Professional Documents
Culture Documents
Kinh Tế Lượng PDF
Kinh Tế Lượng PDF
Bin tp bi:
Phm Tr Cao
Kinh T Lng
Bin tp bi:
Phm Tr Cao
Cc tc gi:
Phm Tr Cao
1/151
Gii Thiu_kinh t lng
GII THIU
Kinh t lng l g?
Khng ging nh thng k kinh t c ni dung chnh l s liu thng k, kinh t lng
l mt mn c lp vi s kt hp ca l thuyt kinh t, cng c ton hc v phng
php lun thng k. Ni rng hn, kinh t lng lin quan n: (1) c lng cc quan
h kinh t, (2) Kim chng l thuyt kinh t bng d liu thc t v kim nh gi thit
ca kinh t hc v hnh vi, v (3) D bo hnh vi ca bin s kinh t.
Kim nh gi thit
Kim nh gi thit v tc ng ca chng trnh khuyn nng lm tng nng sut la.
2/151
D bo
Theo phng php lun truyn thng, cn gi l phng php lun c in, mt nghin
cu s dng kinh t lng bao gm cc bc nh sau
Kim nh gi thit.
Din gii kt qu
3/151
Hnh 1.1 Phng php lun ca kinh t lng
John Maynard Keynes, 1936, theo D.N.Gujarati, Basic Economics, 3rd , 1995, trang 3.
4/151
Xy dng m hnh ton cho l thuyt hoc gi thit
1 : Tung gc
2: dc
5/151
Trong l sai s, l mt bin ngu nhin i din cho cc nhn t khc cng tc
ng ln tiu dng m cha c a vo m hnh.
S liu v tiu dng v thu nhp ca nn kinh t Vit Nam t 1986 n 1998 tnh theo
n v tin t hin hnh nh sau:
6/151
TD: Tng tiu dng ca nn kinh t Vit Nam, ng hin hnh.
S dng phng php tng bnh phng ti thiu thng thng (Ordinary Least
Squares)
7/151
S c gii thiu trong chng 2.
chng ta thu c kt qu hi quy nh sau:
TD = 6.375.007.667 + 0,680GNP
t [4,77][19,23]
R2 = 0,97
Tr s xu hng tiu dng bin c tnh ton l MPC = 0,68 ng theo pht biu ca
Keynes. Tuy nhin chng ta cn xc nh MPC tnh ton nh trn c ln hn 0 v nh
hn 1 vi ngha thng k hay khng. Php kim nh ny cng c trnh by trong
chng 2.
Din gii kt qu
S dng kt qu hi quy
8/151
D liu c ng tin cy khng?
C ba dng d liu kinh t c bn: d liu cho, d liu chui thi gian v d liu bng.
D liu cho bao gm quan st cho nhiu n v kinh t mt thi im cho trc. Cc
n v kinh t bao gm cc cc nhn, cc h gia nh, cc cng ty, cc tnh thnh, cc
quc gia
D liu chui thi gian bao gm cc quan st trn mt n v kinh t cho trc ti nhiu
thi im. V d ta quan st doanh thu, chi ph qung co, mc lng nhn vin, tc
i mi cng ngh mt cng ty trong khong thi gian 1990 n 2002.
D liu bng l s kt hp gia d liu cho v d liu chui thi gian. V d vi cng
b bin s v cng ty nh v d trn, chng ta thu thp s liu ca nhiu cng ty trong
cng mt khong thi gian.
9/151
Excel
MATLABMathWorks Inc
PC-TSPTSP International
P-STATP-Stat Inc
SAS/STATVAR Econometrics
10/151
SCA SYSTEMSAS Institute Inc
SPSSSPSS Inc
11/151
Xc Sut
Xc sut bin ngu nhin nhn c mt gi tr c th
A = {7;11}Tng s im l 7 hoc 11
C = {4;5;6;8;9;10}
D = {4;5;6;7}
L cc bin c.
Hp ca cc bin c
E = A hoc B = A B = {2;3;7;11;12}
Giao ca cc bin c:
F = C v D = C D = {4;5;6}
12/151
P(S) =1
Tn sut
nh ngha xc sut
= 0 , vi x xi
13/151
Bng 2.1. Mt xc sut ca bin ngu nhin ri rc X
V d 2.4. Chng ta xt bin R l con s xut hin khi bm nt Rand trn my tnh cm
tay dng tiu biu nh Casio fx-500. R l mt bin ngu nhin lin tc nhn gi tr bt
k t 0 n 1. Cc nh sn xut my tnh cam kt rng kh nng xy ra mt gi tr c th
l nh nhau. Chng ta c mt dng phn phi xc sut c mt xc sut u.
14/151
U: Gi tr cao nht ca phn phi
Tng qut, hm mt xc sut ca mt bin ngu nhin lin tc c tnh cht nh sau:
f(x) 0
P(a<X<b) =
15/151
Hm ng mt xc sut -Bin ngu nhin ri rc
= 0 khi X x v Y y
Hm mt xc sut bin
16/151
f(y=1) = x f(x,y = 1)=0,2 + 0,4 = 0,6
Xc sut c iu kin
Hm s
c gi l xc sut c iu kin ca X.
Hm s
c gi l xc sut c iu kin ca Y.
, hm mt xc sut c iu kin ca X
, hm mt xc sut c iu kin ca Y
c lp v thng k
17/151
f(x,y)=f(x)f(y)
f(x,y) 0
, hm mt xc sut bin ca X
, hm mt xc sut bin ca Y
18/151
Mt s tnh cht ca gi tr k vng
, nu X ri rc
, nu X lin tc
Phng sai
var(X) = 2X = E(X )2
19/151
Trong tnh ton chng ta s dng cng thc sau
var(X)=E(X2)-[E(X)]2
Ta c E(X) = 3,5
E(X2) =
15,17
E(X- )2 =E(X2 )2 - 2
var(a) = 0 vi a l hng s
20/151
Chng ta c th tnh ton trc tip hip phng sai nh sau
cov(X,Y)
cov(X,Y) = E(XY) xy
= xy xy
=0
H s tng quan
H s tng quan o lng mi quan h tuyn tnh gia hai bin. s nhn gi tr nm
gia -1 v 1. Nu =-1 th mi quan h l nghch bin hon ho, nu =1 th mi quan
h l ng bin hon ho.
21/151
T nh ngha ta c
cov(X,Y) = xy
E(X- )k
X~N(,2)
- Xp x 68%Xp x 95%
22/151
Hnh 2.3. Hm mt xc sut phn phi chun
Nu t Z =
23/151
nh l gi hn trung tm 1: Mt kt hp tuyn tnh cc bin c phn phi chun,, trong
mt s iu kin xc nh cng l mt phn phi chun. V d X1~N(1,21) v X2~N(2,22)
th Y =aX1+bX2 vi a v b l hng s c phn phi Y~N[(a 1+b 2),( a221 + b222)].
tri (skewness):
nhn(kurtosis):
Phn phi x2
24/151
Tnh cht ca x2
Phn phi x2 l phn phi lch v bn tri, khi bc t do tng dn th phn phi x2 tin
gn n phn phi chun.
