T.C.

MLL ETM BAKANLII

ELEKTRK-ELEKTRONK TEKNOLOJS

MTEREK UYDU ANTEN TESSATI

Ankara, 2013

Bu modl, mesleki ve teknik eitim okul/kurumlarnda uygulanan ereve

retim Programlarnda yer alan yeterlikleri kazandrmaya ynelik olarak
rencilere rehberlik etmek amacyla hazrlanm bireysel renme
materyalidir.

Mill Eitim Bakanlnca cretsiz olarak verilmitir.

PARA LE SATILMAZ.

NDEKLER
AIKLAMALAR .................................................................................................................... ii
GR ....................................................................................................................................... 1
RENME FAALYET-1 ..................................................................................................... 3
1. MTEREK UYDU ANTEN SSTEMLER ..................................................................... 3
1.1 Multswitch .................................................................................................................... 3
1.1.1. Yaps ve almas ............................................................................................... 3
1.1.2. eitleri.................................................................................................................. 4
1.1.3. Balant Yaps ...................................................................................................... 5
1.2. QUADRO LNB........................................................................................................... 10
1.2.1. Yaps ve almas ............................................................................................. 10
1.2.2. eitleri................................................................................................................ 11
1.2.3. Balant Yaps .................................................................................................... 13
1.3. Mterek Uydu Anten Tesisatndaki Cihazlarn Balantlar ..................................... 15
UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 18
LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 19
RENME FAALYET-2 ................................................................................................... 22
2. HEAD-END NTES ....................................................................................................... 22
2.1. Yaps ve almas.................................................................................................... 24
2.2.eitleri ........................................................................................................................ 25
2.3. Balant Yaps ............................................................................................................ 26
2.4.Datm Sisteminde Sinyalin Kalitesini Etkileyen Unsurlar ........................................ 27
2.5.Yerel Anten ile Uydu Anten Tesisatn Birletirmesi .................................................. 28
UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 29
LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 30
MODL DEERLENDRME .............................................................................................. 31
CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 32
KAYNAKA ......................................................................................................................... 33

AIKLAMALAR
AIKLAMALAR
ALAN
DAL/MESLEK
MODLN ADI
MODLN TANIMI
SRE
N KOUL
YETERLK

MODLN AMACI

ETM RETM
ORTAMLARI VE
DONANIMLARI
LME VE
DEERLENDRME

Elektrik Elektronik Teknolojisi

Grnt ve Ses Sistemleri Servis Elema / Grnt ve
Ses Sistemleri
Mterek Uydu Anten Tesisat
Mterek uydu anten tesisatnn kurulumu ile ilgili temel bilgi
ve becerilerin kazandrld renme materyalidir.
40/32
Tek Aboneli Uydu Anten Tesisatnn Kurulmas modln
alm olmak
Mterek uydu anten tesisatn projelendirip kurmak
Genel Ama
Rzgrsz ve yasz bir havada Elektrik Tesisat Genel
artnamesine uygun mterek uydu anten tesisatn
kurabilecektir.
Amalar
1. Mterek uydu anten tesisatnn anten sisteminde kullanlan
Multiswitch (oklu alter- oullayc) elamannn yaps ve
almasn renebilecek ve balantsn yapabileceksiniz.
2. Head-end (SMA TV) anten tesisatnn anten
sistemini,rzgarsz ve yasz bir havada montaj krokisine
uygun olarak kurabileceksiniz.
El takm antas, matkap, elik dubel-dubel, sva st kanal,
multimetre, satlook veya spectrum analizr,
uydu alcs, multiswitch.
Her faaliyet sonrasnda o faaliyetle ilgili deerlendirme
sorular ile kendi kendinizi deerlendireceksiniz. retmen
modl sonunda size lme arac (uygulama, soru-cevap, test,
oktan semeli, doru-yanl vb.)uygulayarak modl
uygulamalar ile kazandnz bilgi ve becerileri lerek
deerlendirecektir.

ii

GR
GR
Sevgili renci,
Gnmzde insanlar daha fazla haberleme kaynaklarna ihtiya duymakta, bunun iin
gerekli olan ekipmanlar da yaanlan ortamlara smaz hale gelmektedir. Gnmzde, ok
kullancya hitap eden apartman, site, okul gibi ortamlarda, her kullanc iin ayr bir anten
tesisat, hem grnt kirliliine sebep olur hem de antenlerin birbirlerini etkilemesi
ynnden sakncalar vardr. Birok direk ve sabitleme elemanlarnn bulunduu at ve bina
yzeyleri bir anten orman grnmnde olmakta ve kentin gzelliini bozmaktadr.
Antenlerin ve direklerin birbirine yakn olmas uydu gr asnn kapanmasna dikilen ok
sayda direkler atlarn akmasna neden olmaktadr.
Kurulan bu antenlerin hem tek tek bakm zordur hem de atya sk sk kmay
gerektirebilir. Ayrca tek tek kurulan antenler ok daha masrafl olacandan, tek bir anten ile
ortak anten tesisatnn kurulmas daha uygun olur. Kurulacak mterek uydu anten tesisat
tek bir uydu iin olabilecei gibi, ok sayda uydu iin bir arada da olabilir. Bylece
apartmanda bulunan her dairenin ok sayda yayn izlemesi de salanm olur.
Sonu olarak hem at ve bina yzeylerindeki grnt kirliliinin olmamas hem de
ekonomik olmasndan dolay gnmzde yaygn olarak tek aboneli uydu sistemleri yerine
mterek uydu anten tesisatlar kullanlmaya balanmtr.

RENME FAALYET-1
RENME FAALYET-1
AMA
Mterek uydu anten tesisatnn anten sisteminde kullanlan Multiswitch (oklayc)
elamannn yaps ve almasn renebilecek ve balantsn yapabileceksiniz.

