Προλετάριοι όλων των χωρών ενωθείτε!
«Η ζωή χωρίς
την πάλη για
το σοσιαλισμό ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ
δεν έχει
νόημα»
Χ. ΠΟΣΑΔΑΣ
ΕΝΟΤΗΤΑ
Περιοδική έκδοση του ΕΚΚ (τ-π), Ελληνικού Τμήματος της Ποσαδικής 4ης Διεθνούς
Σεπτέμβριος-Νοέμβριος 2018, αρ. φύλλου 106, 1,5 €
45 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΤΟΥ
ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ, ΤΑ ΠΙΟ ΑΝΥΨΩΜΕΝΑ
ΣΥΝΘΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΤΑ ΠΙΟ ΕΠΙΚΑΙΡΑ.
«ΕΞΩ ΟΙ ΗΠΑ ΚΑΙ ΤΟ ΝΑΤΟ», «ΛΑΪΚΗ ΕΞΟΥΣΙΑ».
ΑΥΤΟΣ «Ο ΑΓΩΝΑΣ ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ» ΓΙΑ ΝΑ
«ΔΙΚΑΙΩΘΕΙ».
ΕΞΩ ΟΙ ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΤΙΚΕΣ ΠΟΛΥΕΘΝΙΚΕΣ
ΕΞΟΡΥΞΗΣ ΚΙ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙ ΣΤΟΛΟΙ
ΤΟΥΣ ΑΠΟ ΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ.
Αν η «αριστερή» γραφειοκρατία του
Κόμματος και της Κυβέρνησης του ΣΥ-
ΡΙΖΑ, διατήρησε κι ενίσχυσε την εξου-
σία και τη δικτατορία των μονοπωλίων
και των στρατών τους στην Ελλάδα, ο
ελληνικός λαός επιμένει, εδώ και δεκα-
ετίες, 45 χρόνια από την Εξέγερση του
Πολυτεχνείου, με κυβερνήσεις της σο-
σιαλιστικής και ριζοσπαστικής αριστε-
ράς, με το ΠΑΣΟΚ και με τον ΣΥΡΙΖΑ (πα-
ρά κι ενάντια στη γραφειοκρατία τους),
που αυτός ο λαός ανέδειξε, να «συνεχί-
ζει» τον αγώνα του, για να «δικαιώσει»
την Εξέγερση αυτή, μέσα από την «Αρι-
στερά στην Κυβέρνηση, το λαό στην
Εξουσία». Αυτό προώθησε ο ελληνικός
λαός, ακόμα και κοινοβουλευτικά, ανα-
γκάζοντας τις ηγεσίες του ΠΑΣΟΚ και
του ΣΥΡΙΖΑ να υιοθετήσουν αυτή του
τη διεκδίκηση και πάλη.
Είναι γι’ αυτό που μετά από τα Αντιι-
μπεριαλιστικά και Αντικαπιταλιστικά
συνθήματα του 1973, «έξω οι ΗΠΑ και
το ΝΑΤΟ» και «Λαϊκή Εξουσία», όλες
οι πορείες του Πολυτεχνείου τα επόμε-
να χρόνια, είχαν «συνεχώς», σαν το πιο
ανυψωμένο σύνθημά τους, που ήταν
αυτό που συγκέντρωνε και ανύψωνε ως
την υλοποίησή τους όλες τις άλλες διεκ-
δικήσεις, ήταν το «ΕΑΜ-ΕΛΑΣ-Πολυ-
τεχνείο»: Για την Μεγάλη Πορεία της
χώρας, για τη Μετάβασή της από τον
http://pcr-posadista.blogspot.gr/
τωρινό και με όλα τα μέσα ιμπεριαλιστι-
κό πόλεμο και δικτατορία-φασισμό, στη
Λαϊκή Εξουσία, αναπόφευκτα κι αυτή με
όλα τα μέσα, όπως με το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ.
Το «ταξικό πρόσημο» των μέτρων και
η «αναθεώρηση του Συντάγματος», που
προωθεί η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, από
τη μεριά του ελληνικού λαού είναι μια
κατάκτηση, στο «συνεχιζόμενο αγώνα»
του, αλλά από τη μεριά της γραφειο-
κρατίας του ΣΥΡΙΖΑ και της Κυβέρνησής
του, είναι το άλλοθι για την υποταγή της
στην ταξική ουσία του τωρινού Συντάγ-
ματος κι αυτού που προτείνει και για την
πλήρη προδοσία της, την υποταγή και
λιποταξία της στον ιμπεριαλισμό-κα-
πιταλισμό και τα πολεμικά και φασιστι-
κά σχέδιά του. Κι αν λόγω της παγκόσμι-
ας και τοπικής ταξικής, επαναστατικής
και σοσιαλιστικής πάλης του ελληνι-
κού και όλων των λαών του κόσμου, δεν
μπορεί αυτό το σύστημα και οι υπηρέ-
τες του να κάνουν τον ανοιχτό και μαζι-
κό φασισμό των Χίτλερ-Μουσολίνι, τον
αναπληρώνει με το παραπάνω με τις δι-
κτατορίες-πραξικοπήματα, στρατιωτικά
αλλά και δικαστικά και κοινοβουλευτι-
κά, με την πλήρη υποστήριξη των αστι-
κών μίντια και των στημένων δημοσκο-
πήσεων, αλλά κυρίως τον αναπληρώνει
με την ένταση του Διαρκούς Τρίτου Πα-
γκόσμιου Πολέμου, που προετοιμάζει
«Ο σοσιαλισμός
είναι μια
αναγκαιότητα
της οργάνωσης
της ζωής»
Χ. ΠΟΣΑΔΑΣ
και κάνει καθημερινά. Το ίδιο κάνει και
θα κάνει και στην Ελλάδα, όπου ανάμε-
σα στ’ άλλα, ο ιμπεριαλισμός-καπιταλι-
σμός, προετοιμάζει -μαζί με έναν τομέα
της γραφειοκρατίας του ΣΥΡΙΖΑ και της
κυβέρνησής του-, την ανατροπή αυτής
της ίδιας της κυβέρνησης, με σκοπό να
επιβάλλει τους γνήσιους αντιπροσώ-
πους του, που θα προωθήσουν ακόμα
πιο αποφασιστικά τα σχέδιά του, χω-
ρίς τη διαμεσολάβηση της «αριστερής»
γραφειοκρατίας.
Η «αριστερή» γραφειοκρατία κά-
θε απόχρωσης, στην Ελλάδα, όπως και
σ’ όλο τον κόσμο, έχει περάσει οριστι-
κά στο στρατόπεδο του καπιταλισμού.
Αφού πάντα ο σκοπός της ήταν να συμ-
βιώνει, να «συνυπάρχει ειρηνικά» με το
σύστημα, αυτό που τη διαπλέκει και την
• Επίσκεψη Τσίπρα στη Ρωσία 3
• «Κίτρινα Γιλέκα» 4
• Γραφειοκρατία ΣΥΡΙΖΑ-
Κυβέρνηση 7
• «Μη επέμβαση», από
Χ.Ποσάδας 8
• Ευρωκοινοβούλιο-ΕΟΚ από
Χ.Ποσάδας 8
• Μη εποχή φασισμού από
Χ.Ποσάδας 13
• 20ή Συνάντηση Κομμουνιστικών
Κομμάτων 14
• 80 χρόνια από την ίδρυση
της 4ης Διεθνούς, 100 του
Κόκκινου Στρατού από τον
Λ.Τρότσκι 16
• Ιστορία 4ης Διεθνούς από
Χ.Ποσάδας 16
• «Η Ζωή μου» του Τρότσκι, από
Χ.Ποσάδας 25
• Τρότσκι για «Μεταβατικό
Πρόγραμμα» 27
•Κύρος Τροτσκισμού 32
ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ • 1
τροφοδοτεί, στη σημερινή φάση του
«Σοσιαλισμός ή Βαρβαρότητα» ιμπε-
ριαλιστική-καπιταλιστική και με όλες τις
δουλοκτητικές και φεουδαρχικές μορ-
φές αυτής της βαρβαρότητας, δανει-
σμένες από τις χειρότερες περιόδους
των προηγούμενων καθεστώτων της
ατομικής ιδιοκτησίας, αυτή η γραφειο-
κρατία επέλεξε οριστικά αυτό το στρα-
τόπεδο. Και σ’ αυτό δεν υπάρχει «τρί-
τος δρόμος», ούτε βέβαια να πατάει πια
σε «δύο βάρκες. Οι άνθρωποι και οι πο-
λιτικοί που αποτελούν αυτή τη γραφει-
οκρατία, είτε είναι προμελετημένα, συ-
νειδητοί πράκτορες και υπηρέτες του
συστήματος, είτε είναι οι «χρήσιμοι
ηλίθιοι», που αφού τους χρησιμοποιή-
σει, ίσως για τις πιο «βρώμικες δουλειές
του», τους στέλνει στα σπίτια τους και οι
πιο έντιμοι απ’ αυτούς ξαναγυρνάνε στο
προοδευτικό, ταξικό κι επαναστατικό
στρατόπεδο. Η πρόσφατη και όχι μόνο
ιστορία της Ελλάδας και του κόσμου εί-
ναι γεμάτη από τέτοια πρόσωπα, που ο
καπιταλισμός κάποια απ’ αυτά τα στέλ-
νει και στη φυλακή, «εξιλαστήρια θύμα-
τα» της γενικευμένης διαφθοράς του.
Το θετικό «ταξικό πρόσημο» σε κά-
ποια κοινωνικά μονώνυμα, δεν μπο-
ρούν ν’ αλλάξουν την καπιταλιστική-ι-
μπεριαλιστική εξίσωση, που ισοδυναμεί
με την πιο μεγάλη και βαθιά κοινωνι-
κή ανισότητα και διακρίσεις. Είναι αυ-
τή η «εξίσωση» που πρέπει να σβήσει,
ν’ ανατραπεί και ν’ αντικατασταθεί από
τη σοσιαλιστική εξίσωση, που μόνο για
μια μικρή περίοδο, Μεταβατική προς το
σοσιαλισμό, μπορεί να χρειαστεί να πε-
ριλαμβάνει ελάχιστα καπιταλιστικά μο-
νώνυμα και «πρόσημα», που δεν πρέ-
πει και δεν θ’ αλλοιώνουν τη γρήγορη
πορεία προς τη σοσιαλιστική-κομμου-
νιστική κοινωνική «Ισότητα, Ελευθερία,
Αλληλεγγύη». Τα συνθήματα της Γαλλι-
κής Επανάστασης που ποτέ, ακόμα και
στην πιο «αναπτυξιακή» και «δημοκρα-
τική» περίοδό του, ο καπιταλισμός δεν
μπόρεσε να ικανοποιήσει. Ούτε βέβαια
καμιά «Δίκαιη ανάπτυξη». Στη σημερι-
νή, ολοένα και πιο βαθιά, ολοκληρωτι-
κή και «παγκοσμιοποιημένη», παρασιτι-
κή και τοκογλυφική κρίση αποσύνθεσης
του καπιταλισμού-ιμπεριαλισμού, αυ-
τό το σύστημα συγκεντρώνεται και συ-
γκεντροποιείται για να επιβιώσει μόνο
με τον πόλεμο και το φασισμό, σε όλες
τις μορφές τους. Είναι εκεί που οδηγεί
σήμερα η «εξίσωση» του καπιταλισμού,
του πολιτικού προσωπικού του και της
γραφειοκρατίας.
Η κρίση, οι ανταγωνισμοί και η απο-
σύνθεση, ανάμεσα στον αμερικάνικο
και ευρωπαϊκό ιμπεριαλισμό, αλλά και
στο εσωτερικό και των δύο, όπως πα-
ρουσιάζεται έντονα και βαθιά το τελευ-
ταίο διάστημα στις ΗΠΑ και την ΕΕ, πε-
ριέχουν μορφές πολέμου και φασισμού
ακόμα και στο εσωτερικό τους κι ανάμε-
2 • ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ
σά τους, ακόμα και στο εσωτερικό των
κομμάτων του συστήματος στις διά-
φορες χώρες. Αν αυτός ο πόλεμος ανά-
μεσά τους δεν έχει στρατιωτικό χαρα-
κτήρα, όπως στον 1ο και 2ο Παγκόσμιο
Πόλεμο, είναι γιατί τώρα έχουν απέναντί
τους την ταξική, επαναστατική και σοσι-
αλιστική πάλη και κατακτήσεις των λα-
ών, στις ίδιες τις ιμπεριαλιστικές χώρες.
Όπως αυτό εκφράστηκε στις τελευταίες
εκλογές στις ΗΠΑ, όχι μόνο με την ήττα
του φασίστα-πολεμοχαρή Τραμπ, αλλά
και με τη μεγάλη άνοδο των αριστερών
σοσιαλιστικών δυνάμεων. Είναι γι’ αυτό
που έχουν αναστείλει –πιθανό για πά-
ντα- τον ενδοϊμπεριαλιστικό χαρακτή-
ρα του πολέμου τους –από στρατιωτική
άποψη, γιατί κατά τα άλλα μαίνεται και
τώρα ο «εμπορικός πόλεμος» ανάμεσά
τους-, για να συγκεντρωθούν όλοι στη
προετοιμασία και τη διεξαγωγή του Δι-
αρκούς Πολέμου και Φασισμού ενάντια
στους λαούς, την πάλη και τις κατακτή-
σεις τους.