= k v 2 = 2k
2k1 + 2k2 = 2k1 + k2, hay tng ca hai bin c phn phi x2cng c phn phi x2 vi s bc
t do bng tng cc bc t do.
nh l: Nu Z~N(0,1) v 2k l c lp thng k th
Phn phi t cng i xng quanh 0 nh phn phi chun ho nhng thp hn. Khi bc
t do cng ln th phn phi t tim cn n phn phi chun ho. Trong thc hnh. Khi
bc t do ln hn 30 ngi ta thay phn phi t bng phn phi chun ho.
= 0 v = k/(k-2)
Phn phi F
Phn phi F lch v bn tri, khi bc t do k1 v k2 ln, phn phi F tin n phn
phi chun.
25/151
vi iu kin k2>4.
Nu bc t do mu k2 kh ln th
26/151
Thng k m t
M t d liu thng k(Descriptive Statistic)
Trung bnh mu
Trong kinh t lng hu nh chng ta ch quan tm n trung bnh m khng tnh ton
trn trung v.
phn tn ca d liu
Phng sai
27/151
Phng sai ca tng th :
hoc
lch chun
lch chun mu :
hoc :
tri S
tri tng th :
tri mu :
28/151
i vi phn phi chun tri bng 0.
nhn K
nhn ca tng th
nhn mu
H s tng quan mu
vi
29/151
Thng k suy din
Thng k suy din - vn c lng
c lng
Hm c lng cho
__
Chng ta dng gi tr trung bnh mu X c lng cho gi tr trung bnh ca tng th
. Hm c lng nh sau
X l mt bin ngu nhin. ng vi mt mu c th th X nhn mt gi tr xc nh.
c lng im
ng vi mt mu c th, gi s chng ta tnh c X = 105 (ngn ng/hc sinh). y
l mt c lng im.
c lng khong
30/151
Khong c lng cng rng th cng c kh nng cha gi tr trung bnh thc nhng
mt khong c lng qu rng nh khong X 100 hay 5 205 th hu nh khng
gip ch c g cho chng ta trong vic xc nh . Nh vy c mt s nh i trong
c lng khong vi cng mt phng php c lng nht nh: khong cng hp th
mc tin cy cng nh.
Phn phi ca X
Theo nh l gii hn trung tm 1 th X l mt bin ngu nhin c phn phi chun.
V X c phn phi chun nn chng ta ch cn tm hai c trng ca n l k vng v
phng sai.
K vng ca X
E X ( )
Phng sai ca X
Vy lch chun ca X l
T thng tin ny, p dng quy tc 2 th xc sut khong X 2 nx cha s xp x 95%.
c lng khong vi tin cy 95% cho l
31/151
Lu : Mc d v mt k thut ta ni khong
ngha chnh xc ca tin cy 95% cho c lng khong cho nh sau: Vi quy
tc xy dng khong l
v ta tnh c hai c lng 1 v 2 sao cho
P( 1 1) = 1 vi 0 < < 1
hay xc sut khong t 1 n 2 cha gi tr tht l 1- th 1- c gi l tin
cy ca c lng, c gi l mc ngha ca c lng v cng l xc sut mc
sai lm loi I.
Cc tnh cht ng mong i ca mt c lng c chia thnh hai nhm, nhm tnh
cht ca c lng trn c mu nh v nhm tnh cht c lng trn c mu ln.
Cc tnh cht ng vi mu nh
Mt c lng l khng thin lch nu k vng ca ng bng .
E( ) =
32/151
Nh chng minh phn trn, X l c lng khng thin lch ca .
Hm c lng 1 c phng sai nh nht khi vi bt c hm c lng 2 no ta cng
c var( 1) var( 2).
33/151
Hnh 2.5. c lng hiu qu. Hm c lng 2 hiu qu hn 1.
Tuyn tnh
Mt c lng ca c gi l c lng tuyn tnh nu n l mt hm s tuyn
tnh ca cc quan st mu.
Ta c
Vy X l c lng tuyn tnh cho .
c lng khng thin lch tuyn tnh tt nht (Best Linear Unbiased Estimator-BLUE)
Mt c lng c gi l BLUE nu n l c lng tuyn tnh, khng thin lch
v c phng sai nh nht trong lp cc c lng tuyn tnh khng thin lch ca .
C th chng minh c X l BLUE.
Sai s bnh phng trung bnh: MSE( )=E( - )2
Sau khi bin i chng ta nhn c: MSE( )=var( )+E[E( )- ]2
34/151
MSE( )=var( )+bias( )
Sai s bnh phng trung bnh bng phng sai ca c lng cng vi thin lch ca
c lng. Chng ta mun c lng t thin lch ng thi c phng sai nh. Ngi
ta s dng tnh cht sai s bnh phng trung bnh nh khi khng th chn c lng
khng thin lch tt nht.
Tnh cht ca mu ln
c lng c gi l khng thin lch tim cn ca nu lim E( n) =
n
C th chng minh c
2
Vy s2x l c lng khng thin lch ca 2x , trong khi x l c lng khng thin lch
tim cn ca 2x .
Nht qun
Mt c lng
35/151
c gi l nht qun nu xc sut nu n tin n gi tr ng ca
l nht qun th
vi 1 l mt s dng nh tu .
Mt c lng
c gi l phn phi chun tim cn khi phn phi mu ca n tin n phn phi
chun khi c mu n tin n v cng.
Trong phn trn chng ta thy bin X c phn phi chun vi trung bnh v phng
sai 2 th X c phn phi chun vi trung bnh v phng sai 2/n vi c c mu nh
v ln.
Nu X l bin ngu nhin c trung bnh v phng sai 2 nhng khng theo phn phn
phi chun th
36/151
cng s c phn phi chun vi trung bnh v phng sai 2/n khi n tin n v cng.
y chnh l nh l gii hn trung tm 2.
37/151
Thng k suy din 2
Thng k suy din - Kim nh gi thit thng k
Gi thit
Kim nh hai ui
Gi thit
H0: = 106 = 0
H1: 106 = 0
__
Chng ta bit X~N( , 2x /n), vi tin cy 95% hay mc ngha a = 5% chng ta
xy dng c c lng khong ca l
phn trn chng ta tnh c c lng khong ca da theo X 1 l (103;107).
Khong ny cha 0 = 106. Vy ta khng th bc b c gi thit H0.
38/151
Hnh 2.7. Min bc b v min chp nhn H0.
Tng qut hn ta c
Z=
/2/2
39/151
Hnh 2.8. Min chp nhn v min bc b theo ca tr thng k Z
hay
Thay
40/151
Cc mnh (2.1) v (2.2) l nhng mnh xc sut.
Nguyn tc ra quyt nh
Nu
hoc
Nu
th ta khng th bc b H0.
Vi mc ngha
Ta c
41/151
Vy ta khng th bc b gi thit Ho.
Quy tc quyt nh
Nu
hoc
Vi mc ngha =5% ta c
v Z /2 = Z2,5% = -1,96 -2
Vy ta khng th bc b Ho.
42/151
i vi kim nh hai ui gi tr p c tnh nh sau:
Quy tc quyt nh
Nu p : Bc b Ho.
Nu p : Khng th bc b Ho.
Kim nh mt ui
Kim nh ui tri
V d 14. Tip tc v d 13. Kim nh pht biu : Chi cho hc tp trung bnh ca hc
sinh tiu hc ln hn 108 ngn ng/hc sinh/thng.