ARATIRMA
Bu faaliyet ncesinde yapmanz gereken ncelikli aratrmalar unlardr:

Multiswitch hakknda bilgi edininiz.

Multiswitchin kullanm amalarn ve eitlerini aratrnz.

Aratrma ilemleri iin nternet ortamnda aratrma yapmanz ve uydu tesisat

elemanlarnn satld maazalar geziniz. Ayrca uydu tesisat ve montaj yapan kiilerden
n bilgi edininiz.

1. MTEREK UYDU ANTEN SSTEMLER

1.1 Multswitch
Multiswitchler uydu antenlerinden alnan sinyalleri kullanclar arasnda bamsz
olarak paylatran arabirim elemanlardr.

1.1.1. Yaps ve almas

ok sayda kullancnn bir ortak antenden yararlanabilmeleri iin kullanlan
yntemlerden birisi multiswitch kullanarak uydu ara frekans (IF) paylam yapmaktr.
Multiswitche balanan kullanclarn her biri tek kullancl bir sistemdeki kullancnn
ald uydu sinyallerinin hepsini aynen alr.
Bir multiswitch zerinde giriler ve klar bulunur. Multiswitchler giri ve k
saylar ile kaskad balantya sahip olup olmamalarna gre isimlendirilir. rnein (9x8)lk
bir multiswitchin 9 adet girii ve 8 adet k vardr. Bu multiswitch 2 adet anak anten
zerindeki quadro (4l) LNBden gelen 8 girii, ek olarak 1 adette normal TV anteninden
veya anolog yayndan gelen bilgiyi (UHF, VHF) alarak, kndan 8 adet kullancnn
bamsz olarak kullanmasn salar.
Multiswitchler LNBler aracl ile uydu antenlerinden alnan sinyalleri uydu ara
frekans (IF) paylam esasna gre paylatrarak kullanclarn bamsz olarak
kullanmalarn salar. ekil: 1.1de (9x16)lk bir multiswitch grlmektedir. Multiswitchin
st ksmnda 9 adet giri bulunmaktadr. Bu 9 balant noktasndan sadan-sola ilk 8 adedi 2
adet anak antene bal 2 adet 4er kl quadro LNBlerin klarnn balanmas iin
3

dier balant noktas ise harici bir TV (UHF, VHF) anteni ve anolog veri balants iindir.
Dier ular ise 16 adet kullanc (veya receiver) k balant noktalardr. Multiswitch
zerindeki baz yazlarn anlamlar ise;

SAT SYSTEM A
SAT SYSTEM B
Low Band V
Low Band H
High Band V
High Band H
Terr.
balantlar iin
Receiver 1...16

: 1. anak anten sistemi quadro lnb girileri

: 2. anak anten sistemi quadro lnb girileri
: Vertikal (dikey) Altbant
: Horizontal (yatay) Altbant
: Vertikal stbant
: Horizontal stbant
: Terrestrial (yerel) TV anten (UHF, VHF) ve anolog yayn
: k ular

ekil 1.1: (9x16)lik bir multiswitch

1.1.2. eitleri
Multiswitchler giri ve k saylarna gre eitlere ayrlmaktadr. Giri ve k
saylarna gre ok eitli multiswitchler bulunmasna ramen temel olarak aadaki
eklindedir;

(9x8) multiswitch
(9x8) kaskadl multiswitch
(9x16) multiswitch
(9x16) kaskadl multiswitch
(9x24) multiswitch
(9x24) kaskadl multiswitch

(9x16)lk bir multiswitchin daha nce deinildii gibi 9 adet girii ve 16 adet k
bulunmaktadr. Standart multiswitchlerin yetersiz kald yerlerde k kullanc saysn
artrmak iin kaskad zellikli multiswitchler kullanlmaktadr. (17x8) multiswitch, 4 uydu
anteninin 8 uydu alcs tarafndan ortak kullanmas iindir.
rnein bir multiswitch zerinde 98XXX gibi bir model numaras yazyorsa bunun
anlam ksaca u ekilde aklanabilir. 9 demek 2 anak (4l) Quadro LNB kullanacak, her 4
giri bir anak iindir ve 1 yerel anten girii demektir. Devamndaki 8 says balant
yapabilecek abone saysn belirtir. 912XXX gibi bir numara olduunu varsayarsak 9 (2
anak + 1yerel anten) 12 ise abone saysn gsterir abone says 4-8-12-16-20-24-32 olan
multiswitchler piyasada mevcuttur.
rnekleri artracak olursak,
9 yerine 13 yazldnda;
138XXX: 13 (3 anak + 1 yerel anten) 8 abone,
1312XXX: 13 (3 anak + 1 yerel anten) 12 abone,
1316XXX: 13 (3 anak + 1 yerel anten) 16 abone,
13 yerine 17 yazldnda;
178XXX: 17 (4anak + 1 yerel anten) 8 abone,
1712XXX: 17 (4 anak + 1 yerel anten) 12 abone,
1716XXX: 17 (4 anak + 1 yerel anten) 16 abone anlamna gelir.

1.1.3. Balant Yaps

Bir multiswitch uydu anten sistemine balanrken ncelikle anak antenlerin
LNBlerinden gelen alt ve st band yatay ve dikey ara frekans ularnn balantlar
multiswitch zerindeki LNB giri yerlerine dikkatli bir ekilde balanr. Daha sonra eer
ihtiya varsa TV anteni Terr. (Terrestrial-yerel) giriine balanr. Son olarak k receiver
(kullanc) balantlar yaplarak sistem tamamlanr. Aada, ekil: 1.2de eski (2x6)lk
multiswitchli bir sistemin balants verilmitir. Burada drtl LNBden gelen 4 kn ikisi
multiswitche girilerek 6 kullancya kartlmtr. LNBnin kalan 2 k ise yine bamsz
kullanclar tarafndan kullanlabilecektir.

ekil 1.2: (2x6)lik multiswitchli bir sistemin balants

ekil: 1.3te (9x8)lk multiswitchli bir sistemin komple balants verilmitir.

