PROGRAM BACAAN PANTAS

FIZIK SPM

Modul ini kepunyaan:

Cikgu doakan kepada semua anak-anak murid cikgu yang mengambil mata pelajaran Fizik tahun 2014-2015 beroleh kejayaan yang cemerlang dalam mata pelajaran Fzik SPM
2015. Amin.....

Tiada kejayaan tanpa USAHA.

Murnikan USAHA dangan DOA.

MODUL ULANGKAJI BACAAN PANTAS FIZIK SPM 2015

BAHAGIAN 1: MEMASTERI TARIFAN DAN DEFINISI
TERM DALAM FIZIK
TAKRIFAN / DEFINISI

CONTOH / SOALAN

TINGKATAN 4 : TAJUK 1 : PENGENALAN KEPADA FIZIK

Kuantiti fizik

Kuantiti yang boleh diukur

Kuantiti asas

Kuantiti fizik yang tidak dapat ditakrifkan/diterbitkan daripada

kuantiti-kuantiti fizik yang lain.

Panjang, jisim, masa, suhu, arus elektrik,

Kuantiti terbitan

Kuantiti-kuantiti fizik yang diterbitkan daripada kuantitikuantiti fizik yang lain melalui operasi matematik darab, bahagi
atau kedua-dua darab dan bahagi.
Kuantiti fizik yang mempunyai magnitud sahaja.
Dapat diterangkan secara lengkapnya tanpa menunjukkan arah.

Luas, isipadu, laju, pecutan, daya...

Kuantiti fizikyang mempunyai magnitud dan arah.

Memerlukan tanda arah untuk menerangkan kuantiti tersebut
selengkapnya.

Pecutan, halaju, daya, sasaran...

Kuantiti skalar
Kuantiti vektor

Luas, isipadu, masa, suhu, laju...

TINGKATAN 4 : TAJUK 2 : DAYA DAN GERAKAN

Jarak

Panjang di antara dua titik

Sesaran

(tip: lintasan sebenar yang perlu dilalui ke suatu tempat)

Nota : Jangan tulis tip ini dalam jawapan anda
Panjang di antara dua titik dalam arah tertentu (titik rujukan)

Kadar

(tip: laluan pintas ke suatu tempat)

Nota : Jangan tulis tip ini dalam jawapan anda
Merujuk kepada per masa

Laju

Kadar perubahan jarak

10 m

Jarak = laluan ABC

B
12 m

15 m

= 22 m
Sesaran = laluan AC

Unit laju ialah m s-1

2

= 15 m

TERM DALAM FIZIK

Halaju

TAKRIFAN / DEFINISI
Kadar perubahan sesaran

Pecutan

Kadar perubahan halaju yang meningkat

Nyahpecutan

Kadar perubahan halaju yang menurun

Inersia

Sifat semulajadi suatu jasad untuk menentang perubahan dalam

gerakkannya.
Atau :
Kebolehan suatu jasad untuk kekal pegun jika dalam keadaan
pegun, atau kekal bergerak dengan halaju seragam dalam garis
lurus sekiranya tiada daya luar yang bertindak.
Hasil darab jisim dan halaju

Momentum

CONTOH / SOALAN
Unit halaju ialah m s-1
Unit pecutan
ialah m s-2

Impuls

(tip : jangan tulis mv sebagai jawapan)

Dalam suatu sistem tertutup, jumlah momentum sebelum
perlanggaran adalah sama dengan jumlah momentum selepas
perlanggaran
Perubahan momentum

Daya impuls

Kadar perubahan momentum

Prinsip keabadian
momentum

Daya

TERM DALAM FIZIK

Hukum Newton Pertama

Mengubah keadaan pergerakan jasad. (bergerak, pegun, arah,

pecutan, nyahpecutan).Mengubah bentuk jasad.
(tip : jangan tulis hasil darab jisim dengan pecutan sebagai
jawapan)
TAKRIFAN / DEFINISI
Menyatakan bahawa suatu jasad akan terus berada dalam
3

Unit pecutan
ialah m s-2
dengan tanda (-ve)
Tiada formula kerana ia bukan kuantiti fizik.
Berhubung kait dengan jisim.
Semakin besar jisim semakin besar inersia.

