UNIVERZITET DEMAL BIJEDI U MOSTARU

GRAEVINSKI FAKULTET
Master studij/Opti smjer
k.2016/2017
Predmet: Ispitivanje konstrukcija

SEMINARSKI RAD
Tema: Program ispitivanja probnim optereenjem nadvonjaka sjeverni logor

Student:
Letica Armin GM150012

Predmetni profesor:
Doc. Dr. ani Rahimi

SADRAJ :
1.

OPIS KONSTRUKCIJE..........................................................................................................1
1.1.

Osnovni podaci...............................................................................................................1

1.2.

Stubovi nadvonjaka......................................................................................................1

1.3.

Rasponska konstrukcija.................................................................................................1

2.

OPIS PROBNOG OPTREENJA........................................................................................2

3.

KONTROLNI PRORAUN.................................................................................................3

4.

3.1.

Analiza projektovanog optereenja.............................................................................3

3.2.

Efikasnost probnog optereenja...................................................................................6

PREDVIENA MJERENJA I METODE ZA NJIHOVO ODREIVANJE......................7

4.1.

4.1.1.

Mjerenje statikih ugiba.........................................................................................7

4.1.2.

Mjerenje deformacija..............................................................................................8

4.2.

5.

6.

Statiko ispitivanje..........................................................................................................7

Dinamiko ispitivanje....................................................................................................9

4.2.1.

Mjerenje dinamikih ugiba....................................................................................9

4.2.2.

Mjerenje ubrzanja (period oscilovanja)..............................................................10

POSTUPAK ISPITIVANJA I MJERENJA..........................................................................11

5.1.

Statiko ispitivanje........................................................................................................11

5.2.

Dinamiko ispitivanje..................................................................................................13

USLOVI KOJE KONSTRUKCIJA TREBA DA ISPUNI...................................................14

L I T E R A T U R A.....................................................................................................................15

1. OPIS KONSTRUKCIJE
1.1.

Osnovni podaci

Nadvonjak za koji je potrebno napraviti program ispitivanja probnim optereenjem

nalazi se na sjevernom ulazu u Mostar tj. na podruju sjevernog logora.
Nadvonjak je projektovan kao okvirna AB ploasta konstrukcija jednog raspona duine
13,25 m , a sastoji se iz dvije meusobno odvojene ploe irine 2 x 15,5 m koje su kruto
povezane za obalne stubove.

1.2.

Stubovi nadvonjaka

Potporna konstrukcija nadvonjaka se sastoji od dva obalna stuba koji su kruto povezani
sa rasponskom konstrukcijom. Visina obalnih stubova je 4,3 m ,njihova debljina je 0,75 m
i oni se oslanjaju na temelje irine 2,5 m i debljine 0,8 m.

1.3.

Rasponska konstrukcija

Rasponska konstrukcija je projektovana kao ploasta AB konstrukcija jednog osovinskog

raspona duine 13,25 m, i ona se sastoji od dvije meusobno odvojene ploe irine 2 x
15,5 m kruto povezane sa obalnim stubovima, pa u statikom smislu ona predstavlja
obostrano uklijetenu gredu,tako da emo napraviti program ispitivanja samo desne
ploe.

2. OPIS PROBNOG OPTREENJA

Na osnovu analize projektovanog optereenja i raspoloivog probnog optereenja
koristit emo dva vozila sa etiri osovine, bruto teine svakog od oko 400 kN. Vozila e u
poprenom presjeku biti postavljena jedno pored drugog.
P1= 2 x 75 = 150 kN
P2= 2 x 75 = 150 kN
P3= 2 x 125 = 250 kN
P4= 2 x 125 = 250 kN

Slika 1. Raspored osovina u uzdunom i poprenom presjeku

Slika 2. Raspored vozila u poprenom presjeku

2

3. KONTROLNI PRORAUN
3.1.

Analiza projektovanog optereenja

Slika 3. ema optereenja poprenog presjeka

dinamiki koeficijent :
kd = 1,4 0,008 x 13,25 = 1,29

vozilo V600 :
PV=1,29x200x1=258 kN

ravnomjerno raspodijeljeno optereenje ispred i iza vozila :

