T.C.

MLL ETM BAKANLII

MEGEP
(MESLEK ETM VE RETM SSTEMNN
GLENDRLMES PROJES)

MAKNE TEKNOLOJS
CNC FREZE ALT PROGRAM
OLUTURMAVE AKTARMA

ANKARA-2006

Milli Eitim Bakanl tarafndan gelitirilen modller;

Talim ve Terbiye Kurulu Bakanlnn 02.06.2006 tarih ve 269 sayl

Karar ile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarnda
kademeli olarak yaygnlatrlan 42 alan ve 192 dala ait ereve retim
programlarnda amalanan mesleki yeterlikleri kazandrmaya ynelik
gelitirilmi retim materyalleridir (Ders Notlardr).

Modller, bireylere mesleki yeterlik kazandrmak ve bireysel renmeye

rehberlik etmek amacyla renme materyali olarak hazrlanm,
denenmek ve gelitirilmek zere Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve
Kurumlarnda uygulanmaya balanmtr.

Modller teknolojik gelimelere paralel olarak, amalanan yeterlii

kazandrmak koulu ile eitim retim srasnda gelitirilebilir ve
yaplmas nerilen deiiklikler Bakanlkta ilgili birime bildirilir.

rgn ve yaygn eitim kurumlar, iletmeler ve kendi kendine mesleki

yeterlik kazanmak isteyen bireyler modllere internet zerinden
ulalabilirler.

Baslm modller, eitim kurumlarnda rencilere cretsiz olarak

datlr.

Modller hibir ekilde ticari amala kullanlamaz ve cret karlnda

satlamaz.

NDEKLER
AIKLAMALAR ....................................................................................................................ii
GR ....................................................................................................................................... 1
RENME FAALYET-1 ..................................................................................................... 3
1. ALT PROGRAM YAPMA .................................................................................................. 3
1.1. CNC Frezede Alt Program Yapma ............................................................................... 3
1.2. Alt Programn Simlasyonu ve Tezghta Uygulanmas ............................................... 8
UYGULAMA FAALYET ................................................................................................ 9
LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 10
PERFORMANS DEERLENDRME .............................................................................. 11
RENME FAALYET-2 ................................................................................................... 12
2. BLGSAYARDAN TEZGHA TEZGHTAN BLGSAYARA PROGRAM
AKTARMA............................................................................................................................ 12
2.1. Bilgisayardan CNC Frezeye Program Aktarma .......................................................... 12
2.2. CNC Frezeden Bilgisayara Program Aktarma............................................................ 13
UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 14
LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 15
RENME FAALYET-3 ................................................................................................... 16
3. BAST CNC TEZGH ALARM MESAJLARINI ANLAMAK VE SORUNU GDERME
................................................................................................................................................ 16
3.1. CNC Frezede Alarm Mesajlarn Okumak ve Anlamak ............................................. 16
3.1.1. Geometrik Hatalar ............................................................................................... 16
3.1.2. Teknolojik Hatalar ............................................................................................... 17
3.1.3. n hazrlk (ayar) Hatalar................................................................................... 17
3.2. CNC Frezede Oluan Sorunu Gidermek ..................................................................... 17
UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 18
LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 19
MODL DEERLENDRME .............................................................................................. 20
CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 22
KAYNAKLAR....................................................................................................................... 24

AIKLAMALAR
AIKLAMALAR
KOD

521MMI253

ALAN
DAL/MESLEK

Makine Teknolojisi
Bilgisayarl Makine malat

MODLN ADI

CNC Freze Alt Program Oluturma ve Aktarma

MODLN TANIMI

CNC freze tezghlarnda alt programlamay,

programlar tezgha aktarmay ve meydana gelen hata
mesajlarnn ieriini anlatan materyaldir.
40/24

SRE
N KOUL

Makine imalatlnda gerekli olan i gvenlii, i

kazalarna kar gvenlik nlemleri ile alan ortak modlleri
alm olmak.
CNC frezede deiik ilemleri yapmak.

