Professional Documents
Culture Documents
ЗБОРНИК РАДОВА-NMuzeja PDF
ЗБОРНИК РАДОВА-NMuzeja PDF
11)
YU ISSN 03507262
XXXVII
2007.
, ,
XXXVII , ,
, ,
COLLECTION
OF WORKS OF THE
NATIONAL MUSEUM
XXXVII
,
RECUEIL
DES TRAVAUX DU
MUSE NATIONAL
XXXVII
-
( )
1,
www.cacakmuzej.org.rs
e-mail: camuzej@sbb.co.rs
500
,
11
35
49
.
67
73
, .
1915-1918. 97
1932. 1945. 133
. 149
:
XX ( ) 169
201
.
217
.
265
-
311
K E
357
2007. 397
2007. 411
CONTENTS Katarina DMITROVIC, Marija LJUSTINA, M.A.
CERAMICS FROM THE BRONZE AGE
ON THE LOCALITY OF SOKOLICA
IN OSTRA NEAR CACAK 11
Marina KOTARAC
MEDIEVAL RINGS FROM THE COLLECTION
OF THE NATIONAL MUSEUM IN CACAK 49
RADOVAN M. MARINKOVIC
LEAVING OF THE REMAINING TURKS
FROM GORACICI 67
Marija ORBOVIC
VESILIN MILIKIC IN MEMORIES
OF HIS CONTEMPORARIES 73
Bogdan TRIFUNOVIC
STRUCTURE AND ORGANIZATION OF OCCUPATIONAL
ADMINISTRATION IN CACAK REGION DURING
FIRST WORLD WAR 1915-1918 97
Koviljka LETIC
PRIMARY SCHOOL IN ZEOKE FROM 1932 TO 1945 133
Kosta NIKOLIC
MLADEN ZUJOVIC IN THE SUPREME COMMAND
OF YUGOSLAV ARMY IN HOMELAND
BIOGRAPHY SUPPLEMENT 149
Milos TIMOTIJEVIC
BETWEEN OLD AND NEW RELIGION : RELIGIOUSNESS
IN CACAK REGION DURING XX CENTURY (II PART) 169
Djurdjija BOROVNJAK
PROJECT FOR THE BUILDING OF FINANCIAL
GOVERNMENT OFFICES IN CACAK 201
Dragoljub M. VUJOVIC
PHOTOGRAPHERS IN CACAK 217
Snezana SAPONJIC-ASANIN
SLAVA (PATRON SAINTS DAY)
AS A MAGIC SOCIAL PHENOMENON 311
Ivana CIRJAKOVIC
CERAMIC DISHES FROM ETHNOLOGY COLLECTION
OF THE NATIONAL MUSEUM 357
Delfina RAJIC
REPORT OF NATIONAL MUSEUM ACTIVITIES
IN 2007 397
Delfina RAJIC
REPORT OF MANIFESTATION
SUMMER CULTURAL DAYS IN CACAK IN 2007 411
TABLE DES Katarina DMITROVIC, Marija LJUSTINA, Mr
MATIRES LA CRAMIQUE DE LGE DE BRONZE LA LOCALIT
DE SOKOLICA OSTRA, PRS DE CACAK 11
Gordana JEREMIC, Mr
LES REPRSENTATIONS DE RCIPIENTS SUR
UNE AIRE DE LA COLLECTION ANTIQUE
DU MUSE NATIONAL CACAK 35
Marina KOTARAC
LES BAGUES MOYENGEUSES DE LA COLLECTION
DU MUSE NATIONAL CACAK 49
Radovan M. MARINKOVIC
LE DPART DES DERNIERS TURCS DE GORACICI 67
Marija ORBOVIC
VESELIN MILIKIC DANS LES SOUVENIRS
DES CONTEMPORAINS 73
Bogdan TRIFUNOVIC
LA STRUCTURE ET LORGANISATION
DE LADMINISTRATION DOCCUPATION
DANS LA RGION DE LA CIRCONSCRIPTION
DE CACAK DURANT LA PREMIRE GUERRE
MONDIALE, 1915-1918. 97
Koviljka LETIC
LCOLE PRIMAIRE ZEOKE DE LANNE
1932 LANNE 1945 133
Kosta NIKOLIC
MLADEN ZUJOVIC DANS LE COMMANDEMENT
SUPRME DE LA JVUO (Arme Yougoslave En Patrie)
COMPLMENT LA BIOGRAPHIE 149
Milos TIMOTIJEVIC
ENTRE LANCIENNE ET LA NOUVELLE
RELIGION : LA RELIGIOSIT DANS LA RGION
DE CACAK DURANT LE XXme SICLE
(DEUXIME PARTIE) 169
Djurdjija BOROVNJAK
LE PROJET POUR LE BTIMENT DES BUREAUX
FINANCIERS CACAK 201
Dragoljub M. VUJOVIC
LES PHOTOGRAPHES CACAK 217
Snezana SAPONJIC-ASANIN
LA FTE SLAVA* COMME PHNOMNE SOCIAL DE
MAGIE 311
Ivana CIRJAKOVIC
LA VAISSELLE EN CRAMIQUE DE LA COLLECTION ETH-
NOLOGIQUE DU MUSE NATIONAL 357
Delfina RAJIC
EXPOS SUR LE TRAVAIL DU MUSE NATIONAL
DURANT LANNE 2007 397
Delfina RAJIC
COMPTE-RENDU DE LA MANIFESTATION
LES JOURNES ESTIVALES DE LA CULTURE
CACAK DURANT LANNE 2007 411
: 903.23(497.11)637(047.3)
:
.
,
- .
.
.
.
: , , , ,
,
,
. (T. I) ,
,
. ,
,
. , ,
,
.1
,
, ,
.
1 ,
1976. 1980. : , :
2, 1980, 298; 1973. 1977.
.
.
, , , ,
, , .
11
,
, .
,
. ,
.
, -
.
.2
, ,
.
,
: , , , , , ,
.
, ,
, , .
, (. II/1,2).
,
, - - .
.
(. II/4; . III/1,2).
ansa
lunata (. II/4; . III/1,2).
(. III/3). :
(. II/5),
(. II/7),
(. III/4)
(. III/5).
3 (. III/6).
:
1) , , ,
. .
, ,
. ( ), ,
. : H 7,5 cm, Ro 7,2 7,6 cm,
Rd 3,7 cm (. II/1);
2 : ,
,
XXX, 2000, 15-20.
3 , 19.
12
2) .
.
. , ,
. -, ,
. : H 14,5 cm, Ro 9 6,5 cm, Rd 5,5 cm (. III/1);
3) , .
.
. , ,
. , .
. : H 12 cm, Ro 10 cm, Rd 4 cm (.
III/2).
, .
, .
(. IV/1) ,
. (. IV/3,4)
,
(. IV/2).
- , ,
(. IV/5,6).
(. V/2).
(. V/1,3).
, ,
(. V/3).
,
(. ) .
.
, . : H 13,5
cm, Ro 23 20,5 cm, Rd 5 cm.
(. VI/1,2).
(. VI/2) . ,
, - .
, , (. VI/3).
. , , H 4,4 cm.
(. VI/4).
. ,
, R 5,4 cm.
13
,
*
* *
,
- .
- III.4
.5
4 , ,
, , , 1983, . . 163, 160, 164.
5 , , ,
, 1986, . 26, 28, 29.
14
,
,6 7
.8 ,
,
.
ansa
lunata. ,
I
.9
-
. II
.10
,
,
( III), Verbicioara
.11
, .12
-1
.13
, ,
( -6), .14
-2,15
15
,
.16 .
-4,
III, ,
.17
,
, C-1 C-
3. C-3,18
III.189
,
.20
.
,21 .22
, .
, ,
. ,
, e .23
,
III.24
1 ,
.
25 ,
.26 ,
.
H-2a, H-3b,27
16 , 61, . 3.
17 , 63.
18 , 37, . 33 34, 175.
19 , . ., 62.
20 ,
, Balcanica XX, , 1989, 181, . 15.
21 Nikola Tasi, op.cit. in: Kulturen der frhbronzezeit des Karpatenbeckens und
Nordbalkans, Taf. XV, 10; Taf. XVI, 3; , ,
: , , , 1983, 82.
22 , . ., 42, . 53.
23 Sneana Marinkovi, Zatitna arheoloka iskopavanja na lokalitetu Podumka kod
Orlovata 2005, Rad Muzeja Vojvodine 49, Novi Sad, 2007, 44, T. III, sl. 3, 4.
24 , 48, 65, 69, . 72.
25 , Arthur Bankoff, , Frederick Winter, . .,
XII 1, T. VII/5,6; T. VIII/ 1,2; T. IX/ 1.
26 , . ., Balcanica XX , 181, . 16.
27 , . ., 44-45, . 59, 200.
16
,28 H-1b
III.29
,
.30
H-2b H-3a.31
, ,
.
I-4,32 I-3.33
.34
. 7 .
,
.35 . ,
, Br C-D.36
. G-1,
G-2 .
,37 .38
*
* *
. :
, , XX .
(Felix Milleker),
17
,
,
. ,
,
.39
, ,
. .
( ).
.40
. ,
III.41
.
, - III
, ,
,
.
,
. , ,
(Coofeni).
(broomstroke motif, Besenstrich) (Textil-
muster). : Foeni, Gor-
nea-Vodneac, Gornea Orleti, Besenstrich Stempel
.42 ,
III ,
,
( . M. Guma, S. Morintz, Gh. Lazarovici, C. Sacarin).
(. , . )
39 Uporediti: Vere Gordon Childe, The Danube in Prehistory, Oxford, 1929; Marija
Gimbutas, Bronze Age Cultures in Central and Eastern Europe, he Hague, 1965;
Istvan Bna, Die mittlere Bronzezeit Ungarns und ihre sdstliche Beziehungen,
Archaeologia Hungarica, series nova IL, Budapest, 1975.
40 , , -
2, , 1953, 73-75; , . ., 71, 72.
41 Milutin Garaanin, Vatinska grupa, u: Praistorija jugoslavenskih zemalja IV, Bronzano
doba, Sarajevo, 1983, 504-519.
42 Nikola Tasi, Historical Picture of Development of Bronze Age Cultures in Vojvodina,
, . ., LIII-LIV (2004), , 2004, 23-34.
18
(Verbicioara).
(Socodor) (Corneti).
,
.
,
.43
, .44
: ,
.
45,
.
,
,
, .
,
,
III.
,
. .
, I ()
III, , -
, II - , III
.46
.
43 Florin Gogltan, About the Early Bronze Age in the Romanian Banat, in: The Yugoslav
Danube Basin and the Neighbouring Regions in the 2nd Millenium B. C., Belgrade
Vrac, 1996, 46-47.
44 Florin Gogltan , op.cit.; Marian Gum, Epoca bronzului n Banat, The Bronze Age
in Banat, Timioara, 1997, 116-125.
45 Marija Ljutina, Naselje vatinske kulture na Vini (magistarski rad), Beograd, 2006,
137, 147-148, T. IX/1,8; T. XXV/7.
46 M Bogdanovi, Mittelserbien in der Bronzezeit und die Vattina Kultur, in:
The Yugoslav Danube basin and the neighbouring regions in the 2nd millennium B.C.,
Beograd Vrac, 1996, 101; , . ., 70-72.
19
,
,
.
(
, ) (
),47
, .
Br
B2/C Br D/Ha A1.48
.
. . 49
,
,
, ,
.
.
, -
.
20
21
,
Katarina DMITROVIC
Marija LJUSTINA, Mr
22
I -
23
1 2
3 4
: .
II - ,
24
1 2
4
3
5 6
III - ,
25
1
IV - ,
26
1
2
V - ,
27
1
VI - ,
28
1
VII - ,
29
1
4
3
5 6
7
8
VIII - ,
30
1
IX - ,
31
1
3
4
7 8
X - ,
32
1
XI - ,
33
1
XI - ,
34
: 069.51:904652(047.3)
: 1865.
.
.
,
. ,
,
m .
: , , Dalmatia, ,
- r, , ,
-
, , XIX ,
.*
.1 1865. (.
1), .2
124 x 49 x 34 cm, (.
2-4). , ,
.
, .
(
) (Livius Maternus),
VIII .3
, Mater-
nus, .4 197.
, .
. ,
* 147001
.
1 . . -1175.
2 , . Dr. 1865.
, XCVIII, , 1941-48,
264 ( ).
3 , , , -
, , 2008, . 10.
4 .
35
J
. , -
, , .
(527-565)
, -
.5
. ,
,6 (
IIIII IVV ).7 ,
XX
.8
. , ,
,
, 266. 267. .9
III.10
, XIX
. 1892.
, 2,5 m, 90 m,
.11 ,
. , ,
,
.
,
(balneum) (villa rustica),
II III .12
5 , ,
IV , .
. .: Mihailo Milinkovi,
Die byzantinische Hhenanlage auf der Jelica in Serbien ein Beispiel aus dem
nrdlichen Illyricum des 6. Jh., 51, , 2001, 127.
6 Mihailo Milinkovi, . ., 78-80, Abb. 8-9 ( I); 90, Abb. 18 ( V); 99,
Abb. 24 ( ); 110, Abb. 31 ( ).
7 Sneana Ferjani, New epigraphic finds near aak, Balcanica 26, Belgrade, 1995,
175-194.
8 , , XVI, , 1986,
29, . 9.
9 , , XXX, , 2000, 47.
10 , . ., 46, . 2.
11 F. Kanitz, Rmische Studien in Serbien, Wien, 1892, 133.
12 , II-III
, . .: M ,
, XIII, , 1983, 13; ,
, XVIII, , 1988, 114-116.
36
,
.
(. 3) , ,
. , ,
. (. 4),
, ,
P I . ,
, , .
,
,
.13
,
, .
Griffschale.14
patera.15 ,
.16 patera ( ),
,
,
.17 trulleum ( tru-
lleus), ,18 malluvinum,
(manus) (lavare), :
Mallavium dicitur, quo manus lavantur.19
(. 5), , ,
13 , . ., 264 ().
14 Griff m. , Schale f. , , , ;
Jovan Kangrga, Nemako-srpskohrvatski renik, Beograd, 1959, 536; Bogoslav ulek,
Nemako-hrvatski renik, Zagreb, 2004, 319, 687.
.
15 : Olga Brukner, Rimska keramika u
jugoslovenskom delu provincije Donje Panonije, Beograd, 1981, 40, T. 98/2, 4 (IV-
VI ); -, ,
Singidunum 2, Beograd, 2000, IV/1 (II - ).
16 Hans Ulrich Nuber, Kanne und Griffschale, Bericht der Rmisch-germanischen
Kommission 53 (1972), Mainz, 1973, 140.
17 Hans Ulrich Nuber, n. d., 96, .
(Griffschale) ,
.
, . .: Isti, n.
d., 96-99.
18 Hans Ulrich Nuber, n. d., 141. trulla
().
19 Hans Ulrich Nuber, n. d., 142.
37
J
.
, ,
, .20
(),
, .
.21
-
.
, ,
.
, , .
,22 ,
, ,
.
. ,23 ,24
,25 26 (. 6) ,27 II
III .
IIIII
, ,
, III II,
pietas-.28
, .
.
38
,
,29
, , , (. 1).
: ( ), (),
(), () (),30
.
,
.
.
. .
, .
. . , :
, .31
(. 7):
, ,
, ,
.
, .
, . .
. , .
, , , .
-
(Canterbury) .32 trulleum
.33
, ,
,
.34
39
J
- ,
. , 70-
I , IIIII .35 . .
: ,
( ) () .36
, -,
.37
, ,
,
.
, (. 8, 9),
: , ,
(capite velato),
, .
, (camillus)
.
,
(omen).
(immolatio boum)
(suovetaurilium), ,
. ,
, , .
,
(mola salsa) . , (popa),
, ,
(cultrarius),
, (patera), . ,
, (mola salsa),
(lanx) (olla extaris).
(hostia)
. .
,
VIII , 197.
, ,
. e
,
, , .
40
On the votive ara, which served as an altar-table in the cemetery church in Jez-
dina in the mid XIX century, there are two vessels on both sides a jug on the foot
and a shallow vessel of a ring bottom and a long handle with profiled end. The ara was
built by a commander of one military unit cohorts VIII voluntariorum centurion
Livius Maternus in the honor of Jupiter and Genius loci in 197.
In this work there is a discussion about the purpose of the presented vessels. It
is a set of vessels used in everyday life but they also talk about the cult of the inhabit-
ants in the Roman period. These sets of vessels were used for hands washing before
meals, or sacrifice act. Sets of vessels were recorded on beneficiary monuments in five
provinces of the west part of the Roman Empire (Britannia, Germania Superior, No-
ricum, Pannonia Superior and Pannonia Inferior), while in eastern provinces there is
a lack of these vessels. However, we find images of the set of vessels on the thumbs in
the eastern part of the province Dalmatia, in the region of Kosjeric, Uzice and Pozega,
which were settled with Celtic population.
The jug and a vessel with a handle from the arae in Jezdina belong to Canter-
bury-type of sets according to the classification of H.U. Nuber. This type was made of
bronze and was widely spread all over Roman Empire, especially during II-III century
and it was produced in Italic, Gallic and Pannonian workshops, and it was also imi-
tated in ceramic forms, recorded in legion centers from Britain to Bulgaria.
Sur lautel votif, qui au milieu du XIXme sicle servait de ciborium lglise
spucrale Jezdina, figurent sur les parties latrales deux rcipients une cruche,
au pied, et un rcipient peu profond, fond en anneau et poigne longue avec une
extrmit profile. Lautel fut difie, en lhonneur de Jupiter (Iuppiter) et du Gnie du
lieu (Genius loci) en 197, par le centurion Livius Maternus, commandant de lunit
cohors VIII voluntariorum.
Dans ce travail, on discute sur lemploi des rcipients prsents. Il sagit dun
ensemble de rcipients, utilis dans la vie quotidienne, mais aussi dans le culte
des citoyens de lAntiquit. De tels ensembles de rcipients servaient au lavage des
mains, avant le commencement du repas, du repas funbre ou de lacte de sacrifice.
Les ensembles de rcipients sont inscrits sur des monuments bnficiaires dans cinq
provinces de la partie occidentale de lEmpire romain (Britannia, Germania Superior,
41
J
Gordana JEREMIC, Mr
42
CBFIR*
/ No.
Britannia
1 Binchester (Vinovia), IOM, Matres Ollototae bfc III . / 3
Kastellvicus
2 Housesteads (Vercovicium), Mithras bfc 246. / 14
mithraeum
Germania Superior
3 Bad Wimpfen, BW, D IOM mil coh II Hisp, oo 121./122. / 100
bf praefecti
4 Friedberg, H, D, mithraeum Virtus invicti Imperatoris bfc 180.-185. / 103
5 Heilbronn-Bckingen, BW, D IOM, Mars Caturigus, bfc 1/2 II . 110
Genius loci /
6 Jagsthausen- IOM, Iuno, Genius loci mil leg VIII 179. 3 / 114
Olnhausen, BW, D Aug, bfc ,
7 Jagsthausen- IOM, Iuno, Genius loci bfc 13. 167. 115
Olnhausen, BW, D /
,
8 Mainz (Mogontiacum), RPF, D Epona trib mil leg / 132
XXII Prim
9 Obernburg, Bay, D IOM, Genius loci, mil leg XXII 15. 201. / 141
Dei immortales Prim, bfc
10 Osterburken, BW, D, IOM, Iuno bfc 180. ; 147
/ ;
11 Osterburken, BW, D, IOM, Iuno, Genius loci mil leg XXII 178. , , 149
prim, bfc /
12 Osterburken, BW, D, IOM, Iuno Mars mil leg VIII 185. / 150
xalbiovicus, Genius Aug, bfc
loci, dei deaeque omnes
13 Osterburken, BW, D, IOM, Iuno, Genius loci bfc II . / 157
1 - a
14 Osterburken, BW, D, I O M, Iuno, Genius loci bfc . III . 164
/
15 Stockstadt, Bay, D --- ], Genius loci bfc 191. --- ] / 178
43
44
16 Stockstadt, Bay, D Mercurius bfc 2/2 II . 179
/ 2
17 Stockstadt, Bay, D IOM, Iuno, Genius loci bfc 26. 182. / 180
18 Stockstadt, Bay, D IOM, Iuno, Genius loci mil leg VIII 20. . 182. / 181
Aug, bfc
19 Stockstadt, Bay, D Nymphae bfc 166. 184
/
20 Stockstadt, Bay, D Mercurius bfc 186. / 2 185
21 Stockstadt, Bay, D IOM, Iuno, Genius loci mil leg VIII 186. / 187
Aug, bfc 2
22 Stockstadt, Bay, D Mercurius bfc II-III . / 196
Noricum
23 (Celeia), Sl IOM bfc 120-130 / 225
24 (Celeia), Sl IOM bf 154-158 / 234
Pannonia Superior
25 (Siscia), Hr Cerer bf procuratoris II . / 308
26 (Praetorium IOM bfc II . / 340
Latobicorum), Sl
27 (Praetorium IOM vet leg I Adiutr II-III . / 355
Latobicorum), Sl ex bfc
28 (Aquincum), Hu IOM bf procuratoris II-III . / 373
Pannonia Inferior Chiron
24**
29 Sirmium, SRB IOM, Genius Imp. bfc leg II Adiutr 195. / urceus Kat. 6
30 Sirmium, SRB IOM, Genius Imp. bfc I et II Adiutr 224. Kat. 18
31 Sirmium, SRB IOM bfc 231. / , urceus Kat. 23
32 Sirmium, SRB IOM bfc leg II Adiutr II- III . / urceus Kat. 36
33 Sirmium, SRB IOM bfc II . urceus / Kat. 67
*CBFIR = Corpus der griechischen und lateinischen Beneficiarer-Inschriften des Rmischen Reiches. Der rmische Weihebezirk von Osterburken I, ed. E. SchallmayerK.
EiblJ. OttG. PreussE. Wittkopf, Stuttgart 1990.
** Chiron 24 = M. Mirkovi, Beneficiarii consularis in Sirmium, Chiron 24, 1994, 345-404.
. 1 , (: . ,
XCVIII, 1941-48, 264)
. 2 ,
45
. 3 ,
. 4 ,
46
. 5 (Durostorum), IV
(: . . , . ,
, 1986, . 29)
. 6 , , (: . ,
XLVIII, 1936, . I, 10)
47
. 7 , , 380. ,
(: H. U. Nuber, Bericht der RGK 53 (1972), 1973, Taf. 28, 4)
. 8 () (), . 9 ,
, (: H. U. Nuber, (: H. U. Nuber, Bericht
Bericht der RGK 53 (1972), 1973, Taf. 24) der RGK 53 (1972), 1973, Taf. 26)
48
: 069.51:904653(083.82)
:
.
, .
.
, XII XVI .
: , , , ,
.1
, .
- (. 1 2)2 -
(. 8).3
1. , . I/1
, ,
: 2,4 cm; : 1,1 1,5 cm; :
8,42 g
,
. . 908
XII XIII
: , ,
I, , 2001, 23-24.
1 -
.
2 ,
, XXXI, , 2001, 27.
3 ,
, 3,
, 1988, 205-217; ,
, XXIIXXIII, , 1990-1991, 177-181.
49
,
. ,
-
( ).
: ,
, VIMINACVM 10, , 19951996, 149, IV, 28;
, XII XV , ,
1990, 67, . 40; ,
, 21, , 1992, 277, . III,
3; ,
, I, , 1958, 152, . 4 238;
, VIII-XVIII
, , 1984, . VII, 13; , ,
,
XLVI, , 2006, . IX, 2; ,
, , 1960, . XIII, 5;
, , ,
a LIII, , 2006, . II/1, 6, . III, 2.
2. , . I/2
,
: 2,4 cm; : 1,1 1,3 cm; :
4,94 g
,
. . 909
XII XIII
: , ,
I, , 2001, 27.
, .
(
)
.
: .
3. , . I/3
XII XIII
,
: 2 cm; : 1,11,1 cm; : 3,46
g
,
. . 916
XII XIII
50
.
.
: , XII XV ,
, 1990, . 3; ,
, VIMINACIVM 10, , 1995-1996, 149, .
III, 23; , , VIMINACIVM 4-5,
, 1989-1990, 187, . 16-18.
4. , . I/4
, ,
: 2,4 cm; : 1,6 1,7 cm; :
9g
. . 1087
XII XIII (?)
, .
,
, .
, ,
,
, ,
, , , .
, .
: ,
, VIMINACIVM 10, , 1995-1996,149, . II, 11; . III, 27;
, ,
, LIII, , 2006, . II, 1, 6 . III, 2.
5. , . I/5
,
2,1 cm; 1,2 1,4 cm;
3,06 g
. . 918
XIV XV
, .
, , ,
.
