ELEKTRK TESSLER YNETMEL

I.YNETMELN KAPSAMI
KAPSAM
Madde 1 Bu Ynetmelik elektrik i tesislerinin kurulmasna ve iletilmesine dair hkmleri kapsar; elektrik
enerjisinin retilmesine ve datlmasna dair yap iindeki tesisleri kapsamaz. Aadaki elektrik tesisleri elektrik i tesisi
saylr.
a) ( Deiik fkra: RG 12/07/1998- 23400) Srekli elektrik tesisleri:
Yaplarn yada kmelerinin iinde, bitiiinde yada bu yaplara ek olarak bunlarn dnda srekli kullanlmak iin
kurulan asansr tesisleri dndaki alak gerilimli her trl tesislerdir. Yaplarn i aydnlatma, kuvvet, alak gerilim
kompanzasyon tesisleri, arma, alarm, arama, yldrmlk, ak, dorultma (redresr) hoparlr, anten, telefon ve
televizyon tesisleriyle, bu yaplarn bahe aydnlatma tesisleri ve yukarda aklanan tesislerin darda kurulan blmleri
srekli tesis saylr.
b) ( Deiik fkra: RG 25/10/1996- 22798) Tesisi yaptran kimsenin arazisi ile snrl enerji nakil hatt iermeyen,
bamsz alak gerilimli elektrik tesisleri (bir ev, ba veya bahenin yalnzca kendi gereksinimlerini karlamak iin tahsis
edilecek motopomp tesisi ve benzeri tesisler)
c)Geici elektrik tesisleri
Geici elektrik tesisleri yukarda (a) ve (b) madde blmlerinde aklanan tesislere balanm olan yaplarn
iinde yada dnda, srekli tesisin iletmeye almasna kadar kullanlmak iin geici olarak kurulan ve srekli olarak
kullanlmayan alak gerilimli her trl tesislerdir. Lunapark, panayr gibi tesisler ve antiyeler geici tesis saylr.

II. YNETMELN UYGULANMASI

UYGULAMA
Madde 2 - a)Bu ynetmelik
a.l - Yeni kurulacak tesislerde,
a.2 - Kurulu tesislerin tamamen deitirilmesi durumunda,
a.3 - Kurulu tesislerde ak ve belli olarak lm yaralanma ve yangna neden olabilecek durumlarda,
a.4 - Kurulu tesislerde bozukluk yada deiikliin yakndaki dier tesislerde nemli karklk yada tehlikeler
dourmas durumunda,
a.5 - Kurulu bir tesisi esasna etki etmeyecek biimde yaplacak geniletmelerin, deiikliklerin ve onarmalarn
yalnzca bu blmlerinde,
uygulanr.
Kurulu tesislerin kesilmi olan akmlarnn yeniden verilmesi annda yada iletme tarafndan serbest olarak
yaplacak muayene sonunda a.3 ve a.4'de akland gibi bozuk ve tehlikeli grlen tesislerin bu Ynetmelik
hkmlerine gre bir ay iinde dzeltilmesi aboneye bildirilir. Tesis bu sre iinde dzeltilmemise, iletme abonenin
akmn keser. Bu bozukluk ve tehlikeli durum tmnde varsa, a.2'de yer alan hkme gre ilem yaplr.
Akmn derhal kesilmesini gerektiren tehlikeli durumlarda bu sre verilmez.
b) Bu Ynetmeliin herhangi bir maddesinin uygulanmas mahalli artlar nedeniyle zorluklar yada teknik
gelimeyi nleyecek durumlar ortaya karrsa, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanl'na yaplacak gerekeli bavurma
zerine Bakanlk yalnzca o bavurma iin sz konusu maddenin uygulanmamasna izin verebilir.
 III. TARFLER
TARFLER
Madde 3 - a}Tesislere ve ebekelere dair tarifler
a.l ( Deiik fkra: RG 08/12/2000- 24254) Elektrik Kuvvetli Akm Tesisleri:
nsanlar, dier canllar, bitkiler ve eyalar iin baz durumlarda (yaklama, dokunma vb.) tehlikeli olabilecek ve
elektrik enerjisinin retilmesini zelliinin deitirilmesini, biriktirilmesini, iletilmesini, datlmasn ve mekanik
enerjiye, a, kimyasal enerjiye vb. enerjilere dntrlerek kullanlmasn salayan tesislerdir.
a.2 - Elektrik Zayf akm Tesisleri:
Normal durumlarda, insanlar ve eyalar iin tehlikeli olan akmlarn meydana gelemedii tesislerdir,
a.3 - ebeke :
Akm kaynandan tketim aralarnn balant ucuna kadar olan hava hatlar ve kablolarn tmdr
(ekil-1).
ekilden anlalaca gibi ebeke, datm ebekesi ve tketici tesisinden meydana gelmektedir.

ekil-1 Tketici Tesisi ve ebeke

a.4 - Datm ebekesi :

Akm kaynandan tketici tesisine kadar olan hava hatlar ve kablolarn tmdr (ekil -1.)
a.5 - Tketici Tesisi :
Yap balant kutusunda sonraki yada bunun gerekli olmad yerlerde tketim aralarnda nceki son datm
tablosunu k ularndan sonraki elektrik iletme aralarnn tmdr. (ekil -1)
a.6 - ( Deiik ifade: RG 30/11/1995- 22479) Yap Balant Hatt (Besleme Hatt, rtibat Hatt, Rakordman Hatt):
Datm ebekesi ile yap giri hatt arasndaki balant hattdr.
a.7 - Yap Giri Hatlar:
Hava hatlarnda, yapya bal bir konsol yada dam direine konan hava hatt izolatrler ile yap balant kutusu
arasna ekilen hatlardr.
Yeralt kablo ebekelerinde, balant hattnn yapya girdii nokta ile balant kutusu arasndaki balant
kablosudur.
a.8 Ana Kolon hatt :
letmeye ait besleme noktasndan (ana buat) tketicinin ilk datm noktasna (ana tablo, saya) kadar olan

2
besleme hattdr.
a.9 - Kolon Hatt
Tketiciye ait ilk datm noktas ile teki datm noktalar arasndaki yada tablolar arasndaki hatlardr.
a. 10 - Linye Hatt
Datm Kablosundan son aydnlatma aygt (armatr) yada prizin baland kutuya (buat) kadar olan hatlardr.
a. ll- Sorti Hatt:
Linye hatt ile aydnlatma aygt yada priz arasndaki balant hattdr.
a. 12 - ( Deiik ifade: RG 30/11/1995- 22479) Yap Balant kutusu (Ana Buat veya Kofre):
Yaplarn elektrik tesisini ebekeye balayan, sigortalarn tesis edilmesini ve ayn zamanda genel elektrik
ebekesinde tketim tesisine elektrik enerjisi verilmesini salayan bir dzendir.
a. 13 - Yap Elektrik Tesisleri:
Ev, ticarethane, bro vb. yerlerde yaplan ve topraa kar gerilimi 250 V'a kadar olan elektrik kuvveli akm
tesisleridir.
a. 14 - ( Deiik fkra: RG 30/11/1995- 22479) ebeke (Sistem) Tipleri : .
TS 3994'e gre elektrik sistemleri (ebekeleri) snflandrlarak aada aklanan tipe ayrlmtr.
-TN Sistemi:
TN Sistemi, ebeke topraklama noktasn topraa dorudan bal olduu ve tesisatta gvdelerin koruma
iletkenleri ile ebeke topraklamasna balantl olduu sistemdir.
TN Sistemleri, koruma (PE) ve ntr (N) iletkenlerinin durumlarna gre ekilde uygulanabilir:
-TN-( Sistemi :
TN-( sisteminde koruma ve ntr iletkenleri birletirilerek ebekenin tamamnda ortak bir iletken (PEN) olarak
ekilir (ekil 1-1)
-TN-S Sistemi :
TN-S sisteminde koruma ve ntr iletkenleri ebekenin tamam boyunca ayr ayr ekilir (ekil 1-2). TN-C-S
Sistemi :
TN-C-S sisteminde koruma ve ntr iletkenleri, ebekenin bir blmnde ayr ayr, bir blmnde de ortak bir
iletken olarak ekilir (ekil 1-3).
TT Sistemi:
TT sistemi, ebeke topraklama noktasnn topraa dorudan bal olduu ve gvdelerin ebeke topraklama
elektrotlarndan ayr topraklama elektrotlarna baland sistemdir (ekil 1-4).
IT Sistemi:
IT sistemi, ebeke topraklama noktasnn topraa bal olmad veya bir empedans (diren veya endktans
bobini) zerinden bal olduu ve gvdelerin ayr veya diren yada endktans bobinlerinin topraklama elektrotlarna bal
olduu sistemdir.
IT sistemleri ekilde uygulanabilir:
-IT sisteminde gvde (koruma) ve empedans topraklama elektrotlar ayr ayr tesis edilmi olabilir (ekil 1-5).
-IT sisteminde gvde ve empedans topraklama elektrotlar ortak olabilir (ekil 1-6).
-IT sistemi, bir sfr bileen endktans bobini (ntr kompanzasyon bobini) zerinden baka sistemlerden (TN veya TT)
beslenmi olabilir (ekil 1-7).
Aklama :
TN, TT ve LT eklindeki snflandrmada kullanlan sembollerin anlamlan aada akland gibidir:

3
Birinci harf : ebeke (sistem) topraklama noktasnn ( fazl sistemlerde topraklama noktas, genellikle generatr veya
g transformatrnn ntr noktasdr) topraa gre durumunu belirtir:
T: Topraa dorudan (olabildiince dk empedansla) elektriksel balant.
I : Hibir toprak balants yok (gerilimli blmler topraktan yaltlm) veya bir empedans zerinde toprakla
balant.
kinci harf: Elektrik tesisatnda gvdelerin topraa gre durumunu belirtir.
T : ebeke topraklama noktas ile herhangi bir balantnn varl gzetilmeden topraa dorudan (olabildiince
dk empedansla) elektriksel balant.
N : ebeke topraklamasna dorudan (olabildiince dk empedansla) elektriksel balant.

4
5
6
EKL 1-7 BR DI SSTEMDEN (TN VEYA TT OLABLR) BESLENMEKTE OLAN SSTEM

b) letme aralarna dair tarifler:

b.l- Elektrik iletme aralar (Ksaca iletme aralar):
Tm olarak yada ayr blmler halinde elektrik enerjisinin kullanlmasn salayan aralardr.
b.2 - Elektrik tketim aralar (Ksaca tketim aralar yada tketiciler):
Elektrik enerjisini, elektriksel olmayan baka bir enerjiye eviren yada haberlemede kullanlan elektrik iletme
aralardr.
b.3 - Ar akm koruma aygtlar :
Elektrik akmn, ngrlen bir snr deeri amas durumunda kendiliinden kesen aygt ve dzenlerdir. Bunlar,
-Eriyen telli sigortalar ile,
-Ar akm koruma anahtarlar (otomatik sigorta, motor koruma anahtarlar gibi) olmak zere iki blme ayrlr.
b.4 - Nemli yer iletkenleri:
Nemli, slak yerlerde ve ak havada kullanlmaya elverili iletkenlerdir.
c) iletkenlere ve iletken blmlerine dair tarifler:
c.1 - Faz iletkeni :
Akm kaynaklarn tketicilere balayan fakat orta noktadan yada yldz noktasndan kmayan iletkenlerdir.
C.2 - Orta iletken :
-Bir doru akm sisteminin yada bir fazla alternatif akm sisteminin orta noktasndan, rnein iletkenli bir
sistemin orta noktasndan kan iletkenlerle;
-ok fazl bir sistemin, rnein fazl bir sistemin yldz noktasndan kan iletkenlerdir.
Son durumdaki orta iletkene yldz noktas iletkeni yada ntr iletkeni denir.
C.3 - ( Deiik fkra: RG 08/12/2000- 24254) Koruma iletkeni:
letme aralarnn gvdesini,
-Koruma topraklama sisteminde topraklaycya,
(NOT: Tamam metal borulardan meydana geldii bilinen su borusu ebekesi topraklayc olarak kabul edilemez) -
Sfrlama sisteminde sfr iletkenine -Koruma hatt sisteminde birbirlerine ve topraklaycya -Hata gerilimi koruma
7
balamas sisteminde topraklaycya balayan iletkenlerdir.
-Sfrlama sisteminde sfr iletkeni de koruma iletkenidir.
c.4 - Sfr letkeni :
Dorudan doruya topraklanm bir iletken olup genellikle sfrlamada koruma iletkeni olarak kullanlabilen orta
iletkendir. Sfr iletkeninin kesinlikle bir orta iletken olmas gerekmez: zel durumlarda topraklanm bir faz iletkeni de
sfr iletkeni olarak kullanlabilir.
c.5 - Aktif Blmler:
letme aralarn normal iletme artlarnda gerilim altnda bulunan iletkenleri ve iletken blmleridir.
Orta iletkenler de aktif blmlere girer, fakat sfr iletkenleri ve bunlara iletken olarak bal blmler aktif blm
saylmaz.
c.6 - Gvde :
letme aralarn her an dokunulabilen, aktif blm olmayan fakat bir arza durumunda gerilim altna girebilen
iletken blmleridir.
d) elektriksel deerlere ve bunlarla ilgili teki terimlere dair tarifler :
d.l -Anma deerleri :
Anma gerilimi, anma akm, anma gc, anma frekans gibi iletme aralar ile tesislerin
boyutlandrlmasnda temel alnan deerlerdir.
d.2 - Gerilimler:
Aada aklanan gerilim deerleri iin alternatif gerilimde etken deerler, doru gerilimde ise aritmetik
ortalama deerler gz nne alnmaldr,
i) ebeke anma gerilimi :
ebekeyi adlandran ve belirli ebeke iletme karakteristikleri iin referans gsterilen gerilimdir.
ii) ebeke en yksek gerilimi :
Normal iletme artlan altnda ebekenin herhangi bir noktasnda ve herhangi bir anda var olan gerilimin en
yksek deeridir.
Aklama : ebekedeki ama-kapama olaylar ve gerilimlerdeki ani deimelerden ileri gelen geici gerilimler
bu tarifin kapsamna girmez.
iii) Yaltkanlk gerilimi :
Bir iletme aracnn yaltkannn boyutlandrlmasnda temel alnan standart gerilimdir.
iv) letme gerilimi:
Bir iletme aracnn yada tesis blmnn iletkenleri arasnda iletme srasnda var olan gerilimdir.
v) Topraa kar gerilim :
Orta noktas yada yldz noktas topraklanm olan ebekelerde bir faz iletkenini bu noktaya kar gerilimidir. Bu
gerilim faz gerilimine eittir. Bunun dndaki ebekelerde, bir faz iletkeninin topraa temas etmesi durumunda teki faz
iletkenleri ile toprak arasnda meydana gelen gerilimdir. Arza yerinde ark yoksa, bir fazn topraa kar gerilimi faz aras
gerilimine eittir.
vi) El ulama uzakl :
Normal olarak girilip klan yerlerde insan elinin, yardmc bir ara kullanmadan her ynde ulaabilecei
uzaklklardr. Bu uzaklklar, baslan yzeyden balayarak yukarya doru 2.5 m. aaya ve yanlara doru 1.25 m.
varsaylr.
vii) letme Yaltkanl :

8
 letme srasnda gerilim altnda bulunan tesis blmlerini eleri arasnda ve bunlarla gerilim altnda
bulunmayan iletken blmler arasnda yaltkanlk gerilimi iin ngrlen yaltkanlktr.
viii) Akm devresi:
Akm kayna ile tketim arac arasndaki kapal akm yoludur.
e) ( Deiik fkra: RG 08/12/2000- 24254) Topraklamaya dair tarifler:
Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Ynetmeliine baknz.
f) Kapal yer eitlerine dair tarifler:
Kapal yerler, ancak yersel durumlar ve iletme artlar doru olarak bilindiinde aada yazl yer eitlerinden
birine sokulabilirler. rnei kapal bir yerin yalnz bir blmnde fazla nem meydana gelmekle birlikte teki blmleri
iyi bir havalandrma ile kuru tutulabildiinde bu yerin tmnn nemli yer saylmas gerekmez.
f.1 - Elektrik iletme yerleri:
Esas olarak elektrik tesislerinin iletilmesine ait yerler olup buralarn yalnz ilgili iletme personeli girebilir.
rnein balama tesisi blmleri, kumanda yaplar ayrlm blmlerdeki datm tesisleri, ayrlm elektrik deney
yerleri ve laboratuarlar, makineleri yalnzca yetkili personeli tarafndan kullanlabilir) santral makine daireleri ve benzeri
yerler bu gruba girer.
f.2 - Kilitli elektrik iletme yerleri :
Yalnz elektrik tesislerin iletilmesine yarayan ve kilit altnda tutulan yerlerdir. Kilit ancak grevliler tarafndan
alabilir. Bu yerlere yalnz yetkililerin girmesine izin verilir. rnein kilitli balama ve datma tesisleri, sac mahfazal
yada yap tipindeki tesisler iinde bulunan hcreler, transformatr hcreleri, direk tipi transformatr postalar ve
asansrlerin makine daireleri bu gruba girer.
f.3 - Kuru yerler:
Normal olarak youma suyunun meydana geldii ve havann su buhar ile doymad yerlerdir.
rnein konutlarn oturma odalar ve salonlar ile otel odalar ve brolar bu gruba girer. Bunlardan baa ticarethane
blmeleri, sat blmleri, tavan aralar, merdiven blmeleri, stlan ve havalandrlabilen bodrumlar da bu gruba
sokulabilir.
Konutlardaki mutfaklar ile konut ve otellerdeki banyo dairelerinin kvet blmesinin dnda kalan ve zaman
zaman nemlenen yerler tesis olarak kuru yer saylr.
f.4 - Nemli ve slak yerler:
letme aralar gvenliinin nem, younlama suyu, kimyasal yada benzer etkilerle azalabilecei yerlerdir.
rnein byk mutfaklar, bulak ykama yerleri, frnlarn hamur hazrlama yerleri, souk hava depolar, su pompa
daireleri, stlmayan yada havalandrlmayan bodrumlar, konut ve otellerdeki banyo dairelerinde kvet bulunan blmeler
ve kazan daireleri gibi yerler bu gruba girer.
Tabanlar, duvarlar hatta donanmlar temizlik amac ile hortumla ykanan nemli ve slak yerler iin rnekler
:Bira ve arap mahzenleri, slak olan atlyeler, araba ykama yerleri, amarhaneler, ayrca banyolar,
hamamlar ve du keleri, galvanik iletmeler vb. yerler.
f.5 - Yangn tehlikesi olan yerler:
Tehlikeli olabilecek orandaki kolay tutuabilen maddelerin, elektrik iletme aralarna bunlarda meydana gelen
yksek scaklk yada arklar nedeniyle tutuabilecek kadar yakn bulunma tehlikesi olan yerlerdir.
rnein kat, tekstil ve kereste fabrikalarnn iletme ve kurutma daireleri, ambarlar yada bunlarn baz
blmleri ve akta bulunan bu ekildeki yerler, kuru ot, saman, keten ve kenevir ambarlar bu gruba girer.
Ayrca motorlar karbratrl olan aralarn garajlar ve bunlarn ek blmeleri ile kalorifer tesislerindeki ya

9
yakma tesisleri de yangn tehlikesi olan yerlere girer.
f.6 - Kolay tutuabilen kat maddelerin bulunduu yerler:
Bir kibrit alevine 10 saniye sre ile tutulduktan sonra kendiliinden yanmas sren yada iin iin yanan kat
maddelerdir. Kuru ot, saman, saman tozu, odun tala, magnezyum tala, eltik sap ve kabuklar, skk olmayan kat,
pamuk yada selloz lifleri bu gruba girer.
f.7 - Patlama tehlikesi olan yerler :
Mahalli durumlarda ve iletme artlarna gre hava ile patlayc karmlar meydana getiren gaz, buhar, buu yada
tozlarn tehlike yaratacak oranda toplanabildikleri yerlerdir.
Aseton, asetilen, etil alkol, amonyak, benzin, btan, dizel ya, stma yalan, metan, naftalin, slfrik asit,
havagaz, hidrojen vb. gibi yanabilen gaz ve buharlar meydana getiren maddeler ile kkrt, fosfor, grafit, magnezyum,
inko,naftalin, polivinil klorid, kauuk, pamuk tozu, sert ve ine yaprakl aalar, ttn, linyit, kok, odun kmr vb. gibi
yanabilen sanayi tozlarn meydana getiren maddelerin ilenmesi, kurutulmas ve ambarlanmasna yarayan blmeler ile
kapal yerler yada bunlarn bir blm ile depolar, aygtlar ve ak havadaki tesisler patlama tehlikesi olan yerler saylr.
f.8- naat antiyelerin elektrik tesisleri:
naat antiyeleri ile elik-yap montaj ilerinde kullanlan elektrik tesisleridir.
Geniletme, deitirme, onarm ve ykama amac ile yaplan inaat ilerinin yerleri de inaat antiyesi saylr.
Yalnz, el lambalarnn, lehim havyalarnn, kaynak aygtlarn ve elektrikli matkaplar, talama ve parlatma
makineleri ile elektrikli aygtlarn ayr ayr kullanld i yerleri inaat antiyesi saylmaz.
f.9 - Tarm letme Yerleri:
Tarm ileri ve benzeri amalarla kullanlan ve nem, toz, kimyasal olarak kuvvetle etki eden buhar, asit yada
tuzlarn elektrik iletme aralarn yaltkanlar zerine etki etmesi yznden insanlar, hatta byk ba hayvanlar iin kaza
tehlikesi olan yada kolay tutuabilen maddelerin bulunmas nedeniyle yangn tehlikesi olan yerlerdir.
Bu iletmelerde bulunan konutlarn tesisleri bu tarifin kapsamna girmez.
At, sr, koyun ve domuz gibi hayvanlar byk ba hayvan saylr.
Tarmsal iletme yerlerinden :
-Ahrlar, kmesler,
-Zahire ambarlar, yer ambarlar, samanlklar, kuru ot depolan,
-Harman yerleri, zahire kurutma tesisleri,
-Bulgur deirmenleri vb. yerler, hem nemli, hem de yangn tehlikesi olan yerler saylr.
g) Hata eitleri ile Akmlara ve Gerilimlere Dair Tarifler:
g.l- Yaltkanlk Hatas:
Yaltkann hatal durumudur.
g.2- Gvde Temas:
Bir hata sonucunda bir elektrik iletme aracnn gvdesi ile aktif blmler arasnda meydana gelen iletken
balantdr.
g.3- Ksa Devre :
letme bakmndan birbirine kar gerilim altnda olan iletkenler ( yada aktif blmler) arasnda, bir arza
sonucunda meydana gelen iletken balantdr. Ancak olayn ksa devre saylabilmesi iin arzann olduu akm devresi
zerinde bir tketim aygtnn direnci gibi baka bir faydal direncin bulunmamas gerekir. (ekil-3)

10
 ekil 3 - Ksa devre ve hat temas
g.4- Hat Temas :
Ksa devre olaynn getii akm devresi zerinde faydal bir diren bulunursa, bu olaya hat temas ad verilir.
(ekil-3).
g.5-Toprak Temas:
Bir faz iletkeni yada iletme gerei yaltlm bir orta iletken ile toprak yada topraklanm blmler arasnda
iletken bir balantdr.
g.6- Hata Akm :
Bir yaltkanlk hatas sonucunda geen akmdr. Hata akm ya bir ksa devre akmdr yada toprak temas
akmdr.
g.7 - (Deiik fkra: RG 04/04/1986- 19068) Kaak Akm :
Gerilim altnda bulunmayan iletken blmler, akm sisteminin orta noktasna, dorudan doruya
topraklanm bir ebeke noktasna yada topraa iletken olarak bal ise, gerilim altnda olan tesis blmlerinde bu
blmlere yaltkan madde zerinden iletme gerei geen akmdr.
g.8 - Alak Gerilim :
Etken deeri 1000 volt yada 1000 voltun altnda olan gerilimdir.
g.9 - Yksek Gerilim :
Etken deeri 1000 voltun stnde olan gerilimdir.
Aklama : g.7 - ve g.8 - de aklanan gerilim deerleri faz arasdr.
g.10 - (Deiik fkra: RG 08/12/2000- 24254) Tehlikeli Gerilim : Etkin deeri 50 voltun stnde olan gerilimdir.
g.ll -Ar Gerilim :
Genellikle ksa sreli olarak iletkenler arasnda yada iletkenlerle toprak arasnda meydana gelen, iletme
geriliminin izin verilen en byk srekli deerini aan, fakat iletme frekansnda olmayan bir gerilimdir.
g.12 - Hata Gerilimi:
Aygtlarn gvdeleri arasnda yada bu gvdelerle referans topra arasnda hata durumunda meydana gelen
gerilimdir. (ekil-4).
g.13 - Topraklayc Gerilim :
Bir topraklayc yada topraklama tesisi zerinden akm gemesi durumunda bunlarla referans topra arasnda
meydana gelen gerilimdir (ekil-5).
g. 14 - Dokunma Gerilimi :
Topraklama geriliminin, insan tarafndan kprlenebilen blmdr. (ekil-4).
g.15 - Adm Gerilimi :
11
 Topraklama geriliminin, insann 1 m'lik adm akl ile kprlenebilen blmdr (ekil-5).

a. plak zemin zerinde duran bir insana gelen (isabet ede) dokunma gerilimi
b. Yaltlm zeminde duran ve su musluuna dokunan insana gelen dokunma gerilimi Ih : Hata gerimi
Ud: Dokunma gerilimi
Ih: Hata gerimi
Ro: letme topraklamas
Rt: Topraklama direnci
t: Referans topra
ekil 4 - Bir alak gerilim tesisinde bir yaltm hatas sonucunda meydana gelen hata akm ve hata gerilimi

Ut: Topraklayc gerilimi Uad : Adm Gerilimi

Et : Topraklayc E2 : Referans topra
ekil 5- Bir topraklayc ile referans topra arasndaki gerilimin deiimi
h-Gerilim altndaki blmlere dolayl (endirekt)olarak dokunmaya kar koruma dzenlerine dair tarifler;
( Deiik ifade: RG 08/12/2000- 24254) nsanlar ve evcil hayvanlar 5O voltun zerindeki dokunma
gerilimlerinin neden olaca tehlikelerden korumak iin kullanlacak dzenlerin tmdr.

