T.C.

MLL ETM BAKANLII

DENZCLK

RADAR CHAZLARININ MONTAJI

Ankara, 2010

Mill Eitim Bakanl tarafndan gelitirilen modller;

Talim ve Terbiye Kurulu Bakanlnn 02.06.2006 tarih ve 269 sayl Karar ile
onaylanan, mesleki ve teknik eitim okul ve kurumlarnda kademeli olarak
yaygnlatrlan 42 alan ve 192 dala ait ereve retim programlarnda
amalanan mesleki yeterlikleri kazandrmaya ynelik gelitirilmi retim
materyalleridir.

Modller, bireylere mesleki yeterlik kazandrmak ve bireysel renmeye

rehberlik etmek amacyla renme materyali olarak hazrlanm, denenmek ve
gelitirilmek zere mesleki ve teknik eitim okul ve kurumlarnda uygulanmaya
balanmtr.

Teknolojik gelimelere paralel olarak amalanan yeterlii kazandrmak koulu

ile eitim retim srasnda gelitirilebilir ve yaplmas nerilen deiiklikler
Bakanlkta ilgili birime bildirilir.

rgn ve yaygn eitim kurumlar, iletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlik

kazanmak isteyen bireylerin internet zerinden ulaabilecei ekilde hazrlanr.

Eitim kurumlarnda rencilere cretsiz olarak datlr.

Hibir ekilde ticari amala kullanlamaz ve cret karlnda satlamaz.

NDEKLER

AIKLAMALAR ....................................................................................................................ii
GR ....................................................................................................................................... 1
RENME FAALYET1 .................................................................................................... 3
1. S VE X RADAR MONTAJI ................................................................................................ 3
1.1. Sistemi Oluturan nitelerin Paketinin Almas ......................................................... 3
1.2. Her nite ve Aksesuarn Gzle Muayenesi .................................................................. 3
1.3. nitelerin Yerletirilmesi.............................................................................................. 3
1.4. Kablo Ve Konnektrlerin Denmesi ........................................................................... 4
1.5. Montaj Prosedrleri....................................................................................................... 4
UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 17
LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 18
RENME FAALYET2 .................................................................................................. 19
2. ARPA RADAR MONTAJI................................................................................................ 19
2.1. Sistem Balantsnn Gerektirdikleri....................................................................... 19
2.1.1. Radar Tehizat.................................................................................................... 19
2.1.2. Gyropusula Tehizat........................................................................................... 19
2.1.3. Hz Gstergesi ..................................................................................................... 19
UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 28
LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 29
MODL DEERLENDRME .............................................................................................. 30
CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 31
KAYNAKA ......................................................................................................................... 32

AIKLAMALAR
AIKLAMALAR
KOD
ALAN
DAL/MESLEK
MODLN ADI
MODLN TANIMI
SRE
N KOUL
YETERLK

MODLN AMACI

ETM RETM
ORTAMLARI VE
DONANIMLARI

LME VE
DEERLENDRME

523EO0393
Denizcilik
Gemi Elektronii ve Haberleme
Radar Cihazlarnn Montaj
Radar montaj becerisinin kazandrld renme
materyalidir.
40/24
Temel elektronik ve temel mekanik modllerini baarm
olmak
Seyir (Radar) cihazlarnn montajn yapmak
Genel Ama
Gerekli atlye ve donanm salandnda hatasz olarak
ilgili seyir cihazlarnn montaj ilemlerini yapabileceksiniz.
Amalar
1. S-X bant radar montajn yapabileceksiniz.
2. Arpa radar montajn yapabileceksiniz.
Ortam: Radar atlyesi,
Donanm: Osilaskop, analog veya dijital multimetre, V-IR test cihaz, ksa devre test cihaz, lehimleme
malzemeleri, takm antas, anahtar takmlar, el aletleri
panosu gibi el ve l aletleri
Her faaliyet sonrasnda o faaliyetle ilgili deerlendirme
sorular ile kendi kendinizi deerlendireceksiniz.
retmen modl sonunda lme arac (oktan semeli
test, doru-yanl vb.) kullanarak modl uygulamalar ile
kazandnz bilgi ve becerileri lerek sizi
deerlendirecektir.