.
51
,
, .
.
: , ,
, 2006, 183, . 50, 51.
6. T. II/6
, ,
: 2,3 cm; : 1,1 1,2 cm; :
6,39 g
. . 1082
XIV
. ,
, ,
( ).
.
: , XII XV ,
, 1990, . 21, 22; ,
, XLIV, , 2004, 55, 10.
7. , . II/7
, ,
: 2,2 cm; : 1,1 cm; : 2,80 g
. . 1083
XIV
,
, ,
,
, , .
.
: , XII XV ,
, 1990, . 17; ,
, XLIV, , 2004, 55, 10.
8. , . II/8
j ,
: 2,7 cm; : 1,6 cm; :
27,26 g
52
,
. . 1084
XIV
: , -
, 3, ,
1988, 205-218; , ,
XXIIXXIII, , 19901991, 177-181.
( ).
, ,
.
.
, .
, ,
. , ,
,
. ,
.
, .
: , ,
, , 1998, 38, . 9; ,
, , 2006, 249, . 153;
-, VIII- XVIII ,
, 1984, . XLVI, 2; , XII
XVIII , , 1969, . 99; , 1317.
, 28, , 2007, . 5.
9. , . II/9
,
: 1,9 cm; : 1,3 1,4 cm; :
5,54 g
. . 1085
XIV
.
.
,
, . .
: , XII XV ,
, 1990, . 17.
53
10. , . II/10
, ,
: 2 cm; : 1,3 1,4 cm; :
8,03 g
. . 1086
XIV XV
, , -
.
.
.
, ,
.
: , XII XV ,
, 1990, . 145; , XII XVIII
, , 1969, . 115, 150; , 1317.
, 28, , 2007, . 5.
11. , T. III/11
,
: 2,2 cm; : 1,4 1,8 cm; :
5,20 g
,
. . 917
XIV
,
. ,
,
,
.
: , XII XV ,
, 1990, 63, . 26.
12. , . III/12
,
: 2,2 cm; : 1,2 1,7 cm; :
9,04 g
. . 1088
XIV XV
,
,
.
54
, .
.
: , ,
, 2006, 249, . 70.
13. , . III/13
,
: 2,2 cm; : 0,9 1,2 cm; :
5,78 g
,
. . 1089
XIV XV
.
, .
.
.
.
: , ,
, 2006, 189, . 62; ,
, XLIV, , 2004, 60, 19.
14. , . III/14
, ,
: 2,1 cm; : 1,5 cm; : 6,12 g
,
. . 1243
XIV XV
,
.
,
.
: , XII XV ,
, 1990, . 144; , XII
XVIII , , 1969, . 111.
15. , . III/15
,
: 2,6 cm; : 3,7 cm; : 12,08 g
. . 1244
55
XIV XV
,
j, .
: , ,
, , 1998, . 24; ,
, VIMINACVM 10,
, 19951996, . VI, 57, 58.
16. , . IV/16
,
: 2,2 cm; : 1,2 1,1 cm; :
3,62 g
XIV
, . , ,
.
:
,
.
: , XII XV ,
, 1990, . 21, 22.
17. , . IV/17
: 2,3, : 0,6 1,3 : 5,86 g
. . 795/ 1976 1992 (?)
XIV XVI (?)
, Ver-
kantung. ,
. ,
.
: , ,
, 2006, 194, . 69.
18. , . IV/18
: 2,13 cm; : 0,6 1,2 cm; :
3,94 g
. ,
56
. . 204/1987
XIV XVI
. ,
( Verkantung).
.
: , ,
, 2006, . 69; , XIIXV
, , 1990, . 64; -,
VIII-XVIII , , 1984, . XLV, 4; ,
,
XLIV, , 2004, 57, 13.
*
* *
.
,
: , , ,
() .
.4
,
.
, , ,
. ( ),
.
.
, , , .
,
,
.5
,
(. 1 2), XII XIII .
, -
.6
.7
57
.8
, XIIXIII .9
. 3.
. , .
, ,
. XIIXIII
,
.10
. 5 ,
.
.11 ,
,
.12
. 7 9.
( )
. . 7 .13
,
.
.14
. 6 16.
, ( )
, .
XIV .
. 8
. ,
.
( XIV )15
16 ( XIV ).
8 , . ., 34; ., -
, 21, , 1992, 276.
9 , . ., 34.
10 , . ., 145.
11 , ,
, 2006, 85, . 51.
12 , 83-85.
13 , XIIXV , .
1990, . 19.
14 .
15 , . ., . 42.
16 , . 43, 44.
58
. 10 14
, ,
.
. ,
, .17
XIV ,
.18
. 11
( XIV ),
.19
XIV XV
XIV .20
(. 12, 13, 17 18).
, ,
(. Verkantung).21
(. 12 13).
XIV
XVI .22 ,23
.24 25 ,26
.
. 13 ( XVI ):
, .27
, . . 15,
(. ).
(
17 , . ., 352, 355.
18 , , VIMINACIVM 4-5,
, 19891990, 179.
19 , . ., . 63, . 26.
20 , . ., 177.
21 E , . ., 95.
22 , . 67-74.
23 -, VIII XVIII
, , 1984, 67.
24 , . ., 95.
25 -, . ., . XLV, 2.
26 , . XLV, 4.
27 , ,
XLIV, , 2004, 60, 19-22.
59
XV ),28 (
XV ).29 XIV
.
. .
.30
.31
(. 1-10, 14 16). ,
, ,
.
, . 8, ,
. 5.
*
* *
, -
, XII XVI
. ,
. o ,
, .
.32
.
.
,
.
28 , . ., 115, . 93.
29 -, . ., 110-111.
30 ,
, , 1998, 16.
31 , . ., 13.
32 , , :
, , 1993, 57-80.
60
National Museum in Cacak possesses 18 rings which have not been specially
considered in its collection. They are accidental findings, found while carrying out
agricultural or building works and which were either bought by the Museum or gift-
ed by citizens. Three rings were found during archeological excavations.
Basic design of rings did not change much from the Classical period to the end
of Middle Ages. Variations in shape were mainly conditioned by their purpose and
art trend of the time, but the main shape of a ring-round link-remained. The part
which was transforming was the top crown of a ring, the part of the link which
widens into a head. Ornament and composition are those elements that present the
spirit of the time when the ring was created. The shape could have been unusual for
the time, but decoration was closely connected with the certain period and rarely did
it happen that the old forgotten ornament was revived in the same manner.
The rings analyzed here were used everyday, and the only exception was the
ring which belongs to a group of rings which were used for shooting arrows (arrow
rings).
Seal ring made of silver and decorated in a special technique with a stylized
monogram NIKOLA SN, stands out from the collection. The ring is lavishly dec-
orated on the neck and along the whole link by the ornament of geometrical floral
decoration in the shape of vine leaves, while the bottom part of the link is shaped as
a plastic rosette which is convex and with double interlaced ornament.
Dating of the ring was carried out according to numerous analogies and it is
the time between XII and XVI centuries. We have found analogies in the regions of
Podunavlje and Bulgaria, Branicevo region, Kosovo and Metohija as well as in todays
Macedonia.
Marina KOTARAC
61
Marina KOTARAC
62
. 1
. 2
. 3
. 4
. 5
: . , . . .
T. I
63
. 6
. 7
. 8
. 9
. 10
T. II
64
. 11
. 12
. 13
. 14
. 15
T. III
65
. 16
. 17
. 18
T. IV
66
.
: 94(497.11)(093.3)
:
( )
1815. . .
, : ,
, , ...
, , -
() . 1823.
, 1828.
. ,
.
: , , , , , .
( ) 1815.
. , 1830. , ,
. :
, , , .
1 .
.
, ,
.2
, ,
. , XVI ,
, ( ).3
1 1990. ,
, , ,
,
.
. .
2 , 1815 1915, I,
, , 1968.
3 , XV XVI , III,
. , , 1985, 518.
67
.
4
. ,
. ,
. ,
. , ,
( )
, .5
, , (
) 6,
() , . , ,
,
.
, , 1814.
, .7
, , :
,
( ),
, 1905. , ,
().8
,
( ) XVII, XVIII
XIX . , .
, () .
:
!
,
( ) ,
, .
4 ( , ,
) 1968.
. .
5 , . , ,
,
, , 204, 65 67.
6 , 1975. ,
.
7 5, 15.
8 .
68
. ,
,
,
.
, ,
. ,
.
2027
21. 1823. 9
1823.
. , , ,
, .
.
:
!
, ,
, , , 10
.
. , , 2.000 . ,
, , ,
,
, ,
, 11,
. , ,
. , ,
.
,
9. 1828.
9 2, 78.
10 : , , .
11 .
69
.
. 12
. ,
, . , ,
: 1828. .
, , ,
().
.
() , ,
, .
,
( ) .
*
* *
, ,
,
. , :
, .
; ; , ;
; ; ;
; : , ; , ,
, , ;
, (, );
; , , ()
, (, ).
12 2, 128.
70
There are few preserved documents about the time and way the last remaining
Turks (and Islamized Serbs) left Dragacevo, a region in West Serbia, after the Second
Serbian Uprising in 1815. It happened that year and in the following years, for sure.
Numerous toponyms testify that they used to live in this part of Serbia: Aniste, Turske
kucerine (Turkish big houses), Dzamija (mosque), Turcinovac, Adzibovac,
However, there are two documents about the last Turks in Dragacevo Goracici
letters sent to Cacak to Duke Vasa Popovic, chief of Pozega (Cacak) region. One
letter was sent by Duke Milos Obrenovic from Kragujevac in 1823, while the second
one was sent by Serbian delegation from Carigrad (Istanbul) in 1828. In both letters
Turks who left Goracici were mentioned by names, and that is the topic of this work.
RADOVAN M. MARINKOVIC
71
.
Peu de documents sont conservs sur le fait quand et comment les derniers
Turcs (et les Serbes convertis lislam) quittrent le Dragacevo, rgion dans louest de
la Serbie, aprs la Deuxime Insurrection serbe en 1815. Selon toute vraissemblance,
cela se droula cette anne-l et au cours des annes suivantes. Et, du fait quil vcurent
aussi dans cette partie de la Serbie tmoignent de nombreux toponymes: Aniste, Turske
kucerine (Btisses turques), Dzamija (Mosque), Turcinovac, Adzibovac
propos des derniers Turcs de Goracici du Dragacevo sont conservs deux
documents des lettres, adresses Cacak au prince Vasa Popovic, le prpos du
district de Pozega (celle qui est prs de Cacak). Lune fut adresse en 1823 de
Kragujevac par le prince Milos Obrenovic et la seconde en 1828 de Constantinople
par la dputation serbe, qui rsida l-bas. Dans les deux lettres nominalement sont
mentionns les Turcs dlogs de Goracici, ce qui est justement le thme de ce travail.
Radovan M. MARINKOVIC
72
: 929: .(093.3)
: ,
, ,
, o 1906.
1914. .
,
,
.
: , , , , ,
, ,
,
o, ,
, . ,
, ,
1
.
, ,
, -
,
, .
. ,
, , ,
, , , (
), , ,
.
,
.
.
1 , , . 2, , 1969.
73
2 1933. ,
:
, ,
.
. ,
,
,
. ,
.
,
. , . ,
. ,
, .
. ,
. ,
.
.
.
.
. ,
.
.
. ,
, , ,
; ,
,
,
.
. ,
2 (, 1883 , 1957)
, . ,
,
,
. ,
, La Patrie Serbe
1916. 1918. . ,
,
, .
74
29. .
, ,
. ,
.
.
, .
,
.
.3
,
, . 4
( 1894. 1914. ),
, ,
, .
1949. ,
.
, ,
, ,
.
5 .
6,
.
75
, ,
7 . ,
, , , , , ,
.
. ,
, ,
.
1886 []
1893 [].
, . 1894 ,
1,90 m , ,
, . ,
, . , ,
. ,
.
, . ,
, ,
. ,
,
. ,
,
.
, ,
.
, , ,
, , ,
, , .
.
,
,
.
, ,
, .8
7 (18451890) ,
1876. , ,
,
(1. 1877). ,
, , . .
1890. ,
.
76
.
,
.
, , ,
, , ,
0,05 .
1893,
,
,
.
, ,
, .
, ,
.
, , .
, , ,
. ,
, , ,
, .
9, , ,
, .
,
10 .
8 1892. ,
.
9 (?), (4. 5. 1894 ?), -
(3. 8. 1898 16. 7. 1936), (13. 11. 1900 ?), (20. 7. 1903 19. 7. 1982)
(1912 ?). -
, .
,
, , .
, ,
, .
, 1922. ,
.
,
.
10 . 7.
, , 1995, 273274: .
, .
.
, . , ,
, .
, .
. , , ,
.
77
, [] .
. ,
,
. []
. , , .
, ,
,
, . []
.
, .
,
, ,
. , ,
,
. ,
, ,
.
. ,
, .
, ,
, .
, , ,
, ,
.
. ,
.
,
, . ,
,
, ,
. ,
. .
, .
,
, .
,
. ,
, .
, ,
, , ,
78
, ,
. ,
,
,
.
,
. ,
11,
. .
,
,
.
. .
[] 1915 ,
. 1918 []
1919
,
. .
, ,
,
, .
, . ,
. ,
5 ,
, ,
. : ,
. ,
,
, .
,
. ,
. ,
.
,
. ,
.
, , ,
,
11 [1909. ]
. 4.000 . ,
. (, . 1, , 1984, 34)
79
. ,
12, , ,
,
.
.
, .
1 m, , ,
, ,
, .
13, .
,
. ,
.
,
.
,
, ,
[ ] , ,
.
, ,
14.
, ,
.
, ,
,
.
, ,
,
. ,
.
12 1910. ,
,
. ( ,
19. , , . 1, , 1969, 115).
13
14 1911. .
.
: (
), ,
, ,
, . ( ,
19101941, , 2006, 59)
80
0,70 m 1 ha.
,
0,60 m, .
, , ,
.
, ,
, ,
,
. , ,
.
,
.
.
,
,
. , ,
,
. .
.
, ,
X 15,
.
, ,
X- .
16,
,
. .
,
17. , ,
15 : 1903.
. (, . 1, ,
1984, 31)
16 1898. 1934. .
17 1899.
,
. ,
, ,
1912. .
21. 1912. [ 1927.] a ,
(18751937), , 2006, 26.
81
,
, .
.
.
,
. , ,
, ,
, .
1896 1897
. ,
,
.
[] 1893 1894 .
18.
.
.
, .
. ,
.
, .
,
,
2 km ,
.
. ,
. ,
, ,
,
.
,
. ,
,
, , .
.
. ,
. , . ,
18 die Sperre, .
82
.
. .
,
. ,
, .
.
2 km, , []
. . .
,
, .
,
.
, , ,
. 15 20
, 19.
,
.
20 .
, ,
.
. ,
, , ,
.
. , ,
,
. , ,
19 12 [ 1890.
1902]
.
38.000 .
, . 1, 19. 1906, 4.
20 . (, 1873 , 1946)
.
, , ,
.
,
. 1920.
, .
,
. (, 1922)
(, 1918).
83
. ,
.
.
,
. , ,
, , , , .
,
.
.
, .
[] 1913
,
[] .
, .
.
.
.
, ,
.
,
, .
1908 . ,
.
.
, .
. .
. , ,
, .
,
.
. , ,
, ,
[] .
, .
. , .
, , , .
. : , ,
. , 18 100 kg. ,
, ,
. .
84
,
. 21
, .
. ,
. ,
, , ,
.
, , ,
, ,
.
,
. ,
.
.
,
, ,
,
.
.
, ,
, .
, , .
, ,
.
22
, .
, , ,
.
[]
.
, .
,
, .
, ,
21 (18571923), , ,
.
.
22
14. 1895. .
, ,
.
85
.
23. ,
.
, .
,
.
.
2 km
. ,
. ,
.
100 ,
, .
,
.
.
, ,
,
,
. , ,
, , .
,
, . 4 5
.
, . ,
.
, . ,
, .
1911 24
,
23
(1905) ,
. ,
, . .
. ( ,
, . 2, , 1969, 794.)
24 (18661927), ,
.
86
, ,
. ,
,
. ,
. .
.
.
.
.
, ,
, .
, ,
. ,
.
. .
,
,
. , ,
.
. ,
, , ,
.
.
1894 ,
,
.
.
,
.
.
, .
.
, ,
. ,
, ,
, .
.
.
.
87
50 .
.
. ,
,
, ,
, .
.
.
,
, , .
, ,
,
. .25
,
, ,
.
, , ,
.
, ,
.
1903 ,
,
. ,
. ,
,
,
.
, . ,
, .
[] , .
, , ,
. .
1914 ,
, 26.
25 : . , ,
(19552005), , 2005.
26 20. 1914. .
88
. ,
.
.
,
. ,
. ,
, , .
, ,
27.
,
1 000 []
. ,
89
,
. ,
,
. ,
,
. , .
, .
. ,
[]
28, ,
. ,
. ,
. .
20.000 [], .
,
. , , ,
, .
.
, .
(19031995)
. ,
, ,
, .
.
,
,
1903. 1914. . 1914. 1918.
.
,
, .
:
1914 .
. , .
, ,
28 . (, 1866 ? 1914) 1894.
.
1903, 1906, 1908. .
1905. 1908. .
90
.
,
.
. ,
, , , ,
.
, .
,
, .
. .
.
, , , ,
.
, .
, ,
. , .
,
,
. ,
.
,
.
, ,
. ,
. , ,
,
, .
, ,
. , ,
.
.
. .
, ,
. ,
, .
91
,
.29
-
.
,
, :
,
, . ,
, ,
, ,
.30
. . (
), : .
, -
-.
.
. , , .
, , :
. ,
. []
.
.
,
.31
(
) ,
,
, 1950. .
.
, .
,
.
29 , ,
,
, 3. 1939, 14.
30 , , , . 6.
31 . ., , , 11.
1939, 10.
92
Marija ORBOVIC
93
Marija ORBOVIC
94
, , 1939.
95
1908.
. ( 7)
96
,
.
1915-1918.
: 341.324(497.11)1915/1918 (093)
:
1915. .
,
, ,
.
: , , , 1915, -,
,
, - .
,
,
.
,
,
XX .1
,
- ,
, 19151918.
.
,
.
1
, II, ( ), , 2000,
1914. , (. . .).
97
,
,
( ) .
, ,
.
1903. .
,
.2 , , ,
, .
- 1915. .
- 1915.
,
14. ,
. 25. 26.
3, 1.
3. -
, 19. .
28. , 9. 2.
,
.
, 1. ,
, 31.
.4
1. 1915.
- ,
. ,
, ,
1. .5 2.
2 18341910. : 1834. (908),
1859. (1.525), 1866. (1.922), 1874. (2.290), 1890. (3.869), 1900. (4.232), 1910. (5.671).
: Holm Sundhaussen, Historische Statistik Serbiens 18341914:
Mit europische Vergleichsdaten, Mnchen, 1989, 104).
3 , -
1915. ,
XIII, , 1983, 5354.
4 , 5860.
5 19151918, (
, ), , 1976, 189:
,
, .[]
.; LXVIII
20. [2. ] 1915. .
98
19151918.
4. , 20. 21. ,
( 10. 17. ),
, 6.
, 1915.
.
1. 1915.
,
, 18/31. 1915. .
, ,
, .6
,
-. ,
,
, .
,
, . []
, ,
, ,
. 7
, ,
.
, ,
,
.8 , ,
,
. ,
.
,
, ,
.9
6 , 19161918.
, XXXVII, , 1991, 151.
7 ( ), :
, 9, , 1992, 55-56.
8 , , , . 7, 16.
1984, 12.
9 , (-
- 9. 1991. ;
. ).
99
[], . 10 ,
, ,
, .11
, . 16
.
,
.12 ,
, , ,
.
.
18 .
, .13
,
. , 2. , .
.
.
( )
K. und k. Polizei ( ).14
,
.
. , , ,
.15
, , ,
. Viribus
Unitis
, .16
,
, , .
.
: 19. [ ] [] ,
. 17
10 , , , 1948, 65.
11 , ,
XXVII, , 1997, 306.
12 , . ., 66.
13 , 75.
14 , ...
15 . ,
1918. 1922. , , 2006, 60.
16 Beogradske novine, br. 157, Beograd, 10. jun 1917, 3.
17 , 57.
100
19151918.
,
, , .18
10.
1915, .19
,
.
() , ()
.20 ,
, ,
.21 .
- 1. 1916.
(/),
, , , ,
, 20. 1915.
3. .22 , ,
,
6. 1915,
. -
( )
a
.23
11. 1916, ,
.24 11.
18 , . ., 127.
19 . , . ., 5.
20 , , : ,
( ), , 1995, 194.
21 , . ., 71.
22 ,
( 1915 1916), 1-2, , 1977, 23.
23 Dimitrije orevi, Austro-ugarski okupacioni reim u Srbiji i njegov slom 1918,
Nauni skup u povodu 50-godinjice raspada Austro-Ugarske monarhije i stvaranja
jugoslavenske drave, Zagreb, 1969, 207.
24 , , , 1984, 339.
101
. .
, 1918.
: , 1. 1916,
.25
1. 1916. .26
. ,
( ). 1915.
- , -
(Salis-Seewis), ,
- ( ), -
3. 1916. .
17. 1916. (Ludwig von Thalloszy),
(
),
(Otto Geli-
neck). - 15. 1916,
,
(. ).
( )
(, , , , ,
, , , , , -
), 29.664 km2.27
- (K. u k. Militr-
generalgouvernement in Serbiens).
- (/) . -
1916. ,
- (Allge-
meine Grundzge fr die k. u. k. Militrverwaltung in den besetzen Gebieten Serbiens).
,
.... -
- .
,
.
. -
, .
,
102
19151918.
.28
, ,
(
,
). .
, , ..29
- :
1) , , ,
-, - , ,
;
2) , , ,
;
3) , --
, -, -
.30
- : ,
, .
, - ,
, ( 21 ).31 -
,
.32 -
-
,
, -
.33
(Verordnungs-Blatt).
22. 1916. .34
, ()
, .
28 , 8; . ,
1916. 1918. , , 2000, 18.
29 , ..., 43.
30 Michael Jungerth, . ., 14-15.
31 Hugo Kerchnawe, . ., 58; ( : , . ., 61-62.)
32 , , , 1984, 344.
33 , 1914-
1918. , , 1988, 23.
34 , ..., 33.
103
.
. ,
, . 35
1915.
, , , , ,
. , .
Suchdetaschementi, , , , (
) .
.36
, /
.
, 1915:
. ,
. .
- .
, .
.
, , , -
, -
, .
, , ...
, :
:
)
, ...37
,
, , .
,
.
,
.
:
, , , ,
, ,
, ,
. ,
, , , , , ,
104
19151918.
, .
10 , .38
( ,
, ,
), ,
(Istvn Tisza), ,
(Adolf von Rhemen zu Brenfeld), 26. 1916.
;
(Hugo Kerchnawe). -
, .39
,
.
1916,
1917. ,
- .40
- ,
,
. .
:
Prsidialkanzlei ( )
ZLK, /;
:
- -
;
- (Ziviljustizabteilung),
7 (Abteilung 7);
10 (Abt. 10).41
.
. .
38 , 152-153.
39 , ,
V, , 1958, 275.
40 , ..., 343.
41 , (19151918) ( ,
), VIII/752, N.8593/1916, 16. 1916.
105
42 .
43 Michael Jungerth, . ., 22.
44 . , . ., 64-65.
45 Slubeni glasnik c. i kr. Okrunog zapovjednitva u aku, god. II, br. 9, aak, 15.
septembar 1917, 3.
46 .
(. . .).
47 . , . ., 71.
106
19151918.
(
),
.
, , .
,
.48 (. 1)
.
(
) .
, ,
, ,
, 20 , .49
. .
:50
( ) Kreiskommandant;
Kreisk. Stellvertreter (
);
Leitender Zivilkommissr ( 7. 8. ).
Militrabteilung Verwal-
( tungsabteilung (
) )
-
-
-
(
)
(
)
( 57 /).
.
(Bezirkskommando Okruna poglavarstva) -
107
(, ),
, .
(Bezirkskommandant) ,
.
, ,
.
,
, , ,
, , (, ,
), ...51
.
. , (
), ,
.52 , ,
.
1916. , ,
, .53
, , .
1916.
(Ettapenkommando Gua), . ,
.54
,
15. 1915 1916. e,
, .
.
(Bezirkskommando) 18. 1916.
.55 ,
.56
1915. ,
,
1916. . , ,
,
108
19151918.
.
1916. ,
.
.
1917.
57,
, ,
.
. 106 , 12. 1917, -
15. .58
.
,
,
.
.59 5/18.
1903. .
(
), .
.