12
 Bu dzenler aadaki gibi tarif edilirler:
h.1- Koruyucu Yaltma :
letme yaltkanlna ek olarak yaplan ve gerilim altnda olmayan iletken tesis blmlerinin: iletme yaltmnn
grev yapmamas durumunda gerilim altnda kalmalarn nleyecek yada bunlar dtan rtecek biimde yaplan
yaltmadr.
h.2 - zerinde Durulan Yerin Yaltlmas:
nsann, zerinde bulunduu yer aracl ile topraa ve el ulama uzakl iindeki toprakla temasta olan gerilim altnda
olmayan iletken tesis blmlerine ve teki iletken blmlere kar yaltld bir koruyucu yaltma biimidir.
h.3 - Kk Gerilim :
Bir yaltm hatasnda yksek dokunma gerilimi ba gstermemesi iin, anma gerilimleri 42 volta kadar olan akm
devrelerinin topraklanmadan alt bir korunma tedbiridir.
h.4 - Koruma Topraklamas :
Bir yaltm hatasnda (tam gvde temas) elektrik devresinin ar akm koruma aygtlar ile almasn salamak
iin, gerilim altnda olmayan iletken tesis blmlerinin topraklayclara yada topraklanm blmlere dorudan doruya
balanmasdr.
h.5 - Sfrlama :
Bir yaltm hatasnda (tam gvde temas) elektrik devresini ar akm koruma aygtlar ile almasna salamak
iin, gerilim altnda olmayan iletken tesis blmlerini sfr iletkenine yada buna iletken olarak balanm olan bir koruma
iletkenin ayn biimde balanmasdr.
h.6 - Koruma Hat Sistemi:
Yaltm hatalarnda yksek dokunma geriliminin meydana gelmesin nlemek iin gerilim altnda olmayan tm
iletken tesis blmlerini birbirine ve dokunulabilen iletken yap blmlerine, boru ebekeleri ve benzeri tesis blmleri
ile yldz noktalar topraklanmam ebekelerin topraklayclarna iletken olarak balanmasn salayan bir dzendir.
h.7 - Hata Gerilimi Koruma Balamas:
Gerilim altnda olmayan iletken tesis blmleri ile bir yardmc topraklayc arasnda yksek bir dokunma
gerilimini meydana gelmesi durumunda bir hata gerilim koruma anahtarnn elektrik devresini kendiliinden at bir
balant biimidir.
h.8 - Hata akm Koruma Balamas:
Gerilim altna olmayan iletken tesis blmleri zerinde yada topraktan anahtarn anma hata akmn aan bir hata
akmnn gemesi durumunda, bir hata akm koruma anahtarnn elektrik devresini kendiliinden at bir balant
biimidir.
h.9 Koruyucu Ayrma :
Bir yaltm hatasnda dokunma gerilimi meydana gelmemesi iin bir akm tketim aygtnn bir ayrma
transformatr aracl ile besleme ebekesinden iletken olarak ayrlmasn salayan bir koruma dzenidir.
( Deiik ek: RG 30/11/1995- 22479) Aklama : Bu ynetmeliin kapsamna giren tesislerle ilgili dier tarifler
iin bu tesislerle ilgili standartlardaki ve ilgili bakanlklarca onaylanm teknik artnamelerdeki tarifler gz nnde
bulundurulmaldr.

IV. GENEL HKMLER

13
 GERLMLER
Madde 4 - Bu Ynetmeliin kapsamna giren tesislerde kullanlacak gerilimler aydnlatma, kuvvet, sinyal,
kumanda ve haberleme tesisleri iin alternatif ve doru akmda 1000 volt yada 1000 voltun altnda olan gerilimdir.

KISALTMALAR
Madde 5: (Deiik:RG-16.07.2004/ 25494)
Bu Ynetmelikte geen;

Bakanlk:Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanln,

Kurulu / letme: Trkiye Elektrik Datm A.. Genel Mdrln, Bal Ortaklk, Messese Mdrlklerini
ve Koordinatrlkler ile 3096 ve 4628 sayl Kanunlara gre kurulmu veya kurulacak olan datm irketleri veya
perakende sat irketlerini,

Elektrik Tesisats veya Tesisat: Elektrik i tesis yapm iini stlenen ve ilgili idarelere kar yrrlkteki
kanunlara, ynetmeliklere, imar planna, ruhsat ve eki projelerine, Trk Standardlarna, teknik artnamelere, i gvenlii
ile ilgili tze, ilgili dier tm mevzuat hkmlerine, fen sanat ve salk kurallarna uygun olarak tamamlanmasndan,
tesisatn salamlndan, niteliklerinden, usulsz ve teknie aykr yaplmasndan doacak zararlardan sorumlu olan
elektrik yksek mhendisi, elektrik veya elektrik-elektronik mhendisi yada elektrikle ilgili fen adamlarn,

Proje Mellifi: lgili kanunlar ve ynetmeliklere gre elektrik i tesis projesini yrrlkte bulunan Elektrik
Tesisleri Proje Hazrlama Ynetmeliine uygun olarak hazrlama yetkisine sahip gerek kiiyi,

Denetim Kuruluu:Tesis sahibi tarafndan tercih edilen ve 4708 sayl Yap Denetimi Hakknda Kanun
kapsamndaki yaplar denetlemekle grevli olan yap denetim kurulularn, bu kanunla belirlenen pilot iller dnda kalan
yerlerde ise uzmanlk konularna gre yapnn elektrikle ilgili fenni mesuliyetini zerine alan fenni mesul ve bu Kanun
kapsam dnda kalan dier yaplarda elektrik i tesislerini muayene etmekle grevli olan, elektrik i tesislerine enerji
verecek kurulular, ifade eder.

V. YNETMLE LGL HKMLER :

V.A - ELEKTRK TESSATILARINA DAR HKMLER
Madde 6 - ELEKTRK TESS LERN YAPILMASI
Yaplan i tesis ileri, iletmeye kaytl elektrik tesisatlar tarafndan yaplr
Madde 7 - ELEKTRK TESSATILARININ LETMEYE KAVDOLMASI
( Deiik fkra : RG 25/10/1996- 22798) Elektrik Tesisatlar Trkiye'nin herhangi bir yerinde bu ynetmeliin
kapsamna giren ileri yapabilmek iin herhangi bir iletmeye ba vurarak kayt yaptrmak zorundadr.
( Deiik fkra : RG 25/10/1996- 22798) yerinin bulunduu yerin dnda yaplacak tesisler iin, tesisin
bulunduu yerdeki iletmeye ayrca kayt yaptrmas gerekmez. Bu durumda tesisatnn Elektrik Mhendisleri
Odas'ndan alaca serbest mhendislik yapabileceini gsterir belge yada yetkili elektrik tesisatsnn (elektrikle ilgili
fen adam) bal bulunduu meslek odasna kaytl oldu~unu gsterir belgenin bir rneini vermesi yeterlidir.
Kayt iin tesisatnn:
a) ( Deiik fkra: RG 08/12/2000- 24254) Yasalar erevesinde yetkili kurulutan alaca ve serbest tesisat
olarak alabileceklerini kantlayan belgeyi her yln banda iletmeye vermesi zorunludur,

14
 b) ( Deiik fkra : RG 25/10/1996- 22798) Gerektiinde kendisine bildiriler gnderilebilmesi iin elektrik
tesisatsnn i yapaca yerdeki iletmeye yasal iyeri adresini, bu yoksa konut adresini (adres deitiinde en ge bir
hafta iinde yeni adresini) bildirmesi,
c) ( Deiik fkra : RG 25/10/1996- 22798) Vergi karnesine yada vergiden muaflk karnesine bal olarak elektrik
tesisatsnn iletmeye kaydedilecei yla ait bu karneleri, vergi karnesi olmak zorunda olmayan tesisatnn da yapt
iin cinsine gre bal bulunduu vergi dairesinden tesis veya proje yapma mkellefi olduuna dair bir belgeyi her yl
iletmeye vermesi,
zorunludur.
d)iletmeler kendilerine kaydolan elektrik tesisatlarnn isimlerini her takvim ylnn sonunda bu kimselerin
bal olduu vergi dairelerine bildirecektir.
e) ( Deiik fkra: RG 30/11/1995- 22479) Kamu kurulularnn ve zel kurulularn, grevli mhendislerine veya
yetkili elektrik tesisatlarna kendi kurulularna ait yerler iin yaptracaklar projelerde, hazrlayanlarn ad ve imzalarnn
bulunmas zorunlu olup bunlardan ayrca serbest altklarn kantlayan belgeler istenmeyecektir.
f)Ayn ekilde bu gibi kurululara ait tesislerin yapmnda alan ve kuruluta grevli olan yetkili elektrik
tesisatlarndan, serbest alan tesisatlardan istene belgeler istenmeyecektir.
( Deiik ek: RG 30/11/1995- 22479) Aklama: zel kurulularda grevli mhendislerin veya yetkili elektrik
tesisatlarnn hazrladklar projenin altklar kurulua ait olduunu kantlayan bir belgeyi proje dosyasna koymalar
gerekir.
( Deiik ek : RG 25/10/1996- 22798) Bayndrlk ve skan Bakanl'nca onaylanm elektrik i tesisat
projelerinin baka bir kurulu tarafndan ayrca onaylanmas gerekmez.
Madde 8 - TESISIN BAKA BIR ELEKTRIK TESISATlSl TARAFINDAN TAMAMLANMASI
lm, srekli hastalk yer deitirme ve iverenle sorumlu elektrik tesisats arasnda kan anlamazlk gibi
olaanst ve zorunlu durumlarda bir tesisatnn sorumluluu altnda yapmna balanlm olan bir tesisin baka bir
tesisatnn sorumluluu altnda tamamlanmasna nceki sorumluluklarn srmesi art ile izin verilebilir.
Anlamazlklar sonulandrmak iin grevli ve yetkili mahkemelere bavurmak hakk sakl kalmak zere
iverenle, tesisatnn aralarnda doabilecek anlamazlklar nlemek iin her iki tarafn yararlarn korumak amac ile bir
szleme yapmalar uygun olur, Bu szlemede zellikle u bilgiler yer almaldr:
Tesisin bitirilecei tarih ve tesise dair artname vb.
Yaplacak tesisin onaylanm projesi.
deme artlan.
Szleme ile yapm yklenilen tesisin olaanst ve zorunlu grlen durumlarda dnda baka bir elektrik
tesisatsna devredilemeyeceinin belirtilmesi.
Kullanlarak gerelerinin cinsinin ve zelliinin belirtilmesi.
Madde 9 - KURULU TESSLERN DETRLMES YA DA BYTLMES
Kurulu tesislerin deitirilmesi yada bytlmesi iin elektrik tesisats, nceden var olan projenin esasna etki
eden durumlar varsa, bunlarn deiiklik projesi ile iletmeye sunacak, yoksa gerekesini aklayarak ilk nce iletmenin
iznini alacaktr.
V. B TESSLERN YAPILMASINDA GZ NNDE BULUNDURULACAK KONULAR
Madde 10 - (Deiik fkra: RG 04/04/1986- 19068) KURULU GLERN DETRLMES
Yeniden yaplacak tesislerde ve kurulu tesislerin deitirilmesi yada geniletilmesi durumunda iletme en ge 3
hafta iinde isteklilere cevap verecektir.

15
 Madde 11 - ( Deiik : RG 25/10/1996- 22798) ELEKTRK TESSATISININ E BALAMASI
Elektrik Tesisats, ie balamadan nce, tesis sahibi tarafndan tercih edilerek belirlenmi denetim kuruluunun adn
belirten dilekeyi, tesisle ilgili olarak doldurduu ie balama bildirimini (rnek-1) ve nceden hazrlanarak iletmeye
onaylatlm elektrik tesis projesini veya proje dosyasndan alaca tesiste plann iletmeye ve sz konusu denetim kuruluuna
verecektir. e balama bildiriminde; tesisin yeri ile ilgili bilgiler (parsel, ada, pafta) elektrik tesis projesinin onay tarihi ve
says, tesisin ruhsat tarihi ve says, tesisi yapacak elektrik tesisatsnn ad ve unvan bulunacaktr.
balama bildiriminin iletmece kabul edilmesinden sonra ie balanacaktr.
Madde 12 - ( Deiik : RG 25/10/1996- 22798)TESSN YAPIMINA BALANILDIININ LETMEYE
BLDRLMES
Elektrik Tesisatlar tesisin yapmna baladklar zaman iletmeye ve denetim kuruluuna yazl olarak
bildireceklerdir.
Teknik gerekler yada idari zorunluluklar nedeniyle iletmece istenecek deiiklikler yazl olarak bildirilmek art ile
tesisatlar tarafndan yaplr.
Madde 13 - Deiik : RG 30/11/1995- 22479) TESSTE YAPILABLECEK DEKLKLER
( Deiik fkra : RG 25/10/1996- 22798) Tesiste yaplabilecek deiiklikler, yetki snrlar iinde kalmak koulu ile
kurulu gcn %20'sini gemeyecektir. %20'yi gemeyecek deiikliklerle ilgili olarak mevcut proje zerinde proje mellifi
tarafndan yaplacak deiiklikler, iletmece onaylanp tesisat tarafndan denetim kuruluuna bildirildikten sonra bu
blmlerin yaplmasna balanacaktr.
Zorunlu nedenlerle tesiste yaplacak deiikliklerin % 20 'yi gemesi durumunda uygulama projesi yeniden
hazrlanacaktr.
Elektrik tesisi bulunan bina blmlerinde yaplacak tesis deiikliklerinde, (ana kolon ve/veya kolon kesitinin
deimesi ve benzeri gibi ) esasa ilikin deiiklikler olmas durumunda deiiklik projesinin tasarmlanmasnda yapdaki
elektrik tesisinin tm gz nnde bulundurulacaktr.
(Deiik fkra : RG 25/10/1996- 22798) bittikten sonra tesis ebekeye balanmadan nce tesisin esaslarn
etkilemeyen deiiklikler varsa yaplan bu deiiklikler ilgili kuruluun onayndan gemek art ile son durumu gsterir proje 4
takm olarak iletmeye verilecektir. Bu proje onaylandktan sonra birisi iletmece alkonulacak dierleri ise denetim kuruluu ve
tesis sahibine de verilmek zere tesisatya teslim edilecektir.
Madde 14 - YAPILMI TESSLERN KULLANILMASI VE NSANLARIN UYARILMASI
Elektrik tesisatlar, yaptklar tesislerde aboneleri elektrik kaza ve tehlikelerin kar uyaran ve tesisin nasl
kullanlacan gsteren yazl iletme ynergeleri vermek zorundadrlar.

V. C BALANTI ARTLARI VE TESSN GZDEN GERLMES

Madde 15 - (Deiik: RG 25/10/1996- 22798) LETMEDEN ELEKTRIK BALANTlSININ
YAPILMASININ ISTENMESI
Tesisin yapm tamamlandktan sonra 30 gn iinde tesisat iletmeden elektrik balantsnn yaplmasn isteyecektir.
Bu konuda aada yazl artlarn tmnn yerine getirilmesi gereklidir.
Tesisat, dzenledii i bitirme bildirimini (rnek 2) ve denetim kuruluu tarafndan dzenlenen elektrik i tesisi
uygunluk belgesini iletmeye verecektir. bitirme bildirimini tesis sahibi ve tesisat imzalayacaktr.
Tesisat, kendisinden istenen proje, plan, yaz ve bilgileri iletmeye verecektir.
30 gn ierisinde tesisatnn elektrik balanmasn istememesi durumunda tesis sahibi de denetim kuruluunun verdii
uygunluk belgesi ile elektrik verilmesi iin iletmeye bavurabilir.
Elektrik i tesis ilerinin yaplmasnda yapnn veya birden fazla bloktan olumas halinde yap grubunun tmne
ilikin proje esas olup yap/yap grubu, bloklara veya dairelere yada baka blmlere ayrlarak projesi hazrlanamaz, ayr

16
tesisatlar tarafndan elektrik balanmas isteinde bulunulamaz.

Madde 16 - KRACILARLA EV SAHPLER ARASINDA ANLAMAZLIKLAR

Elektrik isteinde bulunan kimse yap sahibi deilse ve elektrik tesisinin yaplmas yada deitirilmesi nedeni ile ev
sahibi ile aralarnda kabilecek her trl anlamazlktan kendisinin sorumlu olduunun bildiren noterden onayl bir belge
veremiyorsa, iletmeye aadaki aklamalar uygun olarak dzenlenmi ve yap sahibi yada vekili tarafndan imzalanm bir
ykmllk belgesi (taahhtname) vermek zorundadr.
Bu belgede :
Yap iinde yada yapnn kiraya verilen blmnde elektrik tesisi yaptrlmas yada elektrik kullanlmas iin aboneye
izin verildii
Kendi yapsna elektrik verilebilmesi iin yapnn iine ve dna konulacak tm dzenlerin kurulmasnn uygun
grld ve bunun iin de iletmenin hibir ekilde zarar karl demek zorunda olmad bildirilmelidir.
Baka biimde elektrik verilmediinde iletmenin de izni alnarak yap dna konsol yada dam direi konulabilecei gibi sva
st yada sva alt kolon tesisi de yaplabilir.
Madde 17 (Deiik : RG 30/11/1995- 22479) ABONENN EBEKEYE BALANMASI
Bir abonenin ebekeye balanmas iin yksek veya alak gerilim ebekesinden besleme hatt ekilmesi ii, iletme
gerekli veya uygun grdnde tesis sahibi tarafndan yaplr. letme isterse, giderleri tesis sahibince karlanmak koulu ile bu
ileri kendisi de yapar.
Besleme hatt ebekenin bir paras olup, kurulu'a aittir.
Madde l8 - (Deiik fkra : RG 25/10/1996- 22798) SAYA VE SGORTALARIN BYKL VE
YERLERNN BELRLENMES
Saya, kofre ve besleme hatt koruma elemanlarnn tr, bykl nereye konulaca, besleme hattnn yapya
nereden girecei proje onay srasnda iletmece belirlenerek projeye ilenir. Konut d tesislerde (hastane, i merkezi, okul vb.)
bunlarn yeri iletmenin onay alnmak kaydyla deitirilebilir.
(Deiik fkra : RG-16/06/2004-25494) Elektrik i tesislerinde kullanlacak sayalar yrrlkte bulunan mevzuat
hkmlerine uygun olmaldr. (Ahr, kmes gibi basit tarm binalar, barakalar, basit ky evleri ve geici olarak elektrik
verilen antiye, lunapark ve benzeri abonelikler hari)
ok basit tarm binalar, barakalar, basit ky evleri hari yap balant kutusuna (ana buat veya kofre) yangn koruma,
saya kolon devrelerine ise hayat koruma eikli, dzenei ile birlikte termik manyetik alter veya otomatik sigorta (ayr ayr
veya birlikte) konulmal ve tm koruma dzenleri arasnda seicilik salanmaldr. Yapda tek saya varsa, kofre tesis edilemez.
Bu maddeye aykr olarak yaplan tesise iletme kesinlikle elektrik vermez.

Madde 19 - ( Deiik : RG 25/10/1996- 22798) TESSLERN DENETLENMES VE MUAYENES

tesis, denetim kuruluu tarafndan, tesisin yapm iinin her aamasnda denetlenecektir. Denetim. rnek-3 de
belirtilen teknik hususlar da ieren ve denetim kuruluu tarafndan detaylanarak standardize edilecek bir muayene formuna
gre yaplacak ve uygun bulunmas halinde bir asl iki adet suret olmak zere belgelendirilecektir. Uygunluk belgesinin asl
tesis sahibine, bir sureti iletmeye verilmek zere tesisatya verilir. Bu suret denetim kuruluu tarafndan arivlenir.

tesise ait bu uygunluk belgesi elektrik balant bildirimi (i bitimi) ile birlikte iletmeye verilecektir. Ahr, kmes
gibi basit tarm binalar, barakalar ve basit ky evleri iin denetim kuruluu tarafndan verilecek i tesise ait uygunluk belgesi
aranmayacak, bu tr tesislerde iletme tarafndan yaplacak muayene yeterli olacaktr.

(Deiik fkra : RG-16/06/2004-25494) 4708 sayl Yap Denetimi Hakkndaki Kanun kapsamndaki denetim
17
kurulularnn alacaklar minimum cretler ve deme ekilleri, bu Kanun ve ilgili mevzuatta belirlenmitir. Yap Denetim
Kurulular tarafndan denetlenen yaplardan ayrca bir cret alnmaz.
(Deiik fkra : RG-16/06/2004-25494) Bayndrlk ve skan Bakanl tarafndan karlan ilgili mevzuata gre I.
Snf Yaplar olarak tanmlanan ahr, kmes gibi basit tarm binalar, barakalar, basit ky evleri ve geici olarak elektrik
verilen antiye, lunapark ve benzeri abonelikler hari yaplardan alnacak muayene cretleri, Bakanln uygun mtalaas
alnarak kurulu tarafndan her yl Ocak ay iinde belirlenir.
(Deiik fkra : RG-16/06/2004-25494) Denetim Kuruluunun verecei uygunluk belgesine sahip olan elektrik i
tesisinin kurulu tarafndan tekrar muayene edilmez; zorunlu hallerde edilmesi durumunda bu i iin ayrca bir cret
alnmaz.
(Deiik fkra : RG-16/06/2004-25494) Elektrik i tesislerine ait uygunluk belgesi olmayan veya muayeneler
srasnda uygun bulunmayan tesise enerji verilmez. Bu ilemler srasnda tesisatnn bulunmas istenir. Ancak tesisatnn
bulunmamas bu ilemin sonulandrlmasna engel olamaz.

Muayene sonunda bu ynetmelie uygun olmayan uygulamalar grlrse; tesise elektrik verilmeyerek durumu
yazl olarak denetim kurulularna, tesisatya ve tesis sahibine bildirilir. Muayene srasnda tesisatnn bulunmas
istenir. Tesisatnn muayene srasnda bulunmamas durumu muayene hizmetinin sonulandrlmasna engel olamaz.
Denetim ilemleri ve muayene srasnda; istenildiinde ii, merdiven, l aletleri vb. aralar tesisat tarafndan
cretsiz olarak denetim kuruluuna veya iletmenin emrine verilir.
Tesisatnn muayene srasnda bulunmamas durumunda, sz konusu imkanlar iletmece salanr.
Madde 20 - ELEKTRK TESSATININ SORUMLULUU
Elektrik tesisats, tesisin salamllndan, niteliklerinden, usulsz ve teknie aykr olarak yaplm olmasndan
doacak zararlardan sorumludur Bu tesisin yoklanmas ve ebekeye balanmas olay, tesisaty bu sorumluluktan
kurtaramaz.
Madde 21 ( Deiik : RG 25/10/1996- 22798)YNETMELE UYGUN OLMAYAN TESSLER
Bu ynetmelie uygun olarak tesis edilmeyen ve uzunluk belgesine sahip olmayan i tesislere iletmece elektrik
verilmez.
Madde 22 (Deiik ek: RG 30/11/1995- 22479) ZN VERLEN EN BYK YK DEER
fazl tesislerde ntr iletkeni bulunanmda faz-ntr arasna ntr iletkeni bulunmayanlarda iki faz arasna
balanacak ykn deeri (balant gc) en ok 5 KW olabilir. KW' in zerindeki beslemeler farl sistemle yaplr.
( Deiik ek: RG 25/10/1996- 22798)Bu hkmn uygulanmasnda baz yrelerde teknik zorunluluklardan dolay
deiiklik yaplmas, gerekli tedbirlerin alnmas kaydyla, kurulu Ynetim Kurulu veya Karar organnn yetkisindedir.
Madde 23 - LETME TARAFINDAN GERE RNE STENLMES
letme, incelemek iin ve tesisin yaplmasndan sonra geri verilmek art ile, kullanlacak gerelerin birer
rneini isteyebilir.
Madde 24 - TESSLERDE KULLANILACAK GERELER VE AYGITLAR
Tesisin yapmnda kullanlacak gere ve aygtlar, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlnca hazrlanm olan bu
konuya ait ynetmelik hkmlerine ve Bayndrlk ve skan Bakanlnca hazrlanm ilgili teknik artnamelere ve varsa
Trk Standartlarna uygun olacaktr. Bu gere ve aygtlarn Trk Standartlar Enstitsnden alnm "Kalite belgesi" yada
"Standarda uygunluk belgesi" bulunmal, bu yoksa Elektrik Mhendisleri Odas kalite belgesi bulunan gere yada aygtlar
kullanlmaldr.

18
Madde 25 - GEC TESSLER
Geici tesislerde bu Ynetmelik hkmlerinden baz durumlarda ayrla bilinir, fakat byle durumlarda ilgililer
yazl olarak iletmeye bavur: nal ve iin gereklerine gre belirlenmi olan artlar iletmeden renmelidir. Geici
tesislerin kurulu kalma sresi iletmeye bildirilmelidir. letme gerekli grdnde bu sreyi azaltabilir.
Madde 26 - MOTORLAR
Deiik fkra: RG 30/11/1995- 22479) Anma gc 0.5 kilowat gemeyen bir fazl motorlar, elektrik priz
linyelerine balanabilir.
0.5 kilovattan, 3 kilovata kadar olanlar iin ayr bir hat ekilir ve bunlar 22. Maddedeki kurallara uygun olarak bir
faz zerine balanabilir.
Madde 27 - ANMA GLER 3 KLOWATTAN BYK OLAN MOTORLAR
Anma gleri 3 kilowattan byk olan motorlarn fazl ebekelere balanabilmeleri iin fazl olmalar
gerekir.
Madde 28 - ZN VERLEN GERLM DEME ORANI
Elektrik ebekelerinde 0.5'den fazla gerilim dalgalanmalarna neden olan tesislerin elektrii kesilir.
Madde 29 - YNETMELE UYMAYAN ELEKTRK TESSATILARI
Bu ynetmelie aykr davranan elektrik tesisatlar iin genel hukuk hkmleri erevesi iinde gerekli adalet
kurulularna bavurulur.
VI. TEKNK KONULARLA LGL HKMLER
VI.A - KORUMA TEDBRLER
Gerek canllarn gerekse eyalarn gvenliini salamak iin elektrik i tesislerinin yaplmasnda ve iletilmesinde
aadaki koruma tedbirlerinin alnmas gereklidir.
VI.A.l - KAZALARIN NLENMES
Madde 30 - GERLM ALTINDA BULUNAN BLMLERE DORUDAN DORUYA DOKUNMAYA
KARI KORUMA
a.l - Elektrik iletme aralarnn gerilim altnda bulunan blmleri ya btn devreleri boyunca yaltlm olmal
yada yapllar, durumlar ve dzenlenme biimleri ile yada zel dzenler aracl ile dorudan doruya dokunmaya
kar korunmu olmaldr.
Elektrik iletme yerleri ile kilitli elektrik iletme yerlerindeki iletme aralar bu hkmn dndadr.
a.2 - Lk yada emaye tabakas, oksit tabakas ve zel maddeler emdirilmi olsa da lifli maddelerden yaplan
rtler (dokunmu gereler ve rgl eritler), dokunmaya kar koruyucu yaltma saylmaz.
a.3 - Kaynak tesislerinde, tavlama ve eritme ocaklar ile elektroliz tesisleri gibi elektro kimyasal tesislerde, teknik
ve iletme bakmndan yaplmas imkanszsa, dokunmaya kar koruma yaplmayabilir. Bu durumlarda, alma srasnda
zerinde durulan yerin yaltlmas, yaltlm ayakkab ve aygtlar kullanlmas gibi dier tedbirler alnmaldr. Bunlarn
dnda tesisin uygun yerlerine uyarma levhalar da almaldr.
a.4 - Anma gerilimi Madde 34.de yazl yntemlerden birine gre, elde edilmek art ile, 42 volta kadar olan anma
gerilimlerinde el ulama uzakl iinde de gerilimli blmlere dorudan dokunmaya kar koruma yaplmayabilir. Bu
hafifletici hkm yangn yada patlama tehlikeli olan iletme yerlerinde 34. Maddeye gre, koruma amac ile kk
gerilim kullanlmas durumunda uygulanmaz.
b) Tel kafes, delikli sac ve benzeri ile yaplan blmeler, zerlerinde standart deney parma ile gerilimli blmlere
dokunmaya elverili olan delikler bulunmadnda; iletme gerei gerilim altnda bulunan blmlere dorudan
dokunmaya kar koruma dzeni saylabilir.

