KONSPEKT zaj-

Metodyka harcerska- Instrumenty metodyczne

Prowadzcy: dh. Dominika Dziejma

Uczestnicy: uczestnicy kursu zastpowych Mode Wilki
Termin: 13.05.2017r.
Miejsce: harcwka 174BDH
Czas:1h 40 min

Cele:
-Zapoznanie uczestnikw z instrumentami metodycznymi
-utrwalenie wiedzy zwizanej ze stopniami harcerskimi
- przedstawienie sposobw realizacji instrumentw metodycznych i czenia ich w
pracy z zastpem

Zamierzenia:
Uczestnicy po zajciach bd:
-znali instrumenty metodyczne

-rozumieli co to s sprawnoci i zadania zespoowe jako instrumenty metodyczne

-potrafili korzysta z instrumentw metodycznych w sposb wiadom

Materiay:

Potrzebna rzecz Ilo

1 ZA1 x1
2 ZA2 x2
3 ZA3 x6
4 ZA4 x1
5 Za5 Tyle ilu
jest
uczestnik
w
6 ZA6 x1
7 dugopisy Tyle ilu
uczestnik
w
8
9
10

45 Szczep Druyn Harcerskich i Zuchowych Confortare

Przebieg:

Lp Temat Przebieg Czas

.
1 Wprowadzenie Prowadzcy na rodku Sali kadzie napis 10 min
uczestnikw w INSTRUMNETY METODYCZNE. Uczestnicy
tajniki zaj maja za zadanie jak najszybciej na
kartkach zapisa wszystkie skojarzenia z
tymin sowami i przedstawi je grupie. za
1
2 DYSKUSJA Wsplnie z prowadzcym, uczestnicy 30 min
prbuj poda powody dla ktrych
instrumenty metodyczne :
Stopnie harcerskie i instruktorskie
Sprawnoci harcerskie
Projekt- dla harcerzy starszych
Znaki sub- dla wdrownikw
Zadania zespoowe
Odgrywaj istotn rol. Po kolei
przechodzimy do omwienia kadego z
nich. Za1 Dodatkowo na rodek jest
pooony rysunek-za3, ktry pomoe
wytumaczy, dlaczego wiadome
korzystanie z instrumentw metodycznych
jest bardzo wane.

Harcerka bez sprawnoci moe duo i

dobrze chce, ale mao moe. Kada
bowiem sprawno zdobyta to krok na
drodze harcerskiego doskonalenia si, krok
ku lepszej przyszoci, krok do
uczciwszego Czuwamy!
Krtka rozmowa nad sowami Jadwigi
Falkowskiej

3 JAK WANA JEST Uczestnicy losuj karteczki z sytuacjami 20 min

ZDOBYWANIE zwizanymi z prbami na stopnie za2.
STOPNI? Kady po kolei wypowiada si co sdzi o
danej sytuacji, czy dobrze wpyna na
rozwj indywidualny harcerza, czy moe
zniechcia go do dziaania. Na koniec
wsplnie wycigamy wnioski.
4 JAK ZACHCA Uczestnicy kursu staj przed kartkami 20 min
A NIE powieszonymi/pooonymi gdzie w

45 Szczep Druyn Harcerskich i Zuchowych Confortare

 DEMOTYWOWA pobliu za4 kady przed swoj. Ich
? zadaniem jest wypisa jak najwicej
odpowiedzi ktre przyjd na myl po
przeczytaniu zadania. Po upywie 10 minut
wsplnie dzielimy si swoimi pomysami i
staramy si wypracowa system do
prawidowego korzystania z instrumentw
metodycznych w pracy z zastpami.
5 BURZA JAK CZY INSTRUMENTY METODYCZNE I 20min
MZGW JAK PRACOWA Z NIMI W ZASTPIE?
NARZDZIA W Za5
RCE I DO
DZIEA

Za1.

Drogi druhu zastpowy, czy umiaby wasnorcznie zbudowa hutawk na

obozie? To prawie pewne, e odpowiesz: oczywicie, e tak! Wezm tylko pi i
sznurek. Zaraz, zaraz to przecie znaczy, e twoje rce nie wystarcz do
zbudowania hutawki. Potrzebujesz jeszcze narzdzi. Musisz uy piy, eby
przyci drewno do odpowiedniej dugoci. Potem wybierzesz odpowiednie
drzewo i za pomoc sznurka zamocujesz hutawk na wystarczajco grubej
gazi. Moe mgby zamiast piy poama drewno rkami, przy odrobinie uporu
sznurek daby rad uple z odpowiednich rolin. Powstaa w ten sposb
hutawka nie byaby jednak odpowiednio uformowana.

Czy umiaby wasnorcznie stworzy z czonkw swojego zastpu wietnych

harcerzy? Chyba ju przeczuwasz, e do tego take musisz uy odpowiednich
narzdzi. Dobra wiadomo jest taka, e s w harcerstwie specjalne narzdzia,
ktrych moesz uy. Kryj si pod nazw: instrumenty metodyczne. Kade z
nich pozwoli ci popracowa nad troszk nad tworzeniem dobrego harcerza.

Stopnie harcerskie rozwijaj wiedz harcersk oraz wane umiejtnoci

yciowe, dotykaj kadej sfery ycia, przez co wspomagaj wszechstronny
rozwj, sprawi, e twoi harcerze bd bardziej zaradni.
Sprawnoci rozwijaj zainteresowania, pozwalaj harcerzom na bycie
ekspertem w danej dziedzinie.
Zadania zespoowe rozwijaj umiejtno wsppracy i odpowiedzialno
wrd harcerzy. Pozwalaj, aby zastp uczy si sprawnego dziaania jako
grupa.
Projekt starszoharcerski bdzie stanowi dla twoich harcerzy starszych
wyzwanie. Nauczy ich podejmowania inicjatywy, planowania i denia do
celu.

