RRALLESIA

1. Rrallsia nenkupton se te mirat ekonomike gjithhere mungojn ne

raport me kerkesat Njerzore.

2. Termi Rrallesi me se shpeshti perdoret ne kuptimin e

pamjaftushmerise sasiore te mirave ekonomike.

3. Ne natyre ekzistojne disa te mira, me te cilat mund te plotesohen

nevojvat individuale ne sasi te pa kufizuara sic jane: Ajri, rrezet e diellit,
drita, uji i detit etj.

4. Ekonomia studion - tregtine ndermjet shteteve te ndryshem si dhe

perpiqet te spegoje pse disa shtete i eksportojne disa produkte e pse
disa i importojne.

5. Ekonomia eshte studimi: i parase, bankave, bursave te kapitalit dhe

parase, punsimit , papunsise etj.

6. Ne kuptimin apsolut - te gjithe te mirat jan te kufizuara pasi qe natyra

asnjhere nuk na ofron te pa kufishme.

7. Per shkencen ekonomike rendsi ka rrallesia relative e te mirave qe

nenkupton pamjaftushmerin e te mirave ne krahasim me kerkesat
njerzore.
8. Te mirat e lira, te mirat e rralla, ose te kufizuara nga aspekti i ofertes
quhen te mira Ekonomike.

9. Ligji i rrallesise - eshte mjafte i rendesishem per gjetjen e menyrave

me te mira te perdorimit

te resurseve te rralla eshte nje detyre shume e rendsishme per

plotesimin sa me te mire dhe sa me te efektshem te kerkesave te
shoqerise njerzore.

10. Ekonomisti Gustav Cassel - Shpjegoi ligjin e rrallsise duke thene se

vlera ose cmimi i te mirave

1. Zgjedhja eshte proces i seleksionimit alternativave te mundshme.

2. Detyra parsore e ekonomis eshte te shpjegoje se si individet bejne

zgjedhjen ne raste kur mundsite e tyre alternative jane te kufizuara.

3. Zgjedhja e tregut per amviserite ne radhe te pare jane te kufizuara

nga buxheti familjar.

4. Zgjedhja e ndermarresit ne rastet kur merr vendime eshte e kufizuar

nga firmat(kompanit) konkurruse si dhe nga shpenzimet prodhuese
5. Cdo kush prej nesh cdo dite bene zgjedhje te caktuar keto zgjedhje
kane karakter ekonomik sepse ne kete rast ne kemi te bejme me
zgjedhjen e perdorimit te resurseve te rralla .

6. Rrallesia ne jeten e perditshme gjihere na kufizon por nga ana tjeter

ne kohen e sotme aftesite njerzore kan mundsi te kombinohen me :
makinat, token , resurset njerzore dhe faktoret e tjere prodhus.

7. Te mirat ekonomike - jane te gjitha ato te mira qe gjenden ne rrallesi

- mungese

8. Resurset - Jane shpenzimet e bera per prodhimin e te mirave

ekonomike, Toka , puna , kapitali jane shpenzimet e bera per
prodhimin e te mirave.

9. Resurset e rralla - nevojat dhe kerkesat njerzore nuk mund te

plotsohen pasi qe resurset prodhuese jane te kufizuara resurset
prodhuese jan inputet.

10. Ne literaturen Ekonomike resurset prodhuese ndahen ne 4 kategori

: Toka, Puna , Kapitali dhe nderrmarsia.
1. Inputet - jane te mirat dhe sherbimet qe shfrytzohen nga ana e
firmave ne procesin e prodhimit me qellim qe te prodhohen te mirat.

2. Outputet - jane te mirat dhe sherbimet qe perdoren per konsumin

final ose qe shpenzohen per prodhimin e metejshem.

3. Prodhimi - eshte proces i transformimit te resurseve ne te mira ose

te dobishme .

4. prodhues - eshte cdo individ ose grup individesh qe bene

transformimin e resurseve ne outpute te dobishme per shoqerine.

