BNA ve BNA TR YAPILAR N

ZEMN VE TEMEL ETD RAPORU

GENEL FORMATI

BAYINDIRLIK VE SKAN BAKANLII

YAPI LER GENEL MDRL
2005
 T.C.
BAYINDIRLIK VE SKAN BAKANLII
Yap leri Genel Mdrl
ANKARA
10 Austos 2005

Say : B.09.0.Y..G.0.13.00.09+13/815
Konu: Zemin ve Temel Etd Raporu
Genel Format

BAKANLIK MAKAMINA
Bilindii zere, bina ve bina tr yaplarn projelendirme safhasnda gerekli olan zemin ve
temel ettlerinin, uygun ve standart bir metotla yaplabilmesini salamak amacyla
28.06.1993 tarih ve B09.0.YFK.0.00.00.00-6-5/373 sayl genelge ile "Zemin ve Temel Etd
Raporunun Hazrlanmasna likin Esaslar" yaynlanmtr.
Bakanlmzca 29-30 Eyll - 01 Ekim 2004 tarihleri arasnda dzenlenen Deprem urasnn
komisyon raporlarnda, zemin ett raporlarnn hazrlanmasnda bir standart bulunmad;
"Zemin ve Temel Etd Raporunun Hazrlanmasna likin Esaslar"da eksikliklerin bulunduu
ve gncellenmesi gerektii, raporlarn hazrlanmasna ynelik kapsam, yntem ve ieriin
btncl bir yaklamla ele alnarak bilim ve teknolojideki son gelimeler nda yenilenerek
uygulamada birlikteliin salanmas gerei belirtilmitir.
Ayrca yine Deprem uras sonu bildirgesinde temel ve zemin ettleri iin yeni bir rapor
formatnm dzenlenmesi zorunluluu yer almtr. Bu erevede Bakanlmzca hazrlanarak
eitli kurum, kurulu ve akademik evrelerden alnan grler dorultusunda dzenlenen
ekli "Zemin ve Temel Etd Raporu Genel Format"nn yrrle konulmasn tensiplerinize
arz ederim.

Sefer AKKAYA
Genel Mdr
EK:
1. Zemin ve Temel Etd Raporu Genel Format

Uygun grle arz ederim.

28 / 7 / 2005
Sabri zkan Erbakan
Mstear

OLUR
/./2005
Faruk Nafiz ZAK
Bakan
Bu belge kapsam ve ierik ynnden Bayndrlk ve skan Bakanlnn 28.06.1993 tarih ve
6-5/373 sayl Zemin ve Temel Etd Raporunun Hazrlanmasna likin Esaslar
dorultusunda yaplacak zemin ve temel ettleri raporlarnn hazrlanmasna ynelik genel bir
format gsterir.
mar planna esas Jeolojik-Jeoteknik Ett Raporunda yerleime uygunluu belirlenmi alanda
kalan bir parselde temel tasarm iin gerekli olan zemin deerlendirmesi amacyla, Zemin
ve Temel Etd Raporu formatna ilikin hkmler belirtilmekte olup, raporu hazrlayacak
kii / kurululara yol gstererek yeterli ve kabul edilebilir belirlemelere dayal raporlar bu
formata gre dzenlenecektir.
Bildirilen hkmler, Zemin ve Temel Etd Raporu ieriine ynelik asgari kurallar olmakla
birlikte, raporu hazrlayanlar tarafndan gerekli mesleki bilgiler ile ilgili standartlar ve gncel
bilimsel almalarn gz nnde bulundurulmas zorunludur. Amaca gre farkllklar
gsterebilecek inaat projeleri, jeolojik koullarn deiken olmas, Zemin ve Temel Etd
Raporu ieriinde bir takm farkllklarn olumasna neden olmakla birlikte, raporu
hazrlayanlar tarafndan burada belirtilen hkmlere uyulmas gerekmektedir.
Zemin ve Temel Etd Raporunun Hazrlanmasna likin Esaslarda belirtilen yap ve zemin
koullarnn ett kategorilerinden, 1. kategori iin Gzlemsel Zemin Ett Raporu, 2. ve 3.
kategoriler iin Sondaja Dayal Zemin ve Temel Ett Raporu dzenlenecektir.
Zemin ve Temel Etd Raporu, ncelikle zeminin jeolojik ve fiziki verilerini ve varsa evresel
faktrleri yanstmal; ayrca bu verilerin deerlendirilmesi ile ortaya konulacak sonular somut
ve mesleki dorulua sahip nerileri iermelidir.
