Neuropteroidea (4)

HYMENOPTERA Κοινωνικά είδη (μέλισσες, σφήκες,

μυρμήγκια), παρασιτοειδή και αρκετά επιβλαβή
είδη για τη γεωργία
Προνύμφες: Μασητικού τύπου στοματικά
μόρια, Ακμαία: λείχων μυζητικός ή μασητικός
Πρόσθιες και οπίσθιες πτέρυγες:
Μεμβρανοειδείς
Μεγάλη η σημασία της τάξης αυτής για τη
βιολογική καταπολέμηση: εδώ ανήκουν τα
περισσότερα είδη παρασιτοειδών εντόμων
 HYMENOPTERA
Δύο
SYMPHYTA υποτάξεις APOCRITA
Ακμαίο: η κοιλία συνδέεται με το Ακμαίο: η κοιλία συνδέεται με το
θώρακα σε ευρεία βάση θώρακα με μίσχο ή συσφιξη
Προνύμφες: ευκέφαλες Προνύμφες: ευκέφαλες, άποδες
ολιγόποδες, πολύποδες
 SYMPHYTA

TENTHREDINIDAE

Έντομα μικρού έως

μετρίου μεγέθους (έως
20 mm)
Κεφαλή ευρεία με
μεγάλους συνθέτους
οφθαλμούς
Σώμα ογκώδες
Πρόσθιες και οπίσθιες
κνήμες φέρουν από μία
εκκεντρίδα
Παρουσία λογχοειδούς
κυττάρου
Προνύμφες ευκέφαλες,
πολύποδες
Λογχοειδές κύτταρο
 SYMPHYTA

TENTHREDINIDAE

Σημαντικοί εχθροί, κυρίως

σε δενδρώδεις καλλιέργειες
Οπλοκάμπες
Πιο γνωστά είδη τα Hoplocampa
Hoplocampa brevis, Η. brevis
minuta και Caliroa limacina
 CEPHIDAE

Μακριές πολυάριθμες κεραίες

Σώμα επίμηκες
Προνύμφες ευκέφαλες, ολιγόποδες
Προσβάλλουν τα στελέχη των σιτηρών
Οι προνύμφες τελικού σταδίου κόβουν
το στέλεχος στην βάση του φυτού για
την δημιουργία νυμφικού θαλάμου
Τα αδύναμα φυτά πλαγιάζουν ή
πέφτουν στο έδαφος
Μείωση του αριθμού και του βάρους
των σπόρων, δύσκολος ο θερισμός
CEPHIDAE

Cephus pygmaeus
 HYMENOPTERA
Δύο
SYMPHYTA υποτάξεις APOCRITA

Δύο σειρές

TEREBRANTIA ACULEATA

Τέρετρον μακρύ που Τέρετρον βραχύ που

χρησιμοποιείται για χρησιμοποιείται για άμυνα ή
ωοτοκία επίθεση (κεντρί)
Τροχαντήρες με 2 Τροχαντήρες με εν άρθρον
άρθρα
 TEREBRANTIA

ICHNEUMONOIDEA

Παρασιτοειδή (κυρίως
προνυμφών)
Ενδοπαρασιτοειδή ή
εκτοπαρασιτοειδή
 BRACONIDAE

ICHNEUMONIDAE

CHALCIDIDAE

APHELINIDAE

Σε διάφορους ξενιστές
(αφίδες, κοκκοειδή, αλευρώδεις,
λεπιδόπτερα)

APHIDIINAE

Παρασιτοειδή αφίδων

TRICHOGRAMMATIDAE

Ωοπαρασιτοειδή
 Venturia canescens
(Ichneumonidae)