5. Puna - perfshine aftesite fizike dhe mendore te njeriut qe mund te

perdoren ne prodhimin e te mirave.

6. Cmimi - eshte vlera e mallrave te shprehur ne para e cila duhet te

paguhet.

7. Pasuria - eshte kapitali, parate, zoterimet , ose cdo gje tjeter qe ka

vlere matriale.
8. Dobia - aftesite e mallrave dhe e sherbimeve per te plotsuar nevojat
e individit. dobia ka te beje me vlersimin subjektiv dhe varet nga shijet
e individit.

9. Fitimi - eshte te ardhurat qe grumbullohen nga prodhimi i sukseshem

ose shitja e mallrave.

10. Konsumi - eshte blerja dhe perdorimi i mallrave ose i sherbimeve

per plotsimin e deshirave individuale.

11. Mallrat - jane artikujt ose sendet me vlere, Mallrat jan te

rendsishem sepse mund te kembehen me para ose me mallrat ose
sherbime.

12. Sherbime - Aktivitete ekonomike si: Transporti, turizmi,

telekomunikacioni, reklamat etj.

13. Oferte - Sasia e nje malli apo sherbimi qe shitesi e ve ne dizpozicion

per ta shitur me nje cmim te caktuar ne nje kohe dhe treg.

14. Kapital - jane te mirat e prodhuara qe mund te shfrytzohen me

forme te inputeve te metejshem per prodhimin e te mirave matriale :
Rruget, kompjuteret, ndertesat, automobilat.
15. Kapitali zakonisht mund te quhet teresia e elementeve pasurore
matriale (toka, trojet, ndertesat makinerit, mallrat) dhe monetare
(parat,letrat me vlere etj)

16. kapitali eshte prone ose pasuri qe jep te ardhura te shprehur ne

para.

17. kapitali teknik ose matrial - perfshin lendet e para dhe

gjysemproduktet mbi te cilat mbeshtetet puna etj.

18. kapitali juridik - i nje firme eshte teresia e kontributeve te individeve

te ndryshem qe perfshine te drejtat ne vecanti te pronesise e qe
mund ti ushtroje nje individ si zotrues i ketij kapitali nga i cili kapital
nxjerr te ardhura pa pasur per kusht mbeshtetes punen e vet.

19. Prone - pronsia e te cilit krijon te drejten per perfitime matriale te

mbrojtuara me ligj.

20. Ndermarresia - nje person qe merr pergjithsine per ta kryer nje

pune si psh: per prodhimin e mallrave te ndryshem.

21. Toka- perfshin edhe lendet e para qe mund te perfitohen ne natyre

si psh: linjiti masa drunrore ajri, uji, qe quhen resurse natyrore.
22. Resurset - jane te mirat e sigurara nga vete natyra ose nga
gjeneratat e meparshme qe perdoren ne menyre te drejtperdrejt per
plotsimin e nevojave te tyre ( toka, rera, hekuri )

23. firma- eshte subjekt i pavarur ekonomik qe perdor resurset

ekonomike per te prodhuar te mira ekonomike me qellim qe te njejtat
ti shese ne tregun e caktuar.

24. Risk - mundsia per fitime ose humbje ne varsi te suksesit ose te
deshtimit ne nderrmarje prodhuese tregtare ose finaciare.

25. vlere - vlera e brendshme e mallrave dhe e sherbimeve te caktuara

me sasine e parave me te cilen mund te kembehen ne nje kohe te
caktuar.

26. Teknologji - njohuri mbi mjetet dhe metodat e prodhimit te

mallrave dhe sherbimeve te reja.

27. Ndryshimet teknologjike- zakonisht vijn si rezultat i invesitmeve

hulumtuese dhe zhvillimore te nje vendi ndryshimet teknologjike
zbatohen ne ato shtet ku ma nuk egzistojne teknologji te vjetra dhe ku
gjithhere flitet per menyren e punes te re.
28. koha dhe ndryshimet teknologjike - kane te bejne me ndryshimet ne
teknologji shpikjen e e produkteve te reja ose ndryshimin e prodhimit
te mirave.

