10 Dna Yaps Ve Analizi

(Kaynak: Genetik Kavramlar,
Prof. Dr. Bekta TEPE

Klug, Cummings & Reece)
DNA YAPISI ve ANALZ
1
Blm kavramlar
Baz virslerin dnda, yeryzndeki btn organizmalarn

genetik materyali DNA'dr.
Watson-Crick modeline gre, DNA sa-el ikili sarmal

biiminde bulunur.
kili sarmaln zincirleri, tamamlayc (komplementer,

elenik) azotlu baz iftleri arasndaki hidrojen balar ile
birbirine tutunur.
2
Blm kavramlar
Genetik bilginin depolanmasn ve ifade edilmesinin

temelini salayan olgu DNA'nn yapsdr.
RNAnn DNA ile ok fazla benzerlii bulunur, ancak RNA

tek zincir halindedir.
Baz virslerin genetik materyali RNA'dr.
3
Genetik bilgi
Mantksal olarak dnldnde, genlerde, bir sonraki

kuaa aktarldnda soyun biimini ve zelliklerini
etkileyen bir eit bilgi bulunmaldr.
Buna genetik bilgi denir.
4
DNA canllarda genetiin temelini

nasl oluturur ?
1944'e kadar, kromozomlardaki hangi kimyasal bileenin

genleri ve genetik materyali oluturduu ak deildi.
Kromozomlarn nkleik asit ve protein bileenlerine sahip

olduu bilindiinden, her ikisi de genetik materyal
olabilirdi.
1944'de DNA'nn kaltma ait bilgiyi nkleik asidin tad,

deneysel olarak kantlanmtr.
5
DNA canllarda genetiin temelini

nasl oluturur ?
James Watson ve Francis Crick'in DNA moleklnn

ilevinin daha kolay anlalmas iin, nce yapsnn
aydnlatlmas gerektii ngrsnn doruluu ortaya
kmtr.
Bu blmde, nce DNA'nn genetik materyal olduuna

dair bulgular gzden geirilecek ve sonra yapsnn
aydnlatlmas tartlacaktr.
6
Genetik materyal drt zellie sahiptir
Bir molekln genetik materyal olarak

davranmas iin drt zellii bulunmaldr:
Kendini eleme (replikasyon)
Bilgi depolama
Bu bilgiyi ifade etme
Mutasyonla eitlenme (varyasyon)
7
Replikasyon
Genetik materyalin replikasyonu, btn canl

organizmalarn temel bir zelliidir ve hcre dngsnde
yer alr.
Genetik materyal replike olduktan sonra yavru hcrelere

eit olarak dalr ve her bir hcreye, orijinal genetik
materyal miktarnn yarsna sahip olacak ekilde
paylatrma yaplr.
Mitoz ve mayozun rnleri farkl olmasna ramen, her iki

ilem de, hcresel reme (reprodksiyon) ad altnda
toplanr.
8
Bilgi depolama
Tm kaltsal zellikler genetik bilgi ierisinde depolanr.
Hcrelerin ou DNA'nn tamamna sahip olduu halde,

belirli bir noktada bu genetik potansiyelin bir blmn
ifade ederler.
rnein, bakteriler belirli evre koullar karsnda birok

geni faaliyete geirir, durum deiince bu genleri kapatr.
9
Bilgi depolama
Genetik materyalin kimyasal dili, bilgi depolarken, bilgiyi

yavru hcrelere ve organizmalara aktarrken bu grevi
yerine getirebilecek yetenekte olmaldr.
10
Genetik bilginin ifadesi

hcrede bilgi aknn
temelini oluturur.
Her bir mRNA zgl bir

genin rndr ve deiik
bir proteinin sentezine yol
aar.
11
Translasyon, rRNA ieren

ribozomlarda, tRNA'nn da
katlmyla gerekleir.
tRNA, mRNA'daki kimyasal

bilgiyi, proteinleri
oluturan amino asitlere
evirerek adaptr rol
oynar.
Bu ilemler, molekler
genetiin santral
dogmasn oluturur.
12
Genetik materyalin mutasyonla

eitlenmesi (varyasyon)
Mutasyonlar organizmalar arasnda ortaya kan yeni

eitliliin de kaynadr.
Mutasyonla meydana gelen deiiklik, transkripsiyon ve

translasyona yansr ve ilgili proteini etkiler.
13
Genetik materyalin mutasyonla

eitlenmesi (varyasyon)
Mutasyon eey hcrelerinde olursa, gelecek kuaklara

aktarlr ve zamanla populasyon ierisinde yaylr.
Kromozomlarn iinde ve kromozomlar arasnda yer alan

yeniden dzenlenmeleri de kapsayan genetik eitlilik
evrimin ham maddesidir.
14
Genetik materyale ilikin gzlemler
Genetik materyalin rol iin hem proteinler hem de

nkleik asitler balca adaylar olduu halde, genetikilerin
ou 1940'lara kadar proteinlere ans tanmtr.
Bu inan, faktrden kaynaklanmtr.
15
1. faktr
Proteinler hcrede bol bulunmaktadr.
Protein miktar farkl olmakla birlikte, hcrelerin kuru

arlnn %50'sini oluturur.
Hcrelerde fazla miktarda ve eitte protein bulunduu

iin bu proteinlerin bazlarnn genetik materyal olarak
ilev grebilecei dnld.
16
2. faktr
Bu faktr, nkleik asitlerin kimyasal yaplar ile ilgili olarak

kabul edilmi olan bir ngrdr.
DNA ilk olarak 1868 ylnda, svireli kimyac Friedrick

Miescher tarafndan allmtr.
17
2. faktr
Miescher, hcrelerin sitoplazmasndan ekirdekleri

ayrtrmay baarm ve bu ekirdeklerden nklein olarak
adlandrd, asidik bir madde elde etmitir.
Nkleinin fazla miktarda fosfor ierdiini fakat hi kkrt

iermediini gstermitir.
Bu zellik nkleini proteinlerden ayrmaktadr.
18
Tetrankleotid Hipotezi
Nkleik asitlerin, nkleotidler

denilen drt benzer yap tandan
olutuu gsterilmitir.
1910'larda, Phoebus A. Levene,

nkleotidlerin nkleik asitlerdeki
kimyasal yerleimini aklamak iin
tetrankleotid hipotezini
nermitir.
Basit drt nkleotid birimi, DNA'da

devaml tekrarlanmaktadr.
Drt nkleotidin orannn 1:1:1:1

olduu varsaylmtr.
19
Tetrankleotid Hipotezi
Tek kovalent bala bal

tetrankieotid yaps olduka
basittir.
Bu nedenle genetikiler,
genetik materyalden
beklenen byk miktarda
kimyasal farkll bu yapnn
salayamayaca
grndeydi.
Genetik materyale ait

speklasyonlarda proteinler
arlk kazanm ve nkleik
asitler geri planda kalmtr.
20
3. faktr
nc faktr, genetiin en aktif aratrma alanlar ile

ilgilidir.
Bu alanda elde edilen bulgulara gre proteinler, genetik

materyal olarak pasif bir biimde kabul grmtr.
Ancak 1940'lardan sonra Chargaff, birok organizma iin