p = mv
Kuantiti vektor
Unit momentum ialah kg m s-1
Pelanggaran kenyal
: m1u1 +m2u2 = m1v1 + m2v2
Pelanggaran tidak kenyal : m1u1 +m2u2 = V(m1 + m2)
Letupan
: 0 = m1v1 + m2v2
Impuls = mv mu
Impuls = Ft
Unit impuls ialah kg m s-1
Unit daya ialah newton, N
Berkadar songsang dengan masa perlanggaran. Semakin singkat
masa perlanggaran, semakin tinggi daya impuls.
Daya = jisim x pecutan , F = ma
Unit daya ialah newton, N
CONTOH / SOALAN
Rujuk inersia

Hukum Newton Kedua

Hukum Newton Ketiga
Tenaga

keadaan pegun atau berada dalam gerakan linear sekiranya tiada

daya luar bertindak ke atasnya.
Menyatakan bahawa kadar perubahan momentum untuk objek
yang bergerak adalah berkadar terus dan sama arah dengan daya
yang bertindak ke atasnya.
Menyatakan bahawa jika suatu jasad mengenakan daya ke atas
jasad yang lain, akan wujud daya yang sama magnitud tetapi
bertentangan arah yang dikenali sebagai tindak balas.
Keupayaan melakukan kerja

Kerja

Keupayaan memindahkan tenaga.

Hasil darab daya dengan sesaran dalam arah selari
daya / / sesaran.

Tenaga Keupayaan

Tenaga yang terhasil oleh objek kerana kedudukan dari muka

Bumi

Tenaga kinetik

Tenaga yang terhasil oleh objek yang bergeraj

Prinsip keabadian tenaga

Menyatakan bahawa tenaga tidak boleh dicipta atau

dimusnahkan tetapi boleh berubah dari satu bentuk ke bentuk
yang lain.
Kadar melakukan kerja.
Kadar pemindahan tenaga.

Kuasa

Rujuk sistem perlanggaran

Rujuk kesan dan akibat
Contoh : Saya pukul meja. Pukul meja menyebabkan tangan
saya sakit.
Haba, bunyi, cahaya, keupayaan, 4inetic, elektrik...
Kerja = daya x sesaran jika tidak melibatkan sudut
W = Fs
(satah rata)
Kerja = Fs kos jika melibatkan sudut
(satah condong)
Unit kerja ia Joule, J
Ep = mgh
m = jisim , h = ketinggian,
g = kekuatan medan graviti, 10 N kg-1
Ek =
m = jisim
v = halaju
Buah kelapa jatuh dari pokok ;
Tenaga keupayaan Tenaga Kinetik Tenaga Bunyi + Haba
Kuasa, P =
Kuasa, P =
Unit bagi kuasa ialah watt, W

Kecekapan

Peratusan nisbah kerja output kepada kerja input oleh satu

sistem

TERM DALAM FIZIK

Hukum Hooke

TAKRIFAN / DEFINISI
Menyatakan pemanjangan/pemampatan suatu spring adalah
berkadaran terus dengan daya yang bertindak selagi tidak
melebihi had kekenyalan spring.
4

CONTOH / SOALAN
F = kx
F = daya, k = pemalar spring, x = pemanjangan atau mampatan

Nilai k merujuk kepada kekerasan spring.

Kekenyalan

Keupayaan suatu jasad untuk kembali kepada bentuk dan saiz

asal apabila daya yang dikenakan padanya dikeluarkan.
TINGKATAN 4 : TAJUK 3 : DAYA DAN TEKANAN

Tekanan

Daya yang bertindak secara normal di atas suatu luas

permukaan.
Daya per unit luas permukaan.

Tekanan atmosfera

Tekanan yang terhasil oleh atmosfera ke atas permukaan Bumi.

Untuk keadaan pepejal

P = hg
Untuk keadaan cecair
h = kedalaman ,
= ketumpatan cecair
g = kekuatan medan graviti, 10 N kg-1
Semakin jauh daripada paras laut (Atas gunung) semakin
kurang tekanan atmosfera kerana kurang udara.

Nota : 1 atm = 1.02 x 105 Pa = 76 cm Hg = 10 m H2O

Merkuri
Air
Kalkulator :
Tekanan atmosfera = const40
Pertukaran unit rujuk shift const nombor 25, 26, 27, 28
Prinsip Pascal

Menyatakan bahawa untuk suatu sistem tertutup bendalir,

tekanan akan dipindahkan secara seragam keseluruh bahagian
dalam bendalir/cecair termasuk kepada dinding bekas dan
omboh.