29. ligjet ekonomike - jane ligje qe rregullojne ose drejtojne ecurine e

dukurive dhe te veprimtarive ekonomike - financiare dhe kane fuqi
relative dhe veprojne ne kuader te kompleksit te tyre.

30. konceptet ekonike qe nenkupton se te mirat ekononike gjithhere

mungojn ne raport me kerkesat e e konsumatorve quhet:

a) Rrallesia

B) zgjedhje

c) inpute

31. fusha eknomike qe studion sjelljet dhe qendrimet individuale te disa

komponeteve te shoqerise quhet

a) makroekonomia , b) mikroekoomia , c) mezoekonomi

32. Vlersimi- hipoteza so do te duhej te jete eshte objet i studimit te

ekonomiks:

a) Normative

b) institucionale

c) pozitive
33. Autonomia e plote e subjekteve eknomike ne jeten e perditshme
eknomike eshte karaktersike e sistemit ekonomik:

a) tradicional

b) te tregut

c) komandues

34. Sfida ekonomike se cka do te prodhohet zgjidhet permes:

a) votave monetare

b) urdherave te shtetit

c) rastesise

35. ne rast se ne dy polet konkurruese gjendet nje numer i kufizuar(me

shume se dy por jo ne pakufi) athere kemi te bejme me konkurrencen:

a) plotesisht te lire b) e kufizuar c) plotesisht te kufizuar

36. E ardhuara nga kapitali hua quhet :

a) dividenta

b) fitimi

c) kamata
37. Renta qe sjell qdo truall toke pavarsisht nga vetite e saj pra edhe
toka me e dobet quhet rente:

a) absolute

b) difirenciale

c) monopolistike

38. Fitimi eshte e ardhuar nga

a) kapitali industrial

b) kapitali hua

c) kapitali aksionar

39. me tregun e punes kuptojme :

a) tregun e punes se faktoreve

b) tregun e punes se njeriut

c) tregun e mallrave te prodhuara

40. faktoret e prodhimtarise matriale jane:

a) objektiv dhe subjektiv

b) prodhues dhe qarkullues

c) reale dhe relative

41. paga eshte e ardhur nga :

a) puna

b) kapitali dhe puna

c) kapitali

KOLLEFIUMI I PARE NGA LENDA E EKONOMISE

42. Faktoret e prodhimit sipas teorise bashkohore jane keto :

a) Tregu

b) prona

c) planifikimi

43. Vepra kapitale e Xhon M.k. e cila shpetoj sistemin kapitalist nga
depresioni i madhe ekonomik titullohet:

a) pasura kombtare

b) teoria e pergjithshme e punsimit, interesit dhe parase

c) capital

44. faktoret e prodhimit sipas teorise bashkohore (moderne) jane :

a) njeriu dhe mardhenjet prodhuese

b) njeri, mjetet e punes dhe lena e punes

 c) njeri, toka, kapitali dhe teknologjit

45. Marrveshja per themelimin e bashkesise ekonomike evropiane

eshte nenshkurar ne vitin:

a) 1950

B) 1957

C) 1980

46. Funksionet me te rendesishme te shkences ekonomike jane keto :

a) njohse

b) praktike

c) metodologjie

47. shkaqet e cikleve ekonomike varen nga dy faktore keto jane :

a ) emdogeme b) egzogeme

48. perfaqesuesit kryesor te shkolles moderne te ekonomise jane :

a) b) c) d)

49. nese ne treg rriten qmimet e mallrave dhe sherbimeve, athere

kerkesa (blerja) per ato marllra do te :
 a) rritet b) zvoglohet c) mbetet konstante

50. kamata eshte e ardhur e kapitalit :

a) tregtar b) aksionar b) kreditor

51. qka eshte oferta dhe ligji i ofertes?

______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________

52. Cilat jane metodat e studimit te ekonomise dhe shpegoni ?

_________________________________________________________

_________________________________________________________

__________________________________________________________
__________________________________________________________

53. qka eshte rrallesia?