YETERLK

Genel Ama
renciler bu modl ile uygun ortam ve ara gereler
salandnda CNC frezede deiik ilemleri yapabilecektir.
MODLN AMACI

ETM RETM
ORTAMLARI VE
DONANIMLARI

CNC freze,

bilgisayar, eitli freze takmlar, ders

kitab.

LME VE
DEERLENDRME

Amalar
CNC frezeler iin alt program yapabilecektir.
Bilgisayardan tezghlara tezghtan da bilgisayara
program aktarabilecektir.
CNC tezgh alarm mesajlarn anlayabilecek ve
sorunlar giderebilecektir.

Verilen program doru kodlar kullanarak yapabilme

yeterlilii
Her faaliyet sonunda, faaliyetle ilgili yeterlilikleri
lmek iin test uygulamalar.

ii

GR
GR
Sevgili renci,
Makine paralarnn imalatnda CNC tezghlar kullanm olduka byktr. CNC
tezghlarda retim, klasik tezghlara gre daha hassas, kaliteli, ekonomik ve seri olmaktadr.
malat sektrndeki firmalar CNC tezghlarn yaygn olarak kullanmaktadrlar.
CNC tezghlar G hazrlk ve M yardmc fonksiyonlar kullanlarak programlanr.
G ve M kodlarnn geneli standartlatrlmtr. Alt programlama kodu da bu standart
kodlardandr. Btn CNC tezghlarnda kullanlabilmektedir.
Bu modlde CNC freze tezghlar iin alt program yapabilme, tezgha aktarabilme ve
hata mesajlar konular anlatlmaktadr.
Program yazabilmek iin, nceden grdnz G, M, S, T komutlarn
kullanacaksnz.
Bu modl sonucunda alt programlama yapabileceksiniz, program tezgaha
aktarabileceksiniz ve hata sorunlarn anlayp giderebileceksiniz.

RENME FAALYET-1
RENME FAALYET-1
AMA
CNC frezeler iin alt program yapabileceksiniz.

ARATIRMA

Blgenizde bulunan sanayi kurulularnda kullanlan CNC tezghlarn

aratrnz.

nternet sitelerinden CNC tezgh reten firmalar inceleyiniz.

1. ALT PROGRAM YAPMA

1.1. CNC Frezede Alt Program Yapma
Bir para zerinde birden fazla ileme varsa, bu ilemler iin alt programlama
yaplmaldr. Alt program(lar); ana programn bitiminden sonra yazlabilecei gibi farkl
dosyalara da yazlabilir. Daha sonra ana program ierisinden istenildii kadar arlabilir.
Alt programn banda ana programda olduu gibi O harfi ve 4 rakaml saydan meydana
gelmi bir program numaras veya normal satr gibi yazlabilir, sonunda ise alt program sonu
komutu olan M99 bulunur. Ana programda ilemler yaplrken M98 alt program arma
komutu okununca, alt programlarn ilemleri yaplmaya balanr. Alt program ilenip
bitirilince M99 komutu ile ana programa dnlr. Ana programn ilemlerine kalnd
yerden devam edilir.

Fanuc iin format yaps:

M98 N_ L_;
N:Alt programn balang satr numaras,
L:Alt program tekrarlama says.
M99:Alt program bitii

Siemens iin format yaps:

M98 P nnn mmmm

m: Program numaras (maksimum 4 rakam)
n: Tekrarlama says (maksimum 3 rakam)
M99:Alt program bitii

Fanuc ve Siemens iin alt programlama komutu ayndr. Fakat M98 sonraki format
yapsnda deiiklikler vardr. ki format yapsndaki yazma dikkat ederek Fanuc iin
yazlm bir alt program Siemense, Siemens iin yazlm bir program Fanuca
evirebilirsiniz.
rnek1:

Siemens iin:

_N_0512_MPF; ( program)
N10 G17 G90 G00 X0 Y0; (Balama noktasna gidilir)
N30 G90 G01 G94 F6000;
N32 M98 P0513; 1) Alt program
N34 G51 X0. Y0. I--1000 J1000; 2) X evresinde ayna kontur
N36 M98 P0513;
N38 G51 X0. Y0. I--1000 J--1000; 3) X ve Y evresinde ayna kontur
N40 M98 P0513;
N42 G51 X0. Y0. I1000 J--1000; 4) X evresinde ayna kontur
N44 M98 P0513;
N46 G50; N50 G00 X0 Y0
N60 M30
_N_0513_MPF; (00512 ana programn alt program)
N10 G90 X10. Y10.;
N20 X50;
N30 Y50;
N40 X10. Y10.;
N50 M99;
(Siemens 840D CNC tezgh katalogundan alnmtr.)

