ifra: G21_SR_EMC_2016

Univerzitet u Tuzli
Fakultet elektrotehnike
I CIKLUS: 2016/2017
Ua nauna oblast: Elektrotehnika i sistemi konverzije energije
Predmet: EMC

Seminarski rad
Razumijevanje EMC fenomena

Studenti:
Mustafa Mei
Adin Osmanovi

Predmetni nastavnik:
Prof.dr.sc.Vlado Madarevi

Tuzla, decembar 2016.

SADRAJ
UVOD ........................................................................................................................................ 3
1.1.

Elektromagnetska interferencija .................................................................................. 3

1.2.

Vrste elektromagnetne interferencije ........................................................................... 5

2.0.

Izvori EMI........................................................................................................................ 9

2.1.

Klasifikacija EMI izvora .............................................................................................. 9

2.2.

Prebacivanje induktivnih optereenja suhim kontaktom (relejom bez potencijala)

11

2.3.

Prebacivanje induktivnih optereenja poluprovodnicima ......................................... 13

2.4.

Elektrini motori ........................................................................................................ 14

2.5.

Fluorescentna rasvjeta .............................................................................................. 15

2.6.

Takasto zavarivanje ................................................................................................. 16

3.0.

Nain prijenosa EMI ..................................................................................................... 18

3.1.

Spajanje (coupling) .................................................................................................... 18

3.2.

Provodno spajanje ..................................................................................................... 19

3.3.

Radijacijsko (zrano) spajanje .................................................................................. 20

4.0.

Zakljuak ....................................................................................................................... 24

5.0.

Literatura ....................................................................................................................... 25

6.0.

Struna biografija.......................................................................................................... 26

UVOD
1.1.

Elektromagnetska interferencija

Usljed postojanja elektromagnetske interferencije, skraeno EMI (ElectroMagnetic

Interference) dolazi do znaajne degradacije u performansama elektronskih sistema. Porastom
broja elektronskih ureaja koji se koriste na malom rastojanju, tako da mogu uticati jedni na
druge, vjerovatnoa da e se pojaviti EMI postaje vea. Elektromagnetska interferencija je
pojava ponitavanja i degradacije signala u elektrinim kolima, sklopovima i ureajima usljed
visokofrekventnih i impulsnih smetnji koje su nazraene na provodnike ili se prostiru kroz
same provodnike.
EMI je elektromagnetska interferencija i esto je zovu provodna emisija i radijaciona
emisija elektromagnetskih talasa. Ovdje se uglavnom vodi rauna o provodnoj emisiji, pod
ime se podrazumijeva neeljeni signal ili um na ici. Razlog za vezu na snanim kablovima
je to to su EMI filtri dio snanog oiavanja i oni su dizajnirani da uklone te neeljene
osobine bakarnih provodnika (ica).
Zato se to deava na icama? Kakve to ima veze sa magnetskim poljem?
Razlog za to je to bilo kakav protok struje posljedino stvara magnetsko polje. To ne ide
jedno bez drugog. Prema tome, ti visokofrekventni neeljeni signali stvaraju magnetsko polje
koje ometa opremu koja se nalazi u neposrednom okruenju. Zato je filtarska funkcija da
ukloni tu struju kao takvu, da ne bi dolo do ometanja signala u bliskoj okolini.
Na sl.1 je dat prikaz djelovanja EMI smetnje od izvora nastanka smetnje do krajnjeg
odredita gdje se ta smetnja ispoljava. Vidimo da izmeu izvora i odredita postoji prijenosni
put smetnje, i to moe biti ica, kablo, vazduh i sl. Takoe, vidimo da upotrebom materijala
za zatitu od EMI moemo da eliminiemo EMI smetnje, oklapanjem ili apsorpcijom. U
praksi, EMI izvor moe biti predstavljen kao: RF signal prenosnog ureaja, motor, prekida,
paljenje motora, kao i prirodne pojave meu kojima su munja, elektrostatiki elektricitet i
slino. rtva EMI smetnje ili odredite gdje se ispoljava sama smetnja moe biti predstavljena
kao RF signal prijemnog ureaja, analogni senzori i pojaavai, raunari, kao i ljudski
organizam.