ii

GR
GR
Sevgili renci,
evremizde saysz rneini grdmz elektronik cihazlarn her gn insan
ihtiyalarna daha hzl ve daha kolay yant verecek modelleri tasarlanmaktadr. Tasarlanan
her yeni model gerek boyutlar gerekse ilevleri bakmndan bir nceki modellerine gre
daha stn zelliklere sahiptir. Bu cihazlarda kullanlan malzeme teknolojisinin srekli
gelimesi sylediimiz yenilenmeyi hzlandrmaktadr.
Radarlarda srekli gelien teknolojiye ayak uydurmaktadr. Onlarn da ok gelimi
modelleri olduu gibi hl piyasada eski modelleri de bulunmaktadr. Eski ve yeni ayrt
etmeksizin btn radarlarn kurulum aamasnda montajnn yaplmas gerekmektedir. Bunu
yapacak olanlar da sizlersiniz.
Bu modl sonunda edineceiniz bilgi ve beceriler ile radar cihazlarnn montajna
ynelik zmler retebilecek, bu cihazlarn montajn yapabileceksiniz.

RENME FAALYET1
RENME FAALYET1
AMA
S-X bant radar montajn yapabileceksiniz.

ARATIRMA

S-X bant radarlarn montajnn nasl yapldn internet ortamnda veya gemi
elektronii irketlerinin atlyelerinde aratrnz.

1. S VE X RADAR MONTAJI
MDC3560/3510 serisi radarlarn montaj yetkili servis tarafndan yaplmaldr.
Montaj aadaki operasyonlar ierir.

Sistemi oluturan nitelerin paketlerinin almas

Her nite ve aksesuarlarn gzle muayenesi
Gemi ana voltajnn akm kapasitesinin kontrol
Montaj yerine karar verilmesi
Antenin nitesinin montaj
Aksesuarlarn montaj
Kablo ve konektrlerin denmesi
letmeye alma

1.1. Sistemi Oluturan nitelerin Paketinin Almas

Pakette bulunan malzemelerin listesiyle paketlerin iindekileri kontrol edin. Eksik
malzemeyi yetkili acenteye rapor edin.

1.2. Her nite ve Aksesuarn Gzle Muayenesi

Cihazlarn dn, izik veya herhangi bir zarara kar dikkatlice kontrol edin. Ayrca
kapal sistemlerin iini kontrol edin, CRT tp dmelere kar ok krlgandr.

1.3. nitelerin Yerletirilmesi

Anten nitesi

Radar sinyalini engellemeyecek ekilde radar anteni gemi merkez hattna

monte edilmelidir.

Mmkn olduunca yksee monte edin. Ancak ok yksee edilen

montaj, ok yakn hedeflerin tespit edilmesini engeller. Ayrca yksek
anten deniz dalga ekolarn da artrr.

Montaj yzeyi mmkn olduunca dz ve su yzeyine paralel olmaldr.

3

Anten, geni obje ve bacann n tarafna monte edilmelidir. Bu sayede

kr nokta sahas en aza indirilir.
Mutlaka yeterli servis mdahale sahasn brakn.

Ekran nitesi

Radar ekrannn rahata grlebilecei yeri tercih edin.

Operatrlerin sklkla bulunduu yere gre monte edin.

Su, yamur serpintileri ve direk gne nn gelmedii yerleri sein.

Servis ve bakm iin yeterli alan brakn. Kablo balantlar iin arka
tarafta yeterli alan brakn.

Dier telsiz cihazlarndan mmkn olduunca uzaa yerletirin.

Manyetik pusuladan standart olarak 1.55 mm steeringden 0.75 mm uzaa

yerletirin.

1.4. Kablo Ve Konnektrlerin Denmesi

Anten

Anten ve ekran kablolar, geminize monte edilmi telsiz ve benzeri

cihazlarn elektrik ve anten kablolarndan ayr olarak denmelidir. Bu
karkla mani olur. Mmkn olmayan koullarda dier kablolarn
korumal olmas gerekir.

Kablo mmkn olduunca ksa tutulmaldr fakat standart maksimum

uzunlukta en iyi radar performans alnr.

Transceiver nitesi topraklanmaldr.

Ekran

Anten kablosunun bakr kolu iyice ekran nitesinde topraklanmaldr.

Ekran nitesi, gemi bnyesine topraklanmaldr.

1.5. Montaj Prosedrleri

Transceiver nitesinin montaj

Montaj esnasnda, transciever nitesini gsterildii gibi monte edin. Bylece

transciever platformundaki trnak gemi arka tarafn aksi yn gemi ba tarafn iaret
edecektir. Bu servis imknlarn da kolaylatrr.

Radar platformunda 14mm delikler an.(ekil 1.1)

Montaj materyallerindeki 12 mm paslanmaz vidalarla transciever
platforma sabitleyin.

ekil 1.1: Radar platformundaki delik alacak yerler

Anten montaj

evirme platformundaki plastik kab karn.