19
 c)Kapaklar, koruyucu tel kafesler, gvde vb. tesis blmleri gvenilir bir biimde tutturulmu olmal ve mekanik
bakmdan dayankl olmaldr.
d)EI ulama uzakl iinde bulunan iletken ve kablolarn koruyucu rt ve d klflar elektrik iletme aralarnn
mahfazalar iine sokulmaldr.
Kablo balklar ve balant kutularndan baka hibir metal rt, elektrik iletme aralarnn balant yerinin iine
girmemelidir.
Madde 31 - GERLM ALTINDA BULUNAN BLMLERE DOLAYLI OLARAK DOKUNMAYA KARI
KORUMA
a)Dokunma, gerilimlerini meydana gelmesine neden olan rnein gvde temas gibi yaltkanlk bozukluklarnn ba
gstermesi, her eyden nce iletme aralarn gvenli yaplmas, zellikle uygun yaltkan maddelerin kullanlmas ve iletme
gerei gerilim altnda bulunan blmlerin kusursuz olarak yaltlmas (iletme yaltm) ve elektrik tesislerini yetkili elektrik
tesisatlar tarafndan zenle yaplmasyla nlenmi olmaldr.
b)Bunlardan baak Madde 32a.l'de belirtilen durumlarda ek koruma tedbirlerinin uygulanmas gereklidir.
b.l - Ek koruma tedbirlerinin uygulanmas, elektrik iletme aralar yapmclarnn rettikleri aralar kusursuz olarak
yapmak zorunluluundan kurtarmaz. Yapmc daha sonra, tesislerin kuruluu srasnda byle koruma tedbirlerinin alnacana
asla gvenmemelidir.
b.2 - Elektrik tesislerinde bir arza durumunda yksek dokunma geriliminin meydana gelmesini yada srmesini
nleyeceinden, tesislerin kurulmaznda koruma tedbirlerine ok nem verilmelidir.
c) ( Deiik fkra: RG 08/12/2000- 24254) Bu ynetmelie gre 50 V un stndeki gerilimler, yksek dokunma
gerilimidir. Alternatif gerilimlerde etken deer esas alnr.
d) Gerilim altnda bulunan blmlere dolayl olarak dokunmaya kar korunmak iin alnan tedbirler unlardr:
Koruyucu yaltma, kk gerilim, koruma topraklamas, sfrlama, koruma hat sistemi, hata gerilimi koruma balamas,
hata akm koruma balamas ve koruyucu ayrma.
Deiik ek: RG 30/11/1995- 22479) e)ebeke (sistem) tiplerine gre aada belirtilen koruma yntemleri
uygulanabilir:
TN Sistemi: Ar akma kar koruma (sistemin her eklinde), hata akm korumas (TN-S sisteminde).
TT Sistemi: Ar akma kar koruma, hata akm korumas, hata gerilimi korumas.
T Sistemi: Ar akma kar koruma, hata akm korumas, hata gerilimi korumas, yaltm kontrol.

Madde 32 - GERLM ALTINDA BULUNAN BLMLERE DOLAYLI OLARAK DOKUNMAYA KARI

KORUMA TEDBRLERN ALINMASI N GENEL BLGLER VE BU TEDBRLERN
UYGULANMASI
a)Uygulama
a.l - aadaki tesislerde koruma tedbirlerini alnmas gereklidir :
i) ( Deiik fkra: RG 08/12/2000- 24254) Aada a.2'de yazl olanlarn dnda, topraa gre gerilimi 50 Voltun
zerinde olan tesisler ve iletme aralarnda.
ii) Bundan nce geerli olan ynetmelie gre koruma dzenleri gerekli grlmemi, fakat a.l - i'ye gre imdi
yaplmas istenilen yerlerdeki kurulu tesislerin geniletilmesinde ve geniletme srasnda kurulu tesislerde,
iii) Balangta aadaki a.2 ii.2 maddesine gre dzenlenmi olan, fakat sonradan su, havagaz ve stma tesisleri gibi
rastgele dokunulabilen, toprakla balants bulunan dzenlerin tesis edilmesiyle daha nceki yaltc zelliklerini kaybetmi olan
yerlerdeki kurulu tesislerde.
a.2 - Aadaki tesislerde ve iletme aralarnda koruma tedbirlerini alnmas gerekmez:
i) ( Deiik fkra: RG 08/12/2000- 24254) Topraa gre gerilimi 50 Volta kadar olan tesislerde ve iletme aralarnda.
20
 ii) Topraa gre gerilimi 250 volta kadar olan.
ii.l) Belli dnemlerde muayene merkezlerinde denetlene elektrik sayalar tarife aygtlar gibi genel elektrik
ebekesinin elektrik enerjisini ve gcn lmek iin kullanlan iletme aralarnda.
Aklama : Bu iletme aralarnda koruyucu yaltma yaplmas tlenir.
ii.2) inde rasgele dokunabilecek, toprakla balants bulunan su, gaz yada kalorifer borular bulunmayan ve zeminleri
yaltlm olan yerlerdeki i tesislerde.
Aklama : pheli durumlarda zeminin yaltkanl 48. Maddedeki lme usul ile belirlenmelidir.
iii) Topraa kar gerilimi alternatif akmda 1000 V ve doru akmda 1500 V'a kadar olan.
iii.1) Yaltc klfl metal borular, ok damarl tesis iletkenleri yada kablolar korumak iin kullanlan metal borular,
yaltkanla kapl metal tesis kutular (sva alt tesis buatlar balama ve datm buatlar), iletkenlerin metal klflar, iletken ve
kablolarn zrhlar ve toprak ierisine denmemise kablolarn metal klflar.
iii.2) Datm ebekelerindeki dam direkleri ve bunlara iletken olarak balanm olan metal paralar.
b) Yapm esaslar 33. - 40. Maddelerde aklanm olan koruma dzenlerin i seiminde mahalli artlar gz nnde
bulundurulmaldr.
naat antiyeleri, tarmsal iletme yerleri gibi zel iletme yerleri iin iaret edilen hkmlere uyulmaldr.
Aklama : Saya tablolar, saya dolaplar ve kablolu datm kutular iin koruyucu yaltma yaplmas tlenir.
b.1 - Uygulanan koruma sistemlerini etkisi aadaki gibi salanmaldr:
Bu sistemler dayankl bir biimde yaplmaldr.
ii) Koruma iletkenli sistemlerde balantlar doru bir biimde yaplmal ve VI-A.4 blmne gre muayene
edilmelidir.
iii) Gerilim altnda olmayan tm iletken tesis blmlerini birbirlerine, koruma, iletkeni balant klemensine ve koruma
iletkenine balantlar iyi iletken bir biimde yaplmaldr.
iv) letme aralar bilinli olarak kullanlmaldr:
iv.1) Topraklama konta olan prizler, koruma iletkenine balanmadan kullanlmamaldr.
iv.2) Topraklama konta olan prizlerin bulunduu bir yerde yada koruma iletkenli bir koruma sisteminde kullanlan
iletme aralarnda topraklama konta olmayan prizler ve koruma dzeni olmayan iletme aralar kullanlmamaldr.
Kk gerilim ve koruyucu ayrma sistemi ile korunan tesislerde kullanlan prizler bu hkmn dndadr.
v) Ayn yerlerde eitli koruma sistemlerini birbirlerini, almalar bozulacak biimde etkilemeleri nlenmelidir.
b.2 - Koruma iletkenlerinde aadaki zellikler bulunmaldr:
i) Koruma iletkeni olarak kullanlan yaltlm iletkenler ve kablolar btn uzunluklar boyunca belirli renklerde
iaretlenmi olmaldr. Sfr iletkenleri de ayn biimde iaretlenmelidir ve bu iaret baka hibir iletken iin kullanlmamaldr.
1.1) Balama ve datm tesisleri ile elektrikli tat iletkenlerinde, koruma iletken yada bu iletkenin balant yeri,
rnein ekli yada yaz ile iaretlenmise yukarda belirtilen renkli iaretleme yaplmayabilir.
1.2) Koruma iletkeni elektrik iletme aralarn gvdeleri yada elik yap blmlerinden meydana geliyorsa, renkli
iaretleme yaplmayabilir.
1.3) Renkli iaretleme hava hatlarnda da yaplmayabilir.
1.4) Dayankl bir iaretleme yapma imkan yoksa plak koruma iletkenlerini iaretlenmesi gerekmez. Aklama :
rnein maden eritme tesisleri, kimya tesisleri vb. tesislerde bozucu zellikteki hava ve kir
nedeni ile her zaman dayankl bir iaretleme yaplamaz.
ii) Koruma iletkenini kesiti, koruma iletkenli koruyucu sistemlerin kendi blmlerinde verilmi olan hkmlere uygun
olmaldr.
iii) Koruma iletkeni zenle denmeli ve toprak iareti ile belirtilmi olan balant noktalarna balanmaldr.
iv) Metal yap blmlerini koruma iletkeni olarak kullanlmasnda aada yazl artlarn salanmas yeterlidir:

21
 iv.l) Elektrik iletme aralarnn metal gvdeleri yada bunlarn elik yap blmleri ile elektrik tesislerinin vin
kprleri, tablolar, kablo tayc zgaralar gibi metal blmleri elektriksel iletkenlii yeterli olan bir btn meydana
getirmelidir.
iv.2) Yukarda yazl metal yap blmleri vb. ek yerleri, iyi iletken kalacak biimde kaynak yaplmal yada uygun
yardmc gereler kullanlarak cvata yada perinlerle birbirine balanmaldr.
iv.3) Metal yap blmlerinin elektrik ileten kesimleri, iletkenlik bakmndan en az gerekli koruma iletkeninin
kesitine edeer olmaldr.
iv.4) Metal yap vb. tesis blmleri, uygun yardmc gereler kullanlarak koruma iletkenine balanmaldr. Bu
balantlar, kendiliinden gevemeyecek biimde yaplmaldr.
iv.5) iv.2 madde blmne gre koruma iletkenini meydana getiren eitli metal yap blmlerini sklmesi,
koruma iletkenini kesilmesine neden olmamaldr.
iv.6) Gerdirme telleri, ask telleri, metal tesis borular, metal hortumlar vb. tesis blmleri koruma iletkeni olarak
kullanlmamaldr.
iv.7) Civatalar koruma iletkenini balant yeri olarak kullanlamazlar.
v) Bklebilen kordon ve iletkenler:
v.l) Koruma dzeni gerekmeyen ve kullanlmayan kapal yerlerde, bklebilen kordon ve iletkenler, fi-priz
dzeni kullanlmadan dorudan doruya tesise yada iletme aralarna balanrsa, bunlarda koruma iletkeni
bulunmayabilir.
v.2) Aadaki durumlarda ntr iletkeni koruma iletkeni olarak kullanlabilir:
v.2.l) Yaltkan klf lastik olan ve neme dayankl iletkenler sabit olarak denirse ve bunlarn kesitleri en az 10
mm211ik bakra edeer olursa.
v.2.2) Bu iletkenler tanabilen hat olarak kullanlrsa, fakat bu durumda kesitleri 10 mm2'lik bakra edeer
olursa ve bunlara ait f-priz dzenlerinde, kutuplarn farkl biimde balanmasn nleyen bir gvenlik dzeni bulunursa.
vi.) Koruma iletkenini ve balama yerlerini kendiliinden gevemesi nlenmelidir.
vii) Aadaki durumlarda birden fazla akm devresi iin ortak bir koruma iletkeni kullanlabilir:
vii.l) Koruma iletkeni ayr olarak, mekanik bozulmalara kar yeteri kadar korunmu ve olabildiince kendi akm
devreleri boyunca ekilmise.
vii.2) Koruma iletkeni 57. maddeye gre kendi akm devreleri ile ortak bir klf iinde ise.
Bu koruma iletkenini kesiti, en byk faz iletkeni kesitine gre seilmelidir.
b.3 - Fi ve priz dzenleri
i) Deiik ifade: RG 30/11/1995- 22479) Filer, prizler ve ara prizler yrrlkteki Trk Standartlarna uygun
olmal ve elektrik aygtlarn filerinde ve prizlerinde topraklama konta (koruyucu kontak) bulunmaldr.
Koruyucu yaltmal tketim aralarnn fi-priz dzenlerinde topraklama konta bulunmayabilir.
ii) Koruyucu ayrma dzeni kullanlan tesislerde prizlerin topraklama konta bulunmayabilir
iii) Filer, ayn tesiste daha yksek bir gerilim iin kullanlan prizlere sokulamayacak yap ve zellikte olmaldr.
b.4 - Koruyucu yaltmal tketim aralar
i)33. maddede aklanan koruyucu yaltmal tketim aralar iin aadaki hkmler uygulanr:
Koruyucu yaltmal tketim aralarna madde 32b.2.iii'deki hkmn dnda, bir koruma iletkeni balanamaz.
ii) madde 32b.2-v'deki hkmn dnda, koruyucu yaltmal tketim aralarna sabit olarak balanan bklebilen
iletkenlerde; koruma iletkeni bulunamaz.
Bununla birlikte arac altrmak iin damarl bir kordon kullanldnda, nc iletken koruma iletkeni

22
olarak tketim aralarna balanamaz.
iii) Tketim aralarna sabit olarak balanm olan ve koruma iletkeni bulunmayan bklebilen kordonlarla
birlikte bir btn meydana getiren lastik yada termoplastik gibi yaltkan maddelerde yaplan filer, topraklama konta
olan prizlere uymal, fakat kendilerini topraklama konta bulunmamaldr.
Bu filerin yan taraflarndaki oyuklarn iine konulan metal levhacklar, koruma konta saylmaz. nk, bunlar
koruma iletkenlerine balant salamaz.
iv) Fi ile bir btn meydana getiren, koruma iletkeni bulunmayan bklebilen kordonlar, yalnz koruyucu
yaltmal tketim aralarnda kullanlabilir.
b.5- rnein koruma iletkeni bulunmayan uzatma kordonlar, aygt kordonlar yada topraklama konta olmayan
ara filerle bir tesisin koruma dzenleri kaldrlmamal ve etkisiz duruma getirilmemelidir.
c) Potansiyel dengelemesi
c.1- Potansiyel dengeleme iletkenleri, koruma iletkenleri gibi iaretlenebilir.
c.2- Gerektiinde kullanlacak olan potansiyel dengelemesi 62. ve 63. maddelere gre yaplmaldr.
Madde 33- KORUYUCU YALITMA
a) Koruyucu yaltma yaplamasnn amac, toprakla temasta bulunan iletken blmlere yada zerinde durulan
yere kar yksek dokunma gerilimlerinin etkisinde kalmay nlemektir.
b) letme aralarnn koruyucu olarak yaltlmas, alma srasnda zerinde durulan yerin yaltlmasna
yelenmelidir.
c) letme aralarna da koruma tedbiri olarak koruyucu yaltma uygulandnda, gerilim altnda nlmavan btn
iletken tesis blmleri yaltkan bir madde ile sk ve dayankl bir biimde kaplanmaldr.Bunun yerine iletme yaltmna
ek olarak, dokunulabilen iletken paralar, salam bir biimde tutturulan yaltkan paralarla arza durumunda dorudan
doruya gerilim altnda kalabilecek btn blmlerden ayrlabilir.
Aklama : letme aralarnda koruyucu yaltma, rnein yaltkan maddeden yaplm mahfaza ve kapaklarla,
tamamen yaltlm tesis gereleri kullanlarak ve kk makinelerin preslenmi yaltkan gerelerden yaplmas yada dili,
mil, hareket ubuklar ve gvdelerde yaltkan ara paralarnn kullanlmas ile salanr.
Lak yada emaye tabaka, oksit tabakas ve zel maddeler emredilmi olsa bile lifli maddeden rtler (iletkenler
zerindeki dokunmu gereler ve rgl eritler) koruyucu yaltma saylmaz. Buna karlk, yrrlkteki ilgili Trk
Standartlarna uygun nemli yer iletkenlerinin d klflar, dokunmaya kar koruyucu yaltma saylr.
d) Taban yaltmnn, yalnzca yerleri deimeyen iletme aralarnda izin verilir. Bunun iin yaltlmam durma
yerleri ile el ulama uzakl iinde bulunan, topraa deen iletken blmler yaltkanla kaplanmaldr.Bu rtler aadaki
artlara uygun olmaldr.
d.1- Dayankl olmal ve iletme aralarna ancak zerinde durulan yerlerden dokunulabilecek kadar byk
olmaldr.
d.2- Alt yaplarna sk biimde bal olmaldr. Elektrik iletme yerleri bunun dndadr.
d.3- zerinde durulan yaltlm yerden ulalabilen birden fazla iletme arac bulunduunda bunlarn gerilim
altnda olmayan metal blmlere iletken olarak birbirine balanmaldr.
Madde 34- KK GERLM (OK DK GVENLK GERLM)
a) Kk gerilim kullanlmasnn amac, yksek dokuma gerilimlerinin ba gstermesini nlemektir, b.l- Kk
gerilim dokunma dzeninde, anma gerilimi 42 V 'dan daha yksek olmamaldr. b.2 - Bu koruma dzeninde, kk
gerilim tarafndaki gerilim altndaki blmlerin -Topraklanmasna : -Daha yksek gerilimli blmlere iletken olarak
balanmasna izin verilmemelidir.

23
 c) Kk gerilimlerin elde edilmesi iin aadaki aygtlar kullanlabilir: -Gvenlik transformatrleri,
-Sarglar elektriksel olarak birbirinden ayr olan eviriciler.
-Akmlatrler,
-Piller.
d) Kk gerilimli akm devreleri aada yazl artlara uygun olmaldr:
d.l - letme aralar ve hatlar en az 250 V'luk yaltkanlk gerilimine gre yaltlm olmaldr. (Oyuncak ve
haberleme aygtlar bunun dndadr.).

ekil 6 - Kk gerilimin elde edilmesine ilikin rnekler

d.2 - Bu devrelerdeki filer, ayn yerde bulunabilecek olan rnein 110 V yada 220 V gibi daha yksek gerilimi
tesisin prizlerine uymamaldr.
Madde 35 - KORUMA TOPRAKLAMASI
Koruma topraklamasnn amac, insanlar ve hayvanlar tehlikeli dokunma ve adm gerilimlerine kar korumak
iin gerilim altnda olmayan iletken tesis blmlerinde meydana gelebilecek yksek dokunma gerilimini srekli olarak
kalmasn nlemektir. Koruma topraklamas, anlan tesis blmleri topraklayclara yada topraklanm blmlere
balanarak yaplr.
b)Koruma topraklamasn uygulanmasnda gz nnde bulundurulacak en nemli kurallar aada aklanmtr.
b.l - ( Deiik ifade: RG 08/12/2000- 24254) Bir hata durumunda toprak temas akm, devresini toprak zerinden
kaparsa (ekil-7), korunacak olan iletme aracnn koruma topraklama direnci aadaki art salamaldr:

Burada 50 V izin verilen en byk dokunma gerilimi, Ia ise ebeke tarafnda iletme aracnn nnde balanan
ar koruma aygtnn ama akmdr. Koruma aygtnn anma akm In ise Ia = k In'dir. Burada k katsays tesisin
biimine ve kullanlan aygta gre farkl deerler alr. En ok kullanlan k katsays izelge -1'de verilmitir.

24
izelge 1- Ar koruma aygtlarnn ama akmlarnn anma akmlarna orann veren k katsaylar ( Ia = k.Ia)

25
 AS: Ana Sigorta Ro: letme Topraklamas
Rk: Koruma Topraklamas O: Orta iletken
P: Parafudr

ekil 7- Toprak temas akmnn devresini toprak zerinden kapad koruma topraklamas biimleri

b.2 - Yldz noktas yada iletme gerei topraklanm faz iletkeni ve tketici tesisinin koruma iletkeni su borusu
ebekesine (ekil - 8) yada yer alt kablo ebekesini koruyucu metal koruncana balanm ise, koruma topraklama tesisi
iin aadaki artlar geerlidir:
-Yldz noktas yada bir faz iletkeni topraklanan ebekelerde bir orta iletken (ntr iletkeni) yada topraklanm a
iletkeni, Su borusu ok yerde ana su borularna yada ev balantlarnda su borusu ebekesine balanmaldr. Su borusu
yerine yer alt kablosunun metal korunca kullanlyorsa, ayn art bunun iinde geerlidir.
-ebeke hatt ile iletme ve koruma topraklamalarnn direnlerinden meydana gelen akm devresini toplam
direnci Ut/la deerinde byk olmamal.
olmamaldr.

Burada Ut topraa kar gerilim, la ise topraklanm iletme aracn ebekeye balayan ar akm koruma
aygtnn ama akmdr.
b.3 - Evlerde, brolarda, ticarethanelerde, iliklerde vb. i yerlerinde kullanlan tketici aygtlarn ve makinelerin
f ve priz zerinde tanabilir balantlarnn yaplmasnda ekil - 9'da gsterilen balant artlar geerlidir. Bu sekile
uygun olarak aygtn yada makinenin gvdesi, f ve priz zerinden koruma topraklamasna balanmaldr.
26
 b.4- Koruma iletkenlerini anma kesitleri en az izelge -2'de yazl deerlere uygun olmaldr.
b.1) Ayrtma uygun olarak koruma topraklamas uygulanan ebeke ve tesislerde elektrik tketim aygtlarnn
sfrlanmasna izin verilmez.
b.5- Tketici tesislerinde orta iletken mekanik bakmdan korunmal ve yaltlm olarak ekilmelidir.

SU BORUSU EBEKES

a: Orta (ntr) iletkini olan tesis b: Orta (ntr) iletkeni olmayan tesis
ekil 8- Toprak temas akmnn devresini su borusu ebekesi zerinden kapad koruma topraklamas biimleri

a ... Doru balantlar

b ... Yanl balant
o ... Orta iletken (ntr iletkeni)
Rk ... Koruma topraklamas
ekil 9- Elektrik tketicilerinin koruma topraklamasnda fi ve priz zerinden tanabilir balantlarnn yaplmas

b.6- Hava hatt ebekelerinde el ile ulaabilen uzaklklar iindeki iletme topraklamas iletkenleri, mekanik
zorlamalar ve rasgele dokunmaya kar korunmu olmaldr.

27
 letme topraklamas iletkeninin aa direklerde ve yaplarda rastgele dokunmaya kar korunmas iin 2.5 m
uzunluunda bir tahta ta ile kapatlmas yeterlidir. Demir ve beton direklerde ise iletme topraklamas iletkenleri
yaltlm olarak ekilmelidir.
letme topraklamas iletkeni iin elik erit kullanlrsa, en az 3 mm kalnlnda 100 mm2'lik bir kesit yeterlidir.
izelge - 2 Koruma iletkenlerinin anma kesitleri (en kk kesitler).

viii) Topraklama barasn kesiti, hi olmazsa en byk sigorta ile yada otomatik anahtarla korunan iletme
aracnn koruma iletkeninin kesitine eit olmaldr.
ix) Koruma topraklamasnn etkinlii, tesis iletmeye sokulmadan nce VI-A.4 blmndeki kurallara gre
denetlenmelidir.
Madde 36 - SIFIRLAMA
a.1 - Sfrlamann amac, iletme aralarnn gvdesinde yksek dokunma gerilimlerinin srekli olarak kalmasn
nlemektir.
a.2 - Sfrlama, iletme aralarn gvdeleri
i)10 mm2'nin altndaki bakr iletken kesitlerinde ayr bir koruma iletkeni zerinden sfr iletkenine balanarak.
ii) 10 mm21nin zerindeki bakr iletken kesitlerinde de dorudan doruya sfr iletkenin balanarak, yaplr (ekil
-10).
a.3 - Anma gerilimleri 3x220 volta kadar olan ve orta iletkenleri bulunmayan nceden tesis edilmi ebekelerin
geniletilmesi durumunda bir faz iletkeni topraklanr ve sfr iletkeni olarak kullanlrsa sfrlama uygulanabilir.
Bu faz iletkeni ve topraklama iletkeni iin de aanda hkmler ayn biimde geerlidir.
a.4 - Sfrlama ancak aadaki artlar altnda koruma tedbiri olarak uygulanabilir;
)Akm kayna yada transformatr ile elektrik tketim aygtlar arasndaki iletkenlerin kesitleri ebekenin
herhangi bir yerinde bir faz iletkeni ile sfr iletkeni yada buna bal bir aygtn gvdesi arasnda tam ksa devre meydana
geldiinde bu ksa devre noktasna en yakn bulunan ar akm koruma aygtndan en az izelge -lle uygun ama akm
28
geebilecek byklkte olmaldr.

a Ayr (zel) bir koruma iletkeni kullanlmadan yaplan sfrlama

b Ayr bir koruma iletkeni ile yaplan sfrlama
ekil - 10 Sfrlamann uygulama biimleri

i.1 - Ar akm koruma aygtlar yerine, sfr iletkeninde en kk bir ksa devre akmnn ba gstermesi yada
faz iletkeninden fark akmnn gemesi sonucunda aclar alan ve izelge-1'deki, kablo ve hava hatt ebekeleri iin
geerli olan katsaysna uygun olarak devreyi kesen istasyon koruma anahtarlar da kullanlabilir.
i.2 - a.4-i'de yazl art, datm ebekesinin herhangi bir blmnde gerekletirilemezse o blmde
sfrlama uygulanamaz.
i.3-a.4-i'de yazl art, tketici tesislerinde gerekletirilemezse, sfr iletkeni bir koruma anahtar ile rnein hata
gerilimi koruma anahtar ile denetim altna alnrsa, sfrlama uygulanabilir. Bu durumda koruma anahtar faz iletkenleri
ile birlikte sfr iletkenini devresini de kesmelidir (ekil-11).
ii) Sfr iletkenini iletkenlii en az haz iletkenininkine eit olmaldr. izelge -3'e uygun ayrcalklara izin
verilir.

29
 iii) Sfrlama uygulanan ebekelerde, toprak stnde kullanlan ve sfr iletkeni ile topraklayn arasna ekilen
topraklama iletkenlerini kesiti, bakr iin en az 16 mm2, galvanizli elik erit iin en az 100 mm2 ve erit kalnl 3 mm
olmaldr.
Toprak iinde ekilen yaltlm bakr iletkenlerini kesiti de toprak stndekiler gibi olmaldr. Toprak iinde
ekilen plak iletkenler iin topraklayclara dair hkmlere uyulmaldr.
iv) Elektrik datm ebekesini bulunduu alanda iyi nitelikli topraklaydlar bulunuyorsa, sfr iletkeni bunlara
balanmaldr. Metal su ebekesi bulunan yerlerde sfr iletkeni, su borularna olabildii kadar ok yerde balanmaldr.
Balant iletkenleri iletkenlik bakmnda sfr iletkenine edeer olmaldr. Bununla birlikte balant iletkeni
kesitinin bakr iin 50 mm21den elik erit iin en az 3 mm kalnlkta olmak art ile 100 mm2 den fazla olmas
gerekmez.

