ADIABZE

ZESEA`E
Ekim 1912

www.danef.net

Ekim 1912 Tarihli mevcut bilgiler ile baslmtr.

Gncel bilgiler (adigedilder.com) zerinden verilmektedir

Ek Ade Harfler slaytlarda grlmyor ise (www.danef.net) adresinden Ade fontlar yklemelisiniz

ADIABZE
ZESEA`E

www.danef.net

HEDEFLENEN SEVYE
Adece bilmeyenler iin balang seviyesi esas alnmtr.
ncelikle Latin harflerle okuma ve yazmay
Gnlk konumalarda geen kelime ve cmleleri

Gnleri, saylar, renkleri, konumlar retmektir

stenilen seviye sitedeki dier slaytlar ile gelitirebilir.
Kursta nitelerin anlatm sresi 50 saattir

www.danef.net

NEDEN LATN ALFABE ?

Okunduu gibi yazlan, yazld gibi okunan ,

tek harf sistemine dayal, ses temelli fonetik alfabedir.
Ade nfusunun ou Trkiyede yaamaktadr
Trke alfabesine ve bilgiyasar yazlmna uygundur

GELECEKTE LATN

Google da, Microsoft rnlerde Ade dili yer almaldr!

Gelecein telefonlar dilden dile evirerek konuacaktr!
Gelecein dnyasna, gerekli tm verilerimiz hazrlanmaldr.!
Bunun iin dijital yazlma uygun Latin Adge Alfabesi ile
Kelimelerimiz, gramer yapmz, Adge Klaviyemiz hazr olmaldr!
www.danef.net
5

Ade nfus dalm

www.danef.net

FONETK ALFABE
Trke`deki harf sesleri dilimizde mevcut olduundan aynen kullanlmtr.
Ade fonetik alfabesini oluturmak iin,
Trke alfabesine 13 sessiz, 1 sesli harf ilave edilmitir.
Diyakritik iareti olarak en yaygn olan ( ' ) apostrof kullanlmtr.
Dilimize zg kesmeli heceler iin accent grave (`) kullanlmtr
Ses temelli Fonetik Alfabede esas alnmtr
Ade Latin Alfabe; 33 sessiz, 9 sesli toplam 42 harflidir.

( Kaberdey ivesinde ( V ) harfi dahil, 34 sessiz, 9 sesli toplam 43 harflidir )

(Ade diyakritik harflerin, font ve klavye yazm hazrlanmtr. )
www.danef.net
7

BAZI AVRUPA LKELERN KULLANDII DAKRTK HARFLER

Standart Latin harfler 26 adettir

. Latin alfabe kullanan lkeler bu harflere ek diyakritik harfler kullanrlar
Ade

Livonya

Slovak

ek

Leton

Litvanya

Macar

www.danef.net

NEDEN TEK HARF ?

Tek harf, tek ses sistemin nemini, fiil ekiminde inceleyelim

( Xe t

Se

n : inden koparmak)

Xeset
Yanda ki ekim tablosunda soldan (e) 2. harfin ( , a)

Wo

Xewot
olarak deitiini grrz. Fiil ekim program

Ay

Xt

Te

Xetet

Xet

Axeme

Xat

yaplrken deiken harfin kanc olduu saydrlr ve

yerine deien harfii atanr. Bu nedenle tek harf sistemli
Alfabe programlama dilinde nem kazanr.

www.danef.net
9

SES TEMELL CMLE OKUMA SSTEM

Sesten heceye, heceden kelimeye, kelimeden cmleye ulalan pratik okuma sistemidir.
Sesli harfler kendileri birer ses olduu gibi, sessiz harfle birleerek hece tekil ederler.
(Sesli harf + Sessiz harf) Kapal Heceyi,
(Sessiz harf + Sesli harf) Ak heceyi oluturur
33 sessiz 9 sesli harfli alfabeden teorik olarak 297 ak hece sesi elde edilir.
Ade dilinde ( 33 dier dillerden gelen ) toplam 240 ak hece sesi mevcuttur.
TRKE

ADIECE

Sesli harf says

21

Sessiz harf says

33

168

Ak hece says

240

www.danef.net
10

YAN YANA GELEN SESL HARFLER

(ift ses: Her sesli harf ayr ayr vurgulanarak okunan sestir)
Dilimizde n ek ve fiil kklerinden oluan vektrel fiiler mevcuttur.
Eer fiil kkleri sesli harfler ile balyorsa n eklerin son sesli harfleri ile birlikte ift sesli
harfler oluturur..

Baz fiil n taklar ( go, ko, xe, p ...)

Sesli harfler ile balyan baz fiil kkleri ( an, aben, atn, on en)
Bu kombinasyondan oluan ift sesli harf ieren fiiller ( goan, koaben,xeatn, po en...)

DFTONG
Diftong: Farkl iki sesli harfin ardk (grift) okunmasyla oluan ortak sestir
Baz diftong kelimeler ( goe, kope,qoe, jo)
DFTONGLARI FT SESLERDEN AYIRAN YAZILI EKL
Diftonglar ift seslilerden ayran, ikinci sesli harfin zerindeki ( ) apostrof iaretidir ()
rnek: Koye, goe, kope,qoe, jo
www.danef.net

11

ALFABE

Ade fontlar ykl olduu bilgisayarda iaretli harfler klavyeden (alt gr) tuuna basl iken harfine basldnda
kombine harf olarak yazlmaktadr. Fontlarn bulunmad ortamda harflerin sana apostrof () eklenerek
kullanlr. (danef.net) ten Ade kelimeleri ararken ikinci sistem geerlidir

