Concrete Handbook

Construction
Εγχειρίδιο Τεχνολογίας Σκυροδέματος Sika®

 Πρώτες Ύλες Σκυροδέματος  Σκληρυμένο Σκυρόδεμα
 Πρότυπο ΕΝ 206-1:2000  Εκτοξευόμενο Σκυρόδεμα
 Σκυρόδεμα  Αποκαλουπωτικά
 Νωπό Σκυρόδεμα  Ωρίμανση
Sika – με μακρόχρονη εμπειρία
Η Sika ξεκίνησε την ανάπτυξη των πρώτων προσμίκτων για τσιμεντοειδή μίγματα το 1910, τη
χρονιά ίδρυσής της. Οι κύριοι στόχοι των προσμίκτων τότε ήταν η συντόμευση του χρόνου πήξης,
η βελτίωση της στεγανότητας ή η αύξηση της αντοχής των τσιμεντοκονιαμάτων. Ορισμένα από
εκείνα, τα επιτυχημένα προϊόντα της Sika κυκλοφορούν στην αγορά και χρησιμοποιούνται ακόμη
και σήμερα.
Το νερό είναι μεν απαραίτητο στο σκυρόδεμα για τη συνοχή και την ενυδάτωση του τσιμέντου,
αλλά υπερβολική ποσότητα νερού προκαλεί πολλά προβλήματα στη σκληρυμένη μάζα σκυροδέμα-
τος. Τα προϊόντα της Sika αναπτύχθηκαν για να αντιμετωπίσουν το φαινόμενο αυτό, μειώνοντας
την ποσότητα του περιεχόμενου νερού διατηρώντας ή βελτιώνοντας παράλληλα τη συνεκτικότητα
του σκυροδέματος (εργάσιμο):
Χρονο- Χημική βάση Τυπικό προϊόν Sika Κυριότερες ιδιότητες
λογία προϊόντος
1930 Λιγνοσουλφονικά Plastocrete® Μείωση νερού έως 10%
1940 Γλουκονικά Plastiment® Μείωση νερού έως 10% σε
συνδυασμό με επιβράδυνση
1960 Sika Retarder®, Fro-V Επιβράδυνση και αερακτικότητα
1970 Ναφθαλενικά Sikament®-NN Μείωση νερού έως 20%
1980 Μελαμινικά Sikament®-300/-320 Μείωση νερού έως 20%,
μειωμένη αερακτικότητα
1990 Βινυλικά συμπολυμερή Sikament®-10/-12 Μείωση νερού έως 25%
2000 Τροποποιημένα Sika® Viscocrete® Μείωση νερού έως 40%,
πολυκαρβοξυλικά τεχνολογία SCC για
αυτοσυμπυκνούμενο σκυρόδεμα
Από την ίδρυσή της, η Sika είχε πάντα ενεργή παρουσία σε όλες τις περιπτώσεις εφαρμογών, όπου
τσιμέντο, αδρανή, άμμος και νερό χρησιμοποιούνται για παραγωγή κονιαμάτων και σκυροδέματος.
Η Sika αποτελεί τον αξιόπιστο συνεργάτη για οικονομικές και ανθεκτικές κατασκευές.
Sika – Παγκόσμια Παρουσία

Η Sika AG στο Baar της Ελβετίας είναι μία εταιρία με παγκόσμια παρουσία και δράση, η οποία δρα-
στηριοποιείται ενεργά στον τομέα των χημικών προϊόντων για εξειδικευμένες εφαρμογές.
Η Sika κατέχει ηγετική θέση στους τομείς της τεχνολογίας και παραγωγής προϊόντων που χρησιμο-
ποιούνται για σφραγίσεις, συγκολλήσεις, μονώσεις, ενισχύσεις και προστασία κτιριακών κατασκευών
βιομηχανικής χρήσης και έργων πολιτικού μηχανικού.
Η σειρά προϊόντων της Sika περιλαμβάνει υψηλής απόδοσης πρόσμικτα σκυροδέματος, κονιάματα
εξειδικευμένων χρήσεων, σφραγιστικά και συγκολλητικά, υλικά μονώσεως και ενισχύσεως,
συστήματα στατικών ενισχύσεων, βιομηχανικά δάπεδα και μεμβράνες στεγάνωσης.
Ομάδα συγγραφέων της Sika:

T.Hirschi, H.Knauber, M.Lanz, J.Schlumpf, J.Schrabbach, C.Spirig, U.Waeber
Απόδοση στα Ελληνικά και προσαρμογή: Εύη Σάλτα
Ιανουάριος 2007
Πίνακας Περιεχομένων
1. Πρώτες Ύλες Σκυροδέματος 5

1.1 Ορισμοί 5
1.2 Συνδετικά υλικά 6
1.3 Αδρανή Σκυροδέματος 8
1.4 Πρόσμικτα Σκυροδέματος 12
1.5 Πρόσθετα Σκυροδέματος 13
1.6 Λεπτά Υλικά 15
1.7 Νερό Ανάμιξης 16
1.8 Υπολογισμός όγκων υλικών στη Σύνθεση Μίγματος 18
2. Πρότυπο ΕΝ 206-1:2000 20
2.1 Ορισμοί από το Πρότυπο 20
2.2 Τάξεις έκθεσης σχετιζόμενες με τις περιβαλλοντικές επιδράσεις 22
2.3 Κατηγοριοποιήσεις Συνεκτικότητας 25
2.4 Κατηγορίες Θλιπτικής Αντοχής 26
2.5 Η παράμετρος k (Απόσπασμα από ΕΝ 206-1) 27
2.6 Περιεχόμενο σε Χλώριο (Απόσπασμα από ΕΝ 206-1) 29
2.7 Προδιαγραφές Σκυροδέματος 31
2.8 Έλεγχος Συμμόρφωσης 31
2.9 Έλεγχος άλλων Ιδιοτήτων Σκυροδέματος 32
3. Σκυρόδεμα 33
3.1 Κυριότερες Χρήσεις Σκυροδέματος 33
3.1.1 Έγχυτο επί τόπου Σκυρόδεμα 34
3.1.2 Σκυρόδεμα για Προκατασκευές 36
3.2 Ειδικά Σκυροδέματα 37
3.2.1 Αντλήσιμο Σκυρόδεμα 37
3.2.2 Σκυρόδεμα για Περιοχές με Κίνηση Οχημάτων 40
3.2.3 Αυτοσυμπυκνούμενο σκυρόδεμα (SCC) 41
3.2.4 Σκυρόδεμα με αντοχή σε Παγετό και Κύκλους Πήξης/Τήξης 43
3.2.5 Σκυρόδεμα Υψηλής Αντοχής 46
3.2.6 Σκυρόδεμα παραγόμενο με Ολισθαίνοντα Καλούπια 47
3.2.7 Στεγανό Σκυρόδεμα 49
3.2.8 Εμφανές Σκυρόδεμα 50

3.2.9 Σκυρόδεμα Μεγάλου Όγκου 52
3.2.10 Ινοπλισμένο Σκυρόδεμα 54
3.2.11 Σκυρόδεμα μεγάλου ειδικού βάρους 55
3.2.12 Σκυρόδεμα υποβρύχιων κατασκευών 56
3.2.13 Ελαφροσκυρόδεμα 57
3.2.14 Κυλινδρούμενο Σκυρόδεμα 59
3.2.15 Έγχρωμο Σκυρόδεμα 59
3.2.16 Ύφυγρο Σκυρόδεμα για Προκατασκευασμένα Στοιχεία Σκυροδέματος 60
3.2.17 Σκυρόδεμα με αυξημένη Πυραντίσταση 67
3.2.18 Σκυρόδεμα Επένδυσης Σηράγγων 68
3.2.19 Μονολιθικό Σκυρόδεμα 70
3.2.20 Γρανολιθικό Σκυρόδεμα 71
4. Νωπό Σκυρόδεμα 72
4.1 Ιδιότητες Νωπού Σκυροδέματος 72
4.1.1. Εργασιμότητα 72
4.1.2 Επιβράδυνση / Σκυροδέτηση σε υψηλές θερμοκρασίες 73
4.1.3 Επιτάχυνση Πήξης / Σκυροδέτηση σε Χαμηλές Θερμοκρασίες 77
4.1.4 Συνεκτικότητα 79
4.1.5 Εξίδρωση 80
4.1.6 Φινίρισμα 80
4.1.7 Πυκνότητα Νωπού Σκυροδέματος 81
4.1.8 Περιεχόμενος Αέρας 81
4.1.9 Αντλησιμότητα 82
4.1.10 Συνοχή 82
4.1.11 Θερμοκρασία Νωπού Σκυροδέματος 82
4.1.12 Λόγος Νερού/Τσιμέντο 83
4.2 Έλεγχοι Νωπού Σκυροδέματος 83
4.2.1 Εργασιμότητα 83
4.2.2 Δειγματοληψία 84
4.2.3 Έλεγχος Συνεκτικότητας με τη Δοκιμή Κάθισης 84
4.2.4 Έλεγχος της Συνεκτικότητας βάσει Βαθμού Συμπύκνωσης 85
4.2.5 Έλεγχος της Συνεκτικότητας βάσει Διαμέτρου Εξάπλωσης 86
4.2.6 Προσδιορισμός της Πυκνότητας του Νωπού Σκυροδέματος 88
4.2.7 Προσδιορισμός του Περιεχόμενου Αέρα 88
4.2.8 Άλλες Μέθοδοι Ελέγχου Συνεκτικότητας Νωπού Σκυροδέματος 89
5. Σκληρυμένο Σκυρόδεμα 91
5.1 Ιδιότητες Σκληρυμένου Σκυροδέματος 91
5.1.1 Θλιπτική Αντοχή 91
5.1.2 Σκυρόδεμα Υψηλών Πρώιμων Αντοχών 93

5.1.3 Στεγανότητα 95
5.1.4 Αντοχή σε Παγετό και Κύκλους Πήξης/ Τήξης 98
5.1.5 Επιφάνεια Σκυροδέματος 98
5.1.6 Συρρίκνωση 99
5.1.7 Αντοχή σε Θειικά 100
5.1.8 Χημική Αντοχή 101
5.1.9 Αντοχή σε Τριβή 101
5.1.10 Καμπτική Αντοχή 102
5.1.11 Ανάπτυξη Θερμότητας Ενυδάτωσης 103
5.1.12 Αντίδραση Αλκαλίων - Αδρανών 104
5.2 Δοκιμές Σκληρυμένου Σκυροδέματος 105
5.2.1 Απαιτήσεις για Δοκίμια και Καλούπια 105
5.2.2 Παραγωγή και ωρίμανση Δοκιμίων* 106
5.2.3 Θλιπτική Αντοχή Δοκιμίων Ελέγχου 107
5.2.4 Προδιαγραφές για Μηχανήματα Δοκιμών 109
5.2.5 Καμπτική Αντοχή Δοκιμίων 109
5.2.6 Εφελκυστική Αντοχή Δοκιμίων 111
5.2.7 Πυκνότητα σκληρυμένου Σκυροδέματος 111
5.2.8 Βάθος Διείσδυσης Νερού υπό Πίεση 112
5.2.9 Αντοχή σε Παγετό και Κύκλους Πήξης/ Τήξης 113
6. Εκτοξευόμενο Σκυρόδεμα 114

6.1 Ορισμός 114
6.2 Απαιτήσεις Ποιότητας Εκτοξευόμενου Σκυροδέματος 115
6.3 Ανάπτυξη Πρώιμων Αντοχών 116
6.4 Μέθοδος Εκτόξευσης 117
6.5 Μέθοδοι Δοκιμών/ Μετρήσεων 123
6.6 Το Σύστημα Υγρού Ψεκασμού της Sika 125
6.7 Εκτοξευόμενο Σκυρόδεμα Οπλισμένο με Χαλύβδινες Ίνες 126
6.8 Εκτοξευόμενο Σκυρόδεμα με Αντοχή σε Θειικά 127
6.9 Εκτοξευόμενο Σκυρόδεμα με αυξημένη Πυραντίσταση 127
7. Αποκαλουπωτικά 128
7.1 Δομή των Αποκαλουπωτικών Μέσων 128
7.2 Απαιτήσεις Αποκαλουπωτικών Μέσων 129
7.3 Επιλογή των κατάλληλων Αποκαλουπωτικών Μέσων 129
7.3.1 Αποκαλουπωτικά Μέσα για απορροφητικά Καλούπια 129
7.3.2 Αποκαλουπωτικά Μέσα για μη απορροφητικά Καλούπια 130
7.4 Οδηγίες Χρήσης 131

7.4.1 Εφαρμογή του Αποκαλουπωτικού Μέσου 131
7.4.2 Χρόνοι Αναμονής πριν τη Σκυροδέτηση 132
7.4.3 Διαδικασία Σκυροδέτησης 133
8. Ωρίμανση 134
8.1 Γενικά 134
8.2 Μέθοδοι Ωρίμανσης 136
8.3 Μέτρα Προστασίας για το Σκυρόδεμα 138
8.4 Περίοδος Ωρίμανσης 139
Πρόσμικτα Σκυροδέματος και Περιβάλλον 141

Μέλος EFCA 142
Ευρετήριο 143

1. Πρώτες Ύλες Σκυροδέματος
1.1 Ορισμοί
Τρία είναι τα βασικά στοιχεία για την παραγωγή σκυροδέματος:
 Συνδετικό υλικό (τσιμέντο)
 Αδρανή
 Νερό
Εξαιτίας των συνεχώς αυξανόμενων απαιτήσεων ποιότητας σκυροδέματος (κυ-

ρίως ανθεκτικότητας) και της τεράστιας προόδου στην τεχνολογία προσμίκτων
και σκυροδέματος, είναι πλέον δυνατή η παραγωγή διαφορετικών ειδών σκυρο-
δέματος.
 Σκυρόδεμα Υλικό που προέρχεται από ανάμιξη τσιμέντου, χον-

δρών και λεπτών αδρανών και νερού, με ή χωρίς
προσθήκη προσμίκτων και προσθέτων, το οποίο ανα-
πτύσσει τις ιδιότητές του μέσω της ενυδάτωσης του
τσιμέντου
 Νωπό Πλήρως αναμεμιγμένο σκυρόδεμα, το οποίο μπορεί να
Σκυρόδεμα συμπυκνωθεί με κατάλληλα επιλεγμένη μέθοδο
 Σκληρυμένο Σκυ- Σκυρόδεμα σε στερεή κατάσταση, το οποίο έχει ανα-
ρόδεμα πτύξει μετρήσιμη αντοχή
 Συμβατικό Σκυρόδεμα πυκνότητας (κατόπιν ξήρανσης σε φούρ-
Σκυρόδεμα νο), η οποία κυμαίνεται μεταξύ 2000 kg / m3 <d<
2600 kg / m3
 Σκυρόδεμα Μεγά- Σκυρόδεμα πυκνότητας (κατόπιν ξήρανσης σε φούρ-
λου Ειδικού Βάρους νο), η οποία είναι d > 2600 kg / m3
 Ελαφροσκυρόδεμα Σκυρόδεμα πυκνότητας (κατόπιν ξήρανσης σε φούρ-
νο), η οποία κυμαίνεται μεταξύ 800 kg / m3 <d<
2000 kg / m3

Υπάρχουν και άλλα είδη σκυροδέματος, όπως εκτοξευόμενο, αντλήσιμο, προκα-
τασκευασμένο σκυρόδεμα κτλ.
Οι ορισμοί τους προσδιορίζουν τον τρόπο σκυροδέτησής τους, τον τρόπο επε-
ξεργασίας και / ή χειρισμού τους κατά τη σκυροδέτηση (ανατρέξτε στο επόμενο
κεφάλαιο).
1.2 Συνδετικά υλικά

Το τσιμέντο είναι υδραυλική λεπτόκοκκη κονία που χρησιμοποιείται ως συνδε-
τικό υλικό για την παραγωγή σκυροδέματος (υδραυλικές ονομάζονται οι κονίες
που όταν αναμιχθούν με το νερό πήζουν και σκληραίνουν). Ο τσιμεντοπολτός
(όπως ονομάζεται το αναμεμιγμένο με νερό τσιμέντο) πήζει και σκληραίνει
μέσω της ενυδάτωσης, τόσο στον αέρα, όσο και εμβαπτισμένος σε νερό.
Τα βασικά συστατικά για παραγωγή τσιμέντου τύπου Portland είναι ασβεστολι-
θικά και αργιλικά πετρώματα, τα οποία αφού αναμιχθούν σε προκαθορισμένες
αναλογίες υποβάλλονται σε όπτηση στους 1450°C περίπου. Από τη διαδικασία
αυτή παραλαμβάνεται το κλίνκερ, το οποίο ακολούθως αλέθεται ώστε να απο-
κτήσει την τελική γνωστή λεπτότητα του τσιμέντου.
Το Ευρωπαϊκό Πρότυπο για το Τσιμέντο

Στην Ευρώπη, όλοι οι τύποι τσιμέντων συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις του Προ-
τύπου ΕΝ 197-1 (σύνθεση, προδιαγραφές και κριτήρια συμμόρφωσης). Το πρότυπο
αυτό κατηγοριοποιεί το κοινό τσιμέντο σε 5 κύριους τύπους, οι οποίοι είναι οι εξής:
 CEM I Τσιμέντο τύπου Portland

 CEM II Σύνθετα τσιμέντα (αποτελούνται κυρίως από τσιμέντο
τύπου Portland)
 CEM III Σκωριοτσιμέντο
 CEM IV Ποζολανικό τσιμέντο
 CEM V Σύνθετο τσιμέντο
Στον παραπάνω πίνακα, οι διάφοροι τύποι τσιμέντου μπορούν να περιλαμβάνουν

και άλλα πρόσθετα μαζί με κλίνκερ τσιμέντου Portland (Κ):
Κυριότερα Πρόσθετα
 Σκωρία υψικαμίνων (S)
 Πυριτική παιπάλη (D)
 Φυσικές και βιομηχανικές ποζολάνες (P ή Q)
 Πυριτική και ασβεστούχος ιπτάμενη τέφρα (V ή W)
 Ψημένος σχιστόλιθος (T)
 Ασβεστόλιθος (L ή LL)
Δευτερεύοντα Πρόσθετα
Αυτά είναι κυρίως επιλεγμένα ανόργανα φυσικά μεταλλικά υλικά που προέρχονται
από την παραγωγή του κλίνκερ ή τα παραπάνω πρόσθετα (εκτός και αν περιέχο-
νται ήδη στο τσιμέντο ως κύριο πρόσθετο). Ανατρέξτε στον Πίνακα της σελίδας 7.

Τύποι τσιμέντου και σύνθεσή τους σύμφωνα με το Πρότυπο ΕΝ 197-1
Σύνθεση (% μέρη κατά βάρος)1

Κύρια συστατικά
Ιπτάμενη
Ποζολάνη
Κλίνκερ τσιμέντου Portland

Τέφρα
Κυριότεροι Τύποι Τσιμέντου
Ψημένος σχιστόλιθος
Δευτερεύοντα συστατικά
Πυριτική Παιπάλη
Ασβεστόλιθος
Ασβεστούχος
Πυριτική
Τεχνητή
Σκωρία
Φυσική
Τύπος
-Ονομασία Τσιμέντου K S D2 P Q V W T L4 LL5
CEM I Τσιμέντο Portland CEM I 95-100 — — — — — — — — — 0-5
CEM II Τσιμέντο Portland CEM II/A-S 80-94 6-20 — — — — — — — — 0-5
με σκωρία υψικαμίνων CEM II/B-S 65-79 21-35 — — — — — — — — 0-5
Τσιμέντο Portland
CEM II/A-D 90-94 — 6-10 — — — — — — — 0-5
με πυριτική παιπάλη
Τσιμέντο Portland CEM II/A-P 80-94 — — 6-20 — — — — — — 0-5
με ποζολάνη CEM II/B-P 65-79 — — 21-35 — — — — — — 0-5
CEM II/A-Q 80-94 — — — 6-20 — — — — — 0-5
CEM II/B-Q 65-79 — — — 21-35 — — — — — 0-5
Τσιμέντο Portland CEM II/A-V 80-94 — — — — 6-20 — — — — 0-5
με ιπτάμενη τέφρα CEM II/B-V 65-79 — — — — 21-35 — — — — 0-5
CEM II/A-W 80-94 — — — — — 6-20 — — — 0-5
CEM II/B-W 65-79 — — — — — 21-35 — — — 0-5
Τσιμέντο Portland CEM II/A-T 80-94 — — — — — — 6-20 — — 0-5
με ψημένο σχιστόλιθο CEM II/B-T 65-79 — — — — — — 21-35 — — 0-5
Τσιμέντο Portland CEM II/A-L 80-94 — — — — — — — 6-20 — 0-5
με ασβεστόλιθο CEM II/B-L 65-79 — — — — — — — 21-35 — 0-5
CEM II/A-LL 80-94 — — — — — — — — 6-20 0-5
CEM II/B-LL 65-79 — — — — — — — — 21-35 0-5
Τσιμέντο Portland - CEM II/A-M 80-94 6-20 0-5
σύνθετο3 CEM II/B-M 65-79 21-35 0-5
CEM III Σκωριοτσιμέντο CEM III/A 35-64 36-65 — — — — — — — — 0-5
CEM III/B 20-34 66-80 — — — — — — — — 0-5
CEM III/C 5-19 81-95 — — — — — — — — 0-5
CEM IV Ποζολανικό Τσιμέντο3 CEM IV/A 65-89 — 11-35 — — — 0-5
CEM IV/B 45-64 — 36-55 — — — 0-5
CEM V Σύνθετο Τσιμέντο CEM V/A 40-64 18-30 — 18-30 — — — — 0-5
CEM V/B 20-39 31-50 — 31-50 — — — — 0-5
Σημειώσεις
1 Οι τιμές του πίνακα αναφέρονται στο % σύνολο των κυριοτέρων και δευτερευόντων συστατικών.
2 Το ποσοστό της πυριτικής παιπάλης περιορίζεται στο 10%
3 Στα σύνθετα τσιμέντα Portland CEM II/A-M και CEM II/Β-M, στα ποζολανικά τσιμέντα CEM IV/A και CEM IV/Β και στα σύν-
θετα τσιμέντα CEM V/A και CEM V/Β, ο τύπος του κύριου συστατικού πρέπει να δηλώνεται στην ονομασία του τσιμέντου
4 Ο ολικός οργανικός άνθρακας δεν πρέπει να υπερβαίνει το 0,2% κ.β.
5 Ο ολικός οργανικός άνθρακας δεν πρέπει να υπερβαίνει το 0,5% κ.β.

Αντοχές
Τα τσιμέντα χωρίζονται σε 3 κατηγορίες αντοχής, ανάλογα με τη θλιπτική αντο-
χή του πρότυπου κονιάματος στις 28 ημέρες. Οι κατηγορίες αντιπροσωπεύονται
από την απαιτούμενη ελάχιστη θλιπτική αντοχή των 32,5/42,5/52,5 N/ mm2.
Τα τσιμέντα με υψηλή θλιπτική αντοχή στις πρώτες 2 ημέρες περιλαμβάνουν
στην ονομασία τους το χαρακτηρισμό “R”.
Λεπτομερείς πληροφορίες για τα μεμονωμένα συστατικά του τσιμέντου δίνονται

στο πρότυπο ΕΝ 197-1:
Κεφάλαιο 5: Συστατικά
5.1 Γενικά
5.2 Κύρια συστατικά
5.2 Δευτερεύοντα συστατικά
1.3 Αδρανή Σκυροδέματος

Τα αδρανή του σκυροδέματος, σκύρα, γαρμπίλι, χαλίκι και άμμος συνιστούν
την πετρώδη δομή του σκυροδέματος, της οποίας τα κενά πρέπει να είναι
πληρωμένα όσο το δυνατόν περισσότερο με τη συνδετική κονία. Τα αδρανή του
σκυροδέματος αποτελούν κατά προσέγγιση το 80% του συνολικού βάρους του
σκυροδέματος και καταλαμβάνουν το 70-75% του όγκου του. Χρήση κατάλλη-
λου μεγέθους και κατάλληλης ποιότητας αδρανών βελτιώνει την ποιότητα του
σκυροδέματος. Τα αδρανή μπορεί να είναι θραυστά ή συλλεκτά (προκύπτουν
από φυσική αποσάθρωση πετρωμάτων). Για παραγωγή υψηλής ποιότητας
σκυροδέματος, τα αδρανή καθαρίζονται και κοκκομετρούνται σε βιομηχανικές
εγκαταστάσεις με μηχανικές διεργασίες, όπως πλήρη ανάμιξή τους, σύνθλιψη,
διαχωρισμό με κόσκινα και πλύσιμο (μηχανική προετοιμασία).
Κατάλληλα για χρήση ως αδρανή σκυροδέματος είναι υλικά τα οποία δεν επη-
ρεάζουν τη σκλήρυνση του τσιμέντου, έχουν ισχυρή πρόσφυση με τον τσιμεντο-
πολτό και δεν αποτελούν κίνδυνο για την ανθεκτικότητα του σκυροδέματος.
Συμβατικά και ειδικά αδρανή

Συμβατικά Πυκνότητα Από φυσικές παροχές, π.χ. ποτάμια, λί-
αδρανή 2.2–3 kg/dm3 μνες. Μπορεί να είναι συλλεκτά ή θραυ-
στά (από εκσκαφές σε μέτωπα)
Βαριά Πυκνότητα Όπως βαρίτης, σιδηρούχα μεταλλεύμα-
αδρανή >3.0 kg/dm3 τα, χαλύβδινα αδρανή. Για την παραγωγή
βαρέων σκυροδεμάτων (π.χ. σκυρόδεμα
θωρακίσεων σε εγκαταστάσεις πυρηνι-
κών εφαρμογών και εκπομπής ακτινο-
βολίας)
Ελαφρά Πυκνότητα Όπως διογκωμένη άργιλος, ηφαιστειακά
αδρανή <2.0 kg/dm3 πετρώματα, πολυστυρένιο. Για ελαφρο-
σκυρόδεμα, σκυρόδεμα μόνωσης.
Σκληρά Πυκνότητα Όπως χαλαζίας, κορούνδιο. Για γρανολι-
αδρανή >2.0 kg/dm3 θική τελική επιφάνεια σκυροδέματος.
Ανακυκλούμενα Πυκνότητα Από θραύση παλαιού σκυροδέματος κτλ.
αδρανή περίπου 2.4 kg/dm3

Συμβατικά αδρανή
Στην Ευρώπη τα αδρανή καθορίζονται από το Πρότυπο ΕΝ 12620. Το Πρότυπο
αυτό είναι ιδιαίτερα διεξοδικό. Ο πίνακας που ακολουθεί δίνει μόνο τα κυριό-
τερα στοιχεία που αφορούν στα αδρανή. Περισσότερες λεπτομέρειες για το
Πρότυπο δίνονται στο κεφάλαιο 2 (σελ.24).
Σημαντικοί ορισμοί από το Πρότυπο (με επιπλέον σημειώσεις):

 Φυσικά αδρανή
Προέρχονται από φυσικές εναποθέσεις. Υφίστανται μόνο μηχανική προετοι-
μασία και / ή πλύσιμο.
 Μίγμα αδρανών
Αδρανή που αποτελούνται από μίγμα χονδρόκοκκων και λεπτόκοκκων αδρα-
νών (άμμος). Ένα μίγμα αδρανών μπορεί να παραχθεί, είτε χωρίς να έχει
προηγηθεί διαχωρισμός των αδρανών σε χονδρόκοκκα και λεπτόκοκκα, είτε
με ανάμιξη χονδρόκοκκων και λεπτόκοκκων αδρανών (άμμος).
 Ανακυκλούμενα αδρανή
Αδρανή που προέρχονται από μηχανικά επεξεργασμένα ανόργανα υλικά
και τα οποία έχουν ήδη χρησιμοποιηθεί σαν υλικό κατασκευής (π.χ. σε
σκυρόδεμα).
 Filler (πούδρα αδρανών)
Αδρανή τα οποία στην πλειοψηφία της μάζας τους διέρχονται από το κόσκινο
των 0,063 mm και προστίθενται στο μίγμα για να του προσδώσουν συγκεκρι-
μένες ιδιότητες.
 Ομάδα κοκκομετρικού μεγέθους
Χαρακτηρισμός ενός αδρανούς βάσει του μικρότερου (d) και μεγαλύτερου
(D) ανοίγματος κοσκίνου, η οποία εκφράζεται ως d/D.
 Λεπτόκοκκα αδρανή (άμμος)
Αδρανή μικρότερου μεγέθους με μέγιστο κόκκο αδρανούς που δεν ξεπερνά
τα 4mm (μεγαλύτερο άνοιγμα κοσκίνου (D) = 4 mm).
Λεπτόκκοκκα αδρανή μπορούν να παραχθούν είτε με φυσικές αποσαθρώσεις
πετρωμάτων, είτε με σύνθλιψη πετρωμάτων, είτε από επεξεργασία βιομηχα-
νικά παραγόμενων μετάλλων.
 Χονδρόκοκκα αδρανή
Αδρανή μεγαλύτερου μεγέθους, με D όχι μικρότερο από 4mm και d όχι
μικρότερο από 2mm.
 Συλλεκτά αδρανή διαμέτρου 0/8mm
Φυσικά αδρανή που δημιουργήθηκαν από αποσάθρωση λόγω παγετού ή ροής
νερού με D όχι μεγαλύτερο από 8mm (μπορούν επίσης να παραχθούν με
ανάμιξη επεξεργασμένων αδρανών).
 Λεπτά αδρανή
Κλάσμα αδρανών που περνά το κόσκινο των 0,063 mm.
 Κοκκομετρική διαβάθμιση
Ο προσδιορισμός της κατανομής του αδρανούς ανά μέγεθος κόκκου, εκφρα-
σμένη βάσει ποσοστών διόδου από κάθε πρότυπο κόσκινο επί τοις εκατό του
αδρανούς κατά βάρος.
Ποσοστό διόδου, κοκκομετρικές καμπύλες μεγέθους αδρανών

Το μέγεθος των κόκκων εκφράζεται από το μέγεθος των προτύπων κόσκινων
από τα οποία μπορούν να διέλθουν οριακά τα αδρανή.

Σύμφωνα με το ΕΝ 933-2, πρέπει να χρησιμοποιούνται κόσκινα τετραγωνικής
διατομής.
Τύπος κόσκινου
Μέγεθος οπής < 4mm Μεταλλικό πλέγμα
Μέγεθος οπής ≥ 4mm Διάτρητο μεταλλικό πιάτο
Το μέγεθος των οπών σε κάθε κόσκινο (μέγεθος κόσκινου) περιγράφεται στο

Πρότυπο ISO 3310-1&2. Ένα τυπικό τμήμα από τις κύριες σειρές R20 μπορεί
να ληφθεί ως ενδεικτικό παράδειγμα. Τα ακόλουθα κόσκινα απαιτούνται (μέγε-
θος οπών σε mm):
Μίγμα αδρανών 0-32 mm:

0,063 / 0,125 / 0,25 / 0,50 / 1,0 / 2,0 / 4,0 / 8,0 / 16,0 / 31,5
Κοκκοµετρική κατανοµή (εύρος κοκκοµετρικής καµπύλης (σύµφωνα µε ΕΝ 480-1)

100
90
Άνω όριο
80
70
∆ιερχόµενο ποσοστό % κ.β
60
Καµπύλη µίγµατος
50
40
30
Κάτω όριο
20
10
0
0.063 0.125 0.25 0.5 1.0 2.0 4.0 80 16.0 31.5 63.0
Άνοιγµα κόσκινου σε mm
Συστατικό Μέγεθος κόκκου Περιεχόμενο

σε mm στο μίγμα %
Ασβεστολιθική πούδρα 0-0,25 2,5
Στρογγυλεμένη άμμος 0-1 18,0
Στρογγυλεμένη άμμος 1-4 27,5
Στρογγυλεμένο ρυζάκι 4-8 12,0
Στρογγυλεμένο γαρμπίλι 8-16 20,0
Στρογγυλεμένα χονδρά 16-32 20,0
Σε αυτή την περίπτωση η άμμος και τα χονδρόκοκκα αδρανή πλένονται και για
αυτό το λόγο προστίθεται επιπλέον filler για να βελτιώσει τη συνεκτικότητα του
μίγματος.
10 1. Πρώτες Ύλες Σκυροδέματος

Πρακτικές πληροφορίες
 Βέλτιστο σχήμα κόκκων αδρανών, θραυστά/στρογγυλεμένα
Κυβικό/σφαιρικό σχήμα αδρανών έχει αποδειχθεί ότι είναι περισσότερο κατάλ-
ληλο από ότι το επίμηκες, το οποίο μπορεί να επηρεάσει τη συνεκτικότητα του
μίγματος. Τα θραυστά αδρανή παρουσιάζουν ελαφρώς μεγαλύτερη απαίτηση
σε νερό για την ίδια συνεκτικότητα μίγματος, εξαιτίας της μεγαλύτερης ειδικής
επιφάνειάς τους. Συγχρόνως όμως αυξάνουν τη θλιπτική και ιδιαιτέρως την
εφελκυστική αντοχή του σκυροδέματος, επειδή σχηματίζουν πιο πυκνή δομή με
μικρότερα κενά μεταξύ τους.
 Θραυστά αδρανή
Η επιφάνεια των θραυστών αδρανών από βράχους και μεγάλους όγκους πετρω-
μάτων κτλ. αποτελείται μόνο από θρυμματισμένες επιφάνειες, ενώ η επιφά-
νεια των θραυστών στρογγυλεμένων αδρανών περιλαμβάνει επίσης και φυσικά
στρογγυλεμένες περιοχές.
Τα θραυστά αδρανή χρησιμοποιούνται κυρίως στις κατασκευές σηράγγων, με
την εξής αντίληψη:
“Σημείο εκσκαφής = Σημείο τοποθέτησης”.
 Άμμος λατομείου
Τα αδρανή αυτά είναι επίσης γωνιώδη και επιμήκη ή πλακοειδή, ανάλογα με
την πηγή προέλευσής τους. Προκαλούν προβλήματα κυρίως στη συνοχή του
μίγματος και έχουν αυξημένες απαιτήσεις σε νερό.
 Βλαβερές προσμίξεις
Λάσπη, οργανικά υλικά, μάρμαρο, άργιλος, γύψος και αδρανή που περιέχουν
θειικά άλατα, χλωριούχες ενώσεις και αλκάλια εγκυμονούν κινδύνους και η
παρουσία τους μπορεί να έχει δυσμενείς επιπτώσεις στο μίγμα.
Φυσικές απαιτήσεις αδρανών

Το Πρότυπο ΕΝ 12620 χωρίζει τα αδρανή σε κατηγορίες, σύμφωνα με την:
 Αντοχή σε διάτμηση
 Αντοχή σε φθορά
 Αντοχή σε λείανση και τριβή
 Πυκνότητα αδρανών και υδατοαπορροφητικότητα
 Φαινόμενη πυκνότητα
 Ανθεκτικότητα
Ανθεκτικότητα
Συνδέεται κυρίως με την αντίσταση των χονδρόκοκκων αδρανών σε παγετό και
κύκλους πήξης / τήξης, η οποία πρέπει να είναι επαρκής για τη συγκεκριμένη
εφαρμογή και πρέπει να καθορίζεται εάν αυτό κρίνεται απαραίτητο.
Εναλλακτικά αδρανή (ανακυκλούμενα υλικά)

Μεγάλοι όγκοι φυσικών αδρανών, όπως χαλίκια και άμμος είναι συχνά πολύτι-
μες, αλλά μη ανανεώσιμες πηγές. Πλέον τα αδρανή αυτά γίνονται ολοένα και
περισσότερο δυσεύρετα.
Πιθανές εναλλακτικές πηγές προέλευσης αδρανών είναι:

 Σύνθλιψη και επεξεργασία παλαιού σκυροδέματος για τη δημιουργία κόκκων
αδρανών
 Επαναχρησιμοποίηση λεπτόκοκκων αδρανών που προέρχονται από εγκατα-
στάσεις πλύσεων σκυροδέματος
Η καταλληλότητα αυτών των ανακυκλούμενων υλικών πρέπει να εκτιμάται σε
κάθε περίπτωση.

1.4 Πρόσμικτα Σκυροδέματος
Τα πρόσμικτα σκυροδέματος είναι ουσίες σε υγρή μορφή ή σκόνη, οι οποίες
προστίθενται στο σκυρόδεμα σε μικρές ποσότητες κατά τη φάση ανάμιξης, συ-
νήθως βάσει του περιεχόμενου τσιμέντου. Επηρεάζουν τις ιδιότητες του φρέ-
σκου και/ή του σκληρυμένου σκυροδέματος με χημικό και / ή φυσικό τρόπο.
Σύμφωνα με το Πρότυπο ΕΝ 206-1, οι ορισμοί και οι χρήσεις των προσμίκτων
σκυροδέματος καθορίζονται από το Πρότυπο ΕΝ 934-2. Αυτό το πρότυπο περι-
λαμβάνει τους ακόλουθους «Ειδικούς Ορισμούς» (ελαφρώς συντομευμένοι):
Πρόσμικτα – ορισμοί και αποτελέσματα

 Μειωτής νερού
Καθιστά δυνατή τη μείωση του περιεχόμενου νερού σε ένα μίγμα χωρίς
επίδραση στη συνεκτικότητά του, ή αυξάνει το εργάσιμό του χωρίς αλλαγή
του περιεχόμενου νερού, ή επιτυγχάνει και τα δύο αποτελέσματα.
 Υπερρευστοποιητής
Καθιστά δυνατή τη σημαντική μείωση του περιεχόμενου νερού σε ένα
δεδομένο μίγμα σκυροδέματος, χωρίς επίδραση στη συνεκτικότητά του ή
αυξάνει σημαντικά το εργάσιμό του χωρίς αλλαγή του περιεχόμενου νερού, ή
επιτυγχάνει και τα δύο αποτελέσματα.
 Ρυθμιστής Ιξώδους
Μειώνει το νερό απόμιξης που προκύπτει λόγω εξίδρωσης στο νωπό
σκυρόδεμα.
 Αερακτικό
Εισάγει συγκεκριμένη ποσότητα αέρα στο μίγμα με τη μορφή μικρών και
ομοιόμορφα κατανεμημένων φυσαλίδων αέρα κατά τη φάση ανάμιξης και οι
οποίες παραμένουν στη σκληρυμένη μάζα σκυροδέματος.
 Επιταχυντής πήξης
Μειώνει το χρόνο που απαιτείται για την αρχική πήξη, αυξάνοντας τις
πρώιμες αντοχές.
 Επιταχυντής σκλήρυνσης
Επιταχύνει τις πρώιμες αντοχές με ή χωρίς επίδραση στο χρόνο πήξης.
 Επιβραδυντής
Επιβραδύνει το χρόνο για την αρχική πήξη και επιμηκύνει την εργασιμότητα.
 Στεγανωτικό μάζας
Μειώνει την απορρόφηση νερού από τους τριχοειδείς πόρους του σκληρυμέ-
νου σκυροδέματος.
 Επιβραδυντής / μειωτής νερού
Έχει τις συνδυαστικές ιδιότητες ενός μειωτή νερού (κύρια ιδιότητα) και ενός
επιβραδυντή (επιπλέον ιδιότητα).
 Επιβραδυντής / υπερρευστοποιητής
Έχει τις συνδυαστικές ιδιότητες ενός υπερρευστοποιητή (κύρια ιδιότητα) και
ενός επιβραδυντή (επιπλέον ιδιότητα)
 Επιταχυντής πήξης / μειωτής νερού
Έχει τις συνδυαστικές ιδιότητες ενός μειωτή νερού (κύρια ιδιότητα) και ενός
επιταχυντή πήξης (επιπλέον ιδιότητα).
Άλλες ομάδες προϊόντων, όπως μειωτές συρρίκνωσης και αναστολείς διάβρω-
σης κτλ. δε συμπεριλαμβάνονται ακόμη στο Πρότυπο ΕΝ 934-2.

Δοσολογία Προσμίκτων βάσει ΕΝ 206-1:
Επιτρεπόμενη δοσολογία ≤ 5% κατά βάρος τσιμέντου
(Η επίδραση μεγαλύτερης δοσολογίας στην
απόδοση και ανθεκτικότητα του σκυροδέματος
πρέπει να επαληθεύεται.)
Χαμηλές δοσολογίες Ποσότητες προσμίκτων < 0,2% του τσιμέντου
επιτρέπονται μόνο σε περίπτωση που είναι δια-
λυμένα σε μέρος του νερού ανάμιξης.
Σε περίπτωση που η ολική ποσότητα υγρού προσμίκτου είναι >3 lt / m3 σκυρο-

δέματος, η ποσότητα του νερού που περιέχεται στο πρόσμικτο πρέπει να συνυ-
πολογίζεται κατά τον υπολογισμό του λόγου νερού / τσιμέντο.
Σε περίπτωση που περισσότερα από ένα πρόσμικτα προστίθενται στο σκυρόδε-
μα, πρέπει η συμβατότητά τους να επαληθεύεται με ξεχωριστή δοκιμή.
Οι ιδιότητες και οι χρήσεις των προσμίκτων σκυροδέματος που αναφέρονται
στην ανωτέρω λίστα (καθώς επίσης και άλλων που δεν αναφέρονται) αναλύο-
νται διεξοδικότερα στα ακόλουθα κεφάλαια.
1.5 Πρόσθετα Σκυροδέματος

Τα πρόσθετα σκυροδέματος είναι λεπτόκκοκα υλικά, τα οποία προστίθενται στο
σκυρόδεμα εν γένει σε αρκετά μεγάλες αναλογίες (περίπου 5-20%). Χρησιμο-
ποιούνται για να βελτιώσουν ή να προσδώσουν συγκεκριμένες ιδιότητες στο
νωπό και / ή στο σκληρυμένο σκυρόδεμα.
Το Πρότυπο ΕΝ 206-1 περιλαμβάνει 2 τύπους ανόργανων προσθέτων σκυρο-
δέματος:
Τύπος Ι
Πρακτικά ανενεργά υλικά, όπως ασβεστολιθική πούδρα, χαλαζιακή σκόνη και
χρωστικές ουσίες.
 Χρωστικές
Χρωστικά μεταλλικά οξείδια (κυρίως οξείδια του σιδήρου) που χρησιμοποιού-
νται για να χρωματίσουν το σκυρόδεμα. Προστίθενται σε ποσοστά της τάξης
του 0,5-5% κατά βάρος του τσιμέντου. Πρέπει να παραμένουν χρωματικώς
σταθερά στη μάζα του σκυροδέματος και ανενεργά στο αλκαλικό περιβάλλον
του σκυροδέματος. Με χρήση ορισμένων τύπων χρωστικών ουσιών μπορεί να
αυξηθεί η απαίτηση του μίγματος σε νερό.
 Πούδρα αδρανών (χαλαζιακή, ασβεστολιθική)
Μίγματα με χαμηλή περιεκτικότητα σε λεπτά αδρανή μπορούν να βελτιωθούν
με προσθήκη πούδρας αδρανών. Τα ανενεργά αυτά υλικά χρησιμοποιού-
νται για βελτίωση της κοκκομετρικής καμπύλης των αδρανών. Η απαίτηση
σε νερό είναι αυξημένη, ιδιαιτέρως στην περίπτωση της ασβεστολιθικής
πούδρας.

Τεχνικά δεδομένα για πούδρες αδρανών (σύμφωνα με DIN 4226-1)
Παράμετροι Προϊόν
Πούδρες αδρανών
Χαλαζιακή πούδρα Ασβεστολιθική πούδρα Μονάδα
Πυκνότητα (ειδικό βάρος)1 2650 2600-2700 kg / m3
Ειδική επιφάνεια ≥1000 ≥3500 cm2 / kg
Φαινόμενη πυκνότητα*1 1300-1500 1000-1300 kg / m3
Απώλεια πύρωσης 0.2 ~40 %
*Ο παράγοντας αυτός πρέπει να ληφθεί υπόψη για την ικανότητα πλήρωσης των σιλό, κτλ.
1Τρέχουσα γνώση
Τύπος ΙΙ
Ποζολανικά ή λανθάνοντα υδραυλικά υλικά, όπως φυσικές ποζολάνες, ιπάμενες
τέφρες και πυριτική πούδρα.
Η ιπτάμενη τέφρα είναι στάχτη που προέρχεται από σταθμούς παραγωγής ηλε-
κτρικής ενέργειας από την καύση γαιανθράκων και χρησιμοποιείται σαν πρόσθε-
το τόσο στο τσιμέντο, όσο και στο σκυρόδεμα. Η σύνθεσή της εξαρτάται κυρίως
από τον τύπο του γαιάνθρακα, την προέλευση και τις συνθήκες καύσης του.
Η πυριτική πούδρα (παιπάλη) αποτελείται κυρίως από σφαιρικά σωματίδια
άμορφου διοξειδίου του πυριτίου προερχόμενα από την παραγωγή πυριτίου και
κραμάτων πυριτίου. Έχει ειδική επιφάνεια περίπου 18-25 m2 ανά γραμμάριο και
αποτελεί μια πολύ ισχυρής δραστικότητας ποζολάνη.
Τυπικές δοσολογίες πυριτικής παιπάλης κυμαίνονται μεταξύ 5% έως 10% μέγι-
στα κατά βάρος τσιμέντου.
Συγκριτικός Πίνακας τσιμέντων / ποζολανών
Προϊόν
Τσιμέντα Βιομηχανικές ποζολάνες
CEM I CEM II Ιπτάμενες Πυριτική
Παράμετρος 42.5* A-LL 32.5 R* τέφρες παιπάλη Μονάδα
Πυκνότητα (ειδικό βάρος)1 ~ 3100 ~ 3000 2200-2600 ~ 2200 kg / m3
Ειδική επιφάνεια ~ 3000 ~ 4000 3000-5500 180.000-250.000 cm2 / kg
Φαινόμενη πυκνότητα**1 ~ 1200 ~ 1100 1000-1100 300-600 kg / m3
Απώλεια πύρωσης 2.4 6.9 ≤5 ≤3 %
Περιεχόμενο σε SiO2 40-55 Έως 98 %
* Δεδομένα από τυχαία επιλεγμένα κοινά τσιμέντα σύμφωνα με ΕΝ 197-1
** Ο παράγοντας αυτός πρέπει να ληφθεί υπόψη για την ικανότητα πλήρωσης των σιλό, κτλ.
1 Τρέχουσα γνώση για ποζολάνες

1.6 Λεπτά Υλικά
Τα λεπτά υλικά αποτελούνται από:
 Τσιμέντο
 Ποσοστό αδρανών κοκκομετρικής κατανομής μεταξύ 0 και 0.125 mm
 και πρόσθετα σκυροδέματος (αν υπάρχουν)
Τα λεπτά υλικά σκυροδέματος ενεργούν ως λιπαντικό στο νωπό σκυρόδεμα για

να βελτιώσουν την εργασιμότητα και τη συγκράτηση του νερού στη μάζα του
σκυροδέματος. Έτσι, μειώνεται ο κίνδυνος απόμιξης κατά την τοποθέτηση του
σκυροδέματος και γίνεται ευκολότερη η συμπύκνωση.
Παρόλα αυτά, μίγματα με υψηλό περιεχόμενο σε λεπτά υλικά έχουν κολλώδη
υφή. Επίσης κατά την ξήρανσή τους τα μίγματα αυτά παρουσιάζουν έντονη συρ-
ρίκνωση και τάση για ερπυσμό (υψηλή απαίτηση σε νερό).
Μετά από εμπειρία, οι ακόλουθες ποσότητες έχουν αποδειχθεί βέλτιστες:
Στρογγυλεμένα αδρανή Θραυστά αδρανή

Για σκυρόδεμα με μέγιστο Περιεχόμενο σε λεπτά υλικά με- Περιεχόμενο σε λεπτά υλικά μετα-
κόκκο αδρανούς 32 mm ταξύ 350 και 400 kg / m3 ξύ 375 και 425 kg / m3
Για σκυρόδεμα με μέγιστο Περιεχόμενο σε λεπτά υλικά με- Περιεχόμενο σε λεπτά υλικά μετα-
κόκκο αδρανούς 16 mm ταξύ 400 και 450 kg / m3 ξύ 425 και 475 kg / m3
Το υψηλότερο περιεχόμενο σε λε-
πτά υλικά συνήθως χρησιμοποιεί-
ται για παραγωγή αυτοσυμπυκνού-
μενου σκυροδέματος (SCC).

1.7 Νερό Ανάμιξης
Η καταλληλότητα του νερού ανάμιξης για παραγωγή σκυροδέματος εξαρτάται
από την προέλευσή του. Το Πρότυπο ΕΝ 1008 κατηγοριοποιεί τους ακόλουθους
τύπους:
 Πόσιμο νερό
Κατάλληλο για σκυρόδεμα. Δεν απαιτείται έλεγχός του.
Νερό που έχει ανακτηθεί μετά από επεξεργασία σε βιομηχανίες παραγωγής
σκυροδέματος (π.χ. νερά εκπλύσεων)
Γενικώς κατάλληλο για σκυρόδεμα, αλλά πρέπει να ικανοποιηθούν οι απαι-
τήσεις του παραρτήματος Α του Προτύπου (π.χ. το επιπλέον βάρος στερεών
από νερά προερχόμενα από τέτοιου είδους επεξεργασίες, πρέπει να είναι
μικρότερο από 1% του ολικού βάρους των αδρανών που περιέχονται στο
μίγμα).
 Υπόγεια ύδατα
Μπορεί να είναι κατάλληλα για σκυρόδεμα, αλλά πρέπει πρώτα να ελεγχθεί
η καταλληλότητά τους.
 Νερό φυσικών πόρων και νερό βιομηχανικών διεργασιών
Μπορεί να είναι κατάλληλα για σκυρόδεμα, αλλά πρέπει πρώτα να ελεγχθεί
η καταλληλότητά τους.
 Θαλασσινό ή υφάλμυρο νερό
Μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε άοπλο σκυρόδεμα, αλλά δεν είναι κατάλληλο
για οπλισμένο ή προεντεταμένο σκυρόδεμα.
Το μέγιστο επιτρεπόμενο περιεχόμενο σε χλώριο στο σκυρόδεμα πρέπει
να τηρείται για σκυρόδεμα με χαλύβδινο οπλισμό ή εμβαπτισμένα μεταλλικά
τμήματα.
 Νερά αποβλήτων
Δεν είναι κατάλληλα για σκυρόδεμα.
Συνδυασμός υδάτων που προέρχεται από μίγμα υδάτων μετά από επεξεργασίες
σε βιομηχανίες παραγωγής σκυροδέματος και από νερό άλλης προελεύσεως
θα πρέπει να πληροί τις απαιτήσεις για την καταλληλότητα του νερού.
Προκαταρκτικοί έλεγχοι (ΕΝ 1008, Πίνακας 1)

Το νερό πρέπει πρώτα να αναλυθεί για ίχνη λιπαρών ουσιών και ελαίων, αφρο-
γόνες ουσίες (απορρυπαντικά!!), αιωρούμενα συστατικά, οσμές (π.χ. χωρίς
οσμή υδρόθειου μετά από προσθήκη υδροχλωρικού οξέος), οξύτητα (pH ≥ 4)
και χουμικές ενώσεις.
Νερό που δεν πληροί μία ή περισσότερες απαιτήσεις του Πίνακα 1 μπορεί να
χρησιμοποιηθεί μόνο εάν ικανοποιεί τις ακόλουθες προδιαγραφές σε περιεκτι-
κότητα χημικών ουσιών και εάν η χρήση του δεν έχει αρνητικές επιπτώσεις στο
χρόνο πήξης και την ανάπτυξη αντοχών (ανατρέξτε στο Πρότυπο ΕΝ 1008 για
τις μεθόδους ελέγχου).

