Cka quajme veper penale?

Veprat me t cilat cenohet, dmtohet apo asgjsohet vlerat juridike t njeriut dhe
tbashksis s caktuar, n t drejtn penale quhen vepra penale.
Cka nenkuptojme me termin e drejte penale?
Me termin e drejta penale nnkuptojm nj deg t legjislacionit pozitiv t shtetit tcaktuar
dhe nj deg t shkencave juridike.
Cka eshte e drejta penale, si dege e legjeslacionit pozitiv?
Si deg e legjislacionit pozitiv, e drejta penale sht sistem i normave ligjore me t
cilatprcaktohet se cilat vepra t njerzve konsiderohen vepra penale dhe far lloje t
dnimeve apo t sanksioneve penale do tu shqiptohen kryesve t tyre.
Cka eshte karakteristike themelore e te drejtes penale?
Si karakteristik themelore e s drejts penale sht se kjo sht e drejt ligjore.
shtligjore meq kjo deg e drejtsis i rregullon cshtjet nga lmi i saj vetm me ligj, e
jome ndonj akt tjetr nnligjor apo norma tjera juridike.
Cka eshte lende e se drejtes penale?
Lnd e s drejts penale sht vepra penale, kryesi i veprs penale dhe
sanksionetpenale.
Cka parasheh e drejta penale?
E drejta penale parasheh se cilat vepra konsiderohen vepra penale dhe sanksionet penale
qe mund tu shqiptohen kryeresve te tyre.
Cka parasheh e drejta e procedures penale?
E drejta e procedurs penale parashef normat me t cilat rregullohet veprimi dheautorizimi
i organeve shtetrore n procedurn penale. Me procedurn penalerregullohen
marrdhnjet midis gjykatave t larta dhe t ulta , raportet n mes gjykatsprokurorit, t
fajsuarit , mbrojtsit, t dmtuarve dhe subjektve tjer n procedur sic jan: dshmitart
, eksperti prkthyesi etj.
Cka percaktohet me normat e natyres materiale?
Me normat e natyres materiale percaktohen se cilat vepra te njerezve konsiderohen
veprapenale dhe cfare lloje te sanksioneve p
enale mund tu shqiptohen kryeresve te tyre.
Cka rregullohet me normat e procedures penale?
Me normat e procedures penale rregullohet procedura e gjykates dhe te organeve tjera
shteterore per tu konstatuar se a ka kryer ndonje person veper penale dhe se a
janeplotesuar kushtet per shqiptimin e sanksionit penal.
Si ndahet e drejta penale?
E drejta penale ndahet ne te:
A)Drejten penale te pergjithshme
B)Drejten penale te posacme.
Cka eshte e drejta penale e pergjithshme?
E drejta penale e prgjithshme sht ajo e cila vlen pr t gjith qytetart.
Cka eshte e drejta penale e posacme?
e drejta e posacme penale sht ajo e cila vlen pr nj grup qytetarsh q gjenden
nmarrdhnje t caktuara apo i prkasin grupit t caktuar t shoqris( E drejta
penaleushtarake, e cila aplikohet ndaj personave ushtarak, e drejta penale ndaj t miturve

qaplikohet vetm ndaj kryesve t miturve t veprave penale.

