Professional Documents
Culture Documents
Bài thuyết trình Phê bình hậu thực dân
Bài thuyết trình Phê bình hậu thực dân
KHOA VN HC
BI THUYT TRNH
PH BNH HU THC DN
Nguyn Th Nhn
1. Ph bnh hu thc dn
Sau thi k chim ng v t ch thng tr ti cc nc thuc a, thc dn gy
ra nhng tn tht nghim trng v mt vt cht c bit l tinh thn ca thuc a. Mt
khc, thc dn cng lm bin i thuc a trn nhiu phng din, em li cc ngha
tch cc, ln tiu cc cho s thay i . Ph bnh hu thc dn chnh l i tm nhng hu
qu ca chn thng m thc dn gy ra v nhng vt tch ca thc dn i vi thuc
a.
2. Nn tng ca l thuyt
C s lch s : sau chin tranh th gii th hai, h thng thuc a dn tan r v
mt qun s, chnh tr, cc nc thuc a c tr li t do nhng s cai tr ca cc cng
quc trn cc nc thuc a tn ti mt thi gian kh di, vt b cc nh hng t cc
nc quc l khng th, t gy nh hng khng t v mi mt trong i sng x
hi ca cc nc thuc a, ch ngha hu thc dn c dng nh mt thut ng ch nhng
h ly m cc quc gia hu c lp phi i mt bi cc di sn ca ch ngha thc dn
cn lu li trn cc cu thuc a . Tuy s thng tr ca cc nc quc tan r nhng
s tht l mm mng b quyn ca cc quc vn ang tng ngy nung nu, nui dng
1
mu thng tr cc nc va c gii phng bng mi phng sch, c bit trong giai
on hin i th xm nhp vn ha gi vai tr tin phong.
2
x hi. Sau E. W. Said, c hai l thuyt gia ch cht l Gayatri Chakravorty v Homi K.
Bhabha vn dng k hiu hc, vn ha hc nghin cu v biu dng nn vn ha
ca th gii th ba. Anh c Jomlinson vi Ch ngha quc vn ha (Cultural
imperialism, 1985) t bn phng din nh ch ngha quc trong truyn thng, ngn
ng dn tc, ch ngha t bn ton cu, ch ngha hin i xc nh ni dung cng
phng hng ca vn ha hu thc dn. Hoa K, c th nhc n Bill Ashcroft, Govreth
Griffiths v Helen Tiffin vi cng trnh tp th Phn kch quc: L lun v thc tin
ca vn hc hu thc dn (The empire writes back: Theory and practice in post colonial
literatures, 1987), cng tnh nhn mnh tnh cht hn sinh (hybridization) gia hnh thc
truyn thng bn a vi tn d quc sn sinh ra nhng hnh thc biu t ca vn
ha vn hc hu thc dn.
Ch ngha c tn (Monocentrism)
Tnh nc i (Ambivalence)
3
li mang tm th thch ng vi s b quyn ca thc dn nhng cng va chng i li
chng. Tuy nhin, s khng c ca thuc a l mt hnh ng khng n gin. Thuc a
lun che lp thi nho bng ca mnh bng hnh vi chng i hay tun phc nhm qua
mt thuc a. iu ny lm mt i v th thng tr ca thc dn trong mi quan h thc
dn thuc a.
Tnh lai ghp nhn mnh vo kha cnh vn ha. S nh hng qua li gia thc
dn v thuc a c tnh hai mt. Thuc a khi b thng tr bi thc dn, tt yu b nh
hng bi tp qun, vn ha, ngn ng ca chng. Tuy nhin, s tc ng ngc tr li
ca thuc a i vi thc dn l iu khng th trnh khi. Ngi Chu u khi xm lc
thuc a bao gi cng duy tr nhng nguyn tc ring ca mnh trong qu trnh khai ha,
gi gn ci ti ca mnh v cho rng s hin din ca h l mt nh hng ln cho cc
nc c cho l man di. Nhng, s nh hng ca thuc a vi thc dn i vi th h
sau ca chng l iu khng th ph nhn c.