200 ,
.60
: ( , Gemeinde-
vorsteher), , , .
( /, VIII
):
. , [ ],
,
. 61
,
, ,
.
, .
. ,
109
.
,
( 624). ,
, -.
, . .62
, (, ,
), ,
.
, .
, ( )
1917.
.63 ,
15. 1916. . ,
( ).
.64
, (. 12, 13).
, .
( ) ,
, .65
,
.66
( ,
, , , ,
).67 :
, , , ,
, ,
, ...
,
, .
1. 1917.
, ,
110
19151918.
.
,
, , .68
. . .
, ().
,
, (
).
. 800
( ).
,
.69 500
360 , 500
480 .
500 .70
. 300
480 , 300-600 720 ,
600 900 1.200 .
,
240 ( ).71
()
.
40 ,
30 .72 , ,
33 .73
: 72
, 100 ,
20 .74
( ) 1915.
1916. 70 ,
30 , 15 .75
111
, 1916.
60 .76
.
( 5 )
.
.77
(, . )
,
( , )
.78
19161918. 79 (. 2)81
80
: : : : : :
, , , , , ,
, , , , , ,
, , , , , , ,
, , , , , ,
, , , , ,
, , , , , ,
, , , , ,
, , , , ,
, , , ,
, , , ,
, , ,
, , ,
, . ,
, ,
, ,
, ,
,
,
112
19151918.
/
,
. -
.
100
100 .
,
,
. .
,
( ),
. 1917. Dr.
Deszo, ,
.82
,
. (
) -
/. .
.
,
.
,
, .
, ,
.83
.
, ,
. -
-, .
(,
), .84
. ,
( )
46, 19. 1916. .85
82 Slubeni glasnik c. i kr. Okrunog zapovjednitva u aku, god. II, br. 4, aak 15. april
1917, 7.
83 . , . ., 66-67.
84 Michael Jungerth, . ., 12.
85 , . . -4, , . 46, 19. 1916.
113
( ) .
(
),
.86 ,
, ,
, .
,
, ,
, .
(. 3) (. 4).
(
1. 1917. ),
( ,
, , , ).87
: (Gemeindeamt) (Poglavarstvo
optine), ( ),
.88 (
) ( ) .
. (. 5)
()
16. 1916. .
,
( ) .89
1915 1918.
1915.
, .
, ,
.
86 . , . ., 68.
87 , -
( ),
3, , 2003, 50.
88 , . . -1, 10. 1916; . . -1, 25. 1917; . . -5, . 202, 28.
1916.
89 , : ,
XII, , 1982, 273.
114
19151918.
.
, , ,
. :
18 , 21, 20 .90
,
.
.91
-, ,
. .
.
. . 92
,
,
.93
,
( ),
- :
60 (6.000 ), 7.400 kg, 600 ,
34 , 20 , 600 kg, 500 kg, 200 kg,
2.000 kg, 300 kg, 84 m3, , ,
, , , , , , ,
, . ( )
,
.94
( ),
,
( )
,
, , ,
, .
90 , (19151918),
: -
28. 29. 1994. , , 1995, 173.
91 , . ., 88.
92 , : , , 1974, 33.
93 , ..., 173.
94 , . . -1, 10. 1916.
115
116
19151918.
96,
. /
3. , .97 1915.
, . (18721945),
. ,
,
.98 , ()
. .
. 99 ` `.
6.000 , . []
,
.100
.
, . []
, .
:
`
. , .`
,
: ` ,
.
,
...29. 1915. .101 .`
, , , .
, , .
. 7 .
. , ,
, . , .
, ,
,
96 Michael Jungerth, . ., 5.
97 , 6.
98 , . ., 187.
99 , 188.
100 , 1834.
( ),
(. . .).
101 , 11.
1915. (. . .).
117
, ,
. 102
1915.
.
, . 17.
. []
.
. , 14/27.
1915. ,
, .103
.
. ,
, :
. [...]
. ,
: ( , ) .
, , . [] , , ,
, , ,
, , ,
.
,
.
. 104
/ 1916.
,
,
,
, , .
- (Allge-
102 , . ., 190.
2:1.
(. ,
, 124; . , , 153).
, 1916.
. (. . ).
103 ..., 186; LXV
14. [27.] 1915. .
104 , . ., 191.
118
19151918.
105 , -
, XLV-XLVI, , 2000, 289.
106 , ..., 159.
107 , (18711918) (
), ( . .). , . 507, . XV (1916),
IIVI. XV/573, , 23. 1916.
108 . , (18661941),
XIII, , 1983, 187.
109 , ..., 44-45.
119
Kr. F. G. A. 24 P;
,
;
() ;
O. St. 432/1232/1234, B. St. 749
Train w. Train-Zeugs-Austallen;
;
44/u. II;
: R 150a, J 151c, J 26.110
-
, . ,
.
200 300 ,
.
, 12 15 ,
,
. (Mobilpatrouillen) 15 ,
.111
/,
, ( ),
( ,
).112 1917.
/ 23.000 113,
, 12 (13
), 1.000 (
), 114.000
, 1916. .114
, ,
, , ,
19151918. . ( . 41). ,
. , /
120
19151918.
( 250 ).115
,
, :
, . . 116
,
.117
.
: , -
(k. u k. Armee), ,
(Landwehr) (Honved).
, , Landsturm.118
,
Landwehr ,
.
, , .
, :
(), .119
16. ()
Streifregimente, 1916.
.
,
.
.
. ,
.120
. (
1916. ) .121
121
1915. ( ,
) .122 ,
, 10. 1915.
, .
, .
,
,
. ,
,
, , .123
,
1915. ( ) -
,
.124
, ,
, - . ,
28. 1916, ,
.
.
, 1916. ,
.125
,
, 1916.
,
.
, ,
. 1916.
( )
, 57 .126
136 61
, 30 , 22 , 9.600 , 42 4 .127
, ,
1916.
, , 5.017
122
19151918.
123
8 , ( ,
).
11 . 9
,
.136
, ,
. (2728 ),
(3032 ) ( 25 ),
. ,
, .
. ,
,
. .
-
, , , .137
( ,
) , 15
, . ,
-
.
, ,
, . ,
, (
), ,
, , ()
.138 , ,
. (
, ), .
,
, ,
.139
, .140
136 , 61.
137 , 63-64.
138 , , XVIII/619, .
139 , 2, . XIII, , 1931, 66-67.
140 , ..., 64.
124
19151918.
. ,
, ,
,
.
,
. ,
,
.141
, :
( ., ),
. 142
-
,
.143 1893.
144:
125
145 , : ,
, 1995, 264.
146 , , IX/82, N. 4918, 24. 1916.
147 Beogradske novine, God. III, br. 144, Beograd 27. maj 1917. Prilog, 3.
148 , . ., 92. ,
(. . .).
126
19151918.
Cacak District with the centre in Cacak presented a constituent part of admin-
istrative division of Kingdom of Serbia and for a long time it was a border region with
Ottoman Sandzak Novi Pazar. Serbian administrative division before the war was
taken over by Austro-Hungarian occupational government after the autumn 1915.
During Austro-German offensive that autumn Cacak was occupied without the fight
on 1st November, Kraljevo on 6th November and till the mid of the month Raska and
the rest of the district territory was occupied, too.
After establishing Military General Government in Serbia on 1st January, 1916
more permanent organization of administration organization was created on the oc-
cupied territories of Serbia which substituted temporary military administration. A
division into civil and military parts of administration was made. Local authority in
Government included district and regional commands and municipalities as the low-
est administrative units. The seat of District and Regional Military Command was in
Cacak, as well as Military administration of railway station, District and Regional Po-
lice commands and police station. Regional commands were in Cacak, Kraljevo, Ivan-
jica, Guca and in Usce, and since August, 1917 there was a Regional command in Ras-
ka. Regional districts were inherited from Serbian administrative division apart from
newly created Raska district. Municipalities were the lowest administrative units of
the Government. Municipality presidents were appointed by the regional commander
among the population of the region or they could be chosen from the members of
police or soldiers of the Monarchy. As Serbian municipality administration remained
almost unchanged, formally speaking the rule was in the hands of Serbs (president,
deputy, chiefs) as long as they were loyal, but the total control had higher bodies of the
occupational authorities.
Bogdan TRIFUNOVIC
127
, .
Bogdan TRIFUNOVIC
128
. 1
. 2 - 1917.
129
3. , ()
4. 25. 1918.
5. ,
130
6.
131
7. 1918. ,
( , )
132
1932. 1945.
: 373.3(497.11)(091)
: 1925.
.
,
1930. .
6. 1932. ,
.
100 , 85 .
. ,
19411945. .
: , , , ,
,
, ()
. , ,
.
: , , .
1811. ,
. , ,
1074 ,
809 715 .
(587 m) (513 m). , , ,
( ). ,
. ,
30 .
(), . : , ,
. , , , .
( 25 ) ( 55 ).
, ,
().
,
, , .
( , , ), (, ,
), (, ), (
133
), ( ), (,
), ( ), ( ),
, , , ,
, , .
,
.
,
. ,
,
.
,
1902.
- . 1923.
,
,
-
.1
8. 1924. , .
1925.
,
235.097,84
.2
20 . , ,
,
.
1925.
, , ,
. , :
,
. , , ,
1
15. 2008. .
2 , . 66, 1423
( ), 66.
134
1932. 1945.
,
,
. .
, ,
, .3
1926. ,
.
. 50 20 .
,
,
. 18. 1927.
,
. , . ,
5. 1928.
, ,
. . ,
, ( ,
, , )
,
( 1928.
2301,50 ), .
2301,50 .4
.
. ,
,
. 1929.
, . ,
3 .
4 2.
135
( , . , . ,
)
, ,
,
50 ,
, . 120
a, ,
1930. .
, ,
.
6. 1932. ,
, 158 , 250
1033 .
(, , ,
1925.
, , ,
). .5
, ,
.
( 66,88 m3, 44 m3)
30,24 m3. 16. 1934.
1.114,75 ,
1.307,75 .
(1932/1933) 100
(62 38 ): 42 (27 15 ), 28
(16 12 ), 16 (8 8 ) 14
(11 3 ). 95 (61
34 ): 39 (24 15 ), 38 (25
13 ), 11 (7 4 ) 12 (10
2 ). , .
,
.
:
1. .
2. .
3. . .
5 , , ,
IX, 2 ( , )
136
1932. 1945.
4. .
5. .
6. . .
7. . .
8. . .
9. . .
10. .
11. .
12. .
13. . .
14. . .
15. .
16. .
17. . .
18. .
19. .
20. .
21. . .
22. .
23. .
24. .
25. . .
26. .
27. .
28. .
29. .
30. . .
31. .
32. .
33. .
34. . .
35. . .
36. . .
37. . .
38. .
39. .
5. 1929.
1. 1933. , :
, --,
, , ,
, , ,
137
( ), .
.
. 1. 1933.
,
, .
, 1933.
,
.
14. 1933.
.
,
, .
,
.
. , , ,
, , 100
. 9.
1935.
.
, ,
: .
IV 31390/34
,
, 18. 1933.
,
,
.
24. 1934.
1933/34.
5,5
225 ,
.6
6 ,
( )
138
1932. 1945.
1932/1933. ,
, ,
. ,
,
.
, .
,
, ,
.
(
,
,
,
). ,
.
, , , ,
.
,
.
27. 1934.
1642 ,
33.300 , 1932. ,
.
, , ,
,
.
, 10
,
, 400 ,
,
, ,
, ,
, .
- ,
, ,
.
139
,
.
1934.
, ,
,
.
1934. 1060 (570 490
). 364
90 , 150 40 .
314 9 , 30 , 170
40 . ,
, 1934/1935.
46 . , ,
, 21. 1934. 35
. ,
.
1934/1935. 34 (18 16 ),
28 (16 12 ), 41 (25 16 ) 13
(8 5 ) - 116 (67 49 ).
28 (16 12 ), 21 (13
8 ), 26 (22 4 ) 10 (6
4 ) 85 (57 28 ).
,
.
, .
.
1934.
9 12 14 16
, 9. 12.
. , ,
, , ,
. , , .
, . ,
: , , ,
, , (
80 , 400 ,
), 1934.
, ,
.
140
1932. 1945.
1929.
, .
2. 1902, -
3. 1920. , ,
. 1934.
84 341.081,62 . 1934.
,
, ,
, , .
, ,
, , , ,
, .
.
1935. - ()
.
, ,
, , , ,
, , , ,
, , , ,
,
, , , ,
, , , , ,
.
65 . 1936.
.
1935/1936.
, , 20.
1935. 20. 1936.
( ),
20. 1936. 8.606,45
, 30.820,50 ,
,
. 32 (12
20 ), 27 (15 12 ), 42 (24
18 ) 19 (15 4 ) 120
(66 54 ). 30 (11
19 ), 23 (14 9 ), 22 (16
6 ) 15 (14 1 ) 90
(55 35 ).
, .
.
141
1935. ,
.
1945. .
, ,
, 24. 1936.
, (),
.7
, ,
. .
.
,
.
, .
.
1936/1937. 105 (62
43 ), 102 (59
43 ). ,
. 9
12 14 16 . ,
.
20 (14 6 )
, .
.
1936/1937. 64
15 , 25 .
25 10 ,
50 .
670 (532 148 ), 75%
.
1937.
,
.
,
.
. , -
, .
300 .
.
7 , , , V, 51
142
1932. 1945.
1930. , 1937. ,
43 (23 ). 1937/1938.
97 (56 41 ),
16 (12 4 ).
1937/1938. :
8 9 9 10 10 11 1112 1415 1516
. . .
. . . .
. .
. . .
. . . . .
.
. , , 18
10 ( ,
). ,
. ,
,
.
46 (20 26 ) ,
1939/1940. 34 (18 12 ,
; 21 13 ) 24 (14 10 ),
16 (12 4 ) 24 (17 7 ).
98 (64 34 ).
82 (37 25 ): 30 , 30
29 . 20
, .
720 430 ( 1150 ),
930 (610 320 ),
70 150 (40 110 ).
76 , 38
. 14,
38 .
1939. ,
, ,
143
,
.
1940/1941. 92 (60
32 ), 12 4
. 40 (28
12 ), 12 3 .
, 1941
1945. . 2.
1941. , ,
, 30. 1941.
()
, 1.
. 1941.
.
, , , ,
, ,
,
.
1. 1942. ,
, ,
,
. ,
( , ),
. 1945. ,
.
,
( ) 1941.
, , , , ,
,
, , , , , , .,
, , ,
, , . 1941.
,
( , ).
,
.
144
1932. 1945.
, ,
22. 1941. ,
,
( , )
140 60 .
,
.
1943. 111
, 250 .
, , ,
,
10. 1944. ,
, .
1941,
1945. . ,
, 1941.
. 1945. ,
. , 1945.
, , ,
. 1946. .
*
* *
25
, . ,
,
.
1925. 1945. .
.
...8 1925. 1945. 511
270 20.
. .
.
. 157 63 , 35 ,
43 , 11 , 4 , ,
( ).9
8 , , . 20, , 24.
1963.
9 , 28.
2008. .
145
1999/2000. . ,
.
, , .
.
( )
1935.
( )
146
1932. 1945.
In the mid May of 1925 the project for building a primary school in Zeoke was
approved. Although the villagers did their best to start building the school, due to
the lack of money building started three years later and the building was completed
in 1930. The school started working on 6th June, 1932 when there were 158 homes
in Zeoke and 1033 inhabitants. The first teachers were a couple Todorovic Dusan
from Cacak and Natalija from Cvetanovac near Ljig, both with secondary school for
teachers, thorough professional and pedagogical knowledge which they successfully
applied in teaching process and upbringing of pupils. 100 pupils were enrolled in the
first school year and out of them 85 were full time pupils. Thanks to Dusan Todor-
ovic, National Library and reading room Maksim Amidza were founded. A decade
before that a collective farm started working and a decade later a cooperative centre
was built.
After Todorovics moved a new couple of teachers were appointed: Bosko and
Olga Terzic, graduated teachers, hard-working, industrious in work and upbringing
of pupils. In spite of all hardships and obstacles the school was working during the
Second World War 19411945. On April, 1941 the teacher Bosko Terzic was impris-
oned, while the teacher Olga worked till 1945.
Before the Second World War started and especially after the War many inhab-
itants left Zeoke and moved to other neighboring or distant places. The inhabitants
born between 1925 and 1945 mainly left the village. Migration of the villagers after the
War was more than surprising by its size. There are many deserted homes today. The
school stopped working in the academic year 1999/2000. Unfortunately, the school
building in this beautiful Dragacevo village is getting dilapidated day by day.
Koviljka LETIC
147
Koviljka LETIC
148
.
: 94:929 .
:
1941. 1943. .
: , , , ,
, , ,
5/17. 1895. , ,
, .
,
, 46. . . 1914.
.
( ).
, ,
1. 19. .
.
(IV ),
.1
.
(1928)
.2
,
.
.
1937. .
.
.3
1 . , 1. I . :
, I, , 2004, 5-6.
2 , 6.
3 , 6.
149
1941.
.
III .
.
III ( )
( ),
( ),
( ),
( ),
( ) III
( ).
,
.4
.
: .
. , , .
. ,
. , ,
.
. .
, ,
, , .
, .
.
,
. .
. (...)
, , 17. , ,
,
,
, ,
. 5
, -
. 17.
,
. .
1941. , ,
. ,
150
.
, : , ,
, .
, , . ,
.
,
10 ,
,
.
, : ,
.
. . .
. 6
.7
,
.
. ,
,
.
,
.
1941. .
, .
1941.
.
- .
( ) (
).
,
.
6 . .
, IV, 255-256.
7 . , , II, 9.
151
1943. .
, ,
.
.
.
1942. ,
. ,
, .8
. 42.
,
, .9 1942. ,
, ,
, .
,
.
*
* *
,
.
1942.
, ,
.
( )
.
,
.
,
II , 1941.
,
, . 1941.
. ,
,
8 , 17.
9 , 9.
152
.
.
.10 ,
,
.
.
, ,
.
,
.
,
, .11
. . 26. 1941.
(Renzo Dalmazzo), VI ,
.12
- ( 1877. ),
()
. 27.
1941. . , ,
.13
.
10 1895. ,
.
(1908) 13 ,
(1914).
. ,
( ) - (
).
11 Fikreta Jeli-Buti, etnici u Hrvatskoj, Zagreb, 1985, 64.
12 , 64.
13 1943. ,
. ,
,
:
,
.
,
,
.
.
, ,
. . (Zbornik
NOR-a, IV-2, Beograd, 1983, 275. Pismo Zahariju Ostojiu od 26. februara 1943).
Triifunovi je sahranjen u Splitu.
153
, .
, , ,
.
20.
e (Angelo de Matteis), 6.
. ,
.
(V. Castellani),
.
.14
VI
: , ,
,
,
.
- , ,
.
. , ,
,
,
. ,
154
.
,
,
. 15
,
:
- ,
.
,
,
.
, , , ,
,
. 16
(3. 4.) 1942.
, ,
.
- ,
.
,
, ,
.17
, ,
,
. .18
1941.
.
15 Zbornik NOR-a, XIII-2, Beograd, 1972, 52. Izvetaj generala Dalmaca komandi 2.
armije od 17. januara 1942. godine.
16 , 55.
17 . , 1941-1942,
, . 2/1997, 110.
18 , 111.
155
,
.19 ,
,
.
1. 1942. .
, -
, .
.20
-
. ,
,
. (
) .
,
, ,
: ,
.
.
, ,
. ,
. 21
,
.
.
,
:
, ,
, .
.
, . ,
.
,
19 , 115.
20 , 126.
21 : S. Pavlovi, Misija Stanislava Rapoteca, 118.
156
.
,
. 22
.
,
.23 20.
10.000 . ,
1940.
24,
. , ,
. 25
.
,
. 22.
1942. , , , .
,
. . .
,
.26
:
, ,
, .
-
.
.
, ,
,
.27
22 , 124.
23 , 125.
24 (The Special Operations Executive SOE).
1940.
, .
,
.
25 S. Pavlovi, Misija Stanislava Rapoteca, 131.
26 , , , 2004, 221.
27 , 222.
157
*
* *
a .
,
.
, .
, ,
,
. ,
,
.
. ,
, .
.
. , ,
, ,
.28
,
.
.
.
. ,
, .
,
28 , ,
:
.
,
( )
,
.
. (. ,
. : , , 1992, 104)
158
.
,
.
, .
,
. ,
.
.29
,
.
.
, .
,
, .
15. 1943. :
. , ,
,
.
, ,
. , ,
,
, , . 30
.
, ,
:
,
,
. .
.
, , ,
, . 15
29 ,
18981914, , 1-2/1993, 36-37.
30 Zbornik NOR-a, XIV-2, 51.
159
, (...)
.
. ,
,
.
,
, .
[] ,
.
,
.
,
.
.
, ,
. 31
: , ,
, , , ,
, . 32
, ,
,
, ,
,
,
. ,
, .33
,
, ,
.34
(3. 1943. )
.
31 , 75-76.
, , :
, .
. (Zbornik NOR-a, XIV-2, 127)
32 - , , 225-9-38.
28. 1943. .
33 .
34 .
35 , . ,
: , , . , ,
1998, 1, 321; 5. 1943.
160
.
, : ,
.35
:
.
, . .
, ,
. , ,
. ,
.
, ,
.
. 36
,
.
:
,
.
(...)
,
: , , .
(...)
, , ,
. 37
je 1943. ,
.
,
.
a-
. ,
( ).38
10.
:
(...)
161
.
. 39
, ,
.
.
31. 1.
. , (,
, , ). ,
24
.40
.
. , , :
,
,
. 41
2. 1943.
-, .
.
,
. 1.500
1.000 ,
: 12.000
, 7.0008.000
. 42
(
) (
)
,
: (...)
162
.
,
. 43
, ,
20.
: VI
.
. 44
,
, ,
.
. , , ,
22.
.45
, -
, ,
. 6. ,
,
: .
.
. ,
: ,
, , ,
. , , ,
, .
, (...)
, , . 46
.47
. e ,
, .
43 , 268.
44 , 269.
45 F. Jeli-Buti, etnici u Hrvatskoj, 187.
46 Zbornik NOR-a, XIV-2, 887.
47 1943.
, . .
163
, . ,
, , .
,
.
.48
. :
, ,
, , , ,
. :
,
. , ,
. , ,
,
,
. .
. ,
,
, .
,
, . 49
.
1943.
, , ,
: ,
, ,
, ,
. . 50
, ,
, ,
. ,
.
: ,
. . 51
164
.
1943. : .
5. 000 , ,
2. 000. , .
. ,
.
- .
. ,
, ,
( , ,
), , , ,
,
.
(...) , , .
.
, .
, .
, ,
. 52
, 26. 1943. -
-
. 29.
:
,
. . 53
, , .
. :
, .
.
.
1.000 ,
, , , ,
. , .
,
.
- .
52 , 99.
53 , , 153-2-2.
165
,
. .
, . 54
,
: .
, .
, , 1.800 ,
. .
, ,
. .
.
. 55
*
* *
1943. , ,
.
,
. .
, 1946. .
,
, .56
,
1946. .
,
(1947)
,
.
.57
1950. .
.
.
. 15.
1969. . ,
, . .58
166
.
Kosta NIKOLIC
167
Kosta NIKOLIC
168
:
XX ( )
: 2-63(497.11)19
: 1945.
, ,
,
XX .
: , , , ,
, , ,
,
,
,
.
, .
,
,
.
, ,
,
.
.
:
, .
.
,
, .
, . 1922.
,
, .1
1 , . (19731946), XXV,
, 1995, 283-284.
169
, ,
9. 1931.
.2
, ,
. , 21.
. .3
,
.
. ,
, ,
.4
,
. -
, ,
.
, 1945.
.
,
,
,
.
. ,
.
, .5
2 , , , . 1, , 1932, 2-3.
3 , . ., 284-285.
4 ,
.
, ,
, .
,
.
( , , I-II,
, 2002, I/110-111).
5
1940. : ,
, .
.
,
,
, . , ,
170
: XX
.
,
. 1942.
, . ,
, 21. 1942.
, .
,
31.
1942. , , 1942.
.
,
.6
( ),
1941. .7
-
, 1944. ,
,
.
.
.8
, ,
, .
, , .
, ,
.
, ,
, , ,
,
. ,
.
, .
, . ( ,
19381941: ,
, XXIX, , 1999, 203; ,
, :
1-3, , 20022004, 3/280-291; ,
: 1938
1941, 1, , 2006, 18-21, 23-24, 56-60, 73, 149-152, 158, 164-165).
6 , 19411944: ,
XXX, , 2000, 272-273.
7 , , :
19381941, 1, 559.
8 , , :
, 1-3, 3/42, 91-95.
171
,
,
. ,
.
.
, .
.