Bu esaslar dorultusunda hazrlanacak rapor, dzenlenme tarihinden itibaren bir yl akn bir
sre gemesine karn temel inaatna halen balanmam olmas durumunda, raporun
ieriinde belirtilen koullarda deiiklik olabilecei gz nne alnarak raporunhalen mevcut
durumu yanstt ek raporla dorulanmal, aksi halde ilave alma yaplmaldr.
Zemin ve Temel Etd Raporu, genel anlamda be blmden olumaldr; Genel Bilgiler
bal altndaki birinci blmde, mevcut yerel zeminin fiziksel ve mekanik zellikleri ile
jeolojik koullara ait verilere ilikin bilgilere yer verilmeli, Arazi Aratrmalar-Deneyler,
Laboratuar Deneyleri-Analizler bal altndaki ikinci ve nc blmlerde, tasarm iin
seilen zemin parametreleri ve yaplan almalar literatre atfta bulunularak gncel bilimsel
yntemlere gre aklanmal, Mhendislik Analizleri ve Deerlendirmeler bal altndaki
drdnc blmde; temel tasarmna ynelik zemin parametreleri, svlama, oturma, ime-
bzlme, gebilme, ev durayll, temel ukurunda stabilite gibi muhtemel problemlerin
mhendislik analizleri ile ortaya konulmal ve deerlendirilmeli,
Sonu ve neriler bal altndaki beinci blmde ise, temel tasarm ve inaatna yn
verecek neriler ve uyarlar yer almaldr. Ett Raporlar, kategorilerine gre aada
belirtildii ekilde olacaktr.
A. GZLEMSEL ZEMN ETD RAPORU
Bayndrlk ve skan Bakanlnn Zemin ve Temel Etd Raporunun Hazrlanmasna likin
Esaslar Kategori-1de yer alan binalar iin imar planna esas jeolojik - jeoteknik rapordan
inceleme alan ve evresine ilikin jeolojik bilgiler alnp yap parselinde muayene ukuru
atrlarak, mevcut ev aynalarnn ve evre yaplarnn incelenmesi sonucunda Gzlemsel
Zemin Etd Raporu hazrlanacak, bu raporun ierii aada belirtilen balklar altnda
toplanacaktr.

KAPAK SAYFASI
NDEKLER
1. GENEL BLGLER
1.1. Etdn Amac ve Kapsam
1.2. nceleme Alannn Tantlmas
1.2.1. Jeomorfolojik ve evresel Bilgiler
1.2.2. Projeye ait Bilgiler
1.2.3. mar Plan Durumu
1.2.4. Varsa nceki Zemin almalar
1.3. Jeoloji
1.3.1.Genel Jeoloji
1.3.2. nceleme Alannn Mhendislik Jeolojisi
2. ARAZ ARATIRMALARI VE DENEYLER
2.1. Yeralt ve Yerst Sular
3. LABORATUVAR DENEYLER VE ANALZLER
4. DEERLENDRME
4.1. Bina-Zemin likisinin Belirlenmesi
4.2. Doal Afet Risklerinin Deerlendirilmesi
5. SONU VE NERLER
6. EKLER
1- Muayene ukurlarna Ait izim ve Fotoraflar
2- nceleme Alannn Plankotesi ve Vaziyet Plan
3- mar Planna Esas Jeolojik-Jeoteknik Rapordan nceleme Alanna Ait
Salanm Bilgiler
4- Fotoraflar (Arsann genel grnm, sorunlu ksmlar, yarmalar, vb. )
B. SONDAJA DAYALI ZEMN ve TEMEL ETD RAPORU :
Bayndrlk ve skan Bakanlnn Zemin ve Temel Etd Raporunun Hazrlanmasna likin
Esaslar balkl 93/94 belgesinde Kategori 2 ve 3e giren binalarda sondaj almalar, arazi
deneyleri, alnan rselenmi ve/veya rselenmemi zemin ve karot rneklerinin laboratuarda
gerekli deneylere tabi tutulmas sonucunda Zemin ve Temel Etd Raporu hazrlanacaktr.
mar planna esas rapordan inceleme alan ve evresine ilikin jeolojik-jeoteknik bilgiler
alnarak zemin aratrmalarna dayanak oluturulacaktr.
Bu raporun ierii aada belirtilen balklar altnda toplanacaktr. Gerekli grlmesi
durumunda formatta belirtilmeyen ek almalara da yer verilebilir.

