Objekti i studimit te penologjise:

Denimin,funksionet e tij,organizimin e brendshem te ekzekutimit te denimit penal,sisteme

te ndryshme te vendeve te ekzekutimit te denimit,organizimin e tyre dhe nje ser aspektesh
qe lidhen me te denuarin dhe trajtimin e tij.

-Masat mjekesore,masat edukative,ekzekutimi .

Metodat e studimit :

-Sasiore dhe cilesore

-Te rasteve individuale,metoda e intervistes,anketes,vezhgimit,statistikore

-Zbatohen ndaj nje kategorie te caktuar personash(Te paraburgosur,te denuar etj)

*“Raportet e penologjise me disiplina tjera”

1)Penologji-Drejta penale

-Te dyja kane ne fokus krimin dhe parandalimin e saj.

-Drejta penale percakton vetem llojin dhe masen e denimit,veprat penale ndersa penologjia
merret me aspektet konkrete,si menyrat e ekzekutimit tek te miturit,personat me problem
etj.

a)Individualizimi i denimit :Nenkupton caktimin e nje denimi te drejte ne perputhje me

vepren penale dhe cilesite personale te personit.

-Synon te ndihmoje individet ne riintegrimin e tyre.

2)Penologji-Kriminologji

-Te dyja keto disiplina jane relativisht te reja dhe te aplikuara.

-Objektivi i tyre eshte parandalimi i krimit.

-Kriminologjia studion krimin,faktoret social qe ndikojn ne kriminalitet,personalitetitn e

autorit te vepres.

3)Penologji-Politika penale

-Kane te perbashket gjetjen e metodave dhe mjeteve te pershtatshme per parandalimin e

kriminalitetit.

*Perkufizimi i penologjise sipas legjislacionit shqiptare*

-Konsiderohet si shkenca qe studion denimin dhe ekzekutimin e tij,organizimin dhe

funksionimin e institucioneve te edukimit dhe riedukimit,trajtimin e personave te denuar
me heqje lirie,menyrat e ekzekutimit te denimeve penale dhe masa te tjera qe jep gjykata.
1
“Denimet dhe funksionet e tij”

-Ai konsiderohet si mjeti me i rendesishem per te luftuar krimin.

-Teoria idealiste:Ne cdo shtet ekziston nje sistem rregullash dhe normash absolute te cilat
duhen rrespektuar

,shkelja e tyre perben krim dhe personi qe i shkel duhet te denohet.

-Teoria e drejtesise ligjore:Ne cdo shoqeri ekziston nje drejtesi ligjore absolute,cdo veprim
qe cenon rendin konsiderohet nga ligji denueshem.

-Teorite juridike:Ligji penal percakton sjelljet dhe veprimet e denueshme nga ligji dhe
llojet e denimeve per to.

“Funksionet e denimit”

1)Ndeshkues:

-Eshte domosdoshmeri

-Permbushje detyrimi ndaj te demtuarit,familjes te tij,shoqerise dhe shtetit.

-Neqoftese ajo nuk vihet ne zbatim atehere do perdoreshin metoda te ndryshme , si

vetegjyqjesia.

2)Frenues:

-Parandalimi pergjithshem dhe ai i posacem:

-Parandalimi i pergjithshem:Ka per synim ndikimin tek personat e tjere per mos te kryer
krime(nepermjet frikesimit)

-Parandalimi i posacem:Parandalimi ne te ardhmen kryerjen e krimeve te tjera nga

individet.

3)Ndalues:

-Ka si objektiv,ndalimin e kryerjes se veprave penale ne te ardhmen nepermjet izolimit te

personit ne vende te percaktuara propocionalisht me personalitetin e tyre.

4)Rehabilitues:

-Qellimi i saj nuk eshte denimi i personit por trajtimi,duke bere te mundur qe personi te
rikthehet ne shoqeri ne gjendje normale dhe pozitive.

“Reagimi i shoqerise ndaj krimit”

1)Nga shek 6-11

-Zbatoheshin rregullat e procesit akuzator

2
-Procesi vazhdonte vetem me iniciativen e paleve

-Seancat ishin publike

-Gjyqtari ishte pasiv,vetem jepte vendimin.

-Gjithcka ishte trasparente

-Palet mund te perfaqesoheshin nga nje perfaqesues.

-Pergjegjesia ishte kolektive dhe jo individuale.

-Qellimi i ligjit ishte: Riparimi i demit ose pajtimi i paleve.

2)Nga shek 11

-Lindja e dy sistemeve civil law dhe common law.

-Forcimi i shtetit

-Lindja e komunave si njesi administrative

-Zbatohet procesi inkuzator

-Procesi nis nga momenti i marrjes njoftim per vepren penale

-Gjyqtari luan nje rol aktiv

-Personi qe akuzohej per vepren penale,konsiderohej fajtor dhe privohej nga liria.

-Proces diktatorial

-Gjyqtari jepte vendim vete mbi bazen e proves legale

a)Rrefimi(Npr tortures) b)Deshmia(Vetem nga meshkujt)

-Neqoftese prova legale nuk realizohej ,personi do denohej mbi bazen e provave te tjera

-Denim i jashtezakonshem( Pagimi i gjobes,rrahja me kamzhik neqoftese nuk e paguanin)

-Qellimi i ligjit:Ndeshkimi jo i drejte

3)Shek 18-19

-U krijuan kode te rendesishme

-Linden dhe u zhvilluan shkenca te reja.