ekil 1.1: Alt program kullanm emas

rnek2:
ekildeki delme ilemleri iin alt program kullanarak (Fanuc) CNC programn
yaznz.

ekil 1.2: rnek2

Ana program

Alt Program

N5 G15 G17 G80 G90 G40 G21 G94;

N10 G91 G28 Z0 X0 Y0;
N15 M06 T1;
N20 M03 S1200;
N25 G0 G90 G54 G43 X0 Y0 Z10 H1;
N30 X30 Y30;
N35 M98 N70;
N40 G90 G54 X80 Y30 Z30;
N45 M98 N70;
N50 G91 G28 Z0
N55 G28 X0 Y0;
N60 M02;

N70 G91 G98 G81 Z-10 R5 F100

N75 G1 X10;
N80 X-10 Y10;
N85 X-10 Y-10;
N90 X10 Y-10;
N95 G80;
N100 M99;

rnek3:
lleri verilen paradaki U profili parmak freze aks ile ilenecektir. 8 mmlik
parmak freze kullanlacaktr. Derinlik 5 mm olacaktr. lem tekrarland iin alt
programlama yaplmas iyi olacaktr.

ekil 1.3: rnek3

Fanuc kontrol nitesi iin

Program

Aklama
ANA PROGRAM BALANGICI

N10 G54;
N20 G90;
N30 T0303;
N40 G00 Z100.;
N50 G00 X100. Y100.;
N60 S1500 M03;
N70 G00 X25. Y20.;
N80 G00 Z6.;
N90 M98 N200;
N100 G00 X20.;
N110 M98 N200;
N120 G00 X20.;
N130 M98 N200;
N140 G00 X20.;
N150 M98 N200;

N160 G90;
N170 G00 Z100.;
N180 G00 X100. Y100.;
N190 M30;
N200 G91;
N210 G01 Z-11. F120;
N220 G01 Y-60.;
N230 G01 X30.;
N240 G01 Y60.;
N250 G00 Z11.;
N260 M99;

ALT PROGRAM BALANGICI

Klavuz ama evrimi iin klavuz evrimleri modlne baknz. Bu rnek sadece alt
programlama mantn iermektedir.

1.2. Alt Programn Simlasyonu ve Tezghta Uygulanmas

Gnmzde ok eitli CNC freze tezgh retilmektedir. retilen tezghlar kontrol
niteleri bakmndan farkllklar gstermektedir. FANUC ve SIEMENS sistemlerinde
kullanlan metotlarda sistem birbirinden farkllklar iermektedir.
CNC freze tezghlarnda retime balamadan nce programn test edilmesi
gerekmektedir. Yaplan programn istenilen ekilde alp almad kontrol edilmelidir.
Simlasyonlu freze tezghlarnda ilk nce kontrol paneli zerindeki ekrandan takm yollar
kontrol edilir. Bazen gremediimiz kk hatalar paralarn bozulmasna sebep olabilir.
Bunun iin ekran zerindeki simlasyondan sonra takmn i paras zerinden tala
kaldrmadan bir izleme yaplmaldr. Gnmzde retilen CNC tezgahlarnda simlasyon
programlar vardr. CNC tezghna retim esnasnda program yazabilir ve yazdmz
programlarn simlasyonunu kontrol edebiliriz. Simlasyon tezgha gre farkllk
gsterebilir.

ekil 1.4: Alt program simlasyonu

UYGULAMA
FAALYET
UYGULAMA
FAALYET
LEM BASAMAKLARI

NERLER

zerinde birden fazla benzer ilem

bulunan para iin alt programlama
kullannz.

Alt programlama yazm iin CNC

programlama G ve M kodlarna dikkat
ediniz.