Είναι επειδή υπάρχει αυτός ο ταξι-
κός διπολικός (καθόλου «μονοπολι-
κός», «ιμπεριαλιστική πυραμίδα» και
«πολυπολικός») κόσμος και σύγκρου-
ση και μάλιστα σύγκρουση «συστήμα-
τος με σύστημα» (Χ. Ποσάδας), καπιτα-
λισμός με σοσιαλισμό -μετά τη Ρώσικη
Σοσιαλιστική Επανάσταση και τα Εργα-
τικά Κράτη που ακολούθησαν τους δύο
ιμπεριαλιστικούς πολέμους-, που ακό-
μα και οι δύο προηγούμενοι παγκόσμι-
οι πόλεμοι, αν και στη μορφή τους ήταν
ενδοϊμπεριαλιστικοί, στην ταξική ου-
σία τους ήταν αντιλαϊκοί κι αντεπανα-
στατικοί, για την επιβίωση του καπιτα-
λιστικού συστήματος. Είναι γι’ αυτό που
και τώρα αυτός ο πόλεμος και ο φασι-
σμός του στρέφεται ενάντια στους εκ-
μεταλλευόμενους και καταπιεζόμενους
λαούς και έθνη και ιδιαίτερα ενάντια
σ’ αυτούς που αντιστέκονται στα σχέ-
διά του και προωθούν αλλαγές, που όχι
μόνο δεν ευνοούν την καπιταλιστική-ι-
μπεριαλιστική συγκέντρωση και σχέ-
δια, αλλά αντίθετα ευνοούν –έστω και
μόνο με την αλλαγή του συσχετισμού
των δυνάμεων- τη Μετάβαση στο Σο-
σιαλισμό. Είναι γι’ αυτό που η καθημε-
ρινή πολεμική προετοιμασία του, διάτα-
ξη και δράση στρέφεται άμεσα ενάντια
στις πιο ανυψωμένες σοσιαλιστικές κα-
τακτήσεις των λαών, ενάντια στην Κί-
να, τη Ρωσία, την Κούβα, τη Βόρεια Κο-
ρέα, αλλά κι ενάντια στη Βενεζουέλα, το
Ιράν, την Παλαιστίνη και περικυκλώνο-
ντας και πολιορκώντας όλες αυτές τις
χώρες και τους λαούς τους από γη, αέ-
ρα και θάλασσα. Αυτό το στόχο έχει και
ο στόλος των πολυεθνικών εξόρυξης κι
εκμετάλλευσης που ανασύρουν και πε-
ριφέρουν το θάνατο στη Μεσόγειο και
τις χώρες της. Κι είναι γι’ αυτό που οι φα-
σίστες Τραμπ στις ΗΠΑ και Μπολσονά-
ρο στη Βραζιλία είχαν σαν αιχμή της
προεκλογικής τους εκστρατείας την κα-
ταπολέμηση των σοσιαλιστών και των
κομμουνιστών, του σοσιαλισμού-κομ-
μουνισμού. Αν για τον καπιταλισμό «ο
κομμουνισμός είναι το φάντασμα που
πλανιέται» πάνω του κι ενάντιά του, για
τους λαούς του κόσμου είναι η ακαταμά-
χητη επιδίωξή τους.
Οι γνήσιοι πολιτικοί εκπρόσωποι του
καπιταλισμού-ιμπεριαλισμού στην Ελ-
λάδα, αλλά και η «αριστερή» γραφει-
οκρατία του ΣΥΡΙΖΑ, προωθούν την
ιμπεριαλιστική «εξίσωση» και «πρόση-
μα» στην Ελλάδα, στην πιο αντιλαϊκή κι
εγκληματική μορφή τους, την πολεμι-
κή, ενάντια στον ελληνικό λαό αλλά και
ενάντια σε όλους τους λαούς της περι-
οχής και του κόσμου, όπως της ΠΓΔΜ,
των Βαλκανίων, της Κύπρου, της Τουρ-
κίας, της Μέσης Ανατολή και κύρια της
Ρωσίας. Έτσι όχι μόνο δεν προωθούν
το αναγκαίο «τέλος της Μεταπολίτευ-
σης», της λεγόμενης «Τρίτης Ελληνικής
Δημοκρατίας», που συνέχισε το ίδιο κα-
θεστώς στη χώρα και τις εξαρτήσεις
του, αυτό που εξέθρεψε, προετοίμασε
κι επέβαλε την 7χρονη δικτατορία, αλ-
λά αντίθετα προωθούν -με πολιτικές και
όχι μόνο παραλλαγές κι εναλλαγές- την
συνέχιση αυτού του καθεστώτος και μά-
λιστα με παραπέρα εξαρτήσεις, του τύ-
που του στρατιωτικού και οικονομικού
προτεκτοράτου του ιμπεριαλισμού, των
ΗΠΑ, ΝΑΤΟ, ΕΕ, ΔΝΤ, κτλ. Το νεοφιλε-
λεύθερο, βάρβαρο «πείραμα» που έκα-
νε και κάνει ο ιμπεριαλισμός στην Ελλά-
δα με τα μνημόνια και την επιτροπεία
του, τη «μεταμνημονιακή εποπτεία» και
τις πολυετείς μνημονιακές συνέπειες, το
επεκτείνουν και το βαθαίνουν, δίνοντας
τη σκυτάλη στην πολεμική μορφή αυ-
τού του «πειράματος», με την Ελλάδα
ένα διαρκές «πειραματικό» εργαστήριο
στρατιωτικής πολεμικής προετοιμασίας
και δράσης, ενάντια στον ελληνικό λαό
και όλους τους λαούς της περιοχής και
του κόσμου!
«Συνταγματική αναθεώρηση» κλει-
σμένη στους «αστικοδημοκρατι-
κούς»-καπιταλιστικούς κοινοβουλευ-
τικούς συσχετισμούς ανάμεσα στους
γνήσιους αντιπροσώπους του συστή-
ματος και την «αριστερή» γραφειοκρα-
τία κάθε απόχρωσης, δεν μπορεί παρά
να υπηρετήσει τη συνέχιση και το βά-
θεμα αυτής της «μεταπολίτευσης». Πο-
λύ περισσότερο όταν ο πρωθυπουργός
Τσίπρας, αρνείται ακόμα και τη «μαξι-
μαλιστική» όπως είπε έκδοση αυτής της
«Αναθεώρησης», δηλαδή αρνείται ακό-
μα και το πιο δημοκρατικό αστικό σύ-
νταγμα και αφήνει φεουδαρχικά κατά-
λοιπα σ’ αυτό (π.χ. διατήρηση σχέσεων
κράτους-εκκλησίας), μαζί βέβαια με το
βοηθητικό του ρόλο για την επιβολή
του νεοφιλελευθερισμού. Το πραγματι-
κό «τέλος της μεταπολίτευσης», σε μια
4η Ελληνική Πραγματική Δημοκρατία,
Λαϊκή, Δημοκρατική, Επαναστατική και
Σοσιαλιστική, μπορεί και πρέπει να προ-
έλθει μέσα από την άμεση κι επείγουσα
πορεία προς το Πλατύ Μέτωπο και Κυ-
βέρνηση της Αριστεράς, με τον οργα-
νωμένο Λαό στην Εξουσία και με Λα-
ϊκή Οικονομία, σε αντιπαράθεση και
καταργώντας την καπιταλιστική-ιμπε-
ριαλιστική βάρβαρη, νεοφιλελεύθερη
οικονομία-δικτατορία των μονοπωλί-
ων, το Διαρκή αντιλαϊκό πόλεμο και φα-
σισμό, που επέβαλε κι επιβάλλει το τω-
ρινό και «αναθεωρημένο» Σύνταγμα,
στην Ελλάδα, αλλά και στην ΕΕ και όλο
τον κόσμο. Είναι σ’ αυτή την πορεία που
μπορεί και πρέπει να προκύψει το Σύ-
νταγμα αυτής της 4ης Ελληνικής Δημο-
κρατίας, με Λαϊκή Αμεσο-Δημοκρατική
Συντακτική Εθνοσυνέλευση, που θα δι-
ευκολύνει τη Ενιαία Λαϊκή Δημοκρατι-
κή, Αντιιμπεριαλιστική-Αντικαπιταλιστι-
κή και Σοσιαλιστική Πορεία της χώρας.
Μέσα από την άμεση επέμβαση του λα-
ού και των οργανώσεών του, με επικε-
φαλής και πρωτοπορία την εργατική
τάξη, σε όλα τα επίπεδα, χώρο και χρό-
νο αυτής της Μεγάλης Πορείας. Ούτε οι
εκλογές, ούτε τα δημοψηφίσματα του
«αναθεωρημένου» Συντάγματος, που
γίνονται στα πλαίσια του υπάρχοντος
συστήματος, μπορούν ν’ αντικαταστή-
σουν την Άμεση Δημοκρατία των Ταξι-
κών Συνδικαλιστικών και Κοινωνικών
Οργανώσεων της εργατικής τάξης και
όλου του λαού. Κι αυτή η Μεγάλη, Ενι-
αία και Μονόδρομη Προοδευτική Πο-
ρεία για τη χώρα και το λαό της, πρέπει
και μπορεί να συνοδευτεί μ’ ένα Μεγάλο
Αντιιμπεριαλιστικό-Αντικαπιταλιστικό
Μέτωπο και Ολοκλήρωση στην Ελλά-
δα, την περιοχή, την Ευρώπη και τον κό-
σμο, που θα προωθήσει την ίδια πορεία
παντού: Με κέντρο αυτού του Μετώπου
τις ισχυρότερες και πιο ανυψωμένες κα-
τακτήσεις της ανθρωπότητας, που ήταν
και είναι τα Επαναστατικά Δημοκρατικά
και τα Εργατικά Κράτη, παρά και ενάντια
στις προδοσίες και τις οπισθοδρομήσεις
της γραφειοκρατίας τους.
Είναι σ’ αυτή την κατεύθυνση που
μπορεί και πρέπει να έχει πραγματικό
και εφικτό νόημα, οποιοδήποτε Αντι-
φασιστικό και Αντιπολεμικό Μέτωπο κι
όχι κανένα Μέτωπο με το «δημοκρατι-
κό» καπιταλιστικό σύστημα και τους πο-
λιτικούς, οικονομικούς και στρατιωτι-
κούς εκπροσώπους του, που είναι αυτοί
που γεννούν και ξαναγεννούν τον πόλε-
μο και το φασισμό. Η πιο ξεκάθαρη ιστο-
ρική εμπειρία γι’ αυτό ήταν ό,τι συνέβη
μετά τους δύο Παγκόσμιους Πολέμους,
τόσο με την Ειρήνη και τον Αντιφασισμό
που επέβαλαν –όσο μπορούσαν στον
διπολικό κόσμο- τα Εργατικά Κράτη
και οι Ενώσεις τους, όσο και με το Διαρ-
κή ιμπεριαλιστικό πόλεμο και φασισμό
που επέβαλαν τα καπιταλιστικά κράτη
κι ενώσεις τους ανά τον κόσμο.
ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ «ΦΙΑΣΚΟ» ΚΑΙ «ΚΟΛΑΦΟΣ» (*)
ΓΙΑ ΤΟΝ ΤΣΙΠΡΑ, Η ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΤΟΥ ΣΤΗ ΡΩΣΙΑ
Δεν μπορούμε να μιλάμε αφηρημέ-
να και ταξικά ουδέτερα για «φιάσκο»
της επίσκεψης του Τσίπρα στη Μόσχα,
ενώ και ο «κόλαφος» του Πούτιν απένα-
ντι στον Τσίπρα δεν ήταν προσωπικός,
αλλά ενταγμένος στην παγκόσμια ταξι-
κή πάλη, ανάμεσα στο ιμπεριαλιστικό
στρατόπεδο από τη μια μεριά, που συ-
νειδητά εκπροσωπεί ο Τσίπρας (6 φο-
ρές στη συνέντευξή του στη Μόσχα εί-
πε ο ίδιος ότι είναι «σύμμαχος με ΝΑΤΟ,
ΕΕ» και μάλιστα «αξιόπιστος… που τη-
ρεί τις δεσμεύσεις του») κι από την άλλη
το αντιιμπεριαλιστικό στρατόπεδο, που
ακόμα κι αν δεν το θέλει, αντικειμενικά
το εκπροσωπεί ο Πούτιν.
Είναι αυτό το αντικειμενικό διπολικό
(και καθόλου μονοπολικό και πολυπο-
λικό) προτσές της παγκόσμιας ταξικής,
επαναστατικής και σοσιαλιστικής πά-
λης και κατακτήσεων της ανθρωπότη-
τας, που κάνει ώστε ο ταξικός πόλεμος
που προετοιμάζει και κάνει καθημερινά
και με όλα τα μέσα ο ιμπεριαλισμός, σαν
το μοναδικό τρόπο επιβίωσής του, απέ-
ναντι κι ενάντια σ’ αυτή την ανθρωπό-
τητα και την πάλη της, να μην επιτρέπει
καμιά «γέφυρα» ανάμεσα σ’ αυτά τα δύο
ταξικά στρατόπεδα. Με τα λόγια μπορεί
ο Τσίπρας να χτίζει όσες «γέφυρες» θέ-
λει, «ανάμεσα στο ΝΑΤΟ, την ΕΕ και τη
Ρωσία», αλλά η ταξική πράξη, παγκό-
σμια, τοπικά και περιστασιακά -όπως σ’
αυτή την επίσκεψη του Τσίπρα στη Μό-
σχα-, αναπόφευκτα κι ανεπίστρεπτα, τις
γκρεμίζει εν τη γενέσει τους.