__________________________________________________________
________________________________________________________

54. perfaqesues kryesor i shkolles klasike ishte:

a) fransoa kenge b) Adam Smithi c) alfred marshalli

56. perfaqsesusit kryesor te shkolles klasike ekonomike jane

A) b) C) d) e)
57. procesi i selekcionimit te alternativ te mundshme ose seleksionimi i

mundsive te kufizuar quhet:

a) rrallesi b) zgjedhje c) input

58. fusha e shkences ekonomike qe studion fuksionomin e ekonomise

kombtare si teresi quhet:

a) makroekonomia b) mikroekonomia c) mezoekonomia

59. Sfia ekonomike se per ke te prodhohet, zgjidhet permes :

a) konkurrences b) ofertes dhe kerkeses c) planifikimit

60. planifikimi dhe direktivat ekonomike jane karakteresitke e sistemit

ekonomik:

a) tradicional b) te tregut c) komandues

62. sasia e te mirave matriale qe mund te shpenzohet nga shoqeria e

caktuar duke mos e zvogluar pasurine e vet shoqerore quhet :
 a) neto produkt shoqeror

b) te ardhurat kombtare (nacionale)

c) bruto produkt shoqeror

63. Nje e mire matriale per te qene mall duhet ti plotesoj keto
parkushte te kete :

a) vlere kembimi b) vlere perdorimi c) vlere te perdorimit dhe vlere

te kembimit

64. perfaqsusit te ekonomise klasike ne shekullin XVll dhe XVlll ishin:

a) marksi, eagelsi dhe lenini b) perti, smithi , rikardo dhe malthusi c)

marshalli , klarku dhe pareto

65. sipas hapsires se ku behet realizimi i mallit dallojme tregun :

a) lokal b) ? dhe c)

66. Teresia e mallrave dhe sherbimeve qe qendrojne ne nje treg per tu

realizuar me cmime te caktuar quhet:

a) kerkesa b) Oferta c) konkurrenca

67. llojet e bankave jane: depozituse, afariste, monetare

69. termin ekonomi politike per here te pare eshte perdorur ne vitin
1615 nga : Antoan monkretjen

70. procesi i anulimit ose heqjes se zerove nga ana e shtetit, nga
kartmonedha quhet : a) inflacion b) revalvim c) inflacion

71. forma e larte e lidhjeve monopolistike ku antaret e humbin ne teresi

pavarsine e tyre ekonomike, financiare dhe komerciale jane:

a) karelet b) sindikatat c) trustet

72. sasia e paras ne qarkullim varet nga :

a) oferta dhe kerkesa b) qmimi dhe oferta c) shumica e cmimeve

dhe mallrave

73. Ne kuader te ekonomise se planifikuar, pronesia dominante eshte

prona :

a) kooperativiste b) priave dhe c) shtretrore

74. Aktivitetet ekonomike jane : Prodhimi, shperndarja , konsumi dhe

kembimi
75. shprehja monetare e vleres se fuqise puntore quhet

a) fitimi b) paga c) reneta

76. Pika me e larte e ciklit ekonomik, ku fillon te shtohet prodhimi dhe

invistimet dhe zvoglohet papunsia quhet:

a) depresion b) gjallerim c) lulzim ekonomik

77. fuksionet e shkences ekonomike jane keto:

NJOHES, PRAKTIKE, MEDOLOGJIKE

78. Shpenzimet e kulluara te qarkullimit jane :

a) b) c)

79. Sipas hapsires ku behet realizimi i mallit dallojme tregun:

a) lokal b) kombtar c) nderkombtar

80. resurset ekonomike perfshine:

a. natyrore b. matriale c. pranuese dhe nderrmarse

81. subjeketet ekonomike jane :

shteti , amvisrit , nderrmarja

82. llojet e konkurrences jane :

e kufizuar, plotesisht te kufizuar , plotesit e lire , konkurrenca .