E
mez

Adabze

Trke

Be

ok

Pe

burun

Ne

gz

Ke

mezar

www.danef.net
13


apse
Adabze

Trke

ale (le)

delikanl

kuyruk

zean (z`ean) karmak

sap

iun (`in)

elik etmek

?
www.danef.net
14


n
Adabze

Trke

ay

mee

ae

yksek

ftan

gazya

www.danef.net
15

ae
Adabze

Trke

ae

rg

eden

aput

Alakarga (alakese)

era o

uray

tabanca

yuvarlak

?
www.danef.net
16


o
Adabze
A

ki

Trke

bacak

araba

www.danef.net
17


ae
Adabze

Trke

ae

pahall

emc

kpr

zewon

rekabet

an

yzk

zeiqun

yaylmak

?
www.danef.net
18


e
Adabze

Trke

ae

mhlet

yatak

skk

Thaiku`

isim

nao

kepek

ur

evlatlk

www.danef.net
19

Q
qodn
Adabze

Trke

QA

qa o

dana oban

QE

qe

dana

QI

Qne

QO

benaqo

QU
Q

qu

isim

grei

kk

?
www.danef.net
20


ape
Adabze

Trke

ao

keskin olmyan

di

oj

uqu`

yn

yonca

uurbcei

www.danef.net
21

ao
Adabze

Trke

ao

arsz

ad

ne

slak

ham iy

kan uw

avdar

kaval

www.danef.net
22

arko
Adabze

Trke

arko

entik

equ`

az

hir

isim

ko

Ha i

isim

harw up

babo

www.danef.net
23

W
wate
Adabze

Trke

WA

wate

eki

WE

zawe

sava

WI

taw

cilveli

witamin

dier dillerden

WO

wod

zayf

wsen

alrsn

WU

wud

byc

wfen

iine smak, dmek

www.danef.net

24

X
xate
Adabze

Trke

XA

xate

bahe

XE

daxe

gzel

kx

iseliyor

XI

deniz

xiz

ieriinde ok

XO

dexo (dexo)

ceviz

XU

xuj (xuj)

kala

www.danef.net
25


xeaqo
Adabze

Trke

xeaqo

dilenci

ordu

wo

uval

zdiye

yukar zplyor

?
www.danef.net
26

EK HARFLER (zet tablo)

A

ale

xeaqo

ay
ae

zean

iyin

wo

zdiye

ae

ftan

i`aqo

eden

rbz

era o

ae

emc

ae

qa o
aw

ao
ao

xate

an

zeiqun

e e

Thaiku`

qe

Qne

equ

zewon

hir

ne
kx

uray
u

eon

ur

Ha i

qu
harw up

oj
ham iy
xiz

benaqo

e
daxe

u qu`
kan uw

dexo

xuj

www.danef.net

27

A
ane

Adabze

Trke

Agu

avu ii

Ade

maa

Aze

mahir

Ae

eldiven

www.danef.net
28

B
bae
Adabze

Trke

BA

bae

sinek

BE

be od

ok

btemal

belal

BI

bn

evlat

Bislan

isim

BO

bowbe

oka

BU

bur

karabiber

otobs

yabanc dilden
www.danef.net
29

C
cane
Adabze

Trke

CA

cane

gmlek

CE

cegu

oyun, dn

acnt

dier dillerden

CI

aciy od

ok

cips

dier dillerden

CO

corme,neu

sucuk

?
sedef

CU

jemcug

ye`cc

yecc
www.danef.net
30

Adabze

Trke

ae

atlad

dalak

ne n

topa

iy ciy

boaz

palyao

dier dillerden

on

srnmek

kauuk

dier dillerden

nd

karanlk
www.danef.net
31

D
dae
Adabze

Trke

DA

dae

ya

DE

det

arasnda

dle

deli

DI

dwo

slk

diz

arasnda oka

DO

domc

ask suratl

dkman

dier dillerden

DU

durs

ciddi

dan

bakkal
www.danef.net
32


tt

Adabze

Trke

T o

rt

Tn

stten koparma

Tto

itibar

Pwon

rekabet

www.danef.net
33

F
fabe
Adabze

Trke

FA

fabe

scak

FE

fed

benzer

fjen

balamak

FI

bzf

bayan

fiden

kabul etme

FO

farfor

porselen

ofr

dier dillerden

FU

futbol

dier dillerden

parfm

dier dillerden
www.danef.net
34

G
gaz
Adabze

Trke

GA

gaz

gaz

GE

rntgen

rntgen

kargey

atmaca

GI

eligin

gdklamak

GO

goen

paylamak

GU

gu

kalp

figr

Figr
www.danef.net
35


atxe
Adabze

Trke

atxe

bahar

mevsim

ogu

u (u`)

alamak

yol

demir

www.danef.net
36

H
ha
Adabze

Trke

HA

hade

ceset

HE

yn, kl

hsap

dier dillerden

HI

ahl

akraba

feguhi u`

ikilem

HO horayda

horayda

H ?
HU

hurcn

cep

www.danef.net
37

I
e

Adabze

Trke

Ie

derbeder

In

elinde tutma

at

Pyi

dman

www.danef.net
38


izn

Adabze

Trke

z (iz)

alt dopdolu

Main

makine

Min

bin

Pyi

dman

www.danef.net
39

J
jae
Adabze

Trke

JA

jan e

ba ke

JE

jepk

ene

jletk

yelek

JI

jbe

rzgar

jineps

isim

JO

joker

dier dillerden

ju

kz

JU

mjur

sng

ejn

eritmek
www.danef.net

40

K
kanc
Adabze

Trke

KA

kanc

saksaan

KE

ke

mezar

bereskjiy (berejiy) aramba

KI

kne

kna

kin

dar kartmak

KO

ceawko (awko)