Cka nenkuptojme me te drejten penale te rregullt?
E drejta penale e rregullt aplikohet n kushtet normale, t rregullta t jets shoqrore(gjat
kohs s paqs).
Cka nenkuptojme me te drejten penale te jashtezakonshme?
E drejta penale e jashtzakonshme nnkupton normat penolo-juridike q nxirren
dheaplikohen n kushtet dhe rrethanat t jashtzakonshme( gjat lufts , apo rrezikut
tdrejtprdrejt nga lufta).
Cka konsiderohet e drejte penale kombetare?
E drejt penale kombtare konsiderohet ajo e drejt penale apo legjislacion penal i nj
shtetit caktuar, q vepron apo zbatohet n teritorin e tij.
Cka eshte e drejta penale nderkombetare?
E drejta penale nderkombetare eshte sistem i normave penale juridike qe u
dedikohetmarredhenieve nderkombetare.
Cka eshte e drejta komparative?
E drejta penale komparative merret me studimin e legjislacioneve penale t vendeve
tbots. Shrben vetm si metod shkencore pr njohjen e drejtave penale t shteteve
tjera.
Cka eshte shkenca e se drejtes penale?
Shkenca e s drejts penale sht sistem i nocioneve dhe i institucioneve t s
drejtspenale.
Cila eshte detyra kryesore e shkences se te drejtes penale?
Detyr primare e shkencs s t drejts penale sht studimi dhe avancimi i s
drejtspenale apo legjislacionit penal q sht n fuqi n vendin e caktuar.
Shkencat e se drejtes penale, si ndahet?
Shkencat e se drejtes penale ndahen ne :
a)Pjesen e pergjithshme
b)Pjesen e posacme.
Cka eshte pjesa e pergjithshme e shkences se te drejtes penale?
Pjesa e prgjithshme e shkencs s t drejts penale studion parimet dhe
institucionetthemelore t s drejts penale.Lidhur me cshtjet q shqyrtohen n pjesn e
prgjithshmet shkencs s drejts penale ekzistojn dy drejtime apo sisteme: Sistemi
bipartit dhesitemi tripartit.
Cka eshte sistemi i bipartit?
Sistemi i bipartite eshte sistem tradicional i shkences se te drejtes penale. Kete sistem
ipari e ka inauguruar Fojerbahu, te cilin me vone e kan pervetesuar edhe disa
perfaqesueste shkolles sociologjike. Ne kete pjese shqyrtohen vetem dy nocione
themelore :
vepra penale dhe sanksioni penal.
Cka eshte sistemi i tripartit?
Sistemi I tripartite eshte sistem I shkences se te drejtes penale i cili eshte shfaqur ne
fillimte ketij shekulli. Sipas sistemit te tripartite, ne kete pjese, ekzistojne tri
nocionethemelore: vepra penale, fajtori dhe sanksioni penal.
Me cka merret pjesa e posacme e shkences se te drejtes penale?

Pjesa e posacme e shkencs s t drejts penale merret me studimin e veprave penalevec

e vec, elemntet e tyre, formn e fajit me t ciln kryhen ato dhe sanksionet penale q mund
tu shqiptohen kryesve t tyre. Pjesa e posacme e shkencs s t drejts penale i studion
nocionet e veprave penale sic jan: vrasja, plagosja, vjedhja etj.
Si ndahen burimet e se drejtes penale?
Burimet e se drejtes penale ndahen ne dy lloje, ato jane :
a)Burimet material
b)Burimet formale.
Cka konsiderohet burime materiale?
Burimet material konsiderohen t gjitha marrdhniet shoqrore ekonomike
dhemarrdhniet e tjera shoqrore, q e karakterizojn nj shoqri, sitemin e saj
shoqroro-politik, ekonomik etj.
Cka jane burimet formale?
Burimet formale t s drejts penale jan normat juridike vec e vec dhe trsia e tyre,
kysht sistemi juridik i nj caktuar. Burim kryesor duke u mbshtetur n parimin
nullumcrimen nulla poena sine lege sht Kodi penal, burimet tjera
konsiderohenkushtetuta,konventa ndrkombtare etj.
Cka nenkuptojme me nocionin ligj penal?
Me nocionin ligj penal nnkuptojm cdo dispozit ligjore me t ciln rregullohen
cshtjenga fusha e s drejts penale.
Cka nenkuptojme me nocionin kod penal?
Me nocion kod penal, nnkuptojm ligjin t rndsishm n t cilin n mnyr ttrsishme
dhe t sistemuar prmblidhen dispozitat penalo-juridike.
Cka nenkuptojme me legjislacion penal?
Me shprehjen legjislacion penal, nnkuptojm t gjitha ligjet penale , pra edhe kodinpenale,
si dhe tr sistemin e ligjeve dhe dispozitave tjera penale, t cilat jan n fuqi.
Ne sa pjese ndahet Kodi Penal I Kosoves?
Kodi penal I Kosoves ndahet ne dy pjese:
a)Pjesen e pergjithshme
b)Pjesen e posaqme.
Sanksionet penale jan
1.dnimet kryesore
2.dnimet alternative
3.dnimet plotsuese
4.vrejtja gjyqsore
Masat e trajnimit te detyrushme jan:
1.trajtimi i detyrueshm psikiatrik me ndalim n institucionin e kujdesit shndetsor;
2. trajtimi i detyrueshm psikiatrik n liri;
3. trajtimi me rehabilitim t detyrueshm t personave t varur nga droga apo alkooli.
Vepra penale
Vepra penale sht vepr e kundrligjshme e cila sht e prcaktuar me ligj si vepr
penale, tiparet e s cils jan t prcaktuara me ligj dhe pr t ciln me ligj sht
prcaktuar sanksioni penal ose masa e trajtimit t detyrueshm.
Mnyra e kryerjes s veprs penale
1. Vepra penale mund t kryhet me veprim ose me mosveprim.