, ,
. ,
.9
, -
.
1945.
.
. ,
,
.10
19451955.
1945.
.
,
(),
. ,
.11
. ,
je . ,
, , ,
, .12
, 1945.
, .
1946. .
,
9 , (18851945): , , XXVIII,
, 1998, 236, 240, 248-429.
10 , , :
, 1-3, 3/171-172, 189.
11 Kosta Nikoli, Srpska istorija i religija, Istorija 20. veka 1, Beograd, 2001, 96.
12 Momilo Mitrovi, Proslave i slavlja u Srbiji 1945. godine, Tokovi istorije 3, Beograd,
2006, 106.
172
: XX
. 1951.
, . .
1945. ,
. 1946.
. 1948.
,
.
1947. .13
, ,
1945.
, . -
, ,
. .
,
, .
.14
,
, .15
. 1936. .
.
,
.
,
.
,
, .16
13 , , I/188-195, 226-229.
14 , , . 1, , 18. 1945, 7.
15
, 12, , 1992, 80; ,
( ), 13,
, 1993, 111;
.
1941. . ,
-.
, ,
.
.
(.,
, , . 47, , 29. 1976, 14).
16 , - :
XIX XX , , 1998, 58, 63, 233.
173
, ,
, ( ),
, .17
, . 1945.
,
, , .
1950. . ,
,
.
.18
, ,
, , ,
,
.19
a
.
,
.
1957. 280 . 1958.
17
( )
.
( , :
: XX , , 2002, 199,
342-348; , :
, , 2006, 35-36).
18 , , , XXXII, , 2002, 201.
19 183 - 1994. ,
155 (84,7%) .
. 1980. ,
, - ,
.
( )
, 1961. .
.
.
, .
, , 620 ,
, , ,
(
: , : ,
, , 1994; . 41, ,
- 1981, - ; ,
, (
1955. ), XXXI, , 2001, 113-115).
174
: XX
470 , 40% .
: ,
1959.
. ,
, .20
,
, ,
.
, ,
.21
.
, ,
.
,
. 1952. ,
: ( )
.
,
. , ,
. ,
: ,
. , ,
: , , .
. .
, : , , .22
, ,
20 , , . 2,
, 14. 1959, 2.
21 , , . 303, , 5.
1952, 3.
22
: [...] , ,
.
,
.
1945.
.
,
( ,
, , . 303, , 5. 1952, 3).
175
.23
. 1953.
. ,
,
.24
. 1946.
. ,
.25 .
,
.
,
. ,
.26 , ,
1953. .
,
.27
.
,
.28 , ,
.
.29
,
,
23 ., , , . 309,
, 15. 1952, 3.
24 . ., . ..., , . 345, , 27.
1953, 4.
25 . . , . , 1837
1987, , 1987, 384.
26 , ,
, , ,
. ,
, [...]
-
. (!)
. ,
.
(.., , , . 306, , 25. 1952, 2).
27 , , , 2007, 585.
28 , , . 311, ,
19. 1952, 4.
29 . , , , . 348,
, 17. 1953, 4.
176
: XX
.
,
,
.
5. 6. 1953.
.
. 7.
.30 ,
1953. 1.578
. 18.490, 75.416 .
,
.
.31
.
. 1947.
, .
1952.
.
, ,
.32
19561986.
1955.
.
. ,
.
, .33
. 1958.
285, 1959. 145
3.624 (2.612 , 234 , 718
30 , , . 343, , 13. 1953, 4.
31 , , . 345,
, 27. 1953, 1-2.
32 , 20. : ;
, (. ), ,
2007, 667-671.
33 , , I/388, II/124.
177
, 64 34 ).
, .34
(19551958)
.35
, .
,
. ,
,
.36
,
, ,
.
,
. ,
, .37
,
, ,
1965. , [...]
: ;
-
.38 ,
, , .
.39
34
, , 1959, 12-13.
35 , 20. : ...,
671.
36 ,
.
.
,
.
,
. (.,
- , , . 8, 19. 1958, 6;
, , . 348, , 17. 1953, 4; ,
, , . 3, , 10. 1963, 6).
37 . , ,
, . 1, , 1965, 1-2.
38 - , ,
, . 1, , 1965, 3.
178
: XX
, 1950.
, ,
.40
.
,
1964. : , : ,
, . ,
. 41
, . 1969.
, . -
5.000 , ,
180 , .
60 , , .
,
, .
: 29
, , .
, .
, . ,
, , , .
.
, ,
, ,
: , ,
. :
39 . ,
1941. : [...] -.
7. 1941. .,
, , 2. ,
. ,
, . ( ,
, , . 3-4, [ ],
1965, 4).
40 o , o , o X, o, 1974,
110-111; . , . , ,
. 221, 1. 1976, 8-9; . , ;
. (.
), , 1993, 194.
41 , , , . 17, ,
17. 1964, 5.
179
. 42
. , ,
, .
, ,
.
,
.43
,
.
: -
,
42 .
. ,
, 180 .
,
,
( ,
, , . 5, 29.
1969, 5).
43 , , . 21, 28.
1971, 9; . , :
, , . 22, 4. 1971, 9.
,
.
44 ,
.
, 14. .
,
, ,
,
.
,
, , ,
. ,
,
.
,
,
.
,
, , ,
. , , .
. ,
180
: XX
,
-
. , ,
, .
,
,
.
,
, -,
.
,
. 44 ,
, , ,
, .45
1972. .
( . ),
,
. ,
- -
, , - ,
.
,
,
:
, , .
,
. ,
.
,
,
. , ,
-
,
, .
, .
, ,
. ( , , ,
. 2, 14. 1972, 10).
45 : ,
, . 3, , 21. 1972, 2.
181
, .
, .
,
. ,
, .46
,
,
XX :
,
,
, .
, , .
,
. .
,
- , ,
, .
, ,
, ,
, , ,
, ,
. , , ,
,
.
, ,
:
,
, , .
,
. ,
, ,
46 , :
, (.
), , 2003, 35-43.
47 [...] ,
.
.
-
,
6. .
.
,
, -,
, ( )
182
: XX
, ,
. 47
,
.
. , ,
,
.48
.
. 20.000
, 2.000
1.200 .
989 ,
239 , ,
.
.
,
,
:
, ,
.
--
, ,
10 ( : ! !
, ),
, ( )
.
, , ,
(!), , ,
(
: ;
). ,
,
, , ?
,
. .
, .
( , , , . 17, , 18.
1975, 9).
48
, .
. ( ,
, , . 27, , 8. 1976, 6).
183
? , , ,
? 49
.
1975. ,
, , .
68,68% .
8,41% .
(74,41%), ,
14,47% .
,
.
, ,
. , ,
.50
,
,
49 1976. 33 ;
351 128 ;
33 22 .
572 80 . 1976.
51 .
.
.
214 . 1975.
614 (204 ), 6.107 .
, 3.000
. .
27 , 4.500 40 .
340 270 .
, 1975.
1.480 .
. 1976.
6.340 .
377 ,
, 69,
( . , , , . 3, , 16.
1976, 1; . , . ,
, , . 10, , 5. 1976, 1; . ,
, , , .
32, , 24. 1976, 3).
50 300
, ,
.
1. 30. 1975. ( ,
:
, 1982, 50-52, 55-56, 67, 70, 72, 74-87, 122).
184
: XX
, ,
, .51
1976. , 1945.
, .
.
. , , ,
, .
.
, .
, .
, ,
, ,
. ,
: , ,
. ,
. , , .
? 52
, ,
.
.
-, : ,
,
,
.
. ,
, ,
, .
:
,
, -
,
.
, :
51 , , , . 27, , 12.
1991, 6.
52 . , ?, ,
. 42, , 15. 1976, 8.
185
,
.
. , . , , ,
: [...] ,
?
, , ,
.53
.
,
, . 1981.
,
,
. , ,
.
, .
( )
.54
:
. ,
. , . ,
, ,
, ,
53 , :
,
-
? ,
. -
,
,
.
,
,
. ( ,
, , . 43, , 22. 1976, 7).
54 . ,
- (
, , , . 7, , 13. 1981, 3).
186
: XX
, .
,
.55 ,
,
,
,
.56
.
,
.
.
.
.57 .
.
,
.
,
.58
, ,
,
, , .59
, 1985.
VII VIII
, .
,
.
. ,
.
, , , , ,
.
55 , , . 9, , 27. 1981, 3.
56 ,
, 9. 2008.
57 . , , , . 25, ,
24. 1983, 2.
58 , : ,
, . 6, , 7. 1986, 5.
59 , : , , . 45 , , 8.
1984, 2.
187
,
. (78%),
(55%) .
( 88%, 35%).
32% ( 44%, 10%). 2/3
(58%; 65%, 45%;
10% ). 66%
( 83%, 34%). .
50% ( 75%, 26%) 61%
( 71%, 41%) . 3%
5% . ,
(69%), 1/3
, .
( 19%,
18%). (81%)
(64%) (51% : 22%).
, 82%
, 7% - .
,
.
. 10%
, 69% , 19%
.
, .
, ,
- . ,
, ,
.60
1985.
: : ,
,
, .
, , .
,
, . 23%
, 24,97%,
.
60 , ?, , . 7, , 14.
1986, 7; ,
: 1985. ,
1-2/2007, 280-290.
188
: XX
(42%)
(23%). , : [...]
, ,
. 34%
, 37%
. 47% ,
.
.61
.
,
. .
, , ,
.62
( ),
, .63
.
1986.
61 (36%).
,
50%, 11% . 298 25%
, 40% ,
1%. , 38%
, 5%, 21%, .
32% , 16%
,
( , , , , . 8, , 21.
1986, 6).
62 , , , 1989, 68; , ,
, 2000, 41-42; , , , 2006, 56-57.
63
,
,
(), , , .
,
()
. ()
, .
, ,
,
, ,
, , (Mirko Blagojevi,
Religijske promene u postkomunizmu sluaj pravoslavlja na primeru Srbije i Crne
Gore i Rusije, Filozofija i drutvo XXII/XXIII, Beograd, 2003, 242-243).
189
.
.
,
. 110
, .64
. 1988. ,
11.000 ,
.65
19872008.
.
, ,
, .
,
1989. ,
.66
1990.
:
,
. 1990. .
, , , , ,
[...]
:
, , ,
.
. ,
, , , .
, , -,
, ,
, [...]
- ,
. ! [...]
(
190
: XX
), , . ,
, .
, ,
,
, .
. ,
. ,
, ,
.
, : ,
, . ,
, . 67
. 1990.
- ,
.68
,
.69
1990. 1945. .
.70
1989. , ,
,
.71 1992.
.
.72
, .
,
.73
67 , : , , .
2, , 11. 1990, 3.
68 . , , ,
. 26, 4. 1990, 6.
69 , !, , . 18, , 17.
1991, 7.
70 , , . 19, , 24. 1991, 2.
71 , . ., 201-208.
72 , , ,
. 6, , 31. 1992,
73 , , , . 8, , 7.
1992.
191
XX
.
2000.
,
1988. .74
, , , ,
,
, , ,
, 1997. .75
,
.
( )
.76
, ,
,
,
. ,
, ,
( ),
-
.77
,
, .78
, ,
74 -,
2000. ,
1999/2000. , , 2000, 42.
75 , , . 2, , 14. 2000, 8; -
-, , XXVI , 2006, 327, 355.
76 , , , 2006, 163-164, 209-210.
77 2000 ,
,
. 2002.
(Milo Timotijevi, Karneval u Gui: sabor trubaa 19612004, aak, 2005,
176-177).
78 : ,
, . 30, , 10. 2001, 10-11; ,
: , ,
, 15. 2001, 15; , :
, , , 15. 2001, 17.
192
: XX
, -
.79
, ,
,
. ,
. .80
.
, ,
1943. .81
.
1996. , .
,
.82
(oa a)
oj
.83
.
, ,
,
.84 , 1999. ,
79 , , , ,
, 2005, 15. ,
, 1996. ,
2008.
,
( . , , , . 991,
, 1. 2008, 12-13).
80 , .
, , 2001, 11-35.
81 , , , , 15.
2006, 28.
82 , , . 50, , 13. 1996, 1-2;
, : , , 1999, 237-238.
83 Vladan Kutlei, Religija i verske zajednice u programima parlamentarnih politikih
stranaka; Crkva i Drava (ur. ore Vukadinovi i Slobodan Antoni), Beograd,
2007, 107-113.
84 , , , : 19902003,
, 1-4, , 2006, 139, 143.
193
, ,
.85
. 25. 1998.
,
.
, .
.
: ,
, .
29.
.86
, 70.000 75.000 ,
15.000 :
, . , ,
, . , ,
.
, , ,
:
,
. 87 1998.
, ,
(10.000 ), .88
,
. 2001. ,
, 25.000 .89
2002. .90
1990. . , 2000.
, .
, , .91
85 , ?, , . 27-28,
, 16. 2002, 15.
86 , , , . 35, , 28. 1998, 1.
87 , , , . 29, , 4.
, 1998, 7.
88 , , ,
. 27, , 21. 2000, 8.
89 , , , . 12,
, 16. 2001, 8.
90 , , , . 47,
, 29. 2002, 8.
91 , , . 21, , 9. 2000, 1.
194
: XX
, 2005.
,
.92 6. 2003.
.
,
. 100 .93
.
2001.
, ,
, .
.94
( )
,
. a
6/7. 2003. .95 ,
, ,
.
.
, .96
92 , 64. :
, , . 3, 21. 2005, 13.
93 , ,, 9. 2003.
94 . . ., , , . 46, , 23.
2001, 12.
95 Pravoslvlje ili smrt!, Zona, br. 171, Novi Sad, 28. oktobar 2003; Vatikan finansira
srpsku pravoslavnu crkvu!, Zona, br. 173, Novi Sad, 23. novembar 2003; Oliver
Nikoli, Pobuna monakog sestrinstva na planini Jelici protiv SPC, Nedeljni telegraf,
br. 390, Beograd, 15. oktobar 2003, 12-14; ,
, , . 901, , 1. 2004, 15.
96
:
.
,
. ,
,
. (
, , . 991, , 1. 2008, 9;
, ,
. , , . 991, ,
1. 2008, 10-12; . , , , .
991, , 1. 2008, 12-13).
,
, (Slobodan
Markovi, Vernici nezadovoljni odlukama vladike ikog Hrizostoma: dokle tako,
Vae Preosvetenstvo, aanske novine, br. 181, aak, 11. mart 2008)
195
.
,
.97
2001.
. 600
.98 14. 2001.
.99
2001, 2002/2003.
. 2005. 596,
452 .
. 50%
, ,
.
56% .
, ,
. , ,
.100
,
.
2002.
200
97 . . ., : 20. ,
, . 34, , 11. 1998, 8.
98 ..., , , . 10, , 2.
2001, 10.
99 , ,
2000/2001, , 2001, 11-15.
100
:
, ,
, , ,
, ,
,
, ,
, .
:
, ,
,
, ,
, , ,
, , . (..,
, , . 34,
, 26. 2005, 14;
() ,
2004/2005, , 2005, 31-39)
196
: XX
1.000 , ,
. ,
, .101
2005.
, . ,
. ,
.
, :
.
. ,
. 102
,
.103
, , XX
,
. XX
.
;
, .
, .
.
, .
, 1919.
,
, ,
, .
, ,
.
,
. -
101 , , , ,
. 51, , 30. 2003, 22.
102 , :
, , . 27, , 8. 2005, 18.
103 . . ., , , . 32, 1.
2006, 21.
197
.
, ( ),
. , .
,
.
.
, , ,
, ,
,
.
,
.
,
, ,
. ,
, , , , -
.
,
.
, ,
.
1945.
. ,
/. ,
, , ,
.
,
,
.
. .
,
.
, -
, .
,
198
: XX
( 1992.
)104, , ,
.
. ,
. ,
, .
, .
, , ,
.
, ,
. , ,
,
.
, ,
.
,
,
, .
, , ,
, .
104 , , . 5,
31. 1992, 2.
199
qualified workers in towns. Socially movable classes were atheists, while youth was
without any religious education.
A big turn over started in the nineties when expressing piety became free and
then a part of political communication in everyday life. Almost all forms of religious
manifestations and mass celebrations have been renewed but there have been exag-
gerations in these manifestations so although not religious some of them get church
patronage. On the other hand liturgy attendance has not become regular in spite of in-
troducing religious education into schools and presence of church in all media. There
was also a movement of some church goers who insisted on strict Orthodox religion
which was rejected by the official church.
Milos TIMOTIJEVIC
La pntration des ides athes dans la rgion de Cacak est lie lactivit des
communistes au-devant de la Deuxime Guerre mondiale, qui aprs 1945 engagrent
un combat actif contre lglise et toutes les valeurs traditionnelles. La dmonstration
de pit publique ne fut pas tout de suite interdite, mais les limitations partir des
annes cinquante devinrent une activit de parti obligatoire des membres du KPJ / SKJ
(Parti Communiste Yougoslave / Union des Communistes Yougoslaves). La religiosit
devint une activit secrte, et les incidents sporadiques tels que le port en public de
larbre de Nol, de croix comme ornement, ldification de demeures ecclsiastiques
provoqurent une vigoureuse rprobation des militants du parti.
Le processus dathisme avana bien loin pour une dure dun demi-sicle, de
sorte que la religiosit orthodoxe fut en gnral lie la population rurale, la classe
ouvrire non-qualifie et demi-qualifie dans la ville.
Les couches socialement plus mobiles de la population furent des athes, et les
jeunes gens furent sans aucune ducation religieuse.
Un grand revirement rsulta dans les annes quatre-vingt-dix, lorsque la
dmonstration de la religiosit devint libre et, alors galement, la partie de la
communication politique dans la vie quotidienne. Presque toutes les formes de
crmonies religieuses et de festivits massives furent rtablies, avec des exagrations
de toutes sortes, et les manifestations existantes bien quelles ne soient religieuses
reurent le protectorat de lglise. Cependant, la prsence la liturgie ne devint pas
rgulire, mme avec linitiation du catchisme lcole et la prsence de lglise dans
tous les mdias. Dun autre ct se prsenta aussi un mouvement de fidles qui insista
sur lorthodoxie rigoureuse, ce que lglise officielle condamna.
Milos TIMOTIJEVIC
200
: 725(497.11)(083.94)
:
-
,
,
.
,
, ,
,
.
-
,
.
: , , --
,
-.
,
.
. 1,
, , ,
.
-
.
,
(),
1 . -,
18961940. , (
), , 5, , 1966,
19-21, 79; . , XIX XX , ,
1999, 92; . , - ,
XLIII, , 2003, 217-222; D. Maskareli, Arhitektonski
opus Jovanke Boni-Katerini, DaNS 47, Novi Sad, 2004, 54-55.
201
.
: ,
, .
-
-. -
18961940. ,
.
-
.
.2 -
1887. , ,
.
,
. , 1905.
. ,
,
,
.3
1.047 .4
18. 1913. ,
.5
,
. Ilustrierte Zeitung
.
Welt und Haus Sontagzeitung fr deutches Haus.6
, 1914.
.
, , , , , -
2 . -, . .
3 . , ,
19. , , 2003, 200, 260, 291. (
,
18821914. ,
, , , ).
4 , 200.
5 .
6 , 206; . -, . ., 21.
202
,
1922. ,
.
.
, , -
, , ,
.
, .7
, . , ,
.
.8
1914. ,
. ,
,
.
.
.
,
.
,
.
-
,
.9
,
1930.
.
,
.10 .
7 . , . , , .
14380, , 1976.
8 . , 1920
1940. , , 1979, 80, 260.
9 . , . , , ,
2003, 35, 37, 38.
10 . , ..., 254; . -, . , 20; . ,
(
XIX- XX ), 1997, 177; . ,
(XIX-XX ), , 2005, 371.
203
,
.11
. 1944.
, .
,
1945. .
V 1928, V 1938. .
-
.12 ,
.
.
, 1941.
IV
, -
.
1939.
,
,
,
.13
.
,
. ,
,
,
.
, ,
,
,
11 , 62 , 1481.
12 , 62 ,
, . 351.
13 , 70 , 5.
204
, ,
,
.
,
, ,
.
,
,
. , .
, -
, 1935. .
,
.14
1935.
, 1939.
,
1939.
, -
( 1941. ).
, .
,
.
, (
) 1942. ,
, , .
,
.15
,
, -
.
, (,
) ,
14 , 70 , 12/35.
15 , 62 ,
, . 353, 354.
205
,
. ,
.
, ,
.
( ).
, 20 ,
, .
,
.
, .
, .
,
, ,
,
.
,
.
,
.
,
,
.
.
,
- -
. ,
,
, .
,
, ,
.
, (33,10 ),
, ,
, .
,
, ,
.
: , .
, -
( ),
206
.
(3,30 x 3,30 m),
, .
.
.
: ,
, .
,
.
, ,
, .
.
,
. .
-
-
,
.
20.
(19321934) (1939) -
,
.
,
.
,
.
, .
.
.
,
. ,
,
.
207
,
.
,
.
,
.
,
.
,
, .
,
.
,
,
, . ,
,
,
,
(
),
, ,
.
208
The project for the building of Financial Government Offices in Cacak was
worked out based on the plans of the architect Jovanka Boncic-Katerinic. As she was
the fourth women with the diploma of an architect in Serbia and the first woman with
the diploma of an architect at German University in Darmstadt, Jovanka Boncic-Ka-
terinic was one of the most prominent names in Serbian architecture in the period
between the two Wars. The exact time of completing the project is not known as well
as its place in the urban structure of Cacak, but as it was an important public object of
special purpose and content it was probably the very centre of the towns core which is
also confirmed by its representative form. The project was probably carried out during
1941 and it was specially ordered, which also makes it different from other typically
designed objects of the same public purposes for tax, cadastre and financial adminis-
trations. It is characterized by all features typical for the late period of her project work
where intervening of already testified academic and largely accepted modern way of
creating faades and interior arrangement of space can be seen.
As building opus of Jovanka Boncic-Katerinic has not been completely
researched, the project for the Building of Financial Government Offices in Cacak
represents a significant supplement to its completion, especially enlightening the late
period of her project work.
Djurdjija BOROVNJAK
209
Le projet pour le btiment des Bureaux financiers Cacak fut excut daprs les
plans de larchitecte Jovanka Boncic-Katerinic. En tant que quatrime femme titulaire
du diplme darchitecte dans un milieu serbe, et premire avec un diplme darchitecte
lUniversit allemande Darmstadt, Jovanka Boncic-Katerinic caractrise un
des noms les plus minents de larchitecture serbe de la priode dentre-guerre. Le
moment prcis de lexcution du projet nest pas exactement connu, ainsi que son
emplacement prvu dans la structure urbaine de Cacak, mais daprs son importance,
comme construction publique dintrt et de contenu spcifique, son dification fut
probablement prvue dans le noyau le plus troit de la ville, ce que mne aussi sa
forme reprsentative. Le projet fut selon toute probabilit excut durant lanne 1941,
comme spcialement command, ce qui le dgage galement parmi une multitude
dautres planifis typs pour linstallation du fisc, de ladministration cadastrale et
financire. Il a t labor avec les particularits caractristiques pour la priode
tardive de son exprience architecturale sur lequel sont visibles toutes les interfrences
de la manire acadmique vrifie de composition des faades et de la disposition
intrieure de lespace et de celle moderniste grandement adopte.
Comme lopus de construction de Jovanka Boncic-Katerinic ne fut au complet
examin, le projet pour le btiment des Bureaux financiers Cacak reprsente une
contribution dimportance son compltement, illuminant particulirement la
priode tardive de son exprience architecturale.
Djurdjija BOROVNJAK
210
. 1
( : . , ; . , ;
. -)
. 2 ( ): . , . , . -
( ): . , . , .
, . (1925)
211
. 3 , ,
. 4 ,
212
. 5 ,
. 6 ,
213
. 7 ,
. 8 ,
214
. 9 ,
. 10
215
. 11 ,
:
. 1-2 -
. 3-9 , 62 ,
, . 351
. 10 , 62 ,
, . 353
. 11 , 62 , 1463
216
.
: 929:77(497.11)
:
( 1890. ) ,
.
,
, ,
.
: , , -, ,
,
, , ,
,
.
.
.1
,
. , ,
.2
(phs, graphia)
-,
,
. (-)
.
. ,
-, , .
.
.
1
, , .
2 2003.
, ,
.
.
. , , , .
, ,
.
217
.
, :
,
. ( ).3
,
.4
1839.
.
19. 1839.
, ,
.
, ,
1839. .
(Folx Talbot) 1839. .
() ,
, , .
, .
.
1840. ,
.
(18171899). 1841.
. -, .
. XIX
.5
, .
, , ,
, , , ,
.
3 , , , 2002, 31.
