1.

HABER

Sonralar haber diye adlandrlan baz bilgilerin toplanmas ve bireylere aktarlmasnn

kkeni, toplumsal yaamn balad dneme kadar inmektedir. Msrda M. . 1750 yllarnda,
eitli bilgilerin yer ald resmi bir gazetenin yaymland bilinmektedir. Baz bilgi ve
dncelerin elle yazlarak satlmasna ise ilk kez 14. Yzyl sonlarnda Venedikte rastlanmtr.[1]
zellikle Almanya ve talyadaki byk i merkezlerinden, ekonomik ve politik gelimeler
hakknda zetlenmi bilgiler, elle yazlarak (elle yazlm haber mektuplar: nouvelles a la main)
oaltlmtr. Bunlar 15. Yzyl sonlarndan itibaren Venedikte avvisi, daha sonra da
Hollandallar tarafndan zeytungen diye adlandrlan el yazmalardr.[2]
15. ve 16. Yzyllardaki keifler ve icatlar, bireylerin merakn daha da kamlam ve ortaya
elle yazlmlarn yan sra eitli adlar altnda baslm yeni haber bltenleri kmtr. 17. Yzyln
ilk yarsndan itibaren de zellikle Avrupada baz bilgilerin toplanmas, derlenmesi ve bedel
karl pazarlanmak zere yaymlanmas, sreli bir biime dntrlmtr. Bu uygulama, 19.
Yzyln ortalarnda uluslararas alana da yaylm ve gnmze kadar younlaarak gelmitir.[3]
Bedel karl satlacak kadar gereksinim duyulan, nemsenen haber adl bu bilgiler
nelerdir? zetle haber nedir?
Kitle iletiim aralarnda yer alan haberler, bireyleri kiisel, yerel, yresel, ulusal ve
uluslararas dzeyde, toplumsal, siyasal, ekonomik ve kltrel yaamdaki gelimelerden bilgi sahibi
klarlar. zetle haber, kiileri bilgilendirir, eitir, elendirir, zer, sevindirir, eyleme yneltir ya da
eylemden vazgeirir.[4]
O halde haber, olaydr. Olay ise eitli olgularn, belirli bir yer ve zaman iinde gemesi
srecidir. Olay ayrca: a) Ortaya kan, oluan durum, b) Olaan olmad iin topluluun geni
lde ilgisini eken olgudur.[5]
Olay geni anlamda dnmek gerekmektedir. Olay, bir eylemin yan sra bir sylem de
olabilir. Ya da olayn iinde hem eylem, hem sylem bulunabilir. O zaman u soru akla gelir: her
olay haber midir? ncelikle olay (eylem ya da sylem ya da her ikisi), gzlemleyen varsa haber
olmaya adaydr. Gzlemleri, duyumlar iletmek ise (yorumlar ve deerlendirmeleri deil) haber
retmektir.
Bireylerin tm yaamlar boyunca verdikleri kararlarn en basitleri bile, baz deer
yarglarnn katklaryla oluur. Her karar bir seimdir. Birey yapt her seime kiiliini koyar.
Dolaysyla da birey seim yaparken bilinli ya da bilinsiz olarak:
1. Estetik (gzel, irkin, ekici, itici), 2. Mesleki (yaratc, zendirici, gerekli), 3. Mantki
(tutarl, tutarsz, ll, lsz), 4. Sosyo-kltrel (verimli, verimsiz, alkan, tembel, yararl,
yararsz), 5. Ahlaki (drstlk, ahlakszlk) deerlerini harekete geirir.
Bu deerlerden her biri muhabiri, habere nasl yaklaaca konusunda koullandrr. Bylece
haber retimini genelde, habercinin kiilii, iinde yaanlan toplum ve haberi reten kurumun
yaps etkiler.
Bylece kitle iletiim aralar, topluluklarn paylatklar deerleri, setikleri kahramanlar
ya da dmanlar, siyasalar, teknolojileri saptayabilir; saladklar srekli bilgi akyla da
toplumsal deiimi gerekletirebilirler.[6]
Habere deer konular, baz iletiimciler tarafndan yle belirlenmitir:
1. Yenilgi, baarszlk, karmaa, gerilim. 2. lkeye, kltre, corafyaya yaknlk ve yerellik.
3. Yenilik, gncellik. 4. Baar, toplum zerine etki. 5. Olaan dlk, duygusal ynden ilgi
ekicilik.
Bu erevede, herhangi bir olayn, haber saylmas iin, ne gibi zelliklere sahip olmas
gereklidir?

1. 1. Haber Tanmlar
ngilizcedeki North (Kuzey), East (Dou), West (Bat) ve South (Gney) kelimelerinin ba
harflerinden meydana geldii bilinen haber (News) kelimesi, her ynde meydana gelen olaylar
olarak da tanmlanmaktadr.[7]
Gnmze kadar, haberin pek ok tanm yaplmtr. Bunlardan bazlarn yle sralamak
mmkndr:
1. Acele kaleme alnm edebiyattr.[8]
2. Beklenen ya da beklenmeyen gelimelere ilikin bilgilerdir.
3. Belirli bir alanda edinilmi bilgidir.
4. Belirli bir yer ve zaman iinde gerekleen eitli olaylarn, bilmeyenlere aktarlmasdr.
5. Bir durum ya da olayn belirtilerinin yanstlmasdr.
6. Bir kimse, bir yerdeki olaylar hakkndaki bilgilerdir.
7. Bir olay hakknda alnan ya da verilen bilgidir.[9]
8. Bir olayn teki olaylardan ayrlmasn salayan yn ya da boyutudur.
9. Bir olayn raporudur.[10]
10. Bir olayn tarafsz biimde anlamlandrlmasdr.
11. Bir olgu zerine edinilen bilgidir.[11]
12. Bireylere bilmedikleri bir evreni tantan bilgilerdir.
13. Bireylerin ilgi duyduklar olaylarn hikayeletirilmi biimleridir.
14. Birinin zaptetmek istedii eye denir, geri kalan her ey gazete ilandr.
15. Bugnn olaydr.
16. evrede olup biten her eydir.
17. ok sayda insan ilgilendiren zamanl her ey haber, en ok saydakiler iin, en ok
ilgin olan da, en iyi haberdir.
18. Dar evreler dnda da bilinir hale gelmek iin, kitle iletiim aralarnn ilgisine
gereksinim duyan gereklerdir.
19. Duyup rendiimizdir.
20. Dn bilmediimiz her eydir.[12]
21. Gazeteciler tarafndan retilendir.
22. Gazetecilerin yaptdr.
23. Gazetelerde yaymlanan eydir.
24. Gazetelerde, dergilerde, televizyonlarda, radyolarda yaymlanan bilgilerdir.
25. Gazeteye basldnda okuyucuya yararl olaca dnlen olaydr.
26. Gazeteyle okuyucu arasndaki bilgi alveriidir.
27. Gelien olaylarn sonucudur.
28. Genelde statko (duraanlk, hareketsizlik, eylemsizlik, stabilite) deiiklii, istisnai
 hallerde statkonun devamdr.
29. Gerein dublrdr.[13]
30. Gerein toplumsal kurgusudur.
31. Gerek olan bir eyin zetidir.
32. Gncel ve ilgin bir olayn, olduunca nesnel ve geree uygun bir biimde
sunulmasdr.[14]
33. Halk ilgilendiren olaylardr.
34. Halkn ilgi gsterecei her eydir.
35. Henz olmu ya da nceden olmakla birlikte, henz ortaya km bir konudaki taze
bilgidir.
36. Herhangi bir konuda yeni bilgidir.
37. Herhangi bir ortamda meydana gelen olay sonucu yaratlm yeni oluumlara ilgi duyan
halkn, bunlar renme gereksinimini karlayan bilgilerdir.
38. Hikayenin hikayesidir.
39. lgilenenler tarafndan yeni bilgi sanlandr.
40. lgin olan, bilmek, iitmek, okumak, renmek isteyebileceimiz her eydir.
41. nsana Vay Canna! dedirten her eydir.
42. nsann bilgi edinme ihtiyacn karlayan bir eit edir.
43. nsann ilgisini uyandran bilgilerdir.
44. nsanlara iletilen nemli olaylardr.
45. nsanlar ilgilendirecek zamanl bir fikrin, bir olayn ya da bir sorunun zetidir.
46. nsanlarn bilmek istedii her ey haberdir.[15]
47. nsanlarn gelecekleriyle ilgili kararlar almakta, teki insanlar ve evreyle anlaml
ilikiler kurmakta, dnyay alglamakta en nemli unsuru oluturan bilgilerdir.
48. nsanlarn hakknda konuacaklar eylerdir.
49. nsanlarn zerinde konutuklardr.
50. Karlalan her yeni, haberdir.
51. Katksz gerekleri ileten bilgiler btndr.
52. Kaynaklardan izleyiciye aktarlan bilgidir.
53. Kiileri ve toplumu ilgilendiren olaylarn aktarmdr.
54. Kiilerin kafalarnda bir anda k yaktran yzeysel bilgilerdir.[16]
55. Kiilerin yaamlar hakknda mantkl karar verebilmeleri iin gerekli bilgilerdir.
56. Kitle iletiim aralar tarafndan okura, izleyiciye, dinleyiciye, bunu oku, bunu izle,
bunu dinle diyerek dayatlanlardr.
57. Kitle iletiim aralarnda yaymlanan eylerdir.
58. Kitle iletiim aralarnda yer alan ilgin yklerdir.
59. Kulaktan kulaa dolaan szdr.
60. Muayyen bir zamana ait hadiseleri vaktinde bildiren, muayyen adette ehas alakadar
 eden ve kymeti, alakadar ettii ahslarn adediyle orantl olan eydir.[17]
61. Okumak, dinlemek ya da seyretmek iin, bireylerin zaman ya da para deyerek satn
almay istedikleri eydir.[18]
62. Okurlarn ilgisini ekecek btn olaylardr.
63. Okuru ilgilendirecek deiiklik ya da gelimedir.
64. Okuyucu, izleyici ya da dinleyici iin ncelikle yeni gereklerle ilgili, doru ve anlalr
bilgilerdir.
65. Okuyucu, izleyici ya da dinleyici iin nemli olan, yakn zamanda meydana gelmi ya
da ortaya karlm bir olaya ilikin bilgidir.
66. Okuyucularn renmek istedikleridir.
67. Okuyucunun ahsi ilerine, onun cemiyetle olan mnasebetlerine, refahna taalluk eden,
muayyen zamana mnhasr olan ve okuyucunun alakasn celbeden herhangi bir eydir.
68. Olan her eydir.
69. Olayn kendisi deil, o olayn bilgisinin aktarm, bildirimidir.
70. Olayn, asl erevesi iinde yeniden kurgulanan anlatmdr.
71. Olaylar, gazetecinin beyin szgecinden ve deerlendirmesinden geerek kitlelere
aktarldnda haber olabilmektedir.[19]
72. Olaylarda ve bunlarn dourduu fikirlerde esas olan eyin aktarmdr.
73. Olaylarn edebiyatdr.
74. Olaylarn normal akndaki bir kesinti ve beklenenin kesintiye uramas konusundaki
bilgidir.
75. Olduktan sonra alglanabilen bir olgudur.
76. Olma olasl bulunan ya da olacak bir ey hakknda nceden yaplan uyardr.
77. nemli saydaki insanlar ilgilendiren olaylarn, gereklerin, grlerin zamanl
bildiriliidir.
78. zet bir yk ya da rapordur.
79. Sakl kalm olgularn gn na karlmasdr.
80. Tank olamayanlara verilen, meydana gelmi olaylarla ilgili bilgilerdir.
81. Tarafsz olarak, bir ara tarafndan verilen bilgidir.
82. Tarihin kabaca yazlm ilk msveddesidir.[20]
83. Toplum fertlerinin saduyulu yarglarda bulunabilmeleri iin gerekli bilgidir.
84. Toplumda ok sayda kiiyi ilgilendiren, etkileyen, doruluundan kuku duyulmayan
herhangi bir olayn, dnce ya da grn, halkn anlayabilecei biimde ve zamannda
verilmesidir.[21]
85. Toplumu ilgilendiren olay, fikir ve kanlarn, iyi ve doru bir ekilde, yayn aralaryla
topluma aktarlmasdr.[22]
86. zerinde alanlarn uyguladklar yntemler sonucu ortaya kan bilgi belgesidir.
87. zerinde konuulan her eydir.
88. Vaktinde verilen, toplumda ok sayda kiileri ilgilendiren ve etkileyen, bu kiilerin
anlayabilecei herhangi bir olay, fikir ve kanaattir.
 89. Ya ncelikle ve en iyi biimde bir tarih ya edebiyat malzemesi ya toplum koullarnn
bir kayd ya halkn tutkularnn bir ifadesi ya da gazetecilerin nyarglardr.[23]
90. Yarn, bugnn tarihini yazacaklar iin hazrlanm dipnotlardr.
91. Yarnn tarihidir.
92. Yayn mdrlerinin haber dedii eydir.
93. Yeni bir olay ya da olayn anlatldr.
94. Yeni bir vaziyet almamz gerektiren her ey haberdir.
95. Yeni olmu olayn ilk duyurusudur.
96. Yeni olmu ya da olacak olan olay zerine bilgidir.
97. Yenilii renme gereksinimidir.
98. Zamana uygun her eydir.
99. Zamann raporudur.
100. Simgesel bir kurgulama metni olan haber, gerek sanlan eylem ya da sylemlerin,
yakalanabilen, kavranabilen baz elerinin, neden-sonu ilikisi iinde bir araya
getirilerek ykletirilmesidir.

1. 2. Haberin eleri
Grld gibi, haberin tanmnn ak ve kesin, tek bir biimde ifade edilemeyiinin nedeni,
ilevinin eitliliinden ve de etkisinin younluundan kaynaklanmaktadr. Yine de haberin deiik
tanmlamalarnda, ska tekrarlanan 5 temel e gze arpmaktadr. Bunlar:

1. 2. 1. Gereklik (Doruluk)

Gereklii ve ahlak doruluunu temel alan deerlerin toplum iinde yerleebilmesi,

utanszl saf d edebilmesi, gazetecinin sabrla peinde koaca ama olmaldr.
(Vaclav Havel)
Haber (eylem ya da sylem) gereklere ve doru verilere dayandrlmaldr. Gereklik,
haberin, olmazsa olmaz nitelikli temel ilkesidir. Haber bize, kiisel alglamalardan ve sonras
anlatmdan aktarlr. Bu nedenle aktarcnn kiisel iz ve deerlerini tamas doaldr. Haberin
gereklii, daha dorusu geree en yakn anlatm, haber kaynann gvenilirliinin yan sra
habercinin kiilik yapsna, deneyimlerine, kiisel ya da toplumsal beklentilerine, etik deerlerine
baldr.
Her kii doumundan bu yana, farkl duyusal deneyimler yaad ve onlara eitli deerler
verdii, ykledii iin, szckler herkes iin deiik anlamlar ierir. Bu nedenle, bir eyin
doruluuyla, bir eye duyulan zlem birbirine kartrlmamaldr. Kii genellikle, zlemini
duyduu eyin doru olduu eilimini tar. Bireyin, olaylar, oluumlar grme biimi,
gerekleenle bulmay umduunun, grmek istediinin bir karmdr.
Yldzlar, bir astronom ile birbirine ak szckleri syleyen bir ifte ayn eyi ifade
etmez...[24]
Yine de, bu sbjektif (znel) etkenler bir yana braklrsa, gerek olaydr ya da o olayn ortaya
kmasna yol aan nedenler. nemlisi, habercinin hangi llerde anlatmn ya da yeniden
kurgulamasn o gerekler zerine oturtacadr.
Haberci, haber kaynann gvenilirliinden tereddde dmesi halinde, haberinin
gerekliini deiik kaynaklardan onaylattrmaldr. Bir haber dorulanmadka ya da olaylara
dayandrlmadka, gereklik, ilgi ve nem elerini tayamaz.[25]
nl dnr Aristo, doru olann zor ele geirilme nitelii ile yanl olann her yerde
hazr ve nazr olma ansn yle karlatrmaktadr:
Birden ok daha fazla yanl yoldan gitme olana vardr... Ama doruyu yapmann
tek bir yolu bulunur. Yanl yapmak bu yzden kolay; doruyu bulmak ise bu yzden
zordur. Boann gzn hedef aldnzda karmak kolay, isabet ettirmek zor olur.
[26]
Hibir haberin tek biimi yoktur; yalnzca, habercinin olumlu ya da olumsuz katklaryla
kurgulad, geree yakn deiik biimleri vardr. Ancak bu deiik biimlerin, bata gereklik
olmak zere, haberin temel elerini de iermesi gerekmektedir. Bir yandan da haberin kurgulan
biiminin, haber ieriini saptrmamasna zen gsterilmelidir.
Gazeteci, ald bilgileri deerlendirirken de, hibir eye inanmamak, her eye olabilir
gzyle bakmak zorundadr. Gazetecinin ncelikli amac, konularn temeline inerek gerei aramak
olmaldr.[27]
Gazeteciler arasnda, haber konusunda kabul edilmi formllerden biri, Haberi nce al;
fakat ondan nce doru al. formldr. Haberi nce almak, gazeteci ve alt yayn organ
asndan ok nemlidir. Ancak herkesten nce almaya almak, haberdeki hata payn artrabilir.
Zaman bonkrce kullanmak ise atlatlma tehlikesini getirir. Bu nedenle haberi nce almak ve doru
almak ok nemlidir.[28]
Gazeteci, okuru ilgilendiren haberleri, gerekli aklamalaryla vermeye, ayn zamanda onu
rahatlatmay unutmadan, eitimini srdrmesine yardmc olmaya alr. Bylece, daha alak
gnll olmay, daha ok titizlik ve abay gerektiren, dnceleri yayma zgrln dlamayan,
onunla btnleerek ona eklenen bir ideale gelinir; eksiksiz ve doru haber.[29]
Nasl toplumda etik yava yava azalyorsa, gazetecilikte de ayn ey oluyor. Bunun
telafisi imknsz bir durum olduunu sanmyorum ama, dalgay durdurmak iin
btn gazetecilerin ortak abas gereklidir.
nsanlar haber i yakalamakla uratklar, ne pahasna olursa olsun haberi ilk ele
geiren taraf olmaya abaladklar srece sorunlar srecek ve katlanacaktr.
(Donna Skattum)

1. 2. 2. Yenilik (Gncellik)
Haberleri, genelde tre ayrmak mmkndr.
1) Eylem Haberleri
Eylem haberlerinin ilerinde daha ok eylem, ok az sylem bulunur. rnein trafik kazas
haberi, cinayet haberi.
2) Sylem Haberleri
Sylem haberlerinin ilerinde daha ok sylem, ok az da eylem bulunur. rnein, basn
toplantlar, konferanslar, ak oturumlar, bilimsel toplantlar vs.
3) Eylem-Sylem Haberleri
Eylem-sylem haberlerinin ilerinde ise neredeyse eit llerde eylem ve sylem bulunur.
rnein tren haberleri.
Bu erevede haberin yeni ya da gncel olmas iki biimde grlr.
A) Ya eylem, ya da sylem yeni gereklemitir. Bu tr haberler genelde rutin ya da
spontane haberlerdir.
B) Ya da, bunlar eski olsa bile, yeni fark edilmi ve yeni ortaya karlmtr. Daha baka bir
deyile, unutulmu, ihmal edilmi bir enformasyon (bilgi) gn na karlm, ona yenilik
kazandrlmtr.[30]
Bu tr haberler, genelde aratrmac gazeteciliin zel rnleridir. nk deiik haberler,
gazetecilerin ya da yaz ileri sorumlularnn nne havadan dmezler ya da baka bir deyimle
habere ilikin verileri leylekler (minik ku) getirmez; bunlarn aratrlarak bulunmalar gerekir. Bu
nedenle de gazetecilerin ilikiler ann, ok gl bir biimde kurulmu olmas temel kouldur.

1. 2. 3. lginlik (lgi Uyandrma)

Eskiden bir haberin temel deerini, doruluu olutururdu. Gnmzde, bir
gazetenin yaz ileri mdr ya da genel yayn ynetmeni haberin doruluuna deil,
ilgin oluuna nem veriyor. lgin olmad dnlen haber yaymlanmyor. Etik
adan bakldnda, bu ok byk bir deiim. (Ryszard Kapuscinski)
lgi ekmek, kiisel ya da toplumsal gereksinimlere cevap vermektir. Kiiler genelde,
kendilerini birinci derece ilgilendirdiini dndkleri sorunlara odaklanmaktadrlar. Gelien
teknolojiyle de, kiilerin ilgi alanlarnn geniledii bir gerektir.
Bireyin yaam alann, temel bilgi ve grlerini deitirmeye ynelik, olaan kabul
edilenden farkl her ey ilgin saylabilir. Gnmzde kiilerin ilgisi, sempati, duygu, seks,
gelime, ya, uyumsuzluk, eliki, olumsuzluk, atma, drama, allmadk k, gerilim, heyecan,
romantizm, bilim, hayvanlar dnyas, macera, riziko gibi alanlarda younlamaktadr.
lginlikten ama, sradanlktan kurtulma, olaan d eylem ya da sylemler araydr.
Haber dilinde, ilginliin belleklere yerlemi en belirgin tanmn, New York Sunda gazeteci John
Bogart, 1880 ylnda, Kpek insan srrsa haber deil, insan kpei srrsa haberdir. diyerek
yapmtr.[31]
lginliin bir ynn de yer yani yaknlk ya da uzaklk oluturmaktadr. Bir eylem ya da
sylemin ya da her ikisinin, hedef kitlelere gre fiziksel ya da psikolojik konumu, ilginin ya da
ilgisizliin balca gstergesidir. nk bireyler, fiziksel ve psikolojik yakn evreleriyle daha
ilgilidirler.
Yer denildiinde, ncelikle corafi yaknlk anlalmaktadr. Yani habere konu olay, fiziki
olarak bireye yakn bir yerde gereklemitir. Ancak yer baka koullarda psikolojik yaknlk
olarak da alglanmaktadr. Yine habere konu olay, bu kez fiziki olarak ok uzakta gereklemitir;
ama hedef kitleyi oluturanlarn, o yerdeki insanlarla duygusal balar bulunmaktadr. (Trkler-
Pakistanllar)
Bu arada unutmamak gerekir ki, konunun ilginliinin yan sra olayn geliimiyle iletilmesi
arasndaki sre ne kadar ksa olursa, haberi haber yapan ilgi de o oranda byk olacaktr.
orbayla deil, orbadaki klla ilgilenmesi gereken gazeteci, ilgin haberleri, bilgi
plndeki ynlardan ayrt edebilme yetisine ve deneyimine sahip olmal, akl talar
arasnda bulduu altn taneciklerini ykayp parlatabilmelidir.[32]

1. 2. 4. nemlilik (nemli Saylma)

Bir olay, toplumsal, siyasal, ekonomik ya da kltrel yaam dorudan etkiliyor ve bu
alanlarda herhangi bir gelimeye ya da deimeye yol ayorsa nemlidir. Bu tr haberler genelde
hard news (ciddi haberler) olarak nitelendirilir.[33]
nemlilik iin u rnei vermek yeterli olacaktr: Bir lkede devalasyon yaplmas ilgin
deil, nemlidir. Bu erevede, devlet, parlamento ve hkmet ilerine ilikin haberlerin ok
byk blm nemli saylr. Ayrca tannm ya da nl kii ve kurulularla ilgili haberlerin nemli
saylma gibi bir anslar da vardr.
Bireylerin uymak zorunda olduklar kamu erkinin kararlar ve emirleri (yeni yasalar,
kararnameler, yasaklar) nemlidir.
Bireylerin kendi istekleri dorultusunda uymak isteyecekleri neriler ya da kendilerini
uyarlamak isteyecekleri durumlar (trafik skkl nedeniyle kullanlmamas istenen yollara ilikin
bilgiler, baz hastalklara kar alnmas gerekli nlemler) nemli saylr.
Bireyin kresel ilikileri mantk erevesinde deerlendirmelerine kolaylk salayacak,
olaylarn perde arkasna ynelik bilgiler (herhangi bir toplumsal ya da ekonomik krizin nedenlerine
ilikin bilgiler) nemli olarak deerlendirilir.[34]
Bunlarn yan sra nemlilik esinde iki alt balk yer almaktadr: Olayn ls ve
Olayn sonular.
Olayn lsne rnek olarak, bir trafik kazasnn, ok sayda l ve yaralyla sonulanmas
gsterilebilir. Bir toplumu etkileyen doal bir afet de, rnekler arasnda verilebilir.
Olayn sonular iin de, yeni bir yasann yurttalar zerindeki olumlu ya da olumsuz etkileri
rnek verilebilir. Bir eylem ya da sylemin ya da her ikisinin etkisinin younluu ve genilii, yani
konuyla ilgilenen hedef kitlelerin saysal okluu, nemliliin balca gstergesidir.
Toplumun duyarlk gsterdii sorunlar da, zaman zaman ilgin ya da nemli saylarak
haber konusu olmaktadr. rnein bir haber, bireylerin duygularn olumlu ya da olumsuz ynde
harekete geirdii iin de nemli saylr. (Trk Milli Futbol Takmnn galibiyeti ya da yenilgisi).
(Bir kk altnda ok sayda ocuun bulunmas).
Bir temel kural da udur:
Baz haberlerde ilginlik ve nemlilik eleri ayn anda bulunmayabilir. ok nemli bir
olayn, ille de ilgin olmas gerektii koulu yoktur. lgin bir olayda da, nemlilik koulu
aranmaz.

1. 2. 5. Anlalrlk (Anlam Tama)

Ne kadar bilirsen bil, bildiklerin, karndakinin anlayabildii kadardr. (Mevlana)

Sylediklerime cevap alamadm srece, ne sylediimi kesinlikle bilemem.

(Norbert Wiener)

Derdini anlat, iini dk, ama sanma ki, sylediklerini senin istediin gibi
anlyorum. (Turhan Doannur)
Haberin en nemli zelliklerinden biri de anlalrlk ya da anlam tamadr. Bu nedenle
anlalrln salanmasnda dili kullanma ok nemlidir. nk, insanolunun dili, yalnz onun
konuabilmesi, dndn bakalarna iletebilmesi demek deildir. Dil dediimiz dzen, insann
gzdr, beynidir; dncesi, ruhudur.
Ama insan beyninin, nasl gizli ynleri bilinmeyen noktalar varsa, dilin de zmlenemeyen,
apak ortaya konulamayan birok ynleri vardr. zellikle ileyii, ruhla mantkla ilikisi
asndan[35]
Haber metni yaln, bilinen, anlalr szckleri ieren, girift (aprak) olmayan cmlelerden
olumaldr. Haber dili ksa ve aktr. Haber yazarken, anlalmas kolay cmleler kurulmaldr.
Terimlere bavurulmamal, eer zorunluysa anlamlar aklanmaldr.[36]
Haber zellii tayan olay, biimlendirirken yani kurgularken, kelimelerin ve cmlelerin
yan sra haberin bir btnlk iinde de anlam tamasna zen gsterilmelidir. yle ki haber,
okunduktan, dinlendikten ya da izlendikten sonra, verilmi bilgilerin yeterlilii nedeniyle, ilgili
hibir soru sorulmayacak biimde ilenmi olmaldr.
Haberci ayrca, kurgulama srasnda, hedef kitlesinin ilgisini azaltmamak, dikkatini
datmamak iin, gereksiz ayrntlardan kanmaldr. Anlalrl kolaylatrmak iin cmleler ksa
tutulmaldr. Gazetecilikte uzun cmle, genellikle konuya hakim olamam, konu zerinde gerekli
aratrmay yapmam gazeteciler iin bir ka yntemidir.
Haber metni iinde bilinmeyen kelime, anlalmayan cmle asla bulundurulmamaldr.
Haberin anlalrlnn nndeki en byk engellerden biri olan devrik cmle, asla
kullanlmamaldr.
Bunun yan sra haber, gereklemi eylem ya da syleme ilikin tm eleri, deiik bilgi ve
grleri iermeli, ok ynl, kesin ve eksiksiz olmaldr.[37]
Gazeteci sradan szckler kullanarak sra d eyler sylemelidir.
Basit haberin, karmak bir haberden, rportajdan ve yorumdan daha yaln ve nesnel kaleme
alnd bilinen bir gerektir. Yazm tekniklerinde gz nnde bulundurulmas gereken en nemli
kural, metnin hedef kitle tarafndan anlalmasdr.[38]
Gazetecilik dilinin amac ok aktr: Gncel olaylar olabildiince ok sayda okura,
izleyiciye, dinleyiciye tantmak ve anlatmak... Bu amala haber yazldktan sonra yksek sesle bir
kez daha okunmal, atlabilecek ne kadar kelime sfat, zarf, edat vb. varsa cmleler bunlardan
temizlenmelidir. nk cmlede kelime says arttka, anlalrlk azalmaktadr.[39]
Alman dilbilimcileri yaptklar aratrmalarda, cmleleri, kelime saylar asndan
Anlalrlk Kategorisine koymulardr. Buna gre;
A) 1-13 kelime: ok kolay anlalan cmle. B) 14-18 kelime: kolay anlalan cmle. C) 19-25
kelime: anlalan cmle.
ABD kitle iletiim aralarnda geerli olan kural ise cmlelerin 25-30 szck iermesidir.
Bir haberi anlalr biimde yazamayan gazetecinin temel sorunu bulunduu saptanmtr:
1. letilmeye deer bilgilerden o denli etkilenmitir ki, her eyi bir solukta gelii gzel
aktarmtr. 2. Etkilendii herhangi bir ey yoktur, ancak yine de bir eyler iletmek zorundadr. 3.
Belki aktarmaya alt bir iletisi vardr, ancak bunu anlalr biimde ifade etme yetisine sahip
deildir.[40]

1. 2. 5. 1. Kitle letiimi (K) Erisi

Kitle iletiimi kuramclarnn, zerinde srarl bir biimde durduklar en nemli konu, iletinin
hedef kitle tarafndan istenilen biimde anlalp anlalmaddr.
Bunun iin iletinin hazrlanmas, gnderilmesi, hedef kitlenin konumu, koullar ve zellikleri
konularnda aratrmalar yaplm, kurallar gelitirilmitir.
1. Dnmek stediimiz, 2. Dndmz Sandmz, 3. Dndmz, 4.
Sylemek stediimiz, 5. Sylediimizi Sandmz, 6. Sylediimiz, 7. Karmzdakinin Duymak
stedii, 8. Duyduunu Sand, 9. Duyduu, 10. Anlamak stedii, 11. Anladn Sand, 12.
Anlad, 13. Aklda Tutmay stedii, 14. Aklda Tuttuunu Sand, 15. Aklda Tuttuu, 16.
Aktarmay Dnd, 17. Aktardn Sand, 18. Aktard.
Aamalarndan oluan Kitle letiimi Erisi, ilkinden son noktaya gelinceye kadar, iletinin
eitli nedenlerle eksildiini, zayfladn, biim ya da anlam deiikliine uradn, eksik ya da
yanl alglandn, ksmen unutulduunu ortaya koymaktadr. Bu nedenle, haber yazan kiinin
ayrntlar arasnda kaybolmamas nemlidir. ncelikli olan bilgiler belirlenmeli, olgular ak ve
anlalr bir biimde aktarlmaldr.
Bir iletinin, beklendii biimde anlalmas ve alglanmas iin daha nce saylan eitli
etkenlerin yan sra baka eler de bulunmaktadr. Bunlardan en nemlisi, kaynakla hedef kitlenin
ortak dil, bilgi, deer, kavram, deneyim ve inanlara sahip olmalardr. Ayrca yine daha nce
sylendii gibi iletinin, hedef kitleye uygun yer ve zamanda ulatrlmasna dikkat edilmelidir.[41]

1. 2. 5. 2. Emir Tekrar
Askerlikte, nceleri ok kiiye sama gelen, ancak bilimsellii ve yararll tartlmaz bir
uygulama vardr. Komutan, astna bir emir verir; sonra da verdii emrin ast tarafndan yksek sesle
tekrarlanmasn ister:
- Olum Hasan; al bu paketi Mehmet Temene gtr.
- Ba stne komutanm.
- Hasan, emir tekrar yap.
- Ba stne komutanm. Ben bu paketi alp Mehmet Temene gtreceim; Komutanm.
- Tamam, Hasan.
Bu uygulamadaki temel ama udur: A) Verdiim emir, (ileti) yerine ulat m? B) Ulatysa,
anlald m? C) Anlaldysa doru mu anlald?
Haberci, bu endieyi her haberinde duymal, aktard bilgilerin yanl anlalabilecei
olasln ortadan kaldrmak iin, haberinin ieriinin yan sra biimine ve diline daha bir zen
gstermelidir.

1. 3. Genel Tanm
Bu durumda, herhangi bir eylemin ya da sylemin (olayn, olgunun, fikrin ya da sorunun)
haber olabilme niteliini tamas iin, yukarda sralanan 5 eyi (gereklik, yenilik, ilginlik,
nemlilik, anlalrlk) iermesi gerekmektedir.
Haber, bireylerin gnlk eylemlerinin yan sra gelecekleriyle ilgili kararlar almakta, insanlar
ve evreyle anlaml ilikiler kurmakta, dnyay alglamakta en nemli unsuru oluturan bilgilerdir.
Bir deerlendirmeye gre de, haber yaamdr. Bu erevede haberin genel bir tanm da udur:
Gazetecilii meslek edinmi kiilerin, haber konusu olarak setikleri konularda
topladklar ve kurallarna gre biim verdikleri, yine gazetecilii meslek edinmi kitle iletiim
aralarnn sorumlular tarafndan seilerek, yazl, grntl ya da sesli iletiler halinde,
okuyucu, izleyici ya da dinleyiciye ulatrlan bilgiler. [42]

[1] D. Mehmet Doan, letiim veya Dehet a, stanbul: Tima Yaynlar, 1993, s. 51.
[2] M. Nuri nuur, Basn ve Yayn Tarihi, stanbul: alayan Basmevi, 1982, s. 42.
[3] Yves Guillauma, La Presse en France, Paris: Editions La Dcouverte, 1990, s. 9.
[4] Pierre Albert, La Presse Franaise, Paris: La Documentation Franaise, 1998, s. 7.
[5] Trke Szlk, Dil Dernei, stanbul: Hrg Gazetecilik A. . , 1997.
[6] Ayseli Usluata, letiim, stanbul: letiim Yaynlar, 1997, s. 93.
[7] nal Uygu ve Ali Gen, Radyo, Televizyon Habercilii, stanbul: Avcol Basm-Yayn, 1998,
s. 107.
[8] Atilla Girgin, Yazl Basnda Haber ve Habercilik Etiki, 2. Bask, stanbul: nklap Kitabevi,
2003, s. 76
[9] Byk Larousse Szlk ve Ansiklopedisi, stanbul: Milliyet Gazetecilik A. .
[10] Oya Tokgz, Temel Gazetecilik, 3. Bask, Ankara: mge Kitabevi, 1994, s. 127.
[11] Trke Szlk, Trk Dil Kurumu, stanbul: Milliyet Yayn, 1992.
[12] John Hohenberg, Gazetecilik Meslei, stanbul: Gazeteciler Cemiyeti Yaynlar, 1963, s. 40.
[13] Umur Talu, Ne Yalan Syleyeyim ki, Cogito, stanbul: Gz 1998, ss. 172-178.
[14] Hermann Schlapp, Gazetecilie Giri, ev. Ik Aygn, Ankara: Konrad Adenauer Vakf
Yayn, 2000, s. 17.
[15] Girgin, Yazl Basnda Haber ve Habercilik Etiki, s. 78.
[16] Usluata, s. 93.
[17] Cevat Fehmi Bakut, Gazetecilik Dersleri, 2. Bask, stanbul: Sermet Matbaas, 1967, s. 104.
[18] Zafer zcan, Uluslararas Haberleme ve Az Gelimi lkeler, Ankara: Dayanma Yaynlar,
1983, s. 57.
[19] Seyide Parsa, Televizyon Habercilii ve Kuramlar, zmir: Ege niversitesi Basmevi, 1993,
s. 31.
[20] Zeynep Alemdar, Oyunun Kural "Basnda zdenetim", Ankara: Bilgi Yaynevi, Kasm
1990, s. 15.
[21] Gazetecinin El Kitab, stanbul: Trkiye Aile Sal ve Planlamas Vakf, Haziran 2000, s.
71.
[22] Ayetin Tulgar, Haber Teknii, Ankara: Ulusal Basmevi, 1970, s. 21.
[23] Neil Postman ve Steve Powers, Televizyon Haberlerini zlemek, ev. Asl Tun, stanbul:
Kavram Yaynlar, 1996, s. 28.
[24] Philip Meyer, Bilimsel Gazetecilik, Eskiehir: Anadolu niversitesi Eitim, Salk ve Bilimsel
Aratrma almalar Vakf Yayn, 1998, s. 12.
[25] Pierre Denover, Modern Basn, stanbul: Remzi Kitabevi, 1963, s. 7.
[26] Marilyn J. Matelski, TV Haberciliinde Etik, ev. Bahar cal Dzgren, stanbul: Yap Kredi
Yaynlar, 1996, s. 61.
[27] Meyer, s. 10.
[28] Gazetecinin El Kitab, s. 71.
[29] Philippe Gaillard, Gazetecilik, ev. Mehmet Selami akirolu, stanbul: letiim Yaynlar,
1991, s. 14.
[30] Tokgz, s. 140.
[31] Usluata, s. 94.
[32] Wolf Schneider ve Paul-Josef Raue, Gazetecinin El Kitab, ev. Ik Aygn, Ankara: Konrad
Adenauer Vakf Yayn, 2000, ss. 46-47.
[33] Schlapp, s. 19.
[34] Schneider ve Raue, s. 41.
[35] Doan Aksan, Trke'nin Gc, Ankara: Bilgi Yaynevi, 1993, s. 13.
[36] Schneider ve Raue, s. 54.
[37] Guillauma, s. 124.
[38] Schlapp, s. 77.
[39] Gaillard, s. 87.
[40] Schneider ve Raue, s. 37.
[41]H. Dorra - G. Millet, Les Communications: lEntretien Individuel, Paris: Dunod Economie,
1970, s. 27.
[42]Murat Zeytinli, Uluslararas Haber Dolamnn Sorunlar, Yeni Trkiye, Say 12, Ankara:
Eyll-Ekim 1996, ss. 1101-1111.

2. HABER TOPLAMA

Habercinin, haber retimi ncesi yapmas gereken ey, yazl metinlerin yan sra
gerektiinde canl kaynaklara da bavurarak, haberinde yer verecei bilgileri derlemektir. Ne yazk
ki, gerekli aratrma ve soruturmalar yaplmadan, hazr olarak iletilen bilgiler ve bildirileri,
sorumsuzca aktarma biiminde gerekletirilen gazetecilik etkinlii, gnmzde de nemini
srdrmektedir.
nk en kk lekli kitle iletiim aracnn yaz ilerine bile, her gn en az 100 dolaynda
basn blteni ulatrlmaktadr. Gelen haber malzemesi, kullanlmas gereken miktarn ok
stndedir. Ancak asl olan, gazetecinin kendine sunulanla yetinmesi deil, konular eitli
kaynaklara bavurarak aratrmasdr. phesiz haber retimi ncesinin bu aamas zorluklarla
doludur.
Aratrma, gazetecilikte temel ilevdir. nsanlar pek ok olaydan, gazetecilerin aratrmalar
sayesinde haberdar olabilirler. Hibir gazetecilik etkinlii, bu kadar yorucu ve bu kadar da ansa ve
rastlantya bal deildir.
Aratrmak, konularn temeline inerek gerei aramak demektir. Aratrmann temel ilkesi,
Hibir eye inanmamak, ama her eye olabilir gzyle bakmaktr. Bu nedenle aratrma sreci
iinde, dosyalar, kitaplar, gazeteler, dergiler incelenir. Arivlere, veri bankalarna, ktphanelere
bavurulur. Kasetler dinlenir, filmler, videolar izlenir. Fotoraflara baklr. Bilirkiilere danlr.
lgili kiilerle syleiler yaplr.[43]
Ele alnacak konu belirlendikten sonra, gazetecinin kendisine yneltecei sorular unlar
olmaldr:
Neyi ortaya karmak istiyorum? Konu hakknda ne bilmek istiyorum? Kaynaklara nasl
ulaabilirim? Hangi bak alarn sergilemem gerekli? Okurlara neyi mutlaka iletmeliyim?
Haberde nesnel bir ierik ve sunuu nasl gerekletirebilirim? Tarafl deerlendirmelerden nasl
kanabilirim? zn ve ieriini bozmadan haberi nasl ilgin klabilirim? Gerektiinde hangi
bilgilerden vazgeebilirim?

2. 1. Kitle letiiminde Haber Kaynaklar

Yazl, grntl ya da sesli haber reten bir kitle iletiim aracnn balca haber kaynaklar
yle sralanabilir:

2. 1. 1. Kaynaklar
1) Kendi istihbarat kadrolar, 2) Blge muhabirleri, 3) Haber bana cretle alan kaeli
muhabirler, 4) Haber ajanslarnn bltenleri, 5) teki kitle iletiim aralarnn yaynlar, 6) Basn
toplantlar, 7) eitli kurum ve kurulularn basn bltenleri, 8) zel haber kaynaklar!
(Basn bltenleri, talep edilmedii halde kitle iletiim aralarnn yaz ilerine siyasetiler,
basn szcleri, halkla ilikiler ve tantm temsilcileri tarafndan grlerinin duyurulmas iin
yaymlanmak amacyla ulatrlan ve ska da kullanlan metinlerdir.) [44]

2. 1. 2. D Kaynaklar
1. Ulusal ajansn bltenleri, 2.Yabanc ajanslarn bltenleri (Bu yaynlar ya dorudan alnr
ya da sz konusu ajansn ilgili lkede tekel olarak bltenleri yayma yetkisi bulunan ajans
zerinden), 3.Yabanc yaynlar (gazeteler, dergiler vb.), 4. lkede kan yabanc dildeki yaynlar, 5.
Yabanc radyo ve televizyon yaynlar, 6. Yurt dndaki bro ve muhabirlerden gelen haberler, 7.
Yabanc lke temsilciliklerinin bltenleri, 8. Uluslararas kurulularn haber bltenleri (UNESCO,
FAO, OPEC vb.), 9. Yabanc zel kurulularn bltenleri, 10. lkeye gelen yabanc konuklar, 11.
Dileri Bakanl szcsnn basn toplantlar, 12. eitli kurulularca postayla gnderilen haber
bltenleri, 13. Tantm brorleri 14. Mesleki dergi ve gazeteler.[45]
Bir rnek vermek gerekirse, salk haberleri konusunda haber kaynaklarnn yararlanacaklar
kurum ve kurulular unlar olabilir:
Salk Bakanl ve l Salk Mdrlkleri, Devlet statistik Enstits (statistik Yllklar,
Salk ve Eitim Gstergeleri), Devlet Planlama Tekilat (5 Yllk Kalknma Planlar), Hacettepe
niversitesi Nfus Ettleri Enstits (Trkiye Nfus ve Salk Aratrmalar), Tp Faklteleri Halk
Sal Ana Bilim Dallar, lke Raporlar, Salk alannda faaliyet gsteren sivil toplum kurulular
(Trkiye Aile Sal ve Planlamas Vakf, nsan Kaynan Gelitirme Vakf, Trkiye Aile
Planlamas Dernei), Meslek Odalar (Tabipler Odas, Eczaclar Odas), Sendikalar, Barolar.
Birlemi Milletler Kurulular (UNFPA, UNICEF, UNDP, ILO, FAO ve WHO)[46]
Bu erevede gazetelerde, deiik alanlara ilikin haberleri genel bir snflandrmaya tabii
tutmak gerekirse yle bir dalm grlebilir:
1. Toplum:
Yerel, ulusal, uluslararas konularda haberler, gncel olaylar, yenilikler.
2. Siyaset:
Yerel, ulusal ve uluslararas siyasi gelimelerle ilgili haber, yorum ve dier yazlar.
3. Ekonomi:
Yerel, ulusal, uluslararas ekonomik gelimelerle ilgili haberler, yorumlar.
4. Hukuk:
Yasa yorumlar, hukuk sistemi, mahkeme kararlar, bavurular.
5. Kltr/Sanat:
Edebiyat, tarih, sinema, tiyatro, mzik, vb. gibi konularda haberler, eletiriler yorumlar.
6. Toplumsal Olaylar:
Yoksullara yardm, burs imkanlar, kermes, evre sal, vb. gibi toplumsal konular.
7. Din:
Dini konularda haber ve yazlar, teoloji.
8. Eitim ve Bilim:
Eitim sistemi, eitimdeki gelimeler, bilimsel aratrma ve gelimeler.
9. Turizm:
Her trl turizm alanyla ilgili yazlar.
10. Sansasyon:
Kazalar, felaketler, tabii afetler, nl kiilerle ilgili sansasyonel haberler, sua ynelik olaylar,
polis-adliye haberleri, vb.
11. Redaksiyon:
Gazete redaksiyonlarnn okuyucularna verdii bilgi ve duyurular.[47]

2. 2. Gazetecinin Nitelikleri
Gazeteci, ilk dnemlerde, Mesleini bir ya da birka gnlk sreli yayn organnda uygulayan,
gazeteye yaz yazmay, haber toplayp vermeyi ya da gazetenin yaz ilerinde almay i edinen
kimse olarak tanmlanmtr.
1930l yllarn sonlarna doru, Trk Basn Birliinin kurulu hazrlklar iin (Basn
Birlii Kanunu 14 Temmuz 1938de kabul edilmitir.), Matbuat Umum Mdrl tarafndan
balatlan almalar srasnda, gazetecinin tanm, Doruyu, ciddiyi kovalayan, heyecan verici
haberden ve laubalilikten kanan kii olarak yaplmtr.[48]
Gazetecinin tanmn gnmzde yapmak gerekirse, Gazeteciliin, haber malzemesi
saylan bilgilerin toplanmas, yazlmas, dzenlenmesi ve datlmasn ieren bir ilem olduu
tanmndan yola karak gazeteciyi, Erimek istedii kitle iin, en nemli diye nitelendirdii
bilgileri toplayarak haber yapan ve kiileri bilgi alarak dnmeye sevk eden meslek mensubu
olarak tanmlamak mmkndr.[49]
13 Haziran 1952 tarihinde kabul edilen Basn Mesleinde alanlarla altranlar
Arasndaki Mnasebetlerin Tanzimi Hakknda 5953 Sayl Kanun ile onu deitiren 10 Ocak 1961
tarihli 212 Sayl Yasann 1. maddesi gazeteciyi yle tanmlamaktadr:
Bu kanun hkmleri, Trkiyede yaymlanan gazete ve mevkutelerle haber ve fotoraf
ajanslarnda her trl fikir ve sanat ilerinde alan ve Kanunundaki ii tarifi mul
haricinde kalan kimselerle bunlarn iverenleri hakknda uygulanr. Bu kanunun mulne giren
fikir ve sanat ilerinde cret karl alanlara gazeteci denir.[50]
Trkiye Gazetecileri Hak ve Sorumluluk Bildirgesine gre de gazeteci, Dzenli bir
ekilde, gnlk yahut sreli bir yazl, grntl, sesli ya da elektronik basn ve yayn organnda,
kadrolu, szlemeli ya da telif karl, haber alma, ileme, iletme ya da gr, fikir belirtme grevi
stlenen ve asl ii ile balca geim kayna bu olup alt iletmeyle ilgili yasalar karsndaki
konumu bu tanma uygun olanlardr.[51]
Uluslararas Gazetecilik Federasyonu, profesyonel gazeteciyi; Asli, srekli ve cretli ie bir
ya da birka basn organnda yaz ve resimle katkda bulunan ve kazancnn ounu bylece
salayan kii olarak tanmlamaktadr.[52]
Gazetecilik, sradan olaylarn yan sra byk olaylarn iinde yaamay, en azndan onlar
ok yakndan izleme olana salayan bir meslektir. Gazeteci ise izlemekte olduu olaylarla ilgili,
doru ve drst haber vererek okuyucularn gvenini kazanmak zorundadr.
Gazete ve gazeteci, okuyucusunun gvenini her haberle, her yazyla, her fotorafla ve her
gn tazelemek, yenilemek durumundadr. Bunun iin gazete ve gazeteciye hava kadar gerekli olan
ey zgrlktr. zgr yaamak isteyen tm insanlara gereken de haberdir, bilgidir.[53]
Artk gazetecilik, kabuk deitirmi; efsanevi, macerac gazeteci tipi ortadan kalkm, yerini
gncel gereklerin gvenilir aratrcs, yani aratrmac gazeteci almtr. Aratrmac
gazetecinin bir sonraki adm da, uzman gazeteciliktir.
 Gerekte, dnem dnem, bilinli ya da bilinsiz olarak bu meslee katlan baz kiiler bir
yana braklrsa, gazeteci, bu meslek sayesinde geinen, belirli eitim grm uzman kiidir.
Gazeteci genelde, bir tank, bir soruturmacdr. Gazetecinin grevi, olay grmek, duymak,
hissetmek, anlamak, kaydetmek ve son aamada drste aktarmaktr. Gazeteci, yazaca her
satrn doruluuna iyice gvenmeli ve gerektiinde bunu belgelerle ortaya koyabilmelidir. Bu da
gvenilir haber kaynaklarna sahip olmakla mmkndr.[54]
Sonunda gazeteci, karlat olaylar, bilgi ve kltryle harmanlayarak, dnya deerleri
erevesinde hedef kitlesine sunan kii olmaktadr. O halde gazetecilik, gnlk olaylar tanma,
anlama ve deerlendirme, onlara eletirel gzle yaklama becerileri gerektirmektedir. Sonu olarak
gazeteciler, kamuoyunun bamsz temsilcileri olma grevini yklenmi insanlardr.[55]
Gazetecinin temel haber kayna insandr. Haber salanacak kiiler genellikle gazeteciden
ekinir, eitli nedenlerle ketum (az sk) davranrlar. Gazeteciler, ou kez nc kiiler
tarafndan uzak durulmas gereken varlk olarak nitelendirilir. Bu nedenle haber kaynaklaryla
drst ve salam ilikiler kurarak onlar yumuatmak, gerekirse biraz pohpohlamak, verecekleri
bilgilerin, toplumun teki bireylerine yararl olacan anlatmak, habercinin balca grevidir.
Bu nedenle iyi bir eitim ve kltr dzeyine sahip olma gerekliliinin yan sra ncelikle
gazetecide bulunmas gereken zellikleri yle sralamak mmkndr:
1. tici olmama, 2. Girikenlik, 3. Merakl olma, 4. Gzlem yetenei, 5. Kukucu olma, 6.
Mcadelecilik (abuk pes etmemek), 7. zgvene sahip olma, 8. Esneklik, 9. Saduyulu olma,
10. disiplinine sahip bulunma, 11. Hislerini denetim altnda tutabilme, 12. Hzl analiz ve
sentez yapabilme becerisini kullanma, 13. Geni bir kelime haznesine sahip olma, 14. Dile
hakimiyet, 15. Dncelerini dzgn ve anlalr bir biimde ifade edebilme.
Alnan bilgiler deerlendirilirken, kaynaklarn nemlilik sralamasna dikkat etmek gerekir.
rnein bir polis efinin verecei bilgi, kapcnn uzun anlatsndan ok daha nemlidir. Ancak baz
kereler, nc kiilerin verdikleri kk bir ayrnt haberin temelini oluturabilmektir.
Haberci, izledii olay yerinden ayrlrken, (1K+5N)nin tmne yant alp almadn, olaya
taraf tm kiilerin yan sra grg tanklarnn da grlerini derleyip derlemediini, sz konusu
kiilerin kimlik bilgilerinin eksiksiz olup olmadn denetlemelidir. Haber toplamak, semek,
deerlendirmek ve sunmak, eitim ve deneyimin yan sra kukusuz yaratclk da gerektirmektedir.
[56]
Gazetecilikte biem, gazetecilerin kullanmak zorunda olduklar ortak bir dili ifade etmez.
Haber yazarken, her gazeteci kendi kimliini yanstan biemi uygular. Yazmak, artk her zaman
kesin kurallara uyumu art komayan yaratc bir etkinliktir. Bu konuda verilebilecek neriler:
Trkenin kurallarn uygulamann yan sra sonuta anlalrl, effafl ve canll amalayan
uyarlardr.[57]

2. 3. Ariv (Belgelik)
yi bir muhabir, masada oturup haberin ayana gelmesini beklemek yerine, habere giden
insandr. Ancak habere gitmeden nce yaplmas gereken hazrlklarn banda, haber konusu olay
ya da kiiyle ilgili ariv aratrmas gerekletirmektir. Bu n hazrlk, sz konusu kii ya da olayla
ilgili olarak, o gne kadar yazlp izilmi her eyi gzden geirmeyi kesinlikle gerektirir.[58]
Arivin en nemli grevi, gncel olaylarn deiik ynlerine k tutacak malzemeyi
salamasdr. Habercinin en nemli yardmcs arivdir. Haberci, almakta olduu kitle iletiim
aracnn ariv blm ya da ktphanesindeki gazete kuprleri, ansiklopediler, yllk raporlar,
szlkler, tarih kitaplar, kataloglar, biyografiler, atlaslar, yasalar, benzeri eit kitap ve brorlerden
sk sk yararlanmaldr.
Ancak haberci, genel ariv ve ktphaneden yararlanmakla yetinmemeli, internet
sitelerindeki bilgileri de deerlendirerek zel arivini oluturmaldr. Haberci zel arivini, kupr,
belge ve metinlerde brakmamal, onlar bilgisayara yklemeli, gvenlik asndan, kopyalad
disketi de ayr bir yerde saklamaldr.
yle ki, herhangi bir olayla ilgili haber hazrlayan gazeteci, hedef kitlesine olayn gemi
aamalarn da sk sk gncelletirdii arivinden yararlanarak aktarmaldr. Bylece olayn
anlalrl pekitirilmi olur.[59]

Uyar:
Baz grlere gre, haber ncesi arivlerden yararlanmak, gazetecileri koullandrmaktadr.
Fazla n bilgiyle donatlm gazetecinin, izledii eylem ya da sylem konusunda nesnellikten!
tamamen uzaklaabilecei ve konuyu saptrabilecei de ileri srlmektedir.Bu nedenle
gazetecilerin, arivlerden yararlanrken ihtiyatl davranmalar nerilmektedir.

[43] Schlapp, s. 67.

[44] Schneider ve Raue, s. 24.
[45] Atilla Girgin, Uluslararas letiim, Haber Ajanlar ve AA, stanbul: Der Yaynlar, s. 84.
[46] Gazetecinin El Kitab, s. 72.
[47] Cemal Yldz, Yazl Basnda Metin ve Manet, stanbul: Teknik Yaynevi, 2000, s. 97.
[48] Orhan Kololu, Medya-Devlet ve Sermaye, Birikim, Ocak 1999, ss. 69-76.
[49] Tokgz, s. 34.
[50] Trk Basn Yayn Mevzuat, Ankara: Basn Yayn Genel Mdrl, 1977, s. 115.
[51] Suat Gezgin, Gnmzde Gazeteci Kimdir?, letim, Aralk 1999, s. 2.
[52] G. Bohere, Gazetecilik Meslei, ev. Nurhan Sral, Ankara: LO Yaynlar, 1986, s. 8.
Okay Gnensin, Gazetecinin Anayasas, Demokrasi, zgrlk ve Basn, stanbul: Trkiye
[53]
Gazeteciler Cemiyeti Yaynlar, 1997, ss. 34-35.
[54] Carl Warren, Gazetecinin El Kitab, stanbul: Gazeteciler Cemiyeti Yaynlar, 1964, s. 20.
[55] Zeynep Alemdar, Oyunun Kural Basnda zdenetim, s. 13.
[56] Gazetecinin El Kitab, s. 71.
[57] Schlapp, s. 77.
[58] Hrriyet Gazetecilii, stanbul: Doan Kitaplk A. . , s. 59.
[59]Michel Friedman, Liberts et Responsabilits des Journalistes et des Auteurs, Paris:
Editions du Centre de Perfectionnement des Journalistes, s. 29.

2. HABER TOPLAMA

Habercinin, haber retimi ncesi yapmas gereken ey, yazl metinlerin yan sra
gerektiinde canl kaynaklara da bavurarak, haberinde yer verecei bilgileri derlemektir. Ne yazk
ki, gerekli aratrma ve soruturmalar yaplmadan, hazr olarak iletilen bilgiler ve bildirileri,
sorumsuzca aktarma biiminde gerekletirilen gazetecilik etkinlii, gnmzde de nemini
srdrmektedir.
nk en kk lekli kitle iletiim aracnn yaz ilerine bile, her gn en az 100 dolaynda
basn blteni ulatrlmaktadr. Gelen haber malzemesi, kullanlmas gereken miktarn ok
stndedir. Ancak asl olan, gazetecinin kendine sunulanla yetinmesi deil, konular eitli
kaynaklara bavurarak aratrmasdr. phesiz haber retimi ncesinin bu aamas zorluklarla
doludur.
Aratrma, gazetecilikte temel ilevdir. nsanlar pek ok olaydan, gazetecilerin aratrmalar
sayesinde haberdar olabilirler. Hibir gazetecilik etkinlii, bu kadar yorucu ve bu kadar da ansa ve
rastlantya bal deildir.
Aratrmak, konularn temeline inerek gerei aramak demektir. Aratrmann temel ilkesi,
Hibir eye inanmamak, ama her eye olabilir gzyle bakmaktr. Bu nedenle aratrma sreci
iinde, dosyalar, kitaplar, gazeteler, dergiler incelenir. Arivlere, veri bankalarna, ktphanelere
bavurulur. Kasetler dinlenir, filmler, videolar izlenir. Fotoraflara baklr. Bilirkiilere danlr.
lgili kiilerle syleiler yaplr.[43]
Ele alnacak konu belirlendikten sonra, gazetecinin kendisine yneltecei sorular unlar
olmaldr:
Neyi ortaya karmak istiyorum? Konu hakknda ne bilmek istiyorum? Kaynaklara nasl
ulaabilirim? Hangi bak alarn sergilemem gerekli? Okurlara neyi mutlaka iletmeliyim?
Haberde nesnel bir ierik ve sunuu nasl gerekletirebilirim? Tarafl deerlendirmelerden nasl
kanabilirim? zn ve ieriini bozmadan haberi nasl ilgin klabilirim? Gerektiinde hangi
bilgilerden vazgeebilirim?

2. 1. Kitle letiiminde Haber Kaynaklar

Yazl, grntl ya da sesli haber reten bir kitle iletiim aracnn balca haber kaynaklar
yle sralanabilir:

2. 1. 1. Kaynaklar
1) Kendi istihbarat kadrolar, 2) Blge muhabirleri, 3) Haber bana cretle alan kaeli
muhabirler, 4) Haber ajanslarnn bltenleri, 5) teki kitle iletiim aralarnn yaynlar, 6) Basn
toplantlar, 7) eitli kurum ve kurulularn basn bltenleri, 8) zel haber kaynaklar!
(Basn bltenleri, talep edilmedii halde kitle iletiim aralarnn yaz ilerine siyasetiler,
basn szcleri, halkla ilikiler ve tantm temsilcileri tarafndan grlerinin duyurulmas iin
yaymlanmak amacyla ulatrlan ve ska da kullanlan metinlerdir.) [44]

2. 1. 2. D Kaynaklar
1. Ulusal ajansn bltenleri, 2.Yabanc ajanslarn bltenleri (Bu yaynlar ya dorudan alnr
ya da sz konusu ajansn ilgili lkede tekel olarak bltenleri yayma yetkisi bulunan ajans
zerinden), 3.Yabanc yaynlar (gazeteler, dergiler vb.), 4. lkede kan yabanc dildeki yaynlar, 5.
Yabanc radyo ve televizyon yaynlar, 6. Yurt dndaki bro ve muhabirlerden gelen haberler, 7.
Yabanc lke temsilciliklerinin bltenleri, 8. Uluslararas kurulularn haber bltenleri (UNESCO,
FAO, OPEC vb.), 9. Yabanc zel kurulularn bltenleri, 10. lkeye gelen yabanc konuklar, 11.
Dileri Bakanl szcsnn basn toplantlar, 12. eitli kurulularca postayla gnderilen haber
bltenleri, 13. Tantm brorleri 14. Mesleki dergi ve gazeteler.[45]
Bir rnek vermek gerekirse, salk haberleri konusunda haber kaynaklarnn yararlanacaklar
kurum ve kurulular unlar olabilir:
 Salk Bakanl ve l Salk Mdrlkleri, Devlet statistik Enstits (statistik Yllklar,
Salk ve Eitim Gstergeleri), Devlet Planlama Tekilat (5 Yllk Kalknma Planlar), Hacettepe
niversitesi Nfus Ettleri Enstits (Trkiye Nfus ve Salk Aratrmalar), Tp Faklteleri Halk
Sal Ana Bilim Dallar, lke Raporlar, Salk alannda faaliyet gsteren sivil toplum kurulular
(Trkiye Aile Sal ve Planlamas Vakf, nsan Kaynan Gelitirme Vakf, Trkiye Aile
Planlamas Dernei), Meslek Odalar (Tabipler Odas, Eczaclar Odas), Sendikalar, Barolar.
Birlemi Milletler Kurulular (UNFPA, UNICEF, UNDP, ILO, FAO ve WHO)[46]
Bu erevede gazetelerde, deiik alanlara ilikin haberleri genel bir snflandrmaya tabii
tutmak gerekirse yle bir dalm grlebilir:
1. Toplum:
Yerel, ulusal, uluslararas konularda haberler, gncel olaylar, yenilikler.
2. Siyaset:
Yerel, ulusal ve uluslararas siyasi gelimelerle ilgili haber, yorum ve dier yazlar.
3. Ekonomi:
Yerel, ulusal, uluslararas ekonomik gelimelerle ilgili haberler, yorumlar.
4. Hukuk:
Yasa yorumlar, hukuk sistemi, mahkeme kararlar, bavurular.
5. Kltr/Sanat:
Edebiyat, tarih, sinema, tiyatro, mzik, vb. gibi konularda haberler, eletiriler yorumlar.
6. Toplumsal Olaylar:
Yoksullara yardm, burs imkanlar, kermes, evre sal, vb. gibi toplumsal konular.
7. Din:
Dini konularda haber ve yazlar, teoloji.
8. Eitim ve Bilim:
Eitim sistemi, eitimdeki gelimeler, bilimsel aratrma ve gelimeler.
9. Turizm:
Her trl turizm alanyla ilgili yazlar.
10. Sansasyon:
Kazalar, felaketler, tabii afetler, nl kiilerle ilgili sansasyonel haberler, sua ynelik olaylar,
polis-adliye haberleri, vb.
11. Redaksiyon:
Gazete redaksiyonlarnn okuyucularna verdii bilgi ve duyurular.[47]

2. 2. Gazetecinin Nitelikleri
Gazeteci, ilk dnemlerde, Mesleini bir ya da birka gnlk sreli yayn organnda uygulayan,
gazeteye yaz yazmay, haber toplayp vermeyi ya da gazetenin yaz ilerinde almay i edinen
kimse olarak tanmlanmtr.
1930l yllarn sonlarna doru, Trk Basn Birliinin kurulu hazrlklar iin (Basn
Birlii Kanunu 14 Temmuz 1938de kabul edilmitir.), Matbuat Umum Mdrl tarafndan
balatlan almalar srasnda, gazetecinin tanm, Doruyu, ciddiyi kovalayan, heyecan verici
haberden ve laubalilikten kanan kii olarak yaplmtr.[48]
 Gazetecinin tanmn gnmzde yapmak gerekirse, Gazeteciliin, haber malzemesi
saylan bilgilerin toplanmas, yazlmas, dzenlenmesi ve datlmasn ieren bir ilem olduu
tanmndan yola karak gazeteciyi, Erimek istedii kitle iin, en nemli diye nitelendirdii
bilgileri toplayarak haber yapan ve kiileri bilgi alarak dnmeye sevk eden meslek mensubu
olarak tanmlamak mmkndr.[49]
13 Haziran 1952 tarihinde kabul edilen Basn Mesleinde alanlarla altranlar
Arasndaki Mnasebetlerin Tanzimi Hakknda 5953 Sayl Kanun ile onu deitiren 10 Ocak 1961
tarihli 212 Sayl Yasann 1. maddesi gazeteciyi yle tanmlamaktadr:
Bu kanun hkmleri, Trkiyede yaymlanan gazete ve mevkutelerle haber ve fotoraf
ajanslarnda her trl fikir ve sanat ilerinde alan ve Kanunundaki ii tarifi mul
haricinde kalan kimselerle bunlarn iverenleri hakknda uygulanr. Bu kanunun mulne giren
fikir ve sanat ilerinde cret karl alanlara gazeteci denir.[50]
Trkiye Gazetecileri Hak ve Sorumluluk Bildirgesine gre de gazeteci, Dzenli bir
ekilde, gnlk yahut sreli bir yazl, grntl, sesli ya da elektronik basn ve yayn organnda,
kadrolu, szlemeli ya da telif karl, haber alma, ileme, iletme ya da gr, fikir belirtme grevi
stlenen ve asl ii ile balca geim kayna bu olup alt iletmeyle ilgili yasalar karsndaki
konumu bu tanma uygun olanlardr.[51]
Uluslararas Gazetecilik Federasyonu, profesyonel gazeteciyi; Asli, srekli ve cretli ie bir
ya da birka basn organnda yaz ve resimle katkda bulunan ve kazancnn ounu bylece
salayan kii olarak tanmlamaktadr.[52]
Gazetecilik, sradan olaylarn yan sra byk olaylarn iinde yaamay, en azndan onlar
ok yakndan izleme olana salayan bir meslektir. Gazeteci ise izlemekte olduu olaylarla ilgili,
doru ve drst haber vererek okuyucularn gvenini kazanmak zorundadr.
Gazete ve gazeteci, okuyucusunun gvenini her haberle, her yazyla, her fotorafla ve her
gn tazelemek, yenilemek durumundadr. Bunun iin gazete ve gazeteciye hava kadar gerekli olan
ey zgrlktr. zgr yaamak isteyen tm insanlara gereken de haberdir, bilgidir.[53]
Artk gazetecilik, kabuk deitirmi; efsanevi, macerac gazeteci tipi ortadan kalkm, yerini
gncel gereklerin gvenilir aratrcs, yani aratrmac gazeteci almtr. Aratrmac
gazetecinin bir sonraki adm da, uzman gazeteciliktir.
Gerekte, dnem dnem, bilinli ya da bilinsiz olarak bu meslee katlan baz kiiler bir
yana braklrsa, gazeteci, bu meslek sayesinde geinen, belirli eitim grm uzman kiidir.
Gazeteci genelde, bir tank, bir soruturmacdr. Gazetecinin grevi, olay grmek, duymak,
hissetmek, anlamak, kaydetmek ve son aamada drste aktarmaktr. Gazeteci, yazaca her
satrn doruluuna iyice gvenmeli ve gerektiinde bunu belgelerle ortaya koyabilmelidir. Bu da
gvenilir haber kaynaklarna sahip olmakla mmkndr.[54]
Sonunda gazeteci, karlat olaylar, bilgi ve kltryle harmanlayarak, dnya deerleri
erevesinde hedef kitlesine sunan kii olmaktadr. O halde gazetecilik, gnlk olaylar tanma,
anlama ve deerlendirme, onlara eletirel gzle yaklama becerileri gerektirmektedir. Sonu olarak
gazeteciler, kamuoyunun bamsz temsilcileri olma grevini yklenmi insanlardr.[55]
Gazetecinin temel haber kayna insandr. Haber salanacak kiiler genellikle gazeteciden
ekinir, eitli nedenlerle ketum (az sk) davranrlar. Gazeteciler, ou kez nc kiiler
tarafndan uzak durulmas gereken varlk olarak nitelendirilir. Bu nedenle haber kaynaklaryla
drst ve salam ilikiler kurarak onlar yumuatmak, gerekirse biraz pohpohlamak, verecekleri
bilgilerin, toplumun teki bireylerine yararl olacan anlatmak, habercinin balca grevidir.
Bu nedenle iyi bir eitim ve kltr dzeyine sahip olma gerekliliinin yan sra ncelikle
gazetecide bulunmas gereken zellikleri yle sralamak mmkndr:
1. tici olmama, 2. Girikenlik, 3. Merakl olma, 4. Gzlem yetenei, 5. Kukucu olma, 6.
Mcadelecilik (abuk pes etmemek), 7. zgvene sahip olma, 8. Esneklik, 9. Saduyulu olma,
10. disiplinine sahip bulunma, 11. Hislerini denetim altnda tutabilme, 12. Hzl analiz ve
sentez yapabilme becerisini kullanma, 13. Geni bir kelime haznesine sahip olma, 14. Dile
hakimiyet, 15. Dncelerini dzgn ve anlalr bir biimde ifade edebilme.
Alnan bilgiler deerlendirilirken, kaynaklarn nemlilik sralamasna dikkat etmek gerekir.
rnein bir polis efinin verecei bilgi, kapcnn uzun anlatsndan ok daha nemlidir. Ancak baz
kereler, nc kiilerin verdikleri kk bir ayrnt haberin temelini oluturabilmektir.
Haberci, izledii olay yerinden ayrlrken, (1K+5N)nin tmne yant alp almadn, olaya
taraf tm kiilerin yan sra grg tanklarnn da grlerini derleyip derlemediini, sz konusu
kiilerin kimlik bilgilerinin eksiksiz olup olmadn denetlemelidir. Haber toplamak, semek,
deerlendirmek ve sunmak, eitim ve deneyimin yan sra kukusuz yaratclk da gerektirmektedir.
[56]
Gazetecilikte biem, gazetecilerin kullanmak zorunda olduklar ortak bir dili ifade etmez.
Haber yazarken, her gazeteci kendi kimliini yanstan biemi uygular. Yazmak, artk her zaman
kesin kurallara uyumu art komayan yaratc bir etkinliktir. Bu konuda verilebilecek neriler:
Trkenin kurallarn uygulamann yan sra sonuta anlalrl, effafl ve canll amalayan
uyarlardr.[57]

2. 3. Ariv (Belgelik)
yi bir muhabir, masada oturup haberin ayana gelmesini beklemek yerine, habere giden
insandr. Ancak habere gitmeden nce yaplmas gereken hazrlklarn banda, haber konusu olay
ya da kiiyle ilgili ariv aratrmas gerekletirmektir. Bu n hazrlk, sz konusu kii ya da olayla
ilgili olarak, o gne kadar yazlp izilmi her eyi gzden geirmeyi kesinlikle gerektirir.[58]
Arivin en nemli grevi, gncel olaylarn deiik ynlerine k tutacak malzemeyi
salamasdr. Habercinin en nemli yardmcs arivdir. Haberci, almakta olduu kitle iletiim
aracnn ariv blm ya da ktphanesindeki gazete kuprleri, ansiklopediler, yllk raporlar,
szlkler, tarih kitaplar, kataloglar, biyografiler, atlaslar, yasalar, benzeri eit kitap ve brorlerden
sk sk yararlanmaldr.
Ancak haberci, genel ariv ve ktphaneden yararlanmakla yetinmemeli, internet
sitelerindeki bilgileri de deerlendirerek zel arivini oluturmaldr. Haberci zel arivini, kupr,
belge ve metinlerde brakmamal, onlar bilgisayara yklemeli, gvenlik asndan, kopyalad
disketi de ayr bir yerde saklamaldr.
yle ki, herhangi bir olayla ilgili haber hazrlayan gazeteci, hedef kitlesine olayn gemi
aamalarn da sk sk gncelletirdii arivinden yararlanarak aktarmaldr. Bylece olayn
anlalrl pekitirilmi olur.[59]

Uyar:
Baz grlere gre, haber ncesi arivlerden yararlanmak, gazetecileri koullandrmaktadr.
Fazla n bilgiyle donatlm gazetecinin, izledii eylem ya da sylem konusunda nesnellikten!
tamamen uzaklaabilecei ve konuyu saptrabilecei de ileri srlmektedir.Bu nedenle
gazetecilerin, arivlerden yararlanrken ihtiyatl davranmalar nerilmektedir.

[43] Schlapp, s. 67.

[44] Schneider ve Raue, s. 24.
[45] Atilla Girgin, Uluslararas letiim, Haber Ajanlar ve AA, stanbul: Der Yaynlar, s. 84.
[46] Gazetecinin El Kitab, s. 72.
[47] Cemal Yldz, Yazl Basnda Metin ve Manet, stanbul: Teknik Yaynevi, 2000, s. 97.
[48] Orhan Kololu, Medya-Devlet ve Sermaye, Birikim, Ocak 1999, ss. 69-76.
[49] Tokgz, s. 34.
[50] Trk Basn Yayn Mevzuat, Ankara: Basn Yayn Genel Mdrl, 1977, s. 115.
[51] Suat Gezgin, Gnmzde Gazeteci Kimdir?, letim, Aralk 1999, s. 2.
[52] G. Bohere, Gazetecilik Meslei, ev. Nurhan Sral, Ankara: LO Yaynlar, 1986, s. 8.
Okay Gnensin, Gazetecinin Anayasas, Demokrasi, zgrlk ve Basn, stanbul: Trkiye
[53]
Gazeteciler Cemiyeti Yaynlar, 1997, ss. 34-35.
[54] Carl Warren, Gazetecinin El Kitab, stanbul: Gazeteciler Cemiyeti Yaynlar, 1964, s. 20.
[55] Zeynep Alemdar, Oyunun Kural Basnda zdenetim, s. 13.
[56] Gazetecinin El Kitab, s. 71.
[57] Schlapp, s. 77.
[58] Hrriyet Gazetecilii, stanbul: Doan Kitaplk A. . , s. 59.
[59]Michel Friedman, Liberts et Responsabilits des Journalistes et des Auteurs, Paris:
Editions du Centre de Perfectionnement des Journalistes, s. 29.
3. HABERCLK

Gazeteci, daha nceki blmlerde saylan eleri ierdiine karar verdii herhangi bir olay
(eylem ya da sylem): A) Yaln bir dille, B) Ak ve kesin bir biimde, C) Tarafllktan kanma, ya
da objektiflie yaklama ilkelerine uyarak yazd ve D) Hzla yaymlanmasnn salad an,
habercilik yapm olur.
O zaman habercilik yle tanmlanabilir:
Gerek, yeni, ilgin ya da nemli olaylar, yaln, anlalr bir dille, ak ve kesin bir
biimde, tarafllktan kanma ilkelerine uyarak haber haline dntrmek (zetleyerek
kurgulamak: biimlendirmek), sonra da hzla yaymlanmasn salamak.
Haberciliin bir baka tanm da udur:
Habercilik, genelde statko deiikliini (sregelen durumun deimesini), zelde
(istisna olarak) statkonun devamn (durumun sregelmesini) ieren olaylarn (eylem ya da
sylemlerin), haberci (gazeteci) ad verilen kiiler tarafndan bireylere ve toplumlara
aktarlmasdr.
Gnmzde, habercilik deiik biimde deerlendirilmektedir:
Birinci yaklama gre, haber yapma sreci gazetecilik kuruluunun ekonomik yapsyla
ilikilendirilmektedir. Gazetecilik kuruluunun, temel amac kar etmek olan zel giriim ya da
devlet elinde olmas, bu yaklamn temel felsefesini oluturmaktadr. Daha z bir deyile,
gazeteciliin mevcut dzeni koruyan bir toplumsal kurum olup olmad tartlmaktadr.
kinci yaklamda ise gazetecinin haber verirken zerklii ve karar verme gc olup
olmad tartmann temelini olutururken, gazetecilerin kapitalist dzen iinde, meslein ve
kuruluun olaan ileyiince nasl engellendii zerinde durulmaktadr.
 nc yaklam biimi, ikinci yaklamla ilikili olmakla birlikte, kltrn etkilerini,
zellikle simge dzenini, dikkate almaktadr.
Her yaklam da, haber yapmnn daha iyi kavranmasn kolaylatrrken, kitle iletiim
aralarnn toplumsal ilevlerini pek dikkate almamaktadr. Oysa haber, gnmzde bireysel ya da
toplumsal yaamn bir paras biimine dnmtr. yi ya da kt, haber retimi bireyin bilincini
srekli geniletmektedir.[60]

3. 1. Yaln Dil
Benim anadilim bir denizdir; derinliiyle gzn eriemeyecei geniliiyle snrsz
gc, gzellikleriyle Dibinde gn grmemi inciler yatar; stnde bin bir rengin
alkants var. (Doan Aksan)
Konfyse bir gn sormular: Bir ulusun tm ynetimi sana braklsayd, ilkin ne
yapardn? diye. Konfys: lkin dilini dzeltirdim.demi; sonra da aklam:
Dil kusurlu olursa, kelimeler dnceyi anlatamaz. Dnce iyi anlatlmazsa,
yaplmas gereken eyler doru yaplamaz. Grevler gerei gibi yaplamazsa tre ve kltr
bozulur. Tre ve kltr bozulursa adalet yanl yola sapar. Adalet yoldan karsa,
aknla kaplan halk ne yapacan, iin nereye varacan bilemez. te bunun iindir
ki, hibir ey dil kadar nemli deildir.[61]
George Orwell, 1949da baslan ve yakn gemite byk n kazanan 1984 adl
romannda gelecekteki yaam konusunu kurgularken unlar dile getirmitir:
Ocenia Diktatrl, sonsuza kar yaama arzusunu gerekletirmek iin,
insanlarn dil yeteneini olabilecek en aa dzeye getirmeye almakta, bunu yapmak iin de
szck saysn 2.000 dolayna drmeyi planlamakta, szck trleri arasndaki ayrm
kaldrlmaktadr.
Szgelimi, diktatrln dil uzmanlar, bak szc varken kesmek szcne hi
gerek olmadn sylyorlar. Gerek ama, insanlarn dnmelerini olanaksz klacak bir
dnya yaratmaktr.[62]
Bir ulusun basn dili, yaz dili, konuma dili ne kadar yaln olursa, toplumun her bireyi
tarafndan ne kadar kolay anlalrsa, insanlar arasndaki iletiim de o kadar gl olur. Tarihsel
sre iinde kopukluk olumaz ve gemiin kltrel deerleri gelecee kolayca aktarlabilir. Dilin,
baka uluslarn dili etkisi altna fazlaca girmesi, ayn zamanda ulusun bamszln da zaman
zaman tehdit eden bir unsur olmaktadr. [63]
Bu nedenle, haber yazmnda kullanacak dil, basit olmaldr. Haber, herkesin anlayabilmesi
iin, hedef kitlenin en az eitimli blm iin yazlmaldr. Yani, ilkretim mezunu bir kiinin
anlayaca biimde.
Cmleler ksa olmaldr. Fransada bir sre babakanlk ve dileri bakanl yapm nl
gazeteci Georges Clmenceaunun (1841-1929), La justice Gazetesinin yaz ileri mdrl
grevindeyken, gen gazetecilere u tte bulunduu anlatlr:
Gen adam, bir cmle yazarken bir zne, bir tmle ve bir fiil kullanacaksn. Sfat
kullanmak istiyorsan, nce benim iznimi almalsn. [64]
Daha nce de belirtildii gibi, haber tamamladktan sonra bir kez okunmal, anlamlar
bozmayacak, sylem ve eylemleri etkilemeyecek ne kadar kelime (sfat, zarf, edat vb.) varsa
atlmaldr. Haber ikinci kez sesli okunmal, bu kez kulaa ho gelmeyen kelimeler atlmal, ya da
bakalaryla deitirilmelidir. Haberciyi rahatsz eden cmleler varsa batan yazlmaldr.
Gerektii kadar satr ba yapmann, haber sunuunu rahatlataca akldan karlmamal, ara
balk kullanmaktan da kanlmamaldr. nk haber, biimsel anlalrlk ve btnlne,
okuyucuyu rahatsz etmeyen akc slubuyla ulaabilir.
Haberci, kendisine sk sk unu sormak durumundadr: Gnlk hayatmda karlatm her
kelimenin anlamn biliyor muyum? Bu soruya kesinlikle evet diyemeyen haberci, snrl bir
kelime daarcna ve szlk bilgisine sahip olduunu kabullenmelidir. Oysa haberci, kiilerle
ilikilerini belirli bir dzeyde tutabilmek, haberlerini anlalr bir biimde kurgulamak, onlar hedef
kitleye younlukla ve etkili bir biimde ulatrabilmek iin geni szlk bilgisine sahip olmaldr.
Szlk bilgisini geniletmek iin de:
A) Yeni karlalan bir kelimenin anlamn bakasna sormak yerine, szlkten kendisi
bulmaldr.
B) Karsndaki kii bilmedii bir kelime kullanmsa, anlamn sormaya ekinmemelidir.
C) Argo* kelimeler yerine, anlaml ve kesin kelimeler kullanma alkanl edinmelidir.
*Argo, toplum iinde bir kesimin ya da beklerin, farkl bir biimde anlamay salamak
amacyla oluturduu bir zel dildir. Argonun sz varl, ortak dilin szcklerine zel anlamlar
vermek, kimi szcklerde bilinli deiiklikler yapmak, eskimi elerden, ayn dilin
lehelerinden ve yabanc kkenli elerden yararlanmak yoluyla meydana getirilir. [65]

3. 2. Ak ve Kesin Biim
Habercinin yazdklar, syledikleri ya da gsterdikleri kimsede yanl anlamaya, deiik
biimde deerlendirmeye, eitli yorumlara, tereddde, pheye neden olmamaldr. Hedef kitlenin,
verilen mesaj verildii biim ve ieriiyle almas salanmaldr.
rnein, herhangi bir kiiye bir olay anlatrken iki eye dikkat etmek gerekmektedir:
A) Birincisi, anlaty, gereksiz bilgi ve kelimelerle doldurarak ilgiyi azaltmamak, yani
konumann yarsnda kardaki kiinin; Bo ver anlattklarn da, gel biraz yryelim. dememesi
lazmdr.
B) kincisi, anlat bittiinde, dinleyen kiinin herhangi bir soru yneltmesine neden
olmamaktr.
Haberin hazrlanmasnda, szl iletiimde uygulanan bu iki ilke daima gz nnde
bulundurulmaldr.
Aada yer alan metin, bir haber ajansnn verdii haberin bir paragrafdr. Bu metin, kt
Trkenin, anlalmaz dilin, ak ve kesin olmayan biimin tipik bir rneidir.
Trkiye Giyim Sanayicileri Derneinden (TGSD) yaplan yazl aklamaya gre, dn
gerekleen 10. Olaan genel kurul toplantsnda seilen yeni ynetim kurulunun yapt grev
dalm sonucu, bakanla getirilen Sarglle, Trkiyenin gerek anlamda globallemeyi
baararak ilk ve tek sektr olan hazr giyim sanayinin, TGSDden almas gereken hizmetin de
uluslararas nitelikte olmasnn vazgeilmez bir nkoul olduunu kaydetti.
2) Aada yer alan gzel ve anlaml Trke metin, ansiklopedi yazar, evirmen Adnan
Benkin, gazeteci-yazar Hakk Devrime, annesi ldnde ektii faks mesajndan bir blmdr.
Anasn babasn kaybedenler, anszn geriye, onlarn brakt bolua ekilirler. O gne
kadar, yan ne olursa olsun, yzne vuran aydnlk, arkanda uzanan glgeden beslenirdi.
nc boyutun elinden alnm gibisin. Glgeleme sras imdi sende.
Evet, gene sahnedesin kukusuz. Ama nesi var bu tiyatronun? Salon niin bu kadar
aydnlk da sahne karanlklar iinde? Sen gene sensin, seyirciler de hep o seyirciler. Peki, kimin
aklna esmi de srtlar sahneye dnk oturtmu onlar byle? [66]
 3. 3. Tarafszlk, Objektiflik, Nesnellik
Tarafszlk, toplumda hala tartlan greceli (koullara, zamana, zemine ve kiilere gre
deien) bir kavramdr. Buna ramen tarafszlk, tm basn ahlak yasalarnda yer alan temel ilkedir.
Tarafllktan kanma, yani objektiflik, bir baka deyimle nesnellik, bireylerin, kitlelerin,
kamunun, olgular en youn lde doru tanma gereksinimini karlamaktr. Bu da iyi eitilmi,
kltr dzeyi yksek, drst ve yetkili bir muhabirin katklaryla zenginleen ve anlalr hale gelen
haber retmekle olur.[67]
Birok rnekte haberciler, sorumlu, duyarl ve aklc nesnel profesyoneller olduklarn
kantlamalarna ramen, baz rneklerde grld gibi, haber retiminin aamalarnn her birinde,
nemli kuramsal ve etik hatalar yaplmaktadr.
Bu nedenle haber retiminin tm aamalarnda sorgulanmas gereken ilk ey ama tr.
Baka bir deyile haberci, her zaman, mmkn olan en nesnel haber retimini gerekletirebilir mi?
Yoksa bilginin derlenme, biimlendirme ve aktarlma srecini aksatan, amacndan saptran ya da
engelleyen yapsal snrlamalar m vardr? Bunlar bilinle mi uygulanmaktadr? Yoksa bilinsizce
mi?
Temel ilke olarak, haberlerde tam bir nesnellikten sz etmek mmkn deildir. nk
iletiimin btnnde bir ikna etme boyutu bulunmaktadr. Bu, srecin doasnda vardr. Bunun
nedeni, her bireyin, olaylar kendi inanlar, davranlar ve deerler btn erevesinde grme ve
alglama eiliminde olmasdr. Bu nedenle gerek ancak greceli olabilir. Bu durumda tam
nesnellik, kiiler aras dzeyde ulalamaz bir olgu olarak kabul edilirse, yaynclarn kitlesel medya
araclyla bilgiyi yaydklar iletiim srecinin ok daha karmak olduunu anlamak kolaylar.
Taraf tutma ya da seicilik, haber retiminin tm aamalarnda devreye girer. nce
muhabirin, (kendi inanlar, tutumlar ve deerleri erevesinde) belli bir biimde alglad olay
sz konusudur.
Haber, ikinci aamada, her biri bilinli ya da bilinsiz olarak neyin gsterileceine karar
veren editrlerden ve ynetimden onay alr. st ynetim, reklamclar, devlet yetkilileri vb.
ounlukla bilinli karar verme srecine dahil olurlar. Kiisel ve mesleki inanlar, tutumlar ve
deerler ise bilinalt seimlerde rol oynar.
Sonuncusu ama en az tekiler kadar nemlisi, izleyiciler de neyin nemli olduuna kendi
inanlar, tutumlar ve deerleri dorultusunda karar vererek neyle ilgileneceklerini belirlerler.[68]
Ayrca yayn zaman iin acelecilik, yayn alan ve sresi, grsel ve ieriksel estetik kayglar,
ticari beklentiler ya da zorunluluklar da, haberi nesnellikten uzaklatran elerdir. Bu elerin
zaman zaman devreye girmesi sonucu haberin znellii artar.
zellikle ulusal sorunlarla ve uluslararas ilikilerle ilgili haberlerde nesnellikten uzaklama
daha da younlamaktadr. Bu tr haberlerde, lke karlar ve ulusal kimlik ortaya kmakta, haber
o ereve iinde izlenmekte, kurgulanmakta ve yaymlanmaktadr.[69]
Grld gibi tam bir nesnellii salama olas deildir. Gazeteci yalnzca ulaabildiklerini,
grebildiklerini aktarr; ancak onun da ulaabildikleri, grebildikleri snrldr. Bylece nesnellik,
varlamayaca bilinen bir hedef olarak kalr. Bu nedenle nesnellik kavramyla urap
yorulmaktansa, haberde doruluk, kesinlik ve denge eleri zerinde younlamak daha mantkl
olacaktr.

3. 4. Tarafllktan Kanma Kurallar (lkeleri)

Haberde arlkl olarak doruluk, kesinlik ve denge eleri zerinde younlamak iin de gazeteci,
baz kurallar uygulamak zorundadr. Bu kurallar, haberciyi taraf olmaktan, tarafl ya da sbjektif
davranmaktan uzaklatrmaya ynelik nlemlerdir. Tarafllktan kanma (objektif, nesnel olmaya
alma) kurallar (ilkeleri) unlardr:[70]

3. 4. 1. Belirli Dzeyde ve ada Biimde Eitilmi Olmak

Eitim;
A) ocuk ya da ergenin yetimesinin ynlendirilmesi,
B) Kiinin herhangi bir etkinlik alannda yetitirilmesi; bu alanda kiinin ya da grup
yelerinin ahlaksal, kltrel, entelektel ya da teknik bilgiler edinmeleri,
C) Bir yetiyi, bir organ yntemli bir biimde gelitirmeye zg aralarn kullanlmas olarak
tanmlanmaktadr.
Bu erevede; sosyolojik adan eitim: yetikin kuaklar tarafndan sosyal yaama henz
hazr olmayanlara uygulanan bir etkinliktir. Amac ise bireyde hem bir btn olarak siyasal
toplumun, hem de bal olduu zel evrenin ondan istedii belli lde fiziksel, entelektel ve
moral durumlar oluturmak ve gelitirmektir.
Ekonomik adan eitim: Bir retim faktr olan emein niteliini gelitirerek retimde
daha verimli hale getirme abas olarak tanmlanr.
Eitimin amalarn, ilkelerini ve yntemlerini inceleyen ve eitim almalarn kurallara
balayan eitim bilimi asndan ise eitim: bireyin davranlarnda kendi yaants yoluyla ve
kastl olarak istendik (arzulanan) davranlar meydana getirme abasdr. [71]
Eitim kavramn retimle kartrmamak gerekir. Genel olarak eitim, retim kavramn
da kapsar. Toplumun okul gibi rgtlenmi kurumlarnda yaplan retim, ayn zamanda bir
eitimdir. Eitim, kiinin yaama etkin bir biimde uyumunu salayan faaliyet, retim ise belirli
bir ama ve planla uygun bir ortamda kiinin davranlarn deitirme srecidir. Eitim, zaman ve
mekan ynnden kapsaml, sreli ve ok boyutludur.

3. 4. 1. 1. Gazetecilik Eitimi
Gazetecilik, resmen 17. Yzylda ortaya km bir meslektir. Dr.Thophraste Renaudot,
1631 ylnda Pariste, modern anlamda ilk gazete (gnlk sreli yayn) saylan La Gazettei
yaymlamtr. 1636 ylnda Floransada, 1640da Romada, 1661de Madridde, 1665te Londrada,
1703te de St. Petersbourgda ilk gnlk sreli yaynlar karlmtr.[72]
Gazetecilik alannda ilk dersler 1672 ylnda Laipzig niversitesinde verilmeye
balanmtr. Gazetecilik konusundaki ilk doktora savunmas da, yine ayn yerde 1690 ylnda
yaplmtr.
Gazetecilik eitimi 20. Yzylda gelien ve yaygnlaan bir konudur. ABDde ilk
gazetecilik okulu 1908 ylnda Missouride kurulmutur. Ardndan Columbia niversitesinde nl
gazeteci Joseph Pulitzerin finanse ettii ve kendi adn tayan okul almtr. (1917 ylnda
ABDde 84 kurum gazetecilik eitimi vermekteydi.)[73]
Fransada ise 1924de, Paul Verschave, Lille Katolik Hukuk Fakltesine bal bir
gazetecilik okulu kurmutur. Meslek evrelerinin, Jacques Richet ve Raymond Manevynin
giriimleriyle oluturulan Paristeki Gazetecilik Eitim Merkezinin aln desteklemeleri ve
Robert Hernartn canlandrd ve zerklik kazandrd Lille Gazetecilik Yksekokulunu
tanmalar iin, Fransann Alman igalinden kurtulmasn beklemek gerekmitir.

1962 ylnda, Prof. Jacques Leautenin

basklar sonucu, niversiteler gazetecilik
eitimine, gnlsz olsa da eilmek zorunda
kalmlar, bylece Strasbourg Edebiyat Fakltesi
iinde, Habercilik Teknii Sertifikas veren bir
kurum oluturulmutur.[74]
Grld gibi, ABD dnda, Avrupada 2. Dnya Savana, ngilterede ise 1960l
yllarn ncesine kadar Gazeteci olunmaz, gazeteci doulur. gr tartmasz bir biimde
sregelmitir. Gazetecilerin eitimi konusu, ancak anlan dnemlerde ele alnmaya balanmtr.

