Professional Documents
Culture Documents
fuhg
iiqka ,eÈ
fmd;a.=,a., Ou_ .%J: Ou_ Y%jK udOH Ndrh
mápp iuqmmdo Ou_h
úfYaI zmyka lKqj foiqïZ fj¿uls'
ISBN 978-955-41497-0-0
m%ldYkh
fmd;a.=,a., Ou_ .%J: Ou_ Y%jK udOH Ndrh
2014
i
Ou_ odkhls
uqøKh(
fld,sá m%skag¾ia
17$2" meÕsßj;a; mdr" .xf.dvú," kqf.af.dv'
ÿrl:kh( 011-4 870 333
ii
zfhd máppiuqmmdox mii;s-
fid Ouux mii;s
fhd Ouux mii;s -
fid mápp iuqmmdox mii;sZZ
iii
—l;fud p NsCLfj máppiuqmmdfod@
cd;s mpphd NsCLfj crd urKx
Wmmdod jd ;:d.;dkx
wkqmmdod jd ;:d.;dkx
À;dj id Od;=
OuugÀ;;d Ouukshdu;d bommpph;d
;x ;:d.f;d wNsiuLqc®;s wNsifu;s
wNsiuLqc¯Fjd wNsifuFjd
wdÑCL;s
fofi;s
m[[fm;s
mgGfm;s
újr;s
úNc;s
W;;dkslfrd;s
mii:d;spdy
*******
uyfKks" máppiuqmmdoh hkq lsu@
Wm; ksidh uyfKks" ÈÍu iy urKh
;:d.;jre Wmofka fyda fõjd
;:d.;jre kQmofka fyda fõjd
ta Ou_Od;=j isáfhauh'
Ou_ iÓ;s;dj" Ou_ kshdu;dj" bommpph;dj'
th ;:d.; f;u wjfndaO lr.kshs" jgyd .kshs'
wjfndaO lrf.k" jgydf.k"
lshdfohs
foihs
mKjhs
msysgqjhs
újrKh lrhs
fnod olajhs
,sys,a fldg olajhs
zn,jqZ hhs lshhs'
iv
mgqk
msgq
ye¢kaùu vi
wud .Õ x
v
ye¢kaùu
vi
újrKh ù we;' ta .%ka:ud,dj yd wmf.a wfkl=;a fmd; m; lshjQ
we;efula zmáppiuqmmdohZ YS¾I fldg f.k fjku lD;shla
iïmdokh lrk fuka we/hqï l<y' fuu úfYAI myka lKqj
foiqï fm< .%ka:hla njg m;a ùfuka ta b,a,Suo bgqjkq we;ehs
is;uq' zksjkz foiqï fmf<ys§ máppiuqmmdoh újrKh lsÍug wm
fh¥ Wmud rEml jvd;a meyeÈ,sj bosßm;a lsÍug fuh wjia:djla
lr .;suq'
vii
fmd;a.=,a., Ou_ .%J: Ou_ Y%jK udOH Ndrfha
m%ldYl ksfõokh
fuhg"
iiqka ,eÈ
fmd;a.=,a., Ou_ .%J: Ou_ Y%jK udOHNdrh
vii
wdOdr uqo,a fhduq lsÍu(
fmd;a.=,a., Ou_ .%J: Ou_ Y%jK udOHNdrh
.sKqï wxl( 100761000202
iïm;a nexl=j - uykqjr
viii
wud .Õ
uyje,s .Õ W;=rg ye/ùfuka miq tf;la ksire uqvq ìï f,i mej;s
fmfoiaj, isÿjQfha buy;a fjkfils' msmdihg meka ì|la fkd,nd isá f.dùyq
fmfoi mqrd ksy~j .,d hk isis,a Èh oyßka mskd .shy' ue,jqkq f.dhu irej
ks,ajkaj lr,ska nr úh' u,a m,ska .ejiS.;a ;=re-,sh n,d iekfik fmfoia
jeisfhda ;=gq l÷¿ j.=<y'
zzOu_ .%J: uqøK NdrhZZ kñka Èh;a l< fuu Ou_odk jevms<sfj, i|yd
wmf.ka jehjqfka msßisÿ Ou_odk ixl,amh muKs' wud.Õ zzW;=rgZZ ye/jQfjda
iiqka .=K y÷kk mß;Hd.YS,S ieoeyej;ayquh' zzksjfka ksùuZZ fmd;a fm< t<s
oelaùfuka fkdkej;S zzmyka lKqj Ou_foaYkdZZ fmd;a fmf<ys zznr mekZZ
oeÍug;a" foia - úfoiaj, oyï msmdis;hska Wfoid wm w;ska ,shefjk wksl=;a
fmd; - m; ta whqßkau t<s oelaùug;a Tjqyq W;aiql jQy' zzfok foa msßisÿju §fïZZ
woyiska wñ, jQ oyu Bg ksis fYdaNk uqøKhlskau Ou_ldóka w;g m;a lsÍug
mshjr .;ay' uqøs; msgm;a ixLHdj wjikajkq yd iu.u zzkej; uqøKZZ
m<lsÍfuka oyï wud .Õ úh<S hd fkd§ug oeä wÈgklska wem lemjQy'
x
11 jk foaYkh
^myka lKqj Ou_ foaYkd wxl 193&
ie±yej;a mskaj;=ks"
1
zrEfmys NsCLfj wrEmd iJ;;rd
wrEfmys ksfrdfOd iJ;;frd;sZ
2
yeáhg ±lafjkafka fufyuhs' nqÿrcdKka jykafia ieje;a kqjr
fÊ;jkdrdufha jev jdih lrk ld,hl fmdgGmdo lshk
mßn%dclhd ish .Kka mßn%dcl msßila tlal u,a,sldrduh kue;s ta
u,a,sld foaúh wkH;S¾:lhska i|yd lrk ,o Yd,dfjys jdih
l<d' nqÿrcdKka jykafia tl ojila ieje;a kqjrg msKvmd;h
msKsi we;=,a fj,d l,amkd lrkjd zzieje;a kqjrg msKvmd;h
msKsi we;=,a fjkak l,a jeähs' uu hkak ´kE fï fmdgGmdo
mßn%dclhd bkak u,a,sldrduhg fmdgGmdo mßn%dclhd yuq
fjkak'ZZ tfyu woyia lr,d nqÿrcdKka jykafia ta Èidjg jäk
fldg fmdgGmdo mßn%dclhd ta wjia:dj jk úg - fndfyda ;ekaj,
tfyu i|yka fjkjd ta wkH;S¾:lhska ms<sn|j - wr ta mßn%dcl
msßia tlal Ou_dkql+, fkdjk fo;sia l:dfjka hqla;j Wia yçka
y~ kÕñka l:d lrñka ysáhd' fmdgGmdo mßn%dclhd wE; ;shdu
ÿgqjd Nd.Hj;=ka jykafia jäkjd" ±l,d ;ukaf.a msßi ksy~ l<d'
zzNj;aks" ksy~ fjkak" ksy~ fjkak Tkak Nd.Hj;a Y%uK
f.!;uhka jykafia jevu lrkjd' Wkajykafia ksyeçhdj m%sh
lrk flfkla' ksyeçhdj jK_kd lrk flfklaZZ lsh, lsõjyu
fï msßi;a ksy~ jqkd'
3
mj;ajkak bv ;snqKq l=;=y, Yd,dfõ /iajQ Y%uK n%dyuK msßi
w;r fukak fun÷ l:djla u;= jqkd' zflfiao wNsi[[d ksfrdaOh
fjkafkaZ' wNsi[[d ksfrdaOh lsh, lshkafka mskaj;=ks i[[dfõ
by< uÜgï ksreoOùu' tal flfia fjk tllao lsh,' fmdgGmdo
;j ÿrg;a lshkjd fï ud;Dldj u;=Wkyu we;eï flfkla fï
úÈhg lsõjd zwfy;= wmmpphdZ ta lshkafka fya;= m%;H lsisjla
ke;sjhs i[[dj mqreIhl= ;=<g we;=,a fjkafk;a msg fjkafk;a"
i[[dj we;=,a jqkyu ta mqoa.,hd i[[S fjkjd' msg Wkyu
wi[[S fjkjd' Tkak tl f.d,a,la lshdmq u;h'
4
ld,h jk úg Ndr;fha fhda.S Ñka;kh tla;rd ;SrKd;aul
;eklg weú,a,d" m%Yak lr ;eklg weú,a,d" WNf;dafldaál
;;aFjhlg m;afj,hs ysáfha' ta wh i[[dfõ b;du by< uÜgug
.shd' ±ka fï mskaj;=ka wy, ;shkjd ta hq.h fjkfldg Ndr;fha
fkji[[dkdi[[dh;k lshk W;=ï ;;a;ajhg .sh wh;a
ysáhd' wy, ;shkjfk wfma fndaêi;a;aj isoOd¾: l=udrfhda
wNsksIal%uKh lr, fidhdf.k .sh wdpd¾hjre fokak .ek"
wd<drld<du Woaolrdumq;a;' bka wd<drld<du lshk wdpd¾hjrhd
wdls[p[[dh;k lshk wrEm OHdk ;;ajh ,ndf.k ysáhd'
Woaolrdu mqF; wdpdh_jrhd fkji[[d kdi[[dh;k lshk
by<u wrEm OHdk ;;aFjh ,ndf.k ysáhd' kuq;a fï mskaj;=ka
wy, ;shkjd wfma fndaêi;a;ajhka jykafia ta wdpd¾hjre fokakd
f;d,a fid,jk fldg" jpk lSmhla l:d lrk fldg" ta Tlafldu
;;aFj ,ndf.k ta wh wdpd¾h ;;aFjfhka mqooa§u zfu;k ksjk
kEZ lsh,d kslañ,d .shd' wkak taflka wmg hula ys;d.kak
;sfhkjd' ta wh ysáfha tla;rd ;SrKd;aul ;ekl" W;a;rhla ke;s
m%Yakhl' ta W;a;rhla ke;s m%Yakh ueÿï iÕsfha m[pF;h iQ;%fh3
fláfhka i|yka fjkjd fukak fufyu"
5
Y%uK n%dyauKhska lsõj kï wfya;= wm%;Hj" fya;= m%;H lsisjla
ke;sj i[[dj we;sjkjh mqreIfhl=g lsh,d" ta wh uq,u jroaod
.;a;d' fudlo fya;=j" nqÿrcdKka jykafia m%ldY lrkjd'
O¾udkql+, ks.ukh zzify;=ys fmdgGmdo immpphd mqßiii
i[[d WmmccJ;s ms ksrecCOJ;sZmsZZ" fya;= m%;H iys;jhs'
mqreIfhl=g i[[dj we;s fjkafk;a ksreoO fjkafk;a' Tkak
B<Õg jákd isoOdk;uh mdGhla i|yka fjkjd' fï mskaj;=ka
fyd|g tal isf;ys ord.kak kej; kej; iskaÿjl O%ej moh jf.a'
kej; kej; nqÿrcdKka jykafiaf.a újrKfha ta isoOdJ; mdGh
u;= fjkjd' fudllao ta mdGh zzisCLd tld i[[d WmmccJ;s
islLd tld i[[d ksrecCOJ;sZZ zzisCLd tld i[[d WmmccJ;sZZ
lshkafka YsCIdj ;=<ska YslaIKh ;=<ska we;eï i[[dfjda WmÈ;a'
zzisCLd tld i[[d ksreccCOJ;sZZ lshkafka YsCIdj ;=<ska we;eï
i[[dfjda ksreoOfj;a'
6
máppiuqmmdoh l%shd;aul fjk yeá' fï mskaj;=kag n,d.kak
mq¿jka OHdkhg <xjk wdldrh fï úÈhghs i|yka fjkafka' ta
NsCIqj ;ud ;=< kSjrKhka m%ySK jQ nj m%;HfõCId lr,
n,kfldg" ys;, n,kfldg" m%fudaohla tkjd ±ä i;=gla' ta ±ä
i;=g ikaiqka lrf.k m%S;shla njg yrjd .kakjd'
m%S;sh we;s isf;ys lh ikaiqka fjkjd' m%S;su;a is;la we;s
ksid ikaiqka jQ lh ;=<ska ishqï iqjhla ú¢kjd' ta iqjh ;=<ska
is; iudêu;a fjkjd' B<Õg ta NsCIqj ms<sn|j nqÿrcdKka
jykafia m%ldY lrkafka fufyuhs' ta NsCIqj lduhkaf.kq;a
wl=i, Ou_hkaf.kq;a is; uqodf.k ú;Cl úpdr iys; úfõlfhka
yg.;a m%S;s iqLh we;s m%:u OHdkhg meñK jdih lrkjd' Tkak
t;k§ wdfh;a wr isoOdJ;h u;= lrkjd nqÿrcdKka jykafia' tA
NsCIqjf.a l,ska hï ldu i[[djla ;snqk kï th ksreoO jqkd
wr YsCIKh ;=<ska' ta fjkqjg úfõlcmS;siqLiqLquippi[[d
lsh, lshk m%:u OHdkhg whs;s ta lduhkaf.ka bj;a ùu lsh,
lshk úfõlfhka yg.;a m%S;s iqLh we;s ishqï ipp i[[dj
wef;hs lsh, lshk i[[dj ta NsCIqj ;=< we;s fjkjd' nqÿrcdKka
jykafia wdhs;a ;yjqre lrkjd wr mdGfhka ztjums isCLd tld
i[[d Wmmcck;s isCLd tld i[[d ksrecCOJ;sZ fufiauh
fmdgGmdo fï úÈhg ;uhs YsCIdfjka we;eï i[[d WmÈkafka;a
we;eï i[[dj,a ksreoO fjkafk;a' Tkak B<Õg fofjks
OHdkhg hk yeá fláfhka i<ld.kak fï mskaj;=ka' ta .ek
fldf;l=;a lsh,;a we;s' tafl f.dfrdaiq me;a; ta m%:u OHdkh
kej; kej; mqreÿ lrk fldg ta fhda.shdg f;afrkjd we;eï
wx. f.dfrdaiq" r¿" yeáhg' tajd ;uhs m<uqfjkau ú;Cl úpdr' tal
ksid ta fofjks OHdkfha§ lrkafka ta ú;Cl úpdr ixis|ùfuka ta
fjkqjg iudêfhka yg.;a m%S;s iqLhla u;=lr .kakjd ta NsCIqj
ms<sn|j nqÿrcdKka jykafia m%ldY lrkafka" ta NsCIqjg l,ska
;snqKq úfõlcmS;siqLiqLquippi[[d lshk úfõlfhka yg.;a
m%S;s iqLh we;s m%:u OHdkh ms<sn| i[[dj ksreoO fjkjd' ta
fjkq j g iudêfhka yg.;a m% S ; s h ms < s n | iudêcmS ; s
iqLiqLuippi[[dj we;s fjkjd'
7
ztjums isCLd tld i[[d Wmmcc;s" isCLd tld
i[[dksrecCO;s'Z Tkak Th úÈhghs tl YsCIdjlska i[[d
uÜgula w; yefrkafka' tl i[[d uÜgulg m;a fjkafka'
B<Õg ;=kafjks OHdkh' taflÈ;a fláfhka i<l.kak NsCIqjg
f;afrkjd m%S;sh lshk tl;a f.dfrdaiq jeähs' m%S;sh bj;a lsÍfuka
t;k lshkafka zWfmCLd iqLZ wuq;= úÈfha WfmCLd iqLhla N=Cls
ú¢kjd' ta ;=kajk OHdk wjia:dfõ ta NsCIqj ms<sn|j lshfjkjd'
WfmCLdiqLiqLquippi[[dj we;s fjkjd lsh,d' wr l,ska ;snqKq
iudêcmS;siqLiqLquippi[[dj ke;s fjkjd' tal ksreoO fjkjd'
ta fjkqjg WfmCLdiqLiqLquippi[[d lshk ;D;Sh OHdkhg
whs;s ta i[a[dj ta NsCIqjg we;s fjkjd' ta ms<sn|j i[[S fjkjd
tal ±k .kakjd' Tkak B<Õg lshkjd ;D;Sh OHdkfha ;shk ta
iem;a ÿla fidïkia fodïkia ish,a,u;a bj;a lr,d Bg;a jvd ishqï
jQ wÿCLuiqL iqLquipp i[[dj we;slr .kakjd p;=¾: OHdk
wji:dfõ§' ta NsCIqj .ek lshfjkafka wr l,ska ;snqKq WfmCLd
iqLiqLquippi[[dj ksreoO fjkjd' ta fjkqjg zwÿCLuiqLZ
fkdÿla fkdiqj ishqï ippi[[dj we;s fjkjd' t;fldg ta
fjkfldg i;rfjks OHdkhg weú,a,d'
8
wkka;hs lsh,d ú[[dK[pdh;khg m;a fjkjd' m;aWkyu ta
NsCIqj ms<sn| fjki olajkafka l,ska ;snqk wdldidk[pdh;kh
ms < s n | iq L q u ippi[[dj ks r eoO fjkjd' ta fjkq j g
ú[[dK[pdh;kh ms<sn| iqLquippi[[dj u;= fjkjd'
tal;a nqÿrcdKka jykafia fmkakqï lrkjd ztjums isCLd tld
i[[d Wmmcc;s' isCLd tld i[[d ksrePCO;s'Z fmdgGmdo
fukak fï úÈhghs YsCIdfjkah i[[duÜgula ksreoO fjkafk;a
WmÈkafk;a lsh, B<Õg tkjd wuq;= wjia:djla' ta NsCIqj
ú[[dK[pdh;kh;a blauj, lsisjla ke; lshk zkFÓ ls[ÑZ
kFÓ ls[ÑZ lshk tl ksñ;a; lrf.k b;du;au ishqï jQ
wdls[p[[dh;k iudm;a;shg m;afjkjd' ta NsCIqj ms<sn|j
fukak fufyuhs i|yka fjkafka'
9
ksreoO fjkjd ta fjkqjg ´<dßl f.dfrdaiq i[[d we;s fjkak
mq¿jka' ta ksid Tkak l,amkd lr,d ;SrKhla .kakjd"
wêIGdkhla we;slr .kakjd zhkkQkdyx k fpj fpf;hHx k
pdNsixLfrhHk;sZ uu fp;kdNsixLdr kQmojkafkï kï fhfyls
lsh, ys;,d idudkH flfkl=g lrkak neß fohla ta wji:dfõ §
lrkjd' ta NsCIqj b;du ishqï i[[d ;;a;ajhla ksid zfid k fpj
fpf;;s k pdNsixLfrd;sZ ta NsCIqj fÉ;kdj we;s lrkafk;a keye'
wNsixialrKh lrkafk;a keye' t;fldg fudllao fjkafka@
10
fõokd" i[[d" fÉ;kd" Mii" ukisldr5 .ek lsõjd' fõokd"
