De 6e Nationale Houten Heipalendag

De Eurocode komt eraan!

Wat zijn de effecten op de

berekeningen van paalfunderingen

Peter Nelemans
Fugro Ingenieursbureau BV

18 januari 2011

www.fugro.com
 Inhoud

Inleiding
Europese normen voor de bouw
Veiligheidsfilosofie Eurocode
Ontwerpbenaderingen Eurocode 7
Ontwerp paalfundering volgens EC 7
Conclusies

Date www.fugro.com
Europese Normen voor Bouw

Eurocode 0 – Basis of Structural Design (EN 1990)

– Veiligheidsfilosofie, belastingfactoren
Eurocode 1 – Actions on Structures
– Belastingen

Eurocode 2 – Beton
Eurocode 3 – Staal
Eurocode 4 – Beton/staal constructies
Eurocode 5 – Hout
Eurocode 6 – Metselwerk

Eurocode 7 – Geotechniek
Eurocode 7.1 – Geotechniek – Algemene regels
Eurocode 7.2 – Grondonderzoek en Beproeving
+ test- en uitvoeringsnormen
Eurocode 8 – Aardbevingen
Eurocode 9 - Aluminium

www.fugro.com
3
Europese normen Geotechniek

Eurocode 7.1 – Geotechniek – Algemene regels

– Paraplu ontwerp norm, alle geotechnische constructies
– Karakteristieke waarden, grondonderzoek
– Algemene principes voor ontwerp, partiele factoren

Eurocode 7.2 – Grondonderzoek en beproeving

– Opzet grondonderzoek
– Globale beschrijving proeven + correlaties
– Rekenmethoden – Koppejan 4D/8D, Schmertmann

Europese onderzoeks normen – beschrijving van proeven

– Classificatie, lab proeven, CPT, andere veldproeven
– Beproeven van palen (statisch + dynamisch!), ankers

Europese uitvoeringsnormen
– Boorpalen, Grondankers, Diepwanden, Grouten, Verticale drains, etc

www.fugro.com
4
 Eurocode 7.1 - Algemeen

Vergelijking EC7 versus bestaande NEN 6740

• EC 7 veel breder van opzet dan NEN
• EC 7 veel globaler, minder in detail, minder dwingend dan NEN
• 3 Ontwerpbenaderingen
• Geen rekenmethoden voorgeschreven, weinig formules
• Waarden partiële factoren per land vast te stellen in Nationale Bijlage
• Restnorm absoluut nodig voor huidig veiligheidsniveau en rekenmethodiek

Calibratie studie: Veiligheid afgestemd

met huidige praktijk in NL
Opstellen Nationale Bijlage en Restnorm NEN 9997-1

NEN 9997-1 in concept gereed, verschijnt Q1 - 2011

5
www.fugro.com
Aanvullende Bepalingen Geotechniek NEN 9997-1

Globale inhoud van NEN 9997-1 (Restnorm):

1 Algemeen (zaken, niet in EC7 bv: Grenstoestand 1B, rest NEN 6740,

taluds, grondwaterstroming)

2 Fundering op palen – rekenmethode druk- en trekpalen (rest NEN 6743/

CUR 2001-4, wordt dus norm!)

3 Fundering op staal – rekenmethodiek (NEN 6744)

4 Damwanden/grondkeringen/ankers

• Stappenplan Handboek Damwanden CUR 166, wordt norm!

6
www.fugro.com
 Eurocode 7.1 in Nederland

Eurocode 7.1 is globaal


Daarom: Nationale Bijlage – Nationale factoren
+ Aanvullende norm NEN 9097-1
Samen
NEN 9997-1

NEN-EN-1997.1
NEN 9997-1
Geotechnisch
Ontwerp

Deel 1 – NEN 9097-1

Algemene regels Aanvullende
NEN-EN- bepalingen
1997.1/NB voor
geotechnisch
Nationale ontwerp
Bijlage

www.fugro.com
 Notatie / symbolen NEN - EC 7

(voorbeelden)

grootheid NEN EC 7-1

belasting Fs;d Fd
Fs;v;d Vd
Fs;h;d Hd
weerstand / sterkte Fr;d Rd
Fr;punt Fr;schacht Rb;cal Rs;cal
Fr;proef Rm
pr;max;punt qb;max
zetting / zakking w s

www.fugro.com
 Ontwerpbenadering 3 – verplicht in NL!
OB 3: partiële factoren op:
- A op belasting of belastingeffect
- M op materialen G, Qv belasting
(permanent,
Ontwerp Belasting/ Materiaal- Factor totale
variabel)
Benadering Belastingeffect Factor Weerstand
A - Action M- Material R - Resistance A
OB 1.1 > 1,0 = 1,0 = 1,0