1:1:1:1 orannn doru olmadn gstererek Levene'in
hipotezini rtmtr.
21
Transformasyon ile ilgili ilk almalar
Frederick, Diplococcus pneumoniaenin deiik birok

suunu kullanarak deneyler yapmtr.
Bunlarn bir ksm, baz omurgallarda (zellikle insan,

san) zatrre'ye neden olan virlant (hastalk oluturan)
sulard, bir ksm da avirlant (hastalk oluturmayan)
sulard.
Virlans, bakterilerin sahip olduklar polisakkarit kapsl

yaplar ile ilgilidir.
Virlant sularda kapsl bulunurken, avirlant sular

kapslszdr.
22
Griffithin transformasyon deneyi
Kapsll veya kapslsz olma

durumu, virlant ve avirlant sular
arasnda temel bir fark daha
yaratr.
ekilde grld gibi, agarl

kltr kabnda retildiinde
kapsll bakteri parlak-dz
koloniler, kapslsz bakteri sular
ise przl koloniler oluturur.
Bu durum sayesinde, standart

mikrobiyolojik kltr teknikleri ile
virlant ve avirlant sular kolayca
tanmlanabilir.
23
Serotipler
Diplococcusun her bir suu, serotipler olarak adlandrlan

dzinelerce deiik tipten biri olabilir.
Serotipin zellii, kaln ve yapkan kapsln polisakkarit

ieriinden kaynaklanr.
Serotipler immnolojik tekniklerle tanmlanr ve ounlukla

Romen rakamlar ile gsterilir.
24
Serotipler
Tip I ve II, Amerika'da zatrreye neden olan en yaygn

tiplerdir.
Griffith, genetik materyalle ilgili yeni kavramlara yol aan

deneylerinde tip II ve III' kullanmtr.
Griffith'in iki suunun zellikleri aada verilmitir.
25
Griffith deneyinin ayrntlar
Griffith, yalnz canl virlant

hcrelerin sanda zatrre
oluturabileceini yaplan dier
almalardan biliyordu.
Isyla etkisiz hale getirilen virlant

bakteriler sana enjekte
edildiinde zatrre
oluturmuyordu.
Griffith, bu kritik deneyinde canl

IIR (avirlant) hcrelerle, s ile
etkisiz hale getirilen IIIS (virlant)
hcreleri kartrarak sana
enjekte etti.
26
ki hcre tipi, tek bana

verildiinde san ldrmediine
gre, Griffith her iki hcrenin
birlikte verilmesinin (iftli
enjeksiyonun) san ldrmesini
beklemiyordu.
Ancak, be gn sonra, ift

enjeksiyon yaplan btn
sanlar ld.
27
l sanlarn kan analizleri, fazla

miktarda canl IIIS tipi (virlant)
bakterilerin bulunduunu
gstermitir.
len sanlarn kannda bulunan

IIIS bakteriler, polisakkarit kapsl
asndan, s ile ldrlm
hcrelerden elde edilen IIIS
suuna benziyordu.
Canl avirlant IIR bakterilerin

enjekte edildii kontrol sanlar
salklyd ve zatrre olmamt.
28
Griffithin bulgular
Griffith, s ile ldrlm IIIS bakterilerinin bir biimde, canl

avirlant IIR hcrelerinin virlant IlIS'lere dnmnden
sorumlu olduu sonucuna ulat.
29
Griffithin transformasyon prensibi
Griffith bu olay transformasyon olarak adlandrd.
Her ne kadar kapsl tek bana zatrreye neden

olmuyorsa da;
Transformasyonu gerekletiren ana maddenin

polisakkarit kapsln bir ksm ya da kapsl sentezinde rol
alan bir bileik olabileceini nerdi (transformasyon
prensibi).
30
Hangi molekl ?
Hangi molekln transformasyonda grev ald phesiz

kritik bir soruydu ?
31
Peki bu sonuca nasl varld !!!
Avery, MacLeod ve McCarty adl aratrmaclar,

transformasyon yapan maddeyi saf olarak elde ettiklerini
ve transformasyondan sorumlu molekln phesiz bir
biimde DNA olduunu bildirdiler.
Peki bu sonuca nasl vardlar ?
32
zolasyon (ayrtrma) deneyi
Avery, MacLeod ve McCarty , IIIS tipi virlant hcrelerin

byk lekteki (50-75 litre) sv kltrlerini balattlar.
Hcreler santrifj edildi, topland ve syla ldrld.
33
Homojenizasyondan
ve deoksi-kolat
deterjan (DOC) ile
birka ztleme
ileminden sonra,
transformasyon
potansiyeline sahip
olduu dnlen
znr sznty
elde ettiler.
Birka kloroform
ztlemesi ile protein
bu aktif ztten
uzaklatrld.
34
Polisakkaritler
enzimatik olarak
paralanp
uzaklatrld.
Son olarak, etanol

ktrmesiyle, tip
IIR avirlant
hcreleri
transforme
edebilecek ipliksi
bir kelek elde
ettiler.
35
zolasyon deneyi (sodyum

deoksiribonkleat)
Transformasyon kaynann DNA olduu aka kesinlik

kazand.
pliksi kelekte nce, "sodyum deoksiribonkleat" orann

yanstan azot/fosfor oranna bakld.
Bu kimyasal isim daha sonra DNA'y tanmlamak iin

kullanlmtr.
36
Enzim muamelesi (RNase)
Sonucun gvenilir olmas asndan rn; tripsin,

kimotripsin ve ardndan ribonkleaz (RNase) ile muamele
edildi.
Bylelikle muhtemel protein ve RNA kalntlar ortamdan

uzaklatrlm oldu.
Ancak, transformasyon aktivitesi hala vard.
37
Enzim muamelesi (DNase)
Deoksiribonkleazn (DNase) kullanlmas ile rnn

transformasyon aktivitesini kaybettii gsterildi.
Artk, aktif ve transformasyondan sorumlu olan maddenin

DNA olduuna karar verildi.
38
Deneysel dayanak ?
Transformasyon maddesinin RNA ya da protein deil de