KAPAK SAYFASI
NDEKLER
1. GENEL BLGLER
1.1. Etdn Amac Ve Kapsam
1.2. nceleme Alannn Tantlmas
1.2.1. Jeomorfolojik ve evresel Bilgiler
1.2.2. Projeye ait Bilgiler
1.2.3. mar Plan Durumu
1.2.4. nceki Zemin almalar
1.3 JEOLOJ
1.3.1.Genel Jeoloji
1.3.2. nceleme Alan Mhendislik Jeolojisi
2. ARAZ ARATIRMALARI VE DENEYLER
2.1. Arazi, Laboratuar ve Bro alma Metotlarnn ksaca tantlmas ve
kullanlan ekipmanlar
2.2. Aratrma ukurlar
2.3. Sondaj Kuyular
2.4. Yeralt ve Yerst Sular
2.5. Arazi Deneyleri
2.5.1. SPT Deneyleri
2.5.2. Konik Penetrasyon (CPT) Deneyleri
2.5.3. Presiyometre
2.5.4. Kanatl Kesici Deneyleri
2.5.5. Plaka Ykleme Deneyi
2.5.6. Jeofizik almalar
2.5.6.1. Sismik krlma
2.5.6.2. Sismik yansma
2.5.6.3. Elektrik zdiren
2.5.6.1. Mikrotremr almalar
3. LABORATUVAR DENEYLER VE ANALZLER
3.1. Zeminlerin ndeks / Fiziksel zelliklerinin Belirlenmesi
3.2. Zeminlerin Mekanik zelliklerinin Belirlenmesi
3.3. Kayalarn Mekanik zelliklerinin Belirlenmesi
4. MHENDSLK ANALZLER VE DEERLENDRMELER
4.1. Bina-Zemin likisinin rdelenmesi
4.2. Zemin ve Kaya Trlerinin Deerlendirilmesi
4.2.1. Ayrm Kaya ve Zemin Trlerinin Snflandrlmas
4.2.2. Kaya Trlerinin Snflandrlmas
4.2.3. Zemin Profilinin Yorumlanmas
4.2.4. Svlama ve Yanal Yaylma Analizi ve Deerlendirilmesi
4.2.5. Oturma-ime ve Gme Potansiyelinin Deerlendirilmesi
4.2.6. Karstik Boluklarn Deerlendirilmesi
4.2.7. Temel Zemini Olarak Seilen Birimlerin Deerlendirilmesi
4.2.8. ev Durayll Analizi ve Deerlendirmesi
4.2.9. Kaz Gvenlii ve Gerekli nlemlerin Alternatifli Olarak
Deerlendirilmesi
4.2.10. Doal Afet Risklerinin Deerlendirilmesi
5. SONU VE NERLER
6.YARARLANILAN KAYNAKLAR
7. EKLER

RAPOR BALIKLARI LE LGL AIKLAMALAR

1. GENEL BLGLER
1.1. ETDN AMACI VE KAPSAMI
Raporun hangi tr (Gzlemsel Zemin Etd, ya da Sondaja Dayal Zemin ve Temel Etd
Raporu) bir alma olduu, kime ve hangi kurulua yapld, yapnn zellikleri (kat adedi,
bina boyutlar, bodrumlu olup olmad vb.) belirtilmelidir. almay talep eden kurum veya
kiinin planlamaya ilikin isteini belirten gr veya karar, almann amac ve kapsam
ile ilgili firmalarn ve danmanlarn isimleri belirtilmelidir.
1.2. NCELEME ALANININ TANITILMASI
1.2.1. Jeomorfolojik ve evresel Bilgiler
nceleme alannn genel morfolojik zellikleri, yol, iklim, toporafik durum, drenaj rnekleri
(yzey, sel sular, tabii drenaj vb.) eimler (genel eim ynlenmeleri vb.), doal/ yzeysel
drenaj durumu, var ise blgedeki muhtemel ev durayll problemleri ile dorudan ilikisi
olan ya alma durumu ve toporafik anomaliler aklanmal ve 1:200 veya uygun lekli
plankote ve vaziyet plan zerinde gsterilmelidir. nceleme alannn yeri tanmlanarak,
karayolu balantlar, arsann gnmze kadar ne amala kullanld, gnmze kadar
tutulan kaytlar esas alnarak ev durayszl, deprem, vb. doal afete maruz kalp kalmad
ve sismik tarihesine deinilmelidir. Arsa zerinde yaplama var ise, hakknda bilgi verilerek
arsann en az iki farkl ynden ekilmi genel grnm fotoraflar ile sorun yaratabilecek
evresel faktrlere ait fotoraflar da yer almaldr.