sl.1. Prikaz djelovanja EMI smetnje

EMI se pojavljuje u irokom rasponu, od jedva primjetnih do jako velikih intenziteta,

tako da se moe podjeliti na EMI: slabog, srednjeg i velikog intenziteta. Veina EMI situacija
spada u grupu srednjeg intenziteta . Na sl.2. je dat prikaz djelovanja EMI smetnji na neki
ureaj. Odavdje se vidi da na centralnu komponentu sistema, kao to je radna stanica u obliku
PC raunara, djeluju EMI smetnje iz razliitih izvora. Usljed djelovanja EMI smetnji moe
doi do nepravilnog i nekontinualnog rada radne stanice koja se nalazi u centru djelovanja tih
EMI smetnji. Izvori smetnji su predstavljeni kao visokonaponski vodovi, munje, elektrini
motori, predajnici, mobilni telefoni i slino. Da bi se ovi neeljeni efekti izbegli, potrebno je
koristiti zatite od EMI smetnji.

sl.2. Prikaz djelovanja EMI smetnji

Veina smetnji koje emituje elektronska oprema je na frekvencijama viim od korisnih
signala. Stoga se kao EMI potiskivai generalno koriste nisko-propusni filtri, koji proputaju
samo signale na frekvencijama niim od kritine, dok slabe signale na viim frekvencijama.

1.2.

Vrste elektromagnetne interferencije

Svaka elektromagnetska pojava koja negativno djeluje na rad ureaja, opreme, sistema itd.
naziva se elektromagnetska smetnja. Elektromagnetska smetnja moe biti elektromagnetski
um, neeljeni signal ili promjena u samom mediju za irenje.
Elektromagnetska smetnja, kako samo ime i govori, sastoji se od elektrinog polja (E),
nastalog zbog razlike potencijala i jaine magnetnog polja (H), uzrokovanog protjecanjem
struje (I) kroz provodnik. Elektromagnetna interferencija je naprosto neeljeni signal koji se
pojavljuje uz korisni signal. Neeljeni signal se iri provoenjem kroz provodnik, zraenjem
kroz zrak itd.

Niskofrekventna (LF) interferencija

Opseg frekvencije: 0 do 5 MHz

Ova interferencija se pojavljuje u instalacijama prvenstveno u provodnoj formi (kablovi itd.).
Trajanje: esto dueg trajanja (nekoliko desetina milisekundi)
U nekim sluajevima ova pojava moe biti kontinualna (harmonici).
Energija: provodna energija moe biti velika i rezultira kvarom ili ak unitenjem povezanih
ureaja
5

Visokofrekventna (HF) interferencija

Opseg frekvencije: iznad 30 MHz

Ova interferencija se pojavljuje u instalacijama prvenstveno u formi zraenja (kroz zrak itd.)
Trajanje: visokofrekventni impulsi.
Vrijeme porasta je ispod 10 nanosekundi.
U nekim sluajevima ova pojava moe biti kontinualna (ispravljai, satovi itd.).
Energija: vrijednost provodne energija je uglavnom mala i rezultira kvarom ureaja koji se
nalaze u blizini

Harmonici

Periodian signal bilo kojeg oblika moe matematiki biti podijeljen u seriju sinusoidalnih
signala razliitih amplituda i faza ija je frekvencija cjelobrojni umnoak osnovne frekvencije.
Osnovna frekvencija je najmanja korisna frekvencija signala.
Harmonijska interferencija je niskofrekventna vrsta interferencije i samim time je uglavnom
provodna.
Harmonijska distorzija
Procenat totalne harmonijske distorzije koristi se da se odredi deformacija signala u poreenju
sa osnovnim sinusoidalnim signalom.
Harmonici reda iznad 40 imaju neznatan uinak na harmonijsku distorziju. To ne vrijedi za
instalacije.
Porijeklo
Sva nelinearna optereenja troe nesinusoidalnu struju i stoga generiu harmonijske struje.
Izvor pretvara harmonijske struje u harmonijske napone preko unutranje impedanse (Z).
U=Z*I
Osnovni izvori harmonika
- Invertori
- Mosna pojaala
- Pei
- Elektropokretai
- Kuni aparati (TV, fluorescentne cijevi itd.)
- Pretvarai frekvencije za sinhrone motore itd.