Gi thit
H1: 108 = 0
Quy tc quyt nh
Vi = 5% ta c Z5% = -1,644
Ta c
43/151
vy ta bc b Ho.
Kim nh ui phi
V d 15. Tip tc v d 13. Kim nh pht biu : Chi tiu cho hc tp trung bnh ca
hc sinh tiu hc nh hn 108 ngn ng/hc sinh/thng.
Gi thit
H1: 107 = 0
P(Z<Z1-) =1-
Quy tc quyt nh
Ta c
vy ta khng th bc b Ho.
Tng th c phn phi chun, c mu ln, phng sai cha bit. Chin lc kim nh
ging nh trn nhng thay phng sai tng th bng phng sai mu.
44/151
Kim nh trn tr thng k t cng tng t nh i vi tr thng k Z, ta ch vic tra t
thay cho Z. Khi c mu ln tr thng k t tng t tr thng k Z.
Tng th khng tun theo phn phi chun, p dng nh l gii hn trung tm. Khi c
mu ln th tr thng k t tnh ton nh phn trn c phn phi gn vi phn phi Z.
Xt gi thit
Ho : 2 = 20
H1 : 2 20
C th chng minh c
Mnh xc sut
Quy tc quyt nh
Nu
hoc
45/151
, th bc b H0.
Nu
, th khng bc b H0.
Xt gi thit
H0 : 21 = 22 = 2
H1 : 2122
Chng ta c
Vy
Hay
46/151
Quy tc quyt nh
Nu
th ta bc b H0.
Nu
th khng bc b H0.
Tnh cht
Quyt nh H0 ng H0 sai
Bc b Sai lm loi I Khng mc sai lm
Khng bc b Khng mc sai lm Sai lm loi II
47/151
Hnh 2.7. Sai lm loi I-Bc b H0: =108 trong khi thc t H0 ng.
H0
V d 16. Tip tc v d 13. Kim nh pht biu : Chi cho hc tp trung bnh ca hc
sinh tiu hc l 108 ngn ng/hc sinh/thng. Trung bnh thc = 0=108.
Gi thit
H0: = 108 = 0
H1: 108 = 0
V d 17. Tip tc v d 13. Kim nh pht biu : Chi tiu cho hc tp trung bnh ca
hc sinh tiu hc l 108 ngn ng/hc sinh/thng. Trung bnh thc = 0=104.
Gi thit
H0: = 108 = 0
H1: 108 = 0
48/151
Gi s gi tr thc l =104. Vi c lng khong cho l (103;107) vi tin cy
95% chng ta khng bc b H0 trong khi H0 sai. Xc sut chng ta mc sai lm loi II
ny l
L tng nht l chng ta ti thiu ho c hai loi sai lm. Nhng nu chng ta mun
hn ch sai lm loi I, tc l chn mc ngha nh th khong c lng cng ln v
xc sut mc phi sai lm loi II cng ln. Nghin cu ca Newman v Pearson
Bc 5. S dng phn phi xc sut ca thng k kim nh, thit lp mt khong tin
cy 1- , khong ny cn c gi l min chp nhn. Nu tr thng k ng vi H0 nm
trong min chp nhn th ta khng bc b H0, nu tr thng k ng vi H0 nm ngoi
min chp nhn th ta bc b H0. Lu l khi bc b H0 chng ta chp nhn mc sai
lm l .
49/151
Khi nim v hi quy
Khi nim
Bin ph thuc: bin c gii thch, bin c d bo, bin c hi quy, bin phn
ng, bin ni sinh.
Bin c lp: bin gii thch, bin d bo, bin hi quy, bin tc nhn hay bin kim
sot, bin ngoi sinh.
Ngn hng XYZ mun tng lng tin huy ng. Ngn hng ny mun bit mi quan
h gia lng tin gi v li sut tin gi, c th hn h mun bit khi tng li sut thm
0,1% th lng tin gi s tng trung bnh l bao nhiu.
Mt nh nghin cu nng nghip mun bit nng sut tm s nui trong h thng thm
canh ph thuc th no vo din tch ao nui, mt th tm ging, chi ph ho cht x
l mi trng, trnh nhn cng. T phn tch hi quy ny ng ta ra cc ch tiu k
thut ph hp cho loi hnh ny.
50/151
ra trong s cc bin s vng mt ny c nhng bin khng th kim sot c nh thi
tit, dch bnh Nh nghin cu nng nghip k trn ch c th tin on mt gi tr
trung bnh ca nng sut ng vi k thut nui chn. Quan h gia cc bin s kinh
t c tnh cht quan h thng k.
Mt sai lm ph bin na trong phn tch kinh t lng l quy kt mi quan h nhn qu
gia hai bin s trong khi trong thc t chng u l h qu ca mt nguyn nhn khc.
V d chng ta phn tch hi quy gia s gio vin v s phng hc trong ton ngnh
gio dc. S thc l c s gio vin v s phng hc u ph thuc vo s hc sinh.
Nh vy phn tch mi quan h nhn qu da vo kin thc v phng php lun ca
mn khc ch khng t phn tch hi quy.
Phn tch tng quan ch cho thy mnh yu ca mi quan h tuyn tnh gia hai
bin s. Phn tch tng quan cng khng th hin mi quan h nhn qu.V d chng
ta xt quan h gia hai bin s X l s bnh nhn b x gan v Y l s lt ru c tiu
th ca mt nc. Chng ta c th nhn c h s tng quan cao gia X v Y. H s
tng quan c xc nh nh sau:
Qua ng thc ny chng ta cng thy trong phn tch tng quan vai tr ca hai bin
l nh nhau v hai bin u l ngu nhin.
Phn tch hi quy ca X theo Y cho ta bit trung bnh s bnh nhn b x gan l bao
nhiu ng vi lng tiu dng ru cho trc. Chng ta khng th o ngc hi quy
thnh Y theo X. Phn tch hi quy da trn gi nh bin c lp l xc nh trong khi
51/151
bin ph thuc l ngu nhin. Chng ta tm gi tr k vng ca bin ph thuc da vo
gi tr cho trc ca ca bin c lp.
52/151
Hm hi quy tng th v hi quy mu
Hm hi quy tng th
53/151
Hnh 3.1. th phn tn quan h gia tiu dng v thu nhp kh dng.
th 3.1. cho thy c mi quan h ng bin gia tiu dng v thu nhp kh dng, hay
l thu nhptng s lm tiu dng tng. Tuy quan h gia Y v X khng chnh xc nh
hm bc nht (3.1).
Trong phn tch hi quy chng ta xem bin c lp X c gi tr xc nh trong khi bin
ph thuc Y l bin ngu nhin. iu ny tng nh bt hp l. Khi chng ta chn ngu
nhin ngi th i th chng ta thu c ng thi hai gi tr: Xi l thu nhpv Yi l tiu
dng ca ngi . Vy ti sao li xem Yi l ngu nhin? Cu tr nh sau : Xt mt
mc thu nhpXi xc nh, cch ly mu ca chng ta l chn ngu nhin trong s nhng
ngi c thu nhpl Xi. Thu nhpgp phn chnh yu quyt nh tiu dng nh th hin
hm s (1.3), tuy nhin cn nhiu yu t khc cng tc ng ln tiu dng nn ng vi
mt cch ly mu th vi nhiu ln ly mu vi tiu ch X = Xi ta nhn c cc gi tr
Yi khc nhau. Vy chnh xc hn bin ph thuc Y l mt bin ngu nhin c iu kin
theo bin c lp X. c lng tt nht cho Y trong trng hp ny l gi tr k vng
ca Y ng vi iu kin X nhn gi tr Xi xc nh.
