ΑΝΑΛΥΣΗ ΜΕΤΟΧΩΝ ΣΕ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Α. Η μετοχή ενεστώτα θα αναλυθεί σε:

 οριστική ενεστώτα αν εξαρτάται από αρκτικό χρόνο και
 οριστική παρατατικού ή ευκτική ενεστώτα αν εξαρτάται από ιστορικό
χρόνο ή αν αναφέρεται στο παρελθόν

Β. Η μετοχή παρακειμένου θα αναλυθεί σε:

 οριστική παρακειμένου αν εξαρτάται από αρκτικό χρόνο ή αν αναφέρεται
στο παρόν
 οριστική υπερσυντελίκου ή ευκτική παρακειμένου αν εξαρτάται από
ιστορικό χρόνο ή αν αναφέρεται στο παρελθόν.

Γ. Αν η μετοχή αναλυθεί σε δευτερεύουσα πρόταση με υποτακτική ή ευκτική,

διατηρεί το χρόνο της.

Δ. Οι μετοχές μέλλοντα και αορίστου διατηρούν το χρόνο τους.

Σε περίπτωση τελικής μετοχής θα έχουμε υποτακτική αορίστου ή όπως και
οριστική μελλοντα.
Η μετοχή αορίστου όταν αναφέρεται στο παρελθόν γίνεται οριστική, ενώ όταν
αναφέρεται στο μέλλον γίνεται υποτακτική ή ευκτική.

Ε. Η δυνητική μετοχή μετατρέπεται σε δυνητική οριστική αν δηλώνει το δυνατον

στο παρελθόν, το μη πραγματικό. Έτσι, η μετοχή ενεστώτα γίνεται ἄν και
οριστική παρατατικού και η μετοχή παρακειμένου γίνεται ἄν και οριστική
υπερσυντελίκου.
Αντίστοιχα, μετατρέπεται σε δυνητική ευκτική αν δηλώνει το πιθανό ή δυνατό
στο παρόν και το μέλλον. Έτσι, η μετοχή ενεστώτα γίνεται ἄν και ευκτική
ενεστώτα και η μετοχή παρακειμένου γίνεται ἄν και ευκτική παρακειμένου.

Α. ΕΠΙΘΕΤΙΚΗ ΜΕΤΟΧΗ
Αναλύεται σε δευτερεύουσα αναφορική πρόταση.
α) ´Εναρθρη = δεικτική αντωνυμία (ίδιο γένος, αριθμό και πτώση με τη
μετοχή + αναφορική αντωνυμία (στην ονομαστική στο γένος και αριθμό
της μετοχής)
β) ´Αναρθρη = αναφορική αντωνυμία (στην ονομαστική στο γένος και
αριθμό της μετοχής)

ΕΠΙΘΕΤΙΚΗ ΜΕΤΟΧΗ ΑΝΑΦΟΡΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ

α) προῃρούμην γράφειν οὐ τοὺς προῃρούμην γράφειν οὐκ ἐκείνους οἳ
ἐξηγουμένους. ἐξηγοῦνται.
β) Ποτείδαιαν ἔχουσιν ἐπὶ τῷ ᾿Ισθμῷ Ποτείδαιαν ἔχουσιν ἥ ἐστι ἐπὶ τῷ
οὖσαν. ᾿Ισθμῷ.

Β. ΚΑΤΗΓΟΡΗΜΑΤΙΚΗ ΜΕΤΟΧΗ
Αναλύεται σε δευτερεύουσα πρόταση μόνο όταν εξαρτάται από ρήματα
που σημαίνουν αίσθηση, γνώση, μάθηση, μνήμη, δείξη, αγγελία, έλεγχο και
μεταφράζεται με το ότι.
ΚΑΤΗΓΟΡΗΜΑΤΙΚΗ ΜΕΤΟΧΗ ΕΙΔΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ
ὁρῶ τὰ πράγματα δυσκολίαν ἔχοντα. ὁρῶ ὅτι τὰ πράγματα δυσκολίαν
ἔχουσιν.

Γ. ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΗ ΜΕΤΟΧΗ

1) ΧΡΟΝΙΚΗ
Αναλύεται σε δευτερεύουσα χρονική πρόταση.
α) Χρονικός σύνδεσμος + οριστική (πραγματικό)
β) Χρονικός σύνδεσμος + ἂν αορ. (συνήθως) + υποτακτική
(προσδοκώμενο ή αόριστα επαναλαμβανόμενο στο παρόν και μέλλον)
γ) Χρονικός σύνδεσμος + ευκτική (αόριστα επαναλαμβανόμενο στο
παρελθόν ή απλή σκέψη)

ΣΗΜ. Η επιλογή του κατάλληλου συνδέσμου εξαρτάται από τη μορφή της

χρονικής σχέσης μεταξύ της μετοχής και της κύριας πρότασης.
σύγχρονο: ὅτε, ὁπότε, ἐνῷ
προτερόχρονο: ἐπεί, ἐπειδή, ἀφ᾿ οὗ
υστερόχρονο: ἕως, μέχρι

