ვიქტორ ჰიუგო

ბარიკადებზე, შუა ქუჩაში, სადაც სიკვდილმა უმძვინვარესმა

ცოდვილი სისხლი ხალხის სპეტაკი და უცოდველი სისხლით
წარეცხა,
კომუნარების გვერდით შეიპყრეს პატარა ბიჭი,ალბათ,
თორმეტის.
-შენც ამათთან ხარ? - მან უპასუხა: -დიახ, მე ამათ ვერ
მოვშორდები.
-შენ ჯერს მოუცდი. ყველას დაგხვრეტენ. - ასეთი იყო სიტყვა
ოფიცრის.
და იდგა ბავშვი, ტყვიის კაშკაშში რომ გაემართა მზერა
თოფისთვის.
ის შეჰყურებდა, თუ კომუნარებს როგორ ხოცავდნენ სახლის
კედლებთან.
იმ ოფიცერთან მიიჭრა ბავშვი და მის თვალებში იყო ვედრება.
უთხრა: - გამიშვით თუ შეიძლება, მე აქვე საათს დედას
მივუტან.
-გაქცევა გინდა?.. - მე დავბრუნდები... -იმეორებდა ბავშვი
ჯიუტად.
-ხომ არ შეშინდი? სად ცხოვრობ ლეკვო? -აქვე შადრევნის წინ
რომ სახლია.
გთხოვთ, კაპიტანო, მე დავბრუნდები... -ჯარისკაცები სიცილს
აყრიან.
-წადი ჯანდაბას!.. - თქვა კაპიტანმა, - ჯილდო გეკუთვნის
ეშმაკობისთვის!..
და მთელ მიდამოს ეფინებოდა ხარხარი რაზმის და იმ
ოფიცრის.
ის ირეოდა კაცთა ხროტინში და იცინოდა თითქოს სიკვდილი,
მაგრამ უეცრად შეწყდა ხარხარი, ბავშვი ამაყი და
ფერმიხდილი
კვლავ აღიმართა მოულოდნელად, უკვე არავინ ელოდა
რადგან,
აი მოვედი...- უთხრა კაპიტანს და ქედმაღალი კედელთან
დადგა.

მაშინ კი შერცხვა უგუნურ სიკვდილს და ოფიცერმა ბიჭი

დაინდო.
ამ ქვეყანაზე, სადაც გრიგალი ასე მძვინვარებს, ბავშვო რაინდო,
და ერთმანეთში ურევს ყველაფერს - გმირსა და ყაჩაღს, ბოროტს
და კეთილს,
შენ ვით ჩაები ორთაბრძოლაში და რამ გიბიძგა მითხარი ერთი.
ეგ შენი სული იყო უმწიკვლო, ამაღლებული აფრქვევდა
ნათელს,
შენ უყოყმანოდ მოხველ მამაცი და ჩაბნელებულ უფსკრულთან
დადექ.
დედისკენ წარსდგი ერთი ნაბიჯი და მეორეთი სიკვდილს
მიუხველ.
კაცს გაუღვიძა ქენჯნა სინდისის კეთილშობილი სულის
სიუხვემ.
რომ ეღალატა შენთვის მხნეობას, ქვეყნად ვერავინ
გაგამტყუნებდა,
მაგრამ შენ იყავ ბავშვი ამაყი და ქედმაღალი გქონდა ბუნება.
სიცოცხლეს, დილას, ბავშვებთან თამაშს, გაზაფხულს, სულში
რომ იხედება,
შენ ამჯობინე, მეგობრებს გვერდით ამოსდგომოდი პირქუშ
კედელთან.
შენ გეამბორა შუბლზე დიდება და მარადიულ სინორჩეს ოდა
უმღერა ასე ძველ საბერძნეთში, სად სიმამაცით გულები
თრთოდა,
სახელგანთქმული არგოსის კართან ელინთა ყრმანი შენი ასაკის
ქალაქის კედლებს იცავდნენ მკერდით და სჩადიოდნენ საქმეს
გასაკვირს.
ყრმავ პირნათელო, შენი ადგილი არის ღმერთების
საბრძანებელში,
ასეთი იყო პატივი გმირთა გინდ მესენეში გინდა თებეში.
შენ მათ ეკუთვნი, ვინც თავგანწირვით ადამიანთა მოდგმას
აოცებს
და ელინები ვის სახეებსაც ჭრიდნენ თითბერზე და ბრინჯაოზე.
შენ თავი უნდა იქ მოიდრიკო, სადაც ტირიფი დგას დაქანცული
და იმის ჩრდილში მოსული ჭასთან დოქს გადმოიღებს მხრიდან
ქალწული,
ის დაგინახავს და ვერ შეამჩნევს თუ როგორ იკლავს წყურვილს
კამეჩი
და ფიქრიანი გამოგაყოლებს მზერას საღამოს სიკამკამეში.

Sur une barricade, au milieu des pavés

Souillés d´un sang coupable et d´un sang pur lavés,
Un enfant de douze ans est pris avec des hommes.
-Es-tu de ceux-là, toi ?- L´enfant dit : Nous ensommes.

-C´est bon, dit l´officier, on va te fusiller.

Attends ton tour. – L´enfant voit des éclairs briller,
Et tous ses compagnons tomber sous la muraille.
Il dit à l´officier : Permettez-vous que j´aille
Rapporter cette montre à ma mère chez nous ?-

Tu veux t´enfuir ?- Je vais revenir.

– Ces voyous Ont peur ! Où loges-tu ? –
Là près de la fontaine.
Et je vais revenir, monsieur le capitaine.

-Va-t-en, drôle !
– L´enfant s´en va. –
Piège grossier !
Et les soldats riaient avec leurs officiers,
Et les mourants mêlaient à ce rire leur râle ;
Mais le rire cessa car soudain l´enfant pâle,
Brusquement reparu, fier comme Viala,
Vint s´adosser au mur et leur dit : Me voilà.
La mort stupide eut honte, et l´officier fit grâce.
Enfant, je ne sais point, dans l´ouragan qui passé
Et confond tout, le bien, le mal, héros, bandits,
Ce qui dans ce combat te poussait, mais je dis
Que ton âme ignorante est une âme sublime.
Bon et brave, tu fais, dans le fond de l´abîme,
Deux pax, l´un vers ta mère et l´autre vers la mort ;
L´enfant a la candeur et l´homme a le remords,
Et tu ne réponds point de ce qu´ on te fit faire ;
Mais l´enfant est superbe et vaillant qui préfère
À la fuite, à la vie, á l´aube, aux jeux permis,
Au printemps, le mur sombre où sont morts ses amis.
La gloire au front te baise, ô toi si jeune encore !
Doux ami, dans la Grèce antique, Stésichore
T´eût chargé de défendre une porte d´Argos ;
Cinégyre t´eût dit : nous sommes deux égaux !
Et tu serais admis au rang des purs éphèbes
Par Tyrtée à Messène et par Eschyle à Thèbes.
On graverait ton nom sur des disques d´airain ;
Et tu serais de ceux qui sous le ciel serein,
S´ils passent près du puits ombragés par le saule,
Font que la jeune fille ayant sur son épaule
L´urne où s´abreuveront les buffles haletants,
Pensive, se retourne et regarde longtemps.