E(Y/X=Xi) = 1 + 2X (3.2)
Yi = 1 + 2Xi + i(3.3)
1 v 2 : cc tham s ca m hnh
1 : tung gc
2: dc
Gi tr c lng ca Yi
Y i = 1 + 2Xi
54/151
Cc tc ng khng tin on c.
Dng hm hi quy (3.2) c gi l hi quy tng th tuyn tnh. Chng ta s tho lun
chi tit v thut ng hi quy tuyn tnh cui chng. Hnh 3.2 cho ta ci nhn trc
quan v hi quy tng th tuyn tnh v sai s ca hi quy.
Hm hi quy mu (SRF)
Trong thc t him khi chng c s liu ca tng th m ch c s liu mu. Chng ta
phi s dng d liu mu c lng hm hi quy tng th.
Hm hi quy mu:
Y i = 1 + 2Xi(3.4)
Trong
1: c lng cho 1.
55/151
2: c lng cho 2.
i vi quan st th i :
Yi = 1 + 2Xi + ei(3.5)
56/151
c lng cc h s ca m hnh hi quy
theo phng php bnh phng ti thiu
Cc gi nh ca m hnh hi quy tuyn tnh c in
Gi tr k vng bng 0:
tng ca phng php bnh phng ti thiu l tm 1 v 2 sao cho tng bnh
phng phn d c gi tr nh nht.
T hm hi quy (3.5)
57/151
Vy
(3.6)
iu kin (3.6) t cc tr l:
t xi = Xi X v yi = Yi Y ta nhn c
58/151
Tnh cht ca hm hi quy mu theo OLS
1 v 2 l duy nht ng vi mt mu xc nh gm n quan st (Xi,Yi).
1 v 2 l cc c lng im ca 1 v 2 . Gi tr ca 1 v 2 thay i theo mu
dng c lng.
Tht vy, t (3.11) ta c Y = 1 2 X
59/151
Thu nhp X (XD)
()
thuc: E Y = Y .
Phn phi ca 1 v 2
60/151
C th tnh ton chng minh cc biu thc ny da vo cc nh ngha v nh l v k
vng v phng sai. Tham khoV Thiu v ng s, Kinh t lng, PL chng 2,
trang 61.
c lng 1 2
( ) ( )
K vng E 1 = 1E 2 = 2
Phng sai
Sai s chun
Phn phi
61/151
Khong tin cy v kim nh gi thit v cc
h s hi quy
Khong tin cy cho cc h s hi quy
vi
ta c
(3.14)
(3.15)
62/151
T (3.14) v (3.15) Ta xy dng tr thng k
(3.16)
Thay vo (3.16) ta c
(3.17)
(3.18)
(3.19)
(3.20)
63/151
Kim nh gi thit v h s hi quy
Gi thit
Quy tc quyt nh
Nu
hoc
th bc b H0.
Nu
th ta khng th bc b H0.
64/151
Gi thit
Tr thng k tr thnh
Quy tc quyt nh
Nu
th bc b H0.
Nu
th khng th bc b H0.
Tra bng phn phi Student chng ta thy khi bc t do n trn 20 th tr thng k t97,5%
th xp x 2.
65/151
Excel
Intercept: Tung gc
Coefficients : H s hi quy
P-value : Gi tr p
Bc b H0 khi /t-stat/ > 2 hoc p-value < 0,05 hoc khong (Lower;Upper) khng cha
0.
Eviews
66/151
C : Tung gc
Coefficient : H s hi quy
SPSS
Constant: Tung gc
t: t-StatSig: Gi tr p.
nh l Gauss-Markov
67/151
Phn chng minh cc tnh cht phn ny c Gujarati, Basic Econometrics-3rd
Edition, trang 97-98.
thch hp ca hm hi quy R 2
Yi Y : bin thin ca bin ph thuc Y, o lng lch ca gi tr Yi so vi gi tr
trung bnh Y .
Y i Y : bin thin ca Y c gii thch bi hm hi quy
ei = Yi Y i: bin thin ca Y khng gii thch c bi hm hi quy hay sai s hi quy.
Trn mi Xi chng ta k vng ei nh nht, hay phn ln bin thin ca bin ph thuc
c gii thch bi bin c lp. Nhng mt hm hi quy tt phi c tnh cht mang
tnh tng qut hn. Trong hi quy tuyn tnh c in, ngi ta chn tnh cht tng bnh
phng bin thin khng gii thch c l nh nht.
68/151
Ta c
Vi yi = Y Y v y i = Y Y
i
Vy
(3.21)
Vy
ESS(Explained Sum of Squares): Tng bnh phng phn bin thin gii thch c
bng hm hi quy ca Y.
RSS(Residual Sum of Squares) : Tng bnh phng phn bin thin khng gii thch
c bng hm hi quy ca Y hay tng bnh phng phn d.Ta c:
69/151
Mt khc ta c
Vy
(3.22)
Tnh cht ca R2
c lng im cho Y0 l :
70/151
c lng khong chng ta phi tm phn phi xc sut ca Y i.
D bo gi tr trung bnh
Suy ra
(3.23)
mc 3.3.4 vo (3.23) v rt gn
D bo gi tr c th ca Y0
Ta c
71/151
(3.25)
. Vy
(3.26)
Sai s chun ca d bo
Cho gi tr ca Y0
Yo t se( Y o)
(n 2,1 / 2)
Nhn xt: X 0 cng lch ra khi gi tr trung bnh th d sai s ca d bo cng ln.
Chng ta s thy r iu ny qua th sau.
c lng khong cho Y0 trung bnhY trung bnhc lng khong cho Y0X trung
bnh
72/151
Hnh 3.6. c lng khong cho Y0.
73/151
ngha ca hi quy tuyn tnh v mt s
dng hm thng c s dng
ngha ca hi quy tuyn tnh v mt s dng hm thng c s dng
Hi quy tuyn tnh ch yu cu tuyn tnh trong cc tham s, khng yu cu tuyn tnh
trong bin s.
M hnh
(3.27)
l m hnh tuyn tnh trong cc tham s nhng phi tuyn theo bin s.
M hnh
(3.28)
l m hnh phi tuyn trong cc tham s nhng tuyn tnh trong bin s.
Hi quy tuyn tnh theo OLS chp nhn dng m hnh tuyn tnh trong tham s nh
(3.27) m khng chp nhn dng m hnh phi tuyn trong tham s nh (3.28).
M hnh Logarit kp
74/151
M hnh ng cu :
(3.29)
Khng th c lng m hnh (3.29) theo OLS v n phi tuyn trong tham s. Tuy nhin
nu chng ta ly logarit hai v th ta c m hnh
(3.30)
ta c m hnh
(3.31)
Vy co dn ca cu theo gi khng i.
