(3Y.

Zygm unta Muszel

W ARSZAW A.

D zia
Nr. 235

<*/-
 MATERYAY

DO ETNOGRAFII PODHALA
(Zakopane, Kocielisko, Poronin, Czarny Dunajec).
ZEBRA

ANDRZEJ STOPKA.

P ie n i. P o w ie c i. O b rz d y .

Cze I.

W KRAKOWIE,
NAKADEM AKADEMII UMIEJTNOCI.
W DRUKARNI UNIWERSYTETU JAGIELLOSKIEGO
p od Z arzdem Jzefa. F ilip o w sk ie g o .

1898 .
 MATERYAY

DO ETNOGRAFII POORAA
(Zakopane, Kocielisko, Poronin, Czarny Dunajec).
ZEBRA

A N D R ZEJ STOPKA.

P ie n i. P o w ie c i. O b rz d y .

C z 1.

W KRAKOWIE,
NAKADEM AKADEMII UMIEJTNOCI.
W DRUKARNI UNIW ERSYTETU JAG IELLO SKIEG O
po d za rz d em J z e fa F ilip o w sk ie g o .

1898 .
O sobne o dbicie z T. I I I . D z. I I . M a tery al w an tro p o lo g .-arch eo lo g . i e tn o g ra f.
A k ad em ii U m ie j tn o c i w K rak o w ie.

ii \ 19^

t
 M ateryay

do etnografii P o d h a la
(Zakopane, Kocielisko, Poronin, Czarny Dunajec)

zebra
.V *
Andrzej Stopka.
V

# -

I. P ien i.

A). Miosne.

lj h - 2 - ---------------- * ---- H - H H - r - 1 * -t 1 : -
- p ------------- , ------
Kohaak e Jzu koliaak e dosic

fp - r= 7> - f ...>' '-] ~ n n i i p = i--------- 1

i l _ i _3 1
Trudnoz mi e byo w podolec ku nosic.

i K o h a e , kobae, bodej e b y w a o ;
B o d e j e n ik m u ve z n a k i e d a o !
a P oko h a poko h a , a potem poehae,
N i e li na v e k i e sc livym y o sta !
8 In o k e u v id a v elonj uboci,
Z radoci p a k a y m o je ive yoci.
1
 AKDIlZKJ STO IK A .

4 K ed y j a se pudem dou opuinom '),

V y re n a m e dyvce z adnom g'buinom .
b e k o h aj e ve m e, zak o paski b'"bnie,
H oaj j a ubogom , to e kopnem nogom.
6 Pove, pove tej m ojj m atusi:
K e m e vy h o v aa, to m e vyda musi.
7 P o d u h u j, v a te rk y i stela i stela,
I s tego 'rrsick a sk"d se mAm Jan ick a.
8 e pac dyvce, e plac, e yyraj yocka,
E bo ja k e v y d as podepres se byocka.
fi S kde ides h o p ce? Z doliny yod kyoni,
H oby yod dyvciny, n ik mi e zabri.
to JJolsina, yolsina, elona yolsina,
S podobaa mi e v koele dzyvcina.
11 K ohaj ze m e, dzyvce, koiAj m e raz po raz
J a k m e mAs poelia, poehaj nie zaraz.
12 K elo v m ofu p a sk u , a v lee cety n y ,
T elo razi porem do m ojj dyvciny.
13 M oja k o h an eck a sp y a a , zduraa,
J a k e e popravi, e bude m e m aa
14 Ja k o ty s to ade, jako tyz to um e,
K ej se zAkopasci liopci pfidom k u me.
15 Co jA e nabodzem , co ja e ng nadrem ,
Je sc e se m i dyvce d fv i pfed nosem zavre.
16 K ed y m e ty u defis, to j a e e e tykAm,
Idem sobe k u jjk s j i fajeoke zapykArn.
17 K eb y jA se m a a k av a le ra pana,
T o b y k e h o d y a z g rabam i do ana.
is e uvod, e uvod, bo m e e uvedes,
P o k y l na kyo ick u po m e e pfijedes.
19 Co j a e nahody i p 't v nagrodyl,
Jesce mi pdzaa, je z e k e e godn.
20 D iy v c in a kyon aa, jesce e pytaa,
Ci na tam ty m vee parobci budeee.
Z je, dyj ty dzyvcino, cos i e to plee?
Co i po p a ro b k a k tam na drugim v e e ?
21 P o v a d a a m am a, povadali lude,
Jze mj vanecek dyou vodom pudze.
e pudze, e pudze, jak j a bedem kaa,
Bo se go na glove bedem popravala.
22 K ek puci e kaa. toj e ty d o b y vA,
A k e d y k puyn, ccm u e nocovA?

) ^ o p u s z n a , wie).
 M ATEI.YAY HO ETNOGRAFII PODHALA.

K eby b y a m oja, k u p ilb y k i k y rp ec

A le o je s m oja m uis b 'y d e yrpe.
Saleje, saleje, ry b e c k a z* vodom,
E , d y j a e bedem , a jd a k u , za tobom.
S .Jeje, saleje, ry b e c k a za vodom,
D y j a ty a salejm za dzyvcinom modom.
S aleje, saleje ry b k a za vodam i;
A le j e bedem za D najcan am i (za Zakopanam i).
C em uzbyk j a n a e bopce nie p ak a a
K e m e r"cki bolom, cok e yob&paa.
Pom dze mi, Ja u , y bfem i"cko sana,
Bo go e zaesem do doliny sam a.
Pocoze tu p fise ? Pocoze k a z a a ?
J a m alu k a b y a ; ro zu m u k i m aa.
M oja m atuicko e dej m e za vode,
Bo j a e ry b e c k a p y v a a e bede.
M oja m atuicko e dejze m e za las,
Bo j a e p fe p rk a e pfilecem zarz.
M oja m atuicko e dejze m e blisko
Bo j a i yozesem n a n o g ak sm eisko.
Poset b y ja , poset, k u dyvcie posct,
A le mi yoby ra pod palieem yoset.
P udem na v y rsicek . bedem e b'laa,
U vidzem J a ic k a bedem go voaa.
C ' nie ty vidaa, ci i fto poveda,
Ze j a z yoveckam i na v ersicku eda?
A i mi fto m vy jin j a vidna,
J a k e na v y rsic k u yovecka b'laa.
Snm i g aj, sumi gaj, sumom ga"zecki,
D iy v cin o , tu lygaj e zm y aj liatecki.
K e>y bya mojom, k u p y lb y k i rolom,
I k yonicki yora, e tfa na e voa.
M ary i m oja, M ary, m oje poesrie,
W oz-ze mi husteck e do p rav y j kese.
Cijes to k y n iek i v ra"banisku stojom ?
F to pije, ta cu je, s tom dzyvcinom m ojom ?
Z a vodom, za vodom k ap u steck e sadzom ;
Jesce e urosa, ju z e yo om vadzom .
V e v alkyoskim polu, polove ka"kolu,
U ozy-ze e J d ru , e rb H ance zalu.
P a k a a dy vcina, p ak aa zaoe
Ze jej popod yokno hodnicek zaroe.
e liojdze tu do nas, v ysoke p lk o mas,
U nas n iz k a jiz b a , to se go pooins.
4 ANDHZRJ STO PK A .

4 4 K e m e e zab 'y li v ty j tureckiej voje,

T o m e e zabijom za pecm pfi Reje.
45 M oja frejreck o , uvij mi precko!
C y rv o n e, elone, w porodku serdecko.
4 6 M ary m oja, M ary, pojedem y n a R y.
O d R yi do Ryi, po vnek M aryi.
47 M ary m oja, M ary, m oje peideko,
J a idem k u tobe, ty paes byd ek o .
4s Ani m i e zko, ani mi e leko,
Jin o m i k u tobe dyvcino daleko.
4(> M oja fraj reck o , cem us ty e pyvas
Ci e glova boli, ci e n a m e gyvas.
5 0 N aci"zyj mi bede do v y rsic k a hodie,
M uis m i Ja e l u k y n ick a vyvodi.
si e pudem za to b e, bo sta ry , bo stary,
H o b y e za tobom tu la ly talary .
6 2 K e j se zapyvam , a J a mi pomoe,
Ani y o rg an isty zagra ta k ni moze.
5y K e j a se zapyvm , K a a mi pomoe,
T o e ta yozlege y u Boga v obofe.
5 4 Bez las, bez porI"be, k o h aak i bcde,
K yom u bede zaz(d)ro bedem koh na zo.
55 K e vyjdetn n a pole. dysc leje, dysc leje,
V jiz b e edi Jao , co e do m e m eje.
5o S m u tn a j se sm u tn a, n ig d y e veso,
K e J a ie e k pije, a m e e zavola.
A ni e zavola, ani e y o b u d i?
H ud o b n iro ta m usem i do ludi.
57 S podobaa mi e S ob'ickovj sk a a ,
O j, ra ty p fe -ra ty ! cos j a ty s tu faa!
5 s P fijeh Ja n ic e k z dalekij k ra jin y ,
Pi'ivz mi h ustecke, co k v a te k to iny.
59 Zapvj se Ja u , zapvj raz po raz,
Ci e ty m ojem u serdecku spodobas.
co B udujze se, b u d u j n a v ersicku saas,
J a k e p o budujes, pudem za e zaraz,
si />evm j se, pvam , zam i e oby vain
e v m oja m am a, cego j uzivm.
D y ja se uzivam sm utku i evole;
e volno m i v y ry za nikim na pole.
0 2 U ozlygj e goe, sy ro k o po lee,
U ozlygaj e mao, pokel m i vesoo!
os M oja m atuicko, pfigotuje vano,
Bo j se edcigo m usm zmni riiano.
[771 M A T K R Y A Y DO E T N O G R A F II P O D H A I.A . 5

6 4 K e d y m i von vA nek, z a p a m i go ry b l m ,
A b o pd do lu b u , b edes h o p e em d o b ry m .
65 V A necka y o d e m e fees J a u k y o e c e ,
TJozy-ze e se ran o m , b ed es m e m a v ec e.
en Ma a j a se m a a n a go v e v a n e c e k ,
A lo mi g o z a b ra ja k i i JA necek.
Z a b ra go, bede mA, a j a b ed e m m a a
M aoin p n m "te ek e , eo k po nim d o sta a .
67 W S o b ic k o v y m polu a d n i kosom h opci,
J e d y n m "dzi n im i n a b a r d j do reci.
N A barj do re c i i jA b y k go a a ,
A le v ro n a sk r c i, e bed em go m a a .
6 8 M a tu u , m a tu u d o b fe nAm tu ra z e m ,
J a k o dw om je d lic k o m v g ro e pod U u p a z e m .
69 K o h am e m a m u u i r a d a e v id zem ,
A le p i J a ic k u m u se m stAd p fe d k M zem .
7 0 M a tu u , m a tu u , k e b y e ved eli,
J a k o m i vesoo k u k y o z d e j e d e li!
V ed ele u v id zem k o h a n e c k e z b liz k a ,
S e d e m y n a m edzom p o v y sd j u sp is k a .
7i Ci ja esc liy y , ci m j k ii n ik iv y ,
K e d y j a v y ja d e m n a v y r k do d y v e in y .
7 2 e y e c r, e v ec r, du zo do v e e o ra ;
Je se e n ie yobledA liste c e k z ja v o ra .
78 Id e v o d a idzie, popod ja v r ece,
D o p ro e h o p e c yod d z y v c in y vlecc.
7 4 C e m u s di e J z u p rk o e m ig o ce,
D a e go J a e lc i z a zote v a rk o c e .
F r e jy r e c k o m o ja, z r b m y p o ra b u n e k ,
K elo di s p a tri za elo n y vA nek ?
Z a e lo n y vA nek, a m e z a p rec k o ,
Z r b m y p o ra h u n e k , m o ja fre jy re c k o .
75 J e d z g ry , je d z g ry , a h a m u j, a h a m u j,
M as d y y c in e fa jn o m , jin o se jo m sa n u j.
7 6 Ni m a m poesyA v c a e m K o d elisk u
Jin p v S o b ickow dj n a je d n y m b fy z e c k u .
77 C esom -ze m e desom , p in io sk i, k e d y s o m ;
D y y c in a m e esi, k e e k u m e pesi.
7 8 Sidko liie n a v n u k u cosi p o b o ly v a ,
J a k a s i r y b e c k a popod se rc e p y v a .
79 D y k e y o zy n i, a le k e n a b 'y d e ,
M oja ty d y v c in o , d y d j a de oddde.
8 0 M a tu u , m a tu u , m o ja d ro g a m am o,
e y o sta v a jz e m e ko o h o p c a sam o.
 ANDRZEJ STOPKA.

8 1 M a tu tnoja, m a tu , e d aj m e za v d o v ca,
R a c j se mi (juvij v a n e c e k z ja o v c a .
82 S ta d r a jin o , ta d ra , p o so d z y v c e n a d rv a ,
N a d r v a n a b u k o v e d iy v e e b a jd u k o v e .
l) y v c e b a jd u k o w e v lee o zg u b io ,
S w e m u t ick o v i by d y n a r o b yo.
83 K e j a se z a p y y n a iv y m k y n ic k u ,
IJo n a z a p a k a a v e lo n y in g a jie k u .
84 H o d ie se k u m e bez elone r v e,
A te ra z , a jd k u , z a b a c y e yo m e.
85 D a v j to m e v id a bez de"tom a n e ,
T e r a z m e e v id is, bo p fi to b 'e sta n .
86 N e k c o m se mi d a v a d s tom d z y v c in o m sbodi,
M usem poza v o d e no cam i po dehodi.
87 M y laa d y v c in o , ze o to b 'e stojm ,
K a n y e y o b r cem m y h y s to b 'e stro je m .
M y la a d z y v c in o , z e k za tobm salu ,
A j a za k y o u e m , co mi y o k u la v a
88 K e b y e ty n v ra ik , e ta p fe b y lin a ,
V id a b y k e d y v e e co d eo g o d zin a.
89 D y v e in o , d y v c in o , ty m o ja d iy v e in o ,
B odej mi e b y o o to b e e n io !
90 K e j a k ijo a p o ji, y o n a v o d e b ra a ,
K e j se z a p y v a , y o n a z a p a k a a .
9 1 E j, si k a e zy o m , a j& je d y n y o s ti,
P ro B o g a J a e l u , c o b y k i e d o sta .
92 F r c jy r e c k o m o ja, nie v y b o d i do pola,
D y s e ik p o la tu je , ni m as p a ry so la .
Z k a m a n a k ar e s k a k a jo m je ly e,
K o h a jo m n a s bo p ei, m y o ty m o v y m e .
93 K u tobe d zy v c in o , d z y v c in o k u to b e!
S p o d o b a a m i e g (/"b u a u tobe.
9 i N a tobe M a ry u , na to b e zalezi,
TJobudie J a n ie k a , k e pfi tob e lezi.
95 T a k mi e zv id ao , ze e b a la pali,
A to e J a e l i g mb a y s a v d ali.
96 T a k m i e vid ao , ja k o b y g o fa o ,
A to e b a niojj liek o c y rv a o .
97 T a k m i e z a l byo, ja z e k e s p a k a a ,
A le m i m a tu a v y z y r a e d a a .
98 D o b fe to b e h o p c e v y v ija k ija c k e ,
A le m e e d o b fe z m a y m d i "te ek e .
99 T y pu d es bez b fy z e k , a j a p u d em m edzoni,
S n d y l m i b o p e isk a o tobe povedzom .
[ 79 ] MATISKYAY DO ETN O GR A FII PO DHALA. 7

100 K 'e j h se p fe o z e m b e z v o d e z y r d e e k e ,
D y d j k se p fe e se m , m ojom fr e jy r e c k e .
101 D y v c in o c o s to b e, le g e s se sp is sob e,
A j a e b o r c e k m u sem i k u tobe.
102 Z b y s e ty lio p c e iie b y ta k i a d n y ,
T o b y m oje y o c k a za tobom n ie p r a g y .
lo s E j, se b jc e h o p c i v rmb a n isk u v z a ,
A l e m e k o h a jd e, b o j a n i m am m a .
1 0 4 e le z e e e le , ty s o ty s a r v e
F r e jy r e c k o m oja p fe h o jd z e .i po j.
J u z e e e l n i, co e ld y o ,
J u z e e p fe h o d i, co e p fe h o d y o .
lo s V id o e k de L u d v i v led e v O r a v ic a k ,
K es se ta c o v a a v d rn y k n o h a v ic a k .
106 V K r a k o v e , v V a r sa v e i v e L v o v e ta g z e
F to e z n a k o h a , d oj ) e g o d u n a m fe .
107 D y d se tain d z y v c y n ta y o k n a y tv r a jo m ,
B o e p o d lia la sci h o p c i p ib liz a jo m .
l o s E j , y y r a a y o k n e m , y y r a a i sib o m ,
C i ta h o p ci k u j v z le c a n k i jid o m .
109 V y r a a se y o k n m i k la n o m sib e c k o m ,
Y id n o e y e f y a ty m m o jim s v e c k o m .
n o M oja fr e jy r e c k a j a k o is k e r e c k a ,
IJon a m i e p o v m a r n e g o s y e c k a .
111 J in o J d r u c a sem g v i e sob e la se m ,
Z a ra z e u e si d y v c e za sin k fa se m .
112 M am j a s e , m&m j 4 se v D o n a jc u d y y c in e ,
J a b y se jd j n d z a ca o m d e d in e .
11 s J id e J a p o p o d las p o d strujm p o re c k e m ,
A M a r y a za n im z m a m didote c k e m .
i n Z d r a d y m e, z d r a d y , t y zd ra jco z d r a d e c n y ,
A e u v a z a e n a m j b l se r d e c n y .
U5 E j v U o r a v s k ik v y r h a k , b e t n a sa m y m scid e
R oSe b a le lu ja ; v y y o ej e v y d e .
l i e K e b y k j a v d a a , k a m j riily k o i,
P fi c s a b y k se m u v p o d o e c k u co i.
117 N e (tudem za to b e, sta ry v y tr mb u e ,
B o j a sa m a je d n a u svojj m a tu e.
1 1 8 B od ej de a jd a k u telo t u k o im ic ,
K elo na D n a jc u m u r o v a n y k p iv ic .
B odej de a j d a k u te lo tu k o m ro z v ,
K e lo n a D n a jc u m u r o v a n y k d m y .

') dni.
 A N D liZ R J STO PK A .

119 P o d u h u j v a te r k u i z te la i z tela,
I z tego v y r s ie k a , s k d j a m am J a n ic k a .
120 P o p o d las h o d n ic ek , poza las d r z c c k a ,
K o h j e m e h lo p c i. bo j a k o h a n e c k a .
121 e bj e d z y v c in o , d y ja e e zd ra d z e m ,
D y j a e n a d o b ro m d r g e v y p ro v a d z e m .
122 e bj e d z y v c in o z d ra d z y a m ojego,
K eb y j a e z d ra d y , m n ie b y B g sam ego.
123 Z d ra d y e m e z d r a d y ! k o g o zej se rad y ?
R a d y e k e e b 'e , j i B oga n a eb 'e .
124 V te d y s e mi, v te d y , d z y v c e sp o d o b ao ,
K e n a b y s tr y j vo d e sm a te c k e p k a ? '.
125 N a gfe, n a g fe poesee moje,
i u tk i ijo g r d c k , v y so k e to p o le.
126 N e p u d em n a ja b k a , e p u d em n a g ru s k i,
P u d e m do d y v e in y n a b 'a . p o d u sk i.
127 e p o y r j n a m e, jiz e k p e g o v a ta ;
P u d o m pegi v b 'eg i, jin o p fid e lato.
128 P o v y d z e mi sk d e , c o b y j a v e d a a ,
M 4 m a tk a p i o sk i, to b y n am j i k d aa.
129 S a m a j a se sa m a n a m v y a J a a ;
J a k m e b ed e b ija , u e k n e m do asa.
is o S y r o k e j rk o ni m ogem p resk o ci ,
IJo to b 'e J a ic k u i m ogem zab aci .
131 S y ro k e je z rk o , ju z e k p re sk o e y a ,
TJo to b e J a i c k u , j u z e k z a b a c y a !
132 V y s a n a v y rs ic e k , z a v o a a k a c e k ,
U p a d j j v a n e c e k , podej j j go, J a c e k !
133 T e k^joicki ry e p o s tra h a y m i e,
i m ogem d o jeh a do svojj M a ry e.
134 H u c a a d o lin a k e j a p fez om je h a ,
P a k a a d y v c in a , jiz e k jo m poriebo.
135 K e b y e ie vidzeli, ja k o j a p a k a a ,
K 'e d y k k o h a n e c k a v re o s k a k v id a a .
136 Z ta m ty j s tro n y b o ru pae J a k y o n ic k i,
Id k u n em u H a n u s , d a i n a tfe v ic k i.
137 D z y v c in o k o h a m e, ik y o m u e d a m e,
e d am e i k o m u , v ez n em e d u dom u.
138 B elom e d z y v c y n ta n a v y s o k y j gfe,
P r i ik stoi iiopec v e lo n y m m unduf-e.
139 K e b y m e ty s u k a , to b y n ie ty n alaz
B o j a se n a G a d k ie j p fi p o to c k u z a raz.
i lo P o e lia m e J d r u i u v d se jin o m ,
J se y ro te c k a y o jc a , m a tk i i miim.
 MATKKYAY DO E T N O G R A F II PODHALA.

U oj ca, m atki ni mam, brata, ostry xie znam,

Ubogak yrota, kas ja e pyode mam!
141 Vida j e vida. ke delia pfid;
I ja de vidaa, ke ive voki gna.
142 K 'eby j a se maa ptora talara,
T obyk z tobom Jau pia do vecora.
143 Lei jaskecka popod carne pole,
Cemus popakujes, Hanu serce moje?
144 Leci jaskecka, svycom e jej yocka
Siko popakuje moja frejyrecka.
145 Dolina, dolina, vyrsik, Javorina,
Ne popakuj dzyvce, ke se sama vina.
146 Pfijed liopce. pfijed, abo pfiply vodom,
Sikego yodzlem, j a se pudem s tobom.
147 Matuu, matuu, bedes ty pakaa,
K 'edy j a e Lidem z hopcem vyb'raa.
148 Mary moja, M ary, droga Maryicko,
K 'eby mi e dali, dabyk za e siko.
149 Tatuu, tatuu, bedes e ty svafy,
Bo ja k j e vydam , ftos i bede vafy!
150 Lei jaskecka popod ive pole,
Kotvi mi e samj, Jau serce moje.
151 Jak y o b y k j e tys, mamo, uvyrtaa,
K'eby mi do lubu z Jasem i kazaa.
152 H anu moja! H anul moje lube serce,
J a idem ku tob'e, robi mi e e kce.
(K'e j a e yuvidzem, robi mi e ue kce).
153 N'e pudem du domu, jaze bede vita,
Bede me m atua po zidosku vita.
154 D alabyk i pirko, mam go na stajce,
K'eby se e hody k u jinksj dzyvecce.
155 Coze mi ha, coze, z tj elonj re,
K 'edy mi e dyvce spodoba ni moze.
156 Zapfyj e H anuu somanom zaporom,
Coby me puya, ke na e zavoMm.
157 Sto tyci zjado nase zalycae,
Pfezalycalim y caluke stajae.
158 Ta moja m atua v yogrdecku stoi,
Siko se poera, bo e yo me boji.
150 T a moja dyycina rauicko vstaje,
A moje nozecki po roe poznaje.
T y moja dzyvcino tak rauko e vstaj,
I moik nozecek po roe e pyoznaj.
is o Jedbavn hustecka, vysivan kraje,
Teraz se mi H anka podarunki daje.
10 ANDRZEJ S T O P K A . [8 8 ]

161 M oja mil& e pi, jin o sob'e m y li;

Siko m e v y y ra , k e pudem z a.
162 Ni m m nic, ni m am nic, voda mi z ab ra a;
Ino mi na k ra ju Ja ele (Janicka) eliaa.
1 6 3 Po cim e e roi ty dyvee spodobaa ?
Po ty k poreckak, co pod sijom m aa.
164 C yrvone ja b u s k p yoskrojm na dvoje.
Je d n o dam R ejui, rlrug bede moje.
1 6 5 J e d n y j k u p em ja b e k , d rugj ku p em g ru sek ,
A za tfej kupem ptna n a fartusek.
166 Svyi iec, v y ci, g vazdy pom gajom ,
Jesce m oje yoi k o h a a e znajom .
1 6 7 K oiae, koliae lepse ja k adae,
dae co ty d , koliae k a d y d.
168 T y ni m as pidzi, a j ni mam pola,
Ja k o bedem y -zi frejy,recko m oja?
1 6 9 D opyro mi byo dvaa p ie"ci,
K 'e d y k se ju z hody do dy veiny v noci.
170 V y jd em na v y rsicek , zavoam se kucek,
U vidzym Jzua, dam m u n a tabacek.
1 7 1 T o m oje serdecko na poy e deli
J e d n a strona pace, d ru g a e veseli.
Bolom roe r"cucki, boli me i g v k a;
F to ze m e v y l ci? IJod B ed n afa vdvka!
172 Pod elonym b u k e stoji k y o odany,
V y v ija husteckom .lanicek koliany.
V y v ija, v y v ija , d robne listy pise
Jeg o frej reck a di"tko koyse.
K oyse, koyse, i zacina paka,
Abo mi v an ek vr, abo m i go zapa.
V ra c a i e bedem , jd aci ci e bedem ,
Sednem na k u a do v ojny pojadem .
1 7 3 T y pudes versick e, j a pudem dolinom.
J a k e e zyjderay, to se veznem jinom .
174 Je d n a d r k a bez las, drugom zarubali,
S eb y k ku dyvcie, k e b y mi jo m dali.
1 7 5 V m ojim yogrdecku m ajronek b u jn y ,
F to fee hodi do nas to m ui by um ny.
176 V m ojrm yiogrdeoku roe jin o yjoset
Uo ra ty , p reraty , k a z mj hopec posed.
1 7 7 K 'e d y m e k u p o v a l. to m i yob'ecovak
T ovoe, kyoe, vo.y i kyozusek novy.
Skoro i m e k u p e , kijem m e v y u p e
T u m as k y o e voy i kyozusek novy.
 MATKKYAY Op E T N O G R A F II PODHALA.

178 J eh uli furm ani z eyzkcmi furam i,

V zyni mi dyvcine z carnym i yockam i.
179 Povdze mi s.klde, to e bedem y.naia -
M a m ym d v a d u tk i, to b y nam d< daa.
is o P od Krakove.pi V a, j a v ap ecek isa
Coz mi pfide ego, k e k na b 'y d e vysa.
181 K 'e v o k y n k u no, pfibod hopce m ao
K 'e y o k y n k u som a, to m ije dom a nima.
182 V esok h y v a a , liig d sk e .pakaa,
P o k e la k se s to,boiu bopce e poznaa.
188 H odia. bodia po vysokim bfegu
M 'aa b'ae nyoz,ki, r v n a y ae .gu.
184 Jed e vz na pf.eyz m alovane lue
D am i k opce g"by, ja z e m am a yue.
(P fijdze k u unie hppce, ji o m am a yue).
Ja z e m am a yue, ja z e v y c k a zgae,
D am i hopce g tb k y , ja z e j zky ti e.
185 D ayj to ino yid bez d^e"tom ane
T eraz m e e vidzis, bo pfi tob'e stne.
186 Z w ije ja sk e e k a gzd eck o na bali
Nim sei;ce e m oje J n ic k a yod zli.
i b7 P fe d a y p jtu rolom, pijeda i yosyvki
A to siko zro,b'e sJkrony ad n y j dyyki.
188 P fe d a V ojty $iko a pose do ,dyvki
Bo e e n aspod c y r u tk j polyvki-
189 B y jd ze mi ty zdrova, kofina M aryu
V id a e e bedem , |bok ju z p a ,k\jopu -
Vid e e bedpi, do vojny pojadgpi,
M oja M ryigko j ak u s e yqdyjdem .
190 e pude j a za e, jaz e bedem znaa,
B y k e pote ,s tobom bopce e bijaa
191 R okit, rokifa, p a b'ao zak v ita,
K'e pudem k o o j, u ryera se k v te k j.
192 Ide Ja, ide do gry ubocoin,
M e e za nirp kotvi, mpje y o cka pacom .
198 K 'e j a se zapyv/un, k e j a se yyskocnp
T y d iy v c e y y sk k u j bo ja e zobacm .
194 M oja m atuickp, vye mi m atu la
ek pelo e hodzem z g rab 'am i do pola.
195 B ia nie m atpfp zek i g'"by d ^ a ~
J a e e b ro y , bok ey i laa.
196 Z gasa m oja g v a z d k a i sknci e zte,
Jk ja ;kedy uiprem, to manie povye-
197 T a C iha y o d iip k a y y n mi J a n ic k a ,
V iy n a i poryaa, coz j a bedem m aa.
 AN D RZEJ STOPKA,

198 K ohanecko m o ja, cem u ta k a sm u tn a ?

Ci i m am a tv o ja e sk ro jy a p tn a .
199 K aa mi tju m a ra , cos ja pocne te r z ,
T ru te ck e do g a ra , coby iju m fy zaraz.
200 K 'e d y m e m a tu a m o ja ijo d u m ara,
Tok se v te d y v o si cay rooek d a ra .
201 K 'e b y e v ed zeli te. m o j o m e v o lo m ,
e m alib y e e, ze m e ijo c k a b o lo m .
202 M 'a b y k i co pede, kdy e e v id z em ,
A ke e u v id zem , pede i e v sty d ze m .
208 K 'e lo razi p orem na te p o o n in y ,
T e lo razi p a e em bez m o j j d zy v cin y .
20 e te lo , e te lo na sm reku cety n y
K 'e lo razi p a c em bez m o je j d zy v cin y .
2 05 D y v c in o , d y v cin o ty m e z c a ro v a la ,
K 'e mi na kuoua r"ck e p o d av aa.
206 M o ja kohanecko, cem us kohas pana?
Ci m y lis, ize z v as je s pra do b ran a?
207 Zal mi Jaa, zl m i, i je g o podoby,
Bok e p fiv z a a do je g o yosoby.
208 V S o b ick o v j Jdru z crnym i v a sa m i,
T eraz je honorny v d aje e z p a n n am i;
D y jz e ty , Jdruu, e pogrdzaj n a m i,
Bo i tu n a le p j m "dzi g ra lk a m i.
2 09 Ni m as h o p c a , ni m as, nad te g o J d ru a ,
K 'e d y se doede iv eg o kyoua.
210 S a d y v cin a bez las, h > h aa, p a k a a,
M ark o tn o j j b o , ze e e v y d a a .
e p a c , d y v ce ,, e p ac, e vyraj pocek,
Bo e i ta k vyds, zan im m i e ro cek .
211 T a tu m e b 'y k ije m , m a tu a b ro n ia,
IJod dyscu zapaskom d y v ein a h r n ia.
B edom m e i in a, bedom m e i vysac,
M atu a z d y v cin o m bedom m e poesa.
212 K 'e b y m e k o h a a , cozby mi tfa b o ,
E j, d o p ro zb y mi e p rk o c y rv y y o ;
P ' r k o cy rv y riy o , serce rad e b o ,
Ze m o ja d y v cin a koha m e zac in a .
218 M ary m o ja , M ary, dej mi duzo g mb y ,
E , bo ta k y j g mb y e n alees vs"dy.
214 Jan ic k u , Ja n ic k u , pyke g ras, pyke gras,
Jin o se z d y v cin o m sm io v a a ni m as.
215 K 'e b y ja v e d a a , ze m e Ja rad v id z i,
V arkocbyk sp u y a na p ltfe y j p y d zi.
 M A T K R Y A Y DO E T N O G R A F II POD H ALA.