Salah konsep: Tekanan atmosfera berlaku akibat daripada

perlanggaran di antara molekul-molekul udara.
Pembetulan : Tekanan atmosfera berlaku akibat daripada
perlanggaran di antara molekul udara dengan suatu permukaan.

Nota :Pemindahan cecair daripada omboh kecil ke omboh besar

adalah sama isi padu.
=

TERM DALAM FIZIK

Prinsip Archimedes

TAKRIFAN / DEFINISI
Menyatakan bahawa untuk suatu objek yang terendam separuh
atau sepenuhnya di dalam bendalir/cecair, berat air yang
tersesar adalah bersamaan dengan daya apungan (berat objek
yang hilang).
Nota : juga diaplikasikan dalam pengangkutan belon udara
5

CONTOH / SOALAN
Daya apungan = berat cecair yang disesarkan
F = Vg

Prinsip Bernoulli

panas.
Menyatakan bahawa bahagian yang mempunyai aliran udara
berkelajuan tinggi akan mengalami tekanan rendah dan
sebaliknya.

Kelajuan tinggi Tekanan rendah

Kelajuan rendah Tekanan tinggi

TINGKATAN 4 : TAJUK 4 : HABA

Keseimbangan terma

Keadaan dimana dua objek bersentuhan mempunyai suhu yang

sama dan tiada haba bersih berpindah di antara dua objek.

Haba

Satu bentuk tenaga

Suhu

Ukuran darjah kepanasan suatu objek.

Muatan haba tentu, c

Jumlah haba yang diperlukan untuk menaikkan suhu 1 kg bahan

kepada 1 oC tanpa berlaku perubahan bentuk jirim

Haba, Q = mc
Maka,c =

Nota:
c tinggilambat panas
c rendah cepat panas

= perubahan suhu
Contoh, cair = 4200 J kg-1 oC-1
Memberi maksud, 1 kg air memerlukan tenaga sebanyak
4 200 J untuk menaikkan suhu sebanyak 1 oC.
Objek dengan takat lebur tinggi objek yang boleh tahan
dengan suhu yang sangat tinggi sebelum melebur.

Takat lebur
Takat didih
Haba pendam tentu
pelakuran
Haba pendam tentu
pengewapan
TERM DALAM FIZIK
Hukum Boyle
Hukum Charles

Takat suhu maksimum bagi suatu unsur/objek sebelum berubah

daripada pepejal kepada cecair.
Takat suhu maksimum bagi suatu cecair sebelum berubah
menjadi gas.
Jumlah haba yang diperlukan untuk mengubah 1 kg
unsur/bahan daripada pepejal kepada cecair atau sebaliknya
tanpa ada perubahan suhu.
Jumlah haba yang diperlukan untuk mengubah 1 kg cecair
kepada gas atau sebaliknya tanpa ada perubahan suhu
TAKRIFAN / DEFINISI
Menyatakan untuk sistem gas berjisim tetap, tekanan gas adalah
berkadaran songsang dengan isi padu gas jika suhu gas adalah
tetap.
Menyatakan untuk sistem gas berjisim tetap, isi padu gas adalah
berkadaran terus dengan suhu gas jika tekanan gas adalah tetap.

Nota : Mesti guna perkataan bersentuhan

Q = mL
Q = mL
CONTOH / SOALAN
P1V1 = P2V2

Nota : Suhu T adalah dalam unit Kelvin.

1 oC = (273 + 1) K
6

10 oC = (273 + 10) K
Hukum Tekanan

Menyatakan untuk sistem gas berjisim tetap, tekanan gas adalah

berkadaran terus dengan suhu jika isi padu gas adalah tetap.
Nota : Suhu T adalah dalam unit Kelvin.
1 oC = (273 + 1) K
10 oC = (273 + 10) K
TINGKATAN 4 : TAJUK 5 : CAHAYA

Hukum Snell

Cermin
Kanta
Indeks biasan

Menyatakan ;
i)
Sudut tuju = sudut pantulan
ii)
Sinar tuju, sinar pantul dan garis nomal berada pada
satah yang sama.
Merupakan satah yang berkilat memantulkan cahaya tuju yang
mengenainya.
Merupakan kaca lutsinar yang membenarkan cahaya terbias
melaluinya.
Nisbah sin (sudut tuju) kepada sin (sudut bias)

Indeks biasan,
Nota : sudut i mesti dari medium udara
: sudut r medium yang lain seperti air/kaca

Dalam nyata

Jarak daripada objek ke permukaan air

Dalam ketara

Jarak daripada imej ke permukaan air

TERM DALAM FIZIK

Sudut genting,C

TAKRIFAN / DEFINISI
Sudut dimana semua sinar tuju dibiaskan sepanjang sepadan
medium.