-Cezari Lombrozo :Hodhi teorine qe kriminaliteti eshte i lindur.

3
-Enriko Feri –Hodhi posht duke mbeshtetur se personi ndikohet nga faktoret social.

-Cezari Bekaria:Hodhi bazat per eleminimin e tortures

Reagimi ndaj krimit në Shqipëri

-Zbatohej e drejta zakonore

-Reagimi publik,duke u ndikur nga e drejta romake

-Ndikimi nga kodi penal i turqise.

Reagimi privat/Reagimi publik

Vendimi Unifikues i Gjykates se Larte ,nr2 date 3.11.2014

-Percaktohet vendimi per denimin e personit per rrembim/torture dhe vrasje,por i cili
ishte I arratisur.

-Pas 5 vitesh ai ben kerkese per mos parashkrimin e vendimit pasi kishte kaluar afati.

-Gjykata e apelit per krimet e renda,percaktoi qe vendimi nuk ishte i formes se prere,ajo
ka marre vendim te prere me vone ,dhe per ket shkak dhe kështu afati i fillimit të ecjes së
parashkrimit të ekzekutimit të dënimit nuk mund të llogaritet

-Vënia në ekzekutim të një vendimi penal, kurdoherë dhe në çdo rast, në mënyrë të
domosdoshme, është i kushtëzuar, me kohën e marrjes së formës së prerë të tij.

- Fillimi i afatit të parashkrimit të ekzekutimit të vendimit penal, është koha e marrjes së

tij formë të prerë.

-Nuk mund të ketë zgjatje të afateve të parashkrimit të ekzekutimit të dënimit penal, për
asnjë lloj shkaku. Kjo vlen, si për rastet kur vendimi i dënimit nuk është vënë fare në
ekzekutim, ashtu dhe për rastet kur ky vendim është vënë në ekzekutim dhe vuajtja e
mëtejshme ndërpritet

“Kriminologji”

*Parandalimi i kriminalitetit*

-Do te kuptojme cdo veprim ose mjet qe perdoret nga organet shteterore dhe persona
privat, per te minimizuar demet qe mund te shkaktoje vepra penale.

-Teresia e masave dhe programeve per parandalimin e faktoreve kriminogjene ne nje

shoqeri.

“Dallimi ndermjet parandalimit social dhe te parandalimit te rrethanave te krimit”

-Parandalimi social:Eshte marrja e masave per te ndryshuar mjedisin social,dhe per te

motivuar autoret e krimit per mos rifutjen e tyre ne rrugen e kriminalitetit.

4
-Parandalimi te rrethanave te krimit:Marrja e masave te cilat minimizojne mundesine e
kryerjes se krimit.

(Vendosja e kamerave,sigurimi i automjeteve etj.)

*Masat e parandalimit:

a)Parandalimi paresore :I drejtohet gjithe popullesise dhe synon parandalimin e

mundesive te kryerjes se krimit.

b)Parandalimi dytesore:Parandalimi i kryerjes se vepres penale duke parandaluar

perfshirjen e personave ne krim.

c)Parandalimi tretesore:Ka per qellimin minimizimin e rrezikshmerise se autoreve duke i

trajtuar .

1)Masat te parandalimit te pergjithshem

-Perfshihen masat me karakter politik,ekonomik,social,administrativ

-Synojne te permiresojne situaten ne vend ne te gjitha fushet (Ekonomike ,rritja e

punesimit)

-Masa te tilla merren nga shteti me bashkepunim ne institucioneve private.

-Nuk drejtohen drejtpersdrejti ne parandalimin e kriminalitetit.

-Synojne te luftojne faktoret social-kriminogjen.

-Masat legjislative:Ligji penal,ligje te tjera qe rregullojne veprimtarine e organeve policore

,drejtesise dhe organeve te tjera jo penale.

-Masat e parandalimit social:Ndermerren perpara se krimi te kryhet.

-(Masa per permiresimin e jetes sociale ,strehimi,rregullimi i infrastruktures, programe

rinore ,kulturore,programe per te miturit per ti larguar nga kriminaliteti.

-Jane masa te cilat ndermerren per te parandaluar rrezikun per te qene viktime e nje
krimi.

2)Parandalimi i vecante i krimit

-Drejtohet ndaj popullesise specifike,persona te cilet kane hyre ne rrugen e

kriminalitetit,ose jane me te rrezikuar per te hyre ne kriminalitet.

-Progaramet e parandalimit social,policore-Masa te cilet ndermerren nga organe specifike

(Policia,organet e sistemit te drejtesise etj.)

“Roli i policise ne parandalimin e krimit”

-a)Policia dhe parandalimi i krimit tek te miturit:

5
-Kane karakter social

-Nepermjet informimit tek te miturit rreth krimit dhe mbrojtjes.