216 P o e d n in e ee m o ja fre jy re c k a,
IJod radoci place ji v y y ra yoeka.
M oja frejy reck o e pop ak u j siko,
Bo di lick a zblednom i bede i briko.
217 S kd-ze ides h o p ce? z doliny \}od k y o n i;
H oby yod d zy v cin y , e ftoz m i zabroni.
218 Siko se poyrom na vyhd snecka,
Ci mi e pfehodzi m oja fre jy re c k a.
219 T ru je, t rn je g v azd eck a po eb'e,
I j potorujem dzyvcino k u tob'e.
220 V idzis mi e, vidis, m oje dzyvce, vidzis,
J in o za jin k s m i yocickam i sidis.
221 M am j a se dzyvcine pod balam i v lee,
Pfide b y stra voda, to mi jo m pfiee.
222 P a k a a dyvcina, pak aa, p a k aa ,
Iz e k jj e pfis ja b u sk a z T o k aja.
228 Cem uze e pfise. k e m e"cek vyse,
P ogada, pomA e, potem b yby pose.
224 Svyci mi m e"cek, svycom mi e gvazdy,
T o b e k oha je d y n , a tne k o h a kady.
2 2 5 M am j a se dzyvcine za tfom a vy rsk am i,
J a se jom dostanem tfom a paluskaini.
226 V ybodi meoncek, vysoko e nisko;
J a m am do d zyvciny daleko e blisko.
2 2 7 P o vydze mi povydz, co mi mAs povede.
Bo tu ztela pudem , e bedem tu ede.
228 e tu rb u j e dzyvce, e d y j e veznetn,
Jin o ria vyrsicku ja r e zitko zeznem.
229 S k o d a tego b u c k a , co pom"dzi db y ;
S koda tj d iy v c in y , co d av aa graby.
2 80 Do gry pojadem , ham ova e bedem ,
Z a tobom dyvcino banoval e bedem .
281 K au m oja, K au, e hodze do lasu,
e zb 'y raj kvateckv, e zvod parobeckv.
232 G ry Jasi skropem , naejem se bobu,
A tob'e, J a n ic k u , oddam P a n u Bogu.
28 8 N a v y rsic k u y.ora, na M aryk v o a:
M aryko, M aryko, pogaaj se fry k o !
Bo ja k ty M aryko le pogada bedes,
B fiko nayofem y, ty pfigaa bedes .
281 T fe e mi tfe to precko true,
Co m i go uveo to dzyvce sotye.
235 Pfele ptsku, pfele, bez to ja r e zitk o ;
P ovydz tnojj m yej, ek e pace sitko.
 A NDRZEJ STOPKA. [86]

236 Lei ptasek , fei, a d ru g i go gni,

K ohajm y e hopce, n ik ftm e zftbfi.
23 7 Popod las, popod las, ire ro lk i gnaa,
Sam a e ^ e d a la kyom u g "by d a a !
2 38 Poniy kooa, w y sy j plfebaije,
Mam se ba dyvcine, ja k o tri leli je.
239 H u laa, p ijaa pregravaa' v k a rty ,
M ylaa d2yvino. u to bdom arty.
H ulaa, pijaa drog v in ko se mnora,
T erz, kanalijo, pfevodis nade tnnom. ,
2 40 H oby ty dzyvcino KalvaryjOm rhaa,
T oby jo m pfepia i p fe ta c o raa ,
241 kyreckom Z iio n , p y o m za p y o V a ,
Mam falcom d yvcine, k e b y jofn malov.
242 M usem j a se, m usem , ykyrfeke stli,
Bo m e yo/ecujorn pfi d y rc i e zabi.
2 43 V id ek e, v id fa , k e cfesaa (dzielfea) pfid,
t j e vidak, ke ive to k i gna.
244 T a m oja d y v cin a v d alek ej krajie,
P ride rrri Se ria m y tyo"c ra v godie.
245 Strojom m i fe, strojom , udz hopea zabi,
V eznem kyrecke, to go bedem bri.
2 46 Topi e, topi fe, mj vanectek topi;
Poniy'} ba m ostu ap ajo m go hopi.
247 Cnoto i b o j a , c n o t o p f e p i j a a z o t o .
Terzfe y u p ad a, ja k listeczek v boto.
2 48 Bodej e J a n ic k u zab'yli, ja k o psa,
C oby j se, coby za jiksego posa.
249 Z a p a k a o d w e e na svojom urod,
P o v y a dio"tko, fuya t e vode.
L u laj e se, lulj v gbokim baofe,
e zaznao yojcn e zaznaj m acfe.
2 50 V lee u h n j v lee k n y S o c k s t r u g a ,
K oyseke kfese na fre jy rk e riirug.
251 M oja frejyrfecko, ty m i thy ba,
J a se ricke zasp, ty me e budya.
252 e bij ze mb, e bij, bo m e bede bole. ^
R acy j fe me yobp, to j bdcrn rolfe.
258 a d n y je Ja tii k u , a d n y je yod cudu.
M eby e zl byo z toboin i do lubu.
254 Z pod tego ja v o ra iinba vofla ce,
D opyro e bopec od d y to in y rleee.
255 D olina, dolina, ja k y o s j e pfyjdem ,
M aryicko m oja, jnkijos fe yodyjdem .
 M ATERYAY DO E T N O G R A F II P O D H A L A .

2 56 F re jy re e k o m o ja b y jd z e mi fre jy rn o m ,
C oby m o ja nocka e b a d a re m n o m .
257 S p a a b y ja , s p a a , a le ty s e sam a,
Z ta k im k o h a n ec k e m , ja k o i j sam a.
258 B ija j ze m e b ija j, m o ja m a tk o b ija j,
C oby m e e uvd poza bucki iih a j.
256 Z a p a c e s d z y v c in o , z a p a c e s ebyogo,
B o se z a l u b 'y a sam a e ves k ijo g o .
260 B a n u je m , b a n u je m za to m kohaneckom ,
Co m e \jo d v a a e rn o m zapaseckom .
B a n u je m , b a n u je m , sam a e vm za k im ,
C iii z a ty m pyknym , c iii za la d a k im !
2 6 1 K 'e b y cam e yocka w ja rm a k p re d a v a li
Toby jik p a ro b c i dzyvkom k u p o v a li.
262 Co nocka, co nocka jin k s a fr a jy re c k a ,
Co nock p fe le z e m , to ku jin k s y j b 'e z e m .
263 K y o su le c k a na m e , ja k o na c ig a e ,
Na m o j j fre jy rc e , ja k o na s la k e ,a n e e .
264 T a m o ja d z y v c in a p fe p y a k y o n ik a ,
A ja j j v y r d y . bok je j p fe p y k a " d l.
265 P fe g a d a a voda, p f e g a d a a s k a a ,
T a m o ja d iy v c in a ni ra z u n ie f a a .
266 K ohanecko m o ja , b y jd z e je d n j m y li,
e d e jz e e trP M , boby ji k i p fi li.
2 67 C is a v e k y o n ic k i di s a v e s o in yoba;
M o ja fre jy re c k a f e l g i 'i to podoba.
Jakeg o kyoa m m , ta k e g o o d a j e .
Jakom fre jy rk e m m , ta k o m n m a v j e .
268 H ad b y d e m e tu t k b 'y l i i z a b 'y l i ,
To m i z m o jo m K ao m pogada n a m y i j.
2 69 e p a c , fr e je re e k o , u o tfy j s o /e , yocka,
Ja ku t o b 'e p fid y m , j a k e dym ni nocka.
270 J a n ic k u lu te r n , j za e v le m am ,
A le m o ja m e m a za t o b 'e e fe e dad.
271 B o lis m e g re c k a , serd u sk a e e u je m ,
T ego n ifto e C d, z a k im ja b a n u je m .
27 2 C is a v y k y o n ie e k u d e fi ve v ro ta ,
P u j d z e m e d y v c in o , bo rfte b ije s o ta .
273 B u f 'v e k e b u fy e fd a a m e p u d i
M u a e k na p ro g u g lo v ic k e u o z id .
27 4 S tra d ia k vdneeek v e lo n y j u b o c i,
T yn m i go p o v ro d i, fto m a y rn e y o c i.
27 5 To m o je serd u sk o za to b o m b a n u je ,
Jako to s o n e c k o po e b 'e fo lu je .
16 A NDRZEJ STOPKA. [881

276 K o h a a k e Jozu, k o h a a k e s t r a e ,
A le k e m e zavd, ek e peron p rae!
277 K o h a a k e Jzu, k o h aak e doi,
T ru d n o z e mi b y o v podoeeku nosi.
278 P fid u h a jk u k u m e, abo p fip y vodom,
Sikego yodzalm , a pudem v vat z tobom.
276 Z a b a c hopce, zabac, k e j a zabcya,
T elo zb y k i n ig d y frejy rk o m e bya.
280 K 'e m e p o v " z a l i u p a n a r y c h t a r a ,
T o m oja fre jy rk a tfi razi zem glaa.
281 Is k e re c k a oga vyya e do da.
e takego j a se k o h an ecka godna.
2 82 Is k e re c k a yoga v y y a e do da,
T a m oja Ja e l a sto tycy g o d n a .
283 N a b ry zeck u staa, v hoinecke v a a ;
TJodprovad m e tihaj, bo e bedcm baa.
284 Ju z e k b, ju z e k b, po k o lan a v eb'e,
A lek e n a v r y Ja e l u po eb'e.
285 Jednom dolineckom im ny v a te r d u je ;
D rugom dolineckom mj m yy van d ru je.
286 B odej e a jd k u p fiip g a zab'ya,
Co mi e pfi"ga, a j a i v ery a.
28 7 V m ojim y o g r d e c k u m a jero n k y o p a ty ,
F to ry k u m e hodi inui by bogaty.
V m ojim y o grdecku m ajeron k ru tk i,
F to ry k u m e hodi m ui b y ad u tk i.
288 Z a vodom , za vodom pae J a kyonicki,
P udem se k u em u, d a mi na tfevicki.
289 H ob y co rob'ya, to m uis m ojom by,
V 'edaa m am ioka yod kyogo vinko pi.
290 N ik mi i e virin, yoec mi dokaza,
K 'e mi do dzyvciny bodnicek pokaza.
291 K 'eb y e ptaskem sta, te gry pfelee,
Svojem u m yem u d y dobry povcde.
292 S pyvam j a i, pyvam , seljake pyvki,
Ci j a e v y sp y v am b elcjak j dyvki.
29 3 Z arz mi dyvcina yod serca yodpada,
K 'ed y ve fram udze k u k o eck e ja d a .
294 V olem i ja, volem , v lee siski zb'yra,
J a k o e Ja n ic k u z tobom poyvyra.
295 P oklep kose, poklep, k yosiska se poprav,
P ud em y se koi na dzyvciny polrav.
296 Plevo dzyvce konope v elonyj y u bo ci,
P fise do ego u h aj, co m a yrne yoci.
[89] M A T K R Y A Y DO E T N O G R A F II P O D H A L A . 17

O j, k e b y ta k e y o o k a v k r a m u p re d a v a li,
T o b y k j 4 ik k u p y a sv e m u u h a jo v i,
D y b y ja m u k u p y a p e r e e c n a palec,
C o b y m u e m ig o ta, k e p u d e n a ta e c .
J e s c e b y k m u k u p y a h u s te c k e je d b a v n o m ,
Z e b y lu d e g a d a li: M a f r e jy r k e v a rn o m w.
297 J e d e s h o p c e, je d e s i j a b y je b a a ,
K 'e b y m e poeek4, z a r z b y k y a d a a .
298 N a p is a jz e m i lis t c a rn y m ja tra m y n t m ,
B e d e m go c ita a z p acen i i la m y n te m .
299 od4j k y o a , od4j, p o je d e m y p o d g a j,
P od g a j, pod elo n y , tam se r " c k i d a m y .
800 K 'e d y se v e d a n , ze j a p ija n ic e k ,
M oga e v y h o d i k u m e n a h o d ic e k .
S toji d b n a d vo d o m liste c k i e h v ejo m ,
Z a stro jn o m d zy v cin o m m e e y o c k i m ejo m .
801 e r u b j, e ekj u o stro m ik y re c k o m ,
e ly g a j, e a d a j z m ojom fre jy re c k o m .
802 P id z e h o p c e k u m e b ez te k a m y a s k i;
D am di n a e(d)ele e y n k e y o n y c a sk i.
303 P o n o m e ty m a tk o v lee u b o v aa,
K o g o se p u v id z em , r a d a b y k go m a a .
8 04 P o e h a nie jed en , ja ik m 4 m d e v ni,
P od b la m i ty r o k , n a D n a jc u p"ei.
P o ei m e je d y n , a j4 ik m 4 m ed m i,
edm i e d y m d e "t n a k y o d u tk i me>"c.
30B C h o b y e za tobom ta la r y tu a y ,
P fe e b y k e e fo, ty k a d u b 'e s ta ry .
3 06 v y y m i m e"cek , v y y o m i so c e,
B e d em ja se k o h a d y v c e n a ieo'1ce.
v y e y o m i soce, v y y y i g v 4 zd y ,
T o b e k o h 4 je d y n , a m e k o b 4 k y z d y .
80 7 M 'aa j4 se m a a fre jy fi jaze d v o k ,
S a m a k e v ed aa, rm fto ry le g n b o k .
so s a d n y je s t J a n ic k u , a d n y je st do z n a k u ,
M e b y e zal bo z tobom i do v a t u !
809 S a le je , sa le je , r y b k a za vodam i
A le j 4 e b ed e m za V r b lo v a n a m i. (Z a k o p a n a m i,
D n a jc a n a m i i t. d.).
3 io p y v a a b y k sob'e J a n ic k u uo to b 'e,
A le p y s n y , d u r n y , p o y r s po sob'e.
su H o d iy e tu , h o d y , ja k o je d y n z o d y j,
A j 4 e y e d a a , k e n o c k a a k e d y .
D o g ry d ro g a m i bez v e lk e p o la n y
 AKDRZKJ STOPKA.

O j, ide se drgom juhas p o r b a n y .

812 P o ru b a n e pleci, p orubane ruci,
F to s m u j i k p o ru b a ? Ffi frejy ro e v n o c i!
818 T a m o j a g mbua cukrem ru k ro v a n a ,
F to jo m pocauje to bej c u k e r cttje.
8 1 4 L eay go'"b'e, v stave vode p y y .
Bodej e a jd a k u fnoje zi zab 'y y .
3 ib e tfeb a di b Ja n ic k a ta k kolia,
J a k i to dbski zal, k e pfide poeha.
3 1 6 Do m e hopci, do m e, sitci e zb'ygajee.
K yozdem u g"'by dam , jin o e zgadzje.
817 Z apyvj stoviku v elonym gaj i ku,
P fijed hopce do m e na sivym kyoniku.
3 1 8 M oja frejy reek o , by m e e yotrua,
B y e se e jy n a igsk n atu ra.
B odej de brom zab 'y . bodej de zapaby,
e d aak di gem by ju z e e pohfVdyf.
819 B 'yli m e, b 'y li m e, v M '"tuj dolirie,
T y dyvce vidaa, ale e b rya.
820 H by vs a jd a k i dvaa telo bo,
T o b y e vam m oje dzyvce vybryo.
821 V yjdem na v-yrsicek, zavyskoin se gono,
P fide do m e J d ru , to se m e poboka!
3 2 2 Boe mj, Boe mj, sk o d a m ego zrostu.
P fid e mi e zabi z v ysokego mostu.
P fid e m i e zabi, abo e utopi,
Bo mi e e dadznm z dyvcinom udesid.
828 Z v y rsk u do doliny pudem na jagody,
Pudem na m aliny, do svojj dyvcinv.
82 4 Jesce j a se jesce m aym bopcem beva
K '6 mi yo tj dyvce v noci pt/tsek jiyv.
325 Jesce j se m ay w koysece fi,
K 'e d y k se o tob'e dyvcino pomyla.
8 26 Ci pude k u krovotn, ci pude do pola,
V s e mi e uvij, t a d y v c i n a moja.
827 M am idko bijze me, m am iko zvym yslaj,
Jin o mi m am idko hopca e yozm aO lj.
828 Mojego Jan ick a wrli i z a fn n i;
O j, ju z mi e na s-fee nic ezaelni.
 M ATEKYAY DO E T N O G R A F II POD H ALA. 19

B). Pasterskie.

i-

= 3 \

Ke ja se zaspyvam na pord polany to mi e

d o k a zom

32 9 K e d y ja se p u d e m do h a l z y o ^ e c k a m i,
T o se j i k im pasem m"d-/,i tu rn ie k a m i.
3 80 Z a v ra e a j, z a v ra e a j, po y u boei uovee,
K e i e a jd a k u d o tn a ro b i e kce.
881 P o la n a , p o la n a e je d n e g o p an a.
P o la n e skosy li, parta yo b 'esy li.
8 32 K a n to fe , K a n to fe u o v e e k i n a h o fe,
K a n t r p o g v iz d u je, y o v e e k i zv o lu je.
338 Napij se, J a n ie k u , stu d y n n j v o d iek i,
Z pod tego ja v o ra , Co p a ' y o v e e k i.
884 Id o m yovce> idom , d u dom u z b y re nci,
O v c a f eboracek Za nim i ps"ci.
335 y o v e e k i, y o v ee k i, v e ta vas e mOki,
N e p fik ry je e v y e lo y j y u b n c k i.
388 E d y Se y o v eek i e sitk e m o je,
P fid e u o sa d z y e k y o z d y ve sv o je,
337 Idom se y o v ee k i z u p a z u n a upAz,
T y rrtoja fre jy rk o pjd ze mi e ukaz.
338 Id o m se o le c k i, tom v a iu tk o rn p y ro m ,
J u h a s a e vidno jino zvyftcki zbyrcoin.
339 U o v e e k i, y o v e e k i, a d e , k e vAs m o ck i,
K 'e d y v a s m a lu k o ju h a s o v i b fi k o .
3 40 U vue m oje, yovrte, e k tils p ae fto k ee,
J a vA s p a e budefrt, bo se n a zbj p u d e m .
34 1 Id o m se y o v ee k i, idom i b a r a n y ,
A z a nim i yovctff idAe pO fttbafty.
34 2 T e m oje y o v ee k i sa m u k e b 'e lie k i,
Pono se zarOb'em pfi ik utyicki.
843 P o k ela jA h o d y f b e h o d n ic e k g a d k i,
T e ra z ju z e hOdzm , h o d io m po nim sta tk i.
 AN D RZEJ STOPKA.

34 1 TJoravci p o ra li, n a b y c k i v o a li;

S a b y u ! tu r u , p u d e m y d u d o m u " .
845 IJo v c a fe n a bore, y o v c a r y c k a v e vsi,
P ro e B o g a d y v c e , c o b y m y e zeli.
348 K 'e k p a s a a b y d o , v id a a k strasid o ,
C a rn e y o c k a m ao , n a m e p o y rao .
3 47 K ro v y , m o je k ro v y , e r a d a v a s p asem ,
A le r a d a ja d a m m o sk a lic e k z m asem .
34 8 P a e e m i k ro w y po elo n y m to k u ,
B o vs p a e b ed e m , jin o teg o ro k u .
J in o teg o ro k u , jin o tej je y n i,
B e d e vs p a s a a sa m a g o sp o d y n i.
3 49 K ro v y m o je , k ro w y , e ja d a j e tr a v y ,
J a d j e b fe in e, a tr a v e n a irne.
350 P a e e mi k ro v y po elonej tra v e ,
B o v as m a tk a p fed a , k u p i m i k o r le.
351 S o n ec k o zahodi, za las z a p a d u je ,
T a m o ja in a tu a v oefom g o tu je ,
V 'e ce fo m g o tu je , ale e n ik o m u ,
J in o tj p a s ty re e , co z y e d u d m u .
352 K ro v y m o je, k ro v y , d ro b n e g o n ae a ,
P o p am "ta e v y m ojego pasy mi,;
M ojego p a s y a m ojj drogj hdze,
Co j a e natm dzem po s k a la n e j d ro d ze .
353 jjo v e c k i v y m o je p iln u j e k y o s a ra ,
B o v am z a v y y li n a b u e k u y o v ca ra.
35 4 K 'e j a so n a hli k ro v ic k i p asaa ,
K u a z d a d o lin e c k a v eso la b y v a a
35 5 Z a h o jd z e so n eck o , za h o jd z e k u b o ru ,
Bo m e nozki bolom hodi po ty m polu.
N u o zk i bolom bodzie, r"c k i bolom rol)i,
Z a h o jd z e so n eck o , k e d y nis zahpdi.
366 J a k j a se z a p y v m popod sam om S iv o m ,
T o mi e yczlegrie. popod sam e reg le.
J a k ja se z a p y v a m p u sc em dolinom g o s,
U sy sis m e m y a , a le m e e poznas.
Jak j a se z a sp y v a m n ap o r d p o lany,
T e lo z b y z a g ra y v koele y o rg a n y .
357 K 'e je k se p a s a a , to j a se g o saa,
T e ra z ju z e pasam , to ju z se e g o sa m .
36 8 S p y v m i j p y v a m , hoaj j a n ic ni m am
P tk s k o v e sp y v a jo m , hoaj n ic ni m ajom .
3 59 U o v ec k i b eeay , k e e r e d y k a ly ,
J u h a ic e k p a k a no zk i go b o lay .
{93) M A T K R Y A Y DO E T N O G R A F II POD H ALA. 21

3 60 iv e v o k i, ive, m a jo m ro k i k fiv e ,
B e y b y to sa n k i v o i D n a jc n k i.
361 E d y se n a v y r s k u , n a v y r s k u n a p o n y m ,
V id e k v ilc sk a z c y rv o n y m pognem .
362 Z m y ju z d u d o m u , bo ju z cas, bo j u z cas,
Bo ju z p fe p re c k i lecom v las, lecom v las.
3 63 K 'e d y j a se k o zi p a s a ,
T o k n a b a k e r c a p k e n o sa ,
J a k nie kozi z m a rk o v a y ,
IJo g o n am i z a k r c a y .
864 K ro v y m oje, k ro v y , z velgem i ro g am i,
Co j se n ah o d zem po b o fe za v am i.
8 6 6 J u h a i, ju h a s i coe uov ce pali,
S tr a y a k v a n e c e k , m ozecie go nasli.
866 J u h a i, ju h a i, d y e B o g a bje,
S tr a y a k v a n e c e k p fee m i go v r e.
8 67 P a s ty fu , p a s ty fu tfis ta i m a efi,
N e n a p a z e p o v ec e dam i v ecefi.
s e n N e u v a z u j d z y v c e , ho k o s u lk a b ru d n a ,
D y ta po v y r s ic k a k po v o d z ic k e tru d n o .
369 J a k o ty z tu a d e , zje v tej M a o - ce,
E bo se tu k a j i m j J a p ase povce.
87 0 O j, b a c a n a s , b a c a nas,
D o b ry k liopcv n a zbj m as,
J e s c e b y s se le p sik m l,
K 'e b y s y r a k o d e k da.
37 1 J a n ic k u m a lu k i, bolom de n o zeck i,
F to z e i v y z y e do v y r s k u p o v e c k i.
87 2 N a v y r s ic k u n a ty m r v n y m
Z a b i ju h a s b a c e g ;
F to e v e fi, h aj b ezi,
P o k l je s c e g . . . . lezi.
373 R e d y k a e b a c a z U p a z u n a K 'y r y ;
N i m a co d a ju h a s o m n a . . . 1 do p u y ry .
87 4 N a m ojj p o la e ty a "c p o v e c s ta e ;
J e s c e m y js c a z b y d e , ze .Taela y de.
(N a tv o j j g a g a e led v o po b a ra e ).
376 Z b y e te po v ce, e c a rn e b a r a n y ,
N e z b y r c a y b y m i n a n o g a k g a jd a n y .
876 S o stry m o je , o stry , si k e e v y d a y ,
J in o j a p o s ta a , co k k r o v y p asaa .
377 E ja se u ro sa, j a k o v lee sosna,
N ic e k e r o b 'y ia , jin o k r o v y p a s a .
87 8 I d e v o d a, ide, s ta n y n a n a pr"d e,
J a k i e ta pae ho p ce n a h ary "d e.
22 A SPK Z K J STOPKA.

37 9 K 'e p u d e s z y o v c a m i y o b r i e d o R o j a ,
D A i m o d a g " b y a s t a r a m o s k a l a .
380 R o a n a , ro a n a z ja d a k o p e sa n a,
K a d v o d y v y ] iy a , j e s c e a c n a b a .
881 C i j e s t o y o v e c k i id y m d o u p y r o t n ,
Zvonki p o tra y y , na rn te c k a k z b y rc o m .
882 P o z n a t y z to p o z n a m " t u a s k i k b o p c i,
K A z d y s e s i k ,z y e t " g i k y r d e l y o f c i .
883 T y n m tu i b a c a e d a n a m z in ty c e ,
B o d e jz e m u s p a d y z p u y r y y o b r y " e e .
88 4 Id o m s e y o v e c k i d o u r u b a a m i,
JA s e m a y h o p e c n i m o g e m z a n im i.
38 5 V t j M ' t u j b a l i , d y s e i c e k r u m o l i ,
D e jz e B o e s s e p a s e m u b a e o w i.
38 6 K y o z ic k a to b y a 4 e d y m c a p k v m a a ,
A y o p n j u h a s y n a b A li b o y a a .
387 a c u s k i , s p in e c k i to so m s t r o j e n a s e ,
IJo y ece k k y n lo e k poesye nase.
388 Ne y s ty d e d y v c in o carp j k o s u le c k i,
V mtuj dolin skalom jom povecki.
389 M tu e p o y e o k i v g re p o d s k a k u jo m ,
N e k c o m z e g o s a n a , z d y c b a o b 'e c u j o m .
390 B e c a y p o v e c k i, c o z e m a y b e c e ,
K 'e m i b o p i l j k u d y y c i e l e e .
391 P o c e k a j t y b a c o , ja k o ty b a c u je s ,
Co ty kyozd j noci do m a e n o cu jes ?
392 Ne p u d e m jA k u j , s a m a p f i d e k u m e,
J a k o ta y o y e c k a d o e lo n e j r v u e .
3 9 8 P o v y d z e , m i p o v y d z , ty ' e lo n A t r a v o ,
Jak o mi w M ' t u i p r i y o v e c k a k yayo.
39 4 y o v e e k i , y o v e c k i , n a p o y b 'e l i q e ,
N e z a s u z e m p f i vA s jin o s u b 'y n i c e .
395 H o p e c i ja , b o p e c , ju h a s k e g o ro d u ,
R a d p p v o c k i p a s e m , c o b y k n i iA l g o d u .
896 J u h a s i, jp h a i, sk o d a v a se j k ra s i,
J a k y a s .b e d o m v y s a z a te c a r n e v o s i.
897 J u h a A , j u h a s a , j a k v y ju h a i e ,
C o p o j e d n e j y o v c i n a s a a s n o j e .
39 8 B re z u la y kapue, a is u la v b o b 'e ,
D e jz e jjm ta pokj ek e pasom o b .'e .
399 A n i j a p o rte c y k , a n i j a c u ? e c k i,
K 'e d y s e m p s y p i p a t e c u d z e y o v e e k i.
400 K ces d o b re b a c p y a , s l d o b f e y o s c y p k i,
P ij sam o m z jp ty c e b e d a s h o p e c ib k i.
[95] M ATEUYAY DO E T N O G R A F II POD H ALA. 23

4oi D o g ry d ro g a m i idoin se dy v c y n ta ,
S p y v a jo m ja z m a jo m n a v y r c h u y o cy "ta.
40 2 Z y d u d om u uovce., m ro ci se z a c in a ,
N e z y bez ja o v c e , a d n a z v n o k a n i m a.
a d n a z v n c k a ni m a, to ci e p o tra c o m ,
Z e k y rp c a s k o v ni tn&in, y o c k a m oje p aco m .
4 03 M alu k i k y r d le k pa e e p o p aci,
N i m a k o m u p y v a , bo sam e p u sta i.
4 04 M oje v y k ro v ic k i d u zo m ly k a d aj e,
D o so p y p rid e cie , z a ra z m e r "d z aj e.
4 05 V esoo b a c u je m , v eso o mi p re e ,
K a z m i b ed e lepiej n a .ealu tk im vee.
40 6 C a rn ic e e lu b 'em , b 'e yo v ce v olem ,
N e pm n a stodole, bo v k o ly b e volem .
407 P 'e s k n m j, p e s k u m j, k u d a ty , k u d a ty ,
IJo v c e n a p a e m y , p u d e m y n a sv aty .
P 'e s k u m j, p e s k u m j, pojdz m a ce lin y ,
Bo e posem b n e tk i z listem do d z y v e in y .
N a v r a c a j, n av ra ciij k u d a ty pe ovce,
M e zoci zb'<yrjom, bo m e d z y v e e e k ce.
406 T y pe to v a risu , e sc ek jz e je sc e ,
Bo mi e ta k vidi, ze to m oje d y v c e ;
Z e to m oje d y v c e p o n a g la e k u m e,
H u ste c k o m v y v ijd v y s p y v u je um e.
4 09 JJo v e c k i, y o e e k i, z bfdym i s tr nck a m i,
K 'e d y se v a s pase, to e esem v am i.
C esem e, k e e m i z d ro v u te k e si k e,
In o se e k a l ie , b oee v te d y b ri k e .
41o Z, V 'y r s k u O y rv o n e g o b m u ra e unoi,
K y o ie k a z a g v iz la , p o cita kogoi.
4 ii J se jin o sp y v d m , g o s d a le k o ee,
K 'e p fid e do a sa , y o zly g d e v lee.
4 12 B oe nas, B oe n a s, ra d z e nam p o eg n a,
C o b y m y te yo v ce m ogli v k y rd e l z e g n a .
4 13 Id o m se u v e c k i koo p o la n e c k i,
J u h a s a e v id n o , a n i u o v e a re c k i.
414 S tu ru d a j, tu r u d a j, m "dzi \}oveckam i,
Z a s a m e n o c e c k a rii"dzi tu rn ic k a m i.
.415 D e jz e Boe sce n a s e m u b ac o v i!
D e jz e B oe sce te m u U p az o v i.
416 K 'e j d se z a p y v am , p u se g os v d o lin ,
M a m a mi p ri e e z a ra z p o e d n in e.
417 IJo v e c k i p asu jem popod ru b a n ia m i,
M o ja m a tu sic k o clivo l e za v am i.
24- ANDRZEJ STO PK A . [96]

4 18 IJovecki, uovecki, m oja rado caa,

IJo d k d m e sotye dzyvce poehao;
D y m e poehao i e fee pfeproic.
A ja musen) w sercu zki sm utek nosie.
4 19 K 'e b y j a se v ed ia k a n y yona pae,
T o b y k se jj zaos p o d aru n ek w pae,
4 2 0 M oja frejy reck o , em uz ty e pyvas,
Ci e g o v a boli, ci e na m e gyvs.
421 p y v ajee, py v ajce p a sty rk i na bali,
Co e ja z e na vs G 'ev o n tek zavali.
4 2 2 Cok m oga, to k m oga, t o k p y v aa w lee;
N 'e m oja v ty m vina, ze eho e ee;
Ze eho e ee, ze e e ijozlyga,
Pfide n a gos v a te r, duhe i vee go.
4 23 H o pyvom , co mogem pom agam rkom a,
M oja m atu ick a e sysi m e doma.
424 SpyvAm j a se, pyvam , ho m e serce boli,
H oj e veselem , siko po evoli.
425 P udem y, pudem y do v y rsk u z yovcam i,
Bedom se dyvc,ta p akay za nami.

C. Zbjeckie.

Oj, i dzie se J a n i cek Oj, po pod

zie-le - ni - ny Gwi zda piewa

pojad nie dwiedziny.