i[[d" i[[d fõohs; ksfrdaOhfk t;fldg fõokd i[[d
ksreoO fjk tlhs fïf.d,a,kag m%Yakhla jqfka' i[[dj
w;yßkak neye uq,djg jefghs lsh,d'
11
úo¾Ykdj fhdo, ksfrdaOhg hkak" ksjka ,nkak' tal ksihs fï
lsõfõ' fï lshdmq wkqms<sfj,ska hk ksfrdaOh muKla i[[..h
fkdfõ' tla tla OHdk ;=<ska Wk;a mq¿jka wr lshdmq ta i[[d
fl<jr lrkak" wr fÉ;kdwNsixLdr ke;s lr,d' talhs t;k ta
woyi .kak ;sfhkafka' B<Õg fofjks m%Yakhla wykjd
fmdgGmdo" zzijdóks i[[dj m<uqfjka we;s fjkjo [dKh miqj
we;s fjkjo@" tfyu ke;akï [dKh uq,ska we;sfj,d i[[dj
miqj we;s fjkjo" tfyu ke;akï ta fol tlgu we;sfjkjo@ZZ ta
lshkafka i[[djo m<uqfjka we;s fjkafka' [dKh miqjo"
tfyu ke;akï [dKh m<uqfjka i[[dj miqjg" tfyu
ke;akï folu tlg fõo@ talg nqÿrcdKka jykafia fl,skau
m%ldY lrkjd' zzfmdgGmdo i[[dj m<uqfjka we;s fjkafka"
[dKh miqjhs we;s fjkafka' i[[dj yg .ekSu ;=<skqhs
[dKhla we;s fjkafka'ZZ ta NsCIqj f;areï .kakjd t;k;a mápp
iuqmmdo Ou_;djla ;shk nj' i[C`ÿmmdod p mk [dKqmmdfod
fyd;s' i[[djla yg .ekSfukqhs ug ta ms<sn| [dKhla
we;sfjkafk' wmg fu;k;a wgqjdj wdpd¾h u; lSmhla olajkjd
fï ishqï mdGh .ek'7 wmg kï fmfkk yeáhg lshkak
;sfhkafka fufyuhs' w;S;fha ;snqKq ta fhda.Skaf.a m%Yakh
fudllao" i[[dj .=ma; fohla yeáhg ys;d.;a;d' tlafld
wd;auh lsõjd' ke;akï ljqre yß we;=,a lrk fohla lsh,d
lsõjd' ta fjkqjg nqÿrcdKka jykafia fï iQ;%fha ;j;a jákd
jpkhla i|yka lrkjd'
12
lshkafk' zúfjlcmS;siqLiqLquippi[[d fyd;sZ úfjlc
mS;siqLiqLquippi[[S fyd;sZ Th jpk fol nqÿrcdKka jykafia
fhdokjd" i[[d yd i[[S lshk fol" i[[dj we;s jqkd'
i[[dj we;s jqk nj' ±k.ekSu ;uhs zi[[SZ lshkafka' Tkak ´l
;uhs [dKh lsh, lshkafka' ±ka i[[dj we;s jqkd" i[[dj
we;sjqk nj fkd±kSu fkdfjhs' ta iumc[[h ;shk ksid
±k.kakjd' talhs fu;k lshk [dKh' kuq;a fïl fkdfhl=;a
úÈhg wgqjdfj tl tl úÈhg wdpd¾h u; olajkjd'8 taj .ek È.g
hkak ´k keye' ta m%Yafkg;a W;a;r ÿkakd' t;kskq;a bjr jqfka
keye' fmdgGmdof.a m%Yak'
13
wd;au ixl,amhla keyefk' w,.oa¥mu wd§ iQ;%j,§ nqÿrcdKka
jykafia m%ldY lrkjd wd;auh lshk ixl,amh zflj, mßmQfrd
nd, OfuudZ9 ;kslr fudav woyila- fï f,dalhd t,a,s,d bkak'
nqÿrcdKka jykafiag wd;au l:djla keye' ta wgqjdfõ Bg;a jvd
nrm;, úÈhg fmdgGmdog .erySula lrk Wmudjla fokjd10
wgqjdpdÍka jykafia,d'
14
m%:u OHdkhg m;ajQ wjia:dfõ ;snqk i[[dj fkdfjhs tal
blaujk wji:dfõ ;sfhkafka' YsCIKh ;=<ska fjkia fjkjfk'
wkak talhs fï lshkafka' zw[[dZj i[[d WmmccJ;s w[[dZj
i[[d ksrecCOJ;sZ lshk tl isxy,g ke.=fjd;a lshkak
;sfhkafka tl i[[d uÜgula we;sfjkjd fjk i[[d uÜgula
ke;sfj,d hkjd' tal ;=< wd;au l:djg bvla keye lshk tlhs'
t;fldg fmdgGmdo lshkjd zzkeye keye uu lshkj fï wd;auh
ufkdauhhs lsh,' ufkdauh wÕ miÕ bkaøsh we;sZZ ta lshkafka rEm
OHdk ;;aFjhhs' ta yÕjkafka taf.d,a,kaf. ixl,amh' t;fldg
nqÿrcdKka jykafia lshkjd uu lshk i[[dj fjk tlla" Tn
lshk wd;auh fjk tlla' B<Õg lshkjd tal neßjqkyu zzuu
lshkj ta wd;auh zwrEmS i[[duhZ i[[dj we;s wrEmS ;;aFjhla
lsh,d' talg;a nqÿrcdKka jykafia lshkjd tal;a fkdfjhs
fu;k§ ;sfhkafka i[[d m%Yakhla lsh,' tfyu lsõjg miafi
fmdgGmdog lrlshd.kak fohla ke;sj wykj nqÿrcdKka
jykafiaf.ka zzNd.Hj;=ka jykai" ug ±k.kak neßo fï i[[dj
mqreIhdf.a wd;auho" ke;akï i[[dj fjk tllao wd;auh fjk
tllao lsh,'ZZ
15
f,dalfha fl<jrla ;sfhkjo f,dalfha fl<jrla keoao" wdhs;a
WNf;dafldaál fcdavqjla' B<Õg lshkjd z;x Ôjx ;x iÍrx" w[[x
Ôjx w[[x iÍrxZ Ôjhhs YÍrhhs tluhs tfyu ke;akï ^Ôjh
lsh, lshkafka wd;auh'& wd;auh wkslla YÍrh wkslla' tal;a
WNf;dafldaálhs' B<Õg lshkjd p;=Iafldaál lsh, lshk i;r
fldka m%Yakh' ;:d.; f;u urKska u;=fjhs' urKska u;=
fkdfjhs' urKska u;= fjhs iy fkdfjhs' urKska u;= fjhs;a
fkdfjhs" fkdfjhs;a fkdfjhs' fï fofldka i;rfldka
m%Yakj,ska tllskaj;a nqÿrcdKka jykafia fldka lrkak
neßjqkd' ta ksid nqÿrcdKka jykafia ta Tlafldu me;a;lska ;sínd"
yeu ;eku fï m%Yak kÕk wji:dj,§ tajd me;a;lska ;sínd' tajd
wjHdl; lsh,d' uu tajdg ms<s;=re fokafk keye lsh,d' ta m%Yak
bj;a lf<a tajdfha moku jerÈ ksid' yenehs fmdgGmdo wykjd
Nd.Hj;=ka jykafia taldka; jYfhka hula foaYkd lr,
;shkjo" Tõ" uu foaYkd lr, ;shkjd ÿCL" iuqoh" ksfrdaO" ud._"
ta taldka; foaYkdhs' wrjd uu me;a;lska ;shkjd' B<Õg
fmdgGmdo lshkjd ztjfu;x N.jd" tjfu;x iq.;Z zztfyu
fjkak mq¿jka' tfyu ;uhs Nd.Hj;=ka jykaiZZ lsh,d' Nd.Hj;=ka
jykafia jeähg lula keye' lsh,d" hïlsis i[[djla ÿkakd
nqÿrcdKka jykafia ;ju msKvmd;hg jeäfh;a keyefka'
Wkajykafia wdikfhka keÕsg,d msg;a jqkd ú;rhs' fmdgGmdof.a
msßi fmdgGmdo jglrf.k - t;k lshfjk yeáhg - jpk kue;s
W,aj,ska wkskak mgka .;a;d' úfõpkh lrkak mgka .;a;d' zzyd
yd wehs Y%uK f.!;uhka lshk lshk tlg ztjfu;x N.jd"
tjfu;x iq.;Z lsõfj' wmg kï fmakafk keye tllgj;a
fl,ska ms<s;=re ÿkak lsh,'ZZ tfyu .¾yd l<yu fmdgGmdo
lshkjd" ug;a fmakafk keye ta wjHdl; m%Yakj,g fl,skau
taldka;j ms<s;=re ÿkak njla' kuq;a Y%uK Nj;a f.!;uhska i;H
jQ m%;smodjla foaYkd lrkjd' Ou_ kshdu;djla u;= lr, fokjd' ta
ksid flfiao ud jeks kqjKe;af;la tn÷ foaj,a lshk fldg tajd
wkqfudaoka fkdù bkafk@ZZ
16
Tkak ta idlpPd jdrh t;kska bjrhs' Tkak t;k b|,d
fjk isÿùï ta iQ;%fha i|yka fjkafka fufyuhs' Èk fol ;=klg
miafia ÑF;yFÓidßmqF; - ta lshkafka we;a f.djqfjl=f.a mqf;la -
ta ÑF;yFÓidßmqF; iy fmdgGmdo mßn%dclhd lshk fokaku
nqÿrcdKka jykafia olskak wdjd' weú,a,d m<uqfjkau fmdgGmdo
mßn%dclhd lsõfj zzNd.Hj;=ka jykai tod Nd.Hj;=ka jykafia
jeäh yeáfhau uf.a fï msßi tl;= fj,d ug fyd|gu wkskak
mgka .;a;dZZ lsh,d ta l;kaorh lsõjdu nqÿrcdKka jykafia
lshkjd' zzfmdgGmdo ta Tlafldu wJOhs wpCLqlhs" ta whg weia
keye' Tng ú;rhs weia ;sfhkafkaZZ lsh, Tkak B<Õg m%ldY
lrkjd' zzud úiska talxislj;a Ou_ foaYkd lr, ;shkjd
wfkalxislj;a Ou_ foaYkd lr,d ;shkjZZ lsh, wr ldrKh
;yjqre lr, nqÿrcdKka jykafia ta wji:dfõ§ wuq;= ldrKhla
bÈßm;a lrkjd' Th wd;au m%Yakh ms<sn|j ;uka jykafiaf.a
w;a±lSula jf.a m%ldY lrkjd' we;eï Y%uK n%dyauKhska bkakjd
fukak fufyu oDIáhla bÈßm;a lrk" fufyu jdohla kÕk'
fudllao ztlJ; iqÇ wF;d fyd;s" wfrdf.d mruurKd;sZ ta
lshkafka urKska u;= ta wd;auh ksfrda.S taldJ; iqL ;;ajhlg
m;afjkjd lsh,d' tfyu lshk Y%uK n%dyuKhska bkakjd' B<Õg
nqÿrcdKka jykafia foaYkd lrkjd fmdgGmdo" uu tfyu lshk
wh <Õg .sys,a,d wykjd Thf.d,af,d lshkjd wd;auh urKska u;=
taldJ; iqL wd;au ;;ajhlg m;a fjkjd lsh,' Thf.d,af,d <Õ
hï {dk oY_khla ;shkjo tfyu tlla ;shk njg' t;fldg ta
f.d,af,d kef;hs lshkjd' nqÿrcdKka jykafia wykjd' Th
lÜáh tl ojila" tl /hla" wv ojila wv /hla taldka; iqLhla
úkaokh lrkjo" ke; lshkjd' B<Õg wykjd Thf.d,af,d
okakjo taldka; iqL úkaokh lrk f,dalhg hk m%;smodj .ek"
keye lshkjd' B<Õg wykjd tfykï wykak ,eì, ;shkjo
taldka; iqL f,dalhl Wmkak foaj;dfjla lshkjd" fukak wms;a
fuf;kag wdjd" Thf.d,af,d;a fuf;kag tkak lsh,d' ta;a ke;h
lshkjd'
17
B<Õg nqÿrcdKka jykafia lshkjd" tfyu kï tf;kaÈ wr
mrK l:dj lsh, fmdgGmdof.ka wykafk tn÷ ta l:dj tfyu
kï fya;=hqC;s ke;s" WodyrK mokï ke;s l:djla fkao" lshk
tlg wuq;= jpkhla t;k bÈßm;a lr, ;shkjd' zwmmdáySrlZ
lsh,d wmmdáySrl lshkafka mskaj;=ks" f.kyer olajkak fya;=
idOl ke;s u;hla lshk tl' mokï ke;s u;hla' t;fldg
fmdgGmdo;a tlÕ fjkjd' tal wkqu; lrkjd' tfiah"
taldka;fhkau iajdóks tal wmmdáySrlhs' ta jpkh f;areï lrkak
wuq;= Wmud folla fokjd' ta Wmud kï fï mskaj;=kag wu;l
fjkafk keye' fudllao fukak m<uqfjks Wmudj hïlsis
mqrIfhla lshkjd uu fï ckmofha ckmo l<HdKsg leu;shs
fndfydu we¨ï lrkjd lsh,d' t;fldg wks;a wh wykjd Tn
okakjo ta ckmo l<HdKs CI;%sh wd§ hï l=,hlo" l=,f.da;% .ek
lsh,' ;ud tajd fudl=;a okafk keye' Wio" ñáo l¿o ;f,¿hso"
tal;a okafk keye' fldfya bkakjo lsh,- tal;a okafk keye'
tfykï Th fkdokak fkdolsk ckmo l<HdKshlg fkao Th
we¨ï lrkafka' wkak tal ;uhs zwmmdáySrlZ lsh, lshkafka'
;udg f.kyer olajkak neß úÈfh fohla' ;j Wmudjla f.kyer
olajkjd'
18
z´<dßfld rEmS wr lshdmq taju ;uhs kuq;a tajd bÈßm;a lrkafka
wd;au m%;s,dN yeáhg' ´<dßl wd;au m%;s,dNh lshkafka f.dfrdaiq"
wdydrfhka hefmk" YÍrh" ufkdauh wd;au m%;s,dNh lsh,
lshkafka wr rEm ;;ajh' B<Õg wrEmS" wrEmS i[[duh wd;au
m%;s,dNhhs'
19
ÑF;yFÓidßmqF; wykjd zziajdóks hï wjia:djl Th lshk
´<dßl wd;au m%;s,dNh ;shkjd kï" ta wjia:dfõ ufkdauh wd;au
m%;s,dNh wi;Ho@ talg fhdokj zfuda>Z lsh, zysiaZ' wrEm wd;au
m%;s,dNh ta fj,dfõ zysiao@Z ta fj,dfj keoao@ ta jf.au wksla
me;a;g;a wykjd ±ka hï fj,djl ufkdauh wd;au m%;s,dNh
;shkjd kï ta fj,djg ´<dßl wd;au m%;s,dNh keoao" wrEm wd;au
m%;s,dNh keoao" B<Õg wrEm .ek;a lshkjd hï fj,djl wrEm
wd;au m%;s,dNh ;shkjo" ta fj,dfõ wr wksla fol keoao" Tkak
.eUqre me;a;lghs hkafka'
20
j¾;udkfha Tn isákjo' fkdisákjd fkdfjhs fkao@ fu;ek§
wurehs isxy, jHdlrKfha ;sfnk yeáhg tal ksid ug fmdf;a tk
NdIdfjka lshkak fjkjd isxy,g kÕk fldg' ÑF;yFÓ idßmqF;
lshkjd tfyu weyqjyu Nd.Hj;=ka jykai uu fufyuhs ms<s;=re
fokafka' uu w;S;fha jQfhñ fkdjQfhï fkdfjñ' uu wkd.;fha
jkafkñ" fkdjkafkï fkdfjñ" uu j;_udkfha fjñ fkdfjï
fkdfjñ" f;areï .kak mq¿jkao fï mskaj;=kag@ fï ld,;%h
mg,jd .;a;= tl fmkakkakhs nqÿrcdKka jykafia fï m%;sm%Yak
ke.=fõ' t;fldg ÑF; tfyu lshkj ljqrej;a weyqfjd;a w;S;fha
isáho lsh, w;S;fha uu jQfhñ" fkdjQfhï fkdfjñ" wkd.;fha
jkafkñ" fkdjkafkï fkdfjñ" j¾;udkfha fjñ fkdfjï
fkdfjñ' Tkak t;fldg nqÿrcdKka jykafia m%ldY lrkjd
zztfiau hï fõ,djl ´<dßl wd;au m%;s,dNh fjhso ta fj,dfõ
talg ufkdauh wd;au m%;s,dNh lshk ixLHdjg .efkkafk
keye' .sKSug hkafk kE' wrEm wd;au m%;s,dNh lsh,;a .sKSug
hkafk kE'ZZ ±ka f,dalhd ;=< ;shk uq,dj" wdFuoDIaáhg
fya;=Wfka" ld,;%h mg,jd .ekSuhs' w;S;h;a ;shkjd" wkd.;hla
;shkjd lsh,d ys;df.k isàuhs' ta oDIaáhhs fï nqÿrcdKka
jykafia ì|skak yokafka' b;ska fukak fufyu m%ldY l<yu
B<Õg uy mqÿu Wmudjla fokjd fïl f;areï lrkak' tal kï
fï mskaj;=kag b;du;au Wmldrj;a fõú fï lshdmq .eUqre Ou_h
f;areï .kag'
21
talg § lsß lshkjd ñila tal ;=< lsß ;shkjd lsh,j;a
tal we;=f< wkd.;fha tkak .sf;,a ;shkjd lsh,j;a ys;kafk
keye' tal fï mskaj;=kag f;areï .kak uu mqxÑ Wmudjla
lshkakï' w;S;fha l:djla ;shkjd - tal ngysr idys;Hfha -
tla;rd f,daN ukqIHhl=g ysáh¨ r;a;rka ì;a;r ouk
;drdúhla" ojig tl ne.skafk odkafk' fï f,daN ukqIHhg
ys;=kd fyg" wksoaog odk ì;a;r;a .kak ´k lsh, wr i;df.