Bu multiswich sisteminde anaklar kurulur (1 veya 2 anak) anaklara Quadro LNB
taklr. Bu LNBlerde 4 k vardr. Alt bant V, alt bant H, 3 st bant V, st bant H olarak
yaynlar alnr. Bu klar multiswichte ayn isimli girilere balanr. Tm dairelerden
gelecek kesintisiz ve bamsz kablolar bu Multiswich klarna balanr ve evlerdeki
Receiverlar da diseqc ayarlar Tone Burst olarak A ve B olarak ayarlanr. Multiswichte A
giri ve B giri vardr; A girie hangi uydu baland ise Receiverde de ona gre
ayarlanmaldr. Bu ekilde apartmanlarda bir veya iki anak, multiswich kulllanlarak hem
apartmanlarda anak kirliliine son verilir hem de daha ucuza mal edilmi olur.

ekil 1.3: (9x8)lk multiswitchli bir sistemin komple balants

atda VHF - UHF anten ve santral varsa ekil 1.3te grld gibi lokal anten girii
multiswitchlerde bulunan lokal anten giriine balandnda santral k Multiswitchteki
Terr. (veya ANT.) giriine girerek uydu anten kablosu zerinden evlere hem uydu yayn
hem de lokal yayn tanm olur. Evlerde sat priz (uydu prizi) kullanarak uydu yayn ve
lokal yaynn ayrarak TVden TVye uydudan uyduya balayarak tek kablo zerinde ayn
anda uydu yayn ve lokal yayn seyretmek mmkn olur.
k saysnn yetmedii durumlarda multiswitchlere kaskat balanarak k says
artrlabilir. Bunun iin kaskatl multiswitchlere ihtiyacmz vardr.

ekil 1.4: (9x24)lk kaskatl multiswitch

Multiswitchlerdeki K kaskad anlamna gelir yani bu kaskad multiswitchten sonra

tekrar bir multiswitch daha ilave edilebilir demektir ve abone k saynz artrmak iin
kaskadlar kullanarak istediiniz sayya ulaabilirsiniz

ekil 1.5: Multiswitchlerin kaskad balanmas

ekil: 1.5 te ise multiswitchlere kaskad balanmas ile ilgili bir rnek gsterilmitir.
Normal multiswitchler 24 k kadar olabilir, daha fazla k istenildii zaman kaskad
sistemi devreye girer; kaskad sistemi daha salkldr nk kaskad sistemin ile her zaman
k ilave etmek mmkndr. rnekten de anlalaca gibi bir tane (9x24) kaskad, bir tane
de (9x8) normal multiswitch kullanarak 32 k elde edilmitir. Bu ekilde devam ederek
istenilen sayda kullanc saysna ulalmas mmkndr. Ayn mantkla 48 k elde etmek
iin 1 adet (9x24) kaskad stte ve 1 adet (9x24) normal alta olarak dizilir 24+24=48 k
elde edilmi olur. Burada dikkat etmemiz gereken kaskad sisteminde en sonda
kullanacamz multiswitchler sonlu olmaldr, bota duran kaskad k olmamaldr.
Kaskad balant yaplrken dikkat edilmesi gereken bir husus da kaskad sisteminde
kullanlan multiswitchlerin beslenmesi durumudur. Kaskad multiswitch balants yaplrken
kaskad zellikli multiswitch en stte olur altnda yine kaskad zellikli veya artrlmak
istenilen kullanc saysna gre normal multiswitchler yer alr. lk multiswitch enerjiye
balanr. Dier multiswitchler ise enerjisini ilk (ana makine) multiswitchten alr.
9

1.2. QUADRO LNB

LNB (Low Noise Block Converter - dk grltl blok dntrc) anak antenin
uydudan alm olduu yksek frekansl mikrodalga uydu sinyalini glendirip alcnn
ileyebilecei alt frekanslara dntren elemandr. LNB anan ortasndaki kola taklr.

1.2.1. Yaps ve almas

LNBlerin klarna balanabilecek kullanc saylarna gre eitleri vardr. Drt
kl LNB'ler de "Quad" ve "Quadro " olmak zere iki trdedir.

ekil 1.6: "Quadro" LNB

Bir LNB esas olarak ana ksmdan oluur:

Besleme az (feed)
Ykseltici (amplifier)
Alt frekansa dntrc (converter)

LNBler anan toplad yksek frekansda mikrodalga sinyalleri glendirip alcnn

(receiver) ileyebilecei daha dk frekans bandna indirip anten kablosundan alcya iletir.
anak anten uydudan gelen yayn odak noktasna toplar, LNB ise toplanm olan bu
mikrodalga (2-50GHz) sinyali glendirip zerinde elektronik ilemlerin daha rahat
yaplabilecei daha alt bir frekans bandna (1-2GHz) dntrmektedir.
"Quad" universal LNB bir ana 4 farkl kullancya birbirinden bamsz olarak tm
polariteleri izleyebilecekleri ekilde datmakta kullanlr. inde ayn feede balanarak tek
kabinin iine yerletirilmi 4 tane niversal LNB bulunur.
"Quadro " LNB ise her bir kndan AltV, AltH, stV, stH olmak zere 4 farkl
polariteyi ayn anda vermektedir. Her knda sadece ait olduu polarite bulunur. Bir
merkezi sistemden datm iin kullanlr.

