Univerzitet u Tuzli

Farmaceutski fakultet
Minela Efendi

UIVALA- CRNI I ZELENI AJ

SEMINARSKI RAD

Tuzla, maj, 2014

Univerzitet u Tuzli
Farmaceutski fakultet
Minela Efendi

UIVALA-CRNI I ZELENI AJ
SEMINARSKI RAD

Tuzla, maj, 2014

1
Naziv predmeta: Bromatologija
Voditelj: Dr.sc.Midhat Jai, van.prof.
Broj stranica: 17
Broj slika: 4
Broj tablica: /
Broj priloga: /
Broj literaturnih referenci: 18

Saetak:
Ovim seminarskim radom opisan je proces prikupljanja, obrade, i nain
pripravljanja crnog i zelenog aja te njihov znaaj za ljudski organizam. Obje vrste
aja potiu od iste biljke, stoga imaju skoro istu hemijsku strukturu. Bogati su
taninima, katehinima, flavonoidima, teaninom, kofeinom, u manjim koliinama se
mogu nai i teobromin, teofilin, te zanemarive koliine ugljikohidrata, masti i
proteina. Jedna od glavih uloga im je uloga antioksidansa to znai da za sebe veu
slobodne radikale i kao takvi imaju ulogu da tite organizam. Takoer sadre
kofein u velikoj koliini pa djeluju kao stimulatori kore velikog mozga, poveavaju
koncentraciju, motivaciju i izdrljivost te pospjeuju tjelesnu aktivnost sportaa.

Kljuni termini:

Camellia sinensis
Antioksidansi
Zeleni aj
Crni aj
Kofein

2
Sadraj:
SAETAK..................................................................................................................2

UVOD.........................................................................................................................4

1.CAMELLIA SINENSIS...........................................................................................5

2.CRNI AJ................................................................................................................10

3.ZELENI AJ............................................................................................................12

4.ZAKLJUAK...........................................................................................................15

5.LITERATURA..........................................................................................................16

3
 UVOD

aj je ve vijekovima jedno od najzdravijih i najomiljenijih pia irom svijeta. Spada u jedan od

najzdravijih stimulansa, kao jednostavan i bezbijedan lijek za borbu protiv raznih bolesti i
poremeaja. Dostupan je u razliitim ukusima, oblicima i vrstama. Od svih vrsta zeleni i crni aj
su vodei to se tie prednosti za zdravlje. Crni i zeleni aj potiu od iste biljke koja se zove
Camellia sinensis. Glavna razlika izmeu svih svojstva (ljekovitosti, okusa, izgleda, boje
napitka) zelenog i crnog aja jest postupak dobivanja crnog aja. Crni aj je u potpunosti
fermentirao i tako dobio tamnu boju i prodorno bogat ukus. Na zapadu svi fermentirani ajevi se
nazivaju crni ajevi, dok u Kini crne ajeve nazivaju zbog okusa koji je izrazito gorak. Sastoji od
mladih listova i pupoljaka biljke koji prolaze kroz proces fermentacije nakon to se osue.
Zeleni aj ima neto blai ukus. Kada uporeujemo ove dve vrste aja, glavna razlika je nivo
kofeina. Mnoge nuspojave su povezane s njim. Pa, govorei o sadraju kofeina u crnom i
zelenom aju, utvreno je da jedna oljica crnog aja sadri oko 40-42 mg kofeina, dok zeleni
aj, s druge strane, sadri relativno nizak nivo kofeina. Jedna oljica zelenog aja ima oko 20 -
22 mg kofeina. Tokom konzumiranja kofeina putem bilo kojih od ove dve vrste ajeva, moe
doi do brojnih nuspojava kao to su nemir, nesanica, glavobolja, cesto mokrenje, munina.
Kako bi se izbjegle ove nuspojave, treba se ograniiti unos prema preporucenim dnevnim
dozama. Osim kofeina svii listii ajeva sadre flavonoide u kojima se prirodno pojavljuju
fitohemikalije koje imaju antioksidativna svojstva. Antioksidansi spreavaju nastanak slobodnih
radikala u tijelu koji su uzrok mnogih hroninih bolesti. Neki od zajednickih djelovanja obiju
vrsta su: sniavanje krvnog pritiska i nivo LDL holesterola, to moe smanjiti rizik od sranih
bolesti i modanog udara. Takoe moe smanjiti rizik od nastanka odreenih vrsta raka
(rektuma, debelog creva, koe) i smatra se kako pomoe kod odranja dobrog zdravlja usne
upljine i kostiju. ini se kako podstie zdravlje imunolokog sistema i spreava prevremeno
starenje modanih elija.

