Professional Documents
Culture Documents
Huong Dan Su Dung Phan Mem Sas Phan Tich So Lieu Thi Nghiem
Huong Dan Su Dung Phan Mem Sas Phan Tich So Lieu Thi Nghiem
L QUANG HNG
NG DNG SAS
PHN TCH S LIU TH NGHIM
2009
Li m u
SAS (Statistical Analysis Systems) p dng ngn ng lp trnh phn tch s liu.
Ring SAS/STAT bao gm trn 60 phng thc phn tch s liu p dng cho phn tch
phng sai, hi qui, phn tch tng hp, v phn tch a bin.
0
D liu lp trnh trn word x l thng k ca SAS ngn gn, khong 9 hng vi 24
t, c thit k trc v s liu c chuyn trc tip t file word, excel, l dng lu tr s
liu thng k ph bin nht. Ngoi ra c th s dng s liu lu tr t file text, file ca SAS
phn tch thng k. Cch sp xp bng s liu excel theo ct hay hng, m ha bng s hay tn
ging cy trng, tn phng php, x l nhiu ch tiu rt thun tin trong file mu word.
Sau khi lp trnh y s liu to file mu (sample), x l bng lnh RUN vi thi
gian rt nhanh, ch mt vi giy cho tt c cc cch x l 1 ln nh: phn tch phng sai, xp
nhm cc nghim thc ca cc yu t, tnh ma trn tng tc cc yu t, v th Kt qu
phn tch c gii thch rt r rng v so snh cc nghim thc v xp nhm (grouping) theo
k t A, B cho yu t c hai nghim thc v A, B, C, D, E cho yu t c nhiu nghim thc.
Cc gi tr xc sut cho cc yu t n v t hp u th hin r trong bng ANOVA.
Quyn sch ny trnh by mt s phng php x l s liu th nghim thng dng trong
ngnh nng sinh hc lin quan n khoa hc cy trng, cn c trn cc bi tp mu bao gm
cc phng thc x l ANOVA, tng quan, hi qui thc hin cho th nghim ph bin nht.
Cc bi tp mu thng k v cc lnh vc khc nh y hc, ha hc, x hi, c hc c th
tham kho trong chng trnh ca phn mm SAS (phn Help > Using this windows > Sample
SAS Programs and Applications). Ngoi ra SAS c th x l s liu vi nhiu lnh, bt u t
thanh cng c vi lnh Solutions > Analysis > Analyst > Open vi file Excel, file SAS>
Statistics > ANOVA.
Rt mong c s gp quyn sch c s dng thun tin hn.
Cc gp xin gi v: PGS.TS L Quang Hng
Khoa Nng hc, i hc Nng Lm TP HCM. Lin h E-mail: lqlqhung@yahoo.com
Trn trng,
Tc gi
Update: 29-7-09, 86 tr.
Mc lc
Chng 1
PHNG PHP PHN TCH PHNG SAI (ANOVA), XP NHM (GROUPING)
NGHIM THC V SO SNH TNG TC (INTERACTION)
1.1. Mc tiu 3
1.2. Ngun s liu theo di th nghim 3
1
1.3. To file word mu (sample) 4
1.4. X l s liu vi SAS 6
1.5. Gii thch kt qu 8
1.6. Trnh by kt qu 9
1.7. Phng thc to file mu cho th nghim hai yu t 10
1.8. ngha cc t v chuyn i gi tr 17
1.9. c s (plot size) v lp li (replications) 18
Chng 2
TH NGHIM B TR HON TON NGU NHIN
(Completely Randomized Design, CRD)
2.1. Th nghim hon ton ngu nhin mt yu t 18
2.2. Th nghim hon ton ngu nhin hai yu t 22
Chng 3
TH NGHIM KHI Y NGU NHIN
(Randomized Complete Block Design, RCBD)
Chng 4
TNH GI TR TRUNG BNH, T-TEST, CHI- BNH PHNG
TNG QUAN V HI QUI
4.1. Tnh gi tr trung bnh 64
4.2. T- test 66
4.3. Chi-bnh phng 67
4.4. Ma trn tng quan 68
4.5. Hi qui tuyn tnh n bin 71
4.6. Hi qui tuyn tnh a bin 72
4.7. Hi qui a bin bc hai 75
4.8. Ti u ha v xc nh im 77
4.9. th hnh li chiu mt phng ba chiu 80
Ti liu tham kho 86
Chng 1
1.1. Mc tiu:
2
Mc tiu ca phn tch ANOVA (ANalysis Of VAriance) l xc nh cc nghim thc c
ngha khi gi tr tnh F nh hn mc xc sut (probability) p < 0,05 hay p < 0,01 l mc
thng dng trong nng nghip, sinh hc. Sau cc nghim thc c xp nhm (grouping,
SAS, 2004; homogeneous grouping: nhm tng ng (NRCS, 2007) vi cc k t A, B cho
hai nghim thc v A, B, C, D, E cho nhiu nghim thc l so snh sai khc v chn c
nghim thc ph hp ca th nghim. i vi th nghim nhiu yu t, cn c so snh tng
tc (interaction) ca cc yu t. Cc mu bi tp c to ra t file excel v word d s
dng v lu s liu dng .doc, .xls, .sas.
1.2. Ngun s liu theo di th nghim:
S liu c thu thp, x l v lu t file excel ty theo kiu b tr th nghim. Th d so
snh nng sut (kg/ 20 m2) nm ging ci ngt ln lt l G22, Z15, X31, K14, D25, c th
ghi bng s nghim thc l 1, 2 , 3, 4, 5; hoc ghi tn ging; c b tr th nghim kiu khi
y hon ton ngu nhin (Randomized Complete Block Design) bn khi (I, II, III, IV).
Nm nghim thc th nghim c ghi bng tn ging trong file excel, khi ghi trc, nghim
thc ghi sau.
S th nghim Chiu bin thin
Hng dc cao
I 1 3 2 5 4
9.00 7.00 10.28 14.94 11.86
II 2 1 5 4 3
14.59 8.00 14.63 11.99 6.00
III 3 4 2 1 5
8.23 11.77 15.15 7.00 13.81
IV 5 1 3 2 4
14.90 9.12 7.40 15.00 8.00
thp
1.3. To file word mu (sample): file mu l file thng dng x l bng chng
trnh SAS vi cc lnh (command) ANOVA v xp nhm. File word mu c s dng v x
l cho nhiu file v nhiu ch tiu c th mt ln trong SAS. C th s dng file excel to
file mu. File word mu gm ba phn: (1) nhp lnh khai bin, (2) nhp s liu t excel (hoc
trc tip, t cc file khc) v (3) nhp lnh x l ANOVA v xp nhm.
Th nghim kiu khi y ngu nhin n yu t, theo di nng sut ca nm ging ci
ngt (kg/ 20 m2), trng trn bn khi. Tng s l 4 x 5 = 20 .
Cc lnh x l nh sau:
- DATA: tn file, ghi t mt n nhiu ch nh DATA; hay DATA CAI NGOT;
- INPUT: chn k hiu cho input, ch ghi mt k t hay mt t, ti a l tm k t. Nu nhiu
t cn c gch ni di, hoc xc nh di length$10 (mi k t). Nu dng bng hng
ngang c cc bin ni tip, ghi:
INPUT T Y@@;
Datalines; (thay cho cards;)
* Cch 1: K (Khi), T (nghim thc), Y (nng sut), c cch mt khong hoc du $ nh
INPUT K T Y; hay INPUT K $ T $ Y;
* Cch 2: ghi thng mt t cho mt bin s: INPUT KHOI NTHUC NSUAT;
- CARDS; lnh nhp s, kt thc bng du ;
- S liu excel vi cc s ghi du theo h ngn ng Anh M: 0.5 thay v 0,5 (ting Vit th
chng trnh khng x l c).
- PROC: PROCEDURE, cch x l, nh ANOVA, GLM, REG, SRREG (hi qui),
PROC ANOVA;
ring PROC GLM; c s dng kt hp tnh ANOVA v so snh tng tc cc yu t.
- CLASS: xp loi cc bin dng phn tch, gm c khi (K) v nghim thc (T),
CLASS K T;
- MODEL: m hnh phn tch nng sut (Y) = khi (K) v nghim thc (T)
MODEL Y = K T;
- MEANS: lit k cc gi tr trung bnh nghim thc (T) MEANS T;
- LSD ALPHA = 0.01: xp nhm cc gi tr trung bnh nghim thc mc alpha = 0.01. C
th chn DUNCAN khi trn nm gi tr trung bnh nghim thc. Alpha chn mc alpha =
0.05 hay alpha = 0.01. Nu ghi LSD; mc nh xp nhm mc p = 0.05. Nu mun chn c
hai, ghi ng thi: MEANS T / LSD ALPHA = 0.05;
MEANS T / LSD ALPHA = 0.01;
SAS x l c hai, khi xem trung bnh cc nghim thc bng xp nhm v chn mc c
ngha p<0,05 hay p<0,01.
- TITLE: ta khng cn ghi, nu ghi c th ghi nhiu ch, c du nu r ch tiu
theo di nh TITLE NANG SUAT;
- RUN; lnh x l (RUN, SUBMIT thanh cng c).
RUN;
4
Lu : sau mi lnh, kt thc bng du ;
Trnh t nhp s liu c s dng k t n gin v gii thch nh sau:
DATA; (DATA: tn d liu, ghi thm tn v kt thc bng du ;)
INPUT K $ T $ Y; (INPUT: nhp bin v c k t $ cch khong v du;)
CARDS; (CARDS: lnh nhp s liu, kt thc bng du;)
(Copy v paste ch c phn s t file excel trn)
1 G22 9.00
1 Z15 10.28
1 X31 7.00
1 K14 11.86
1 D25 14.94
2 G22 8.00
2 Z15 14.59
2 X31 6.00
2 K14 11.99
2 D25 14.63
3 G22 7.00
3 Z15 15.15
3 X31 8.23
3 K14 11.77
3 D25 13.81
4 G22 9.12
4 Z15 15.00
4 X31 7.40
4 K14 8.00
4 D25 14.90
; (du ; cho bit ghi xong s liu)
PROC ANOVA; (X l ANOVA)
CLASS K T; (Xp loi cc bin dng x l)
MODEL Y = K T; (M hnh bin ph thuc bng ANOVA)
MEANS T / LSD ALPHA=0.01; (Xp hng cc trung bnh theo alpha)
TITLE NANG SUAT; (t tn ca ch tiu theo di)
RUN; (Lnh x l)
Tm li cc lnh (command, code) phn tch thng k cho cch 1 nh sau:
DATA;
INPUT K $ T $ Y;
CARDS;
S liu t bng excel
;
PROC ANOVA;
CLASS K T;
MODEL Y = K T;
MEANS T / LSD ALPHA=0.05;
TITLE NANG SUAT;
RUN;
Input cch 2 nh sau:
DATA;
INPUT KHOI NTHUC NSUAT;
CARDS;
;
PROC ANOVA;
CLASS KHOI NTHUC;
MODEL NSUAT = KHOI NTHUC;
MEANS NTHUC / LSD ALPHA=0.05;
TITLE NANG SUAT;
RUN;
5
* Ghi ch v xp hng cc nghim thc:
- Th nghim t hai n nm nghim thc chn so snh Fishers LSD test, ghi:
MEANS NTHUC / LSD; kt qu xp nhm mc nh vi APHA = 0.05; Least Significant
Difference (sai bit nh nht c ngha). Xp nhm mc khc bit p = 0,01 nu ghi ALPHA =
0.01.
- Th nghim t su nghim thc tr ln chn Duncan test, ghi:
MEANS NTHUC / DUNCAN; kt qu xp nhm mc nh vi APHA = 0.05 (Trnh Cng
Thnh, 2003). Trc nghim a on Duncan (Duncans Multiple Range Test) xp nhm mc
khc bit p = 0,01 nu ghi ALPHA = 0.01. Duncans Multiple Range Test xp nhm ton th
nghim khi trn bn nghim thc.
6
Hnh 1.2. Program Editor chuyn s liu t file word mu
File word mu phn tch ANOVA, khi y ngu nhin, nm nghim thc, bn khi.
K hiu: K (Khi), T (nghim thc), Y (nng sut ci ngt kg/ 20 m2). Trnh t x l:
- Chuyn file mu (copy v paste) t DATA n RUN; vo Program Editor.
DATA;
INPUT K $ T $ Y;
CARDS;
1 G22 9.00
1 Z15 10.28
1 X31 7.00
1 K14 11.86
1 D25 14.94
2 G22 8.00
2 Z15 14.59
2 X31 6.00
2 K14 11.99
2 D25 14.63
3 G22 7.00
3 Z15 15.15
3 X31 8.23
3 K14 11.77
3 D25 13.81
4 G22 9.12
4 Z15 15.00
4 X31 7.40
4 K14 8.00
4 D25 14.90
;
PROC ANOVA;
CLASS K T;
7
MODEL Y = K T;
MEANS T / LSD ALPHA=0.01;
TITLE NANG SUAT THUC THU;
RUN;
Lu : C th dng mu ny x l nhiu ch tiu, ch cn
thay mc alpha=0.05 hay alpha=0.01 sau khi xem kt qu bng
ANOVA, v ta (title) khi nhp s cho cc ch tiu khc.