10

ekil 1.7: "Quadro" LNB balant ular

Bir Quadro -LNB multiswitche balanmak iin drt adet uydu ara frekans kna
sahiptir (ekil 1.7). Bunlar:

Low Band V
Low Band H
High Band V
High Band H

: Vertikal (dikey) Altbant

: Horizontal (yatay) Altbant
: Vertikal stbant
: Horizontal stbant

Bu klarn frekans band alt band iin 950 - 2050 MHz aras, st bant iin de 1050 2150 MHz arasdr.

1.2.2. eitleri
LNBlerin klarna balanabilecek kullanc saylarna gre farkl eitleri vardr;
tek kullancya hitap eden tek kl LNB (ekil 1.8), 2 k F konnektr bulunan "Dual"
ve "Twin" LNB'ler (ekil 1.9). Dual LNB tek bandn tek polaritesini (V) bir k tek
polaritesini (H) dier k sabit olarak verir.
Dual ve Twin LNB'lerin d grnleri birbirine ok benzer; ancak, rnein Twin
Universal bir LNBnin iki knn herbirinde tek niversal LNB'de bulunan 4 polarite de
bulunur. inde ayn feede balanarak tek kabinin iine yerletirilmi 2 tane niversal LNB
bulunur. Byle bir LNB ile tek ana paylaan iki uydu alcs, iki ayr anak varm gibi
birbirinden bamsz olarak tm kanallar izleyebilir. Dual LNB ise bir merkezi datmda
hem V, hem de H polaritelerini ayn anda databilmek iin kullanlr.

11

ekil 1.8: Tek kl LNB grn ekil 1.9: ift kl LNB d grn

Halen Avrupada en yaygn olarak kullanlan Astra + Hotbird bata olmak zere
birbirine yakn 2 uydunun yaynlarn tek anakla alabilmek iin gelitirilmi (multifocus)
anak ve LNBler de bulunmaktadr (Resim 1.2).

Resim 1.2:Multifocus anten

Monoblok (tekpara) bu LNB aslnda 2 feed + 2 universal LNB + DiSEqC switchten

olumaktadr ve bir tek F konnektrl ka sahiptir. Alc DiSEqC, 22KHz ve 14/18V
besleme seimlerini kullanarak her iki uydunun toplam 8 polaritesindeki birka bin farkl
kanal uydu yaynndan istediini seebilmektedir. Bu tip LNB'ler ancak birbirine sabit
mesafedeki ngrld iki uydu iin kullanlabilir. Bu tr ve dier ok anakl
uygulamalarda kullanlabilmek zere gelitirilmi kendinden DiSEqC switchli bir giri ve bir
k F konnektr bulunan "geili LNB" tipleri vardr.
12

1.2.3. Balant Yaps

Quad LNBler birden fazla kullancnn bamsz olarak kullanmna izin veren
klara sahip olduu iin LNBden kullanclara balant yaplrken LNBnin klar
kadar k, direkt olarak kullanclarn receiverlerine balanr. ekil 1.10da tekli LNB
balants grlmektedir.

ekil 1.10:Tekli LNB balants

Twin LNBlerde ise bir anak kullanlarak 2 farkl alc ayn anda yayn izleyebilir
(ekil 1.11).

13

ekil 1.11:iftli LNB balants

Quadro LNBlerin i yaplarnda, 4 adet k bulunmaktadr. Quadro LNBler

multiswitchlerle birlikte kullanlmaktadr. Bunlarn balantlar ise LNB klar
multiswitchin gerekli girilerine balanarak yaplmaktadr.

14

ekil 1.12:Quadro LNB balants

Burada dikkat edilmesi gereken en nemli husus quadro LNBnin klarn doru bir
ekilde multiswitche balamaktr. rnein 1. anak antene bal quadro LNBnin vertikal
altbant (V/L) knn multiswitchin 1. anak giriinin vertikal altbant (V/L) ksmna
balanmasna dikkat etmek gerekir (ekil 1.12).

1.3. Mterek Uydu Anten Tesisatndaki Cihazlarn Balantlar

Mterek uydu anten tesisat kurulurken dikkat edilmesi gereken en nemli husus,
ihtiyacmz karlayacak kapasitede gerekli multiswitchin seilmesidir. Multiswitch
belirlendikten sonra gerekli uydu says kadar anak antenler usulune uygun monte edilir.
Bilindii zere Quadro LNB klar multiswitche balanrken LNB klar ile
multiswitchin LNB girileri ayn olmaldr. Ayn ilem 2.uydu ve LNB iinde geerlidir
(ekil 1.13).

15

ekil 1.13: eitli uydularn multiswitche balantlar

Multisiwitc, ayn zamanda karasal yaynlarn uydu yaynlar ile tek kablo zerinden
alclara ulamasn salar; bunun iin multiswitich zerinde karasal yayn iin
TERRESTRIAL girii vardr. Karasal yayn anteninden gelen kablo burada bu girie F
konektr vastas ile balanr fakat tercih edilen karasal yayn kalitesini artrma adna karasal
yayn sinyallerinin bir ykselte sayesinde ykseltilerek multiswitche balanmasdr. Bu
ekilde daha kaliteli bir karasal yayn alclara ulatrlm olur (ekil 1.14). Son olarak da
multiswitch abone klar F konektrler ile daire ilerindeki receiver LNB girilerine
balanarak kurulum tamamlanm olur.

16

ekil 1.14: Merkezi uydu tesisat kurulum prensip emas

17

UYGULAMA FAALYET
UYGULAMA FAALYET
lem Basamaklar

neriler

Projeye uygun malzeme semek

Projeye uygun mLNB ve multiswitc

seiniz.

Antenlerin aparatlarn birletirmek

Antenlerin aparatlarn birletiriniz.

LNByi antene monte etmek

LNByi antene monte ediniz.