Όχι μόνο δεν πιστεύει ούτε ο ίδιος ο
Τσίπρας, αυτό που λέει για «γέφυρα»
ανάμεσα στα δύο στρατόπεδα, ΕΕ-ΝΑ-
ΤΟ-από τη μια και Ρωσία από την άλλη,
αλλά πολύ καλά ξέρει –και το επιδιώκει
συνειδητά-, ότι μια τέτοια «γέφυρα» δεν
μπορεί στην πράξη να είναι τίποτε άλ-
λο από μια ακόμα «εκστρατευτική κα-
τασκευή», για τη διευκόλυνση του ιμπε-
ριαλισμού, στα πλαίσια της πολεμικής
προετοιμασίας και δράσης του ενάντια
στη Ρωσία, την ανθρωπότητα και τις
ταξικές, επαναστατικές και σοσιαλιστι-
κές κατακτήσεις της. Αυτό αποδείχνεται
από το γεγονός ότι ο Τσίπρας, ηγετικό
στέλεχος της φιλοκαπιταλιστικής-φι-
λοϊμπεριαλιστικής γραφειοκρατίας του
ΣΥΡΙΖΑ και της κυβέρνησής του (όπως
συμβαίνει με κάθε «αριστερή» γραφει-
οκρατία, ιδιαίτερα σε συνθήκες τέτοιου
ταξικού πολέμου), έχει σαν πρωθυπουρ-
γός μετατρέψει την Ελλάδα σ’ ένα πεδίο
γενικών δοκιμών και δράσεων αυτού
του ιμπεριαλιστικού διαρκούς πολέμου,
σ’ ένα έδαφος «οικονομικού και κυρί-
ως στρατιωτικού προτεκτοράτου», στην
κοινή προσπάθεια όλων των πολιτικών
εκπροσώπων του υπάρχοντος συστή-
ματος στη χώρα, γνήσιων και γραφειο-
κρατικών, να σώσουν το καπιταλιστικό
σύστημα στη χώρα και τους ιμπεριαλι-
στές προστάτες του. Για την περίπτωση
του Τσίπρα και της γραφειοκρατίας του,
δεν ισχύει ούτε το ότι «ο δρόμος –και με
δήθεν “γέφυρες”- προς την κόλαση είναι
στρωμένος με καλές προθέσεις», για-
τί δεν έχει καμιά καλή πρόθεση για τη
χώρα και το λαό της, αφού υποτάσσε-
ται και υπηρετεί τον καπιταλισμό-ιμπε-
ριαλισμό και όλους τους αντιλαϊκούς
και πολεμικούς θεσμούς του. Ποιο άλλο
πραγματικό νόημα μπορεί να έχει η «γέ-
φυρα» του Τσίπρα, όταν αυτή ξεκινάει
από το έδαφος, αλλά και από τη θάλασ-
σα και τον αέρα της Ελλάδας, που έχουν
παραδοθεί απ’ αυτόν στα πολεμικά σχέ-
δια του ιμπεριαλισμού; Κι όταν αυτός και
η κυβέρνησή του συμμετέχουν στα σχέ-
δια για καταστροφή της ρωσικής γέφυ-
ρας του Κερτς στην Αζοφική θάλασσα,
ανάμεσα στη Ρωσία και την Κριμαία της,
αλλά και όλων των «γεφυρών» και «συμ-
φωνιών» που γίνονται ανάμεσα στα δύο
στρατόπεδα, κάτω από την πίεση του
ταξικού και παγκόσμιου συσχετισμού
των δυνάμεων, πριν αλλά και μετά τη δι-
άλυση της ΕΣΣΔ; Όταν την ίδια στιγμή η
πολεμική προετοιμασία και δράση των
ΗΠΑ, ΝΑΤΟ, ΕΕ, ενάντια στην Κίνα, τη
Ρωσία, την Κούβα, τη Βόρεια Κορέα, τη
Βενεζουέλα, το Ιράν, την Παλαιστίνη και
όλο τον κόσμο, βρίσκεται σε πλήρη εξέ-
λιξη και ο Τσίπρας και η γραφειοκρατία
του είναι «αξιόπιστοι σύμμαχοι» σ’ αυτό
και μάλιστα σε ρόλο πρωταγωνιστικό;.
Είναι όλο αυτό που έκανε ώστε την
ώρα που μιλούσε ο Πούτιν σ’ αυτή τη
συνέντευξη στη Μόσχα, ο Τσίπρας να
μην τολμάει ούτε να τον βλέπει, χωμέ-
νος στα χαρτιά του, γραμμένα με βάση
αυτές τις «αξιόπιστες συμμαχίες του» και
διαβάζοντάς τα στη συνέχεια ν’ απευθύ-
νεται –θυμωμένος από την αποφασι-
στικότητα του Πούτιν- όχι σ’ αυτόν και
στους θεατές, αλλά στους συμμάχους
του! Είναι η αποφασιστικότητα του Πού-
τιν και της Ρωσίας ενάντια στα σχέδια
του ιμπεριαλισμού και των θεσμών του
στην ΠΓΔΜ και στα Βαλκάνια γενικά κι
ενάντια στη στρατιωτικοποίηση της Κύ-
πρου, για την οποία ο Τσίπρας, με ξεδιά-
ντροπη υποκρισία δήλωσε «άγνοια» -τη
στιγμή μάλιστα που αυτή ήδη έχει γίνει
με τη βρετανική-ΝΑΤΟική βάση-, αυτό
που θύμωσε τον Τσίπρα. Είναι επίσης η
αποφασιστικότητα του Πούτιν και της
Ρωσίας να συνεχίσει την πολιτική ανα-
ζήτησης συμμαχιών, όπως με την Τουρ-
κία, τη Συρία, όλη τη Μέση Ανατολή και
τον κόσμο, ενισχύοντας έτσι και την κύ-
ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ • 3
ρια συμμαχία της με τη Λαϊκή Κίνα, ενά-
ντια στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο.
Ο Τσίπρας και η γραφειοκρατία του
ήξεραν καλά, όπως ήξεραν και ξέρουν,
έχουν δει, γνωρίσει, αποφασίσει και κα-
ταγράψει, η βάση, τα μέλη και στελέχη
του ΣΥΡΙΖΑ, στα Συνέδρια και σε όλα τα
επίσημα ντοκουμέντα του Κόμματος,
το τί σημαίνει καπιταλισμός-ιμπεριαλι-
σμός, ΝΑΤΟ και ΕΕ και γι’ αυτό, αυτό το
Κόμμα πήρε θέση στην αντικαπιταλιστι-
κή αριστερά. Κι αν ο Τσίπρας και η γρα-
φειοκρατία του λέει ότι «εξαπατήθηκε»,
είναι μόνο και μόνο τουλάχιστον για να
δικαιολογηθεί απέναντι σ’ αυτή τη βά-
ση, τα μέλη και στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ και
στον ελληνικό λαό, αλλά όπως αποδεί-
χτηκε κυρίως για να τους εξαπατήσει.
Γιατί γι’ αυτούς, Τσίπρα και γραφειοκρα-
τία, αυτή η «εξαπάτηση» όχι μόνο δεν
σήμανε τη διόρθωσή τους, αλλά αντίθε-
τα σήμανε πλήρη υποταγή και ταύτιση
με τις επιταγές του καπιταλισμού-ιμπε-
ριαλισμού, τόσο στον οικονομικό τομέα
(ΕΕ, «μεταμνημονιακή εποπτεία», χρέος
«ρυθμισμένο» για τις ανάγκες του συ-
στήματος, παρατεταμένες μνημονιακές
συνέπειες, κτλ), όσο και κύρια στο στρα-
τιωτικό!
Τί έκανε ο Τσίπρας και η γραφειοκρα-
τία του, όταν προσπάθησε να κάνει τη
διαπραγματευτική «γέφυρα» ανάμε-
σα στον ελληνικό λαό και το αντιιμπε-
ριαλιστικό ΟΧΙ του στο Δημοψήφισμα
από τη μια και το σύστημα από την άλ-
λη;: Διάλεξε, όπως κάθε «αριστερή» γρα-
φειοκρατία, το έδαφος του συστήμα-
τος, που πάντα την τροφοδοτούσε και
την τροφοδοτεί -όσο υπάρχουν και οι
δύο-, εγκαταλείποντας το λαό και πε-
τώντας του κάποια «θετικά πρόσημα»,
«επιδόματα» και «παροχές», «επιστρο-
φές» -όπως τις χαρακτηρίζει η ίδια- από
τα κλεμμένα, «επιστροφές» που απλά
ανακυκλώνουν το φαύλο κύκλο κλεμ-
μένα-«επιστροφές»-κλεμμένα, γιατί πά-
ντα συνεχίζουν τον, ήδη πολεμικό, κα-
νόνα του συστήματος, δηλαδή την
«απαλλοτρίωση» και την καταλήστευ-
ση των εργαζόμενων και όλου του λαού.
Καταλήστευση και καταπίεση με κάθε
«βάρβαρη» μορφή, ακόμα και προηγού-
μενων συστημάτων της ατομικής ιδι-
οκτησίας, όπως με το σκοταδισμό και
τη μισοφεουδαρχία της εκκλησίας και
της «περιουσίας» της, κληροδοτημένης
από την τουρκοκρατία! Η γραφειοκρα-
τία, στο δίλημμα «σοσιαλισμός ή καπι-
ταλιστική βαρβαρότητα» επιλέγει πά-
ντα την τελευταία.
Το «φιάσκο» και ο «κόλαφος» για τον
Τσίπρα, έχοντας αυτό το ταξικό νόημα,
εκφράζουν ταυτόχρονα την ολοκληρω-
τική κρίση αποσύνθεσης του συστή-
ματος, αυτού που αντιπροσωπεύει σαν
γραφειοκρατία. Ενάντιά του στρέφεται
ταυτόχρονα –κι αυτό εκφράστηκε στην
όλη στάση του, στην ίδια τη συνέντευξή
του στη Μόσχα- η κρίση διάλυσης στην
4 • ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ
ΕΕ και στις κύριες χώρες του ιμπεριαλι-
σμού, σαν αυτή που υπάρχει τώρα στις
ΗΠΑ και στις χώρες της ΕΕ, την Αγγλία,
τη Γερμανία, την Ιταλία, τη Γαλλία, όπου
μάλιστα η Λαϊκή Αντεπίθεση ενάντια
στο σύστημα παίρνει όλες τις δυνατές
μορφές, όπως αυτή των «κίτρινων γιλέ-
κων» στη Γαλλία κι επεκτείνεται σε όλες
αυτές τις ίδιες τις χώρες του. Το ίδιο γί-
νεται και θα γίνει σε μεγαλύτερο βάθος
κι έκταση στην Ελλάδα. Αυτό επίσης εί-
ναι που κάνει να τρέμει και να θυμώνει
ο Τσίπρας, μαζί με τους κολλητούς του
Μακρόν, Μέρκελ, Μέι, Τραμπ.
Πάλι και πάλι το επείγον για τη χώρα
και το λαό της συμπέρασμα για δράση,
είναι η ανάγκη για την προώθηση, την
Οργάνωση και το Συντονισμό της Λαϊ-
κής Δημοκρατικής, Επαναστατικής και
Σοσιαλιστικής Αντεπίθεσης, σε όλους
τους χώρους εργασίας, παιδείας και ζω-
ής του λαού, των εργαζόμενων στο ερ-
γοστάσιο και παντού, στη βιομηχανία,
τη βιοτεχνία και το εμπόριο, των κα-
τοίκων στη συνοικία, των μαθητών και
των φοιτητών στη σχολή και στο σχο-
λείο, των στρατιωτών στα στρατόπεδα,
ενάντια στη ολοκληρωτική μετατροπή
της Ελλάδας σε «πεδίο γενικών πολεμι-
κών δοκιμών και δράσεων» του ιμπερια-
λισμού και των θεσμών του. Είναι αυτή
η ίδια η «αξιόπιστη συμμαχία» των πο-
λιτικών εκπροσώπων του συστήματος,
γνήσιων και γραφειοκρατικών, με τον
ιμπεριαλισμό, αυτή που στραγγαλίζει
και ποδηγετεί και την οικονομία, την κοι-
νωνία και την πολιτική, τη δημοκρατία,
το Σύνταγμα και τους θεσμούς της. Είναι
όλο αυτό που πρέπει ν’ ανατραπεί για
να μπορέσει η χώρα να γίνει «κανονική»,
που σημαίνει προς όφελος του λαού της
και σε βάρος κι ανατροπή του υπάρχο-
ντος συστήματος. Για να μπορέσει να
λύσει ακόμα και τα πιο βασικά προβλή-
ματα, που ενώ ο Τσίπρας λέει ότι «ξεπε-
ράστηκαν», ο Πούτιν –μαζί με τον ελ-
ληνικό λαό και όλο τον κόσμο- επιμένει
στη συνέντευξή του, ότι «δεν έχουν ξε-
περαστεί» και « η Ρωσία είναι έτοιμη και
πάλι να βοηθήσει στο να ξεπεραστούν».
Αυτός ναι, απευθυνόμενος στον ελληνι-
κό λαό. Σ’ αυτό πρέπει και μπορούν να
συμβάλλουν τα μέλη και στελέχη και σί-
γουρα η βάση του ΣΥΡΙΖΑ, παίρνοντας
το δικό του Λαϊκό Δημοκρατικό, Επανα-
στατικό, Αντιιμπεριαλιστικό κι Αντικαπι-
ταλιστικό και Σοσιαλιστικό Δρόμο, Μέ-
τωπο και Κυβέρνηση, με τη χάραξη του
οποίου δρόμου κέρδισαν τις εκλογές,
αφήνοντας ή/και ανατρέποντας άμε-
σα τη γραφειοκρατία τους, στο δικό της
δρόμο προς την πλήρη απορρόφησή
της από το σύστημα.
(*) Από τίτλο άρθρου του ιστότοπου isk-
ra.gr, πάνω στην επίσκεψη του Τσίπρα στη
Μόσχα
ΓΑΛΛΙΑ
«Κίτρινα Γιλέκα»,
έκφραση του θυμού
όλου του λαού *
Η αύξηση της φορολογίας των καυσί-
μων ήταν η σπίθα για την εμφάνιση του
κινήματος των Κίτρινων Γιλέκων στα μέ-
σα Νοεμβρίου, η μικρή σταγόνα που ξε-
χείλισε την οργή των λαϊκών τάξεων, που
επλήγησαν από την αύξηση των μέτρων
λιτότητας της κυβέρνησης του Εμμα-
νουέλ Μακρόν. Αυτές οι πρωτόγνωρες
δράσεις, η ποικιλομορφία, η αποφασι-
στικότητά τους, η επέκτασή τους σε άλ-
λους τομείς που βρίσκονταν σε αγώνα,
η εξέλιξή τους προς διεκδικήσεις γενι-
κού συμφέροντος, αλλά και η δυσπι-
στία τους απέναντι στα κόμματα και στα
συνδικάτα και γενικά απέναντι σε όλο
το πολιτικό σώμα, βάζουν πολλά νέα ζη-
τήματα για το μέλλον και για το πώς θα
προωθηθεί μια αλλαγή στην κοινωνία.