nv me¨jd" wkak ta jf.a fohla ;uhs" wkd.;h;a ;shkjd lsh,
ys;Su" w;S;h;a ;sfhkjd lsh, ys;Su" fïjd jHjydr muKhs'
lsß wkd.;fha § wr ;;aFjhg m;a fjk muKska tal ;=<
.sf;,a ;sfhkj lsh, ys;d.kak tl jerÈhs' tfyu m%ldY lr,
nqÿrcdKka jykafia yl¿ = p,d olj
a kj uy mÿqu mdGhlk
s a zzb;u
S d
fLd Ñ;; f,dliu[[d" f,dl ksreF;sfhd f,dl fjdydrd"
f,dlm[[F;sfhd hdys ;:d.f;d fjdyr;s wmrduixZZ' uy mqÿu
mdGhla" ÑF; fï Tlafldu f,dal jHjydr f,dalksrela;s"
f,dalm%{ma;s' ;:d.;hka jykafia fïjd mdúÉÑ lrkjd ú;rhs'
jHjydr lrkjd muKhs' fïjd .%yKh lrkafk keye'
zwmrduixZ- fïjd .%yKh lsÍu ;=<ska ;uhs wr wjq, yod.;af;a'
;ukau fïjdg kï od.;a;d' tl wjia:djl wms fïlg lsß lshuq'
tl wjia:djl § lsß lshuq' fj~re lshuq' tfyu yodf.k
bjrfj,d ´l ;=< § lsß j,ska fj~re wdjo" fj~re j,ska § lsß
wdjo@ T;ku ;uhs Ndr;Sh oY_kh ysrfj,d ;snqfKa" .eUqßka
wd;auoY_kh .ek lshkj kï' tal;a ff;;;sÍh wd§ WmksIoa
.%J:j, i|yka fjkjd' mxp fldaI lshk u;hla' fï wd;au ;;aFj
myla t;k olajkjd' tlla ;=< tlla' wJkuh" m%dKuh wd§
jYfhka tlla ;=< tlla' yßhg weo, .kakj jf.a" fldmq ;shkj
jf.a' wkak ta úÈfha fldmq ixl,amhlg hkjd wdFu ixl,amh
wr lshdmq ld,;%h mg,jd .;af;d;a'
22
kuq;a .%yKh lrkafk keye' ±äj .kafk keye' ±äj .ekSfuka
;uhs wr fya;= M, m%Yakh we;s fjkafka' fya;=jhs M,hhs w;r
m%Yakh we;s fjkafka' fya;=j l,ska Wmkako@ fya;=j ;=< M,h
;shkjdo@ Tkak Th mg,eú,a,hs Ndr;Sh oY_kfha ;sfhkafka'
b;ska fï ál lsõjg miafi fjk wdYap¾hh n,kak' fï lshdmq
mdGfha jákdlu;a uu fláfhka i|yka lrkakï Bg l,ska'
fldhs ;rïo lshf;d;a" kQ;k jd.a úoHd{hska fofofkla
,shdmq b;du;au m%dudKsl .%J:hl Wmqgd olajkj fukak fï
fmdgGmdo iQ;%fha lsß Wmudj11' olaj,d ta wh mqÿuh m%ldY
lrkjd' wjqreÿ 2500 lg fmr fï úÈfha( wo jd.aúoHd{hska
wjÈ fjk ;;aFjhla nqÿrcdKka jykafia m%ldY lr, ;shkjd
lsh,d'
23
fl,skau nqÿrcdKka jykafia fï ld,;%h mg,jd .ekSfï wjq,
ms<sn|j m%ldY lrkjd'
24
fkdfõ' ukqIHhdf.a flf,iaj, fodaIhhs' wïuf.hs ;d;af.hs
je/oao' wïu ljqo ;Kydj' ;d;a;d wúoHdj' wúoHd kSjrKh
;=<ska >k ix{dj ;=<ska f,dalfha rdYs ix{dj jy,d tal zfohlaZ
lr,d fmkakkjd' ;Kydj ;=<ska wrj w,jkjd' ;Kyd
,dgqfjka' wkak tal ;=< f,dalhd fï YÍrh ms<sn|j -iCldh
ÈgÀh lshkafka zi;a-ldhZ fï YÍrh ;shkjd lsh, ys;d.kakjd'
fïl ;=< b;du YS>%fhka isÿjk l%shdoduh wu;l lr,d' tajf.au
;uhs wksla foaj¨;a' Tkak T;khs fï wd;au oDIáh yex.s,d
;sfhkafka' ´l fy<slrkakhs fï fmdgGmdo iQ;%h foaYkd lr,
;sfhkafka' uy mqÿu foaYkdjla' fmdgGmdof.a idlpPdj ;=<ska
fmdgGmdo wykafk;a ÑF;yFÓ idßmqF; wykafk;a Ou_h
fkd±k.;a; kï wms;a wyk m%Yakhla' tal ;=<u ;uhs wr fhda.Skq;a
ysrfj,d ysáfha' ta wh hï ;;aFjhla ,enqjd' kuq;a tal .=ma;
.+V fohla lsh,d ys;=jd' wr úÈhg fya;= m%;Hhkaf.ka we;sjk
fohla lsh,d ys;=fõ keye' ta fjkqjg fu;k ;shkj fkdokak
wd;auhla lsh,d ys;=jd' tfyu ke;akï foúfhla n%yufhla
fïlg we;=,a lrkjd fudlla yß i[[djlska' fï i[[dfjka
ñfokak neßjqfka fudlo" fïlhs fya;=j' ixialdr y÷kdf.k
ysáfha keye' nqÿrcdKka jykafiaf.a Ou_fha úfYaIu foa ;uhs -
mápp iuqmmdoh Ou_h;a tlalu hk w;súfYaIu jpkh
ixialdr' wr iqúfYaI ;SrKh .;af;a wr NsCIQka jykafia
zhJkQkdyx k fpj fpf;hHx kpdNsixLfrhHJ;sZ uu fÉ;kd
ixialdr j,ska ñfokak ´k' fÉ;kd ixialdrj,hs tal ;=<hs
t,a,s,d ysáfha' fïl idudkHfhka f.dfâ Wmudjlska lsõfjd;a"
tal;a úiqoê ud._fhka .;a; Wmudjla'13 ±ka ys;kak iev Èh
myrlska tf;r fjkak fjkjd' fod<myrla .,kjd md,ula
keye' fudllao lrkafka" fuyd me;af;a ;shk je,la w,a,d.k
meoafokjd' meoaÈ,d" meoaÈ,d" meoaÈ,d tyd me;a;g jqk yeáfh
w;yßkak ´k' w;yeßfh ke;akï wdmyq fuyd me;a;g
tkjfk' Tkak ´l ;uhs nqÿrcdKka jykafia fï Ou_h myqrla
lsõfj'
25
iu:" úo¾Ykd wdÈh wr úÈhg w,a, .kak je,la ú;rhs'
wr úÈhg t,a,s,d tyd me;a;g .sh yeáfha w;yßkak ´k'
yenehs w; yßkak nhhs' talfk fkji[[dkdi[[dh;kfha
iS fida meÈ,a,l ysáfha' w; yßkak nhhs' fudlo wd;au i[[dj
we;=<; ;shk ksid' zufulaZ ke;sfjhs lsh,d ke;sfjkafk
zufulaZ ke;s nj nqÿrcdKka jykafia fukak fï zisCLd tld
i[[dZ m%{ma;sh ;=<ska fmkakqjd' mápp iuqmmdoh Ou_h ;=<skqhs
fï wd;au oDIáh ìf|kafka' talhs fï iQ;%fha uq, b|, w.gu
;sfhkafka' uyd mqÿu iQ;%hla' b;ska fukak fï Wmud yeu
tllau u;l ;shd.kak" tal ;=<ska l,amkdjg .kak fï iCldh
ÈgÀh leãu lsh, lshkafka ioao weys, fjk fohla fkdfjhs' fï
Ou_ ud._fha úo¾Ykdfj fh§fuka fï m[p WmdodkialJOh
ms<sn|j" tal ;=<ska hï wjia:djl fïjdfha ksiaidr;ajh fy<s
fj,d w; yefrkjd' w;yßkjd fkdfjhs w;yefrkjd fïjdfha
;;aFjh f;areKyu' wkak tn÷ ;;aFjhla" tal ;=<ska ksfrdaOh
iamY_ lrkjhs lsh, lshkafka" i[[dfõohs; ksfrdaOfhka
ke.sákafka ksjkghs w¾yFjhghs' fudlo i[[dfõohs;
ksfrdaOfhka ke.sákfldg ta NsCIqjg we;s jkafka wksñF;
wmmKsys; iq[[; lshk ta wjfndaOhhs' ta lshkafka ksjkhs'
t;fldg i[[dfõohs; ksfrdaO iudmF;shg iu jeÿk kï hï
lsis flfkla ke.sákafka ksjkghs fudlo@ m%{djhs fl<jr
zzÇKd cd;s jqis;x n%yupßhx l;x lrKShxZZ wd§ ta yeu tllau
wjfndaO lr .kakjd'
26
wkd.dó" w¾y;a lshk ta ud._ M, m%;sfõOfhka wud uy ksjka
idlaId;a lr.kak fï foaYkdj Wmldr fõjd lsh,d m%d¾:kd
lr.kak' wùÑfha isg wlksgd olajd hï;dla i;aFj flfkla
bkakjd kï fï Ou_ foaYkduh Ou_ Y%jKuh l=i,h wkqfudaoka
ùug leu;s ta wkqfudaoka ùu ;=<ska m%d¾:kSh fndaêhlska
W;=ï jQ wud uy ksjkska iekfi;ajd lshd fï .d:d lshkak'
t;;dj;d p wfuyys''''''
27
mdol igyka
28
12 jk foaYkh
^myka lKqj Ou_ foaYkd wxl 194&
ie±yej;a mskaj;=ks"
29
ie~ j;=frka tf;r jqfka@ t;fldg nqÿrcdKka jykafia tal álla
úia;r lsÍï jYfhka m%ldY lrkjd" weje;aks" hï wjia:djl uu
kej;=kd kï ta wjia:dfõ ud .s,d neiaid' hï wjia:djl ud ±Õ¨jd
kï ta wjia:dfõ ud .idf.k .shd' ta ksid uu fkdkj;sñka
fkdoÕ,ñka iev j;=frka tf;r jqkd' tal wy, meyeÈ,d ta
foaj;djd fukak fï .d:dj m%Yxid jYfhka m%ldY lr,d
nqÿrcdKka jykafia meol=Kq lr,d w;=reoyka jqkd' wms ta .d:dfõ
w¾:h .ksuq'
zzÑriix j; miidñ - n%dyuKx mßksnnq;xZZ
30
wð;flilun,S wd§ we;eï wh lu_h lu_ M,h .ek weoySula
ke;sj" fuf,djla mrf,djla .ek l:dka;rhla ke;sj" fyd|
krl l=i,a wl=i,a ms<sn| ta u;hg úreoaOj" tlaflda WfpPo
jdohla tfyu ke;akï kdi;sl jdohla tfyu ke;akï wfy;=
wmmpph jdohla bÈßm;a l<d' tafl m%;sM,h jqfka" idudkH
f,dalhd thska keUqre Wfka bfígu lduiqL,,sldkq fhda.hghs'
mrf,djla ke;akï" fyd| krl l:djla ke;akï" lrkak ;shk foa
- tal iQ;% foaYkdj, tk tlla kQk;a - miq ld,Skj Th
pd¾jljd§ka lsh, lshk ±äj lduiqL,,sldkq fhda.hla wkq.ukh
l< wh m%ldY l< woyila ixialD; Yaf,dalhlska lshfjkjd' tal
fndfyda fokd w;r m%isoO Yaf,dalhla'
31
;sfhkjd ÿIalr l%shd lsÍu ;=<ska w;;ls,u:dkqfhda.h ms<smeoao
nj'
32
mfyd;s' iuudjdpii iuud luufJ;d mfyd;s' iuudluuJ;ii
iuud wdÔfjd mfyd;s' iuudwdÔjii iuudjdfhdfud mfyd;s'
iuud jdhduii iuudi;s mfyd;s' iuudi;sii iuudiudê mfyd;s'
iuudiudêii iuud[dKx mfyd;s' iuud [dKii iuudúuq;;s
mfyd;s lsh,d'
33
nqÿrcdKka jykafia .;a; ueÿï uÕ ;j;a me;sj,ska wmg fmkakqï
lrkjd' ±ka ks.KGhska jia;%;a m%;sfCIam lr,d wdydr;a
m%;sfCIam lr,d uyd ±ä ÿla fok m%;smodjla wkq.ukh l<d'
kuq;a nqÿrcdKka jykafiaf.a uOHu m%;smodj fldhs ;rïo
lshf;d;a fï mskaj;=ka wy, ;sfhkjd ks.KGhska jia;%;a
wdydr;a m%;sfCIam l<d fjkqjg nqÿrcdKka jykafia ix>hd
jykafia,dg - isjqmih lshk jpkh ;=<;a ;sfhkjd m%;Hh lshk
jpkh' m%;Hh lshkafka hulg fya;=jk foaj,a lshk tlhs'
wdydr mdk wdÈh .kafka ix>hd jykafia,d ;j;a foalg Wmldr
fjkak' idudkH .sys mskaj;=ka" idudkH f,dalhd" tal ;kslr
úfkdaoh i|ydhs mdúÉÑ lrkafka' kuq;a ix>hd jykafia,d fï
mskaj;=ka wy, ;sfhkjd m%;HfõCId lr,d mdúÉÑ lrkjd lsh,d
lshkafka t;fldg ta wdydrh .ek wms lsõfjd;a fláfhka tl
kso¾Ykhla .;af;d;a ix>hdjykafia,dg kshu lr, ;sfhkafka
wdydr .ekSfï§ tafl mrud¾:h i<lkak lsh,d zfkj ojdh" k
uodh k uKvkdh" k úN+ikdhZ" fï wdydr .kafka úfkdaohg
YÍrh w,xldr lr.kak yev lr.kak fkdfõ' zhdjfoj buii
ldhii À;shd hdmkdh úysxiQmr;shd n%yupßhdkq..ydhZ yqfola
fï lh mj;ajdf.k hdu i|yd" hdmkh hemSu i|yd" f.khdu
i|yd" n%yupßhdj i|yd" ta woyi' ta ú;rla fkfjhs ks.KGhska
m%;sfCIam l< foaj,a nqÿrcdKka jykafia ta isõmih mdúÉÑ
lrkafka Ndjkdjla njg yrjdf.k' tal;a fï mskaj;=ka wy, we;s
fï wdydrh ;=< ;shk Od;= ms<sn|j Od;= ukisldrh .ek f,dl=
mdGhla ;sfhkjd ix>hd jykafia,dg'
34
wks;a me;af;ka Ou_hg Ndjkdjg yrjd .kakjd' tal
iïmQ¾Kfhkau m%;slafIam lrkafka keye' ta tlalu jákd fohla
;uhs fï mskaj;=ka wy,d we;s úfYaIfhkau ix>hd jykafia,dg
fyd| fhda.djpr fn!oaOhskag kshñ; m%;smodj ;uhs w,afmaÉP;dj"
wdYdjka wvqnj" zika;=ÜÁZ ,o fohska i;=gq ùu' ù¾hh ms<sn|j
l,amkdlr n,k fldg;a wr úÈhg ks.KaGhska l<d jf.a
f;areula ke;sj j%;j,ska YÍrhg ÿla §u fkdfjhs' uOHia:
m%;smodj talg lshkafka ù¾h iu;dj' ta w;ska n,k fldg
nqÿrcdKka jykafiaf.a uOHu m%;smodj tl me;a;lska
máppiuqmmdoh fmkakqï lrk w;r wr lshdmq wka; foflkq;a
ñÿkd' Tkak t;fldg fláfhka lsõj lsh,d ys;d.kak
ldfuda>h .ek'
35
wksla me;af;ka m%ldY lrkjd zzNfjfkj fLd mk tfl
wgàhudkd" yrdhudkdZZ" we;eï wh Njh .ek ms<sl=,la ysßls;hla
we;slr f.k Wpfþojd§ka" ta wh ta fjkqjg l,amkd lrkjd' fï
YÍrh ;uhs wd;auh' fïl ke;s Wkdg miafia wfh bm§ula keye
lsh,d Wfpþojd§ ùu tal blaujd hEula' talg lshkafka zzúNjZZ'
t;fldg wrf.d,a,ka Njh ±äj w,a,d .ekSu ksid Nj ´>hg hg
fjkjd' WfpPojd§ka úNj lsh,d lshk fï YÍrh ke;s Wkdg
miafia bjrhs lsh,d lshk ta yeÕSu ;=< wksla wka;hg hkjd' ta wh
;uhs w;sOdjkh lrkafka'
36
yqre fõú fukak fïl lsõjyu' wy,d ;sfhkjdfka zzh:dN+;
[dKoiikZZ lsh,d' h:dN+; lsh,d lshkafka yg.;a fohg
wkqj ±lSu' ta ksid Ou_h Njdka;hg hkafk;a keye' Ydiaj;jd§ka
jf.a' úNj wka;hg hkafk;a keye WfpPojd§ka jf.a' ta
fjkqjg zyg.;a;= fohZ yg.;a yeáhg ±lSu h:dN+; oiikhhs'
yg.;a;= foh yg.;a;= yeáhg ±lSu lshk tl wr fyjke,s
Wmudfjka lsõfjd;a fyjke,a, fyjke,a,la nj wjfndaO lr
.kakjd' fyjke,a, fyjke,a, nj wjfndaO lr .;a;g miafia
tal Tiafia ÿjkafk;a keye' talg nfha ÿjkafk;a keye'
fudllao fyjke,a, lshk tl wms l,ska m%ldY lr, ;sfhkjd
kdurEmhhs' kdurEmhhs'
37
ta tllaj;a tlsfklg úreoO keye' ±ka wji:dkql+,j yß
fuf;kaÈ nqÿrcdKka jykafia iuudÈgÀh m%ldY lrkafka
fufyuhs' zzojhksiisf;d Ljdhx lppdhk f,dfld fhN+fhHk
wFÓ;f[pj kFÓ;[pZZ lppdhk fï f,dalhd jeä jYfhkau
wka; follg hkjd' ojhksiis; lsh, lshkafka folla w,a,d
f.khs bkafka' fudllao fol wFÓ;[p kFÓ;[p" tlaflda
wi;sFjh tfyu ke;akï kdi;sFjh' f,dalhd ksrka;rfhkau Th
wk; fol ;=<hs bkafk' we;eï wh wi;sFjh ish,a, wef;hs
lshkjd we;eï wh lshkjd lsisjla ke; lsh,d' Th wka; fol'
kuq;a Tkak Ou_fha ±lafjk ueÿï ms<sfj; fudllao lsh,d B<Õg
nqÿrcdKka jykafia m%ldY lrkjd' zzf,dl iuqohx fLd lppdhk
h:dN+;x iuumm[[dh miif;d hd f,dfl kFÓ;d id k fyd;sZZ
f,dlfha ksrka;rfhkau yg.kakd ijNdjh olsk fldg f,dalh
ms<sn| kdia;sl oDIaáh bj;a fjkjd' B<Õg wks;a me;a; m%ldY
lrkjd' zzf,dl ksfrdOx fLd lppdhk h:dN+;x iuumm[[dh
miif;d hd f,dfl wFÓ;d id k fyd;sZZ f,dal ksfrdaOh we;s
yeáhgu iuHla m%{dfjka olskakyqg h:dN+; jYfhka f,dalh
ms<sn| wi;sFjh ke;s fjkjd' ±ka i<ld n,kak' uy mqÿuhs
fïl' f,dalh ksrka;rfhka we;s fjñka ke;sfjñka hkjd'
wrf.d,af,d wka; jYfhka is;d .kakjd f,dalh tlafld
iïmQ¾Kfhkau we;a; jYfhkau ;sfhkjd tfyu ke;akï
kef;hs lsh,d' nqÿrcdKka jykafia m%ldY lrkafka f,dalh
ksrka;rfhkau we;sjk nj iuHla m%{dfjka h:dN+; jYfhka
olsk fldg kef;hs lshk wk;h w; yefrkjd bfígu' wks;a
me;af;ka f,dal ksfrdaOh f,dalh ksreoO fj;ehs ksrka;rfhka
m%{dfjka olsk fldg wef;hs lshk wi;sFjh ke;sfj,d hkjd'
f,dalh yg.kak ijNdjh olskfldg kdi;sFj wka;h ke;s
fjkjd f,dalh ksreoO fjk wka;h olsk fldg wi;sFjh lshk
wka;hg jefgkafk;a keye' ta úÈhg ta folg ueÈkaa - ta folg
ueÈka fudllao lshk tl;a ó<Õg nqÿrcdKka jykafia m%ldY
lrkjd' zztf; f; WfNd wfk; wkqm.uuZZ fï wka; folgu
fkdhd zzufcCOk ;:d.f;d Ouux fofi;sZz uOHu ud._hlska
38
nqÿrcdKka jykafia Ou_h foaYkd lrkjdh lsh,d' uOHu ud._h
;uhs wms fuf;la m%ldY l< máppiuqmmdo foaYkdj' B<Õg
bÈßm;a lrkjd tal' fï mskaj;=ka wy, ;sfhkjdfk' tafl
lshkafka wúccd mpphd ixLdrd wd§ jYfhka" wúoHdj m%;Hfhka
ixialdr we;s fjkjd' tfyu .sys,a,d uq¿ m[pWmdodkilJO
ÿlLh we;sfjkjhs lsh,d' wúoHdjf.au ke;sùu ;=<ska tal ke;s
fjkjdh' t;fldg tal uOHi: oY_khla' we;s ùu;a ke;sùu;a -
wúoHdfjka mgka .kak uq¿ uy;a ÿl we;sùu' B<Õg tal ke;sjk
wdldrh tf;kaÈ fmkakqï lrkjd'
39
talfka' taldka; wi;sFjhl=;a keye taldka; kdi;sFjhl=;a keye'
ta fjkqjg fya;= m%;Hhka ksid we;s ùula yd ke;sùula ;shkjd'
we;s fjkj kï we;s fjkafka ;kslr ÿlla' ke;s fjkjd kï
ke;sfjkafka ;kslr ÿla f.dvla' fldákau ta lppdhk f.d;;
iQ;h wjidk lrkafka - ta úÈhg ú.%yh iïmQ¾Kfhka fkdlsõj;aa
fufyu ys;d.;ak - ta iQ;%fha ;j ÿrg;a nqÿrcdKka jykafia
fmkakqï lrkjd wr lshdmq oDIaá .;a;= wh tajdhska ta oDIaáj,g
<xùï ;=<ska wd;auhla ms<sn| woyi we;s lr .kakjd' Ydiaj; jdÈhd
iodld,sl wd;auhla ms<sn|j úYajdi lrkjd' Wfpþo jdÈhd fï
YÍrh wd;auh lsh,d ys;d.kakjd' ta yeu tllgu fya;=j
i:djrhla .ekSuhs' ±äj oDIaáhla .ekSuhs' ta fjkqjg ta iuHla
oY_kfha ;sfnkafka oDIaáh .;a;= ke;s ;ek nqÿrcdKka jykafia
m%ldY lrkjd' zzÿCLfuj Wmmccudkx Wmmcc;s" ÿlLx
ksrecCOudkx ksrecCO;sZ WmÈkafka ÿllau Wm§hs ksreoO jkafka
ÿllau ksreoOfjhs lsh,d'
40
Tkak B<Õg lshkjd' fïl álla wuq;= fohla fjkak
mq¿jka' wúfccd> lshk tl' wúoHdj;a ie~ j;=rla yeáhg
olaj,d ;shkjd' tal álla f;areï .kak wudre fohla ie~ j;=r
y;frka' ie~ j;=rla yeáhg ±lajQfha fudlo lshk tl f;areï
.kak wmg Wmldr fjkjd idßmq;; ijdóka jykafia foaYkd
l< iuudÈgÀ iQ;%h'8 we;a; jYfhka iuudÈgÀh ms<sn| ye¢kaùï
lSmhlau ;shkjd' tlla fkdfjhs' tl tl uÜgñka" tllg
tlla mriamr úfrdaë fkdfjhs' kuq;a tl tl me;af;ka n,k
fldg yß' Tkak tlla ;uhs fïl' ta lshkafka" weje;aks hï
wjia:djl wd¾h Y%djlfhla wúoHdj okakjd kï" wúoHdfõ yg
.ekSu okakjd kï" wúoHdfõ ksfrdaOh okakjd kï wúoHd
ksfrdaO.dñkS m%;smodj okakjd kï tmuKlskq;a iuudÈgÀh
we;af;la fjhs' hï wjia:djl zzwúccx p mcdkd;s" wúccd iuqohx p
mcdkd;s" wúccd ksfrdOx p mcdkd;s wúccd ksfrdO.dñkS mámox p
mcdkd;sZZ' fï y;r ±k .;af;d;a tmuKla we;s iuudÈgÀhg
lsh,d' t;k§ wúodj lshkafka fudllao@ wúoHdj lshkafka
fudllao lsh,d biafi,a, ú.%y lr,d ;shkjd' wúoHdj yeáhg
y÷kaj,d §,d ;sfhkafka ÿfCL w[[dKx" ÿCLiuqofh w[[dKx"
ÿCL ksfrdfO w[[dKx" ÿCL ksfrdO .dñkshd mámodh w[[dKx"
ta lshkafka ÿl ms<sn|j fkd±kSu" ÿCL iuqoh ÿfla yg .ekSu
ms<sn| fkd±kSu" ÿlL ksfrdaOh ms<sn| fkd±kSu" ÿlL ksfrdaO
.dñkS m%;smodj .ek fkd±kSu' tal wúoHdj' B<Õg wúoHd iuqoh
fudllao@ Tkak T;khs .eg¿j' wúoHdfõ yg .ekSu fudllao@
41
.;a;u wúoHdj yg.kakjd' wdY%j ksreoO fjkfldg wúoHdj;a
ksreoO fjkjd' B<Õg wúoHd ksfrdaO.dñkS m%;smodjg ±lafjkafka
fjk tlla fkdfõ' ta;a wdh_ wIagdx.sl ud._huhs' Tkak t;k
b|,d wmg úfYaI fohla lshkak fjkjd'
42
ixjr lsÍu lsh, lshkafka jeiSu' fï mskaj;=ka wy,
;shkjfka bkaøsh ixjrh ms<sn|j - jid.ekSu - ta ms<sn| l%uh uu
m%ldY lrkjd lsh,d B<Õg m%ldY lrkjd nqÿrcdKka jykafia
zzcdkf;d wyx NsCLfj miif;d wdijdkx Lhx jodñ" fkd
wcdkf;d fkd wmiif;dZZ uu m%ldY lrkjd fï wdY%jhka
CIh lsÍu ±kqj;aj {dkfhka hq;=j ta jf.au ±lSfuka hq;=j - wms
lshuq oksñka" olsñka - oksñka" olsñka" ;uhs fï wdY%j ixjr
fjkafk' fï wdY%j ms<sn|j hula lrkak isoO fjkafk' l=ula
oksñka olsñkao lsh, nqÿrcdKka jykafiau fï m%Yakh kÕ,d
B<Õg f;areï lrkjd' fudkjo fï wdY%j ixjr lsÍug Wmldr
jk ldrKd fol'
43
lshkafka mdúÉÑ lsÍu ;=<ska mßyrKfhka' ;j;a wdY%j fldgila
;shkjd zzwêjdikdZZ lsh, lshkafka bjiSu ;=<ska" ord .ekSu
;=<ska ixis|jd .kak' ;j;a wdY%j fldgila ;shkjd zzmßjcckdZZ
j¾ckh ;=<ska m%ydKh jk' ;j;a wdY%j fldgila ;shkjd
zzúfkdokdZZ ÿre lsÍu ;=<ska m%ydKh jk' mßjcckd lshk fldg
wms lshuq j¾ckh lsÍu ;=<ska lsh,d' tfyu ke;akï uÕyeÍu
lsh,d' fï jpk állaa lsÜgqfjka hkafka f;areï lrk fldg
meyeÈ,s fõú' yh fjkqjg ;sfhkafka zzúfkdokdZZ ÿre lsÍu ;=<ska
m%ydKh jk' wka;sug lshkjd zNdjkdZ jeãu' oiikd myd;nnd"
ixjrd myd;nnd" máfijkd myd;nnd" wêjdikd myd;nnd"
mßjcckd myd;nnd" úfkdokd myd;nnd" wjidkhg Ndjkd
myd;nnd' uy mqÿu fohla fu;k m%ldY fjkafka' .eUqre iQ;%hla
fïl' hï hï ;ekaj, we;eï wh mg,jdf.k;a ;shkjd'
44
wd;auhla ke;ZZ lshk wka;hg hkjd' ta folu wka; folla' ta
fjkafka wr fkdksis fufkys lsÍu ksihs' zzuuZZ biairyg odf.k'
tal fl<jr fjkafka wfhdaksfida ukisldrfhka" w;S;fha
jQfhïo fkdjQfhïo lsh, fkdfhl=;a iel we;s fjkjd' ta
fjkqjg nqÿrcdKka jykafia fmkakqï lrkafka iuHla oY_kh
;=<ska wd¾h Y%djlhdg tfyu tlla we;s fjkafk ke;af; fudlo"
wd¾h Y%djlhd ys;kafka ÿCL iuqoh" ksfrdaO ud._ lshk tl
wkqjhs'
45
nqÿrcdKka jykafia ;j jpk folla fhdokjd' zwdijd
ú>d;mß<dyd'Z
46
mrud¾:h lshkjd zzfkj ojdh k uodh k uKvkdh k úN+ikdhZZ
tfyu lsh,d' fïjd i|yd fkdfõ' yqfola fï YÍrh mj;ajd .ekSu
i|ydh lsh,d B<Õg l,ska lsõj jf.a Ndjkdjg yrjd .kak
wdldrh fmkajkjd' we;eï foaj,a ;sfnkjd" máfijkd lshk
mdúÉÑh ;=<ska" meñfKkak mq¿jka ta ±ú,s wdÈh bj;a lr .ekSu'
f;areï .kak n,kak fï mskaj;=ka zzmáfijkd myd;nndZ
lshkafka isõmih jeks Ôú;hg w;HjYH foaj,a kqjKska
l,amkd lr,d - wdjdg .shdg fkdfõ' tajdfha mrud¾:h i<ldf.k
tajd Ndjkdjg yrjdf.k mßfNda. lsÍu ;=<ska" mßfNda.