30
 ekil 11- Bir tketici tesisinde sfr iletkenin hata gerilimi koruma anahtar ile denetlenmesine dair rnek
v) Sfrlamann uyguland ebeke ve tesislerde sfr iletkeni ile balants olmayan koruma topraklamasnn
yaplmasna izin verilmez. Ancak madde 35.b.2'de yazl artlara uygun olan tketici tesisleri ile alak gerilim
blmndeki metal paralar yksek gerilim blmndeki koruma, topraklama tesisine balanan ve yldz noktalan ayrca
topraklanan transformatr merkezleri bu kuraln dndadr.
vi) Sfrlanmann uyguland ebeke ve tesislerde koruma iletkeni sfr iletkenine balanmakszn, hata gerilimi
ile alan koruma aygtlar kullanlabilir: ancak bu durumda koruma iletkeni ve korunacak aygt, topraklama direnci
lohm' den kk olan bir topraklaycya balanmamaldr yada bunlarn topraa gei direnci 1 ohm' den kk
olamamaldr.
vii) Tketici tesislerinde sfr iletkenleri de faz iletkenleri gibi yaltlmal, zenle denmeli ve bunlarla birlikte
ayn boru iinde yada ok damarl kablo ve iletken kullanldnda bunlarla ortak klf iinde ekilmelidir.
Sfr iletkenlerinin sonradan ekilmesi durumunda sabit ekilen iletkenler ortak bir klf yada boru iinde bulunmayabilir,
fakat bunlarn yaltlmas, zenle ekilmesi ve belli renklerle tantlmas zorunludur.
Birden fazla akm devresi iin ortak bir sfr iletkeni kullanlamaz.
Aklama : Akm devresi, bir sigorta zerinden beslenen tesis blmdr.
viii) Sfr iletkeni, zel koruma iletkeni ve orta iletken belli renklerle tantlmaldr.
ix) Madde 35.b'deki gibi ayr bir koruma iletkeni zerinden sfrlanan ebekelerde, koruma iletkeninin ekilmesi
iin aadaki kurallar geerlidir.
ix.l - Koruma iletkenini iletkenlii a.5-ii'ye gre belirlenmelidir,
ix.2 - Koruma iletkeni olarak, kesitleri yeterli olmak art ile kablolarn konsantrik iletkenleri yada klflar ile
mineral yaltkanl kablolarn kurun klflar yada elektriksel iletkenlikleri yeterli olan metal yap blmleri kullanlabilir.
iX.3 - Koruma iletkeni ayr olarak ekilebilir: bu durumda koruma iletkeni mekanik bozulmalara kar yeterli
biimde korunmal ve olabildiince ait olduu akm devresi boyunca ekilmelidir.
ix.4 - Koruma iletkeni orta iletkenle yan bara yada balama ucunda (klemens) balanamaz; bunun iin ayr bir
koruma iletkeni baras yada koruma iletkeni ucu bulunmaldr (ekil-10).
ix.5 - Sfr iletkeni datldktan sonra artk orta iletkenler ve koruma iletkenleri birbirine balanamaz. Bu
durumda orta iletken de artk topraklanamaz.
ix.6 - Ayr bir koruma iletkeni bulunmayan sfrlamann uyguland kurulu tesislerin geniletilmesinde,

31
genileme noktasnda, rnein bir datm kutusundan balayarak 10 mm2'nin altndaki bakr kesitlerinde a.2'dekii gibi
ayr bir koruma iletkeni bulunan sfrlama uygulanmaldr.
x) Sfr iletkeni zerine ar akm koruma aygtlar konulamaz.
xi) Sfr iletkenlerinin devresi yalnz bana alp kapatlmamaldr. Sfr iletkenlerinin devresini faz
iletkenlerininki ile birlikte alp kapatlabilir olmas durumunda, bu iletken zerinde bulunan bir kontak, kapamada
ncelikle ve amada gecikme ile hareket etmelidir.
Ani ap kapamal anahtarlar kullanlyorsa sfr iletkeni ile faz iletkenleri devresinin ayn zaman da alp
kapanmas yeterlidir.
xii) Kablolarn kurun klflar yalnz bana sfr iletkeni olarak kullanlmaz.
xii.l - Bununla birlikte kurulu kablo ebekelerinde gerilimin deitirilmesi durumunda sfrlama artlar yerine
getirilmise ve kurun klf ebekenin birok yerinde ve olabildiince tm abone balantlarnda su borusu ebekesine
iletken olarak balanmsa, kurun klf yalnz bana sfr iletkeni olarak kullanlabilir.
xii.2 - Kurun klflar kablo ek kutularnda birbirlerine iyi iletken bir biimde balanmaldr.
xiii) Konsantrik iletkenli kuvvetli akm kablolarnda bu iletken sfr iletkeni olarak kullanabilir.
Alminyum klfl kablolarda, bu klf btn ayrlma noktalarnda kesintisiz ve srekli olarak iletken biimde
balandnda yalnz bana sfr iletkeni olarak kullanlabilir.
Alminyum klfn ve ek kutularndaki balant iletkenlerini kesitleri, iletkenlik bakmndan en az sfr
iletkenininkine e deer olmaldr.
Alminyum klfl kablolarn ek yerlerinde klflar, ek yerlerinden nce bir iletkenle kprlenmelidir. Tm ek
yerleri korozyona kar korunmaldr.
Sfr iletkeni olarak kullanlan ve topraa kar yaltlm olan alminyum kablo klflar, kablo ebekesini birok
noktasnda topraklanmaldr.
Kurun klfl ve kat, lastik yada termoplastik yaltkanl kablolar iin de ayn artlar geerlidir.
xiv) Elektrik tketim aygtlarn ve makinelerini fi ve priz zerinden tanabilir balantlarnn yaplmasnda ekil
- 12'de gsterilen balant artlar geerlidir.
xv) Sfrlamann etkinlii, tesis iletmeye alnmadan nce denetlenmelidir.

ekil 12 - Elektrik tketicilerinin sfrlamada f ve priz zerinden tanabilir balantlarnn yaplmas

Madde 37 - KORUMA HAT SSTEM :
a) Bu sistemin kullanlmasnn amac, yksek dokunma gerilimlerini nlemektir. Bu istek gerilim altnda olmayan

32
btn iletken tesis blmlerinin birbirine dokunabilin metal yap blmlerine boru hatlarna vb. ile topraklayclara bir
koruma iletkeni zerinden balanmas ile salanr (ekil-13).

ekil 13- Koruma hat sistemi

b)Koruma hat sistemini uygulanmasna, yalnzca kendi akm reticileri yada primer ve sekonder sarglar
birbirinden ayr transformatrleri olan fabrikalar yada ayr ayr tanabilir iletme aralarn altrlmas iin kullanlan
hareket eden yedek akm retim tesisleri gibi snrl tesislerde izin verilebilir.
c) Koruma hat sisteminde aada yazl artlar yerine getirilmi olmaldr.
c.l - ebeke topraklanmadan altrlmaldr. Ak topraklama yaplabilir.
Bununla birlikte i direnleri yksek (en az 15 kohm) l aletleri yada rle dzenleri, tesisin yaltkanlk
durumunun belirli en kk deerlerin altna dtn denetlemek yada bildirmek iin iletkenlerle toprak arasna
balanabilir.
c.2 - letme aralarnn gvdeleri ile dokunulabilen iletken yap blmleri, metal boru hatlar ve teki iyi
topraklayclar koruma iletkenine iyi iletken bir biimde balanmaldr.
c.3 - Tesisin yaltm durumunu yoklamak iin bir denetim dzeni bulunmaldr. Bu dzen , yaltm
durumunun belirli bir snr deerin altna dtn optik yada akustik yoldan gstermeli ve bir ar gerilim
koruma aygt bulunduunda da bunun almaya baladn belirtmelidir.
c.4 - Koruma iletkeni faz iletkenleri ile birlikte ak gri renkli yaltlm iletken olarak ortak bir klf yada boru
iinde yada bunlardan ayr plak iletken olarak ekilmelidir. plak koruma iletkenleri de zel iaretlerle belirtilmelidir.
c.5 - Koruma iletkenleri ve bunlara balanan blmlerin anma kesitleri en azndan izelge-2 ve madde 45'e uygun
olmaldr.
c.6 - Kablolarda metal klflar, koruma iletkeni kesitinin artrlmas iin ek olarak kullanldnda, 10 mm2'nin
stndeki. faz iletkeni kesitlerinde koruma iletkeni kesiti, izelge - 2'de verilen deerlerin bir alt basamanda
alnabilir. Bu durumda metal klflar, ek kutularnda birbirlerine balang ve son noktalarnda ise koruma iletkenine
elektriksel bakmdan iyi bir ekilde balanmaldr.
C.7 - Koruma hat sisteminin toplam topraklama direnci 20 ohm'u aamaz.. Bu deer ek topraklayclarn
kullanlmasyla da elde edilemezse, koruma iletkenini topraa kar gerilimi bu gerilimin 6S voltu amas durumunda
33
tesisin akmn abucak kesen rlelerle denetlenmelidir.
c.8 - Topraklamann ve topraklama iletkenini yaplmasnda ve dzenlemesinde bu ynetmeliin VI-A.3
blmndeki hkmler uygulanr.
C.9 - Hareketli iletkenler ve tketim aralarnn hareketli iletkenler zerinden balanmasnda madde 35.b.3'deki
hkmler uygulanr.
Madde 38 - HATA GERLM KORUMA BALAMASI
a) Bu sistemin kullanlmasn amac, gerilim altnda olmayan iletken tesis blmlerinde meydana
gelebilecek olan yksek dokunma gerilimlerini tesiste srekli olarak kalmasn, byle bir durumun ortaya kmas
durumunda tm faz iletkenlerini ve varsa orta iletkenin devresini birlikte 0.2 s iinde aarak nlemektir.
Bu sistem, hata gerilim bobini olan koruma anahtar ile bunun denetleme dzeninden, koruma iletkeninden, yardmc
topraklaycdan ve bunun balant iletkeninden meydana gelir (ekil-14).
b) Bu sistemin uygulanmasnda aadaki artlar yerine getirilmelidir.
b.l - Bu sistemde amaca uygun nitelikte hata gerilimi bobinleri olan anahtarlar kullanlmaldr.

A Koruma Anahtar K Koruma iletkeni balant noktas

Yaltlm yardmc topraklama iletkeni P Denetim dzeni
R Yardmc topraklayc Rp Denetim direnci
F Hata gerilimi bobini Parafudr
H Yardmc topraklama iletkeni balant noktas KI Koruma iletkeni

b.2 - Hata gerilimi bobinleri bir voltmetre gibi balanmal; bylece korunacak tesis blm ile yardmc
topraklayc arasndaki gerilimi denetlemelidir,

b.3 - Yardmc topraklama iletkeni, koruma iletkenine, korunacak aygtn gvdesine ve aygt ile iletken bir
balants bulunan metal yap blmlerine gre, hata gerilimi bobini ksa devre edilmeyecek biimde yaltlm olarak
ekilmelidir (ekil-15). Bobinin rasgele ksa devre olmasn nlemek iin yardmc topraklama iletkeni yaltlm olarak
ekilmelidir.

34
 b.4 - Koruma iletkeni ancak, akm devreleri bir arza durumunda koruma anahtar ile alan elektrik iletme
aralarn gerilim altnda olmayan iletken blmlerine balanabilir. Deilse, koruma iletkeni de yaltlm olarak
ekilmelidir.

b.5 - Koruma iletkeni ile yardmc topraklama iletkeni, yaplarn ierisinde korunacak (boru vb.) iinde ekilerek
yada bu amala ok damarl kablolarn damarlar yahut madeni klfl olmayan bir damarl iletkenler kullanlarak mekanik
etkilere kar korunmu olmaldrlar.
Aklama : Koruma iletkenini, teki iletkenlerin yaltkanlk durumlarn denetlemek iin kullanlmas durumunda,
koruyucu boru iinde plak olarak ekilmesi uygun olur.
b.6 - Yardma topraklama iletkeni yapnn dnda bulunan bir topraklaycya balandnda kesiti madde 45.b'ye
uygun olmaldr.
b.7 - Birden ok aygt, bir hata gerilimi koruma anahtarna ve bu aygtlardan birisi koruma topraklaycsna
edeer nitelikteki bir topraklaycya balandnda, aygtlara ait her koruma iletkenini kesiti en az sigorta akm iddeti en
byk olan aygtn faz iletkeni kesitini yars kadar olmaldr.
b.B - ilerinde Madde 32.al'e gre koruma tedbirlerini uygulanmas gerekli olan yerlerde kullanlan hata gerilimi
koruma anahtarlar yaltmal olmaldr.
b.9 - Tketim aygtlarnn hareketli (bklebilen) kordonlarla balanmasnda Madde 32-b.2-v'deki hkmler
uygulanr (ekil-9 ve l2'ya bk).
b.10 - Yardmc topraklayc olarak, b.ll'deki ayrcalklar dnda, teki topraklayclarn gerilim alannda
bulunmayan zel topraklayclar kullanlmaldr.
Buna gre yardmc topraklayc, teki topraklayclardan en az 10 m. Uzaklkta olmaldr (ekil -l5b).
Aklama : Yardmc topraklayclar, genellikle tarm iletmeleri ve teki sanayi iletmelerinde amarhaneler
gibi slak yerlerde kullanlr.

b.11 - Su borusu ebekeleri yardmc topraklayc olarak kullanlabilir. Ancak bu durumda hata gerilimi bobini
ksa devre edilmi olmamaldr.
Aklama : Gerektiinde iletme aralarn toprakla balantlar kesilmelidir. rnein bir yaltkan para
kullanlarak bu salanabilir.
b.12 - ( Deiik: RG 08/12/2000- 24254) Yardmc topraklamann yaplmasnda 44. ve 45 maddelerde yazl

35
hkmler gz nnde tutulmal ve Aada yazl en kk boyutlar salanmaldr:
Boru topraklayclar : 1/2 parmaklk boru, 1.5 m uzunlukta
Levha topraklayclar : 50 cm x 50 cm
erit topraklayclar : 10 m uzunlukta
Yukarda yazl boyutlardaki topraklayclar kullanldnda normal olarak 200 ohm'un altnda bir topraklama
direnci elde edilir.
b.13 - Hata gerilimi koruma anahtar olarak ancak, faz iletkenlerinin hepsini ve varsa orta iletkeni de ap kapayan
anahtarlar kullanlabilir.
b.14 - Orta iletkenleri topraklanmam ebekelerde, en az iki kutuplu denetleme dzeni olan hata gerilimi koruma
anahtarlar kullanlmaldr.
b.15 - Byk mutfak frn gibi bir aygt, kaak akmlar aktmak zere bir topraklama tesisine balandnda
bunun hata gerilimi koruma tesisinin almasn etkilememesi salanmaldr.
Aklama : rnein 100 m A'lik bir kaak akm meydana geldiinde topraklaycnn RA direnci 50 ohm'dan daha
byk olmaldr (ekil-16).

b.16 - Hata gerilimi koruma balamasnn etkinlii, tesisin iletmeye alnmasndan nce denetlenmelidir.
Madde 39 - HATA AKIMI KORUMA BALAMASI
a)Bu sistemin kullanlmasnn amac, gerilim altnda olmayan iletken tesis blmlerinde meydana gelebilecek
olan yksek dokunma gerilimlerinin tesiste srekli olarak kalmasn, byle bir durumun ortaya kmas durumunda akan
ve belirli bir deeri aan arza akmnn, tm faz iletkenlerini ve varsa orta iletkeninin devresini 0.2 s iinde amas ile
nlemektir.
Hata akm koruma anahtar ile korunan tm aygtlar anahtarn ama akm sistemin topraklaycs zerinde
getiinde bu aygtlar yksek bir dokunma gerilimi almayacak biimde topraklanmaldr (ekil-17).

36
 ekil - 17 Hata akm koruma balamas

b)Bu sistemin uygulanmasnda, aadaki artlar yerine getirilmelidir:

b.l - ( Deiik fkra: RG 08/12/2000- 24254) Bu sistemle korunan iletme aralarnn Rt topraklama direnci iin

50 V
R
In

balants geerlidir. Burada hata akm koruma anahtarnn anma hata (ama) akmdr.
b.2 - Tketim aralarn hareketli kardanlar zerinden balanmasnda Madde 32.b.2-v'deki hkmler uygulanr
(ekil-9 ve 12'ye de bk).
b.3 - Topraklamalar 44. ve 45 maddelere uygun olarak yaplmaldr.
b.4 - Hata akm koruma sistemini etkinlii, tesisin iletmeye alnmasndan nce denetlenmelidir.
c) Deiik ek: RG 30/11/1995- 22479) Koruma iletkenli tesislerde, ek bir nlem olarak bata banyo gibi
tehlikenin daha ok olduu yerlerdeki priz devreleri olmak zere, i tesislerde hata akm koruma dzeninin kullanlmas
tavsiye edilir.
Deiik ek: RG 30/11/1995- 22479) Aklama : Hata akm koruma dzeni bulunmayan tesislerde korumann
etkinliini arttrmak iin, ana ve datm tablolarnda koruma topraklamas ve sfr iletkeni baralar, gerektiinde
kolaylkla ayrlabilecek ekilde birbirine elektriksel olarak balanmaldr.
Madde 40 - KORUYUCU AYIRMA
a) Koruyucu ayrma dzeni, anma gerilimleri en ok 380 volta kadar olan elektrik tketicilerinin akm devrelerini,
bir ayrma transformatr yada motorgeneratr aracl ile besleme ebekesinden ayrr.
Bu sistemin kullanlmasnn amac, transformatrn k tarafna bal iletme aracnda bir gvde temas, iletme
aracnn gvdesi ile toprak arasnda besleme ebekesinden geebilecek dokunma gerilimlerinin meydana gelmesini
nlemektir
Koruma tedbiri olarak koruyucu ayrma ancak, rnein hatlarn zedelenmesi yada metal gvdenin bir ara fi-priz
dzeninde gvde temas sonucunda sekonder tarafta toprak temas olmad srece etkilidir. (ekil - 18).

37
 b) Koruyucu ayrma dzeninin uygulanmasnda aadaki artlar yerine getirilmelidir:
b.1 - Koruyucu ayrma dzeni ancak gerilimleri 500 V' a kadar olan ebekelerde uygulanabilir. Ayrma
transformatr yada motor-generatrn k tarafndaki anma gerilimi, bir fazl tketicilerde 250 V. fazl tketiciler de
380 V' dan daha yksek olamaz.
b.2 - Bir ayrma transformatr yada motor-generatr ancak anma akm en ok 16 A olan bir tketici
balanabilir.
b.3 - Ayrma transformatr yada motor generatrlerde, tketicilerin balanmas iin! sabit olarak taklan ve
koruma konta olmayan bir priz bulunmaldr.
b.4 - Tketicilerin balant kordonlar en azndan Trk Standartlarna uygun tipte lastik kordon olmaldr.
b.5 - Ayrma transformatrleri, TSE' nn G transformatrleri standardna gre yaplm ve iaretlenmi
olmaldr. Sabit ayrma transformatrlerinin metal gvdeleri zerinde koruma iletkeninin balanmas iin bir balant ucu
bulunmaldr.Tanabilir ayrma transformatrleri 32. madde' ye gre koruyucu yaltlm olmaldr.
b.6 - Ayrma transformatrleri yada motor-generatrlerin ikinci akm devreleri topraklanamaz ve teki tesis
blmlerine iletken olarak balanamaz.
b.7 - Buhar kazanlar, elik iskeleler, gemi gvdeleri vb. iletken metal alma blmleri gibi ok tehlikeli
olabilecek yerlerde, korunmas gereken tketim aralarnn gvdeleri zel bir iletken ile zerinde durulan yerdeki metal
blme balanmaldr. Bu iletken, izelge - 2 de yazl kesitte seilmeli ve teki beslenme hatlarndan ayn olarak
grlebilecek biimde ekilmelidir.
Madde 41 - ELEKTRK TESSLERNDE KORUMA LETKENL KORUMA
TEDBRLERN ALINMASI
Elektrik iletmelerinden alak gerilimle enerji alan tketicilerde, koruyucu yaltma, koruyucu ayrma ve kk
gerilim koruma tedbirlerini dnda, alnacak koruma tedbirleri iin iletmeler teklifte bulunurlar,
VI - A.2 AIRI GERLMLERE KARI KORUMA
Madde 42 - ALAAK GERLM TARAFINDAN TOPRAA KARI 250 V'UN STNDE OLAN
GERLM YKSELMELERNN NLENMES
letme gerilimleri, faz iletkenleri arasnda 250 V'un stnde olan ve faz iletkenleri ile orta nokta arasnda 250
V'tan byk olmayan ok iletkenli tesislerde, bir faz iletkeninde toprak temas olarak teki bir faz iletkeninin topraa kar
gerilimin 250' V'tan daha fazla olmasn nlemek iin orta nokta dorudan doruya topraklanmaldr (37. Maddedeki ayrla
dikkat ediniz.)
38
 Madde 43 . ELEKTRK TESSLERNN ATMOSFERK BOALMALAR SONUCUNDA MEYDANA
GELEN AIRI GERLMLERE KARI KORUNMASI
Bu tesislerin yaplmasnda zellikle aadaki yazl hkmlere uyulmaldr:
a.l- Hava hatt ebekeleri
i) Topraklama
Deiken direnli parafudrlar ve atlama aralklar (eklatrler) ile en uygun korumann salanabilmesi iin bunlar en
ksa yoldan ve olabildiince kk topraklama direnci ile topraklanmaldr. nceden tesis edilmi topraklayclar, rnein
yldrmdan koruma tesisini topraklayclar ile toprak iindeki boru ebekeleri parafudrlarn topraklanmasnda kullanlabilir.
ii) Tketici tesislerinin korunmas:
Tketici tesisleri parafudrlarla korunacaksa bunlar olabildiince yap giri hattnn yaknna konulmaldr.
Parafudrlarn ve tketici tesisinin topraklamalar birbirine balanmaldr.
Sfrlama uygulamasna izin verilen ebekelerde parafudrlarn topraklama iletkenleri ve sfr iletkeni birbirine
balanmaldr.
Sfrlama uygulamasna izin verilmeyen ebekelerde ntr iletkenine de bir parafudr konulmaldr.
Parafudrlar ve atlama aralklar kolaylkla alev alabilen yerlere konulmamaldr.
Bu aygtlar ayrca, tahta gibi kolay yanabilen maddelerden ayr ve yangn tehlikesine kar gvenilir biimde tesis
edilmelidir.
a.2 - Yldrmlk tesisi bulunan yaplardaki elektrik tesisleri :
Yldrmlk tesisi bulunan yaplardaki elektrik tesisleri bu tesisten yeterli uzaklktaki dnlmesi yada yaklama
noktalarnda ar gerilime kar koruma dzenleri ile bu tesise balanmaldr. Potansiyel dengelemesi yaplmsa O/S m uzaklk
yeterlidir.
( Deiik ek: RG 08/12/2000- 24254) Yldrmlk tesisleri, TS 622., Yaplarn Yldrmdan Korunmas Kurallar
standard'na uygun olarak tesis edilmelidir.
b) Dam Direkleri :
Kuvvetli akm hava hatlarn dam direkleri, yldrmlk tesisine iletken olarak balanamaz. Bu tedbirin amac, gerilim
srklenmesini neden olaca kazalar ve arkl toprak temaslar yznden kabilecek olan yangn tehlikesini nlemektir.
c) Topraklamalarn birletirilmesi :
(Deiik: RG-16/06/2004-25494) 21.08.2001 tarih ve 24500 sayl Resmi Gazetede yaymlanan Elektrik
Tesislerinde Topraklamalar Ynetmelii hkmleri uygulanr.

VI - A.3 TOPRAKLAYICILAR
Madde 44 - TOPRAKLAYICILARLA VE TOPRAKLAMA TESSLERNE DAR GENEL HKMLER
(Deiik: RG-16/06/2004-25494) 21.08.2001 tarih ve 24500 sayl Resmi Gazetede yaymlanan Elektrik
Tesislerinde Topraklamalar Ynetmelii hkmleri uygulanr.

Madde 45 - TOPRAKLAYICILARIN VE TOPRAKLAMA ILETKENLERININ TESISI

(Deiik: RG-16/06/2004-25494) 21.08.2001 tarih ve 24500 sayl Resmi Gazetede yaymlanan Elektrik
Tesislerinde Topraklamalar Ynetmelii hkmleri uygulanr.

VI- A.4 DENEYLER VE DENETIMLER

Madde 46-GERLML BLMLERE DOLAYLI OLARAK DOKUNMAYA KARI KULLANILACAK
KORUMA DZENLERNN DENETLENMES
a) Bir tesis iletmeye almadan nce yapmcs tarafndan eitli tesis blmleri ve iletme yerlerinde yaplmas
39
istenilen, dolayl dokunmaya kar koruma dzenlerini uyguland belirlenmelidir. Uygulanan koruma dzenlerinde
bunlarn 31. - 40 maddelerdeki ilgili hkmlere uyup uymad denetlenmelidir.
b) Denetimler gz ve elle denetlemeyi, denetlemeleri ve lmeleri kapsar. Denetimlerin izelge - l'ye gre
yaplmas genellikle yeterlidir.
b.l Gz ve elle denetleme
Tm tesis blmleri, koruma dzenlerini ynetmelie uygun olarak yaplmalar bakmndan esasl biimde
gzden geirilmelidir.
i)Koruma iletkenli koruma dzenlerinde :
- Koruma iletkenler topraklama iletkenleri ve potansiyel dengeleme iletkenlerini en az istenilen kesitte
olmalarna,
- Yukarda anlan iletkenlerin en iyi biimde ekilmesi ve gvenilecek biimde balanmasna,
- Koruma iletkenleri ve bunlarn balant noktalarnn doru olarak iaretlenmesine,
- Koruma iletkenlerini gerilimli blmlere balanmamasna,
- Koruma iletkenleri ile orta iletkenlerin birbirine kartrlmamasna,
- Prizlerdeki koruyucu kontaklarn dzenli olmasna,
- Sfr iletkenlerinin devresinde ar akm koruma aygtlarn yada anahtarlarn bulunmamasna ve bu iletkenlerin
devrelerini yanlz olarak alp kapatlmamasna,
- Hata gerilimi koruma anahtarlar, hata akm koruma anahtarlar, yaltkanlk gzetme aygtlar gibi koruma
dzenlerini doru olarak seilmesine,
dikkat edilmelidir.
ii) Koruma iletkeni bulunmayan koruma dzenlerinde :
- Kk gerilim ve koruyucu ayrma uygulana tesislerde g kaynaklar, iletkenler ve teki iletme aralarn
doru seilmesine,
- Kk gerilim uygulanan tesislerde yalnzca ayn tesisdeki daha byk gerilimler iin kullanlamayan prizlerin
tesis edilmesine.
-Koruyucu ayrma uygulana tesislerde, her tketim arac iin bunun zerine tesis edilen bir priz kullanlmasna,

-Koruyucu yaltmann, iletken blmler nedeniyle yada bozulma ve zedelenme sonucunda etkisiz kalmamasna.
- zerinde durulan yerin yaltmnn doru olarak yaplmasna,
dikkat edilmelidir.
b.2 - Deneme
Deneme, yaltkanlk gzetleme aygtlarna ve hata gerilimi ile hata akm koruma anahtarlarna ait denetim
dzenlerinin altrlmasn kapsar.
b.3 - lme
i) lmelerle, koruma tedbirlerini etkinliine karar verebilecek deerler elde edilmelidir.
ii) lmeler hibir ekilde kazalara ve yangnlara neden olmamaldr. Bunu salamak iin uygun lme aygtlar
kullanlmal ve gerekli koruma tedbirleri alnmaldr.
iii) lmelerin teknik ve ekonomik bakmdan istenilen biimde yaplamad zel durumlarda, rn~in topraklama
tesislerinin geni ve iletken tesislerini byk olmas durumuna (b.3..i)'e gre elde edilen deerlerin korunduu baka bir
biimde rnein hesaplanarak yada bir ebeke modeli yardm ile gsterilmelidir.

izelge - 7 Koruma dzenlerinin denetimi ( Deiik : RG 08/12/2000- 24254)

40
41
 Madde 47 - YALITKANLIK DRENC VE BUNUN DENETLENMES
(Deiik: RG-16/06/2004-25494) 21.08.2001 tarih ve 24500 sayl Resmi Gazetede yaymlanan Elektrik
Tesislerinde Topraklamalar Ynetmelii hkmleri uygulanr.