Μέσα σε λίγες εβδομάδες, το κίνημα πή-
ρε μια τεράστια έκταση, που υποστη-
ρίζεται από την πλειοψηφία του πλη-
θυσμού, που είδε την εξέγερση σαν
θεμιτή, παρά τις υπερβολές, τη βία και
την επέμβαση ομάδων κρούσης, των
οποίων οι βιαιοπραγίες προβλήθηκαν
υπερβολικά από τα μέσα μαζικής ενημέ-
ρωσης. Αυτό το κίνημα των Κίτρινων Γι-
λέκων ξεκίνησε από την απόρριψη της
τιμής της βενζίνης, για να φτάσει γρή-
γορα σε άλλα συμπεράσματα, σε διεκ-
δικήσεις για κοινωνική δικαιοσύνη, φο-
ρολογική δικαιοσύνη, δημοκρατική
δικαιοσύνη, οικολογική δικαιοσύνη. Κι-
νητοποίησε στη συνέχεια τους μαθητές,
ενάντια στις μεταρρυθμίσεις στην παι-
δεία, όπου κυριαρχεί η ελιτίστικη οπτι-
κή κι αυτή της άνισης μεταχείρισης και
που καταδικάζουν τους νέους των λαϊ-
κών συνοικιών, κινητοποίησε τους συ-
νταξιούχους που έχουν πληγεί σκληρά
όσο αφορά την αγοραστική τους δύνα-
μη, από τους πρόσθετους φόρους στις
συντάξεις τους κι επίσης κινητοποίησε
τομείς που αγωνίζονται ενάντια στις πε-
ρικοπές θέσεων εργασίας, στο κλείσιμο
επιχειρήσεων, στις επισφαλείς συνθήκες
εργασίας. Το κίνημα μεταδόθηκε στους
δήμους και τις κοινότητες, που επίσης
επλήγησαν από τη μείωση των κρατι-
κών επιδοτήσεων και συμπεριέλαβε τις
καταγγελίες που εκφράζει ο κόσμος για
τις συνθήκες ζωής και που θέλει να συμ-
βάλλει με λύσεις για την αλλαγή .
Ένα κίνημα με νέες μορφές δράσης
Αυτό το κίνημα γρήγορα κατανόησε
ότι για να ακουστεί πρέπει να αναπτύ-
ξει νέες δράσεις, που παραλύουν τη χώ-
ρα, αντιμετωπίζουν τις οικονομικές και
χρηματοοικονομικές όψεις, όλα τα σύμ-
βολα της οικονομίας της αγοράς. Έτσι,
οι δράσεις στράφηκαν εναντίον εκεί-
νων που κατέχουν μεγάλες περιουσί-
ες, με αποκλεισμούς στους μεγάλους
διανομείς προϊόντων, στο εμπόριο ει-
δών πολυτελείας, στις μεγάλες τράπε-
ζες, στις πολυεθνικές εταιρείες που μο-
λύνουν και δηλητηριάζουν τον πλανήτη.
Κατέλαβαν τις κομβικές πλατείες, τα διό-
δια των αυτοκινητοδρόμων, κατέλαβαν
τις λωρίδες κυκλοφορίας κι έκαναν την
πρόσβασή τους ελεύθερη για όλους.
Ενώ ο Εμμανουέλ Μακρόν υπερασπι-
ζόταν τους φόρους πάνω στα καύσι-
μα, σαν ένα μέτρο υποτίθεται νόμι-
μο, για ν’ αντιμετωπίσει τις προκλήσεις
της υπερθέρμανσης του πλανήτη, τα
Κίτρινα Γιλέκα είπαν ότι ο φόρος αυ-
τός έπρεπε να καταβληθεί από αυτούς
που ρυπαίνουν, αυτούς που χρησιμο-
ποιούν την κηροζίνη για τα αεροπλά-
να, καύσιμα για τα κρουαζιερόπλοια
και τα πλοία μεταφοράς των εμπορευ-
ματοκιβωτίων τους, εκείνους που ρυ-
παίνουν τον αέρα με τις εκπομπές CO²
και αναπτύσσουν σοβαρές ασθένειες
στον πληθυσμό. Απάντησαν αποδεικνύ-
οντας ότι η οικολογική μετάβαση δεν
θα συμβεί χωρίς κοινωνική μετάβαση.
Αυτό το κίνημα αμφισβητεί τη λειτουρ-
γία μιας άδικης και άνισης κοινωνίας,
που ευνοεί τους πλούσιους σε βάρος
των φτωχών, που δεν πληροί πλέον τις
αρχές που καθορίστηκαν από τις αξίες
της Δημοκρατίας -ελευθερία, ισότητα,
αδελφοσύνη- χαραγμένες παντού, στις
προσόψεις σε όλα τα δημοτικά και κρα-
τικά κτίρια και που δεν σημαίνουν πια τί-
ποτα, σε μια κοινωνία όπου καταπατού-
νται ελευθερίες, όπου η αλληλεγγύη έχει
γίνει ένα έγκλημα, όπου οι άνθρωποι αι-
σθάνονται βαθιά περιφρονημένοι και
με καταπατημένη την αξιοπρέπειά τους.
Ο Εμμανουέλ Μακρόν, από τότε που εί-
ναι πρόεδρος έχει προωθήσει μια βάρ-
βαρη πολιτική μεταρρυθμίσεων, σε όλα
τα επίπεδα, που δεν κάνουν τίποτε άλ-
λο από να ευνοούν τις επιχειρήσεις και
οι πιο πλούσιοι και αυξάνουν την κοινω-
νική εξαθλίωση: καταστροφή του κώ-
δικα εργασίας, μείωση των ενισχύσεων
στη στέγαση, καταστροφή της κοινω-
νικής κατοικίας, κατάργηση των επιδο-
τούμενων θέσεων εργασίας, οπισθο-
δρόμηση της κοινωνικής πρόνοιας,
εύκολη κήρυξη της κατάσταση έκτα-
κτης ανάγκης, ανάπτυξη των καταπιε-
στικών νόμων ενάντια στη μετανάστευ-
ση κι επιπλέον έχουν δρομολογηθεί
μεταρρυθμίσεις που έχουν σαν στό-
χο τη διάλυση των δημόσιων υπηρεσι-
ών και την κυριαρχία της κοινωνίας από
τους κατόχους ιδιωτικών κεφαλαίων.
Αυτό το κίνημα των Κίτρινων Γιλέκων,
μέσα στην ποικιλομορφία και τις αντι-
φάσεις του, έκφρασε καθαρά με τους
στόχους του, ότι πήγε πέρα από την αρ-
χική κινητοποίηση, λόγω της συλλογι-
κής δυναμικής και με πολύ ευρύτερες
διεκδικήσεις, παίρνοντας υπόψη την
ανάγκη για αύξηση του κατώτατου μι-
σθού, την τιμαριθμική αναπροσαρμο-
γή των μισθών, τον περιορισμό της αύ-
ξησης των ενοικίων, την επιστροφή του
φόρου στις μεγάλες περιουσίες. Έβα-
λε επίσης την πολιτική βάση για μια νέα
δημοκρατική λειτουργία με δημοψη-
φίσματα -για τη διεξαγωγή των οποίων
την πρωτοβουλία θα την έχουν οι πολί-
τες-, για την αντικατάσταση της Γερουσί-
ας από συνελεύσεις των πολιτών και για
την Επανίδρυση της Δημοκρατίας.
Μια κινητοποίηση έξω από κόμματα
και συνδικάτα
Το Κίνημα των Κίτρινων Γιλέκων ξάφ-
νιασε τα πολιτικά κόμματα και τα συν-
δικάτα. Ενώ για πολλούς μήνες τα συν-
δικάτα κινητοποίησαν με δυσκολία
την εργατική τάξη και τους μισθωτούς,
προκάλεσαν απεργίες και κινητοποιή-
σεις, για ν’ αποτρέψουν μεταρρυθμί-
σεις στην εργατική νομοθεσία και για
ν’ απαιτήσουν περισσότερη αγοραστι-
κή δύναμη και περισσότερη κοινωνι-
κή δικαιοσύνη, χωρίς να πετύχουν τί-
ποτα μ’ αυτή την κυβέρνηση, τα Κίτρινα
Γιλέκα εκφράζουν με τον τρόπο τους
και χωρίς να διεκδικούνται από κανέ-
να πολιτικό κίνημα, την άρνησή τους
στο καπιταλιστικό σύστημα και παρου-
σιάζουν με τη δράση τους ένα πρό-
γραμμα διεκδικήσεων κοινό για όλους.
Είναι βέβαιο ότι το κίνημα των Κίτρινων
Γιλέκων δεν έρχεται από το πουθενά, εί-
ναι αποτέλεσμα των πολιτικών και συν-
δικαλιστικών αγώνων που έγιναν προ-
ηγουμένως και οι οποίοι εξακολουθούν
να εκφράζονται παντού στη Γαλλία. Αλ-
λά οι δράσεις που προωθούν σήμερα
αποδείχνουν μια ελευθερία λειτουργί-
ας, που δεν έχουν τα αριστερά κόμμα-
τα ή τα συνδικάτα, τα οποία αφέθηκαν
στο να μπλεχτούν στο σύνθημά τους
για την ψήφο «Μακρόν ενάντια στη Λε
Πεν» στο δεύτερο γύρο των προεδρι-
κών εκλογών του 2017 κι αυτοί οι δύο
δεν έκαναν τίποτε άλλο από το να τους
μεταφέρουν τις δικές τους αντιφάσεις.
Σήμερα, τα συνδικάτα βρίσκονται μάλ-
λον πίσω σε σχέση με τα Κίτρινα Γιλέκα,
γιατί δεν έχουν την ικανότητα να συμ-
μαχήσουν με ένα τέτοιο κίνημα, λόγω
της κάθετης και γραφειοκρατικής λει-
τουργίας τους, ενώ τα Κίτρινα Γιλέκα εί-
ναι αυτά που έχουν μια οριζόντια έκ-
φραση, δημοκρατική και αλληλέγγυα.
Κάνουν στο δρόμο την εμπειρία μιας
άσκησης εξουσίας, που επιδιώκει να πά-
ρει υπόψη της τη γνώμη όλων, όπου οι
αποφάσεις παίρνονται πλειοψηφικά σε
λαϊκές συνελεύσεις, προσομοιάζοντας
έτσι περισσότερο με τις μορφές έκφρα-
σης που ανέπτυξαν στην εποχή τους οι
Νύχτες Nuit Debut (των Όρθιων-Άγρυ-
πνων) . Πολλοί από αυτούς ζήτησαν να
μην έχουν αντιπροσώπους, ώστε να
μην μπορέσει κανείς να τους χρησιμο-
ποιήσει και να τους θάψει, υπερασπί-
ζοντας έτσι την «Λαϊκή εξουσία, από
τον λαό και για τον λαό» και διακηρύσ-
σοντας ότι αν πρέπει να υπάρξουν εκ-
πρόσωποι, θα πρέπει να είναι μη πο-
λιτικοί, μη συνδικαλιστές και έντιμοι.
Η σύγκλιση των αγώνων, που είναι μια
πολιτική αναγκαιότητα στη σημερινή
συγκυρία, για να οικοδομηθεί μια κοι-
νωνία ίσων, πιο δημοκρατική, που να
ανταποκρίνεται στις ανάγκες της πλειο-
ψηφίας του πληθυσμού, θα δυσκολευτεί
όσο αφορά την πραγματοποίησή της,
αν τα αριστερά κόμματα και τα συνδι-
κάτα δεν αλλάξουν τους στόχους και τη
λειτουργία τους. Η δυσπιστία παραμέ-
νει απέναντι στις συνδικαλιστικές ηγε-
σίες και μηχανισμούς, ενώ πολιτικοί και
συνδικαλιστικοί αγωνιστές, καθώς και
συνεταιριστικοί αγωνιστές, στέκονται
στο πλευρό των Κίτρινων Γιλέκων στους
δρόμους και συμμετέχουν στο κίνημα.
Η CGT προώθησε μια μέρα απεργιών και
διαδηλώσεων στις 14 Δεκεμβρίου, που
δεν είχε το αναμενόμενο αποτέλεσμα,
παρόλο που πραγματοποιήθηκαν κά-
ποιες προσεγγίσεις και ανταλλαγές ανά-
μεσα στα δύο μέρη, Κίτρινα Γιλέκα και
συνδικάτα. Εκτός αυτού, οι υπεύθυνοι
των συνδικαλιστικών συνομοσπονδι-
ών ήθελαν να προβούν σε κοινή δήλω-
ση για το κίνημα τρεις εβδομάδες μετά
την έναρξή του, αλλά δεν υπήρξε ομο-
φωνία: το συνδικάτο Solidaires (άκρα
αριστερά) δεν ήθελε να υπογράψει την
«ανεδαφική» κοινή δήλωση, γιατί ανα-
φερόταν μόνο στην καταγγελία οποιασ-
δήποτε μορφής βίας στην έκφραση των
διεκδικήσεων, χωρίς να αναφέρει τη βία
που υπέστησαν οι ίδιοι οι διαδηλωτές.
Το κίνημα των Κίτρινων Γιλέκων είναι
ένα στοίχημα για τα πολιτικά κόμμα-
τα, από τη δεξιά μέχρι την αριστερά. Η
άκρα δεξιά προσπάθησε να παρεισφρή-
σει στο κίνημα, στο ξεκίνημά του, κινη-
τοποιώντας μικρές εθνικιστικές, ρατσι-
στικές και ξενοφοβικές ομάδες, αλλά
απέτυχε σε αυτή την προσπάθεια, όταν
το κίνημα τοποθετήθηκε πάνω σε διεκ-
δικήσεις για κοινωνική δικαιοσύνη και
αύξηση του κατώτατου μισθού (Smic),
στις οποίες η άκρα δεξιά αντιτάχτηκε.