fkdlsÍfuka we;sjk wkjYH ±ú,s mSvd wdÈh j<lajd .kakjd'
t;r ùfï ld¾hfha§ hg;a msßfihska YÍrhj;a /l.kak tmdhe'
;j hkak ;sfhkjfk' tajd ;uhs wdydr ;=<ska" fiakdik ;=<ska"
jia;% ;=<ska .sys Ôú;fha fkdfhl=;a flf,ia .,df.k tkjd'
wms tajd wju lr .kakjd w,afmapP;dj ;=<ska Tkak Th úÈhg
ys;d .kak' t;fldg ta máfijkd'
47
B<Õg m%ldY lrkjd zmßjcckd myd;nndZ' j¾ckh lsÍu
tfyu ke;akï uÕ yeÍu' taflka olajkafka fufyuhs' idudkH
f,dalhd tal f,dl=jg .;af; ke;;a nqÿrcdKka jykafia
m%ldY lrkjd ±k ±k ;uka pKv we;=ka" pKv wYajhka"
n,a,ka' .jhka wd§kaf.ka fífrkjd' we;=ka biairyg hkafk
keye' zwd" uu fyd|g Ndjkdj ÈhqKq lr, ;shkjZ lsh,d' B<Õg
;ukag Wmøj fjk wji:dj,È;a tajd mßj¾ckh lrkjd uÕ
yßkjd' ta jf.au olajkjd kqiqÿiq i:dkj, .ejiSu" ix>hd
jykafia,d .ek wms ys;uq' wf.dapr i:dkj, yeisÍfuka ;ukag
lror tkjd' mdm ñ;%hka weiqre lsÍu;a tjekakla' ta wh ÿre
lrkak" j¾ckh lrkak wmg isoO fjkjd' tajg lshkjd
zmßjcckd myd;nndZ we;eï foaj,a wmg isoO fjkjd máiXLd
zfhdksfidZ kqjKska i<l,d" mßjcckh fkdlf<d;a wmg fï
fï úÈfha lror tkjd lsh,d mßjcckh lrkak fjkjd' tajd
;uhs kmqre i;=ka YÍrhg mSvdlr foaj,a mdmñ;%hka wd§ka
mßjcckh lsÍu'
48
B<Õg zNdjkd myd;nndZ jeãu ;=<ska ÿre lr .; hq;= wdY%j'
t;k lshkafka fndcCOX. y;hs' i;sifundcCOX.h Ndjkdfõ§
tal jvkjd úfjlksiis;x" úrd.ksiis;x" ksfrdOksiis;x"
fjdii..mßKdñx" i;s" Ouuúph" úßh" mS;s" miioê" iudê"
WfmCLd lshk fndcCOX. y; fï mskaj;=ka wy, we;s' ta tl
tlla jvkafk úfjlksiis;x" Ndjkdfõ§ tal jvkjd
úfjlksiis;x" úrd.ksiis;x" ksfrdOksiis;x" fjdii..mßKdñx"
lsh, lshkafka ta Tlafldu ksjkg jpk' úrd.h ksfrdaOh
w;yeÍu uq,a lrf.k ta ta tl tl fndcCOX. jvkjd' fudlo
fya;=j" fï fndcCOX. fkdjeãu ;=<ska hï hï wdY%j tkak
mq¿jka kï ta wdY%j taj je<lShkafka fï fndcCOX. jeãfuka'
±ka ta kHdh wkqj f;areï .kak n,kak wr biafi,a, lsõj jf.a
;uhs fï yeu tlla ;=<u ;sfhkafk zzmáiXLd fhdksfidZZ
kqjKska l,amkd lrkak ´k'
49
tk ijNdjhla ;sfhkjd' l,ska lsõjfka wms ie~ j;=r Èyd
n,kafk .Õla whsfk b|f.k kslka n,ka bkakjd jf.a' talg
neiaig miafi ;shk m%Yafk - ie~ j;=rlska .,df.k hkfldg
wmg yßhg lshkak neyefk uu fï f.dfâ b|,d yßhgu brla
.eyqjd jf.a t;rgu hkjd lsh,d' Th ldgj;a neyefka tfyu
mSk, hkak' j;=rg;a bv foñka hkak ´k' j;=rg;a bvfoñka
hkak ´k'
50
ta lmm udkjlhd wyk m%Yakh wms lúhg kÕ, ;shkjd
hï wji:djl(
ie~ .xj;=re yuqfjys - cr ure fofok jifhys
ú, ueo isák i;yg - lsj uek lsïo Èjhsk
ksÿldfKks" lsj uek lsïo Èjhsk
tjka wfklla ke;s fihska
ksÿldfKks" Èjhsk fuug lsj uek
zlmmZ lshk n%dyuK udkjlhd nqÿrcdKka jykafiaf.ka
b,a,Sula lrkjd iev .xj;=r yuqqfõ ú, ueo isák ckhdg lsj
uek lsïo Èjhsk" fï wh iev j;=frka fífrkak ;shk Èjhsk
fudllao" ta úÈhg nqÿrcdKka jykafiaf.ka lrk b,a,Sug
nqÿrcdKka jykafia uy mqÿu ms<s;=rla fokafka"
wls[pkx wkdodkx - t;x §mx wkdmrx
ksnndkñ;s ;x n%Eñ - crd uppq mßCLhx
wls[pkx wkdodkx lshkafka lsisjla wh;a ke;s nj;a
lsisjla w,a,.kafk ke;s nj;a" by<u w¾:fhka lshk fldg ry;a
njhs t;k lshkafka" wls[pkx lshkafka hï lsis fohla ;udf.a
lsh,;a ke;akï" wkdodkx lshkafka w,a, .;a;= foal=;a ke;akï"
iev j;=frka .yf.k hdu .ek m%Yakhl=;a keyefk' talhs fï
lshkafka'
wls[pkx wkdodkx - t;x §mx wkdmrx
ksnndkñ;s ;x n%Eñ - crd uppq mßCLhx
51
ksjk lsh, lshkafka ,iaik Èjhskla' ishfodaßiaf.a ksjk' ta
jf.a tlla idudkH f,dalfha lshkafka' kuq;a fu;k
;sfhkafka wls[pkx wkdodkx /l.kak lsis;a ke;s" weo.kak
ßis;a ke;s nju Èjhskhs tu - wfkllg fkdjk iu' ksjk hhs
thu uu y÷kajñ thhs ku'
ó<Õg wjidk lrkafka - cro tys ÈreKq jeks - ureo tys
uereKq jeks' crd uppq mßCLhx lshk tl wms lshkafka crdj;a
Èrejd" urKh;a uereKd" ta úÈhg uy mqÿu .d:dj,ska nqÿrcdKka
jykafia ms<s;=re fokafka' ta lshkafka wls[pkx wkdodkx
lshkafka whs;s lsisjla ke;akï Èrdm;a fjkafk fldfyduo@
w,a, .kak fohla ke;akï w;yer odkafk - ta lshkafka urKh
tkafk fldfyduo@ .eUQßka ys;kak n,kak' zwls[pkx
wkdodkxZ lshkafka ksjkgu kula" taluhs Èjhsk" fjk
Èjhskla keye'
/l.kak fohla ke;akï iev j;=rg .yf.k hkaak fohla
keyefk' w,a, .;a;= fohla ke;akï ta;a .yf.k hkak fohla
keyefka' taluhs nqÿrcdKka jykafia ksjk yeáhg olajkafka'
ie~ j;=frka t;rùu ms<sn| wjidk m%;sM,h wls[pkx
wkdodkx' t;x §mx wkdmrx' crd uppq mßCLhx lshk tl wms
f;arefõ cro tys ÈreKq jeks" ureo tys uereKq jeks" crdj;a
Èrdm;a jqKd' urKh;a uereKd' ie~ j;=rlska t;r ùu ms<sn|
l:dka;rh wms mehlska yl=¿jd ±lajQfha fláfhka i<ld .kak
wr lsõj jf.a ldu Nj ÈgÀ wúccd lshk i;r ie~ j;=ru
tlla yeáhg .;af;d;a ;sfhkafka ixidrfhka t;rùu' wjika
jYfhka ;sfhkafka tllaj;a w,a, .kafk ke;sj" tlla j;a whs;s
lr .kafk ke;sj" tllg j;a fya;a;= fjkafka ke;sj" tllska
tllg" tllska tllg" Wmldr lrf.k hk uy mqÿu ueÿï
ms<sfj;la ;sfnkafka'
tllska tllg fya;= fjkjd' Wmldr fjkjd lsh,d
lshkafka ta m%;smodj ;uhs Ou_fha jpk ;=klska olaj,d ;sfhkafka'
52
wkqmqnn isCLd" wkqmqnn lsßhd' wkqmqnn mámod' wkqms<sfj,ska hk
YsCIKhla' wkqms<sfj,ska hk l%shd mámdáhla" wkqms<sfj,ska hk
m%;smodjla' ta wkqms<sfj, ;=< mápp iuqmmdoh ;shkjd' wr l,ska
lsõfj ziuud ÈgÀii iuud ixlfmmd mfyd;sZ' iuudÈgÀh we;s
flkdg iuud ixl,am jYfhka tllska tllg hk m%;smodjla'
nqÿrcdKka jykafia uy mqÿu fohla lr, ;sfhkafka' tl
wka;hlgj;a hkafk ke;sj" fï iißka t;r jk" ie~ j;=frka
t;r jk" wdldrh fmkak, ;sfhkjd' iev j;=frka t;r fj,d
fldfygo hkafk lshk tl - ta Èjhsk ;uhs wms wjidkfha
m%ldY lf<a' wms ys;kjd jf.a Njhla" B<Õ wd;au Ndjhla" wuq;=
f,dalhla fkdfjhs fï ie~ j;=rg wiqùug fya;= jk hula whs;s
lr .ekSu;a" hul t,an .ekSu;a lshk ta fol w;yeßh ;ek -
wkak t;kuhs ksjk'
fï mskaj;=kag wms fláfhka ±lajQfõ uyd §¾> jYfhka
±laúh hq;= ldrKd rdYshla' fï mskaj;=ka iEykak wfma foaYkd
wy, ;sfhkjd' máppiuqmmdoh ms<sn|j;a wks;a tajd ms<sn|j;a"
tajd wdY%fhka - kd kd khska - fkdfhl=;a wdldrfhka ;u ;ukaf.a
Ndjkdj,g <xlr .kak ´k' wo jf.a ojil fï mskaj;=ka mgka
.; hq;= ;ekska mgka f.k ;sfhkjd' YS,fhka' B<Õg t;k b|,d
iS," iudê" m%[[d ta Ou_ ud._fha hñka wo foaYkd l< fï
foaYkdj;a hï m%udKhlg fï mskaj;=kaf.a iu: úoY_kd wd§
Ndjkd j,g Wmldr Wkdkï taj;a Wmldr lrf.k wms ks;ru
lshkj jf.a Ydik myk ksù hkakg fmr ta n,dfmdfrd;a;= jk
W;=ï ixidr úuqla;sh fidajdka" ilod.ó" wkd.dó" wry;a hk ud._
M, m%;sfõOfhka ,nd .ekSug fï foaYkdjo Wmldr fõjd lsh,d
m%d¾:kd lrkjd' tfiau wùÑfha isg wlksgd olajd ish¨u
i;aFjhskq;a fï Ou_ foaYkduh Ou_ Y%jKuh l=i,h wkqfudaoka
ùug leu;s kï ta wkqfudaoka ùu ;=<ska m%d¾:kSh fndaêhlska W;=ï
wuduy ksjkska iekfi;ajd lshd m%d¾:kd lrñka fï .d:d lshkak'
53
mdol igyka
6' ÈgÀ.; iQ;%h" b;s jq;;l md<s" Lqoaol ksldh -1-374 msg ^nq'c';%s'24&
54
13 jk foaYkh
^myka lKqj Ou_ foaYkd wxl 195&
ie±yej;a mskaj;=ks"
55
úfYaI;ajhhs' fuf;kaÈ nqÿrcdKka jykafia ta ixialdr ms<sn|
l:dka;rh ix>hd jykafia,dg fufyuhs bÈßm;a lrkafka'
uyfKks" uekúka ojh;dkqmiikdfõ fh§fï ;j;a l%uhla ;sìh
yels±hs wik whg ;sìh yelshhs ms<s;=re Èh hq;=hs' flfiao ;sìh
yelafla lsh, Tkak B<Õg m%ldY lrkjd'
56
iuHla oY_kh we;s kshu úoHdfõ mrf;rg .sh mKaä;fhda
fï ldrKh yßhdldr f;areï wrf.k"
wNsN=hH udrixfhd.x - kd.pPk;s mqknNjx
57
weje;aks úidLh" wdYajdi m%Yajdi fol ldh ixialdrhls' ú;ll
úpdr fol jÖ ixialdrhls' i[[d fõokd lshk fol ÑF;
ixialdrhls' wdfhu;a úidL Wmdil;=ud wykjd - wms wjYH ál
ú;rla md,sfhka lshuq' wd¾hdjks" flfiao wdYajdi m%Yajdi ldh
ixLdrhla jkafka@ flfiao ú;Cl úpdr jÖ ixLdrhla jkafka@
flfiao i[[d fõokd fol Ñ;; ixLdrhla jkafka@ t;fldg ta
ry;a fufyKska jykafia ms<s;=re fokjd'
58
ishqïu Wmdodkh;a wdYajdi m%Yajdihhs' ta jf.au urK
wjia:dfõ§ wka;su m%h;akh;a wdYaji m%Yajdihhs' t;fldg wms
Wmudjla jYfhka lshkjd kï fï mskaj;=ka wy, we;s uqyqfo
;shk ysu lkaol j;=r hg ;sfhkafka oyfhka kuhla' Wäka
fmfkkafka oyfhka tla fldgila lsh,d lshkjd' ta jf.a wms fï
f,dl=jg i<lk l=i, lu_ wl=i, lu_ wdÈh Wv ;Ügqjhs' hg
;Ügqj ;uhs wdYajdi m%Yajdi' ±ka wms lsõjd yqiau .;a;g wmdhg
hkafka keye lsh,d' kuq;a fyd| yqiaula wrf.k fmd,a,la
wrf.k ldgj;a ;änEfjd;a t;fldg kï wmdfha hkjd' wms
lshkak W;aidy lrkafka fï wdYajdi m%Yajdih fï Nj /Õ=fï hg
;Ügqj jf.a fmryqrej jf.a' B<Õg tajdf.a ;uhs ú;ll úpdr'
fu;k úfYaIfhka lshjqkd' l,ska ú;ll úpdr lr,hs jpkhla
msg lrkafka' thska wmg fmakafka wr lshdmq fmryqrej lshk tl
yßhg .e,fmkjd' kdgHhl miqìfï lrk ieris,a, jf.a fohla
;uhs jpkhla msg lrkak l,ska ú;ll úpdr jYfhka jpkhg
is; fhdojkjd' tys is; yiqrejkjd lshk tlhs ú;ll úpdr
lshkafka' tal lr,hs jpkhla msg lrkafka' l=i, wl=i, wd§
foaj,a fkdfõ' fïfl háka ;sfhkafka ú;ll úpdr' tal
fkdfmkk fldgi' B<Õg i[[d fjokd ms<sn|j t;k;a Ñ;;h
is; lshk tl nqÿrcdKka jykafia m%ldY lr, ;shkjd
zÑ;;f[[j Ñ;;;rxZ5 lsh, we;eï ;ekaj, Ñ;%hlg;a jvd
úÑ;%hs fï is; lshk tl' kuq;a ta úÑ;% is; ilia lrkafka
i[[dj;a fõokdj;a úiska'
59
lshkafka fkd±kaufk' talhs t;fldg miqìu' ta wJOldr miqìfï
;uhs Th fmryqrej flfrkafka' wdYajdi m%Yajdi' ú;ll úpdr"
i[[d fõokd' t;fldg fï fmryqrej fudlla i|ydo lshk tl'
tal;a úui, n,uq'
60
w[[u[[ mpph;dj lshkafka talhs' ta w[[u[[
mpph;djg fmr yqrejla jYfhka ;uhs wr lshdmq tajd y÷kaj,d
§,d ;sfhkafka' ldh ixLdfrd jÖ ixLdfrd Ñ;; ixLdfrd lsh,d
tal jpkfhka' ta ú[[dKh;a kdu rEmh;a w;r ta wfkHdakH
m%;H jYfhka flfrk rÕmEfï wjika m%;sM,h ;uhs
m[pWmdodkilJOhla iliaùu' ta ú[[dKfha ;shk folla
yeáhg ie<lSu wms fldf;l=;a fï mskaj;=kag u;la lr,d §,
we;s fkdfhl=;a úÈfha Wmud' odx weÈ,a," l%slÜ l%Svdj" wdÈh'
fkdfhl=;a tajhska wms fmkakqj foms,la fj,d lrk fukak fï
/Õ=u ;=<hs Njh mj;skafka' meje;aula lshk tlla wka;sug
ilia jkafka' m[pWmdodkilJOhla fïl ;=<ska fmß, hkafka
wka;sug' wr i<dh;k lshkafka t;k;a folla yeáhg fnÈ,d
hkjd' ú[[dKh;a folla yeáhg fjkalr .ekSu ksidu'
i<dh;kh ;=< ;uhs fïjd ksIamdokh fjkafka" fï Njhla
f.d;k Njhlg fya;=jk ixialdr wdÈh tajf.a u;l ;shd.kak
´k fï kduOu_ w;r fÉ;kdj i|yka ùu úfYaIhs' we;a;
jYfhka nqÿrcdKka jykafiag l,ska ysáh ta OHdk jvmq
fhda.Ska jykafia,d;a f;areï .;a;d fï lshdmq wdYajdi m%Yajdi
lshk tl ÿlla nj' ta jf.au ú;ll úpdr ÿlla nj' i[[d
fõokd ÿlla nj' tajd ixialdr yeáhg ys;,u fkdfjhs' wúoHd
miqìula okafka ke;;a ta OHdk jeãu ;=<ska Tjqkag f;areKd
tajd f.dfrdaiqhs lsh,d'
61
lshkjd CISKdY%j NsCIqjg rd.h;a ixisf|kjd oafõYh;a
ixisf|kjd fudayh;a ixisf|kjd'
62
,.skak fjkjd n%yau f,dalj,' kuq;a Bg tydg Tjqkag hkak
neßjqkd' fudlo" wúoHdj' ixialdr .ek wjfndaOhla ke;s ksid'
kuq;a wkak nqÿrcdKka jykafia fmdgGmdo iQ;%fha ±lajQjd wms
l,ska lsh, ;sfhkjd hï NslaIqjla wdls[p[[dh;khg wdjg
miafi l,amkd lrkjd - mqÿu úÈfha mdGhla i|yka fjkjd'
zfp;hudkii fu mdmsfhd" wfp;hudkii fu fifhHd'
hJkQkdyx k fpj fpf;hHx k pdNsixLfrhHk;sZ10 uu fÉ;kdj
mdúÉÑ lf<d;a fï wji:dfõ§ tal krlhs' fÉ;kdj fkdlr
ysáfhd;a fyd|hs' fudlo tal ´<dßlhs lsh, B<Õg ys;kjd'
uu fÉ;kd fkdlr bkak ´k'
63
lshkak n,uq' uq,ska lshdmq ysu lkafoa hg ;Ügqj jf.a ishqï ta
ixialdr y÷kaj,d ;sfhkafka tal jpkfhka' ta ixLdr lshk
miqìu ;=< ú[[dKh;a kdurEmh;a w;r Nj /Õ=ula ;shkjd'
ta Nj /Õ=u ;uhs wms fkdfhla Wmud j,ska fmkakqfõ wr
odx weÈ,a, muKla fkdfjhs' kdisiia j;=r;a tlal lrmq fm%au
cjksld' ta yeu tllskau wka;sug m[p WmdodkilJOhla
tl;= fjkjd'
64
fÉ;kdj,a yh j._hla ;shkjd' rEm ixfÉ;kd - rEmh ms<sn|
we;slr .kak" rEmh uq,alr .;a;= fÉ;kdj' tajf.au Yíoh uq,alr
.;a;= fÉ;kdj wkslajd ys;d.kak i<dh;k wdY%fhka' wkak ta
fÉ;kd ;=<ska ;uhs fï ixialdr tl;= fjkafka' tajdg zixL;
ixLdrZ lsh, lshkafka' tajd ilia lr .;a;= foaj,a' wms okakjd
kdgHhl miqìfï flfrk ieris,a, jf.a ;uhs wdYajdi m%Yajdi"
ú;ll úpdr" i[[d fjokd" tajdfha wjidkfha wr fõÈldjg