OB 1.2 = 1,0 > 1,0 = 1,0

> 1,0 (q - last)
OB 2 > 1,0 = 1,0 > 1,0
grondsterkte
OB 3 > 1,0 > 1,0 = 1,0 , c
M
Landen: NL, DK, IRL R
(taluds: alle landen behalve F, E)
weerstand Rs
Palen NL: qc is grondparameter Rb
materiaalfactor  op qc

9
www.fugro.com
Belastingfactoren Eurocode NEN-EN-1990

Veiligheidsklassen en betrouwbaarheidindices

NEN 6700 Eurocode 0

Klasse  Klasse  Toepassing
1 3,2 RC1 Eengezinswoningen
2 3,4 3,3 Gebouwen < 3 verd.
3 3,6 RC2 3,8 Kantoren, Flats
RC3 4,3 Hoogbouw > 70 m
tribunes

Belasting factoren F zijn gegeven voor RC2

RC1:  = 0,9 * F
RC3:  = 1,1 * F

Let op: NEN-klasse 3 wordt EC-klasse RC2!!!

www.fugro.com
GRONDONDERZOEK

www.fugro.com
Grondonderzoek paalfunderingen – NEN9997-1

NEN 9997-1 – Hoofdstuk 3

Geotechnische Categorie 1 – geen onderzoek, geen negatieve kleef aanwezig,

wel kalenderen!
Geotechnische Categorie 2+3
 Afstand sondeerpunten < 25 m
 Minimaal 2 sonderingen tot 5 m onder puntniveau
 Minimaal 1 sondering tot 10 * Diameter onder puntniveau
 Bouwwerken RC3  sondering tot paalpuntniveau + 3 * breedte bouwwerk,
maximaal 25 m onder paalpuntniveau
 Gemiddelde afstand agem:
– is afhankelijk van de variatie in draagkracht op 1 niveau
– Varieert tussen 15 m tot 25 m

www.fugro.com
Draagkracht uit sondering

Van Conusweerstand naar Koppejan 4D-8D

www.fugro.com
 Berekeningsmethode Puntweerstand

Maximum punt weerstand:

qcI  qcII
 qcIII
qb;max p * *s* 2
2

 15 MPa
qc;I;gem
qc;II;gem gemiddelde waarde van conusweerstand over trajecten I, II en III
qc;III;gem

p : paalklasse factor voor puntweerstand

 : vormfactor voor de paalpunt (verzwaarde punt e.d.)
s : factor voor de l/b afmeting van de paalpunt

www.fugro.com
14
 Voorbeeld berekening punt draagvermogen

Betonpaal
290 mm x 290 mm
Deq = 0,327 m
p = b = s = 1,0
Punt niveau: NAP–18 m
qc;III
qc;I = 17,0 MPa
8Deq= 2,26 m

4Deq= 1,13 m qc;II = 9,5

qc;II qc;I
qc;IiI = 8,0
qb;max = 10,6 MPa
< 15 MPa

www.fugro.com
15
 Positieve wrijving langs de schacht

Schachtwrijving
qs;max = s ·qc
s = paalfactor voor wrijving
qc = conus weerstand
afsnuiten op 12 MPa, als laagdikte ≤ 1 m
afsnuiten op 15 MPa, als laagdikte > 1 m

www.fugro.com
16
Positieve Schachtwrijving - voorbeeld

Prefab betonpaal
290 x 290 mm2
s =0,010
qc;gem = 13,0 MPa Puntniveau: NAP–
18,0m
qc;max = 15,0
MPa
qc;gem = 13,0 MPa
qs;gem = 0,13 MPa

www.fugro.com
17
Paalfactoren – NEN 9997-1 Tabel 7c

Type paal Nadere specificatie αp αs αt

Betonpaal Prefab 1,0 0,010 0,007
Vibropaal 1,0 0,014 0,012
Fundex 0,9 0,009 0,009
Avegaarpaal 0,8 0,006 0,0045
Boorpaal 0,5 0,006 0,0045
Stalen paal Profiel/open buis 1,0 0,006 0,004
Tubex groutinjectie 0,9 0,009 0,009
Micropaal niet afgeperst 0,008 f
afgeperst 0,011 g
Andere paaltypen Hout 1,0 0,012

f  indien controle proeven t = 0,012

g  indien controle proeven t = 0,017

Waarden zijn geldig tot 2016!!

www.fugro.com
Achtergrond - Paalfactoren

CUR 229: - Onderzoek draagkracht geheide palen

- Puntdraagvermogen wanneer geheid > 8 D in zandlaag lager
p = 0,6 ipv 1,0
- Overige rekenregels voldoen!