payanda

likr

dier dillerden

KU

kuten

krmak

kb

dier dillerden
www.danef.net
41

L
lanle
Adabze

Trke

LA

labe

nehir ad

LE

lecen

leen

tlwizyon

tlvizyon

LI

blm

yararl

ligin

gdklanma

LO

alo

dier dillerden

hoparlr

dier dillerden

LU

halu

ekmek

halj

halj
www.danef.net
42

M
maze
Adabze

Trke

MA

amal

imkn

ME

me

koku

Mms

isim

MI

mars

elma

miy

buna

MO

moderer

dieri

tmr

dier dillerden

MU

yimuk

yetmeyen

mze

dier dillerden
www.danef.net
43

N
Nao
Adabze

Trke

NA

nafe

aikar

NE

ne

gz

newu

yarn

NI

nse

gelin

Ninw

isim

NO

normal

dier dillerden

ntr

dier dillerden

NU

Nurbiy

isim

nkleer

dier dillerden
www.danef.net
44

O
of

Adabze

Trke

Otn

ovmak

Or-otej

havadis

On a

eri

Go

bl

www.danef.net
45


ake

Adabze

Trke

(i)

ten

Jnaqo

toprak src

Orjr

geveze

Jo

yldz

www.danef.net
46

P
pae
Adabze

Trke

PA

pane

diken

PE

pe

burun

pliu

ok souk

PI

ep

kenevir

pin

ucundan atar

PO

kaleport

meakkat

PU

puan

dier dillerden

komptr

dier dillerden
www.danef.net
47

R
ram
Adabze

Trke

RA

ram

ereve

RE

rezen

raz olmak

rnew

daima

RI

gurt

ortanca

Ridade

isim

RO

bro

dier dillerden

rmork

dier dillerden

RU

Ruh

Ruh

nstrman

dier dillerden
www.danef.net
48

S
sape
Adabze

Trke

SA

sak

dikkat

SE

ser

ben

sre

enteresan

SI

sd?

ne?

siep

elimde yok

SO

prsonl

dier dillerden

profsr

dier dillerden

SU

suret

fotoraf

spr

dier dillerden
www.danef.net
49


ae
Adabze

Trke

ae

fitil

mermi, sat

ejen

ordan balatmak

eek

iz

dopdolu

siz, deri

ne

kr
www.danef.net
50

T
tame
Adabze

Trke

TA

tame

damga

TE

ter

biziz

tt

stnde

TI

tn

vermek

tiz

st dolu

TO

kartof

patates

traktr

traktr

TU

eturen

araklamak

komptr

dier dillerden
www.danef.net
51

U
udan

Adabze

Trke

Uo, quo

duman

U o

perde

Ule

aptal

Upe

az n

www.danef.net
52


nd

Adabze

Trke

kz

iyi

`ae

yarar

etn

bekletilme

www.danef.net
53

Y
yay
Adabze

Trke

YA

yay

onlarn

YE

Raye

isim

ymn

er

YI

kuy

kel

yiz

dopdolu

YO

akordiyon

akardiyon

banliy

dier dillerden

YU

Ayub

isim

?
www.danef.net
54

Z
zawle
Adabze

Trke

ZA

zawle

birka

ZE

zefed

benzer

zwux

kendini tketiyor

ZI

tek

zier

sahib olan

ZO

mazot

dier dillerden

ZU

Zul

isim

www.danef.net
55

Dilimizde baz kelimeler ayn harfleri ierdii halde heceler yarm oktav kadar

duraksanarak okunmaktadr . Kesme iareti ile kelimeyi blmeden, btnlk korunur

kesmenin geldii hecede yarm oktav kadar (es) durulur,
varsa sandaki heceye devam edilir.
Kesme iareti olarak accent grave ( ` ) kullanlmtr. Kelime rnekleri aada verilmitir.

yar, sevgili

keen

ke`en

bilmek

ieriye ekili

xea

xe`a

dikili, ekili

iine batmak

xewon

xew`on

entikleme

kokusunu alma

yewun

yew`un

gagalama

bey

p`

on

mantar

hau

hau`

hayr

yap

var

www.danef.net
56

NEBIRE

ERI

ahs Zamirleri

SE

Ser

BEN

WO

Wor

SEN

AR, AY

Ar

TE

Ter

BZ

SZ

AXER, AXEM

Axer

ONLAR

www.danef.net

57

NEBIRE

ERI

ahs Zamirleri

SE

seqo

BEN

gidiyorum

WO

woqo

SEN

gidiyorsun

AR

maqo

gidiyor

TE

teqo

BZ

gidiyoruz

qo

SZ

gidiyorsnuz

AXER

maqox

ONLAR

gidiyorlar

www.danef.net

58

ZYE

ERI

yelik Zamirleri

SY

BENM

WY

SENN

YY

ONUN

TY

BZM

SZN

YAY

ONLARIN

www.danef.net

59

ZYE

ERI

yelik Zamirleri

Wune

Benim

Evim

Wune

Senin

Evin

Wune

Onun

Evi

Wune

Bizim

Evimiz

Wune

Sizin

Eviniz

YA

Wune

Onlarn

Evi

www.danef.net

60

PIA EXER
sfatlar
Sfatlar, isimleri niteler ve belirgin zelliklerini tanmlar.
Bir isime ait btn zellikler o ismin sfatdr.
Dilimizde sfat tamlamalar Trke ve ngilizcenin tersine,
niteledii isimden sonra gelmektedir

wune

qu`

kk ev

marse pj

krmz elma

pae daxe

gzel kz

ale (le ) per

iman ocuk

naje@danef.net

61

ZAORE PIA EXER

dc

ac

cade

byk

gou

irin

bue

dar

ule

ahmak

per

iman

en

asabi

akll

ane

alak

wu

bitkin

naje@danef.net

62

UI`EFEI`
Zarflar

Zarflar eylemleri niteler.