wdjg mia f ia Nj /Õ= f ï wjidk m% ; s M ,h ;uhs
m[pWmdodkilJOh' ta nj;a fyd|g fy<sfjkj uydi<dh;ksl
iQ;%fhka'12 tafl ±lafjkjd fï m[p WmdodkilJOh tl;=fjk
yeá;a f.ùhk yeá;a' jpk folla fhfokjd zWmph" wmphZ
lsh,d' ta wdh;k yh nqÿrcdKka jykafia m%ldY lrkjd
i<dh;kh' wei ms<sn|j" rEmh ms<sn|j" ta fol ksid we;s jk
ú[[dKh ms<sn|j" taflka we;sjk iuMiih ms<sn|j" ta ksid
we;sjk fõohs;h ms<sn|j'
65
.kakjd' zw;S;fha uu ysáhdZ lsh, ys;d .kakjd' w;S;fha uu
ysáhd lshkafka w;S;h iaurKh lrk fldg" w;S;h i<lk
fldg rEm yeáhg fmksÉp foa' tajf.au fõokd wdÈh' thska
wmg fmakjd" ixL; rgdj' LcckSh iQ;%fha tfyu wdrïN lr,d
Tkak nqÿrcdKka jykafia uy mqÿu ú.%yhla fokjd" fï tl
tl jpkh ms<sn|j ksrel;s jYfhka' tal we;a; jYfhkau
.eUqrehs'
66
nqnq,la lsõfj fudlo inka fnda,hla jf.a msïì, hkfldg
tal f;afrkafka keye' kuq;a ì÷kg miafia f;afrkjd <x Wkdg
miafia f;afrkjd rEmh fmK ms~la nj' ì÷kg miafia
f;afrkjd fõokd Èh nqnq,la nj' miafika t<jf.k <Õg
.shyu ñßÕ=j;a f;afrkjd ñßÕ=jla nj' B<Õg flfi,a l|
m;=re .yk;=re wrgqjla ;sfnkjd' m;=re .eyqjg miafia
f;afrkjd wrgqjla ke;s nj' ú[[dKh;a we;=<; oelalg miafia
f;afrkjd ta udhdj udhdjuhs' t;fldg nqoO jpkh wkqj fï
Wmud ÿkafka b;du .eUqßka' úo¾Ylhdg hï wjia:djl jegfyk
úÈhg' kuq;a f,dalhd tal ms<s.kak iQodkï keye' fuf;kaÈ
wms lshkak .sfha wr lshdmq rEm fõokd wdÈh .ek mqÿu úÈfha
ksrel;shla fokjd nqÿrcdKka jykafia' zls[p NslLfjZ" rEmx
jfo: uyfKks rEmh lsh, lshkafka l=ulgo@ rEmm;S;s fLd
NslLfj ;iud rEmk;s jqpp;s' zrEmmkh fõhZ hk woyiska taalg
rEmh lsh, lshkjd'
67
lshkjd' Tkak B<Õg fõokd lshk tl f;darkafka fjÈh;SZ;s'
ú¢kjd ú¢kjd lshk woyiska fõokd lshkjd' tal f;areï .kak
wmyiq kE' B<Õg i[[d lshk tl f;darkafka i[cdkd;SZ;s
i[cdkd;S;s y÷kd.kakjd y÷k.kakjd' wrl;a lshuq' fudllao
ú¢kafka lsh,d wykjd nqÿrcdKka jykafia' ú£kafka iem" ÿla"
fkdÿlafkdiqj' t;fldg fõokd lshk tl f;darkafk
zú£kafkah ú¢kafkahZ lshk w¾:fhka fõokdj fjkjd' ú¢kafka
fudkjo@ iem ÿla fkdÿla fkdiqj' B<Õg i[[dj lsh,
lshkafka i[cdkd;s" i[cdkd;s y÷kd.kakj y÷kd.kakjd
fudkjo y÷kd.kafk@ ks,ah lsh," r;=h lsh," lyh lsh," iqÿh
lsh," jK_ jYfhka y÷k.kakjd Tkak i[[dj y÷kajmq yeá'
Tkak B<Õg ixLdr .ek ye¢kaùu - tal b;du .eUqrehs' tal
wuq;= úÈhlghs nqÿrcdKka jykafia f;darkafka" ixLdr
f;darkafka fufyuhs'
68
ixL;hla fldg ilialrkjd' B<Õg i[[dj;a ixL;hla nj
ys;d.kak' fjk tlla ;nd ixLdr mjd ziXLdfr iXLdr;;dh
iXL;x wNsiXLfrdk;SZ;s ixLdrdZ uy mqÿu fohla' wfma W.;=ka
lrleú, hk úÈfha fohla' ixLdr hk moh t;k f;darkafka
iXLdfr iXLdr;;dh iXL;x wNssiXLfrdk;SZ;s ixLdrdZ ta
lshkafka ixialdr ixialdr njg zixL;hlaZ jYfhka zilia jQjla
yeáhgZ ilia lrk w¾:fhka ixLdr lshkjd' B<Õg ú[[dKh
.ek lshkafka ú[[dKx ú[[dK;;dh iXL;x wNsiXLfrdk;s'
ú[[dKh ú[[dKh njg muqKqjhs' fuhska wmg fmakjd fï
ixLdr lshk jpkfha jeo.;alu'
69
rEm ixfÉ;kd ioo ixfÉ;kd wd§ jYfhka f;arefõ" Tkak
t;fldg ixfÉ;kd .ek;a hula lsõjd' B<Õg ixLdr .ek wms
l,skau lsh, ;shkjfk ilia lsÍu' tal .ek;a hula lshkjd
kï we;a; jYfhka Ndr;Sh b;sydih" idys;Hh okak wh okakjd
Th k¿ ks<shka fõÈldjg tkak l,ska lrk wx.ixialdr uQK
,iaik lr .ekSu wdÈh tl tl úÈhg ±ka ldf,a Th fg,skdgH
n,k whg wuq;=fjka lshkak fohla keyefka'
70
nqÿrcdKka jykafiaf.a foaYkdjla ;shkjd wx.=;a;r
ksldfh mfp;k r:ldr j._fha 17 Wmudjla fhdo, ;shkjd' ta
Wmudj wdY%fhka wms fï ksreC;sh .;af;' mfp;k rÊcqrejkaf.a
ßh jvqjd frdao folla yeÿjd' tl frdaohla fmr¿jd' frdaohla
fmr<k fldg ta frdaohg lefjkjdfka hï cjhla' fukak
fufyu i|yka fjkjd' zzhdj;sld wNsixLdrii .;s ;dj;slx
.kFjd ÑX..=,dhsFjd N+ñhx mm ;sZZ ta lshkafka hï;dla ta frdaohg
lejqKq cjhla ;snqKo" ta cjh we;s ;dla ta frdaoh fmr<s,d fmr<s,d
weú,a,d lrleú,d iqrexvq .eys,d t;ku jegqkd' wmg ´k
lrkafka wNsixialdr lshk jpkh' wNsixialdr lshk tfla
;shkjd wr cjh" ;Èhu" W;aiql nj' b;ska talu ';uhs lu_ .ek
lshk fldg ks;ru jf.a wNsixialdr lshk jpkh fhdokafka'
71
yenehs lrlefjkjd' nUrh fl,ska - lrlefjkjd' wkak ta jf.a
;uhs ys;d.kak Th wrEm f,dalj, l,am .Kka' l,am .Kka' ta
OHdk ;=<ska .ymq nUr ;uhs ta lÜáh l,am .Kka ú¢kafka'
ys;kak fldhs;rï Nhdklo ixialdr lsh,' ixialdrj,
NhdklFjh taflka fmakjfka' krl mjla lf<a keye' kuq;a
n%yau f,dalj, .sys,a,d nUfr jf.a lrleù lrleú bkakjd' tal
;uhs wdfk[cdNsixLdr'
72
iqLxZ ksnndk lshk tl wms fmkakqfj uq,ska mgka .;af;
fldfyduo" ksjfka Ydka; m%KS; nj fmkajk uq,au jpkh zinn
ixLdriu:Z' tal fldhs ;rï .eUqreo@
73
zjpkhlaZ ;shkjd lsh,d .kafka' zukila ;shkjd lsh,d .kafka'
B<Õg wks;a me;a; lshkjd' wúccdhfFj wfii úrd. ksfrdOd
fid ldfhd kfyd;s hx mpphdii ;x Wmmcc;s wcCO;;x iqL ÿCLx
id jdpd k fyd;s hx mpphdii ;x Wmmcc;s wcCO;;x iqL ÿCLx
fid ufkd k fyd;s hx mpphdii ;x Wmmcc;s wcCO;;x iqL ÿCLx
74
tfyu i|yka fjkjd' fofjks .d:dfj zifnn ixLdrd ÿlLd;s
hod m[[dh mii;sZ fofjks .d:dfõ ;sfhkafka ish¨ ixialdr
ÿlla nj úo¾Ykdfjka ±lafld;a fïl ;uhs úiqoêhg ud¾.h'
kuq;a ;=kafjks .d:dj .eg¿jla fj,d ;sfhkjd' zifnn Ouud
wk;;d;s hod m[[dh mii;sZ tf;kaÈ fudlo zOuudZ lshkafka
lshk tl fhÿfj lshk tl yefudagu .eg¿jla' wkd;auh lsh,d
lshkfldg ish¨ Ou_hka' uq,a .d:dfõ ;sfhkafka ish¨ ixialdr
wks;Hhs' fojk .d:dfõ ;sfhkafka ish¨ ixialdr ÿlhs' ;=kajk
.d:dfõ lshkjd ish¨ Ou_hka wkd;auhs' Tkak Tf;kaÈ .eg¿j
fjkafka fïlhs' zOuuZ lshk tl wms l,ska fmkakqï lr,
;shkjd' ukig wruqKq jk foaj,a' t;fldg zyeufohlauZ
lshkfldg wfma me/kakka kï lshkafka - tal ksid ;uhs uQ,
mßhdh iQ;%h ÿrjfndaO fj,d ;sfhkafka - ksjk fohla fkdfjhs
lsh,d' kuq;a ksjk zfohlaZ lrf.k ;sfhkjd' fu;k ;sfhkafka
ixL; wixL; Ou_ Tlafldu ksjk lshk tl;a wixL; Ou_hla
lrf.k" wixL; Od;=jla lrf.k" wka;sug ishfodaßia ksjkla
lrf.k ;shk nj wms fmkakqjfk' kuq;a wixL;h lsh, lshkafka
fudllao@ ixL;h ke;sjqKq wjia:dj'
75
zkFÓ ls[ÑZ lshk tl;a zlsisjla ke;Z lshk tl;a fohla
lr.;a; jf.a' ksnndk lshk tl;a zfohlaZ lr .;af;d;a t;k
b|,d u[[kdjg jeá,d wdhs;a ixidrhg tkjd' yßu .eUqre
Ou_hla' uymqÿu Ou_hla' t;fldg wixL; lshk tl ta úÈhg
f;areï .kak krlhs' ta ksid ;uhs we;a; jYfhka nqÿrcdKka
jykafia zwfklcd;s ixidrxZ lshk .d:dj wjika lf<a
zúixLdr.;x Ñ;;x - ;Kydkx Lh ucCO.dZ23' t;k wuq;= jpkhla
fhdokjd zúixLdr .;x Ñ;;xZ ixialdrj,g k;=fj,d ;snqk ys;
zúixLdrZ fjkj' ys; ñÿkd' Ñ;; úuqla;sh m%ldY lrk jpkhla
zúixLdr.;x Ñ;;xZ' ys; ixialdrhkaf.ka ñÿkd' talfk fÉ;kd
wNsixialdr w;yeßh yeáfh ksfrdaOh iamY_ l<hs lshkafka' tal
;j;a me;a;lska lshkjd kï úixLdr.;x Ñ;;x lshkjd jf.a'
we;eï ;ekaj, ;shkjd' zú[[dKx p wkNsixLpp úuq;;xZ lsh,'
idudkHfhka f,dalhdf.a ú[[dKh ixL;hs' ilia lrmq tlla'
kuq;a hï wji:djl th kdurEm ixialdrhkaf.ka ñÿfkd;a
talg lshk ku fï mskaj;=kag wms lsh, ;shkjd' zwksoiik
ú[[dKhZ kdurEmhla fmkakqï lrkafk ke;s úuql;
ú[[dKh ;uhs wksoiik ú[[dKh' t;fldg zwkNsixLpp
úuq;;xZ24 lsõfõ talghs' Th úÈhg zwixL;Z lsh, lshkafka
wuq;= fohla fkdfjhs' wr >k i[[dfjka ñÈ,d rdis i[[dj
;=<ska hï wji:djl úuq;;sh ,enqj kï'
76
fÉ;kdj tkafka' ys;=jlaldr ueo weÕs,a, l%shd;aul fjkafka
ukig tk wruqKq j,ska' tal ksid ;uhs állg ys;kak fïl
fm< .iaij, .;af;d;a wms biafi,a, lsõfj ldh ixLdfrd" jÖ
ixLdfrd" Ñ;; ixLdfrd" kuq;a Bg háka ,shkak fjkjd' lu_
.ek l:dlrkjd kï" mqk¾Njhla iliafjk lu_h .ek l:d
lrkjd kï" zldh ixLdrd" jÖ ixLdrd nyq jpk kuq;a ;=kafjks
tl Ñ;; ixLdrd fkdfjhs' tal ufkda ixLdrd' fudlo wr
mxfÉkaøshhkaf.ka .;a;= foaj,a ys;g tkfldg tal zfohlaZ
lrf.k bjrhs' zPJouQ,ld wdjqfid ifnn OuudZ25 yeu fohlau
PJofhka fjkjd lshkafka' taj .eUqrgu hk ldrKd fï
fláfhka lshkafk' tfyu i<ld .kak' thska fmakjd ixialdr
lshk jpkh fld;rï .eUqrla ;shk jpkhlao lsh,d' ixL;
ilia lsÍu lshk tl fï ilia lsÍug háka ;sfhkafka ;Kaydj'
tal;a we;eï ;ekaj, nqÿrcdKka jykafia m%ldY lrkjd
zzwúccdiuMiifck NslLfj" fjohsf;k MqgGii wiiq;jf;d
mq:qcckii ;Kyd Wmmkkd ;f;dfcd fid ixLdfrdZZ26 wúoHdj
iamY_ lrk ,o wY%e;j;a mD:.ackhdg zidudkH mD:.ackhdgZ
;Kaydjla we;s fjkjd' ta ;Kaydj ;=<ska ;uhs fï ixialdr we;s
fjkafka' n,kak wdYajdi m%Yajdi' wksla Tlafldu w;yeßh;a
yqiau fkdf.k bkak neye' uQ,slu Wmdodkh lsõfj talhs' ta
uefrk wji:dfõ fldhs ;rï yqiau w,a,.kak oÕ,kjo@
t;fldg Njh ;sfhkafka Th lshdmq ishqïjQ ixialdr ;=k Wvhs'
wksla ndysr foaj,a talg miafi' Njfha È.ska È.g hk tajd' kuq;a
uQ,sl jYfhka ;sfhkafka ixialrKh lrkafka wúoHdj ;=<ska'
wúoHdj lsh, lshk ta wJOldrh ;=<ska flfrk ixialdr ;%súOhs
ldh ixLdr" jÖ ixLdr" Ñ;; ixLdr' ta ixialrKh ;=kafjks tl
ufkda ixialrKhla njg m;a fjkafka ´<dßl wji:djg"
f.dfrdaiq wji:djg m;afj,d' ixL; jqk wji:dfõ' ufkda
ixfÉ;kd lsh, lsõfj' fjokd i[[d we;s jqk muKg lu_hla
/ia kQk;a ufkda ixfÉ;kd - fï mskaj;=ka okakjd Ouu
mofha uq,au .d:d fol' fndfyda úg wka;sug tkafka Ouumo
uq,au .d:d folg fka' uq,gu tk .d:d folg fka'
77
ufkd mqnnx.ud Ouud
ufkd figGd ufkduhd
ukid fp mÿfgGk
wksppd j; ixLdrd
Wmmdo jh Ouñfkd
WmmcðFjd ksrecCOk;s
f;ix jQmifud iqfLd
78
j; ixLdrd - Wmmdo jh Ouñfkd' taldka;fhkau ixialdrfhda
wks;Hhy' zWmmdo jh OuñfkdZ we;sùï ke;sùï ijNdjh
we;a;dy' zWmmcðFjd ksrecCOk;sZ we;s fj,d ke;s fjkjd' zf;ix
jQmifud iqfLdZ tajdfha ixis£u iemhls' wdYajdi m%Yajdi ú;ll
úpdr Tlafldu whs;shs talg'
Tkak B<Õg ;j;a tlla wms tl;= lruq' talg - t;k lsõfj
wksppd j; ixLdrd
Wmmdo jh Ouñfkd
WmmcðFjd ksrecCOk;s
f;ix jQmifud iqfLd
79
mskaj;=ka wy, ;shkjfk' wixL;h .ek ta wjia:dfõ § m%ldY
fjkafka fufyuhs'
80
úfYaIfhkau úoY_kdjg Wmldr jk fï foaYkdj;a ;u ;ukaf.a
nK Ndjkdjkag tl;= lrf.k ta ;=<ska yels;dla blauKska fï
Ydik myk ksù hkakg l,ska fidajdka" ilod.dó" wkd.dó"
w¾y;a hk ud._M, m%;sfõOfhka W;=ï jQ wuduy ksjk idCId;a
lr .ekSug;a fï mskaj;=kag ffO¾hh yd n,h ,efíjd lsh,
m%d¾:kd lrkjd' tfiau wùÑfha isg wlksgd olajd hï i;aFj
flfkla fï foaYkduh yd Y%jKuh l=i,h wkqfudaoka ùug
leu;s kï ta wkqfudaoka ùu ;=<ska m%d¾:kSh fndaêhlska
W;=ï jQ wuduy ksjkska iekfi;ajd lsh, fï .d:d lshd mska
fokak'
81
mdol igyka
1' ojh;dkqmiikd iQ;%h" iq;; ksmd;h -228 msg ^nq'c';%s 25&
2' .sßudkJo iQ;%h" wx.=;a;r ksldh -6-198 msg ^nq'c';%s 23&
3' úNx. iQ;%h" ixhq;; ksldh - 2-6 msg ^nq'c';%s 14&
4' pQ, fjo,, iQ;%h" ucCêu ksldh -1-706 msg ^nq'c';%s 10&
5' ÿ;sh .oÿ,noO iQ;%h" ixhq;; ksldh -3-260 msg ^nq'c';%s 15&
6' úNx. iQ;%h" ixhq;; ksldh -2-6 msg ^nq'c';%s 14&
7' rfyd.; iQ;%h" ixhq;; ksldh -4-412 msg ^nq'c';%s 16&
8' m[p;;h iQ;%h" ucCêu ksldh -3-34 msg ^nq'c';%s 12&
9' fmdgGmdo iQ;%h" §> ksldh - 1-388-436 msg ^nq'c';%s 7&
10' fmdgGmdo iQ;%h" §> ksldh - 1-404 msg ^nq'c';%s 7&
11' Wmdodk mßj;; iQ;%h" ixhq;; ksldh -3-106 msg ^nq'c';%s' 15&
12' uyd i<dh;ksl iQ;%h" ucCêu ksldh -3-594 msg ^nq'c';%s' 12&
13' ncckSh iQ;%h" ixhq;; ksldh -3-148 msg ^nq'c';%s' 15&
14' fMKmsKvqmu iQ;%h" ixhq;; ksldh -3-24 msg ^nq'c';%s 15&
15' ,gqlsfldmu iQ;%h" ucCêu ksldh - 2 - 192 msg ^nq'c';%s' 11&
16' fidK iQ;%h" Wodk md<s - nq'ks' -1-242 msg ^nq'c';%s' 24&
17' wx.=;;r ksldh - 1-212 msg ^nq'c';%s' 18&
18' l=ll=rj;sh iQ;%h - ucCêu ksldh -2-88 msg ^nq'c';%s' 11&
19' iqL j.." Ouu moh .d' 203" Lqool ksldh -1-76 msg ^nq'c';%s' 24&
20' ixfÉ;kd iQ;%h" wx.=;;r ksldh -2-306 msg ^nq'c';%s' 19&
21' u.. j.." Ouu moh" .d'277 Lqool ksldh -1-94 ^nq'c';%s' 24&
22' n%dyuK j.." Ouu moh" .d'383" Lqool ksldh -1-64 msg
^nq'c';%s'24&
23' crd j.." Ouu moh" .d' 154" Lqool ksldh -1-64 msg ^nq'c';%s' 24&
24' Wodk iQ;%h" ixhq;; ksldh -3-102 msg ^nq'c';%s' 15&
25' lsxuQ,l iQ;%h" wx.=;;r ksldh -5-344 msg ^nq'c';%s' 22&
26' mdßf,hHl iQ;%h" ixhqF; ksldh 3-164 ^nq'c';%s' 15&
27' uyd mßksnndk iQ;%h" §> ksldh -2-246 msg ^nq'c';%s' 8&