4
 1. Camellia sinensis-Kineska kamelija

Sl.br. 1 Camellia sinensis

Postoje mnoge vrste ajeva ali samo je jedna biljka sa tim imenom. Ta biljka je Camellia
sinensis. Njeno ime na latinskom znai kineska kamelija". Sinonimi za Camellia sinensis su
Zeleni aj, Crni aj, Indijski aj, Ruski aj. Kamelije predstavljaju zimzeleno bunje ili manje
drvee koje pripada porodici aja (Teaceae). Listovi su veinom sjajni, koasti, eliptini do
duguljasto jajasti, uglavnom nazubljeni, a cvjetovi variraju po veliini, obliku i boji. Plod je
drvenasta aura sa nekoliko krupnih semenki. Da bi biljka dobro napredovala potrebno je
zemljite slabo kisele reakcije (PH zemljita od 4,5 6,5) i dobrih propusnih sposobnosti.
Takoer fine razlike u zemljitu, nadmorskoj visini i klimatskim uslovima utiu na cikluse u
raanju aja. udi vremenskih ciklusa, kao to su rani monsuni, kasni monsuni i sua, takoe su
znaajni faktori. Svojstva aja velikim dijelom zavise od izbora listova koji se beru i od naina
na koji se rukuje njima, odnosno naina na koji se oni obrauju", nakon to se uberu sa grana.
Njeni listovi i cvjetovi beru se u martu, kada su listovi sasvim mali. Od naina dalje prerade
zavisi da li e se dobiti crni, zeleni ili uti aj.

5
 Sl.br.2 dijelovi biljke ajevac

Postoje dvije glavne sorte Camellia sinensis: kineska sorta malih listova, poznatija kao dat"
(Camellia sinensis sinensis) i dominantna sorta velikih listova, poznatija pod nazivom asam
dat" (Camellia sinensis assamica, nazvana no Asamu, oblasti u Indiji koja je poznata po gajenju
aja). Ove dvije sorte i njihovi hibridi obuhvataju oko 3.000 raznih vrsta, meu kojima su i one
koje se gaje u nizijama i one koje uspijevaju na planinama, kao i one njene i one otpornije. Sve
ove sorte u svojim listovima sadre kofein u razliitoj koliini. Zahvaljujui tome, za aj se
sasvim ispravno smatra da je blago stimulativno sredstvo. Camellia sinensis u divljini moe da
poraste i do osamnaest metara. Domai bunovi aja se orezuju i rastu do visine izmeu 90- 150
cm.
Kod svake biljke se koriste samo prvih nekoliko centimetara za pripremu napitka koji nazivamo
ajem. Kod najfinijih sorti aja, koriste se samo prva dva lista i jedan pupoljak, jer je tu najvea
koncentracija arome.