Χημικές ουσίες
 Χλώριο
Το περιεχόμενο του νερού σε χλώριο δεν πρέπει να υπερβαίνει τα επίπεδα που
περιλαμβάνονται στον ακόλουθο πίνακα:
Τελική χρήση Μέγιστο περιεχό-
μενο σε χλωριό-
ντα σε mg / lt
Προεντεταμένο σκυρόδεμα ή κονίαμα χυτών αγκυρώσεων 500
Σκυρόδεμα με οπλισμό ή εμβαπτισμένα μεταλλικά στοιχεία 1000
Σκυρόδεμα χωρίς οπλισμό ή εμβαπτισμένα μεταλλικά στοι- 4500
χεία
 Θειικά ιόντα
Το περιεχόμενο του νερού σε θειικά δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 2000 mg / lt.
 Αλκάλια
Σε περίπτωση που χρησιμοποιούνται στο σκυρόδεμα αδρανή ευαίσθητα σε
αλκάλια, πρέπει να ελέγχεται το περιεχόμενο του νερού σε αλκάλια. Το περιε-
χόμενο σε αλκάλια (ισοδύναμο Na2O) δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 1500 mg/lt.
Σε περίπτωση που το όριο αυτό ξεπεραστεί, το νερό μπορεί να χρησιμοποιηθεί
μόνο σε περίπτωση που αποδειχθεί ότι έχουν ληφθεί κατάλληλα μέτρα για να
αποτραπούν οι επιζήμιες αντιδράσεις αλκαλίων-αδρανών.
 Επιβλαβείς ρύποι
Πρέπει πρωτίστως να διεξαχθούν ποιοτικοί έλεγχοι για σάκχαρα, φωσφορικά
οξείδια, νιτρικά οξέα, μόλυβδο και ψευδάργυρο. Σε περίπτωση που τα αποτε-
λέσματα είναι θετικά πρέπει είτε να καθοριστεί το περιεχόμενο ποσοστό της
εντοπισμένης ουσίας, είτε να διεξαχθούν έλεγχοι για το χρόνο πήξης και τη
θλιπτική αντοχή.
Όρια ουσιών κατά τη χημική ανάλυση:

Ουσία Μέγιστο περιεχόμενο σε mg / lt
Σάκχαρα 100
Φωσφορικά άλατα, εκφρασμένα σε P2O5 100
Νιτρικά άλατα, εκφρασμένα σε NO-3 500
Μόλυβδος, εκφρασμένος σε Pb2+ 100
Ψευδάργυρος, εκφρασμένος σε Zn2+ 100
 Χρόνος πήξης και αντοχές

Η αρχή της πήξης κατά τον έλεγχο των δοκιμίων με το νερό πρέπει να γίνει το
νωρίτερο σε 1 ώρα και δεν πρέπει να διαφέρει περισσότερο από 25% από τον
αρχικό χρόνο πήξης σε δοκίμια με απιονισμένο ή απεσταγμένο νερό. Η ολοκλή-
ρωση της πήξης δεν πρέπει να ξεπερνά τις 12 ώρες και δεν πρέπει να διαφέ-
ρει περισσότερο από 25% από το χρόνο ολοκλήρωσης της πήξης σε δοκίμια με
απιονισμένο ή απεσταγμένο νερό.
Η μέση θλιπτική αντοχή μετά από 7 ημέρες σε δοκίμια που έχουν παραχθεί
με τη συγκεκριμένη ποιότητα νερού πρέπει να φτάνει τουλάχιστον το 90% της
θλιπτικής αντοχής αντίστοιχων δοκιμίων που έχουν παραχθεί με απιονισμένο ή
απεσταγμένο νερό.

1.8 Υπολογισμός όγκων υλικών στη Σύνθεση Μίγματος
Ο σκοπός του υπολογισμού του όγκου του κάθε υλικού στη σύνθεση του σκυ-
ροδέματος είναι να καθοριστεί ο όγκος του παραγόμενου σκυροδέματος βάσει
του όγκου των πρώτων υλών παρασκευής του. Ο υπολογισμός γίνεται με την
προϋπόθεση ότι οι ποσότητες του τσιμέντου, νερού, αδρανών, προσμίκτων και
προσθέτων που θα αναμιχθούν για την παραγωγή 1m3 νωπού σκυροδέματος,
συνυπολογίζοντας τα κενά μετά τη συμπύκνωση, αθροιζόμενες έχουν όγκο
1m3.
Όγκοι και μάζες κατά τους υπολογισμούς για 1m3 σκυροδέματος.
Πρώτη ύλη για παρα- Δοσολο- Απαιτήσεις σε kg για Ειδικό βάρος Απόδοση σε λίτρα
γωγή σκυροδέματος γία % 1m3 (ανάλογα με τη σε kg / lt για 1m3
μελέτη σύνθεσης)
Τσιμέντο kg 3.15 →
Τύπος: (ελέγξτε τοπικά
δεδομένα)
Επιπλέον συνδετικό Kg →
υλικό
Τύπος:
Πρόσθετη πυριτική Kg 2.2 →
παιπάλη (επιπλέον (ελέγξτε τοπικά
συνδετικό υλικό) δεδομένα)
Πρόσμικτο 1 Kg
Τύπος:
Πρόσμικτο 2 Kg
Τύπος:
Αέρας που αναμένεται % — →
ή σχεδιάζεται
1% = 10 lt σε 1m3
Νερό ανάμιξης kg 1.0 →
Ν/Τ (ή Ν/Σ)* =
(συμπεριλαμβάνοντας
το νερό των αδρανών)
Ολικός όγκος σε λίτρα χωρίς τα αδρανή και την άμμο ↓
Αδρανή και άμμος kg 2.65 ← (=∆ για 1000 lt)
(ξηρά) ↓ (ελέγξτε τοπικά
δεδομένα)
Ολικό σκυρόδεμα Kg → Kg / lt ← 1000 lt
(για 1m3) (ειδικό βάρος νωπού (= 1m3)
σκυροδέματος)
→ Διαδοχικά βήματα κατά τους υπολογισμούς
Παρατήρηση: Σε περίπτωση που ο ολικός όγκος προσμίκτου(ων) ξεπεράσει τα 3 lt / m3, το περιεχόμενο
νερό του(ων) προσμίκτου(ων) πρέπει να συμπεριληφθεί στους υπολογισμούς του λόγου νερό / τσιμέντο.
*Ν/Σ: Νερό / Συνδετικό υλικό

Παράδειγμα:
Πρώτη ύλη για παραγωγή Δοσο- Απαιτήσεις σε kg Ειδικό βάρος σε Απόδοση σε λίτρα
σκυροδέματος λογία για 1m3 (ανάλο- kg / lt για 1m3
% γα με τη μελέτη
σύνθεσης)
Τσιμέντο Kg 325 3.15 → 103
Τύπος: CEM I (ελέγξτε με τοπικά
δεδομένα)
Επιπλέον συνδετικό υλικό Kg →
Τύπος:
Πρόσθετη πυριτική παιπάλη 6 Kg 19.5 2.2 → 9
(επιπλέον συνδετικό υλικό) (ελέγξτε με τοπικά
δεδομένα)
Πρόσμικτο 1 1.2 Kg 4.13 (συνυπολογίζεται
Τύπος:Viscocrete® στο νερό ανάμι-
(υπολογισμός βάσει τσιμέ- ξης)
ντου και πυρ.παιπάλης)
Πρόσμικτο 2 kg
Τύπος:
Αέρας που αναμένεται ή % 3.0 - → 30
σχεδιάζεται
1% = 10 lt σε 1m3
Νερό ανάμιξης Kg 155 1.0 → 155*
Ν/Τ (ή Ν/Σ) = 0.45
(συμπεριλαμβάνοντας το
νερό των αδρανών)
Ολικός όγκος σε λίτρα χω- 297 ↓
ρίς τα αδρανή και την άμμο
Kg 1863 2.65 ← 703
Αδρανή και άμμος ↓ (ελέγξτε με τοπικά (= ∆ για 1000 lt)
(ξηρά) δεδομένα)
Ολικό σκυρόδεμα Kg 2362 → 2362 kg/lt ← 1000 lt
(για 1m3) (ειδικό βάρος (= 1m3)
νωπού σκυροδέ-
ματος)
*περίπου 1 λίτρο νερού πρέπει να προστεθεί θεωρητικώς σε περίπτωση χρήσης προσμίκτου σε σκόνη

2. Πρότυπο ΕΝ 206-1:2000
Το Ευρωπαϊκό Πρότυπο για το Σκυρόδεμα ΕΝ 206-1:2000 εισήχθη στην Ευρώπη
σε μεταβατικές περιόδους που διέφεραν από χώρα σε χώρα. Για λόγους συντο-
μίας, η αναφορά σε αυτό θα γίνεται από εδώ και στο εξής με τον όρο ΕΝ 206:1.
Το Πρότυπο αυτό βρίσκει εφαρμογή σε περιπτώσεις κατασκευών επί τόπου στο

έργο, σε προκατασκευασμένα στοιχεία και προκατασκευασμένα δομικά προϊό-
ντα κτιρίων και έργων.
Εφαρμόζεται σε περιπτώσεις
 Σκυροδέματος κανονικού βάρους
 Βαρέων σκυροδεμάτων
 Ελαφροσκυροδεμάτων
 Προεντεταμένου σκυροδέματος
Προετοιμάζονται Ευρωπαϊκά Πρότυπα και για τους ακόλουθους τύπους σκυρο-

δέματος:
 Εκτοξευόμενο σκυρόδεμα
 Σκυρόδεμα για χρήση σε οδικές αρτηρίες και άλλες περιοχές κίνησης
οχημάτων
Δεν εφαρμόζεται σε περιπτώσεις:

 Αεριοσκυροδέματος
 Αφροσκυροδέματος
 Σκυροδέματος ανοιχτής δομής (σκυρόδεμα χωρίς λεπτά αδρανή)
 Κονιαμάτων με μέγιστη διάμετρο κόκκου Ø ≤ 4 mm
 Σκυροδέματος με πυκνότητα μικρότερη από 800 kg / m3
 Πυρίμαχου σκυροδέματος
Το σκυρόδεμα προδιαγράφεται είτε ως κατά παραγγελία σκυρόδεμα (λαμβά-

νοντας υπόψη την τάξη έκθεσης και τις απαιτήσεις) ή ως σκυρόδεμα προκα-
θορισμένης σύνθεσης (προδιαγράφοντας τη σύνθεσή του).
2.1 Ορισμοί από το Πρότυπο

Ιδιότητες σκυροδέματος, έκθεση
 Κατά παραγγελία σκυρόδεμα

Σκυρόδεμα για το οποίο οι απαιτούμενες ιδιότητες και τα επιπλέον χαρακτηρι-
στικά προδιαγράφονται στον παραγωγό, ο οποίος είναι υπεύθυνος να παρέχει
ένα σκυρόδεμα που να πληροί τις απαιτούμενες ιδιότητες και τα επιπλέον χα-
ρακτηριστικά.
 Σκυρόδεμα προκαθορισμένης σύνθεσης

Σκυρόδεμα του οποίου η σύνθεση και τα υλικά παρασκευής προδιαγράφονται
στον παραγωγό, ο οποίος είναι υπεύθυνος να παρέχει ένα σκυρόδεμα με την
προκαθορισμένη σύνθεση.
20 2. Πρότυπο ΕΝ 206-1:2000
 Περιβαλλοντικές επιδράσεις (→ τάξεις έκθεσης)
Οι χημικές και φυσικές επιδράσεις τις οποίες υφίστανται το σκυρόδεμα και οι
οποίες προκαλούν επιπτώσεις στο σκυρόδεμα και στον οπλισμό ή τα εμβαπτι-
σμένα μεταλλικά τμήματα και οι οποίες δε θεωρούνται ως φορτία σύμφωνα με
το σχεδιασμό.
 Προδιαγραφές
Τελική έγγραφη αποτύπωση τεχνικών απαιτήσεων που δίνονται στον κατασκευ-
αστή με όρους απόδοσης ή σύνθεσης.
 Τυποποιημένο σκυρόδεμα προκαθορισμένης σύνθεσης

Σκυρόδεμα του οποίου η σύνθεση συνεπάγεται από τον τύπο εφαρμογής του
σκυροδέματος.
 Μελετητής
Άτομο ή ομάδα που προδιαγράφει τις ιδιότητες του νωπού και σκληρυμένου
σκυροδέματος.
 Παραγωγός
Άτομο ή εταιρία παραγωγής σκυροδέματος
 Χρήστης
Άτομο ή εταιρία που χρησιμοποιεί το νωπό σκυρόδεμα για την παραγωγή ολό-
κληρης κατασκευής ή στοιχείου.
Ισοζύγιο νερού σκυροδέματος
 Ολικό περιεχόμενο νερό

Προστιθέμενο νερό καθώς και νερό που περιέχεται ήδη στα αδρανή και στην
επιφάνειά τους, νερό προσμίκτων και νερό που απορρέει από οποιαδήποτε
προσθήκη πάγου ή θέρμανση με ατμό.
 Ενεργό περιεχόμενο νερό

Διαφορά μεταξύ του ολικού νερού στο νωπό σκυρόδεμα και του νερού που
απορροφάται από τα αδρανή.
 Λόγος Νερό / Τσιμέντο

Το κλάσμα του ενεργού περιεχόμενου νερού προς το βάρος του περιεχόμενου
τσιμέντου στο νωπό σκυρόδεμα.
Φορτίο, παράδοση, περιοχή χρήσης
 Εργοταξιακό σκυρόδεμα
Σκυρόδεμα παραγόμενο επί τόπου στο εργοτάξιο από το χρήστη του σκυροδέ-
ματος για δική του εφαρμογή.
 Έτοιμο σκυρόδεμα
Σκυρόδεμα που παραδίδεται σε νωπή κατάσταση από άτομο ή εταιρία, που
όμως δεν είναι ο χρήστης.
Έτοιμο σκυρόδεμα θεωρείται επίσης υπό την έννοια του συγκεκριμένου προ-
τύπου:
2. Πρότυπο ΕΝ 206-1:2000 21
- σκυρόδεμα που παράγεται εκτός εργοταξίου από το χρήστη
- σκυρόδεμα που παράγεται εντός εργοταξίου, αλλά όχι από το χρήστη
 Φορτίο
Ποσότητα σκυροδέματος που μεταφέρεται από ένα όχημα και αποτελείται από
μία ή περισσότερες παρτίδες
 Παρτίδα
Ποσότητα νωπού σκυροδέματος που παράγεται σε έναν κύκλο λειτουργίας του
αναμικτήρα ή ποσότητα που εκφορτώνεται κατά τη διάρκεια 1 λεπτού από ανα-
μικτήρα συνεχούς λειτουργίας.
2.2 Τάξεις έκθεσης σχετιζόμενες με τις περιβαλλοντικές επιδράσεις

Οι περιβαλλοντικές επιδράσεις κατηγοριοποιούνται ως τάξεις έκθεσης.
Οι τάξεις έκθεσης που επιλέγονται εξαρτώνται από τις προβλέψεις που ισχύουν
για την περιοχή χρήσης του σκυροδέματος. Αυτή η κατηγοριοποίηση λαμβάνει
υπόψη της τις ειδικές συνθήκες που ισχύουν στην περιοχή χρήσης του σκυροδέ-
ματος ή την εφαρμογή προστατευτικών μέτρων, τη χρήση ανοξείδωτου χάλυβα ή
άλλου μετάλλου με αντοχή σε διάβρωση και τη χρήση προστατευτικών βαφών για
το σκυρόδεμα ή τον οπλισμό.
Το σκυρόδεμα μπορεί να υπόκεινται σε περισσότερες από μία από τις επιδρά-

σεις που περιγράφονται.
Οι περιβαλλοντικές συνθήκες στις οποίες υπόκεινται το σκυρόδεμα μπορεί να
είναι απαραίτητο να περιγραφούν ως συνδυασμός τάξεων έκθεσης.
Πίνακας 2.2.1
Χαρακτηρισμός Περιγραφή περιβάλλοντος Παραδείγματα επεξήγησης για το

τάξης που μπορούν να υπάρχουν τέτοι-
ες τάξεις έκθεσης
Κανένας κίνδυνος διάβρωσης ή προσβολής

ΧΟ Για σκυρόδεμα χωρίς οπλισμό ή εμβα- Σκυρόδεμα εντός κτιριακών κατασκευών με
πτισμένα μέταλλα: όλες οι εκθέσεις, χαμηλή ατμοσφαιρική υγρασία
εκτός περιπτώσεων κύκλων πήξης/τή-
ξης, φθοράς ή χημικής προσβολής.
Για οπλισμένο σκυρόδεμα ή με εμβα-

πτισμένα μέταλλα: πολύ ξηρό
Διάβρωση λόγω ενανθράκωσης
XC1 Ξηρό ή μόνιμα υγρό Σκυρόδεμα εντός κτιριακών κατασκευών με
χαμηλή ατμοσφαιρική υγρασία. Σκυρόδεμα
μόνιμα εμβαπτισμένο σε νερό.
XC2 Υγρό, σπάνια ξηρό Επιφάνειες σκυροδέματος που βρίσκονται
σε μακροπρόθεση επαφή με το νερό. Πολ-
λές περιπτώσεις θεμελιώσεων.
22 2. Πρότυπο ΕΝ 206-1:2000
XC3 Μεσαία υγρασία Σκυρόδεμα εντός κτιριακών κατασκευών
με μεσαία ή υψηλή ατμοσφαιρική υγρασία.
Σκυρόδεμα σε εξωτερικούς χώρους προ-
στατευμένο από τη βροχή
XC4 Κύκλοι υγρασίας και ξήρανσης Επιφάνειες σκυροδέματος που υπόκεινται
σε επαφή με νερό, εκτός της έκθεσης σε
περιβάλλον X C 2
Διάβρωση που προκαλείται από χλωριόντα εκτός εκείνων του θαλασσινού νερού
XD1 Μεσαία υγρασία Επιφάνειες σκυροδέματος εκτεθειμένες σε
αερόφερτα χλωριόντα
XD2 Υγρό, σπάνια ξηρό Πισίνες, σκυρόδεμα εκτεθειμένο σε βιομη-
χανικά ύδατα που περιέχουν χλωριόντα
XD3 Κυκλικά υγρό και ξηρό Τμήματα γεφυρών που εκτίθενται σε παγο-
λυτικά άλατα, πεζοδρόμια, χώροι στάθμευ-
σης αυτοκινήτων
Διάβρωση που προκαλείται από χλωριόντα του θαλασσινού νερού
XS1 Έκθεση σε αερόφερτα άλατα, αλλά Κατασκευές κοντά ή σε παράκτιες περι-
όχι σε απευθείας επαφή με θαλασσι- οχές
νό νερό
XS2 Μόνιμη εμβάπτιση Τμήματα λιμενικών κατασκευών
XS3 Παλίρροια, κηλίδες και ζώνες ψεκα- Τμήματα λιμενικών κατασκευών
σμού
Προσβολή λόγω κύκλων πήξης/τήξης με ή χωρίς παγολυτικά άλατα
XF1 Μεσαίος κορεσμός σε νερό, χωρίς πα- Κατακόρυφες επιφάνειες σκυροδέματος
γολυτικά άλατα εκτεθειμένες σε βροχή και παγετό
XF2 Μεσαίος κορεσμός σε νερό, με παγο- Κατακόρυφες επιφάνειες σκυροδέματος
λυτικά άλατα οδικών κατασκευών εκτεθειμένων σε παγε-
τό και αερόφερτα παγολυτικά άλατα
XF3 Υψηλός κορεσμός σε νερό, χωρίς πα- Οριζόντιες επιφάνειες σκυροδέματος εκτε-
γολυτικά άλατα θειμένες στη βροχή και τον παγετό.
XF4 Υψηλός κορεσμός σε νερό, με παγολυ- Κατασκευές οδοποιίας και καταστρώματα
τικά άλατα γεφυρών εκτεθειμένα σε παγολυτικά άλα-
τα. Επιφάνειες σκυροδέματος εκτεθειμένες
σε παγετό και απευθείας ψεκασμό παγολυ-
τικών αλάτων
Χημική προσβολή
ΧΑ1 Ελαφριά προσβολή λόγω χημικού πε- Σκυρόδεμα σε έργα βιολογικού καθαρισμού,
ριβάλλοντος σύμφωνα με τον Πίνακα κάδοι απορριμμάτων
2.2.2
2. Πρότυπο ΕΝ 206-1:2000 23
ΧΑ2 Μεσαία προσβολή λόγω χημικού πε- Στοιχεία σκυροδέματος σε επαφή με θα-
ριβάλλοντος σύμφωνα με τον Πίνακα λασσινό νερό, στοιχεία σε έδαφος διαβρω-
2.2.2 τικό για το σκυρόδεμα
ΧΑ3 Έντονη προσβολή λόγω χημικού πε- Βιομηχανικές εγκαταστάσεις με ουσίες δια-
ριβάλλοντος σύμφωνα με τον Πίνακα βρωτικές για το σκυρόδεμα, καπνοδόχοι από
2.2.2 σκυρόδεμα για έκλυση προϊόντων καύσης
Περιοριστικές τιμές για τάξεις έκθεσης σε χημικές επιθέσεις από φυσικά εδά-
φη και υπόγεια ύδατα
Πίνακας 2.2.2
Κοινή Χημικό ΧΑ1 ΧΑ2 ΧΑ3
ονομασία χαρακτη- (ελαφριά (μέτρια (ισχυρή
ριστικό προσβολή) προσβολή) προσβολή)
Υπόγεια ύδατα
Θειικά SO42- mg/lt ≥ 200 και > 600 και > 3000 και
≤ 600 ≤ 3000 ≤ 6000
pH mg/lt ≤ 6.5 και < 5.5 και < 4.5 και
≤ 5.5 ≥ 4.5 ≥ 4.0
Διοξείδιο CO2 mg/lt ≥ 15 και > 40 και > 100 έως
του άνθρακα επιθετικό ≤ 40 ≤ 100 κορεσμού
Αμμωνιακά NH4+ mg/lt ≥ 15 και ≥ 30 και > 60 και
άλατα ≤ 30 ≤ 60 ≤ 100
Μαγνησιακά Mg2+ mg/lt ≥ 300 και > 1000 και > 3000 έως
άλατα ≤ 1000 ≤ 3000 κορεσμού
Έδαφος
Θειικά άλατα SO42- mg/kg ≥ 2000 και ≥ 3000 και > 12000 και
≤ 3000 ≤ 12000 ≤ 24000
Λίστα για τις τάξεις έκθεσης και το αντίστοιχο ελάχιστο περιεχόμενο τσιμέ-
ντο δίνεται στο τέλος του κεφαλαίου 2 (σελίδα 30).
24 2. Πρότυπο ΕΝ 206-1:2000
2.3 Κατηγορίες Συνεκτικότητας
Οι κατηγορίες συνεκτικότητας στους κατωτέρω πίνακες δε συνδέονται άμεσα.
Για ύφυγρο σκυρόδεμα, δηλαδή σκυρόδεμα με μικρό περιεχόμενο σε νερό, δεν
υπάρχει κατηγοριοποίηση συνεκτικότητας.
Κατηγορίες Συμπύκνωσης
Τάξη Βαθμός συμπύκνωσης
CO1 ≥ 1.46
C1 1.45 έως 1.26
C2 1.25 έως 1.11
C3 1.10 έως 1.04
Κατηγορίες Εξάπλωσης
Τάξη Διάμετρος εξάπλωσης σε mm
F11 ≤ 340
F2 350 έως 410
F3 420 έως 480
F4 490 έως 550
F5 560 έως 620
F61 ≥ 630
Κατηγορίες δοκιμής Κάθισης

Τάξη Διαφορά ύψους σε mm
S1 10 έως 40
S2 50 έως 90
S3 100 έως 150
S4 160 έως 210
S51 ≥ 220
Κατηγορίες δοκιμής Vebe

Τάξη Χρόνος Vebe σε sec
VO1 ≥ 31
V1 30 έως 21
V2 20 έως 11
V3 10 έως 6
V42 Έως 3
1 Εκτόςτης συνιστώμενης περιοχής εφαρμογών

2 Εκτός
της συνιστώμενης περιοχής εφαρμογών (αλλά σύνηθες για περιπτώ-
σεις αυτοσυμπυκνούμενου σκυροδέματος)
2. Πρότυπο ΕΝ 206-1:2000 25
2.4 Κατηγορίες Θλιπτικής Αντοχής
Για την κατηγοριοποίηση μπορούν να χρησιμοποιηθούν η χαρακτηριστική θλιπτι-
κή αντοχή κυλίνδρων διαμέτρου 150 mm και ύψους 300mm ή κύβων διαστάσε-
ων 150 mm.
Κατηγορίες θλιπτικής αντοχής για κανονικού βάρους και βαρέα σκυροδέματα:
Κατηγορίες Ελάχιστη χαρακτηριστική Ελάχιστη χαρακτηριστική

θλιπτικής αντοχής αντοχή κυλίνδρου αντοχή κύβου
fck.κυλ N/mm2 fck.κύβου N/mm2
C 8/ 10 8 10
C 12/ 15 12 15
C 16/ 20 16 20
C 20/ 25 20 25
C 25/ 30 25 30
C 30/ 37 30 37
C 35/ 45 35 45
C 40/ 50 40 50
C 45/ 55 45 55
C 50/ 60 50 60
C 55/ 67 55 67
C 60/ 75 60 75
C 70/ 85 70 85
C 80/ 95 80 95
C 90/ 105 90 105
C 100/ 115 100 115
Κατηγορίες θλιπτικής αντοχής για ελαφροσκυροδέματα:
Κατηγορίες Ελάχιστη χαρακτηριστι- Ελάχιστη χαρακτηριστική

θλιπτικής αντοχής κή αντοχή κυλίνδρου αντοχή κύβου
LC 8/ 9 8 9
LC 12/ 13 12 13
LC 16/ 18 16 18
LC 20/ 22 20 22
LC 25/ 28 25 28
LC 30/ 33 30 33
LC 35/ 38 35 38
26 2. Πρότυπο ΕΝ 206-1:2000
Κατηγορίες Ελάχιστη χαρακτηριστι- Ελάχιστη χαρακτηριστική
θλιπτικής αντοχής κή αντοχή κυλίνδρου αντοχή κύβου
LC 40/ 44 40 44
LC 45/ 50 45 50
LC 50/ 55 50 55
LC 55/ 60 55 60
LC 60/ 66 60 66
LC 70/ 77 70 77
LC 80/ 88 80 88
Κατηγορίες πυκνότητας για ελαφροσκυροδέματα:
Κατηγορίες D 1.0 D 1.2 D 1.4 D 1.6 D 1.8 D 2.0

πυκνότητας
Εύρος πυκνότητας ≥ 800 >1000 >1200 >1400 >1600 >1800
kg/m3 και και και και και και
≤ 1000 ≤ 1200 ≤ 1400 ≤ 1600 ≤ 1800 ≤ 2000
2.5 Η παράμετρος k (Απόσπασμα από ΕΝ 206-1)

Σε περίπτωση χρήσης προσθέτων σκυροδέματος τύπου ΙΙ (ιπτάμενες τέφρες και
πυριτική παιπάλη, βλέπε κεφάλαιο 1, σελ. 15), η παράμετρος k επιτρέπει να λη-
φθούν τα πρόσθετα υπόψη κατά τον υπολογισμό του νερού στο νωπό σκυρόδεμα.
(Ο τρόπος χρήσης της παραμέτρου k μπορεί να διαφέρει από χώρα σε χώρα).
Χρήση:
Τσιμέντο “Λόγος Νερού/Τσιμέντο”
Τσιμέντο και πρόσθετα “Λόγος Νερού/(Tσιμέντο + k x πρόσθετα)”
τύπου ΙΙ
Οι ακριβείς τιμές της παραμέτρου k εξαρτώνται από το συγκεκριμένο πρόσθετο.
Η παράμετρος k για ιπτάμενες τέφρες βάσει ΕΝ 450
Το μέγιστο περιεχόμενο ιπτάμενης τέφρας που μπορεί να ληφθεί υπόψη για την
εκτίμηση της παραμέτρου k πρέπει να ικανοποιεί την απαίτηση:
Ιπτάμενη τέφρα/τσιμέντο ≤ 0.33 κατά βάρος
Σε περίπτωση που χρησιμοποιείται μεγαλύτερη ποσότητα ιπτάμενης τέφρας, η

επιπλέον ποσότητα δε θα λαμβάνεται υπόψη κατά τον υπολογισμό του λόγου
Νερού/(Tσιμέντο + k x ιπτάμενη τέφρα) και της ελάχιστης ποσότητας περιεχό-
μενου τσιμέντου.
2. Πρότυπο ΕΝ 206-1:2000 27
Οι ακόλουθες τιμές παραμέτρων k είναι επιτρεπόμενες για σκυρόδεμα που πε-
ριέχει τσιμέντο τύπου CEM I σύμφωνα με το Πρότυπο ΕΝ 197-1:
CEM I 32.5 k = 0.2

CEM I 42.5 και υψηλότερης αντοχής k = 0.4
Ελάχιστο περιεχόμενο τσιμέντο για σχετικές τάξεις έκθεσης (βλέπε σελίδα 37):
Αυτό μπορεί να ελαττωθεί σε ένα μέγιστο περιεχόμενο k x (ελάχιστο περιεχό-

μενο τσιμέντο –200) kg/m3.
Επιπλέον, η ποσότητα (τσιμέντου + ιπτάμενης τέφρας) δεν πρέπει να είναι μι-
κρότερη από το ελάχιστα απαιτούμενο περιεχόμενο τσιμέντο.
Το σκεπτικό χρήσης της παραμέτρου k δε συνίσταται για σκυροδέματα που πε-

ριέχουν συνδυασμό ιπτάμενης τέφρας και τσιμέντων τύπου CEM I ανθεκτικό σε
θειικά για την περίπτωση τάξεων έκθεσης ΧΑ2 και ΧΑ3 όταν η ουσία προσβο-
λής είναι τα θειικά.
Η παράμετρος k για πυριτική παιπάλη βάσει παλαιού προτύπου ΕΝ 13263:1998
Το μέγιστο περιεχόμενο πυριτικής παιπάλης που μπορεί να ληφθεί υπόψη κατά

τον υπολογισμό του λόγου νερού/τσιμέντο και του περιεχόμενου τσιμέντου
πρέπει να ικανοποιεί την απαίτηση:
Πυριτική παιπάλη/τσιμέντο ≤ 0.11 κατά βάρος
Σε περίπτωση που χρησιμοποιείται μεγαλύτερη ποσότητα πυριτικής παιπάλης,

η επιπλέον ποσότητα δε θα λαμβάνεται υπόψη κατά τον υπολογισμό της παρα-
μέτρου k.
Οι παράμετροι k που επιτρέπεται να εφαρμόζονται σε περίπτωση χρήσης τσιμέ-

ντου CEM I σύμφωνα με το Πρότυπο ΕΝ 197-1:
Λόγος Ν/Τ:
≤ 0.45 k= 2.0
> 0.45 k = 2.0
Εκτός των τάξεων έκθεσης XC και XF για τις
οποίες k =1.0
Ελάχιστο περιεχόμενο τσιμέντο για αντίστοιχες τάξεις έκθεσης (βλέπε σε-

λίδα 37):
Μείωση τσιμέντου περισσότερο από 30kg/m3 δεν επιτρέπεται σε σκυρόδεμα

που χρησιμοποιείται σε τάξεις έκθεσης για τις οποίες η ελάχιστη ποσότητα τσι-
μέντου είναι ≤ 300 kg/m3.
Επιπρόσθετα, το περιεχόμενο (τσιμέντο + k x Πυριτική παιπάλη) δε θα πρέπει

να είναι μικρότερο από το ελάχιστο περιεχόμενο τσιμέντο που απαιτείται για
αντίστοιχες τάξεις έκθεσης.
28 2. Πρότυπο ΕΝ 206-1:2000
Συνδυασμένη χρήση ιπτάμενης τέφρας σύμφωνα με ΕΝ 450 και πυριτικής παι-
πάλης σύμφωνα με το παλιό πρότυπο ΕΝ 13263
Για να εξασφαλίσουμε επαρκή αλκαλικότητα σε οπλισμένο και προεντεταμένο

σκυρόδεμα, οι ακόλουθες απαιτήσεις πρέπει να πληρούνται για το μέγιστο πε-
ριεχόμενο ιπτάμενης τέφρας και πυριτικής παιπάλης:
 Ιπτάμενη τέφρα ≤ (0.66 τσιμέντο –3 x Πυριτική παιπάλη) κατά βάρος

 Πυριτική παιπάλη/τσιμέντο ≤ 0.11 κατά βάρος
2.6 Περιεχόμενο σε Χλώριο (Απόσπασμα από ΕΝ 206-1)

Το περιεχόμενο ενός σκυροδέματος σε χλώριο, εκφρασμένο ως το ποσοστό
χλωριόντων κατά βάρος τσιμέντου, δεν πρέπει να υπερβαίνει την τιμή για την
αντίστοιχη τάξη όπως δίνονται αυτές στον ακόλουθο πίνακα.
Μέγιστο περιεχόμενο σκυροδέματος σε χλώριο
Χρήση σκυροδέματος Τάξη ανάλογα Μέγιστη περιεκτικό-

με την περιε- τητα χλωρίου κατά
κτικότητα σε βάρος τσιμέντουb
χλώριοa
Χωρίς χαλύβδινο οπλισμό ή άλλου εί- CI 1.0 1.0%
δους εμβαπτισμένα μέταλλα εξαιρου-
μένων των ανθεκτικών σε διάβρωση
συσκευών ανύψωσης
Με χαλύβδινο οπλισμό ή άλλου είδους CI 0.20 0.20%
εμβαπτισμένα μέταλλα
CI 0.40 0.40%
Με προεντεταμένο χαλύβδινο οπλισμό CI 0.10 0.10%
CI 0.20 0.20%
a Για συγκεκριμένη χρήση σκυροδέματος, η κατηγορία στην οποία αυτό θα ανή-
κει εξαρτάται από τις προϋποθέσεις που ισχύουν για τη συγκεκριμένη περιοχή
που θα χρησιμοποιηθεί το σκυρόδεμα.
b Όπου χρησιμοποιούνται πρόσθετα τύπου ΙΙ και συνυπολογίζονται στην ποσό-
τητα του περιεχόμενου τσιμέντου, το περιεχόμενο σε χλώριο εκφράζεται ως

ποσοστό χλωριόντων κατά βάρος τσιμέντου μαζί με την ολική μάζα προσθέτων
που λαμβάνονται υπόψη.
2. Πρότυπο ΕΝ 206-1:2000 29
30
Απόσπασμα από Πρότυπο ΕΝ 206-1: Παράρτημα F: Συνιστώμενα όρια τιμών για σύνθεση και ιδιότητες σκυροδέματος
Τάξεις έκθεσης
Χωρίς κίν- Διάβρωση Διάβρωση λόγω χλωρίου Κύκλοι τήξης/πήξης Χημικό περιβάλλον
δυνο λόγω ενανθράκωσης με έντονη χημική
Θαλασσινό νερό Χλώριο προέλευσης
διάβρωσης προσβολή
εκτός θαλασσινού
ή προσβολής
νερού
2. Πρότυπο ΕΝ 206-1:2000
XO XC1 XC2 XC3 XC4 XS1 XS2 XS3 XD1 XD2 XD3 XF1 XF2 XF3 XF4 XA1 XA2 XA3
Μέγιστος λόγος Ν/Τ — 0.65 0.60 0.55 0.50 0.50 0.45 0.45 0.55 0.55 0.45 0.55 0.55 0.50 0.45 0.55 0.50 0.45
Ελάχιστες κατηγορί- C12/15 C20/ C25/ C30/ C30/ C30/ C35/ C35/ C30/ C30/ C35/ C30/ C25/ C30/ C30/ C30/ C30/ C35/
ες αντοχής 25 30 37 37 37 45 45 37 37 45 37 30 37 37 37 37 45
Ελάχιστο περιεχόμε- — 260 280 280 300 300 320 340 300 300 320 300 300 320 340 300 320 360
νο τσιμέντο (kg/m3)
Ελάχιστος περιεχό- — — — — — — — — — — — — 4.0a 4.0a 4.0a — — —

μενος αέρας (%)
Άλλες απαιτήσεις Αδρανή σύμφωνα Τσιμέντο ανθεκτικό
με το Πρότυπο ΕΝ σε θειικάb
12620 με ικανοποι-
ητική αντοχή σε κύ-
κλους πήξης/τήξης
a Σε περιπτώσεις που το σκυρόδεμα δεν περιέχει αέρα, η απόδοσή του θα ελέγχεται σύμφωνα με κατάλληλη μέθοδο σε σύγκριση με σκυρόδεμα
για το οποίο η αντοχή σε κύκλους πήξης/τήξης για τη σχετική τάξη έκθεσης είναι αποδεδειγμένη.
b Μεσαία ή ισχυρά ανθεκτικά τσιμέντα σε θειικά σε τάξεις έκθεσης ΧΑ2 ( και σε τάξη έκθεσης ΧΑ1 όταν είναι αυτό εφαρμόσιμο) και ισχυρά ανθεκτικά
τσιμέντα σε θειικά σε τάξη έκθεσης ΧΑ3.

2.7 Προδιαγραφές Σκυροδέματος
Πρόκειται για περιπτώσεις όπου οι προδιαγραφές του σκυροδέματος έχουν
προσαρμοστεί στο Πρότυπο ΕΝ 206-1 (π.χ. για περίπτωση διαγωνισμού).
Παράδειγμα: Αντλήσιμο σκυρόδεμα για πλάκες σκυροδέματος επί εδάφους σε

περιοχές με υπόγεια ύδατα
Προδιαγραφές σύμφωνα με το Πρότυπο ΕΝ 206-1 (κατά παραγγελία σκυρόδεμα)

Σκυρόδεμα σύμφωνα με το Πρότυπο ΕΝ 206-1
C 30/37
XC 4
CI 0.20
Dmax 32 (μέγιστη ονομαστική διάμετρος Ø)
C3 (βαθμός συμπύκνωσης)
Αντλήσιμο
2.8 Έλεγχος Συμμόρφωσης

Ο έλεγχος συμμόρφωσης συνίσταται από συνδυασμό ενεργειών και αποφάσεων
που πρέπει να ληφθούν με βάση τους κανόνες για τον έλεγχο συμμόρφωσης
του σκυροδέματος με τις προδιαγραφές.
Ο έλεγχος συμμόρφωσης κάνει διαχωρισμό μεταξύ κατά παραγγελίας σκυρο-

δέματος και σκυροδέματος προκαθορισμένης σύνθεσης. Άλλοι έλεγχοι επίσης
συμπεριλαμβάνονται ανάλογα με τον τύπο του σκυροδέματος.
Ο έλεγχος συμμόρφωσης μπορεί να διεξάγεται είτε σε μεμονωμένους τύπους

σκυροδέματος και / ή σε ομάδες σκυροδεμάτων.
Ελάχιστη δειγματοληψία για εκτίμηση της θλιπτικής αντοχής (σύμφωνα με ΕΝ 206-1)
Έως 50 m3 Περισσότερα από 50 m3 a Περισσότερα από 50 m3 b

Σκυρόδεμα με πιστοποίηση Σκυρόδεμα χωρίς πιστοποί-
ελέγχου παραγωγής ηση ελέγχου παραγωγής
Αρχικά (μέχρι να ληφθούν 3 δείγματα 1/200 m3 ή 2/εβδομάδα 1/150 m3 ή 1/ημέρα
τουλάχιστον 35 αποτελέ- παραγωγής παραγωγής
σματα ελέγχων)
Συνεχώςb (σε περίπτωση 1/400 m3 ή 1/ εβδομάδα
που τουλάχιστον 35 απο- παραγωγής
τελέσματα ελέγχων είναι
διαθέσιμα)
a Η δειγματοληψία θα κατανέμεται σε όλη την παραγωγή και δε θα υπερβαίνει το 1 δείγμα ανά 25 m3.
b Στην περίπτωση που η τυπική απόκλιση των τελευταίων 15 αποτελεσμάτων ελέγχου υπερβαίνει το
1.37 σ, η συχνότητα δειγματοληψίας θα αυξάνεται σε σχέση με την απαιτούμενη για αρχική παραγω-
γή για τα επόμενα 35 αποτελέσματα ελέγχου.

Κριτήρια συμμόρφωσης για θλιπτική αντοχή: βλέπε Πρότυπο ΕΝ 206-1.
2. Πρότυπο ΕΝ 206-1:2000 31
2.9 Έλεγχος άλλων Ιδιοτήτων Σκυροδέματος
Πιστοποιητικά συμμόρφωσης σύμφωνα με το Πρότυπο ΕΝ 206-1 πρέπει να
παρέχονται και για άλλες ιδιότητες νωπού και σκληρυμένου σκυροδέματος επι-
πλέον της θλιπτικής αντοχής του σκυροδέματος.
Δειγματοληψία, σχέδιο ελέγχου και κριτήρια συμμόρφωσης καθορίζονται για

εφελκυστική αντοχή, συνεκτικότητα (εργάσιμο), πυκνότητα, περιεχόμενο τσι-
μέντο, αεροπεριεκτικότητα, περιεκτικότητα σε χλώριο και λόγο Ν/Τ (ανατρέξτε
στα σχετικά πεδία του Προτύπου ΕΝ 206-1).
Λεπτομέρειες μεμονωμένων μεθόδων ελέγχου δίνονται στο κεφάλαιο 4 (σελίδα

83) και στο κεφάλαιο 5 (σελίδα 105).
32 2. Πρότυπο ΕΝ 206-1:2000
3. Σκυρόδεμα
3.1 Κυριότερες Χρήσεις Σκυροδέματος

Είναι λογικό να γίνεται κατηγοριοποίηση των χρήσεων του σκυροδέματος βά-
σει του τόπου και του τρόπου παραγωγής του, σε συνδυασμό με τις μεθόδους
εφαρμογής του, καθώς οι διαφορετικές χρήσεις του σκυροδέματος έχουν και
διαφορετικές απαιτήσεις και ιδιότητες. Ακολούθως παρατίθενται οι πωλήσεις
τσιμέντου σε δύο Ευρωπαϊκές χώρες για το 2002 ως ενδεικτικό παράδειγμα
του πως ποικίλουν τα ποσοστά κατανάλωσης του τσιμέντου, ανάλογα με τις δια-
φορετικές χρήσεις του τσιμέντου για παραγωγή σκυροδέματος:
Ελβετία Γερμανία
 Περίπου 72% σε  Περίπου 55% σε
παρασκευαστήρια σκυροδέματος παρασκευαστήρια σκυροδέματος
 Περίπου 17% σε  Περίπου 20% σε
εργολάβους κατασκευών εργολάβους κατασκευών
 Περίπου 7% σε προκατασκευές  Περίπου 11% σε προκατασκευές
 Περίπου 4% για άλλες χρήσεις  Περίπου 14% για άλλες χρήσεις
3.1.1 Έγχυτο επί τόπου Σκυρόδεμα

Αφορά εργοταξιακό ή έτοιμο σκυρόδεμα, το οποίο παραμένει στην τελική του
θέση εντός της κατασκευής αφού τοποθετηθεί στο καλούπι.
Οι εγκαταστάσεις παραγωγής έτοιμου σκυροδέματος, από τις οποίες το σκυρόδε-
μα παραδίδεται έχουν γίνει πλέον τόσο πολυπληθείς σε πολλές αγορές, έτσι ώστε
ο κατασκευαστής μπορεί να προμηθεύεται σκυρόδεμα γρήγορα και αξιόπιστα.
Μία εγκατάσταση επί τόπου στο έργο εξακολουθεί όμως να προσφέρει οικονο-
μικά πλεονεκτήματα και ευκολία στη διαχείριση και τον εφοδιασμό των υλικών
σε περιπτώσεις μεγάλων εργοταξίων, όπου υπάρχει απαίτηση για συνεχή τρο-
φοδοσία σκυροδέματος.
Το σκυρόδεμα που χυτεύεται επί τόπου στο έργο, μπορεί να παραχθεί σε διά-
φορες παραλλαγές και πρέπει να συμμορφώνεται με ποικίλες προδιαγραφές.
Η εφαρμογή του μπορεί να χωριστεί στα ακόλουθα στάδια:
Προετοιμασία του σχεδιασμού σκυροδέματος

Κατά τη φάση προετοιμασίας του σχεδιασμού, η απόδοση του σκυροδέματος
πρέπει να καθορίζεται από τις ακριβείς απαιτήσεις του έργου. Οι ακόλουθες
παράμετροι πρέπει να προκαθορίζονται:
- Απαιτήσεις αντοχής
- Απαιτήσεις ανθεκτικότητας
- Αισθητικές απαιτήσεις
- Μέγιστη διάμετρος αδρανών
- Μέθοδος σκυροδέτησης
- Ρυθμός σκυροδέτησης
- Συνεκτικότητα σκυροδέματος
- Γενικότερες περιβαλλοντικές συνθήκες (θερμοκρασία κτλ.)
- Μέθοδος και χρόνος παράδοσης
- Ωρίμανση/ χρόνος αναμονής
- Ορισμός μεθόδων και απαιτήσεων ελέγχου
- Μελέτη σύνθεσης και προδιαγραφές
- Προκαταρκτικοί έλεγχοι
- Προσαρμογή μελέτης σύνθεσης εάν είναι απαραίτητο
Τα σκυροδέματα που λαμβάνονται βάσει αυτών των παραμέτρων περιγράφο-

νται λεπτομερώς στο τμήμα 3.2 (σελ. 37). Οι ιδιότητες του νωπού σκυροδέμα-
τος αναλύονται διεξοδικότερα στο κεφάλαιο 4 (σελ. 72) και του σκληρυμένου
σκυροδέματος στο κεφάλαιο 5 (σελ. 91). Ο έλεγχος του νωπού σκυροδέματος
αναφέρεται στο κεφάλαιο 4 (σελ.83) και του σκληρυμένου σκυροδέματος στο
κεφάλαιο 5 (σελ. 105).
Παραγωγή
Η παραγωγή αποτελεί έναν κρίσιμο παράγοντα για το τελικό σκυρόδεμα και
αναφέρεται βασικά στη δοσολογία και στην ανάμιξη των υλικών παραγωγής. Οι
ακόλουθες παράμετροι μπορούν να επηρεάσουν τις ιδιότητες του σκυροδέμα-
τος κατά την ανάμιξη:
- Τύπος αναμικτήρα - Προσθήκη πρώτων υλών

- Μέγεθος αναμικτήρα - Ποιοτικός έλεγχος εξοπλισμού
- Ένταση ανάμιξης - Χειριστής αναμικτήρα
- Χρόνος ανάμιξης - Καθαρισμός/συντήρηση αναμικτήρα
Οι υπερρευστοποιητές πρέπει εν γένει να αναμιγνύονται με το νερό ανάμιξης ή

να ενσωματώνονται στο τελικό μίγμα (όσο νωρίτερα γίνεται). Περαιτέρω πληρο-
φορίες υπάρχουν στα σχετικά Φύλλα Ιδιοτήτων Προϊόντων της Sika.
34 3. Σκυρόδεμα
 Προετοιμασία στο εργοτάξιο
Η προετοιμασία στο εργοτάξιο περιλαμβάνει τα ακόλουθα:
- Εγκατάσταση των συστημάτων χειρισμού / τοποθέτησης σκυροδέματος
- Προετοιμασία των καλουπιών (συμπεριλαμβανομένης της εφαρμογής αποκα-
λουπωτικών λαδιών)
- Έλεγχο οπλισμού
- Έλεγχο καλουπιών (στερέωση, ακεραιότητα, πίεση καλουπιών)
- Παροχή εργαλείων για συμπύκνωση (δονητές κτλ.) και φινίρισμα της επιφά-
νειας (σπάτουλα, μυστρί, laser screed, ελικόπτερα κτλ.)
 Παράδοση
Σε περίπτωση που το σκυρόδεμα παραδίδεται με μπετονιέρες, τα ακόλουθα
επιπλέον κριτήρια πρέπει να ληφθούν υπόψη:
- Χρόνος παράδοσης (συνθήκες κίνησης, πιθανές καθυστερήσεις κτλ.)
- Προκαθορισμός των απαραίτητων περιστροφών του κοχλία του φορτηγού
κατά τη διάρκεια της μεταφοράς
- Να μην παραμένει η μπετονιέρα ακίνητη στον ήλιο κατά τους χρόνους ανα-
μονής
- Σε περίπτωση μεγάλης εργασιμότητας (αυτοσυμπυκνούμενο), καθορίστε τη
μέγιστη δυνατή ποσότητα που μπορεί να μεταφερθεί
- Να μην προστίθεται νερό ή επιπλέον πρόσμικτο (εκτός και αν προδιαγράφε-
ται)
- Αναμίξτε ξανά εντατικά πριν την τοποθέτηση (1 λεπτό ανά m3)
 Τοποθέτηση του σκυροδέματος

Το σκυρόδεμα γενικώς τοποθετείται εντός μίας συγκεκριμένης και προκαθο-
ρισμένης χρονικής περιόδου. Οι ακόλουθοι παράμετροι συμβάλλουν στην επι-
τυχία αυτής της διαδικασίας και είναι εξαιρετικά κρίσιμοι για την ποιότητα του
σκυροδέματος:
- Δελτίο παράδοσης
- Χρήση κατάλληλου εξοπλισμού (δονητές κτλ.)
- Αποφυγή άσκοπου χειρισμού του σκυροδέματος
- Συνεχής τοποθέτηση και συμπύκνωση
- Επανα-δόνηση σε περιπτώσεις μεγάλων όγκων διάστρωσης
- Λήψη των κατάλληλων μέτρων αναμονής κατά τη διάρκεια διακοπών
- Διεξαγωγή του κατάλληλου τελειώματος (τελικός έλεγχος)
 Ωρίμανση
Για να επιτύχουμε ομοιόμορφη και συνεχή ποιότητα σκυροδέματος, η κατάλληλη
και σωστή ωρίμανση αποτελεί βασική προϋπόθεση. Τα ακόλουθα μέτρα ωρίμαν-
σης συμβάλλουν σε αυτό:
- Γενικώς προστατέψτε το σκυρόδεμα από έντονες κλιματικές επιδράσεις
(απευθείας ηλιακή ακτινοβολία, άνεμο, βροχή, παγετό, κτλ.)
- Αποφύγετε τη δόνηση (μετά το φινίρισμα)
- Χρησιμοποιείστε βελτιωτικό ωρίμανσης
- Καλύψτε με προστατευτικά φύλλα ή κουβέρτες παγετού
- Κρατήστε το σκυρόδεμα υγρό/ ψεκάστε εάν είναι απαραίτητο
- Διατηρήστε χρόνο ωρίμανσης ανάλογο με τη θερμοκρασία
Λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με την ωρίμανση δίνονται στο κεφάλαιο 8
(σελ.134).
3.1.2 Σκυρόδεμα για Προκατασκευές
Το προκατασκευασμένο σκυρόδεμα χρησιμοποιείται για τη διαμόρφωση κατα-
σκευών οι οποίες παραδίδονται μετά τη σκλήρυνση τους. Δεν υφίστανται πλέον
διαδρομές μεταφοράς νωπού σκυροδέματος κι έτσι αλλάζει όλη η παραγωγική
διαδικασία. Το σκυρόδεμα που χρησιμοποιείται για την παραγωγή προκατασκευ-
ασμένων στοιχείων σκυροδέματος προϋποθέτει βιομηχανοποιημένη διαδικα-
σία παραγωγής και καλό σχεδιασμό σύνθεσης σκυροδέματος, της οποίας η
συνεχής βελτιστοποίηση είναι ουσιώδους σημασίας. Τα ακόλουθα σημεία είναι
σημαντικά σε όλα τα διαφορετικά στάδια της διαδικασίας παραγωγής:
 Προετοιμασία σχεδιασμού σκυροδέματος