1.2.2. Projeye ait Bilgiler
Yaplmas planlanan projenin ksaca tantlmas, yaplacak yapnn ne amala kullanlaca,
binann temel seviyesindeki muhtemel ykler, tayc sistemi ile geometrisine ait bilgilere yer
verilmelidir.
1.2.3. mar Plan Durumu
Ett alannn bykl, binann yaplaca arsann imar bilgilerine, plan notlarna, mevcut
yaplamaya ynelik genel bilgilere (yap tipi, kat ykseklii, ayrk veya bitiik izam olduu,
yaplama younluu vb.), ayrca imar planna esas Jeolojik-Jeoteknik Ett
Raporunda hangi alanda (uygun alan, nlemli alan, vb.) yer aldna deinilmeli ve ilgi rapor
eki haritalarn ilgili parseli ieren ksm eklenmelidir.
1.2.4. nceki Zemin almalar
nceleme alannn; dier kurum ve kurulularca daha nce yaplm almalara gre nlem
gerektiren alanlar iinde kalmas durumunda, yaplan aratrmalar ile ilgili kararlarn alnd
rapor ve belgelere atfta bulunularak, bu raporlarn ilgili ksmlar rapor ekinde verilmelidir.
1.3. JEOLOJ
1.3.1. Genel Jeoloji
nceleme alannn da iinde yer ald blgenin jeolojisi zet olarak aklanmal ve evrede
yer alan kvrm, krk, fay(diri-l), heyelan ktlesi vb. yapsal zelliklere deinilmelidir.
1.3.2. nceleme Alan Mhendislik Jeolojisi
nceleme alanndaki birimlerin yatay ve dey ynlerdeki deiimi ve bunlarn jeolojik
zellikleri ayrntl olarak verilmeli; arsann jeolojik yaps eksiksiz olarak tanmlanmal,
zellikle sondaj ve arazi almalarna katlan personelin gzlemlerine yer verilmelidir.
2. ARAZ ARATIRMALARI VE DENEYLER
2.1. ARAZ, LABORATUAR VE BRO ALIMA YNTEMLERN KISACA
TANITILMASI VE KULLANILAN EKPMAN
Bu almalarda hangi yntemlerin kullanld ve nasl bir alma dzeni izlendiine ksaca
deinilmeli, almalarn yapld tarihler belirtilmelidir. Ayrca kullanlan yntemler gncel
olmaldr.
2.2. ARATIRMA UKURLARI
Temel derinliinden az olmamak kouluyla atrlan muayene ukurlarnn konumu, derinlii
ve gzlenen birimlere ait gei seviyeleri ayrntl olarak aklanmal, vaziyet plan ve
plankote zerinde muayene ukurlarnn yerleri gsterilmeli, muayene ukurlarna ait izim
ve fotoraflar ekte verilmelidir.
2.3. SONDAJ KUYULARI
nceleme alanndaki birimlerin yanal ve dey ynlerdeki deiimlerini belirleyebilecek yeterli
sayda s ve derin sondajlar yaplmal, sondaj almalar TSE standartlarna uygun olarak
gerekletirilmeli ve sondaj yerlerinin seimi titizlikle yaplmaldr. rnein ; projede yer alan
bina bloklarnn ke noktalarna ve bir tane de orta noktaya gelecek ekilde sondaj noktalar
planlanmaldr. 1. ve 2. Derece Deprem Blgelerinde, svlama asndan sondajlarn
derinlii 20 mden az olmamaldr.
Hedeflenen sondaj derinliinden nce kaya birimine rastlanmas durumunda ise, kaya
ierisinde 3 metre ilerlendikten sonra sondaj bitirilmelidir. Ayrca toporafya nedeniyle eimli
arazilerde veya yapda bodrum dnlmesi durumunda temel tasarmna esas olacak olan
rnekleme ilemine ve arazi deneylerine muhtemel temel derinliinin altndan itibaren
balanlmaldr.
Kazkl temel gereken hallerde, muhtemel kazk boyu ve kazk ucunun salam zemine giri
derinlikleri dikkate alnarak buna uygun sondaj derinlii belirlenmelidir.
Sondaj ve arazi deneylerinden elde edilen veriler izelgeler halinde ve yorumlanarak
verilmelidir. Ayrca sondaj yerlerinin koordinatlar bir tablo halinde verilmeli ve plankote ve
vaziyet plan zerine ilenmelidir. Ek olarak verilecek sondaj loglarnda TSE standartlarnda
belirlenmi semboller kullanlacak, sondaj yerlerinin koordinatlar, sondaj makinesinin tr,
sondrn ad ve soyad, sondajn yapld tarihler, hava durumu, yeraltsuyuna ilikin en az
7 gnlk gzlemler, zemin birimlerinin dey yndeki deiimleri, zemin tanmlamalar,
alnan rselenmi ve rselenmemi rneklerin derinlikleri, rselenmemi rnein tr,
arazide yaplan deneyler logu hazrlayan tarafndan imzal olarak sunulmaldr.