45 Szczep Druyn Harcerskich i Zuchowych Confortare

Za 2

STOPNIE HARCERSKIE I INSTRUKTORSKIE

45 Szczep Druyn Harcerskich i Zuchowych Confortare

 Idea prby harcerza oraz idee poszczeglnych stopni okrelaj postaw, do jakiej
harcerka i harcerz powinni dy, zdobywajc dany stopie. Postawa ta jest zawsze
zgodna z Przyrzeczeniem i Prawem Harcerskim:

Prba harcerki/harcerza
Stara si zasuy na miano harcerki/harcerza. Chce pozna harcerstwo i dostosowa
si do jego wymaga, okrelonych w prawie i Przyrzeczeniu Harcerskim. Chce
uczestniczy w yciu zastpu (patrolu) i druyny.

Ochotniczka-modzik
Poznaje smak harcerskiej przygody. W swoim postpowaniu kieruje si Prawem
Harcerskim. Pamita o codziennym dobrym uczynku. Chtnie zdobywa nowe wiadomoci i
umiejtnoci przydatne w zastpie, druynie, domu i szkole. Jest zaradna /zaradny,
dzielna / dzielny i pogodna/ pogodny.

Tropicielka-wywiadowca:
Przestrzega Prawa i Przyrzeczenia Harcerskiego w codziennym yciu. Zdobywa
harcersk wiedz i doskonali umiejtnoci z rnych dziedzin. Tropi sytuacje, w ktrych
moe by poyteczna/ poyteczny. wiczy swoj spostrzegawczo i sprawno. Aktywnie
uczestniczy w zadaniach zastpu i druyny.

Pionierka-odkrywca
Ocenia siebie i swoje postpowanie odwoujc si do Prawa Harcerskiego. Potrafi
radzi sobie w rnych sytuacjach. Mona na niej/nim polega. Jest uczynna/ uczynny,
odwana/ odwany, samodzielna / samodzielny. Wywizuje si z obowizkw,
wynikajcych z miejsca w druynie.

Samarytanka-wik
Poszukuje wzorw do naladowania zgodnych z harcerskimi wartociami. Szuka
sytuacji, w ktrych moe pomc zgodnie z wyraon w Przyrzeczeniu szczer wol.
Pracuje nad swoim charakterem. Poszukuje swoich zainteresowa i pasji. Rozwija je
zdobywajc wiedz i umiejtnoci w wybranych dziedzinach. Wsptworzy ycie druyny.

Harcerka orla-harcerz orli

Kierujc si Prawem Harcerskim buduje swj wasny system wartoci. Sama/ sam
wyznacza swoje cele. Wybiera swoj drog yciow. Dy do mistrzostwa w wybranych
dziedzinach. Podejmuje wyzwania. Znajduje pole staej suby.

Harcerz Rzeczypospolitej-harcerka Rzeczypospolitej

Ma wasny system wartoci wynikajcy z Prawa Harcerskiego. Kieruje si nim we
wszystkich aspektach swojego ycia. Potrafi godzi penione przeze siebie role, np. w
rodzinie, w szkole, w pracy, w dziaalnoci spoecznej. Osiga mistrzostwo w wybranych

45 Szczep Druyn Harcerskich i Zuchowych Confortare

dziedzinach aktywnoci. Jest wiadom obywatelk/wiadomym obywatelem RP. Swoim
yciem daje wiadectwo o harcerstwie.

PRZEWODNIK PRZEWODNICZKA

Idea stopnia :

Poznaje siebie i motywy swojego postpowania. Jest wzorem dla harcerzy. Ma uzdolnienia
przywdcze. We wspdziaaniu z dziemi i modzie znajduje rado, umie by starszym
koleg i przewodnikiem. wiadomie stosuje metod harcersk do realizacji celw
wychowawczych. Ma poczucie odpowiedzialnoci za prac i powierzony zesp. Bierze
aktywny udzia w yciu hufcowej wsplnoty.

Warunki otwarcia prby:

Zoenie Przyrzeczenia Harcerskiego.

Przedstawienie KSI programu swojej prby, zapewniajcego realizacj wymaga.
Ukoczone 16 lat.

Wymagania

1. Ksztatuje wasn osobowo zgodnie z Prawem Harcerskim, w tym uoy i

konsekwentnie realizowa plan swojego rozwoju.
2. Pogbia swoj wiedz i rozwija swoje zainteresowania.
3. Zachowuje waciwe proporcje w wypenianiu obowizkw wynikajcych z
przynalenoci do rnych grup spoecznych (rodzina, szkoa, druyna, rodowisko
zawodowe).
4. Ukoczy kurs przewodnikowski.
5. Podejmuje sta sub w swoim harcerskim rodowisku.
6. Bierze udzia w yciu hufca.
7. W trakcie minimum procznej praktyki w gromadzie/druynie wykaza si
umiejtnoci pracy wychowawczej z dziemi lub modzie w wybranej grupie
wiekowej, w tym umiejtnociami:
stosowania instrumentw metodycznych,
stosowania systemu maych grup,
tworzenia planu pracy, jego realizacji i podsumowania, oraz uczestniczy w:
organizacji wyjazdowych form pracy, - pozyskiwaniu rodkw na dziaalno
druyny/gromady,
organizacji obozu (kolonii) lub zimowiska druyny/gromady i peni na nim funkcje,
prowadzeniu dokumentacji niezbdnej do dziaania druyny/gromady,
wsppracy ze rodowiskiem dziaania rodzicami, szko, itp.
8. Korzysta z harcerskiej literatury i mediw.

