Klu Ders Notlari (Dağitim)

DAĞITIM ŞEBEKELERİNDE GERİLİM DÜŞÜMÜ HESABI
Alternatif Akımda Enerji Dağıtımı

Üç Fazlı Şebeke Bağlantıları – Yıldız Bağlantı
Yıldız bağlantıda;
• Trafonun her faz sargı uçları kısa devre edilir.
• Kısa devre noktası yıldız noktası olup, bu hat nötr hattıdır.
• RST uçları primer, yük ise sekonder tarafa bağlanır.
• Trafonun hat gerilimi faz geriliminin 𝟑 katıdır. Hat akımları faz akımlarına eşittir.
𝑼
Hat gerilimi 𝑽 = Hat gerilimi 𝑼 = 𝟑. 𝑽
𝟑
𝑽𝑹 R R
+ 𝑽𝑺 + =𝟎 IR
𝑽𝑻
𝑰𝑹 VR
+ 𝑰𝑺 + 𝑰𝑻 = 𝑰𝑵 = 𝟎
𝑼ሶ 𝑹𝑺 + 𝑼ሶ 𝑺𝑻 + 𝑼ሶ 𝑻𝑹 = 𝟎 IR

T
IS 

EEM13423 ELEKTRİK ENERJİSİ VR URS 1

UTR
N
DAĞITIM ŞEBEKELERİNDE GERİLİM DÜŞÜMÜ HESABIVT VS
V S IS S
Üç Fazlı Şebeke Bağlantıları – Yıldız
S Bağlantı
VT UST
VS IT IT T
VT
Transformatör Yıldız sargı bağlantısı ve Vektör Diyagramı
EEM13423 ELEKTRİK ENERJİSİ 2

Üç Fazlı Şebeke Bağlantıları - – Üçgen
Üçgen bağlantıda;
Trafonun sargı uçlarının her bir giriş ucu diğer faz sargısının çıkış ucuna bağlanır.
𝑼𝒉 = 𝑼𝒇 = 𝟑𝟖𝟎𝑽
Hat gerilimi 𝑽 = 𝑼 R VR
𝑽ሶ 𝑹 + 𝑽ሶ 𝑺 + 𝑽ሶ
VR VS IR
𝑻= 𝟎 URS UTR
𝑰𝑹 + 𝑰𝑺 + 𝑰𝑻 = 𝑰𝑵 = 𝟎 
𝑼ሶ 𝑹𝑺 + 𝑼ሶ 𝑺𝑻 + 𝑼ሶ S
𝑻𝑹 = ��
VT UST IS 

T
VS IT
VT
Transformatör Üçgen sargı bağlantısı ve Vektör Diyagramı

Alternatif Akımda Enerji Dağıtımı – Üç Fazlı
l, R Hat l, R Hat Endüktans 𝑳 = 𝟎, 𝟐. 𝒏

𝒍 [𝑯/𝒌𝒎. 𝒇𝒂𝒛]
Besleme
Besleme Kapasitans 𝑪= [𝝁𝑭/𝒌𝒎. 𝒇𝒂𝒛]
Kaynağı
Kaynağı 𝟎,𝟎𝟓𝟓𝟔
I, V, P I, V, P 𝟑
𝒍𝒏 𝑫
Yük Yük 𝑫= 𝑫𝒓 𝑹𝑺 . 𝑺𝑻 . 𝑻𝑹
𝑫 𝑫
 Bağlı ise (3 Faz İletkeni) Y Bağlı ise (3 Faz İletkeni+Nötr
İletkeni) d: Geometrik ortalama uzaklık
r: Geometrik ortalama yarıçap
l: Hattın uzunluğu (m,km) I
RDC: Hattın doğru akım direnci ( )
RAC: Hattın alternatif akım (efektif) direnci ()
RAC>RDC Üç
R L C Fazlı
r: Birim uzunluğun direnci (/km)
R = r.l () V1 V2 Yıldız
L = Endüktans (mH) Bağlı
C = Kapasite, kapasitans (F) Yük
IN
Aktif Güç 𝑷 = 𝟑. 𝑽. 𝑰. 𝒄𝒐𝒔𝝋 = 𝟑. 𝑼. 𝑰. 𝒄𝒐𝒔𝝋 (𝑾𝒂𝒕𝒕)
Reaktif Güç 𝑸 = 𝟑. 𝑽. 𝑰. 𝒄𝒐𝒔𝝋 = 𝟑. 𝑼. 𝑰. 𝒄𝒐𝒔𝝋 (𝑽𝑨𝑹)

Görünür Güç 𝑺 = 𝟑. 𝑽. 𝑰 = 𝟑. 𝑼. 𝑰 (𝑽𝑨) 𝑽 : Faz gerilimi (Faz nötr gerilimi)

Görünür güç 𝑺 = 𝑷 ± 𝒋𝑸 = 𝟑. 𝑽ሶ . = 𝟑. 𝑼ሶ . 𝑼 : Hat gerilimi (Fazlar arası gerilim)
𝑫
𝑰∗ 𝑰∗ 𝒓

Endüktif durum için;

v'
∆𝒗ሶ′ = 𝑽𝟏 − = 𝒁ሶ u')
𝑽𝟐 .𝑰  V1 (U1)
∆𝒗ሶ′ = ∓∆𝒗 ∓ 𝒋𝜹𝒗 v (u)
 V2 (U2)
∆𝒗′; Faz-Nötr Mutlak gerilim düşümü
∆𝒗; Faz-Nötr Boyuna gerilim düşümü
𝜹𝒗; Faz-Nötr Enine gerilim düşümü v
u)
Boyuna gerilim düşümü ∆𝒗 = 𝑹. 𝑰. 𝒄𝒐𝒔𝝋 + 𝑿. 𝑰. 𝒔𝒊𝒏𝝋
I
Enine gerilim düşümü 𝜹𝒗 = 𝑿. 𝑰. 𝒄𝒐𝒔𝝋 − 𝑹. 𝑰. 𝒔𝒊𝒏𝝋 
V1 (U1)
∆𝒖ሶ′ = ∓∆𝒖 ∓ 𝒋𝜹𝒖 v u)
∆𝒖ሶ′ = 𝑼ሶ 𝟏 − 𝑼ሶ 𝟐 = 𝟑. 𝒁ሶ . 𝑰ሶ v
V2 (U2)
∆𝒖ሶ′ = 𝟑. u)
∆𝒖; Fazlar arası Boyuna gerilim düşümü
∆𝒗ሶ′ 𝜹𝒖; Fazlar arası Enine gerilim düşümü
Fazlar arası gerilim düşümleri ∆𝒖 = 𝟑. ∆𝒗
𝜹𝒖 = 𝟑. 𝜹𝒗
′
∆𝒖 ; Fazlar arası Mutlak gerilim düşümü

Hat başı faz gerilimi 𝑽𝟏 = 𝜹𝒗𝟐 + (𝑽𝟐 + ∆𝒗)𝟐

Hat başı hat gerilimi 𝑼𝟏 = 𝟑. 𝑽𝟏 = 𝜹𝒖𝟐 + (𝑼𝟐 + ∆𝒖)𝟐
𝜹𝒗 𝜹𝒖
Faz açısı 𝒕𝒂𝒏𝜹 = =
∆𝒗+𝑽𝟐 ∆𝒖+𝑼𝟐

Kapasitif durum için;

∆𝒗ሶ′ = 𝑽ሶ 𝟏 − 𝑽ሶ 𝟐 = 𝒁ሶ . 𝑰ሶ I
V1 (U1)
∆𝒗ሶ′ = ∓∆𝒗 ∓ 𝒋𝜹𝒗
∆𝒗′; Faz-Nötr Mutlak gerilim düşümü  v (u)
∆𝒗; Faz-Nötr Boyuna gerilim düşümü
𝜹𝒗; Faz-Nötr Enine gerilim düşümü 
Boyuna gerilim düşümü ∆𝒗 = 𝑹. 𝑰. 𝒄𝒐𝒔𝝋 − 𝑿. 𝑰. 𝒔𝒊𝒏𝝋 V2 (U2) v (u)
Enine gerilim düşümü 𝜹𝒗 = 𝑿. 𝑰. 𝒄𝒐𝒔𝝋 + 𝑹. 𝑰. 𝒔𝒊𝒏𝝋  V1

v (u)
∆𝒖ሶ′ = ∓∆𝒖 ∓ 𝒋𝜹𝒖
∆𝒖ሶ′ = 𝑼ሶ 𝟏 − 𝑼ሶ 𝟐 = 𝟑. 𝒁ሶ . 𝑰ሶ v (u)
V2 (U2)
∆𝒖′; Fazlar arası Mutlak gerilim düşümü
∆𝒖; Fazlar arası Boyuna gerilim düşümü
𝜹𝒖; Fazlar arası Enine gerilim düşümü Hat başı faz gerilimi 𝑽𝟏 = 𝜹𝒗𝟐 + (𝑽𝟐 − ∆𝒗)𝟐
∆𝒖ሶ′ = 𝟑. Hat başı hat gerilimi 𝑼𝟏 = 𝟑. 𝑽𝟏 = 𝜹𝒖𝟐 + (𝑼𝟐 − ∆𝒖)𝟐
∆𝒗ሶ′ Faz açısı 𝒕𝒂𝒏𝜹 =
𝜹𝒗
=
𝜹𝒖
Fazlar arası gerilim düşümleri ∆𝒖 = 𝟑. ∆𝒗 ∆𝒗−𝑽𝟐 ∆𝒖−𝑼𝟐
𝜹𝒖 = 𝟑. 𝜹𝒗
EEM13423 ELEKTRİK ENERJİSİ DAĞITIMI 5
∆𝝊 ∆𝝊
Gerilim düşümü yüzde olarak ifade edilirse %𝜺 = 𝟏𝟎𝟎. = 𝟏𝟎𝟎.
𝑽𝒏 𝑼𝒏
Hatta meydana gelen aktif güç kaybı 𝒑 = 𝟑. 𝑰𝟐. 𝑹 𝑾

𝒑
Hattın yüzde aktif güç kaybı = 𝟏𝟎𝟎.
%𝒑𝒌 𝑷
Hat başı aktif gücü 𝑷𝒉𝒃 = 𝑷 + 𝒑 = 𝟑. 𝑽𝟏. 𝒄𝒐𝒔𝝋 = 𝟑. 𝑼𝟏. 𝒄𝒐𝒔𝝋

Boyuna gerilim düşümü ∆𝒗 = 𝑹. 𝑰. 𝒄𝒐𝒔𝝋 ∓ 𝑿. 𝑰. 𝒔𝒊𝒏𝝋 (𝑽)
∆𝒗 = 𝑹. 𝑰. 𝒄𝒐𝒔𝝋 𝟏 ∓ 𝑿 𝒕𝒂𝒏𝝋 (𝑽)

𝑹
Not: Endüktif yüklerde aradaki işaret +, Kapasitif yüklerde – olarak alınır. 𝒇𝝋

𝑿
= 𝟏 ∓ 𝑹 𝒕𝒂𝒏𝝋
𝑷 𝒍 𝑷
∆𝒗 = 𝑹. . 𝒇 = ( ). . 𝒇
𝝋 𝝋
𝑽 𝒌.𝑺 𝑽
Yüzde gerilim düşümü olarak,
𝟏𝟎𝟎.𝑷.𝒍
%𝜺 = 𝒌.𝑺.𝑼𝟐 . 𝒇 𝝋 denklemi elde edilir.