-Kerkon jo vetem e hartimit te programeve por edhe te zbatimit me efikasitet

-Ju drejtohet edhe atyre te miturve te cilet kane kryer krime te lehte.

b)Policia dhe kufizimi i situateve te favorshme kriminale

-Perdorimi i mjeteve bashkohore(Mjetet elektronike)

-Hartimi i programeve dhe zbatimi i tyre

-Mbrojtja e njerezve nga te qenit viktime ne nje situate.

-Programe(Edukuese)

c)Policia dhe aksionet konkrete te saj

-Goditja e grupeve kriminale

-Ushtron kontrolle

-Me qellimin sigurimin e qetesise publike

“Organizimi i parandalimit te kriminalitetit dhe krimit ne shqiperi”

-Masa ligjore

-Masa te karakterit strukturore dhe organizativ

-Ngritja e qendrave per individe te rrezikuar ne hyrjen e kriminalitetit dhe atyre qe jane
bere pjese.

“Kriminaliteti dhe shkaqet e tij”

-Etioligjia:Studion shkaqet dhe faktoret qe ndikojne ne kriminalitet,lidhjen me faktoret

social dhe aspekte te vecanta te tij.

-Ne kriminalitet mund te ndikojne shkaqe te brendshme ose te jashtme.

-Faktoret qe ndikojne ne kriminalitet veprojne te nderthurura me njera –tjetren.

-Inkriminim: Rritja e veprimeve te denueshme ne legjislacion

-Dekriminalizimi:Ato vepra te cilat me perpara konsideroheshin si te denueshme sot nuk

konsiderohen me si te tilla

-Depenalizim:Zbutja e sanksioneve dhe llojeve te denimit.

6
 “Sistemet kryesore te ekzekutimit te denimit penal”

a)Burgu kolektiv:

-Te gjith qendrojne sebashku

-Ka ndarje vetem mbi baze gjinie dhe ndarje te rritur te mitur

-Nuk ka trajtim te diferencuar

-Nuk favorizohen trajtime individuale

-Nuk realizon funksionin riedukues

-Eshte shume pak i kushtueshem

b)Sistemi i izolimit

-E kunderta e burgut kolektiv

-Personat qendrojne ne dhoma me vete

-Favorizohet trajtimi individual

-Jo 100% realizohet funksioni riedukues

-Perdoret ne burgjet e SHBA

-Eshte i kushtueshem

-Ndikon keq ne psikiken e individit

c)Sistemi i heshtjes

-Ata qe e perkrahnin mendojne te parandalojne realzimin e krimit nepermjet heshtjes.

-Te burgosurit qendrojne ne dhoma ne vete,gjate dites bashkohen per te kryer pune te
detyruara por nuk ju lejohet komunikimi.

-Nuk perdoret sot

-Ndikon ne perkeqesimin e shendetit mendor

d)Sistemi progresiv

-I denuari futet qe ne fillim ne kushte shume te renduara,kufizohen shume te drejta dhe

pastaj zbatohen plane edukuese dhe kalon ne gjendje progresive,deri sa ne fund vendoset
ne kushte te peraferta qe do kete ne momentin e daljes.

-Ka nje problem sepse te gjith vendosen ne te njejtat kushte pavaresisht vepres qe kane
kryer.

7
-Nuk perdoret sot

e)Sistemi bashkohore

-Vendosen ne kushte te ndryshme ne varesi te vepres penale qe kane kryer dhe pastaj behet
trajtimi dhe vendosen ne kushte te peraferta me ato qe do kene kur te dalin jashte

-Zbatohet sot

-Qellimi (Ndeshkimi,Rehabilitimi dhe riedukimi)

*KLASIFIKIMI I INSTITUCIONEVE MBI BAZEN E KRITERIT OBJEKTIV-

SUBJEKTIV*
1)Sipas kriterit objektiv

a)Sipas regjimit b)Sipas moshes

-Burgu i sigurise se larte -Per te rritur

-Burgu i sigurise se zakonshme -Per te mitur

-Burgu i sigurise se ulet

c)Sipas destinacionit d)Sipas gjinise

-Burgje -Femra

-Paraburgim -Meshkuj

2)Sipas kriterit subjektiv

-Institucione per te semure fizik

-Institucione per te semure mendore

-Institucione per te alkolizuar dhe te droguar

-Institucione per Recedivist

-Institucione per persona te padenuar me pare

*KLASIFIKIMI I PERSONAVE TE DENUAR*

-Realizohet qe ne fillim te procesit te riedukimit te tyre

8
-Klasifikimi behet mbi bazen e personalitetit te tyre.

a)Klasifikim i jashtem

-Behet nga gjykata

-Behet perpara se personi te vendoset ne institucion

-Behet me qellim percaktimin e institucionit ku do vuhet denimi.

-Bazohet ne kritere objektive(Mosha,gjinia,lloji i vepres penale,neqoftese eshte perserites

apo jo)

b)Klasifikim i brendshem

-Behet duke mbajtur parasyshe personalitetitn e personit,prirjen,qendrimin.

-Behet nga institucioni ku do ekzekutohet denimi(Komisioni pritjes)

“Institucionet e paraburgimit”

-Personat qe kane marre arrest me burg

-Nuk mund te bashkohen me te burgosurit

-Klasifikimi ,krijimi behet me vendim te Ministrise se Drejtesise.