K 4 1234
A 14.570 4 D25
A
B A 13.755 4 Z15
B
B C 10.905 4 K14
8
C
D C 8.280 4 G22
D
D 7.158 4 X31
- Nghim thc T c F Value 15,46 vi Pr > F l <0,0001, cc nghim thc khc bit rt c
ngha mc p < 0,01.
- Xem xp nhm t grouping (t- test) mc p = 0,01 v cc nghim thc c xp bn nhm
theo k t l A, B, C, D; cc trung bnh cng k t khng khc bit c ngha (Means with the
same letter are not significantly different).
- Lu : xem Coeff Var = 15,16212 (h s bin thin CV% trong bng ANOVA) v Least
Significant Difference = 3,5806 (t Tests (LSD) for NSUAT).
9
S1 P2 S3 P1 S3 P2 S1 P1 S2 P2 S2 P1
II
45 55 57 58 50 59
III S1 P1 S3 P1 S1 P2 S2 P1 S2 P2 S3 P2
55 51 43 54 45 50
Nhp s liu vi k hiu: K (khi), S (khong cch hng), P (lng phn ln), SP (yu t tng
tc khong cch hng v lng phn ln, nu khng c tng tc khng cn ghi ct ny v
khng xp nhm). So snh tng tc theo Dunnett test, xp nhm Duncan su gi tr trung bnh
nghim thc (tt c l 2 x 3 = 6 gi tr trung bnh nghim thc).
1.7. 1. To file mu tnh tng tc, khng xp nhm cc nghim thc trung bnh ca S
v P.
Kt qu s cho bng phn tch phng sai, tnh tng tc S*P theo Dunnett test.
DATA;
INPUT K S P Y;
CARDS;
1 1 1 65
1 1 2 56
1 2 1 60
1 2 2 62
1 3 1 59
1 3 2 66
2 1 1 58
2 1 2 45
2 2 1 59
2 2 2 50
2 3 1 55
2 3 2 57
3 1 1 55
3 1 2 43
3 2 1 54
3 2 2 45
3 3 1 51
3 3 2 50
;
PROC GLM;
CLASS K S P;
MODEL Y = K S P S*P;
MEAN S P / LSD ALPHA=0.01;
MEAN S*P / DUNCAN ALPHA=0.01;
LSMEANS S*P / PDIFF ADJUST=DUNNETT;
TITLE 2 YEU TO;
RUN;
1.7. 2. To file mu tnh tng tc, xp nhm cc nghim thc trung bnh ca S v P.
10
Ghi thm ct SP (yu t tng tc khong cch hng v lng phn ln xp nhm khi tng
tc S*P c ngha). Kt qu s cho bng phn tch phng sai, tnh tng tc S*P theo Dunnett
test, xp nhm cc trung bnh nghim thc ca cc yu t nh sau:
DATA;
INPUT K $ S $ P $ SP $ Y;
CARDS;
1 1 1 S1P1 65
1 1 2 S1P2 56
1 2 1 S2P1 60
1 2 2 S2P2 62
1 3 1 S3P1 59
1 3 2 S3P2 66
2 1 1 S1P1 58
2 1 2 S1P2 45
2 2 1 S2P1 59
2 2 2 S2P2 50
2 3 1 S3P1 55
2 3 2 S3P2 57
3 1 1 S1P1 55
3 1 2 S1P2 43
3 2 1 S2P1 54
3 2 2 S2P2 45
3 3 1 S3P1 51
3 3 2 S3P2 50
;
PROC GLM;
CLASS K S P;
MODEL Y = K S P S*P;
MEAN S P / LSD ALPHA=0.01;
MEAN S*P / DUNCAN ALPHA=0.01;
LSMEANS S*P / PDIFF ADJUST=DUNNETT;
TITLE 2 YEU TO;
RUN;
PROC GLM;
CLASS K SP;
MODEL Y = K SP;
MEAN SP / DUNCAN ALPHA=0.01;
RUN;
2 YEU TO
The GLM Procedure
Class Level Information
Class Levels Values
K 3 123
S 3 123
P 2 12
Number of observations 18
2 YEU TO
Sum of
Source DF Squares Mean Square F Value Pr > F
11
Error 10 67.3333333 6.7333333
2 YEU TO
NOTE: This test controls the Type I comparisonwise error rate, not the experimentwise error rate.
Alpha 0.01
Error Degrees of Freedom 10
Error Mean Square 6.733333
Critical Value of t 3.16927
Least Significant Difference 4.748
t Grouping Mean N S
A 56.333 6 3
A
A 55.000 6 2
A
A 53.667 6 1
2 YEU TO
NOTE: This test controls the Type I comparisonwise error rate, not the experimentwise error rate.
Alpha 0.01
Error Degrees of Freedom 10
Error Mean Square 6.733333
Critical Value of t 3.16927
Least Significant Difference 3.8768
t Grouping Mean N P
A 57.333 9 1
B 52.667 9 2
12
2 YEU TO
1 1 3 59.3333333 5.13160144
1 2 3 48.0000000 7.00000000
2 1 3 57.6666667 3.21455025
2 2 3 52.3333333 8.73689495
3 1 3 55.0000000 4.00000000
3 2 3 57.6666667 8.02080628
2 YEU TO
The GLM Procedure
Least Squares Means
Adjustment for Multiple Comparisons: Dunnett
H0:LSMean=
Control
S P Y LSMEAN Pr > |t|
1 1 59.3333333
1 2 48.0000000 0.0013
2 1 57.6666667 0.8899
2 2 52.3333333 0.0301
3 1 55.0000000 0.2208
3 2 57.6666667 0.8899
Gii thch: s dng mc xc sut p-value so snh tng tc theo Dunnett test (Adjustment
for Multiple Comparisons: Dunnett), khi p < 0,05 th cc gi tr trung bnh bnh phng c nh
hng c lp khc nhau, nu p > 0,05 th cc gi tr ny nh hng nh nhau.
Phng php so snh Dunnett test cho thy: cc tng tc S1P1, S2P1, S3P1 v S3P2 c nh
hng nh nhau n nng sut (p t 0,2208 n 0,8899). Tng tc nh hng c lp l S1P2
(p = 0,0013) v S2P2 (p = 0,0301).
2 YEU TO
The GLM Procedure
Class Level Information
K 3 123
Number of observations 18
2 YEU TO
The GLM Procedure
Dependent Variable: Y
Sum of
Source DF Squares Mean Square F Value Pr > F
2 YEU TO
NOTE: This test controls the Type I comparisonwise error rate, not the experimentwise error rate.
Alpha 0.01
Error Degrees of Freedom 10
Error Mean Square 6.733333
Number of Means 2 3 4 5 6
Critical Range 6.714 6.997 7.175 7.298 7.387
A 59.333 3 S1P1
A
A 57.667 3 S3P2
A
A 57.667 3 S2P1
A
A 55.000 3 S3P1
A
B A 52.333 3 S2P2
B
B 48.000 3 S1P2
Bng 1.2. Nng sut u (kg/) do nh hng khong cch hng v lng ln
- Kt qu t bng phng sai v xp nhm yu t khong cch hng khng khc bit (F =1,58
vi p = 0,2526), yu t ln c khc bit c ngha (F = 14,55 vi p = 0,0034). Xp nhm
Duncan cc gi tr trung bnh tng tc ln v khong cch hng cho thy c hai nhm theo k
t l A v B trong nng sut cao nht 59,33 kg/.
- C tng tc ca khong cch hng v ln S*P n nng sut (F = 10,99 vi p = 0,003). Nng
sut chu tc ng ca ln v khc bit c ngha hai lng ln.
- So snh gi tr xc sut p cc nghim thc trung bnh tng tc theo Dunnett cho thy tng
tc khong cch hng vi bn ln cho nng sut cao nht l 59,33 kg/ ca tng tc S1P1
(khong cch hng 45 cm v khng bn ln) c nh hng ging nh S2P1(khong cch hng
90 cm v khng bn ln) c p = 0,8899, ging nh S3P1 (khong cch hng 135 cm v khng
14
bn ln) vi p = 0,2208 v khong cch 135 cm vi lng ln 25 kg/ha (S3P2 vi p = 0,8899).
Tng tc nh hng c lp l bn ln vi khong cch hng 45 cm (S1P2 vi p = 0,0013) v
90 cm (S2P2 vi p = 0,0301).
Ghi ch: phn tch tng tc cc gi tr da trn s trung bnh bnh phng nh nht:
- Khc bit means v lsmeans:
S trung bnh (means) = tng s cc gi tr / s gi tr (theo s hc).
S trung bnh bnh phng nh nht (lsmeans) = tng s cc gi tr kt hp tuyn
tnh / s gi tr, c dng so snh tng tc A*B, A*B*C.
Nu s gi tr y trong b tr th nghim nhiu yu t, s trung bnh bng vi s
trung bnh bnh phng nh nht.
Nu thiu mt s gi tr, s trung bnh khc vi s trung bnh bnh phng nh nht.
S trung bnh s l:
15
Gii thch so snh nhiu gi tr:
- Khi so snh, nu khng bc b gi thit null H0: cc tr s ging nhau.
- Duncan multiple range test (DMRT) s dng so snh t test cho nhiu gi tr trung bnh
vi trn bn gi tr. LSD p dng cho hai bin rt d dng v khng cn dng DMRT.
- Chia t: chia nh thnh t khi c s liu thu thp ln. p dng cng thc K = 5log n.
Ex: c 50 cy, K = 5log 50 = 8,49; chn tm t. Khong cch t C = (Xmax-Xmin)/K
T mt: 3- 4,4 ; t hai: 4,5-5,9 ; t ba: 6 -7,4 (Phm Ch Thnh, 1976).
Chng 2
17
The ANOVA Procedure
Number of observations 30
vi khuan
Dependent Variable: N
Sum of
Source DF Squares Mean Square F Value Pr > F
vi khuan
The ANOVA Procedure
NOTE: This test controls the Type I experimentwise error rate, but it generally has a higher Type
II error rate than REGWQ.
Alpha 0.05
Error Degrees of Freedom 24
Error Mean Square 11.78867
Critical Value of Studentized Range 4.37265
Minimum Significant Difference 6.7142
A 28.820 5 3DOK1
A
B A 23.980 5 3DOK5
B
B C 19.920 5 3DOK7
B C
B C 18.700 5 COMPOS
C
C 14.640 5 3DOK4
C
C 13.260 5 3DOK13
vi khuan
NOTE: This test minimizes the Bayes risk under additive loss and certain other assumptions.
18
Kratio 100
Error Degrees of Freedom 24
Error Mean Square 11.78867
F Value 14.37
Critical Value of t 1.91873
Minimum Significant Difference 4.1665
A 28.820 5 3DOK1
B 23.980 5 3DOK5
B
C B 19.920 5 3DOK7
C
C D 18.700 5 COMPOS
D
E D 14.640 5 3DOK4
E
E 13.260 5 3DOK13
vi khuan
NOTE: This test controls the Type I comparisonwise error rate, not the experimentwise error rate.
Alpha 0.05
Error Degrees of Freedom 24
Error Mean Square 11.78867
Number of Means 2 3 4 5 6
Critical Range 4.482 4.707 4.852 4.954 5.031
A 28.820 5 3DOK1
B 23.980 5 3DOK5
B
C B 19.920 5 3DOK7
C
C D 18.700 5 COMPOS
D
E D 14.640 5 3DOK4
E
E 13.260 5 3DOK13
vi khuan
NOTE: This test controls the Type I comparisonwise error rate, not the experimentwise error rate.
Alpha 0.05
Error Degrees of Freedom 24
Error Mean Square 11.78867
Critical Value of t 2.06390
Least Significant Difference 4.4818
19
Means with the same letter are not significantly different.
t Grouping Mean N T
A 28.820 5 3DOK1
B 23.980 5 3DOK5
B
C B 19.920 5 3DOK7
C
C D 18.700 5 COMPOS
D
E D 14.640 5 3DOK4
E
E 13.260 5 3DOK13
Gii thch: s khc bit thay i khi so snh cc nghim thc vi cc so snh gi tr trung bnh
nh sau:
Tukey's Studentized Range (HSD) Test for Nitrogen Minimum Significant Difference 6,7142
Waller-Duncan K-ratio t Test for Nitrogen Minimum Significant Difference 4,1665
t Tests (LSD) for Nitrogen Least Significant Difference 4,4818
Duncan grouping c gi tr so snh cp 2 trung bnh vi critical range l 4,482, nhng tng dn
khi c nhiu so snh cc nghim thc.