Κατά την προετοιμασία του σχεδιασμού, οι απαιτήσεις του σκυροδέματος
πρέπει να καθορίζονται σύμφωνα με τα προδιαγραφόμενα δομικά στοιχεία, τη
χρήση τους και τις συνθήκες έκθεσής τους. Οι ακόλουθες παράμετροι πρέπει
συνήθως να καθορίζονται:
- Απαιτήσεις αντοχής
- Απαιτήσεις ανθεκτικότητας
- Αισθητικές απαιτήσεις
- Μέγιστη διάμετρος αδρανών
- Μέθοδος σκυροδέτησης
- Ρυθμός σκυροδέτησης
- Συνεκτικότητα σκυροδέματος
- Γενικότερες περιβαλλοντικές συνθήκες (θερμοκρασία κτλ.)
- Ο χειρισμός του σκυροδέματος και η τοποθέτησή του
- Ορισμοί μεθόδων και απαιτήσεων ελέγχου
- Μελέτη των ειδικών παραμέτρων του εκάστοτε στοιχείου σκυροδέματος
- Καθορισμός μεθόδου ωρίμανσης
- Μελέτη σύνθεσης και προδιαγραφές
- Προκαταρκτικές δοκιμές
- Προσαρμογή της μελέτης σύνθεσης αν είναι αυτό απαραίτητο
Τα σκυροδέματα που λαμβάνονται βάσει αυτών των παραμέτρων περιγράφονται
διεξοδικότερα στο τμήμα 3.2 (σελ. 37). Οι ιδιότητες του νωπού σκυροδέμα-
τος αναλύονται διεξοδικότερα στο κεφάλαιο 4 (σελ. 72) και του σκληρυμένου
σκυροδέματος στο κεφάλαιο 5 (σελ. 91). Ο έλεγχος του νωπού σκυροδέματος
αναλύεται στο τμήμα 4.2 (σελ. 83) και του σκληρυμένου σκυροδέματος στο τμή-
μα 5.2 (σελ. 105).
 Παραγωγή
Η παραγωγή αποτελεί κρίσιμο παράγοντα για το τελικό σκυρόδεμα και αποτε-
λείται βασικά από τις δοσολογίες και την ανάμιξη των πρώτων υλών. Οι ακόλου-
θες παράμετροι μπορούν να επηρεάσουν τις ιδιότητες του σκυροδέματος κατά
την ανάμιξη:
- Τύπος αναμικτήρα
- Μέγεθος αναμικτήρα
- Ένταση αναμικτήρα
- Χρόνος ανάμιξης
- Προσθήκη πρώτων υλών
- Ποιοτικός έλεγχος εξοπλισμού
- Χειριστής αναμικτήρα
- Καθαρισμός / συντήρηση αναμικτήρα
Οι υπερρευστοποιητές πρέπει εν γένει να αναμιγνύονται με το νερό ανάμιξης
ή να ενσωματώνονται στο τελικό μίγμα (όσο νωρίτερα γίνεται). Περισσότερες
πληροφορίες υπάρχουν στα σχετικά Φύλλα Ιδιοτήτων Προϊόντων της Sika.
 Προετοιμασία
Οι προετοιμασίες στη μονάδα προκατασκευών περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:
- Παροχή των καλουπιών και του εξοπλισμού χειρισμού του σκυροδέματος
- Προετοιμασία των καλουπιών (συμπεριλαμβάνοντας την εφαρμογή αποκαλου-
πωτικών λαδιών)
- Έλεγχο οπλισμού
- Έλεγχο καλουπιών (σταθερότητα, ακεραιότητα)
- Παροχή των εργαλείων για τοποθέτηση και φινίρισμα
 Τοποθέτηση του σκυροδέματος

Το σκυρόδεμα εν γένει τοποθετείται εντός ενός προκαθορισμένου χρονικού
ορίου. Οι ακόλουθοι παράγοντες συμβάλλουν στην επιτυχία αυτής της διαδικα-
σίας και η οποία είναι κρίσιμη για την ποιότητα του σκυροδέματος:
- Έλεγχος του σκυροδέματος που πρόκειται να τοποθετηθεί
- Χρήση του κατάλληλου εξοπλισμού (δονητές)
- Αποφυγή άσκοπης μετακίνησης του σκυροδέματος
- Συνεχής τοποθέτηση και συμπύκνωση
- Πολύ προσεκτικό φινίρισμα
- Τελικός έλεγχος
Επειδή οι προκατασκευές περιλαμβάνουν συνήθως συνεχή παραγωγή, μικρά
διαλείμματα απαιτούνται σε όλες τις φάσεις παραγωγής. Η ωρίμανση είναι
επομένως ιδιαιτέρως σημαντική εξαιτίας αυτών των χρονικών περιορισμών:
- Συμπεριλάβετε την ωρίμανση στο σχεδιασμό του σκυροδέματος
- Χρησιμοποιείστε ωρίμανση με ατμό εάν είναι απαραίτητο
- Αποτρέψτε τη δόνηση (μετά το τελείωμα)
- Χρησιμοποιείστε βελτιωτικό ωρίμανσης
- Καλύψτε με προστατευτικά φύλλα ή κουβέρτες κατά του παγετού
- Διατηρήστε το σκυρόδεμα νωπό/ ψεκάστε εάν είναι απαραίτητο
- Διατηρήστε χρόνο ωρίμανσης ανάλογα με τη θερμοκρασία
Λεπτομερείς πληροφορίες για την ωρίμανση δίνονται στο κεφάλαιο 8 (σελ. 134).
3.2 Ειδικά Σκυροδέματα
3.2.1 Αντλήσιμο Σκυρόδεμα

Το αντλήσιμο σκυρόδεμα χρησιμοποιείται στις μέρες μας σε πολλές διαφορετι-
κές εφαρμογές και για πολλές διαφορετικές απαιτήσεις. Μία κατάλληλη μελέτη
σύνθεσης είναι απαραίτητη έτσι ώστε το σκυρόδεμα να αντληθεί χωρίς διαχω-
ρισμό και φραγή των σωληνώσεων.
Σύνθεση
 Αδρανή
- Μέγιστος κόκκος Ø < 1/3 της εσωτερικής διαμέτρου του σωλήνα
- Το συνδετικό υλικό στο μίγμα που πρόκειται να αντληθεί πρέπει να έχει καλή
συνοχή για να αποφευχθεί διαχωρισμός του σκυροδέματος κατά την άντληση.
Τυπικές τιμές για περιεκτικότητα σε λεπτά αδρανή (αδρανή μεγέθους ≤ 0.125
mm) σύμφωνα με το Πρότυπο ΕΝ 206-1:2000
Σωματίδια Ø 8 mm Σωματίδια Ø 16 mm Σωματίδια Ø 32 mm

450 kg/m3 400 kg/m3 350 kg/m3
Σύσταση Sika:
Μέγιστος κόκκος Ø Στρογγυλεμένα αδρανή Θραυστά αδρανή

8 mm 500 kg/m3 525 kg/m3
16 mm 425 kg/m3 450 kg/m3
32 mm 375 kg/m3 400 kg/m3
Καμπύλη κοκκομετρικής διαβάθμισης: Το αντλήσιμο σκυρόδεμα πρέπει να συ-

ντίθεται από διακριτά επί μέρους κλάσματα αδρανών εάν αυτό είναι δυνατόν. Η
συνεχούς διαβάθμισης κοκκομετρική κατανομή είναι πολύ σημαντική. Η περιε-
κτικότητα σε αδρανή μεγέθους 4-8 mm πρέπει να διατηρείται χαμηλά, αλλά δε
θα πρέπει να υπάρχουν ασυνέχειες στη διαβάθμιση.
100
90
Άνω όριο σύµφωνα
80 µε ΕΝ 480-1
70
∆ιερχόµενα % κατά βάρος
60 Καλή καµπύλη
50 κοκκοµετρικής κατανοµής
αδρανών για άντληση
40
30
Κάτω όριο
20 σύµφωνα µε ΕΝ 480-1
10
0
0.063 0.125 0.25 0.5 1.0 2.0 4.0 8.0 16.0 31.5 63.0
Άνοιγµα οπής σε mm
Συνιστώμενο ελάχιστο περιεχόμενο τσιμέντο
Μέγιστος κόκκος Ø Στρογγυλεμένα αδρανή Θραυστά αδρανή

8 mm 380 kg/m3 420 kg/m3
16 mm 330 kg/m3 360 kg/m3
32 mm 300 kg/m3 330 kg/m3
 Λόγος Νερού/ Συνδετικού υλικό
Εάν το περιεχόμενο νερό είναι πολύ υψηλό, τότε προκαλείται διαχωρισμός και
απόμιξη κατά την άντληση, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε φραγή των
σωληνώσεων. Το περιεχόμενο νερό πρέπει πάντα να μειώνεται με χρήση υπερ-
ρευστοποιητών.
Εργασιμότητα
Το νωπό σκυρόδεμα πρέπει να έχει ικανοποιητική εργασιμότητα με καλή εσω-
τερική συνοχή. Ιδανικά, η εργασιμότητα του σκυροδέματος θα πρέπει να καθο-
ριστεί από το βαθμό συμπύκνωσης.
 Συνεκτικότητα νωπού σκυροδέματος
Μέθοδος ελέγχου Τάξη συνεκτικότητας Μέτρηση

Βαθμός συμπύκνωσης C2 – C3 1.04 – 1.25
Διάμετρος εξάπλωσης F3- F4 45 – 55 cm
Βοηθητικά άντλησης
Δύσκολα αδρανή, μεταβλητά συστατικά παραγωγής σκυροδέματος, μεγάλες
αποστάσεις μεταφοράς ή υψηλός ρυθμός έγχυσης απαιτούν βοηθητικό άντλη-
σης. Αυτό μειώνει την τριβή και την αντίσταση στις σωληνώσεις, μειώνει τη
φθορά στην αντλία και στις σωληνώσεις και αυξάνει τον όγκο εκροής.
 Γραμμές σωληνώσεων
- Ø 80 έως 200 mm (συνήθως Ø 100, 125 mm)
- Όσο μικρότερη η Ø, τόσο δυσκολότερη η άντληση (επιφάνεια / διατομή)
- Οι συζεύξεις πρέπει να προσαρμόζονται στεγανά, έτσι ώστε να αποφευχθεί
απώλεια πίεσης και λεπτών υλικών
- Τα πρώτα μέτρα πρέπει να είναι οριζόντια όσο είναι δυνατόν και χωρίς κα-
μπύλες. (Αυτό είναι ιδιαιτέρως σημαντικό πριν από ανυψώσεις.)
- Προστατέψτε τις σωληνώσεις από πολύ έντονη ηλιακή ακτινοβολία το καλο-
καίρι
 Λιπαντικά μίγματα (Αριάνι)

Τα λιπαντικά μίγματα (αριάνι) έχουν σκοπό να επαλείψουν το εσωτερικό των
σωληνώσεων με ένα στρώμα μεγάλης περιεκτικότητας σε λεπτά υλικά για να
γίνει δυνατή η εύκολη άντληση εξαρχής.
- Συμβατικό μίγμα: Αδρανή 0-4 mm, περιεχόμενο τσιμέντου όσο περιλαμβάνει
η ακριβώς επόμενη κατηγορία σκυροδέματος ή ελαφρώς υψηλότερη. Η ποσότη-
τά του εξαρτάται από τη διάμετρο και το μήκος των σωληνώσεων.
 Επίδραση της περιεκτικότητας του αέρα στο αντλήσιμο σκυρόδεμα

Το σκυρόδεμα με αντοχή σε κύκλους πήξης/τήξης που περιέχει μικροπόρους
αέρα, μπορεί να αντληθεί εάν η περιεκτικότητα του αέρα παραμένει <5%, κα-
θώς υψηλό ποσοστό αέρα μπορεί να προκαλέσει αυξημένη κινητικότητα.
Χρήση προϊόντων Sika
Όνομα προϊόντος Τύπος προϊόντος Χρήση προϊόντος
Sikament® Υπερρευστοποιητής Μείωση νερού. Αυξημένες αντοχές και στεγανό-
Sika® τητα με σταθερή συνεκτικότητα (εργασιμότητα)
Viscocrete® και αντλησιμότητα
SikaFume® Πυριτική παιπάλη Υψηλές αντοχές, αυξημένη στεγανότητα, βελτι-
ωμένη αντλησιμότητα
SikaPump® Βοηθητικό άντλησης Βοηθά την άντληση δύσκολων αδρανών και προ-
στατεύει τον εξοπλισμό από έντονη φθορά
Sika® Stabilizer Σταθεροποιητής Διατηρεί την εσωτερική συνοχή. Διευκολύνει την
άντληση δύσκολων αδρανών και προστατεύει
τον εξοπλισμό από την έντονη φθορά
3.2.2 Σκυρόδεμα για Περιοχές με Κίνηση Οχημάτων

Το σκυρόδεμα για περιοχές με κίνηση οχημάτων έχει πολλές εφαρμογές και
πολύ συχνά χρησιμοποιείται ως εναλλακτική λύση στην ασφαλτόστρωση, εξαιτί-
ας της ανθεκτικότητάς του και άλλων πλεονεκτημάτων του.
Οι χρήσεις σκυροδέματος για περιοχές με κίνηση οχημάτων:

 Συμβατική οδοποιϊα
 Οδικοί δακτύλιοι
 Διάδρομοι αεροδρομίων
 Βιομηχανικά δάπεδα
Όταν το σκυρόδεμα χρησιμοποιείται για αυτές τις εφαρμογές, η στρώση σκυ-

ροδέματος ενεργεί ως στρώση καταπόνησης από φορτία και ως τελική στρώση
φθοράς. Για να ικανοποιηθούν και οι δύο αυτές απαιτήσεις, το σκυρόδεμα πρέ-
πει να έχει τις ακόλουθες ιδιότητες:
 Υψηλή καμπτική αντοχή
 Αντοχή σε κύκλους πήξης/τήξης
 Καλή αντιολισθηρότητα
 Χαμηλή φθορά από τριβή
Η σύνθεση αποτελεί έναν σημαντικό παράγοντα για να επιτευχθούν οι επιθυ-

μητές απαιτήσεις. Τα κριτήρια επιλογής των διαφόρων συστατικών είναι για
καθένα από αυτά:
 Αδρανή
- Χρήση μιγμάτων με χαμηλό περιεχόμενο σε λεπτά υλικά
- Χρήση ισορροπημένης κοκκομετρικής καμπύλης αδρανών
- Χρήση θραυστών ή μερικώς θραυστών αδρανών αυξάνει την αντιολισθηρότητα
και την καμπτική αντοχή
- Δοσολογία 300 – 350 kg/m3, συνήθως CEM I 42.5
 Πρόσθετα
- Η πυριτική παιπάλη χρησιμοποιείται σε περιοχές με έντονη κυκλοφορία οχη-
μάτων ή για αύξηση της ανθεκτικότητας γενικώς
- Αύξηση της αντιολισθηρότητας με επίπαση καρβιδίου πυριτίου ή φολίδων
σκληρυντών στην επιφάνεια
Το σκυρόδεμα για περιοχές με κίνηση οχημάτων είναι ένα ειδικό σκυρόδεμα και
τα ακόλουθα σημεία απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή:
- Μεγάλες περιοχές συνήθως κατασκευάζονται χρησιμοποιώντας μηχανήμα-
τα διάστρωσης. Η συνεκτικότητα πρέπει να είναι κατάλληλη για τον τύπο του
μηχανήματος.
- Αυξημένη αντιολισθηρότητα επιτυγχάνεται με αυλακώσεις ή με φινίρισμα με
βούρτσα
- Πλήρης και σωστή ωρίμανση είναι απαραίτητη

Όνομα προϊόντος Τύπος προϊόντος Τύπος προϊόντος
Sikament® Υπερρευστοποιητής Μειωτής νερού. Βελτιωμένη θλιπτική και κα-
Sika® μπτική αντοχή. Βελτιωμένη εργασιμότητα
Viscocrete®
SikaFume® Πυριτική παιπάλη Υψηλή αντοχή, αυξημένη στεγανότητα
SikaAer® Αερακτικό Αερακτικότητα για αύξηση αντοχής σε κύ-
κλους πήξης/τήξης
SikaRapid® Επιταχυντής σκλήρυνσης Ταχύτερη ανάπτυξη αντοχών
Sika Retarder® Επιβραδυντής πήξης Επιβράδυνση αρχής πήξης
Sika Antisol® Βελτιωτικό ωρίμανσης Προστασία από πρώιμη ξήρανση
3.2.3 Αυτοσυμπυκνούμενο σκυρόδεμα (SCC)

Το αυτοσυμπυκνούμενο σκυρόδεμα (SCC) έχει υψηλότερο περιεχόμενο σε
λεπτά υλικά από ότι το συμβατικό σκυρόδεμα εξαιτίας του υψηλού περιεχόμε-
νού του σε συνδετικό υλικό και διαφορετική κοκκομετρική καμπύλη κατανομής.
Αυτές οι τροποποιήσεις, σε συνδυασμό με ειδικά προσαρμοσμένους υπερρευ-
στοποιητές, παράγουν μοναδική ρευστότητα και συμφυή ικανότητα συμπύκνω-
σης. Το αυτοσυμπυκνούμενο σκυρόδεμα δημιουργεί νέες προοπτικές χρήσης
σκυροδέματος πέρα από τις συμβατικές εφαρμογές:
 Χρήση σε πολύ πυκνό οπλισμό
 Για πολύπλοκα γεωμετρικά σχήματα
 Για παραγωγή πολύ λεπτών στοιχείων
 Γενικώς οπουδήποτε η συμπύκνωση σκυροδέματος είναι δύσκολη
 Για περιπτώσεις προδιαγραφών που απαιτούν ομογενή δομή σκυροδέματος
 Για γρήγορους ρυθμούς σκυροδέτησης
 Για μείωση θορύβου ( εξάλειψη ή μείωση δόνησης)
 Για μείωση βλαβών υγείας (“σύνδρομο λευκών αρθρώσεων”)
Σύνθεση
 Αδρανή
Συνήθως προτιμώνται μεγέθη αδρανών περίπου 12 έως 20 mm, αλλά εν γένει
όλα τα αδρανή μπορούν να χρησιμοποιηθούν.
Παράδειγμα διαβάθμισης αδρανών

Κλάσμα μεγέθους SCC 0/8 mm SCC 0/16 mm SCC 0/32 mm
αδρανών
0/ 4 mm 60% 53% 45%
4/ 8 mm 40% 15% 15%
8/ 16 mm - 32% 15%
16/32 mm - - 30%
Περιεχόμενο αδρανών 0.125 mm (τσιμέντο, πρόσθετα και λεπτά αδρανή)

SCC 0/ 4 mm ≥ 650 kg/m3
SCC 0/ 8 mm ≥ 550 kg/m3
SCC 0/ 16 mm ≥ 500 kg/m3
SCC 0/ 32 mm ≥ 475 kg/m3
 Περιεχόμενο συνδετικό υλικό

Βασιζόμενοι στο περιεχόμενο σε λεπτά υλικά, τα ακόλουθα περιεχόμενα σε
τσιμέντα και αδρανή μπορούν να καθοριστούν, ανάλογα με την απαιτούμενη
ποιότητα σκυρόδεματος και τη χρησιμοποιούμενη άμμο:
Περιεχόμενο σε τσιμέντα και πρόσθετα (συνολικά)

SCC 0/ 4 mm 550 – 600 kg/m3
SCC 0/ 8 mm 450 – 500 kg/m3
SCC 0/ 16 mm 400 – 450 kg/m3
SCC 0/ 32 mm 375 – 425 kg/m3
 Περιεχόμενο νερό
Το περιεχόμενο νερό στο SCC εξαρτάται από τις ποιοτικές απαιτήσεις του σκυ-
ροδέματος και μπορεί να οριστεί ως ακολούθως:
Περιεχόμενο νερό
> 200 lt/m3 Χαμηλή ποιότητα σκυροδέματος
180 έως 200 lt/m3 Συνήθης ποιότητα σκυροδέματος
< 180 lt/m3 Υψηλή ποιότητα σκυροδέματος
 Πρόσμικτα σκυροδέματος
Η χρήση υπερρευστοποιητών 3ης γενιάς της σειράς Sika® Viscocrete®
πρέπει να προδιαγράφεται για βέλτιστη ρύθμιση των ποσοτήτων νερού και εξα-
σφάλιση ομοιογένειας και προσαρμογής ιξώδους.
Τοποθέτηση SCC
 Καλούπια
Τα καλούπια του SCC πρέπει να είναι καθαρά και σταθερά. Η πίεση σε αυτά
μπορεί να είναι υψηλότερη από ότι η αντίστοιχη για συμβατικό σκυρόδεμα δό-
νησης. Η πίεση στα καλούπια εξαρτάται από το ιξώδες του σκυροδέματος, το
ρυθμό τοποθέτησης και το σημείο έγχυσης. Η μέγιστη υδροστατική πίεση που
μπορεί να ασκήσει το σκυρόδεμα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη κατά το γενικό
σχεδιασμό καλουπιών.
 Μέθοδος τοποθέτησης
Το αυτοσυμπυκνούμενο σκυρόδεμα τοποθετείται με τον ίδιο τρόπο όπως και
το συμβατικό σκυρόδεμα. Το SCC δεν πρέπει να πέφτει ελεύθερα από μεγάλο
ύψος. Ο βέλτιστος τρόπος ροής και η βέλτιστη εμφάνιση επιφάνειας επιτυγχά-
νεται γεμίζοντας τα καλούπια από το κάτω μέρος. Αυτό μπορεί να πραγματοποι-
ηθεί χρησιμοποιώντας σωληνώσεις πληρώσεως κτλ.

Sika® Viscocrete® 4000 SCC Υπερρευστοποιητής Αυξημένες αντοχές και στεγανό-
(καλοκαιρινό προϊόν) τητα. Υψηλή μείωση νερού
Sika® Viscocrete® 5500 SCC Υπερρευστοποιητής Αυξάνει τις ιδιότητες
ΗP (χειμερινό προϊόν) αυτοσυμπύκνωσης
Sika® Viscocrete®-20 HE SCC Υπερρευστοποιητής Ενισχύει την εσωτερική συνοχή
(προϊόν για προκατασκευές)
SikaFume® Πυριτική παιπάλη Υψηλή αντοχή, αυξημένη στεγανό-
τητα. Βοηθά τη σταθερότητα του
εγκλεισμένου αέρα
Sika® Stabilizer Σταθεροποιητής Ενισχύει τη συνοχή
Υποκαθιστά τα λεπτά υλικά
SikaAer® Αερακτικό Αερακτικό για την παραγωγή SCC
με αντοχή σε κύκλους πήξης/τήξης
SikaRapid® Επιταχυντής σκλήρυνσης Έλεγχος της διαδικασίας πήξης
Sika Retarder® Επιβραδυντής πήξης και σκλήρυνσης του SCC
3.2.4 Σκυρόδεμα με αντοχή σε Παγετό και Κύκλους Πήξης/Τήξης

Σκυρόδεμα με αντοχή σε παγετό και κύκλους πήξης/τήξης πρέπει να χρησιμο-
ποιείται πάντα σε περιπτώσεις επιφανειών σκυροδέματος που εκτίθενται σε
καιρικές επιδράσεις (υγρασία) και όταν η θερμοκρασία του σκυροδέματος μπο-
ρεί να πέσει κάτω από τη θερμοκρασία πήξης.
 Προσόψεις επιφανειών σκυροδέματος

 Γεφυροποιία
 Είσοδοι σηράγγων
 Περιοχές κίνησης οχημάτων
 Τοίχοι αντιστήριξης
Με την προσθήκη αερακτικού κατά τη διαδικασία της ανάμιξης δημιουργούνται
μικρά, σφαιρικά, κλειστά κενά αέρος μέσα στην μάζα του λεπτόκοκκου κονιά-
ματος (τσιμέντο, λεπτά αδρανή, νερό) του σκυροδέματος. Αυτό έχει ως σκοπό
να εξασφαλίσει, ότι το σκληρυμένο σκυρόδεμα είναι ανθεκτικό στον παγετό και
τους κύκλους πήξης/τήξης (δημιουργώντας χώρο για εκτόνωση του περιεχόμε-
νου νερού σε περιπτώσεις παγετού).
Τύπος, μέγεθος και κατανομή των κενών αέρα

Τα κενά αέρα που περιέχονται συνήθως σε ένα συμβατικό σκυρόδεμα είναι
πολύ μεγάλα (>0.3 mm) για να αυξήσουν την αντοχή του σε παγετό και κύ-
κλους πήξης/τήξης. Αποτελεσματικά κενά αέρος εισάγονται μέσω ειδικών
αερακτικών. Τα κενά αέρα δημιουργούνται με φυσικό τρόπο κατά τη διάρκεια
της περιόδου ανάμιξης. Για να αναπτυχθεί πλήρως η ιδιότητά τους, δεν πρέπει
αυτά να είναι πολύ μακριά το ένα από το άλλο. Η «αποτελεσματική απόσταση»
καθορίζεται από το λεγόμενο «χωρικό παράγοντα SF».
Παραγωγή / χρόνος ανάμιξης

Για να εξασφαλίσουμε υψηλή αντοχή σε παγετό και κύκλους πήξης/τήξης, ο
χρόνος ανάμιξης του νωπού μίγματος πρέπει να είναι μεγαλύτερος από ότι για
ένα συμβατικό σκυρόδεμα και να συνεχίζεται μετά την προσθήκη του αερακτι-
κού. Αύξηση του χρόνου ανάμιξης από 60 σε 90 sec βελτιώνει το περιεχόμενο
κενών αέρα έως και 100%.
Ποσότητα κενών αέρα που απαιτείται

Για να επιτύχουμε υψηλή αντοχή σε παγετό, η σύνθεση του τσιμεντοπολτού
πρέπει να περιέχει περίπου 15% κατάλληλα κενά αέρος. Μακρόχρονη εμπειρία
επιβεβαιώνει ότι υπάρχουν αρκετά αποτελεσματικά κενά αέρος στο σκυρόδεμα
αν τα αποτελέσματα της δοκιμής (αεροπεριεκτικότητα) δείξουν τα ακόλουθα
αποτελέσματα περιεχόμενου αέρα:
- Σκυρόδεμα με 32 mm μέγιστο κόκκο αδρανούς 3% έως 5%
- Σκυρόδεμα με 16 mm μέγιστο κόκκο αδρανούς 4% έως 6%
Το νωπό σκυρόδεμα με κενά αέρος σε ποσοστό 7% ή περισσότερο πρέπει να
τοποθετείται μόνο μετά από λεπτομερή έλεγχο και δοκιμές.
Παράγοντες που επηρεάζουν τον εγκλεισμό αέρα

 Κοκκομετρία
Τα κενά αέρα συνήθως δημιουργούνται γύρω από κλάσμα άμμου 0,25-0,5 mm.
Μεγαλύτερα σωματίδια δεν έχουν καμία επίδραση στον εγκλεισμό αέρα. Τα
πολύ λεπτά σωματίδια που περιέχονται στο κλάσμα της άμμου ή στο τσιμέντο
και η χρήση μερικών προσμίκτων μπορεί να αναχαιτίσουν τον εγκλεισμό αέρα.
 Συνεκτικότητα
Η βέλτιστη αεροπεριεκτικότητα επιτυγχάνεται εντός του εύρους της πλαστικής
έως μαλακής-πλαστικής περιοχής. Ένα σκυρόδεμα που γίνεται περισσότερο
εργάσιμο με την προσθήκη περισσότερου νερού, μπορεί να μη συγκρατήσει τα
κενά αέρα τόσο καλά ή για τόσο χρονικό διάστημα όπως το αρχικό σκυρόδεμα.
 Θερμοκρασία
Η ικανότητα δημιουργίας κενών αέρα εντός της μάζας του σκυροδέματος μειώ-
νεται όσο αυξάνεται η θερμοκρασία του σκυροδέματος και αντίστροφα.
 Παράδοση
Αλλαγή στον περιεχόμενο αέρα είναι πιθανό να λάβει χώρα κατά τη διάρκεια
της παράδοσης. Ανάλογα με τη μέθοδο της παράδοσης και τη δόνηση κατά τη
διάρκεια της μεταφοράς, επηρεάζεται η σύσταση του μίγματος του σκυροδέμα-
τος. Το σκυρόδεμα με αερακτικό πρέπει να αναμιγνύεται ξανά πριν την τοποθέ-
τηση και μόνο τότε μπορεί να καθοριστεί η κρίσιμη αεροπεριεκτικότητα.
 Συμπύκνωση σκυροδέματος με αερακτικό
Η σωστή συμπύκνωση κυρίως απομακρύνει τον αέρα που «παγιδεύεται» κατά
τη διάρκεια της τοποθέτησης, συμπεριλαμβάνοντας τα μεγάλα κενά εντός του
σκυροδέματος. Υπερβολική δόνηση μπορεί επίσης να οδηγήσει σε μείωση του
«παγιδευμένου» αέρα κατά 10% έως 30%. Ένα σκυρόδεμα με τάση για απόμι-
ξη μπορεί να απολέσει σχεδόν όλα τα κενά αέρα ή να παρουσιάσει αφρό στην
επιφάνειά του.
 Αντικατάσταση λεπτών υλικών
1% εγκλεισμένου αέρα μπορεί να αντικαταστήσει περίπου 10 kg πολύ λεπτού
υλικού (<0.2 mm) ανά m3 σκυροδέματος. Τα κενά αέρος μπορούν να βελτι-
ώσουν το εργάσιμο των σκληρών, με χαμηλή περιεκτικότητα σε λεπτά υλικά
μιγμάτων.
Σχεδιασμός σκυροδέματος με αερακτικότητα

Πρέπει να δοθούν λεπτομερείς προδιαγραφές για αντοχή, περιεκτικότητα αέρα
και μεθόδους ελέγχου. Σε μεγάλα έργα, πρέπει να διεξάγονται προκαταρκτικές
δοκιμές κάτω από πραγματικές συνθήκες. Κατά την διάρκεια των σκυροδετήσε-
ων, πρέπει να γίνει έλεγχος του περιεχόμενου αέρα στο χώρο παρασκευής του
σκυροδέματος και πριν την τοποθέτηση.
Χαρακτηριστικά κενών αέρος Σχήμα: σφαιρικά και κλειστά

Μέγεθος: 0.02 έως 0.30 mm
Χωρικός παράγοντας:
≤ 0.20 mm ανθεκτικό σε παγετό
≤ 0.15 mm ανθεκτικό σε κύκλους πήξης/τήξης
Θετικές δευτερεύουσες επι- Βελτίωση της εργασιμότητας
πτώσεις Φραγή όλων των τριχοειδών πόρων
(υδατοστεγανότητα)
Καλύτερη συνοχή στο νωπό σκυρόδεμα
Αρνητικές επιπτώσεις Μείωση στις μηχανικές αντοχές
(θλιπτική αντοχή)

Sikament® Υπερρευστοποιητής Μείωση τριχοειδούς πορώδους και συνε-
Sika® Viscocrete® πώς εισαγωγή λιγότερου νερού
SikaAer® Αερακτικό Αερακτικότητα για να εξασφαλιστεί αντοχή
σε πήξη/τήξη
SikaFume® Πυριτική παιπάλη Για περισσότερη συμπύκνωση του σκλη-
Sikacrete® ρυμένου τσιμεντοπολτού και βελτίωση του
δεσμού μεταξύ αδρανών και σκληρυμένου
τσιμεντοπολτού
3.2.5 Σκυρόδεμα Υψηλής Αντοχής
Σκυρόδεμα υψηλής θλιπτικής αντοχής
Σκυροδέματα μεγάλης θλιπτικής αντοχής (>60 Mpa) κατηγοριοποιούνται στην
ομάδα σκυροδεμάτων υψηλής ποιότητας και χρησιμοποιούνται σε πολλές κατα-
σκευές. Χρησιμοποιούνται συχνά στην κατασκευή υποστηλωμάτων που φέρουν
μεγάλα φορτία και για παραγωγή πολλών προϊόντων σε μονάδες προκατασκευών.
Συμβατικά μίγματα σκυροδεμάτων υψηλής αντοχής

Στη συμβατική μέθοδο παραγωγής σκυροδέματος υψηλής αντοχής, το μίγμα και
τα υλικά του απαιτούν ιδιαίτερη φροντίδα, όπως και η τοποθέτησή του.
 Αδρανή υψηλής αντοχής με κατάλληλη επιφάνεια κόκκου (γωνιώδης) και
μειωμένο μέγεθος κόκκου αδρανούς (<32 mm)
 Πολύ στεγανός και συνεπώς υψηλής αντοχής τσιμεντοπολτός λόγω σημαντι-
κής μείωσης του περιεχόμενου νερού
 Ειδικά συνδετικά υλικά με μεγάλη αύξηση αντοχής και καλή πρόσφυση στα
αδρανή (πυριτική παιπάλη)
 Χρήση μαλακού σκυροδέματος με πρόσμικτα σκυροδέματος για να εξασφαλί-
σουμε μέγιστη διαφυγή αέρα
Παράδειγμα σύνθεσης:
CEM I 52.5 450 kg/m3
Πυριτική παιπάλη 45 kg/m3
Αδρανή Θραυστή πυριτική ασβεστόλιθος
0-16 mm
Ενεργός λόγος Ν/Τ 0.28
Αντοχές 7 ημερών 95 Mpa
Αντοχές 28 ημερών 110 Mpa
Αντοχές 90 ημερών 115Mpa
Πρωτοποριακά μίγματα σκυροδεμάτων υψηλής αντοχής

Πολλά διαφορετικά εναλλακτικά μίγματα για σκυροδέματα (και κονιάματα) υψη-
λής αντοχής αναπτύσσονται ταυτοχρόνως με τα συμβατικά μίγματα σκυροδεμά-
των. Κοινό στοιχείο σε όλα αποτελεί η έρευνα για συστατικά υψηλής αντοχής
και ελάχιστο περιεχόμενο σε νερό. Ειδικοί τύποι αδρανών, κοκκομετρίες αυτών
και υπερρευστοποιητές χρησιμοποιούνται για επίτευξη των υψηλών αντοχών.
Η ανάπτυξη αντοχών επίσης ενισχύεται από νέες τεχνικές ξήρανσης και σκλή-
ρυνσης (όπως η σκλήρυνση με συμπίεση). Τα σκυροδέματα που παράγονται με
αυτόν τον τρόπο, μπορούν να φτάσουν αντοχές της τάξης των 150 Mpa έως και
πάνω από 200 Mpa.
Να σημειωθεί ιδιαιτέρως ότι:

 Το σκυρόδεμα υψηλών αντοχών είναι πάντα εξαιρετικά στεγανό
 Για το λόγο αυτό η ωρίμανση του σκυροδέματος υψηλής αντοχής είναι
ακόμη σημαντικότερη από ότι συνήθως (ανεπαρκής παροχή υγρασίας από το
εσωτερικό του σκυροδέματος)
 Το σκυρόδεμα υψηλών αντοχών είναι επίσης εύθρυπτο εξαιτίας της αντοχής
του και της αυξημένης ακαμψίας (επίπτωση στις ιδιότητες διάτμησης)
 Μειώνοντας το περιεχόμενο του νερού κάτω από 0.38, ορισμένοι κόκκοι
τσιμέντου ενεργούν ως κόκκοι αδρανών, διότι δεν μπορεί να ενυδατωθεί όλη
η ποσότητα τσιμέντου
 Εκτός από τσιμέντο Portland, στα σκυροδέματα υψηλής αντοχής χρησιμο-
ποιούνται μεγάλες ποσότητες λανθανόντων υδραυλικών και ποζολανικών
υλικών, τα οποία έχουν εξαιρετικές ιδιότητες μακροπρόθεσμης ανάπτυξης
αντοχών

Sika® Viscocrete® Υπερρευστοποιητής Για μέγιστη μείωση του περιεχόμενου νερού
και συνεπώς ενίσχυση αντοχής σκληρυμένης
τσιμεντόπαστας
SikaFume® Πυριτική παιπάλη Για περαιτέρω συμπύκνωση και ενίσχυση της
Sikacrete® σκληρυμένης τσιμεντόπαστας και για βελτίωση
του δεσμού μεταξύ αδρανών και σκληρυμένης
τσιμεντόπαστας
3.2.6 Σκυρόδεμα παραγόμενο με Ολισθαίνοντα Καλούπια

Κατά τη μέθοδο αυτή, το καλούπι μετακινείται συνεχώς κατά τη διαδικασία σκυ-
ροδέτησης σε μία εφαρμογή διάρκειας 24 ωρών. Το καλούπι, συμπεριλαμβάνο-
ντας την πλατφόρμα εργασίας και το πλαίσιο στήριξης που είναι τοποθετημένο
εσωτερικά ή και στις δύο πλευρές, σταθεροποιείται στο γρύλο ανύψωσης στο
κέντρο του τοίχου. Ο υδραυλικός γρύλος ανεβάζει το καλούπι από 15 έως 30
cm ανά ώρα ανάλογα με τη θερμοκρασία. Τα σκοινιά ανύψωσης είναι τοποθε-
τημένα σε κυλινδρικά εξαρτήματα στην κορυφή των σωληνώσεων και υποστηρί-
ζονται από το σκυρόδεμα που έχει ήδη σκληρύνει. Τα σκοινιά και τα κυλινδρικά
εξαρτήματα επίσης ανέρχονται συνεχώς. Τέτοιου είδους εργασίες πραγματο-
ποιούνται σχεδόν αποκλειστικά από εξειδικευμένους εργολάβους.
Η μέθοδος των ολισθαινόντων καλουπιών είναι γρήγορη και αποτελεσματική.

Η μέθοδος είναι ιδιαιτέρως κατάλληλη για απλά, συνεχή ισόγεια έργα και για
μεγάλες κατασκευές, όπως είναι:
 Μεγάλες αποθήκες και σιλό
 Πύργοι και καμινάδες
 Κατασκευές φρεατίων
Επειδή το ύψος του καλουπιού είναι συνήθως μόνο γύρω στα 1.20 m και ο
ωριαίος ρυθμός παραγωγής είναι μεταξύ 20 και 30 cm, το σκυρόδεμα του
κάτω μέρους είναι ηλικίας 4-6 ωρών και πρέπει να είναι αρκετά ανθεκτικό για
να σηκώσει το ίδιο βάρος του (πράσινη δύναμη). Παρόλα αυτά, δεν πρέπει να
έχει πήξει αρκετά, έτσι ώστε να μπορεί να κολλήσει στο ανερχόμενο καλούπι
(“τράβηγμα”). Οι κυριότερες απαιτήσεις για ολίσθηση χωρίς προβλήματα είναι
η σκυροδέτηση όλων των περιοχών στο ίδιο επίπεδο την ίδια χρονική περίοδο
και ακολούθως, η ταυτόχρονη πήξη αυτών των στρωμάτων. Για το λόγο αυτό, η
θερμοκρασία παίζει σημαντικό ρόλο, σε συνδυασμό με την απαίτηση για διαρ-
κώς βέλτιστο λόγο Ν/Τ.
Σύνθεση
 Αδρανή
- 0-32 mm, ή 0-16 mm για πυκνούς οπλισμούς
- Το σκυρόδεμα ολίσθησης είναι κυρίως σκυρόδεμα χειριζόμενο με πρέσα,
το περιεχόμενο σε λεπτά πρέπει να είναι το ίδιο όπως και για το αντλήσιμο
σκυρόδεμα
- Ελάχιστο 300 kg/m3
- C EM I 42.5 για κλειστό οπλισμό και μεγάλες διαστάσεις, CEM I 52.5 για μι-
κρότερες διαστάσεις (πύργοι, καμινάδες)
Η καλύτερη εργασιμότητα έχει αποδειχθεί ότι λαμβάνεται στην περίπτωση του
σφιχτού πλαστικού σκυροδέματος με διάμετρο εξάπλωσης 35-40 cm και χαμη-
λό περιεχόμενο σε νερό.
Σημειώστε ιδιαιτέρως ότι

Ένας τοίχος πάχους μικρότερου από 14 cm μπορεί να αποτελέσει πρόβλημα
(τράβηγμα, αγκύρωση των σκοινιών ανύψωσης κτλ.)
Οι νέες επιφάνειες πρέπει να προστατεύονται όσο το δυνατόν περισσότερο
από τον άνεμο, την ηλιακή ακτινοβολία κτλ.
Χρήση προϊόντος Sika

Sikament® Υπερρευστοποιητής Αυξημένες αντοχές και στεγανότητα
Sika® Viscocrete®-20HE (υψηλές θερμοκρασίες) Σημαντική μείωση νερού
Sika® Viscocrete®-20HE S Υπερρευστοποιητής (με Καλή ανάπτυξη αρχικών αντοχών
αυξημένες δυνατότητες
ρευστοποίησης)
SikaFume® Πυριτική παιπάλη Υψηλές αντοχές, αυξημένη στεγανό-
τητα. Εμπλουτισμός σε λεπτά υλικά
Sika®¬ Stabilizer Σταθεροποιητής Ενίσχυση της συνοχής
Αντικατάσταση λεπτών υλικών
SikaAer® Αερακτικό Εισαγωγή κενών αέρα
Παραγωγή σκυροδέματος με ολισθαί-
νοντα καλούπια, ανθεκτικό σε παγετό
και κύκλους πήξης / τήξης
SikaRapid® Επιταχυντής σκλήρυνσης Έλεγχος των διαδικασιών πήξης και
Sika Retarder® Επιβραδυντής σκλήρυνσης του σκυροδέματος ολί-
σθησης
3.2.7 Στεγανό Σκυρόδεμα
Στεγανό σκυρόδεμα θεωρούμε συνήθως το αδιαπέρατο σκυρόδεμα. Για να πά-
ρουμε αδιαπέρατο σκυρόδεμα, πρέπει να χρησιμοποιηθεί κατάλληλη κοκκομε-
τρική κατανομή αδρανών και να μειωθεί το πορώδες του σκυροδέματος. Οι δο-
κιμές αντίστασης σε υδατοπερατότητα αναλύονται στο τμήμα 5.1.3. (σελ. 95).
Μέτρα μείωσης του τριχοειδούς πορώδους είναι η:

 Μείωση του λόγου Ν/Τ
 Επιπρόσθετη σφράγιση των κενών με ποζολανικά ενεργά υλικά.
Η διαδικασία ωρίμανσης του σκυροδέματος είναι μία ακόμη παράμετρος που
επηρεάζει την αντίσταση σε υδατοπερατότητα.
Σύνθεση
 Αδρανή
- Καλή κοκκομετρική διαβάθμιση καμπύλης αδρανών
- Το περιεχόμενο λεπτών αδρανών να παραμένει χαμηλό
- Ρύθμιση του περιεχομένου συνδετικού υλικού είναι συνήθως απαραίτητη για
να λάβουμε ικανοποιητικό περιεχόμενο σε λεπτά υλικά
Συμμόρφωση με το ελάχιστο περιεχόμενο τσιμέντο σύμφωνα με το Πρότυπο
ΕΝ-206
Χρήση ποζολανικών ή λανθανόντων υδραυλικών προσθέτων
 Λόγος Ν/Τ
Χαμηλός λόγος Ν/Τ για να μειωθεί το τριχοειδές πορώδες
Τοποθέτηση
 Για την παραγωγή στεγανού σκυροδέματος συνίσταται η χρήση πλαστικού
έως μαλακού σκυροδέματος
 Είναι σημαντική η προσεκτική και σωστή συμπύκνωση του σκυροδέματος
Ωρίμανση
 Άμεση και ολοκληρωμένη ωρίμανση είναι σημαντική
Ανατρέξτε στο κεφάλαιο 8 (σελ.134).

Sika® Viscocrete® Σημαντική μείωση νερού
Μείωση τριχοειδούς πορώδους
SikaFume® Πυριτική παιπάλη Υψηλές αντοχές,
αυξημένη στεγανότητα
Sika® -1 Σφραγιστικό πορώδους Μείωση τριχοειδούς πορώδους
SikaAer® Αερακτικό Αερακτικό
Παρεμβολή σε τριχοειδή κενά
Μείωση υδατοαπορροφητικότητας
3.2.8 Εμφανές Σκυρόδεμα
Στη μοντέρνα αρχιτεκτονική, το σκυρόδεμα χρησιμοποιείται όλο και περισσότε-
ρο για σχεδιαστικούς λόγους, πέραν των δομικών του ιδιοτήτων. Αυτό σημαίνει
υψηλότερων απαιτήσεων προδιαγραφές για το φινίρισμα (εκτεθειμένες επιφά-
νειες). Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να παραχθούν ιδιαίτερα αποτελέσματα σε
αυτές τις εκτεθειμένες επιφάνειες:
 Εκλογή κατάλληλου μίγματος σκυροδέματος
 Καθορισμός του τύπου και του υλικού του καλουπιού (το καλούπι πρέπει να
είναι απόλυτα αδιαπέρατο!)
 Χρήση της σωστής ποσότητας κατάλληλου αποκαλουπωτικού μέσου
 Επιλογή της κατάλληλης μεθόδου τοποθέτησης
 Χρήση οδηγών σχεδίασης εάν αυτό είναι απαραίτητο
 Να ληφθεί υπόψη οποιαδήποτε επανεπεξεργασία
 Χρήση χρωστικών ουσιών
 Σωστή εφαρμογή (συμπύκνωση, έγχυση κτλ.)
 Πλήρης ωρίμανση
Επιπλέον όλων αυτών των παραγόντων, τα ακόλουθα είναι σημαντικά για το

μίγμα σκυροδέματος:
 Αδρανή
- Χρήση μιγμάτων με υψηλή περιεκτικότητα σε λεπτά υλικά
- Το ελάχιστο περιεχόμενο σε λεπτά υλικά καθορίζεται όπως στο αντλήσιμο
σκυρόδεμα
- Επιλογή ισορροπημένης κοκκομετρικής καμπύλης
- Χρήση στρογγυλεμένων αδρανών εάν είναι δυνατόν
- Να ληφθούν υπόψη χρωματικές διαφοροποιήσεις στα αδρανή
- Όλοι οι τύποι τσιμέντου μπορούν να χρησιμοποιηθούν
- Να ληφθεί υπόψη η επίδραση του τσιμέντου στο χρώμα της εκτεθειμένης
επιφάνειας
- Γενικώς > 300kg/m3
- Χρησιμοποιείστε ειδικά πρόσθετα για συστηματοποιημένη βελτίωση των ιδιο-
τήτων του σκυροδέματος που απαιτούνται
 Νερό
- Το περιεχόμενο νερό σε εμφανές σκυρόδεμα απαιτεί μεγάλη προσοχή και
σταθερότητα στη δοσολογία (αποφύγετε τις διακυμάνσεις)
- Αποτρέψτε την εξίδρωση
 Τοποθετήστε το σκυρόδεμα σε ομοιόμορφες στρώσεις των 300 έως 500mm.
Κάθε στρώση πρέπει να δονείται έως την κατωτέρω προηγούμενη (σημειώ-
στε ένδειξη πάνω στο δονητή)
 Χρησιμοποιείστε δονητή κατάλληλου μεγέθους:
Πάχος τοιχώματος έως 20cm Ø 40 mm

Πάχος τοιχώματος 20 - 40cm Ø 60 mm
Πάχος τοιχώματος πάνω από 50cm Ø 80 mm
 Πλαστικό έως μαλακό σκυρόδεμα (συνεκτικότητα) κατά την τοποθέτηση

 Για καλύτερο ποιοτικό έλεγχο: Μπορεί να γίνει χρήση αυτοσυμπυκνούμενου
σκυροδέματος
 Επιλέξτε κατάλληλη μέθοδο και ρυθμό τοποθέτησης
Ωρίμανση
 Προδιαγράψτε διεξοδική ωρίμανση (όπως περιγράφεται στο κεφάλαιο 8, σελ.
134)
 Λάβετε υπόψη τις κλιματικές συνθήκες
Προστατευτικά μέτρα
 Σημαντική επιβράδυνση μπορεί να λάβει χώρα σε περίπτωση ξυλότυπου από
φρέσκο μη επεξεργασμένο ξύλο λόγω της πίεσης των φυτικών “σακχάρων“
στην επιφάνεια του σκυροδέματος, με αποτέλεσμα τον αποχρωματισμό και
τη δημιουργία σκόνης στην επιφάνεια
 Εάν το σκυρόδεμα είναι πολύ «υγρό» κατά την τοποθέτησή του, υπάρχει
περίπτωση να εμφανιστούν πόροι νερού με ή χωρίς μια λεπτή στρώση τσιμε-
ντοεπιδερμίδας (κενά)
 Ανεπαρκής δόνηση σκυροδέματος μπορεί να οδηγήσει σε πόρους με σκληρή
και παχιά τσιμεντοεπιδερμίδα
 Εάν οι στρώσεις σκυροδέτησης είναι πολύ παχιές, υπάρχει κίνδυνος ανεπαρ-
κούς διαφυγής αέρα κατά τη δόνηση
 Υπερδοσολογία κατά την εφαρμογή αποκαλουπωτικών εμποδίζει τη διαφυγή
των φυσαλίδων αέρα (που δημιουργούνται κατά τη δόνηση)

Sikament® Υπερρευστοποιητής Βελτιώνει την εργασιμότητα
Sika® Viscocrete®
Sika® Separol® Αποκαλουπωτικό Ευκολότερη αποκαλούπωση και
καθαρισμός
Sika® Rugasol® Επιφανειακός επιβραδυντής Παραγωγή εκτεθειμένων αδρανών
στις επιφάνειες σκυροδέματος
3.2.9 Σκυρόδεμα Μεγάλου Όγκου
Το σκυρόδεμα μεγάλου όγκου αναφέρεται σε κατασκευές μεγάλου πάχους (>
80 cm). Αυτές οι κατασκευές έχουν συνήθως μεγάλο όγκο, που γενικώς σημαί-
νει ότι μεγάλοι όγκοι σκυροδέματος πρέπει να τοποθετηθούν σε μικρό χρονικό
διάστημα. Κάτι τέτοιο απαιτεί εξαιρετικό σχεδιασμό και αποδοτικές διαδικασίες.
Το σκυρόδεμα μεγάλου όγκου χρησιμοποιείται για:

 Θεμελιώσεις μεγάλων φορτίων
 Θεμελιώσεις ελέγχου πλευστότητας
 Συμπαγείς τοίχους (π.χ. προστασία από ακτινοβολία)
 Σκυρόδεμα πλήρωσης
Οι κατασκευές μεγάλου όγκου προκαλούν κυρίως τα ακόλουθα προβλήματα:

 Υψηλές εσωτερικές και εξωτερικές θερμοκρασιακές μεταβολές κατά την
πήξη και σκλήρυνση
 Πολύ υψηλές μέγιστες θερμοκρασίες
 Υψηλές εσωτερικές και εξωτερικές θερμοκρασιακές μεταβολές και συνεπώς
βίαιη συρρίκνωση
 Δευτερογενή σταθεροποίηση («διαμόρφωση στρώσεων») σκυροδέματος και
συνεπώς ρωγμές στις στρώσεις άνω του οπλισμού και επιπλέον υποχώρηση
του σκυροδέματος σε στρώσεις κάτω από τις ράβδους οπλισμού
Κίνδυνοι
Όλα αυτά τα προβλήματα μπορούν να προκαλέσουν ρωγμές και ατέλειες στον
τσιμεντοπολτό:
Οι αποκαλούμενες «επιφανειακές ρωγμές» παρατηρούνται σε περιπτώσεις
που η εσωτερική / εξωτερική θερμοκρασιακή διαφορά είναι άνω των 15°C ή τα
εξωτερικά στρώματα συστέλλονται λόγω της πρώιμης συρρίκνωσης. Οι επιφα-
νειακές ρωγμές έχουν συνήθως βάθος μόνο μερικά εκατοστά και μπορούν να
κλείσουν ξανά αργότερα.
Προληπτικά μέτρα
 Χρησιμοποιείστε τσιμέντα με χαμηλό ρυθμό ανάπτυξης θερμότητας
 Χαμηλό περιεχόμενο νερό (μείωση του λόγου Ν/Τ)
 Μέγιστος δυνατός κόκκος αδρανούς (π.χ. 0-50 αντί για 0-32)
 Εάν είναι απαραίτητο, ψύξτε τα αδρανή, έτσι ώστε να επιτύχετε χαμηλή
αρχική θερμοκρασία νωπού σκυροδέματος
 Τοποθετήστε το σκυρόδεμα σε στρώσεις (πάχος στρώση<80 cm)
 Επιβραδύνετε την πήξη των κατώτερων στρωμάτων εξασφαλίζοντας έτσι ότι
ολόκληρο το στέλεχος μπορεί να ανα-συμπυκνωθεί μετά την τοποθέτηση
των ανωτέρων στρωμάτων
 Χρησιμοποιείστε ωρίμανση με μεθόδους θερμομόνωσης
 Εξασφαλίστε το σωστό σχεδιασμό και κατανομή των αρμών και των τμημάτων
σκυροδέτησης, έτσι ώστε να είναι δυνατή η έκλυση θερμότητας και να
μπορεί να λάβει χώρα διάθεση των αναπτυσσόμενων θερμοκρασιών και
θερμοκρασιακών μεταβολών
Μέτρηση θερμότητας ενυδάτωσης σε πλάκα επί εδάφους πάχους 160cm
σε τρία επίπεδα
Εξέλιξη θερµοκρασίας σε σκυρόδεµα µεγάλου όγκου
Παρασκευή,
10 Μαΐου
11 Μαΐου
12 Μαΐου
13 Μαΐου
14 Μαΐου
∆ευτέρα,
Σάββατο,
Κυριακή,
9 Μαΐου
Πέµπτη,
Τρίτη,
60
50
Θερμοκρασία σε °C
40
30
20
10
0
6 12 18 24 6 12 18 24 6 12 18 24 6 12 18 24 6 12 18 24 6 12 18 24 6
Χρόνος µέτρησης σε ηµέρες (χρονικά δεδοµένα)
Μέτρηση στο άνω µέρος του οπλισµού Μέτρηση στο κάτω µέρος του οπλισµού
Μέτρηση στο κέντρο της κατασκευής Μετρήσεις αέρα 10cm πάνω από την πλάκα
Όνομα προϊόντος Τύπος προϊόντος Χρήση προϊοντος

Sikament® Υπερρευστοποιητής Σημαντική μείωση νερού
Sika® Viscocrete®
Sika Retarder® Επιβραδυντής Έλεγχος της διαδικασίας πήξης
3.2.10 Ινοπλισμένο Σκυρόδεμα
Πολλές ιδιότητες του νωπού και του σκληρυμένου σκυροδέματος μπορούν να
βελτιωθούν σημαντικά με την προσθήκη ινών. Υπάρχουν αναρίθμητοι τύποι ινών
με διαφορετικά χαρακτηριστικά υλικών και σχήματα. Η σωστή επιλογή για δια-
φορετικές χρήσεις είναι σημαντική. Όχι μόνο το υλικό, αλλά και το σχήμα των
ινών αποτελεί κρίσιμο παράγοντα.
Ινοπλισμένο σκυρόδεμα χρησιμοποιείται για

 Βιομηχανικά δάπεδα
 Εκτοξευόμενο σκυρόδεμα
 Λεπτές κατασκευές (συνήθως σε προκατασκευές)
 Κατασκευές ανθεκτικές σε πυρκαγιά
Ιδιότητες ινοπλισμένων σκυροδεμάτων

 Βελτίωση ανθεκτικότητας της κατασκευής
 Αύξηση της εφελκυστικής και καμπτικής αντοχής
 Αυξημένη αντίσταση σε ρωγμές σε βάθος χρόνου
 Βελτίωση της κατανομής των ρωγμών
 Μείωση της συρρίκνωσης του σκυροδέματος κατά το πρώιμο στάδιο
 Αύξηση της πυραντίστασης του σκυροδέματος
 Τροποποίηση της εργασιμότητας
Παραγωγή σκυροδέματος
Κατά την παραγωγή ινοπλισμένων σκυροδεμάτων, πρέπει να ακολουθούνται
οι οδηγίες του παραγωγού των ινών. Η προσθήκη των ινών σε λάθος χρονική
στιγμή ή η λάθος ανάμιξή τους μπορεί να προκαλέσει μεγάλα προβλήματα και
να καταστήσει τις ίνες άχρηστες.
 Συμμόρφωση με το χρόνο και τη μέθοδο προσθήκης που υποδεικνύει ο
παραγωγός (π.χ. επί τόπου στο έργο ή στη μπετονιέρα)
 Συμμόρφωση με τους χρόνους ανάμιξης (συσσωματώματα / καταστροφή των
ινών)
 Μην υπερβαίνετε το μέγιστο συνιστώμενο περιεχόμενο ινών (σημαντική
μείωση εργασιμότητας)
 Οι ίνες γενικώς αυξάνουν την απαίτηση του μίγματος σε νερό (αντιστάθμιση
με χρήση υπερρευστοποιητή)
Τύποι ινών
 Ίνες χάλυβα
 Πλαστικές ίνες
 Ίνες υάλου
 Ίνες άνθρακα
 Φυσικές ίνες
3.2.11 Σκυρόδεμα μεγάλου ειδικού βάρους
Το σκυρόδεμα μεγάλου ειδικού βάρους χρησιμοποιείται κυρίως για προστασία
από την ακτινοβολία. Οι κρίσιμες ιδιότητες ενός σκυροδέματος μεγάλου ειδικού
βάρους είναι:
 Ομογενής πυκνότητα και κλειστή δομή του σκυροδέματος
 Να μην έχει ρωγμές και φωλιές / κενά
 Η θλιπτική αντοχή αποτελεί συχνά δευτερεύον κριτήριο λόγω του μεγάλου
όγκου της κατασκευής
 Να είναι απαλλαγμένο από κενά αέρος όσο είναι δυνατόν
 Να διατηρηθεί η συρρίκνωση σε χαμηλά επίπεδα
Σύνθεση
 Αδρανή
- Χρήση βαρίτη, σιδηρούχων ορυκτών, σκωρίας βαρέων μετάλλων, σιδηρού-
χου πυριτίου, σφαιριδίων χάλυβα
- Να ληφθεί υπόψη η ανάπτυξη θερμότητας ενυδάτωσης στην επιλογή του
τύπου και της ποσότητας του τσιμέντου
- Χαμηλός λόγος νερού/τσιμέντο
Για να εξασφαλίσουμε πλήρως κλειστή δομή σκυροδέματος, πρέπει να δοθεί
ιδιαίτερη σημασία στην τοποθέτηση (συμπύκνωση).
Ωρίμανση
Πρέπει να ληφθεί υπόψη στη μέθοδο ωρίμανσης η μεγάλη ανάπτυξη θερμότη-
τας ενυδάτωσης λόγω του μεγάλου όγκου της κατασκευής. Διαφορετικά, ακο-
λουθήστε τη μέθοδο ωρίμανσης όπως περιγράφεται στο κεφάλαιο 8 (σελ.134).
Τύπος προϊόντος Sika

Sikament® Υπερρευστοποιητής Σημαντική μείωση νερού
Sika® Viscocrete® Βελτίωση στην τοποθέτηση
(εργασιμότητα και συμπύκνωση)
SikaFume® Πυριτική παιπάλη Μειωμένη περατότητα
Sika® Control® -40 Υπερρευστοποιητής Σημαντική μείωση νερού
Βελτίωση στην τοποθέτηση
(εργασιμότητα και συμπύκνωση)
3.2.12 Σκυρόδεμα υποβρύχιων κατασκευών
Όπως υπονοεί και η ονομασία, το σκυρόδεμα υποβρύχιων κατασκευών τοποθε-
τείται κάτω από τη στάθμη του νερού, π.χ. για
 Σκυροδετήσεις σε λιμάνια
 Βάσεις γεφυρών σε ποτάμια
 Κατασκευές βιομηχανιών χρήσης νερού κτλ.
 Έργα του μετρό
 Βαθιά φρεάτια επί ασταθούς εδάφους, όπου πτώση του επιπέδου του νερού
στο εσωτερικό του εδάφους μπορεί να οδηγήσει σε υδραυλική ανύψωση του
εδάφους κτλ.
Σύσταση (Ø 0-32 mm)

 Αδρανή
- Χρήση κατάλληλων αδρανών για αντλήσιμα μίγματα
- Λεπτά υλικά μαζί με τσιμέντο > 400 kg/m3
- ελάχιστο περιεχόμενο τσιμέντο 350 kg/m3
Ειδικές απαιτήσεις
Μία αξιόπιστη μέθοδος τοποθέτησης του σκυροδέματος σε υποβρύχιες κα-
τασκευές με ελάχιστες απώλειες είναι η κατασκευαστική μέθοδος με «tremie
pipes». Το σκυρόδεμα τοποθετείται κατευθείαν μέσω ενός σωλήνα διαμέτρου
Ø 20-40 cm εντός του ήδη τοποθετημένου σκυροδέματος. Ο σωλήνας ανέρχε-
ται συνεχώς, αλλά η κάτω μεριά πρέπει πάντα να παραμένει επαρκώς εμβαπτι-
σμένη στο σκυρόδεμα για να μην εισέλθει το νερό μέσα στο σωλήνα.
Μία άλλη μέθοδος που επίσης χρησιμοποιείται σήμερα είναι η άντληση ενός
κατάλληλα τροποποιημένου μίγματος διαμέσου μιας συμβατικής αντλίας σκυρο-
δέματος. Και εδώ πάλι, η απόληξη του σωλήνα πρέπει να παραμένει εμβαπτι-
σμένη μέσα στο νωπό σκυρόδεμα.
Άλλες σημαντικές παρατηρήσεις:

 Όσο ο ρυθμός ροής του νερού αυξάνεται, τόσο περισσότερη έκπλυση μπορεί
να παρατηρηθεί. Οι ελάχιστες συνθήκες ροής είναι οι καλύτερες
 Αποφύγετε τις διαφοροποιήσεις πίεσης στο σωλήνα (όπως διαφοροποιή-
σεις του επιπέδου του νερού μέσα στα φρεάτια κατά την τοποθέτηση του
σκυροδέματος)
Ειδικό σκυρόδεμα υποβρύχιων κατασκευών

Σάκοι αδρανών οι οποίοι έχουν προηγουμένως τοποθετηθεί στο χώρο, μπορούν
ακολούθως να γεμίσουν με τροποποιημένα τσιμεντοειδή κονιάματα (“μέθοδος
του σάκου”).

Sikament® Υπερρευστοποιητής Βελτιώνει τη συνεκτικότητα
Sika® Viscocrete® Μειώνει το περιεχόμενο νερό
Sika® Stabilizer® Σταθεροποιητής Βελτιώνει τη συνοχή
Αποτρέπει την έκπλυση των λεπτών υλικών
Για χρήση σε καταστάσεις σταθερής και
ιδιαιτέρως έντονης ροής
Sika® UCS Σταθεροποιητής Βελτιώνει τη συνοχή
υποβρύχιων κατασκευών Αποτρέπει την έκπλυση των λεπτών υλικών
Για χρήση σε έντονη ροή νερού (καταστά-
σεις παλίρροιας)
3.2.13 Ελαφροσκυρόδεμα
Με τον όρο αυτό περιγράφονται σκυροδέματα και κονιάματα χαμηλής πυκνό-
τητας. Το βάρος τους μειώνεται είτε με χρήση αδρανών χαμηλής πυκνότητας,
είτε με την τεχνητή δημιουργία κενών στη μάζα του σκυροδέματος. Η μέθοδος
που θα χρησιμοποιηθεί εξαρτάται κυρίως από την εφαρμογή του ελαφροσκυρο-
δέματος και τις απαιτούμενες ιδιότητές του.
Ελαφροσκυρόδεμα χρησιμοποιείται κυρίως για

 Θερμομονώσεις
 Κατασκευές μικρού βάρους (ταβάνια, τοίχοι, καταστρώματα γεφυρών, πλάκες)
 Προκατασκευασμένα προϊόντα
 Σκυρόδεμα εξομάλυνσης
 Σκυρόδεμα πλήρωσης
Χαρακτηριστικά ελαφροσκυροδεμάτων
 Μείωση της πυκνότητας του νωπού σκυροδέματος
 Μείωση της πυκνότητας του σκληρυμένου σκυροδέματος
 Σε περίπτωση που ελαφροσκυροδεμα χρησιμοποιείται ως σκυρόδεμα
πλήρωσης με χαμηλές απαιτήσεις φερόντων φορτίων, π.χ. για διαστασιολο-
γική σταθερότητα, συνήθως παράγονται σκυροδέματα και κονιάματα υψηλού
πορώδους (αεριο-ελαφροσκυροδέματα)
 Σε περίπτωση που απαιτείται ελαφροσκυρόδεμα με καλές μηχανικές ιδιότη-
τες (π.χ. θλιπτική αντοχή), χρησιμοποιούνται ειδικά αδρανή (πολύ πορώδη
από τη φύση τους αλλά πολύ σταθερά διαστασιολογικώς)
Παραγωγή ελαφροσκυροδέματος
 Τα πορώδη και ελαφρά υλικά, όπως διογκούμενη άργιλος, πρέπει να προ-
βρέχονται έτσι ώστε να αποφευχθεί πολύ μεγάλη απορρόφηση του νερού του
σκυροδέματος από τα αδρανή κατά την ανάμιξη
 Μη χρησιμοποιείτε πολύ ρευστό σκυρόδεμα λόγω κινδύνου απόμιξης
 Ελαφροσκυρόδεμα χαμηλού ειδικού βάρους < 1600 kg/m3 μπορεί να είναι
δύσκολο να αντληθεί
 Ο σωστός χειρισμός δονητών είναι πολύ σημαντικός (γρήγορη εμβάπτιση,
αργή ανύψωση) για να αποφευχθεί εγκλεισμός αέρα
 Απαιτείται ταχεία και ολοκληρωμένη ωρίμανση. Κατάλληλες μέθοδοι
περιλαμβάνουν ψεκασμό νερού και κάλυψη με φύλλα προστασίας ή ψεκασμό
με βελτιωτικά ωρίμανσης. Χωρίς κατάλληλη ωρίμανση υπάρχει κίνδυνος
δημιουργίας ρωγμών λόγω υπερβολικών διαφορών θερμοκρασίας ξήρανσης.
 Αφρώδη σκυροδέματα συχνά συρρικνώνονται σημαντικά και παρουσιάζουν
χαμηλή διαστασιολογική σταθερότητα
Συστατικά για την παραγωγή ελαφροσκυροδέματος

 Διογκούμενα αργιλικά πετρώματα
 Διογκούμενα σφαιρίδια πολυστυρενίου
 Πριονίδια, σκόνη τριψίματος ξύλου
 Ειδικά πρόσμικτα για εισαγωγή μεγάλων ποσοτήτων σταθερών κενών αέρα
 Αφρογόνα πρόσμικτα
Πυκνότητα
Βασιζόμενοι στο μίγμα και τα συστατικά που χρησιμοποιούνται, λαμβάνουμε τις
ακόλουθες κατηγορίες πυκνότητας και ιδιοτήτων:
Αδρανή Πυκνότητα πάνω Υψηλές μηχανικές ιδιότητες

από 1800kg/m3
Διογκούμενα Πυκνότητα πάνω Περιορισμένες μηχανικές ιδιότητες
αργιλικά πετρώματα από 1500kg/m3
Προϊόντα Πυκνότητα πάνω Χωρίς μηχανικές ιδιότητες (εύκολη
παραγωγής κενών από 1200kg/m3 παραγωγή ελαφροσκυροδέματος)
Πυκνότητα πάνω Πορώδες ελαφροσκυρόδεμα με χα-
από 1500kg/m3 μηλές μηχανικές ιδιότητες
Αφρογόνα Πυκνότητα πάνω Χωρίς μηχανικές ιδιότητες όπως το
από 800kg/m3 κονίαμα πλήρωσης
Διογκούμενο Πυκνότητα πάνω Χαμηλές μηχανικές ιδιότητες
πολυστυρένιο από 800kg/m3
Πορώδες σκυρόδεμα
Τα πρόσθετα που προκαλούν διόγκωση (π.χ. αλουμίνιο σε σκόνη) αναμιγνύονται
με την κονία για πορώδες σκυρόδεμα. Το πορώδες σκυρόδεμα γενικώς παρά-
γεται βιομηχανικώς. Το πορώδες σκυρόδεμα δεν αποτελεί στην πράξη σκυρό-
δεμα, αλλά ένα πορώδες κονίαμα.

SikaLightcrete® Παραγωγή κενών Για παραγωγή πορώδους ελαφροσκυροδέματος
με ποσοστό κενών έως 40%
SikaPump® Σταθεροποιητής Για βελτίωση της αντλησιμότητας και της συνοχής
του ελαφροσκυροδέματος
Sikament® Υπερρευστοποιητής Για μείωση της περατότητας και βελτίωση της ερ-
γασιμότητας του ελαφροσκυροδέματος
3.2.14 Κυλινδρούμενο Σκυρόδεμα
Το σκυρόδεμα αυτού του τύπου τοποθετείται με συμβατικούς (ασφάλτου) στρω-
τήρες δρόμων και ακολούθως επιπεδώνεται και συμπυκνώνεται με λείας επι-
φάνειας κυλινδρικούς δονητές. Το κυλινδρούμενο σκυρόδεμα χρησιμοποιείται
κυρίως στις ΗΠΑ (αλλά επίσης και στη Γερμανία) για την κατασκευή μεγάλων
επιφανειών υψηλής αντοχής (χώρους στάθμευσης) και για επιφάνειες δρόμων.
Η σύνθεση του σκυροδέματος είναι παρόμοια με αυτή του συμβατικού σκυρο-
δέματος. Ύφυγρο σκυρόδεμα: Συνιστώνται θραυστά αδρανή για καλή “πράσινη”
δύναμη.*
* Ως “Πράσινη δύναμη” ορίζεται η ιδιότητα του μη πλήρως σκληρυμένου σκυροδέματος να
μπορεί να αποκαλουπωθεί και να μετακινηθεί χωρίς παραμόρφωση του σχήματός του.
Τα χονδρόκοκκα αδρανή, η άμμος, το συνδετικό υλικό (συμβατικό τσιμέντο) και

το περιεχόμενο νερό πρέπει να είναι σε κατάλληλες αναλογίες. Ιδιαιτέρως το
περιεχόμενο νερό πρέπει να παραμένει σταθερό και ακριβές έτσι ώστε τα κενά
που δημιουργούνται να μπορούν να γεμίσουν όσο το δυνατόν περισσότερο κατά
την κυλίνδρωση.
3.2.15 Έγχρωμο Σκυρόδεμα

Το έγχρωμο σκυρόδεμα παράγεται με προσθήκη χρωστικών μεταλλικών οξειδί-
ων (κυρίως οξειδίων σιδήρου). Οι χρωστικές είναι σε μορφή σκόνης ή υγρού.
Η δοσολογία είναι συνήθως 0,5-5% κατά βάρος τσιμέντου. Υψηλότερες δοσο-
λογίες δε βαθαίνουν το χρώμα και μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά την ποιότη-
τα του σκυροδέματος.
Τυπικές αποχρώσεις είναι

 Κίτρινο οξειδίου σιδήρου
 Κόκκινο/καφέ οξειδίου σιδήρου
 Πράσινο οξειδίου χρωμίου
 Λευκό (διοξείδιο τιτανίου, γενικώς για ανοιχτές αποχρώσεις)
 Μαύρο (μαύρο οξειδίου του σιδήρου, σημείωση: το μαύρο άνθρακα μπορεί να
επηρεάσει αρνητικά τη δημιουργία κενών αέρα)
Η απόχρωση μπορεί να γίνει εντονότερη

 Με χρήση αδρανών ανοιχτής απόχρωσης
 Με χρήση λευκού τσιμέντου
Η απόχρωση ενός «έγχρωμου» σκυροδέματος μπορεί να εκτιμηθεί αξιόπιστα,

μόνο κατά τη σκληρυμένη φάση και εξαρτάται από τους ακόλουθους παράγοντες:
 Τύπος, ποσότητα και λεπτότητα της χρωστικής
 Τύπος τσιμέντου
 Αδρανή
 Σύνθεση σκυροδέματος
Περισσότερες πληροφορίες για τη χρήση του έγχρωμου σκυροδέματος δίνονται

στον τομέα 3.2.8 Εμφανές Σκυρόδεμα (σελ.50).
Sika® Viscocrete® Σημαντική μείωση νερού
Βέλτιστη κατανομή χρωστικών
(ιδιαιτέρως στις επιφάνειες)
Sika® ColorCrete® Έγχρωμο κονίαμα με ενσωμα- Χρωματισμός σκυροδέματος όψεως
τωμένο υπερρευστοποιητή Βελτίωση της εργασιμότητας
3.2.16 Ύφυγρο Σκυρόδεμα για Προκατασκευασμένα Στοιχεία Σκυροδέματος

Γενικώς
Το ύφυγρο σκυρόδεμα χρησιμοποιείται για την κατασκευή μικρών διαστάσεων
προϊόντων προκατασκευασμένου σκυροδέματος.
 Πλάκες πεζοδρομίου
 Κυβόλιθοι
 Προκατασκευασμένες πλάκες
 Σωλήνες
Οι κυριότερες εφαρμογές αφορούν σήμερα σε πλάκες πεζοδρομίου.
Τα ειδικά χαρακτηριστικά του ύφυγρου σκυροδέματος είναι

 Άμεση αποκαλούπωση
 Σταθερότητα του μη ενυδατωμένου σκυροδέματος
 Ακρίβεια διαστάσεων αμέσως μετά τη συμπύκνωση (πράσινη δύναμη*)
* Ως “Πράσινη δύναμη” ορίζεται η ιδιότητα του μη πλήρως σκληρυμένου σκυροδέματος να
μπορεί να αποκαλουπωθεί και να μετακινηθεί χωρίς παραμόρφωση του σχήματός του.
Τα πλεονεκτήματα αυτής της μεθόδου είναι

 Μόνο ένας τύπος καλουπιού ανά σχήμα προϊόντος (μικρό κεφάλαιο επενδύ-
σεων πάγιου εξοπλισμού)
 Τοποθέτηση με συμπύκνωση για όλα τα προϊόντα
 Ευελιξία παραγωγής λόγω ταχείας αλλαγής του καλουπιού για κάθε νέο τύπο
προϊόντος
Τεχνολογία ύφυγρου σκυροδέματος

Πως επιτυγχάνονται τεχνολογικώς αυτά τα διαφοροποιημένα χαρακτηριστικά
του νωπού σκυροδέματος;
- Ομαλή κοκκομετρική καμπύλη κατανομής (μέγιστος κόκκος 8 mm, υψηλές
απαιτήσεις σε νερό)
- Χαμηλός λόγος Ν/Τ (0,35-0,40)
- Χαμηλό περιεχόμενο σε συνδετικό υλικό
- Τσιμέντο υψηλής αντοχής (42.5 R)
- Υποκατάστατα τσιμέντου (ιπτάμενες τέφρες, ασβεστόλιθος)
Η τεχνολογία αυτή έχει ως αποτέλεσμα την παραγωγή σκυροδέματος χαλαρής

δομής και με χαμηλή πρόσφυση μεταξύ των υλικών του και συνεπώς κοκκώδη
δομή στη νωπή φάση. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα:
- Δύσκολη συμπύκνωση
- Χαμηλή περιεκτικότητα σε αέρα
- Τάση για πρώιμη απώλεια νερού ξήρανσης
Η αντοχή αναπτύσσεται σύμφωνα με τους γενικούς κανόνες της τεχνολογίας
σκυροδέματος και μετά την ανάπτυξή της το ύφυγρο σκυρόδεμα είναι παρόμοιο
με τα σκυροδέματα υψηλών αντοχών.
Σύγκριση με συμβατικά σκυροδέματα υψηλών αντοχών

Υλικό/m2 C 45/55 Ύφυγρο σκυρόδεμα
Συνεκτικότητα Ρευστό (εξάπλωση Κοκκώδες, χυτό
(χωρίς συμπύκνωση) 56 cm)
Αδρανή 1860 kg 1920 kg
Άμμος 0/2 38% 55%
Γαρμπίλι 2/8 18% 45%
Γαρμπίλι 8/16 44% -
Συντελεστής-k 4.14 3.10
Ολικό περιεχόμενο σε 360 kg 320 kg
λεπτά υλικά (τσιμέντο
και υποκατάστατα)
Τσιμέντο 100% 75%
Ιπτάμενη τέφρα - 25%
Νερό 162 kg 120 kg
Λόγος Ν/Σ 0.45 0.38
Πρόσμικτα σκυροδέματος 1.5% κ.β. τσιμέντου 0.4% κ.β. τσιμέντου
(υπερρευστοποιητής) (μειωτής νερού)
Όγκος πόρων 1,5% 3,9%
Πυκνότητα νωπού 2,38 kg/dm3 2,36 kg/dm3
Θλιπτική αντοχή 1 ημέρας ~ 33 N/mm2 ~ 33 N/mm2
Θλιπτική αντοχή 28 ημερών ~ 68 N/mm2 ~ 68 N/mm2
Η σύγκριση με το συμβατικό σκυρόδεμα είναι ενδεικτική της αιτίας παραγωγής

ύφυγρης σύστασης σκυροδέματος:
 Πιο ιξώδες λόγω του χαμηλού λόγου Ν/Τ (σφιχτό)
 Περίπου 40-50% λιγότερη διαβροχή του τσιμεντοπολτού πάνω στα αδρανή
εξαιτίας μικρότερης ποσότητας συνδετικού υλικού, μικρότερου λόγου Ν/Τ και
λεπτότερων αδρανών.
Παραγωγική διαδικασία για πλάκες σκυροδέματος και μικρά προϊόντα σκυρο-

δέματος
Προϊόντα σκυροδέματος
Το κοκκώδες αυτό σκυρόδεμα δεν μπορεί να συμπυκνωθεί με τα συμβατικά
συστήματα δόνησης. Απαιτεί ειδικά μηχανήματα, τα οποία λειτουργούν με την
αρχή της δόνησης με συμπίεση: δόνηση του σκυροδέματος υπό φορτίο.
 Συμπύκνωση απευθείας στο δάπεδο του εργοστασίου παραγωγής

 Παραγωγή πολλαπλής στρωμάτωσης (παραγωγή μεγάλης μάζας). Τα προϊό-
ντα νέας παραγωγής τοποθετούνται αμέσως μετά το αποκαλούπωμα το ένα
πάνω στο άλλο σε σειρές (κίνδυνος κατάρρευσης της παλέτας)
 Στατικός εξοπλισμός παραγωγής (σύγχρονη μαζική παραγωγή, στατικά
μηχανήματα συνεχούς επεξεργασίας, τα προϊόντα δονούνται, μεταφέρονται
και αποθηκεύονται σε πλάκες ξύλου ή χάλυβα).
Οι πλάκες σκυροδέματος συχνά παράγονται σε δύο στρώματα:

 Σκυρόδεμα βάσης = σκυρόδεμα το οποίο πρέπει να υποστηρίξει το στατικό
φορτίο
 Σκυρόδεμα όψης = σκυρόδεμα λεπτής στρώσης το οποίο δίνει στην πλάκα
ελκυστική όψη και είναι κυρίως υπεύθυνο για την ανθεκτικότητα (φθορά,
παγετός κτλ.)
Σε ορισμένες περιοχές παράγεται επίσης μονολιθικό σκυρόδεμα με χρήση
σκυροδέματος ελαφρώς λεπτότερης δομής.
Ποιότητα προϊόντων
Απαιτήσεις προϊόντων σκυροδέματος

 Οικονομία
 Επιφάνειες κλειστής δομής και ακριβείς διαστάσεις ακμών
 Επαρκής “πράσινη” δύναμη
 Υψηλή αδιαπερατότητα
 Υψηλές αρχικές και τελικές αντοχές
 Επαρκής ανθεκτικότητα σε παγετό και κύκλους πήξης/τήξης
 Ελάχιστη τάση για εξάνθιση ή αποχρωματισμό
 Ομοιόμορφος χρωματισμός
Παράγοντες που επηρεάζουν την ποιότητα των προϊόντων

Η ποιότητα του ύφυγρου σκυροδέματος εξαρτάται πολύ από το σχεδιασμό και
την παραγωγή του. Η συμπύκνωση έχει εξαιρετική σημασία και εξαρτάται από
την παραγωγική διαδικασία και το σχεδιασμό του μίγματος.
Παράγοντες κατά την παραγωγή προϊόντων

 Κατάσταση των καλουπιών
 Κατάσταση της βάσης επί της οποίας γίνεται η συμπύκνωση
 Μέθοδος πλήρωσης
 Χρόνος και ένταση συμπύκνωσης
 Κλιματικές συνθήκες κατά την αποθήκευση των προϊόντων νωπού σκυροδέ-
ματος
 Κλιματικές συνθήκες και διάρκεια εξωτερικής αποθήκευσης
Τεχνολογικοί παράγοντες σκυροδέματος

 Τύπος, ποσότητα και κοκκομετρική διαβάθμιση αδρανών
 Τύπος, ποσότητα και λεπτότητα του τσιμέντου
 Περιεχόμενο νερό νωπού σκυροδέματος
 Δοσολογία προσθέτων
 Δοσολογία προσμίκτων
 Σειρά ανάμιξης
Για να λαμβάνεται σταθερή ποιότητα, όλοι οι παράγοντες πρέπει να παραμέ-

νουν σταθεροί.
Συμπύκνωση
Η ποιότητα της συμπύκνωσης εξαρτάται από όλους τους προαναφερθέντες
παράγοντες.
Η ικανότητα συμπύκνωσης γενικά αυξάνεται με
 Αύξηση της ενέργειας που καταναλώνεται για συμπύκνωση (διάρκεια,
συχνότητα κτλ.)
 Αύξηση του περιεχόμενου νερού
 Αύξηση του περιεχόμενου συνδετικού υλικού
 Προσθήκη προσμίκτων (βελτιωτικών συμπύκνωσης)
Περίπου 3,5 – 5,0% όγκος εναπομενόντων πόρων πρέπει να προϋπολογίζεται
στη μελέτη σύνθεσης.
Χωρίς πρόσμικτα Με 0.4% SikaPaver® C-1
Τα πρόσμικτα επιτρέπουν ταχύτερη και εντονότερη συμπύκνωση. Με τον τρόπο

αυτό είναι δυνατόν να εξοικονομηθεί χρόνος συμπύκνωσης και να παραχθεί πιο
ομογενές σκυρόδεμα.
Πράσινη δύναμη
Τα ύφυγρα σκυροδέματα μπορούν να αποκαλουπωθούν αμέσως μετά τη συ-
μπύκνωση. Τα προϊόντα μόλις παραχθούν έχουν καλή πράσινη δύναμη και για
αυτό το λόγο διατηρούν το σχήμα τους. Σε συμβατικές πλάκες σκυροδέματος η
δύναμη αυτή κυμαίνεται σε εύρος
περίπου 0.5-1.5 N/mm2.
Σε αυτή τη φάση το τσιμέντο δεν έχει περάσει σε κατάσταση ευρείας ενυδάτω-

σης (ανάπτυξη αντοχής). Η επίδραση αυτή μπορεί να εξαχθεί από τους νόμους
της γεωμηχανικής (φαινόμενη συνοχή).
Πράσινη θλιπτική δύναµη σε N/mm2

2.0
1.5
1.0
0.5
0
2.12 2.16 2.20 2.24 2.28 2.32 2.36
Πυκνότητα νωπού σκυροδέµατος σε kg/dm³
Ποιότητα ακμών
Η κακή συμπύκνωση προκαλεί φωλιές και τραχιές ακμές. Τα πρόσμικτα μπο-
ρούν να βελτιώσουν τη συμπύκνωση. Εντατική συμπύκνωση ωθεί τα αδρανή να
έρθουν σε κοντινές αποστάσεις. Ακολούθως ο τσιμεντοπολτός ωθείται στην
επιφάνεια και κατανέμεται περαιτέρω στις κατακόρυφες πλευρές με την απο-
καλούπωση (την ανύψωση του καλουπιού) και αυτό βοηθά στην παραγωγή λείων
ακμών. Τα ειδικά πρόσμικτα επίσης προκαλούν σχηματισμό περισσότερου κονι-
άματος και βοηθούν στο φαινόμενο αυτό.
Τραχιές ακμές χωρίς πρόσμικτο Λείες ακμές και πλευρές με 0,25%

SikaPaver® HC-1
Το λιπαντικό αυτό φιλμ επίσης μειώνει την τριβή μεταξύ του συμπυκνωμένου σκυ-
ροδέματος και του καλουπιού, επιμηκύνοντας έτσι το χρόνο ζωής του καλουπιού.
Αντοχή
Οι πλάκες πεζοδρομίου από ύφυγρο σκυρόδεμα αποθηκεύονται μετά την παρα-
γωγή τους για περίπου 24 ώρες σε ράφια σε θαλάμους ωρίμανσης. Μετά από
αυτό, οι πλάκες πρέπει να αντέχουν στην τάση που θα τους ασκηθεί κατά την πα-
λετοποίηση. Για αυτό το λόγο, οι πρώιμες αντοχές αποτελούν κρίσιμο σημείο.
Γενικώς οι αντοχές βελτιώνονται όσο η πυκνότητα αυξάνεται.
Θλιπτική αντοχή µετά από 28 ηµέρες σε N/mm2

70
65
60
55
50
45
40
35
30
2.26 2.28 2.30 2.32 2.34 2.36 2.38 2.40
Πυκνότητα νωπού σκυροδέµατος σε kg/m3
Παρόλα αυτά, σε περίπτωση που το περιεχόμενο νερό είναι παραπάνω από το

επιτρεπτό, οι αντοχές μειώνονται παρά την αυξανόμενη πυκνότητα. Αυτό συμβαί-
νει εξαιτίας της δημιουργίας πόρων λόγω του περιττού νερού, οι οποίοι μειώνουν
τις αντοχές και συνεπώς ακυρώνουν τα οφέλη της μικρής αύξησης πυκνότητας.
Όσο περισσότερα υποκατάστατα τσιμέντου χρησιμοποιούνται και όσο λιγότερο το
περιεχόμενο τσιμέντο, τόσο συχνότερα και γρηγορότερα εμφανίζεται το φαινόμε-
νο αυτό, ακόμη και με χρήση σχετικά χαμηλού λόγου νερού προς τσιμέντο.
Για το λόγο αυτό, είναι πολύ σημαντική η εύρεση και διατήρηση του βέλτιστου
περιεχόμενου νερού για τα εκάστοτε συγκεκριμένα συστατικά του σκυροδέμα-
τος και τη σύνθεση που χρησιμοποιείται.
Με την τεχνολογία προσμίκτων SikaPaver®, το εύρος της απόκλισης των
αποτελεσμάτων μπορεί να ελαχιστοποιηθεί με παράλληλη αύξηση των αντοχών.
Τα μίγματα σκυροδεμάτων είναι πιο σταθερά, επιτρέποντας έτσι την επίτευξη
των σχεδιασμένων αντοχών παρά τις αναπόφευκτες μεταβολές στα υλικά παρα-
γωγής, π.χ. στο περιεχόμενο νερό. Τα μίγματα σκυροδέματος μπορούν έτσι να
βελτιστοποιηθούν.
Θλιπτική αντοχή 28 ηµερών σε N/mm2

70
65
60
55
50
0.25 % SikaPaver HC-1 ®
45
0.40 % SikaPaver HC-1 ®
40
Έλεγχος
35
0.30 0.33 0.36 0.39 0.42
Λόγος Ν/Τ
Έγχρωμο σκυρόδεμα
Στη σημερινή εποχή περίπου 80% των προκατασκευασμένων στοιχείων είναι
έγχρωμα. Είναι πολύ σημαντικό να ληφθεί υπόψη, ότι ο τσιμεντοπολτός αυτός
καθ’αυτός ποικίλει στη φωτεινότητα ανάλογα με το λόγο Ν/Τ. Αλλαγή στο περι-
εχόμενο νερό ακόμα και σε μικρό ποσοστό της τάξης του 0,02 είναι προφανώς
ορατή στο γυμνό μάτι. Το χρώμα εντείνεται, όσο ο τσιμεντοπολτός παίρνει πιο
ανοιχτή απόχρωση.
Λόγος Ν/Τ 0.30 Λόγος Ν/Τ 0.35 Λόγος Ν/Τ 0.40
Εξάνθηση
Το πρόβλημα της εξάνθησης είναι ευρέως γνωστό. Πρόκειται για κατάλοι-
πα λευκών «αλάτων» που αλλοιώνουν την εμφάνιση ιδιαιτέρως σε προϊόντα
σκούρου χρώματος. Οι χειρότερες περιπτώσεις είναι όταν η εξάνθηση ποικίλει
σε ένταση, κάτι που γενικώς αποτελεί κανόνα. Ακόμα και στις μέρες μας δεν
υπάρχει οικονομικά αποδοτικός τρόπος για ολοκληρωτική αποφυγή εμφάνισης
του φαινομένου αυτού. Ποιες είναι οι αιτίες της εξάνθησης;
 Ελεύθερο υδροξείδιο του ασβεστίου Ca(OH)2
 Τριχοειδείς πόροι γεμάτοι με νερό (έως την επιφάνεια του σκυροδέματος)
 Νερό στην επιφάνεια του σκυροδέματος
 Χαμηλοί ρυθμοί εξάτμισης (ιδιαιτέρως σε κρύες εποχές, φθινόπωρο-χειμώνας)
 Ατελής ενυδάτωση
Ενδεικτικά αναφέρεται, ότι η εξάνθηση συνήθως λαμβάνει χώρα κατά τη διάρ-
κεια της αποθήκευσης των προϊόντων σε στοίβες σε εξωτερικές συνθήκες!
Το υδροξείδιο του ασβεστίου μεταφέρεται στην επιφάνεια του σκυροδέματος

λόγω της διαβάθμισης συγκέντρωσης των ιόντων ασβεστίου στην υγρασία του
σκυροδέματος. Το νερό αποτελεί τον κύριο μεταφορέα τους. Όσο περισσότερο
νερό μπορεί να διαπεράσει το σκληρυμένο σκυρόδεμα, τόσο μεγαλύτερη είναι η
πιθανότητα της παροχής υπερβολικής ποσότητας ιόντων ασβεστίου, η οποία θα
προκαλέσει μεγαλύτερη τάση για δημιουργία εξάνθησης.
Τα ακόλουθα προληπτικά μέτρα μπορούν να ληφθούν για να αποτραπεί / να μει-

ωθεί η εξάνθηση:
 Χαμηλοί ρυθμοί εξάτμισης κατά τη διάρ-
κεια της αποθήκευσης (χωρίς ρεύματα
αέρα)
 Ελεύθερη ανακύκλωση αέρα (διο-
ξείδιο του άνθρακα) κατά την αρχική
σκλήρυνση
 Χρήση τσιμέντου τύπου CEM III
 Πυκνή δομή σκυροδέματος (τσιμεντο-
πολτός + συμπύκνωση)
 Προστασία από βροχή και συμπύκνωση ατμών και διατήρηση ανακύκλωσης
αέρα μέσω εξαερισμού
Υδροαπωθητικά πρόσμικτα στο σκυρόδεμα βάσης και όψης

Με χρήση της τεχνολογίας υδροαπωθητικών προσμίκτων SikaPaver®, η
σημαντική μείωση της απορροφητικότητας των τριχοειδών πόρων του σκυροδέ-
ματος είναι προφανής και αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη μειωμένη ανάπτυξη της
εξάνθησης.
Τριχοειδής υδατοπορροφητικότητα % µετά από 4 ηµέρες

3.5
3.0
2.5
2.0
1.5
1.0
0.5
0.0
2.86 0.70
Χωρίς πρόσµικτο µε 0.2 %
SikaPaver AE-1 ®
Πρότυπα / Κανονισμοί
 ΕΝ 1338 Πλάκες πεζοδρομίου από σκυρόδεμα
 ΕΝ 1339 Μονολιθικές πλάκες σκυροδέματος
 ΕΝ 1440 Κυβόλιθοι σκυροδέματος
 DIN 1115 Τσιμεντόλιθοι
 DIN 4032 Σωλήνες και προσαρμογείς σκυροδέματος
 DIN 4034 Ανθρωποθυρίδες και τμήματα φρεάτων
 DIN 4035 Οπλισμένες σωλήνες σκυροδέματος και σωλήνες πιέσεων
 Κανονισμοί για την παραγωγή και τον ποιοτικό έλεγχο στεγανών πλακών
πεζοδρομίου σε σκυρόδεμα χωρίς λεπτά υλικά
Προϊόντα
SikaPaver® C-1 SikaPaver® HC-1 SikaPaver® AE-1
Καλές ιδιότητες ○ ○○ ○
γεμίσματος
Συμπύκνωση/ Πυκνότητα ○ ○○○ ○○
Εκτεταμένη ○
εργασιμότητα
Πλήρωση ακμών / δημι- ○○ ○○
ουργία τσιμεντοπολτού
Μη κολλώδης υφή ○ ○○
Αυξημένες αρχικές ○ ○○ ○
αντοχές (24 ωρών)
Αυξημένες τελικές ○ ○○○ ○○
αντοχές (28 ημερών)
Μειωμένη εξάνθηση / ○○○
διακοπή υδατοαπορρο-
φητικότητας
Χρωματισμός ○○
Χρήση προϊόντων
Όνομα προϊόντων Χρήση προϊόντων
SikaPaver® C-1 Οικονομικά αποδοτικό βελτιωτικό συμπύκνωσης
SikaPaver® HC-1 Υψηλής απόδοσης βελτιωτικό συμπύκνωσης και
επίσης βοηθητικό παραγωγής τσιμεντοπολτού και
επίτευξης μέγιστων αντοχών
SikaPaver® AE-1 Βοηθητικό συμπύκνωσης / μειωτής εξάνθησης με
ιδιότητες εντατικοποίησης του χρώματος
3.2.17 Σκυρόδεμα με αυξημένη Πυραντίσταση

Το σκυρόδεμα με αυξημένη ή μεγάλη πυραντίσταση είναι σκυρόδεμα του οποίου
οι ιδιότητες βελτιώνονται έτσι ώστε αυτό να μπορεί να αντεπεξέλθει στις προκα-
θορισμένες υψηλές θερμοκρασιακές συνθήκες. Το σκυρόδεμα από μόνο του δεν
μπορεί να καεί, αλλά πάνω από ορισμένες θερμοκρασίες χάνει αρχικά τις μηχα-
νικές του ιδιότητες και ακολούθως τη μορφή του. Χωρίς τη λήψη ειδικών μέτρων
το σκυρόδεμα είναι συνήθως ανθεκτικό σε θέρμανση περίπου έως τους 80°C.
Σκυρόδεμα με υψηλή πυραντίσταση χρησιμοποιείται για
 Περιοχές κινδύνου σε κλειστές κατασκευές (έξοδοι κινδύνου σε σήραγγες)
 Γενικώς αυξημένη πυραντίσταση σε έργα υποδομής
 Επικαλύψεις με πυραντίσταση για δομικά στελέχη
Ιδιότητες σκυροδέματος με υψηλή πυραντίσταση

 Γενικώς το νωπό σκυρόδεμα συμπεριφέρεται όπως το συμβατικό σκυρόδεμα
κατά την τοποθέτηση
 Το σκληρυμένο σκυρόδεμα έχει λίγο βραδύτερη ανάπτυξη αντοχών από το
συμβατικό, αλλά τελικώς οι ιδιότητες του είναι ίδιες
Παραγωγή σκυροδέματος με υψηλή πυραντίσταση

 Η παραγωγή του δε διαφέρει από εκείνη του συμβατικού σκυροδέματος
 Η διαδικασία ανάμιξης πρέπει να ελέγχεται λόγω των ινών που συνήθως
περιλαμβάνονται
 Είναι καλύτερο για τη μελλοντική πυραντίσταση του σκυροδέματος εάν αυτό
μπορεί να ξηρανθεί όσο το δυνατόν περισσότερο
Συστατικά για την παραγωγή σκυροδέματος με υψηλή πυραντίσταση

 Η επίτευξη της μέγιστης πυραντίστασης βασίζεται στη σύνθεση των χρησιμο-
ποιούμενων αδρανών
 Η πυραντίσταση μπορεί να αυξηθεί σημαντικά με χρήση ειδικών αδρανών
 Η χρήση ειδικών πλαστικών ινών (πολυπροπυλενίου) αυξάνει σημαντικά την
πυραντίσταση
 Η χρήση επιλεγμένης άμμου βελτιώνει την πυραντίσταση του τσιμεντοπολτού
Μηχανισμοί συμπεριφοράς σε φωτιά

Το νερό σε τριχοειδή και κενά εξατμίζεται σε θερμοκρασίες γύρω από το σημείο
βρασμού του νερού (100°C). Ο ατμός χρειάζεται περισσότερο χώρο λόγω της
διόγκωσής του και για αυτό ασκεί πίεση εντός της δομής του σκυροδέματος. Ο
τσιμεντοπολτός αρχίζει να αλλοιώνεται σε θερμοκρασίες περίπου 700°C. Η επί-
δραση των αδρανών εξαρτάται κυρίως από την προέλευσή τους και ξεκινά περί-
που στους 600°C. Το σκυρόδεμα αρχίζει να «λιώνει» περίπου στους 1200°C.

Sikament® Υπερρευστοποιητής Λόγω της σημαντικής μείωσης νερού, υπάρχει
Sika® Viscocrete® λιγότερο πλεονάζον νερό στο σκυρόδεμα
3.2.18 Σκυρόδεμα Επένδυσης Σηράγγων

Οι σύγχρονες μέθοδοι κατασκευής σηράγγων σε ασταθή υποστρώματα κάνουν
χρήση προκατασκευασμένων στοιχείων σκυροδέματος τα οποία άμεσα φέρουν
φορτία ως εσωτερικές επενδύσεις της σήραγγας.
Τα προκατασκευασμένα στοιχεία σκυροδέματος, τα οποία αποκαλούνται τομείς
σήραγγας (tunnel segments), επιτελούν αυτή τη λειτουργία.
Παραγωγή
Λόγω του πλήθους και του μεγάλου βάρους τους (έως μερικούς τόνους το
καθένα), οι τομείς σήραγγας παράγονται σχεδόν πάντα κοντά στην είσοδο της
σήραγγας σε εξειδικευμένες εγκαταστάσεις προκατασκευής. Τα στοιχεία αυτά
πρέπει να πληρούν προδιαγραφές υψηλής ακρίβειας. Η χρήση χαλύβδινων κα-
λουπιών μεγάλου βάρους αποτελεί κανόνα κατά την παραγωγή τους.
Επειδή η αποκαλούπωση λαμβάνει χώρα μετά από 5-6 ώρες και το σκυρόδεμα
πρέπει να έχει ήδη θλιπτική αντοχή >15Ν/mm2, η επιτάχυνση ανάπτυξης των
αντοχών είναι βασική.
Υπάρχουν αρκετές μέθοδοι για να γίνει αυτό. Κατά τη μέθοδο θέρμανσης με

ατμό (ανακύκλωση θερμότητας), το σκυρόδεμα θερμαίνεται στους 28-30°C
κατά την ανάμιξη (με ζεστό νερό ή ατμό), τοποθετείται στο καλούπι και φινίρε-
ται. Ακολούθως θερμαίνεται για περίπου 5 ώρες σε θάλαμο θέρμανσης στους
50-60°C για να αποκτήσει την απαραίτητη για την αποκαλούπωση αντοχή.
Σύνθεση
 Αδρανή
- Συνήθως 0-32 mm στο εύρος του μεγέθους σύμφωνα με ΕΝ 480-1
- Περιεχόμενο τσιμέντο 325 ή 350 kg/m3
- CEM I 42.5 ή 52.5
 Το μίγμα νωπού σκυροδέματος έχει την τάση να πήξει γρήγορα λόγω της
υψηλής θερμοκρασίας και με τον τρόπο αυτό η σωστή συμπύκνωση και το
τελείωμα της επιφάνειας γίνεται δυσκολότερα.
 Λόγω της ταχείας βιομηχανοποιημένης παραγωγής, συνήθως το νωπό
παραγόμενο σκυρόδεμα είναι πλαστικό. Η απαιτούμενη αρχική αντοχή μπορεί
να επιτευχθεί μόνο με χαμηλό λόγο νερού/τσιμέντο, ο οποίος πρέπει κατά
συνέπεια να είναι πάντα <0.48.
Μόλις αφαιρεθούν τα καλούπια, οι τομείς πρέπει να ωριμάζουν με κάλυψή τους
ή ψεκασμό με βελτιωτικό ωρίμανσης όπως τα προϊόντα της σειράς Sika®
Antisol®.
Παρόλα αυτά, με σκοπό την επίτευξη συνδυασμού μέγιστης ανθεκτικότητας σε
διάφορες συνθήκες εδάφους και βέλτιστη ωρίμανση, οι επιφάνειες των στοιχεί-
ων συχνά βάφονται με ειδικές προστατευτικές βαφές της σειράς Sikagard®
αμέσως μετά το αποκαλούπωμα. Χάρις σε αυτή την επιπρόσθετη προστασία
κατά της χημικής επίθεσης, τελικώς επιτυγχάνονται εξαιρετικά ανθεκτικές επι-
φάνειες σκυροδέματος σε αυτά τα στοιχεία.

Sika® Viscocrete®-20 HE Υπερρευστοποιητής Αυξημένες αρχικές αντοχές και στεγανότητα
Βελτίωση στην εργασιμότητα
SikaFume® Πυριτική παιπάλη Υψηλές αντοχές, αυξημένη στεγανότητα
Βελτιωμένη αντοχή σε θειικά
SikaAer® Αερακτικό Αερακτικότητα
Παραγωγή σκυροδέματος ανθεκτικού σε πα-
γετό και κύκλους πήξης/τήξης
3.2.19 Μονολιθικό Σκυρόδεμα
Επίπεδα δάπεδα ή καταστρώματα σκυροδέματος, ανθεκτικά σε φθορά, με μικρό
χρόνο κατασκευής. Το μονολιθικό σκυρόδεμα έχει ομοιόμορφα υψηλή ποιότητα
σε ολόκληρη τη μάζα του, ενώ τα δάπεδα τέτοιου σχεδιασμού είναι πολύ οικο-
νομικά.
Σύνθεση
Το μίγμα σκυροδέματος πρέπει να προσαρμόζεται στις όποιες ειδικές απαιτή-
σεις (στεγανό σκυρόδεμα, σκυρόδεμα ανθεκτικό σε παγετό κτλ.)
Συμβατική τοποθέτηση και συμπύκνωση του σκυροδέματος με εμβαπτιζόμενους
δονητές. Επιπέδωση με δονητικό πήχη. Μετά την εκκίνηση της αρχής της πή-
ξης, η επιφάνεια εξομαλύνεται με ελικόπτερα.
Ωρίμανση
Ξεκινήστε τη διαδικασία όσο το δυνατόν νωρίτερα, ψεκάζοντας με Sika®
Antisol® (Προσοχή! Τι είδους επικάλυψη θα ακολουθήσει;) και καλύψτε με
φύλλα προστασίας.
 Ελέγξτε τη δυνατότητα χρήσης χαλύβδινων ινών κατά την παραγωγή μονολι-
θικών πλακών σκυροδέματος
 Για βελτίωση της τελικής επιφάνειας, συνίσταται η χρήση επιφανειακών
σκληρυντών Sikafloor® -Top, οι οποίοι απλώνονται στην επιφάνεια
κατά τη διαδικασία φινιρίσματος
 Τα πρόσμικτα σκυροδέματος για εκτεταμένη εργασιμότητα δεν είναι γενικώς
κατάλληλα για μονολιθικό σκυρόδεμα

Καλή εργασιμότητα
Καλή πράσινη δύναμη
SikaRapid® Επιταχυντής σκλήρυνσης Έλεγχος της διαδικασίας σκλήρυνσης
σε χαμηλές θερμοκρασίες
Sikafloor®-Top Ορυκτοί, συνθετικοί και Βελτιωμένη αντοχή σε τριβή
μεταλλικοί σκληρυντές Δυνατότητα χρωματικής επιλογής
επιφανείας
Sikafloor® Proseal-22 Βελτιωτικό ωρίμανσης και Μειωμένες απώλειες νερού ξήρανσης
επιφανειακός σκληρυντής Συνεργεί στη σκλήρυνση και την ωρίμαν-
ση, σφραγίζει την επιφάνεια
Sika® Antisol® Βελτιωτικό ωρίμανσης Μειωμένες απώλειες νερού ξήρανσης
3.2.20 Γρανολιθικό Σκυρόδεμα
Τα γρανολιθικά δάπεδα σκυροδέματος έχουν υψηλή αντίσταση σε τριβή και πρό-
κειται κυρίως για τσιμεντοειδή βιομηχανικά δάπεδα και περιοχές κίνησης οχημά-
των ελάχιστου πάχους 20 mm. Διαστρώνονται πάνω από τσιμεντοειδή υποστρώ-
ματα (π.χ. παλιό σκυρόδεμα) με χρήση γέφυρας πρόσφυσης και έχουν πυκνότητα
>2100 kg/m3. Εάν το πάχος στρώσης υπερβαίνει τα 50mm, συνήθως τοποθετεί-
ται ένα ελαφρύ πλέγμα οπλισμού (ελάχιστες διαστάσεις 100 x 100 x 4 x 4).
Σύνθεση
 Αδρανή
- 0-4 mm για πάχος στρώσης έως 30mm
- 0-8 mm για πάχος στρώσης 30-100 mm
- 400-500 kg/m3
Υπόστρωμα / Πρόσφυση
Πριν την τοποθέτηση του σκυροδέματος, μία στρώση πρόσφυσης επαλείφεται
στο ελαφρώς νωπό (βρεγμένο) υπόστρωμα.
Το γρανολιθικό σκυρόδεμα τοποθετείται «νωπό σε νωπό» πάνω στη στρώση
πρόσφυσης και συμπυκνώνεται προσεκτικά, λειαίνεται και φινίρεται με ελικό-
πτερο. Η αντοχή σε τριβή βελτιώνεται ακόμη περισσότερο με εφαρμογή επιφα-
νειακών σκληρυντών κατά τη διάρκεια ελικοπτέρωσης. Η χρήση ινών πολυπρο-
πυλενίου στο μίγμα, μπορεί να αντισταθμίσει τις ρωγμές κατά τη συρρίκνωση.
Ωρίμανση
Πάντα να εφαρμόζετε βελτιωτικό ωρίμανσης (το οποίο πρέπει να απομακρύ-
νεται μηχανικά σε περίπτωση που μελλοντικά θα εφαρμοστεί βαφή) και /ή να
καλύψετε με προστατευτικά φύλλα, κατά προτίμηση για αρκετές ημέρες.