75/151
Hnh 3.8. Chuyn dng Log-log
(3.32)
(3.33)
ta c m hnh hi quy
76/151
M hnh ny ph hp vi quan h thu nhp v tiu dng ca mt hng ho thng thng
vi Y l chi tiu cho hng ho v X l thu nhp. Quan h ny cho thy Y tng theo X
nhng tc tng chm dn.
(3.36)
77/151
78/151
Xy dng m hnh hi quy tuyn tnh bi
Xy dng m hnh
Gii thiu
Chng ta ch xem xt hi quy tuyn tnh bi vi m hnh tuyn tnh vi trong tham s,
khng nht thit tuyn tnh trong bin s.
(4.1)
il sai s ca hi quy
(4.2)
ngha ca tham s
Cc h s c gi l cc h s hi quy ring
(4.3)
79/151
k o lng tc ng ring phn ca bin Xm ln Y vi iu kin cc bin s khc trong
m hnh khng i. C th hn nu cc bin khc trong m hnh khng i, gi tr k
vng ca Y s tng m n v nu Xm tng 1 n v.
Gi nh ca m hnh
vi mi i.
Bin c lp Xi phi c s bin thin t quan st ny qua quan st khc hay Var(Xi)>0.
Hm hi quy mu
Vi cc m l c lng ca tham s m. Chng ta trng i m l c lng khng
chch ca m, hn na phi l mt c lng hiu qu. Vi mt s gi nh cht ch
nh mc 3.3.1 chng 3 v phn b sung 4.1, th phng php ti thiu tng bnh
phng phn d cho kt qu c lng hiu qu m.
80/151
(4.5)
t cc tiu.
iu kin cc tr ca (4.5)
Cch gii h phng trnh (4.4) gn gng nht l dng ma trn. Do gii hn ca chng
trnh, bi ging ny khng trnh by thut ton ma trn m ch trnh by kt qu tnh ton
cho hi quy bi n gin nht l hi quy ba bin vi hai bin c lp. Mt s tnh cht
ca hi quy ta thy c hi quy hai bin c lp c th p dng cho hi quy bi tng
qut.
Hm hi quy tng th
(4.7)
Hm hi quy mu
(4.8)
Nhc li cc gi nh
81/151
K vng ca sai s hi quy bng 0:
, ij
82/151
v
. y ch trnh by kt qu
Cc thao tc chng minh kh phc tp, t chng minh c gi hy nh li cc nh
ngha v tnh cht ca gi tr k vng, phng sai v hip phng sai ca bin ngu
nhin.
.
(4.13)
(4.14)
(4.15)
83/151
Nu X2 v X3 c tng quan tuyn tnh hon ho th
=1. H qu l
Nu X2 v X3 khng tng quan tuyn tnh hon ho nhng c tng quan tuyn tnh
cao th c lng
R2 v
hiu chnh
Mt m hnh c
84/151
hiu chnh(Adjusted R2 )
Cng thc ca Theil, c s dng a s cc phn mm kinh t lng. Mt cng
thc khc do Goldberger xut l Modified
(4.16)
Qua thao tc hiu chnh ny th ch nhng bin thc s lm tng kh nng gii thch ca
m hnh mi xng ng c a vo m hnh.
Trong hi quy bi, m hnh c cho l khng c sc mnh gii thch khi ton b cc
h s hi quy ring phn u bng khng.
Gi thit
H0: 2 = 3 = = k = 0
Quy tc quyt nh
85/151
Quan h gia R2 v F
(4.17)
K hiu
. Ta c tr thng k
86/151
(4.18)
H0 : m = 0
H1 : m 0
Quy tc quyt nh
87/151
Bin phn loi
Bin phn loi (Bin gi-Dummy variable)
88/151
X : Quy m h gia nh, ngi
Chng ta mun xem xt xem c s khc bit trong tiu dng go gia thnh th v nng
thn hay khng ng vi mt quy m h gia nh Xi xc nh.
i vi h nng thn
(4.20)
i vi h thnh th
(4.21)
Vy s chnh lch trong tiu dng go gia thnh th v nng thn nh sau
(4.22)
S khc bit trong tiu dng go gia thnh th v nng thn ch c ngha thng k khi
3 khc khng c ngha thng k.
H s hi quy
89/151
mt quy m h gia nh th h thnh th tiu dng go t hn h nng thn 557 ngn
ng/nm.Chng ta s thy iu ny mt cch trc quan qua th sau:
Gi Y : Tin lng
X : S nm kinh nghim
Phung n 1:
Di = 0 nu cha tt nghip i hc
Di = 1 nu tt nghip i hc
Di =2 nu c trnh sau i hc
90/151
ngi c trnh i hc. Mc tiu ca chng ta khi a ra bin D ch l phn loi nn
ta khng chn phng n ny.
Phng n 2: t b bin gi
D1iD2iHc vn
00Cha i hc
10i hc
01Sau i hc
M hnh hi quy
E(Yi )= 1 + 2X (4.25)
i vi ngi c trnh i hc
E(Yi )= ( 1 + 3+ 4 )+ 2X (4.27)
Ci by ca bin gi
Trong v d 4.1. 21
Trong v d 4.232
V d 4.3. Xt li v d 4.1.
91/151
D1iD2iVng
10Thnh th
01Nng thn
M hnh hi quy l
D1i + D2i + X2 = 0 i.
Hin tng a cng tuyn hon ho ny lm cho h phng trnh chun khng c li
gii. Thc t sai s chun tin n v cng ch khng phi tin n 0 nh kt qu tnh
ton ca Excel. Hin tng ny c gi l ci by ca bin gi.
V d 4.4. Tip tc v d 4.2. Chng ta mun kho st thm c s phn bit i x trong
mc lng gia nam v n hay khng.
92/151
TL : Tin lng
Bin tng tc
Xt li v d 4.1. Xt quan h gia tiu dng go v quy m h gia nh. cho n gin
trong trnh by chng ta s dng hm ton nh sau.
Nng thn: Y = 1 + 1X
Thnh th: Y = 2 + 2X
C bn trng hp c th xy ra nh sau
1= 2 v 1= 2, hay khng c s khc bit trong tiu dng go gia thnh th v nng
thn.
M hnh : Y = a + b X
Trong 1= 2 = a v 1= 2 = b.
M hnh: Y = a + bX + cD
Trong 1 = a, 2 = a + c v 1 = 2 = b.
M hnh: Y = a + bX + c(DX)
93/151
Trong DX = X nu nu D =1 v DX = 0 nu D = 0
1 = 2 = a , 1 = b v 2 = b + c.
M hnh: Y = a + bX + cD + d(DX)
1 = a , 2 = a + c, 1 = b v 2 = b + d.
94/151
Gii thiu mt s vn lin quan n m
hnh hi quy
Gii thiu
a cng tuyn
a cng tuyn hon ho: Cc bin X1, X2,,Xk c gi l a cng tuyn hon ho
nu tn ti 1, 2, , k khng ng thi bng khng sao cho
Hin tng a cng tuyn m chng ta xt trong kinh t lng c hiu vi ngha rng
hn a cng tuyn hon ho nh iu kin (5.1). Cc bin X1, X2,,Xk c gi l a
cng tuyn khng hon ho nu tn ti 1, 2, , k sao cho
vi i 0.(5.3)
Khi chn cc bin c lp mi quan c quan h nhn qu hay c tng quan cao v ng
ph thuc vo mt iu kin khc. V d s ging bnh v s bc s nu ng thi l
bin c lp ca mt hi quy th s gy ra hin tng a cng tuyn gn hon ho.