4 2 6 Z avy m i m eg"cku syro ko po drdze,

ek j a e naucem tj zb jeckej hdze.
[97] M ATERYAY DO E T N O G R A F II PODHALA. 25

427 K '6 d y j a se sk o cem z b u c a k a n a p k a ,

e z je d n eg o p a n a u ro b 'e m e b ra k a .
428 H j g ry , v y g ry , bj v y h a le m o je,
J a se m "dzi v am i, j e vas e boje.
42h K fe so m s u b 'y n ic k i z c y r u d k e g o d fe v a ,
e ta k ik s u b 'y n ic n a J a n ic k a tfe b a .
4 30 H o r y n ase b o ry , to n ase k m o ry ,
B u k o v e listec k i n a se p o d u seck i.
431 P jd ze , pd, p jdze, pd, pd m e y o d p ro v ad z id ,
H a n a ty n v y rs ic e k , k a m e m ajo m zab i.
432 J e s c e k e z b jo v a jin o je d y n ro c e k ,
J u z m e kcom p o v y sid n a ze la zn y h cek .
4 88 K 'e d y n a s pozy nom z P e tu do B u d in a ,
T o sa n a p ije m y u b e rs k e g o v in a.
434 V p o to c k u za la sk e m ive k o e pojom ,
e hod b a J a n ic k u , bo de ta zab ijo m .
4 35 N a dole, n a dole ub'ynio.ek tro je .
V y b 'y rd j b ra d isk u , fto re bedo m tv o je.
436 B ra to v e v y m oji, k o h an i b ra to v e ,
B edom v am cinali g v ic k i k a to v e !
4 37 O d b u c k a do b u c k a ja z e do ja v o ra ,
T a m n a se p i o n sk i, ta m n a s a k u m o ra .
4 38 K 'e d y j & se sk o c em z b u c k a n a je d ic k e ,
e z je d n y j p a y n k i u ro b 'e m ick e.
4 89 H o re hopci, h o re, fto e v n o sk i c u je ,
A fto e e c u je , e b a j e p r g u je .
4 40 e bojem e p an a , a n i jeg o m o ci,
V e z n e m ie k y re c k e p o ru b a m im k o ci.
44 1 J u z m e u a p ili, ja k o p t sk a v yci,
J u z n a m o je y o c k a s o n k o e za v y i.
442 D y d ie k nic e u k r a d jin o d v a b ararice,
J u z m e se y o k u li v ze la zn e b u g a c e .
4 43 U d e k a jd e hopci do a sa , do b o ru ,
B o vs idom a p a h a jd u c i ze d w o ru .
444 e tr a p e fre jy r k o , hoc j n a zbj id em ,
I n o ty pro B oga, to j a tv o jim b ed em .
445 Z a v y so m J a n ic k a za p o red e o bro,
J u z to b 'e zb d jo v ad b ed e e leb o d n o .
4 46 C iho p ta s k u . iho, b y de e z a b 'y li,
N a y o ra v sk im z a m k u ydi z a sta v y li.
447 J a n ic k u z b jn ic k u , J a n ic k u a jd c k u !
K a n y e yobr cis, f r e jy r k a p fi b o c k u .
4 48 V d r u j, u h a j, v " d ru j, ta m e d o b re sp ra v u j,
S ta r y k lu d zi sa n u j, a m o d y k e v a ru j.
3
 ANDRZEJ STO PK A . [9 8 ]

449 V moim yogrdecku m ajeranek bujny,

Nik do me e bodi jino subaj umny.
450 Kacmrecko uasa e zagasuj yoga,
Pfidom varni liopci, bedom taci do dnia.
451 Panove, panove, bedee panami,
Ale e bedee pfevodzic nad nami.
Panove, panove,, vyrbe mi pravo,
Coby j k e edo na Viicu darmo.
452 Bucku nas, bucku nas, ty nase dfevicko,
Jino sa yozvies, to nas tu pfikryjes.
453 Pije zbjnik pije na druij dedie,
Jego frejyrecka ledvo e zagie.
454 Janicku, Janicku, sto bromov do tob'e,
Po sikik dedinak ide liyr yo tob'e.
455 .lavofe, javof'e syrokego lia,
Dejze Pae Boe zbjnikovi sca.
456 M ikuas, M ikuas, ty se pykne m asto;
Do tob'e pfestrono, ale z tob'e asno.
Mikuas, Mikuas, m ikuaske m ostki;
Tam e potyrajom svarnyk hopcv k^ostki.
457 yobr se me mistfu yockami ku drodze,
N ek ja se pfibacem tyn zbjeokom lidze.
468 Sedaek v beree rok i cay tydy,
I nigdyk e ved, ke nocka, kedy dzy.
459 Janicku, zbjnicku, z rnymi ijocima,
D yby j a za tobom Dnaj pfeskocya.
460 Jescek tyz e sysa tak dyvc"a paka,
Jako moja m ya, ke nie pfili apa.
461 K 'edy se pudemy popod las hodnicke,
To sa pfemfimy turoski kotlicke.
462 Janicku zbjnicku, zbjecki hetmae,
Z abrae turoski e roi/yes na e.
4 63 D obie Janickovi pokela je mody,
P reskakuje bucki, javorove kody.
464 K'ebys bo, frejyrko, telo mi pomoga,
K 'edy me yokujom pijopuiby moga.
i
465 T y moja frejyrko, kedy me rada mas,
Popfedaj kyonicki, vykup me z ymnicki.
4*6 Beli bopci beli, ale e mincni,
I my e miemy po m aluckej bvili.
467 Kas ty by Janicku yod b'aego raa?
V odyck kyonicki poji do Dnaja.
468 Vesoy vyrsicek. ke na nim Jaicek,
Veselsa dolina, ke na j dzyvcina.
 M ATEUYAY DO E T N O G R A F II P O D H A L A . 27

4 69 S p o d o b ao m i e d z y v c e u sp ln ik a ,
J a k m i go e d ad zo m p u d em n a z b jn ik a .
4 70 J a n ic k u , z b jn ic k u , m a rn e tv o je zie,
lv 'e b y e u e k a , e a p a lib y e.
47i J a n ic k u , z b jn ic k u , b y b y z t b e z b jn ik ,
K 'e b y se v y r u b a t do L u p to v a b o d n ik .
472 J a n ic k u , J a n ic k u , cosi m as n a lick u ,
C y rv n o m lelu jo m , p o d a ru jz e mi jo m .
473 K 'e d y se p u d e m y b ez ty n las l y r e c k i,
T o se y y jd e k u n am to v a fia zb jeck i.
474 M oja f re jy r e c k a hodi pod st "sk a m i,
A j a se y o k u ty n a k fiz re o sk a m i.
475 C ijaz to d y v c in a popod hle p a c e ?
D y to fre jy r e c k a lu p to v s k e g o bace.
476 Z b y re a y a c u s k i, k e j e n a ns k a d li,
P a n o v e e sm ali, jize ns dopadli.
477 Z b y re a y a c u s k i, z b y re a y y o k o v y ,
K 'e ns p ro v a d y li n a z a m e k , n a n o v y .
478 S e d e k v h ere e v N o v y m S o n cu , m ee,
Z a ja k o m p fie in e ? Z a sv a rn o m d z y v c in e .
S ed o ek v heree u o k y n k e m p o y ra ,
Z a p a k a n e y o c k a b u ste ck o m y o b y ra .
S .d a e k v h eree v N o v y m S o n cu , m ee,
K a z a o k se e ra z liza fi staroe.
479 Z a b 'y li J a n ic k a z M 'yndzi C y rv o n e g o ,
N e dali z a p a k a fre jy re c e je g o ;
Z a b 'y li J a n ic k a , vezo m z a b ite g o ,
A f r e jy r k a je g o b'ezi k o o e g o ;
Z a b 'y li J a n ic k a v elonj y u b o ci,
J in o e y od eg o k a p e lu s e k toci.
480 J n c o m g ry , j n e o m , k e J a n ic k a m n co n t,
Je s c e b a r e j b ed o m , ke go v y s a bedotn.
481 P opij u h a j, p o p ij, b ed e n a n a s lepj,
Z g i e s k y o ru p in a , b ed e b a ra n in a .
482 N a b u c k u , n a b u c k u liste c k i b 'e le jo m ,
K u e n ai b o rn i h o p c i p o p o d ejo m .
483 E d y se ja v o fe , ja v o f e p n k a ty ,
S v y c o m e pod tobom z b je c k e d u k a ty .
484 lio d y e k se p f d y ty m v y rs ic k e m s ty r b n y m ,
T e r a z se poy ro m y o k y n e e k e m y in n y m .
485 Z y o ra v sk e g o z a m k u bopci y y y r a jo m ,
Ci e pop o d re g le b u c k i y o z v ija jo m .
486 O y m n a n o c k a b a, k e m y n a zbj poli,
N esc liv 4 b a n ic m y e p fi eli.
3*
28 A NDRZEJ STOPKA.

48 7 Idom h op ci, idom , ju z som pri T ok aju,

Ju z e zab'yrajom do svo jeg o kraju.
4 88 N escyslivi k reni, co rne do krtu eli,
C em uz m e to cem u v polu e yodeli.
48 0 T a coyali zbjnici v m urovanej p iv n icy ,
K azali se p y k e gra, e um eli ta c o v a !
4 90 Id e vjt v D n ajeu , postrnecki riee,
U e k a je hopci po elon ym lee.
49 1 P ocek aj, ty zid u , dobfi hopci idu,
Zab'erom pioski, ty y y jd es na b'ydu.
49 2 K 'e m y se p ud em y po meg"cku v noci,
T o nasa d zyvcin a do y o k n a v y sk o ci,
493 N a hali, na hali, y o y n ek e pali,
P'toze go ha s o z y ? Jan ieek ze skali.
494 P dm y ju z du dom u, n ocka ym a,
U o b y nam e b ya nadarem nd,
495 V n ersk a lahta pioski ma,
M y varne hopaki, to nam ik da!
49 6 e hod se Jan ick u bez a v ic k u ,
Bo e ha pfilapom pfi k len ick u ,
A j k m am sab elk e, e bojem sa,
A j a m am d zyvcin u , vybroem sa.
497 Z b jnici, zbjnici sp y sn a m y e m eli,
K 'e e yo nas v halak otry dovedzeli.
498 Z vn gersk j k rain y h opci vyyrajom ,
Ci e popod T atry b u ck i yozvijajm .
499 P ov a d a a m am a, povadali lude,
Ize se mrie zb jn ik k analijski bude.
500 Zbjnici, zb jnici, hopci m y e mali,
Jak nas tu k e najdom , to pudem y dalj.
soi Jan oik, Jan oik , h op to je e lada,
Suhajom go zbje, co yon do n ik gadd.
502 E j, j a je s zb jnicek , e v e le m i tfeba,
Zrob'em se tfe v ic k i z b u k o v eg o d feva.
50 3 Jan o ik , Jan oik , ka poda p a a sik ?
V L ev o ci na m u f, na jed b a v n y m sn u fe,
(N a y y so k y j h ofe zan ty v ja v o fe ).
504 Oj, k ra k a y havran y na v.yrsku nad n am ir
M y e ik e bali, baranki fezali.
5 05 S ik o p ovadala m oja frejyreck a,
Z e m i zard zevaa m oja y k y re ck a .
D y mi zardzevaa, bo na zbj e b y a ,
I ja tyz skapcaa, bo m e u pojya.
506 Idom hopci na zbj i tak se padajom :
B ed em y zab'yrad, k e d y nam e dajom .
1101] M ATERYAY DO E T N O G R A F II POD H ALA. 29

507 p yvaj, ptsku v lask u , ja k o se py v o v a .

Bo se ju z e b ed es v tym lasku zim oval.
508 Janosika im e n ig d y e zagi e,
Ani na vyrsicku, ni v dasnyj decline.

Allegro.

T
II
%
2 ;> - * .......1* -

1
1
[

TTl

Tl

lii
i

S em pref. Oj za Ta try, za Ta try, Jest tam zidek

fei^|p = i= 8 = p = i
bo ga ty N a zdj e \)Ome - li,

f p , ; .. *
---(-*--
T - ------------------------------- -- ----------

' 1 [=_J
i --
.-------------:
budzie e cim po de lie.

509 Hj, za T atry, za T atry,

Jest tam zidek bogaty;
Nazyj e yomelid
Bude e cim podelid. (Sabnia).
510 P ediaa mi ena, ze to moja vina,
Ize me zapali na vysokyj hli.
D yd se me dostali, bodaj z tak vysoka,
Bo po me posali z pikom zabijaka. (Sabaa).
511 Pfi tj polskdj strae, Pan Bg nam daj zdrove,
Pfi vngerskj cede P an Bg nam daj cde.
512 Co ja e nahodi po tym lee yrnym,
T eraz se vyzyram uoknecke dymnym.
613 Na p oravsk im zm ku stojom u b'ynicki,
Ftoze budie via? Jan k o z Bfezavicki.
K'eby j a se veda, kany bedem via,
IJod vyrhu do dou pykebyk wybid d&.
Z vyrhu dukatam i, z dou talarkam i,
A na rodku ryblym , bok jes liopcem dobrym.
 ANDRZEJ STOPKA.

514 Id e sob'e zb jn ik popod las elony,

N ee sob'e v ru ce bucek popalony.
B u cek , yopalony, pistolec za pasem,
B ede e p r g v a z luptovskim juhasem .
L u p to v sk i ju h a e bude tob'e bito,
S y ra e n a ro b 'y , yoscypkv, ani to.
516 N a yonym , n a yonym v y rs k u yopalonym ,
L ezi se b a F ra n u s z b u ckem yopalonym .
516 N e bj e Ja n ic k u i to nic, i to nic.
y O rv sk eg o zam ku, lu p tovskik ub'nic.
617 Moja fre jy re c k a em razi zeinglaa,
K 'e m e povanzali u p an a ry k ta ra .
(K 'e m e uvidaa v v z a k u ry k ta ra).
618 Z gies ty Ja n ic k u , zgies ja k o m uska.
Z gies yod y k y rk i, zgies yod yobuska
5 19 Z gies hopce zgies, jin o b y j a faa,
Jin o b y j n a e palcm pokazaa.
(Jin o b y j n a e sovcko pdzaa).
5 90 N a yoravskim zam ku k a d u k ja k i edi,
, Co k u je hopakw yokovam i z medi.
521 Zim no, dyyce, im no pod tvojom pefinom ,
C ep ljb y mi b y o v lee pyod jedlinom .
522 N a y oravskim zam ku vii troje zelz,
D a j se pozr hopce, coby do n ik e vlz.
523 N e pij gofecki, bo e z pola zee,
L e p y j yovecki pa po elonym lee.
524 Cesi m e y k y rk a , rybelne a cuski,
P udem se zbjova, bok se liopec dziarski.
5 25 M oja m y e pi, jin o sob'e m yli,
Siko m e v y y ra, k e pudem z ve.
5 29 K 'e d y se pudem y bez v y rk M arusiny,
Z am ek yozbijem y, aden e zgiem y.
52 7 y O ravski zam ecek tgo m urovany,
S ed aek ta na nim rocek yokovany.
528 Je sc e j a se je sc e v koy seee vi,
K 'e d y k e yo fajn j dyveie pom yla.
529 j, m am icko m y a, cem u rfie e bya
K 'e j bedem via bedes e h a b 'y a.
5 30 Jan o ik , Jan o lk , m se te eizmy,
K 'e b y s ty e zbijl, ni m aby j ik nigdy.
53i N a elonym b u c k u listeeek b'eleje,
K an y e na zim e J a n ic e k podeje.
5 32 K 'e zid k a uvidzem , z za b u ck a vyskoeem ,
Z bjova e um m , jesce ni m am yo cem.
[103 ] MATRRYAY DO ETN O GR A FII PO DHALA. 31

588 C y rp a c e k z in ty c k i to j e zie m oje,

y O h o ty d o d a je p o k o h n e tv o je.
ijO b o ty m i d a je z za b u c k a y y sk o c i ,
C o b y e za co n ie v o d ee k o m u ra c i .
58 4 T y n \jO ra v s k i z a m e k eri fu n d o v a li,
I n o k se n a v y se , to m e g o k o v ali.
535 P ra n ij k ij pod je d lo m y o v ec k i u o z tra b j,
V e y k y r k e v r n k e , d y y c in y e k o h a j ;
N e k o h j d y y c in y , bo e zd ra d z i m ijoze
A ta k e g o zb ja, to e poal B oze.
J a n ic e k z b jo v d o b fe m u so z k ijo c a
K 'e b y go e b y a z d ra d y a sp d n ic a.
5 86 D o b fe b y o d fe v , k e m y zb o jo v ali,
K 'e lo d u d k v b y o , telo m y z a b ra li.
587 v^esi e z b jn ic e k listecke elo nym ,
J in o e ni m oe lie k e m o b y lo n y m .
538 Z b jn ie k e fem oso d ja s k a b y v a rta lo ,
K 'e b y se z g r a b u tk ik h o p o c k v n i m a o .
5 39 Z b jo v a yesoo, bo n a s b 'y d a bije,
Ci u m fe s, ci zgi es, ao v y m i z g n ije .
6 40 M a tu h n a proyli, c o b y e zb jo v a,
K 'e b y k e z b jo v a , ni i a liy k im je da.
54 1 N e v s ty c e e lude, m a e z b j a v ro d e,
Z b jn ik p u d e v eb o , n a sa m u tk im p fo d e.
6 42 Z b jn ic e k j u z skyion, to go p o g feb 'ec e,
B o je g o za u jo m n a c a lu k im vee.
6 48 D e jz e B oze! d cjze , co b y e u d ao ,
C o b y m y v L u p to v e e n a b ra li m ao.
544 N a zbj h o p c i, na zbj, ze z b ja d u d m u ,
C o m y n az b y ra li, e (U rny n ik m u .
54 5 E j, B oze n as! B oze n a s ! ej, e r a c n a s p o p u c i ,
E j, c o b y m y e m ogli, ej, z L u p to v a p o v r ci.
5 46 H j, n i m as ta k ik hopv, h e j, ja k o m y b y v a li,
Co m y z a b 'y ra li, k e d y n a m e d ali.
6 47 J e sc e b y m a lu k i v p e lu s k a k S a b a a ,
K 'e d y se ju z n a d n im m a m i k a p a k a a .
6 48 .Tesce n as m a lu k o , liopci z b jec k o y e,
C o b y e za n a m i k u f y o v L u p to v e .
Je sc e z e , je s c e z e m a lu k o z e lz ijm y ,
J e s c e z e e, j e s c e go falki n a p ijm y .
549 G v a f y y se v r o n y , g v a f y y se k a v k i.
Iz e e v y d a d z o in S ab lik o v e s p ra v k i.
660 J a n ic e k z a p y v a , K a a z a y y s k a a ,
A ijod g o su c a a d o lin a h u ca a .
32 A N D RZEJ STOPKA. [104]

55 1 V 'y rs k e ldopci, v y rsk e , drobnym jafefiek em ,

Bedm y se deli turoski kabuckem .
55 2 G alica, G alica, escsny G alica,
Z jad e mi yovecki. e uiides Vinica.
55 8 S e hopec popod las y k y rk o m vyvij,
V idno je e pevny, bo drski yom ija.
D rzecki yom ijl, sm reki se p y tajo m :
Cem us tego h opca j"dary h y ta jo m ? "
554 G oki mi grajom , basecki basujom ,
N a m oje nozecki, reoski ryk tu jo m .

(M atejw J z e k ze sw ym i tow arzyszam i poszed okrad y d a

k aczm arza w O raw icacb. G u t g ra m u, a on taczy z k aczm ark ,
k t rej si bardzo spodoba. T ym czasem za rabow ali inni yda pie
nidze, a piew em w ta cu M ateja z nim i si. porozum iew a.
(O powiadanie Sabay).

555 T a cu jze se ta c u j, kacm recko tusta,

N a ju tro na rano k u m o reck a pust.
K acm areck a rad a, bo e v y tcya,
A le k acm f e rad , bo bede hojco jd.
Shyljze e J z e k , bo di k a b u k vidno,
J a k k acm f uvidzi, bee 8 nam i b'ydno.
P i o sk i bfkajom , ekze e bfkajom .
Bo ja k to usysom , to nas pohytajom .

D ). W o j a c k i e.

I.

mmmm
Oj p fi vo je n c e dobrze pri vo*jence 6m a-Jo Oj ji no

r-T S -T

p n Yo-jen-ce ve-so - oci m a fo .

i 105] M ATERYAY D O E T N O G R A F II POD H ALA. 33

II.

# i - P C-

t/ojce nas yojce nas kazej e nam po - dat Ponoj e

- # 1 - #

n a ve-ki travnickem prioda.

III.

If-t -.i * i
T ' * -P
B 'yda mi to z modom zonom, bo mi lifopci za om g-om

i_ j

Ptoty lim o m a o grodzom A sitka m i k u ej hodzom.

(N a p o c z tk u k a d e g o w iersz a d o d a j g ra le z w y k le o j ,
lu b p rz y d e c h k e alb o h e j ).

bbb N o v y ta r-z e k , riiasto, d ja b li fu n d o v a li;

L e d v o k e ta m s ta v il, ju z m e u o d e b ra li.
bb7 V osi m oje, v lo si, vlosi p o z o lta v e ,
D io k je e m oje, j u tr o cisafov e.
b b8 H o p e c ci j a , hopec, u lio v a l m e yoec,
U h o v a li ludo se m e z o m y f bu d e.
H o p e c j se hopec, u h o v a f m e v?oec,
U h o y a a m a tk a , c isa f do y o sta tk a .
bbb P F epijem p i o sk i, si k e do g r a jc a r a ,
C isa rk a v e rb u je , p u d em n a h u z a ra .
6 60 S iko m i e vidi, siko m i e zd aje,
Izo m oje n ozk i p u d o m v c u d z e k r a je .
56 1 K o h aj ze m e , k o h a j, k e d y nie m a s k o h a ,
B o ja i e pudm n a vo jn e zv e rb o v ac.
6 62 J e s c e di. je s c e dzi, ale g o rej ju tr o ,
PFide m a sy ro v a d , b ed e se rc u sm utno.
 AN D RZEJ STOPKA.

563 ivy kyo, ivy kyo, m alovane odo,

Coz tob'e J a n ic k u na v o jy n k e zvedo.
564 Jednom dolineckom irnny v a ter duje,
D rugom dolineckom Jzu masyruje.
565 S pyv a m j a se pyvm , Izami e yoblyvam ,
Moja m a tk a e v, co v vojsku uzivam.
566 Radom yo mrie, *radzom, na yojne m e dad/.om,
N a voje panove, a vj dzadove.
56 7 Rekui, rekui, Paezu s e smui
I my e smucimy, ze e e vrimy.
Rekui, rekui, tvardoe pokui,
F to se vas y o k o v a ? Stolnicci hajduci.
5 68 N e um rem na iy m i, um rem na kyoowi,
J a k z kyoa polecm, sabla mi zazvoni.
5 69 Sam a j& se sam a kyonicka odaa,
C ob yk se J a n ic k a na V oje poznaa.
5 70 H oyaa m e matko, j a k pfenicne arno,
T eraze m e daa cisarovi darmo.
57 1 N a co me, m atuu, na co uhovaa,
K'e me teraz darmo n a vojiika daa.
57 2 Ne pac, m atko, e pac, bo mas drobre diei,
J u z i yostatni sin na v o jy n k e lei.
578 Pace mi m amika, pace yoec stary,
Ize ja se pudem pomndzi liusary.
574 Ne pace m atuu, doj e naplacee,
K 'e m e bez tfi rocki vide e bedee.
575 Scnliva ta m atka, co sina kndza m ;
Jesce ta sc!ivs, co go na vojne da.
576 H u z a r y , huzary, p y k n e kyo e me,
J a pfistanem ku vm ; ftorego mi da e ?
5 77 Cok e naueko, colt e imy namaf,
Nescsny vojacek za pcm me nalaz.
5 78 Smucem j a e smucem, v e ra j e smuceni,
Pudem se do vojny, nigdy e e yrcem.
579 Ide voda, ide, dvom a potockami,
M oja fre jy re c k a stoi z v o jackam i.
580 Vojaci, vojaci, siscise jednaci,
Telozby vs m a a je d n a star mai.
581 K 'ed y nas pozynom do Sgnca, do Sgnca,
Ne poauj dyvce talary tyonea.
582 P a k a a mamika, p ak aa ostficka,
K 'e e mi yyya pri boku sablicka.
583 Ciii n a m astecku, ciii n a dedie,
K 'e m e k u lk a treli, to m e mef e mie.
[107] M ATRRYAY DO E T N O G R A F II P O D H A L A . 35

584 J u z p u d e m , j u z p u d e m juz p o m a e ru je m
J u z tu yo sta tn i ra z pfi t o l/ e n o cu jem .
58 5 N e p a c, d y v c e , e ptac, k e do v o jn y j a d y m ,
V t e d y bed es p a k a , k e i e p f ija d y m .
586 V e rb u jo m , v e rb u jo m ji n a y e b 'e ro m ;
N asi borni hopci, k a z se p opodejom ?
( T e n a s e d y v c y n ta , k a z se popodejom).
58 7 K 'e k n a v o jn e j e b a , tjoec na m e v o a :
V r o se sin u ! vro e, bo j a ee t m d h o v a ! w
H o b y e ta tu u ta la r y sip a y ,
T o , e m o je n o z k i e b e d o m v r a c a iy .
58 8 S o n d e m n a k y o n i k a , v y k r e c e m v ik a
D o b y n d e m p a a sa V iv a t P o ls k a m i s a ! 1'
589 D o b r e n a v o jy n e e , fto B o g a uprosi,
V o ja c i stfelajoin P a n B g k u le noi.
5 90 K 'e b y m e p u yli z u b e r s k y j k r a jin y ,
D o tnojj m a tu i, (d y v e in y ) ho n a d v e g y o d in y .
691 P o v a d a a j a i: d ej por n a sob'e.
C isarsci h a j d u c i b'erom e po tob'e.
692 odaj k y o a , o d a j e lo n y m p o p r n d e m ,
C o b y k e p o zn a a ln d zi r e g im y n te m .
59 8 i v y k ^ o , iv y k y o , o d e eo k o ee,
P o c e k d j m e d y v e e pfi e lony m lee.
594 K 'e d y p u d e m n a v o j y n k e i ta m m e zabijom ,
S m ve za m n o m , p aorecek, P a n k o M a r y o l
695 Cisafu, cisaru, n a ooz ns v e r b u j e s ?
M ao z i tk a n a a , cim n a s y y i m u j e s ?
596 D o b ry cisaf, d o b r y , bo n a m d a j e to rb y ,
C is a r e c k a h le b a , m a y ro v a treba.
697 N ic mi e e vidi, ji n o v o j y n e c k a ;
S a b e l k a pfi b o k u , e l nea to rb e c k a .
5 98 C isa rsk im goc ice m h o p c i m a y ru jo m ,
A d z y v e y n t a pacom, r n o k i za y m u jo m .
500 P u d z e J a s , p u d e J a , p udom hopci ijora,
A ja e b o r a c e k , m usem m a y ro v a .
P u d e J a , p u d e J a s , p ud om hopci koi.
A j a e b o r a c e k m u s e m sa b le nosi.
600 B odej e s p a ly y s o n d e c k e pa p y r y ,
C o b y j d e su k a po vee k v a t y r y .
601 N e b ed es m a tu s u , e bed es v ed aa,
K ' e e m o ja k r e v k a bede uolyvaa.
602 D i s a k e uesi, d io k v a tu uzi,
Bo j u t r o j u z tf a ji cisafovi 6uzi.
603 U a n i , u a n i, to som p k n e pani,
A le do u a n v hopci v y b 'y r a n i.
36 A N D RZEJ STOPKA. [ 108 ]

604 U an i, u a n i, m a lo v a n e dei,
N e je d n a p a n k a za vam i poloei.
606 J a d e j a se ja d e , iv y k y o pode m nom ,
S p y a a , z d u i a a , e k c e g a d a se m nom .
606 J a d e j a se ja d e , iv y m j k y o n ic e k ,
S ece p o d k v k a m i e lo n y trd v n ic e k .
607 K 'e je k je h d z W id n a , m d e k k y o a im la,
P o d k y v e c k a p y o d n im ze sam eg o ry b a .
608 H o p d c i, hopdci, je se e e e vsisci,
J a k s i k a b ed ee, n a v o jn e p u d e e .
609 D o b fe n a v o jy n c e, d o b fe je , d o b fe j e , +
T a m b r ta m b o ru je , v o ja k v zv o lu je.
6 10 S v a e rk u , s v a g e rk u e b ij ze mi o stry ,
B o j a m am n a to b 'e p a a ic e k y n s try .
en U rla p n ic i liopci, n a u rla p idee,
U rla p a si m de, z y n i e bedee.
612 T a c i m i se ta e i liopci p o d o b jo m ,
Co se popod b o k i sa b e lk i m y v a jo m .
6 18 P a k a a d z y v c in a tfi g y o d in y do d a
Z e j j k o h a n e c k a z a b ra li do y o g a.
614 P ro B o g a d z y v c in o i j a b ed em p ro y ,
Z e b y k n a v o jy n c e sa b e lk i e n o y .
616 K 'e b y k e b y liopcem , e b y b y k zo m y f m ,
N i m a b y k k a b o ta z c y rv o n y m k o m y fe m . *
616 N e k o h a j e ve m e, bo to n a d a r e m e ,
J a h o p o k v o jsk o v y , co i b ed e se m e.
617 P o v e , pove te m u J a n ic k o w i, (lub)
Z a g ra j e , z a g rd j e te m u J d ru o v i,
N e k se n a ta c u je , p u d ze k u S o n co v i.
618 P o v e, pove ty j m o jj k o l/y e , ,
N e k k y o a n ap o i, e k e go e boi.
619 V o jy n k a , v o jy n k a , essna, v o jy n k a ,
D y c b v k se v o jo v a, k e b y e f re jy r k a .
62 0 V o jy n k a , v o jy n k a , p fi v o jy n c e m ao
J in o pfi v o jy n c e veso o sci m ao.
621 K 'e d y j a se p u d em z P e tu do B u d in a
Z a p a c m j y o ec i c a a ro d zin a . ^
622 M a tu m oja, m a tu v y r y j e n a pole,
J a k o h a p u cu jo m s in a s k a k a p rd le .
V y ra a n a pole, z a la a e z a m i,
V id a a sin a s k a m n d z i k a p ra la m i.
628 V e rb u jo m se h o p e i do v o js k a p o lsk eg o ,
B oe ze e p oal J a n ic k a m ojego.
62 4 J e d e u a n drgom n a b o k f u c a oci,
Ci j a k a d iy v c in a z h a tk i e v y sk o c i.
[109] M A T K R Y A Y DO E T N O G R A F II P O D H A I.A . 37

625 U e k a j e h o p c i, bo e v o jn a k p o c i,
N i ,m ajom co ro b i, to v a s b edom tfeb i.
62 Cese e p a y n k i, id e m y z v o jy n k i
P i o sk i rieemy, z y n i e bedemy.
6 2 ? C oze m e po to b 'e , po tr o je j pod o b 'e,
C isa rsk e g u ic k i, v y c o m e po to b 'e.
62 8 P fe le p t sk u , p fele popod c a rn e pole,
P o v y d z m ojej m arne, co im i v se rc u kole.
6 2 0 S p y v a m j k se p y vm , z a m i e z a ly v a m ,
M o ja m a tk a e v y , co ja tu u ziv am .
D y j a se uziviim s m u tk u i ev o le,
e v olno m i v y ry za n ik im na pole.
6 30 P o v y d z e m i, p ovydz, co m i m a s p o v ed zec,
J a odam k y o n ic k a , d e bed em tu ede.
63 1 D o p y ro k co zacon J a e le c k e k o b a ,
A ju z e b o ra c e k m usem m a y ro v a .
632 D z y v c in o z p o to k a, e k o h a j vojA ka,
B o v o ja k e lu d e , p o k o h a i pude.
633 e sm u e d z y v c in o , k e ja e e sm u cem ,
C a y v a t y o b y jd m , do to b 'e e v r eem .
634 U y j se N o v y ta r-z e k d ja sk i f u n d o v a li;
K 'e lo n as ta m priso, ickich n a s p o d d ali.
S ik ic h n a s p o d d ali p fy g a k a z a li,
p O e c, m a tu ic k a se ck e p a k ali.
685 S a m a j a se sa m a k p o n ic k a o d aa,
C o b y k n a v o jy n c e J a n ic k a pozn aa.
D y j a g o o d a a c a r n y m ja k s a m ite m ,
C o b y k go p o z n a a riindzi re jim y n te m .
K 'e n a k p o a a d a , r tic k e k m u p o d a a ;
B y z d ro v a d z y v c in o , co b y e p a k a a .
636 M a tu u , m a tu u , v y v g r o b 'e le zi e!
J a e p o y v y ro m , v y po tern e v y e .
63 7K 'e m e s tr y g li v S p n cu , n i m ogli d a ra d y ,
K 'e lo b y o vosv, telo b y o z v a d y .
688 H o p a c i v o jsk o v i, k r a ju b r n i e le !
e k o h j e d zy v c p n t, b o to sk o d i v ele.
B o to sk o d i vele, n a d u si n a cele,
e k o h a j e d y v c n t k r a j u b r n ie le!
68 9 S iv y k p o , iv y k p o , elone p o p r g i
e b jz e e M a ry , bo j a h o p e c t n g i.
B o j a hopalc t n g i, z b je c k e j u ro d y ,
S ed n em n a k p o n ia , p o ja d em do v o jn y .
640 H o p ci, u rla p n ic i, v a r tk o e p o zy e,
E j, si k e figelld z g o v ic k i v y z y e .
38 ANDRZEJ STOPKA. [110]

Z govicki yyaye, pofomnemi byde,

Ej, gazdovstwo e vojsko po tym dobre vyde.
64 l K'ek suy pri vojsku, komiAekak jada,
Dzi nimas ftoby mi moskalieka poda.
642 Kobanecko moja, e banujze za mnom,
E; dy JA m am u boku kob anecke spravnotn.
0 48 Matu moja, matu, za mnom e pakaje,
Ino mi pionski co dy posyaje.
04 4 Cemu e matuu, b'ere bl gboki?
Ze j a e za vreem, jino za tri roki.
045 Sinacku pfi vojsku, e zabacuj po tym,
Ze pasa krovicki u matki pod potym.
0 46 Matu moja, matu, eo nu za matua,
Co me e rodya prosto na koua.
Cemu ie, matuu, prostym e zrodia ?
Coby mi e, coby sabelka vyya.
04 7 Siko popatrujem ku temu G'evontu,
Ni mogem utfima govicki do frontu,
Glovicki do frontu, ani ulter zrobi,
Pfide mi e, piide skrony vstydu zabi!
6 48 Hopci podebrani, vye pykne patii;
Pfee na vojackow hopci vyb'yratii.

E). Okolicznociowe.

I.

popod sam e uokna

im ] M A T K R Y A Y DO E T N O G R A F II P O D H A L A . 39

II.

I de ki rA vo(la rybki v yj pfy v;ijom ej dyjse

m
rrm

t r -----------------.-------- 1 ----------------- .--------1 ----------------------------------------------------

tyz g-ra*le \io jc iz ne ko-hajom .