NEN-commissie: - Beeld is niet compleet (alleen geheide palen in CUR 229)

- Schade gevallen niet bekend
- Alleen geheide palen  marktverstoring
- Veel “nieuwe paalsystemen” zonder proefbelastingen

www.fugro.com
Paalfactoren in NEN 9997-1 – Tabel 7c

 Paalfactoren p, s, en t ongewijzigd tov NEN 6743-1

 “De in de tabel 7c gegeven waarden hebben een maximale geldigheidsduur

tot 2016. Binnen die periode moeten de waarden zijn bepaald uit
proefbelastingen, die leveranciers voor hun eigen paaltype(n) laten
uitvoeren en waarvan een voor ieder toegankelijke en goedgekeurde
beschrijving van het paalsysteem en van het installatieproces bij NEN is
gedeponeerd. Bij het achterwege blijven van deze onderbouwing zullen de
factoren voor het betreffende paalsysteem in 2016 worden gereduceerd met
33 %.”
 Houten palen staan i.h.a. < 8D in het zand. Op dit moment nog onduidelijk
of voor dit paaltype de parameters ook opnieuw moeten worden
vastgesteld. Een reductie van 33% zou desastreus zijn.

www.fugro.com
Karakteristieke waarde en rekenwaarde
Draagkracht uit sonderingen
Karakteristieke waarde draagkracht op grond van aantal
sonderingen:
DRUKPALEN

Rc;cal ( Rc;cal ) gem ( Rc;cal ) min

Rc;k   Min{ ; }
 3 4

Rc;cal = berekend draagvermogen volgens Koppejan – NEN 9097-1

3 en 4 zijn afhankelijk van stijfheid gebouw, aantal in situ-proeven
Rc;k
rek enwaarde  Rc;d 
t
t = partiele factor op draagvermogen (druk t = 1,2)

21
www.fugro.com
Partiële factoren – draagkracht uit sondering

Ontwerpbenadering OB3  weerstandsfactoren R3

Weerstandsfactoren (R) conform NEN6740 (mb)
Tabel A.6/A.7/A.8 - Partiële weerstandsfactoren (R) - paalfundering
Weerstand Symbool Set
R1 R2 R3 R4
a b c d
Punt b nvt nvt 1,4 1,8 1,2 1,15 nvt

Schacht (op druk) s nvt nvt 1,4 1,8 1,2 1,15 nvt

Totaal/gecombineerd (op druk) t nvt nvt 1,4 1,8 1,2 1,15 nvt

Schacht (op trek) s;t nvt nvt - - 1,35 1,25 nvt

a
zonder onderzoek; hierbij moet gebruik zijn gemaakt van slagdiagrammen die bij het heien zijn
opgenomen
b
zonder onderzoek
c
afgeleid uit proefbelastingen of berekend uit sonderingen
d
voor palen die zijn proefbelast

Trekpalen s;t van 1,4 naar 1,35 ivm gewijzigde -waarde in NEN 6743-1

www.fugro.com
PAO EC7 05 22
 Paalfundering -  - waarden

Achtergrond NEN 9997-1

-waarde hangt af van: - kennis van de bodem (aantal sonderingen)
- herverdeling van belasting in het bouwwerk (stijve of slappe constructie)
Bij alle sonderingen:
 Bepaling van paal draagkracht Rc;cal op één niveau voor alle sonderingen N
 Bepaling van het gemiddelde waarde Rc;cal;gem
 Bepaling van de minimale waarde Rc;cal;min
 Bepaling van variatie coëfficiënt v = standaardafwijking/gemiddelde
 Check v < 12%  Rc;cal;min > 0,8 * Rc;cal;gem,, anders aparte groep sonderingen