Warunki zamknicia prby

1. Osignicie poziomu opisanego w idei stopnia i zrealizowanie wymaga prby.

2. Przestrzeganie przepisw dotyczcych zasad bezpieczestwa w pracy z dziemi i
modzie.
3. Posiadanie wiedzy i umiejtnoci na poziomie stopnia harcerka orla - harcerz orli.
4. Ukoczenie minimum 15-godzinnego kursu pierwszej pomocy.
5. Pozytywnie oceniona praca w okresie realizacji prby.

Oznaka stopnia :

45 Szczep Druyn Harcerskich i Zuchowych Confortare

Oznak stopnia przewodnika jest granatowa podkadka pod Krzyem Harcerskim i
granatowa lilijka na lewym rkawie munduru.

PODHARCMISTRZ - PODHARCMISTRZYNI

Idea stopnia

Okrela kierunki swojego rozwoju. Swoj postaw propaguje harcerski system wartoci.
Rozumie ludzi i otaczajc go rzeczywisto reaguje na ich potrzeby. Potrafi zauway
sytuacje problemowe i je rozwizywa. Umie spojrze na nie szerzej, ni tylko z
perspektywy wasnego rodowiska. Buduje swj autorytet. Doskonali sw wiedz i
umiejtnoci wychowawcze. Dzieli si nimi z kadr. Pracuje w zespole instruktorskim. Ma
wasny pogld na sprawy nurtujce jego rodowisko harcerskie.

Warunki otwarcia prby:

Pozytywnie oceniona praca instruktorska przez co najmniej 12 miesicy od

przyznania stopnia przewodnika.
Zaliczona suba instruktorska.
Ukoczone 18 lat.
Przedstawienie KSI programu swojej prby, zapewniajcego realizacj wymaga.

Wymagania

1. Wykaza si umiejtnoci stawiania celw w yciu, podejmowania dziaa (do ich

realizacji), oceny i wycigania wnioskw.
2. Podnosi swoje umiejtnoci i kwalifikacje.
3. Bierze czynny udzia w yciu otaczajcego go rodowiska spoecznego.
4. Wykaza si umiejtnoci pracy w zespole, komunikowania si oraz motywowania
innych.
5. Pogbi znajomo harcerskiego systemu wychowawczego oraz zasad metodyki
grup wiekowych.
6. Stosuje metod harcersk w pracy z instruktorami.
7. Ukoczy kurs podharcmistrzowski.
8. Doskonali swoje umiejtnoci harcerskie i instruktorskie na kursach, warsztatach i
konferencjach.
9. Przygotowa si do roli opiekuna prby na stopnie instruktorskie.
10. Opracowa i upowszechni przynajmniej w swoim rodowisku materiay do
wykorzystania przez kadr ZHP.
11. Uczestniczy w pracach zespou instruktorskiego. Zrealizowa zadanie instruktorskie
na poziomie hufca.
12. Pozyska sojusznikw do dziaalnoci harcerskiej.
13. Peni funkcj instruktorsk w czasie roku harcerskiego i HAZ lub HAL.
14. Orientuje si w aktualnej sytuacji harcerstwa. Korzysta z harcerskiej literatury i
mediw.
15. Wykaza si znajomoci zasad prowadzenia obozu harcerskiego zgodnie z
przepisami finansowymi i organizacyjnymi.
16. Wykaza si znajomoci instrukcji finansowo-gospodarczej ZHP na poziomie hufca
i umiejtnoci aplikowania o rodki publiczne na szczeblu lokalnym.

Warunki zamknicia prby

1. Osignicie poziomu opisanego w idei stopnia i zrealizowanie wymaga prby.

2. Pozytywnie oceniona praca instruktorska w okresie realizacji prby.

Oznaka stopnia:

45 Szczep Druyn Harcerskich i Zuchowych Confortare

Oznak stopnia podharcmistrza jest zielona podkadka pod Krzyem Harcerskim i
zielona lilijka na lewym rkawie munduru.

HARCMISTRZ HARCMISTRZYNI

Idea stopnia:

Konsekwentnie realizuje swoje cele yciowe. Osign zaoon przez siebie dojrzao w
yciu rodzinnym, zawodowym, i spoecznym. Kreuje rzeczywisto. Jest znaczc
osobowoci w zespole instruktorskim, z ktrym pracuje, i w rodowisku swojego
dziaania. Wasne dowiadczenia yciowe i wychowawcze potrafi przeoy na trway
dorobek. Ma du wiedz i umiejtnoci w zakresie samodzielnego kierowania zespoem.
Potrafi inspirowa i organizowa swoje rodowisko do potrzebnego spoecznie dziaania.
Wpywa na oblicze harcerstwa. Jest wzorem dla instruktorw.

Warunki otwarcia prby :

Pozytywnie oceniona praca instruktorska przez co najmniej 12 miesicy od

przyznania stopnia podharcmistrza.
Zaliczona suba instruktorska.
Ukoczone 21 lat.
Przedstawienie KSI programu swojej prby, zapewniajcego realizacj wymaga.