Potroai pogoeni harmonicima

Potroa

Problemi
Dodatni rast temperature
Porast temperature i dodatni gubici. Rizik od
zasienja u prisustvu parnih harmonika
Rast temperature
Poveani Omski gubici
Funkcionalni problemi
Neeljena rezonancija, rast temperature
Smanjena preciznost, kanjenje itd.

Sinhrone maine
Transformatori
Asinhrone maine
Kablovi
Raunar
Kondenzatori
Regulatori, releji

Tranzijenti

Pojam tranzijent oznaava naglu promjenu u elektrinim kolima i pojavljuje se u provodnom

obliku u kablovima za napajanje i na kontrolnim i signalnim ulazima elektronske ili elektrine
opreme.
Karakteristike standardnih tranzijenata
Bitne karakteristike ovih smetnji su:
- Kratko trajanje vremena porasta impulsa (oko 5 milisekundi)
- Trajanje impulsa je oko 50 milisekundi
- Pojava ponavljanja: impulsni proboji otprilike svakih 15 milisekundi
- Frekvencija ponavljanja: uzastopni proboji otprilike svakih 300 milisekundi
- Mala energija impulsa (1 do 10-3 J)
- Velika amplituda prenapona (do 4 kV)
Ovisno o kojem tranzijentu je rije, spektar moe biti irok (0 do 100 MHz).
Porijeklo
Tranzijenti nastaju vrlo brzim prebacivanjem mehanikih i naroito elektronskih prekidaa.
Kada prekida otvaramo ili zatvaramo, napon na njegovim krajevima skae vrlo brzo od 0 do
nominalne vrijednosti i obrnuto. To stvara nagle i velike promjene napona (du/dt) kroz
kablove.
Glavni izvori
-

Munje, komutacijski kvarovi u induktivnim kolima itd.

Tranzijenti su visokofrekventna vrsta smetnji. Prenose se izmeu provodnika, ali se isto

tako mogu prenijeti i zraenjem u druge provodnike.

Elektrostatika pranjenja

Pojam elektrostatiko pranjenje oznaava impulsivne struje koje teku kroz bilo koju
instalaciju koja je uzemljena, ako dolazi u kontakt sa drugom instalacijom koja ima potencijal
koji je relativno velik u odnosu na potencijal zemlje.
7

Karakteristike standardiziranih elektrostatikih pranjenja

Znaajke ovih smetnji su:
- Veoma kratko trajanje vremena rasta impulsa (oko 1 ns)
- Trajanje impulsa je oko 60 ns
- Izolacijska priroda pojave: jedno pranjenje
- Veoma visok napon na poetku pranjenja (2 do 15 kV)
Porijeklo
Elektrostatika punjenja nastaju razmjenom elektrona izmeu nekog materijala i ljudskog
tijela ili izmeu dva materijala. Ovoj pojavi posebno pogoduje kombinacija sintetikih
materijala i mala vlanost u zraku.
Glavni izvori
Npr., ovaj proces moe nastati kada osoba akumulira naboj kada hoda preko tepiha. Tu dolazi
do razmjene elektrona izmeu tijela i materijala od kojeg je tepih napravljen.
Do pranjenja takoer moe doi izmeu osobe i predmeta ili izmeu elektrostatiki
napunjenih predmeta.
Efekti
Efekat elekrostatikog pranjenja izmeu rukovaoca i same opreme moe da varira od malog
kvara do unitenja opreme.
Smetnje u obliku elektrostatikog pranjenja su visokofrekventni tip interferencije i najee
se pojavljuje u provodnoj formi, ali se isto tako lako prenose u druge provodnike zraenjem.

Interferencija niskonaponskih (LV) mrea

Napon: fluktuacije, propadanje napona, prekidi u napajanju

Frekvencija: varijacije
Valni oblik: harmonici, tranzijenti, struje nosilaca
Faze: neuravnoteene
Napajanje: kratak spoj, preoptereenost
Ovo su uglavnom niskofrekventne smetnje.

2.0.

Izvori EMI
2.1.