3. 4. 1. 2. Trkiyede Gazetecilik Eitimi

Gazetecilerin eitilmeleri konusu, Trkiyede ilk kez 1920li yllarda Ahmet Rasim
tarafndan ele alnmtr. Ahmet Rasim bir yazsnda bu konuda unlar dile getirmitir:
Benim genliimde gazetecilik, adeta devirme kiilerden, az ok okumu, az ok
dnce sahibi, az ok anladn anlatr. Syleneni anlar, bu halleriyle beraber okuyucu
zmresi ounluun stnde bir kltr dzeyinde kimselerden meydana gelmiti.
imdi ise gelime zamandr. Bu nedenle bir gazetecilik okulu almas gerei iddetle
duyulmaktadr. Fakat bunu gazeteciler amaldr. Bu okulu gazeteciler at takdirde
retmenlerini de semek hakkn tamaldr. Zamanmzda tramvay kondktrleri, ofrler,
belediye zabtalar iin okullar alyor; nerede ise kpr memurluuna bile bir tane alacak.
Neden bir gazetecilik okulu almasn. Artk kendimizi yava yava toplayalm. Sendikalarmz,
okullarmz yapalm. Zira bu gidi, gidi deil.[75]
Bu konuda giriimlerde bulunulmas ise 70 yl kadar ncesine rastlar. Cumhuriyet
dneminin ilk basn yasas, 1931 ylnda olduka hzl bir biimde kartldnda, gazetecilerin ei-
tim durumlaryla ilgili baz hkmleri de birlikte getirmitir.
Yasann biri geici, maddesinde, bu konuda baz kaytlamalar yer almtr. 12. madde
gazete ya da dergi sahiplerinin yksek mekteplerden veya da lise ile buna muadil dier
mekteplerden ahadetnameli olmak (eer ahadetname ecnebi mekteplerden alnm ise Trke okur
yazar bulunmak) koulunu getirmitir. 15. madde Gazete veya mecmuann bamuharriri ile
umumi neriyatn idare eden zatn yksek mektepten mezun olmasn ngrmtr.
Geici B madde, yasann yaymland tarihte Gazete ve mecmualarda almakta olan
sahip, bamuharrir ve umumi neriyatn idare edenler, kanunun neri esnasnda fiilen bulunduklar
vaziyetlere maksur (zorunlu) kalmak artyla sene mddetle mstesna tutulurlar. hkmn
getirmitir.
1931 tarihli Basn Yasasnn yrrle girmesiyle gazete ve dergi sahipleriyle bayazar ve
genel yayn ynetmenleri yksekokul ve lise mezunu olmak zorundaydlar. Halen alanlarn da
yl iinde bu koullar yerine getirmeleri gerekiyordu.
Bu zorunluluk zerine, stanbulda bir gazetecilik okulu almas konusu da gndeme
gelmitir. Darlfnun bu konuda bir n alma yapmtr. 15 Kanunusani 1932 tarihli Cumhuriyet
gazetesi, Darlfnun Emini Muammer Rait Beyin gazetecilik okulu almas konusundaki
almalarn bitirdiini bildirmitir.
Ancak bu almalar tamamlanarak bir gazetecilik okulu alamamtr. Bunda en byk
etken 1931 tarihli Basn Yasasnn geici B maddesinin 1933 ylnda deitirilmesi olmutur. 8
Haziran 1933 gn kabul edilen bir yasa Gazete ve mecmualarda almakta olan bamuharrirler,
umum mdrler yaz ileri mdrleri ve fiilen bulunduklar vaziyete maksur kalmak artyla
sahipler bu kanunun tahsil derecesi bakmndan koyduu kaytlara tabii deildirler. hkmn
getirmitir.
Yksekokul ya da lise mezunu olmak zorunluluu, hi olmazsa o dnemde alanlar iin
kalknca, Darlfnunun yapt hazrlklar unutulmu ve gazetecilik okulu almasndan
vazgeilmitir. Bylece gazetecilik renimi, 1931 yln izleyen dnemde, yasa koyucunun baz
ilkelerden vazgemesi, gazetecilerin de zellikle kendi alma koullarn gletirebilecek
dzenlemeden yana olmamalar yznden gerekletirilememitir.[76]

3. 4. 1. 2. 1. lk Gazetecilik Okulu
Trkiyede bu giriimden sonra ilk eitim kurumu 1948 ylnda almtr. Almanyada
okumu bir eitimci olan Mderris Fehmi Yahya tarafndan kurulan stanbul zel Gazetecilik
Okulu bu alanda Trkiyedeki ilk eitim kurumu unvann tamaktadr. Matbuat alemine ve i
hayatna hazrlkl eleman yetitiren bir messese olarak tanmlanan okul, biri ortaokul zerine
yllk, teki de lise zerine bir yllk eitim veren iki devreden oluuyordu. Okulun ortaokul sonras
eitimini tamamlayanlar lise, lise sonras eitimini tamamlayanlar ise bir yllk meslek eitimi
grm saylmlardr. Paral ve yatl eitim veren okula kz ve erkek renciler kabul
edilmilerdir.
Okulda, Trk Dili ve Edebiyat, Trke Kompozisyon, Gazetecilik Kompozisyonu,
Sosyoloji, Psikoloji, Felsefe, Mantk, Tarih, Corafya, Ticaret Aritmetii, Cebir, statistik, Finans,
Ekonomi, Yabanc Dil, Stenografi, Meslee Hazrlk, Gazetecilik ve Teknii, Gazete darecilii,
Gazetecilik Semineri, Trk Matbuat Hukuku, Trk ve Dnya Basn Tarihi, Basn Teknii, Fotoraf
ve Milli Savunma dersleri okutulmutur. Okul 1963 ylnda renime ara vermitir.
3. 4. 1. 2. 2. . . ktisat Fakltesi Gazetecilik Enstits
Trkiyede gazetecilik dalnda alan ikinci eitim kurumu, stanbul niversitesi ktisat
Fakltesi Gazetecilik Enstitsdr. 1947 ylnda, stanbul Gazeteciler Cemiyeti Bakanln
yrten Sedat Simavi, stanbul niversitesi Rektrlne bir mektup yazarak, niversitede
gazetecilik eitimi yapmann zorunlu hale geldiini belirtmitir.
Bu mektup, Trkiyedeki gazetecilik eitimine duyulan gereksinimin, bizzat sektrden
geldiinin en nemli kantdr. Simaviye gre, bu eitimin mfredat programnda hem kuramsal
hem de uygulamaya dnk dersler bulunmalyd.[77]
Oysa 30 Austos 1948 tarihinde, Ulus gazetesinde, Server Bedi adyla yazan Peyami Safa,
Gazetecilik Enstits kurulmasyla ilgili giriimlere glmseyerek bakmakta ve byle bir enstitde
bir dakikadan fazla srmeyen tek bir ders verilebileceini, profesrn krsye karak:
Genler, gazeteciliin tek enstits bir gazetenin kendisidir. Ona kaplanmaya baknz.
Burada bouna vakit kaybetmeyiniz. demesinin yeterli olacan belirtmektedir.[78]
Bu tr deerlendirmelere ve direnilere ramen, stanbul Gazeteciler Cemiyetinin giriimi
ve stanbul niversitesi ile ibirlii sonucu alan iki yllk Gazetecilik Enstits, 1950 ylnn gz
dneminde (Kasm) 479 renciyle eitime balamtr.[79]
Cumhuriyet Gazetesinin 28 Kasm 1950 tarihli saysnda, Gazetecilik Enstitsnn
kuruluuna ilikin gelimeler, Necdet Evliyagil imzasyla yle zetlenmitir:
Bizde bugne kadar, Garp memleketlerinde olduu gibi, niversitelere bal Gazetecilik
Enstitleri yoktu. Bizim gazetecilerimiz imdiye kadar hep kendi kendilerini yetitirmiler,
gazetecilik iin lazm olan bilgileri, bu meslekte almaa baladktan sonra bin bir glkle ve
yava yava edinmilerdir. Bugne kadar devam edegelen Babali mektebinin yannda imdi
bir yenisinin temeli atlmtr.
stanbul Gazeteciler Cemiyeti iki yl evvel bu noksanmz gidermeye karar vererek bir
enstit kurulmas iin niversite Senatosuna mracaat etmi, niversite de bu teklifi
memnuniyetle karlamt. O zamanki Rektr Ord. Prof. Dr. Sddk Sami Onar ile
arkadalarnn yakn ilgisi, umumi bir takdir ve memnuniyet uyandrmtr.
Bunun zerine Ord. Prof. Dr. kr Babann bakanl altnda bir komisyon harekete
geerek Gazetecilik Enstits Talimatnamesi ve Programn hazrladlar. Bu komisyonda
tannm ilim adamlarmz da vazife aldlar.
Ynetmelik nihayet Milli Eitim Bakanl tarafndan da tasdik edildi. Bu suretle, iki yl
evvel almaa balayan Gazeteciler Enstits idare heyeti, birka haftadan beri mesleki ders
hocalaryla teriki mesai ederek, Enstitnn ders programn tesbit etti.
Gazetecilik Enstitsnde okutulacak dersleri iki byk gruba ayrmak mmkndr:
Birinci grup, niversitede okutulan ve gazetecilik iin lzumlu grlen branlar ihtiva
edecektir. kinci grup mesleki dersleri ihtiva etmektedir. Bu dersler de tannm gazetecilerimiz
tarafndan verilecektir: Gazetecilik Enstits yabanc niversitelerin gazetecilik enstitleriyle
ilmi ibirlii yapmaya karar vermitir. Enstit bundan baka milletleraras gazetecilik kongre ve
konferanslara da katlacaktr. Prof. Dr. Refii kr Suvlann dedii gibi:
Gazetenin cemiyet hayatnda vazgeilmez bir ihtiyac karladn anlamak iin,
memleketin bir gn gazetesiz kaldn tasavvur etmek kafidir. Gazetesiz bir memleketi, grme,
iitme, syleme, hatta dnme imkanlarn kaybetmi bir insana benzetmekle yanl bir tebih
yaptm sanmyorum. Gazete, cemiyetin kltrn ykselten, memleketi dnyaya tantan en
pratik vastadr.
Bu mtalaaya herhalde itirak etmeyenimiz yok gibidir.
Enstit, niversite merkez binas arkasnda ina edilen bloklardan birine yerlemitir.
Enstitye kaydolan rencilerin miktar ise 600 e yaklamtr. Enstit, bugn saat 16.00da iki
numaral dershanede yaplacak bir treni mteakip alacak, bu mnasebetle Rektr Prof. Dr.
mer Celal Sar ile ktisat Fakltesi Dekan Prof. Dr. mer Ltfi Barkan ve Enstit Direktr
Ord. Prof. Dr.kr Baban birer konuma yapacaklardr. Davetlilere bundan sonra Profesrler
Evinde bir ay verilecektir. Enstitmze muvaffakiyetler dileriz.[80]

stanbul niversitesi ktisat Fakltesi Gazetecilik Enstitsnn ad, 1975 ylnda,

Gazetecilik ve Halkla likiler Enstits, olarak deitirilmitir. Okul, 1980-82 yllar arasnda bu
kez, Gazetecilik ve Halkla likiler Yksekokulu adn alm; bu ad 1982 ylnda Basn Yayn
Yksekokulu olmutur. Okulun ad 1992 ylnda letiim Fakltesi olarak tescil edilmitir.[81]

3. 4. 1. 2. 3. A. . SBF Basn-Yayn Yksekokulu

Ankarada gazetecilik yksekokulu ama giriimleri 1962 ylnda balatlmtr. Unesconun
katklaryla srdrlen almalarda nceleri yksekokulun ODT bnyesinde almas
dnlmtr. Daha sonra bundan vazgeilerek, Ankara niversitesi Siyasal Bilgiler Fakltesine
bal olarak 4 yllk eitim veren Basn-Yayn Yksekokulu, yllk bir hazrlk dnemi sonucu
1965 ylnda almtr.[82]
TBMMnin, 8 Haziran 1965 tarihinde kabul ettii 625 sayl zel retim Kurumlar
Kanunu ile her derecede zel okul kurulabilmesi hkme balanmtr. Bu erevede aralarnda
gazetecilik alannda eitim verenlerin de bulunduu birok zel yksekretim kurumu hizmete
girmitir.

3. 4. 1. 2. 4. stanbul zel Gazetecilik Yksekokulu

 Sz konusu yasa erevesinde 1966 ylnda kurulan stanbul zel Gazetecilik
Yksekokulu bu alandaki zel yksekokullarn ilki olmutur. Okul, daha nce sz edilen, 1963
ylnda faaliyetlerine son veren stanbul zel Gazetecilik Okulunun devam olarak eitime
balamtr. Okulun eitim sresi nceleri, gndz blm iin 2 yl, gece blm iin 3 yl olarak
belirlenmitir. Ancak daha sonra eitim sresi her ikisi iin de 3er yla karlmtr.
Gazetecilik alanndaki ikinci zel okul, 1967de Ankarada almtr. Ekonomik ve Sosyal
Faaliyetler Ticaret ve Sanayi irketi tarafndan kurulan Bakent zel Gazetecilik Yksekokulu
da, stanbuldaki benzeri gibi gece ve gndz programlarnda 3 yl eitim vermekteydi.
Bir baka zel okul da zmirde almtr. Mithatpaa zel Eitim Kurumlar letmecilii
tarafndan 1968 ylnda kurulan zmir Karata zel Gazetecilik Yksekokulu bu alandaki nc
zel yksekokul olarak eitim vermitir.

3. 4. 1. 2. 5. Devletletirme
1970 ylnda, Cumhuriyet Senatosu zel Yksekokullar Aratrma Komisyonu ile daha
sonra kurulan Meclis Soruturma Hazrlk Komisyonunun raporlarndaki Bu okullarn eitim
koullarnn yetersiz kald ve slaha muhta olduklar yolundaki olumsuz grler erevesinde,
zel Yksekokul rencilerinin renimlerine Devam Edebilmeleri iin Alacak Resmi
Yksekokullar Hakkndaki 1472 sayl yasa, 25 Austos 1971de kabul edilmitir.
1 Eyll 1971 tarih ve 13943 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren yasaya
gre, zel yksekokullar devletletirilerek resmi retim kurumlar haline getirilmitir.
Yasa uyarnca, zel gazetecilik okullarndan stanbuldaki stanbul ktisadi Ticari limler
Akademisine, Ankaradaki Ankara ktisadi Ticari limler Akademisine, zmirdeki de zmir
ktisadi Ticari limler Akademisine balanmtr.[83]

3. 4. 1. 2. 6. Anadolu niversitesi letiim Bilimleri Fakltesi

Gazetecilik eitimi veren bir baka kurum da, kurulu almasnn yapld gnlerdeki
adyla Anadolu niversitesi letiim Bilimleri Fakltesidir. Okulun kurulu almalar 1970li
yllarn banda balamtr. Sz konusu yllarda Eskiehir ktisadi ve Ticari limler Akademisi
(ETA), Eskiehirde bir televizyon istasyonu kurma giriimlerine olumlu yaklam ve teknik
almalara katlmtr.
Akademinin bu dnemdeki amac, zellikle Federal Almanyann yapaca donatm ve
teknik personel yardmlaryla bir haberleme enstits kurmak ve arlk teknik sorunlar zerinde
olmak zere, uzmanlk eitimi yapmaktr.
Bu giriimler sonucu, ETAdaki iletiim konusuyla ilgili almalar, eitim televizyonunun
1 Eyll 1972de kurulan Televizyon ile Eitim Enstitsne balanmasyla kurumsal bir nitelik
kazanmtr. Amac, eitimde etkinlii ve televizyon tekniini bilen insan gcnn yetimesini
salamak olarak ifade edilen Enstit 1975 ylnda Sinema Televizyon Yksekokuluna
dntrlmtr. Okul 1977-78 retim ylnda renci almaya balamtr.
Sinema Televizyon Yksekokulu 1979 ylnda bu kez Televizyon ile retim ve Eitim
Fakltesine (TEF) dntrlmtr. Daha nce sz konusu okuldan ayr kurulmas dnlen
TEFin bnyesine Yabanc Diller Yksekokulu da katlm, ayrca bir Basn- Yayn Blm
eklenerek, fakltenin hacmi iyice geniletilmitir. 1980 ylnda TEFin ad bu kez de letiim
Bilimleri Fakltesine dntrlmtr.

3. 4. 1. 2. 7. Yksek retim Kurumlar Kanunu (1983)

 12 Eyll 1980 harekatndan sonra Trkiyede niversite eitimiyle ilgili kkl deiikler
yaplmtr. 2547 sayl Yksekretim Yasas ile niversite eitimi konusunda genel dzenlemeler
yaplrken, yksek-retim kurumlarnn tekilatlanmas, 22 Haziran 1982 tarihinde karlan 41
sayl yasa hkmnde kararname ile yeniden dzenlenmitir. 41 sayl yasa hkmnde kararname,
TBMMde 28 Mart 1983te grlm ve 2908 sayl Yksekretim Kurumlar Kanunu olarak
30 Mart 1983 tarihinde 18003 sayl Resmi Gazetede yaymlanmtr.
Bu yasann hkmlerine gre, Ankara niversitesi Siyasal Bilgiler Fakltesine bal Basn-
Yayn Yksekokulu dorudan niversite rektrlne, Ankara ktisadi ve Ticari limler
Akademisine (ATA) bal Gazetecilik ve Halkla likiler Yksekokulunun ad Basn-Yayn
Yksekokulu olarak deitirilerek yeni kurulan Gazi niversitesine; stanbul niversitesi ktisat
Fakltesine bal Gazetecilik ve Halkla likiler Yksekokulunun (GHYO) ad Basn-Yayn
Yksekokulu (BYYO) olarak deitirilerek niversite rektrlne; stanbul ktisadi ve Ticari
ilimler Akademisine (TA) bal Gazetecilik ve Halkla likiler Yksekokulunun (GHYO) ad
Basn-Yayn Yksekokulu (BYYO) olarak deitirilerek yine ayn yasayla kurulan Marmara
niversitesi Rektrlne; Eskiehir niversitesi Hukuk Fakltesine bal Gazetecilik ve Halkla
likiler Yksekokulunun (GHYO) ad Basn-Yayn Yksekokulu (BYYO) olarak deitirilerek
niversite rektrlne balanmtr. Sz konusu deiikliklerle gazetecilik alannda eitim yapan
okullarn tm niversite ats altnda toplanmtr.[84]

3. 4. 1. 2. 8. Gnmzde letiim Faklteleri

Basn-Yayn Yksekokullar bu statlerini yaklak 10 yl srdrmlerdir. 1992 ylnda yeni
bir yasal dzenlemeyle bu okullarn her biri letiim Fakltesine dntrlmtr. Gnmzde
Vakf niversiteleri de dahil olmak zere, eitli niversitelere bal 31 iletiim fakltesi ya da baz
fakltelere bal iletiim blm bulunmaktadr. Bunlarn bal bulunduklar niversiteler
unlardr:
1. Akdeniz niversitesi letiim Fakltesi, 2. Anadolu niversitesi letiim Bilimleri
Fakltesi, 3. Ankara niversitesi letiim Fakltesi, 4. Atatrk niversitesi letiim Fakltesi, 5.
Baheehir niversitesi letiim Fakltesi, 6. Bakent niversitesi letiim Fakltesi, 7. Beykent
niversitesi (Gzel Sanatlar Fakltesi letiim Tasarm Blm), 8. Dou Akdeniz niversitesi
letiim Fakltesi, 9. Ege niversitesi letiim Fakltesi, 10. Erciyes niversitesi letiim Fakltesi,
11. Frat niversitesi letiim Fakltesi, 12. Galatasaray niversitesi letiim Fakltesi, 13. Gazi
niversitesi letiim Fakltesi, 14. Girne Amerikan niversitesi (letme ve Ekonomi Fakltesi
Halkla likiler ve Basn Yayn Blmleri), 15. stanbul Bilgi niversitesi letiim Fakltesi, 16.
stanbul Ticaret niversitesi letiim Fakltesi, 17. stanbul niversitesi letiim Fakltesi, 18.
zmir Ekonomi niversitesi letiim Fakltesi, 19. Kadir Has niversitesi letiim Fakltesi, 20.
Karadeniz Teknik niversitesi letiim Fakltesi, 21. Kocaeli niversitesi letiim Fakltesi, 22.
Kltr niversitesi (Sanat ve Tasarm Fakltesi letiim Tasarm (Mutimedya) ve letiim Sanatlar
Blmleri), 23. Lefke Avrupa niversitesi letiim Bilimleri Fakltesi, 24. Maltepe niversitesi
letiim Fakltesi, 25. Manas niversitesi/Krgzistan-Trkiye letiim Fakltesi, 26. Marmara
niversitesi letiim Fakltesi, 27. Mersin niversitesi letiim Fakltesi, 28. Seluk niversitesi
letiim Fakltesi, 29. Uluslararas Kbrs niversitesi letiim Fakltesi, 30. Yakn Dou
niversitesi letiim Fakltesi, 31. Yeditepe niversitesi letiim Fakltesi.

3. 4. 1. 2. 9. Gazeteci Doulur mu, Olunur mu?

Gazetecilerin eitimine ynelik btn bu gelimelere ramen, baz alayl gazeteciler,
gazeteci doulur slogann terk etmemilerdir. Bu konu gazeteciliin en nemli sorunlarndan ya
da temel elikilerinden biridir. Gazeteci doulur mu? Olunur mu?
Gazeteci olmak iin kiide baz yetilerin, baz becerilerin bulunmas yadsnamaz bir
gerektir. Yetenek her ne kadar tevik edilebilirse de, sonradan kazanlamaz. Ancak bu yeterli
deildir. Gazeteci kendini eitmelidir. Bu da nce akademik bir eitim almaktan geer.
Bir zamanlar gazeteci olmak iin geree kendini adamak, bol enerji sahibi olmak ve baz
yazma becerilerine sahip bulunmak yeterli saylmtr. Bu zelliklere gazetecilik yapmak iin bugn
de gereksinim vardr; ama bunlar yeterli deildir. nk dnya gn getike karmak hale
gelmekte, ulalabilecek bilginin bykl patlayc bir hal almaktadr.
Bu nedenle gazeteci bir iletici olduu kadar, bir filtre edici; bilgi toplayan ve sunan bir kii
olduu kadar bir dzene sokucu (organizer) ve yorumlayc olma durumundadr. Gazeteci, bilgiyi
nasl baslr ya da yaymlanr hale getireceini bilmenin yan sra alcnn kafasnn iine nasl
yerletireceini de kestirmek zorundadr. zetle gazeteci olmak, zel bir eitim gerektirir.[85]
Gnmzde baz iletiim fakltelerindeki eitimin yetersizlii, zellikle akademik eitim
srasnda uygulama derslerinin azl, akademik eitimin dlanmasnn gerekeleri olamaz.
Gnmzn youn bilgi trafiinde, gazeteci elden geldiince ok eyden haberdar olmaldr.
Mesleki uygulamalar srecinde grlmektedir ki, ou kez haber kaynaklar, kendi karlar
erevesinde, bilgiyi saklamakta, eksik ya da yanl bilgiler vererek gazeteciyi dezenformasyona
(eksik, yanl, yanl bilgilendirme, bilgileri saptrma) uratmaya almaktadr. Gazeteci bu
tuzaklardan ancak, geni bilgi daarcyla kurtulabilir.
Basit bir rnek vermek gerekirse: zmit-Adapazar arasnda vapur seferleri balatlacan
aklamaya kalkan bir yetkiliye, gazeteci: Olamaz; zmit-Adapazar arasnda deniz yok, nehir
yok, su kanal yok, bu proje gerekleemez. yantn verecek bilgi dzeyine, dolaysyla eitime
sahip bulunmaldr.

3. 4. 2. Yetkin Bir Kltr Dzeyine Sahip Bulunmak

Kltrn tanmlarndan birka yledir:
Dnceyi zenginletiren, eletiri anlayn gelitiren, zevki incelten bilgilerin tm.
Tarihi, toplumsal gelime sreci iinde yaratlan btn maddi ve manevi deerlerle
bunlar yaratmada, sonraki nesillere iletmede kullanlan, insann doal ve toplumsal evresine
egemenliinin lsn gsteren aralarn btn.
Hars, ekin.
Muhakeme, zevk ve eletirme yeteneklerinin, renim ve yaantlar yoluyla gelitirilmi
biimi[86].
Kltr, gazeteciye en az eitim kadar gereklidir. Gazeteci, akademik eitiminin yan sra baka
biimlerde de kendini eitmek ve gncel tutmak zorundadr. Gnmzde her alanda yaanan bilgi
younluunu en yakndan izlemek durumunda olan meslek gazeteciliktir. Bu nedenle gazeteci;
A) Bilginin nasl bulunaca,
B) Bilginin nasl analiz edilecei ve deerlendirilecei,
C) Bilginin, ar bilgi yknn anlalmazlndan kurtarlp etkileyici bir hale getirilerek,
gereksinim duyan ya da isteyen bireylere nasl iletilecei konularnda birikim sahibi olmak
zorundadr.[87]
Bu yzden gazeteci gndemin gerisinde kalmamal, bilgilerini yeni eklerle srekli snamal ve
gncelletirmelidir. Bu tutum ona deerlendirme yetisini gelitirmenin yan sra saygnlk
kazandracak, haber kaynaklaryla daha kolay iliki, iletiim kurmas olanan verecektir.
Ayrca kltr, gazetecinin girip kt, toplumun eitli katmanlarndaki gruplar iinde
davranlarn kolaylatracak, gereksinim duyduu bilgilere erimek, yeni bilgiler edinmek ve bu
bilgileri ortak bir temelle btnletirmek olana salayacaktr.
nk birey, genelde tutum ve davranlar ile fikirleri kendisine ters gelmeyen kiilere
yaknlk duymaya balar. Bu, ilikinin ilk admdr. Daha sonraki srete, bu ilk adma sayg da
eklenirse gerek ve drst iletiim, yani bilgi alverii balar. Gazetecinin de meslek yaam
boyunca gereksinim duyduu budur.

3. 4. 3. Yakn evreyle lgili Olmak

Gazeteci ncelikle yakn evresindeki, gelimelerle ilgilenecektir. Kiisel sorunlarnn
bilincine varamayan, yakn evresindekilerle ilgilenmeyen, onlarn sorunlarn zmek giriiminde
bulunmaktan uzak bir bireyin, lke sorunlarn salkl deerlendirmesi beklenemez.
Ayrca, ulusal saylan birok sorunun temeli, bireyde, yakn evrede, yrede sakldr. Bu
balamda gazeteci, merak ve gzlemcilik yetisini, ncelikle yakn evresi iin kullanmal,
belirledii sorunlara zmler retmeye almaldr. Bu tutum, gazeteciyi neme lazmclktan
uzaklatracak, en geerli yntemdir.
Bu erevede, baz gazeteci-yazarlar, habercilerin, abuk, ancak sessiz davranmalarn,
ukala deil, uyank olmalarn, olaylar ve gelimeleri elverdiince nceden tahmin etmelerini,
gnn haberlerini izleyerek olaylar ve programlar bilmelerini, gazete ve dergileri dzenli
okumalarn, radyolar dinlemelerini, televizyon kanallarn izlemelerini, ileriyi grmelerini,
miskin davranmamalarn, bak as hogrl, cesaretli, giriimci bir kiilik sergilemelerini
nermektedir.[88]

3. 4. 4. lkenin Sorunlarn Bilmek

lkenin sorunlarn bilmek kural, sz konusu lkenin i ve d politikas ile ulusal ve
uluslararas sorunlarn bilmek anlamna gelmelidir. Yine bu kural, lkenin yakn tarihini bilmeyi de
iermektedir. Karlat gncel sorunlarnn kklerini irdelemeyen bir gazeteci salkl sonulara
asla ulaamaz. (19. Yzyl Osmanl Yaamna damgasn vuran [Tanzimat Dnemi] gelimeleri
bilinmeden, Trkiyenin 2005 ylndaki ekonomik, siyasi ve diplomatik sorunlarn anlamak ya da
deerlendirmek mmkn deildir.)
Bu aamada gazeteci, analiz ve sentez becerilerine youn bir biimde bavurmaldr. Bu
nedenle de gazeteci, haber yazarken kulland 1K+5N kuralna bir N (Nereden) daha
ekleyerek bunu, karlat ancak haberini yazmad gelimelere de uygulamak zorundadr.

3. 4. 5. Uluslararas Gelimelerden Haberdar Olmak

Gazeteci, gnmz dnyasnda olup bitenleri srekli izlemek, anlamak ve deerlendirmek
zorundadr. Hzla kreselleen dnyada, kitle iletiim aralar bu sreci yaklak 150 yldr
krklemektedir. McLuhann deyimiyle evrensel kye dnen bir ortamda, gnmz gazetecisi,
kendisini bu gelimeler dnda tutamaz. Gerekte de, gazetecinin karlat birok sorunun, haber
yapmak durumunda olduu birok konunun kkenleri, uluslararas gelimelerde yatmaktadr.
Gazetecinin uzmanlk alan dndaki gelimelerden, dnyada olup bitenlerden haberdar
olmas, bu meslee has erdemlerden biridir. Bu nedenle, salkl zmlere ulamak,
deerlendirmeler yapmak, yarglara varmak iin gnmz gazetecisi, uluslararas gelimeleri bir
diplomat dikkatiyle izlemelidir.
Kamu grevinin gereklerinden biri de, salkl bir kamuoyunun olumasna katk iin,
bireyin salkl bilgilendirilmesidir. Salkl bilgilendirmenin temel kural da, salkl bilgilenmedir.
Bilgilerin drste aktarlmas da kamu grevinin bir baka gereidir. Dolaysyla salkl bir
kamuoyunun oluabilmesi iin, dnce ve kanaatleri ifade edebilme ve yayma zgrlnn
bulunmas nkouldur.[89]

3. 4. 6. Vicdani ve Toplumsal Deerlere Sahip Bulunmak

Gazetecilerin vicdanlarna ve inanlarna aykr grev kabul etmemeleri, gazetecilik
rgtlerinin tzklerinde ve toplu i szlemesi maddelerinde yer almasna ramen, benzer ilkeler
basn ahlak yasalarnda da grlmektedir. Buna rnekler vermek gerekirse;
- Yalnzca meslein btnl ve itibaryla uyuan grevler verilecek ya da kabul
edilecektir.
- Gazeteci, iinin ahlaki sorumluluunu stlenmeli ve meslein itibaryla badamayan ya
da kendi kiilik yapsna aykr den grevleri talep ya da kabul etmemelidir.
- Gazeteci, mesleinden beklenen onur ve drstlk niteliklerine ters decek grev kabul
etmemelidir.
- Gazeteci, anlayyla badamayan bir dnceyi ya da mesleki bir eylemi yerine
getirmeye ve sylemeye zorlanamaz.[90]

3. 4. 7. nyargl Davranmamak
Bireylerin, yaam boyunca oluan, dnem dnem baz deiikliklere urayan, ancak
sonunda kemikleen nyarglar vardr. Bunlar bireyleri, ou eylemlerinde gdler. Haber yazmak
da bir eylem olduuna gre, bu aamada da nyarglar devreye girer.
Birok kez belirtildii gibi, gazeteci haberini seerken, olutururken ve aktarrken, kendi
kimliinden kurtulamayacaktr. Ancak bu noktada, nemli olan bu durumu bilmek, daha dorusu
durumun bilincinde olmaktr. Gazeteci iin gerekli olan, haber aratrmas, retimi ve kurgulamas
aamalarnda elden geldiince nyargl davranmamaya almaktr. nsanlar, kurumlar, kurulular,
uluslar ve devletler arasnda ayrm yapmamaya zen gstermek, gazeteciden beklenen bir
uygulamadr.
Bu aba, gazeteciyi en ok zora sokan, ypratan bir uratr. Yllarn birikimini bir anda
kenara brakmak kolay bir i deildir. Ancak gazeteci, bu konudaki mcadele gcn asla
yitirmemelidir.[91]

3. 4. 8. Gerei Belgelemek
Gazetecilik bir bilimdir; yeterli donanma sahip sorumlu gazeteci de uygulamac bir
bilim adamdr. Bilim adamlar ve gazetecilerin her ikisi de, ayn srada yrrler ve paylalm
bilgi ve anlama konusunda insanolunun ortak gereksinimini karlamaya hizmet ederler.
(Lawrence Cronberg)[92]
Haber yazarken, zellikle tartmal konularda tm taraflarn grlerine yer verilmelidir.
Farkl birok kaynaktan bilgi edinmek nemlidir. Aratrlmas gereken bir haber, tek bir kaynaktan
elde edilen verilere dayandrlmamaldr. Taraflar arasndaki dengenin salanmas bir haberin
nemli ltlerinden biridir. nk her olayn aydnlatlmas gereken iki yn vardr. (perde arkas)
Bir haberin okunmas iin teknik baz uygulamalarn yan sra (arpc giri cmlesi, bilinen
szckler, ksa, anlalan ifade ve cmleler, bol paragraf, ilgin ara balklar vs.) inandrc olmas
gereklidir. nandrclk, yine baz uygulamalar dnda, gerek verilerle salanr. Bu nedenle gerek
olduu ne srlen konulardaki aklamalar elden geldiince geni biimde kullanlmaldr.[93]

3. 4. 9. Olaya Duygular Katmamak

 Haber konusunun ya da haberin seimi bile znel bir davrantr. Ayrca haber izlemek,
aratrmak, dzeltmek (ayklamak), yazmak (biimlendirmek, kurgulamak) ve de yaymlamak bir
eylem dizisidir. Birey, gerekletirdii her eyleme kiiliini koyar.
Kiilik, ncelikle genlerin, daha sonra ailenin, yakn evrenin, eitim kurumlarnn, i
ortamnn, yaanlan yrenin, corafi konumun, lkenin, ktann, iklimin, uzak evrenin, manevi
deerlerin, inanlarn, dinin, toplumsal ilikilerin etkileriyle oluur. Toplumsal yapmz ve
dncemiz tarafsz deildir. Bize sunulan, nerilen bir konuda ya da ulatrlan bir mesajda,
hepimizin, daha nceden, az ok olumlu ya da olumsuz bir fikri vardr. Toplumsal Belirlemeler
diye adlandrlan evrenin getirdii, bilinci etkileyen toplumsal fektenler de, insan belli yarg ve
seimlere yneltmektedir. nemli olan btn bunlar elden geldiince gz ard etme cesaret ve
abasn gstermektir. [94]

3. 4. 10. Olaya Politik ya da Ekonomik Grler Katmamak

Gnmz insannn dnya gr, siyasal ve ekonomik deerleri, yarglar olmaldr. Gerek
anlamda yaamann bir gstergesidir, bunlar. Birey karlat kiisel, evresel, yerel, yresel,
blgesel, ulusal ve uluslararas sorunlara zmler dnmeli, neriler getirmelidir. Getirilen
nerilerinin olumlu sonulanmas, bireyi mutlu eder.
Ne sacym ne solcu; futbolcuyum, futbolcu. tekerlemesi, gnmzde ancak bir ilkellii,
dzeysizlii sergilemekten teye gitmemektedir. Gnmz bireyi, yaad, vatanda olduu
lkenin anayasa ve yasalar erevesinde, dnmek durumunda deil, dnmek zorundadr.
zel, kiisel yaammzn gerei olan bu tutum ve davranlar, haber yazarken unutulmaya
allmal; bunlarn haberin ieriini, biimini etkilemesine izin verilmemelidir. Elden geldiince
Gazeteci, bata bar, demokrasi ve insan haklar olmak zere, insanln evrensel
deerlerini, ok seslilii, farkllklara saygy savunur. Milliyet, rk, etnisite, cinsiyet, dil, din,
snf ve felsefi inan ayrmcl yapmadan tm uluslarn, tm halklarn ve tm bireylerin
haklarn ve saygnln tanr. nsanlar, topluluklar ve uluslar arasnda nefreti, dmanl
krkleyici yayndan kanr.
Bir ulusun, bir topluluun ve bireylerin kltrel deerlerini ve inanlarn (ya da
inanszln) dorudan saldr konusu yapamaz. Gazeteci, her trden iddeti hakl gsteren,
zendiren, kkrtan yayn yapamaz.[95]

3. 4. 11. Olay Saptrmamak

Baz gazeteciler, zel kar ilikileri nedeniyle de, ou zaman yalan habere
bavurabilmektedirler. Bazlar da, yalan haber yazmasalar bile, yanl bilgilendirmeye yol aan
hatalar, bilinli olarak yapabilmektedirler. yle ki, haber yazan, program hazrlayan, kitle iletiim
arac mensubu, olayn tarafsz izleyicisi konumundan karak, aktif politika yapan bir tarafa
dnmekte, sz edilen ierikteki taraf dengesini gzetmemekte, ne kartmak istedii kimsenin
szlerine, arpc vurgulamalarna daha fazla yer vermektedir. Bu tr davranlardan kanmak,
gazetecinin ilkesi olmaldr.[96]

3. 4. 12. Olay Kltmemek

- Haberlerin verilmesinde ve yorumlanmasnda titiz bir drstlk iinde olmak. Baz
hususlar atlayarak hasr alt etmemek.Basn Meslek lkelerinin en nemlilerinden biridir. eitli
nedenlerle, izlenen eylem ya da sylemin deer dzeyini zel abayla drmek, drst gazetecinin
ii deildir.
Trkiye Gazetecileri Hak ve Sorumluluk Bildirgesine gre:
 Gazeteci temel bilgileri yok edemez, grmezlikten gelemez ve metinler ile belgeleri
deitiremez, tahrif edemez. Yanl, yanltc ve tahrif edilmi yayn malzemesi kullanmaktan
uzak durur.[97]

3. 4. 13. Olay Abartmamak

Yine baz kitle iletiim aralar, sansasyon yaratma isteiyle yanl bilgilendirmeye yol
amaktadrlar. Bu tr haberlerde, nl kiiler, olur olmaz olaylar erevesinde, kamuoyunun
gndeminde tutulmak istenmektedir. Bir baka sylemle kamuoyunda yapay gndemler
oluturulmaya allmaktadr. Bu tr haberlerin bir blm politik karlar iin yaplmakta, nemli
bir blm ise tiraj ve raiting kaygsndan kaynaklanmaktadr.
Sansasyonel haberlerin arasnda, felaket haberlerinin says hi de az deildir. Sz konusu
haberlerde, dramatik eler zellikle n plana karlmakta, kan ve gzyayla duygu smrs
yaplmakta, gerekler daha kk boyutlarda sunulurken, olayn iindeki ilikiler a
zedelenmektedir. Drst bir gazetecinin bu tr davranlar onaylamas beklenemez.[98]

3. 4. 14. zel Bir Amaca Hizmet Etmemek

Gazetecinin yazd haber ncelikle ne kendisine ne de yakn evresine kar salayacak bir
biimde kurgulanmamal, gazeteci de bu amala zel haber yapma giriimlerine kalkmamaldr.
Haber kaynaklar arasnda, ne yazk ki, belirli karlara ynelik haberlerin yaplmas ya da
yaplmamas iin, gazetecilere bedel demeye hazr olanlarn says az deildir. Bu konuda Hrriyet
gazetesi kurucusu Sedat Simavinin, gazetecilere ynelik u dn anmak yerinde olacaktr.
Kalemini kr, ama satma...
Gazeteci, bir bilginin haberin yaym ya da yaymlanmamas karl, hibir maddi ya da manevi
karn peinde olamaz. Gazeteci, devlet bakanndan milletvekiline, iadamndan brokratna
kadar, haber kayna olarak da kabul edilen kii ve kurumlarla iletiimini ve ilikisini, meslek
ilkelerini gzeterek yrtr.[99]

3. 4. 15. Yorum Yapmamak

Yorum virglle balar, kfrle sonulanr. Bu nedenle gazeteci, yoruma yol aarak yanl
deerlendirmelerle sonulanacak her trl uygulamadan zenle kanmaldr.
Kapc, kadn yazarmzla grrken, Kapc kadn, yazarmzla grrken
Aidsli, gen Trk polise yalvard. Aidsli gen, Trk polise yalvard. Aidsli gen Trk,
polise yalvard.
Ta derinden, bir gn bana gel desin. Ta derinden bir gn, bana gel desin. Ta derinden
bir gn bana, gel desin. Ta derinden bir gn bana gel, desin.
Gazetecinin grevi tank olduu eylem ve sylemleri, yaln bir biimde aktarmaktr,
yorumlamak deil. Bir rnek vermek gerekirse:
Gen bir gazeteci haberinde yal adam tabiri kullanmtr. Yayn Mdr, gen haberciyi
yanna arr ve sorar:
- Olum, syle bakaym, bu yal adam ka yandayd? Habere bunu da ekleyelim.
- ey, efendim, haberde bahsedilen adam 50 yandadr.
Yayn Mdr sert bir ifadeyle,
- Ben de 50 yandaym. Ama kendimi yal saymam. Sen adamn yan bildir, gen,
yal diye snflandrma. Bundan byle de haberlerine bu tr yorumlar kattn grmeyeyim.
[100]
Trkiye Gazetecileri Hak ve Sorumluluk Bildirgesine ek Gazetecinin Doru Davran
Kurallar belgesinde, haber-yorum ilikisi yle deerlendirilmektedir:
Haber ile yorum ve gr ayrm ak yaplmal, okurun ve izleyicinin neyi haber, neyin
yorum olduunu kolayca seebilmesi salanmaldr.
Haber ve yorum metinleri ya da grntleri ile ilan-reklam amal metinlerin ayrm,
hibir karkla yer brakmayacak lde yaplmaldr.[101]

3. 4. 16. Sonu
Btn bu kurallara uyulsa dahi kesin bir nesnellie ulamak mmkn deildir. Gazeteci
yalnz grebildiklerini, duyabildiklerini aktarr. Fakat bunlar hep snrl kalr. Yine de yukardaki
tleri gz ard etmemek haberde belirli bir dzey salayacaktr. Bir gazetecinin tarafsz ve
nesnel olamama sulamasna kar kendini savunabilmesi iin uygulamas gereken yntemlerden
bazlar da unlardr:
A) Haberin baz blmlerinde, yazlanlarn gazetecinin kendi grleri olmadn belirtmek
iin, kaynan szleri ya da ifadeleri trnak () iinde verilmelidir. (Kaynaktan alnt) Bu konuda
baz uzman gazeteciler, her yeni gr iin dzenlenecek paragrafta, bir dorudan alnt, iki dolayl
alnt nermektedirler. Ancak alntlar doru yaplmaldr. Bir konumann, bildirinin ya da yazl bir
ifadenin zn ieren tmceler aynen aktarlmaldr. Dolayl alntlarda fiil ve szck seimine zen
gsterilmelidir.[102]
B) Haberde, haberin dekoru saylan maddi gerekler de nemi yer tutmaldr. (adlar,
unvanlar, saylar). Haberin anlalmasnda ve hedef kitlenin etkilenmesinde nemli katklar olan
maddi gereklerin, kyaslanarak verilmesi anlalrl ve etkinlii artracaktr. (3 TIR dolusu yardm
malzemesi, kibrit kutusu kadar fotoraf makinesi, vb.)

3. 5. Kitle letiim Aralarnda Yanllk

Bir bilgi toplumunda yaadm sanyordum; oysa bilgi, bizi gerekten kanlmaz
olarak uzaklatran ayartma yntemleriyle biimlendiriliyor.(Benoit Delpine)
Haber kurgulanrken, yukardaki neriler dikkate alnarak en az tarafl biimde yazlm olsa
bile, kitle iletiim aralar da yanldr.
yle ki, kitle iletiim aralarnda da yanllk, yayn ya da yaymla balar. Bir radyo, bir
televizyon yayn balatld, bir gazete ya da dergi yaymland zaman bireylere u
sylenmektedir:
Beni dinle, beni seyret, beni oku. Bunun bilinaltndaki yansmas udur: Bakalarn
dinleme, seyretme, okuma.
Yaynla ilgilenen hedef kitle (dinleyici, izleyici, okuyucu), bu aamadan sonra verilen her
trl iletiyi almaya hazrdr.
Bunun yan sra kitle iletiim aralarnn, belirli hedef kitleleri tatmin iin yaymlandklar,
bu nedenle de hedef kitlelerinin isteklerine uygun seimler yaptklar akldan karlmamaldr. Kitle
iletiim aralar hedef kitlelerine, yani okuyucularna, dinleyicilerine, izleyicilerine bamldrlar.
Hibir kitle iletiim arac, hedef kitlesinin beklentilerini bir yana brakarak yayn ya da
yaym yapamaz. nk okuyucusunu, dinleyicisini, izleyicisini kaybetmek istemez. Onlar yaatan,
okuyuculardr, dinleyicileridir, izleyicileridir.
 3. 5. 1. Haberin Sunuluunda Yanllk
Haber, tarafllktan kanma kurallarna uyularak yazlm, hazrlanm olsa bile:
1) Sunuluu: (grntl haberde spikerin tipi, giyinii, sesi, bak, mimikleri, davran,
vcut dili. Szl haberde yine spikerin ses tonu, telaffuz biimi. Yazl haberin, hangi balkla, ka
stunda, ka puntoyla yer ald.)[103]
2) Sresi: (haberin ksal ve uzunluu, kaplad zaman ya da yazl basnda alan.)
3) Sras: (grntl ve sesli haberlerde kanc srada, yazl haberlerde ise hangi sayfada,
sayfann neresinde verildii.)
4) Tekrar: (sesli ve grntl haberlerde ka kez verildii, yazl haberlerde dorudan, ya
da dolayl ka kez yaymland.) aamalarnda taraflandrlabilir.
nk yukarda saylan drt sre de, seim ve karar isteyen, znel davranlar gerektiren,
yani taraf olunabilecek aamalardr
Amerikal gazeteci John Hohenberg, bir yazsnda yle demitir:
Genellikle halk, kendisini, duymak, grmek ve okumak istediini kabule artlandrmtr.
Beklenmeyen, ho olmayan ya da allmam haberler, kamuoyunda nemli saylacak oklar
yaratrlar. Bu yzden de bu tr haberlerin kamuoyunda yer etmesi istenirse, bkmadan ve
usanmadan defalarca tekrarlanmalar gerekir. [104]

3. 5. 2. Bamllk
Devlet tarafndan gdlmeyen, sansre tabi tutulmayan kitle iletiim aralar, zgrlk
demokrasinin temel elerinden biridir. Oysa, kitle iletiim aralarnn bamszl ok deiik
biimlerde yorumlanmaktadr.
Devletten, kurulu ya da kiilerden, dorudan, bazen de dolayl biimde maddi destek alan
kitle iletiim aralarnn bamszlndan, dolaysyla demokrasiye katklarndan sz edilemez.
Kitle iletiim aralar ile politik kurumlar arasndaki ilikilerin temelinde, bamszln biimi
yatmaktadr.
Trkede bir sz vardr; Paray veren, dd alar. Bilindii gibi, alnca, ddk de ses
kartr. nemli olan, kan sesin lsn belirleyebilmek, snrlayabilmek, toplumdaki etkisini
dengeleyebilmektir. kan ses toplumu rahatsz etmemeli, salkl bir kamuoyu olumasn
engellememelidir. Bu lnn belirlenmesi, balca 5 etkene baldr.
1) Anayasadaki koruyucu maddeler,
2) Yasalar,
3) Tzk ya da ynetmelikler,
4) Teamller (olagelen muamele, uygulama ve davranlar),
5) Yneticilerin kiilikleri ve tutumlar.
Ama yine de unutmamak gerekir ki, ddkten ses kar.
Kitle iletiim aralar ayrca, devletten dorudan ya da dolayl maddi destek almasalar dahi,
yaymlandklar lkelerin genel karlarna, patrona, patronun evresine, ilikilerine ve dengelerine,
yneticilerin tutum ve politikalarna, sermayeye (g odaklar, reklam verenler), eitli bask
gruplarna bamldrlar.[105]
Bunca dengeleri gzeterek hazrlanan bir yaynn, bir programn ya da baslan bir gazete ve
derginin, genel anlamda bamszlktan sz etmesi, bir anlamda yutturmacadan baka ey
deildir. Bu erevede ancak, greceli ve dereceli bir bamszlk sz konusudur. O da, ifade
edilmek istenen anlamdaki bamszlk deildir.
[60] Tokgz, s. 122.
[61] Rdvan ongur, Sz Sanat, Gzel Sz Syleme, Ankara: TRT Yaynlar, 1999, s. 133.
[62] Rt Erata, sachmalama trke de neymi! Yap Yayn, stanbul: Austos 2004, s. 17.
[63]Yaar Evcen, Dil Bir Ulusun En Gl Silahdr, Radyo ve Televizyon Yaynlarnda Trk
Dilinin Kullanm, Ankara: TRT Yaynlar, 1998, s. 121.
[64] Tokgz, s. 178.
[65] Feyza Hepilingirler, Dedim: Ah!, stanbul: Remzi Kitabevi, stanbul: 2000, s. 184.
[66] Hepilingirler, Dedim: Ah!, s. 196.
[67] Gaillard, s. 19.
[68] Matelski, s. 20.
[69]Serap Yazar ztrk, Televizyon Habercilii ve Trkiyedeki Uygulamalar, Ankara: Yeni
Trkiye, Say 12, 1996.
[70] Girgin, Haber Yazma Teknikleri (Haberci Adaynn El Kitab), s. 23.
[71]lker Cenan Bak, Gelien Basnda Hizmet i Eitim, stanbul . Sosyal Bilimler
Enstits,
(Yaymlanmam Yksek Lisans Tezi, stanbul: 1988).
[72] LEurope de la Presse Quotidienne Rgionale, Paris: Les Editions du CFPJ, 1992, s. 117.
[73]Abdlrezak Altun, Trkiye'de Gazetecilik ve Gazeteciler, Ankara: ada Gazeteciler
Dernei Yaynlar, 1995, s. 104.
[74] Gaillard, s. 8.
[75] Hfz Topuz, 100 Soruda Trk Basn Tarihi, Gerek Yaynevi, stanbul: 1973, s. 116.
[76] Korkmaz Alemdar, letiim ve Tarih, Ankara: mge Kitabevi, 1996, ss. 29-30.
Gazetecilik Enstitsnden letiim Fakltesine, stanbul: stanbul . letiim Fakltesi
[77]
Yaynlar, Nisan 2002, ss. 4-7
[78] Nilgn Grkan, letiim Eitiminde Nereden Nereye?, 1. letiim Kongresi Kitap,
stanbul: stanbul . letiim Fakltesi Yaynlar, Mart 2000, s. 354.
[79] Altun, s. 106.
[80] Gazetecilik Enstitsnden letiim Fakltesine, ss. 4-7.
[81] Gazetecilik Enstitsnden letiim Fakltesine, s. 23.
[82] Topuz, 100 Soruda Trk Basn Tarihi, s. 205.
[83] Altun, s. 111.
[84] Altun, s. 112.
[85] Meyer, s. 1.
[86] Trke Szlk, Trk Dil Kurumu.
[87] Meyer, s. 3.
[88] Rdvan Blbl, Genel Gazetecilik Bilgileri, Ankara: Nobel Yayn Datm, 2000, s. 147.
[89] Girgin, Yazl Basnda Haber ve Habercilik Etiki, s. 127.
[90] Girgin, Yazl Basnda Haber ve Habercilik Etiki, s. 178.
[91] Gazetecinin El Kitab , s. 48.
[92] Meyer, s. 6.
[93] Zeytinli, ss. 1101-1111.
[94] Niyazi ktem, Kamuoyu Oluturmasnda Basnn Eitim levi ve Kamu Yarar lt,
Gen Gazeteciler Eitim Semineri, stanbul: stanbul Gazeteciler Cemiyeti Yaynlar, 1986, s.
241.
[95] Trkiye Gazetecileri Hak ve Sorumluluk Bildirgesi, stanbul: Trkiye Gazeteciler Cemiyeti,
1998, s. 17.
[96] Kitle letiim Aralar ve Kamuoyu, stanbul: ktisadi Aratrmalar Vakf Yayn, 1994, s. 64.
[97] Girgin, Yazl Basnda Haber ve Habercilik Etiki, s. 234.
[98] Kitle letiim Aralar ve Kamuoyu, s. 65.
[99] Trkiye Gazetecileri Hak ve Sorumluluk Bildirgesi, s. 19
[100] Hohenberg, s. 51.
[101] Trkiye Gazetecileri Hak ve Sorumluluk Bildirgesi, s. 22.

[102] Schlapp, s. 24.

[103] Radyo Teknikleri, stanbul: stanbul . letiim Fakltesi Yaynlar, stanbul: 1998, ss. 10-11.
[104]Oktay Kurtbke, Yazl Basnda Habercilik, Gen Gazeteciler Eitim Semineri, stanbul:
stanbul Gazeteciler Cemiyeti Yaynlar, 1986, s. 45.
[105] Girgin, Yazl Basnda Haber ve Habercilik Etiki. ss. 102-103.
4. HABER RETMNN AAMALARI

Etimoloji asndan Franszcada gazeteci anlamna gelen journaliste szcndeki jour

(gn) demektir. Journaliste szc de gn zmleyen kii anlamna gelir. Dolaysyla
gazeteciden beklenen, o gn olup bitenleri zmlemesidir, bu ii ok abuk yapmas gerekse de!
[105]
Bu zmleme yani haber retimi, balca 6 aamada gerekletirilir:
Seim, Aratrma, Yeniden Seim, Ayklama, Biimlendirme, Yaymlama.

4. 1. Seim
Gnmz gazeteciliine, Bilgi toplumundaki karmak gereksinimlerin yeterince
giderilemedii, nemli haberlerin gz ard edildii ya da atland, basn bltenlerine baml
kalnd, gazetecilerin siyasetiler, kar gruplar ve baz akl hocalar tarafndan kolayca
ynlendirildii gibi temel eletiriler yneltilmektedir. Ancak u bilinmelidir ki, bilgi miktarnn her
be ylda bir, ikiye katland dnyada, bir uzmann hedef kitlesiyle brakn iletiim kurmas, ou
bilgiyi anlamas bile zordur. Bu nedenle haber seimi, gazeteciliin can damardr.[106]
Herhangi bir olayn, birok benzeri arasndan haber konusu olarak seilmesi iin, belirli baz
zelliklere sahip bulunmas gerektii bilinmektedir. Bu zellikleri belirleyen gazetecinin ilk ii,
haber haline getirecei olaylar semektir. Her gazeteci, grevi ne olursa olsun, gnde birok kez
bu seimle ba baa kalr. nk haber deeri, bir olayn teki olaylardan ayrlmasn salayan yn
ya da boyutudur. Bununla birlikte, olaylar arasndaki farkll alglayabilmek de tamamyla haberi
reten kiiye baldr.
Gerekten de haber kokusu, haber duyusu ya da haber deeri olarak adlandrlan karar
verme yetisi ya da haber seimi, habercilik evrenindeki mesleki becerinin ana ltdr.
Sonuta haber, haber yapmaya deer olaylar dizisi olarak tanmlanrsa, habercilerin farkl
olaylar arasndan okuyucuya, izleyiciye ya da dinleyiciye aktarmak amacyla seim yapmak iin
kullandklar ltler vardr. Gazeteci, bakalar adna srekli varsaymlarda bulunan, seimler
yapan ve kararlar veren, ancak bunlar iyi kestirmek zorunda olan kiidir.
Bu birok kez tekrarlanan zincirleme seim sonucu, gnn olaylar, adm adm, gazetenin,
derginin, radyonun, TVnin, haber ajansnn, gndemini oluturacaktr.

4. 2. Aratrma
nsanlar her eyi sorutura sorutura, tarihimizin bilmecelerine sonunda bir zm
bulunabileceine inanmak istiyor. (Brian de Palma)
Seimini yaparak (izlenen rutin haberler dnda) olayla kar karya kalan gazeteci, aratrma
yapmak, her ayrnty sorgulamak, bir dizi kararlar almak durumundadr. Habercinin devaml
sormak durumunda olduu bir soru vardr:
Bu olay, okuyucuyu, dinleyiciyi, izleyiciyi ilgilendirir mi? Ya da onlar iin nemli mi? zellikle
ilgilendiren, ya da nemli yan hangi yndr? Ne lde?
Gazeteci kararn verdikten sonra aratrmaya balar. Haberin, planlad ilk kurgulamas
erevesinde, ilgin ya da nemli verileri, bilgileri aratrr. Bu aamada temel ama, elden
geldiince ok sayda veriye ulamaktr. Haberde kullanlabilecek verilerin okluu, haberin
gvenilirliini artran etkenlerin banda gelir.

4. 3. Yeniden Seim
Salanan bilgiler deerlendirmeye tabi tutulduktan sonra yeni bir seim yaplr. Hangi yan,
hangi yn, ne lde? nk iyi haber kurgulamak iin, konunun ierdii elerin yan sra
konunun ele aln biimi, yani deerlendirme yntemi de ok nemlidir.
rnein, konut haberi yapmay kararlatran haberci, aratrma sonras toplu konut haberinde
karar klmsa, bu aamada yeniden seim sz konusudur. Hangi tr toplu konut, hangi ynyle?
Giri cmlesi, haber ak, kelimeler, fiiller, kullanlacak ayrntlar, haberin fiziksel boyutu,
hep seim gerektiren ilemlerdir. Haberci, bu seimleri yaparken varsaymlarnda yanlmamaldr.
Bu da, ilk aamada belirli bir deneyim sreci gerektirir.
Sz edilen deneyim noktasna ulamak iin de en geerli yntem, gazetecinin evresindeki
uzman kiileri gzlemlemesi, ya da kendisine yardmc olacak bir ustann grevlendirilmesidir.
Bir yandan da gen gazeteci, alanndaki teki kitle iletiim aralarnn yaynlarn eletirel bir
gzle izlemeli, elden geldiince ok sayda haber yazarak pratiini gelitirmelidir.
Gazeteci bir anlamda, zaman ok kstl olan tarih yazardr, olay tandr. Olay, belirli
ilkeler erevesinde, kelimelere dkerek, seslendirerek ya da grntleyerek kurgulama ve
eksiksiz bildirme gibi bir grevi vardr.

4. 4. Ayklama
Gazeteci, daha sonraki aamada ayklamalar yaparak (gereksiz grd bilgileri, dolaysyla
birok cmleyi, ifadeyi ve kelimeyi atarak), elindeki malzemeyi biimlendirir. Ancak bu ayklama
belirli bir bilinle yaplmal, ilginlik, nemlilik, gncellik, gibi eler gz ard edilmemelidir. Bu
aamada gazeteci, alaca kararlar erevesinde baz varsaymlar yapacaktr. Bunlarn geerli ve
tutarl olmas temel ilkedir.
Ayklama (veri azaltma) gnmz gazeteciliinde, en az bilgi (veri) toplama kadar
nemsenmesi gereken bir aamadr. yi bir haber yks, neyi ierdii kadar, neyi iermediiyle de
tanmlanmaktadr.[107]

4. 5. Biimlendirme (Kurgulama)
Bir olay tanmlamak, onu izlemekten daha zordur. Olay kurgulayp haber haline getirmek ise
onu tanmlamaktan daha da zordur.[108]
Haberi kurgulamak, biimlendirmek, haberi ilemektir. Yani verilere dayanarak metne ierik,
anlam kazandrmaktr. Bu bilgi ileme yntemi, zaman iinde habercinin bu alandaki becerisini
oluturacaktr. Yaanan, izlenen, gzlemlenen ya da verilere ve tanklara dayanlarak retilen,
yeniden kurgulanan eylem ve sylemleri, zetle yaamn belirli kesitlerini ksa bir yk gibi
gstermek iin gazetecinin ok zenli olmas gerekmektedir.[109]
Haber, eylem ve anlam btnl iinde, yaln bir dille, ak ve kesin ifadelerle, (1K+5N)
kuralna uygun olarak ve tarafllktan elden geldiince kanlarak yazlmaldr.
Haberdeki her cmlenin ayr bir znesi olmas gerektii asla unutulmamaldr.
Haberde, elden geldiince telaffuzu zor kelimeler kullanmaktan kanmaldr. Teknik
kelimeler de olduunca az kullanlmaldr.
Haberde cmleler ksa olduu gibi, paragraflar da ksa tutulacaktr. Her paragraf 4-5 cmleyi
amamaldr. Daha uzun paragraflar, hedef kitlenin habere ilgisini azaltmakta, hedef kitleyi
haberden karmaktadr.
Gnmzn haberi, albenisi olan bir belgedir.

4. 5. 1. (1K+5N) Kural
Haberci ya da kitle iletiimci, olay, biimlendirirken, yani haber haline getirirken hangi
aralardan yararlanacaktr? Bu aralardan biri, gazetecilikten de eski olan ve btn mesajlarn
yapsn oluturan bir kuraldr. Bu kuraln temeli, iki deiik biimde iki soruya verilen yantlardr.
Bunlarn ilki Kim Ne Yapt?, tekisi ise Ne Oldu? ya da Kimin Bana Ne Geldi?dir.
Nerede, Ne zaman, Nasl, Neden (Niin)? sorular ise konuyu btnyle tanmlamaya yarayan ek
bilgilerdir.
Sz konusu kural, 20 yzyl nce, Quintilien tarafndan formle edilen (quis, quid, ubi,
quibus, auxiliis, cur, quomodo, quando) gibi bir dizi sorudur.[110]
(1K+5N): Kim, Ne, Nerede, Ne Zaman, Nasl, Neden (Niin)?
ngilizce: Who, What, Where, When, Why, How
Franszca: Qui, Quoi, O, Quand, Comment, Pourquoi
Bir haber, bu 6 soruya verilen yantlardr. Bunlarn birbirlerine gre nemleri, olaydan olaya
deiiklik gsterir.
Okurlar genellikle 10. satrdan sonra neden ve niin diye sorarlar. Bu tr sorularn
haberin uygun ve gerekli yerinde geciktirilmeden cevaplandrlmas gerekir. Aksi halde hedef kitle
haberi okumay, izlemeyi, dinlemeyi yarda brakr.[111]
 Bu 6 sorudan tmne yant vermeyen haberin btnlnden sz edilemez. nk bir haberi
iletmek, bir eylemi, bir sylemi ya da bir eylem-sylemi, yalnzca kesin ve dorulanm biimiyle
betimlemek deil, hedef kitlenin bu olayn derin anlamn kavramasn salayacak bir dizi
balamsal ltleri de tanmlamaktr.[112]
Haber yazmnda, haberin zelliine gre sz konusu sorulara verilen yantlarn yerleri
deiebilir. Deimeyen tek ey; Kim ve Ne sorularnn yantlarnn daima haberin ilk
paragrafnda bulunmalar kuraldr.
Sre iinde 5 Nye bir soru daha eklenmitir: 6. N, (Nereden). Bu sorunun yantyla
hedef kitleye, haberin kayna konusunda bilgi verilerek, haberin gvenilirlii pekitirilmek
istenmitir.
Baz haberlerde bir adm daha ileri gidilerek 7. N sorusu (Nedir?)i,(Bunun anlam nedir,
bunun sonucu nedir?) yneltmek mmkndr. Bundan ama, haber analiziyle (news analysis), bilgi
ynlarn ve saptrlm bilgileri ayrp aydnlatarak, perde arkas eleri de katmak suretiyle
haberi daha da anlalr klmaya almaktr. [113]
Harold D. Lasswell, 1948 ylnda kaleme ald makalesinde konuyu bir baka ynyle yle
deerlendirmektedir:[114]
Bir iletiim eylemini tanmlamann en uygun yolu u sorulara yant aramakla bulunabilir:
Who says what, to whom, througt what medium, for what purpose, under what circonstances
and what effects.
Bu cmleyi zetle yle formle etmek de olasdr:
Who says What, to Whom, in Wich channel, With what effect. (5 W), (Kim neyi, kime, hangi
kanalla, hangi etkiyle sylyor.)

NEML NOT:
Ne yazk ki, gnmz kitle iletiim aralarnn bir blmnn cankurtaran saylan magazin
haberciliinde ise bu tr formller bir yana braklarak, yalnzca (2K+2N) formlnn
uygulanmas yaygnlatrlmtr. Bu forml udur: Kim, Kiminle, Nerede, Ne yapyor?

4. 5. 2. teki nlemler
Sralanan ilkelerin yan sra hakkaniyet, adalet, nyargdan uzaklk, zarar vermeden kanma
gibi gazetecilik etikinin temel deerleri gz nnde bulundurularak;
A) Konuyla ilgili tm bilgiler aktarlmal,
B) Tartmal konularda taraflarn grleri bildirilmeli,
C) Gerek olduklar ileri srlen aklamalara yer verilmeli,
D) Haber kaynann szleri, alntlar trnak () iinde bolca
kullanlmal,
E) Haberde mmkn olduu kadar ok maddi geree yer
verilmelidir.[115]

4. 6. Yaymlama
Haberin, yazm ve denetimi tamamlandktan sonra yaplacak i, hzla yaymn salamaktr.
Doru, ilgin ve nemli haberlerin, rakiplere oranla nce verilmesi, kitle iletiim aralarnn
saygnln, dolaysyla etkinliini artran en nemli edir. nk geciktirilmi haber (yava
haber), haber deildir. (Slow news, no news).[116]

[105]Ignocio Ramonet, Medyann Zorbal, ev. Aykut Derman, stanbul: Om letiim, 2000, s.
86.
[106] Meyer, s. 2.
[107] Meyer, s. 10.
[108] Fevzi Kahraman, Habercilik ve Ajanslar, Yeni Trkiye, Say 12, Ankara: Eyll-Ekim 1996.
[109] Meyer, s. 5.
[110] Gaillard, s. 38.
[111] Warren, s. 174.
[112] Ramonet, s. 157.
[113] Schneider ve Raue, s. 77.
[114] Grsel ngren, Uluslararas letiim, stanbul: Der Yaynlar, 1995, s. 163.
[115] Zeytinli, s. 1104.
[116] Ramonet, s. 39.

5. HABERN DL

Kiinin evresini alglamas, belirli biim ve ieriklerde simgelerle tanmlamas ve yaratt

szcklerden ya da simgelerden dizgeler meydana getirmesi, genel anlamda dil denilen kltrel
arac oluturmutur. Dil kltrn bir parasdr. Kii doduu anda edindii alama ve eitli sesler
karma deneyimlerinden sonra, kltrn teki eleriyle dilin kurallarn da renmeye balar.
ocuklukta kullanlan szcklerin, anlam ve fikirleri asndan sz konusu olan snrllk, zamanla
ortadan kalkar ve dil geliir. Bazen szcklerin, szck haznesine katldktan sonra anlam ve ierii
renilir. Anlambilimcilerin ifadesiyle, dil olmakszn dnmek bile olanakszdr.
Dil iletiimin en temel aracdr. letiimde en nemli unsur olan dil dzgn olmaynca, sylenen ey,
sylenmek istenen ey olmaz. Etkin bir iletiim iin gerekli olan da dzgn kullanlan dildir. Bir
metinde doru ve anlalr bir dil kullanlmamsa, iletiim salkl bir biimde gerekletirilemez.
[117]
te yandan, konuma dilinden yola kldnda, bu dili renirken edinilen deneyim ve aamalar
gibi, haber dilinin de renilen bir dil olduunu ve benzer bir sreten getiini kabul etmek
gerekir. John Hartleyin bu iki dille ilgili saptamas udur:
Batan itibaren, dili yalnzca nesneleri adlandrmak iin deil, daha da nemlisi teki insanlara
ve dardaki dnyaya kar nasl davranacamz bulmak iin kullanrz. Her birey, kk yata
rendii davran kalplarn, yalnzca renmekle kalmayp bunlar anlamlandrmakta ve dier
kavramlarla balant kurmaktadr.[118]
Yazl kitle iletiim aralarnda dilin kullanm, szl basna gre farkllk gsterir. ncelikle
yazl kitle iletiim aralarnda kullanlan dilin, yaz dili olmas gerekir. Bunun anlam, iletilerin
aktarlmasnda kullanlan cmle yaplarna, szcklere, dilbilgisi ve yazm kurallarna uymaya zen
gsterilmesi gerektiidir.
Yazl kitle iletiim aralarnda ayrca, dilin, kullanlan aracn niteliine, hedef kitlenin
sosyo-ekonomik zelliklerine gre seilmesi de gerekmektedir. Bu aktarmda, dilbilgisi ve yazm
kurallarnn egemen olacaklar kesindir.
Gnlk yaamla i ie bir konumda bulunan basn, bireyler ve toplum zerinde belli lde
izler brakmakta, onlar etkilemekte, hatta kimi zaman da ynlendirebilmektedir. Bu nedenle basnn
kulland dil, birey ve toplum zerinde etkili olmakta, birok doru ya da yanl kullanmn
yaygnlamasn salamaktadr. Bylece Trke Kirlilii diye de adlandrlan yanl kullanmlar,
toplum diline yerletike, dildeki bozulma da younlamaktadr.[119]
Anlam olmak ya da anlalmak, iletiimin en sorunlu konularndan biridir. Bunu
gerekletirmek iin, ortak dil, bilgi, deer, kavram, deneyim ve inanlara sahip bulunmak gerekir.
Dnr Bachelarda gre, gerek anlamann bir tek lt bulunmaktadr: Anlam olmak,
yeniden yapmay bilmektir. [120]
itirsem unuturum, grrsem hatrlarm; yaparsam anlarm (ngiliz Atasz)
ou kez haber yazmak, ncelikle varlklarn d grnmlerini amay, dolaysyla iyi bir
gzlemi, ciddi bir aratrmay, verileri dorulamay, ayrntlar bile belgelemeyi, eitli balantlar
kurmay, kapsaml dnmeyi, fikirleri ncelikler erevesinde dzene koymay ve bunlar dzgn
bir biimde ifade etmeyi gerektirir.[121]
nsanlar sylenenleri anlamas, anmsamas ve dilsel retimde bulunmas, kavramlar
arasndaki bantlar ve ilikileri grmesi, bylece saydam bir biimde dnebilmesiyle
olanakldr. Bu nedenle haberin tek dili olmaldr; konuulan, yazlan gncel Trke. Hibir haberci
yeni kelimeler, yeni deyimler icat etmek, ya da eskilerini bulup karmakla ykml deildir.[122]
Bugnk Trkiye Trkesi, bir yandan Trklerin Anadoluya gelmeden yaadklar
topraklardaki kltr birikimine, bir yandan Anadoluda geliip yaklak 800 yl geride brakan bir
yaz dilinin kavramlarna, bir yandan da ktaya yerlemi bir imparatorluk olarak deiik
kltrlerle iliki kurmu bir toplumun dilini yanstan ok zengin deerlere sahiptir.
Trke bizim ulusal kimliimizdir. Bu nedenle haberlerde geni kelime hazinemizden ve
dilbilgimizin etkinliinden de yararlanmalyz. Cmlelerin anlalrlna ve anlam btnlne
nem verilmeli, deyimler yerinde ve dzgn kullanlmal, kelimeler hatasz yazlmal, telaffuza da
dikkat edilmelidir.
Yaz dili anlatmnn zelliine gre aama gsterir: Doru yaz, iyi yaz, gzel yaz.

5. 1. Doru Yaz
Doru yaz, (iindeki dnce yanl da olsa) anlatmak istediini dil kurallarna uygun
olarak anlatan yazdr. Doru yazda szckler, kavramlar aa yukar olarak deil, tam olarak
karlar, tmcenin eleri yerli yerinde bulunur. Doru olmak, yaz dilinin ilk koulu ve ilk
basamadr.

5. 2. yi Yaz
Bir konu, doru olarak eitli biimlerde yazlabilir. yi yaz, bu biimlerin en uygunu, en
ok beenilecek olandr. yi yazda konu, btn boyutlaryla ele alnm olmakla birlikte, uzun,
kark, dolambal tmceler yoktur. Sz yaps o denli salam, anlat yle derli topludur ki,
okuyanlar Konu bundan daha iyi biimde anlatlamaz. diye dnrler.
 Gerekli aratrmalar yaplmadan, bilgi, dnce kafa iinde evirilip evrilerek her ynyle
olgunlatrlmadan iyi bir yaz ortaya kmaz. Bu nedenle, yazmaya balamadan nce bilgi
toplamak ve kafa hazrl yapmak gerekir. yi yazmak, doru yazmaktan ok daha fazla aba
gerektirir.[123]

5. 3. Gzel Yaz
Gzel yaz, yazn ustalarnn yarattklar sanat rnleridir. Bunlar doru ve iyi olduktan
baka zgn bulular ve imgelerle ssldr. zel yetenek gerektiren bu tr yaz, habercileri
ilgilendirmemektedir.
Haberci nce doru yazmay renecek, mr boyunca da iyi yazacaktr.

[117] Yasemin nceolu, Medya ve Toplum, stanbul: Der Yaynlar, 1998, s. 73.
Berrin Yankkaya, Televizyon Habercisi Olarak Kadnlar, stanbul: Yeditepe niversitesi
[118]
Sosyal Bilimler Enstits, (Baslmam Yksek Lisans Tezi), 1999.
[119] Asl Yapar,
Dil ve Basn, 4. Boyut, stanbul: stanbul niversitesi letiim Fakltesi Dergisi,
Nisan 1997, s. 28.
[120] Louis Timball-Duclaux,, La Prise de Notes Efficace, Paris: Editions Retz, 1988, s. 22.
Jean-Luc, Martin-Lagardette. Le Guide de LEcriture Journalistique, Paris: La Dcouverte,
[121]
2003, s. 15.
Kamile mer, Doru-Temiz-Gzel Trke Kullanm, Radyo ve Televizyon Yaynlarnda
[122]
Trk Dilinin Kullanm, Ankara: TRT Yaynlar, 1998, s. 41.
[123] mer Asm Aksoy, Dil Yanllar, stanbul: Adam Yaynlar, 1995, s. 9.

6. HABERN YAPISI

Haber yazmna balamadan nce, haberci kendisine u sorular sormaldr:

1) Konuyla ilgili yeterli bilgiye sahip miyim?
2) Elimdeki bilgiler, 1K+5N sorularn yantlyor mu?
3) Bu yantlarn yan sra habere katabileceim baka eler de var m?
4) Yazacaklarm, haber format erevesinde beynimde sraladm m?
5) Bu haberi gerekten iyi bir biimde yazmak istiyor muyum?
Yukardaki sorular olumlu bir biimde yantlayan haberci, gazetecilik dalnda gnmzde
yaygnlamaya balayan Orkestra efi Ynteminin son blmn uygulamaldr.[124]
Bu yntem, bir haberin hazrlanmasnda katks bulunan kiilerin ykye odaklanmalarn
salamak, yknn okurlarn ilgisini ekip ekmeyeceini belirlemek ve okurlarn kafasnda
oluacak sorularn haberde yantlanmasn gerekletirmek iin yaplan bir almadr.
Bu yntemde, kitle iletiim aralarnda yaymlanacak haber metninin hazrlanmasndan nce
balk seimi, fotoraf, film ya da izim ileri, mizanpaj tasla, yayn sra ve sresi, haberin son
kabul saati, muhabir, foto muhabiri, kameraman, haber, sayfa ya da yayn sorumlular tarafndan
karara balanmaktadr.
 SORU:
Son aamada haber metni iin 3 soru sorulmaktadr:
1) Haberin yks en fazla 30 szckle zetlenebilir mi?
2) Ben megul bir okur, izleyici ya da dinleyiciyim, neden bu haberi okuyaym, izleyeyim,
ya da dinleyeyim ki? sorusu yantlanabilir mi?
3) Haberi okuyacak kiinin ilk aklna gelen sorularn yantlar metinde bulunuyor mu?
Grld gibi, bu yntemin slogan udur: ncelik okurundur, izleyicinindir,
dinleyicinindir. Bu yzden haberci, okur, izleyici, dinleyici yerine dnmelidir.
Bu cmle hedef kitlenin muhtemel sorularn tahmin ederek onlar yantlamay da ierir.
Hedef kitlenin yerine dnmenin bir baka boyutu da, haberlerin nasl okunduunun, izlendiinin
ya da dinlendiinin bilinmesidir.
Yaplan gzlem aratrmalarna gre, rnein yazl kitle iletiim aralarnda okurlar nce
fotoraf ve resimlere bakmakta, ardndan balk, alt balk ve iri etli puntolu (bold) spotlar
inceledikten sonra habere ynelmektedirler. Bu yzden, okurun yerine dnmek, haber metnindeki
bilgilerin en kolay anlalabilecek bir srayla yazlmasn da gerektirir.
Balk haberin flashn (giri cmlesi) okutmay salayacak m? Flash, ikinci paragraf
okutmak iin tevik edici mi? kinci paragraf, 3.sn okutabilecek mi? Okuyucunun okumay
brakt yer, haberin son szc olacak m?
Ayn biimde grntl kitle iletiim aralarnda da, grnt her zaman metne egemen
olmakta, etkin cmleler (arpc sloganlar) metne ilgiyi younlatrmaktadr.

6. 1. Haberin Giri Blm

Giri blm, ilk cmlesi (flash), haberin ya en nemli esi, ya zeti, ya da sonucudur.
Bu blm, haber iindeki en nemli, en ilgin, en etkili, en arpc eyi iermelidir. Haberin giri
cmlesi ksa ve z olmaldr. lk cmleyi okuyan ya da dinleyen, hemen o haberin ierii hakknda
fikir sahibi olabilmelidir. Haberin giri blm ne kadar arpc olursa, teki blmler de o etki
altnda izlenecektir. Bu amala, Haber ilk cmlede balar, ilk cmlede biter. denilmitir.
Haberin ilk cmlesi genelde, haberin ilk paragrafn oluturur. Bu nedenle ilk paragrafa
baka cmleler eklemekten kesinlikle kanlmaldr. Bu genel kuraldr. lk cmle haberin z
olmasna ramen, kelime ambar deildir. Bu nedenle ilk cmle kolay anlalr, rahat okunur
olmaldr.[125]

rnekler:
1- ABD Savunma Bakan Willam Perry, eski Sovyet Cumhuriyetlerinin nkleer silahlarda
indirime gitmelerini istedi.
2- Japonyann nde gelen iadamlar retimin lke dna kaydrlmasndan duyduklar
endieyi dile getirdiler.
3- Yemende i sava srerken, kuzeyli gler, gneyli sava esirlerini ldrmekle suland.
4- CHP Genel Bakan Yardmcs rfan Grpnar, Hkmet, meydana inen memura anlay
gstermelidir. dedi.
5- Trkiyede kalma srelerini geiren turistlere para cezas uygulanaca akland.
6- tfaiye yetkilileri, stanbullulara konutlarnn bacalarn temizletmeleri konusunda ar
yaptlar.
7- Taksimde bu sabaha kar meydana gelen zincirleme trafik kazasnda 5 kii ld, 12 kii
yaraland.
8- Kartalda bir inaat kt, 7 ii gk altnda kald.
9- Saint Josephliler Dernei, Trk Milli Eitiminde Gncel Sorunlar konulu panel
dzenledi.
10- Bitlis ehir merkezinde kar kalnl 60 santimetreyi buldu.

Pulitzer dl sahibi Amerikal gazeteci Lauren (Deak) Lyman, 1935 ylnda, New York
Times iin hazrlad bir haberin giriini 13 kez deitirdiini bildirmitir.[126]

6. 2. Haberin Gvdesi
Le Mondeun Genel Yayn Ynetmeni Andr Laurens, zanaatkar gazeteci nin erdemlerini
yle sralamtr:
Haberde aklk, kesinlik, olgulara, metne ve rakamlara sayg, anlatm rahatl,
harekete gemede hzllk, iletiim tekniklerine tam bir hakimiyet, giderek artan oranda
uzmanlama ve srekli meslein hizmetinde olmak.[127]
John Kultgen ise Ethics and Professionalism adl eserinde teknik (ve ahlaki) yetenek
konusundaki mesleki uzmanln ynn yle tanmlamaktadr:
ncelikle, iin doasyla belirlendikleri iin bunlar meslekten meslee deiirler. Ancak
yine de btn meslek dallar, profesyonel yetenek gerektirdii iin birbirine benzer.
Bir profesyonel iin uzman olmak ahlaki bir sorumluluktur. Uzmanln en st dzeye
kartmaldr. Uygun bir eitim almadan uygulamaya gememeli; yalnzca eitim ald alanlarda
uygulama yapmal ve kariyeri boyunca da eitimini srdrmelidir.
Hazrlkl olmak, belli konular stnde almakla birlikte azimli almann ayrlmaz bir
parasdr.
ncs, her meslek bir zanaattr. Bir meslek sahibi, birleik bir kuram erevesinde, dar
bir kavramlar dizisi stne younlamak yerine; birbirine, somut sorunlarla ilikileri dolaysyla
bal olan bir dizi eklektik kavram stnde egemenlik kurmaldr. Sonuta bir meslek sahibi tekil
durumlardan oluan sonsuz bir srete birbirinden farkl kavramlarla alrken, zel olanda
evrenseli grmeyi becerebilmelidir.[128]
Bu erevede habercinin grevi, bir yandan olay olduunca geree yakn bir biimde
aktarmaya alrken, gereksiz ayrntlar atmak, ayklamak, zetlemek, ksaltmak, gerekirse
dzeltmek, basitletirmek, ilgin ve arpc klmak, daha da anlalr hale getirmektir.

6. 2. 1. Deiik Yazllar
Hibir haberin bir tek yazl biimi yoktur. Geree en yakn, birok mantksal yazm
biimleri vardr. Bunun iin de haberci, gl dil bilgisiyle, zengin kelime daarcyla brt
netletirmek iin haberi iler.
Haber haline dntrme, bir anlamda zetleyerek kurgulamadr. Haber yapma
(Newsmaking) srasnda haber artk gerek deil, olayn yeniden biimlendirilmi halidir.
Kurgulama srasnda bavurulan zetleme yntemi (ki zorunludur), birok bilginin
kullanlmamasna yol amaktadr. Bu bir kiisel seimdir.
 Gazeteci haberi kurgularken kattklar kadar attklarndan da sorumludur. Bu yzden neyin
gerekli olup olmad seimini, kestirmesini, varsaymn doru yapmak zorundadr. Doru bir
seim mi, yoksa doruya en yakn seim mi?
Bir haber, hazrlk aamasndan yazma aamasna kadar, ayn anda uygulanan ve birinin
dierini denetledii eitli sayda nitelii gerekli klar.
Bunlar: konunun bilinmesi, ilgi, gzleme anlay, eletirel yaklam, hzl bir biimde analiz
ve sentez yapma alkanl, dnme ve karar vermede hzllk, insan ilikilerinde rahatlk ve ylan
deliinden kartabilen incelik, gibi balklar altnda toplanabilir.[129]

6. 2. 2. Haber Yazma Biimi

Haber yazma biimi, sre iinde deiikliklere uramtr. Gazeteciliin ilk dnemlerinde
balayan ve gnmzde de uygulanmas nerilen bir ynteme gre, haber ters piramit biiminde
kurgulanmaldr. Bu yntem zetle, haberin temel esi saylan sorularn (1K+5N) cevaplarna ilk
paragrafta yer verilmesi biimindeki bir uygulamadr. Daha sonraki paragraflarda, sz konusu
sorularn cevaplar, nem srasna gre ele alnarak gelitirilmektedir. Bu uygulama iki tarihi
nedenden kaynaklanmaktadr:
lki; Franois Lesage tarafndan 1774te bulunan, 1830da Samuel Morse tarafndan
gelitirilen ve 1844den sonra yaygn biimde kullanlmaya balanan elektrikli telgrafn, o yllarda
pahal ve henz oturmam bir teknoloji olmasdr.[130]
yle ki, bu teknoloji, dnemin gazetecileri tarafndan da haber iletiminde kullanlmaya
balamtr. Ancak yeni bir icat olan telgraf iletiiminde sk sk arzalarn meydana gelmesi ve bu
tekniin ilk zamanlarda pahal olmas, gazetecileri nlem almaya yneltmitir. Bu nlem de, habere
ilikin tm bilgilerin ilk paragrafta aktarlarak, arza riski nedeniyle iletiim kopukluundan bir
lde kanmaya almak, bir de maliyeti en aza indirmektir.
kincisi ise o dnemlerde, gazetelerdeki sayfa azl, dolaysyla yer darl nedeniyle, uzun
haberleri zetlemek yerine, yaz ilerine, haberlerin en nemsiz saylan alt (son) blmlerini kesip
atmak olana salamaktr.
Bu uygulamann gnmzde geerlilii kalmamtr.

6. 2. 3. Gncel Uygulama
Gnmz okuyucusu, seyircisi ya da dinleyicisinin tekrarlarla geirecek zaman yoktur.
Kitle iletiim aralarnn, artk ok uzun haberlere yer verme gibi bir uygulamalar da
kalmamtr. letiim younlam, haber says artmtr. Yayn sresi ve alan snrldr. Ayrca
nemli bir gelir kayna olan ilan ve reklamlar, ou kez habere yelenmektedir.
Gnmzn eitimli ve deneyimli habercisi, haberini kurgularken, nem ve ilgi ltlerini
deerlendirerek ierik ve boyutu da kestirmek zorundadr. Haberin sahibi muhabirdir. O duymu, o
grm, o izlemi, o derlemi, o kelimeleri ve eylemleri seerek ve sralayarak kurgulamtr.
Gnmzde yaplmas gereken haberin en z, en ksa ve tam bir biimde aktarlmas
olmaldr. Bunun iin de haberci giri cmlesinde, elden geldiince tek bir ksa cmlede, haberin
sonucunu ya da zetini verdikten sonra, gelecek paragraflarda teki eleri nem srasyla
kullanmaldr.[131]
Bylece tekrardan kanlacak, her paragraftaki bilgiyi, bir sonraki paragrafta yer alacak
yeni bilgi izlediinden, ilgi, haberin sonuna kadar canl tutulacaktr.
Aadaki haber, bu yeni tr haber yazma ynteminin gzel bir rneidir. nk haber
iinde tekrar olmadndan, vazgeilebilecek gereksiz bilgi bulunmamaktadr.
 rnek:
- Hava Durumu
- Balkanlardan Kar Geliyor
Ankara- Trkiye bugnden itibaren Balkanlar zerinden gelen yal havann etkisine
girecek.
zellikle yarn ve 13 Aralk aramba gn, yurdun i ve dou kesimlerinde kar ya
grlecek. Yal havaya ramen, scaklk mevsim normallerinde seyredecek.
Devlet Meteoroloji leri Genel Mdrlnden yaplan aklamaya gre, bugn Marmara,
Kuzey Ege, Bat ve Orta Karadeniz ile Anadolunun bats yal geecek.
Yalar, Bat ve Orta Karadenizin i kesimleri ile Anadolunun kuzey ve batsnda karla
kark yamur ve kar, teki yerlerde yamur ve saanak yamur eklinde olacak. Yurdun
dousunda ise sis etkisini srdrecek.
Yarn Marmarann dousu, Bat ve Orta Karadeniz, Ege, Akdeniz, Anadolu ile Dou
ve Gneydou Anadolunun bats yal geecek. Yalar kylarda yamur, i kesimlerde kar
eklinde olacak.
13 Aralk aramba gn Marmarann dousu, Karadeniz, Anadolunun kuzey ve
dousu, Dou Akdeniz ile Dou ve Gneydou Anadolu yal geecek. Marmarann dousu,
Karadeniz kylar ile Dou Akdeniz ve Gneydou Anadoluya yamur, teki yerlere kar yaacak.
14 Aralk Perembe gn ise Orta ve Dou Akdeniz kylar ile Dou ve Gneydou
Anadolunun dousunda yamur teki yerlerde kar ya olacak. Yurdun i kesimlerini sisli hava
etkileyecek.
15 Aralk Cuma gn de Dou Karadeniz kylarnda yamur, Dou Karadenizin i
kesimleri ile Dou Anadolunun kuzeydousunda kar grlecek.[132]

6. 3. Haberde Zaman
Trkede 9 eylem kipi vardr.
Bunlar: belirsiz gemi zaman, belirli gemi zaman, imdiki zaman, gelecek zaman, geni
zaman, istek, dilek-koul, gereklik, emirdir.[133]

6. 3. 1. Belirli Gemi Zaman

Haberler genelde; iin, hareketin, olayn zetle eylemin ya da sylemin daha nceden
yapldn kesin olarak bildiren Belirli Gemi Zaman (Grlen Gemi Zaman) kipiyle (Dili
Gemi Zaman) yazlr.
Bu kipin ekimi, eylem kk ya da gvdesine (-d) eki getirilerek yaplr. Bu ek, zaman
kavramn vermekte ve hi deimemektedir. Kii kavram veren ek ise, 3. tekil ahsta yoktur; 3.
oul ahsta ise (-lar) ve (-ler)dir. (almak, al-d, ald-lar) (ptm, ptn, pt, ptk, ptnz,
ptler)[134]

rnekler:
1- MTO Trkiye Milli Komitesi 40. Genel Kurulu...
stanbul- Milletleraras Ticaret Odas (MTO) Trkiye Milli Komitesinin 40. Genel Kurulu
stanbulda topland.
Genel kurulda, Erol Userden boalan ynetim kurulu yeliine Rona Yrcal seildi.
MTO Trkiye Milli Komitesi Bakan Yalm Erezin katlamad genel kurulda, Bakan
Yardmcs Fuat Miras, ayn zamanda Trkiye Odalar ve Borsalar Birlii Bakan olan Erezin
mesajn iletti.
Mesajnda, komitenin almalarndan sz eden Erez, dnya ekonomisinin durgunlua gittii
bir dnemde, yatrm ve i imkanlarnn byme asndan yararl olacan kaydederek, dnya
ekonomisinin ikili, l ya da oklu ticari anlamalarla deil, global anlamalarla daha iyi ve
doruya ynelme imkan bulacan ifade etti.
MTO Trkiye Milli Komitesi Bakan Vekili Rahmi Ko da ynetim kurulu faaliyet raporunu
okudu. Ko daha sonra, talya Babakan ile bata zelletirme olmak zere, evre koruma ve
istihdam yaratma konularnda gr birlii iinde olduklarn anlatt.
Genel kurulda, MTO Trkiye Milli Komitesinin btesi oylanarak, 10 milyar 765 milyon
lira olarak kabul edildi.

2- Okul ncesi Eitim...

zmir- ocukta, beyin geliiminin yzde 80inin, kiilik geliiminin ise yzde 60nn 6 ya
sonuna kadar tamamland, bu nedenle okul ncesi eitimin ok byk nem tad bildirildi.
Eitimci Pedagog Nevzat Ser Sezgin, MHA muhabirine yapt aklamada, okul ncesi
eitim yann toplumda 3 olarak bilindiini, ancak ocuun geliim durumuna ve aile yapsna gre
bunun 2.5 yana kadar inebildiini syledi.
ocuun okul ncesi eitim almasnn gerekliliine iaret eden Sezgin, 2.5 yandan kk
ocuklarn zel bakm istediklerini ve mutlaka rnek alabilecekleri sevecen bir kii tarafndan
baklmalarnn isabetli olacan belirtti.
6 ya sonuna kadarki dnemin, ocukta eitime ak bir dnem olduunu kaydeden Sezgin
yle konutu:
6 ya sonuna kadar olan dnem, ocukta renmeye ve eitilmeye aktr. Beyin
geliiminin yzde 80i, kiilik geliiminin ise yzde 60 bu ya dnemi sonuna kadar tamamlanr.
Bu yatan sonra kiilii deitirmek olduka zordur. Doru ve baarl bir okul ncesi eitimi,
ocua ok ey katar ve bu, bilinli insanlarn ynlendirmesiyle olur.[135]

3- TOBB Bakanlar Ankarada Topland

Ankara- Bursa Ticaret ve Sanayi Odas (BTSO) Bakan Mutlu Uraz, enflasyonun program
hedeflerinin ok zerinde seyrettiini syledi.
TOBB Merkezinde, bugn balayan Bakanlar Kurulu toplantsnda, sz alan oda
bakanlar, Trkiyenin iinde bulunduu ekonomik ve siyasal durumu deerlendirdiler, ayrca
ekonomide alnmas gereken nlemler konusunda gr belirttiler.
BTSO Bakan Mutlu Uraz, i ve d borlarn ykseldiine, kamu borlanma gereinin
giderek arttna dikkat ekerek, kamu ve zel sektr yatrmlarnda ise hissedilir derecede azalma
grldn, isizliin sorun olmaya devam ettiini kaydetti.
Enflasyonun, program hedeflerinin ok zerinde seyrettiini belirten Uraz, KOBlerin
sorunlarnn zmne ynelik nlemlerin alnmamasn da eletirdi.
Kuadas Ticaret Odas (KTO) Bakan Ali Ergl de, Trkiyedeki ekonomik ve siyasi
istikrarszln bir an evvel (nce) giderilmesi gerektiini ifade etti.
 Ergl, Kuadasndaki nfus artnn, Trkiye ortalamasnn zerinde, yzde 10dan yksek
seyrettiini belirterek, bu yzden yeterli altyap hizmeti verilemediini anlatt.
Ali Ergl, Kuadasndaki arpk kentlemeye de dikkati ektii konumasnda, bu konuda
alnmas gerekli nlemleri sralarken, devletin gcn yanlarnda hissetmek istediklerini belirtti.
Ky kentlerinin altyap sorunu zmlenmeden, turizmden sz edilemeyeceini ifade eden
Ergl, Trkiyedeki btn blgelerin, yeterli tantmnn yaplabilmesi iin, hazrlanan ve
TBMMde bekleyen yasann bir an nce karlmasn istedi.

4- Ankarann Mezarlk Sorunu zld

Ankara- Bykehir Belediyesi ile Orman Bakanl arasnda varlan anlamayla, bakanla
ait Karyaka Mezarlna komu bir milyon 800 metrekarelik alan, yeillendirilmek kouluyla
mezarlk alan olarak tahsis edildi.
Bykehir Belediyesinden yaplan aklamada, bylelikle Bakentte en az 50 yl mezar
sorunu yaanmayaca kaydedildi.
Bykehir Belediyesi evre Koruma Daire Bakan brahim Beyaz, Karyaka
Mezarlnn kuzeybatsnda bulunan yeni alann altyap almalarnn bu yl iinde
tamamlanacan ve yl sonunda defin ilemine balanacan ifade etti.
Yaplan anlamaya gre, tahsis edilen alann yzde 40nn pasif yeil saha olarak
deerlendirileceini belirten Beyaz, bu blme Ankara iklimine uygun at kestanesi, dibudak, nar,
am ve hlamur aalar dikileceini syledi.
te yandan, Bykehir Belediye Meclisince, nazm imar plan onaylanan ve yaklak 2
milyon 500 bin metrekarelik alan kaplayan Mamaktaki Ortaky Mezarlna da defin
yaplmasnn planland bildirildi.

6.3.2. Gelecek Zaman

Baz haberlerde ise eylemin belirttii etkinlik ya da durumun, iinde bulunulan zamandan
sonra gerekleeceini gsteren Gelecek Zaman kipi kullanlr.
Gelecek zaman, (-acak), (-ecek) ekleriyle kurulur. Bu kipte de, kii kavram veren ek, 3.
tekil ahsta yoktur; 3. oul ahsta ise (-lar) ve (-ler)dir. (kmak, k-acak, k-acaklar)[136]

rnekler:
1- Eitimde Gncel Sorunlar Paneli...
stanbul- Trk Milli Eitiminde Gncel Sorunlar, 20 Nisan Cumartesi gn, stanbulda
dzenlenecek bir panelde ele alnacak.
Panele konumac olarak, Devlet Bakan, Babakan Yardmcs ve eski Milli Eitim Bakan
Nahit Mentee, Milli Eitim Bakan Turhan Tayan, eski Milli Eitim Bakan ve RTK yesi Prof.
Dr. Orhan Ouz, eski Milli Eitim ve Kltr Bakan Avni Akyol, eski Salk Bakan Blent
Akarcal ve gazeteci Abbas Gl katlacaklar.
Saint Josephliler Derneince dzenlenecek paneli, Dernek Bakan ve M.. letiim
Fakltesi Dekan Prof. Dr. Ate Vuran ynetecek.
Kadky, Bahariyedeki Saint Joseph Lisesi Konferans Salonunda yaplacak panel, saat
10.30da balayacak.
 2- CSOnun Konserleri...
Ankara- Cumhurbakanl Senfoni Orkestras (CSO), 2 ve 3 ubatta iki konser verecek.
CSOdan yaplan aklamaya gre, konserler 2 ubat Cuma gn, saat 20.00de, 3 ubat
Cumartesi gn ise, saat 11.00de balayacak.
ef Rengin Gkmenin ynetecei konserlere, viyolac Ruen Gne ile klarneti Blent
Civelek solist olarak katlacaklar.
Konserlerde, M. Bruchun Viyola ve Klarnet iin Konertosu ile R. Straussun lm ve
Deiim adl eseri seslendirilecek.