Wymagania

1. W wiadomy sposb okrela i realizuje wasne plany yciowe.

2. Pogbia swoj wiedz zawodow.
3. Poza swoimi zainteresowaniami zawodowymi poznaje wybran dziedzin nauki lub
kultury.
4. Stosuje harcerski system wychowawczy, upowszechnia go i dzieli si wasnymi
dowiadczeniami
5. Przygotowa si do roli opiekuna prby na stopie podharcmistrza i harcmistrza.
6. Wsppracuje z zespoami instruktorskimi. Wspiera rozwj instruktorw.
7. Zrealizowa zadanie instruktorskie co najmniej na poziomie chorgwi.
8. Opracowa i upowszechni materiay programowo-metodyczne, jako wkad w
dorobek Zwizku.
9. Wykaza si znajomoci sytuacji hufca i chorgwi.
10. Ukoczy kurs harcmistrzowski lub uczestniczy w innych formach wymiany
dowiadcze poziomu harcmistrzowskiego (kursy, warsztaty, seminaria,
konferencje itp.).
11. Przygotowa si do penienia wybranej funkcji instruktorskiej na poziomie
hufca/chorgwi/Zwizku.
12. Bierze udzia w yciu Zwizku. Podejmuje wyzwania, przed ktrymi stoi
organizacja.

Warunki zamknicia prby :

1. Osignicie poziomu opisanego w idei stopnia i zrealizowanie wymaga prby.

2. Osignicie sukcesu w wybranej dziedzinie.
3. Prowadzenie obozu, zimowiska lub kursu instruktorskiego w okresie od zdobycia
stopnia podharcmistrza. Uzyskanie pozytywnej oceny swojej pracy.
4. Pozytywnie oceniona praca instruktorska w okresie realizacji prby.
5. Penienie funkcji opiekuna pozytywnie zakoczonej prby na stopie instruktorski
w okresie od zdobycia stopnia podharcmistrza.

Oznaka stopnia:

45 Szczep Druyn Harcerskich i Zuchowych Confortare

 Oznak stopnia harcmistrza jest czerwona podkadka pod Krzyem Harcerskim i
czerwona lilijka na lewym rkawie munduru.

SPRAWNOCI HARCERSKIE
Sprawno to zdobyta i udowodniona dziaaniem umiejtno, ktr harcerka lub harcerz
potrafi posuy si w razie potrzeby. Zdobywanie sprawnoci jest form samoksztacenia.
Suy budzeniu, rozwijaniu i pogbianiu zainteresowa, umoliwia przyswojenie
przydatnych w yciu umiejtnoci, uczy zaradnoci i rzetelnoci w dziaaniu. Zdobyte
sprawnoci wskazuj, e harcerka lub harcerz posiada wiedz i umiejtnoci z pewnej
dziedziny i potrafi z nich korzysta. Sprawnoci odgrywaj wan rol w harcerskim
wychowaniu. Aby w peni wykorzysta moliwoci wychowawcze, jakie stwarza
zdobywanie sprawnoci, druynowy powinien wiedzie, e zdobywajc je, harcerka i
harcerz:

zyskuj konkretn wiedz i umiejtnoci,

rozwijaj swoje zdolnoci,
odkrywaj nowe zainteresowania,
ucz si zaradnoci, przedsibiorczoci i rzetelnoci,
ucz si szacunku dla ludzkiej pracy,
sprawdzaj swoje moliwoci.

Poziomy sprawnoci :

Sprawnoci wystpuj w czterech poziomach trudnoci:

1. Sprawnoci oznaczone jedn gwiazdk dla pocztkujcych w danej dziedzinie.

Pozwalaj zdoby podstawowe harcerskie umiejtnoci lub na poziomie
elementarnym pozna jak dziedzin. Ich zdobywanie nie wymaga szczeglnych
predyspozycji i warunkw ani dugiego czasu prby. Sprawnoci te s najbardziej
odpowiednie dla harcerek i harcerzy (1013 lat).
2. Sprawnoci oznaczone dwiema gwiazdkami dla pogbiajcych wiedz i
doskonalcych umiejtnoci, rozwijajcych swoje zainteresowania. Motywuj do
zdobywania wiedzy z wybranej dziedziny poza programem pracy druyny lub
zastpu i do samodzielnego poszukiwania moliwoci jej praktycznego
wykorzystania. Mog je zdobywa harcerki i harcerze (1013 lat) oraz harcerki i
harcerze starsi (1316 lat).
3. Sprawnoci oznaczone trzema gwiazdkami zakadajce zdobycie
ponadprzecitnej, rozlegej wiedzy i umiejtnoci z wybranej dziedziny,
wymagajce umiejtnoci samodzielnego, konsekwentnego doskonalenia si w
wybranej dziedzinie, a take zorganizowania do dziaania innych (np. zastpu,
druyny, klasy). Najbardziej odpowiednie s dla harcerek i harcerzy starszych
(1316 lat).
4. Sprawnoci mistrzowskie wymagajce umiejtnoci na poziomie niemal
profesjonalnym (w przypadku dziedzin zwizanych z aktywnoci zawodow),
liczcym si w dorosym yciu. Mog stanowi istotny atut przy podejmowaniu
pracy zawodowej. Sprawnoci mistrzowskie stanowi wiadectwo
zaawansowanych zainteresowa i duej aktywnoci spoecznej w wybranej
dziedzinie. Przeznaczone s dla wdrowniczek i wdrownikw. Osoby, ktre
zdobyy sprawnoci mistrzowskie, to potencjalni eksperci (w druynie, szczepie,
hufcu), sucy pomoc zdobywajcym sprawnoci niszego stopnia. W niektrych
przypadkach odpowiednikami sprawnoci mistrzowskich s uprawnienia
zwizkowe (np. odznaka ratownika medycznego ZHP), pastwowe,