Şebeke Örnek1
l=10km Şekildeki gibi orta gerilim hattına üçgen olarak bağlanmış

sistemde hat başı gerilimini (𝑷𝒉𝒃) ve hat başı güç katsayısını
x = 0,18/km
r = 0,14/km S = 1,11MVA (𝒄𝒐𝒔𝝋 𝒉𝒃 ) hesaplayınız.
k = 56m/.mm2 U =10kV
cos = 0,9 end.
Devre açısı 𝒄𝒐𝒔𝝋 = 𝟎, 𝟗
𝝋 = 𝒄𝒐𝒔−𝟏𝟎, 𝟗 ⟹ 𝝋 = 𝟐𝟓, 𝟖𝟒𝟐°
Soruda verilen görünür güçten hat akımı hesaplanır. 

V1 (U1)
𝑺
Hat akımı 𝑺= 𝟑. 𝑼. 𝑰 ⟹ 𝑰= 𝟑.𝑼 =
𝟏𝟏𝟏𝟎𝟎𝟎𝟎
𝟑.𝟏𝟎𝟎𝟎𝟎 = 𝟔𝟒, 𝟎𝟖𝟔𝑨 v u)
Hattın direnci 𝑹 = 𝒍. 𝒓 = 𝟏𝟎𝟎𝟎𝟎. 𝟎, 𝟏𝟒 ⟹ 𝑹 = 𝟏, 𝟒𝒐𝒉𝒎 V2 (U2)

v
u)
Hattın reaktansı 𝑿 = 𝒍. 𝒙 = 𝟏𝟎𝟎𝟎𝟎. 𝟎, 𝟏𝟖 ⟹ 𝑿 = 𝟏, 𝟖𝒐𝒉𝒎
Fazlar arası boyuna gerilim düşümü ∆𝒖 = 𝟑. ∆𝒗 = 𝟑. (𝑹. 𝑰. 𝒄𝒐𝒔𝝋 + 𝑿. 𝑰. 𝒔𝒊𝒏𝝋)
∆𝒖 = 𝟑. 𝟏, 𝟒. 𝟔𝟒, 𝟎𝟖𝟔. 𝒄𝒐𝒔𝟐𝟓, 𝟖𝟒𝟐 + 𝟏, 𝟖. 𝟔𝟒, 𝟎𝟖𝟔. 𝒔𝒊𝒏𝟐𝟓, 𝟖𝟒𝟐 = 𝟐𝟐𝟔, 𝟗𝟓𝟏𝑽
Fazlar arası enine gerilim düşümü 𝛅𝒖 = 𝟑. 𝜹𝒗 = 𝟑. (𝑿. 𝑰. 𝒄𝒐𝒔𝝋 − 𝑹. 𝑰. 𝒔𝒊𝒏𝝋)
𝛅𝒖 = 𝟑. 𝟏, 𝟖. 𝟔𝟒, 𝟎𝟖𝟔. 𝒄𝒐𝒔𝟐𝟓, 𝟖𝟒𝟐 − 𝟏, 𝟒. 𝟔𝟒, 𝟎𝟖𝟔. 𝒔𝒊𝒏𝟐𝟓, 𝟖𝟒𝟐 = 𝟏𝟏𝟐, 𝟎𝟖𝟑𝑽

Şebeke Örnek1
Hat başı faz gerilimi 𝑽𝟏 = 𝜹𝒗𝟐 + (𝑽𝟐 + ∆𝒗)𝟐

Hat başı hat gerilimi 𝑼𝟏 = 𝟑. 𝑽𝟏 = 𝜹𝒖𝟐 + (𝑼𝟐 − ∆𝒖)𝟐
𝑼𝟏 = 𝟏𝟏𝟐, 𝟎𝟖𝟑𝟐 + (𝟏𝟎𝟎𝟎𝟎 + 𝟐𝟐𝟔, 𝟗𝟓𝟏)𝟐
𝑼𝟏 = 𝟏𝟎𝟐𝟐𝟕, 𝟓𝟔𝟓𝑽
𝜹𝒖
Faz açısı 𝒕𝒂𝒏𝜹 = 𝟏𝟏𝟐,𝟎𝟖𝟑 = 𝟎, 𝟎𝟏𝟎𝟗𝟔

∆𝒖+𝑼𝟐 = V1 (U1)
𝟐𝟐𝟔,𝟗𝟓𝟏+𝟏𝟎𝟎𝟎𝟎
𝜹 = 𝟎, 𝟔𝟐𝟖° v u)
Hat başı faz açısı 𝝋𝒉𝒃 = 𝝋 + 𝜹 = 𝟐𝟓, 𝟖𝟒𝟐 + 𝟎, 𝟔𝟐𝟖 v

V2 (U2)
𝝋𝒉𝒃 = 𝟐𝟔, 𝟏𝟕° u)
Hat başı güç katsayısı 𝒄𝒐𝒔𝝋𝒉𝒃 = 𝒄𝒐𝒔𝟐𝟔, 𝟏𝟕° = 𝟎, 𝟖𝟗𝟕 𝒈𝒆𝒓𝒊

Şebeke Çalışma Sorusu
l=4km Şekildeki gibi orta gerilim hattına üçgen olarak bağlanmış

x = 0,25/km sistemde hat başı gerilimini (𝑷𝒉𝒃) ve hat başı güç katsayısını
k = 56m/.mm2 S = 2,6MVA (𝒄𝒐𝒔𝝋𝒉𝒃) hesaplayınız.
U =10kV
cos = 0,6 end.
Hat başı gerilimi 𝑼𝟏 = 𝟏𝟎𝟐𝟐𝟕 𝑽
Hat başı güç katsayısı 𝒄𝒐𝒔𝝋𝒉𝒃 = 𝟎, 𝟔𝟎𝟒

Şebeke Örnek2
𝟔𝒌𝒎 uzunluğundaki bir havai hattının sonunda her biri

l=6km A
kcu = 56mmm2 x = 0,4/km 𝟏𝟎𝟎𝟎𝒌𝑽𝑨’lik biri 𝒄𝒐𝒔𝝋𝟏 = 𝟎, 𝟔 ve diğeri 𝒄𝒐𝒔𝝋𝟐 = 𝟎, 𝟖 güç katsayısı ile
işletilen iki dağıtım transformatörünü beslemektedir.
S1 = 1000kVA S2 = 1000kVA Hat sonundaki gerilim 𝟏𝟎𝒌𝑽’tur.
cos = 0,6 cos = 0,8 a) Hatta meydana gelen güç kaybının %𝒑𝒌 = 𝟏𝟎 ’dan küçük
U =6kV olması için gerekli anma kesitini,
b) Hat başı gerilimini bulunuz.
Her bir hattın devre açısı 𝒄𝒐𝒔𝝋𝟏 = 𝟎, 𝟔 𝝋𝟏 = 𝒄𝒐𝒔−𝟏𝟎, 𝟔 ⟹ 𝝋𝟏 = 𝟓𝟑, 𝟏𝟑°

𝒄𝒐𝒔𝝋𝟐 = 𝟎, 𝟖 𝝋𝟐 = 𝒄𝒐𝒔−𝟏𝟎, 𝟖 ⟹ 𝝋𝟐 = 𝟑𝟔, 𝟖𝟕°
a) Her bir hattan çekilen aktif güçler 𝑷𝟏 = 𝑺𝟏 . 𝒄𝒐𝒔𝝋𝟏 = 𝟏𝟎𝟎𝟎. 𝟎, 𝟔 = 𝟔𝟎𝟎𝒌𝑾

𝑷𝟐 = 𝑺 𝟐. 𝒄𝒐𝒔𝝋𝟐 = 𝟏𝟎𝟎𝟎. 𝟎, 𝟖 = 𝟖𝟎𝟎𝒌𝑾
Her bir hattan çekilen akımlar 𝑰𝟏 𝑺𝟏 𝟏𝟎𝟎𝟎𝟎𝟎𝟎

= = 𝟑.𝟔𝟎𝟎𝟎 = 𝟗𝟔, 𝟐𝟐𝟓𝑨
𝟑.𝑼
𝑰𝟐 𝟏𝟎𝟎𝟎𝟎𝟎𝟎
=
𝑺𝟐
𝟑.𝑼
= 𝟑.𝟔𝟎𝟎𝟎 = 𝟗𝟔, 𝟐𝟐𝟓𝑨

Şebeke Örnek2
𝑰𝟏 = 𝟗𝟔, 𝟐𝟐∠ − 𝟓𝟑, 𝟏𝟑° 𝑨 Devre endüktif olduğundan açının işareti eksi 𝑰𝟏 = 𝟓𝟕, 𝟕𝟑𝟐 − 𝒋𝟕𝟔, 𝟗𝟕𝟔 𝑨
𝑰𝟐 = 𝟗𝟔, 𝟐𝟐∠ − 𝟑𝟔, 𝟖𝟕° 𝑨 Devre endüktif olduğundan açının işareti eksi 𝑰𝟐 = 𝟕𝟔, 𝟗𝟕𝟔 − 𝒋𝟓𝟕, 𝟕𝟑𝟐 𝑨
Devreden çekilen akım 𝑰𝑻 = 𝑰𝟏 + 𝑰𝟐 = 𝟓𝟕, 𝟕𝟑𝟐 − 𝒋𝟕𝟔, 𝟗𝟕𝟔 + 𝟕𝟔, 𝟗𝟕𝟔 − 𝒋𝟓𝟕, 𝟕𝟑𝟐
𝑰𝑻 = 𝟏𝟑𝟕, 𝟕𝟎𝟖 − 𝒋𝟏𝟑𝟕, 𝟕𝟎𝟖 𝑨
𝑰𝑻 = 𝟏𝟗𝟒, 𝟕𝟒𝟗∠ − 𝟒𝟓 𝑨
NOT: Hatta meydana gelen aktif güç kaybı (𝒑 = 𝟑. 𝑰𝟐. 𝑹) yüzde aktif güç kaybı formülünde yerine
konursa
Hattın yüzde aktif güç kaybı 𝒑
= 𝟏𝟎𝟎. 𝟑. 𝟏𝟗𝟒, 𝟕𝟒𝟗𝟐.
𝟔𝟎𝟎𝟎
%𝒑𝒌 = 𝟏𝟎𝟎. = 𝟏𝟎𝟎. 𝟑. 𝑰 � 𝒍
. 𝒌.𝑺.𝑷 𝟓𝟔.𝑺.𝟏𝟒𝟎𝟎𝟎𝟎𝟎
= 𝟏𝟎
𝑷
𝐒 = 𝟖𝟕, 𝟎𝟕𝟖 𝒎𝒎𝟐
Bu kesitte iletken olmadığından standart iletken kesitlerinden 𝑺 = 𝟗𝟓 𝒎𝒎𝟐 olarak alınır.