' 6 49 Id e kirA voda, r y b k i v y j p y vajo m ,

D y j se ty z g ra le y o jc izn e k o b a jo m .
650 G ry n ase, g ry , b a le n a s e h a le !
F to z v a s z n a ta k d o b re, ja k o m y g rale.
65 1 G ry n ase, g ry , v y v y so k o scity ,
F to v as p f e v n d r o v a ? G ra l ro d o v ity .
65 2 G rale, g ra le , popfedA je pole,
P irioski z a b 'e rc e ide n a svavole.
65 3 PolAci, P o ac i i k a m y je d n a c i;
T e lo z b y n as m a a , je d n a starA m aci.
654 G ry m o je, g ry e si k e e m o je ;
J in o P ' istA v y i te b 'a e s k a y .
65 5 C ijez ty z to v o jsk o , co n a T a t r a k s to ji;
P ise do M o sk a la, ze e go e b o ji.
D y j se to g ra le z u p a g a m i sto jo m ;
B ro o m svo je hAle, a ^ o n ic zie stojom .
656 T a t r y n ase, T a t r y ! ve v y c.o v a t r y ;
A j i ta k sto ie, b oe sk a le p fee e!
657 P 'y r v j G 'e v o n t sp a d e , ab o K fiv a zlec i;
N iz grAl z a b ac i b a b y ab o dei.
658 T a n a s a v o d z ic k a cistom vo d e ee,
K 'e trafi n a b u c k a p o z le g a e v lee.
659 K fiv a u , K fiv a n u , coze ta k u<>sov4.
C i e d y c ik pola, ci e v e tfik yovA ?
660 K fiv a n u , K fiv a fiu ! co ta k i p n k a ty ?
Ci e y o z p u c y y z b je c k o d u k a t y ?
66 1 G 'e v o n d e, G 'e v o n d e, coz ta k p atfis b f id k o ?
F A lby ty , co b y b y y g n a to b 'e siko.
66 2 S i k e g r y p fese , s i k e p re v n d ro v a ,
P fis e do M o rsk eg o ta m e p rzen o co v a.
663 Z C y rv o n e g o V 'y r h u p o d u h u jo m v a try ,
S e z e k p o la tu je y o se d a y T a tr y .
40 ANDRZEJ STOPKA. [1 1 2 ]

66 4 J a k o t y z tu a d e , zje , v tj M a o - n c e ,
J e bo se tu k a j i m j J a p a e p o v c e .
666 P y ta jo m e g r y , p y ta jo m e la s y ,
K a e p o p o d a y s ta r o s v e c k e e a sy .
666 G 'e v o n e , G 'ev o n ce , p y k n y n g em lata,
K v a t k a in i u v it y , k e b y d i y v k a ja k a .
66 7 D n a je c , D n a je c *v p y k n y j rv n i le z i;
P o p o d sa m e p o k n a b y str a v o d a b'ezi.
N i m a i to , ni m a j a k o n a D n a jc u ,
M u z ik a g o to v a , jin o sob 'e tAricuj.
D n a jc a e ja d o m , k p orie vod a to p i,
B g -z e e ik poz.1, d y j to d o b fi lio p i.
D n a jc a e ja d o m , D n a jc a e sto jo m ,
B o e D n a jc a e n ik u o g o rie b o jo m ,
D n a je c i b to p e i, k a c e sob 'e za g ra ,
A le se rie d e j e c u p r y n k i p o b ta r g a .
D n a je c i h o p c i d ic i j a k za jo n e e ,
N e k o h a jo m d y v c o n t, jin o na m e g n c e .
668 N im a i to n im a ja k o v R o g o n ik u ,
V y jd z e s p fe d p o k y n k a , j u z e n a tr a v n ik u .
6 69 N im a i to n im a j a k o p o d hAlami,
V e e s g r n e k b r y je , id e s za k r o v a m i.
67 0 S ty r y m ile la su sa m j o ic in y ,
N i m a s v Z a k o p a n m (n a D n a jc u ) p o iv y j d z y v c in y ,
t y r y m ile lasu sa m e g o ja o v o a .
N i m a s v Z a k o p a n m (n a D n a jc u ) p o iv e g o h o p a .
67 1 V Z a k o p a n m d o b fe , v Z a k o p a n m su m e,
A le i ta k n im a v e s o o i u m e.
67 2 S v is c i g r a lo v i b 'yd a p o za u si,
pO n c o ju tro b e d e g o v y se e su si.
673 Z a k o p a sk e d y v k i ta k se b y stro n o so m ,
A j a k lato p ri d e, zid o m v o d e n osom .
Z a k o p a s k e d y v k i ta k e m a j tn ic e ,
C o je d n a pod dru gj p o z ic a sp d n ic e .
Z a k o p a s k e d y v k i n ic rie urnom r o b i ,
B ie k i p u c o v a c fe b 'a fi u v o d i .
67 4 V te d y m i e se r c e k u k o h a u g a r e ,
K 'e d y se u v id z e m d z y v c e z k p o ru n c a r e .
(K 'e d y se u v id z e m h o p ca z e feb 'a r e).
675 K 'e e Z a k o p a e n a v y r s ic k u b 'y li
T o e D n a jc a e p op od a v y k r y li.
K 'e m y v P o d o li c u tu d e n ta m i b y li,
T o e p r e fe so fi p op od a v k i k r y li.
K r y li e , b a li e, leb o i p a k a li,
B o m y j im c a y d z y p o d p o ru e d ali.
[113] M A T K R Y A Y DO E T N O G R A F II P O D H A L A . 41

6 76 K 'e pudes do g ry , yob r se do R aja,

D a i m oda g m b y, a stara m oskala.
677 P ovadajom na m e, ze ja ni mam pola,
N a C yrvonym V 'yrsk u p oveck a m oja.
6 7 8 M oja m atuicko, jadom Z akopane,
J ed y n na isuli, d ru gi na kropae.
67 9 P ozn a tys to, pozna, hopca Z akopana,
K 'ed y staes pfi nim , to mu po kolana.
6 8 0 P ozn a tys to, pozna, h opca D najcan a,
K rtk a k osulina, brusek po kolana.
681 Ci m tu i hopci m ajom te pleci,
J ed yn m"dzi ym i nabafj do feci.
6 8 2 D n ajci bopci m ali som , m ali som ,
K u a jiin do b oku varni som , varni som.
68 8 Zaraz se to pozna grala, Polaka,
S ik o se zap yva, n avet krakov&ka.
68 4 P u d es do V arsavy, e yop uscaj K rakov,
D ostaes tam d z y v k e za porcijom flakv.
S en d yj d y y k i tae, a ndrogse u nas,
Jak ju z jak om k ohas, e puscAj, co ju z mAs.
685 ZAkopane adne, drog i kohane,
V Zakopanem d y y k i, k eb y m alovane.
68 6 C igara se kufom v zak op a sk yj gm ie,
A b abryki ni m a za co kupi v iriie.
68 7 K 'e pudes du domu bede i v usak gra,
Ro zdna m uzika e m e e z tom rw n a;
e nie e nic rw na z m uzikom gralskom ,
K 'edy se m i zagra p y y n k e juh askom .
688 M atko m o]a, m atko, h oyaje m e vartk o,
U od rocku do rocku, ja k cy rv o n e jabk o.
689 K o y z e se, k o y s, k o y sec k o sam a,
A j a se za pudem , k an y bedem faa.
690 jjo jc e nas, yojce n as, g omb eck u iv y ,
P otela nm d ob fe, p okela nam ziv y .
691 J a k e kohAs v e m e, to i zg i es m are,
B o jA p fee je z d e k h opec ze feb'are.
692 D y se jin o d y d y , sikoj to yo d b'ydy,
S ik o yod evole, pacom y o ck a m oje.
69 8 G 'evonce, G 'evonde, e p fik fij sta sob'e,
T y je sc e yosta es, bo jA legnem v grob'e.
69 4 Oj, C yrvon y V 'yrb u , oj, ty gro hrubA,
Jutro bede na e p fevod n iok e Kuba.
695 P ovadajom na m e, ze jA se zb jn icek ,
A jA e zb jn icek , jin o prevodnicek.
e zbj, e zb jnicek , jin o p fevod n icek .
4
42 ANDKZKJ STOPKA.

696 U o jce nas. uqjce n as, k a z e j n am e p o d a ?

P o n o j e n a v e k i tr a v n ic k e m p f ioda
697 S o b o ta, e d e la , p o n d a e k i v to re k ,
A ni j a e g a z d a , an i e pah o ek .
6 0 8 T e m o je k y o n ic k i e ra s o m , e ra so m ,
A k e n a n ik k r ik n e m to m u so tn , to m usom .
6 99 P 'y r v y j re e sy o j>yvae i g r a n e ,
T e r a z p o p a k a n e m o je g a z d o v a e .
7 0 0 K 'e m e e z a b 'y li y o v c a fe n a li ore,
T o m e e za b ijo m L a h y , p o d k v c a re .
T o ; m e e zabijom V r b lo v a e , vsafe.
701 Spyvftj, s k o v rd n e e k u , v e lo n y m g jic k u ,
I j a ci p otnoge, k e p u d em po vo d e.
7 02 D y se jino d y n a , p rep io e, n im a,
P f e p y e q o y v e k s k ro n y a d n y k d y v e k .
7 03 e v ele ns ta k ik h o p a k v je d n a k ik ,
P ije m y h u la m y i p i sk i m a m y .
7 0 4 D ei m oje, dei, d ro b n e e j a k m e i,
K 'e mi poroee, ro b ie p o m o zee?
7 05 p y v a m j a se, sp y v o m , popod san io m Sivom ,
I popod K m in y , bo n i m a fto jin y .
S p y v ain j a se, spy vain i z a p a k a m u sem ,
Co ja e ta k m a r e p o y v y ra m u sem .
7 0 6 N a z y j mi bede ty n ro e e k v y su z i ,
P u d e m se ijod g a z d y ja z e b ed e k u rie .
707 P o v a d a jo m n a m e, ze ni m m k o ra li,
M oja m a tu ic k a n a m a lu e k y j roli.
708 Z a vodom , za vodom , ale e za totom ,
P a e e k o h u te k z k u re c k o m cu b a to m .
709 S o b k o v a po lan a, du zo rodi an a,
A le g ru li m ao, n a y j ta m b y v ao .
710 V G a d e jo v y j roli s tu d o n e e k a stoji,
F to je d e , to je d e , k y o n ic k i n ap o ji.
711 N e ly j d y s e u , e ly j, bo e tu e tfe b a ,
O b y d poza h ale i v r e do e b a .
712 R o b 'em j a se, ro b 'e m , j a k n a le p j m o g em ,
A le i t a k ludom v y g o d i ni m o g e m .
7 13 B oe nas, B oe na*, e y o p u sc a j ze n as,
Bo j a k n a s y o p u e is, eoze bede po n a s ?
714 S a b a a z a sp y v a , G 'e v o n t m u p o d p ed ,
B o yon je d y n jin o je g o m yli v ed .
715 a p a li S ab a, oj, po e lo n y k b u k a k ,
A le sa y y b r y . m a y k y r k e v r u k a k .
7 1 6 R o k za ro k e m m ija, p a ro b e c e k ci ja ,
P i o sk i v k e s y n i, v a t mi e eleni.
[ 115] M ATEKYAY DO K'] N O G R A F II PODHALA. 43

7 17 Sidko di to, sidko, za vatem poliodi,

J a k a ja b n e c k a , ta k e ja b k a rodi.
7 18 elony v y rsie k u d a b y k e pozodid,
K 'eby m i e fay m ode a tk a vrei.
7 19 Sidke plotki na ine n a g a d a a vrna,
Sidko k ra k a na m e, ze e edzem v doma.
72 0 Pozna ty s to, pozna, v to ry parobeeek,
Ide bez uobory, ja k y o aoocek.
721 Ilo d a je k m aludki, b o ajek e urs,
A leb y k de dyvee n a gfib'ede us.
722 S a d a b y k se, sad a, na k^o n isa sada,
A le se vej bojem , co b y k ego spada.
7 23 e bedem tu su y jin o do jey n i,
Bedem se r"cucki j a noy v k esyi.
72 4 H oaj m y hultaje, ale nam B g daje,
A bo gofocke, abo frejy reek e.
725 K oek z descek a zvonica z tarcic,
e pij drogj v dki, bo pfede e lakic.
72 0 D y d e k e yozyni, ek ze ta, ekze ta,
y o n e k starom klym pe, bede ta, bede ta.
7 27 T fe b a b y e, tfe b a du dom u p o /y ra ,
M arny kelo-telo tfe b a b y pfiyra.
72 8 Pocoz ta pijci do eb a pudee?
T am gofaki ni m a, coz ta pi budee.
729 K um oa kum osi k u rk yiopepfya,
Skadze pepfu vzyna, v K rak o v e e b y a ?
78 0 N e pudem d u dmu ja z e bede vita,
B ede m e m atu a po zidosku vitae.
78 1 D u dn i yoda, dudni, v cy mbrovanj studi,
A la cego d u d n i, bo je voda v studi.
732 N i m am vole, ni m am , ani pogadaa,
A ni se d y v cy 'a do upodobaa.
733 If'edy ja se pudem pyvaj"ci v noci,
e je d n a dzyv cin a do ijokna vyskoci.
784 V 'y rsick u elony, coze ta k \}opova,
Cem uze se jesce rocek e elyal ?
V 'y rsic k u , v y rsie k u , v y rsie k u elony!
Uod y o ra v sk y j stro n y cisem poroony!
V 'y rsic k u , v y rsie k u , coze ta k yjoseda,
Ci de yg p fik u fy , ci de dyscik p o la ?
735 L isk a ano koi, zajc p fid ep tu je,
M uha k o p y k ad zie, p a j k zagrabuje.
7 33 A dyd se na v 'y rsk u , na v y rsk u n a ^onem ,
V 'id aek v ilcaska z cyrvonym yogonem .
4*
44 ANDRZEJ STO PK A . [116]

737 C oze ini po y e, k e rni nic e v zy e,

Ino jed nom k rovu , d"kujem jj za e.
7 38 J se h opec k zi, ni m am se pi"dzi.
Jino vorecek n ik na ptoryj p"di.
7 30 e by le k v k o ele ze ty ry ed ele,
B ab a mi um ara, e d o ek pfi ele.
7 40 Grajom di mi grajom , bodaj m e e znajom ,
H oc p ioskv m m am , to mi pocekajom .
74 1 H o p ec di ja , h opec, lepsi ja k o y oec,
e b yo tu h op ca nad m ojego yojca.
IIop ec di j a h op ec ojcovsk y j natury,
G viznem na palusku, podskocem do gry.
H op ec di ja hopec, e duza hopcina,
T fe e m i, tfe, na g o v e cu p ryn a;
K 'eb y nas tu byo ta k ik h o p c v seci.
Z g etlib y m y navet M oskala do k y o si.
7 42 K 'ed yk e yozyn i, mai!k kyoe, v o y ,
Terz ni mam k ija psa yy g n a d z pobory.
7 4 3 Z gry z dou idem h e vid zcm n ik y o g o ,
M e e serce kraje yod alu v elgego.
744 F a je c k e k u ry b y k , g o fa ec k e p y b y k ,
1 ajnom frejyrk e do sob'e tu l'yib yk .
745 T ulajom e k k a, tulajom e daldj,
J a p yva ni m ogem , bo m e serce boli.
7 46 G ej tu zide vd ki, bo to ju z cas k rtki,
S m efteck a za lasem v yv ij paasem .
7 47 V yO ravicak dobfe, v yO ravicak um e,
A le i tak nim a veso o ci u m e.
7 48 D an a ino dana, yok am aak pana,
P i osk ik zabraa, y y sp a a k e sam a.
7 49 U p ak aym y e nad m ojom evolom ,
J p aka ni m ogem , bo m e yock a bolom .
750 H opci rven ici, ci stafi, ci m odi,
e k oh aje d yvcot, bo to zdrovu skodi.
75 1 N i mam nic, n i m am nic i b'yda m e g e e.
I ju z e oddyhnem , ja z na tam tym vee.
752 Majom coi d iy v k i, majom sidke razem ,
Co m e do nik dge, ja k o b y povrozem .
753 Ilo a j j a h u d obn y, ale j a cek dobry,
F to e na m e porve, ee k oi v torb'e.
7 54 Mj B oe, mj B oe, m atka mi n im oze!
yO dec zahoroy, ftoz m e bede h o v a l?
75 5 P ijem j a se, pijem , yod noci do rana,
T e m oje k y o n ic k i v gn oju po kolana.
[117] M ATERYAY DO ETNOGRAFII PODHALA. 45

756 K 'e b y to tu b y a m o ja fre jy re c k a ,

B y o b y tu v in k o , b y a g o ra e c k a .
7 57 PijA j a i pij., v m e e g o ralin e,
Je s c e b ed e m p ija p o k ela e zgin .
7 58 K 'e lu se k b ra ise k , k v a ty r e e k a o stra ,
R a e k a p rija k a do g mb y go v esa.
7 59 S in k a r e e k a n asa sto ji u sin k fa sa ,
Z e c a a fa rtu s e k do sam ego pasa.
760 D o b ra g o ra e c k a . d o b r a b y a z m o d em ,
Co m y jo m p ija li pod k"zim y o g ro d em .
7 61 e sa m e k e z y y , lu d e m e z y y li,
B o d ej m o jej b a b 'e di v e c r zvyli.
7 62 B o ic k u , B o ic k u , d e jz e m i y n ie k u ,
C o by riie v o d y a z k a r m y do d o m ic k u .
7 63 M odo m o ja , m odo, ta k m i m a r e g i e,
J u z mi e e vri, j a k lis n a b u ci e.
764 P oza las d r z e c k a , popod las b o d n ic e k ,
e u v a z u j d z y v c e ze j a p ah o lice k .
7 65 M 'y y z m o cn y Boe, b ed e n a s b 'y d a bi,
P i o sk w ni m a m y , z a coz b ed em e p i ?
7 66 Z a p a mi k a c m a rk o , co i k a rc m e zd o b 'em ,
C a y m g a re m p y v a m , a n k am i d ro b 'e m .
7 67 ^ p i b 'y d a , pi b 'y d a , e v o la jo m budzi,
S p ij, b 'y d o , pij b 'y d o , p u d e m y do ludi.
7 68 V s t p n a ro d a je d e v K v ce n o cu je,
N i m oe dojeh a, k y o n ic k i n a jm u je .
D u z o z u ru v ee ja z k y o e n a jm u je .
7 69 Co n o c k a , to n o c k a , in k s f re jy r e c k a ,
Co n o c k p felezein , to k u jin k s y j b 'e z e m .
77 0 A le ty z to b y d a z d v o m a f re jy r k a m i,
J e d n a pod y o k 'y n k e m , d ru g a za d z v y fa m i.
77 1 B ra is k u ro d zo n y , zlee podely li,
M ee n am o d se m u k fiv d e v y f "d y li.
77 2 K a e te p o d a y , co p y k e p y v a y ?
P o v y d a v a y e, p o z a b a c o v a y .
7 73 D o b fe m i, d o b re m i, c o z b y m i le b y o ,
N i m a m m a lu k eg o , co b y m e b u d y o .
7 74 Z a le d v o k e zaco n k u d y v c "u vci,
Z a st p i m i d ja b o , m u a e k e y r i .
V a ra d ja b le , v a r a , n i m as do m e p r a v a ,
Id e m k u d y v c i e , bo m i pfi k a z a a .
775 e p o y ra j n a m e, bo su h e gae,
K 'e e z e sta fa a , d ja b li i po m "e.
776 N ic m i e zro b i e, v r b lo v a s k e d a d y ,
JA e v a s e b o jy m , e d a e m i ra d y .
46 ANDRZKJ STO PK A . [118]

V r b lo v a sk e d a d y , vsi im p o rtk i z ja d y ,
L ito iv e b y y , o b r ,nb y o sta v y y .
77 7 T f e e m i, tf e , to p re c k o tru e ,
Co m i go to d ao , to d z y v c e sotye.
778 P o p ra v se, d y vcino, v& necka n a g o v e,
A jA k a p e lu se k , k e p u d em k u to b 'e.
779 a d b ez to b 'e bopce p av e m p rk em sija ,
A le m e e a d e m a lu k e povi j A.
780 C y o z i z te g o p fisb), cyio b o d ia p y sn a ,
V 'o n e c e k n a k o k u , bo p ec na p o d o k n .
781 S iv y k y o , iv y k ijo , h u s te c k a drtovA ,
J a k a ty z to a d n a ta n a sa v jto v a .
782 e p a d ze d y vcino, e z a y m u j r"e ek ,
J a k j a e y o d ja d e m , y o sta e ci b ncek .
788 P d m y ju z d u d m u , bo ju z cas, bo ju z cas,
B o j u z p fe p re c k i lecom v las, lecom v las.
784 M arnoci v a to v e , cijoz m e uvodie,
C y r a m i do g ro b u d r z e c k e g ro d ie.
785 H o d y e k po vee, v e d a e k co b 'y d a ,
Z a s ta v y e k p o rtk i em raz i u zida.
P o se d e k do k a r m y , ni m a e k g r a jc a r a ,
T a g e k e z a v s ty d y , M a ry n a tam sta a .
P fis e d e k d u dom u vlA zek sob'e za p ec,
K 'e d y k e zapakA , ja k o m ay bopec.
U o e c m i e p y ta , coz i to mj s in u ?
K o b y ls k o m e p raso , to b fi k e m e rs in u .
786 H u la a , p ija a d ro g v in k o se m n o m ;
TerA z, kanalijA , p fev o d zis n a d e m nom .
H u la a , p ija a , p fe g ra v n a v k a r ty ,
M y laa , d y vcin o , zc to bed o m a rty .
787 H o b y ty , d zy v c in o , K a lv a ry o m m a a ,
T o b y jo m p fe p ia i p fe ta c o v a a .
788 C em u s ty d zy v c in o k y o la n a m i v y is,
C e m u e ty , cem u k " d o k i e h y is ?
789 M uis ty , d zy v c in o , z p o ro d k a m a sta b y ,
D o ta c a v e f d r k a , do ro b o ty e d v y d .
7 90 B o d e jb y m e b y li pfi v o jsk u za b 'y li,
N ieli m e z to b o m , d y v c e, y o zy n ili.
791 Z im n a v o d a , imnA, r d e e c k o irnne,
J u z to b 'e d zy v c in o , zAloty e d iv n e.
792 S pA lnikova d z y v k a sy ro k e g o co a,
V y d a v a a b y e, a le ni mA pola.
793 S tao m i e sta o , co e mi l a o sta,
S y ro k i f a rtu s e k , ni m oe m e ^ o b sta .

*
 [119] M A T K R Y A Y DO E T N O G R A F II PODHALA. 47

794 F r e j y r e c k o moja, b y jd z e mi f r e jy r n o m ,
C o b y m o ja n o c k a e b y a d a r m n o m .
795 I J o l / e c a n as se v ec tego r o k u skfepie,
D a n a m d v a k o p y ta , p o m g n&m i k pfepi.
7 9 6 Z b y r c a y a c u sk i, z b y r c a y i cugle,
K 'e d y k e za ly c a ty j k r a k o v s k y j k u r v e .
797 L e p j po D n a jc u lepe kyjoe vodi,
J a k o do K r a k o v d n a zloty hodi,
L e i p f e p o r e c k a , trepom e je j sk rid a ,
P fi K r a k o v e d w k i , k e b y m o to v id a.
798 P y e v o d a p y e n a p o y z d a r d a m i,
e r a d u j e J z u b ab 'e z k oralam i.
7 99 Ni m a i to, ni m a j a k o b a b 'e n a vi,
U f e psu ijogna, k a p u s t yom ai.
800 Z y d y b y e V o jte k , ale ni m a p o rte k ,
Se e dy v c y "ta, k u p c e m u porc"ta.
s o i Z a p r o y m e J z u n a b u te lk e vin a ,
g n o n do k e s y e , a p i o sk w ni m a.
J a e z a v s ty d y a , p i o s k i k v y jy n a ,
S j e n a k tf e v i k z nogi, v i n k o k za p a cy a.
802 T y n S adlisw M au, ja k o n a fep e na,
I d e \p>d M arysi, y o d y m e go e zna.
s o s T y n T r y n v c i n J a e k c y r v o n y j a k liska,
* Z a b r a se pio.ski z b oru V y ly v is k a .
T y n T r y n o v c i n Jacdt elony j a k o na,
D o b r e m u pioski za n a s e b o ry b ra .
8 04 J u z snecko zaso, a m e so "c ek nasta,
T y n (X w ) M a e k do m a r e c k i nasra.
80 5 S n e c k o zahodi za s k a la n o m d rg e,
V r b l o v a s k e d y v k i j d z o m ko b y lin .
J e d n a k o a upi, d r u g a g a r n e k k u p i,
T re y.ppovada: d o b r e z k o a stuki.
806 G rlu, g rlu, m a t k a ci u m a ra !
K is e j j d ja b sta, v c o ra kl sk i a r a ?
8 0 7 G ra lu , grlu, k e g r lk e p o d a ?
V j i z b i s k u za pecm p o r t k a m i k jo m yioda.
808 G ra la s r a v e d o m , gral e y o p y r a ,
G r l k a n a v o a : srej ze tu , b e s ty ja .
80 9 Z e sr e ta tu po d vozem , pod vozem,
P fiv a "z ali gv n o do v o z a povrozem.
810 A u L a b v velge r v e ,
G ral L a b a z a b 'y v gve.
8 11 V y s a n a g r e c k e , h y y a e za om ,
M i y z m o c n y Boe, ni m a k u p c a n a o m .
 ANDRZEJ STO PK A .

812 K z o m g y o sp o d y o m do h e r e tu v ed o m ,
A. k "d z za o m lei, z a b 'e r k u r v o dei.
K nd z u da, k nd zu da, b o b o v y j p o ly v k i,
C o b y e p o y r a z a m b n y n a d z y v k i.
818 J u z e k m a k dzetn b y i b ra p o v ca e,
A d ja b o m e v y v d k u d y v c e n a staje.
814 V o si mi e k r"oom , k"stvo e m i znaci
A le m i f r e j y r k a j i n a c y tm aci.
815 K "d ze m b y , k "d ze m b y , t a k p e d a a m a m a ,
C e m u z z a k o n n ic o m e p o s ta a sam a.
816 S tu d a a , s t u d a a , z p a p y r o v j sk o y ,
Pfilie d u d o m u , bedee pa voy.
817 H o d y a po S l" sk u , d a v a a po k s k u ,
J a k v y s a n a B'/dom , v y v a!ia calom .
818 C ip u m o ja ip u co ty za stvofe ,
Co se ty p o b r a a pfi fii e d z y e !
C e m u se e v y n a n a siji, n a b ro d z e ?
B a j i n o pfi fii, p fi n d v"ksim s m r o d e ?
819 N a u c ze e, zidu, po n a s e m u g ad a .
T o i b ed e v olno v i s k e m y s o j a d a .
820 Z idoski h e r e t y k za stodoom pord,
J a k m u e s r a fao, oj, v a j, g v a l t u ! vod.
Z id o sk i P a e z u s m a lu k i, e duzi,
ad se n a p fip e c k u , f a je e k e se kufi.
821 S podobali mi e n a u p a e z i d z i ,
J e d e n d ja b o lepy, d r u g i nic e vidzi.
822 P o z n a tys to pozna, ftora p a n n a m d da,
M a licka c y rv o n e , j a k n a p e tru s c e na.
82 3 e bedern, e b e d e m , u k "d za su y a ,
Bo mi juz p o sta t a b 'y d a d p o k u e y a .
N i m a a k ju z suzi, ale jesce b ed e m .
Bo mi k "d z p o b 'e c a sta ro m rev e ry n d e .
824 Z a s n y n a c ig a n k a , pod p e k a r o m ,
P reeli jo m potem pod s a f a r o m ;
V e e p a ce ve e rik a ,
Z e m a m u z a, ze m a m u z a p ik u lik a .
825 J e s t t a d z y v k a v la sk u , y u t k a j a k o bie,
K o g o p o b g a d u je , sa in a e v a r c e nic.
826 V S o b 'ic k o v y m polu tfe e poika.
U o v e s bez k nkolu, n a p o ro d k u ty k a .
82 7 V G radejovej ro li p o o y e v ilc e k ,
J a a g o v a boli, ze ni ind p o n y c e k .
e bede i sm u tn o pa, J a u , k p o n ic k i,
M a r y a m d ptno, d a i n a p o n y c k i.
[1 2 1 ] M ATERYAY DO E T N O G R A F II POD H ALA. 49

828 V e V a lk o v s k y j yni b'ay kom in vidad,

Marysi sto rokw, ni moe e vydad.
820 N a Kfeptdvce sisci v"zom cepy nidom;
V ysa lia M arya z pobtarganom fidom
830 V niojyj K ak i glove to musi byd varmuz,
Povem jj dve Move, to mi uvefi juz.
N e vyrze mi Kau, mogm de posukad,
T y mi e e vidiis, musem inksdj sukad.
881 Se hopec popod las. dzyvcine provadzyl
Vlaz jej pod nadoek, jesee e om vadyl.
To e om caloval, to e znovu vady.
83 2 Rob'em j a se, rob'em, j a k nalepdj mogem,
Ale i ta k ludom vygodid ni mogem.
838 Matuu, matuu, le ry b k i yafy a,
Bo je d n a r y b e e k a v zivode yozya.
83 4 U m atki na zr"'b'e eday goymb'e,
K da a by k med ma, bod po je d n y m zmb'e.
Hod po jednym zmb'e, hod po je d n y m poku,
K daaby k le ma, ale tego roku.
Ne bedcm med ma tego ro k u jesee,
Bo m ndrego nima, a gupego e fedm.
8 35 Mylao ty dzyvce, ize ta k e adne,
S m arkate, vargate, jesee podubane.
836 E , dyd se dolina, na dolie tura,
P'yrvyj me kobaa, teraz k o ha dura.
837 D aab yk di z b"i, mam de na pariidi
M atka Hjaba zjada, po yi si kr"i.
838 Ne bedem e zyy, coz mi jesee ppo yj,
Bedem se za body po pnoci k u dj.
839 H odya po roli, sukaa korali.
Nalaza bicisko, vrazyla v picisko.
840 Niutki kosodfev, kozi go pebjady,
Mojj frejyrece poba licka zblady.
841 K 'eb y se ty byo dzyvce spravedlive,
T oby ty ni m ao popod pocka ive.
842 Zidoski Piiezus po vee vandrova,
Pfised na P 'e k e ln ik (ku Cudihu), grule pogarnoval.
84 3 S y ro ta k po pojcu, d ru g a po madefi, [pokopova]
Fto yrotom e by, to mi e uvefi.
84 4 Sidko se poyram do tego pOstrysa,
Ci mi e pfehodi kula va Marya.
845 K 'e b y to ta k Bg da, e.oby j a e vry,
V jta m ib yk por, pfiznjm i mdy.
8 46 Moja Mary licna, lep, dyhaviena,
Z tvoik p y k n y k poci poliva e toci.
 ANDRZEJ ,S TORK A. 1122]

84 7 M o d o m o ja , m o d o v y sa mi na m arno
R ado m o ja g i e, j a k lis na v y fb i e.
848 Z pyod te g o jav o ra gav ro n vode p ije,
N escsna g y o d in a, baba lio p a b ije.
8 49 C ert b a b 'e y o b 'e c a t, ze h o p a e z d u i,
Za to m u aa da d ja b o v i g b u i .
K 'e e b o p d o v e d a , d ja b a k ije m yod a,
D ja b li tak e d raby, b 'e r o m e do baby.
860 P fise erny d ja b o , 11i k o babe zabra,
A le j j dA p o k j, ni m g j j rad y da.
85 1 D o v tv o j j g n o jn ic i g ru h o ta jo m zaby,
M 'e j lio v dom a p o k j, e bij 9 v o jj baby.
852 Lee m j, lee m j, le e m j elony ,
F to z e y o z v o se li, ke ja yozyony.
85 3 N e sp y v aj, e p y v aj, bo to ta k e a d e
N e vys, ci ei j u t r o u m fy e vypade.
854 M o d o m o ja , m o d o , v y sa mi na m arno,
O j, m o d o m o ja p fe sa, n ic mi e p ri esa.
S a le je , sale je , rybecka za vodom ,
O j, i ja ty z sa le je m m o d o ci za to b o m .
855 Z A kopasei h o p ei u m e jo in e z v y rta ,
K 'e ik fto nagyvA , u m io m go z o b y rta .
856 K 'e m y b y li m a li, d ja b li nas z m o g ali,
K 'e m y stare g ib b y , to sam e v nas hyby.
85 7 K 'e k m a a b y v a a , sp o d n iek a fu rca a ,
K 'e k e z e sta la a, zapaska e fe a a .
858 C ym na nocka b o to , m usem p fista na to
P fio z em n o zec k i, pudem p o m a lu k i.
859 Ne p ev A j, e p ev a j, e yozdyraj g ara,
Ve v o la k ci b f c i, ja k b y vorek d a ra .
860 Ne p ev a j, e p ev a j, bo ei e p riv eci,
B edom In d ie m y le , je z e krova beci.
86 1 Ne d r jz e e d i y v e e , b o to t a k e tfe b a ,
B o tak e p yva e e trefi do rieba.
862 Ciii na veselu . ciii tyz n a k f i n a k ,
Jak pyva e tim e s, id e ci na opak.
86 3 Ne z a p e ra jz e se iz b i k u m o re,
Co ci Paezus d a, Paezus z a b 'e re .
864 Ne y o zm y laj, cie k u , yo ju tfy jsim veku,
Byd ra d , jeze z ije s, g o fA e c k e p ijes.
865 Jadem se, j a d e m se, v m asto na ja rm acek ,
Jin o se n a o z em na uho k a b u cek .
[123] MATKRYAY DO ETNO GRAFII PODHALA. 51

F. K o y s a n k i (rnelodye rne).

866 L u l u j i no, lulu, k o y s k a z m a r m u n u ,

P 'e lu s k i z r g mb e c k u , unij j a o e c k u .
86 7 L u l u jin o , lulu, n a v a r e m di z u ru ,
T a k ' e g o k v a n e g o , j a z e u e s ego.
8 68 L u la j e mi, lulj, ive y.ocka stulj,
S tu la j do k u p e c k i, bo m a t u a prec k i.
869 L u la j e mi, lu la j, ive p o c k a stulaj,
J a o e k de zb udz i, p u d e m y do ludi.
870 K o y s ze e, k o y s , k o y se c k o sam a,
A ja se za p u d e m , k a n y b ed e m k d a a .
871 M a tu m o ja , m a tu , k o y s d itecko,
N a eg o z e e k fic, to ev in itec k o .
87? M a r y n a , M a r y n a , e p a c ze mi v luli.
B o j a k bedes p a k a , to ftos de pfituli.
878 L u l jz e mi, lula j, m o je d ro g decko.
V y p ij m i e dobre, p u d e m y dalecko,
P u d e m y d a le c k o do tv o je g o ta ty ,
L u la j e mi lulj po r a t y p fe ra ty .
87 4 B a b k o m o ja , b a b k o , lulje m e v a r tk o ,
J a k ni m s k o y s k i, vz m e n a k o r y tk o .
87 6 U n ijz e mi unij, ab o m i u ronij,
Bo m i e ty pfid as v pole p o v ce Vygns.
 II. P o w ie c i.

i. Zodziej z K rak ow a1).