Her bir daire iin multiswitch kndan

kanal demek

Her bir daire iin multiswitch kndan

kanal deyiniz.

Her bir daire iin multiswitch kndan

kablo ekmek

Her bir daire iin multiswitch kndan

kablo ekiniz.

Kablo ularna konnektrleri balamak

Kablo ularna konnektrleri balaynz.

Multiswitch montajn yapmak

Multiswitch montajn yapnz.

anak LNB klarn Multiswitch

giriine balamak

anak LNB klarn multiswitch

giriine balaynz.

Multiswitch klarn uydu alclarnn

girilerine balamak

Multiswitch klarn uydu alclarnn

girilerine balaynz.

Abonelerin uydu anten klarn

televizyona balamak

Abonelerin uydu anten klarn

televizyona balaynz.

anak anteni istenilen uyduya

ynlendirmek

anak anteni istenilen uyduya

ynlendiriniz.

LNB kn sinyal seviyesi lm

cihazna balamak

LNB kn sinyal seviyesi lm

cihazna balaynz.

lm cihaznda sinyalin en yksek

olduu seviyeyi tespit etmek iin anak
anteni evirmek

lm cihaznda sinyalin en yksek

olduu seviyeyi tespit etmek iin anak
anteni eviriniz.

LNByi kendi etrafnda sinyal seviyesi

max. oluncaya kadar evirmek

LNByi kendi etrafnda sinyal seviyesi

max. oluncaya kadar eviriniz.

18

LME VE DEERLENDRME
LME VE DEERLENDRME
Aadaki cmlelerin banda bo braklan parantezlere, cmlelerde
verilen bilgiler doru ise D, yanl ise Y yaznz.
1.

( ) Multiswitch ayn zamanda blc olarakta kullanlr.

2.

( ) oklualter, multiswicthin Trke karldr.

3.

( ) Mterek uydu anten tesisatlarnda multiswicth anak antenlerden alnan

sinyallerin birok abone tarafndan bamsz olarak izlenmesini salar.

4.

( ) Multiswitchin Terr. girii anak anten eklemek iindir.

5.

( ) Multiswitchlerin normal TV anteni girii olan eitleri de vardr.

6.

( ) Kaskatl multiswitchlerde K sembol kaskatl olduunu gsterir.

7.

( ) Multiswitchlerde S sembol sonlu multiswitch olduunu gsterir.

8.

) Kaskat bal multiswitch balantlarnda ilk nce kaskat bal multiswitch daha

sonra sonlu multiswitch balanr.

9.

( ) 9x8lik multiswitche 2 adet anak anten balanabilir.

10.

( ) 13x24 lik multiswitche 3 adet anak anten balanabilir.

11.

( ) 9x8 lik multiswitchin 8 girii 9 k vardr.

12.

( ) 9x12 lik bir multiswitchten 12 adet abone faydalanabilir.

13.

( ) Kaskad zellikli multiswitchler k kullanc saysn artrmak iin kullanlr.

14.

( ) 1 adet 9x16 kaskad bir tanede 9x8 normal multiswich kullanarak 24 k elde
edilebilir.

15.

) 2 adet 9x16 kaskad ve 1 adet 9x16 normal multiswich kullanarak 64 k elde

edilebilir.
16.

( ) LNBnin ngilizce alm, Low Noise Block Converterdr.

17.

( ) LNB Trke karl, yksek grltl dntrcdr.

18.

) LNBler uydudan alnan sinyalleri alclarn ileyebilecei frekans deerlerine

dntren elemanlardr.
19.

) ki kullancnn bir ana bamsz olarak kullanmalarn salayan LNB eidi,

tekli LNBdir.
20.

( ) Quad LNB ler 4 kullancnn tek ana bamsz kullanmas iindir.

21.

) Quadro LNB ler multiswitch li sistemlerde kullanlmak iin yaplm 6 ka

sahip LNB lerdir.

19

22.

( ) Quadro LNBler sadece iki altband (yatay ve dikey) ara frekans kna sahiptir.

23.

( ) Quadro LNBlerde vertikal altband, vertikal stband, horizontal altband ve

horizontal stband olmak zere 4 ara frekans k mevcuttur.

24.

) Quad LNB iinde ayn feede balanarak tek kabinin iine yerletirilmi 2 tane

niversal LNB bulunur.

25.

) Multifocus anak ve LNBler, 2 uydunun yaynlarn tek anakla alabilmek iin

gelitirilmi sistemlerdir.

DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz ve doru cevap saynz belirleyerek
kendinizi deerlendiriniz. Yanl cevapladnz konularla ilgili renme faaliyetlerini
tekrarlaynz.

20

KONTROL LSTES
Bir arkadanzla birlikte yaptnz uygulamay deerlendirme leine gre
deerlendirerek, eksik veya hatal grdnz davranlar tamamlama yoluna gidiniz.

Deerlendirme ltleri

Evet

Hayr

1. El takmlarn (yan keski, kargaburnu) tam olarak hazrladnz m?

2. Montaj planna uygun multiswitchi setiniz mi?
3. Multiswitchin besleme adaptrn yannza aldnz m?
4. Montaj planna uygun LNB yi setiniz mi?

5.
6.
7.
8.
9.

Kaskad balant iin birletirme aparatn aldnz m?

l aletlerini (multimetre, kontrol kalemi) aldnz m?
Meslee uygun kyafet giydiniz mi?
atya kmadan nce malzemeleri kontrol ettiniz mi?

LNB nin klarn doru ekilde baladnz m?

10. Multiswitch le Quadro LNB ularn doru ekilde baladnz m?
11. alma alann ve aletleri tertipli-dzenli kullandnz m?
12. Anten montaj alannn temizlik-dzenine dikkat ettiniz mi?