Madde 48 - ZEMN YALITKANLIK DRENCNN LLMES

Herhangi bir zemini yaltkanlk durumunu uygun olduunun gsterilmesi iin zerinde durulan yerin gei
direncinin llmesi gerekir (ekil-20).
a) U1 gerilimi olarak aadaki gerilimler seilerek kullanlabilir:
a.l- lme yerindeki topraklanm ebekelerdeki topraa kar gerilim,
a.2 - Sarglar elektriksel olarak ayrlm bir transformatrn sekonder gerilimi,
a.3- Bir yedek elektrik retim aygtnn bota alma gerilimi,
b) lme yapmak iin a.2 ve a.3 durumlarnda bir iletken topraklanmaldr.
c) Zeminin (taban rtsnn gei ve ek yerleri gibi) en elverisiz yerlerine 270 mm x 270 mm'lik bir slak bez
serilir. Bu bez zerine 250 mm x 250 mm x 2 mm boyutlu bir metal levha konur ve levha yaklak 75 kg'lk bir arlkla
yklenir. Metal levha ile (a)'da aklanan gerilim kaynann topraklanmam iletkeni arasndaki U2 gerilimi ekil 20'de
grld gibi llr.
d) Voltmetrenin i direnci, seilen lme blgesi deerlerinin her bir voltu iin en az 300 ohm olmaldr.

42
 e)Bu lme zeminde gelii gzel seilen yerlerde den az olmamak art ile yeterli sonu alnncaya kadar
yaplmaldr. U1
f) zerinde durulan yerin gei direnci Rg = R ( ...........-1) aadaki deerlerin altna dmemelidir.
U2
Anma gerilimleri 500 V (topraa kar 300 V) olan tesislerde 50 kohm.

- Daha yksek anma gerilimlerinde 100 kohm.

VI-B ELEKTRK MAKNELER-TRANSFORMATRLER VE REAKTANS BOBNLER
Madde 49 - ELEKTRK MAKNELER
a) Elektrik makinelerinin yerletirilmesi.
a.1 - Elektrik makinelerini yabanc maddelere, suya ve dokunmaya kar koruma tipi, yerletirildikleri yerlerdeki
artlara; gleri ise ihtiya ve alma biimine uygun seilmelidir.
a.2 - Elektrik makineleri, iletme ve bakmlar kolaylkla yaplabilecek ve tiplerine yeterli soutma salanacak
biimde yerletirilmelidir.
a.3 - Elektrik makineleri zerindeki yol verme ve ayar dzenleri ile termometre vb. gibi denetim dzenlerine
iletme srasnda da kolaylkla ve tehlikesiz bir biimde ulalabilmelidir.
a.4 - Elektrik makinelerinin zerindeki etiketler, makineler yerletirildikten sonra bile kolaylkla okunabilmelidir.
b) Elektrik makinelerine ait balantlar
b.l - Elektrik makinelerine ilikin balantlar, alma srasnda meydana gelecek titreimlere dayankl biimde
seilmeli ve yaplmaldr.
b.2 - Metal hortumlar, iletme gerei hareket eden makinelerde bir damarl yaltlm iletkenlerle lastik yaltkanl
kordonlarn korunmas amacyla kullanlamaz.
c) Denetim ve koruma giderleri
zellikle srekli olarak denetim altnda bulundurulmayan elektrik makineleri ar snmalara kar korunmu
olmaldr.
Bu koruma, uygun bir yapmla (konstrksiyonla) yada otomatik koruma dzenleri (motor koruma anahtarlar)
kullanlarak yaplabilir.
Makinelerin sv soutma maddelerine ait denetim dzenleri, makineyi kullanacak kimsenin bulunduu ',erden
kolayca manevra yapabilecei biimde yerletirilmelidir.
43
 Madde 50 - TRANSFORMATRLER VE REAKTANS BOBNLER
a)Transformatrlerin yerletirilmesi
a.1- Elektrik makinelerin ait a.1 blm, transformatrler ve reaktans bobinleri iin de olduu gibi geerlidir.
a.2 - Transformatrler, yeterli soutma salanabilecek biimde yerletirilmeli ve tesis edilmelidir.
a.3 - Transformatrlerin zerindeki ayar dzenleri, vantilatrler, denetim dzenleri vb. aygtlara iletme srasnda
da kolaylkla ve tehlikesiz bir biimde ulalabilmelidir.
a.4 - Transformatrlerin yap iindeki blmelere yerletirilmesinden yangna yangnn yaylmasna kar gerekli
tedbirler alnmaldr.
Bu amala aadaki tedbirlerden bir yada bir ka uygulanabilir:
- Ya boaltma dzenleri, akl yada krma tala rtl ya ukurlar, 630 kVA'ya kadar olan gteki
transformatrler iin eikleri olduka yksek demir kaplarn kullanlmas yeterlidir.
- zellikle daha byk gteki transformatrler iin sabit olarak tesis edilen su, karbonik asit ve benzeri
maddelerin pskrtlerek kullanld yangn sndrme dzenleri.
- Yangnn yaylmasn nleyici duvarlar.
a.5 - Transformatrler ve reaktans bobinleri, yangn ve duman nedeniyle merdivenlerdeki ve klardaki serbest
trafiin kesilmeyecei biimde yerletirilmelidir.
a.6 - Haval reaktans bobinleri, ksa devre akmnn meydana getirdii magnetik alann evresinde bulunan demir
paralar bobin iine ekmeyecei ve komu metal paralarn ar derecede snmayaca biimde yerletirilmelidir.
b) Denetim ve koruma dzenleri
Gleri 16 kVA'dan byk olan transformatrler ve reaktans bobinleri, ar snmalara kar korunmaldr.
Uygun bir konstrksiyonla yada otomatik koruma dzenleri kullanlarak yaplacak bu koruma sistemi i ve d
arzalarn etkisine kar da koruyucu olabilir.

VI-C (Deiik fade:RG-16/06/2004-25494) ENERJ ODASI, KABLO BACASI(KABLO AFTI), TEK

LETME ARALARI

Madde 51-(Deiik fade: RG-16/06/2004-25494) ENERJ ODASI, KABLO BACASI(KABLO AFTI),

DAITIM TABLOLARI, A.G. KOMPANZASYON TESSLER, SAYA ALTLIKLARI VE ZL
TRANSFORMATRLER

a) (Deiik ifade: RG-16/06/2004-25494) Enerji odas ve kablo bacas (kablo aft) Elektrik Tesisleri Proje
Hazrlama Ynetmelii hkmleri dorultusunda tesis edilecektir.
Datm tablolar iletme srasnda ortaya kan mekanik zorlamalar, nem ve s etkilerine dayankl ve zor tutuan
yapay (sentetik) yada metal gerelerden yaplmal, saya altlklar iin sac kullanlmaldr. Kullanlacak gereler yrrlkteki
ilgili standartlara uygun olmaldr.
Datm tablolarnn yapmnda kullanlan korozyona dayankl olmayan gereler, gerektiinde boyanmal yada bunlara
galvanik yzey korumas gibi uygun bir yzeysel ilem uygulanmaldr.
(Deiik ifade: RG-16/06/2004-25494) Sac tablolar iin 0,5 m2ye kadar (0,5 m2 dahil) en az 1 mm, 1,5 m2ye
kadar (1,5 m2 dahil) en az 1,5 mm, 1,5 m 2den byk olanlar iin en az 2 mm kalnlkta dzgn yzeyli DKP sa
kullanlacaktr.
b) Gerilim altndaki plak blmler arasnda en az 10 mm aklk bulunmaldr.
Gerilim altndaki plak blmler iletme aralarnn yaltmam iletken blmlerinden evredeki metal paralardan ve
yap blmlerinden en az 15 mm aklkta olmaldr.
Gerilim altndaki plak blmler koruyucu d engellerden en az aadaki aklkta olmaldr.

44
 Sac klflar, sac kaplar vb. tesis blmlerinde 40 mm
rgl tel, rgl tel kap ve teki engellerde 100 mm
c) Datm tablolarnn n ve arka taraflarndaki gerilim altnda bulunan madeni blmlere insanlarn dokunmasna
engel olacak dzenlerin yaplmas ve bu yaplamadnda tablolarn evresinin kapatlmas gerekir.
d) Datm tablolarndaki aygtlara (sigorta, anahtar, saya, zil transformatr vb.) etiket taklmal, klemens ve
iletkenlere numara verilmelidir.
Tablolarn zerinde bulunacak aygtlar, tablonun yapsna uygun seilmelidir.
e) 60 A'e kadar akm eken tablolar barasz 60 A'den daha fazla akm eken tablolar baral tipte olmaldr.
f) Tozlu yada nemli yerlerde kullanlan tablolar, tamamen szdrmaz biimde, kapal dkme demir yada elik sacdan
yaplmaldr.
g) yeri, konut vb. yerlerde datm tablolar merdiven ba gibi umuma ak yerlere konulmamal, ait olduu
bamsz blmn ierisine konulmaldr.
h) Tablolarn demir gvdesi ile gerilim altnda olmayan tm demir blmleri topraklanmaldr.
i) (Deiik fkra : RG-16/06/2004-25494) Sayalarn hangi durumlarda enerji odas iine koyulaca Elektrik
Tesisleri Proje Hazrlama Ynetmeliinin 11 inci maddesi hkmleri dorultusunda enerji veren yetkili kurulu
tarafndan belirlenir.

j) Tozlu yerlere yada aa konulmas zorunlu olan sayalar galvanizli satan yaplm ve kilitli bir dolap iine
yerletirilmeli ve sayaca gelen kolonlarn dolaba giri ve k delikleri toz ve nem girmeyecek biimde kapatlmaldr.
k) (Deiik fkra: RG 04/04/1986- 19068) Sayacn alt kenarnn yerden ykseklii en ok 1.80 m olmaldr.
I) Zil transformatrleri
Zil transformatrleri zerinde hibir ekilde aydnlatma yaplmamal ve bunlarn devresi ayr bir sigorta ile
korunmaldr.
m) (Deiik: RG-16/06/2004-25494) Bu ynetmelik kapsamnda bulunan elektrik i tesislerine ait kompanzasyon
tesisleri, Elektrik Projelerinin Hazrlanmas ve Elektrik Tesislerinin Gerekletirilmesi Srecinde G Faktrnn
yiletirilmesi le lgili Tebli hkmleri dorultusunda tesis edilecek, ancak bu Ynetmelik hkmleri dorultusunda
denetlenerek veya muayene edilerek uygun bulunmas halinde enerjilenecektir.

Madde 52 (Deiik ek: RG 30/11/1995- 22479) BALAMA AYGITLARI

a)Anahtarlar
i) Elektrik tesislerinde Trk Standartlarna uygun anahtarlar kullanlmaldr.
ii) Anahtarlar anma akmnn ve geriliminin stndeki deerlerde kullanlamazlar. Anahtarlar kullanlma amacna
uygun gte seilmelidir.
iii) Anahtarlarn normal olarak topraa gre gerilim altnda bulunan btn kutuplar ayn zamanda alp
kapanmaldr.
iv) Anma gerilimi 250 V'ye kadar olan elektrik devrelerinde kullanlacak anahtar1ann anma akm 10'A'dan aa
olmamaldr.
v) Ntr hatlar topraklanm olan sabit tesislerde, anahtarlar faz iletkenleri zerine konulmaldr.
Ntr hatlar topraklanmam olan sabit tesislerde, faz ve ntr hatlarn ayn anda ap kapayan anahtarlar
kullanlmaldr.
vi) Anahtarlar, iletmede meydana gelen titreimlerle yada kendi arlklar ile kendiliinden alp kapanmayacak
nitelikte olmaldr.
45
 Anahtarlarn hareket eden kollar, altrma zincirleri ve benzeri gibi el ile dokunulan metal paralan yaltkan ara
paralarla (rnein porselen izolatrlere) anahtar gvdesinden ayrlm olmaldr.
vii) Scaklklar 60 C' nin stnde olan yerlerde, scak yerler iin elverili anahtarlar (rnein porselen yaltkan!)
anahtarlar) kullanlmaldr.
viii) Anahtarlarn bir ucuna birden fazla iletken balanamaz. Yani anahtar, datm kutusu olarak kullanlamaz.
ix) Topraklanm tesiste sfr iletkenleri hibir ekilde kesilemez ve bu iletken zerine anahtar konulamaz. x) ikinci (tali)
datm tablolarnda kullanlacak anahtarlar tercihen pako alter yada ev tipi devre kesici olmaldr.
xi) Aydnlatma devrelerinde termik ve magnetik koruyuculu anahtar kullanldnda bunun ayrca sigorta ile
korunmas gerekmez.
xii) Anahtardan, anahtar alt prize gei yaplamaz. Bu priz bulunduu konum bakmndan bu ad almtr.
Anahtara ve anahtar alt prize gelen besleme iletkenleri normal olarak ayr borular iinde ekilir.
b) Yol vericiler ve ayar aygtlar
i) Bu aygtlar yrrlkteki Trk Standartlarna yada tannan yabanc standartlara uygun olmaldr.
ii) alrken s karan yol verici ve ayar aygtlar, kullanldklar yer izin verilmeyecek derecede snmayacak
nitelikte seilmeli ve yerletirilmelidir.
iii) Yol verici ve ayar aygtlar, ait olduklar motor ve devrelere uygun boyut ve nitelikte seilmelidir.
iv) Kendi transformatr bulunan tketicilerde dorudan (direkt) yol verilebilecek en byk ksa devre senkron
motor gc tm iletme ykleri devrede iken, en byk gl motorun devreye girmesi durumunda transformatr
empedanslar dahil, yol alan motorda, yol alma akmnda bal gerilim %15'i amamak koulu ile tketici tarafnda
belirlenir.
Kendi transformatr bulunmayan tketicilerde, dorudan yol verilecek en byk ksa devre asenkron motor
gc ky ve benzeri yerlerde 7.5 kW, alak gerilim ebekesi hava hatt olan kasaba ve ehirlerde 15 kW, alak gerilim
ebekesi yeralt kablosu olan kasaba ve ehirlerde 30 kW"r. Ancak motorun gc transformatrn gcnn %10"nu
aamaz.
c) Fi ve priz dzenleri
i) ( Deiik fkra : RG 25/10/1996- 22798) tesislerde kullanlacak f ve prizler Trk Standartlarna uygun
olmal ve bunlarn topraklama konta koruyucu kontak bulunmaldr.
tesislerde kullanlacak f ve prizlerin anma deerleri 10 A'in altnda olamaz. Belirli bir cihaz iin ngrlen
prizlerin anma akmlar cihaz gc ile uygun olacak ve bu prizlerin anma akmlar 16 A'in altnda olmayacaktr.
iii) Koruma iletkenleri f ve prizlerin toprak iareti bulunan yerlerine balanmaldr.
iii) Elektrik tesislerinde lambalarn duy ve soketlerine takl prizler kullanlamaz. Ayn ekilde sabit fileri
bulunan ok prizler de kullanlamaz.
iv) Prizler datm kutusu olarak kullanlamaz.
v) Bir fie birden fazla sabit olmayan iletken balanamaz. Bu ekildeki birka iletkenin balanmas iin yaplan
zel filer bu hkmn dndadr.
vi) Sva alt tesislerde prize balanan iletkenlerin zerindeki yaltkanlarn prizin tutturma paralar ile
zedelenmemesine dikkat edilmelidir.
vii) Byk salonlarda zemine bu ama iin yaplm olanlar kullanlmak ve gerekli koruyucu tedbirler alnmak
art ile priz tesis edilebilir.
viii) ( Deiik fkra : RG 08/12/2000- 24254) Konutlarda salonlar (20 m2 den byk alanl) ve mutfak iin en az
ikier, odalar ve banyo iin en az birer priz tesis edilmelidir. Barakalar, basit ky evleri hari olmak zere ayrca; amar

46
makinesi, bulak makinesi ve Mstakil linyeden iin adet ayr linye tesis edilmelidir.
Mstakil linyeden beslenen bu prizlerin gleri, sz konusu elektrikli cihazlarn aada verilen glerinden az
olamaz.

GC (KW)
amar Makinesi 2.5
Bulak Makinesi 2.5
Elektrikli Frn/Ocak 2.0

ix) (Deiik fkra: RG 04/04/1986- 19068) Konutlar ile kre, ocuk yuvas ve okul gibi ocuklarn bulunduu
yerlerde prizlerin perdeli (shutter) tip olmas tavsiye edilir.
d) Sigortalar
i) Elektrik hatlar eriyen telli sigortalar yada kesiciler ile korunmaldr.
ii) Sigortalar, koruyacaklarn iletkenlerin ve aygtlarn tehlikeli biimde snmalarn nleyecek nitelikte
seilmelidir.
Bakr iletkenlerin dayanabilecei en byk srekli akmlarla bu iletkenleri koruyacak sigortalarn anma akmlar
izelge - 13'de verilmitir.
iii) elektrik tesislerinde yamanm yada zerine tel sarlarak kprlenmi sigortalar kullanlamaz.
iv) letken kesitlerinin akm tketilen yerlere doru kld noktalara sigorta konulmaldr. nceki sigorta
kk kesiti de koruyorsa ayrca ikinci bir sigorta konulmas gerekmez.
(Deiik ek: RG 04/04/1986- 19068) Aklama : Bu madde blmnn uygulanmas zorunlu deildir.
v) Sigortalar ve kesiciler korunacak hattn bana konulmaldr. ebekeden sigortaya gelen faz iletkeni her zaman
sigorta gvdesinin alt kontana balanmaldr. Sigortal anahtarlar aldktan sonra sigorta eleman gerilim altnda
kalmamaldr.
vi) Priz devreleri aydnlatma devrelerinden ayr olacaktr. Ancak zorunlu durumlarda ve tablolardan her birinde
yalnz bir priz bulunmas durumunda aydnlatma devresine en ok bir priz balanabilir. Gerektiinde priz devresine de bir
lamba balanabilir.
vii) (Deiik fkra: RG 04/04/1986- 19068) Yap balant hatlar ve kullanlacak iletkenlerin kesiti bakr gere
iin en az 6 mm2 alminyum gere iin en az 10 mm2 olmaldr.
viii) Kolon hatlar iin kullanlacak bakr iletkenlerin kesiti en az 4 mm2 olmaldr.
Bu hatlar iin seilen iletkenlerin korunmas iin kullanlacak ar akm aygtlarnn anma akmlar iletkenini
kesitine gre izelge-13'den seilecektir.
Kolon hatlar, ksa devre kesme kapasitesi yeterli ev tipi devri kesiciler varsa, bunlarla korunacaktr. Bu
kesicilerin ksa devre akmlar en az 10 kA olacaktr.
Ksa devre kapasitesi yeterli olan ev tipi devre kesici bulunmamas durumunda, tel sarlmam eriyen telli sigorta
kullanlabilir.
ix) Aydnlatma sortileri iin en az 1.5 mm2 ve aydnlatma linyeleri iin en az 2.5 m2 kesitli bakr iletkenleri
kullanlacaktr.
Seilmi olan bu iletkenlerin korunmas iin kullanlacak ar akm koruma aygtlarnn anma akmlar, iletkenini
kesitine gre izelge 13'den seilecektir.
Aydnlatma linye hatlar ev tipi devre kesiciler ile korunacaktr. Bu kesicilerin ksa devre akmlar en az olacaktr.

47
 x) Priz sortiler ve linyeleri iin en az 2.5 mm2 kesitli yaltlm bakr iletkenler kullanlacaktr.
Priz linye hatlar ev tipi devre kesicilerle korunacaktr. Bu kesicilerin ksa devre akmlar en az 3 kA olacaktr.
xi) (Deiik fkra: RG 04/04/1986- 19068) Bir aydnlatma linyesine balanacak sorti says, linyenin yk
(gc) ve gerilim dmne bal olarak belil1enir.
Aydnlatma gc, aydnlatma hesab yaplan binalarda bu hesap sonucunda elde edilir. Kullanl bakmndan
zel bir durumu olmayan kk alanl yap birimleri iin aydnlatma hesab yaplmas gerekmeyebilir. Aydnlatma hesab
yaplmayan yerler iin aydnlatma gc, m2 bana en az 12W(12V/m2) alnarak belirlenecektir.
Konutlarda en az iki adet aydnlatma linyesi bulunacaktr.
Floresan lambalarn grnen glerini belirlenmesinde ilgili Trk standard esas alnacaktr.
xii) ( Deiik fkra : RG 25/10/1996- 22798)Bir priz linyesine balanacak sorti says, priz gleri bir fazl priz
iin en az 300W (konutlarda mstakil linyeden beslenen priz gleri hari), fazl priz iin en az 600 W olmak zere
ihtiyaca gre belirlenecektir.
Belirlemede linye yk ve gerilim dm de gz nnde bulundurulacaktr. (antiye elektrik tesislerinde kullanlan
bir yerde priz g hesabna katlmaz)
Prizlere balanacak aygtlar belli ise sorti says bunlarn miktarna gre belirlenecektir.
xiii) Aydnlatma ve priz devrelerine balanacak sorti says bir fazl devrelerde aydnlatma iin 9, priz iin 7'den fazla
olmayacaktr.
xiv) Buonlu sigortalar, buona uygun vidal kontak elemanlar ile donatlacaktr. Yay, vida, para ve benzeri gibi
cisimler bu amala kullanlamaz.
xv) Tablolara taklm ev tipi devre kesiciler, kumanda anahtar olarak kullanlamaz.
xvi) tesislerde bakl sigorta ak tipteki sigortalar rasgele dokunmaya kar tedbir alnmadan kullanlamaz.
xvii) Topraklanm iletkenlere sigorta konulamaz.
xviii) Doru akmla alan ok iletkenli yada alternatif akmla alan ok fazl sistemlerde sfr iletkenine sigorta
konulamaz.
xix) Hava hatlarndan ayrlan balant hatlarnn ayrlma noktalarna yada hatlarn yaplara girdii yerlere sigorta
konulmaldr.
Madde 53- AYDINLATMA AYGITLARI VE BUNLARA AT DONANIMLAR
a)Genel
a.1 - Aydnlatma tesislerinde yrrlkteki standartlara uygun aydnlatma aygtlar (armatrler) ve donanmlar
kullanlacaktr.
a.2 - Aydnlatma tesislerinde 250 V'dan yksek ebeke gerilimi kullanlmayacaktr.
a.3 - Anahtardan geerek duya gelen faz iletkeni her zaman duyun i (orta) kontana balanacaktr. Ters balama
belirlenirse tesise elektrik verilmez.
a.4 - Aydnlatma aygtlarnda faz ve ntr iletkenleri olarak yaltlm iletkenler kullanlacaktr. Aygtlarn metal paralar
ntr iletkeni olarak kullanlamaz.
a.5 - Duylar, aydnlatma aygtlarna ampuller karlp taklrken dnmeyecek biimde tutturulacaktr.
a.6 - Aydnlatma aygtlar hareket ettiklerinde iletkenleri zedelemeyecek biimde taklacaktr.
a.7 - letkenlerin geirilmesi iin braklan boluklar, tellerin kolayca ve yaltkanlarn zedelenmeden gemesini
salayacak biimde olmaldr. Bu boluklardan birka lambann akm devresi iletkenleri birlikte geirilebilir.
a.8 - Yap dnda kullanlacak aydnlatma aygtlar ilerinde su toplanmayacak biimde yaplm olmaldr.
a.9 - Aydnlatma aygtlarn ask dzenleri, rnein tavan kancalan en az 10 kg olmak zere aslacak aygt arlnn 5
katnn herhangi bir biim deiikliine uramadan tayabilmelidir.
a. l0 - Sva alt tesislerde apliklere gelen iletkenler duvar kutularnda (buatlar) sona ermelidir.
48
 (Deiik ek: RG 30/11/1995- 22479) Tamamlanm demeden 230 cm ykseklie kadar tesis edilen aplik sortilerin
koruma iletkenli olmal yapda koruma topraklamas yoksa, sfrlanmaldr.
a.11 - Aydnlatma aygtlarnn iine ekilen iletkenler sya dayankl olmaldr. Bu iletkenlerin anma kesitleri 12
numaral izelgeye bal olarak 9 numaral izelgeden seilmelidir.
a.12 - fazl akm devresinin iletkenleri (rnein fazl aydnlatma aygtlarnda) ok damarl bir iletken olarak
dzenlenmeli, boru iinde ekilmeli yada iletkenlerin geirilmesi iin ayrlan boluklara yerletirilmelidir.
a. 13 - Makineler ile bunlarn hareket eden paralarnn aydnlatlmasnda ve bu gibi makinelerin alt iletme
yerlerinin aydnlatlmasnda ksal grnt yanlmalarn (stroboskobik etkileri) nlemek iin rnein uygun lamba seme, faz
kaydna kondansatrl, dekalrl balast kullanmaya yada fazl besleme gibi tedbirler alnmaldr.

a. 14 - Armatrlerin seilmesinde, kullanma amacna uygunluu, suya yada toza kar korunma dzeni bulunmas
ve ortam scaklna dayankll gz nnde bulundurulmaldr.
a.15 - Sabit aydnlatma aygtlar, besleme hatlarna bu aygtlara ait klemensler ile fi-priz dzenleri ile yada
dorudan doruya balanabilir.
Tanabilen aydnlatma aygtlar ebekeye sabit balant dzenleri yada fi-priz dzenleri zerinden balanabilir.
a.16 - Kazanlar, hazneler, borular vb. iletken gerelerden yaplm dar ve hareket edilmesi snrl yerlerde el
lambalar gibi tanabilen aydnlatma aygtlar ancak aadaki artlar yerine getirilirse kullanlabilir.
- Alternatif gerilim kullanlacaksa, balant iletkenleri kesinlikle kk gerilimi yada koruyucu ayrma mac ile
kullanlabilen bir transformatre balanmaldr.
Kk gerilimli elektrik retmek iin kullanlan gvenlik transformatrleri, motorgenetarlr yada koruyucu
ayrmay salayan aygtlar kazan, hazne ve borularn darsna konulmaldr.
- Doru gerilim kullanlacaksa 31. Maddede aklanan dzenlerden birisi kullanlmaldr.
- Sabit tesis edilmeyen iletken olarak ilgili Trk Standartlarnda aklanan bu amaca uygun iletkenler
kullanlmaldr.
- Ara fi-priz dzenlerinde yaltkan mahfazalar bulunmaldr. Uzatma iletkenlerine anahtar balanamaz.
a.17 - Tnel, galeri vb. gibi nemli ve slak yerler madde SO a.1S'e uygun olarak tanabilen aydnlatma aygtlar
ile aydnlanabilecei gibi bu amalar sabit aygtlarda kullanlabilir. Bu durumda nemli ve slak yerlerde kurulacak elektrik
tesislerine ait hkmler uygulanmaldr.
a. 18 - Aydnlatma aygtlar, kardklar s kendi ilerindeki ve yaknlarndaki cisimlere zarar vermeyecek
biimde tesis edilmelidir.
a. 19 - (Deiik ek: RG 04/04/1986- 19068) Sva alt, sva st ve etan tesislerde zorunlu olmadka lambadan
lambaya gei yaplmamaldr.
Dekoratif amala ve zorunlu durumlarda (mimari gerei vb) lstr klemens vb. gibi uygun dzenler kullanlarak
lambadan lambaya gei yaplabilir.
(Deiik fkra: RG 30/11/1995- 22479) Kazan dairesi, banyo, hamam ve benzeri gibi nemli ve slak yerlerde
lambadan lambaya gei yaplmas tavsiye edilmez, lambadan lambaya gei yaplmas gerekli ise geiler ltsr klemens
ve benzeri dzenler kullanlarak yaplmaldr.
b) Gazl boalma (dearj) lambalar
b.l - Gazl boalma lambalarnda (f1oresan, cva buharl, sodyum buharl vb.) kullanlan tm plastlar
kondansatrl olacaktr.
b.2 - Floresan tpl tesislerde bir yerin aydnlatlmas iin alternatif akmla alan birden fazla tp
kullanldnda ksal grnt yanlmalar en az olacak biimde dekalrl balast yada ok fazl bir besleme biimi
49
kullanlmas salk verilir.
b.3 - faz hattna blnerek balanan f1oresan lamba gruplar ( fazl aydnlatma aygtlar) iin kutbu
birden alp kapanan anahtarlar kullanlmaldr. Bu durumda fazl akm devresinin iletkenleri bir boru iinde hep
birlikte ekilmeli yada ok damarl yaltlm bir iletkenin damarlar bu amala kullanlmaldr.
b.4 - Armatrler yada datm tablolar iine konulmayan balastlar, transformatr ve direnler toza ve dokunmaya
kar bir mahfaza ile korunmaldr.
b.5- Dolgu maddesi yanc olan kondansatr, balast, transformatr ve diren gibi n balama aygtlar yanc
maddelerin iine yada yaknna konulmamaldr. Bu aygtlar vitrin gibi yanma tehlikesi olan yerlerin dna konulmal
yada yangn tehlikesi olmayacak biimde yerletirilmelidir.
b.6- (Deiik ifade: RG-16/06/2004-25494) Reaktif tarife uygulanan mterilerin elektrik i tesislerinde
kullanlacak dearj(boalmal) lambalar ile balant gc 9 kW geen yeni yaplardaki ortak kullanm amal kazan
dairesi, klima ve hidrofor tesislerinde kullanlan motorlarda g faktrnn, ilgili mevzuatta ngrlen deerine
karlmas iin, en azndan ykle birlikte devreye girip kan bir kondansatr (kondansatrler) ve benzeri tesis
edilecektir.