95/151
Khi s quan st nh hn s bin c lp. Mt v d in hnh l mt nghin cu y khoa
trn mt s lng nh bnh nhn nhng li kho st qu nhiu nhn t tc ng ln hiu
qu iu tr.
Cch thu thp mu. V d ch thu thp mu trn mt s lp gii hn ca tng th.
H qu ca a cng tuyn
V d 5.1
Hi quy ny c th gp phi hin tng a cng tuyn v cc loi thu nhp c xu hng
cng tng theo s pht trin ca nn kinh t.
96/151
Bng 5.1. S liu thu nhp v tiu dng ca nn kinh t Hoa K
Kt qu hi quy nh sau
t-Stat(0,91)(6,10)(0,69)(0,11)
Khong 95%(-10,78;27,04)(0,69;1,73)(-0,94;1,84)(-2,18;2,43)
M hnh ny c tnh gii thch cao th hin qua R2 rt cao v thng k F cao. Tuy nhin
mt s h s li khng khc khng vi ngha thng k th hin qua t-stat thp, ngha
97/151
l c lng khong cho cc h s cha 0. W vi h s c t-stat ln th ngha kinh t
li rt l: nu thu nhp t lng tng 1 USD th tiu dng tng 1,059 USD. tm hiu
l do gy ra hin tng trn chng ta phi dng l thuyt ca i s ma trn, y ch
minh ho bng m hnh hi quy ba bin. Phng sai ca c lng h s 2 l
cao lm cho phng sai ca c lng 2 cao. c lng b2 theo phng php bnh
phng ti thiu tr nn khng hiu qu.
H qu ca a cng tuyn
Mc d vic phn tch tc ng ring phn ca mt bin kh khn nhng tnh chnh xc
ca d bo c th vn cao khi bn cht ca a cng tuyn vn khng i i vi quan
st mi.
98/151
Chng ta c th gp hin tng a cng tuyn do K v L cng tng theo quy m sn
xut. Nu ta bit l hiu sut khng i theo quy m th ta c thm thng tin 2+ 3=1.
Vi thng tin tin nghim ny chng ta chuyn m hnh hi quy (5.6) thnh
V chng ta gp phi hin tng a cng tuyn do X1t v X3t c th cng tng hoc
gim theo tng nm. Ta c th ti thiu tc ng a cng tuyn ny bng k thut hi
quy trn sai phn bc nht nh sau:
Ta c
Vi t= t- t-1.
Tng thm quan st. Gii php ny thch hp cho hin tng a cng tuyn do c mu
nh. i khi ch cn tng thm mt s quan st l ta khc phc c hin tng a cng
tuyn. Mt ln na chng ta li c s nh i. Tng d liu i khi ng ngha vi vic
tng chi ph, nht l i vi d liu s cp. Mt khc nu l d liu khng c kim sot,
chng ta phi bit chc rng cc iu kin khc tng t vi khi ta thu thp d liu gc.
Khc phc hin tng a cng tuyn i hi cc k thut phc tp v i khi cng khng
mang li hiu qu nh ta mong mun. Mt khc, hu ht cc m hnh hi quy bi u
99/151
c tnh cng tuyn nht nh nn chng ta phi cn thn trong vic xy dng m hnh v
gii thch kt qu. Chng ta s nghin cu nguyn tc xy dng m hnh cui chng.
chng ta gi nh
(5.11)
Thng gp phng sai khng ng nht d liu cho v d liu bng. Nguyn nhn
phng sai khng ng nht rt a dng, sau y l mt s trng hp in hnh:
Khi thu nhp(X) tng th chi tiu cho cc mt hng xa x tng v mc bin ng cng
ln. Chng ta c trng hp phng sai tng dn khi X tng dn.
Khi ci thin phng php thu thp s liu th phng sai gim.
Phng sai thay i khi khng xc ng dng m hnh, nu mt bin quan trng b b
st th phng sai ca sai s ln v thay i. Tnh trng ny gim hn khi a bin b b
st vo m hnh.
Xt hi quy
Yi = 1 + 2X i+ i(5.12)
100/151
vi
S dng phng php bnh phng ti thiu thng thng (OLS) chng ta c
101/151
Vy c lng h s ca (5.15) theo OLS l c lng hiu qu(BLUE).
(5.16)
c lng (5.16) hon ton khc vi (5.13). Chng ta bit c lng theo WLS (5.16)
l c lng hiu qu vy c lng theo OLS (5.13) l khng hiu qu.
102/151
Hnh 5.1. th phn tn phn d ei theo Y i.
Xt hi quy bi
103/151
(5.17)
Trong (k-1) bin c lp trn ta trch ra (p-1) bin lm bin c lp cho mt hi quy ph.
Trong hi quy ph ny phn d t hi quy m hnh(5.17) lm hi quy bin ph thuc.
H0 : 2 = 3 = = p = 0
Quy tc quyt nh
i vi kim nh Breusch-Pagan
i vi kim nh Glejser
i vi kim nh Harvey-Godfrey
104/151
2
Ta c w i = w i . n y chng ta c th chuyn dng hi quy theo OLS thng thng
sang hi quy theo bnh phng ti thiu c trng s WLS.
Trong m hnh hi quy tuyn tnh c in chng ta gi nh khng c tng quan gia
cc phn d hay E( ij) = 0 vi mi i, j.
Chng ta c th pht hin hin tng t tng quan bng cch quan st th phn d
ca m hnh trn d liu chui thi gian.
105/151
Hnh 5.3. Tng quan chui nghch
Chng ta s tip tc lm vic vi d liu chui v x l hin tng t tng quan phn
sau ca gio trnh lin quan n cc m hnh d bo.
La chn m hnh
106/151
s. ngha ca mt s loi hm thng dng c trnh by mc 3.8.2 chng 3.
phn ny chng ta xt hu qu ca mt s dng xy dng m hnh sai v chin lc xy
dng m hnh kinh t lng. Chng ta cng khng i su vo chng minh cc kt qu.
(5.21)
(5.22)
H0:
Tr thng k
107/151
Quy tc quyt dnh: Nu
Xy dng m hnh t n gin n tng qut: cha tt c cc bin c lin quan trong m
hnh v loi b dn nhng bin t ngha thng k nht cho n khi nhn c m hnh
tt nht.
Xy dng m hnh tng qut n n gin : Xut pht t bin c lp c quan h kinh t
trc tip nht vi bin ph thuc, tip tc b sung bin mi cho n khi nhn c m
hnh tt nht.
108/151
D bo vi m hnh hi quy
D BO VI M HNH HI QUY (c thm)PHN LOI CC
PHNG PHP D BO
C hai nhm phng php d bo chnh l nhm nh tnh v nhm nh lng. Trong
gio trnh ny chng ta ch yu s dng phng php nh lng c kt hp vi cc
phn on nh tnh d bo.
i din ca nhm phng php ny l phn tch hi quy. M hnh d bo c hai nhm
bin s: cc bin s c d bo c gi l bin c lp, cc bin s dng d bo
c gi l bin ph thuc. Chng ta nghin cu m hnh hi quy phn 1, nay
chng ta tip tc nghin cu vic p dng m hnh hi quy cho d bo v mt s k
thut phn tch hi quy vi d liu chui thi gian.