Sondaj kuyularnn tabanna kadar alt ksm delikli PVC boru indirilerek sondaj deliinin
eperlerindeki gmeler ve yzeyden debilecek paralar nedeniyle kuyunun kapanmas
nlenmeli, gerekirse kuyu azna beton kapak yaplmal, bylece uzun sreli yeraltsuyu
lm yaplmasna olanak salanmaldr.
Sondaj karotlarnn fotoraflar standartlara uygun olarak ekilerek raporun ekinde sunulmal,
sandklanarak koruma altna alnan karotlar rapor onay sreci tamamlanana dein muhafaza
edilmelidir.
Sondajlar sonucunda izilen kesitlerde sondaj noktalar belirtilmeli, jeolojik veriler kesitte
farkl renklerde verilmeli, yeraltsuyu seviyesinin en s ve en derin kotlar noktal izgi ile
gsterilmelidir.
2.4. YERALTI VE YERST SULARI :
nceleme alannda yeraltsuyunun gzlendii en dk ve en yksek seviyeler, lm
noktalar esas alnarak en az 7 gnlk deerler tablo halinde verilmelidir. Yeralt suyu
seviyesi, PVC boru ile tehiz edilmi olan sondaj kuyularndan, sondaj svs kullanlmas
durumunda kuyunun boaltlmas ve ortam temsil edebilecek seviyenin oluabilmesi iin
uygun bir sre beklenilmesi sonrasnda yaplacak lmlerle belirlenmelidir. alma
alannda yeralt suyuna rastlanmas ve su tablasnn temel seviyesine yakn olmas
durumunda, yeraltsuyunun betona ve dier imalatlara yapabilecei olumsuz etkilerin
belirlenmesi iin laboratuvar deneyleri(slfat ierii, pH vb.) yaplmal ve sonular
verilmelidir. Ayrca inceleme sahasndaki drenaj zellikleri ile don derinlii konusunda
aklama getirilmelidir.
2.5 ARAZ DENEYLER
Sondajlarda yaplacak Standart Penetrasyon (SPT), Konik Penetrasyon (CPT), Kanatl Kesici
Deneyi, Presiyometre Deneyi, Plaka Ykleme Deneyi vb. deneyler ile Jeofizik almalar,
ilgili standarda uygun olarak, yap ve zemin artlarna uygun seilen deneyler
grevlendirilecek kontrol mhendisinin denetiminde yaplacaktr.
Yaplan tm deneylere ait veriler tablolar halinde raporda yer alacak, deneyler srasnda
belirlenen ar farkl deerler gsteren parametrelerdeki sapmalar nedenleri belirtilerek
aklanacaktr. Deneylerde yaplan her hata aklanmaldr. Aada genel hatlaryla
aklanan yntemlerden en az biri olmak zere (jeofizik yntemler en az baka bir yntemle
birlikte kullanlabilir), ina edilecek yapnn zellii dorultusunda uygun grlen sayda
deney yaplmal ve her bir yntemden bulunan parametreler kontrol edilmelidir.
2.5.1. Standart Penetrasyon Deneyi (SPT)
Bu deneyin TS-5744e gre yaplmas gerekmekte olup, deney sonularnn (darbe
saylarnn) gerekli btn dzeltme faktrlerine (ahmerdan tipi ve ahmerdan brakma
mekanizmas, kedi ba sarm says yeraltsuyu, enerji, kuyu ap, i tp kullanlp
kullanlmad, tij uzunluu, tipi vb.) tabi tutularak dzeltilmesi gerekmektedir.
2.5.2. Konik Penetrasyon Deneyi (CPT)
Gerekmesi durumunda, ta ve bloklu olmayan ve zellikle yumuak/gevek zeminlerde statik
bask ile yaplan, zemin profilini gerek ekilde belirleyebilen ve dayanm, skabilirlik
parametrelerinin tayini ve svlama kontrol iin yararl olan bu penetrasyon deneyi tercih
edilmelidir.
2.5.3. Presiyometre Deneyi :
Zemin,yumuak kaya ve kaya (dilatometre) birimlerinde gerilme-deformasyon ilikisinden
faydalanlarak, zeminin dayanm parametrelerinin tayini ve temel altnda oluacak
oturmalarn hesaplanmas amacyla yaplacak bu deneyin hangi ynteme gre yapld,
kullanlan cihazlarn tipi ve kalibrasyonuna ait bilgiler ile zemin parametrelerinin
bulunmasnda kullanlan formllerin hangi kaynaklardan alnd belirtilerek verilmeli, deney
sonular ek izelge ve grafik halinde raporda yer almaldr.