6. 3. 3. imdiki Zaman
ok istisna da olsa, baz haberlerde ya da haberlerin baz blmlerinde ise eylemin bildirdii
hareketin, iin, eylemin ya da sylemin, iinde bulunulan zamanda baladn ya da
srdrldn anlatan imdiki Zaman kipi kullanlmaktadr.
imdiki zaman eki (-yor), kendinden nceki nlye uygun olarak, (-iyor), (-uyor), (-yor)
olur. (vermek, ver-iyor, ver-iyorlar). Eylem kk bir nlyle bitiyorsa (-yor) eki (-yor) biimini alr.
(a) ya da (e) ile biten kk ve gvdelerde (y) sesinin etkisiyle ses deimesi olur. (dinlemek, dinli-
yor, dinli-yorlar). Bu kipte de, kii kavram veren ek, 3. tekil ahsta yoktur; 3. oul ahsta ise (-
lar) ve (-ler)dir. (okuyorum, okuyorsun, okuyor, okuyoruz, okuyorsunuz, okuyorlar.
Gnmzde, ikinci bir imdiki zaman biimi daha kullanlmaktadr: (almaktaym,
almaktasn, almaktadr, almaktayz, almaktasnz, almaktadrlar.) Bu biim konuma dili yerine
daha ok yaz dilinde kullanlmaktadr.[137]

rnekler:
1- Drt Mevsim ve Serenat Baleleri
Ankara- Vivaldinin Drt Mevsim, aykovskinin de Serenat, Devlet Opera ve Balesi
tarafndan, Trkiyede ilk kez, 31 Ocak aramba gn, bale olarak sahneleniyor.
Vivaldinin mziklerinde olduu gibi, her mevsimin kendine zg danslar ve renklerle
anlatld eserde, ilkbaharda doann yeniden douu, yazn sca, sonbaharn hzn ve kn
dondurucu souu, ada bir koreografiyle vurgulanyor.
talyan koreograf Tuccio Riganonun sahneye koyduu, Mevsimler-Serenat balelerini,
orkestra efi Antonnio Pirolli ynetiyor.
Dekor ve kostmlerini smail Dedenin hazrlad eserlerin k dzeni ise Fuat Gke ait.
Eserde balca rolleri, Biken Davutolu, Aye Fidanlk, zden Aktrk ve Hahan Odaba
paylayorlar.

2- Karadenizde Frtna...
stanbul- Karadenizde etkili olan iddetli frtna nedeniyle stanbul Boazndan geecek
kk tonajl gemilerin, Karadenize klarna izin verilmiyor.
Gece balayan ve etkisini artrarak srdren frtna nedeniyle, Karadenize almak isteyen 5
bin tondan kk tonajl ve dk hzl gemiler, Ahrkap aklarnda bekletiliyor.
Byk tonajl gemilerin, kontroll olarak seferlerini srdrdklerini belirten yetkililer, bu
uygulamaya hava koullar dzelince son vereceklerini ifade ediyor.
Meteoroloji yetkilileri ise 35-45 deniz mili iddetindeki frtna sonucu, ykseklikleri yer yer
6-7 metreyi bulan dalgalarn, Karadenizde bir sre daha etkili olacan kaydediyor.

6. 4. Zamana Bamllk
Haber retiminin zorluklarndan biri de zamana bamllktr. Her haberin bir teslim zaman
vardr. Ya bask beklemekte ya da yayn, blten saati yaklamaktadr. Haberci kendisine tannan
retim sresi iinde, metni hazrladktan sonra gerekli dzeltmeleri de yapmak zorundadr. Bu
nceleri haberciyi ok skar, zorlar. Sre kstll nedeniyle, baz hatalar habercinin gznden
kaabilir. Ancak bu hatalar daha sonraki denetim aamasnda fark edilir ve dzeltilir. (Baz istisnalar
olsa da)
Kitle iletiim aralarnda alanlar (media workers), zaman zaman hatalar yapmaya iten
etkenlerden biri de, medyatik sre ile siyasal sre arasndaki elikidir. Haberi yetitirmeye alan
gazetecinin ou kez yetkililerin aklama yapmasn beklemeye zaman yoktur. Bu nedenle
elindeki bilgilerle yetinmek zorundadr; bazlarnn doruluundan phe duyulsa bile... [138]
ou haberci, metni teslim ettikten ksa bir sre sonra haberini daha baka bir biimde
yazmad iin kendisine kzar. Bu, zamana bamllk yznden farknda olmadan yaplan hatalar
iin habercinin zeletirisidir. Yazd haberi, yle yazsaydm, daha iyi olurdu. diyerek
eletirmeyen haberci, mesleki gelimesini kendi kendine engelleyen bir kiidir.

6. 5. Haberin Son Denetimi

Haberi tamamladktan sonra, haberci son denetimini yaparken u sorulara cevap aramaldr:
1) Haber konusu tm ynleriyle deerlendirilmi midir?
2) Eylem ya da sylem her adan irdelenerek anlatlm mdr?
3) 1K+5N sorularnn tm cevaplandrlm mdr?
4) Anlatma en iyi biim verilmi midir?
5) Habere konu olan kiilerin adlar, unvanlar, sfatlar ve grevleri eksiksiz ve yazm
kurallarna uygun olarak kullanlm mdr?
6) Tarihler, saylar doru yazlm mdr?
7) Hedef kitlenin anlamada tereddde decei bir yan var mdr?
8) Ar ve gncel Trke kullanlm mdr?
9) Atlabilecek tm kelimeler atlm mdr?
10) Haber, haberciyi tatmin ediyor mu?
Hazrlayan tatmin etmeyen haber, hedef kitleyi hi tatmin etmez.[139]

mer Ersz, 2000li Yllarda Yazl Basnn Gelecei, stanbul: Doan Ofset A. . , Ekim
[124]
1999, s. 30.
[125] Haber ve Yaz Teknii, stanbul: Akam Gazetesi Yayn, 1962, s. 6.
[126] Hohenberg, s. 105.
[127] Gaillard, s. 19.
[128] Matelski, s. 62.
[129] Gaillard, s. 63.
[130] Radyo Teknikleri, s. 24.
[131] Girgin, Haber Yazma Teknikleri (Haberci Adaynn El Kitab), s. 32.
[132] Hrriyet, 11 Aralk 2000.
Nurettin Ko, Yeni Dilbilgisi, stanbul: nklap Kitabevi, 1990, s. 235.
[134]Muharrem, Ergin. niversiteler in Trk Dili, stanbul: Bayrak Basm Yaym Tantm, 1999,
s. 324.
[135] Girgin, Haber Yazama Teknikleri (Haberci Adaynn El Kitab), s. 104.
[136] Ko, s. 240.
[137] Ergin, ss. 322-323.
[138] Ramonet, s. 83.
[139] Girgin, Haber Yazma Teknikleri (Haberci Adaynn El Kitab), s. 33.

7. HABER YAZMA KURALLARI

mlamz, lisanmz dzelince, lisanmz da kafamz dzelince dzelecek; nk o da

ancak onlar kadar bozuktur, fazla deil. (Yahya Kemal Beyatl)
Konuma denilen sesli anlatm, sesler iin simge niteliindeki harflerle yazya evrilir. Yaz,
dilin seslerini karlayan harflerden oluan, grsel imler dizgesidir. Her dilde szcklerin yazm
ulusal abecelere dayanr. Bir dilin seslerini gsteren ve belli bir srayla belirlenen harflerin tmne,
o dilin abecesi (alfabesi) denir. Bir dilin, kendi abecesiyle yazya geirilmesinde kimi kurallar
uygulanr. Dilin bu kurallara gre yazlmas, o dilin yazmn oluturur.[140]
Trk dilinin yazm ana ilkeye dayanr:
1) Dildeki her ses, genel olarak yazda ayr bir harfle gsterilir. Ortak syleyii temel alan bu
yazla ses yazm (fonetik yazm) denir.
2) Trke kelimelerde olduu gibi, yabanc dillerden alnan kelimelerin de kk ve ekleri
gsterilir. Kelimelerin kkenine arlk veren bu yazl kken yazm (etimolojik yazm) olarak
tanmlanr.
3) Ayrca yazlta gelenee de yer verilir. Yazl geleneklerine uyan biimleri deerlendiren
yazm, geleneksel yazm adn alr.
Haber yazarken de Trkenin ana yazm kurallarna uyulur. Ancak bazen, bu kurallara aykr
olmamak kaydyla, yazma kolaylnn yan sra kelime, dolaysyla yer ve zaman tasarrufu gibi
nedenlerle, eitli uygulamalara yer verilir.
Bir yandan da haber yazarken, yllarn deneyimi ve birikimiyle olumu Trke Haber
Yazma Kurallar uygulanr.

7. 1. Kaynak Belirtme
Haberlerde kaynak belirtme, haberin doruluunun ve gvenilirliinin vazgeilmez esidir.
Ancak bunu yaparken dikkat edilmesi gereken kurallar vardr. ncelikle, tzel kiiler, zel kii
yerine konulamaz; dolaysyla da eylem gerekletiremez. Bu nedenle de:
 1) Maliye Bakanlndan alnan bilgiye gre,
2) Maliye Bakanlnn verdii bilgiye gre denilmez.
3) Maliye Bakanlnn yapt aklamaya gre,
4)Maliye Bakanlnn yapt aklama uyarnca kullanlmaz.[141]
Anlan ifadelerin yerine, tzel kiiler iin;
Maliye Bakanlndan yaplan aklamaya gre,
Maliye Bakanlndan yaplan aklamada,
Maliye Bakanlndan yaplan aklama uyarnca,
ya da
Maliye Bakanlnca yaplan aklamaya gre,
Maliye Bakanlnca yaplan aklamada,
Maliye Bakanlnca yaplan aklama uyarnca,
kullanlr.
4) ayet aklamay bir yetkili yapmsa, o zaman;
Maliye Bakanl yetkililerinin yaptklar aklamaya gre,
Maliye Bakanl yetkililerinin yaptklar aklamada,
Maliye Bakanl yetkililerinin yaptklar aklama uyarnca,
ya da,
Maliye Bakanl yetkilileri tarafndan yaplan aklamaya gre,
Maliye Bakanl yetkilileri tarafndan yaplan aklama da,
Maliye Bakanl yetkilileri tarafndan yaplan aklama uyarnca,
denir.
5) ayet bir yetkiliden bilgi alnmsa;
Cumhurbakanl yetkililerinden edinilen bilgiye gre, denilmez.
6) Cumhurbakanl yetkililerinden alnan bilgiye gre,
ya da
Cumhurbakanl yetkililerinin verdikleri bilgiye gre, kullanlr.
7) Bilgiyi, daima yetkililer verir.
8) Aklamay daima yetkililer yapar; ilgililer deil.
9) Baz durumlarda kaynak kimliinin aklanmasn istemiyorsa ya da kaynan kimliinin
aklanmasnda saknca varsa,
Adnn aklanmasn istemeyen bir yetkili
ya da
nden bir yetkilinin yapt aklamaya gre,
nden bir yetkilinin verdii bilgiye gre,
nden bir yetkili,
ifadeleri kullanlabilir. Ancak genelde bu tr uygulamalardan kanmak gerekir.[142]
 7. 2. Kaynak Belirtmenin Yeri
Kaynak belirtmenin yeri, haberden habere deimektedir. Bu uygulama habercinin haber
deeri kavramn gelitirmesiyle dorudan orantldr. yle ki; ou kez giri cmlesinde (ilk
cmlede) haberin nemini, arpcln ve etkinliini artrmak iin anonim ifadeler kullanlr. Bu
tr ifadelerin gereklik ynn ve nemini vurgulamak iin, kaynak ikinci paragrafta hemen
verilmelidir.

rnekler:
1- Ankara- Cumhurbakan Ahmet Necdet Sezer, 3 gnlk resmi bir ziyaret iin yarn
ngiltereye gidecek.
Cumhurbakanl Basn Mavirliinden yaplan aklamaya gre,

2- Ankara- Trkiye bugnden itibaren Balkanlar zerinden gelen yal havann etkisine girecek.

Devlet Meteoroloji leri Genel Mdrlnden yaplan aklamaya gre,

3- stanbul- 4 kiilik bir ailenin aylk gda harcamas tutarnn, bir nceki aya gre yzde 8.8
art gsterdii bildirildi.
Trk- Aratrma Merkezi tarafndan gerekletirilen aratrmaya gre,
4- Afyon- Dinar depreminin ardndan, adrlarda yaamaya balayan vatandalara prefabrike
evler ina edilmesi amacyla, lke apnda bir kampanya balatld.
Afyon Valiliinden yaplan aklamada,
5- Ankara- Trkiye ile Estonya arasnda, 28 Austos 1995 tarihinde imzalanan Ticaret ve
Ekonomik birlii Anlamas, Bakanlar Kurulu tarafndan onayland.
Resmi Gazetenin bugnk saysnda yaymlanan anlamaya gre,

Uyar:
Baz haberlerde kayna hemen ikinci paragrafta vermek gereksiz hatta sakncaldr. Bu tr
uygulama, ok ynl bir haberdeki bilgilerin yalnzca tek kaynaktan derlendii, habercinin, haberin
iermesi gereken eleri toplama aamasnda fazla aba harcamad, yeterli aratrma yapmad,
deiik kaynaklara bavurma zahmetine girmedii gibi bir izlenim yaratr.

rnekler:
1- stanbul- E-5 Karayolu Gztepe Kavanda, dn meydana gelen trafik kazasnda 1 kii
ld, 3 kii yaraland.
Polis yetkililerinden alnan bilgiye gre, (Polis yetkililerinin verdikleri bilgiye gre)
2- stanbul- Beyolunda dn akam saatlerinde kan yangnda, 1 kii, ld, 3 kii yaraland,
7 ahap ev oturulamaz hale geldi.
tfaiye yetkililerinden alnan bilgiye gre, (tfaiye yetkililerinin verdikleri bilgiye gre)
[143]
Kaynak belirtme, bu tr haberlerde, habercinin derledii bilgilere yeni bilgiler eklemek ya da
bu bilgileri dorulatmak biiminde olmaldr. Bu nedenle de kaynak, haberin 2.den sonraki
paragraflarndan herhangi birinin banda verilmelidir.
 rnekler:
1- stanbul- Pendikte dn meydana gelen trafik kazasnda 2 kii ld, 3 kii yaraland.
Ankaradan stanbula gitmekte olan, ofr Hasan Hseyin ynetimindeki 34 SAF 98 plakal
yolcu otobsyle kar ynden gelen, ofr Ahmet Mehmetin kulland 43 FAS 89 plakal
kamyon, dn saat 14.30 sralarnda, TEM Otoyolunun Pendik kavanda arpt.
Ar hz ve hatal sollama nedeniyle meydana geldii bildirilen kazada, ilk belirlemelere gre
2 kii ld, 3 kii yaraland.
Polis yetkililerinden alnan bilgiye gre, kazada lenlerin adlar yle:
ofr Hasan Hseyin (60), Bitlis Mal Mdr rfan Gzel (51), ...
Kazada yaralananlar unlar:
ofr Ahmet Mehmet (29), hostes Afife Ceylan (28), stemen Haydar Gen (26)...
2- Bursa- Bursa yaknlarnda meydana gelen trafik kazasnda 2 kii ld, bir kii de
yaraland.
Kaza, Bursa-stanbul karayolunun 43. kilometresinde, Selahattin Sevimlinin kulland 38
KP 996 plakal TIR ile kar ynden gelen, Metin Karpuz ynetimindeki 10 NY 750 plakal
otomobilin arpmas sonucu meydana geldi.
Polis yetkililerinin verdikleri bilgiye gre, kazada, otomobil srcs Metin Karpuz (27) ile
otomobilde bulunan lyas enol (24), olay yerinde hayatlarn kaybettiler.
Yaral olarak Gemlik Devlet Hastanesine kaldrlan smail Mutlu (22) tedavi altna alnd.
3- Tekirda- orluda, dn meydana gelen trafik kazasnda, iki kii ld, bir kii yaraland.
orlu knda saat 02.00 sralarnda meydana gelen kazada, ahbaz Ky Muhtar Baki
zsoyun kulland 34 L 1838 plakal otomobil, kar ynden gelen, Keskin Gm ynetimindeki
22 AL 033 plakal yolcu otobsyle arpt.
Kazada, Muhtar Baki zsoy (40) ile ayn arata bulunan, kyn eski muhtar Hasan Altan
(50) olay yerinde can verdiler.
Otomobilde bulunan ve kazadan yaral olarak kurtulan Vasfi en (46) ise orlu Devlet
Hastanesinde tedavi altna alnd.
Yetkililer, kazaya alkoll ara kullanma ve ar hzn neden olduunu bildirdiler. Ayn
yetkililer, kazann, Altan ve zsoy, baka bir greve atanan orlu Jandarma Blk Komutan
stemen Cengiz Saynn, bir dn salonunda dzenlenen veda yemeine katldktan sonra
kylerine dnerken meydana geldiini belirttiler.
4- Bursa- znikte dn meydana gelen trafik kazasnda 1 kii ld.
Srcs henz belirlenemeyen 54 FU 973 plakal kamyon, Erefzade Mahallesi, Kbrs
Sokakta, dn saat 14.00 sralarnda, yol kenarnda oynamakta olan Mustafa Arka (8) arparak,
ocuun lmne yol at.
Polis yetkilileri, olaydan sonra kaan kamyon srcsnn kimliinin belirlenerek
yakalanmasna alldn bildirdiler.[144]

7. 3. Kaynaktan Haber Salama

Kaynaktan haber salamann deiik yntemleri vardr. Bunlar u balklarda toplanabilir:
1) Aklama: Bir sorunla ilgili, gerekli bilgileri verme ilemi. Aklama yaplr. (yazlysa
[yapt yazl aklamada] denir.)
 2) Deme: Yetkili bir kimsenin, bir konuda yayn organlarna yapt aklama. Deme
verilir. (yazlysa [verdii yazl demete] denir.)
3) Bilgi: Bir i ya da konu zerinde bilinen ey. (malumat). Bilgi alnr., Bilgi verilir.
4) Bildiri: Resmi bir makam ya da kurum tarafndan halka bildirmek iin yazlan ey. Bildiri
yaymlanr.
5) Basn toplants: Yetkili ya da ilgili bir kiinin belirli bir konuda aklamalarda bulunmak
zere, gazetecilerle yapt toplant. Basn toplants dzenlenir.
6) Konferans: Dinleyicilere herhangi bir konu hakknda bilgi vermek iin yaplan konuma.
Konferans verilir.
7) Konuma: Bir kiinin, dinleyicilere kar belli bir konuda syledii szler. Konuma
yaplr., Konuulur.
8) Grme: Bir konu zerinde karlkl gr aklamak. Grme yaplr., Grlr.
9) Rportaj: Konusu bir soruturma, aratrma olan sylei. Rportaj yaplr.
10) Sylei: Karlkl konuarak ho vakit geirme. Sylei yaplr.

7. 4. Eskinin Yeri
Haber dilinde nemli boyutlara varan tartmalardan biri de, eskinin yeriyle ilgilidir. Yani
Maliye Eski Bakan m denilecek, yoksa Eski Maliye Bakan m?
Sfatlar nnde bulunduklar isimleri tavsif eder (niteler). O halde sfatlar nnde
bulunduklar isim tamlamalarn da tavsif ederler. Maliye Bakan bir isim tamlamas olduuna
gre Eski Maliye Bakan denilmesi uygundur. Bu kurala uyulduu takdirde:
Eski oda takm ([Oda eski takm] dememek iin),
Eski corafya retmeni ([Corafya eski retmeni] dememek iin),
Eski gzellik kraliesi,
Eski Genelkurmay Bakan,
Eski TBMM Bakan,
Eski Devlet Bakan,
Eski Paris Bykelisi, demek ve yazmak zorunludur.

Uyar:
Ankara Eski Skynetim Komutan ile
stanbul Eski Belediye Bakan nn da yazllar dorudur.
nk Ankara Skynetim Komutan ve stanbul Belediye Bakan birer unvandr, isim
tamlamas deil. sim tamlamas olanlar Skynetim Komutan ve Belediye Bakan dr.[145]

7. 5. Ad ve Unvanlar
1) Haber dilinde, ad, soyad ve unvanlarn nlerine Sayn, Saygdeer, Muhterem,
Bay, Bayan gibi kelimeler getirilmez:
Babakan Ali Tayip Erdoan, ileri Bakan Abdlkadir Aksu,
Haberlerde, kiinin ad tek bana kullanlmaz:
 Necdet, Recep Tayip, Abdullah, Mehmet, Kadir, Suat
3) Haberlerde ad geen kiilerin ad, soyad ve unvanlar, yalnzca ilk kez ve bir kere, tam ve
eksiksiz olarak kullanlr. Daha sonraki kullanmlarda ad ve unvanlar ksaltlr:
Cumhurbakan Ahmet Necdet Sezer
Cumhurbakan Sezer
Cumhurbakan
Ahmet Necdet Sezer
Sezer

Babakan Recep Tayip Erdoan

Babakan Erdoan
Babakan
Recep Tayip Erdoan
Erdoan

Devlet Bakan ve Babakan Yardmcs Abdullah Gl

Devlet Bakan ve Babakan Yardmcs Gl
Devlet Bakan ve Babakan Yardmcs
Abdullah Gl
Gl

DYP Genel Bakan Mehmet Aar

DYP Genel Bakan Aar
DYP Genel Bakan
Mehmet Aar
Aar

stanbul Bykehir Belediye Bakan Dr. Kadir Topba

stanbul Bykehir Belediye Bakan Topba
stanbul Bykehir Belediye Bakan
Dr. Kadir Topba
Dr. Topba

. . letiim Fakltesi Dekan Prof. Dr. Suat Gezgin

. . letiim Fakltesi Dekan Prof. Dr. Gezgin
. . letiim Fakltesi Dekan
Prof. Dr. Suat Gezgin
Prof. Dr. Gezgin

Bu rnekler srasyla kullanldktan sonra, arlkl olarak soyad, daha sonra da ad ve

soyad yazlr. Uzun unvanlara yeniden dnlmez.[146]
 4) Haber dilinde, unvanlardaki ksaltmalar asla noktayla yaplmaz:
Alb. (Albay), As. z. (Askeri nzibat), Gnkur. (Genelkurmay)
5) Bu kurala en nemli istisna akademik unvanlardr:
Prof. Dr., Do. Dr., Yrd. Do. Dr.

7. 6. Saylar
Trkede saylar genel olarak rakamlarla gsterilir; baz durumlarda yazyla da yazlr. Haber
dilinde ise genel kullanlar yledir:
1) (0) sfr ve (1) bir, tek balarna olduklarnda yazyla, grup iinde rakamla yazlr.
2) 2den 999a kadar olan saylar, 9. maddedeki istisnalarn dnda, rakamla gsterilir.

Uyar:
Baz dilbilimciler, cmle iindeki bir ve iki basamakl saylarn yazyla yazlmasn
nermektedir.[147]
3) Binli haneler yaz ve rakamla kark yazlr:
bin 999, 2 bin 050, 15 bin 788, 100 bin 500, 3 milyon 455 bin 875, 7 milyar 10 milyon 55
bin 087
4) Rakamla yazlm bir sayya gelen ekler, kesme () ile ayrlr:
64te, 1987de, 11.55te
5) Ev, apartman, daire numaralar, kitaplarn sayfa numaralar, tarihler, yllar ve saatler daima
rakamla gsterilir.
6) Yzdeler yaz ve rakamla yazlr:
yzde 25, yzde 125
7) Is dereceleri rakamla yazlr:
35 derece, sfrn altnda 10 derece, eksi 20 derece
8) Canllarn yalar rakamla yazlr:
80 yandaki adam, 13 yandaki Hasan, Hseyin Darl (34) ve Kemal Aslan (41)
9) Eyann eskilik derecesi yazyla yazlr:
on senelik ev, alt yandaki bu aa
10) Sra saylar ise genelde 3 biimde yazlr:
a. 3. (nokta ile)
b. 3nc
c. nc

Uyar:
Haber dilinde, sra saylarnn nokta ile (3.) yazlmas tercih edilir.

7. 7. Tarih
 1) Haberde kullanlan tarih, bulunulan yl iindeyse yl rakam verilmez.
29 Haziran Pazartesi gn, 29 Haziranda
2) Haberde kullanlan tarih, baka bir yla aitse yl rakam verilir:[148]
4 Ocak 2001 tarihinde, 4 Ocak 1999 Pazartesi gn, 7 Temmuz 1959 gnk, 17 Eyll 1978
tarihli, 1919 Aralk ay
3) nlerinde rakam bulunan ay ve gn adlar, zel ad konumuna girdiklerinden byk harfle
yazlr:
14 Ocak Sal, 28 ubat Pazar
4) nlerinde rakam bulunmamasna ramen, belirli bir gn ve ay bildiren gn ve ay adlar da
byk harfle yazlr:
Getiimiz Mart aynda, nmzdeki Cuma gn
5) Belli bir gn ya da tarih bildirmeyen gn ve ay adlar kk harflerle yazlr:
Her cuma camiye gider, Yazla haziran balarnda kar, dner[149]
Uyar
1965li yllar yanltr. nk bir tane 1965 yl vardr. Dorusu 1960l yllardr. nk
10 tane 1960l yl vardr.[150]

7. 8. Saat
1) Haberlerde saat yle yazlr:
saat 13.00te, saat 15.30da, saat 18.45te (Saat ile dakika arasna iki nokta (:) deil, nokta
(.) konulur.
2) Kesin saat verilemiyorsa -her zaman da gerek yoktur- ;
saat 13.00 sularnda denilmez, saat 13.00 sralarnda kullanlr.
3) Kesin saat vermek zorunda olunan haber, deprem haberidir. Depremin zaman saat ve
dakikayla bildirilmelidir:
Adana dn saat 16.56da, Richter leine gre 6.3 iddetindeki depremle sarsld
4) Baz spor yarmalarnda, sre olarak saat ve dakikann dnda saniye ve salise de
kullanlr.
5) Asla dn gece yars saat 01.30da, bugn leden sonra saat 15.00te yazlmaz.
01.30 gece saatidir; 15.00 de zaten leden sonradr

7. 9. De Balac
1) Balca grevi, birlikte kullanld szcn kavramn daha ncekine katmak olan de
balac, (ya da baz dil bilimcilerine gre, bala ve ilge [edat] grevlerine girebilen bamsz
szck) kendinden nceki szckten ayr yazlr. Bu uygulamann en basit forml; Dahi
anlamndaki de ve da ayr yazlr dr. [151]
2) De balacnn nls, kendinden nceki szcn nlsne kalnlk-incelik ynnden
uyar; ancak balacn bandaki nsz deimez:
Ben de gryorum, Ondan da isterim, Defter de gerek, kitap da, Bu i de olmad
 7. 10. De Eki
Adlarn durumunu bildiren de eki (ismin [de] hali), bitiik yazlr ve bititii szce nsz
ve nl bakmlarndan uyar:
evde, yolda, beikte, sokakta, katta, arabada, yamata, dada, apartmanda

7. 11. Ki Balac
1) Szckleri, tmceleri birbirine balayan ki balacnn nsz ve nls deimez; bu
bala ayr yazlr:
nsan ki canllarn en erginidir, Dn bir frtna vard ki, demek ki, kald ki, neyse ki, dedim
ki
2) Ki balac, baz kelimelerle birleerek kalp haline gelmitir:
mademki, sanki, halbuki

7. 12. Ki Eki
1) Genelde ki eki, eklendii szcn ses uyumuna uymaz:
benimki, adamnki, lnnki, duvardaki, akamki, Ahmetinki
2) Ancak baz szcklerde, ince yuvarlak seslilerden sonra gelen ki ekinin nls, kk
sesli uyumuyla yuvarlaklamtr:
bugnk, dnk, brk[152]

7. 13. Mi Soru Eki

1) Mi soru eki (ya da baz dil bilimcilerine gre, bala ve ilge [edat] grevlerine girebilen
bamsz szck) kendinden nce gelen kelimeden ayr yazlr. Ancak kendinden nceki kelimenin
son seslisine gre sesli uyumlarna uyar:
araba m?, kardeim mi?, koyuyor mu?, grdn m?
2) Soru ekine baz ekler (kii ekleri) de gelebilir. Bu ekler soru ekiyle bitiik yazlr:
okuyor musun?, gelebilir miyim?, iyi misin?, gryor musun?

7. 14. lenin Yazl

1) le szc giderek daha ok (-la), (-le) biiminde bir ek olarak kullanlmaktadr:
Kibritle oynamak tehlikelidir, Sizi biraz sonra onunla tantracam, Saat bele alt aras
orada olurum
le szc;
a. Bala olarak e grevli szckleri ya da tmceleri birbirine balar:
Ahmetle Ali zmire gittiler, Dmesiyle lmesi bir oldu, Atele barut bir araya gelmez

Uyar:
Baz dilbilimciler ilenin bala olarak kullanlmas halinde, ayr yazlmas gerektiini
savunmaktadrlar:
Ali ile Ahmet dn gittiler, Tavuk ile pilav yedim, nl sanatlar ile devlet adamlar, Oya
Alemdar ile kznn[153]
b. lge (edat) olarak da szckler arasnda anlam ilgisi (birliktelik, itelik, ara, neden,
durum gibi) kurar:
Paray elinin tersiyle itti, Gzyle grmeden inanmaz
2) le szc aadaki durumlarda kendinden nceki szce bitiik olarak yazlabilir:
a. nszle biten bir szce bitiik yazlrsa bandaki (i) sesi der, (e) sesi de bititii
szcn nlsne kalnlk-incelik ynnden uyar:
el-le, ta-la, toprak-la, odun-la, ip-le, ekmek-le
b. nlyle biten bir szckle bititirilirse, bandaki (i) sesi yerine (y) sesi gelir; (e) sesi de,
bataki szcn nlsne uyar:
eli-yle znt-yle, sopa-yla ordusu-yla, krk-yle, kitab-yla, at-yla, arabas-yla[154]

7. 15. Yklem-zne Uygunluu

Trkede yklemle znenin tekillik oulluk bakmndan birbirine uymasna uygunluk
denir.
retmen geldi. renciler devlerini yapmlar. Tmcelerinde yklem-zne uygunluu
vardr. nk ilk tmcede zne de yklem de tekil, ikinci tmcede ise zne de yklem de ouldur.
Ne var ki, Trke zne-yklem uygunluu, baka dillerde olduu gibi kat bir kural deildir.
rnein, zne oul olsa da yklem tekil olabilir:
Arkadalar geldi, Ortadouda sava bulutlar dolayor, lkbahar gelince aalar iek
aar; dereler, tepeler yeerir; her taraftan ku cvltlar gelir, Alktan dizlerim titriyor gzlerim
kararyordu
Bazen yklem-zne uygunluu hem olabilir hem olmayabilir:
Yarn zgenle alverie gideceim, = Yarn zgenle alverie gideceiz
Kesin olmamakla birlikte yklem-zne uygunluu, aadaki kurallara balanabilir:

7. 15. 1. Yklemin Tekil Olmas

1) Bir organ ad zne olmusa, yklem kesinlikle tekil olur:
Yorgunluktan bacaklarm titriyor, kulaklarm uulduyor, Yanaklar km, gzleri
frlam, Dilerim zonkluyor, Bbreklerim iyi almyormu
2) Cansz varlk adlar zneyse yklem genellikle tekil olur:
Dalgalar, kydaki sandallar, eyay alp gtrmt, Ayak izleri ormana kadar
gidiyor, Gne nlar ormann derinliklerine ulaamyordu, Dik yamac trmanrken,
ayaklarmn altndan kayan talar, gecenin karanlnda yanklanarak yuvarlanyordu, Uak
biletleri kaybolmu, Snavlar ertelendi, Derslere ara verildi
3) zne say szcndense yklem yine tekil olur:
anakkale Savalarnda iki taraftan 500 bin kii ld, Yanmda yalnz 20 bin lira var,
Uaktan 170 yolcu indi
4) Olaylar, olular, davranlar tekil yklemle anlatlr:
 Ku cvltlar kesildi, Kahkahalar, konumalar birdenbire kesildi, Trafik kazalar 15
can ald, Gecenin karanlnda nce silah sesleri, sonra barmalar, koumalar
iitildi
5) zne, birden ok varln adndan olumusa (oulsa) yklemi genellikle tekil olur:
iler grev yapyor, iekler kurumu, Kuzular meleiyor, Tekir ve Boncuk
minderde uyuyor, lke ve Ycel gitti, ocuklar geldi, Konuklar kt, Karanfiller
kurumu, Gller solmu, Meyve aalar iek am, O kadar ok kar yad ki hayvanlar
a kald,Atlar kouyor

Uyar:
Yklemin tekil olduu durumlar daha da oaltlabilir. Ancak bu rnekler bile Trkede zne
oul olsa da yklemin, genellikle tekil olduunu gstermeye yetmektedir. O kadar ki, baz dil
bilimcilerine gre, Trkede yklemin oul olmas yabanc dillerin etkisiyle gelime gstermitir.
[155]

7. 15. 2. Yklemin oul Olmas

1) zne insansa, zne ile yklem arasnda kii bakmndan uygunluk vardr. zne birinci,
ikinci ya da nc tekil kiiyse yklemin kii ekleri de tekil olur. zne birinci, ikinci ya da nc
oul kiiyse yklemin ekleri de ouldur. Ancak nc oul ahsta yklem tekil kalabilir:
Ben sinemaya gitmeyeceim, Sen yarn bize gelecek misin?, O da bize katlacak,
Biz derse girmekte kararlyz, Siz nerelisiniz?, Onlar da stanbullu mu?
zne birden oksa:
a. zne hem birinci tekil kii hem de teki birka kiiden kurulmusa yklem birinci oul
kii olur:
Ben ve annem yarn zmire gideceiz, Ben, siz ve o yarn gidip retmeni
greceiz
b. zne ikinci ve nc kiilerden kurulmusa yklem ikinci oul kii olur:
Sen ve Ahmet, tifo as olacaksnz, Sen, Ahmet ve Ali Pazar gn birlikte
alacaksnz
c. zne hep nc kiilerden kurulmusa yklem nc oul kii olur:
Ahmet, Hasan ve Ali sokaa ktlar, ocuklar ve genler sokakta top oynuyorlar
2) Baml sral tmcelerde, zne oul olunca yklemlerden yalnz sonuncusu oul olur:
ocuklar iekleri koparyor, imenleri iniyor, aalardan topladklar ham meyveleri
etrafa sayorlard
3) Bazen tekil olan znenin yklemi, sze alakgnlllk ya da sayg kavram vermek iin
oul yaplr:
a. Alakgnlllk iin:
Bu konumamzda, Trk dilinin gsterdii gelimelerden sz edeceiz (sz edeceim
yerine), Bu kitapta arl tmce ve szck yaplarna verdik. (verdim yerine)
b. Sayg gstermek iin:
Kitab bana verir misiniz? (verir misin? yerine), Dersi tekrar eder misiniz? (eder
misin? yerine)[156]
 7. 16. Bileik Szcklerin Yazl
Bileik szckler bir ad ya da sfat tamlamasnn, ekimsiz ya da belli bir ekimde iki
eylemin, ksa bir tmcenin kalplamas gibi ok deiik biimlerde oluur.
Hangi biimde olursa olsun bileik szck anlamca bir btndr, tek bir kavram karlar.
Ayn zamanda biimce bir btndr, szckleri arasna ekim ekleri, yapm ekleri ya da baka bir
szck sokulamaz:
kupalaz (bir hastalk ad), katrtrna (bir bitki), niin (ne iin, soru belirteci), gecekondu
(geceleyin izinsiz yaplm ev), Gmhacky (yer ad), imambayld (yemek ad), gelivermek
(abuk gelmek)...
Trke bileik szcklerde anlam birlii balca yolla olumaktadr:
A) anlam, B) ses, C) tr deimesi.
A) Bileik szcklerin oluumunda anlam deimesi aadaki derecelerde grlr:
1) Bileii oluturan elerin anlam kaym olabilir:
aslanaz, hanmeli, dalkavuk, devetaban, kadnbudu, suiei, vezirparma, kuzukula,
sarkanat...
2) Birinci szcn anlam kaymtr:
adamotu, ketenhelva, ketenkuu, dlgerbal
3) kinci szcn anlam kaymtr:
karatavuk, rzgargl, suoku, basmevi...
B) Ses deiimi yoluyla bir btn oluturan bileik szcklerde ise eler ses yitimine urar:
niin (ne iin), nasl (ne asl), cumartesi (cuma ertesi), kaynana (kayn ana) seksen (sekiz
on), doksan (dokuz on), peki (pek iyi) ...[157]
C) Szck tr deiimi yoluyla oluan bileik szcklerde, elerin trleri deiir; eylem
soylu szckler ad, sfat olabilir:
dedikodu, imambayld, albast, bilirkii, uyurgezer, kag, atekes, vurdumduymaz,
kaptkat, aakakan, mirasyedi, gecekondu...

Uyar:
Bileik szcklerde nl uyumu kuralna uyulma koulu bulunmadndan, bu szcklerin
yapsn nsz uyumu kurallar da etkilemez:
bagedikli, dibudak, itburnu, tespihbcei, dzlemkre, katrtrna
Bu rneklerde, sert (), (h), (t) harfleri yanna gelen yumuak (b), (g) harfleri; yumuak (m),
(r) harfleri yanna gelen (k), (t) sert harfleri deimemitir.

7. 17. Deyimlerin Yazl

Deyim, bileik szckten ayr bir kalplamadr. Ancak deyimlerde de szckler, kendi
anlamlarn az ok yitirirse de, deyim, dikkat ekici bir anlatm bildirmek amacyla olumu kalp
szlerdir:
etekleri tutumak, kula delik, ks dinlemi, ylan hikyesi, burun kvrmak, bana
buyruk, pabu pahal, enesi dk
 Kimi deyimler, szckleri arasna ek alabilirler, ekime girerler:
Etekleri tututu, Anam alad, Ban dinle

Uyar:
Deyimleri oluturan szckler birbirinden ayr yazlr.

7. 18. Birka Szckl zel Adlarn Yazl

Kii, kurum, yer adlar birka szckten olumu bulunabilir.
1) Birka szckten oluan adlar ve soyadlar bitiik yazlr.
Adlar:
Gndodu, Gltekin, Hdaverdi, lknur, Yurdanur
Soyadlar:
Berker, etinkaya, Enginay, Ulucan, Karafakiolu

Uyar:
Ad ve soyadlar birbirinden ayr yazlr. Adlarn ve soyadlarn yazm, nfus czdanndaki
biimlerine baldr.
2) l, ile, bucak ve ky adlarnn yazmnda, devlete belirlenmi biimlere uyulur. Bunlarda
da uygulanan yntem, birka szckten oluan adlarn bitiik yazlmas yntemidir:
Acpayam, Eskiehir, Gaziantep, Kahramanmara, anlurfa, Akdamadeni,
Kocamustafapaa, Kadnhan, Eskipazar, ebinkarahisar
3) Kavram kendi bana bildiremeyip ancak bir tr ad ile tamamlanan zel yer adlarnda, tr
ad ayr olmak zere, her iki szck de byk harfle balatlr:
Ar Da, Eridir Gl, Van Gl, Glek Geidi, Konya Ovas, Manavgat ay, Kuruca
Geit, Sakarya Irma, ukur Mahalle, Kader Soka...
4) Bunlar gibi, deniz, da, ky, gl, su, rmak adlaryla tamamlanp kalplam ve ileriden
beri bitiik yazlagelmi zel yer adlar da vardr:
Akdeniz, Karadeniz, Kzlrmak, Gksu, Uluda, Kavakldere, Haldere, Pamukova,
Sivrihisar, Kadifekale[158]
5) Bir tr ad ile oluan tarihsel olay adlarnn her szc ayr yazlr ve her szck byk
harfle balatlr:
Kurtulu Sava, Lozan Antlamas, Bakumandanlk Meydan Sava, Hal Seferleri,
Kavimler G
6) Bir zel adla tr adndan kurulan devlet, kurum adlar da ayr yazlr ve her szc byk
harfle balatlr:
Trkiye Cumhuriyeti, Atatrk Baraj, Osmanl mparatorluu, Seluklu Devleti, Kuzey
Kbrs Trk Cumhuriyeti, alma Bakanl, Salk leri Genel Mdrl, Trkiye Kmr
letmesi, Trk Standartlar Enstits
7) Bir zel ad ve bir tr ad ile yaplm olan tr adlarnda, tr gsteren ikinci szck kk
harfle yazlr:
 Ankara keisi, Van kedisi, Amasya elmas, Oltu ta, Mustabey armudu
8) Bir olay, bir kiiyi yaatmak iin bir yere, kuruma verilmi olan zel adlar, aslna uygun
olarak ve byk harflerle balatlarak yazlr:
Atatrk Bulvar, Namk Kemal Okulu, Gazi Osman Paa Mahallesi, ehit Adem Yavuz
Soka, smet nn Meydan

7. 19. Bileik Eylemlerin Yazl

Etmek, olmak, eylemek yardmc fiilleriyle kurulan bileik eylemler u durumlarda bitiik
yazlr:
1) Ad soylu szckte, yardmc eylemle birlemesi sonucu olarak, bir ses doarsa, iki szck
bitiik yazlr:
affetmek (af etmek), hissetmek (his etmek), hazzetmek (haz etmek), zannetmek, affolunmak.

2) Yardmc eylemle birlemesinden dolay, ad soylu szcn ikinci hecesindeki nl (), (i),
(u), () derse, iki szck bitiik yazlr:
emir-emretmek, sabr-sabreylemek, keif-kefolunmak, hkm-hkmeylemek, akis-
akseylemek, devir-devretmek
3) Aralarna (a), (e), (), (i) ula ekleri alarak, iki eylemden oluan bileik eylemler bitiik
yazlr:
bakakalmak, konuabilmek, alvermek, deyazmak

Uyar:
Yukardaki durumlar dnda, bir eylemle birlikte kullanlan kalplam sz birimleri ayr
yazlr:
sz atmak, ktlk etmek, iyi olmak, ant imek, arz etmek, aklama yapmak, su atmak,
deme vermek, hesap amak

7. 20. Ekeylemlerin Yazl

Ekeylem denen ve imek eylemine balanan idi, imi, ise szckleri;
1) Balandklar szckten ayr yazlabilir; bu durumda kendi nllerini korur:
Hasta idi, kt imi, duruyor ise
2) Szcklere okluk bitiik yazlr. Bu durumlarda; idi, imi, ise szckleri:
a. nszle biten bir szckle bitiirlerse, balarndaki (i) sesi der, kalan hecesinin nls,
szcn nlsne, kalnlk-incelik ve dzlk-yuvarlaklk ynlerinden uyar:
Temiz-di, kaln-d, youn-du, zgn-m, olgun-mu, gzel-se, kalr-sa, olur-sa
b. nl ile biten bir szckle bititirilirse, balarndaki (i) sesi yerine (y) sesi gelir ve kalan
hecesindeki nl, bataki szcn nlsne yine kalnlk-incelik ve dzlk-yuvarlaklk
ynlerinden uyar:
Geldi-ydi, grd-yd, hasta-ym, boyal-ym, Samsun-luymu, belli-yse, bal-ysa,
zntl-yse[159]
 Uyar:
Haber dilinde, ekeylemler bitiik yazlr.

7. 21. Terimlerin Yazl

1) ki ya da szckten yaplan ve bileik szck nitelii gsteren terimler bitiik yazlr:
gzelavratotu, gl, ineyaprakl, tayapra, uyurgezer, mercanotu, mercanbal,
atardamar, toplardamar
2) Bir terimi niteleyen szck ayr yazlr:
uan memeliler, szck vurgusu, ayakl koma, ak eretileme, dere alabal, en kk
ortakkat, bitiik tayaprakl
3) Ancak niteleyen szck nitelenenle btnleerek bir terim oluturuyorsa bitiik yazlr:
yabanispanak, yabaniakdiken, beyazpeynir

7. 22. Pekitirmeli Szcklerin Yazl

1) Trkede pekitirmeli sfat ve belirteler, ilk hecelerine getirilen (m), (p), (r), (s)
nszlerinden kurulu pekitirme heceleriyle birletirilerek yazlr:
Ak-apak, uzun-upuzun, ince-ipince, sar-sapsar, mor-mosmor, temiz-tertemiz, tamam-
tastamam, beyaz-bembeyaz, doru-dosdoru, dik-dimdik, yeil-yemyeil
2) ki heceli pekitirme sfat ve belirteleri de bitiik yazlr:
gndz-gpegndz, dz-dpedz, yalnz-yapayalnz...

7. 23. kilemelerin Yazl

Ayn szcn yinelenmesi, anlamlar yakn ya da kart, sese benzer szcklerin yan yana
kullanlmasyla oluan szck kmelerine ikileme denir: Szcn, ilk nsznn yerine ya da ilk
nlsnn bana (m) getirilerek oluturulan szcn, asl szckten sonra yinelenmesiyle de
ikileme kurulur.
1) kilemelerde her szck ayr yazlr:
yava yava, aa yukar, az ok, ev bark, doru drst, krk dkk, paldr kldr, dolap
molap
2) kilemeleri oluturan szcklerin biri ya da ikisi eitli ekler alabilir:
irili ufakl, bykl kkl, el ele, gz gze, daldan dala, dilden dile, oldum olas, pisi
pisine, ucu ucuna[160]

7. 24. Yabanc Szcklerin Yazl

Yabanc szckler, Trkede sylendikleri gibi yazlr. Ancak u zelliklere dikkat edilir:
1) Banda iki nsz bulunan yabanc szcklerin yazmnda nszler arasna nl konulmaz:
profesr, tren, gramer, stres, prova, psikoloji, fren, kristal, program, staj
2) Sonunda iki nsz bulunan kimi yabanc szcklerin yazmnda nszler arasna nl
konulmaz:
 film, militarizm, lks, teyp
3) Yaygn olarak kullanlan Bat kkenli szckler, Trkenin yazl kurallarna gre yazlr:
Doktor, kovboy, radyo, ofr, trajedi, komedi, televizyon, rektr
4) Sonunda iki nsz bulunan kimi yabanc szcklerin bu nszleri arasnda nl vardr:
ritim, cisim, ilim
5) ki nsz ile biten Arapa ve Farsa szckler nszlerin arasna bir nl getirilerek
sylenir. Ancak bu szckler Trke bir ek aldklarnda, nszler arasna getirilen nl der:
ahs-ahs-ahs, ehr-ehir-ehri, emr-emir-emre, hkm-hkm-hkm, nakl-nakil-
nakli
6) Bat dillerinden alnan szcklerin iindeki nszler arasna nl konulmaz:
elektrik, orkestra, maestro, paragraf, kilogram
7) Yabanc szcklerin i sesindeki (g)ler, ()ye evrilmez:
biyografi, daktilograf, dogmatizm, diyagram, kardiyografi, magma, program...
8) Bununla birlikte, yerlemi kimi eski szcklerde i sesteki (g)lerin ()ye dnd
grlr:
corafya, fotoraf
9) Yabanc szcklerin sonunda bulunan (g)ler de, yukardaki rneklerde olduu gibi
korunur:
arkeolog, biyolog, diyalog, katalog, jeolog, monolog, pedagog, sinagog, rolog, Trkolog
10) Yabanc szcklerde, yan yana bulunan nller arasna genellikle (v), (y) nszleri
girmez:
arkeolog, ideal, realizm, jeolog, meteoroloji...
11) Yabanc dillerden alnan kimi szcklerdeki (io), (ia) nlleri arasna (y) harfi konulur:
biyoloji, biyografi, bibliyografi, diyagram, diyaliz
12) zellikle Franszca szcklerdeki (oi) diftongunun sylenii olan (ua) arasna (v) harfi
konulur:
konservatuvar, kruvazr, trotuvar, laboratuvar[161]
13) Bat dillerinden alnan szckler orijinal yazllarna gre de yazlr:
fuel oil, pizza, check up, disc jockey
14) Yabanc kkenli bilim terimleri Trke sylenie gre yazlabilir.
kriz, enjeksiyon, trbin, tberkloz
15) Bilim ve uzmanlk dallarnda kullanlan terimler orijinal biimlerine gre yazlr:
Adagio, andante
16) Latin kkenli dillerden alnan deyimler o dildeki yazllarna gre yazlr:
veni, vidi, vici - to be or not to be
17) Yabanc dillerden alnan szcklerde (n) nsz, (b) ve (p) nszleri nnde (m)
nszne evrilir:
Ambar, cambaz, perembe, ember
 Uyar:
stanbul szc bu kurala uymaz.

7. 25. Yabanc zel Adlarn Yazl

zel adlarn, kendilerine zg yazmlarn korumak gerekir. Ancak, btn dnya ayn yazy
kullanmad iin, her ulusun dilinde geen zel adlar kendi abecesiyle yazmak olana yoktur. Bu
durumda:
1) Latin abecesi kullanan uluslarla ilgili zel adlarn zgn yazmlar, gerekli grlen
durumlarda korunur:
Shakespeare, New Orleans, Newton, Edward, Chateaubriand, Greenwich, Bordeaux,
Descartes, Mary
2) Yabanc adlarn yazmnda harfler zerindeki iaretler, olanaklar lsnde korunur:
Molire, Mrime.
3) Ancak, bu zel adlarn okunular, metinde getii ilk yerde, ayra iinde gsterilir ve bu
adlarn okunularn gsteren szcklerin ba harfleri de byk yazlr:
Shakespeare (ekspir)...[162]
4) Latin harfleri kullanan lkelerden dilimize, asllarndan baka trl sylenile girmi olan
zel adlar, bu sylenie gre yazlr:
Marsilya (Marseille), Londra (London), Mnih (Mnchen), svire (Suisse), sve (Sweden),
Cenevre (Geneve), rlanda (Ireland), Napolyon (Napolon)...
5) Latin abecesinden baka bir abece kullanan uluslardan alnan zel adlar, Trkede
sylendii gibi yazlr:
Konfys, Badat, Rimski Korsakof, Tolstoy, Tokyo, Pekin
6) Yabanc adlardan gelip anlamca genelleerek terim nitelii kazanm adlar, Trkede
sylendii gibi ve kk harflerle yazlr:
amper, giyotin, volt, vat, kolonya, rntgen, jilet, kanarya

7. 26. Gezegenler ile Dnya, Gne ve Ay Adlarnn Yazl

1) Gezegenler, burlar, gkcisimleri evrende tek varlklar olduklar iin adlar byk harfle
balatlarak yazlr:
Utarit, Zhre, Merih, Bykay, Kkay, lker, Samanyolu
2) Dnya, gne, ay da, gkbilim konusu olduklar zaman evrende tek bir varlk nitelii ile
belirir; bu nedenle zel adlar gibi byk harfle balatlr:
Ay Dnyann, Dnya da Gnein evresinde dner
3) Ancak bu adlar genel kavram bildirdikleri zaman kk harfle yazlr:
Bu oda gne (gne ) alr. Bu gece ay (ay ) var. O adamn dnyada (insanlar
arasnda) bir ei yoktur[163]

7. 27. Byk Harflerin Kullanm

Byk harfler, aada belirtilen yerlerde kullanlr.
 1) Tmcelerin ilk szcnn banda byk harf bulunur:
Az zamanda ok ve byk iler yaptk. Bu ilerin en by, temeli Trk kahramanl ve
yksek Trk kltr olan Trkiye Cumhuriyetidir.
2) Her eit zel adlarn banda kullanlr. Balca zel adlar unlardr:
a. Kii adlar:
Cokun, Yaln, Filiz, Serpil
b. Kii Soyadlar:
Berberolu, Bilirgiller
c. Hayvanlara verilen adlar:
Boncuk, Fndk, Duman, Samur
. Ulus adlar:
Trk, Alman, talyan, Arap
d. Devlet ve lke adlar:
Trkiye, Fransa, Almanya, ran, Pakistan
e. Kent, ky, cadde, sokak, yer adlar:
Ankara, zmir, Badat, Abant, Dumlupnar, ankaya, evre Soka
f. Corafya ile ilgili kta, blge, ova, da, deniz, gl, akarsu orman adlar: (Birden ok
szckten oluanlarda her szck byk harfle balatlr)
Afrika, Ilgaz, Toros Dalar, Glek Geidi, Frat Nehri, Kzlrmak, ubuk Baraj,
Anadolu, Gneydou Anadolu
g. Kurum ve kurulu adlar: (Birden ok szckten oluup da ayr yazlanlarda her szck
byk harfle balatlr)
Trkiye Cumhuriyeti, Trkiye Byk Millet Meclisi, stanbul niversitesi, Numune
Hastanesi, Trkiye Ziraat Bankas, Basn-Yayn ve Enformasyon Genel Mdrl, Sivas
Valilii
. Yap, kitap ve benzeri yapt adlar:
ankaya Kk, Ankara Kalesi, Ankara Palas, Evkaf Apartman, Nusretiye Camisi, Kiralk
Konak (roman), Suda Halkalar (iir kitab), Yolcu Defteri (gezi notlar), Vatan sterse (resim),
Laokon (bir yontu), Fikir Hareketleri (dergi), Piyale (iir kitab)...
h. Dil adlar:
Trke, Latince, Almanca
. Din, mezhep, tarikat adlar:
Mslmanlk, Hristiyanlk, Musevilik, Budizm, Snnilik, Protestanlk, Katoliklik, Kadirilik,
iilik
i) Ulus, din, dil, mezhep, kii vb. adlarndan tremi szckler:
Trklk, Trk, Trklk, Atatrklk, Darvincilik, Afrikal, ranl, Peenekler,
Amerikallar

Uyar:
Yazm devlete belirlenmi kimi yer adlarnda olduu gibi, kii ad ve soyadlarnn nfus
czdanlarndaki yazl, yazm kurallarna uymasa da deitirilmeden kullanlr.
3) zel adlara bal sayg szckleri, sanlar, meslek adlar byk harfle balatlr:
Hamdi Bey, Bayan Filiz Koray, Bay Yaln tak, Doktor rfan Bulut, Mareal Fevzi akmak,
Profesr Cokun lk, Mimar Sinan, Kurtdereli Mehmet Pehlivan, Koca Yusuf, Nasrettin Hoca,
Naciye Sultan, Gl Hanm
4) a. Kitaplarda blm, dergi ve gazetelerde yaz ve haber balklarnn her szc byk
harfle balatlr. Bu yazlarn ve, de, ile, ya, ya da, ki balalar ve mi eki kk harfle yazlr:
Kavimler G, Anadoluda Linyit Yataklar, Konutlarn ve yerlerinin Elektrik ile
Istlmas Sorunu, E-5 Karayolunda Dnk Trafik Kazas, lmek ya da Yaamak, Bitmedi mi?,
Kim ki O...
b. Ancak, bu balklarn btn szckleri byk harflerle yazlrsa, yukardaki szckler de
byk harfle yazlr:
TAVAN LE KAPLUMBAA, MAV VE SYAH...
5) Mektuplarda ve konuma metinlerinde hitap szckleri ve zarf zerine yazlan her szck
byk harfle balatlr:
Sevgili Kardeim, Sayn Bym, Aziz Dinleyicilerim
6) zel ad yerini tutan szckler ve zerine dikkat ekilecek nemli kavramlar byk harfle
balatlabilir:
Bakanlk taslayan zkan konumasn bitirdikten sonra bir ye Bakann grlerini
eletirdi[164]

[140] mer Asm Aksoy, Ana Yazm Klavuzu, stanbul: Adam Yaynlar, 1994, s. 11.
[141] Girgin, Haber Yazma Teknikleri (Haberci Adaynn El Kitab), s. 31.
Girgin, Aratrmac Gazetecilik, stanbul: Marmara . letiim Fakltesi, (Baslmam Ders
[142]
Notlar, 1999.)
[143] Girgin, Aratrmac Gazetecilik, s. 23.
[144] Girgin, Aratrmac Gazetecilik, s. 31.
[145] iar Yaln, Doru Trke, stanbul: Metis Yaynlar, s. 48.
[146] Girgin, Haber Yazma Teknikleri (Haberci Adaynn El Kitab), s. 143
[147] engl A. zerkan, Trke'yi nasl kullanyoruz?, stanbul: Mart Yaynlar, 1997, s. 105.
[148] Girgin, Haber Yazma Teknikleri (Haberci Adaynn El Kitab), s. 140.
[149] Aksoy, AnaYazm Klavuzu, s. 48.
[150] Feyza Hepilingirler, Trke Off, stanbul: Remzi Kitabevi, 1997, s. 172.
[151] Hepilingirler, Dedim: Ah!, s. 255.
[152] Kemal Demiray, Syleyi ve Yazm Szl, stanbul: nklap ve Aka Basmevi, 1982, s. 18.
[153]Mehmet Emre Anamur, Yazl Kitle letiim Aralarnda Trke'nin Yanl Kullanm,
Medya ve Toplum, stanbul: Der Yaynlar, 1998, s. 74.
[154] Ko, s. 70.
[155] Ko, s. 389
[156] Ko, s. 390.
[157] Mazhar Kkey, Yazm Kurallar, stanbul: Karacan Yaynlar, 1992, s. 78.
[158] Kkey, s. 62.
[159] Ko, s. 291.
[160] Ko, ss. 404-410.
[161] Aksoy, Ana Yazm Klavuzu, s. 196.
[162] Kkey, s. 56.
[163] Aksoy, Ana yazm Klavuzu, s. 48.
[164] Hepilingirler, Trke Off, s. 157.

8. NOKTALAMA MLER (ARETLER)

Banu Gmtsn kulaklar nlasn. Kedi gzleridir onlar. demiti; noktalama

iaretleri iin. Dorudur, yolunuzu tmden aydnlatacak gleri yoktur; ama
yolunuzu kaybetmenizi nler, anlam ve anlatm izleyerek doru yolda ilerlediinizi
gsterir size. (Feyza Hepilingirler)[165]
Noktalama imleri (iaretleri) yazl anlatmda, okumay kolaylatrmaya, duygu ve
dncelerin daha ak anlatlmasna ve yaznn dzenlenmesine yardmc olur.[166]
Szcklerin seimi ve cmle kurulular gibi, noktalama imlerinin kullanlar da, yazarlarn
kiisel l ve anlaylarna baldr. Ancak, bir yazda noktalama imlerinin gereinden fazlal,
yazarn sylemek istediini kelimelerle tam ifade edemediinin kantdr. Bu nedenle, noktalama
imleri gelii gzel deil, mantk erevesinde ve gereksinim nedeniyle kullanlmaldr.

rnek:
Aadaki rnek, bir virgln deiik yerlere konulmasyla, cmlenin anlamnn nasl
deiebileceinin belgesidir:
ADSli ak, Trk yetkililere yalvard.
ADSli ak Trk, yetkililere yalvard [167]

8. 1. Nokta .
Bildirme ve isteme tmcelerinin sonuna konur, tmcenin snrn belirler. Konumadaki
alalan titremin terini tutar.[168]
Balca kullanl yerleri:
1) Anlamca tam tmceler sonunda:
Sekiz saattir imendiferdeyim. Tren bo ve neesiz. im sklyor.
2) Tmce deerinde olan anlatmlarn sonunda:
- Ltfen pencereyi kapatn.
 - Peki.
3) Kimi ksaltmalardan sonra:
Dz. Kuv., gr., kg. ...
4) Sra gsteren rakamlardan sonra:
1., 5., 20. madde, II. Mahmut, XIV. Louis
5) Gn gsteren tarihlerin rakamlar arasnda:
18.10.1986
6) Belli bir saatle artk dakikalar arasnda:
Saat 13.20de, 21.15te, 07.25te
7) Rakamlarda binler basamaklar arasnda:
652.325.130. TL.
Rakamlarda nokta kullanlmayp, binler basamaklarn belirtecek kadar aklk da
braklabilir:
652 325 130...
8) Bir yaznn alt blmlerini gsteren rakamlardan ya da harflerden sonra:
1., 3., A., B., a., b., ...
Bu grevde, nokta yerine kapama ayrac da kullanlabilir:
1), 3), A), B), a), b), ...
9) Rakamlar arasnda arp imi yerine:
15 . 20 = 300

8. 2. Virgl ,
Balca kullanl yerleri:
1) Tmce iinde e grevli szckler arasnda:
Beni bir memur, bir tahsildar, bir rc, bir jandarma, yoksa bir askerlik ubesi reisi mi
sandlar bilmem.
2) Tmcede e grevli szck bekleri arasnda:
Bir mahalle mescidindeki ilkokulu, bahesinde bir Roma belediye bakannn burunsuz
heykeli dikili lisemizi, stanbulu, Darlfnunu hatrlardk.
nsan, hayvan, kent, ky, semt, akarsu, deniz, da, ova, orman adlar, zel adlardr. [169]
3) Sral tmceleri ayrmakta:
Hemen hepsi sigaralarn yakarlar, avluda melirler, evlerinde olan biteni anlatrlard.
4) Tmcede anlam gerei zellikle belirtilmek istenen (sylenirken biraz ara verilen) zne,
tmle gibi elerden sonra:
Nihat, vapurun stanbula giriini grmek iin geceleyin uyand. [170]
Kymzde, bizi bekleyenlerin bulunduunu hi unutmadm.
5) Tmcede, aklayc sz beklerinin, banda ve sonunda:
Ahmet Kutsi iin, romantik bir air hakknda sylenecei gibi, fildiinden kulesine ekilmi
diyenler olabilir.
Geen hafta perembe gn, seninle grtmz gn, epey yorgun grnyordun.
6) Yazlarda, mektuplarda seslenme szcklerinden sonra:
Kardeim, Sayn Komutanm, Bayanlar, Baylar,
7) Yazda, bakasnn sznn bittii yere (eer bu sz trnak iine alnmamsa):
Zamann varsa biraz grelim, dedi.
8) Ayn durumda olan, konuma izgisiyle belirtilmi szlerin bittii yere de virgl konulur:
Arabac:
- al kapy, dedi.
9) Kendinden sonra gelen tmceyi anlamca yanstan, pekitiren, zetleyen hadi, yle, evet,
hayr, peki... gibi szckleri ayrmakta:
Peki, dediin olsun. Evet, ben de seninle geliyorum. yle, bu yl ok hareketli geirdik.
10) Ondalk saylarda kesirleri belirtmekte:
367,50 TL., 25,250 kg, 29,345 km.
11) nlem imini sonuna alan tmcelerde, nlemden sonra virgl konulur:
A, ne gzel!

8. 3. Noktal Virgl ;
Bu iareti yerli yerinde kullanamayan insann Trke bilgisinden phe edin.
Melih Cevdet Anday)
1) Aralarnda anlam ilikisi bulunan bamsz tmceleri ayrmak iin kullanlr; ykselen
titremi karlar.
Bir ara bir bakasnda salarnz, yrynz seyreder gibi olmu, siz olmadnz
grnce yeniden merak etmi, zlm; sonra belki de benim burada oturduumu tahmin etmitir
de teki kapdan kmtr, phesine dmtm. (Sait Faik Abasyank)[171]
eleri arasna virgl konulmu sral tmceler, noktal virgl ile ayrlr:
Hepsi az veya oka baheli, ehniinli, cumbal, ekserisi boyasz, eski fakat temiz, irin
evler; ardakl bir kahve; bir iki ufak dkkn; ksa, bodur minareli, sevimli bir mescit[172]
2) Anlamca birbirine bal ve birbirini tamamlayan tmceler arasna konulur:
Belks, btn felakete uram insanlar gibi tabii, umumi bir insan olacakt; Belksn bir
trl tabiilemeyen gzellii de belki bu umumilik iinde, birka gn srecekti; alarken
ocuklaacakt.
3) Aralarnda anlamca kartlk, neden-sonu, glendirme, tamamlama ilgileri olan ve
srasyla ama, fakat, yoksa, nk, bundan dolay, sonu olarak, bu nedenle, yleyse, bylece,
bundan baka, u da var ki, dahas var, ayrca, yle ki... gibi balalarla balanabilen tmceler
arasna konulur:
Bu yaz ok yorgundum; ama ksa bir dinlenme olana bile bulamadm.
ok onarttmsa da arabam adam edemedim; nk artk eskidi.
Anne, ocuunu stanbula gndermek istemiyor; yle ki gznn nnden ayrlmasna bile
raz deil.
 Uyar
Noktal virglden sonra gelen tmce byk harfle balatlmaz.

8. 4. ki Nokta :
1) Arkasndan aklama yaplacak ya da rnek verilecek tmcenin sonuna konulur:
Dikkat edilirse, yznde onu zppelikten kurtaran iki aza vardr: Biri, gzleri ve baknn
manas; teki, az ve dudaklarnn ifadesi
Yazlarda kullandmz balca noktalama imleri unlardr: nokta, virgl, noktal virgl

Uyar:
ki nokta konulduktan sonra gelen blm, bir tmce oluturuyorsa, ya da tmce deerinde ise
byk harfle balatlr; tek ya da bek olarak sralanan szcklerde byk harf kullanlmasna gerek
yoktur.
2) Alntlarda, trnak iminden nce iki nokta konulur:
Hamdullah Suphi Tanrver, Atatrk iin yle demiti: Sevgili Gazi! Talihin en karanlk
gnlerinde ismin bir oban yldz olmutu. Hepimiz ona bakarak yol aldk.
3) Yaz iinde bir kiinin konumasn gstermek iin kullanlan - iminden nce de iki
nokta konur:
Nfus ktibi:
- Yirmi yanda var m bu olan? dedi.
4) Matematiksel blme ileminde, blnenle, blen arasna konulur:
28:4 = 7, 112:8 = 14...

8. 5. Nokta
1) Olaylar, nitelikler, adlar sayldktan sonra, benzerleri anlamna, tmce sonuna konulur:
[173]
Kemalizm yaratcdr, mspettir, sulhudur, planl alr
2) Herhangi bir nedenle bitirilmemi tmcelerin sonuna konulur: [174]
Ey kimsesiz, avare ocuklar, hele sizler, hele sizler
- Muharebeye gitmiyorum ki
3) Yaz iinde aklanmak istenmeyen adlar, szckler yerine konulur:
Ben bu haberi den iittim.
4) Aklanmak istenmeyen szcklerin ba harfi yazldktan sonra da nokta konulabilir.
A...da konutuklarmz unuttun mu?
5) Alntlarn, ba tarafndan karlm szlerin yerine konulur:
... Aydn snfla halkn zihniyet ve amac arasnda tabii bir uygunluk olmak gerekir.[175]

8. 6. Sra Noktalar
 Bir alntnn, atlanm blmleri bulunduunu belirtmek iin kullanlr. Noktalarn says
snrlanamazsa da, satrlar noktalarla doldurmu olmamak iin be ya da yedi olarak saptanabilir:
.. yaptklarmz asla kfi gremeyiz: nk daha ok ve daha byk iler yapmak
mecburiyetinde ve azmindeyiz..... Bunun iin bizde zaman ls gemi asrlarn gevetici
zihniyetine gre deil, asrmzn srat ve hareket mefhumuna gre dnlmelidir..

Uyarlar:
1) nokta ve sra noktalardan sonra balayan sz, yeni bir tmce balangc ise byk harfle
balatlr.
2) Sra noktalar ayra ( ) iine alnarak da kullanlabilir:
.. spor ok mhimdir; (.....) hatta biraz da medeniyet meselesidir.

8. 7. Soru mi ?
1) Soru bildiren ya da soru kavram ieren tmce ya da szckten sonra konulur:
Niin ge kaldn? Gitmeyeceksin demek?
2) Kesin olduuna inanlmayan szler, bilgiler yanna, ayra iine de alnarak konulur:
Evliya elebinin Msrda (?) ld sanlyor.
Sehi Bey, (?) Anadoluda ilk airler tezkeresini yazd.
3) Anlamlar birbirini tamamlayan soru tmceleri virglle ayrlr; soru imi en sona konulur:
Bu saati masaya m koyaym, duvara m asaym?
4) Soru imi yazlarn balklarnda da kullanlabilir:
Sosyal Devrim Gecikti mi?

8. 8. nlem mi !
1) nlemlerden, nlem anlam veren tmcelerden, seslenmelerden sonra konulur:
Ay! ayama bastnz.
Ey Trk istikbalinin evlad! muhta olduun kudret, damarlarndaki asil kanda mevcuttur!

2) ama, kmseme, alay, gvensizlik anlam bildirmek iin, ilgili szck ya da cmleler
yanna, ayra iine alnarak konulur:
Bu air (!), ne gzel (!) iirler yazarm meer.
3) Bu amala soru imi ile birlikte de kullanlabilir:
Bu air klasik (!?) alyormu.
4) nlem imi gerektii zaman yaz balklarnda da kullanlabilir.
Atalarn Yadigar!

8. 9. Trnak mi
1) Bakasndan alnm bir szn bana ve sonuna konulur:[176]
 Atatrk diyor ki: Yeni Trkiyemizi layk olduu mertebeye ykseltebilmek iin, herhalde
iktisadiyatmza birinci derecede nem vermek zorundayz.
2) zellikle belirtilmek istenen bir terim, bir szck, trnak iine alnabilir (Belirtme amac,
trnak imi yerine szcklerin siyah, italik gibi bir eit harfle dizilmesiyle ya da bu szcklerin
altn izmekle de salanabilir.):
u samimiyet denilen eyi byk bir erdem sayanlar vardr, ben onlardan deilim. Eskiden
bir gldeste yapmak isterdim; hani imdi Frenke adyla anthologie diyorlar, yle bir ey.
3) Yaz iinde sanat yaptlarnn, kitaplarn adlar trnak imleri iinde gsterilir:
Fazl Hsn Dalarcann yaymlad ilk iir kitab Havaya izilen Dnyadr.
4) Sralamalarda, izelgelerde st satrda yazlan ve altta yinelenen szckler yerine trnak imi
konulur: bu kullanta trnak imi () denden adn da alr:
Kitabmzda:
a) Tarla bitkileri zerindeki incelemeler
b) Ss
c) Meyveler yer almaktadr.

Uyarlar:
1) Trnak iine alnan szler, ayr bir tmce olarak kalyorsa, kendi noktalama imini korur ve
trnak imi bundan sonra konulur:
Atatrkn ahlak konusundaki kans udur: Korkutmaya dayanan ahlak, bir fazilet
olmadktan baka, gvenilir bir deer de tamaz .
2) Trnak iine alnan sz, bir cmlenin esi oluyorsa, aslndaki noktalama imi
konulmayabilir.
Atatrk Ne mutlu Trkm diyene derken, bu mutlu Trkln maddi ve manevi gerelerini
de yaratm oluyordu. (Bu rnekte grld gibi, Atatrkn szndeki nlem imi kaldrlmtr.)
3) Kimileyin trnak iindeki szn aslnda bulunan noktalama imini korumak gerekli grlr:
Onun anlayamayaca iiri verirse, bu sefer de: Git iine! diye karlar.
Dkkna giren adama: Ne emrediyorsunuz? diye sordum.
4) Trnak iine alnan szler bir tmce niteliinde ise, ya da zel adsa byk harfle balatlr;
bir szck ya da tamlama ise, byk harfle balatlmas gerekmez:
Nurullah Ata dil devrimi zerine konuurken: Kazandk artk, yendik demiyorum; utku
yrlar, yani zafer trkleri sylemeye kalkmyorum... diye yazmt.[177]

8. 10. Tek Trnak

Bir alnt iinde, baka bir alnt gsterilmek gerekirse, ikincisinin bana ve sonuna tek trnak
konulur:
spanyada i sava olduu gnlerde Miguel de Unamunoya Siz hangi yandasnz? diye
sormular. Hangisi yenilirse ondanm demi. Bunda bir yiitlik, bir trl gzellik olduu
yadsnamaz...

8. 11. Ayra ( )
 1) Tmce kuruluu ile ilgili olmayp, tmcenin ya da iindeki szcn anlamn aklayc
nitelikte bulunan szler; szckler ayra arasna alnr:[178]
Bat toplumlarnn us, aktre (ahlak) ve gzelbilim (estetik) alannda yetimeleri iki temel
kavrama dayanr: 1. zgrlk. 2. nsan deeri.
Gelelim Mehdi (yani kyamete yakn zuhur edecek kii)nin kmas yakn iken devlete dzen
verilemez diyen adamlara.
2) Tmce iinde ayrnt saylabilecek ara szler, aklamalar iki ksa izginin yan sra ayra
iine de alnabilir:
Smerbank fabrikalarnn (bunlara devlet fabrikalar da diyebiliriz) 1934 ylnda ne kadar i
kardklarn gsteren baz rakamlar da vardr.
Gazetecilikte etik (ahlak bilimi) bu meslein anayasas olmaldr.

Uyarlar:
1) Sondan nceki rnekte grld gibi, aklanan szcn ekim eki, ayra kapandktan
sonra yazlabilir.
2) Kapama ayrac, sralama ve snflamada, rakamlardan sonra konulabilir:
1)..., 2)..., 3)...

8. 12. Keli Ayra [ ]

Ayra iine alnm olan bir aklama iin gereken yeni bir aklama, keli ayra iinde
gsterilir:
Trkiyede cumhuriyetin kuruluu, bir yandan da askeri zaferlere (I. nn [10 Ocak 1921],
II. nn [1 Nisan 1921], Sakarya [13 Eyll 1921], Dumlupnar [30 Austos 1922]) dayanr.[179]

8. 13. Kesme mi
1) Btn zel adlardan sonra kesme imi kullanlr:[180]
Tuncere, Ankarada, Ar Dandan, Trkiye Byk Millet Meclisinde
2) Ekinden ayr olarak gsterilmek istenen harf ya da szckten sonra kesme imi konulur:
Knin ye dnmesi, -yordan nce geleni, Renkte yalnz bir nl vardr
3) Rakamlardan sonra gelen ekleri ayrmak iin kesme imi kullanlr:
saat 15.00te51den sonra... 1970lerde12.00yi vurduktan sonra[181]
4) zel adlardan tretilmi szcklerde ekler kesme ile ayrlmaz:
KonyalTrkTrklkAtatrkTrkelemek
5) Ancak kesme imi, kendi zgn yazm ile yazlarak (li) yapm eki getirilmi yabanc
szcklerin kknden sonra konulur:
BruxellesliBordeauxluLilleli
6) zel adlara eklenip (aile, gil) anlam veren (ler) ekleri, kesme ile ayrlmaz:
Ahmetlerde toplandkMehmetlerle yemek yedik
7) Ancak (benzerleri) anlam veren (ler) ekleri kesme imiyle ayrlr:
 AtatrklerFatihlerYavuzlar
8) Birincinin sonunda ve ikincinin banda nl harf bulunan iki szck birlikte sylenirken,
kimileyin birinci szcn sonundaki nl der. O zaman yerine kesme imi konulur:
- Karacolan devranm var, demim var,
Yar yitirdim dncem var, gamm var.
- Neyleyim ki elimde yok irade.
- Gl dikende biter diken gl olmaz
Vz vz eden her sinein balolmaz

Uyar:
mebus deil, mebus yazlr.

8. 14. Ksa izgi (Birletirme izgisi) -

1) Bir olayn, durumun balangcn ve sonunu gsteren tarihler, szckler arasna konulur:
2.Dnya Sava 1939-1945 yllar arasnda, 6 yl srd
Ankara-Konya yolu
Neden-sonu ilikisi
2) ki adn, etkenin ortakln gstermek iin kullanlr:
Bat uygarlnn temelinde Yunan-Roma dncesi yatar
Sava ncesi Avrupada devlet, daha ok hukuki-siyasi bir kurulutur
3) Kartlklar arasna konulur:
Alman-Fransz sava
Hristiyanlk-Mslmanlk slamlk mcadelesi
4) Tmce iinde ayrnt saylabilecek ara szler, aklamalar iki ksa izgi arasna alnabilir:
Smerbank fabrikalarnn -bunlara devlet fabrikalar da diyebiliriz- 1934 ylnda ne kadar i
kardklarn gsteren baz rakamlar vardr[182]

[165] Hepiligirler, Dedim Ah!. s. 232.

[166] Aksoy, Ana yazm Klavuzu, s. 55.
[167]Nevzat Kzlcan, rneklerle Gazetecilik, stanbul: Gazeteciler Cemiyeti Yaynlar, Eyll
1988, s. 56.
[168] Ko, s. 566.
[169] Kkey, s. 102.
[170] Hepilingirler, Trke "Off", s. 181.
[171] Ko, s. 571.
[172] Kkey, s. 105.
[173] Ko, s. 573.
[174] Hepilingirler, Dedim: "Ah!", s. 232.
[175] Aksoy, Ana Yazm Klavuzu, s. 59.
[176] Demiray, s. 29.
[177] Aksoy, Ana yazm Klavuzu, s. 62.
[178] Ko, s. 579.
[179] Kkey, s. 122.
[180] Ko, s. 577.
[181] Kkey, s. 125.
[182] Aksoy, Ana Yazm Klavuzu, s. 60.

8. NOKTALAMA MLER (ARETLER)

Banu Gmtsn kulaklar nlasn. Kedi gzleridir onlar. demiti; noktalama

iaretleri iin. Dorudur, yolunuzu tmden aydnlatacak gleri yoktur; ama
yolunuzu kaybetmenizi nler, anlam ve anlatm izleyerek doru yolda ilerlediinizi
gsterir size. (Feyza Hepilingirler)[165]
Noktalama imleri (iaretleri) yazl anlatmda, okumay kolaylatrmaya, duygu ve
dncelerin daha ak anlatlmasna ve yaznn dzenlenmesine yardmc olur.[166]
Szcklerin seimi ve cmle kurulular gibi, noktalama imlerinin kullanlar da, yazarlarn
kiisel l ve anlaylarna baldr. Ancak, bir yazda noktalama imlerinin gereinden fazlal,
yazarn sylemek istediini kelimelerle tam ifade edemediinin kantdr. Bu nedenle, noktalama
imleri gelii gzel deil, mantk erevesinde ve gereksinim nedeniyle kullanlmaldr.

rnek:
Aadaki rnek, bir virgln deiik yerlere konulmasyla, cmlenin anlamnn nasl
deiebileceinin belgesidir:
ADSli ak, Trk yetkililere yalvard.
ADSli ak Trk, yetkililere yalvard [167]

8. 1. Nokta .
Bildirme ve isteme tmcelerinin sonuna konur, tmcenin snrn belirler. Konumadaki
alalan titremin terini tutar.[168]
Balca kullanl yerleri:
1) Anlamca tam tmceler sonunda:
Sekiz saattir imendiferdeyim. Tren bo ve neesiz. im sklyor.
2) Tmce deerinde olan anlatmlarn sonunda:
- Ltfen pencereyi kapatn.
 - Peki.
3) Kimi ksaltmalardan sonra:
Dz. Kuv., gr., kg. ...
4) Sra gsteren rakamlardan sonra:
1., 5., 20. madde, II. Mahmut, XIV. Louis
5) Gn gsteren tarihlerin rakamlar arasnda:
18.10.1986
6) Belli bir saatle artk dakikalar arasnda:
Saat 13.20de, 21.15te, 07.25te
7) Rakamlarda binler basamaklar arasnda:
652.325.130. TL.
Rakamlarda nokta kullanlmayp, binler basamaklarn belirtecek kadar aklk da
braklabilir:
652 325 130...
8) Bir yaznn alt blmlerini gsteren rakamlardan ya da harflerden sonra:
1., 3., A., B., a., b., ...
Bu grevde, nokta yerine kapama ayrac da kullanlabilir:
1), 3), A), B), a), b), ...
9) Rakamlar arasnda arp imi yerine:
15 . 20 = 300

8. 2. Virgl ,
Balca kullanl yerleri:
1) Tmce iinde e grevli szckler arasnda:
Beni bir memur, bir tahsildar, bir rc, bir jandarma, yoksa bir askerlik ubesi reisi mi
sandlar bilmem.
2) Tmcede e grevli szck bekleri arasnda:
Bir mahalle mescidindeki ilkokulu, bahesinde bir Roma belediye bakannn burunsuz
heykeli dikili lisemizi, stanbulu, Darlfnunu hatrlardk.
nsan, hayvan, kent, ky, semt, akarsu, deniz, da, ova, orman adlar, zel adlardr. [169]
3) Sral tmceleri ayrmakta:
Hemen hepsi sigaralarn yakarlar, avluda melirler, evlerinde olan biteni anlatrlard.
4) Tmcede anlam gerei zellikle belirtilmek istenen (sylenirken biraz ara verilen) zne,
tmle gibi elerden sonra:
Nihat, vapurun stanbula giriini grmek iin geceleyin uyand. [170]
Kymzde, bizi bekleyenlerin bulunduunu hi unutmadm.
5) Tmcede, aklayc sz beklerinin, banda ve sonunda:
Ahmet Kutsi iin, romantik bir air hakknda sylenecei gibi, fildiinden kulesine ekilmi
diyenler olabilir.
Geen hafta perembe gn, seninle grtmz gn, epey yorgun grnyordun.
6) Yazlarda, mektuplarda seslenme szcklerinden sonra:
Kardeim, Sayn Komutanm, Bayanlar, Baylar,
7) Yazda, bakasnn sznn bittii yere (eer bu sz trnak iine alnmamsa):
Zamann varsa biraz grelim, dedi.
8) Ayn durumda olan, konuma izgisiyle belirtilmi szlerin bittii yere de virgl konulur:
Arabac:
- al kapy, dedi.
9) Kendinden sonra gelen tmceyi anlamca yanstan, pekitiren, zetleyen hadi, yle, evet,
hayr, peki... gibi szckleri ayrmakta:
Peki, dediin olsun. Evet, ben de seninle geliyorum. yle, bu yl ok hareketli geirdik.
10) Ondalk saylarda kesirleri belirtmekte:
367,50 TL., 25,250 kg, 29,345 km.
11) nlem imini sonuna alan tmcelerde, nlemden sonra virgl konulur:
A, ne gzel!

8. 3. Noktal Virgl ;
Bu iareti yerli yerinde kullanamayan insann Trke bilgisinden phe edin.
Melih Cevdet Anday)
1) Aralarnda anlam ilikisi bulunan bamsz tmceleri ayrmak iin kullanlr; ykselen
titremi karlar.
Bir ara bir bakasnda salarnz, yrynz seyreder gibi olmu, siz olmadnz
grnce yeniden merak etmi, zlm; sonra belki de benim burada oturduumu tahmin etmitir
de teki kapdan kmtr, phesine dmtm. (Sait Faik Abasyank)[171]
eleri arasna virgl konulmu sral tmceler, noktal virgl ile ayrlr:
Hepsi az veya oka baheli, ehniinli, cumbal, ekserisi boyasz, eski fakat temiz, irin
evler; ardakl bir kahve; bir iki ufak dkkn; ksa, bodur minareli, sevimli bir mescit[172]
2) Anlamca birbirine bal ve birbirini tamamlayan tmceler arasna konulur:
Belks, btn felakete uram insanlar gibi tabii, umumi bir insan olacakt; Belksn bir
trl tabiilemeyen gzellii de belki bu umumilik iinde, birka gn srecekti; alarken
ocuklaacakt.
3) Aralarnda anlamca kartlk, neden-sonu, glendirme, tamamlama ilgileri olan ve
srasyla ama, fakat, yoksa, nk, bundan dolay, sonu olarak, bu nedenle, yleyse, bylece,
bundan baka, u da var ki, dahas var, ayrca, yle ki... gibi balalarla balanabilen tmceler
arasna konulur:
Bu yaz ok yorgundum; ama ksa bir dinlenme olana bile bulamadm.
ok onarttmsa da arabam adam edemedim; nk artk eskidi.
Anne, ocuunu stanbula gndermek istemiyor; yle ki gznn nnden ayrlmasna bile
raz deil.
 Uyar
Noktal virglden sonra gelen tmce byk harfle balatlmaz.

8. 4. ki Nokta :
1) Arkasndan aklama yaplacak ya da rnek verilecek tmcenin sonuna konulur:
Dikkat edilirse, yznde onu zppelikten kurtaran iki aza vardr: Biri, gzleri ve baknn
manas; teki, az ve dudaklarnn ifadesi
Yazlarda kullandmz balca noktalama imleri unlardr: nokta, virgl, noktal virgl

Uyar:
ki nokta konulduktan sonra gelen blm, bir tmce oluturuyorsa, ya da tmce deerinde ise
byk harfle balatlr; tek ya da bek olarak sralanan szcklerde byk harf kullanlmasna gerek
yoktur.
2) Alntlarda, trnak iminden nce iki nokta konulur:
Hamdullah Suphi Tanrver, Atatrk iin yle demiti: Sevgili Gazi! Talihin en karanlk
gnlerinde ismin bir oban yldz olmutu. Hepimiz ona bakarak yol aldk.
3) Yaz iinde bir kiinin konumasn gstermek iin kullanlan - iminden nce de iki
nokta konur:
Nfus ktibi:
- Yirmi yanda var m bu olan? dedi.
4) Matematiksel blme ileminde, blnenle, blen arasna konulur:
28:4 = 7, 112:8 = 14...

8. 5. Nokta
1) Olaylar, nitelikler, adlar sayldktan sonra, benzerleri anlamna, tmce sonuna konulur:
[173]
Kemalizm yaratcdr, mspettir, sulhudur, planl alr
2) Herhangi bir nedenle bitirilmemi tmcelerin sonuna konulur: [174]
Ey kimsesiz, avare ocuklar, hele sizler, hele sizler
- Muharebeye gitmiyorum ki
3) Yaz iinde aklanmak istenmeyen adlar, szckler yerine konulur:
Ben bu haberi den iittim.
4) Aklanmak istenmeyen szcklerin ba harfi yazldktan sonra da nokta konulabilir.
A...da konutuklarmz unuttun mu?
5) Alntlarn, ba tarafndan karlm szlerin yerine konulur:
... Aydn snfla halkn zihniyet ve amac arasnda tabii bir uygunluk olmak gerekir.[175]

8. 6. Sra Noktalar
 Bir alntnn, atlanm blmleri bulunduunu belirtmek iin kullanlr. Noktalarn says
snrlanamazsa da, satrlar noktalarla doldurmu olmamak iin be ya da yedi olarak saptanabilir:
.. yaptklarmz asla kfi gremeyiz: nk daha ok ve daha byk iler yapmak
mecburiyetinde ve azmindeyiz..... Bunun iin bizde zaman ls gemi asrlarn gevetici
zihniyetine gre deil, asrmzn srat ve hareket mefhumuna gre dnlmelidir..

Uyarlar:
1) nokta ve sra noktalardan sonra balayan sz, yeni bir tmce balangc ise byk harfle
balatlr.
2) Sra noktalar ayra ( ) iine alnarak da kullanlabilir:
.. spor ok mhimdir; (.....) hatta biraz da medeniyet meselesidir.

8. 7. Soru mi ?
1) Soru bildiren ya da soru kavram ieren tmce ya da szckten sonra konulur:
Niin ge kaldn? Gitmeyeceksin demek?
2) Kesin olduuna inanlmayan szler, bilgiler yanna, ayra iine de alnarak konulur:
Evliya elebinin Msrda (?) ld sanlyor.
Sehi Bey, (?) Anadoluda ilk airler tezkeresini yazd.
3) Anlamlar birbirini tamamlayan soru tmceleri virglle ayrlr; soru imi en sona konulur:
Bu saati masaya m koyaym, duvara m asaym?
4) Soru imi yazlarn balklarnda da kullanlabilir:
Sosyal Devrim Gecikti mi?

8. 8. nlem mi !
1) nlemlerden, nlem anlam veren tmcelerden, seslenmelerden sonra konulur:
Ay! ayama bastnz.
Ey Trk istikbalinin evlad! muhta olduun kudret, damarlarndaki asil kanda mevcuttur!

2) ama, kmseme, alay, gvensizlik anlam bildirmek iin, ilgili szck ya da cmleler
yanna, ayra iine alnarak konulur:
Bu air (!), ne gzel (!) iirler yazarm meer.
3) Bu amala soru imi ile birlikte de kullanlabilir:
Bu air klasik (!?) alyormu.
4) nlem imi gerektii zaman yaz balklarnda da kullanlabilir.
Atalarn Yadigar!

8. 9. Trnak mi
1) Bakasndan alnm bir szn bana ve sonuna konulur:[176]
 Atatrk diyor ki: Yeni Trkiyemizi layk olduu mertebeye ykseltebilmek iin, herhalde
iktisadiyatmza birinci derecede nem vermek zorundayz.
2) zellikle belirtilmek istenen bir terim, bir szck, trnak iine alnabilir (Belirtme amac,
trnak imi yerine szcklerin siyah, italik gibi bir eit harfle dizilmesiyle ya da bu szcklerin
altn izmekle de salanabilir.):
u samimiyet denilen eyi byk bir erdem sayanlar vardr, ben onlardan deilim. Eskiden
bir gldeste yapmak isterdim; hani imdi Frenke adyla anthologie diyorlar, yle bir ey.
3) Yaz iinde sanat yaptlarnn, kitaplarn adlar trnak imleri iinde gsterilir:
Fazl Hsn Dalarcann yaymlad ilk iir kitab Havaya izilen Dnyadr.
4) Sralamalarda, izelgelerde st satrda yazlan ve altta yinelenen szckler yerine trnak imi
konulur: bu kullanta trnak imi () denden adn da alr:
Kitabmzda:
a) Tarla bitkileri zerindeki incelemeler
b) Ss
c) Meyveler yer almaktadr.

Uyarlar:
1) Trnak iine alnan szler, ayr bir tmce olarak kalyorsa, kendi noktalama imini korur ve
trnak imi bundan sonra konulur:
Atatrkn ahlak konusundaki kans udur: Korkutmaya dayanan ahlak, bir fazilet
olmadktan baka, gvenilir bir deer de tamaz .
2) Trnak iine alnan sz, bir cmlenin esi oluyorsa, aslndaki noktalama imi
konulmayabilir.
Atatrk Ne mutlu Trkm diyene derken, bu mutlu Trkln maddi ve manevi gerelerini
de yaratm oluyordu. (Bu rnekte grld gibi, Atatrkn szndeki nlem imi kaldrlmtr.)
3) Kimileyin trnak iindeki szn aslnda bulunan noktalama imini korumak gerekli grlr:
Onun anlayamayaca iiri verirse, bu sefer de: Git iine! diye karlar.
Dkkna giren adama: Ne emrediyorsunuz? diye sordum.
4) Trnak iine alnan szler bir tmce niteliinde ise, ya da zel adsa byk harfle balatlr;
bir szck ya da tamlama ise, byk harfle balatlmas gerekmez:
Nurullah Ata dil devrimi zerine konuurken: Kazandk artk, yendik demiyorum; utku
yrlar, yani zafer trkleri sylemeye kalkmyorum... diye yazmt.[177]

8. 10. Tek Trnak

Bir alnt iinde, baka bir alnt gsterilmek gerekirse, ikincisinin bana ve sonuna tek trnak
konulur:
spanyada i sava olduu gnlerde Miguel de Unamunoya Siz hangi yandasnz? diye
sormular. Hangisi yenilirse ondanm demi. Bunda bir yiitlik, bir trl gzellik olduu
yadsnamaz...

8. 11. Ayra ( )
 1) Tmce kuruluu ile ilgili olmayp, tmcenin ya da iindeki szcn anlamn aklayc
nitelikte bulunan szler; szckler ayra arasna alnr:[178]
Bat toplumlarnn us, aktre (ahlak) ve gzelbilim (estetik) alannda yetimeleri iki temel
kavrama dayanr: 1. zgrlk. 2. nsan deeri.
Gelelim Mehdi (yani kyamete yakn zuhur edecek kii)nin kmas yakn iken devlete dzen
verilemez diyen adamlara.
2) Tmce iinde ayrnt saylabilecek ara szler, aklamalar iki ksa izginin yan sra ayra
iine de alnabilir:
Smerbank fabrikalarnn (bunlara devlet fabrikalar da diyebiliriz) 1934 ylnda ne kadar i
kardklarn gsteren baz rakamlar da vardr.
Gazetecilikte etik (ahlak bilimi) bu meslein anayasas olmaldr.

Uyarlar:
1) Sondan nceki rnekte grld gibi, aklanan szcn ekim eki, ayra kapandktan
sonra yazlabilir.
2) Kapama ayrac, sralama ve snflamada, rakamlardan sonra konulabilir:
1)..., 2)..., 3)...

8. 12. Keli Ayra [ ]

Ayra iine alnm olan bir aklama iin gereken yeni bir aklama, keli ayra iinde
gsterilir:
Trkiyede cumhuriyetin kuruluu, bir yandan da askeri zaferlere (I. nn [10 Ocak 1921],
II. nn [1 Nisan 1921], Sakarya [13 Eyll 1921], Dumlupnar [30 Austos 1922]) dayanr.[179]

8. 13. Kesme mi
1) Btn zel adlardan sonra kesme imi kullanlr:[180]
Tuncere, Ankarada, Ar Dandan, Trkiye Byk Millet Meclisinde
2) Ekinden ayr olarak gsterilmek istenen harf ya da szckten sonra kesme imi konulur:
Knin ye dnmesi, -yordan nce geleni, Renkte yalnz bir nl vardr
3) Rakamlardan sonra gelen ekleri ayrmak iin kesme imi kullanlr:
saat 15.00te51den sonra... 1970lerde12.00yi vurduktan sonra[181]
4) zel adlardan tretilmi szcklerde ekler kesme ile ayrlmaz:
KonyalTrkTrklkAtatrkTrkelemek
5) Ancak kesme imi, kendi zgn yazm ile yazlarak (li) yapm eki getirilmi yabanc
szcklerin kknden sonra konulur:
BruxellesliBordeauxluLilleli
6) zel adlara eklenip (aile, gil) anlam veren (ler) ekleri, kesme ile ayrlmaz:
Ahmetlerde toplandkMehmetlerle yemek yedik
7) Ancak (benzerleri) anlam veren (ler) ekleri kesme imiyle ayrlr:
 AtatrklerFatihlerYavuzlar
8) Birincinin sonunda ve ikincinin banda nl harf bulunan iki szck birlikte sylenirken,
kimileyin birinci szcn sonundaki nl der. O zaman yerine kesme imi konulur:
- Karacolan devranm var, demim var,
Yar yitirdim dncem var, gamm var.
- Neyleyim ki elimde yok irade.
- Gl dikende biter diken gl olmaz
Vz vz eden her sinein balolmaz

Uyar:
mebus deil, mebus yazlr.

8. 14. Ksa izgi (Birletirme izgisi) -

1) Bir olayn, durumun balangcn ve sonunu gsteren tarihler, szckler arasna konulur:
2.Dnya Sava 1939-1945 yllar arasnda, 6 yl srd
Ankara-Konya yolu
Neden-sonu ilikisi
2) ki adn, etkenin ortakln gstermek iin kullanlr:
Bat uygarlnn temelinde Yunan-Roma dncesi yatar
Sava ncesi Avrupada devlet, daha ok hukuki-siyasi bir kurulutur
3) Kartlklar arasna konulur:
Alman-Fransz sava
Hristiyanlk-Mslmanlk slamlk mcadelesi
4) Tmce iinde ayrnt saylabilecek ara szler, aklamalar iki ksa izgi arasna alnabilir:
Smerbank fabrikalarnn -bunlara devlet fabrikalar da diyebiliriz- 1934 ylnda ne kadar i
kardklarn gsteren baz rakamlar vardr[182]

[165] Hepiligirler, Dedim Ah!. s. 232.