“Institucionet e vecanta”

-Per te miturit

-Per femrat

-Per te semurit mendor

-Bashkepunetoret e drejtesise(Kohzegjatja e programit te mbrojtjes eshte i

papercaktuar,mund te shtrihet ne te gjith fazat e procedimit,krijim i senksioneve te
vecanta)

“Regjimi i burgjeve sot ne shqiperi”

a)Burgu i sigurise se larte

-Vendosen 3 kategori personash

1)Pjestar te krimit te organizuar

2)Vepra penale me rrezikshmeri te larte shoqerore

3)Ata persona qe po vuajn denimin ne burgun e sigurise se zakonshme por qe nuk

perputhet me personalitetin e tij
9
Trasferimi behet nga (Avokati,prokurori,Familjaret ,Drejtori i institucionit me vendim te
gjykates)

-Krijimi i tyre behet vetem me urdher te Ministrise se drejtesise.

b)Burgu i sigurise se zakonshme

-Ata persona qe nuk vendosen as ne burgun e sigurise se larte as ne ate te ulet.

-Vendosen ne seksione dhe dhoma te vecanta duke marre parasysh gjendjen e tyre
gjyqesore(nqs jane perserites apo jo,masa e denimit) si dhe vecorite
individuale(Mosha,gjinia,nevojat mjekesore etj)

c) Burgu i sigurise se ulet

-E vuajn denimin 4 kategori personash

1)Personat per kundravajtje penale

2)Denim jo me te madh se 5 vite

3)Ata qe ju kane mbetur me pak se 2 vite

4)Personat qe kryejn vepra penale nga pakujdesia

-Kompetente per trasferimin (Drejtoria e pergjithshme e burgjeve)

-Vendimet e drejtorit ankimohen tek gjykata ku ndodhet insitucioni.

* “Mbikqyrja e burgjeve dhe vendeve te paraburgimit”

-Luan nje rol shume te rendesishem,per parandalimin e keqtrajtimeve dhe abuzimeve ne

institucione.

*Ushtrimi i kontrollit nga*

a)Organet dhe institucionet ku ekzekutohen vendimet ,dhe nga eproret e tyre.

b)Organi i prokurorise

c)Organi i gjykates

d)Kontrolli i brendshem i ushtruar nga Drejtori i institucionit

,Drejtori i pergjithshem i burgjeve,Ministri i Drejtesise.

1.KMEDB(Komisioni mbikqyres i ekzekutimit te denimit me burg)

-Organ keshillimor

-Kontrollon ekzekutimin e denimeve dhe rrespektimin e te drejtave te te denuarve.

10
-Komisioni ngrihet prane ministris se drejtesise.

-Perbehet nga 9 anetare

-1 gjyqtare dhe 1 avokat

-Presidenti,kryetari i kuvendit,kryetari i keshillit te ministrave caktojne nje perfaqesues.

-Ka te drejte te shqyrtoje ankesat,njoftimet e paraqitura

-Te beje verifikime me ose pa paralajmerim

-Te marre takim me te burgosurit ne cdo koh

-Te kerkoje sqarime,te kqyre dokumente ,mjedise.

-Pas mbikqyrjes ka te drejtes te rekomandoje marrjen e masave te menjehershme per

rivendosjen e ligjit ose te drejtave te shkelura.

-Ka te drejte te bej propozime ne organet kompetente per ndryshime,shtesa,akte te reja

ligjore dhe nenligjore.

2.Prokurori

-Mbikqyrjen e procedures se ekzekutimit te vendimeve penale

-Merr njoftim per cdo gje(Per fillimin dhe perfundimin e ekzekutimit te vendimit me
burg)

-Shqyrton ankesat e bera nga i denuari apo avokati i tij mbrojtes

-Kerkon informacione dhe ben verifikime te drejtperdrejta ne vendin e vuajtejes se

denimit.

-Ka te drejte ti kerkoje gjykates ndryshimin e klasifikimit te sigurise.

-Ne cdo rast verifikimi ose kontrolli ai mban procesverbal

-Ai kerkon drejtorit te institucionit marrjen e masave te menjehershme ne rast shkeljesh.

-Ai ka te drejte te vendose perpara pergjegjesise personat qe kane bere keto shkelje.

-Ka te drejten te kerkoje ndryshimin e mases se sigurise dhe te vendose per masat
mjekesore.

-Kontrolli i ekzekutimeve te vendimeve penale behet nga prokurori prane gjykates qe ka

dhene vendimin.

-Bashkepunon me kontrollin e brendshem dhe organet shteterore te kontrollit

administrative.

-Prokurori eshte ai qe nxjerr urdherin e ekzekutimit.

11
 3)Kontrolli i gjykates

a)Cdo 2 muaj,nga zbatimi i mases se arrestit,gjykata duhet te njoftohet per te

arrestuarin,dhe ne baze te informacionit ajo revokon ose zevendeson masen e sigurimit.

b)Caktimin e regjimit te vuajtjes se denimit

-Kompetente per caktimin e institucionit te vuajtjes se denimit

-Nuk ka kompetence per vendosjen e te denuarve ne burgjes e sigurise se zakonshme dhe te

ulet eshte kompetence e drejtorise se pergjithshme se bugjeve.