Hin c trn 20 gi tr so snh khc bit cc nghim thc (Kuehl, 2000; Clewer, 2001),
nhng ph bin l cc cch trn. Xp nhm theo Duncan test c dng ph bin hin nay.
20
A2 B1 20 A2 B1 18 A2 B2 17
;
proc glm;
class A B;
model Y=A B A*B;
means A/lsd;
title 2 YEU TO KHONG CAN DOI;
run;
2 YEU TO KHONG CAN DOI
A 2 A1 A2
B 2 B1 B2
Number of observations 7
Dependent Variable: Y
Sum of
Source DF Squares Mean Square F Value Pr > F
NOTE: This test controls the Type I comparisonwise error rate, not the experimentwise error rate.
Alpha 0.05
Error Degrees of Freedom 3
Error Mean Square 2
Critical Value of t 3.18245
Least Significant Difference 3.4374
Harmonic Mean of Cell Sizes 3.428571
21
NOTE: Cell sizes are not equal.
t Grouping Mean N A
A 18.333 3 A2
B 11.500 4 A1
Gii thch:
- Tng t do ca th nghim l n - 1 = 7 - 1 = 6. F test ton th nghim l 15,29 vi xc sut
p = 0,0253, chng t c khc bit trong 4 trung bnh nghim thc.
- Th nghim cn i cc th nghim thng c bng c lng Type I SS v Type III SS (SS
= Sum of Squares, tng bnh phng) bng nhau, nhng trong th nghim khng cn i ny,
s dng Type III SS l ph hp.
- So snh khc bit mc = 0,05 cho thy khng c tng tc A*B (p = 0,6850), chng t
nh hng ca yu t A khng l thuc vo yu t B v ngc li. Cn tnh khc bit tng yu
t, trong yu t B khng khc bit (p = 0,1114), yu t A c khc bit (p = 0,0101) mc p
< 0,05.
Chng 3
k 4 1234
t 6 abcdef
Number of observations 24
Dependent Variable: y
Sum of
Source DF Squares Mean Square F Value Pr > F
23
Source DF Anova SS Mean Square F Value Pr > F
Number of Means 2 3 4 5 6
Critical Range 4.054 4.229 4.342 4.424 4.485
A 22.375 4 b
A
A 21.750 4 a
B 16.425 4 d
B
B 16.075 4 c
B
C B 12.975 4 e
C
C 10.450 4 f
Gii thch: kt qu cho thy cc nghim thc khc bit rt c ngha mc p < 0,01, xp nhm
theo k t chia lm ba nhm l A, B v C v khng khc bit trong cng nhm vi nhau.
Nghim thc b cho nng sut cao nht, khng khc bit vi nghim thc a v thp nht l
nghim thc f.
p dng khi c bin thin hai chiu ca cc nghim thc v cn c kho st theo hai hng,
thng l b tr theo hng v ct. Bi tp: th nghim kho st tng gim chiu cao la m theo
tiu chun do my gt trn su l. Th t (I, II, III, IV, V, VI) trn cc khu vc A, B, C, D, E,
F (Barnard, 1994). Chiu cao chi so snh vi chiu cao thc s (cm).
Khu vc
I f b a d c e
II b f d a e c
III c e f b d a
IV d c b e a f
V e a c f b d
VI a d e c f b
D liu c sp xp nh sau: hng (H), ct (C), nghim thc (T) v chiu cao (Y).
DATA;
INPUTHCT$Y;
CARDS;
24
1 1 f 3.5
1 2 b 4.2
1 3 a 6.7
1 4 d 6.6
1 5 c 4.1
1 6 e 3.8
2 1 b 8.9
2 2 f 1.9
2 3 d 5.8
2 4 a 4.5
2 5 e 2.4
2 6 c 5.8
3 1 c 9.6
3 2 e 3.7
3 3 f -2.7
3 4 b 3.7
3 5 d 6
3 6 a 7
4 1 d 10.5
4 2 c 10.2
4 3 b 4.6
4 4 e 3.7
4 5 a 5.1
4 6 f 3.8
5 1 e 3.1
5 2 a 7.2
5 3 c 4
5 4 f -3.3
5 5 b 3.5
5 6 d 5
6 1 a 5.9
6 2 d 7.6
6 3 e -0.7
6 4 c 3
6 5 f 4
6 6 b 8.6
;
PROCANOVA;
CLASSHCT;
MODELY=HCT;
MEANST/DUNCANALPHA=0.01;
TITLE CHIEU CAO LUA MI;
RUN;
CHIEU CAO LUA MI
H 6 123456
C 6 123456
T 6 abcdef
Number of observations 36
25
CHIEU CAO LUA MI
Dependent Variable: Y
Sum of
Source DF Squares Mean Square F Value Pr > F
NOTE: This test controls the Type I comparisonwise error rate, not the experimentwise error rate.
Alpha 0.01
Error Degrees of Freedom 20
Error Mean Square 3.328167
Number of Means 2 3 4 5 6
Critical Range 2.997 3.126 3.211 3.273 3.321
A 6.917 6 d
A
A 6.117 6 c
A
A 6.067 6 a
A
B A 5.583 6 b
B
B C 2.667 6 e
C
C 1.200 6 f
Gii thch:
Kt qu xp nhm cho thy c ba nhm theo k t l A , B v C. Chiu cao gt la thay i do
th t , cc nghim thc khc bit rt c ngha mc p<0,01; cao nht l nghim thc d, thp
nht l nghim thc f.
C hai bc: (1) x l ANOVA bng PROC GLM (General Linear Model), xp nhm cc
nghim thc ca yu t S, D. So snh tng tc LSMEAN bng: LSMEANS S*D/PDIFF
26
ADJUST=DUNNETT; (2) tnh khc bit tng tc ca yu t S*D da trn so snh gi tr xc sut
iu chnh (adjust p-values) ca PDIFF ADJUST=DUNNETT.
File mu x l ANOVA v xp nhm cc nghim thc ca yu t S v D m ha bng s.
* Lu s dng du $ cch cc bin s. M ha bng ch vi khi (K), nng cht iu
ha sinh trng (S) v lng m (D), nng sut ci du Y (kg/).
DATA;
INPUT K $ S $ D $ SD $ Y;
CARDS;
1 1 1 S1D1 0.9
1 1 2 S1D2 1.2 ;
PROC GLM;
1 1 3 S1D3 1.3
CLASS K S D;
1 1 4 S1D4 1.8 MODEL Y = K S D S*D;
1 1 5 S1D5 1.1 MEAN S/LSD;
1 2 1 S2D1 0.9 MEAN D/LSD ALPHA=0.01;
1 2 2 S2D2 1.1 MEAN S*D/ DUNCAN ALPHA=0.01;
1 2 3 S2D3 1.3 LSMEANS S*D / PDIFF ADJUST=DUNNETT
1 2 4 S2D4 1.6 ALPHA=0.01;
1 2 5 S2D5 1.9 RUN;
1 3 1 S3D1 0.9
PROC GLM;
1 3 2 S3D2 1.4 CLASS K SD;
1 3 3 S3D3 1.3 MODEL Y = K SD;
1 3 4 S3D4 1.4 MEAN SD / DUNCAN ALPHA=0.01;
1 3 5 S3D5 1.2 RUN;
2 1 1 S1D1 0.9 The SAS System
The GLM Procedure
2 1 2 S1D2 1.3 Class Level Information
2 1 3 S1D3 1.5 Class Levels Values
2 1 4 S1D4 1.9
K 3 123
2 1 5 S1D5 1.4
2 2 1 S2D1 0.8 S 3 123
2 2 2 S2D2 0.9
D 5 12345
2 2 3 S2D3 1.5
2 2 4 S2D4 1.3 Number of observations 45
The SAS System
2 2 5 S2D5 1.6
The GLM Procedure
2 3 1 S3D1 1 Dependent Variable: Y
2 3 2 S3D2 1.2 Sum of
Source DF Squares Mean Square F
2 3 3 S3D3 1.4 Value Pr > F
2 3 4 S3D4 1.5
2 3 5 S3D5 1.1 Model 16 3.73866667 0.23366667
11.91 <.0001
3 1 1 S1D1 1
3 1 2 S1D2 1.2 Error 28 0.54933333 0.01961905
3 1 3 S1D3 1.4
Corrected Total 44 4.28800000
3 1 4 S1D4 2.1
3 1 5 S1D5 1.2 R-Square Coeff Var Root MSE Y
Mean
3 2 1 S2D1 0.8
3 2 2 S2D2 0.9 0.871891 11.11651 0.140068
3 2 3 S2D3 1.1 1.260000
3 2 4 S2D4 1.1 Source DF Type I SS Mean Square F
3 2 5 S2D5 1.5 Value Pr > F
3 3 1 S3D1 0.7
K 2 0.06400000 0.03200000
3 3 2 S3D2 1 1.63 0.2138
3 3 3 S3D3 1.4 S 2 0.16933333 0.08466667
3 3 4 S3D4 1.4 4.32 0.0232
D 4 2.49022222 0.62255556
3 3 5 S3D5 1.3 31.73 <.0001
27
S*D 8 1.01511111 0.12688889 6.47 <.0001
B 1.22000 15 2
B
B 1.21333 15 3
t Grouping Mean N D
A 1.56667 9 4
B 1.36667 9 5
B
B 1.35556 9 3
C 1.13333 9 2
D 0.87778 9 1
The SAS System
The GLM Procedure
Least Squares Means
Adjustment for Multiple Comparisons: Dunnett
H0:LSMean=
Control
S D Y LSMEAN Pr > |t|
1 1 0.93333333
1 2 1.23333333 0.1146
1 3 1.40000000 0.0037
1 4 1.93333333 <.0001
1 5 1.23333333 0.1146
2 1 0.83333333 0.9844
2 2 0.96666667 1.0000
2 3 1.30000000 0.0321
2 4 1.33333333 0.0161
2 5 1.66666667 <.0001
3 1 0.86666667 0.9996
3 2 1.20000000 0.2017
3 3 1.36666667 0.0078
3 4 1.43333333 0.0017
28
3 5 1.20000000 0.2017
K 3 123
SD 15 S1D1 S1D2 S1D3 S1D4 S1D5 S2D1 S2D2 S2D3 S2D4 S2D5 S3D1 S3D2 S3D3 S3D4 S3D5
Number of observations 45
Dependent Variable: Y
Sum of
Source DF Squares Mean Square F Value Pr > F
NOTE: This test controls the Type I comparisonwise error rate, not the experimentwise error rate.
Alpha 0.01
Error Degrees of Freedom 28
Error Mean Square 0.019619
Number of Means 2 3 4 5 6 7 8
Critical Range .3160 .3296 .3387 .3453 .3505 .3547 .3582
Number of Means 9 10 11 12 13 14 15
Critical Range .3611 .3636 .3658 .3678 .3695 .3710 .3723
A 1.9333 3 S1D4
A
29
B A 1.6667 3 S2D5
B
B C 1.4333 3 S3D4
B C
B C 1.4000 3 S1D3
B C
B C 1.3667 3 S3D3
B C
B C 1.3333 3 S2D4
C
D C 1.3000 3 S2D3
D C
D C E 1.2333 3 S1D5
D C E
D C E 1.2333 3 S1D2
D C E
D F C E 1.2000 3 S3D5
D F C E
D F C E 1.2000 3 S3D2
D F E
D F G E 0.9667 3 S2D2
F G E
F G E 0.9333 3 S1D1
F G
F G 0.8667 3 S3D1
G
G 0.8333 3 S2D1
Gii thch:
- Kt qu xp nhm c th chia cc gi tr trung bnh t cao n thp ca yu t tng tc SD
lm by nhm theo k t A, B, G; trong gi tr trung bnh cao nht l 1,93 kg/ ca
tng tc S1D4, thp nht l 0,83 kg/ ca tng tc S2D1.
V2 V1 V1 V4 V2 V4 V1 V4 V3
V3 V4 V3 V1 V3 V1 V3 V3 V1
V1 V2 V4 V3 V1 V2 V2 V1 V2
V4 V3 V2 V2 V4 V3 V4 V2 V4
Th nghim kho st nng sut c kg/ (Y) do yu t chu k xn c v ging c, xc sut thng
k c chn trc l p = 0,05 (NCRS 2007, trang 52).
Tn chu k xn c v ging c th s dng m ha bng s v nguyn tn ging.