Indeks biasan,

Contoh : Logamaya, gentian optik.

Titik fokus

Nota : Syarat sinar berambat daripada medium tumpat ke

medium kurang tumpat.
Apabila sudut tuju ditingkatkan/dibesarkan daripada sudut
genting, sinar bias akan dipantulkan ke medium tuju.
Titik dimana semua sinar difokus di atasnya.

Panjang fokus

Jarak di antara pusat optik kanta ke titik focus.

Pantulan dalam penuh

Indeks biasan,

CONTOH / SOALAN

Kuasa kanta
Gelombang
Gelombang melintang

Berkadar songsang dengan panjang fokus

TINGKATAN 5 : TAJUK 1 : GELOMBANG
Getaran/ayunan zarah/jirim yang memindahkan tenaga tanpa
memindahkan zarah/jirim
Getaran/ayunan zarah/jirim adalah berserenjang dengan arah
Semua gelombang kecuali gelombang bunyi
rambatan gelombang.
Puncak
Amplitud, A

Lembangan
Satu panjang gelombang,

Gelombang membujur

Getaran/ayunan zarah/jirim adalah selari dengan arah rambatan

gelombang.

TERM DALAM FIZIK

Pelembapan ayunan

Kenyeringan

TAKRIFAN / DEFINISI
Amplitud ayunan semakin berkurang dengan masa. Frekuensi
ayunan tidak berubah dan ayunan akan berhenti pada akhirnya.
Berlaku apabila frekuensi paksa adalah sama dengan frekuensi
jati objek.
Bergantung dengan amplitud gelombang.

Kelangsingan

Bergantung dengan frekuensi gelombang.

Fenomena gelombang

Pantulan, pembiasan, pembelauan dan interferens

Resonans

Pantulan gelombang

Satu tempoh,T

Gelombang bunyi sahaja

CONTOH / SOALAN
Contoh : jambatan runtuh kerana tiupan angin
Semakin besar amplitud semakin tinggi kenyeringan
Semakin kecil frekuensi semakin tinggi kelangsingan

Dibalikkan oleh oleh satah berkilat atau pemantul

Frekuensi, panjang gelombang dan laju gelombang tidak
8

Pembiasan gelombang

Pembelauan gelombang

berubah
Tukar arah rambatan.
Melalui medium yang berbeza (ketumpatan
berbeza/kedalaman berbeza)
Frekuensi tidak berubah.
Laju dan panjang gelombang berubah.
(berkurang apabila merambat dari medium kurang
tumpat ke medium lebih tumpat atau medium dalam ke
cetek)
Melalui halangan atau celah
Frekuensi, panjang gelombang dan laju tidak berubah
Berubah bentuk muka gelombang

Interferens gelombang

Pertindindihan / superposisi antara gelombang-gelombang

TERM DALAM FIZIK

Cahaya monokromatik

a = saiz bukaan celah

x = jarak diantara pinggir terang yang bersebelahan
= jarak diantara pinggir gelap yang bersebelahan
D = jarak diantara skrin dengan celah
TAKRIFAN / DEFINISI
Gelombang dengan satu panjang gelombang / satu warna

koheran

Sama frekuensi / sama fasa

Spektrum elektromagnet

Siri gelombang elektromagnet yang terhasil daripada ayunan

medan magnet dan medan elektrik
Radio, Mikro, inframerah, cahaya nampak, ultraunggu, sinarX, gamma

Antinod garisan yang menyambung titik-titik interferens

membina
nod garisan yang menyambung titik-titik interferens
memusnah

CONTOH / SOALAN

Sinar gammafrekuensi tinggi, panjang gelombang pendek.