2. Vepra penale kryhet me mosveprim vetm kur kryesi nuk e ndrmerr veprimin t cilin ka
qen i obliguar ta ndrmerr.
Koha e kryerjes s veprs penale
Vepra penale kryhet n kohn kur kryesi ka vepruar apo ka qen i detyruar t veproj pa
marr parasysh kohn kur sht shkaktuar pasoja.
Vendi i kryerjes s veprs penale
1. Vepra penale kryhet n vendin ku kryesi ka vepruar apo ka qen i detyruar t veproj
ashtu si dhe n vendin ku sht shkaktuar pasoja.
2. Vepra penale sht tentuar n vendin ku kryesi ka vepruar si dhe n vendin ku kryesi ka
dashur q t shkaktohet pasoja.
Dhuna ose kanosja
1. Vepra e kryer nn ndikimin e dhuns s paprballueshme ose kanosjes s
paprballueshme nuk sht vepr penale vetm nse personi menjher pas pushimit t
rrezikut e lajmron shtrngimin dhe veprn e kundrligjshme tek organet kompetente.
2. Nse vepra penale sht kryer nn ndikimin e dhuns s prballueshme apo kanosjes
s prballueshme, dnimi mund t zbutet vetm nse personi menjher pas pushimit t
rrezikut e lajmron shtrngimin dhe veprn e kundrligjshme tek organet kompetente.
3. Kushdo q prdor dhunn ose kanosjen sipas paragrafit 1. dhe 2. t ktij neni
konsiderohet kryes i veprs penale.
Prgjegjsia penale
1. Kryesi i veprs penale sht penalisht prgjegjs nse sht mendrisht i aft dhe
veprn penale e ka kryer me dashje apo nga pakujdesia. 2. Nj person sht penalisht
prgjegjs pr veprn penale t kryer nga pakujdesia vetm nse kt shprehimisht e
prcakton ligji.
3. Personi nuk sht penalisht prgjegjs nse n kohn e kryerjes s veprs penale sht
nn moshn katrmbdhjet (14) vjet.
Dashja
1. Vepra penale mund t kryhet me dashje direkte ose eventuale.
2. Personi vepron me dashje direkte kur sht i vetdijshm pr veprn e vet dhe e
dshiron kryerjen e saj
3. Personi vepron me dashje eventuale kur sht i vetdijshm se pasoja e ndaluar mund
t shkaktohet si rezultat i veprimit ose i mosveprimit t tij dhe ai pranon shkaktimin e saj.
Tentativa
1. Kushdo q me dashje ndrmerr veprime pr kryerjen e veprs penale por vepra nuk
sht kryer ose elementet e veprs penale nuk jan realizuar, konsiderohet se ka tentuar t
kryej vepr penale.
2. Tentativa pr t kryer vepr penale pr t ciln mund t shqiptohet dnimi me tre ose m
shum vjet burgim dnohet. Tentativa pr t kryer ndonj tjetr vepr penale dnohet
vetm nse shprehimisht parashihet me ligj. 3. Personi q tenton t kryej vepr penale
dnohet si t kishte kryer veprn penale, por dnimi mund t zbutet.
Llojet e dnimeve
1. dnimet kryesore
2. dnimet alternative;
3. dnimet plotsuese.
Llojet e dnimeve kryesore jan:
1.1. dnimi me burgim t prjetshm;
2. dnimi me burgim
3. dnimi me gjob.