Data;
Input K $ D $ V $ DV $ Y;
cards;
1 1 1 D1V1 6789
1 1 2 D1V2 6578
1 1 3 D1V3 6589
1 1 4 D1V4 6534
2 1 1 D1V1 6743
2 1 2 D1V2 6789
2 1 3 D1V3 6700
2 1 4 D1V4 6500
3 1 1 D1V1 6721
3 1 2 D1V2 7000
3 1 3 D1V3 6345
3 1 4 D1V4 6512
31
1 2 1 D2V1 8812
1 2 2 D2V2 9500
1 2 3 D2V3 7816
1 2 4 D2V4 6956
2 2 1 D2V1 8745
2 2 2 D2V2 9654
2 2 3 D2V3 8721
2 2 4 D2V4 6956
3 2 1 D2V1 8867
3 2 2 D2V2 9595
3 2 3 D2V3 9800
3 2 4 D2V4 7934
1 3 1 D3V1 11345
1 3 2 D3V2 11999
1 3 3 D3V3 10456
1 3 4 D3V4 10009
2 3 1 D3V1 11099
2 3 2 D3V2 11678
2 3 3 D3V3 10678
2 3 4 D3V4 10999
3 3 1 D3V1 11567
3 3 2 D3V2 11890
3 3 3 D3V3 10367
3 3 4 D3V4 11345
;
proc glm;
class K D V;
model Y = K D K*D V D*V;
test h=D e=K*D;
means D V D*V/lsd alpha=0.05;
lsmeans D*V/pdiff=control adjust=dunnett;
titleSPLIT PLOT P 52 statistix;
run;
proc glm;
class K DV;
model Y = K DV;
means DV/Duncan alpha=0.05;
run;
K 3 123
D 3 123
V 4 1234
Number of observations 36
Sum of
Source DF Squares Mean Square F Value Pr > F
32
Model 17 133707792.4 7865164.3 57.51 <.0001
Tests of Hypotheses Using the Type III MS for K*D as an Error Term
NOTE: This test controls the Type I comparisonwise error rate, not the experimentwise error rate.
Alpha 0.05
Error Degrees of Freedom 18
Error Mean Square 136759
Critical Value of t 2.10092
Least Significant Difference 317.18
t Grouping Mean N D
A 11119.3 12 3
B 8613.0 12 2
C 6650.0 12 1
NOTE: This test controls the Type I comparisonwise error rate, not the experimentwise error rate.
Alpha 0.05
Error Degrees of Freedom 18
Error Mean Square 136759
Critical Value of t 2.10092
Least Significant Difference 366.25
33
Means with the same letter are not significantly different.
t Grouping Mean N V
A 9409.2 9 2
B 8965.3 9 1
B
B 8608.0 9 3
C 8193.9 9 4
1 1 3 6751.0000 34.698703
1 2 3 6789.0000 211.000000
1 3 3 6544.6667 181.604882
1 4 3 6515.3333 17.243356
2 1 3 8808.0000 61.098281
2 2 3 9583.0000 77.698134
2 3 3 8779.0000 993.270859
2 4 3 7282.0000 564.648563
3 1 3 11337.0000 234.102542
3 2 3 11855.6667 163.230920
3 3 3 10500.3333 160.169702
3 4 3 10784.3333 693.386857
H0:LSMean=
Control
D V Y LSMEAN Pr > |t|
1 1 6751.0000
1 2 6789.0000 1.0000
1 3 6544.6667 0.9936
1 4 6515.3333 0.9836
2 1 8808.0000 <.0001
2 2 9583.0000 <.0001
2 3 8779.0000 <.0001
2 4 7282.0000 0.4654
3 1 11337.0000 <.0001
3 2 11855.6667 <.0001
3 3 10500.3333 <.0001
3 4 10784.3333 <.0001
K 3 123
DV 12 D1V1 D1V2 D1V3 D1V4 D2V1 D2V2 D2V3 D2V4 D3V1 D3V2 D3V3 D3V4
Number of observations 36
34
The GLM Procedure
Dependent Variable: Y
Sum of
Source DF Squares Mean Square F Value Pr > F
NOTE: This test controls the Type I comparisonwise error rate, not the experimentwise error rate.
Alpha 0.05
Error Degrees of Freedom 22
Error Mean Square 140400.8
Number of Means 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Critical Range 634.5 666.2 686.5 700.8 711.3 719.5 725.9 731.0 735.2 738.6 741.4
A 11855.7 3 D3V2
A
B A 11337.0 3 D3V1
B
B C 10784.3 3 D3V4
C
C 10500.3 3 D3V3
D 9583.0 3 D2V2
E 8808.0 3 D2V1
E
E 8779.0 3 D2V3
F 7282.0 3 D2V4
F
G F 6789.0 3 D1V2
G F
G F 6751.0 3 D1V1
G
G 6544.7 3 D1V3
G
G 6515.3 3 D1V4
35
Gii thch:
Trnh by kt qu nh sau:
Bng 3.2. nh hng ca chu k xn c v ging n nng sut c (kg/)
Ging (V)
Chu k xn c (D) V1 V2 V3 V4 Trung bnh
(Jackson) (Highlander) (San Macros) (Medina) chu k xn c
D1 (30 ngy) 6751,0 fg 6789,0 fg 6544,7 g 6515,3 g 6650,0 C
D2 (45 ngy) 8808,0 e 9583,0 d 8779,0 e 7282,0 f 8613,0 B
D3 (60 ngy) 11337,0 ab 11855,7 a 10500,3 c 10784,3 bc 11119,3 A
Trung bnh ging 8965,3 B 9409,2 A 8608,0 B 8193,9 C
Cc trung bnh cng k t khng khc bit c ngha thng k mc xc sut vi p < 0,05 cho yu t
D, yu t V, tng tc D*V; CV = 4,21%
DATA;
INPUT KHOI XENCO $ GIONG$15. NSUAT XENCOGIONG$20.;
Cards;
1 30da Jackson 6789 30da Jackson
1 30da Highlander 6578 30da Highlander
1 30da San Macros 6589 30da San Macros
1 30da Medina 6534 30da Medina
36
2 30da Jackson 6743 30da Jackson
2 30da Highlander 6789 30da Highlander
2 30da San Macros 6700 30da San Macros
2 30da Medina 6500 30da Medina
3 30da Jackson 6721 30da Jackson
3 30da Highlander 7000 30da Highlander
3 30da San Macros 6345 30da San Macros
3 30da Medina 6512 30da Medina
1 45da Jackson 8812 45da Jackson
1 45da Highlander 9500 45da Highlander
1 45da San Macros 7816 45da San Macros
1 45da Medina 6956 45da Medina
2 45da Jackson 8745 45da Jackson
2 45da Highlander 9654 45da Highlander
2 45da San Macros 8721 45da San Macros
2 45da Medina 6956 45da Medina
3 45da Jackson 8867 45da Jackson
3 45da Highlander 9595 45da Highlander
3 45da San Macros 9800 45da San Macros
3 45da Medina 7934 45da Medina
1 60da Jackson 11345 60da Jackson
1 60da Highlander 11999 60da Highlander
1 60da San Macros 10456 60da San Macros
1 60da Medina 10009 60da Medina
2 60da Jackson 11099 60da Jackson
2 60da Highlander 11678 60da Highlander
2 60da San Macros 10678 60da San Macros
2 60da Medina 10999 60da Medina
3 60da Jackson 11567 60da Jackson
3 60da Highlander 11890 60da Highlander
3 60da San Macros 10367 60da San Macros
3 60da Medina 11345 60da Medina
;
proc glm;
class KHOI XENCO GIONG;
model NSUAT = KHOI XENCO KHOI*XENCO GIONG XENCO*GIONG;
test h=XENCO e=KHOI*XENCO;
means XENCO GIONG XENCO*GIONG/lsd alpha=0.05;
lsmeans XENCO*GIONG /pdiff adjust=tukey;
titleSPLIT PLOT P 52 statistix;
run;
proc GLM;
class KHOI XENCOGIONG;
model NSUAT = KHOI XENCOGIONG;
means XENCOGIONG /Duncan alpha=0.05;
run;
KHOI 3 123
37
GIONG 4 Highlander Jackson Medina San Macros
Number of observations 36
Sum of
Source DF Squares Mean Square F Value Pr > F
Tests of Hypotheses Using the Type III MS for KHOI*XENCO as an Error Term
NOTE: This test controls the Type I comparisonwise error rate, not the experimentwise error rate.
Alpha 0.05
Error Degrees of Freedom 18
Error Mean Square 136759
Critical Value of t 2.10092
Least Significant Difference 317.18
A 11119.3 12 60da
38
B 8613.0 12 45da
C 6650.0 12 30da
NOTE: This test controls the Type I comparisonwise error rate, not the experimentwise error rate.
Alpha 0.05
Error Degrees of Freedom 18
Error Mean Square 136759
Critical Value of t 2.10092
Least Significant Difference 366.25
A 9409.2 9 Highlander
B 8965.3 9 Jackson
B
B 8608.0 9 San Macros
C 8193.9 9 Medina
LSMEAN
XENCO GIONG NSUAT LSMEAN Number
39
60da San Macros 10500.3333 12
i/j 1 2 3 4 5 6
i/j 7 8 9 10 11 12
40
SPLIT PLOT P 52 statistix
i/j 7 8 9 10 11 12
KHOI 3 123
XENCOGIONG 12 30da Highlander 30da Jackson 30da Medina 30da San Macros 45da Highlander
45da Jackson 45da Medina 45da San Macros 60da Highlander 60da Jackson 60da
Medina 60da San Macros
Number of observations 36
Sum of
Source DF Squares Mean Square F Value Pr > F
41
KHOI 2 875333.4 437666.7 3.12 0.0643
XENCOGIONG 11 132205302.2 12018663.8 85.60 <.0001
NOTE: This test controls the Type I comparisonwise error rate, not the experimentwise error rate.
Alpha 0.05
Error Degrees of Freedom 22
Error Mean Square 140400.8
Number of Means 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Critical Range 634.5 666.2 686.5 700.8 711.3 719.5 725.9 731.0 735.2 738.6 741.4
Kt qu cho thy s dng tn bng ch cho thy xp nhm Duncan grouping (nhm tng
ng, homogeneous groups (NRCS, 2007) ca yu t chu k xn c v ging, tng tc chu k
xn c*ging ghi r tn ging (Jackson) v xn c (30 ngy).
So snh tng tc ma trn Least Squares Means for effect chu k xn c*ging ca so snh a
tng tc Tukey test (Adjustment for Multiple Comparisons: Tukey) v cho thy kt qu ging
nh so snh Dunnett test: tng tc chu k xn c 30 ngy vi ging Highlander, Jackson,
Medina, San Macros v chu k xn c 45 ngy v ging Medina nh hng tng tc nh
nhau n nng sut c, cn li cc tng tc khc u nh hng c lp n nng sut c (xc
sut ca tng tc p > 0,05 l c nh hng nh nhau; p < 0,05 l c nh hng c lp (SAS,
2004).
42
C nhiu phng php so snh tng tc a bin nh Bon, Dunnett, Tukey, Sidak Tuy nhin
trong x l thng k, ch chn mt cch so snh tng tc lsmeans chu k xn c*ging l
c, nh Dunnett test.
Bi tp: th nghim b tr khi (KHOI) RCBD tnh nng sut la mch Y (kg/ c s) lm
thc n gia sc, bn phn kali (K) c ba nghim thc : K1 = 0 kg/ha, K2 = 25 kg/ha v K3 =
50 kg/ha. Phn ln (P) c hai nghim thc: P1 = 25 kg/ha, P2 = 50 kg/ha. Bn K chy dc ht
ba . Trn cc bn K, bn P chy dc theo gc thng (phng theo Petersen, 1994).
S th nghim nh sau:
K3 K1 K2 K1 K3 K2 K2 K1 K3
P1 56 32 49 P2 38 62 50 P2 54 44 51
P2 67 54 58 P1 52 72 64 P1 63 54 68
Khi 1 Khi 2 Khi 3
data;
input KHOI $ K $ P $ Y;
cards;
1 1 1 32
1 1 2 54
1 2 1 49
1 2 2 58
1 3 1 56
1 3 2 67
2 1 1 38
2 1 2 52
2 2 1 50
2 2 2 64
2 3 1 62
2 3 2 72
3 1 1 44
3 1 2 54
3 2 1 54
43
3 2 2 63
3 3 1 51
3 3 2 68
;
proc glm;
class KHOI K P;
model Y = KHOI K KHOI*K P KHOI*P K*P;
test h=K e=KHOI*K;
test h=P e=KHOI*P;
means K P K*P/lsd alpha=0.01;
lsmeans K/pdiff adjust=dunnett alpha=0.01;
titleSTRIP PLOT P 142;
run;
STRIP PLOT P 142
KHOI 3 123
K 3 123
P 2 12
Number of observations 18
Dependent Variable: Y
Sum of
Source DF Squares Mean Square F Value Pr > F
Tests of Hypotheses Using the Type III MS for KHOI*K as an Error Term
Source DF Type III SS Mean Square F Value Pr > F
44
K 2 885.7777778 442.8888889 22.65 0.0066
Tests of Hypotheses Using the Type III MS for KHOI*P as an Error Term
Alpha 0.01
Error Degrees of Freedom 4
Error Mean Square 14.22222
Critical Value of t 4.60409
Least Significant Difference 10.025
A 62.667 6 3
A
A 56.333 6 2
B 45.667 6 1
NOTE: This test controls the Type I comparisonwise error rate, not the experimentwise error rate.