4
tin b, hin i nh phng Ty lun li ko cc nc thuc a chy theo v b hy dit,
thm ch l mt gc. Nhng lng t cng dn tc lun mang li mt sc mnh h c
th chng tr. Qu trnh loay hoay khng li trc s p o y ca thc dn nu c
th thc hin c, iu s tr thnh chin thng ln lao v v i cho cc quc gia
thuc a.
6
+Vn bn ph bnh lm cho tc phm lun c ngha ng i.
6. i tng
Phm vi i tng cho ph bnh hu thc dn l ton b vn hc thuc v cc nc
thuc a v c thc dn giai on b chim ng cho n nay. Bn cnh , i tng
nghin cu ca phng php ph bnh ny cng c m rng ra phm vi ca i sng
vn hc trong thi k thuc a. Vi i tng ny, ph bnh hu thc dn nghin cu
7
nhng h qu ca chnh sch thc dn i vi i sng vn hc, nh l nhng p t, nh
hng, nhng mnh v ca lch s vn hc.
8
ca thc dn cho n tn ngy nay (tienve.org). Theo quan nim ny th tt c cc tc
phm c vit ra sau khi chm dt thuc a ca cc nc thuc a v c cc nc chnh
quc i chinh phc v xm chim nc khc cho n nay u c soi xt di gc nhn
ca ph bnh hu thc dn.
Thit lp h thng cu hi
Da trn nhng khi nim v lun im chnh ca trng phi ph bnh hu thc
dn, ngi nghin cu xc lp mt bng hi cc vn c lin quan n tc phm. Da
vo , ngi nghin cu tm kim cu tr li ph hp trong sut qu trnh c cn vn
bn.
Xc nh cc yu t
9
+ S b quyn hay v tr chim lnh ca thc dn thng qua cc quyn lc v kinh
t, tnh dc,
8. Cc tc phm c th c
- Chinua Achebe, Qu hng tan r
- Linda L, Th cht
- Rung b
9. Vn dng
Ngi tnh l mt trong nhng tc phm kinh in ca vn hc Php lm nn tn
tui ca Marguerite Duras. N nh mt quyn t truyn v chnh cuc i b sau nhng
nm thng lu lc trn t ng Dng. Nhng tri nghim thuc a tr thnh mt
phn m nh sut qung i cn li ca Duras. nh , b c th cho ra i mt tuyt
tc nh Ngi tnh. Tc phm c vit nn di dng tiu thuyt dng thc vi nhng
bin c v hoi nim an xen. N c th tr thnh i tng cho ph bnh phn tm hc.
Nhng y, ngi vit chn quan st tc phm di gc nhn hu thc dn.
10
4. Tnh nc i c th hin nh th no qua hai nhn vt chnh?
17. Con ngi trong tc phm c b iu kin ha bi hon cnh hay khng?
11
C gi da trng v chng ngi tnh Trung Hoa gp nhau trn chuyn ph sng
Cu Long. H lm tnh vi nhau ri yu nhau. Tuy l a con ca mt mu quc nhng
c gi da trng li lun trong mt tm trng s hi v e d tun phc ngi anh trai gia
trng ca mnh. Trong khi , anh chng ngi tnh Trung Hoa li c phong cch lch
thip, phng ng nh nhng con ngi phng Ty.
Vi nhng kha cnh m ngi vit tip cn c trn vn bn, c th thy, Ngi
tnh l mt i tng thch hp cho nghin cu ph bnh hu thc dn, l mnh t bao la
cho vic khm ph nhng du tch v hnh nh con ngi sau chin tranh v sau na.
KT LUN
Ph bnh hu thc dn l mt trng phi tip cn vn hc trn bnh din vn ha
chnh tr, xut hin khi thc dn c xu hng mun bnh trng quyn lc v khai thc
thuc a. Ph bnh hu thc dn khai thc con ngi nhiu kha cnh chnh tr - x hi,
12
vn ha, tm l. Hin nay, ph bnh hu thc dn ngy cng pht trin theo hng phn
nhnh quc gia nhng nhn chung, trng phi ph bnh ny em li mt nim tin rng x
hi no vn hc y.
13
TI LIU THAM KHO
1. Phng Lu (2011), L thuyt vn hc Hu hin i, NXB. i hc
S Phm,
2. Edward Said ( ), ng phng lun, Ngi dch, NXB.