DNA olduu sonucuna varlmasnn deneysel dayana
nedir ?
39
Hershey-Chase deneyi
DNAnn genetik materyal olduunu destekleyen ikinci

nemli bulgudur.
Bu bulgu, Escherichia coli bakterisinin, konaks olan T2

bakteriyofaj ile enfeksiyonu almalarndan elde
edilmitir
40
Litik dng
Faj, bakteri hcresinin

yzeyine yapr ve fajn
baz bileenleri bakteri
hcresine girer.
Bu enfeksiyon
basamandan sonra, viral
bilgi konaknn hcresel
ileyiini "komuta eder'' ve
faj remeye balar.
41
Litik dng
Ksa srede birok yeni faj

ortaya kar ve bakteri
hcresi paralanarak (lizis)
yeni oluan virsier ortama
salnr.
Bu ileme litik dng denir.
42
Deneysel veriler
1952'de Aifred Hershey ve Martha Chase, faj remesini

aydnlatmak iin bir deney gerekletirmilerdir.
Deneyde, faj proteini ve nkleik asidinin reme ileminde

birbirlerinden bamsz ilevleri olduunu aka ortaya
koymutur.
Hershey ve Chase u verilere sahipti:
43
Deneysel veriler
T2 fajlar yaklak %50 protein ve %50 DNA iermektedir.
Enfeksiyon, fajn kuyruk liflerinin bakteri hcresine

yapmas ile balamaktadr.
Yeni virsler, bakteri hcresinin iinde grlmektedir.
44
32P ve 33S
Hershey ve Chase,
enfeksiyon srasnda
fajn molekler
bileenlerini izlemek
iin radyoaktif
izotop olarak 32P ve
33S'i kullanmlardr.
Yeni oluan fajlarda

32P bulunmu,35S ise
bulunamamtr.
45
Sonular yorumlayalm
Fajn protein klf

konak hcrenin
dnda kalmakta ve
yeni fajlarn
oluumunu
ynlendirememekte
dir.
Bunun aksine, faj

DNA's konak
hcreye girer ve
fajn remesini
ynlendirir.
46
Sonular yorumlayalm
Hershey ve Chase bu ekilde, T2 fajnda genetik

materyalin protein deil, DNA olduunu gstermilerdir.
47
Protoplastlar (sferoplastlar)
Enzim ile muamele edilen hcreler, deyim yerindeyse,

plak kalyordu ve dta snrlayc olarak sadece hcre
zar bulunuyordu.
Bu yaplara protoplastlar (ya da sferoplastlar) ad

verilmektedir.
48
Protoplastlar (sferoplastlar)
Hcre duvar yokken, virsn enfeksiyonu balatmas iin

yapsal btnle gereksinim duyulmamaktadr.
Virsn d protein klf, salam hcre duvarndan DNAnn

hcreye girii iin gereklidir.
Fakat sferoplastlar kullanldnda enfeksiyon iin bu klf

nemsizdir.
49
Transfenksiyon deneyi
George Guthrie ve Robert Sinsheimer, 1960'da yapt

deneylerde X174 bakteriyofajndan DNA saflatrdlar.
Kk bir faj olan X174'n, 5386 nkleotit ieren tek iplikli

halkasal DNA's vardr.
Saflatrlan faj DNA's E. coli protoplastlarna ilave

edildiinde, tam bir yapsal btnle sahip olan X174
bakteriyofajlar elde edilmitir.
50
Transfenksiyon deneyi
Bu deneyle, olgun virs retimi iin X174 DNA'snn tek

bana btn gerekli bilgiyi tad kesin olarak
gsterilmitir.
Sadece viral nkleik asit kullanlarak balatlan bu

enfeksiyon ilemine transfeksiyon denir.
Bu verilerle DNAnn genetik materyal olduu sonucu

bylece daha da glenmitir.
51
karyotlarda DNA
Yaplan almalarda DNAnn karyotlarda genetik

materyal olduu kavram, dorudan ve dolayl kantlarla
desteklemektedir.
Dolayl kant: DNAnn dalm
Dolayl kant: Mutasyon oluturma (mutagenez)
Dorudan kant: Rekombinant DNA almalar
52
DNAnn dalm
Genetik materyal, ilev grd yerde, yani ekirdekte,

kromozomun bir paras olarak bulunmaldr.
Bu kritere hem DNA hem de protein uymaktadr.
Ancak, protein sitoplazmada da yksek oranda

bulunurken, DNA bulunmamaktadr.
53
DNAnn dalm
DNA, sadece genetik ilev gsteren yerlerde bulunur.
Proteinlere ise hcrede her yerde rastlanr.
Bu gzlemlere gre, genetik materyal proteinden ziyade

DNAdr.
54
DNAnn dalm
DNA miktar ile kromozom takmnn says arasnda yakn

bir balant vardr.
Proteinler iin, eey hcrelerinde ve diploid hcrelerde

byle bir tutarl balant gzlenmez.
Bylece, bu bulgular, karyotlarda proteinlerin deil

DNAnn genetik materyal olduunu daha da ayrntl
olarak kantlamaktadr.
55
Mutasyon oluturma (Mutagenez)
Mor tesi k (UV), genetik

materyalde mutasyonlar uyaran
eitli etkenlerden biridir.
Her bir dalga boyunun etkinlii,

meydana gelen mutasyon says
ile llr.
Mutasyon sklna kar dalga

boyu grafie aktarldnda, UV
nn mutajenik ajan olarak
aksiyon spektrumu elde edilir.
56
Bu aksiyon spektrumu, genetik

materyal olduundan phe
edilen molekln absorpsiyon
(emilim) spektrumu ile karlatrlr.
57
UV nn en mutajenik olduu
dalga boyu () 260nmdir
(nanometre).
Hem DNA hem de RNA, UV

bu dalga boyunda emer.
58
Proteinin ise en kuvvetli

absorbsiyonu 280 nmde gsterir.
DNA iin bu dalga boyunda

nemli bir mutajenik etki
grlmez.
Bu dolayl kant da, genetik

materyalin nkleik asit olduunu
destekler.
59
Rekombinant DNA almalar
En gl kant, molekler analizlerin uyguland

rekombinant DNA teknolojisinden elde edilmitir.
Bu yntemde karyotik organizmalarn zel gen

blgelerine ait DNA segmentleri ayrtrlarak, bakteri
DNA's ile birletirilmitir.
60
Rekombinant DNA almalar
Byle bir kompleks bakteri hcresine yerletirilip, genetik

ifadesi izlenebilir.
Bu tr bir karyotik DNA'nn rn olan karyotik proteinin

bakteri hcresindeki varl, bu DNA'nn bakteri hcresinde
sadece var olmadn, ayrca ilevsel olduunu da
gsterir.
61
RNA baz virslerde genetik materyal

olarak grev yapmaktadr
Baz virslerde DNA yerine RNA bulunur.
1956'da, ttn mozaik virsnden (TMV) saflatrlan RNA,

ttn yapraklarna bulatrldnda, virsn neden olduu
karakteristik lezyonlar olumutur.
Birazdan anlatlacak olan deney ile, bu virsn genetik

materyalinin RNA olduu sonucuna varlmtr.
62
Conrat-Singer deneyi
Heinz Fraenkel-Conrat ve B.Singer, TMV ve Holmes ribgrass