Klasifikacija EMI izvora

Bilo koji ureaj ili aparat koji prenosi, distribuira, procesira, ili na bilo koji drugi nain koristi
bilo kakav oblik elektrine energije moe biti izvor EMI, ako se u bilo kojem aspektu svog
rada koristi elektromagnetske signale bilo da ih generira, provodi ili zrai. To su signali koji
mogu uzrokovati degradaciju obavljanja bilo koje druge opreme ili sistema s kojim dijeli istu
okolinu. Signali koji mogu prouzrokovati smetnje se nalaze posvuda: na povrini Zemlje, u
podzemnim lokacijama, kao to su rudnici i tuneli, pod vodom, u atmosferi...
Slika 3. predstavlja klasifikaciju EMI izvora u nekoliko kategorija.
Prva velika podjela svrstava izvore u izvore prirodnog porijekla ili u umjetne izvore.
Varijacija amplitude EMI signala kao funkcija frekvencije je sljedei kriterij, koji dijeli izvore
u irokopojasne ili uskopojasne.
irokopojasni izvori se dalje dijele na koherentne i nekoherentne.
Izvori se takoer mogu svrstati u grupu koja konduktuje ili grupu koja zrai signale
Konani kriterij je, da li se EMI signal generira namjerno ili nenamjerno (sluajno generiran).

Prirodni
irokopojasni

Nekoherentan
Zrai
Sluajan
sl.3. Klasifikacija EMI izvora u nekoliko kategorija

VJETAKI IZVORI

Uskopojasni

Koherentni

irokopojasni

Konduktuju

Koherentni

Konduktuju

Zrae

Zrae

Nekoherentni
Namjerni

Namjerni

Sluajni

Ogranieni

Konduktuju

Zrae

Sluajni

sl.4.Podjela vjetakih EMI izvora

Prirodni EMI izvori: Izvori elektromagnetskih smetnji koje su povezane s prirodnim

pojavama, ukljuujui atmosferska punjenja/pranjenja, kao to su munje i statiko
pranjenje; izvanzemaljskih izvora, kao to je zraenje sunca i galaktikih izvora, kao to je
radio um zvijezda, galaksija, i drugih kosmikih izvora.

Vjetaki EMI izvori: Izvori elektromagnetskih smetnji napravljeni od strane ljudi kao
elektrini ureaji kao to su dalekovodi, auto paljenje, fluorescentna svjetla itd.

10

2.2.

Prebacivanje induktivnih optereenja suhim kontaktom

(relejom bez potencijala)

Prebacivanje ureaja sa suhim kontaktima (relejom bez potencijala)

Ovaj termin se upotrebljava za sve ureaje koji su dizajnirani tako da im se jedan ili vie
strujnih krugova mogu ukljuivati ili iskljuivati pomou kontakata prekidaa.

Slika 5. Primjer prekidaa sa 'suhim' kontaktima

Porijeklo poremeaja
Ponaanje elektrinih kontakata i EMI smetnji generiranih pri promjeni stanja zavisi od
prirode upravljanog kola.
Ponaanje kola sa aktivnim optereenjem
Prespajanje kola koje posjeduje isto omsko optereenje pomou suhog kontakta stvara
nikakav ili mali poremeaj.
Ponaanje kola sa induktivnim optereenjem

Slika 6. Primjer kola sa induktivnim optereenjem

Primjeri induktivnih optereenja:
Elektromagnet za preklopku (relej), magnetni ventili, konice, itd.
Stacionarna stanja
U stacionarnim uvjetima, kontakti koji ''reguliu'' kolo sa induktivnim optereenjima ne
stvara nikakve poremeaje.
Preklapanje kola induktivnog karaktera
Prekidanje kola induktivnog karaktera stvara sledee poremeaje:
a) Znaajni prenaponi rezultuju nizom probijanja dielektrika, te vjerovatno
stvaranje iskre
b) Priguene oscilacije napona na prirodnoj frekvenciji kola koje se sastoji od
induktivnog optereenja
11

 Ponaanje strujnih krugova

Rad prekidaa, releja, sklopki itd. u energetskim krugovima stvara samo prolazne smetnje.
Bez obzira na amplitudu promjenom stanja prekidaa na upravljanom induktivnom kolu e
stvoriti male smetnje. Energija kola je jako velika, ali se valovi ponaaju tako da se njeno
sputaju (efekat filtra kod kablova, velike vremenske konstante optereenja...).
Emitovani poremeaji
Padovi napona variraju od 1 do 10kV, ali mogu i porasti kada se kontakti prekidaa naglo
otvore. Oni zavise o energiji koja je pohranjena u datom kolu.
Spektar emitovanih frekvencija kao neeljenih pojava (umova) je u rasponu od nekoliko kHz,
pa do nekoliko MHz.
Utjecaj na instalacije
Te smetnje nemaju utjecaja na konvencionalnu elektrinu opremu. Meutim, mogu
prouzrokovati smetnje kod odreenih elektrinih krugova.
Kada kolo provodi: Niz tranzijenata nanizanih na struju za napajanje. Ovo moe
prouzrokovati nezgodno okidanje tiristora (npr.) i preklapanje ili oteenje osjetljivih
ulaza.