Roli i gjykates

-Jep masat edukuese mjekesore

-Kompetente per trasferimin

-Vendos per masat e sigurise

-Vendos per vendimet alternative

-Jep lirine me kusht

-Kompetente per caktimin e institucionit te vuajtjes se denimit

-Vendosja /Revokimi i mases mjekesore

-Pezullimi i denimit me burg

-Trajtimi i ankesave dhe i kerkesave te te denuarve.

-Ulja e denimit

*Kontrolli i gjykates*

-Nga gjykata qe ka dhen vendimin.

-Gjykata e vendit ku ndodhet institucioni i vuajtjes se denimit.

*Menyrat e procedimit*

-Pasi merr kerkesen verifikon neqoftese eshte bazuar ne shkaqe ligjore.

-Shqyrton neqoftese kerkesa permban te njejtat shkaqe per te cilat gjykata eshte shprehur.

-Seanca shqyrtohet ne pranine e detyrueshme te prokurorit dhe mbrojtesit.

-Gjykata merr vendim i cili eshte i ankimueshem

*Vendimet qe merr gjykata*

12
-Refuzon te shqyrtoje ankimin

-Rrezon kerkesen

-Pranon pjeserish ose plotesisht kerkesen

4)Avokati i popullit

-Bashke me komisioneret dhe ndihmeskomisioneret

-Ushtrojn kontrolle ndaj institucioneve te vuajtjes se denimit me ose pa lajmerim.

-Ai vepron ne baze ankese,kerkese,individ,grup individesh.

-Ai vepron dhe me iniciativen e tij

-Mbikqyr zbatimin dhe rrespektimin e ligjit per trajtimin e te denuarve dhe

pararaburgosurve

*“Trajtimi i grave me heqje lirie”

a)Arresti me burg i femres

-Vendoset atehere kur cdo mase tjeter eshte e papershtacme.

-Nuk vendoset masa e arrestit me burg per nje grua qe eshte shtatezane ose me femi me gji

-As kur gruaja ndodhet ne gjendje te rende shendetesore

-Ka kaluar moshen 80 vjecare

-Eshte ne varesi te droges/alkolizuar.

-Arresti me burg mund te vendoset per rrethana kur vepra penale denohet jo me pak se 10
vite burg

-Vendosja ne institucionet perkatese,ndare nga burrat dhe me personel femerore.

-Vendosja e tyre behet ne baze te nevojave,psikologjike,fizike etj

-Kujdes shendetesore

-Perfitimi i asistences ligjore dhe sociale

-Kontakt me boten e jashtme(Familjaret)

-Masat disiplinore jane te njejta me ato te burrave por jepen per nje afat me te shkurter
dhe varet nga fakti neqoftese e denuara eshte shtatezane ose i eshte lene femija ne
institucion.

-Mbahen veten ne burgjet e sigurise se zakonshme dhe te ulet si grate dhe te miturat,nuk
vendosen ne burgjet e sigurise se larte
13
-Te miturat nuk mund te vendosen ne te njejtin vend si ato te grave

-Kane te drejten e ndjekjes se shkollimit

-Zbatimi i denimeve alternative per te miturat

-I nenshtrohen kontrollit mjekesore qe ne momentin e heqjes se lire

-Gruaja shtatezane ka te drejten e vizites nga nje mjek i specializuar (Kontrolle periodike)
dhe shtesa ushqimore te nevojshme.

-E denuara mund te mbaje femijen e mitur ne burg deri ne moshen 3 vjecare.

* Rastet e shtyrjes se ekzekutimit*

1)Gruaja eshte shtatezane ose me femije deri ne 1 vjec

2)Ekzekutimi i menjehershem i denimit do sillte pasoja te renda.

3)Cmohet nga gjykata si rast i vecante

“Ekzekutimi i vendimeve penale”

-Me ekzekutim te vendimit penal do te kuptojme zbatimin e menjehershem te urdherit qe

permban vendimi i formes se prere dhe cdo vendim tjeter sipas procedures penale,kane
ekzekutim te menjehershem.

Qellimi i ekzekutimit penal:

1)Riedukimi

2)Rivendosja e te drejtave te shkelura padrejtesisht

*Parimet e ekzekutimit te vendimeve penale:

1)Parimi i barazise: Ekzekutimi i vendimeve penale zbatohet njejte per te gjith,pa asnje lloj
diskriminimi.

-Ka nje perjashtim (Diskriminim pozitiv per te miturit dhe grate)

2)Parimi i ligjshmerise: Mosdenimi pa ligj,mosdenimi dy here per te njejten veper penale

3)Parimi i zbatimit vullnetar te denimit: Vendimi penal ekzekutohet vullentarisht nga i

denuari,ne raste kur nuk e zbaton vullnetarisht ai detyrohet ta ekzekutoje ate.

4)Rrespektimi i te drejtave te te denuarit dhe mbrojtja e tyre.

Kufizimet nuk mund te cenojne thelbin e lirive dhe te drejtave.

5)Mbrojtja vete ose me avokat dhe garantimi i tij

14
-Personi i denuar ka te drejten e mbrojtjes nga nje avokat ,dhe komunikimi lirisht dhe
privatesisht me ate ,ne rastet kur nuk i ka mundesite sigurohet mbrojtja falas.

