Punim seminarik në:

Bazat e elektroteknikës
II

Prof:Afrim Fejza E punoi:IzetGashi

Energjia elektrike

Nuk ka informat të se kush e zbuloi energjinë elektrike

por disa studiues e shohin Benjamin Franklin si zbules te
saj por eksperimentet e tij vetëm ndihmuan në krijimin e
lidhjes midis rrufesë dhe energjisë elektrike, asgjë më
shumë.

Thomas Edison shpiku llambën elektrike dhe bota jonë ka

qenë më e ndritur që nga ajo kohë.
Pas që Thomas Edisoni e shpiku llambën elektrike,
llambat u zhvilluan edhe për dritat e rrugëve gjithashtu.
Qyteti i parë për të përdorur dritat elektrike të rrugëve
ishte Wabash, Indiana

Përdorimi e energjisë elektrike u zhvillua gradualisht nga

rreth 1880-të deri në vitet 1960. Në fillim, energjia
elektrike ishte një luks, dhe vetëm të pasurit mund ta
blinin atë në formën e gjeneratorëve lokalë, megjithatë
që nga atëherë deri në vitet 1960, përdorimi e energjisë
elektrike përhapet gradualisht dhe kostoja bëhet më e
përballueshme
Rryma elektrike është lëvizja e orientuar e elektroneve
nëpër një përçues.

Energjia elektrike gjenerohet më së shumti në një

termocentral nga gjeneruesit elektromekanikë, të nxitur
kryesisht nga motorët e nxehtësisë të nxitur nga djegie
ose ndarje bërthamore, por edhe me mjete të tjera të
tilla si energjia kinetike e ujit dhe erës rrjedhëse.
Bartës të elektricitetit janë elektronet, ku me lëvizjen e
elektroneve nga një atom në tjetrin formohet rryma
elektrike.
Intesiteti dhe kahu i rrymës elektrike

Ngarkesa elekrike e cila kalon nëpër prerjen terthore të

telit,gjatë njësisë së kohes paraqet intenstitetin e rrymës
elektrike
𝒒 𝒄
𝒊= =
𝒕 𝒔

Kahu i rrymës elektrike

Kahu i rrymes elektrike varet nga lloji i rrymës d.m.th

rrymë alternative apo e vazhduar.
Rryma te vazhduar quajm atë rrymë që intensiteti i
ndrysho ndërsa kahu nuk i ndryshon.
Rryma alternative quajmë atë rrymë që i ndryshon
intensiteti po ashtu edhe kahu.
Madhësitë e thjeshta periodike

Madhësitë e ndryshueshme gjatë kohës që ndryshojnë

sipas ligjit sinusoidal ose kosinusoidal,quhen madhesi të
thjeshta periodike.
Madhësitë e thjeshta periodike janë:vlera
momentale,amplituda,frekuenca,kendi fazor,vlera
mesatare dhe vlera efektive
Vlerat e madhësive që ndryshojnë prej momenti në
moment quhen vlera momentale.
Vlera maksimale që mund ta arrijë rryma gjatë
ndryshimit të saj quhet amplitudë e rrymës.
Numri i periodave themelore në një sekondë quhet
frekuncë e madhësive alternative.
Prej kendit α=ωt, varet se sa do te jetë vlera momentale
e madhësisë alternative, dhe shkurt , ky kënd quhet kënd
fazor ose fazë ose pozitë e vektorit të një madhësie të
ndryshueshe gjatë kohës.
Alternatori

Forca elektrovizore alternative mund të prodhohet në

gjeneratorët e rrymes alternative të cilët quhen
alternatorë.Pra,alternatori është një pajisje në të cilën
prodhohet FEL alternative.

⧍𝜙
e= −
⧍𝑡

𝜙 = 𝐵𝑆𝑐𝑜𝑠α