(HR) viral sularndan RNA ve klf proteinlerini izole
etmilerdir.
63
Daha sonra, bir suun RNA's ile dier suun protein klfn
kartrarak "melez" (hibrit) virsler elde etmilerdir.
64
Bu melez virsler ttn yapraklarna bulatnda,

lezyonlar, yeniden yaplanm olan virsn RNA'sna gre
olumutur.
65
Bylece, bu virslerde RNAnn genetik materyal olduu

sonucu ortaya kmtr.
66
Norman R. Pace ve Sol Spiegelman
1965 ve 1966'da, bu aratrmaclar, Q fajndan RNAnn

ayrtrlp, in vitro replike edilebileceini gstermilerdir.
Replikasyon, RNA replikaz denilen bir enzime baldr.
67
Norman R. Pace ve Sol Spiegelman
RNA, virsn replikasyonu iin gerekli olan btn

bileenlerin sentezini ynlendirerir.
Dolaysyla RNA, bu fajlarda genetik materyal olarak

fazlasyla yeterlidir.
68
Retrovirsler
RNA tayan bir grup virs tipidir.
Bunlarda replikasyon olaan ddr.
69
Retrovirsler
Konak hcreyi enfekte ettikten sonra DNA sentezine kalp

grevi grmesi iin kendi RNAlarn kullanrlar.
RNAdan DNA sentezini salayan bu srete grev alan

enzim revers transkriptazdr.
Oluan bu cDNA, konak genomuna katlabilir ve konak

genleri ifade edildiinde cDNA da ifade edilir.
AIDS hastalna neden olan virsler RNA virsleridir.
70
Nkleik asit kimyas
DNAnn yapsn kavramak iin nkleik asit kimyasn

bilmek gerekir.
71
Nkleotidler
DNA nkleik asittir ve nkleotidler, btn nkleik asit

molekllerinin yap talardr.
Bazen mono-nkleotid olarak adlandrlan bu yapsal

birimler, bileeni ierir:
Azotlu baz,
Pentoz ekeri
Fosfat grubu
72
Nkleotidler
Azotlu bazlar iki eittir:

Prinler
Pirimidinler
Prinler: adenin ve guanin
Pirimidinler: sitozin timin ve urasil
73
Riboz / Deoksiriboz
Nkleik aside adn veren, tad pentoz ekerdir.
Ribonkleik asitlerde (RNA) riboz, deoksiribonkleik

asitlerde (DNA) deoksiriboz bulunur.
74
Riboz / Deoksiriboz
Her karbon atomu sl numaralarla gsterilir (C-l', C-2' gibi)
Riboz ile karlatrldnda, deoksiribozda C-2' pozisyonunda

hidroksil grubu yerine hidrojen atomu bulunur.
Bu ekilde C-2' pozisyonundaki hidroksil grubunun varl, RNA'y

DNA'dan ayrr.
75
Nkleozid / Nkleotid
Bir molekl eer prin ya da pirimidin baz ve riboz ya da

deoksiriboz ekeri ieriyorsa, bu kimyasal birime nkleozit
denir.
Nkleozite fosfat grubu taklrsa, nkleotit olarak adlandrlan

molekl oluur.
76
Di-fosfatlar ve tri-fosfatlar
Nkleotidler, nkleozid monofosfat (NMP) olarak da

tanmlanrlar.
Bir ya da iki fosfat ilavesi ile, srasyla, nkleozid difosfatlar

(NDP) ve nkleozid trifosfatlar (NTP) oluur.
77
ATP / GTP
Terminal fosfat grubunun karlmas ya da ilavesiyle

byk miktarda enerji oluumu sz konusu olduu iin
adenozin trifosfat (ATP) ve guanozin trifosfat (GTP) hcre
biyoenerjitiinde ok nemlidir.
ATP ve GTP genetik ilemler de dahil birok hcre

faaliyetinde kullanlr.
78
Polinkleotidler
ki mononkleotid arasnda kurulan ba yapsnda, iki ekere

bal fosfat grubu yer alr.
Oluan ba, fosfodiester badr.
ki nkleotid birletiinde bir dinkleotid; nkleotid

birletiinde bir trinkleotid oluturur.
Yaklak 20 nkleotid ieren ksa zincirlere oligonkleotid

denir.
Daha uzunlar polinkleotid olarak adlandrlr.
79
Levenenin yanll
Yaplan aratrmalar sonucunda, Levene'nin

tetrankleotid hipotezinin yanl olduu ortaya konmutur.
DNA'da drt bazn mutlaka e molar miktarlarda

bulunmas gerekmedii gsterilmitir.
80
Levenenin yanll
DNAnn molekl arlnn I06-I09 dalton arasnda olduu

bulunmutur.
Bu deer, tetrankleotid olamayacak kadar byktr.
Bugn gerek olan, DNAnn ok uzun bir polinkleotid

zincirine sahip olduudur.
81
DNAnn olaanst eitlilii
Uzun polinkleotid zincir yaps, DNAnn bir genetik bilgiyi

depolayabilme kapasitesini aklamaktadr.
Bu uzun zincirdeki her bir nkleotid pozisyonu, drt

nkleotidden herhangi biri tarafndan igal edilirse,
olaanst eitlilik ortaya kar.
rnein, sadece 1000 nkleotid ieren bir polinkleotid

iin, her birinin dizilimi dierinden farkl olan 41000 deiik
yap oluturulabilir.
82
DNAnn ilevini kavramann anahtar
Polinkleotit zincirleri, genetik materyal olarak rol oynayan