Κάποιοι στη συνέχεια ζήτησαν να σχη-
ματιστούν ψηφοδέλτια των Κίτρινων Γι-
λέκων για τις ευρωπαϊκές εκλογές, αλλά
τα ψηφοδέλτια αυτά δεν έχουν καμιά πι-
θανότητα να σχηματιστούν, με ανθρώ-
πους που στην πλειοψηφία τους δεν
ψηφίζουν και δεν θα ψηφίσουν, σε εκλο-
γές με το μεγαλύτερο ποσοστό απο-
χής. Δεν ήταν παρά προσπάθειες δι-
άχυσης και διαίρεσης του κινήματος.
Οι βουλευτές των αριστερών κομμάτων
(Κομμουνιστικό Κόμμα, Ανυπότακτη
Γαλλία, Σοσιαλιστικό Κόμμα) κατέθεσαν
πρόταση μομφής και ζήτησαν την ψή-
ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ • 5
φο της Εθνοσυνέλευσης για να εγκρίνει
ή όχι την κυβέρνηση, γιατί η εμπιστο-
σύνη του λαού σ’ αυτή είχε σπάσει. Αυ-
τό βέβαια απορρίφθηκε, αλλά η πολιτι-
κή κρίση είναι τεράστια για τον Μακρόν
κι ολόκληρη την κυβέρνησή του. Υπάρ-
χουν επίσης προσπάθειες στην αριστε-
ρά, για να ανοίξουν τα ψηφοδέλτιά τους
για τις ευρωεκλογές, σε εκπροσώπους
του Κινήματος των Κίτρινων Γιλέκων.
Αλλά στις τωρινές συνθήκες, όπου οι δι-
αφορές ανάμεσα στα κόμματα είναι έκ-
δηλες κι όπου στο ζήτημα της Ευρώπης
οι θέσεις είναι συχνά αντίθετες και μάλι-
στα ήδη κινούμαστε προς τη διασπορά
όλων των συνιστωσών και καθεμιά προ-
ωθεί το δικό της ψηφοδέλτιο, το να φτά-
σουμε σε μια ενιαία διάρθρωση φαίνε-
ται τουλάχιστον πολύ ουτοπικό.
Η απάτη των μέτρων του Εμμανουέλ
Μακρόν και της «μεγάλης εθνικής
διαβούλευσής» του
Απέναντι στην πίεση των Κίτρινων Γι-
λέκων και μετά από μια εκκωφαντική
σιωπή αρκετών ημερών και μετά από
επανειλημμένες δηλώσεις ότι δεν θα ξα-
νασυζητήσει το θέμα της κατάργησης
του φόρου περιουσίας (που έχει απο-
φασίσει ήδη, σημ. μεταφρ) , ο Εμμανου-
ήλ Μακρόν μίλησε στις 10 Δεκέμβρη
για να παρουσιάσει μέτρα που ευνοούν
την αγοραστική δύναμη, καθώς και για
την έναρξη μιας «μεγάλης εθνικής δια-
βούλευσης» που προγραμματίζεται για
τον Ιανουάριο έως τον Μάρτιο του 2019.
Τα ανακοινωθέντα μέτρα εμπεριέχουν
έναν απίστευτο κυνισμό και το μόνο
που θα κάνουν είναι ν’ αυξήσουν την
οργή του κινήματος. Η αύξηση των 100
ευρώ στον κατώτατο μισθό δεν συνο-
δεύεται από αύξηση των εισφορών των
εργοδοτών και θα πληρωθεί έτσι από
την κοινότητα, από τους φόρους μας!
Δεν πρόκειται για πραγματική αύξηση
του κατώτατου μισθού, αλλά για επίδο-
μα, το μέτρο του οποίου προγραμματί-
ζεται για το 2019 και το οποίο είναι στην
πραγματικότητα ένα κοινωνικό βοήθη-
μα, με εισοδηματικά κριτήρια κι επομέ-
νως όχι για όλους και χωρίς ανάλογη αύ-
ξηση της σύνταξης. Όσον αφορά τους
συνταξιούχους, όσοι λαμβάνουν σύντα-
ξη μικρότερη από 2000 ευρώ θα έχουν
μια ακύρωση της αύξησης της CSG (σαν
τη δική μας Εισφορά Αλληλεγγύης, σημ.
μεταφρ.) το 2019 και μια ελαφρά αύξηση
θα χορηγηθεί στις συντάξεις τμηματικά,
0,3% το 2019 και 0,3 % το 2020, ενώ ο
πληθωρισμός μέχρι σήμερα είναι περί-
που 1,6%. Αυτό σημαίνει ότι η βελτίωση
της διεκδικούμενης αγοραστικής δύνα-
μης δεν θα συμβεί στο τέλος της μέρας!
Οι στόχοι του Εμμανουήλ Μακρόν δεν
αλλάζουν: καμιά πίεση στις εταιρείες,
στις οποίες μάλιστα θα δοθούν νέα δώ-
ρα, με νέες απαλλαγές από τις κοινωνι-
κές εισφορές και τη φορολόγησή τους,
6 • ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ
συνολικά περίπου 40 δισεκατομμυρί-
ων Ευρώ. Και πού είναι οι θέσεις εργα-
σίας που θα έπρεπε να δημιουργηθούν
για να αντισταθμίσουν αυτά τα φορο-
λογικά δώρα; Έτσι σήμερα γινόμαστε
μάρτυρες των καθημερινών απολύσε-
ων παντού, του ότι οι εταιρίες του χρη-
ματιστηριακού δείκτη CAC 40 έχουν
απίστευτα κέρδη, πάνω από 93 δισεκα-
τομμύρια το 2017, ότι η διαφθορά και
η κατάχρηση ανθούν σε όλα τα επίπε-
δα, όπως η φυγή κεφαλαίων στο εξωτε-
ρικό, παρά την κατάργηση του Φόρου
Μεγάλης Περιουσίας, ότι αυτά τα μέ-
τρα δεν είναι παρά μια μεγάλη απάτη!
Οι υπερωρίες θα απαλλάσσονται από
τους φόρους και εισφορές κι ένα επίδο-
μα μέχρι 1000 ευρώ μπορεί να καταβλη-
θεί στους υπαλλήλους, όλα αυτά όμως
από τις εταιρείες που θα το θελήσουν.
Και ήδη πάνω και σ’ αυτό το σημείο, με-
ρικές μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες
έχουν δηλώσει ότι δεν θα δώσουν κα-
νένα επίδομα στους υπαλλήλους τους,
προκαλώντας απεργιακές κινητοποιή-
σεις, όπως στην Apple, που μόλις πρό-
σφατα έκανε εκατομμύρια κέρδη, που
θα πάνε μόνο στις τσέπες των μετόχων.
Ο Εμμανουέλ Μακρόν δεν έχει προβλέ-
ψει τίποτα για τη βελτίωση της κατά-
στασης των εργαζομένων στις δημόσι-
ες υπηρεσίες κι αντίθετα ανακοίνωσε
τη διάλυσή τους με το Σχέδιο Δράσης
Για το Δημόσιο CAP 2022. Το γεγο-
νός αυτό προκάλεσε πολύ ισχυρό κί-
νημα των αστυνομικών, για ν’ απαιτή-
σουν την άμεση αύξηση των μισθών
και την πληρωμή των υπερωριών τους,
τις οποίες το κράτος έχει ξεχάσει εδώ
και μήνες. Στην περίπτωσή τους κέρ-
δισαν πολύ γρήγορα, γιατί ο Μακρόν
χρειαζόταν την υποστήριξή τους και
την παρουσία τους σε όλα τα μέτωπα,
χρησιμοποιώντας τα όπλα τους ενά-
ντια στους διαδηλωτές και συλλαμβά-
νοντας χιλιάδες ανθρώπους, που θέ-
λουν να εκφραστούν στην πλειοψηφία
τους ειρηνικά. Εξαπολύθηκε μια πρω-
τοφανής καταπίεση, που εξαπλώθηκε
σε όλη τη Γαλλία και ιδιαίτερα στο Παρί-
σι, με στόχο να εξαφανίσει τη διαμαρτυ-
ρία , τρομοκρατώντας τους ανθρώπους
που αντιστέκονται στους δρόμους.
Το καπιταλιστικό σύστημα βρίσκεται
σε πλήρη αποσύνθεση. Η προαναγ-
γελθείσα «Μεγάλη Διαβούλευση» δεί-
χνει την επιθυμία να αναλάβει τον έλεγ-
χο της κατάστασης, να επαναφέρει την
τάξη και προπάντων να μην συζητη-
θούν οι διεκδικήσεις που προβάλουν
τα Κίτρινα Γιλέκα. Απέναντι στην σκλή-
ρυνση των μέτρων ενάντια στα Κίτρι-
να Γιλέκα, αυτοί οι διαδηλωτές εκφρά-
σανε τη θέλησή τους να συνεχίσουν τον
αγώνα μέχρι το τέλος, μέχρι την πλή-
ρη ικανοποίηση των αιτημάτων τους,
που περιλαμβάνουν την παραίτηση
του Μακρόν κι ετοιμάζονται να περά-
σουν το τέλος του έτους στα πεδία της
μάχης, μαζί με εκείνους που τους θεω-
ρούν πια σαν τη νέα τους οικογένεια.
Αυτή η «μεγάλη εθνική συζήτηση», που
θα πρέπει να γίνει από τον Ιανουάριο μέ-
χρι το Μάρτιο, γύρω από διάφορα θέμα-
τα -οικολογική μετάβαση, φορολογία,
οργάνωση του κράτους, δημοκρατία
και ιθαγένεια, μετανάστευση- παραμέ-
νει θολή όσο αφορά την οργάνωση και
την πρόοδό της. Όταν ένας Πρόεδρος
της Δημοκρατίας που και μετά την εκλο-
γή του επαναλαμβάνει, ότι δεν θ’ αλλά-
ξει την πολιτική του, διεξάγει τώρα δια-
βουλεύσεις, χωρίς να παίρνει υπόψη του
το τί είχε πει, δείχνει την περιφρόνησή
του για τους ανθρώπους όσο αφορά την
προώθηση των μεταρρυθμίσεων, με κά-
θε κόστος, όσο κι αν τώρα λέει «το μόνο
που με απασχολεί είστε εσείς». Μπορού-
με να αμφισβητήσουμε τους στόχους
αυτής της «μεγάλης διαβούλευσης» και
τι θα βγει απ’ αυτή!
Το κίνημα των Κίτρινων Γιλέκων έχει
αναπαραχθεί στο εξωτερικό, σε αρκετές
ευρωπαϊκές χώρες, όπως στο Βέλγιο, τη
Γερμανία, την Ισπανία κι ακόμη και στο
Ισραήλ, την Τουρκία και την Αίγυπτο. Εί-
ναι η έκφραση της άρνησης της εξαθλί-
ωσης, της ανάγκης για δίκαιη κατανομή
του πλούτου, που επιτρέπει σε όλους να
ζουν με αξιοπρέπεια. Είναι δύσκολο σή-
μερα να προβλέψουμε τι θα γίνει το κί-
νημα, τι αλλαγές θα σημάνει στη Γαλλία
και στην Ευρώπη, αλλά από τη μάχη αυ-
τή προκύπτει μια βεβαιότητα: στο μέλ-
λον, τίποτα πια δεν θα είναι όπως πριν.
* Από http://lesposadistes.com,
30 Δεκεμβρίου 2018
ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ
3ΜΗΝΟ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ
Διευθυντής-Εκδότης-Υπεύθυνος Ύλης
Μιχάλης Μπούμης
Λεωφ. Δημοκρατίας 35, 14572, Δροσιά
Τηλ. και Φαξ 2108134278
e-mail: mijboumis@gmail.com
 Η ΚΟΜΜΑΤΙΚΗ ΚΑΙ ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΗ ΓΡΑΦΕΙΟΚΡΑΤΙΑ ΤΟΥ ΣΥΡΙΖΑ ΒΑΖΕΙ
ΣΕ ΚΙΝΔΥΝΟ ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΤΗΣ, ΠΡΟΚΕΙΜΕΝΟΥ ΝΑ
ΥΠΗΡΕΤΗΣΕΙ ΤΟΝ ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΜΟ ΣΕ ΠΓΔΜ, ΕΛΛΑΔΑ, ΒΑΛΚΑΝΙΑ
Είναι τόσο ηλίθια, αντιδραστική, αντε-
παναστατική και φιλοϊμπεριαλιστική η
«αριστερή ριζοσπαστική» γραφειοκρα-
τία του ΣΥΡΙΖΑ, ώστε σε αντίθεση με
τους γνήσιους αντιπροσώπους του κα-
πιταλισμού-ιμπεριαλισμού στην Ελλά-
δα, δηλαδή σε αντίθεση με τη Νέα Δη-
μοκρατία, τη Χρυσή Αυγή, την αστική
ηγεσία του ΚΙΝΑΛ-ΠΑΣΟΚ, κ.α., αυτή
προτιμάει ακόμα και να ρισκάρει τη θέ-
ση της στην κυβέρνηση, προκειμένου
να υπηρετήσει τον ιμπεριαλισμό των
ΗΠΑ-ΝΑΤΟ-ΕΕ, στη συγκεκριμένη περί-
πτωση με την ένταξη της ΠΓΔ της Μακε-
δονίας στους ιμπεριαλιστικούς πολεμι-
κούς και φασιστικούς αυτούς κρατικούς
και υπερκρατικούς μηχανισμούς του
συστήματος! Κι όχι μόνο ρισκάρει, αλλά
όπως έχουμε αναλύσει σε προηγούμε-
να κείμενά μας, ένα μέρος της γραφει-
οκρατίας του ΣΥΡΙΖΑ, ΣΥΝΕΙΔΗΤΑ θέλει
να παραχωρήσει την κυβέρνηση σ’ αυ-
τούς τους γνήσιους αντιπροσώπους του
καπιταλισμού-ιμπεριαλισμού, ή/και να
συγκυβερνήσει μαζί τους!!! Για ν’ απαλ-
λαχτεί μια και καλή από την πίεση της
αντιιμπεριαλιστικής-αντικαπιταλιστικής
και σοσιαλιστικής κοινωνικής, πολιτικής
κι εκλογικής βάσης αυτού του Κόμμα-
τος. Αν δεν ήταν έτσι -και με συνενοχή
της «σοσιαλδημοκρατικής» γραφειο-
κρατίας του Κόμματος του Ζάεφ-, τότε
δεν υπήρχε κανένας λόγος να θέλει να
επιβάλλει –με όλα τα μέσα, πιέσεις «εκ
των έξω» κι εκβιασμούς-σ’ έναν ολόκλη-
ρο λαό, αυτόν της ΠΓΔΜ και παρά τη μη
νομιμοποίηση του δημοψηφίσματος απ’
αυτόν, πρώτα να περιληφθεί στη συμ-
φωνία των Πρεσπών η ένταξη στο ΝΑΤΟ
και στην ΕΕ της ΠΓΔΜ και στη συνέχεια
αυτή να ψηφιστεί, «πάση θυσία», με θυ-
σία των λαών στους ιμπεριαλιστές μακε-
λάρηδες.
