390 Tonguç ve Enstitüleri

İlk Öğrenciler:
1942-1943 öğretim yılında Çifteler ve Kızılçullu çıkışlıların hepsi Hasanoğ-
lan'a çağrılıyor. Enstitülerin ilk öğrencileri olarak, öğrenim durumlarının üni­
versite elemanları yoluyla kurslarda ölçülmesi, akademik düzeylerinin saptan­
ması amaçlanıyor. Gerekli yeni elemanların bir an önce yetişmesi için çoğunlu­
ğ u n u n yüksek kısımda kalması hesaplanmıştır. Hasanoğlan'da yer darlığı ol­
d u ğ u n d a n , kurs, Ankara Universitesi'nin fakülte ve yüksek okullarında (Dil ve
Tarih-Coğrafya Fakültesi, Gazi Eğitim Enstitüsü, Yüksek Ziraat Enstitüsü vb.),
ilgili öğretim üyelerince veriliyor. Yücel, bakan olarak konuyu yakından izli­
yor. Sık sık bu okullara gidip Enstitü çıkışlıların yüksek öğrenime hazır olup
olmadıklarıyla ilgili gözlem ve görüş istiyor; öğrencileri çalışmalar içinde gö­
rüyor. Profesörler, kurs sonunda onların çalışkanlığı, öğrenme isteği, verimli­
likleri ve yarattıkları disiplin karşısında hepsinin yüksek öğrenim düzeyinde
olduklarını bildiriyorlar, "Onları istiyoruz" diyorlar.
Kursa gelenlerin hepsinin yeni açılan Yüksek Köy Enstitüsü'ne alınmasına
karar veriliyor. Ancak, yüksek öğrenim beklentisi olmayan kimileri, evlenme
vb. planları için köy öğretmenliğine dönüyor. Ama çoğunluk birbirini etkileye­
rek öğrenci olarak kalmayı seçiyor. Böylece o yıl, Hasanoğlan Köy Enstitüsü
içinde ayrıca bir "Yüksek Köy Enstitüsü" 60 öğrenciyle resmen açılıyor (1942-
1943 öğretim yılı).
1943-1944 öğretim yılı başında Çifteler, Kızılçullu ve Kepirtepe çıkışlıların
çoğunluğu da alınarak birinci ve ikinci sınıflar tamamlanıyor. Öğrenci sayısı
130'a çıkıyor. Yer darlığından derslerin çoğunun Ankara'da yapılması sürüyor.
Öğrenciler, sabah treniyle gidip akşam treniyle Hasanoğlan'a dönüyorlar.
Tonguç, programı ve amaçları ayrı olan Yüksek Köy Enstitüsü'nün öğrenci­
lerinin öteki yüksek öğrenim kurumlarına fazla dalmalarını, onların alışkanlık­
larından etkilenmelerini istemiyor. Yüksek kısım bina ve kuruluşları bir an önce
yapılmalı, gereken bilim adamları, öğretim elemanları Hasanoğlan'a akmalıydı.
1943 Aralık ayında öğrencileri toplayarak konuyu onlara anlatıyor. Yatakhane,
yemekhane, derslikler, işlikler, laboratuvar, müzik kolu için ayrı bir bölüm, kan­
tin vb. birimler ivedilikle yapılacaktır. Enstitü zaten t ü m birimleriyle yüksek
b ö l ü m ü n uygulama alanıdır. Teknik eleman Sili Layoş tarafından planı hazır­
lanmış olan yüksek bölüm binasının Yapı Kolu öğretmeni Yüksek Mimar Mual-
la Eyuboğlu ve öğrencilerince uygulanmaya başlanmasını istiyor. Öğrenciler,
"Yalnız yapı kolu değil, hepimiz birlikte yapıp bir an önce bitmesini sağlamalı­
yız" diyorlar. 1944 Mart ayında aralarında büyük bir iş bölümü yaparak, Mual-
la Eyuboğlu'nun yönetiminde ve projeyi yapan Sili Layoş'la birlikte işe koyulu­
yorlar. Yapının, temelden anahtar teslimine kadar sorumluluğunu alıyorlar.
Başkan olarak Yapı Kolu öğrencisi İsmail Koralay'ı seçiyorlar. Öteki çalışmalar
için her öğrenciye uygun işler veriliyor. İyi duvarcılar sürekli duvar yapma, ki­
mileri malzeme satın alma işiyle uğraşıyor. Bir yandan yapı işinde çalışırken
öteki ders ve çalışmalarını sürdürüyorlar. Orta kısım öğrencileri yardıma koşu­
yor. Yapının beton işlerini bitirip staja çıkıyorlar. "Kalanı yazın gelen ekipler bi-
tirir, sizin köylerde önemli işleriniz olacak" diyor Tonguç onlara. 8