Yazdnz alt programl CNC para

programn tezgh kontrol paneline
kaydediniz.

Program CNC kontrol panelinde test

ediniz.

CNC frezede seri retim iin alt

programlamay dzenleyiniz.

CNC frezede seri retim iin alt

programlamay altrnz.

LME
DEERLENDRME
LME
VEVE
DEERLENDRME
Aada verilen oktan semeli sorular cevaplaynz.
1.

Alt program arma komutu aadakilerden hangisidir?

A)M98
B)M03
C)M02
D)M01

2.

Alt program aadakilerden hangisi sonlandrr?

A)M08
B)M23
C)M23
D)M99

3.

M98 N_ L_; komut satrnda N parametresi hangi anlama gelir?

A)Program numaras
B)Tekrarlama says
C)Satr numaras
D)Biti deeri

4.

M98 N_ L_; komut satrnda L parametresi ne ifade eder?

A)Program numaras
B)Satr numaras
C)Tekrarlama says
D)Devir says

5.

M98 P mm nnnn; komut satrnda mm parametresi ne ifade eder?

A)Program numaras
B)Satr numaras
C)Tekrarlama says
D)Devir says
Cevap anahtar modl sonundadr.

DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz ve doru cevap saynz belirleyerek
kendinizi deerlendiriniz. Yanl cevapladnz konularla ilgili renme ve uygulama
faaliyetlerini tekrarlaynz.

10

PERFORMANSDEERLENDRME
DEERLENDRME
PERFORMANS

20 mmlik ksmlar CNC Frezede ilenecektir. Bu ksmlar alt programlama olarak

yaznz.
AIKLAMA:
Aada
listelenen
davranlarn
gzlediyseniz
gzleyemediyseniz Hayr stununda bulunan kutucua (X) iareti koyunuz.

DEERLENDRME KRTERLER
1
2
3
4
5

Evet

Evet,

Hayr

Takm seimini dikkate aldnz m?

Devir saysn hesaplayabildiniz mi?
Program tezgh kontrol panelinde test ettiniz mi?
Gvenlik kurallarna uydunuz mu?
Alt programlama mantn kavrayabildiniz mi?

DEERLENDRME
Performans testi sonucu Evet, Hayr cevaplarnz deerlendiriniz. aretleme
sonucunda eksik olduunuzu tespit ettiiniz konular tekrar ederek eksikliklerinizi
tamamlaynz. Tamam evet ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.

11

RENME FAALYET-2
RENME FAALYET-2
AMA
Bilgisayardan tezghlara, tezghtan da bilgisayara program aktarabileceksiniz.

. ARATIRMA

Blgenizde bulunan sanayi kurulularnda kullanlan CNC tezghlarn

aratrnz.

nternet sitelerinden CNC tezgh reten firmalar inceleyiniz.

2. BLGSAYARDAN TEZGHA
TEZGHTAN BLGSAYARA PROGRAM
AKTARMA
2.1. Bilgisayardan CNC Frezeye Program Aktarma
Yaplan CNC program tezgha kontrol panelinden girilebilir. Disket src yardm
ile program tezgha aktarlabilir. Tezgh altrlabilir. Bilgisayardan zel bir kablo yardm
ile tezgha program aktarlr.
Bilgisayardan CNC freze tezghna program aktarmak iin donanm olarak bir
merkezi bilgisayar, DNC (Dorudan Nmerik Kontrol veya Datlm Nmerik Kontrol)
hub olarak adlandrlan seri port oklayc ve tezgh ile DNC hub arasndaki kablo
balantlarn olmas gerekmektedir.
Yazlm olarak ise merkezi bilgisayarda CNC programlar veri taban mant ile tutan
ve bunlarn ynetimini salayan ve her tezgh ile olan iletiimi salayan protokolleri tutan
bir yazlm gereklidir.
PC olarak tanmlanan bilgisayarda btn CNC programlar bulunduran ve yneten
program alr. DNC hub olarak tanmlanan donanm PCnin seri portuna balanr ve
zerinde 8 adet RS232 port k vardr ve her bir port k bir CNC tezgha zel kalitede,
grltden
etkilenmeyen
kablolar
(RS232)
ile
balanr.
Opsiyonel olarak merkezi bilgisayar olarak adlandrlan bilgisayar ile CAM
(Computer Aided Manifacturing- Bilgisayar destekli retim) sistemi arasnda network