Nhm cc phng php d bo mang tnh thng k ch quan tm n quy lut bin thin
ca bin cn d bo trong qu kh da ra d bo. Bin thin ca mt bin s kinh t
c chia thnh cc thnh phn: xu hng, chu k, thi v v ngu nhin.
Nhm cc phng php d bo mang tnh thng k li chia thnh hai nhm chnh.
109/151
Nhm th nht phn tch mt thnh phn hoc kt hp mt s thnh phn ring bit nu
trn nh: ng xu hng, san bng s m, trung bnh ng.
Nhm th hai s dng cc khi nim thng k v d liu chui thi gian m khng chia
bin ng ca d liu thnh cc thnh phn ring bit nh phng php lun Box-
Jenkins.
M hnh hi quy
(6.1)
Ch s t ch thi k th t.
(6.2)
(6.3)
i vi hi quy bi: cng thc rt phc tp v nm ngoi phm vi gio trnh ny.
110/151
Tnh cht tr ca d liu chui thi gian v h qu ca n n m hnh
Nguyn nhn tm l
Khi thu nhp ca mt ngi gim tiu dng ca ngi c th khng gim ngay lp
tc do thi quen duy tr mc sng cao. Nu tnh hnh thu nhp vn khng phc hi trong
thi gian di, anh ta phi hc cch chi tiu tit kim hn.
Nguyn nhn nh ch
Khi c tnh cht tr nu trn ca d liu chui thi gian, m hnh (6.1) c sai s hi
quy khng tha mn cc iu kin ca m hnh hi quy tuyn tnh c in.(Ti sao?).
T d bo theo (6.2) s khng chnh xc.
M hnh t hi quy
(6.4)
111/151
M hnh c tr phn phi
(6.5)
Hi quy Yt theo Xt
112/151
M hnh Koyck
Gi nh:
Tt c cc h s ng vi bin tr c cng du
vi 0 < < 1.
(6.6)
Tng t
(6.7)
Nhn (6.7) vi
(6.8)
Ly (6.6) tr (6.7)
(6.9)
Kt qu cui cng
(6.10)
Vi
113/151
M hnh (6.10) c gi l m hnh chuyn dng Koyck. Chng ta chuyn m hnh
tr phn phi thnh m hnh t hi quy.
(6.11)
Y : Cu tin
X*: Gi tr k vng
: Sai s hi quy
vi 0 < 1.
Biu thc ny hm k vng ca ngi ta thay i(thch hp) theo li sut thc t, hay
ni cch khc ngi ta hc hi t sai lm.
(6.12)
114/151
(6.13)
Vi
(6.14)
Gi nh Yt c xc nh nh sau:
vi 0 < 1. (6.15)
Trong
(6.17)
115/151
c lng m hnh t hi quy
Koyck:
(6.18)
(6.19)
(6.20)
(6.21)
Th nht, c s hin din ca bin ngu nhin trong cc bin c lp, l Yt-1. iu
ny vi phm iu kin ca m hnh hi quy tuyn tnh c in.
N.Levitan c xut dng Xt-1 lm bin cng c cho Yt-1 v d xut mt h phng
trnh chun c bit cho c lng h s, nhng vn a cng tuyn ca m hnh
cng khng c khc phc trit . (Theo Gujarati, Basic Econometrics, 3rd
Edition,Mc Graw-Hill Inc,1995, trang 604-605).
.
116/151
6.6. Pht hin t tng quan trong m hnh t hi quy
Tr thng k h
(6.22)
( )
Trong : n = c mu; var 2 = phng sai h s c lng ca Yt-1.
(6.23)
Nu h > 1,96, chng ta bc b H0 cho rng m hnh khng c t tng quan bc 1 thun.
Nu -1,96 < h < 1,96: chng ta khng th bc b H0 cho rng khng c t tng quan
bc nht.
117/151
Cc thnh phn ca d liu chui thi gian
Cc thnh phn
Xu hng
Chu k
Thi v
Ngu nhin
Xu hng di hn
Xu hng di hn th hin s tng trng hoc gim st ca mt bin s theo thi gian
vi khong thi gian di. Mt s bin s kinh t c xu hng tng gim di hn nh
Mc gi c xu hng tng.
Chu k
Cc s liu kinh t v m thng c s tng gim c quy lut theo chu k kinh t. Sau
mt thi k suy thoi kinh t s l thi k phc hi v bng n kinh t, k tip tng
trng kinh t s chng li v khi u cho mt cuc suy thoi mi. Tu theo nn kinh
t m chu k kinh t c thi hn l 5 nm, 7 nm hay 10 nm.
Thi v
118/151
Ngu nhin
Ngun: Problem set 7, Analytic method for Policy Making, Chng trnh Ging dy
Kinh t Fulbright Vit Nam 2000.
Bt thng(Ngu nhin)Chu k 10 nm
119/151
Hnh 7.2. Chu k v ngu nhin-Tng trng kinh t ca Hoa K giai on 1961-1999.
120/151
D bo theo ng xu hng di hn
M hnh xu hng tuyn tnh
Chng ta s dng m hnh xu hng tuyn tnh nu tin rng bin Y tng mt lng
khng i trong mt n v thi gian.
(7.1)
hoc dng
(7.2)
gt = 3,6544- 0,029t
(7.3)
chuyn dng
(7.4)
121/151
M hnh xu hng dng m dng d bo dn s, sn lng, nhu cu nng
lngHnh 7.3 cho thy dn s ca Vit Nam c dng hm m vi phng trnh c
lng nh sau:
Yt = 33,933e0,0214n
T dng hm (7.3), kt qu (7.4) cho thy tc tng dn s ca Vit Nam trong thi
k 1960-1999 khong 2,14 %.
(7.5)
122/151
Nu 2 dng v 3 m: Y tng nhng tc tng gim dn sau t cc tr v bt
u gim.
123/151
Mt s tiu chun k thut d bo n gin
Mt s k thut d bo n gin
(7.6)
Mt lu l khi lm trn chui d liu bng k thut trung bnh trt nh trn m hnh
gim (m-1) bc t do. Chng ta tm gc li vic tho lun v s s hng m ca m hnh
trung bnh trt (7.6).
tng ca m hnh san bng s m tng t m hnh k vng thch nghi m chng ta
xt chng 6. Gi tr d bo mi khng ch ph thuc vo gi tr giai on trc
m cn ph thuc gi tr d bo ca giai on trc.
(7.7.a)
hoc
(7.7.b)
124/151
.
T hi quy (Autoregression)
(7.8)
Gi
(7.9)
MSE =
n
t=1 (Yt Y t) (7.10)
n
125/151
Mt v d bng s
M hnh 1: Lin
vi k l s th t ca thi k t.
M hnh 2: MA
M hnh 3: Holt
vi = 0,6.