Harbobracon hebetor
(Braconidae)
Παρασιτισμός αφίδας από Aphidiinae
 ACULEATA

APIDAE

Μέλισσες Apis melifera

 APIDAE

BOMBYCINAE

Βομβίνοι (bubblebees)
Πολύ καλοί επικονιαστές,
χρησιμοποιούνται ευρέως στην
πράξη
Κυριότερα τα είδη του γένους
Bombus
 Ετήσιες αποικίες (επιφανειακές ή υπόγειες) – 50
άτομα BOMBYCINAE
Πλήρως αναπτυγμένα θήλεα (βασίλισσες), ατελή
θήλεα (εργάτριες), άρρενα (κηφήνες)
Την άνοιξη οι βασίλισσες δημιουργούν φωλιά στο
έδαφος (τοποθέτηση λεπτής στρώσεως χόρτων)
Κατασκευή κελιών από κερί προς ωοτοκία και
αποθηκεύσεως γύρεως και νέκταρος
Οι προνύμφες εκκολάπτονται εντός 3-6 ημερών.
Η βασίλισσα παρέχει τροφή στις προνύμφες,
μέχρι αυτές να γίνουν ενήλικα άτομα (εργάτριες).
Από την ωοτοκία μέχρι το ενήλικο μεσολαβούν 3-
4 εβδομάδες.
Οι εργάτριες πλέον αναλαμβάνουν τη συλλογή
τροφής και τη φροντίδα της κυψέλης και των
προνυμφών, ενώ η βασίλισσα δεν εγκαταλείπει
ξανά την κυψέλη και περιορίζεται στην ωοτοκία
Προς το τέλος του κύκλου της κάθε αποικίας
παράγονται τα αναπαραγωγικά άτομα, τα οποία
θα συζευχθούν στην ύπαιθρο
Μόνο οι νέες συζευγμένες βασίλισσες
διαχειμάζουν, ενώ όλα τα άλλα μέλη της αποικίας,
μαζί και η παλιά βασίλισσα, πεθαίνουν
 Γιατί βομβίνοι στην επικονίαση;
Σε αντίθεση με τη μέλισσα, ο βομβίνος δονεί το άνθος (μοναδικός
μηχανισμός του ‘’buzz-pollination’’). Πολλά είδη, ιδιαίτερα στο θερμοκήπιο,
χρειάζονται τη δόνηση για μια ικανοποιητική επικονίαση (μελιτζάνες,
πατάτες, τομάτες)

Σε αντίθεση με τη μέλισσα, η δραστηριότητα του βομβίνου δεν επηρρεάζεται

συνήθως πολύ από ακραίες συνθήκες του περιβάλλοντος. Για παράδειγμα,
θερμοκρασίες <15 οC, βροχή ή πυκνή συννεφιά αναστέλλει τη δραστηριότητα
της μέλισσας, όχι όμως του βομβίνου. Για το λόγο αυτό, οι βομβίνοι μπορούν
να χρησιμοποιηθούν με ιδιαίτερη επιτυχία κατά το χειμώνα

Σε αντίθεση με τη μέλισσα, ο βομβίνος έχει πολύ μεγαλύτερη

προσαρμοστικότητα σε συνθήκες θερμοκηπίου. Έτσι, ο βομβίνος δεν αναζητά
εύκολα άλλες πηγές γύρης έξω από το θερμοκήπιο, και παραμένει σε αυτό
ακόμα και εάν έχει ανοίξει (για αερισμό)
 VESPIDAE

Σφήκες
FORMICIDAE

Μυρμήγκια
 Vespa spp. Vespula spp.

Πλήρως αναπτυγμένα θήλεα (βασίλισσες), ατελή

θήλεα (εργάτριες), άρρενα
Αποικίες: ετήσιες, επάλληλες κηρήθρες,
περιβάλλονται από παπυροειδή καλύμματα
Ανοιχτοί χώροι: κλάδοι τοίχοι
Προφυλαγμένοι χώροι
Έδαφος
Προνύμφες: μελιτώδη υγρά, οργανικές ουσίες
Τέλεια: μελιτώδη υγρά, ώριμοι καρποί, τρωκτικά,
έντομα (και μέλισσες εν πτήση ή στην είσοδο της
κυψέλης, προνύμφες μελισσών)
 Neuropteroidea (5)
DIPTERA Μύγες, κουνούπια
Προνύμφες άποδες, ευκέφαλες ή ακέφαλες
Προνύμφες: μασητικού τύπου στοματικά μόρια ή
γναθικών αγγίστρρων
Ακμαία: μυζητικού τύπου
Μόνο το πρόσθιο ζέυγος πτερύγων υπάρχει
(μεμβρανοειδείς)- το οπίσθιο: αλτήρες
Είδη γεωργικής και υγειονομικής σημασίας
 DIPTERA
Δύο
NEMATOCERA υποτάξεις BRACHYCERA