Şebeke Örnek2
𝒍
Hattın direnci 𝑹= 𝟔𝟎𝟎𝟎 = 𝟏, 𝟏𝟐𝟖 ⟹ 𝑹 = 𝟏, 𝟏𝟐𝟖 𝛀
𝒌.𝑺 = 𝟓𝟔.𝟗𝟓
Hattın reaktansı 𝑿 = 𝒍. 𝒙 = 𝟔. 𝟎, 𝟒 ⟹ 𝑿 = 𝟐, 𝟒 𝛀
Fazlar arası boyuna gerilim düşümü ∆𝒖 = 𝟑. ∆𝒗 = 𝟑. (𝑹. 𝑰. 𝒄𝒐𝒔𝝋 + 𝑿. 𝑰. 𝒔𝒊𝒏𝝋)

∆𝒖 = 𝟑. 𝟏, 𝟏𝟐𝟖. 𝟏𝟗𝟒, 𝟕𝟒𝟗. 𝒄𝒐𝒔𝟒𝟓° + 𝟐, 𝟒. 𝟏𝟗𝟒, 𝟕𝟒𝟗. 𝒔𝒊𝒏𝟒𝟓° = 𝟖𝟒𝟏, 𝟒𝟗𝟏𝑽
Fazlar arası enine gerilim düşümü 𝛅𝒖 = 𝟑. 𝜹𝒗 = 𝟑. (𝑿. 𝑰. 𝒄𝒐𝒔𝝋 − 𝑹. 𝑰. 𝒔𝒊𝒏𝝋)
𝛅𝒖 = 𝟑. 𝟐, 𝟒. 𝟏𝟗𝟒, 𝟕𝟒𝟗. 𝒄𝒐𝒔𝟒𝟓 − 𝟏, 𝟏𝟐𝟖. 𝟏𝟗𝟒, 𝟕𝟒𝟗. 𝒔𝒊𝒏𝟒𝟓 = 𝟑𝟎𝟑, 𝟑𝟗𝟓𝑽
Hat başı hat gerilimi 𝑼𝟏 = 𝟑. 𝑽𝟏 = 𝜹𝒖𝟐 + (𝑼𝟐 + ∆𝒖)𝟐
𝑼𝟏 = 𝟑𝟎𝟑, 𝟑𝟗𝟓𝟐 + (𝟔𝟎𝟎𝟎 + 𝟖𝟒𝟏, 𝟒𝟗𝟏)𝟐
𝑼𝟏 = 𝟔𝟖𝟒𝟖, 𝟐𝟏𝟓𝑽

Çalışma Sorusu: 𝟖𝒌𝒎 uzunluğundaki bir havai hattının sonunda her biri 𝟏𝟑𝟎𝟎𝒌𝑽𝑨’lik biri 𝒄𝒐𝒔𝝋𝟏 = 𝟎, 𝟔
ve diğeri 𝒄𝒐𝒔𝝋𝟐 = 𝟎, 𝟖 güç katsayısı ile işletilen iki dağıtım transformatörünü beslemektedir. Hat
sonundaki gerilim 𝟏𝟎𝒌𝑽’tur.
a) Hatta meydana gelen güç kaybının %𝒑𝒌 = 𝟕, 𝟔 ’dan küçük olması için gerekli anma kesitini,
b) Hat başı gerilimini bulunuz.
l=8km A
kcu = 56mmm2 x = 0,45/km a) Anma Kesiti 𝑺 = 𝟔𝟖, 𝟒𝟐𝟑𝒎𝒎𝟐
Bu kesitte iletken olmadığından standart
S1 = 1300kVA
cos = 0,6
S2 = 1300kVA
cos = 0,8
iletken kesitlerinden 𝑺 = 𝟕𝟎𝒎𝒎𝟐 olarak alınır.
U 2=10kV b) Hat başı gerilimi 𝑼𝟏 = 𝟏𝟏𝟎𝟑𝟎, 𝟑𝟐𝟑𝑽

Şebeke Örnek3
A
100m B C
a) Hattın akımını fazör olarak şekil üzerinde gösteriniz.
200m
b) Hattaki aktif, reaktif ve görünür güç dağılımlarını hesaplayarak şekil
IAB=IB+IC IBC=IC üzerinde gösteriniz.
100A 60A Devre açısı 𝒄𝒐𝒔𝝋𝑩 = 𝟎, 𝟖
cosB=0,8 cosC=0,6 𝝋𝑩 = 𝒄𝒐𝒔−𝟏𝟎, 𝟖 ⟹ 𝝋𝑩 = 𝟑𝟔, 𝟖𝟕°
V= 220V
Devre açısı 𝒄𝒐𝒔𝝋𝑪 = 𝟎, 𝟔
𝝋𝑪 = 𝒄𝒐𝒔−𝟏𝟎, 𝟔 ⟹ 𝝋𝑪 = 𝟓𝟑, 𝟏𝟑°
𝑰𝑩 = 𝟏𝟎𝟎∠ − 𝟑𝟔, 𝟖𝟕° 𝑨 Devre endüktif olduğundan açının işareti eksi 𝑰𝑩 = 𝟖𝟎 − 𝒋𝟔𝟎 𝑨
𝑰𝑪 = 𝟔𝟎∠ − 𝟓𝟑, 𝟏𝟑° 𝑨 Devre endüktif olduğundan açının işareti eksi 𝑰𝑪 = 𝟑𝟔 − 𝒋𝟒𝟖 𝑨
Devreden çekilen akım 𝑰𝑨𝑩 = 𝑰𝑩 + 𝑰𝑪 = 𝟖𝟎 − 𝒋𝟔𝟎 + 𝟑𝟔 − 𝒋𝟒𝟖
𝑰𝑨𝑩 = 𝟏𝟏𝟔 − 𝒋𝟏𝟎𝟖 𝑨
𝑰𝑨𝑩 = 𝟏𝟓𝟖, 𝟒𝟗𝟑∠ − 𝟒𝟐, 𝟗𝟓𝟓 𝑨

Şebeke Örnek3
A Hattan çekilen aktif güçler

100m B 200m C 𝑷𝑩 = 𝟑. 𝑽. 𝑰𝑩. 𝒄𝒐𝒔𝝋𝑩 = 𝟑. 𝟐𝟐𝟎. 𝟏𝟎𝟎. 𝟎, 𝟖
𝑷𝑩 = 𝟓𝟐𝟖𝟎𝟎𝑾
PAB=PB+PC PAB=76500W
PBC=PC 𝑷𝑩𝑪 = 𝑷𝑪 = 𝟑. 𝑽. . 𝒄𝒐𝒔𝝋�� = 𝟑. 𝟐𝟐𝟎. 𝟔𝟎. 𝟎, 𝟔
𝑰𝑪
PB=52800W PC=23760W 𝑷𝑩𝑪 = 𝑷𝑪 = 𝟐𝟑𝟕𝟔𝟎𝑾
𝑷𝑨𝑩 = 𝑷𝑩 + 𝑷𝑪 = 𝟓𝟐𝟖𝟎𝟎 + 𝟐𝟑𝟕𝟔𝟎 = 𝟕𝟔𝟓𝟔𝟎𝑾
𝑰𝑩 = 𝟏𝟎𝟎∠ − 𝟑𝟔, 𝟖𝟕° 𝑨 Devre endüktif olduğundan açının işareti eksi 𝑰𝑩 = 𝟖𝟎 − 𝒋𝟔𝟎 𝑨
𝑰𝑪 = 𝟔𝟎∠ − 𝟓𝟑, 𝟏𝟑° 𝑨 Devre endüktif olduğundan açının işareti eksi 𝑰𝑪 = 𝟑𝟔 − 𝒋𝟒𝟖 𝑨
Devreden çekilen akım 𝑰𝑨𝑩 = 𝑰𝑩 + 𝑰𝑪 = 𝟖𝟎 − 𝒋𝟔𝟎 + 𝟑𝟔 − 𝒋𝟒𝟖

𝑰𝑨𝑩 = 𝟏𝟏𝟔 − 𝒋𝟏𝟎𝟖 𝑨
𝑰𝑨𝑩 = 𝟏𝟓𝟖, 𝟒𝟗𝟑∠ − 𝟒𝟐, 𝟗𝟓𝟓 𝑨

Şebeke Örnek3
A Hattan çekilen reaktif güçler

100m B 200m C
𝑸𝑩 = 𝟑. 𝑽. 𝑰𝑩. 𝒔𝒊𝒏𝝋𝑩 = 𝟑. 𝟐𝟐𝟎. 𝟏𝟎𝟎. 𝒔𝒊𝒏𝟑𝟔, 𝟖𝟕°
𝑸𝑩 = 𝟑𝟗𝟔𝟎𝟎𝑽𝑨𝑹
QAB=QB+QC QAB=71280VAR
QBC=QC
𝑸𝑩𝑪 = 𝑸𝑪 = 𝟑. 𝑽. 𝑰𝑪. 𝒔𝒊𝒏𝝋𝑪 = 𝟑. 𝟐𝟐𝟎. 𝟔𝟎. 𝒔𝒊𝒏𝟓𝟑, 𝟏𝟑°
QB=39600VAR QC=31680VAR 𝑸𝑩𝑪 = 𝑸𝑪 = 𝟑𝟏𝟔𝟖𝟎𝑽𝑨𝑹
𝑸𝑨𝑩 = 𝑸𝑩 + 𝑸𝑪 = 𝟑𝟗𝟔𝟎𝟎 + 𝟑𝟏𝟔𝟖𝟎 = 𝟕𝟏𝟐𝟖𝟎𝑽𝑨𝑹
Hattan çekilen görünür güçler A