Είναι γιατί παντού και στην Ελλάδα,
η γραφειοκρατία πρέπει ακόμα να δώ-
σει εξετάσεις υποταγής στο σύστημα,
για να τη δεχτεί αυτό ολοκληρωτικά
στους κόλπους του, ενώ οι γνήσιοι εκ-
πρόσωποι του συστήματος που αναφέ-
ραμε και παντού, δεν έχουν να δώσουν
κανένα διαπιστευτήριο στο σύστη-
μα, που είναι δικό τους εδώ και δεκαε-
τίες και πλέον. Και σε συνεννόηση μαζί
του, μπορούν να κάνουν ακόμα κι εκλο-
γικούς ελιγμούς, για να προσπαθήσουν
να κερδίσουν ψηφοφόρους και κυβέρ-
νηση. Και στη συνέχεια να κάνουν «αυ-
τά που δεν μπορούσαν να πουν πριν τις
εκλογές». Είναι αυτούς τους ελιγμούς και
υποσχέσεις που κάνουν τώρα στην Ελ-
λάδα προεκλογικά και που μετεκλογικά
θα κάνουν ακριβώς το αντίθετο. Εξάλ-
λου αυτοί, «παλιές καραβάνες» ξέρουν
από κοντά τις ενδοκαπιταλιστικές ενδο-
ϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις, όπως και να
τις χειρίζονται, πάντα για το τελικό κα-
λό του συστήματος και για το κακό των
λαών. Ενώ η γραφειοκρατία «τσαλαβου-
τάει» μέσα σ’ αυτές τις αντιθέσεις και το
βούρκο του συστήματος κι αυτό, όταν
δεν την κερδίζει ολοκληρωτικά, τη βυθί-
ζει, αφού πρώτα αυτή το έχει «ξελασπώ-
σει», αφού έχει κάνει την πιο «βρώμικη
δουλειά», όπως λέμε, όσο βέβαια αυτό
γίνεται και εντελώς παροδικά.
Η υποταγή ως και ταύτιση της γρα-
φειοκρατίας του ΣΥΡΙΖΑ με το σύστημα
και εντελώς ηλίθια όσο και κυνικά, απο-
δείχνεται στο θράσος της να μιλάει για
«επέμβαση της Ρωσίας στα εσωτερικά
της ΠΓΔΜ και της Ελλάδας», απαγορεύ-
οντας φασιστοειδώς τη χώρα αυτή, με
τους εκπροσώπους της, ούτε γνώμη να
εκφέρει για τα συμβαίνοντα σ’ αυτές τις
δύο χώρες, τη στιγμή που αυτά τα συμ-
βαίνοντα έχουν σαν τελικό σκοπό την
ιμπεριαλιστική επίθεση ενάντια στη Ρω-
σία και τη στιγμή που ο ιμπεριαλισμός
και οι εκπρόσωποί του, γνήσιοι και γρα-
φειοκρατικοί, όχι μόνο «επεμβαίνουν
στα εσωτερικά» κι εκφέρουν γνώμη γι’
αυτές τις δύο χώρες, αλλά και καταρ-
γούν στην πράξη, με όλα τα μέσα, κάθε
εθνική και λαϊκή κυριαρχία τους!
Γι’ αυτό συνεχίζουμε να δημοσιεύου-
με γνώμες και προθέσεις των εκπροσώ-
πων της Ρωσίας, σε σχέση με τη συμφω-
νία των Πρεσπών, γιατί είναι πολύ κοντά
στις δικές μας αναλύσεις, όπως είναι και
η δήλωση του υπουργού των εξωτερι-
κών της χώρας αυτής, Σεργκέι Λαβρόφ:
Από Αυγή 16-1-2019
Με δήλωσή του ότι η Μόσχα δεν αντι-
τίθεται στο νέο όνομα της πΓΔΜ, ο Ρώ-
σος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι
Λαβρόφ ρίχνει τους τόνους σε μία προ-
σπάθεια αποκλιμάκωσης της έντασης
των τελευταίων ημερών σχετικά με τη
Συμφωνία των Πρεσπών και την ονομα-
σία της γειτονικής χώρας, εκφράζοντας
ωστόσο τον προβληματισμό του για τη
νομιμότητα της Συμφωνίας.
«Η Μόσχα δεν αντιτίθεται στο νέο
όνομα για τη «Μακεδονία», αλλά υπάρ-
χει το θέμα νομιμότητας της τρέχουσας
διαδικασίας, η οποία μπορεί να οφεί-
λεται στο στόχο να οδηγηθούν όλες οι
Βαλκανικές χώρες στο ΝΑΤΟ», δήλωσε
χαρακτηριστικά ο Σ. Λαβρόφ.
Ειδικότερα, ο ίδιος, σημείωσε ότι η
Μόσχα πάντα υποστήριζε ενεργά το δι-
άλογο μεταξύ Αθήνας και Σκοπίων για το
θέμα της ονομασίας, ενώ απαντώντας
σε όσους κάνουν λόγο για προσπάθεια
«παρεμπόδισης» της διαδικασίας, τόνι-
σε: «Πρώτη φορά ακούω ότι η έκκληση
στην εφαρμογή της απόφασης του Σ.Α.
μπορεί να θεωρηθεί ως προσπάθεια πα-
ρεμπόδισης στην επίλυση του ζητήμα-
τος που αφορά η κάθε απόφαση.
» Εννοώ τις αποφάσεις που ξεκίνησαν
την όλη διαδικασία διαμεσολάβησης
του ΟΗΕ για τη διευθέτηση της ονομα-
σίας της «Μακεδονίας», μεταξύ της Αθή-
νας και των Σκοπίων».
Παράλληλα, ο Ρώσος ΥΠΕΞ έκανε σα-
φές ότι «εμείς δεν παίρνουμε θέση κατά
της ονομασίας που τελικά ανακοινώθη-
κε. Πάντα στηρίζαμε ενεργά το διάλογο,
τασσόμασταν υπέρ μιας λύσης με τρόπο
που να ήταν αποδεκτός από τις κοινωνί-
ες, τους λαούς και βέβαια τις κυβερνή-
σεις Ελλάδας και «Μακεδονίας»».
Ο Σ. Λαβρόφ ωστόσο εκφράζει απο-
ρία για το θέμα νομιμότητας της δια-
δικασίας που ακολουθήθηκε σημειώ-
νοντας χαρακτηριστικά ότι  «βάζουμε
ερωτήματα κατά πόσο ήταν νόμιμη αυ-
τή η διαδικασία και αν ξεκινά από την
επιθυμία να βρεθεί συναίνεση μεταξύ
Ελλάδας και Σκοπίων ή αν ξεκινά από
την επιθυμία των ΗΠΑ να σύρουν τις
βαλκανικές χώρες στο ΝΑΤΟ όσο γίνεται
πιο γρήγορα ώστε να τερματίσουν κάθε
επιρροή της Ρωσίας στην περιοχή. Αυτό
είπαμε».
«Δε συμφωνούμε με εκείνους που λέ-
νε ότι η Ρωσία δεν έχει θέση στα Βαλκά-
νια, όπως είπε πρόσφατα η Φεντερίκα
Μογκερίνι. Ότι η Ε.Ε. δουλεύει ήδη στα
Βαλκάνια και κανένας άλλος δεν έχει
πλέον τίποτα να κάνει εκεί. Βέβαια όταν
συναντηθήκαμε το Δεκέμβριο στο Μι-
λάνο, μου εξηγούσε ότι δεν έγιναν κατα-
νοητά τα λόγια της... Ίσως εμείς να μην
καταλάβαμε ...σωστά, διότι εκεί δρα και
το ΝΑΤΟ, διαδραματίζει μάλιστα τον κύ-
ριο ρόλο. Άρα εκεί που βρίσκεται η Ε.Ε.
βρίσκεται και το ΝΑΤΟ και μάλιστα σε
πρωταρχικό ρόλο», σημείωσε ο επικε-
φαλής της ρωσικής διπλωματίας.
«Εμείς εκείνο που θέλουμε είναι να γί-
νεται σεβαστή η θέση του Σ.Α. και αυτό
σημαίνει ότι η λύση θα πρέπει να είναι
νόμιμη. Όταν όμως η ονομασία επικυ-
ρώνεται από έγγραφο που υπογράφε-
ται όχι στο επίπεδο που απαιτείται από
το Σύνταγμα, τότε αναρωτιόμαστε κα-
τά πόσο είναι νόμιμη η όλη αυτή δια-
δικασία. Όταν λοιπόν μας κατηγορούν
για «θανάσιμα αμαρτήματα» για όλα
τα προβλήματα που εμφανίζονται στα
Βαλκάνια, αναρωτιόμαστε πώς προσεγ-
γίζουν οι δυτικοί συνάδελφοί μας αυτή
την ξεδιάντροπη εκστρατεία που ξεκί-
νησε η Δύση παραμονές του δημοψη-
ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ • 7
φίσματος όταν προσωπικά επικεφαλής
κυβερνήσεων της Ε.Ε., ο Γ.Γ. του ΝΑΤΟ
κ.α. καλούσαν από τα Σκόπια τους πολί-
τες να ψηφίσουν υπέρ της ένταξης στο
ΝΑΤΟ και την Ε.Ε. μέσω της αλλαγής της
ονομασίας. Αυτό το ερώτημα έθεταν και
όχι το ερώτημα για μια ονομασία που
θα συμφιλιώσει τις δυο πλευρές. Θεω-
ρώ ότι είναι προφανές το βρώμικο αυ-
τής της προσέγγισης» σημείωσε ο ίδιος.
Ολοκληρώνοντας, ο Σ.Λαβρόφ, ση-
μείωσε, σύμφωνα με το ΑΜΠΕ, ότι «για
το Μακεδονικό υπάρχει απόφαση του
Σ.Α. που απαιτεί να υπάρξει σεβασμός
στα Συντάγματα των δυο χωρών και μό-
νο σε αυτό το πλαίσιο να αναζητηθεί λύ-
ση. Αλλά αντί αυτής της προσέγγισης,
στη βάση του Διεθνούς Δικαίου, δεν
εφαρμόζεται νομική προσέγγιση αλλά
μια κάποια προσέγγιση στη βάση κά-
ποιων κανόνων. Εφευρέθηκε ένας... κα-
νόνας που σε αντίθεση με το Σύνταγ-
μα της χώρας, η συμφωνία υπογράφεται
σε επίπεδο ΥΠΕΞ και όχι των Προέδρων
των χωρών κλπ. Όσο για το δημοψή-
φισμα και τα αποτελέσματά του, αυτά
μπορούν να μην λαμβάνονται υπ´ όψιν».
Για την αρχή της
μη επέμβασης μιας
χώρας σε άλλη
X. ΠΟΣΑΔΑΣ 26 -12 -80
Είναι λάθος η διεκδίκηση που προ-
βάλλουν η αριστερά και τα Κομμουνι-
στικά Κόμματα ότι: «καμιά χώρα δεν
μπορεί να επεμβαίνει σε μια άλλη χώ-
ρα». Αυτό δεν μπορεί να θεωρηθεί σαν
μια αρχή. Η πραγματική αρχή είναι: πρέ-
πει να υποστηρίζεται κάθε κίνημα που
είναι μια πρόοδος στην ιστορία. Κι αυτή
η υποστήριξη δεν μπορεί να έχει όρια,
γιατί είναι μία υποστήριξη στην πρόοδο
τής ιστορίας. Αν αυτή η πρόοδος πρέπει
να γίνει με όπλα, να γίνει με όπλα, αν εί-
ναι να γίνει με χρήματα, πρέπει να γίνει
με χρήματα, αν είναι ακόμα και με σπίρ-
τα, πρέπει να γίνει και με σπίρτα.
Η βασική αρχή πρέπει να είναι ότι η
πιο αναπτυγμένη χώρα πρέπει να βοη-
θήσει τη λιγότερο αναπτυγμένη, για να
μπορέσει κι αυτή να προοδεύσει. Αν δεν
γινόταν μ’ αυτό τον τρόπο, οι καθυστε-
ρημένες χώρες δεν θα είχαν χώρο στην
ιστορία. Αντίθετα το να λένε ότι κανείς
δεν μπορεί να επεμβαίνει, βασίζουν αυ-
τή την αρχή στην αστικοδημοκρατι-
κή ακινησία, που είναι μια ακινησία που
εφαρμόζεται μόνο ενάντια στις επανα-
στάσεις, γιατί όταν πρόκειται να επέμβει
ο ιμπεριαλισμός, είναι εκεί που υπάρχει
μεγάλη κινητικότητα.
8 • ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ
Δεν υπάρχει μια αρχή που να καθορί-
ζει τα όρια της επέμβασης, άλλα είναι η
αναγκαιότητα αυτή που πρέπει να την
καθορίζει. Το να το αντιμετωπίζει κα-
νείς με διαφορετικό τρόπο, θα σήμαινε
να μένει προσκολλημένος στις σχέσεις
του λεγόμενου «αμοιβαίου σεβασμού».
