Univerzitet u Novom Sadu

Tehniki fakultet Mihajlo

Pupin
Zrenjanin

OBRADA GLODANJEM
-seminarski rad-

Predmet: Mainsko inenjerstvo u praksi

Profesor: Prof. dr Eleonora Student: Aleksandar Perli

Desnica Broj indeksa: MI 23/2016
Asistent: Ivan Palinka Smer: Mainsko inenjerstvo

Zrenjanin, 2017. godina

Sadraj:
1. PROIZVODNE OPERACIJE I ALATI.......................................................................................2
1.1 Osnovna kretanja....................................................................................................................2
 1.2 Proizvodne operacije obrade glodanjem................................................................................4
1.3 Alati u obradi glodanjem........................................................................................................7
2 OTPORI I SNAGA REZANJA....................................................................................................9
2.1 Otpori rezanja.........................................................................................................................9
2.2 Snaga maine........................................................................................................................10
3 REIM OBRADE U OBRADI GLODANJEM.........................................................................10
3.1 Korak po zubu......................................................................................................................11
3.2 Brzina rezanja u obradi glodanjem.......................................................................................11
4 PODEONI APARATI..................................................................................................................12
5 MAINE U OBRADI GLODANJEM.......................................................................................14

3
1. PROIZVODNE OPERACIJE I ALATI

1.1 Osnovna kretanja

Obrada glodanjem je postupak obrade ravnih povrina, ljebova, profilisanih (fazonskih)

kontura, povrina specijalnog i sloenog oblika. Glavno kretanje (slika 1) je obrtno kretanje
alata definisano brzinom rezanja V, m/min. Pomono
kretanje je pravolinijsko kretanje predmeta obrade i/ili alata i odreeno je brzinom pomo nog
kretanja (Vp = nS, mm/min - aksijalnim pomeranjem u jedinici vremena), a moe biti definisano
korakom po zubu (S1, mm/z - aksijalnim pomeranjem za jedan zub alata) i korakom (S, mm/o -
aksijalnim pomeranjem za jedan obrt alata).
V, m/min
n, o/min
V, m/min n, o/min

S1

a
Vp , mm/min
a

b) eono glodanje
Vp , mm/min a) obimno glodanje

x
a
x
hm V
h ma
V
a
a

h=0 Vp
h=0 Vp

suprotnosmerno glodanje
istosmerno glodanje

Slika 1. Osnovni postupci obrade glodanjem

Prema rasporedu reznih elemenata alata (slika 1) razlikuju se dva postupka obrade glodanjem:
obimno glodanje i eono glodanje,
pri emu su zubi glodala za obimno glodanje rasporeeni po obimu cilindra, a kod glodala za
eono glodanje na eonoj strani diska.

Prema smeru meusobnih kretanja alata i predmeta obrade razlikuju se dva postupka obrade
glodanjem (slika 1) i to obrada:

2
 istosmernim glodanjem i suprotnosmernim glodanjem.
Kod obrade istosmernim glodanjem smerovi glavnog i pomonog kretanja se poklapaju, dok kod
suprotnosmernog glodanja to nije sluaj. Pored toga kod istosmernog glodanja debljina
strugotine se menja od maksimalne vrednosti do nule, a kod suprotnosmernog od nule do
maksimalne vrednosti hmax.
Osnovni geometrijski parametri obrade glodanjem, pored dubine rezanja (a) i irine glodanja
(B), su: ugao kontakta , ugao zahvata , irina (b) i debljina reznog sloja - strugotine (h),
trenutna, srednja i maksimalna.
Ugao kontakta je centralni ugao koji odgovara luku (FD) dodira alata i predmeta obrade (slika
2), dok ugao zahvata definie trenutni poloaj zuba glodala u zahvatu.
Kod obimnog glodanja irina reznog sloja (strugotine) je jednaka irini glodanja b, dok trenutna
debljina strugotine (slika 2) za proizvoljni ugao zahvata sledi iz trougla ABC:

h = S1 sin , gde je S1, mm/z - korak po zubu.