12

balants yaplarak, CAM sisteminde hazrlanan CNC programlar dorudan tezghlara

yklenebilir.

ekil 2.1: Tezgaha veri aktarlmas

2.2. CNC Frezeden Bilgisayara Program Aktarma

CNC freze tezghndan bilgisayara veri aktarlrken disket src destekli tezghlarda
disket src kullanlabilir. Ama byk lde karlkl veri transferinde DNC
kullanlmaktadr.
Yazlm olarak ise merkezi bilgisayarda CNC programlar veri taban mant ile tutan
ve bunlarn ynetimini salayan ve her tezgh ile olan iletiimi salayan protokolleri tutan
bir yazlm gereklidir.
Bu yazlm sayesinde tezghtan aktarlan program zerinde ilemler yaplabilir.

13

UYGULAMA
FAALYET
UYGULAMA
FAALYET
LEM BASAMAKLARI

NERLER

Program tezghn kontrol panelinde

giriniz.

Program
DNC
yardm
bilgisayardan gnderiniz.

Tezgh kontrol panelinde program

test ediniz.

Bilgisayar ortamnda program test

ediniz.

Program kontrol panelinde yazarken

kesici
boyu,
kesici
numaralandrlmas gibi zellikleri
ayarlaynz.

Bilgisayar
ortamnda
ayarlamalar yapnz.

Kontrol edilen program tezgha DNC

yardm ile RS232 kablosunu
kullanarak aktarnz.

Program bilgisayara yaznz.

Yazlan
program
kontrol ediniz.

simlasyonda

Aktarma
programnda
ayarlamalar yapnz.

Kontrol edilen
aktarnz.

program

gerekli

tezgha

14

ile

gerekli

LME
DEERLENDRME
LME
VEVE
DEERLENDRME
Aadaki doru-yanl seenekli sorular cevaplaynz.
1.

Tezgha program aktarmak iin, kontrol panelinden kullanc tarafndan program

yazlamaz.
A)D

2.

DNC tezgha program aktarmak iin kullanlan en hassas yntemdir.

A)D

3.

B)Y

RS232 kablolar grltsz veri iletirler.

A)D

5.

B)Y

RS232 kablosu program iletmek iin kullanlmaktadr.

A)D

4.

B)Y

B)Y

CAM bilgisayar destekli retim anlamna gelir.

A)D

B)Y

Cevap anahtar modl sonundadr.

DEERLENDRME
Cevabnz cevap anahtaryla karlatrnz ve yanl veya yapamadnz ksmlar
kontrol ediniz. Yanl veya yapamadnz konularla ilgili renme ve uygulama
faaliyetlerini tekrarlaynz.

15

RENME FAALYET-3
RENME FAALYET-3
AMA
CNC tezgh alarm mesajlarn anlayabilecek ve sorunlar giderebileceksiniz.

ARATIRMA

Blgenizde bulunan sanayi kurulularnda kullanlan CNC tezghlarn

aratrnz.

nternet sitelerinden CNC tezgh reten firmalar inceleyiniz.

3. BAST CNC TEZGH ALARM

MESAJLARINI ANLAMAK VE SORUNU
GDERME
3.1. CNC Frezede Alarm Mesajlarn Okumak ve Anlamak
CNC tezgh ve sistemleri normal tezghlara oranla karmak bir yapya sahiptir. Byle
bir yapya sahip tezghlarda hata yapmamak iin gvenlik nlemlerinin ileri seviyede
alnmas gerekir. CNC freze tezgh tamamen kapaldr. i balamak iin srgl kaps
bulunmaktadr. Kap kapanmadan tezgh almamaktadr. Bylelikle gvenlik salanm
olur. Programda ve ayarlarla ilgili meydana gelen hatalar unlardr.