M 'a je d e n gospodaf v Ja b n ce kyoa tnkego, co v caj

y O rav e tak eg o e b y o kyoa. I ta k doveda e yo nim v K ra -
kove zodj j i um yly se, ciby e go jako pfee e dao u k ra.
No i p fise do staj e ty n zodj pyozpatfov e po j i shova
e n a staj e do ana. G azda, ty n y O ravec, e b y v ted y v dom a
no a i kyoa ni m a, bo pose yora. T a(k) ja k vj pfijeh
z yoraa, ta k v p ro v ad i k y o a se do staj e, a m a ta k e hrube,
zelazne p"ta, co gyo jin o zam knon, a ju z m u go nik e ukrd.
T ak v su ty n g azd a ty m u kyoovi scipte ovsa do obu, no ji
pose spa. j a k povecefa. J a k pose spa, ta k zodj laz poyo-
patfo v a kyoa, ale jin o u k iv e: E nic j a tu, feke, e zro-
b 'y m no i pose na staje. N a drugi de lym vit gospodf
pojeha do yora i v ry znovu na vecr du dm u, no i d a ta
ecki trohe ty m u kyoovi ji prisu m u do tego p figafom ovsa.
Zodj znovu lz, ja k o pocu, ze gazda ju z pi, ale znova pou-
vazova se v gove, u m ed y to v a i um edytov nad tym kyom ,
no i pose n a staje. Ale na tfei vecr zodj e ju z p fy ry k to -
va. T a k gospodaf p fijeb a z yoraa v ty n vecr, no ji pfisu m u
yovsa, ale e pose do jiz b y . ba do spfnika. T ak zodj lz
zapy go, tego gazd (e v y e yobese tfi razi do yokka haupe)
j i pyose do staje. A m 4 se takom ja elskom p y k e , co nhrubse
zelazo prefe no i zacon fna. N o j i M e i f e fu rt, h et fe
p y k e , cisto, ja z e do skpanego to pnto tom pykom . No i tyn
g azd a ja k ju z n au g ad o v a e s ty m spfnikem , ta k ide koo
sta j e j i suha, sui, coik tam hym le bo to vye syhno

*) T e pow iastki oraz znaczn ilo pieni i melodyi z okolic Czarnego

D u n ajca z eb ra kolega J z e f K antor.
[1 2 5 ] M A T K R Y A Y DO E T N O G R A F II P O D H A L A . 63

b y o ty n p y k e ta k von z a vfenz i zaozy, a stajom m a

takom , co i povaom b y e vyse j. T a k tyn zodj, ja k u sy -
s ze sta j a z a p a r ta , ta k vo na tego gazd, coby go puy.
A g azda e go p y t : F to tam v o a ? E ja ! Cis m e ty z a v a r? J a
fek e povad gazda. No to m e pu povad zodj jage ty
zav ar! No terz e, bo pom lude. A le m e pu pfee. T a k tyn
se. m y li: E yon mi e u k ra d nic jesce, a ja k zavolam splnikv,
i ubijm y go, to yon mi tu co j i za 10 rokv zrobi. No i u h y li
staj e i p atii ja k o bee uek ke, ve ftorom stron. A ty n se
stanon i stoji. T a k tego ja z m rove pfesly i m yli: E tu bee epe
se m nom . Ja z e ty n zodj g a d a do eg o : V 'y s co, terz pudes du
dm u, ds mi vecefom , bok ju z tfi dni bez m aa e j d nic,
a teraz c e k a j, co yodvrcem spae b ab y tvojj vy s boby
e e yobudya, bok jo m zap y i e e b 'eb y k by ty o sam o zro b 'y l,
alek e e spoda, ze n a liau p y pose. No ji v levom stron
yobese tfi razi jeg o haupe, no i pfise k u m u i p o v ad a : T y
e m y rk a j ani s v k a t,vojj gad in j, ze j a zodj, ba jin o ze-
je k tvj kyo leg a k am r t, no ji ze m y yoba pfi vojsku suyli, no
ji ze m e zajon n a noc. I veli do jiz b y yoba ji yon yobudy
svojom starom ty n gazda. O yna, yotv o fy ia yoci i p y ta e b opa:
Cyos to ? m yoze zodj j a k i ? h ? E e! feke b a jin o mj
kyolega, moe by nm d aa ja k o m vecefom , bo yon hav godny,
a m as ta jesce k eb ase to usm a j i dej m u.
T a k ona v staa, z a p ab y a v pecu i usm aya jim tej k e
base n a b ru tv a e i pooya m oskal, coby meli pregry i usnyna.
Idze teraz, povad tyn zodj, do zida i pfis za 3 sstki s u
p ek gofalki. T y n g azda e zebr& i pfis supek g o fa k i i edli
se y oba k u stou i g adajom se popijaj"ci i ta k se gadajom ta k e
prki (rne rzeczy). H y ! ja z e e tu i yozvidad pocin, a gazda
p a d a : J e dy ju z e dy robi, tfa bede e k u yorau bra. T a k
ty n zodj m u g a d a : V 's ty co k a m ra e ? T y dzi yora e
pudes, ba dej dve sstki i njm ij kyogo za e, coby se za e
yora, v y s ? A ty yosta, e hod n ik an y . No ji da te dve stki
i yosta. G azdina v staa, p o d o jy a i znovu jim usm aya kebasi,
daa m oskla i gofak i vezj k u p y a . No ji yoni pijom se i pijom
i pijom het do cista, a p feksujom a g adajom do e i radom
se tak , vye, i o tm ji yo yovm . J a z e k u poedu ta k ty n mu
gad (tyn zodj): V 'y s ty co brae, ty mi teraz zaprignij e
na kfiz, ze ty m e v K rak o v e, j a k bedes, odvdis, a j a i dm
k a rtk , ftore lum ero u m e j i ulica, coby ved a utrefi do m e,
uv azu jes? T a k m u tyn e zapfyg, no j i yon m u napis cisto
p y k e tyn k a rtk , a hop se jo m von, no i shova za ob razek ,
coby m u e k a n y e pyodaa. I pfiso poede a ty n zodyj
p o v ad a: Terz, fek e, h y b a j m e yodprovadz. No ji ty n go odpro-
vady, yobecova m u ze pfide do ego do K rak o v a pevnikem .
54 ANDKZKJ STOPKA. [ 126 ]

B a sk o ro tu liop pose do sp o v e d i, ja z m u tu p ro b o sc p o v a d a :
0 v s ty co, za ta k e so v a e d o sta u e s yozgfysA , b a po m u is
odvedzid. A tu e m o jisd ev y p i k i, i b e b ard z o ji h d ao , bo se
b a teg o z o d e ja . N o ale coz ro b i, k e ju z ta k a v la B oza, k e
k o n d z n a spov ed zi k a z e , to zrobid t f a ; 110 i p f iz n a e b a b 'e
ja k o e z a p fi g . I v io n se s tr a v y n a p a re d n i do v z e tk a , co
m u j j n a k ilk a dni u v a ty la i posed. I se, i se h e tk i d ro g o m
ja z e i t r e f 'y do K ra k o v a , tu e y o s p y ta y o to lu m e ro i u lice
1 ide do d v y ri ta m do teg o zodja. P a tfi a tu ta k e a d n e
iz b y , j a k u k r la i ja k i i p4n edi n a ta k im y y y la n y m sto lcu
i k u fi se c ig a ry p a h c e . I ty n g a z d a m u e p y k e u k o y , ale
g o ni m g py o zn ad , ja z e d o p y ro ty n pan go p o z n a i p fiv ita li e
y o b a i p n m u k a z 4 v in a n a la , k a z a m u ed n . N o te r4 z
a d d j, a j a lia v jin o sk o c y m , ale v o cim y n u (o k a m g n ie n iu ) tu
b e d y m . T a k ty n 4d i p a tfi se v ulice bez y o k n a , a ta m n a p fe -
civ k o y o k n a sta n o n p a n z k a ro c e m z p y k n y m i siv u d k e m i k y o -
a m i i pose do sk le p u , a e y o sta v y ino fo rn a la. T a k p rih o d i
d o e g o ty n zodj i g a d a do teg o fo rn a la : T y ! idno do sk le p u ,
bo i p a n k az /i z a ra z , a ja postojym pfi k y o a k . T y n pose j i
zak l e v r d y ze s k le p u , p a tfi, a tu n im a an i k a ro c i an i koni
i ta k se u la in e n d y : E j m y ly z m o cn y B yoze, m y y p o i y lo n y , co
j a ty z tu te ra z p yoeriyin. V r d y k u p an u i y o p ed a in u to silco
cisto h e t do z n a k u no i p a n d a znad fed o v i, no i ty n y o z k a z a
re b iz ijo m zrobid v c a y m K ra k o v e . T a k e volno b y o bez tfi d n i
z K ra k o v a v y lio d zic, bo z a in k li h e t K ra k d v , re b iz ij sa od d v o ra
do d v o ra do tfed eg o d a i n ik e e n ali t j b r y c k i, a j i ty k
k y o n i. V id zeli u teg o p a n a k y o e ta k e sam e, ale coz k e te b y y
iv e cae, a ta m te sk ra d o n e b y y k a ta n y , ta k e licn e, co ja z
c u d . V id e , co j a z ro b 'y l ? sp y t e ty n zodj te g o g a z d .
V idiA . No to te ra z a d a j na te k y o n ic k i i je d , ale ik d u g o ni
m j, b a p fe d e j. N o i ty n h o p vo n , poscci e nim i p o je b a
do h a u p y . T e k y o e p fed a ta k e ik ve v a t S aso m i h n e tk i tam
o d iv a y u eg o i z r o b 'y y e n ik k a ta n y j a k i d fev j b y y .

2 . M 'e m ie c i d w a a s tr o lo k i.
Op. J a n F it. C z a rn y D u n a je c .

R a z p iso d y o k a stro lo k v , ta k ik , co z g v a z d u v az u jo m ,
n a n o cn ik , a b y n im i ty z i M 'm ec. T a k p y ta li ty z teg o h o p a
c o b y j i k ty z jin o ja k o p fen o co v . T a k ty n j i k p fen o c o v al. J a z e
v noci j a k ju z polegli, ta k ty n g a z d a y o b ziv a e do n a m o d se g o
s in a : T y , idn o e p r ip a f n a y o b o re, ci ta je st b y c a s e k ci ,
[127] MATKKYAY DO ETNO GRA FII PO DHALA. 55

bo ja k je jest, to ano bedemy susyli diak jesce, a ja k ,

to lym vit, ja k jino bede m yrkao staee i pudee sistka gra
bi. T ak tyn pose i pfipatfy e i pada: Jest je na polu vye.
No ji pom dalej. Jaze zapa kohut raz, a tyn gazda pobraca e
i pad: E ju z pyrs po pnoci, hopci, tta edugo vsta kpo-
oyi vsu do obu. T ak i astroloki se uvazujom het v glovach,
co tyn hop gda, a tyn M'mec e pripatfuje na zigarek i patfi
jaz tu i pyrsom skazuje i tak povada do tyk astrolokdv: V'ye
co reke tyn gazda lepi e zna na pogode, jak p o my i na
godinak, bo teraz prave pyrsa i pogoda cista a eb'e, het e
pyke uospogodyo, to i dysca e bee. T ak vstali rano, ja k se
jino vitao i pocyli e s tym gazdom i poli, bo nic go e
naucyli, bo gazda tyn to jesce v"cyl veda jako poni.

3. S p ry tn y tud ant.

Jedni ojcove, a byli ta tacy hudobni, barzo bidni, a ni

mieli ino jednego syna i davali go do sk, coby e ta yyucy na
kendza, coby im ta potem na staro pomaga. No i hodzi ta,
ale za pare rokw, juz strae zubozeli i na raty e byo co po
sya, cim spomaga do pani, za stancyjom a i za zicie temu
tudantovi. No i napisali oni do ego k artk : Pfyjezdzaj do domu,
bo nas tyz strae b'yda pfizgfipa i ni mmy tyz juz cim za
tobie paci. T ak yon to podebra rekondke, pfecita i pfihodzi
du domu i tak e zamarkoei pfcd inksym i tudantam i, ze tyz
tak ju z go du domu kazujom mu i i tak se d na skfyce
i tak se ulam enci: Oj, Boe miyz mocny, miy (lomyslony, coz
j 4 tyz terz bedem rob'yl; takek vykostov piiiendzy nojcy i to
yko na marno. T ak posyseli to ci studana, co razem nim
na kvatyie u tej pani stali i tak mu poyadaj: Jedy, ja k Bg
da, to ty e zgies, dy my tu, hvaa Bogu, mamy pojcov boga-
tyk, to ta i tj^ pfi nas jako e vyzivis, ale pd juz, koc te skoy
a e a du domu, bo ta i ni mas po co, heba na tyn b'yde i robot
zkm.
No i n ik usuh i posta v tyk skoak dalej e uci i so
mu ta s pomocom boskom dobfe. Jaz raz jdzom se i studana
pob'ad, a muhy, ja k to muhy, gponiy i dokucay im, tak im e po-
lao kapecke polyvki, no i muhy ady na tm i zncny to je.
T ak pon klapnon rkom v st 11a te m uhy i zab y ik in. Stu-
danci, jak o to hopci, vysyli mu zotymi nidami na copce litery,
ze ja k rz rkom rnsi, to edmi zabije. No i zrobili mu taki
56 ANDRZEJ STOPKA. [ 128]

pas i umAli e ta k pomendzi sobom no i poli do skoy n a

odvecf.

4. O trzeh braciak M A m cach.

V m em eckej k ra ji e byli taci b raa, tfo k jik byo, a byli

bardzo b 'y d n i, a tu roboty nike ni mogli dosta. No ji keli to
nauci e polskj m ovy, coby m gogli hodzova do kolski n a ro
bot. T a k nastarsi von se. m oskal do y zek a i se i se do tej
P olskj. A tu ja k ide i ide, patfi, ja z tu edzi v lee ta k i
velgi tusty pan, n a b fu h u mA p rzep asan y tak i zoty pas licny,
k ostki na cApce i p y ta e ty n pAn tego M 'm ca: H ej! a k e ty
jid e s ? E jidm feke do Polski, b o b y k e k a nauci po
p olsku g ad a, ze b y k potm m g zarab 'a tam co, bo nAs je s t
tfo k brai, ale m y ty z strae b 'y dni. T a k ty n pAn mu p o v a d a :
No to e vr, a nic e g adaj jin o te lo : M y tfej braA, m y tfej
braA a ju z to i yystarci. T a k ty n e vr y du dm u
i caom drogom i v dom a, sdyl do sob'e, gAga: M y tfej braa,
itd. T y m dvom strae e um arkoyo, ze ty s tjoni e um ejom
jesce, no j i pose i ty n m odsi v drge. No i v ty m lee znovu
sp o tk a pana i ty n e y o sp y ta k e i po cyo ide no ji yon mu
ty z ta upedA siko i ty n pAn g ad a do ego: V 'y s ty c o ? ty
e bod n ika, bo skoda tvojj hdze, ba jin o telo m v: ni za to
ni za yovo . I ten go ty z usuhnon vye i pose du dm u.
J a k pfise du dm u ta k se iko jin o poytAfA, to co mu ty n pan
pedA. J a z e po m alukej fili pose i ty n tfei do vatu. 1 znovu
uvida tego p an a v lee, j a k se eda na p ak u i fajk poku-
fovA. J a k pfehody koo ego, ta k e go pytA ty n lahie: K es
ty ides? h ? J e do P olski fe k e povada tyn m m ec, ale
b y k e fo nauci gAda, bo e y um ym po polsku nic, a moji
braA ju z cisto um ejom . T a k ty n m u tak g a d a : No to e vr,
e hod n ik e e uci, ba jin o telo g a d a j: T a k jest! m oipae!
ta k je s t, m oipae11. No j i ty n go tyz usuhnon i pose du dmu
i "gem se to povtAfa. T a k k e d y se juz m arkovali, ze e roboty
zacinajom , ta k se napekli moskAli i vyni se m asa krlicek
i kyozdy ze svojim v"zekem pose. I po drodze zavse se gadali
do eb'e to, co ik tyn pAn n a u c y . A le jak o i pobdyli se v lee
i zaceni p a k a sitk a. J a z tu edaleko b y goiec, cisark a
i patiom bez sm yreki a tu je d ie pan ja k ii, strae p y k e u b ran y .
No j i sk r nyli k u drdze, a tu patfom ja k i i vielec vii n a sm y-
rek u . T a k ty n p a n stanon z karocom i uvida tego vielaka
i p y ta e ik : A ftoz to povey tego c o v ek a ? bo m yla ze
to yoni go zavysyli. A ty n nam odsi p a d a : My trej b ra a, m y
[1 2 9 ] M A T K R Y A Y DO E T N O G R A F II P O D H A L A . 57

tfej braA. E to za c o ? p y ta e ty n lahie a drugi p o v a d a : N i

za to, n i za ovo. T a k ty n vpAd v zo ty n pAn i povadA: To vy
ta k um e za nic cek a podrnego v y s a ? A ty n tec i m ym ec
g a d a : T a k je s t m oipae, ta k je s t m oipae. V 'n cy l ju z e
tfa b y o ty in u p an u g ad a, bo e h et p y k e yozgvA i zab ra
ik ze sobom i zam eldova do rzd u v m ee a ra d n i i vjt u ra -
dyli, coby ik sikik to k povysae tam , k e i ty n vii v lee. No
i povyyli ik, a ty n vio pokel ik e v y vysali, potem jin o rAz
zeskocy ze sm y re k a i ta k se jin o zaklasnon i yomA e p ed
ym i i pose jin o rdz kei. To vyj b y djebA tyn vielec, co
stra e m ym cv e ra d vidA.

5. P o w ia stk a o m ynarzu.

V y O rav e b y jc d y n m yn, co i m a n ija k ik dei jin o

zone i sam eb'e. M 'a za g ru n t duzi i ni riia mu na nim fto
robi. No i von se k u m o rn ik a zyatego i ty n m u ta siko ro b 'y ,
n a g ru n e i ve m ye i to duge casi. P n Bg za y o b d a i go
ta k im potom stym co mA se deci jaze, a tu jin o p tee b y h u -
dobny, bo svojego ni m a nic, a m y n a r b y kresnoyojcem ty k
deci. No i pocon stra e n a y k a 11a svojotn b 'y d e . J a k jA ty z
povada bedym zy, z cego, a m oje deci pudom na dady
i m yli se : ta tu nim pogada, ciby yon im co e zapisa.
No i vecr p ovada yon do tego m ynA fa: V 'y e v y co mj ku-
m otfe, ja k tyz tu bedem dalej z y , k e tu P an Bg nagody
dei, a m a ja "tk u ni m am zdnego, no ji baba m ui i z dem i
n a z eb ran y lilb n a staro. K 'eb y e v y ns cim k u m o te zrato-
vali, toby m y ty z p y k e za vas proyli Pariezusa. No ta k ty n
g azd a u la m y n y se nad im i p o v a d a : J e d y b y j a i ta i za-
pis, co b y k mg, ale p o dpfigij, ci mi to zrobis, yo co e py
ta bedym . A le ci to e je s bede z gfy lim ? N. T a k
m u e k a z a zap ic ty n m y n a f i p ovada ta k : JA um rym za
dva roki i p okela bede jesce b ab a m oja ya, to bedes om
do spki g a z d o v a , a za po babinj m eri sike bedom
tvoje b u d y n k i place i g ru n ta . T eraz mi za to telo jin o zro
bis, co m e bedes po m ojj m efci d v a dni v dom a pilnova
a tfeom noc na smy"tAfu. T a k tyn sc m y li: F to v, moe ja
tu ji pr"dzj um rym ja k o yon, bo j a ju z vyro b 'o n y ji siko pe-
pade. A le co e v yso ani d v a roki, a ty n um yr. T a k vys
se d v a stoki, von se svycke i d se pri ty m u m ik u , pi truble.
J a z tu pfihodzi dentA gyodina. p a tfi a tu e veko dviga
i v staje ty n u m rik i y o b era e n a i p o v ad a: Ale tu jest,
p ilnujes n ie ? No, b a ja k o . V d rugom noc vyci e znova,
pfihodi ta gyodina, i ty n mtynAf znou v staje i znou to povtAra.
5
58 ANDUZBJ STOPKA. [130J

Po d rn j noci v y n i go k"za do kooa, po v ilia k zaeli go*

na sm yuta f i z a g fe b a li. T y n , co go p il novae m d , z a p a y je sce
g r b a fo m g o fa k i, oo b y go g y ,Dboko z a k o p a li, a sam yo p e d a
s i k o kndzu. D v e n o e ik , povada, go p iln o v a , ale tfe o m to e
j u z b o jy m , ke b ye v y m i ty z co p o ra d z ili, jegom ociu. A r o b 'y
you co v d u m a ? V k ta ja i p fr p a tf y e na m e i zuou l g
v tru b le , ale n ic v n e y l. N o to go ju z p fe v a rto v a ji e bj e
ju z , bo j a e jesce p o ra tu je m i d a m u -tfo k r lo v o m k ry c ie v y -
conom i b o p von jo in i poli yo b a z k y n d z e m na s m y "to f, ino
se v z y n i vode yy^conom v k o tlic k u . J a k p fi li, ta k ky"dz y o b ry -
sova k ry d o m g r b tego eboscika, y o d m v y ta paefe na kasce,
p o k ro p y i ta k povada do e g o : T u se pfiecs sto e k, edes se,
a tam ms vode z k y o tlic k e m , a ja k i earn i p file c o m , ta k go
bedom k c li porvad tego in y n a fa , ale t y n ic e u v a z u j, jin o k ro p
i k r o p na n ik tom vo d o m , a coby se in o telo pam ta , c o b y go
i g fy s i e p o rv a li. N o i pose yon na ty n s m y tA f, von se
s v a to , vode vy"co n o m i s&d se v ty m kole. no i m o d li e i m o d li,
a tu ju z j i noc p fis a , ta k e zacon strae ba jaz e het ze-
z n o ji. M o d li e i m o d li, ja z tu yo deynty j g y o d i e p filo a y
d v a pi, p o ra y na ji z a c y n y g fo b i g fo b , a ty n h o p ja z
z m y rtv A , no j i ju z ja k go v y n i za peri ta k jaze k y o i v n im
z a k fa s y , a ty n b o p het j a k u m a r y eda na ty m s to k u , ale e
ja k o ik y o b a e y i a p s za k ro p id o , no i k ro p i i k ro p i ty c h psv,
ja z te m u a ly go p o o zi, ale yon n ie na to e y u v a z o v a , ba jin o
het k ro p y , a te pi z iz a jo m "em do ego jaz p fe g a d a y : D e j
nam go, cos nam go b ro is , k e je nas i ta k . T a k ty n k a , Coby
j in o ja k o zese cas do pnoei, bo p o ty m ju z b y go n i m o g y p o r-
v a i p o v a d /i: P fi y e e m i fe k e z dalekiej k r a jin y z zA
m o ta s k a rb . T a k yone p o le a y , ale e uso d u g o , jaz tu p file -
c-ay s ty m s k a rb y m . No te ra z n am go dej padajom .
O , jesce va m go e dam . No to g a d a j, cego jesce kees a dej n am
go. A tu ju z je d y n a s to m b ije z ig a r. P fi y e e m i ta k i d y ja m e n t,
ja k g o v a . T a k i znovu poleeli i v o im y u ju z i a pfed sobom
te li d y ja m e n t ja k v a n te i va g n o n se to s i k o do k o a . Ja z tu
z g ro b u b ije po in a y j i.lce ta k a v e lg a jasno, a te pi nastt}m-
p u jo m i nastmp u jo m na, c o b y im go d a . O jesce p o va d a
v a in go e cIAm. K 'e e veznm n n nast" pova, a tu ju z ze
j in o dva n a sta g y o d in a e v y b ije , a yon p o va d A : Je st u je d n e g o
k r la k y o za dvadea ty "c i, ja k in i go p fip ro v a d i e , ta k
v a m go dam . J a k poleeli, ta k za pare lii" ju z m u go p fip ro v a -
d ili ta k e g o licnego k y o n ie k a , co ja z e zal e b y o p H p a try .
A le cos, k e ju z e b y o jin o k v a n d ra n o do dvnnAstcSj g o y d in y .
O l jesce vm go te ra z e d m zaraz, ba m uie packa. A le i
n ic e ustp u jo m , ba jin o go n a g a b u jo m , a ty n n ic jin o
z v ly k a i z v Iy k A , c o b y jin o ja k o p fis a ta p n oc, ale i n ic jin o
 [1311 M A T B ItY A Y DO U T R O G ltA F H POD H ALA. 59

coraz to barddj voajom : dej nAm go i dej, a gAdAj p r dko, co

kces, to tu zaraz bedes mA. A le uort nic i nie do n ik e e
yobzivA ja z tu po m aludkej filce, u p s, bije dvunAstA gyodina
a te pi ino e v tukom carnom m a yolay. T a k yon e pou-
e r, bo b y stra e zeznojony, patri e, a tu tel sk a rb r k o o
ego lei, tak i lieny dyjam y"t, co cud, kuo ja k k fista .
lia n o kondz lim vit ystA, odA e v lafrok, i pose e
p fip atfi, ci yon ta je sc e zije n a ty m sm ytAfU. P a tfi * jaz tu
uvidiAl, tak i stra sn y b la sk , ta k e pfelk i ino rAz uk na ple
banijom i v pokoju ja z e oddylinon, co e ta k zlli; DolezA ta k
do ra a b'Alego i ja k e l/a e rano zrob'yo, zjon yorganistego
i poli yoba na smy"tAf, patfom e, ale ju z tego r a ta e byo,
bo to gie v dy. K yndz e go pytA: Coze ty tu telo n a z b 'y -
ra i skd to mAs? T a k yon yopedA sitko no i k"dz posA
y organist po p ah o k y , coby to vyni te sk a rb y . I pfili pahoci
i zabrali to aidko na plebanijom a yon pose z ky"dzym tyz n a
plebanijom a to cao leao, bo juz go v y b a v y . T u k tu se pojAd,
probosc go ucstovA vinem dobrym i pytA e go, ci yon se to
ve du dm u to, co m u te psi ponaznoyy. A le yon povndA:
E JA ta m am juz m yn, a rete ek se ta vee fto, cije to jest.
T a k napisali do tego krla, coby von tego ky o a, ale yon im
yodpisa ta k : K 'e go derdi porvali, to e kcdm ani syhad o tym
kyoiiovi. No i uradzili, coby jesce za tego kyoa spravid p y k n y
pogfb m ynafoyi, a rete e k se ta jegom od veznom , bo me
ta nic po nim v ha up, a p y ondze dad n a msom A"tom a dy-
jam y n t ty s ofarovA k"dzu, bo JA povadA e kcyin Z tego
zaro b k u nocnego ani telo co carn e za pazdurem . 1 nazjyzdzali e
k"zA, no i spravili ty m u m yn afo y i lieny pogfb, co jaz cud
a ty n b 'y d n y uoAd se v tym myrte i g azdova jaz d sam ej
m efdi, a po mefdi yozdeby g ru n t ind/.i svojc deciska i strae
dobre im e gazdoyao, co jaz im sisci zazdrocili.

6. S c liw a capka.

J e d y n h o p vd k rtta k e n a ja rm a k , takom se ta d duzom ,

ale adnA k ro ric k a b y a. D o ro d y jom juz k u lbastu, jaz tu pfi-
hodt dvok liopv i p ad ajo m : K'elo ty kces za tyn kozo?
E dyd to povadA k rova e koza. No, ale m y jom k upim y
ty n kozo. T a k yon se pomylA: Je d y k d y je koza, to ek ze
bede koza. Sm evili jo n r i dali jo m hopcu, coby jom du dmu
zaprovady. A ty n liop pose za nimi do rbasta, p okupy, co
m g du dom u i pose, a po drodze fst p y do jed nego zida i za-
5*
60 ANDRZEJ STO PK A . [132]

p a y dve b u telk i vina, ale m i go yostdvce, bo j a tu potym pfi

dem povadd to se go v y p ij m ; potem ta k sam o zapaey
u druego i u tfeego zida i k a z a se to vino yostavi, a v kdzdej
k a rc im e coraz to lepse vino pay. T a k vry se do m asta
p o b k a e po nim , i sp o tk a se s ty m i hopam i za m astm i po
v ad d do n ik : Moi pyl<ni gazdove, jd vds ty s terdz kcym po-
cstova i proym vds tys, pe se ranom co vy p ijem y jaki litkup
k e n y v k arcm e. A uoni tu rk li je d y n druego No to pdm y,
k e k azu je. Pfili do k arcim y i ten hop povadd: M oku, deje
nam ta dve b u telk i vina. K aem af go poznd i d a im te dve
b u te lk i v ina. J a k vypili, ta k e p y td ik : J e dobre to vino
byo! Je d y dobre, feke. A M oska e sp y ta , jak meli vyho
di: M oku, ci zapacone juz to v in o i ru sy jino cdpkom , a Mo-
ek povadd: Ju z . No to dobfe h y b a jm y . Vleli znovu
do druj k a rc im y i tain znovu v y p ili se dobrego v in eck a i znou
j a k vstajom ju z do vyhodu, ta k ty n hop znou ru s y cdpkom
i p yta e : K acm dfu. zapacone ju z to v in o ? J u z zapacone.
T a k i gazdove stra e e zastanovili, cem u tyn hop nic de paci,
jin o e p y ta , ci zapacone, a pon jin o cdpkom rusi i juz zid go
puci i nic m u e gdda. K 'e b y to ja k o e dovede, ci to e je s
j a k a c a p k a zacarovand i scliva, bo ja k ta k , toby jom v a rtao
k u p i i m elibym y za co pi se, ke jin o b y m y feli. T a k potym
tu rk a je d y n druego i p o v ad d : P feb ae, jd tu zaraz pfidem . Poe
no h av, gospodafu, povadd do tego hopa, coik vam mam pede.
N o i vyli y oba s tym bopem do pola i ten povada do e g o :
V 'y s ty co. pfedaj nam ty tyn cdpke, to m y i za e zapaim y
dobfe. E d y by j a vdm pfeda, a kelosbye vy mi dali za
e, h ? E co e pytds, m y i dam y dvesta ry sk ik . No ale
yon zacon e vyindva, ze ni moe preda, bo ona m u jest strae
p otfebna. N o, ale potym v y se i ty n drugi i pfeylyli go i pfedd
im te cdpke za te dvea pap y rk v . T a k vysuli z pasv v k a r
cim e pi"dze i zapaili m u jo m . T ak pon pose du dm u a ijoni
vleli jesce do k arcim y pi tam . Sedli se za st, kazali se vina
da dobrego a cdpke m eli shovanom . T a k jak vypyli pytajom e
gospodafa, ci ju z zap acone i je d y n vda tyn cdpke i potfs
om. A le zid povadd: E e gdddje pronj m ovy, ba ie z Bo-
gem , a j a bav zapisem . No i vyli. A le na plu g ad a tyn
je d y n : V 'y s ty co ty le v d a ty n cdpke i v drugj
veznym j a jom . T a k v drugej k arcim e znovu se kazali vina, nn-
n apyli, napyli i pok rca ty n te cdpke i povada : J e v fecie
bogac a se m e b azn a ro b 'y ce, kee e ju z zabrali to ie a na
m e e voaje, ci zapacone ci e, bo jd hav ndlepj vm . Poli
jesce zatym do in k sy j k arm y i tu znovu pyjom i pyjom het do
skpanego, a paci nic e pacom , ba jin o kazujom i kazujom
se tego v in a donoi, a id e ju z tak z v y rta co cud koo n ik
[133] MATKRYAY DO ETN O G RA FII PODHALA. 61

ja z tu i tfa pacie byo, no ale je d y n , co ina ty n c4pke znoyu

k rci om , a g a d a : Zide juz zap a c o n e? Ale zid p o v ad a: N e
lypez me, ba zap4e, co tfa , bo j a tu za darm o v in a e na-
zb'yr4. A le i jin o pfeg ad u jo m , a pokrca tyn te capke i v te
i v te stron, ale zid nic jin o e u p y ra, coby m u zapayli, ze yon
tu na b rg ni m 4 nic i p o v a d a : K 'ee vypili, to j a tu zapisem
a ie z Boem i bazna z nikogo e rbe. T a k vyli na pole
i ja k e zacnom k l na tego hopa, co im cap k e p fe d a , ja k
e zacnom terem tetovac n a ego do sikik gfhv, ta(k) ja k e zezo-
yli, ja k e veznom tyn c4pke, j a k e prasnom om o m
v boto, ta k zm ysali i zm ysali het cisto z botem jo m i povada-
jo m . Ale v ys co k u m o tfe, e gdajze nic pfed svojom starom
(zon) i j4 tys nic e povym , coby e yo ty m nifto e doveda
o takim g upim interee no i zabrali e taci pijani, uzosconi
d u dm u. T a k a to b y a ta c p k a scliv4.