4 : ,
, , 1977; ,
19. , , 1989; 1939-1989, , 1989;
, 1939-1940, , 1993;
, , , , 1997.
5 (1850), (
1850), (1855), (1851),
( 1850), ( 1859),
( 1865), (1869) . 1841.
, 1847. II
.
1865. .
218
1850.
(
). . . 1854.
. - Carte de Visite
(6 10 cm).
-
.
1871. .
, . .
.
1876. .
. 1887. ,
, . .
1894. (roll)
-.6
().
1873, 1901. . -
.
1888.
(-) , , . .
, , -.
1894. .
100 . Pocket Kodak 1895. .
.
1924. (Leica)
36 , , .
1925. ,
.
-.
1850. XIX ,
. ,
. -
- 1876. 1878. .
.
.
. ,
.
6 (1854-1932), ,
- (1884) -
( , II , , 1969, 580).
219
.
XIX XX
.
1901. -
960 . 1907.
(
). -
.
(19141918)
, 1916.
.
- 1929. .7
-
.
1912. ,
. ,
.
- ,
, () ,
. 90- XIX
.8
,
,
(, 1863 , 1944), .
,
, (
, ). .9
7
(
).
, , .
8
( 55 ), , 1902.
. . 1904.
, ,
1924.
() .
.
9 , , , , , 1997, 343.
220
10 1945. ,
. 6.000 ,
.
. .
.11
10 , . 41, , 9. 1945, 2.
11
,
.
.
,
2001.
( 1916. ,
, , 2003. ).
1936. 2001. .
166 .
.
. - , ,
.
, , , ,
.
, . ,
-
XX , ,
,
2002. .
300 . ,
.
140
. :
, ,
, , ,
.... ,
.
, , , , ,
, , , , .
, 9. 16. 2006. ,
.
. 28
- . .
. -
-
. .
,
,
(1875-1956).
16. 2005. .
221
.
. 1911. 1949. ,
127. , , : 16.
, 6. ( .
) , 16. 1946. 13. 1947.
.
.
, ,
:
. 1920.
, .
1930. . ,
.
. , , ,
.
,
.
1880,
1890. . XIX XX
( , ,
, ,
, ),
.12
1911. .
,
(, 1880 , 1913) , -
, .
.
, (1857-1921),
. .
(1912-1913). -
, ,
,
,
.
. ,
1914. 1918. ,
, , .
.
12 , . 6, , 2005, 42.
222
: , ,
, : , . ( ).
. ,
4. 1909. . !
. -,
, .
.
1989.
18591918.
. .
1879. ,
, .13
, .
. ,
. , .
- 1902. .
. 1928. ,
.
( 1905.
1910. ), .
.
, . -
1943. .
14
. .
. .
( , )
10. 1920.
: .15
. ( )
. .
. . 40
.
(18631940), ,
16,
13 , ,
1859-1918 ( ), , 1989.
14 , -3, -III (
1826-1978)
15 . ,
1918. 1922., , 2006.
16 , , 1934, 924.
223
.
.
1893/1894. , .17
: ( ),
,
, II ,
III .
,
.
, , .
(18461903)
18 . 1890.
1903. . ,
.19
,
,
: 1900. 1925. .
, ,
, ,
.
2007. ,
. ( 1887. )
(): Franz Padovay, Widdin Bulgaria.
: Franz Padovay, Widdin.
- , , ,
17 . . , . , 1837-1987,
, 1987, 86, 96.
18 , . . 43/1903, ,
: 8. 1903. , 62 ,
22, .
19 ( )
: , 1846-1903.
, , 1904. .
,
. ,
. ,
.
224
20 , , , ,
2000.
21 , . 6, , 2005, 37.
22 , . ,
, , 1979, 94.
23 , , , 1995, 249.
225
.
, , ,
1880. .
.
, 1889. .
. ,
( ).
.
. ,
1962. , .
, 1845, 1933.24 88 .
,
.25
10 20,5 cm 1899.
( ).
23 28 cm. :
, , .
, I , 1899. 1910. ,
(18551936) , 1900.
100 , 1901. 50
25 1903. .
.
, 6, ,
21. 2007. (6,5 10,5 cm)
, , 1885. , .
, 1890. ,
, (18261894)
(18641919) .
,
, 1849. 1946. ,
(-
17. 22. 1893, )
.
18 2,16 .
,
. :
, . :
, . ,
,
24 1933.
.
25 , , , 2004, 259.
226
.
. .26
1903.
.
,27
().
1890. .
18391989,
18391959 (150 ),
, . -
- 1890. 1903. .
. (, 1884 , 1916)
(, 1896 , 1993)
.
- .
( ),
:
, , 18841922;
. 28, , 18841927;
, 18861944;
, 19261941.
( ), , 38
. .
1886. , 21. 1944. .
, .
: , .
. , ,
,
26
, ( 2001 - 2002).
1849-1919. .
, .
27 , , -
, , 2005, 24.
28
1884, 19. 1916. ,
31 , 15
, .
227
.
. ,
.
. . ( ).
. .
( ), 1896. .
. .
1915. . XX
. ( 1905), (19061907)
( 1880. 1913.), ,
,
, 1903. .
. 1912.
, 1837.
. 18,9 22,8 cm
(. . 901).
1916. ,
.
1920, 1925. .
. ,
.
( )
1920. .
, ,
.
. (1932) -
17 22 cm (18571938) , ,
, , ,
1920. .
.
. 1915. ,
, , ,
6. 10 14,5 cm.
: . (
). ().
.
(18881969),
(19121913). (),
, Cabinet Portrait,
- , :
. . Souvenir.
228
. (, 1907 , 1955)
. 43
19191923. . ,
.
,
( 19241925).
.
.
-
, ,
.
1947.
,
. 1970.
, .
. ,
.
(1931) , 3. 2008. .
, .
(
) , .
, , .
. ,
. (1926
1941. ), (19221998), .
, ,
. , .
.
(18971947)
1924. 1941. .
12. 1897. , ( )
, , ( 1899.
). (4. 1947. ) .29
(19232007),
, . ,
, 1918. , 1. 1919.
, 28. 1920. .
1. 1922. 15. 1924. .
29 ,
. . 132/1954 ,
.
229
.
.
1924.
.
,
.
, 5. 1926.
,
, .
() 11.
1925. ,
( 1. 1922. 15. 1924.)
.
, 24.
1926. .30
(, 1878 , 1939)
. , , 30. 1926. .
,
6
( ).
(18841922).
. .
,
. . , ,
,
. 1935.
, 13 17 cm.
, .
.
(
) . 1933. .31
30
1926. .
31 1999.
1918-1941 ( ).
(3040 cm)
. 181 .
24 .
: ,
1932, 1930,
1930, I 1929,
1930, . -
1935,
230
,
( 16. 1932. )
: , ,
! ,
. . ,
.
.
.
1935, 1935,
1931,
( ), 1931.
1936. . 1934. -
11 (
), 1933. 29
.
. ,
a .
1824 cm . 1933.
,
2002. ,
140 .
,
. , .
:
1927, , 1928,
1930,
. 1933, 1937,
1931, 1935,
, 1927, 1925,
1931, 1928,
1937,
, 1930,
1932,
1941, , , 1927.
1927. ,
. 1. 1931.
( ), ,
, , . .
(, 1907 , 1995) ,
(13 17 cm)
1935. , . (9 13 cm).
,
. , 1931.
. ,
. 8. 1931.
. 50
.
10. 1932. .
17 22 cm . , .
1935. .
16 22 cm . , 1935.
. . , .
, , - 1935. .
231
.
. .
( ).
1933. 1934.
1941. . 4.
1947. , .
,
6,32
.
. , 1925. .
( , )
, .
. , . ,
1925. , ,
, ,
1928. .
1925. 1938.
, 2002.
. 140
. .
1930, 1933, 1934,
1935. 1938. . ,
1930. 1938. .
.
17. 1933. , ,
, -, :
,
Kviklend-
er Xelijar 1:4,5
.
.
24. 1933. :
, ,
. -
. 1933. .
32 , , :
. 6, , 2005, 52.
232
3. 1934. .
(
- ;
. .),
.
. , 1934.
.
, 10. 2006,
1938. ( ,
) ,
.
33
. , 1939. ,
. ,
.
1941.
, , . 15, .
.
34, 1928.
, ,
:
, . 1928. .
,
( 11, 1931)
, .
1934. ,
. , , ,
, ( ) .
. , .
:
. ,
.
, , 7.
2007. , 1934.
, .35
, .
33 . , , , 1999,
200-201.
34 , , Refoto, . 17, , 2003, 54-55.
35 ( ),
,
, 29. 1942. . .
, 23. 15. 1943. .
233
.
36 (?1943)
- 1920. .
. -
.
.
, .
(
- ).
.
, 1925. ( ,
). (1904) -
- 1930. .
: ,
( 24. 1919. ;
, ).
1942. . 1946. .
1925.,
,
.
. ( , ).
1912. 1918. , ,
1941. . ,
, , 12. 1942.
, . ,
1943. .
(18971983)
1897. , ,
. .
,
, 1941. , .
.
.
36 , . ., 52-53.
234
, .37
,
,
. .
. ,
.
-, .
.
1946. 1970. . 1983.
. ,
.
1939. .
11 (18841953)
. , 1824 cm,
(1937), .
.
(19111981)
1911. .
.
, ,
.38
37 (1925),
,
, :
. , 26. 1897.
,
.
10. 1931. .
. 12332
( ,
, (..) ,
. ,
,
.
38 , ( 1917. ),
7. 2006.
, .
235
.
.39 1923. .
, 1925. , .
.
(10. 2006) ,
1945, ,
. ,
1945. .
1939. ,
.
1940. .
( ) ,
5 .
- .
. -
, .
1946. , -
.
. --
. 8, .
-.
.
, . 1960. ,
- ,
.
.
. ,
1950. . 1965.
.
. 37/1.
, .
- .
.
, .
, .
1950. -
- , .
1981. .
.
39 1920.
.
( , . , 52-53).
236
(19131981)
1913. ,
, , .
.
( )
().
1927. .40
,
, .
. ,
, . 1936. .
, . 33 .
-
1954. ( ),
- .
,
- .
(, , , ).
1941.
.
, 17 .
1945. .
(1950) ,
, .
. ,
.
. ,
- ( 50 )
6. 1972. ( ,
, ,
).
,
(, 1916 , 1991),
.
(, , ) .
40 13.
2006. .
237
.
1960. , ,
. ,
, . -
. . ,
,
. .
- .41
(19141970)
1914. , ,
. . ,
.
, .42
( 1941. )
. . 1941.
. 1941. 1945.
, .
23. 1951. ,
. . 280/51.
,
.
,
, , , ,
: ,
, , , , , , ,
.
. 1941.
. - 6 9 cm. --
. . 1970.
.
41 1980.
. .
. 1981.
, .
,
.
42 -
19. 2007. ,
.
238
(19201999)
- . 9. 1920. ,
( ).
. . : , ,
, .43
,
(19001966).
.
10. 1933. ,
, ,
, .
(, 1897 , 1982),
. 32.
.
1940.
, . 21. 1965.
.
,
.
. ( )
.
. 1970. 1995.
, .
1941.
1944. . - 18. 1944.
12 1015 cm 3.000 ( ).
: , .
. . : ,
, , 21. .
. .
: .
1950.
.
43 (1929),
( 1995. ,
). 2006.
, .
239
.
- -
- . 1960.
, . -
.44
7. 1965. ,
- (, 1933
, 1989). 1941.
.
.
, , 10.
1941. (
), : ,
,
-. ,
, :
. , , 17.
1941.
;
6. 1941. ,
:
;
, ,
;
15. 1941. ;
, ;
,
, ,
.
-
1941. . . -
11. 1941. ().
- .
, .
.
,
3. 1944.
. ,
.
44
( ).
240
. (, 1925 , 2001)
( )
-,
. . . .
. .
: , , , .
:
. ,
. .
.
. . .
, .
,
. , .
: , .
. .45
,
. 5. 1999.
28. 1999.
(80): .
, , , ,
. (
,
, .).
.
. .
.46
45 - -
27.
29. 2003. . 2002.
. 60 .
,
, - ,
. .
46 29. 1999.
, , .
6. 1999. :
, , ,
.
.
241
.
(19201974)
.
: , , ,
. 1920. . 1930.
. .47
, 1942.
.
,
.48
, .
1943,
1944, 1945.
.
,
( , ).
, , 1942.
,
. .
.
6. 1943. ,
.
, ,
.
( ) , 1950. ,
- Reflex . .
- ,
( ) .
, , ,
.
1965.
. 19591960. ,
.
. .
(19562003), , (19472004)
242
.
.49
. (19212005)
1921. ,
(, 1888 , 1937) ( ).
.
. 1937.
. ( , ,
) .
. (18761964) .
, (19411944).
. 1949. 1953.
.50
1951.
. 38 .
, . 7 (
).
, , 28.
1954.
, 22. 1954. .
,
, .
13. 1956. ,
55. 59. ,
.
. . ,
. . 7.
316III316.
, .
1970. ,
Inex-.
49 15. 1974. .
. -
, .
50 (1925-2001) ( ,
) 1952. .
, (1953) , (1955).
. .
243
.
(
. 4). -
( ).
( 1960. )
,
-
2006. .
,
. .
.
, , . -
( ). , ,
. .
. 1960.
(Print)
AGFA Leverkusena, .
.
( -
,
, , ).
.
, ,
,
,
.
: ,
. -
.51
51 - .
- ,
.
. .
1. 1975. .
,
. ,
.
. .
1973.
. 1972. .
, .
. ,
. 1990. ,
.
244
.
(19091977) ,
1941. , .
(19262008) , .
. (19232007)
. 1923. , (
). .
, 1934.
.
- , .
.
, - ,
, . .
.
, -.
,
. , ,
, - . -
-
, -,
,
. -
, , ,
.
1953. (
) . ,
.
,
- 80-
, -
- .
.
, () ,
( ), , (
. . .
30. 2005. .
.
245
.
, )
( ).
. 52
,
. . ,
,
,
. .
-
- ,
.
, .
.53
,
: . , 1938.
- ,
-,
. , ,
. .
. .
.
(
), , ,
- . 500
: , ,
(), .
. ,
.
.
.
. .
- 1000 ,
. 1944/1945.
52 2005. , ,
. , ,
21 ,
, .
1941. .
12 , .
53 ( -
) ( 21. 28. 2005. )
: .
:
(1941-1945). ,
, 7. 2006. .
246
, .
.54
(1926)
1926. ,
, ( ) .
16
.
, ( ).
- .
, ,
( - -
). , , .
. , 1950. ,
. ,
, , - .
.
. , ,
- 3. 1957.
, , ,
, .
, 1961.
-
. 2 ( ),
.
(, , )
.
.
.
, 2000. , ,
. ,
2006. .55
54 , ,
, . 5.
.
. 2007. .
.
55 , ,
. 145. 23. 2007. . .
.
- .
.
247
.
, ,
. ,
.
,
,
. . 1955.
, -,
( ), .
.
.
(19311999)
1931. ,
. 1999. .
, 1931. , (
). .
.56
-
. 8 ,
. .
. 1970.
.
, .
1985. (
- ). .
59 .
( ). : ,
( ),
( ), ,
, , ...
. . .
1946. , ,
(, ).
1950/1951. -
V VI .
56 , - ,
7. 2006. .
248
,
.
-. -,
. .
1961.
, , ,
- .
1963. 1965. ,
.
, 1970. ,
,
. , ,
.
, . 59, (1950),
.57
(19312008)
1931. , ,
. . ,
. 189.
,
, .
1950. .
,
.
, 1959. .
.
,
.
.
. -, -.
1970. , -
- .
57 .
( ) .
1971. . ,
- .
.
,
-.
249
.
. 15 ,
1980. .
.
(19321990)
1932. ,
. . ,
, , .
( 1950. ) ,
.
. ,
. 26, ,
. , ( ),
. ,
1990. . ,
.
(1937)
1937. , ,
.
- ,
, ( ).
1956. , -
.
- .
. - , ,
.
, . -
(1961).
.
- . 29,
2004. . .58
58 .
.
,
.
,
. - ,
, , , , ,
. , 1952. ,
250
(1937)
1937. ,
() . .
-
. ,
, .
.
.
60-
XX . .
1964. , .
, 1965.
- , . 87.
.
. , ,
. .
,
1975, 1986. ,
,
.
, 25
,
( 1965. 1990. ),
-.
, ,
- .
, .
. ,
.
( ),
( 1965. 1969. ). 1990.
: ,
45 .
(1952-2001). . -
. , 1973. ,
, Sony
. 2. ,
.
.
251
.
(1940)
.
1960. (, , ,
) .59
, ,
, 1965.
60.
. ,
, - ( )
60 80 cm.
- .
.
. -
().
, ,
. .
. ( ,
, ).
,
, ,
.
, ,
. , ,
,
.
.
1961.
, ,
,
,
.
, ( 1963. 1967.
59 - , 1940. , ,
( ), 8.
2007. .
60 , , Refoto, 17, 2003, 54-55 (
30-
XX . 1928. ,
, .
).
252
).
( , .),
.
,
.
(19621964).
.
, , ,
, . 1969.
, . 10, 2000. .
. -
, ,
. - , , ,
Canon, Kodak Nikon. -
.
, , . , ,
27. 1988. ,
.61
2000. .
, . 10.
. (1942)
,
, 1942. , ,
. , -
. ( )
. ,
, . II III
, ,
, .
. III
.
1961. . -
. .
. ,
61 .
253
.
-
. 1965. 1990. ( 25 ),
, .
1990.
-
, . 21,
- .
. (1971), ,
, (1977), , 1997.
Royal , . 18.
(1952)
1952. ,
.
.
-
, ,
. 87. .
- 1973. 1977.
, - (
, ). -
- ( ).
20 .
254
Photographers in Cacak
As there has never been published anything about Cacak photographers it has
been decided to start research about them. At the beginning of the paper there is a
brief history of the appearance of photography in 1839.
The first permanent photographer in Cacak, with his own atelier, was Franc
Padovic in 1890. For some of the photographers from Padovic to the youngest Vidoje
Marinkovic who have been working in Cacak up to the present time (2008) the most
significant photos are listed, especially those between the two World Wars as they
serve as a kind of illustration of one time in different publications. Only professional
photographers have been researched, those who have had license for work approved
by the city authorities. There is no research of amateur photographers although their
work is very important. Their films were developed by the photographers in their
ateliers and made photos. Amateur work is a separate theme.
The text about Cacak photographers should initiate future wider researches and
a book can be published about them. Photographers have deserved it by their work.
Dragoljub M. VUJOVIC
255
.
tant donn que sur les photographes de Cacak rien ne fut jusqu prsent publi,
ceci fut abord par la recherche des donnes. Au dbut du texte, une rcapitulation de
lapparition de la photographie en 1839 est donne.
Le premier photographe permanent Cacak depuis lanne 1890 avec son atelier
fut Frantz Padovic. Pour certains photographes, partant de Padovic et jusquau plus
jeune Vidoje Marinkovic inclus, qui travaillrent Cacak jusquaujourdhui (anne
2008), dans le texte sont mentionnes leurs plus importantes photographies entre les
deux guerres mondiales. Elles servent comme illustration dun temps dans diverses
publications. Uniquement sont reprsents les photographes professionnels qui
possdrent lautorisation de travail de la part des autorits administratives de la ville
de Cacak. Les renseignements concernant le travail des photographes amateurs dont
lactivit est importante ne sont pas recherchs. Leurs films furent dvelopps par des
photographes dans leurs ateliers et ils excutrent aussi leurs photographies. Le travail
damateur est un thme particulier.
Ce texte concernant les photographes de Cacak peut servir ce que lon continue
dans lavenir Cacak avec de plus amples recherches et ce que sur cela un ouvrage
spcial soit publi. Les photographes lont bien mrit par leur travail.
Dragoljub M. Vujovic
256
. 1 ,
, ,
(, 1896 a,1993)
( )
. 2 , 1920.
257
. 3 (1896-1993)
(1886-1944), ,
1920.
. 4 (1897-1947),
,
1934.
. 5 : -
, .
:
( ), (
)
- .
1934. . ( . ,
)
258
. 6 , -
( - )
. 8 . (1913-, 1981),
, -
( ,
, 33.)
. 7 (1897-1983),
, 1950.
259
.
. 9 (
1911 - 1981.),
( ),
1960. ,
,
. 3, .10 ( 1911 - 1981),
1939. -
.
. 11 12 (1914 -1970),
( 1970. )
260
. 13 , , - ,
. 1, 1955.
. 14 , ,
.
1980.
. 14
(1920-1974.),
1940.
261
.
. 16 .
(1921-2005),
. 15 . (1921-2005)
(1925-2001), 1997.
. 17
. 18
(1923.) , 1970.
262
. 19 , ( 1931 1999),
( 1931), 1990.
. 20 , ,
1980.
. 21 . (1937), ,
2007.
263
.
. 23
. 22 :
,
1983.
. 24 . - , 1985.
264
.
: 94:79(497.11 ) (091)
: .
.
,
.
,
.
: , , , ,
,
, .
18. 19. ,
19. .
19. .
30 .
. , ,
, , , , , ,
, , , , , ...
,
.
,
(2005), -
(2006) (2008).
, 15 ,
, 32 , , , -
, , , -, , -,
, , 35
, . :
. ,
, .
265
.
, ,
. 1, 2,
.
, .
,
, .3
19. , 1837,
. ,
, 19.
, a 20. . ,
.4
,
19. .
.
eao e a oe jo 1865. 5 aa , o a
ea aa, oae eae e o aoa.6 e e
oaa oja a, a oeo je ojo aoae.
1910. ,
1 . .
.
.
.
. , , ( ),
, .
2 .
,
(), , .
( ),
.
3 , , . 4, 1962, 10.
4 ,
XXII-XXIII, , 1994, 127-159.
5 .
6 ao oe eaa eoo eoa , a
eaa a o a ooaa je eoa 1851. . a aj 19.
oeo 20. ea j e a 726 a, a ae ea
aa (ooa 1887). aa ea e oaj e oe o
eo aa.
266
. 1936.
. e a ea aa aa je aaa
aea eaa a aao aj (ooje aae ae ae
ee oa 20. ea). aa e aao ao ojo o. oe
o eo aa ooj e ea oo (aje, eo
eee oa, eaa a aao aj).7
oj aee oa oo oee aj o
aoa. eoa oe e oaoae a eo aoa.8 oea
oaj aoj oo oa j ao je e ao Oeo
oj je oaoao e e eoa. oo , , aajaa
. oa jaaa. ajo oo jaaa e ao ooao je 24. ja
1889. oe aje. Oo je oje eoe o ajae a
oa aa (e , oe Aeja oea aa Jaa).
oeeo ajo oa jaaa a ao aa oo oeeo
je ea e, , o aoao, ee aae
e, ea a, aejo aea, ja o,
o (12. j 1891). a oa e aa oeo oaoao aao
oa o o. a o o a ooa je
14. eea 1895. oe ajo oo jaaa e ao
a . ee o je eoa o, o
ae, oee ea e ee . a
e aa, e oja Jaoa e a o.
oe oaoea aa, a aa ae oaaja
o a oa. oao je a je o aee oaoao 11.
aa 1896. . e oaoae a Aa e o 1969. .
Ao oa jaaa e aa ao e a,
oja je oo o ao ooaea oa oa.9
ae je ( ao oaae a o ao aea) oao o
ajaj eea. aa a e oea a oa aa
aae oae.10 aje 19. oj oo 20. ea o je eoo
oa aa a oa a ea11. oe aa oee
267
.
268
(, ).
.
,
, , , ,
. ,
, , ,
. 1912. -
, ,
, 12.
15. 1922, 13 ( ,
).19 ,
1912, 1914. . ,
.
.
, .
o ea a ooo oo o.
, .
19 , ,
.
20 - (18921975), , ,
. . 1913.
.
, . 1918.
.
.
.
.
269
.
ea aj aa aoa eo (o eo aoo),
eaj ae e ee a oja e aao a .
ja aoa oj oaa 4-5 a oe ooa oe
e, a o aje. aaa a, a oao,
eaaa e a aajj eaoa: a oaaa aaa,
oaa...21
1919.
, , ,
, , , , ...
,
, , , , , ,
-, , ... -
19. 1934,
7. 1938, ,
.22 oeo Ao aa (1941) eaje ao ooa.
1932.
( ).23
eoa aa oaaa oj oa ao
e, oaj j, eoao 1919. .24
. ,
( 1919),
(2:2) 1919. .25 oeo ee eeje 20. ea a
(e, ae, a e e) a ao oaaa aa,
aaa, aa, o a , ao, a
eao a a oa, a oo e aa o: Oa, aa,
O, aao aj, eea, ooa, aa, aj,
oaa...26 a je 1922. ooa o Jeo a ao,
aeo, aoaeo eo ejo. ae e eaa
a a Aa, aa, eo a aa aa
270
aa (aa), a a ae ae a Oo aae oe
oeo ee oe aa aj aae oae a a aa.