PIIV=[5x3+(7,4-3)x3+(3x5x1,29)]x1=47,55 kNm

ravnomjerno raspodijeljeno optereenje pored vozila :

PPV=[5x3+(7,4-3)x3]x1=28,22 kNm

Nadvonjak je projektovan kao okvirna AB ploasta konstrukcija sa jednim rasponom

duine lR=13,25 m , pa u statikom smislu ona predstavlja obostrano uklijetenu
gredu ,maksimalni moment djeluje na sredini raspona lS =6,63 m.
Vrijednost maksimalnog momenta za projektovano optereenje je dobijena integracijom
uticajnih linija.

Slika 4. ema projektovanog optereenja u uzdunom smjeru sa uticajnom linijom

nosaa

maxMprojektovano = PV x O1 + PV x O2 + PV x O3 + PPV x A1 + PIIV x A2 x 2

maxMprojektovano=258x1,03+258x1,66+258x1,03+28,2x6,35+47,55x0,816x2 = 1216 kNm
maxMprojektovano = 1216 kNm

Vrijednost maksimalnog momenta za probno optereenje je dobijena integracijom

uticajnih linija.

Slika 5. ema probnog optereenja u uzdunom smjeru sa uticajnom linijom nosaa

maxMprobno = P1 x O1 + P2 x O2 + P3 x O3 + P4 x O4
maxMprobno = 150 x 0,2 + 150 x 0,64 + 250 x 1,66 + 250 x 1,06 = 806 kNm
maxMprobno = 806 kNm

3.2.

Efikasnost probnog optereenja

Nakon provedenog statikog prorauna odrediti emo i efikasnost probnog optereenja

u odnosu na projektovano optereenje uporeujui odgovarajue momente savijanja.

DESNI NOSA

Mprojektovano (kNm)
1216

Mprobno (kNm)
806

U =Mprobno/ Mprojektovano
0,66

Tabela 1. Efikasnost probnog optereenja

Za normalna probna optereenja vai: 0,5 U 1,0, a u ovom sluaju je 0,5 < 0,66 < 1,0
pa prema tome kriterij je ispunjen prema pravilniku JUS U.M1.046

4. PREDVIENA MJERENJA I METODE ZA NJIHOVO ODREIVANJE

U projektu ispitivanja mostova potrebno je izvriti statiko i dinamiko ispitivanje.

4.1.

Statiko ispitivanje

Pri statikom ispitivanju mostova posmatra se ponaanje konstrukcije pri probnom

optereenju, te se vri mjerenje vertikalnog ugiba, mjerenje pomjeranja oslonaca,
mjerenje deformacija na mjestima oekivanih ekstremnih uticaja, te mjerenje zaostalih
ugiba i deformacija.
Prije nego se pristupi mjerenju navedenih statikih parametara potrebno je definisati
mjerne ureaje koji e se koristiti tokom ispitivanja kao i mjesta za postavljanje ureaja
na konstrukciji, tj. mjerna mjesta da pri ispitivanju mosta ne bi dolo do greke
neophodno je obezbjediti da su svi potrebni instrumenti ispravni i provjereni na licu
mjesta.

4.1.1. Mjerenje statikih ugiba

Prilikom mjerenja statikih ugiba primjenjuje se geodetska metoda i to metoda
preciznog geometrijskog nivelmana sa ispitanim nivelirom tanosti 0,1mm.
Primjena geometrijskog nivelmana podrazumjeva postavljanje nivelmanskih letava sa
bar kodom u vertikalan poloaj pomou libele na letvi i postavljanje nivelira na
priblino jednako rastojanje izmeu letava.
Nakon pripreme letava i nivelira pristupa se viziranju na letve. Pri nivelanju treba voditi
rauna da reperi nivelani u nultoj seriji jednom od letava budu mjereni u svim serijama
istom letvom, kako ne bi dolo do eventualne greke letve.
7