45 Szczep Druyn Harcerskich i Zuchowych Confortare

specjalistyczne, potwierdzenia umiejtnoci wydawane przez SPRAWNOCI
HARCERSKIE 5 odpowiednie instytucje (np. prawo jazdy, certyfikaty jzykowe,
odznaki turystyki kwalifikowanej PTTK, uprawnienia eglarskie)

PROJEKT STARSZOHARCERSKI
Idea i charakterystyka projektu starszoharcerskiego:
Projekt starszoharcerski jest instrumentem sucym do poszukiwania i zgbiania
obszarw indywidualnych zainteresowa, uczenia dziaania w zespole,
podejmowania decyzji i odpowiedzialnoci. Projekt starszoharcerski jest tak

45 Szczep Druyn Harcerskich i Zuchowych Confortare

skonstruowany, e czy zadanie indywidualne z zadaniem zespoowym. Pozwala
wykorzysta rnorodne wasne zainteresowania i talenty dla wsplnego celu.
Najwaniejsz cech projektu starszoharcerskiego jest to, e jest to dziaanie
dobrowolnie zainicjowane przez zesp harcerek, harcerzy starszych.
Samodzielno harcerek i harcerzy starszych w planowaniu, realizacji i
podsumowaniu projektu starszoharcerskiego jest bardzo wyrana. Drug istotn
cech jest to, e bardzo liczy si zarwno efekt, jak i tok realizacji, zaangaowanie
poszczeglnych osb w przebieg zadania.
Modzie w wieku gimnazjalnym zdecydowanie woli poda za jakim silnym
autorytetem, a niekoniecznie samemu inicjowa dziaania
Dla oceny projektu starszoharcerskiego wane jest, jak zadanie jest wykonywane:
czy harcerki i harcerze podchodz do realizacji obranego projektu
starszoharcerskiego z zaangaowaniem i zrozumieniem,
czy potrafi ustali samodzielnie prawidowy harmonogram pracy i
produktywnie wykorzysta pozostajcy do ich dyspozycji czas,
czy umiej podzieli midzy siebie zadania,
czy okazuj zainteresowanie wspprac,
wcielaj w ycie wsplnie podejmowane decyzje,
czy radz sobie z pojawiajcymi si problemami i konfliktami
czy ich dziaania byy skuteczne i doprowadziy do zakadanego celu.

Kady projekt starszoharcerski pozwala na poszukiwanie i sprawdzanie

rnorodnych zainteresowa harcerzy i harcerek starszych. W prawidowej
realizacji przez harcerki i harcerzy starszych kolejnych projektw
starszoharcerskich powinny wzrasta stopniowo: terytorium dziaania, znaczenie
rezultatu kocowego, samodzielno grupy, czas trwania, rola indywidualnego
wykonawcy i jego wiadomo. Budowanie i realizacja projektu
starszoharcerskiego pozwala na prawidowy przebieg rozwoju, charakteryzujcy
si w tym okresie szczeglnym poszukiwaniem wartoci, zainteresowa,
przyjaci, siebie. Waciwie zrealizowany projekt starszoharcerski pozwala na
budowanie wasnej odrbnej tosamoci, stwarzajc warunki do penej akceptacji
siebie w relacjach z rwienikami i dorosymi, rozwija zainteresowania harcerzy
starszych, ksztaci ich odpowiedzialno i umiejtno pracy w zespole.

Bardzo wane jest to, e projekty maja rozwija czonkw druyny, ktrzy w nim uczestnicz. Nie
rbmy projektw dla projektw, ale rbmy je dla innych i dla siebie. Dowiadczeni czonkowie
druyny niech realizuj zadania, ktre bd ju dla nich wyzwaniem, a nie tylko kolejnym
wykonaniem tego samego. Dostosowujmy zadania do moliwoci osb realizujcych projekt.

45 Szczep Druyn Harcerskich i Zuchowych Confortare

PRZYKADOWE OBSZARY REALIZACJI PROJEKTU CZYLI JAKICH DZIEDZIN YCIA
PROJEKT MOE DOTYCZY

techniki harcerskie i specjalnoci,

kultura, np. teatr, kino, film, muzyka, malarstwo,

koleeska samopomoc (nauka korepetycje, rozwijanie wsplnych zainteresowa, organizowanie

czasu wolnego),

rodki masowego przekazu (dziennikarstwo, nowoczesne technologie komunikacji Internet), w tym

audycje radiowe, produkcje filmowe, artykuy do gazet, gazetka (periodyk),

zdrowy styl ycia (sposoby odywiania si, dbanie o kondycj fizyczn, profilaktyka uzalenie),
akcje zarobkowe, przedsibiorczo, samodzielno finansowa do realizacji wasnych potrze

45 Szczep Druyn Harcerskich i Zuchowych Confortare

 ZNAKI SUB DLA WDROWNIKW
IDEA ZNAKW SUB

1.Znaki sub przygotowuj do wiadomego podjcia staej suby i ucz pracy w

zespole Przez zdobywanie znakw sub wdrownik poznaje dziedziny, w ktrych ma
moliwo peni sub na rzecz organizacji i spoeczestwa.
2. Zdobywanie znakw sub ma by szko odpowiedzialnoci za siebie i zesp,
pokazywa, jak indywidualny wysiek skada si na efekty pracy zespoowej, ma
wyzwala aktywno spoeczn modych ludzi, budowa postawy obywatelskie.
Zdobywanie znaku jest podjciem suby na rzecz innych, swojego otoczenia, wsplnoty
lokalnej, regionu, kraju, spoecznoci midzynarodowej.
3. Zadania podejmowane przy zdobywaniu znakw sub przez zesp wdrowniczy maj
stworzy pole do indywidualnego rozwoju kadego czonka tego zespou. Zadania,
ktrych podejmuje si wdrownik w zespole zdobywajcym znak suby, powinny by
zapisywane jako zadania w indywidualnych prbach na stopnie harcerskie.