Sika® Viscocrete® Καλή εργασιμότητα
Καλή πράσινη δύναμη
SikaRapid® Επιταχυντής σκλήρυνσης Έλεγχος της διαδικασίας σκλήρυνσης
σε χαμηλές θερμοκρασίες
Sikafloor®-Top Ορυκτά, συνθετικά και με- Μειωμένη φθορά
ταλλικά αδρανή Δυνατότητα χρωματικής επιλογής
Sikafloor® ProSeal-22 Βελτιωτικό ωρίμανσης, Μειωμένη απώλεια νερού
σκληρυντής επιφάνειας και Ενισχύει τη σκλήρυνση και ωρίμανση
σφραγιστικό της επιφάνειας, σφραγίζει την επι-
φάνεια
Sika® Antisol® Βελτιωτικό ωρίμανσης Μειωμένη απώλεια νερού ξήρανσης
4. Νωπό Σκυρόδεμα
4.1 Ιδιότητες Νωπού Σκυροδέματος
4.1.1. Εργασιμότητα
Η συνεκτικότητα του σκυροδέματος καθορίζει τη συμπεριφορά του νωπού
σκυροδέματος κατά την ανάμιξη, μεταφορά, παράδοση και τοποθέτησή του επί
τόπου στο έργο και επίσης κατά τη συμπύκνωση και εξομάλυνση της επιφάνει-
άς του. Η εργασιμότητα είναι συνεπώς μία σχετική παράμετρος και καθορίζεται
βασικά από τη συνεκτικότητα.
Απαιτήσεις εργασιμότητας
 Οικονομικά αποδοτικός χειρισμός, παράδοση / τοποθέτηση του νωπού

 Μέγιστη πλαστικότητα («ρευστότητα»), με τη χρήση υπερρευστοποιητών
 Καλή συνοχή
 Χαμηλή πιθανότητα απόμιξης, καλή εξομάλυνση επιφάνειας
(«ιδιότητες φινιρίσματος»)
 Εκτεταμένη εργασιμότητα →Ε
πιβράδυνση / σκυροδέτηση
σε υψηλές θερμοκρασίες
 Επιταχυνόμενες διαδικασίες πήξης →Ε
πιτάχυνση πήξης και σκλήρυν-
και σκλήρυνσης σης/ σκυροδέτηση σε χαμηλές
θερμοκρασίες
72 4. Νωπό Σκυρόδεμα
4.1.2 Επιβράδυνση / Σκυροδέτηση σε υψηλές θερμοκρασίες
Το σκυρόδεμα πρέπει να προστατεύεται από την ξήρανση κατά την τοποθέτηση.
Η σκυροδέτηση είναι εφικτή σε υψηλές θερμοκρασίες, μόνο εάν παρέχονται

ειδικά προστατευτικά μέτρα. Τα μέτρα αυτά πρέπει να είναι σε εφαρμογή από
την αρχή της διαδικασίας παραγωγής έως το τέλος της ωρίμανσης. Εξαρτώνται
από την εξωτερική θερμοκρασία, την υγρασία αέρα, τις συνθήκες ανέμου, τη
θερμοκρασία του νωπού σκυροδέματος, την ανάπτυξη θερμότητας και απώλεια
αυτής και από τον όγκο του χυτευόμενου σκυροδέματος.
Η θερμοκρασία του νωπού σκυροδέματος δεν πρέπει να υπερβαίνει τους +30°C
κατά την τοποθέτησή του εάν δεν εφαρμόζονται αυτά τα προστατευτικά μέτρα.
Πιθανά προβλήματα
Η εργασία με σκυρόδεμα χωρίς προσθήκη επιβραδυντή μπορεί να αποτελέσει
πρόβλημα σε περιπτώσεις θερμοκρασίας αέρα πάνω από τους +25°C.
 Η ενυδάτωση είναι η χημική αντίδραση του τσιμέντου με το νερό. Ξεκινά μό-
λις έρθουν τα δύο συστατικά σε επαφή, συνεχίζεται ενώ το σκυρόδεμα χάνει
την πλαστικότητά του και μπαίνει στη φάση πήξης (αρχική πήξη) και τελικώς
ολοκληρώνεται μέσω της σκλήρυνσης του τσιμεντοπολτού.
 Κάθε χημική αντίδραση επιταχύνεται σε υψηλότερες θερμοκρασίες.
 Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι η σωστή και ολοκληρωμένη συμπύκνωση δεν
είναι πλέον εφικτή.
Τα συνήθη μέτρα αντιμετώπισης τέτοιων φαινομένων περιλαμβάνουν τη χρήση
υπερρευστοποιητή με επιβραδυντικές ιδιότητες ή υπερρευστοποιητή σε συνδυ-
ασμό με επιβραδυντή πήξης.
Ορολογία επιβράδυνσης και πίνακας δοσολογίας

Σκοπός επιβράδυνσης: Η επιμήκυνση του χρόνου εργασιμότητας σε συγκεκρι-
μένη θερμοκρασία.
Χρόνος εργασιμότητας: Ο χρόνος μετά την ανάμιξη, κατά τη διάρκεια του οποί-
ου το σκυρόδεμα μπορεί να συμπυκνωθεί σωστά.
Ελεύθερη επιβράδυνση: Η αρχική πήξη θα ξεκινήσει μόνο μετά από ένα συγκε-
κριμένο χρονικό διάστημα.
Στοχευόμενη επιβράδυνση: Η αρχική πήξη ξεκινά σε συγκεκριμένη χρονική στιγμή.
Επιβεβαίωση μόνο μετά από συγκεκριμένες προκαταρκτικές δοκιμές!
Δομικά στοιχεία και επιβράδυνση Κρίσιμη θερμοκρασία

Μεσαίας διατομής στοιχεία Θερμοκρασία νωπού σκυροδέματος
Μικρής διατομής στοιχεία Θερμοκρασία αέρα στο σημείο τοπο-
σκυροδέματος θέτησης
Η υψηλότερη θερμοκρασία (νωπού σκυροδέματος ή θερμοκρασία αέρα) είναι
και η κρισιμότερη για μεσαίου μεγέθους στοιχεία σκυροδέματος με μεγάλη επι-
βράδυνση και για μικρά στοιχεία σκυροδέματος με μικρή επιβράδυνση.
Πίνακας δοσολογίας για ελεύθερη επιβράδυνση σκυροδέματος

Η επιβράδυνση εξαρτάται σημαντικά από τον τύπο του τσιμέντου.
Δοσολογία Sika Retarder® σε % κ.β. τσιμέντου
Χρόνος επιβράδυν- Κρίσιμη θερμοκρασία

σης σε ώρες
10°C 15°C 20°C 25°C 30°C 35°C
3 0.1 0.1 0.2 0.3 0.3 0.5
4 0.2 0.2 0.3 0.4 0.4 0.6
6 0.2 0.3 0.4 0.5 0.6 0.8
8 0.3 0.4 0.5 0.6 0.8 1.0
10 0.4 0.5 0.6 0.8 1.0 1.3
12 0.4 0.6 0.8 0.9 1.2 1.5
14 0.5 0.7 0.9 1.1 1.3 1.8
16 0.5 0.8 1.0 1.2 1.5
18 0.6 0.9 1.1 1.4 1.7
20 0.7 1.0 1.2 1.6
24 0.8 1.1 1.5 1.8
28 1.0 1.3 1.8
32 1.2 1.5
36 1.5 1.8
40 1.8
Οι δοσολογίες αφορούν σκυρόδεμα με 300 kg τσιμέντο CEM I 42.5N και λόγο
Ν/Τ = 0,50.
Η δοσολογία θα πρέπει να αυξάνεται περίπου κατά 20% για ύφυγρο σκυρόδεμα.
Οι τιμές που αναγράφονται σε αυτόν τον πίνακα είναι εργαστηριακά αποτελέ-
σματα και αφορούν σε μία ειδική σύνθεση επιβραδυντή, ο οποίος μπορεί να μην
είναι διαθέσιμος παντού.
Προκαταρκτικές δοκιμές καταλληλότητας είναι απαραίτητες σε κάθε περίπτωση.

Παράγοντες επιρροής
Πολλοί παράγοντες επηρεάζουν την επιβράδυνση:
Επίδραση της θερμοκρασίας (βλέπε «Κρίσιμη θερμοκρασία»)
 Η αύξηση θερμοκρασίας μειώνει την επιβράδυνση, ενώ η μείωση θερμοκρα-
σίας αυξάνει την επιβράδυνση
Ενδεικτικός πρακτικός κανόνας:

Κάθε βαθμός Κελσίου κάτω από τους 20°C επιμηκύνει το χρόνο επιβράδυνσης
κατά περίπου 1 ώρα.
Κάθε βαθμός Κελσίου πάνω από τους 20°C συντομεύει το χρόνο επιβράδυνσης
κατά περίπου 0,5 ώρες.
Για ασφάλεια: Προκαταρκτικές δοκιμές!
Επίδραση του λόγου νερού / τσιμέντο

Περιεχόμενο τσιμέντου 300 kg / m3 και δοσολογία Sika Retarder® 1%
δείχνει ότι:
 Αύξηση του λόγου Ν/Τ κατά 0,01 προκαλεί επιπλέον επιβράδυνση για
περίπου μισή ώρα
Συνδυασμός Sikament® / Sika® Viscocrete®

 Με υπερρευστοποιητή χωρίς επιβράδυνση, οι επιβραδυντές της Sika επιμη-
κύνουν την επιβράδυνση ελαφρώς
 Με υπερρευστοποιητή με επιβράδυνση, οι επιβραδυντές της Sika επιμηκύ-
νουν περαιτέρω (αθροιστικά) την επιβράδυνση.
Σε μεγάλα έργα πρέπει πάντα να διεξάγονται προκαταρκτικές δοκιμές.
Επίδραση του τσιμέντου

Η διαδικασία ενυδάτωσης διαφορετικών τσιμέντων μπορεί να ποικίλει λόγω των
διαφορετικών συστατικών και της λεπτότητας άλεσης. Η επίδραση του επιβρα-
δυντικού μπορεί να διαφέρει σε κάθε περίπτωση, οι διαφορές δε μπορεί να
είναι σημαντικές σε δοσολογίες άνω του 1%.
Η τάση είναι:
 Καθαρό, λεπτό τσιμέντο Portland: μείωση του φαινομένου της επιβράδυνσης
 Χονδρής άλεσης τσιμέντα και μερικά μίγματα τσιμέντων: επιμήκυνση του
φαινομένου της επιβράδυνσης
Για ασφάλεια
 Προκαταρκτικές δοκιμές!
 Πάντοτε διεξαγωγή δοκιμών σε δοσολογίες άνω του 1%!
Επίδραση του όγκου σκυροδέματος

Σε περίπτωση που επιβραδύνεται όλη η παρτίδα χύτευσης σκυροδέματος, ο
όγκος δεν έχει καμία επίδραση στο φαινόμενο της επιβράδυνσης.
Κατά την αρχική πήξη μίας γειτονικής σκυροδέτησης (π.χ. βραδινή επιβράδυνση
σε πλάκα σκυροδέματος οροφής), η «κρίσιμη θερμοκρασία» αλλάζει στη ζώνη
επαφής με το επιβραδυνόμενο γειτονικό τμήμα (αυξάνεται) και αυτό θα προκα-
λέσει μείωση της επιβράδυνσης.
Χαρακτηριστικά του σκυροδέματος με επιβράδυνση

 Σκλήρυνση
Σε περίπτωση που η σκλήρυνση ξεκινά μετά τη διακοπή του επιβραδυντικού
φαινομένου, αυτή είναι ταχύτερη από ότι στο σκυρόδεμα χωρίς επιβράδυνση.
 Συρρίκνωση / ερπυσμός
Η τελική συρρίκνωση ή ερπυσμός είναι μικρότερης έντασης από ότι στο σκυρό-
δεμα χωρίς επιβράδυνση.
 Πρώιμη συρρίκνωση
Οι ρωγμές συστολής που είναι αποτέλεσμα πρώιμης συρρίκνωσης, μπορούν να
προκληθούν λόγω αφυδάτωσης κατά τη διάρκεια της περιόδου επιβράδυνσης
(επιφανειακή εξάτμιση).
Προστασία από την αφυδάτωση είναι εξαιρετικά σημαντική για το σκυρόδεμα με
επιβράδυνση! Η σωστή ωρίμανση είναι απαραίτητη!
Παραδείγματα φάσεων σκυροδέτησης με επιβράδυνση
1. Επιβράδυνση κατά τη νύχτα
 Πλάκες θεμελίωσης
 Καταστρώματα, δοκάρια κτλ.
Κατά το τέλος της ημέρας κανονικής σκυροδέτησης, εφαρμόζονται 3 λωρίδες
πλάτους περίπου 1.20 m με αυξημένη επιβράδυνση.
1η λωρίδα: 1/3 της συνιστώμενης δοσολογίας
2η λωρίδα: 2/3 της συνιστώμενης δοσολογίας
3η λωρίδα: συνιστώμενη δοσολογία από τον πίνακα ή αποτελέσματα προκαταρ-
κτικών δοκιμών
Διακοπή των εργασιών κατά τη διάρκεια της νύχτας.
Συνέχιση των εργασιών το επόμενο πρωί:

Η 1η λωρίδα (εφαπτόμενη στην 3η της προηγούμενης ημέρας) επιβραδύνεται
με το 1/3 της συνιστώμενης δοσολογίας.
2. Επιβράδυνση με ταυτόχρονη αρχική πήξη

Το φαινόμενο αυτό συμβαίνει σε γέφυρες μεγάλου ανοίγματος, πλάκες επί
εδάφους κτλ.
Σημαντικές προετοιμασίες είναι:
 Καθορισμός ακριβούς προγράμματος σκυροδέτησης με το μηχανικό και τον
κατασκευαστή
 Με βάση αυτό, διαχωρισμός τμημάτων σκυροδέτησης και εξαγωγή χρονοδι-
αγράμματος
 Στόχος: όλα τα τμήματα σκυροδέτησης να πήξουν ταυτοχρόνως
 Όταν οι χρόνοι είναι καθορισμένοι, οι δοσολογίες για μεμονωμένα τμήματα
παραγωγής μπορούν να προκαθοριστούν βάσει προκαταρκτικών δοκιμών και
συγκεκριμένων πληροφοριών για τη θερμοκρασία.
Προκαταρκτικές δοκιμές
Οι προκαταρκτικές δοκιμές αντιστοιχούν μόνο στη σύνθεση του σκυροδέματος
που προορίζεται για επιβράδυνση:
 Π.χ. με τον ίδιο λόγο Ν/Τ και το ίδιο τσιμέντο στην ίδια δοσολογία
Τα όρια της δυνατότητας δόνησης πρέπει να ελέγχονται επί τόπου στο έργο
με αρκετά δείγματα σκυροδέματος ανά δοσολογία ( σε αναμικτήρες ελάχιστου
όγκου 20 λίτρων), σε συνθήκες θερμοκρασίας όσο το δυνατόν περισσότερο
προσομοιωμένες με τις συνθήκες κατά την τοποθέτηση.
Διαδικασία:
 Καθορίστε τη δοσολογία επιβραδυντή από τον πίνακα
 Γεμίστε τουλάχιστον 5 δοχεία με αυτό το μίγμα σκυροδέματος
 Δονήστε το περιεχόμενου του πρώτου δοχείου 2 ώρες πριν την εκτιμώμενη
αρχική πήξη
 Δονήστε το επόμενο δοχείο μετά από 1 ακόμα ώρα σε κάθε περίπτωση (τα
περιεχόμενα κάθε δοχείου δονούνται μόνο μία φορά)
 Όταν το περιεχόμενο του επόμενου δοχείου δεν μπορεί να δονηθεί, το
σκυρόδεμα έχει αρχίσει να πήζει
 Σημειώστε τους χρόνους που λαμβάνονται και ελέγξτε εάν αυτοί είναι σε
συμφωνία με τις προβλέψεις (στον πίνακα)
 Σε περίπτωση που οι διαφορές είναι πολύ μεγάλες, επαναλάβετε τις δοκιμές
με κατάλληλα προσαρμοσμένη δοσολογία
Λήψη μέτρων για το σκυρόδεμα με επιβράδυνση
Το καλούπι
Οι ξυλότυποι που χρησιμοποιούνται για πρώτη φορά, μπορούν να προκαλέσουν
επιφανειακούς λεκέδες, σκόνη στην επιφάνεια κτλ., ειδικά γύρω από ρόζους,
λόγω των φυτικών σακχάρων στην επιφάνεια.
Οι ξυλότυποι που είναι ισχυρά απορροφητικοί, που δεν έχουν διαβραχεί επαρ-
κώς και δεν έχουν επεξεργαστεί με αποκαλουπωτικό λάδι, απορροφούν πάρα
πολύ νερό από την επιφάνεια του σκυροδέματος. Ως αποτέλεσμα έχουμε τη
δημιουργία χαλαρών ή σαθρών σωματιδίων και τη δημιουργία σκόνης στην επι-
φάνεια του σκυροδέματος. Η βλάβη αυτή είναι πολύ μεγαλύτερη στο σκυρόδεμα
με επιβράδυνση, διότι οι αρνητικές επιδράσεις διαρκούν περισσότερο.
Οι ξυλότυποι που είναι κατάλληλα προετοιμασμένοι και σωστά επεξεργασμένοι
με Sika® Separol® παράγουν καλές, καθαρές επιφάνειες σε σκυρόδεμα
με επιβράδυνση.
Συμπύκνωση και ωρίμανση

Το σκυρόδεμα με επιβράδυνση πρέπει να συμπυκνώνεται. Οι επόμενες στρώ-
σεις (π.χ. το επόμενο πρωί) δονούνται από κοινού με την ‘παλιά στρώση’. Οι
περιοχές με σκυρόδεμα με επιβράδυνση δονούνται και φινίρονται ταυτόχρονα.
Η ωρίμανση είναι εξαιρετικά σημαντική, έτσι ώστε το σκυρόδεμα που έχει επι-
βραδυνθεί, συμπυκνωθεί και μετά σκληρύνει, να χάσει όσο το δυνατόν λιγότερη
υγρασία.
Οι καλύτερες μέθοδοι για επιφάνειες με επιβράδυνση (δάπεδα κτλ.) είναι:
 Κάλυψη με πλαστικά φύλλα ή μονωτικές κουβέρτες
Σε περιοχές με σκυρόδεμα με επιβράδυνση που θα δονηθούν ξανά αργότερα:
 Πλήρης κάλυψη με πλαστικά φύλλα ή λινάτσες. Προστατέψτε από ρεύματα
αέρα. Επιπλέον νερό στην επιφάνεια του σκυροδέματος (π.χ. ψεκασμός)
μπορεί να προκαλέσει έκπλυση στο σκυρόδεμα με επιβράδυνση.
4.1.3 Επιτάχυνση Πήξης / Σκυροδέτηση σε Χαμηλές Θερμοκρασίες

Το σκυρόδεμα πρέπει να προστατεύεται από τη βροχή και τον παγετό κατά την
εφαρμογή του. Η σκυροδέτηση είναι εφικτή σε θερμοκρασίες παγετού, μόνο
εάν λαμβάνονται ειδικά προστατευτικά μέτρα. Αυτά πρέπει να εφαρμόζονται
από την αρχή της διαδικασίας παραγωγής έως το τέλος της ωρίμανσης.
Τα μέτρα αυτά εξαρτώνται από την εξωτερική θερμοκρασία, την υγρασία αέρα,
τις συνθήκες ανέμου, τη θερμοκρασία νωπού σκυροδέματος, την ανάπτυξη
θερμότητας και απώλεια αυτής και από τον όγκο της σκυροδέτησης.
Το νωπό σκυρόδεμα δεν πρέπει να έχει θερμοκρασία χαμηλότερη από +5°C
κατά την τοποθέτησή του εάν δε λαμβάνονται επιπλέον προστατευτικά μέτρα.
Το νερό ανάμιξης και τα αδρανή θα πρέπει να προθερμαίνονται εάν αυτό είναι
απαραίτητο.
Προβλήματα
Οι χαμηλές θερμοκρασίες επιβραδύνουν την πήξη του τσιμέντου. Σε θερμοκρα-
σίες κάτω από τους -10°C, οι χημικές διαδικασίες ενυδάτωσης του τσιμέντου
διακόπτονται (αλλά συνεχίζουν μετά από θέρμανσή του). Κίνδυνος ενυπάρχει
σε περίπτωση που το σκυρόδεμα παγώσει κατά την πήξη του, π.χ. χωρίς να
έχει συγκεκριμένη ελάχιστη αντοχή. Σε αυτή την περίπτωση παρατηρείται χα-
λάρωση της κατασκευής, με αντίστοιχη μείωση της αντοχής και της ποιότητάς
της. Η ελάχιστη αντοχή στην οποία το σκυρόδεμα μπορεί να αντέξει έναν κύκλο
πήξης χωρίς βλάβη είναι η αποκαλούμενη αντοχή αντίστασης σε παγετό των 10
N/mm2. Ο κύριος στόχος είναι να φτάσει το σκυρόδεμα αυτή την αντοχή αντί-
στασης σε παγετό όσο το δυνατόν γρηγορότερα.
Η θερμοκρασία t του νωπού σκυροδέματος μπορεί να εκτιμηθεί από την ακό-

λουθη εξίσωση:
Tσκυροδέματος = 0.7 x tαδρανών + 0.2 x tνερού + 0.1 x tτσιμέντου
Μέτρα πρόληψης
1. Ελάχιστη θερμοκρασία
Σύμφωνα με το Πρότυπο ΕΝ 206-1, η θερμοκρασία νωπού σκυροδέματος κατά
την παράδοση δεν πρέπει να είναι κάτω από +5°C. (Για λεπτά δομικά στοιχεία
και εξωτερικές θερμοκρασίες κάτω από -3°C ή χαμηλότερες, το Πρότυπο ΕΝ
απαιτεί θερμοκρασία νωπού σκυροδέματος +10°C, η οποία θα πρέπει να δια-
τηρείται για 3 ημέρες!). Αυτές οι ελάχιστες θερμοκρασίες είναι σημαντικές, για
να μπορεί να λάβει χώρα η πήξη. Το σκυρόδεμα θα πρέπει να προστατεύεται
από την απώλεια θερμότητας κατά τη μετακίνησή του και μετά την τοποθέτησή
του (δείτε Προστατευτικά Μέτρα).
2. Μείωση του λόγου Ν/Τ
Το ελάχιστο πιθανό περιεχόμενο νερό δίνει ταχεία αύξηση στις αρχικές αντο-
χές. Γενικώς υπάρχει επίσης λιγότερη υγρασία διαθέσιμη για να παγώσει το
σκυρόδεμα. Οι υπερρευστοποιητές επιτρέπουν χαμηλό λόγο Ν/Τ με ταυτόχρονη
διατήρηση καλής εργασιμότητας.
3. Επιτάχυνση σκλήρυνσης
Η χρήση SikaRapid® - 2 δίνει μέγιστη επιτάχυνση σκλήρυνσης σε περι-
πτώσεις που υπάρχουν υψηλές απαιτήσεις πρώιμων αντοχών.
Χρόνος για επίτευξη αντοχής 10Ν/mm2 στους 0°C σε ημέρες

Χρόνος σε ημέρες
Σκυρόδεμα Μίγμα μάρτυρας Με 1%
Sika Rapid® - 2
CEM I 300kg/m3 4d 1d
N/T = 0.40
CEM I 300kg/m3 8d 2d
N/T = 0.50
4. Χρήση τσιμέντου CEM I 52.5

Τα λεπτότερης άλεσης τσιμέντα έχουν συνήθως ταχύτερη ανάπτυξη πρώιμων
αντοχών. Οι υπερρευστοποιητές εγγυώνται την καλύτερη εργασιμότητα με χα-
μηλό λόγο Ν/Τ.
Προστατευτικά μέτρα επί τόπου στο έργο

1. Όχι σκυροδέτηση επάνω ή δίπλα σε σκυρόδεμα που έχει παγώσει
2. H θερμοκρασία του οπλισμού πρέπει να είναι πάνω από 0ºC
3. Τοποθετήστε το σκυρόδεμα γρήγορα και αμέσως προστατέψτε το από απώ-
λεια θερμότητας και εξάτμιση (είναι τόσο σημαντικό όσο και το καλοκαίρι!).
Οι θερμομονωτικές κουβέρτες είναι το καλύτερο μέτρο προστασίας.
Παράδειγμα
για εξωτερική θερμοκρασία -5°C και θερμοκρασία νωπού σκυροδέματος 11°C
Δομικό στοιχείο Πτώση θερμοκρασίας σκυροδέματος στους +5°C εντός

Πλάκα σκυροδέματος ~ 4 ωρών χωρίς ~ 16 ωρών με
πάχους d=12 cm, μονωτικές κουβέρτες μονωτικές κουβέρτες
σε ξυλότυπο
4. Για οροφή: Θερμάνετε το καλούπι από το κάτω μέρος αν είναι απαραίτητο.

5. Ελέγξτε τη θερμοκρασία αέρα και σκυροδέματος, καθώς και την πρόοδο ανά-
πτυξης αντοχής τακτικά (π.χ. με κρουσίμετρο).
6. Επεκτείνετε τους χρόνους αποκαλούπωσης!
Συμπέρασμα: Τα μέτρα προστασίας κατά τις χειμερινές περιόδους πρέπει να σχε-

διάζονται και να οργανώνονται από όλα τα εμπλεκόμενα μέρη, σε πρώιμο στάδιο.
Όνομα προϊόντος Τύπος προϊόντος Ιδιότητα νωπού σκυροδέματος

Sikament® Υπερρευστοποιητής Η αντοχή σε παγετό επιτεύχθηκε
Sika® Viscocrete® ταχύτατα λόγω μείωσης του νερού
Sikament®-HE/ Υπερρευστοποιητής Πολύ υψηλές πρώιμες αντοχές
Sika® Viscocrete® - HE Υπερρευστοποιητής/ Επι- σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα
ταχυντής πήξης
SikaRapid®-2 Επιταχυντής Πολύ υψηλές πρώιμες αντοχές
σκλήρυνσης σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα
Sika® Antifreeze 1% Πρόσμικτο σκυροδέτησης Ταχύτερη επίτευξη αντοχής αντίστα-
χαμηλών θρμοκρασιών σης σον παγετό
4.1.4 Συνεκτικότητα
Αντιθέτως με την “εργασιμότητα”, η συνεκτικότητα– ή δυνατότητα παραμόρ-
φωσης – του νωπού σκυροδέματος μπορεί να μετρηθεί. Το Πρότυπο ΕΝ 206-
1:2000 κάνει διαχωρισμό μεταξύ 4 και 6 τάξεων συνεκτικότητας ανάλογα με
τη μέθοδο ελέγχου και καθορίζει τις ιδιότητες του νωπού σκυροδέματος από
άκαμπτο έως ρευστό (ανατρέξτε στο τμήμα 2.3. Κατηγοριοποίηση βάσει Συνε-
κτικότητας, σελ.25).
Ανοχές σχεδιαζόμενων τιμών συνεκτικότητας σύμφωνα με ΕΝ 206-1
Μέθοδος Βαθμός συνεκτικότητας Διάμετρος Κάθιση

ελέγχου εξάπλωσης
Τιμές ≥ 1.26 1.25…1.11 ≤ 1.10 Όλες ≤ 40 mm 50…90 mm ≥ 100 mm
σχεδιασμού οι τιμές
Ανοχές ± 0.10 ± 0.08 ± 0.05 ± 30 mm ± 10 mm ± 20 mm ± 30 mm
Οι δοκιμές συνεκτικότητας γενικώς περιλαμβάνονται στις παραμέτρους ελέγ-
χου για το σκυρόδεμα, οι οποίες καθορίζονται σε προκαταρκτικές δοκιμές για
τις εκάστοτε εφαρμογές.
Παράγοντες που επηρεάζουν τη συνεκτικότητα

 Μορφή/ σύνθεση αδρανών
 Τύπος/ ποσότητα τσιμέντου
 Χρήση προσθέτων
 Χρήση προσμίκτων σκυροδέματος
 Θερμοκρασιακές συνθήκες
 Χρόνος/ ένταση ανάμιξης
 Χρόνος λήψης μέτρησης
Χρόνος και χώρος δοκιμών

Η συνεκτικότητα του σκυροδέματος πρέπει να καθορίζεται τη στιγμή της παρα-
λαβής του, δηλαδή επί τόπου στο έργο πριν την τοποθέτησή του (παρακολού-
θηση εργασιμότητας).
Εάν η συνεκτικότητα καταγράφεται τόσο μετά τη διαδικασία ανάμιξης (έλεγχος
συνεκτικότητας κατά την παραγωγή) και πριν την τοποθέτηση επί τόπου στο
έργο, είναι δυνατή μία απευθείας σύγκριση των αλλαγών της συνεκτικότητας
ως ένδειξη της ηλικίας του νωπού σκυροδέματος.
Εάν το σκυρόδεμα παραδίδεται από μπετονιέρα, η συνεκτικότητα μπορεί να

μετρηθεί με λήψη τυχαίου δείγματος μετά την απόρριψη περίπου 0,3 m3 σκυ-
ροδέματος.
4.1.5 Εξίδρωση
Παρουσία νερού στην επιφάνεια, προκαλούμενη από διαχωρισμό του σκυροδέ-
ματος. Η εξίδρωση συχνά εμφανίζεται ως αποτέλεσμα ελαττωμάτων στα λεπτά
υλικά των αδρανών και στο χαμηλό ποσοστό τσιμέντου ή στο υψηλό ποσοστό
νερού των μιγμάτων.
Συνέπειες
 Ακανόνιστες, πορώδεις, επιφάνειες με σκόνη
 Η επιφάνεια σκυροδέματος έχει μη ικανοποιητική αντίσταση σε περιβαλλο-
ντικές επιδράσεις και μηχανική φθορά
 “Εξάνθηση” στην επιφάνεια
Για μείωση της εξίδρωσης
 Μείωση του περιεχόμενου νερού
 Έλεγχος του περιεχομένου των λεπτών υλικών
 Χρήση σταθεροποιητή μίγματος, Sika® Stabilizer
 Βελτιστοποίηση της κοκκομετρικής καμπύλης των αδρανών
4.1.6 Φινίρισμα
Κατά την τοποθέτηση, εξασφαλίστε ότι το σκυρόδεμα δεν έχει συμπυκνωθεί
υπερβολικά, για να αποφευχθεί να ανέλθει πολύ νερό και τσιμεντοπολτός στην
επιφάνεια.
Η επιφάνεια δεν πρέπει να φινιριστεί (λειανθεί) πολύ νωρίς. Αναμείνατε έως
ότου η επιφάνεια είναι μόλις ελαφρώς νωπή.
Η αντίσταση της επιφάνειας στη φθορά μπορεί γενικώς να βελτιωθεί εάν το
φινίρισμα της επιφάνειας με ελικόπτερο επαναληφθεί για δεύτερη ή ακόμη και
τρίτη φορά.
4.1.7 Πυκνότητα Νωπού Σκυροδέματος

Η πυκνότητα του νωπού σκυροδέματος είναι η μάζα σε kg ανά m3 νωπού, κα-
νονικά συμπυκνωμένου σκυροδέματος, συμπεριλαμβάνοντας τα υπολειπόμενα
κενά.
Με δεδομένο την ίδια ποσότητα τσιμέντου και αδρανών, χαμηλότερη πυκνότητα
σκυροδέματος είναι ενδεικτική χαμηλότερης αντοχής σκυροδέματος, επειδή η
πυκνότητα μειώνεται όσο το περιεχόμενο νερό και τα κενά αυξάνονται.
Η πυκνότητα του νωπού σκυροδέματος πέφτει

 Όσο αυξάνεται το περιεχόμενο νερό
 Όσο αυξάνονται τα περιεχόμενα κενά
Η πυκνότητα του νωπού σκυροδέματος αυξάνεται

 Όσο αυξάνεται το περιεχόμενο τσιμέντο
 Όσο μειώνεται ο λόγος νερού/ τσιμέντο
 Όσο μειώνονται τα περιεχόμενα κενά
Καθορισμός της πυκνότητας του νωπού σκυροδέματος σύμφωνα με Πρότυπο

ΕΝ 12350-6. ανατρέξτε στο τμήμα 4.2.6 (σελ. 88).
4.1.8 Περιεχόμενος Αέρας

Όλα τα σκυροδέματα περιέχουν πόρους. Ακόμα και μετά από προσεκτική συ-
μπύκνωση, τα υπολειπόμενο περιεχόμενο αέρα, π.χ. με μέγιστο κόκκο αδρανών
32 mm, καταλαμβάνει ποσοστό 1-2% κατά όγκο και αυτό το σύνηθες περιεχό-
μενο μπορεί να ανέλθει σε ποσοστό 4% κατά όγκο σε σκυροδέματα με λεπτά
αδρανή.
Διαφορετικοί τύποι κενών άερα

 Κενά συμπύκνωσης
 Ανοιχτά και κλειστά τριχοειδή κενά
 Κενά μικροπορώδους
 Τεχνητά εγκλεισμένα κενά αέρα για βελτίωση της αντίστασης σε κύκλους
πήξης/ τήξης
Το περιεχόμενο κενών αέρα στο σκυρόδεμα ή στο κονίαμα μπορεί να βελτιωθεί
τεχνητά με αερακτικά πρόσμικτα. Προϊόντα για τεχνητό εγκλεισμό αέρα:
 SikaAer®
 Τεχνητά δημιουργημένα κενά αέρα για παραγωγή ελαφροσκυροδέματος:
SikaLightcrete®-02
Καθορισμός των περιεχόμενων κενών αέρα σύμφωνα με ΕΝ 12350-7, ανατρέξ-

τε στο τμήμα 4.2.7, (σελ.88).
4.1.9 Αντλησιμότητα
Η αντλησιμότητα του σκυροδέματος εξαρτάται βασικά από τη σύνθεση του μίγ-
ματος, τα χρησιμοποιούμενα αδρανή και τη μέθοδο παράδοσης.
Σε ότι αφορά στη μέθοδο παράδοσης και τοποθέτησης του αντλήσιμου σκυρο-
δέματος, σημαντική μείωση της πίεσης στις αντλίες σκυροδέματος και αύξηση
της απόδοσης μπορεί να επιτευχθεί με συστηματική προσθήκη βελτιωτικών
άντλησης, ιδιαίτερα για χρήση με θραυστά αδρανή, δευτερογενείς πρώτες
ύλες, ισχυρά απορροφητικά αδρανή κτλ.
Προσαρμογές στη μελέτη σύνθεσης (τμήμα 3.2.1, σελ 37) και χρήση βελτιωτι-
κού άντλησης όπως είναι το SikaPump® μπορεί να μειώσει την τριβή στα
τοιχώματα των σωληνώσεων, δίνοντας μικρότερες πιέσεις στην αντλία σε συν-
δυασμό με μεγαλύτερη απόδοση και μειωμένη φθορά.
4.1.10 Συνοχή
Η συνοχή ενός μίγματος περιγράφει την ομοιογένεια της σύστασης του νωπού
μίγματος σκυροδέματος κατά την τοποθέτησή του. Απουσία συνοχής οδηγεί σε
απόμιξη, διαχωρισμό και προβλήματα στην τοποθέτηση.
Τρόποι για βελτίωση της συνοχής

 Αύξηση των λεπτών υλικών (πούδρα + λεπτή άμμος)
 Μείωση του περιεχόμενου νερού, δηλαδή χρήση υπερρευστοποιητή
Sikament®/ Sika® Viscocrete®
 Xρήση σταθεροποιητή Sika® Stabilizer®
 Χρήση αερακτικού μέσου SikaAer®
4.1.11 Θερμοκρασία Νωπού Σκυροδέματος

Η θερμοκρασία του νωπού σκυροδέματος δεν πρέπει να είναι πολύ χαμηλή,
έτσι ώστε το σκυρόδεμα να μπορέσει να αποκτήσει επαρκή αντοχή αρκετά γρή-
γορα και να μην υποστεί βλάβη από παγετό σε πρώιμο στάδιο.
 Η θερμοκρασία του νωπού σκυροδέματος δεν πρέπει να πέσει κάτω από
τους +5°C κατά την τοποθέτησή του
 Το μόλις τοποθετημένο σκυρόδεμα πρέπει να προστατεύεται από τον
παγετό. Για σκυρόδεμα με αντίσταση σε παγετό απαιτείται θλιπτική αντοχή
περίπου 10N/ mm2
 Από την άλλη μεριά, πολύ υψηλές θερμοκρασίες σκυροδέματος μπορεί
να προκαλέσουν προβλήματα κατά την τοποθέτηση και μείωση ορισμένων
ιδιοτήτων του σκληρυμένου σκυροδέματος. Για να αποφευχθεί αυτό, η θερ-
μοκρασία του νωπού σκυροδέματος δε θα πρέπει να ανέβει πάνω από 30°C
κατά την εφαρμογή του.
Μέτρα προφύλαξης σε χαμηλές θερμοκρασίες

→Α
νατρέξτε στη Σκυροδέτηση σε Χαμηλές Θερμοκρασίες (τμήμα 4.1.3,
σελ.77)
Μέτρα προφύλαξης σε υψηλές θερμοκρασίες

→Α νατρέξτε στη Σκυροδέτηση σε Υψηλές Θερμοκρασίες (στο τμήμα 4.1.2,
σελ.73
4.1.12 Λόγος Νερού/Τσιμέντο
Ο λόγος νερού/ τσιμέντο είναι ο λόγος του βάρους του νερού: βάρος του τσιμέ-
ντου στο νωπό σκυρόδεμα.
Υπολογίζεται διαιρώντας το βάρος του ολικού νερού Ν με το βάρος του ολικού
προστιθέμενου τσιμέντου Τ.
Η εξίσωση για το λόγο νερού/ τσιμέντο είναι επομένως:
Το ενεργό περιεχόμενο νερό ενός μίγματος υπολογίζεται από τη διαφορά μεταξύ

της ολικής ποσότητας νερού Ν0 στο νωπό σκυρόδεμα και της ποσότητας νερού
που απορροφάται από τα αδρανή (ΝG, καθορισμένο σύμφωνα με ΕΝ 1097-6).
Η εξίσωση για το λόγο νερού/ τσιμέντο είναι συνεπώς
Ο απαιτούμενος λόγος Ν/Τ επηρεάζεται κυρίως από τα χρησιμοποιούμενα

αδρανή, στρογγυλεμένα ή θραυστά και τη σύνθεσή τους.
Η επιλογή του λόγου Ν/Τ καθορίζεται βασικά από τις περιβαλλοντικές επιδρά-
σεις (νέες τάξεις έκθεσης) σύμφωνα με ΕΝ 206-1:2000.
4.2 Έλεγχοι Νωπού Σκυροδέματος
4.2.1 Εργασιμότητα
Με τον όρο ‘εργασιμότητα’ εννοείται η συμπεριφορά του νωπού σκυροδέμα-
τος κατά την ανάμιξη, χειρισμό, παράδοση και τοποθέτησή του και μετά κατά
τη συμπύκνωση και το φινίρισμα της επιφάνειάς του. Αποτελεί μία μέτρηση της
ικανότητας παραμόρφωσης του νωπού σκυροδέματος. Καθορίζεται από μετρή-
σιμα μεγέθη.
Το Πρότυπο ΕΝ 206-1 κατηγοριοποιεί τη συνεκτικότητα σε 4-6 τάξεις ανάλογα

με τη μέθοδο μέτρησης. Αυτές οι κατηγορίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για
να προδιαγράψουν και να ελέγξουν συνεκτικότητα σκυροδέματος από άκαμπτο
έως ρευστό (ανατρέξτε στον τομέα 2.3, Κατηγοριοποίηση βάσει Συνεκτικότη-
τας, σελ.25).
Οι δοκιμές συνεκτικότητας χρησιμοποιούνται για τακτικό έλεγχο του νωπού
σκυροδέματος. Η συχνότητα ελέγχου πρέπει να καθορίζεται βάσει της σπου-
δαιότητας της κατασκευής και να οργανώνεται με τέτοιο τρόπο, ώστε να δια-
σφαλίζεται η συνεχής παραλαβή σκυροδέματος δεδομένης ποιότητας.
Τα κεφάλαια 8-10 του ΕΝ 206-1 παρέχουν λεπτομερείς πληροφορίες για αυ-

τούς τους ελέγχους συμμόρφωσης.
4.2.2 Δειγματοληψία
Η δειγματοληψία για διαδοχικούς ελέγχους νωπού σκυροδέματος καλύπτεται
από:
Το Πρότυπο ΕΝ 12350-1 για σύνθετα και τυχαία δείγματα.
 Σύνθετα δείγματα:
Ποσότητες σκυροδέματος οι οποίες αποτελούνται από έναν αριθμό μεμονωμέ-
νων δειγμάτων τα οποία λαμβάνονται ομοιόμορφα γύρω από έναν αναμικτήρα ή
τη μάζα του σκυροδέματος και μετά αναμιγνύονται πλήρως.
 Τυχαία δείγματα:
Μεμονωμένα δείγματα που προέρχονται από ένα μόνο μέρος του αναμικτήρα ή
της μάζας του σκυροδέματος και μετά αναμιγνύονται πλήρως.
 Μεμονωμένα δείγματα:
Δείγματα που λαμβάνονται από ένα κατάλληλο σημείο και μετά αναμιγνύονται
πλήρως.
Η απόφαση για τη λήψη τυχαίων ή σύνθετων δειγμάτων εξαρτάται από τον επιδιω-
κόμενο σκοπό. Η ολική ποσότητα δειγμάτων πρέπει να είναι τουλάχιστον 1,5 φο-
ρές μεγαλύτερη της απαιτούμενης ποσότητας σκυροδέματος που απαιτείται για
έλεγχο (μία γεμάτη χειράμαξα χωρητικότητας 60 λίτρων είναι συνήθως αρκετή).
4.2.3 Έλεγχος Συνεκτικότητας με τη Δοκιμή Κάθισης

Αρχή:
Μεταλλικός κόλουρος κώνος ανοιχτός επάνω και κάτω γεμίζεται με νωπό
σκυρόδεμα και συμπυκνώνεται. Όταν ο κώνος σηκωθεί, η κάθιση δίνει ένα
μέτρο της συνεκτικότητας του σκυροδέματος. Η κάθιση είναι η διαφορά σε
mm μεταξύ του ύψους του μεταλλικού κώνου και του ύψους του νωπού σκυ-
ροδέματος μετά την πτώση του.
Πρότυπο: ΕΝ 12350-2
Ολόκληρη η διαδικασία από την αρχή του γεμίσματος μέχρι να σηκωθεί ο κώνος
πρέπει να ολοκληρώνεται εντός 150 δευτερολέπτων. Η δοκιμή είναι έγκυρη
μόνο όταν δίνει κάθιση κατά την οποία το σκυρόδεμα παραμένει σε μεγάλο βαθ-
μό ακέραιο και συμμετρικό μετά την αφαίρεση του κώνου, δηλαδή το σκυρόδε-
μα να παραμένει όρθιο στη μορφή ενός κόλουρου κώνου ( ή τμήματος κώνου).
Εάν το σκυρόδεμα καταρρεύσει (δείτε “Μορφές κάθισης”. Σελ. 85), πρέπει να
ληφθεί άλλο δείγμα. Εάν το δείγμα καταρρεύσει σε δύο διαδοχικούς ελέγχους,
το σκυρόδεμα δε διαθέτει την πλαστικότητα και τη συνοχή που απαιτούνται για
τη δοκιμή κάθισης.
Μορφές κάθισης
Έγκυρη κάθιση Κάθιση με κατάρρευση
Μέτρηση κάθισης
Κατηγορίες κάθισης: Δείτε τμήμα 2.3, Κατηγοριοποίηση βάσει συνεκτικότητας,

σελ.25.
4.2.4 Έλεγχος της Συνεκτικότητας βάσει Βαθμού Συμπύκνωσης

Αρχή:
Το νωπό σκυρόδεμα τοποθετείται προσεκτικά σε μεταλλικό δοχείο. Η συμπύ-
κνωση πρέπει να αποφεύγεται. Όταν το μεταλλικό δοχείο γεμίσει, η επιφάνεια
του σκυροδέματος οριζοντιώνεται στο επίπεδο της ακμής του δοχείου, χωρίς
όμως να δονηθεί. Το σκυρόδεμα ακολούθως δονείται, π.χ. με δονητή μεγίστης
διαμέτρου 50mm. Μετά τη συμπύκνωση μετράται το ύψος από την κορυφή
του δοχείου έως την επιφάνεια του σκυροδέματος και στις τέσσερις πλευρές
του δοχείου. Η μέση τιμή χρησιμοποιείται για υπολογισμό του βαθμού συμπυ-
κνώσεως.
Πρότυπο ΕΝ 12350-4
∆ιαστάσεις δοχείου Βάση 200 x 200 mm (± 2)

Ύψος 400 mm (± 2)
s
h1 = 400± 2
200 ± 2 ∆ιαστάσεις σε mm
Σκυρόδεμα στο δοχείο Σκυρόδεμα στο δοχείο

πριν τη συμπύκνωση μετά τη συμπύκνωση
Τάξεις βαθμού συμπύκνωσης: ανατρέξτε στο τμήμα 2.3, Κατηγοριοποίηση βάσει

Συνεκτικότητας, σελ.25.
4.2.5 Έλεγχος της Συνεκτικότητας βάσει Διαμέτρου Εξάπλωσης

Αρχή:
Η δοκιμή καθορίζει τη συνεκτικότητα του νωπού σκυροδέματος μετρώντας
την εξάπλωση του σκυροδέματος σε οριζόντια επίπεδη βάση. Μεταλλικός
κόλουρος κώνος γεμίζεται με σκυρόδεμα (σε δύο στρώσεις) και συμπυκνώνε-
ται με καθορισμένο τρόπο. Ο κώνος ακολούθως αφαιρείται κατακόρυφα προς
τα επάνω. Μετά από την οποιαδήποτε κατάρρευση σκυροδέματος, η βάση
ανυψώνεται χειροκίνητα ή μηχανικά 15 φορές έως το δείκτη ανύψωσης και
αφήνεται να πέσει έως τους δείκτες πτώσης. Η εξάπλωση του σκυροδέματος
μετριέται παράλληλα προς τις πλευρές της βάσης διαμέσου του κέντρου της.
Τάξεις διαμέτρου εξάπλωσης: ανατρέξτε στο τμήμα2.3, Κατηγοριοποίηση βάσει
συνεκτικότητας, σελ.25
2 5 6
8
3
4
9 10
1 Μεταλλική βάση 6 Σημεία μέτρησης

2 Όριο ανύψωσης (μέχρι 40 1) mm 7 Πλαίσιο
3 Δείκτης ανύψωσης 8 Χερούλι
4 Βάση πρόσκρουσης 9 Δείκτης πτώσης
5 Μεντεσέδες (εξωτερικοί) 10 Στήριξη ποδιών
Μεταλλικός κώνος, 130 ± 2 ∆ιαστάσεις

πάχους 1.5 mm σε mm
200 ± 2
200 ± 2
4.2.6 Προσδιορισμός της Πυκνότητας του Νωπού Σκυροδέματος
Αρχή:
Το νωπό σκυρόδεμα συμπυκνώνεται σε στερεό, στεγανό δοχείο και μετά ζυ-
γίζεται.
Οι ελάχιστες διαστάσεις του δοχείου πρέπει να είναι τουλάχιστον τέσσερις
φορές μεγαλύτερες από τη μέγιστη ονομαστική διάμετρο των μεγαλύτερων
αδρανών του σκυροδέματος, αλλά δεν πρέπει να είναι μικρότερες από 150mm.
Η χωρητικότητα του δοχείου πρέπει να είναι τουλάχιστον 5 λίτρα. Το χείλος του
δοχείου πρέπει να είναι παράλληλο με τη βάση του δοχείου.
(Τα δοχεία μέτρησης αεροπεριεκτικότητας χωρητικότητας 8 λίτρων έχουν επί-

σης αποδειχθεί ιδιαίτερα κατάλληλα.)
Το σκυρόδεμα συμπυκνώνεται μηχανικά με δονητή χειρός ή τράπεζα δόνησης ή

χειροκίνητα με ράβδο.
4.2.7 Προσδιορισμός του Περιεχόμενου Αέρα

Υπάρχουν δύο μέθοδοι που βασίζονται στην ίδια αρχή (Νόμος Boyle-Marriote):
πρόκειται για τη μέθοδο της στήλης νερού και τη μέθοδο εξισορρόπησης πί-
εσης. Η παρακάτω περιγραφή αφορά τη μέθοδο εξισορρόπησης της πίεσης,
καθώς είναι και η συνηθέστερα χρησιμοποιούμενη.
Αρχή:
Ένας γνωστός όγκος αέρα σε γνωστή πίεση εξισορροπείται με άγνωστο όγκο
αέρα στο σκυρόδεμα σε ένα σφραγισμένο θάλαμο. Η διαβάθμιση στην κλίμακα
του μετρητή πίεσης για την προκύπτουσα πίεση βαθμονομείται σε ποσοστό πε-
ριεχόμενου αέρα μέσα στο δείγμα.
Διάγραμμα συσκευής μέτρησης για τη μέθοδο εξισορρόπησης πίεσης
1 Αντλία
2 Βαλβίδα Β
3 Βαλβίδα Α
4 Θάλαμοι εκτόνωσης για έλεγχο
κατά τη βαθμονόμηση
5 Κύρια βαλβίδα αέρα
6 Μετρητής πίεσης
7 Βαλβίδα εκτόνωσης
8 Χώρος αέρα
9 Κολάρο σφράγισης
10 Δοχείο
Τα δοχεία μέτρησης αεροπεριεκτικότητας για συμβατικό σκυρόδεμα συνή-
θως έχουν χωρητικότητα 8 λίτρων. Η συμπύκνωση μπορεί να πραγματοποιηθεί
με δονητή χειρός ή τράπεζα δόνησης. Σε περίπτωση χρήσης δονητή χειρός,
εξασφαλίστε ότι δε θα απελευθερωθεί ο εγκλεισμένος αέρας από υπερβολική
δόνηση.
Καμία από τις προαναφερθείσες μεθόδους δεν είναι κατάλληλη για σκυρόδεμα
με ελαφρά αδρανή, σκωρίες υψικαμίνων ή αδρανή με μεγάλο πορώδες.
4.2.8 Άλλες Μέθοδοι Ελέγχου Συνεκτικότητας Νωπού Σκυροδέματος

Διαφορετικές μέθοδοι ελέγχου από αυτές που περιγράφτηκαν ανωτέρω έχουν
αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια, ιδιαιτέρως για το αυτοσυμπυκνούμενο σκυρό-
δεμα. Δεν καλύπτονται ακόμα από πρότυπα αλλά στην πράξη έχουν αποδει-
χθεί αποτελεσματικές. Ακολούθως αναφέρονται οι πιο συνηθισμένες μέθοδοι
ελέγχου.
Η μέθοδος εξάπλωσης
Στην πράξη χρησιμοποιείται ένας συνδυασμός της κάθισης (χρησιμοποιείται
ο ίδιος κώνος) και της εξάπλωσης. Ο κώνος κάθισης γεμίζεται με σκυρόδεμα
πάνω στη βάση, επιπεδώνεται και μετά ανασηκώνεται αργά. Συνήθως μετράται
ο χρόνος σε δευτερόλεπτα που κάνει το σκυρόδεμα για να φτάσει τη διάμετρο
των 50 cm και μετά η μέγιστη διάμετρος εξάπλωσης στο τέλος της κίνησης της
μάζας του σκυροδέματος.
Μία εναλλακτική μέθοδος
είναι η αναστροφή του κώνου
κάθισης. Αυτή η διαδικασία δι-
ευκολύνει τη μέθοδο, καθώς
ο κώνος δεν είναι απαραίτητο
να κρατείται σταθερός κατά
0
τη διάρκεια της έγχυσης.