100m B 200m C
𝑺𝑩 = 𝟓𝟐𝟖𝟎𝟎 + 𝒋𝟑𝟗𝟔𝟎𝟎𝑽𝑨 = 𝟔𝟔𝟎𝟎𝟎∠𝟑𝟔, 𝟖𝟕° 𝑽𝑨
𝑺𝑩𝑪 = 𝟐𝟑𝟕𝟔𝟎 + 𝒋𝟑𝟏𝟔𝟖𝟎𝑽𝑨 = 𝟑𝟗𝟔𝟎𝟎∠𝟓𝟑, 𝟏𝟑° 𝑽𝑨 PAB=76560W QAB=71280VAR SBC=SC
𝑺𝑨𝑩 = 𝑷𝑨𝑩 + 𝒋𝑸𝑨𝑩 = 𝟕𝟔𝟓𝟔𝟎 + 𝒋𝟕𝟏𝟐𝟖𝟎 SAB=76560+j71280VA
𝑺𝑨𝑩 = 𝟏𝟎𝟒𝟔𝟎𝟓, 𝟑𝟏𝟓∠𝟒𝟐, 𝟗𝟓𝟓° 𝑽𝑨
PB=52800W PC=23760W
QB=39600VAR QC=31680VAR
SB=52800+j39600VA SC=23760+j31680VA

Şebeke Örnek4
O
200m A 100m B
a) Hattaki fazör akım dağılımını şekil üzerinde gösteriniz.
b) Hat başı gerilimini fazör ifadelerden hesaplayınız.
Devre açısı 𝒄𝒐𝒔𝝋𝑨 = −𝟏
𝟎, 𝟔
r = 0,4/km 10kVA 5kW 𝝋𝑨 = 𝒄𝒐𝒔 𝟎, 𝟔 ⟹ 𝝋𝑨 = 𝟓𝟑, 𝟏𝟑°
x = 0,3/km
k = 56m/.mm2 cosB=0,6 cosC=0,8
V= 220V 𝒄𝒐𝒔𝝋𝑩 = 𝟎, 𝟖
𝝋𝑩 = 𝒄𝒐𝒔−𝟏𝟎, 𝟖 ⟹ 𝝋𝑩 = 𝟑𝟔, 𝟖𝟕°
𝟏𝟎𝟎𝟎𝟎
𝑰𝑨 𝑺𝑨 = = 𝟏𝟓, 𝟏𝟓𝟐𝑨 ⟹ 𝑰 = 𝟏𝟓, 𝟏𝟓𝟐∠ − 𝟓𝟑, 𝟏𝟑° 𝑨
= 𝟑.𝑽 𝟑.𝟐𝟐𝟎 �
O
𝑰𝑨 = 𝟗, 𝟎𝟗𝟏 − 𝒋𝟏𝟐, 𝟏𝟐𝟐𝑨 200m A 100m B
𝑰𝑩
=
𝑷𝑩
=
𝟓𝟎𝟎𝟎 = 𝟗, 𝟒𝟕𝑨 ⟹ 𝑰𝑩 = 𝟗, 𝟒𝟕∠ − 𝟑𝟔, 𝟖𝟕° 𝑨
𝟑.𝑽.𝒄𝒐𝒔𝝋𝑩 𝟑.𝟐𝟐𝟎.𝟎,𝟖 IAB=IB+IC IBC=IC
𝑰𝑩 = 𝟕, 𝟓𝟕𝟔 − 𝒋𝟓, 𝟔𝟖𝟐𝑨 r = 0,4/km
10kVA 5kW
𝑰𝑶𝑨 = 𝑰𝑨 + 𝑰𝑩 = 𝟗, 𝟎𝟗𝟏 − 𝒋𝟏𝟐, 𝟏𝟐𝟐 + 𝟕, 𝟓𝟕𝟔 − 𝒋𝟓, 𝟔𝟖𝟐 x = 0,3/km cosC=0,8
k = 56m/.mm2 cosB=0,6
𝑰𝑶𝑨 = 𝟏𝟔, 𝟔𝟔𝟕 − 𝒋𝟏𝟕, 𝟖𝟎𝟒𝑨 𝑰𝑶𝑨 = 𝟐𝟒, 𝟑𝟖𝟖∠ − 𝟒𝟔,

Şebeke Örnek4
𝟖𝟖𝟗° 𝑨 V= 220V

Şebeke Örnek4
O
200m A 100m B  AB noktaları arası
AB Hattının direnci
IAB=IB+IC IBC=IC 𝑹 =𝒍 . 𝒓 = 𝟎, 𝟏. 𝟎, 𝟒 = 𝟎, 𝟎𝟒 𝛀 ⟹ = 𝟎, 𝟎𝟒 𝛀
𝑹
r = 0,4/km 𝑨𝑩 𝑨𝑩 𝑨𝑩
10kVA 5kW
x = 0,3/km
k = 56m/.mm2 cosB=0,6 cosC=0,8 AB Hattının reaktansı
V= 220V
𝑿𝑨𝑩 = 𝒍𝑨𝑩. 𝒙 = 𝟎, 𝟏. 𝟎, 𝟑 = 𝟎, 𝟎𝟑 𝛀 ⟹ 𝑿𝑨𝑩= 𝟎, 𝟎𝟑 𝛀
AB Hattının empedansı
𝒁𝑨𝑩 = 𝑹𝑨𝑩 + 𝒋𝑿𝑨𝑩 = 𝟎, 𝟎𝟒 + 𝒋𝟎, 𝟎𝟑𝒐𝒉𝒎 ⟹ 𝒁𝑨𝑩= 𝟎, 𝟎𝟓∠𝟑𝟔, 𝟖𝟕° 𝛀
AB noktaları arasındaki mutlak gerilim düşümü

∆𝑽ሶ�′ = 𝒁ሶ 𝑨𝑩 . 𝑰ሶ𝑨𝑩 = 𝟎, 𝟎𝟓∠𝟑𝟔, 𝟖𝟕°. 𝟗, 𝟒𝟕∠ − 𝟑𝟔, 𝟖𝟕° = 𝟎, 𝟒𝟕𝟒∠𝟎° 𝑽
A noktası gerilimi
ሶ ′ = 𝟐𝟐𝟎∠𝟎° + 𝟎, 𝟒𝟕𝟒∠𝟎° = 𝟐𝟐𝟎, 𝟒𝟕𝟒∠𝟎° 𝑽 (Açıları aynı)
𝑽𝑨 = 𝑽𝑩 + ∆𝑽�

Şebeke Örnek4
O
200m A 100m B  OA noktaları arası
IAB=IB+IC IBC=IC OA Hattının direnci
r = 0,4/km 𝑹𝑶𝑨 = 𝒍𝑶𝑨. 𝒓 = 𝟎, 𝟐. 𝟎, 𝟒 = 𝟎, 𝟎𝟖 𝛀 ⟹ 𝑹𝑶𝑨 = 𝟎, 𝟎𝟖 𝛀
10kVA 5kW
x = 0,3/km
k = 56m/.mm2 cosB=0,6 cosC=0,8 OA Hattının reaktansı
V= 220V 𝑿𝑶𝑨 = 𝒍𝑶𝑨. 𝒙 = 𝟎, 𝟐. 𝟎, 𝟑 = 𝟎, 𝟎𝟔 𝛀 ⟹ 𝑿𝑶𝑨 = 𝟎, 𝟎𝟔 𝛀
OA Hattının empedansı
𝒁𝑶𝑨 = 𝑹𝑶𝑨 + 𝒋𝑿𝑶𝑨 = 𝟎, 𝟎𝟖 + 𝒋𝟎, 𝟎𝟔𝒐𝒉𝒎 ⟹ 𝒁𝑶𝑨= 𝟎, 𝟏∠𝟑𝟔, 𝟖𝟕° 𝛀
OA noktaları arasındaki mutlak gerilim düşümü
∆𝑽ሶ�′ = 𝒁ሶ 𝑶𝑨. 𝑰ሶ𝑶𝑨 = 𝟎, 𝟏∠𝟑𝟔, 𝟖𝟕°. 𝟐𝟒, 𝟑𝟖𝟖∠ − 𝟒𝟔, 𝟖𝟖𝟗° = 𝟐, 𝟒𝟑𝟗∠ − 𝟏𝟎, 𝟎𝟏𝟗° 𝑽
Hat başı gerilimi

𝑽𝑶 = 𝑽𝑨 + ∆𝑽ሶ
�
′
= 𝟐𝟐𝟎, 𝟒𝟕𝟒∠𝟎° + 𝟐, 𝟒𝟑𝟗∠ − 𝟏𝟎, 𝟎𝟏𝟗° = 𝟐𝟐𝟐, 𝟖𝟕𝟔∠𝟎° 𝑽

Alternatif Akımda Enerji Dağıtımı – Üç Fazlı Şebeke
Örne
Örnek: Üç adet Asenkron motor (ASM), bara kcu = 56mmm2

gerilimi 𝟐𝟑𝟐/𝟒𝟎𝟎𝑽 olan bir güç panosundan bakır iletkenli 120m 80m 80m
bir yeraltı kablosu ile beslenmektedir. Motorların nominal

gerilimleri 𝟐𝟐𝟎/𝟑𝟖𝟎𝑽 ’tur. Hattın en sonundaki motorun 232/400V
geriliminin 𝟐𝟐𝟎/𝟑𝟖𝟎𝑽 olması için besleme hattının kesitini M M M
hesaplayınız. P1 = 8kW P2 = 15kW P3 = 10kW
cos = 0,83 cos = 0,83 cos = 0,83
220/380V
NOT: Alçak gerilimi şebekesinde enine gerilim düşümü ve 𝒇 𝑿

= 𝟏 ∓ 𝑹 𝒕𝒂𝒏𝝋 kısmı ihmal edilir.
𝝋
𝟏𝟎𝟎.𝑷.𝒍
Yüzde gerilim düşümü olarak %𝜺 = denklemini kullanarak hatlar arasındaki gerilimi düşümünü
𝒌.𝑺.𝑼𝟐
elde edilir. 𝑳𝟏 hattının gücü 𝑷𝟏 + 𝑷𝟐 + 𝑷𝟑 , 𝑳𝟐 hattının gücü 𝑷𝟐 + 𝑷𝟑, ve 𝑳𝟑 hattının gücü 𝑷𝟑 alınarak her bir
hattın gerilim düşümü hesaplanır. Toplam gerilim düşümü 𝑳𝟏, 𝑳𝟐 ve 𝑳𝟑hatlarındaki gerilim düşümlerinin
toplamı kadar olur.