Anteni evirme platformuna oturtun. evirme platformundaki ok
iaretlerine gre antenin n yz ileri bakacak ekilde yerletirin (firma
logosunun olduu yz).
Antende bulunan 4 tane cvatay da skn.

ekil 1.2: Antenin evirme platformuna oturtulmas

Kablo balantlar

n ve yan kapaklar an. Her birinde 4 tane cvata vardr.

ki cvatay kartarak transciever nitesini karn. Magnetronun
herhangi bir materyali magnetize etmediine kendisine yapmadna
emin olun.
Anten kablosundan kauuk korumay, pulku ve tutucu plakay ayrn.
Kabloyu giri deliinden ieri sokun.
Anten kablosundan kauuu, pulku ve tutucu plakay syrn.
sabitleme cvatas ile kabloyu sabitleyin.
Anten kablosunu kablo kskac ile sabitleyin.
Anten kablosunu modlatr kartna takn (balant diyagramna bakn).

ekil 1.3: Kablonun anten balants

Ekran nitesi montaj

Ekran montaj, masa stne yaplacak ekilde tasarlanmtr. Dier montaj ekilleri de
mmkndr. Aadaki admlar takip ediniz.

Ekran platformu zerindeki 10 mm iki adet cvatay skn.

Ekran platformdan ayrn ve gvenli bir yere koyun.

Ekran platformunu ekran koymak istediiniz yere alt adet vida ile
sabitleyin.

lk admda karlan iki adet cvata ile ekran platforma sabitleyin.

ekil 1.4: Anten ve ekran nitesi arasndaki kablo balantlar

Kablonun ekran nitesine balanmas

ekil 1.5te gsterildii gibi anten kablosunu, elektrik kablosunu ve veri kablosunu
balayn.

ekil 1.5: Ekran nitesine kablo balants

Sistem yaplandrma emas

ekil 1.6: Sistem yaplandrma emas

Teknik bilgi

Anten zellikleri:
Anten
G
Frekans
Sinyal yatay
Sinyal dikey
Yan sinyal +/- 10 iinde
Yan sinyal +/- 10 dnda
Transmisyon sinyal genilii
Ksa
Orta 1
Orta 2
Uzun
IF merkez frekans
IF band genilii
Grlt
Rzgr operasyon
Su geirmezlik

4ft veya 6ft

6kw veya 12kw
9410 +/- 30mHz
1.8 / 1.2
22
-23 dBden daha iyi
-30 dBden daha iyi
0.08s / 4000 Hz
0.25s /2000 Hz
0.5s / 1000 Hz
1.0s / 500 Hz
60 MHz
15 MHz
6dB daha iyi
Nisbi 100 knot
IPX6 (IEC60529)

Ekran zellikleri:
Tp
Efektif alan
znrlk
Video seviyesi
Sunum modu
Menzil skalas
Halka aral
Merkez kaydrma
Takip zamanlamas
Alarm
EPA
Minimum tespit menzili
Menzil znrl
Data menzil hassasiyeti
Pruva data hassasiyeti
Seyir data ekran

14 inch yksek znrlkl CRT

182mm
688x512 pixel
8 seviye
Head-up, North-up, course-up and true
motion
1/8 1.5 3 6 12 24 48 64
1/16 1/16 1/8 1 2 4 8 16
Ekran orann 2/4
Her taramada 15 sn., 30 sn., 1 dk., 3 dk., 6
dk., 12 dk. ve kapal
Var/giri alarm
10 adet hedef takibi
1/8nm menzilde 20metre
1/8nm menzilde 20metre
Hangisi bykse, menzil skalasnn %1i
veya 70 m
+/- 1 max
Kendi data bilgilerimiz

10

Seri data ve kullanlan format:

Seri data: IEC 611621
Format: BWC, GGA, GLC, GLL, HDT, RMB, RTE, VBW, VDR, VHW, VTG, WPL
G kayna
Ana voltaj: 24 V DC / 32 V DC
Tolerans: 21.6 V DC 41.6V DC
G: 24V DC de nominal 130 W
Rektifier
Giri: 115 / 230 V AC
Tolerans: +/- 10%
Giri gc: 220 W
Pusula gvenlik mesafesi
Anten:1.4 m
Ekran: 1.55 m
evresel artlar
Anten: -25C ile +55C Nem: 93%
Ekran: -15C ile +55C Nem: 93%
Vibrasyon
25 Hzden 13.2 Hz kadar amplidute +/- 1 mm +/- 10%
13.2 Hzden 100 Hze kadar maksimum akselerasyon 7 ms
Mekanik zellikler
ller; genilik x derinlik x ykseklik mmdir.
Arlk birimi kilogramdr.
Anten: 322 x 390 x 450, 23 kg / 25 kg
Ekran: 355 x 470 x 430, 23 kg