2.5.4. Kanatl Kesici Deneyi
Yumuak kil bantlar veya tabakalarn kayma direncini saptamas amac iin yaplan bu
deney iin TS-5744e uyulmas gerekmektedir.
2.5.5. Plaka Ykleme Deneyi
Zeminin nihai tama gcne, deformasyon modlne ve yatak katsaysnn hesaplanmasna
ynelik veriler elde etmek amacyla TS-5744e uygun olarak yaplmaldr.
2.5.6. Jeofizik almalar
Jeofizik yntemlerin sondaj almalarna yardmc bir unsur oluturaca ilkesi esas alnarak
sondaj saysn azaltarak arada geilen zemin tabakalarnn belirlenmesi, zellikleri ve
snrlarnn anlalmas iin kullanlabilir.
Yaplacak yerel jeofizik almalarn amalar tam olarak belirlenmeli, alnan tm kaytlar ve
yaplan hesaplamalar ayrntl bir ekilde yorumlanarak verilmelidir. almalarn amac,
yntemi, kullanlan aralarn ad, zellikleri, alnan lm sonular, tm tablo ve grafikler
yorumlaryla birlikte verilmelidir. Jeofizik almalar ayrca sondaj loglaryla birlikte
yorumlanmal, lm yerlerinin koordinatlar tablo halinde verilmelidir.
2.5.6.1. Sismik Krlma
S derinlikler iin yaplacak aratrmalarda aada belirtilen amalar iin kullanlmaldr.
a. Yeralt yaps nn (tabaka says, kalnlklar, boyuna Vp, enine Vs dalga hzlar)
belirlenmesi,
b. Yerin elastik parametrelerinin belirlenmesi (younluk, poisson oran, elastisite modl,
kayma (shear) modl, zemin hakim titreim periyodu),
c. Elde edilen parametrelere gre zemin snfnn belirlenmesi,
d. Gml fay izlerinin aratrlmas,
e. Varsa zemin ierisindeki boluklarn ve sreksizliklerin bulunmas vb.
2.5.6.2. Sismik Yansma
Daha derin zemin aratrmalar iin Sismik Krlma blmnde belirtilen amalar iin
kullanlmaldr.
2.5.6.3. Elektrik zdiren
a. Nemlenme derinlii veya suya doygun seviyenin belirlenmesi,
b. Tabaka says ve derinliklerinin belirlenmesi,
c. Salam zemin ve temel kaya derinliinin belirlenmesi,
d. Yerin diren zelliine gre yeralt jeofizik yapsnn belirlenmesi vb.
amalaryla yaplmaldr.
2.5.6.4. Mikrotremr almalar
a. Zemin hakim titreim periyotlarnn belirlenmesi, (TA, TB )
b. Zeminin bytme katsaysnn belirlenmesi,
3. LABORATUVAR DENEYLER VE ANALZLER
Sondaj almalar srasnda alnan rselenmi ve rselenmemi zemin ve kaya rnekleri en
ksa srede laboratuvara sondajlar yapan firma tarafndan tutanak karl teslim edilerek,
dzenlenen rnek Teslim Tutana, yaplan zemin ve kaya mekanii deneyleri ve elde edilen
sonular, onayl orijinal deney fyleri kullanlarak ekler arasnda yer almaldr.
Laboratuvar deneylerinden elde edilen her trl veri metin iinde gerekli blmlerde tablo
halinde verilmeli ve bu veriler yorumlanmaldr.
3.1. ZEMNLERN NDEKS / FZKSEL ZELLKLERNN BELRLENMES
a. Boluk Oran veya Porozite
b. Su erii ve Doygunluk Derecesi
c. Tabii Birim Hacim Arlk
d. Kuru Birim Hacim Arlk
e. Elek ve Hidrometre/Pipet Analizleri
f. Kvam Limitleri (Atterberg Limitleri)
g. Yeraltsuyunun Kimyasal Analizi
3.2. ZEMNLERN MEKANK ZELLKLERNN BELRLENMES
a. Serbest Basn Dayanm
b. Eksenli Basn Dayanm
c. Kesme Dayanm
d. Konsolidasyon
3.3. KAYALARIN MEKANK ZELLKLERNN BELRLENMES
a. Kaya Kalitesinin Belirlenmesi
b. Tek Eksenli Basma Dayanm
c. Nokta Yk Dayanm ndeksi veya disk makaslama dayanm indeksi
4. MHENDSLK ANALZLER VE DEERLENDRME :
Arazi ve laboratuvar almalar zeti, eksik veriler ile hatal veya geersiz veriler varsa
bunlarn ayrnts, mhendisin kendi gr ve yorumlar verilmelidir. Beklenmeyen deney
sonular dikkatle incelenmeli, bunlarn hatal veya doru ve gerek durumu yanstp
yanstmad irdelenmelidir. Gerekirse yaplacak ek arazi ve laboratuvar almalarnn tarifi
ve bu ynde neriler sunulmaldr.
