You are on page 1of 9

PROVERBIOS DE LA TRADICIÓN ORAL RIFEÑA

RIFEÑO

1. Am umucc d uġa\,a.
2. ¿ Ma yesme; Arebbi x Yamna turu, te;ru ya/i, ?
3. ¿ Mani ġa tra;ed ¡a! bu re<yub?. Yenn-as: adra;eġ ad<iybeġ.
4. ¿ Wenni i ye/rin, am wenni i yesrin ?
5. ¿Wi ġa yucen aġenja nnes di nhar n r<id ?
6. >.ma< d ..a<un, ..a<un ineqq.
7. A das iqess ij unewwar.
8. A zzay-s yegg tasġunt i yiri.
9. A//ri aqqa-t deg uriri, netta d ama\zag.
10. A<eddis i yejjiwnen <emmas wa\ ifekkar deg wenni i yedjuzen.
11. Acewwar i;essed amerqu,.
12. Adar ¡a! quba<, ad;ejja\eġ a<rab.
13. Adbeddren idurar, wa\ itbeddir bnadem a<effan.
14. AdiÑebbar Arebbi wenni i yennumen ca wa\-t yufi.
15. Adyecc aġiur s tce,yin nnes.
16. Aġembub n tamara, ma itweddara.
17. Aġiur i di far.ent tinu,in.
18. Agiur n icewwaren.
19. Airad i yewsan ,em<en day-s uccanen.
20. Am :emmu, am Remmu, am win i-d yusin zeg wammu.
21. Am cnaw anuwwar n uyazi,.
22. Am cnaw seb<i-yam n rbacuar.
23. Am cnaw timessi sadu rum.
24. Am cnaw tmuarġi.
25. Am irar n wuccen ak tixsi.
318
PROVERBIOS DE LA TRADICIÓN ORAL RIFEÑA
RIFEÑO

26. Am uya/i, a-t te;,id <am wa\-cek yesmunsiw.


27. Am wenni i yeddiqqen di ssuq.
28. Am wenni i yessendun aman.
29. Am wenni itġabren aman.
30. Am wuydi, wa\ itett r;ajet ar-t ġa imarreġ.
31. Am xemmi tce.;ed i u,a\ġar.
32. Am xemmi tendared asġun deg wanu.
33. Am xemmi zzay-s ttetten imuccwen.
34. Aman n yiġzar ura yaġi n cmayet.
35. Amediaz n dcar wa\ yesfurruj.
36. Anewji wa\ icarre., bab n tadda\t wa\ itfarre..
37. Anici xemmi wa\ ġa\-s min ġa yexdem iġarres tisira nnes.
38. Ara;-d ¡a! yemma a dam ecce;neġ tudrin n xwari.
39. Arba wa\ yetru, tacnift wa\ ttkuttuf.
40. Arbib wa\ itiri i<izz ar ġa yedwer wuġiur d a,bib.
41. Ar-d ġa yemma\ni, a-t nsemma <iyyad.
42. Arġem acemrar marra d tadunt.
43. Arru,/lbas i<edder tifras.
44. A-t ye;fe, Arebbi ja\ re<du, am ye;fe, ires ja\ tiġmas.
45. Atecc axxam yexra lallas.
46. Azduz sadu tesrit, tasrit wa\ tessiwir.
47. Bab n taffa ye..es, iġar,ayen ttmenġan.
48. Bab n txebbazt i,emma< di bab n wuzyen.
49. Babas itettar, mmis itÑeddaq.
50. Cekkwieġ tamessa. inu, ġemzeġ i rmejma\.
319
PROVERBIOS DE LA TRADICIÓN ORAL RIFEÑA
RIFEÑO

51. D ibawen i ncarrez.


52. Day-s ;aca tarut.
53. Ddar, ddar ar addar.
54. Ecci.an inehha x rmunkar.
55. Egg-ai a dac eggeġ wa\ tedjid bu d Arebbi a-cek egwdeġ.
56. Eggin-as am wuġiur n ifedja;en.
57. EmseÑra;en yi.an x ukeccu, n imes<an.
58. Ennan-as i u,a\ġar: mamec tesned lemli;. Yenn-asen: di ttaman.
59. Fas wa\ yebni bu deg in n wass.
60. Fidjus isremmad anqab i yemmas.
61. Fus deg wanfus, ,ar deg uha\kus, udem jar tinu,in.
62. Ġa\-s aġembub n umediaz.
63. Ġz ¡a! ¡ya! amġaz, wa\ tessined wi day-s ġa yew,an.
64. I Buzid, umi nfetter siysu yazdad.
65. I.an <emmas wa\ zun taziri.
66. I;ettec i uġiur i yemmuten.
67. Icemz-as mani yexs.
68. Idar aidi, swejd-as tame<ra..
69. Iġzar mara ye;mer wa\-d iddikwir.
70. Ij ubaw wa\ itegg bu tamarraqt.
71. Ijdi wa\ itmun.
72. Ikessi ifadden i re<du.
73. Ime..awen n tam/a.
74. Ita\ezza taġiact i yexwan.

