เพลงพวงมาลัย

โดย:

ปริยากร นิธิกุลตานนท
โชติกา กิตติฐิติกุล
เพชรวริสา ปรีดาวรรณกุล
เบญญาภา แกวจินดา
กุลภัสสรณ นนทพิบูลย
ความเปนมาและประเภท
เพลงพวงมาลัย มีกําเนิดที่ไมแนชัด แตเชื่อวานา เพลงพวงมาลัยสั้นหรือเพลงพวงมาลัยเร็ว
จะมีพัฒนาการมาจากความเปนคน เพลงชนิดนี้มีความยาวของเนื้อรอง ๑ บท อยูใน ๓
บาท หรือ ๖ วรรค วรรคละ ๔-๗ คํา
เจาบทเจากลอนของคนไทย ซึ่งนิยมพูดให
คลองจองกัน เชน โกหกพกลม กระจองงอแง ลม เพลงพวงมาลัยยาวหรือเพลงพวงมาลัยชา
บทหนึ่งมีความยาว ๓ บาท หรือ ๖ วรรคขึ้นไปบท
หายตายจาก เปนตน
หนึ่งๆ ไมจํากัดความยาว บางครั้งมีความยาวถึง ๖๐
กวาบาท บทที่รองยาวๆ พบในการรองดนเลาเรื่อง
ประเภทของเพลงพวงมาลัย
จํานวนคําในแตละวรรคไมแนนอน ประมาณ ๔-๘ คํา
เพลงพวงมาลัยที่พบโดยทั่วไป สามารถจําแนก
ตามลักษณะคําประพันธไดเปน ๒ ชนิดคือ เพลง
พวงมาลัยสั้นหรือเพลงพวงมาลัยเร็ว และ
เพลงพวงมาลัยยาวหรือเพลงพวงมาลัยชา ทั้งสอง
ชนิด มีลักษณะดังนี้
ลักษณะของเพลงพวงมาลัย
การรองเพลงพวงมาลัย มีลักษณะคลายกับเพลงพื้นบานเมืองอื่นๆ คือ มีผูรองนําฝายชาย รอง
นําฝายหญิง ที่เรียกวาพอเพลง แมเพลง และ ผูรองรับตามบท ที่เรียกวา ลูกคู

ในการขับรอง ตนเสียงที่เปนพอเพลง แมเพลงขึ้นตนดวยการขับรองคําวา “เออ

ระเหย ลอยมา” หรือ “เออระเหย ลอยไป” ในบางครั้งอาจขึ้นตนคําวา “เอย” โดยทอดเสียงใหยาว
ออกไป จากนั้นลูกคูรองรับทวนบทขึ้นตน ๑ รอบ ตนเสียงรองตอไปเรื่อยๆ จนกระทั่งจบเพลง

ในการลงทายเพลงลูกคูจะชวยกันรองทวนวรรคสุดทายอีก ๒ ครั้ง จากนั้นจึงจบการขับรอง

ดวยคําวา “เอย” ในขณะที่ขับรองนั้น ลูกคูเปนผูรําตามทํานองเพลงโดยไมมีทารําที่เปนแบบแผน
ตายตัว
โอกาสในการรองเพลง
เพลงพวงมาลัย เปนเพลงที่รองไดทุกโอกาสทุกเวลา ใชเลนในงานเทศกาลหรืองาน
ประเพณีตางๆ เชน งานโกนจุก งานบวชนาค งานแตงงาน เทศนมหาชาติ ทอดกฐิน ลงแขก
เกี่ยวขาว และ งานศพ (เพลงชมพุมดอกไม)

หลายทองถิ่นนําไปประกอบการละเลนพื้นบาน “ เลนลูกชวง” ซึ่งทําจากผามวนเปนลูก

กลมๆ แบงผูเลนเปนสองฝาย ยืนหางกันประมาณ 10 เมตร ฝายแรกจะโยนใหอีกฝายหนึ่งรับ
ถารับไดก็ปากลับมายังฝายตรงขาม หากลูกชวงถูกตัวผูใดก็ตองเปลี่ยนไปอยูฝายตรงกันขาม
เมื่อไดเชลยมามากพอสมควรแลว จึงจัดเปนวงขึ้น ผูเปนเชลยจะถูกบังคับใหรําอยูกลางวง
สวนที่เหลือจะรองเพลงพวงมาลัย
ตัวอยางการรองเพลงพวงมาลัย
เออระเหยลอยมา ชาชาแมพวงมาลัย
(รับ ชัดชา ลอยมา ชาชาเจาพวงมาลัย)
ก็ไดฟงนํ้าเสียง ทั้งกลมทั้งเกลี้ยงนี่กระไร
แตพอมาถึง มาฝากรัก นองยังหนักนํ้าใจ
นี่จะบอกใหพี่รู อนิจจาสองพูชื่นใจ
พอแมทั้งหลายหญิงชายที่มา ฉันขอสมา
อภัย
หนอยจะติเพลงวงนี้ วากันไมดี ใชไมได
พูดขึ้นก็ตูดพูดขึ้นก็กน สัปดี้สัปดน ยกใหญ
จะเอาเมฆมาแลกเงิน จะหาความเจริญ เสีย
เมื่อไร
ฉันมายกมือขึ้นวันทา ฉันของสมาอภัย
อีกทั้งชื่นใจของนองนี่เอย ฉันไมใครเลยอะไร
ตรงจับขอมือถือขอแขน มาขางนี้เถอะพอแสน
อาลัย
จะมาธุระหรือปะปง เหตุผลเปนอยางอะไร
ถามวาถิ่นฐานหรือบานชอง เคหาหอหองอยู
ที่ไหน
จะมีสูดลายหมายลับ จะมีโจทกตามจับ กันหรือ
อยางไร
พอเที่ยวการกี้หนี้ถิ่น ทํามาหากินดวยอะไร
พานทองดอกไม พอชวยขยายความเอย