6)Trajtimi i vecante i te miturve dhe grave:

Duke u bazuar ne nevojat specifike te tyre

7)E drejta e ankimimit ne gjykate

8)Rivendosja e te drejtave te shkelura

-Ne rastet kur individet procedohen ne kundershtim me ligjin apo denohen pa te drejte ata
shperblehen per demin e pesuar.

9)E drejta e demshperblimit

-Personat qe deklarohen te pafashem dhe vendoset pushimi i akuzes/ceshtje me vendim te

formes se prere kane te drejten e kompesimit per paraburgimin e vuajtur.

10)Pergjegjesia disiplinore dhe penale

-Organet e ekzekutimit te vendimit penale mbajne pergjegjesi ne rastet kur veprojne ne

kundershtim me ligjin,duke zvarritur ceshtjen,shkelin te drejtat e personit.

*“Organet kompetente per venien ne ekzekutim te vendimeve penale”

1)Gjykata:Eshte organi qe urdheron zbatimin e vendimeve penale me ekzekutim te

menjhershem

2)Prokurori:Procedon vete ose urdheron ekzekutimin e te gjiha vendimeve te tjera

penale(Denimi me burg gjob,denimet ploteuse)

3)I demtuari civil: Ka te drejte te kerkoje ekzekutimin e vendimit qe permban urdherime

ne favor te tij.

Dallimi ndermjet parashkrimit te ndjekjes penale dhe parashkrimit te ekzekutimit te

V.penale.

-Ekzekutimi i vendimeve penale ka ne themel te tij rolin e prokurorit

-Parashkrimi i vendimeve penale ,fillon pasi eshte dhen vendimi i formes se prere ne
gjykaten e larte.

“MENYRAT E EKZEKUTIMIT TE VENDIMEVE PENALE”

-Qe nje vendim te ekzekutohet duket te ket marre forme te prere ,rast perjashtimore bejne
vendimet me ekzekutim te menjehershem te cilat ekzekutohen menjehere pasi ato shpallen.

1)Ekzekutimi i menjehershem i vendimeve penale

15
a)Vendimi i pafajesise

b)Perjashtimi i te gjykuarit nga denimi

c)Vendimi i pushimit te gjykimit

d)Vleresimi i mases se arrestit ne flagrance ose ndalimi,si mase te paligjshme.

e)Kur person i ndodhur ne arrest denohet me nje denim te barabarte ne kohe me kohen e
paraburgimit.

f)Vendimi penal qe permban masen e sigurimit me arrest.

g)Vendimi penal qe permban sekuestrimin si mase provizore,dhe gjykata ka dhe nje

denim me konfiskim te pasurise.

“Ekzekutimi i vendimeve penale te formes se prere qe permbajne denim me burg”

Veprimet e Gjykates:

-Ekzekutohet vetem pasi ka marre forme te prere

-Gjykata i kryen veprimet brenda afateve te caktuara

-Kur vendimi nuk eshte ankimuar ose ushtruar rekurs,gjykata i dergon prokurorit brenda
24 oreve nga e nesermja qe vendimi ka marre forme te prere.

-Prokurori nuk ka rol pasiv pasi ai duhet te terheqe vendimin edhe nese gjykata nuk e ka
dergur ate.

Veprimet e Prokurorit:

-Kryerja e veprimeve paraprake

-Nxjerrja dhe dergimi i urdherit te ekzekutimit

-Njoftimin per ekzekutimin vullnetar dhe te detyrueshem te denimit

-Ndjekja ne dinamike te ekzekutimit te vendimit penal

-Kryerja e procedurave per perfundimin e ekzekutimit.

a)Veprimet paraprake

-Sigurimi i vendimit,percaktimi i vendit te vuajtes se denimit

,saktesimi i denimit te vujtur,

b)Urdheri i ekzekutimit

16
-Akt procedural baze per nisjen e ekzekutimit te vendimit penal.

Duhet te permbaje

a)Vendimin penal

b)Identitetin e te denuari,vendodhjen e ti,llojn dhe masen e denimit kryesore ose

plotesuses,organet qe do e ekzekutojne,detyrimin civil ne process.

3)Organet qe marrin urdhrin e ekzekutimit te vendimit:

-Varet nga gjendja ne te cilen eshte gjykuar personi dhe ku ndodhet ai ne momentin e
ekzekutimit te denimit.

Policise se shtetit

Policise ushtarake

-Organeve te komisariatit te policies,vendeve te paraburgimit

-Drejtorise te pergjithshme te policies se shtetit ne ministrine e brendshme kur nuk dihet

vendbanimi i personit.

*Veprimet e prokurorit kur eshte larguar ne drejtim te paditur,i denuari.

a)Mban nje procesverbal,ku tregohen kerkimet e kryera

b)Ja dergon gjykates

c)Kur personi ka ikur jashte shtetit,ai i drejton nje kerkese Ministrise se Drejtesise per
ekstradimin e personit.