Örne
Toplam gerilim düşümü %𝜺𝑻 = %𝜺𝒍𝟏 + %𝜺𝒍𝟐 + %𝜺𝒍𝟑

%𝜺
𝟏𝟎𝟎.(𝑷𝟏 +𝑷𝟐 +𝑷𝟑 ).𝒍𝟏 𝟏𝟎𝟎.(𝑷𝟐 +𝑷𝟑 ).𝒍𝟐 𝟏𝟎𝟎.𝑷𝟑 .𝒍𝟑
𝑻 = 𝒌.𝑺.𝑼𝟐
+ 𝒌.𝑺.𝑼𝟐
+ 𝒌.𝑺.𝑼𝟐
En fazla %3 lük gerilim düşümüne izin olduğuna göre uygun kesit değeri için aşağıdaki denklem kullanılır.
𝟏𝟎𝟎. 𝟖𝟎𝟎𝟎+𝟏𝟓𝟎𝟎𝟎+𝟏𝟎𝟎𝟎𝟎 .𝟏𝟐𝟎 𝟏𝟎𝟎.(𝟏𝟓𝟎𝟎𝟎+𝟏𝟎𝟎𝟎𝟎).𝟖𝟎 𝟏𝟎𝟎.𝟏𝟎𝟎𝟎𝟎.𝟖𝟎
𝟑= 𝟓𝟔.𝑺.𝟑𝟖𝟎 𝟐 + 𝟓𝟔.𝑺.𝟑𝟖𝟎 𝟐 + 𝟓𝟔.𝑺.𝟑𝟖𝟎𝟐
𝟏𝟎𝟎.[ 𝟖𝟎𝟎𝟎+𝟏𝟓𝟎𝟎𝟎+𝟏𝟎𝟎𝟎𝟎 .𝟏𝟐𝟎+(𝟏𝟓𝟎𝟎𝟎+𝟏𝟎𝟎𝟎𝟎).𝟖𝟎+𝟏𝟎𝟎𝟎𝟎.𝟖𝟎]
𝑺= 𝟓𝟔.𝟑.𝟑𝟖𝟎𝟐
𝑺 = 𝟐𝟕, 𝟖𝟔𝟔𝒎𝒎𝟐
Bu kesitte iletken olmadığından standart iletken kesitlerinden 𝑺 = 𝟑𝟓𝒎𝒎𝟐 olarak alınır.
𝑺 = 𝟑𝟓𝒎𝒎𝟐 ‘lik iletken kesitine göre toplam gerilim düşümü
%𝜺
𝟏𝟎𝟎.(𝑷𝟏 +𝑷𝟐 +𝑷𝟑 ).𝒍𝟏 𝟏𝟎𝟎.(𝑷𝟐 +𝑷𝟑 ).𝒍𝟐 𝟏𝟎𝟎.𝑷𝟑 .𝒍𝟑
𝑻 = 𝒌.𝑺.𝑼𝟐
+ 𝒌.𝑺.𝑼𝟐
+ 𝒌.𝑺.𝑼𝟐
%𝜺
𝟏𝟎𝟎. 𝟖𝟎𝟎𝟎+𝟏𝟓𝟎𝟎𝟎+𝟏𝟎𝟎𝟎𝟎 .𝟏𝟐𝟎 𝟏𝟎𝟎.(𝟏𝟓𝟎𝟎𝟎+𝟏𝟎𝟎𝟎𝟎).𝟖𝟎
𝑻 = +
%𝜺 𝟑𝟖𝟗

Örne
𝟓𝟔.𝟑𝟓.𝟑𝟖𝟎𝟐 𝟓𝟔.𝟑𝟓.𝟑𝟖
𝟎

Şebeke İki Taraftan Beslenen Hat Örnek1
50kVA
cos=0,6 25kW Şekildeki gibi verilmiş olan bir alçak gerilim şebekesi iki
cos=0,8 ucundan beslenmektedir. Nominal gerilimi 𝟏𝟎𝒌𝑽 , hat kesiti
700m B
400m
A
𝟗𝟓𝒎𝒎𝟐 ve 𝒌 = 𝟑𝟓 𝒎/𝛀. 𝒎𝒎𝟐 ve 𝒙 = 𝟎, 𝟒 𝛀/𝒌𝒎 ‘dir.
I 400m Her bir hat parçasındaki akımları hesaplayarak şekil
100kVA üzerinde gösteriniz.
II 1200m C cos=0,75
U=10kV
Hatlardan çekilen Akımlar
𝑰𝑨 𝟓𝟎𝟎𝟎𝟎
= = = 𝟐, 𝟖𝟖𝟕𝑨 ⟹ 𝑰𝑨 = 𝟐, 𝟖𝟖𝟕∠ − 𝟓𝟑, 𝟏𝟑° 𝑨
𝑺𝑨
𝟑.𝑼 𝟑.𝟏𝟎𝟎𝟎
𝑰𝑨 = 𝟏, 𝟕𝟑𝟐 − 𝒋𝟐, 𝟑𝟏𝑨 𝑰𝑨𝒂 = 𝟏, 𝟕𝟑𝟐𝑨 𝑰𝑨𝒒 = 𝟐, 𝟑𝟏𝑨
𝑰𝑩 𝑷𝑩 𝑩 𝟐𝟓𝟎𝟎𝟎
= 𝟑.𝑽.𝒄𝒐𝒔𝝋
= 𝟑.𝟏𝟎𝟎𝟎𝟎.𝟎,𝟖 = 𝟏, 𝟖𝟎𝟒𝑨 ⟹ 𝑰𝑩 = 𝟏, 𝟖𝟎𝟒∠ − 𝟑𝟔, 𝟖𝟕° 𝑨
𝑰𝑪 𝑺𝑪
=

𝟏𝟎𝟎𝟎𝟎𝟎 𝟕𝟕𝟒𝑨 𝑰𝑩 = 𝟏, 𝟒𝟒𝟑 − = 𝟏, 𝟒𝟒𝟑𝑨 𝑰𝑩𝒒 = 𝟏, 𝟎𝟖𝟐𝑨
= 𝟑.𝟏𝟎𝟎𝟎
𝑰𝑪 𝒋𝟏, 𝟎𝟖𝟐𝑨
= 𝟓, = 𝟓, 𝟕𝟕𝟒∠ − 𝟒𝟏, 𝟒𝟏° 𝑨
𝟑.𝑼
𝑰𝑪 = 𝟒, 𝟑𝟑 − 𝒋𝟑, 𝟖𝟏𝟗𝑨 𝑰𝑪𝒂 = 𝟒, 𝟑𝟑𝑨 𝑰𝑪𝒒 = 𝟑, 𝟖𝟏𝟗𝑨

Toplam aktif bileşke akım 𝑰𝒂𝑻 = 𝑰𝑨𝒂 + 𝑰𝑩𝒂 + 𝑰𝑪𝒂 = 𝟏, 𝟕𝟑𝟐 + 𝟏, 𝟒𝟒𝟑 + 𝟒, 𝟑𝟑 = 𝟕, 𝟓𝟎𝟓𝑨
Toplam reaktif bileşke akım 𝑰𝒒𝑻 = 𝑰𝑨𝒒 + 𝑰𝑩𝒒 + 𝑰𝑪𝒒 = 𝟐, 𝟑𝟏 + 𝟏, 𝟎𝟖𝟐 + 𝟑, 𝟖𝟏𝟗 = 𝟕, 𝟐𝟏𝟏𝑨
 2 nolu hattın tarafından

2 nolu hattan gelen toplam aktif akım
𝟏,𝟕𝟑𝟐.𝟒𝟎𝟎+𝟏,𝟒𝟒𝟑. 𝟒𝟎𝟎+𝟕𝟎𝟎 +𝟒,𝟑𝟑.(𝟒𝟎𝟎+𝟕𝟎𝟎+𝟒𝟎𝟎)
𝑰𝒂𝟐 50kVA
=
𝑰𝑨𝒂.𝑳𝟏+𝑰𝑩𝒂.(𝑳𝟏+𝑳𝟐)+𝑰𝑪𝒂.(𝑳𝟏+𝑳𝟐+𝑳𝟑)
= 𝟒𝟎𝟎+𝟕𝟎𝟎+𝟒𝟎𝟎+𝟏𝟐𝟎𝟎
= 𝟑, 𝟐𝟓𝑨 cos=0, 25kW
𝑳𝟏+𝑳𝟐+𝑳𝟑+𝑳𝟒 6 cos=0,8
1 nolu hattan gelen toplam aktif akım L2=700m B
L1=400m
I A
𝑰𝒂𝟏 = 𝑰𝒂𝑻 − 𝑰𝒂𝟐 = 𝟕, 𝟓𝟎𝟓 − 𝟑, 𝟐𝟓 = 𝟒, 𝟐𝟓𝟓𝑨 L3=400m
2 nolu hattan gelen toplam reaktif akım II

100kVA
L4=1200m C cos=0,75
U=10kV
𝟐,𝟑𝟏.𝟒𝟎𝟎+𝟏,𝟎𝟖𝟐. 𝟒𝟎𝟎+𝟕𝟎𝟎 +𝟑,𝟖𝟏𝟗.(𝟒𝟎𝟎+𝟕𝟎𝟎+𝟒𝟎𝟎)
𝑰𝒒𝟐 𝑰𝑨𝒒.𝑳𝟏+𝑰𝑩𝒒.(𝑳𝟏+𝑳𝟐)+𝑰𝑪𝒒.(𝑳𝟏+𝑳𝟐+𝑳𝟑) = 𝟐, 𝟗𝟎𝟓𝑨
= 𝑳𝟏+𝑳𝟐+𝑳𝟑.+𝑳𝟒 = 𝟒𝟎𝟎+𝟕𝟎𝟎+𝟒𝟎𝟎+𝟏𝟐𝟎𝟎
1 nolu hattan gelen toplam reaktif akım

𝑰𝒒𝟏 = 𝑰𝒒𝑻 − 𝑰𝒒𝟐 = 𝟕, 𝟐𝟏𝟏 − 𝟐, 𝟗𝟎𝟓 = 𝟒, 𝟑𝟎𝟔𝑨

A B C
Ia1=
,255A IABa=4,255-1,732=2,523A IABa=2,523-1,443=1,08A Ia2=3,25A
Ip1=
,306A IABq=4,306-2,31=1,996A IABq=1,996-1,082=0,914A I =2,905A
IAa=1,732A IBa=1,443A ICa=4,331A

IAq=2,31A IBq=1,082A ICq=3,819A
Çizelgeden de görüldüğü gibi akımlar C noktasında çakışır.