7. P an i zod j.
O pow iada! F r. B rya (Poronin).

S tav i e raz zodj z panym , ze go y y k ra d e (okradnie),

a pan 11111 poveda: Ja k o z b y ty m e mg y y k ra, k e j a m4m
v a rte pfi svojim dmu. Pan stavi m u pi"dze, ja k b y go v y k ra d .
T a k posa pan b ara n a ze sugom na pasvisko. Zodj b y b y
rad tego b ara n a u k ra i von se stfelb e k u sob'e i pose pfed
ty m sugom , p o y o zb 'y ra jom i p o p rask a o em k av a k i ej.
No ji ide se suga z baranm za nim i nalaz n ap y rv j je d y n
k av4ek, ale e von; ide dalj, nalz drugi, ale go ty z e von,
ja z ide dalej nalaz luf, no i pom yl se: C ym u ja tyz e
von tych k avatkov, b yaby ju z caa fuzija n ik i pom yl se:
U vgnzem j4 b aran a i pose po te k av alk i. T a k zodj uvid4
to i pose i ukr4d tego b aran a a su g a e veda nic. id e yon
s tym baran y m i uvid4 vravice, ta k yodon m u gove z rogam i
i vrazi to do tej vfavici ta k , ze byo jino vidno p y sk i rogi.
Ide ty n suga s tom strelbom , a b ara n a n ik a nim a, ale ide dalej,
patfi, a tu uvidzal ve vfavici p y sk i rogi i m yla se, ze mu
b a ra n uvzgnon. T a k pose k u ym u, h y ci go za rogi i vygnon
ty n gove ino i pom yla s e : P ev e barn posta tam v dole, a ja
ja k o go v y cag n y m . Zodj za zas tym casem b a ra n a pfed
p an a i poved4 m u : P a e j4 juz v y k ra d i b aran a. Ja z tu
po m aej filce pfinosi tyn suga ten gove i povad4 panu, ze
baran uvzgnon ve v favicy, a j a k a e k go vygn, alek jin o
zdoa eb u rv a ; ale cos, k e juz pan ved4, ze zlodej mu u k r4 d
62 .ANOlKZKJ 8 T IW K A .

i p ovada do zo d eja: - A le je se c bedes lepsiin, jak slupom mojim

u k ra d e s vou z ja fm , k o bed om yora. odj po'vada: U k a
dnym . I pose do asa yod p ak a kozyhem v lee; la k e v y -
g ld a ta jak c e k i bi pro k ije m , a sam zacon jojcee, eo jaz
str k . T ak pahoci tego p an a videli, jak ty n b 'y tego ecka
i yostavili v jarriie voy, a sam i podli brni. A le led vo ta m z a li
to juz tam nic jio byy, jino p u ak v kozulm i gadajom je d y n do
d ru eg o : J e d y tu dopyro b y k fik a tu teraz ni m a n ik y o g o ;
h y b a jru y go su k a , to my go tu znajdem y. Z ak ela go sukuli,
zatela ju z zodj u k ra d voy, odon mu yogn i vnay drugem u
do pysku. J a k sudzi pfili, p atw m , a tu von ni ma, ba jiivo
yogn strci z pysku drugem u vou i pov&dajom se : E ak e la tny
hodyli, to v wyy sh ru ta i jino mu yogn v py sk u yosta.
A zlodj zavd voiu d o pana i p o v ad a: Patie, ja juz u k rad vou,
a pan m u p o v a d a : D ob ry zodj, ale je sce e bgdem *a lepsego
uvazova, j a k mi u k rad es k y o a ze staje. Zlodj i na to pfi
st. T a k p/m p ost sug do staje i kAzA m u ede caoin
noc na kyo u i u sad y go n a odle, zapar staj e i povedA m u :
P iln u j dobfe, bo tu tej noci m a pfi zodj, pilnuj coby i kya
e u k ra d . No i tyn eda, e spa, a ty n zodj u b ra se za
dad a, von se su p ek gofaki k u sob'e, p tise ku stajni i hodzi
i hodzi a ntruci popod nosem . U sysa to ty n parobek v stajni
i p yta e go do y o stro : F to la m ? A on mu p o v ad a: JA
dad i pytam vs ty s p y k e, cobye me prenocovali keny. T a k
tyn m u povadA : No to hybAje liav dadku, ja vas pfenocujom ,
a bede nas dvok, e bede nam e co ta k bardzo idfim ao
a tu tej noci m i pfi aodji m a mi ky o a y u k ra. E e! e
bjce e, gazdo povada ty n dAd > bo j a po eay k nociik e
pem ze staroci, to j a u vartujem . T ak Ad se dadek do kta
i pije g o fak e, a su g a u sy sa , ze yoti pije i pyta e go: D ad k u !
coz ta mAe? E , m am lmv se g ofake .povada ci beee
pi, gazdo, h ? B edym r- fek e jin o deje. T a k yon nm
d a su p ek i poeyni se popija ta k n a ufad spoino, ale dadek
m ao pi, jin o zd r fk a co pofila do e g o , jin o je m u kazAwA!
P ije r- povada - gazdo, coby me byli ieli. Buga e yopy
i usnon n a k you. T a k dadek vun teraz i uvanzol powrozami
u povaly, a sam voti i vyvd k yoa ze staje, a sug yostav
u v nzanego u povay i z o sta v y m u povodki v gari. A zodj
pfy v d kyoa pred pana i p o v ad a: No! pae bo j a ju z u k ra d
kyoa, a pan .mu ano u p o v ed a: No k u a ci do boku
ale d o b ry zodj. A le m u to strarie dive byo, ja k yon to
m g u k ra tego kyoa, k e tom prece vartovA na kyo u ty n
suga. Von i pose do staj e, p atfi, ja z tu u povay edi palm -
ek i k ive e n a odle i povada, bo m yla, ze kyo jede
hoo! p rw u ! A pan m u povadA: O ! ale ty t"go v artu jes v a r to
 [136] M ATERYAY DO E T N O G R A F II PODHALA.

v n ik u i vre e k u zodejovi i p o v ad a: N o! ale setny zodj,

ale lepsim bedes, ja k m ojej pani (onie) y u k ra d es pestf z p i
lica. No i zodj pfista jesee na to. T a k ja k o poli spa, tak
zodj u u ro l/y ze. sio my dada i p feb ra e ta k , ja k pan j i pri-
s go pfed nokno i pba go bez yokno do izby. No -skoro to
pan uvid, ta k lap s za strelb e, a m a join ju z yod d av n a nabita,
j a k v y m e ry l, ta k jin o raz zastfel'y l tego dada soiiianego, no i tyn
e jino raz p fek o p y rtn o n . Zlodj za m a krov v g arek u yola
join kolo ego. J a k pan vye na pole pri p atry c e i uostavyl dyyre
y o tv arte, ta k tyn zodj vlaz pocihutku do stancyi i poveda do
^ tj p a n i: No co jk zro b 'y l, to-k z ro b 'y l, R edyk zlodeja zab'yl,
ale ty pani dej ty n pe stron ek me s\iova juz. Tale yona m u
d aa, a zlodj e vys do pola po eihu, a pan za vlaz do izby
i to samo povada do pani, co i tyn zlodj,-coby m u daa pestre,
a pani m u p o v ad a: Z jed y ik go feke doperuko co
d aa. No to go povada pan zlodzejovi daa u kra.
R ano pfise zlodj i povada. ze uon ju z yu k rad pestre i pan
ja z e e zastanov, ze ^jon e na taki sposb von, ize ego ta k a
m d ra tu k a , no i prtfaly -Zodja, ale m u peda, zeby lepsim
jesce by, k 'e b y zdoa u k ra je g o b ab 'e kyosule, a jem u gae.
No i zlodj pfivaey m u, ze u011 i to urobi. T a k pfrse se ja k
e ju z m y rk a pocinao do izby i vlz se pyod ko, a pan e
v ed a nic yio nim. J a k e pooy tyn pan j>aom spa, ta k
poceka trobe, zakela e usnom , a ja k ju z cu, ze postiyni, tak
von, w g r a m o ly e pocibuku z pod poeli i vlaz mdzi nik.
A m a e pfi sob'e garn eeek z vodom i pola ik y obok i laz.
J a k e pan yobudy, poou, ze je ceri-k m okry i po vadA do svo-
jj b a b y : E dyde e, u sto p a r djubv, zecala! Ale , pad.
yona, lia to ty paejeje spaskudy. N o jin o naklon v dusi po
eihu i p o v ad a: T o ja k o bede pree e bedem y taci m okfi
leeli, ba e tfa prebm , a to im y. No i uodaii j i ukse kyosule
a uon gae, no i zabrali e spa. J a k znou posnyni tak zodj
za b ra jim to i vyos e pocibuku v pole, a rano pfihodi k u
panovi i pokazuje mu kosule i gae a pan m u p o v ad a: No teraze
d u b elt zodj, ale vs ty co, skoro m e ju z ta k do jim "tu v y k ra d
i nic ju z vela ni m am , a b ra t mj, co je k"dzym , strae e se
t m e m eje, k e b y ty zdoa jego y y k ra , coby yoti e se m e tak
e v y m y v d telo. T u k zodj povadd, ze i jego zde v y k ra
tyz. I pose do ego, n a z b y r rn k v do koski i pose k u kyo-
oovi, k e ty n b ra t b y proboscem i p fiv zA kyozdem u rak o v i
do yogna knotek i z a p a l'y l i poyozpusc ik puo kyoele, a sam
zacon zvoni. Skoro k vdz p o sly h a, z e coik zvoni, ta k pose
do kuooa, pat.ri, a tu ta k lic e stoji coik ubranego i zvoni,
a tu telo, co jaz cud, v ateek puo kyoee. T a k e -zlk strae
z poca"tku, ale potem ja k o ik pfise do sob'e i py ta e tego, co
64 ANDRZEJ S T O PK A . [136]

to ta k e g o e stao. E cozby by o , je nic, z a b 'y ra j e e je g y o -

m ou do rieba, bo pfili po vs ja eli, ale m uie svoje pindze
ubogim yozdeli. T a k k n d z pose d u dm u, zro b 'y zapisy na
b 'y d n y k i p fise do kooa. T a k m u ty n dAd p o v ad a : A le vee
co jegom ocicku, bo to do eba tfa i nago. No i k"dz zjon
sitko ze sob'e do naga, j i ty n zodj von go do v o rk a, v y fu y
na pleci i pose nim d o ' b ra ta , ta k tu go uv"zA na dfeve
v tym v o rk u , a sAm pose do pana zaineldovad, m u ze juz i b ra ta
vykrA d, i n a v y rb 'e go zavy ve yo rk u . T ak rano pan ide
i gvizdA se, a k ndz zav o a: To to ty brae, vidzis j a ju z v e-
b'e. A b ra t e poeon mA ego i povada: H o! dy v a d n y m
eb 'e, bo n a ub'niey. A le go yodon i zeli e sisci i strae
e smali z kdza siscy, co go znali, a pan zap ay te dvesta
p ap y rk d v ty m u zodjovi.

8. G ad k a y o z b ja h p rz e d 50 la ty .

lia z y T a tra k leay zbje i u pat ty li se spad tak i velgi

a Sadlis, bop z V itova, p a tfy na nik, ja k kadli tam pindze
z kyotlickem , a saine dukAty. PotAm hn et yodeli i poli znou po
j i kse pi"dze, a Sadlis von to na fure i pojeha du dm u. Ale
j i z b jn ic i ta e d u g o e yryli, patfom a tu pi"dzi nim a
n ik a, no i ja k zacni e vyvadovad, ta k ta i e d u g o e dyove-
deli, ze to Sadlis jim pokrad te dukAty. 'F ak h arn as posa mu
k a rtk , ze yon tam pfide do ego v edele n a yob'ad. Sadlis
pose e vele myl"ci do kdza do H olodova, coby sum e yod-
by, a coby na am be zapdza ludom, coby go sli brnie bo
go bedom mci. T a k kndz to u ro b 'y mu to, yo co yon go
pyta. V" edele po sum e lude pyoli du dm u, no ji idom kyozdy
do svojAj h au p y , ja z tu patio m , k e ja k i se yobyrA, bo to vye
zbje leeli, no za vim e yojca juz byli u Sadlisa. Prihodzom tu,
a h arn a z takim bunkom stanon pfed nim i p y ta e : T y , ko
ty m as te piM ze, h ? DAs ik nAm ty , ci AA? Ale yon e |>o-
con taj i, tak h arn a kaza m u v sado, no i to sado yozyli
do k y o tlick a i sm azom , coby go meli v cim yutopi i ta k mci
za te pindze. T ak Sadlis p o v a d a: Pio"dze m oji pyleni som
v y ovcarni za zobkein, deskom zabite v seae yygnij. Poli,
zabrali piondze i poli do jiz b y , a tu lude lecom z cepam i, ta k
je d y n z ty k zbjy poveda harnaoyi, a ty n v y se na pole,
zvyrtnon v palicaoh bunkoem , potem e zvyrtnon i ta k stanoyy
caom kup celadi, ze ani kroci nifto e m a. J a k se ju z siko
pory k to v ali, yyli z dom u i bez av k e preli za j>olnom vode ji
[137] M A T K R Y A Y DO E T N O G R A F II POD H ALA. 65

lu dopro h arn a v y rtn o n cpke i vte dopro ru sy i lude, bo

d o k e la tego e z ro b 'y , dotd nik e m a ani h n , ani k ro k u
zrobi. A to je s t pravda, bo m y d laf* pravuko te kpoe prevn-
zov a i je sc e P a ejezu sa p o k v ali a pon e ik p y ta : J e ks ta
idee hopei ? E idm y h av do Sad lisa na p o b 'ad , povadajom ;
a to m ydlf pree j i sam mi popdza i to siko cista pravda.

^(M ydlarz w m a g ru n t w W itow ie i w C zarnym D u n ajcu lecz

j a (J. K antor) znam ty lk o je g o sy n a F ra n c iszk a).

9. S u v a d o v e pi"dze.

P an lenicki v y cy h o v ali v S uhygfe v lee po k e lk a stuk

d fev a, no i hopi e pozeli po lee ze y k y ra m i i Suvada tez ze
Suhj G ry. Ale pon se posta na boku, no i zacina rom ba to
dfevo, ja z su h a a tu sum stra sn y v dreve, ta ja k b y tam pin-
dze sum ay. No i e pose ju z dalj cyhovad jin o pripon portki,
v r y e du dm u, zapfgnon p a re vov, von se ji babe i pie,
no ji pojeb a do asa k u ty m u dfevu. T a k vni z babom nasp
pfefli to dtevo, pindze vsuli do fartu b a, edli n a voz i poje-
liali du dm u, ji shovali ik v kum ofe. Ale ta b n e t doveda e
po n ik z PolAn J a n ie k v V ojtek (gadk o nim zaraz opow iem y).
A S u v ad a pilnovat stra e ty k pindzi, ze ani v edele n a sum e
do kposoa e pose nigdy. No j i V ojtek pose se rz v noci ze
soboty na edele do ego z parom a tovafisam i, parobkam i ji
zabrali m u do jim tu te pindze i li tom drogom nazad do
H ohoova. A se se liop v edele z raej (M szy w ) do Suhj
G ry ji poni e go pytajom : Skdee vy, gazdo, i ke jid e e ?
J a ze Suhj G ry a idym ze msi z H ohoova. A znae vy ta
S u v a d e ? O ja k p o z b y k tyz e zn. No to m u povyde, coby
ju z se na sum e, bo ju z e bee m cego pilnovad. T a k ty n ja k
prise ta k popeda idko Suvadze, no i ty n von vy ck e, zavy-
dy i su k a po kpom ofe, ale nim a ju z nic, bo zbje sitk o het za
brali, ta k doproz e p o b y i pose n a sum e do H oholova, ale e
nikpom u po nioim e pfizna.
'8 6 AWOISZBJ S T O P K A . [138]

io . V e s e le Ja n ic k o v e g o V o jtk a .

K 'e e Jan io k o v V ojtek tka zyni, to pfijeha do D najen

( C zarny D u n .) po m uzike, ale k a tukom , ro b y m u to ium tie
zag ra u n iaa. no ji lucle poradyli tnu v K antorovego F ra n k a
z K am ca (dotd yje i uchodzi za najlepszego sk rz y p k a w Cz.
D u n ajcu ). T a k pose yon do ego i p y ta e g o : Uiues ty zagra cor?
No dy ta povada um m . No to keio ty zds, eoby bez tfi dni
grA ? A F ra n e k e go pyt : A baistego tf a ? N e bo j a bav
povada mu mAm juz. No to ja e zq"dam jin o tfi p ap y rk i.
H je , to ty sam e ves co gAdas to jin o adaj se m nom ,
bo j a ju z ja d y m , bo j a p ovada V ojtek do gupego H oho-
ova m inm tfi p a p y rk i s tobom. No i vedii na vz i pojehali,
a v H ohoove postavi pfed nim pAre b u tele k dobrukego vina
i pij povada kelo fees i jd z, k azuj se. J a d a popyjA. No ji F ra n e k
p y i p y kelo jin o dusa m oga zy, no i V ojtek m na go
vozi na v z do som y tak eg o apytego i zavz do Polan. T u
vevd go do k o m o ry , postav y pfed nim kebAs teo co c u d , spy-
rftk, lyso, b aran in y , stu k z hovedzego rysa, itab i sitkego co
jin o b y o i pov ad a: Je d z tu , mas, coby vy k fv al, a potym c
rrapyj, coby se fetele zagrA na dobrom noc. No, ja k prise vt -
cr g ra ta i g ra a tu Podhalaei kyoece keom , coby jim tyz
z a g ra pod nog, no i ups g ra jednm u, tv n mu eisnon ovaneiger
do sk fip c v ; zag ra drugenm , ty n tyz dA cvnnciera, tfei tyz,
cv o rty i p ty to sam o i jp k i, no i mao co gra, ju z pytnae
evanciger v v sk fip k a k byo. P otym poli spa, no a ra n o cos?
he, tfa b y o n ap y rv y poje. T a k nastavyli peny st to baran in y ,
to rjim k j stu k i, to hoed-zj, to tego, to yovego, sedejakego
jedza i pia b y o peno, jino je a pi. Poadali. No to rz
jedem y po m iodom patiom, p ovada V ojtek. T a k edli i jadom do
Z akopanego. A V ojtek povada do F ra n k a K antorovego: No v y -
strjze se sk fip k i, bo tu n a gok u v plebanii bees inua zagra
plebanovi nasrmu (p. X . Stolarczykovi). Po lu t/e idom pfed ple-
banijom , a pleban e p y ta tego V o jtk a: A skd ty to ni As takom
m u z ik e ? a F ra n e k ju z ta k zavodzi, ju z ta k g ra i pod nog
i polki i ta je ry i sed ejak e ta ce pa k e i ta k grA i gra, i grA,
co cud bet do skpanego, a pleban jin o e dzivuje, a fali go i fali,
a V ojtek p o v ad a: E d y to K an to r F ra n e k z D najca CArnego
m uzika. H e pleban go pofAfy, ze veda, ja k e g o m uzike v i
i d a ta la re k ry b n y do skfipec. Ja k potym pfijehali do Polan
ta k pojedli znoti, ale to jed li i Podhalaei ja z e jin o yusi tfsy
i pyli, kelo e jin o sm eyo, a F ra n e k ta zagra na pgyodzinki
co eco i hnet byo ju z 20 cvancigerov. Dojtro v tfei d rano
 MATKKYAY DO K T N O U H A KI I PODHALA. 67

ja k vstali, zncm so pordne a&oe zjedli n o i jdzom i py~

jom to vino, to g o faik e jaz tu pfileaa k arteck a ja k o ik , ta k
mojego F ra n k a vsfcynijedyn na vz .i vo nim do Dun jca a you i
vini jino m iski na bajtas sitka i pozleeli se po balak. puotekam i
keik, a F ran k o v i jino telo pedeli: Inksim casam zagra* mim, ho
teraz e na to cas, bo ia M e ry jidom . T ao i vj zbje byvali do
ed av n a jesce.

i i . O d w u n a s tu z b ja k (s e k ta y o d Ja n o ik ).

Pod balam i b y t jo d y n gospodar a by d o i bogaty i ni m a

z a d n y k dei. T a k -se u m y li. zdbv m aj o" tok prejiy cay. I v y -
noyii pom au g ra ty z haupy, zboae ,z boiska i piktik i nasali
gralk gaream i i pyli i pyli z a v d y , a j a k e popyli, to leeli jak
vie spyi. J a z pot ji na brg pooyni py, no i pyli i pyli to go-
racisko, ja z ik vyreferovali ua hcitaci jom . V ojea pogoy li po
svoik vk, ze v te i v te bedom v ty a v ty vsi licitova je
dnego gazd. V 'eer pred tom lieitaeijom povadii baba jeg o do
eg o : V 'ys ty co bope, idze apu ziha, k e b y co u k lap a a pfedae,
bo mi e strac lice py g o b ik i, a ja tu pozesivdm vorki tym -
casem . bo s o m stra e poprute, a potym ta pridern. T ak pose
ty n bop na zactnek i z ra c a su sn o p k i, ja k nasruca, ta k w k ft
i cokd na zauinku ua babo. Pa,tri a tu lecom In d ie jaciik ku
iro n yon myl, ze to udnici leeom, coby e v y n o iy t zboza,
a to e byli urzdnicy jin o zbje, co zabrali jed n y m u panu pi-
<j"dzc, to rb y meli b ru b c napbnne pit)"dznmi a v r k a k lm-
koe zelazne. T ak yon uk dalj, a yoni pfilei li ua bojisko,
a b arn a m ndzi nimi pfep o v ad a do n ik : ,K' tu nim a nikyogo,
to tu zagfbm y o m am y, a pudem y jesce do ego. to y.011 ta
da, bo ma, a po ty vrcim v se za driigom razom . T ak v iy i te
buukoe i zacy n i gfob y ie i vsuli raz d v a te pi"dze tam ,
zacu p k ali to nogam i ym e i vyili. H arn a povtuld: No by bajce,
bo e tra peei, bo to doi dalekyo, to e mila jin o ze ity ry mile.
A ty n hop to sitko tam sy sa i v ida. Skoro pfisa i baba
i p y ta e g o : Goz e m is, b e ? E ves ty co, j a e bedym ju z
niey, tu gfeh, bo tu je s eoilk. A yona m u : E e gupze, ba
m , co i o znovu pvividao. A le yjon je j k azu je jin o gfob,
ze tam som je s t pitpdze. A le e gup povada mu baba. A le
hop zacon som g ro b i naleli te pu/Vlze a byo jik strane
mock i i nasuli jik ty ry vorki ja z e i jesce m a rk d o i roninom ,
pot v y fu y je d y n za d ru g im na plecy zas do jiz b y i v su te
pi"dze pod fofty a m a rk pi"dzi se sov i posa po su p ek
g ralk i. R ano pot prili panove, pan von d a e jim gofki
08 ANDRZEJ STO PK A . [140]

napi, k e b a s i poje, i z a p a y j i m s i k e pi"dze do cista i poli

k y o z d y d u d inu, a yon se z n o v u p o s a po su p e k g o f a k i, a lu -
d e z a y r a jo m i gAdajom s e : E ja k o i e v id n o p a n v je sc e , a i
nic e ro b'om jino se pijom , ale s k o r o nifto e p fih o d y , ta k e
za b ra li i poli d u drnu. J a z n a d r a n y m pfilecili zb je na b o jisko,
p a tfo m a tu pi"dzi ni m a p ev e, se m ylom , ty n g a z d a ik u k r a d
ale t a r a n o e feli nic m u robi, b a e za b ra li i poli. J a k poli
t a k poli, a ho p se p y dalj. Z a e p o te m v r yli i v y n i m u
k r o v e j e d n e y o sta tom , co m a i poli n a d r u g o m d edine i tu
v k a r c im e kazali u v a f i d v a n a e funt(5v m y s a a k r o v e uv"zali
p f e d izbom a sami poli pi vino. A b y a s t r a s n a zim a i j e d y n
zbj v y le a i p atfi a tu k r o v e s tr a n e zim no, j a z e tfe, no j i
sk o c y do je d n e g o g az d , p o r v a c u s k e z k o k a , o p a s a psk em
k r o v e , p f i k r y c uhom i pose k u to vafisom pi. N o i p o p y ja jo m
se, a g o d a jo m yo ty m gazdovi. a k r o v a za te la u e k a i p f id y r -
d a a do svojeg o g a z d y k u j i z b ' e ; a t y n se tu edzi p y j a n y , p atfi
a tu k r o v a j a k o i k stoi. E , d y to p o v a d a m o ja k r o v a ,
j e ji c u s k a ; y o p a t f u j e a ta m v ej sto p a p y r k v v p u la ry e .
T a k k r o v e z a v d do sopy, a z cu s k o m i piQ"dzmi pose do v jta
i p o v a d a : V 'y c e v y co k u m o tf e , cosik mi u k r a d o k r o v e , ale y o n a
s a m a pfileaa du d m u i j a k o m i k e u s k o m i p a s k e m b y a yov-
zan, a v eusee by o je s c e sto p a p y r k v v p u la ry e , ale d e j e
b b ni k y o m u c u s k a zg in n a, a j a k b y e pfizna, to m u p o v rac o m
v si ko. P o m alej filce p file a p a r o b e k z d ru e j vi do vi do
v jta i p o v a d a : B r a t p feda v m e sc k i j a r m a k (w N o w y m ' l a r g u )
voy za s t v k e i so v a se jom do cu s k i ze sp u la ry s m razem
i pfileao dzi eoik do j i z b y i p o rv a lo c u s k e, a lude z nasej
vsi vidzeli, jak ja k o ik k r o v a o m do ty vi leaa, to d eje tys
b bni pa e vje. N o t a k v jt m u p y o k a z u je ty n c u s k e i p y ta
e g o : E v i s ty , e ta to c u b a ? O, ta j e tv z, t a a s t v k a j e s t
t y z v e j ? O j e s t , b v a la z i P a n u B ogu, ze k jom tyz t a k n alaz
no i pose do h a u p y . A le ty n hop j a k e v y k f y v y t a k pfise
zn o v u do v jta i p o v a d a : V'_yev y co k u m o tfe , j d a m d v a -
d e a p a p y r k o v k e b y e v y mi z g m i n y p fez pfiznego dali co
noc ty r o k ludi bez p a r e noei, bo m e ty z zbje p o k r a d li s tej
krovy, i bedotn mi jo m z no vu koli u k r a , a e k se vez nom
y k y r y , c e p y , kosi, co fto j i n o ma. No i pose p f i z n y do ludi,
no j i i e n ashodyli k u j e g o h a u p e i g a d a jo m o d y tny vas,
k u m o tf e , b e d e m y pilnovali, j a k nm z a p a ci jesce keee, bo to
pfee ze z b ja m i to e t a k pocina. T a k y on posa p uo p are
s u p k v gofAki, p iv a von b e c k e i j e ty z k e b a s i d a ji m ,
a pytA ik stra e coby g y o ty z vartov ali. No d v e noci j a k y o i k
pfeso, e byo n ik y o g o . N a tfeom noc p rilatujom i zbje,
a h a r n a p o v a d a : N o ! h y b j m y n a p r d z y do sopy, ci j e s ta
k r o v a , ci . Veli ta m sitk a, a hopi e zleeli ze ik ra m i, z ce-
141] M A T K R Y A Y DO E T N O G R A F II P O D H A L A . 69

pam i, kyosam i, j a k zacyni bi, yc ty ch zbjnikv, ta k ik het

n a riier pozabijali, jin o je d y n yosta, ale ty z strae pokalicony
ino i jeg o ty z zavedli ran o do vjta. T a k e go vjt p y ta : K eny
to byvade ! No tam a tam i popdza m u, k e n y , ve ftorym lee
majom te jam y svoje. T a k v jt von sei ra d n y k i s v o z y
i pojeha tain i ty n zbj m u p okaza ty n ja m e , a na ej b y a
ta k a sk fizal v elg a i podoyli jo m i poli, ale povada ty n z b j:
H av dalej e pdee, bo h a v stoji dvok na vare, a m ajom k a
non. i zaraz b y vystrelyli, ja k b y poznali, ze to e nai jidom .
No ji vsed, yon n a p y rv y , pogad a nimi coik, ta i vjt z u fd n i-
kam i vlaz* popripatfovali e sitkem u, a tu ta k e strasne lohy,
v kad ej peno vata ja z v oei b ije, a v je d n y vselijak e yodza,
vilcui'y, fu tra rozum ajite, v druej p a k a pfi nim ta k i strasny
topr co ja z yokropa, v tfeej yod spodu do sklepa ced ejak e
reci, a dalej znovu peno ja k i ik trupv, kyoci, gv, krve. T a k
vjt von ty k dvok zbjv i tego edobitego ji d a j i k pod v arte
a i ik pov"zali i yoddali do becy rk u . T a k potym vjt povyga-
fi z k a d y dedziny fu ry i pojebali tam , pozab'yrali sike feei
co tain b y y ; yode b y y ty ry fury, p y e ndzi tyz coi ze ty ry
a tak ich tam rupedi rznyk moe y okopita fu ra ; tru p v vyvozyli
z tam stela dze k u kuoou i bez p arh an j i k preciskovali n a kupe.
Je d n e fu re pindzi da vjt plebanovi i pdza m u : T u ms pi-
"dze, a na sm yntafu tru p y som je st, to rb nim i ja k o kces,
jed n o m fure pi"dzi d a babom tym , co jim hopi poginyni ja k
tego hopa vartovali, jed n o m ubogim da, a evdrtom podePy e
z rad n y m i i s tym h o p y m ; a ty k zbjv vyni i popovysali n a
su b 'y n icak .

12. O zbju Kubiku z C arnego D n ajca i je g o pindzach.

T y n K u b ik zab ra raz jednej pani v Pee ze svojim i tova-

fisam i pio"dze j i keli j j jesce te zbje y o d rin a persi, ale yon
b y harnam i stra e mu e nad om luto zrob'yo i p o v ada:
Deje hopci pokj, yona nam tu d a siko, co m a. No j i potym ja -
koik poapali ty k zbjv, a yon sam posta jino v P etu, i ta
pani ja k a ik e zvedaa yo nim , i d aa m u pestfee d v a licne
zouke, fo lv ark i d v esta b y re k (owiec). P otym b y v D n ajcu
coik tfi dni, ale ta nic e ro b 'y , liody se po p asku, j a k
poty m jakoi e yoznim g i von, d a fo lv a rk svojego b ra ta sinovi
i ty b y rk i, a pi"dze ze zbjovaa von do hal i tam y y k o p a
dure i von se jesce capu ze sobom , vsu tam te piiiQndze do
tego dou i pficupnon fidom tego capu tfi razi ji ta k p o v e d a :
T y m ny duliu, eby ik tu v a rto v a ty k pidzi, pilnuj tu po-
 70 ANDKZBJ STO PK A . [142]

k e la tu e pfide cap, co m u edym rokv, a co jesce kozi e

eiea jin o , co k ro v sk im m l'y k ein b y b y yodbovany i pokela tu tfi
razi e p u k e fiom . '1'ak potym yodese i edugo potyin kaik
um ar. A subA to dAd, kie, zakopovA te piy"dze i ja k ty n e
zcstara, a sam u braci tego K u b ik a byo ju z druge pokolee,
ta k pfise raz ty n dAd do ty k sinov K u bikov, a byli strae
b 'y d u i i ni meli jino jednoin krove i ta k povada: JA tu b y v a
za vasik yojcv, ale tu jinacl byo, sikego byo duzo i jiiby
vas teraz |Kiratoval, a le k e b y tu b y cap. A je d y n p o v ada: E , my
ta ni m atny cap u , ale nas s try k m a capu, to go tfa i pyt,ad
ypj", a moe nam go ji da. No to jies e je d y n povada da-
d e k sp y ta, co za jedyn cap. No j i pose jedyn do tego stry k a ,
ale to b y boga, i pfibodzi n azad i povadAc E ju z mA dadku
ty n cap, edym (em) rokv, ale yon g.o k u p y m aego i jesce
kozi e cicA, ba go krvskim rnlykm s try k pleka i povedA
ta k stry k , ze nam go da, ale jak mu d am y krovy, a tu ja k o
m u da, k e m am y ledvo sam i jed n e. T a k pose drugi do tego
s try k a , bo go dadek posa, ale tem u ta k sarno pedu, tak pfi-
se du dm u i ta k se u m a rk o ta : E ma hav s try k capu, ale nic
e ap ry n d u je , jin o kce dubm tej k ro y y . He, no! povada da
d e k to m u zayye. T a k poti do sopy z tak im alem , vypro-
vad zy li jo m , a tu ta k a licna, takA tuukA krovicka, co ja z e zAl
e p fip atfi n a om , yozpakali se i vyni i pognali jom na a-
cusku do s try k a T bet pac"ci ja k zy dyse, ta k jim stra e zal
byo ty k ro v y . T a k jom privedli do stry k a i p o v adajom : No
nees juz s try k u nasoni yostatom b'yde, a deje nam tego capu.
T ak you jim d tego capu ji zavedli go du (lmu. T ak dadek
pose do asa nimi, zaznacy v lee patykem k k o i povadA:
V eez liopci tego cap u , je d e n za pfede nogi, a drugi za zado
i k e go tfi razi fiom cupee o ty n em, to go pusie, a j a tu
za tela bedym pf(:gadovAt. T a k yoni go vyni za ty nogi, dadek
za kyozdym razem pfegadA, ja k nim cupnli, a za tfecim razem
ja k tu eupnom nim , n a r Az go puyli, a z tego m ejsea, z eme,
vyleA taki c s n iy gfeb, ta k jak tff, porvAl tego capu za k u d y
i yyleA nim v povetfe, a cap jino telo pedAt m eee! a liopci
patfom e co se s tym capem deje i povadajom : E , vice, vie,
vide d ad k u co mu e b a robi, vice pfipAfe e m u, i tak yoz-
dayyli g a ra i ])atfom e za ca p/u ua ty n dadek jim po And A:
N e pafes tam , ba tu vj pafe-, tu vasa sk a rb u n a , tu vase ina-
j"tk i. T a k kAzA p fis vorki i rwa reck e i pfem efyli to sitko
i byo ty k pindzi ptfeea k u o rca, a sam e d u k a ty staroveke
(z lepszego zota). M'eli za v dom u kyoty, a yostaa jim garcova
m are c k a o I k y o tlick a i vyni se to du dm u i pooyli n a sozrb
pod povaom , a te d u k a ty z kyotlikem sovali na bojisku, zagfe-
bali v mi, bo e bli zodoji. Z a te garcovom m-areeke dukA-
 [ 14-3 ] M A T H R Y A .Y MO R T N O G R A l-'ll PODHALA. 71

tv p o k u p y li se p y k n e ja k ebo kyoe, k ro v y i siko, co tfa do

gosp o d aftv a i urndyli se, ze e tfa zyni.
I poli do jednego do bogatego pana v takicli porciskak
u o b arg an y h , vvni se biitelke v in a lihego i zai tara i porad a-
jo ra ty mu p anu ta k z p ro sta : V 'ye co pae, m y se tu prili
zyn i i k e b y um ty z velinozny pan e d a svoik dzyvek, bo
m y b y stra e radzi byli e nim i pozyni, jin o ciby yone nas
k a y ? T a k pan p o v ad a: No dobre, d y j pudym ji yopo-
vm to sro jj pani (onie), co uona n a to p o v ; a potym e juz
i z crkam i urad zy m , bo jin o to e k ta k vefic, ta k im sprost-
kom i yobsarpacom . P o se do p a e i opoveda je j sitko, pani
p fisa, p fip atfy a e n a n ik i posa to d y rk o m yopede, ji yone
ty s pfisy im e pfipatri. No potym e p y ta pn ty n svoik c rek:
No, crki, v id ay e svoik k a v a lv r v ? No v iday, ale vyce tatk o ,
tfa b a zary do nik, bo ja k m aj m ajtk i, i som pofdni
i u tfim livi (oszczdni) to m y b y za n ik posy i m y b y rad e rid a y
ta k n a g rune robi. T a k uon von vino, n a la po lam pece sitkim
i vypili. I p y ta e ik tyn yoec: A ine vy ja k o maj"t.ki, bo
pfee e ta k z y n i ni mozee, j a k ni mae nie. O ram y, pa-
nosku. - No to j a jadyin i k a z a tyn pan zapragn do po
ro a ty ry kuoe i pojebali sitka. Pfijyzdzajom do jik vi, a tu
tele k i, tele gospodaftvo, a ta k e licne budynki i place co ja z
rado i stanon pri stodole, bopci m u pokazali staj e, kyoe,
k ro v y , bojika i sp ik ly fc pene zboza, pfipatfy e ji na dom,
a b y tak i licny, z ta k ik liru b y h pla*v i te crki ju z ta k fa-
ly y sitko, ji pan pov ad a: E , ja ta k ni mam n m e i vy m ajtek
lnAe, bo made, ale ci m ae co inajtku v pi"dzak. E d y ta
m am y pae co m am y, a le ta e duzo i tu go ni m am y, ba na
bojisku i v y n i go i zaprovadzyli na bojisko, yodkuopnli em ,
yod g arn y n i tarasi i vyni za uobtk kyotlik i vysuli so picpdze
vsitke. P an e byy za glove jaze i pov ada: L a Boga zivego,
co to tu za d u k a ty , to tu sam e talary , a to v y m ae stra e
m ocki ty k piM zi, ja k v y e tyz e bojie tfim a jik ta k na
bojisku. - O e panosku, bo tu zodj e n ajd e a my sitko pfi
roboe, ji z jiz b y toby m g kyozdego casu v. T a k pan
povad: No vye co liopci, v ezn y j a to do ob'e i bedom u ine
leay. T a k potym popdza to dzvvkom svojim , ja o i yon i bogai,
gospodarni ji d zy v k i pfistn y n a n ik P o ty m za yoni pokupyli
se p a sk o uodye i ju z byo vsiko jin a c y , ji byli y od raz u cici,
ji pojebali do tego p an a n a srykoviny (zarczyny). Pan zapisa
jim p lasu, dvoru i g ru n ta a piQ"dze riia u eb'e, jin o jim
udyl ji yozynili e ji byli dedzioaini. Doperoz to panove byli
n ik , boj ta k e proste blopy, grndale, pozapuscali se vsi, bav-
ry ty , vyccsali ji vygladali ja k cici panove. A n a jik veselu by
ji j a j d e k i pyl, ale e sitko po brode mi lao a v g"b'e nic
72 ANDRZEJ STOPKA. [144]

e b y o a. potym m e n a b yli do k a n o n u i vy stfel'y li m nom ; ledA-

ek i leda, poty h e t precki, jazek na D najec pfiledA j i n a b 'y e k
se n a je d n e v y fb e i spAdek ej, ale cos k e d y ta g azka ju z
y o staa ve m e, ji m usem noid tyn p a ty k j do m efi ja z e .