O

/ C
-a

2
x D
D2

hm
h
D

E
C A S1 B
a

A B
F
H1

Slika 2. Osnovni geometrijski parametri procesa rezanja pri obimnom glodanju

D
a F D S
E b 1r

G F
h
H h E

C C
V
A B V S
p 1r

3
 A S1 B
S1

4
Maksimalna debljina strugotine odgovara uglu kontakta i iznosi: hmax = S1 sin .
dok je trenutna povrina poprenog preseka reznog sloja:

A = h b = S1 b sin , za obimno i

A = h b = S1 a sin , za eono glodanje.

Kod eonog glodanja irina reznog sloja (slika 6.3) sledi iz trougla GHD:
a
b = sin , gde je - napadni ugao zuba eonog glodala.

Dubina rezanja pri obradi ravnih povrina glodanjem iznosi:

a = h1 h ,
gde su h1 i h, mm - dimenzije pre i nakon obrade (slike 6.2 i 6.3), dok su dodaci za obradu (slika
6.3 i tabela P.12 i P.13, Prirunik [79]):
1 - dodatak za grubu obradu glodanjem, 2
- dodatak za finu obradu glodanjem i 3 -
dodatak za bruenje.
H 3

b
1

5
 3 2

1
2
3 H
H

2 1
HH
Slika 4. Dodaci za obradu u obradi glodanjem

6
 izrada ljebova
koturastim
glodalima
a

odsecanje b
obrada ravnih povrina b testerastim glodalima
b valjkastim glodalima
obrada ravnih povrina
eonim glodalima
obrada stepenastih
povrina
a

vretenastim
glodalima
b

Slika 5.
Neke
proizvodne
operacije
obrade
ravnih
povrina
glodanjem

izrad
a
udub
ljenj
a

obra
da
ispu
pen
ja

izrada zaobljenja

obrada
k
o
n

7
 i

n
i
m

g
l
o
d
a
l
o
m

obrada sloenih povrina garniturom

glodala

Slika 6. Neke
proizvodne
operacije
obrade
krivolinijskih
kontura
glodanjem

-
`
l
j
e
b

"
l
a
s
t
i
n
"
r
e
p

p
r
i
z
m
a

Slika 7. Neke
proizvodne
operacije obrade
povrina
specijalnog oblika
glodanjem

8
Izrada i obrada
povrina sloenog
oblika glodanjem
(slika 8) je izrada
zupanika, navoja,
oljebljenih vratila,
gravura alata za
kovanje, livenje u
kokilama, presovanje
itd.

3
izrada
n
a
v
o
j
a
v
r
e
t
e
n
a
s
t
i
m
g
l
o
d
a
l
i
m
a

izrada zupanika odvalnim glodalima

izrada
oljebljenih vratila
odvalnim glodalima

Slika 8. Neke
proizvodne
operacije obrade
povrina
sloenog oblika
glodanjem
Proizvodne operacije
obrade glodanjem se
esto razvrstavaju i

9
prema vrsti i obliku
glodala koje se
koristi pri obradi
(slika 9) na glodanje:
valjkastim
glodalima, eonim
glodalima,
vretenastim
glodalima,
koturastim
glodalima itd.
dD

dD
a

a
b
b
B b
valjkasta glodala D testerasta glodala
eona glodala
dD

dD
a

b
b
b a=D a
koturasta glodala D
vretenasta glodala
dD

dD

dD
a

b
b b
dvostrana ugaona glodala
ispupena polukruna glodala udubljena polukruna glodala

Slika 9.
Proizvodn
e
operacije
obrade
glodanjem
prema
obliku
alata
Sa aspekta
kvaliteta
obrade
razlikuju se
proizvodne
operacije:
grube
obrade
g
l

10
o
d
a
n
j
e
m

f
i
n
e

o
b
r
a
d
e

g
l
o
d
a
n
j
e
m
.