[166] Aksoy, Ana yazm Klavuzu, s. 55.
[167]Nevzat Kzlcan, rneklerle Gazetecilik, stanbul: Gazeteciler Cemiyeti Yaynlar, Eyll
1988, s. 56.
[168] Ko, s. 566.
[169] Kkey, s. 102.
[170] Hepilingirler, Trke "Off", s. 181.
[171] Ko, s. 571.
[172] Kkey, s. 105.
[173] Ko, s. 573.
[174] Hepilingirler, Dedim: "Ah!", s. 232.
[175] Aksoy, Ana Yazm Klavuzu, s. 59.
[176] Demiray, s. 29.
[177] Aksoy, Ana yazm Klavuzu, s. 62.
[178] Ko, s. 579.
[179] Kkey, s. 122.
[180] Ko, s. 577.
[181] Kkey, s. 125.
[182] Aksoy, Ana Yazm Klavuzu, s. 60.

10. HABER RNEKLER

Haber yazmay hzl bir biimde renmek iin, Trkeyi iyi kullanmann, baz kurallar
renmenin yan sra haber yazma almalarn younlatrmak da gerekir. Hi kimse bisiklete
binmeyi tarifle renmemitir. nceleri birilerinin yardmna gerek duymu, daha sonra de kalka,
bisikleti ve kendisini devirmemeyi baarmtr. Habercilikte de ayn yntem sz konusudur. Bu
blmdeki birok haber, gen haberciye yol gstermek amacyla rnek olarak seilmitir.

10. 1. Trafik Kazas Haberleri

Haber yazma almalarna trafik kazasyla balamann nedeni, bu haber trnde birok
kural uygulama olanann bulunmasdr.

Uyar:
Trafik kazalarna ilikin haberlerin balklarnda ya da giri cmlelerinde, aadaki gibi
yoruma ak yaktrmalar yaplmamaldr:
Trafik canavar yine can ald, azrail yollarda, azrail i banda, azrail nbetteydi, yollar
kana buland, yollar kan glne dnd, alkol yine kazaya sebep oldu, ar hz bir cana daha mal
oldu, yine bir facia yaand[185]
A) Giri cmlesinin, (ilk cmlesinin, tek ya da iki cmlelik ilk paragrafnn, flann) haberin
zeti, sonucu ya da en nemli esi olmas gerektii daha nce belirtilmiti. O halde bir trafik
kazas haberinin giri cmlesi hangi bilgileri iermelidir?
ncelikle bilmek gerekir ki, haber dilinde, trafik kazalar olmaz, olumaz, gereklemez,
meydana gelir.
Bir trafik kazas duyulduunda, ncelikle sz konusu kazada ka kiinin ld, ya da
yaraland merak edilir. Aralardaki hasar daha sonra ilgilenilen bir konudur.
Ayrca, 2 kii lrken, 3 kii de yaraland. denilmez. lmek ve yaralanmak iki ayr
eylemdir. ki fiilin de eylem deerini hissettirmek iin, 2 kii ld, 3 kii yaraland. yazlr.
yleyse bir trafik kazas haberinin giri cmlesi yle olmaldr:
1) Pendikte dn meydana gelen trafik kazasnda 2 kii ld, 3 kii yaraland.
 2) Pendikte dn meydana gelen trafik kazasnda, 2 kii ld, 2si ar 3 kii yaraland.
3) Pendikte dn meydana gelen trafik kazasnda, 2 kii ld, 3 kii de hafif yaraland.
B) Haberin giriinden sonraki cmlesinde ayrntlar verilmeye balanr.

rnek:
Ankaradan stanbula gitmekte olan, ofr Hasan Hseyin ynetimindeki 34 SAF 98 plakal
yolcu otobsyle kar ynden gelen, ofr Ahmet Mehmetin kulland 43 FAS 89 plakal
kamyon, dn saat 14.30 sralarnda, TEM Otoyolunun Pendik kavanda arptlar.
a. gitmekte olan... kar ynden gelen deyimleri, gitmekte olan, gelmekte olan ya da
giden, gelen yazmamak iin kullanlmtr.
b. Yine tekrara dmemek iin, ofr Hasan Hseyin ynetimindeki..., ofr Ahmet
Mehmetin kulland yazlmtr.
C) Trafik kazalarnn meydana geli nedenleri eitlidir. En sk rastlanan nedenler unlardr:
ar hz, hatal sollama, buzlanm yol, ar yamurlar nedeniyle kaygan hale gelmi yol,
direksiyonda uyuma, direksiyon hakimiyetini kaybetme, alkol alm halde ara kullanma, youn
sis nedeniyle gr mesafesinin azalmas, ters yola giri, trafik iaretlerine uymama, krmz
kta geme, yanl yerletirilmi trafik iaretleri
) Bu nedenlerden herhangi birini haberde belirtirken, ya yetkilileri, ya grg tanklarn ya
da ara iinde bulunan kiileri kaynak almak gerekir. Kazann nedenini, haberci belirlememelidir.

rnekler:
1- Hatal sollama nedeniyle meydana geldii bildirilen kazada
2- Polis yetkilileri, kazann ar hz nedeniyle meydana geldiini bildirdiler.
3- Grg tanklar, kazaya, kamyon ofrnn krmz kta durmamasnn neden
olduunu sylediler.
D) Ar hz ve hatal sollama nedeniyle meydana geldii bildirilen kazada, ilk belirlemelere
gre 2 kii ld, 3 kii yaraland.
lk belirlemelere gre sz, l ya da yarallarn saylar artabilir anlamnda
kullanlmtr.
E) Bolu Devlet Hastanesine kaldrlan yarallarn (yarallar hastaneye gtrlmez,
yatrlmaz) hastanede tedavi altna alnrlar. Belki daha sonra, baka bir hastaneye
nakledilirler.

rnekler:
1) Salk durumlarnn ciddiyetini koruduu, salk durumlarnn iyi olduu, hayati
tehlikeyi atlattklar, salk durumlarnn iyiye gittii
2) Ayakta tedavi edildikleri, ayakta tedavi grdkleri, youn bakma alndklar, youn
bakmda tedavi altna alndklar .

Uyar:
Ayakta tedavi grenler taburcu olmaz.; taburcu edilmek, hastanede belirli bir sre
yatarak tedavi sonucu gerekleir.
F) Bir sonraki aamada verilecek bilgi, len, ya da yaralananlarn kimliklerine ilikindir.
ad, soyad, ya, varsa ii, meslei ya da unvan.
l ya da yaralananlar arasnda nemli kiiler varsa, onlarn da belirtilmesi gerekir.
Ayrca ofr, muavin ve yer hosteslerinin de l ve yarallar arasnda bulunup bulunmad
belirtilmelidir. O zaman cmle yle balar:
a. lenlerin says azsa,
Kazada, ofr Hasan Hseyin (60) ile Bitlis Mal Mdr rfan Gzel (51) olay yerinde,
(hastaneye kaldrlrken), (kaldrldklar hastanede) ldler. (can verdiler), (hayatlarn
kaybettiler), (yaamlarn yitirdiler).
b. lenlerin says oksa,
1) Kazada lenlerin adlar yle:
ofr Hasan Hseyin (60), Bitlis Mal Mdr rfan Gzel (51),
2) Kazada lenler unlar:
ofr Hasan Hseyin (60), Bitlis Mal Mdr rfan Gzel (51),[186]
c. Yaralananlarn says azsa,
1) Kazada, ar yaralanan ofr Ahmet Mehmet (29), hostes Afife Ceylan (28), stemen
Haydar Gen (26), Pendik Devlet Hastanesinde tedavi altna alndlar.
2) Kazada hafif yaralanan, (kazay hafif syrklarla atlatan) ofr Ahmet Mehmet (29),
hostes Afife Ceylan (28), Haydar Gen (26), Pendik Devlet Hastanesinde ayakta tedavi edildiler.
d. Yaralananlarn says oksa,
1) Kazada yaralananlar ya da yaralanarak Pendik Devlet Hastanesinde tedavi altna
alnanlar unlar:
ofr Ahmet Mehmet (29), hostes Afife Ceylan (28), Haydar Gen (26),
2) Kazada yaralananlarn ya da yaralanarak Pendik Devlet Hastanesinde tedavi altna
alnanlarn adlar yle:
ofr Ahmet Mehmet (29), Hostes Afife Ceylan (28), stemen Haydar Gen (26),
Uyar:
Olayda len ya da yaralananlardan zerinde kimlii kmam, ya da ad, soyad
belirlenememi kii varsa ona kimliksiz denilmez. Kimlii henz belirlenemeyen diyerek bir
sre sonra onun kimliinin de belirleneceini ima edilir.
G) Bildirmekle ykml olunan, elerden biri de, kazadan sonra ofrlerin durumudur.
ldler mi? Yaralandlar m? Olay yerinden katlar m? Hastanede tedavi altna m alndlar, ayakta
m tedavi edildiler (tedavi grdler)?
gzlem altna (gzaltna) m alndlar? Mahkemeye karlp tutuklandlar m?
H) Son olarak verilebilecek bir bilgi de, kaza nedeniyle yolun, karayolunun, ya da
otoyolunun;
kapanp kapanmad, dolaysyla trafiin aksayp aksamaddr.
) Bu tr haberlerin sonunu Olayla ilgili soruturma balatld., ya da Olayla ilgili
soruturma sryor. gibi cmleler eklemeye gerek yoktur. Bunlar yasal olarak gerekletirilen
ilemlerdir.[187]
 rnek:
stanbul - Pendikte dn meydana gelen trafik kazasnda 2 kii ld, 3 kii yaraland.
Ankaradan stanbula gitmekte olan, ofr Hasan Hseyin ynetimindeki 34 SAF 98 plakal
yolcu otobsyle kar ynden gelen, ofr Ahmet Mehmetin kulland, 43 FAS 89 plakal
kamyon, dn saat 14.30 sralarnda, TEM Otoyolunun Pendik Kavanda arptlar.
Ar hz ve hatal sollama nedeniyle meydana geldii bildirilen kazada, ilk belirlemelere
gre 2 kii ld, 3 kii yaraland.
Kazada lenlerin adlar yle:
Ali Kesat (44), Bitlis Mal Mdr rfan Gzel (51),...
Kazada yaralananlar unlar:
ofr Ahmet Mehmet (36), Hostes Afife Ceylan (28), Haydar Gen (26),...
Kazaya neden olduu belirtilen otobs ofr Hasan Hseyin gzlem altna alnd.
Kaza nedeniyle, Ankara-stanbul TEM Otoyolunun Pendik blm, saat sreyle trafie
kapatld. Bu sre iinde ulam, E-5 Karayolundan gerekletirildi.

rnekler:
1- Trafik Kazas: 2 l
Bursa- Bursa yaknlarnda meydana gelen trafik kazasnda 2 kii ld, bir kii de yaraland.
Kaza, Bursa-stanbul Karayolunun 43. kilometresinde, Selahattin Sevimlinin kulland 38
KP 996 plakal TIR ile kar ynden gelen, Metin Karpuz ynetimindeki 10 NY 750 plakal
otomobilin arpmas sonucu meydana geldi.
Kazada, otomobil srcs Metin Karpuz (27) ile otomobilde bulunan lyas enol (24), olay
yerinde hayatlarn kaybettiler.
Yaral olarak Gemlik Devlet Hastanesine kaldrlan smail Mutlu (22) tedavi altna alnd.

2- orluda Trafik Kazas: 2 l

orlu- orluda, dn meydana gelen trafik kazasnda, iki kii ld, bir kii yaraland.
orlu knda saat 02.00 sralarnda meydana gelen kazada, ahbaz Ky Muhtar Baki
zsoyun kulland 34 L 1838 plakal otomobil, kar ynden gelen, Keskin Gm ynetimindeki
22 AL 033 plakal yolcu otobsyle arpt.
Kazada, Muhtar Baki zsoy (40) ile ayn arata bulunan, kyn eski muhtar Hasan Altan
(50) olay yerinde can verdiler.
Otomobilde bulunan ve kazadan yaral olarak kurtulan Vasfi en (46) ise orlu Devlet
Hastanesinde tedavi altna alnd.
Yetkililer, kazaya alkoll ara kullanma ve ar hzn neden olduunu bildirdiler. Ayn
yetkililer, kazann, Altan ve zsoy, baka bir greve atanan orlu Jandarma Blk Komutan
stemen Cengiz Saynn, bir dn salonunda dzenlenen veda yemeine katldktan sonra
kylerine dnerken meydana geldiini belirttiler.

3- Trafik Kazas: 1 l
 znik- Bursann znik ilesinde dn meydana gelen trafik kazasnda 1 kii ld.
Srcs henz belirlenemeyen 54 FU 973 plakal kamyon, Erefzade Mahallesi, Kbrs
Sokakta, dn saat 14.00 sralarnda, yol kenarnda oynamakta olan Mustafa Arka (8) arparak,
ocuun lmne neden oldu.
Yetkililer, olaydan sonra kaan kamyon srcsnn kimliinin belirlenerek yakalanmasna
alldn bildirdiler.

10. 2. Polis-Adliye Haberleri

Polis-adliye haberlerinde de, teki haberlerde olduu gibi olayn sonucu ya da zeti ilk
cmlede verilir. Daha sonra olay, nemine gre sralanan bilgilerle hikaye edilir.

rnekler:
1- Uakta Cinayet
Uakta bir gen, arkada tarafndan baklanarak ldrld.
Dikilita semtindeki bir kahvehanede, dn akam saatlerinde meydana gelen olayda, okey
oynayan Turgay Uzun (23) ile Birol Cokun (17) arasnda kan tartma, kavgaya dnt.
Kavga srasnda Turgay Uzun, Birol Cokunu 6 yerinden baklad. Birol Cokun olay
yerinde (hastaneye kaldrlrken), (hastanede) can verdi.
Turgay Uzun yakalanarak gzlem altna alnd.

2- Koca Katiline 30 Yl Ar Hapis

Isparta- Ispartada kocasn boarak ldren bir kadn, 30 yl ar hapis cezasna arptrld
(hkm giydi).
Davraz Mahallesinde, bir yl nce, iddetli geimsizlik gerekesiyle ei Ahmet
Kocakaptan (30), kaynbiraderi Fevzi Kocakaptan (25) ve yakn Mustafa Akkl (27) ile boarak
ldren Glistan Kocakaptan (24), bugn son kez hakim karsna karld.
Isparta Ar Ceza Mahkemesinde yarglanan Glistan Kocakap-tan, ile su ortaklar,
ifadelerinde pimanlk duyduklarn belirterek, serbest braklmalarn istediler.
Mahkeme heyeti, Glistan Kocakaptan, kaynbiraderi Fevzi Ko-cakaptan ve Mustafa
Akkl 30ar yl hapis cezasna mahkum etti. (arptrd.)

3- Apartmana Ses Bombas

Adana- Adanada bir apartmana braklan ses bombalar patlad. Olayda len ya da
yaralanan olmad.
Ziya Paa Bulvarndaki nar Apartmannn girii ile 2. katna braklan ses bombalar,
bugn saat 15.00 sralarnda patlad. Patlama nedeniyle, nar Apartmannn tm, evredeki
apartmanlarn ise baz dairelerinin camlar krld.
Ziya Paa Bulvarndaki iki baka apartmana, dn ve nceki gn ses bombalar konulmu,
meydana gelen patlamalarda yine baz dairelerin camlar krlmt.

4- anakkalede Orman Yangn...

 anakkale- anakkalenin Taltarla ve narl kyleri ormanlk serisinde dn kan
yangnda, 20 hektar ormanlk alan yok oldu (kl oldu).
Orman Blge Mdrl yetkililerinden alnan bilgiye gre yangn, kyllerin yaktklar
anz ateinin rzgarn da etkisiyle ormana sramas sonucu kt.
Yangn, itfaiye ekiplerinin (youn) almalar sonucu genilemeden, ksa srede (kontrol
altna alnarak) sndrld.

5- Adanada Cinayet...
Adana- Adanada bir kii tabancayla vurularak ldrld.
akir Paa Mahallesi 1110 Sokakta, bugn le saatlerinde meydana gelen olayda, Cumali
Ylmaz (40), evinin nnde iki kiinin silahl saldrsna urad. Ylmaz yaylm ateine tutarak
ldren saldrganlar, olay yerinden yaya olarak katlar.
Yetkililer, saldrganlarn kimliklerinin belirlenerek yakalanmalarna alldn bildirdiler.

6- Teyp Hrszlar...
Ankara- Bakentte, deiik tarihlerde, otolardan teyp alan 4 kii yakaland.
Ankara Emniyet Mdrl Oto Hrszlk Bro Amirliinden yaplan aklamaya gre,
Hseyin Ekin (28), Osman uhadar (41), Osman Demir (18) ve mer Demir (19) adl kiilerin,
Ankarann eitli semtlerinde, deiik tarihlerde otolardan teyp aldklar belirlendi.
Hrszlk masas ekiplerinin almalar sonucu yakalanarak gzaltna alnan ad geen
kiilerin, sularn itiraf ettikleri bildirildi.
Bugne kadar alnan teyplerden bir blmnn satldnn kaydedildii aklamada,
bunlarn emniyet yetkililerince geri alnd ve asl sahiplerine iade edilecei belirtildi.

7- Hrszlk Yaparken Yakalandlar

skenderun- Hatayn skenderun ilesinde, bir maazadan giyim eyas almak isteyen 3
kii yakaland.
Kanatl Caddesindeki Ebmor spor giyim maazasnn camlarn krarak giysi almak
isteyen Abdurrahman Uzel (21), Bekir Dnmez (23) ve zgr iekda (24), ihbar zerine sust
yakalandlar.
Yaklak 100 milyon deerinde giyim eyasyla ele geirilen 3 kii, karldklar
mahkemece tutukland.

8- Erzurumda Silah Kaaks 4 Kii Yakaland

Erzurum- Erzurum Jandarma Alay Komutanlnca gerekletirilen operasyonlarda, silah
kaaks 4 kii 11 tabancayla yakaland.
l Jandarma Alay Komutanlndan yaplan aklamaya gre, mteri gibi davranan
gvenlik grevlileri, nce Erzurumun Oltu ilesinde Mehmet Ay (48) ve Hasan alkandan (42)
tabanca satn aldlar.
Daha sonra Rizenin Ardeen ilesinde Ahmet Nuri Ate (50) ve Hasan Kanolu (47) adl
kiilerle irtibata geen (balant kuran) gvenlik kuvvetleri, Ardeende yaplan operasyonlarda,
tabanca imal edilen bir atlye ortaya kararak, 8 adet tabanca ve ok sayda mermi ele geirdiler.
 Yakalanan sanklarn, karldklar mahkemece tutuklandklar bildirildi.

9- Bursada Asayi...
Bursa- Bursa Emniyet Mdr Ahmet Demir, 1995 ylnda kentteki asayi olaylarnda
yzde 8, terr olaylarnda yzde 50 azalma, lml trafik kazalarnda yzde 30, uyuturucu madde
olaylarnda ise yzde 74.3 oranlarnda art meydana geldiini aklad.
Demir, dzenledii basn toplantsnda, 1995 ylnda polise intikal eden 7 bin 364 olaydan 7
bin 151inin aydnlatldn, 213 olayn ise failinin bulunamadn kaydetti.
Aramalarda, ruhsatsz 5 adet uzun namlulu silah, 722 tabanca, 114 av tfei, 3 bin 789
mermi ve 558 kesici-delici alet ele geirildiini bildiren Demir, 1994 ylna oranla 1995te,
kentimiz daha huzurlu bir yl geirmitir. dedi.
Ayn dnemde meydana gelen 23 ideolojik olayn 19unun faili 76 kiinin yakalanarak adli
makamlara teslim edildiini anlatan Demir, geen yla oranla, terr olaylarnda yzde 50 azalma
olduunu syledi.
Emniyet Mdr Demir, il genelindeki trafik kazalarnda art olduuna (grldne)
dikkati ekerken, toplam 10 bin 317 trafik kazasnda 191 kiinin ldn, 3 bin 112 kiinin de
yaralandn belirtti. Demir bu kazalarda 307 milyar 133 milyon liralk maddi hasar meydana
geldiini de szlerine ekledi.
Uyuturucu madde operasyonlarna da deinen Demir, yl iinde 64 kilogram esrar, 15
kilogram eroin maddesi, 4 kilogram morfin, 440 kilogram de asit anhidrit ele geirildiini, 240
kiinin yakalandn, 42 kiinin ise arandn ifade etti.
Geen yllarda 1.300 olan Bursadaki sabkal hrsz saysnn, 1995 ylnda 5 bine
ykseldiini bildirerek yle konutu:
Sabkal hrsz saysndaki art, sadece ekonomik nedenlere balamak yanl olur. Bizce
en nemli nedeni yasal eksikliktir. 11 tane oto teybi alan kii karld mahkemede serbest
braklyor. Buna bir zm bulmak gerekir.

10. 3. Tren Haberleri

Birok kez, bildirilen programlar ve gnderilen davetiyeler nedeniyle, eitli toplant n
haberleri birka gn nceden hatrlatma amacyla yazlr. Eldeki veriler, toplantnn ad, amac,
yeri, gn, katlacak kiiler ve ele alnacak konulara ilikindir.
Aada bu tr verilerden hareketle, ayn konuda, ama deiik anlaylarla yazlm iki haber
rnei bulunmaktadr. Bu rnekler, hibir haberin tek bir yazl biimi olmadnn somut
belgeleridir.

rnekler:
1- Eitimde Gncel Sorunlar Paneli...
stanbul- Trk Milli Eitiminde Gncel Sorunlar, 20 Nisan Cumartesi gn, stanbulda
dzenlenecek bir panelde ele alnacak.
Panele konumac olarak, Devlet Bakan, Babakan Yardmcs ve eski Milli Eitim Bakan
Nahit Mentee, Milli Eitim Bakan Turhan Tayan, eski Milli Eitim Bakan ve RTK yesi Prof.
Dr. Orhan Ouz, eski Milli Eitim ve Kltr Bakan Avni Akyol, eski Salk Bakan Blent
Akarcal ve gazeteci Abbas Gl katlacaklar.
 Saint Josephliler Derneince dzenlenecek paneli, Dernek Bakan ve M.. letiim
Fakltesi Dekan Prof. Dr. Ate Vuran ynetecek.
Kadky, Bahariyedeki Saint Joseph Lisesi Konferans Salonunda yaplacak panel, saat
10.30da balayacak.

2- Saint Josephliler Paneli...

stanbul- Saint Josephliler Dernei, Trk Milli Eitiminde Gncel Sorunlar konulu bir
panel dzenledi.
20 Nisan Cumartesi gn yaplacak panele, Devlet Bakan ve Babakan Yardmcs Nahit
Mentee ile Milli Eitim Bakan Turhan Tayann da konumac olarak katlacaklar bildirildi.
Panelde RTK yesi Prof. Dr. Orhan Ouz, Bolu Milletvekili Avni Akyol, stanbul
Milletvekili Blent Akarcal ve gazeteci Abbas Gl de konuma yapacaklar.
Saint Josephliler Dernei Bakan ve M.. letiim Fakltesi Dekan Prof. Dr. Ate
Vurann ynetecei panel, Saint Joseph Lisesi Konferans Salonunda, saat 10.30da balayacak.

3- Bankas Gztepe ubesi Ald

stanbul- Bankas Gztepe ubesi, dn saat 16.00da, (trenlerde al saati verilir,
[sralarnda] kullanlmaz.) dzenlenen ([yaplan] olmaz) trenle ald.
Bankas Genel Mdr nal Koruku trende, ([al treninde] deil), (ubenin
alnda) yapt konumada, ([konumasnda] deil, zaten herkes kendi konumasn yapar),
([al konumasnda] deil) ynetimini stlendii bankann, Trkiyenin en byk bankas
konumuna geldiini aklayarak, (kamuoyuna ilk bildirimse aklama olur) Amacmz, en ksa
srede Avrupada da lider olmaktr. dedi.
Koruku, Bankasnn gerekletirdii yatrmlardan saysal rnekler de verdii
konumasnda, Trkiyenin gelime hamlesinde, bankasnn byk etkinlii bulunduunu belirtti.
Bankas Genel Mdr, bundan sonraki amalarnn, banka ortaklar ve alanlarna
daha iyi maddi imkanlar salamak olduunu kaydetti. Koruku, Trkiyeyi sevenler bizi rnek
almaldrlar. diyerek konumasn (szlerini) tamamlad.
Bankasnn 540. ubesi olan Gztepe ubesinin al daha sonra stanbul Bykehir
Belediye Bakan Recep Tayyip Erdoan tarafndan yapld. Erdoan, al kurdelesini hayrl,
uurlu olmas dileiyle kesti.
Daha sonra ubeyi gezen konuklar iin bir kokteyl dzenlendi. (Burada ubeye ilikin baz
bilgiler verilebilir.)
Bankas Gztepe ubesinin al trenine, banka alanlar, evre esnaf ve ok sayda
davetli katld.
Trene, Cumhurbakan Sleyman Demirel bir kutlama mesaj ([telgraf] deil) gnderdi.
Trene Babakan Mesut Ylmaz ile ok sayda bakan ([eitli bakanlar] deil), ([baz bakanlar]
olabilir. Bakanlarn says ok deilse, protokol srasna gre, grev ve adlar yazlr) iek
([elenk] deil) gnderdiler.

4- Alt Nokta Krler Dernei Akdeniz ubesi Ald

Adana- Alt Nokta Krler Derneinin Akdeniz ubesi Adanada ald.
ube Bakan Ali Abdil yapt konumada, almalarnn 3 ubatta tamamlandn, ancak
maddi sorunlar nedeniyle aln bugne ertelendiini syledi.
Abdil, toplumdan istedikleri ilgi ve yardmn, acma ya da sadaka olmamas gerektiini
belirterek, Biz i istiyoruz, acnmak deil. dedi.

5- air Hasan Rzann Cenazesi Topraa Verildi

stanbul- Geirdii kalp krizi sonucu nceki gn len (74), (74 yanda len) air Hasan
Rzann cenazesi, dn Topkap Mezarlnda topraa verildi. (Mezarlna defnedildi.)
Hasan Rza iin dn ilk tren, uzun yllar edebiyat retmeni olarak hizmet verdii
(alt) Saint Joseph Lisesinde yapld. (dzenlendi) Lisenin tiyatro salonunda, katafalka
konulan Hasan Rzann tabutu nnden geen renciler, daha sonra sayg duruunda bulundular.
Hasan Rzann zgemiinin okunmasndan sonra yaplan konumalarda, airin almalar
ve Trk edebiyatna katklar anlatld.
Daha sonra Hasan Rzann tabutu, omuzlarda tanarak, (eller stnde) Moda Camiine
getirildi. (gtrlmez), (gnderilmez)
Moda Camii avlusunda, Hasan Rzann ei ve ocuklar, basal dileklerini (taziyeleri)
kabul ettiler.
Hasan Rzann cenazesi, Moda Camiinde, leyin (ikindi vakti) klnan namazdan sonra
Karacaahmet Mezarlnda (ndaki aile kabristannda) topraa verildi.

10. 4. Haberler
Bu blmde, rnek olarak deiik konulu haberlere yer verilmitir.

D Bor demeleri...
Ankara- Trkiye, Ocak aynn ilk 24 gnnde, toplam 277 milyon dolar d bor dedi
(demesi yapt), (demesi gerekletirdi).
Merkez Bankas verilerine gre, 24 gnde gerekletirilen d bor demelerinin (denen
d borlarn) 237 milyon dolar Hazineye, 40 milyon dolar da KTlere ait bulunuyor.
Trkiye geen (getiimiz) yl, toplam 9 miyar 880 milyon dolar tutarnda d bor demesi
yapmt.(gerekletirmiti.)

Karadenizde Frtna...
stanbul- Karadenizde etkili olan (etkisini srdren, devam ettiren) iddetli frtna
nedeniyle (yznden), stanbul Boazndan geecek (gei yapacak) kk tonajl gemilerin,
Karadenize klarna izin verilmiyor.
Gece balayan ve etkisini artrarak srdren frtna nedeniyle, Karadenize almak
(kmak) isteyen 5 bin tondan kk (az) tonajl ve dk hzl gemiler, Ahrkap aklarnda
bekletiliyor.
Byk tonajl gemilerin, seferlerini srdrdklerini belirten yetkililer, bu uygulamaya hava
koullar dzelince (normal hale dnnce) son vereceklerini ifade ettiler (akladlar), (sylediler).
Meteoroloji yetkilileri ise, 35-45 deniz mili hzla esen (iddetindeki), (hzndaki) frtna
sonucu, ykseklikleri yer yer 6-7 metreyi bulan (ye ulaan) dalgalarn, Karadenizde bir sre daha
etkili olacan (i bir sre daha etkileyeceini) kaydettiler.
 Bakkallardan Yabanc Sigara boykotu...
stanbul- Trkiye Bakkallar ve Bayiler Federasyonu Genel Bakan Bendeki Palandken,
kar paylarnn (oranlarnn) drldn (indirildiini), (azaltldn) belirterek, Malboro
sigaras sat yapmayacaklarn (satmayacaklarn) bildirdi (aklad).
Palandken yapt yazl aklamada, Malboro sigarasn daha nce Tekelin dattn
hatrlatarak, zel sektrn datma balamasyla, kar paylarnn yzde 4e indirildiini syledi.
Bu orana raz olmayacaklarn ( kabul edemeyeceklerini), bu nedenle de Malboro sigaras
sat yapmayacaklarn kaydeden Palandken, Kar pay ykseltilmedii (artrlmad) takdirde
(srece), bu pazar tkayacaz. dedi.

Belediyenin Milli Piyango Biletleri...

rgp- Nevehirin rgp lesi Belediyesi, ii ve memurlarnn maalarnn
(aylklarnn) denebilmesi amacyla satn alnan Milli Piyango biletlerinden zarar etti. (zarara
urad).
rgp Belediyesinde alan 200 memur ve iinin, aralarnda topladklar 100 milyon lira
ile alnan Milli Piyangonun ylba ekilii biletlerine, sadece (yalnzca) 16 milyon 750 bin lira
isabet etti (kt).
rgp Belediye Bakan Krat Numanolu, yapt aklamada, biletlere ancak amorti
ikramiyesi ktn belirterek, Belediye alanlar rnek bir davranta bulunmulard. Bu
biletlere byk ikramiye ksayd, nce personele olan 6.5 milyar lira borcumuzu, daha sonra da 8.5
milyar liralk dier (teki) borlarmz deyecektik. diye konutu.
Numanolu, her eye ramen umutlarn kaybetmediklerini (yitirmediklerini), 16 milyon
750 bin liraya yeniden Milli Piyango bileti alacaklarn kaydederek, unlar syledi:
Bu ie bir kere (kez) baladk. Paramzn tamam bitinceye (tkeninceye) kadar Milli
Piyango bileti almaya devam edeceiz ( srdreceiz). 1991 ylndan beri (bu yana) devletten
tek kuru yardm alamayan (grmeyen) bir belediye olarak baka umudumuz kalmad. nallah,
devlet belediyeleri hatrlar, bylece umudumuzu bu tr hayallere balamayz.

Karayalnn Basal Mesaj...

Ankara- CHP Genel Bakan, Devlet Bakan ve Babakan Yardmcs Murat Karayaln,
Mardinde ldrlen 4 retmenin ailelerine basal mesajlar (birer basal mesaj)
gnderdi.
Karayalnn, ldrlen retmenlerin aileleriyle, Milli Eitim Bakan Nevzat Ayaz,
Mardin Valisi Ahmet Kayhan ve Eitim- Sendikas Genel Bakan smet Aktaa gnderdii
mesajlar yle:
4 retmenimizin katlediliini byk nefretle knyorum. Gvenlik glerimiz karsnda
ar yenilgiler alan terr rgt, hedef olarak sivil yurttalarmz ve tek silah eitim olan
retmenlerimizi semitir. Terr tmyle yok etmek yolundaki kararllmz ve inancmz bir
daha bilenmitir.
ehit olan retmenlerimize rahmet, yaknlarna ve tm eitim dnyasna basal
diliyorum.

Tekirdada Asayi...
 Tekirda- Tekirdan erkezky ilesinde, bir tekstil fabrikasnn deposunda kan
yangnda, 800 milyon liralk maddi hasar (zarar) meydana geldi. Hayraboluda da 100 dekar ekili
alan yand (kl oldu).
erkezkyde Narin Tekstil Fabrikasnn mamul iplik ambarnda dn gece, ii ve
grevlilerin bulunmad srada yangn kt. erkezky tfaiyesinin mdahalesiyle ksa srede
kontrol (denetim) altna alnarak sndrlen yangnda, 800 milyon liralk hasar meydana geldii
bildirildi.
Yetkililer, yangnn elektrik kontandan km olabileceini belirttiler.
Hayrabolunun erkezmsellim kasabasnda da, brahim Zerey (19) adl kiinin, sigarasn
yaktktan sonra sndrmeden att kibrit yangna yol at. Rzgarn da etkisiyle yaylan alevler,
100 dekar ekili alann yanmasna neden oldu. Yangnn, 100 milyon liralk rn kaybna (zarara)
yol at bildirildi.

Avustralya Bykelisi zmirde...

zmir- Ege Gen adamlar Derneinin konuu olarak zmire gelen Avustralyann
Ankara Bykelisi David Evans ve beraberindeki heyet, EGAD merkezini ziyaret etti.
Ziyaret srasnda, Avustralyal firmalarn,Trkiyede yatrmlarn artrma almalar
yaptklarn syleyen Bykeli Evans, Trk iadamlarnn kendilerine, zellikle blgesel
yatrmlarda destek vermelerini (desteklemelerini) istedi.
EGAD Bakan Alpan Veryeri de konumasnda, Avustralyann 1995 yl bandan itibaren
(den beri) Ege Blgesinde eitli konularda (alanlarda) yeni yatrm almalarna balamasnn
sz konusu olduunu bildirdi.

Bat Trakyaya Din Grevlisi...

Ankara- Dileri Bakanl Szcs Bykeli mer Akbel, son 4 yldr, Bat Trakyaya
Trkiyeden din grevlisi gidememesi konusunun aslsz olduunu ne sren Yunanistan Dileri
Bakanl yetkililerinin, gerekleri tahrif ettiklerini (deitirdiklerini) bildirdi.
Dileri Bakanl Szcs Bykeli mer Akbel, konuya ilikin bir soruyu yantlarken,
Trkiyenin, Bat Trakya Trk aznlnn talebi (istei) zerine, bu yl olduu gibi, 4 yldr din
grevlisi gnderme giriiminde bulunduunu, ancak bu abalara olumlu karlk alnamadn
belirtti.
Bu bilgilerin, Trk Dileri Bakanlnn arivlerinde olduu gibi, Yunanistan Dileri
Bakanl arivlerinde de yer aldna kuku bulunmadn kaydeden (belirten) Bykeli Akbel
unlar syledi:
Yunanistann, zellikle din zgrlne ilikin bir alanda, halkn hibir ekilde
onaylamad ve itibar etmedii ahslara, mft kisvesi altnda yapay ve zorlama bir biimde
otorite kazandrarak, kendi arzularn Bat Trakya Trk aznlna dikte ettirmeye almas da
uluslararas antlamalar ve ada demokratik uygulamalara bak tarzn yanstmaktadr.
Yunanistann, Trkiyeden din grevlileri gnderilmesini engelleme gerekesi olarak, kamu
dzeni konusunu ne srmesini, iki lke arasnda dostluk kprs ilevi grmesi gereken Bat
Trakya Trk aznlna bak asn yanstmas bakmndan da kaygyla karlamaktayz.

Kocaeli ve Virginia niversiteleri Arasnda birlii...

Kocaeli- Kocaeli niversitesi ile Virginia Teknik niversitesi arasnda, retim yesi ve
renci deiimi ve aratrmalarda ibirlii yaplmas konularnda protokol imzaland.
Kocaeli niversitesi adna Rektr Prof. Dr. Atf Ural, Virginia niversitesi adna da Rektr
Yardmcs Prof. Bernard La Berge tarafndan imzalanan protokole gre, mhendislik, fen,
ekonomi, iletme ve hukuk bilimleri alanlarndaki eitim ve aratrmalarda ibirliine gidilecek.
lk planda, ulam, evre ve endstri geliimi konularnda ortak projeler hazrlanmasn
ngren protokol uyarnca, ortak bilimsel konferanslar dzenlenecek, mfredat programlar
deiimi, seminerler ve atlye almalar gerekletirilecek.
Balang olarak 5 yllna imzalanan protokolde ayrca, Kocaeli niversitesinden bilim
adamlarnn, ABDde yaplmakta (srdrlmekte) olan aratrma projeleri ve aratrma
faaliyetlerine (almalarna) katlmalar, lisansst eitim yapan bilim adamlarna karlkl
burslar salanmas da yer alyor.
Rektr Prof. Dr. Atf Ural, protokoln, Virginia Teknik niversitesi retim yelerinin
Kocaeli niversitesinde konuk retim yelii yapmalarn da ngrdn, ancak tasarruf
tedbirleri (nlemleri) nedeniyle bu maddenin geici olarak uygulanamayacan bildirdi.

Memur Sendikalarnn Basn Toplants...

Zonguldak- Zonguldak Kamu alanlar Sendikalar Platformu, kamu alanlarnn anti
demokratik yasalarla yarglanmalarna son verilmesini, disiplin ve sicil aff karlmasn istedi.
Platform dnem bakan Tuncay Ankut, bugn Zonguldak Belediyesi nnde dzenledii
basn toplantsnda, memurlarn kazanlm sosyal haklarnn ellerinden geri alnmaya alldn
ne srd. Ankut yle konutu:
Sermayeyle kapal kaplar ardnda KDV ve fon indirimi yapanlar, tasarruf tedbirleri
diyerek, hayatmzdan tasarruf etmemizi istiyorlar. le yemeklerimize, servislerimize, zorunlu
tasarruflarmza gz dikiyorlar. Tedavi ve ila paralarnda devlet tarafndan karlanan paylar da
geri almaya alyorlar.

Haberal: Erdemir Yabanclara Satlmasn

Zonguldak- Zonguldak Ticaret ve Sanayi Odas Ynetim Kurulu Bakan Yaar Haberal,
Erdemirin yabanclara satlmasnn, lke karlaryla badamayacan (lke karlarna aykr
olacan) syledi.
Haberal, dzenledii basn toplantsnda, Erdemirin zelletirilmesine kar olmadklarn
(kmadklarn), ancak bunun lke karlar gz nnde bulundurularak gerekletirilmesi
gerektiini bildirdi (belirtti).
lkenin tek yass mamul reticisi Erdemirin, ylda 2 milyon ton dolaynda retim yaptn,
kapasite artrmyla yllk retimin 3 milyon tona ykseleceini (ulaacan) anlatan Haberal, Bu
kuruluun yabancya satlmas, Trkiyenin yass mamulde, btnyle darya baml hale
gelmesine yol aar. dedi.
Verimli ve karl bir fabrika olan Erdemirin, Trk iadamlarna ya da iilerine satlmasn
istediklerini (arzuladklarn), (nerdiklerini) vurgulayan Haberal unlar kaydetti:
Hkmetin bu konuyu yeniden ele almasn ve yanllk yapmamasn temenni ediyoruz.
Erdemir, yabanc bir irkete satlmamaldr. Ne pahasna olursa olsun, buna kar karz, tepkimizi
gsteririz. Bir lkenin, stratejik nemi olan bir rnde btnyle darya bal kalmas durumunda,
o lkenin bamszl da riske girer.
 Deien Dnyada Trkiyenin Yeri...
Adana- Milli Eitim Bakanl Mstear Yardmcs Necdet zkaya, Trkiyenin blgedeki
neminin arttn belirterek, Trkiye, Balkanlar, Kafkasya ve Ortadouda sz sahibi olacak
durumdadr. dedi.
Trk Ocaklar Adana ubesince dzenlenen Deien Dnyada Trkiyenin Yeri konulu
konferansta konuan zkaya, Balkanlar, Kafkasya ve Ortadouda barn salanabilmesi iin,
Trkiyenin de iinde bulunduu ittifaklar kurulmas gerektiini syledi.
Rusyann, Trkiyenin Orta Asya Trk Cumhuriyetleri ile ilikilerinden rahatsz olmamas
(tedirginlik duymamas) gerektiini belirten zkaya, Rusya, iinde bulunduu i sorunlar
zmlemek, Hindistan, in ve Japonyaya kar ayakta kalmak istiyorsa, Trkiye ile iyi ilikiler
gelitirmelidir. Bar ortam yaratmaldr. diye konutu.
D politikann i politikay belirledii bir dnemden geildiine dikkati eken zkaya,
Trkiyenin blgedeki politikalar tayacak dinamiklere sahip olduunu da kaydetti.
Ortadouda suyun nemine de deinen zkaya, Trkiye, Bar Suyu Projesini hayata
geirince, blgedeki nemi artacaktr. Baz komularmz yaplan barajlardan ve GAPtan rahatsz
oluyorlar. nk vanann banda Trkiye bulunacaktr. eklinde konutu.
Trkiyenin, Gneydou meselesinin (sorununun) zmnde nemli mesafeler aldn
vurgulayan zkaya, terrn kknn kaznmasnda eitimin byk nem tadn da szlerine
ekledi.

Belediye ilerinin Szlemesi...

Ankara- Hizmet- Sendikas, aralarnda Ankara, Kayseri, Sivas, Diyarbakr ve Bursa
Bykehir belediyelerinin de bulunduu eitli belediyelerde alan yaklak 40 bin ii adna,
toplu i szlemesi grmelerine balayacak.
Hizmet- Sendikas Genel Bakan Hseyin Tanrverdi, dn dzenledii basn toplantsnda,
ortalama ii cretlerinin net 14 milyon lira dzeyinde bulunduunu, szleme grmelerinde
belediyelerden ii cretlerine enflasyon orannda zam yaplmasn talep edeceklerini
(isteyeceklerini) kaydetti.
Belediyelerin, Hkmetten yeterli maddi destei alamadklar iin zor durumda
bulunduklarn, bu durumun da szlemelerin batlanmasnda glkler yarattn ifade eden
Tanrverdi, Szlemelerin iyi koullarda batlanabilmesi, Hkmetin belediyelere yapaca
yardma bal. diye konutu.
Hseyin Tanrverdi, Babakanln, geen yl yrtlen kamu kesimi toplu i szlemesi
grmelerinde, szlemelerin olur almadan batlanmamasn isteyen bir genelge yaymladn
anmsatarak, unlar syledi:
Babakanln bu genelgesi toplu i szlemesi grmelerini tkyor. nk bu genelge,
szleme grmeleri srasnda, belediyeler tarafndan bize bir engel olarak sunuluyor. Bu
genelgenin kaldrlmas iin Babakanla bavurduk.

GAPa ABDli adamlarnn lgisi...

Gaziantep- Trk-Amerikan Konseyi Direktr G. Lincoln Mc Curay, Amerikal
iadamlarnn Trk iadamlaryla, tarm rnlerinin deerlendirilmesi ve tekstil sektrnde ortak i
yapmak istediklerini (arzusunda olduklarn), (arzuladklarn) syledi.
evreleriyle grmek zere Gaziantepe gelen Mc Curay, gazetecilere yapt
aklamada, 1980li yllarda Washingtonda kurulan Trk-Amerikan Konseyinin, Trkiye ile
ticaret, kltr ve savunma alanlarnda ibirliini gelitirme programlar yaptn
(gerekletirdiini) hatrlatt (anmsatt).
Konseyin, potansiyelini baz alarak Gaziantepe nem verdiini belirten McCuray,
Gaziantep, tekstil sektrnde byk potansiyele sahip. GAP ile sulu tarma geilmesi ve artan
tarm rnlerini deerlendirecek sanayi kurulularnn Gaziantepte olmas, bu ehri ve blgeyi daha
da nemli bir duruma (konuma) getiriyor. dedi.
Konsey olarak ABDli iadamlarn, tekstil ve tarm alanlarnda ibirlii olanaklarn
aratrmak iin blgeye getireceklerini kaydeden Mc Curay, Ticaret ve Sanayi Odalar
yetkilileriyle grtm. Ortak yatrm yaplabilecek alanlar belirledik. Elde ettiim bilgileri, 15
Marttaki konsey toplantsnda ABDli iadamlarna aktaracam. diye konutu.
Mc Curay, Trk iadamlaryla, tekstil sektrnde makine retimi, tarmda ise teknoloji ve
pazarlama konularnda, ortak yatrmlar yaplabileceini de szlerine ekledi.

Trk-in Gda Harcamalar Aratrmas...

Ankara- 4 kiilik bir ailenin aylk gda harcamas tutarnn, bir nceki aya gre yzde 8.8
art gsterdii (artt) bildirildi.
Trk- Aratrma Merkezi tarafndan, alanlarn youn olarak al veri yaptklar yerler
dikkate alnarak gerekletirilen aratrmaya gre, 4 kiilik bir ailenin gda harcamas, Ocak
1996da, 13 milyon 898 bin liraya ykseldi.
Aratrmada, Ocak ayndaki artn aile btesine getirdii ek ykn bir milyon 120 bin lira
olduu saptanrken, net 5 milyon 739 bin 193 lira olan asgari cretin, 4 kiilik bir ailenin sadece 12
gnlk gda harcamasn karlayabildii de belirlendi.

Trkiye-Estonya Ticaret Anlamas...

Ankara- Trkiye ile Estonya arasnda, 28 Austos 1995 tarihinde imzalanan Ticaret ve
Ekonomik birlii Anlamas, Bakanlar Kurulu tarafndan onayland.
Resmi Gazetenin bugnk saysnda yaymlanan anlamaya gre, taraflar ticari ilikilerini
uzun vadeli olarak gelitirmek, eitlendirmek ve ekonomik ibirliini mevcut olanaklar
erevesinde, mevzuatlarna (yrrlkteki yasalarna) uygun olarak yaygnlatrmak iin gerekli
nlemleri alacaklar.
ki taraf, lkelerinde ihracat ve ithalata uygulanan gmrk vergilerinin yan sra her trl
resim ve harlarda, birbirlerine en ok kayrlan lke muamelesi uygulayacaklar.
Taraflar, her iki lkede yrrlkte bulunan kanun ve ynetmeliklere uygun olarak, belirli bir
sre sonunda geri gtrlmek artyla (kouluyla) geici olarak ithal edilen mallarn, gmrk
vergisi ve resimlerden muaf tutulmas ynnde gerekli nlemleri alacaklar.
Trkiye ile Estonya, karlkl heyet ve iadamlar ziyaretleri, fuar ve sergilere katlm ve
ticari bilgi deiimi yoluyla, zel ve tzel kiiler arasndaki temaslar tevik edecek ve
kolaylatracak.
Her iki lke ayrca, ulusal kanun ve ynetmeliklere uygun olarak, ortak giriimlerin tesisiyle
(gerekletirilmesiyle) birbirlerinin lkelerinde d ticaret kurulular, irketler, bankalar ve
benzerlerinin ubelerinin almas yoluyla, iki lke arasndaki yatrmlar ve teknolojik ibirliini
tevik edecekler (zendirecekler).
Anlamayla, uluslararas kabul grm uygulamalar erevesinde, ticari deiimlere ve
ekonomik ilikilere ait demeler, baka bir ekilde (biimde) kararlatrlmadka, her iki lkede
bulunan mevzuata uygun olarak konvertibl dvizlerle yaplacak.
 Anlama, iki lke mevzuatnn gerektirdii dahili (i) prosedrn (yntemlerin)
tamamlandn, taraflarn birbirlerine diplomatik kanallardan bildirdikleri tarihten itibaren
geerlilik kazanacak.

Dinarda adrl Yaama Son Kampanyas...

Ankara- Afyon Valilii, Dinar depreminin ardndan, adrlarda yaamaya balayan
vatandalara prefabrike evler ina edilmesi amacyla, lke apnda bir kampanya balatt.
Afyon Valiliinden yaplan aklamada, deprem sonras, ile halkna konut yapm ve kira
yardm nerildii, ancak depremlerin hafif iddette devam etmesi yznden, vatandalarn
adrlarda yaamay srdrdkleri (yeledikleri) kaydedildi.
Barnma sorununun zm iin prefabrike konutlar yaplmasnn planland
(ngrld) ifade edilen aklamada, depremde zarar gren vatandalara yardm amacyla, 6 ay
sreyle Dinarda adrl Yaama Son kampanyas balatlmasna karar verildii bildirildi.
Aklamada, vatandalarn katklaryla yaptrlacak prefabrike konutlara, yardmda bulunan
kii ya da kurulularn ad ve unvanlar yazl plaketlerin aslaca da belirtildi.

Menteenin Terr Konusundaki Mesaj...

skenderun- ileri Bakan Nahit Mentee, blc terr rgt PKKnin, retmenlere
ynelik eylemlerinin arttna (artna) dikkat ekerek, nk retmenler ideal alyor. Atatrk
ilke ve inklaplarn alyor. dedi.
Nahit Mentee, skenderunda eski cezaevinin bulunduu alanda, devlet-vatanda
ibirliiyle ina edilen 8 derslikli emsettin Mursalolu Lisesinin aln yapt.
Bakan Mentee trende yapt konumada, eitimin kalknmada byk nemi bulunduunu
belirterek, unlar syledi:
Son gnlerde PKK retmenlere yneldi. Yabanc odaklarn maas Apo talimat veriyor,
Ky yakn, ev yakn, orman yakn, retmenleri ldrn. diyor. retmeni, jandarma, polis ve
askerden daha tehlikeli gryor. nk retmenler kafalara ideal alyor. Trkiyenin
kalknmasn ve bymesini alyor. Atatrk ilke ve inklaplarn alyor.
Mentee, lke topraklarn blmeye kimsenin gcnn yetmeyeceini de kaydederek,
Hevesleri kursaklarnda kalacak. ehit veriyoruz. Barmza ta basyoruz. Ama bu lkenin bir
kar topran da kimseye vermiyoruz. Alamayacaklar da. diye konutu.
Trene, skenderun Kaymakam Selahattin Alanya ve Belediye Bakan Mete Aslan ile ok
sayda vatanda katld. 3 katl lise, yaklak 4.5 milyar liraya mal oldu.

Gebze Belediyesi alanlarnn Eylemi...

Gebze- SHP Grup Bakan Vekili Ercan Karaka, Gebze Belediyesi alanlarnn 21 gndr
srdrdkleri eylemin meru olduunu belirterek, emniyet mensuplarna, direniilere kt
davranmamalar iin arda bulundu.
Ercan Karaka, bugn Gebzeye gelerek, belediye binas nndeki eylemlerini srdren ii
ve memurlara hitaben bir konuma yapt. Karaka konumasnda, RPli belediyelerin, kendi
adamlarn ie yerletirmek iin ii kymna gittiklerini ne srerek, inin burada yapt
direni, ekmek kavgasdr, merudur. dedi.
Refah Partisinin, eylemin yasal olmad yolundaki iddialarn da yantlayan Ercan
Karaka, unlar syledi:
 Peki, iinin yzde 40n kartmak m yasal? Bunun adil dzenle ne ilgisi var? Bu olsa
olsa zulm dzenidir. u ya da bu yasa diyerek, bu direnii blmeye hi kimsenin hakk yoktur.
Emniyet mensuplarna da, iilerin hak araylarnda, bask ve kt muamele yapmamalar
iin arda bulunuyorum. Bu bir mcadeledir, o nedenle de ho karlanmaldr.
Bu arada, gvenlik gleri, sabahn erken saatlerinde, direniilerde ateli silah bulunduu
yolunda ihbar aldklarn belirterek, eylemci iilerin zerlerinde ve belediye bahesinde arama
yaptlar.
Belediyenin giri kapsndaki iileri, arama gerekesiyle bahenin arka blmlerine
gnderen gvenlik gleri, aramalar srasnda herhangi bir su unsuruna rastlamadlar.
te yandan, eylemdeki iiler, zaman zaman halay ekerek, zaman zaman da alkl
protestolarla direnilerini srdryorlar. iler protesto gsterileri srasnda, iyiz, haklyz,
kazanacaz, Zam, zulm, ikence; adil dzen bu ite. ve Adil dzen dediler, hakkmz
yediler. eklinde sloganlar atyorlar.

Tketici ikayetleri...
stanbul- stanbul Ticaret Odas (TO) Tketici ikayetleri Brosuna, geen yl toplam 518
ikayet geldi (ulat), (yapld).
TO Bakan Mehmet Yldrm, yapt yazl aklamada, bir nceki yldan devreden 50
ikayet dahil edildiinde (eklendiinde), TOnun 1995 ylnda izledii toplam tketici ikayeti
saysnn 568e ulatn (i bulduunu) bildirdi.
Sz konusu ikayetlerden 369unun, yl iinde, tketici lehine sonulandrldn kaydeden
Yldrm, 82 tketicinin, satclarn verdikleri cevaplardan tatmin olduunu, 37 ikayette de
tketicinin hakszlna karar verildiini belirtti.
Yldrm, geen yl bir firmann cezalandrldn, 45 ikayetin TOda kayd bulunmayan
ya da kapanm firmalarla ilgili olduunun saptandn ifade etti.
Yldrm, 34 ikayetle ilgili ilemlerin takibinin ise 1996 ylna kaldn kaydetti.

Europalia Trkiye Festivali...

Ankara- Trkiye, Belika Hkmetinin, Europalia Trkiye Festivalinin 1997 ylnda
dzenlenmesi ve Belika Milli Piyangosundan festivale yaplacak katknn serbest braklmas
kararn memnunlukla karladn aklad.
Dileri Bakanl Szcs Bykeli mer Akbel, bugn dzenledii basn toplantsnda,
Belika Bakanlar Kurulunun sz konusu kararyla ilgili olarak, Trkiye ile AB lkeleri arasndaki
ilikilerin daha da gelime eilimine girdii bu dnemde, Belika Hkmetinin yapc tutumu
tarafmzdan memnuniyetle karlanmtr. dedi.
Europalia Festivalinin, 1997 ylnn Eyll-Aralk dneminde 4 ay sreyle
gerekletirileceini kaydeden Akbel, bu sre iinde, Belika ve evresindeki lkelerde, konser,
tiyatro, bale gsterisi, dans programlar, sergiler, film festivalleri, ak oturum ve panel gibi
etkinliklerle, Trkiyenin kltrel zenginlii ve eitliliiyle ekonomik ve turistik potansiyelinin
gzler nne serileceini anlatt.
Bykeli Akbel, Europalia Festivali, lkemizin Avrupa ile btnleme sreci iinde,
Trkiyenin tm birikim ve zenginliklerinin, Avrupa kamuoyuna en geni biimde tantlmas
bakmndan nemli bir frsat tekil etmektedir. diye konutu.
 nterbankta Bugn...
Ankara- Bankalar aras para piyasasnda (nterbank), bir gecelik borlanmalarda ortalama
faiz oran, bugn yzde 49.77ye ykseldi (kt).
Bir gecelik borlanmalarda ortalama faiz oran, Cuma gn, yzde 47.57 olarak
gereklemiti (olmutu).
Piyasada, bir gecelik borlanmalar en dk yzde 45, en yksek yzde 50 faiz zerinden
yapld. nterbankta Cuma gn, bir gecelik borlanmalar, en dk yzde 40, en yksek yzde 50
faiz oran zerinden yaplmt (gerekletirilmiti).
nterbankta bugnk ilem hacmi, Cuma gnne gre, 3 trilyon 932.4 milyar lira azalarak
14 trilyon 345 milyar liraya geriledi (dt). Piyasada, Cuma gn ilem hacmi 18 trilyon 277.4
milyar lira olmutu (y bulmutu).
Emisyon hacmi ise, Cuma gnne gre, 545.6 milyar lira artarak (oalarak), 118 trilyon
893.9 milyar liraya ykseldi. Piyasadaki kat para miktar, Cuma gn 118 trilyon 348.3 milyar
lira dzeyindeydi.
te yandan, bugn ak piyasa ilemleriyle 274.7 milyar lira piyasadan ekildi.

Renaultdan Yeni Kampanya...

stanbul- Renault Mais, satlarna canllk kazandrmak amacyla yeni bir kampanyay daha
devreye soktu (balatt).
Renault Maisden yaplan aklamada, Bu Yaz Renault Keyfi Bedava kampanyasyla,
tketicilere, KDV hari, otomobil bedelini (fiyatn) detmeksizin sfr kilometre Renault sahibi
olma (satn alma) frsat (olana) tannd bildirildi.
Aklamaya gre, 1-5 Temmuz tarihleri arasnda sadece vergi ve masraflar yatranlar
Renault otomobillerine hemen kavuacaklar. Bakiye (geri kalan) ise vade fark alnmakszn Mays
ay fiyatyla 5 Eyll tarihinde denecek.
Kampanyaya katlanlar, yzde 6lk ek tat alm vergisi indiriminden de yararlanacaklar.
Kampanyann, elinde birikmi paras bulunanlara 60 gn boyunca tasarruflarn (birikimlerini)
iletme ans verdii, deme tarihi itibariyle (den saylmak zere) yksek faizli Hazine Bonosu
sahipleri iin de byk bir frsat olduu vurguland.

Sala Zararl eker...

Kayseri- Kayseri Bykehir Belediyesi evre Sal ve Zabta Mdrl ekiplerince,
eker imalathanelerinde yaplan denetimlerde, sala zararl 2.5 ton eker ele geirildi.
Bykehir Belediyesi evre Sal Mdr Ali Yavuz yapt aklamada, eker
imalathanelerindeki denetimler srasnda ele geirilen kfl ve bayat ekerlerin imha (yok)
edildiini, iyeri sahiplerine de ceza uygulandn bildirdi.

CSOnun Konserleri...
Ankara- Cumhurbakanl Senfoni Orkestras (CSO), 2 ve 3 ubatta iki konser verecek.
CSOdan yaplan aklamaya gre, konserler 2 ubat Cuma gn, saat 20.00de, 3 ubat
Cumartesi gn ise, saat 11.00de balayacak.
ef Rengin Gkmenin ynetecei konserlere, viyolac Ruen Gne ile klarneti Blent
Civelek solist olarak katlacaklar.
 Konserlerde, M. Bruchun Viyola ve Klarnet iin Konertosu ile R. Straussun lm ve
Deiim adl eseri seslendirilecek.

Bitliste Youn Kar Ya...

Bitlis- Bitlis ehir merkezi ile Groymak ilesinde kar kalnl 60 santimetreye ulat, ok
sayda ky yolu ulama kapand.
nceki gn balayan (youn) kar ya, zellikle Bitlis ehir merkezi ile Groymak ilesi
ve kylerinde etkili oldu. Bitlis ve Groymak merkezine kar kalnl 60 santimetreyi bulurken,
yksek kesimlerde 1.5 metreyi at.
Karayollar 11. Blge Mdrl yetkilileri, ehirleraras yollarda herhangi bir skntnn sz
konusu olmadn, ancak Bitlis-Tatvan arasndaki Rehva Geitinde, tipi nedeniyle ulamda
glk ekildiini sylediler. Yetkililer, yola kacak aralarda, zincir, ekme halat ve takoz
bulundurulmas gerektiini de belirttiler.
Bu arada, kar ya ve tipi nedeniyle, Bitlis ve Groymak ilesine bal 30 dolaynda kyle
ulamn kesildii, enerji nakil hatlarndaki arza yznden de, Groymaka, iki gndr elektrik
verilemedii bildirildi.
Karayollar ve ky hizmetleri ekipleri, kapanan ky yollarnn ulama almas iin
almalarn srdrrken, enerji nakil hatlarndaki arzalarn giderilmesine de allyor (alld
akland).

Drt Mevsim ve Serenat Baleleri...

Ankara- (nl besteciler) Vivaldinin Drt Mevsim, aykovskinin de Serenat,
Devlet Opera ve Balesi tarafndan, Trkiyede ilk kez, 31 Ocak aramba gn, bale olarak
sahnelenecek.
Vivaldinin mziklerinde olduu gibi, her mevsimin kendine zg danslar ve renklerle
anlatld eserde, ilkbaharda doann yeniden douu, yazn sca, sonbaharn hzn ve kn
dondurucu souu, ada bir koreografiyle vurgulanyor.
talyan koreograf Tuccio Riganonun sahneye koyduu, Mevsimler-Serenat balelerini,
orkestra efi Antonnio Pirolli ynetiyor. Dekor ve kostmlerini smail Dedenin hazrlad eserlerin
k dzeni ise Fuat Gke ait.
Eserde balca rolleri, Biken Davutolu, Aye Fidanlk, zden Aktrk ve Hakan Odaba
paylayorlar.

dn Para Verme Kararnamesi...

stanbul- stanbul Ticaret Odas (TO) Ynetim Kurulu Bakan Atalay ahinolu,
tketiciye daha uygun koullarda, kredi vermek (salamak) asndan, tketici kredi
messeselerinin kurulmasnn olumlu olduunu bildirdi.
Yrrl giren, dn para verme ilerini dzenleyen KHKyi (kanun hkmnde
kararnameyi) deerlendiren ahinolu, kararnamenin olumlu ynleri olmasna (bulunmasna)
ramen, tad belirsizlikler nedeniyle (yznden) beklenen yarar salamada eksik (yetersiz)
kalacan iddia etti. (ne srd).
ahinolu, konuyla ilgili olarak bugn dzenledii basn toplantsnda yle konutu:
Risk faktryle finansman yknn satc zerinden alnmas, bankalar karsnda yeni bir
rekabet ortamnn yaratlmas, disponibilite ve munzam karlk gibi ykler sz konusu
olmadndan, tketiciye daha uygun artlarda kredi verme olana getirmesi asndan, tketici
kredi messeseleri kurulmas olumludur.
Ancak kararnameyle, bu konularda faaliyet gsterecek irketlerin kurulu ve faaliyetlerine
ilikin dzenlemelerin, Hazine Mstearl tarafndan, daha sonra teblilerle yaplaca
anlalmaktadr. Oysa belirsizlik ortam, bu tr irketlerin kurulmasn engelleyici bir durumdur.
Kararnameye, tketici ve tketici kredisi tanm da yaplmak suretiyle sz konusu finansman
irketlerinin kurulu ve alma esaslarnn (ilkelerinin) ilavesinin (eklenmesinin) yerinde (uygun)
olacan kaydeden ahinolu, bu kurulularn izin belgelerinin, halkn (vatandalarn)
grebilecei yerlere aslmas gerektiini de ifade etti.

Glhane Etkinliklerinde Dekolte Uyars...

stanbul- Glhane Etkinlikleri kapsamnda dzenlenen konserlerde, sahneye kacak
sanatlara dekolte giyinmemeleri konusunda uyarda bulunuluyor.
Glhane Etkinlikleri Organizasyon Komitesi Bakan Harun Yndem, gazetecilerin konuya
ilikin sorularn cevaplandrrken, etkinliklere katlan sanatlarn gazinoda, ya da bir gece
kulbnde deil, aralarnda ocuk ve yallarn da bulunduu, halk konseri seyircilerinin nnde
sahneye ktklarn syledi. Yndem, Bu nedenle, hanm sanatlar, uygun bir dille, dekolte
giyinmemeleri konusunda uyaryoruz. dedi.
Bu tr uyarlarn her dnemde yapldn bildiren Harun Yndem, szlerini yle srdrd:
Halk konserlerinde, mtevaz ve iddiasz kyafetler giyinme ve bu kyafetlerin halk
rahatsz edecek kadar dekolte olmamas eklindeki uyar, uygun bir dille sanatlara aktarlyor.
Yani kyafetler, halkn her kesiminin tasvip edebilecei bir ekilde olmal.
Yndem, Kyafet konusunda uyarlar kabul etmeyen sanatlarn konser verip
veremeyecekleri eklindeki bir soruya da, Biz sanat nde olan sanaty tercih ederiz. Sanatnn
nne kyafeti geiyorsa, kendisi bilir. yantn verdi.

MTO Trkiye Milli Komitesi 40. Genel Kurulu...

stanbul- Milletleraras Ticaret Odas (MTO) Trkiye Milli Komitesinin 40. Genel Kurulu
stanbulda topland. (Genel Kurul Toplants stanbulda yapld.)
Genel kurulda, Erol Userden boalan ynetim kurulu yeliine Rona Yrcal seildi.
MTO Trkiye Milli Komitesi Bakan Yalm Erezin katlamad genel kurulda, Bakan
Yardmcs Fuat Miras, ayn zamanda Trkiye Odalar ve Borsalar Birlii Bakan olan Erezin
mesajn okudu.
Mesajnda, komitenin almalarndan sz eden Erez, dnya ekonomisinin durgunlua gittii
bir dnemde, yatrm ve i imkanlarnn byme asndan yararl olacan kaydederek, dnya
ekonomisinin ikili, l ya da oklu ticari anlamalarla deil, global anlamalarla daha iyi ve
doruya ynelme imkan bulacan ifade etti.
MTO Trkiye Milli Komitesi Bakan Vekili Rahmi Ko da ynetim kurulu faaliyet raporunu
okudu. Ko daha sonra, talya Babakan ile bata zelletirme olmak zere, evre koruma ve
istihdam yaratma konularnda gr birlii iinde olduklarn anlatt.
Genel kurulda, MTO Trkiye Milli Komitesinin btesi oylanarak, 10 milyar 765 milyon
lira olarak kabul edildi.

Cumhurbakan Demirelden Onaylar...

 Ankara- Cumhurbakan Sleyman Demirel, eitli konular ieren Bakanlar Kurulu
kararlarn onaylad.
Cumhurbakanl Basn Mavirliinden yaplan aklamaya gre, Demirel, Tabii Afet
Nedeniyle Hayatn Kaybeden, Sakat Kalan ve Fiilen Oturduu Konutlar ya da Kullandklar
yerleri Hasar Grenlere Yaplacak Yardmlara likin Bakanlar Kurulu kararna onay verdi.
Cumhurbakan Demirel ayrca, Patent birlii Anlamasna Trkiyenin Katlmasna
likin Bakanlar Kurulu kararn da imzalad.

Gmrk Birlii Proje Patlamas Yaratt

Ankara- Trkiyenin Gmrk Birliine girmesinin ardndan, Avrupa Birliinin aktaraca
kredilerden yararlanmak isteyen firmalar, Devlet Planlama Tekilat (DPT) ile Hazine
Mstearln proje aknna uratt.
Her gn yenileri eklendii iin kesin rakam alnamayan, ancak 150ye ulat renilen
projelerden, u ana kadar 70i dikkate deer bulundu.
DPT ile Hazine Mstearlnn birlikte (ortaklaa) yrttkleri deerlendirmede, planlama
uzmanlar, Hazineden gnderilen formata uygun projelerin, 7. Be Yllk Kalknma Plan ve Yllk
Programlara uygunluunu inceliyor.
Projelerin yatrm programnda yer alp almadnn kontrol edildii (denetlendii) ve
konuyla ilgili gerekli ilemlerin yapld DPTde, daha sonra projeler arasnda bir ncelik sras
belirleniyor.
Buna gre, Hazine Mstearlnda ilgili deerlendirmelerin tamamlanmasndan sonra
kayda deer bulunan projeler, Avrupa Birliinin ilgili kurullarna sunuluyor.
lgili evreler, imdiye kadar DPT ile Hazine Mstearl arasnda tam bir koordinasyon
iinde srdrlen proje deerlendirme ilemlerinde, nmzdeki gnlerde younluktan
kaynaklanacak ok balla (kargaaya) neden olunmamas (yol almamas) iin, tek bir
kuruluun yetkili klnmasn (tek bir kurulua yetki verilmesini) istiyorlar.

Okul ncesi Eitim...

zmir- ocukta, beyin geliiminin yzde 80inin, kiilik geliiminin ise yzde 60nn 6 ya
sonuna kadar tamamland, bu nedenle okul ncesi eitimin ok byk nem tad bildirildi.
Eitimci Pedagog Nevzat Ser Sezgin, MHA muhabirine yapt aklamada, okul ncesi
eitim yann toplumda 3 olarak bilindiini, ancak ocuun geliim durumuna ve aile yapsna gre
bunun 2.5 yana kadar inebildiini syledi.
ocuun okul ncesi eitim almasnn (eitilmesinin) gerekliliine iaret eden Sezgin, 2.5
yandan kk ocuklarn zel bakm istediklerini ve mutlaka rnek alabilecekleri sevecen bir kii
tarafndan baklmalarnn isabetli (uygun) olacan belirtti.
6 ya sonuna kadarki dnemin, ocukta eitime ak bir dnem (sre) olduunu kaydeden
Sezgin yle konutu:
6 ya sonuna kadar olan dnem, ocukta renmeye ve eitilmeye aktr. Beyin
geliiminin yzde 80i, kiilik geliiminin ise yzde 60 bu ya dnemi sonuna kadar tamamlanr.
Bu yatan sonra kiilii deitirmek olduka zordur. Doru ve baarl bir okul ncesi eitimi,
ocua ok ey katar ve bu, bilinli insanlarn ynlendirmesiyle olur.
ocuun en ciddi iinin oyun olduunu kaydeden Sezgin, szlerini yle tamamlad:
Sorumluluk duygusu, paylama, yaratclk ve toplum kurallar ocua oyunla
retilmelidir. Okul ncesi eitimde, toplu yaamann kurallar ocua verilmeli, ancak kstlamaya
gidilmemelidir. Okul ncesi iyi bir eitim alan ocuk, gvenli, ne istediini bilen, zdenetimli ve
uyumlu bir birey olur.

Vakf Yurtlar in Snav Bavurusu...

Ankara- Vakf yurtlar iin bavurular, 1 ubat-31 Mart tarihleri arasnda yaplacak.
Vakflar Genel Mdrlnden yaplan aklamaya gre, kurum bnyesinde bulunan 2si
kz, 60 ortarenim renci yurdunun 56sna, bu yl yaklak 3 bin 500 renci alnacak.
Yurtlara, dar gelirli ailelerin kabiliyetli ocuklarnn alnaca, bu ocuklarn eitimleri
sresince, btn ihtiyalarnn Vakflar Genel Mdrlnce karlanaca bildirildi.
Snava katlmak isteyen renciler, 1 ubat-31 Mart tarihleri arasnda Vakflar blge, ube
ve yurt mdrlklerinde alacak kayt kabul merkezlerine bavuracaklar.
Snav ise, 1-2 Haziran tarihlerinde yaplacak.

OBB Bakanlar Ankarada Topland

Ankara- Bursa Ticaret ve Sanayi Odas (BTSO) Bakan Mutlu Uraz, enflasyonun program
hedeflerinin ok zerinde seyrettiini syledi.
TOBB Merkezinde, bugn balayan Bakanlar Kurulu toplantsnda, sz alan oda
bakanlar, Trkiyenin iinde bulunduu ekonomik ve siyasal durumu deerlendirdiler, ayrca
ekonomide alnmas gereken nlemler konusunda gr belirttiler.
BTSO Bakan Mutlu Uraz, i ve d borlarn ykseldiine, kamu borlanma gereinin
giderek arttna dikkat ekerek, kamu ve zel sektr yatrmlarnda ise hissedilir derecede azalma
grldn, isizliin sorun olmaya devam ettiini kaydetti.
Enflasyonun, program hedeflerinin ok zerinde seyrettiini belirten Uraz, KOBlerin
sorunlarnn zmne ynelik nlemlerin alnmamasn da eletirdi.
Kuadas Ticaret Odas (KTO) Bakan Ali Ergl de, Trkiyedeki ekonomik ve siyasi
istikrarszln bir an evvel (nce) giderilmesi gerektiini ifade etti.
Ergl, Kuadasndaki nfus artnn, Trkiye ortalamasnn zerinde, yzde 10dan yksek
seyrettiini belirterek, bu yzden yeterli altyap hizmeti verilemediini anlatt.
Ky kentlerinin altyap sorunu zmlenmeden, turizmden sz edilemeyeceini ifade eden
Ergl, Trkiyedeki btn blgelerin, yeterli tanmnn yaplabilmesi iin, hazrlanan ve TBMMde
bekleyen yasann bir an nce karlmasn istedi.
Manisa Ticaret ve Sanayi Odas (MTSO) Bakan Blent Komaz da, gmrk birliinin
gereklemesiyle, ekonomik gndemin banda (ilk srasnda) yer alan KOBler ile sanayilemeye
arlk verilmesi gerektiini kaydetti.

Ankarann Mezarlk Sorunu zld

Ankara- Bykehir Belediyesi ile Orman Bakanl arasnda varlan anlamayla, bakanla
ait Karyaka Mezarlna komu bir milyon 800 metrekarelik alan, yeillendirilmek kouluyla
mezarlk alan olarak tahsis edildi (ayrld).
Bykehir Belediyesinden yaplan aklamada, bylelikle Bakentte en az 50 yl mezar
sorunu yaanmayaca kaydedildi.
Bykehir Belediyesi evre Koruma Daire Bakan brahim Beyaz, Karyaka
Mezarlnn kuzeybatsnda bulunan yeni alann altyap almalarnn bu yl iinde
tamamlanacan ve yl sonunda defin ilemine balanacan ifade etti.
Yaplan anlamaya gre, tahsis edilen alann yzde 40nn pasif yeil saha olarak
deerlendirileceini belirten Beyaz, bu blme Ankara iklimine uygun at kestanesi, dibudak, nar,
am ve hlamur aalar dikileceini syledi.
te yandan, Bykehir Belediye Meclisince, nazm imar plan onaylanan ve yaklak 2
milyon 500 bin metrekarelik alan kaplayan Mamaktaki Ortaky Mezarlna da defin
yaplmasnn planland bildirildi.

Canevi: Terr Yabanc Sermayeyi Etkilemedi

stanbul- Yabanc Sermaye Dernei (YASED) Bakan Yavuz Canevi, Trkiyenin yeniden
yzde 6-7 kalknma hzn yakalamas iin, altyapsn mutlaka (kesinlikle) takviye etmesi
(desteklemesi) gerektiini syledi.
Canevi, dernein genel kurulunun ardndan, gazetecilerin sorularn yantlad. Canevi,
devletin elinde yeterli kaynak olmad (bulunmad) iin altyap yatrmlarn
gerekletiremediini belirterek, bu konuda yabanc sermayeye yeil k yaklmasn istedi.
Yeni gelen hkmetin, zelletirme ve altyap darboazn zd takdirde (zmesi
halinde), Gmrk Birlii rzgarnn da etkisiyle, Trkiyeye 1997den itibaren 3-4-5 milyon dolar
gibi, giderek artan bir yabanc sermaye girii olacan belirten Canevi, 2000 ylnda mutlaka 5
milyar dolarn zerinde yabanc sermaye giriiyle altyap yatrmlarna nemli katks olan bir
yabanc yatrm bloku oluacaktr. dedi.
Yavuz Canevi, imalat, tekstil, otomotiv gibi sektrlerdeki yabanc sermayeyi fndk-fstk
olarak grdn kaydederek, Onlar zaten gelecektir. Asl ihtiyacmz altyapya katkda bulunacak
yabanc sermayedir. diye konutu.
Canevi, son gnlerde younlaan terr olaylar karsnda YASED olarak, yatrm kararn
erteleyen bir yabancya rastlamadklarn da bildirerek unlar ifade etti:
Onlarn grmek istedii, orta vadede istikrarl bir hkmet, belli bte, belli program ve
rekabet ortamdr.
Aralarnda, enflasyona alk olmayan baz yatrmclar var. Onlar asndan yatrm biraz
zor geliyor ama, Latin Amerikada yatrm yapan biri iin Trkiyedeki yzde 80 enflasyon ok
hafif. Enflasyon oran Avrupa lkelerinde ortalama 3-7 civarnda ise, Trkiyede de yzde 15-
20nin zerinde olmamas lazm.
Canevi, yabanc sermayenin, Refah Partisi konusunda hassasiyet gsterdiini, ancak onlarn
grmek istedikleri tek eyin istikrar olduunu hatrlatarak, Yabanc sermayenin kafas biraz kark
ama, hkmet kurulur, RP de bunun iinde olursa, bunu Trkler kabul ettii takdirde, onlar da kabul
eder. eklinde konutu.

10. 5. D Haberler
Trkiyede d haberlerin kayna, byk bir oranda AP, AFP ve Reuters gibi uluslararas
ajanslarn bltenleridir. ngilizce ve Franszca arlkl bu haber bltenleri, genelde Anadolu Ajans
evirmenleri tarafndan Trkeletirilmekte, sonra da Trke haber formatlarna uygun bir biime
getirilmektedir. Ancak diller arasndaki cmle kurgularnn farkll, yine de baz haberlerde
kendini hissettirmektedir.

Gazze ve Bat eriadan Kudse Giriler Snrlandrld

 Kuds- srailin, Gazze ile Bat eriann baz kentlerinde yaayan Filistinlilerin, bugn
kutsal kent Kudse girmelerini yasaklad (girmelerine yasak koyduu) bildirildi (akland).
srail askeri yetkilileri tarafndan (yetkililerince) yaplan aklamada (yaymlanan bildiride),
gvenlik gerekesiyle alnan bu karar uyarnca (bu karara gre), Bat eriann Judah ve Samara
kentlerinde yaayan (oturan) 30 yan altndaki Filistinliler ile giri belgesi bulunmayanlarn
(tamayanlarn), Kudse girmelerine izin verilmeyecei (sokulmayaca) belirtildi.
srail ordu radyosu, sz konusu (bu) kararn, El Aksa Camiinde klnacak cuma namaz
sonras, srailliler ile Filistinliler arasnda atma kabilecei endiesiyle, alndn duyurdu.
Radyo, blgedeki gvenlik glerinin takviye edildiini (desteklendiini) de aklad (haber verdi).

ABDde Bir dam Daha...

Washington- ABDnin Utah eyaletinde, 11 yandaki bir kz, tecavz ettikten sonra
ldrmek suundan idama mahkum edilen (hakknda idam hkm verilen) Albert Taylorun cezas
dn gece infaz edildi.
36 yandaki John Albert Taylor, kendi rzasyla (isteiyle) kuruna dizilerek idam edildi.
Taylor, ABDde uygulanan rngayla idam yntemini kabul etmemiti.
Taylor, ABDde son 19 yl iinde kuruna dizilerek idam edilen (lm cezas infaz edilen)
ilk mahkum (hkml) oldu.

Peruda Uak Dt: 20 Yaral

Saposoa- Peruda kk bir yolcu ua, kt hava koullar nedeniyle ormana dt.
Olayda (kazada), uaktaki 25 kiiden 20sinin yaraland bildirildi.
Perulu yetkililer, Servicios Aereos Amazonicos irketine ait Rus yapm YAK-40 tipi
uan, lkenin kuzeyindeki Saposoa kenti havaalanna inmeye alrken (inie getii srada),
iddetli ya (saanak yamur) nedeniyle kent yaknndaki ormana (ormanlk alana) dtn
(akldn) kaydettiler.
Trujillo kentinden yola kan (havalanan) uakta, 8i mrettebat olmak zere, toplam 25
kiinin bulunduu belirtildi.
Saposoa Hastanesinde tedavi altna alnan yarallardan 12sinin salk durumlarnn ar
olduu akland.

Atina-Belgrad likilerine Glge Dt

Atina- Srbistann, Makedonya Cumhuriyetini, Yunanistann kar kt bu adla
tanyacana ilikin haberler (tanyaca konusundaki haberler), Atinada souk du etkisi yapt
(oka yol at), (tepkiyle karland), (hayret uyandrd), (aknlk yaratt).
Yunan Hkmeti, Belgradn bu lkeyi Makedonya Cumhuriyeti adyla tanma niyetini
duyurmas zerine, Srbistan Hkmetinden aklama istedi (isteinde bulundu).
Yunan Dileri Bakan Teodoros Pangolos, Srbistan Devlet Bakan Slobodan
Milosoviin, bu konuda bilgi vermek zere, Dileri Bakan Milan Milutinovii, nmzdeki
hafta banda (gnlerde) Atinaya gndereceini (yollayacan) aklad.
te yandan,Yunan Dileri Bakanl yetkilileri, Srbistann, Makedonya Cumhuriyetini
bu adla tanmas halinde, Atina-Belgrad arasnda, asrlardan (yzyllardr) beri (bu yana) dosta
srdrlen ilikilerin (srdrlen dostane ilikilerin) bozulacana dikkat ektikten (iaret
ettikten) sonra, Belgradn bu ynde alaca karar, Yunanistana srttan vurulan bir haner
olacaktr. dediler.

Lbnanda Hayal Krkl...

Beyrut- Uzun sren i savan ardndan (i sava sonras), zellikle Beyrutun yeniden
imar projesine, Arap dnyas ile uluslararas mali kurulular ve Batl lkelerden ykl miktarda
yardm almay bekleyen Lbnan umduunu bulamad. (hayal [d] krklna urad).
Lbnan Maliye Bakan Fuad Siniora, Parlamentodaki konumasnda, Arap-srail
anlamazlnn giderilememesi nedeniyle, beklenen d yardmn alnamadn bildirdi.
Siniora, geen yl yalnzca 5 milyar dolarlk d kaynak girii salandn da aklad.
Lbnana geen yl aktarlan d kaynaklarn ounun (byk blmnn), lke dnda alan
Lbnan vatandalarnn dviz transferlerinden olutuu hesaplanyor.
Lbnann 1992 ylnda 5.7 milyar dolar olan gayri safi milli haslas (GSMH), geen yl,
yzde 32 artla 7.5 milyar dolara ykselmiti (ulamt), ( bulmutu).
Lbnan Hkmetinin, yabanc sermaye ekmek iin parasal istikrara nem (arlk) veren
nlemler almas sonucu, geen yl 2 bin 750 Lbnan liras olan dolarn deeri, bu yl 1.680 Lbnan
lirasna geriledi.

Rusyadan Nota...
Moskova- Rusya, yarn yrrle girecek Boazlar Tz konusunda, Trkiyenin
Moskova Bykeliliine bir nota vererek, Uluslararas Denizcilik rgtnn (MO) belirledii
(saptad) kurallar dndaki kurallara uymayacan bildirdi.
Rusya Dileri Bakanl Szcs Grigory Karasin, bugn dzenledii basn toplantsnda,
MOnun ilgili komitesi tarafndan, bir sre nce Londrada yaplan toplantda benimsenen (kabul
edilen), (kabul gren), (onaylanan) belgenin uygulanmasn istediklerini (arzu ettiklerini) aklad.
Karasin, Montr Szlemesinin serbest gei ilkesine uyulmas gerekir. Aksi takdirde
bundan sadece Rusya deil, btn Karadeniz lkelerinin ekonomik karlar zedelenebilir (zarar
grebilir). grn savundu.

Yemende Atekes Anlamas mzaland

Moskova- Yemende savaan kuzeyliler ile gneyliler, bugn Rusyann arabuluculuunda
(arabuluculuu sonucu) Moskovada bir atekes anlamas imzaladlar.
Bu gece yarsndan itibaren atekes salanmasn ngren (salanmasna ilikin),
(salanmas konusundaki) anlamay, kuzeyliler adna Dileri Bakan Muhammed Salim
Basendva, gneyliler adna da yine Dileri Bakan Salim Muhammed imzaladlar (anlamaya
imza koydular).
Anlamann imzalanmasndan sonra Rusya Dileri Bakan Andrei Kozirev, Devlet Bakan
Boris Yeltsinin mesajn okudu.
Yeltsin mesajnda, bu anlamann, Yemendeki karde savann sona ermesi (sona
erdirilmesi) ynnde atlan ilk nemli adm olduunu vurgulad (olduuna dikkat ekti) ve iki
tarafn da atekese sk bir ekilde (kesinlikle) uymalarn istedi.
Boris Yeltsin, Yemen sorununun, BM Gvenlik Konseyi kararlar dorultusunda zlmesi
(zmlenmesi) gerektiini de belirtti (vurgulad).
 Latin Amerikada Model Ayn...
Brasilia- Arjantinin hiper-enflasyon ve milli para biriminin srekli deer kaybetmesiyle
mcadelede uygulad plann benzerini, Brezilya Hkmeti de benimsedi.
Brezilya Devlet Bakan tamar Franco ve Ekonomi Bakan Rubens Ricuperonun nclk
ettikleri (hazrladklar) yeni planla, Real Cruzerionun yerine, deeri ABD Dolarna bire bir
balanan Real adl para birimi tedavle karlyor.
Brezilya Hkmeti, bu planla, halen ayda yzde 47de seyreden (yzde 47 olan), (yzde 47
olarak belirlenen) enflasyon orann tek haneli rakama indirmeyi (drmeyi) hedefliyor
(ngryor).
Dnyann dokuzuncu byk ekonomisi olan Brezilyada, ilk aamada, deeri 5 milyar ABD
Dolarna eit olan yeni para birimi Realler bankalara verildi (piyasaya srld). 572 milyon adet
madeni para, 800 milyon adet banknottan oluan 800 ton arlndaki, dolara eit yeni paralar,
silahl kuvvetler ve polisin gzetimi altnda bankalara datld.
Brezilya Merkez Bankas, 1 Ekimde, yeni para biriminden 7 milyar dolar deerindeki bir
blm daha piyasaya srecek.
Hiper-enflasyon derdinden (sorunundan) bir trl kurtulamayan Brezilya, 1980 ylndan bu
yana, para birimini alt kez deitirdi. Brezilya, son 12 yl iinde de sekizinci istikrar programn
uygulamaya hazrlanyor.
Yeni para biriminin istikrar (tutulmas) iin, yaklak 40 milyar dolarlk dviz rezervinin
ayrld bildirildi.

Selanikte gsteri...
Atina- Yunanistann, Bosnadaki Nato Uygulama Gc (FOR) emrine verdii birlii geri
ekmesi iin, Selanikte bir gsteri dzenlendi.
Kent merkezindeki Aristoteles Meydannda toplanan gstericiler, ellerinde NATO, ABD ve
Almanya aleyhtar sloganlar yazl pankartlarla (pankartlar tayarak) ana caddelerde protesto
yry yaptlar (yryerek protesto gsterilerinde bulundular). Yunanistann, Bosnaya askeri
birlik gnderme kararn protesto eden gstericiler, Amerikan Bakonsolosluuna da giderek,
kapya bir bildiri astlar.
Selanikteki kadn rgtleri tarafndan dzenlenen gsteriye katlanlardan ounun kadn
olduu gzlendi.
Bu arada, Bosna ile ilgili olarak Yunanistan Dileri Bakanlnda dzenlenen bir panelde
konuan Dileri Bakan Teodoros Pangalos, Bosnadaki ekimelerin kkeninde ekonominin
deil, kltrel farkllklarn yattn syledi.
Pangalos ayrca, Yunanistan, ran ve Bosna Dileri Bakanlarnn katlmyla daha nce
dzenlenen l toplantlar, Srplar da dahil ederek srdrmeye alacaklarn aklad.
Ayn panelde konuan, ABDnin Atina Bykelisi Thomas Niles ise, Pangalosun Bosna ile
ilgili grlerine katlmadn belirtti (bildirdi).
Bykeli Niles, Dayton Bar Anlamas sayesinde, Bosnadaki etnik ekimelerin de
ortadan kalkacana inandn bildirdi (kaydetti).

Sadk Ahmetin Bavurusu...

Strasbourg- Avrupa Konseyi nsan Haklar Komisyonunun yarnki oturumunda,
Gmlcine Eski Bamsz Milletvekili Sadk Ahmetin, Yunanistan aleyhine yapt bavuru
deerlendirilecek (ele alnacak), (grlecek).
nsan Haklar Komisyonu, mdahil avukatlar dinleyerek, Sadk Ahmetin, Yunanistan
Hkmeti aleyhine yapt bavurunun incelenip incelenmemesi konusunda bir karar verecek
(karara varacak).
Sadk Ahmet, komisyona yapt bavuruda, Bat Trakyada 1989 ylndaki seimler ncesi
datt bildirilerde, Bat Trakyadaki Trk aznlklar tabirini kulland iin tutuklanarak
cezaevine konulduunu belirterek, Yunanistann insan haklarn ihlal ettiini bildirmiti (ileri
srmt).
nsan Haklar Komisyonunun, bavurunun incelenmesini kabul etmesi (uygun grmesi)
halinde, ilk olarak (aamada) Yunan Hkmetine, sulamalara aklk getirmesi iin arda
bulunmas (ar yapmas) bekleniyor.

KE Toplants...
Tiflis- Dileri Bakan Hikmet etin, Trkiyenin yarn yrrle (uygulamaya)
koyacan duyurduu (aklad), Boazlar Tznn kimseye zarar olmayacan
(dokunmayacan) belirterek, tzn uygulanmasnda, ilgili lkelerin ibirlii yapmalarn
istedi (nerdi), (yapmalar arsnda bulundu).
etin, KE Dileri Bakanlar Toplantsnn son oturumunda yapt konumada
(oturumundaki konumasnda), tzkteki hkmlerin baarl bir biimde uygulanmasnda ilgili
lkelerin karlar bulunduunu, bu nedenle yersiz tereddt ve endielerin bir yana braklmas
gerektiini syledi.
Hikmet etin, asl amacn, boazlarda seyir gvenliinin salanmas (gerekletirilmesi)
olduunu da ifade etti (kaydetti), (belirtti), (szlerine ekledi).
Toplantya katlan Rusya Temsilcisi Pavel Smirnov ile Yunanistan Dileri Bakan Karolos
Papulyas kar gr ileri srerlerken, Grcistan Dileri Bakan Yardmcs Mihail Ukleba, Orta
Asya petrol ve doal gaznn, Grcistan ve Trkiye zerinden Akdenize indirilmesinin
(ulatrlmasnn), en iyi yol (yntem), (seenek) olacan ve bunun boazlar sorununu zeceini
bildirdi.

94 Yandaki Uslanmaz Sulu...

Jacksonville- ABDde 94 yandaki uslanmaz sulu, 7 yl hapis cezasna daha arptrld
(ya 7 yl hapis cezas daha verildi).
Wesley Honeywood, geen ay, bahesindeki zmleri yedii iin (gerekesiyle) kendisini
uyaran bir kiiyi (bahe sahibini), iinde kurun bulunmayan bir silahla korkuttuunu itiraf etmiti.
Olaydan sonra cezaevine konulan, bir sre sonra da artl tahliye edilen Honeywood,
bugnk durumada, 7 yl hapse mahkum oldu (hapis cezasna arptrld), (hapis cezas ald),
(hkm giydi).
1946 ylndan bu yana, eitli su iddialaryla 46 kez yarglanan Honeywood, 8 kez hapis
yatm, 3 kez de gz hapsine alnmt.

Olunu Dverek ldren Babaya 96 Yl Hapis

Denver- ABDde z olunu dverek ldren (lmne neden olan) baba, 96 yl hapis
cezasna arptrld (hapse mahkum oldu).
Denver Blge Yargc Nancy Rice, 32 yandaki Allen Spencer adl babann, 8 yandaki
olu Roberte ynelik davranlarndan, dehet duyduunu, dava srasnda sk sk dile getirdi.
Davann, imdiye kadar bakt en kt dava olduunu kaydeden Yarg Rice, ocua
kt davranlm, ikence yaplm ve sonunda ldrlm. Hayatm boyunca byle bir olay
grmedim. (duymadm), (olaya tank olmadm) ifadesini kulland.
Spencerin, olunu kaln bir odun ve copla dvdnn belirlendiini (saptandn)
kaydeden yarg, kk Robertin karnna ald (gelen) bir darbe sonucu ldn (yaamn
yitirdiini) bildirdi.
Yarg, bugnk duruma sonunda, Allen Spencerin, 96 yl hapis cezasna arptrldn
aklad.
Spencer iftinin boanmasndan sonra annesiyle Virginiada yaamaya balayan Robertin,
Denvere, babasn daha iyi tanmas iin, annesi tarafndan gnderildii belirtildi.
Baba Spencerin, olunu sonbaharda annesine geri gndereceine sz vermesine ramen,
sonradan fikrini deitirerek, fiziksel ve psikolojik bask yoluyla, Roberti kendisiyle kalmaya ikna
etmeye alt (zorlad) bildirildi.
Robertin lmne neden olan (yol aan) son daya, babasnn kendisini geri gndermek
istemediini, bir arkadana sylemesi yznden yedii renildi.

Bosnal Srp, Soykrm Sulamasyla Yarglanyor

Bonn- Almanyada, Bosnal bir Srp, 1992 ylnda, Bosnann kuzeyindeki bir toplama
kampnda, Mslmanlara ikence yapt (uygulad), tacizde bulunduu ve onlar ldrd
gerekesiyle, (iddiasyla), (sulamasyla) yarglanyor.
Bavyera Eyalet Yksek Mahkemesindeki durumada, 38 yandaki karate uzman ve
kahvehane sahibi Dusko Tadiin, Bosnal Srplar tarafndan ele geirilen blgelerdeki Mslman
erkekler iin Omarska kasabasnda oluturulan toplama kampnda muhafzlk yapt belirtildi.
Yksek Mahkemede soykrm amal cinayetle sulanan Tadi, grg tanklarna gre,
toplama kampnda en az Mslman kurbann motor ya imeye ve birbirlerinin testislerini
srmaya zorlad, daha sonra da ldrd. Grg tanklar, Tadiin 150den fazla Mslmana
ikence yaptn da sylediler (ileri srdler).
Faaliyetleri BM tarafndan yrtlen Yugoslavya Sava Sular Mahkemesinin, Tadi iin
Almanyadan yarglama hakk istemesi bekleniyor.
Laheyde bulunan mahkeme, daha nce de Avusturya ve Danimarkadan, Bosnada sava
suu ileyenler iin yarglama hakk istemiti.
Basavc Kay Nehmin szcs Rolf Hannich, Mnihte, ubat aynda tutuklanan Tadiin
yarglanmasnn, her an Laheye devredilebileceini syledi.
Ancak, Tadiin davasnn Laheye transferi (aktarlmas) iin, ncelikle Alman
Parlamentosunun, mahkemelerin, davalar BMye devrine imkan tanyan yasa tasarsn kabul
gerekiyor. Kabine tarafndan onaylanan bu tasarnn, bu yl sonuna kadar meclisten gemesi
bekleniyor.
Hannich, Tadiin yan sra, en az 50 Bosnal Srp hakknda daha, sava suu iledikleri
gerekesiyle soruturma yapldn (aldn) syledi.
Daha nce, Danimarkada, 31 yandaki Bosnal bir Mslman, kendini esir alan Hrvatlara
yardm ederek arkadalarn dvp ldrmekle, Avusturyada da Bosnal bir Srp soykrmla
sulanmt.
 Cezayirde 128 Dinci Militan ldrld
Cezayir- Cezayirin eitli blgelerinde, gvenlik gleriyle atmaya giren 16 ar dinci
militann ldrld bildirildi.
Polis yetkililerince (yetkilileri tarafndan) yaplan aklamada, ldrlen militanlarla
birlikte ok sayda ve deiik tipte silah ve cephanenin ele geirildii de belirtildi.
Yetkililer, son bir hafta iinde ldrlen ar dinci militan saysnn 128e ykseldiini
(ulatn), (...i bulduunu) akladlar.

Rusyada mza Kampanyas...