Oaeo ae je aeo 1930. . a Jea
aoa, aa, o e. aee oa oa
o ao o a a, Aea, oaa oaa, oj
o aja je je o ooo eaa, a oa oea je a a
aoe ea a oae eoe.27 a ao oaoa
aa o 1. aja 1926. ooaa je a oa.
ee oa o je oa a Joa Joo. oa e 1937.
o o a oja ee a a o ao
eea aa Jea.28 oe 1938. oa e
a oao oao oja e Oaa, oje aaa
e o aa. aa o aj aao-oae e
aoa. a aao-oae e (Jeo e a oa,
1933/34) eeo a aaje a ae .29 oe oa a
a, oaa e e a, aaeo eo aj Aea
eea.30
aa oa je e oaa ao ao, e oje
ea. ao je e a a a oa oea jo 15. 1927.
. , e oaa
oaa o o, a o oao, eoa oe
o e ao Jo.
: ( ), eoa (1933),
.31 oe oje, ajea, ooaj oj
Ooa 1932. ( 1932. 1934. ).
27 , 77.
28 , 23-26.
29 o aa eee ae aj a aa ajea
(aja, a, aja, Jaa, a), aea (a, oa-
a, a, eea), a (Ea, aa, eea),
ae (Jao), oe aoa (aoo aa), ea
(O, oa, a aa) aaa (Jeo). a, a
ea aa ae a a Jeo
oa (Oaa).
30 Jeo je jae ea a oa eaa joo-
eo aa (-o, Joajo A-o) ao ooja
oo. oa, oj je 1937. oo ooa ee oo
e je, ee ao o (eeeaa Joaje a
o eo e oee, 1930), ao je ae ea, e
1934. . a oaee ee a oaae
e oe ae. Oo eea je oaeo eoo aea, a je ao
je o a, a aa je ea jea jaa oa je oo oeaaa
oj eo eea. aao, aa e a, eo a oj oeo
a a. e e, a ee je o oa, a je ooo o o je
oa a oaaa eo.
31 , (19272007), , 2007,
11-14.
271
.
1937. oe.
1939. .32
Oaoaa aea j aea je e aje 19. ea.33 a
je aa ooa aaaa o ooo . oao je
a e a oo (ao aja) ea eaj o
a, o , ae a a e eoaa, aae e...
ee aa ae ao eo eoa, eo
jo aoa eo. a e a ae oe oaaa aeaa
e ae aa (a a 100 m, aa aea a aea,
o a, o a ea), a a, e eojaa oaa
aa, ae, a oee. aeaa oaoaa Oa a.
aeeeo je a je ajaaj aea oa oa a o oea
a, oj je eao o oo,
100 m, . 20.
. a a je oeo ee oojao
Ae Aea, a ea eoo aa oa. eo
aa ao a a aea aeaa.34
e e ao 1918. oae eo 1920. . aja-
j a oaae aa je ee oa jaaa ee eo a
ao. oe oaae aj ooae, a aea a Aa,
a jeo oe. e a je eo a oa jaaa.
o oo a eo je ea a aa oa ee
oe.35 oo eao o oaa ooao je 4. 1925.
oe a oa e aa oe oaoao oo o
ae aj. je oao a aa oo eoa a
ea aea, a e a a oaoa aje oaaa
a e e ooje aae oe a. a a
eo je e a, a je e 11. aa 1945. oaa
a aa aeoja a ojoj ae ee a a a.
aao oo ooo (ee oo , aoa, eea
oa oa).36
20.
. 11
: (1931), (1933),
32 o o o aa 2004, 192, 197, 201.
33 ea ae a ooe a aoa ao
e aeaa oja oaoaa jo o oa (eo-
oaja, Ea, a). oao je a e oaoae a
Oj aa (776. ..e.).
34 o o o aa 2004, 20-21.
35 oe e o o aaa ao ooo, eeo a oje ae.
e, o oo a e ee: aee, eaee, oaa
o, ae oa o aaea, oaae...
36 o o o aa 2004, 127.
272
37 , . ., 106.
38 aa e a je ooja ae ajee a Aee 1924. . o
o eo aa ooja e oaoao aa oo a,
a eoaoao a aaa.
39 , . ., 136.
40 Aeo-o a o aj o ooa
oo (A, 1895) aoj (1898). o a e oaj o jaa eo
aje, a eoa (1921). Oaj je 1923.
eaao jooe Aeo- oj je ao e oj eja
aoa o aoa.
41 a aaa oja je ea o aoao a ea e (eee
oa 20. ea). o je ee e.
42 ao je o aao o ooao eoa ae 1901. ,
eaja oo oa eaa a eo oe o eo aa.
273
.
1945.
274
oe o eo aa ooa e oa o
(ao) o, oje je (1952) eao o a eeo aae
aa. ae, ae a eeo aae aa Joaje aao
je ao aea 1951. . oaaj aaa eoa
e ao o o aaa oa, ao aoa aea
aoo eoj. a aa oaa o eojao
.50
. a jo je o ae, a oeo 1945. ooe je
a ao a oa. Oa oo, oao je ao--
o o oa. ee o je
a aeo, , a eea eo . o a
eo ae a ea a oa a Aee
oaa. a aje oe a eje a, oao
aa e (o eoa). eea 1946. , a ajeoj
e oa ao, oeo je a e oa oo o
oa. a o eea aa je a o, a oeea
ea o, a a eeaa eo . ae aa,
oaaa, aea, oea, -o, aa, a,
aa, eaa, aoa aa . a,
aoe a aje, ae ooj, a o oj oaj
aa eea. a oooa oa aae e jo
oee aea.
ajaajj e aao aa ea a e oa, oj je
e 1946. eoao aajaa a aa ae .
ao oj a oeje e e a 2:1, e ea a e aa
eo o. eee oe oa e ea aajaa a
. o eo aa o e ae ajeao
oaea oj .51
o e ee oao a a, 1959. oe aaa e
aa oeo aoa aj oae. oj oeaoj eej aa
je ao oje ae ee e ea aa eo aa.
eee eee oa 20. ea oa o ae eaje aa
ae a. Oaj e o o, ao ea a ee ae, a
a eoe ee ajee.
ooa (16. 1949), (7. 1953)
(26. 1957), eo (21. 1959) (10.
1960), (5. 1961), Oaa
aa (3. 1965. aea), (1965),
Aoeo (31. 1967) (1. 1969),
aa ae, e a ( e, aa,
50 o o o aa 2004, 232-233.
51 Aeaa eo, . ., 53.
275
.
276
a (a oa) jaj A aa oe a, e
o eo ea. :
94 ( 21. 1994), - ( 2003)...
(1. 1996).
oa ea a e aaa oae oa (1995, 1996/97,
1999/2000. 2003/04), a e eoj oej aaa ao o je
eo. ee 1994. oa o oaje oa.
eo oa a o a e ooe e e.55 e, e
ao ea. ,
-.
(2007/08)
-,
.
. oaa oe o eo aa, aao oj
oo eee, ao e a eee, aa aoaea
eoa o aa, ao oe
ejaa aa o a (e ao,
o eea). Jea o eea aa aeaa o
je aj oeo ao aoje (aa a), o je ae-
o oa ooaoa aa e ao Jeeje Jee. a
e je (1946) eae ooj ao (1.500 m) eo
(oo). Aea oa ao eoa a oo-
oea eoaa (20. ooa 1946) e. eao e , a
aae (oe, a ) aae (a ) e.
- ,
. . oo je eo jea
eo aja oe aeee aajj ea.56
aaa a aea aoaa je 18. aa 1966. oe,
a aao A ooa. a ja a Jea,57 oa e
oo ooa oj oa a eoo
oa. ee a o je aa o, a ee ao
Jeeje. e 1970. aea ooe oaj oa a
o J. o o oo aje aa eoa
55 o o o aa 2004, 205.
56 Aeaa eo, . ., 87.
57 ao Jeeje Jee (aa, aa, 1921 aa, 1992) eo
oeo a e a e e a. oe aa eao a, a
1952. eao A aoo. o oao
eeeaa Joaje aa e. a e eeeaje
oao e a. a aao aoa A (1953) oojo
ee eo eao 13,82 m (aa eeeaja oaa a
aaa). ajo ea aa e je 15,40 m (1954). a eo
ee ae a aoj o ooa ae a (aee, aa,
ea...). eao oe aae aee aoe.
277
.
278
279
.
66 ee je aoa o ( oe), oo aa
o (e).
67 Aeaa eao, o a oa oae 50 oa aao oa,
aa, 1995, 33.
68 : , , ,... ,
, , 2007-2008.
69 oa (aa, 3. a 1939 aa, 19. aj 1992),
oaa oaa ee. ao je jeo ee oe, ooj
a o. oao oeo a e a o eoa
o aao o oa. oe oa, ao e o
ao je aoo. eo a e oeo o, a oj je eoao
ajee e oaja eo ea jooeoj oj
(1972/73). ae je ao eo eeaea a oj je a ea
oeo a oeje. o ea ao aa oeo e eeo
o, aje a eo eo, a oo a o oa. ao je a
oa eea, a je o oeoa Ae oa aje ao. aaj
ae, ao ee, a oajae eo ea oj aeoj (1978/79).
a oe eoao oa aea aoja oaa (1973/74.
1979/80), ao a, a o aa ee. oe oa o
je ee o (aeo), aj, ao, oa (aaea)
a (ea). ao jeo o ajo eea a oeeo je
a o a eeaaj Joaj.
70 (aa, 14. a 1943), eea oaa oa, a
j ao 20 oa (19581978). o oo
ae. a 12 eoa oj Joaje oao 7.456 oea. e
a ajo ea e e o 1968. (642 oa; 29,2 o a),
280
(10), 1967/68. (11), 1968/69. (7), 1969/70. (8), 1970/71. (9), 1971/72. (9) . o
ee ee Aeaa eao.71 oea aa aj
oae , ,
1969. . e 1972/73. eeaa oa e aa
ao72 aa aaa oaa ee aje e: oa aa
eo eo e aa oeeje aa aoja
oaa. ee oa oa ee ee oj .73 oe
1969. (625; 28,4), 1971. (645; 29,3), 1972. (660; 30,0) 1974. (825; 31,7). o
ae a aa je oae aje e eo eo aa
aoja oaa (1972/73). a aje ooao eea
(1979/80). a eeeaj Joaje, a ojo je oojo a ea
a aao e oj (1966), oao e aa. o
oao o a eoeo a o. oae a ajoe
o 20. ea aa aa (ajeo a o oe aoo
eo). O e je aaa a. o je ao oa
ee je (20002003). o ea ae ajee oaao
j eoa oa (o 2003). aa je ee a.
71 Aeaa eo, ao o, aa, 1970, 11-34.
72 a (aa, 17. a 1953), oao oeo a e a
eea 1968. oe. eo 1972/73. ao a oa, oo
aa (eoa, 19731981), aoj (eao, aja, 1981
1983) a ae (a, aa, 19831984). a aao
oojo e aa Joaje (1975/76, 1978/79. 1980/81), ao
Joaje (1978/79, ) a a aoja oaa (1978, aa a 1979,
eoa). a o ajo ea e e: 1975/76. (777 oea; 29,9
o a), 1977/78. (894; 34,4) 1978/79. (743; 33,8). a aoje
oojo Eoe (1983). o a aee eeeaje Joaje
oja je ooja o eo a e Eoe (aja, 1971). ao a
jo eeeaj Joaje oja je a a Eoe (aa, 1972),
ao a aaa (, 1971). eooj eeeaj Joaje
eoao 1973. oe. aaj ajooj jooeoj eej
o 1983. oe, oao je 213 aa. a o ee eoao a e
ojae, ea e eo . ao eeeaa
Joaje a oj aa oojo e eae: a (oa,
1980) e (oea, 1976). a je eae a e
eaa: ae (1978, aa), ee (1974, ooo) oae
(1982, oja). a eo eaa oeo je ae (aeoa,
1973; eoa, 1975. je, 1977), je e (1981, a) oa
ea (1979, oo). e aa oja a eaa
aaa (a, 1973; o, 1974; e, 1975. a, 1976), ao
a ea a eea aa (1971, ). a o e
aea oaaa a ajoe aa , ooo e, a aa e
eoe. a ajoe oaaa Eoe oaaa a a (1980, 1982).
oa aeaa oae je a ajoe oaaa ea (1995), o
je a ajoe oaaa ajoe o Joaje eea.
o ae ajee o eo aa ( o ee a
Eoe; a, 1992), eo oaae eeeaje Joaje,
a eea oaao aea je Joaje a
oa a ee je (19911992).
73 1973/74. (8), 1974/75. (9), 1975/76. (14), 1977/78. (10), a 1978/79.
oaja eo eo o ee aoja oaa. e eee
eoe aa e (12). e e eoe, oe oe, a oa
e eea Aeaa o, a oaae e a.
281
.
282
Aa (1996)
(1999).
(1995). 2000,
20042005.
(1994). 2007.
. 50
50 (2008).
79 , , :
, - 28. 29.
1994. , , 1995, 798-809.
80 aao a je ooo ae a oaa aa o o oo
a oaoa 13. aao eo a joe (1975) ae a
Joaje (1995).
81 Aeaa eao, o a oa oae 50 oa aao oa,
37.
82 oe Oae, oa o, . ., 211; Aeaa eao, . .,
54.
283
.
284
285
.
o eo, oe oa oa ae, ae e
o a eoje aae oe: eo (ooa 14. aja
1969), ooa (1972), A (1982), ao Aee,
aa ae (1997), ao ee
ajeaa92 (1980). a a, ao, eoa
aa e aajj ea. o o aa a oje ao.
( 1972) .93
. oe o eo aa jae a je, ao,
ojeao eoaoao.94
,
( ).
. ea
, a j aa (o oe-aa).
aeoa o a aea ao Jeeje. o aao
jaa a E (ooa aa je). oje je
oo eea aa aa eja. e, oa
je o eaa a ao, a ae oaj o oje ao
oaoa o aa aa aa, ea,
ooa, A...95
ae aoa a aea a (e e jae
aao ao oea ee) a a, jaa e ea a oaoaj
a . eeoae a jae ao ae,
oeo e ajaa, a oa oaa aj aaa.
ao oo oa aaje (23. 1982) oe
a . e a oe oa aa je oao eo 300 aoa
oj eoo aa aa.96 ao e a oao, oaa,
eea aoa a aaa-jaa.97
92 (1961)
, 1972, ,
.
93 , , , 2007, 12.
94 jae (ae) je aao aa eaa, eeo
e Eo. a o e a ajea jaa aje
19. ea oae o a a e (1892). j je oaj o
aeo ee oa 20. ea. e, a aoj aa ea
je a eo ao o eo aa oaj o, oaj
e, oaaj aea, oaaj aj oje eaa oj
oaaja aoa.
95 o o o aa 2004, 120.
96 ooo e oa oo je o jea o ajaoj o oea
a. aa je a aa oae -, ae jae o
ao oe oe a oje ao. - je ooo aeo
e aaaae a ea o oea, a ej
e o j aaa. ea a e e aje aaa a
286
287
.
a. , o aea e a o aeja
aoa.
oeo eeee oa e ao, a e
e jooe oojaa ooe o oaa o oa: O
ea, O Ooa, O aa O eo. Ooja ea
oe ee (ooa 20. aa 1998) eo je a e ooe e e
(2000/01), a o 2001. e ao a . e oe
oja aea o oaj ajea O Ooa (6. aja
1998). e ao eooj , a je o 2001. eao a
ao. . eee oe ooa je O
aa ( ) , a je o o ao
aa. aja a eoj aae oe, O eo, oj je 12.
2003. ooaa a aa e e,
.103
, .
2005. .
.
.104
. o o a oa ooaa je
a eja aj 1946. . e e oaoae e oe
a aaa ea oo aa eoa a
oa a a-oaa. a ooa
je ja eea 1953. oe, o ao ooa. jao oaa o
je e a, aa aoe oeoj aaoj a. oee
a e oja ao aa, aee oe je eeoa
Oaa. e oe, ooeoa je oao a o
aea je o aea Joaje. Oaa eoo
eje a oa eoa aa.105 o ee, eaj
joa aea eeja, a a oa a. oj oo
eee Oaa ee aao aje, oo je a aa
oaa eaa a e ao a o. e oeje eaa
288
289
.
290
291
.
292
293
.
oa aoae ea (e e ea ea eo
a).123
. oaae eoaa ea ea
31. ooa 1948. a a o eeeaje aa (4:4).124 o
je o a oe e ae a. ao e e oe
ao, e o 1958. je oo o oaa jeo a a.125
a e a je oe jeo eaa (oj oaoaa a oja-
oeaa), oaa a aa oea a (16. eaa
1958) e eeeaje aa aoa JA.126 e je oa oe
aa oa ae je eeeo (9:9). aaj oo ea
je oe o oe oe a e a oaa, a e oaoe
aoe o ae oje ee. eo aje, oa o oaa o
oeo a ae a. a ja aa aja, ea
, ooa je eo (1959). oa ae oo eea,
a aeeoae oae. e ae oaoae a
Aa. eo a eo eaa, oj e oao
eoj e, oa je aa oe eeeaa
Joaje. eo o aeje, a ao a aao-oae oe a
aaje (eo, 1961) a aa ae , a eeo.
aa aeeoao aae oae a oe oo o oaa
oa: aa (oj a aj ooae), ooa, e,
aa aje ao (aa je e o 1962, a
a a a a eo oa oa ea, oje je ao
oa ). ao je o eeoae ajoe oo oaa a e
a aa Oa oea a! e, o oa o oaa
aa (aje je ajaa ao), a e eo eee oa
o ae. ae o oaj ao Ae (15.
1965), oj e -aa oa o oeo oa ae
a eoa aa oa, . aje
(1974) a ejaa oa oa. je oojao o 1998. ,
aa o e e.127
a oo a oj o 1980. ooa
. O a
123 , 128-129.
124 e oe je aao a ao aj 19. ea, a e a o o o
eo aa, ea, ao ao aa eaa a ee
Eoe. a aa e oe ee oa 20. ea, a
je o a aeo e oe o eo aa. j e e oee
ee oaj 1948. eoa ae.
125 o o o aa 2004, 110-111.
126 j e 1952. ojaje a oe, ooo aa oe,
oj je oo oo e.
127 o o o aa 2004, 113.
294
, a o e. je
1990. .128
eeee oa 20. ea oa o oaa o oe
oa ae a. ao eaa oea a j
oa oj aa oj je aeoao eoa o (aa a
Joaje, 1993). je e a ao oaj a e e
(1995), a o eoaa oa a (ae), eo eoj oej
aj aj eo eoa. aa je oje
ao. oeeo, aa oaje ee Oo oeo
aea (ooao 1971) oao oa (1997).129 2006.
ao ,
(2007/2008)
.
. oe 1950. oa e ea ooa
oeoj a (20. ). a eae e aao aj
ao oaa aa e , e ae oaj
o (1965). aje, eaee oa 20. ea, aao aj a
oa, eaj e oa. O aa a aaoj ooj e
ooje ao a eaa a, aa je ee aa je eao o
jea o ajoaj ooa ae a, oojao e ea
a (ao e eea oaa). oeao ee
e aao o ojo o. ajoaje ee o je a
Aa, a oo aae ea oae. e aao
e o ae aea a oaoo . o jeo eeo aja130
eao e aa ojo o; oao oaje ao oje,
ao aoaao. O 1966. aa aao aj
ea a ooao ooeo e aaa (a
a Ae eo ae) a e eaa ea.
aa aa ao: oe oje ooje ea
Joaje e je aa ao o. oeeo
e a a ae je aa aoaao o. E
e aa , jaa aoao, aa aae aa
oj. Oao je aeeeo a je o aeo oje aa oea jaa
aoao e aao aj, oja je ooja oa ea a
23. oo e Joaje aa ao o (eoa,
1968) a 160 oa. aa aae je a o a je (1967).
aae ee a e ea o jae, Oeoj , aaeo
je oj oo eee, a ee a oaoo oeo
128 , 114.
129
(2005).
130 oj jee ee 20. .
295
.
296
297
.
298
299
.
300
301
.
. ,
,
5 ( 2008. ).
-. ao eaa, a
e eoa oe aaa (oe oo aa) oja
a eaa a oje oeo e a eaaj oe aee ae
ae a.158 a e Joaje 1968. aae a a
aa aae o ooja. oeo eaee oa oaj
o oaa jo e eaj.159 o ee a o- je
oojao, a je 1970. ooaa eja aee ae aa.
a e aj ea, a e e aa ea. Oaj
eo oj eaa oeeaa oeo o aaa a
ao, e a Joaje ooj aeoj, e e
eo e ea ea o-.160
aa eea o- a oaa aje 20.
oeo oo ea. oa Joa oja oao je o ao J
(1996), a a ae e oo o joo aa J (1997),
e a o eo a ae, a aaa oa oae
eae a e eeaa. O ao oa (oa 16.
eea 1997). oe oa, a jo ,
Aea,
. Aea aa a, oe oojaa a, a
e oj aa-ojeaa oj e oe ae eoo e
eaa.
-. ae aae oa a ea a oaa
eoa, oj je o oa oa e oao , e je
ao.161 O je a aaa o aae eeo a aae ea Jooa
aa aaa aa a. a e a oa je
a aa. ee ooooao aae a aa (2.
1970) o je eo o, ee oa eo, a o oa
ajo. aj e aa aaa, ooo a oa,
158 aea oja e oeo oej aoa aa ea ooo
oaa aea A 1939. . o eo J oao
je e 1968. . ao oo oa oo a ae eoa je
oe o e aa oaj o oajo e, ej
oooje ae ee ea a ae,
ooaa ea.
159 ea a a je aa o oaao jeo o ajo a
eaa o- (1984).
160 o o o aa 2004, 30-31.
161 aa o o, ao a oo o, a Jaa, ao
aae oe e ( oa je). aae Eo
ooa je 1955. a. Joaj oe aaea ea a o.
e 1960. 1965. oee ee aaea, a 1965. ooa je
eoa.
302
303
.
oe e j. a je ee oa aea je,
oj oa 56 oa ajea ee.
. ao ee oae aaoj aa 1919. ,
ao aoaa Eee oje je, e a eejaa a
j.166 ao e ao a aa oa.
20. ,
. e 1974. , a ja aa Jejea oa
aaea, aaeo je o ooao eo ae. j e
oe ooa je e a oa. je ao oa, a
ea a. ajaj a aaj a a oo eea
(1979) aj aee ae aao je ee ea Joe. Oaee
oa oa e ao oj , a je eo a e ooe
oao a, oeeo oaj o 300 oaaa. oe
1997. oa je ae. oj e ojao a eoj e
aa je ooa (ooa 7. 1991). a eee ao oe
ao aa ooe eoa ee ejae eoee eo
e. aaj oe eo je a e ooe e aee e (2003)
a e eoa ea oaao eao a aa oe.
, , ,
, (
). aja je Tennis Point, ooa 2003.
oe. , .167
. oe a a aaj 1975. oe, aa je oaa
o-eja aa.168 e aj e oe (7. eea 1975)
eaa. o ao Eoe aae ( o 1983, eo,
a, 1984), eao eeaa (1989, oee) eeo
ea ea (jo, 1986). Oojo ee eo a e Eoe
(eo, 1989), oe ee oja eao aae a.
O 1991. oeoa a -oa -o.
ao 11 oeoa eea (10 oea). o oeoa a
Eoe (19972002). ao ea eo aae o
ee -oa -oaa a eo ee aojaje. eeo
eoe eeeaje Joaje aae. e a oaaa
a ajoe o ajeje eea aa aa oa.
o aa J a aoj aeee aae oa (1995), ao
aa aae aea Joaje (2000), aa Eoe oeoae
-o eeaje (2000) ae aee oa (2000). oae
a ajoe o 20. ea a (ajeo a ao oe
o oe).
166 e je aao aje 19. ea. ajea a e e
aao oeo 20. ea. e oaj ee eje ooje
oa o a. e ae Joaje ooa je
1922, a aoa aoa e oaj o 1928. . e e o
ajao, a je Joaja e 1939. oaa a Eoe. aj e je
ooe 1963. .
167 o o o aa 2004, 144-145.
168 o je eao a o a aeo oa. jooe
ajea aeo je oeo ee eeje 20. ea.
304
305
.
306
. oe aa a ea a oae A oe (19.