11
1.3 Alati u obradi
glodanjem
Alati u obradi
glodanjem - glodala
pripadaju grupi
viesenih alati
cilindrinog oblika
sa reznim
elementima
rasporeenim po
obimu i/ili eonoj
povrini. Glodala se
razvrstavaju
primenom razliitih
kriterijuma. Prema
konstrukciji glodala
mogu biti:
jednodelna
(integralna
) glodala -
glodala iz
punog
materijala
i
viedelna
glodala i to
sa:
umet
nutim
zubi
ma,
lemlj
enim
ploi
cama
od
tvrdo
g
metal
ai
meha
niki
priv
ren
im
ploi
cama
alatni
h

12
 mater
ijala.
Prema nainu
postavljanja na
mainu (slika 10)
glodala su:
sa
koni
no
m ili
cilin
diri
nom
drk
om i
otvor
om -
nasa
dna
glod
ala,
a prema vrsti i
obliku: valjkasta,
eona, koturasta,
vretenasta,
testerasta, profilna,
vretenasta za T -
ljebove, konina i
sl., garniture glodala
razliitog oblika i
namene (slika 6.11)
itd.

koturasta glodala testerasta glodala

JUS K.D2.043 JUS K.D2.151polukruna polukruna etvrtkruna
ispupena udubljena udubljena
glodala glodala glodala
JUS K.D2.081 JUS K.D2.082 JUS K.D2.084

e
o
n
a

g
l
o

13
 d
a
l
a

J
U
S

K
.
D
2
.
0
2
1

vre
ten
ast
a
glo
dal
a
JU
S
K.
D2.
09
0
valjkasta glodala JUS K.D2.020

vret
ena
sta
glo
dal
a
JU
S
K.
D2.
091

simetrina
jednostrana ugaona
ugaona glodala
glodala JUS K.D2.071 glodalo za vretenasta ugaona glodala
T - ljebove
JUS K.D2.070 JUS K.D2.138 JUS K.D2.145
Slika
10.
Tipov
i
gloda
la
prem
a

14
 oblik
u

15
 garnitura sastavljena od valjkastog, garnitura sastavljena od dva valjkasta
koturastog i koninog glodala i tri koturasta glodala

Slika 11. Garnitura glodala za obradu sloenih povrina

Za obradu ravnih povrina posebno su znaajni alati sa lemljenim ili mehaniki privrenim
ploicama, poznati pod nazivom glodake glave (slika 12).

sa lemljenim sa izmenjivim
ploicama ploicama

Slika 12. Glodake glave

Glodala spadaju u grupu viesenih alata, to znai da imaju vei broj reznih elemenata
(zuba), a time i vei broj reznih ivica. Geometriju alata u obradi glodanjem ine osnovne
dimenzije (prenik - D, irina - B, prenik otvora ili drke - d), broj zuba glodala i geometrija
reznog klina (, i ), slika 13.
o

o o

N N

N

koturasto glodalo valjkasto glodalo

glodala sa glodanim zubima

mogui oblici zuba

 GP


K

glodalo sa lenostruganim zubima
f

LP
f
geometrija reznog klina

Slika 13. Geometrija reznih elemenata glodala za obimno glodanje

Kod eonih glodala
(slika 14) geometrija
reznog klina je
definisana napadnim
() i pomonim
napadnim uglom
(1), uglom vrha
zuba (), uglom
nagiba seiva (),
radijusom vrha zuba
(r) i geometrijom
pomo nog reznog
klina (1, 1 i 1).
Pored geometrije
reznog klina
geometrija ovih alata
je odreena i uglom
uspona spirale
glodala .

