MTE3101 Mengenal Nombor

Topik 2 Teori Asas Nombor

2.0 Sinopsis

Topik ini merangkumi jenis-jenis sistem nombor dan memfokus kepada takrif sistem
nombor, mengklasifikasi set nombor Nyata dan perwakilan nombor. Sistem nombor dalam
topik ini merujuk kepada Nombor Nyata termasuk set nombor asli, Nombor Bulat, Integer,
Nombor Nisbah dan Nombor bukan Nisbah.

2.1 Hasil Pembelajaran

1. Menjana satu set nombor kepada set nombor yang lain.

2. Mencirikan nombor Asli, nombor nisbah , nombor bukan nisbah dan nombor nyata.

2.2 Kerangka Konsep

Nombor
Nyata

Nombor
Nombor Nombor Nombor bukan
Integer nisbah
Asli Bulat Nisbah

2.3 Sistem Nombor

Teori Nombor ialah salah satu cabang tertua dalam matematik tulin dan memfokus kepada
kajian tentang nombor asli. Aritmetik diajar di sekolah kepada kanak-kanak dan dimulakan
dengan mempelajari nombor dan operasi nombor. Set nombor pertama diperkenalkan
kepada kanak-kanak ialah set nombor yang boleh bilang atau nombor asli.

Di dalam matematik, sistem nombor ialah suatu set nombor. Kanak-kanak mula
mempelajari nombor asli : 1,2,3, ............... dengan empat operasi asas iaitu operasi
penambahan,penolakan,pendaraban dan pembahagian. Kemudian, nombor bulat 0,1,2, ....
diperkenalkan, diikuti oleh integer termasuk nombor negatif. Langkah seterusnya
termasuklah nombor nisbah dan nombor bukan nisbah. Secara ringkasnya sistem nombor
merangkumi topik nombor asli, nombor bulat,integer,nombor nisbah dan nombor bukan
nisbah dan nombor nyata.

18
MTE3101 Mengenal Nombor

Dengan mempelajari sistem nombor, ia boleh membantu anda untuk memahami dengan
lebih baik teori asas nombor di dalam topik seterusnya.

2.3.1 Takrif

Untuk menjadi guru matematik yang baik, kita perlu menguasai pengetahuan yang
mendalam tentang sistem nombor yang berbeza. Adalah suatu kemestian untuk tahu
mentakrifkan set nombor yang berlainan.

Nombor Nyata

Apakah dia nombor nyata?

Suatu nombor nyata merujuk kepada sebarang nombor yang terletak pada garisan nombor
.Nombor nyata mengandungi semua nombor nisbah ( iaitu nombor perpuluhan berulang
yang infiniti, nombor positif, negatif dan sifar) bersama dengan satu set nombor dipanggil
nombor bukan nisbah. Dalam lain perkataaan, set nombor nyata ialah set semua nombor
yang diwakilkan oleh nombor perpuluhan infiniti.

Di sekolah, nombor boleh bilang diajar terlebih dahulu, diikuti oleh nombor bulat,pecahan
dan integer. Hubungan antara set nombor ini ditunjukkan di bawah.

Pecahan

Nombor boleh Nombor Bulat

bilang
(Nombor Asli)
Integer

Setiap anak panah mewakili ialah subset bagi, sebagai contoh, set nombor boleh bilang
ialah subset bagi suatu set nombor bulat, dan seterusnya. Kedua dua nombor pecahan
dan integer menjana sistem nombor bulat.

19
MTE3101 Mengenal Nombor

Gambarajah di atas boleh dijanakan untuk merangkumi set nombor nisbah seperti di
bawah:

Pecahan

Nombor Nombor Nombor

boleh Bulat Nisbah
bilang

Integer

Mari kita ulangkaji takrif untuk set nombor yang berlainan seperti rumusan yang
ditunjukkan dalam jadual di bawah. Takrif ditulis menggunakan set notasi. Penggunaan
simbol { } ,dipanggil kurungan menandakan set tertutup dan terbuka bagi pungutan atau
kumpulan nombor-nombor. Tiga titik selepas nombor 3 menandakan pola adalah
berterusan.

Takrif bagi set nombor-nombor

Nama Set Nota dan contoh

Nombor
{1, 2, 3, . . .} mewakili semua nombor boleh bilang bermula dengan 1
Asli
Nombor
{0, 1, 2 , 3, . . .} Bermula dengan sifar termasuk semua nombor asli.
bulat
Integer {0, 1, 2, 3,. . .} termasuk nombor bulat negatif, 0 dan positif.
Dibaca sebagai p per q, di mana p dan q adalah integer,q 0 .

Nombor nisbah boleh ditulis dalam bentuk perpuluhan, iaitu

sama ada perpuluhan terhad atau berulang. Contoh:
p
Nombor { q | p dan q
nisbah 1 2
0.5 dan 0.67
adalah integer, 2 3
q0}
di mana palang di atas 67 bermaksud nombor 6 dan 7 ditulis
berulang iaitu 0.67676767676......
Nombor {x | x ialah nombor
bukan perpuluhan tak Contoh:
nisbah berulang dan tak pi () 3.14159. . , ; e 2.71828 ; 2 , etc.
terhad. }

Nombor {x | x boleh ditulis Dibaca sebagai semua nombor x, sedemikian hingga x boleh
nyata sebagai nombor ditulis sebagai perpuluhan.
perpuluhan.}

20
MTE3101 Mengenal Nombor

2.3.2 Klasifikasi set nombor nyata.

Di dalam matematik, jenis nombor yang berlainan dikumpulkan bersama dan diberi nama
khusus. Adalah mustahak untuk memahami organisasi set nombor ini.