13. Kilka w ia d o m o i o Janoiku sla v n y m h etm a e

zbjeckim .
O p o w ia d a J a n F i t z C z a rn e g o D u n a jc a .

M a tk a go p le k a a ja z do edm i rokv, a jino zavdy n a pecu

lea, a ja k m u e fdao cica, to zavoA na m a tk : M am ua!
hodi ked sopli i stanon se n a stoek i sAm pocieA. IJon y y
pfed n ikim e pokazovA. IJoec go p o sy a potym do sk do
Podoljca, a v lee pasovAt yovce v bAlak j i tam se sp rav i pre-
licny m u n d u r zbjecki. RAz se yodec z jarm ak u i predA na
nim v o y za sto p a p y rk v i se bez las. NarAz v lee uvidA
zbja i ty n stanon pfed nim i p o d eb ra m u sike pidze. Skoro
prise du dm u, a Ja n o ik se p rave lezA za pecm i povadA tak
do ego yoec! Jan id ek , vs si ty co, ukrAd mi zbj ja k iik py-
aze, ale si to b y hop, e v eru b y hop, k e b y si ty b y takim ,
to b y de caA dedina podivaa, ale ty jino lezis na pecu, p ik u ,
d adu, erobiu. A Ja n o ik e go pytA: T atiek u by h o p ? O by
prisam B ohu, ze by, n a mj duu by. T a k Jan o ik lAz
z peca, pose na yobore, p fe b ra e v to zbjecke, co riia i pfi-
hodi pfed yojca e p fekazad i stanon pfed nim i pytA e g o :
T atid k u taki b y ? U dec e ja z za gove hyy, bo go pozna
i stra e e nA p rip atro v a, a Ja n o ik yodda m u ty n stvke
poscdy e jin o nim i ju z vencyl du dmu nigdy e zairA.
J a k v y se yod yojca, ta k v y se na drge ku lasu, a lude li
z ja rm a k u p rav e i p y ta e je d n e g o : K 'o ty id ie s ? D u dm u
z ja rm a k u . Co e e s? Sukno. DavAj go tu T a k ty n b y hop
e strae pfelk i d a mu a yon von yod i y fa yod b u k a do
b u k a su k n a i byo tego ze e g, i kazA m u ji, bo to by
hop bogAc strasn y , a Jan o ik bogatym brA a b 'y d n y m davA.
P o ty m se ku L ev o ci; to go sisci podivali, bo by ego t"gi
h o p ; k a rk m a j a k bujAk co mu ty ry roki, a m"di yocam i,
yod je d n e g o do drugego y o k a to m a na k ro c k a sy fd , a v r"ce
s b u n k o zelazny teli, ja k u zvonu serce, a potym dosta yod
tovafisv ferule n a ty ry g ra e, zelaznom , a n a porodku byo
n a v y rh u kyko i na idkik k ra ja k b y y ky o lu sk a, to ja k zb y r-
knon tom feruom , to ja z e v u sa k sum ao. T a ferua jego jest ve
Zvoldiiu za B ystricom (w L iptow skij dolie) uvazana, a za bu n -
[1 4 5 1 M ATERYAY DO E T N O G R A F II POD H ALA.

ko je s t v B ystfici, bo to stolica v"gerskA, a yon tam t"dyj pe-

netro v a ze svojym i to varisam i. P otym suy u je d n e j carovnici
v L u p to v e edym rok y v i ta m u povadA ra z : Ja n o sik ! a budes
ty hopem ? E ! cos mi b ra k u je , na mj d u u ? h ? H e! no to
budes, p o k a j! i d aa m u pasek do portek, ale ze sam y k gadik
sk rek zrob'ony i y k y rk e takom , co ja k go k e zavarli k e n y , to
yon jin o telo p d a: R u b aj sik y re c k o !" j i yona ru b aa a ja k
sp ar na ej, to go zaesa k e jin o fa, ji ta y k y rk a je s t y L u
ptove na branie.
TovariA jego, z p o cn tk u , co byli pri nim , byli tyo m ocni,
a naziyA e je d y n F ilc ik , drugi Jav o lcik , tfeci svager Ja v o lcik a
a c v a rty b y Surovec z Pocyrvnego.
J a k se raz k u B a sk y j cavnici, ta k pytA e jed n eg o pa
ro b k a , co ano g r a b 'y li: Ke tu dr g a do tj a tej dediny ? a B a
tu ra von pavz za nsi kyoec ji p o k aza m u : E ha, e v id z is?
T a k Ja n o ik p o v ad a: O ! hope ty h y b aj se m nom ! no i pose.
A le potym p y o rad y Jano ik o y i svojego svagra J a v o lc ik a , na
tovafisa, a Jav o lcik pAsA yovce v h alak . I poli tam \ioba k u
m u i Jan o ik e go p y ta : A d alek a tu drga tam a ta m ? A ty n ,
ja k e vee, ja k e hipe n a sm y rek , co nv"ksi, ji jino ra z
se g\jo o k ro cy , a Jan o ik j a k vene k la sk a v r"ce, i povada:
E ! basm a lejki, ale ti si hop! i von ji nal v in a do p u h a ra ji
zd r v k a nim do i k a z a m u lyz i da m u vina i p o v a d a: No
to si ty budes m ojim tovafism . No ji poli yoba i e v ed u g i
cs potym p iista do n ik F ilc ik uod M ik uasa i S urovec z P o -
cyrvonego.
R az cisf n as provady vojne, ji strae le m u sio z kyoca,
ta k dovedzal e yo Janoikovi i proy gyo, coby m u se pomc,
no ji \}on pose, ji za c a y reg im y nt v o jsk a obst, ji cisr v y g r ,
bo yon sitko n a m azge v y p ra . Ale lude go keli kyi i pytali
e jego fra jy rk i, ke on m a ye, ji \}ona go raz jisk a a ji yospy-
tovaa e go, sk d e telo y y v nim v iy n o , a you e je j p fizn a,
ze c a a je g o ya, to je s t v pae, co gyo rn v p o rtk a k . T a k
yona povedaa ludom : V tedy gyo povada b ed iee m e,
vto bee vas, k e m u v y f ee z p ortek pas ji veee m u gyo. T a
ja k by rz u j, ta k nasuli grobu na fofty ji vleli do jizb y
i p ficupnyni go, a yon e n i mg u trim a i zvazali go i zaveli
go do M ikuasa, a jesce pfed tym vyni mu ty n pas. T a k go
zasdyli na m ef, na ub'enice.
N a sub'ynici to vial za porede obro, ale go to e bolao,
bo tri dni g y izd a, tfi pyv, a tri p a k a to bee dev" dni
a za tela to se popija g o h ik e, bo mu dali becke p aly n k i,
a ta b a k u to v y k u fy dey" funtv, zakel e um ar,
T a k j a k e cisaf yo ty m doved, ze gyo poyyyli ta k na-
6
74 ANDRZKJ STO PK A . [ 146)

o y k a r na eaom y O rav e i L u p t v ; jesce do di da, musi

paci beeke cvancigerv za.
V T a tra k m ta k e velge a gmboke jam y popod ture, co
tam edvede a d a y ji tam e hova z tovafisam i. A ve V itove
tam , k e lenicvka pod M agrom , to je s t dura ja z k u V grom ,
h et rom ide tfi veri m ile; ja z ji lam sk a d a pi"dze i tam
sukali, ale e naleli, bo peve ja k i gth na nik edi jesce.

Po Ja n o ik u to n a sta y po v a k burs, co parobei i d iy v k i

e skadali n a pye i bavili e v b u ra sk ik k arcim ak sisci ji
dopyro edvno ustay ty burs.

14. B ursa w C zarnym D unajcu.

Z w yczaj ten do niedaw na zachow yw any w w ioskach pod

tatrza sk ich zapisuj tu obok g adki o Jan o sik u , chocia powinien
011 b y um ieszonym w rd spisu zw yczajw tam tejszych a czy
ni e to dlatego, e stoi 011 w do cisym zw izku z yciem tu
tejszego ludu jeszcze za czasw Ja n o sik a i je s t przypom nieniem ty ch
czasw , kiedy to mielsi i silniejsi synow ie gazdw trudnili si
zbjectw em w yskakow aniem po za b u e k i, co jednak w ich mnie
m an iu nie uchodzio za ze, lecz owszem za dowd odw agi, siy
i poczucia w olnoci do silnego. D zi ju i ten zw yczaj swobo
d n ej, wsplnej zab aw y caej wioski zagina w sk u tek silnej opieki
an d arm ery i, k t ra n ieraz m usiaa w kracza, jako rzd opiekuczy
ze sw w adz, tam gdzie si dziay naduycia podczas zabaw ,
zb ieran ia s k a d e k i odw iedzin czonkw B u rsy . Z apisuj za
te n zw yczaj zupenie tak, j a k syszaem od m ojego cieerone
n a polu m ych bada etnograficznych, J a n a F ita, k t ry tam nale
a do owego tow arzystw a zabaw z tacam i, p ija ty k , b itk i k ra
dzie poczonych. O statnim m istrzem ty ch zabaw b y niedaw no
z m a ry p. Ja n K lim ow ski, T ry a k , wuj mj (K antora). K rzepkim
b y a do pnej staroci i zna byo po nim . e m usia to b y um ny
h o p , d o b ry i do w ypitki i do w ybitki. N ie je d n a on mi te ane
g d o t z y cia swego opow iedzia, z ty ch czasw kied y spoczyw a
w r k u jeg o , z n a k w adzy b u rsia sk ie g o , ferua. Mimo zego,
ja k ie pocigaa za sob ta bursa, m ile o niej do dzi dnia wspo
m in aj, g d y b y to bardzo silny w ze poczucia jednoci bra-
terskoci i mioci tego, co sw ojskie, bo tu schodzili si biedni
i bogaci, starzy i modzi i zaw sze si ochoczo w zimie bawili do
pna.
[147] M ATERYAY DO E T N O G R A F II P O D H A L A . 75

B urae b y li po dedzinak jako pam "tka po Ja n o ik u , p iv o

rob 'y li na jag v y e, a potym se bez c a y esopust p y li w karci-
m e svojj, m eli svojorn m uzike j i tam e sbodyli sisci gazdove,
g a id in y z p aro b k am i i dzy v k am i i eraz cae vecory v zimo
tam pfeadow ali, bavyli e, tcyli. J a k fep y ju z povykopovali,
ta k jedyli i zb 'y rali sk ad k , to jim ta davali, fepy, zboza, drev,
kyopei j i co fto mg, to im ruy. A parobci i kodyli z dadym ,
ciganam i i cigankom , b y j i m istf j i yon b y sndom jik, by
ta ji pan lenicki. A kyozdy n ik m a jin k s e ubrane.
D ad dadov la n ik , liia s u rd u t ze som y i ta k i v arkoc
n a "ge, v rcak kfiz, co m moe p cy nta vagi, a v nim byy
gvode povbijane. T a k ty n dd hody yod h a u p y do h a u p y
z caom tom bandom b uraskom . D o jiz b y vlazo jik eraz dvok,
a reta sta a v yni i ddd nikyogo z jiz b y e pusca, a ty m c a-
sem k ra d li tam ci. J a k vlaz do jiz b y n a p y rv y e p rez eg n a :

V jim e yojca, kijm yojca,

M atk laskom
Sina tfaskoin.

U ojce nas, pose v las, z pustego lasu do B'asu,

z I3'asu do vdovy, p asaek ta tri roki k ro v y ,
e dali mi tam nic, jin o opatom v fi.
J d pose do p an a IJaeckego skar-zi
D ali mi ta k y o a v aask eg o .
J a k a n a vy,
U on rixe k a zj,
J a go k capciskm ,
A yon m e zadeiskm .
y o fa ru je m te p a rk i za te rodzice,
Co p fe k fta p o b ra ik v k osicku ja k poscice,
Pos j i k n a Piiioskovice.
I y o k fa ru je m ty n parek
Z a snopek j i yorek
V jim e yojca, kijm yojca itd.

Po tym p afu d a ty n k fiz pyocaova, ji za to mu davali

fep y do v orcka. Potym ja k ju z nadzadyovali, ta k v afy li pivo ji
j a k n avafyli ta k potym yozvoiyli kyom i po vi i kyozdym u da
v ali po putni. K yoom poryb'yli ze som y b u k e ty i so b 'e tyz za
k a b u c k i. J a k pivo poyozvozyli ta k yozpocinali bursom , ty n za-
bave. D o tego naleeli p aro b ci i cij p aro bek nleza, to tam m eli
yob'dd ji vecerom i dzyvki tyz m eli v y v o an e, vpisane do ta ca,
coby ji yone d avay sk ad k i, a rodzice jim n a to pfizvalali, bo
n a m uzike to sisci li, Ito by v p isan y do burs.
76 A N D RZEJ STOPKA.

J a k yozpocinali bursom , to se yyni m uzike i li se bez

D n ajec za m uzikom , pyvajnci, a easem zatcali koo, a yoni
v ro d k u tancyli i pyvali se n a svojom n u te:

E j v a ra vm D najcae, v a ra ,
By e na v as (bis) sk ra e p ad a a;
E j m aab y e sk ra n a nas pada,
L e p y j byo (bis) n a k y o n ick a ada.
lub N a v y rsick u yord, lub Z levockej k a sar e
N a M aryk v o : opci vyzyrajom ,
M aryko, M aryko, Ci sa popod regle
Pogaridjze fry k o . B ucki yozvijajom .
lub
A ja k ty M aryko S rocka regoee
Zle pogaa bedes, V yrnj potoce
B fiko n ay o fy m y , Sin e jej zyni,
T y pfigaa bedes. V tu re ck e j yini.

(Prcz ty c h piosnek piew ali i inne najczciej za piosnki

zbjeckie i o Jan o sik u ). J a k v y pyvali sitko i utcyli e ta k
poli dalej. P fe d nim i se m istf u b ra n y v m agerce. T a m agerka
b y a ta k a ja k ajiid crsk a ca p k a tera, z pap y ru a poj vi-
ay sn u rk i pferozum ajite, jiddorki, a na siji liia kuorele, b ru clik
b y p y k n y crny na nim, a pod spodkm b y a kposula vy siv an a,
a n a nim b y y guiki y ofovane, dvom a f d k am i po kyozdj
strode. V kposuli m a r"kavy n a oked syroke, a n a kijocu
viay b ry m b u lce, a na p e ra k b ya sp in k a duza tyz z b ry m b u l-
cami. V je d n y j ry"ce m d liustke, a v drugj b y a feru a j i om
se vy vija.
Ze sobom b rali dvok p fe b ra n y k za cigandv, cigana i ci-
g an k e. C ig an k a m a a decko ze som y, a koo sob'e m eli poba
n a pae zvncki, a v r"cak m eli piki, ta k e strasn e kijoduby na
ge, ji ja k v y p atfy li k e sp y rk e, to jo m vbijali n a te kyoduby
i zaraz to cigan ^odnoy n a k v artel, k e meli m uzike n a vecr
zam dvonom.
J a k b y ja rm a k v D najcu v esopusty to vyli do placu,
zavedli kyoo i pyvali, a cigae zatela k ra d li sitko, co e jin o
dao tam , k e ludzi e b y o p fi vozak, bo to sitka lude vylegli
i patfyli e na nik. A k e fto sk ary , ze m u co u k rad fto ry b u r-
dn, to meli svojego vdjta, co b y ezalezny pod dego i u on
sadi b u rsanv i k azd tym u, co uk rd d legn na stolice.
M istf obese tfi razi k o o riego v okko v h a jd u k a , potym go
pfeskocy i urznon feruom , a k p o zd y bu ran zro b 'y to samo. J a k
to cig an k a uvidaa, ta k poledaa z g arkm po yog i nim go
[149] M ATKRYAY DO E T N O G R A F II POD H ALA. 77

y y ra v fi ty m g ark m z ty m yogm i v te sisci zakfieeli:

V iv at! skocone p ra v o .
.lak jik fto du dm u za p ro y to se u ego zagrali za-
tcoyali, a cigany k rad li, ja k uvidzeli u ftorego g azd y sts dfev,
to go zval'yli.
M'eli ty z i svojego p a n a ", j i tyn, j a k vlaz k e do izby,
yospar e, podpar se boki ta k e y o m a: H a, ha, ha! kelo vam
tu tfa dfeva, yidm , szitko poe! o tfeb a tu da dfeva, hej su-
b'ekt, zapisa v k"zik d fev ak pdet hrubego d fev a tu k ,
a k nzik ja lo v e a k na K aeanorce pdet tuk na pazi.
S u b 'e k t za jeg o noy ta k i strasn y vehec som y i kelo
razi tyn pan se sra, to m u tom somom y u y ra dupe.
Pan b y u b ra n y v kapelus z p ap y ru i ve fra k z p ap y ru ji
sta m u ty n fra k na fii, j a k dva m ye yogny.
T a k a v y j bya ta bursa, v lee to tego e byo, a ja k e
im a poeinaa, to e znovu z a b 'y ra li i brali ty n sk&dke na
bursom .

15. C isaf i hop.

D at tej g ad k i podaj na czas panow ania F ra n c isz k a I

a inni znw na czas panow ania F e rd y n a n d a I.

R az cisaf pojeba ze svojym i m in istram i po yob'edze do

asa, a tego lasu b y o em mil. V jeh ali do teho asa, a tam b y y
grgi ta k e , ze je d n a sa v jed n o in stron, a d ru g a v drugom . J e
dni m inistrove pojebali jednom drgom , a drudzi tom drugom . T a k
ja k cisaf y jeh a v las i u v id a licnego d v y fa i poleca za nim ,
ta k tyn d y y f vpad v jam e, a tam bya pod piiakm dra i tam e
shoy/i. Cisaf potyin y y je h a z potoka na drge, ji vyjon piscake
i p isk a i p isk a n a uj, coby go syseli, ale ynni byli daleko ji
e syseli tej piscaki. T a k potym ka k u k ra ju je h a , ale cz
k e se z m y l'y i coraz to g J /e j v las i g"b'ej i gb'j, bo
ju z e vedz, k e jeh a . J a z n ad ese vecr, lz z k ^ o a pfi
drdze, ad 11a p a k u i edzi, ji ta k se p odpar glove i m e d y tu je :
jem u e kce je ji kyonovi tyz, coz bees teraz ro b 'y , h ? T a k
pfeeda do ra a , a rano k e e yozvidyo, ad na koa i jed e ,
ale an i zivego ecka n ik a e spotka, coby m u peda, k e ftor-
d y l jed e. P a tfi do z ig a rk a a tu ju z poede dohodi, a uon jesce
e v yo nicim , k e n y k ra j lasu. J a z pojeba dalej do asa i uvi-
da hopa, co k a d sa jty na fure, a m a ta k e dve k y o b y y i-
save i pov ad a: T y , coveku, vyprovadis m e n a k raj lasu, bo ja
78 ANDRZEJ STO PK A . [1501

ju z tu ba"dzem pod veora, ji ni m ogem v y na k rd j lasu ji

je s c e ani j a n ic e jdd, ani k p o m j, a tu e pfee je kce.
T y n hop p o v a d d : V 'era vdm e ty z je kce p an o sk u ? No, ale
m dl p o v an y pagac, ta k um y mu k"s i povadd: No gryes
p an o sk u , k e e ju z taci godni, zakl ja tu ty k sa jt n a k a d y m ;
a ty m u k p o o v i von sana uod ty k k p o b y i da jim po kacosku
kpozdj. T a(k) ja k v y p ro v ad y lu re, ta k pfiv"za panoskovego
k p o a u ly te rk i n a za d k u za cugle i k p o b y y zazdbadly, uo-
gno vorek d a ty k sa jta k i S ad aje panosku, povadd, teraz n a tyn
fure, b o p o je d m y ; a m d ta p agaca jesce p za pazuhom , poz-
o m y i p o v a d d : No ne panosku, g rym y na sp ty n m posko-
lieek. I p o p d y k p o b y y i posy i v y sy n a k ra j lasu i potyin
tak o m uboeom , je h a do p p o to k a i vlazy tam v ppotok i zacny
p y vode a potym zacny ca, ja k jik ju z napojy, a pon po
v a d d ta k tym u pan o sk o v i: V 'yce co p a n o sk u ? T y k p o b y y to
som ta k e je st, j a k ep fim efajci ji nas cisaf. A ty n povada ta k :
J a k o to gadds gospodatu ? J e ta k m povym : N as krl siko V o -
jd k o v b 'e re , a sitko jik do ni md. T a k ty n panosek nic e m u
n a to e pobezva, jin o zag ry zd ta poihu pagac. A pon v y je -
b a z vdy, z a k r y du dm u i za p a re fil byli ju z v dorna,
no ji podv"zd le (chomntn z 'ptna robione, bez podkadw ) ze
svoik k p o b y a panoskovego k poria zavd do pobory sruy k o -
pe t^gi an a i dd m u ji zav ar v rota i ppoli poba do izby.
Vleli do izby, a tu h u ta pogynto ja k celue cdrnd, zm ur-
cand ja k u ciganov i p y ta e ty j b a b y : No n av a fy a co?
J e s ba povadd pagac, to j e ; ale posa po kapusto surovom
p riesa jo m , pposol'yla i ppoozya z m iskom n a pord izby ji
p ovadd: No nees ju z i zryje.
I zapro y tyn h o p i panoska i zvidaa mu e strae ta
k a p u sta ji jed li poba z ty m pagacem tyn kapust. Potym skoro
ju z se pojedli povada tyn ho p : C ekdjes pae, j a tu idym do
rda i pris tak o m vode zim nom, co ja z e poci na v y r v y a-
yy. N apyli e napfdy poba, potym napoji kpoe svoje i p a
noskovego. No potym panosek povadd: Z jad o e i vypyo e,
te ra z e tfa b ra, v y v y e m i ta gp os po dar u tego kpoa. I poli
k u stodole, a panosek pytd e go: A ftory to tu lum er u v a s ?
V io n i p fecita j i zapisd se v n u tacijnej kzece, ji jin o raz
d iv ig n o n nog ji ju z je na kpoti i povadd m u : No t"dyl po-
jed ee terdz.
S koro vyso tri dni a tu najajsi m u narha p fisy a do ego
k a rte c k e , coby e do ego do k a n c y la ry je spesy, fte a fte po de-
"tj gpodie ran o stavy. T a k baba zacina lam ytova, co to ta be-
de z j j bopem , co pon tak eg o porob'y. A pon e u b ra i polaz
do V ida, p o iy rd ta po m u ra k , ja k zvycajne prostdk hop, ja k
h av epfim faj"ci ponftory podhalaec, a najajsi go rid a
[151] M ATERYAY 00 E T N O G R A F II PODHALA. 79

z B u rk u ta k posa po ego m inistra, no ji privedli go i posta-

vyli go pfi d iv y fa k i sta ta i pyok&za im k artec k e, ale ani
yoni e vedzeli, co e stuo, j i cego yon kce, ani ty z ji yon nic
e veda. T a k skoro p risa dev''t gyodina, m u n arh e ubr,
zavoa gyo i pyt, e gijo: Co ty tu fees? Poco ty tu pfise?
A ty n stoji j a k gupi ji e ve, cyo gdad. A m as ty te kijo -
b y y , co ik ra, co sorn tak e, ja k ji najadjsi m u n a rh a ? A le hop
nic e gad, b a e jin o tfs, co ja z strah , ale potym povad: No
mam j i k jesce. T a k p y ta e g^o m u n a rh a : A ja d co ty n pano-
sek u to b 'e ? O jAd pagac z kapustom . A k ap u st j a d ? O ! yon
jom ta zavija. A kijo m u p o ja d ? H ohoho! ana ty"gi k a b u k
zjad i p u t e vody vypy. Potym e go ju z nic e p y ta, ba e
jin o um hnon i von guo k u sk a rb u e ji p o v ad a : N asujde m u
tu d u k ato v peny k a b u k ji nasuli m u, a potym da m u k a rte c k e
takom ty n m u n arh a, coby go nik e bantov i ped m u : T e
k ijo b y y p fed ej, co ta k stra e pijom a cajom , a k u p kyoe.
T a k dopyro v te e ty n hop p fip a tfy m unarse ii pozna gtjo,
ze to ty n sam co ji pan osek by j i pose du dmu.

16. P o w ia stk i o P . J ezu sie i w . P iotrze.

t. R az li se uoba P aezus i vty P 'ete r bez las ji uvideli

gros na drdze a Paezus p o vada do v"tego P 'e tra : E , vejze
gtjo! A v"ty P 'ete r povad: E , ha e ni m a po co shylad.
ta k von P a ezu s i k u p y livek tfideci ji se napfd a v"ty
P 'o tr za nim, a b y strasn y gijorc, co eporada byo vytfim ac
ji puse te slivki ppio je d n e j, a vty P 'ete r, j a k uyida, ta k aps
jom do g'"by prosto ji jin o raz ijobry, a ko stk i v y fu c a n ik .
Skoro tiostatom zjad a P a ezu s ta se i se v feci, ze ta n ic
e vidi ja z e potym ijobera i povada m u t a k : No vidzis,
raze e e kda shyli p\jo gros, a terazeje m ua tfideci razi
shylad. I lten y v"ty P 'o tr v y p lu , to urs gfib ek i Pezus po-
v a d : N o z b 'y ra j se terz ty g fib k i i byo jik v ijocimdu peno.
Tdm u v6j diak g&dajom ze vnty P 'o tr griby eje.

2. Rz pfili znovu \joba na nocnik do jed n j k arcim y , no ji

zid jirn ta podely pfi y o k e zitonke, j i poli spad. Ja z v noci
pfiii do tj k arm y zbjnici, ji ja k se pojedli ji popyli vina, ta k
zacyni ta''ci a v"ty P 'o tr pooy e z k ra ja spad. Ja z v noci
80 AN D RZEJ STOPKA. [152]

c u je , ze go co ik k p o p e co fila, ta k p o v a d a do P a e je z u s a : V 'es
ty c o ? hyb& jze ty tu te ra z sp a , a ja p u d e m p o d a n y , bo i ta
p e v e le. N o j i ta k ty z z ro b 'y li. J a z po m aej filce zaceni z n o v u
i zb jo v e t 'ci i p o v a d a jo m t a k : T e g o m y s k r a ja ju z do u k p o -
p a li, ta k tr a te ra z b a teg o d ru g e g o pod a n y ; no j i co flo ry
p fe jd e , to go k p o p e , j i d u g o ni m g n ic sp a no i P a e z u s
p o v a d a : V id zis, d o b fe i e .s p a o ? k a e u c, ale j i ta g e v p a d
v sam o m k la m k .

17. G a d k i o V o jtk u i z y d a h .

1. B y je d y n g a z d a v j e d n j vi, a s tr a s n y m b y p y j k m ji
n ic jin o u zidv u s u g o v a , je d y n im i po ja r m a k a k , a k e
b y y n a v y " k s e s k a le , to ta m je b a j a k sto d je b v ja z d u se ty m
zid o m k a y p o v y sk a k o v a c . A le r a z m u e j i k s tra e d uzo n a-
p bao, j a k to v y e zidov, no ji le d v o ze e k u o e v le k y , ta k
ieli je h a bez vode, ale g ,nb okom . N o j i ja d o m bez om ja z
n a ro d k u , k e b y a n g mbs, V o jte k e p o b ra c i sc ek n o n j a k
pes n a ty k zid v , a i so m y lo m : Co go to e d e je s ty m V ojt-
k e m . A ty n nic, jin o s c e k a i sc ek i v y rc i co p o h v ila n a n ik , j a k
p es, a zid zi v s tra h i p y ta jo m e g o : N y ! V o jceh u , co vm go
to je s t, a ty n p o v a d a s ta k o m zo o m : T o ro c n ic a e z b liz a j a k
m e p es v e k y p o k as . T a k i d o p ro v s tra h , a ty n v y rc i
i sc e k a co ra z to g o n ej j a z tu zid zi h ip s! liip s ! je d y n za d ru g im
vo vo d e i v u e k a c a k u b f z k u , a ty n jin o s c e k a j i sc ek a , j a k
ju z u v id ze a d n eg o n im a n a voe, b a v sis c y ju z n a d ru g im
b f e g u , ta k von z v y rtn o n k u o e ji p o d j lia j i k i p o je b a se
d u d o m u a p o n i postali n a ty m b iy s k u i n ik e e jio jeh ali n a
ja r m a k .

2. R a z p fise ty n V o jte k do k a rc im y , a b y p ra v e v e d v o fe
j i co sik ta m z b r o jy p a n u i k a z a m u d a p d e a t b u k d v (p la y )
n a ki za to. I p fih o d zi ty n V o jte k do k a rc im y ta k i s tra p o n y
i k a z a se ta d a k v a ty r k e g a f a k i ji p y je se jo m ta, a zid e
p y ta : H e j, V o j e h u , n y , cozee go to ta ci z m r tv y n i! E , c o y,
p o v a d a po nic, m a mi d a ju tr o pn d ed zic p d e a t b n -
k v . T a k zid m u p o v a d a : H e j, V o jce h u , p e d e j e m i j i k , j a v am
j i k d o b fe za p a c y m , bo v y e zid m y la , ze to d fe v a telo tu k
m a dosta. N o ji V o jte k se m yli v fe c i ta k jin o i p o v a d a m u ta k :
V 'e co p a e k a c m a fu , j b y v a m j i k p fe d a , a le e v m , ci e
p a n d ed ic n a to zgodzom . N y p o v a d a zid j a ju z zro -
| 153 ] M A T K R Y A Y DO E T N O G R A F II POD H ALA. 81

b 'y m tak , ze mi pn dedzie nie e pove, ani vm, jin o mi jik

pedeje, j a go vam dam za e, V ojdehu, zarz stvke, a potym
rete za kpozdy po p phap e rk i. No j i V ojtek ta pokiva niby
ty z to gtovom j i povadA: No to deje i zid m u d a styke
i je sc e g o fak i kvArte. T a k ponajmovA zid tu ry , coby m u po te
b u k i je h a y dvora i k aza nim i pfijeba svojdj bab'e. Sam za
pose do dvora do p an a po te buki. No ji pfikodzi do ego do
k an cy lary je, a tam je st ji Y o jtek , i V o jtek povadA: N o prosem
tyz jae pan a, bok pfise ppo te b u k i. A zid p o v ada: N y ! ja e
pae, j a go ju z pee k u p y pod ego te sieke buki. T a k zavo-
a p a n h ajd u k v i p y t e tego zid a: K u p y e ty sitke te buki
u od ego ? K u p y . A fees naraz sitke dposta, ci ty s po-
vke jin o diAk, a potym povke. e, j a gpo podrazu kcem
sitk e. No ta k ty n p o v ad a: N o to e kad na stolicke, syjm yj te
pfikAzaa ze sob'e, gae, bet sitko do cista. T a k zid ja k to usy-
sa ta k zacon k fice strae, ze pon gpo k u p y b u k i, a e na
ti, ba dfevo. H a povada pan V ojtek, tu nim a ji" k s y k
bukv jino ta k e i zid strae e zacon p opyra, ale coz k e g\jo
h a jd u c i jin o raz zyoblekli z po rtek , v y p y n i m u fi vyozyli na
ave i j a k zaeyni fn, to ja z k re v sikaa z fii, a zid jo jc a , co
ek sd bozi brni. J a k m u ju z sitk e vyfli, ja k e skoci jin o
raz, ta k b y n a polu, k e e ede na fure, k e e zate kyoa,
to je b a jak urnasci, jaz e k u ry o za nim , a tu sitk a e m e-
jom ze zida, a ty n jo jc i, a tri m a e za fi, bo go strae btiolaa
ja z p atii, a tu jad o m fu ry , a na p ro d k u jed e n a bryce baba
"jogo, a ty n vo na o m : S u rrry , S u rrry , vrd go fu ry , bo j a
gijo n a fii vezym buki. T a k pan pofaly V ojtka, ze ta k zida
parsivego vyvd v pole, ale coz, k e zid teraz von i u p s m ojego
V o jtk a zask ary do sdu. T a k ja k pfise term in, ta k sda po
v a d a : No terz ty , V ojtku, poozis e i dostaes sto bukdv ale pod
zida tu, zaraz n a gpoom fi, a ti zidu, kelo razi go ufes v fi
korpacem , telo razi pocaujes go v fi. T a k zid pfista na to i ja k
e vee, j a k e u r e go raz z c a y k si, ta k V o jtek ja z zajojc,
ale coz k e guo tfa b y o pocaova, a tu V o jtek m a fi zesranom .
bo e zesra pod trah u jaze, ale coz bees zide ro b 'y , k e ta k i
v y ro k v y d a li-, no ji rad e rad p fity k a gmbe do fii, a tu mj
V o jtek j a k e e nadm e, ta k zasra b et caom g mbe i brod
tvniu zidovi. A le zid fe i fe, a co raz ufne, to m uc go ta
v fi, a V o jtek to sam o robi, ja z e to ji zidovi u p fik ry o i jin o
raz vyle v pole.
T a k vj V ojtek v y ry k to v a zida.
82 A NDRZEJ STO PK A .