PRZEPROWADZANIE PRB

4. Wybrany znak sub mog zdobywa wdrownicy w zespole istniejcym stale lub
zorganizowanym specjalnie
dla zdobywania znaku.
5. Przystpienie do prby zdobycia znaku jest dobrowolne. Zesp zamierzajcy zdobywa
wybrany znak suby
opracowuje wsplnie plan realizacji prby oparty na programie znakw sub. Opracowujc plan
realizacji
prby, zesp kieruje si przede wszystkim potrzebami swojego wasnego rodowiska.
Formuujc zadania
moe korzysta z propozycji zawartych w programie wybranego znaku suby. Zadania naley
formuowa tak,
aby polegay na podejmowaniu dziaa (penieniu suby) na rzecz innych i swojego otoczenia,
np. spoecznoci
lokalnej, regionalnej.
6. Prba polega na wykonaniu zaplanowanych zada w okresie nie duszym ni jeden rok.
Zamiast zada, ktre
oka si niemoliwe do realizacji, zesp moe wykona inne, zastpcze, o podobnym stopniu
trudnoci.
7. Realizacj zada zesp odnotowuje w Karcie prby znaku suby

9. Przeprowadzajcy prb podejmuje decyzj o jej otwarciu po zaprezentowaniu przez zesp

planu realizacji
prby. Decyzja ta jest ogaszana w rozkazie druynowego, przewodniczcego krgu lub
komendanta szczepu.
Przeprowadzajcy prb mog zaproponowa zespoowi zmian niektrych zada lub
uzupenienie programu
prby o inne wane zadania.
10. Zesp zdobywajcy znak suby w dowolnej formie dokumentuje przebieg prby.
11. Po zrealizowaniu zada lub po upywie czasu prby zesp podsumowuje swoj prac,
dokonuje samooceny
i wystpuje do prowadzcego prb z wnioskiem o przyznanie znakw suby. Zesp
zdobywajcy znak przedstawia
w tym celu dokumentacj realizacji prby.
12. Na podstawie przedoonej dokumentacji i po zaprezentowaniu przez zesp przebiegu prby
przeprowadzajcy
prb podejmuje decyzj o przyznaniu znaku. Decyzja o zamkniciu prby i przyznaniu znaku
ogaszana
jest w rozkazie i wpisana do ksieczki harcerskiej.
13. Zesp moe wnioskowa o przyznanie znakw sub tylko niektrym czonkom zespou
jeeli taki by wynik

45 Szczep Druyn Harcerskich i Zuchowych Confortare

 samooceny zespou.
14. Jeeli zesp zdobywajcy znak nie wykona zaplanowanych zada lub zrezygnowa ze
zdobywania znaku,
przeprowadzajcy prb podejmuje decyzj o jej zamkniciu, nie przyznajc znaku.

ZADANIE ZESPOOWE:
Zadanie zespoowe = praca w grupie nad wsplnym celem (jedno zadanie realizowane w krtkim czasie).
Projekt starszoharcerski = praca w grupie nad wsplnym celem + wykorzystanie wasnego potencjau do
osignicia sukcesu grupy (kilka zada skadajcych si na cao realizowanych przez pewien okres czasu).
Oczywicie, w obu instrumentach skadowe s podobne, ale ich znaczenie i waga zmieniaj si. Zadanie
zespoowe Harcerki i harcerze zdobywajc stopnie i sprawnoci, rozwijaj si indywidualnie, ale nie zawsze
ucz si wsppracy, pracy z zespoem, wspodpowiedzialnoci za powierzone grupie zadania. Dlatego
powiniene wykorzystywa taki instrument metodyczny jakim jest zadanie zespoowe, ktre jest wietnym
sposobem na wykonanie jakiego wikszego zadania i integracj grupy. Zadanie zespoowe realizowane jest w
zastpach. Skada si ono z maych zada dla kadego czonka zastpu, ktre wsplnie skadaj si na sukces.
Kady jest odpowiedzialny za wybrany fragment, ktry samodzielnie wybra. Pominicie jakiegokolwiek z
elementw zadania moe spowodowa jego porak. Pomys na zadanie zespoowe jest zaproponowany przez
druynowego czy zastpowego, ale harcerze bior udzia w podziale pracy, samodzielnie j wykonuj i
wsplnie oceniaj. Zadanie zespoowe moe by wykonane w ramach zadania realizowanego wsplnie przez
druyn, np. organizacja rajdu urodzinowego druyny lub przygotowanie Andrzejek dla uczniw szkoy, przy
ktrej dziaacie. Kady zastp otrzymuje wtedy poszczeglne elementy zadania do wykonania, np.
przygotowanie zabaw, zorganizowanie dekoracji itp. Zadania w takim przypadku wyznacza druynowy z Rad
Druyny. Zadanie zespoowe moe rwnie by zainicjowane przez zastp i by elementem waszej
samodzielnej pracy. Wpyw druynowego na takie zadanie rni si, w zalenoci od waszego dowiadczenia,
poziomu trudnoci zadania itp. Druynowy zamyka wam rozkazem zadanie zespoowe. Swoj prac w czasie
zadania zespoowego dokumentujcie na karcie zadania zespoowego.