Bir eyleme ait btn zellikler o eylemin zarflardr.

ur fabjew yef

Arabay sratli sryor

Sabiyr cegunew yejej

ocuk yeniden oyuna balad

Terezew kao

Doruca syle

Femiyew qoe

stemiyerek gitti

Yizakow keqo !

Yanlz geliyor.

naje@danef.net

63

ZAORE

UI`EFE`IXER

Baz Zarflar

guaw

ldew

wuzew

jajew

new

rnew

pkew

daow

psnew

yamew

t ew

drsew

wodew

Qo betew

gu`ew

yeazew

femiyew

gum ditew

hafew

karwuxew

wutew

sakew

naje@danef.net

64

EPSAPE
Edatlar
Edatlar, ismi nitelemezler. Tek bana kullanlmayan, bir isim ile kullanlp O ismin
anlamn tamamlayan kelime gruplardr.

Murat um yipe yit

Murat arbann nnde duruyor.

Unbzer yiqo yi

Anahtar iinde

Yate re yiko re zeert

Baba oul pe pee duruyor

Bzwur hapem ps

Ku aacn tepesinde oturuyor.

naje@danef.net

65

ZAORE EPSAPEXER
Baz Edatlar
yie (yi`e)

yipaha

zett

ert (rt)

et (t)

yiu` (yiu`)

xet

zet

det

yiwuj

peut

yibe (yibe)

yiqo

yib (yib)

zert

kot

zexet

fedew

pe`et

upe

zeert (zert)

ps

zego

pt

yipe

zegot

ut

zept

yipaha

naje@danef.net

66

TT

GOT

konumlar

naje@danef.net

GO

67

YT

DET

konumlar

naje@danef.net

DE

68

ET (T)

UT

konumlar

naje@danef.net

E ()

U
69

KOT

XET

konumlar

naje@danef.net

KO

XE

70

DES

konumlar

KOS

ES (S)

US
naje@danef.net

71

GOS
konumlar

YS

TS
naje@danef.net

72

PIS

konumlar

PI

XES
naje@danef.net

73

FL EKMLER
Dilimizde 60.000 zerinde fiil mevcuttur.
Tesbit edebildiimiz 110 zaman ekim formunun bilgisayar program bitmitir.
Fiiller; eylemin ynne, nesne alp almamasna gre ekim formuna girerler
Balang seviyesinde dil renimi iin gncel 200 civarndaki fiil kafi gelebilir
Gemi zaman, imdiki zaman gelecek zaman ekimlerini renmek ile balanabilinir.

Tm fiil ekimlerini www.danef.net de ykl olan fiilmatik ile yapabilirsiniz.

naje@danef.net
74

VEKTREL FLLER
( txn, kexn, uzn, yezxn, kzxn, xethn, kozen...)
Dilimizde n ekler, tekil veya kombine olarak fiil kk ile kaynarlar.
Konum ekleri ile eylemin ynn belirler.
Fiil ekimlerinde ahs zamiri, n ek ile fiil kk arasna girer
Eylemin ynn belirler (tsex: stnden alyorum)
Fiilerimizin ounluu bu fiil gurubundadr.
Tesbit edilen n ek fiil kombinasyonlar 412 adet, ek fiil kkleri 350 adettir
Bilgisayar program bunlar kullanarak 144.200 fiil oluturmaktadr

www.danef.net
75

Yit e an
imdiki Zaman

Yecen: Okumak
Okuyorum

okuyormuyum ?

okumuyorum

Okumuyor muyum ?

SE

Sce

Sca ?

Scerep

Scereba ?

WO

Wce

Wca ?

Wcerep

Wcereba ?

AR

Yece

Yeca ?

Yecerep

Yecereba ?

TE

Tce

Tca ?

Tcerep

Tcereba ?

ce

ca ?

cerep

cereba ?

AXER

Yecex

Yecexa ?

Yecexerep

Yecexereba ?

www.danef.net

76

Blee e an
Gemi Zaman

2. grup
dzenli fiil

Yecen: Okumak
okudum

okudum mu ?

okumadm

okumadm m ?

SE

Sca

Scaa ?

Scaep

Scaeba ?

WO

Wca

Wcaa ?

Wcaep

Wcaeba ?

AR

Yeca

Yecaa ?

Yecaep

Yecaeba ?

TE

Tca

Tcaa ?

Tcaep

Tcaeba ?

ca

caa ?

caep

caeba ?

Yecaex

Yecaexa ?

Yecaexep

Yecaexeba ?

AXER

www.danef.net

77

Keqot e an
Gelecek zaman

2. grup
dzenli fiil

Yecen: Okumak
okuyacam

okuyacak mym?

okumayacam

Okumayacak mym ?

SE

Scet

Sceta ?

Scetep

Scetba ?

WO

Wcet

Wceta ?

Wcetep

Wcetba ?

AR

Yecet

Yeceta ?

Yecetep

Yecetba ?

TE

Tcet

Tceta ?

Tcetep

Tcetba ?

cet

ceta ?

cetep

cetba ?

Yecetx

Yecetxa ?

Yecetxep

Yecetxeba ?