3. R&z se se ty n V ojtek do m asta i s se pod cuhotn takom

velgom b a e {dyni), a zid se go p y ta : N y ! gazdo co vi to e-
ee. J i ! co vam h av z tego skoro ji tak tego, de kupi, bo to
drog. N y ! a co to to je s t, j a vam zapaceni, kelo bedee zada
jin o . T o vj vidzie je s t kyobyle jajo i ego vy jd e rbek,
ale v asa b ab a m ui ede na nim cay meQ"c. N y ! co g ad e?
Ja vam guo zaraz dam pdet p ap y rkdv. H o to mao, povada
V o jtek , j k c y m em det, jin ae j e dam , keee to b'erce, e,
to idem i droej mi k ajidj zapacona. Zid z ap a y m u za ty n
bae, pfise du dm u i u sad y n a j, n a ty n kyobylim ja ju ,
svojom Sure, j i pf i k aza je j ego e sai. No j i ta S u ra edzi
i edzi i edzi ju z persi i d ru g i mec, a tu e nic k lu je ego,
jin o coraz to bardj m e rd z i; ja z zid zayra, a tu peno ro-
b astva v ej e zalgo v tej bani. J a k e vee, ja k e poleci
om do g aji, jin o raz om bachnon yo m, a tam v ty k
g jak sp zajc i jin o raz vyle z g a ji i pdi do skpanego
bez pola, a zid uvida, j a k e zaee voa: Oj vaj, oj vaj tri
m je, tfim j e , to mj rbek, to mj rbek. A tu prave pa-
nove vyli n a polovarie z fuzijam i ji uvidzeli tego zajca, ja k
y y m e fy je d y n do ego, jin o raz zastreli tego zajca. A zid pfi-
latu je do n ik z pacem i z g v atam i, ze mu r b k a zab'yli, ize
yon j i k bede sk a r y do sdu, a i e zacyni m (>go.
Idze povad gupi zide, bo to e rbek ba zajc i po
kazali m u pre ta k ik zajci i zid uodese ze zoom yod nik,
ale su k aj se ta tego ho p a, ja k v a tru po voe, k e gyo ju z n ik e
e znajdes, bo guo e zns, skd je i ja k e pise.

4. R az za vz zidv, a riia takom starom hudom k y o b y e ,

co jin o sk ra i kuoi na j by y . T a k von yon i v ra y tj
k y o b y le do fii d u k at. Jede yon ta s ty m i zidam i, a tu kyo b y le
e zak ao sra no ji sra, ja z tu n araz v y la tu je j j d u k a t z fii.
T a k V ojtek stanori, loz z vozu i sov tego d u k a ta do kesee
i pojeha dalej. Ale zidzi vidzeli to, ja k ta ky o b y a vy sraa d u k a t
i zacyni ta v j d ra po zidosku do eb'e, a potym e gyo p y ta -
jom , keloby yon k a za tyn ky o b ye, a yon povada, zeby jj
za nic v vee e pred, bo erz ja k pride na om cas, to
j a k zace sra, to peno d u k at v v stajni i m a se ju z potym p y
za co. A le skoro yoni to pyosyseli, ta k n apyrajom na, coby Jim
ja k y o pfeda, ize yoni m u dadzom za om dvesta p ap y rk v . T a k
yon jim to von i pfeda. T a k yodvz ik du dom u i kyobye jim
y ostavy, a sam pose. A i zidzi zayrajom i zayrajom co pofila
n a ty n k y o b y e , skoro ta zace tym i d u k atam i sra, ale coz bees
[155] M ATKRYAY DO E T N O G R A F II P O D H A I.A . 83

ta cek/i g u p i zide, k e dA gupryu hopu ta k stra e yom a-

mid. J i e docekali e tego bez ro k , coby jiru ta k y o b y a ho pd
g ra jc a fic k a b y a y y s ra a i vyni ji spfedali join hyclovi na skore
hoc ji ta ju d jeb a v artaa.

18. K o zio m b k a
(Ba opow iedziana przez M acieja T obiarza).

Ba je d n a ta k a dvka, co ba bar-zo fa jn a, a pasovaa

v lede k ro v y v H ru b y m R eglu. A le jin o k ra ick e , bo bo Ate,
to uvazovaa n a to, coby k ro v y sm reekov e psuy. yO gaaa
jik . V te ycyo e strane m ocki zbjnikv po h alak , bo jik
z dolin p o vygaali, ju c i n i mogli ta zbj o vac, jin o m usieli kocem
ueka v g ry i lasy i tan e po d rak h udavak kryd, coby jik
e nali. Jin o zajcom kapustom , abo tez borovkam i yli. Jag d
jin n y k e zb'rali, bo jik jesce e beo n ik an y .
To jeden ta k i zb jn ik pfide k u tj dvce, co e n az y v aa
K a k a , i p fip a tfu je e j j, bo ad n a ba. Ju di mu e b ar-z zvi-
d aa i eda u j na sope bez cae lato. U k ry v a a go na d
pyod ano, za v noci nim urdzaa, bo b fa jn y i rad jom
vid , to go ji yona rada vidaa. A le k e pfisa je, to uona
ju z m u aa z krovam i d u dm u e v racad, bo ju z ba calizna
k a pokoli.
Z a b ra a go ze sobom , ale ja k o zrobi, coby go lude e
vidzeli. Ja z e n am y laa, coby go na jizb e sovad. J i sovaa gyo.
A kelo razi hod zia k u vecork o v i zaty k ad babom n a jiz b e kom in,
telo ra z i m u vse coi k a ji v y e sa i pofuda, a u on jom zato
p o b o k a i ba rad a. T a k pfeim ova, a k e za pfisa znovu ta
vesna i ludziska za Al i, to yon om znovu pose pa do regla.
Pali i pali i radzi e videli, ja z e pfisa hurm a ludzi, sa-
mylc hopv i zab rali jj go ze sobom, bo yono yoni zbjnikam i
bli. A k e ju z pose, to yona se stanna na p ak u i patfan za
nim , ale yon pose, bo e ze zbjnikam i zverbova. yO ni dali m u
i u p ask e do rk i i liicc do bok u , a pistolee to m a ja z e try
za pasem . K 'e pose, to pose, ale yona K ak a p atfaa i p atfaa
za nim hetki. S y roki jed en za d ru g im i jom pfikufovao, ale
n a vesne znovu e n a sa i znovu patfaa ze zvesonom goYom.
Lecotn roki, lecom, a Jao k an i jej k o rali ze zbju e prisa, ani
n ijak eg o prezan tu , a jj e samj kotveo. Jaz e e dovedaa,
jeze j j J a s k a m dzy tu rn ic k a m i zab'li jacisi lude i k re v k e mu
vypuli, co e ego trem a potockam i laa, K aa za nic, jin o
84 ANDRZEJ STO PK A . [156]

staa i p a tfa a , bo e z velgego blu koom beckom sta a i tem u,

pokel e d o ire je , to j e ta k k v an a i erpkA, co eraz to ra ty
p feraty .

19. Jako e dreven spovadali.

D feveri, moji pokohani, to lude byli strasn e g u p ta k i, a ja k

jesce ftory b y z b e re i a v y , ju c i z Panem Boge by n a b a k e r
i ni i/i u N 'go zadnyj ucivoi. K 'e ju z na ty n p fik a d fto
j a k i p aro b ek n a telo podrs, je z e zid k a u k fiv d y , lebo kogo ze
zoi telo tgo prasnon, co e ty n ja z e n a tym vee ju z h a b 'y
pokaza i n a in y e vat pfes, to ju z m a tk a fte koo ego jy n a
zajyzdza j i ty rk o ta m u, coby do vynconyj spovedzi pose i ta k
m u p ad aa:
Jid ze J zek , jid z e do spovedzi, a vyspovadAj e, a coby
kzickovi siko ^odped. Siko mu yodpovydz, ja k o e patfi.
A v y k o m u n ik u j e tyz.
Ju c i tyn pose, bo vola i e vyspovadac, coby jin o g ry k
ze sob'e zrui, ja k o do sndu, boby go privarli do liaretu i m u-
Aby je sc e za herest d u d k i paci. U kdza to e ta m ejsim
yobeso, jin o j a k kzicek b y do b ry, bo ja k by e dobry, to
za usi ngnon ja k o i tyn z B a k yek, a yoddavA m u e bees,
bo j e pfee p astu n Bozi a v koele velgA yosoba.
T o pfisee taki Jzek do subanice i zocon e spovada,
a k e go kondz sp y ta : K /zes by do sp o v e d ii? T o i mu p
d z a : A vye, jegom o, k e b y li?
A p uokute y o d p ra v y ?
A vye y o d p rav y li?
, z a c k a jz e pad m u kondz k e ta k i. H y b ajze do za-
k ry sty i.
J z e k se m y li: No to k e vyspovadal, a teraz bede ko-
inunija, i pose do z a k ry sty i.
K ondz sjon z k o k a povrzek, co e nim kondz po tyj
b 'ay kosuli yopasuje i zacon i m ojego J z k a pra. P 'ere gijo,
p cre dugo e k rtko, a J z e k sko e leko vytfimA, ze e
kdza e by, ale mu juz v te nic e yodmarkovA, bo e
guo yo nic e pyta.
B ije, bije, ja z e e povrzek yurvAl a J ze k uk.
P fihodzi d u dm u, a m a tk a e g^o pytA:
No, ja k o , ja k o , vyspovadA e e ?
d je k e vyspovadAl, ja k o e mi napedeli. Zej to e
velga rec, tok potrafy.
[157] M ATRYAY DO E T N O G R A F II POD H ALA. 85

A jako, vykom u n ik o v ae e ty z ?
E je k e vykom u n ik o v a. A le B yog vyci, je ze e kom u-
n ija ijrvaa, boby mi ty n b y d a ustu.

(W gw arze g ralsk ej odpow iedzie" m a obok zw ykego znacze

nia znaczenie ijodm ark n tj. niegrzecznie odpowiedzie).

A jin k sa m a tk a to tak sik o v aa sina do spovedzi: Jidze,

mj sinu, a siko kdzu povydz, siko povydz, coby nic e za-
ta jy , boby jesce g fy iiy jsy du domu pfise, ja k o pose.
Ju i ja k m u ta k napdzaa, to pose i k e e juz vyspova-
dA, to ta k p e d a :
Jegom o, j b y vm ty z jesce cosi peda.
No povydz, decko, bo ja k co zatjis, to bede le,
barz le.
No to vAm povym , ale e povye nikom u ?
e povym , bo mi e volno jest.
No to zaduuje e.
N a mj duu e povym .
No vye j a i Straaakovego K u b y M aka sin to.... e, k e v y
patfie a z ijocv vam ta k p a tfi, ja k o b y e m eli volom pede,
ale se boce, jizee e zaduovali.
To v y e ta k : j a i S trasokovego K u b y M aka sin to.... e,
k e v y moe povye.
e povym , pfeek i e zaduova, to mi v y f .
No to vAm vefem . JA, i Strasokovego K u b y M aka sin to
v y m y yo sro k ak .
No dobfe, dobre, a k as e m ajom ?
E d vej n a skvyrlcu, v kzim yogrode.
No to djcie jim pokj. C obye jik e v y b 'y ra li.
yO e bedem y. K azby.
A tu na nablizsom edele, k e kondz e zace vygad o v ac
n a m atk i, je z e le dei do spovedzi sikujom .
, vy m atk i, v y m atk i v y zki, e leki rab u n ek k ejsi
zdae B ogu, jiz e e p fisikujee sinv do spovedzi. P fide do m e,
to v y e i j o cim bede yopovadA ? U o s ro k a k .....
Ja z e ty n , co e spovada k fik e z pyod h ru :
, jegom o, a jak o e e duovali, jeze nikom u nic e
povyce. K 'e b y k by v ed a, jezee ta k i papla, to b y k vam nic e
b gada.
86 ANDRZEJ STO PK A . [158]

III. P r z y s o w i a .
1. Kyogo Pn Bg stvofi, tego e umofi.
2. N adeja v Bogu v torb'e syr.
3. Sdyl lilb yo dvok skorkak.
4. B 'yda ma nogi, a hleb md rogi.
5. B 'yda tym u, co go hl&b yozbode.
(5. Z adnj m iski b'da je, k e je prznd.
7. P'es e hyci psiny, k e ni ma baraniny.
8. K 'e za dudek dyopuis godu do bfuha, to go tfom a e
vyzyes.
9. Co pyo bnofe, k e pusto v kmofe.
10. Pyo dobrj strave, dobra, voda v stave.
11. Paske spae, diadoske adae.
12. Ftedy lopci pyodskakujom, kedy v garku fepe cujom.
13. Dobrd bole, k e da poje.
14. F to ma pscoy, lize md,
F to md dei, vod smrd.
15. Jedyn bory, drugi ni mg,
Ale z garka, keby vymt.
16. Na caym dry e sukaj.
17. Gfh pyod breg, pokuta pyod kohuta.
18. Kcpdz, hoby by v lee,
Tyo mu kyozdy ee.
19. Hop ja k k"dzem yosta, to i v urnde spa.
20. Sekret, ja k rka pyo oke.
21. K ' ja mam, to zjm sdm,
22. S k mpy rddby kem fi utfy.
23. S kmpy md pene k"ty, a scodry md prne tyorby.
24. U sk"pego zavdy po yob'edze.
25. U sk "pego po yob'edze, u lnivego po roboe.
26. Bzdurom gvno zby.
27. Zjddby gvno z pod e, keby mu e merdao.
28. S kmpy dva razi traci.
29. F to z Bogem, Bg nim.
30. K 'e b'yda, to do zidd, a po b'ydze vyliz mi fi zide.
31. J a k K uba Bogu, tak ji Bg K ub'e.
32. F to za kim r y c i, to go djeba mi.
33. Taotn kupom, pi upom.
34. Obotuica, poonica.
35. Fto, rano vstaje, tym u Pbg daje.
36. B'yda, fto vstaje, k e dad ju z z tfej vi ide.
37. T y po cudze z r"ckom, a djeba po e z vozm.
[1 5 9 ] M ATBKYAY DO E T N O C H iA F lI PO DHA LA . 87

88. J a k i k ij vone, takim e pyodpraj.

39. Ft,o yod strah u uriiyra, to m u bdinam i zvom.
40. D re ja k via vr.
41. F to e e y o b y ra na zade k y o k a , zavse le yygazduje.
42. Z a je d y n k li ec strucia pyodkove, aza pyodkove j i kyoa.
43. F to hodzi na posm yeki, to poti-ai yonycki.
44. [Jod zego c e k a j a k yod psa, v aru j.
45. Ft,o nosi torb, tego torb a ee.
46 F to z m odu le gazduje,
T o gyo na sta ro b 'y d a bije.
47. Z prnego e nalejes.
48. D y o b ry m oskl z yoi,
K 'e e b fuh yypoi.
49. Z a je d n y m poadem , iiadae z ob'adenx.
50. L u d z k a p ra c a e popaca.
51. Z ludzkego k y o a ji napord vody sa.
52. F to pce flaki, m yli, ze k y o zd y taki.
53. IJod zego d u n ik a to b 'e r ji plovy.
5 4 . IJospatfuj e nad grom ,
C oby e pak nad drom.
55. M aojadka, a gyovno, j a k k ad k a.
56. Co yoci e vidzom, tego sercu e zal.
57. Telo spa, cuo j i zlee.
58. B,cmu na b fu b u , a lniyym n a gfib'eee.
59. J a k e pfiozis gymboin, to m uis keseom doozi.
60 . L ep si yrbel v gafi, j a k k a n a re k n a dahu.
61. Stfezonego P b g stfeze.
L nivego k ijem feze.
62. P b g e sk a a p n y , ale pyotrefny.
63. H o jb y b y v zelee
To e P b g nalee.
64. J a k e z B oga e spucis, tyo e zgies.
65 . K nze pi"dze psim p ukm pi-ydom ji nic e n ik e
dyorobis.
66. T y ja k cigan e y o d b y ty .
67. L epj dyiga ja k y o ciga.
68. V 'o"cyl v dupo gvn, j a k v gove rozum u.
69. U pfy e ja k fi n a srane.
70. H o ra, z dupy jj fora.
71. K ri e, ja k suha repa v fii.
72. V razica ji do fii yoi vrai.
73. e v razaj e, ja k u sra n a kyosula do fii.
74. F to starsi, tyo m a yogn tvardsi.
75. S ta ry k ludzi san u j, a m o d y k e varuj.
88 ANDRZEJ STO PK A . [1 6 0 ]

76. Z a m o d u d fevko pohinajom .

77. F te k u jo m zelazo, k e je gorce
78. F te grb&f pije, k e h olera bije.
79. K yo zd y p ta k g ag an , co se do gzda sra.
80. Z gupim e e nagadas, ze sm arkatym e e najs.
81. R vny z r v n y m , gvno z gvnym .
82. J a k i k ij vone, tak im e pyodprj.
83. Z p accym i pac, ze m ejcym i e mj.
84. Z rb se babo decko, jak i sto rokv.
86. S tav a e, ja k ves na g feb ' u.
86. e tego p task i, co tjo nik v, ale tego, co jik zj.
87. e ty n m ajster, co zace, ale ty n co skyci.
88. R ayjsi dysc, a b ab sk i pac, to na jedno vyjde.
89. D ro b n o y.of, gsto j, fad k o jdz, a bees gazdom .
90. Po b ry ji e bees v y k u v zbv.
9 1. fli goa a g o fak i vo).
92. P an , p fii prne.
93. P>'yda dve sroki byci narz.
94. e sitko tfa z h ark ae, co poci uvidzom.
96. Z r b m y fd, bodm y std.
96. N a zodeju c a p k a gpore.
97. H n e t e sido z v o rk a vydb'e.
98. Po je d n y m u sido gyoli, a drugm u ji bfitv a e fee.
99. F te d y uzi, k e e kup i.
100. V ola tego, co vat jego.
101. L asoty, cas do roboty.
102. K 'e b y e klin , a e m ef, to by budf zdeh.
103. S k o ry ja k su m ar do roboty.
104. P ravdom daleko zajdes.
106. K 'e do e e zdrvkajom , to e uodpovadaj.
106. e b y a ze psa b aran in a,
B a jin o zav d y pina.
107. e urodi sova sokoa, ba sove ja k i sam a.
108. U R afaa posodkava, a u M oka to je g rka.
109. N a tvArde zb'rki, djebli sijom vorki.
110. K uom u e e lni, to m u se elni.
111. To gazda, ja k z d ja b a kyoelny.
112. T onci e ji b fitv y hyta.
113. D obfe, j a k e topie, a r"ke i fto poda.
114. e za ns v a t nasta, e za nas e skoi.
116. S v at duzo tjob'ecuje, ale m ao daje.
116. S v at deskam i e zabity.
117. e m ysaj e z plovam i, to e vie e zjedzorn.
118. To b o p fajk k u ri, a kosi e urii.
[1611 Ma t e r y a y do Et n o g r a f ii p o d h a l a . 89

119. To hop ja k z kury byk, na stoku stae, a kuf do fii e

dpostae.
120. Pfigaa m otyka graci, a poba jednaci.
121. P'yrse kuoty za poty.
122. Poharkali o, jak psi v torb'e.
128. meje e, ja k gupi do syra.
124. Vyvali poci, jak v na malovane vrota.
125. T yn, co e popatfi a kupi, to do mefi gupi.
126. B 'yda to, ja k byi ceka horo na poba kpojce.
127. Bez ludzi do ludzi, pod ludzi do v"tyk, pod v"tyk do
eba.
128. Ja k e naejes, cos bedes zb'yra?
129. Jako rob'y, tuk mas.
180. F to e suh pojca matki, to suha pj skry.
131. Ho som any poeec, k e je poec, to gpo sanuj.
132. e bij vtyj me, bo by e e pnjeua.
133. Um arego opatom e skfyis.
134. J a k i poec, taki sin,
Jak e dfevo, taki klin,
Ja k e skripce, taki smycek,
Jaki pareik, taki strycek.
135. V asna faa, u dfvi staa
Dali e sa, bo e baa.
136. lepymu do jedno poko.
137. F to e rz na gpor"cim spari, to na zimne duli.
138. F to z moda le gazduje, to gpo na staro b'yda bije.
139. Z prnego e nalejes.
140. Lepi starego dzvigad, ja k modego ciga.
141. V ym yva e grnek z garca,
A sm pfivra na dva palca.
142. Jakim i garnek pfivaram i navre, takym i smerdii.
143. Na starom vyrbe ji kuozi skcom.
144. Poblinik e poblizuje.
145. F to e skoro pfihodzi, sam sob'e skpodi.
146. Lepsa huda zgpoda, jak po tuste pravo.
147. Blis kposula aa, ja k cuha.
148. Z bryje to ji ppocohy kezajom, a z m ysa to ji kyrpce
e kcom.
149. Ja k nima gazdy, to pony (gupi) kpozdy.
150. J a k nima kota, to mysi fdzom.
151. Vafyo e bez smaku, a zjado e do znaku.
152. F to drgi prostuje, tyn v doma e nocuje.
153. Kpomu v drge, tym u cas.
154. Gpoec trim a svoje ze kpoce.
90 AN D RZEJ STOPKA. [ 162 ]

155. K ada fee m a svj dovod ji svoje kijoce (przyczyny

i skutki).
156. Cyo mara, to vara.
157. Tyn ju z eba na kfiz e pfeozi, ani kijoka zakfesad e
zdole.
158. Kij ji skaa majom dvojake pravo.
159. Ne tfa pfeb'drad v hleb'e, ja k dad v kijak.
160. yobjde e ysi bez greb'a.
161. D iadovi e daj ky.oa do gafci, ba kij.
162. Cudze krje falmy, svojik e tfiinajm y.
163. VsDdyl dobfe, ale v doma nalepj.
164. Kyoo kuoo kyoeoa, a konice kyoo zvonice, a \joi ve
vsi.
165. J a k kyomu eqo mie, tyo ho je na poy zgye, to je pfe-
e mye.
166. U vdovy hlb gijotovy, serce zakaliste,
U panny hleba nima, zato serce cist.
167. Lepi z brikim pyod })efinom,
Jak y o z adnym puod jedlinom.
168. P 'yrvy somany parobek e yozyni, ja k zota dzyvka vyd4.
169. Parobkovi kyo odany,
A dyvirie pyocekany.
170. opske rary, ni majom vary.
171. Videlcami adne,
Ale rado spade;
Palicami bfieko,
Ale zj e sidko.
172. P ry jednyj spyrce ji kyot zdehe.
173. 1 z jednego peca hlb spfikfony.
174. Ji eboja vilci zjedzom.
175. Potyl v zb"cku vode nosom, jaz e uho e urve.
176. Cim dalj do asa, tym gdj dfev.
177. H eret e la psv.
178. Nagofy, ja k di e jino rz nyoga poliie.
179. F to grdva v karty, to m a eb ^obdarty.
180. K 'e spodki vzajom,
To je i pid dajom ;
A ke acom,
To kijem pacom.
181. Jak i pan, taki kram.
182. Lepej z kyobylom paefe mvid, ja k z gupim gada.
183. Robi eiskac na zjadaca.
[163] M ATERYAY DO E T N O G R A F II P O D H A L A . 91

P rzy so w ia kalendarzow e.

1. v"ta uc&, dna pfiruca.

2. K 'e vilijom Matki Boskej pfedgijodj mrz,
To vygryzki dyo gnoja vz;
A ja k na M. B. kauski,
To vyg z gnoja vygryzki.
8. J a k ve "vtom Jageske jasno, to yo ln asno, a ja k po-
limurno, to yo len trudno.
4. Lepj v m arcu vilka uvidzed, ja k liopa bez yoda, bo ima
na vesne.
5. M ay maj krove daj, a ke pfide velgi mj, to join v pole
kijem vl.
6. J a k v tyrdestu nicnnikv sota, to jesce bee tyrdeci
dni pluyo.
7. Z Paezusa e e spuseaj, a rb, co ci kaze stary obycaj.
8. K 'e mlko skipi na yogu to e krovckom i cieki adajom.
9. Ja k hale mjse, tyo bedo pyogoda.
10. J a k zelenica zalimufona, to bede hnetki dysc.
11. J a k sce cyrvono zabodzi, to bee vater strasny.
12. Ja k meo"cek zahmufony, to bee na tfei d dysc.
13. J a k sonko vyei, a dysc kropi, to zraza bee na fepe ji
na ln.
14. J a k yka v gr ku na noc lezi n vyjynt, to eporada spa.
15. Dvefe e yotverajom jide gupi,
Pfide godny.
16. Na Cyrvonym vrhu m ga;
Jazda Boza dysca da.

IV. Pow itania.

W c za sie odwiedzin.
A. ek bee pokfalany, lub Poflany Jezus K rystusl
B. Na veki vekov. Vitajde (do nas).
A. Bg zapa.
(Jeeli to jest osoba starsza, a zwaszcza krewna, lub
yjaca w dobrych stosunkach (kuomoterstva) z tym domem,
wtedy przy wejciu jej do izby dzieci cauj j w rk,
jeli za s przy zabawie dzieci, wtedy chowaj si do kta,
gdzie znw ledwo syszalnym gosem mwi do siebie,
92 ANDHZEJ STOPKA. [ 164 ]

a. jeli za dzieci k rz y k i w ypraw iaj, w tedy starszy domo

w nik, m a tk a , ojciec, b ra t lub siostra w ypdzaj je do pola
k rz y k n w sz y : V pole gavd, tam se gobe rbe, a e
tu t k . Jeli k rew n y odw iedza po duszym nie widzeniu si
sw oja fam ili, w ted y czstuje dzieci cu k ierk am i (to by
m usi, gdy inaczej u w aaj goa za skpca lub dziada,
e naw et m aym dzieciom nie przyniesie cukierkw ).
B. E adjes kpu m o tfe (kpum osko). Cozee ta n asy h ali?
A. J e nic tys ta novego, a u vs tys tu co sy h n o ?
B. J e nic ty z ta tak eg o , siko stare i u nas. Dei vam e ta
hovajom , a vasa k u u m o sk a (ionn gocia) zdrova je ta.
A. Bg zapa. Je j m y ta fala Bogu sik a zdrovi a vy e tyz
ta tfim ae?
B. E j e ta der-zim y ppo k a p ece ; nas gazda pojeha do asa,
zeby co d rev ni m g ce.k urobi, bo im a na k a rk u , a ji
k p o p a e e zbliz, a deciska tyz ta tu rk ajo m robot
koo baupy.
A. E ta k j i m y, peno bav ji u ns roboty, a tu tfa kpoece
robi, bpo e rbze nic, to tyz e bees r nic, a tu ji
tfa d a v k e paci, to znovu v dom a dej n a sl, n a gaz,
na m ydo, n a p aty ck i, na podkovy, na klice i ta k siko;
e rb nic jin o n a picpdze, a tu k e b y m k fy k e ze
zotym , toby jesce e porada byo starci, a tu jesee ja k
hav j i m y. M am y ta tego tu d an ta v sk o ak , no tfa pa-
m y"ta po nim , bo tam e v sk o ak e pytajom , ci ty
m as, ci ni m as, b a po co m e"c na pyrsego pai za
vikt, za sta cijom , za prae, bo pfee m u za darm o nik
e bede dav a je. A tu ji bopcu tfa da je, ji na
pra, ji na a tra m y nt, ji na kski. ji n a yode, ji na
sitko dej i dej i dej, k e b y nic cece e ro b 'y jin o rce
v k e s y a k tfim a, to e vidzi, povm vain ta k , ze cek
po m au e zw a ry ju je , co telo kopot,v rj n a gove.
B. E no ju i ta j i prvda, ale ty s ta ji bede se m hlb
v gfci, e bede tu ta k m af v im e v bofe, ani pfi
rpoboe, a g ra jc a ry pudom mu sam e. jesce m u ik pfie-
som. H e! pono ta v y e zavse lepej m e kele tele skpoy.
A. H e, no cas, ale pon se ta s tego nic robi, b a jino ty ceku,
ty m atk o i pojce so /e podjm ij pod gmb y a jem u dej
a tu pfee jin o cekpoyi m arkotno, bo fto v na co
e ta jesce ppotoci.
B. H ej tak.
(Podczas duszej rozmowy, suchajcy jej cigle przy
ta k u j goyam i i m wi od czasu do czasu: H a j, baj, a ja -
kpozby e ; o! d y ; e i t. p. Potem rozm aw iaj o rzeczach
p o b ien y ch , o g o sp o d a rstw ie , o w ypadkach zaszych we
[165] M ATBRYAY DO E T N O G R A F II PODHALA. 93

wsi, o familii, znajom ych i t. p. W reszcie gdy ju do syta

si, nagadali go w staje i m w i:
A. E , ale e tfa zab'yrad du dm u, bo nasi v polu, to tra jim
yob'd nary k to v ad , ja k prijadom , cyohy meli gotove.
B. E , dye jesce poede, ta m&e do casu.
A. O ! e, tfa id, no y ostaje tu z Panm B<>gem, a Bg zapa
za sitko, a za ryj de ta pfee k e ftore do nas.
B. Je d y d ta jak bcyni m aa cas, to ta zarym ke.
A. No! yostajee z P an y m B o len i, a pfebae.
B. Boe vas ta provd, a ji v y ty s ta pfebae (idzie go w y
prow adzi.

P ow itan ie przy pracy.

A. (Przechodzc koo pracujcego). Sc Boe!

B. D ej pae Boze.
(A. p yta si czy dobre zboe, czy si dobrze orze, sieje,
kosi, krow y pasie itp.).

P ow itan ie w domu.

G d y go n ap o tk a jed zcy ch .
A. R ac Bg zegna.
B. Pode s nam i yob 'ad v a (ada, vecerad).
(A jeli przyszed z prob mwi zaraz pow itaw szy si):
A. Pfiseek tyz tu , cobyde nam ty z pozicyli pyy. (lub jeli
rodzice dziecko p o sy aj w tedy w szedszy do dom u ca
u je w rce gospodarza i gospodyni dom u i mw i ) :
A. Posali m e tyz tu ta ta (m am a) ji kazali vas tyz tu p y k e
pyta, cibye nam , kfesnoyojce, e pozicyli v y rtelik a , bo
bedem y zito suli, a nas e nam puopsu.
O trzym aw szy, o co prosio, egna si z nim i, cauje rce
gospodarza i gospodyni i w ychodzi:
A. Ijo sta j e tyz tu z P an y m Bogm, a Bg v im zapa.
B. Boze e ta provadz

P o w ita n ie na ulicy.

G rale znajom i, krew n i, p rzyjaciele nie przejd nigdy

mimo siebie nie zapytaw szy si jeden d ru g ieg o :
A. K es ta jid e e ? lub sk d -ze ta ? K ee ta b y li? n a ktre
to p y tan ie otrzy m u je zw y k le odpow ied bardzo k r tk
i lakoniczn:
94 ANDKZKJ STOPKA. [ 166 ]

B. J e b y ek h av v gfe, lu b : J e ! hav na d, lu b : Je , z dyou,

lu b : D o u do kyovla (lub gdziendziej).
W Z akopanem i okolicy nie przejdzie jeden gral koo dru
giego, nie pow iedziaw szy oprcz p ozdrw kaa (Nieb bede itd.)
k ilk u sw, ktre nie m a ja istotnie adnej w artoci. I ta k : Zje
k a sta idiee. e hav dou, e bav ku kyoou, do gry. Co
ta eee? Nic. Nic cekavdgyo. Ni m a e yo co pyta. Bedee
e ty z ta pytali. N a poegnanie m wi pod T a tra m i: W ybace.
Z nicegyo sam i ta k uciide.
Z'''''.
Biblioteka Narodowa
Warszawa

30001018620342
 BIFUIOTF. KA
NARODOWA

V 7
* V -,
r* -v- * 1