Alpha 0.01
Error Degrees of Freedom 4
Error Mean Square 14.22222
Critical Value of t 4.60409
Least Significant Difference 8.1851
t Grouping Mean N P
A 61.333 9 2
B 48.444 9 1
1 1 3 38.0000000 6.00000000
1 2 3 53.3333333 1.15470054
2 1 3 51.0000000 2.64575131
2 2 3 61.6666667 3.21455025
3 1 3 56.3333333 5.50757055
3 2 3 69.0000000 2.64575131
45
1 45.6666667
2 56.3333333 0.0138
3 62.6666667 0.0025
Th nghim thc hin so snh tng tc ng thi nhiu yu t nh ging, lng phn bn,
ho cht phun, khong cch gieo trng gim chi ph v thi gian kho st, nhng cn din
tch ln. Th nghim ba yu t l th nghim cn bn kho st tng tc ca ba yu t.
Bi tp so snh cc gi tr trung bnh v tng tc ba yu t (phng theo Clewer, 2001).
Th nghim gm bn khi (KH), hai lng m N (N1= khng bn m, N2 = bn m), hai
ging la m V (V1, V2), hai lng phn K (K1 = khng bn K, K2 = bn K) nh hng nng
sut (Y, tn/ha).
S b tr th nghim vi T1 = N1V1K1, ....T8 = N2V2K2 nh sau:
Khi N1V1K1 N2V1K2 N1V2K1 N2V2K1 Khi T1 T6 T3 T7
1 N1V1K2 N2V1K1 N2V2K2 N1V2K2 1 T2 T5 T8 T4
47
4 2 2 2 N2V2K2 7.4
;
PROC GLM;
CLASS KH N V K;
MODEL Y = KH N|V|K;
MEANS N|V|K / LSD ALPHA=0.01;
LSMEANS V*K / PDIFF=CONTROL ADJUST=DUNNETT;
LSMEANS N*V*K / PDIFF=CONTROL ADJUST=DUNNETT;
TITLE NANG SUAT LUA MI;
RUN;
PROC GLM;
CLASS KH NVK;
MODEL Y = KH NVK;
MEANS NVK / DUNCAN ALPHA=0.05;
RUN;
- X l thng k ANOVA trc, sau xp nhm v tnh tng tc khi cc bin s v tng
tc c ngha vi p < 0,05. Sau khi xem kt qu xp nhm cc trung bnh ca nghim thc
N,V, K, tnh tng tc LSMEANS ca V*K v N*V*K.
NANG SUAT LUA MI
KH 4 1234
N 2 12
V 2 12
K 2 12
Number of observations 32
48
N*V*K 1 1.62000000 1.62000000 5.36 0.0308
NOTE: This test controls the Type I comparisonwise error rate, not the experimentwise error rate.
Alpha 0.01
Error Degrees of Freedom 21
Error Mean Square 0.302024
Critical Value of t 2.83136
Least Significant Difference 0.5501
t Grouping Mean N N
A 6.2000 16 2
B 5.3000 16 1
NOTE: This test controls the Type I comparisonwise error rate, not the experimentwise error rate.
Alpha 0.01
Error Degrees of Freedom 21
Error Mean Square 0.302024
Critical Value of t 2.83136
Least Significant Difference 0.5501
t Grouping Mean N V
A 6.5000 16 2
B 5.0000 16 1
1 1 8 4.50000000 0.45669621
1 2 8 6.10000000 1.51563282
2 1 8 5.50000000 0.57569833
2 2 8 6.90000000 0.85356396
49
NANG SUAT LUA MI
NOTE: This test controls the Type I comparisonwise error rate, not the experimentwise error rate.
Alpha 0.01
Error Degrees of Freedom 21
Error Mean Square 0.302024
Critical Value of t 2.83136
Least Significant Difference 0.5501
t Grouping Mean N K
A 6.3250 16 2
B 5.1750 16 1
1 1 8 4.55000000 0.57071384
1 2 8 6.05000000 1.53529895
2 1 8 5.80000000 0.92427578
2 2 8 6.60000000 0.97979590
1 1 8 4.75000000 0.61875451
1 2 8 5.25000000 0.76531973
2 1 8 5.60000000 1.13010745
2 2 8 7.40000000 0.51269596
1 1 1 4 4.30000000 0.49665548
1 1 2 4 4.70000000 0.36514837
1 2 1 4 4.80000000 0.58878406
1 2 2 4 7.40000000 0.71180522
2 1 1 4 5.20000000 0.32659863
2 1 2 4 5.80000000 0.65319726
2 2 1 4 6.40000000 0.96263527
2 2 2 4 7.40000000 0.32659863
H0:LSMean=
Control
V K Y LSMEAN Pr > |t|
1 1 4.75000000
1 2 5.25000000 0.1956
2 1 5.60000000 0.0148
2 2 7.40000000 <.0001
50
NANG SUAT LUA MI
H0:LSMean=
Control
N V K Y LSMEAN Pr > |t|
1 1 1 4.30000000
1 1 2 4.70000000 0.8364
1 2 1 4.80000000 0.6705
1 2 2 7.40000000 <.0001
2 1 1 5.20000000 0.1428
2 1 2 5.80000000 0.0053
2 2 1 6.40000000 0.0001
2 2 2 7.40000000 <.0001
KH 4 1234
Number of observations 32
Dependent Variable: Y
Sum of
Source DF Squares Mean Square F Value Pr > F
NOTE: This test controls the Type I comparisonwise error rate, not the experimentwise error rate.
Alpha 0.05
Error Degrees of Freedom 21
51
Error Mean Square 0.302024
Number of Means 2 3 4 5 6 7 8
Critical Range .8081 .8484 .8741 .8921 .9054 .9156 .9236
A 7.4000 4 N1V2K2
A
A 7.4000 4 N2V2K2
B 6.4000 4 N2V2K1
B
C B 5.8000 4 N2V1K2
C
C D 5.2000 4 N2V1K1
D
E D 4.8000 4 N1V2K1
E D
E D 4.7000 4 N1V1K2
E
E 4.3000 4 N1V1K1
52
- Tng tc V*K vi so snh gi tr p cc trung bnh theo Dunnett vi V1K1 (ging
V1 khng bn K) c nng sut thp nht l 4,75 kg/ha, nh hng ging nh tng tc V1K2
(ging V1 khng bn K) nng sut 5,25 tn/ha (p = 0,1956). Tng tc c nh hng r nht
v c lp n nng sut cao nht (7,4 tn/ha) l tng tc V2K2 (ging V2 bn K) vi p <
0,001 v V2K1 (V2 khng bn K) nng sut 5,6 tn/ha (p = 0,0148).
Trong mt s trng hp, bng tng tc ca tm trung bnh nghim thc ca th
nghim ba yu t c trnh by theo biu nh sau (theo Clewer, 2001)
Biu 3.1. Nng sut hai ging la m do nh hng ca lng m (N) v kali (K)
3.7. Cc lnh (SAS Code) x l s liu tnh phng sai (ANOVA) thng dng
y l phn lit k mt s cch x l tnh phng sai thng dng, vi k t v ch
d s dng. Tuy nhin SAS c th dng tn di hn v ty th nghim c th thay i rt
linh ng cc ch ny, ngay c tn cc nghim thc c nhp vo trong hng, c th
sa i ty .
- Phn tch phng sai c th p dng cch x l nh PROC ANOVA, nhng khi mun
so snh cc l thiu hoc so snh tng tc cc yu t, thng s dng PROC GLM,
hoc PROC MIXED. Cc lnh y nhp bin, nhp s liu, x l ANOVA, xp
hng cc trung bnh ca kiu RCBD v tnh tng tc nh sau (bng s liu c rt
gn):
53
RCBD mt yu t, so snh cc trung bnh RCBD l ph, so snh tng tc cc trung bnh
data; Data;
input K $ T $ Y; Input K $ D $ V $ DV $ Y;
cards; cards;
1 A 9 1 1 1 D1V1 6789
2 B 14.6 1 1 2 D1V2 6578
3 C 18.3 1 1 3 D1V3 6589
... 1 1 4 D1V4 6534
; ...
proc anova; ;
class K T; proc glm;
model Y = K T; class K D V;
means T /duncan alpha=0.01; model Y = K D K*V V D*V;
title 'Thi nghiem 1 yeu to RCBD'; test h=D e=K*V;
run; means D V D*V/lsd alpha=0.05;
lsmeans D*V/pdiff=control
adjust=dunnett;
titleSPLIT PLOT P 52 statistix;
run;
proc glm;
class K DV;
model Y = K DV;
means DV/Duncan alpha=0.05;
run;
Ghi ch:
- Phn lnh nhp s liu phi c trc khi nhp s liu nh:
data;
input K $ T $ Y;
cards;
- Chuyn s liu t file excel vo.
- Ty theo kt qu ca bng phn tch ANOVA, cc cch xp nhm means vi LSD,
Duncan, alpha = 0,05 hay 0,01 v so snh tng tc nh lsmeans D*V/pdiff=control
adjust=dunnett; c b sung vo phn lnh x l, trc hng run;
3.7. 1. Kiu hon ton ngu nhin: Completely Randomized Design (CRD)
3.7. 2. Khi y hon ton ngu nhin: Randomized Complete Block Designs
(RCBD) vi nh hng khi c nh
GLM MIXED
proc glm; proc mixed;
class K T; class K T;
model Y = K T; model Y = K T;
means T; means T;
run; run;
GLM MIXED
proc mixed;
proc glm;
class K T;
class K T;
model Y = K T;
model Y = K T;
lsmeans T / pdiff stderr;
lsmeans T / pdiff stderr;
random K;
run;
run;
Ghi ch: stderr (standard error), sai s chun; pdiff: khc bit xc sut p.
proc glm;
class ddiem K T;
model Y = ddiem ddiem(K) T T*ddiem ;
test h = ddiem e = ddiem(K);
means T;
run;
class tgian K T;
model Y = tgian tgian(K) T T* tgian ;
test h = tgian e = tgian(K);
means T;
run;
proc glm;
class K T;
model Y = K T;
lsmeans T/ pdiff stderr;
run;
proc glm;
class Hang Cot T;
model Y = Hang Cot T;
means T;
run;
GLM MIXED
proc mixed;
proc glm;
class K A B;
class K A B;
model Y = K A K*A B A*B/
model Y = K A K*A B A*B;
ddfm=satterth;
test h=A e=K*A;
random K*A;
means A B A*B;
means A B A*B;
run;
run;
Ghi ch: MODEL ca MIXED tnh t do (degrees of freedom) theo phng php
Satterthwaite.
GLM MIXED
proc glm; proc mixed;
class K A B; class K A B;
model y = K A K*A B K*B A*B; model y = K A B A*B
test h = A e=K*A; /ddfm=satterth ;
56
test h = B e=K*B; random K*A K*B;
means A B A*B; means A B A*B;
run; run;
proc glm;
class K A B C;
model y = K A K*A B A*B C A*C B*C A*B*C;
test h=A e=K*A;
means A B C A*B A*C B*C A*B*C;
run;
GLM MIXED
proc glm; proc mixed;
class K A B C; class K A B C;
57
model y = K A K*A
model y = K A
B A*B K*A*B
B A*B
C A*C B*C
C A*C B*C A*B*C ;
A*B*C;
random K*A K*A*B;
test h=A e=K*A;
means A B C A*B A*C A*B*C;
test h=B e=K*A*B;
run;
test h=A*B e=K*A*B;
means A B C A*B A*C A*B*C;
run;
(ghi ch: soil: loi t, fert: phn bn, ca: calcium: vi)
proc anova;
class rep soil fert ca;
model y = rep fert fert*rep ca ca*fert rep*fert*ca soil rep*soil fert*soil rep*fert*soil
soil*ca soil*fert*ca;
test h=fert e=rep*fert;
test h=ca fert*ca e=rep*fert*ca;
test h=soil e=rep*soil;
test h=fert*soil e=rep*fert*soil;
means fert ca soil ca*fert;
run;
58
Chng 4
64
3 1261 98 6 9
;
proc sort;
by GIONG;
proc means data=A noprint;
var TLNMAM CLUC SXHAT;
by GIONG;
output out=newA;
proc print data=newA;
run;
The SAS System
65
58 4432 0 3 MAX 98.000 8.00000 8.00000
59 4432 0 3 MEAN 91.667 5.66667 6.33333
60 4432 0 3 STD 5.508 2.08167 1.52753
61 4456 0 3 N 3.000 3.00000 3.00000
62 4456 0 3 MIN 95.000 4.00000 3.00000
63 4456 0 3 MAX 100.000 8.00000 5.00000
64 4456 0 3 MEAN 98.333 5.66667 4.00000
65 4456 0 3 STD 2.887 2.08167 1.00000
Gii thch: N l s ln lp li, MAX v MIN l gi tr cao nht v thp nht. MEAN l gi tr
trung bnh, STD l standard deviation: lch chun. Kt qu i vi ging c 4456 c gi tr
t l ny mm trung bnh l 98,33 vi STD l 2,89; im cng lc trung bnh l 5,67 v STD
l 2,08; im kh nng sn xut ht l 4 vi STD l 1.