Çalışma Sorusu: Şekildeki gibi verilmiş olan bir alçak gerilim şebekesi iki ucundan beslenmektedir.
Nominal gerilimi 𝟏𝟓𝒌𝑽, hat kesiti 𝟏𝟐𝟎𝒎𝒎𝟐 ve 𝒌 = 𝟑𝟓 𝒎/𝛀. 𝒎𝒎𝟐 ve 𝒙 = 𝟎, 𝟒 𝛀/𝒌𝒎 ‘dir.
Her bir hat parçasındaki akımları hesaplayarak fazör diyagramı üzerinde gösteriniz.
88kW
cos=0,8
60,8kVAR
810m cos=0,8
A
1050m
I B
1105m
U=15kV
II 527m C
I A B C II
113kVA
cos=0,8
Ia1=4,352A IABa=4,352-1,732=2,523A IBCa=5,634-3,479=2,155A Ia2=5,634A
Iq1=3,264A IABq=3,264-2,54=0,724A IBCq=4,225-2,609=1,606A Iq2=4,225A
IAa=3,387A
IBa=3,12A ICa=3,479A
IAq=2,54A
IBq=2,34A ICq=2,609A

Alçak Gerilim Projeleri Gerilim Düşümü Hesapları
Bazı Önemli
 Kurulu Güç: Aydınlatma aygıtları ve prizlerin toplam gücüdür.

 Talep Güç: Eşzamanlı güç, bağlantı güç olarak da ifade edilen ve aynı zamanda şebekeden çekilen
güçtür. İletken kesitlerinin belirlenmesi ve akım kontrolünde esas olan güçtür.
 Dairenin talep gücünün hesabı: Konutlarda bir dairenin talep gücünün (eş zamanlı yük)
belirlenmesinde aşağıdaki eş zamanlılık katsayıları esas alınmalıdır.
• Kurulu gücün 8kW’ye kadar olan bölümü için %60’ı
• Kurulu güçten geriye kalan güç için %40’ ı alınıp toplanarak dairenin talep gücü bulunur.
Eş Zamanlı Eş Zamanlı
 Binanın talep gücünün hesabı: Binanın eş Daire Sayısı Katsayısı Daire Sayısı Katsayısı
zamanlı yükünü belirlenmesi için aşağıdaki eş 3-5 45 36-40 29
zamanlılık katsayıları esas alınmalıdır. 5-10 43 41-45 28
11-15 41 46-50 26
16-20 39 51-55 25
21-25 36 56-61 24
26-30 34 62 ve üstü 23
31-35 31
 Köy kasaba ve imar planı bulunmayan alanlarda yapılan tek evlerde ve yazlıklarda bu esaslara
uyulmayabilir. Bütün konutlarda eş zamanlı yük 3kW’tan az olamaz.

Bazı Önemli
Aydınlatma projelerinde Tablo talep gücü

Ana Tablo Talep Gücü, apartmanın daire sayısına göre belirlenmiş eşzamanlılık (diversite)
katsayılarına göre belirlenir.
Eş zamanlı güç (aynı zamanda çekilen güç), kurulu güç değeri eş zamanlılık katsayısı ile
çarpılarak bulunur. Konutlarda kurulu güç genel olarak aydınlatma gücü, priz gücü ve biliniyorsa
elektrikli ev aletlerinin gücünden oluşur.
Tali Tablo Talep Gücü, kurulu gücün ilk 8000W’ının %60’ı ile kurulu güçten geri kalan gücün
%40’ı alınarak toplanarak bulunur.
Eş Zamanlı Eş Zamanlı
Daire Sayısı Katsayısı Daire Sayısı Katsayısı
3-5 45 36-40 29
5-10 43 41-45 28
11-15 41 46-50 26
16-20 39 51-55 25
21-25 36 56-61 24
26-30 34 62 ve üstü 23
31-35 31

Bazı Önemli
Örnek: Kurulu gücü 112300W olan 8 daireli bir Apartmanın Talep Gücünü bulunuz.
8 daireli bir apartmanın eşzamanlılık katsayısı 5-10 daire için %43 olarak alınır. Buna göre kurulu
gücün %43 binanın talep gücünü verir.
𝑨𝒑𝒂𝒓𝒕𝒎𝒂𝒏ı𝒏 𝒕𝒂𝒍𝒆𝒑 𝒈ü𝒄ü = 𝑨𝒑𝒂𝒓𝒕𝒎𝒂𝒏ı𝒏 𝒌𝒖𝒓𝒖𝒍𝒖 𝒈ü𝒄ü. 𝟎, 𝟒𝟑
𝑨𝒑𝒂𝒓𝒕𝒎𝒂𝒏ı𝒏 𝒕𝒂𝒍𝒆𝒑 𝒈ü𝒄ü = 𝟏𝟏𝟐𝟑𝟎𝟎. 𝟎, 𝟒𝟑
𝑨𝒑𝒂𝒓𝒕𝒎𝒂𝒏ı𝒏 𝒕𝒂𝒍𝒆𝒑 𝒈ü𝒄ü = 𝟒𝟖𝟐𝟖𝟗𝑾
Tablo Talep Gücü Hesabı

AT tablosunun kurulu gücü Yükleme Cetvelinden 16240W olan bir dairenin tablo talep gücünü
bulunuz.
Tali Tablo Talep Gücü, kurulu gücün ilk 8000W’ının %60’ı ile kurulu güçten geri kalan güç
7940W’ın %40’ı alınarak toplanarak bulunur.
𝑻𝒂𝒍𝒊 𝒕𝒂𝒃𝒍𝒐 𝒕𝒂𝒍𝒆𝒑 𝒈ü𝒄ü = 𝟖𝟎𝟎𝟎. 𝟎, 𝟔𝟎 + 𝟖𝟐𝟒𝟎. 𝟎, 𝟒𝟎
𝑻𝒂𝒍𝒊 𝒕𝒂𝒃𝒍𝒐 𝒕𝒂𝒍𝒆𝒑 𝒈ü𝒄ü = 𝟖𝟎𝟗𝟔𝑾

Bazı Önemli Tanımlar
Gerilim Düşümü ve Akım Kontrolü Hesabı

Elektrik Tesisat Projelerinin çiziminde,
• Gerilim düşümü hesabı iletkenler üzerinde gerçekleşecek gerilim düşümünün yönetmeliklerce
belirlenmiş olan değerlere uygunluğunun değerlendirilmesi ve uygun iletken kesitinin tespiti için
yapılır.
• Akım kontrolü hesabı, iletkenler üzerinden geçecek olan akımın iletkeninin üzerinden taşıyabileceği
yönetmeliklerce belirlenmiş olan akım değerlerine uygunluğunun kontrolü için yapılır.
NOT: Gerilim düşümü ve akım kontrolü hesaplamalarında güç olarak Talep Güç
kullanılmalıdır. Devrenin güç katsayısı daire için cosϕ=0,8, ana kolon hattı için kompanzasyon
sonrası güç katsayısı değeri alınmalıdır.
NT
Sayaç Dolabı Linye No
Ana Kolon Hattı Kolon Hattı Linye Hattı
En az 6mm2 Cu İletken En az 4mm2 Cu İletken En az 2,5mm2 Cu İletken
Ana Tablo Kurulu Güç Ana Tablo Talep Gücü Tablo Kurulu Güç Tablo Talep Gücü
%eA %eK %eL
EEM13423 ELEKTRİK ENERJİSİ DAĞITIMI 29

Bazı Önemli
• İç tesis hatları üzerinde yüzde gerilim düşümü, yapı bağlantı kutusu ile tüketim araçları arasında,
 Aydınlatma ve priz devrelerinde %1,5’i
 Motor devrelerinde %3’ü geçmemelidir.
• Yapının yada yapı kümesinin beslemesinde transformatör kullanılmışsa, transformatör ile yapı bağlantı
kutusu arasındaki gerilim düşümü %5’i geçmemelidir.
• Yüzde gerilim düşümü hesabı; ana kolon hattı (%𝒆𝑨), kolon hattı (%𝒆𝑲) ve en uzun ve en güçlü linye
hattı (%𝒆𝑳) için ayrı ayrı yapılır.
Toplam yüzde gerilim düşümü %𝒆𝑻 = %𝒆𝑨 + %𝒆𝑲 + %𝒆𝑳
NT
%eA %eK %eL

Bazı Önemli
Toplam yüzde gerilim düşümü, ana kolon, kolon ve en güçlü en uzun linyenin yüzde gerilim
düşümü toplamıdır.
%𝒆𝑻 = %𝒆𝑨 + %𝒆𝑲 + %𝒆𝑳
𝟐𝟎𝟎.𝑳.𝑷 𝑳.𝑷(𝒌𝒘)
Bir fazlı alternatif akım tesisleri için %𝒆 = %𝒆 = 𝟎, 𝟎𝟕𝟒.
𝒌.𝒔.𝑼𝟐 𝒔
𝟏𝟎𝟎.𝑳.𝑷 𝑳.𝑷(𝒌𝒘)
Üç fazlı alternatif akım tesisleri için %𝒆 = %𝒆 = 𝟎, 𝟎𝟏𝟐𝟒.
𝒌.𝒔.𝑼𝟐 𝒔
 P: Aydınlatma projelerinde Tablo talep gücü
Ana Tablo Talep Gücü, apartmanın daire sayısına göre belirlenmiş eşzamanlılık (diversite)
katsayılarına göre belirlenir.
Tali Tablo Talep Gücü, kurulu gücün ilk 8000W’ının %60’ı ile kurulu güçten geri kalan
gücün %40’ı alınarak toplanarak bulunur.
 L: Hattın uzunluğu: Elektrik tesisat proje üzerinden proje ölçeği dikkate alınarak bulunur.
 k: Kullanılan iletkenin iletkenlik katsayısı
Bakır iletken için: 56 ve alüminyum iletken için 35 alınır.
 S: Elektrik sistemlerinde kullanılan standart kablo kesiti
 U: Gerilim: Bir fazlı sistemler için 220V ve üç fazlı sistemler için 380V olarak alınır.

