บทที่ 1 เซลล ์และการร ักษาดุลยภาพของสิงมี

่ ชวี ต
ิ
้
1. องค ์ประกอบพืนฐานของเซลล ์ทุกชนิ ด
่ ม
1. เยือหุ ้ เซลล ์ (plasma membrane)
2. ไซโทพลาสซึม (cytoplasm)
3. ไรโบโซม (ribosome)
4. ดีเอ็นเอ (DNA) โครโมโซม (chromosome)
2. โครงสร ้างและองค ์ประกอบของเซลล ์

โครงสร ้าง ลักษณะ

่ อหุ ้มเซลล ์
1. ส่วนทีห่ ่
เป็ นเยือบางๆประกอบด ้วยสารประเภทโปรตีนแทร
ประกอบด ้วย 2 ชัน้
่ ้มเซลล ์
1.1 เยือหุ
(cell membrane)
1.2 ผนังเซลล ์(cell wall) พบเฉพาะในเซลล ์พืชประกอบด ้วยสารจาพวกเซล

2. นิ วเคลียส(nucleus) ประกอบด ้วย ค่อนข ้างกลม

2.1นิ วคลีโอลัส(Nucleolus)
เป็ นก ้อนกลมของ RNA ประกอบด ้วยกรดนิ วคลีอ
2.2 โครโมโซม(chromosome) ่
เป็ นเส ้นใยเล็ กและยาวของนิ วเคลียสทีพบโปรตี
น
่ นสารพันธุกรรม
ซึงเป็

3. ไซโทพลาซึม ประกอบด ้วย ่ ้มเซลล ์ทังหมด

เป็ นของเหลวภายในเยือหุ ้ ยกเว ้นน

โครงสร ้าง ลักษณะ

่
3.1ร่างแหเอนโดพลาซึม(Endoplasmic เป็ นถุงเยือบางๆ2 ้
ชันคล า้ ยหลอดเล็ กๆแบนยาวพ
reticulum) ชนิ ด ชนิ ดหยาบ และชนิ ดเรียบ

3.2ไลโซโซม(Lysosome) ่ ้มบรรจุโปรต
พบเฉพาะในเซลล ์สัตว ์ เป็ นถุงมีเยือหุ

3.3คลอโรพลาสต ์(Chloroplast) มีสารคลอโรฟิ ลล ์บรรจุอยู่ ทาให ้มองเห็นเป็ นสีเขีย

3.4แวคิวโอล(Vacuole) ่ เยือหุ
เป็ นถุงทีมี ่ ้มชันเดี
้ ยว ภายในบรรจุของเหลวห

3.5เซนทริโอล(Centriole) มีลก ้
ั ษณะเป็ นมัดท่อไมโครทิวบูล 2 มัดวางตังฉาก

3.6ไรโบโซม(Ribosome) มีขนาดเล็ก ลักษณะเป็ นก ้อนที่

3.7กอลจิคอมแพลกซ ์(Golgi เป็ น ถุ ง เ ยื่ อ แ บ น ย า ว พั บ ท บ ค ล ้ า ย จ า น

complex) ้
6ชันอยู ่ใกล ้นิ วเคลียส

3.8ไมโทคอนเดรีย (Mitochondria) ่ 2 ชัน้ ชันนอกเรี

เป็ นถุงเยือ ้ ้
ยบ ชันในพั
บทบไปม

3. การลาเลียงสารผ่านเซลล ์

3.1 การแพร่
3.2 ก า ร อ อ ส โ ม ซิ ส ส า ร ล ะ ล า ย แ บ่ ง อ อ ก เป็ น 3 ป ร ะ เภ ท
ตามความเข ้มข ้นของตัวละลาย
1. สารละลายไฮโพโทนิ ก (Hypotonic Solution)
2. สารละลายไฮเพอร ์โทนิ ก (Hypertonic Solution)
3. สารละลายไอโซโทนิ ก (Isotonic Solution)
3.3 การแพร่แบบฟาซิลเิ ทต
3.4 การลาเลียงสารโดยใช้พลังงาน
3.5 การลาเลียงสารขนาดใหญ่ มี 2 กระบวนการ คือ
1. เอนโดไซโทซิส
2. เอกโซไซโทซิส
3. การร ักษาดุล ยภาพของน้ าในพืช ส่วนที่ควบคุม การคายน้ าของพืช
คือ ปากใบ (stomata)
 ั ษาดุ ล ยภาพของน้ าและแร่ธ าตุ ใ นสิงมี
4. การร ก ่ ช ีว ต
ิ เซลล เ์ ดีย วใช ้
คอนแทร็กไทล ์ แวคิวโอล
5. การร ักษาดุลยภาพของน้ าและแร่ธาตุในสัตว ์ต่าง ๆ
5.1 ปลาน้ าจืด
่ ยบกับน้าภายนอกตัวปลา
จะมีสารละลายภายในเซลล ์เป็ นไฮเปอร ์โทนิ คเมือเที