100
Η μέθοδος αυτή είναι κατάλ-

ληλη για δοκιμές τόσο επί
500 τόπου στο έργο, όσο και στο
εργαστήριο.
1000
Η μέθοδος αυτή μπορεί να
τροποποιηθεί, τοποθετώντας ένα οδοντωτό δαχτυλίδι από ατσάλι στο κέντρο
του κώνου, για να προσομοιωθεί η συμπεριφορά του σκυροδέματος κατά τη ροή
διαμέσου οπλισμών.
Το L-box
Το L-box είναι κατάλληλο για ανάλυση της συμπεριφοράς ροής από την κατακό-
ρυφη προς την οριζόντια διεύθυνση. Και εδώ πάλι, η συνήθης μέτρηση αφορά
στο χρόνο που κάνει η μάζα του σκυροδέματος να φτάσει τα 50 cm στο οριζό-
ντιο επίπεδο και την απέναντι τελική πλευρά του καναλιού ροής, ενώ επίσης
μετριέται και το βάθος του σκυροδέματος στην έξοδο και στην απέναντι πλευρά
του καναλιού ροής. Η ταχύτητα ροής σε δύο διαφορετικά σημεία μέτρησης μπο-
ρεί επίσης να μετρηθεί ηλεκτρονικά για παράδειγμα.
100 ∆ιαστάσεισ
σε mm
200
Οπλισµόσ χάλυβα 3 12
Κενό 35 mm
600
200
150
H1
H2
0–200 0–400
800
Τα κανάλια έχουν συχνά οπλισμούς στην έξοδό τους.
Η μέθοδος αυτή είναι κατάλληλη για δοκιμές τόσο επί τόπου στο έργο, όσο και
στο εργαστήριο.
Το Κανάλι-V
Το σκυρόδεμα χύνεται εντός του καναλιού με τη βάση του καναλιού κλειστή,
ακολούθως η βάση ανοίγει και μετριέται ο χρόνος εκροής, π.χ. έως την πρώτη
διακοπή ροής.
490 ∆ιαστάσεισ
σε mm
75
425
150
65
Η μέθοδος είναι περισσότερο κατάλληλη για δοκιμές εργαστηρίου, παρά επί

τόπου στο έργο, καθώς ο κώνος είναι συνήθως στερεωμένος σε μία βάση.
5. Σκληρυμένο Σκυρόδεμα
5.1 Ιδιότητες Σκληρυμένου Σκυροδέματος
5.1.1 Θλιπτική Αντοχή

Κατηγορίες θλιπτικής αντοχής σύμφωνα με ΕΝ 206-1
Ανατρέξτε στο τμήμα 2.4 (σελ.26)
Μία σημαντική ιδιότητα του σκληρυμένου σκυροδέματος είναι η θλιπτική αντο-
χή. Καθορίζεται από τη δοκιμή συμπίεσης σε ειδικά παραγόμενα δοκίμια (κύ-
βους ή κυλίνδρους) ή καρότα (πυρήνες) από την κατασκευή.
Οι κυριότεροι παράγοντες που επηρεάζουν τη θλιπτική αντοχή είναι ο τύπος
του τσιμέντου, ο λόγος νερού/ τσιμέντο και ο βαθμός ενυδάτωσης, ο οποίος
επηρεάζεται κυρίως από το χρόνο και τη μέθοδο ωρίμανσης.
Η αντοχή του σκυροδέματος επομένως προκύπτει από την αντοχή του ενυδα-
τωμένου τσιμέντου, την αντοχή των αδρανών, την πρόσφυση μεταξύ των δύο
αυτών συστατικών και την ωρίμανση. Ενδεικτικές τιμές ανάπτυξης της θλιπτι-
κής αντοχής δίνονται στον ακόλουθο πίνακα.
Ανάπτυξη αντοχών σκυροδέματος (ενδεικτικές τιμές1)
Κατηγορία αντο- Συνεχής απο- 3 ημέρες 7 ημέρες 28 ημέρες 90 ημέρες 180 ημέρες
χής τσιμέντου θήκευση στους N/mm2 N/mm2 N/mm2 N/mm2 N/mm2
32.5 N +20°C 30…40 50…65 100 60…75 110…125 115…130
+5 °C 10…20 20…40
32.5 R, 42.5Ν +20°C 50…60 65…80 100 75…90 105…115 110…120
+5 °C 20…40 40…60
42.5R, 52.5 N, +20°C 70…80 80…90 100 100…105 105…110
52.5 R +5 °C 40…60 60…80 90…105
1 θλιπτική αντοχή των 28 ημερών με συνεχή αποθήκευση σε θερμοκρασία 20°C αντιστοιχεί στο
Η
100%.
Συσχέτιση μεταξύ της θλιπτικής αντοχής του σκυροδέματος, της τυπικής
αντοχής του τσιμέντου και του λόγου νερού/ τσιμέντο
130
120 Επιλεγµένες θλιπτικές αντοχές

28 ηµερών των τσιµέντων
110 32.5 N, 32.5 R 42.5 N/mm²
42.5 N, 42.5 R 52.5 N/mm²
100 52.5 N, 52.5 R 62.5 N/mm²
Θλιπτική αντοχή σκυροδέµατος fc, ξηρός κύλινδρος [Ν/mm2]
90
80 Σκυρόδεµα υψηλών αντοχών1
70
52
60
.5
N;
5
42
2 .5
50 .5
R
N;
42
40 3 2 .5 R
.5
N;
32
30 .5
R
20
10
0.2 0.3 0.4 0.5 0.6 0.7 0.8 0.9 1.0
Λόγος νερού/ τσιµέντο Ν/Τ
1
Στο σκυρόδεµα υψηλών αντοχών η επίδραση της τυπικής θλιπτικής
αντοχής του τσιµέντου γίνεται λιγότερο σηµαντική.
Σηµειώσεις για το διάγραµµα:

fc, ξηρός κύλινδρος
- Μέση θλιπτική αντοχή 28 ηµερών για κύβους 150mm.
- Αποθήκευση σύµφωνα µε DIN 1048: 7 ηµέρες σε νερό,
21 ηµέρες σε αέρα
Για επιδράσεις της ωρίμανσης στη θλιπτική αντοχή, ανατρέξτε στο κεφάλαιο 8
(σελ.134).
92 5. Σκληρυμένο Σκυρόδεμα
5.1.2 Σκυρόδεμα Υψηλών Πρώιμων Αντοχών
Οι υψηλές πρώιμες αντοχές αφορούν στη θλιπτική αντοχή του σκυροδέματος
στις πρώτες 24 ώρες μετά την παραγωγή.
Σκυρόδεμα υψηλών πρώιμων αντοχών για προκατασκευές

Οι πρώιμες αντοχές είναι συχνά πολύ σημαντικές για τις προκατασκευές.
Υψηλές πρώιμες αντοχές σημαίνουν
 Ταχύτερη αποκαλούπωση
 Γρηγορότερη επαναχρησιμοποίηση του καλουπιού
 Ταχύτερη μετακίνηση των προκατασκευασμένων στοιχείων
 Περισσότερο οικονομική χρήση του τσιμέντου
 Λιγότερο κόστος ενέργειας θέρμανσης κτλ.
Έτοιμο σκυρόδεμα υψηλών πρώιμων αντοχών

Στο συγκεκριμένο τύπο σκυροδέματος ενυπάρχουν διαμετρικά αντίθετες απαι-
τήσεις. Από τη μία μεριά, απαιτούνται μεγάλης διάρκειας χρόνοι εργάσιμου
(για μετακίνηση / τοποθέτηση), αλλά από την άλλη μεριά, απαιτούνται πρώιμες
αντοχές μετά από 6 ώρες. Αυτές οι απαιτήσεις μπορούν να ικανοποιηθούν μόνο
με χρήση σύγχρονων υπερρευστοποιητών, επιταχυντών σκλήρυνσης και ειδικά
προσαρμοσμένων μιγμάτων.
Χρήσεις έτοιμου σκυροδέματος υψηλών πρώιμων αντοχών

Για όλες τις εφαρμογές έτοιμου σκυροδέματος όπου απαιτούνται υψηλές πρώι-
μες αντοχές, συμπεριλαμβάνοντας:
 Μικρούς χρόνους αποκαλούπωσης, ειδικά το χειμώνα
 Ταχεία ανάληψη φορτίου (περιοχές με κίνηση οχημάτων/ σκυρόδεμα επένδυ-
σης σηράγγων)
 Σκυρόδεμα παραγόμενο με ολισθαίνοντα καλούπια
 Γρήγορο φινίρισμα (π.χ. γρανολιθικό σκυρόδεμα κατά τη διάρκεια του
χειμώνα)
 Μειωμένα προστατευτικά μέτρα σε χειμερινές περιόδους
Παράμετροι που επηρεάζουν το σκυρόδεμα υψηλών πρώιμων αντοχών

Η ανάπτυξη αντοχών και η συνεκτικότητα εξαρτώνται από τις ακόλουθες παρα-
μέτρους:
 Τύπος και περιεχόμενο τσιμέντο
 Θερμοκρασίες σκυροδέματος, περιβάλλοντος και υποστρώματος
 Λόγος νερού/ τσιμέντο
 Διαστάσεις στοιχείων
 Σύνθεση αδρανών
 Πρόσμικτα σκυροδέματος
Προϊόντα 5°C 10°C 20°C 30°C

h: N/mm2 h: N/mm2 h: N/mm2 h: N/mm2
Σκυρόδεμα αναφοράς CEM: 350 CEM: 350 CEM: 325 CEM: 325
- - - -
18 h: 0 12 h: 0 9 h: 2 6 h: 5
24 h: 2 18 h: 3 12 h: 5 9 h: 9
48 h: 10 24 h: 14 18 h: 17 12 h: 13
Sika® Antifreeze CEM: 350 CEM: 325 CEM: 325
Πρόσμικτο σκυροδέτησης Δοσ.1% Δοσ.1% Δοσ.1%
χαμηλών θερμοκρασιών 18 h: 1 12 h: 2 9 h: 3
24 h: 3 18 h: 5 12 h: 6
48 h: 12 24 h: 16 18 h: 18
SikaRapid®-2 CEM: 350 CEM: 325 CEM: 325 CEM: 300
Επιταχυντής σκλήρυνσης Δοσ.1% Δοσ.1% Δοσ.1% Δοσ.1%
18 h: 1 12 h: 3 9 h: 4 6 h: 12
24 h: 4 18 h: 7 12 h: 10 9 h: 16
48 h: 16 24 h: 15 18 h: 23 12 h: 20
Sika® Viscocrete®- CEM: 325 CEM: 325
20 HE Δοσ.0.4% Δοσ.0.8%
Υπερρευστοποιητής με ανά- 24 h: 27 24 h: 34
πτυξη πρώιμων αντοχών
Δοκιμές αντοχής
Για να ληφθούν αξιόπιστα δεδομένα για την ανάπτυξη πρώιμων αντοχών στην
κατασκευή, τα δοκίμια πρέπει να παράγονται με μεγάλη προσοχή. Τα ακόλουθα
μέτρα είναι κατάλληλα:
 Κατά προτίμηση, παραγωγή των δοκιμίων με διαστάσεις ανάλογες με αυτές
της κατασκευής και λήψη καρότων λίγο πριν τον έλεγχο
 Ή, παραγωγή των δοκιμίων στις ίδιες συνθήκες αποθήκευσης. Πρέπει να
σημειωθεί ότι οι πρώιμες αντοχές είναι πολύ μικρότερες λόγω των μικρών
τους διαστάσεων
 Ειδικά μηχανήματα ελέγχου κρούσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για
έλεγχο επί της κατασκευής. Δεν είναι κατάλληλος ο έλεγχος των πρώιμων
αντοχών με κρουσίμετρο.
Σύνθεση σκυροδέματος
Είναι δυνατόν να δοθούν μόνο γενικές πληροφορίες, καθώς το ακριβές μίγμα
εξαρτάται κυρίως από τις ειδικές απαιτήσεις.
 Τύπος σκυροδέματος: Χρήση CEM I 52.5 αντί για CEM I 42.5. Η πυριτική
παιπάλη επιταχύνει την ανάπτυξη αντοχών, αλλά η ιπτάμενη τέφρα τείνει να
την επιβραδύνει.
 Περιεχόμενο τσιμέντο: Για μέγιστη διάμετρο αδρανών 32 mm, αυξήστε το
περιεχόμενο συνδετικό υλικό από 300 σε 325-350 Kg/m3.
 Θερμοκρασίες σκυροδέματος: Εάν είναι δυνατόν αυξήστε τις θερμοκρασίες.
 Καμπύλη κοκκομετρικής διαβάθμισης: Επιλέξτε καμπύλες με χαμηλό περι-
εχόμενο σε λεπτά, συνήθως μειώνοντας το περιεχόμενο σε άμμο, με σκοπό
να μειωθεί η απαίτηση σε νερό.
 Λόγος Ν/Τ: Δραστική μείωση του περιεχόμενου νερού με υπερρευστοποιητή
 Επιτάχυνση: Επιταχύνετε την ανάπτυξη αντοχών με επιταχυντή σκλήρυνσης
(SikaRapid®), χωρίς μείωση των τελικών αντοχών
 Ωρίμανση: Συγκρατήστε τη θερμότητα ενυδάτωσης στο σκυρόδεμα προστα-
τεύοντάς το από την απώλεια θερμότητας και την ξήρανση.
5.1.3 Στεγανότητα
Η στεγανότητα ορίζει την αντίσταση της κατασκευής του σκυροδέματος στη
διείσδυση του νερού.
Η στεγανότητα του σκυροδέματος καθορίζεται από την αδιαπερατότητα (τριχο-
ειδές πορώδες) του ενυδατωμένου τσιμέντου.
Ορισμός της στεγανότητας βάσει ΕΝ 12390-8

 Μέγιστη διείσδυση νερού στο σκυρόδεμα ≤ 50 mm
 Απαίτηση: Καλή ποιότητα σκυροδέματος και σωστή κατασκευή αρμών!
Πρότυπη σύνθεση σκυροδέµατος Sika Schweiz AG

70
Βάθος διείσδυσης του νερού [mm]
60
50
40
30
20
10
0.30 0.40 0.50 w/c ratio

Καταπόνηση
Πίεση νερού
∆οκιµή
Μέτρηση µέγιστου βάθους διείσδυσης (ΕΝ 12390-8)
Ορισμός στεγανότητας
 Όγκος νερού διείσδυσης qw < όγκο εξατμιζόμενου νερού qd
Αέρας Σκυρόδεµα Νερό
qd qw
Πάχος τοίχου d
Όσο µεγαλύτερο το d, τόσο καλύτερη η στεγανότητα.

 Συνιστώμενο εύρος για στεγανές κατασκευές: qw ≤ 10g / m2 x h
40
×h
m²
Θερµοκρασία αέρα [°C]
30 0 g/
=5 h
qd m² ×
0 g/
qd =3
20
20
10 10
qw range
0
30 40 50 60 70 80 90
Σχετική υγρασία αέρα [%]
Καταπόνηση
Μεταβλητός κορεσµός λόγω παρατεταµένης επαφής µε νερό
∆οκιµή
Μέτρηση νερού διείσδυσης qw
Μείωση τριχοειδών κενών και κοιλοτήτων μέσω μείωσης νερού
Υψηλός λόγος Ν/Τ > 0.60 Χαμηλός λόγος Ν/Τ > 0.40
Μεγάλα κενά λόγω απουσίας λεπτών υλικών Ιδιαίτερα αδιαπέρατη τσιμεντοδομή
Μείωση νερού σε % με Sikament®/ Sika® Viscocrete®
35
30
Μείωση νερού [%]
25
20
15
10
5
0
0 0.2 0.4 0.6 0.8 1.0 1.2 1.4 1.6 1.8
∆οσολογία υπερρευστοποιητή [% κ.β. τσιµέντου]
Η επαρκής ενυδάτωση είναι θεμελιώδους σημασίας για στεγανό σκυρόδεμα.

Για αυτό το λόγο η σωστή ωρίμανση του σκυροδέματος είναι βασική (κεφάλαιο
8, σελ.134).
5.1.4 Αντοχή σε Παγετό και Κύκλους Πήξης/ Τήξης
Παγετός
Βλάβες σε κατασκευές σκυροδέματος λόγω παγετού αναμένονται εν γένει όταν
έχει διεισδύσει υγρασία σε στοιχεία σκυροδέματος και αυτά εκτίθενται ακολού-
θως σε συχνούς κύκλους πήξης/ τήξης. Η καταστροφή στο σκυρόδεμα λαμβάνει
χώρα λόγω κύκλων πήξης και τήξης του νερού, το οποίο έχει απορροφηθεί
λόγω τριχοειδούς αναρρόφησης. Το επακόλουθο είναι η καταστροφή, λόγω αύ-
ξησης του όγκου του νερού (πάγος) στα εξωτερικά στρώματα σκυροδέματος.
Θεμελιώδεις αρχές για σκυρόδεμα υψηλής αντοχής σε παγετό

 Αδρανή ανθεκτικά σε παγετό
 Στεγανή δομή σκυροδέματος και/ ή
 Σκυρόδεμα εμπλουτισμένο με μικροπόρους
 Ολοκληρωμένη και προσεκτική ωρίμανση
 Όσο το δυνατόν μεγαλύτερος βαθμός ενυδάτωσης του σκυροδέματος (π.χ.
δεν είναι συνετή η σκυροδέτηση αμέσως πριν από περιόδους παγετού)
Μέθοδοι ελέγχου
 Αντοχή σε παγετό
Αυτή μπορεί να εκτιμηθεί συγκρίνοντας το κλειστό και ανοιχτό πορώδες.
Αντοχή σε κύκλους πήξης/ τήξης

Δεδομένης της ευρείας χρήσης παγολυτικών αλάτων (γενικώς χλωριούχο
νάτριο NaCl, με σκοπό την ταπείνωση του σημείου πήξης του νερού στους δρό-
μους και την αποτροπή δημιουργίας πάγου κτλ.) η επιφάνεια του σκυροδέμα-
τος παγώνει απότομα λόγω έκλυσης θερμότητας από το σκυρόδεμα. Αυτές οι
αλληλεπιδράσεις μεταξύ παγωμένων και μη παγωμένων στρωμάτων προκαλούν
δομικές καταρρεύσεις εντός του σκυροδέματος.
Συνθήκες για αντοχή σε κύκλους πήξης/ τήξης

 Αδρανή ανθεκτικά σε παγετό
 Σκυρόδεμα με αδιαπέρατη δομή, εμπλουτισμένο με μικροπόρους
 Ολοκληρωμένη και προσεκτική ωρίμανση
 Αποφυγή εμπλουτισμού της επιφάνειας του σκυροδέματος με λεπτά κονιάματα
 Σκυροδέτηση όσο το δυνατό νωρίτερα πριν τον πρώτο κύκλο πήξης/ τήξης,
έτσι ώστε το σκυρόδεμα να μπορέσει να ξηρανθεί.
Μέθοδοι ελέγχου π.χ. σύμφωνα με

 Προηγούμενο ΕΝ 12390-9 (Αντοχή σε καιρικές επιδράσεις)
5.1.5 Επιφάνεια Σκυροδέματος

Η αδιαπερατότητα και οι απαιτήσεις εμφάνισης για την επιφάνεια του σκυροδέ-
ματος ποικίλουν ευρέως. Για ικανοποίηση αυτών των απαιτήσεων επιβάλλεται
λεπτομερής σχεδιασμός και εκτέλεση της κατασκευής.
Η μέγιστη στεγανότητα της επιφανείας είναι θεμελιώδης για την ανθεκτικότητα.
Η επίθεση πάντα έρχεται από έξω προς τα μέσα. Η υπερβολική δόνηση ή η ανε-
παρκής ωρίμανση εξασθενίζει τις επιφανειακές ζώνες. Οι υψηλές απαιτήσεις
εμφάνισης του σκυροδέματος έχουν οδηγήσει στην παραγωγή του αποκαλούμε-
νου “εμφανούς” σκυροδέματος.
Εμφάνιση των επιφανειών σκυροδέματος
Εκτεθειμένα αδρανή σκυροδέματος
Το σκυρόδεμα με εκτεθειμένα αδρανή αποτελεί ένα πολύ δημοφιλές εργαλείο
σχεδιασμού, π.χ. για τοίχους αντιστήριξης, πανέλα προσόψεων, κήπους, κτλ.
Η δομή των αδρανών εκτίθεται στην επιφάνεια με έκπλυση αυτής. Κάτι τέτοιο
απαιτεί επιφανειακή επιβράδυνση, η οποία πρέπει να είναι δραστική έως ορι-
σμένα mm.
Σε σωστά σχεδιασμένο σκυρόδεμα με εκτεθειμένα αδρανή, τα 2/3 του συνολι-
κού όγκου των σκύρων είναι ακόμα εντός της σκληρυμένης τσιμεντοδομής.

Σειρά Επιφανειακοί επιβραδυντές Για επιφάνειες σκυροδέματος με εκτεθει-
Sika® Rugasol® μένα αδρανή και κατασκευαστικούς αρμούς
 Το μέγιστο μέγεθος αδρανών πρέπει να προσαρμόζεται στις διαστάσεις των

στοιχείων και σε σχεδιαστικές απαιτήσεις (π.χ. 0-16 mm για λεπτά στοιχεία)
 Περιεχόμενο τσιμέντο 300-450 kg/m3 ανάλογα με τη σύνθεση των αδρανών
 Λόγος νερού/ τσιμέντο 0.40-0.45
(→ προσθέστε Sikament®/ Sika® Viscocrete®)
 Γενικώς αυξήστε την κάλυψη του οπλισμού κατά 1cm
 Σύμφωνα με τη Θεώρηση της Sika για Στεγανές Κατασκευές Σκυροδέματος,
σε κατασκευαστικούς αρμούς με επιφάνεια εκτεθειμένων αδρανών, η διαδρο-
μή του νερού αυξάνεται σημαντικά, βελτιώνοντας τη στεγανότητα του αρμού.
5.1.6 Συρρίκνωση
Η συρρίκνωση σημαίνει τη συστολή ή μείωση του όγκου του σκυροδέματος. Η
χρονική ακολουθία και το τελικό μέγεθος της συρρίκνωσης επηρεάζονται κυρί-
ως από την έναρξη της ξήρανσης, τις περιβάλλουσες συνθήκες και τη σύνθεση
του σκυροδέματος.
Η χρονική αλληλουχία στις διαδικασίες της συρρίκνωσης έχει ως εξής:

 Χημική συρρίκνωση του νέου σκυροδέματος μόνο λόγω της διαφοράς του
όγκου μεταξύ αντιδρώντων και προϊόντων των χημικών αντιδράσεων εντός
του σκυροδέματος. Η συρρίκνωση επηρεάζει μόνο τον τσιμεντοπολτό, όχι τα
αδρανή.
 Πλαστική συρρίκνωση του νέου σκυροδέματος στο αρχικό στάδιο πήξης και
σκλήρυνσης. Το νερό εκλύεται από το σκυρόδεμα μετά την αρχική πήξη,
λόγω εξάτμισης, συνεπώς μειώνεται ο όγκος και το σκυρόδεμα συστέλλεται
σε όλες τις κατευθύνσεις. Η παραμόρφωση συνήθως διακόπτεται όταν το
σκυρόδεμα φτάσει σε θλιπτική αντοχή 1Ν/mm2.
 Συρρίκνωση ξήρανσης → η συρρίκνωση προκαλείται από την αργή ξήρανση
του σκληρυμένου σκυροδέματος, δηλαδή όσο ταχύτερα μειώνεται η ποσότη-
τα του ελεύθερου νερού στην κατασκευή, τόσο ταχύτερα συρρικνώνεται το
σκυρόδεμα.
Παράγοντες που επηρεάζουν το βαθμό συρρίκνωσης
 Σχεδιασμός και λεπτομερείς προδιαγραφές των κατασκευαστικών αρμών και
των σταδίων σκυροδέτησης
 Βελτιστοποιημένη μελέτη σύνθεσης
 Λιγότερο δυνατό περιεχόμενο ολικό νερό → χρήση Sikament®/
Sika® Viscocrete®
 Πρόσμικτο μείωσης συρρίκνωσης → Sika® Control®- 40 → μείωση
της συρρίκνωσης μετά την έναρξη της ενυδάτωσης
 Αποτροπή της απώλειας νερού με διαβροχή του καλουπιού και του υποστρώ-
ματος πριν τη σκυροδέτηση
 Ολοκληρωμένη ωρίμανση: κάλυψη με πλαστικά φύλλα ή μονωτικές κουβέρ-
τες, επικαλύψεις επιφάνειας για συγκράτηση νερού (γεωυφάσματα, λινά-
τσες) ή ψεκασμός με υγρό βελτιωτικό ωρίμανσης → Sika® Antisol®
Φάση I Φάση II Φάση III
Χηµική Πλαστική Συρρίκνωση

συρρίκνωση συρρίκνωση ξήρανσης
Ανα- Αποτροπή Ωρίµανση

συµπύκνωση απώλειας νερού Μείωση συρρίκνωσης
Περίπου 4-6 ώρες Περίπου 1Ν/mm²
5.1.7 Αντοχή σε Θειικά

Νερό που περιέχει ενώσεις θείου μερικές φορές απαντάται στο έδαφος ή βρί-
σκεται διαλυμένο σε υπόγεια ύδατα και μπορεί να προσβάλλει το σκληρυμένο
σκυρόδεμα.
Διαδικασία
Το νερό που περιέχει θειικά αντιδρά με το αργιλικό τριασβέστιο (C3Al) του τσι-
μέντου και παράγει ετρινγκίτη (και επίσης άλλες ενώσεις κάτω από συγκεκρι-
μένες συνθήκες), ο οποίος διογκώνεται και προκαλεί υψηλή εσωτερική πίεση
στην κατασκευή και κατά συνέπεια σχηματισμό ρωγμών και αποφλοίωσης.
Προληπτικά μέτρα
 Όσο το δυνατόν περισσότερο στεγανές κατασκευές σκυροδέματος, δηλαδή
χαμηλό πορώδες → χρήση τεχνολογίας Πυριτικής Παιπάλης της Sika
SikaFume®/ Sikacrete®
 Χαμηλός λόγος νερού/ τσιμέντο → Sikament®/ Sika®
Viscocrete®, με σκοπό ≤ 0.45
 Χρήση τσιμέντου με ελάχιστο περιεχόμενο σε αργιλικό τριασβέστιο (C3Al)
 Ωρίμανση κατάλληλη για την κατασκευή
Σημείωση: Η αποσαφήνιση των ειδικών απαιτήσεων είναι θεμελιώδης για κάθε

έργο. Περιοριστικές τιμές για τάξεις έκθεσης σε χημική επίθεση από χώμα και
υπόγεια ύδατα:
Ανατρέξτε στον Πίνακα 2.2.1 (σελ.22 στον τομέα 2.2 Περιβαλλοντικές επιδράσεις.
Μέθοδοι ελέγχου π.χ.

ΑSTM C 1012
5.1.8 Χημική Αντοχή

Το σκυρόδεμα μπορεί να δεχθεί επίθεση από ρύπους που υπάρχουν στο νερό,
στο χώμα ή σε αέρια κατάσταση (π.χ. ατμόσφαιρα). Προσβολή μπορεί επίσης
να προκύψει και από τη φύση της χρήσης του σκυροδέματος (π.χ. δεξαμενές,
βιομηχανικά δάπεδα, κτλ.).
 Επιφανειακά και υπόγεια ύδατα, βλαβερά συστατικά στο έδαφος, ρύποι σε

αέρια κατάσταση, φυτικής και ζωικής προέλευσης ουσίες μπορούν να επιτε-
θούν χημικά στο σκυρόδεμα.
 Η χημική επίθεση μπορεί να χωριστεί σε δύο τύπους:
- Επίθεση διαλυτών: προκαλούμενη από τη δράση μαλακών νερών, οξέων, αλά-
των, βάσεων, λαδιών και λιπαρών ουσιών, κτλ.
- Διόγκωση: προκαλούμενη κυρίως από τη δράση υδατοδιαλυτών θειικών (διό-
γκωση θειικών), ανατρέξτε στο τμήμα 5.1.7 (σελ.100).
Ανατρέξτε στον Πίνακα της σελίδας 22 στο τμήμα 2.2, Περιβαλλοντικές επιδράσεις.
Προστατευτικά Μέτρα
 Όσο το δυνατόν πιο στεγανές κατασκευές σκυροδέματος, δηλαδή
χαμηλό πορώδες → χρήση τεχνολογίας Πυριτικής Παιπάλης της Sika
SikaFume®/ Sikacrete®
 Χαμηλός λόγος νερού/ τσιμέντο → Sikament®/ Sika®
Viscocrete®, με σκοπό ≤ 0.45
 Αύξηση της επικάλυψης του σκυροδέματος κατά 10mm κατ’ ελάχιστον
Το σκυρόδεμα διαθέτει επαρκή αντοχή μόνο ενάντια σε πολύ ασθενή οξέα.
Τα μεσαίας ισχύος οξέα αποσαθρώνουν το σκυρόδεμα.
Για το λόγο αυτό πρέπει να προδιαγράφεται πάντοτε επιπλέον προστασία του
σκυροδέματος με βαφές προστασίας για μεσαία έως ισχυρή επίθεση από οξέα.
5.1.9 Αντοχή σε Τριβή

Καταπόνηση λόγω τριβής
Οι επιφάνειες σκυροδέματος είναι εκτεθειμένες σε φόρτιση λόγω κίνησης οχη-
μάτων (τροχοί/ κίνηση), σε καταπονήσεις λόγω τριβής (ολίσθηση/ λάστιχα) και
/ ή τάσεις λόγω κρούσης (βαριά υλικά/ πτώσεις). Η τσιμεντοδομή, τα αδρανή
και η μεταξύ τους πρόσφυση υποβάλλονται όλα μαζί σε αυτή τη φυσική πίεση. Η
επίθεση είναι επομένως βασικά μηχανική.
Συνθήκες για καλύτερη αντοχή σε τριβή

Η αντοχή του ενυδατωμένου τσιμέντου σε τριβή είναι χαμηλότερη από ότι εκεί-
νη των αδρανών, ιδιαιτέρως σε πορώδη τσιμεντοπολτό (υψηλό περιεχόμενο σε
νερό). Όσο ο λόγος Ν/Τ μειώνεται, το πορώδες του ενυδατωμένου τσιμεντο-
πολτού επίσης μειώνεται και η πρόσφυση με τα αδρανή βελτιώνεται.

 Λόγος Ν/Τ ≤ 0.45 ιδανικά
 Βελτίωση της στεγανότητας του ενυδατωμένου τσιμεντοπολτού, βελτίω-
ση της πρόσφυσης μεταξύ αδρανών και ενυδατωμένου τσιμεντοπολτού
(SikaFume®/ Sikacrete®)
 Επιλογή καλής κοκκομετρικής καμπύλης, χρησιμοποιώντας ειδικά μεγέθη
αδρανών αν είναι δυνατόν, ολοκληρωμένη ωρίμανση
 Για αύξηση της αντοχής σε τριβή ακόμη περισσότερο, πρέπει να χρησιμοποι-
ούνται επίσης ειδικά αδρανή
Σύνθεση σκυροδέματος με αντοχή σε τριβή/ γρανολιθικό σκυρόδεμα

Τυπικά μίγματα κονιάματος-άμμου Μέγεθος αδρανών
Πάχος στρώσης 30 mm 0 – 4mm
Πάχος στρώσης 30 – 100 mm 0 – 8 mm
Περιεχόμενο τσιμέντο 400 – 500 kg/m3
Σε περίπτωση που το πάχος στρώσης υπερβεί τα 50 mm, ένα ελαφρύ πλέγμα

οπλισμού πρέπει συνήθως να ενσωματώνεται (ελάχιστο 100 x 100 x 4 x 4 mm).
Πρόσφυση στο υπόστρωμα και φινίρισμα

 Πριν την τοποθέτηση, μία “γέφυρα πρόσφυσης” απλώνεται στο ελαφρώς νωπό
υπόστρωμα (το υπόστρωμα πρέπει επίσης να είναι κορεσμένο σε νερό!).
Ωρίμανση
Με το Sika®- Antisol® (αφαιρέστε μηχανικά ακολούθως, π.χ. με συρματό-
βουρτσα ή αμμοβολή εάν ακολουθήσει επικάλυψη), καλύψτε με προστατευτικά
φύλλα για την ωρίμανση, κατά προτίμηση για μερικές ημέρες.
5.1.10 Καμπτική Αντοχή

Το σκυρόδεμα υπόκεινται βασικά σε θλιπτική καταπόνηση και οι εφελκυστικές
δυνάμεις απορροφούνται από τις ράβδους οπλισμού. Το ίδιο το σκυρόδεμα
διαθέτει κάποια εφελκυστική και καμπτική αντοχή, η οποία εξαρτάται βασικά
από το μίγμα. Ο κρίσιμος παράγοντας είναι ο δεσμός μεταξύ των αδρανών και
του ενυδατωμένου τσιμέντου. Το σκυρόδεμα έχει καμπτική αντοχή περίπου 2
Ν/mm2 έως 7 Ν/mm2.
Επιδράσεις στην καμπτική αντοχή

Η καμπτική αντοχή αυξάνεται
 Όσο αυξάνεται η τυπική θλιπτική αντοχή του τσιμέντου
(CEM 32.5, CEM 42.5, CEM 52.5)
 Όσο μειώνεται ο λόγος νερού/ τσιμέντο
 Με τη χρήση γωνιωδών και θραυστών αδρανών
Εφαρμογές
 Σκυρόδεμα ινοπλισμένο με χαλύβδινες ίνες
 Σκυρόδεμα σε τροχιόδρομους
 Σκυρόδεμα επένδυσης
Μέθοδοι ελέγχου
 ΕΝ 12390-5, ανατρέξτε στο τμήμα 5.2.5 (σελ109)

5.1.11 Ανάπτυξη Θερμότητας Ενυδάτωσης
Κατά την ανάμιξή του με το νερό, το τσιμέντο ξεκινά να αντιδρά χημικά. Η διαδι-
κασία αυτή καλείται ενυδάτωση του τσιμέντου.
Η χημική διαδικασία της σκλήρυνσης αποτελεί τη βάση της δημιουργίας του
σκληρυμένου τσιμεντοπολτού και επομένως του σκυροδέματος. Η χημική αντί-
δραση με το νερό ανάμιξης παράγει νέα προϊόντα από τα προϊόντα του
Clinker → ενυδάτωση.
Η παρατήρηση κάτω από ένα ηλεκτρονικό μικροσκόπιο δείχνει τρεις διαφορετι-
κές φάσεις της διαδικασίας ενυδάτωσης, η οποία είναι ισχυρά εξώθερμη δηλα-
δή εκλύεται ενέργεια με τη μορφή θερμότητας.
1η φάση ενυδάτωσης
Διάρκεια συνήθως από 4 έως 6 ώρες από την παραγωγή
Ο γύψος στον πλαστικό τσιμεντοπολτό συνδέει το αργιλικό τριασβέστιο (C3Al)
για τη δημιουργία ετρινγκίτη, μίας μη υδατοδιαλυτής στρώσης η οποία αρχικά
αναστέλλει τη διαδικασία μετατροπής των άλλων συστατικών. Η προσθήκη του
γύψου σε ποσοστό 2-5% έχει επιβραδυντική επίδραση.
Οι μακρύτερες “βελόνες” οι οποίες δημιουργούνται σε αυτή τη φάση, συνδέουν
τα διαχωρισμένα σωματίδια τσιμέντου, προκαλώντας έτσι την ακαμψία του σκυ-
ροδέματος.
Έναρξη συνήθως 4-6 ώρες περίπου μετά την παραγωγή και διάρκεια έως και
μία ημέρα
Μετά από μερικές ώρες ξεκινά η έντονη ενυδάτωση των προϊόντων του clinker,
ειδικά του πυριτικού τριασβεστίου (Ca3Si), με τη μορφή περιπλεγμένων μακριών
βελονοειδών ενυδατωμένων κρυστάλλων, οι οποίοι ενισχύουν ακόμη περισσό-
τερο τη δομή του μίγματος.
Έναρξη μετά από περίπου μία ημέρα
Η δομή και μικροδομή του τσιμεντοπολτού είναι αρχικά ακόμη ανοιχτές. Όσο
εξελίσσεται η ενυδάτωση, τα διάκενα γεμίζονται με άλλα προϊόντα ενυδάτωσης
και η αντοχή αυξάνεται ακόμα περισσότερο.
Στάδια ενυδάτωσης
1 2 3
Απεικόνιση των φάσεων “ενυδάτωσης” και της εξέλιξης της δοµής

του σκυροδέµατος κατά την ενυδάτωση του τσιµέντου

5.1.12 Αντίδραση Αλκαλίων - Αδρανών
Η αντίδραση αλκαλίων-αδρανών (AAR) σχετίζεται με τις αντιδράσεις του δι-
αλύματος των πόρων του σκυροδέματος με τα αδρανή. Αυτές παράγουν ένα
πυριτικό gel το οποίο διαστέλλεται λόγω απορρόφησης του νερού και προκαλεί
ρωγμές ή αποφλοίωση του σκυροδέματος.
Η μορφή και ο ρυθμός της αντίδρασης ποικίλει σύμφωνα με τον τύπο των αδρα-
νών.
 Αντίδραση αλκαλίων-πυριτίου (ASR) σε ηφαιστειακά αδρανή
 Αντίδραση αλκαλίων-αλάτων ανθρακικού οξέος (ACR) σε ασβεστολιθικά
αδρανή
 Αντίδραση αλκαλίων-πυριτικών αλάτων σε κρυσταλλικά αδρανή
Αντίδραση Αλκαλίων-Αδρανών
Υπάρχει κίνδυνος για την αντίδραση αυτή όταν γίνεται χρήση αδρανών ευαί-
σθητων σε αλκάλια. Το πρόβλημα μπορεί προφανώς να ξεπεραστεί εάν δε γίνει
χρήση τους – αλλά αυτό δεν είναι συχνά πρακτικό για οικονομικούς και οικολο-
γικούς λόγους. Χρησιμοποιώντας κατάλληλα τσιμέντα και τεχνολογία παραγω-
γής σκυροδέματος υψηλής ποιότητας, η αντίδραση αυτή μπορεί να αποφευχθεί
ή τουλάχιστον να μειωθεί.
Ο ακριβής μηχανισμός της αντίδρασης εξακολουθεί να ερευνάται εντατικώς. Σε
γενικές γραμμές, τα ιόντα αλκαλίων διεισδύουν στα αδρανή μέσω της απορρό-
φησης του νερού και προκαλούν εσωτερική πίεση, η οποία προκαλεί ρωγμές
και θραύση των αδρανών και ακολούθως στην τσιμεντοδομή, καταστρέφοντας
έτσι το σκυρόδεμα. Η διάρκεια και η έντασή του εξαρτάται από την αντιδραστι-
κότητα του τσιμέντου, τον τύπο και το πορώδες των αδρανών, το πορώδες του
σκυροδέματος και τα προστατευτικά μέτρα που θα ληφθούν.
Τα προστατευτικά μέτρα είναι:

 Μερική αντικατάσταση του τσιμέντου Portland από σκωρίες ή άλλες προσθή-
κες (πυριτική παιπάλη/ ιπτάμενη τέφρα) με χαμηλό ισοδύναμο σε Na2O
 Ανάλυση της πιθανότητας αντιδράσεων AAR/ ASR των αδρανών και κατη-
γοριοποίησή τους ( πετρογραφική ανάλυση/ δοκιμές μικροπίεσης/ έλεγχος
απόδοσης κτλ.)
 Αντικατάσταση ή μερική αντικατάσταση των αδρανών (ανάμιξή με άλλα
διαθέσιμα αδρανή)
 Μειώστε ή αποφύγετε ολοκληρωτικά την εισχώρηση υγρασίας στο σκυρόδε-
μα (στεγανώστε ή αποστραγγίστε την κατασκευή)
 Σχεδιασμός οπλισμού για καλή κατανομή των ρωγμών στο σκυρόδεμα (δηλα-
δή δημιουργία μόνο πολύ λεπτών ρωγμών)
 Σχεδιασμός στεγανού σκυροδέματος για ελαχιστοποίηση της διείσδυσης της
υγρασίας

5.2 Δοκιμές Σκληρυμένου Σκυροδέματος
Οι δοκιμές του σκληρυμένου σκυροδέματος είναι σύμφωνες με το Πρότυπο ΕΝ

12390
5.2.1 Απαιτήσεις για Δοκίμια και Καλούπια

Πρότυπο: ΕΝ 12390-1
Όροι από το πρότυπο αυτό:

 Ονομαστικό μέγεθος
Το μέγεθος κοινού δείγματος.
 Προκαθορισμένο μέγεθος
Το μέγεθος του δείγματος σε mm που έχει επιλεχθεί από το επιτρεπόμενο
εύρος ονομαστικών μεγεθών που υπάρχει στο Πρότυπο και χρησιμοποιείται ως
βάση ανάλυσης.
Επιτρεπόμενα ονομαστικά μεγέθη διαθέσιμα για χρήση (σε mm)
Κύβοι1 Μήκος 100 150 200 250 300

Κύλινδροι2 Διάμετρος 100 1133 150 200 250 300
Πρίσματα1,4 Μήκος ακμής 100 150 200 250 300
1 Τα προκαθορισμένα μεγέθη δεν πρέπει να διαφέρουν από τα ονομαστικά μεγέθη
2 Τα προκαθορισμένα μεγέθη πρέπει να βρίσκονται εντός του 10% του ονομαστικού μεγέθους
3 Αυτό δίνει επιφάνεια φόρτισης 10.000 mm2
4 Το μήκος των πρισμάτων πρέπει να είναι L ≥ 3.5 d

Ανοχές δοκιμίων
Ανεκτή απόκλιση Κύβος Κύλινδρος Πρίσμα
Προκαθορισμένο μέγεθος ± 0.5% ± 0.5% ± 0.5%
Προκαθορισμένο μέγεθος ± 1.0% ± 1.0%
μεταξύ κορυφής και βάσης
Επιπεδότητα των επιφανειών ± 0.0006 d, ± 0.0005 d,
φόρτισης σε mm σε mm
Τετραγωνισμός των πλευρών ± 0.5 mm ± 0.5 mm ± 0.5 mm
σε σχέση με την περιοχή βάσης
Ύψος ±5%
Απόκλιση σε ευθύτητα του κατά μήκος ± 0.2 mm
άξονα του κυλίνδρου για δοκιμές κάμ-
ψης
Ευθυγράμμιση της περιοχής υποστήρι- ± 0.2 mm
ξης, για δοκιμές κάμψης
Ευθυγράμμιση της επιφάνειας φόρτισης, ± 0.2 mm
για δοκιμές εφελκυστικής αντοχής
Καλούπια
Τα καλούπια πρέπει να είναι στεγανά και μη απορροφητικά. Οι αρμοί μπορούν
να σφραγιστούν με κατάλληλο υλικό.
Βαθμονομημένα καλούπια
Αυτά πρέπει να είναι κατασκευασμένα από ατσάλι ή χυτοσίδηρο όπως το υλικό
αναφοράς. Εάν χρησιμοποιείται άλλο υλικό, πρέπει να τεκμηριώνεται η μακρό-
χρονη συμβατότητά του με τα καλούπια από ατσάλι ή χυτοσίδηρο.
Η διαστασιολογική ανοχή για βαθμονομημένα καλούπια είναι πιο αυστηρή από
αυτήν που καθορίζεται ανωτέρω για συμβατικά καλούπια.
5.2.2 Παραγωγή και ωρίμανση Δοκιμίων*

*Σημείωση: Συνίσταται το πρότυπο αυτό να εφαρμόζεται και σε όλες τις σχετι-
κές δοκιμές ελέγχου σκυροδεμάτων πέραν των δοκιμών αντοχής.
Το Πρότυπο ΕΝ 12390-2
Σημειώσεις για την παραγωγή δοκιμίων
 Πλαίσιο
Η χύτευση στα καλούπια μπορεί να γίνει ευκολότερη με χρήση πλαισίου, αλλά η
χρήση του είναι προαιρετική.
 Συμπύκνωση
Δονητές χειρός με ελάχιστη συχνότητα 120Hz (7200 ταλαντώσεις ανά λεπτό).
(Διάμετρος δονητή ≤ 1/4 της ελάχιστης διάστασης του δοκιμίου).

Ή
Τράπεζα δόνησης με ελάχιστη συχνότητα 40Hz (2400 ταλαντώσεις ανά λεπτό).
Ή
Κυκλική χαλύβδινη ράβδος Ø 16 mm, μήκους περίπου 600 mm, με στρογγυλε-
μένες γωνίες.
Ή
Χαλύβδινη ράβδος, τετραγωνική ή κυκλική, περίπου 25 x 25 mm, μήκους περί-
που 380 mm.
 Αποκαλουπωτικά
Αυτά πρέπει να χρησιμοποιούνται για να αποτρέψουν το σκυρόδεμα από το να
κολλήσει στο καλούπι.
Σημειώσεις για την έγχυση

Τα δοκίμια πρέπει να χυτεύονται και να δονούνται σε τουλάχιστον 2 στρώσεις,
αλλά οι στρώσεις δεν πρέπει να είναι παχύτερες από 100mm.
Σημειώσεις για τη συμπύκνωση

Κατά τη συμπύκνωση με δόνηση, η πλήρης συμπύκνωση επιτυγχάνεται όταν δεν
εμφανίζονται πλέον μεγάλες φουσκάλες αέρα στην επιφάνεια και η επιφάνεια
έχει γυαλιστερή και λεία εμφάνιση. Αποφύγετε την υπερβολική δόνηση (απομά-
κρυνση των κενών αέρα!).
Χειροκίνητη συμπύκνωση με ράβδο: Ο αριθμός των χτυπημάτων ανά στρώση
εξαρτάται από τη συνεκτικότητα, αλλά θα πρέπει να γίνονται τουλάχιστον 25
χτυπήματα ανά στρώση.
Σήμανση των δοκιμίων

Η καθαρή και ανθεκτική σήμανση των αποκαλουπωμένων δοκιμίων είναι σημα-
ντική, ιδιαιτέρως εάν αυτά θα συντηρηθούν για αρκετό καιρό.
Συντήρηση των δοκιμίων

Τα δοκίμια πρέπει να παραμένουν στα καλούπια σε θερμοκρασίες 20 (± 2)°C, ή
σε 25 (± 5)°C σε χώρες με θερμό κλίμα, για τουλάχιστον 16 ώρες αλλά όχι πε-
ρισσότερο από 3 ημέρες. Πρέπει να προστατεύονται από φυσικά και κλιματικά
πλήγματα και ξήρανση.
Μετά την αποκαλούπωση, τα δοκίμια πρέπει να συντηρούνται έως την έναρξη
των δοκιμών σε θερμοκρασίες 20 ( ± 2)°C, είτε στο νερό ή σε θάλαμο συντή-
ρησης, με υγρασία ≥ 95%.
(Σε περίπτωση διαφωνίας, η συντήρηση σε νερό αποτελεί τη μέθοδο αναφοράς).
5.2.3 Θλιπτική Αντοχή Δοκιμίων Ελέγχου

Εξοπλισμός δοκιμών: Μηχάνημα θλιπτικής αντοχής σύμφωνα με ΕΝ 12390-4.
Τα δοκίμια πρέπει να είναι κύβοι ή πρίσματα. Πρέπει να συμμορφώνονται με τις
απαιτήσεις διαστασιολογικής ακρίβειας του ΕΝ 12390-1. Εάν η ανοχή υπερβαί-

νεται, τα δοκίμια πρέπει να απορρίπτονται, να προσαρμόζονται ή να ελέγχονται
σύμφωνα με το Παράρτημα Β (κανονιστικό). Το Παράρτημα Β δίνει λεπτομέρει-
ες για τον καθορισμό των γεωμετρικών διαστάσεων.
Μία από τις μεθόδους που περιγράφονται στο Παράρτημα Α (κανονιστικό) χρη-
σιμοποιείται για τη διαστασιολογική προσαρμογή (κόψιμο, τριβή ή εφαρμογή
υλικού πλήρωσης).
Τα δοκίμια κύβων πρέπει να ελέγχονται κάθετα προς τη διεύθυνση της έγχυσης
(όταν παρασκευάζονται οι κύβοι).
Στο τέλος του ελέγχου, πρέπει να εκτιμάται ο τύπος της θραύσης. Εάν είναι
ασυνήθιστος, πρέπει να καταγράφεται.
Τυπικές μορφές θραύσης (απεικόνιση από το πρότυπο)
Έκρηξη
Ασυνήθιστες μορφές θραύσης σε κύβους (απεικόνιση από το πρότυπο)
1 2 T 3
T T
4 5 6
T T
7 8 9
Τ = Ρωγµές λόγω πίεσης

5.2.4 Προδιαγραφές για Μηχανήματα Δοκιμών
Το πρότυπο αυτό αποτελείται κυρίως από μηχανικά δεδομένα: Πλάκες πίεσης/
μετρήσεις δύναμης/ ρυθμίσεις δύναμης/ μετάδοση δύναμης.
Για λεπτομερείς πληροφορίες ανατρέξτε στο πρότυπο.
Αρχή
Το δοκίμιο τοποθετείται μεταξύ μιας μετακινούμενης πλάκας πίεσης (σφαιρική)
στο άνω σημείο και μίας πλάκας πίεσης στο κάτω σημείο και εφαρμόζεται αξο-
νική θλιπτική αντοχή μέχρι να λάβει χώρα θραύση του δοκιμίου.
Σημαντικές σημειώσεις
Τα δοκίμια πρέπει να είναι σωστά ευθυγραμμισμένα σε σχέση με τον άξονα
πίεσης. Για παράδειγμα η κάτω πλάκα πίεσης πρέπει να είναι εξοπλισμένη με
κεντρικές εγκοπές που θα είναι ενδεικτικές της θέσης.
Το μηχάνημα ελέγχου της θλιπτικής αντοχής πρέπει να είναι βαθμονομημένο
μετά από την αρχική του συναρμολόγηση (ή μετά από αποσυναρμολόγηση και
επανασυναρμολόγηση), όπως προδιαγράφεται για τον έλεγχο του εξοπλισμού
(κάτω από το σύστημα διασφάλισης ποιότητας) ή τουλάχιστον μία φορά το χρό-
νο. Μπορεί επίσης να είναι απαραίτητο να γίνεται νέα βαθμονόμηση μετά την
τοποθέτηση ενός μηχανολογικού εξαρτήματος το οποίο επηρεάζει τα τεχνικά
χαρακτηριστικά των ελέγχων.
5.2.5 Καμπτική Αντοχή Δοκιμίων

Αρχή
Καμπτική σημειακή πίεση εξασκείται σε πρισματικά δοκίμια μέσω μετάδοσης
φορτίου από κυλίνδρους στο άνω και κάτω μέρος του δοκιμίου.
 Διαστάσεις πρίσματος:
Πλάτος = Ύψος = d
Μήκος ≥ 3.5 d
Δύο μέθοδοι χρησιμοποιούνται:

 Εφαρμογή φορτίου σε 2 σημεία
Μετάδοση φορτίου από το επάνω μέρος μέσω 2 κυλίνδρων σε απόσταση d (κα-
θένας τους απέχει ½ d από το κέντρο του πρίσματος).
Η μέθοδος αναφοράς είναι εφαρμογή φορτίου σε 2 σημεία
 Εφαρμογή σε 1 σημείο (κεντρικά)
Μετάδοση φορτίου από το επάνω μέρος μέσω 1 κυλίνδρου, στο κέντρο του
πρίσματος.
Και στις δύο μεθόδους οι κάτω κύλινδροι βρίσκονται σε απόσταση 3 d (καθένας
τους απέχει 1½ d από το κέντρο του πρίσματος).