AXER

www.danef.net

78

WUNA
Emir kipi

Oku

Okuma

Yec

Wmc

naje@danef.net

79

ZIPAE BEPAE
tekil - oul
Tekil kelimenin sonuna ( XE ) eki alarak oul hale gelirler.
smin -i halinde ( r ), ismin -de halinde ( me ) ses uyumu ekini alr

e xer
toqo xer
o xer
ejye xer

m xer

e xeme
toqo xeme
o xeme
ejye xeme
m xeme

mo xer

mo xeme
naje@danef.net

80

SMN HALLER
Ev

Gzel ev

Yaln hal

Wune

Wune daxe

Evi

Evi satt

-i hali

Wuner

Wuner yia

Eve

Eve gidiyorum

-e hali

Wunem

Wunem seqo

Evde

Evde kald

-de hali

Wunem

Wunem kina

Evden

Evden getirdim

-den hali

wunem

Wunem kisx

Dilimizde e, de, den hali ayn formdadr

naje@danef.net

81

MAFEXER
Gnler

naje@danef.net

82

BLIPE
Pazartesi

www.danef.net

83

UBCI
Sal

www.danef.net

84

BERESKJY
BEREJY
aramba

www.danef.net

85

MEFEU`
Perembe

www.danef.net

86

BERESkXO
BEREXE
MEREM
Cuma

www.danef.net

87

MEFEZAKO
EBET
Cumartesi

www.danef.net

88

THAWUMAF
Pazar

www.danef.net

89

e (e )

gece

eb (eb )

sabaha yakn

Nefao

seher

Pediype(Pediype)

tanyeri

Pediy (Pediy)

sabah

ecao

le

ecaowuj

leden sonra

Phahape (Peahape)

gnbatm

Phaha (Peaha)

akam

www.danef.net

90

EXER
Mevsimler

www.danef.net

91

ETXAPE
lkbahar

www.danef.net

92

EMAF
yaz

www.danef.net

93

BJIHA
sonbahar

www.danef.net

94

IMAF
`IMAF
k

www.danef.net

95

MAZEXER
Aylar
Ocak

lemaz

ubat

Mezay

Mart

etxape

Nisan

Melfeu

Mays

Jneu

Haziran

Mekuwo

Temmuz

Beewo

Austos

hau

Eyll

Ono

Ekim

epwou (ewou)

Kasm
Aralk

eqou
Teaz
www.danef.net

96

Sehatr bu

Sehatr bum p` ble

Sehatr thap ?
Saat ka?
Sehatr bure nkore

Sehatr bum p`ane yi`

Sehatr bum p`ane ble

www.danef.net

Sehatr bum `o yi`

97

TIEMIWO

kuzey

TIEKOHAE

TIEKOIE

bat

dou

TIAE

gney
www.danef.net

98

ZANE
ZENI

doru

GUPE

SEMEGU

CABU

sol

sa
IB (B)
www.danef.net

99

XER
renkler

Renk tonlar
f (cef)

ak renk

a e

koyu renk

zexe

rengarenk

zeyi

tek renk

naje@danef.net

100

 E
siyah

www.danef.net

101

I ON E
ON E
mavi

www.danef.net

102

HAPI

kahverengi

www.danef.net

PIJI
krmz

www.danef.net

WUI
yeil

www.danef.net

EPI
pembe

www.danef.net

OJI
sar

www.danef.net

107

FIJI

beyaz

www.danef.net

108

SAYILAR
Danef de saylar YRML say sistemine gre verilmitir

Saymatik ise ONLU say sistemine gre dzenlenmitir !

www.danef.net sitesinden ykleyeceiniz SAYIMATK

ile istediiniz rakamn on tabanl say sistemine gre
Adece syleniini bulabilirsiniz.

www.danef.net

109

0
ziy

www.danef.net

110

1
z
www.danef.net

111

2
`u
www.danef.net

112

www.danef.net

113

4
p`
www.danef.net

114

5
tf
www.danef.net

115

6
x
www.danef.net

116

7
bl

www.danef.net

117

8
yi
www.danef.net

118

9
bu
www.danef.net

119

10
p`
www.danef.net

120

11
P`quz
P` z
www.danef.net

121

12
P` qu `u
P`
`u
www.danef.net

122

13
P` qu
P`
www.danef.net

123

14
P` qup`
P` p`
www.danef.net

124

15
P` qutf
P` tf
www.danef.net

125

16
P` qux
P` x
www.danef.net

126

17
P` qubl
P` bl
www.danef.net

127

18
P` quyi
P` yi
www.danef.net

128

19
P` qubu
P` bu
www.danef.net

129

20
`o
`o
www.danef.net

130

22
`ore `ure
`o `u
www.danef.net

131

30
`ore p`re
e
www.danef.net

132

33
`ore p`qure
e
www.danef.net

133

40
`oi `u
p`
www.danef.net

134

44
`oi `ure p`re
p` p`
www.danef.net

135

50
`oi `ure p`re
tf
www.danef.net

136

55
`oi `ure p`qutfre
tf tf
www.danef.net

137

60
`oi
x
www.danef.net

138

66
`oire xre
x x
www.danef.net

139

70
`oire p`re
bl
www.danef.net

140

77
`oire p`qublre
bl bl
www.danef.net

141

80
`oip`
yi
www.danef.net

142

88
`oip`re yire
yi yi
www.danef.net

143

90
`oip`re p`re
bu
www.danef.net

144

96
`oip`re p`quxre
bu x
www.danef.net

145

100
e
e
www.danef.net

146

101
ere zre
e z
www.danef.net

147

202
i `ure `ure
`ue `u
www.danef.net

148

AKRABALIK
T - bab
N - nan
p u
ko
p u
bebej
nenej

ma o
nse
ale (le)
pae
ahl
blae
korf
p urf
goe

baba
anne
kz evlat
oul
kz karde
bykbaba
anneanne
erkek karde
damat
gelin
oul
kz
ahbap
dnr
torun (erkek)
torun (kz)
kaynana
www.danef.net

149

TEMENN /

OHXER

ho geldiniz

kbla

iyi akamlar

pha ` (peaha `)

iyi geceler (tekile hitap)

we ` (we ` )

iyi gnler (tekile hitap)

wmafe `

gnaydn (tekile hitap)

wpediy (wpediy) `

af edersin elimden bir ey gelmiyor.

ksfeeu` sia ziy kiferep.

af edersin duyamadm.

ksfeeu` zexesxep.

yardm et

kzdeapeku` (ksdeap`)
www.danef.net

150

TANIMA / ZERE`EN
yirmi iindeyim

`om ( `oim) sit.