Παρόμοια είναι η αντίληψη πού έχουν
ορισμένοι κομμουνιστές ηγέτες για τον
κομμουνισμό. Πιστεύουν ότι ο κομμου-
νισμός είναι το προϊόν μιας συμφωνί-
ας ανάμεσα σε όλους τους ανθρώπους,
που αποφασίζουν κάποια στιγμή ότι «ο
κομμουνισμός είναι καλύτερος».
Είναι αναγκαία μια ηγεσία για να δεί-
ξει στους υπόλοιπους τί πρέπει να γίνει
για να προοδεύσουν, για να δώσει την
εμπειρία της. Μ’ αυτό τον τρόπο απευ-
θύνεται στον υπόλοιπο κόσμο, τον ανυ-
ψώνει και τον τραβάει προς αυτό. Αυτό
κάνουν οι σοβιετικοί με την υποστήριξή
τους στην παγκόσμια επανάσταση. Το
ίδιο συμβαίνει και στην επιστήμη.
Η υποστήριξη στην επανάσταση σε
όλο τον κόσμο είναι μια αρχή που εφαρ-
μόζεται χωρίς αλλοιώσεις. Δεν μπορεί
να είναι μια αρχή ελαστική. Ακόμα και
οι Μπολσεβίκοι αναγκάστηκαν να υιο-
θετήσουν ταχτικά μέτρα συμφιλίωσης
με τον καπιταλισμό, όπως ήταν η ΝΕΡ
(Νέα Οικονομική Πολιτική), αλλά ήταν
μια απόφαση ταχτικής και όχι μια αρχή.
Η αρχή σ’ αυτή την περίπτωση ήταν:
πρέπει ν’ αναπτυχθεί η Σοβιετική Ένω-
ση μέσα σ’ αυτές τις συνθήκες της ιστο-
ρίας, όπου βάραινε η παγκόσμια καπι-
ταλιστική απειλή και η ανάγκη για να
τροφοδοτηθεί ο λαός, για να διατηρηθεί
η εμπιστοσύνη των πιο καθυστερημέ-
νων τομέων. Το γεγονός ότι έγινε η ΝΕΡ
από τη μεριά τής μπολσεβίκικης ηγεσί-
ας, έχει μεγαλύτερη σημασία απ’ ότι η
σοβιετική επέμβαση στο Αφγανιστάν
σήμερα. Η μπολσεβίκικη ηγεσία απο-
φάσισε να κάνει τη ΝΕΡ, που σήμαινε ν’
αφήσει να επέμβει ο καπιταλισμός στο
εσωτερικό του Εργατικού Κράτους, έχο-
ντας τη σιγουριά ότι το Εργατικό Κράτος
θα εξουδετέρωνε κάθε επιρροή που θα
μπορούσε να έχει ο καπιταλισμός. Ανα-
γκάστηκε να το κάνει έτσι γιατί εκείνη τη
στιγμή η Σοβιετική Ένωση δεν είχε δύ-
ναμη και γιατί έτσι φτιάχτηκε η ιστορία.
Οι Μπολσεβίκοι δεν είχαν στο μυαλό
τους την ιδιοκτησία της μιας ή της άλλης
χώρας. Αυτό προέρχεται από τις σχέσεις
με τον καπιταλισμό. Κι αυτή ή διεκδίκη-
ση της μη επέμβασης της μιας χώρας
στην άλλη, χωρίς να εξετάζεται με πιο
στόχο επεμβαίνει ,είναι μια διεκδίκηση
που έχει τις ρίζες της στον καπιταλισμό.
X. ΠΟΣΑΔΑΣ 26-12-80
Το Ευρωπαϊκό
Κοινοβούλιο και
η ταχτική της
επέμβασης
Χ. Ποσάδας, 2-12-1978
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ
Τα κείμενα του σ. Χ. Ποσάδας που δημο-
σιεύουμε σ’ αυτό το φύλλο, είναι αποσπά-
σματα από διάλεξη που έδωσε στο Παρί-
σι το Δεκέμβρη του78 και από γράμμα του
στο Ελληνικό Τμήμα της Ποσαδικής 4ης Δι-
εθνούς.
Μέσα από αυτά τα κείμενα, ο σ. Χ. Ποσά-
δας αναλύει απλά και βαθιά ότι ο ευρωπα-
ϊκός καπιταλισμός έφτιαξε το Ευρωπαϊκό
Κοινοβούλιο, όπως και την ΕΟΚ –και στη
συνέχεια την ΕΕ- για να ελέγξει τον εσω-
τερικό ανταγωνισμό του και να μπορέσει
έτσι να ανταγωνισθεί με τον αμερικάνικο
και το γιαπωνέζικο καπιταλισμό, ν’ αντι-
μετωπίσει και ν’ ανταγωνιστεί την ανωτε-
ρότητα της ΕΣΣΔ και των Εργατικών Κρα-
τών της Ευρώπης, και ταυτόχρονα για να
ενσωματώσει τα Εργατικά Κόμματα στην
αυταπάτη ότι θα μπορούν να καθορί-
ζουν έστω και σε ένα βαθμό κι αυτό ακό-
μα στην πραγματικότητα αδύνατο. Όλες
οι μετέπειτα εξελίξεις επιβεβαιώνουν πλή-
ρως την ανάλυση του σ. Ποσάδας, ότι εί-
ναι οι μεγάλες καπιταλιστικές χώρες που
αποφασίζουν και ότι η Ευρώπη δεν πρό-
κειται να ενωθεί, να προοδεύσει και να γί-
νει η «Ευρώπη των Λαών» και η «Κοινωνική
Ευρώπη» με τον καπιταλισμό, παρά μόνο
με το σοσιαλισμό. Κι ότι δεν υπάρχει καμ-
μιά προοπτική για χώρες όπως η Ελλάδα,
μέσα από την ΕΕ, όπως αποδείχτηκε με τα
αντιλαϊκά και βάρβαρα μνημόνια.
Γι’ αυτό τα Εργατικά Κόμματα δεν πρέ-
πει να υποταχθούν σ’ αυτή τη λειτουργία,
αλλά καταγγέλλοντας την απάτη της ΕΕ να
παλέψουν για ένα πρόγραμμα που να συν-
δυάζει τη Σοσιαλιστική Ενοποίηση της Ευ-
ρώπης-που είναι και ο μοναδικός τρόπος
για να ενοποιηθεί και να προοδεύσει-, με
τη πάλη για τους κοινωνικούς μετασχημα-
τισμούς στην κάθε χώρα.
Γι’ αυτό το τελευταίο, η δική μας
συμμετοχή στις ερχόμενες εκλογές
για το ευρωκοινοβούλιο όπως και σε
όλες τις προηγούμενες, δεν μπορού-
σε να σημάνει παρά ψήφο στο ΚΚΕ και
σε όλα τα Κομμουνιστικά Κόμματα της
Ευρώπης, αλλά και σε όλα τα Κόμμα-
τα της Αριστεράς που είναι πολύ κο-
ντά σ’ αυτή την αντίληψη, στρατηγι-
κή, πολιτική και τακτική, σε κάθε χώρα
και στην ήπειρο. Σ’ αυτό το σημείο βέ-
βαια τονίζουμε ότι η ψήφος μας, ιδιαίτε-
ρα στο ΚΚΕ, είναι κριτική, όσο αφορά την
αντιμαρξιστική αντιλενινιστική θέση του,
που τοποθετεί τον ευρωπαϊκό, αμερικά-
νικο και γιαπωνέζικο ιμπεριαλισμό, έτσι
όπως τους ανέλυσε ήδη ο Λένιν, στην ίδια
«ιμπεριαλιστική πυραμίδα» -όπως τη χα-
ρακτηρίζει το ΚΚΕ-, τη Ρωσία και την Κίνα,
που ανεξάρτητα από τις ηγεσίες τους, εί-
ναι αντίθετα οι μεγαλύτερες κατακτήσεις
του αντίπαλου με τον ιμπεριαλισμό ταξι-
κού στρατοπέδου, του ταξικού εργατικού,
επαναστατικού και σοσιαλιστικού κινήμα-
τος, των ίδιων των Κομμουνιστικών Κομ-
μάτων, ανάμεσά τους των Μπολσεβίκων
του Λένιν και του Τρότσκι. Κι είναι στην Ευ-
ρώπη, όπου αντιπαρατίθενται και με όλα
τα μέσα, ακριβώς αυτά τα δύο αντίθετα κι
ανταγωνιστικά ταξικά στρατόπεδα: ΕΕ-Η-
ΠΑ-ΝΑΤΟ από τη μια Ρωσία-Κίνα-ευρω-
παϊκό και παγκόσμιο αντιιμπεριαλιστικό
και αντικαπιταλιστικό, σοσιαλιστικό στρα-
τόπεδο από την άλλη, που αυτό που μέ-
νει είναι να μετατραπεί από αντικειμενικό
σε οργανωμένο, συνειδητό και ενωμένο. Ο
ιμπεριαλισμός έχει εσωτερικές αντιθέσεις
στον οικονομικό, κοινωνικό και πολιτικό
πεδίο, αλλά είναι ενωμένος στο στρατιω-
τικό! Όσο κι αν είναι ενωμένες στρατιωτι-
κά Κίνα και Ρωσία σ’ αυτή τη φάση, πρέπει
να ενωθούν -όπως και με όλες τις χώρες
που δέχονται την επίθεση του ιμπεριαλι-
σμού- και οικονομικά, κοινωνικά, πολιτικά
και πολιτιστικά, σε αντιιμπεριαλιστική-α-
ντικαπιταλιστική και σοσιαλιστική κατεύ-
θυνση.
Είναι σ’ αυτή τη πορεία προς τη σοσια-
λιστική ενοποίηση της Ευρώπης που είναι
αναγκαία η επανεγκατάσταση των Εργατι-
κών Κρατών και της ενοποίησής τους, στις
πρώην σοσιαλιστικές χώρες της Ευρώ-
πης, ενάντια στον καπιταλισμό και τη γρα-
φειοκρατία που τις ανέτρεψαν. Είναι επεί-
γον η εθνικιστική διάλυση της Ευρώπης,
να μετασχηματιστεί σε αντιιμπεριαλιστι-
κή-αντικαπιταλιστική και σε σοσιαλιστι-
κή επανένωσή της. Είναι σ’ αυτή και μό-
νο την κατεύθυνση επίσης που μπορεί και
πρέπει ν’ αντιμετωπιστεί ο «λαϊκίστικος»
εθνικισμός, που τον οργανώνει το ίδιο το
σύστημα, που βέβαια δεν μπορεί πια να
οργανώσει με κανένα τρόπο τον γνήσιο
ναζιφασισμό, δηλαδή σαν μαζικό κόμμα
με κοινωνική βάση, παρά μόνο πραγματι-
κές δολοφονικές συμμορίες, όπως αναλύ-
ει ο σ. Χ. Ποσάδας στο σχετικό κείμενο που
επίσης δημοσιεύουμε.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δεν εί-
ναι ένα όργανο για να κάνει να προχω-
ρήσουν τα δημοκρατικά δικαιώματα κι
έτσι να κάνει να προοδεύσει ο ρόλος και
το κύρος της εργατικής τάξης και των
Κομμουνιστικών Κομμάτων στην κα-
θοδήγηση της οικονομίας. Αν το Ευρω-
παϊκό Κοινοβούλιο ήταν μια νέα μορφή
γαλλικής επανάστασης, θα το είχαμε δε-
χτεί, αλλά δεν μπορεί να γίνει μια τέτοια
σύγκριση. Δεν υπάρχει πλέον θέση για
καμμιά άλλη γαλλική επανάσταση, ενώ
υπάρχει η δυνατότητα να κάνουν οι Γάλ-
λοι την επανάσταση.
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ
ΚΑΙ Η ΑΝΑΓΚΑΙΑ ΤΑΚΤΙΚΗ ΤΩΝ
ΕΡΓΑΤΙΚΩΝ ΚΟΜΜΑΤΩΝ
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι μια
μορφή της ύπαρξης των πολυεθνικών
και παρ’ όλα αυτά εμείς συμμετέχου-
με σ’ αυτό, έτσι όπως επεμβαίνουμε
και στην κάθε χώρα. Αυτή η συμμετο-
χή μας δεν είναι καμμιά αντίφαση με το
πρόγραμμά μας, αλλά αντίθετα το πρό-
γραμμά μας παραμένει το ίδιο, σε κάθε
χώρα και συμμετέχουμε στο κοινοβού-
λιο με τον ίδιο στόχο που ο Λένιν συμ-
μετείχε στη Δούμα, έτσι όπως επενέ-
βησαν οι μπολσεβίκοι στο κοινοβούλιο
του Τσάρου κι όπως συμμετείχαν σ’ εκεί-
νες τις πρώτες συνεδριάσεις, για ν’ απο-
φασίσουν πάνω στον πόλεμο, ή την ει-
ρήνη. Μόλις πήραν την πλειοψηφία, οι
μπολσεβίκοι έσπασαν τη συμμαχία και
αποδείχτηκαν «απείθαρχοι και ασεβείς»
στις συμφωνίες και πήραν την εξουσία.
Είναι τότε που οι μπολσεβίκοι, έχοντας
την πλειοψηφία στο Σοβιέτ, έστειλαν
στο διάβολο τη Συνταχτική Συνέλευση
και τα Σοβιέτ ψήφισαν την κατάληψη
της εξουσίας. Όλο αυτό δεν είναι έλλει-
ψη σεβασμού στη δημοκρατία, δεν εί-
ναι περιφρόνηση των συμμαχιών, αλλά
είναι σεβασμός στον ιστορικό τους ρό-
λο για τη πρόοδο, που δεν μπορούσε να
πραγματοποιηθεί μέσα από τη Συντα-
χτική Συνέλευση, αλλά πήγαζε από την
κυριαρχία της εργατικής τάξης κι έπρε-
πε να βρεθεί ένας τρόπος για να πραγ-
ματοποιηθεί η πρόοδος μ’ αυτό τον
τρόπο. Αυτή είναι η μορφή με την οποία
οικοδομείται η πρόοδος της ιστορίας.