12

 U radijacijskoj formi:
Ove visokofrekventne smetnje mogu, kada su emitovane, da ometaju i utiu na druga,
susjedna strujna kola. Takoer, mogu da ometaju i telekomunikacijsku opremu u
blizini (TV, radio itd.).

2.3.

Prebacivanje induktivnih optereenja poluprovodnicima

Ovaj termin se upotrebljava za sve elektronske komponente koje su dizajnirane da

provode (ili ne provode) struju kroz poluprovodnik u elektronskom kolu.

Na neki nain, ovo su veoma brzi prekidai koji mogu biti otvoreni ili zatvoreni, ovisno o
referentnoj varijabli koja je primijenjena na kontrolu prekidaa, koji je zapravo baza (base
B) ili kapija (gate G), ovisno o kojoj elektronskoj komponenti je rije.

13

Generiu se sljedee smetnje:

- Niskofrekventni harmonici (10 kHz)
- Nisko i visokofrekventni tranzijenti (do 30 MHz)
Pojavljuju se u provodnoj i radijacijskoj formi.

2.4.

Elektrini motori

Elektrini motori su vaan izvor provodne i radijacijske interferencije. Npr., DC motor:

Slika7. DC motor kao izvor EMI

Tokom uobiajenog rada, interferencija zavisi od vrste koritenog motora:
- Indukcijski motori izazivaju malu interferenciju
- Motori sa etkicama i mijenjaima stvaraju tranzijentnu vrstu interferencije sa strmo
nagnutim talasnim frontama (veliko dv/dt) koje se stvore tokom komutacijske faze
etkica

14

Pored toga, asinhroni motori mogu generisati interferenciju:

- Magnetsko zasienje motora. Optereenje tada postaje nelinearno i to stvara
harmonike.
- Paljenje ili napajanje motora (pokretanje). Rezultirajua uklopna struja (6 do 10 puta
vea od nominalne) moe da stvori pad u naponu napajanja.
Emitovani signali:
- Niskofrekventni harmonici
- Interferencija napajanja
- Visoko i niskofrekventne tranzijentne smetnje, i do iznad 100 MHz
- Elektrostatika pranjenja prouzrokovana nastankom elektrostatike energije nastale
zbog trenja izmeu razliitih vrsta materijala

2.5.

Fluorescentna rasvjeta

Ovo se odnosi na sve svjetlosne izvore koji rade na principu elektrinog luka koji se
naizmjenino pali i gasi.

15

 Porijeklo izvora
ak i kada su kompenzirane i instalirane u paru, struja kroz fluorescentne cijevi nije
sinusoidalna.
Generisana interferencija
Ova struja je stoga bogata harmonicima, posebno treim harmonikom (3*50 ili 3*60 Hz,
npr.). Interferencija koja se generie ima irok frekventni opseg (0 do 100 kHz ili ak 5
MHz).
Ove niskofrekventne smetnje se susreu u instalaciji u provodnoj formi.

2.6.

Takasto zavarivanje

Ovdje podrazumijevamo sve elektrine ureaje za zavarivanje ili klijeta za lemljenje.

Princip rada
Takasto zavarivanje se postie prolaskom struje velikog iznosa (oko 30 000 A) kroz dva
dijela koja treba zavariti. Skok u temperaturi je dovoljno velik da se fuzijom postigne
zavarivanje.

Generisana interferencija
- Naponi harmonika 200 Hz do 20 kHz
- Snano zraenje magnetnog polja koje moe izazvati kvar na induktivnom senzoru
blizine

16

Spektarska raspodjela interferencije

17

3.0.

Nain prijenosa EMI

3.1.