Bahaya dan boleh membunuh sel kenser
Sinar-X Pengimbasan
UltraungguPengimbas wang palsu
Inframerahalat kawalan jauh
Gelombang mikro ketuhar, satelit
Gelombang radio komunikasi
TINGKATAN 5 : TAJUK 2 : ELEKTRIK
9

Cas

Jumlah aliran elektron

Arus elektrik

Kadar pengaliran cas elektrik

Kerintangan

Bertentangan arah dengan arus elektrik

Voltan
Beza keupayaan

Nota :
Rintangan tinggi : wayar/dawai panjang dan nipis
Kuprum : konduktor elektrik yang baik. Wayar penyambung.
Aluminium : Wayar kabel elektrik, murah dan tahan karat
Tungsten : filament mentol, mudah mengion untuk member
Sinar (Kerintangan tinggi, elemen pemanas
Kerja yang dilakukan untuk mengerakkan satu coulomb cas di
antara dua titik.

Daya gerak elektrik

d.g.e
TERM DALAM FIZIK
Hukum Ohm

Q = ne , n=bilangan elektron, e = 1.67 x 10-19 C

Q = it , i =arus , t = masa

Kerja yang dilakukan untuk mengerakkan satu coulomb cas di

dalam satu litar lengkap.
TAKRIFAN / DEFINISI
Menyatakan bahawa beza keupayaan,V yang merentasi suatu
konduktor ohmic adalah berkadaran terus dengan arus yang
mengalir di dalamnya jika faktor suhu dan faktor lain adalah
ditetapkan.

Unit bagi cas adalah coulomb,C

I = Q/t
Unit bagi arus elektrik adalah ampare, A
Arus rendah jika rintangan tinggi
Kerintangan tinggi hasil banyak haba
lebih voltan
Kurang arus

Voltan, V = IR
Nota peringatan :
Lebih voltan jika kerintangan tinggi.
Voltan tinggi tidak bererti arus juga tinggi.
E = IR+Ir
CONTOH / SOALAN
Hukum Ohm, V = IR
V

Konduktor ohmic

I
Konduktor bukan ohmic

Nota Penting :
Semua dawai mematuhi Hukum Ohm.
10

Mentol dan alat pemanas tidak mematuhi Hukum Ohm.

Tenaga elektrik, E

Jumlah kerja yang dilakukan untuk mengerakkan satu coulomb

cas di dalam masa satu saat.

E = VIt
Masa,t adalah dalam saat.
Unit tenaga adalah Joule, J

Kuasa elektrik, P

Kadar tenaga elektrik

240 V, 300W

Ini member maksud, peralatan elektrik tersebut dibekalkan

dengan voltan 240V dan menghasilkan kuasa pada kadar 300J
setiap saat.

P = IV
Unit kuasa adalah Watt,W
240V , 300W
V = 240
P = 300
Daripada : P = IV
300 = I(240)
I = 1.25 A

Fius

TERM DALAM FIZIK

Electromagnet
Hukum Gengaman
Tangan Kanan

Hukum Tangan Kiri

Merupakan suatu kompenan elektrik yang disambung di dalam

plug /soket elektrik untuk mamatikan bekalan kuasa apabila
berlakunya lebihan arus.
Bila berlakunya lebihan arus, fius akan terbakar (terputus) dan
bekalan kuasa akan terputus. Ini menyelamatkan peralatan
elektrik daripada rosak.
TINGKATAN 5 : TAJUK 3 : ELEKTROMAGNET
TAKRIFAN / DEFINISI
Pengaliran arus elektrik di dalam gegelung dawai yang
menghasilkan maden magnet.
Menyatakan untuk konduktor pembawa arus:
1) Untuk dawai lurus
ibu jari akan menunjukkan arah pengaliran arus dan jari-jari
yang lain menunjukkan arah medan magnet.
2) Untuk gegelung dawai
Ibu jari akan menunjukkan arah utara,U dan jari-jari yang lain
menunjukkan arah pengaliran arus.
Menyatakan apabila ibu jari, jari telunjuk dan jari tengah
11

CONTOH / SOALAN

Untuk Motor(Menghasilkan pergerakan daya,F)

Fleming

Hukum Tangan Kanan

Fleming

diletakkan dalam keadaan berserenjang antara satu sama lain,

Ibu jari mewakili arah tindakan daya, jari telunjuk mewakili
arah medan magnet (U-S) dan jari tengah mewakili arah arus.