Prvi put kamelija se spominje 1725. godine prije Hrista, kad je kineski car objavio da je aj od
listova kamelije, japanski ajevac (Camellia sinensis) njegovo omiljeno pie. Kameliji
je pradomovina Azija, od Koreje na severu, Japana na istoku, Nepala na zapadu i Vijetnama na
jugu. Smatra se najstarijom kultivisanom biljkom na svetu. Ime je dobila po imenu ljekara-
botaniara Georga Josepha Camellusa (1661-1706.), koji je radio i izuavao biljni svijet na

6
Filipinima, iako nikada nije opisao nijednu vrstu kamelije. Za kameliju kau da je spoj elegancije
rue, ljepote anemone i prefinjenosti orhideje, zbog ega je i nazivaju kraljicom cvijea.
Predstavlja simbol trajne ljubavi. Njena maginost i posebna ljepota stogodinja je inspiracija
pisaca, pjesnika i slikara. Francuski knjievnik Aleksandar Dima Sin napisao je roman "Dama s
kamelijama". Ova uzbudljiva ljubavna pria inspirisala je uzepea Verdija da komponuje
muziku za operu "Travijata". Tako je kamelija stekla svetsku slavu.

Vrste aja:
Vrste aja ovise o nainu tretiranja biljke nakon sto se ubere. Moe se pripremati na etiri
razliita naina. Najvanije je stupanj fermentacije, pa se prema njemu razlikuju:

Bijeli aj naziv je dobio jer dlaice na donjoj strani suenog lista postanu bjelkasto srebrne.
Nema fermantacije. Samo su najbolji ajevi izabrani za proizvodnju 'bijelog aja'. Poznat je i kao
car ajeva.

Zeleni aj minimalna fermentacija. Kod tradicionalne proizvodnje te vrste aja, nakon berbe se
u eljeznim tavama pri i onda tek sui. Kod industrijske proizvodnje se postupa isto, samo u
puno veim spremnicima gdje se i mijeaju listovi. U Aziji postoji jo dalja podjela zelenog aja
kao npr. u Japan-u u tkz. normalni zeleni aj (: Ryokucha), prije polijevanja ugrijani
zeleni aj (: Hojicha), s rinim pahuljicama pomijeani zeleni aj (: Genmaicha)
i drugi.

Oolong djelimina fermentacija. Nakon berbe se aj trese u pletenim korpama, a sok koji se
iscijedi fermentira sa kisikom zraka. Taj proces se zaustavi s prenjem u eljeznim tavama.

Crni aj cjelokupna fermentacija. U istonoj Aziji poznat kao crveni aj (: Hong cha).
Slian je 'Oolongu', ali se fermentacija ne zaustavlja. Proizvodnja tog aja se zavrava duim
suenjem.

Manje poznati poznati ajevi:

Puh-er-cha je poznat u Aziji kao 'crni aj' () i tamniji od crnog aja, pa izgledom podsjea
na kavu. To je crni aj koji vie godina sazrijeva.

uti aj se proizvodi samo u Kini. To je bijeli aj koji se ne obrauje odmah nakon berbe. Tu
dolazi do minimalne fermentacije. Jedan je od najskupljih ajnih specijaliteta, te ga se ponekad
uvrtava u zelene ajeve.

7
 Hemijski sastav aja:
S obzirom da se svi ajevi prave od biljke Camellia sinensis one imaju slian hemijski sastav. Od
vanijih sastojaka aj sadri: tanine, katehine, flavonoide, teanin, kofein.

Tanin
Tanini (polifenoli) daju gorak okus. to due biljka sazrijeva koliina tanina se smanjuje, a time i
ljekovitost biljke aja.

Katehini
Katehini pripadaju skupini polifenola. Imaju fenolnu strukturu. Katehinima pripadaju
antioksidativna svojstva. Najvie katehina imaju bijeli i zeleni ajevi, dok crni zaostaje zbog
naina obrade.

Flavonoidi
Flavonoidi su grupa heterociklikih spojeva s kisikom. Oni u biljkama predstavljaju pigmente
boja kao to se plava, zelena, uta, naranasta i crvena. Flavonoide u velikim koliinama
moemo pronai u: vou, zelenom i bijelom aju itd.

Teanin
Teanin (poznat kao hormon sree) je aminokiselina koja se nalazi u listiima zelenog aja.

Kofein
Kofein je alkaloid, a neki ga nazivaju i tein. Koliina kofeina u aju ovisi o vrsti aja. Najvie
kofeina sadri crni aj gdje je u jednoj alici prosjeno 50 - 70mg kofeina.