11

ekil 1.7: Anten ve display balantlar

ekil 1.8: Interconnection diyagram

12

ekil 1.9: Dual sistemli radar balants

ekil 1.10: Anten montaj

13

ekil 1.11: Anten montaj

ekil 1.12: Adaptr montaj

14

ekil 1.13: Front door montaj

ekil 1.14: X-band transceiver montaj

15

ekil 1.15: S-band transceiver montaj

Ekipman listesi:

Anten
Transciever unit
Ekran nitesi
Gnelik
Gyro / log arayz
Balant kablosu
Elektrik kablosu
Yedek malzemeler
Montaj malzemeleri
Dokmanlar
AC rektifier

1 adet
1 adet
1 adet
1 adet
1 adet
1 adet
1 adet
5 set
1 set
1 takm
1 adet

16

UYGULAMA FAALYET
UYGULAMA FAALYET
S-X bant radar montajn yapnz.

lem Basamaklar
S bant radar montajn yapnz.
X bant radar montajn yapnz.
Kablo ve konektrleri deyiniz.
Ekran nitesini yerletiriniz.
Anten montajn yapnz.
Kablo balantlarn yapnz.

neriler
Montaj yaparken i gvenliini n
planda tutunuz.
Kablo demesi ve anten montaj zor
koullar altnda olabilir. Gerekli
nlemleri alnz.

17

LME VE DEERLENDRME
LME VE DEERLENDRME
Aadaki sorular dikkatlice okuyunuz ve doru seenei iaretleyiniz.
1.

Aadakilerden hangisi montaj operasyonlarndan deildir?

A)
Sistemi oluturan nitelerin paketlerinin almas
B)
Her nite ve aksesuarlarn gzle muayenesi
C)
Gemi ana voltajnn akm kapasitesinin kontrol
D)
Kablo kanallarn almas

2.

Aadakilerden hangisi anten montajnn operasyonlarndan deildir?

A)
Radar sinyalini engellemeyecek ekilde radar anteni gemi merkez hattna monte
edilmelidir.
B)
Her nite ve aksesuarlarn gzle muayenesi
C)
Mutlaka yeterli servis mdahale sahasn brakn.
D)
Montaj yzeyi mmkn olduunca dz ve su yzeyine paralel olmaldr.

3.

Aadakilerden hangisi ekran nitesinin montajnn operasyonlarndan deildir?

A)
Radar ekrannn rahata grlebilecei yeri tercih edin.
B)
Operatrlerin sklkla bulunduu yere gre monte edin.
C)
Telsiz cihazlarnn yaknna yerletirin.
D)
Su, yamur serpintileri ve direk gne nn gelmedii yerleri sein.

4.

Aadakilerden hangisi kablo balantsnn operasyonlarndan deildir?

A)
Anten kablosundan kauuk korumay, pulku ve tutucu plakay ayrn.
B)
Kabloyu giri deliinden ieri sokun.
C)
Anten kablosundan kauuu, pulku ve tutucu plakay syrn.
D)
Drt sabitleme cvatas ile kabloyu sabitleyin.

5.

Aadakilerden hangisi anten iin sylenemez?

A)
IF Merkez frekans
50 MHz
B)
Frekans
9410 +/- 30 mHz
C)
Sinyal yatay
1.8 / 1.2
D)
G
6 kw veya 12 kw

DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap
verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz.
Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.

18

RENME FAALYET2
RENME FAALYET2
AMA
Arpa radar montajn yapabileceksiniz.

ARATIRMA

Arpa radarlarn montajlarnn nasl yapldn internet ortamnda veya gemi

elektronii irketlerinin atlyelerinde aratrnz.

2. ARPA RADAR MONTAJI

2.1. Sistem Balantsnn Gerektirdikleri
2.1.1. Radar Tehizat
340 CAS modl sperry 340 veya TKC MR 1600 radar sistemi ile balantl olmaldr.
Bu radarlar, atmay nleme verilerini elde etmek iin gereken video, senkronize ateleme
pulsleri, anten pozisyonu verileri ve dier sinyalleri salarlar. 340 CAS modl skobda
grafiklerin grlebilmesi iin gereken sinyalleri radara verir.
Radar ekranndaki sonu grntden, seilen hedefler iin izleme verilerini elde
etmede yararlanlr. Ateleme sinyalleri grntnn senkronize olarak kullanlmasnda
kullanlr. Radar anteninin azimut durum verisi kerterizi bulmada kullanlr.