1981).178 ee je o Joa ( aa je). e a o oo
oao eoa ao e (1974). aje (1994), a a
eaa oea oa jo jea , A aa, oj je o ao aa:
ae je 1998. . A oe je oaoao oje eje o oaa,
ea eo ( , aa).179
oo 1995. aea je eja a e o ao
oaj e eao oo a eoa. o je oeo o oaa
aea ao oa je a ee a (19. 1997). aa
a eoa oa oa ae, aje
eoa.180
. aa oe e oaj oaee oa 20.
ea. a ja ea aa oaa aojea ooa je
aa (11. 1987).181 ea oj aj ooa
e a a a. ajaajj e je o 1997.
, aa je oojeo ee eo a ao e.182
. a je ao eao aeo
oae a X a ao oe 21. ea (10. ooa 2001).183 a-
ea e ojaj a e a oaoo (a aj Aae)
a ooo e ooa. aaj e
ejaa, aa je aa 2004. o oa ea ae, oje
je oao ooa.184
178 Ao je jaaa ea aooae aaa 1925. (oa je .
ea). o a 1969. eoa (o
aae o Joa).
179 o o o aa 2004, 16.
180 , 16-17.
181 e ao oeo 20. ea, oaae aa a. oe 1925.
Aeaa ao ae je eo . oa , ooo
aa . ea ea e oaj o 1952, a -
ojae o 1962. . aa e a ooo eo e. ooj
Eo o je o aae ao oaa a. o a je ao aje:
ooj ea oo 500 a aa, a aa o oj aj a aj,
a e oej e. ea je eea oa (aje eoa).
182 o o o aa 2004, 49.
183 eja ao eaa, aaa eee oa 20. ea, oea je o
oaa ee oaaje A (1976). aa je oaj o ae
eo 60 eaa. o a je ao eao aeo e aeea
oa. oe je oeo ojo o oje o
oaa (ajee Colt 1911), a e eeo eo a aeee
eae ae (Hi-Tech). ao eaa ea a
oje a oa, a a oea, oee oe. ao
eao a o oeae, oaae, eaae a jee a
ae oj, a eo ae oe. ao o oj aea
aa eoa, ao eao eoa
.
184 o o o aa 2004, 141.
307
.
185 o oj Ae a e oao ao ae je ae
Eo.
186 o o o aa 2004, 19.
187 Jee o aae aae eooe (eoee
oeoo o aaa oao oe) oje e
oe aeo ae (o a, aae e ae a 80 m) e
ee aoe (oo, 1998; aa, 2000; o, 2001. Oeoa,
2002) jeo ee (aa, 2003). oeeo oaae-eooe
e a a eaoe je (1998, 2001).
188 o o o aa 2004, 228.
308
Organized sport in Cacak has a tradition longer than one century, as first clubs
started their work at the beginning of 19th and end of 20th century. During that time
there were some exceptional results of Cacaks teams and above all of some individu-
als from those teams and who were also born in Cacak. Inhabitants of Cacak are
interested in sports very much so the playgrounds of the first division clubs (football,
basketball, and handball) are more visited than in competitive towns and teams. Ca-
cak sport lovers are really devoted to their favorite clubs. There has been many times
when a basketball hall near the Morava has been full to the capacity as well as a foot-
ball pitch as Borac has had both basketball and football clubs in first division (we
remember people watching matches sitting in the trees). Cacak supporters not only
cheer their teams but they also know a lot about sports. They know the rules and even
tactic movements of favorite sports disciplines.
There are 30 sports disciplines in Cacak and more than 9,000 active sportsmen,
organized in more than 90 clubs. Beside numerous clubs there are SOKO Asso-
ciation of sport recreation and physical education (founded on 25th May, 1984) and
sport centre MLADOST (founded on 1st January, 1993). Active sportsmen together
with more than thousand hard working sports workers, economists, physicians, phys-
iotherapists and several ten thousand ex sportsmen and activists, represent enormous
personnel potential of healthy inhabitants of Cacak. However, there are massive, Ol-
ympic sports which have never been played in this region (water polo, wrestling,). The
most drastic example is water polo one of the most successful sports in Serbia.
309
.
Le sport organis Cacak possde une tradition quelque peu plus longue quun
sicle, puisque les premiers clubs commencrent leur activit pas plus tt qu la fin du
XIXme et au dbut du XXme sicle. Durant cette priode furent relevs des rsultats
enviables des quipes de Cacak et, avant tout, dindividus exceptionnels levs dans ces
clubs et ns Cacak. Lintrt des citoyens de Cacak pour les vnements sportifs est
grand, si bien que les stades des champions des ligues (football, basket-ball, handball),
sont plus frquents que ceux des villes et des quipes concurrentes. Les amoureux du
sport de Cacak sont perdument attachs leurs favoris. propos de cela voquent les
faits que la grande salle de basket prs de la Morava est comble lorsque Borac joue
les matchs de premire ligue (des annes durant ce club avait le plus grand nombre de
spectateurs au cours de la ligue), le stade FK Borac savait tre plus dune fois trop
troit pour les vritables amoureux de la coccinelle (on se souvient des spectateurs
sur le rempart et sur les arbres environnants). Ce qui met en vidence les supporters de
Cacak, en dehors de leur attachement pour les couleurs du club, cest le fait quils ont
des connaissances en matire de sport. Plusieurs connaissent parfaitement les rgles
du jeu quils suivent, et le nombre de ceux qui reconnaissent les finesses tactiques des
disciplines sportives populaires nest pas moindre.
Cacak, il existe 30 disciplines sportives, que pratiquent plus de 9 000 sportifs
actifs, organiss en plus de 90 clubs. En dehors de nombreux clubs, Cacak existent
aussi SOKO lUnion pour la rcration sportive et lducation physique ( fonde le
25 mai 1984 ) et le Centre sportif Mladost (fond le 1er janvier 1993). Les sportifs
actifs, en outre de plus de mille travailleurs sportifs laborieux, intendants, mdecins,
physiothrapeutes et quelques dizaines de mille danciens sportifs et dactivistes
sportifs, reprsentent un potentiel de cadres norme de citoyens de Cacak en bonne
sant. Cependant, il existe aussi des sports olympiques, massifs qui nont jamais vus le
jour sur ces espaces ( le water-polo, la lutte, lescrime). Lexemple le plus drastique
est le water-polo, un des sports le plus prospre en Serbie.
310
-
: 39:2-445
: , ,
, .
.
,
. ,
.
: , , , , , ,
, , , , , , ,
,
!
,
?1
, o .2
. ,
. 15. 1018. .
, ,
, ,
.3 , ,
11 .
, ,
.4
1 , , 1935, 65.
2 .
3 . , .
, , IX-X, , 1902, 10.
4 , 10.
311
-
, ,
.
. ,
, , .
,5
,
.6
, 1018.
.
. 11.
.
, :
, , ,
, .
. ,
( ) ( ) ,
; :
! :
; ( )
: , ...
: !
!... ,
, , ...
... . 7
. .
, ,
, ,
.8 , ,
: , ...
, .
, ,
. 9
5 , 11.
6 . , ,
18 , , , 1985. 156.
7 , . . 358.
8 . , , I, ,
1877, 95-96.
9 , 96.
312
:
. , ,
, , ,
. 10
: ,
,
, , , -
,
, ,
. 11
:
, , -
. ,
,
. . 12
, 400
. ,
.
, ,
. ,
, ,
.
,
,
.13
.14 , ,
.15
. ,
,
.
10 , , , , 1985, 27.
11 , 29.
12 , () , ,
, 1985, 122.
13 , , , 1997, 239.
14 , 239.
15 , 240.
313
-
.
.
.16
.17
.
.18 ,
. ,
,
,
, . ,
, .19
,
.20 ,
,
.
, ,
. .
,
, .
,
. ,
.
,
.
16 , , , , , , , 1999, 299.
17 , 299.
18 , , , , 1985, 342.
19 , 343; , ,
XXIV , 1912, 265; . . ,
, , ,
XXIV, , 1912, 391.
20 , . ., 343.
314
. , ., . , . ,
.
. , .
.
, .
,
.21
,
. . ,
, .22
,
.
,
, ,
. ,
.
.
.
-
, .
, .
.
, ,
. 23 -
, , ,
, .
,
. 24
, ,
.
,
, . ,
, , ,
21 , , , 1941, 14.
22 . , , , , 1998,
260.
23 , 261.
24 , 100 , , 2004, 350.
315
-
.25
, ,
.
.
, ,
.26 ,
.
, , .27
.
.
, , IX
, ,
.
.
.
,
.
, XV ,
.
.28
.
,
, , ,
.
,
, XIV 29,
. , ,
25 , 351.
26 , , ,
, 1985, 486.
27 , 486.
28 , , I, , 1952, 102.
29 , , ,
, 1985, 492-493.
316
, .
,
, , ,
.30 , ,
, , .
.
.
.
, ,
,
.
.
,
, . ,
.
, , .
, , .
. ,
, , .
31
.
,
.
.
,
.
.
30 , , XXIII,
, 1911, 355.
31 -,
, , 2007, 236.
317
-
, . ,
, ,
. ,
.
. ,
. , ,
, .
, ,
, , ,
. ,
,
. ,
,
. ,
, .
.
.
.
, ,
.
.
32 .
.
,
. .
.
.
, .
.
, . ,
,
,
32 , 2001. , ,
2000, 322.
318
.
, . ,
,
.
,
(, , ),
.
,
,
.
,
. ,
.
, .
,
, .
,
.
, .
, ,
.
, . ,
, ,
,
.
,
.
,
, ,
. .33
.
,
, , , , .
,
. , ,
,
33 , , , , 1985, 243.
319
-
.
, , .
(, , , , , , ).
(
)
.
,
.
,
,
. ,
, .
. ,
. ,
, .
.
. ,
,
, , .
. , , ,
, .
,
, .
, ,
.
. (
,
).34
,
.35
,
. , , ,
,
.
320
.
, .
.
,
.36
,
. ,
,
. , ,
.
.
, .
.
.
, .
,
. 37,
. , ,
.
,
, , , . ,
.
.
, .
.
.38
, , ,
. ,
36
( ) ,
. ,
,
() .
37 .
.
1974. ,
.
38 -, , ,
. 25, , 1962, 206.
321
-
. ,
, .
.
. ,
.
.
.
, ,
.
, ,
, . ,
, .
.
.
.
.
, , .
. , ,
.
.
,
.
. ,
,
, ,
.
,
, . ,
, , .
,
.
, . ,
, ,
.
.
, .
.
.
.
, ,
322
. ,
, , ,
, .
,
.
. , .
,
,
, , . ,
, ,
, .
, .
.
,
.
.
(, , , )
, .
.
, ,
.
, , ,
. .
, ,
. ,
.
,39
. ,
, ,
. ,
,
, .
, ,
, .40
, . ,
39 , ,
, . . 58-59, , 1995,130.
40 , ,
, , .48, , 1984, 337.
323
-
,
.
.
()
. ,
, .
, .
.
,
, .
, , ,
, .
.
. ,
, , , .
,
.
.
.
, , ,
.
, .
.
.
, .
.41
,
.
.
.
.
41 .
, .
.
.
324
, ,
.
,
. , ,
, ,
.
.
,
.
.
, ,
.42
, .
, ,
.
VI
. , ,
.
.
.
.
,
.
.
-
, () .
, .
.
,
,
.
, ,
42 , , , , 1985, 242.
325
-
, ,
.
.
,
.
.
,
.
, , .
, , .
,
, .43
(, , , , ,
, , ), ,
.
, .
.
,
. ,
.
. ,
, .
.
.
.
.
. .
,
.
.
, , .
,
. ,
.
-
326
.
.
-.
,
-.
.
.
.
, ,
.
. ,
. ,
.
,
, . ,
.
, .
.
,
.
, ,
.
.
.
.
.
,
.
.
327
-
.
. , , ,
.
,
, , . ,
, ,
, .
,
.
.
, .
.
.
,
.
. ,
.
-
, . , -
.
.
. ,
,
, ,
.
, ,
.
,
, ,
.
, ,
.44
,
44 , , , , 1985, 248.
328
. ,
,
.
.
, , , , , , ,
.
.45
, ,
.
.
, ,
, , , .
,
.
,
.
, ,
.
, .
, ,
.
, . ,
,
. ,
.
II
,46 . , ,
.47
.
, ,
45 , , , , 1998, 432.
46 , 2001. , ,
2000, 341.
47 , 341.
329
-
.
.
, ,
. 48
.
.
.
, .
,
. ,
.
.
.
(, , , , ...),
(, , ...), .
,
, -
. ,
. .
, , .
, , -
, , .
,
.
, . ,
.
(, ,
, , ...),
,
, .49
,
.
.
48 -, , ,
. 25, , 1962, 205.
49 , 205.
330
.
, .
. , ,
, ,
. .
,
.
. .
,
.
, ,
.
.
.
.
,
. ,
.
.
.
.
, .
.
.
. ,
, .
.
.50
.
,
.
, .
,
(, , , ...)
.
.
50 -,
, , 2007, 239.
331
-
.
, .
, ,
, .
, .
,
,
.
. ,
.
. ,
, , ,
. ,
,
.
.51
,
.
, , .
.
.
.52
.
- .53
.
: . 54
51 , ,
, , . 58-59, , 1995, 126.
52 , 2001 , ,
2000, 355.
53 -,
, , 2007, 237.
54 , ,
, , . 58-59, , 1995, 126.
332
, .
( ).
. ,
. ,
.
.
,
. :
, .
,
,
. ,
. , ,
. ,
.
,
, .
, :
.
,
, .
,
.
, ,
.
.
, .
, , .
,
.
, , .
.
.
333
-
. .
, ,
.
, .
.
.
.
.
,
.
, .
, ,
.55
. (, )
, .
, .56
, .
, .
,
. ,
. , ,
.
, ,
.
.
,
.
.
, .
55 ,
, ,
.
56 , , , . 28-29,
, 1966, 221.
334
, . ,
,
.
. ,
, , ,
. ,
.
.
, ,
. ,
, ,
, .
:
... ,
. 57
. ,
.
.
. I
II
.
.
,
, .
.
, -
, .
,
.
-,
,
.
57 , , , , 1985, 27.
335
-
.
.
.
.
.
.
, .
, , ,
.
, .
, .
.
. -
, .
. .
, ,
.
.
. ,
.
. , ,
, , .
,
.
. , ,
.
.
.
336
. ,
, .
(, , ...).
.
,
. , ,
. ,
, .
.
, , .
. ,
. ,
, .
. .
.
,
.
, .
.
.
. .
,
.
.
, .
.
.
.
, ,
.
. , ,
.
,
. .
. ,
, .
. .
.
. ,
, .
337
-
,
.
. , .
.
, , .
. , .
,
, , .
.
.
, ,
.
.
,
, .
, 11 ,
.
58,
.
. .
,
. , ,
.
,
. ,
, , ,
, ,
.
.
, .
, .
,
. , .
.
,
.
,
58 , , , , , , 1999, 299.
338
.
, .
.
.
,
.
. .
.
. ,
.
,
.
.
,
.
, 59,
, ,
.
60, .61
.
. -
.62
, ,
.
, .
59 , , , , 1985,
309.
60 , 309.
61 , 311.
62 V. Ardali, Bukovica, Zbornik za narodni ivot i obiaje junih Slovena VII, ZAGREB,
1902, 246.
339
-
, ,
.
.
.
.63 ,
.
,
. -
.
. 64
.
.
, .
, ,
.
,
.
,
.
.
.65
.
,
, .
63 , , , , 1985,
310.
64 , 312.
65 , , , , 1998, 411.
340
. ,
. .66
,
. .
.
, ,
.
,
, , .
, .
, ,
,
. .67
,
, .
, .
, .
.
,
, , ,
, .
.
,
, . ,
.
.
,
.
,
.
, ,
, .
66 , , , . 28-29,
19651966, 220.
67 , ,
, , . 58-59, , 1995, 127.
341
-
, ,
68, .
, ,
.
.
69 .
, , , ,
, , .
, ,
, .
.70
. ,
, .
, ,
. ,
, .
,
.
.
, .
, . .
.
.
. ,
.
68
, .
.
: .
69 .
70 , ,
, , . 58-59, , 1995, 127.
342
() .
,
. , ,
, , , , ,
.
,
, , , ,
.
.
.
.
,
, .
.71
.
.
,
, .
. ,
.
, -, -,
.72
-
.
73.
-, , ,
.
.
.
-.
.
71
100 .
, , .
72 .
.
73 ,
. ,
.
343
-
, .
.
.
.
. -
.
.
,
.74 .
.
,
( ).
.
.
, .
.
.
.75
. ,
, .
, ,
. , ,
, .
.
. 19.
,
, .
74 ,
. , ,
.
75 , 2001. , ,
2000, 357.
344
. ,
,
, .76
77, .
.
, ,78
.
, , .
, , .
, . ,
. ,
. , , ,
.
, .79
.
, .
, , , .
, .
, . ,
,
.
.
.
,
, .
,
.
.
.
,
.
,
, .
,
345
-
.
.
, , ,
.
.
.
-
. .
.
, .
,
,
. ,
, .
. , , ,
,
, , .
, .
,
.
.
, , :
, . :
; ,
, . 80
, , -
, .
.
,81
. , , .
,
80 , , , , 1985, 38.
81 -, , , 1972, 110.
346
, .82
.
.
.
, , .
.
. -
.
:
!
. ... 83
, : ,
!
? 84
-
.
, ,
, , .
, ,
.
, ,
, .
, ,
, .85
, ,
.
, . ,
,
.
.
82 , , , . 52-53,
, 1989, 108.
83 -, , , , ( ),
30.
84 -, , , , 1972, 111.
85 , ,
, , .58-59, , 1995, 130.
347
-
, ,
.
, .
.
.
.
.
, ,
..
:
,
, ,
... 86
, . , ,
,
,
.
.
, , -
.
,
.
,
. ,
, .
, , .
.
. : , .
.
.
,
86 , , , , 1985, 35.
348
, .
, .
.
,
,
. .
, , ,
. .
,
, ,
.
.
,
. .
,
. ,
,
.
.
.
. ,
.
.
87
, .
, ,
.
.
. , ,
, , , .
87
.
, .
349
-
, (
), (, , ).
, .
,
.
,
.
, , .
. ,
.
.
, .
,
. ,
.
, .
, . ,
, .
, .
350
351
-
merci, il tait indispensable quil accomplisse des conditions prcises et tout ceci afin
de se faire plus aimer par la divinit. Souvent, on offrait en sacrifice cet effet.
Par lacceptation du christianisme, le rle des divinits tait assum par les saints.
De cette manire, chaque famille bnficiait dun saint protecteur auquel, comme dans
la priode paenne aussi, on apportait des sacrifices et que lon souhaitait clbrer le
plus noblement.
On ne peut dire prcisment selon quel critre certaines familles acceptaient un
saint dtermin comme leur protecteur domestique. Certains estiment que cela est li
au jour o une certaine famille a accept le christianisme. La fte Slava se transmettait
de pre en fils. Exceptionnellement, la fte Slava pouvait aussi se transmettre suivant
la ligne fminine dans la mesure o il ny avait pas dhritiers masculins. La fte Slava
est en rapport avec la proprit, cest--dire avec le culte de la terre, de cette faon
sur un domaine on clbrait la mme fte Slava des sicles durant. On faisait atten-
tion ce que, au cas o il arrivait que le domaine eut t hrit par la ligne fminine
ou pour autant que sa vente eut t effectue, il appartienne encore au mme saint
quauparavant. Cest une des raisons pour laquelle certaines familles ont plusieurs ftes
Slava.
La fte Slava est linsigne du peuple serbe, bien quelle tait aussi connue
antrieurement chez quelques catholiques sur le territoire de la Dalmatie, de la
Herzgovine et du Kosovo. Aujourdhui, la fte Slava est clbre uniquement par les
Serbes nonobstant dans quels emplacements ils vivent.
Les principaux accessoires de la fte Slava sont: le gteau de la fte Slava, le bl
de la fte Slava, le vin et la bougie. Le gteau de la fte Slava reprsente un sacrifice
exsangue au saint protecteur. Il est en relation directe avec le culte du soleil et le culte
de la fertilit. Dans la forme originelle au gteau prcdait le bl de la fte Slava qui a
les mmes proprits de magie. Au bl, on attribue encore aussi des qualits lies au
culte des morts, cest--dire au culte des anctres. Jusquaujourdhui pour la fte Slava,
on prpare le gteau aussi bien que le bl. Le bl nest pas prpar uniquement pour la
Saint Arhandjel et la Saint Ilija, parce que lon croit quils sont les seuls saints vivants
et quil ne faut pas leur offrir de sacrifice du culte des morts.
Le matre de maison invite ses convives sa fte Slava. La place principale la
table de la fte Slava appartenait au parrain. Pendant tout le temps que durait la fte
Slava, le matre de maison ntait pas assis, mais il servait les invits. Pour la table de
la fte Slava, on prparait de la nourriture la plus varie. Labattage de lanimal sacrifi
tait obligatoire. Avant de boire le vin et leau-de-vie, on portait un toast au cours du-
quel on exprimait nos meilleurs vux.
Snezana SAPONJIC-ASANIN
352
. 1 , (: . . )
. 2 (: . . )
353
. 3 , ,
, 20. 1. 2004.
(: . . )
. 4 , ,
, 20. 1. 2004.
(: . . )
. 5 , , , 20. 1. 2004.
(: . . )
354
. 6
, , 20. 1. 2004.
(: . . )
. 7 , ,
, 20. 1. 2004.
(: . . )
355
. 8 , , 2004.
(: . . )
. 9 , , , 2000.
( - )
356
K E
: 069.51:641.542(083.822)
: ,
, ,
,
E .
: , , ,
, ,
.
,
,
.
,
, .
:
;
;
.1
147 .
(
, ).
.
.
1
. . -
, , , ,
, 1983, 13.
357
, ,
. a.
: , , , , .2
,
(, ) .
. (.1 2)
,
.
.
, .
.
. 3
,
.
.
. -
. .
,
( ).
, , .
.
1848. . 1900. . 4
, ,
, .
, , ,
.
(. 3 4) ,
. ,
2 , . ., 24.
3 , , , 22-23,
, 1960,18.
4 , , . 19,
, 1989, 123.
358
K E
.
, ,
.
.
.
. .
,
.
, . 5 (. 5)
(,
, .) ,
.
, (
).
. ,
, ,
. .
.
.
. ,
.
, ,
().
,
, (.
) .
(), ().
(. 6).
, .
(,
).
5 , , ,
, , 1983, 17.
359
41 (11 , 2
28 ). o .
,
.
-
.
.
1. ,
, .
.
.
: : 8 cm; : 41 cm
. . 568/68
2. , , 1960.
,
.
. , ,
.
.
: : 9 cm; : 40,5 cm
. . 569/67
3. , , 1965.
, .
.
.
.
: : 8,5 cm; : 38 cm
. . 571/68
4. , , 1965.
, .
,
.
.
: : 10 cm; : 43 cm
. . 572
360
K E
5. , , 1950.
, .
,
.
.
.
: 7 cm; : 33,5 cm
. . 954/80
6. , , 1965.
, .
.
.
.
: 8 cm; : 39,5 cm
. . 1451/ 83
7. ,
, .
.
-
. .
: 7,5 cm; : 39 cm
. . 1452/92
8. ,
, .
.
.
.
: : 7 cm; : 39,5 cm
. .1453/82
9. , , 1970.
, .
.
: : 6 cm; 29 cm
. . 1975/96
10. , , 1970.
, .
.
: 7,5 cm; : 29 cm
. . 1974/96
11. a , , 1970.
, .
, ,
.
: : 3,5 cm; : 34,5 cm
. . 1976/96
361
,
,
.6 O ,
, .
12. , , , 1960.
() , .
.
.
.
: : 8 cm; : 23 cm; : 28 cm;
: 10 cm
. . 573/74
13. , , 1960.
(, )
, .
. .
: : 10 cm; : 42 cm
. . 556/68
, . .7
,
, .
, ,
,
, .
.
27
, .
(
). , ,
.
( , ,
, , ...)
, .
6 , .., 80.
7 , 26.
362
K E
14. , , 1950.
, ,
.
. .
( ).
: : 23 cm; : 77,5 cm; : 22 cm
. . 517/68
15. ,
,
.
.
.
( ).
: : 20,5 cm; : 19 cm; : 72 cm
. . 518/68
16. , , 1950.
,
-. -
.
. .
.
: : 24 cm; : 12,5 cm; :
20,5 cm; : 75 cm
. . 523/74
17. ,
,
-.
.
.
: : 39 cm; : 19 cm; : 33 cm;
: 111,5 cm
. . 525/68
18. ,
,
. .
, .
.
.
: 31 cm; : 19 cm; : 23,5 cm;
: 92,5cm
. . 526/67
19.
,
. . ,
.
363
. .
.
: : 30,5 cm; : 17,5 cm; :
26 cm; : 95cm
. . 527
20. , , 1950.