DNA'y oluturmak zere nasl dzenlenmilerdir ?
83
Watson ve Crick'in nerileri
Watson ve Crick'in, DNAnn yaps ile ilgili nermede

bulunurken balca iki kaynaktan gelen bilgileri
kullanmlardr:
Hidroliz edilmi DNA rneinin baz kompozisyon analizi
DNA'nn X-n krnm almalar
84
Erwin Chargaffn almalar
Herhangi bir trde, DNA'daki adenin bazlarnn miktar,

timin bazlarnn miktar ile orantldr.
Guanin bazlarnn miktar ise sitozin bazlarnn miktar ile

orantldr.
Ayrntl bilgi iin bir sonraki slaytta yer alan tabloya

baknz.
85
86
Erwin Chargaffn almalar
Tablodaki oranlara gre, prinlerin (A+G) toplam

pirimidinlerin (C+T) toplamna eittir.
C + G yzdesinin, A + T yzdesine eit olmas gerekmez.
ki deer arasndaki oran trlere gre byk deiiklikler

gsterir.
87
Chargaffn ulat sonular
Veriler "bilmece" iin ilk ipularn salamtr.
Ayrca, drt bazn eit miktarda bulunduunu savunan

tetrankleotid hipotezi de rtlmtr.
88
X- n krnm analizi
DNA zincirleri X-n bombardmanna tutulduunda,

molekln atomik yapsna gre nlar salr.
Salm profili (difraksiyon), fotoraf filmi zerinde lekeler

halinde belirir.
Bylelikle molekldeki dzenli yaplar ve genel grnm

dikkatle incelenir.
Bu olay X-nm krnm olarak bilinir.
89
X- n krnm analizi
Wiliam Astbury, DNA'da 3.4

angstrom () aralklarla
tekrarlayan dzenli bir yap
saptamtr.
Rosalind Franklin DNAnn bir

eit sarmal yapda olduunu
ileri srmtr.
Ancak, aratrc kesin bir

model nerememitir.
Pauling, DNAnn l sarmal

yapda olduu eklinde yanl
bir neri getirmitir.
90
Watson-Crick modeli
ki uzun polinkleotit zinciri,

bir merkez eksen etrafnda
kvrlarak, sa-el ikili sarmal
yapsn oluturur.
ki zincir birbirine anti-

paraleldir.
Yani, zincirlerin C-5' C-3'

ynelimi birbirine gre
terstir.
91
Watson-Crick modeli
Her iki zincirin bazlar

dzlemsel yapdadr ve
dzlemleri eksene diktir.
Bazlar, aralarnda 3.4 (0.34

nm) mesafe olacak ekilde
birbiri ardna "istiflenir" ve
sarmaln iinde yer alr.
Kar zincirlerdeki azotlu

bazlarla, hidrojen balar ile
balanarak eleirler.
DNA'da sadece, A = T ve G
= C elemesi mmkndr.
92
Watson-Crick modeli
Sarmaln her bir tam bir

dn 34 (3.4 nm)'dir.
Her bir zincirde bir dnte

10 baz yer alr.
Ana eksen zerinde daha

geni olan byk (majr)
oluklar ve daha dar olan
kk (minr) oluklar yer
alr.
Sarmaln ap 20 (2
nm)'dur.
93
Baz elemesi
Baz-elemesi, modelin genetik adan en nemli

zelliidir.
ki zincirin anti-paralel doas ikili sarmal modelinin kilit

noktasdr.
Zincirin biri 5' ucundan 3' ynne uzanrken dieri 3'

ucundan 5' ynne uzanr.
94
Baz elemesi
Sa-el sarmalnn doasn

anlamann en iyi yolu, ayna
grnts olan sol-el sarmal ile
karlatrmaktr.
Sa el sarmalnn uzaydaki
konformasyonu, Watson ve
Crick'in elindeki verilere en iyi
uyan yapdr.
95
Spiral merdiven basama
Bu yapda yer alan her prinin (A ya da G) karsna bir

pirimidin (T ya da C) gelirse,
Sarmaln ap, X-n krnm almalar sonucu ne

srld gibi 20 (2nm) olmaktadr.
96
Tamamlayclk
zgl A = T ve G = C baz elemesi, tamamlayclk

(complementarity) kavramnn temelidir.
Bu terim, bazlar arasnda hidrojen balar ile salanan

kimyasal ilikiyi tanmlar.
97
Neden hesaba katlmad?
Neden baka baz elemeleri olas deildir ?
Watson ve Crick, A = G ve C = T baz elemesini hesaba

katmamlardr.
98
nk !!!
Watson ve Crickin ne srd elemeler, prin-prin ve

pirimidin-pirimidin arasndaki elemelerdir.
Bu elemede prin ve pirimidin halkalarnn byklne

bal olarak sarmaln ap baz ksmlarda 20 'dan byk
ve baz ksmlarda 20 'dan kk olacaktr.
99
nk !!!
Ayrca bu ekildeki baz elemesi ile oluan boyutlu

konfigrasyonda, yeterli sayda hidrojen ba oluturacak
uygun bir sralanma gereklemez.
A = G ve C = T baz elemeleri ise, her ne kadar prin-

pirimidin elemesi olsa da, ayn nedenden dolay kabul
edilmemitir.
100
Hidrojen ba
Hidrojen ba, kovelent ba ile bal bir hidrojen atomu ile

ortaklanmam bir elektron ieren dier bir atom
arasndaki zayf bir elektrostatik ekimdir.
101
Hidrojen ba
kili sarmaldaki bazlarn

konumuna gre;
Adenin timinle iki hidrojen ba
Guanin sitozinle hidrojen ba
yapar
Daha uzun sarmallardaki (iki

uzun polinkleotid zinciri)
binlerce ba, DNA ikili
sarmalndaki kimyasal kararll
arttrr.
102
Kimyasal dayankllk
Dayankllk salayan dier bir faktr de eksen boyunca

uzanan ekerler ve bazlarn dzenidir.
Watson-Crick modelinde, hidrofilik eker-fosfat iskeleti

eksenin dndadr ve her iki ksm da su ile iliki kurar.
103
Kimyasal dayankllk
Olduka hidrofobik azotlu bazlar sarmaln (eksenin) iinde

yatay biimde "istiflenmitir" ve bylece su ile temastan
korunmutur.
Bu molekler dzenlemeler sarmala nemli bir kimyasal

dayankllk salar.
104
DNAnn formlar
Deiik izolasyon koullarna

gre, DNAnn farkl
konformasyonel formlar
tanmlanmtr.
Watson ve Crick'in incelemelerini

yaptklar dnemde, DNA'nn iki
formu A-DNA ve B-DNA
bilinmekteydi.
Watson ve Crick'in analizleri,