Menyatakan apabila ibu jari, jari telunjuk dan jari tengah

diletakkan dalam keadaan berserenjang antara satu sama lain,
Ibu jari mewakili arah tindakan daya, jari telunjuk mewakili
arah medan magnet (U-S) dan jari tengah mewakili arah arus.

(digunakan untuk menentukan arah tindakan daya,F)

Ibu jari Daya, F
Jari telunjuk Medan magnet, B
Jari tengah Arus, I
Cara ingat :
FBI di US
Untuk Dinamo (Menghasilkan Elektrik)
(digunakan untuk menentukan arah arus,I)
Ibu jari Daya, F
Jari telunjuk Medan magnet, B
Jari tengah Arus, I
Cara ingat :
FBI di US
Kegunaan :
Untuk menentukan arah arus aruhan
Untuk menentukan kutub magnet (Utara,U atau Selatan,S)

Hukum Lenz

Menyatakan bahawa, arah arus aruhan yang terhasil sentiasa

bertentangan dengan arah pergerakan yang menghasilkan arus.

Hukum Faraday

Menyatakan bahawa magnitud arus aruhan yang terhasil

sentiasa berkadaran terus dengan kadar pemotongan fluk
magnet apabila magnet digerakkan keluar/masuk suatu
solenoid.
TAKRIFAN / DEFINISI
CONTOH / SOALAN
Arus yang terhasil apabila bar/batang magnet digerakkan
keluar/masuk solenoid dan tiada sebarang sentuhan fizikal
diantara batang magnet dan solenoid.
TINGKATAN 5 : TAJUK 4 : ELEKTRONIK
TAKRIFAN / DEFINISI
CONTOH / SOALAN
Proses pembebasan electron daripada pemanasan katod.
Lebih banyak elektron akan terbebas jika ;
*Katod dipanaskan pada suhu lebih tinggi.
Elektron berkelajuaan tinggi.
*Lebih banyak/besar permukaan katod yang terdedah dengan
pemanasan.
*Jenis bahan yang digunakan untuk katod.
Peralatan yang digunakan untuk menunjukkan bentuk
gelombang bagi mengukur

TERM DALAM FIZIK

Arus aruhan

TERM DALAM FIZIK

Pancaran termion

Osiloskop Sinar Katod

O.S.K

12

Rektifikasi

1) sela masa yang sangat singkat

2) beza keupayaan
Proses mengubah arus ulang alik kepada arus terus.

Guna diod.
1) Rektifikasi gelombang separuh (1diod)
2) Rektifikasi gelombang penuh (4 diod)

Semikonduktor

Diod semikondoktor
Simpang p-n
Pincang ke depan

Pincang songsang

Bahan/unsur yang sifat kekonduktorannya di antara konduktor

dan penebat. Kumpulan 14.
Sifat kekonduktorannya boleh ditingkatkan dengan
1) meningkatkan suhu
2) menambah bendasing (Kumpulan 13 dan q5 melalui proses
pendopan)

Cantuman semikonduktor jenis-p dan jenis-n.

Sempadan jenis-p dan jenis-n dikenali sebagai simpang p-n
13lectron bebas daripada jenis-n meresap dan merentasi
simpang untuk mengisi lohong pada jenis-p lalu membentuk
satu lapisan susutan.
Arus hanya dapat mengalir dalam pincang ke depan.
Anod pada diod disambung pada terminal positif dan katod
disambung pada terminal negatif.
Arus tidak dapat mengalir.
Anod pada diod disambung pada terminal negatif dan katod
disambung pada terminal positif.
13

Perlu kapasistor untuk menstabilkan arus(Perata arus).

Kapasistor menyimpan cas apabila arus meningkat dan
membebaskan cas apabila arus menurun.
Semikonduktor tulen (semikonduktor intrinsik)
Contoh : Silikon dan germanium (Kumpulan 14)
Kekonduksian elektrik yang lemah.
Semikonduktor jenis-P (Semikonduktor ekstrinsik)
*Silikon didop dengan kumpulan 13 (boron, gallium, indium)
*Lebih kehadiran lohong Lohong pembawa cas majoriti)
Semikonduktor jenis-n(Semikonduktor ekstrinsik)
*Silikon didop dengan kumpulan 15 (arsenic, antimony,
fosforus)
*Lebih kehadiran elektron bebas elektron bebas pembawa cas
majoriti)

Voltan sumber melebihi voltan simpang diod.

