1

BETONSKE KONSTRUKCIJE

TEMELJI OBJEKATA

Prof. dr Sneana Marinkovi

Doc. dr Ivan Ignjatovi

Semestar: V ESPB:
 2
Temelji objekata

1.1. Podela
1.2. Temelji samci
1.3. Temeljne trake
1.4. Temeljne grede
1.5. Temeljni rotilji
1.6. Temeljne ploe
1.7. Potporni zidovi
 3
1.1. Temelji objekata

Temelji prenose optereenja sa objekta na nosivo tlo i

odreenim elementima konstrukcije obezbeuju
oslanjanje sa ogranienim stepenom pomerljivosti
Izborom naina fundiranja obezbeuje se:
Da vrednost ukupnog sleganja objekta bude u odreenim
granicama,
Da se diferencijalna sleganja razliitih delova konstrukcije
svedu na najmanju moguu meru
Postoje dva naina fundiranja:
Plitko fundiranje,
Duboko fundiranje
 4
1.1. Temelji objekata

Plitko fundiranje:
Kvalitet tla u nivou kote fundiranja ispunjava uslov da je
sleganje objekta u dozvoljenim granicama

Varijante izrade plitko fundiranih temelja:

Temelji samci,
Temeljne trake,
Temeljne grede u jednom (kontragrede) ili dva pravca
(temeljni rotilji),
Temeljne ploe.
 5
1.1. Temelji objekata

Pod plitkim fundiranjem se podrazumeva i sluaj

fundiranja objekata na veoj dubini, na primer objekta
koji ima podzemne etae
 6
1.1. Temelji objekata

Duboko fundiranje:
Tlo odgovarajue nosivosti se nalazi na veim dubinama,
ispod slojeva tla loih geomehanikih karakteristika

Varijante izrade duboko fundiranih temelja:

ipovi,
Bunari,
Dijafragme...
 7
1.2. Temelji samci

Temelji samci mogu biti armirani i nearmirani:

Nearmirani temelji samci izvode se od nearmirane
masivne temeljne stope, nie marke betona u
odnosu na marku betona stuba
Na ovakvim temeljima se fundiraju centrino
pritisnuti, ili ekscentrino pritisnuti stubovi sa
relativno malim momentima savijanja
Dimenzije temelja se odreuju iz uslova da naponi
pritiska na tlo budu u doputenim granicama
 8
1.2. Temelji samci
Na spoju stuba sa temeljom, izvodi se armiranobetonski
jastuk istog kvaliteta kao i stub
Dimenzije jastuka se odreuju iz uslova da se naponi na
spojnici sa stopom svedu na doputene vrednosti napona
pritisaka za nearmirani beton
Rasprostiranje napona pritiska kroz jastuk je pod uglom od
45o
Iz jastuka se ostavljaju ankeri za nastavljanje armature stuba
 9
1.2. Temelji samci
Armiranobetonski temelji samci su znatno manje visine od
nearmiranih i fundiraju se na manjim dubinama
Centrino optereeni stubovi se fundiraju na temeljima
kvadratnog oblika
Ako su pored normalne sile optereeni i momentom savijanja,
temelji su pravougaonog oblika izdueni u ravni savijanja
 10
1.2. Temelji samci
Dimenzije temelja se odreuju iz uslova da naponi u tlu budu
u doputenim granicama:
V

N reakcija stuba u koju je uraunata i teina temelja, kao i

tla iznad temelja V
 11
1.2. Temelji samci
Dimenzionisanje temelja visina temelja i armatura:
Potrebna visina ( 40 cm)
Kruni

Kvadratni
 12
1.2. Temelji samci
Dimenzionisanje temelja visina temelja i armatura:
Potrebna armatura
 13
1.2. Temelji samci
Dimenzionisanje temelja visina temelja i armatura:
Centrisanje temelja