Slika 6. Digitalni nivelir i kodirana mjerna letva

4.1.2. Mjerenje deformacija

Mjerenje deformacija emo vriti pomou mjerne trake.
U grupu otpornikih mjernih pretvaraa spadaju mjerne trake koje se koriste za
mjerenje deformacija. Mjerne trake su jedan od najee koritenih mjernih pretvaraa.
Mjerna traka se sastoji od ice savijene nekoliko puta a zatim zalijepljene posebnim
ljepilom na njen nosei element koji moe biti napravljen od papira, sintetike mase,
metalne folije i slino. Savijena ica se preko noseeg elementa lijepi na konstrukciju koja
je izloena djelovanju optereenja usljed ega se deformie.
Dio mjerne trake na koji je postavljena mjerna mreica zove se nosei element. Materijal
noseeg elementa mora biti takav da prenosi deformacije sa konstrukcije na traku. ica
mjerne trake moe biti razliito uvijena i postavljena na nosei element.
Mjerna traka je provodnik definisane otpornosti koji se privrsti za povrinu mjernog
objekta. Svaka deformacija mjernog objekta, usljed njegovog optereenja, izaziva
odgovarajuu deformaciju mjerne trake, to omoguuje mjerenje promjene otpora
mjerne trake.

Slika 7. Mjerna traka za mjerenje deformacija

4.2.

Dinamiko ispitivanje

Prilikom dinamikog ispitivanja potrebno je izmjeriti prinudne i slobodne oscilacije,

dinamiki faktor i dinamiki ugib. Za mjerenje navedenih dinamikih parametara
uglavom se koriste akcelerometri i induktivni davai pomaka.

4.2.1. Mjerenje dinamikih ugiba

Induktivni dava pomaka koristimo za mjerenje dinamikih vertikalnih ugiba. Ovaj
ureaj radi na principu mjerenja relativnog poloaja jezgre senzora u odnosu na kuite
senzora, posredno preko mjerenja promjene napona induciranih u dvjema suprotno
namotanim zavojinicama koje se nalaze u cilindrinom kuitu.
Za provoenje mjerenja pomaka ovim ureajem nuno je imati referentni nosei okvir
koji e osigurati potrebnu stabilnost pri mjerenju. Induktivni dava pomaka prikljuen je
na raunar na kojem oitavamo rezultate mjerenja tj. dinamiki ugib na osnovu kojeg se
dalje odreuje dinamiki koeficijent.

Slika 8. Induktivni dava pomaka

4.2.2. Mjerenje ubrzanja (period oscilovanja)

Akcelerometar je ureaj koji mjeri sile ubrzanja. Ove sile mogu biti statike, kao to je
konstantna sila gravitacije ili dinamike, izazvane vibracijama ili pomjeranjem objekta
na kom se akcelerometar nalazi.
Akcelerometar se privruje se na sredini raspona mosta, najee na glavni nosa i
mjeri ubrzanja koja mogu biti prouzrokovana udarom, vjetrom, potresom ili
saobraajem. Princip rada akcelerometra je na pomaku mase utega koji se nalazi u
ureaju.
Vibracije konstrukcije uzrokuju pomake utega unutar akcelerometra te se ubrzanja
utega biljee u vremenu. Na osnovu izmjerenog ubrzanja daljom upotrebom softvera
kao konaan rezultat dobija se period oscilovanja konstrukcije.
Odabir akcelerometra najvie zavisi od potreba projekta i njega je prije upotrebe
potrebno kalibrirati.

Slika 9. Akcelerometar
10

5. POSTUPAK ISPITIVANJA I MJERENJA

5.1.