4.1. BNA - ZEMN LKSNN RDELENMES
Bu blmde mevcut zemin parametreleri ve yaplmas planlanan binalardan gelecek ykler
gz nnde bulundurularak, bina temellerinin ina edilmesinin uygun olabilecei zemin birimi
/ birimleri iin ayrntl bir alma yaplmaldr. Uygun grlen her derinlie karlk
(ngrlen temel tipleri iin) bir tama gc ve muhtemel oturma miktar hesaplanmal,
temel projesinin hesap ve tasarmna imkan verecek parametreler belirtilmelidir. Temel tr,
boyutlar ve derinlii biliniyorsa ilgili hesaplamalar bu deerlere gre yaplmaldr.
4.2.ZEMN VE KAYA TRLERNN DEERLENDRLMES:
4.2.1. Ayrm Zemin Trlerinin Snflandrlmas
nceleme alan iinde yer alan zemin birimleri, TS-1500e gre snflandrlarak, aada
verilen zellikleri ile tanmlanmaldr.
a. Renk
b. Zemin birimlerinin tanm, yaps litolojik zellikleri. (ayrk daneli zeminlerde sklk,
kohezyonlu zeminlerde ise sertlik)
4.2.2. Kaya Trlerinin Snflandrlmas
nceleme alan iinde temel derinliinde kaya birimlerinin gzlenmesi halinde birimi
tanmlamaya yetecek sayda gzlem noktasnda tabaka dorultulusu, eimi ile eklem-eklem
takm lmleri alnmal, mevcut litolojilerin toprak rts altnda bulunduu yerler ve
yaklak kalnlklar, kaya birimlerin ayrma derecesi ve sk krkl ksmlarnn ayrlmas,
ayrm ksmnn cins ve kalnl ile rt kalnlnn tespiti iin sondaj veya ukur
atrlmas ve sreksizlik durular ile doal yama ilikisi, altyap ve temel kaz
sreksizliklerinin ilikilerinin aklanmas gerekmektedir.
Kayalar aadaki zellikleri saptanarak tanmlanmaldrlar.
a. Renk,
b. Doku ve yap,
c. Sreksizliklerin zellikleri,
d. Tabaka eimi ve dorultusu,
e. Ayrmann derecesi,
f. kincil litolojik zellikler,
g. Kayacn Ad,
h. Kayacn dayanm,
i. Kayacn geirimlilii,
j. Tabaka ve krk-atlaklar arasndaki dolgularn cinsi ve (killi birimler veya karbonat) yeralt
ve yerst sularna maruz kalmas durumundaki durayllklar,
k. Kaya Kalitesi
l. zel mhendislik zelliklerini belirten dier terimler,
4.2.3. Zemin Profilinin Yorumlanmas
nceleme sahasn oluturan zemin profili, litolojik zellikleri ve dayanm parametreleri gz
nnde bulundurularak temellerin yer alaca uygun seviyenin belirlenmesi iin neriler
getirilmelidir.
4.2.4. Svlama ve Yanal Yaylma Analizi ve Deerlendirmesi :
alma alannda bulunan svlama riski ieren seviyeler iin svlama potansiyelinin
bulunup bulunmad uygun analiz yntemleri ile incelenmeli, analiz sonular ve tm
hesaplamalar tablolar halinde verilmelidir. ri daneli zeminlerde SPT(N) deerlerine gre
yaplacak hesaplamalarda gerekli dzeltmeler yaplmal (enerji, yeralt suyu, rt yk,
ekipman, vb.), svlama hesaplamasnda kullanlan maksimum ivme deerinin tekrarlama
periyodu belirtilerek yorumlanmal ve gerekiyorsa alnmas gereken veya alnabilecek
nlemler ve neriler verilmelidir. Svlamas beklenen zemin birimleri iin muhtemel oturma
miktarlar belirlenmelidir.