Spajanje (coupling)

Spajanje je nain na koji elektromagnentne smetnje djeluju na osjetljivu opremu.

Standardna instalacija:

Kada se osjetljiva oprema napaja sa izvora koji je zapravo zajedniki za vie dijelova
opreme, interferencija generisana od strane izvora (razliitih vrsta) prenosi se na na
osjetljivu opremu preko uobiajenih vodova.

18

Postoji jo jedna vrsta fizikog spajanja koja se pojavljuje u sklopu i uzemljenju. Tu se

zbog razlike potencijala pojavljuju parazitne struje kroz razliita strujna kola.
Spajanje zbog interferencije zraenja u zraku takoer uzrokuje kvarove ureaja u blizini.

3.2.

Provodno spajanje

Provodna interferencija se prenosi provodnikom. Dakle, moe biti prenesena:

- unutranjim vodovima ili prijenosnim sistemom
- kontrolnim icama
- kablovima za prijenos podataka
- kablovima za uzemljenje
- parazitnim kapacitetom itd.

eljeni ili neeljeni signal putuje kroz dvoini provodnik na dva naina:
Diferencijalno i standardno.
Diferencijalni nain
U diferencijalnom (serijskom) nainu struja putuje uz provodnik, protee kroz opremu, a
zatim eventualno izaziva kvarove i vraa se kroz drugi provodnik.

19

 Standardni nain
U ovom nainu struja putuje uz provodnike u istom pravcu i vraa se preko okvirne veze,
preko parazitnog kapaciteta.

3.3.

Radijacijsko (zrano) spajanje

Zraena interferencija putuje kroz okolni medij (zrak npr.).

Tipian sluaj ovog spajanja:

Ovisno o prirodi emitovane interferencije, postoje dvije vrsta spajanja:

Induktivno
Kapacitivno

20

 Induktivno spajanje
Struja I koja tee kroz provodnik stvara magnetno polje koje zrai u prostoru oko
provodnika. Jasno je da struja koja tee kroz provodnik mora biti visoka; generisana je
od strujnih krugova koji koji nose struju veu od 10 A.
Bilo koja petlja koja je stvorena od strane provodnika poprenog presjeka S koji je
okruen promjenljivim magnetnim poljem imae naizmjenini napon U na svojim
krajevima.

Kapacitivno spajanje
Uvijek postoji neki kapacitet izmeu dva elektrina kola koja se nalaze u blizini.
Promjenjljiva razlika potencijala izmeu dva kola e prouzrokovati tok struje od
jednog do drugog preko izolatora (zrak npr.) i tako formirajui kondenzator ili
parazitni kapacitet.
Parazitna struja raste kako frekvencija napona na krajevima parazitnog kapaciteta
raste.
Ovaj fenomen se naziva jo i model ljudskog tijela kao kondenzatora, odnosno
hand capacitance.

21

Vrijednost parazitnog kapaciteta koji nastaje od obje strane kola je:

Proporcionalna sa povrinom naspramnih kola (S)
Obrnuto proporcionalna sa razmakom izmeu dva kola (d)

Prikaz nekih izvora EMI

22

Razdvajanje interferencije
Izolacijski transformatori:

Mogu sluiti da mijenjaju postavke uzemljenja bilo gdje u instalaciji

Omoguavaju zadovoljavajuu izolaciju samo za niske frekvencije
Double screen transformator se koristi ako je odgovarajua izolacija potrebna za
visoke frekvencije

23

4.0.