“Ekzekutimi i denimeve plotesuse”

a)Heqja e te drejtes per te ushtruar funksione publike

-Jepet ndaj personave qe kane shperdorurar detyren ne lidhje me funksionet publike,ose

qe kane kryer nje krim qe gjykata ka caktuar nje denim jo me pas se 10 vite burgim.

b)Konfiskimi i mjeteve te kryerjes se vepres penale dhe i produkteve te vepres penale

-Kalimi ne favor te shtetit,te cfare do lloj pasurie ,dokumenti(tituj ekzekutiv)

-Kryhet nga zyra permbarimit

c)Ndalimi per te drejtuar automjete

-Nga 1 deri 5 vite

-Ekzekutohet nga organet e policies se rendit

17
d)Heqja e dekoratave dhe titujve te nderit(1-5)

e)Heqja e se drejtes se ushtrimit te nje profesioni ose veprimtarie

f)Heqja e te drejtes se ushtrimit te detyrave drejtuese(5-10)

g)Ndalimi per te qendruar ne nje ose disa njesi administrative

(1-5)

i)Nxjerrja jashte territorit

j)Publikimi i vendimit gjyqesore

“Raste kur nje vendim i gjykates te huaj nuk mund te ekzekutohet ne shqiperi

-Nuk eshte dhene nje vendim i formes se prere

-Eshte ne kundershtim me legjislacionin e brendshem shqiptare

- Nuk eshte dhene nga nje gjykate e pavarur dhe e paanshme

-Ne dhenien e vendimit kane ndikur faktore racial,politik,etnik ejt.

-Nuk parashikohet si veper penale ne shtetin shqiptare

-Po zhvillohet nje procedim penal ne shtetin shqiptare

*“Trajtimi i te miturve te denuar me heqje lirie”

-Ndalimi i tortures

-Ndalimi,arrestimi ne flagrance dhe burgimi i te miturit mund te zbatohen kur

permbushen 3 kushte:

1)Te jete ne perputhje me ligjin

2)Te perdoren vetem si masa te fundit

3)Masa te jepet per nje periudhe kohore te shkurter

-Mosnderprerja e procesit edukativ

-Heqja e lirise duhet te shihet si mase e fundit

1)Trajtimi i te miturve te arrestuar ne flagrance

-Informimi per ndalimin

-Komunikimi i akuzes(Ne menyre te thjeshte)

-I mituri i ndaluar duhet te mbahet vecmas nga i mituri i denuar

18
-Neqoftese vendoset masa e parburgimit ai duhet te jete sa me i shkurter mundesisht edhe
te jepet nje mase tjeter alternative ,vendosja ne institucione edukese ,mbikeqyerje te
rrepte.

-Paraburgimi duhet te jete masa e fundit

-Zhvillimi i shpejte dhe i panderprere i procedures

-Asistence juridike dhe psikologjike

-Mbrojtja e te miturit eshte e detyrueshme,duhet te sigurohet qe ne momentin e pare te

ndalimit.

-Te ju sigurohet asistence mjekesore,psikologjike,fizike.

b)Trajtimi it e miturve te paraburgosur dhe te denuar me burgim

-Trajtim njerezor

-Vendosja ne institucionet perkatese

-Institucioni te jete sa me afer vendbanimit

-Ndalimi i vendosjes ne dhomat e te rriturve

-Programe te trajtimi social

-Programe edukimi

-Mbajtja e kontakteve me jashte

-Te kene asistenve juridike dhe sociale

-Dhenia e lejeve shperblyese dhe te vecanta(Nuk zbatohen ne fazen e paraburgimit)

-Masa disiplinore eshte forma e fundit e disiplinimit te sjelljes

-Mbrojtja e jetes private

-E drejta e kerkeses dhe ankimit

-Kujdesi social ne institucion

-E drejta e arsimimit

-Punesimi

-Pergatitja per lirimin duhet te filloje 6 muaj perpar se te lirohet

-Masa edukuese(Mbyllja e te miturit ne nje institucion edukimi),jepet nga i mituri qe eshte

perjashtuar nga denimi dhe nuk ka arritur moshen per pergjegjesi penale.

19
 *“Trajtimi i personave me semundje mendore dhe semundje te renda”

a)Mjekim i detyruar ambulator

b)Mjekim i detyruar ne nje institucion mjekesore

“Mbrojtja e personave nga heqja arbitrare e lirise dhe keqtrajtimit”

KEDNJ

1)Cdo person ka te drejtat e lirise dhe sigurise

2)Arrestimi dhe burgimi nuk mund te jene arbitrare

3)Heqja e lirise duhet te behet per arsye qe parashikohet ne ligj.

4)Rrespektimi i procedurave te parashikuara nga ligji

20
*Rrethanat qe lejojne kufizimin e lirise

1)Vendim nga nje gjykate kompetente

2)Kur ka dyshime te arsyeshme se ka kryer nje veper penale ose per ta parandaluar ate

3)Rasti i kerkeses per ekstradim

*Rastet e perdorimit te forces

1)Ne mbrojtje te cdo personi nga dhuna e paligjshme

2)Per te kryer nje arrestim te ligjshem ose per tu parandaluar arratisjen e nje personi te
ndaluar ligjerisht

3)Per te kundershtuar ne perputhje me ligjin ,nje trazire ose kryengritje.