Madde 54- ELEKTRK MOTORU LE ALIAN TKETM ARALARI VE ALETLER

Elektrik motoru ile alan aralar tamamen standartlara uygun olmaldr. Islak elle tutulan bileme makineleri kk
gerilim yada koruyucu ayrma dzeninde altrlmaldr. Beton kartrma makineleri ile ayn biimde almal yada koruyucu
yaltmal olmaldr.
Elektrikle alan aygtlar, kazanlar, hazneler, borular vb iletken gerelerden yaplm dar ve hareket edilmesi snrl
yerlerde ancak aadaki artlar yerine getirilirse kullanlabilir.
Alternatif gerilim kullanlacaksa kesinlikle kk gerilim yada koruyucu ayrma dzeni uygulanmaldr.
Kk gerilimli elektrik retmek iin kullanlan gvenlik transformatrleri ve motor generatrler yada koruyucu
ayrmay salayan aygtlar kazan, hazne ve borularn darsna konulmaldr.
Bir doru akm ebekesinin doru gerilimi kullanlacaksa anma gerilimi 260 V'u amamaldr. 21 maddedeki koruma
tedbirlerinden birisi uygulanmaldr.
- Elektrikle uzaktan kumanda dzeni kk gerilimle yada koruyucu ayrmal dzenini gerilim.. ile altrlmaldr.
- Sabit tesis edilmeyen iletken olarak ilgili Trk Standartlarnda aklanan bu amaca uygun iletkenler kullanlmaldr.
- Ara fi-priz dzenlerinin, yaltkan mahfazalar olmaldr. Uzatma iletkenlerine anahtar balanamaz. Elektrik motoru
ile alan oyuncaklar ancak aadaki ekillerde balanarak altrlabilirler:
- Anma gerilimleri 24 V'a kadar olan tesislere balanabilirler (bu gerilimler madde 33 C'ye gre elde edilmi olmaldr).
- Sekonder anma gerilimleri 24 V'a kadar olan oyuncak transformatrleri yada motorgeneratrler zerinden
balanabilirler.
Oyuncakla ebeke arasnda, koruma iletkenli yada direnler zerinden, rnein lamba direnleri zerinden yaplsa bile
iletken bir balant bulunamaz.
Madde 55 - ELEKTRIKLI ISITMA AYGITLARI
Bu aygtlar standartlara uygun olmaldr. Elektrikli battaniye, elektrikli yastk, hayvan bakmna ve yetirilmesine ait
stma aygtlar, elektrotlarn stlmasnda kullanlan aygtlar ancak anma gerilimleri 380 V'a kadar olan tesislerde kullanlabilir.
Deri ve sa bakmndan kullanlan elektrik stma aygtlarnn normal alma durumunda insan yada hayvanlarn deri
yada salarna dokunan blmleri, bu aygtlar kk gerilimle alamyorsa, koruyucu yaltmal olmaldr.
Elektrikli su stma aygtlar ve kazanlar ancak sabit olarak yerletirilebilir. Lamba duylar elektrikli stclarn ve
stma lambalarnn balanmasnda kullanlamaz.

50
 Madde 56 - HABERLEME, RADYO VE TELEVZYON AYGITLARI
Bu aygtlar standartlarna uygun olmaldr. Radyolar ve benzeri aygtlar ancak topraa gre gerilimleri 250 V'a kadar
olan tesislerde kullanlabilir.

VI-D- LETKENLER VE YER ALTI KABLOLARI

Madde 57 - YALITILMI LETKENLER VE KABLOLAR
Elektrik ii tesislerinde ilgili Trk Standartlarna uygun bakr tellerden yaplan yaltlm iletkenler Yada kablolar
kullanlr. Yap balant hatlarnda plak yada yaltlm alminyum i/etkenler kullanlabilir. Bu iletkenlerin kesiti bakr iin en
az 5 mm2 alminyum iin en az 10 mm2 olmaldr.
(Deiik fkra: RG 30/11/1995- 22479) Atlye, iyerleri, sanayi tesisleri vb. gibi yerlerdeki kuvvet hatlarnda, en
kk iletken kesiti 6 mm2 olmak ve balantlar alminyum kablo pabular ile yaplmak art ile Trk Standartlar yada
tannan teki standartlara uygun alminyum iletkenli kablolar kullanlabilir.
Elektrik tesislerinde iletkenler iin aadaki renk kodlar kullanlacaktr:
- Koruma iletkenleri iin Yeil- sar
- Orta iletkenler ve ntr iletkenler iin Ak mavi
- Faz itetkenler iin Yrrlkteki kablo standartlarna uygun olmak zere her faz iin farkl renkler
Aydnlatma tesisatnda anahtardan geen iletkenin krmz, va-e-vien anahtarn bacaklar arasndaki
iletkenlerin pembe renkli olmas tavsiye edilir.
a) letken ve kablolarn boyutlandrlmas
Elektrik i tesislerinde kullanlacak iletken ve kablolarn kesitleri aadaki iletme artlarna gre seilir:
a.1-Mekanik dayanm
letken ve kablolarn mekanik dayanm yeterli olmaldr. Mekanik dayanm bakmndan iletkenler, izelge-8'de verilen
en kk kesitlerden daha kk anma kesitinde seilmeli ve kullanmamaldr.
a.2- Deiik ek: RG 30/11/1995- 22479) letken kesitinin belirlenmesi iin yaplan hesaplarda ezamanl yk
(balant gc) esas alnmaldr.
Ezamanl ykn (gc) belirlenmesi:
Ezamanl g (ayn zamanda ekilen g), kurulu g deeri ezamanllk katsays ile arplarak bulunur. Konutlarda
kurulu g genel olarak aydnlatma gc, priz gc ve biliniyorsa elektrikli ev aletlerinin gcnden oluur.
Konutlarda bir dairenin ezamanl yknn belirlenmesinde aadaki ezamanllk katsaylar esas alnmaldr.
- Kurulu gcn 8 kW'ye kadar olan blm iin %60
- Gcn kalan blm iin % 40
Binann ezamanl ykn belirlenmesi iin aadaki ezamanllk katsaylar esas alnmaldr.

Daire Says E Zamanl Katsay

3-5 45
5-10 43
11-15 41
16-20 39
21-25 36
26-30 34
31-35 31
36-40 29
41-45 28
46-50 26
51.55 25
56.61 24
62 ve daha fazla 23
Ky kasaba ve imar plan bulunmayan alanlarda yaplan tek evlerde ve yazlklarda bu esaslara uyulmayabilir.

51
( Deiik ifade: RG 25/10/1996- 22798)Btn konutlarda ezamanl yk 3 kW'dan az olamaz.
yerleri, idare binalar, sosyal binalar, salk binalar ve benzeri yerlerde ezamanl ykn belirlenmesi iin kurulu yk
aydnlatma yk, priz yk, yedekler hari mekanik tesisat k-yaz yknden byk olan, asansr yk ve mutfak yknden
elde edilir.
Mekanik tesisat k-yaz yknden byk olannn ezamanllk katsays %100, mutfak yk iin ise ezamanllk
katsays %70 alnmaldr. Aydnlatma, priz ve asansr yk iin aada belirtilen ezamanllk katsaylar alnmaldr.

Ezamanllk Katsays

Binann Cinsi Yk Miktar Ezanllk Katsays%

Aydnlatma yk iin ezamanllk katsays :
Hastaneler lk 50 kVA 40
Kalan Yk 20
Oteller, Moteller ve lk 20 kVA 50
Tatil Kyleri 20-100 kVA 40
Kalan Yk 30
Depolar lk 12,5 kVA 100
Kalan Yk 50

Dier Binalarda Tm Yk 100

Priz yk iin ezanllk katsays:

Tm yaplarda ilk 10 kVA 100
Kalan Yk 50

Asansr yk iin ezamanllk katsays:

Biro binalarnda, otellerde 100
Okullarda, hastanelerde 85
Apartman ve dier binalarda 55

a.3- Gerilim dm
i) (Deiik fkra: RG 30/11/1995- 22479) tesis hatlarnda srekli en byk iletme akm ile iletme gerilimine
gre yzde gerilim dm,
Yap balant kutusu ile tketim aralar arasnda:
- Aydnlatma ve priz devreleri iin % l,5'i
- Motor devreler iin % 3 ',
gememelidir.
ii) (Deiik ek: RG 30/11/1995- 22479) Yapnn yada yap kmesinin beslenmesi iin bir transformatr
kullanlmsa, bu transformatr k ular ile yap balant kutusu arasndaki gerilim dm % 5'i gememelidir.
Aklama : Gerilim dm hesaplar, gerekli grldnde grnen g gz nne alnarak yaplmaldr.
iii) Elektrik i tesislerinde gerilim dmlerini hesaplanmasnda aadaki formller kullanlabilir:
-Bir fazl alternatif akm tesislerinde:

akm biliniyorsa : u = 2 L. I.cosp

52
 X.S

G biliniyorsa : u = 2 L. N
X. S. U.
2 . 100 .L . N
Yada yzde gerilim dm olarak : % e =
X . S .U2
- fazl dengeli ykl alternatif akm tesislerinde :
l,73 L. I.cos p
akm iddeti biliniyorsa : e =
X.S
L.N 100. L. N
G biliniyorsa : e = yada % e =
X .S U X.S.U
Yukardaki formllerde e: Gerilim dm (Volt)
(Bir fazl hatlarda gidii ve dn iletkenleri zerindeki; fazl hatlarda ise yanlzca faz iletkenini zerinde gerilim
dm hesaplanacaktr.)
L: Hat uzunluu (metre)
I: Akm iddeti (amper)
U: letme gerilimi ( fazl ebekelerde faz aras gerilimi) (volt)
Cosp : g katsays (omik yklenmede ve doru akmda cos O 1 alnr)
N: g (Watt)
X:zgl iletkenlik katsays (m/ohm.mm2)-bakr iin = 50 m/ohm.mm2 alnr)
S : iletken kesiti (mm2)

izelge-8 Elektrik tesislerinde kullanlacak bakr iletken kesitleri

letkenin Denme Biimi En Kk Kesit
No
1 Sabit ve korunmu olarak denmi iletkenler : 1,5

2 Balama tesislerinde ve datm tablolarnda iletkenler:

-2,5 A 'e kadar 0,5
-2,5 A ile 16 A arasnda 0,75
-16 A 'n zerinde 1,0

3 zalatr zerinde akta denmi iletkenler :

stinat noktalar arasndaki aklk:
-20 m 'ye kadar 4
-20 mi ile 45m arasnda 6
4 Lamba duya balant iletkenleri : 0,75
5 Yap iindeki donanma lambalarnda:
-Donanma duyu ile fi arasndaki iletkenler 0,75
-Lambalar arasndaki iletkenler 0,75

53
 6 Kuvvetli akm hava hatlar : 'Elektrik Kuvvetli Akm Tesisleri Ynetmelii'ne baknz.

a.4- Srekli Yk Akm

i)Yaltlm iletkenler
Yaltlm iletkenler, izin verilen en yksek snma bakmndan en ok izelge-9'da verilen akmlarla srekli
olarak yklenebilir. izelge 9'daki yk akmlar 25 C ortam scakl iin verilmitir. Daha yksek ortam scaklklar iin
bu deerler izelge-l1'deki dzeltme katsaylar ile arplmaldr.
55 C in zerindeki ortam scaklklarnda yksek scakla dayankl iletkenler kullanlmaldr. Bu iletkenler iin
izin verilen yk akmlar, izelge 9'daki deerler izelge -12'deki dzeltme katsaylar ile arplarak bulunur.
Birden fazla iletkenin yanyana birlikte denmeleri durumuna iletken kesitlerinin bulunmasnda ortam
scaklnn artabilecei gz nnde tutulmaldr.
ii) Kablolar
Kablolar izin verilen en yksek snma bakmndan en ok kablo yapmclarnn izelgelerinde verilen akmlarla
srekli olarak yklenebilirler.
a.5 - zel durumlarda iletken ve kablolarn yklenmesi
i) Kesintili yada ksa sreli iletme gibi durumlarda kullanlan iletken ve kablolarn yk akmlarnda zamal11a
ykselmeler olabilir. Bu nedenle yk akmnn artmasn gerektiren iletme yada kullanlma deiiklii yapld zaman
iletken kesitleri yeniden hesaplanmaldr.
Snr scaklk lastik yaltkanl iletkenlerde 60 C termoplastik yaltkanl iletkenlerde 70 Cdr.
ii) ok motorlu tesislerde motorlarn anma akmlar, yol verme sresinin uzun olmas, bu ilemin sk sk
yaplmas yada iletmede oluan yk darbeleri nedeni ile zaman zaman aldnda iletkenlerin kesitleri ekilen akmlarn
karesel ortalamas alnarak hesaplanmaldr. Meydana gelen akm tepe deerlerinin devam sresi izelge-10'daki srelerin
altnda kaldnda gerekli iletken kesiti, karesel ortalama akm deerlerine gre izelge-9'dan bulunur. Tersi durumda a.4-l
blmne uyulur.
Makineler, transformatrler, akmlatrler, balama tesisleri ve benzer aygt tesisler arasnda ekilen tesisleri 50
mm3'ye kadar olan plak bakr iletkenleri ve basit olarak tesis edilen bir damarl balant iletkenleri iin izelge-9'da 3.
Gruptaki deerler kullanlr.
Daha byk kesitler ve hava hatlar iin izelge-9'daki deerler geerli deildir. Bu iletkenler meydana
gelebilecek en byk iletme akmnda yeterli mekanik dayanm salanacak ve iletmeye yada evresine zararl
olabilecek derecede snmayacak biimde boyutlandrlmaldr.
b) letken ve kablolarn ar snmaya kar korunmas
letkenler ve kablolar iletmedeki ar yklenmeler ve tam ksa devrelerde meydana gelebilecek olan ar
snmalara kar korunmaldr.

54
b.1- Ar yklenmeye kar koruma :
izelge 9 - Yaltlm bakr iletkenlerin 25 C 'a kadar olan ortam scaklklarnda srekli olarak tayabilecekleri
yk akmlar
Anma 1.Grup 2.Grup 3.Grup
Kesiti mm A A A Aklamalar
0,75 -- 13 16 1.Grup
1 12 16 20 Boru iinde ekilmi bir yada birden
1,5 16 20 25 fazla tek damarl, iletkenler (NV gibi)
2,5 21 27 34
4 27 36 45
6 35 47 57 2.Grup
10 48 65 78
16 65 87 104 Termoplastik klfl iletkenler, borulu
25 88 115 137 letkenler, kurun klfl iletkenler, plastik
35 110 143 168 yaltkanl yass iletkenler, hareket
50 140 178 210 ettirilebilen iletkenler gibi ok damarl iletkenler
70 175 220 260
95 210 265 310
120 250 310 365 3.Grup
150 --- 355 415
185 --- 405 475 Havada ak olarak iletkenler arasnda
240 --- 480 560 en az iletken d ap kadar aklk bulunacak
300 --- 555 645 biimde ekilmi bir damarl iletkenler
400 --- --- 770 balama tesisleri ve datm tablolarnda
500 --- --- 880 kullanlan bir damarl iletkenler
izelge 10- letkenlerin karesel ortalama akm deerine gre yklenebilmesi iin izin verilen yklenme sreleri
Anma Kesiti zin verilen yklenme sresi
mm s
6'ya kadar 4
10'dan 25'e kadar 8
35'den 50'ye kadar 15
70'den 150'ye kadar 30
185'den yukar 60

55
izelge 11- Ortam scaklklar 25C'in stnde veya 25C'a kadar olan yerlerde kullanlan yaltlm iletkenler iin verili yk akmlar

izelge -9'daki deerlerin %'si olarak

Ortam Scakl izin verilen srekli yk akmlar rile yk akmlar
C Lastik Yaltkanl letkenler Termoplastik Yaltkanl letkenler
22-30 92 94
30-35 85 88
35-40 75 82
40-45 65 75
45-50 53 67
50-55 38 58

izelge 12- Scakla dayankl iletkenler iin 55C' nin stndeki ortam Scaklklarnda izin verilen yk akmlar

Ortam Scakl (C) izelge -' daki deerlerin %'si olarak izin
zin verilen snr scakl zin verilen snr scakl verilen srekli
100C olan iletkenlerde 180C olan iletkenlerde Yk akmlar

i) Konu
Bu koruma bir devredeki iletkenlerin yk akmlarn, balant ve ek yerlerinde iletkenlerin yaltkannda yada
iletkenlerin evresinde zararl olabilecek bir snma meydana gelmeden nce kesen koruma organlar kullanlarak
salanabilir.
ii) Ar yklenmeye kar koruma organlarnn cinsi
Aadaki dzenler ar yklenmeye kar koruma organ olarak kullanlabilirler:
11.1 - Yalnz ar yklenmeye kar koruma salayan dzenler:
Bu dzenler geneIlikle kesme yetenekleri, beklenebilen bir ksa devre akmndan daha kk olan, akma baml
gecikmeli koruma organlardr. rnein yalnz ar akm koruyucusu bulunan kontaktrler.
11.2 - Ayn zamanda ar yk ve ksa devre korumasn salayan dzenler:
Bunlar, kendi kk muayene akmlar ve beklenebilen ksa devre akmlar arasndaki her akm salayabilen,
geirebilen ve kesebilen koruma organlardr. rnein eriyen telli sigortalar, otomatik sigortalar ve kesiciler.
iii) Ar yklenmeye kar koruma elemanlarnn belirlenmesi
iii.1 - izelge-9'da yazl akm deerlerini aan uzun sreli yklenme durumlarnda ar akm koruma organlarn
toleranslar da gz nnde tutularak izelge-13'deki deerlerin bir alt basamana uyan sigortalar kullanlmaldr. Koruma
anahtarlarnda otomatik ama dzeni izin verilen akmn bir alt basamandaki deere ayarlanmaldr.
iii.2 - Hatlarn korunmas iin 25 C'a kadar olan ortam scaklklarnda izelge-13'deki yaltlm iletkenlerin
56
kesitlerine uyan eriyen telli hat koruma sigortalar yada hat koruma otomatlar kullanlmaldr. Ortam scakl 25 Cm
zerinde ise 11 ve 12 numaral izelgeler gznne alnmaldr.
Isl gecikmeli otomatik anahtar ve kontaktrler kullanldnda bunlarn ama dzenleri, ama akm en ok, 9,11
yada 12 numaral izelgelerdeki deerlere uyacak biimde ayarlanmaldr.
iii.3 - Kablolar iin kullanlan ar akm koruma aygtlarnn anma akmlar ve ayarlanan ama akmlar, bu
kablolar iin izin verilen srekli yk akmlarndan daha byk olmamaldr.
iii.4 - Paralel bal birden ok hat, ortak bir koruma aygt ile korunuyorsa bu durumda yk akm btn hatlarn
yk akmlarnn toplam olur. Bununla birlikte byle bir koruma dzenine ancak, btn hatlar ayn elektriksel zellikleri
(cins ekilme biimi, uzunluk, kesit) tarlarsa ve tm uzunlar boyunca hibir dallanma olmazsa izin verilir.
iv) Ar yklenmeye kar koruma aygtlarn dzenlenmesi
iv.1-Genel Hkm
Ar yklenmeye kar koruma aygtlar akm devrelerinin ban ayada iletkenler iin izin verilen yk akmnn
azald her yere konulmaldr. v.2'de aklanan durumlar bu hkmn dndadr. Yk akm iletken kesitinin klmesi,
hattn ekilme biimi ve iletken zerindeki yaltkannn ve damar saysnn deimesi nedeniyle azalabilir.
iv.2 - Ar yklenmeye kar korumadan vazgeilmesi zorunlu durumlar.
Akm devresini kesilmesi bir tehlike dourursa ar yklenmeye kar koruma organlar tesis edilemez.
RNEKLER
- Dnen makinelerin uyarma devreleri,
- Alternatif akm makinelerinin endvi devreleri,
- Kaldrma ve tama mknatslarnn besleme devreleri,
- Akm transformatrlerinin sekonder devreleri,
- Kumanda ve ayar devreleri,
- Gerilim ayar devreleri,
- Sinyal devreleri.
b.2 - Ksa devreye kar koruma
I)Konu
Akm devresinin en az bir iletkeninden ksa devre akm geerse ve bu durumda toplam ama sresi iletkenlerin
zarar grmeyecei kadar ksa ise, ksa devreye kar koruma, akm kesen koruma aygtlar ile salanr.
Aklama : Yalnz bir ve ayn akm devresinin iletkenleri arasndaki tam ksa devreler gz nne alnmaldr.
ii) Ksa devreye kar koruma aygtlarnn cinsi
Ksa devreye kar koruma aygtlar aadaki iki art iin yeterli olmaldrlar:
- Eriyen telli sigortalar
- Otomatik sigortalar
- Kesiciler
iii) Ksa devreye kar koruma aygtlarnn belirleyici (karakteristik) deerleri
iii.1 - Genel Hkmler
Ksa devreye kar koruma aygtlar aadaki art iin yeterli olmaldrlar.
- Bunlarn kesme yetenei en az, tesis edildikleri yerdeki beklenebilen ksa devre akmna uygun olmaldr. -
Akm devresinin herhangi bir noktasnda tam ksa devreden ileri gelen akmn kesilmesine kadar geen
sre, bu akmn, iletkenleri izin verilen en byk snr scaklk derecesine kadar stmas iin geen sreden daha uzun
olamaz.

57
 izelge - 13 Yaltlm iletkenlerin anma kesitlerine gre ar akm koruma aygtlarnn (Sigorta,
otomatik sigorta vb.) seilmesi
Anma 1.Grup 2.Grup 3.Grup
Kesiti mm A A A
0,75 -- 10 16
1 10 16 20
1,5 16 20 25
2,5 20 25 35
4 25 35 50
6 35 50 63
10 50 63 80
16 63 80 100
25 80 100 125
35 100 125 160
50 125 160 200
70 160 224 250
95 200 250 300
120 250 300 355
150 --- 355 425
185 --- 355 425
240 --- 425 500
300 --- 500 600
400 --- --- 710
500 --- --- 850
(*) letkenlerin anma kesitleri izelge - 8 'de verilen en kk kesit deerlerine uygun olmaldr.
Ortam scakl 25C'n stnde ise, ar akm korum aygtlarnn anma akmlar, 11 ve 12 numaral izelgelerdeki
yzde deerleri ile arplarak kltlmelidir. Hesap sonucunda bulunan anma akm deerine gre, en yakn alt basamaktaki
akml koruma aygt seilmelidir.
111.2 - Ksa devre akmnn deerleri
Konutlara ait elektrik tesisler iin ksa devre akmnn hesaplanmas zorunlu deildir. Bu tesislerin projelendirilmesinde
bu tesislerde kullanlan koruma aygtlar iin yrrlkteki ilgili standartlarda belirtilen snr ksa devre ama yetenekleri gz
nne alnacaktr.
Fabrika, atlye, imalathane, byk ticarethane, hastane, byk okul vb. gibi byk gl alak gerilim i tesislerinin
projelendirilmesinde, projeyi yapann gerekli grmesi durumunda ksa devre hesab yaplacaktr.
Ksa devre akmlarnn deerleri aadaki yollardan bulunabilir.
- Uygun bir hesap usul ile
58
 - Bir ebeke modeli aracl ile.
- Tesisteki lmelerle
111.3 - Toplam ama sresi
Seilecek koruma aygtnn toplam ama sresi bulunmu olan izin verilen ama sresini geemez ve 5 saniyeden fazla
olamaz.
iv) Ksa devreye kar koruma aygtlarnn dzenlenmesi
v.l - Bu aygtlar bir akm devresini balangcna ve ksa devre yk akmnn azaltlaca her yere konulmaldr.