Ayda sen misin ?

Ayda wora?

Adece reniyorum

dabze zesea`e

benim ismim Nart

se si e Nart

soyadn ne ?

weko er sd ?

senin adn nedir?

wo w e sd ?

dne gidecekmisin ?

cegum (nsaem) wuqota ?

dn nerede yaplyor ?

cegur (nsaer) tde a`re ?

oynayacak msn?

wuketa ? (wuk`eta?)

beendin mi?

wuguriha ? (wugu yihaa?)

www.danef.net

151

ALE DYALOGLARI
annem nerede?

sne tde ` ?

annem mutfakta

sne ptm yit

babamz ie gitti

tate ofm qoe

abim okula gitti

sine j yecaem qoe

ablam uyuyor

sip u ne j meiye (meiye)

dedem bahede oturuyor

stej xatem xet

kardeim alyor

sine e (sinahi) me

acktm

melaesl`a (mela s`a)

anne ne yemek yaptn?

nn sd xn p`e ?

ok gzel olmu

eew daxe

tuzu ver !

ur kset !

su istiyormusun?

ps wufaya ?

eker getireyim mi?

u` keshna ?

televizyonun sesini a !

televizyonum yimake ux !

pencereyi kapat !

hanuper (hanuper) ept !

ue

www.danef.net

152

SEYAHAT / KEQOHIN (KEQUHAN)

26 km.

km:

`ore xre.

Ankara ka saat sryor ?

Ankaram sehat thap yekudyi?

araba ile gideriz.

ue tqon.

bir bardak ay ka lira ?

z ay bjem yiwase lira thap ?

bir sonraki durak hangisi?

keqore (kqore) wuer tar?

bu gn gidelim.

nepe taqu`.

kaldn yer nasld ?

wuzdeae aer (er) sd feda ?

kilosu ka lira

yikilo lira thap ?

Maykop a ne zaman tandnz ?

Miyekopem sido wuoj ?

nereden bilet alabilirim ?

biletr tede ksef`t (kseft) ?

neyle gidelim ?

sde tqon ?

arn tarif edermisin ?

kowzrer ke`otena ?

ateim var
bam aryor

ma`e kse. (ks)

siha mewuz

boazm aryor

siiy mewuz

diim rk, aryor

si e e, mewuz

midem bulanyor

sgu kzeeha
www.danef.net

153

CMLELER / GUI`EXER
nereye gidiyorsun ?

tede wuqore ?

o kim ?

ar xet ?

o ne diyor ?

ay sd yiorer ?

o ne istiyor ?

ar sd zfayer ?

yanz ka ?

w nbj thap ?

adnz ne ?

w e sd ?

bu kim?

xet mr ?

fi`at ka ?

yi wose thap ?

kimlerdensin ?

xetxeme wa ?

naslsnz ?

sde`tx ?

ne ieeksin ?

sd wt ?

ne istiyorsun ?

sd wufay?

ne kadar uzakta ?

sd fedizew pej (pej) ?

ne zaman gideriz ?

sdo tqon ?

nerelisin ?

tede wu?

yava konu

jajew gu`e

affedersiniz

ksfeeu`

biliyorum

se`e
www.danef.net

154

CMLELER / GUI`EXER
bilmiyorum

s`erep (erep)

ok gzelsin

wudaxeded

acele et!

guzaj !

anlyormusun

zexewo`a ?

ayakkablarn boya.

wu akexer alex

beni bekle hele !

ksaj mow !

ben sana demitim

se wo kos`oa

bende yok

siap. (siep)

iyi ki dodun

Wukzeret oaer `ej.

doum gnn kutlu olsun

wukz uo mafer kfebrsn.

seni cok seviyoruz. iyi ki varsn

wo be ` woteeu. Wuzereer `ej.

beni saat 7 de uyandrabilir misiniz..

sehatr blm skebewuna ?

bilmiyorum.

s`erep (erep)

bir dakika. onu imdi aracam

z dakke. C skcet

bir saat iinde dnerim

z sehat qo m zkezezejt.

bir ey mi kaybettiniz ?

zgore beqoda ?

borcum ne kadar ?

sife (s`fe) thap ?

www.danef.net

155

CMLELER / GUI`EXER
bu akam ne yapyorsun ?

pha (peaha) sd p`ere ?

bu araba kimin ?

m ur xet yiy ?

bu ayakkab bol

m aker b u

bu ayakkab dar

m aker zeju

bu bir zevktir.

mr z t ao.

bu evinin telefonu mu?

mr yiwune yitlfona?

bu fazla byk

mr yine

bu fazla dar

mr buae

bu fazla ksa

mr eoe

bu fazla uzun

mr ehe (hae)

bu hesap yanl gibi.

m hesapr pxencm fed.

bu kedi.

mr etuw.

bu Sinemis

mr Sinemis

buna inanmak ok zor

mr `e hunr bow kine

bunu beendim. fiyat ne kadar ?

mr sigurih (sgu riha) . yiwase thap ?

bunu duyduuma sevindim

mr zzerexesxem siegu` (si`gu`)

bunun rengi ne ?

miy yi sd ?

buraya oturabilir miyim ?

m equm ske sna ?

www.danef.net

156

CMLELER / GUI`EXER
buray sevdiniz mi ?

m equr ` eua?

buyurun

kbla

imdilik ok erken

cree pesae

Ade misin ?

wu Ada ?