320
PROVERBIOS DE LA TRADICIÓN ORAL RIFEÑA
RIFEÑO

75. Itacem tba\da itsed;a aġiur.


76. Itari ak r;i,.
77. Itarja rxux di djiari.
78. Itce..ar,itce..ar, ar ami yemmut d aheggar.
79. Itegg siysu ġa\ uġi n jjiran.
80. Itegg icten di te;but, icten di barra.
81. Itekkes zi tbarda, iticc i wuġiur.
82. Itessu-yas x uqemmum n tesraft.
83. Itettar aġi isnuffara taqesrit.
84. Itexs adyiri rebda am zzect sennej i waman.
85. Izan wa\ tteggen bu tamment.
86. Izmar i ġa idewren d icarri itbana deg useddi.
87. Kur axenfus, ġa\ yemmas, d igiyd n wuzġar.
88. Ma<lik ġa yegg a,arġar ddwa iri yeggi-t i ti..awin nnes.
89. Macca umattar u-ra macca umennan.
90. Mani ġa ye,har uskuttef zeg urġem .
91. Mani ġa ye,har wuxbit di tayya.
92. Mani ma tewtid aqeccar adazren idammen.
93. Manis ma yekka isiyni i,affari-t ufiru.
94. Mara wa\ teqfired wAllahi ma atfewwa\ed.
95. Mara yebra-cek Arebbi s tutra ru; ġa\ tadda\t tameqrant.
96. Mec;ar ma yekka, iġzar rebda itarra-d tammua\t nnes.
97. Min dac/m tenna yemmac/m tenn-ai-t ura d nec.
98. Min ġa i<iff uxemmas di rewzi<et.
99. Min ġa yegg ajjar eggi-t niġ eggaj.
321
PROVERBIOS DE LA TRADICIÓN ORAL RIFEÑA
RIFEÑO

100. Mkur zinzar ġa\ yemmas d izmar.


101. Muc n barra yessufuġ wenni n daxer.
102. Mucc mara itte;sar iddakwar d airad.
103. Mucc n barra yessufuġ wenni n daxer.
104. Mun ak urum a-cek eccent tifunasin.
105. Qa< min tecca tmuccuwt a-t-id t<uqq.
106. Qe,wen zzay-s iseġwan.
107. Qe,wen zzay-s iseġuan.
108. Qer<en ura d tasa\t.
109. R;enni x ticcin.
110. Raja ayencic n wurġem a-d yew,a.
111. Rem;e, d umas n ta\ezzit.
112. Remtard n tayya, ccen<et n lallas.
113. Rid d ccuf, rid d acentuf.
114. Rid d udem, rid d acebbub.
115. Rmuwt di <acra d nzahet.
116. Ru; secme, reb;ar.
117. Rxar eggi-t, tettud-t.
118. Rxezrat deg waman wa\ ttarrint bu fad.
119. Sawem wa\ tt;ada.
120. Sellek s tsira ar-d ġa yawi Arebbi iha\kusen.
121. Semġar ccan i tarut at<emmar taidua\t.
122. Semġari-t atemzi.
123. Seqsa x wajjar qber i tadda\t.
124. Sexxar aġiur adisexxar imejjan nnes.
322
PROVERBIOS DE LA TRADICIÓN ORAL RIFEÑA
RIFEÑO

125. Tadjunt tt<iyyab tracca/aÑennaj.


126. Takettuft tuġa t<ic uca tenn-as adeggeġ afriwen.
127. Tanda i yarsan d tenni i itetten i<ewwamen.
128. Tanu. wa\ ttexs tanu. ;aca mara te/re, niġ tedda\ġer.
129. Tariazt tneqq airad.
130. Tbaġra turu, adrar yettebra.
131. Temmerqa tayya ġa\ tayya, ¡ iyya ¡ wi ġa inin ¡ iyya ¡ .
132. Tenn-as: ttegwdeġ aman n wuqbuc xemmi tteggen beq beq. S djiret ttra;
ttacar recfen i yinni yemmuten.
133. Tesme; di rbaz, te,far bu<emran.
134. Ticti s ubuares ura ta\ewwra.
135. Timessi ttejja-d iġġed.
136. Timessi ma ttekkes fad.
137. Timessi wa\-d ttejji ġir iġġed.
138. Tirefsiwin wa\ tta\went deg ij n wu;fuar.
139. Tiwucca zic xa-s ataru, ate;ru ya/i,.
140. Tnayen n ifiġran <emmas wa\ ttiwin deg ij n yifri.
141. Ttmenġan wadan deg u<ddis.
142. Tufa tayya resbab i re;zen.
143. Tuff, teqqen, d ta ineqqen.
144. Turi, turi.
145. Tyazi. wa\ ttiru di ssuq.
146. Tzayat turu, urtu yennaġ.
147. Uccen ttekk xa-s ij umuar.
148. Umac nġi-t , wa\-t tticc i re<du.
323
PROVERBIOS DE LA TRADICIÓN ORAL RIFEÑA
RIFEÑO