3.1.1. Geometrik Hatalar

Bu hatalar eksenel hareketlerle ilgilidir. Hareket ekseninin tantlmamas (G00 X100
Y8), hedef noktann deerinin girilmemi olmas, ilenecek paradaki llerin dzgn
alnmamas, ondalk deerlere dikkat edilmemesi bu hatalardandr. (G00 X10.5)
Hatal komut satr

Doru komut satr

G00 X100 Y8

G00 X100 Y80

G00 X10.5

G00 X105
Tablo 3.1: Geometrik hatalar

Burada tezgh alarm vermez. Programc test ederken hatay fark edip dzeltmelidir.

16

3.1.2. Teknolojik Hatalar

Programcnn, bir programn ierisinde yanl CNC kodlar kullanmasndan
kaynaklanan hatalardr. Kesicinin X, Y ve Z eksensel hareketleri dndaki hatalardr. l
sisteminin tantlmamas, tezgh milinin dndrlmemesi, ilerleme deerinin girilmemi
olmas bu hatalardan bazlardr.
Hatal komut satr

Doru komut satr

G101 X100 Y8

G01 X100 Y80

G96 M03;

G96 S120 M03;

Tablo 3.2: Teknolojik hatalar

3.1.3. n hazrlk (ayar) Hatalar

Kesici takmlarla ilgili ap, boy, u yarap vb. bilgilerin kontrol nitesine
girilmesinde ya da program sfr noktasnn tezgh zerinde belirlenmesi aamasnda yaplan
hatalardr. Eer kesici takm bilgilerinde ya da program sfr noktasnn belirlenmesinde hata
yaplrsa program hata verecektir.

3.2. CNC Frezede Oluan Sorunu Gidermek

Geometrik hatalarn tespit edilmesi zordur. Program satr arttka da iyice zorlar. Bu
durumda program test aamasnda hatal ise dzeltilmelidir. Teknolojik hatalarn
dzeltilmesi kolaydr. Kontrol nitesi hatal satr ileme sokmaz, hata mesaj verir. Bu tr
hatalar programc test aamasnda iken dzeltebilir.
Ancak kontrol nitesinin dzeltemeyecei teknolojik hatalar da vardr. rnein saat
ynnde dairesel hareket (G02) komutu yerine saat tersi ynnde dairesel hareket (G03)
komutu kullanlabilir. Bu hata test aamasnda iken dzeltilmelidir.
Bu hata kodlar kullanlan tezgha gre deiebilir. Tezghn kataloguna baknz.
Ayn zamanda i parasnn emniyetli ekilde balanlmad durumlarda ayna skl deil,
mesaj gelir ve kullanc uyarlr.
Tezgh sistemi iin gerekli olan basnl hava yetersiz olduunda kullanc hem uyar
mesaj ile hem de yanp snen kla uyarlr. Tezghn ya seviyesi ve kesme svs
seviyesini kontrol ediniz. Seviyelerde dklk tespit edildii zaman tezgh kullancy
uyaracaktr. Uyarlar dikkate alnmaldr. ok acil durumlarda tezgh kontrol paneli zerinde
olan acil durdurma dmesi kullanlr. Bu dmeye basld zaman tezghn tm
fonksiyonlar durur.

17

UYGULAMA
FAALYET
UYGULAMA
FAALYET
LEM BASAMAKLARI

NERLER

Basit CNC tezghlarnda bulunan

alarm seeneklerini tanmlaynz
Tezghn ya seviyesi alarm
Tezghn kesme svs seviyesi alarm

Alarmlar kaldrnz.

e balamadan nce tezghn ya

seviyesini kontrol ediniz.
Tezghn
ediniz.

kesme

svsn

kontrol

Acil dmesine basnz.

Alarmlarn kaldrlmasnn tezgha

zarar vereceini unutmaynz.

Tezghn ilgili kataloguna baknz.

18

LME
VEVE
DEERLENDRME
LME
DEERLENDRME
Aadaki doru yanl seenekli sorular cevaplaynz.
1.

Geometrik hatalar saysal verilerle ilgilidir.

A)D

2.

lerleme deeri teknolojik hata deildir.

A)D

3.

B)Y

G kodunu yanl yazmak n hazrlk hatasdr.

A)D

5.

B)Y

X7.5 olan bir deerin X75 yazlmas teknolojik bir hatadr.