2.1.2. Gyropusula Tehizat

Sistem doru pusula verisi iin geminin gyropusulas ile balantl olmaldr. Bu veri,
atmay nleme hesaplarnda, grntye dayal hesaplarda ve geminin pruvasnn nmerik
olarak grlmesinde kullanlr.

2.1.3. Hz Gstergesi
Bu sistem, geminin hzn tayin edebilmek iin hz gstergesi ile balantl olmaldr.
Hz hesaplar veri gstergesinde anlk nmerik deerler olarak grlebilir. Operatr hz
kayna olarak parakete veya manel hz giriini seebilir.

19

ekil 2.1: CAS Modl

20

ekil 2.2: 340 CAS Modl

21

ekil 2.3: CAS Modl montaj elemanlar

22

ekil 2.4: CAS Modl montaj eleman listesi

23

ekil 2.5: CAS Modl montaj

ekil 2.6: Receiver-transmitter montaj

ekil 2.7: Anten montaj

24

ekil 2.8: Receiver-transmitter balant kablolar

25

ekil 2.9: Kablo balantlar

26

ekil 2.10: 340 CAS Modl balant elemanlar

27

UYGULAMA FAALYET
UYGULAMA FAALYET
Arpa radar montajn yapnz.

lem Basamaklar
Arpa radarn montajn yapnz.
Kablolarn deyiniz.
CAS montaj yerini belirleyiniz.
Montaj elamanlarn yerletiriniz.
Kablo balantlarn yapnz.

neriler
Montaj yaparken i gvenliini
n planda tutunuz.
Kablo demesi ve anten montaj
zor koullar altnda olabilir.
Gerekli nlemleri alnz.

Krmz ile izilen blgenin gerekli balantlar ve

montajn yapnz.

28

LME
VE
DEERLENDRME
LME
VE
DEERLENDRME

1.

340 CAS modl neyle balantl olmaldr?

A)
Radarla
B)
Loran C
C)
Decca
D)
RDF

2.

340 CAS modl neyle balantl olmamaldr?

A)
Radar
B)
Gyropusula
C)
Loran
D)
Parakete

3.

340 CAS modlndeki panelde aadakilerden hangisi yoktur?

A)
G anahtar
B)
Gain
C)
Joystick
D)
Sesli alarm

4.

340 CAS modlnn blok diyagramnda aadakilerden hangisi yoktur?

A)
Ortak hafza
B)
Karakter reteci
C)
Veri gstergesi
D)
Paralel veri yolu

DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap
verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz.
Cevaplarnzn tm doru ise Modl Deerlendirmeye geiniz.

29

MODL DEERLENDRME
MODL DEERLENDRME
(radar)
Cihazlarnn rencinin
Modln Ad Seyir
Montaj I

Ad:
...
Bu modl sonunda gerekli atlye Soyad:
...
ve iletme ortamnda S-X bant ve Snf :
Ama
Nu.:
arpa radar montajn yapmak
AIKLAMA: Aada listelenen davranlar rencide gzleyemediyseniz (0), zayf
nitelikli gzlediyseniz (1), orta dzeyde gzlediyseniz (2), iyi nitelikte gzlediyseniz (3)
rakamn altndaki ilgili kutucua (X) iareti koyunuz.
0
1
2
3
GZLENECEK DAVRANILAR
(kt) (zayf) (orta) (iyi)
S bant radar montajn yapmak
X bant radar montajn yapmak
CAS 340 arpa radar montajn yapmak
Anten montaj yapmak
Kablo deme
Kablo balantlarn yapmak
Inter connection diyagram
Display balants yapmak
Anten kablo demesi
Konektrlerin denmesi
Receiver-transmitter montaj yapmak
Receiver-transmitter kablo balantsn yapmak
TOPLAM PUAN

30

CEVAP ANAHTARLARI
CEVAP ANAHTARLARI
RENME FAALYET-1N CEVAP ANAHTARI
1.
2.
3.
4.
5.

D
B
C
D
A

RENME FAALYET-2NN CEVAP ANAHTARI

1.
2.
3.
4.

A
C
B
D

31

KAYNAKA
KAYNAKA

Trkiye Denizcilik letmeleri, Radar El Kitab, 1987.

ZBEK brahim, Sleyman ARSLAN, MEB Gemi Elektronii ve Hab. 1991.
SAMZOLU Zeynel, Radar El Kitab, 1982.
Teknik Manuel, S ve X Bant Radar
Teknik Manuel, ARPA Radar

32