45 Szczep Druyn Harcerskich i Zuchowych Confortare

Za 3

1.DZIEWCZYNKA Z ZASTPU OTWIERA PRB NA TROPICIELK, A ZADANIE KTRE

ZOSTAO JEJ NARZUCONE PRZEZ OPIEKUNA TO ZOORGANIZOWANIE URODZIN
DRUYNY.

2.CHOPAK CHCE OTWORZY PRB NA STOPIE, ALE NIE POZWALA MU NA TO

ZASTPOWY, BO SAM MA JEDYNIE TAKI STOPIE.

3.OTWORZONY ZOSTA STOPIE OCHOTNICZKI DRUHNIE BEZ OTRZYMANIA KRZYA

HARCERSKIEGO, BEZ ZAKOCZENIA PRBY HACRERZA

4.ZADANIA S ZBYT ATWE

5.HARCERZE NIE MAJ POJCIA O CZYM TAKIM JAK STOPNIE HARCERSKIE

6.ZASTPOWY NIE MA OTWAARTEGO ANI ZAMKNITEGO ADNEGO STOPNIA

ZA 4

45 Szczep Druyn Harcerskich i Zuchowych Confortare

 Za 5

Za6

Jak pracowa ze stopniami w zastpie?

Ochotniczka, wywiadowca, wik, dwie belki, rozkaz, prba Jeli te sowa kojarz ci si ze stopniami
harcerskimi, to dobrze! Na pewno wiesz o co chodzi. Wyobra sobie jednak, e do twojego zastpu trafia kto
zupenie zielony. Nie wie, o co chodzi, nie by wczeniej zuchem i zastanawia si, czy zdobywanie stopni
oznacza wchodzenie po schodach. Jak wytumaczysz takiej osobie, o co waciwie chodzi, skoro to przecie
takie oczywiste? Stopnie harcerskie to nic innego, jak poziomy rozwoju. Kto, kto przychodzi do druyny,
bierze udzia w zbirkach, stopniowo zdobywa wiedz i kolejne umiejtnoci, a stopnie potwierdzaj, jak daleko
zaszed na tej drodze. Jak pracowa ze stopniami?

1. Spotkaj si z harcerzami i porozmawiaj z nimi o ich prbach. Pamitaj o indywidualizmie - kady

harcerz realizuje prb sam czy to (w przypadku harcerzy) uczestniczc aktywnie w zbirkach, czy
(w przypadku harcerzy starszych) wykonujc indywidualnie zadania. W przypadku harcerzy starszych
rozpisywane s konkretne prby na stopnie, a ty czsto penisz rol opiekuna (jeli masz wyszy
stopie ni zainteresowany) lub/i pomagasz podopiecznemu w uoeniu zada.
2. Zorganizuj wyjtkowy moment na zbirce, ktry rozpocznie zdobywanie stopni przez harcerzy.
Wszystkie prby otwiera w swoim rozkazie druynowy.
3. Przypominaj harcerzom o realizacji prb tak czsto jak si da - niech pracuj nad sob cay czas.
4. Dopasowuj kady element prby do harcerza. Czonkowie zastpu maj inne umiejtnoci i s na
innym poziomie rozwoju - kto z 6 klasy nie moe zacz od zdobywania ochotniczki, bo
prawdopodobnie wikszo z tego ju umie i potrzebne jest poczenie stopni

45 Szczep Druyn Harcerskich i Zuchowych Confortare

 5. Gdy zrealizowane zostan wszystkie wymagania nadaj stopie harcerzowi (pamitaj, e prb zamyka
w swoim rozkazie druynowy). Tutaj te wana jest atmosfera, tak samo jak moment otwarcia prby,
tak jej zakoczenia powinien by niezwyky - jak wrczenie medalu.

Te cztery rady na nic si zdadz, jeli harcerze z twojego zastpu nie bd zmotywowani. Aby ich
zmotywowa, musisz ich naprawd wkrci, sprawi, e zdobywanie stopni bdzie ich pasj! Poniej kilka
pomysw jak to zrobi: Zrb do harcwki plakat z grskimi szlakami zaznaczaj postp w zdobywaniu
stopnia przesuwajc odpowiednio zdjcia harcerzy na szlaku. Ten kto zdobdzie stopie, przesuwa swoje
zdjcia na szczyt i nakleja flag z nazw stopnia. Zadbaj o odpowiedni atmosfer przy przyznawaniu stopnia.
Przy ogniu, zgodnie z obrzdowoci druyny, wrczajc list gratulacyjny od czonkw zastpu. Spraw, eby
harcerz zdobywajcy stopie poczu si wyjtkowo.

Jak pracowa ze sprawnociami w zastpie?

Jeli wydaje ci si to skomplikowane, to nic bardziej mylnego. Tak naprawd sprawnoci mog uatwi prac
zastpu, w tym przygotowanie zbirek. To jest zbir gotowych pomysw, po ktre moesz sign i
wykorzysta w swoim zastpie.