Aklama :
letken kesitinin kltlmesi, iletkende baka bir yaltkann kullanlmas ve dinamik dayanm klmesi, ksa
devre yk akmnn azalmasnn nedenleri olabilir.
iv.2 - Ksa devreye kar koruma yaplmasndan vazgeilebilecek durumlarda ksa devreye kar koruma organlar
kullanlmayabilir:
- Elektrik makinelerini, transformatrleri redresrleri ve akmlatr bataryalarn bunlara ait panolara balayan
iletkenlerde.
- Almalar, sz konusu tesislerin iletmesi iin tehlikeli olabilen iv.2'de aklanan akm devrelerinde.
- lme devresi iletkenleri ksa devre ve toprak temas bakmndan gvenlik altndaysa ve yanabilen yap
gerelerini zeren dorudan doruya yerletirilmise lme akm devrelerinde.
b.3 - Faz iletkenleri ve orta iletkenlerin korunmas
i) Faz iletkenlerinin korunmas
fazl motor devreleri dndaki tm faz iletkenlerin ar akm koruma aygtlar konulmaldr. Bunlar aar akm
meydana gelen iletkenin devresini kesmeli fakat gerilim altndaki teki iletkenlerin devresini kesmemelidir.
ii) Orta iletkenlerin korunmas
ii.1 - Yldz noktalar dorudan doruya topraklanm tesisler orta iletkeni kesiti en azndan faz iletkeni kesitine
eitse, bu durumda orta iletken iin ar akm belirleme dzeni ve ama aygtnn tesis edilmesi gerekmez.
ii.2 - Orta iletkenin kesiti faz iletkeni kesitinden daha kk ise orta iletkenini kesitine uygun bir aar akm
belirleme dzeni tesis edilmelidir. Bu dzen faz iletkenlerinin devresini kesmeli, fakat orta iletkenin devresini
kesmemelidir.
c) zel Hkmler
c.l - Aydnlatma ve iki kutuplu priz devreleri
i) Aydnlatma devrelerinde en ok 25 A'e kadar olan ar akm koruma aygtlar kullanlabilir. Dearj (boalma)
lambal akm devreleri ile E 40 duyunun kullanld lamba devreleri, daha yksek akml ar akm koruma aygtlar ile
korunabilir. Bu durumda hatlar ve tesis gereleri iin izin verilen ykler gz nnde tutulmaldr.
Priz devrelerindeki ar akm koruma dzeni yalnz hatlarn izin verilen ykne deil, devreye bal prizlerin
anma akmna da yani iki deerden daha dk olanna ayar edilmelidir.
ii) Ev ve benzeri yerlerdeki aydnlatma devreleri, anma akmlar l6 A'e kadar olan prizleri de bulunan aydnlatma
devreleri ve prizlerinin anma akmlar l6 A'e kadar olan Sal priz devreleri, ancak 10 A'e kadar olan sigorta ve otomatik
sigortalarla korunabilir. Ev ve benzeri yerlere ait tipde (gecikmesiz) otomatik sigortalar kullanlrsa bunlarn anma akm
l6 A olabilir.
Madde 58 - ILETKENLERIN VE KABLOLARIN DENMES
a) Genel Hkmler

59
 a.l - Hatlar mekanik ypranmalara kar uygun yerlere denerek yada elverili rt ve klflar kullanlarak
korunmaldr. EI ile ulalabilen uzaklar iinde denen iletkenler mekanik darbelere kar her zaman koruyucu klfl
olarak yada boru iinde ekilmelidir. (elektrik iletme yerler ive kuvvetli akm hava hatlar bu hkmn dndadr.)
a.2 - letkenlerin korunma biimi, balant yerlerinde de srdrlmelidir.
a.3 - Deme geilerinde olduu gibi, fazla tehlike sz konusu olan yerlerde iletkenler salam bir ekilde
tutturulmu olan termoplastik boru, elik boru yada korunacaklar (mahfazalar) iinden geirilmelidir.
Yalnzca elektrik hatlarnn ekilmesi iin kullanlmayan, iine girilebilen kanallarda ve yap aydnlklar gibi
yerlerde iletkenler ancak dzenli olarak yerletirilirse ve zararl etkilere ak olmazlarsa denebilirler.
Dkme yada sktrlm betondan yaplan duvar, tavan yada demelerin iinde ve betonarme demirlerinin
stnde ve altnda ancak beklenebilecek zorlamalara dayankl termoplastik d klfl iletkenler, elik yada termoplastik
borular iinde geirilen yaltlm iletkenler kullanlabilir.
Toprak iinde yada yaplarn dndaki iine girilemeyen kanallarda yalnzca yeralt kablolar kullanlabilir.
a.4 (Deiik fkra: RG 30/11/1995- 22479) Sva iinde ve altnda ekilen hatlar el ulama alanlar dnda ve
mekanik bakmdan korunmu saylrlar. Tavan ve duvar boluklarndan geirilen hatlar mekanik etkilere kar ayrca
korunmaldr.
Elektrik hatlar yerine gre duvarda, tavanda veya demede betona gml ve/veya sva alt tesis edilebilir.
Duvarlara tesis edilen sva altna tesis edilirse gei yerlerinin kestirilmesini salayacak ekilde anahtar, priz, aydnlatma
sortisi, buat, tablo ve benzeri hizalarnda yatay veya dey olarak tesis edilmelidir. Duvarlara demelere ve tavanlara
tesis edilen hatlar betona gml iseler bunlarn gzergah iin yalnzca ekonomiklik ve tesis kolayl dnlmelidir.
Yaplarn ierisindeki bacalarn duvarlar zerinden her hangi bir elektrik tesis geirilmemelidir.
a.5 - Akm devreleri iletkenlerinin birlikte ekilmesi
i) Boru iinde bir damarl iletkenler kullanlacaksa, bir boru iine yalnzca bir ana akm devresinin iletkenleri ile
bu devreye ait yardmc akm devrelerini iletkenleri yerletirilebilirler.
Elektrik iletme yerleri ve kilitli elektrik iletme yerleri bu hkmn dndadr.
ii) ok damarl bir yaltlm iletken yada kablo iinde, birden ok ana akm devresi ve bu devrelere ait yardmc
devreler birlikte bulunabilir.
iii) Yardmc akm devreleri ana akm devrelerinde ayr olarak ekilecekse, birden ok yardmc akm devresini
iletkenleri ok damarl yaltlm bir iletken yada kablo iinde ve tek damarl iletkenler kullanldnda bir boru iersine
birlikte ekilebilirler.
iv) Kk gerilimli devrelerin iletkenleri teki devrelerden ayr olarak ekilmelidir.
v) Gerilimleri farkl olan devrelerin iletkenleri bir arada ekilecekse, en byk iletme gerilimine uygun kablolar
ve iletkenler kullanlmaldr.
Farkl linye ve kolon devrelerine ait iletkenler ayr borulardan geirilemez. fazl besleme durumunda ilk
fazlara ayrlma noktasna kadar, fazn iletkenleri ayn boru iinden geirilebilir.
vi) Birden fazla ana akm devresi iin ortak bir sfr iletkeni yada orta iletken dzenlenemez. Fakat baral
tablolarda sfr iletkeninin yada orta iletkenin kesiti faz iletkenlerinin toplam kesitine eit olduunda buna izin verilir.
a.6 - letkenler kesilmeksizin bir gei kutusundan geirilecekse, birden fazla akm devresi iin ortak gei
kutular kullanlabilir.
Bu kutularda balantlarn yaplmas gerektiinde kullanlacak klemensler birbirlerinden yaltkan ara paralarla
ayrlm olmaldr. Klemens dizilerek kullanlyorsa bu ayrma gerekmez.
a.7 - iletkenlerin balanmas

60
 i) iletkenlerin balants ancak yaltkan paralar zerinde yada yaltkan klfl olarak vidal klemens, vidasz
klemens, lehim yada kaynakla yaplmaldr. zlebilen balant yerlerine (klemens balantlar gibi) ulalabilmelidir.
Dkme usul ile yaplm balant yerleri zlmeyen balantlara girer.
ii) iletkenlerin balanmas
- Borulu tesislerde ancak kutular iinde,
- ok damarl yaltlm iletkenler yada kablolara yaplm tesislerde ancak kutular yada ek kutular (muflar)
iinde, yaplabilir.
iii) Balant ve ek paralar balanacak yada eklenecek iletkenlerin say ve kesitlerini uygun nitelikte olmaldr.
iv) (Deiik fkra: RG 30/11/1995- 22479) Ekler duvarlarda 60 mm derinlikte olmak artyla kasalarda, tavanlarda
ise armatr veya armatre ilikin elemanlarla gizlenmi kutular (buatlar) iinde yaplabilir.
Bu ekler kesinlikle klemensler ile yaplmaldr. Anahtar-priz balant ular ek amacyla kullanlmamaldr.
Kasalar ve buatlarn iine su szmamas iin gerekli nlemler alnmaldr.
a.8 ) Bklebilen iletkenlerin tm balantlar geici olarak konulan elektrik iletme aralarndan da hatasz ve zenle
yaplmaldr.
i) Bklebilen iletkenlere, balant noktalarnda ekme ve kayma kuvveti gelmemelidir. letken klflarnn kaymamas
ve iletken damarlarn dnmemesi salanmaldr.
ii) letkenlerin giri yerlerinde kvrlarak zedelenmesi, uygun tedbirlerle rnein giri yerinin yuvarlaklatrlmas yada
azlklarla nlenmelidir. letkenlerde ku gz meydana gelmesine ve iletkenlerin iletme aralarna sabit olarak balanmasna
izin verilmez.
iii) ok telden meydana gelen iletkenlerin tellerinin ezilmemesi ve kopmamas iin aadaki tedbirler alnmaldr:
- Uygun balant klemensleri kullanmak,
rnein ezilmeye kar koruyucu klfl klemensler kullanmak,
- letken ularnda uygun ilemler uygulamak,
rnein kablo pabular kullanmak, damar ularnda kovan kullanmak yada lehim ve kaynak yapmak.
letme gerei sarsntya urayan balant noktalarnda lehim ve kaynak yaplmasna ve lehimli kablo pabucu
kullanlmasna izin verilmez.
Aklama :
10 mm2 kesite kadar tek telli iletkenler kablo pabucu kullanlmadan balanabilir. Daha byk kesitlerde kablo pabucu
kullanlmaldr. Balant yerlerinde zel bir dzen varsa kablo pabucu kullanlmayabilir. rgl iletkenler balant yerlerinde
lehimlenerek tek iletken durumuna getirilmelidir.
a.9 - Sabit iletme aralar
- Ocak, ofben, amar mal<inesi vb. gibi bulunduklar yerler balama, temizleme ve benzer amalarla geici olarak
deitirilebilen yada
- Kullanlmalar srasnda rnein titreimlerle snrl lde hareket edebilen yada
- Balant noktalar, sabit denmi iletkenler iin dzenlenmemi yada kendilerin eriilemeyen, Sabit iletme aralar
bklebilen iletkenlerle balanmaldr.
Bklebilen iletken tesisi sabit olarak balanacaksa, bu durumda balant sabit koruncaktaki (mahfazadaki) balant
ularnda, rnein aygt balant kutularnda yaplmaldr.
a. .10 - Kuvvetli akm tesislerinde dn iletkeni olarak yalnzca toprak kullanlamaz. Dn iletkeni olarak her zaman
zel bir iletken kullanlmaldr.
a. ll - Kuvvetli akm ve iletiim (haberleme) hatlar arasnda, bunlarn birbirine yaklatklar ve birbirinin zerinden
atklar yerlerde en az 16 mm'lik bir aklk bulunmal yada bu iki hattn arasna yaltkan bir para konulmaldr.
b) Yap iinde ak olarak ekilen iletkenler
61
 b.l -Yaltlm iletkenler
NV gibi termoplastik yaltkan klfl bir damarl iletkenler, tahta talarn zerinde ve ierisinde yada dorudan doruya
sva ierisinde, sva altnda ve sva zerinde kullanlamaz.
Bu iletkenler tesislerde ancak kuru yerlerde boru iinde sva altnda ve stnde kullanlabilir. Yaltlm iletkenler
yap ierisinde ak olarak ekileceklerse, izolatrler zerine yerletirilmeli ve duvardan en az 1 cm uzaklkta
bulunmaldrlar. b.2 - plak iletkenler i) Topraklanmam plak iletkenler
1.1 - Bu iletkenler ancak bulunduklar yerlerdeki elektrik ve mekanik zorlamalar dayankl izolatrler zerine
yerletirilebilir.
1.2 - Bu iletkenler birbirlerinden en az:
6 m'den daha fazla olan aklklarda 20 cm
4-6 m olan aklklarda 15 cm
2-4 m olan aklklarda 10 cm
2 m'den az olan aklklarda 5 cm
uzaklkta bulunmaldrlar.
plak iletkenler yap duvarlar zerinde ekilmilerse, duvara uzaklklar en az 5 cm olmaldr.
1.3 - Balama tesislerinin, akmlatr bataryalarnn, elektrik makinelerinin ve transformatrlerin ierisine ve
arasna ve anma akmlar 1000 A'nn zerinde olan tesislerin ierisine denen plak iletkenler arasndaki aklklarn
deimesi, mesnet izolatrleri ve dayanm yeterli iletken profiller kullanlarak salanmsa bu iletkenler arasndaki
aklk 5 cm'den daha az olabilir.
1.4 - plak iletkenler kesit artrlmas amac ile paralel balanmlarsa aralarnda herhangi bir aklk
bulunmadan da denebilir.
ii) Bakr yada galvanizli elikten yaplm olan plak, topraklanm iletkenler dorudan doruya yaplara
tutturulabilir yada toprak ierisine denebilirler.
Tutturma donatmlar yada d etkiler nedeniyle iletkenlerin zedelenmeleri nlenmelidir. Elektrolitik korozyonun
beklenen etkileri gz nnde bulundurulmaldr.
c) Elektrik tesislerinde kullanlan borular ve boru tesisleri
c.1 - (Deiik fkra: RG 30/11/1995- 22479) Elektrik tesislerinde ancak Trk Standartlarna uygun metal ve
plastik elektrik tesisat borular ve boru donanmlar kullanlabilir.
c.2 - (Deiik fkra: RG 30/11/1995- 22479) Bergman ve talpanzer borular sva stnde ve sva altnda; plastik
ve peel borular ise ancak sva altnda kullanlabilir.
c.3 - Borularn az apakl ve keskin keli olmamaldr. letkenlerin zedelenmemesi iin boru ularna azlklar
taklmaldr.
c.4 - Borularn i ap ile kvrlma yar ap ve says, gerekli saydaki yaltlm iletkenin zedelenmeden
geebilecei byklkte seilmelidir. Seme yaplrken iletkenlerin gerektiinde deitirilecei de gz nnde
bulundurulmaldr.
c.5 - Boru i aplar, izelge 14'den uygun olarak seilmelidir.
c.6 - Borular ilerine su girmeyecek ve toplanmayacak biimde yerletirilmelidir.
c.7 - Borular kvrldklar zaman krlmamal ve katlanma yerlerinden yada diki yerlerinden almamaldr.
Berkman borular boru apna uygun penslerle kvrlmal fakat boru iindeki yaltm bozulmamaldr.
Peel borular zel dirseklerle kullanlmaldr.
c.8 - (Deiik fkra: RG 30/11/1995- 22479) Borulu tesislerde iletkenler boru ve T paralar ierisinde

62
eklenemez. letkenler ancak balant kutulular (buatlar) yada akm datma kutular iersinde, uygun tipteki yaltlm
klemenslerle eklenebilir. Bu kutular kolaylkla alabilmeli ve muayene edilebilmedir.
c.9 - Peel ve elik borularn kutulara, anahtar ve priz kasalarna girdii yerlerde boru azlarnda iletkenler zerindeki
yaltkanlarn zedelenmemesi iin azlk (entl) taklmas vb. tedbirler alnmaldr.
c.10 - Peel borulu tesislerde kullanlacak peel kutularn i ap en az 58 mm2 olacak ve bu kutularda drtten fazla
boru ile balant yaplmayacaktr.
c.11 - Borular, duvarlara yada tavanlara en ok 60 cm aralklarla koroer ile tutturulmaldr. Bundan baka anahtar, priz,
kutu, dirsek ve T paralar yaknn ada (en fazla 10 cm) koroeler konulmaldr.
c.12 - Tavan aralarna tesis edilecek ve ayak alt yerlerden geecek tesis blmleri elik boru iinden geen antikron
vb. iletkenlerle yada yeralt kablolar yaplmal, olabildiince kutu vb. donatm gereleri kullanlmamaldr.
c.13 - Bir kattan teki kata akta geecek peel, berkman ve PVC borular zeminden 80 cm ykseklie kadar metalik
etkilere dayankl olan metal borular ierisinde geirilmelidir.
c.14 - Sva altna denecek borular sva ilemi srasnda dar gelmeyecek biimde belli noktalarda tel ve ivilerle
duvara tutturulmaldr. Bu amala kesinlikle al kullanlmamaldr.
Sva altndaki ini borular dik yada yatay olarak denmeli ve kutularn anahtar yada priz dorultusunda bulunmasna
dikkat edilmelidir.
d) Yeralt kablolar

izelge - 14 NV iletkenleri kullanlmas durumunda gerekli en kk boru aplar

Aklamalar:
1 - Parantez iindeki deerler, kvrk yapmadan dorusal olarak denen 4 m uzunlua kadar borular iin
kullanlabilecek boru i aplarn gstermektedir.
2 - Bir boru ierisinde ynetmeliin ilgili hkmlerine uygun olmak artyla 5 yada 6 iletken kullanlrsa,
63
izelgede-4'de iletken iin verilen boru i aplarnn bir st deeri kullanlacaktr.
3 - plak iletkenler iin bir alt boru ap kullanlacaktr.
4 - Bu izelge her eit boru iin geerlidir.
d.1 - Yeralt kablolar dendikleri yerlerdeki kimyasal ve mekanik etkilere kar korunmu olmaldr.
d.2 - Yeralt kablolar yangn kmas tehlikesini olabildiince azaltacak biimde denmelidir. Kablolarn
zerinde d klflar varsa, yangnn yaylmasna engel olmak iin bunlar gereken yerlerde soyulmaldr.
d.3 - Yeralt kablolarnn ek ve balant yerlerinde, iki parann birbirine gre yaltlmas sz konu5u deilse
emerkezli (konsantrik) iletkenler, siperler ve zrhlar birbirlerine iletken olarak iyice balanmaldr.
d.4 - Yal kablolarn ularndaki balklar, ya szmayacak ve ilerine nem girmeyecek biimde tesis edilmelidir.
Termoplastik yaltkanl kablolarn balklar da ilerine su girmeyecek biimde tesis edilmelidir.
d.5 - Yeraltna denecek kablolar, sokak ve alanlarda en az 80 cm derinlie gmlmelidir. Bu yerlerin dnda
derinlik en az 60 cm olabilir. Bu derinlik zorunlu durumlarda zel koruyucu tedbirler alnarak SO cm dolaynda
azaltlabilir.
Kablo kanallarnn taban salam zeminli, dzgn ve tasz olmal. Kablolar kum iine yada ta ayklanm
toprak iine gmlmelidir.
e) Hava hatlar
"Elektrik Kuvvetli Akm Tesisleri Ynetmelii" nin hava hatlarna dair hkmlerine uygun olarak yaplmaldr.
f) Ak havada ak olarak ekilen iletkenler
Ak olarak yani mahfazasz ekilen iletkenler balkon, pencere, at gibi yerlerde el ulama alan dnda
ekilmelidir.
Bu en en fazla sarkm durumda, yol ve alanlarda yerden en az 5.5 m teki yerlerde en az 4.5 m ykseklikte
olmaldr.
g) Yap giri hatlar
g.l) Genel
Yap giri hatlarna ait en kk kesitler, yap balant kutusundaki sigortann anma akmna gre izelge 13'den, dam
direkli balantlarda 1. Gruptan, duvar balantlarnda 2. Gruptan seilmelidir.
i.1 - Dam direkleri ve duvar balantlarnda kullanlan iletkenler kesinlikle patlama tehlikesi olan yerlerden
geirilmemeli ve byle yerlerde son bulmamaldr.
g.2 - Hava hatt ebekelerinden yaplan duvar balantlar
i) letkenler ve kablolar
i.l - Bu ekildeki balantlar iin iletken olarak neme dayankl ve d tesislerde kullanlabilir zellikte bir damarl
iletkenler, kurun klfl yada termoplastik d klfl ok damarl nemli yer iletkenleri yada yeralt kablolar
kullanlmaldr.
i.2 - Arkalarnda kolay tutuabilen gereler bulunmayan aa yap eleri ile blnm olan duvarlar zerindeki
yap giri hatlar ancak aadaki ekillerde ekilebilirler.
- Yeralt kablolar ve nemli yer iletkenleri, en az 30 cm geniliinde, elektrik arkna dayankl bir levha zerine
yada duvardan en az 5 cm'lik bir hava aral kalacak biimde yaltkan ilikli kroeler zerine denmelidir. rnein 1 cm
kalnlktaki amyantl beton bir levha elektrik arkna dayankl saylabilir. Sac ve amyant levhalar genellikle elektrik arkna
dayankl deildir.
i.1 madde blmnde yazl bir damarl yaltlm iletkenler kullanlacaksa, bunlar aralarnda en ok 30 cm aralk
bulunan seramik yada benzeri bir yaltkan gereten yaplan kroeler zerine, damarlar arasnda ve damarla duvar arasnda

64
en az 3 cm aklk kalacak biimde yerletirilmelidir.
i.3 - Arkalarnda kolay tutuabilen gereler bulunan i.3 madde blmnde yazl atkl duvarlarla ahap yapl
duvarlar ve sac kapl duvarlar zerindeki yap giri hatlar ancak aadaki ekillerde ekilebilirler:
i.3 madde blmnn 1. paragrafnda akland gibi en az 30 cm geniliindeki elektrik arkna dayankl
levhalar zerinde kablolar ve nemli yer iletkenleri ile yada i.4 madde blmnn 2. paragrafnda akland gibi bir
damarl yaltlm iletkenlerle
Yap giri hatlarnn bu deme biiminde kolay tutuabilen gerelerin yan taraflardan kablolara,nemli yer
iletkenlerine yada en dta bulunan bir damarl yaltlm iletkenlere 30 cm'ye kadar yaklamasn nleyecek yapsal
tedbirler alnmaldr.
i..4- Duvar zerinde dirsekli boru kullanlarak yaplan yap giri hatlarnda boru, duvardan en az S cm aklkta
olmaldr. Duvar arkasnda kolay tutuabilen gereler bulunursa bu aklk en az 30 cm olmaldr. Boru ile duvar arasnda
en az 30 cm geniliinde, elektrik arkna dayankl bir levha yerletirilirse yukardaki aklklar daha kk tutulabilirler.
Bu ekildeki yap giri hatlarnda, kolay tutuabilen gerelerin iletkenlere yaklamasn nleyici tedbirler alnmaldr.
ii) Duvar giri delikleri
ii.1 - Atee dayankl duvarlarda bir damarl iletkenler, duvarlardan ayr borular iinde geirilmeli ve bu borular
darya doru eim verilerek yerletirilmedir.
Bu amala, seramik vb. borularn kullanlmasn salk verilir.
Kablo ve nemli yer iletkenleri ayrca koruyucu bir dzen kullanlmadan dorudan doruya duvar iinden geirilebilir.
ii.2 - Aa atkl duvarlarda iletken ve kablolar, yanmayan bir dolgu maddesinin iinden geirilmeli ve bunlar
ahap atk elerinden en az 10 cm uzaklkta bulunmaldr.
ii.3 - Tahta yada sala kapl duvarlarda bir damarl iletkenler darya doru eitimi olan ayr ayr plastik yada
seramik borular iinden geirilmeli, ok damarl kablolar ve nemli yer iletkenleri ise elektrik arkna dayankl gerelerle
yanc yap elerinden yaltlm olarak duvardan geirilmelidir.
g.3 - Dam direkli yap giri hatlar
i) Yap giri hatt iletkeni olarak, neme dayankl ve d tesislerde kullanlabilir zellikteki bir damarl plastik
yaltkanl iletkenler kullanlmaldr.
ii) Dam direkli yap girileri aada yazl artlar altnda yaplabilir.
ii.1 - Dam direinin alt ucu, yapnn ve yangn tehlikesi olmayan bir yerinde son bulmaldr.
ii.2 - at kaplamas, fazla youma suyu birikmeyecek biimde dzenlenmelidir.
ii.3 - Dam direinin delip getii at kaplamas, kiremit ve beton gibi sert gerelerden yaplmaldr.
ii.4 - Dam direine sigorta konulmamaldr.
iii) Dam direi kolay tutuabilen maddelerin depoland yada ilendii yerlerin iinden geirilemez ve byle
yerlerde son bulamaz. Bu arta uygun bir yer bulunamadnda yap balant kutusunu her yan amyantl beton levha gibi
atee dayankl bir gerele kolay tutuabilen maddeler ieriye szmayacak biimde rtlmelidir.
iv) Dam direkli ve bunlara iletken olarak tesis blmleri sfrlanamaz yada koruma topraklamasna balanamaz.
Bir koruma dzenine ait olan teki tesis blmleri dam direklerinden yaltlmaldr.
Dam direkleri iin koruma dzeni olarak koruyucu yaltma yada zerinde durulan yerin yaltlmas salk verilir.
v) elik konstrksiyon yada betonarme yaplarda ve metal kapl atlarda dam direi iletken yap blmlerinden
yaltlmaldr.
g.4 - Yeralt kablosu giri hatlar g.i.2 ve g.2-i.3 madde blmlerindeki ilgili hkmlere uygun olarak denirler.
g.5 - Yap balant kutular

65
 i) Yap balant kutular g.3-iii'de aklanan tedbir alnmadan yangn tehlikesi olan yerlere konulamaz.
ii) Hava hatt ebekelerinden yaplan duvar balantlarna ve dam direkli giri hatlarna ait yap balant kutular
sfrlanamaz ve koruma topraklamasna balanmaz. Bir koruma dzenine ait olan teki tesis blmleri yap balant
kutularndan yaltlmaldr.
iii) Yap balant kutular,kolay ulalabilir yerlere konulmal ve bu yerlerin gerektirdii biimde suya ve d
etkilere kar korunmu tipte olmaldr.
Ak havada ve nemli yerlerde kullanlan yap balant kutular pskrtme suya kar dayankl tipte olmaldr.
iv) Tahta gibi yanabilen yap blmleri zerinde bulunan yap balant kutularnn altna elektrik arkna dayankl
levhalar konulmaldr.
v) Yap balant kutusunun konulaca yerin stnde kolay tutuabilen gereler bulunuyorsa ve tavanda ahap ise
pskrtme suya kar korunmu tipte balant kutusu kullanlmal ve kutunun stndeki tavan aralklar, yukardan kolay
tutuabilen maddelerin dmemesi iin talarla kapatlmaldr.
Yap balant kutsu ve buna balanan iletkenler, tavandan en az 20 cm aada olmaldr.