Alçak Gerilim Projeleri Hesapları
Gerilim Düşümü ve Akım Kontrolü
Akım Kontrolü Hesabı

Akım kontrolü hesabı için bir faz ve üç fazlı sistemler için aşağıdaki formüller uygulanır.
𝑷
• Bir fazlı alternatif akım tesisleri için 𝑰=
𝑼.𝒄𝒐𝒔𝝋
𝑷
• Üç fazlı alternatif akım tesisleri için 𝑰= 𝟑.𝑼.𝒄𝒐𝒔𝝋
NT
%eA %eK %eL

Kabloların Akım Taşıma Kapasiteleri

Örnek: Aşağıdaki gibi verilmiş olan 10 daireli apartmana ait olan gerilim düşümü ve akım kontrolü
hesaplarını yapınız.
Ana kolon hattı için 3x25+16mm2 yer altı kablo, en uzun ve en güçlü kolon hattı için 4x10mm2’lik
NVV antigron kablo ve en uzun ve en güçlü linye hattında 2,5mm2’lik bakır iletken kablo kullanımına
göre gerilim düşümü ve akım kontrolü hesabı aşağıdaki gibi olur.
NT8
Sayaç Dolabı Linye P4
3x25+16mm2 YVV 4x10mm2+10mm2 NV 3x2,5mm2
15,5 m 16,9 m 9,5 m
Kurulu Güç: 113112W Talep Güç: 48638 Kurulu

W Güç: 13234 W
%eA Talep Güç: 6894 W
2500W
%eK %eL
Ana Kolon, En Uzun ve En Güçlü Kolon ve En Uzun ve En Güçlü

Linye Tek Hat Şeması

10 daireli bir apartmanın eşzamanlılık katsayısı 5-10daire için %43 olarak alınır. Buna göre kurulu
gücün %43 binanın talep gücünü verir. Kurulu gücü 113112W olan 10daireli bir apartmanın talep gücü
aşağıdaki gibi hesaplanır.
𝑨𝒑𝒂𝒓𝒕𝒎𝒂𝒏ı𝒏 𝒕𝒂𝒍𝒆𝒑 𝒈ü𝒄ü = 𝑨𝒑𝒂𝒓𝒕𝒎𝒂𝒏ı𝒏 𝒌𝒖𝒓𝒖𝒍𝒖 𝒈ü𝒄ü. 𝟎, 𝟒𝟑

𝑨𝒑𝒂𝒓𝒕𝒎𝒂𝒏ı𝒏 𝒕𝒂𝒍𝒆𝒑 𝒈ü𝒄ü = 𝟏𝟏𝟑𝟏𝟏𝟐. 𝟎, 𝟒𝟑
𝑨𝒑𝒂𝒓𝒕𝒎𝒂𝒏ı𝒏 𝒕𝒂𝒍𝒆𝒑 𝒈ü𝒄ü = 𝟒𝟖𝟔𝟑𝟖𝑾
Kurulu gücü 13234W olan Tali Tablo Talep Gücü, kurulu gücün ilk 8000W’ının %60’ı ile kurulu
güçten geri kalan güç 5234W’ın %40’ı alınarak toplanarak bulunur.
𝑻𝒂𝒍𝒊 𝒕𝒂𝒃𝒍𝒐 𝒕𝒂𝒍𝒆𝒑 𝒈ü𝒄ü = 𝟖𝟎𝟎𝟎. 𝟎, 𝟔𝟎 + 𝟓𝟐𝟑𝟒. 𝟎, 𝟒𝟎

𝑻𝒂𝒍𝒊 𝒕𝒂𝒃𝒍𝒐 𝒕𝒂𝒍𝒆𝒑 𝒈ü𝒄ü = 𝟔𝟖𝟗𝟑, 𝟔𝑾

Gerilim Düşümü Hesabı

Ana kolon hattı için yüzde gerilimi düşümü
%𝒆
𝟏𝟎𝟎.𝑳𝑨.𝑷𝑨 𝟏𝟎𝟎.𝟏𝟓,𝟓.𝟒𝟖𝟔𝟑𝟖 ⟹ %𝒆 = 𝟎, 𝟑𝟕𝟑
𝑨
= = 𝟓𝟔.𝟐𝟓.𝟑𝟖𝟎𝟐
𝑨
𝒌.𝒔𝑨.𝑼𝟐
En uzun ve en güçlü 8 nolu Kolon hattı için yüzde gerilimi düşümü

%𝒆
𝟏𝟎𝟎.𝑳𝑲.𝑷𝑲 𝟏𝟎𝟎.𝟏𝟔,𝟗.𝟔𝟖𝟗𝟒 ⟹ %𝒆 = 𝟎, 𝟏𝟒𝟒
𝑲
= = 𝟓𝟔.𝟏𝟎.𝟑𝟖𝟎𝟐
𝑲
𝒌.𝒔𝑲.𝑼𝟐
En uzun ve en güçlü P4 nolu priz linyesi için yüzde gerilimi düşümü

%𝒆
𝟐𝟎𝟎.𝑳𝑳.𝑷𝑳 𝟐𝟎𝟎.𝟗,𝟓.𝟐𝟓𝟎𝟎 ⟹ %𝒆 = 𝟎, 𝟕𝟎𝟏
𝑳
= = 𝟓𝟔.𝟐,𝟓.𝟐𝟐𝟎𝟐
𝑳
𝒌.𝒔𝑳.𝑼𝟐
Toplam yüzde gerilim düşümü %𝒆𝑻 = %𝒆𝑨 + %𝒆𝑲 + %𝒆𝑳 = 𝟎, 𝟑𝟕𝟑 + 𝟎, 𝟏𝟒𝟒 + 𝟎, 𝟕𝟎𝟏
%𝒆𝑻 = 𝟏, 𝟐𝟏𝟖 < %𝟏, 𝟓 olduğundan kesitler gerilim düşüm bakımından uygundur.
Elde edilen yüzde gerilim düşümü %1,5 değerinden küçük olduğundan kesitlerin gerilim düşümü

yönünden uygun olduğu söylenebilir. Eğer sonuç %1,5’ten büyük olsaydı iletken kesitlerinin arttırılması
gerekecekti.

Akım Kontrolü Hesabı

Ana kolon hattı için akım kontrolü 𝑷𝑨 𝟒𝟖𝟔𝟑𝟖 = 𝟗𝟐, 𝟑𝟕𝟐𝑨
= = 𝟑.𝟑𝟖𝟎.𝟎,𝟖
𝑰𝑨 𝟑.𝑼.𝒄𝒐𝒔𝝋
Ana kolon hattında kullanılacak olan 4x25+16mm2’lik yer altı kablosundan taşınabilecek maksimum
akım 130A’dir. Hesaplamaya göre çekilecek akım 130A’lik değerden küçük olduğundan iletken kesiti akım
yönünden uygundur.
En uzun ve en güçlü 8 nolu kolon hattı için 𝟔𝟖𝟗𝟒
= = = 𝟏𝟑, 𝟎𝟗𝟑𝑨
𝑰𝑨
𝑷𝑲 𝟑.𝑼.𝒄𝒐𝒔𝝋 𝟑.𝟑𝟖𝟎.𝟎,𝟖
Kolon hattında kullanılacak olan 4x6mm2’lik kablodan taşınabilecek maksimum akım 58A’dir.
Hesaplamaya göre çekilecek akım 58A’lik değerden küçük olduğundan iletken kesiti akım yönünden
uygundur.
En uzun ve en güçlü P4 linye hattı için akım kontrolü
=
𝑷𝑳
=
𝟐𝟓𝟎𝟎 = 𝟏𝟒, 𝟐𝟎𝟒𝑨
𝑰𝑳 𝑼.𝒄𝒐𝒔𝝋 𝟐𝟐𝟎.𝟎,𝟖
Linye hattında kullanılacak olan 2,5mm2’lik NV tipi kablo üzerinden taşınabilecek maksimum akım

21A’dir. Hesaplamaya göre çekilecek akım 21A’lik değerden küçük olduğundan iletken kesiti akım
yönünden uygundur.

GÜÇ KATSAYISININ DÜZELTİLMESİ
Gerekli Kondansatör Gücünün Hesaplanması

Devreden çekilen güçlere ait vektör diyagramı şekildeki gibi çizilebilir. Vektör diyagramında
S ; Çekilen görünür güç Qc
P ; Çekilen aktif güç
Q ; Çekilen reaktif güç
Qc ; Gerekli kondansatör gücü P
 U
S2; Güç katsayısı düzeltildikten sonraki görünür güç. 
Q-
S2
 Devreden çekilen aktif güç güç katsayısı düzeltilse de değişmez.
 Devreden reaktif güç güç katsayısının düzeltilmesi ile azalır.
S
Gerekli kondansatör gücü hesabı için, Q
𝑸𝒄 = 𝑷(𝒕𝒂𝒏𝝋𝟏 − 𝒕𝒂𝒏𝝋𝟐) formülü kullanılır. Devre güçlerine ait vektör diyagramı

Şebeke Güç Katsayısının Düzeltilmesi – Örnek1
Besleme gerilimi 380/220V olan işletmenin mevcut güç katsayısı 𝒄𝒐𝒔𝝋𝟏 = 𝟎, 𝟖 ve aktif gücü 𝑷 = 𝟑𝟓𝟎𝒌𝑾 ‘tır.
a) Güç sabit kalmak koşuluyla güç katsayının 𝒄𝒐𝒔𝝋𝟐 = 𝟎, 𝟗𝟗’a çıkarılması için gerekli kondansatör günü bulunuz.
b) Kompanzasyon öncesi ve sonrası için şebekeden çekilen akımı hesaplayınız.
Mevcut devre açısı 𝒄𝒐𝒔𝝋𝟏 = 𝟎, 𝟖 𝝋𝟏 = 𝒄𝒐𝒔−𝟏𝟎, 𝟖 ⟹ 𝝋𝟏 = 𝟑𝟔, 𝟖𝟕°
İstenen devre açısı 𝒄𝒐𝒔𝝋𝟐 = 𝟎, 𝟗𝟗 𝝋𝟐 = 𝒄𝒐𝒔−𝟏𝟎, 𝟗𝟗 ⟹ 𝝋𝑩 = 𝟖, 𝟏𝟏°
Gerekli kondansatör gücü 𝑸𝑪 = 𝑷. 𝒕𝒂𝒏𝝋𝟏 − 𝒕𝒂𝒏𝝋𝟐 = 𝟑𝟓𝟎. 𝒕𝒂𝒏𝟑𝟔, 𝟖𝟕° − 𝒕𝒂𝒏𝟖, 𝟏𝟏°
𝑸𝑪 = 𝟐𝟏𝟐, 𝟔𝟐𝟔𝒌𝑽𝑨𝑹
𝟑𝟓𝟎𝟎𝟎𝟎
Kompanzasyon öncesi görünür güç 𝑺𝟏 𝑷 = = 𝟒𝟑𝟕, 𝟓𝒌𝑽𝑨
= 𝒄𝒐𝒔𝝋𝟏 𝟎,𝟖
𝟒𝟑𝟕𝟓𝟎𝟎
Kompanzasyon öncesi akım 𝑰𝟏 = 𝑺𝟏
𝟑.𝑼 = 𝟑.𝟑𝟖𝟎 = 𝟔𝟔𝟒, 𝟕𝟏𝟐𝑨
Fazör olarak akım 𝑰𝟏 = 𝟔𝟔𝟒, 𝟕𝟏𝟐∠ − 𝟑𝟔, 𝟖𝟕° 𝑨