Adece biliyor musun ?

Adabze wo`a ?

uykum geliyor

iye (iye) ksequ

ok zgnm, ama imkansz.

cade sgu kwo, haem (ham)

darda yamur yayor mu ?

ewum wox kxa?

dolu yayor

wo` kx

dn akam evde miydin ?

tose pha (topha) wunem wsa ?

evet ama neden ?

ar haem (ham) ha?

evet ben Adeyim.

ar se s Ad

evet bence de uygun

ar seriy yequ

gelmelisin

wukeqon fay

gerekten mi ? o nasl ?

pka ? ar sd fed ?

gerekten mi? niin ?

pka ? sd pap (pe`)

gidelim

taqu`

gidemiyorum

sqorep
www.danef.net

une tep.

157

CMLELER / GUI`EXER
gir

kih !, yih !

girebilir miyim?

skihana?, sihana ?

grdnz m ? siz unutmusunuz.

eua? kuupaiy.

gnn hatrlyormusunuz ?

yimafe wgukeja ?

hadi abuk ol otobs karacaksn

zepsn otobsm `apt.

hayr bunu yapamam

hau` mr sfe`etep.

hayr onu buradan aldm.

hau` ar mz equm ksa.

herey iyi

ze deu.

hesab nakit olarak deyeceim

hesapr arhaw kestt.

hey dane kalk. saat 8

dane ketec. sehatr 8

hi bir fikrim yok.

xesohnew (xes`uhane) ziy erep.

yle istiyorsanz olur

aretew fayeme

iki yldr burdaym.

yiesi `um miy s`

inanyor musun ?

w`e me o ?

i ve kalacak yer aryorum

of re skzdenet aem se u (yiwuj sit)

ite biletim

mar, sibilt

syle ne yapabilirim ?

kao sd et ?

un

www.danef.net

158

CMLELER / GUI`EXER
kapy kapatrmsn ltfen

haxm per (per) beptena ?

krmz gmleim nerede?

sicane pj tede ` ?

kim aryor ltfen ?

xaxm xet k urer?

kimin olusun ?

xet wriaw?

kiminle beraber geleceksin ?

xet w`iew wukeqot ?

Konya lym.

Konye`m s.

ko

e (e)

kye gelecekmisin ?

lem wukeqota ?

anne ltfen perdeyi kapat.

n haxm u or uxojba

unu tut

mor kewbt

ne gzel. kimler geliyor

sdew daxe. Kaqorexer xet ?

neyin nesi

sdm yi`ewuj ?

ne kadar izin alabiliyorsun ?

sd fediz izn kaipxre ?

ne kadar diyeceim

kesptr sd fediz ?

ne zaman geri geleceksin ?

sido kebezejt ?

nedir? bana syle ?

sd? se ksau` ?

nerede ? bilmiyormusun ?

tede` ? p`ereba ?
www.danef.net

159

CMLELER / GUI`EXER
yarn sizin iin uygun mu ?

new wore yeqo ?

o ekmei verirmisin.

mo halur kseptna.

o ka yanda ?

ay yinbj sd fediz ?

olacak

ut

olduka souk

aded (aded)

onu bulamaz msn ?

ar kebottba ?

onun ismi Nao

ay yi e Nao

onun ismi ne ?

moy yi e sd ?

yle olur umarm

aretew

pardon ne dediniz ?

ksfeeu` sd `oer ?

peki grrz

une segue.

un tzereeun.

susadm

ps fa`e s`a.

tuvalet nerede?

pswuner tede `?

rengini sevmedim

yi `seuep.

saol

wopsew

yaklak 4 saat

yipeblaeme sehat p`

seni zledik

wutleu tesa (ti`esa).

www.danef.net

160

CMLELER / GUI`EXER
sana yardm edebilirmiyim ?

wuzde apekuna ? (Skpdep`ana)

emsiyeniz nasld ?

wetre sd feda ?

acktm

melae (melae) s`a

bu gn gnlerden ne?

nepe sd maf?

gzlerin ok gzel

Wnexer dexeded

senden holanyorum

sigu wurh (wrha)

seni her zaman seveceim

wo yea`em ` wuseut

seni seviyorum

` woseeu

al verie gideceim

efaqo sqot.

azar azar

mae maew (ma, maw)

www.danef.net

161

DEYM / OEXER
anmsatmak

gu kebejn

beenmek

guyeu'

bkmak

gu pn

gnll

gue fay

hatrlamak

gu ken

hatrlatmak

gu keen

honut

gue raz

incitmek

gu kewon

usanmak

zen

www.danef.net

162

KARIT / PEET
ak - kapal

ux - fe

yksek - alak

ae (ate) - ane

alt - st

e (`e) - u (u`)

beyaz - siyah

fj - e

bo - dolu

ne (nei) - yiz

byk - kk

yin -

dar - geni

buze - mbe

derin - s

uwu - enc (ec)

doru - yanl

p e - pxenc

dz - eri

zane (zen) - on a

getir - gtr

kah - h

giri - k

yiha - yi

glmek - alamak

xn - n

hafif - ar

psne - onteu (woteu)

iyi - kt

deu - deyi

kaln - ince

um - pso

qu

www.danef.net

163

KARIT / PE`ET
kalkmak - oturmak

tecn -

keskin - kr

an (an) - ao

kt - sivri

pao - pap e

n - arka

gupe - b (ib)

sa - sol

cabu - semegu

sert - yumuak

pte - abe

iman - zayf

per - wod

temiz - pis

kabze - ey

uyu - uyan

iye (iye) - kewu

uzun - ksa

ceh (ha) - ao

yakn - uzak

blae - je (je)

ya - kuru

sn

ne - ue

yava - abuk

jaje - psne (`ex)

yaz - k

emaf - maf (`maf)

yeni - eski

e (`e) - j

www.danef.net

164

EWUNEFIPKIXER
.