Dnimi me burgim
1. Dnimi me burgim nuk mund t shqiptohet n kohzgjatje m pak se tridhjet (30) dit e
as m tepr se njzet e pes (25) vjet.
2. Dnimi me burgim shqiptohet n vite dhe n muaj t plot, e n rastet kur dnimi sht
deri n gjasht (6) muaj,
dnimi shqiptohet n dit t plota.
Dnimi me gjob
1. Dnimi me gjob nuk mund t jet m pak se njqind (100) Euro Evropiane (n tekstin e
mtejm
EURO). Dnimi me gjob nuk mund t tejkaloj njzet e pe
smij (25.000) Euro ndrsa pr veprat penale lidhur me terrorizm, trafikim me njerz,
krim t organizuar ose veprat penale t kryera me qllim t prfitimit t dobis pasurore
nuk mund t tejkaloj pesqind mij (500.000) Euro.
Zvendsimi i dnimit me burgim me dnim me gjob
Kur gjykata shqipton dnimin me burgim deri n gjasht (6) muaj, gjykata njkohsisht
mund t vendos q dnimi me burgim t zvendsohet me dnim me gjob, me plqimin
e personit t dnuar.
Zavendesimi i denimit me gjob ne denim me burgim
Nse personi i dnuar nuk dshiron ose nuk mund t paguaj gjobn, gjykata mund t
zvendsoj dnimin me gjob me dnim me burgim. Kur dnimi me burgim zvendsohet
me dnimin me gjob, nj dit burgim llogaritet me njzet (20) Euro gjob. Dnimi me
burgim nuk mund t tejkaloj tre (3) vjet.
Dnimet alternative jan:
1.1. dnimi me kusht; 2. gjysmliria; dhe 3. urdhri pr pun n dobi t prgjithshme.
Dnimet alternative jan:
1.1. dnimi me kusht; 2. gjysmliria; dhe 3. urdhri pr pun n dobi t prgjithshme.
Ndersa Kur shqipton dnimin me kusht, gjykata po ashtu mund t shqiptoj:
1. urdhrin pr trajtim t detyrueshm rehabilitues; dhe 2. urdhrin pr mbikqyrje nga
shrbimi sprovues.
Dnimi me kusht
1. Gjykata mund tia shqiptoj kryesit dnimin me kusht n prputhje me dispozitat e ktij
Kodi.
2. Me dnimin me kusht, gjykata ia cakton kryesit t veprs penale dnimin dhe n t
njjtn koh urdhron q ky dnim t mos ekzekutohet nse personi i dnuar nuk kryen
vepr tjetr penale pr kohn e verifikimit t ciln e cakton gjykata. Koha e verifikimit nuk
mund t jet m e shkurtr se nj (1) vit dhe as m e gjat se pes (5) vjet.
Vepra penale perbehet prej pese elementeve kryesore:
1)veprimi i njeriut;
2)rrezikshmeria shoqerore;
3)kunderligjshmeria;
4)percaktueshmeria e vepres penale me ligj;
5)pergjegjesia penale e kryesit (fajesia).
Per tu konsideruar njevepr penale duhet qe ne menyre kumulative ti posedoj kto pese
elemente.
Elementet e veprs penale ndahen ne
1)elemente objektive dhe

2)subjektive. Nderkaq elementet objektivendahen ne

1.1formale
1.2materiale.
Ne elementet objektive bejne pjese:
a)veprimi i njeriut;
b)rrezikshmeria shoqerore;
c)kunderligjshmeria dhe
d)percaktueshmeria evepres penale me ligj.
Ne grupin e elementeve subjektive ben pjese vetem pergjegjesia penale e kryesit (fajesia).
1.1)Ne elementet formale numerohen:
a)veprimi i njeriut me pasojen eshkaktuar;
b)kunderligjshmeria dhe percaktueshmeria e vepres penale me ligj.
1.2 Si elemente materiale numerohet vetem rrezikshmeria shoqerore.