28' wx.=;;r ksldh -1-274 msg ^nq'c';%s' 18&
29' mGu kn s ndk i;
Q h
% " Wodk md<"s Loqol kl
s dh -1-290 mg
s ^n'qc';s% 24&
82
14 jk foaYkh
ie±yej;a mskaj;=ks"
346
fïfl f;areu zbox cd;= fjo.+Z lsh, lshkafka fïl ;uhs
we;af;kau fõofha mrf;rg .shhs lshkafka zbox cd;= innÔZ
lshkafka fïl ;uhs we;af;kau ish,a, ch .;a;hs lshkafka
zbox cd;= wm,sL;x .KvuQ,x m,sLKsxZ lshkafka fïl ;uhs
we;af;kau fuf;la uq, fkdiErE .~qfjys uq, iErejhs lshkafka'
tfyu fï .d:d m%ldY lr,d nqÿrcdKka jykafia ix>hd
jykafia,d wu;,d lshkjd' zzuyfKks" Wool fï Wodk .d:d
m%ldY l<dg fudlo" tal yß yeáhgu m%ldY lrkak whs;sh
;sfhkafka fï Ydikfha NsCIqjlghs' B<Õg nqÿrcdKka jykafia
fï m%fya<sld úÈfha .d:dfõ w¾:h f;dark úÈh fufyu m%ldY
lrkjd' zzuyfKks" flfiao flfkla fjo.+ fjkafka@ZZ tal
f;darkafka fufyuhs' zhf;d fLd NslLfj NslLq Pkkx
Miidh;kdkx iuqoh[p" wF:.u[p" wiido[p" wd§kj[p"
ksiirK[p" h:dN+;x mcdkd;s" tjx fLd NslLfj NslLq fjo.+
fyd;sZ
84
lshk i;r uyd N+;hskaf.ka yeÿkq" uõ mshka ksid yg.;a" n;a
flduq ms~q tl;=jla jk wks;H ijNdjh we;s b,Sï msßue§ï
ì£ï úisÍï ijNdjh we;s fï lhgu fjk kula' l=ulao
uyfKks" .vqfõ uq, lshkafka@ .vqfõ uq, lshkafka ;Kydjgu
fjk kula' fldf;lskao uyfKks" ta .vqfõ uq, yErejhs
lshkafka@ tal f;darkafka fufyuhs' hïlsis NsCIqjla ;=<
;DIaKdj m%ySKo" uq,skqmqgd ouk ,oafoao" W.=,d ;nk ,o
;,a.ila fuka ke;s lrk ,oafoao" kej; kQmÈk ;;aFjhg m;a
lrk ,oafoao" ta NsCIqj ;uhs fuf;la uq, fkdyErE .vqfõ uq,
yErejhs lshkafka' nqÿrcdKka jykafia ÿka fï újrKfhka
wmg fmakjd fï zfjo.+Z lshk tl nuqKkaf.ka .;a;= jpkhla'
wms Ydiksl w¾:fhka lshkjd kï o;hq;= ish¨ ±kqfuka
mrf;rg .sh lshk tlhs' ish¨ ±kqfuka mrf;rg .shhs lsh,
nqÿrcdKka jykafia y÷kajkafka wr wdh;k yfha mia wdldr
wjfndaOh iïmQK_ ùuhs' ish,a, ch.;a;d lshkafka ta;a wr
miawdldr wjfndaOh ,ndf.k i<dh;kh ms<sn|j Wmdodkfhka
f;drj úuqla; ùuhs' fuhska wmg fmakjd ish,a, ±k.ekSu;a
ish,a, ch .ekSu;a lshk folu i<dh;k wdY%fhka f;areï .;
hq;= nj' wms fï zish,a,Z lsh,d lsõj ksid fu;k b|,d idOl
iQ;%hla bÈßm;a lrkjd' mskaj;=ks" i<dh;k ixhq;a;fhau
;shkjd zinnZ lsh,d iQ;%hla'2
85
fukak fufyu lshkjd kï zwyfu;x innx mpplLdh w[[x
innx m[[dfmiidñ'Zuu Th lshk innh w; yer,d m%;sfCIam
lr,d fjk innhla fmkakqï lrkjd lsh,d lsõfjd;a uyfKks"
tal lgue; foä,a,la muKhs' kslkau zyínhlaZ muKhs' tal
m%Yak l<yu ta ;eke;a;dg lg W;a;r;a keye' fudlo ta
;eke;a;dg tal .ek wjfndaOhla ke;s ksid' thska ;yjqre
lrkjd nqÿrcdKka jykafia zinnZ lshk tl' b;ska fï mßirh
;=< B<Õg fï jf.au mqÿudldr foaYkdjla ;shkjd ta;a
i<dh;k ixhq;a;fhau' iñoê lshk ijdóka jykafia nqÿrcdKka
jykafia <Õg weú,a,d m%Yakhla wykjd zf,dfld f,dfld;s
Nfk; jqpp;s ls;;dj;d kqfLd Nfk; f,dfld jd wii
f,dlm[[;;s jd;sZ3 zijdóks f,dalh f,dalh lsh, lshkjd'
fldf;lskao f,dalhla fyda f,dal m%{m;shla" f,dalh lsh,
mekùula" olajkak mq¿jka fjkafka@
86
wms B<Õg udrefjuq óg l,skq;a wms fkdfhl=;a wji:dj,
m%ldY l< iQ;% msglfha §> ksldfha m<fjks iQ;%h' b;du
fY%IaGhs wms lsh, ;sfhkjd' wr yeg folla oDIá m%;sfCIam
lrk nU±,- n%yucd, iQ;%h' ta iQ;%h wjidk lrkak nqÿrcdKka
jykafia fufyu m%ldY l<d' Tlafldu iïmsKvkh lr,d
fmkaj,d hï;dla oDIaá f,dalfha ;shkjd kï" we;sjqKd kï"
bÈßhg we;s fjkjd kï" ta yeu tllau fï yeg folg whs;s
fjkjdh lsh, nqÿrcdKka jykafia fufyu m%ldY lrkjd'
uyfKks" Th lshdmq Y%uK n%dyauKhska hï u;jdo bÈßm;a
lrkjd kï Th yeg folg whs;s" ta yeu flfklau Tkak
B<Õg md,s jpk;a lshkak fjkjd zifnn f; Pys Miidh;fkys
Mqii Mqii máixfjfok;sZ4 iamY_ wdh;khkaf.ka iamY_ lr,d
,efnk úkaokhla ;=<skqhs ta oDIaá ish,a, bÈßm;a lrkafka'
tfyu ta iamY_ wdh;khka wdY%fhka tk fõokdj ;=<ska fï oDIaá
bÈßm;a lsÍu ksid isÿfjk foa B<Õg lshkjd' ta whg zfjokd
mpphd ;Kyd" ;Kyd mpphd Wmdodkx" Wmdodk mpphd Nfjd"
Nj mpphd cd;s" cd;s mpphd crd urK fidal mßfojZ ta
Tlafldu Y%uK n%dyauKhska ta iamY_ wdh;k ;=<ska Wmojd .;a;=
oDIaá ksid ta wh fõokdj ;=<ska ;Kydjg hkjd" ;Kydfjka
Wmdodkhg hkjd" Wmdodkh ;=<ska Njh' Tkak ixidfrka
ñfokafk keye'
87
m%{dfjka hqla; ;eke;a;dhs' wkak fjo.+ lshk tl f;areï l<
wdldrh'
88
zziamY_ wdh;k yh ksrjfYaI jYfhka ksfrdaO jqkdg miafia wka
lsisjla ;sfío@ idßmq;a; ijdóka jykafia talg olajk m%;spdrh
fudllao zudfyjx wdjqfidZ tfyu wykak tmd" m%Yakhu wj,x.=
lrkjd' t;fldg uyd fldgÀ; ijdóka jykafia wykjd wr
úÈhgu wms isxyf,ka lsõfjd;a fï i<dh;k iïmQK_fhkau
ksreoO l<dg miafi tfyu kï lsisjlau keoao talg;a
lshkjd tfyu m%Yakhla wykak tmd'
89
wr y;r .eku lshkjd zwmmm[px mmf[p;sZ' tfyu lshk
tlaflkd m%m[p fkdl< hq;= fohla .ek m%m[p lrkjd'
tfyu m%ldY lr,d wjidk jYfhka lshkafka zhdj;d wdjqfid
Pkkx Miidh;kdkx .;s ;dj;d mm[pii .;s' hdj;d mm[pii
.;s ;dj;d Pkkx Miidh;kdkx .;sZ tafl f;areu weje;aks
hï;dla ÿrg fï i<dh;kh úysfohso" ta;dla ÿrgu m%m[ph
úysfokjd' hï ;dla ÿrg m%m[ph úysfokjd kï ta;dla ÿrg
i<dh;kh úysfokjd' B<Õg lshkjd zPkkx wdjqfid
Miidh;kdkx wfii úrd. ksfrdOd mm[p ksfrdfOd mm[p
jQmifudZ weje;aks i<dh;k yhu ksreoO jqkdg miafi
m%m[p ixisf|kjd" m%m[p ksfrdaO fjkjd' m%m[p ksfrdaOh
lshk jpkh ksjkgu kula' m%m[p lrkak bvla keye' t;k
wdh;k yhu ksreoO ksid" .eUqre kuq;a tal b;du jákdu
iQ;%hla' ;j;a fïlg tl;= lrkjd kï wms óg l,ska iúia;rj
lshQ iQ;%hla fláfhka olajkjd kï" nqÿrcdKka jykafia hïlsis
foaYkdjl w. yßfha§ ix>hd jykafia,dg fï úÈhg m%ldY
lrkjd' z;iud;sy NslLfj fi wdh;fk fjÈ;fnn hF:
plLq[p ksrecCO;s" rEmi[[d p Ñrcc;s fi wdh;fk
fjÈ;fnn" hF: fid;[p ksrecCO;s ioo i[[d p úrcc;sZ7
Th úÈhghs lshfjkafka' uq,a tl lsõjyu wkslajd f;areï
.kak n,kak'
90
l,amkd l<d wmg m%fya<sld úÈfha foaYkdjla nqÿrcdKka
jykafia foaYkd lf<a' wmg w¾:h ±k .kak ,enqfK;a keye'
Nd.Hj;=ka jykafia jeähd' wms fudlo lrkafka'@ lsh,d ys;,d
wdkkao yduqÿrefjda fï úÈfha foaj,aj,g nqÿrcdKka jykafia;a
m%Yxid l< flfkla' hkak ´k wdkkao ijdóka jykafia <Õg
lsh,d Wkajykafia <Õg .sys,a,d w¾:l:kh b,a¨jyu
Wkajykafia álla wÈuÈ lr, lsõjd' ug fmak yeáhg uu
wgqjdjla fokakï lsh,d' f,dl= wgqjdjla fkdfjhs Wkajykafia
lf<a' fukak fufyuhs lshkafka zi<dh;k ksfrdOx fLd
wdjqfid N.j;d iJOdh Ndis;xZ i<dh;k ksfrdaOhhs t;kska
fmkakqï lrkafka' i<dh;k ksfrdaOh lshkafka ksjk nj wms
úia;r lr, ;shkjd' tf;kaÈ nqÿrcdKka jykafia i<dh;k
ksfrdaOh ye¢kajQfha wuq;=u wdh;khla yeáhu' T;k W.;=kag
fndfydu .eg¿ ;ekla'
91
wei nJOkhla fkdfõ' lk Yíoj,g nJOkhla fkdfõ' Yío
lkg nJOkhla fkdfõ' kuq;a tafol ksid hï PJord.hla
WmÈkjd kï talhs nJOkh'
92
lk ;=<ska lvd jÈkafoda" Th wd§ jYfhka udrhd n,df.k
bkakjd wr ysj,d jf.a' ta ksid taflka wdrCId fjk yeá
nqÿrcdKka jykafia m%ldY lrkjd' fndfyda ;ekaj, olajk wr
bkaøSh ixjrh ms<sn| l:dfjka" ks;r i|yka fjk mdGhla
zplLqkd rEmx Èijd k ksñ;;..dyS fyd;s" kdkqnH[ck..dySZ
wd§ jYfhka bkaøSh ixjrh ms<sn|j uyfKks" kqU,d weiska
rEmhla ±l,d" ta ms<sn|j ksñ;s yd wkqjH[ck ta jpk fol;a
fláfhka lshkj kï" Tkak wms Wmudjla lshkjd" ,iaik rEmhla
±lald' ta ,iaik rEmhg ys; .shdg miafia ta ,iaik fldfyduo
lsh, ys;kak wms ;j ´jg tl;= lrkjd" jH[ck odkjd' wkak
wkqjH[ck lsh,d ys;d.kak' ta úÈhg wms rEmhla ±l,d ksñ;s"
wkqjH[ck .;af;d;a" ta .ekSu ;=<ska fjkafka fudllao lshk
tlhs nqÿrcdKka jykafia fu;k m%ldY lrkafka' tal ;=<ska
wdY%j Ou_ u;=fj,d mßydks ;;aFjhlg hkjd' kuq;a nqÿrcdKka
jykafia fuf;kaÈ m%ldY lrkafka" uyfKks" kqU,d bkaøsh
fodrgq yhu jy.;af;d;a udrhd n,ka b|,d hhs' jefâ yßhkafk
keye lsh,d' ta bkaøsh ixjrh ;=<ska i<dh;kfhka fjkak
mq¿jka wl=i,a" yefokak mq¿jka wl=i,a" ke;sfjkj wr bínd
lgqj we;=<g jÈkak jf.a'
93
fokak fkd§' tfyu lf<d;a zwksiisf;d w[[ufyGhdfkdZ
fudfydlgj;a fya;a;= fjkafk;a keye' zk WmjfohHZ ldgj;a
fodia lshkafk;a keye' ldgj;a ysßyer lrkafk;a keye'
zmßksnnqf;dZ msßksfjkjd'
94
flfkla ú¢kj lsh,' tfyu lshkj kï ;uhs Th m%Yakh yß' uu
tfyu fkdlshk fldg Tfydu m%Yak wyk tl jerÈhs' wykak
´k fufyuhs' zlsx mpphd kqfLd Nfk; fjokdZ fõokdjg
m%;Hh l=ulao@ tfyu m%Yakh weyeõfjd;a uu W;a;r fokafk
fufyuhs' zMii mpphd fjokd fjokd mpphd ;KydZ' fkdlshmq
;Kydjl=;a tfõf,a t<shg .;a;d' tfyu m%ldY l<yu wdhs;a
fud,sh M..=K NsCIqj lshkjd - ±ka ;Kydj .ek lsõjfk' zfld
fLd Nfk; ;i;sZ ljqo fï ;Kydj lrkafka' t;k§;a ms<s;=re
fokjd' uu lshkafk keye flfkla ;Kydj lrkjd lsh,d'
wykak ´k m%Yakh' zlsumpphd Nfk; ;KydZ lsh,d' t;k§;a
lshkjd' zfjokd mpphd ;Kyd" ;Kyd mpphd WmdodkxZ Tkak
Th lshk ms<s;=re ffY,sh ;=< uy mqÿu fohla .eífjkjd' fï
mskaj;=ka f;areï .kak n,kak' uu Wmudjla fokakï' ±ka Th
Ñ;%ldrfhd bkakjfk wms ys;uq oï je,lska mqrella Ñ;%hlg
k.kak lshkjd' tl mqrella ú;rla wekafod;a tal oïje,lg
whs;shs lsh, ys;kjo@ mqrella nj f;afrkak tl mqrella
tlalu jï me;af;kq;a ol=Kq me;af;kq;a wvq .Kfka mqrela
Nd.h ne.skaj;a olajkak ´kfk' tal oïje,l mqrella nj
fmkakkak' nqÿrcdKka jykafia fok ms<s;=f¾ fud,shM..=K
NsCIqj kEiQ ldrKhl=;a tl;= lf<a fudlo fïl oïje,la nj
fmkakkak'
95
i<dh;k m%;Hfhka iamY_h iamY_ m%;Hfhka fõokdj' fõokdj
m%;Hfhka ;Kydj' Tkak Tfydu hkafka' b;du jákd iQ;%hla
fïl'
96
mápp ú[[dKx ifuNd;sZ' uyfKks" folla ksid ú[[dKh
we;s fjkjd' ú[[dKh kslkau my< fjkjd fkdfõ' folla
ksihs ú[[dKh we;s fjkafka' zplLq[p mápp rEfmp Wmmcc;s
pCLq ú[[dKxZ" wei;a rEmh;a ksihs plLqú[[dKh WmÈkafka'
ta jf.au lk;a Yno;a ksihs fid;ú[[dKh WmÈkafka" ta yeu
tllau zksid bm§ulaZ' taflka fmkakqï lrkafka yeu ;siafiu
folla ksid we;s fjkjd lsh,d' B<Õg m%ldY lrkjd z;sKKx
iX.;s MfiidZ tal álla .eUqre ldrKhla'
97
tfyu tf;kaÈ iamY_h' Bg maifi b;ska wr ñßÕ=j Tiafi ÿjkjd'
wei fu;khs" rEm w;khs" Th l:djhs Th .eUqßka fmkakqï
lrkafka' Th i<dh;k l:dfõ jákd wxY rdYshla fmkakqjd' wms
uq,§ lsõjfka Th i<dh;khka ms<sn|j iïmQK_ mßmQK_ ±kSu tkak
kï fïjd yg.kak wdldrh ±k .kak ´k' wi;hg hk wdldrh
±k .kak ´k' fïjdfha wdiajdo mCIh ±k .kak ´k' wd§kj mCIh
±k .kak ´k' tajd ±k f.k ksiirKh lshkafka kslaóu' tajdg
wod<jhs ±ka fï yeu tllau lshkafka' B<Õg i<dh;k ms<sn|j
b;du;au jákd foaYkdjla ;shkjd ueÿï iÕsfha uyd i<dh;ksl
iQ;%h14 lsh,d uyd fY%aIaG foaYkdjla' i<dh;kh ms<sn|j ;shk
fYa%IaG;u foaYkdj' taflÈ nqÿrcdKka jykafia olajkjd idudkH
mD:.ack f,dalhd i<dh;kh Èyd n,k wdldrh;a" taa ksid ta wh
we;slr .kak wdiajdoh;a" ta wdiajdoh ksid we;sjk wd§kjh;a" tl
me;a;lska fmkakqï lrkjd' wksla me;af;ka i<dh;kh ms<sn|j
h:dN+; jYfhka yßhdldr wjfndaOhla ,nk flfkla wr jf.a
wdiajdohkaf.a wiÓr nj f;areï wrf.k wd§kjh f;areï
wrf.k fï i<dh;khkaf.ka ñfok wdldrh;a fmkakqï
lrkjd' fukak fufyuhs mgka .kafka' zplLqx NslLfj" wcdkx
wmiix h:dN+;x" rEfm wcdkx wmiix h:dN+;x" plLqú[[dKx
wcdkx wmiix h:dN+;xZ Th úÈhg lshkjd'
98
wef,kjd" plLqiuMiifhys wef,kjd plLqiuMiih ksid
we;sjk iem ÿla fkdÿla fkdiqj fõokdjkays wef,kjd'
99
flfkla wei yßhdldrj h:dN+; jYfhka olskjd kï ±ka
u;lalr .kak h:dN+; jYfhka lshkafka wks;H jYfhka ±lSu
rEmh;a wks;H jYfhka h:dN+; jYfhka okakjd kï olskjd
kï" ta jf.au wei;a rEmhkq;a ksid we;sjk plLqú[[dKh;a
wks;Hhs lsh, h:dN+; jYfhka okakjd kï olskjd kï ta úÈhg
iamY_h;a fõokdj;a h:dN+; jYfhka okakjd kï olskjd kï
tn÷ mqoa.,hd" ta lshkafka fï Ydikfha yslafuk NsCIqj" ta wd§kj
±lSfuka jdih lrkakdjQ ta NsCIqj .ek ta mßj;_kh .ek fufyuhs
lshkafka'
100
fuf;kaÈ mqÿu úÈhg wdhH_ wIgdx.sl ud._h jefvk yeá
fmkakqï lrkjd' i<dh;kh wdY%fhka Ndjkd lrk mskaj;=kag
fï iQ;%h b;du Wmldr fjkjd'
101
wIgdx.sl ud._h jvk ta NsCIqj ;=< bfíu i;r i;smgGdkh;a
jevqkd fjkjd' Ndjkdj ;=<ska jeä,d mßmQK_;ajhg m;a fjkjd'
ta NsCIqj ;=< fjk foaj,a fï lshkafka i;r iuHlam%Odkh
i;r wdldr ù¾hh bfíu fï i<dh;kh ms<sn|j yslafuk fï