V
V

 14
1.2. Temelji samci
 15
1.2. Temelji samci
 16
1.2. Temelji samci
 17
1.3. Temeljne trake
Temelji u obliku traka koji se primenjuju za fundiranje
armiranobetonskih zidova ili zidova od opeke
Pravougaonog su poprenog preseka dimenzija bT x dT
 18
1.4. Temeljne grede
Ovaj tip temelja primenjuje se kada se dva ili vie stubova nalaze na
relativno malom rastojanju, takvom da bi i rastojanja izmeu temelja
samaca bila isuvie mala
Temeljnim gredama svodimo neravnomerno sleganje oslonaca na
minimum (deformabilno tlo male nosivosti)
Oblik poprenog preseka je obrnuta T greda
 19
1.4. Temeljne grede
irina ploe bT i duina prepusta c1 i c2 se odreuje iz uslova da napon
u tlu bude u granicama doputenih napona, i da se ostvari relativno
ravnomerna raspodela reaktivnog optereenja po duini grede
Ako zanemarimo uticaj konstrukcije iznad temelja, i ako je greda
velike krutosti, sprovodi se priblian proraun kao za statiki odreen
sistem u kom su poznate sile u stubovima i veliina reaktivnog
optereenja
 20
1.4. Temeljne grede

Taniji proraun se sprovodi analizom temelja kao

nosaa na elastinoj podlozi
Na ovaj nain se dobija realnija rapodela ekvivalentnog
optereenja
Statiki uticaji se odreuju iz uslova da su u izabranim
presecima izjednaene veliine sleganja tla i
deformacije nosaa
 21
1.4. Temeljne grede
 22
1.4. Temeljne grede
 23
1.5. Temeljni rotilji
Za velika koncentrisana optereenja, u sluaju ortogonalnog
rasporeda stubova, ekonominije reenje je projektovanje
armiranobetonskih greda u dva pravca temeljnih rotilja
Na ovaj nain dobija se kruta temeljna konstrukcija
 24
1.5. Temeljni rotilji
 25
1.6. Temeljne ploe
Vrlo pogodne ako konsruktivni sistem objekta ini kombinacija
armiranobetonskih zidova i stubova
Izrada oplate i armature je znatno jednostavnija nego kod
temeljnih rotilja
Temeljna ploa je ujedno i podna ploa objekta
Naponi na koti fundiranja su obino znatno ispod doputenih
Diferencijalna sleganja su obino u doputenim granicama
 26
1.6. Temeljne ploe
Ekonomina debljina ploe odreuje se iz uslova da ne dodje do
probijanja stuba kroz plou
Kada su stubovi optereeni velikim normalnim silama rade se
ojaanja temeljne ploe u zonama oko stubova
Ovakva ojaanja smanjuju potrebnu povrinu armature za
prihvatanje momenata savijanja u zoni stubova
 27
1.6. Temeljne ploe
 28
1.7. Potporni zidovi
Betonske ili armiranobetonske konstrukcije koje se projektuju da zadre masu
zemlje ili nekog drugog materijala na takvim mestima gde uslovi ne
dozvoljavaju da se ti materijali dre pod svojim prirodnim nagibom

Najee se primenjuju:
1. Nearmirani masivni potporni zidovi (a)
2. Konzolni amiranobetonski zidovi (b)
3. Zidovi sa sa kontraforima (c)
 29
1.7. Potporni zidovi
1. Proraun zidova
Aktivni pritisak tla:
z zapreminska teina tla,
h visina sloja tla iznad temelja zida,
- ugao unutranjeg trenja tla iznad zida.
 30
1.7. Potporni zidovi
est je sluaj da se na nasipu zida nalazi dodatno optereenje q,
koje poveava pritisak tla za isnos od:

Za presek 1-1 dobijamo Aa1:

 31
1.7. Potporni zidovi
Za presek 2-2 dobijamo Aa2:

Za presek 3-3 dobijamo Aa3:

Potrebnaje i armatura za skulpljanje i t

 32
1.7. Potporni zidovi
2. Proraun zidova sa kontraforima
Kontrafori u zavisnosti od odnosa visine h i razmaka kontrafora L
u statikom smislu predstavljaju:
AB kontinualne ploe koje prenose optereenje u jednom pravcu

Kontinualne krstasto armirane ploe

Oslonci takvih ploa su kontrafori sa bonih strana, odnosno

temeljna ploa sa donje strane
Proraun se vri kao za konzolni element a popreni presek
kontrafora je T presek
 33
1.7. Potporni zidovi
ematski prikaz armiranja kontrafora i zida
 34
1.7. Potporni zidovi
Obzirom na velike horizontalne pritiske, potrebno je proveriti
stabilnost zida kao celine
Koeficijent sigurnosti na preturanje
 35
1.7. Potporni zidovi
Koeficijent sigurnosti na klizanje