149. Wa\ dai nfi<en wadan, a dai nef<en ames wadan.


150. Wa\ essiġeġ iserman, wa\ dai ,affa\en imuccwen.
151. Wa\ ġa\-s azedjif ura d i,a\en.
152. Wa\ ġa\-s iġadjen i rxedmet, u-ra yaġembub i tutra.
153. Wa\ i/ekkwi reb;ar ġir wenni i yessnen adi<um.
154. Wa\ i<etteq mucc, ura d aydi aqarruc.
155. Wa\ imejjar, wa\ itceddi.
156. Wa\ itbeddir di bnadem ġir arru,.
157. Wa\ itett ar ġa yeqqen mucc.
158. Wa\ itmunsiw ar ġa yeqqen mucc nnes.
159. Wa\ ttaman, wa\ essaman di tammua\t n raman.
160. Wa\ ttwessi ayujir x ime..awen.
161. Wa\ yeġri, wa\ iru; ġa\ Uliman.
162. Wa\-t yufi rid zi temġa\t rid zi teġma\t.
163. Wen war yedjin d uccen a-t eccen uccanen.
164. Wenni i umi tteqqes tiġmest i ġa ya\zun x wu,bib.
165. Wenni i wa\ ġa\ edjint refrus awar nnes d amessas.
166. Wenni i wa\ ġa\ yedji amcum ġa\-s tamcunt.
167. Wenni i yennumen ca aqqa-t di tamara.
168. Wenni i yewta fus nnes wa\ yetru.
169. Wenni iġaben iġab r;eqq nnes.
170. Wenni it<ara,en yedjis <emmas atemrec.
171. Wenni iteggen array n midden wa\ itif mani ġa yegg array nnes.
172. Wenni umi yeqqes ufiġar itegwed zi tezra.

324
PROVERBIOS DE LA TRADICIÓN ORAL RIFEÑA
RIFEÑO

173. Wi ġa yeccen, wi ġa inegzen.


174. Wi ġa yeġzen ca n wu;fuar i umas, d netta i day-s ġa yew,an.
175. Wi izemma\en a das yini i rqaid jme< i,a\en nnec.
176. Wi-t ġa yawien di tzemmit di nhar n r<id.
177. Wwet deg uzzar xwansu ye;ma.
178. Xdem ¡a! bu tfaddin x bu ifadden.
179. Xemmi ġa tcab tbaġra.
180. Xemmi ġa tnewwar tmedja;t.
181. Xzar-as ġa\ uġembub, atecced aġrum nnes.
182. Ya\ezzu adyeq,a< iġzar wa\ ituff.
183. Ya\ezzu deg zewran n tayyut.
184. Yarra rqeb ġa\ i,a\en.
185. Ye<qer x yemmana :awa.
186. Yeddar-as ;aca uqemmum.
187. Yedwer wuġiur deg umcan uyis.
188. Yeffeġ am waman zeg wacti.
189. Yegga mucc adye;,a iserman.
190. Yegga uccen adye;,a rebhayem.
191. Yeggi-t am uġembub nnes.
192. Yegwar x u<ddis am ufiġar.
193. Yemmas n cmat <emmas atfa\e;, <emmas atru.
194. Yemmut-as wuġiur ġa\ uqemmum n yifri.
195. Yenna, ajena wa\ day-s bu itran.
196. Yenn-as wuccen d tisemmamin.
197. Yenn-as wuccen iteqqs-ai r;ar xemmi dai eqqa\en: sars, nec war isiġ ca.
325
PROVERBIOS DE LA TRADICIÓN ORAL RIFEÑA
RIFEÑO

198. Yenya x uġanim yiwi-as-ti-d Arebbi d yis.


199. Yeq,a-yas r;i, i u,a\ġar.
200. Yessaġ iserman di reb;ar.
201. Yessewjed iwzan qber i ifidjusen.
202. Yezzenz iyyar, yesġa andrar.
203. Yufa Je;;a wi yenddren yemmas, isnuffara arizim.
204. Zenbu ura raz.
205. Ziyyar amesmar x tec,ect.

326

You might also like