13. Zaman iyi kullandnz m?

14. Sabrl ve gler yzl almaya zen gsterdiniz mi?
15. Planl bir ekilde altnz m?
DEERLENDRME
Yaptnz deerlendirme sonunda hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden
geiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Eksikliklerinizi
aratrarak ya da retmeninizden yardm alarak tamamlayabilirsiniz. Cevaplarnzn tamam
evet ise bir sonraki faaliyete geiniz.

21

RENME FAALYET-2

AMA

RENME FAALYET-2

Head-end (SMA TV) uydu anten tesisatnda anten ynlerini uydu ayar cihaz
kullanarak ayarlayabilecek ve kablolama ilemini montaj krokisine uygun olarak
yapabileceksiniz.

ARATIRMA
Bu faaliyet ncesinde yapmanz gereken ncelikli aratrmalar unlardr:

HEAD-END (SMA TV) nitesi nedir? Aratrnz.

evrenizde bir uydu anten tesisat kuran iletme varsa onu ziyaret ederek
gerekli bilgileri alnz. Bir anten tesisat kurulurken yannda bulunarak
izlenimlerinizi not alnz.

2. HEAD-END NTES
HEAD END (SMATV -Satellite Master Antenna TV); site, tatil ky, otel, i
merkezi, hastane, vb. yerleim yerlerinde tek kablo zerinden istenilen sayda TV kanalnn
iletilmesi iin oluturulan sisteme denir.

22

ekil 2.1 HEAD END sistem

23

HEAD-END merkezi sistem, sitelerde, otellerde, kullanclarn ok olduu yerlerde

kullanlr. HEAD-END sistemi bir merkeze kurulur, bu merkez, kanallarn alnaca uyduya
ynlendirilmi anaklar ve HEAD-END sisteminden oluur. Ayrca bu sistem, kanallarla
snrldr (45 kanal civarnda). stenilen 45 kanal kullanclar tarafndan seilir ve sistem
kurulur. Bu merkezden tek kablo zerinden kullanclarna blnerek verilir. Kullanclar
evlerinde bamsz olarak birden fazla TV izleyebilir. Merkezde 45 kanal varsa her kanal
iin bir alc (receiver) var anlamna gelir. TV tnerlerinde S 04 den S41 ve VHF III 5 de 12
bantlar arasnda yayn gnderilir, evlerde kabloyu dorudan TV ye takarak seyretme imkn
verir. Sistemi kurduktan sonra artk buradan alnacak kablo ile istediiniz kadar aboneye
yayn verebilirsiniz. Bu merkezden sonra yaynn zayflad yerde ykseltici ile
glendirerek devam edebilirsiniz. Bu tip sistemler genellikle villalarda oda saysnn ok
olmas ve TV saysnn da fazla olmasndan dolay tercih edilir. HEAD-END sisteminde
abone says ne kadar ok olursa maliyet o kadar der.

2.1. Yaps ve almas

HEAD-END (SMATV -Satellite Master Antenna TV) ve MATV (Master Antenna
TV) terimleri uydudan ve havadan gelen (terrestrial) sinyallerin birlikte veya ayr ayr alm,
ilenmesi ve datm ile ilgili tm rn ve sistemleri belirtmek iin kullanlr. oklu anahtar
(multiswitch) kullanarak uydu ara frekans sinyal datmnn yaplmas yani uydu yaynn
datlmas baz binalarda mmkn olmayabilir (zellikle mevcut yerel TV datm hattnn
uydu yaynna gre deitirilmesi gereken durumlarda). Daha nceden binada bir merkezi
datm sistemi var ise bu merkezden her daireye mstakil bir hat ekmek mmkn olmaz.
Bu durumda eklenecek uydu kanallar ya HEAD-END merkez panosunda VHF-/UHFkanallara dntrlerek sisteme verilecek (bu durumda kstl sayda ilave uydu yayn
"uydu alcs kullanlmadan" kullanclar tarafndan izlenebilecektir) ya da bir uydu ara
frekans polaritesinde istenen yanstclarn (transponderlerin) yaynlar toplanacaktr.
Bir SMATV sistemi, birok son kullanc arasnda uydudan ve havadan gelen
(terrestrial) sinyaller iin kaynan paylalmas yoludur. Byk ve orta lekli projelerde,
mterilerin istedii yerli, yabanc yaynlarn uydu zerinden alnmas ve ilgili mahallere
datlmasn ve net olarak TV grntlerinin kullanc tarafndan izlenmesini salar. Bu
sistem, TV priz says ok olan (kullanc saysnn youn olan) projelerde ok verimlidir ve
maliyeti dier TV yayn izleme sistemlerine gre dktr. Bu sistem ayn zamanda, kablolu
TV ve saysal (dijital) TV datc sistemleri ile btnleerek birlikte alabilir. Sistem
antenler, merkezi nite ve saha datm ekipmanlarndan oluur. Antenler, izlenecek uyduya
gre seilir. Merkezi nite (modlatr, receiver, tapoff, splitter.) ise toplam izlenecek kanal
saysna gre tespit edilir.
Bu nitede, saysal/analog (dijital/analog)alc niteleri, ana kasa ve dier modller
bulunmaktadr. Datm ekipmanlar olarak ise ana ve datm hat ykselteleri, tap-off,
splitter, TV prizleri ve konektrler kullanlmaktadr.
Gelien teknoloji ile beraber SMATV sisteminde kullanlan kablo zerinden TV
yayn yannda birok hizmet de sunulabilmektedir. rnein yksek hzl internet, dhili
telefon sistemi, bilgi (info) kanal, eitli etkileimli (interaktif) hizmetler, kamera gvenlik
sistemi vb. bunlardan bazlardr.
24