𝑰𝟏 = 𝟓𝟑𝟏, 𝟕𝟔𝟗 − 𝒋𝟑𝟗𝟖, 𝟖𝟐𝟖𝑨
𝑰𝟏𝒂 = 𝟓𝟑𝟏, 𝟕𝟔𝟗𝑨 Kompanzasyon önceki aktif akım
𝑰𝟏𝒒 = 𝟑𝟗𝟖, 𝟖𝟐𝟖𝑨 Kompanzasyon önceki reaktif akım

Şebeke Güç Katsayısının Düzeltilmesi – Örnek1
𝟑𝟓𝟎𝟎𝟎𝟎
Kompanzasyon sonrası görünür güç 𝑺𝟐 𝑷 = = 𝟑𝟓𝟑, 𝟓𝟑𝟓𝒌𝑽𝑨
= 𝒄𝒐𝒔𝝋𝟐 𝟎,𝟗𝟗
Kompanzasyon sonrası akım 𝑰𝟐 𝑺𝟐 𝟑𝟓𝟑𝟓𝟑𝟓

= 𝟑.𝑼
= 𝟑.𝟑𝟖𝟎
= 𝟓𝟑𝟕, 𝟏𝟒𝟏𝑨
Fazör olarak akım 𝑰𝟐 = 𝟓𝟑𝟕, 𝟏𝟒𝟏∠ − 𝟖, 𝟏𝟏° 𝑨

𝑰𝟐 = 𝟓𝟑𝟏, 𝟕𝟔𝟗 − 𝒋𝟕𝟓, 𝟕𝟕𝟕𝑨
𝑰𝟐𝒂 = 𝟓𝟑𝟏, 𝟕𝟔𝟗𝑨 Kompanzasyon sonrası aktif akım
𝑰𝟐𝒒 = 𝟕𝟓, 𝟕𝟕𝟕𝑨 Kompanzasyon sonrası reaktif akım

Şebeke Güç Katsayısının Düzeltilmesi – Çalışma
Çalışma Sorusu: 220V, 2,21A ve cosφ=0,76 olan bir fazlı ASM’nin güç katsayısını 0,996 yapmak için
gerekli kondansatör gücünü bulunuz.
Elde edilen değerler
Şebeke gerilimi 𝑼 = 𝟐𝟐𝟎𝑽
Motor akımı 𝑰𝑴 = 𝟐, 𝟐𝟏𝑨
Mevcut güç katsayısı 𝒄𝒐𝒔𝝋𝟏 = 𝟎, 𝟕𝟔 𝒈𝒆𝒓𝒊 − 𝒆𝒏𝒅ü𝒌𝒕𝒊𝒇
İstenen güç katsayısı 𝒄𝒐𝒔𝝋𝟐 = 𝟎, 𝟗𝟗𝟔 𝒈𝒆𝒓𝒊 − 𝒆𝒏𝒅ü𝒌𝒕𝒊𝒇
Gerekli kondansatör gücü 𝑸𝑪 = 𝟐𝟖𝟐, 𝟖𝟒𝟖𝑽𝑨𝑹 − 𝒌𝒂𝒑

KAYNAKLAR
Enerji Dağıtımı-I , Dr.Bora ALBOYACI

Enerji Dağıtımı Defter Notu
Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği
Elektrik Kuvvetli Akım Tesisler Yönetmeliği
http://www.emo.org.tr/
www.elektrikport.com
http://electrical-engineering-portal.com/

Klu Ders Notlari (Dağitim)

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Klu Ders Notlari (Dağitim)

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

DAĞITIM ŞEBEKELERİNDE GERİLİM DÜŞÜMÜ HESABI

Alternatif Akımda Enerji Dağıtımı

EEM13423 ELEKTRİK ENERJİSİ VR URS 1

EEM13423 ELEKTRİK ENERJİSİ 2

Transformatör Üçgen sargı bağlantısı ve Vektör Diyagramı

EEM13423 ELEKTRİK ENERJİSİ 2

l, R Hat l, R Hat Endüktans 𝑳 = 𝟎, 𝟐. 𝒏

EEM13423 ELEKTRİK ENERJİSİ 3

Görünür Güç 𝑺 = 𝟑. 𝑽. 𝑰 = 𝟑. 𝑼. 𝑰 (𝑽𝑨) 𝑽 : Faz gerilimi (Faz nötr gerilimi)

EEM13423 ELEKTRİK ENERJİSİ 4

Endüktif durum için;

EEM13423 ELEKTRİK ENERJİSİ 5

Hat başı faz gerilimi 𝑽𝟏 = 𝜹𝒗𝟐 + (𝑽𝟐 + ∆𝒗)𝟐

EEM13423 ELEKTRİK ENERJİSİ 6

Kapasitif durum için;

Boyuna gerilim düşümü ∆𝒗 = 𝑹. 𝑰. 𝒄𝒐𝒔𝝋 − 𝑿. 𝑰. 𝒔𝒊𝒏𝝋 V2 (U2) v (u)

Enine gerilim düşümü 𝜹𝒗 = 𝑿. 𝑰. 𝒄𝒐𝒔𝝋 + 𝑹. 𝑰. 𝒔𝒊𝒏𝝋  V1

Fazlar arası gerilim düşümleri ∆𝒖 = 𝟑. ∆𝒗 ∆𝒗−𝑽𝟐 ∆𝒖−𝑼𝟐

Hatta meydana gelen aktif güç kaybı 𝒑 = 𝟑. 𝑰𝟐. 𝑹 𝑾

Hat başı aktif gücü 𝑷𝒉𝒃 = 𝑷 + 𝒑 = 𝟑. 𝑽𝟏. 𝒄𝒐𝒔𝝋 = 𝟑. 𝑼𝟏. 𝒄𝒐𝒔𝝋

∆𝒗 = 𝑹. 𝑰. 𝒄𝒐𝒔𝝋 𝟏 ∓ 𝑿 𝒕𝒂𝒏𝝋 (𝑽)

Not: Endüktif yüklerde aradaki işaret +, Kapasitif yüklerde – olarak alınır. 𝒇𝝋

EEM13423 ELEKTRİK ENERJİSİ 6

l=10km Şekildeki gibi orta gerilim hattına üçgen olarak bağlanmış

Soruda verilen görünür güçten hat akımı hesaplanır. 

Hattın direnci 𝑹 = 𝒍. 𝒓 = 𝟏𝟎𝟎𝟎𝟎. 𝟎, 𝟏𝟒 ⟹ 𝑹 = 𝟏, 𝟒𝒐𝒉𝒎 V2 (U2)

EEM13423 ELEKTRİK ENERJİSİ 7

Hat başı faz gerilimi 𝑽𝟏 = 𝜹𝒗𝟐 + (𝑽𝟐 + ∆𝒗)𝟐

Hat başı faz açısı 𝝋𝒉𝒃 = 𝝋 + 𝜹 = 𝟐𝟓, 𝟖𝟒𝟐 + 𝟎, 𝟔𝟐𝟖 v

Hat başı güç katsayısı 𝒄𝒐𝒔𝝋𝒉𝒃 = 𝒄𝒐𝒔𝟐𝟔, 𝟏𝟕° = 𝟎, 𝟖𝟗𝟕 𝒈𝒆𝒓𝒊

EEM13423 ELEKTRİK ENERJİSİ 8

l=4km Şekildeki gibi orta gerilim hattına üçgen olarak bağlanmış

EEM13423 ELEKTRİK ENERJİSİ 9

𝟔𝒌𝒎 uzunluğundaki bir havai hattının sonunda her biri

Her bir hattın devre açısı 𝒄𝒐𝒔𝝋𝟏 = 𝟎, 𝟔 𝝋𝟏 = 𝒄𝒐𝒔−𝟏𝟎, 𝟔 ⟹ 𝝋𝟏 = 𝟓𝟑, 𝟏𝟑°

a) Her bir hattan çekilen aktif güçler 𝑷𝟏 = 𝑺𝟏 . 𝒄𝒐𝒔𝝋𝟏 = 𝟏𝟎𝟎𝟎. 𝟎, 𝟔 = 𝟔𝟎𝟎𝒌𝑾

Her bir hattan çekilen akımlar 𝑰𝟏 𝑺𝟏 𝟏𝟎𝟎𝟎𝟎𝟎𝟎

EEM13423 ELEKTRİK ENERJİSİ 1

EEM13423 ELEKTRİK ENERJİSİ 1

Fazlar arası boyuna gerilim düşümü ∆𝒖 = 𝟑. ∆𝒗 = 𝟑. (𝑹. 𝑰. 𝒄𝒐𝒔𝝋 + 𝑿. 𝑰. 𝒔𝒊𝒏𝝋)

EEM13423 ELEKTRİK ENERJİSİ 1

EEM13423 ELEKTRİK ENERJİSİ 1

EEM13423 ELEKTRİK ENERJİSİ 1

A Hattan çekilen aktif güçler

Devreden çekilen akım 𝑰𝑨𝑩 = 𝑰𝑩 + 𝑰𝑪 = 𝟖𝟎 − 𝒋𝟔𝟎 + 𝟑𝟔 − 𝒋𝟒𝟖

EEM13423 ELEKTRİK ENERJİSİ 1

A Hattan çekilen reaktif güçler

Hattan çekilen görünür güçler A

EEM13423 ELEKTRİK ENERJİSİ 1

EEM13423 ELEKTRİK ENERJİSİ 1

EEM13423 ELEKTRİK ENERJİSİ 1

AB noktaları arasındaki mutlak gerilim düşümü

EEM13423 ELEKTRİK ENERJİSİ 1

Hat başı gerilimi

EEM13423 ELEKTRİK ENERJİSİ 2

Örnek: Üç adet Asenkron motor (ASM), bara kcu = 56mmm2

bir yeraltı kablosu ile beslenmektedir. Motorların nominal

NOT: Alçak gerilimi şebekesinde enine gerilim düşümü ve 𝒇 𝑿

EEM13423 ELEKTRİK ENERJİSİ 2

Toplam gerilim düşümü %𝜺𝑻 = %𝜺𝒍𝟏 + %𝜺𝒍𝟐 + %𝜺𝒍𝟑

EEM13423 ELEKTRİK ENERJİSİ 2

EEM13423 ELEKTRİK ENERJİSİ 2

Hatlardan çekilen Akımlar

EEM13423 ELEKTRİK ENERJİSİ 2