Statiko ispitivanje

Na samom poetku potrebno je odrediti geodetsku taku (reper) van mosta u odnosu na
koju emo vriti mjerenje vertikalnih ugiba na sredini raspona i na osloncima mosta , te
obiljeiti sva mjerna mjesta na mostu.
Prije postavljanja probnog optereenja, u vidu dva kamiona, potrebno je oitati nulto
stanje mosta, tj. izvriti mjerenja bez optereenja.
Nakon toga pristupa se postavljanju probnog optereenja i mjerenju statikog ugiba
pomou geodetskog nivelmana.
Sljedei korak podrazumjeva rastereenje mosta i mjerenje zaostalih ugiba.
Dakle, moemo rei da tok statikog ispitivanja mosta se sastoji iz sljedeih koraka:
1.
2.
3.
4.
5.

mjerenje bez optereenja (nulta mjerenja)

postavljanje probnog optereenja
mjerenja sa optereenjem
rastereenje
zavrno mjerenje zaostalih ugiba

11

Slika 10. Mjerna taka u poprenom presjeku kod statikog ispitivanja

Slika 11. Mjerne take u uzdunom presjeku kod statikog ispitivanja

12

5.2.

Dinamiko ispitivanje

Ispitivanja dinamikih parametara konstrukcije mosta provedena su pri prolasku jednog

vozila, pod punim teretom, preko mosta brzinom od oko 20-25 km/h. Da bi dolo do
pobude mosta potrebno je da vozilo pree preko daske debljine 5 cm.
U trenutku udara koje je vozilo izazvalo privreni akcelerometar e izmjeriti ubrzanje
na osnovu kojeg e softver izraunati period oscilovanja konstrukcije, dok e induktivni
davaa pomaka izmjeriti dinamiki ugib mosta koji je potreban za izraunavanje
dinamikog koeficijenta.
Kako dinamiki koeficijent predstavlja omjer dinamikog i statikog ugiba, onda je
potrebno na istom mjestu gdje je izmjeren dinamiki ugib izmjeriti i statiki ugib.
Kada su poznate vrijednosti oba ugiba lahko se moe izraunati i dinamiki koeficijent.

Slika 12. Mjerna taka u uzdunom presjeku kod dinamikog ispitivanja

13

6. USLOVI KOJE KONSTRUKCIJA TREBA DA ISPUNI

Prema pravilniku JUS U.M1.046 armiranobetonski most je ispravan ako su zadovoljeni
sljedei uslovi:

Izmjereni ugibi treba da budu manji ili jednaki raunskim,

Izmjereni trajni ugibi nakon rastereenja treba da budu manji od 25 % od najveih

izmjerenih ugiba na istom mjernom mjestu,

Da je irina izmjerenih pukotina kod armiranobetonskih mostova manja od

veliine doputene prema propisima za armirani beton,

Da se veliina izmjerenih ugiba moe ocjeniti tako da ne utie na funkcionalnost

ili estetski izgled konstrukcije,

Da se dinamiko ponaanje pod probnim teretom ocjenjuje kao zadovoljavajue,

Da se period slobodnih oscilacija kree u granicama teorijskih vrijednosti,

Da se dinamiki koeficijent kree u granicama predvienim projektom,

Da vibracije ne stvaraju
podrhtavanja,rezonance,itd).

kod

korisnika

osjeaj

neugodnosti

(pojave

14

LITERATURA:

Jugoslavenski

standard

za

ispitivanje

mostova

probnim

optereenjem

JUSU.M1.046 ; pravilnik br. 50-14233/1 od 1984-10-05 ; Slubeni list SFRJ br.

60/84

uranovi, N., Uvod u ispitivanje konstrukcija sa primjerima, Univerzitet Crne Gore

Graevinski fakultet, Podgorica 2009. Godine

uranovi, N., Eksperimentalna analiza konstrukcija mjernim trakama, Univerzitet

Crne Gore Graevinski fakultet, Podgorica 2008. godine

Hrvoje Biondi ,Probno optereenje mostova , Slavonski Brod 2011. godine

Petar Radosavljevi MRG 148/12, Master rad, Kontrolni proraun izvedenih

mostova autoputnog pravca E 80, Univerzitet u Niu, Graevinsko
arhitektonski fakultet , 2015. godine

Ivana timac Grandi, Davor Grandi, Renata Mui, Odreivanje dinamikog

koeficijenta na mostovima, Graevinski fakultet u Rijeci, 2013. Godine

15