Zakljuak

Dakle, kao to smo ve rekli, EMI je svaki neeljeni signal iz bilo koje signalne linije ili
ureaja i on mora biti otklonjen da bi se sprijeio uticaj magnetskog polja na ureaje u
neposrednoj blizini ili da sprijei kvar koji moe biti prouzrokovan djelovanjem EMI smetnji.
Elektromagnetska kompatibilnost (EMC) je sposobnost dijelova elektronike
opreme da u elektronikom okruenju ostvaruju ispravno zajedniko funkcioniranje.
Istovremeno, elektromagnetna kompatibilnost (EMC-electromagnetic compatibility) je i grana
nauke koja prouava elektrino nenamjerno poklapanje, irenje i prijem elektromagnetne
energije u odnosu na neeljene efekte koje mogu izazvati takve energije. Cilj EMC je pravilan
rad razliitih ureaja u istom elektromagnetnom okruenju, kao i izbjegavanje bilo kakvog
uplitanja elektromagnetnih efekata.
Da bi se ovo postiglo, EMC slijedi dvije razliite vrste pitanja. Pitanja emisija u vezi
sa neeljenim poklapanjem elektromagnetne energije od strane nekih izvora, i kontramjere
koje treba preduzeti u cilju smanjenja takvih poklapanja, kako bi se izbjeglo irenje preostalih
energija u vanjsku sredinu, te pitanje osjetljivosti ili imuniteta koje se odnosi se na ispravan
rad elektrine opreme, oznaene kao rtve u prisustvu neplaniranih elektromagnetnih smetnji.
Za elektrine i elektronske ureaje kae se da su elektromagnetski kompatibilni ako
elektromagnetske smetnje koje ti ureaji stvaraju ne ometaju njihov normalan rad, a isto tako
ne ometaju ni ostale ureaje. Dakle, sposobnost ureaja da rade bez meusobnog ometanja
naziva se elektromagnetska kompatibilnost i to je ono emu se uvijek tei prilikom
projektovanja razliitih sistema i instalacija.

24

5.0.

Literatura

SCHNEIDER Electromagnetic Compatibility Practical

guidelines
J.L.N. Violette et al., Electromagnetic Comparaibility Handbook
Springer Science+Business Media New York 1987
Elektromagnetna kompatibilnost, Dipl. ing. Ivan Blagojevi

25

Installation

6.0.
Osobni podaci:
ime:
datum roenjda :
adresa:
e-mail:
tel:

Struna biografija
Adin Osmanovi
29. Avgust 1995.
Bikode bb, 75305 Purai , Tk,
Bosna i Hercegovina
adin.osmanovic@fet.ba
+387 61 959 859

Obrazovanje:
Trenutno: student odsjeka Elektrotehnika i raunarstvo,
Fakultet elektrotehnike, Univerzitet u Tuzli
Srednja kola, Mjeovita srednja elektro-mainska kola Lukavac, Elektrotehniar
raunarske tehnike i automatike,sa prosjekom ocjena 5.0, 2014
Osnovna kola, O Prokosovii u Prokosoviima, 2010
Operativni sistemi i programi sa kojima sam upoznat:
Microsoft Windows 9x, 2k, XP, Vista, 7.
Microsoft Office - XP, 2003, 2007 (sve verzije Worda, Excela, PowerPointa, i sl.)
Linux Ubuntu (minimum level), MatLab (osnovni nivo),LaTeX,
Adobe Photoshop analiza i ureivanje digitalnih fotografija, SUSE Corel Draw,
Internet i osnove Web dizajna (HTML, CSS) , Adobe Dreamviewer,PsPice (napredni
nivo)
Jezici:
Engleski napredan stupanj u itanju, pisanju i komunikaciji.
Bosanski (maternji), Hrvatski i Srpski

Ostalo:
Vozaka dozvola, B,C1 kategorije
Trenerska licenca Karate Federacije Bosne i Hercegovine
Sudijska licenca Karate Federacije Bosne i Hercegovine

26

Lini podaci:
ime i prezime: Mustafa Mei
datum i mjesto roenja: 22.03.1995., Graanica
adresa: Brijesnica Mala bb, 74206 Brijesnica, Doboj Istok
e-mail: mustafa.mesic@fet.ba
telefon: +387 62 432 319
Obrazovanje:
JUO Brijesnica (2002-2010)
JUMS Doboj Istok Gimnazija (2010-2014)
JU Univerzitet u Tuzli, Fakultet elektrotehnike
Elektrotehnika i sistemi konverzije energije (2014 - )

Operativni sistemi i programi sa kojima sam upoznat:

Microsoft Windows (XP, 7)
Microsoft Office - 2003, 2007 (sve verzije Worda, Excela, PowerPointa itd.)
Web dizajn: HTML, CSS i JavaScript (osnovni nivo poznavanja)
LaTeX (osnovni nivo poznavanja)
Matlab (osnovni nivo poznavanja)
Jezici:

Bosansko-hrvatsko-srpski (maternji)
Engleski (B2 nivo)

Ostalo:
Vozaka dozvola (B kategorija)

27