5.2 ป ล า ท ะ เ ล
่ ยบกับน้าภายนอกตัวปลา
จะมีสารละลายภายในเซลล ์เป็ นไฮโปโทนิ คเมือเที

5.3 น ก ท ะ เ ล มี ต่ อ ม น า ซ ั ล ( Nasal Gland)

ขับเกลือส่วนเกินออกจากร่างกาย

6. การร ักษาดุลยภาพของน้ าและแร่ธาตุในร่างกายคน

ปริมาณน้าในร่างกายถูกควบคุมโดยสมองส่วนไฮโพทาลามัส
่
ผ่านการกระตุ ้นต่อมใต้สมองส่วนท้ายให ้หลังฮอร ์โมน ADH
กรณี ปริมาณน้ าในเลือดน้อย
 ร่างกายขาดน้ า เลือดมีความเข้มข้นสู ง
มีผลกระตุ ้
แรงด ันออสโมติกของเลื
น ่ น
อดเพิมขึ ้
่
สังการให ้
สมองส่วนไฮโปทาลามัส(Hypothalamus)

ต่อมใต้สมองส่วนหลังหลัง่ ADH ร่างกายรู ้สึกกระห

ท่อหน่ วยไตดู ดน้ ากลับ ายน้า
่
ดืม
ปริมาณน้ าในเลือดเพิมขึ
่ น ้
น้า
แรงด ันออสโมติกของเลือดลดลง

ปริมาณน้ าทีร่
่ างกายร ับใน 1 วน
ั
ปริมาณน้ าทีร่
่ างกายขับออกใน 1 วน
ั
กระบวนการหายใจในเซลล ์ 300 ซีซ.ี
หายใจออก 350 ซีซ.ี
อาหาร1,000 ซีซ.ี ่ 500 ซีซ.ี
เหงือ
่ ม
เครืองดื ่ 1,200 ซีซ.ี ปัสสาวะ1,500
ซีซ.ี อุจจาระ 150
ซีซ.ี
รวม 2500 ซีซ.ี รวม 2,500
ซีซ.ี
่ ยออกจากเลือดของไต สรุปได้ด ังนี ้
การทาหน้าทีกรองของเสี

1. หลอดเลือดเข้าสู ไ่ ต

2. ไต

3. โกลเมอรู ลส
ั

4. ท่อหน่ วยไต

5. ท่อไต
 6. กระเพาะปั สสาวะ

7. ท่อปั สสาวะ

7. การร ักษาสมดุลอุณหภู มภ ่ ชวี ต

ิ ายในสิงมี ิ
อุณหภู มป
ิ กติของร่างกาย
อุณหภู มข ่
ิ องร่างกายตาลง
อุณหภู มข ้
ิ องร่างกายสู งขึน
สมองส่วนไฮโพทาลามัส
่ วหนังน้อยลง
1.เลือดไหลวียนทีผิ 1.
่ วหนังมากขึน
เลือดไหลเวียนทีผิ ้

2.อ ัตราเมแทบอลิซม ่ น
ึ เพิมขึ ้ 2.
อ ัตราเมแทบอลิซม
ึ ลดลง
3. ขนลุกกล้ามเนื ้อโครงร่างหดตวั 3.

เส้นขนเอนราบ

4. เหงื่อออกน้อย 4.
เหงื่อออกเยอะ
อุณหภู มข
ิ องร่างกายสู งขึน้
อุณหภู มข ่
ิ องร่างกายตาลง