Nombor nyata boleh diklasifikasikan di bawah set nombor yang berlainan. Perhatikan
senarai nombor yang ada dalam jadual di atas.

Apakah yang dapat anda perhatikan?

Bila kita melihat senarai ke bawah, suatu set baru akan mengandungi semua set nombor di
atasnya. Sebagai contoh,Nombor bulat mengandungi nombor asli di dalamnya.
Hakikatnya, suatu set nombor bulat mengandungi semua nombor asli bersama satu
nombor baharu iaitu sifar. Jika kita terus lihat senarai ke bawah, nombor menjadi lebih
rumit. Pecahan diperkenalkan sebagai sebahagian daripada satu yang menyeluruh.
Pada masa yang sama, bila kita belajar mengenai hutang dan nombor negatif, kita mula
menggunakan integer.

Daripada penerangan di atas, tentang set yang berlainan yang terdapat dalan sistem
nombor nyata, kita boleh lihat bagaimana suatu set nombor mempunyai hubungan antara
satu sama lain dan diklasifikasikan secara progresif. Sekarang bolehkah anda
menerangkan hubungan antara set?

Hubungan antara set nombor ditunjukkkan dalam gambarajah venn di bawah.

21
MTE3101 Mengenal Nombor

Nombor Nisbah

Nombor Nisbah
11.23

-1
Integer -2 3
-3 4

Nombor Bulat
0
3.245
Nombor
Asli
1,2,3....

Nombor
bukan Nisbah

2
3.1427....

Uji kefahaman anda!

1. Tentukan sama ada pernyataan berikut betul atau salah. Beri sebab bagi jawapan anda.
i. Setiap integer ialah nombor nisbah..
ii. Setiap nombor nisbah adalah juga nombor bukan nisbah.
iii. Setiap nombor asli ialah suatu integer.
iv. Setiap integer ialh nombor asli.

2. Pertimbangkan set nombor berikut:

{ - 81, - 0.315, 1, 3 , , 23, 6, 27, 3, 89.4, 100 000 }
Klasifikasikan dan senaraikan nombor berikut di atas mengikut set yang betul.
i Nombor asli
ii Nombor Bulat
iii integer
iv Nombor nisbah

22
MTE3101 Mengenal Nombor

v Nombor bukan nisbah

vi Nombor Nyata.

2.3.3 Perwakilan Nombor

Selain menggunakan set notasi untuk mewakili pelbagai jenis nombor nyata, kita juga
boleh menggunakan abjad atau huruf untuk mewakilkan set nombor nyata.
Ini ditunjukkan dalam jadual di bawah.

Nama bagi set nombor Simbol yang mewakili set

Nombor asli N
Nombor Bulat W
Integer Z
Nombor Nisbah Q
Nombor Bukan Nisbah Q'
Nombor Nyata R

Nombor nyata juga boleh diwakilkan menggunakan garisan nombor. Menulis nombor
pada garisan nombor memudahkan kita untuk mengenalpasti nombor yang kecil dan yang
besar. Susunan nombor nyata adalah secara tertib pada garisan nombor. Titik disusun
secara tertib supaya nombor yang besar terletak di sebelah kanan sifar dan nombor kecil
berada di sebelah kiri, seperti yang ditunjukkan di bawah.

Garisan Nombor

Nombor Negatif (-) Nombor Positif (+)

Nombor di sebelah kanan lebih besar daripada nombor di sebelah kiri.

8 lebih besar daripada 5
1 lebih besar daripada -1

Tetapi perhatikan bahawa -8 lebih kecil daripada -5

23
MTE3101 Mengenal Nombor

Garisan nombor di atas menunjukkan

Setiap nombor nyata berpadanan dengan jarak pada garisan nombor, yang
bermula dengan sifar di titik tengah.
Nombor negatif mewakili jarak ke kiri daripada sifar, dan nombor positif ialah jarak
ke kanan.
Anak panah di hujung menandakan garisan adalah berterusan di kedu dua arah.

Contoh : garisan nombor berikut menunjukkan set bagi Nombor asli.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

Cuba wakilkan set nombor lain yang dibincangkan di atas menggunakan garisan nombor.

Kesimpulannya, Nombor Nyata terdiri daripada perkara berikut:

Nombor Nisbah + Nombor bukan Nisbah

Semua titik terletak pada garisan nombor.

Semua jarak yang mungkin terletak pada garisan nombor.

Perbincangan di atas bertujuan membantu anda untuk mengenali dan mencirikan set
nombor berlainan yang terdapat dalam sistem nombor nyata. Di harap anda telah
mendapat kefahaman yang mendalam tentang sistem nombor dan bersedia untuk topik
seterusnya. SELAMAT BELAJAR!

Perkara yang perlu dibuat:

1. Rujuk pada Resource Materials dan baca nota tentang Numbers and
Numeration.

24
MTE3101 Mengenal Nombor

2. Cari sesawang yang bertajuk Classification of number systems.

Cetak maklumat dari seswang tersebut dan simpan dalam portfolio
anda.

Rujukan

Sesawang yang relevan:

1. Number theory:
http://www.math.niu.edu/~rusin/known-math/index/11-XX.html

2. Number Systems:
http://www.jamesbrennan.org/algebra/numbers/real_number_system.htm

3. The Real Number System:

http://www.jamesbrennan.org/algebra/numbers/real_number_system.htm

4. Whole Numbers and Integers

http://www.mathsisfun.com/whole-numbers.html

25