Th nghim s dng cht iu ha sinh trng Z cho ging ci du (B) v ging i chng (A)
khng x l, kt qu nng sut (tn/ha) nh sau (phng theo Clewer, 2001):
data;
input S A B;
diff=B-A;
cards;
1 3.5 5.5
2 4.6 4.1
3 4.0 4.5
4 4.3 6.1
5 4.0 4.6
6 4.6 5.3
7 5.0 5.4
8 3.9 3.9
9 3.5 4.4
10 4.8 6.1
;
proc means mean stderr t prt;
var diff;
title 'SO SANH T TEST';
run;
SO SANH T TEST
66
Mean Std Error t Value Pr > |t|
0.7700000 0.2431506 3.17 0.0114
Gii thch:
Gi tr Pr > |t| = 0,0114 cho thy ging ci du B c s dng cht iu ho sinh trng Z c
khc bit nng sut vi ging A khng x l mc p < 0,05.
iu tra sau phun thuc nh hng sinh trng cy vi hai yu t l: (1) phun thuc v khng
phun, (2) cy tt v cy bnh. S lng cy c m trong tng s 1000 cy. Gi thit H0 l
chp nhn phun thuc v cy bnh khng nh hng nhau.
data Dieutra;
input Xitthuoc $ Struong $ Soluong @@;
datalines;
phun benh 10
phun tot 190
khong benh 96
khong tot 704
;
proc freq data=Dieutra order=data;
weight Soluong;
tables Xitthuoc*Struong / chisq expected cellchi2 norow nocol;
output out=ChiSqData pchi lrchi n nmiss;
title 'Chi-Square Tests Xitthuoc';
run;
Xitthuoc Struong
Frequency
Expected
Cell Chi-Square
Percent benh tot Total
phun 10 190 200
21.2 178.8
5.917 0.7016
1.00 19.00 20.00
67
khong 96 704 800
84.8 715.2
1.4792 0.1754
9.60 70.40 80.00
Total 106 894 1000
10.60 89.40 100.00
Gii thch:
Kt qu cho thy gi tr ca Chi-Square l 8,273 vi p = 0,004 < 0,05 c ngha l bc b gi
thit trn, xt thuc hn ch cy bnh.
Xc nh ma trn tng quan hai chiu cc bin s ng nht p dng i vi nng sut cy l
tm yu t no nh hng ln nht n nng sut cy, t xut bin php ci thin nng
sut hp l. S dng gi tr h s tng quan r v xc sut p. Nu r > 0,7 l tng quan cht,
nu p < 0,05 th kt lun c khc bit gia hai bin s. Nu p > 0,05 th hai bin s khng khc
nhau c ngha.
DATA;
INPUT NSUATCAY HATTRON NHANQUA R1 TL100QUA;
CARDS;
1.83 22.8 15.6 40.8 103.7
1.82 18.0 16.2 41.3 112.6
1.82 21.1 15.7 42.4 106.6
1.83 20.9 15.5 41.2 105.9
1.84 14.9 16.6 43.7 112.5
1.86 12.8 16.9 44.9 124.4
1.90 12.8 17.1 42.4 118.6
68
1.93 11.9 17 69.6 134.2
1.85 12.4 17.2 43.9 118.6
1.96 11.9 17.2 70.7 128.7
2.08 11.5 17.4 80.4 142.3
2.01 12.5 17.0 70.4 134.6
;
PROC CORR OUTP=P;
RUN;
PROC PRINT DATA=P;
RUN;
The SAS System
Simple Statistics
Trnh by tng quan ca nng sut vi cc ch tiu nh sau (phng theo trnh by ca Filippi,
1997):
69
Bng 4.1. Tng quan ca nng sut cy (kg/cy) v cc ch tiu theo di
DATA A;
INPUT TLKHO DTLA;
CARDS;
0.29 144
0.43 180
0.21 60
0.53 226
0.27 105
0.33 111
0.47 217
0.40 221
0.48 218
0.30 137
0.37 153
0.30 105
;
PROC REG DATA=A;
MODEL DTLA = TLKHO;
RUN;
PLOT R.*P.;
RUN;
Analysis of Variance
Sum of Mean
Source DF Squares Square F Value Pr > F
Parameter Estimates
Parameter Standard
Variable DF Estimate Error t Value Pr > |t|
Gii thch: phng trnh hi qui c ngha mc p < 0,01, gi tr X ca phng trnh c
xc sut p < 0,01 nn chp nhn l rt c ngha, phng trnh c ghi nh sau:
Din tch l = 528,54 Trng lng kh 36,50.
DT L A = - 36. 5 +5 2 8 . 5 4 T L K H O
50 N
12
Rs q
40 0. 8596
Adj Rs q
0. 8455
30 R MS E
21. 921
20
10
- 10
- 20
- 30
Pr edi ct ed Va l ue
Hnh 4.1. Phng trnh tng quan v sai s ca din tch l v trng lng kh c.
Model: MODEL1
Analysis of Variance
Sum of Mean
Source DF Squares Square F Value Pr > F
Parameter Estimates
Parameter Standard
Variable DF Estimate Error t Value Pr > |t|
72
data HOIQUI;
input NSUATCAY R1;
cards;
1.83 40.8
1.82 41.3
1.82 42.4
1.83 41.2
1.84 43.7
1.86 44.9
1.9 42.4
1.93 69.6
1.85 43.9
1.96 70.7
2.08 80.4
2.01 70.4
;
proc reg data=HOIQUI;
model NSUATCAY=R1;
run;
PLOT R.*P.;
RUN;
Analysis of Variance
Sum of Mean
Source DF Squares Square F Value Pr > F
Parameter Estimates
Parameter Standard
Variable DF Estimate Error t Value Pr > |t|
Gii thch:
Phng trnh hi qui nng sut v cp ht R1 c vit l:
Nng sut cy = 0,0052 R1 + 1,6194 vi R2 = 0,8721
73
NS UA T C A Y = 1. 6194 +0 . 0 0 5 2 R 1
0. 06 N
12
Rs q
0. 8721
0. 04 Adj Rs q
0. 8594
R MS E
0. 0318
0. 02
0. 00
- 0. 02
- 0. 04
- 0. 06
1. 825 1. 850 1. 875 1. 900 1. 925 1. 950 1. 975 2. 000 2. 025 2. 050
Pr edi c t ed Val ue
Hnh 4.2. Phng trnh tng quan v sai s ca nng sut v cp ht R1 c ph.
4.7. Hi qui a bin bc hai
Th nghim v lng phn m N (lbs/acre) n nng sut c (tn/ha) biu th bng ng biu
din ca phng trnh bc hai y = ax2 + bx + c (NRCS, 2007). Phng trnh hi qui c xc
nh nh sau:
data HOIQUI;
input N NSUATCO;
cards;
0 2.30545
120 3.5875
240 4.862
360 4.899
480 5.179
0 2.8665
120 3.544
240 4.042
360 5.479
480 5.3125
0 2.3125
120 3.207
240 4.5475
360 4.6585
480 4.5945
;
proc rsreg data=HOIQUI;
model NSUATCO=N/lackfit;
run;
74
The RSREG Procedure
N 240.000000 240.000000
Type I Sum
Regression DF of Squares R-Square F Value Pr > F
Sum of
Residual DF Squares Mean Square F Value Pr > F
Parameter
Estimate
Standard from Coded
Parameter DF Estimate Error t Value Pr > |t| Data
Sum of
Factor DF Squares Mean Square F Value Pr > F
N 2 14.414607 7.207303 61.51 <.0001
06:19 Wednesday, June 16, 1993 7
The RSREG Procedure
Canonical Analysis of Response Surface Based on Coded Data
Critical Value
Factor Coded Uncoded
N 0.975941 474.225722
Eigenvectors
Eigenvalues N
-0.679724 1.000000
Gii thch:
- Gi tr xc sut ca N l p < 0,0001 v N*N l p = 0,0074, do hai gi tr ny rt c ngha
trong phng trnh hi qui bc hai.
75
- Phng trnh c vit l: Nng sut c (tn/ha) = - 0,0000118N 2 + 0,0112N + 2,4265 vi h
s tng quan a bin l R2 = 0,9111.
data d;
input Thgian Nhietdo MBT;
label Thgian = "Thoi gian phan ung(gio)"
Nhietdo = "Nhiet do (do C)"
MBT = "Hieu suat (%)Mercaptobenzothiazole";
datalines;
4.0 250 83.8
20.0 250 81.7
12.0 250 82.4
12.0 250 82.9
12.0 220 84.7
12.0 280 57.9
12.0 250 81.2
6.3 229 81.3
6.3 271 83.1
17.7 229 85.3
17.7 271 72.7
4.0 250 82.0
;
proc sort;
by Thgian Nhietdo;
run;
proc rsreg;
model MBT=Thgian Nhietdo / lackfit;
ridge max;
run;
76
proc rsreg data=c out=e noprint;
model MBT=Thgian Nhietdo / predict;
id flag;
run;
data f;
set e;
if flag=1;
data annote;
length function color style $8 text $8;
retain hsys ysys xsys '2' size 1 function 'label'
color 'black' style 'swissl' position '5';
x=255; y=10 ; text='80.3'; output;
x=245; y=11 ; text='82.9'; output;
x=227; y= 7 ; text='80.3'; output;
x=235; y= 8 ; text='82.9'; output;
x=235; y=14.5; text='85.5'; output;
x=230; y=18 ; text='88.1'; output;
x=250; y= 3 ; text='85.5'; output;
run;
axis1 label=(angle=90) minor=none;
axis2 order=(220 to 280 by 20) minor=none;
Type I Sum
Regression DF of Squares R-Square F Value Pr > F
Sum of
Residual DF Squares Mean Square F Value Pr > F
Parameter
Estimate
Standard from Coded
77
Parameter DF Estimate Error t Value Pr > |t| Data
Sum of
Factor DF Squares Mean Square F Value Pr > F Label
Critical Value
Factor Coded Uncoded Label
Eigenvectors
Eigenvalues Thgian Nhietdo
Estimated Ridge of Maximum Response for Variable MBT: Hieu suat (%%)Mercaptobenzothiazole
78
1.0 87.732874 3.648568 18.450682 232.256238
20
15
10
Nh i e t do ( do C)
Hnh 4.3. Hiu sut % Mercaptobenzothiazole (MBT) do nh hng ca thi gian phn ng v nhit
theo mt phng ng mc.