Μετάδοση φορτίου σε 2 σηµεία
F/2 F/2
d )
(=
d1
d2 (= d)
d d d
l=3d
L 3.5 d
Κεντρική µετάδοση φορτίου

F
d )
(=
d1
d2 (= d)
1/2 1/2
l=3d
L 3.5 d
Αναλύσεις έχουν δείξει ότι η μετάδοση φορτίου σε 1 σημείο δίνει τιμές αποτε-
λεσμάτων περίπου 13% μεγαλύτερες από τη μετάδοση σε 2 σημεία.
Το φορτίο πρέπει να εφαρμόζεται κάθετα ως προς τη κατεύθυνση έγχυσης
(όταν παρασκευάζονταν τα πρίσματα).

5.2.6 Εφελκυστική Αντοχή Δοκιμίων
Αρχή
Ένα κυλινδρικό δοκίμιο υποβάλλεται σε θλιπτική δύναμη, η οποία ασκείται ακρι-
βώς δίπλα στο διαμήκη άξονά του. Η προκύπτουσα εφελκυστική δύναμη προκα-
λεί θραύση του δοκιμίου κάτω από εφελκυστική τάση.
Δοκίμια
Κύλινδροι σύμφωνα με το ΕΝ 12390-1, αλλά είναι επιτρεπτός ο λόγος διαμέ-
τρου προς το μήκος ίσος με 1.
Εάν οι δοκιμές διεξάγονται σε κυβικά ή πρισματικά δοκίμια, για άσκηση φορτίου
μπορούν να χρησιμοποιηθούν κυρτοί χαλύβδινοι αποστάτες (αντί για συμβατικές
επίπεδες πλάκες).
Τα σπασμένα δοκίμια πρέπει να ελέγχονται και η εμφάνιση του σκυροδέματος
και ο τύπος της θραύσης πρέπει να καταγράφεται εάν είναι ασυνήθιστα.
5.2.7 Πυκνότητα σκληρυμένου Σκυροδέματος

Αρχή
Το πρότυπο περιγράφει μία μέθοδο καθορισμού της πυκνότητας του σκληρυμέ-
νου σκυροδέματος.
Η πυκνότητα υπολογίζεται από τη μάζα (βάρος) και τον όγκο, οι οποίοι λαμβάνο-
νται από ένα σκληρυμένο δοκίμιο σκυροδέματος.
Δοκίμια
Απαιτούνται δοκίμια με ελάχιστο όγκο 1 λίτρου. Εάν η ονομαστική διάμετρος
των μέγιστων αδρανών είναι πάνω από 25mm, ο ελάχιστος όγκος του δοκιμίου
πρέπει να είναι πάνω από 50 D3, όταν το D είναι η μέγιστη διάμετρος κόκκου
αδρανών.
(Παράδειγμα: Μέγιστη διάμετρος κόκκου αδρανών 32 mm απαιτεί ελάχιστο
όγκο 1.64 λίτρων).
Καθορισμός της μάζας

Το πρότυπο καθορίζει 3 συνθήκες κάτω από τις οποίες μπορεί να προκαθορι-
στεί η μάζα του δοκιμίου:
 Ως έτοιμο δείγμα
 Ως δείγμα κορεσμένο σε νερό
 Ως δείγμα που ξηράθηκε σε θερμαινόμενο χώρο (μέχρι να αποκτήσει
σταθερή μάζα)
Καθορισμός του όγκου

Το πρότυπο καθορίζει 3 μεθόδους για να ορίσει τον όγκο ενός δοκιμίου:
 Με εκτόπιση σε νερό (μέθοδος αναφοράς)
 Με υπολογισμό από τις πραγματικά μετρούμενες μάζες
 Με υπολογισμό από τα δοκίμια ελέγχου (για κύβους)

Ο καθορισμός του όγκου του νερού εκτόπισης είναι η πιο ακριβής μέθοδος και
η μόνη που είναι κατάλληλη για δοκίμια ακανόνιστου σχεδιασμού.
Αποτελέσματα δοκιμών
Η πυκνότητα υπολογίζεται από τη μάζα των δοκιμίων που λαμβάνεται και από
τον όγκο τους:
D = m/V D = πυκνότητα σε kg/m3
m = μάζα δοκιμίου τη στιγμή της μέτρησης σε kg
V = όγκος υπολογισμένος με τη σχετική μέθοδο σε m3
Τα αποτελέσματα πρέπει να δίνονται στο πλησιέστερο νούμερο προς τα 10kg/ m3.
5.2.8 Βάθος Διείσδυσης Νερού υπό Πίεση

Αρχή
Το νερό εφαρμόζεται υπό πίεση στην επιφάνεια σκληρυμένου σκυροδέματος.
Στο τέλος της διάρκειας ελέγχου το δοκίμιο διασπάται και μετράται το μέγιστο
βάθος διείσδυσης του νερού.
Δοκίμια
Τα δοκίμια είναι κύβοι, κύλινδροι ή πρίσματα με ελάχιστο μήκος ή διάμετρο
150mm.
Η περιοχή ελέγχου στο δοκίμιο είναι ένα κύκλος διαμέτρου 75 mm (η πίεση
νερού μπορεί να εξασκηθεί από πάνω ή κάτω).
Συνθήκες κατά τη δοκιμή

 Η πίεση του νερού δεν πρέπει να εξασκείται σε λεία/ φινιρισμένη επιφάνεια
του δοκιμίου (κατά προτίμηση χρησιμοποιείστε μία πλευρική επιφάνεια που
έχει διαμορφωθεί ειδικά για τη δοκιμή). Η αναφορά πρέπει να καθορίσει την
κατεύθυνση της πίεσης του νερού σε σχέση με την κατεύθυνση έγχυσης
όταν παρασκευάζονταν τα δοκίμια (σε ορθές γωνίες ή παράλληλα).
 Η επιφάνεια του σκυροδέματος που είναι εκτεθειμένη στην πίεση του νερού
πρέπει να εκτραχύνεται με μία συρματόβουρτσα (κατά προτίμηση αμέσως
μετά την αποκαλούπωση του δοκιμίου).
 Τα δοκίμια πρέπει να είναι ηλικίας τουλάχιστον 28 ημερών κατά τη φάση της
δοκιμής.
Δοκιμή
Για 72 ώρες εξασκείται συνεχής πίεση νερού 500 ( ± 50) kPa (5bar).
Τα δοκίμια πρέπει να επιθεωρούνται συστηματικά για νωπές περιοχές και με-
τρήσιμη απώλεια νερού.
Μετά τη δοκιμή τα δοκίμια πρέπει να απομακρύνονται άμεσα και να διασπώνται
κατά τη διεύθυνση της εξασκούμενης πίεσης. Κατά το διαχωρισμό, η επιφάνεια
που ήταν εκτεθειμένη στην πίεση του νερού πρέπει να βρίσκεται από κάτω.
Εάν τα διασπώμενα τμήματα είναι ελαφρώς ξηρά, το μονοπάτι κατεύθυνσης του
νερού πρέπει να σημειώνεται πάνω στο δοκίμιο.
Η μέγιστη διείσδυση κάτω από την περιοχή ελέγχου πρέπει να μετριέται και να
δηλώνεται στο πλησιέστερο 1 mm.

5.2.9 Αντοχή σε Παγετό και Κύκλους Πήξης/ Τήξης
Το Πρότυπο ΕΝ 12390-9 (2005: Προσχέδιο)
Το Πρότυπο περιγράφει τον έλεγχο της αντοχής του σκυροδέματος σε παγετό
με νερό και σε κύκλους πήξης/ τήξης με διάλυμα NaCl (“αλατόνερο”). Μετράται
η ποσότητα του σκυροδέματος που έχει αποχωριστεί από την επιφάνεια μετά
από έναν καθορισμένο αριθμό και συχνότητα κύκλων πήξης/ τήξης.
Αρχή
Τα δοκίμια ψύχονται επαναλαμβανόμενα σε θερμοκρασίες κάτω από τους -20°C
και επαναθερμαίνονται στους +20°C ή περισσότερο (σε νερό ή κοινό διάλυμα
αλατιού). Η προκύπτουσα ποσότητα του υλικού που έχει διαχωριστεί είναι εν-
δεικτική της αντίστασης του σκυροδέματος σε παγετό ή κύκλους πήξης/ τήξης.
Τρεις μέθοδοι περιγράφονται:

 Η μέθοδος δοκιμής πλάκας
 Η μέθοδος δοκιμής κύβων
 Η μέθοδος CD/CDF
Η μέθοδος δοκιμής πλάκας είναι η μέθοδος αναφοράς.
Όροι από το προσχέδιο

 Αντοχή σε παγετό:
Αντοχή σε επαναλαμβανόμενους κύκλους πήξης/ τήξης όταν υπάρχει επαφή με
το νερό
 Αντοχή σε κύκλους πήξης/ τήξης:
Αντοχή σε επαναλαμβανόμενους κύκλους πήξης/ τήξης όταν υπάρχει επαφή με
παγολυτικά άλατα
 Καιρικές επιδράσεις:
Απώλεια υλικού από την επιφάνεια του σκυροδέματος λόγω της δράσης των κύ-
κλων πήξης/ τήξης
 Εσωτερική δομική αποσύνθεση:
Ρωγμές εντός του σκυροδέματος οι οποίες δεν είναι εμφανείς στην επιφάνεια
του σκυροδέματος, αλλά οι οποίες προκαλούν αλλαγές στα χαρακτηριστικά του
σκυροδέματος, όπως μείωση του δυναμικού μέτρου ελαστικότητας.

6. Εκτοξευόμενο Σκυρόδεμα
6.1 Ορισμός
Το εκτοξευόμενο σκυρόδεμα είναι σκυρόδεμα το οποίο μεταφέρεται στο σημείο
τοποθέτησης με στεγανές σωλήνες πιέσεως και εφαρμόζεται με τη μέθοδο
“εκτόξευσης” ενώ ταυτόχρονα συμπυκνώνεται.
Χρήσεις
Το εκτοξευόμενο σκυρόδεμα χρησιμοποιείται κυρίως για τις ακόλουθες εφαρ-
μογές:
 Σταθεροποίηση μετώπου σηράγγων
 Σταθεροποίηση πρανών
 Υψηλής απόδοσης επενδύσεις
 Εργασίες επισκευών και ανακαινίσεων
114 6. Εκτοξευόμενο Σκυρόδεμα

6.2 Απαιτήσεις Ποιότητας Εκτοξευόμενου Σκυροδέματος
 Οικονομία μέσω μείωσης αναπήδησης
 Αύξηση θλιπτικών αντοχών
 Παχύτερες στρώσεις εκτόξευσης μέσω αυξημένης συνοχής
 Βελτιωμένη στεγανότητα
 Υψηλή αντοχή σε παγετό και κύκλους πήξης/ τήξης
 Καλή πρόσφυση και αυξημένη εφελκυστική αντοχή
Πώς μπορούν να επιτευχθούν αυτές οι απαιτήσεις:
ΤΙ ΠΩΣ Προϊόντα Sika

Πρώιμες αντοχές Επιταχυντής Sigunit®-L 49 AFS/ -L50 AFS
Sigunit®-L20 G/ -L22 Ε
Τελικές αντοχές Μειωτής νερού/ SiO2/ Sika® Viscocrete® SC-305
μη αλκαλικός επιταχυντής SikaFume® HR
Sigunit®-L50 AFS
Αντίσταση Θειικά Μειωτής νερού + SiO2 SikaTard®/Sika® Viscocrete®/
SikaFume®
Χημική Μειωτής νερού + SiO2/ Sikacrete® AR
Πλαστικές ίνες
Τριβή Μειωτής νερού + SiO2/ SikaTard® + SikaFume®
Μεταλλικές ίνες
Στεγανότητα Μειωτής νερού για SikaTard®/Sika® Viscocrete®
χαμηλό λόγο Ν/Τ
Χαμηλή αναπήδηση SiO2/ Βελτιωτικό άντλησης SikaFume®/SikaPump®
Μεγάλος χρόνος Επιβραδυντής πήξης SikaTard®
εργασιμότητας
Υψηλή αποδοτικότητα Μειωτής νερού/ βελτιωτικό SikaTard®/Sika® Viscocrete®/
άντλησης (υγρή μέθοδος) SikaPump®
Υψηλή ευκαμψία και δυνατό- Επιβραδυντής πήξης SikaTard®
τητα καθυστερήσεων

6.3 Ανάπτυξη Πρώιμων Αντοχών
Η ποιότητα του εκτοξευόμενου σκυροδέματος καθορίζεται από τις ιδιότητές
του. Το Πρότυπο SN EN 206-1 πρέπει να χρησιμοποιείται για το εκτοξευόμενο
σκυρόδεμα, όπου αυτό μπορεί να εφαρμοστεί.
Οι κατηγορίες πρώιμων αντοχών J1, J2 και J3 από την Αυστριακή Οργάνωση

Σκυροδέματος: Κώδικας Πρακτικής για Εκτοξευόμενο Σκυρόδεμα, επίσης χρη-
σιμοποιούνται συχνά για να καθορίσουν τις πρώιμες αντοχές.
Κατηγορία πρώιμων αντοχών J1

Εφαρμογή σε λεπτές στρώσεις σε ξηρό υπόστρωμα, χωρίς δομικές απαιτήσεις.

Εφαρμογή σε παχύτερες στρώσεις, συμπεριλαμβάνοντας εφαρμογές πάνω
από το κεφάλι, σε υψηλούς ρυθμούς παραγωγής, με χαμηλή πίεση νερού και
με άσκηση φορτίου στο φρέσκο εκτοξευόμενο σκυρόδεμα από επακόλουθες
εργασίες.

Εφαρμογή για εργασίες σταθεροποίησης ή κάτω από υψηλή πίεση νερού. Πρέ-
πει να χρησιμοποιείται μόνο για ειδικές περιστάσεις λόγω αυξημένης παραγω-
γής σκόνης.
100
20
10
Θλιπτική αντοχή fc [N/mm2]
5 C
2
Κατηγορία J3 B
1
0.5 A
Κατηγορία J2
0.2
Κατηγορία J1
0.1
6 10 30 1 2 3 6 9 12 24
Λεπτά Ώρες
Μεταξύ Α και Β Κατηγορία J1

Μεταξύ Β και C Κατηγορία J2
Πάνω από C Κατηγορία J3
Πηγή: Κώδικας Πρακτικής για Εκτοξευόµενο Σκυρόδεµα, Αυστριακή Ένωση Σκυροδέµατος

6.4 Μέθοδος Εκτόξευσης
Ξηρή εφαρμογή
Κατά την ξηρά μέθοδο (μεταφορά με ώθηση αέρα), το ύφυγρο μίγμα αντλείται
χρησιμοποιώντας συμπιεσμένο αέρα, μετά προστίθεται νερό στο ακροφύσιο
μαζί με έναν επιταχυντή (όπως απαιτείται) και το μίγμα εφαρμόζεται με εκτό-
ξευση.
Η ενυπάρχουσα περιεχόμενη υγρασία των αδρανών στο μίγμα βάσης δεν πρέ-
πει να υπερβαίνει το 6%, διότι ο αποτελεσματικός ρυθμός ροής μειώνεται δρα-
στικά από συσσωματώματα και αυξάνεται ο κίνδυνος φραγής στους σωλήνες.
Υπολογισμός κοκκομετρικής καμπύλης με μεμονωμένα κλάσματα αδρανών
Περιεχόμενο Συστατικό 0.125 0.25 0.5 1.0 2.0 4.0 8.0

Κατανομή Α 7 10.4 15.6 23.9 37.5 60.4 100
Κατανομή Β 12.5 17.7 25 35.4 50. 70.7 100
Κατανομή C 12.5 17.7 30 40.4 55 75.7 100
100% 0-8 mm 5.8 12.5 19.0 28.0 40.5 62.2 100
100
90
80
70
∆ιερχόµενο ποσοστό %
60
C
50
B
40
A
30
20
10
0
0.125 0.25 0.5 1 2 4 8
Άνοιγµα κόσκινου σε mm
Περιεχόμενο τσιμέντο
Για 100 λίτρα ξηρού μίγματος
28 kg τσιμέντου προστίθεται σε 80 λίτρα αδρανών.
Για 1250 λίτρα ξηρού μίγματος
350 kg τσιμέντου προστίθενται σε 1000 λίτρα αδρανών.

Παράδειγμα μελέτης σύνθεσης για 1m3 ξηρού μίγματος
Εκτοξευόμενο σκυρόδεμα με την ξηρή μέθοδο τάξεως C 30/37, CEM I42.5, 350
kg για 1000 λίτρα αδρανών, Πυριτική παιπάλη 20 kg
Τσιμέντο 280 kg
SikaFume®-HR 20 kg
0-4 mm με 4% περιεχόμενη υγρασία (55%) ~ 680 kg
4-8 mm με 2% περιεχόμενη υγρασία (45%) ~ 560 kg
Ξηρό μίγμα m3 ~ 1540 kg*
*Πρέπει να γίνει έλεγχος με δοκιμή κατανάλωσης

Πρόσμικτα
Σταθεροποιητής Ενυδάτωσης: SikaTard®-930, δοσολογία 0.2 – 2.0 %
Επιταχυντής (μη αλκαλικός και μη τοξικός): Sigunit®-L50 AFS, δοσολογία
3 – 6%
Εναλλακτικά, αλκαλικός: Sigunit®-L22 E, δοσολογία 2 – 6%
Εκτοξευόμενο σκυρόδεμα από 1m3 ξηρού μίγματος δίνει συμπαγές υλικό στον
τοίχο:
Επιτάχυνση με Sigunit®-L50 AFS 0.58 – 0.61 m3

(αναπήδηση 16 – 20%)
Επιτάχυνση με Sigunit®-L22 E 0.55 – 0.58 m3
Περιεχόμενο τσιμέντο στο σκυρόδεμα του τοίχου ~ 450 – 460 kg/ m3
μετά την εκτόξευση
Υγρή μέθοδος
Υπάρχουν δύο διαφορετικές μέθοδοι υγρής εκτόξευσης, ονομαζόμενες “λε-
πτής” και “πυκνής” ροής άντλησης. Κατά τη μέθοδο λεπτής ροής άντλησης,
το σκυρόδεμα αναφοράς αντλείται σε πυκνή ροή έως το ακροφύσιο με αντλία
σκυροδέματος, μετά διασπείρεται με συμπιεσμένο αέρα σε έναν μετασχηματι-
στή όπου η ροή του μετατρέπεται σε λεπτή. Ο επιταχυντής συνήθως προστίθε-
ται στο συμπιεσμένο αέρα λίγο πριν το μετασχηματιστή. Αυτό εξασφαλίζει ότι
η συγκέντρωση του επιταχυντή θα είναι ομοιόμορφη σε όλο το εκτοξευόμενο
σκυρόδεμα.
Με τη μέθοδο άντλησης λεπτής ροής, το ίδιο μίγμα βάσης αντλείται μέσω ενός
ρότορα, όπως και στην ξηρή μέθοδο, με συμπιεσμένο αέρα (μεταφορά με ώθη-
ση). Ο επιταχυντής προστίθεται μέσω ενός ξεχωριστού προσαρτήματος στο
ακροφύσιο με συμπιεσμένο αέρα μεγαλύτερης πίεσης.
Υποθέτοντας ότι οι ίδιες απαιτήσεις προδιαγράφονται για το εφαρμοσμένο
εκτοξευόμενο σκυρόδεμα, και οι δύο διαδικασίες – πυκνής και αραιής ροής –
απαιτούν το ίδιο μίγμα βάσης σε όρους κοκκομετρίας, λόγου Ν/Τ, προσμίκτων,
προσθέτων και περιεχόμενου τσιμέντου.

Υπολογισμός κοκκομετρικής καμπύλης κατανομής με μεμονωμένα κλάσματα
αδρανών
Περιεχόμενο Συστατικό 0.125 0.25 0.5 1.0 2.0 4.0 8.0

Καμπύλη-A 7 10.4 15.6 23.9 37.5 60.4 100
Καμπύλη-B 12.5 17.7 25 35.4 50 70.7 100
Καμπύλη-C 12.5 17.7 30 40.4 55 75.7 100
100% 0-8 mm 5.8 12.5 19.0 28.0 40.5 62.2 100
Παράδειγμα μελέτης σύνθεσης για 1m3 υγρού εκτοξευόμενου σκυροδέματος

Εκτοξευόμενο σκυρόδεμα με την υγρή μέθοδο 0 – 8, τάξεως C 30/37, CEM
I42.5, 425 kg, Πυριτική παιπάλη 20 kg, χαλύβδινες ίνες 40 kg
Τσιμέντο 425 kg 135 lt

SikaFume®-HR 20 kg 9 lt
Αδρανή:
0–4 mm με 4% ενυπάρχουσα υγρασία (55%) 967 kg 358 lt
4–8 mm με 2% ενυπάρχουσα υγρασία (55%) 791 kg 293 lt
Νερό ανάμιξης (Ν/Σ = 0.48) 155 kg 155 lt
Κενά αέρος (4.5%) 45 lt
Ίνες χάλυβα 40 kg 5 lt
Εκτοξευόμενο σκυρόδεμα 1000 lt
Μονάδα βάρους ανά m3 2398 kg
Πρόσμικτα
Μειωτές νερού/ επιβραδυντές: Sika® Viscocrete®
Mη αλκαλικοί επιταχυντές: Sigunit®-L50 AFS, Sigunit®-49 AFS
δοσολογία 3 – 8%
Εναλλακτικά, αλκαλικός: Sigunit®-L22 E, δοσολογία 2 – 6%
Εκτοξευόμενο σκυρόδεμα από 1m3 μίγματος δίνει συμπαγές υλικό στον τοίχο:
Επιταχυντής Sigunit®-L53 AFS 0.90 – 0.94 m3

Επιταχυντής Sigunit®-L20 G 0.85 – 0.90 m3
Περιεχόμενο τσιμέντο στο εκτοξευόμενο σκυρόδεμα 450 – 470 kg / m3
του τοίχου
Περιεχόμενο σε χαλύβδινες ίνες στον τοίχο 30 – 36 kg/ m3

Ξηρή μέθοδος
Ξηρό µίγµα
Συµπιεσµένοσ
αέρασ
Πνευµατική µεταφορά
(λεπτή ροή)
80–120 cm
Μηχάνηµα εκτόξευσησ
µη αλκαλικόσ
αλκαλικόσ
Sigunit,
Sigunit,
Νερό
Επιταχυντήσ + νερό
Υγρόσ επιταχυντήσ

Υγρή εκτόξευση με τη μέθοδο της πυκνής ροής
αέρασ
Υδραυλική µεταφορά
Υγρό µίγµα
(πυκνή ροή)
(λεπτή ροή)
80–120 cm
Αντλία
αλκαλικόσ
Μετασχη-
σκυροδέµατοσ
Αέρασ
µατιστήσ
Sigunit,
Sigunit,
Αέρασ για µετασχηµατισµό
Επιταχυντήσ + αέρασ

Υγρή εφαρμογή με τη μέθοδο λεπτής ροής
Υγρό µίγµα
αέρασ
(λεπτή ροή)
80–120 cm
Αέρασ Μηχάνηµα
εκτόξευσησ
αλκαλικόσ
SIGUNIT,
SIGUNIT,
Επιταχυντήσ + αέρασ

6.5 Μέθοδοι Δοκιμών/ Μετρήσεων
Μέτρηση πρώιμων αντοχών
Για να καθορίσουμε τις πολύ πρώιμες αντοχές (στο εύρος από 0 έως 1 Ν/
mm2), χρησιμοποιούμε τη Βελόνα Διείσδυσης Proctor.
Οι ακόλουθες μέθοδοι χρησιμοποιούνται ευρέως για έλεγχο θλιπτικής αντοχής
μεταξύ 2 και 10 Ν/mm2:
 Kaindi / Meyco: Καθορισμός με δύναμη εξόλκευσης βίδας
 HILTI (Dr. Kusterle): Καθορισμός του βάθους αποτύπωσης (l) και της
δύναμης εξόλκευσης (Ρ) βίδας που έχει εκτοξευθεί με όπλο HILTI DX 450L
(γέμισμα και μέγεθος βίδας είναι πρότυπα)
 Απλουστευμένη μέθοδος HILTI (Dr. G. Bracher, Sika): Καθορισμός του
βάθους ανατύπωσης βίδας (l) με όπλο HILTI DX 450L (γέμισμα και μέγεθος
βίδας είναι πρότυπα). Η ακρίβεια των μετρήσεων των απαιτούμενων πρώιμων
αντοχών με τη μέθοδο αυτή θα πρέπει να έχει ακρίβεια ± 2 Ν/mm2.
100
10
N/mm2
0.1
0.01
0’ 60’ 4h 12h 1d 7d 28d
Χρόνοσ δοκιµήσ
Βελόνα διείσδυσησ έωσ 1Ν/mm2
Μέθοδοσ HILTI από 2 έωσ µέγιστα 15 N/mm2
Πάνω από τα 10 N/mm2 µπορούν να ληφθούν καρότα
και µετά να γίνει µέτρηση

20
16
Θλιπτική αντοχή [N/ mm2]

12
0
0 20 40 60 80 100
Βάθος διείσδυσης [mm], πιστόλι HILTI
Σύµφωνα µε τον Dr.G. Bracher, Sika
Ανάπτυξη αντοχών από 1 έως x ημέρες

Πάνω από τα 10Ν/ mm2 μπορούν να ληφθούν πυρήνες για έλεγχο. Η Ø και το
ύψος των πυρήνων είναι 50 mm. Ο μέσος όρος υπολογίζεται από μία σειρά με-
τρήσεων σε 5 πυρήνες.

6.6 Το Σύστημα Υγρού Ψεκασμού της Sika
Συνιστώμενο μέσο
εύρος δοσολογίας
Υπερρευστοποιητής με εκτε- Sika® Viscocrete® 0.8% - 1.6%
ταμένο χρόνο εργασιμότητας
Αλκαλικοί επιταχυντές Sigunit®L22- E
Μη αλκαλικοί και μη τοξικοί Sigunit®-L50 AFS 4.0 % - 8.0 %
επιταχυντές Sigunit®-L49 AFS 3.0% - 6.0%
Πυριτική παιπάλη SikaFume® 4% - 10%
Σταθεροποιητής
Με χρήση SikaTard® έχουμε εκτοξευόμενο σκυρόδεμα με σταθεροποίηση
πήξης και βέλτιστη εργασιμότητα.
Μειωτής νερού
 Sika® Viscocrete®
Οι μειωτές νερού για εκτοξευόμενο σκυρόδεμα διαφέρουν από τους συμβατι-
κούς μειωτές νερού. Πρέπει να πληρούν και τις ακόλουθες επιπλέον απαιτή-
σεις:
 Καλή αντλησιμότητα με χαμηλό λόγο Ν/Τ
 Εκτεταμένη εργασιμότητα/ χρόνος ενέργειας
 Καλή συμβατότητα με επιλεγμένους επιταχυντές για υποστήριξη ανάπτυξης
αντοχών
Επιταχυντές πήξης
Sigunit®-L50 AFS, Μη αλκαλικοί επιταχυντές

Sigunit®-L49 AFS
Sigunit®-L20 G, Αλκαλικοί επιταχυντές
Sigunit®-L22 E
Πυριτική παιπάλη
Το SiO2 στην πυριτική παιπάλη αντιδρά με το υδροξείδιο του ασβεστίου για να

σχηματίσει επιπλέον ένυδρες πυριτικές ενώσεις πυριτικού ασβεστίου. Αυτό
κάνει την τσιμεντοδομή πυκνότερη, σκληρότερη και περισσότερο ανθεκτική. Οι
σημερινές απαιτήσεις εκτοξευόμενου σκυροδέματος, όπως η στεγανότητα και
η αντοχή σε θειικά, δεν μπορούν να ικανοποιηθούν εύκολα χωρίς την προσθήκη
πυριτικής παιπάλης.

6.7 Εκτοξευόμενο Σκυρόδεμα Οπλισμένο με Χαλύβδινες Ίνες
Ορισμός
Το οπλισμένο με χαλύβδινες ίνες εκτοξευόμενο σκυρόδεμα, όπως και το συμ-
βατικά οπλισμένο εκτοξευόμενο σκυρόδεμα, αποτελείται από τσιμέντο, αδρανή,
νερό και ατσάλι. Με την προσθήκη ινών χάλυβα, το εκτοξευόμενο σκυρόδεμα
είναι ομοιογενώς ινοπλισμένο.
Λόγοι για χρήση οπλισμένου με χαλύβδινες ίνες εκτοξευόμενου σκυροδέματος:

 Μείωση του κόστους για τοποθέτηση πλέγματος χαλύβδινου οπλισμού
 Υψηλότερες πρώιμες αντοχές
 Εξάλειψη των “κενών ψεκασμού” που σχηματίζονται κατά τον ψεκασμό σε
πλέγμα οπλισμού
 Λόγω της ομοιογένειάς του, το οπλισμένο με χαλύβδινες ίνες εκτοξευόμενο
σκυρόδεμα μπορεί να ανταπεξέλθει στις διαφορετικές πιέσεις προς διαφο-
ρετικές κατευθύνσεις σε οποιοδήποτε σημείο της διατομής του
Συνιστώμενη μελέτη σύνθεση της Sika για οπλισμένο με χαλύβδινες ίνες

εκτοξευόμενο σκυρόδεμα με την υγρή μέθοδο:
 Κοκκομετρία 0 – 8 mm
 Περιεχόμενο τσιμέντο 425 – 450 kg/m3
 SikaFume® Ελάχιστα 15 kg/m3
 SikaTard® 1.2%
Sika® Viscocrete® 1%
 SikaPump® 0.5%
 Sigunit®-L22 Ε 2 – 6%
 Ίνες χάλυβα 40 – 50 kg/m3
Επιπλέον σημειώσεις:
 Το περιεχόμενο τσιμέντο μπορεί να πρέπει να αυξηθεί επειδή το περιεχό-
μενο σε λεπτά υλικά των οπλισμένων με χαλύβδινες ίνες εκτοξευόμενων
σκυροδεμάτων πρέπει να είναι υψηλότερο από το αντίστοιχο των συμβατικών
με την υγρή μέθοδο εκτοξευόμενων, έτσι ώστε να αγκυρωθούν οι ίνες
 Η προσθήκη πυριτικής παιπάλης βοηθά στην επίτευξη των επιθυμητών τιμών για
το εκτοξευόμενο σκυρόδεμα, γιατί επίσης βοηθά και την αγκύρωση των ινών
 Το SikaPump® βελτιώνει σημαντικά την αντλησιμότητα
 Η ελάχιστη διάμετρος της αντλίας πρέπει να είναι τουλάχιστον διπλάσια από
το μέγιστο μήκος ίνας
 Συνιστώμενη ελάχιστη διάμετρος σωλήνα άντλησης 65 mm
 Η απώλεια ινών με την υγρή μέθοδο είναι 10 – 20%
 Κατά την ξηρή μέθοδο, πρέπει να υπολογίζεται έως 50% απώλεια ινών. Η
δυνατότητα πλήρωσης του μηχανήματος άντλησης μπορεί επίσης να μην
είναι η καλύτερη δυνατή, με αποτέλεσμα χαμηλότερη αποδοτικότητα και
μεγαλύτερη κατανάλωση επιταχυντή
 Τα δοκίμια ελέγχου για την εργασιμότητα του ινοπλισμένου με χαλύβδινες
ίνες εκτοξευόμενου σκυροδέματος είναι πλάκες πάχους 10 cm με πλευρές
διαστάσεων 60 x 60 cm.

6.8 Εκτοξευόμενο Σκυρόδεμα με Αντοχή σε Θειικά
Ένα εκτοξευόμενο σκυρόδεμα με τυπικό περιεχόμενο τσιμέντου της τάξης των
400 – 450 kg/m3 έχει υψηλή αντοχή σε θειικά όταν αποτελείται από:
 Τσιμέντο με ανθεκτικότητα σε θειικά σε συνδυασμό με μειωτή νερού και
SikaPump® ή
 Συμβατικό τσιμέντο τύπου Portland σε συνδυασμό με μειωτή νερού και
SikaFume® σε ποσοστό προσθήκης > 5% ή
 Τσιμέντο τύπου CEM III-S
Απαίτηση: Ν/Τ < 0.50
Συνιστώμενη μελέτη σύνθεσης της Sika για εκτοξευόμενο με την υγρά μέθοδο:
 Περιεχόμενο τσιμέντο 425 kg/m3
 SikaFume® 30 kg/m3
 SikaTard® 1.6%
Sika® Viscocrete® 1.2%
 SikaPump® 0.5%
 Sigunit®-L22 Ε 2 – 6%
6.9 Εκτοξευόμενο Σκυρόδεμα με αυξημένη Πυραντίσταση

Το εκτοξευόμενο σκυρόδεμα έχει αυξημένη πυραντίσταση εάν είναι βελτιωμένο
με προσθήκη ινών πολυπροπυλενίου. Σε περίπτωση φωτιάς, οι ίνες ΡΡ λιώνουν
και αφήνουν διόδους διάχυσης του δημιουργούμενου ατμού, αποτρέποντας
την καταστροφή της τσιμεντοδομής λόγω της μεγάλης εσωτερικής πίεσης του
ατμού. Χρήση κατάλληλων αδρανών είναι βασική για την αύξηση της πυραντί-
στασης. Η καταλληλότητάς τους πρέπει να πιστοποιείται με προκαταρκτικές
δοκιμές.
 Τύπος τσιμέντου CEM III / A-S
 Περιεχόμενο τσιμέντο 425 – 450 kg/m3
 SikaTard® 1.5%
Sika® Viscocrete® 1.2%
 SikaPump® 0.5%
 Sigunit®-L22 Ε 3 – 6%
 Ίνες πολυπροπυλενίου 2.7 kg/m3, σύμφωνα με τον τύπο

7. Αποκαλουπωτικά
Η ποιότητα φινιρίσματος του σκυροδέματος επηρεάζεται από πολλούς παρά-

γοντες. Σε αυτούς περιλαμβάνονται η σύνθεση του σκυροδέματος, οι πρώτες
ύλες του σκυροδέματος, τα χρησιμοποιούμενα καλούπια, η συμπύκνωση του
σκυροδέματος, η θερμοκρασία, η ωρίμανση και το αποκαλουπωτικό μέσο που
χρησιμοποιήθηκε. Η επίδραση των αποκαλουπωτικών μέσων περιγράφεται ακο-
λούθως και δίνονται συμβουλές για τη σωστή επιλογή και χρήση τους.
7.1 Δομή των Αποκαλουπωτικών Μέσων

Τα αποκαλουπωτικά μέσα αποτελούνται από τρεις διαφορετικές ομάδες υλικών:
Συστατικά σχηματισμού υμένα

Αυτές είναι οι ουσίες που είναι κυρίως, υπεύθυνες για το φαινόμενο της απο-
καλούπωσης, π.χ. χρησιμοποιούνται διάφορα συνθετικά και φυτικά λάδια και
επίσης κεριά παραφίνης.
Πρόσθετα
Επιπρόσθετα ή αυξημένης έντασης φαινόμενα μπορούν να επιτευχθούν με
χρήση αυτών των υλικών. Σε αυτά περιλαμβάνονται ενισχυτές αποκαλούπωσης,
“μέσα διαβροχής”, αντιδιαβρωτικά πρόσθετα, συντηρητικά και γαλακτωματο-
ποιητές, οι οποίοι είναι απαραίτητοι για τις συνθέσεις ελαίων σε υδατικά γαλα-
κτώματα. Τα περισσότερα από τα αποκαλουπωτικά μέσα που χρησιμοποιούνται
στις μέρες μας περιλαμβάνουν επίσης άλλα πρόσθετα, μερικά από τα οποία
αντιδρούν χημικά με το σκυρόδεμα, προκαλώντας ελεγχόμενη διακοπή της πή-
ξης. Με αυτόν τον τρόπο είναι πολύ ευκολότερη η αποκαλούπωση του σκυρο-
δέματος και έτσι έχουμε ένα γενικής χρήσης προϊόν αποκαλούπωσης.
128 7. Αποκαλουπωτικά μέσα

Διαλύτες
Τα προϊόντα αυτά ενεργούν ως μειωτές ιξώδους για τα συστατικά που σχηματί-
ζουν υμένα και τα πρόσθετα. Ο σκοπός τους είναι η προσαρμογή της εργασι-
μότητας, του πάχους στρώσης, του χρόνου ξήρανσης κτλ. Οι διαλύτες είναι
βασικά οργανικοί ή νερό για τα γαλακτώματα.
7.2 Απαιτήσεις Αποκαλουπωτικών Μέσων

Οι ακόλουθες απαιτήσεις προδιαγράφονται για τη δράση των αποκαλουπωτικών
μέσων, τόσο για περιπτώσεις σκυροδέτησης στο έργο, όσο και για περιπτώσεις
προκατασκευών:
 Εύκολη και γρήγορη αφαίρεση του σκυροδέματος από το καλούπι (χωρίς
πρόσφυση του σκυροδέματος, χωρίς βλάβη στο καλούπι)
 Οπτικά τέλειες επιφάνειες σκυροδέματος (στεγανή επιφάνεια σκυροδέμα-
τος, ομοιόμορφος χρωματισμός, καταστολή δημιουργίας κενών)
 Χωρίς αρνητική επίδραση στην ποιότητα της επιφάνειας του σκυροδέματος
(χωρίς υπερβολική διαταραχή στην πήξη, χωρίς προβλήματα για ακόλουθη
εφαρμογή επιστρώσεων ή βαφών – ή ανάγκη για περαιτέρω προετοιμασία
της επιφάνειας)
 Προστασία του καλουπιού από τη διάβρωση και την πρόωρη γήρανση
 Εύκολη εφαρμογή
Μία άλλη σημαντική απαίτηση ειδικά για εργασίες προκατασκευών είναι η αντο-
χή σε υψηλές θερμοκρασίες, όταν χρησιμοποιούνται θερμαινόμενα καλούπια ή
θερμό σκυρόδεμα. Η ανάπτυξη δυσοσμιών είναι επίσης μη επιθυμητή, ειδικά σε
εργοστάσια προκατασκευών. Για χρήση επί τόπου στο έργο, μία άλλη σημαντική
απαίτηση είναι η επαρκής αντοχή σε βροχή και η δυνατότητα βατότητας μετά
την εφαρμογή του αποκαλουπωτικού μέσου.
7.3 Επιλογή των κατάλληλων Αποκαλουπωτικών Μέσων

Ο τύπος του καλουπιού αποτελεί το κυριότερο κριτήριο για επιλογή του καταλ-
ληλότερου αποκαλουπωτικού μέσου. Μία λίστα διαφορετικών αποκαλουπωτικών
δίνεται στον πίνακα της σελίδας 130.
7.3.1 Αποκαλουπωτικά Μέσα για απορροφητικά Καλούπια

Σε περιπτώσεις χρήσης νέου ξυλότυπου, η απορροφητικότητα του ξύλου είναι
πολύ μεγάλη. Εάν ο ξυλότυπος δεν είναι κατάλληλα προετοιμασμένος, το νερό
του τσιμεντοπολτού θα απορροφηθεί από το καλούπι. Τα αποτελέσματα θα είναι
η πρόσφυση του σκυροδέματος στο καλούπι και η μελλοντική δημιουργία σκόνης
στη σκληρυμένη επιφάνεια του σκυροδέματος λόγω ανεπαρκούς ενυδάτωσης
του τσιμέντου. Οι στρώσεις κοντά στην επιφάνεια του σκυροδέματος μπορεί
επίσης να καταστραφούν από συστατικά του ξυλότυπου (π.χ. σάκχαρα ξύλου). Το
γεγονός αυτό προκαλεί δημιουργία σκόνης, μειωμένες αντοχές ή αποχρωματι-
σμό και παρατηρείται κυρίως όταν οι ξυλότυποι έχουν παραμείνει σε εξωτερικές
συνθήκες περιβάλλοντος χωρίς προστασία για μεγάλο διάστημα και όταν έχει
παραμείνει ο ξυλότυπος εκτεθειμένος σε άμεση ηλιακή ακτινοβολία. Τα φαινό-
μενα που περιγράφτηκαν μπορεί να είναι αρκετά εμφανή όταν ο ξυλότυπος χρη-
σιμοποιείται για πρώτη φορά, αλλά βαθμιαία εξασθενούν με τη χρήση.
7. Αποκαλουπωτικά μέσα 129

Έχει αναπτυχθεί ένας απλός τρόπος αντιστάθμισης των προβλημάτων που
παρατηρούνται με τους νέους τύπους καλουπιών και έχει αποδειχθεί αποτε-
λεσματικός στην πράξη. Πριν την πρώτη χρήση, εφαρμόζεται στον ξυλότυπο
αποκαλουπωτικό μέσο και μετά η επιφάνειά του επιστρώνεται με τσιμεντοπολ-
τό ή παχύ λάσπωμα. Ακολούθως ο σκληρυμένος τσιμεντοπολτός αφαιρείται.
Μετά από αυτή την τεχνητή γήρανση του ξυλότυπου, πρέπει να εφαρμόζεται
ένα αποκαλουπωτικό μέσο με ιδιότητες σφράγισης για ορισμένες επακόλουθες
σκυροδετήσεις. Συνήθως για μια τέτοια εφαρμογή πρέπει να εφαρμόζεται ένα
αποκαλουπωτικό μέσο, χημικά ασθενές, χωρίς διαλύτη ή με χαμηλό περιεχόμε-
νο σε διαλύτες.
Όταν ο ξυλότυπος έχει χρησιμοποιηθεί μερικές φορές, η απορροφητικότητά

του βαθμιαία εξασθενεί λόγω αυξημένης σφράγισης της επιφανείας, καθώς τα
κενά και οι πόροι του ξύλου γεμίζουν με τσιμεντοπολτό και υπολείμματα αποκα-
λουπωτικών μέσων. Για αυτό το λόγο ο παλιός ξυλότυπος χρειάζεται μόνο ένα
λεπτό στρώμα επικάλυψης αποκαλουπωτικού μέσου. Είναι επίσης δυνατόν να
χρησιμοποιούνται αποκαλουπωτικά μέσα που περιέχουν διαλύτες ή γαλακτώμα-
τα αποκαλουπωτικών μέσων σε περιπτώσεις παλαιών ξυλότυπων.
Καλούπι
Απορροφητικό Μη απορροφητικό
Χρησιµοποιηµένος Καλούπια
Ξυλότυπος Μεταλλότυπος ξυλότυπος ανάγλυφης επιφάνειας
Τραχύς Θερµαινόµενος Με φιλµ Πλαστικό
Πλανισµένος Μη θερµαινόµενος Με επίστρωση Καουτσούκ
Ποικιλόµορφος
Καθαρισµένος
µε αµµοβολή
7.3.2 Αποκαλουπωτικά Μέσα για μη απορροφητικά Καλούπια

Τα καλούπια που είναι κατασκευασμένα από συνθετικό ξύλο τροποποιημένο με
ρητίνες, πλαστικό ή μέταλλο δεν είναι απορροφητικά και γι’ αυτό δεν μπορούν
να απορροφήσουν το αποκαλουπωτικό μέσο, το νερό ή τον τσιμεντοπολτό. Στην
περίπτωση όλων αυτών των υλικών είναι εξαιρετικά σημαντικό να εφαρμοστεί
το αποκαλουπωτικό μέσο σε μικρές ποσότητες, ομοιόμορφα και σε λεπτές
στρώσεις. Τοπικές συγκεντρώσεις πρέπει να αποφεύγονται, διότι όχι μόνο
προκαλούν αυξημένη δημιουργία κενών, αλλά επίσης μπορούν να προκαλέσουν
αποχρωματισμό και /ή δημιουργία σκόνης στην επιφάνεια του σκυροδέματος.
Για να πετύχουμε ένα λεπτό και ομοιόμορφο στρώμα αποκαλουπωτικού μέσου

στην επιφάνεια του καλουπιού, χρησιμοποιούνται συνήθως χαμηλού ιξώδους
λάδια με αποκαλουπωτικά πρόσθετα. Τα αποκαλουπωτικά αυτά λάδια σε συν-
δυασμό με διαλύτες χρησιμοποιούνται επίσης και για εμφανές σκυρόδεμα. Τα
πρόσθετα (π.χ. λιπαρά οξέα ή ειδικά βελτιωτικά διαβροχής της επιφάνειας)
προσφέρουν βελτιωμένη αποκαλούπωση και επίσης καλύτερη πρόσφυση του
αποκαλουπωτικού μέσου σε λείες, κάθετες επιφάνειες καλουπιών.

Αυτό είναι ιδιαιτέρως σημαντικό σε περιπτώσεις καλουπιών υψηλών τοιχίων,
εγχύσεις σκυροδέματος από μεγάλα ύψη, οι οποίες προκαλούν μηχανική από-
ξεση της επιφάνειας του καλουπιού, ή σε περιπτώσεις καιρικής γήρανσης λόγω
μεγάλων χρόνων αναμονής μεταξύ της εφαρμογής του αποκαλουπωτικού μέσου
και της τοποθέτησης του σκυροδέματος.
Η περίπτωση θερμαινόμενου μεταλλότυπου αποτελεί μια ειδική εφαρμογή. Το
αποκαλουπωτικό φιλμ που δημιουργείται στην επιφάνεια δε θα πρέπει να εξα-
τμίζεται λόγω θερμότητας και το αποκαλουπωτικό μέσο πρέπει να έχει τέτοια
σύνθεση έτσι ώστε να μην προκαλείται χημική αντίδραση (σαπωνοποίηση) μετα-
ξύ του σκυροδέματος και των συστατικών του αποκαλουπωτικού μέσου κατά τη
διάρκεια της ωρίμανσης με θέρμανση.
Τα καλούπια με ανάγλυφη υφή που είναι κατασκευασμένα από ειδικό καουτσούκ

ή καουτσούκ σιλικόνης δεν απαιτούν πάντα αποκαλουπωτικό μέσο, τουλάχιστον
όταν είναι καινούργια, διότι το σκυρόδεμα δεν κολλάει σε λείες, υδροφοβικές
επιφάνειες καλουπιού. Σε περίπτωση που υπάρχει ανάγκη χρήσης αποκαλου-
πωτικού μέσου λόγω ειδικής υφής ή μεγάλης ηλικίας καλουπιού, πρέπει να
χρησιμοποιούνται προϊόντα που περιέχουν διαλύτες ή ειδικά γαλακτώματα, ανά-
λογα με το προφίλ της επιφανείας του καλουπιού. Η εφαρμογή λεπτής στρώσης
είναι απαραίτητη για την αποφυγή συγκέντρωσης αποκαλουπωτικού στα χαμη-
λότερα σημεία του καλουπιού. Πρέπει να διεξάγονται έλεγχοι συμβατότητας
για να εξασφαλιστεί ότι τα αποκαλουπωτικά μέσα δεν προκαλούν διόγκωση του
καλουπιού ή μερική αποσύνθεσή του.
7.4 Οδηγίες Χρήσης

Υπάρχουν ορισμένες γενικές οδηγίες χρήσης των αποκαλουπωτικών μέσων,
εκτός από αυτές που περιλαμβάνονται στις ειδικές πληροφορίες εφαρμογής
για το κάθε αποκαλουπωτικό μέσο.
7.4.1 Εφαρμογή του Αποκαλουπωτικού Μέσου

Ο πιο σημαντικός κανόνας είναι η εφαρμογή της ελάχιστης απολύτως απαραί-
τητης ποσότητας όσο το δυνατόν πιο ομοιόμορφα γίνεται. Η μέθοδος εφαρ-
μογής του αποκαλουπωτικού μέσου εξαρτάται κυρίως από τη συνεκτικότητα
του προϊόντος. Τα προϊόντα χαμηλού ιξώδους (υγρά) πρέπει να εφαρμόζονται
κατά προτίμηση με ψεκασμό χαμηλής πίεσης (πίεση 4-5 bar). Χρησιμοποιείστε
επίπεδο ακροφύσιο, η λεπτότητα του οποίου εξαρτάται από το περιεχόμενο
σε διαλύτες του αποκαλουπωτικού μέσου – πιθανά συνδυασμένο με βαλβίδα
ελέγχου ή φίλτρο για να αποφευχθεί η υπερβολική εφαρμογή και οι σταγόνες ή
το τρέξιμο κτλ.