Ostalo
U aju jo moemo nai teobromin, teofilin, te zanemarive koliine ugljikohidrata, masti i
proteina.

Priprema:
Postoje razliiti naini pripremanja pripravaka biljnog porijekla. Neki od njih su:

INFUZI se izrauju od biljaka nenije strukture, koje sadrze termolabilne supstance (etarska
ulja). Pripremaju se tako to se biljna droga prelije kljualom vodom, poklopi i ostavi da stoji
10min. Tako se izrauju infuzi kamilice, nane, alfije, matinjaka

DEKOKTI se izrauju ekstrakcijom biljne droge na povienoj temperaturi. Npr.dekokt ipurka

se priprema tako sto se droga prelije vodom i ostavi da kljua na povienoj temperaturi.

MACERATI se izrauju ekstrakcijom biljne droge na sobnoj temperaturi. Znai, biljni delovi se
preliju hladnom vodom i ostave da stoje na sobnoj temperaturi. Na ovaj nain se pripremaju
biljne droge koje sadre sluzi i termolabilne supstance (bijeli ljez).

8
Nain pripreme kome mi najee u domainstvima pribjegavamo je infuzum. Kvalitet infuza
(aja) zavisi i od vode. Najukusniji aj se dobija s mekim vodama. Tvrde, krene, a ,pogotovu
gvoevite vode daju aj neprijatnog ukusa. Takve vode potrebno je prethodno prokuhati. aj se
ne smije kuhati. Treba ga popariti kljualom vodom, smesta poklopiti i posle 510 minuta piti.

Metode pripreme:
Japanska metoda prokuvana voda se prohladi na oko 60, prelije preko aja i ostavi 3 minuta
da odstoji. Ako je aj previe kiseo, prvu vodu baciti a isti aj ponovo preliti toplom vodom.
Nakon 2-3 minuta servirati.

Engleska metoda jedna oljica = jedna mala kaika aja. Listii se preliju vrelom vodom.
Nakon 5 minuta aj se servira.

Troprst metoda za svaku olju uzeti aja koliko stane izmeu palca, kaiprsta i srednjeg prsta
+ jedna merka za ajnik. Sve preliti provrelom ali malo ohlaenom vodom.

9
 1. Crni aj

Sl.br.3 crni aj

Crni aj ima veoma dugu tradiciju, kao i listu ljekovitih svojstava. Zahvaljujui svojim
kvalitetima on je ubjedljivo najpopularniji i najprodavaniji aj u zemljama zapadnog svijeta. Crni
aj kao i zeleni potiu sa iste biljke iji je latinski naziv Camellia sinensis. Razlikuju se samo po
nainu obrade. Crni aj za razliku od zelenog je u potpunosti fermentirao i tako dobio tamnu
boju i prodorno bogat ukus. Zatim, on sadri i najveci nivo kofeina. Meutim smatra se da jedna
oljica crnog aja ipak sadri manju koliinu kofeina od jedne oljice kafe. Proizvodi se najvie
od listova koji rastu na vrhu biljke. Nakon branja, listii se raire u tankom sloju i puste da venu
12 do 18 sati. Tako omekani listii zarolaju se, prilikom ega membrane lisnih stanica pucaju, a
sokovi i eterina ulja izlaze iz njih. U procesu fermentacije, pod utjecajem enzima, listii gube
prvotnu trpkost i razvijaju karakteristinu boju i aromu. U trenutku kad su aroma i okus aja
potpuno razvijeni, daljnja fermentacija se prekida prenjem listia u velikim peima. Time se
fermentirani sokovi puni arome sasue na povrini listia i ostaju tamo sve dok ih ne uronimo u
oljicu vrele vode. Na kraju procesa, odvajaju se cijeli listii od pokidanih i od praine, te se aj
sortira prema kvaliteti. Kada se pripremi, on djeluje tamno, ponekad crvenkasto.
Konstantno se vre ispitivanja na temu ljekovita svojstva crnog aja, pa na osnovu dosadanjih
rezultata se na prvom mestu istie blagotvorno dejstvo na kardiovaskularni sistem. Redovno
ispijanje crnog aja spreava zaepljenje arterija koje dovodi do infarkta srca i mozga. Na
Boston University School of Medicine sprovedeno je jednomjeseno ispitivanje u koje su bile