m%;smodj ;=<ska bfígu jdf.a i;r i;smgGdkh" i;r
iuHlam%Odkh iïmQK_ fjkjd' i;r iDoêmdo;a iïmQK_ fjkjd'
m[pbkaøshhka iïmQK_ fjkjd' m[pn,;a iïmQK_ fjkjd'
i;;fndcCOX.;a iïmQK_ fjkjd' fï úÈhg ta f,daflda;a;r
wji:dj .ekhs fï lshkafka'
102
o;hq;= foa wNs[[dfjka msßis| ±k .kakjd ^ys;d.kak
p;=rd©i;Hfha m<uqjk i;Hh jf.a& B<Õg fh Ouud wNs[[d
myd;nnd" wNs[[dfjka m%ySKh l<hq;= Ou_ fï NsCIqj ;=<
m%ySKh fjkjd' hï Ou_hka wNs[[dfjka jeäh hq;= kï tajd
jefvkjd' hï Ou_hka wNs[[dfjka idCId;a l< hq;=o m%;HCI
l< hq;=o" ta Ou_ m%;HCI fjkjd'
103
ldrKh ;j;a ;yjqre lr .kak'
104
Ndjkdjg b;du jákd úÈfha iQ;%hla fï ixhq;; ksldfha
i<dh;k j..fha fofjks ojhx iQ;%h' ta wka;sug lshkafka p,d
fpj" jhd p wksppd" úmßKdñfkd" p,kh fjkjd f.ù hkjd tal
idudkH uieig fmakafka keye meKeig fmfkkjd'
105
m%ldY lrkafka' wms fï lshkak ;shk ;dla Tlafldu lshkj
fkdfjhs' hï m%udKhla lsõjd'
106
lsõjd' ;j bv ;shkj kï b;=re wx. .ek;a fujeks foaYkd
mj;ajkak n,dfmdfrd;a;= fjkjd'
t;;dj;d p wfuyys''''''
107
mdol igyka
108
15 jk foaYkh
^myka lKqj Ou_ foaYkd wxl 197&
ie±yej;a mskaj;=ks"
109
tafla isxy, mßj¾;kh fïlhs' zuekúka ojh;dkqmiikdfõ
fh§fï ;j;a l%uhla ;sìh yels±hs hï flfkla weiqfjd;a ta whg
fufia ms<s;=re Èh hq;=hs' ;sìh yelshs' flfiao ;sìh yelafla@
hï;dla ÿlla yg .kSo" ta ish,a, iamY_h m%;Hfhks' fï tla
wkqmiikdjls' iamY_fhau ksrjfYaI úrd. ksfrdaOfhka ÿflys yg
.ekSula ke;' fï fofjks wkqmiikdjhs' fufyu m%ldY lr,d
nqÿrcdKka jykafia fï olajdmq ojh;dkqmiikdfõ fh§fï
wdksYxi B<Õg m%ldY lrkjd' wm%ud§j flf,ia ;jk ù¾hfhka
hq;=j hï lsis NsCIqjla fï ojh;dkqmiikdfõ fhÿfkd;a ta NsCIqjg
tlaflda fuf,dj§u" Ègq±ñfhys§u" ry;a M,h ,nd.kak mq¿jka'
tfyu ke;akï Wmdodk fYaIhla b;sßj wef;d;a wkd.dó M,h
,nd.kak mq¿jka'
110
jma fmdah ojfia" ;j;a fya;+ka ksid wmg ys;=kd fï fhda.djpr
msßig - wks;a taj;a lugyka nK ;uhs - fïl álla jvd t,a,
lr,d m%dfhda.sl uÜgñka bÈßm;a lrkak' ta ksid úfYaIfhka
b,a,d isákjd fu;k b|,d m%ldY lrk ldrKdj,g b;du;au
idjOdkj jelshla jelshla mdid" jpkhla jpkhla mdid"
Y%jKh lrk yeáhg' fï iamY_h ms<sn| l:dka;rfha §
m<uqfjkau lsj hq;= ldrKhla ;uhs" wms foaYkd lSmhl§u §>
ksldfha m<uqfjks iQ;%h jk n%yucd, iQ;%h .ek u;= lr, ÿkak
ldrKhla fudllao" nqÿrcdKka jykafia ta iQ;%fha § yeg folla
ñ:Hd oDIá m%;sfCIam lf<a b;du;au flá mdGhlska nj'
111
lshkafka kslaóu' Tkak ´lhs fï Ydikfha úfYaIFjh iamY_h
ms<sn|j' ±ka Tkak t;k b|,d iamY_h .ek jv jvd;a meyeÈ,s lr
.kak wms bÈßhg iQ;% lSmhla .kakjd' ys;d.kak fïl tla;rd
úÈhl jkaokd .ukla lsh,d' ksjka lrd hk jkaokd .ukla
lsh,d ys;df.k fï meh ;=< fuhg idjOdkj weyqïlka fokak
W;aidy lrkak' iamY_h .ek m<uqfjkau wms wuq;=fjka lshkak
´k keye' fï mskaj;=ka fyd|g okakjd ojdoidx. máppiuqmmdo
iQ;%h' ljqre;a Th fyd|g okak wúccd mpphd lsh, mgka .kak
iQ;%fha iamY_h i|yka jkafka fufyuhs'
112
miafi f,dal i;aFjhd ;=< ;shk uq,dj ksid" wúoHdj ksid" fïl
;=kla yeáhg .kakjd'
114
wji:dj, m%ldY lr, ;shkjd' myiqfjkau f;areï .kak
mq¿jka Wmudjla lsõfjd;a - ñßÕ=j' fldákau lsõfjd;a
nqÿrcdKka jykafia uq¿ uy;a i[[d ilJOhu ñßÕ=jg Wmud
l<d' wmg ñßÕ=j lshkfldg ysf;kafka weyehs rEmhhs
ú;rhs' kuq;a uq¿ uy;a i[[d ilJOhu ñßÕ=jg Wmud lsÍu
yß .eUqre lshukla' kuq;a fu;k§ ir,j tal ksid wei;a
rEmh;a ms<sn| m%Yakh .ksuq' ñßÕ=j ms<sn|j fndfyda fokd
okakjd kuq;a hka;ï u;la lruq' ñßÕ=j lshk tlg mskaj;=ks
ixialD; jpkhla ;shkjd zuD.;DIaKsldZ lsh,d" uqjdg ;Kydj
msmdih we;s lrjk oY_khla' fudllao" kshx iufha wE; j;=r
.,kak jf.a oY_khla fmfkkjd' uqjd ys;d .kakjd fï j;=r
lsh,d' fï uqjdf.a i:djrh fudllao zuu fu;k" w;k j;=rZ' uu
fu;k" w;k j;=r lsõjg fudlo hk hk mshjrla mdid weye;a
wrf.khs hkafk' ta;a lshkafk zuu fu;k j;=r w;kZ' j;=frhs
lsh, ys;k tl;a wE;a fjkjd' ñßÕ=fõ iajNdjh talhs' fïl
fl<jrla ke;s Èú,a,la' ñßÕ=fõ iajNdjh /já,a,' tal
flfrkafka fudllskao" udhd;aul pCLq ú[[dKh ;=<ska' wr
mr;rh fkd;ld yßñka fï ÿjkafk' mr;rh .ek yeÕSula
keye uqjdg' uu fu;k j;=r w;k" È.ska È.g hk wähla mdid
ta uq<dj ;=< uqjd ÿj, ÿj, fjfyig m;a fjkjd' uqjd
muKla fkdfjhs fï uq¿ uy;a f,dal i;a;ajhdu uq,d fj,d
bkafk uqjd jf.a ñßÕ=j ;=<ska" lsh,d nqÿrcdKka jykafia
fmkakqï lrkjd' fukak fï lshdmq ;Kyd ueyqï ldßh ;uhs fï
ishqï jefâ lrkafka' ;Kyd ueyqïldßh .eg,kjdh lsõjd' fï
.egj,ska fífrkafk fldfyduo@ fífrkak mKsjqvhla fï
.d:dfju ;shkjd' zfhd WNfJ; úÈFjdk - ufcCO uk;d k ,smm;sZ
zuk;dZ lshkafk mskaj;=ks m%{dj' t;fldg lshkak mqq¿jka' zflda
wmg m%{dj keyefk tal ry;ka jykafia,dg bfí my<jk
tllafk'Z tfyu lshkak tmd' m%{dfõ uQ, îch wm ld ;=<;a
;shkjd' fhdaksfida ukisldrh'
115
Ydikfha úfYaIfhkau úoY_lhskag' kuq;a wjdikdjlg jf.a wmg
lshkak fjkjd fïl .ek wgqjdj, meyeÈ,s újrKhla keye'
fhdaksfida ukisldrh f;darkafka zWmdh ukisldrZ zm: ukisldrZ
wd§ jYfhka' wms fláfhka f,fyishg lshkafka zkqjKska
fufkys lsÍuZ" kuq;a fïfla ;shkjd uy .eUqrla' zfhdaksZ lshkafka
mskaj;=ks m%Nj ia:dkh" hula yg .kak ia:dkh' t;fldg
zfhdaksfidaZ lshkafka hula yg.kak ia:dkh wkqj fufkys
lsÍughs' b;ska yg.kak ia:dkh fudllao lsh,d ±kgu fï
mskaj;=kag meyeÈ,s we;s' iamY_hhs" iamY_hhs' iJêia:dkh lsh,
lsõfj talfk' n%yucd, iQ;%fha z;oms MiimpphdZ lsh, lsõfj'
fudk ldrKhlska fyda tal hgm;a fj,d ;shk njhs wmg kï
fmfkkafk' iamY_h ;uhs zfhdksZ yeáhg" m%Nj ia:dkh yeáhg
fmfkkafk' t;fldg iamY_h wkqj fufkys lsÍuhs fhdaksfida
ukisldrh lsh, lshkafka' Tkak T;k b|,d fkdfhl=;a Wmud
fokak isoaOfjkjd' talg uf.a NdId {dkh wvq mdvq lu ksid fyda
iuyr úg ´<dßl foaj,a lshfjkak mq¿jka' ug iudfjkak' wms
talg m<uqfjkau bÈßm;a lrk Wmudj - ug ±ka m%Yakh ;sfhkafka
mdßNdIsl Ynohhs jHjydßl Ynohhs w;r' jHjydßl Ynoh kï
fndfydaúg bx.%Sishg keUqrehs' flfia fj;;a ug ±k .kak ,enqKd
tla;rd l%Svdjla ;shkjfk bx.%Sisfhka zfÜn,a fgksiaZ lsh,d' talg
lshkafka zfïi mkaÿZ lsh,¨' fyd|hs wms fïi mkaÿ l%Svdj isyshg
kÕd .ksuq' taflÈ flfrkafk fudllao' msx fmdx fnda,hhs /lÜ
folhs ;uhs WmlrK yeáhg ;sfhkafka' fïfi ueo ;shkj flá
±,la' b;ska fïfl lrkak ;sfhkafk fudllao" tyd me;af;
bkak flkd /lÜ tflka fuyd me;a;g .y, tjk fndaf,a
fïfika fuyd me;a;g jefgkak l,ska /lÜ taflka tyd
me;a;g oukak ´k' b;ska wr woCIhd - fïl myiqfjka f;areï
.kak fï úÈhg ys;d.kak' tyd me;af; bkak l%Svlhd ljqo
okakjo@ udrhd' fuyd me;af; bkafk fhda.djprhd' udrhd;a
fhda.djprhd;a w;r fïi mkaÿ l%Svdjla lsh, ys;d.kak' udrhd
;rï z/lÜ ldrfhlaZ keye' z/lÜZ lshk jpkfha iudc w¾:h
u;la lr .kak' udrhdf.a z/lÜ tlgZ wyqfj,d ;uhs fï ixidfr
116
fuÉpr ld,hla weú,a, ;sfhkafk' ±ka b;ska fï udrhd
mroaokakhs yokafk' udrhd mroaokak;a fhda.djprhd w;g
.kafka /lÜ tl' ta /lÜ tl wrf.k woCI l%Svlhd lrkafka
fudllao wrhd fndaf, tjkfldg tal fmd,d mek, hklï
n,ka b|, fïfi ta w;g fï w;g keñ keó /lÜ tflka tyd
me;a;g oukjd' tal yßhkafk keye jefâ' thd t;fldg mrdo
fjkjd' ta fjkqjg oCIhd fudllao lrkafk fl,skau ysgf.k
wr fndaf, fldhs ;rï fõ.fhka tõj;a tf;kaÈu wks;a
me;a;g yrjkjd /lÜ tl ;sh,d' fmd,d mek, hkak fokafk
keye' fmd,d mek, hkj lshk tlg Wmudj ys;d .kak zm%m[phZ'
Ou_fha yeáhg m%m[ph ;uhs fmd,d mek, hEu' fmd,d mek,
hkak fkd§ t;k t;ku fufkys lsÍu' fudlo zt;kZ lsh,
lshkafka@ jÈk ;ek' wkak ziamY_hZ' t;fldg iamY_h wkqj
fufkys lsÍu lsh, lshkafk fnda,h jÈkjd;a tlalu fmd,d
mek, hkak fkd§ t;kskau yrj, hjkjd tyd me;a;g' Tfydu
Tfydu lrf.k .sfhd;a - b;du YS>%fhka tal lrkak ´k' ta
YS>%fhka lrk tlaflkd wka;sug udr mrdch lrkafk' udrhdg
/lÜ tl ùis lrkak isoaO fjkjd'
117
;rï YS>%fhka fufkys lrkjo lshk tl fmkakkakhs fï
Wmud folu ÿkafk' /lÜ tl fyda fõjd lvqj fyda fõjd ta ;rï
YS>%fhka fufkys lsÍu ;=<ska ;uhs hï wji:djl wr .eg jeàu
kj;ajkak mq¿jka fjkafk' .yk .yk tlla we;akï tyd
me;a;g yrjkak ´k' wms msx fmdx fnda, .ek lsõj ksid wms
ksoiqkla lshuq' udrhd zrEm fnda,hlaZ tjkjd' fï ksoY_kh
fokafka m%dfhda.sl w¾:hlska' rEm fnda,h tkj;a tlalu tal
m%m[phg hkak fkd§ fmd,d mek, hkak fkd§ t;ku wks;a
me;a;g yrjkjd' fldfyduo wks;a me;a;g yrjkafk' fï
me;af; /lÜ tl fudllao@ nqÿ msf<a /lÜ tl zwks;Hhs wks;HhsZ
wdhs;a udrhd fï me;a;g .ykjd' wdhs;a zwks;Hhs wks;Hhs"
wks;HhsZ wks;HhsZ' Tkak wms Èkk yeá' ta /lÜ tflka wks;Hhs
lsh,d tyd me;a;g yrjkjd' Tkak ´l ;=<ska f;areï .kak'
fudllao" fuf;kaÈ wms ÿkak Wmudj ;=<ska f;areï .kafk
wks;Hdkqmiikdj"
118
p,kh fjkjd" f.ù hkjd" fjkia fjkjd wkHdldrhg m;a
fjkjd' Tfydu lsh, t;kska kj;skafk keye' B<Õg lshkj
pCLq ú[[dKx wksppx úmßKdñ w[[:dNdú" pCLq ú[[dKh;a
wks;Hhs' úmßKdu fjkjd" wkHdldrhg m;afjkjd' B<Õg
lshkjd zfhdms fy;= fhdms mppfhd pCLqú[[dKii Wmmdodh'Z
pCLqú[[dKh yg.ekSug hï fya;=jla m%;Hhla ;shkjd kï
tal;a wks;Hhs' B<Õg ix>hd jykafia,df.ka wykjd m%Yakhla'
uyfKks" wks;H jQ m%;Hh Wmldr lrf.k we;sjk foa
fldfyduo ks;H jkafka@ m%;Hhka wks;H kï taflka WmÈk
pCLq ú[[dKh fldfyduo ks;H jkafka@ B<Õg lshk ál
isxyf,ka lshuq' fï lshdmq Ou_ ;=fka tl;=jg t;k jpk lSmhla
fhfokjd' z;sKKx Ouudkx iX.;s ikksmdf;d iujdfhdZ ta
lshkafka fï Ou_ ;=ku tlaj hdu" tl;=ùu" tla/iaùu ;uhs iamY_h'
B<Õg tfyu lsh, m%ldY lrkjd' pCLqiuMfiidms' wksfppd
úmßKdó w[[:dNdùZ pCLqiuMiih;a wks;Hhs' fjkiafjkjd'
w[[:dNdjhg m;a fjkjd' wdhs;a m%Yakhla wykjd' wks;H jQ
m%;Hhka ksid we;sjk pCLqiuMiih fldfyduo ks;H fjkafka@
B<Õg Tkak wuq;= fohla m%ldY lrkjd' zMqfgGd NsCLfj fjfo;s"
MqfgGd i[cdkd;s MqfgGd fpf;;sZ iamY_ lrk ,ÿfha úkaokhla
,nkjd' ta jf.au iamY_h ;=<skau i[[d we;s fjkjd" iamY_h
;=<skau fÉ;kd we;s fjkjd' wdhs;a u;la lr .kak t;fldg
zfõokdjg;a i[[djg;a fÉ;kdjg;a uq," fhdaksh" iamY_huhs'
kslï fkdfjhs lsõfj fhdaksfidaukisldr lshkafka iamY_ fjk
;ekg ys; fh§u nj' wka;sug lshkjd zbfF:f;ms OuudZ fï
Tlafldu Ou_ zp,d fpj jhdp wksppd úmßKdñfkd
w[[:dNdúfkdZ'
119
;shkjfk' B<Õg wms lk .ek n,uq' tal;a Wmud j,ska lshkak
n,dfmdfrd;a;= fjkjd' Bg l,ska lshkak ´k yeu bkaøshhla"
ke;akï wdh;khla ms<sn|ju lshk fldg ug isoO fjkjd
ufcCO iQ;%fha újrKhg hkak" ufcCO iQ;%fha újrKhg wkqj
lk .ek fufyuhs i|yka fjkafka' lk tl wka;hla" Ynoh
;j wk;hla fid;ú[[dKh ueo' B<Õg ueyqïldßh iqmqreÿ
;Kydj' ueyqïldßh lrkafka fudllao@ lkhs Ynohhs .eg,kjd'
fid;ú[[dKh fkd;ld yßkjd' fïflÈ;a ukisldrh YS>%
lsÍu ;uhs WmldÍ fjkafk' ukisldrh YS>% lsÍu .ek Wmudjla
fokak uu leu;shs' wr lshdmq iïu; Wmudjla fkdfjkak
mq¿jka'
120
ñÈ,d rdis ix{dj u;= lr .kak mq¿jka yßhg i;siumc[[h
;=< t;k t;ku fufkys lf<d;a' /yehshd wmg ksjka ,nd
fok if;la' iudêhg ndOdjla jqk;a' z¾Z ldrh ;=< ;shkjd wms
lshdmq ksjk'
121
nqÿrcdKka jykafia olaj, ;shk Wmudj wiqrla .yk fõ.hhs'
n,kak mqÿuhs" tal lkg wefyk tlla'
122
wms ksoY_k lshkak .sfhd;a ri ms<sn| ksoY_k biairg jvd ri
tajd ±ka we;s' wms f,aishg biair lshkafka whsial%Sï tl ysu
lsru' iuyr úg fyd| yeá ;=kmy fh¥ CIKsl Ñlka lE,a,
Bg jeäh ry we;s' b;ska flfia fyda fõjd Ñlka lE,a, yß"
whsial%Sï tlyß" ±lal yeáfha fudllao fjkafka' Èj w.g fl<
Wkkj fkao@ t;fldg fl< ;uhs jdylhd rfia" jd;h iqj|
f.k hk jdylhd jf.a fl< ,Eia;s fjkjd ms<s.kak rih' fl<
Wk, bjrhs Èj w.g' b;ska blaukg blaukg .scqj wrl .s,
odkjd' ri ;DIKdj fldhs ;rï n,iïmkako lsõfjd;a
nqÿrcdKka jykafia tal ksihs msKvmd; m%;HfõCIdfõ Od;=
ukisldr" ms<sl=,a ukisldr §,d ;sfhkafka' fï wdydrh ms<sn|j
Bg;a jvd uy m%n, Wmud §,d ;shkjd' tl ;ekl ;shkjd
zri;Kydh .êf;d yohx kdjnqcCO;s9Z ri ;Kydjg .scqjqk
flkd ljodj;a yDoh wjÈlr .kafka keye ksjkg' B<Õg
;shkjd uy ixfõ. ckl Wmudjla wykfldg nh ysf;kj tal'
123
fjkfldg' rimáixfõ§ - ri ±fkkjd' kuq;a ri rd.hla keye'
rih ±fkkjd" ri rd.hla keye' uymqÿuhs' fï ld,fha
f,dalhdg fïl ys;d.kak;a neye' thska wmg fmakafka Èj