Lapisan susutan menjadi nipis dan hilang sama sekali.
Voltan simpang diod melebihi Voltan sumber.
Lohong tertarik ke terminal negatif, dan electron bebas tertarik
keterminal positif.
Lapisan susutan menjadi lebar.

Transistor

Get logik

TERM DALAM FIZIK

Radioisotop
Keradioaktifan

Separuh-hayat, T
Alfa ,

Beta, e-

Gama,

Mempunyai tiga terminal

C Pengumpul
B Tapak
E -Pengeluar
Mempunyai satu atau dua input tetapi hanya satu output.
Berfungsi sebagai litar pensuisan dalam sistem elektronik dan
komputer.

Berfungsi sebagai;
1) Penguat (Amplifier) arus
2) Pembahagi voltan
3) Suis automatik (Suis lampu, suis kecemasan/kebakaran)
DAN
ATAU
TAK
TAKDAN
TAKATAU

Nota: Mesti mahir jadual kebenaran.

TINGKATAN 5 : TAJUK 5 : KERADIOAKTIFAN
TAKRIFAN / DEFINISI
CONTOH / SOALAN
unsur tidak stabil yang mempunyai nombor proton yang sama
tetapi nombor nukleon yang berbeza.
Proses penguraian spontan dan rawak suatu unsur tidak stabil
Spontan : berlaku sendiri tanpa perlu sumber atau faktor luar
kepada unsur yang lebih stabil dengan memancarkan sinar
seperti suhu dan tekanan.
radioaktif dan pembebasan tenaga.
Rawak : tidak dapat dipastikan dengan tepat radioisotop yang
mana mengalami pereputan dan bila ia berlaku.
Tempoh / masa yang diperlukan oleh suatu unsur untuk mereput
/ mengurai separuh daripada aktiviti asal.
Atom helium, H
*Bercas positif
*Terpesong ke arah terminal negatif (Terpesong sedikit kerana
berjisim besar,inersia besar untuk bergerak lurus)
*Kuasa pengionan yang tinggi.
*Kuasa penembusan yang rendah,(beberapa cm), (Boleh
dhentikan oleh kertas)
Elektron berkelajuan tinggi.
*Bercas negatif
*Terpesong ke arah terminal positif (Terpesong banyak kerana
berjisim kecil,inersia kecil untuk bergerak lurus)
*Kuasa pengionan yang sederhana.
*Kuasa penembusan yang sederhana, (Beberapa meter), (Boleh
dhentikan oleh kepingan aluminium)
Sinar elektromagnet
*Tidak terpesong dalam medan elektrik dan medan magnet
14

kerana tiada cas.

Kuasa pengionan yang rendah.
Kuasa penembusan yang tinggi (Beberapa ratus meter), (Boleh
dihentikan oleh plumbum)
Tenaga Nuklear
Pembelahan nukleus

Pelakuran nukleus

Terhasil daripada proses pembelahan nukleus dan pelakuran

nukleus
Satu tindak balas apabila nuklid berjisim besar dipecahkan
menjadi nuklid-nuklid yang lebih kecil.

Membedil unsur yang tidak stabil dengan neutron.

Tenaga dalam bentuk sinaran radioaktif dan haba dibebaskan.

Satu tindak balas percantuman nuklid-nuklid yang ringan untuk

membentuk nuklid yang lebih berat.

Contoh : Tindak balas berantai dalam logi janakuasa nuclear.

Hanya boleh berlaku jika nuklid-nuklid ringan bertembung
dengan kelajuan yang amat tinggi.
Tenaga yang besar dibebaskan.

Tindak balas berantai

Tindak balas pembelahan nukleus menghasilkan neutronneutron yang bergerak laju. Neutron ini menyebabkan nukleus
lain disekitarnya terbelah dan membebaskan neutron untuk
proses yang seterusnya. Proses seterusnya berlaku secara
spontan.

15

Contoh : Matahari sebagai reactor pelakuran semula jadi.

Hanya boleh berlaku sekiranya kuantiti unsur radioaktif yang
terlibat melebihi jisim genting.
Sekiranya kurang daripada jisim genting, neutron yang terbebas
berkemungkinan besar tersasar daripada sasaran kerana ruang di
antara nuklid adalah terlalu besar.