10
ukljucene dve grupe sranih bolesnika. Jedna je tokom tog perioda pila samo vodu a druga po
etiri olje crnog aja dnevno. Nakon mjesec dana, u grupi ispitanika koji su pili crni aj
ustanovljeno je za oko 50% poboljano stanje na oslabljenim krvnim ilama sto znatno umanjuje
faktor rizika od eventualnog sranog ili modanog udara. Osim uticaja na arterije, crni aj
direktno deluje na srce, mozak i funkciju disanja. Jaina kojom ovaj aj deluje na na organizam
poveava se sa veim stepenom kofeina koji moe imati u sebi jer je to najbitnija supstanca koja
nadrazuje ove vitalne centre. Kofein u crnom aju nadrauje koru velikog mozga, sto doprinosi
da bolje shvatamo stvari i brze povezujemo misli. Ovo automatski ini da sve intelektualne
radnje obavljamo sa manje napora: lake uimo, pamtimo, komuniciramo... Zatim, crni aj
okrepljuje, umanjuje osjeaj umora i pospanost. Utie i na bolji rad miia i refleksa, pa
pogoduje sportistima i drugim osobama kod kojih su bitne bre reakcije. Zahvaljujuci kofeinu i
njegovom uticaju na respiratorni centar poboljava se i funkcija disanja, poveava ventilacija
plua, sto doprinosi tome da se lake die i prijatnije osea. Isto tako, crni aj deluje stimulativno
na rad srca i krvotok. to se tice njegovih antioksidativnih svojstava ona su odmah pored zelenog
aja koji je po tome nadaleko uven, kao to im je vrlo slican i kompletan sastav. Jedna od glavih
uloga kao antioksidansa je to moe da za sebe vee slobodne radikale i kao takav ima ulogu da
titi organizam. Odnosno sto manje slobodnih radikala to vea zatita od nastanka raka i sporije
starenje organizma. Na Milton Schiffenbauer Pace University ustanovljeno je da crni i zeleni aj
deaktiviraju viruse, sto podrazumijeva i virus herpes simplex. Prema nekim istraivanjima crni
aj unitava i bakterije, posebno one koje mogu zagaditi organe za varenje i izazvati proliv.
Ispijanjem oljice crnog aja unistavamo bakterije i viruse u ustima te na taj nain smanjujemo
neprijatan zadah.

Nus efekti: Pretjerani unos kofeina moe imati vrlo tetne posljedice po organizam pa sa njim
treba biti oprezan. U ljekovite svrhe preporucena dnevna doza crnog aja je 3-4 oljice.
Maksimalna dnevna doza crnog aja za odrasle osobe iznosi 8 oljica a sve preko toga moe
prouzrokovati trovanje.

Energetska vrijednost 1 alice aja iznosi 2 kcal / 9 kJ. Od toga ima 0,7% ugljikohidrata.