VII- ZEL LETME YERLER VE TESSLERE AT EK HKMLER

Elektrik i tesisleri, kullanldklar yerlerin cinsine ve bu yerlerdeki artlara gre bundan nce aklanan genel hkmlere
ek olarak bu blmde yazl zel hkmlere de uygun olmaldr.
Madde 59- ELEKTRK LETME YERLER
a) Elektrik iletme yerleri iaretlenmelidir.
b) Elektrik iletme yerleri rnein kap, metal halat yada engellerle snrlandrlmaldr. Kaplar kilitlenebilecek
biimde yaplmaldr.
c) plak ve gerilim altndaki blmlere dorudan doruya dokunmamak iin rnein koruyucu ta, parmaklk
yada herhangi bir engel gibi koruma dzeni konulmaldr.
Madde 60 - KLTL ELEKTRK LETME YERLER
a) Kilitli elektrik iletme yerleri iaretlenmelidir.
b) Bu yerlere ancak kilitlenebilen kaplar yada zel geitlerden girilebilmelidir.
i- Kaplar dar almaldr.
ii - Kap kilidi grevli olmayan personelin giriine engel olacak fakat tesiste bulunan personelin giri-kna
engel olmayacak biimde olmaldr.
c) plak ve gerilim altndaki blmlere dorudan doruya dokunmay nlemek iin rnein koruyucu ta,
parmaklk yada herhangi bir engel gibi koruma dzeni konulmaldr.
Madde 61 - NEMLI VE ISLAK YERLER
a) Sabit tesis iin yalnz plastikle kapl nemli yer ve iletkenler yada kablolar kullanlabilir.
b) Elektrik iletme aralar i en azndan su damlalarna kar korunmu tipte olmaldr. Bunlar youma suyu
toplanmayacak biimde yaplmaldr.
c) Fi-priz dzenlerin yaltkan korunaca bulunmaldr. Bunlarn kullanldklar yerdeki olaanst etkiler metal
bir korunaca gerektirebilir. Bu durumda metal koruncakl fi-priz dzeni kullanlmaldr.
d) El lambalar su demetlerine (yzmelere) kar korunacak tipte olmaldr.
e) Demelerine, duvarlarna ve donatmna temizlik amacyla su fkrtlan yerlerde bulunan ve zerlerine
dorudan su pskrtlen iletme aralar en azndan su demetlerine kar korunacak tipte olmaldr.
f) Ypratc etkisi olan buhar ve dumana ak metal paralara, rnein koruyucu boya yada dayankl gereler

66
kullanlarak korozyona kar korunmaldr.
Madde 62- AIK HAVA TESSLER
a) Bu tesisler iin slak yerlere dair hkmler geerlidir. Fakat btn iletme aralar en azndan pskrtme suya
kar korunmu tipte, aydnlatma aygtlarnda en azndan yamura kar korunmu tipte olmaldr.
b) Ak olarak ekilen hatlar iin madde S8... deki hkmler uygulanr.
Madde 63- BANYOLAR VE DU YERLERI
a) iletkenler
a.1 - Bu yerlerde yalnzca ok damarl termoplastik klfl, yaltlm iletkenlerle metal olmayan borular iersinde
ekilen bir damarl termoplastik yaltkanl iletkenler sva altna tesis edilerek kullanlabilir.
a.2 - Banyo kveti yada du kveti bulunan blgelerde koruma blgesinde (yerden 2.25 m ykseklikte ve kvet
yada du havuzu kenarlarndan 60 cm uzaklktaki blm) sva altndan ve duvar rtlerinin arkasndan kesinlikle iletken
geirilemez. Kvet st kenarnn zerine sabit olarak tesis edilmi olan elektrik tketim aralarn beslemek iin bu
aralarn zerine dik olarak denen ve bunlara arkadan giren iletkenler bu hkmn dnda kalmaldr.
a.3 - Baka yerleri besleyen hatlar banyo yada du yerlerinden geirilemez.
a.4 - iletkenler yukardaki a.2 ayrtnda tanmlanan koruma blgesi ierisinde duvarlarn arkasnda, sva
stne yada sva altna dendiinde iletkenlerle duvarn i yz arasnda en az 6 cm'lik bir duvar kalnl kalmaldr.
b) Priz ve anahtarlar
a.2'de tarif edilen koruma blgesinin ierisinde priz ve anahtar tesis edilemez. Burada ancak slak ve nemli
yerlerde kullanlabilecek tipteki prizler kullanlabilir. Anahtarlar banyonun dna tesis edilmelidir. Ayn maddede
aklanan sabit elektrik aygtlarnn zerinde bulunan anahtarlar bu hkmn dndadr.

ekil - 21 Banyoda koruma blgesi

c) Elektrik tketim aralar
Bu aralar olabilirse du pskrtme aygtnn pskrtme blgesinin dna konulmal bu imkanszsa hi olmasa pskrtme
suya kar korunacak tipte olmaldr.
Aklama : Ek elektrik dzenleri bulunan gaz yada ya yakan su stclarn elektrikli tketim arac saylr.
d) arma ve sinyal tesisleri
Bu tesisler, koruma blgesi ierisinde ancak en fazla 24 V'luk kk gerilim bulunursa kullanlabilir.
e) Potansiyel dengelemesi
e.l - Banyo da d kvetlerindeki metal k borular, metal banyo yada du kveti ile metal su borular ve gerekiyorsa
teki metal boru sistemleri bir potansiyel dengeleme iletkeni ile birbirine balanmaldr, (ekil-22)
Banyo ve du yerlerinde elektrik tesisleri bulunmasa bile bu balantlar yaplmaldr.
e.2 - Potansiyel dengeleme iletkeni olarak, kesiti en az 4 mm2 olan bakr iletken yada kesiti en az 2.5 mmx20 mm olan
galvanizli elik erit kullanlmaldr.
e.3 - Koruma dzeni olarak "koruma iletkeni" kullanlmsa potansiyel dengeleme iletkeni koruma iletkeni merkezi bir

67
yerde, rnein datm tablosunda kesiti en az 4 mm2 olan bir bakr iletkenle balanmaldr.

ekil -22 Potansiyel dengelemesinin yapl

Madde 64 - YANGIN TEHLKES OLAN YERLER
a) Yaltkanlk hatas nedeniyle kan yangnlarn nlenmesi
a.l - Yaltlm iletkenlerle yada kablolarda tesis edilen sabit hatlarda bir ksa devre ve toprak temas noktasndaki
ar snma sonucunda kacak yangnlarn nlemek iin (ii) yada (iii) ayrtlarnda yazl tedbirlerden birisi alnmaldr.
Aklama : letken ve kablolar yangn tehlikesi olan yerlerden geirilirse yada bu yerlerdeki yanabilen d
duvarlar zerine denirse bu tedbirler alnmaldr.
i) Ksa devre ve toprak temas sonucunda yangn kmasn nleyen koruma dzenlerinin kullanlmas
i.1 - Ar akm koruma aygtlar ile ksa devre sonucunda yangn kmasn nlenmesi:
letken ve kablolarn kesitleri, akm devresinin sonunda meydana gelecek bir yada iki kutuplu bir tam ksa devrede en
yakn ar akm koruma aygtlarndan i == k, i ama akm geebilecek byklkte seilmelidir.
Burada k, izelge-1'de verilen katsayy i ar akm koruma aygtnn anma akmn, i hesaplana yada llen en kk
ksa devre akmna (ama akmn) gstermektedir.
i.2 - letkenlerin denme biimiyle yada hata akm koruma anahtar kullanarak toprak temas sonucunda yangn
kmasn nlenmesi
Bu durumda,
- D yaltkan klflar PVC gibi alevlenmeyen plastik gerelerden yaplan iletkenler kablolar yada
- Hata akm anma deeri en fazla 0,5 A olan hata akm koruma anahtarlar ile denetlenen yaltkan d klflar
bulunmayan metal klfl yada kablolar.
kullanlmaldr.
Metal klflarn topraklanmas gerekmez.

ii) Hata gerilimi yada hata akm koruma balamas dzeni ile yaltkanln denetlenmesi
Yaltlm iletken ve kablolarn ortak klflar ierisinde ayr bir denetim iletkeni kullanlmaldr Bu iletken :
Nemli yer iletkenlerinden ayr bir damar
- Plastik klfl bir kablolardan emerkezli siper iletkeni.
- Bu plastik boru iinden yaltkan iletkenlerle birlikte geirilen plak bir iletken olabilir. Bu durumda hata akm
koruma anahtarlarnn anma hata akm en ok 1A olabilir,
iii) Gvenlik akl:

68
Bir damarl iletkenler ve kablolar birbirlerinden ve topraa temas eden iletken blmlerden ayrlm olarak denmelidir.
Bu amala rnein:
- Bir damarl nemli yer iletkenleri, borular
- Bir plastik boru iinde INV iletkeni kullanlabilir.
a.2 - Sfrlama uygulanmas durumunda, yangn tehlikesi olan yerin dndaki son datm tablosunda balayarak
bu yerde korunmas gereken aygtlara kadar koruma iletkeni olarak ayr bir iletken ekilmelidir.
a.3 - Sfrlamann 10 mm2'nin altndaki bakr iletkenlerle yaplmas durumunda datm tablolarnn orta iletken,
baralarndan rnein ayrma klemensleri kullanlarak orta iletkenlerin topraa kar yaltkanlk direnlerinin bu iletkenler
sklmeden llmesini salayan tedbirler alnmaldr.
a.4 - Konutlardaki ayr garajlarda yada yakt ya ile alan stma tesislerinde kullanlan 10 mm2 ve bunun
stndeki bakr iletkenler iin a.2 ve a.3 tedbirlerinin alnmas gerekmez.
a.5 - elik yaplar, metal borular gibi dokunulabilen byk iletken yap blmleri birbirlerine ve rnein datm
tablolarnda koruma iletkenlerine balanmaldr.
b) letkenler ve kablolar
b.l - letkenler ak olarak rnein izolatrler zerine ekilemez. plik fabrikalarnda olduu gibi fazla yanc
maddelerin tehlikeli olabilecek kadar toplanma imkan olmayan yerlerdeki seri iletkenleri bunun dndadr.
b.2 - Bklebilen iletkenleri en azndan lastik klfl kordon yada benzeri iletken olmaldr.
c) Tesis gereleri
c.l - Toz ve lifli maddeler nedeniyle yanma tehlikesi gsteren yerlerdeki tesis anahtarlar, f-priz dzenleri, kutular
(buatlar) ve benzeri tesis gereleri kapal yada en azndan su damlalarna kar korunmu tipte olmaldr.
c.2 - Fi ve prizlerin gvdeleri yaltkan maddeden yaplm olmaldr. Tehlikeli yerlerdeki duvar prizleri, mekanik
darbelere kar korunmu olmaldr.
d) Balama tesisleri, transformatrler ve elektrik makineleri
d.l - Balama tesisleri tablolar, balama aygtlar, ar akm koruma aygtlar, yol vericiler, transformatrler vb.
aygtlar yar kapal tipte ve toz yada lifli maddeler nedeniyle yanma tehlikesi gsteren yerlerde kullanlanlar ise tamamen
kapal tipte olmaldr.
Baralann kapal tipte olmas yeterlidir.
d.2 - Elektrik makineleri yar kapal tipte olmaldr. Toz ve lifli maddeler nedeniyle yanma tehlikesi gsteren
yerlerde kullanlan makinelerin klemens kutular ise tamamen kapal tipte olmaldr.
d.3 - Otomatik olarak uzaktan kumanda ile alan yada srekli olarak denetim altnda bulundurulmayan motorlar,
motor koruma anahtarlar yada buna edeer dzenlerle korunmaldr. '
e) Aydnlatma aygtlar
e.l - Aydnlatma aygtlarnn gvdeleri zor tutuan gerelerden yaplm olmaldr.
e.2 - Toz ve lifli maddeler nedeniyle yanma tehlikesi gsteren yerlerde kullanlacak aydnlatma aygtlar tamamen
kapal tipte olmaldr.
e.3 - Mekanik darbeye ak olan yerlerdeki lamba/ar ve aydnlatma aygt blmleri dayanm yeterli koruyucu kafes ve
camlarla korunmaldr. Koruma dzenleri sonradan eklenerek duylara taklamaz.
f) Istma aygtlar
f.1 - Yanc maddelerin yaknnda kullanlan stma aygtlarnda, stma iletkenlerinin bu maddelere dokunmasn
nleyici dzenler bulunmaldr.
f.2 - stma aygtlar en azndan atee dayankl altlklar zerine tespit edilmelidir.
f.3 - Elektrikli stma aygtlar ve direnlerin gerilim altnda bulunan blmleri rastgele dokunmaya kar bir koruncak
69
ile korunmu olmal ve bu koruncan scakl iletme srasnda hibir yerde 115 dereceyi gememelidir.
Madde 65 - NAAT ANTYELER
a) Besleme noktas
a.1 - naat antiyelerinde bulunan elektrik iletme aralar, zel olarak ayrlm olan besleme noktalarndan
beslenmedir.
antiyelerdeki elektrik balant ve datm kutular ile nceden tesis edilmi olan sabit datm tablolarndan inaat antiyeleri
iin ayrlan besleme k hatlar ve sarglar birbirinden ayrlm olan transformatrler besleme noktalar olarak kabul edilirler.
Yap ve benzeri sabit tesislerdeki duvar prizleri besleme noktas saylmazlar.
a.2 - antiye elektrik balant ve datm kutularndan beslenen iletme aralarnda aadaki koruma tedbir ve
dzenlerinden bir yada birka uygulanmaldr:
- Koruyucu yaltma
- Kk gerilim
- Hata akm koruma balamas
- Koruyucu ayrma
a.3 - Koruma iletkeni bulunan koruma dzenleri elektrik tesisi iletmeye alnmadan nce zellikle antiye elektrik
balant ve datm tablolarnda yksek dokunma gerilimine kar denetlenmelidir.
b) Ana anahtar
antiye tesisleri, her zaman kolaylkla ulalabilen yaz yada iaretlerle belirtilen bir yada birka anahtarla devre d
edilebilmelidir. Bu anahtarlarn, ak yada kapal durumlarn gsteren dzenleri bulunmaldr. Ana anahtar olarak rnein hata
akm koruma anahtarlar kullanlabilir.
c) Balama tesisleri ve tablolar
c.1- Balama tesisleri ve tablolar 0.5 m21ye kadar en az 1 mm 0.5 m21den daha byk kesitlerde en az 2 mm
kalnlktaki sac atan yaplmal, kapal tipte, kilitli ve d etkenlere kar yaltlm olmaldr.
c.2 - Bu tesislerde tahta, ancak koruma parmakl yada ek rt ve ereve olarak kullanlabilir.
d) letkenler
d.l- Bklebilen iletken olarak ancak iki kat lastik klfl, ok damarl iletkenler kullanlmaldr. Bu iletkenler, mekanik
bakmndan byk zorlamalar olabilecek yerlerde, uygun dzenlerle, rnein ask dzeni kullanlarak korunmaldr.
Elektrikli el aletleri ve el lambalar iin en azndan mekanik orta zorlamalara dayankl, lastik klfl iletkenler kullanlmaldr.
d.2- Asli durumdaki hatlara balant yaplrken, balant yerlerine ekme kuvveti gelmemelidir.
d.3- antiye tesislerinde kullanlan hava hatt direkleri bu yerlerin gerektirdii yksek mekanik zorlamalara kar
dayankl olmaldr.

d.4- 42 V'tan daha yksek gerilimlerde plak ve yaltlm bir damarl ak hava iletkenlerine, iskele ve yap
blmlerinden dokunulamamaldr.
e) Tesis gereleri
Anahtarlar, priz, fi ve kutu (buat) gibi iletme aralar, en azndan damlayan suya kar korunmu tipte olmaldr.
f) Balama ve kumanda aygtlar, transformatrler ve makineler
f.l- Balama ve kumanda aygtlar, yol verme ve ayar direnleri ile transformatrler ve makineler balama
tesisleri ve tablolarn darsna yerletirilecekse, en azndan kapal tipte olmaldr.
f.2- Elektrik motoru ile alan btn aygt ve makineler, bunlara ayrlan bir anahtarla altrlabilmeli ve
durdurulabilmelidir. Bu anahtarlar ulalabilecek yerlere konulmaldr.
g) Aydnlatma aygtlar
g.l- Kk gerilimle alanlar dnda btn aydnlatma aygtlar en azndan yamura kar korunmu tipte
70
olmaldr.
g.2 - Kk gerilimle alanlar dnda btn el lambalar pskrtme suya kar korunmu tipte olmaldr.
h) Istma aygtlar
Istma aygtlar en azndan pskrtme suya kar korunmu tipte olmaldr.
Madde 66- TARIMSAL LETME YERLER
a)Ana anahtar
Elektrik tesisi yapnn yada yap blmlerinin tmnde her zaman kolaylkla ulalabilen belirli yerlere konulan
ve iaretlenen anahtarla devre d edilebilir. Bu anahtarlarn, ak ve kapal durumlarn belirtilen gstergeleri
bulunmaldr.
Ana anahtar olarak hata gerilimi koruma anahtar yada akm koruma anahtar kullanlabilir.
Harman zaman gibi yln yalnz belirli srelerinde kullanlan atom devrelerini zerine, yaz yada iaretlerle belirtilen ayr
anahtarlar konulmaldr.
b) Dolayl olarak dokunmaya kar korunma
b.1 - Byk ba hayvanlara alt ahrlarn iinde ve yaknndaki su pompalar, su stclar, gbre vinleri, pancar
kesme makineleri, gbre erbeti pompalar ve priz gibi elektrik iletme aralarnda arza olduunda 24 V'tan daha yksek
bu dokunma gerilimi srekli olarak kalmamaldr.
Bu istek rnein hata akm yada hata gerilimi koruma sistemi ile yerine getirilebilir. Hata akm koruma
sisteminde korunacak iletme aralarnn topraklama direnci 24V/Ih deerinden daha byk olmamaldr. Burada h anma
hata akmdr. Hata gerilimi koruma sisteminde yardmc topraklaycnn topraklama direnci 200 ohm'dan daha byk
olmamaldr.
b.2 - Ahrlarn iine giren su borular ve st sama tesislerine ait borular gibi metal borularn zerine ahr iine
girmeden nce;
i) Dey denen borularda, ahrdan en az 0.2 m aklkta
ii) Yatay denen borularda ise ahrdan en az 1 m aklkta yaltkan ara paralar konulmaldr.
b.3- Tarmsal iletme yerlerinde ancak anma hat akmlar en fazla 0.5 A'e kadar olan hata akm koruma
anahtarlar kullanlabilir.
c) letken ve kablolarn ar snmaya kar korunmas
c.1 - letkenleri ar yklere kar korumak iin izelge-13'e gre seilen ar akm koruma aygtlar hat balarna
konulmaldr.
c.2 - Aydnlatma ve priz akm dereleri iin madde 57e deki hkmler uygulanr.
d) letkenler ve kablolar
d.l - Tesis iletkenleri sabit olarak ekilecekse, iletken olarak nemli yer iletken/eri ve plastik klfl kablolar
kullanlmaldr.
d.2 - Bahe ve avlularda yalnzca yer alt kablosu kullanlabilir.
Ak havada ise yerden en az S m ykseklikte olmak zere yaltkan klfl nemli yer iletkenleri, gergi tellerine aslarak
kullanlabilir.
d.3 - Hava hatt iletkenlerine aslan balant dzenleri kullanlamaz.
d.4 - Bklebilen iletken olarak en azndan orta yada byk mekanik zorlamalar dayankl lastik kordonlar
kullanlmaldr.
d.5 - Bir i makinesi zerinde motor, anahtar vb. aygtlar birlikte bulunuyorsa, bunlara ait hatlar makine gvdesine sabit
olarak tesis edilmelidir.
e) Tesis gereleri
71
 e.l - Priz ve filerin gvdeleri yaltkan maddeden yaplmal ve bunlar kolay tutuabilen maddelerin bulunmad yerlere
tesis edilmelidir.
Tehlikeli yerlerdeki duvar prizleri mekanik darbe/ere kar korunmaldr.
e.2 -Bir tarmsal iletme yerinde kutup saylar gerilimleri ve akmlar belirli olan ayn tipteki fi ve prizler
kullanlmaldr.
f) Balama aygtlar, transformatrler ve makineler
f.l - Balama tesisleri, datm tablolar balama aygtlar, aa akm koruma aygtlar,yol vericiler, transformatrler
vb. aygtlar en azndan kapal tipte olmaldr.
Koruma anahtarlar, reglatrler vb. aygtlarn kuru yerlere, rnein konutlarn iine konulmas salk verilir.
Konutlarn iinde bulunan aygtlarn kapal tipte olmas gerekmez.
f.2 - Ar akm koruma aygtlar olarak, anma akmlar 25 A'e kadar olan otomatik hat sigortalar yada koruma
anahtarlar kullanlmaldr.
f.3 - Elektrikli el aletlerinin dndaki makineler kapal ve koruncakl tipte u (klemens), kutular ise her yan kapal
tipte olmaldr.
f.4 - Otomatik olarak yada uzaktan kumandal olarak altrlan yada srekli olarak denetim altnda bulundurulmayan
motorlar, motor koruma anahtarlar ile yada benzer dzenlerle korunmaldr.
f.5 - St sama tesisleri kendi standartlarna uygun olmaldr.
g) Aydnlatma aygtlar
Bunlar koruyucu yaltmal tipte olmaldr.
h) Istma aygtlar
h.l - Inl stma aygtlar
- Bu aygtlar kendi standartlarna uygun olmaldr.
- Bu aygtlar, hayvanlardan ve yanabilen maddelerden her ynde en az O.S m uzakta bulunmaldr.
Sabit olarak tesis edilmeyen nl aygtlar, gvenli bir asma dzeni ile almaldr. Bu aygtlara ait kordonlar ask dzeni olarak
kullanlamaz.
- Kzl tesi stma aygtlar zeminleri kum yada benzeri maddelerle rtl olan ahrlarda kullanlabilir.
h.2 - Civciv yetitirme bataryalar

- Burada kullanlacak stma levhalar yanc maddelerden uzaa konulmaldr.

- Korunma dzeni olarak, koruyucu yaltma yada kk gerilim uygulanmaldr.
- Bklebilen iletkenler metal ara perdelerde bunlara sabit olarak tesis edilmi olan ve aygtn n arkasndan taan
yaltkan bir borunun iinden geirilmelidir.
i) Elektrikli tel itleri
i.1 - Byk ba hayvanlarn kamalarn nleyen elektrikli tel itler kendi standartlarna uygun olarak yaplm olmal
ve bunlar yangn tehlikesi olan yerlere konulmamaldr.
i.2 - Bu tesise ait hatlar yangn tehlikesi olan yerlerden geirilmemelidir.
Madde 67 - TYATRO, SNEMA VB. TOPLANTI YERLERNDE YAPlLACAK TESSLER
(Bu maddenin kapsamna giren yerlerde kurulacak elektrik i tesisleri iin Bakanlmzda ayr bir ynetmelik
hazrlanmaktadr)
a) Genel
a.l - Tiyatro, sinem vb. topli3ntl yeri tesislerinde topraa kar 250 V'u geen gerilimler kullanlamaz.
a.2 - Bu gibi yerlerde ana ve ikinci datm tablolar gvenlik altna alnacak ve kolayca ulalabilecek bir yere
yerletirilecektir. Yapnn teki blmlerinde bir yangn ktnda tablolara ulamay nleyecek hibir engel bulunmayacaktr.

72
 a.3 - Transformatr ve yal anahtarlar, bunlarn yanmalar yada patlamalar durumunda izleyicilerin kesinlikle
tehlikeye dmeyecekleri bir yere konulacaktr.
a.4 - Elektrik hatlar ana tabloda kmelere ayrlacaktr. ok fazla tesislerde en azndan aydnlatma hatlar ana tabloda
tek fazl hatlara ayrlacaktr.
a.5 - ten fazla lamba bulunan yerlerde hol, merdiven ve kaplardaki lambalar ayr sigortas bulunan en az iki devreye
balanacaktr.
a.6 - Sigorta ve anahtarlar, halkn giremeyecei bir yerde bir arada bulunacaktr.
a.7 - Yedek elektrik tesisi, ana tesisten ayr bir yada birka akm kaynana balanacaktr.
a.8 - Ana ve yedek aydnlatmadan baka bir yerde yardmc aydnlatma tesis edildiinde, buna ait anahtarlar
projeksiyon dairesini dndaki bir yerde bulunacaktr. Bu tesise 'ait dorudan doruya ana tablodan ekilecektir. Bu hat zerine
ayar direnci konulamaz.
a.9 Avizeler kendiliinden almayan, avizenin birka kat ve en az 5 kg arl tayabilen yanmayan cinsten ask
dzenleri ile aslacaktr.
b) Sahne dzeni
b.l Sahne ve sahne arkasndaki tesiste genel tesis hkmleri geerli olmakla birlikte aadaki kurallara da uyulacaktr.
b.2 - Datm tablolar ve ayar aygtlar ilgisi olmayan kimselerin rastgele dokunmalarna engel olacak yerlere
konulacak ve belirlenecektir.
b.3 - Akm devresi kutuplarnn hepsi birlikte merkezden kesilebiliyorsa akm devresi, sahne reglatrleri araclyla
tek kutuplu olarak kesilebilir.
b.4 - Yldz noktas iletkeni bulunan birden ok fazla tesislerde sahne reglatrlerinin direnleri kesinlikle faz
iletkenine balanacaktr.
b.5 - Renk deitirmede kullanlan aydnlatma aygtlarnn birleik dn iletkenlerinin en byk iletme akmna
uygun olacaktr.
b.6 - Sahnede ve makine dairelerinde i sahanlklarnda vb. yerlerde akm iletkeni iin plak tel kullanlamaz.

b.7- Sabit tesislerde iletkenlerin mekanik etkilerle zedelenmemesi salanacaktr.

b.8- odalarna, onarm yerlerine ve artistiere ait elbise dolaplarna, merdivenler ve hollere sabit olarak tesis
edilecek aydnlatma aygtlarn gvdelerine (duylara deil) tutturulmu gvenlik kafesleri yada cam rtleri bulunacaktr.
b.9 - Sahne aydnlatma aygtlar ile bunlarn balant dzenlerinde ampulleri korumak iin tel kafes bulunacaktr.
b.10 - Aslarak kullanlan aydnlatma aygtlar topraklanm, sfrlanm yada baka bir biimde yksek dokunma
gerilimlerine kar korunmu olsalar da asma tellerine kar yaklacaklardr.
b.ll - Sahne projektrleri, fla lambalar vb. aygtlardan meydana gelerek kvlcmlarn darya kmamas
salanacaktr. Sahnede film, projeksiyon makinesinin kullanlmas gerektiinde b. lO'daki hkmlere uyulacaktr.
c) Projeksiyon odalarndaki tesisler
c.l - Bu gibi yerler iin 64. Madde hkmleri uygulanacaktr.
c.2 - Projeksiyon lambalarnn akm iletken blmleri, koruncana kar yaltlacak ve bu lambalarda
rastgele dokunmalar nleyecek dzenler bulunacaktr. Balant yerleri iinde de ayn artlar geerlidir.
Projeksiyon aygtlarn balant iletkenleri, balant noktalarn kendiliinden gevemesini nleyecek biimde
dzenlenecektir. Projektr iinde ark lambas kullanlyorsa kzgn paralarn dar dmemesi salanacaktr. Lambay
ayarlamak iin ayrlan blmler yaltkan maddeden yaplacaktr.
c.3 - Projeksiyon lambalarnn direnleri madde 52.b'ye uygun olacaktr. Projeksiyon dairesinde bulunan ve
topraa kar gerilimi 250 V'u gemeyen projeksiyon lambalarnn transformatrleri, diren gibi ilem grecektir.

73
Diren aygtlar ile transformatrlerin koruncaklar zerlerine bir ey konulmayacak yada aslamayacak biimde olacaktr.
c.4- Projeksiyon dairesinde yalnz aydnlatma, stma, havalandrma,erit sarma aygtlarna ait tesislerle, seyirci
yerinin ana aydnlatmasna ait ana anahtarlar bulunabilir.
c.5 Projeksiyon dairesinde bulunan btn tesislerin akmlar bu yerin dnda bulunan uygun bir yerden
kesilecektir.
c.6 - Ana aydnlatma tesisinden baka seyirci salonu, sahne vb. yerlerdeki aydnlatma blmlerine de projeksiyon
dairesinden kumanda edilmesi istenildiinde, bunlar iin uzaktan kumanda dzeni kullanlr. Bu dzenlere ait iletkenler
projeksiyon dairesine girmeden o yerlere ekilecektir. Anlan aletlerin yangndan korunmu klflar bulunmas artyla
kumanda dmeleri kullanlabilir.

VIII- TEK TESSLER LE ZAYIF AKIM TESSLERNE AT HKMLER

Madde 68 - ( Deiik: RG 08/12/2000- 24254) TEKI TESSLER
Bu ynetmelikte kural bulunmayan teki elektrik i tesislerinin yaplmasnda ncelik srasna gre TS, EN, IEC, VDE
standartlarnda yer alan hkmler uygulanmaldr.
Madde 69 - (Deiik : RG 30/11/1995- 22479) ZAYIF AKIM TESSLER
Hoparlr ve anten tesisleri, arma tesisleri, alan tesisleri, arama tesisleri, yangn ihbar ve alarm tesisleri "ve benzeri
tesislerin yaplmasnda yrrlkteki Bayndrlk ve Iskan Bakanl "Elektrik Tesisat Genel Teknik artnamesi" esas
alnacaktr.
Bina ii telefon tesisleri PTT' ce hazrlanan ve onaylanan " Bina ii Telefon Tesisat (Ankastre) artnamesi" ne
uygun olmaldr.

IX - YRRLE LKN HKMLER

Madde 70- 29/12/1954 tarihli ve 8891 sayl Resmi Gazetede yaynlanm olan "Elektrik Tesisat
Ynetmelii ve Fenni artnamesi" ve 27/03/1971 tarihli ve 13791 sayl Resmi Gazetede yaynlanm olan "Elektrik
Tesisat Ynetmelii ve Fenni artnamesini Baz Maddelerinin Deitirilmesine Dair Ynetmelik" yrrlkten kalkmtr.
Madde 71- Bu ynetmelik resmi gazetede yaynland tarihte yrrle girer.
Madde 72- Bu ynetmelik hkmlerini Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakan yrtr.
30.11.1995 gn ve 22479 sayl resmi gazetede yaynlanan Elektrik Tesisleri Ynetmeligi'nin Baz Maddelerini
Deitirilmesine Dair Ynetmelik'in 23. Maddesi : Ayn Ynetmeliin ierisinde geen (hat koruma anahtar, otomatik
sigorta, anahtarl otomatik sigorta, minyatr kesici, otomat ve hat koruma otomat) terimleri yerine (ev tipi devre kesici
veya kesici) terimi ve (yap sahibi ve mal sahibi) terimleri yerine (tesis sahibi) terimi kullanlacaktr.

74
75
76
77
78
79
80
KUVVETL AKIM ARET LSTES 2

81
82
83
84
85