Rosalind Franklin'in X-n krnm
almalar yapt DNA'nn B
formuna dayanmaktayd.
105
Tek-kristal X-n analizi
1950Ierde DNA almalar X-n krnm deneylerine

dayanmasna ramen, son yllarda yaplan
aratrmalarda tek-kristal X-n analizi kullanlmaktadr.
Eski almalarda znrlk 5 iken, tek-kristal X-n

krnmnda ise yaklak 1 'dur ve neredeyse atomik
znrle yakndr.
106
A-DNA / B-DNA
A-DNA imdi ayrntl olarak incelenebilmektedir.
A-DNA yksek-tuz ya da dehidrasyon koullarnda baskn

olan yapdr.
B-DNA ile karlatrldnda A-DNA daha sk bir yapdadr.
107
A-DNA / B-DNA
ap 23 olan sarmaln tam bir dnnde 9 baz ifti yer

alr.
A-DNA da sa-el sarmaldr ancak bazlarn ynelileri bir

miktar farkldr.
108
A-DNA / B-DNA
Bazlar sarmaln eksenine gre eik ve yatay olarak yer

deitirmitir.
Bu farklardan dolay, byk ve kk oluun grnm B-

DNA'dakine gre farkldr.
109
C-DNA
C-DNA, A-DNA ve B-DNAya gre daha yksek

dehidrasyon koullarnda izolasyon yapldnda grlr.
Sarmaln tam bir dnnde 9.3 baz yer alr.
Sarmaln ap 19 'dur.
110
D-DNA / E-DNA
Dier iki form olan D-DNA ve E-DNA, ieriinde guanin

bulunmayan DNA formlardr.
Sarmaln tam bir dnnde daha az baz ifti

bulunmakta olup bunlar srasyla 8 ve 7 bazdr.
111
Z-DNA
Z-DNA, DNA'nn bir baka

formudur.
Z-DNAnn ilgi ekici

konfigrasyonu sol el sarmal
olmasdr.
Sol el sarmaln ap 18 (1.8

nm)'dur.
112
Z-DNA
Her bir dnte 12 baz ifti yer alr

ve zikzak konfigrasyona sahiptir
(ad buradan kaynaklanr).
B-DNA'da bulunan byk oluk Z-

DNA!da neredeyse kaybolmutur.
113
P-DNA nedir ?
DNA yapay bir ekilde uzatlrsa, P-DNA denilen yeni ilgin

bir form daha alabilmektedir.
114
P-DNA / B-DNA karlatrmas
P-DNA modeli B formu ile karlatrldnda, daha uzun,

daha incedir ve B-DNA'da yzeyde bulunan fosfat
gruplar i ksmda yer ald iin olduka ilgin bir yapdr.
B-DNA'da sarmaln iinde yer alan azotlu bazlar, P-

DNA'da sarmaln d yzeyine daha yakndr.
B-DNA'da her bir dnte 10.4 baz bulunurken, P-DNA'da

bunun aksine 2.62 baz yer alr.
115
Replikasyonda ve transkripsiyonda
DNA formlar
Replikasyonda ve transkripsiyonda sarmaln zincirleri

almal ve DNA bu ilemlerde rol alan byk yapdaki
enzimlerle ve dier eitli proteinlerle ilikiye ak olmaldr.
DNAnn biimindeki deiikliklerin bu ilemleri

kolaylatrmas olasdr.
116
Deiik formlarn biyolojik nemi
zgn konformasyonlar, proteinler iin molekler tanma

noktalar oluturabilir.
Ancak deiik formlarn biyolojik nemi, bu formlarn canl

iinde varlnn aka gsterilmesiyle gerekleecektir.
117
RNAnn kimyasal yaps
Nkleik asitlerin ikinci eidi ribonkleik asit ya da RNA'dr.
RNA'da da nkleotid yap talar polinkleotid zincirlerini

meydana getirir.
RNA'da deoksiriboz yerine riboz ekeri, azotlu baz timin

yerine urasil bulunur.
118
RNAnn DNAdan en nemli fark !
RNAnn DNAdan en nemli bir fark, RNA'nn ounlukla

tek zincirli olmasdr.
119
RNAnn ift sarmal istisnas
Birincisi, RNA moleklleri, tamamlayc baz iftlerinin ikili

sarmal blgelerini oluturmak iin bazen kendi stlerine
katlanrlar.
kincisi, genetik materyali RNA olan baz hayvan

virslerinde RNA ikili sarmal olarak bulunur.
120
RNA eitleri
Genetik bilginin ifadesinde hcresel RNA molekl

ilevseldir: ribozomal RNA (rRNA), haberci RNA (mRNA) ve
tayc RNA (tRNA).
Bu molekller DNA'nn bir zincirinin tamamlayc kopyas

olarak transkripsiyon sonucunda sentezlenir.
121
RNAnn kalb
RNAnn nkleotid dizisi, sentezlendii kalp DNA'nn

deoksiribonkleotid dizisinin komplementeridir.
RNA'da timin yerine urasil bulunduu iin, transkripsiyonda

ve RNA baz elemesi srasnda, urasil adeninin eleniidir.
122
RNA karakterizasyonu
Aadaki tabloda, prokaryotik ve karyotik hcrelerde

bulunan RNA'nn balca formlarnn zellikleri verilmitir.
Deiik RNA'lar, merkezka alandaki kelmelerine ve

ierdikleri nkleotid says ile llen byklklerine gre
ayrt edilir.
123
kelme zellii molekln; younluu, ktlesi ve biimine

baldr.
Svedberg katsays(S) adl birimle llr.
Byk S deeri ounlukla molekln byk olduunu

gsterse de, balant dorudan deildir.
124
rnein, molekl arlndaki iki kat art S deerini iki kat

ykseltmez.
Bunun nedeni, molekln ktlesinin yan sra, byklnn

ve biiminin de kelme (S) hzn etkilemesidir.
Grdnz gibi, snf RNA'nn byklkleri ok farkldr.
125
DNA ve RNA aratrmalarnda birok

analitik yntem yararl olmutur
DNAnn genetik materyal olarak rol ve RNA'nn

transkripsiyon ve translasyondaki grevleri aydnlatlmtr.
Bu blmde, bu molekllerin incelenmesinde kullanlan

eitli yntemleri greceiz.
126
Ultraviyole nn sourulmas (UV)
Azotlu baz ieren herhangi bir molekl (rnein,

nkleozidler, nkleotidler ve polinkleotidler) UV
kullanlarak incelenebilir.
zellikle nkleik asitlerin yerleimi, ayrtrlmas ve

tanmlanmasnda nemlidir.
127
kelme Davran
Nkleik asit karmlar, eitli gradiyent santrifgasyon

ilemlerinden biri ile ayrtrlabilir.
Bu ekilde, nkleik asidin, gradiyentin hangi ksmnda yer

ald belirlenir ve bu fraksiyon ayrtrlarak daha ayrntl
incelenir.
128
Gradiyent santrifgasyon
Gradiyent fraksiyonlarn
ayr ayr alabilmek iin
tpn dibi delinerek
fraksiyonlar tek tek
tplerde toplanr.
Her birinin 260 nm'de