11
 2. Zeleni aj

Sl.br.4 zeleni aj

Kao i crni aj pravi se od lia drvenaste biljke Camellia sinensis rasprostranjene na Dalekom
Istoku, posebno u Kini i Japanu. Zeleni aj obrauje se samo parom da se ne unite enzimi, te se
potom sui na zraku. Budui da prilikom toga ne dolazi do procesa oksidacije i fermentacije,
zadrava svoju zelenu boju i gotovo sve dragocjene sastojke. Zeleni aj sadri vitamine A1, B2,
B12, C i E, kao i mnoge minerale i elemente u tragovima. Pun je polifenola, fitokemikalija sa
svojstvima antioksidansa koji ovom aju daju karakteristian, pomalo gorak okus. Zeleni aj
sadri est osnovnih polifenola, poznatih kao katehini. Sadri vie katehina nego crni aj.
Najaktivniji i najvie istraen katehin je EGCG (EpiGalloCatechin Gallate) a djeluje tako to
smanjuje stanice raka, to ga ini uspjenim u borbi protiv raka i hepatitisa. Takoer sadri
alkaloide poput kofeina (manje nego crni aj) koji mu daje stimulirajua svojstva. aj nije lijek
ali nam moe nam pomoi kod razliitih problema, npr.: isti tijelo od otrova, smanjuje bolove
kod problema sa elucem i crijevima, smanjuje masnou u krvi, dobar je za srce i tlak, sprijeava
arteriosklerozu, dobar je protiv upala, normalizira rad titnjae, pospjeuje krvotok i regeneraciju
koe, povisuje mentalnu i tjelesnu aktivnost, djeluje protiv depresije, pospjeuje ozdravljenje
jetrenih bolesnika, dobar je za reumu, a zbog floura kojeg sadri sprijeava karijes. Sportai ga
vole jer pospjeuje njihovu tjelesnu aktivnost, poveava koncentraciju, motivaciju i izdrljivost.
Otkriven je i njegov uinak na mravljenje. Zeleni aj ubrzava izmjenu tvari, pospjeuje probavu,
stimulira razgradnju masnoa i isti organe od toksina. Studije su potvrdile i da ovaj aj pomae
kod dijabetesa, smanjuje stres, titi zube i tijelo od tetnih UV zraenja i virusnih infekcija.

12
Nekoliko velikih istraivanja potvrdilo je da redovno konzumiranje zelenog aja smanjuje rizik
od udara i bolesti krvoilnog sustava.

Priprema: Zeleni aj se ne smije prelivati kipuom vodom. Prokljualu vodu prekrijemo

listiima tek kad se ohladi na oko sedamdeset stupnjeva. (otprilike 5 minuta nakon kljuanja).
Priprema se da bude jai, ali ga je poeljno nakon 3 minute procijediti jer inae postane gorak.
Zeleni aj deluje gotovo na isti nain kao i crni aj. Meutim, zeleni aj je neto uspeniji u borbi
protiv bakterija i virusa koji uzrokuju infekcije u razliitim delovima tela.

Kontraindikacije:
Zeleni aj sadri kofein koji moe uzrokovati ubrzani ritam srca i nesanicu. Kofein se kod
trudnica i dojilja zadrava u mlijeku i posteljici, pa budue majke trebaju izbjegavati napitke
koje sadre ovaj sastojak. On takoer sadri tanin, koji moe ograniiti apsorpciju eljeza iz voa
i povra.Meutim ako se pije s limunom (vitaminom C) ponititava se ovaj uinak. Zeleni aj ne
smije se mijeati s nizom lijekova i to upravo zato to sadri kofein. Kod problema sa visokim
holesterolom zeleni aj je odlian izbor. Redovni unos zelenog aja pomae u smanjenju loeg
holesterola u tijelu i pomae kod odravanja zdravlja srca. Istraivanja i eksperimenti su pokazali
da zeleni aj smanjuje rizik od nastanka reumatoidnog artritisa, i to zahvaljujui polifenolima
koji imaju antioksidativno delovanje. Zeleni aj smanjuje rizik od: ateroskleroze za 46 %,
infarkta za 42 %, raka eluca za 32 %.