Gnmzde saylar giderek artan saysal yayn paketlerini SMATV sistemi

bnyesinde seyrettirmek de ok kolaydr. SMATV, sistem merkezine konulacak zel
dntrcler ile (QPSK/QAM transmodulator) bu yayn paketlerini oluturan 7080 tane
TV kanaln, sadece 7-8 tane VHF veya UHF kanalndan iletmek mmkndr. Bu sistem
sayesinde, kullanlan birden fazla yayn paketi kutusu yerine tek bir kutu (set top box) ile bu
yaynlar izlenebilmektedir. Ayn zamanda bu tip yaynlar izlemek iin kullanlan uydu
anteni ihtiyac, bu tip sistemler iin istenen kurulum creti de ortadan kalkmaktadr. Ayrca
SMATV de etkileimli hizmetler iin uygun altyap bulunmaktadr.
Genel olarak uydu ve havadan gelen sinyallerin datm iin iki farkl metot
kullanlr. IF spektrumunun yeniden dntrlerek seilen yanstc yaynlarnn yeniden
dizildii ve tek kablonun iinde datld sisteme HEAD-END sistemi denilmektedir. Bu
sistemde, merkezden farkl bir datm seilerek istemek mmkn olmamaktayd. Ancak
modern tam saysal tek kablo zerinden datmlarda DiSEqC Seviye 1.1 veya 2.1
sistemlerinin salad tam esnek (fleksibl) tanmlamalar sayesinde 30a kadar hane says
iin her birinin alt ve st bantlar, dikey ve yataylar olan en az iki uydu pozisyonu (8
polarite) tek kablolu datmla gerekletirilebilmektedir.
Tipik bir SMATV sistemi aada sralanan ana blmlerden oluur:

Karasal yerel anten(Terrestrial antenler)

Uydu antenleri
Quadro LNB (Low Noise Block)
oklu anahtar (Multiswitch)
Alc (Receiver)
Modlatr
Ayrc (Tap, Tapoff), blc (Splitter), prizler
Birletirici (Combiner)
Ykseltici (Amplifier)
G kayna (power)

2.2.eitleri
HEAD-END (SMA TV) sisteminin eitlerini analog ve saysal olarak
eitlendirebiliriz. Burada yayn sistemi nemlidir. Hangi yayn sistemi kullanlrsa HEADEND sistemi ona gre seilmelidir. Son kan teknolojide artk saysal yaynclk daha gzde
olduu iin bu sistem kullanlmaktadr.
HEAD-END sistemlerini kullanc (abone) saysna gre de eitlendirmek ve
snflandrma yapmak mmkndr. Baz yerlerde 30 abone yeterli olurken baz sitelerde
kullanc saysn 3000e kadar karmak mmkndr. Ayrca kullanlan modlatr tipine
gre de eitlendirme yaplabilmektedir. Burada da tek yan bant ve ift yan bant olmak zere
iki eit sylenebilir. Bununla ilgili u ana kadar daha ok anlatlan tip tek yan bant tipidir.

25

2.3. Balant Yaps

Balant yapsn incelerken sistemi bir btn olarak deerlendirmek gerekmektedir.
anak antenden balayarak ykselticiye gelene kadar elemanlar incelenmelidir. ekil 2.2
deki balant yapsnda uydudan gelen sinyaller siwitch yardm ile oaltlarak modlatrler
ile alclara ulatrlmaktadr.

ekil 2.2 rnek Headend sistem

26

ekil 2.3te ise bir baka HEAD-END sistemi balants gsterilmitir. Burada ise
normal bir alc kullanlarak kurulmu sistem gsterilmitir. Burada maliyet biraz daha
dmektedir.

ekil 2.3: HEAD-END sistem

2.4.Datm Sisteminde Sinyalin Kalitesini Etkileyen Unsurlar

HEAD-END datm sisteminde sinyalin kalitesini, sistemin btn paralar ayr ayr
etkilemektedir. Bu nedenle sistemi kuracamz zaman iin bandan sonuna kadar titiz
olmak zorundayz.
Sistemde, ncelikli olarak kullanlan kablodan kaynaklanan sorunlar olabilir. Bunun
iin kullanlacak kablo cinsi nemlidir. Eer empedans dk olan bir kablo kullanrsanz
izleyeceiniz sinyal zayf kalabilir. Profesyonel sistemlerde bu zellik gz nnde
bulundurulur.
Kullanlacak kablonun uzunluu da nemli bir unsurdur. Eer ok uzun kablo
kullanlrsa ilerleyen hatlarda sinyal zayflar ve yayn etkilenir. Tesisatn denecei yerler
bile nemlidir. Kablonun getii yer, enerji hattna yakn ise sinyal etkilenecektir. Bu
sebeple tesisat mmkn olduu kadar enerji iletim hatlarndan uzak tutmak gerekir.
Kablonun manyetik alandan etkilenmesi de nlenmelidir, yoksa manyetik alan sinyalin
seviyesini drecektir.
27

Tesisatta mmkn olduunca kvrmlar az tutulmaldr, yoksa ar krlma sinyal

seviyesini drr. Kullanlan alclarn dayankll, performans, k genlii hepsi birer
unsurdur. Buralarda kaliteli alc kullanmak gerekecektir. Bu tr sistemler genellikle bir sefer
kurulaca iin olabilecek arzalar en aza indirgenmelidir. Arza durumunda takibin kolay
olmas iin sistem en az hata ile almaldr. Kullanlan modlatrn kalitesi bile sinyal
seviyesini etkileyecektir.
Sistemin testini yaparken sinyal seviyesinin dt yerlere ykseltici balamak
zorundayz. Eer bunlar kullanmazsak sinyalimiz kaybolacaktr.
Kablo tesisatnn getii yerler eer haeratn ok olduu yerler ise bu sefer dayankl
(vazelinli) kablo kullanmak zorundayz. Zamanla kablolar d darbelerden etkilenecektir.
Ayrca tesisat mmkn olduunca yeraltndan geirilmemelidir, nk buralar sinyal
seviyesini drecektir.