data VIKHUAN;
input nhiet nongdo nsuat @@;
datalines;
60 0 6.8389 64 0 7.3874 68 0 7.6236 72 0 7.5902 76 0 7.3299
60 0.002 7.1584 64 0.002 7.7366 68 0.002 7.9968 72 0.002 7.9817 76 0.002 7.7339
60 0.004 7.4337 64 0.004 8.0436 68 0.004 8.3297 72 0.004 8.3348 76 0.004 8.1016
60 0.006 7.6658 64 0.006 8.3092 68 0.006 8.6232 72 0.006 8.6504 76 0.006 8.4337
60 0.008 7.8556 64 0.008 8.5345 68 0.008 8.8783 72 0.008 8.9296 76 0.008 8.7313
60 0.01 8.004 64 0.01 8.7204 68 0.01 9.0959 72 0.01 9.1733 76 0.01 8.9953
60 0.012 8.1121 64 0.012 8.8678 68 0.012 9.277 72 0.012 9.3824 76 0.012 9.2267
60 0.014 8.1807 64 0.014 8.9778 68 0.014 9.4226 72 0.014 9.5579 76 0.014 9.4265
60 0.016 8.2109 64 0.016 9.0512 68 0.016 9.5336 72 0.016 9.7008 76 0.016 9.5955
60 0.018 8.2035 64 0.018 9.089 68 0.018 9.6109 72 0.018 9.8119 76 0.018 9.7347
60 0.02 8.1595 64 0.02 9.0922 68 0.02 9.6555 72 0.02 9.8923 76 0.02 9.8451
60 0.022 8.08 64 0.022 9.0617 68 0.022 9.6684 72 0.022 9.9428 76 0.022 9.9277
60 0.024 7.9657 64 0.024 8.9985 68 0.024 9.6505 72 0.024 9.9646 76 0.024 9.9834
60 0.026 7.8178 64 0.026 8.9035 68 0.026 9.6028 72 0.026 9.9584 76 0.026 10.0131
60 0.028 7.6371 64 0.028 8.7777 68 0.028 9.5262 72 0.028 9.9253 76 0.028 10.0178
60 0.03 7.4245 64 0.03 8.622 68 0.03 9.4217 72 0.03 9.8662 76 0.03 9.9984
60 0.032 7.1812 64 0.032 8.4375 68 0.032 9.2902 72 0.032 9.7821 76 0.032 9.956
60 0.034 6.9079 64 0.034 8.2249 68 0.034 9.1327 72 0.034 9.6739 76 0.034 9.8914
60 0.036 6.6057 64 0.036 7.9854 68 0.036 8.9501 72 0.036 9.5426 76 0.036 9.8057
79
60 0.038 6.2755 64 0.038 7.7198 68 0.038 8.7434 72 0.038 9.3891 76 0.038 9.6997
60 0.04 5.9183 64 0.04 7.4291 68 0.04 8.5135 72 0.04 9.2144 76 0.04 9.5744
60 0.042 5.5349 64 0.042 7.1142 68 0.042 8.2615 72 0.042 9.0194 76 0.042 9.4308
60 0.044 5.1265 64 0.044 6.7762 68 0.044 7.9882 72 0.044 8.8051 76 0.044 9.2699
60 0.046 4.6939 64 0.046 6.4159 68 0.046 7.6946 72 0.046 8.5725 76 0.046 9.0925
60 0.048 4.238 64 0.048 6.0344 68 0.048 7.3816 72 0.048 8.3225 76 0.048 8.8997
60 0.05 3.7599 64 0.05 5.6325 68 0.05 7.0503 72 0.05 8.056 76 0.05 8.6923
60 0.052 3.2604 64 0.052 5.2112 68 0.052 6.7015 72 0.052 7.774 76 0.052 8.4714
60 0.054 2.7406 64 0.054 4.7716 68 0.054 6.3362 72 0.054 7.4774 76 0.054 8.2379
60 0.056 2.2014 64 0.056 4.3144 68 0.056 5.9554 72 0.056 7.1673 76 0.056 7.9927
60 0.058 1.6438 64 0.058 3.8407 68 0.058 5.5601 72 0.058 6.8445 76 0.058 7.7369
60 0.06 1.0686 64 0.06 3.3515 68 0.06 5.1511 72 0.06 6.5101 76 0.06 7.4713
60 0.062 0.4769 64 0.062 2.8476 68 0.062 4.7294 72 0.062 6.1649 76 0.062 7.1969
60 0.064 0 64 0.064 2.3302 68 0.064 4.2961 72 0.064 5.81 76 0.064 6.9146
60 0.066 0 64 0.066 1.7999 68 0.066 3.8519 72 0.066 5.4462 76 0.066 6.6255
60 0.068 0 64 0.068 1.258 68 0.068 3.398 72 0.068 5.0745 76 0.068 6.3305
60 0.07 0 64 0.07 0.7053 68 0.07 2.9352 72 0.07 4.696 76 0.07 6.0305
60 0.072 0 64 0.072 0.1427 68 0.072 2.4645 72 0.072 4.3115 76 0.072 5.7264
60 0.074 0 64 0.074 0 68 0.074 1.9868 72 0.074 3.9219 76 0.074 5.4193
60 0.076 0 64 0.076 0 68 0.076 1.5032 72 0.076 3.5283 76 0.076 5.1101
60 0.078 0 64 0.078 0 68 0.078 1.0145 72 0.078 3.1316 76 0.078 4.7997
60 0.08 0 64 0.08 0 68 0.08 0.5217 72 0.08 2.7328 76 0.08 4.4891
62 0 7.1549 66 0 7.5419 70 0 7.6379 74 0 7.4857 78 0 7.128
62 0.002 7.49 66 0.002 7.9038 70 0.002 8.021 74 0.002 7.8842 78 0.002 7.5362
62 0.004 7.7818 66 0.004 8.2244 70 0.004 8.3647 74 0.004 8.2453 78 0.004 7.909
62 0.006 8.0314 66 0.006 8.5047 70 0.006 8.67 74 0.006 8.5699 78 0.006 8.2472
62 0.008 8.2396 66 0.008 8.7456 70 0.008 8.9378 74 0.008 8.859 78 0.008 8.5519
62 0.01 8.4075 66 0.01 8.9481 70 0.01 9.1692 74 0.01 9.1136 78 0.01 8.824
62 0.012 8.536 66 0.012 9.1131 70 0.012 9.365 74 0.012 9.3345 78 0.012 9.0644
62 0.014 8.626 66 0.014 9.2416 70 0.014 9.5263 74 0.014 9.5229 78 0.014 9.2741
62 0.016 8.6784 66 0.016 9.3345 70 0.016 9.6539 74 0.016 9.6795 78 0.016 9.454
62 0.018 8.6944 66 0.018 9.3927 70 0.018 9.7488 74 0.018 9.8054 78 0.018 9.6052
62 0.02 8.6747 66 0.02 9.4174 70 0.02 9.8121 74 0.02 9.9015 78 0.02 9.7285
62 0.022 8.6204 66 0.022 9.4093 70 0.022 9.8445 74 0.022 9.9688 78 0.022 9.8249
62 0.024 8.5324 66 0.024 9.3694 70 0.024 9.8471 74 0.024 10.0082 78 0.024 9.8954
62 0.026 8.4116 66 0.026 9.2988 70 0.026 9.8209 74 0.026 10.0207 78 0.026 9.9409
62 0.028 8.2591 66 0.028 9.1983 70 0.028 9.7668 74 0.028 10.0072 78 0.028 9.9624
62 0.03 8.0757 66 0.03 9.0689 70 0.03 9.6857 74 0.03 9.9687 78 0.03 9.9608
62 0.032 7.8624 66 0.032 8.9116 70 0.032 9.5786 74 0.032 9.9062 78 0.032 9.937
62 0.034 7.6202 66 0.034 8.7273 70 0.034 9.4464 74 0.034 9.8205 78 0.034 9.8921
62 0.036 7.3501 66 0.036 8.5169 70 0.036 9.2902 74 0.036 9.7127 78 0.036 9.827
62 0.038 7.0529 66 0.038 8.2815 70 0.038 9.1108 74 0.038 9.5836 78 0.038 9.7427
62 0.04 6.7296 66 0.04 8.0219 70 0.04 8.9092 74 0.04 9.4344 78 0.04 9.64
62 0.042 6.3813 66 0.042 7.7392 70 0.042 8.6864 74 0.042 9.2658 78 0.042 9.52
62 0.044 6.0087 66 0.044 7.4342 70 0.044 8.4434 74 0.044 9.0789 78 0.044 9.3835
62 0.046 5.613 66 0.046 7.108 70 0.046 8.1809 74 0.046 8.8746 78 0.046 9.2316
62 0.048 5.195 66 0.048 6.7615 70 0.048 7.9002 74 0.048 8.6538 78 0.048 9.0653
62 0.05 4.7557 66 0.05 6.3956 70 0.05 7.602 74 0.05 8.4176 78 0.05 8.8853
62 0.052 4.2961 66 0.052 6.0113 70 0.052 7.2873 74 0.052 8.1669 78 0.052 8.6928
62 0.054 3.817 66 0.054 5.6095 70 0.054 6.9571 74 0.054 7.9026 78 0.054 8.4887
62 0.056 3.3196 66 0.056 5.1912 70 0.056 6.6123 74 0.056 7.6256 78 0.056 8.2739
62 0.058 2.8046 66 0.058 4.7574 70 0.058 6.254 74 0.058 7.337 78 0.058 8.0493
62 0.06 2.2731 66 0.06 4.309 70 0.06 5.883 74 0.06 7.0377 78 0.06 7.816
62 0.062 1.7261 66 0.062 3.847 70 0.062 5.5003 74 0.062 6.7287 78 0.062 7.5749
80
62 0.064 1.1644 66 0.064 3.3723 70 0.064 5.1068 74 0.064 6.4108 78 0.064 7.3269
62 0.066 0.589 66 0.066 2.8858 70 0.066 4.7036 74 0.066 6.085 78 0.066 7.0729
62 0.068 0.0009 66 0.068 2.3886 70 0.068 4.2915 74 0.068 5.7524 78 0.068 6.8141
62 0.07 0 66 0.07 1.8815 70 0.07 3.8715 74 0.07 5.4138 78 0.07 6.5512
62 0.072 0 66 0.072 1.3656 70 0.072 3.4446 74 0.072 5.0703 78 0.072 6.2852
62 0.074 0 66 0.074 0.8417 70 0.074 3.0117 74 0.074 4.7227 78 0.074 6.0172
62 0.076 0 66 0.076 0.3109 70 0.076 2.5738 74 0.076 4.372 78 0.076 5.748
62 0.078 0 66 0.078 0 70 0.078 2.1319 74 0.078 4.0191 78 0.078 5.4787
62 0.08 0 66 0.08 0 70 0.08 1.6868 74 0.08 3.6651 78 0.08 5.2101
80 0 6.8855 84 0 6.2997 88 0 5.6152 92 0 4.8749 100 0 3.3975
80 0.002 7.2964 84 0.002 6.7118 88 0.002 6.0229 92 0.002 5.2723 100 0.002 3.7574
80 0.004 7.6729 84 0.004 7.0914 88 0.004 6.3999 92 0.004 5.6411 100 0.004 4.0926
80 0.006 8.0158 84 0.006 7.4394 88 0.006 6.7472 92 0.006 5.9821 100 0.006 4.4038
80 0.008 8.3261 84 0.008 7.7567 88 0.008 7.0659 92 0.008 6.2963 100 0.008 4.6922
80 0.01 8.6048 84 0.01 8.0443 88 0.01 7.3567 92 0.01 6.5847 100 0.01 4.9586
80 0.012 8.8528 84 0.012 8.3032 88 0.012 7.6208 92 0.012 6.8483 100 0.012 5.204
80 0.014 9.071 84 0.014 8.5343 88 0.014 7.859 92 0.014 7.088 100 0.014 5.4294
80 0.016 9.2605 84 0.016 8.7385 88 0.016 8.0723 92 0.016 7.3046 100 0.016 5.6358
80 0.018 9.4221 84 0.018 8.9169 88 0.018 8.2617 92 0.018 7.4993 100 0.018 5.824
80 0.02 9.5569 84 0.02 9.0703 88 0.02 8.4281 92 0.02 7.6729 100 0.02 5.995
80 0.022 9.6657 84 0.022 9.1997 88 0.022 8.5724 92 0.022 7.8264 100 0.022 6.1498
80 0.024 9.7496 84 0.024 9.3061 88 0.024 8.6956 92 0.024 7.9608 100 0.024 6.2893
80 0.026 9.8095 84 0.026 9.3905 88 0.026 8.7987 92 0.026 8.077 100 0.026 6.4145
80 0.028 9.8463 84 0.028 9.4537 88 0.028 8.8827 92 0.028 8.1759 100 0.028 6.5264
80 0.03 9.861 84 0.03 9.4968 88 0.03 8.9484 92 0.03 8.2586 100 0.03 6.6258
80 0.032 9.8546 84 0.032 9.5206 88 0.032 8.9968 92 0.032 8.3259 100 0.032 6.7138
80 0.034 9.8279 84 0.034 9.5262 88 0.034 9.0289 92 0.034 8.3788 100 0.034 6.7914
80 0.036 9.7821 84 0.036 9.5145 88 0.036 9.0457 92 0.036 8.4184 100 0.036 6.8593
80 0.038 9.7179 84 0.038 9.4864 88 0.038 9.048 92 0.038 8.4454 100 0.038 6.9187
80 0.04 9.6364 84 0.04 9.4429 88 0.04 9.0369 92 0.04 8.4609 100 0.04 6.9704
80 0.042 9.5384 84 0.042 9.385 88 0.042 9.0132 92 0.042 8.4659 100 0.042 7.0154
80 0.044 9.4251 84 0.044 9.3136 88 0.044 8.978 92 0.044 8.4612 100 0.044 7.0548
80 0.046 9.2973 84 0.046 9.2296 88 0.046 8.9323 92 0.046 8.4479 100 0.046 7.0893
80 0.048 9.156 84 0.048 9.1341 88 0.048 8.8768 92 0.048 8.4269 100 0.048 7.12
80 0.05 9.0021 84 0.05 9.028 88 0.05 8.8127 92 0.05 8.3991 100 0.05 7.1478
80 0.052 8.8365 84 0.052 8.9121 88 0.052 8.7409 92 0.052 8.3656 100 0.052 7.1737