A)D

4.

B)Y

B)Y

Uyar mesajlarn kapatmak ilerin yetimesi asndan uygun bir yntemdir.

A)D

B)Y

Cevap anahtar modl sonundadr.

DEERLENDRME
Cevabnz cevap anahtaryla karlatrnz ve yanl veya yapamadnz ksmlar
kontrol ediniz. Yanl veya yapamadnz konularla ilgili renme ve uygulama
faaliyetlerini tekrarlaynz.

19

MODL DEERLENDRME
MODL DEERLENDRME
Aadaki doru-yanl seenekli sorular cevaplaynz.

1.

Tezgha program aktarmak iin disket src kullanlabilir.

A)D

2.

M98 komutu alt program sonlandrr.

A)D

3.

B)Y

G101 X50 Z12 F0.5; komut satrndaki G kodu hatas teknolojik bir hata
deildir.
A)D

6.

B)Y

Alt programlama ayn zelliklerden birden fazla olan ilemler iin uygulanr.
A)D

5.

B)Y

M98 formatndaki N satr numarasdr.

A)D

4.

B)Y

B)Y

Tezgh kontrol panelinden program yazlabilir.

A)D

B)Y

Cevap anahtar modl sonundadr.

20

PERFORMANS
DEERLENDRME
PERFORMANS
DEERLENDRME
Aadaki llere gre CNC programn yaznz.
Kanallar 10 mmlik parmak freze aks ile ilenecektir. lem tekrarland iin alt
program yaznz.

Devir says olarak 1000dev./dak. alnz.

Aadaki performans testi ile modlle kazandnz yeterlilii lebilirsiniz.

DEERLENDRME KRTERLER
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Evet

Hayr

Paray dzgn balayabildiniz mi?

G00 kodunu kullanabildiniz mi?
G01 kodunu kullanabildiniz mi?
Koordinat deerlerini hesaplayabildiniz mi?
Soutma svsn kullandnz m?
lerlemeyi hesaplayabildiniz mi?
M98 kodunu kullanabildiniz mi?
M99 kodunu kullanabildiniz mi?
Tezgh kontrol panelinde test ettiniz mi?
Gvenlik kurallarna uydunuz mu?

Sorulara verdiiniz cevaplar ile deerlendirme kriterlerini karlatrnz. Modln

deerlendirilmesi sonucunda eksik olduunuz konular yeniden tekrar ederek eksik
bilgilerinizi tamamlaynz. Hayr, cevaplarnz bir daha gzden geiriniz. Kendinizi yeterli
grmyorsanz modl tekrar ediniz. Kendinizi yeterli gryorsanz bir sonraki modle g
emek iin retmeninize bavurunuz.

21

CEVAP ANAHTARLARI
CEVAP ANAHTARLARI
RENME FAALYET-1 CEVAP ANAHTARI
1

RENME FAALYET-2 CEVAP ANAHTARI

1

RENME FAALYET-3 CEVAP ANAHTARI

1

22

MODL DEERLENDRME CEVAP ANAHTARI

1

23

KAYNAKLAR
KAYNAKLAR

GLESN, Mahmut. CNC Freze ve Freze Tezghlarnn Programlanmas,

Ankara, 1997.

GLESN,

Mahmut.

Abdulkadir.

GLL,

zkan.

AVCI

Gkalp,

AKDOAN,. CNC Freze ve Freze Tezghlarnn Programlanmas, Asil

Yayn Datm, Ankara, 2005.

BACI, zel. CNC Teknik, Melisa Matbaaclk, stanbul, 2000.

AKBA, mit. CNC Fanuc programlama, yaynlanmam GTEF lisans

bitirme tezi, Ankara, 1998.

ARSLAN, Hamit. CNC Teknik, Saray Matbaaclk, Ankara, 2003.

ARSLAN, Hamit. CNC Teknik, MEB, stanbul, 2004.

Sanita A.., Fronteir-L Programlama Kitab, ubat, 1995.

GREL A. Hakk, Siemens ve Fanuc Kontroll Freze Tezghlar ve

Programlanmas. Kosgeb, Ankara, 1998.

24