Moskova- Eski SSCB dneminde dzenlenen (gerekletirilen) Afganistan sava kart
kampanyann bir benzeri de, eenistan Sava iin balatlmaya allyor (hazrlanyor). Bu
amala, Rusyann yalnzca bir blgesinde 1 milyonun zerinde imza topland.
Moskova blgesi idari snrlarnn dousundaki Nizni-Novgorod blgesinde, iki hafta nce
balatlan ve blge valisinin de destekledii (destek verdii) kampanyaya, ar milliyeti Vladimir
Jirinovskinin partisi dnda, birok parti ve toplumsal rgtler katld.
mzalar, blge valisi tarafndan, 29 Ocakta, Devlet Bakan Boris Yeltsine sunulacak.
Kampanya hakknda bir aklama yapan Blge Valisi Boris Nemtsov, Giriimimiz, eski
SSCB lideri Mihail Gorbaovu, Afganistandaki askerleri geri ekmeye zorlayan lke apndaki
kampanyaya benziyor (kampanyay andryor). Bizim kampanyamzn da, ulusal dzeyde byle bir
protesto hareketini ateleyeceini sanyorum. dedi.

Almanya-ran likileri...
Bonn- Almanya, 1992de, ran Krdistan Demokratik Parti liderlerinin ldrlmesiyle ilgili
soruturmann sreceini bildirdi.
Federal Savclar Ofisi Szcs Rolf Hannich, Suikastn, bizzat ran stihbarat Bakan Ali
Fellahyann emriyle gerekletirildiine ilikin iddialar zerine, gerekli soruturmann devam
ettiini, yeterli kant topland takdirde, Fellahyan hakknda tutuklama karar karlabileceini
aklad.
1992 ylnda, ran KDP Bakan Kasmlu ve partinin iki st dzey yneticisi, Berlindeki bir
lokantada ldrlmlerdi. Suikastn, ran Gizli Servisine bal ajanlarca gerekletirildii
yolundaki iddialar g kazannca, (younlanca) Alman adli makamlar geen (getiimiz) yl,
ran stihbarat Bakan Fellahyan hakknda, dorudan soruturma amlard.
Tahrann (ran Hkmetinin) sert protestolarna yol aan (neden olan) olay, Almanyann
slam Devriminden sonra ranla en scak ilikiler gelitiren Batl lke olmas (konumunda
bulunmas) nedeniyle, diplomatik evrelerde byk ilgi yaratmt (ilgi oda olmutu).

Walesaya Tazminat Cezas...

Varova- Polonyada bir mahkeme, eski Devlet Bakan Lech Walesaya, semene verdii
szleri gerekletiremedii (tutamad) gerekesiyle, tazminat cezas verdi (... tazminat
cezasna arptrd).
Kety kentinde yaayan Jozef Gaweda, 5 yl nceki seimlerde, Devlet giriimlerinin
iilere satlarak her Polonyalya 10 bin dolar verilmesi taahhdn yerine getirmedii
gerekesiyle, Walesa aleyhine tazminat davas at.
Davann grld Gdansk Eyalet Mahkemesi, Walesann hayal krklna urayan
semen Gawedaya 400 dolar tazminat demesine karar verdi (demesini karara balad),
(kararlatrd), (karar altna ald).
Gaweda, vaat edilen paray Walesadan geen eyll aynda bir mektupla istedi. Herhangi bir
cevap alamayan Gaweda hakkn, mahkemede aramak iin dava at. Walesann memleketi
Gdansktaki mahkeme de, aldatlan semeni hakl buldu.
Walesann danmanlarndan Lech Falandysz, mahkeme kararn, Eski Bakan ypratma
kampanyasnn bir paras olarak nitelendirdi (deerlendirdi).
Walesa, eski komnist Aleksander Kwasniewski ile yart geen kasm ayndaki bakanlk
seimini kaybetmiti.

Almanyada nemli Sayda Amerikan Askeri Kalacak

Bonn- ABD Genelkurmay Bakan General John Shalikashvili, Almanyada nemli sayda
ABD askeri kalacan syledi.
Almanyay ziyaretini srdren Shalikashvili, bugn yapt aklamada, nemli sayda
ABD askerinin Almanyada kalmas iin gerekeni yapmaya niyetliyiz. dedi.
Shalikashvili, kinci Dnya Savandan bu yana Almanyada konulandrlan ABD
askerlerine gsterilen destekten dolay, Alman yetkililere teekkr etti.
ABD, souk sava dneminde, 313 bin olan Almanyadaki askerlerinin saysn, yl sonuna
kadar 100 bine indirecek.
te yandan, Shaliskashvili, Almanyada bulunduu sre iinde, Babakan Helmut Kohl,
Savunma Bakan Volker Ruehe ve Almanya Genelkurmay Bakan General Klaus Naumann ile
grecek.

in ile Filipinler Arasnda atma...

Manila- in ile Filipinler arasnda, hafta banda, denizde bir atma kt ve yaklak 90
dakika sreyle karlkl top at yapld bildirildi.
Filipinler Deniz Kuvvetlerinden adnn aklanmasn istemeyen bir yetkili, atmann
Filipinler karasularnda meydana geldiini belirtti.
Olayn, Gney in Denizindeki Amerikan Deniz ss Subic Bay yaknlarnda bulunan
Capones adas aklarnda meydana geldiini kaydeden askeri yetkili, atma srasnda in
tarafnn kayplar verdiini syledi (ileri srd).
Filipinler karasularna giren iki in gemisinin uyarldn belirten yetkili, in
gemilerinden biri, uluslararas sulara ynelirken, teki gemi ate at. dedi.
Filipinler devriye gemilerinden kar ate aldn (atee karlk verildiini) ve in
gemisinin hasara uratldn kaydeden askeri yetkili, bunun zerine ikinci geminin de uluslararas
sulara yneldiini (dmen krdn) ifade etti.

Almanya Zehirli At Geri Ald

Hamburg- Almanyann, Arnavutluka gnderilen 460 ton zehirli at geri alma ilemlerini
tamamlad bildirildi.
Alman evre Bakanlndan yaplan aklamada, son parti at tayan Hollanda ilebinin
(kuru yk gemisinin), bugn Hamburga geldii (ulat) belirtildi.
zellikle Almanyadaki evrecilerin byk tepkisine yol aan zehirli atklarn, 1991-92
yllar arasnda, Hanoverdeki bir Alman firmas tarafndan, Arnavutluka insani yardm ad
altnda gnderildii ortaya kmt (belirlenmiti).
evre Bakan Klaus Toepfer yapt aklamada, 460 ton zehirli maddenin yeniden
Almanyaya getirilmesinin 4.7 milyon dolara mal olduunu kaydetti.
Uluslararas evre rgt Greenpeace ve Yeillerin youn basklar sonucu, Bonn ve Tiran
hkmetleri arasnda, geen temmuz aynda, sz konusu zehirli atklarn yeniden Almanyaya
getirilmesi iin bir anlama imzalanmt.

iddetli Yalar Orta Amerikay da Vurdu: 16 l

San Jose- iddetli yalarn, Orta Amerika lkelerinden Kosta Rika, Nikaragua ve
Panamada en az 16 kiinin lmne yol at (neden olduu) bildirildi.
Yalardan en fazla zarar gren lke Kosta Rikada, ok sayda kiinin kaybolduu, 100
kadar evin de tamamen tahrip olduu (ykld) belirtildi.
Yetkililer, maddi zararn boyutlarnn hayli yksek olduunu tahmin ediyorlar.
Nikaraguann gneyinde de, iddetli yalar yznden ok sayda yerleim birimiyle
ulam kesildi. Seller nedeniyle yzlerce hayvan leinin ortada kald lkede, salgn hastalk
tehlikesinden korkulduu kaydedildi.
Yetkililer, Panamada da yalardan tr (yalar nedeniyle) ok sayda insann evsiz
kaldn, maddi zararn byk olduunu ifade ettiler.

Havayollarndan Yeni Hizmet: Masaj

Lizbon- Uak bileti almak isteyenler, ok yaknda Sigara iilen blm m olsun, iilmeyen
blm m? Koridor taraf m, pencere kenar m? sorularnn yan sra, u cmleyi de duyacaklar:
Masaj, ya da manikr ister misiniz?
Virgin Atlantic Havayolu irketinin sahibi Richard Branson, Okyanus zerinde yaplan uzun
uularda, yol bezgini iadamlarn rahatlatmak amacyla masajc ve manikrcleri de ie aldklarn
aklad.
Branson, Lizbonda dzenledii basn toplantsnda, New York seferlerinde masaj ve
manikr yaplabilmesi iin yeni grevliler aldk. adamlar takm elbise giyiyorlar, ancak hayattan
zevk almak da istiyorlar. dedi.
Yiyecek servisi yapan krmz niformal bayanlarmz, artklar toplamak iin yeil
niformal bayanlarmz ve masaj iin de beyaz niformal bayanlarmz var. diye konuan
Branson, masaj cretinin business class biletine dahil edilip edilmeyecei konusunda aklama
yapmad.

ABD-Haiti...
Washington- ABD Savunma Bakan William Perry, Haitideki Amerikan askerlerinin
tmnn ekilmesinin, bu lkedeki grevlerini tamamlamalarna bal olduunu aklad.
Perry, ABD askerlerinin tamamen geri ekilmeleri iin kesin bir takvim bulunmadn
belirterek, suni takvimler yaratlmamas gerektiini ifade etti.
ABD Savunma Bakanlndan yaplan aklamada, Haitideki Amerikan askerlerinden
yaklak 6 bininin, 1 Aralktan nce geri ekilecei belirtildi.
Aklamada, yaklak 9 bin Amerikan askerinin ise operasyonlara destek vermek amacyla,
Haitide kalmaya devam edecekleri kaydedildi.
Aklamada ayrca, yine 1 Aralk tarihine kadar, Kuveytteki 7 bin Amerikan askerinin geri
ekilecei bildirildi.

rlandada Baz RA Militanlar Serbest Braklacak

Galway- rlanda Adalet Bakan Maire Geoghegan-Quinn, cezaevinde tutulan 50 rlanda
Cumhuriyeti Ordusu (RA) yesinden bazlarnn, Noele kadar serbest braklacaklarn aklad.
Adalet Bakan, rlandal polisleri ldrmek suundan 40 yla mahkum edilmi RA
yelerinin durumlarnn hassas olduunu belirterek, bu konuda, u aamada bir harekette
(giriimde) bulunmay dnmediklerini bildirdi.
Bu tip sulularn dndaki RA yelerinin dosyalarnn yeniden gzden geirildiini
kaydeden Adalet Bakan, Serbest braklacaklarn says hakknda bu aamada konumak
istemiyorum. Zira henz kesin bir karar alnmad. u anda syleyebileceim tek ey, Noele kadar
bir blmnn serbest braklacadr. eklinde konutu.
RAnn tmyle silahszlandrlmasn arzuladklarn da ifade eden Adalet Bakan, serbest
braklmalarn, lkesinin RA ile bir alverii olarak grlmemesi gerektiini de kaydetti.
Gzlemciler, rlanda Hkmetinin bu jestinin, RAnn atekes jestine bir karlk olduu
grnde birleiyorlar (grn paylayorlar).

Yunanistan, Trkiyeyi BMye ikayet Edecek

Atina- Yunan Hkmeti, Egedeki karasularn geniletme olasln, sava nedeni olarak
gren Trkiyeyi, Birlemi Milletlere ikayet edebileceini bildirdi.
Dileri Bakan Yardmcs Yanos Kranidiotis, bugn dzenledii basn toplantsnda,
Ankarann sava tehditlerinin, lkesinin BMye bavurmas iin yasal bir hak oluturduunu
iddia etti.
Bata Dileri Bakan Mmtaz Soysal olmak zere, Trk yetkililerinin, deiik zamanlarda
yaptklar konuyla ilgili aklamalarn, BM Anayasasnn 2. ve 39. maddelerini ihlal ettiini ne
sren Kranidiotis, bu durumun kendilerine bavuru hakk dourduunu syledi.
Ankara, Yunanistann Egedeki karasularn 6 milin tesine (zerine) karma
giriimini, sava nedeni sayacan aklamt.

Makedonyann Ad Sorunu
Cenevre- BM Genel Sekreteri Butros Gali, Makedonya ile Yunanistan arasndaki ad
sorunuyla ilgili olarak henz bir gelime kaydedilmediini syledi.
Gali ve Atina-skp arasnda ad sorununun zm iin grevli BM temsilcisi Cyrus
Vance, Makedonya Cumhurbakan Kiro Gligorov ile alt saat sren bir grme yapt.
Butros Gali grmeden sonra gazetecilere yapt aklamada (verdii demete), Alt
saattir gryoruz, ancak gelime olmadn kabul etmeliyiz. dedi.
Vance ile, nmzdeki birka gn iinde, Yunan tarafna bilgi vereceini syleyen Gali,
Gvenlik Konseyine de, konuyla ilgili raporu bizzat (kendisinin) sunacan belirtti.
Grmelerle ilgili ayrntl aklama yapmaktan kanan BM Genel Sekreteri Gali,
grmelerin srmesini arzu ettiini (arzuladn) bildirdi.
Gali, son 18 ay boyunca, sorunun giderilmesi iin eitli adlar nermi (ortaya atm), ancak
bu neriler, eitli nedenlerle taraflarca reddedilmiti (uygun bulunmamt), (uygun
grlmemiti).
Yunanistan, Makedonya adnn kendi tarihinin ve kltrnn bir paras olduu iddiasyla,
Makedonya Cumhuriyetinin bu ad kullanmasna kar kmt. Yunanistan ayrca, bu ad
kullanmann, kendisinden toprak talebinde bulunma (toprak isteme) anlamna geldiini de ileri
srmt.

Bulgaristanda Eroin Ele Geirildi

Sofya- Bulgaristann Romanya ile snr kaplarndan biri olan Vidin kentinde 40.5 kilo eroin
ele geirildi.
Vidin Emniyet Mdrl yetkililerinden alnan bilgiye gre, eroin, kent merkezinde
yaplan polis denetimi srasnda, terk edilmi iki valiz iinde bulundu. Olayla ilgili olarak,
Vidinden Romanyaya gemeye alan iki Trk vatanda gzaltna alnd.
Emniyet Mdrl yetkilileri, soruturma srd iin adlar aklanmayan iki Trk
vatandann, eroin dolu valizlerde bulunan baz belgeler zerine gzaltna alndn bildirdiler.
Yetkililer, ele geirilen eroinin piyasa deerinin 2.2 milyon dolar olduunu (dolar
bulduunu) ve ilk aratrmalara (bulgulara) gre, Bulgaristana, Bat Avrupa lkelerinden birine
gtrlmek zere, Trkiyeden sokulduunun belirlendiini sylediler.

Bangladeli Yazar Nesrin Parise Gidiyor

Paris- Bangladeli nl yazar Teslime Nesrinin, bu ay sonunda, daha nce gitmeyi
reddettii Fransay ziyaret edecei bildirildi.
Ziyareti dzenleyen yetkililerden alnan bilgiye gre, Nesrinin Paris ziyareti 23 Kasm-3
Aralk tarihleri arasnda gerekleecek.
Nesrin, daha nce Fransaya davet edildiinde (arldnda), kendisine gvenlik
gerekesiyle yalnzca 24 saatlik vize verilmesini protesto ederek Parise gitmekten vazgemiti. Bu
gelime zerine, Fransz yetkililerinin vize sresini uzatma abalar da, nl yazar tarafndan
reddedilmiti.

talyada Sel Felaketi

Alba- talyann kuzeyinde, ar yalar ve toprak kaymalar sonucu lenlerin saysnn
46ya ykseldii bildirildi. Yetkililer, kayp saysnn yksek olmas (okluu) nedeniyle, l
saysnn daha da artmasndan endie edildiini (korkulduunu) belirttiler.
Sivil Savunma Uzmanlar ise, en az 23 kiinin kayp olduunu, binlerce kiinin de evsiz
kaldn akladlar.
evre Bakan Altero Matteoli, yalarn yol at durumu byk bir felaket olarak
nitelerken, zengin tarm ve sanayi blgelerinde zararn milyarlarca dolar bulduunu bildirdi.

Almanyada Polis ntihar

Potsdam- Almanyada, Angolal bir mlteciyi, apartman dairesinde alkoymaktan
yarglanan Almandan biri kendini ast. Savclk tarafndan yaplan aklamada, 32 yandaki
Ralph Andreas T.nin cesedinin, teki sanklardan biri tarafndan dairesinde bulunduu belirtildi.
Ralph Andreas, brakt notta masum olduunu savunarak, lmnden, kendisiyle ilgili
haberleri yaymlayan basn sorumlu tuttu.
sank, ad aklanmayan Angolal mlteciyi, bir dairede alkoymak, tehditle angarya iler
yapmaya zorlamak ve ona cinsel tacizde bulunmak sulamalaryla (iddialaryla) yarglanyorlard.
Sulamalar reddeden sanklar, daha nceki sorgulamalarnda, ikili olduklar zaman,
elenmek amacyla yabanclara tacizde bulunduklarn itiraf etmilerdi (kabul etmilerdi).

Mteahhit Mahkeme Basarak 2 Kiiyi ldrd

Atina- Yanyada Asliye Ceza Mahkemesini basan Kostas Bitos (42) adndaki bir inaat
mteahhidi, mahkeme savcs ile korumasn ldrdkten sonra 5 kiiyi de yaralad.
Elinde otomatik silahla, hakim ve savclara ait kapdan mahkemenin duruma salonuna giren
Bitos, savc Spiros Spiru ile koruma polisi Kostas Zorbalas ldrdkten sonra, dar karak
adliye binas nnden gemekte olanlara rasgele ate at.
Biri polis 5 kiiyi yaraladktan sonra yakalanan mteahhidin, ekonomik durumunun
bozulmas zerine, son zamanlarda i yapt kiiler aleyhine dava at bildirildi.
Hkmet szcs Evangelos Venizelos, ldrlen savc ile polisin ailelerine maddi yardm
yaplacan aklad.
Olay knayan Yunan Savclar Dernei de hkmetten, adliye mensuplarnn korunmalar
iin nlem alnmasn istedi.

York Desi Sarah Talk Show Yapacak

Londra- Amerikan CBS Televizyonu, York Desi Sarah Fergusona, bir talk show
program hazrlamas iin bir milyon dolar teklif etti (nerdi).
Televizyon evrelerinden verilen bilgilere gre, CBS yetkilileri, Fergienin raitingleri
artracana ve programn byk reklam alacana inanyor.
Sarahn ylda alt program konusunda srarl olduu, ancak programn haftada bir
yaplmasna da scak bakt belirtildi.
Program ekimlerinin ngilterede mi, ABDde mi yaplaca konusunda henz karar
verilemedii (kararlatrlamad) kaydedildi.
36 yandaki Sarah Ferguson, 1992 ylndan beri (bu yana) Prens Andrewdan ayr yayor.
Sarahn, 1.5 ila 4.5 milyon dolar arasnda bir borcu bulunduunu iddia eden gazeteler, bu borcun,
kralie tarafndan denip denmeyeceinin de bilinmediini haber veriyor.

Hsn Mbarek: Terrizme Kar Sava Kazanyoruz

Kahire- Msr Devlet Bakan Hsn Mbarek, Msr polisinin, ar dinci terrizme kar
mcadeleyi kazanmaya baladn syledi.
Mbarek, Polis Gn nedeniyle gvenlik glerine hitaben yapt konumada, Gvenlik
glerinin terrist gruplardan ynelen tehlikeyi kontrol altna almay, yurt iinde ve dndaki
rgtlenmelerini de etkisizletirmeyi baardn ifade etti.
Msr Devlet Bakan, Tm blge lkelerinin, din adna bavurulan siyasi iddetin
tehlikelerinin farkna varmalarnn da olumlu bir gelime olduunu belirtti.
ileri Bakan Hassan El-Alfi de konumasnda, Militan gruplarn kkenlerinin, Mslman
Kardeler rgtne dayandn kaydederek, Bu, yoldan km gruplarla mcadelemizi
srdrrken, dikkatimizi Mslman Kardelerin uluslararas rgtlenmesine de yneltmeliyiz.
dedi.
Bakann bu szleri, Msr Hkmetinin, iddete bavurmayarak, siyasi yollarla faaliyetlerini
srdren Mslman Kardeler rgtne kar yrtt kampanyay (uygulad yntemi),
(srdrd politikay) yumuatmayacann bir iareti olarak yorumlanyor.

talyadaki Etna Yanarda Faaliyete Geti

Katane- Sicilyadaki Etna yanardann kuzeydou kraterinin, lav ve kor halinde talar
pskrterek faaliyete getii bildirildi.
Acireale Sismik Gzlemevi yetkilileri tarafndan yaplan aklamada, Etna yanardandaki
bu son patlamann, geen 14 ve 23 Aralktaki patlamalardan ok daha iddetli olduu belirtildi.
Volkann pskrtt kl ve talarn, henz hibir olumsuz duruma yol amad ve lav
kllerinin, rzgarn etkisiyle yerleim birimi bulunmayan bir vadiye savrulduu kaydedildi.

Tren Tuvaletinde Bebek Dodu

Pekin- inde, yolculuk ettii trenin tuvaletinde erken doum yapan bir kadn bebeini
tuvalete drd. Gzlerini dnyaya tuvalette aan bebek, daha sonra raylarn arasnda sapasalam
bulundu.
Pekin Akam Gazetesinin haberine gre, gen ii Wu Ming ve hamile einin yolculuk
ettii tren, kuzeydeki Shaaxi eyaletinin Wuxiang tren istasyonunda durduu srada, karn ars
eken hamile kadn tuvalete gitti.
Trenin hareket etmesi ve aradan yaklak 20 dakika gemesine karn, karsnn tuvaletten
kmamas zerine meraka kaplan koca, tuvalet kapsn krarak ieriye girdiinde, karsn yerde
kanlar iinde ve bilinsiz bir ekilde yatarken buldu.
Kadn kendine geldikten sonra, doum yaptn, ancak bebei tuvalete drdn
syledi.
Bunun ardndan hemen Wuxiang istasyonuna telefon edilerek, bebein bulunmas iin
yardm istendi. Dondurucu soua karn, bebek raylarn arasnda sapasalam bulundu.

Fransada 5 Kktendinci Gzaltna Alnd

Paris- Paris ve Lyonda, bugn 5 kktendincinin gzaltna alnd bildirildi.
Fransa ileri Bakanlndan yaplan aklamada, sz konusu kiilerin 3nn Lyon,
2sinin de Parisin banliysnde yakalandklar belirtildi.
Aklamada, sz konusu kiilerin, geen Temmuz ayndan Ekim ayna kadar Fransada
bombalama eylemleri gerekletiren terrist gruplara destek veren slami rgtlere kar
srdrlmekte olan operasyonlar erevesinde gzaltna alndklar ifade edildi.
Cezayirde faaliyet gsteren slami Silahl Grupun (GA) stlendii bu bombal saldrlarda
8 kii lm, 200 kii de yaralanmt.

Fransada raklk Eitimine Destek...

Strasbourg- Fransa Parlamentosunda kabul edilen bir kanuna gre, hkmet, raklk
eitimi veren firmalara maddi destek salayacak.
Alain Juppe Hkmetinin isizlie are bulmak amacyla getirdii proje erevesinde kabul
edilen yasaya gre, firmalar, i imkan salayacaklar her rak iin yl sonunda, devletten 13 bin
frank tutarnda prim alacaklar.
raklk eitiminin 16-25 ya arasnda uyguland Fransada, eitli i kollarnda alan
450 bin rak bulunduu tahmin ediliyor.
Fransada Noelden nce, Juppenin sosyal gvenlik sistemindeki reformlarn protesto eden
kamu iilerinin toplu greve gitmeleri sonucu, lkede hayat tamamen felce uramt.
Grevleri sona erdirmek amacyla ii, iveren ve hkmet temsilcileri arasnda yaplan ilk
sosyal zirvede Juppe, alanlarn tepkisini bir lde azaltabilmek iin, raklk eitimi
konusunda firmalara nemli destek salayacan aklamt.
sizlik oran hzla artarken, ekonomik bymenin neredeyse sfr olduu Fransada, bte
ann yaklak 6 milyar dolar bulduu tahmin ediliyor.

[185] Girgin, Haber Yazma Teknikleri (Haberci Adaynn El Kitab), s. 83.

[186] Girgin, Haber Yazma Teknikleri (Haberci Adaynn El Kitab, s. 84.
[187] Girgin, Haber Yazma Teknikleri (Haberci Adaynn El Kitab), s. 85.

11. TANIMLAR

Haber, haber retimi ve benzer mesleki konularda, baz kavramlarn ilevsel tanmnda gr
birliine varlmas gerekmektedir. Bu, bizi olas yanllardan uzaklatracak, daha gereki
olmamz salayacaktr. Bu nedenle baz kavramlarn tanmlar aaya karlmtr.

11. 1. Kitle letiim Aralar

Kitle iletiim aralar, (gazete, dergi, radyo, televizyon, vs.) olaylar, habere dntrme
iini de yapan ticari iletmelerdir. Kitle iletiim aralarnn rnleri de snai rnlerdir.
Ticari zellik nemli bir konudur. Kitle iletiim aralarnn bu yn grmezden gelinirse,
olas byk yanlglarn iine dmek ok kolaydr. Herhangi bir kuruluun ticari saylmas iin:
a) sermaye, b) teknoloji, c) igc, d) retim, e) pazarlama, f) kar gibi elere sahip bulunmas
gerekmektedir. Serbest piyasadaki kitle iletiim aralarnn hemen hepsinde bu elere
rastlanmaktadr. Demek ki, kitle iletiim aralarnn byk blm ikincil amalarn (tantm,
propaganda, prestij vb.) dnda kar amacyla kurulmakta ve yaymlanmaktadr.[188]
Bu gerei en zgn biimde: Bu ie 90 milyon paund yatrdm ve bunu hayr duas
almak iin yapmadm. Bu iin sahibi benim. Patron benim. diyen Robert Maxwell dile
getirmitir.[189]
Kitle iletiim aralar, yaynlarn srdrmeleri iin kar etmek zorundadrlar. Hibir iveren
srekli zarar eden bir iletmeyi tamak istemez. Bu nedenle de kitle iletiim aralarnn bnyelerine
profesyonel yneticiler, iletmeciler, pazarlamaclar alnarak retim, pazarlama ve sat yntemleri
gelitirilmektedir.[190]
 te yandan, kitle iletiim aralar, haber almak, bilgilenmek, elenmek, dinlenmek, bo
zaman deerlendirmek ve eitilmek iin okunur, izlenir, dinlenir.
Bu ynyle de kitle iletiim aralar, kiilerin bilmek, renmek haklarnn gereklemesine
katkda bulunan, bu konudaki gereksinimlerini karlayan aralar btndr.

11. 2. Kamu Grevi

Kitle iletiim aralarnn en temel ilevi haber vermek, bylelikle de bireyi, iinde yaanan
evre, toplum ve lkedeki gelien olaylara ilikin aydnlatmak, kanaatlerini deitirmek ya da
glendirmektir.[191]
Basn teden beri, yasama, yrtme ve yarg erklerinin yannda 4. g saylmaktadr.
Basnn bu zellii ve dolaysyla vazgeilmezlii, baz kamu grevlerini stlenmesinden
kaynaklanmaktadr. Modern demokratik toplumsal dzende, kamu grevleri, devlet tarafndan
gerekletirilen resmi devlet grevlerinden ayrlmaktadr.
Gnmzde, tm nemli toplumsal glerin, siyasal iradenin olumasnda katklar
bulunduu ve bu katknn kamu grevi nitelii tad kabul edilmektedir. Bu nedenledir ki, basn
faaliyeti, kamusal nitelikte bir grev olduu halde, resmi devlet grevi deildir.
Bu erevede, gazeteciliin temel ilkesi, bu meslein kamu yarar ve halkn haber alma
zgrln gzeten bir habercilik anlayyla yrtlmesidir.[192]
zgrlk demokrasilerde, kitle iletiim aralarnn haber verme, bilgilendirme, eitme,
denetim, eletiri, elendirme, yneticilerle halk arasnda diyalog kurma, bylece kamuoyunun
olumasna katk ve oluan kamuoyunu aklama gibi kamusal grevleri, kiisel hak ve zgrlkleri
zedelemeyecek bir biimde, hibir grup, makam ve kii fark gzetmeden yerine getirmeleri
gerekmektedir.
Bir yandan kamusal iradeye yn veren motor, bir yandan da kamusal iradeyi aklayan bir
ara konumundaki kitle iletiim aralar, stlendikleri bu ok nemli grevleri, her zaman tam
anlamyla yerine getirmek zorundadrlar.[193]
zetle, kamu grevi yapmay stlenmi saydmz kitle iletiim aralar, okurlarn,
izleyicilerini, dinleyicilerini namuslu bir biimde ve drste bilgilendirmelidirler.
Yalnzca zgr ve kstlanmam bir basn, hkmetteki yolsuzluu aa karabilir.
Hkmetin herhangi bir biriminin halk aldatmasn engellemek, zgr basnn
sorumluluklarnn en nde gelenidir. [194]

11. 3. Kamu Yarar

Bilindii gibi, sosyal devlet kavramnda, liberal devlet in zel mlkiyet ve zel giriim
ilkeleri korunmu, ancak mlkiyetin tasarrufuna ve giriim zgrlne kamu yarar kstlamas
getirilmitir. Yani zel giriimci, hak ve zgrlklerini kullanrken, hibir zaman kamu kart bir
tutum iine giremeyecektir[195].
Bir yandan da:
A) Haber toplumun bir adm daha ileri gitmesini salyorsa,
B) Haberle toplumda yararl tartmalara yol almsa,
C) lke karlar ve salkl bir demokrasi iin, ynetenlerin sorgulanmas gerekiyorsa,
[196]

D) Yukarda anlanlar, halk adna bir denetim salamak iin yaplyorsa,

 kamu yararndan sz edilir. Bu durumda, gazetecinin haber yazma dolaysyla kamuoyunu
aydnlatma ve bilgilendirme zgrl, kiilik haklarndan daha stn tutulur.
Bu nedenle de ilke olarak, basn-yayn alannda, (yayn politikas, haber, fotoraf, film,
program seimi, sunuluu) kamu yarar, temel ilke olmaldr.
Tiraj artrmak, raitingi ykseltmek iin, toplumun eilim ve zaaflarn kullanarak
yayn yapmak, kamu yarar kart bir tutumdur.

11. 4. Kamuoyu
Kamuoyu, tartmal bir kamu sorunu hakknda grlerini duyuran, ifade eden bireylerin ve
gruplarn kanaatleridir.
Kamuoyu belli bir tutumun dnsel deyimi olarak ortaya kar ve kiilere belli bir olay ya
da sorun karsnda, belli ynlere ynelmelerini dayatr. Bylelikle, o toplum iinde yaayan
insanlar, o dncenin kendi ortak dnceleri olduu inancna varrlar.[197]
Kamuoyu toplumun ortak inanc ve eilimi olarak, bireyler zerinde belli basklar
yaratmakta, onlar belli tutumlara yneltmekte ve iin en nemli yan da, kiilere, o tutumun kendi
z inanlarndan kaynakland izlenimini vermektedir.[198]
Kitle iletiim aralar, kamuoylarnn oluumuna katkda bulunmalarnn yan sra oluan
kamuoylarn aklama ya da yanstma gibi bir ilevi de stlenmilerdir.
Ancak uygulamada grlen, kamuoylarnn oluumuna yansz katkda bulunmak deil, o
kamuoylarn, belirli ltlere gre, biimlendirmeye kalkmaktr.
Baz kitle iletiim aralarnn bu tr uygulamalar da, salksz kamuoyu oluumlarna yol
atklar gerekesiyle, sk sk eletiri konusu yaplmaktadr.

11. 5. Gazeteci (Haberci)

17. Yzyln balarnda ortaya kan gazete, topluma yeni bir meslek kazandrmtr:
gazetecili... Ancak bu meslein ilk uygulamaclar, ilk mensuplar, pek onurlu davranmadklar iin
kimi evrelerden sert eletiriler almlardr. 1626 ylnda Londrada sahnelenen The Staple of
News (Haber Dkkan) adl oyunda yle denilmekteydi:
Gazeteci, kesinlikle utanma duygusundan yoksun ve okuyucularnn saflndan yarar
salamak iin ne olursa yazmaya hazr biridir. [199]
Yllar iinde bu yarg deimi, baz istisnalarn dnda, gazeteciye daha scak baklmaya
balanmtr. Gnmzde gazeteci, haber reten, ya da haber retiminde pay bulunan kiidir.
Gazeteci olay tandr; sanat, edebiyat, tarihi ya da bilim adam deildir.
Tannm Fransz yazar ve gazeteci Stphanne Lausanne, gazetecinin ilgin bir tarifini yle
yapmaktadr:
Gazeteci bir nevi Diyojendir. Elinde feneri, hayattan gelip geer ve her yerde daima
hakikati arar. [200]
Gazeteci genelde, bir tank, bir soruturmacdr. Habercinin grevi, olay grmek, duymak,
hissetmek, kaydetmek ve son aamada anlatmak; bylece bilgili ve eletirel siyasal vatandalarn
yetimesine yardmc olmaktr.
Gnmzde gazetecilik, kabuk deitirmitir. Artk efsanevi, macerac gazeteci tipi ortadan
kalkm, yerini gncel gereklerin gvenilir aratrcs, yani aratrmac gazeteci almtr.
Aratrmac gazetecinin bir sonraki adm da uzman gazeteci dir. Bu gelimeye ramen
kitle iletiim aralarnn yaz ilerinde, birok deiik konulu haberi dzenlemede gerekli deneyime
sahip gazetecilere de gereksinim duyulmaktadr.[201]

11. 6. Gazeteci ve zel Hayat

Gazeteci, basn zgrln halkn doru haber alma, bilgi edinme hakk adna drst
biimde kullanr. Bu amala her trl sansr ve oto sansr ile mcadele etmeli ve halk da bu ynde
bilgilendirmelidir.
Gazetecinin, halka kar sorumluluu, bata iverenine ve kamu otoritelerine kar olmak
zere, teki tm sorumluluklardan nce gelir. Bilgi ve haber ile zgr dnce, herhangi bir ticari
mal ve hizmetten farkl olarak toplumsal nitelik tar. Gazeteci ilettii haber ve bilginin sorumlulu-
unu stlenir ve paylar.
Bir yandan da gazeteci, bata bar, demokrasi ve insan haklar olmak zere insanln
evrensel deerlerini, ok seslilii, farkllklara saygy savunur. Milliyet, cinsiyet, dil, din, snf ve
felsefi inan ayrmcl yapmadan tm uluslarn, tm halklarn ve tm bireylerin haklarn ve
saygnln tanr. nsanlar, topluluklar ve uluslararasndaki nefreti, dmanl krkleyici yayndan
kanr.
te yandan gazeteci; kamuya mal olmu bir kii bile olsa, halkn haber alma, bilgilenme
hakkyla dorudan balantl olmayan, hibir ama iin, izin verilmedike, zel yaamn gizlilii
ilkesini ihlal edemez. Gazeteci; alnt, iftira, hakaret, lekeleme, saptrma, sylenti, dedikodu ve
dayanaksz sulamalardan kesinlikle uzak durur.
Yargyla ilgili olan doru davran kurallarna gre de; gazeteci, hazrlk soruturmas
srasnda soruturmay zaafa uratc, ynlendirici biimde haber ve yorumdan kanr. Yarglama
srecinde de haberler her trl n yargdan uzak ve kesinlikle doruluundan emin olunarak sunul-
maldr. Gazeteci, yarg srecinde taraf olmamaldr.
zel hayatla ilgili olarak temel kural, zel hayatta; asl olan kamu yarardr.
biimindedir, zel hayatn gizliliinin geersiz saylabilecei balca durumlar yle sralanabilir:
1) Byk bir su, yahut yolsuzluk stne aratrma ve yayn,
2) Toplumu kt etkileyici bir tutumla ilgili bir aratrma ve yayn,
3) Toplumun gvenliinin ya da salnn korunmas,
4) lgili kiinin szleri ya da eylemleri sonucu halkn yanltlmasnn ya da yanl
yapmasnn engellenmesi.

11. 7. Gazetecilik-(Habercilik)
Gazetecilik mesleinin nem ve etkisini, Le Matin gazetesinin 1903ten 1944 ylna kadar
genel yayn ynetmenliini yapm Maurice Bunau-Varillann, Koltuum, iki kraliyet taht eder.
eklindeki szleri ok aka ortaya koymaktadr.[202]
Bu meslein genel bir tanmn yapmak iin yle demek yeterli olacaktr:
Gazetecilik, maala alan ya da haber, yaz, sayfa, program bana cret alan,
habercilikte ilevi bulunan sreli bir yazl, grsel, iitsel kitle iletiim aracnda ya da haber
ajansnda, haber reten, (toplayan, aratran, seen, ayklayan, biimlendiren, yaymlayan),
retiminde pay bulunan kiilerin mesleidir.
Bilindii gibi gazetecilik nceleri sekinler (a- okuma bilenler, b-satn alacak paras olanlar)
iin yaplmtr. Daha sonralar eitim ve teknolojinin yaygnlamasyla gazetecilik kitlelere
ynelmitir. Bu yneli, uzun yllar bilinli, bilinsiz her telden alma biiminde olmutur.
 Gnmzde ise uzmanlama, gazeteciliin en nemli zellii haline gelmitir. Gnmzde
gazeteciden, tarihinin yapmas gereken ii, ok ksa bir srede gerekletirmesi istenmektedir.
Gerekte, dnem dnem, bilinli ya da bilinsiz olarak bu meslee katlanlar bir yana brakrsak,
gazeteci, bu meslek sayesinde geinen, belirli eitim grm uzman kiidir.
Ayrca gazetecilik, her olayla ilgili olarak, kendini eitli kaynaklardan (salam kaynaklar:
drst kiiler) hzl bir biimde bilgilendirme yetisi gerektirmektedir. Sonunda gazeteci, karlat
olaylar, eitimi, bilgisi, kltr ve deneyimiyle harmanlayarak, dnya deerleri erevesinde hedef
kitlesine sunan kii olmaktadr.
O halde gazetecilik, gnlk olaylar tanma, anlama ve deerlendirme, onlara eletirel
gzle yaklama becerileri gerektiriyor. Sonu olarak gazeteciler, kamuoyunun bamsz
temsilcileri olma grevini yklenmi insanlardr.[203]

11. 8. Hedef Kitle

Gazeteyi sahibi deil, okurlar ayakta tutar. (Nezih Demirkent)
Bir kitle iletiim aracnn muhabiri, alt alanda ya da yaad blge ve yrede, bir
anlamda alc antendir.
Gazeteci haber retirken, bireylerin (hedef kitlenin) nelerle ilgilendiklerini, neyi bilmek,
neleri renmek istediklerini, en az hatayla varsaymak ve buna gre kendini ynlendirmek
durumundadr.
Basnda neyin nasl ve ne kadar betimlenecei karar, piyasada tketici tercihiyle belirlenir.
Haberin olumasna etkin olan piyasa, bilgilerin sunumunu da belirler. Bu nedenle basn ou kez,
hedef kitlenin nceden var olan tercihlerine uymayan haber, inan ve bilgileri pek sunmaz. nk
hedef kitlesinin saysal olarak azalmasna yol aacak byle bir uygulamay gze alamaz.
Kitle iletiim aralarnn hedef kitlesi insan, ok ynl karmak bir varlktr. Kitle iletiim
aralarn ynetenler, hazrladklar haberleri, her bireyin kiiliine, psikolojik ya da fizyolojik zel
durumuna, (din, yorgun, sevinli, zgn, kzgn, mutlu, hasta, endieli, vs.) iinde bulunduu
ortama (evde, iyerinde, misafirlikte, yolda, zel otosu iinde, toplu tama aracnda, parkta,
stadyumda, vs.), ait olduu grubun etkisine gre dzenleyemeyecekleri iin, bir lde, hedef
kitleyi ve koullar genel bir snflandrmaya tabi tutmak durumundadrlar.
Bir aratrmaya gre, Trkiye iin hedef kitleyi, en basit biim ve genellemeyle,
ounluu erkek, ilkokul mezunu, Mslman, TC vatanda, orta gelirli, 19-34 ya aras (orta
ya grubu) topluluk olarak tanmlamak mmkndr.
Ama gazeteci, kendi okuyucusunu, kendi hedef kitlesini, daha ayrntlaryla tanmak
zorundadr. Bunun iin kamuoyu aratrmalar ona k tutabilir. Ancak, okuyucu, dinleyici, izleyici
aratrmalarnn, kitleyi birletirmedii, yalnzca snflandrd gereini asla unutmadan.

11. 9. Evrensellik ve nsani lgi

Gnmz gazeteciliinin, radyoda, TVde ya da yazl basnda, ok nemli iki zellii
vardr: evrensellik ve insani ilgi.

11. 9. 1. Evrensellik
Evrensellik bireylerin, kitlelerin, kamunun, evrensel dayanma gereksinimini karlamaktr.
nceleri ailesel, sonralar kabilesel, daha sonralar da toplumsal ve ulusal olan dayanma,
gnmzde evrenselleme aamasna girmitir. Gnmz insan, yakn evresinin yan sra ok
uzaklarda olan bitenlerle de ilgilenmeye balamtr.
Fotorafl haberler ve rportajlarla balatlan bu ilgi, TVnin, birbirlerinden ok uzakta olan
bireyleri dorudan iliki iine sokmasyla bir baka deyile ktalar odamza getirmesiyle son
aamasna gelmitir.
ada habercilik, bu evrensel dayanmaya katkda bulunmaktr. Ancak, evrensellik
esini, psikolojik uzaklk esiyle doru biimde dengelemek gerekir. Bu uzaklk, corafi
olduu kadar, tarihi, siyasi, toplumsal, kltrel ilikilerin eksikliinden de kaynaklanr.[204]
Mahallemizdeki bir sorun, bizi baka mahallelerde yaanandan daha ok ilgilendirir.
Kentimizdeki bir aksaklk, bizi baka kentlerdeki benzerlerinden daha ok etkiler. Romadaki bir
sper markette kan yangn, Franszlar Trklerden ya da Hintlilerden daha ok ilgilendirir. Bir
Fransz sporcusunun baars, Kuzey Afrika lkelerinde, ngilteredekinden daha ok yank
yapacaktr.
Pakistandaki bir gelime, Trkiyede, spanyadan daha ok ilgi toplayacaktr. Uluslararas
haber ajanslarnn, gelimekte olan lkelerle ilgili olarak verdikleri haberlerin byk bir
blmnn, felaket haberleri olduunu hatrlamak, bu konuda verilecek en son rnektir.

11. 9. 2. nsani lgi

Gazetecinin, haberini dzenlerken insani ilgi tehlikesinden alabildiince uzaklamaya
almas gerekir. Bu tutuma rnek olarak, kamuoyunun mantki deerlendirmelerine deil,
duygularna, olayn kahramanlarnn zelliklerine dayandrlm haberler gsterilebilir.
Aydnlarn, bir yldzn ak yklerine yeterli ilgi duymamalar, annelerin ocuk
haberlerinden etkilenmeleri gibi.
Habere duygular katmamak, haberi saptrmamak olarak ele alnan bu konunun,
gnmz medyasnda, sk sk ve yozlatrlarak kullanld bir gerektir.

11. 10. Haberin Deeri

Hedef kitlenin, habere ilgisinin derecesini etkileyen eler unlardr:
1) Hedef kitlenin konuyla tankl ya da yaknl,
Konunun:
2) lginlii,3) nemi,4) Umulmazl,5) Gncellii,6) Anlalrl,
7) Hedef kitlenin yaamyla, iiyle ya da ilikileriyle rtmesi,8) Sekin kii ve
kurulularla ilgisi,9) Olumsuzluu,10) Sunulu biimi.
Bu erevede haber ncelikle;
A) lgilendirdii kiilerin saysnn okluuna gre deer kazanr.
B) Haberin nemi ve deeri, uyandrd ilginin, gerekletirdii etkinin derecesiyle de
llr.[205]
Birok haberci iin haber deeri, tanmlayamayacaklar, ancak bir olayla karlatklar
zaman, haber deeri tayp tamadn anlayacaklar, soyut bir kavram gibidir. Oysa haber deeri,
habercilerin bireysel olarak yaktrdklar bir zellik deildir. Haber deeri olarak adlandrlan ey,
kitle iletiim aralar yetkililerinin, eylem ya da sylemlerin retimi, seimi, biimlendirilmesi ve
yaymlanmas srasnda kullandklar mesleksel ltlerdir.
Zaman zaman, birok eylem ya da sylemin hedef kitlelere ulamas, haber deeri
bulunmad gerekesiyle engellenmekte ya da ertelenmektedir. zetlemek gerekirse, herhangi bir
eylem ya da sylemin, hedef kitlelere ulatrlmas iin iermesi gereken zellik, haber deeridir.
[206]

Bir baka tanmla haber deeri, endstrilemi haber kurulularnn, retim aamasnda
kullandklar formattr. Haber deeri, habercinin kiisel deer yargsnn yanna, yine haberciler
tarafndan getirilen baka deer yarglardr. Bu deer yarglarnn zamana, zemine ve
toplumlara gre deiikliklere uradklar ya da yerlerini yenilerine braktklar bilinmektedir.

11. 11. Sansr

Sansr, genel anlamda siyasal erkin, gvenlik, ulusal kar ve kamu yarar gibi nedenlerle
sakncal bulduu haber, yaz, kitap, film, fotoraf, resim ya da sanatsal gsterilerin, nceden
incelenerek baz blmlerinin ya da tmnn yasaklanmasdr.[207]
Sansr szc, hkm vermek ya da fikir edinmek anlamna gelen Latince cencere
kelimesinden tremitir. nsanlk tarihinin ok eski zamanlarndan bu yana u ya da bu lde
uygulanan sansrn kitle iletiim alannd:
a) Devlet, b) deolojik, c) Dinsel, d) Ticari, e) Editoryal, f) zel, g) Kiisel gibi deiik
biimleri grlmtr.[208]
Gnmzde kitle iletiiminde, olaylarn belirli yanlarn, bazen de btnn yok etmeyi,
kesmeyi, yasaklamay, gizlemeyi, saklamay amalayan sansr, bu biimiyle mutlakyeti
dzenlerde ve diktatrlklerde varln srdrmektedir.
Oysa gelimi, grnrde demokrasiyle ynetilen lkelerde, sansr yntemi baka biimde
ilemektedir. Sz konusu lkelerde, olaylarn gizlendii, kesildii, yok edildii, yasakland ilkel
sansr rneklerine ok az rastlanmaktadr. Bu lkelerde gazetecilerin unu ya da bunu sylemeleri
yasaklanmaz. Bu lkelerde kitle iletiim aralarna da yasaklama getirilmez.
Bu lkelerde sansr, daha karmak, daha ekonomik, daha ticari ltleri temel
almaktadr. zetle gnmzde sansr habere haber eklenmekle yaplmaktadr. Bylelikle haber
saklanm ya da budanm olmakta, tketilmesi gereken ar haber yn arasnda, bireyler
hangi haberin eksik olduunun farkna kolayca varamamaktadrlar.[209]
Bu yntemi, siyasetiler, ekonomik g sahipleri, sivil toplum rgtlerinin yneticileri
dolaysyla halkla ilikiler uzmanlar ve medya yneticileri sk sk kullanarak gndem
deitirmekte, yeni gndemler yaratmakta, sonunda bireylerin kafalarn kartrdklarndan,
amalarna uygun olarak toplumu tepkisizlemeye yneltmektedirler.
Bu uygulamalarn panzehiri, gazetecinin, haber iin bilgi derleme aamasnda yneltecei
Nereden (6. N) (Nereden kt bu?) sorusudur.

11. 12. Muhabir

Muhabir, haber veren, bir KA iin haber toplayan, derleyen yazan kiidir. Muhabirlerin
uzmanlatklar alanlar genelde unlardr:
Cumhurbakanl muhabiri, babakanlk muhabiri, parlamento muhabiri, siyasi partiler
muhabiri, ekonomi muhabiri, polis-adliye muhabiri, harp muhabiri, ii, iveren sendikalar
muhabiri, dileri muhabiri, diplomasi muhabiri (Beyolu muhabiri=gelen, giden muhabiri), milli,
eitim-niversite muhabiri, spor muhabiri, serbest muhabir, kltr-sanat muhabiri, vilayet-belediye
muhabiri, salk muhabiri vb.
Gazeteci Asiye Uysal, 1987 ylnda yapm olduu bir aratrmada, gen gazetecilere, yi
bir muhabiri tanmlayabilir misiniz? sorusunu yneltilmitir. Bu soruyu ayr ayr cevaplandran
24 gen gazeteci, iyi muhabiri yle tanmlamlardr:
Mesleine saygl, drst, namuslu, sorumluluk sahibi, olabildiine objektif, tarafsz,
alkan, retken, hzl, enerjik, hareketli, birazck (mtevaz bir yaklamla) zeki, pratik zekaya
sahip, sezgileri gl, iyi gzlem yapabilen, pheci, uzak grl, gelimeleri tahmin edebilme
yetisine sahip, inat, terbiyesiz deil, srarl, kstah deil, iyi iliki kurabilen, olaylara kolay
intibak edebilen, hem fotoraf ekip hem haber yazabilen, bilgiye doymayan, genel kltr
yksek, en az bir yabanc dil bilen, hem okulundan hem ekirdekten yetien, srekli okuyan,
gnlk, haftalk yaynlar izleyen, gncel olaylar karmayan, toplumla ilgili olaylar ayrt
edebilen, bunlar deerlendirebilen, edebiyat gl, iyi yaz yazabilen, halkn okuyabilecei
biimde yazabilen, okuyucuyu memnun eden, olaylar kendi siyasi ve felsefi grleri
dorultusunda arptmayan, hibir evrenin etkisinde kalmayan, karn dnmeyen, kendini
satmayan, satn alnmayan, yeri geldiinde en yksek mevkidekine kar kabilen, yanstt
olaylar ve hazrlad haberlerle topluma zarar vermeyen, grevini i duyularn katmadan
yapabilen, yneticinin dikkatini ekme endiesiyle haberi arpc hale getirirken olaylar
saptrmayan, ka yllk muhabir olursa olsun, kk ya da nemsiz bulmayp her trl konuya
ilgi duyan, konusuna hakim, grd eyi grd gibi deil, dinamiklerini, yani nereden gelip
nereye gittiini kavrayarak aktarabilen, uzman olduu daln tm ileyiini, yapsn, kurallarn,
ynetim biimini bilen, evresi geni, istihbarat gl, giyimi, davranlar ve konumasyla
gven verici.[210]

11. 13. Basn ile lgili Baz Tanmlamalar

Ambargolu Haber: nceden hazrlanan ve yaymlanmasna onay verilene kadar bekletilen
haber.
Basm: Bir yaznn, resim ya da biimin, kat, karton, kuma zerine makinelerle renkli ya
da renksiz aktarlp oaltlmas.
Basn Blteni: zel ya da resmi kurum ve kurulular ya da yetkili kiilerce herhangi bir
durumla ilgili olarak sreli ya da sresiz yaymlanan duyuru.
Basn Kart Beyannamesi: Basn kart almak iin bavuruda bulunurken doldurulmas
gerekli form.
Basn Kart: 212 Sayl Kanuna tabi olarak, Trk basn yayn organlarnda alan, belirli
niteliklere sahip kiilere (en az lise mezunu), gerekli koullar yerine getirmeleri halinde,
Babakanlk Basn-Yayn ve Enformasyon Genel Mdrl tarafndan verilen, ulamda baz
kolaylklar salayan sar kimlik kart.
Basn Szcs: Herhangi bir kii ya da kurum adna basna aklama yapmaya yetkili
temsilci.
Basn Toplants: Yetkili ya da nl bir kiinin, belirli bir konu ya da konular hakknda,
gazetecilere aklamalarda bulunmak zere dzenledii toplant.
Basn: Bir lkede belirli srelerde yaymlanan gazete, dergi vs. gibi yazl rnlerin tm.
(Matbuat)[211]
Basna Yansmak: Bir haber ya da bir olayn, basn tarafndan renilerek yaymlanmas.
Bask: a) Bir yaptn basl biimi ya da durumu, b) Bas (tiraj) says, c) Bir yaptn
baslarak her bir kez yinelenmesi, d) Basm alannda boya srlm bir bask kalbndan bir kada
ya da dz malzemeye, herhangi bir alet ya da makineyle gle bastrarak rnek karmak.
Bayat Haber: Gncelliini, nemini, zelliini yitirmi haber.
Bold: Kaln, etli siyah yaz.
 Dzmece Haber (Asparagas): Gerek bir olaydan kaynaklanyormu gibi dzenlenen yalan
haber.
Haber Alan: Bir muhabirin haber alabilecei, ya da haber almakla grevli olduu evre.
Haber Almak: a) Bir olay ya da durum stne bilgi edinmek. b) Bir eyi duyup renmek.
Haber Atlamak: nemli bir haberi alamamak, yaymlayamamak.
Haber Atlatmak: Akgzllk ve beceriklilik (bazen de ans) sayesinde, bir haberi
bakalarndan nce yaymlamak (yaynlamak).
Haber Blteni: a. Haber ajanslarnca ya da herhangi bir kurum tarafndan yaymlanan ve
iinde gncel ya da zamana bal olmayan haberlerin yer ald blten. b. Radyo ve televizyonlarda
yaynlanan, gnn olaylarndan derlenen haberlerin tm.
Haber almak: Bir haberi yasal olmayan yol ve yntemlerle salamak.
Haber kmamak: Beklenen bilginin ulamamas.
Haber Gemek: Teleks, telefon, faks, bilgisayar vb. ile haberi ya da habere ilikin bilgileri
haber merkezine ulatrmak.
Haber Kayna: Haber konusu olabilecek bilgileri gazetecilere salayan kii ve kurulular.
Haber Merkezi: Bir kitle iletiim aracnn haber retim ve yayma iini stlenen blm.
Haber Patlatmak: zel ya da atlatma haber vermek.
Haber Redaksiyonu: Haber merkezine ulatrlan haberlerin, grevlilerce (redaktr)
yeniden yazm.
Haber Szdrmak: Herhangi bir olaya ilikin bilgileri gizlice vermek.
Haber Sosyolojisi: Haberlerin hangi konular ierdiini, nasl seildiini, seimi etkileyen
d etkenleri, bu seime l olan deerleri ve seimi yapanlarn tadklar deerleri ierir.
Amerikal gazeteci Roschoya gre ise:
Toplumsal bir rn olarak basnn ierii, iinden kt toplumun yansmasdr.
Kurumsal bir rn olarak ise basnn ierii, ilevi, haber toplama ve yazma olan uzmanlam,
kurumlam abalarnn sonucudur. Bu i ie girmi koullarn tm haber sosyolojisini
oluturur.[212]
Haber Sreklilii (Temadisi): nemli bir olayla ilgili haberi, olay zmlenip nemini
yitirinceye kadar st ste yaymlamak.
Haber Toplamak: Muhabirlerin, haberleri ya da habere ilikin bilgileri kaynaklardan
derlemesi.
Haber Triyaj: Haber merkezine eitli kaynaklardan gelen haberlerin ayklanarak
seilmesi.
Haber Uurmak: Bir olay, bir bilgiyi gazetecilere haber kaynaklar tarafndan kaynak belli
etmeksizin gizli olarak vermek.
Haber Vermek: a) Bildirmek, haber ulatrmak. b) Bir durumun, bir olayn belirtilerini
yanstmak.[213]
Haber Ynlendirme (News Management): Baz haber kaynaklarnn, verdikleri haberleri
zel karlar nedeniyle saptrmalar.
Haberci: a) Haber getiren kimse. b) Ulak.
Haberde Balk: Balk haber metninden karlan en nemli vurguyu verir. Okuyucunun
dikkatini metne ekmelidir. Ancak objektiflik ilkesine dikkat edilmeli, abartl anlatmlardan
kanlmaldr.
Gaillarda gre: Balk ikili bir ileve sahiptir: a) Bilgilendirme, b) ekicilik. Ayrca ksa
ve ak olmas gereken balkta haberin genel anlam korunmaldr.
Habere Bomak: stihbarat kadrolarnn yaz ilerine gereksinimden ok haber gndermesi.
Habere Dokunmak: Habere ulamak, haberle ilgili bilgi ve belgeleri salamak.[214]
Habere Takla Attrmak: Daha nce yazlm bir haberi iindeki unsurlarn yerini
deitirerek sonundaki unsurlar flaa karp yeniden yazmak varsa yeni unsurlar eklemek.
Haberi Bekletmek: Hazrlanm bir haberin yaymlanmasn ertelemek.
Haberi Bomak: yi haberi gerektii biimde verememek. Dikkat ekici eleri n plana
karamamak.
Haberi arptmak (Distortion): Haberin ieriinde kastl deiiklikler yaparak baka bir
ileti biimine sokmak.
Haberi Geniletmek: Yaz ilerine ulam bir haberin geniletilmesi, habere ekler yapl-
mas.
Haberi Katletmek: Bir gazetecinin yazd haberin yaz ileri tarafndan istenilen dzeyde
ve byklkte kullanlmamas.
Haberi Koklamak: Neyin haber olacan ok iyi kestirmek ve haberin zerine gitmek.
Haberi Kokutmak: Yazlan haberlerin uzun sre gazetede yaynlanmamas ve unutulmaya
yz tutmas.
Haberi Kotarmak: Gazetecinin izledii bir olay btn ayrntlar ve boyutlaryla
toplamas.
Haberi Kua evirmek: Haberi gereinden fazla ksaltmak.
Haberi Makaslamak: Haberi uzun yazlmsa gazeteye girecek ekilde ksaltmak.
Haberi Pi Etmek: Haberi kk ve glkle grlebilen bir lde kullanmak.
Haberi Sepete Atmak : Haberi kullanmamak.
Haberin Elde Patlamas: Elde bekletilen haberin baka gazetelerde yaymlanmas.
Haberin zerine Yatmak: Bir gazetecinin elindeki haberi uzun sre yazmayarak
bekletmesi.
Kadrolu Muhabir (Correspondent): Bir kitle iletiim aracnda, 212. Sayl Yasaya tabi
olarak szlemeli alan gazeteci.
Maksatl Haber: Belli bir amala karlm, deitirilmi, abartlm haber.
Rutin Haber: Olaca nceden bilinen ve olaanst bir zellii bulunmayan haber.
Sansasyonel Haber: Heyecan ve geni yanklar uyandran haber.
Serbest Muhabir: Kitle iletiim aralarna ulatrd, haber, fotoraf, film ya da ses band
karl cret alan gazeteci.
Yalan Haber: Asl olmayan haber. (false news)[215]
Yanl Haber: Muhabirin yanlarak, ya da yanltlarak verdii haber.
[188] Pierre Albert, La Presse, Paris: Presses Universitaires de France, 1996, ss. 20-21.
[189] A.Belsey ve R. Chadwick, Medya ve Gazetecilikte Etik Sorunlar, ev. Nuray Trkolu,
stanbul: Ayrnt Yaynlar, 1998, s. 56.
[190] Jean-Marie Charon, La Presse Quotidien, Paris: Editions La Dcouverte, 1996, s. 96.
[191] AliMurat Vural, "Yerel Kamuoyunun Kitle letiim Arac Olarak Yerel Basn", Yeni Trkiye,
Say 12, Eyll-Ekim 1996.
[192] Bamsz letiim A,stanbul: IPS letiim Vakf Yaynlar: 1,1998, s. 7.
[193] Kayhan el, "Gnmzde Basnn Kamusal Grevleri", Gen Gazeteciler Eitim Semineri,
stanbul: Gazeteciler Cemiyeti Yaynlar, 1986, s. 20.
[194] Zeynep Alemdar, Oyunun Kural, s. 17.
[195] Hsn Tolu, "Kamu Hizmeti Yayncl ile Tecimsel Yaynclk Arasndaki Farkllklar", 1.
letiim Kongresi Kitap, stanbul: stanbul . letiim Fakltesi Yaynlar, Mart 2000, ss.
498-506.
[196] Kayhan el, Kitle Haberleme Hukuku, stanbul: Beta A. . , 1990, s. 90.
[197] Duygu Sezer, Kamuoyu ve D Politika, Ankara: A.. S.B.F. Yaynlar, No. 339, 1972, s. 24.
[198] ktem, s. 242.
[199] Jean-Noel Jeanneney, Balangcndan Gnmze Medya Tarihi, stanbul: Yap Kredi
Yaynlar, 1998, s. 32.
[200] Bakut,, s. 17.
[201] Albert, La Presse Franaise, s. 55.
[202] Guillauma, s. 5.
[203] Zeynep Alemdar, Oyunun Kural Basnda zdenetim, s. 13.
[204] Gaillard, s. 37.
[205] Bakut, s. 104.
[206] Yankkaya, s. 12.
[207] Temel Britannica, stanbul: Ana Yaynclk A. . , 1993.
[208] Girgin, "Aratrmac Gazetecilik", s. 43.
[209] Ramonet, s. 56.
[210] Asiye Uysal, Trk Basnnda Muhabir,stanbul: Gazeteciler Cemiyeti Yaynlar, 1987, s. 17.
[211] Basn Szl, stanbul: stanbul . letiim Fakltesi Yayn, 1998, s. 18.
[212] Basn Szl, s. 60.
[213] Byk Larousse Szlk ve Ansiklopedisi.
[214] Blbl, s. 111.
[215] Basn Szl, s. 210.

12. YAZIM KILAVUZU

 Haber dilinin nemine, bu kitabn birok blmnde deinilmitir. Haber diline zen
gsterirken, kullanlan kelimelerinin yazmnda da hata yaplmamas gerekir. Aada, haberlerde
ok sk hatal kullanlan baz kelimelerin, doru yazmlarna yer verilmitir.

12. 1. Doru Yazmlar

A. Akgz, Adale, Aforoz, Agrandisman, Aababa, Aabey, Akbaba, Akordeon, Aktris,
Altyap, Alminyum, Ambar, Amber, Ameliyat, Anadil, Anakent, Anestezi, Anneanne, Antlama,
Antrenman, Aperitif, Ara sra, Arabozan, Ard sra, Aritmetik, Arka arkaya, Arozz, Art arda, Artist,
Astsubay, Atardamar, Atasz, Atae, Aut.

B. Balksrt, Ballbaba, Balmumu, Basmevi, Basmakalp, Barts, Beibirlik,

Bierdver, Bijuteri, Bilirkii, Bindall, Bir an nce, Bir an, Bir anda, Bir kez, Bir Para, Bir sra,
Bir ey, Bir tane, Bir tanem, Birazdan, Birou, Birok, Birka, Birtakm, Bo vermek, Bo yere,
Bugn, Bugnk, Bykbaba, Bytmek.

C. Camgbei, Ceket, Cmbz, Cvata.

. aaron, alakalem, alkuu, ekidzen, patan, reotu.

D. Demiryolu, Deveboynu, Devedii, Devetaban, Dinozor, Direkt, Dalm, Dileri,

Dokman, Dztaban.

E. Ebegmeci, Eksantrik, Elektrik, Eli ak, Elolu, Epeyce, Elvermek, Enfarkts,

Enfeksiyon, Enslin, Entelektel, Enternasyonal, Er ge, Egdm, Ekya, Eofman.

F. Fantezi, Fildii, Film, Fiyat, Folklor.

G. Gardrop, Gazya, Gelgit, Genelkurmay, Gzda, Gzta, Gnaydn.

H. Hanmgbei, Havagaz, Hegemonya, Hemehri, Hep beraber, Hep birden, Her bir, Her
biri, Her gn, Her halde, Her naslsa, Her ey, Her yl, Her zaman, Herhangi bir, Herhangi biri,
Herhangi, Herkes, Herkese, Hfzshha, Hi deilse, Hi kimse, Hibir ey, Hibir vakit, Hibir,
Hibiri, Hinolu, Ho bulduk, Ho geldi, Hogr.

. lkbahar, lkokul, pucu, stavroz, yi niyet, zmarit.

J. Jandarma, Jeneratr, Jimnastik. Jpon.

 K. Kabakulak, Kadngbei, Kakofoni, Kambur, Kamuoyu, Kapal ar, Kaparo,
Karafatma, Karasu, Kargaburnu, Karnabahar, Karnyark, Kartotek, Katsay, Kavunii, Kazandibi,
Kazaya, Kazazede, Klkuyruk, Krkambar, Krkayak, Krkbayr, Krkikindi, Kiizade, Kzlba,
Kzlkurt, Kolba, Komnist, Kondisyon, Konservatuvar, Konsomatris, Kontakt, Konu komu,
Kooperatif, Koordinasyon, Koreografi, Koaradm, Krdm, Krebe, Krupiye, Kupr, Kurdele,
Kurtaz, Kuba, Kuburnu, Kupalaz, Kuvz, Kuzukula, Klhanbeyi, Klot, Ksur.

L. Laboratuvar, Lanet, Lousa.

M. Maalesef, Maazallah, Maestro, Makine, Mal olmak, Mantalite, Matbaa, Matbuat,

Megaloman, Mensks, Meteoroloji, Meyve, Mezbele, Midibs, Minibs, Mokasen, Motosiklet,
Mcadele, Msaade, Mtalaa, Mteahhit, Mteakiben, Mteakip, Mtehasss, Mtemayil.

N. Ne mmkn, Ne olacak, Ne olur, Ne var ki, Ne var ne yok, Ne var.

O. Ortaoyunu, Ovmak.

. ngrmek, nsezi, nsz, tanazi, vmek.

P. Palabyk, Pantolon[216], Pek ok, Perhiz, Petamal, Pisboaz, Potpuri, Prefabrike,

Promosyon.

R. Rastlamak, Raunt, Reddetmek, Rehabilitasyon, Ret oyu, Rmork, Rportaj.

S. Saduyu, Sanayi, Sarmsak, Selloz, Semizotu, Seyahat, Sezaryen, Srdili, Sk fk,

Shhatli, Silahor, Siluet, Sinekkayd, Sra sra, Slav, Sonbahar, Sz etmek, Stres, Suiei, Sutyen,
Sleymaniye Camii, Srpriz.

. ambaba, efkat, ofben, ofr.

T. Tabi, Tabii, Tahliye olunmak, Tahribat, Tahrifat, Takdir[217], Tasfiye, Tekel bayii,
Tereya, Terorizm, Tesviye, Tirt, Trotuvar, Tuzruhu.

U. Uvertr, Uyurgezer, Uzayadam, Uzaygemisi, Uzun atlama, Uzun hava,. Uzunalar.

. ltimatom, stdil, stdudak, styap, zengi.

V. Var olmak, Varsaym, Vatanperver, Virtoz, Vizite, Vurdumduymaz.

 Y. Yalnz, Yan yana, Yanarda, Yan sra, Yanl, Yavruaz, Yerelmas, Yol amak, Yurtd,
Yurtii, Yzsuyu.

Z. Zatrree, Zilzurna.[218]

12. 2. Trke Konuurken ya da Yazarken Unutulan

Szckler
lkesini, yksek bamszln yabanc uluslar boyunduruundan kurtaran Trk ulusu,
dilini de yabanc diller boyunduruundan kurtaracaktr. (M. Kemal Atatrk)

A.
abart (mbalaa), abece (alfabe), abecesel (alfabetik), ac (strap, elem, keder), ac eken
(mustarip), acda (dert orta), ackl (feci, elim, hazin), ackl olay (facia), acl (kederli), acmak
(merhamet etmek), acmalk (sadaka), acmasz (zalim, gaddar, merhametsiz), acnacak (elim),
acnas (perian), acnmak (hayflanmak), ac yitimi (analjezi), aacak (kalemtra), agzl
(haris), aa vurmak (afie etmek, ifa etmek), aka (alenen), ak oturum (panel), ak sak
(mstehcen), aktan aa (alenen), al (prmiyer, uvertr), ak (anahtar), ad (isim), aday
(namzet), adekimi (kura), adekmek (kura ekmek), adl (zamir), adna sunmak (ithaf etmek),
adn anmak (zikretmek), a (ebeke), aa (ahap), a (zehir, toksin), akran (panzehir,
antidot), arlama (ikram), arlk (klfet), az (ive), alat (trajedi), alatc (trajik), ar kesici
(analjezik), az bozuk (kfrbaz), az kalabalk (arlatan), az sk (ketum), akaryakt (petrol),
akbasma (katarakt), akm (cereyan), aklanmak (beraat etmek), aksaklk (arza), akn (albino),
aktarmak (devretmek), aktarm aktarma- (transfer, nakil), aktre (ahlak), akyuvar (lkosit), al
(krmz), alabilirlik (kapasite), alalama (kamuflaj), alan (meydan, saha), alan korkusu
(agorafobi), alantopu (tenis), alay (kafile, kortej), alayc (mstehzi), alaz (alev), albeni (cazibe),
alakgnll (mtevaz), alakgnlllk (tevazu), alalma (tenezzl), alalmak (tenezzl
etmek), aldatma (hile, ihanet), aldrsz, aldrmaz (lakayt), alg (idrak), algc (persepsiyonist),
algclk (persepsiyonizm), alglamak (idrak etmek), alc (mteri), alk (ahmak), alkoymak
(tevkif etmek), alm (eda), almllk (cazibe), alm satm (ticaret), alnd (makbuz, ilmhaber),
alndl (taahhtl), alnkaras (aibe), alnt (iktibas), alnyazs (mukadderat, tecelli, kader), alp
verme (teati), allm (mutat), alm (kurs), alk (adet), alman (kursiyer), alk (takdir),
alveri merkezi (shopping centre), alma (ahize, reseptr), altezgi (mz. fon), altulam (metro),
an (esna), ana baba (ebeveyn), anakara (kta), anakent (metropol), anakonusal (tematik),
anamal (sermaye, kapital), anamalc (sermayedar, kapitalist), anamalclk (kapitalizm), anapara
(fon, sermaye, kapital), anasoy (rk), anasoycu (rk), anasoyculuk (rklk), ancak (fakat,
sadece, ibaret), anda (ajanda), and (memorandum), an (hatra), ank (amade), anlk (hatra
defteri), anmsama (hatrlama), annda (simultane), antrma (ima), ant (abide), antgmt
(mozole), antsal (abidevi), anlak (ruhb. zeka), anlam (mana, meal), anlama (takdir), anlamak
(takdir etmek, idrak etmek), anlambilim (semantik), anlama (tenzih), anlaml (manal, manidar),
anlamsz (abes, manasz), anlalan (galiba), anlalr (fasih), anlalmaz (mulak), anlam
(konsenss), anlama (itilaf, ahenk), anlamazlk (ihtilaf), anlatrma (tasfiye), anlatma (takrir),
anlatmak (ifade etmek), anlayan (aina), anlay (zihin, zihniyet, izan), anmak (yad etmek),
anmalk (yadigar), anszn (ani), ant (ahit, yemin), ant imek (ahdetmek, yemin etmek), antlama
(ahit, pakt, antant), apak (ayan beyan), apansz (aniden), ara (mola, mesafe, haftaym), arabalk
(garaj), arabozan (mnafk), arabozucu (fesat), arabozukluu (nifak), arac (komisyoncu, vasta,
simsar), araclk akas (komisyon), arac manav (kabzmal), ara (vasta, alet), aralar (vesait),
arada bir (baz baz, bazen), aral (faslal), aralksz (faslasz), ara seimi (ksmi
seim),...arasnda (ila), aratrmak (tetkik etmek), ara vermeksizin (mtemadiyen), ardl (halef),
ardndan (akabinde), argn (mecalsiz), ark (zayf), arklk (zafiyet), arnmak (temizlenmek),
artc (deterjan), artlm ya (rafine), artmevi (tasfiyehane, rafineri), artmak (temizlemek),
aryrekli (saf), ark (kanal), arkasndan (gyabnda), armaan (hediye), artaan (bereketli),
artaanlk (bereket), artan (baki), artrm (zam tasarruf), artrmak (iktisat etmek, tasarruf
etmek), artrmal sat (mezat), artrma (mezat, mzayede), artu (anot), art yk (fiz. pozitif),
artm (fazla), asal (esas), asalak (parazit), asalakbilim (parazitoloji), asalakbilimci (parazitolog),
as (afi), asl (otantik), ask (portmanto), aa grmek (hakir grmek), aalama (hakaret,
tahkir), aalamak (tahkir etmek, hakaret etmek), aalk (adi, rezil), aa yukar (tahminen,
takriben), aama (safha, mertebe, paye, derece, etap), aamal (tedrici), aama dzeni (hiyerari),
alama, alaym (telkin), alamak (telkin etmek), anma (erozyon), ar (fazla, fahi), ar
(radikal, ekstrem), ar gitmek (haddini amak), ar istek (ihtiras), arlk (ifrat), at (viyadk),
akn (mtecaviz, fazla; transandan), aknlk (transandans), an (arkaik, atik), ataclk (atavizm),
ataerkil (patriarkal, pederahi), atak (cretkar), ataklk (cret), atalar (ecdat), atama (tayin),
atamak (tayin etmek), atanmak (tayin olmak), atardamar (arter), atekes (mtareke), ateli
(hararetli), atlm (hamle, atak), at yeri (poligon), atk (kakol), atl (svari), atmk (sperma),
avun, avunma, avuntu (teselli), avutmak (teselli etmek), ayak direme (inat, srar), ayaklanma
(isyan, ihtilal), ayaklk (pedal), ayaktopu (futbol), ayakst (alamint), ayakyolu (tuvalet, hela,
apteshane), ayart, ayartma (ifal), ayba (adet), aydn (entelektel), aydnclk (entelektalizm),
aydnlatlm (mnevver), aygt (cihaz, alet), ayklama (tasfiye), ayra (reaktf), ayrmak (tahsis
etmek, tecrit etmek, izole etmek), ayrta (alameti farika), ayrt etmek (fark etmek), ayrt (nans),
ayrtm (rezerve, rezervasyon), ayrtman (mmeyyiz), aykr (hilaf, muhalif), aykrlk (ihtilaf,
muhalefet), aykrkan (paradoks), ayla (hale), aylak (avare), aylk (maa), aymaz (gafil),
aymazlk (gaflet), ayra (parantez), ayral, ayrks (istisnai), ayrallk, ayrkslk (istisna), ayralsz,
ayrksz (istisnasz), ayrca (antrparantez), ayrcalk (imtiyaz), ayrcalkl (mstesna, imtiyazl),
ayrlma (terk), ayrlmak (terk etmek), ayrm (fark), ayrmlamak, ayrmsamak (fark etmek),
ayrmlanmak, ayrmsanmak (fark edilmek), ayrnt (detay), az bulunur (nadir).

B.
babasz (yetim), bal (nispi), ballk (izafiyet), baml (tabi, angaje), bamszlk
(istiklal), bak (muaf), baklk (muafiyet), balama (af), balamak (affetmek, hibe
etmek), balatc neden (mazeret), balayn (pardon), bat (akit), balanmak (angaje olmak),
balant (irtibat, angajman), balantl (koordine), balak (mttefik), balaklk, balama
(ittifak), bal (mensup, tabi), ballk (sadakat), banaz (mutaassp, fanatik), banazlk (taassup,
fanatizm), baht ak (ansl), baka (vizr), bakanlar kurulu (kabine), bak (hek. muayene, fal),
bakm (ihtimam, revizyon), bakmevi (klinik, dispanser), bakm odas (revir), bakm (simetri),
bakml (simetrik), bakmsz (asimetrik) balz (nektar), baltalamak (sabote etmek), barnak
(ikametgah, pansiyon), basamak (mertebe, kademe, derece), basl (matbu, matbua), basm
(edisyon), basmclk (matbaaclk, tipografya), basmevi (matbaa), basn (tazyik), basnler
(barometre), baskl (otoriter), basmak (istila etmek, tabetmek), bask ynetimi (istibdat), baar
belgesi (takdirname), baarl olmak (muvaffak olmak), baat (dominant, hakim), ba emek
(teslim olmak), baeski (duayen), ba hanmefendi (first lady), bakaldrma (isyan), balant
(uvertr), balkl (antetli), baszlk (anari), batanmaz (anarist), bavurmak (mracaat
etmek), bayapt (ahaser), batk (iflas), bayalk (adilik), baz (temel-taban), beceri (hner),
beceriksiz (aciz), beeni (zevk), beenme (takdir), beenmek (takdir etmek), bekinme (srar),
beklenmedik (ani), bekletim (blokaj), bekletime almak (bloke etmek), belge (evrak, vesika,
dokman), belgelik (ariv), belgesel (dokmanter), belgit (senet), belirgi (sendrom), belirgin
(bariz, net), belirlemek (tayin etmek), belirti (araz, iaret, emare, semptom, endikasyon), belirtke
(amblem), bellek (akl, hafza), bellek yitimi (amnezi), bellemek (ezberlemek), bellik (nian,
marka), belsuyu (sperma), bencil (egoist), benek (puan, spot), benekli (puanl), bengi (ebedi),
benimsemek (kabullenmek), benlik (gurur), benzersiz (harikulade), benzeik (homojen), benzet
(taklit), benzetlemek (taklit etmek), berkitmek (takviye etmek), besbelli (aikar, ayan beyan),
besibilim (diyetetik), besibilimci (diyetisyen), besidzen (diyet), besin (gda), betim (tasvir),
betimlemek (tasvir etmek), beyanname (deklarasyon), bezem (dekor), bezemci (dekoratr),
bezemleme (dekorasyon), bezemsel (dekoratif), brakma (terk), brakmak (terk etmek), biem
(slup, stil), biemlemek (stilize etmek), biim (ekil, model, tarz, form), biimbilim (morfoloji),
biimsizleme (deformasyon), biimsizlemek (deforme olmak), bildiini sylemek (ifade
vermek), bildiren (ihbarc), bildirge (beyanname), bildirim (tebligat, ihbarname), bildirimde
bulunmak (beyan etmek), bildirime (muhabere, haberleme), bildirmen (muhabir), bile (hatta,
hala), bilen (aina), bilgi (enformasyon), bilin (uur), bilinen (malum), bilinmeyen (mehul),
bilmece (muamma), bilmeyerek (kazara), bilmezlik (cehalet), bindirim (zam), bireim (sentez),
birey (fert), bireysel (ferdi), biriktiri (tasarruf, koleksiyon), biriktirmen (tasarruf eden,
koleksiyoncu), birim (nite), birlikte (beraber), bitirme belgesi (sertifika), bitirmek (mezun
olmak), boazlak (guatr), boazyangs (anjin), boruyolu (payplayn, pipe line), boalmak (ak.
dearj olmak), boaltc (vidanjr), boaltma (tahliye), boaltmak (tahliye etmek), bolama
(ihmal) boyunba (kravat), boyuncak (kolye), boz (gri), bozkr (step), bozma (ihlal, iptal),
bozmak (feshetmek, iptal etmek, mahvetmek), bozulmam (bakir), bozulmu (dejenere,
deforme), bbrekst (adrenal), bcek (haere), bole (fasikl), blmek (taksim etmek), bl
(taksim), blmce (paragraf), blm (ksm), bln, blt (taksit), budun (kavim), bulam
(enfeksiyon), bulamak (sirayet etmek), bulgu (keif, hek. araz), bulma (icat), bulmak
(kefetmek, icat etmek), bulunak (adres), bulunan (mevcut), bulu (keif), buluum (randevu),
bunalm (buhran, kriz), burga (girdap), buyruk (emir), buyrum (irade), buyrumlu (iradeli),
buyurgan (despot, diktatr), buyurganlk (diktatrlk, despotizm), buyurucu (amir), buzzer
(defroster), buzda (aysberg), bet (baraj), brmek (istila etmek), btncl (totaliter),
btncl ekonomi (makro ekonomi), btnleme (ikmal), btnyle (tamamyle), byk (mega),
byklenen (kibirli).

C.
canayakn (sempatik), cankurtaran (ambulans), caymak (vazgemek), cefake (cefakar),
ceza vuruu (penalt), coku, countu (heyecan), cokulu (heyecanl), cokun (hararetli).

.
aba (gayret, efor), abucak (derhal, hemen, alelacele), abuk (tez), aal, ada
(modern, asri), armak (davet etmek), alayan, cavlan (elale), ar (davet), arl (davetli),
arlk (davetiye, celp), ast (ultra modern), alg (saz, enstrman), alm (fiyaka), alm
(kampanya, antrenman), alkan (faal), alma, alkanlk (faaliyet), alman (eleman),
altrc (antrenr), altrma (istihdam), altrmak (istihdam etmek), aprak (mulak,
girift), apraz (kruvaze), arabuk (alelacele), arpn (sansasyon), arpnl (sansasyonel),
arpma (isabet), arpmak (isabet etmek), atalaz (cor. delta), atma (arbede, taarruz), atk
(asi), ekememek (haset etmek), ekemezlik (haset), ekicilik (cazibe), ekidzen (intizam),
ekilme (istifa), ekilmek (istifa etmek), ekince (tehlike, risk, riziko), ekinceli (tehlikeli, riskli,
rizikolu), ekinmesiz (pervasz), elebi (centilmen), elimsiz (zayf), eliki (tenakuz, tezat), eper
(cidar), eit (nevi), eit eit (envai eit), eitleme (varyasyon), eitli (muhtelif), etin (zor),
evirge (alter, turnike), eviri (tercme, translation), evirmen (tercman, translator), evre
(etraf, dnya, banliy), evrebilim (ekoloji), evrebilimci (ekolojist), evrebilimsel (ekolojik),
evren (ufuk), evriyaz (transkripsiyon), lk (feryat), kar (menfaat, avanta), kar salamak
(istismar etmek), k (sorti), k yeri (starting box, balama yeri), kt (output), rpc
(mikser), ieklik (vazo), ifteker (bisiklet), i (ham), ivileme (sma), izelge (cetvel, tablo),
ilem (ema), izenek, izge (grafik), izer (karikatrc, karikatrist), izim (ema), izit (dizayn),
iziti (dizaynr), ocukbilim (pedoloji), ocukbilimci (pedolog), ocuk yuvas (kre), ou
(ekseri), ounluk (ekseriyet), ounlukla (ekseriya), ok ackl (feci, fecaat), oka (klliyetli),
okelilik, okevlilik (poligami), ok gerekli (farz), ok gzel (enfes, ahane, harika), ok iyi (ala),
ok kt (berbat, lanet, felaket), oksatar (best seller), oksesli (polifonik), okseslilik (polifoni),
okuluslu (mltinasyonal), ok zlmek (kahrolmak), knt (depresyon), zelti (solsyon),
zg (mat. problem), zmek (halletmek), zmleme (tahlil, analiz), zmleyici, zmsel
(analitik), zm yolu (hal aresi, forml, hal ekli), ukur, ukurluk (kasis), rke (kangren),
rkelemek (kangren olmak), rtme ukuru (fosseptik).

D.
daarck (repertuar), dank (perian, pejmrde), datmc (distribtr), daha (henz),
daha iyi (evla), daha kt (beter), dal (ube, bran), dalgakran (mendirek), dalgalanma
(sansasyon), dalgal (ondle), dalg (gaflet), daln (meditasyon), damtc (imbik), damtma
(distilasyon), dankl dv (ike), danm (konsltasyon), danma (mracaat, istiare,
mzakere, enformasyon), danma kurulu (ura, istiare heyeti), danman (mavir), Dantay
(uraydevlet), -dan oluan (ibaret), daraltma (tahdit), dar geit (badire), darmadan (perian,
tarumar), davran (hareket, muamele, hareket tarz, eda), davran tresi (adabmuaeret),
dayanak (mesnet), dayanaksz (sz. aslsz, batl), dayanarak, dayanlarak (istinaden, atfen,
binaen), dayanca (tahamml), dayan (sabr), dayanl (sabrl), dayansz (sabrsz), dayanmak
(mukavemet etmek, tahamml etmek, sabretmek), dayatmak (empoze etmek, srar etmek), deer
(paha, kymet, layk, kadir), deerbilir (kadirinas), deerdrm (devalasyon), deeri
dmek (para. devale olmak), deerli (kymetli), deer ykseltimi (para. revalasyon), dein
(ila, kadar), deinmek (temas etmek), deiinim (mutasyon), deitirgen (parametre), deme
(temas, kontak), demek (temas etmek, isabet etmek), dekore etmek (sslemek), deme (beyanat),
demirkapan (mknats), -den baka (hari), -den balayarak, -den beri, -den sonra (itibaren),
-den dolay (binaen), deneme (tecrbe, prova), deneti (mfetti, kontrolr, murakp), denetim
(tefti, kontrol, murakabe), denetleyici (murakp), denetmen (mfetti), deney, deneyim (tecrbe),
deneysel (eksperimantal), deneyst (transandantal), denge (balans, muvazene), dengelem
(bilano), denildiine gre (gya), denizbilim (oinogafi), denli (kadar), deprem (zelzele),
depremyazar (sismograf, depremek (nksetmek), dergi (mecmua, magazin), deriik (konsantre),
dernekevi (lokal), derslik (snf), destek (standby), desteki (sponsor), devinim, devinme, devini
(hareket), devingen (dinamik, hareketli), devrim (inklap), devredilmek (devrolmak), deyim (tabir,
ekspresyon), deyi (ibare, ifade), d (hari, harici), dalm (ithal, import), dalmc (ithalat),
dardan getirmek (ithal etmek), dsatm (ihra, eksport), dsatma (ihracat), dar satmak
(ihra etmek), dbkey, (konveks), di hekimi (dentist), diil, dtan (harici), dikici (terzi), dil
(lisan), dilbilgisi (gramer), dilbilim (lengistik), dilbilimci (lengist), dile drmek (tehir
etmek), dilei gereklemek (muradna ermek), dilek (temenni, arzu, rica), dileke (arzuhal,
istida), dilemek (arzu etmek, temenni etmek, rica etmek), dilma (tercman), din (zinde),
dindirici (hafifletici), dindirmek (teskin etmek), dinerki (teokrasi), dinerkil (teokratik), dingil
(aks, mil, aft), dingin (hareketsiz, sakin), dinlence (tatil), dinlenme yeri (kamp), dinleti (konser),
dinsel (dini), dinyayar (misyoner), dinsel tren (ayin), dipyzey (fon), direnmek (mukavemet
etmek, inat etmek), dirim (hayat), dirimbilim (biyoloji), dirimsel (hayati, biyolojik), dize (msra),
dizelge (liste), dizem (tempo, ritm), dizemli (ritmik), dizge (sistem), dizgesel (sistematik), dizin
(fihrist, indeks), dizmek (tertip etmek, istif etmek), doa (tabiat, natr), doal (tabii, natrel),
doad (gayri tabii), doal kran, doal ykm (tabii afet), doatesi (metafizik), doast g
(maneviyat), doruca (direkt), dorulamak (tasdik etmek, teyit etmek), dorulama belgesi
(tasdikname), dorultma (tashih), dorultu (istikamet), dokuma, dokumaclk (tekstil),
dokundurmak (ima etmek), dokunmak (temas etmek, tesir etmek), dolanga (labirent), dola
(turne, tur), dolay (civar), dolaysyla (mnasebetiyle), dolayl (endirekt), dolaylk (varo,
banliy), doldurmak (arj etmek), don (klot), donat (tehizat, armatr, ekipman), donatmak
(tehiz etmek), dondura (dipfriz), donmanler (antifriz), donuk (mat), doruk (zirve), doymazlk
(ihtiras, hrs), doyum, doyurma (tatmin), doyurucu (tatminkar), doyumsamak (tatmin olmak),
duyumsatmak (tatmin etmek), dker (damper), dkm (envanter), dlt (cenin), dlyata
(rahim), dndrm (ciro), dnem (devre), dnemsel (periyodik, devri), dneme (viraj), dnence
(bur), dnerbasar (rotatif), dnergeit (turnike), dng (rotasyon), dn (tur), dnme (inklap,
tahavvl), dntrmek (tahvil etmek), dntrc (transformatr), dnl (kritik), drdl
(mat. kare), drtl (kuartet), dem (tesisat), deme (mefruat), dudak boyas (ruj), duma
(nezle), duraan (sabit), duraksamak (tereddt etmek), durdura (fren), durdurmak
(frenlemek), durgu (sekte), durguluk (park), durgun (sakin, hareketsiz), durmak (stop etmek),
duru (berrak), durucu (payidar), duruk (statik), durulma (istikrar), durum belgesi (ilmhaber),
duru (poz), duyarca (alerji), duyarcal (alerjik), duyarga (yab. anten), duyarl (hassas),
duyarlk (hassasiyet), duygu (his), duyguda (sempatizan), duygudalk (empati), duygulu
(hassas, hisli), duyuk (haber), duyumsamak (hissetmek), duyun (vicdan), duyuru (anons, ilan),
duyurmak (duyuru yapmak), d (rya, hayal), d, dsever (hayalperest), dgrnt
(hayalet), d krkl (sukutu hayal), dkurmak (hayal kurmak), dk (hobi), dkn
(mptela, bir eye merakl), dknler yurdu (darlaceze), dlem (fantezi), dlemsel
(fantastik), dlke (topi, topya), dlkesel (topik), dnde (hemfikir), dnc (ideolog),
dng (ideoloji), dngsel (ideolojik), drm (damping, darbe), dykm (hsran),
dzbask (tipo, lipograf), dzeltici, dzeltmen (tashihi), dzeltim (reform), dzeltimci
(reformist), dzence (disiplin), dzenge (reglatr), dzenlemek (organize etmek), dzenleyici
(reglatr, organizatr), dzenteker (volan), dzey (seviye), dzgei (transit), dzlk (platform),
dzmece (sahte, kalp), dzyaz (nesir),

E.
eder (fiyat, paha), ederlik, eder izelgesi (tarife), edilgen (pasif), edim (fiil), edimsel (fiili),
efsane (mit), egemenlik (hakimiyet), eer (ayet), eilim gstermek (meyletmek, temayl etmek),
eim (meyil), eitbilim (pedagoji), eitbilimci (pedagog), eitici (pedagojik), eitim (terbiye,
pedagoji, maarif), eleni (mizah, humor), eme (kavis), ek (ilave), ekimlik (plantasyon), ekin,
ekin (kltr), eklem (mafsal), eklenti (aksesuar), eklemek (ilave etmek), ek olarak (ilave olarak),
eksen (aks), eksi (negatif), eksik (noksan), eksiksiz (mkemmel, tam, komple), ele geirmek (igal
etmek), eletiri (tenkit, kritik), eletirmek (tenkit etmek), eleveren (muhbir), ele vermek (ihbar
etmek), elinde olmayarak (gayri ihtiyari), el koymak (haciz koymak, mdahale etmek), eltopu
(hentbol), elverili (msait), elverisiz (namsait), em (ila, deva, derman), embilim (farmakoloji),
embilimci (farmakolog), emme (aspiratr), en az, en dk (asgari, minimum), en byk, en
gl, en iyi, en stn (sper), en ok beenmek (en ok tercih etmek), en ok, en yksek
(azami, maksimum), engebe (bariyer), engelleyim (ambargo), engellemek (mani olmak), en
kdemli, en yal (duayen), erdem (fazilet), erden (bakire), erdenlik (bekaret), erek (maksat,
gaye), erekbilim (teleoloji), ergenlik (bulu), ergi (nimet), ergin (reit), erim (vade), erin
(huzur), eringen (tembel), erk (iktidar, kudret), ertelemek (tehir etmek), esen (salim), esenleme
(selamlama), esenletirme (rehabilitasyon), esin (ilham), esinlenmek (ilham almak), eski a
(antik a), eskil (sabk, ezeli, arkaik), esrik (mest, sermest, sarho), esrimek (sarho olmak),
eanlaml (sinonim), ecinsel (homoseksel), edeerli (muadil), eey (cins), egdm
(koordinasyon), egdmc (koordinatr), egdmlemek (koordine etmek), elek (ekvator), elik
(refakat), ezaman (senkron), etken (faktr), etki (tesir), etkilemek (etki yapmak), etkin (faal,
aktif), etkinlik (faaliyet), etkisizletirme (ntralizasyon), ev (hane, lokal), evetleme (itiraf), evlilik
d (gayri meru), evren (alem, kainat, kozmos), eytiim (diyalektik), ezgin (perian), ezin (azap,
zulm).

F.
fedakarlkta bulunmak (fedakarlk yapmak), fiyat (fiat), fizik olarak (fiziken),
 G.
gebe (hamile), gece gsterisi (suare), gecelik faiz (overnight), gecikmeden (hemen),
gecikme (tehir, rtar), geek (hat), geenek (koridor), geer (makbul), geimlik (nafaka), geilik,
gei belgesi (pasaport), geit (pasaj), geit treni (resmi geit), gelenek (rt, anane), gelirli
(rantabl), gemi iletimi (kabotaj), gene (tekrar), geni grllk bak as- (vizyon), gere
(malzeme, materyal), gereksinim, gerekseme, gereksinme (ihtiya), gereksinmek, gereksemek
(ihtiya duymak, muhta olmak), gerginlik (tansiyon), gerici (mrteci), gericilik (irtica), geri
verme (iade), geri vermek (iade etmek), gezgin (mobil), gezi (seyahat), gezim (turizm), gezimsel
(turistik), gir-k belgesi (triptik), girdi (input), giri (trend), giriim (teebbs), giriimci
(mteebbis), giriimgc (inisiyatif), giyim, giysi (kyafet), giysilik, giysi dolab (gardrop), giysi
gsterisi (defile), giz (sr, esrar), gizem (esrar), gizdkm (itiraf), gizdzen (komplo), gizilg
(potansiyel), gizmen (ajan), giz toplama (istihbarat), giztutar (ketum), gizyaz (ifre), gkbilim
(astronomi), gkbilimci (astronom), glgelik (tente), gmmek (defnetmek), gm (define), gmt
(mezar, kabir), gmtlk (mezarlk), gnderi (irsaliye), gnderim (havale), gnderme (sevk,
sevkiyat), gndermek (sevk etmek), gnen (refah), gnlgc (moral), gre (nazaran), grenek
(adet), grev (vazife), grkem (ihtiam), grkemli (muhteem), grm (vizite), grnen (zahiri),
grnge (perspektif), grng (fenomen), grnt (imaj, illzyon), grme (mlakat, mzakere,
ziyaret), grm (rportaj), gvde (csse, beden), gvdebilin (anatomi), gzbac (illzyonist),
gzda (tehdit), gzden geirme (revizyon), gze (hcre), gzlegr (otopsi), gz yummak
(msamaha etmek), g (kuvvet), gdleme, gdlenme (motivasyon), gdmbilim (sibernetik),
gdmce (taktik), gdml (angaje), glmece (mizah, humor), gln (komik), glnleme
(parodi), glt (gag), gn bilgisi (takvim), gncellik, gncel olaylar (aktalite), gndelik
(yevmiye), gnden gne (gn be gn), gney yerucu (gney kutbu), gnolu (oportnist), grel,
greli (enerjik), gven (itimat), gvenceci (garantr), gven, gvenirlik (itimat), gvey (damat),
gzelduyu (estetik).