4.2.5. Oturma-ime Potansiyelinin Deerlendirmesi :
alma alannda iinde stteki mhendislik yapsna zarar verebilecek oranda toplam ve
farkl oturmalar, ime zellii gsterebilecek killi malzemelerin deney sonularna gre
yorumu yaplmal, gerekiyorsa nlem iin uygun yntemler ve neriler verilmelidir.
4.2.6. Karstik Boluklarn Deerlendirilmesi
alma alan iinde eriyebilen kayalardaki veya insan giriimleri sonucu oluan boluklar
varsa, bunlarn byklkleri, neden olacaklar tehlikeler yorumlanmal, gerekiyorsa
alnabilecek nlemler belirtilmelidir.
4.2.7. Temel Zemini Olarak Seilebilecek Birimlerin Deerlendirilmesi
alma alannda bulunan birimler temel zemini olma zellikleri asndan yorumlanmal,
gerekiyorsa alnabilecek nlemler belirtilmelidir.
4.2.8. ev Durayll Analizleri
Uzun ve ksa dneme ilikin ev durayllk analizleri yaplmaldr. Uzun dneme ait analizler
yaplrken olas dinamik etkiler (deprem vb.) dikkate alnmaldr.
4.2.9. Kaz Gvenlii ve Gerekli nlemlerin Alternatifli Olarak Deerlendirilmesi
zellikle bodrum katl yaplarn temel kazs srasnda oluacak evlerde alnmas
gerekebilecek nlemler (geici veya kalc destek sistemleri), mevcut yaplarn kazya etkisi,
yeralt suyunun varl ve bunun tahkimat zerindeki etkileri ile olabilecek srarj(rt) ykleri
de dikkate alnarak, alternatifli olarak belirlenmelidir.
4.2.10. Doal Afet Risklerinin Deerlendirilmesi
Bu blmde, raporun nceki blmlerinde verilen tm arazi ve laboratuar almalar, analiz,
literatr tarama vb. almalar nda alma alannn doal afet riskleri asndan
deerlendirmesi yaplmal, uygun, sakncal, nlem gerektiren, yasak alanlar ve bu husustaki
grler belirtilmelidir. Buna gre; inceleme alannn depremsellii, kanc derece deprem
blgesinde yer ald, evredeki muhtemel ev durayszlk problemi tamakta olan sahalarn
durumu ve dier doal afet riski durumlar bilimsel analizleri yaplarak ayrntl bir biimde
deerlendirilmeli, yaplan hesaplamalar aklamal olarak raporda yer almaldr.
5. SONU VE NERLER
Sonu ve neriler Blmnde raporda yaplan deerlendirmelerin, aadaki hususlar
ierecek ekilde zeti sunulmaldr.
a. nceleme alanndaki yerel zemin koullarnn tanm
b. nerilen tasarm parametreleri, temel derinlii seimi (yzeysel ya derin temeller iin), en
az temel derinlii, temel tipinin muhtemel oturmalara gre tespiti, yayl (radye) ve srekli
temellerde rijitlik nerisi; derin temellerde kazk tipi, kesiti ve boyunun irdelenmesi ve seimi
ile temel projesinin hesap ve tasarmna imkan verecek neri ve saysal deerler
c. Temel kazlar ve sonras imalatlar esnasnda ortaya kabilecek sorunlar ve
ekonomik/gvenilir zm nerileri,
d. Zemin iyiletirmesi gerekiyorsa, nerilen yntem(ler) ile ilgili aklamalar,
e. Yzey ve evre drenaj ile temel seviyesinde yzey ve yeralt suyu etkilerine kar alnmas
gereken tedbirler,
f. Gerekli hallerde zemin bytmesi ve svlama riski ile ilgili aklamalar, deerlendirmeler
ve neriler.
6. YARARLANILAN KAYNAKLAR
Metinde, ekil ve izelge aklamalarnda atfta bulunulan tm kaynaklar verilmelidir.
7. EKLER
1. alma alanna ait Vaziyet Plan ve Plankote
2. Genel Jeoloji
3. Mevcut mar Plan ve eki inaatn yaplaca parsel ile ilgili haritalar
4. Jeoloji Kesitleri
5. Sondaj Loglar
6. Arazi ve Laboratuvar Deney Raporlar ile Analizler
7. Jeofizik lmler, Kesitler ve Hesaplamalar
8. Fotoraflar (Sahann genel grnm, sorunlu ksmlar, aratrma ukurlar, sondaj
almalar, yarmalar, karot ve dier rnekler vb. )
NOT :Ekler cep, yada ayr klasrler iinde verilmeli ve A4 boyutlarnda katlanm olmaldr.