80 0.054 8.6603 84 0.054 8.7875 88 0.054 8.6622 92 0.054 8.3272 100 0.054 7.1987
80 0.056 8.4744 84 0.056 8.6552 88 0.056 8.5778 92 0.056 8.2849 100 0.056 7.2236
80 0.058 8.2798 84 0.058 8.5161 88 0.058 8.4884 92 0.058 8.2396 100 0.058 7.2495
80 0.06 8.0773 84 0.06 8.3711 88 0.06 8.3952 92 0.06 8.1924 100 0.06 7.2773
80 0.062 7.868 84 0.062 8.2211 88 0.062 8.2989 92 0.062 8.1442 100 0.062 7.3079
80 0.064 7.6528 84 0.064 8.0672 88 0.064 8.2007 92 0.064 8.0958 100 0.064 7.3423
80 0.066 7.4327 84 0.066 7.9104 88 0.066 8.1014 92 0.066 8.0484 100 0.066 7.3815
80 0.068 7.2085 84 0.068 7.7514 88 0.068 8.0019 92 0.068 8.0028 100 0.068 7.4264
80 0.07 6.9814 84 0.07 7.5914 88 0.07 7.9033 92 0.07 7.9599 100 0.07 7.478
80 0.072 6.7521 84 0.072 7.4312 88 0.072 7.8066 92 0.072 7.9208 100 0.072 7.5371
80 0.074 6.5217 84 0.074 7.2719 88 0.074 7.7125 92 0.074 7.8864 100 0.074 7.6049
80 0.076 6.2912 84 0.076 7.1143 88 0.076 7.6222 92 0.076 7.8577 100 0.076 7.6822
80 0.078 6.0614 84 0.078 6.9594 88 0.078 7.5365 92 0.078 7.8355 100 0.078 7.7699
80 0.08 5.8333 84 0.08 6.8082 88 0.08 7.4565 92 0.08 7.8209 100 0.08 7.8691
82 0 6.6076 86 0 5.9671 90 0 5.2494 94 0 4.4971 98 0 3.7531
82 0.002 7.0198 86 0.002 6.3777 90 0.002 5.6526 94 0.002 4.8873 98 0.002 4.1245
82 0.004 7.3986 86 0.004 6.7567 90 0.004 6.0262 94 0.004 5.2498 98 0.004 4.4702
82 0.006 7.7447 86 0.006 7.1051 90 0.006 6.3711 94 0.006 5.5855 98 0.006 4.791
81
82 0.008 8.0593 86 0.008 7.4238 90 0.008 6.6883 94 0.008 5.8954 98 0.008 5.088
82 0.01 8.3431 86 0.01 7.7137 90 0.01 6.9786 94 0.01 6.1805 98 0.01 5.3621
82 0.012 8.5973 86 0.012 7.9759 90 0.012 7.2431 94 0.012 6.4416 98 0.012 5.6142
82 0.014 8.8226 86 0.014 8.2113 90 0.014 7.4828 94 0.014 6.6799 98 0.014 5.8453
82 0.016 9.0202 86 0.016 8.4208 90 0.016 7.6985 94 0.016 6.8961 98 0.016 6.0563
82 0.018 9.1909 86 0.018 8.6053 90 0.018 7.8912 94 0.018 7.0913 98 0.018 6.2483
82 0.02 9.3357 86 0.02 8.766 90 0.02 8.0619 94 0.02 7.2664 98 0.02 6.4221
82 0.022 9.4556 86 0.022 8.9035 90 0.022 8.2116 94 0.022 7.4224 98 0.022 6.5787
82 0.024 9.5514 86 0.024 9.0191 90 0.024 8.3411 94 0.024 7.5602 98 0.024 6.7191
82 0.026 9.6243 86 0.026 9.1135 90 0.026 8.4514 94 0.026 7.6807 98 0.026 6.8442
82 0.028 9.675 86 0.028 9.1878 90 0.028 8.5436 94 0.028 7.785 98 0.028 6.9549
82 0.03 9.7046 86 0.03 9.2429 90 0.03 8.6185 94 0.03 7.874 98 0.03 7.0523
82 0.032 9.714 86 0.032 9.2797 90 0.032 8.6771 94 0.032 7.9487 98 0.032 7.1373
82 0.034 9.7042 86 0.034 9.2993 90 0.034 8.7203 94 0.034 8.0099 98 0.034 7.2108
82 0.036 9.6761 86 0.036 9.3025 90 0.036 8.7491 94 0.036 8.0586 98 0.036 7.2738
82 0.038 9.6307 86 0.038 9.2904 90 0.038 8.7645 94 0.038 8.0959 98 0.038 7.3272
82 0.04 9.5689 86 0.04 9.2638 90 0.04 8.7675 94 0.04 8.1226 98 0.04 7.372
82 0.042 9.4917 86 0.042 9.2237 90 0.042 8.7588 94 0.042 8.1397 98 0.042 7.4092
82 0.044 9.4 86 0.044 9.1712 90 0.044 8.7396 94 0.044 8.1482 98 0.044 7.4396
82 0.046 9.2949 86 0.046 9.107 90 0.046 8.7108 94 0.046 8.149 98 0.046 7.4643
82 0.048 9.1771 86 0.048 9.0322 90 0.048 8.6733 94 0.048 8.143 98 0.048 7.4842
82 0.05 9.0478 86 0.05 8.9478 90 0.05 8.6281 94 0.05 8.1313 98 0.05 7.5003
82 0.052 8.9078 86 0.052 8.8547 90 0.052 8.5761 94 0.052 8.1148 98 0.052 7.5135
82 0.054 8.7582 86 0.054 8.7538 90 0.054 8.5183 94 0.054 8.0943 98 0.054 7.5247
82 0.056 8.5998 86 0.056 8.6461 90 0.056 8.4556 94 0.056 8.071 98 0.056 7.535
82 0.058 8.4336 86 0.058 8.5326 90 0.058 8.389 94 0.058 8.0457 98 0.058 7.5452
82 0.06 8.2606 86 0.06 8.4141 90 0.06 8.3195 94 0.06 8.0193 98 0.06 7.5564
82 0.062 8.0817 86 0.062 8.2918 90 0.062 8.2479 94 0.062 7.9929 98 0.062 7.5694
82 0.064 7.8978 86 0.064 8.1664 90 0.064 8.1754 94 0.064 7.9674 98 0.064 7.5853
82 0.066 7.71 86 0.066 8.039 90 0.066 8.1027 94 0.066 7.9438 98 0.066 7.605
82 0.068 7.5192 86 0.068 7.9106 90 0.068 8.0309 94 0.068 7.9229 98 0.068 7.6294
82 0.07 7.3263 86 0.07 7.782 90 0.07 7.9609 94 0.07 7.9058 98 0.07 7.6595
82 0.072 7.1323 86 0.072 7.6542 90 0.072 7.8937 94 0.072 7.8934 98 0.072 7.6962
82 0.074 6.9382 86 0.074 7.5282 90 0.074 7.8301 94 0.074 7.8867 98 0.074 7.7406
82 0.076 6.7448 86 0.076 7.405 90 0.076 7.7713 94 0.076 7.8866 98 0.076 7.7935
82 0.078 6.5532 86 0.078 7.2854 90 0.078 7.7181 94 0.078 7.894 98 0.078 7.8559
82 0.08 6.3643 86 0.08 7.1705 90 0.08 7.6715 94 0.08 7.91 98 0.08 7.9288
;
%let nlevels=8;
%let colors='black vibg cyan green lime gold orange red';
proc means data= VIKHUAN noprint min max;
var nhiet nongdo nsuat;
output out=range
min=nhietmin nongdomin nsuatmin
max=nhietmax nongdomax nsuatmax;
run;
data _null_;
set range;
call symput('nhietmin', nhietmin);
call symput('nhietmax', nhietmax);
call symput('nongdomin', nongdomin);
call symput('nongdomax', nongdomax);
call symput('nsuatmin', nsuatmin);
call symput('nsuatmax', nsuatmax);
call symput('floor', int(nsuatmin-4));
call symput('ceil', int(nsuatmax+2));
82
call symput('step', (nsuatmax- nsuatmin)/&nlevels);
run;
proc sort data= VIKHUAN;
by nhiet nongdo;
run;
data plane1 surf1;
length function color $ 8;
retain xsys ysys zsys '2';
drop nongdo nhiet nsuat ncol;
set VIKHUAN;
by nhiet;
x=nhiet; y=nongdo; z=&floor;
if first.nhiet then function='move';
else
do;
function='draw';
ncol=min(&nlevels,int(1+(nsuat-&nsuatmin)/&step));
color=scan(&colors,ncol);
end;
output plane1;
z=nsuat; output surf1;
run;
83
data plotdata;
nhiet=&nhietmin; nongdo=&nongdomin; nsuat=&floor; output;
nhiet=&nhietmax; nongdo=&nongdomax; output;
run;
proc g3d data=plotdata;
scatter nongdo*nhiet=nsuat/rotate=40 xticknum=5 yticknum=5 zticknum=5
shape='point' zmin=&floor zmax=&ceil annotate=annoall;
label nongdo='Chat xuc tac(g)'
nhiet ='Nhiet do (do C)'
nsuat ='Nang suat sinh khoi(g)';
run;
quit;
Na n g s uat si nh khoi ( g)
12
- 4
0. 08
100
0. 06
90
0. 04 80
Chat xuc t ac( g) 0. 02 70 Nh i e t do ( do C)
0. 00 60
Hnh 4.4. Tng quan ba chiu v mt phng nng sut sinh khi ca vi khun vi nng cht
xc tc v nhit .
Ting Anh
Barnard, J., 1994. Computer Analysis of Standard Experimental Designs (with GENSTAT,
MINITAB, S, and SAS). New York State Agricultural Experiment Station, 115 pp.
84
Catala, M., 1993. Red Rice (Oryza sativa L.) Control In Rice Fields With The Puddling
Technique. Cahiers Options Mditerranennes, vol. 15, no. 4, 143-146.
Clewer, A. G. and D. H. Scarisbrick, 2001. Practical Statistics and Experimental Design for
Plant and Crop Science. John Wiley & Sons, Ltd, 331 pp.
Filippi, M. C. and A. S. Prabhu, 1997. Integrated Effect of Host Plant Resistance and
Fungicidal Seed Treatment on Rice Blast Control in Brazil. Plant Disease, April 1997, 351.
Gomez, K. A. and A. A. Gomez , 1984. Statistical Procedures for Agricultural Research, 2nd
ed. Wiley, New York, 590-601.
Hasanuzzaman, M., 2008. Data analysis with MSTAT-C. AGRO 516 Lecture Sheet# 09. 4 pp.
Kuehl, R. O., 2000. Design of Experiments: Statistical Principles of Research Design and
Analysis. 2nd ed. 666 pp.
MSTAT Development Team, 1993. MSTATC, Computer Program for the Design, Management
and Analysis of Agromomic Research Experiment. Michigan State University, 152 pp.
NRCS (Natural Resource Conservation Service, USDA), 2007. Statistix 8 User Guide for the
Plant Materials Program, version 2.0, 80 pp.
Petersen, R.G., 1994. Agricultural Field Experiment. Marcel Dekker, Inc. USA, 409 pp.
Qu, L., X. Wang, Y. Chen, and R. Scalzo, 2005. Commercial Seed Lots Exhibit Reduced Seed
Dormancy in Comparison to Wild Seed Lots of Echinacea purpurea. Hort Science. October;
40(6): 18431845.
SAS. 2004. SAS/STAT Users Guide 9.1, 5123 pp.
SAS Institute, 1999. SAS version 8. Cary, NC, USA.
Schabenberger, O., 2000. SAS Code for Some Advanced Experimental Designs. UCLA
Academic Technological Services.
Statistix 9, 2008. Statistical software.
Taa, A.; Tanner and A. T. P. Bennie, 2002. Effects of Stubble Management, Tillage and
Cropping Sequence on the Severity of Take-all and Eyespot Diseases of Wheat. African Crop
Science Journal, Vol. 10. No. 1, 67-79.
Tree Fruit Research and Extension Center , 2000. A Field Guide to Experimental Designs.
Washington State University.
Westfall, P. H., 2008. A Course in Multiple Comparisons and Multiple Tests. Texas Tech
University.
Ting Vit
Bi Vit Hi, 2001. Phng php nghin cu khoa hc v x l s liu thc nghim. H Nng
Lm TP HCM, 135 tr.
Ng ng Phong, Hunh Th Thy Trang, Nguyn Duy Nng, 2003. Hng dn s dng phn
mm MSTATC trong phng php th nghim nng nghip, 90 tr.
Phm Ch Thnh, 1976. Phng php th nghim ng rung. XN in H Ni, 264 tr.
Trnh Cng Thnh, 2003. ng dng SAS trong phn tch s liu. H Nng Lm TP HCM,
304 tr.
85