w.;a ksjk ;shkjd' tal hï muKlska fhda.djprhdg w;a olskak
mq¿jka i;siumc[[fhka wdydr m%;HfõCIdfjka" b;du;au
fyñka wdydr .kak fldg hï wjia:djl§ f;afrkjd Ñlka
lE,af,;a keye ri' talg;a zÑlaZ lshkak mq¿jka' B<Õg whsial%Sï
tfl;a keye ri" fï fol tl;= fjk ;ek b;d iq¿ CIKhlhs
rih l%shd;aul fjkafk' fï fl< .ek lshdmq l:dj n,kak
mqÿu úÈyg nqÿrcdKka jykafia fïlg §mq Wmudj .e,fmk yeá'
weye .ek lshk fldg weyeg .e,fmk Wmudj" lk .ek
lshkfldg lkg .e,fmk Wmudj' Tkak B<Õg Èj .ek lshmq
Wmudj n,kak' hïfia Yla;su;a mqreIfhla b;du;au myiqfjka
Èj w.g fl,s;a;la wrf.k z;=#Z .d, odkafkao wkak ta jf.a
blauKskau ri ;DIKdj we;sjqk yeáfha ukdm nj wdÈh wyla
lr,d WfmaCIdjg ys; .kak lsh, nqÿrcdKka jykafia
jodrKjd' ta Wmud b;du;a mqÿuhs' ±ka wei lk kdih Èj .ek
lsõjd" B<Õg wms huq lhg'
124
wdydr y;rla ;shkjd' i;a;ajhskaf.a meje;aug ln,sxldr wdydr
lsh, lshkjd' f.dfrdaiq wdydr" iamY_h fofjks wdydrhhs' ufkda
ixfÉ;kd wdydr - is;ska lrk is;sú,s' wjidkfha ú[[dK
wdydrh' t;k .eUqre Ou_ ú.%yhla ;sfhkafk' kuq;a taflÈ
iamY_h .ek nqÿrcdKka jykafia §mq Wmudj wr jf.au uy
ixfõ. ckl Wmudjla' tal mq;;uxi iQ;%fha ;sfhkafka
Tlafldu fkdlsõj;a fufyuhs Wmudj úia;r fjkafka'
zksppuud .dùZ lshkafka mskaj;=ks yu .ymq .j fokla" yu .ymq
lsõjg wmg ys;d.kak ;sfhkafka uefrklï yu .ymq fkdfjhs'
wms ys;uq .j foklf.a YÍrfha fldgiaj, yu .sys,a,d ;shkjd'
t;fldg ta yu .syspp t<fok .ekhs nqÿrcdKka jykafia
lshkafka' ta t<fok ì;a;shla <Õ ysáh;a ì;a;sfha bkak;dla
i;=ka my;afj,d wr t<fokf.a ;=jd,h lkjd' .yla <Õ ysáh;a
.fya bkak i;a;= weú,a,d t<fok ld oukjd' j;=rg neiafid;a
j;=f¾ bkak ud¿ wr t<fok ld oukjd' t<suyfka ysáfhd;a
wyfia bkak l=re,af,d weú,a,d ld oukjd' hï hï ;ekl wr
zksppuud .dùZ ta yu .ymq .jfok bkakjd kï" ta ta ;ek i;a;= ta
.j fok ld oukjd' fïfl ;shk .eUqr ys;, n,kak' wm fï
iamY_fha ri úÈkafka fldfyduo" taflÈ fufyu ys;d .kak'
iamY_h <Õg ;sfhkafka fõokdj fka" állg fï jdlHh .ek
ys;kak' zyu ;snqkyu ±fkk fõokdj;a yu .shyu ±fkk
fõokdj;a w;r fjkiZ' wms ys;uq hï ;ekla ;=jd, jqkd' ±ka
f,dalfha wksla foaj,a ;sìfhajd' ú,a¨o froao b;du fudf<dlafk'
ú,a¨o froaola ;=jd,hla <Õg lsÜgq l<yu iemhla ±fkkjo@
fudlo fj,d ;sfhkafka@ fïlgu ;j álla tl;= lruq'
125
fjfyfikafka' ;=jd, fj¿ula fïl" fmdâvla yu .shyu bjrhs
jefâ' Wmud lshkak ´k keyefk' fï mskaj;=kag' yu ;snqkyu
±fkk fõokdj;a" yu .shyu ±fkk fõokdj;a .ek ys;d.kak'
nqÿrcdKka jykafia §mq ta Wmudj yßu .eUqrehs' ksppuud .dùZ
lshk Wmudj' wms huq nqÿrcdKka jykafia bJøsh Ndjkd
iQ;%fha fok Wmudjg iamY_h ms<sn| ukdmhla wukdmhla we;s
jqkyu fldhs ;rï YS>%fhka tal bj;a lr,d is; WfmaCIdfjys
msysgjkjo@ WfmaCIdfõ is; msysgqjk wjia:dfõ ix>hd
jykafia,d úiska fhÈh hq;= mdGhl=;a t;k ;shkjd'
WfmaCIdjg ys; .kak ix>hd jykafia,d mdúÉÑ lrk ta
úo¾Ykd;aul yeÕSu fufyuhs' ug fï ukdm njla we;sjqKd'
wukdm njla we;sjqKd' ukdm wukdm fofla ñY%Khla
we;sjqKd' th ixL;hs" ´<dßlhs' máppiuqmmkakhs' tal f.dfrdaiqhs'
ta jf.au ilia lr .;a;= fohla máppiuqmmkak fohla'
126
;sfhkafka fu;k' t;k§;a wms biafi,a,du .ksuq' ufcCO
iQ;%fha fldka fol' uki tl fldkla zOuudZ wksla fldk' Ouud
lshkafka nqoO Ou_h wdÈh fkdfõ' fu;k zOuuZ lshkafka
ukig tk wruqK' uki tl fldkla zOuudZ ukig tk foa wksla
fldk' ta fldka fol .eg,kafka ;Kyd ueyqïldßh' tf;kaÈ
uy .eUqre ldrKhla lshkak ;shkjd' ukisldr lshk jpkhg
wms wdhs;a tuq' md,s NdIdfõ ukisldr lshk tfla ksrela;sh
jkafka zukisZ lshkafka wdOdr úNla;s mohla - uki ;=<'
ukisldrh lshkafka zuki ;=< flfrk l%shdjZ' t;fldg
ukisldrh lsh, .;a;yu uki ;=< l%shdjla flfrkjd' ta uki
;=< flfrk l%shdj wms fhduq lrkjd' hïlsis fohlg' tal
b;d .eUqre ldrKhla' ukisldrh .ek lshQ ksid fuhg l,skq;a
lshQ ;j iQ;%hla fïlg tl;= lruq' l,ska fïl ú.%y lr,
;shkjd' ku ksõjyu wymq lÜáhg f;areï .kak mq¿jka
zlsxuQ,l iQ;%h14 tal;a uy wdYap¾hj;a iQ;%hla'
127
,d mdg' wfma iïu; újrK l%uh wkqj' z;Kydj fyd| keye'
yenehs l=i,pPJoh fyd|hs'Z kuq;a tal;a w; wßkak ´k'
128
wms f;areï .kafk keye' tal úccdj fyda fõjd wúccdj fyda
fõjd' b;ska fï äx. .kak' thska wmg fmakjd zPJouQ,l - PJohhs
uq,' wmg tal f;afrkafk keye' nqÿrcdKka jykafia fmkakd
fok;=re f,dalhd okafk keye' wms yeu;siafiu jf.a .eUqre
foaYkdjla fl<jr lrkafka b;du;au ir," ljqre;a okak
Ouumo .d:d follska' fuf;kaÈ ta .d:d fol u;la lrkak
fjkjd'15 ta .d:dj, wjYH ál zufkd mqnnx.ud Ouud' ufkd
figGd ufkduhdZ Th ál ;uhs fuÉpr ld,hla wmg wgqjd
iïm%odfha fjk úÈhlghs f;areï lrkafka' zufkd mqnnx.ud
OuudZ lshkafka mskaj;=ks' uki tl me;a;lska ;shkjd" Ouu
wksla me;af;ka ;shkjd fï foflka ukihs fmrgq fjkafka"
uki wruqKg fmr ;sfhkafka' zufkd figGdZ ta foflka ukihs
fY%aIG" m%Odk' B<Õg zufkduhdZ wruqK ukiskau ilia jqk
fohla' talfk ukisldrh lshkafk' fufkys lsÍu' wmg
f;afrkafk keye tal' wruqK ysf;kau yod .;a;= fohla' t;fldg
ysf;kau yod.kak fohla tlalhs fï yrfU flfrkafka' fudk
;rï ishqï fohlao ;Kyd ueyqïldßhf.a .eg,Eu" wr fÜn,a
fgksia l%Svdfõ§ jf.a blaukska ukisldrh fh§fuka fufkys
lsÍfukauhs fufkys lsÍu ;=<skauhs tal w,a, .kafk' fufkys
lsÍu ms<sn| ryi y÷kd.kafk;a YS>%j fhdaksfida ukisldrfha
fh§fuka' t;k t;ku fufkys lsÍu ;=<ska' ys;d.kak neß
úÈfh fohla'
129
ys;kafk lsh,d' kuq;a zukisldrZ jpkfhka f;afrkjd" fï
wruqK;a ysf;kau yod.;a tlla nj' talhs zufkdauhdZ lsõfj' ta
;;aFjh hï wji:djl f;afrk fldg Tkak ú[[dK udhdj
fy<s fjkjd' fï ú[[dK udhdldrhdfka fïl .eg,kafk' fï
udhdj ;=< ;sfhkafka uki;a ukiskau yod.;a Ou_;a' t;k;a
wr uqjdf.au jf.a fohla wka;sug flfrkafka' tal f;afrkafk
keye' wka;sug hï wji:djl fhdaksfidaukisldrh b;du;au
YS>%fhka fhÿfjd;a" tal f;afrkjd'
130
ú[[dK udhdj' wms fldf;l=;a lsh, ;shkjd ueðla tlla -
úccdjla - we;=f< b|, ±lafld;a ueðla tl ke;s fjkjdfk'
wkak ta wjia:dfj ;uhs tal isoO fjkafk' fldfyduo wkak ta
wjia:dfõ fhdaksfidaukisldrh - wr m%{dfõ îch - m%{djla
yeáhgu M,fokjd' m%{dj ;=< ú[[dKhg ;ekla keye'
131
foisf;d ksF:rKF:h fkd .yKF:dhZ fï Ou_h foaYkd lf<a
yqfola t;rùu i|ydhs' lr .yf.k hdu .%yKh lsÍu i|yd
fkdfõ lsh,d foaYkd lrkjd' ta tl me;a;lska lshdmq tl' ta
tlalu lshkjd ta Wmudj yßhg okakj kï zwdcdkfk;ys
Ouudms fjd myd;nnd" mf.j wOuudZ fï ux lshdmq Wmudj yßhg
f;areï .;a; kï Ou_hkq;a w; yßkak ´k wOu_hka .ek ljr
l:do@
132
lv Odjlfhla ÿjkjd' iydh Èùï ms,a folla ;shkjd lsh,d
ys;d.kak - udr ms,hs nqoO ms,hs' udr msf,a ljqo ÿjkafka lsh, wms
n,kafk keye' nqoO msf,a Odjlhka y;r fofkla ÿjkjd'
l%Svlhska y;r fofkla' fï úÈfha iydh Èùul§ hï lsis
WmlrKhla Wmldr fjkj' hIaáh lsh,d lshkafka' fï hIaáh
hkak ´k Èkqï lKqj olajd' t;fldghs ta ms, Èkkafk' ys;d.kak
m<uqfjks Odjlhd ÿjkjd' Ôú; mß;Hd.fhka ÿjkjd' y;sodf.k
ÿjkjd' ÿj, ÿj, .sys,a,d fojekakg wr hIaáh fokj;a tlalu
ueß, jefgkjd' fojekak n,kafk keye wrh uereKo lsh,d'
tal wrf.k uq¿fjrod, ÿjf.k ÿjf.k .sys,a, ;=ka fjkshg
hIaáh fokjd' fokj;a tlalu fofjksh;a ueß, jefgkjd'
B<Õg ;=ka jekakd tal wrf.k ÿj, ÿj, .sys,a, y;r fjkshg
fokjd' y;r fjkshg fokj;a tlalu wrh;a ueß, jefgkjd'
y;r fjksh;a tal wrf.k Èkqï lKqj <Õg .sys,a,d Èkqï
lKqjg hï;ï hIaáh fokj;a tlalu th;a ueß, jefgkjd'
ldgo ;E.a.@ ljqo Èkqfj@ hIaáho@ ljqo Èkqfj@ ;e.a. .kak
flfkla keye' ksjk;a tfyuhs lsh, ys;d.kak' ldg;a
;sfhkafka wd;au wkd;au m%Yakhfk" ljqo ksjka olskafka@ Th
ál nqÿrcdKka jykafia ,iaikg lshkjd' ug WfpþojdÈfhla
lsh, fpdaokd lrkjd20 fï nuqfKda' wmsg;a tfyu lshkjd' wms
foaYkd lrk Ou_h .ek' kuq;a nqÿrcdKka jykafia ta
WfpþojdÈfhla lsh, olajk fodaIo¾Ykhg ms<s;=re fokafka
fufyuhs' zto;a uu fmkakqfõ ÿlla iy ÿfla ksfrdaOhla
muKhs' zÿCLfuj Wmmccudkx Wmmcc;s ÿCLx ksrecCOudkx
ksrecCO;s21'
133
fï jkaokd .ufka isoOi:dkh ;uhs uki' tfyu lsõjg fudlo
wr lshdmq yfhkau mq¿jka ksjka olskak' talfk wms lsõfj Èj
w.;a ;shkj lsh, ksjk' yßhg ukisldrh fhÿfjd;a
fhda.djprhd' w;S; l;dka;r iuyrúg we;a; fjkak mq¿jka
;rula ÿrg yß - wgqjdj, w;sYfhdala;s ksnqk;a - w;S;fha uq¨
/hla l=i.skafk b|, wkqrdOmqr ñyska;,d wd§ ;ekaj, WoEik
le| j<|k wji:dfõ ry;a fkdjqk wdikhla kef;hs lshkj
wr wdydr m%;HfõCIdj wdÈfhka' tal ksr;=rej jv, b;ska wr
ryi w,a, .;a;= ;ek fl,skau tkafk ukig' wka;sugu
tkafka ukihs' bJøshhka f.ka tl;= fj,d .sys,a,d ukihs
Ou_hs' tf;kaÈ ;uhs úoY_kdj iïmQK_ fjkafka' ta áfla ryi
wyqjqkd kï ú[[dK udhdj t;ku bjrhs' B<Õg m%{dj
iïmQK_hs' .uk wjidkhs' nqÿms, Èkqjd' udr ms, mrdohs'
134
mdol igyka
135
l;= ysñhkaf.a isxy, lD;s
* 1' W;a;Í;r yqfol,dj - ^uq,a uqøKh& oïila~ wxl 172$173 - ^1990&
-tu- ^kj uqøKh&" Ou_ .%J: uqøK Ndrh ^2001&
2' mska refll uysu ^1988&
3' úoiqka Wmfoia ^1997&
4' ksjfka ksùu - m<uq fj¿u ^1997&
5' ksjfka ksùu - fojk fj¿u ^1998&
6' ksjfka ksùu - f;jk fj¿u ^1998&
7' ksjfka ksùu - isjqjk fj¿u ^1998&
8' ksjfka ksùu - miajk fj¿u ^1999&
9' ksjfka ksùu - ihjk fj¿u ^1999&
10' ksjfka ksùu - i;ajk fj¿u ^1999&
11' ksjfka ksùu - wgjk fj¿u ^2000&
12' ksjfka ksùu - kjjk fj¿u ^2001&
13' ksjfka ksùu - oijk fj¿u ^2002&
14' ksjfka ksùu - tfldf<diajk fj¿u ^2004&
15' ksjfka ksùu - mqia;ld, uqøKh - m%:u Nd.h - ^1-6 fj¿ï& ^2000&
16' ksjfka ksùu - mqia;ld, uqøKh ^1-11 fj¿ï& ^2010&
17' myka lKqj Ou_ foaYkd - 1- fj¿u ^1999&
18' myka lKqj Ou_ foaYkd - 2- fj¿u ^2000&
19' myka lKqj Ou_ foaYkd - 3- fj¿u ^2001&
20' myka lKqj Ou_ foaYkd - 4- fj¿u ^2003&
21' myka lKqj Ou_ foaYkd - 5- fj¿u ^2005&
22' myka lKqj Ou_ foaYkd - 6- fj¿u ^2006&
23' myka lKqj Ou_ foaYkd - 7- fj¿u ^2009&
24' myka lKqj Ou_ foaYkd - 8- fj¿u ^2012&
25' ys;l uysu - 1 ^1999&
26' ys;l uysu - 2 ^2003&
27' ys;l uysu - 3 ^2012&
28' ys; ;ekSu ^2000&
29' meje;au yd keje;au ^2000&
30' we;s yeá oelau ^2001&
31' Èú l;f¾ ie|E w÷r ^2001&
32' lh wkqj .sh isysh ^2001&
33' ud-msh Wjegk ^2002&
34' m%;sm;a;s mQcdj ^2003&
35' p,k Ñ;%h ^2004&
36' Èh iq<sh ^2005&
37' wìkslauk ^2003&
38' nqÿ iuh mqoa.,hd yd iudch ^2009&
39' ukfia udhdj ^2010&
40' Ndjkd ud._h ^2011&
41' iiqka ms<sfj; ^2011&
42' ms<sfj;ska ms<sfj;g ^2011&
43' ;sirK uysu ^2012&
44' lfha l;dj ^2012&
45' fu;a isf;a úuqla;sh ^2012&
46' mápp iuqmmdo Ou_h - 1 fj¿u ^2012&
47' mápp iuqmmdo Ou_h - 2 fj¿u ^2014&
48' mápp iuqmmdo Ou_h - 3 fj¿u ^2014&
49' mápp iuqmmdo Ou_h - 4 fj¿u ^2014&
50' ilaufka ksjk ^2012&
51' ;fmda .=Kuysu ^2013&
52' lu_ pl%fhka Ou_ pl%hg ^2013&
* fn!oO .%J: m%ldYk iñ;sh" ;e'fm' 61" uykqjr'
l;= ysñhkaf.a bx.%sis lD;s
* 1. Concept and Reality in Early Buddhist Thought (1971)
- do - D. G. M. B. Edition (2012)
* 2. Samyutta Nikaya - AnAnthology, Part II - Wheel No, 183/185 - (1972)
- do - D. G. M. B. Edition (2009)
*
3. Ideal Solitude - Wheel No, 188 - (1973)
*
4. The Magic of the Mind - (1974)
- do - D. G. M. B. Edition (2007)
5. Towards Calm and Insight - (1991)
- do - D. G. M. B. Edition (1998)
6. From Topsy - turvydom to Wisdom - Volume 1 - (2003)
7. From Topsy - turvydom to Wisdom - Volume II - (2012)
8. Seeing Through (1999)
9. Towards A Better World (2000)
10. Nibbana - The Mind Stilled - Volume I - (2003)
11. Nibbana - The Mind Stilled - Volume II - (2005)
12. Nibbana - The Mind Stilled - Volume III - (2005)
13. Nibbana - The Mind Stilled - Volume IV - (2006)
14. Nibbana - The Mind Stilled - Volume V - (2007)
15. Nibbana - The Mind Stilled - Volume VI - (2010)
16. Nibbana - The Mind Stilled - Volume VII - (2012)
17. Nibbana - The Mind Stilled - Library Edition - (2015)
18. Nibbana and The Fire Simile (2010)
19. 'A Majestic Tree of Merit' (2012)
20. The End of the World in Buddhist Perspective (2014)