UPRAVLJANJE I REGULACIJA LABORATORIJSKE VJEBE

Vjeba 1:
Osnovne logike funkcije I, ILI, NI, NILI, NE, EXILI u relejnoj tehnici
Cilj vjebe: savladati osnovne (generalne) logike funkcije u relejnoj izvedbi, te
pravilno crtanje i oznaavanje u relejnim shemama
Da bi se u relejnoj tehnici mogla pravilno izvesti logika shema potrebno je poznavati na koji nain
se izvode osnovne logike funkcije sa relejima. Prilikom rjeavanja projektnog zadatka, nakon
obavljene minimizacije, potrebno je tu logiku shemu relejno izvesti tako da zadovoljava projektni
zadatak. Danas emo pojedinano, svaku za sebe, izvesti osnovne logike funkcije pomou releja.

I funkcija
Tablica stanja I funkcije

A(S1) B(S2)
0
0
0
1
1
0
1
1

Y
0
0
0
1

Algebarski izraz I funkcije

Y=AB=BA

Relejna shema 1: (I funkcija)

A)

B)

Na shemi 1 prikazane su dvije mogunosti za ostvarivanje I funkcije.

Primjer A prikazuje serijski spojena dva tipkala i takav nain upravljanja nazivamo direktnim
upravljanjem , dok primjer B prikazuje dva releja kojima se upravlja pomou tipkala i takav nain
upravljanja nazivamo indirektnim upravljanjem.

Spojite odbrani spoj prema shemi i ispitajte ispravnost spoja!

Zoran Kauzlari ing.

-1-

UPRAVLJANJE I REGULACIJA LABORATORIJSKE VJEBE

ILI funkcija
Tablica stanja ILI funkcije

A
0
0
1
1

B
0
1
0
1

Y
0
1
1
1

Algebarski izraz ILI funkcije

Y=A+B=B+A

Nacrtati relejnu shemu za ILI funkciju

Pripazite na pravilne oznake releja i kontakata releja!

+24V

0V

Direktni spoj

Indirektni spoj

Spojiti relejnu shemu!

Zoran Kauzlari ing.

-2-

UPRAVLJANJE I REGULACIJA LABORATORIJSKE VJEBE

NE funkcija
Tablica stanja NI funkcije

A
0
1

Algebarski izraz NE funkcije

Y=

Nacrtati relejnu shemu za NE funkciju

Pripazite na pravilne oznake releja i kontakata releja!

+24V

0V

Spojiti relejnu shemu!

Zoran Kauzlari ing.

-3-

UPRAVLJANJE I REGULACIJA LABORATORIJSKE VJEBE

NI funkcija
Tablica stanja NI funkcije

A
0
0
1
1

B
0
1
0
1

Algebarski izraz NI funkcije

Y=

Nacrtati relejnu shemu za NI funkciju

Pripazite na pravilne oznake releja i kontakata releja!

+24V

0V

Spojiti relejnu shemu!

Zoran Kauzlari ing.

-4-

UPRAVLJANJE I REGULACIJA LABORATORIJSKE VJEBE

NILI funkcija
Tablica stanja NI funkcije

A
0
0
1
1

B
0
1
0
1

Algebarski izraz NILI funkcije

Y=

Nacrtati relejnu shemu za NILI funkciju

Pripazite na pravilne oznake releja i kontakata releja!

+24V

0V

Spojiti relejnu shemu!

Zoran Kauzlari ing.

-5-

UPRAVLJANJE I REGULACIJA LABORATORIJSKE VJEBE

EXILI funkcija
Tablica stanja NI funkcije

A
0
0
1
1

B
0
1
0
1

Algebarski izraz EXILI funkcije

Y=

Nacrtati relejnu shemu za EXILI funkciju

Pripazite na pravilne oznake releja i kontakata releja!

+24V

0V

Spojiti relejnu shemu!

Zoran Kauzlari ing.

-6-

UPRAVLJANJE I REGULACIJA LABORATORIJSKE VJEBE

1.Prea dugaka 2m ima tri tipkala za upravljanje. Dva tipkala su smjetena na rubovima pree, a
jedno na sredini pree. Da bi se prea ukljuila potrebno je pritisnuti dva od tri tipkala.
Potrebno je izraditi :
Tablicu stanja (istine) za opisanu preu
Iz tablice stanja izvesti algebarski izraz i minimizirati ga
Nacrtati relejnu shemu i objasniti je (Paziti na oznake!)
Nakon pregleda spojiti relejnu shemu

Algebarski izraz :

Shema broj 1:

+24V

0V

Zoran Kauzlari ing.

-7-

UPRAVLJANJE I REGULACIJA LABORATORIJSKE VJEBE

Senzori na pokretnoj traci detektiraju visinu kutija, podatak alju ureaju za razvrstavanje. Ureaj u
ovisnosti o visini kutije pomie pokretnu traku i tako razvrstava kutije po visini. U stazu broj jedan
prolaze kutije koje runo propusti kontrolor. U stazu 2 razvrstavaju se kutije koje svojom visinom
aktiviraju senzor A. U stazu 3 razvrstavaju se kutije koje svojom visinom aktiviraju senzore A i B, a
u stazu 4 kutije koje aktiviraju sva tri senzora. Skretnicom manipuliraju meusobno spojeni
pneumatski cilindri od kojih jedan cilindar ima manji hod, a drugi cilindar vei hod. Ukoliko se
detektira najmanja kutija (senzor A) koja mora biti razvrstana u stazu broj 2 tada se aktivira
pneumatski cilindar sa manjim hodom. Ukoliko se detektira srednja kutija po visini tada se aktivira
cilindar s veim hodom, i ukoliko se detektira najvia kutija tada se aktiviraju oba cilindra.
Pneumatskim cilindrima upravljaju monostabilni pneumatski razvodnici.
Potrebno je izraditi
Tablicu stanja za opisanu radnju
Iz tablice stanja izvesti algebarski izraz i minimizirati ga
Nacrtati relejnu shemu upravljanja
Spojiti i provjeriti funkcionalnost

Y1
C
B
A

24V

0V
Zoran Kauzlari ing.

-8-