H.
Harcamak (sarf etmek), hastalk tablosu (sendrom), havalandrma (Air conditionner),
Havayollar (Airlines), hz (srat), hzl (seri), hzyolu (otoyol, otoban), hizmet (servis), hortlak
(hayalet), hogr (tolerans, msamaha), hogrl (msamahakar), hcum oyuncusu (forvet)

I.
lgm (serap), lml (mutedil), lmllk (itidal), rakgrr (teleskop, drbn), rmak
(nehir), sdam (hamam), sdenetir (termostat), sl (termik), sn (kalori), nler (kalorimetre),
sta (kalorifer), stc, stma (ofben), syayar (radyatr, konvektr), smarlama (sipari), ssz
(tenha), kgz, kyuvar (fotosel), kler (fotometre, pozometre), ldak (projektr), n
(ua), netki, netkinlik (radyoaktivite), netkin (radyoaktif), nm (radyasyon), nler
(radyometre), sta (lamba).

.
i ac (ferah), ibkey (konkav), iedoma (ilham), iekapan (hek. Otizm), igeit
(tnel), igc (moral), iini dkme (dearj), iitim (enjeksiyon, zerk), iitmek (enjekte etmek,
zerk etmek), ikievi (meyhane), iki imek (alkol almak), ilenmek (kahretmek), irek (batini,
mahrem), isalgbilin (endokrinoloji), i sayrlklar (dahiliye), i skc (kasvetli), isrdrc
(mshil), iten yanmal (dizel), iyz (mahiyet), ine (enjektr), ikikatl (dubleks), ikincil (tali),
ikircik (tereddt), ikirciklenmek (tereddt etmek), ikiyzl (riyakar), ikna olmak (kani olmak),
ilde (hemeri), ilen (beddua, lanet), ilenmek (beddua etmek, lanetlemek), ileterek (naklen),
iletim (nakil), ileti (mesaj), iletiim (komnikasyon), iletmek (nakletmek), ilge (dilb. edat), ilgili
(ait), ilinti (aidiyet), ilikin (ait, dair), ilke (prensip), ilk oyun (prmiyer), ilk nce (evvela), ilk
rnek (prototip), imge (imaj), imgelem (imajinasyon), imgeleme (tahayyl), imrenmek (gpta
etmek), imyazar (stenograf), inak (dogma), inaksal (dogmatik), inan (iman), inanl (mmin),
inandrma (ikna), inandrmak (ikna etmek), incelemek (tetkik etmek, ett etmek), inceltici
(tiner), inceya (rafine), incitmek (rencide etmek), indirge (redktr), indirim (iskonto),
inerkar (asansr), ingin (nezle), iniyeri (uaklar iin pist), inme (fel), insanbilim (antropoloji),
insanbilimci (antropolog), insanc, insancl (hmanist), insanclk, insancllk (hmanizm), ipucu
(emare, delil), irin (cerahat), irini (apse), ise (ayet), isim hakk (franchising), slam gizemcilii
(tasavvuf), istee bal (ihtiyari), isteyince (keyfi), istek (arzu, heves, zevk), istem (talep, irade),
istemeyerek (kazara), isten (irade), istend (gayri iradi), isteyen (talip), ibrakm (grev),
ibrakmc (grevci), i braktrm, i kapatm (lokavt), ibilim (ergonomi), ibirliki
(komprador), ie yaramaz, i gremez (atl), ikil (phe), ikillenmek (phelenmek), iletmen
(operatr), ilev (fonksiyon), ilevsel (fonksiyonel), ilem (muamele, operasyon), ilemce (hek.
ameliyat, operasyon), ileyim (endstri, sanayi), ileyimsel (endstriyel, snai), iveren (patron), i
yapm (icraat), iyeri (imalathane, ofis), ivecen (aceleci, acul), ivedi (acele, acil), ivmek (acele
etmek), iye (sahip, mlk), iyelik (mlkiyet), iyi i belgesi (bonservis), iyileme (ifa), iyilemek
(ifa bulmak), iyiletirme (tedavi), iyilik bilmez (nankr), iyiliksever (bonkr), iyimser (optimist),
iz (emare, alamet), izdcm, izlek (tema), izleksel (tematik), izde (mrit), izdm (projeksiyon),
izlem (takip), izlemci (takipi, dedektif), izlemek (takip etmek), izlence (program), izlenimcilik
(empresyonizm).

K.
kaba (nezaketsiz), kabark (bombeli), kabartma (rlyef), kaak (firari), kank
(mnzevi), ka, kama (firar), kamak (firar etmek), kadns (efemine), kaldra (manivela),
kaldrc (kriko), kaldrma (forklift), kalk (tapon), kalml (baki, payidar), kalnt (bakaya),
kalplam (klie), kalt (miras), kalt (varis), kaltn (irsiyet, veraset), kaltmsal (irsi),
kalkmak (teebbs etmek), kanaktarm (hek. transfzyon), kan basnc (tansiyon), kan
(kanaat), kank (kanaatkar), kanrma (levye), kant (ispat, delil), kantlamak (ispat etmek),
kansz (anemik), kanszlk (anemi), kap (mahfaza, konteynr), kapa (supap), kapayc (fermuar),
kapsam (muhteva), karabasan (kabus), karadamgal (aibeli), karakayg (melankoli), karalt
(siluet), karamsar (pesimist, bedbin), kararszlk (tereddt), karayazl (bahtsz), karaykm
(felaket), kargaa (anari, kaos), kark (girift, komplike), karmak (kompleks), kar kmak
(itiraz etmek), kar grl (aleyhtar), karlama (msabaka), karlatrma (kyas, mukayese),
karlksz (bedava), karn (ramen), kar oy (aleyhte oy), karsav (antitez), Kart (Aksi), kas
(adale), kasn (kramp), kat kat (kat be kat), katar (konvoy), katk (gayri saf), katlanmak
(tahamml etmek, sabretmek), katmak (ilhak etmek), katman (tabaka), katmanbulut (stratus),
katyuvar (stratosfer), kavurmak (sote etmek), kayakkab (paten), kayg (endie, gam, efkar),
kayrc (torpil), kayrma (himaye, iltimas), kaynana (kaynvalide), kaynata (kaynpeder),
kazaratar, kazma (ekskavatr), kaz (hafriyat), kazbilim (arkeoloji), kazbilimci (arkeolog),
kelepir (okazyon), kendini verme (konsantrasyon), kent (ehir, belde), kentsoylu (burjuva), kerte
(derece), kesik (kupr), kesim (sektr), kesintili (net, safi), kesintisiz (brt), kestirmek (tahmin
etmek), kupalaz (difteri) keik (nbet), kez (defa, kere, sefer), klavuz (rehber, mrit), klg,
klgl, klgsal (pratik), kloyunu (eskrim), klk (kisve, ekal), kran (afet), kr gezisi (piknik),
krc (hain), krk (yerb. fay), krm (katliam), kr kousu (kros), krpmak (sansr etmek),
kska (pense), kskanlk (haset), kkrtma (tahrik, provokasyon), kkrtmak (tahrik etmek,
provoke etmek), kkrtman (ajan provokatr), kvan (iftihar, memnuniyet), kvanmak, kvan
duymak (iftihar etmek), kvrck (ondle), kvrtma (bigudi), kvrm (bukle, pili), kya (cinayet),
kygn (madur), ky (sahil), kimi (baz), kimi kez (bazen, baz baz), kimlik (hviyet), kimse
(ahs, ahsiyet), kii (ahs), kiiye zg (kiiye zel), kiilik (ahsiyet), kiisel (ahsi, ferdi),
kitaplk (ktphane), kol (ube, devriye, bran), komut (emir, kumanda), komutan (kumandan),
konu (mevzu), konuk (misafir), konuku (hostes), konukevi (misafirhane), konuksever
(misafirperver), konum durum- (pozisyon), konuucu (spiker), konut (ikametgah, lojman),
korkulu (vahim, kritik), korkuntu (fobi), koruncak (depo), kou alam (hipodrum), kouk (iir,
nazm), koul (art), kout (paralel), kovalama (takip), koyak (vadi), kk (mene, asl), kken
(orijin), kkenbilim (etimoloji), kkleik (klasik), kktencilik (radikalizm), krbarsak yangs
(apandisit), krelim (atrofi), ksn (ehvet), ksnllk (erotizm), ke at (korner), ktcl
(habis), ktmser (pesimist), kundaklama (sabotaj), kundaklamak (sabote etmek), kural (kaide),
kurald (istisnai), kurul (asamble), kuram (teori), kuramc (teorisyen), kuramsal (teorik),
kurgu (konstrksiyon, montaj, fel. speklasyon), kurgucu (montajc), kurma (prefabrike),
kurukpr (viyadk), kurultay (kongre), kurulu (messese), kuruntu (vehim), kurusk (blf),
kurusk atmak (blf yapmak), kuku (phe, endie), kukulanmak (phe etmek), kutlama
(tebrik), kutlamak (tebrik etmek), kutlu (mbarek), kutsal (mukaddes, mbarek), kutsal inan
(iman), kutsal kavramlar (mukaddesat), kutsal verim (nimet), kutsamak (takdis etmek),
kuttren (ayin), kuzey yerucu (kuzey kutbu), klrengi (gri), kme (grup, lig), ktk (sicil).

L.
Lokanta (restoran - restaurant)

M.
Mal (meta), mal bildirimi (deklarasyon), masatopu (pingpong), mayalanma
(fermantasyon), mercek (objektif), merkez (centre), mezeci (arkteri), milletvekili (parlamenter),
mortesi (ltraviyole), mutu (mjde), mutulamak (mjdelemek), mutlu (mesut), mutluluk
(saadet), mutsuz (bedbaht).

N.
neden (sebep), nedence (vesile), nedensellik (fels. illiyet), nedensi (bahane), neredeyse
(adeta), nesne (ey, eya, obje), nesnel (objektif), nitel (keyfi), nitelendirmek (vasflandrmak),
nitelenmek (vasflanmak), nitelik (kalite, vasf, mahiyet, meziyet), nitelikli (vasfl, kaliteli,
kalifiye), niteliksiz (vasfsz, niteliksiz).

O.
ocak (mine), odac (hademe), odack (hcre, kabine), odak (mihrak), olabilir, olanakl
(kabil, mmkn), olaand (anormal), olanak (imkan), olas (muhtemel), olaslk (ihtimal), olay
(vaka, hadise, vukuat, fenomen), olayanlatm (ifade), oldubitti, olupbitti (emrivaki), olduu gibi
(aynen), olduka (nispeten), olduka ok (hayli), olgu (vaka), olmaz (veto), olmazlamak (veto
etmek), olur (okey), olumlu (pozitif, mspet), olumsuz (negatif, menfi), oluturmak (tekil
etmek), oluum (teekkl, formasyon), onamak (kabul etmek, tasdik etmek), onarc (tamirci),
onarm (tamir, tamirat, restorasyon), onarm ilii (tamirhane), onaylamak (tasdik etmek), ongun
(arma, totem), onulmak (ifa bulmak), onulmaz (aresiz), onur (haysiyet, eref), onurlandrmak
(terif etmek), onurlu (haysiyetli, erefli), onursal (fahri), oran (nispet), oranla (tahminen), organ
(uzuv), orospu (fahie), orta aknc (sp. santrafor), ortak (mterek), ortakynetim (koalisyon),
orun (mevki, makam), otlak (mera), oturum (celse, seans), ovma, ovuturma (masaj, friksiyon),
ovucu (masr), oybirlii (ittifak), oyda (hemfikir), oylum (hacim), oynak l (eel mobil),
oynama pay (tolerans), oynatm (si. seans, vizyon), oysa (halbuki), oyulgan (lser), oyun (piyes,
temsil, entrika), oyunevi (tiyatro), ozan (air).
 .
bek (grup), br (dier), (intikam), almak (intikam almak), demek (tazmin etmek,
tediye etmek), dence (tazminat), dene (ek), denek (tahsisat, tazminat), denti (aidat), de
(takas), dev (vecibe, vazife), devli (muvazzaf), dl (mkafat), dn (taviz), dnleme (telafi,
taviz), dnlemek (telafi etmek), dn vermek (taviz vermek), fke (hrs, hm, hiddet), fkeli
(hiddetli, asabi), e (unsur, eleman, madde), rence (ders, kur), renci (talebe), renek (ibret),
renim (tahsil), renimlik (burs), reti (doktrin), retim (tedrisat, talim), retimevi
(dershane), retmelik (tedrisat), t (nasihat), ke (dahi, deha), l (norm, nispet, miktar),
ld (fahi), ln, lnl (standart), lnlemek (standardize etmek), lt (kriter, kstas),
ldren, ldrc (katil), ldrmen (cellat, cani), ldrlen (maktul), ldrm (katil, cinayet),
ldrm giriimi (suikast), lmek (vefat etmek), ldoa (natrmort), lgvde, lk (kadavra),
lm (vefat), lml (fani), lmsz (baki, ebedi), nad (sfat), nbili (kehanet), nbilici (kahin),
nce (iptida, evvela), nceden (pein), nceki (sabk), ncel (selef), ncesiz (ezeli), nem
(ehemmiyet), nc (avangard), n alma (ett), ndelik (peinat, avans), nder (lider, ef), nel
(mhlet), nerge (takrir), neri (teklif), nermek (teklif etmek), nlem (tedbir), nlemli (tedbirli),
nleniiz (tedbirsiz), nleyici (mani), ndence (depozito, depozit), nsel (apriori), nsezi
(hissikablelvuku), nyarg (pein hkm), nyz (cephe), ren, renlik (harabe), rge (motif),
rgen (uzuv), rg, rme (triko), rgt (organizasyon, tekilat, teekkl), rgtlemek (organize
etmek), rgtlendirmek (tekil etmek), rgtlenmek (tekilatlanmak), rnein (mesela), rnek
(misal), rneklik (numunelik, eantiyon), rneksemek (kyaslamak), rtme (kamuflaj), rtl
(imal, zmnen), tedevim (telekinezi), teduyum (telepati), teki (dier), te yandan (dier
taraftan), vg (methiye), vmek (methetmek), vnce (medar iftihar), vn gurur, iftihar),
vnmek, vn duymak (iftihar etmek), yk (hikaye), yknme (taklit), yknmek (taklit
etmek), yknc (takliti), yknm (simlasyon), zbelirlenim (selfdeterminasyon), zdek
(madde), zdekilik (maddecilik, materyalizm), zdeksel (maddi), zdenetim (otosansr), zde
(ayn), zdebask (rprodksiyon), zdevimli (otomatik), zdevinim (otomasyon), zek (santral,
merkez), zel kendine zg- (special), zel giriimci (liberal), zellik (hususiyet), zellikle
(bilhassa), zel ulak (kurye), zen (itina, ihtimam), zendirim (tevik), zendirmek (tevik
etmek), zengen (amatr), zetlem, zetleyim (brifing), zgemi (otobiyografi, CV), zg (has,
mahsus), zgn (spesifik), zgnlk (orijinalite, pitoresk), zgnletirmek (karakterize etmek),
zgrlk (hrriyet), zlem (hasret), zlemek (sadelemek), znel (sbjektif), zsayg
(izzetinefis), zsu (usare), zmleme (asimilasyon), zveri (fedakarlk), zverili (fedakar), zyap
(karakter).

P.
pamuklu (koton), para alm (tahsilat), para deiimi para alm satm- (change), para
yardm (sbvansiyon), parasal (nakdi), parasz (bedava), para yatran (mudi), parlatma
(polisaj), patlama (infilak), patlamak (infilak etmek), pay (hak, hisse), payda (hissedar),
paylama (azar), paylamak (azarlamak), pazarlama (marketing), pek (gayet), pek az, pek seyrek
(ender), pekitirmek (takviye etmek, tahkim etmek), peklik (kabzlk), put (ikon), pskrte
(sprey).

R.
rastlamak, rast gelmek (tesadf etmek), rastlantsal (tesadfi), rastlantyla
(tesadfen), ruhbilim (psikoloji), ruhzmc (psikanalist), ruhzm (psikanaliz).
 S.
saaltm (tedavi), saaltmevi (sanatoryum), sakntl (ihtiyatl), sakntsz (ihtiyatsz),
salverme (tahliye), san (unvan), san (tahmin), sanmak (zannetmek, tahmin etmek), sank (zanl),
saptama (tespit), saptamak (tespit etmek), saptrc (revizyonist), saptrclk (revizyonizm), sarg
(bandaj), sarmlk (bobin), sarmac (bigudi), sarsa (vibratr), sarslmak (ok olmak), satc
(bayi), satmevi (maaza, dkkan), srala (klasr), satkn (hain), satknlk (hyanet), sav (iddia,
tez), savlamak (iddia etmek), savam (mcadele), savmak (defetmek), savsama (ihmal), savsak
(ihmalkar), savsz (slogan), savunma (defans), savunu (mdafa), savunucu (mdafi), savunman
(avukat), savurgan (msrif), savurganlk (israf), saydam (effaf), saydamlamak (effaflamak),
sayg (hrmet), saygl (hrmetkar), saygn (muteber, itibar sahibi), saygbilir (edepli), saygbilmez
(edepsiz), saygdeer (muhterem), say (adet, numara, nsha), saybilim (istatistik), saylamac
(istatistiki), saysal (istatistiki), sayman (muhasebeci), sayr (hasta), sayrbakc (hemire),
sayrlarevi (hastane), sazrengi (bej), seenek (alternatif), serbestlik (serbestiyet), serbest vuru
(frikik), sergi (galeri), sevimli (semptik), sevimsiz (antipatik), snr (limit), sralama (rayting),
sinirbilim (nroloji), sinirbilimci (nrolog), sinirce (nevroz), son snav (final), sormaca (anket),
sorun (problem), szveri (vaat), sz vermek (vaat etmek), sucul (hidrofil), subilim (kriminoloji),
sulama (itham), susuz (masum), sust (crm mehut), su yklemek (iftira etmek), sulama
(arazz), suyuvar (hidrosfer), sunma (ithaf), sunu ve istem (arz ve talep), suskunluk (skunet),
su yolu (kanal), srdrmek (devam ettirmek), srdrm (abone), srdrmc (abonman), sre
(proses), sreen (kronik), sreli (vadeli, periyodik), srem (mevsim), sreler (kronograf),
srerdurum (statiko), sresiz (vadesiz), srgn (filiz), srmek (devam etmek), srmlk
(kozmetik), sslenti (garnitr), szek, szge (filtre).

.
alas, artc (acayip, garip), armak (oke olmak, hayret etmek), art (srpriz),
akna dnmek (oke olmak, ambale olmak), aknla uratmak (oke etmek), en (neeli),
enlik (festival), imdi (halen, henz), imdi bile (hala), iire (pompa), ikin (bombeli), ilik
(dem), len (ziyafet)

T.
taban (zemin platform, kaide), tadm (eni), tahta (ahap), taklgan (muzip), takm
(kadro, komple, kafile, grup, tim, ekip), takmerki (oligari), takmak (itiraz etmek), takma
(prefabrike), takma sa (peruk), tamamlama (ikmal), tam bakm (check up), tam gn (fultaym),
tamu (cehennem), tan (tehis), tank (ahit), tanlamak (tehis etmek), tanm (tarif), tanmak
(tehis etmek), tanmlamak (tarif etmek), tannm (mehur), tantrmak (prezante etmek), tant
(ispat, delil), tantlamak (ispat etmek), tant, tantm (reklam), tantc (reklamc), tantmak
(takdim etmek), tansk (mucize), tapmak (ibadethane, mabet), tapncak (feti, put, totem),
tapncak (fetiist, putperest), tapn (klt), tapn, tapnma (ibadet), tapmak (ibadet etmek),
tarm (ziraat), tarmsal (zirai), tarih ncesi (prehistorik), tartm (ritm), tartml, tartmsal
(ritmik), tartma (mnakaa), tasa (gam, endie), tasalanmak (gamlanmak, meraklanmak), tasar
(plan), tasarizim (dizayn), tasar (proje), tasarm (tasavvur), taslak (kroki, maket, eskiz), tal
(fosil), talbilim (paleontoloji), talbilimci (paleontolog), tanabilir (seyyar, portatif), tanr
(portatif, menkul), tanmaz (gayri menkul), tanmak (nakletmek), tat (nakil vastas), tat
gemisi (feribot), tayc (hamal), ta ya (petrol), tecim (ticaret), tecimevi (ticarethane), tecimen
(tacir, tccar), tecimsel (ticari), tek tekli- (single), tekdze (monoton), tekel (patent, monopol),
tekevlilik, tekelilik (monogami), tekten (perakende), telcik (lif), telcikler (elyaf), temel (esas),
tepke (refleks), tepki (reaksiyon), terek (raf), tertemiz (pirupak), tez, tezelden (acele), tezyemek
(fastfood), tpk (ayn, aynen), tpks (ayn), tpkbasm (faksimile), tpkekim (fotokopi), tiftik
yn (Angora), tinsel (manevi), titrem (ton), titremlemek (entonasyon, tonlama), titreim
(vibrasyon), tokgzl (kanaatkar), toparlak (krevi), topla (kolektr), toplam rn (rekolte),
toplanak (kamp), toplanca (kompleks), toplanm (miting), toplasn (gruh), toplubiem
(stilistik), toplualm (seminer), toplugrnm (panorama), toplumbilim (sosyoloji), toplumcu
(sosyalist), toplumculuk (sosyalizm), toplumsal (sosyal), toplutartma (forum), toprak
anmas (erezyon), topraa vermek (defnetmek), toprak (arazi), toprak kaymas (heyelan),
toptanc (distribtr), torba (poet), tozan (zerre), tre (rf, adet, ahlak), trel (etik, meru,
ahlaki), tren (merasim), trenar (resepsiyon), trendzen (protokol), tz (cevher), tun
(bronz), tutanak (zabt), tutar (bedel, mebla), tutku (ihtiras), tutkun (mptela, ak), tutma
(blokaj), tutsak (esir), tutu (rehine, ipotek, rehin), tutucu (muhafazakar), tutumbilim (iktisat,
ekonomi), tutumbilimci (ekonomist, iktisat), tutumbilimsel (ekonomik, iktisadi), tutumlu
(ekonomik), tutumsuz (msrif), tutumsuzluk (israf), tkel (komple), tmce (cmle), tmdurum
(kondisyon), tmel (klli), tmgn (fultaym), tmlev (integral), tmyle (tamamen, srf), tr
(nevi), trde (homojen, hemcins), tre (adalet), trel (adli), tretmek (icat etmek), tts (buhar),
ttnrengi (taba), tze (hukuk, hak), tzeci, tzemen (hukuku), tzel (hukuki), tzed (gayri
hukuki), tzk (nizamname).

U.
u (limit, ekstrem), uantop (voleybol), ulama (kutuplama), uman (pilot), ura
(meslek, megale, meguliyet), ulam (kategori), ulus (millet), ulusal (milli), ulusallk (milliyet),
ulusu (milliyeti, nasyonalist), ulusuluk (milliyetilik, nasyonalizm), ulussever (milliyetperver),
uluslararas (milletleraras, enternasyonal), uluslararasc (enternasyonalist), uluslararasclk
(enternasyonalizm), umar (are, deva, dermen), umarsz (biare, aresiz), ummak (mit etmek),
umun (emel), umutlanmak (mitlenmek), umutlu (mitli), umutsuz (mitsiz), unvan (titr),
urbilim (onkoloji), us (akl), ussal (rasyonel, akli), usa vurmak (muhakeme etmek), usa yatkn
(makul), usu (rasyonalist, aklc), usuluk (rasyonalizm, aklclk), usd (irrasyonel, akld),
usgc (zihin), utku (zafer), uyak (kafiye), uyar (ikaz), uyarda bulunmak (ihtar etmek),
uyarmak (ikaz etmek, dikkatini ekmek, tembih etmek), uyarla (adaptr), uyarlamak (adapte
etmek), uyarlanm (adapte), uydurma (icat), uydurmak (icat etmek), uygar (medeni), uygarlk
(medeniyet), uygulama (tatbik, tatbikat, pratik), uygulamak (tatbik etmek), uygulamal (tatbiki,
pratik), uygulaym (teknik), uygulaymbilim (teknoloji), uygulaymbilimsel (teknolojik),
uygulaymc (teknokrat), uygulaymsal (teknik), uyuturma (anestezi), uyuturmak (anestezi
yapmak), uyutmaca (ipnotizma), uyutum (ipnoz), uzakeker (teleobjektif), uzaklk (mesafe),
uzaklkler (telemetre), uzayduyum (telepati), uziletiim (telekomnikasyon), uzluk (maharet),
uzluk belgesi (brve), uzman (mtehasss, eksper, spesiyalist), uzmanlama, uzmanlk (ihtisas),
uzun (maksi), uzunalar (longplay).

.
l (triyo), lke (memleket), lk (ideal), lkc (idealist), lkclk (idealizm), n
(an, hret, nam), nl (anl, hretli, naml), rem (faiz, nema), retim (prodksiyon), rk
(panik, dehet), rkn (dehetengiz), steleme (srar), stelik (hatta), sterme (ihale), stlenim,
stlenme (taahht), stlenmek (taahht etmek), stlenici (mteahhit), stn (sper, ekstra),
stnlk (avantaj, meziyet), stn tutmak (tercih etmek), enge, engen (tembel), me
(hcum), zerine (hakknda, dair), zg (eza, cefa, eziyet, dram), zgsel (dramatik), zn
(dram, hzn), znt (gam, keder, teessr, hzn), zntl (kederli, mahzun), zntsz
(gamsz).

V.
varlama (kabul), varlamak (kabul etmek), varlk (servet, mevcudiyet), varlkl, varsl
(zengin), varlkllk, varsllk (zenginlik), varsllamak (zenginlemek), varlkbilim (ontoloji),
varolu (mevcudiyet), varoluuluk (egzistansiyalizm), varsaym (faraziye, hipotez), varsaymsal
(farazi), varsaymak (kabul etmek, farz etmek), verim (randman, semere, bereket), verimli
(bereketli, randmanl, rantabl), verimlilik (rantabilite, prodktivite), vura (raket), vurgu (aksan),
vurgun (ak, speklasyon), vurguncu (speklatr), vurgunsal (speklatif), vurma (isabet),
vurulmak (isabet almak), vuru (darbe), vuruma (muharebe).

Y.
yabanc (ecnebi), yabanc ayrcal (kapitlasyon), yabanc para (dviz), yabanl (vahi),
yabans (tuhaf), yabansl (egzotik), yabanslk (egzotizm), ya da (veya, veyahut), yadrgamak
(acayip karlamak), yadsma (inkar), yadsmak (inkar etmek), yamurluk (pards, trenkot),
yayakt (fueloil), yakar, yakar (dua), yakndan (yaknen), yaknma (ikayet), yaknmak
(ikayet etmek), yakksz (naho), yakt ya- (fuel oil) yalanlama (tekzip), yalanlamak (tekzip
etmek), yalgn (serap), yalm (alev), yaln, yaln (sade, basit), yaltlm, yaktk (izole),yaltmak
(izole etmek, tecrit etmek), yaltm (izolasyon), yaltkan (izolatr), yalva (peygamber), yalnzca
(sadece), yan (taraf, cephe), yanarda (volkan), yanay, yandan grn (profil), yanukur
(arampol), yanda (tarafl, taraftar), yan etki (komplikasyon), yangei (baypas, by.pass), yang
(iltihap), yangl (iltihapl), yanglanmak (iltihaplanmak), yangsz i (dem), yanlg, yanlma
(hata), yanlmak (hata yapmak), yanltma (paradoks), yant (cevap), yant olarak (cevaben),
yantlamak (cevap vermek), yantlandrmak (cevaplandrmak), yank (akis, eko), yanklanm,
yankdzen, yankbilim (akustik), yanklamak (aksetmek), yankl (ekolu), yanl (tarafl), yansz
(tarafsz),yanszlatrma (ntralizasyon), yanszlatrmak (ntralize etmek), yanllkla (kazara),
yanl sz (galat), yans (akis, refleks), yanslama (taklit), yanslamak (taklit etmek), yanslayc
(takliti), yanstc (reflektr), yanstmca (ruhb. paranoya), yapan (fail), yapay (suni, sentetik),
yap (bina, inaat, bnye, strktr, konstrksiyon), yap alan (antiye), yap ileri, yap kurma
(inaat), yap kurucu (inaat), yapbilim (ekil bilgisi, morfoloji), yaplabilirlik (fizibilite),
yaplageli (teaml), yaplan iler (icraat), yaplm (mamul), yapmc (imalat, prodktr),
yapmclk (imalatlk, prodktrlk), yapmevi (imalathane, fabrika), yapsal (strktrel), yapt
(eser), yapmak (imal etmek, ina etmek), yaptrm, yaptrma gc (meyyide), yarar (fayda,
istifade, menfaat, semere, avantaj), yararl (faydal), yararsz (faydasz), yararlanmak
(faydalanmak, istifade etmek), yararc (pragmatist), yararclk (pragmatizm), yararlk, yarak,
yaraktk (liyakat), yararszca (beyhude), yarar (layk), yarat (kreasyon), yaratc (kreatr,
mucit), yaratm (kreasyon), yaratmak (icat etmek), yardm etmek (asitse etmek), yardmsal
(sbvansiyonel), yarg (hkm), yargc (hakem), yarg (hakim), yargevi, yarghk (mahkeme),
yarglama (muhakeme), yarglamak (muhakeme etmek), yargl (mahkum), Yargtaya iletmek
(temyiz etmek), yarm gn (part taym, part-time), yarson (dmifnal), yarmc (atlet),
yarmclk (atletizm), yarma (msabaka), yartan karmak (diskalifiye etmek), yar yeri
(pist), yar yolu (parkur), yaryl (smestr), yarkurul (komisyon, encmen), yarman (hek. cerrah,
operatr), yas (matem), yasa (kanun), yasaca (nizami), yasa d (kanunsuz, illegal, usulsz, keyfi),
yasal (kanuni, legal, meru, nizami), yasallk (meruiyet), yasalamak (kanunlamak), yasaya
aykr (gayri meru, gayri kanuni), yaa (bravo), yaam (hayat, mr), yaam biimi (hayat tarz),
yaam boyu tutukluluk (mebbet hapis cezas), yaam deneyimi (hayat tecrbesi), yaamyks
(biyografi), yadnm (hek. andropoz, menopoz), yat (akran), yal (ihtiyar), yalk (rutubet),
yatr (mevduat), yatrm (tevdiat, plasman, envestisman), yatrmc, yatrman (mudi), yatrmak
(tevdi etmek, teslim etmek), yatmak (sakinlemek), yattrc (msekkin, sedatif, trankilizan),
yattrmak (teskin etmek), yay (kavis), yayizer (pergel), yaygn sylenti (tevatr), yaygn yanl
(galatmehur), yayc (difzr), yaym (difzyon, emisyon), yaylgan (popler), yaylg (tayf),
yaylm (ekspansiyon), yaylmc (emperyalist, ekspansiyonist), yaylmclk (emperyalizm,
ekspansiyonizm), yaymlamak (neretmek), yaymlanmak (neredilmek), yayn (neriyat),
yazdzen, yayndzen (redaksiyon), yayn dzenci (redaktr), yayla (plato), yaymaca
(propaganda), yazanak (rapor), yazanak (raportr), yazdrm, yazdrma (dikte), yazg (kader,
baht), yazk tartma (polemik), yazm (imla), yazn (edebiyat, literatr), yazn ykml
(mkellef, mecbur), yemek alt (ordvr), yemek hizmeti (catering), yemek listesi (mn),
yenilmek (yenilgi almak), yerine getirme (infaz), yl ar -iki ylda bir yaplan- (bienal),
ykmllk belgesi (taahhtname), ykyeri (bagaj), yrek (kalp), yrek gc (maneviyat),
yrrlkteki yasalar (mevzuat), yrtmek (icra etmek), yz (surat, ehre), yzde,yzdelik
(komisyon), yzdeci (komisyoncu), yzyl (asr).

Z.
Zamanlama (tayming), ztlk kartlk, uyumsuzluk- (kontrast), zorunlu (zaruri, mecbur,
farz), zorunluluk (zaruret, mecburiyet), zorunlu olarak (mecburen)...

12. 3. Haber Yazmnda Kullanlan Fiiller

Haber Yazmnda ska kullanlan fiiller aaya karlmtr:

A.
Abone olmak, Aklamak, Aklamalarda bulunmak, Aklanmak, Akla kavumak,
Almak, Amak, Adlandrmak, Affedilmek, Affetmek, Aalandrlmak, Arlamak, Arlanmak,
Alamak, Alamak, Akn etmek, Aktmak, Aklamak, Aklanmak, Akmak, Aksamak, Aksatmak,
Aksettirmek, Aktarlmak, Aktarmak, Alabora olmak, Alaa etmek, Alalmak, Alevlendirmek,
Alevlenmek, Alglanmak, Alkoymak, Alklamak, Alklanmak, Almak, Altst etmek, Amalamak,
Anlmak, Anmsatmak, Anlamak, Anlamayla sonulanmak, Anlatmak, Anmak, Ant imek, Ara
vermek, Aramak, Aranmak, Aratrmak, Arndrlmak, Arzalanmak, Artrlmak, Artrmak, Artmak,
Asfaltlamak, Asfaltlanmak, Aslmak, Astrmak, Aalamak, Ak olmak, Alamak, Alanmak,
Amak, Atamak, Atanmak, Ate amak, Ate etmek, Atelemek, Atlmak, Atmak, Atlamak,
Atlatlmak, Atlatmak, Atmak, Attrmak, Avlamak, Avlanmak, Ayaklanmak, Ayplamak, Ayrlmak,
Azalmak, Azaltmak, Azat etmek, Azizlik etmek, Azletmek, Azlolunmak, Azmettirmek.

B.
Baba olmak, Badana etmek, Badatrmak, Badatrmak, Barmak, Balamak,
Batlamak, Batlanmak, Balamak, Bakmak, Barndrmak, Barnmak, Barmak, Bartrlmak,
Baslmak, Bastrlmak, Bastrmak, Ba etmek, Ba gstermek, Ba kaldrmak, Baa kmak, Baa
gemek, Baarlmak, Baarmak, Bakaldrmak, Balamak, Balanmak, Balatmak, Bavurmak,
Bavuruda bulunmak, Batrmak, Batmak, Bayrak ekmek, Bayramlamak, Beenilmek, Beenmek,
Beklemek, Bekletilmek, Belgelemek, Belgelenmek, Belirlemek, Belirlenmek, Belirtmek,
Benimsemek, Benimsenmek, Benzetilmek, Berraklamak, Beslenmek, Bestelemek, Bestelenmek,
Betimlemek, Baklamak, Baklanmak, Bktrmak, Biimlendirmek, Biimlenmek, Bimek,
Bildirilmek, Bildirmek, Bilenmek, Bilmek, Bindirmek, Birikmek, Birlemek, Birletirmek,
Bitirilmek, Bitmek, Bloke etmek, Bocalamak, Bodurulmak, Bomak, Boumak, Bollamak,
Bombalamak, Bombalanmak, Bor almak, Borlanmak, Borlu kmak, Boalmak, Boaltmak,
Boanmak, Boyamak, Boyanmak, Bozmak, Bozulmak, Bozumak, Blmek, Blnmek,
Bltrmek, Bltrlmek, Budanmak, Bulanmak, Bulmak, Bulunmak, Bulumak, Buluturmak,
Bunalmak, Bunaltmak, Buzlanmak, Btnlemek, Btnlenmek, Bylemek, Bylenmek,
Byltmek, Bytmek.

C.
 Canlandrmak, Canlanmak, Caymak, Cesaretlendirmek, Cevaplandrmak, Ceza grmek,
Ceza kesmek, Ceza vermek, Cezalandrlmak, Cezalandrmak, Ciddilemek, Ciro etmek, Coplamak,
Coplanmak, Comak, Coturmak.

.
abalamak, abuklatrmak, a amak, adalamak, armak, arlmak,
almlamak, almak, ark etmek, arplmak, arpmak, arptmak, arpmak, atmak,
atmak, ekilmek, ekinmek, ekimek, ekmek, ektirilmek, elimek, elmelemek, ereve
izmek, etinlemek, evirmek, evrelemek, karlmak, karmak, kartmak, kmak,
kmak, ldrmak, ldrtmak, rpnmak, ieklenmek, iftlemek, irkinlemek,
irkinletirmek, iselemek, ivilemek, iy dmek, izmek, oalmak, oaltmak,
oullatrmak, kertmek, zdrmek, zmek, ullanmak, rmek, rtmek.

D.
Dadanmak, Dalmak, Datlmak, Datmak, Daktilo etmek, Dalgalanmak, Dalmak,
Damtlmak, Damlamak, Danmak, Dans etmek, Daralmak, Darlatrmak, Dayanmak, Dayatmak,
Debelenmek, Def etmek, Defnedilmek, Defnetmek, Deerlendirmek, Deerlenmek, Deinmek,
Deitirilmek, Deitirmek, Dejenere olmak, Deklare etmek, Dekore etmek, Deme vermek, Demir
almak, Demir atmak, Demirlemek, Denemek, Denenmek, Denetlemek, Denetlenmek, Dengelemek,
Denklemek, Denkletirmek, Denmek, Derinletirmek, Derlemek, Desteklemek, Deifre etmek,
Devirmek, Devletletirmek, Devralmak, Devretmek, Devrilmek, Dlamak, Dikilmek, Dikte etmek,
Dinlemek, Dinlendirmek, Dinlenmek, Dipiklemek, Direnmek, Diretmek, Dirilmek, Diriltmek,
Diyalog Kurmak, Dizdirmek, Dizginlemek, Dizilmek, Dizmek, Domak, Dorulamak, Dourmak,
Dokunmak, Dolandrlmak, Dolandrmak, Dolamak, Dolatrmak, Doldurmak, Doldurtmak,
Dolmak, Dolumak, Donakalmak, Donanmak, Donatlmak, Dondurmak, Dondurulmak, Donmak,
Doyurmak, Dkmek, Dklmek, Dndrmek, Dnmek, Dnmek, Dntrmek, Dntrlmek,
Drtlemek, Dvdrmek, Dvmek, Duraklamak, Duraksamak, Durdurmak, Duygulandrmak,
Duygulanmak, Duymak, Duyulmak, Duyurmak, Duyuru yapmak, Duyurulmak, Dmlenmek,
Deyazmak, Dlemek, Dmek, Dndrmek, Dnmek, Drmek, Dzelmek, Dzeltilmek,
Dzeltmek, Dzenlemek, Dzenlenmek.

E.
Ebedilemek, Ebediletirmek, Efsanelemek, Eilmek, Eitilmek, Eitmek, Elendirmek,
Elenmek, Ekilmek, Eklemek, Ekmek, Eksilmek, Ektirmek, El amak, El atmak, El ektirilmek, El
koymak, Elde etmek, Ele almak, Ele gemek, Ele vermek, Elemek, Elenmek, Eletirilmek,
Eletirmek, Eline dmek, Eline gemek, Emretmek, Endielendirmek, Endstrilemek,
Engellemek, Erimek, Eritmek, Ertelemek, Ertelenmek, Esinlenmek, Estirmek, E tutmak,
Etkilemek, Etkilenmek, Etkisizletirilmek, Etmek, Ettirmek, Evcilletirilmek, Evlendirmek,
Evlenmek, Eyleme gemek, Ezilmek, Ezmek.
F.
Fark etmek, Farkna varmak, Farkllamak, Faydalanmak, Fel olmak, Fenalamak,
Ferahlamak, Fesat Kartrmak[219], Feshetmek, Fethetmek, Frlamak, Frlatmak, Fsldamak,
Fkrmak, Fikir almak, Filizlenmek, Filemek, Fitillemek, Formle etmek, Fosillemek,
Frenlemek.

G.
 Garantilemek, Gasp etmek, Gayretlenmek, Gecikmek, Geciktirmek, Geirmek, Geitirmek,
Gemek, Gelebilmek, Gelimek, Gelitirmek, Genlemek, Genletirmek, Genellemek,
Geniletmek, Gereklemek, Gerekletirmek, Gerginlemek, Geri almak, Geri ekilmek, Geri
ekmek, Geri gitmek, Geri tepmek, Gerilemek, Gerilmek, Getirmek, Gezdirmek, Gezmek,
Gidermek, Girimek, Girmek, Gitmek, Gizlemek, Gizlenmek, Gol atmak, Gol olmak, Gbek atmak,
G etmek, Gertmek, Gmek, Gs germek, Gslemek, Glgelemek, Gmmek,
Gnderilmek, Gndermek, Gnl almak, Gnl koymak, Grevlendirilmek, Grevlendirmek,
Grnmek, Grmek, Grtrmek, Gsterilmek, Gstermek, Gtrmek, Gz nne almak, Gz
yummak, Gze almak, Gze gelmek, Gze girmek, Gzetilmek, Gzetlemek, Gzetlenmek,
Gzlemek, Gzlemlemek, Gzlerini dikmek, Gzlerini kapamak, Gz korkmak, Gzkmek,
Gzne batmak, Gzne girmek, Gzne kestirmek, Gruplamak, Gururlanmak, Glendirmek,
Glenmek, Glemek, Gletirmek, Gldrmek, Glmsemek, Gnelenmek, Gremek,
Grlemek, Gvenmek, Gzellemek, Gzelletirmek.

H.
Haber vermek, Haczetmek, Hak etmek, Hak vermek, Hak yemek, Hakketmek, Halletmek,
Hapsetmek, Hararetlenmek, Harcamak, Harcanmak, Hareketlenmek, Hastalanmak, Hata etmek,
Hatrlamak, Hatrlatmak, Havalanmak, Havlamak, Havuzlanmak, Hayal etmek, Hayflanmak,
Haykrmak, Hayret etmek, Hazrlamak, Hazrlanmak, Hedef olmak, Helallemek, Hesap amak,
Hesaplamak, Heyecanlanmak, Hrnlamak, Hrslanmak, Hz almak, Hzlandrmak, Hie saymak,
Hiddetlenmek, Hissetmek, Hissettirmek, Hitap etmek, Hizaya gelmek, Hiziplemek, Ho grmek,
Hoa gitmek, Hcum etmek, Hkmetmek, Hkm giymek, Hsrana uramak, Hznlenmek.

I.
Isndrmak, Isnmak, Isrmak, Istmak, Iska gemek, Iskalamak, Islatmak, Islklamak,
Ismarlamak, Iklandrmak, Ildamak.

.
cat etmek, eride olmak, ermek, ini dkmek, lenmek, mek, ftira etmek, hale
etmek, kilemek, kna etmek, kram etmek, lalamak, leri srmek, lerlemek, letmek, lgi
gstermek, lgi toplamak, lgilenmek, mzalamak, nanmak, nat etmek, ncelemek, ndirgemek,
nlemek, na etmek, ntihar etmek, rdelemek, rkilmek, stiflemek, amak, ba yapmak,
birlii yapmak, ittirmek, lemek, letmek, tham etmek, tilmek, yiletirmek, z srmek,
zlemek, zole etmek.

J.
(Trkede (j) harfiyle balayan fiil bulunmamaktadr.

K.
Kabarmak, Kabullenmek, Kanmak, Kamak, Kafa tutmak, Kafese koymak, Kahretmek,
Kahrolmak, Kalabalklamak, Kalakalmak, Kaldrmak, Kaleme almak, Kalkndrmak, Kalknmak,
Kalkmak, Kalkmak, Kalmak, Kamatrmak, Kamlamak, Kamlatmak, Kamulatrmak, Kan
alamak, Kan aktmak, Kan dkmek, Kan gtmek, Kan kusmak, Kan oturmak, Kan tutmak, Kana
susamak, Kanamak, Kanat germek, Kanatlanmak, Kandrmak, Kantlamak, Kapaklanmak,
Kapamak, Kapatmak, Kaplmak, Kapmak, Kaplamak, Kapsamak, Kaptrmak, Karalamak,
Kararlatrlmak, Kararlatrmak, Kararmak, Karartmak, Karmak, Kar kmak, Kar koymak,
Karlamak, Karlamak, Karlatrmak, Katetmek, Katlmak, Katlamak, Katlanmak, Katletmek,
Katmak, Kavramak, Kavuturmak, Kaybetmek, Kaydetmek, Kaydolmak, Kayglanmak,
Kaynatrmak, Kazan kaldrmak, Kazanmak, Kazlmak, Kazmak, Kekelemek, Kendinden gemek,
Kendini gstermek, Kendini kaybetmek, Kendini ldrmek, Kendini tutamamak, Kesilmek,
Kesinlemek, Kesinletirmek, Kesimek, Kestirmek, Kefetmek, Keyfi kamak, Keyiflenmek,
Knamak, Knanmak, Krmak, Ksa kesmek, Ksalmak, Ksaltmak, Ksrlatrmak, Kstlamak,
Kskandrmak, Kskanmak, Kstrmak, Kkrtlmak, Kkrtmak, Kvranmak, Kz karmak, Kz
vermek, Kztrmak, Kzmak, Kilitlemek, Kilitlenmek, Kilo almak, Kilo vermek, Kiralamak,
Kirlenmek, Kirletmek, Klasiklemek, Klielemek, Klorlamak, Kokmak, Kokusu kmak,
Kolaylatrmak, Kollamak, Konaklamak, Konulanmak, Konumak, Kopmak, Korkutmak,
Korumak, Kouturmak, Kovalamak, Kovmak, Kovulmak, Koymak, Kprleri atmak,
Krklemek, Ksteklemek, Ksteklenmek, Ktlemek, Ktletirmek, Ktye kullanmak,
Kucaklamak, Kucaklamak, Kudurmak, Kulak asmamak, Kulak kabartmak, Kulak vermek,
Kullanlmak, Kullanmak, Kundaklamak, Kundaklanmak, Kurcalamak, Kurcalanmak,
Kurgulanmak, Kuruna dizmek, Kurunlamak, Kurunlanmak, Kurtarlmak, Kurtarmak, Kurtulmak,
Kurulmak, Ku uurmamak, Kuatlmak, Kuatmak, Kukulandrmak, Kukulanmak, Kutlamak,
Kutlanmak, Kutuplamak, Kuvvetlendirmek, Kuvvetlenmek, Kuyrua girmek, Kuyruk olmak,
Klmek, Kltmek, Kmsemek, Kmsenmek, Kfretmek, Kkremek, Kl olmak,
Kllenmek, Kmelenmek, Kplere binmek, Kremek, Kstrmek.

L.
Laf atmak, Laf etmek, Laf iitmek, Lafa tutmak, Lafn etmek, Laflamak, Lanetlemek, Leke
srmek, Lekelemek, Lekelenmek, Ltfetmek.

M.
Maa balamak, Mahvetmek, Mahvolmak, Mana vermek, Marke etmek, Maskelemek, Mat
etmek, Maynlamak, Maynlanmak, Mekik dokumak, Merkezlemek, Meydan okumak, Meydan
vermemek, Meydana kmak, Meydana gelmek, Mrldanmak, Milliletirmek, Mimlemek,
Mimlenmek, Miyavlamak, Modernlemek, Mola vermek, Monte etmek, Mumyalamak, Muradna
ermek, Mhimsemek, Mhrlemek, Mhrletmek, Mjdelemek, Mzminlemek.

N.
Nakletmek, Nara atmak, Nazlanmak, Nemlendirilmek, Nemlenmek, Neelendirmek,
Neelenmek, Neticelendirmek, Neticelendirilmek, Nevri dnmek, Nikahlamak, Nikahlanmak,
Nianlamak, Nianlanmak, Nitelemek, Nitelendirmek, Nitelenmek, Niyetlenmek, Numaralamak,
Nutku tutulmak.

O.
Oh ekmek, Okumak, Okunmak, Okutmak, Oldubittiye getirmek, Olgunlamak, Olmak,
Olumak, Oluturmak, Oluturulmak, Omuzlamak, Onanmak, Onarlmak, Onarmak, Onaylamak,
Onaylanmak, Onaylatmak, Onurlandrmak, Onurlanmak, Oranlamak, Organlamak, Ortalamak,
Oturmak, Ovuturmak, Oyalamak, Oyalanmak, Oylamak, Oynamak, Oynatlmak, Oynatmak, Oyun
etmek, Oyuna gelmek, Oyunlatrmak.
 .
demek, detmek, dllendirmek, renilmek, renmek, retilmek, tlemek,
lmek, llmek, ldrmek, ldrlmek, lmek, mr rtmek, mr srmek, nayak
olmak, nemsemek, nemsenmek, nermek, ngrmek, ngrlmek, nlemek, nlenmek,
pmek, ptrmek, plmek, pmek, rgtlemek, rgtlendirmek, rgtlenmek, rtbas etmek,
rtlmek, rtnmek, rtmek, rlmek, ttrmek, tmek, vmek, vlmek, vnmek,
yknmek, zdelemek, zellemek, zendirmek, zenmek, zetlemek, zetlenmek,
zgrlemek, zlemek, zlenmek, zlemek, zletirmek, zmlemek, zmlenmek,
zmsemek.

P.
Paha bimek, Pahallamak, Pahalya mal olmak,[220] Paralamak, Paralanmak, Paralamak,
Paralanmak, Parldamak, Park etmek, Parlaklamak, Parlamak, Pas gemek, Pas vermek,
Pasifletirmek, Paslanmak, Patlamak, Patlatmak, Pay bimek, Paylamak, Paylanmak, Paylamak,
Paylatrmak, Pazarlamak, Pekitirmek, Penelemek, Penelemek, Perdelemek, Pes demek,
Phtlamak, Phtlatrmak, Prldamak, Pislenmek, Pisletmek, Piirmek, Planlamak, Postalamak,
Pot krmak, Programlamak, Puanlamak, Putlamak, Putlatrmak, Pskr-mek, Pskrtmek.

R.
Rahatlamak, Rahatlatmak, Rahatszlanmak, Raks etmek, Rast gelmek, Rast gitmek,
Rastlamak, Rayna oturmak, Reddetmek, Renklendirmek, Resimlemek, Rest ekmek,
Rutubetlenmek.

S.
Sabahlamak, Sabrszlanmak, Sabote etmek, Sabretmek, Sabr tamak, Samak, Sadelemek,
Sadeletirmek, Saflamak, Safra atmak, Sarlamak, Salamak, Salamlatrmak, Sakatlamak,
Sakatlanmak, Saknmak, Sakinlemek, Sakinletirmek, Saklanmak, Saldrmak, Salvermek,
Sallamak, Sallandrmak, Sallanmak, Sanayilemek, Sanayiletirmek, Sanclanmak, Sanmak,
Sansrlemek, Saplamak, Saplanmak, Sapmak, Saptamak, Saptanmak, Saptrlmak, Saptrmak,
Sararmak, Sarlmak, Sarkmak, Sarpa sarmak, Sarslmak, Sarsmak, Satamak, Satlmak, Satn
almak, Satmak, Sattrmak, Savmak, Saymak, Seilmek, Semek, Setirmek, Selamlamak,
Selamlamak, Sendelemek, Sendikalamak, Sergilemek, Sergilenmek, Serilmek, Serinlemek,
Serinletmek, Sermek, Serpitirmek, Sersemlemek, Sertlemek, Seslenmek, Set ekmek,
Sevdalanmak, Sevdirmek, Sevindirmek, Sevinmek, Sevimek, Seyreklemek, Sezdirmek, Sezilmek,
Sezinlemek, Sfrlamak, Sdrmak, Snmak, Sklmak, Skmak, Sktrmak, Sklamak,
Sklatrmak, Skmak, Snamak, Snflandrmak, Snrlamak, Sralamak, Srtlamak, Szdrmak,
Szlanmak, Szmak, Sigortalamak, Silahlandrmak, Silahlanmak, Sildirmek, Silinmek, Simgelemek,
Sindirmek, Sinirlendirmek, Sinirlenmek, Sislenmek, Sivrilmek, Souk almak, Soumak, Sokulmak,
Sollamak, Solmak, Soluklanmak, Sona ermek, Sonulandrmak, Sonulanmak, Sorgulamak,
Soruturmak, Soymak, Soyunmak, Soyutlamak, Skmek, Sklmek, Sylemek, Sylenmek,
Sylemek, Sz almak, Sz vermek, Szlemek, Su yzne kmak, Sulamak, Sulandrmak,
Sunmak, Sunulmak, Susmak, Susturmak, Snglemek, Srmek, Srdrmek, Sregelmek, Srmek,
Srtmek, Srklemek, Srklenmek, Srndrmek, Sslemek, Sslenmek, Ssletmek,
Szdrmek, Szlmek.

.
 afak skmek, ahadet getirmek, akrdamak, aprdatmak, art komak, artlanmak,
artlandrmak, artlanmak, aakalmak, aalamak, armak, amak, effaflamak, ehirlemek,
ekillenmek, enlenmek, ereflendirmek, krdamak, krdatmak, klamak, iddetlenmek,
imek akmak, iirmek, ilemek, oke etmek, oke olmak, hret bulmak, ut ekmek, phe
etmek, phelenmek, pheye dmek.

T.
Taburcu olmak, Takas etmek, Takdir etmek, Takm tutmak, Taklit etmek, Taktrmak,
Tamamlamak, Tamamlanmak, Tanmlamak, Tanmlanmak, Tantmak, Tapmak, Taramak,
Tartaklamak, Tartlmak, Tartmak, Tasarlamak, Tasarlanmak, Tamak, Tanmak, Talamak, Tat
almak, Tatil etmek, Tatszlamak, Tattrmak, Tavr almak, Tazelemek, Tazelenmek, Tebell etmek,
Tebli etmek, Teklemek, Tekmelemek, Tekrar etmek, Tekrarlamak, Telalanmak, Telef olmak,
Telefonlamak, Telgraf ekmek, Temel atmak, Temizlemek, Temizletmek, Tempo tutmak, Temyiz
etmek, Tenhalamak, Ter basmak, Ter dkmek, Terlemek, Ters dmek, Terslemek, Teselli bulmak,
Teslim olmak, Tezgahlamak, Tezgahlanmak, Tkanmak, Trmanmak, Tiksindirmek, Tiksinmek,
Titizlenmek, Titremek, Tokalamak, Tokatlamak, Tokuturmak, Topa tutmak, Topallamak,
Toparlamak, Toparlanmak, Toplamak, Toplanmak, Toplatlmak, Torpillemek, Torpillenmek,
Tkezlemek, Tkezlenmek, Tvbe etmek, Tur atlamak, Tur atmak, Tutuklamak, Tutuklanmak,
Tutulmak, Tututurmak, Tketmek, Tkrmek, Tremek, Tretmek, Trk yakmak, Ttslemek,
Ttslenmek, Tttrmek.

U.
Ucuz atlatmak, Ucuzlamak, Ucuzlatmak, Uuklamak, Uurmak, Uumak, Ufaltmak,
Uramak, Uramak, Uratrmak, Uuldamak, Uurlamak, Ulamak, Ulatrmak, Ummak,
Umutlanmak, Un ufak olmak, Unutmak, Unutturmak, Usandrmak, Usanmak, Uslanmak,
Utandrmak, Utanmak, Uyarlmak, Uyarmak, Uygulamak, Uygulanmak, Uygun bulmak, Uyku
basmak, Uymak, Uyumak, Uyumak, Uyuturmak, Uyuyakalmak, Uzaklamak, Uzaklatrmak,
Uzamak, Uzatmak, Uzlamak, Uzlatrmak, Uzmanlamak.

.
lemek, frmek, lemek, n salmak, remek, retilmek, retmek, rktmek,
slenmek, stelemek, stlenmek, stnde kalmak, stnden atmak, stne almak, stne
geirmek, stne varmak, enmek, mek, tmek, zlmek.

V.
Vaat etmek, Vaaz vermek, Var olmak, Varsaymak, Vazgemek, Vedalamak, Vergilendirmek,
Verilmek, Vermek, Vize almak, Volta atmak, Vurgulamak, Vurmak, Vurulmak, Vurumak.

Y.
Yabana atmak, Yadrgamak, Yadrganmak, Yamak, Yaka silkmek, Yakalamak, Yakalanmak,
Yakalatmak, Yakasna sarlmak, Yaknlamak, Yaktrmak, Yaklamak, Yakmak, Yalanlamak, Yalpa
vurmak, Yalpalamak, Yaltaklanmak, Yalvarmak, Yan izmek, Yan tutmak, Yanamak, Yanatrmak,
Yanlmak, Yanltmak, Yanna brakmamak, Yantlamak, Yansmak, Yanstmak, Yaptrmak,
Yaralamak, Yaralanmak, Yararlanmak, Yaratlmak, Yaratmak, Yardmlamak, Yarglamak,
Yarglanmak, Yarlamak, Yarmak, Yasaklamak, Yasalamak, Yaarmak, Yaatmak, Yalanmak,
Yataklk etmek, Yattrmak, Yavalamak, Yavrulamak, Yaylmak, Yaymlamak, Yaymlanmak, Yaz
tura atmak, Yazmak, Yelemek, Yeltenmek, Yenik dmek, Yeniletirmek, Yenilmek, Yenmek,
Yeermek, Yeillenmek, Yetinmek, Yetitirmek, Yetmek, Ylmak, Ykamak, Ykanmak, Yklmak,
Ykmak, Yktrlmak, Yldrmak, Ylmak, Ypranmak, Ypratmak, Yrtlmak, Yrtmak, Yinelemek,
Yinelenmek, Yitirilmek, Yitirmek, Yorulmak, Younlamak, Yok etmek, Yok olmak, Yoklamak,
Yoksullamak, Yol amak, Yol almak, Yol kesmek, Yol vermek, Yoldan kmak, Yollamak, Yormak,
Yorulmak, Yorumlamak, Yorumlanmak, Yozlamak, Ynelmek, Yneltmek, Ynetilmek,
Ynetmek, Yudumlamak, Yuha ekmek, Yuhalamak, Yuhalanmak, Yumruk atmak, Yumruklamak,
Yumruklanmak, Yumruklamak, Yumurtlamak, Yumuamak, Yumuatlmak, Yumuatmak,
Yutkunmak, Yutturmak, Yuvalanmak, Yuvarlanmak, Yceltmek, Yklemek, Yklenmek,
Ykselmek, Ykseltilmek, Ykseltmek, Yksnmek, Yrei paralanmak, Yrei yanmak,
Yreklendirmek, Yrmek, Yrrle girmek, Yrtmek, Yzdrmek, Yzdrlmek,
Yzletirmek, Yzmek, Yzst brakmak, Yzst dmek, Yzst kalmak.

Z.
Zamanlamak, Zannetmek, Zarar etmek, Zarar grmek, Zayf dmek, Zayflamak,
Zehirlemek, Zehirlenmek, Zenginlemek, Zevk almak, Zevklenmek, Zplamak, Zihin amak, Zihin
Yormak, Zihni bulanmak, Zihni saplanmak, Zihni taklmak, Zihnini elmek, Zihnini kurcalamak,
Zimmetine geirmek, Zincire vurmak, Zincirlemek, Zindan etmek, Zindana atmak, Ziyaret etmek,
Zonklamak, Zorlamak, Zorlanmak, Zorlamak.[221]

[216] Hepilingirler, Trke "off", s. 161.

[217] Yaln, s. 170.
[218] Aksoy, Ana Yazm Klavuzu, s. 280.
[219] Deyimlerimiz, stanbul: Radikal Yaynlar, 1998, s. 110.
[220] Ataszleri ve Deyimler Szl, stanbul: Sabah Yaynlar, 1997, s. 308.
[221] Aksoy, Ana Yazm Klavuzu, s. 281.

13. TLER

ABDde basn kral William Randolph Hearstn evresindeki gazetecilere sk sk

tekrarlad:
Gzel bir yky kaleme almanza, gereklerin engel olmasna asla izin vermeyin.
nerisinin aksine,
Gerek sizin amacnz olsun. [222]
Hibir gazeteci, haber kaynaklarn aklamaya zorlanamaz. Haber kaynaklarnza sadk
kaln.[223]
Haber kayna gazeteciyi satn alabilecei bir kii olarak grmemeli, onda bu kany
uyandracak hibir frsat yaratlmamaldr.
Gazeteci de kendini, haber kaynana kar borlu ya da ezik hissettirecek durumda
brakmamaldr.
Gazetecilik bir meslekten daha ok bir yaam biimidir. Meslekler yaplr, oysa
gazetecilik 24 saat yaanr. Tabii ki bu zor yaam biimi de, kiiyi erken ypratr. Bu meslei semi
kiiler, kendi zel hayatlarnn da olduunu sk sk hatrlamal; fiziksel ve ruhsal salklarna,
yeterince dinlenerek ve spor yaparak dikkat etmelidirler.[224]
Gazetecilik, en az teki meslekler kadar onurlu bir itir. Gazeteciler, kiilikleriyle,
davranlaryla, konumalaryla ve de giyimleriyle, kendilerine saygnlk yaratmak zorundadrlar.
Sizi kmseyen bir haber kaynandan salkl bilgi alamazsnz.
Gazeteci kapdan kovulsa bacadan girer sz, Gazeteci haberi elde etmek iin her
trl abay gsterir. anlamnda kullanlmtr. Yoksa, gazetecilerin gurursuz ve yzsz olduklar
iddiasn vurgulamak iin deil. Gazeteci randevu alr, grmesini yapar, haberini yazar.
Haber kayna ile zamanla kurulacak iliki, arkadalk ya da dostluk, asla ylmaya yol
amamaldr. Bir takm kiilerin arkasndan abi, abi diye koan yalak gazeteci tipi artk ok
gerilerde kalmtr. Haber kaynayla aranzda, saygnlk mesafesi brakmaya zen
gstermelisiniz. Gazeteci, nc kiilerde sayg uyandracak biimde davranmaldr.[225]
Gazetecinin yazd haber ne kendisine, ne de yaknlarna kar salamaldr. Bu tr
haberler, yalnzca gazetecinin meslek sresinin ksalmasna katkda bulunur.
Haber kaynaklarndan bazlarnn, Ben yle sylemedim, o yle anlam. iddialaryla
karlamak istemiyorsanz; zellikle kritik konularda, haber kaynanzn konumasn teybe aln.
Bunun iin de i ve ev telefonunuza jak balatn. Bu uygulamanz da karnzdakine bildirin.[226]
Haber yazarken d gcnden yararlanlmas, gerekleri bozup olduklarndan farkl
gstermek iin deil, hedef kitlenin olay daha iyi kavramasn salamak iin olmaldr.
ok emin deilseniz, ya da resmen aklanmamsa mitinglere, toplantlara katlanlarn
saysn vermekten kann. Kalabalk, ok kalabalk, salonu dolduran, alandan taan gibi
ifadelerle, saysal hata yapmaktan kann. Bu konuda Franszlarn yntemi udur: Bir mitinge
katlanlarn gerek says, o toplanty dzenleyenlerle polisin verdii rakamlarn toplamnn
yarsdr.
Habere, Dn, Bugn gibi zaman belirteciyle girmeyin. Habere giri, Dn Beiktata
meydana gelen trafik kazasnda yerine Beiktata, dn meydana gelen trafik kazasnda
biiminde olmaldr.
Trkiye genelinde gnde 284 bin, ylda ise 103 milyon 660 bin adet ekmein pe atld
belirtildi. cmlesindeki adet kelimesi gereksizdir.
Kilyosda bugn insan bouldu. Cmlesindeki insan yerine kii
kullanlmaldr.
Mavi etin adl yedi yandaki ocuk yerine Yedi yandaki Mavi etin
kullanlmaldr. Ya belirtildiine gre (yedi) Mavi etinin ocuk olduu anlalmaktadr.
Haberin daha sonraki blmlerinde de kk ocuk tanm kullanlmamaldr; haberin giriinde
belirtildii iin Mavi etinin kk olduu bilinmektedir.[227]
Ahmet Kk adl bir kii yazlmamaldr. Ahmet Kk yeterlidir. Ad ve soyad
kullanmak bir kiiliin yeterli ifadesidir.
Yurttalar arasnda ayrmclk yaratan kullanmlardan kanlmaldr. Bu nedenle Bir
Ermeni yurtta hrszlk yapt. yerine, Kevork Haikyan hrszlk yapt iddiasyla yakaland.
yazlmaldr. nk zel durumlar dnda, anlatlmak istenen hrszlk olaydr; yoksa bir Ermeni
yurttan hrszlk yapmas deil.
Kadkyl gzel Leyla ya da Kasmpaann en gzel kz gibi znel deerler kaynakl
ifadeler kullanlmamaldr. Baka birok sfat gibi gzel de, kiiden kiiye deiik yorumlanan
greceli bir kavramdr.
Binann altnc katndaki balkondan aa atlad. ya da aa dt. yazlmamaldr.
Yukarya atlanmayaca ya da dlmeyecei iin aa ifadesi gereksizdir.
Samimiyetle aklad., tenlikle yantlad. gibi ifadelerle haber kaynann szleri
yorumlanarak deerlendirilmemelidir.
Haberlerde renildi, haber verildi fiilleri elden geldiince kullanlmamaldr.
Gazetecinin asli grevi renmek ve haber vermektir. O nedenle haber, renildii ya da haber
verildii ekliyle yazlmaldr.
Haberlerde gzlendi fiili de kullanlmamaldr. Gzleyen muhabir olduuna gre,
gelimeler, gzlendii biimde kaleme alnmaldr.
Kavramlar doru kullanlmaldr. rnein, Emeklilere en az ortalama yzde 25 zam
yaplacak. cmlesindeki en az ile ortalama kelimelerinden biri fazladr. eliki ya da kavram
kargaasna yol amamak iin ya en az ya da ortalama tek bana kullanlmaldr.
E anlaml kelimeler doru kullanlmaldr. rnein, Demirel in seilmesine muhakkak
nazaryla baklyor. cmlesindeki nazar bakma, bak demektir. Bu durumda bakla baklyor
gibi bir ifade kullanlm olmaktadr. Demirelin seilmesine kesin gzle baklyor. ifadesi,
dzgn bir Trke rneidir.
nl, tannm, bilinen, ok sevilen vs. gibi znel tanmlamalardan elden
geldiince kanlmaldr.
Yaama veda etti, gibi romantik ifadeler yerine ld, can verdi, yaamn yitirdi
gibi fiiller kullanlmaldr.
Sinir krizleri geirdi. gibi genel ve bo ifadeler kullanlmamaldr. Duvarlar
yumruklad., Ban duvarlara vurdu., Camlar krd., Avaz avaz bard., Hngr
hngr alad., Kendini yerlere att. vb. gibi gzlenen eylemler anlatlmaldr.
cret ile maa da kartrlmamaldr. Memurlar maa alrlar, iilerse cret.
Tedavi altna alnd. ifadesi terk edilerek, yerine tedaviye alnd. kullanlmaya
allmaldr.
Giri yapmak ya da k yapmak yerine girmek ya da kmak fiillerini kullanmak
daha doru olacaktr.
Halen yrrlkte olan ifadesi kullanlmamaldr. Arapa bir szck olan halen imdi
demektir. Yrrlkte olmak da ayn zaman belirtmektedir. O nedenle halensiz yrrlkte
olmak yeterlidir.
Hibir eyden habersiz ifadesi kullanlmamaldr. Hibir ey denilirse ortada hibir ey
yok demektir; o halde de haberli olmak gerekmemektedir. Bu nedenle hibir eyden habersiz
yerine her eyden (olaylardan, gelimelerden) habersiz kullanlmaldr.
Trke kelimelerde dii ve erkek ayrm olmad iin Trkeletirilmi Arapa bir kelime
olan mdrn (asl mdir) diisi mdire kullanlmamal; bayan mdrlere de mdr
denilmelidir.[228]
Anlama ve antlama kelimeleri kartrlmamaldr. Anlama: iki ya da ok tarafn
yapm olduu dnce ve erek birlii demektir. Antlama ise taraflarn, aralarnda kararlatrlan
yola uygun olarak davranmay kabul etmeleri anlamn iermektedir.
Esnaf, el zanaatlar ve kk ticaretle geinen kiilere verilen Arapa ve oul bir addr.
O nedenle esnaflar kullanlmamaldr.
 Arapa varak (yaprak) kelimesinin oulu olan evrak, ilem grm katlar
anlamndadr. Bu nedenle evraklar olarak kullanlmamaldr.
Arapa nukz un (yknt, moloz) oulu olan enkaz, enkazlar olarak
kullanlmamaldr.[229]
l kayb olmamtr. gibi bir ifade asla kullanlmamaldr.
Safhasna girme aamasna geldiinde... ifadesi yanltr. nk safha: bir olayda
birbiri ardnca grlen deiik hallerin her biri; evre anlamna gelmektedir. Aama : nem ya da
deer bakmndan git gide ykselen bir sra basamaklarn her biri demektir. Byle olunca yukardaki
ifade, aamasna girme aamasna geldiinde... gibi bir anlamszlk ortaya karmaktadr.
ofr Hasan Uar, taksisine mteri olarak ald bir kii tarafndan gasp edildi. ifadesi
yanltr. nsanlar gasp edilmez. Para ya da eya gasp edilir.
Zorla tecavz etti. ifadesi yanltr. Tecavz, (snr ama, saldrma) zaten zorlama
gerektiren bir eylemdir. Bu nedenle zorla kelimesi gereksizdir.
Kapatma anlamn artran dostu kelimesi yerine sevgilisi ya da birlikte yaad
kadn (erkek) ifadeleri kullanlmaldr.
Mahkeme haberlerinde, rnein 10 kiinin yargland bir davada, Sanklar toplam 260
yl hapis cezasna arptrldlar. gibi habercilik asndan hibir anlam ifade etmeyen toplama
ilemlerine giriilmemelidir.
nsanlar mal olmadklarna gre canl da olsalar l de olsalar ele geirilmez. Bu nedenle
l ele geirildi. yerine ldrld. demek gerekmektedir.
Cmleleriniz ksa ve z olsun, gereksiz sslemeler e kalkmayn.
Bilmediiniz kelime kullanmayn, anlamadnz cmle yazmayn.
Haberi yazp bitirdikten sonra, yeniden yksek sesle okurken, her cmleyi tek tek inceleyin,
Atabileceiniz btn kelimeleri atn.
Devrik cmle yapmayn. Trkede zne daima batadr.
cret ile bedel i kartrmayn. Maln karl deer ya da bedel (fiyat), hizmetin
karl olan para da cret tir. Bu yzden, bilet creti deil, bilet bedelidir.[230]
Tanzimat Dnemi ve sonrasnda sk sk yapld gibi, entel (aydn!) grnmek iin bir
kelimenin Trkesi varken, yabanc dilden alnmn kullanmayn. rnein bunalm demek
varken, kriz ya da buhran kelimelerini, denetim yerine de tefti ya da kontrol yazmayn
ve sylemeyin.[231]
Haberi yazarken yeni kelime araylarna girmeyin, eskileri bulup kartmayn. (Dolaysyla-
mnasebetiyle, ksm-blm, kadar-dek, uluslararas-beynelmilel, nem-ehemmiyet, mana-
anlam, akl-us, fiyat-eder, zeka-anlak)
Taslak, teklif, tasar kelimelerini kartrmayn. Yasalar iin kullanlan bu adlardan
taslak: genelde brokratlar tarafndan hazrlanan bir metindir. Bu metin Bakanlar Kurulu
tarafndan meclise sevk edilirse yasa tasars adn alr. Teklif ise milletvekillerinin yasalamas
iin TBMM Bakanlna sunduklar metinlere verilen addr. (Yasa teklifi).
Roman, ingene, Romen, Romal, Rumen , Romanyal anlamndadr.[232]
Elinizden geldiince, olmak, yapmak ve etmek fiillerini kullanmayn.
Olup kelimesini kullanmayn.
-p -ip eki alm baeylemleri kullanmak zorundaysanz, bilin ki bunlarn hemen arkasna
virgl konulmaz.
 Olan kullanmayn; onu attnz zaman, cmlenin anlamnn deimeyeceini
greceksiniz.
Bir kaza ya da yangn sonucu hayvanlar lmez, telef olur. Tek bir hayvan ise, Hasann
kpeini kamyon ezdi, Hseyinin kpei otomobil altnda kalarak paraland. Hasann inei
hastalktan ld. denir.
Eya ve hayvanlar iin genelde oul kullanlmaz. Evler yanyorlar, yerine yanyor.
Arabalar arpyorlar, yerine arpyor. Kular tyorlar, yerine tyor. nekler
otluyorlar, yerine otluyor gibi.
Bir sre nce deyimini kullanmayn; nceki sreyi,27 Haziran 1996da, Getiimiz
Temmuz aynda gibi belirgin biimde verin.
Haberlerinizde, Ankarann gbei, karakolun dibi, polis merkezinin yan ba, mangr, it
rr kervan yrr, eekten dme dnd, i gbekli ynetici tipi, kel kafal tccar gibi argo
szck, sradan ataszleri, benzetmeler ve irkin anlatmla kullanmaktan kann.
Haberleriniz, hedef kitlenizi, kukuya drmesin, eliki iinde brakmasn; sonucu siz
syleyin, kimse aramasn.
Olay anlatmayan, olayla ilgisi bulunmayan fotoraf ve film kullanmama drstln
gsterin.
ve, de, da, ile, ise, yan sra, ya da gibi balalardan nce ya da sonra
virgl (,) kullanmayn.
Ama, fakat, nk, lakin, oysa gibi balalarla noktalama imi kullanlabilir.
[233]

ne ile ne deyi pei sra kullanacaksanz, ektiiniz fiil olumlu olmal. (Ne i yansn, ne
de kebap.)
Metinlerinizde, te yandan, bilindii gibi, bu arada szcklerini kullanmamaya
zen gsterin. ou kez, satrba yapmak, onlarn yerine geer. [234]
Haberinize, ilgi, aklk, deer ve anlam getiren mahre ve kaynak, asla ihmal
edilmemelidir.
Edinilen bilgiye gre demeyin. Edinmek; kendine salamak anlamndadr. Dost edinmek,
huy edinmek. Onun yerine yetkililerinden alnan bilgiye gre, yetkililerinin verdikleri
bilgiye gre kullann.
Bilimsel haberlerde, mutlaka teknik kant ve saysal veriler bulunmaldr.
ok, ama ok emin olmadan ilk kelimesini haberlerinizde kullanmayn. lk kez
uygulanan bu yntemle...
Gerekliinden tereddde dtnz haberi, deiik kaynaklardan dorulatmaya aln;
baaramazsanz, haberi kullanmayn.
Aralara (tatlara) araba demeyin, cinsini, otomobil, kamyon, minibs gibi, aklayn,
Mahkeme karar olmadan hi kimse, hrsz, katil, sulu deildir; yalnzca sank
tr. Kendinizi yarg yerine koymayn.
Polis, yalnzca gzlem altna gzaltna alr.
Mahkemeye karlan sann tutuklanmasna hakim karar verir, savc deil.
Hakim, olaydan sonra kaan sank ya da sanklar hakknda, gyabi tutuklama karar da
verebilir.
Kaan sank yakalanr ya da teslim olursa, mahkemeye karlr ve hakkndaki gyabi
tutuklama karar, vicahiye evrilir.
Hakim, sularn niteliine gre, baz sanklarn tutuklu bazlarnn ise tutuksuz
yarglanmalarna karar verebilir.
Sank, yakalanr.
Mermi, silah, bak, bomba vs. yakalanmaz, ele geirilir ya da bulunur.
Haber metninde sz edilen kiiler hakknda, bunlar gibi, adam yerine koymama
anlamna gelebilecek iaret zamirlerini (adl) kullanmayn.
Her cmlenin znesi vardr. Bir nceki cmlenin znesi bir sonraki cmleyi balamaz.
Duruma ileri bir tarihe ertelenmez. Duruma ya ertelenir ya da ileri bir tarihe braklr.
Ahmet Mehmetin boulmu cesedi bulundu. yanltr. Dorusu, Ahmet Mehmet
boulmu olarak bulundu dur.
Yabanc kelimeleri, genellikle orijinal biimleriyle yazn, yeni kelimeler yaratmayn.
(Restaurant, Restorant deil.)
zinsiz inaata girmek, Uykusuz yola kmak gibi yanllar yapmayn.
Mutluluklar, gzlerinden okumayn. [235]

Yayn gazete, kitap, radyo gibi kitle iletiim aralaryla yaylan haberler, bilgilerdir.
Osmanlca'da bunun karl neriyatt. Yayma ii demek olan neirin Trkesi yaymdr.
Neretmek eyleminin karl da yaymlamak tr.
stne szc somut kavramlardan sz ederken; zerine szc ise soyut
kavramlardan sz ederken kullanlmaldr: Kitap masann stnde duruyor, Psikoloji zerine bir
kitap okudum.
nsanlar tane ile saylmazlar. ki tane adam, tane kadn denilmez. Sr iin bile
tane denilmez, onun iin de ba kullanlr, ba sr denilir. Eya iin kullanldnda bile
gereksiz szck saylr tane. ki tane koltuk deil, iki koltuk satn alnr. Meyve bile (en
azndan Trkiye'de) iki tane armut, iki tane muz diye satn alnmaz. Belki taneye zel olarak
dikkat ekmek istendiinde, Yedi tane kavun alm, kim yiyecek o kadar kavunu? gibi bir tmce
iinde kullanlr, tane szc ya da turu kavanozunun dibine atlan bir avu ya da be alt
tane nohuttan sz edilebilir.[236]

[222] Ramonet, s. 74.

[223] Textes Fondamentaux sur la Communication (1989-1997), Paris: Editions Unesco, 1998, s.
53.
[224] Gazeteciler in Pratik Klavuz, stanbul: IPS letiim Vakf Yaynlar: 2, 1999, s. 33.
[225] Guide Pratique l'ntension des Journalistes Enqutant sur les Atteintes la Libert de
la Presse, Paris: Reporters sans Frontieres-Unesco,1996, s. 24.
[226] Girgin, Haber Yazma Teknikleri (Haberci Adaynn El Kitab), s. 147.
[227] Birsen Altner, "Adliye Basn", stanbul: stanbul . letiim Fakltesi (Baslmam Ders Notlar, 2001)
[228] Mustafa Nihat zn, Osmanlca-Trke Szlk, stanbul: nklap ve Aka Kitabevleri, 1965,
s. 514.
[229] zn, s. 182.
[230] Metin Yurtba, E ve Kart Anlamllar Szl, Ankara: Mem Ofset, 1996, s. 405.
[231] Muhsin Kara, "Trk Basn Dilinde Yabanc Szckler", 8. Dil Bilim Kurultay, stanbul:
stanbul . letiim Fakltesi Yaynlar, 1994, ss. 50-72.
[232] Hepilingirler, "Trke Off", s. 160.
[233] Hepilingirler, "Trke Off", s. 174.
[234] Kzlcan, s. 77.
[235] Girgin, Haber, Yazma Teknikleri (Haberci Adaynn El Kitab), s. 149.
[236] Hepilingirler, "Dedim: Ah!", s. 135.

14. BUNLAR YAZILMAMALI VE SYLENMEMEL

Nurullah Ata, dil konusundaki eletirilerini Ahfeadyla yazmtr. Ata, Ahfein

yksn ise yle anlatmtr:
mam Ahfe, Araplarn en ileri gelen dilbilgisi uzmanlarndanm. Kurallara pek bal
olduu iin herkesin sznden yanl karmaya kalkarm. Ahfe, rencisiz ve dinleyicisiz
kalnca kendine bir kei alm, derslerini ona vermi. Ara sra Anladn m? diye sorar, keinin
ipini ekip ban sallatrm. Bir sz anlamadan onaylayana ite bunun iin, ahfein keisi
derler.

Gnmzde, zellikle yazl kitle iletiim aralarndaki haberlerde, pek ok dil ve yazm
yanllar yapld ve bu yanllarn giderek oald bir gerektir. Haber dilindeki bu yanllar,
kitle iletiim aralarnn hedef kitlesi saylan, genel bir tanmla ilkokul mezunu, orta ya grubu
kiilere hzla ulamakta ve ksa srede benimsenmektedir.
Bylece dilimiz yozlamakta, ifade gcmz kaybolmakta, toplumdaki bireylerin
birbirleriyle anlamas glemektedir. Habercinin, kamu grevi ilkelerinden biri olan eitim de
bylece amacna ulaamamaktadr. Bu olumsuzluklara son verilmesi konusunda, orbada tuzunuz
bulunmasn istiyorsanz, haberlerinizi kurgularken aadaki birka rnekte yer alan ve benzer
kelime gruplarn kullanmayn.

14. 1. Trafik Kazas Haberi

34 GM 776 plakal ara sahibi Mehmet Candemirin alkoll olarak ara kulland tespit
edildi Ac bir olay cereyan etti Ar yaral durumdaki gen kzn Alkol yine can ald
Alkoll araba kullanmak bir ailenin sonu oldu Alkoln Konya kartmas Arabalardan 34 AND
28 nolu aracn sahibi (45) Murat Dursun hayatn kaybetti Arabann srcs Arabasn
yaptrrken yakaland Aralar birbirlerine arkadan bindirdiler Ar alkol ve ar hzdan dolay
meydana geldii bildirilen kazada Ar hz bir can daha ald Ar hz ve hatal sollama ve
otobs ofrnn direksiyon banda uyuduu nedeniyle meydana geldii bildirilen kazada Ar
hz yine lm getirdi Azrail tatil yapmyor Azrail yine yollarda Bir aile yok oldu
Birounun durumunun ar olduu bildirildiByle bir kazann oluuna neden olduu Bu
akam 7de Bu trafik kazasnn ilgin bir yn Bugn sabah 7.30da arpan otobs
ofr arpan ve ardna bile bakmadan kaan arpmaya sebep olan otobsn ofr polisler
tarafndan tutukland ok sayda yaralnn olduu Durumunun iyi gittii Dn gece yars
E-5 Karayolu zerinde zincirleme kaza oldu E-5 Karayolu yine kana buland E-5 Karayolu kan
glne dnd Faciaya kl pay Feci bir kaza daha oldu Feci kaza Gece 23.00da Gece
yars saat 13.30da Gkten gelen ac Hasan Koun kulland araba Hastanede iki saat
kaldktan sonra son nefesini verdi Hastanede youn bakmda olduu belirlendi Hatal sollama
lm getirdi Havann ar yamurlu olmasndan dolay kaygan olan yolda Hayatn
kaybederken 3 kii yaraland Hayati riskinin olmad ki arabann arpmas neticesinde
stanbuldan Ankaraya gelen stanbuldan gelip Ankaraya gitmekte olan stanbul-Ankara
arasnda bugn Katil araba kayp Katil taksiye lanet Kaza bir kez daha yrekleri szlatt
Kazada len kiiler olay yerinde can verdi Kazada, 2 l, 1 yaral var Kazadan yaral olarak
kurtulan Kazann nedeni yine ar srat oldu Kazann byk bir grltyle meydana
geldiini Kazaya ar hzn ve alkoll araba kullanmann neden olduu yetkililer tarafndan
bildirildi Kazaya ahit olan yaralnn arkadalar Oradan geen vatandalarn yaptklar yanl
mdahale sonucu bir kii hayatndan oldu Otomobilin hakimiyetini kaybederek Polis gerekli
soruturmay balatt Sahte kaza Sebep olduu iddia edildi Sis ve ar hz nedeniyle Son
gnlerde Boazda karlalan motosiklet kazalarna bir yenisi eklendi Suun kamyonda
olduunu kaydettiler Suun ofre ait olduu arampolden aa ofrn alkoll olduu
anlalnca gz altna alnd ofrn alkoll olduu tespit edildi ofrn kaza srasnda ar
alkoll olduu saptand Taksimden Gmsuyuna inen ana caddeden ilerleyen Tamamiyle
yol artlarnn kazaya yol at Trafik cana doymuyor Trafik canavar durmuyor Trafik
canavar ibanda Trafik canavar nbette Trafik canavarndan can daha Trafik yine can
ald Uursuz sokak Yamur yad byle oldu Yamurun fazla yamas Yarallar bakma
alnd Yarallar hastanede tedavi edilmektedir Yarallar hastaneye gtrlrken can verdiler
Yarallar ksa srede zmit Devlet Hastanesine gtrld Yarallardan 2sinin durumu ar
Yarann pek ciddi olmad Yarallar en yakn hastaneye kaldrldlar Yarallar Bolu Devlet
Hastanesine gtrldler Yarallar olduka iyiydiYarallara ayakta bakm yapld
Yetkililerin anlattklarna gre Yetkililerin verdii aklamaya gre Yine bir facia yaand
Yine kurtarma rezaleti yaand Yollarn kaygan olmas sebebiyle kayarak vatandamza
arpt Yollarn kaygan olmas yznden kayd Ynne seyahat etmekte olan otobs
Yurtdndan gelip Ankaraya inecek olan uaklar

14. 2. Cinayet Haberi

Adeta kudurmu gibiydi Ali Aslan yerinden kurunlayarak Ali Ko adl kocasn
Alkoll olduu ve psikolojik tedavi grd ortaya kan katil... Ankarada dn sabah alt
civarlarnda Arkadan 6 yerinden vurarak ldren Arkadalarn hunharca ldrdkten
sonra B. A. isimli ahs Barlar Soka bir cinayete daha tanklk etti Bana ald kurun
darbesiyle Belinden ruhsatsz tabancasn karp ortal kan glne dntren Ban
einin karnna batrd A. F. zm lmde arad A.B. ise tutuklanarak gz altna alnd Bir
uval ierisinde bulunan ve paralara blnm bir erkek cesedi bulundu Btn zmleri
tketen... Cebinden tabancasn kard Cesede doktorlar tarafndan yaplan aratrmada
Cesedin boularak ldrldn Ceset Taksim hastanesine yatrld kan kavgada abi A. .
ki yerinden yaralanp hayatn kaybetti kan tartma cinayetle son buldu Dn akam yaanan
olayda Dn gece 01.00 saatlerinde Dn gece bir cinayet yaand Eskiehirde bir adam
karsn tabancayla vurdu Galatasaray ma galibiyetle cinayeti beraberinde getirdi
Gerekleen cinayette Gztepede vahet Gn iinde yaanan bir tartma sonras etrafndaki
insanlara Hasan etin ailesinin sonunu getirdi Hasan lanetlendi Henz 24 yanda olan B.
S., Henz sebebi bilinmeyen bir nedenle Hzn alamayan katil fadesi alndktan sonra
tutuklanarak ki sevgilinin gzel baladklar gece hznle bitti smi belirlenemeyen bir
ahsla Kavga E. A.nn silahn atelemesiyle sona erdi Kendisini aldattn dnd
karsn Kimliklerinin tespiti dorultusunda almalarn srdrldn Kurunlar skmaya
balad Mermi yakaland Nianlsna sarkntlk yapan Olay gnnden beri cinayetin failini
aratran polis Olay gnnn ardndan kayplara kart Olay sonras yaplan incelemelerin
ardndan Olay yerinde gen kzn abisiyle kavga balad Olay yerinde hayata gzlerini
yuman Olay yerine gelen polisler tarafndan tutuklanan Olayn ardndan gelen polisler
incelemelerde bulundular Olayn ardndan okul hemen tatil edildi Olayn geni ereveli olarak
incelenecei akland Olayn namus veya kskanlk nedeniyle gereklemi olabileceini
Olayn sebebinin kendisini bir bakas ile aldattn fark etmesi olduunu Olayn okunu
yaayan ocuklar ise kontrol iin hastaneye kaldrld Olduka zgn olduu Otopark
anlamazl yznden kan kavga len kiiler morga kaldrld Polis cesedin kimliini
renmek ve katilini yakalamak iin almalarna balad Polisler Mehmet Bulutu tutuklayp
gzlem altna aldlar Poetlere sarlm ceset Rehineyi infaz etti Ruhsatsz olduu belirtilen
bir silah kullanarak Saldrnn kim tarafndan dzenlendiini bulmak iin Satrla dorad
Savclk yapt aklamada T. K. ald bor paray dememi ve tartma km Tartma
karsn baklamasyla son buldu Tartmann takm tutma olayndan kaynakland
Tutuklanarak cezaevine kondu Uursuz sokak Uygunsuz yakalad karsn Vcutlarna ok
sayda kurun isabet eden Yanl cinayet Yargsz infaz Yetkililer en ksa zamanda bu ahsa
ulalacan belirttiler... Yine cinnet yine cinayet Yurt genelinde operasyon

14. 3. Soygun Haberi

Adl kiilerin daha nce de farkl hrszlk olaylarna katldklar Alarm sisteminin almas
sonucunda Algida isimli market soyuldu Ali Sedat isimli vatandan kafasna isabet edip
Altnclar Caddesindeki 12 numaral dkkan tamamen soyuldu Arataki 40 milyar alp
katlar Bahelievler ubesinde soygun giriiminde bulunan hrsz Bankadaki kasalarn
kaynakla kesilip boaltld Bankann Mdr Hasan Ylmaz Bey Beko beyaz eya
maazasnn kapsn krarak eya almaya kalkan Bir erkek biri bayan olduu iddia edilen
ahslar Bu kiilerin yakalanmas iin almalara baladklarn aldklar para ve eyalarla
birlikte yakalandlar karldklar mahkeme tarafndan tutuklandlar Daha nceden de 2
hrszlk olayna kart Daha sonra silahlarn kartp kasiyere tutan hrszlar Drt
soyguncudan ikisi polisin takibiyle yakalanrken Dkkan sahibi Ali zsoya silahl saldrda
bulundular Dkkan sahibinin ifadesine gre 28 milyar zarar tespit edildi Dkkana mteri
olarak girip kasaya kadar ilerleyen Dkkandaki elemanlara sprey skp Dn akam st saat 16
sularnda Dn gerekleen maaza soygununda Dn saat 23.30 saatlerinde Emniyet
Mdrlnden alnan bilgiye gre Emniyet Mdrlnn yapt aklamaya gre
Emniyet yetkilileri tarafndan tutuklanan soyguncular Emniyet yetkililerinin ifadelerine gre
Ev eyalar ve ziynet eyalaryla yakalanan Fakat dier iki soyguncu paralarla kamay
baardlar Grg tanklar, soyguncularn heyecan arayan 2 gen olduunu ifade ettiler Grg
tanklarnn verdii ifadeye gre Gvenlik sistemlerinin bozuk olduu, gvenlik kamerasnn
almad bankann gvenlik grevlileri Hakim tarafndan iki ay tutuklanarak Hrszlar
bankann duvarn krp Hrszlar bu gizli blmleri bulsalar maddi varlm biterdi Hrszlar
hakknda polis geni apta bir inceleme balatt Hrszlar koruma memurunu ldrerek
Hrszlk konusunda sabkal olduklar Hrszlkta her ev iin 5 milyarlk mal kayb olduu ortaya
kt Hibir maddi zarar gelmeden tutuklanan hrszlarn lenin en ilek caddesi olan stanbul
Caddesinde bulunan Kafasna vurulan darbeyle etkisizletirildi Kapalarda dn mesai
bitiminde yine hrszlk olay yaand Kasadaki tm paray alp katlar Kayplara karan bir
hrszn da zengin olmasna sebep oldular Keskin Kuyumculuk adndaki kuyumculuk
dkkann Kimlii belirlenemeyen nc ahs Kimlii belirsiz kii veya kiiler Kuyumcu
sahibi Ahmet Sarayla pazarla koyuldular Kuyumcunun kepenklerini kesmeye altlar
Kuyumcunun sahibi Ali Gveni Maaza sahibi tarafndan sust yakalandlar Mahkemeye
karlan soygunculardan ikisi yalarnn kk olmas nedeniyle ceza almazken Markete nce
mteri klnda girdiler Maymuncuk yardmyla Medya dnyasnda tannan birok nlnn
de evine giren Mze grevlilerinden 2 kii, pheli durumunda olduu iin No. 23te bulunan
beyaz eya dkkan Arelik Olay hakkndaki soruturma devam ediyorken Olay yerinde geni
apl aratrmalar yapp Olayla ilgili tahkikata baland Oto galerisinden araba almak
isteyen Oto teybi almak isteyen iki ahs Otomobilde maddi deeri yksek alnm eyalar
bulundu Piman olduklarn, fakat baka arelerinin de olmadklarn sylediler Polis arama
almalarna balad Polis ekipleri ile karlaan iki hrsz olaysz yakaland Polis geni apta
aratrmay balatm bulunuyor Polis incelemelerinin hemen ardndan yapt aklamada
Polis soyguncularn bulunmas iin almalarn hzla srdryor Polis yetkilileri tarafndan gz
altna alnan sanklar Polis yetkilileri lke apnda arama yapacaklarn syledi Polis, Mehmet
Ksann soygunu gerekletirmi olduunu anlad Polisin uzun takibi sonucunda Polisler
tarafndan hala aranyor Salih evik adl vatandan iyeri Sanklar tutuklanarak adliyeye sevk
edildiler Selim Yavuz semtinde olan olayda Silahl olduklar belirlenen iki hrsz
Soruturmann srdrlp en ksa zamanda sonulandrlacan bildirdi Soygun olaynda 3 kilo
altn ele geirildi Soyguncularn dkkan kaplarn hi zorlanmadan atklar Soyguncularn en
ksa zamanda yakalanmasn dilediini Soyguncularn egali tespit edildikten sonra
Soyguncularn katklar araba Soyguncularn robot resimlerinin kartlp Soygunda
hrszlarn silahl olmas endie yaratt Soygunda maddi zararn 30 milyar lira olduu akland
Soygunu gerekletirme nedeninin yoksulluk olduunu Soyulduunu fark eden talihsiz gen
ahin kuyumculuk adl dkkan ube iindeki kameralar sayesinde kii olduklar saptanan
pheli olduklar belirtilen iki kii Tm mallar aldktan sonra ykledikleri kamyonete binerek
katlar mraniye polis karakolundan alnan bilgiye gre Yakalanan ikilinin silah
bulundurduklar tespit edildi Yakalanan ahslar tutuklanarak gzlem altna alndlar
Yakalanarak emniyete sevk edildi Yaar kuyumculuunun duvarlarn delerek Yoldan geen
polis yetkililerinin fark etmesi sebebiyle yakalandlar Yzlerine taktklar maskeler yznden
tannamyordu Yz maskeli 4 kiinin kaarken etrafa ate ettikleri sylendi Ziynet eyalarn
almak isteyen