nokta

"

abjanit'`u

ift trnak iareti

fe

virgl

'

abjan

tek trnak iareti

f fe

noktal virgl

()

parentez

parentez

f zett

st ste iki nokta

[]

parentez koap

keli parentez

...

nokta

'

apostrof

apostrof

wupe

soru iareti

aksan grave

aksan grave

at

nlem

pao

apka

e eth

alt izgi

eh ha eth

uzun tire

go

sla

ao eth

ksa tire

pxenc go

ters sla

fedfed

denden

www.danef.com
165

VEKTREL FLLER
k

ki

fi

z ` d

ze

e go xe de ko

ye

yi

pe

Vektrel fiillerin nek oluum skalas

Kfze`de t n

Seilen bu eklerden oluan fiil kombinasyonlar

et n

kf`zeet n

f`zedet n

`det n

det n

kf`zedet n

fzeet n

`det n

fet n

kfzeet n

fzedet n

`zeet n

f`et n

kfzedet n

kfet n

`zedet n

f`det n

k`zeet n

kf`et n

zeet n

f`zeet n

`et n

kf`det n

zedet n

www.danef.net
166

3. FL EKLER
JIN

kpn, kpjn

koparmak, tmn koparmak

Nihayetlendirme eki

EN

ton en, xeon en

kapatma, vidalama

Dnrerek Kapatma eki

IN

ton n, xeon n

ama, evirerek ama

Dnrerek Ama eki

kx, ken

aa atmak, bu tarafa atlamak

Geri eylem eki

YE

yexn, yeen

aa atmak, O tarafa atlamak

leri eylem eki

pen, deen

bireyin zerine geirmek, ieri

ekmek

eri eylem eki

pen, deen

bireyin zerinden dar karmak

Dar eylem eki

dexe, de

Onunla yemek yiyor, Onunla alyor

3.sahsla yaplan eylem eki

KI

Kehajn,K`hajn keasn

yakalama, yetime

Geri Ulama eki

kzeprn, kzeprn

bu tarafa atma, bu tarafa geme

Ordan - Buraya eki

ZE

zeprn, zeprn

bu tarafa atma, bu tarafa geme

Burdan - Oraya eki

FE

fetxen, feden

Ona yazmak,ona dikmek

3. ahs iin yaplan eki

eaben, eqon

Ona toplatmak, Onu gndermek

3. ahs iin yaptrlan ek

yie, yihae

ak yeri, giri

Konum bildiren ek

GO

ago (`go), yemogo

yapadur, imdilik sylemeden

Ksa sreli eylem kontrol eki

egore, gore

koa koa, alayarak

Eylem durumu eki

KIZE

GORE

naje@danef.net

3. FL EKLER
WU.....AFE

wuxafe

yemek yiyinceye kadar

Dilek eki

EW

new, xnew

alamaya, yemeye

Eylem durumu eki

ZE....EE

ze elaee

bir kere boyamayla

art eki

ZERE...

zere er

alamas

Eylem durumu eki

xea, oa

yeni yemek yedi, yeni yatt

Durum eki

XENEP

s`exenep, yes`oxenep

asla yapmam, asla demem

art eki

BA

yetba, `xeba

ver sene, yemek yesene

Emir eki

qop e, `ap e

gidilmeli, yaplmal

Meli, mal

KES

arkes, ekes

her seferinde, yaptka

De

KESY

yies kesiy, maf kesiy

her yl, her gn

Her

IY

quiy, xiy, zifapiy

gitde, yede, giyinde

Eylem durumu eki

OY

yeooy, yeoy

demesi zor, imesi zor

Zorluk eki

Yitxae, zitxe

yazs, yazdnda

S, da

naje@danef.net

SIFAT EKLER
O

yino, dexao

ce ( biraz bykce, biraz irkince )

oj,

ca ( sarca, yuvarlakms )

ae, daxee, a ee

ile ( el ile, gzellikle, para ile )

Y...EE

yidexaee, yigouee

ile ( gzelliiyle, sevimliiyle )

yinj, ayej

ce ( bykce, irkince )

NE

ne

YANE

yane

ZEEMY YANE

zecemiy yane

EW

yinew, ayew

olarak ( bykce, irkince )

BZ

ojbz, psnabz

olduka ( olduka sar, olduka hafif)

yine, dexae

ar (byk, gzel )

AY

fabeay, ojay

okca (ok scak, ok sar)

DED

daxeded, yinided

olduka...(olduka gzel, olduka byk)

XO

yinxo, dexaxo

olduka (byk, gzel )

ureya

yin, ne

dax

yin, yane

daha ( byk, gzel)

dax

dax

en ( by, gzeli)
heppisinden daha (gzel)

naje@danef.net

GENEL EKLER
Kelimeyi nitelerler. ( oul taks gibi)

sere, a ee ( bence, parayla)

ile eki

RE

ere, mafere, ere ( geceleri, gndzleri, koan )

ile eki

MI

yinm, ojm ( bykse, sarysa )

ise

ZE

zepeij, zefed ( uzak, benzer )

birine

MI..MI

myinm, mqom ( byk deilse, gitmiyorsa )

deilse

AY

daxeay, eay ( gzelce, zorca lm)

ce

TY

scettiy, daxetiy (okuyacaktm, gzel olduu iin )

bunun iin

ceps, koyeps, saneps (amar suyu, peynir suyu,

zm suyu)

onun..

IN

Akln ( akl kt )

szlk

yinr, ojr (byk olan, sar olan)

szkonusu olan

naje@danef.net