* Rastet e perdorit te armes se zjarrit

1)Absolutisht e domosdoshem dhe si mjet i fundit per te neu tralizuar situaten

2)Mjetet e tjera te perdorura nuk kane qene efektive

*Rastet e perdorimit te forces

1)Duhet te jete i nevojshem

2)Masat e tjera duhet te kene rezoltuar te pasuksesshme

3)Duhet te perdoret ne nivelin minimal

4)Te jete ne perputhje me parimin e perpjestueshmerise

5)Te perdoret ne menyre te pershkallezuar

6)Paralajmerimi perpara se te perdoret

*Mbrojtja e te ndaluarit nga keqtrajtimi

1)Njoftimi i familjareve per ndalimin

2)E drejta per te pasur nje avokat,qe ne castet e par ate ndalimit

3)E drejta per te pasur akses te mjeku

*Alternativat e denimit me burg

1)Gjysemliria

-Alternimi brenda dhe jashte institucionit

-Rrethanat qe duhet te ekzistojne per aplikimin e saj:

21
a)Detyrimet e personit per punen,arsimimin ,kualifikim profesional

b)Pergjegjesite familjare

c)Nevoja per trajtim dhe rehabilitim mjekesore

-Zbatohet per denime afatshkurtera(1 vit)

2)Pezullimi i ekzekutimit te vendimit me burg

-Aplikohet kur

a)Personi ka rrezikshmeri te ulet shoqerore

b)Rrethanat e kryerjes se vepres penale,tregojne rrezikshmeri te ulet shoqerore

c)Denimi me burg duhet te jete nen 5 vjet

d)Gjate kohes se proves,personi nuk duhet te kryeje veper tjeter penale/ ose kundravajtje

3)Qendrimi ne shtepi

-Jepet kur eshte dhene denim per 2 vite ose kane mbetur 2 vite nga denimi

-Jepet ne varesi te individit ,pergjegjesisive,moshes,nevojave shendetesore.

4)Pezullimi i ekzekutimit te denimit me burg dhe detyrimi per kryerjen e nje pune ne
interes publik.

-Puna ne interes publik jepet kur:

a)Personi ka rrezikshmeri te ulet shoqerore

b)Pezullimit te denimit me burg gjer ne 1 vit

5)Lirimi me kusht

-Perfundimi i denimit me burg para kohe

-Aplikohet kur

a)Eshte arritur qellimi per edukimin e personit

b)Ka vuajtur pjesen e denimit te kerkuar nga neni 64 kodi penal

Kufizimet

a)Personi mos te jete perserites

b)Perosoni mos te ket kryer vepra penale si (Gjkamarrje,v. e funksionereve publik etj)

*Personat e denuar me burgim te perjetshem mund te liron me kusht kur:

22
a)Kane vuajtur jo me pak se 20 vite burg

b)Ka pasur sjellje shembullore

c)Arritur qellimi per edukimin e tij

*Perfundimi para afatit te denimit alternative:

a)Personi te mos ket patur precedent penal

b)Te ket nje progress dhe sjellje te mire

c)Ekzekutuar me shume se gjysmen e periudhes kohore

d)Nuk paraqet rrezikshmeri per kryerjen e donje veper tjeter penale.

*“Trajtimi i personave ne burgje dhe ne vendet e paraburgimit”

Per percaktimin e institucionit organi mban parasyshe 2 kritere;

1)Afersine e vendbanimit

2)Kerkesat per te zhvilluar hetime,sigurine, dhe regjimin e pershtatcme per personin.

1.Arsyet e trasferimit

-Shendetesore

-Familjare

-Mbipopullimi

-Rrezikohet jeta

-Hetimi/Gjykimi

2.Te drejten per te kerkuar trasferimin

-Vete personi

-Prokurori

-Drejtori i institucionit

3.Organet qe bejne vendosjen ne institucione:

-Burgu i sigurise se larte:Gjykata

-Burgu i sigurise se zakonshme:Drejtoria e pergjithshme e burgjeve

-Burgu i sigurise se ulet:Drejtoria e pergjithshme e burgjeve

4.Organet qe vendosin vendin e trasferimin ose ekzekutimin e denimit:

23
-Gjykata

-Prokurori

-Drejtori i pergjithshem i burgjeve

-Ministria e Drejtesise

*Kalimi nga burgu i zakonshem ne ate te ulet behet nga DPB

*Kalimi nga burgu i sigurise se ulet/zakonshem ne ate te larte behet me kerkese te

prokurorit tek gjykata.

*Trasferimi nga burgu ne institucione mjekesore te posacme behet me kerkese te

personit,kujdestarit dhe avokatit te tij.

5.Rastet e perdorimit te forces ndaj te denuarve:

-Ne rrethanat e vetembrojtjes

-Personi tenton te arratiset

-Ben rezistence aktive/passive ndaj nje urdheri

6.Kriteret qe duhet te mahen parasyshe ne perdorimin e forces:

-Te jet mjeti i fundit

-Masa e forces se perdorur duhet te jete ne minimumet

-Forca te perdoret per nje periudhe kohore te shkurter

7.Regjimi i mbikqyrjes se vecante

-Behet nga gjykata me kerkese te prokurorit

-Ne raste urgjente nga DPB

-Jepet ndaaj personave qe prish rregullat dhe qetesine ne vendin e vuajtjes se denimit

-Nuk mund te jete me shume se 3 muaj

24