14. 4. Yangn Haberi

Ataky Marinada demirli gemi Ayakta tedavi edilerek taburcu edildiler Baz itfaiye
memurlar yanarak can verdiler Bir ev tamamiyle kl oldu Bir yangn meydana geldi Bu
yzden yangnn byyp genilemesine engel olunamad Byk bir ekili alann tahri olduu
Byk apl maddi hasar olutu Can kayb yaanmad Cesedin Ali Akta olduu tespit edildi
evre sakinlerinden alnan bilgiye gre, itfaiyenin olay yerine zamannda geldii anlald kan
kk yangnda can kayb yok kan yangnda len ya da yaralanan olmazken byk maddi
hasar meydana geldi kan yangnda, yangnn nceden fark edilmesinden dolay karlan
cesetlerin adlar yle ocuklarn anlattklarna gre yangna Doal gazn kriterlere uygun
ekilde kullanldnda Dn akam saatlerinde Dn Fatihte kan yangnda, tarihi bina byk
oranda hasar grd Dn gece saat 01.00de meydana kan yangn Dn gece saatler 1.30u
gsterirken Dn sabaha kar gerekleen yangnda Elektrik kaandan kt tespit edilen
Elektrik kaandan kaynaklanan bir nedenden dolay Elektrik kontandaki kaak nedeniyle
Elektrikli stc deheti Emine Engin fenalklar geirdi Ev ahap olmasndan dolay tamamen
kl oldu Ev btnyle yanarken Ev sahiplerinin evde olmamas can kaybn nledi Evin
ahap olmas yangnn yan binalara sramasna neden oldu Evsiz kalan aileye komular battaniye
verdi Fabrikann elektrik kontandan kan yangna Fazla hasar grmeyen ailenin tek
znts zehirlenen kzlar oldu Gtrldkleri hastanede ayakta tedavi edildikten sonra taburcu
edildiler Gztepe itfaiye ilgilisinden edinilen bilgiye gre Herhangi bir tehlike arz
etmeyeceini Isnma sorununun had safhaya ulat gnlerde ki tane dolum tankerinin
simleri bilinmeyen drt kiinin hayati tehlikeyi atlatt stanbulun Beykoz ilesinde tfaiye
Mdrlnn yapt aklamaya gre tfaiyenin ge kalmasyla yangn byd tfaiyenin
gelmesiyle alevler yanlardaki evlere bulamadan zmirin Karyaka ilesinde meydana gelen
yangnda Kadkyde kan bir yangnda ok telal saatler yaand K aylarnda sobalarn
sndrlmeden uyunmas Neden kt belli olmayan bir sebepten dolay kan yangnda
Nedeni bilinmeyen bir sebepten balayan yangn Olayda tm bina tamamen yanarken On bin
hektar alanndaki aalar hasar grd le saatlerinde alveri merkezinin kalabalk olduu
bir saatte kan yangn len kiilerin aileleriyle bizzat ilgilenerek desteki oldular len ya da
yaralanann olmad yangnn Panik yaratan yangn can kaybna neden olmad Patlamadan
etkilenen ev sakinleri Piknik yapmaya gelen insanlarn yaktklar ateten kaynaklanan yangn
Sobadan kan ate sebebiyle kan yangna Sndrme ileminden sonra Taksimde bulunan
ahap bina yanarak oturulamaz hale geldi Tartmalara konu olan boaz trafii, yeni bir tanker
yangnna sebep oldu Tesisatn belirli peryotlarla yetkili servislere kontrol ettirilmesini Yan
binalara sramamasna zen gsterilen yangn Yan tarafta bulunan binalara zarar gelmedi
Yangn bir ailenin sonu oldu Yangn elektrik kontandaki ksa sreli bir aksaklktan kt
Yangn olaylar kast phesi tadndan Yangn pek ok hasara neden oldu Yangn sonucu
byk zarar olduu tahmin ediliyor Yangn itfaiyenin tm mdahalelerine ramen boya
fabrikasn kl etti Yangna bir grevlinin sigarasn sndrmeden bir odada brakmasnn
Yangna fkran ate paralarnn neden olduu Yangna kmr sobasnn neden olduu
Yangna neyin neden olduu henz belirlenemezken Yangna sebebiyet verenin Yangnda
byk bir miktarda mal kayb olutu Yangnda ortaya kan maddi hasarn Yangnda len ya da
yaralanan olmazken Yangnda ksmen, drd tamamen olmak zere toplam yedi ahap ev
etkilendi Yangn olay yerine yakn olan itfaiye hemen sndrd Yangnn bir gaz kaandan
kaynakland belirlendi Yangnn k nedeninin elektrik kontandan olduu zannediliyor
Yangnn kma sebebinin sorumsuzca ocakta unutulan bir aydanln Yangnn elektrik
devrelerinden kan bir sorundan kaynakland Yangnn elektrik kontanda bir ksa devre
sonucu kt Yangnn elektrikli sobann kontak yapmas sonucu ortaya kt sanlmakta
Yangnn hangi nedenle km olduu henz tespit edilemedi Yangnn katalitik sobann
patlamasyla olduu Yangnn nasl kt hakknda bir bilgi bulunmuyor Yangnn nasl kt
hakknda kesin bir bilgiye ulaamadklarn Yangnn nedeninin henz tam olarak ne olduu
anlalamad Yangnn nedeninin henz tespit edilemediini Yangnn nedeninin kaak gazdan
ortaya kt belirlendi Yangnn sebebini belirlemek iin polis ekiplerinin altklar
Yanklarn birinci derece yank olduklar Zehirli gaz teneffs sonucu yaralanarak

14. 5. Kar Ya Haberi

Aralarn, zincir, takoz ve ekme halat olmadan trafie kmamalar sylendi Aralksz
devam eden kar ya her taraf olumsuz etkiledi Arkadan gelen aralarn da birbirine vurmas
kazay geniletti Balkanlardan gelen souk hava dalgasnn etkisinde kalan Trkiye bu k ok
zor geirecek Balkanlardan gelen souk hava stanbula kar brakt Balkanlardan gelen souk
hava ktlesinin neden olduu kar ya Bata ulam olmak zere hayat artlarn gletiren
kar Beklenenden ge gerekleen kar yann dona evirebilecei Belediye alanlarnn
buzlanan yollar tuzlama almalar birok kazay nledi Belediye ekipleri yollarn
kayganlamasna engel olmak iin gn boyunca yollar tuzlama almalar yaptlar Bir k daha
byle enteresan geti Blge trafik yetkilileri tuzlama almalarna balayarak halkn bu konuda
dikkatli olmalarn istediler Deniz seferleri iptal edildi Drt trafik kazasnda ciddi bir hasar
meydana gelmedi Dn akam saatlerinde balayan kar ya sabaha kadar hzn artrd Dn
gece aniden etkisini gsteren kar ya Elektrik hatlarnda kan arzalarn Gr mesafesini
uzatmak iin farlarn ak tutulmasn Havann kt olmas, geen yllardaki gibi hava kirliliinin
artmasna yol at leler yine amurla ba baa kald lgililer, srclerin trafie karken
zincir takmalar gerektiini bildirdi nsanlar bu artc olay aknlkla izlediler nsanlarn
evlerinden kmamalar istendi stanbul bu sabah karla karlad stanbul Valilii gnn ilk
saatlerinde toplanarak kriz masas oluturdu stanbul yine fel stanbula son be yln en fazla
kar yad stanbulda dn iddetli kar ya oldu stanbullular dn gece son on yln en
iddetli kar yayla karlat stanbulu beyaza bryen kar ya stanbulu etkisi altna
alan kar ya acayip olaylara sebebiyet verdi Kadky tarafnda balayan kar ya btn kenti
etkiledi Kar kalnl ehir genelinde 5. cm.yi geti Kar ya arabalarn hareket etmemesine,
vapurlarn ilememesine, kazalara neden oldu Kar ya birok alann ve rencinin ge
kalmasna sebep oldu Kar ya ie ve okula gidecekler iin olduka aksaklklar meydana
getirdi Kar ya kenti olumsuz ekilde etkiledi Kar ya kentte birok aksaklklara neden
oldu Kar ya nedeniyle stanbul valilii eitim ve retimi 2 gn durdurdu Kar ya
nedeniyle kara ulamnda bir takm aksaklklar meydana geldi Kar ya nedeniyle zellikle
stanbulda ok sayda ky yollar ulama kapand Kar ya sabahn ilk saatlerine kadar
younlaarak etkisini artrd Kar ya salk ikayetlerinin artmasna yol at Kar ya
sebebiyle su hatlarnda donmalar olutu Kar ya ehir hayatn aksatt Kar ya ehri bir
rt gibi kaplad Kar ya trafii olumsuz ynde etkiledi Kar ya vatandalar arasnda
sabah trafii endiesi yaatrken, ocuklar okullarn tatil olaca sevinciyle yine sokaklara
dkldler Kar ya yznden trafik ulam 1 gn durduruldu Kar ya, en ok bir
metropol olan stanbulu etkiledi Kar ya, karayolu Ulamnn aksamasndan sonra vapur
seferlerinin de iptal edilmesine neden oldu Kar yann bir hafta boyunca devam edecei ve
halkn nlem almas istendi Kar yann hayat kt etkiledii akland Kar yann neden
olduu sorunlarn banda trafik var Kar yann nmzdeki iki gnde de etkinliini
srdreceini bildirdi Kar yann tm olumsuz etkilerinin en aza indirileceini belirten Vali
Karayollar tuzlanm yollar tuzlamaya devam ediyor Karla gelen kazalarda Kazalar sadece
maddi hasarla sonuland Meteoroloji leri yetkililerinin aklamalarna uygun olarak
gerekleen iklim olaylar, stanbulda kar yalaryla kendini hissettirdi Meteoroloji tarafndan
bildirildi Meydana gelen kk kazalar trafiin durmasna neden oldu Milli eitim Bakanl
henz resmi bir aklama yapmad Okullar 2 gnlne tatil edildi Okullar, kar yznden
rencilerin okula ge kalmalar sebebiyle kapatld Okullarn iki gn tatil edildii sylendi
zel aralarla olduunca trafie klmamas istendi zellikle Anadolu yakasnda kendini
gsteren kar Pek ok ara saatlerce trafikte bekledi Souk havann etkisiyle birlikte etkisini
srdren kar ya baz yollarn tkanmasna Srclerin arabalarnda ehir ii yollarnda
herhangi bir skntnn sz konusu olmad anlald iddetli olarak sren kar ya Tem
otoyolu, karayollar grevlilerinin almalar sayesinde ald Trafie kacak olan aralarn her
trl tedbiri almas gerektiini belirttiler Trafie kan kiilerin Trafik kazalar maddi kazalara
yol at Trafik Mdrlnden bir yetkilinin verdii bilgiye gre Ulam sknts, en ok
sabah iine gitmek iin kalkan insanlar etkiledi Uzmanlar, insanlar hazrlkl davranmalar
konusunda uyardlar Valice yaplan aklamaya gre Valilik vatandalar kar yalarna kar
uyard Yaral src ve yolculara olay yerine gelen ambulanslar mdahale etti Yetkililer ara
sahiplerinin, trafie karken aralarnda zincir, takoz ve ekme halat bulundurmalarnn nemini
vurguladlar Yetkililer kar ya yznden yollarda herhangi bir skntnn olmadn
sylediler Yetkililer vatandalar, kaygan yollarda yava gitmeleri ve gr mesafesine dikkat
etmeleri konusunda uyard Yetkililer yola kacak aralarn yanlarnda zincir, ekme halat
bulundurmalar gerektiini belirttiler Yetkililer, stanbullulardan trafie karken kazalara kar
yanlarnda nlem amacyla zincir, takoz ve ekme halat bulundurmalarn istediler Yetkililer,
srclerin dikkatli olmalarn ve zincir kullanmalarn istediler Yetkililer, yola kacak aralarn,
zincir, bulundurmalar gerektiini belirttiler Youn kar ya bildik grntlerin yaanmasna
neden oldu Youn kar ya nedeniyle uzmanlar halk nlem almalar konusunda uyard
Youn kar ya nedeniyle yurt genelinde yollar kapand Youn kar yayla bir anda beyazlar
altna brnen stanbulda gleen hayat artlaryla karn zevkini karan ocuklarn elenceleri
tezatlk oluturdu

14. 6. Dn Haberi
Aile yeleri Ailelerini pes ettirip akn gcn gsterdikleri dn Akllara durgunluk
veren bir dn gerekleti Almanyada yaayan sradan bir ailenin olu olan Astronomik
masraflar Aklaryla uzun sredir medyann dilinden dmeyen Aylardr konuulan evlilik
nihayet gerekleti Basn dnyasndan birok konuk Bandaki vergi yolsuzluu sorunundan
uzaklam grnyordu Bodruma utular Byk bir enlikle Byk davetli kalabal
nnde gerekleen dnde Byk mutluluk ve heyecan gzleniyordu Cokularn kameraya
yansttlar ifte taklar taktlar ok mutlu gzken ift Damadn att mermi kaynanaya
denk geldi Devletin en st kademesinden Cumhurbakan Sleyman Demirel Dolarlar,
marklar, paralar havada uutu Dn adeta nl sanatlarn gei noktasyd Dn alann
bir anda hzn kaplad Dn byk bir organizasyonla gerekleti Dn elenceden ziyade
yas grnm kazand Dn eski neesine kavutu Dn gecesi grlmeye deerdi
Dn grkemli bir ekilde yapld Dn iin kesilen hayvanlarla komulara ziyafet ekildi
Dn sabahn ilk klarna dek srd Dn treni, trene katlan sekin konuklardan ok,
dn iin yaplan harcamalarla tartma konusu olacaa benziyor Dn tm elencesi ve
hzyla sabaha kadar srd Dn verilen bir yemekle balayp elenceyle bitti Dn, gen
iftin balaylarn geirmek iin yola kmalaryla son buldu Dnde ar katlm ve medya
ordusunun kalabalkl dikkati ekti Dnde davulcu, ar heyecan ve ar tempo yznden
kendini tutamayarak hareketlendi Dnde doyasya elenerek Dnden sevin lklar
yerine at sesleri duyuldu Dne nemli siyasi makamlar da katld Dne, aile bireylerinin
ve akrabalarnn olduka byk katlm oldu Dnn olduka kalabalk olduu Dnn
rutin gemesini engellemek iin sihirbaz davet edilmiti Elencenin doruuna kan konuklar
Evliliklerinin ticari yaknlktan domadn Geline dn boyunca birok bilezik takld
Gelini ve damad yalnz brakmayan Sleyman Demirel Gen sevgililer, bu dne gelen
misafirleri, o ilk heyecan tebessmleriyle karladlar ve mutluluklarna onlar da ortak ettiler
Gerekleen dnde Gnlerce konuulacak bu dn Havai fiek gsterisi izleyenleri
byledi Herkese parmak srttracak bir dn gerekleti lgin bir nikah gerekleti
stikrarl bir ekilde birlikteliklerini srdren dnyasnn nemli ahsiyetleri Kameralarmza
taklan ilgin insan manzaralarnn yan sra iftin ok mutlu olduu da gzlendi Kimsenin
haberinin olmad nikahtaKonuklara arklaryla elik etti Mini bir konser verdi Mutlu
beraberliklerini resmiletirdiler Mutluluklar gzlerinden okunuyordu Mtevazi dn
Mthi bir dne sahne oldu Nikahlar kylacak iftin nikah trenine kimse gelmedi Olan
evi durumdan ok honut kald Olduka mutlu olduklar gzlendi Olduka zgn Olumlu
tepkilerine karn Ortala para sald nde gelen isimler Politika dnyasndan birok
insan Sade bir dn treniyle birlikteliklerine son noktay koydular Sanatlar grebilmek
iin kyasya rekabet eden hayran kitlesi izdihama neden oldu Sosyete dnyasnn nemli isimleri
bir araya geldi Sosyetenin nlleri Srpriz, bir o kadar da aal dn ok etkisi yaratan
dn Tannm simalar, yzler gze arpt nl sanatlarn elik ettii gecede Yaplan
dn grlmeye deerdi Yaplan kokteyle Yapt meslekle kazand para arasnda ters orant
olan Yaptklar elence Yenildi, iildi, taklar takld, dolarlar, marklar havada utu, silahlar
patladYeralt dnyasnn karanlk adam Yeralt dnyasnn nl babas Yldrm nikahla
evlenerek dnya evine girdiler

14. 7. Al Treni Haberi

Alan ubesiyle Trkiyede 100. ubesine ulam oldu Al kurdelesi Sakp Sabanc
tarafndan kesildi Al treninde kurdele kesen Al trenine evre evlerde oturan
insanlar Alnn hemen ardndan faaliyete balayan banka Ahmet Sarcalya ait al
yaplan Erene Tekstil Fabrikasnn alna Cumhurbakan S. Demirel in yan sra
Anadoludan karlan Osmanl mozaikleri yuvasna dnd Ayrca rencilerin bu imkanlardan
yararlanrken, hibir ekilde kimseden para alnmayacan belirtti... Banka hizmetlerini her blgeye
yaymak istediklerini syleyen Bir tane sinema salonu bulunmakta Bu rakamn ok daha fazla
artrlmasnn hedef tutulduu Bu tesislerde tenis kortlarnn, yzme havuzunun, basketbol
sahasnn olduunu belirtti Bu tr atlmlarn devamnn beklendiini ve btn atlmlarn
destekisi olmaya hazr olduklarn ok youn bir kii Daha fazla yatrm beklediine
deindi Demirbank farkl bir ekilde gndemde Demirbankn yeni ubeleri, yeni sahibi
Hseyin Akann kararyla bu sabah faaliyete geti Dn 15.00 sralarnda retime ald
Egebank, Yalova ubesiyle Trkiye genelindeki 50. ubesini am oldu Fakltede rencilerin en
iyi retimi alabilmeleri iin laboratuvarlar bulunmaktadr Fatih niversitesinde, bugn saat
13.30da dzenlenen bir trenle spor tesisleri ald Flora, alveri ve eitli yiyecek maazalar
ile Vali Kona Caddesinde yerini ald Gazetecileri ve btn Trkiyeyi ok etti
Gerekletirdikleri yatrmlar ve kar saylarndan rnekler verdii konumasnda Grtunann
yan sra stanbulun tm belediye bakanlar hale ve yapm aamas yaklak 5 yl sren ki
tane dil laboratuvar bulunuyor lenin grnne ve temizlie ok nem verdiklerini
syleyen leri bir tarihe ertelendi letiim Fakltelerinin nemine temas eden letiim
Fakltesinin bugn dzenlenen al treninde naat 1997 ylnda balayan fakltenin
alna, niversitenin adn da ald 9. Cumhurbakanmz dnyasnn nemli ahsiyetleri
zmir enternasyonal fuar, 69. kez zmirlilere merhaba dedi zmitte iki sene nce inaatna
balanan fabrikann retimine bu ylba geecei bildirildi Kadir Hasn yaptrd fabrikann
aln yapt Kampusun, rencilerin daha verimli almalarn salayabilecek ekilde
hazrlandn belirtti... Katlmn younluu dikkat ekti Kentteki istihdam orann artracan
Konumasnda, Garanti Bankasnn yurt apndaki ube saysna dikkati ekti Kkyalnn bir
spermarket ihtiyac olduunu, markette ucuz, kaliteli temiz rnlerin yer aldn belirtti
Mandrada, 35 bin hayvan kapasitesi olacak Marketi gezen insanlara yiyecek, iecek ve
promosyondaki rnler datld Medyaya hi konumayp sessiz kalan Metronun ulama
almasyla birlikte Modern teknoloji ve eitim olanaklaryla donatlan okulda Niantanda
al treni dn 14.30da gerekleen Flora al merkezi Okulda 12 laboratuvar ve 240
bilgisayar bulunuyor On ayr spermarket zincirinin daha hizmete gireceini Osmanl Bankas
dn, Karakyde bulunan genel mdrlk binasn, Maslakta uzun zamandr almalar sren yeni
binasna tad Otopark cretlerinin halkn cebini yaktn syleyen Otoparkta arabalara zel
asansr de bulunuyor nde gelen brokratlar Politika dnyasndan birok insan Sabanc
Holding, otomotiv sanayine bir katkda daha bulundu Sakp Sabancya teekkrlerini belirtti
ubenin aln yaptktan sonra bir konuma yapan ubeyi gezen konuklar iin kokteyl
verildi Tannm isimlerin ve baz akademisyenlerin katlmyla ald Tren, hastanenin btn
birimleri gezilip bilgi verilerek sona erdi... Trende 9. Cumhurbakan Sleyman Demirel ve sanat
Hlya Avar da, kurdele kesmek iin hazr bulundular Trende birok milletvekili vard
Trende hazr bulundu Trende ksa bir konuma gerekletirdi Trene ev sahiplii yapan
Rahmi Ko Trkiyede 97 ubesi olan Garanti Bankas, bir ubesini de dn stanbul
Mecidiyekyde hizmete at Trkiyede alm olan ilk ube olma zelliini tayor
Trkiyenin en byk bankas konumuna geldiini aklayarak Trkiyenin gelimesinde byk
etkileri olduunu syledi lkemiz iin hayrl uurlu olsun. dileklerini dile getirdi
niversitenin gezilmesiyle tren sona erdi niversitenin lke geliiminde etkili olacan
sylediler Yapm uzun sredir devam eden Yeni spermarket zincirinin balang halkas
olan Yenibosnada, 11 Aralk Pazartesi gn saat 15.00te Erenko Tekstil adnda bir fabrika
ald Yksek dereceden brokratlar

14. 8. Cenaze Treni Haberi

Atklar telefonlaryla ve ziyaretleriyle Ali Kemalin ailesine basal dileklerini
ilettiler Ali Kk, cenaze treninin ardndan Zincirlikuyu Mezarlna getirilerek topraa
verildi Arkadalar kk konumalarla Oktay Akbal dile getirdiler Bar Manounun
cenazesi dzenlenen trenle sevenleriyle bir araya getirildi Basal taziyelerini kabul ettiler
Baz milletvekillerinin de bulunduu bir topluluk beraberinde defnedildi Bir cenaze treni
dzenlendi Bostanc Gsteri Merkezinde yaplan bir trenin ardndan Bugn lende
Tevikiye Camiinde klnan cenaze namazndan sonra Bulunduu yere samayan kalabalk
Burada eitli konumalar yaplrken ailesi basal dileklerini kabul etti Byk bir kalabalkla
birlikte ve sevenlerin dualaryla Cenaze 18 Aralk 2000 Pazartesi gn le namazn takiben
klnan cenaze namazndan sonra Cenaze dn ikindi namazn mteakip mraniye Camiinde
dzenlenen trenin ardndan Cenaze edilen dualarn ve klnan namazn ardndan Cenaze
klnan le namaznn ardndan topraa verildi Cenaze ili Camisinde klnacak le namazn
mteakip Cenaze treni Kadky Sanat Merkezinde yaplacak Cenaze treninde birka
provokatrn olay kartmas dnda bir olay yaanmad Cenaze trenine ok sayda elenk
geldi Cenaze trenine pek ok gazeteci-yazar katld Cenaze trenine Vali Recep
Yazcolunun yannda milletvekilleri de katld Cenazenin Tevikiye Camiinde klnacak
namazla kaldrlaca Cenazesi gnderildii Yalovada annesinin gzyalar arasnda topraa
verildi Cenazesi yarn le namazyla Zincirlikuyu Mezarlna kalkacak Cenazesine herhangi
bir trenin yaplmayaca apa Tp Fakltesi Hastanesinde vefat eden Tekin, hastanenin
morgundan alnarak Fatih Camiine getirildi ok deerli gazetecimiz, evinde geirdii kalp
kriziyle vefat etmitir okerin tabutu daha sonra ili Camiine tand Daha sonra bir
dakikalk sayg duruundan sonra Daha sonra eller zerinde tanan naa Dostlar Ahmet
Cokunu bu son yolculuunda yalnz brakmadlarEdilen dualar ardndan topraa verildi En
yakn tandklar Onu anlatan konumalar yaptlar Ergl iin ilk tren alt hastane olan
Hasekide yapld Fatih Camisinden sonra Edirnekap Mezarlna gmld Fenalk geiren
ailesini sevdikleri teselli etti... Getiimiz gn kalp krizi sonucu hakkn rahmetine kavuan
Gezenin ansna rencileri bir tiyatro gsterisi yapt Halkn byk ksm protesto etti Halkn
katld resmi trenin ardndan Hseyin Geldi, Ahmet stn topraa verilirken ilk safta
kalabala elik etti lk tren sanat dostlarnn katlmyla lk tren sevdiklerinin de youn
katlmyla yapld lk tren uzun yllardr grev ald dnyasnn nl ve renkli ismi
Kemal Sunaln na sevenleri arasnda Zincirlikuyu Mezarlna gtrlerek gmld Kerim
Tekin iin ilk tren Taksimde tm sevenleri tarafndan yapld Kknarn almalarndan ve
basn dnyasna katklarndan bahsedildi Lisenin bahesine konan C. A.nn tabutu Medyann
byk ilgi gsterdii tren Osman ahin de cenaze trenindeydi fkeli ve zntl kalabalk
trafik canavarn protesto iin le namazna mteakiben le namazn takiben klnan
cenaze namazyla Zincirlikuyu Mezarlna defnedildi le vakti klnan namazdan sonra
leden sonra klnacak namaz takiben lm nedeninin kalp krizi olduu sylendi Sal gn
len namaznda Tevikiye Camiinde klnacak olan namazn ardndan Sanat ve siyaset
dnyasndan birok kii Sanat ve siyaset dnyasndan birok simann katldklar tren
Sanatnn filmlerinden yaplan alntlarn grlmesinden sonra Sevdikleri Ahmet leriyi camide
klnan ikindi namaznda yalnz brakmad Sevenleri ncelikle bir dakikalk sayg duruunda
bulundular
Sevenleri tarafndan topraa verildi Slayt gsterileriyle gerekleen blmde Mungann
hayat gsterildi airin yaam ve iirlerinin anlatld ksa bir konuma yapan ofr ile
birlikte Ankara yolunda kaza yapan Tren zdilekin yaknlarndan ve aile dostlarndan yzlerce
kiinin katlmyla yapld Tren sonras len klnacak cenaze namaz ile topraa verilecek
Trende Ahmet Abayn hayat ve sanatndan bahsedildi Trende kitaplarndan rnekler verildi
Trenden sonra gmld Trene Onu seven halkn yan sra Trenin ardndan ikindi
namazndan sonra zc trende hznl bir hava esti Yarn yaplacak anma treninin
ardndan Zincirlikuyu Mezarlna gmlecektir Ycel, Trk edebiyatn, sevenlerini ve
yaknlarn zd

15. KONUMAK

Konuma insann doutan sahip olduu, sre iinde, yaamak suretiyle edindii dnce
ve grleriyle kendi istek ve duygularn, belirli bir amala karsndakine ya da karsndaki
kiilere iletme yntemidir.
nsan var oluundan bu yana, dnce ve duygularn anlatmak, ifade etmek istemi, bu
dileini de konuma yoluyla gerekletirmitir. Yaznn bulunuundan, insann kard seslerin ve
yapt iaretlerin konuma anlamn kazanmasndan nce, ta zerine izilen biim ve figrler de
birer iletiim arac olmutur.
Her insan, eer iitme ya da konuma zrl deilse, konuma yeteneine sahip olarak
doar. Konumaya balad ok kk yalardan itibaren de bu yeteneini gelitirmesi
mmkndr. nsann konuma yeteneini gelitirmesinin bir art vardr: nce iyi bir dinleyici
olmak, sonra bu konuda kendisini eitmek. Bu koullara srasyla unlar da eklenebilir:
A) Gzel konuan bir evre iinde yetimek,
B) Konumann yaamdaki yeri ve nemini anlamak,
C) Doru ve iyi konumann yol ve yntemini renmek.
Konuma bir ynyle de bir kltr iidir. yi ve gzel konuabilmek iin kmsenmeyecek
bir kltr birikimine sahip olmak koulu, hep anmsanmaldr.
nk konumak, olur olmaz biimde laf retmek, kelime ve cmleleri hibir kurala
uymadan arka arkaya sralamak, nasl ve ne biimde olacan bilmeden sesler karmak, el, kol ve
yz hareketleri yapmak, yerli yersiz haykrmak ya da mrldanmak deildir.
Konuma, kelimeler doru ve yerinde kullanlyor, cmleler kurulurken dilin musikisi
yakalayabiliyorsa gzeldir. Kurallarna uygun konuuluyorsa, konuma, konuma olur. Akl sahibi,
duyan, dnen insana yakan da gzel ve doru konumasn bilmektir. Dil en mkemmel anlatma
ve anlama arac, konuma ise bu arala gerekletirilen en etkin iletiimdir.[237]
Haberci, (gazeteci) meslei ve konumu gerei, basn toplantlarnda sorular sormann yan
sra sk sk panel, ak oturum, sempozyum, forum gibi toplantlara konumac olarak arlr. Bu
tr toplantlardaki davran biimi, konuma ierii ve ifade yntemi, habercinin mesleki yaamna
ok olumlu katklarda bulunabilir. Bu nedenle haberci, iyi, ierikli, akc ve etkili konuma yetisine
de sahip olmaldr.

15. 1. Sorunlar
Oysa ou haberci, bu konuda deneyim kazanana kadar, birok sorun yaamaktadr.
Konuma srasnda karlalan sorunlar, kt konuma deneyimi geirmilerin azndan yle
sralanmaktadr:
- Konuya bin dereden su getirip, yle balayabiliyorum. Bu da dinleyicinin ilgisini
datyor. Yani, nasl balayacam pek kestiremiyorum.
- Karmdaki insanlarn seviyesine gre konuamadm, konuma bittikten sonra
anlayabiliyorum. slubu ayrt edemiyorum.
- Konuurken heyecanlanmamak ya da heyecanm yenmek iin ne yapmalym?
- Konuma srasnda, genelde metne bal kalyorum. Kafam nmdeki kattan
kaldramyorum. Bylece, dinleyiciyi etkileme ansm kaybettiimi sanyorum.
- Kafamdakileri sralarken, konu btnln kaybediyorum. Bazen de konuma srasnda,
ne syleyeceimi unutuyorum. konuya hakim olamyorum.
- Konumada ok rnek veriyorum, dinleyiciler sklyor.
- Konunun yarsna kadar iyi geliyorum. Ondan sonra, hakimiyeti kaybediyorum.
- Yeterince hzl konuamyorum.
- Yeterince yava konuamyorum.
- evredekiler szm kesince, konu deiiyor ve bir daha asl konuya geemiyorum.
Zaman da gemi oluyor. Hi bir ey anlatamadan da konumam bitiyor.
- Nasl bir sra ile konumaya devam edeceimi bilemiyorum.
- Dilim sryor. Kelimeleri yuvarlyor, dzgn cmle kuramyorum. Akc
konuamyorum.
 - Farkl dnen insanlarn yannda konuamyorum.
- Grup karsnda konuurken terliyorum. Bu, zellikle herkes tam anlamyla susunca
oluyor.
- Srekli dikkati salayamyorum. Dalnca da ne yapacam bilmediimden, bir trl
toparlayamyorum.
- Dinleyici kitlenin tepkisi, konumann akn deitiriyor. Dinleyiciler, beni ynlendiriyor.
- lginin kesildiini grnce, kalan zamanm hzl hzl geip, konumam bitiriyorum.
- Dinleyicilerin baklar beni ok etkiliyor. Konuurken boazma bir eyler dmleniyor.
- Konuyu gereksiz ekilde uzatmaktan, kendimi alamyorum.
- Tartmalarda nefesim yetmiyor. Kardakine laf yetitiremiyorum.
- Konuma sremi ayarlayamyorum.
- Yz hareketlerimi, el kol hareketlerimi bir trl kontrol altna alamyorum. Ya da yle
zannediyorum. Bazen yle ar oluyor ki, ilgi ekmek iin yaptm bir harekete glyorlar.
- Ksa zamanda sonu alamaynca, sinirleniyorum.
- Tartrken evremdekileri hep susturuyorum. Bu etkili oluyor mu?
- Konu d eylerden rnek vererek dinleyicileri dinlendirmek istiyorum ama kafalar
karyor.
- Ses tonumu kullanmay beceremiyorum. Sesimle duygu ve dncelerimi aktarmay
beceremiyorum.[238]

15. 2. Eletirel Dinleme

Eer haberci bu sorunlarn gidermek amacyla katld toplantlarda yaplan konumalar
eletirel dinleme yntemiyle izlerse, baarl konumann temel ilkelerini belirlemi olur. Bunun
iin haberci, dinledii konumalardan sonra u deerlendirmeleri yapmaldr:
- Niin byle bir konuma yapld?
- Konuma yaplan yer, konuya uygun muydu?
- Konumann tr neydi? Bir eyler mi akland, yoksa dinleyiciler mi elendirildi?
- Dinleyenler konuyla ne lde ilgilendi?
- Ses ve grnt aygtlaryla konuma desteklendi mi?
- Giri ve sonu cmleleri yeterince etkili miydi?
-Konumac;
- Kimlere kar konutu? Hedef kitlenin eitim ve sosyal dzeyi neydi?
- Anlattklarna inanyor muydu?
- Kendine gveniyor muydu?
- Heyecanl myd?
- Resmi bir dil mi kulland? Yaz dili mi kulland?
- Saldrgan myd?
- Szckleri dzgn telaffuz edebildi mi?
 - Ayn szckleri gereksiz yere tekrarlad m?
- Dilbilgisi hatalar yapt m?
- Dncelerinin mantk sras yeterli miydi? Yoksa konudan konuya m atlad?
- Konuma aralarnda eee, aaa gibi asalak szcklerle laf uzatmalar yapt m?
- Sesini iitilebilir biimde kulland m? Yoksa monoton bir konuma m yapt?
- Dinleyicileri gzleriyle izledi mi? Yoksa gzlerini evrede mi gezdirdi?
- Jest ve mimiklerini gerektii gibi kulland m? Yoksa hareketleri anlamsz myd?
- Dinleyiciyi etkiledi mi? Dinleyici severek mi dinledi?[239]

15. 3. Temel lkeler

- Haberci, bu sorularn cevaplarn deerlendirdikten sonra konuma sorunlarn gidermek
iin u temel ilkeleri asla unutmamaldr:
- En gzel konuma ksa konumadr.
- Gzel konumann teki iki esi ise dinlemek ve dnmektir.
- Gzel konumay engelleyen en nemli etkenler ekinme, sklma ve korkudur.
- Bireyler genellikle eletirilmekten ya da beenilmemekten korktuklar iin gzel
konuamazlar.
- nemli olan, kiinin kendisine gvenmesi ve konuaca konuda kendini bilgili
hissetmesidir.
- Konumac szlerinin ieriinden nce, dinleyicilere gven vermelidir.
- ou dinleyici nce inanmak ister. Drst ve dorular sylemeye alan bir tip
izilmelidir.
- Konuurken saldrgan olmak, genelde dinleyicileri tedirgin eder, ayrca konumacnn
salam ve gvenilir dnceleri olmad phesini yaratr.
- Konuma baladktan 20 dakika sonra, en dikkatli izleyicinin bile dikkati dalmaya
balar. Sreyi buna gre ayarlamakta yarar vardr.
- yi bir konumac, dakikada 150 kelimeyi hatasz syleyebilmelidir. Yava konumak da
dinleyicileri skar.
- Konuurken, dnme yeteneini gelitirmek gerekir.
- Kelime hazinesini gelitirmek, eanlaml kelimeleri deiik blmlerde kullanmak,
araya yaanm ksa ykler yerletirmek konumay ilgin klar.
- Dr ekleri konumaya g verir ama, ok kullanldnda anlamn kaybeder ve dikkati
datr.
- Konuurken dinleyicilerin gzlerine bakarak tepkilerini anlamak ve onlar bir lde ilgiye
armak iyi bir etkileme biimidir.
- Konumac, Eee, yani, ey, falan gibi asalak kelimeleri kullanyorsa, ya kelime daarc
yetersizdir, ya heyecan duymuyordur, ya zihnen yorgundur, ya zaman kazanmaya, ya da yalan
sylemeye alyordur.

15. 4. neriler
 Bu belirlemelerden sonra u nerilere uymak, konuma sorunlarn zmek iin yeterli
olacaktr.
1- Konumaya hazrlksz kmayn.[240]
2- nceden amacnz belirleyerek, konumanzn plann yapn.
3- Elinizde, sktnz zaman bakacak notlarnz olsun. Hem rahatlarsnz, hem
inandrclnz artar.
4- Masada gzlk ya da kalem gibi aksesuarlarnz olsun, sktnzda bunlarla oynayarak
bir sre yarglamac gzlerin etkisini hafifletebilirsiniz.
5- Konumaya balamadan nce hazrlk yapar gibi notlarnz kartrn, kalemlerinizi ve
gzlnz yerletirin. Bu arada dinleyicileri gzlerinizle tarayn.
6- Dik durun. Dinleyicilere kendinizden emin olduunuz imajn verin.
7- Ask yz, atk ka, kstah bak konumacy sevimsiz klar, bunu unutmayn.
8- Konuurken dinleyicileri, gldrmek ya da elendirmekle grevli olmadnz da
aklnzdan karmayn.
9- Giysilerinizde ya da yznzde, dinleyicilerin dikkatlerini nce ekecek, sonra da
datacak aksaklklar bulunmasn. (Yana kaym kravat, zlm ayakkab ba, dikilmi salar,
kopmu dme, kirli trnak, krlm oje, tam ruj, akm rimel vs.)
10- Konumaya balamada acele etmeyin; brakn insanlar sizi dinlemeye hazr hale
gelsinler. Sre uzarsa, hafife ksrerek ya da lk bir iki kelimeyle dinleyicileri uyarn.
11- Konumanza bir slogan, bir atasz, dikkat eken bir soru ya da ilgin bir balkla
balayabilirsiniz.
12- Ciddi konulu konumalarda fkrayla balamak ya da fkra anlatmaktan kann.[241]
13- Balangta belge gstermek ve bu belgeleri aklayacanz bildirmek ilgiyi
younlatrabilir.
14- lgi dalmaya yz tuttuunda, grsel ara gerelerden (fotoraf, video film, tepegz vs.)
ll bir biimde yararlanmak olumlu sonu verir.
15- Konuurken ellerinizi ya da gerektiinde kollarnz kullanarak ve de mimiklerinizle
(vcut dili), szsel vurgulamalarnz, biimsel vurgulamalarla glendirin.
16- Ses tonunuz herkesin duyabilecei lde olsun, ne fsldayn, ne de barn. Ancak
monotonluktan da kann.
17 - Bilinen ve anlalr kelimelerle ksa ve dzgn cmleler kurun. Devrik cmlelerden
kann.
18- Konuyla ilgili grnz batan ortaya koyun. Sre iinde fikir deitirmeyin.
19- Konulara netlik getirin. Kaypak ifadeler kullanmayn.
20- Aklamalarnzda kelime ve deyim tekrar yapmayn.
21- Konumanzn iine ksa anekdotlar ya da kiisel bir iki yk serpitirin.
22- Ayn mekanda bulunan kiilere ynelik eletirileriniz ll olsun.
23- Sk sk arlar yaparak, talimat anlamna gelecek szler kullanmayn.
24- Savunma yapmayn, gnah da kartmayn.
25- Konunun en fazla 2-3 ynn irdeleyin. Dalmayn.[242]
 26- Karlatrmalar yapn; ancak gereksiz ayrntlara girmeyin.
27- Kendinize dalmayn, dinleyicilerle ilikiniz kopmasn.
28- Dinleyicilerden gelen tepkileri deerlendirin; ancak etki altnda kalmayn.
29- Szlerinizi, anlattklarnzn ksa bir zetiyle balayn. Ama bu yeni bir konuma
olmasn.
30- Yirmi, bilemediniz otuz dakikalk sreyi amayn.

15. 5. Yz Yze Grme

Birok insann arzu ettii, ancak ou kez baaramad bir ey vardr: Konumann,
grmenin, tartmann ya da sorgulamann tesine geerek nc kiilerle gerek bir iletiime
ulamak. interview, entretien de face face (Yz yze grme).
Bu konuda, 1958 yllarnda, Charles Nahoum psikoloji terimi olarak entretien
psychologique (ruhbilimsel grme, konuma) ile entretien men psychologiquement
(ruhbilimsel olarak gerekletirilen grme, konuma) arasndaki fark ortaya koymutur. Daha
sonralar psikoterapi ilminin de etkisiyle, Carl Rogers, yz yze grme-yardm grmesi
terimlerini kullanmtr.
Burada ele alnmak istenen yz yze grmenin kapsam daha genitir. Bir psikoterapistin,
bir psikologun, bir st dzey yneticinin, bir konferansnn, bir doktorun, bir memurun, bir iinin,
bir satcnn, bir retmenin, bir halkla ilikiler uzmannn, hatta oluna nasihat eden babann
grmelerinden eler de iermektedir.
Bu konuma, bir gazetecinin haber kaynayla yapt i grmesi yani haber grmesidir.
Bu tr konuma (yz yze grme):
ki kii arasnda, belirli bir amac olan, bilgi alma ya da bilgi vermeye dayal, dorudan
ya da dolayl olarak ilgili bir sorunu zmeye ynelik, ya da taraflardan birine belirli bir yardm
ngren, ya da taraflardan birini daha iyi tanmay ve anlamay amalayan bir grmedir.
Ancak bu konumann, grmenin amacnn olmas yeterli deildir. En nemli koul, bu
grmeyi hazrlayan, dzenleyen ya da balatan kiinin, kar tarafn kiiliini nemsemesidir.
[243]

Halk arasnda ok sk kullanlan bir deyimle sylemek gerekirse, Karsndakini adam

yerine koymak bu tr grmenin tek kouludur. Yani, kar tarafn, dnceleri, inanlar, hisleri,
kendine zg bir alglamas, anlay biimi olduunu asla unutmamak ve onu tanmaya almak
gerekir. Tabii bundan da nemlisi, kiinin nce kendini tanm olmas arttr.
letiim, genelde (Kaynak-leti-Kodlayc-Yayn-Kanallar-Alc-Kod zc-leti-Hedef
Kitle) formlndeki gibi kolaylkla yrtlmez. letiim, ou kez sonucu pheli ve belirsiz, ok
ynl bir olaydr:
Beni dinlemedi bile., Sylediklerimden hibir ey anlamad., Sanki sarlar
diyaloguydu., Bana kulak vermedi., Ayn yayn dalgas zerinde deildik., Akl baka
yerdeydi., Beni tek kulayla dinledi. gibi yaknmalar, gerek iletiimin zorluunun en belirgin
rnekleridir.
te haberci, grevini yaparken eldeki btn bilimsel verilerden yararlanacak, karsndaki
kiinin bilgi aktarmasn engelleyebilecek muhtemel tehlikelere kar da, nlemlerini nceden alm
olacaktr.

15. 6. (Haber) Grmesi

 1- Randevu aln. Randevu saatinden birka dakika nce grme yerinde bulunun. Asla
gecikmeyin.[244]
2- Greceiniz konuyla ilgili bilgilerinizi nceden gzden geirin.
3- Greceiniz kii ve gideceiniz kurumla ilgili bilgilere sahip bulunun.
4- Soracanz sorular nceden hazrlayn. Sorularnz ksa, net ve ak olsun. Sorular bilgi
alma zelliini tasn, soruturma deil.
5- Grmenizin bir ana konusu, bir-iki de yan konusu olsun.
6- Grme srasnda size yneltilebilecek sorular konusunda da hazrlkl bulunun. O
gnk gndemden haberdar olun.[245]
7- Kyafetiniz gncel ve dzgn olsun, ayakkablarnz da boyal. tici kokular srmeyin.
Ar makyaj yapmayn.
8- Zorlama davranlarda bulunmayn.
9- Kar taraf elini uzatmadan el uzatmayn; Oturun demeden oturmayn.
10- Kollarnz gs zerinde kavuturmayn. Yaylmadan rahat oturun.
11- Tedirgin olduunuz izlenimini de yaratmayn; sakin grnn.
12- Muhatabnzn gzlerine bakarak konuun.
13- Kalarnz kesinlikle kullanmayn. Sert durmayn; yerine gre glmseyin.
14- Herhangi bir konuyla ilgili, ar sevin ya da fke gsterisinde bulunmayn.
15- Dinlerken gzlerinizi karmayn.
16- Konuurken ses tonunuzu iyi ayarlayn.
17- Bilinen ve anlalr kelimelerle ksa ve dzgn cmleler kurun. Devrik ve uzun
cmlelerden kann.
18- Grme srasnda, kendinize gvendiinizi hissettirin, ama bilgilik taslamayn.
19- Grmede kimseye yaltaklanmak zorunda olmadnz unutmayn.
20- Kendi sylediinize kendiniz glmeyin.
21- Konuurken eee, ey, yani gibi asalak kelimeleri kullanmamaya zen gsterin. Sk sk
zr dilemeye kalkmayn.
22- Herhangi bir ey ikramn, ilk seferinde kibarca teekkrle reddedin, gereke Fazla
vaktinizi almak istemiyorum. olsun.
23- Yannzda mendil ya da kat mendil tayn.
24- Grmeyi teybe kaydediyor olsanz bile, not almay ihmal etmeyin.[246]
25- En ideal (iyi, uygun, yeterli) grme, gereksiz yere uzatlmadan, zamannda bitirilen
grmedir.

15. 7. Basn Toplants Nasl zlenir?

1- Yedek kalem, jeton ve telefon kart tayn.
2- Yannzda teybiniz iin yedek pil ve kaset, fotoraf makineniz iin yedek pil ve film
bulundurun.
3- Basn toplantsnn balama saatinden en az 10 dakika nce belirtilen yerde bulunun.
 4- Konumacy en rahat duyabileceiniz ve en rahat grebileceiniz yere oturun. [247]
5- Yannza geveze bir meslektanzn oturmamas iin zen gsterin. (Dikkatinizin
dalmamasn istiyorsanz...)
6- Yazl bir metin datlmsa, dinlerken metni okuyun, konumac metin dna kabilir.
Metin d szleri, kmalar yaparak not edin.
7- Teybinize gvenmeyin. Teyp yokmu gibi not aln. yi alnm notlar, uzun bir teyp
kaydndan ok daha yararldr.[248]
8- Not alrken sayfalarnz numaralayn.
9- Not alrken, eer steno bilmiyorsanz, baz kelimeleri kendinize gre ksaltarak yazn.
(Trkiye: T, stanbul: st, dolaysyla: dol, vb.) Not alrken okunakl yazn, sonra kendi
yazdnz okuyamazsnz.
10- Konumacnn mimiklerini ve ses tonunu izleyerek, ayrca kendinizin de haber
deerlendirmesini katarak, nemli cmlelerin altn izin.
11- Altn izdiiniz cmlelerin yanna, nemlerine gre yldzlar koyun.
12- Sorulan sorular ve verilen cevaplar dikkatle izleyin. Bylece benzer sorular sormak
gibi bir hata yapmazsnz.
13- Soru sorarken, bir salondaysanz ayaa kalkn. (Bir masa evresinde oturuyorsanz,
ayaa kalkmak zorunda deilsiniz.) Adnz, soyadnz ve altnz kitle iletiim aracnn adn ya
da unvann, oradaki grevinizi belirtin.
14- Sorunuzu sorarken, zin verirseniz unu renmek istiyorum.- u konuda da
grnz almak istiyorum. gibi yumuak girile szlerinize balayn.
15- Sorularnz ksa, ak ve net olsun. Ancak o trl sorun ki, evet ya da hayr
cevabyla karlamayn.
16- Soru sorarken, sz, mimik ve davranlarnzla nyargl ya da muhalif olduunuz
izlenimi vermeyin.
17- Soru soruyorum diye, hikaye anlatarak yorum yapmayn.
18- Birka soruyu arka arkaya sorarak, ne kavram ve anlama kargaasna yol an, ne de asl
ynelteceiniz sorunun etkisini azaltn.
19- Ynelttiiniz sorunun cevab sizi tatmin etmediyse, kibarca ek bir aklama
isteyebilirsiniz.
20- Konumacyla asla tartmaya girmeyin.
21- Ayn zamanda fotoraf da ekecekseniz, bir grnt iin en az iki kez deklanre basn.
Ancak, 36'lk film kasetinin, istisnalar dnda ayr konu iin kullanlabileceini unutmayn.
22- En ksa yol ve olanakla iyerinize dnn. yerinize dnerken yolda, yazacanz haberin
atsn beyninizde kurgulayn.
23- Teybiniz, size ancak ok nemli blmlerde yardmc olsun, teybi zerek haber
yazmaya kalkmayn.
24- Konumacnn ya da haberde ad geen kiilerin adlarn, soyadlarn, unvan (titr) ya
da grevlerini, eksiksiz ve doru yazn.
25- Trkeyi iyi kullann. mla hatas yapmayn.

En iyi, en gzel haber zamannda verilen haberdir.

 Uyar:
Bir aratrmaya gre, ortak habere giden gen gazeteciler, meslektalarnn, davranlar,
giyimleri ve konumalaryla ilgili olarak u eletirileri yapmlar:
Kravatsz, ceketsiz, kotla gitmek, bayan muhabirlerin dar pantolonlar, yrtmal etekler,
gsleri grnecek biimde ak dmeli bluzlar giymeleri, birbirlerini artmalar,
engellemeleri, konumacy dinlerken meslektan lafa tutmak, tm gazetecilere mal olacak
davranlarda bulunmak, bu ii ticari amala yapmak.[249]

[237] ongur, s. 16.

[238] Cevdet Telliolu, Gzel Konuma Pratii (El Kitab), stanbul: Tima A. ., 1999, ss. 19-22.
[239] Telliolu, s. 108.
[240] Telliolu, s. 35
[241] Girgin, "Aratrmac Gazetecilik", s. 38.
[242] Telliolu, s. 82.
[243] Dorra ve Millet, s. 5.
[244] Christopher Browne, Gazetecinin El Kitab, Ankara: MediaCat Kitaplar, 2001, s. 138.
[245] Girgin, "Aratrmac Gazetecilik", s. 36.
[246] Browne, s. 140.
[247] Girgin, Haber Yazma Teknikleri (Haberci Adaynn El Kitab), s. 129.
[248] Friedman, s. 32.
[249] Uysal, s. 132.

16. BLTENDEN HABER RETM

Kitle iletiim aralarnn haber merkezlerine elden, postayla, teleksle, faksla ya da e-mail ile
gnde onlarca basn blteni (basn bildirisi) gelmektedir. Bunlarn bir blm gncelliini yitirmi,
haber zellii bulunmayan bilgileri ierir. Bir baka blm abartl, gereksiz bilgilerle iirilmi,
reklam kokan metinlerdir. Bir blm ise yerel, yresel, ulusal ya da uluslararas ilgi ve nem
tayan belgelerdir.
Haber merkezlerinde yaplan ilk i bu grup bltenleri ayrmaktr. kinci i ise haber deeri
bulunduu karar verilen bltenlerin hangi ltlere gre kurgulanacann saptanmasdr. Bu
erevede bltenlerin ou zetlenir, ok az da olsa bazlar ek bilgilerle geniletilir. Bu aamada,
Gazeteci kattndan olduu kadar, attndan da sorumludur. ilkesi asla unutulmamaldr.
Bu blmde kitle iletiim aralarna gnderilmi baz basn bltenleri ile bunlarn, haber
deeri bulunduu gerekesiyle kurgulanm biimlerine yer verilmitir.

Uyar:
 Bltenlere asl biimleriyle yer verilmitir.

rnekler:

BLTEN (1):
18 Ocak 2001de Yeni Ylla Birlikte Migros Moskovada 3. Byk
Alveri Merkezini Ayor...
Ramstore Alveri Merkezi Kashirskaya ile Migrosun Rusyadaki Maaza Says 8
Oluyor...
Rahmi M. Ko ve ark Tarann Katlaca Tren ki Megapolun Belediye Bakanlar
Lujkov ve Grtunay Buluturacak...
ehrin Gneyinde Yer Alan 30.000 m2 Alanl Dev Merkez inde 10.000 m 2lik
Moskovann En Byk Ramstore Hipermarketi Yer Alacak...
STANBUL - 2000 yln yurt iinde 433, yurt dnda 17 olmak zere toplam 450 maaza
ile kapatan Migros, 2001 ylna hzl bir atak yaparak, 18 Ocakta Moskovann en byk 3.
Alveri Merkezini ve 8. Maazasn aarak balyor.
Daha nce Moskovann kuzeyinde ve dousunda bulunan Ramstore bu kez kentin
gneyinde ve en modern ve youn yerleim blgesinde yer alyor. Ramstore Alveri Merkezi
Kashirskaya 10.000 m2lik Moskovann en byk hipermarketini ve 90 ihtisas maazasn
barndryor.
50 kasal hipermarkette Trk ve dnya pazarlarndan derlenen 50.000 eit rn
Moskovallarla buluurken, sosyal ve ticari anlamda hergn 10.000leri buluturacak merkez iinde
4 sinema, ocuk oyun alanlar, dnya markalarn ieren maazalar, 500 kiilik fast food alan
bulunuyor.
Moskovallarn gnlk yaamnn bir paras olan Ramstorelar rekabeti fiyatlar ile
Moskovallar tarafndan byk ilgi gryor, ylda 10 Milyonu aan kiinin alveri ettii
Ramstorelar temeli 2000 yl Mays aynda atlan dev merkezin al ile toplam 100.000 m 2yi
ayor.
Trk mallarnn yurt dndaki imajna katklar, yeni pazarlara alm ve organize ticaretin,
Trk-Rus ticari ilikileri asndan da olumlu katklar ile deerlendirilen Ramstorelar yeni
ufuklara kouyor. 1997de Moskovann 850. ylnda Moskovada ilk start verilen Ramstorelar
Trk perakende sektrnn deneyimli ve lider kuruluu Migros ve inaat sektrnn lideri Enka ile
birlikte Moskovadaki yatrmlarn yaygnlatryor. Cirosunu Moskovallarn ilgisi ile 3 ylda
Moskovada 3e katlayan merkez, 1998 ylnda 2001 ba iin ngrlen sayy ikiye katlayarak 8e
ularken, Kashirskayadaki 3.Alveri Merkezi ile kentin tm blgelerinde hizmet vermeye
balyor.
- Ramstorelar Trk rnleri iin yurt dnda yeni organize pazarlarn anahtar olmaktadr...-
Ramstore alveri merkezleri, bata geni apl Trk rnleri yannda dnyann drt
yanndan gelen rn ve markalar birarada Moskovallarn beenisine sunmakta, byk lekte
ticaretin ve alveriin merkezi olarak yurt dnda yeni bir organize Pazar olanann temeli
olmaktadr. Trk markalarnda ciddi bir dsatm olana salayan Ramstorelar, kaliteli ve cazip
fiyatl Trk markalarna nemli bir Pazar pay kazanma frsat yaratmaktadr.
- 18 Ocaktaki al onbinlerce Moskoval tarafndan ilgiyle bekleniyor...-
ki dev megopoln belediye bakanlarn bir araya getirecek al grkemli bir trenle
alacak. Al Moskova Belediye Bakan ve Valisi Lujkovun, stanbul Belediye bakan Ali
Mfit Grtunann, ko Holding ve Migros Ynetim Kurulu Bakan Rahmi M. Koun, Ko
Holding Ynetim Kurulu yesi Sevgi Gnl ve Erdoan Gnln, Enka Holding Ynetim Kurulu
Bakan ark Tarann, Trk Bykelisi Nabi ensoyun, Ko Holding, Migros ve Enka Holding
yetkililerinin katlm ile gerekleecek.
Moskova, 3. Ramstore Alveri Merkezinin alndan sonra Trkiyenin ilk kadn
seramik profesr Jale Ylmabaarn resim sergisinin al kokteyli var. Sergi 28 Ocaka kadar
Novy Monejde devam edecek.
- Dev Merkez Moskovann en youn ve modern yerleim blgesinde bulunuyor...-
Ramstore Kashirskaya gerek arabayla gerekse toplu tama aralarn kullanan
Moskovallarn kolaylkla ulaabilecei kilit konumda yer almaktadr. Alveri Merkezi gnde
ortalama 66.800 arabann katettii ana arter zerinde yer alyor. Ulamn %53nn araba,
%18inin yaya, %17nin metroyla saland blgenin en nemli istasyonu olan ve gnde ortalama
67.000 yolcuyu tayan Domodedovskaya istasyonuna 10 dakikalk yrme mesafesinde bulunan
Alveri Merkezi ayn zamanda otobs ve troleybs hattnn ve dier bir nemli metro istasyonu
olan Orekhovonun da ok yaknnda bulunuyor. Ramstore zel arabasyla ziyaret etmeyi tercih
eden Moskovallar geni bir otoparkla karlyor. Bylelikle Ramstore Alveri Merkezi
Kashirskaya her trl ulam tercih eden Moskovann gneyindeki tketicilerin bulutuklar sosyal
bir mekana brnyor. Moskovadaki Ramstoreun toplam alan 100.000 m2yi geiyor.

HABER (1):
Migrosun Moskovada 3. Alveri Merkezi 18 Ocakta
Alacak
STANBUL Migrosun, Moskovadaki 3. alveri merkezi 18 Ocakta alacak.
Yurtiinde 433, yurtdnda 17 olmak zere toplam 450 maazas bulunan Migros, 2001
ylna Moskovann en byk 3. alveri merkezini ve anlan kentteki 8. maazasn aarak
balayacak.
Daha nce iki maazas Moskovann kuzeyinde ve dousunda bulunan Ramstoreun
nc maazas, bu kez kentin gneyinde ve en youn yerleim blgesinde yer alyor.
Ramstore Alveri Merkezi Kashirskaya, Moskovann 10 bin metrekarelik en byk
hipermarketini ve 90 ihtisas maazasn barndryor. Trk ve dnya pazarlarndan derlenen 50 bin
eit rnn satlaca merkez iinde, 4 sinema, ocuk oyun alanlar, maazalar ve 500 kiilik fast
food alan bulunuyor.
Moskovallar'n, otomobillerini ya da toplu tama aralarn kullanarak kolaylkla
ulaabilecekleri Ramstore Kashirskaya, ulamn yzde 17sinin metroyla saland blgedeki
Domodedovskaya istasyonuna da 10 dakikalk yrme mesafesinde yer alyor.
Ramstore Kashirskayann alnn, stanbul Bykehir Belediye Bakan Ali Mfit
Grtuna, Ko Holding ve Migros Ynetim Kurulu Bakan Rahmi M. Ko, Enka Holding Ynetim
Kurulu Bakan ark Tara ile Moskova Belediye Bakan ve Valisi Lufjkovun da davetli olduu
bir trenle yaplaca bildirildi.

BLTEN (2):
stanbul Valilii'nde Koordinasyon Toplants
stanbul Valiliinin nclnde, Afet Ynetim Merkezince, 14 Ocak 2001 Pazar gn
Marmara Blgesinde olas bir depremde blge illeri ile koordinasyon salanmas hususunun
deerlendirildii bir toplant yaplm olup; toplantda;
llerde bulunan afet ynetim ve kriz merkezlerinin iletiim, eitim ve salk konusunda
birbirlerine balanmas ve dayanma imkanlarnn aratrlmas,
Depremden ok fazla etkilenen illerin tecrbelerinden yararlanlmas, olas bir depreme kar
eitim almalarnda bu illerle ibirliine gidilmesi ve almalarn birlikte yrtlmesi,
Bir yardmlama plan sisteminin oluturulmas iin afet ynetim ve kriz merkezleri
yneticilerinin bir araya gelerek almalar,
Blge illeri arasnda karlkl yardmlama imkanlarnn aratrlmas, yardmlama
yntemlerinin belirlenmesi ve karlkl yardm protokolnn en iyi ekilde ilemesi konusunda
detaylandrma almas yaplmas.
Yukardaki hususlarn gerekletirilmesi iin uzmanlardan yararlanlmas kararlatrlmtr.
Kamuoyunun bilgilerine sunulur.

HABER (2):
- Marmara Blgesinde Deprem birlii...
- Yedi lin Valileri Olas Deprem Felaketine Kar birlii Yapmay
Kararlatrd
STANBUL stanbul, Balkesir, Bursa, anakkale, Tekirda, Yalova ve Kocaeli Valileri,
Marmara Blgesinde olas bir deprem felaketine kar ibirlii yapmay kararlatrd.
stanbul Valiliinden yaplan yazl aklamada, nceki gn stanbul Afet Ynetim
Merkezinde, stanbul Valisi Erol akr bakanlnda, anakkale Valisi Sleyman Kamp,
Tekirda Valisi Cemalettin Sevim, Balkesir Valisi Utku Acun, Kocaeli Valisi Kemal nal, Bursa
Valisi Ali Fuat Gven ve Yalova Valisi Nihat zgln katlmyla, olas bir depremde iller arasnda
koordinasyon salanmas konusunda toplant gerekletirildii bildirildi.
Toplantnn sonunda, illerde bulunan afet ynetim ve kriz merkezlerinin iletiim, eitim ve
salk konularnda birbirlerine balanmas ve dayanma olanaklarnn aratrlmas konusunda
karara varld belirtilen aklamada yle denildi :
Depremden ok fazla etkilenen illerin tecrbelerinden yararlanlmas, olas bir depreme
kar eitim almalarnda bu illerle ibirliine gidilmesi ve almalarn birlikte yrtlmesi, bir
yardmlama plan sisteminin oluturulmas iin afet ynetim ve kriz merkezleri yneticilerinin bir
araya gelerek almalar, blge yardmlama yntemlerinin belirlenmesi ve karlkl yardm
protokolnn en iyi ekilde ilemesi konusunda detaylandrma almas yaplmas, bu konularn
gerekletirilmesi iin de uzmanlardan yararlanlmas kararlatrlmtr.

BLTEN (3):
evre Toplants...
evre Bakan Sayn Fevzi Aytekinin Bakanlnda, Marmara Denizine kys olan illerin
Valileri, evre Bakanl temsilcileri, l evre Mdrleri, Seyir Hidografi Oinagrafi Dairesi
Bakanl, Sahil Gvenlik Marmara Denizi Boazlar Blge Komutanl, Babakanlk Denizcilik
Mstearl Blge Mdrl, Marmara Boazlar Belediyeler Birlii Bakanl, niversite,
Deniz Ticaret Odas, Trk Deniz Aratrmalar Vakf temsilcileri katlm ile stanbulda yaplan
Marmara Denizi evre Sorunlar Toplantsnda aadaki kararlar alnmtr.
1- Marmara Denizine kys olan Balkesir, Bursa, anakkale, stanbul, Kocaeli, Tekirda ve
Yalova Valilikleri Marmara Denizini kirleten tm kaynaklara kar etkin olabilecek bir eylem
 plan ve organizasyon iin evre Bakanl ile birlikte ortak hareket edeceklerdir.
2- Yukarda belirtilen yedi ilin Valileri, l evre Koruma Vakflarnn Marmara Denizi evre
Sorunlarnn zm konusunda ibirlii yapmalar zerinde gr birliine varmlardr.
3- Marmara Blgesi evre Sorunlarnn kesin zme kavuturulabilmesi iin Marmara Denizi
evre Sorunlar zm Hizmet Birliinin kurulmas prensip olarak kabul edilmi ve bu
konuda belediyelerle ibirliinde teklifin gelitirilerek uygulanmasn kararlatrmlardr.
4- Bu srele beraber mevzuata gre atlabilecek admlar olduu deerlendirilmi, mevcut yasa,
tzk ve ynetmeliklerdeki ilgili maddelere etkinlik kazandrlmas kararlatrlmtr.
5- Marmara Denizinin uluslararas kirletilmesine kar nlemler alnmas ve gerekli admlarn
atlmas konusunda gr birlii salanmtr.
6- Marmara Denizi ile ilgili yaplm olan aratrma, ett ve benzeri almalar bir araya
getirilerek kullanabilirlii salanacaktr.
7- Btn bu almalarda Mahalli dareler, Mesleki Kurulular ve Gnll Kurulularla ibirlii
yaplmas kararlatrlmtr.
8- Marmara Denizi evre Sorunlarnn zmlenmesi amacyla ad geen llerin l evre
Mdrlerinin her ay, l Valilerinin, evre Bakanl Temsilcisi ve dier ilgili kurulularn
temsilcilerinin de ayda bir toplant yerinin dnml olarak seilmesi kayd ile toplanmalar
kararlatrlmtr.
9- Bu almalar stanbul Valilii Koordinatrlnde yrtlecek ve bir sonraki toplant evre
Bakanl Temsilcisi, Bykehir ve l Belediye Bakanlar, dier ilgili kurulu temsilcilerinin
katlm ile Nisan 2001de Tekirdada yaplacaktr.
Kamuoyunun bilgilerinize sunulur.

HABER (3):
- Marmara Denizi ve evre Koruma Toplants Sona Erdi
- Toplantnn Sonu Bildirgesinden:
Marmara Denizinin Uluslararas Kirletilmesine Kar nlemler Alnmas ve
Gerekli Admlarn Atlmas Konusunda Gr Birlii Salanmtr.
STANBUL - evre Bakan Fevzi Aytekin bakanlnda, stanbul, Bursa, Balkesir,
anakkale, Kocaeli, Tekirda ve Yalova valilerinin katlmyla gerekletirilen Marmara Denizi ve
evre Koruma Toplants sona erdi.
stanbul l evre Mdrlndeki toplantnn ardndan, alnan kararlar bir sonu
bildirgesiyle akland.
Bildirgede, toplantya katlan 7 ilin valiliklerinin Marmara Denizini kirleten tm kaynaklara
kar etkin olabilecek bir eylem plan ve organizasyonu iin evre Bakanl ile ortak hareket
edecekleri kaydedildi. Valilerin, 7 ilin evre koruma vakflarnn, Marmara Denizinin evre
sorunlarnn zm konusunda ibirlii yapmalar ynnde gr birliine vardklar belirtildi.
Marmara Blgesi evre sorunlarnn kesin zme kavuturulabilmesi iin Marmara Denizi
evre Sorunlar zm Hizmet Birliinin kurulmasnn ilke olarak kabul edildii de kaydedilen
bildirgede, yle denildi:
Marmara Denizinin uluslararas kirletilmesine kar nlemler alnmas ve gerekli admlarn
atlmas konusunda gr birlii salanmtr. Marmara Denizi ile ilgili yaplm olan aratrma, ett
ve benzeri almalar bir araya getirilerek kullanlabilirlii salanacaktr. Btn bu almalarda
mahalli idareler, mesleki kurulular ve gnll kurulularla ibirlii yaplmas kararlatrlmtr.
 Marmara Denizi evre sorunlarnn zmlenmesi amacyla 7 ilin il evre mdrlerinin her
ay; valilerin, evre Bakanl temsilcisi ve dier ilgili kurulularn temsilcilerinin de 3 ayda bir
toplant yerinin dnml olarak seilmesi kaydyla toplanmalar kararlatrlmtr.
almalarn stanbul Valiliinin koordinatrlnde yrtlecei ifade edilen bildirgede,
bir sonraki toplantnn evre Bakanl temsilcisi, bykehir ve il belediye bakanlar ve teki
ilgili kurulu temsilcilerinin de katlmyla Nisan aynda Tekirdada yaplmasnn kararlatrld
kaydedildi.

BLTEN (4):
TGSD Ynetim Kurulu ABD Bykelisini Ziyaret Etti
Trkiye Giyim Sanayicileri Dernei Ynetim Kurulu, ABD'nin yeni Trkiye Bykelisi
Robert Pearson'u, stanbul'daki Amerikan Bakonsolosluu'nda ziyaret etti.
Bakonsolos Frank Urbancic ile Ticaret Mavirlii yetkililerinin de hazr bulunduu ve
yaklak bir saat sren toplantda TGSD Ynetim Kurulu Bakan Gngr Keci yeni Bykeliyi
kutlayarak kendisine TGSD ve Trkiye giyim sanayi ile ilgili bilgi sundu. Grmelerde
Trkiye'nin ABD ile tekstil ve hazr giyim ticareti konusunda yaanan sorunlar ve zellikle kota
kstlamalarnn serbest ticarete getirdii engeller dile getirildi. ABD'nin son yllarda eitli lkelerle
yapt veya grmelerini balatt Serbest Ticaret Anlamalar'nn da sz konusu edildii
grmede, stratejik ortak olarak Trkiye'nin de bu ticari kolaylklardan yararlanmas gerektii ve
bylece rekabet gcn artrabilecei vurguland.
Trkiye tekstil ve hazr giyim sanayi hakknda eitli sorular soran ve bilgiler alan
Bykeli Robert Pearson ABD'nin Trkiye ile ilikilerine byk nem verdiini belirterek, ikili
ticaret gelimesine engel olan unsurlarn karlkl abalarla bertaraf edilebileceini belirterek Trk
giyim sanayicilerinin bu konudaki giriimlerini srdrmelerini tavsiye etti.

HABER (4):
TGSD Ynetim Kurulu yeleri, ABD Bykelisi Pearson' Ziyaret Etti
STANBUL - Trkiye Giyim Sanayicileri Dernei (TGSD) Ynetim Kurulu yeleri,
ABD'nin yeni Ankara Bykelisi Robert Pearson'u, stanbul'daki Amerikan Bakonsolosluu'nda
ziyaret etti.
ABD'nin stanbul Bakonsolosu Frank Urbancic ile ABD Ticaret Mavirlii yetkililerinin
de bulunduklar grme srasnda, TGSD Ynetim Kurulu Bakan Gngr Kei, Bykeli
Pearson'u yeni grevi nedeniyle kutlad.
TGSD'den yaplan aklamaya gre, Kei grmede, TGSD ve Trkiye giyim sanayi
hakknda Bykeli Pearson'a bilgiler sundu. Gngr Kei, Trkiye'nin ABD ile tekstil ve hazr
giyim ticareti konusunda yaanan sorunlar ve zellikle kota kstlamalarnn serbest ticarete
getirdii engelleri de dile getirdi.
Bykeli Robert Pearson da yapt konumada, ABD'nin Trkiye ile ilikilerine byk
nem verdiini belirtti. kili ticaretin gelimesine engel olan unsurlarn karlkl abalarla bertaraf
edilebileceini syleyen Pearson, Trk giyim sanayicilerine bu konudaki giriimlerini
srdrmelerini nerdi.
BLTEN (5):
Basn Aklamas:
nce Hukuk, Sonra Basn zgrl
 Basnda alanlarla, altranlar Arasndaki Mnasebetlerin Tanzimine Dair 5953 Sayl
Kanun'da deiiklik yapan 212 Sayl Yasann kabulnn 40. yldnm nedeniyle Trkiye
Gazeteciler Cemiyeti Bakan Nail Greli aadaki aklamay yapt.
Gazete alanlarna bir takm sosyal haklar tanyan ve gvenceler getiren 212 Sayl
Yasann kabulnn 40. yldnmnde, basn dnyas hi de i ac olmayan sorunlu bir tabloyla
kar karya bulunuyor.
Yasann kabul edildii gn olan 10 Ocak, ilk yllarda alan Gazeteciler Bayram olarak
kutlanrken son dnemlerde bir yas gn olarak anlyor.
212 Sayl Yasa birok byk i yerinde uygulanmaz duruma getirilmi, yasann ngrd
sendikal almalar engellenmi, toplu szleme dzeni ar darbe yemitir.
Yasal i gvencesinden yoksun basn alanlar zaman zaman yaygn isizlik tehlikesi ile
karlamaktadr.
Bu durum bir yandan iletiim zgrlnn nnde engel olutururken, te yandan sosyal
haklar bakmndan olumsuz bir tabloyu sergiliyor. Trkiye Bat dnyasnn standartlaryla
badamayan bu tabloya layk deildir.
Bugn iletiim zgrlnden nce hukukun stnln talep ediyor; 'nce hukuk sonra
basn zgrl' diyoruz. nk, hukukun stnl salanmadan hibir hak gvenceye alnamaz,
dolaysyla iletiim ve ifade zgrl de tam anlamyla var olamaz.

HABER (5):
- 212 Sayl Kanun'un Kabulnn 40. Yldnm...
- TGC Bakan Greli:
Toplu Szleme Dzeni Ar Darbe Yemitir.
STANBUL - Trkiye Gazeteciler Cemiyeti (TGC) Bakan Nail Greli, 212 Sayl
Kanun'un kabulnn 40. yldnmnde basn dnyasnn, hi de i ac olmayan sorunlu bir
tabloyla kar karya bulunduuna dikkat ekti.
Greli, Basnda alanlarla altranlar Arasndaki Mnasebetlerin Tanzimine Dair 5953
Sayl Kanun'un baz maddelerini deitiren 212 Sayl Yasa'nn kabulnn 40. yldnm
nedeniyle bir aklama yapt. Aklamasnda, anlan yasann kabul edildii gn olan 10 Ocak
tarihinin, ilk yllarda alan Gazeteciler Bayram olarak kutlanrken, son dnemlerde bir Yas
Gn olarak anldn belirten Greli, 212 Sayl Yasa birok byk iyerinde uygulanmaz
duruma getirilmi, yasann ngrd sendikal almalar engellenmi, toplu szleme dzeni ar
darbe yemitir. dedi.
Nail Greli, yasal i gvencesinden yoksun basn alanlarnn zaman zaman yaygn isizlik
tehlikesiyle karlatklarn vurgulayarak, unlar kaydetti:
Bu durum, bir yandan iletiim zgrlnn nnde engel olutururken, te yandan sosyal
haklar bakmndan olumsuz bir tabloyu sergiliyor. Trkiye Bat standartlaryla badamayan bu
tabloya layk deildir.
Bugn iletiim zgrlnden nce hukukun stnln talep ediyor; 'nce hukuk, sonra
basn zgrl' diyoruz. nk, hukukun stnl salanmadan, hibir hak gvenceye alnamaz
dolaysyla iletiim ve ifade zgrl de tam anlamyla var olamaz.

BLTEN (6):
Ramstore'dan Moskova'da Resim Sergisi
 Migros'un yurtdndaki perakende zinciri Ramstore ile Rusya'daki Trk Bykelilii
tarafndan 18-28 Ocak 2001 tarihleri arasnda Moskova'da alacak Jale Ylmabaar Resim Sergisi
vastas ile Trk sanatnn Rus halknn beenisine sunulmas ve iki lke arasnda kltrel ba
oluturulmas amalanyor.
Novy Manej'de alacak sergide, Ylmabaar'n daha nce Trkiye, Fransa, Belika,
Hollanda, Danimarka, Almanya, Amerika, Tayland ve Avustralya'da sergilenen resim almalar yer
alacak.
-Trkiye'nin lk Kadn Seramik Profesr Jale Ylmabaar-
Jale Ylmabaar'n yaratc sanat tarz, canl Trk folklorik mirasn ve motiflerini renklerin
ince uyumu ile birletirmektedir. 1985 ylnda, stanbul Boaz'nda bulunan, ressamn byd ve
en sevdii horoz adl seramik almasnn asl olduu ev-stdyosu boazdaki kpr yapm
dolaysyla yklmtr. Bu olay sanaty ok zm ve bundan sonraki almalarnda kpr-yklan
ev-horoz ile ilgili semboller ana tema olmutur. Sanatnn bale sevgisinin etkilerini resimlerinde
volplane uan insan figrleri eklinde grlmektedir.
Ylmabaar'n resimlerindeki idoller bir ok lkede byk ilgi ile karlanmaktadr. Sanat
bu tarz resimleri yaparken Konya'nn 60 km gneybatsndaki atalhyk antik ehrinde bulunan
dnyann ilk duvar resimlerindeki idol formlarndan da esinlenmitir. u anda atalhyk
arkeolojik kazlarnn banda olan Arkeolog Profesr Ian Hoder, sanatnn bu tr resimlerini
isimlendirmesinde sanatya yardm etmitir.
Ylmabaar, 1968'de talya'da altn madalya, 1969'da Mnih'teki uluslararas yarmada altn
madalya, 1970 ylnda AKM'nin at sanat yarmasnda da birincilik dl ald.
1988'de Mnih Akademisi'nin Resim Blm'nden mezun olarak diploma alan ve Paris,
Zrih, Mnih, New York, Stutgart'ta kiisel sergiler aan Ylmabaar, New York, Washington D.C.
ve Melbourne niversitelerinde resim dersleri verdi.
Fransa'da Picasso Mzesi'nde yaplan uluslararas Vallauris Bienal'ine 4 kez jri olarak davet
edildi. 1989-1993-1998-1999-2000 yllarnda Fransz jrisi tarafndan seilen tablolar, dnyaca
nl ressamlarn tablolarnn sergilendii Paris Grand Palais'deki Salon Automne sergisinde
sergilendi. Bu yl da ayn sergiye 1.5 metre boyundaki Rzgar Horozu adl tablosu ile katld.
Dnya Sanat Konseyi'nin tek, Ulusal Seramik Kurulu'nun da birka Trk temsilcisinden biri
ve Trkiye'nin ilk kadn seramik profesr Jale Ylmabaar halen Marmara niversitesi Gzel
Sanatlar Fakltesi'nin Seramik Blm'nde retim yelii yapmaktadr.

HABER (6):
Seramik Profesr Jale Ylmabaarn almalar
Moskova'da Sergilenecek
STANBUL - Dnya Sanat Konseyi'nin tek Trk temsilcisi seramik sanats Profesr Jale
Ylmabaar'n almalar, 18-28 Ocak tarihleri arasnda Moskova'da sergilenecek.
Ko Holding Halkla likiler Koordinatrlnden yaplan aklamaya gre, Migros'un
yurtdndaki perakende zinciri Ramstore ile Trkiyenin Moskova Bykelilii tarafndan
ortaklaa dzenlenen sergi, 18 Ocak Perembe gn Novy Manej'de alacak.
Hem Trk sanatnn Rus halknn beenisine sunulmas, hem de iki lke insanlar arasnda
kltrel ba oluturulmas amacyla dzenlendii bildirilen etkinlikte, Trkiye'nin ilk kadn seramik
Profesr Ylmabaar'n, daha nce Fransa, Belika, Hollanda, Danimarka, Almanya, ABD, Tayland
ve Avustralya'da da sergilenen resim almalar yer alacak.
Yaptlarnda, yaratc sanat tarzyla canl Trk folklorik motiflerini, renklerin ince uyumuyla
birletiren Ylmabaar, 1968'de talya'da altn madalya, 1969'da Mnih'teki uluslararas yarmada
altn madalya, 1970 ylnda da Atatrk Kltr Merkezi'nin at sanat yarmasnda da birincilik
dl ald.
Mnih Akademisi'nin Resim Blm'nden 1988'de mezun olan ve Paris, Zrih, Mnih, New
York, Stutgart'ta kiisel sergiler aan dnyaca nl sanat Ylmabaar, New York, Washington D.C.
ve Melbourne niversitelerinde resim dersleri verdi.
Fransa'da Picasso Mzesi'nde yaplan Uluslararas Vallauris Bienali'nde 4 kez jri yesi
olarak grev alan Jale Ylmabaar, geen yl Paris Grand Palais'deki Salon d'Automne sergisine,
1.5 metrelik Rzgar Horozu adl tablosuyla katlmt.

BLTEN (7):
Gelir Vergisi Mkelleflerine Kolaylklar...
2001 yl Gelir Vergisi beyan dnemi 02.01.2001 tarihinden itibaren balam
bulunmaktadr. 2000 ylnda elde ettikleri gelirleri sadece Gayrimenkul Sermaye radndan ibaret
olanlar Gelir Vergisi Beyannamelerini 2001 yl Ocak ay ierisinde vereceklerdir.
Mkelleflerimizin tereddtlerini gidermek amacyla Defterdarlmzca aadaki
planlamalar yaplarak uygulamaya konulmutur.
1. Her Vergi Dairesi nezdinde VERG DANIMA birimleri kurulmutur.
2. Defterdarlk Merkez Binada ve ek hizmet binamz Vatan Kompleksinde MERKEZ
DANIMA BRMLER kurulmutur. Telefonla bilgi almak isteyen mkelleflerimiz iin; Alo
Maliye 189, 0212 / 514 20 00 / 44 Hat (1344-1345-1346-1347-1350-1351 dahili) numaral
telefonlarmz mkelleflerimizin hizmetindedir. Dier taraftan Defterdarlmzn www.iss-
def.gov.tr internet adresine mkelleflerimizin Gayrimenkul Sermaye rad beyanlar ile ilgili
gnderecekleri sorular ivedi cevaplandrlacaktr.
3. Mkelleflerimize yardmc olmak zere 10.00-18.00 saatleri arasnda alveriin youn
olduu aada yazl yedi ayr blgede MOBL VERG DANIMA BRMLER kurulmutur.
(Hafta ii ve Cumartesi)
Taksim, Beikta, Kadky, Kartal, Bakrky, Eminn, skdar.
4. Alt byk alveri merkezinde VERG DANIMA STANDLARI oluturulmutur. Bu
standlarda da 12.00-22.00 saatleri arasnda mkelleflerin beyannamelerinin doldurulmasnda
karlatklar tereddtlerin giderilmesi konusunda yardmc olunacak, danma hizmeti verilecektir.
(Haftann yedi gn). Bu alveri merkezleri; Akmerkez, Beylikdz ar, Carrefour (Kozyata),
Capitol, Profilo, Galleria.
5. Yall veya hastal nedeniyle Vergi Dairelerine gidemeyecek durumda olanlar iin
EVE VERG SERVS kurulmutur. 0212 / 514 20 00 / 44 Hat (1344-1345-1346-1347-1350-1351
dahili) numaral telefonu arayarak adreslerini, bal bulunduklar vergi dairesi ve hesap
numaralarn ve telefonlarn bildirmeleri halinde grevli memurlarmz mkelleflerimizin
ikametgahlarndaki beyanname kabul yapacaklardr.
Bilgi edinilmesini rica ederim.

HABER (7):
- Evlere Vergi Servisi...
- stanbul Defterdarl, Vergi Dairelerine Gidemeyecek Mkellefler in Eve
Vergi Servisi Kurdu
 STANBUL - stanbul Defterdarl, yall ya da hastal nedeniyle vergi dairelerine
gidemeyecek durumdaki mkellefler iin, Eve Vergi Servisi kurdu.
stanbul Defterdar Kadir Boy, A.A'ya yapt aklamada, 2001 yl gelir vergisi beyan
dneminin 2 Ocak'ta baladn hatrlatarak, 2000 ylndaki gelirleri yalnzca gayrimenkul sermaye
iradndan ibaret olanlarn, gelir vergisi beyannamelerini bu ay iinde vermeleri gerektiini belirtti.
Mkelleflerin tereddtlerini gidermek amacyla eitli planlamalar yaparak uygulamaya
koyduklarn anlatan Kadir Boy, her vergi dairesinde Vergi Danma birimleri kurduklarn kaydetti.
- Mobil Vergi Danma Birimi-
Defterdar Boy'un verdii bilgiye gre, Defterdarlk merkez binas ile ek hizmet binas Vatan
kompleksinde de Merkezi Danma Birimleri kuruldu.
Telefonla bilgi almak isteyen mkellefler iin Alo Maliye 189 ile 0212 / 514 20 00 / 44 Hat
(1344-1345-1346-1347-1350-1351 dahili) numaral telefonlar mkelleflerin hizmetinde olacak.
Alveriin youn olduu saatlerde ise Taksim, Kadky, Bakrky, skdar, Beikta,
Kartal ve Eminn'nde mobil vergi danma birimleri grev yapacak.
Ayrca, Profilo, Capitol, Galleria, Beylikdz ar ve Carrefour (Kozyata) ile
Akmerkez'de vergi danma standlar oluturuldu. Buralarda haftann 7 gn 12.00-22.00 saatleri
arasnda mkelleflerin beyannamelerinin doldurulmasnda, karlatklar tereddtlerin
giderilmesinde yardmc olunacak.
- Yal Ve Hastalara Eve Servis-
te yandan, yall ya da hastal nedeniyle vergi dairelerine gidemeyecek durumda
olanlar iin de Eve Vergi Servisi oluturuldu. Bu durumdaki mkelleflerin, 0212 / 514 20 00 / 44
Hat (1344-1345-1346-1347-1350-1351 dahili) numaral telefonlar arayarak adreslerini, bal
bulunduklar vergi dairesi ve hesap numaralar ile telefonlarn bildirmeleri halinde, grevli
memurlar ikametgahlarda beyanname kabul yapacaklar.
stanbul Defterdar Kadir Boy, Defterdarln www.iss-def.gov.tr internet adresine
gnderilen sermaye irad beyanlaryla ilgili sorularn da ivedi cevaplandrlacan bildirdi.

BLTEN (8):
DSK'ten Fransz parlamentosunun giriimine tepki:
Tarih Siyasete Alet Olamaz
DSK Ynetim Kurulu, Fransz Ulusal Meclisi'nde grlmek zere gndeme getirilen ve
Fransa 1915 Ermeni soykrmn alenen tanr biimindeki bir yasa taslana tepki gsterdi.
Ynetim kurulu adna Genel Sekreter Murat Tokmak konuya ilikin olarak Fransz
Babakan Lionel Jospin ile Fransa'daki iki emeki rgtne bir yaz gndererek grlerini
bildirdi.
Genel Emek Konfederasyonu CGT Genel Sekreteri Bernard Thibault ve Fransz Demokratik
Emek Konfederasyonu CFDT Genel Sekreteri Nicole Notat'a gnderilen yazda u grlere yer
verildi:
Ermeni soykrmna ilikin bir yasa teklifinin 18 Ocak 2001 tarihinde Fransa Ulusal
Meclisi'nde grleceini rendik.
Tarihi yazmak sorumluluun yan sra kapsaml aratrma ve bilgi birikimi gerektirir. Siyasi
bir organ olan Fransz Parlamentosunun kendisini bu adan yetkili grmesini hayretle karlyoruz.
Tarihi olaylarn tarihilerin deerlendirmesine braklmas gerektiine inanyoruz. Bir
yasayla konunun bilimsel dzeyde tartmasnn engellenmesinin doru olmadn dnyoruz.
Bu tr yasalarn ne tarihe ne de gelecee katks olmayacak, Trkiye ve Ermenistan ilikilerinde
problemlere neden olacaktr.
Byle bir tasarm Trkiye ve Fransa arasndaki ilikileri bozaca dncesindeyiz.
Trkiye'deki kamuoyunu incitecek ve konunun tartlmasn engelleyecek bylesi bir
yasadan vazgeilmesini yararl buluyoruz.
Sizden Fransz Milletvekillerini yaptklarn bir kez daha deerlendirmeleri iin uyarmanz
diliyoruz.

HABER (8):
- Szde Ermeni Soykrm Tasarsna Tepki...
- DSK Genel Sekreteri Tokmak, Fransa Babakan Jospin ve Fransa i
Konfederasyonlarna Birer Yaz Gndererek Tepkilerini Dile Getirdi
- Tokmak: Bu Tr Yasalarn ne Tarihe ne de Gelecee Katks Olacaktr.
STANBUL - DSK Genel Sekreteri Murat Tokmak, Fransz Parlamentosu'nda oylanacak
szde Ermeni soykrm tasarsn eletirerek, bu tr yasalarn ne tarihe ne de gelecee katks
olacan belirtti.
DSK Genel Merkezi'nden yaplan yazl aklamada, Genel Sekreter Tokmak'n, DSK
Ynetim Kurulu adna Fransa Babakan Lionel Jospin, Genel Emek Konfederasyonu (CGT) Genel
Sekreteri Bernard Thibault ve Fransz Demokratik Emek Konfederasyonu (CFDT) Genel Sekreteri
Nicole Notat'a birer yaz gndererek, tasar hakknda grlerini dile getirdii bildirildi.
Aklamada, Tokmak'n gnderdii yazda unlar kaydettii belirtildi:
Ermeni soykrmna ilikin bir yasa teklifinin 18 Ocak 2001 tarihinde Fransz Ulusal
Meclisinde grleceini rendik.
Tarih yazmak, sorumluluun yan sra, kapsaml aratrma ve bilgi birikimi gerektirir. Siyasi
bir organ olan Fransz Parlamentosu' nun, kendisini bu adan yetkili grmesini hayretle
karlyoruz.
Tarihi olaylarn, tarihilerin deerlendirmesine braklmas gerektiine inanyoruz. Bir
yasayla, konunun bilimsel dzeyde tartlmasnn engellenmesinin doru olmadn dnyoruz.
Bu tr yasalarn ne tarihe ne de gelecee katks olacan, yalnzca Trkiye ve Ermenistan
ilikilerinde sorunlara yol aacana da dikkat eken Tokmak, yazsnda daha sonra u grlere yer
verdi:
Byle bir tasarnn Trkiye ve Fransa arasndaki ilikileri bozaca dncesindeyiz.
Trkiye'deki kamuoyunu incitecek ve konunun tartlmasn engelleyecek bylesi bir yasadan
vazgeilmesini yararl buluyoruz. Sizden, Fransz milletvekillerini yaptklarn bir kez daha
deerlendirmeleri iin uyarmanz diliyoruz.

BLTEN (9):
Alfa Romeo Trkiye distribtrl iin TOFA Oto Ticaret ile Fiat Auto'nun
grmeleri sryor
Bu konuda henz bir karar alnmamtr
Fiat Auto/Torino ile Tofa Oto Ticaret arasndaki Alfa Romeo distribtrl ile ilgili
grmeler bir mddetten beri devam etmekte olup, halen sonulanm deildir. Basnda yer alan,
Alfa Romeo modellerinin Trkiye'de sat, datm ve pazarlamasnn TOFA'a getiini ifade eden
haberlerle ilgili olarak, Tofa Oto Ticaret Murahhas Azas Sayn Ferruccio Raspino tarafndan
yaplan aklama yle;
Alfa Romeo'nun Trkiye distribtrlnn halen Zeytinolu Grubu yrtmektedir.
Zeytinolu Grubu'nun anlamas bildiimiz kadaryla devam etmektedir.
Fiat Auto ile Tofa'n Alfa Romeo Trkiye distribtrl iin grmeleri uzun zamandan
bu yana srmektedir.
Ancak henz hibir karara varlmam olduundan byle bir haberi teyid etmek mmkn
deildir. Bu ynde bir karar alnd takdirde hem basna hem kamuoyuna Zeytinolu Grubu ile
birlikte aklanacaktr.

HABER (9):
- Tofa, Alfa Romeo'nun Distribtrlne Talip...
- Tofa Oto Ticaret Murahhas Azas Raspino: Grmeler Uzun Zamandan Bu
Yana Srmektedir; Ancak Henz Hibir Karara Varlamad.
STANBUL - Tofa Oto Ticaret'in, Alfa Romeo'nun Trkiye distribtrln almak iin
Fiat Auto ile grmeleri srdrd, ancak herhangi bir karara varlmad bildirildi.
Tofa Oto Ticaret Murahhas yesi Ferruccio Raspino, Alfa Romeo'nun sat, datm ve
pazarlamasnn Tofa'a getiine ilikin haberler zerine yapt yazl aklamada, Zeytinolu
Grubu'nun, Alfa Romeo'nun distribtrl anlamasnn halen devam ettiini kaydetti.
Fiat Auto ile Tofa'n, Alfa Romeo Trkiye distribtrl iin grmelerinin uzun
zamandan bu yana srdn dile getiren Raspino, Ancak henz hibir karara varlmam
olduundan byle bir haberi teyid etmek mmkn deildir. Bu ynde bir karar alnd takdirde,
hem basna, hem kamuoyuna Zeytinolu Grubu ile birlikte aklanacaktr. dedi.

BLTEN (10):
Finanslar Yln Siyasetisini Seti;
Babakan Blent Ecevit
Finans Dnyas Dergisi tarafndan her yl dzenlenmekte olan Yln Enleri anketi
sonuland.
Finans sektrnde ve i dnyasnda yer alan st dzey yneticilerin yan sra FDYAK
(Finans Dnyas Yayn Kurulu) yeleri ve Finans Dnyas abonelerinin katlmlar ile 1190 kiinin
yant vermesi ile gerekletirdiimiz anketin sonularn dikkatinize sunuyor, deerlendirmenizi
rica ediyoruz.
Yedi ayr kategoride yaplan anketten kan sonular yle:
Yln Siyasetisi : BLENT ECEVT
Yln Brokrat : SELUK DEMRALP
Yln Finanss : ERSN ZNCE
Yln adam : MEHMET EMN KARAMEHMET
Yln Profesyonel Yneticisi : CNEYT TRKTAN
Yln Akademisyeni : PROF.DR. GLTEN KAZGAN
 Yln Ekonomi yazar : DR. ERCAN KUMCU
Yaplacak dl treni hakknda daha sonra detayl bilgi verilecektir.

HABER (10):
- Finans Dnyas'ndan Yln Enleri ...
- Yln Siyasetisi Babakan Ecevit Seildi
STANBUL - Finanslar, Babakan Blent Ecevit'i Yln Siyasetisi setiler.
Finans Dnyas Dergisi tarafndan her yl dzenlenen, finans sektryle i dnyas st dzey
yneticileri ve dergi abonelerinin katlmyla gerekletirilen Yln Enleri anketi sonuland.
7 ayr kategoride yaplan ankette, Yln Siyasetisi olarak Babakan Blent Ecevit
belirlendi. Yln Brokrat Hazine Mstear Seluk Demiralp, Yln Finanss Bankas
Genel Mdr Ersin zince, Yln adam ukurova Grubu Bakan Mehmet Emin
Karamehmet, Yln Profesyonel Yneticisi Turkcell Genel Mdr Cneyt Trktan, Yln
Akademisyeni Prof. Dr. Glten Kazgan ve Yln Ekonomi Yazar Dr. Ercan Kumcu oldu.

BLTEN (11):
Yeditepe niversitesi Rektrl'nden
Yeditepe niversitesi Senatosu'nun 09 OCAK 2001 Sal Gn XII. Toplantsnda 1 numaral
olarak oybirlii ile alnan karar metni kamuoyunun bilgisine sunulur.
Marmara niversitesi lahiyat Fakltesi Dekan Prof. Dr. Sayn Zekeriya BEYAZ'a, grevi
banda karanlk glerce hedef gsterilerek, saldrda bulunulmas yce Trk Milletimizce byk
bir znt ve nefretle karlanmtr. Milletimizin bu hakl tepkisi Yeditepe niversitesi
mensuplarnca da paylalmaktadr.
Bulunduu makam, sahip olduu bilgisel birikim gerei, Trk genliine slam Dini'nin
aydnlk ynn aklamalar ve her platformda doru ve bilime uygun grlerini yreklilikle
belirtmeleri nedeniyle, Sayn Zekeriya BEYAZ'a bu saldrnn yaplmas ve en nemlisi de karanlk
odaklarca aydnlarn ve bilim adamlarnn hedef gsterilmeye devam edilmesi knanmaktadr.