r

1

glodaka glava
o

valjkasto-eono glodalo

=0

levohodo
GP

LP

1
1

Slika 14.
Geometri
ja reznih
elemenat
a glodala
za eono
glodanje

2 OTPORI I
SNAGA
REZANJA

2.1 Otpori rezanja

U optem sluaju
rezultujui otpor
rezanja u obradi
glodanjem se moe,
u koordinatnom
sistemu glodala,
razloiti na tri
komponente:
Fo - glavnu
ili obimnu -
tangencijal
nu silu,
koja deluje
u pravcu
brzine
rezanja
tangencijal
no na
glodalo,
Fr -
radijalnu
 ili silu
prodiranja,
koja deluje
u
radijalnom
pravcu i
Fa -
aksijalnu
silu, koja
deluje u
pravcu ose
glodala.
Obimna komponenta
se koristi za
definisanje snage
maine i deformacija
predmeta obrade,
alata i elemenata
maine. Radijalna
komponenta ima
vanu ulogu pri
proraunu elemenata
maine i alata, kao i
identifikovanju
vibracija u procesu
rezanja.
Obimna sila jednog
zuba Fo1:
Fo1 = Ksm A= Ksm b
h, N

je proizvod povrine
poprenog preseka
2
strugotine (A, mm ) i
srednjeg specifinog
otpora rezanja (Ksm,
MPa). Kako se
debljina strugotine
poveava od nule do
svoje maksimalne
vrednosti kod
suprotnosmernog
glodanja to glavni
otpor rezanja raste
od nule do
maksimalne
vrednosti, odnosno
smanjuje se od
maksimalne
vrednosti do nule
kod istosmernog
glodanja to glavni
otpor rezanja opada
od maksimalne
vrednosti do nule.
Za praksu prouavanje i izraunavanje obimne sile jednog zuba nema praktinog znaaja. Zato
se utvruje obimna sila nastala kao rezultat rezanja zuba glodala koji su istovremeno u zahvatu.
To je srednja obimna sila ili krae obimna sila.

2.2 Snaga maine

Snaga maine u obradi glodanjem proizilazi iz izraza za brzinu rezanja i glavni otpor
P = Fo V 4
rezanja: , kW gde je - mehaniki stepen iskorienja snage maine. 6 10

3 REIM OBRADE U OBRADI GLODANJEM

Reim obrade u obradi glodanjem (slika 6.15) je odreen brzinom rezanja:

O
D/2 D
2 -a
A
B
a

L = l + e + l 1 = l + e + a ( D a)
h

D 2
l1 = ( ) ( D a) 2
=
l e l1 2 2
L = a ( D a)
a) obimno glodanje
L = l + e+ l1
A O
D D 2 b 2
b/2
b

/2 l1 = 2 ( 2) ( 2) =
l D
l e 1 B 1 2 2
= 2 (D D b )
L
b) eono glodanje
Slika 15. Osnovni elementi prorauna glavnog vremena obrade
Brzina pomonog kretanja je: Vp = n S = n S1 z, mm/min.
Pomono kretanje se moe definisati i:
S1, mm/z - korakom po zubu
S, mm/o - korakom po obrtu:
S = S1 z , mm/o
Glavno vreme obrade: tg = i L , min,
nS
gde su, pored poznatih veliina: i = / a - broj prolaza; , mm - dodatak za obradu; L = l + e +
l1, mm - hod alata (slika 15); l, mm - duina obrade; e = 2 - 5, mm - prilaz alata i l 1, mm - izlaz
alata (slika 15).
3.1 Korak po zubu

Preporuena vrednost koraka po zubu se usvaja u zavisnosti od vrste glodanja, materijala

predmeta obrade i alata, zahtevanog kvaliteta obrade itd., na bazi preporuka,
prvenstveno proizvoaa alata, ili preporuke definisanih u specijalizovanim prirunicima,
fabrikim normativima i drugoj literaturi.
Korak po zubu se najee proverava obzirom na:
dozvoljeni ugib vratila glodalice ili alata i
kvalitet obraene povrine,
Provera koraka po zubu pri obradi valjkastim i koturastim glodalima (slika 16.a) vri se na
osnovu maksimalno dozvoljene vrednosti ugiba vratila glodalice na kome se
3
1 F l
f max