ultraviyole absorbans
llr ve rneklerin grafik
eklindeki profilleri
oluturulur.
129
Gradiyent santrifgasyon
Gradiyent santrifgasyonlar, molekllerin zeltideki

kelme davranlarna dayanr.
Nkleik asitlerin incelenmesinde iki tip gradiyent

santrifgasyon teknii uygulanr:
kelme (sedimentasyon) dengesi
kelme hz
130
kelme dengesi santrifgasyonu
kelme dengesi santrifgasyonuna bazen younluk

gradiyent santrifgasyonu da denir.
Karmdaki her bir bileenin younluu ile akan

younluk, o bileenin gradiyentini oluturulur.
Gradiyent fraksiyonlara ayrlabilir ve bileenleri ayrtrlr.
Uygun bir biimde kullanldnda, bu yntemle

younluklar ok az farkl DNA'lar yksek znrlkle
ayrtrlabilir.
131
kelme dengesi santrifgasyonu
Bu yntem, DNA'nn baz

kompozisyonuna ait bulgu
elde etmek iin
kullanlabilir.
Bu yntemi kullanarak,
deiik kaynaklardan elde
edilen DNA'larn molekler
tanmlamasn yapabiliriz.
132
kelme hz santrifgasyonu
kinci yntem olan kelme hz santrifgasyonu bir

analitik santrifjdr.
Molekllerin santrifgasyon srasndaki hareketleri, mor

tesi sourma optikleri ile izlenir.
Bylece "kelme hz" saptanabilir.
133
kelme hz santrifgasyonu
Bu yntemde kilit deikenler, incelenen molekllerin

ktlesi ve biimidir.
Genelde, ktle ne kadar fazla ise kelme hz o kadar

yksektir.
Ancak molekln biimi, srtnme direncini etkiler.
Bu nedenle, eit ktleli fakat deiik biimdeki iki molekl,

deiik hzlarda ker.
134
kelme hz ile molekl arl tayini
kelme yntemi molekl arlnn (MW) tayininde

kullanlabilmektedir.
allan molekln baz fiziksel ve kimyasal zellikleri

biliniyorsa, kelme hzndan molekl arl
hesaplanabilir.
135
Nkleik asitlerin denatrasyonu ve

renatrasyonu
kili sarmal DNA'nn denatrasyonu sonucu hidrojen

balar kopar.
Zincirlerin ayrlmas srasnda DNA'nn akkanl azalr, UV

absorpsiyonu ve denge younluu artar.
Is sonucu oluan denatrasyona bazen erime (melting)

denir.
136
Hiperkromik kayma
Istlan DNA zeltisinin UV absorpsiyonundaki art,

hiperkromik kayma olarak adlandrlr ve lm ok
kolaydr.
137
Erime profili
Erime srasnda, DNA'nn 260

nm'deki absorpsiyonu
(OD260) izlenir ve scakla
kar grafie geirilse,
DNA'nn erime profili elde
edilir.
Bu profilin ya da erinin orta

noktasna erime scakl (Tm)
denir ve DNA zincirinin
%50'sinin alm ya da
denature olduu noktay
gsterir.
138
Renatrasyon
Is ile denatre edilen DNA yavaa soutulursa,

tamamlayc zincirler arasndaki rastgele arpmalar
sonucu zincirler tekrar bir araya gelir.
Uygun scaklkta, zincirlerin ikili yapsn kazanmasn

salayacak ekilde hidrojen balar tekrar kurulur.
Souma zamanyla birlikte oluan dublekslerin (ikili sarmal)

says artacaktr.
139
Molekler hibridizasyon (melezleme)
Tekrar bir araya gelen tek zincirler, ayn nkleik asitten

kaynaklanmak zorunda deildir.
rnein, DNA zincirleri iki farkl organizmaya ait ise ve

aralarnda bir miktar baz tamamlaycl bulunuyorsa,
renatrasyon srasnda ift zincirli molekler hibritler oluur.
140
Molekler hibridizasyon (melezleme)
Bir sonraki slaytta, DNA ve bu DNA'dan sentezlenmi

RNA'nn birlikte bulunduu durum verilmitir.
RNA, tamamlaycs olduu tek zincirli DNA'y bulup onunla

birleecektir.
Bylelikle DNA:RNA ikilisi oluacak ekilde molekler

hibridizasyon gerekleir.
141
142
DNA blotlama
Hibridizasyon, zelti iinde ya da DNA'nn bir jele veya

bir eit zel filtreye bal olduu durumda gerekleebilir.
Bu tip filtreler eitli DNA blotlama ilemlerinde kullanlr ve

bu ekilde hibridizasyon, tamamlayc nkleik asit dizileri
iin prob grevi yapar.
143
Mikroarray analizi
Belirli bir DNA dizisi iin klonlanm binlerce genin tek bir
analizde btnyle taranmasn salar.
144
Floresan in situ hibridizasyon (FISH)
Sitolojik preparatlarda bulunan DNA'nn, hibrit oluumu

iin hedef olarak kullanlmasdr.
Bu yaklam, hibridizasyonu izlemek iin floresan problar

ile birlikte kullanldnda, floresan in situ (hcre ii)
hibridizasyon yntemi ya da ksaca ba harflerinden
oluan FISH adn alr.
145
Floresan teknii (FISH)

kullanarak, insan metafaz
kromozomlarnn in situ
hibridizasyonu yandaki ekilde
verilmitir.
Sentromerik DNA'ya zgl olan

prob, hibridizasyonun varln
sar floresan sinyali eklinde
ma ile gstermektedir.
Kromozomal DNA'nn propidium

iyodr ile zt boyanmas, krmz
floresans (may)
salamaktadr.
146
nsan kromozomlarnn
sentromerlerine zgl
DNAnn tanmlanmasnda
FISH'in kullanm
gsterilmektedir.
FISH tm kromozom setinin

iinde tek bir geni
saptayacak kadar hassastr.
zgl genetik bilgilere ev

sahiplii yapan kromozomal
blgelerin tanmlanmasnda
kullanlr.
147
Reasosiyasyon Kinetii ve Tekrarlayan

DNA
Tek bir kaynaktan elde edilen tamamlayc DNA

ipliklerinin, tekrar bir araya gelme (reasosiyasyon) hznn
lm, molekler hibridizasyon ynteminin bir uzantsdr.
Reasosiasyon kinetii olarak bilinir.
148