1. Na pocztek trzeba te sprawnoci odnale. Moesz skorzysta z ksiki ze sprawnociami kupionej w

skadnicy lub z wersji internetowej, ktr znajdziesz na stronie www.dokumenty.zhp.pl wpisujc w
wyszukiwark haso sprawnoci.
2. Teraz moesz znale tematyk, ktra interesuje ciebie lub czonkw twojego zastpu i wsplnie z nimi
wybra sprawno, ktrej cz wymaga wsplnie zrealizujecie. Pamitaj, e wybr zdobywanej
sprawnoci to indywidualna decyzja kadego harcerza, jako zastpowy nie moesz mu nic narzuci, jedynie
zasugerowa, podpowiedzie i pomc w dalszej pracy. Oczywicie, na jednej zbirce raczej nie wykonacie
wszystkich zada niezbdnych do zdobycia sprawnoci.
3. Dobierz poziom sprawnoci do wieku i umiejtnoci zastpu. Dla harcerzy s to sprawnoci jedno i
dwugwiazdkowe, dla harcerzy starszych sprawnoci dwu- i trzygwiazdkowe.
4. Wykorzystaj wymagania na sprawno jako elementy zbirki i samodzielnej pracy harcerzy. Wymagania
na dan sprawno mog by gotowym tematem zbirki. Czasem wymaganie podpowie, jak form pracy
zastosowa czy jakie zadanie da kolegom z zastpu.
5. Zwr uwag na to, e cz zada ze sprawnoci harcerze realizuj indywidualnie (w przypadku harcerzy
starszych bdzie to wikszo z wymaga), np. domu i szkole nie moesz o nich zapomnie, bo dziki
nim u czonkw twojego zastpu rozwija si m.in. samodzielno, inicjatywa, umiejtno planowania
wasnego czasu.
6. Wystp do druynowego o przyznanie sprawnoci osobom, ktrym udao si j zdoby (nie zawsze bd to
przecie wszyscy).

Pamitaj, sprawnoci to gotowy produkt, ktry warto wykorzystywa w pracy zastpu nie tylko gdy brakuje Ci
pomysw, ale przede wszystkim po to, by rozwija siebie i czonkw zastpu.

Jak masz pracowa z zadaniem zespoowym/ projektem starszoharcerskim?

Zadanie zespoowe = praca w grupie nad wsplnym celem (jedno zadanie realizowane w krtkim czasie).
Projekt starszoharcerski = praca w grupie nad wsplnym celem + wykorzystanie wasnego potencjau do
osignicia sukcesu grupy (kilka zada skadajcych si na cao realizowanych przez pewien okres czasu).
Oczywicie, w obu instrumentach skadowe s podobne, ale ich znaczenie i waga zmieniaj si. Zadanie
zespoowe Harcerki i harcerze zdobywajc stopnie i sprawnoci, rozwijaj si indywidualnie, ale nie zawsze
ucz si wsppracy, pracy z zespoem, wspodpowiedzialnoci za powierzone grupie zadania. Dlatego
powiniene wykorzystywa taki instrument metodyczny jakim jest zadanie zespoowe, ktre jest wietnym
sposobem na wykonanie jakiego wikszego zadania i integracj grupy. Zadanie zespoowe realizowane jest w

45 Szczep Druyn Harcerskich i Zuchowych Confortare

zastpach. Skada si ono z maych zada dla kadego czonka zastpu, ktre wsplnie skadaj si na sukces.
Kady jest odpowiedzialny za wybrany fragment, ktry samodzielnie wybra. Pominicie jakiegokolwiek z
elementw zadania moe spowodowa jego porak. Pomys na zadanie zespoowe jest zaproponowany przez
druynowego czy zastpowego, ale harcerze bior udzia w podziale pracy, samodzielnie j wykonuj i
wsplnie oceniaj. Zadanie zespoowe moe by wykonane w ramach zadania realizowanego wsplnie przez
druyn, np. organizacja rajdu urodzinowego druyny lub przygotowanie Andrzejek dla uczniw szkoy, przy
ktrej dziaacie. Kady zastp otrzymuje wtedy poszczeglne elementy zadania do wykonania, np.
przygotowanie zabaw, zorganizowanie dekoracji itp. Zadania w takim przypadku wyznacza druynowy z Rad
Druyny. Zadanie zespoowe moe rwnie by zainicjowane przez zastp i by elementem waszej
samodzielnej pracy. Wpyw druynowego na takie zadanie rni si, w zalenoci od waszego dowiadczenia,
poziomu trudnoci zadania itp. Druynowy zamyka wam rozkazem zadanie zespoowe. Swoj prac w czasie
zadania zespoowego dokumentujcie na karcie zadania zespoowego.

Projekt starszoharcerski

Harcerki i harcerze starsi prbuj znale swj wasny sposb patrzenia na wiat, opracowuj swj wasny
system wartoci i poszukuj wasnych autorytetw. Co moe im pomc w stwarzaniu warunkw do takich
starszoharcerskich poszukiwa? Ot projekt starszoharcerski. Najwaniejsz cech projektu jest to, e inicjuje
go sam zesp, czyli osoby chtne do realizacji projektu - nie musz by to czonkowie jednego zast- pu, ale
moe by to kilka osb z rnych zastpw i druyn starszoharcerskich. Projekt starszoharcerski jest
instrumentem sucym do poszukiwania i zgbiania obszarw indywidualnych zainteresowa, uczenia
dziaania w zespole, podejmowania decyzji i odpowiedzialnoci. Instrument ten jest tak skonstruowany, e czy
zadanie indywidualne z zadaniem wykonywanym w grupie. Pozwala wykorzysta rnorodne zainteresowania i
talenty dla wsplnego celu.

45 Szczep Druyn Harcerskich i Zuchowych Confortare

MATERIAY:

http://cbp.zhp.pl/wp-content/uploads/2014/10/zastepowych1-1.pdf

45 Szczep Druyn Harcerskich i Zuchowych Confortare