glodalo nalazi: max =

110 E I ,
4 4
gde su: l, mm - raspon leita vratila glodalice; I 0,05 d , mm - moment inercije poprenog
preseka vratila glodalice; d, mm - prenik vratila glodalice; E, MPa - modul elastinosti
materijala vratila glodalice; fmax = 0,05 - 0,2 mm (do 0,2 mm za grubu i do 0,05 za finu obradu)
ili fmax = T/6 - maksimalno dozvoljena vrednost ugiba vratila glodalice i T, mm - irina
tolerantnog polja relevantne dimenzije.
l
l/2
fmax

F
l
max
b) eono glodanje
d
b

F
max f
a

max

b a) Obimno glodanje

Slika 16. Ugib vratila glodalice i glodala usled dejstva otpora rezanja
Pri obradi vretenastim i eonim glodalima (slika 16.b) korak po zubu se proverava
3
1 F l
max

obzirom na dozvoljeni ugib alata - glodala: fmax = 3 EI ,

4 4
gde su pored poznatih veliina: l, mm - prepust glodala, I 0,05 d , mm - moment inercije
poprenog preseka glodala na mestu ukljetenja, E, MPa - modul elastinosti materijala alata
(glodala) i fmax, mm - dozvoljeni ugib alata.

3.2 Brzina rezanja u obradi glodanjem

Brzina rezanja u obradi glodanjem predstavlja obimnu brzinu glodala:

Dn Dn
V= ,m/
min, 1000 320
gde su: D, mm - prenik glodala i n, o/min - broj obrta glodala.
Izbor preporuene brzine rezanja se vri u funkciji vrste materijala predmeta obrade i alata, vrste
glodanja i sl., a najee u zavisnosti od koraka po zubu, na bazi podataka datih u literaturi i
prospektnoj dokumentaciji proizvoaa alata.

4 PODEONI APARATI

Podeoni aparati se koriste za ostvarivanje razliitog broja podela u pojedinanoj i maloserijskoj

proizvodnje, pri buenju otvora, izradi zupanika i sl. Dele se na: proste i univerzalne, pri emu
univerzalni podeoni aparati mogu biti mehaniki i optiki. Mehaniki se izrauju sa izmenjivom
grupom zupanika ili planetarnim prenosnikom.
Prema nainu ostvarivanja podele podeoni aparati se dele na podeone aparate sa:
direktnim (neposrednim) deljenjem i
indirektnim (posrednim) deljenjem.

Slika 17. Klasifikacija podeonih aparata

Prosti podeoni aparati (slika 18) spadaju u grupu podeonih aparata sa direktnim deljenjem, to
znai da je ugao zakretanja predmeta obrade (4) jednak uglu zakretanja podeone ploe (2).
Stezna glava (1) prihvata stoer (3) sa predmetom obrade (4).

Slika 18. Prosti podeoni aparat

Prosti podeoni aparati obezbeuju ostvarivanje broja podela na predmetu obrade (Z)
koji odgovara broju podela podeone ploe (Z) ili ispunjava uslov: Z' = Z , gde je k =
k
1, 2, 3, ... - ceo broj.
U cilju ostvarivanja eljenog broja podela (Z) utvriva podeone ploe (5) se oslobaa, podeona
ploa zakree za jednu ili k - rupa i ponovo fiksira utvrivaem. Time je ostvarena jedna podela.
Univerzalni podeoni aparati (slika 19) spadaju u grupu podeonih aparata sa indirektnim
deljenjem. Zakretanje ruice podeonog aparata (1) se preko zupanika Z3 i
Z4 prenosi na pu Zg i puni toak Zp. Puni toak je na istom vratilu (2) na kome se nalazi i
stezna glava (3) koja prihvata predmet obrade (4).
To znai da se zakretanjem punog toka zakree i predmet obrade u skladu sa prenosnim
odnosom zupanika Z3 i
Z4 (uglavnom je prenosni odnos 1) i prenosnim odnosom prenosnika pu puni toak:
Zp
Z= , koji predstavlja karakteristiku podeonog aparata (Z = 40, 60 ili 80).
Zg
Podeona ploa podeonog aparata (5) ima dva niza podela, sa jedne i druge strane ploe, sa
razliitim brojem podela. Broj obrta ruice podeonog aparata za ostvarivanje
(Z) podela se definie relacijom: nr = Z .
Z'