1 1
Rc;k  Rc;cal ; gem (1  t  v  )  Rc;cal ; gem
N  3; N
Rc;k = karakteristieke waarde van het paaldraagvermogen (5 % ondergrens)
t = coëfficiënt Student t-verdeling (hangt af van N)
1
Rc;k   Rc;cal ;min
 4; N

23
www.fugro.com
 Paalfundering -  - waarden

Eurocode 7.1 – maakt alleen onderscheid naar sonderingen N

( Rc;cal ) gem ( Rc;cal ) min
Rc;k  Min{ ; }
3 4
3 = 1 / NEN
4 = 1 / NEN, N ≤ 3, 4 = 0,8 * 3 ,N > 3
 Sonderingen N - slappe constructie EC7.1/NB – Tabel 10a
1 2 3 4 5 7 10
3 1,39 1,32 1,30 1,28 1,28 1,27 1,25
4 1,39 1,32 1,30 1,03 1,03 1,01 1,00

3;stijf = 3;slap / 1,1 (volgens EC7.1 – 7.6.2.3(7))

4 = 0,8 * 3
 Sonderingen N – stijve constructie EC 7.1 / NB – Tabel 10b
1 2 3 4 5 7 10
3 1,26 1,20 1,18 1,17 1,17 1,15 1,14
4 1,26 0,96 0,94 0,93 0,93 0,92 0,91

24
www.fugro.com
Voorbeeld - paalberekening

www.fugro.com
Hoe werkt ontwerpen met EC7 in de praktijk

Voorbeeld: berekening van prefab heipalen op druk

 EC7-1: artikel 7.6.2.3 – Draagkracht op basis van beproeving van grond

 Algemene formules: karakteristieke waarde met 
 Stijve, slappe constructie

 Nationale Bijlage, tabel A6, A10 - Partiele factoren, -waarde

 Aanvullende bepalingen Geotechniek, artikel 7.6.2.3 (met subnummers) –

 Berekening volgens NEN 6743, methode Koppejan met s, p, etc.

26
www.fugro.com
 Voorbeeld Paalfundering (1)

Paalfundering – paalpunt niveau op 1 diepte

Meer dan 10 prefab beton palen - 5 sonderingen

CPT R_b;cal R_s;cal R_b;cal+R_s;cal
[kN] [kN] [kN]
1 450,0 150,0 600,0
2 380,0 120,0 500,0
3 415,0 158,0 573,0
4 350,0 140,0 490,0
5 406,0 160,0 566,0
R_c;cal mean 545,8
[kN] min 490,0

Check: St. afwijking  = 43 kN, v = 43/546 = 0,08 < 0,12

Sonderingen te beschouwen als 1 groep!
27
www.fugro.com
Voorbeeld Paalfundering (2) - slappe constructie

gemiddelde waarde
Rc;cal;gem = 545,8 kN
3 = 1,28 (tabel A.10a) Rc;k = 545,8 / 1,28 = 426,4 kN
minimale waarde
Rc;cal;min = 490,0 kN
4 = 1,03 (tabel A.10a) Rc;k = 490,0 / 1,03 = 475,7 kN
niet maatgevend
bepaling rekenwaarde:
t = 1,2  Rc;d = 426,4 / 1,2 = 355 kN

28
www.fugro.com
Voorbeeld Paalfundering – stijve constructie (3)

gemiddelde waarde
Rc;cal;gem = 545,8 kN
3 = 1,17 (tabel A.10b) Rc;k = 545,8 / 1,17 = 466,4 kN
minimale waarde
Rc;cal;min = 490,0 kN
4 = 0,93 (tabel A.10b) Rc;k = 490,0 / 0,93 = 526,9 kN
niet maatgevend
bepaling rekenwaarde:
t = 1,2  Rc;d = 466,4 / 1,2 = 389 kN

29
www.fugro.com
Conclusie

Ontwerp met Eurocode 7 en NEN 9997-1: VERANDERING VALT MEE!!!!!!!!

 EC7 is erg algemeen, veel in Nationale norm
 Kleine veranderingen ten opzichte van huidige praktijk (NEN 6743:2006)
 Voornamelijk verschil in veiligheid benadering
 Trekpalen (CUR-rapport) nu in norm opgenomen
 Paalfactoren geldig tot 2016, daarna reductie óf proefbelasten
 Nadruk op dynamisch en statisch proefbelasten in NEN 9997-1!!!!

www.fugro.com
Vragen??

(p.nelemans@fugro.nl)

www.fugro.com