HABER (11):
- M. . lahiyat Fakltesi Dekan'na Saldr
- Yeditepe niversitesi Senatosu Saldry Knad
STANBUL - Yeditepe niversitesi Senatosu, Marmara niversitesi (M..) lahiyat
Fakltesi Dekan Prof. Dr. Zekeriya Beyaz'a ynelik saldry knad.
Y.. niversitesi Rektrl'nden yaplan yazl aklamada, Prof. Dr. Zekeriya Beyaz'a
grevi banda saldrda bulunulmasnn, yce Trk milletince byk znt ve nefretle karland
kaydedildi.
Bu hakl tepkinin Yeditepe niversitesi mensuplarnca da paylald dile getirilen
aklamada yle denildi:
Bulunduu makam, sahip olduu bilgisel birikim gerei, Trk genliine slam dininin
aydnlk ynn aklamalar ve her platformda doru ve bilime uygun grlerini yreklilikle
belirtmeleri nedeniyle Sayn Zekeriya Beyaz'a bu saldrnn yaplmas ve en nemlisi de karanlk
odaklarca aydnlarn ve bilim adamlarnn hedef gsterilmeye devam edilmesi knanmaktadr.
 BLTEN (12):
Dnyann En Byk Endstriyel Naylon plik ve Kordbezi irketi Kuruldu.
Sabanc Holding ve Dnya Kimya Devi Dupontdan Yeni Bir Global irket: Dusa
International
DuPont ve Sabanc Holding endstriyel naylon ortaklklarnn kapsamn daha da
geniletecek yeni bir global irketi Amerikada kurdular. Sabanc Holding ve DuPont arasnda
endstriyel naylon iplik ve kord bezi retimi ve sat ile ilgili olarak ABDde yzde 50/50
ortaklkla kurulan Dusa International bu yln banda faaliyete balad. Dusa International 100 bin
tonun zerindeki kapasitesiyle dnyann en byk endstriyel naylon iplik ve kord bezi reticisi
olurken, dnya endstriyel naylon 66 ve kord bezi kapasitesinin yzde 40n ve toplam dnya
lastik takviye endstrisinin de yzde 10unu oluturacak.
Dusa Internationala bal irketlerin ABD, Trkiye Almanya, Arjantin, Brezilya ve Msrda
8 ayr retim tesisi bulunuyor. Teknoloji youn bu tesislerde 2300 kii alyor. Trkiyede bulunan
Kordsa Sabanc DuPont endstriyel iplik ve kord bezi Sanayi ve Ticaret A..nin de dahil olduu
global irketin tamam denmi sermayesi 592 milyon Dolardr.
Dusa International Ynetim Kurulu Bakan Gler Sabanc yapt aklamada DuPont ve
Sabanc, 1987 ylnda zmitte naylon 66 konusunda yzde 50/50 ortaklkla Dusa endstriyel iplik
retim tesisini kurmulardr.
Daha sonra 1999da Kordsa ile bu iplik tesisini entegre etmiler ve ayn zamanda Trkiyede
ilk gerek global giriim olan Arjantin ve Brezilyadaki bu konudaki tesisleri alarak bytmlerdir.
Bugn de Amerikada Chatanogadaki bu konuda dnyann en byk tesislerinden biri olan naylon
66 tesisi ve Kordsann Amerikadaki Kordsa USA tesisleri birletirilmi, Trkiyedeki Kordsa ve
tm itirakleri, Interkordsa Almanya, Nile Kordsa Msr olmak zere btn bu tesisler bir emsiye
altnda toplanm ve konusunda dnya lideri olan gerek bir global irket Amerikann Wilmington
ehrinde kurulmutur.
Bu irketin liderliini devam ettirirken Uzakdou ve inde byme planlar bundan sonraki
almalarmz oluturacaktr.dedi.
Sabanc Holding Ynetim Kurulu Bakan Sakp Sabanc da DuPont ve Sabancnn
yaklak 25 yldan fazlaya dayanan uzun ve baarl bir i gemii vardr. Sabanc ve DuPontun
uzun yllara dayanan bu ibirliinin temelinde i ahlak, i yrtme ve ynetim anlay, ortaklarna,
mterilerine ve alanlarna olan sayg ve sorumluluk gibi ortak deerler bulunmaktadr.
Bu ortak deerlere sahip iki grup birbirini iyi anlayarak baarl iler yapmlar ve yapmaya
devam edeceklerdir. ki yl nce polyester konusunda yaplan global ibirlii, bu sene de naylonla
devam etmektedir. Bu yeni kurulan global irketin lkemizin ve dnyann iinde bulunduu
ekonomik artlarda gerekletirilmi olmasndan lkemiz adna gurur duyuyor, milletimize hayrl
olmasn diliyoruz. dedi.
Yeni irketin CEOsu Peter Hemken ise Dusa International, mterilerinin ihtiyalarn
dier naylon reticilerinden ok daha iyi bir ekilde karlayacak global bir irket olarak hizmet
verecektir. Yeni kurduumuz sistemle mterilerimize vereceimiz hizmetlerin hem kapasitesini
arttrmay hem de onlara katma deer salamay hedefliyoruz. dedi.

HABER (12):
- Sabanc-Dupont Global birlii...
- Dusa Internationaln Bakanlna Getirilen Gler Sabanc:
 Bu irket Liderliini Devam Ettirirken, Uzakdou ve inde Byme Planlar,
Bundan Sonraki almalarmz Oluturacaktr.
- Sabanc Holding Bakan Sakp Sabanc:
Bu Yeni Global irketin Gerekletirilmi Olmasndan lkemiz Adna Gurur
Duyuyoruz.
STANBUL Sabanc Holding ile DuPontun eit ortaklyla kurulan dnyann en byk
endstriyel naylon iplik ve kord bezi reticisi DuPont Sabanc International LLCnin (DUSA
International) Ynetim Kurulu Bakanlna Gler Sabanc getirildi.
Gler Sabanc, yapt aklamada kurulan irketin, konusunda dnya lideri gerek bir
global kurulu olduuna iaret ederek, Bu irketin liderliini devam ettirirken, Uzakdou ve
inde byme planlar bundan sonraki almalarmz oluturacaktr. dedi.
DuPont ve Sabancnn 1987 ylnda zmitte yzde 50/50 ortalkta DUSA endstriyel iplik
retim tesisini kurduklarn, daha sonra 1999 ylnda Kordsa ile bu tesisin entegre edildiini
hatrlatan Gler Sabanc, Trkiyede ilk gerek global giriim olan yeni irketin, Arjantin ve
Brezilyadaki tesisleri de satn alarak bydn vurgulad.
Sabanc Holding Ynetim Kurulu Bakan Sakp Sabanc da, DuPont ile Sabancnn 25
yldan uzun bir sreyi kapsayan bir i gemii bulunduunu belirtti. Bu ibirliinin temelinde i
ahlak, i yrtme, ynetim anlay, ortaklarna, mterilerine ve alanlarna sayg ve sorumluluk
gibi ortak deerlerin bulunduunu ifade eden Sabanc, Bu ortak deerlere sahip iki grup, birbirini
iyi anlayarak baarl iler yapmlar ve yapmaya devam edeceklerdir. dedi.
2 yl nce polyester alannda yaplan global ibirliinin bu yl da naylonla devam ettiini
bildiren Sabanc, Bu yeni kurulan global irketin lkemizin ve dnyann iinde bulunduu
ekonomik artlarda gerekletirilmi olmasndan lkemiz adna gurur duyuyor, milletimize hayrl
olmasn diliyoruz. diye konutu.
DUSA yetkililerinden Peter Hemken ise irketin, mterilerin gereksinimlerini teki naylon
reticilerinden daha iyi karlayacak global bir irket olarak hizmet vereceini kaydetti. Hemken
aklamasnda, yeni kurulan sistemle hizmetlerin kapasitesini artrmay ve mterilere katma deer
salamay hedeflediklerine de deindi.
Endstriyel naylon iplik ve kord bezi retimi ve satyla ilgili olarak ABDde yzde 50
Sabanc, yzde 50 DuPont ortaklyla kurulan DuPont Sabanc International LLCnin tamam
denmi 592 milyon dolar sermayesi bulunuyor.

BLTEN (13):
Byk Atatrkn lmnn 54. Yl Nedeniyle Mustafa Kemal Derneinin
Yazl Aklamas
Paralanan bir imparatorluktan Cumhuriyet kuran, tek ahs saltanatndan Mill Hakimiyete
geen, Halkn mmet olmaktan kurtarp Lik bir toplum ve millet yapan, milletini geri bir toplum
olmaktan karp ada ve batl bir medeni toplum yapan Trkiyemizin kurtarcs, Milletimizin
tek ve gerek Lideri Atatrkmzn aramzdan ayrlnn 54. ylnda, birlik ve btnlmz,
Demokratik ve Lik Cumhuriyetimizi zorlukla korumaya altmz bir dnemi yayoruz.
Bir yanda; Atatrk lkelerini dlayarak yeni araylar iine girmenin, temeli Misak-
Milliye dayal Demokratik ve Lik Cumhuriyetimizi tartmaya amann, niter Devletimizin
temel yaps olan Atatrk lkelerini hl anlayamam olmann ve tarih uurundan yoksun
bulunmann zavalll yaanmaktadr.
 Dier yanda; halkmzn din duygularn smrerek kullanan din smrclerine yllardr
madd ve manev destek ve g vererek Humeyni zentili Kara sesleri yaratmann, Lik
Cumhuriyetimizi slm Cumhuriyetine dntrmek ve ada Devletimizde eriat dzenli bir
ynetimi yerletirmek istemenin melneti yaanmaktadr.
Bir dier yanda; ayn lke ve ayn topraklarda i ie beraber yaam, Kurtulu Savanda
lke savunmasn beraber yapm, ayn inanc paylam ve ynetimde mterek grevler stlenmi
tarihsel bir rkn evltlarn, Trk-Krt, alevi-snni gibi etnik ayrlklar yaratarak, Trkn ve
Trkln tarihsel dman lkelerin uakln yaparak, Mill birlik ve btnlmz bozmann
ve niter Devletimizi paralamak istemenin ihaneti yaanmaktadr.
lkemiz, Cumhuriyet Tarihimizin hibir dneminde, bu denli gaflet ve dallet iine
dmemitir.
Atatrkn Meclisinde; mill birlik ve btnlmzn ve niter Devletimizin yaps
gsteri haline getirilip tartlabiliyorsa, Yeni Trk Devletlerinin de Lider ve nder kabul ettii
Cumhuriyetimizin Kurucusu ve lk Bakannn yarglanmas gz ve gnl kararm kiilerce
utanmadan istenebiliyorsa;
Bata basnmz olmak zere, her kesimden ykselen feryad gzard ederek, rvet,
yolsuzluk, kednclk, partizanlk ile Atatrk ve Atatrk dmanlna ve her trl karcla
kar hal nlem alnamyorsa:
O lke, gerekten Atatrkten ve Atatrklkten ayrlm bir grnm iine girmi
demektir.
Yakn tarihimizde de grlmtr ki; Byk Milletimiz her trl yoklua ve yoksullua
zveri ve inanla katlanmtr. Ama, hibir blcle ve baml olmaya katlanamayacaktr. Yine,
Byk Milletimiz drst bir hatay affedebilecek geni bir hogrye sahiptir. Ama, yalan ve
ihaneti asla affetmeyecektir.
54. ylnda Yce Atatrk andmz bugn, Mustafa Kemal Dernei olarak Tm
Vatandalarmz Onun ilkelerine sahip kmaya aryoruz.

HABER (13):
- Atatrk' anyoruz...
- Mustafa Kemal Dernei Bakan, herkesi Atatrk ilkelerine sahip kmaya
ard
STANBUL Mustafa Kemal Dernei Genel Bakan Kamran Baran, herkesi Atatrk
ilkelerine sahip kmaya ard.
Baran, Atatrkn lmnn 54. yldnm dolaysyla yapt yazl aklamada, Mustafa
Kemalin paralanan bir imparatorluktan cumhuriyet kurduunu, tek kii saltanatndan milli
egemenlie geilmesini saladn, halk mmet olmaktan kurtarp, laik bir toplum ve millet
yaptn belirtti.
Trk milletini geri bir toplum olmaktan karp, ada, batl, medeni, toplum yapan
Trkiyenin kurtarcs, tek ve gerek lideri Atatrkn, aramzdan ayrlnn 54. ylnda, birlik ve
btnln, demokratik ve laik cumhuriyetin zorlukla korunmaya alld bir dnemin
yaandn ifade eden baran, zetle unlar kaydetti:
Bir yanda Atatrk lkeleri'ni dlayarak yeni araylar iine girmenin, temeli Misak-
Milliye dayal demokratik ve laik cumhuriyetimizi tartmaya amann, niter devletimizin temel
yaps olan Atatrk lkelerini hala anlayamam olmann ve tarih uurundan yoksun bulunmann
zavalll yaanmaktadr.
 Dier yanda halkmzn din duygularn smrerek kullanan din smrclerine yllardr
maddi ve manevi destek ve g vererek Humeyni zentili Kara sesleri yaratmann, laik
cumhuriyetimizi slam cumhuriyetine dntrmek ve ada devletimizde eriat dzenli bir
ynetimi yerletirmek istemenin melaneti yaanmaktadr.
Bir dier yanda ayn lke ve ayn topraklarda i ie beraber yaam, Kurtulu Savanda
lke savunmasn beraber yapm, ayn inanc paylam ve ynetimde mterek grevler stlenmi
tarihsel bir rkn evlatlarn, Trk-Krt, Alevi-Snni gibi etnik ayrlklar yaratarak, Trk'n ve
Trkln tarihsel dman lkelerin uakln yaparak, milli birlik ve btnlmz bozmann
ve niter devletimizi paralamak istemenin ihaneti yaanmaktadr. lkemiz, Cumhuriyet Tarihi'nin
hibir dneminde, bu denli gaflet ve dalalet iine dmemitir.

BLTEN (14):
Ylba zel Gemi Seferi...
Trkiye Denizcilik letmeleri ylba iin zel gemi seferi dzenliyor. Denizyollar
letmesinin Ankara feribotu ylba iin stanbul-zmir-stanbul zel seferini yapacaktr.
Ankara feribotu 29 Aralk 2000 Cuma gn, saat 16.00da stanbuldan hareket ederek 30
Aralk 2000 Cumartesi gn, saat 09.00da zmire varacaktr. Pamukkale turlar yaplarak,
feribotta 31 Aralk 2000 Pazar gn saat 20.00den itibaren Ylba Balosu verilmeye balanacaktr.
Feribot 1 Ocak Pazartesi gn, saat 01.00de zmirden hareket ederek ayn gn saat
20.00de, stanbulda olacaktr.
4 gnlk zel ylba gezisi kii bana cret 300 milyon TL'den itibarendir. zel ylba
gezisi cretlerine, yatak, otel, yemek, kahvalt, balo gecesi ve turlar dahildir.
zel ylba gecesinde 12 yana kadar ocuklara %25 tenzilat uygulanmakta ayrca yolcu
beraberindeki otomobillerden cret alnmamaktadr.
Dier taraftan, Trkiye Denizcilik letmeleri ile Devlet Demiryollar arasnda stanbul-
Bandrma gemi, Bandrma-zmir hatt tren hatl balant seferlerindeki kombine biletlerde
rencilere %30 tenzilat uygulamasna geilmitir.
Bilgilerinizi rica ederim.

HABER (14):
Ylba zel Gemi Seferi...
STANBUL - Trkiye Denizcilik letmeleri, ylba iin zel gemi seferi dzenledi.
letmenin Ankara feribotu, drt gn sreli ylba zel gezisinde, stanbul-zmir arasnda
sefer yapacak. Kii bana cretin 300 milyon lira olarak belirlendii ylba gezisinde, 12 yandan
kk ocuklara yzde 25 indirim uygulanacak. Bu arada yolcu otomobillerinden de cret
alnmayacak.
Ankara feribotu, 29 Aralk Cuma gn, saat 16.00da stanbuldan hareket ederek, 30 Aralk
Cumartesi gn zmire varacak. Gemi zmirde kald sre iinde Pamukkale turu yaplacak, 31
Aralk gecesi de gemide ylba balosu dzenlenecek. Ankara feribotu 1 Ocak Pazartesi akam
stanbula dnecek.

BLTEN (15):
Rumelikava Yolcu Gemisi Hizmete giriyor
 Trkiye Denizcilik letmeleri Genel Mdrl olarak ehir Hatlar letme filosunun
modernize etme program erevesinde 2000 ylndan 2003 ylna kadar inaas planlanan toplam 46
adet eitli kapasitedeki yolcu ve araba vapurlarnn 18i hizmete girmitir.
Bu paket iinde olan 700-900 kiilik yolcu vapurlarnn ilki Rumelikava ise 20.01.2001
tarihinde saat 14.45te, Beikta-Kadky hatt ile seferlerine balayarak hizmete girecektir.
Hizmet alnan vapurlarn dnda, Trkiye Gemi Sanayi tarafndan inaa edilen dier
gemilerin de 2001 yl sonuna kadar hizmete girmesi ynnde almalar srdrlmektedir.
Hizmete giren vapurun teknik zellikleri : Boy 49.13 m., En 8.90 m., Derinlik 2.53 m., Srat
14.5 mil, 630 beygir gcnde 2 makine, Yolcu kapasitesi yaz 700, k 900.

HABER (15):
Rumelikava Gemisi ehir Hatlar Filosu'nda...
STANBUL - ehir Hatlar letmesi filosuna yeni bir yolcu gemisi daha katld.
Yeniletirme almalar erevesinde filoya katlan 19. gemi olan 700 yolcu kapasiteli
Rumelikava, bugn ilk seferini Beikta-Kadky arasnda yaparak hizmete girdi.
1999 ylndan 2001 ylna kadar inas planlanan eitli kapasitelerdeki 46 yolcu gemisi ve
araba vapurunun 18i daha nce sefere konulmutu.
Trkiye Deniz letmeleri Genel Mdrl yetkilileri, Trkiye Gemi Sanayii A..
tarafndan ina edilecek teki gemilerin de, 2001 yl sonuna kadar hizmete girmeleri iin
almalarn srdrldn bildirdiler.

BLTEN (16):
Mehmet Akif Anlacak...
Ksa ad KV olan stanbul lim ve Kltr Vakf tarafndan, Milli irimiz Mehmet Akif
Ersoyun vefatnn 63.yldnm mnasebetiyle bir anma toplants tertiplendi.
27 Mays 2001 Pazar gn saat : 20.00da emberlitataki pek Sinemas Salonunda
yaplacak olan toplantnn al konumasn Vakf Mtevelli Heyeti yesi Do. Dr. Faris Kaya
yapacak. Gazeteci-Yazar hsan Atasoyun Akifin ahsiyeti ve Fikirleri hakknda yapaca
konumadan sonra, Gazeteci-Yazar Yavuz Bahadrolu Akifin Dv ve Mcadelesini anlatacak.
Anma programnda ayrca genler M. kiften iirler okuyacak, Vakf Musik Korosu da
lhiler sunacak. Program, KV Tiyatro Kolunun kifin gayesini ve genlik idealini karakterize
eden Dnden Bugne M. kif adl piyesin sahnelenmesiyle sona erecek.

HABER (16):
Mehmet Akif Ersoy Anlacak...
STANBUL Milli air Mehmet Akif Ersoy, lmnn 63.ylnda, stanbul lim ve Kltr
Vakfnca (KV) dzenlenen toplantda anlacak.
emberlitataki pek Sinemasnda, 27 Mart Pazar gn dzenlenecek anma toplantsnn
a konumasn, Vakf Mtevelli Heyeti yesi Do. Dr. Faris Kaya yapacak.
Toplantda, Gazeteci-Yazar hsan Atasoy, Akifin Kiilii ve Fikirleri, Gazeteci-Yazar
Yavuz Bahadrolu ise Akifin Dava ve Mcadelesi konularnda konuacaklar.
Toplantda daha sonra Mehmet Akif Ersoyun iirlerinden rnekler sunulacak, Vakf Musiki
Korosunca ilahiler seslendirilecek.
Anma toplants, stanbul lim ve Kltr Vakf Tiyatro Kolu tarafndan, Akifin amacn ve
genlik idealini anlatan Dnden Bugne Mehmet Akif adl oyunun sahnelenmesiyle sona erecek.

BLTEN (17):
Marmara niversitesi Hastanesi Basn Bildirisi
Marmara niversitesi Hastanesi tarafndan yaynlanan basn bildirisinde son gn iinde
mantar zehirlenmesi nedeniyle 5 hastann hastaneye bavurduu, bu hastalardan nn hayatn
kaybettii, bir hastann durumunun ise halen ciddiyetini koruduu bildirildi.
Marmara niversitesi Hastanesinin konuya ilikin basn bildirisi aynen yle:
Son gndr hastanemize mantar zehirlenmesi nedeniyle 5 hasta bavurmutur. Bu
hastalarn maalesef kaybedilmitir. Bir hastann durumu ise halen ciddiyetini korumaktadr.
Bundan baka, stanbulun eitli hastanelerinde mantar zehirlenmesi nedeniyle baka
hastalarn da yatmakta olduunu haber alm bulunmaktayz. Hastalarn byk ounluunu
ocuklar oluturmakta olup, eitli ailelerden ve eitli yrelerden geldikleri saptanmtr. Zehirli
mantarlarn tek bir blgeye snrl kalmayp yurdun birok blgesinde bulunduu bilinmektedir. Bu
nedenle mantar zehirlenmesinin nemini ve tehlikesini halkmzn dikkatine sunmak istiyoruz.
Zehirli mantarlar zehirsiz olanlarla ayn yerde yetimekte ve bu ayrm yapmak uzmanlar
iin bile ok zor olabilmektedir. Zehirli bir mantarn ok kk bir miktarnn yenmesi dahi erikin
bir insan ldrmeye yetmektedir. Her yl dnyada yzlerce insan bu nedenle kaybedilmektedir.
Zehirli Mantar yenildikten sonra ilk 12 saat herhangi bir belirti olmayabilir. Bundan sonra
iddetli karn ars, bulant, kusma kanl ishal belirtileri balar. 2-3 gn sonra belirtiler sarlk ve
bbrek bozukluu, kan basnc dmesi ve bunu koma lm izler.
Mantar zehrinin karacier, bbrek, kalp ve beyin zerine harap edici etkisi vardr. Zehirlenen
kiinin en ksa zamanda (ilk bir gnde) tam teekkll bir hastaneye bavurmas gerekir.
Tedaviye ramen lm oran maalesef ok yksektir. Bu nedenle zellikle doada
kendiliinden yetien mantarlarn asla yenmemesi gerekir.

HABER (17):
- Mantar Zehirlenmesi...
- stanbulda Mantar Zehirlenmesinden 3 Kii ld
- Vatandalarn zel Kltr Mantarlarnn Dnda Mantar Yememeleri stendi
STANBUL stanbulda son bir hafta iinde mantar zehirlenmesinden 3 kiinin ld
bildirilerek, vatandalardan zel olarak yetitirilen kltr mantarlarnn dnda mantar yememeleri
istendi.
Marmara niversitesi Hastanesi'nden yaplan aklamada, stanbulun eitli hastanelerinde
mantar zehirlenmesi nedeniyle baka hastalarn da yatmakta olduu hatrlatlarak, bunlarn byk
ounluunu eitli yrelerden getirilen ocuklarn oluturduu belirtildi.
Zehirli mantarlarn tek bir blgeye snrl kalmayp yurdun birok blgesinde bulunduu
kaydedilen aklamada yle denildi:
Zehirli mantarlar zehirsiz olanlarla ayn yerde yetimekte ve bu ayrm yapmak uzmanlar
iin bile ok zor olabilmektedir. Zehirli bir mantarn ok kk bir miktarnn yenmesi dahi erikin
bir insan ldrmeye yetmektedir.
 Zehirli mantarn yenilmesinden ancak 12 saat sonra ilk belirtilerin ortaya kaca ifade
edilen aklamada, iddetli karn ars, bulant, kusma, kanl ishal grlen kiilerin en ksa
zamanda tam teekkll bir hastaneye bavurmalar gerektii kaydedildi.

BLTEN (18):
Yeniden hya Olunan Tarihi Beykoz Korusu Bugn
Hizmete Ald
Yllardan beri sadece bir orman grnmnden baka hibir zellii bulunmayan tarihi
Beykoz korusu bir yl sren dzenleme almasndan sonra yepyeni bir hviyetle bugn, stanbul
Bykehir Belediye Bakan Dalan ve Beykoz le Belediye Bakan Ali Zengin tarafndan hizmete
ald.
Beykoz ile Paabahe arasndaki srtlardan balayarak, Beykoz ayrna kadar 233 bin
metrekarelik bir alan kaplayan tarihi Beykoz korusunun yepyeni bir anlayla dzenlenmesi ilk
defa ele alnd ve koru, stanbul Bykehir Belediyesince uygun grlen bir proje dorultusunda
100 milyar lira sarfyla stanbula yakr yeni bir eser haline getirildi.
Beykoz korusunun dzenlenmesinde ilk ana unsur, koruyu evreleyen ve yllardr bakmsz
kalm ykk duvarlarn yeniden ihya edilmesi ve i yollarnn toz ve amurdan kurtarlarak rahata
yrnebilir bir hale getirilmesi idi.
Bu konu, dzenleme projesinde ncelikle ele alnarak koruyu evreleyen iki bin metre,
ayrca koru iinde bakma muhta 1200 metre duvar korunun zelliine gre yeniden ina edildi.
Koru yollarnn dzenlemesinde toplam 6 kilometre uzunluundaki gezi yollar beton hale
getirildi ve yol yzeyine 250 bin adet renkli ak talar denerek, koru yollarna ayr bir zellik
getirildi.
Krem renginde denen bordr talarnn dip tarafnda zel olarak yaplm yamur suyu
kanallar ise su birikmelerine meydan vermeyecek ekildi yapld.
Beykoz korusunda imdiye kadar imlendirilmi yeil alan bulunmuyordu. Yeni dzenleme
srasnda koruda 20 bin metrekarelik bir alan imlendirildi ve ss bitkileri ile donatld.
Beykoz korusunun dzenlenmesi srasnda dardan gelecek aralarn park ihtiyac iin 4 bin
metrekarelik bir alan otopark haline getirildi, ayrca fayton duraklar tesis edildi, bisiklet yollar
dzenlendi.
stanbul Bykehir Belediyesi, Beykoz Korusu'nun sadece yaz aylarnda bir gezi ve
dinlenme yeri olmasndan baka k aylarnda da hizmet vermesi asndan koruda modern bir
ekilde, kapal alanlar da bulunan 2 adet kr kahvesi ve bir restoran tesis etti. nnde havuzu da
bulunan kr kahvesinin kapal alan 400, ak alan 220 metrekare. Dierinin kapal alan 160, ak
alan 1000 metrekare.
evre grnmne uygun olarak ina olunan iki salonlu restoran ise 3000 metrekare ak
alana 870 metrekare kapal alana sahip bulunuyor.
Tarihi Beykoz Korusuna tesis olunan yeni bir giri mahalli ise deiik bir tarzda dnld.
10 metre ykseklikte ina edilen seyir kulesi, st bir atlama yol ile dorudan koruya girii salyor.
Bir st kpr eklindeki bu atlama yol ile deniz kysndan caddeye kmadan koruya ulamak
mmkn hale getirilmi bulunuyor. Koruya girite ilk gze arpan suni elale de koru giriine ayr
bir grnm getirdi. Korunun aydnlatlmas ok sayda tesis edilen beyaz park tipi lambalarla
saland.
Yaplan tespitlere gre Beykoz Korusunun doa zenginliini oluturan 35 eit asrlk
aalarn ilerinde, Uluda Kknar, Lbnan Sediri, Avrupa Ladini, Gladiya ve Amerikada
yetien Sahil Sekonyas, Mantar gibi aalarn bulunduu belirlendi.
Tarihi Beykoz Korusuna vatandalar, dier park, bahe ve korularda olduu gibi cret
demeden girebiliyorlar.

HABER (18):
Tarihi Beykoz Korusu Ald
STANBUL - Yeniden dzenlenen tarihi Beykoz Korusu, bugn stanbul Bykehir
Belediye Bakan Bedrettin Dalan tarafndan hizmete ald.
Beykoz ile Paabahe arasndaki srtlardan balayarak Beykoz ayrna kadar uzanan
233.000 metrekarelik bir alan kaplayan korunun dzenlenmesi 100 milyar liraya mal oldu.
Bir yl sren dzenleme almalar srasnda koruyu evreleyen ykk duvarlar onarld, i
yollar yrnebilir hale getirildi, 20.000 metrekarelik bir alan imlendirildi. Korunun k aylarnda
da hizmet verebilmesi iin kapal alanlar bulunan 2 kr kahvesi ve bir lokanta ald.
4.000 metrekarelik bir otoparkn da yer ald koruya, vatandalar cretsiz girebilecekler.

BLTEN (19):
Grete Yeni Dnem
lk len
Trkiye Grekoromen Gre ampiyonas 11-13 ocak tarihleri arasnda zmir'de balyor.
Dn (10.01.2001) yaplan tart ve kura ekimlerinden sonra bugn (11 Ocak Perembe gn) zmir
Celal Atik Spor Salonunda saat 9.30'da balayacak msabakalara Trk Grekoromen greinin son
dnemlerdeki tm yldzlarnn katlmas bekleniyor.
Dnyaca nl Rus antrenr Genadi Sapunov'un da izlemesi beklenen ampiyona, bu yl
mays aynda stanbul'da yaplacak olan Avrupa ampiyonas ncesi nemli bir snav olarak
gzkyor. Grete yeni dnem-ilk len sloganyla gerekletirilen ampiyonaya 13 ocak
Cumartesi yaplacak finallerle son bulacak.

HABER (19):
Grekoromen Trkiye Birincilii Msabakalar
Yarn zmir'de Balayacak
ANKARA - Grekoromen Trkiye Gre Birincilii Msabakalar yarn zmir'de balayacak.
Gre Federasyonu'ndan yaplan aklamada, Celal Atik Spor Salonu'nda 3 gn srecek
birincilie, Trk grekoromen greinin son dnemdeki tm yldzlarnn katlmasnn beklendii
bildirildi.
Dnyaca nl Rus antrenr Genadi Sapunov'un da izlemesinin beklendii birincilie, bu yl
Mays aynda stanbul'da yaplacak Avrupa ampiyonas ncesinde en nemli snav gzyle
baklyor.
Grete Yeni Dnem-lk len sloganyla gerekletirilen Grekoromen Trkiye Gre
Birincilii, 13 Ocak Cumartesi gn yaplacak finallerle sona erecek.

BLTEN (20):
 Gre:
Bayan Greinde nemli Hamle
2004 Olimpiyat Oyunlar Programna alnan Bayan Grei'nin Trkiye'deki ilk start 19-21
Haziran tarihleri arasnda yaplacak olan Trkiye ampiyonas ile 2001'deki ilk nemli snavn
verecek. Eskiehir'de yaplacak olan Trkiye ampiyonas'na, bayan greindeki tek madalyal
sporcumuz Zarife Yldrm'n yan sra yeni isimlerin de ortaya kmas bekleniyor.
Getiimiz hafta Antalya'da yaplan ve byk ilgi toplayan 1. Trkiye Gre Kurultay'nda
Bayan Gre toplants byk ilgi grmt.
Bu sene nemli organizasyona (Avrupa Dnya ampiyonalar, Akdeniz Oyunlar)
katlacak olan bayan greiler ilgi ve destek beklediklerini sylerken, ampiyonann ok renkli
gemesi bekleniyor. Diyarbakr, Afyon, Kars, Eskiehir, Gaziantep, Tokat, Bursa, Malatya, Burdur,
Kilis, Rize, Mersin ve stanbul blgelerinden70 civarnda bayan greinin katlmasyla
gerekleecek ampiyona en geni katlml Trkiye Bayanlar Gre ampiyonas olacak.

HABER (20):
Bayanlar Trkiye Gre ampiyonas, 19 Ocak'ta
Eskiehir'de Balayacak
STABUL - Trkiye Bayanlar Gre ampiyonas, 19-21 Ocak tarihleri arasnda
Eskiehir'de yaplacak.
Gre Federasyonu stanbul rtibat Brosu'ndan yaplan aklamada, bayan greinde 2001
ylnn ilk organizasyonu olacak Trkiye ampiyonas'na, Diyarbakr, Afyon, Kars, Eskiehir,
Gaziantep, Tokat, Bursa, Malatya, Burdur, Kilis, Rize, Mersin ve stanbul blgelerinden 70
sporcunun katlaca bildirildi.
Yetkililer, Trkiye ampiyonas'nn, bayan greinde bugne kadarki en geni katlml
turnuva olacan kaydettiler.

BLTEN (21):
Aydan Siyavuu Anyoruz
1998 ylnda yitirdiimiz byk basketbol adam Aydan Siyavu, vefatnn 3 yldnmnde
mezar banda yarn yaplacak trenle anlacak. Trk basketboluna 34 yl coach olarak hizmet
veren ve basketbolumuza profesyonel antrenrlk kavramn getiren Siyavuu anma treni
Zincirlikuyudaki mezarnn banda saat 11.00de balayacak. Trene Siyavu ailesinin yansra,
Efe Aydan, Doan Hakyemez ve Murat Murathanolu bata olmak zere yakn arkadalar da
katlacak. Trkiye Basketbol Federasyonu olarak bizde Aydan Siyavuu sayg ve rahmetle
anyoruz.

- AYDAN SYAVU (15 Mays 1947 10 Ocak 1998)-

1947 ylnda stanbulda doan Siyavu, basketbola Kadkysporda balad. 1964 ylnda
Kadkyspor altyap antrenrlne getirildi. Basketbol uruna T Elektrik Mhendislii
blmn nc snfta terk ettikten sonra, Tye Trkiye Yldzlar ampiyonluunu
kazandrd. Gen takmlarda 4 defa Trkiye finali oynama baars gsteren Siyavu, Birinci ligde
Eczabanda 1976, 1977, 1978, 1980, 1981 ve 1982 yllarnda 6 kez ampiyonluk yaad. 1984
ylnda Efes Pilsenle birincilik krssne kan baarl basketbol adam, 34 yllk coachluk
kariyeri boyunca Kadkyspor, Eczacba, Efes Pilsen, Beikta, Fenerbahe, ukurova, Tofa,
Darafaka, Karyaka ve son olarak da Galatasaray altrd. Siyavu, ayrca, Yldz Gen,
niversite ve A Milli Takmda antrenr olarak grev yapt. lkemize 1976da balkan Gen
Erkekler ampiyonluunu getirdikten sonra, 1981 ylnda Bulgaristanda Balkan ampiyonasnda
ve 1987de Suriyede yaplan Akdeniz Oyunlarnda ampiyon olan A Milli Takmn banda yer
ald.
Evli ve iki kz ocuu babas olan Siyavu, Trk basketbolunun en fazla ampiyonluk
kazanan ve milli takmlarda en uzun sreli grev yapan teknik adam oldu.

HABER (21):
- Basketbol...
- Aydan Siyavu, Vefatnn 3. Yldnmnde Yarn
stanbulda Anlacak
STANBUL Galatasaray antrenrl srasnda, 10 Ocak 1998 tarihinde vefat eden
Basketbol Milli Takmnn eski altrclarndan Aydan Siyavu, vefatnn 3. yldnmnde yarn
mezar banda anlacak.
Zincirlikuyu Mezarlnda saat 11.00de balayacak anma trenine Aydan Siyavuun ailesi,
yaknlar ve arkadalar katlacak.
- Aydan Siyavu-
Aydan Siyavu 1947 ylnda stanbulda dodu. Siyavu, Erkekler Birinci Basketbol
Liginde 1976-1982 yllar arasnda Eczacba ile 6 ampiyonluk yaadktan sonra 1984 ylnda da
Efes Pilsende ayn baary yakalad.
Kadkyspor, Eczaba, Efes Pilsen, Beikta, Fenerbahe, ukurova, TOFA,
Darafaka, Karyaka ve son olarak Galatasarayda grev yapan Siyavu, 1976 ylnda da Balkan
Gen Erkekler ampiyonluuna ulat.
Aydan Siyavu, Trk basketbolnde en fazla ampiyonluk kazanan ve milli takmlarda en
uzun sreli grev yapan teknik adamd.
Siyavu, 1987 ylnda da Suriyede dzenlenen Akdeniz Oyunlarnda ampiyon olan (A)
Milli Basketbol Takmnn banda bulunuyordu.

BLTEN (22):
Salonda krek ekecekler
2001 yl Trkiye Salon Krek Birincilii, 13 Ocak Cumartesi gn Boazii
niversitesi'nde gerekleecek.
Ergomania'2001 adn tayan ergometrelerle yaplan bu yarmalara Trkiye genelinde 16
kulpten 500'n zerinde sporcu katlacak.
Krek sporunda yeni yln ilk madalyalarnn verilecei ampiyonada Trkiye rekorlarnn
krlmas bekleniyor. Cumartesi saat 09:00'da balayacak Ergomania'2001, saat 18:00'de bitecek.
- ztrk: Heyecan salona tanacak-
Trkiye Krek Kano ve Rafting Federasyonu Bakan etin ztrk, yeni sezonun ilk
yarlarna katlmn bir hayli fazla olacan aklarken, stanbullu tm sporseverleri de cretsiz
izlenebilecek Trkiye ampiyonas'na davet etti. Bakan etin ztrk, Yazn, denizlerimizde ve
gllerimizde yaran krekilerimiz kn da salonda krek ekecek. Krekteki rekabet salon
yarlar ile yln 12 ayna yaylm durumda. Trkiye krekte iyi bir jenerasyon yakalad. ok iyi
sporcularmz var. Bu salondan kacak ampiyonlarn, ayn tempolarn suda da yakalamalar
halinde uluslararas alanda da rahatlkla madalya kazanacaklarna inanyorum dedi.

HABER (22):
Trkiye Salon Krek Birincilii 13 Ocakta stanbulda Yaplacak
STANBUL Trkiye Salon Krek Birincilii, 13 Ocak Cumartesi gn stanbulda
yaplacak.
Krek, Kano ve Rafting Federasyonundan yaplan yazl aklamaya gre, Boazii
niversitesi Uaksavar Spor Kompleksinde saat 09.00da balayacak mcadeleye, 16 kulpten
500n zerinde sporcu katlacak.
Federasyon Bakan etin ztrk, ergometrelerle yaplan ve Ergomania 2001 ad da
verilen Trkiye Birinciliini tm sporseverlerin cretsiz izleyebileceini bildirdi.
ztrk, yazn deniz ve gllerde yaran sporcularn, kn da salonda krek ekeceini ifade
ederek, Yaanan rekabet, salon yarlar ile yln 12 ayna yayld. Trkiye krekte iyi bir
jenerasyon yakalad. Bu salondan kacak ampiyonlarn, ayn tempolarn suda da yakalamalar
durumunda, uluslararas alanda rahatlkla madalya kazanacaklarna inanyorum. diye konutu.

BLTEN (23):
Klassis Golf & Country Club 4 Ayak K Serisi Engel
Atlama Yarlar 13-14 Ocak'ta Yaplacak
Geleneksel olarak dzenlenen KLASSS GOLF & COUNTRY CLUB 4 AYAK KI
SERS ENGEL ATLAMA YARILARI Klassis Golf & Country Club Binicilik Merkezinde
dzenleniyor. lki bu hafta sonu gerekletirilecek Turnuvann dier ayaklar ubat, Nisan ve
Mays aylarnda koulacak.
Junior Ligi, Yetikinler ve Grand Prix olmak zere 3 ayr blmde yaplacak KLASSS
GOLF & COUNTRY CLUB 4 AYAK KI SERS ENGEL ATLAMA YARILARInda
yarmaclara toplam 25.000 & para dl verilecek.
KLASSS GOLF & COUNTRY CLUB 4 AYAK KI SERS ENGEL ATLAMA
YARILARI 1. Ayak Sponsorlar: Esselte, Gen-Pa, Gaggenau, Marshall, Nike, Broderi Narin,
Oriflame.
Saat 10:30da balayacak yarlarda program aadaki gibidir:
2001 Ylnn ilk Binicilik Msabakasnda Klassis Golf & Country Clubn smscak yeil
atmosferinde doayla iie geireceiniz bir hafta sonu sizleri bekliyor...
Katlmclar iin Maslak stanbul Atl Spor Klbnn nnden saat 10:00da Klassis Golf &
Country Cluba cretsiz ulam sa
14 Ocak 2001 Pazar Basn Mensuplar iin gerekletirdiimiz ulam gzergah:
11:00 Harbiye Ak Hava Tiyatrosu protokol kaps girii
11:30 11:35 Milliyet Binas
11:45 11:50 Star Binas
12:00 12:05 Hrriyet Binasndan Klassis Golf & Country Cluba hareket
DN
16:30 Ayn gzergah zerinden Taksime dn.
 HABER (23):
Binicilik...
K Serisi Engel Atlama Yarlar 13-14 Ocakta
stanbulda Yaplacak
STANBUL Geleneksel olarak dzenlenen Klassis Golf&Country Club 4 Ayak K Serisi
Engel Atlama Binicilik Yarlarnn ilk aya 13-14 Ocakta stanbulda yaplacak.
Klassis Golf&Country Club Binicilik Merkezinde 3 ayr kategoride gerekletirilecek
yarlarda toplam 25 bin dolar para dl verilecei bildirildi.
Yarmalarn teki ayaklarnn ise ubat, Nisan ve Mays aylarnda yaplaca kaydedildi.

BLTEN(24):
Basn blteni:
Atlasjetten Ulatrma Bakanna teekkr.
Atlasjet genel mdr Tuncay Doaner yaanan kriz sonras u aklamay yapt;
Ulatrma Bakanmz Sn. Binan Yldrmn bugne kadar THY Kontrolndeki Slot
Koordinasyon Merkezinin (uu saatleri) zerk bir yap olan Sivil Havaclk Genel
Mdrl bnyesinde oluturulmas talimatn vermesini byk bir memnuniyetle
karladk.
Bizce Trkiye Cumhuriyeti tarihne yazlacak bir karar. Kendisini kutluyoruz.
Atlasjet havayollar olarak Trkiyede zmir, Bodrum, Dalaman, Antalya, Adana, Trabzon,
Malatya, Siirt, Erzincan, Van gibi birok destinasyona tarifeli olarak seferlerimizi devam ettirirken
Trkiyenin Dou ve Gneydou Blgesinde bulunan coraf yaplar gerei fiziki engellerle dolu
olan baz meydanlarmza (Siirt, Erzincan vb.) uabilmek iin CRJ 700 gibi blgesel jet uaklarn
Trkiyeye ilk defa getirip turalara hizmet tamann mutluluunu yayoruz. Takdr edersiniz ki,
Anadoludaki meydanlara aabilmenin yolu Ankaraya teknik ini yapmaktan gemektedir. Bu
meydanlara tam dolu olarak kalk yapamadmzdan dolay ikinci bir yakt ikmali yapmak iin
Ankaraya iniyoruz. Bu balamda atlasjet havayollar kalitesinde uularmz bugn iin st-Ankara
git-gel olarak deil st-Ankara balantl Siirt ve Erzincan olarak devam edecektir.
Dn itibari ile stanbul Ankara git-gel uularmz yapma imkanmz elimizden alnm
bulunmaktadr. Ancak Sayn Ulatrma Bakanmzn byk destekleri ile beraber en ksa zamanda
uularmzn balayacana inanyoruz...
Ankara uularnda bulumak dileiyle.

HABER(24):
- Uulardaki Slot Sorunu...
- Atlasjet Genel Mdr Doaner:
- Ulatrma Bakan Yldrmn Slot Koordinasyon Merkezi nin Sivil Havaclk
Bnyesinde
Oluturulmas in Talimat Vermesini Memnuniyetle Karladk
STANBUL - Atlasjet Genel Mdr Tuncay Doaner, Ulatrma Bakan Binali Yldrmn,
Slot Koordinasyon Merkezinin Sivil Havaclk bnyesinde oluturulmas iin talimat vermesini
memnuniyetle karladklarn bildirdi.
Doaner, yapt yazl aklamada, Atlasjetin blgesel tamaclk kapsamnda Trkiyenin
eitli blgelerine seferler dzenlediini belirterek, Anadoludaki meydanlara umann yolunun,
Ankaraya teknik ini yapmaktan getiini kaydetti.
Tuncay Doaner, aklamasnda u grlere yer verdi:
Anadoludaki meydanlara tam dolu kalk yapamadmzdan dolay, ikinci bir yakt ikmali
iin Ankaraya iniyoruz. Bu balamda uularmz bugn iin stanbul-Ankara git-gel olarak deil,
stanbul-Ankara balantl Siirt ve Erzincan olarak devam edecektir.
Dn itibariyle stanbul Ankara-git-gel uularmz yapma imkanmz elimizden alnm
bulunmaktadr. Ancak Sayn Ulatrma Bakanmzn byk destekleriyle en ksa zamanda
uularmzn balayacana inanyoruz. Ulatrma Bakan Binali Yldrmn Slot Koordinasyon
Merkezinin Sivil Havaclk bnyesinde oluturulmas iin talimat vermesini memnuniyetle
karladk.

BLTEN (25):
31 Mays 2005
ada Yaam Destekleme Dernei Genel Merkezi Ve Tm ubelerinden
AB yolunda ilerleyen ada, laik bir hukuk devleti olan Trkiyemizde din smrs
yaplmamaldr.
Milli Eitim Bakanl Din retimi Genel Mdrlnn 4 yl eitim veren liseler iin din
kltr ve ahlak bilgisi dersinin iine uygulamal din eitimini koymas, ocuklar camilere,
mezarlklara gtrmesi, ar filmini izleterek snfta kuran okutmas vb yapt mfredat
deiikliklerinin son derece yanl, yanl ve ideolojik bir tutum olduu kansndayz.
AB yolunda ilerleyen laik bir hukuk devleti olan Trkiyemizde hala 7 milyon okumaz
yazmaz varken, 1 milyona yakn kzmz zorunlu ilkretime gnderemezken, her eyi bir yana
brakp iktidarn, saysal ounluunu kullanarak dinse! eitimin snrlarn geniletmesi, yeralt
eitim kurumlarn legalize edip yerstne karma giriimleri, en deerli niversiteleri terrist
yetitiren kurumlar olarak ilan etmesi gibi tutumlar kendi iindeki davran tutarszln
kantlamaktadr.
Yasama aamasnda her birinin geri dnecei sylenen szlerin yanl anlald diye
aklanaca bu durumun bir an evvel yeniden deerlendirilmesinin ve AB srecindeki lkemizde
din eitiminin ailelere braklmasnn en doru yntem olduunu dnyor bylesi tehlikeli
oyunlardan vazgeilmesini neriyoruz!
Prof. Dr. Trkan Saylan
Genel Bakan

HABER(25):
- YDD Genel Bakan Saylan:
- Avrupa Birlii Yolunda lerleyen ada, Laik Bir Hukuk Devleti Olan
Trkiyemizde
Din Smrs Yaplmamaldr
STANBUL - ada Yaam Destekleme Dernei (YDD) Genel Bakan Prof. Dr. Trkan
Saylan, Avrupa Birlii (AB) yolunda ilerleyen ada, laik bir hukuk devleti olan Trkiyemizde
din smrs yaplmamaldr. dedi.
Saylan, YDD Genel Merkezi ve tm ubeleri adna yapt yazl aklamada, unlar
kaydetti:

Milli Eitim Bakanl Din retimi Genel Mdrlnn, 4 yl eitim veren liseler iin
din kltr ve ahlak bilgisi dersinin iine uygulamal din eitimini koymas, ocuklar camilere,
mezarlklara gtrmesi, ar filmini izleterek snfta Kuran okutmas vb. yapt mfredat
deiikliklerinin son derece yanl, yanl ve ideolojik bir tutum olduu kansndayz.
AB yolunda ilerleyen laik bir hukuk devleti olan Trkiyemizde hala 7 milyon okumaz -
yazmaz varken, l milyona yakn kzmz zorunlu ilkretime gnderilemezken, her eyi bir yana
brakp iktidarn saysal ounluunu kullanarak dinsel eitimin snrlarn geniletmesi, yeralt
eitim kurumlarn legalize edip yerstne karma giriimleri, en deerli niversiteleri terrist
yetitiren kurumlar olarak ilan etmesi gibi tutumlar, kendi iindeki davran tutarszln
kantlamaktadr.
Yasama aamasnda her birinin geri dnecei, sylenen szlerin yanl anlald diye
aklanaca bu durumun bir an evvel yeniden deerlendirilmesinin ve AB srecindeki lkemizde
din eitiminin ailelere braklmasnn en doru yntem olduunu dnyor, bylesi tehlikeli
oyunlardan vazgeilmesini neriyoruz.

BLTEN(26):
Doan Tv Radyo Yaynclk A.. Basn Aklamas
Radyo ve Televizyon st Kurulunca bugn yaplan yazl aklamada irketimizin %19.99
oranndaki hissesinin Deutsche Banka satnn 3984 sayl Radyo ve Televizyonlarn Kurulu ve
Yaynlar Hakkndaki Yasann 29. maddesinin (a) ve () bentlerine aykr olduuna karar verildii
kamuoyuna duyurulmutur.
Sz konusu karar, grmz alnmadan verildii gibi gerekeli karar henz tarafmza
tebli edilmemitir. Bu nedenle Radyo ve Televizyon st Kurulunun yasa ve ynetmeliklere ilikin
yorumu tarafmzca bilinmemektedir.
irketimiz 3984 sayl yasa kapsamnda yaynclk faaliyeti gsteren bir kurulu deildir.
Yasann Kurulu ve Hisse Oranlar balkl 29. maddesi, yayn izni verilen yayn kurulularnn
kurulu ve irket yaplarn dzenlediinden irketimiz asndan uygulanmas hukuken mmkn
deildir.
Doan Grubu televizyon yayncl sektrnde effaf ve finansal adan gl bir
yaplanmay her zaman savunmutur. irketimiz hisselerinin bir blmnn Deutsche Banka sat
bu gr paralelinde yaplan kanuna uygun bir ilemdir. Radyo ve Televizyon st Kurulunun sz
konusu kararnn tarafnza tebliini takiben yasal yollara bavurulacan kamuoyunun bilgilerine
sunarz.
Sayglarmzla.

HABER(26):
-Doan TV Hisselerinin Deutsche Banka Satlmas.
-Doan TV Radyo Yaynclk A..:
RTKn Sz Konusu Kararnn Tarafmza Tebliini Takiben Yasal Yollara
Bavurulacan Kamuoyunun Bilgilerine Sunarz.
 STANBUL - Doan TV Radyo Yaynclk A.den yaplan aklamada, hisse devir ve sat
ilemlerinin kanuna uygun olmad ynndeki RTK kararnn kendilerine tebli edilmesinin
ardndan yasal yollara bavurulaca bildirildi.
Aklamada, RTKn, irketin yzde 19.99 oranndaki hissesinin Deutsche Banka
satnn 3984 sayl Radyo ve Televizyonlarn Kurulu ve Yaynlar Hakknda Kanunun 29.
maddesinin (a) ve () bentlerine aykr olduuna karar verdii hatrlatld.
irket aklamasnda, u ifadelere yer verildi:
Sz konusu karar, grmz alnmadan verildii gibi, gerekeli karar henz tarafmza
tebli edilmemitir. Bu nedenle RTKn yasa ve ynetmeliklere ilikin yorumu tarafmzca
bilinmemektedir. irketimiz, 3984 sayl yasa kapsamnda yaynclk faaliyeti gsteren bir kurulu
deildir. Yasann Kurulu ve Hisse Oranlar balkl 29. maddesi, yayn izni verilen yayn
kurulularnn kurulu ve irket yaplarn dzenlediinden irketimiz asndan uygulanmas
hukuken mmkn deildir.
Doan Grubu, televizyon yayncl sektrnde effaf ve finansal adan gl bir
yaplanmay her zaman savunmutur. irketimiz hisselerinin bir blmnn Deutsche Banka sat
bu gr paralelinde yaplan, kanuna uygun bir ilemdir. RTKn sz konusu kararnn tarafmza
tebliini takiben yasal yollara bavurulacan kamuoyunun bilgilerine sunarz.

BLTEN (27):
Deerli Bilim Adam Prof. Dr. Faruk Nemliolu vefat etti
Dermotoloji konusunda Trkiyenin nde gelen hocalarndan Prof. Dr. Faruk Nemliolunu
kaybettik. Hocalarn hocas Prof Dr. Faruk Nemliolu,1921de stanbulda dodu ve niversite
eitimine kadar Anadoluda eitim grd, 1945 da mezun olduu stanbul niversitesi Tp
Fakltesine, askerlik grevini tamamladktan sonra 1948de Deri Hastalklar ve Frengi
Krssnde Ord. Prof. Dr. Hulusi Behetin asistan olarak geri dnd. 1951 ylnda uzman,
I954de Doent, 1963te ise Profesr unvann ald. Meslek hayat boyunca binlerce doktor
yetitirdi. 1966da Paris, Amsterdam, Brksel, Mnih niversitesi Dermatoloji Kliniklerinde
mesleki incelemelerde bulundu. Prof. Dr. Faruk Nemliolunun l00n zerinde eitici, bilimsel ve
ilgin yaynlan bulunuyor. eviri niteliindeki Lepfann Tedavisi ile 1962 de yazd
Dermatolojide Tehis ve 1974de dermatozlarn nozolojik durumuna gre yazd Deri
Hastalklar Kitab rencilerin ve dermatologlarn istifadesine sunduu deerleri eserleridir.
Merhum Prof. Dr. Faruk Nemliolu iin 6 Haziran 2005 Pazartesi gc saat I0:00da
stanbul niversitesi Cerrahpaada anma treni yaplacak. Ei Nihal Nemliolu, kz ve damad
Kurtulu - Sitou Gnassounou, torunu Seren Gnassounou ile olu Hakan Nemliolunun hazr
bulunaca anma trenini takiben Tevikiye Camiinde le namazndan sonra Zincirlikuyu Aile
kabristannda defnedilecek.
Bilgi iin; O 216-474 38 62 / O 532 285 30 40

HABER (27):
Prof. Dr. Faruk Nemliolu Vefat Etti
STANBUL - Cerrahpaa Tp Fakltesi emekli retim yelerinden Prof. Dr. Faruk
Nemliolu (84), stanbulda vefat etti.
Nemliolu iin 6 Haziran Pazartesi gn, Cerrahpaa Tp Fakltesi Oditoryumunda tren
dzenlenecek. Trenden sonra Tevikiye Camiine gtrlecek Nemliolunun cenazesi, le vakti
klnacak cenaze namaznn ardndan Zincirlikuyu Mezarlnda topraa verilecek.
 stanbulda 1921 ylnda doan Nemliolu, 1939 ylnda girdii stanbul niversitesi Tp
Fakltesinden 1945te mezun oldu.
Cerrahpaa Tp Fakltesi Deri Hastalklar ve Frengi Krssnn kuruluunda merhum
Ord. Prof. Dr. Cevat Kerim ncedayn yannda yer alan Nemliolunun, kliniin bugnk
durumuna gelmesinde byk katklar oldu.
Meslek hayat boyunca ok sayda profesr, doent ve uzman yetitiren Nemliolu, Trkiye
Tp Akademisi yelii, Deri ve Zhrevi Hastalklar Dernei Bakanl, Cerrahpaa Tp Fakltesi
Deri Hastalklar ve Frengi Krss Bakanl grevlerinde de bulundu.
Nemliolunun, Trke ve yabanc dillerde baslm 100n zerinde yayn bulunuyor.
 BLTEN (28):
Deerli Basn ve Kamuoyuna;
THY Ynetimi toplu i szlemesi uyumazln polisiye tedbirlerle zmeye mi
alyor?
Sendika Genel Bakannn konumasn alkla destekledikleri iin D hatlar
Yolcu Hizmet ve Bilet sat Memurlar Havaliman Emniyet Mdrlnde ifade
vermeye arld.
THYde GREV KARARIn 30 Haziran 2005 tarihinden itibaren her an alnabiliriz.
Grev karar alnmasna kadar giden srecin nedenleri bizce unlardr.
Sendikamz cret dahil tm nerilerini 19 Ocak 2005te iveren yetkililerine iletmi, THY
Ynetimi vs THS geen bu 5 aylk srede cret teklifimize kar, resmi bir kar teklif
getirmemitir.
zellikle Kamu iveren Sendikas THSin. Hkmetin, kamu iyerleri szlemeleri ile
ilgili olarak szlemelerde hibir yeni idari madde kabul edilmeyecektir eklindeki prensibini bir
dayatma gibi srekli gndemde tutmas, zgr toplu pazarlk temel ilkesine aykrdr ve
grmeleri tkayan en nemli nedendir. Toplu pazarlkta yeni haklar talep edilmeyecek veya
kabullenilmeyecekse, sendikalarn ve toplu i szlemelerin herhangi bir ilevi kalr m?
Kamu iveren Sendikas THIS ve THY Ynetimi, Trk- ile Hkmet arasnda srdrlen
pazarl THY iyeri iin yaptmz toplu i szleme grmelerimizde hep bir engel gibi
nmze koymu. sivil havaclk sektrnn ve THY ivereninin zelliklerine uygun bamsz
szleme yapalm grmze olumlu cevap vermemilerdir,
zellikle THY Ynetiminin irketi plansz bytme stratejisi yznden nemli bir istihdam
sorunu olumu, nceden planlanmayan ve zaman alan bu unsur nedeniyle var olan alan saysyla
iler yrtlmeye allmaktadr. Bu yanl politika ise alanlarn var olan haklarnn ihlali ve
kurallara uyulmadan allmas sonucunu dourmaktadr. Bu duram uu emniyeti iin en byk
risktir. Sendikamz bu nedenle idari anlamda son iki ylda oluan ve resmi yazma ve giriimlerle
zemedii vardiya saat!erinin, ara dinlenmelerin dzensizletirilmesi, uucu ekiplerin alma
koullarnn ynetmeliklerle ihlali, kadro pozisyonunda altrma, geici grev ve tayinlcr gibi
eitli sorunlar, toplu i szleme masasna tamak zorunda kalmtr.
Bir kamu kuruluu olarak THY, sivil havacln gvenlik ve emniyet unsurlarna nem verme
yerine 4857 sayl Yasasnn 2. Maddesinde aka dzenlenen asl ilerde alt iveren (Taeron)
iisi altrlamaz hkmne ramen iyerlerinde taeron sistemini srarla geniletmektedir.
Yasaya ramen yaplan bu ilem tm ikaz ve hukuki giriimlerimize ramen srdrlmektedir. Grev
Karar aamasna kadar da bu konuda hibir adm atlmamtr.
Sendikamz aslnda bu tartmalarla ulusal havayolumuza byk zarar veren ve prestij
kaybna neden
olan THY Ynetiminin yanl ynetim politikalarnn dzeltilmesi ile de uramakta
ulusal havayolumuzu korumaya almaktadr.
Tm bu nemli sorunlar deerlendirildiinde, THY Ynetiminin sorunlara kaytszl,
ynetim zaaflar ve zme ynelik hibir yaklamda bulunmamas, GREV KARARIn da
nemsemediini gstermektedir. Bu takdirde Sendikamzn yasal haklarn kullanmaktan baka
zm yolu bulunmamaktadr.
Sendikamz Grev Kararnn en son aslmas gereken 6 Temmuz 2005 tarihine kadar,
gelimeleri deerlendirme hakkn sakl tutarak, zm iin her platformda grmeye ak
kalacak ve uyumazln zm iin sorumlulukla davranacaktr. Sayglarmzla,
 HABER (28):
- THYde Toplu Szlemesi Grmeleri...
- Hava-: THYde Grev Kararn Bugnden tibaren Her An Alabiliriz
STANBUL - Trkiye Sivil Havaclk Sendikas (Hava-), Trk Hava Yollarnda (THY)
grev kararn bugnden itibaren her an alabileceklerini bildirdi.
Hava- Genel Merkez Ynetim Kurulundan yaplan yazl aklamada, kamu iveren
sendikas THS ve THY ynetiminin, grmelerin yapld 5 aylk srede sendikann cret
teklifine kar resmi bir teklif getirmedii ne srld.
THS ve THY ynetiminin, Trk- ile Hkmet arasnda srdrlen pazarl dikkate
alarak, havaclk iyerinin zelliklerine uygun bamsz szleme yaplmas arsna olumlu cevap
vermedikleri savunulan aklamada, u grlere yer verildi:
THY ynetiminin sorunlara kaytszl, ynetim zaaflar ve zme ynelik hibir
yaklamda bulunmamas, grev kararn da nemsemediini gstermektedir. Bu takdirde
sendikamzn yasal haklarn kullanmaktan baka zm yolu bulunmamaktadr.
THYde grev kararn bugnden itibaren her an alabiliriz. Sendikamz, grev kararnn en son
aslmas gereken 6 Temmuz aramba gnne kadar gelimeleri deerlendirme hakkn sakl
tutarak zm iin her platformda grmeye ak kalacak ve uyumazln zm iin
sorumlulukla davranacaktr.

BLTEN (29):
CNER GRUBU-TAV
Basn Aklamas stanbul, l Haziran 2005

Trkiyedeki zelletirme srecinin ilklerinden ve en baarl rneklerinden biri olan

HAVAn (Havaalanlar Yer Hizmetleri A..) %60 hissesinin Ciner Grubu tarafndan TAVa (TAV
letme A..) devredilmesi srecinde anlamaya varld. lgili resmi prosedr iin ilemlere
baland.
HAVA, gerek istasyonlarndan merkeze kadar alanlar, gerekse st ynetimiyle, lkemiz
ekonomi tarihine gemi bir markadr. Bylesi bir markayla ilgili alnan bu karar Ciner Grubu
asndan; bir yl ncesinden hazrlklarn balanm stratejik planda gelinen yeni bir aamay
simgelemektedir.
Ciner Grubu kurumsal stratejileri erevesinde Enerji, Madencilik ve Medya sektrnde
odaklanma ve entegrasyon karar alm; bunun dndaki, kendi iinde son derece baarl
operasyonlar, bu alanlara da uzmanlam gruplara devretmeyi planlamt.
Durumu HAVAta %40 hisseye sahip ortaa Swissportla da uzun zamandr deerlendiren
Ciner Grubu, ok sayda talip arasndan en uygun teklifi veren ayn zamanda HAVAa en st
dzeyde katma deer getireceine inanlan TAV tercih etmitir.
lkemizde ve yurt dnda havaalan inaas ve iletmecilii konusunda kendisini kantlam
olan TAV i planlar ierisinde yer hizmetleri alannda yatrm yapma karar alnmt. HAVA
projesi de bu plana en uygun yatrmlardan biri olarak grld.
Yetkilileri ve alanlarnn byk zveri ve baaryla, bugne getirdikleri ve Trkiyenin en
gl hizmet kurulularndan birine dntrdkleri HAVAn, Tepe ve Akfen gruplarnn
ortaklndaki TAV tarafndan daha da baarl noktaya tayacandan phemiz yoktur.
Ayrntl bilgi iin:
 Ertan ACAR,
BERSAY letiim Danmanl,
Tel: 212 337 51 27, Cep: 0533 464 98 92

BLTEN (29):
Havas Hisselerinin Tava Devredilmesi...
- Ciner Grubuna Ait Havan Yzde 60 Hissesinin Tava Devredilmesi le lgili
- Resmi lemlere Baland Bildirildi
STANBUL - Havaalanlar Yer Hizmetleri A..nin (HAVA) yzde 60 hissesinin Ciner
Grubu tarafndan TAV Yatrm naat ve letme A..ye devredilmesine ilikin resmi prosedr
ilemlerine baland bildirildi.
HAVA gibi bir markayla ilgili alnan kararn, Ciner Grubu asndan, bir yl ncesinden
hazrlklarna balanm, stratejik planda gelinen yeni bir aamay simgeledii belirtilirken, Ciner
Grubunun, kurumsal stratejileri erevesinde enerji, madencilik ve medya sektrnde
odaklanma ve entegrasyon karar ald, bunun dndaki, kendi iinde son derece baarl
operasyonlar, bu alanlara da uzmanlam gruplara devretmeyi planlad kaydedildi.
Aklamada, durumun HAVAta yzde 40 hisseye sahip orta Swissportla da uzun
zamandr deerlendiren Ciner Grubunun, ok sayda talip arasndan en uygun teklifi veren,
ayn zamanda HAVAa en st dzeyde katma deer getireceine inanlan TAV tercih ettii ifade
edildi.
Aklamada, unlar kaydedildi:
lkemizde ve yurtdnda havaalan inas ve iletmecilii konusunda kendisini kantlam
olan TAV, i planlar ierisinde yer hizmetleri alannda yatrm yapma karar almt. HAVA projesi
de bu plana en uygun yatrmlardan biri olarak grld.
Yetkilileri ve alanlarnn byk zveri ve baaryla, bugne getirdikleri ve Trkiyenin en
gl hizmet kurulularndan birine dntrdkleri HAVAn, Tepe ve Akfen gruplarnn
ortaklndaki TAV tarafndan daha da baarl noktaya tayacandan phemiz yoktur.

BLTEN (30):
Gazeteci Kemal Baysal Yitirdik
Trkiye Gazeteciler Cemiyeti yesi, Burhan Felek Hizmet dl ve Basn eref Kart sahibi
gazeteci Kemal Baysal 28 Mays 2005 Cumartesi gn yitirdik,
Kuns und Werk Foto Scuhele (Berlin), School of Modern Photography (Newyork) mezunu
olan Baysal, Meslee 1940 ylnda Tasvir-i Efkarda balad. Baysal, ABDnin CSB ile NBC ve
ngilterenin London TV televizyonlarnda da muhabirlik yapt.
85 yanda hayatn kaybeden Kemal Baysaln cenazesi, 30 Mays 2005 Pazartesi gn
le namaznn ardndan Levent Camiinden alnarak Feriky Mezarlnda topraa verilecek.

HABER (30):
Gazeteci Kemal Baysal Vefat Etti
STANBUL Trkiye Gazeteciler Cemiyeti (TGC) Burhan Felek Hizmet dl ve Basn
eref Kart sahibi gazeteci Kemal Baysal (85), stanbulda vefat etti.
 TGC yesi de olan Baysaln cenazesi, yarn Levent Camiinde leyin klnacak namazn
ardndan Feriky Mezarlnda topraa verilecek.
Berlindeki Kuns Und Werk Foto Schule ve Newyorktaki School of Modern Photography
mezunu olan Baysal, gazetecilie 1940 ylnda Tasvir-i Efkarda balamt. Baysal, ABD ve
ngilteredeki baz televizyonlarda da muhabirlik yapmt.

BLTEN (31):
Trkiye Hafz- Kur-an ve Mevlithanlar 17/6/2005
Cemiyeti
Fndkzade Millet Cad. No.96 Hacbey Han kat l No.7 Tel:0212 533 65 56 0 532 214
01 55
B ASIN B LTEN
1. Cemiyetimiz sivil toplum temsilcisi olarak son gnlerdeki Barts gndemi
yaratmak suretiyle halk germeye kaus yaratmaya almakta olanlar gzlemlemektedir.
2. Barts bu lkede inancnda dnda zellikle Anadolu kadnn kesinlikle bandan
kartmad bir yaam tarzdr. Bunu Cumhuriyet kart gibi alglamak byk bir gaflet olduu
gibi Ba ak bir hanmn da nansz gibi yorumlamak.ta bir hatadr.

3. Bu cumhuriyetin kurulmasnda Bartl kadnlarnda ba ak kadnlarnda byk

katklarn unutmamak lazm.

4. Btn Rektrlerin yasalar kullanrken azami hassasiyeti gstererek insanlarn cann

yakmadan onlara dman gibi deil efkatle yaklamalarn halkn gznde kendilerinide din
dman gibi gsterip kutuplama
yaratlmasndan kanmalarn istemekteyiz Biz inanyoruz ki Hibir retim yesi dinsiz ve
inansz deildir. Ancak halkn nazarnda bu imac vermemektedirler. Bu kt bir gelimedir.
Btn parti Liderleri ve mensuplarnnda bu hususta birlik iinde olmalarn halkn
gerilmesinden doacak vahametin cezasn ocuklarmzn da tesinde torunlarmzda
ekecektir.

5. Kimse endielenmesinki Ulu nder ATATRK.n izdii bu izgiden dndrmee

kimsenin gc yetmez. Cemiyetimiz bu dikkatsiz davran ve gelimelerden rahatsz
olmaktadr. Kamuoyuna duyurulur.
Cemiyet Bakan
Halil Aknc

HABER (31):
- Hafz-I Kuran Ve Mevlithanlar Cemiyeti Bakan Aknc:
-Barts, Bu lkede nancn Dnda zellikle Anadolu Kadnnn Kesinlikle
Bandan karmad Bir Yaam Tarzdr.
- Bunu Cumhuriyet Kartl Olarak Alglamak Byk Bir Gaflet Olduu
- Gibi, Ba Ak Bir Hanm Da nansz Gibi Yorumlamak Bir Hatadr.
 STANBUL - Trkiye Hafz- Kuran ve Mevlithanlar Cemiyeti Bakan Halil Aknc,
Barts, bu lkede inancn dnda zellikle Anadolu kadnnn kesinlikle bandan karmad
bir yaam tarzdr. Bunu Cumhuriyet kartl olarak alglamak byk bir gaflet olduu gibi, ba
ak bir hanm da inansz gibi yorumlamak bir hatadr dedi.
Aknc, yapt yazl aklamada, son gnlerde barts gndemi yaratarak halk germeye
ve kaos yaratmaya alanlar gzlemlediklerini ifade ederek, unlar kaydetti:
Barts, bu lkede inancn dnda zellikle Anadolu kadnnn kesinlikle bandan
karmad bir yaam tarzdr. Bunu Cumhuriyet kartl olarak alglamak byk bir gaflet
olduu gibi, ba ak bir hanm da inansz gibi yorumlamak bir hatadr. Bu cumhuriyetin
kurulmasnda bartl kadnlarn da, ba ak kadnlarn da byk katklarn unutmamak lazm.
Btn rektrlerin, yasalar kullanrken azami hassasiyeti gstererek insanlarn cann
yakmadan onlara dman gibi deil efkatle yaklamalarn, halkn gznde kendilerini de din
dman gibi gsterip kutuplama yaratlmasndan kanmalarn istemekteyiz.
Biz inanyoruz ki, hibir retim yesi dinsiz ve inansz deildir. Ancak halkn nazarnda
bu imaj vermektedirler. Bu kt bir gelimedir. Btn parti liderleri ve mensuplar da bu hususta
birlik iinde olmallar. nk halkn gerilmesinden doacak vahametin cezasn, ocuklarmzn da
tesinde torunlarmz ekecektir.
Kimse endielenmesin ki, lkemizi, Ulu nder Atatrkn izdii bu izgiden dndrmeye
kimsenin gc yetmez.
Cemiyetimiz, bu dikkatsiz davran ve gelimelerden rahatsz olmaktadr.

BLTEN (32):
TC TRKYE BYK MLLET MECLS BAKANLII GENEL
SEKRETERL Milli Saraylar Daire Bakanl BASIN BLTEN
MLL EGEMENLK COKUSU SRYOR...
Trkiye Byk Millet Meclisinin alma 85. Ylnn Milli Egemenlik Yl ilan edilmesi
dolaysyla gerekletirilen Milli Egemenlik Yl Etkinlikleri hz kesmeden devam ediyor
17 Nisan 20O5de stanbulda byk bir cokuyla gerekletirilen Milli Egemenlik
Yry ve Milli Egemenlik Konserinin ardndan bu kez Milli Egemenlik cokusu ocuklarmzla
sryor.
5 Haziran 2005 Pazar gn saat 17.00de Saraybunundan kalkacak gemiyle 2000 ocuk ve
gen Boaz turu yapacaklar. Boazdan Karadenize kadar devam edecek gezinin geri dn
yolunda ocuklar bir srpriz bekliyor. Geziye katlan ocuklar dn yolunda Davut GLOLU
konseriyle Milli Egemenlik cokusunu doyasya yaayacaklar.
Deerli Basn Mensuplarna duyurulur.
TBMM MLL SARAYLAR DAiRE BAKANLII LETM OFS
TELi 0212 236 54 85
02122369000
FAKS: 02122276674
E-mail: millisaraylar@tbmm.gov.tr

HABER(32):
 TBMMnin Alnn 85. Yl...
Milli Egemenlik Yl Dolaysyla 5 Haziran Pazar Gn stanbulda Yaklak
2 Bin ocuk ve Gen, Boaz Turu Yapacak
STANBUL - Trkiye Byk Millet Meclisinin (TBMM) alnn 85. ylnn, Milli
Egemenlik Yl ilan edilmesi dolaysyla dzenlenen kutlama etkinlikleri sryor.
TBMM Milli Saraylar Daire Bakanlndan konuya ilikin yaplan yazl aklamada, yle
denildi:
17 Nisan 2005te stanbulda byk bir cokuyla gerekletirilen Milli Egemenlik
Yry ve Egemenlik Konserinin ardndan, bu kez milli egemenlik cokusu ocuklarmzla
sryor.
5 Haziran Pazar gn saat 17.00de Sarayburnundan kalkacak gemiyle 2 bin ocuk ve gen,
Boaz turu yapacak.
Boazdan Karadenize kadar devam edecek gezinin geri dn yolunda ocuklar bir
srpriz bekliyor. Geziye katlan ocuklar, dn yolunda Davut Glolu konseriyle milli egemenlik
cokusunu doyasya yaayacaklar.

BLTEN (33) :
Basn Blteni
Recep Bilginer Unutulmayacak

Trkiye Gazeteciler Cemiyeti (TGC) Bakan Orhan Erin kdemli gazeteci ve TGC yesi
Recep Bilginerin vefat nedeniyle bir aklama yapt, Erinin aklamas yle;
lkemizin sekin gazeteci ve yazarlarndan, kdemli yemiz, aabeyimiz Recep Bilgineri
kaybetmi olmann derin acs iindeyiz,
Trkiye Gazeteciler Cemiyetine ynetim kurulu yesi, genel sayman, genel sekreter, bakan
yardmcs ve Gazeteciler Sosyal Dayanma Vakf Bakan olarak uzun sre zveriyle hizmet
vermi, Cemiyetin kurumsallamasnda unutulmaz katklarda bulunmu olan Bilgineri her zaman,
sayg ve teekkrle anacaz.
Trkiyenin ok partili siyasal yaama girmeye hazrland dnemde haber ve yazlar
nedeniyle hapsedilen ilk gazetecilerden biri olan Bilginer, meslek yaamnda zgrlkler iin
savam verirken, meslek sorunlarnn zm konusunda aba gsteren meslektalarmz arasnda
da nde gelen ustalarmzdan biri olmutur.
Romanlar, tiyatro ve Televizyon oyunlar ile edebiyatmza, meslek anlar ile de basn
tarihimize yapt katklar, gelecekte yaamn srdrmesinin dayanaklarn oluturacaktr.
Basn ve sanat dnyasna basal diler, yaknlarnn aclarn paylar, ans nnde
saygyla eilirim.

HABER (33):
- Gazeteci Ve Yazar Recep Bilginerin Vefat...
- Trkiye Gazeteciler Cemiyeti Bakan Erin: Cemiyetimizin Kurumsallamasnda
Unutulmaz Katklarda Bulunmu Olan Bilgineri, Her Zaman Sayg Ve Teekkrle
Anacaz.
 STANBUL - Trkiye Gazeteciler Cemiyeti (TGC) Bakan Orhan Erin, Ankarada
geirdii kalp krizi sonucu vefat eden gazeteci ve tiyatro yazar Recep Bilgineri her zaman sayg
ve teekkrle anacaklarn bildirdi.
Erin, TGC yesi Bilginerin lm dolaysyla yapt yazl aklamada, unlar kaydetti:
lkemizin sekin gazeteci ve yazarlarndan, kdemli yemiz, aabeyimiz Recep Bilgineri
kaybetmi olmann derin acs iindeyiz.
TGCye Ynetim Kurulu yesi, Genel Sayman, Genel Sekreter, Bakan Yardmcs ve
Gazeteciler Sosyal Dayanma Vakf Bakan olarak uzun sre zveriyle hizmet vermi,
cemiyetimizin kurumsallamasnda unutulmaz katklarda bulunmu olan Bilgineri, her zaman
sayg ve teekkrle anacaz.
Trkiyenin ok partili siyasal yaama girmeye hazrland dnemde haber ve yazlar
nedeniyle hapsedilen ilk gazetecilerden biri olan Bilginer, meslek yaamnda zgrlkler iin
savam verirken, meslek sorunlarnn zm konusunda aba gsteren meslektalarmz arasnda
da nde gelen ustalarmzdan biri olmutur.
Romanlar, tiyatro ve televizyon oyunlar ile edebiyatmza, meslek anlar ile de basn
tarihimize yapt katklar, gelecekte yaamn srdrmesinin dayanaklarn oluturacaktr.
Basn ve sanat dnyasna basal diler, yaknlarnn aclarn paylar, ans nnde
saygyla eilirim.

BLTEN (34):

stihbarat eflerinin Dikkatine

Basn Aklamas
mraniye Devlet Hastanesi yetkilileri ve hastane idaresinde grevlendirilen bir ksm
memur ve ahslar hakkndaki eitli iddialar zerine, Mdrlmzce disiplin soruturmas
yapmak zere grevlendirilen, stanbul l Salk Mdr Yardmcs Dr. Fuat Kantarc, soruturmay
bitirip hastaneden ayrlmak zere iken arabasnn yan camndan kimlii belirsiz kii ya da kiilerce
2 el ate edilmek sureti ile silahl saldrya uramtr. Diz stne isabet eden bir kurunla
yaralanmtr.
Dr. Fuat Kantarc mraniye Devlet Hastanesinde tedavi altna alnmtr. Genel durumu iyi
olup Dr. Fuat Kantarcnn tedavisi devam etmektedir. Olayn soruturmas adli merciiler tarafndan
yrtlmektedir.
Sayglarmzla bilgilerinize sunarz.
stanbul l Salk Mdrl Basn Brosu

HABER (34):
- stanbul Salk Mdr Yardmcsna Silahl Saldr
-Genel Durumu yi Olan Fuat Kantarcnn Tedavisine Devam Ediliyor
STANBUL - Silahl saldrda yaralanan stanbul l Salk Mdr Yardmcs Fuat
Kantarcnn tedavisine devam ediliyor.
l Salk Mdrlnden yaplan yazl aklamada, Kantarcnn, mraniye Devlet
Hastanesi yetkilileri ve hastane idaresinde grevli bir ksm memur ve ahs hakkndaki eitli
iddialar zerine, Mdrlke disiplin soruturmas yapmak amacyla grevlendirildii belirtildi.
Fuat Kantarcnn, soruturmay bitirip hastaneden ayrlmak zereyken, arabasnn yan
camndan kimlii belirsiz kii ya da kiilerce 2 el ate edilmek suretiyle silahl saldrya urad
kaydedilen aklamada, Kantarcnn diz stne isabet eden bir kurunla yaraland vurguland.
Aklamada, mraniye Devlet Hastanesinde tedavisi srdrlen Kantarcnn genel
durumunun iyi olduu ve olayla ilgili soruturmann adli merciler tarafndan yrtld bildirildi.

BLTEN (35):
BASIN DUYURUSU
obaneme Ana sale Hattnda yaplacak olan bakm - onarm almalar nedeniyle, 10
Haziran 2005 Cuma gn saat 21:00 ila 11 Haziran 2005 Cumartesi gn saat 09:00 saatleri
arasnda 12 saat sre ile aada belirtilen blgelere su verilemeyecektir.
Su Alamayacak Blgeler
Bakrky lesinde Atatrk Havaliman, Yeilyurt. Yeilky ve Floryann bir ksm.
(stanbul Bykehir Belediyesi Florya Sosyal Tesisleri civar.)
stanbullulara nemle duyurulur
SK
BASIN MDRL
08.06.2005

HABER (35):
-stanbulda Su Kesintisi...

STANBUL - stanbul Su ve Kanalizasyon daresi (SK), Bakrkyde baz blgelerde, 10

Haziran Cuma akamndan itibaren 12 saat sreyle su kesintisi uygulayacak.
SKden yaplan yazl aklamada, obaneme Ana sale Hattnda gerekletirilecek
bakm-onarm almalar nedeniyle Atatrk Havaliman, Yeilyurt, Yeilky ve Floryann bir
ksmnn cuma gn saat 21.00den cumartesi gn saat 09.00a kadar su alamayaca bildirildi.

BLTEN (36):
Trkiyede lleme sorununa dikkat ekmek iin 10 yldr eitli projelere imza atan
TEMA, bu yl 17 Haziran Dnya lleme Gnnde lleme tehlikesinin yarnn deil,
bugnn sorunu olduunu sylyor.
Trkiyenin byk bir blm 2040 ylnda l olabilir
NASAnn yapt bir aratrmaya gre, erozyonun iddetlenerek devam etmesi ve etkili
tedbirler alnmamas halinde Trkiyenin byk bir blmnn nmzdeki 35 yl iinde le
dnecei ortaya kt. Tema yetkilileri, eski sylemlerde ocuklarmza llemi bir lke
brakmaktan korkulduunu ancak artk bugn ortayal olan pek ok kiinin de llemi bir
Trkiye grme ihtimalinin ok yksek olduunu vurguladlar.
lleme tek bana gezen bir felaket deil. lleme ile birlikte alk, susuzluk, isizlik ve
i g de lkeyi tehdit ediyor. Devlet statistik Enstitsnn 1998 Trkiye statistik Yll
verilerine gre 1985-1990 yllar arasnda Trkiyede yaklak 5,5 milyon kii eitli nedenlerle g
etti. Krsal kesimden kente olan g, beraberinde tarmsal retimde azalma ve kentlerde youn
isizlii getiriyor. Bunun sonucunda lke genelinde isizlik ve gelir dalmndaki adaletsizlik
artyor, arpk kentleme, evre kirlilii, doal kaynaklarn ar kullanm ve tahribi gndeme
geliyor.
Birlemi Milletler bu byk sorunla mcadele etme yolunda 1994 ylnda karar ald ve bu
nemli soruna dikkat ekmek iin de 17 Haziran tarihini Dnya llemeyle Mcadele Gn
olarak ilan etti. Bu konuya Trkiyede sahip kan TEMA Vakf, bu amala 1995 ylndan itibaren
pek ok etkinlik ile sorun ve baarl almalar lkemiz gndemine tad. almaya imza att.
Konya/Karapnar, Ankara/Nallhan, Burdur/Akyaka ve Idr rneinde olduu gibi lleme
sorununu yaayan blgelerde halkn ve iktidarlarn desteini almak amacyla pek ok etkinlik
gerekletiren TEMA Vakf, bu yl 17 Haziranda Ankarada Erozyon ve lleme le Mcadelede
Krsal Kalknma sempozyumu dzenliyor. Erozyon ve lleme ile Mcadelede en nemli
admlardan biri de TEMA Vakfnn da katklar ile hazrlanan Toprak Yasasdr. Toprak yasas ile
arazi kabiliyet snflar belirlenecek, nerede orman, nerede mera, nerede tarm alan, nerede sanayii
tesisi vb. amalarla kullanm olaca belirlenecektir.
TEMA Vakf, Erozyon ve lleme ile Mcadele almalar kapsamnda getiimiz yl
Mart aynda balatt Toprakla Dayanma iin l Milyon Fidan kampanyas da sivil toplum
kurulular, devlet, zel sektr ve halktan byk katk buldu. Bata 12 ulusal televizyon kanal
olmak zere pek ok medya kuruluundan da destek gren kampanya kapsamnda, l milyon 11 bin
71 fidan topland ve fidanlar, evre ve Orman Bakanlnn ibirlii ile Antalya, anakkale,
Adyaman ve Kayserideki aasz alanlara dikildi.
TEMA yetkilileri yaptklar aklamada, TEMA halkn gvenini kazanm bir kurum
olarak, yaz sonunda yepyeni bir byk kampanyaya balayacak. Amacmzn doruluu konusunda
kimsenin phesi yok. Bu amaca yrrken, TEMA, 250 bin gnlls ile birlikte geni kitlelere yol
gstericilik yapma yolunda ilerleyecektir. Bitirdiimiz kampanyalar bundan sonra yapacamz
kampanyalarn da gvencesidir. Bize bu gveni gsteren halkmza teekkr ediyoruz. eklinde
konutular. Ayrntl bilgi iin: Leo PR/Tlin Kara, Tel: 234 27 28/141,
e-mail: tulin.kara@leoburnett.com.tr.
TEMA Vakf, 11 Eyll 1992 tarihinde, Karaca Arboretumun kurucusu, BM evre dl
sahibi Hayrettin Karaca ve Tekfen Holding Kurucu Ortaklarndan, Trk-B.D.T. Konseyleri
Bakan Nihat Gkyiit tarafndan kuruldu. Vakf, Trkiyenin geleceini tehdit eden erozyon ve
lleme tehlikesine kar toplumsal duyarll artrmak ve bu mcadelenin bir devlet politikas
haline getirilebilmesini salamak iin 12 yldr alyor. Bugne kadar dzenledii eitim
almalar araclyla 2 milyonu akn kiiyi erozyon ve evre konularnda bilgilendirdi. Son 10
yl iinde 25 ayr aalandrma projesinde, eitli kii ve kurulularn sponsorluunda, evre ve
Orman Bakanlnn da desteiyle 17.110 hektar alanda 1.86 milyon fidan dikilmesini ve 10 Milyar
Mee Projesi kapsamnda 640 milyon mee tohumu ekimi yaplmasn salad. TEMA Vakf, halen
lke genelinde 31 krsal kalknma projesi zerinde alyor.
HABER (36):
Temadan lleme Uyars:
- Trkiyenin Byk Bir Blm 2040 Ylnda l Olabilir
STANBUL - TEMA Vakf, Trkiyenin byk bir blmnn 2040 ylnda l
olabilecei uyarsnda bulundu.
Vakftan, 17 Haziran Dnya llemeyle Mcadele Gn dolaysyla yaplan yazl
aklamada, llemenin yarnn deil, bugnn sorunu olduu belirtilerek, bugnn orta
yallarnn llemi bir Trkiye grme ihtimalinin ok yksek olduu kaydedildi.
Aklamada, NASAnn yapt bir aratrmaya gre, erozyonun iddetlenerek devam etmesi
ve etkili tedbirler alnmamas halinde, Trkiyenin byk bir blmnn nmzdeki 35 yl iinde
le dnecei vurgulanarak, Trkiyenin byk bir blm 2040 ylnda l olabilir uyarsnda
bulunuldu.
llemenin tek bana bir felaket olmadna, llemeyle birlikte alk, susuzluk, isizlik
ve i gn de lkeyi tehdit ettiine iaret edilen aklamada, Devlet statistik Enstits verilerine
gre, 1985-90 yllar arasnda Trkiyede yaklak 5.5 milyon kiinin eitli nedenlerle g ettii
bildirildi.
Aklamada, krsaldan kente olan gn, tarmsal retimde azalma ve kentlerde youn
isizlii de beraberinde getirdiine dikkat ekildi.
17 Hazirann, Birlemi Milletler tarafndan Dnya llemeyle Mcadele Gn olarak
ilan edildii hatrlatlan aklamada, Trkiyede bu konuya TEMA Vakfnn sahip kt ve 1995
ylndan itibaren sorunu gndeme tad belirtildi.
Erozyon ve llemeyle mcadelede en nemli admlardan birisinin Toprak Yasas olduu
hatrlatlan aklamada, bu yasann TEMA Vakfnn katklaryla hazrland vurguland.
Aklamada, TEMA Vakfnn 17 Haziran Cuma gn Ankarada Erozyon ve lleme ile
Mcadelede Krsal Kalknma Sempozyumu dzenleyecei de kaydedildi.

BLTEN (37):
Trk Hava Yollarndan Amsterdama zel cret
Trk Hava Yollar, 30 Temmuz 2005 tarihine kadar Trkiyeden Amsterdama seyahat
edecek yolcular iin, Gidi/Dn EUR, stanbul/Ankara/zmir ve Kayseriden Amsterdama 179,
Trkiyenin dier noktalarndan 264 seviyesinde zel cret uygulayacaktr.
Not: Bu hizmetten yararlanmak iin 444 O 849 (THY) nolu telefon ve
www.thy.com.tr adresinden bilgi alnabilir.

HABER (37):
- Thyden Amsterdama zel cret. . .
STANBUL - Trk Hava Yollar (THY), Trkiyeden Amsterdama seyahat edecek yolcular
iin zel cret uygulayacak.
THYden yaplan yazl aklamaya gre, 30 Temmuz 2005 tarihine kadar uygulanacak zel
cret tarifesi uyarnca, stanbul, Ankara, zmir ve Kayseriden Amsterdama gidi-dn bilet creti
179 Avro, Trkiyenin dier noktalarndan da 264 Avro olarak belirlendi.
Bu hizmetten yararlanmak isteyenler, THYnin 444 O 849 numaral telefonu ve
internetteki www.thy.com.tr adresinden bilgi alabiliyor.

BLTEN (38):
CEZA YASASINI DETRME ALIMALARINA KATILAN BASIN
KONSEY BAKANI, YMSERDM AMA MD HAYAL KIRIKLII
NDEYM DED
Yeni Trk Ceza Yasasnn eksik, yanl veya sakncal grlen hkmlerini deitirmeyi
ngren nerinin TBMMdeki Komisyon grmelerine katlan Basn Konseyi Bakan Oktay Eki,
Maalesef iletiim (basn, ifade) zgrln geniletmeyi ve halkn gerekleri renmesini
engelleyen hkmleri deitirmeyi amalayan abalarmz -en azndan bu aamada- sonu vermedi.
nmzdeki birka gn iinde konu TBMMnin Genel Kurulunda da grlecek. Ancak TBMM
Adalet Komisyonu tarafndan kurulan Alt Komisyon almalar ve Adalet Komisyonu grmeleri,
Babakan Sayn Tayyip Erdoanla 6 Nisan 2005 tarihinde yaptmz grmenin bende yaratt
iyimserlii hayal krklna dntrd dedi.
Eki u bilgiyi verdi;
Ceza Yasasnn demokratik sisteme aykr ve halkn gerekleri renme hakkn engelleyici
saydmz hkmlerinden hayali saydmz birkan deitirmeyi amalayan nerilerimizi
ilgililere sunduk. Bunlar Alt Komisyonda ye 12 Mays gn de TBMM Adalet Komisyonunda ele
alnd. nerilerimizden en acil saydklarmz haberlemenin gizlilii; insanlarn rzalar olmadan
konuma ve grntlerinin kayda alnmamas, yaynlanmamas ve bir de zel yaamn gizlilii
gibi temel deerlerle ilgiliydi. Biz bu deerlerin korunmasn ama kamu yarar nedeniyle bu
konularda yayn yaplrsa, gazetecinin sulu saylmamasn nerdik. Kamu yarar kavramnn bir
kstas oluturmayaca gerekesiyle nerimiz reddedildi.
ftira suuyla ilgili dzenleme nedeniyle, basnda (medyada) yer alan nerdeyse her yalan
haber iin iftira iddiasyla dava alabileceini, bunun bir ok yolsuzluun gizli kalmasna yol
aacan ileri srdk bu da kabul grmedi.
Alt Komisyon ve Komisyon almalar srasnda CHP Nide Milletvekili Orhan Eraslan,
nerilerimizi genelde benimsedi. Bunlarn kabul iin ok alt. Bunu karlk iktidar partisi
milletvekilleri ile Yargtaydan gelerek almalara katlan yeler ve grmelere giren
akademisyenler kesin tavr koyarak kar grs savundular. Sonuta ounluun oylar, yasann
yukarda dediimiz gibi ekillenmesine yol at. imdilik nmzde sadece TBMM Genel
Kurulunda yaplacak grmeler aamas var. Yanllar orada da dzelmezse Avrupa nsan Haklar
Mahkemesine gveneceiz. nk biz evrensel deerleri savunuyoruz. Hakkmz buradan
alamazsak oradan alacaz.

HABER (38):

Yeni TCKdaki Deiiklik almalar...

-Basn Konseyi Bakan Eki:
-Yanllar TBMM Genel Kurulunda da Dzelmezse Avrupa nsan Haklar
Mahkemesine Gveneceiz.
nk Biz Evrensel Deerleri Savunuyoruz. Hakkmz Buradan Alamazsak,
Oradan Alacaz.
STANBUL - Basn Konseyi Bakan Oktay Eki, yrrl ertelenen yeni Trk Ceza
Kanunundaki (TCK) deiiklik almalarna ilikin, Yanllar TBMM Genel Kurulunda da
dzelmezse Avrupa nsan Haklar Mahkemesine (AHM) gveneceiz. dedi.
Yeni TCKnn eksik, yanl veya sakncal grlen hkmlerini deitirmeyi ngren
teklifin TBMMdeki Komisyon grmelerine katlan Basn Konseyi Bakan Eki, yapt yazl
aklamada, unlar kaydetti:
Maalesef iletiim (basn, ifade) zgrln geniletmeyi ve halkn gerekleri renmesini
engelleyen hkmleri deitirmeyi amalayan abalarmz, en azndan bu aamada sonu vermedi.
nmzdeki birka gn iinde konu, TBMM Genel Kurulunda da grlecek. Ancak TBMM
Adalet Komisyonu tarafndan kurulan Alt Komisyon almalar ve Adalet Komisyonu grmeleri,
Babakan Sayn Recep Tayyip Erdoan ile 6 Nisan 2005 tarihinde yaptmz grmenin bende
yaratt iyimserlii hayal krklna dntrd.
 - neriler ve Reddedilenler-
Oktay Eki, yeni TCKnn demokratik sisteme aykr ve halkn gerekleri renme hakkn
engelleyici deerlendirdikleri hkmlerinden hayati saydklar birkan deitirmeyi amalayan
nerilerini ilgililere sunduklarn hatrlatarak, yle dedi:
Bunlar Alt Komisyonda ve 12 Mays gn de TBMM Adalet Komisyonunda ele alnd.
nerilerimizden en acil saydklarmz haberlemenin gizlilii; insanlarn rzalar olmadan
konuma ve grntlerinin kayda alnmamas, yaynlanmamas ve bir de zel yaamn gizlilii gibi
temel deerlerle ilgiliydi. Biz bu deerlerin korunmasn, ama kamu yarar nedeniyle bu konularda
yayn yaplrsa gazetecinin sulu saylmamasn nerdik. Kamu yarar kavramnn bir kstas
oluturmayaca gerekesiyle nerimiz reddedildi.
ftira suuyla ilgili dzenleme nedeniyle, basnda (medyada) yer alan neredeyse her yalan
haber iin iftira iddiasyla dava alabileceini, bunun birok yolsuzluun gizli kalmasna yol
aacan ileri srdk. Bu da kabul grmedi.
Alt Komisyon ve Komisyon almalar srasnda CHP Nide Milletvekili Orhan Eraslan,
nerilerimizi genelde benimsedi, Bunlarn kabul iin ok alt. Buna karlk iktidar partisi
milletvekilleri ile Yargtaydan gelerek almalara katlan yeler ve grmelere giren
akademisyenler, kesin tavr koyarak kar gr savundular. Sonuta ounluun oylar, yasann
yukarda dediimiz gibi ekillenmesine yol at.
imdilik nmzde sadece TBMM Genel Kurulunda yaplacak grmeler aamas var.
Yanllar orada da dzelmezse AHMe gveneceiz. nk biz evrensel deerleri savunuyoruz.
Hakkmz buradan alamazsak, oradan alacaz.