Slika 19. Univerzalni podeoni aparat

U zavisnosti od mogunosti realizacije eljenog broja podela univerzalni podeoni aparati
obezbeuju tri vrste deljenja: jednostruko, dvostruko i diferencijalno deljenje.
Jednostruko deljenje je mogue primeniti kada se broj obrta ruice podeonog
Z a
aparata: nr = Z ' = b , moe prikazati jednim razlomkom, to znai da je na krugu sa b podela
podeone ploe potrebno ruicu podeonog aparata zaokrenuti za a podela.
Dvostruko deljenje se primenjuje kada se broj obrta ruice podeonog aparata moe
prikazati relacijom oblika: nr = Z = a + c .
Z' b d
Pri tome se prvi razlomak (a/b), na primer, realizuje zakretanjem ruice za a podela po krugu sa
b podela, a drugi (c/d) zakretanjem podeone ploe za c podela na krugu sa d podela.
Diferencijalno deljenje se primenjuje u sluajevima kada broj obrta ruice podeonog
Z
aparata: nr = Z ' , nije mogue transformisati tako da se primeni jednostruko ili dvostruko
deljenje. U tim sluajevima se usvaja fiktivni broj podela (Z), priblian eljenom broju podela.
Z
Broj obrta ruice podeonog aparata je sada: nr = Z " .
eljeni broj obrta se dobija korekcijom koja se izvodi povezivanjem izmenjive grupe zupanika
Z5 - Z8 (9 - slika 6.19.c) sa vratilom punog toka izborom brojeve zuba
izmenjive grupe zupanika: k = Z8 Z6 = Z (Z" Z' ) ,
Z Z Z"
7 5

5 MAINE U OBRADI GLODANJEM

Maine u obradi glodanjem ili glodalice se, prema konstruktivnom reenju, dele na:
konzolne (horizontalne, vertikalne i univerzalne (slika 20),
bezkonzolne (posteljne) - horizontalne, vertikalne i univerzalne i
glodalice specijalne namene (alatne, kopirne, agregatne, programske, odvalne,
glodalice za navoj i sl.).
U zavisnosti od sistema upravljanja razlikuju se: konvencionalne i programsle glodalice. Prema
poloaju glavnog vretena glodalice se dele na: horizontalne i vertikalne, a prema broju glavnih
vretena na: jednovretene i vievretene. Posebnu grupu ine univerzalne glodalice koje mogu
raditi kao horizontalne i vertikalne.
Kod konzolnih glodalica kretanja u uzdunom, poprenom i vertikalnom pravcu
(pravcu osa X, Y i Z) izvodi radni sto, tako da je krutost i stabilnost radnog stola, predmeta
obrade relativno niska.
Bezkonzolne (posteljne) glodalice obezbeuju visoku krutost i stabilnost radnog stola, jer isti
izvodi dva kretanja (u uzdunom i poprenom ili vertikalnom pravcu, pravcu osa
Y i X ili Z), dok nosa alata izvodi jedno kretanja u vertikalnom ili poprenom pravcu, pravcu
ose Z ili X. Meutim, najnoviji tipovi glodalica se izrauju sa jednim kretanjem radnog stola,
uzdunim kretanjem, dok ostala dva kretanja izvodi nosa alata.
Horizontalne glodalice (slika 21) se koriste za obradu ravnih povrina, povrina specijalnog
oblika, izradu zupanika pojedinanim rezanjem, izradu dugohodih zavojnica i sl. Osnovni
elementi horizontalnih glodalica su radno vreteno (1), radni sto (2), jedinica za glavno kretanje
(pogonski elektromotor i prenosnik glavnog kretanja - 3), jedinica za pomono kretanje
(pogonski elektromotor, prenosnik pomonog kretanja i sistem prenosnika tipa navojno vreteno -
navrtka, 4), postolje (5), sistem upravljanja (komandna tabla, ruice, poluge i sl.), sistem za
podmazivanje, sistem za hlaenje i podmazivanje i sl.
Slika 20. Konzolne
glodalice