Έλεγχος του σωστού βαθμού εφαρμογής αποκαλουπωτικού μέσου
Εφαρμογή υπερβολικής ποσότη- Εφαρμογή της σωστής ποσότητας

τας αποκαλουπωτικού μέσου αποκαλουπωτικού μέσου
Σε λεία καλούπια, το σωστό, ομοιόμορφο πάχος αποκαλουπωτικού μέσου μπο-

ρεί να ελεγχθεί με το “τεστ του δακτύλου”. Σε τέτοια περίπτωση δεν πρέπει να
δημιουργούνται εμφανή σημάδια αποτυπώματος του δακτύλου ή να υπάρχουν
τοπικές συγκεντρώσεις αποκαλουπωτικού μέσου. Η πλεονάζουσα ποσότητα
αποκαλουπωτικού μέσου πρέπει να απομακρύνεται από οριζόντια καλούπια με
λαστιχένιο ή αφρώδες ταυ (εργαλείο καθαρισμού υαλοπινάκων). Σε περίπτω-
ση που εφαρμόζεται υπερβολική ποσότητα υλικού σε κατακόρυφα ή κεκλιμένα
καλούπια, τρέξιμο του αποκαλουπωτικού στην επιφάνεια ή συγκεντρώσεις στη
βάση του καλουπιού θα είναι εμφανείς. Αυτές θα πρέπει να απομακρύνονται με
ένα πανί ή σπόγγο.
Αποκαλουπωτικά μέσα υψηλού ιξώδους (π.χ. πάστες κεριών) εφαρμόζονται με

πανί, σπόγγο, λαστιχένιο ταυ, βούρτσα κτλ. Και σε αυτήν την περίπτωση, εφαρ-
μόστε τη μικρότερη δυνατή ποσότητα αποκαλουπωτικού και όσο το δυνατόν πιο
ομοιόμορφα.
Οι καιρικές συνθήκες παίζουν σημαντικό ρόλο στη χρήση των αποκαλουπωτικών

μέσων. Δε συνίσταται να εφαρμόζεται αποκαλουπωτικό μέσο κατά τη διάρκεια
βροχής λόγω πιθανής μη επαρκούς πρόσφυσης στο καλούπι. Τα απορροφητικά
καλούπια μπορεί να έχουν υψηλότερες απαιτήσεις αποκαλουπωτικού μέσου σε
περιπτώσεις ισχυρής ακτινοβολίας και ξηρασίας. Τα αποκαλουπωτικά μέσα σε
μορφή γαλακτώματος διατρέχουν κίνδυνο σε περιόδους παγετού, καθώς το γα-
λάκτωμα μπορεί να διασπαστεί αν παγώσει πριν τη σκυροδέτηση.
7.4.2 Χρόνοι Αναμονής πριν τη Σκυροδέτηση

Δεν μπορεί να δοθεί ένας συγκεκριμένος ελάχιστος χρόνος αναμονής μεταξύ
της εφαρμογής του αποκαλουπωτικού και της σκυροδέτησης, καθώς αυτός
εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως τον τύπο του καλουπιού, τη θερμο-
κρασία, τις καιρικές συνθήκες και τον τύπο του αποκαλουπωτικού μέσου. Σε
περιπτώσεις χρήσης προϊόντων που περιέχουν διαλύτες και υδατικής βάσης
γαλακτώματα ο σωστός χρόνος ξήρανσης πρέπει πάντοτε να τηρείται, δια-
φορετικά δεν πρόκειται να επιτευχθεί το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα αποκα-
λούπωσης. Η ποιότητα της επιφάνειας του σκυροδέματος μπορεί επίσης να
παρουσιάσει πρόβλημα επειδή υπολείμματα εγκλεισμένου διαλύτη μπορούν να
προκαλέσουν αυξημένη δημιουργία κενών.

Ο ρυθμός εξάτμισης ποικίλει ανάλογα με τον τύπο του διαλύτη. Οι χρόνοι ανα-
μονής για κάθε προϊόν πρέπει να λαμβάνονται από τα Φύλλα Ιδιοτήτων Προϊό-
ντων.
Έκθεση ή καταπόνηση (κίνηση πεζών, καιρικές συνθήκες κτλ.) της στρώσης

του αποκαλουπωτικού μέσου και υπερβολική χρονική καθυστέρηση μεταξύ
εφαρμογών αποκαλουπωτικού και σκυροδέτησης μπορεί να μειώσει την από-
δοση του αποκαλουπωτικού σε ορισμένες περιστάσεις. Σε περιπτώσεις απορ-
ροφητικών καλουπιών το φαινόμενο αυτό μπορεί να παρατηρηθεί μετά από μια
περίοδο μερικών ημερών. Τα μη απορροφητικά καλούπια είναι λιγότερο επίφοβα
για τέτοια φαινόμενα και το αποτέλεσμα των αποκαλουπωτικών γενικώς διατη-
ρείται για μερικές εβδομάδες, ανάλογα με τις συνθήκες περιβάλλοντος.
7.4.3 Διαδικασία Σκυροδέτησης

Γενικώς, κατά τη σκυροδέτηση είναι σημαντικό να εξασφαλίζεται ότι το απο-
καλουπωτικό μέσο υφίστανται όσο το δυνατόν μικρότερη μηχανική καταπό-
νηση. Εάν είναι δυνατόν το σκυρόδεμα δεν πρέπει να τοποθετείται διαγώνια
ενάντια σε κατακόρυφο καλούπι για να αποφευχθεί τοπική τριβή της στρώσης
του αποκαλουπωτικού μέσου. Η έγχυση πρέπει να γίνεται όσο το δυνατόν μα-
κρύτερα από το καλούπι, χρησιμοποιώντας tremie pipes/ σωληνώσεις κτλ. Κατά
τη συμπύκνωση, εξασφαλίστε ότι οι δονητές δεν πλησιάζουν πολύ κοντά στην
επιφάνεια του καλουπιού ή το αγγίζουν. Σε περίπτωση που γίνεται αυτό, προκα-
λείται υπερβολική μηχανική καταπόνηση στην επιφάνεια του καλουπιού, η οποία
μπορεί να προκαλέσει τριβή του αποκαλουπωτικού μέσου και αργότερα τοπική
πρόσφυση (μη δυνατότητα αποκαλούπωσης) του σκυροδέματος.
Σύνοψη
Η βιομηχανία σκυροδέματος δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς χρήση αποκα-
λουπωτικών μέσων. Όταν τα αποκαλουπωτικά επιλέγονται και χρησιμοποιούνται
στο σωστό τύπο καλουπιού και στη σωστή ποιότητα σκυροδέματος, συνεισφέ-
ρουν στη δημιουργία ομοιόμορφων και ανθεκτικών επιφανειών σκυροδέματος.
Λανθασμένα επιλεγμένα αποκαλουπωτικά, μπορούν να προκαλέσουν ατέλειες
στην επιφάνεια του σκυροδέματος, εξίσου σημαντικές όπως ατέλειες που
προέρχονται από ακατάλληλες πρώτες ύλες και λανθασμένες συνθέσεις σκυ-
ροδέματος.
Το φάσμα των προϊόντων Sika® Separol® προσφέρει ιδανικές λύσεις για
την πλειονότητα των απαιτήσεων αποκαλούπωσης.

8. Ωρίμανση
8.1 Γενικά
Για υψηλή ανθεκτικότητα, το σκυρόδεμα δεν πρέπει να είναι μόνο ‘ισχυρό’
αλλά και αδιαπέρατο, ειδικά κοντά στην επιφάνειά του. Όσο χαμηλότερο το
πορώδες και όσο πυκνότερος ο σκληρυμένος τσιμεντοπολτός, τόσο υψηλότερη
η αντίσταση του σκυροδέματος σε εξωτερικές επιδράσεις, καταπονήσεις και
επιθέσεις. Για να επιτύχουμε κάτι τέτοιο στο σκληρυμένο σκυρόδεμα, πρέπει
να ληφθούν προληπτικά μέτρα για να προστατέψουμε το νωπό σκυρόδεμα, ιδι-
αιτέρως από
 Πρόωρη ξήρανση λόγω ανέμου, ήλιου, χαμηλής υγρασίας, κτλ.
 Ακραίες θερμοκρασίες (κρύο, ζέστη) και καταστροφή λόγω απότομων θερμο-
κρασιακών αλλαγών
 Βροχή
 Θερμικά και φυσικά σοκ
 Χημικές επιθέσεις
 Μηχανικές καταπονήσεις
Προστασία από πρόωρη ξήρανση είναι απαραίτητη, έτσι ώστε η ανάπτυξη των
αντοχών του σκυροδέματος να μην επηρεαστεί από απομάκρυνση του νερού. Οι
επιπτώσεις της πρόωρης απώλειας νερού είναι:
 Χαμηλές αντοχές κοντά στην επιφάνεια
 Τάση για δημιουργία σκόνης
 Υψηλότερη περατότητα σε νερό
 Χαμηλή ανθεκτικότητα σε καιρικές επιδράσεις
 Χαμηλή αντίσταση σε χημικές επιθέσεις
 Εμφάνιση ρωγμών συρρίκνωσης
 Αυξημένος κίνδυνος δημιουργίας όλων των τύπων των ρωγμών
134 8. Ωρίμανση
Το ακόλουθο διάγραμμα αποδίδει παραστατικά το ποσό του νερού εξάτμισης
ανά m2 σκυροδέματος κάτω από διαφορετικές συνθήκες. Όπως φαίνεται από
την πορεία του βέλους, σε θερμοκρασίες αέρα και σκυροδέματος της τάξεως
των 20°C, σχετική υγρασία 50% και μέση ταχύτητα ανέμου 20 km/hr, μπορούν
να εξατμιστούν 0.6 λίτρα νερού ανά ώρα από επιφάνεια σκυροδέματος 1m2. Σε
θερμοκρασίες σκυροδέματος υψηλότερες από τη θερμοκρασία του αέρα και σε
μεγάλες θερμοκρασιακές διαφορές, ο βαθμός της εξάτμισης νερού αυξάνεται
σημαντικά. Στις ίδιες συνθήκες, θερμοκρασία σκυροδέματος 25°C θα είχε ως
αποτέλεσμα 50% μεγαλύτερη εξάτμιση, δηλαδή 0,9 λίτρα ανά m2 ανά ώρα.
Επίδραση της σχετικής υγρασίας αέρα, των θερμοκρασιών αέρα και σκυροδέ-
ματος, όπως επίσης και της ταχύτητας του ανέμου στην εξάτμιση νερού (σύμ-
φωνα με VDZ [Γερμανικός Οργανισμός Παραγωγών Τσιμέντου])
Σχετική υγρασία % 100 Θερµοκρασία

90 σκυροδέµατος σε °C
80
70
60
50
35
40
30 30
25
20 15 20
10 10
0 5 10 15 20 25 30 35 40 Ταχύτητα ανέµου 5
Θερµοκρασία αέρα σε °C
Ένταση ανέµου σε κλίµακα Beaufort

σε km/hr
4.0 40
3.5 4
30
3.0
2.5
Εξάτµιση νερού
20 3
σε kg/m2 • h
2.0
1.5 10 2
1.0
0.5 1
0
0
Ένα παράδειγμα για να επεξηγηθούν τα ανωτέρω διαγράμματα:

Νωπό σκυρόδεμα με περιεχόμενο νερό 180 lt ανά m3 σκυροδέματος περιέχει
1.8 λίτρα νερού ανά m2 σε πάχος 1 cm. Ο ρυθμός εξάτμισης των 0.6 λίτρων
ανά m ανά ώρα σημαίνει ότι το σκυρόδεμα χάνει ποσότητα νερού ισοδύναμη με
το ολικό περιεχόμενο νερό των στρώσεων σκυροδέματος πάχους 1 cm εντός 3
ωρών και πάχους 3 cm μετά από 9 ώρες. Το πάχος αυτού υπερβαίνει την ελάχι-
στη κάλυψη σκυροδέματος που απαιτείται για εξωτερικές κατασκευές σύμφωνα
με DIN 1045. “Αναπλήρωση” του νερού που έχει εξατμιστεί από τα χαμηλότερα
στρώματα σκυροδέματος πραγματοποιείται μόνο σε περιορισμένο βαθμό. Η αρ-
νητική επίδραση στην αντοχή, στην αντίσταση στη φθορά και την αδιαπερατότη-
τα κοντά στην επιφάνεια του σκυροδέματος είναι ιδιαιτέρως σημαντική.
Ακραίες θερμοκρασιακές επιδράσεις προκαλούν παραμόρφωση του σκυρο-
δέματος. Το σκυρόδεμα διογκώνεται στη ζέστη και συστέλλεται στο κρύο. Η
παραμόρφωση αυτή προκαλεί καταπόνηση η οποία μπορεί να οδηγήσει σε
ρωγμές. Είναι επομένως σημαντικό να αποφευχθούν μεγάλες θερμοκρασιακές
διαφορές (> 15 Κ) μεταξύ του πυρήνα και της επιφάνειας στο νωπό και το νέο
σκυρόδεμα και η έκθεση του μερικώς σκληρυμένου σκυροδέματος σε απότομες
θερμοκρασιακές αλλαγές.
Μηχανικές καταπονήσεις όπως βίαιες ταλαντώσεις και ισχυρά σοκ κατά την
πήξη και τη φάση αρχικής σκλήρυνσης μπορούν να βλάψουν το σκυρόδεμα εάν
χαλαρώσει η δομή του. Το νερό της βροχής και τα τρεχούμενα νερά συχνά προ-
καλούν μόνιμες βλάβες στο νωπό ή το νέο σκυρόδεμα. Η βλάβη σε περιπτώ-
σεις διαδοχικών εργασιών πρέπει να αποφευχθεί με προστασία των άκρων του
σκυροδέματος και χρήση προστατευτικών επικαλύψεων για ‘μη καλουπωμένες’
επιφάνειες σκυροδέματος και αναβάλλοντας το ξεκαλούπωμα για αρκετό χρόνο
στην περίπτωση σκυροδέτησης σε καλούπια.
Χημικές καταπονήσεις από ουσίες σε υπόγεια ύδατα, έδαφος ή αέρα μπορούν

να βλάψουν το σκυρόδεμα ή ακόμη και να το καταστρέψουν, ακόμη και σε περί-
πτωση χρήσης κατάλληλης σύνθεσης μίγματος και σωστής σκυροδέτησης, εάν
η καταπόνηση γίνει πολύ νωρίς. Οι ουσίες αυτές πρέπει να κρατηθούν μακριά
από το σκυρόδεμα για όσο το δυνατόν περισσότερο, π.χ. με κάλυψη ή συστήμα-
τα απορροής υδάτων.
8.2 Μέθοδοι Ωρίμανσης

Τα προστατευτικά μέτρα ενάντια στην πρόωρη ξήρανση περιλαμβάνουν:
 Εφαρμογή υγρών βελτιωτικών ωρίμανσης (π.χ. Sika® Antisol®)
 Αναβολή ξεκαλουπώματος
 Κάλυψη με φύλλα
 Διάστρωση καλυμμάτων συγκράτησης νερού
 Διαρκή ψεκασμό με νερό, διατηρώντας το σκυρόδεμα επαρκώς εμβαπτισμέ-
νο και
 Συνδυασμό όλων αυτών των μεθόδων
Υγρά βελτιωτικά ωρίμανσης όπως το Sika® Antisol® μπορούν να ψεκα-

στούν πάνω στην επιφάνεια του σκυροδέματος με απλά εργαλεία (π.χ. χαμηλής
πίεσης ψεκαστήρες οικιακής χρήσης). Αυτά πρέπει να εφαρμόζονται σε όλη την
επιφάνεια του σκυροδέματος όσο το δυνατόν νωρίτερα: σε εκτεθειμένες όψεις
σκυροδέματος αμέσως μόλις η “γυαλιστερή” επιφάνεια του σκυροδέματος γί-
νει “ματ” και σε καλουπωμένες όψεις αμέσως μετά την αποκαλούπωση. Είναι
πάντα σημαντικό να διαμορφώνεται μία πυκνή μεμβράνη και να εφαρμόζεται
η σωστή ποσότητα (σε gr/m2) όπως προδιαγράφεται στις οδηγίες χρήσης. Σε
κατακόρυφες επιφάνειες σκυροδέματος μπορεί να είναι κατάλληλη η εφαρμογή
επάλληλων στρώσεων.
Το Sika® Antisol® είναι υγρό και εύκολο στην εφαρμογή. Όταν στεγνώνει,
δημιουργεί μία διαφανή προστατευτική μεμβράνη.
Αναβολή ξεκαλουπώματος σημαίνει ότι ο απορροφητικός ξυλότυπος πρέπει να
παραμείνει υγρός και ο μεταλλότυπος πρέπει να είναι προστατευμένος από τη
θερμότητα (π.χ. από απευθείας ηλιακή ακτινοβολία) και από χαμηλές θερμο-
κρασίες.
Η προσεκτική κάλυψη με αδιαπέρατες πλαστικές μεμβράνες είναι η πιο συνη-

θισμένη μέθοδος για μη καλουπωμένες επιφάνειες και για στοιχεία σκυροδέ-
ματος μετά την αποκαλούπωσή τους. Τα φύλλα πρέπει να επικαλύπτονται πάνω
στην επιφάνεια του νωπού σκυροδέματος και να είναι σταθεροποιημένα στα
σημεία ενώσεων (π.χ. με τοποθέτηση σανίδων ή λίθων στα σημεία εκείνα) για
να αποφευχθεί εξάτμιση του νερού από το σκυρόδεμα.
Η χρήση πλαστικών μεμβρανών συνίσταται ιδιαιτέρως για εμφανές σκυρόδεμα,
καθώς έτσι θα αποφευχθεί σε μεγάλο βαθμό η δημιουργία εξάνθησης. Οι μεμ-
βράνες δεν πρέπει να είναι σε άμεση επαφή με το νωπό σκυρόδεμα. Φαινόμενο
‘καμινάδας’ (ταχεία απαγωγή υδρατμών), πρέπει επίσης να αποτρέπεται.
Κατά την κάλυψη των επιφανειών σκυροδέματος με υλικά συγκράτησης νερού

όπως είναι η λινάτσα, ψάθα, η κάλυψη πρέπει να διατηρείται συνεχώς υγρή ή αν
είναι απαραίτητο πρέπει να παρέχεται επιπλέον προστασία με πλαστικές μεμ-
βράνες ενάντια στην ταχεία απώλεια υγρασίας.
Πρόωρη ξήρανση μπορεί να αποφευχθεί διατηρώντας την επιφάνεια του σκυ-

ροδέματος υγρή με συνεχή διαβροχή της. Η εναλλαγή διαβροχής και ξήρανσης
μπορεί να οδηγήσει σε καταπονήσεις και επομένως σε ρωγμές στο νέο σκυρό-
δεμα. Αποφύγετε τον απευθείας ψεκασμό στην επιφάνεια του σκυροδέματος
με ένα τζετ νερού, καθώς μπορεί παρουσιαστούν ρωγμές στο σκυρόδεμα εάν
η επιφάνειά του κρυώσει λόγω χαμηλής θερμοκρασίας νερού και λανθάνουσας
ανάπτυξης θερμότητας στο σκυρόδεμα, ιδιαιτέρως σε μεγάλου όγκου κατα-
σκευές σκυροδέματος. Κατάλληλος εξοπλισμός περιλαμβάνει ακροφύσια ή δι-
άτρητες σωλήνες τύπου ποτίσματος κήπων. Οι οριζόντιες επιφάνειες μπορούν
να παραμείνουν εμβαπτισμένες στο νερό κατά την ωρίμανσή τους, όπου αυτό
είναι δυνατό.
8.3 Μέτρα Προστασίας για το Σκυρόδεμα
Μέθοδος Μέτρα Εξωτερική Θερμοκρασία σε °C
Κάτω από -3°C έως 5°C έως 10°C έως Πάνω από
τους -3°C +50C 10°C 25°C 25°C
Φύλλα/ Κάλυψη και/ ή ψεκασμός με Χ
προστα- μεμβράνη ωρίμανσης και
τευτική ύγρανση.
μεμβράνη
Υγράνετε τον ξυλότυπο, προ- Χ
στατέψτε το μεταλλότυπο από
την ηλιακή ακτινοβολία
Καλύψτε και/ ή ψεκάστε με Χ Χ
μεμβράνη ωρίμανσης
Καλύψτε και/ ή ψεκάστε με Χ*
μεμβράνη ωρίμανσης και μο-
νώστε θερμικώς. Συνίσταται η
χρήση θερμομονωτικού καλου-
πιού π.χ. ξύλινου
Καλύψτε και μονώστε. Εσω- Χ* Χ*
κλείστε την περιοχή εργασίας
(κάλυμμα) ή θερμάνετε την
(π.χ. ακτινοβολούμενη θερ-
μότητα). Επίσης κρατήστε τη
θερμοκρασία του σκυροδέμα-
τος στους +10°C για τουλάχι-
στον 3 ημέρες
Νερό Διατηρείστε το υγρό με συνε- Χ
χή διαβροχή
* Η ωρίμανση και οι περίοδοι αποκαλούπωσης επεκτείνονται κατά τον αριθμό των ημερών παγετού.
Προστατέψτε το σκυρόδεμα από τοπική συγκέντρωση νερού για τουλάχιστον 7 ημέρες
Σε χαμηλές θερμοκρασίες δεν αρκεί να αποτραπεί η απώλεια του νερού από

την επιφάνεια του σκυροδέματος. Για να αποφευχθεί η υπερβολική ψύξη, επι-
πρόσθετα θερμομονωτικά μέτρα προστασίας είναι απαραίτητα, τα οποία πρέπει
να προετοιμάζονται και να εφαρμόζονται στους κατάλληλους χρόνους. Αυτά
εξαρτώνται κυρίως από τις καιρικές συνθήκες, τον τύπο των στοιχείων, τις δια-
στάσεις τους και τον τύπο του καλουπιού.
Η ωρίμανση με νερό δεν επιτρέπεται σε θερμοκρασίες παγετού. Οι θερμικές

επικαλύψεις όπως είναι οι σανίδες χαρτοπολτού, οι ξηρές ψάθες και τα καλά-
μια, οι ελαφρές σανίδες και τα πλαστικά φύλλα είναι όλα κατάλληλα μέτρα προ-
στασίας για σύντομες περιόδους παγετού. Η κάλυψη πρέπει κατά προτίμηση να
προστατεύεται και από τις δύο μεριές από την υγρασία με πλαστικά φύλλα. Τα
πλαστικά φύλλα με λεπτό έλασμα στο πίσω μέρος τους είναι τα καταλληλότερα
και ευκολότερα στο χειρισμό. Σε δριμύ ψύχος ή σε περιπτώσεις παρατεταμέ-
νων θερμοκρασιών παγετού, ο αέρας που περιβάλλει το νωπό σκυρόδεμα πρέ-
πει να είναι θερμαινόμενος και οι επιφάνειες σκυροδέματος πρέπει να παραμέ-
νουν νωπές. Η καλή σφράγιση είναι πολύ σημαντική (π.χ. κλείνοντας ανοίγματα
από παράθυρα και πόρτες και χρησιμοποιώντας τέντες εργασίας).
8.4 Περίοδος Ωρίμανσης

Η περίοδος ωρίμανσης πρέπει να είναι καθορισμένη έτσι ώστε οι περιοχές κο-
ντά στην επιφάνεια να επιτύχουν την απαιτούμενη αντοχή και στεγανότητα που
απαιτείται για ανθεκτικότητα του σκυροδέματος καθώς και την προστασία του
οπλισμού από τη διάβρωση.
Η ανάπτυξη αντοχών είναι πολύ στενά συνδεδεμένη με τη σύνθεση του σκυ-
ροδέματος, τη θερμοκρασία του νωπού σκυροδέματος, τις συνθήκες περιβάλ-
λοντος, τις διαστάσεις του στοιχείου και η περίοδος ωρίμανσης που απαιτείται
επηρεάζεται επίσης από τους ίδιους παράγοντες.
Ως τμήμα της Ευρωπαϊκής διαδικασίας τυποποίησης, προετοιμάζεται συγγραφή

τυποποιημένων κανόνων για την ωρίμανση σκυροδέματος.
Η βασική αρχή αυτού του Ευρωπαϊκού προσχέδιου είναι ενσωματωμένη στο
πρότυπο E DIN 1045-3. Η βάση της θεωρίας αυτής είναι ότι η ωρίμανση του
σκυροδέματος πρέπει να συνεχίζεται έως ότου επιτευχθεί το 50% της χαρα-
κτηριστικής αντοχής fck του στοιχείου του σκυροδέματος. Για να καθοριστεί
η απαραίτητη περίοδος ωρίμανσης, ο παραγωγός σκυροδέματος πρέπει να
δώσει πληροφορίες για την ανάπτυξη των αντοχών του σκυροδέματος. Οι πλη-
ροφορίες αυτές βασίζονται στο μέσο όρο των αντοχών του σκυροδέματος της
περιόδου μεταξύ 2 και 28 ημερών στους 200C και έτσι κατηγοριοποιείται το
σκυρόδεμα ως ταχείας, μεσαίας, χαμηλής ή πολύ χαμηλής ανάπτυξης αντοχής.
Η ελάχιστη περίοδος ωρίμανσης που καθορίζεται στο E DIN 1045-3 βασίζεται
σε αυτές τις κατηγορίες ανάπτυξης αντοχών. Ο κατωτέρω πίνακας δείχνει την
ελάχιστη περίοδο ωρίμανσης ως παράγοντα της ανάπτυξης αντοχής του σκυρο-
δέματος και της θερμοκρασίας επιφανείας.
Ωρίμανση σύμφωνα με E DIN 1045-3 Ιούλιος 2001
Μέθοδοι ωρίμανσης
DIN 1045-3 - Σχετική υγρασία αέρα 85%

- Παραμονή στο καλούπι
- Κάλυψη με προστατευτικά φύλλα
- Διάστρωση καλυμμάτων συγκράτησης νερού
- Διατήρηση στρώσης νερού στην επιφάνεια του σκυροδέματος
- Βελτιωτικό ωρίμανσης
Περίοδος ωρίμανσης
Τάξεις έκθεσης: ανατρέξτε στο τμήμα 2.2. (σελ.22)
Κανονισμός DIN 1045-3 ZTV-ING Τμήμα 3

Τάξεις έκθεσης XO XC2- XC4 XM XC2 XC3- XC4
(σύμφωνα με DIN XC1 XS XS XM
1045-2) XD XD
XF XF
XA XA
Ελάχιστες απαι- 12 h Έως ότου η αντοχή του σκυροδέματος κοντά στην επιφάνεια
τήσεις περιόδου φτάσει ελάχιστα το
ωρίμανσης
50% 70% 50% 70%
της χαρακτηριστικής αντοχής fck
Απλοποιημένος ορισμός της Σε περίπτωση που οι περίοδοι ωρίμανσης που καθορίζονται
ελάχιστης περιόδου ωρίμαν- στον Πίνακα 2 DIN 1045-3 λαμβάνονται για
σης
ίδιο διπλάσιο ίδιο διπλάσιο
χρόνο, η απαιτούμενη αντοχή θεωρείται ότι επετεύχθη
Πίνακας 2 DIN 1045-3

Θερμοκρασία Ελάχιστη περίοδος ωρίμανσης σε ημέρες ως παράγοντας
επιφάνειας και/ ή ανάπτυξης αντοχής r1 του σκυροδέματος
περιβάλλοντος
r ≥0.50 r ≥0.30 r ≥0.15 r<0.15
T ≥ 25°C 1 2 2 3
25>T ≥15°C 1 2 4 5
15>T ≥ 10°C 2 4 7 10
10>T ≥ 5°C 3 6 10 15
1 Μπορούν να παρεμβάλλονται και ενδιάμεσες τιμές
Η τιμή r (r = fck 2/ fcm 28 – λόγος της μέσης θλιπτικής αντοχής του σκυροδέμα-
τος μετά από 2 και 28 ημέρες) καθορίζει την ανάπτυξη αντοχής του σκυροδέ-
ματος και θα προσδιορίζεται από δοκιμές καταλληλότητας
Ακριβής ορισμός Ακριβής απόδειξη επαρκούς ανάπτυξης αντοχής στην κατασκευή είναι επιτρε-
της ελάχιστης περι- πτή (π.χ. με ωριμότητα)
όδου ωρίμανσης
Γενικές εφαρμόσι- Εργασιμότητα πάνω από 5 h →Π
ρέπει να προκαθορίζεται κατάλληλη
μες απαιτήσεις επέκταση του χρόνου ωρίμανσης
Θερμοκρασία κάτω από τους 5°C →Π
ερίοδοι σε Τ< 5°C δε λαμβάνονται
υπόψη κατά τη μέτρηση της περιόδου
ωρίμανσης
Θερμοκρασία κάτω από τους 0°C →Π
ρέπει να παρέχεται προστασία από
(ZTV-ING) τον παγετό όταν το σκυρόδεμα δεν έχει
φτάσει στην ελάχιστη θλιπτική αντοχή
των 10N/mm2
Πρόσμικτα Σκυροδέματος και Περιβάλλον
Τα πρόσμικτα σκυροδέματος είναι σε μορφή υγρών ή σκόνης. Ενσωματώνονται
στο μίγμα του σκυροδέματος σε μικρές ποσότητες για να επιτευχθούν ειδικές
απαιτήσεις:
 Για αύξηση της ανθεκτικότητας

 Για αύξηση της εργασιμότητας
 Για τροποποίηση της φάσης πήξης ή σκλήρυνσης του τσιμέντου
Τα πρόσμικτα έχουν ως σκοπό τη βελτίωση των ιδιοτήτων του σκυροδέματος.

Σε ποσοστιαία αναλογία, οι υπερρευστοποιητές (μειωτές νερού υψηλού βαθ-
μού) και οι ρευστοποιητές (μειωτές νερού) ως ομάδα, αποτελούν περίπου το
80% όλων των προσμίκτων που χρησιμοποιούνται στις μέρες μας.
Σε τι βαθμό τα πρόσμικτα σκυροδέματος αποσυντίθενται βιολογικώς, διηθού-

νται ή εκλύουν ατμούς;
Οι υπερρευστοποιητές πρέπει να είναι μη-τοξικοί,
υδατοδιαλυτοί και βιοδιασπάσιμοι
Δοκιμές σε κονιορτοποιημένα δείγματα σκυροδέματος έχουν δείξει ότι μικρές

ποσότητες υπερρευστοποιητών και προϊόντα αποσύνθεσής τους είναι κατά
βάση διηθούμενα. Παρόλα αυτά, τα υλικά βιοδιασπώνται σε ικανοποιητικιό βαθ-
μό και δεν προκαλούν ρύπανση των υπόγειων υδάτων. Ακόμη και κάτω από τις
πιο ακραίες συνθήκες, μόνο μικρές ποσότητες διηθούμενων οργανικών ουσιών
μπορούν να παρεισφρήσουν στο νερό.
 Συμπέρασμα από τη δοκιμή: Ο αέρας δε μολύνεται από τους υπερρευστο-

ποιητές.
Συνοψίζοντας: Κατά πόσο είναι φιλικοί με το περιβάλλον οι υπερρευστοποιητές;

Τα πρόσμικτα σκυροδέματος είναι κατάλληλα για την εφαρμογή τους και
όταν χρησιμοποιούνται σωστά είναι ακίνδυνα για τον άνθρωπο, τα ζώα και
το περιβάλλον.
Τα τεχνικά οφέλη των υπερρευστοποιητών για τους πελάτες και τους επαγγελ-
ματίες κατασκευαστές υπερέχουν των χαμηλών και ελεγχόμενων εκπομπών
που προκύπτουν κατά τη χρήση τους. Τα πρόσμικτα σκυροδέματος είναι φιλικά
προς το περιβάλλον διότι προκαλούν αμελητέα ρύπανση του αέρα, του εδάφους
και των υπόγειων υδάτων.
Ανατρέξτε στην ακόλουθη βιβλιογραφία:

 ‘“Environmental Compatibility of Concrete Admixtures”, Report by the
Association of Swiss Concrete Admixtures Manufacturers (FSHBZ), July 1995
 EU Project ANACAD, Analysis and Results of Concrete Admixtures in
Wastewater Final Report BMG Engineering AG Zurich, February 2000
141
Μέλος EFCA
Η Sika είναι μέλος της EFCA, της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας των Ενώσεων Προ-
σμίκτων Σκυροδέματος.
Τα Πρόσμικτα της Sika συμμορφώνονται με το περιβαλλοντικό πρότυπο ποιότη-

τας της EFCA.
EQ Conforms to the EFCA envi-

ronmental quality standard
Konform mit den Umwelt-
E richtlinien der EFCA
nc uro p of
s
r e t e a n F e d e r a t i o n c i a ti
Co
on
eA
d m ixture s A ss o Conforme aux directives
écologiques de l’EFCA
142
Ευρετήριο
Α Β
Αδρανή Βαθμός συνεκτικότητας 4.1.4
- Αδρανή 1.3 Βάθος διείσδυσης 6.5
- Θραυστά 1.3, 3.2.1 Βάθος νερού διείσδυσης 5.2.8
- Ανθεκτικά σε παγετό 5.1.4 Βαρέα αδρανή 1.3
- Σύμφωνα με το Πρότυπο ΕΝ 12620 1.3 Βελτιωτικά ωρίμανσης 8.2
- Στρογγυλεμένα 1.3, 3.2.1
Αδρανή ανθεκτικά σε παγετό 1.3, 5.1.4
Αδρανή σκυροδέματος 1.3 Γ
Αερακτικά 1.4 Γρανολιθική δομή 1.3
Αεριο-ελαφροσκυρόδεμα 3.2.13 Γρανολιθικό σκυρόδεμα 3.2.20
Άμμος 1.3
Αναπήδηση 6.2
Ανάπτυξη αντοχών 5.1.1 Δ
Ανασυμπύκνωση 3.2.9 Δειγματοληψία 4.2.2
Ανενεργά υλικά 1.5 Δεσμός αδρανών-τσιμεντοπολτού 5.1.10
Αντίδραση αλκαλίων-αδρανών 5.1.12 Δευτερεύοντα συστατικά τσιμέντου 4.2.8
Άντληση λεπτής ροής 6.4 Διάμετρος εξάπλωσης 4.1.4
Άντληση πυκνής ροής 6.4 Διαχωρισμός 4.1.5
Αντλήσιμο σκυρόδεμα 3.2.1 Διερχόμενα από το κόσκινο 1.3
Αντλησιμότητα 4.1.9 Δοκίμια 5.2
Αντοχή, χημική 5.1.8 - Κύβοι 5.2.1
Αντοχή σε θειικά 5.1.7 - Ωρίμανση 5.2.2
Αντοχή σε κύκλους πήξης/ τήξης 5.1.4, 5.2.9 - Κύλινδροι 5.2.1
Αντοχή σε παγετό 5.1.4, 5.2.9 - Πρίσματα 5.2.1
Αντοχή σε τριβή 5.1.9 Δοκίμια ελέγχου 5.2.1
Αντοχή σε φωτιά 3.2.10, 3.2.17, 6.9 Δοσολογία προσμίκτων 1.4
Αποθήκευση δοκιμίων 5.2.2 Δοχείο σχήματος L (L-box) 4.2.8
Αποκαλουπωτικά 7.1 Δύναμη αντίστασης σε παγετό 4.1.3
- Ρυθμός εφαρμογής 7.4.1
- Πάχος εφαρμογής 7.4.1
Απόμιξη 4.1.10 Ε
Απώλεια θερμότητας 4.1.3 Έγχρωμο σκυρόδεμα 3.2.15
Αρχική πήξη 4.1.2 Ειδική επιφάνεια 1.5
Ασβεστολιθική πούδρα 1.5 Εκτεθειμένα αδρανή σκυροδέματος 3.2.8, 5.1.6
Ατμός 3.2.18 Εκτοξευόμενο σκυρόδεμα 6.1
Αυτοσυμπυκνούμενο σκυρόδεμα 3.2.3, 4.2.8 - Σταθεροποιημένο 6.6
143
- Ανθεκτικό σε θειικά 6.8 Ι
- Με αυξημένη πυραντίσταση 6.9 Ίνες πολυπροπυλενίου 3.2.18, 6.9
Εκτοξευόμενο σκυρόδεμα με αντοχή σε θειικά 6.8 Ινοπλισμένο με χαλύβδινες ίνες
Ελαφρά αδρανή 1.3 εκτοξευόμενο σκυρόδεμα 6.7
Ελαφροσκυρόδεμα 1.1, 3.2.13 Ινοπλισμένο σκυρόδεμα 3.2.10
Ελάχιστη θερμοκρασία 4.1.3 Ιπτάμενη τέφρα 1.5, 2.5
Ελάχιστο περιεχόμενο τσιμέντου 2.5
Έλεγχος συμμόρφωσης 2.8
Έλεγχοι συνεκτικότητας 4.2.3 Κ
Εξάνθηση 4.1.5 Κάθιση 4.1.4
Εξάπλωση 4.2.8 - Δοκιμή 4.2.3
Εξάτμιση 8.1 Καλούπια, απορροφητικά 7.3
Εξίδρωση 4.1.5 Καμπτική αντοχή 5.1.10, 5.2.4
Εξοπλισμός ελέγχου 5.2.4 Κανάλι-V 4.2.8
Επιβράδυνση κατά τη νύχτα 4.1.3 Καταπόνηση λόγω παγετού 5.1.4
Επιβραδυντής 1.4 Καταπόνηση λόγω τριβής 5.1.9
Επιταχυντής 6.4 - Τριβή 1.9
- Μη αλκαλικός 6.4 - Σημειακή φόρτιση 5.1.9
Επιταχυντής πήξεως 1.4 - Κίνηση τροχήλατου 5.1.9
Επιταχυντής σκλήρυνσης 1.4 Κατηγορίες θλιπτικής αντοχής 2.4, 5.1.11
Επιφάνεια σκυροδέματος 5.1.8 Κατηγορίες πρώιμων αντοχών
Επιφανειακές ρωγμές 3.2.9 εκτοξευόμενου σκυροδέματος 6.3
Επιφανειακός επιβραδυντής 5.1.6 Κατηγορίες συνεκτικότητας 2.3, 4.1.4
Επιφανειακοί σκληρυντές 3.2.19 Κενά αέρα
Εργασιμότητα 4.2.1 - Χαρακτηριστικά αυτών 3.2.4
- Απαιτήσεις 4.1.1 - Αποτελεσματικότητα 3.2.4
Έτοιμο σκυρόδεμα 3.1 Κενά δόνησης 3.2.8
Ετρινγκίτης 5.1.7 Κενά συμπύκνωσης 4.1.8
Εφελκυστική αντοχή 5.2.7 Κενά μικροπορώδους 4.1.8
Κοκκομετρικές καμπύλες 1.3
Κοκκομετρική ομάδα μεγέθους 1.3
Θ Κρίσιμη θερμοκρασία 4.1.1
Θέρμανση με ατμό 3.2.18 Κρουσίμετρο 4.1.4, 5.1.2
Θερμοκρασία, κρίσιμη 4.1.2 Κύβοι 5.2.1
Θερμοκρασία νωπού σκυροδέματος 4.1.11 Κυλινδρούμενο σκυρόδεμα 3.2.14
Θερμοκρασία σκυροδέματος, πτώση 4.1.3 Κύρια συστατικά του σκυροδέματος 1.1
Θερμοκρασιακές αποκλίσεις 8.2
Θερμότητα ενυδάτωσης 5.1.11
Θλιπτική αντοχή 5.1.1, 5.2.3 Λ
Θραυστά αδρανή 1.3 Λείανση 4.1.6
Λιπαντικά μίγματα 3.2.2
144
Λόγος Νερού/ Τσιμέντο 4.1.12, 3.2.7 Περιοχές κίνησης οχημάτων 3.2.2
Πιέσεις στα καλούπια 3.2.4
Πίνακας δοσολογίας για επιβράδυνση 4.1.2
Μ Πίνακες επιβράδυνσης 4.1.2
Μεγέθη κοσκίνων 1.3 Πιστοποίηση ελέγχου παραγωγής 2.8
Μέγεθος δονητή 3.2.8 Πλάκες 3.2.16
Μέθοδος κατασκευαστή (tremie pipes) 3.2.12 Πλάκες πεζοδρομίου 3.2.16
Μέθοδος εκτόξευσης 6.4 Πλαστική συρρίκνωση 5.1.6
Μέθοδοι ωρίμανσης 8.3 Πράσινη δύναμη 3.2.6, 3.2.14, 3.2.16
Μέθοδος HILTI 6.5 Πρίσματα 5.2.1
Μειωτής νερού 1.4 Ποζολάνες 1.5
Μετάδοση φορτίου: 1-σημείου/ 2- σημείων 5.2.5 Πόσιμο νερό 1.7
Μη-αλκαλικός επιταχυντής 6.6 Προκαταρκτικές δοκιμές επιβράδυνσης 4.1.2
Μίγμα αδρανών 1.3 Προκατασκευές 3.1.2
Μικροπόροι 5.1.3 Πρόσθετα σκυροδέματος 1.5
Μονολιθικό σκυρόδεμα 3.2.19 Προσθήκες 2.5
Πρόσμικτα 1.4
Πρόσμικτα σκυροδέματος 1.4
Ν - Περιβάλλον σελ.163
Νερό ανάμιξης 1.7 - Πρότυπο ΕΝ 934-2 1.4 σελ.163
Νερό έκπλυσης 1.7 Προστατευτικά μέτρα
Νωπό σε νωπό 3.2.20 σε χαμηλές θερμοκρασίες 4.1.3
Νωπό σκυρόδεμα 4.1.8 Προστατευτικές βαφές 3.2.18
Πρόσφυση / εφελκυστική αντοχή 6.2
Πρότυπο ΕΝ 206-1:2000 2.1
Ξ Πρότυπο ΕΝ 934-2 1.4
Ξήρανση 8.1 Πρώιμο φινίρισμα 5.1.2
Ξηρή μέθοδος εκτόξευσης 6.4 Πτώση θερμοκρασίας σκυροδέματος 4.1.4
Ξηρό μίγμα 6.4 Πυκνότητα νωπού σκυροδέματος 4.1.7
- Καθορισμός αυτής 4.2.6
Πυκνότητα σκληρυμένου σκυροδέματος 5.2.7
Π Πυριτική πούδρα 1.5, 2.5
Παράγοντας – k 2.5
- Ιπτάμενη τέφρα 2.5
- Πυριτική παιπάλη 2.5 Σ
Περιβάλλον και πρόσμικτα σκυροδέματος σελ.163 Σκυρόδεμα
Περιεχόμενο κενών αέρα 4.1.8 - Έγχρωμο 3.2.15
- Προσδιορισμός 4.2.6 - Σχεδιασμού 2.1
Περιεχόμενο σε λεπτά υλικά 1.6 - Ανθεκτικό σε κύκλους πήξης/ τήξης 3.2.14
Περιεχόμενο χλωριδίων 2.6 - Ανθεκτικό σε παγετό 3.2.4
Περίοδος ωρίμανσης 8.4 - Υψηλών πρώιμων αντοχών 5.1.2
145
- Υψηλών αντοχών 3.2.5 Συρρίκνωση ξήρανσης 5.1.8
- Κατά παραγγελία σκυρόδεμα 2.1
- Αυτοσυμπυκνούμενο 3.2.3, 4.2.8 Τ
- Περιοχών κίνησης οχημάτων 3.2.2 Τακτικός έλεγχος 4.2.2
- Στεγανό 3.2.7 Τάξεις έκθεσης 2.1, 2.2
- Με αυξημένη πυραντίσταση 3.2.17 Τάξεις έκθεσης σχετιζόμενες
Σκληρυμένο σκυρόδεμα 5 με περιβαλλοντικές επιδράσεις 2.2
Σκυρόδεμα βαρέων κατασκευών 3.2.11 Ταξινόμηση σκυροδέματος 2.8
Σκυρόδεμα επένδυσης 3.2.18 Τιμές-στόχοι για συνεκτικότητα 4.1.4
Σκυρόδεμα με αντοχή σε παγετό Τριχοειδές πορώδες 3.2.7
και κύκλους πήξης/ τήξης 3.2.4 Τριχοειδή κενά 4.1.7
Σκυρόδεμα μεγάλου όγκου 3.2.9 Τσιμέντα βάσει προτύπου ΕΝ 197-1 1.2
Σκυρόδεμα παραγόμενο Τσιμέντο Portland 1.2
με ολισθαίνοντα καλούπια 3.2.6 Τσιμεντόπαστα 4.1.5
Σκυρόδεμα όψεως 3.2.8 Τύποι τσιμέντων 1.2
Σκυρόδεμα υποβρύχιων κατασκευών 3.2.12 Υγρή εκτόξευση 6.4
Σκυρόδεμα υψηλής αντοχής 3.2.5 Υγρή μέθοδος εκτόξευσης 6.6
Σκυρόδεμα υψηλών πρώιμων αντοχών 5.1.2 Υπερρευστοποιητής 1.4
Σκωριοτσιμέντο 1.2 Υπόγεια ύδατα 1.7
Σκυροδέτηση σε υψηλές θερμοκρασίες 4.1.2 Υπολογισμός όγκου υλικών 1.8
Σκυροδέτηση σε χαμηλές θερμοκρασίες 4.1.3 Φαινόμενη πυκνότητα, χύμα 1.5
Σταθεροποιητής 1.4 Φάσεις ενυδάτωσης 5.1.11
Σταθεροποιητής εκτοξευόμενου σκυροδέματος 6.6 Φθορά, μειωμένη 4.1.10
Σταθεροποιητής μίγματος 4.1.5 Φινίρισμα 4.1.6
Στεγανό σκυρόδεμα 3.2.7 Φυτικά υγρά ξύλου 3.2.8
Στεγανότητα 5.1.3 Χαλύβδινες ίνες 3.2.10
Συμβατικά αδρανή 1.3 Χαρακτηρισμός τάξης 2.2.
Συμβατικό σκυρόδεμα 1.1 Χημική αντοχή 5.1.8
Συμφυής ικανότητα συμπύκνωσης 3.2.3 Χημική συρρίκνωση 5.1.6
Συνδετικά μέσα 1.2 Χρόνοι αποκαλούπωσης 5.1.2
Σύνδρομο ‘λευκών αρθρώσεων’ 3.2.3 Χρόνοι επιβράδυνσης 4.1.2
Συνένωση τμημάτων 6.1 Χρόνος ανάμιξης 3.2.4
Συνεκτικότητα 4.1.4, 4.2.8 Χρόνος εργασιμότητας 4.1.2
Σύνθεση σκυροδέματος 2.7 Χρωματισμός 3.2.15
Συνοχή 4.1.10 Χύτευση σκυροδέματος στη φυσική του θέση 3.1.1
Συρρίκνωση 5.1.6 Χωρικός παράγοντας SF 3.2.4
Συρρίκνωση, χημική 5.1.6 Ωρίμανση 8
146
Sika, Συστήματα Λύσεων
Παραγωγή σκυροδέματος και κονιαμάτων
Στεγάνωση
Επισκευή, προστασία και ενίσχυση σκυροδέματος
Σφραγίσεις και συγκολλήσεις
Δάπεδα
Προστασία σιδήρου
Συνθετικά φύλλα μεμβρανών για στεγάνωση οροφών, δωμάτων και υπογείων
Τεχνολογία κατασκευής σηράγγων και υπογείων έργων
Μηχανήματα και εξοπλισμός
Sika – Ο τοπικός σας συνεργάτης με Παγκόσμια Παρουσία
Η Sika είναι μια εταιρία με παγκόσμια δράση Η Sika αποτελεί τον παγκόσμιο ηγέτη στην πα-
στον τομέα των εξειδικευμένων χημικών για την γκόσμια αγορά και τεχνολογία στους τομείς της
κατασκευή. Έχει θυγατρικές εταιρίες, πωλήσεις στεγάνωσης, της σφράγισης, της συγκόλλησης,
και τεχνική υποστήριξη σε περισσότερες από 70 της ενίσχυσης και της προστασίας στα κτιριακά
χώρες παγκοσμίως. κατασκευές και τα έργα πολιτικού μηχανικού.
Η Sika έχει περισσότερους από 10.000 εργα-
ζόμενους παγκοσμίως και έχει επομένως τη
δυνατότητα να υποστηρίξει την επιτυχία όλων
των πελατών της.
Sika HELLAS ABEE

Πρωτομαγιάς 15
145 68 Κρυονέρι
Ελλάδα
Τηλ. 210-8160600 Ισχύουν οι πιο πρόσφατοι όροι πώλησης.
Παρακαλούμε συμβουλευτείτε τα Φύλλα Ιδιο-
Fax 210-8160606 τήτων Προϊόντων πριν από κάθε χρήση.
www.sika.gr
150

Concrete Handbook

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Concrete Handbook

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Construction

Εγχειρίδιο Τεχνολογίας Σκυροδέματος Sika®

Sika – Παγκόσμια Παρουσία

Ομάδα συγγραφέων της Sika:

Απόδοση στα Ελληνικά και προσαρμογή: Εύη Σάλτα

1. Πρώτες Ύλες Σκυροδέματος 5

6. Εκτοξευόμενο Σκυρόδεμα 114

Πρόσμικτα Σκυροδέματος και Περιβάλλον 141

Εξαιτίας των συνεχώς αυξανόμενων απαιτήσεων ποιότητας σκυροδέματος (κυ-

 Σκυρόδεμα Υλικό που προέρχεται από ανάμιξη τσιμέντου, χον-

1. Πρώτες Ύλες Σκυροδέματος 

1.2 Συνδετικά υλικά

Το Ευρωπαϊκό Πρότυπο για το Τσιμέντο

 CEM I Τσιμέντο τύπου Portland

Στον παραπάνω πίνακα, οι διάφοροι τύποι τσιμέντου μπορούν να περιλαμβάνουν

 1. Πρώτες Ύλες Σκυροδέματος

Σύνθεση (% μέρη κατά βάρος)1

Κλίνκερ τσιμέντου Portland

1. Πρώτες Ύλες Σκυροδέματος 

Λεπτομερείς πληροφορίες για τα μεμονωμένα συστατικά του τσιμέντου δίνονται

1.3 Αδρανή Σκυροδέματος

Συμβατικά και ειδικά αδρανή

 1. Πρώτες Ύλες Σκυροδέματος

Σημαντικοί ορισμοί από το Πρότυπο (με επιπλέον σημειώσεις):

Ποσοστό διόδου, κοκκομετρικές καμπύλες μεγέθους αδρανών

1. Πρώτες Ύλες Σκυροδέματος 

Το μέγεθος των οπών σε κάθε κόσκινο (μέγεθος κόσκινου) περιγράφεται στο

Μίγμα αδρανών 0-32 mm:

Κοκκοµετρική κατανοµή (εύρος κοκκοµετρικής καµπύλης (σύµφωνα µε ΕΝ 480-1)

Συστατικό Μέγεθος κόκκου Περιεχόμενο

10 1. Πρώτες Ύλες Σκυροδέματος

Φυσικές απαιτήσεις αδρανών

Εναλλακτικά αδρανή (ανακυκλούμενα υλικά)

Πιθανές εναλλακτικές πηγές προέλευσης αδρανών είναι:

1. Πρώτες Ύλες Σκυροδέματος 11

Πρόσμικτα – ορισμοί και αποτελέσματα

12 1. Πρώτες Ύλες Σκυροδέματος

Σε περίπτωση που η ολική ποσότητα υγρού προσμίκτου είναι >3 lt / m3 σκυρο-

1.5 Πρόσθετα Σκυροδέματος

1. Πρώτες Ύλες Σκυροδέματος 13

Συγκριτικός Πίνακας τσιμέντων / ποζολανών

14 1. Πρώτες Ύλες Σκυροδέματος

Τα λεπτά υλικά σκυροδέματος ενεργούν ως λιπαντικό στο νωπό σκυρόδεμα για

Στρογγυλεμένα αδρανή Θραυστά αδρανή

1. Πρώτες Ύλες Σκυροδέματος 15

Προκαταρκτικοί έλεγχοι (ΕΝ 1008, Πίνακας 1)

16 1. Πρώτες Ύλες Σκυροδέματος

Όρια ουσιών κατά τη χημική ανάλυση:

 Χρόνος πήξης και αντοχές

1. Πρώτες Ύλες Σκυροδέματος 17

Όγκοι και μάζες κατά τους υπολογισμούς για 1m3 σκυροδέματος.

18 1. Πρώτες Ύλες Σκυροδέματος

1. Πρώτες Ύλες Σκυροδέματος 19

Το Πρότυπο αυτό βρίσκει εφαρμογή σε περιπτώσεις κατασκευών επί τόπου στο

Προετοιμάζονται Ευρωπαϊκά Πρότυπα και για τους ακόλουθους τύπους σκυρο-

Δεν εφαρμόζεται σε περιπτώσεις:

Το σκυρόδεμα προδιαγράφεται είτε ως κατά παραγγελία σκυρόδεμα (λαμβά-

2.1 Ορισμοί από το Πρότυπο

 Κατά παραγγελία σκυρόδεμα

 Σκυρόδεμα προκαθορισμένης σύνθεσης

 Τυποποιημένο σκυρόδεμα προκαθορισμένης σύνθεσης

Ισοζύγιο νερού σκυροδέματος

 Ολικό περιεχόμενο νερό

 Ενεργό περιεχόμενο νερό

1. Πρώτες Ύλες Σκυροδέματος

1. Πρώτες Ύλες Σκυροδέματος

1. Πρώτες Ύλες Σκυροδέματος

1. Πρώτες Ύλες Σκυροδέματος

1. Πρώτες Ύλες Σκυροδέματος