Ακμαίο: μακρές (νηματοειδείς ή Ακμαίο: βραχείς κεραίες (τρίαρθρες)

σμηριγγοειδείς) κεραίες (>6 άρθρα) Νεύρωση πτερύγων πολύπλοκη με
Νεύρωση πτερύγων απλή με εγκάρσια νεύρα και κύτταρα
ελάχιστα κύτταρα ή άνευ Προνύμφες: ακέφαλες, άποδες
κυτάρρων
Προνύμφες: ευκέφαλες, άποδες
 NEMATOCERA

CULICIDAE

Κουνούπια (50-500 ωά)

Φορείς ασθενειών (μοναδικοί
φορείς ελονοσίας, κίτρινου και
δάγγειου πυρετού)
>3000 είδη
Απαραίτητη η παρουσία ύδατος
για την συμπλήρωση του βιολογικού
κύκλου τους (προνύμφες υδρόβιες) Aedes aegypti
Σημαντικότερα τα γένη Aedes,
Culex και Anopheles
Βιολογικός κύκλος κουνουπιού

Ωοτοκία Εμφάνιση Προνύνφες

στην επιφάνεια προνυμφών υδρόβιες
του νερού
Διάρκεια 7 ημέρες (4 στάδια)
Μόλις τα ωά
Με ‘’πλωτήρες’’ η σε Λαμβάνουν οξυγόνο από τον αέρα
κατακλυστούν με νερό
‘’σχεδίες’’ για να επιπλέουν από σιφώνιο στο 8ο κοιλιακό τμήμα
(2 ημέρες)

Νύμφωση
στο ύδωρ

Διάρκεια 1-3 ημέρες

Εμφάνιση
ακμαίων
Culicidae
Culicinae
Culicidae
Anophelinae
 TIPULIDAE

7-35 mm
Επιμήκεις πτέρυγες, πόδες,
κοιλία
Κεραίες μέχρι 39 άρθρα
Ωοτοκία σε υγρό χώμα ή
στην επιφάνεια υδάτων
Οι προνύμφες τρέφονται με
φύκη, νεκρά φυτά, προνύμφες
εντόμων (κουνουπιών)
Θηρεύονται από αράχνες,
πτηνά, θηλαστικά, αμφίβια,
ιχθύες
Tipula paludosa φυτοφάγο
(προνύμφες): ρίζες, ριζίδια,
φύλλα-φρούτα, καλλωπιστικά,
λαχανικά, σιτηρά
CECIDOMYIIDAE
Κηκιδόμυγες
Κεραίες 12-24 άρθρα
Μακριοί και λεπτοί πόδες
Πτέρυγες: καλύπτονται από μικροτρίχια
Νύμφωση στο έδαφος
Apimyia, Contarinia, Mayetiola, Resseliella
Προνύμφες: Βλαστοί, φύλλα, καρποί, άνθοι
Προνύμφες: αρπακτικές αφίδων, θριπών,
αλευρωδών, κοκκοειδών, ακάρεων
Aphidoletes aphidimyza: βιολογική
καταπολέμηση στα θερμοκήπια
 DIPTERA
Δύο
NEMATOCERA υποτάξεις BRACHYCERA

Δύο σειρές

ORTHORRHAPHA CYCLORAPHA

Το ακμαίο εμφανίζεται Το ακμαίο εμφανίζεται

από το puparium με σχισμή από το puparium με
επιμήκη (σχήματος ‘’Τ’’) κυκλική σχισμή
 CYCLORRAPHA

TEPHRITIDAE

Bactrocera (Dacus) oleae

Ceratitis capitata
(μύγα της Μεσογείου)
Rhagoletis cerasi
(μύγα της κερασιάς)
CYCLORRHAPHA Musca domestica

MUSCIDAE
 Neuropteroidea (6)
SIPHONAPTERA Ψύλλοι
Ολομετάβολα
Αιμομυζητικά στο στάδιο του ακμαίου
Νύσσον-αίματος μυζητικού τύπου στοματικά
μόρια στα ακμαία
Οι προνύμφες βρίσκονται σε οργανικές
ύλες (έδαφος, κοπριά)
Φέρουν κτενίδια στο στοματικό άνοιγμα και
το πρόνωτο
Μεταδίδουν ασθένειες