,
. .
.
.
. :
.
: : 26,5 cm; : 15,5 cm; :
23,5 cm; : 87,5cm
. . 528/68
21.
,
. .
.
.
.
. : .
: : 19,5 cm; : 12 cm; :
15 cm; : 60 cm
. . 529
22.
.
. .
.
.
: : 18 cm; : 12 cm; : 17,5 cm;
: 63 cm
. . 530
23. , , 1950.
, ,
. .
.
.
: : 11 cm; : 13 cm; : 13,5 cm
. . 536/76
364
K E
,
. .
: : 19,5 cm; : 19 cm; : 18 cm
. . 1534/83
25. , , 1950.
.
. .
.
,
. .
.
: : 18 cm; : 12 cm; : 18,5 cm;
: 61,5 cm
. . 1535/82
26. -,
, , .
. .
: : 16,5 cm; : 11 cm; :
17,5 cm, : 52 cm
. . 1539/82
27. , , 1945.
,
. .
.
.
.
.
: : 20cm; : 16 cm; : 19 cm
. . 519/68
28. , , 1950.
, ,
.
.
.
.
.
: : 23 cm; : 21 cm; : 21 cm;
: 87 cm
. . 520/68
29. , , 1950.
,
.
.
. ,
365
, -
.
.
: : 15 cm; : 19 cm; : 17 cm;
: 69 cm
. . 521/68
30. , , 1940.
,
.
. .
. :
.
.
: : 17 cm; : 19,5 cm; : 19,5
cm; : 79 cm
. . 522/74
31.
,
.
. .
: : 19 cm; : 21 cm; : 20 cm
. . 524
32. , ,
.
.
, .
.
: : 38,5 cm
. . 1846/81
33. , , 1950.
,
, .
- .
: : 20 cm; 22 cm; 21 cm
. . 464/76
34. , 1970.
,
.
.
( )
- .
.
: : 19 cm; : 17,5 cm.;
14,5 cm; : 63 cm
. . 1977/96
366
K E
35. , 1970.
,
.
.
( ) .
,
.
: : 16 cm; : 13 cm; : 13 cm
. . 1978/96
36. , , 1950.
, ,
.
.
: : 28 cm; : 17 cm; : 26 cm;
: 110 cm
. . 1904/80
37. , , 1970.
,
.
. ( ).
: : 26 cm; : 15 cm; : 23 cm;
: 105 cm
. . 1905/79
38. , , 1970.
,
.
.
,
.
.
( ).
: : 29 cm; : 17 cm; : 24 cm;
: 98 cm
. . 1906/79
39. , , 1950.
,
.
.
.
,
.
: : 28 cm; : 15 cm; : 23 cm;
: 85 cm
. . 1907/82
40. ,
, -
367
.
.
: : 17 cm; : 17 cm; : 20 cm
. . 1759/79
41. , 20.
.
().
.
.
: : 15 cm; : 12,5 cm; :
18,8 cm
. . 2138/03
.
. , , , ,
...
,
.
. ,
, , .
.
.
, , . .
() .
.8
, , .
( ).
.
1924. .
. (. 7, 8
9) .
.
. (. 10)
8 , .
368
K E
.
.
, .
, .
,
. :
(, ), (
), (
, , ,
), ( ,
, , ).
.
107 (10
, 5 , 21 , 9 , 11 , 5 , 16 , 3 ,
3 , 1 , 3 , 18 1 ).
,
...
, . 9
10 . -
.
().
42. , , , 1960.
,
.
().
.
: : 9 cm; : 15,5 cm; : 33 cm
. . 832/81
43. , , , 1960.
,
.
. .
9 , , ,
, , 1980, 5.
369
.
: : 11 cm; : 17 cm; : 28 cm
. . 833/81
44. , , 1928.
.
.
. .
.
: : 11 cm; : 17,5 cm; : 36 cm
. . 748/81
45. , , 1950.
.
. .
: : 10 cm; : 17 cm; : 35 cm
. . 1313/81
46. , , 1950.
.
,
- .
: : 11 cm; : 14,5 cm; : 35 cm
. . 1314/81
47. , , 1930.
. .
.
: : 11 cm; : 18 cm; : 36 cm
. . 1454/81
48. , , 1948.
.
,
.
.
: : 11 cm; : 14,5 cm; :
35 cm
. . 1455/81
49. , , 1935.
.
,
.
370
K E
50. , , 1940.
,
.
,
.
: : 10,5 cm; : 15,5 cm; :
14,5 cm
. . 1457/72
51. , , 1960.
, ,
. .
: : 10 cm; : 38 cm
. . 570/71
.
. 5 .
, .
52. , , 1950.
,
.
.
: : 6 cm; : 7 cm; : 17,5 cm
. . 830/50
53. , , 1950.
,
. .
: : 6,5 cm; : 7,5 cm
. . 831/50
54. , , 1960.
. .
, .
. .
: : 7 cm; : 8 cm
. . 834/81
55. , 20.
. ,
.
, ,
.
.
.
: : 7,5 cm; : 13 cm; : 19 cm
. . 1546/84
371
56.
.
, .
.
: : 8 cm; : 9 cm; : 19,5 cm
. . 2879/08
. :
.
. .
,
.
21 .
57. , , 1965.
-
.
. je . ,
, .
: : 3,5 cm; : 8,5 cm; : 15cm
. . 829/81
58. ,
-
. .
: : 5 cm; : 7,5 cm; : 15,5 cm
. . 565/74
59. ,
. .
: : 4,5 cm; : 7,5 cm; : 16 cm
. . 564/74
60. , , 1974.
,
.
, .
.
: : 5 cm; : 8 cm; : 16 cm
. . 563/74
61. , , 1950.
.
, ,
372
K E
.
.
: : 5,5 cm; : 6,5 cm; : 15 cm
. . 562/74
62. , , 1950.
.
.
.
: : 4,5 cm; : 8 cm; : 16,5 cm
. . 561/74
63. , , 1950.
.
.
: : 4,5 cm; : 8 cm; : 16 cm
. . 560/74
64. , , 1968.
.
, -
- .
: : 4,5 cm; : 8 cm; : 15 cm
. . 559/68
65. , , 1960.
-
. .
: . 4,5 cm; : 8 cm; : 15,5 cm
. . 557/67
66. , , 1965.
.
.
: : 3,5 cm; : 7,5 cm; : 14,5 cm
. . 1575/81
67. ,
.
,
.
: : 4,5 cm; : 9,4 cm; : 15 cm
. . 1763/82
68. , , 1970.
,
373
.
, .
: : 5 cm; : 8,5 cm; : 16 cm
. . 1764/92
69. , , 1970.
,
. . -
,
.
: : 4,5 cm; : 8,5 cm; : 14,8 cm
. . 1765/92
70. ,
.
, .
: : 4,5 cm; : 8,5 cm; : 17 cm
. . 558/67
71. ,
-
.
.
: : 5,5 cm; : 7,5 cm; : 18 cm
. . 566/74
72. , , 1960.
,
.
.
( )
.
: : 4 cm; : 8,5 cm; : 13 cm
. . 1543/82
73.
,
, .
.
.
: : 4,5 cm; : 8,3 cm; : 16 cm
. . 2875/08
74.
,
.
. , ,
.
.
374
K E
75.
,
. ,
.
, , .
.
: : 4,5 cm; : 8,7 cm; : 16 cm
. . 2873/08
76.
,
.
.
.
: : 5,5 cm; : 9,5 cm; :
17,5 cm
. . 2872/08
77.
,
.
.
: : 4,5 cm; : 8 cm; : 16,5 cm
. . 2871/08
, ,
, .
.
, .
, .
9 .
78. ,
. .
: : 8 cm; : 9,3 cm; : 17,5 cm
. . 1762/82
79. , , 1960.
.
,
.
.
: : 4 cm; : 9 cm; : 16 cm
. . 1540/60
375
80. , , 1960.
.
.
, .
.
: : 4,5 cm; : 8 cm; :
15,5 cm
. . 1541/82
81. , , 1960.
.
. .
.
: : 4 cm; : 9,5 cm; : 14,5 cm
. . 1542/82
82. , , 1970.
,
.
-
.
. .
: : 7,5 cm; : 8 cm; : 17 cm
. . 1544/80
83. , , 1970.
,
.
. ,
(
). .
: : 7,5 cm; : 8 cm; : 16,5 cm
. . 1545/80
84.
.
.
: : 6,5 cm; : 8,5 cm; : 16 cm
. . 2876/08
85.
.
.
: : 7 cm; : 8,5 cm; : 16,5 cm
. . 2877/08
376
K E
86.
.
.
: : 8 cm; : 10 cm; :
19,5 cm
. . 2878/08
-.
.
, , , .
11 .
87. , , 1940.
,
-.
.
.
: : 8 cm; : 5,5 cm; : 7,5 cm
. . 542/68
88. ,
,
-.
.
.
: : 9 cm; : 6 cm; : 7 cm
. . 543/76
89. ,
,
-.
.
: : 9 cm; : 7 cm; : 8 cm
. . 544/76
90. ,
,
-.
.
.
: : 9 cm; : 6,5 cm; : 8 cm
. . 545/76
91. ,
,
-.
377
.
.
: : 5 cm; : 4 cm; : 5 cm
. . 546/68
92.
,
.
.
: : 12 cm; : 9,5 cm; :
8,5 cm
. . 554
93. , 1920.
, ,
-.
.
: : 8 cm; : 8 cm; : 10,5 cm
. . 1760/84
94. ,
, .
.
,
.
: : 22,7 cm; : 11,6 cm; :
11 cm
. . 2070/03
95. , 20.
, .
.
.
: : 20,3 cm; : 9,6 cm; :
11 cm
. . 2071/03
96. , 1940.
,
-.
. .
: : 9 cm; : 6 cm; : 6,5 cm
. . 2073/03
97. , 1950.
.
.
.
, .
: : 19,6 cm; : 9,6 cm; :
11 cm
. . 2383/05
378
K E
5 .
.
.
98. ,
,
.
. - .
: : 3,5 cm; : 3 cm; : 4,5 cm
. . 1536/79
99. ,
,
. .
.
: : 4 cm; : 3,5 cm; : 5cm
. . 1537/79
100. ,
.
.
.
.
: : 4 cm; : 3 cm; : 5 cm
. . 1550/82
101. , , 1965.
,
. .
.
: : 4 cm; : 3 cm; : 5 cm
. . 1573/81
102. , , 1965.
,
. .
.
: : 4 cm; : 4,5 cm
. . 1574/81
16
.
. (
100 ).
. .
, ( )
379
,
(..1814/81).
, ,
.
103. , , 1965.
, , .
() .
(
).
.
.
: : 27 cm; : 13 cm; : 14 cm
. . 1538/82
104. , , 1950.
, .
.
.
: : 29,5 cm; : 12,5 cm; :
14,5 cm
. . 1746/84
105.
,
. .
.
: : 28 cm; : 11 cm; : 14 cm
. . 1761
106. , ,**
, , .
,
.
. . . .
.
: : 44 cm; : 25 cm; : 44 cm
. . 1816/82
107. , , 1935.
,
.
.
.
: : 45 cm; : 18 cm; : 70 cm
. . 1815/82
108. , , 1940.
, .
380
K E
.
.
, .
.
: : 51,5 cm; : 19 cm; :
23 cm
. . 1814/81
109. ,
,
. .
.
: : 21,5 cm; : 13,5 cm; : 12 cm
. . 532/74
110. ,
, , .
.
.
: : 30 cm; : 16 cm
. . 727/81
111.
. .
. ,
, .
.
: : 21 cm; : 12 cm; : 13,5 cm
. . 531
112. , , 19.
, ,
.
.
.
: : 24,5 cm; : 10,2 cm; :
14,5 cm
. . 2072/03
113. , 1957.
,
.
. ,
, 1957. .
: : 19,5 cm; : 10 cm; :
11,5 cm
. . 553
114. , , 1940.
,
.
381
.
. .
: : 13,5 cm; : 5,5 cm; : 9 cm
. . 541/68
115.
,
. ,
. .
: : 15 cm; : 7,5 cm; :
10,5 cm
. . 540/70
116. , 19.
,
. .
, .
: : 35 cm; : 13,5 cm; :
25,5 cm
. . 2237/03
117. , 1950.
,
.
. .
: : 17 cm; : 8 cm
. . 2368/98
118.
,
.
.
( ).
.
: : 20 cm: : 13 cm; : 13,5
cm; : 55,5 cm
. . 2880/08
3
.
-
. .
.
. ,
.
119. , , 1950.
-.
.
382
K E
( )
.
: : 19 cm; : 8,5 cm; : 12 cm
. . 1804/80
120. ,
.
. - .
.
: : 21 cm; : 10 cm; :
10,5 cm
. . 1547/79
121. , 1950.
,
. .
.
: : 20 cm; : 7,5 cm
. . 2369/98
3
.
. -.
.
, .
,
. .
.
.
122. ,
,
.
.
: : 17 cm; : 10 cm; : 12 cm
. . 551/74
123. ,
. .
.
: : 19,5 cm; : 11 cm; :
13 cm
. . 55268
124. , , 1960.
, .
.
383
125. , 1950.
, .
: : 18 cm; : 8 cm; : 39 cm
. . 2367
3
. . ,
, (
). .
, .
, ,
,
. ,
.
126. , 1960.
,
-.
. .
: : 19,5 cm; : 7 cm; : 42 cm
. . 725/81
127.
,
.
.
.
: : 28 cm; : 9,5 cm; : 55,5 cm
. . 555
128.
.
.
.
.
: : 20,5 cm; : 7 cm; : 3 cm
. . 550
18 .
. ,
384
K E
,
. ,
, .
, , , .
.
( ), ,
(
).
.
(.
).10
, .
.
.
.
129. ,
, , , .
,
,
.
: : 22 cm; : 8 cm; : 5 cm
. . 547/68
130. , , 1940.
, ,
.
.
: : 18 cm; : 8 cm; : 4,5 cm
. . 548/68
131. , , 1950.
, ,
.
, .
: : 17,5 cm; : 5,5 cm; :
3,5 cm
. . 549/74
132. ,
,
, .
. ,
.
: : 20,5 cm; : 8 cm; : 41 cm
. . 726/81
10 , .
385
133. , , 1960.
, , ,
. .
: : 23 cm; : 7,5 cm; :
5,5 cm
. . 836/82
134. , , 1960.
, , ,
.
. .
: : 23 cm; : 7 cm; : 50,5 cm
. . 837/82
135. , , 1928.
, , , .
- .
.
: : 26,5 cm; : 9,5 cm; : 55 cm
. . 958/83
136.
, , .
,
.
: : 31 cm; : 10,5 cm; : 59 cm
. . 1548/84
137. , , 1921.
, , , .
.
.
.
: : 21 cm; : 7,5 cm; : 47 cm
. . 1549/82
138. , , 1920.
, , , .
.
,
(, ).
: : 25 cm; : 9,5 cm
. . 1572/81
139. , 1950.
,
.
.
: : 20,5 cm; : 7 cm; : 4 cm
. . 2068/03
386
K E
140. , 1950.
,
.
.
: : 23,5 cm; : 8,5 cm, :
4,5 cm
. . 2069/03
141. , 1940.
,
,
.
, .
: : 25 cm; : 9 cm; : 4 cm
. . 2193/03
142. , 1940.
.
,
.
,
.
: : 22,2 cm; : 8,5 cm; :
4,9 cm
. . 2194/03
143. , 1940.
,
.
. ,
.
: : 18 cm; : 5,3 cm
. . 2195/03
144. , 1950.
.
. .
: :19 cm; : 7 cm
. . 2214/03
145.
,
, . ,
, . .
: : 21,8 cm; : 7,7 cm; :
4,4 cm
. . 2309/05
387
146. , 1960.
,
. .
: : 33 cm; : 11 cm; : 59 cm
. . 1817/84
147. , , 1935.
.
, , .
.
.
.
: : 16,5 cm; : 13,5 cm
. . 1908/81
388
K E
Ceramic dishes used for preparing, preserving and serving food and liquid have
been in use for a long time on our territory. According to the technique of producing,
ceramic dishes can be divided into dishes produced without a wheel, dishes manu-
factured on a hand wheel and dishes manufactured on a foot wheel.
In the Collection of Dishes of Ethnology Department of the National Museum
in Cacak there is a sub collection of ceramic dishes which consists of 147 exhibits.
Dishes manufactured on a hand wheel are mainly from Uzice center, one of the
most famous and biggest centers for making ceramics on hand wheels. These dishes
were almost exclusively used for baking and cooking food on the open hearth. In
the sub collection of ceramic dishes there are 41 dishes made on a hand wheel, out
of which 11 earthenware dishes for baking bread, 2 pans for roasting coffee and 28
pots.
Dishes made on a foot wheel represent a bigger part of the sub collection. In the
sub collection of ceramic dishes in the National Museum in Cacak there are mainly
dishes from Pirot center, as potters from Pirot were settled permanently in Cacak
and here they were selling their products. In the sub collection there are 107 dishes
manufactured on a foot wheel, out of which 10 ceramic trough used for making dairy
products, 5 bowls, 21 plates, 9 earthenware bowls, 11 small pots, 5 cups, 16 jars, 3 jugs,
3 handles, 1 oil spoon, 3 earthenware water jugs, 18 pitchers and 1 flask.
Pottery craft had its peak in the period between the two World Wars. Since the
60s of XX century there is a dramatic decline in use of ceramic dishes. Today only one
pottery shop works in Cacak.
Ivana CIRJAKOVIC
389
Ivana CIRJAKOVIC
390
.1
1974.
( )
. 2
1974.
(
)
391
. 3 ,
, , 1957.
. 4
. 5
,, ,
. 1605/92
392
. 7
, 2007.
. 6 ,
2003.
. 8 ,
2007.
393
. 9 , 2007.
. 10 , 2007.
394
. 11 , ,
, . . 571/68,
. 3
. 12 , , , . .
1905/79, . 37
. 13 ,
, , . . 1456/82,
. 49
. 14 , ,
. .1546/84, . 55
. 15 , , ,
. . 1543/82, . 72
. 16 , , , . .
1544/80, . 82
395
. 18 , ,
, . . 1573/81,
. 101
. 17 , ,
, . . 546/68,
. 91
. 21 , ,
. 20 , , . .
,, 835/85,
. . 1547/79, . 124
. 19 , , . 120
, . . 1538/82,
. 103
. 24 , ,
, . .1908/81,
. 147
. 22 , . 23 , ,
, . . 725/81, , . . 1549/82,
. 126 . 137
396
,
, 2007.
: 069(497.11)(047.32)
, ,
. 2007.
18 .
. -
.
.
, ,
, .
.
.
.
.
: , , -
-, -, , ,
, , , 65 ,
,
.
( )
( ) .
,
,
1977. .
397
, ,
.
, - .
.
13 (
1977, 1984. 2006. ), 6
2004/2005. ,
( ).
30. ,
. -.
.
.
,
.
2006. .
.
-
.
. -
.
.
19. 10. 2006. .
1/07. ,
.
2001. .
,
,
, -
.
.
13. 9. 2007. . 3
20 2, (
) .
,
398
2007.
.
, - ,
, -.
. ,
( ),
.
,
XIX XX , 700 .
2006.
.
(1877-1969)
.
1912-1918,
.
XX
200 -
(, , , ).
180
1945. ( ),
(
XX ).
(
1941. ).
,
, 1901-1903. .
300 (1902-
1990) .
110
.
.
2007.
600 .
.
399
, ,
XIX .
.
.
2007.
XX ,
.
, ,
.
2007.
600 .
, ,
, 3000
.
,
,
, .
2007. 350 .
243 .
. 290
.
.
, .
.
64 .
.
.
.
,
.
400
2007.
,
. , , ,
, , , , , ,
, , .
, 1930.
,
1918. . ,
, .
.
.
. , ,
, , , ,
.
.
, , .
.
-.
108
: 37, 11, 1
59.
.
2 . 3
10
.
.
.
, ,
:
, .
, , ,
.
,
, ,
401
, ,
, , .
147 , 24
. 77 213
437 , 66 .
: 231
204 .
,
,
. .
,
, , .
. NIBIS 100
.
( XXXVI).
( XXXV
XXXVI), (1861-1953),
.
.
.
- ,
.
3238 .
13.238 .
,
.
.
2007.
. ,
, 2007.
, : ,
XX .
2007.
,
2005. .
402
2007.
19. 2007. .
-
6. 2007. .
1941-
1945, , Arte povera,
- 2007 ,
, , .
2007. .
2007.
-
2004. .
- -
26. 2007. . - ,
.
,
, ,
-
, , ,
( )
, -
( -
) XXXVI
.
, , .
27.
. 1941-1945
.
:
, , ,
,
.
, ,
.
, ,
-, , ,
.
,
(www.cacakmuzej.org.yu). 2007.
403
, ,
( 100)
,
.
,
. -
100 , ,
.
,
,
.
, -
.
,
, .
2006.
:
1. : 350 100
- ;
2. : 800 320
- ;
3. : 950 480
- .
500 -
.
.
2006.
.
.
.
,
.
404
2007.
1941-1945
, ,
. ,
.
, .
2006. .
.
(1861-1953)
.
( , 1861 , 1953)
.
, , , , , , ,
.
.
55
- , .
: , , ,
1912-1918 .
.
.
,
23. 20. 2007. .
. ,
.
24. .
24. .
.
, , .
21 ,
. , 1268 ,
745.
.
, .
405
, ,
, .
19.
2007. .
(1882-1945)
, 1915.
.
7. 1915. .
,
.
, . .
, .
, 19. 20. ,
, .
. ,
, -
.
.
36
.
(, ),
.
. ,
.
Arte contra tempus
.
27. 2007.
. 148
XX .
,
. .
.
2007.
-
406
2007.
.
,
. 10
.
.
2007. .
,
- .
31. 1. 2007. ,
-
.
- ?.
1. XXXVI, , 2006.
1. , (1853-
1941). , , -
2007, . 150.
1. , , , ,
, . 4, , 2007, . 92.
2. , 24. . , ,
2006, . 34.
3. , ,
, . 5, , 2007, . 84.
4. , .
, , . 6, , 2007, . 46.
407
, ,
5. -, , [
7], , 2007, . 83.
- 22.
24. 2007.
.
5. 2007.
.
16. 2007. .
-
8. 2007.
.
-
6. 2007.
.
17. 2007. .
.
2007.
( ).
20. (
) , ,
,
, ,
.
1. , ,
1977., XXXVI, , 2006,
49-62.
2. , , ,
2007.
3. , , , . 3,
, 2007, 831.
4. , ; , :
, , , 2007, 80.
5. , , , , 2007, 49-59.
408
2007.
6. ,
, , . 23, , 2007, 115-119.
7. , ,
, . 15, , 2006, 173-189.
8. . . -, ,
1828 1829 , . . , -
, 20064.
9. ,
, XXXVI, , 2006, . 11-30.
10. , 24. , ,
2007, 34.
11. ,
2006. , XXXVI, , 2006, 395-
398.
12. , 2006. ,
XXXVI, , 2006, 377-394.
13. M , :
XX ( ),
XXXVI, , 2006, 191-250.
14. , XX ,
1-2/2007, , 2007, 170-190.
15. , : ,
20. ,
(. ), , 2007, 579-611.
16. , 1938. , , .
23, , 2007, 107-114.
17. ,
: 1985. ,
1-2/2007, , 2007, 280-290.
18. ,
, ,
, -, 2007, 209-212.
19. -, ,
XXXVI, , 2006, 307-358.
20. -, , ,
, -, 2007, 197-202.
21. -, , [
7], , 2007, 83.
409
, ,
:
1.
.
2.
.
3.
.
4. -
.
410
,
,
2007.
,
: 069.1(497.11)(047.32)
,
.
,
, .
, ,
-,
.
,
.
2007. :
1. ( 12)
16. 1. 2030 2300 .
400 .
,
.
2.
II
10 ( 1. 2. ),
2000
. 13 :
,
.
3. ,
19. 2. , 1000 1200 , -
.
,
-.
4. - 3.
.
411
, ,
: ,
,
.
5. , 15. 22.
XI
15 , , ,
, 10 ,
, 14 .
,
,
,
.
6.
.
7. ( ,
) 24.
-,
.
8.
1. , ,
, .
9. 23.
.
10. 30. XXXVI
.
11. ,
,
.
,
,
,
-
. ,
. ,
.
12. 31.
.
412
2007.
,
,
, (),
, , ,
(), 2007.
.
2008.
.
413
CIP -
,
93/94
=
Collection of works of the National museum
/ . - 1969, . 1-
. - ( 1) :
, 1969- ( : ). -
26 cm
ISSN 0350-7262 =
()
COBISS.SR-ID 8293890