DNA
Birleme srasnda, tek iplikli DNA'lar rastgele birbirlerine

arparlar.
Eer DNAlar birbirinin tamamlaycs ise, kararl ikili sarmal

zincir oluur.
Tamamlayc deilse, tek iplikli DNA'lar baka DNA

fragmanlaryla karlamak zere serbest kalr.
Btn elemeler tamamlanana kadar ilem devam

eder.
149

DNA
DNA paralarnn reasosiasyon yzdesi, logaritmik

skalada, rnlerin C0larna ve t'ye kar grafie geirilir.
C0: Tek zincirli DNA'nn balangtaki konsantrasyonunun

bir litre nkleotiddeki mol cinsinden deeridir.
t: Genelde dakika olarak verilen zamandr.
150
Artan reasiasyon zaman
Her biri farkl genom byklne sahip, iki bakteriyofaj ya

da tek bakteriyel kaynaa ait DNA'lar karlatrlmaktadr.
Grlebildii gibi, genom bykl arttka, elde edilen

eriler gittike saa kaymaktadr.
Bu da, artan reasosiyasyon zaman demektir.
151
Byk genomda reasiasyon

karlatrmas
Daha byk genomlarda, reasosiyasyon dk hzda

meydana gelir, nk zgn DNA dizilerinin says fazla ise,
ilk elemeler daha uzun zaman alr.
152
Tekrarlanan DNA dizileri
Dana genomunda grlen hzl birleen ksmlar,

tekrarlanan DNA dizileri iermektedir.
Bu yorum, bu DNA ksmlarnn neden hzl birletiini

aklamaktadr.
153
Tekrarlanan DNA dizileri
Ayn dizinin oklu kopyalarnn elemeler yapmas ok

daha olasdr, bylece tek kopyas bulunan dizilere gre
bunlar daha hzl reasosiye olur.
zgn DNA dizilerinin says daha fazla olduu iin, dana

timus DNA's, E. coli'ye gre daha komplekstir ve tekrar
birlemesi daha uzun zaman alr.
154
Nkleik asitlerin elektroforezi
Bu blm, nkleik asitlerin incelenmesinde yetkin bir

teknik olan elektroforez ile bitireceiz.
Bu teknikle, farkl uzunluklardaki DNA ve RNA zincirlerine

ait paralar birbirinden ayrlabilir.
155
Elektroforez teknolojisi zellikle, ayn yk:ktle oranna

sahip, ancak farkl boyutlardaki molekl karmlarnn
ayrtrlmasnda ie yaramtr.
Poliakrilamit ya da agaroz jel gibi eitli gzenek

boyutlarnda hazrlanan ortamlarn kullanm ile bu iki
molekl birbirinden ayrlabilir.
156
Kk molekller byk molekllere gre jelde daha hzl

yol alr.
Ayrmn kilit noktas jel matriksine (gzeneklere)

dayanmaktadr.
Ayrntlar iin bir sonraki slayta baknz.
157
158
TEEKKRLER
Bu sunumun hazrlanmasndaki katklarndan dolay aada

isimleri verilen rencilerime teekkr ederim.
NUREN KARDELER
DERYA AKEK
RUKEN ERTRK
ZLEM GEN
BAHAR KARTAL
159

10 Dna Yaps Ve Analizi

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

10 Dna Yaps Ve Analizi

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

(Kaynak: Genetik Kavramlar,

Prof. Dr. Bekta TEPE

DNA YAPISI ve ANALZ

Baz virslerin dnda, yeryzndeki btn organizmalarn

Watson-Crick modeline gre, DNA sa-el ikili sarmal

kili sarmaln zincirleri, tamamlayc (komplementer,

Genetik bilginin depolanmasn ve ifade edilmesinin

RNAnn DNA ile ok fazla benzerlii bulunur, ancak RNA

Baz virslerin genetik materyali RNA'dr.

Mantksal olarak dnldnde, genlerde, bir sonraki

Buna genetik bilgi denir.

DNA canllarda genetiin temelini

1944'e kadar, kromozomlardaki hangi kimyasal bileenin

Kromozomlarn nkleik asit ve protein bileenlerine sahip

1944'de DNA'nn kaltma ait bilgiyi nkleik asidin tad,

DNA canllarda genetiin temelini

James Watson ve Francis Crick'in DNA moleklnn

Bu blmde, nce DNA'nn genetik materyal olduuna

Genetik materyal drt zellie sahiptir

Bir molekln genetik materyal olarak

Genetik materyalin replikasyonu, btn canl

Genetik materyal replike olduktan sonra yavru hcrelere

Mitoz ve mayozun rnleri farkl olmasna ramen, her iki

Tm kaltsal zellikler genetik bilgi ierisinde depolanr.

Hcrelerin ou DNA'nn tamamna sahip olduu halde,

rnein, bakteriler belirli evre koullar karsnda birok

Genetik materyalin kimyasal dili, bilgi depolarken, bilgiyi

Genetik bilginin ifadesi

Genetik bilginin ifadesi

Her bir mRNA zgl bir

Genetik bilginin ifadesi

Translasyon, rRNA ieren

tRNA, mRNA'daki kimyasal

Genetik materyalin mutasyonla

Mutasyonlar organizmalar arasnda ortaya kan yeni

Mutasyonla meydana gelen deiiklik, transkripsiyon ve

Genetik materyalin mutasyonla

Mutasyon eey hcrelerinde olursa, gelecek kuaklara

Kromozomlarn iinde ve kromozomlar arasnda yer alan

Genetik materyale ilikin gzlemler

Genetik materyalin rol iin hem proteinler hem de

Bu inan, faktrden kaynaklanmtr.

Proteinler hcrede bol bulunmaktadr.

Protein miktar farkl olmakla birlikte, hcrelerin kuru

Hcrelerde fazla miktarda ve eitte protein bulunduu

Bu faktr, nkleik asitlerin kimyasal yaplar ile ilgili olarak

DNA ilk olarak 1868 ylnda, svireli kimyac Friedrick

Miescher, hcrelerin sitoplazmasndan ekirdekleri

Nkleinin fazla miktarda fosfor ierdiini fakat hi kkrt

Bu zellik nkleini proteinlerden ayrmaktadr.

Nkleik asitlerin, nkleotidler

1910'larda, Phoebus A. Levene,

Basit drt nkleotid birimi, DNA'da

Drt nkleotidin orannn 1:1:1:1

Tek kovalent bala bal

Genetik materyale ait

nc faktr, genetiin en aktif aratrma alanlar ile

Bu alanda elde edilen bulgulara gre proteinler, genetik

Ancak 1940'lardan sonra Chargaff, birok organizma iin

Transformasyon ile ilgili ilk almalar

Frederick, Diplococcus pneumoniaenin deiik birok

Bunlarn bir ksm, baz omurgallarda (zellikle insan,

Virlans, bakterilerin sahip olduklar polisakkarit kapsl

Virlant sularda kapsl bulunurken, avirlant sular