ΧΡΟΝΙΚΗ ΜΕΤΟΧΗ ΧΡΟΝΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ

α) ταῦτα εἰπὼν ἐπαύσατο.
β) τὰς τοῦ πατρὸς προαιρέσεις
ἀναμνησθεὶς ἕξεις παράδειγμα.
γ) ἀδικεῖν ἐπιχειροῦσιν οὐκ
ἐπέτρεπον.
ταῦτα ἐπεὶ εἶπεν ἐπαύσατο.
τὰς τοῦ πατρὸς προαιρέσεις
ὅταν ἀναμνησθῇς ἕξεις παράδειγμα.
ὁπότε ἀδικεῖν ἐπιχειροῖεν οὐκ ἐπέτρεπον.

2) ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ
Αναλύεται σε δευτερεύουσα αιτιολογική πρόταση.
ἐπεί, ἐπειδή, ὅτι, διότι, ὡς + οριστική ή ευκτική του πλαγίου λόγου.

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΤΟΧΗ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ

πεπεικὼς ἐμαυτὸν ἀνέστηκα. ἐπεὶ πέπεικα ἐμαυτὸν ἀνέστηκα.
3) ΤΕΛΙΚΗ
Αναλύεται σε δευτερεύουσα τελική πρόταση.
ἵνα, ὅπως + υποτακτική ή ευκτική πλαγίου λόγου.

ΤΕΛΙΚΗ ΜΕΤΟΧΗ ΤΕΛΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ

πέμπουσιν εἰς διδασκάλων πέμπουσιν εἰς διδασκάλων ἵνα μάθωσι
μαθησομένους γράμματα. γράμματα.

4) ΥΠΟΘΕΤΙΚΗ
Αναλύεται σε δευτερεύουσα υποθετική πρόταση.
Η υπόθεση καθορίζεται από τον υποθετικό λόγο που προκύπτει.

ΥΠΟΘΕΤΙΚΗ ΜΕΤΟΧΗ ΥΠΟΘΕΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ

εὖ φερομένης τῆς γεωργίας ἔρρωνται
καὶ αἱ ἄλλαι τέχναι.
Λαβόντες ἐπιστάτην πολὺ ἄν
διήνεγκαν.
Παραβὰς τις τοὺς νόμους δώσει δίκην.
εἰ εὖ φέρεται ἡ γεωργία ἔρρωνται καὶ αἱ
ἄλλαι τέχναι.
εἰ ἔλαβον ἐπιστάτην πολὺ ἄν διήνεγκαν.
ἐὰν παραβῇ τις τοὺς νόμους δώσει δίκην.
τοῖς πρώτοις ἀγῶσι σφαλέντες τὴν τοῖς πρώτοις ἀγῶσι ἐὰν σφαλῶσι τὴν
ἐλπίδα τοῦ φόβου ἔχουσι. ἐλπίδα τοῦ φόβου ἔχουσι.
νικῶν μὲν οὐκ ἂν θαυμάζοιο. εἰ νικῴης μὲν οὐκ ἂν θαυμάζοιο.
χρηστοὺς μὲν ὄντας ἐτίμων. εἰ μὲν εἶεν χρηστοὶ ἐτίμων.

5) ΕΝΑΝΤΙΩΜΑΤΙΚΗ
Αναλύεται σε δευτερεύουσα εναντιωματική πρόταση.
α) εἰ καὶ + οριστική ή ευκτική, ἂν καὶ + υποτακτική (πραγματικό)
β) καὶ εἰ + οριστική ή ευκτική, καὶ ἂν + υποτακτική για καταφατική κύρια
πρόταση — οὐδ’ εἰ + οριστική ή ευκτική, οὐδ’ ἂν + υποτακτική για
αποφατική κύρια πρόταση (πιθανό ή αδύνατο)

ΣΗΜ. Η έγκλιση της υπόθεσης εξαρτάται από την απόδοση.

ΕΝΑΝΤΙΩΜΑΤΙΚΗ ΜΕΤΟΧΗ ΕΝΑΝΤΙΩΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ

α) δημοκρατίας οὔσης οὐκ ἔστι παρρησία.
β) τῶν ἀθλητῶν δὶς τοσαύτην ρώμην
λαβόντων οὐδὲν ἂν πλέον γένοιτο τοῖς
ἄλλοις.
εἰ καὶ ἔστι δημοκρατία οὐκ ἔστι
παρρησία.
καὶ εἰ λάβοιεν οἱ ἀθληταὶ δὶς τοσαύτην
ρώμην οὐδὲν ἂν πλέον γένοιτο τοῖς
ἄλλοις.

6) ΤΡΟΠΙΚΗ
Δεν αναλύεται σε δευτερεύουσα πρόταση.