Najvanije uloge zelenog aja:

1.Zeleni aj pomae da se smanji rizik od dobijanja raka Antioksidansi u zelenom aju su
100 puta efektivniji od vitamina C i 25 puta od vitamina E. Ovo djelovanje pomae tijelu da
zatiti elije od tete koja se povezuje sa nastankom raka.
2.Zeleni aj i bolesti srca Zeleni aj je odlina prevencija od bolesti srca i loga, zbog toga sto
sniava nivo holesterola. ak i nakon sranog udara, spreava umiranje elija i ubrzava
oporavak.
3.Zeleni aj i dui ivot Zeleni aj sadri antioksidanse pod imenom polifenoli koji se bore
protiv slobodnih radikala. To znai da pomau u borbi protiv starenja koe i produenju ivotnog
vijeka.
4.Zeleni aj i mravljenje Zeleni aj podstie metabolizam i sagorijevanje masti.
5.Zeleni aj i koa Antioksidansi u zelenom aju tite kou od tetnih efekata slobodnih
radikala. Takoe pomae u borbi protiv raka koe.
6.Zeleni aj i artritis Zeleni aj vam moe pomoi u borbi protiv artritisa - uva hrskavice tako
to blokira enzime koji ih unitavaju.
7.Zeleni aj i kosti Zeleni aj sadri visok procenat fluorida, koji pomau da vae kosti ostanu
jake.
8.Zeleni aj i holesterol Zeleni aj sniava nivo holesterola u krvi. Popravlja odnos dobrog i
loeg holesterola, tako to sniava nivo loeg.

13
9.Zeleni aj i gojaznost Zeleni aj pomae u borbi protiv gojaznosti, jer zaustavlja kretanje
glukoze u masnim elijama.

10.Zeleni aj i dijabetes Zeleni aj utie na metabolizam masti i glukoze, i spreava nagla

poveanja nivoa eera u krvi.
11.Zeleni aj i Alchamerova bolest Zeleni aj podstie pamenje. Iako ne postoji lijek za
Alchajmerovu bolest, zeleni aj pomae u usporavanju procesa smanjenja acetilholina u mozgu,
koji je i uzrok Alchajmerove bolesti.
12.Zeleni aj i Parkinsonova bolest Antioksidansi u zelenom aju pomau u prevenciji od
oteenja modanih elija, to je uzrok Parkinsonove bolesti. Kod ljudi koji piju zeleni aj manje
je verovatno da e bolest napredovati.
13.Zeleni caj i bolesti jetre Zeleni aj je dobra prevencija kod transplantacije jetre, jer je manje
verovatno da e organizam odbaciti istu ukoliko ovek pije zeleni aj.
14.Zeleni aj i visok krvni pritisak Zeleni aj je odlina prevencija od visokog krvnog pritiska.
Suzbija angiotensin koji dovodi do visokog krvnog pritiska.
15.Zeleni aj i trovanje hranom Katehin naen u zelenom aju moe unititi bakterije koje
uzrokuju trovanje hranom i ubija toksine koje ta bakterija stvara.
16.Zeleni aj i eer u krvi eer u krvi je sklon da se sa godinama poveava, ali polifenoli i
polisaharidi u zelenom aju pomau da se nivo eera u krvi smanji.
17.Zeleni aj i imunitet Polifenoli i flavenoidi u zelenom aju podstiu imuni sistem,
poboljavaju zdravlje, odnosno ojaavaju organizam da se izbore sa potencijalnim bolestima.
18.Zeleni aj i prehlada Zeleni aj je odlina prevencija od prehlade i gripa. Vitamin C u
zelenom aju pomae vam u borbi protiv gripa i prehlade.
19.Zeleni aj i astma Teofilin u zelenom aju oputa miie koji su povezani sa bronhijama i
smanjuje rizik od astme.
20.Zeleni aj i infekcija uiju Zeleni aj pomae kod infekcije, mogu se ak i oistiti vaticom
natopljenom ajem.
21.Zeleni aj i herpes Zeleni aj poveava efektivnost terapije protiv herpesa. Prije tretmana
oisti se koa zelenim ajem i pustite je da se osui.
22.Zeleni aj i problem sa zubima Zeleni aj unitava bakterije koje mogu uzrokovati karijes.
Takoe unitava i bakterije koje uzrokuju zadah.
23.Zeleni aj i stres L-teanin, vrsta amino kiseline koju zeleni aj sadri, pomae u borbi protiv
stresa.
24.Zeleni aj i alergije EGCG naen u zelenom aju pomae u borbi protiv alergija.