M hnh 4: AR
T hi quy:
Trong mu:
126/151
Ngoi mu
127/151
Gii thiu m hnh ARIMA
Tnh dng ca d liu
Tnh dng(Stationary)
Lu : Chng ta c th bin d liu chui thi gian t khng c tnh dng thnh c tnh
dng bng cch ly sai phn ca n.
(7.11)
128/151
Tnh cht ca ACF
k khng c th nguyn.
Gi tr ca k nm gia -1 v 1.
vi
s(rj) =
(7.12)
Tr thng k t
Thng k Ljung-Box
129/151
(7.14)
n l c mu
m l chiu di ca tr
H0: Tt c cc rk u bng 0.
(7.15)
Cng thc tnh lch chun ca rkk ph thuc vo bc ca sai phn. Cng thc trnh
by trn l cng thc gn ng vi s quan st ln.
Tr thng k t
130/151
Vi c mu ln th tkk~ Z nn vi tkk> 1,96 th rkk khc khng c ngha thng k, khi
ngi ta gi rkk l 1 nh.
Xt qu trnh ngu nhin c tnh dng vi d liu chui thi gian Yt c E(Yt) = v sai
s ngu nhin t c trung bnh bng 0 v phng sai 2(nhiu trng).
Nhn dng m hnh AR(p): PACF c nh n tr p v SAC suy gim nhanh ngay
sau tr th nht th m hnh d bo c dng t hi quy bc p.
(7.18)
Nhn dng m hnh MA(q): SAC c nh n tr q v SPAC suy gim nhanh ngay
sau tr th nht.
(7.19)
131/151
Nhn dng m hnh ARMA(p,q): c SAC v SPAC u c gi tr gim dn theo hm
m. Nhn dng ng p v q i hi phi c nhiu kinh nghim. Trong thc hnh ngi
ta chn mt vi m hnh ARMA v la chn m hnh tt nht.
ARIMA
a s d liu kinh t theo chui thi gian khng c tnh dng(stationary) m c tnh kt
hp(integrated). nhn c d liu c tnh dng, chng ta phi s dng sai phn ca
d liu.
Cc bc sai phn
SARIMA
Bc 1: Xc lp m hnh ARIMA(p,d,q)
132/151
Trong mt s dng ARIMA n gin chng ta c th dng phng php bnh phng
ti thiu. Mt s dng ARIMA phc tp i hi phi s dng cc c lng phi tuyn.
Chng ta khng phi lo lng v vic c lng tham s v cc phn mm kinh t lng
s tnh gip chng ta. Quay li bc 1 xy dng m hnh vi cp (p,q) khc dng nh
cng ph hp. Gi s chng ta c lng c m m hnh ARIMA.
Bc 4: D bo
Ch dng d bo ngn hn
Xy dng m hnh ARIMA theo phng php lun Box-Jenkins c tnh cht ngh thut
hn l khoa hc, hn na k thut v khi lng tnh ton kh ln nn i hi phi c
phn mm kinh t lng chuyn dng.
MT S GI TR Z THNG C S DNG
133/151
Ngun: hm Normsinv ca Excel.
MT S GI TR t THNG C S DNG
134/151
Ngun: hm Tinv ca Excel.
Mc ngha = 5%
135/151
136/151
Ngun: hm Finv ca Excel.
Mc ngha = 5%
137/151
138/151
Ngun: Hm Chiinv ca Excel
139/151
Ti liu tham kho
Ti liu
PGS.TS. V Thiu, TS. Nguyn Quang Dong, TS. Nguyn Khc Minh
Kinh t lng
Loan L
L Thanh Phong
140/151
Hng dn s dng SPSS for Windows V.10
i hc Cn Th-2001
PGS. ng Hn
Xc sut thng k
PGS. ng Hn
Bi tp xc sut thng k
Ton hc cao cp
Cng Khanh
Cng Khanh
Bi Vn Ma
Logic hc
i hc Kinh t TP H Ch Minh-1998
Crystal Ball- D bo v phn tch ri ro cho nhng ngi s dng bng tnh
141/151
Chng trnh ging dy kinh t Fulbright Vit nam-1995
on Vn X
Kinh t lng
i hc Cn th 1993
EXCEL ton tp
Nh Xut Bn Tr-2001
Chris Brooks
A.Koutsoyiannis
Damodar N. Gujarati
Damodar N. Gujarati
142/151
Damodar N. Gujarati
McGraw-Hill Inc-1988
Ernst R. Berndt
MIT-1991
Daniel Westbrook
Ramu Ramanathan
McGraw-Hill Inc-1991
143/151
Data Analysis in Development Economics
Draft -1995
Aswath Damodaran
144/151
Bi tp kinh t lng
Bi tp
1 v 1 2
3. Khi thu nhp tng 10.000 ng (10 n v) th nhu cu (trung bnh) tng t nht bao
nhiu.
1 1 - tn kSe( 1 )
Khi thu nhp tng 10.000 ng/thng th nhu cu (trung bnh) tng t nht 0,4635
lt/thng.
4. Hy c lng mc tng nhu cu v bia bng khong tin cy 95% khi thu nhp tng
145/151
Kinh t lng m hinh hi quy tuyn tnh
bi
M hnh hi qui bi
M hnh hi qui bi l m hnh trong bin ph thuc ph thuc vo t nht hai bin
gii thch.
146/151
Tham gia ng gp
Ti liu: Kinh T Lng
Bin tp bi: Phm Tr Cao
URL: http://voer.edu.vn/c/2d2e6a46
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: Xc Sut
Cc tc gi: Phm Tr Cao
URL: http://www.voer.edu.vn/m/13478705
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: Thng k m t
Cc tc gi: Phm Tr Cao
URL: http://www.voer.edu.vn/m/9d751f46
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
147/151
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
148/151
Module: D bo vi m hnh hi quy
Cc tc gi: Phm Tr Cao
URL: http://www.voer.edu.vn/m/94c706b8
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
149/151
Cc tc gi: Phm Tr Cao
URL: http://www.voer.edu.vn/m/73fb94d2
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
150/151
Chng trnh Th vin Hc liu M Vit Nam
Chng trnh Th vin Hc liu M Vit Nam (Vietnam Open Educational Resources
VOER) c h tr bi Qu Vit Nam. Mc tiu ca chng trnh l xy dng kho
Ti nguyn gio dc M min ph ca ngi Vit v cho ngi Vit, c ni dung phong
ph. Cc ni dung u tun th Giy php Creative Commons Attribution (CC-by) 4.0
do cc ni dung u c th c s dng, ti s dng v truy nhp min ph trc
ht trong trong mi trng ging dy, hc tp v nghin cu sau cho ton x hi.
Hanoi Spring l mt nn tng cng ngh tin tin c thit k cho php cng chng d
dng chia s ti liu ging dy, hc tp cng nh ch ng pht trin chng trnh ging
dy da trn khi nim v hc liu m (OCW) v ti nguyn gio dc m (OER) . Khi
nim chia s tri thc c tnh cch mng c khi xng v pht trin tin phong
bi i hc MIT v i hc Rice Hoa K trong vng mt thp k qua. K t , phong
tro Ti nguyn Gio dc M pht trin nhanh chng, c UNESCO h tr v c
chp nhn nh mt chng trnh chnh thc nhiu nc trn th gii.
151/151