2
X

4
 1
1
Y
Y 3 3 2

X
Z

Z
4
5
5
MTZ
REGIVA
Konzolne glodalice

1
X

Y
4 2
Z

Bezkonzoln
a glodalica
- HURON

Slika 21. Neki tipovi horizontalnih glodalica

Osnovne eksploatacijske karakteristike glodalica su:
pogonska snaga maine P i mehaniki stepen iskorienja snage,
raspon brojeva obrta nmin - nmax i geometrijski faktor promene prenosnika glavnog
kretanja n,
raspon brzina pomonog kretanja Vpmin - Vpmax i geometrijski faktor promene
prenosnika pomonog kretanja S,
maksimalna duina hoda radnog stola u pravcu sve tri ose,
koeficijent preciznosti Cmp i tanosti maine Cmpk,
gabariti predmeta obrade,
broj radnih vretena kod vievrtenih glodalica i sl.
Kod vertikalnih glodalica (slika 23) poloaj radnog vretena je vertikalan, mada se sve ee
izrauju glodalice sa radnim vretenima koja se zakreu za odgovarajui ugao.

X
Z

Bezkonzolna glodalica
- HURON

X
Y
X
Z
 Z
OERLIKON MTZ
Konzolne glodalice

Slika 23. Neki tipovi vertikalnih glodalica

Univerzalne glodalice su koncepcijski tako oblikovane da mogu raditi kao horizontalne ili
vertikalne. Pored toga veina univerzalnih glodalica obezbeuju i zakretanje radnog stola. Time
se stvaraju uslovi za realizaciju velikog broja proizvodnih operacija, pa i za izradu zavojnih
ljebova i dugohodih zavojnica primenom podeonog aparata.
Univerzalne alatne glodalice (slika 24), sa horizontalnim i vertikalnim radnim vretenom, se
koriste za izradu reznih alata, alata za kovanje, presovanje i sl. Konstruktivno su tako formirane
da obezbeuju obrtanje radnog stola oko jedne ili dve ose i obrtanje nosaa alata (glavnog
vretena) u cilju postavljanja vertikalnog radnog vretena pod odreenim uglom. Snabdevene su i
ureajima za buenje i rendisanje, tako da mogu raditi i kao builice ili rendisaljke, to znatno
proiruje nomenklaturu proizvodnih operacija.
 kao horizontalna glodalica

kao builica

kao vertikalna glodalica kao vertikalna

rendisaljka

Slika
24.
Univ
erzal
na
alatn
a
glod
alica
Kopirne glodalice
su namenjene su za
obradu krivolinijskih
kontura i profilisanih
povrina. Poseduju
(slika 25) dva
paralelna vretena od
kojih je vreteno (1)
glavno vreteno sa
glodalom, a vreteno
(2) se koristi za
smetaj kopirnog
iljka. Kopirni ureaj
radi na hidraulinom
ili elektrinom
principu i
obezbeuje prenos
kretanja od kopirnog
iljka do alata, tako
da alat izvodi ista
kretanja kao i kopirni
iljak.
 2 1

2 1

Slika 25.
Kopirna
glodalica
Sutina
programskog
upravljanja se
sastoji u
automatskom
upravljanju radnim
organima maine po
unapred zadatom
redosledu kretanja,
bez uea radnika.
Redosled rada
pojedinih organa
maine je definisan
programom koji se
unosi u upravljaku
jedinicu glodalice.