25.Zeleni aj i HIV Naunici u Japanu su otkrili da EGCG (Epigallocatechin Gallate) u zelenom

aju mogu pomoi u zaustavljanju HIV-a od napadanja zdravih elija. Drugim reima, moe
pomoi da se virus dalje ne iri.

14
 3. Zakljuak

aj je napitak koji se pripravlja na razliite naine koristei prokljualu vodu i biljne dijelove.
Koristi se kao uivalo u najveoj mjeri, meutim ima i izraena ljekovita svojstva. Zeleni i crni
aj su porijeklom iz iste biljke Camelia sinensis, ovisno o postupcima prerade dobijen je jai
ukus (crni aj) i malo blai (zeleni aj). Zbog istog porijekla imaju ista hemijska svojstva.
Najvaznije supstance koje se nalaze u ovim ajevima su:

Tanini-(polifenoli) daju gorak okus. to due biljka sazrijeva koliina tanina se smanjuje,
a time i ljekovitost biljke aja.
Katehini pripadaju skupini polifenola. Imaju fenolnu strukturu. Katehinima pripadaju
antioksidativna svojstva. Najvie katehina imaju bijeli i zeleni ajevi, dok crni zaostaje
zbog naina obrade.
Flavonoidi su grupa heterociklikih spojeva s kisikom. Oni u biljkama predstavljaju
pigmente boja kao to se plava, zelena, uta, naranasta i crvena. Flavonoide u velikim
koliinama moemo pronai u: vou, zelenom i bijelom aju itd.
Teanin (poznat kao hormon sree) je aminokiselina koja se nalazi u listiima zelenog
aja.
Kofein je alkaloid, a neki ga nazivaju i tein. Koliina kofeina u aju ovisi o vrsti aja.
Najvie kofeina sadri crni aj gdje je u jednoj alici prosjeno 50 - 70mg kofeina.
U aju jo moemo nai teobromin, teofilin, te zanemarive koliine ugljikohidrata, masti
i proteina.

Zbog sadravanja ovakvih supstanci najee utiu na ouvanje krvnih ila, smanjenje
holesterola, smanjenje tendencije kancerogenim oboljenjima, djeluju antivirogeno i
antibakterijski,poveavaju koncentraciju, vraaju energinost i vitalnost.

15
 4. Literatura:

http://www.nadlanu.com/pocetna/zivot/zivi-zdravo/Crni-caj-Precica-do-savrsenog-
metabolizma.a-217715.267.html

http://www.cajlijecenjebolesti.com/crni-caj.html

http://www.centarzdravlja.rs/zdrav-zivot/biljni-lekovi/13/4500/crni-caj-vs-zeleni-caj/

http://zelenasrbija.rs/kalendar-biljaka/5391-camellia-l-kamelija

http://www.izgubljenacast.com/2014/06/biljka-po-imenu-caj.html

http://cajeviza.net/zeleni-caj-lekovito-delovanje/

http://hr.wikipedia.org/wiki/%C4%8Caj

http://www.svijetcaja.com/kategorija.aspx?idkat=49&katname=crni&bgheader=header2.j
pg

http://www.priroda-leci-sve.com/crni-caj.htm

http://www.moje-zdravlje.ba/component/tag/crni:%C4%8Daj:zdravlje

http://www.kirkapharma.com/srp/vademecum/?conid=347

http://www.priroda-leci-sve.com/zeleni_caj.htm

http://www.nadlanu.com/pocetna/zivot/zivi-zdravo/Caj-ili-Kafa---Sta-je-zdravije-.a-
198617.267.html

http://www.svijetcaja.com/kategorija.aspx?idkat=53&katname=zeleni&bgheader=header7.
jpg

http://www.ordinacija.hr/zdravi-tanjur/barordinacija/sve-prednosti-zelenog-caja/

16