2.5.Yerel Anten ile Uydu Anten Tesisatn Birletirmesi

Yerel anten tesisatndan gelen karasal yayn bir ykselte sayesinde ykseltilerek uydu
yaynlar ile birlikte tek kablo zerinden alclara ulatrlabilir. Bunun iin karasal yayn
anteninden gelen kablo F konektr ile multiswitch zerindeki TERRESTRAL giriine
balanr. Dairelerdeki uydu prizleri sayesinde de uydu yayn ve karasal yayn ayrlr.

28

UYGULAMA FAALYET
UYGULAMA FAALYET
Verilen uygulama faaliyetindeki basamaklar yapnz.

lem Basamaklar

neriler

Projeye uygun malzeme semek

Projeye uygun malzeme seiniz.

anak anten Quadro LBN klarn

HEAD-END cihaz girilerine balamak

anak anten Quadro LBN klarn

HEAD-END cihaz girilerine
balaynz.

HEAD-END modlatr kn Splittera HEAD-END modlatr kn splittera

balamak
balaynz.
Splitter kn ortak anten tesisatna
balamak

Splitter kn ortak anten tesisatna

balaynz..

anak anteni istenilen uyduya

ynlendirmek

anak anteni istenilen uyduya

ynlendiriniz.

LNB kn sinyal seviyesi lm

cihazna balamak

LNB kn sinyal seviyesi lm

cihazna balaynz.

lm cihaznda sinyalin en yksek

olduu seviyeyi tespit etmek iin anak
anteni evirmek

lm cihaznda sinyalin en yksek

olduu seviyeyi tespit etmek iin anak
anteni eviriniz.

LNB ayar yapmak

LNB ayar yapnz.

anak anteni sabitlemek

anak anteni sabitleyiniz.

29

LME VE DEERLENDRME
LME VE DEERLENDRME
Aadaki cmlelerin banda bo braklan parantezlere, cmlelerde
verilen bilgiler doru ise D, yanl ise Y yaznz.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.

8.

( ) Tek kablo zerinden istenilen sayda TV kanalnn iletilmesi iin oluturulan

sisteme HEAD-END sistemi denir.
( ) Tesisat kablolarn manyetik alan olan yerlere kurmalyz.
( ) Sinyalleri modlatr kndan sonra tekrar birletirmek iin kullanlan
elemanlara ykseltici denir.
( ) oklu anahtarlar uydu antenlerinden alnan sinyalleri kullanclar arasnda
bamsz olarak paylatran arabirim elemanlardr
( ) Splitter (ayrc, blc) bir iareti iki veya daha fazla yola ayrmak veya
datmak iin kullanlan alet veya sistemdir.
( ) Blc(splitter) sinyal seviyesinin dt yerlerde seviyeyi ykseltmek iin
kullanlr.
( ) Gelien teknoloji ile beraber SMATV sisteminde kullanlan kablo zerinden TV
yayn yannda birok hizmet de sunulabilmektedir. rnein, yksek hzl internet,
dhili telefon
( ) Rock tipi alc yksek hassasiyetli LNB girii sayesinde daha net ve hassas
grnt elde etmektedir.

DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz ve doru cevap saynz belirleyerek
kendinizi deerlendiriniz. Yanl cevapladnz konularla ilgili renme faaliyetlerini
tekrarlaynz.

30

MODL DEERLENDRME
MODL DEERLENDRME
KONTROL LSTES
Bir arkadanzla birlikte yaptnz uygulamay deerlendirme leine gre
deerlendirerek, eksik veya hatal grdnz davranlar tamamlama yoluna gidiniz.

Deerlendirme ltleri

Evet

Hayr

1. HEAD-END (SMA TV) anten sistemini yeterince tandnz m?

2. Balant elemanlarn (konnektrler) anten kablo ularna
3. balamay kavradnz m?
4. Quadro LNByi anak antene balamay yeterince anladnz m?
5. Yerel anten ayar nasl yaplr yeterince kavradnz m?
6. anak anteni istenilen uyduya ynlendirme ilemini rendiniz
7. mi?
8. LNB sinyal seviyesi nasl llr rendiniz mi?
9. LNB ayar nasl yaplr yeterince rendiniz mi?
10. Btn uydular iin sinyal seviyesi ayarlamay rendiniz mi?
DEERLENDRME
Yaptnz deerlendirme sonunda hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden
geiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Eksikliklerinizi
aratrarak ya da retmeninizden yardm alarak tamamlayabilirsiniz. Cevaplarnzn tamam
evet ise bir sonraki faaliyete geiniz.

31

CEVAP ANAHTARI
CEVAP ANAHTARLARI
RENME FAALYET-1N CEVAP ANAHTARI
Yanl
Doru
Doru
Yanl
Doru
Doru
Doru
Doru
Doru
Doru
Yanl
Doru
Doru
Doru
Yanl
Doru
Yanl
Doru
Yanl
Doru
Yanl
Yanl
Doru
Yanl
Doru

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25

RENME FAALYET 2NN CEVAP ANAHTARI

1
2
3
4
5
6
7
8

Doru
Yanl
Yanl
Doru
Doru
Yanl
Doru
Doru

32

KAYNAKA
KAYNAKA
Prof. Dr. MORGL Avni, Ortak Anten Uydu ve Kablo TV Sistemleri,
1993.
Do. Dr. PASTACI Halit, Elektrik ve Elektronik lmeleri, Yldz
niversitesi Yaynlar, stanbul, 1992.

33