Και τώρα ισχύει το ίδιο.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι μια
απάτη, είναι ένας τρόπος να λύνονται
τα προβλήματα ανάμεσα στους καπι-
ταλιστές, αλλά είναι επίσης το αποτέ-
λεσμα του γεγονότος ότι οι καπιταλι-
στές αισθάνονται περικυκλωμένοι από
τη πρόοδο των επαναστατικών αγώνων
στην Ευρώπη και σ’ όλο τον κόσμο κι
έτσι είναι υποχρεωμένοι να κάνουν ένα
άνοιγμα, για να δώσουν διέξοδο στους
κομμουνιστές, τους σοσιαλιστές και τα
συνδικάτα, δίνοντάς τους μια ρεφορ-
μιστική εναλλακτική λύση στην ιστο-
ρία. Στο βάθος δηλαδή πρόκειται και
για τα δύο πράγματα. Εμείς θα συμμε-
τάσχουμε σ’ αυτό, αλλά όχι σαν ένα κέ-
ντρο, παρά μόνο σαν ένα βήμα για να
μπορέσουμε να μιλήσουμε. Δεν πρέ-
πει να προσαρμοσθεί κανείς στο Ευρω-
παϊκό Κοινοβούλιο, αλλά να μπει για να
πει ότι πρόκειται για μια απάτη, ότι δεν
μπορεί να πραγματοποιηθεί εκεί τίποτα
που να εξυπηρετεί την πρόοδο της ιστο-
ρίας, ότι πρόκειται για ένα όργανο για
να ρυθμίζει τις ενδοκαπιταλιστικές σχέ-
σεις κι επίσης τις σχέσεις με τα εργατικά
κόμματα και τα συνδικάτα, που η αστι-
κή τάξη προσπαθεί να τα προσαρμόσει,
να τα τιθασεύσει, να τα κατευθύνει και
να τα διαφθείρει. Ο στόχος του είναι να
τραβήξει ένα τομέα αυτών των κομμά-
των. Αυτός είναι ο στόχος που επιδιώκει
ο καπιταλισμός μέσα από το Ευρωπαϊκό
Κοινοβούλιο.
Με λαθεμένο τρόπο, τα Κομμουνι-
στικά και τα Σοσιαλιστικά Κόμματα θα
συμμετάσχουν σ’ αυτό χωρίς να προ-
βάλλουν αυτού του είδους τα συμπε-
ράσματα, αλλά αντίθετα βλέποντάς το
σαν ένα όργανο προοδευτικό, σαν ένα
μέσο για να καταργήσουν στην πορεία
το καπιταλιστικό σύστημα. Είναι λάθος,
δεν μπορεί κανείς να προοδεύσει μέσα
από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, γιατί δι-
ευθύνεται από τις πολυεθνικές κι αν αυ-
τές διαπιστώσουν ότι γίνεται ένα όργα-
νο ενάντιά τους, δεν θα το υλοποιήσουν
και θα το διαλύσουν. Πρώτα πρώτα, το
σύστημα των εκλογών για το Ευρωπαϊ-
κό Κοινοβούλιο επιτρέπει στον καπιτα-
λισμό να διατηρεί πάντα μια πλειοψηφία
και ν’ αποφασίζει μέσα απ’ αυτή. Αλλά
και στην περίπτωση ακόμα που η εργα-
τική τάξη καταχτούσε την πλειοψηφία
και ψήφιζε τη κατάργηση του συστήμα-
τος της ατομικής ιδιοκτησίας, ο καπιτα-
λισμός έχει στη διάθεσή του τα ατομικά
όπλα για να το υπερασπίσει, έτσι όπως
έκανε στην Παρισινή Κομμούνα.
ΤΟ ΕΥΡΩΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΧΡΗΣΙΜΕΥΕΙ
ΓΙΑ ΝΑ ΛΥΝΕΙ ΤΙΣ ΕΝΔΟΚΑΠΙΤΑΛΙΣΤΙΚΕΣ
ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΚΙ ΟΧΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΟΔΟ
ΤΩΝ ΛΑΩΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αντιπρο-
σωπεύει ένα όργανο που έχει σκοπό να
δώσει διέξοδο στους αγώνες της εργα-
τικής τάξης, προσποιούμενο μια ανύ-
παρκτη προοπτική, μια προοπτική με-
τασχηματισμών και προόδου, που δεν
υπάρχει. Μπροστά στην κτηνώδη κρίση
του το καπιταλιστικό σύστημα δεν μπο-
ρεί να δώσει ένα Ευρωπαϊκό Κοινοβού-
λιο που να συζητάει πάνω στην πρόοδο
της Ευρώπης. Ο καπιταλισμός για να ζή-
σει πρέπει να κάνει τον πόλεμο , πρέπει
να απολύσει εκατοντάδες και χιλιάδες
εργάτες, για ν’ αυξήσει ή να διατηρήσει
την ανταγωνιστική του ικανότητα. Είναι
αναγκασμένος ν’ αυξήσει τον τεχνολογι-
κό εξοπλισμό κι αυτό σημαίνει γι’ αυτόν
απολύσεις εργατών και αύξηση της οι-
κολογικής καταστροφής. Είναι παράλο-
γο να πιστεύει κανείς ότι το Ευρωπαϊκό
Κοινοβούλιο θα σημάνει ένα ανώτερο
όργανο για τις κοινωνικές σχέσεις στην
Ευρώπη. Είναι ένα όργανο με στόχο να
συγκροτήσει , να οργανώσει και να συ-
στηματοποιήσει τον έλεγχο της ενδο-
καπιταλιστικής πάλης, του ενδοκαπιτα-
λιστικού συναγωνισμού και ταυτόχρονα
να γίνει μια γέφυρα για την ανάπτυξη
του κοινοβουλευτικού καριερισμού,
των ρεφορμιστικών αντιλήψεων, στο
εσωτερικό του εργατικού κινήματος,
του σοσιαλιστικού και κομμουνιστικού
κινήματος, για να δημιουργήσει έτσι
ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ • 9
ψευδαισθήσεις πάνω στις δυνατότητες
αυτού του κοινοβουλίου.
Πρέπει να επέμβουμε στο Ευρωπαϊ-
κό Κοινοβούλιο, για να καταγγείλουμε
τους σκοπούς των καπιταλιστών, δια-
τηρώντας τους αγώνες για τους κοινω-
νικούς μετασχηματισμούς, ανεξάρτητα
από τους αριθμούς, το βάρος και τη δύ-
ναμη, που το εργατικό κίνημα θα μπο-
ρέσει να πετύχει στις εκλογές. Πρέπει
να θεωρούμε αυτό το κοινοβούλιο σαν
ένα βήμα για ν’ απευθυνόμαστε στις μά-
ζες του κόσμου, έτσι όπως έκανε ο Λέ-
νιν, έτσι όπως πρέπει να συμπεριφερό-
μαστε σε κάθε κοινοβούλιο, δείχνοντας
ότι η πρόοδος γίνεται με τους κοινωνι-
κούς μετασχηματισμούς. Κι ότι για να
πραγματοποιήσουμε αυτούς τους με-
τασχηματισμούς, δεν μπορούμε να πε-
ριμένουμε ν’ αποκτήσουμε αρκετούς
βουλευτές ή να νικήσουμε στις εκλογές,
αλλά είναι ένα πρόβλημα του συσχετι-
σμού των κοινωνικών δυνάμεων. Έτσι
πηγαίνοντας στο κοινοβούλιο, πρέπει
να συντονίσουμε τους συνδικαλιστικούς
και πολιτικούς αγώνες, για ν’ αναπτύ-
ξουμε τους κοινωνικούς μετασχηματι-
σμούς και συγκεκριμένα προωθώντας
την πάλη για τις κρατικοποιήσεις, τον
προγραμματισμό της οικονομίας και τον
εργατικό έλεγχο. Είναι αναγκαίο να δεί-
ξουμε ότι η εργατική τάξη είναι ο μονα-
δικός αντιπρόσωπος της προόδου της
κοινωνίας και είναι ψέμα ότι υπάρχει μια
οποιαδήποτε άλλη μορφή προόδου .
Σήμερα, οποιαδήποτε μορφή προόδου,
από την πιο μικρή, απλή και μερική, μέ-
χρι την πιο συγκεντροποιημένη, συνδέ-
εται με τους κοινωνικούς μετασχημα-
τισμούς. Μπορεί κανείς ν’ αλλάξει μια
κυβέρνηση και να την αντικαταστήσει
με μια άλλη καλλίτερη, αλλά αυτό διαρ-
κεί μόνο μια βδομάδα, γιατί από την ίδια
τη φύση του καπιταλιστικού συστήμα-
τος, η διαφθορά αποτελεί μέρος της κα-
θημερινής διαχείρισής του κι έστω κι αν
κάποιος είναι καλλίτερος από τον άλλο,
η διαφθορά είναι ένα μέρος της καθημε-
ρινής ζωής του συστήματος.
Το καπιταλιστικό σύστημα παράγει τη
βόμβα νετρονίου, τις δολοφονίες στο
Βιετνάμ και στη Ροδεσία, τη σφαγή της
Γουιάνας. Αυτό δείχνει ότι το ευρωκοι-
νοβούλιο δεν μπορεί να είναι διαφορε-
τικό απ’ αυτή τη συμπεριφορά. Δεν μπο-
ρεί να δώσει μια εναλλακτική λύση, μια
προοπτική για την ανάπτυξη κοινωνι-
κών σχέσεων τέτοιων που να επιτρέ-
ψουν την πρόοδο. Είναι παράλογο να το
σκέφτεται αυτό κανείς. Πρέπει να διατη-
ρήσουμε το πρόγραμμα των κοινωνικών
μετασχηματισμών και της πάλης και να
το επιβάλουμε με τη βία, να προετοιμα-
στούμε για να το στηρίξουμε, να το υπε-
ρασπίσουμε και να σπρώξουμε τη συνέ-
χιση του με τη βία, συμμαχώντας με τα
Εργατικά Κράτη.0 καπιταλισμός προ-
σπαθεί απεγνωσμένα να συγκεντρώσει
τη συνδικαλιστική και τη πολιτική γρα-
φειοκρατία, για να την τραβήξει και να
10 • ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ
κερδίσει έτσι ιστορικό χρόνο και ταυτό-
χρονα προσπαθεί να ρυθμίσει τον ενδο-
καπιταλιστικό συναγωνισμό, όπως κά-
νει τώρα με το σύστημα του «φιδιού»
Ευρωπαϊκό Νομισματικό Σύστημα, σημ.
μεταφρ.), που είναι ένας τρόπος για να
ρυθμίσει το συναγωνισμό, καθώς και
τις εξελίξεις της κάθε χώρας, μέσα από
το χρηματιστικό κεφάλαιο. Είναι παρά-
λογο να πιστεύει κανείς ότι είναι ικανοί
να φτιάξουν ένα νομισματικό σύστημα
προς όφελος των πιο φτωχών καπιταλι-
στικών χωρών, όπως η Ιταλία, η Πορτο-
γαλία ή η Ισπανία. Το να πιστεύει κανείς
κάτι τέτοιο σημαίνει ότι είναι αφελής Αν
κάνουν αυτό το σύστημα ,είναι γιατί θέ-
λουν να ρυθμίσουν την εσωτερική πά-
λη κι αυτός που ρυθμίζει αυτή την πάλη
κι αποφασίζει είναι οι γάλλοι, οι γερμα-
νοί και οι άγγλοι, αν και οι τελευταίοι δεν
μπήκαν σ’ αυτό το σύστημα γιατί έχουν
συμφέροντα αντιφατικά με τα συμφέ-
ροντα των γάλλων και των γερμανών. Οι
άλλες χώρες δεν είναι παρά σημεία στή-
ριξης, που ενώνονται με τους πιο δυνα-
τούς, για ν’ αντιμετωπίσουν τους αμε-
ρικάνους στα πλαίσια του οικονομικού
συναγωνισμού
Εμείς δηλώνουμε τη πρόθεση μας να
συμμετάσχουμε στις εκλογές του Ευ-
ρωπαϊκού Κοινοβουλίου, αλλά ταυτό-
χρονα προσπαθούμε να διατηρήσουμε
την ανάγκη των αγώνων για τους κοι-
νωνικούς μετασχηματισμούς και προε-
τοιμάζουμε όλα τα όργανα για να χρη-
σιμοποιήσουμε τη βία, ώστε να τους
επιβάλουμε, στην περίπτωση που ο κα-
πιταλισμός δεν τους παραδεχτεί. Με τη
βία δεν σημαίνει ότι δέκα θα κάνουν αυ-
τό που εκατομμύρια δεν θα αποφασί-
ζουν, αλλά ότι εκατομμύρια είναι απο-
φασισμένοι να κινηθούν τραβώντας και
τους υπόλοιπους.
Οι εσωτερικές αντιθέσεις και η οξυ-
μένη πάλη στο εσωτερικό του καπιταλι-
στικού συστήματος που κάθε μέρα εκ-
δηλώνεται, θα εκδηλωθεί και μέσα στο
ευρωκοινοβούλιο, έτσι όπως επίσης θα
εκδηλωθεί και η όξυνση της ταξικής πά-
λης. Κατά συνέπεια ένα τέτοιο κοινο-
βούλιο δεν θα μπορέσει να γίνει κανένα
κέντρο που θα καθορίζει ή θ’ αποφασί-
ζει ευνοϊκά για την πρόοδο της κοινωνί-
ας, για την πρόοδο της οικονομίας, αλ-
λά θα εξυπηρετήσει μόνο στο να λύνει
προβλήματα των πολυεθνικών. Κι αν το
ευρωκοινοβούλιο μπορέσει πράγμα-
τι ποτέ να χρησιμεύσει σαν ένα σημείο
στήριξης για την πρόοδο των επαναστα-
τικών τάσεων, αμέσως θα καταργηθεί.
Υπάρχουν ψευδαισθήσεις πάνω ο’ αυ-
τό, που επιτρέπουν ν’ αναπτυχθεί ένας
ολόκληρος τομέας υπαλλήλων και ορ-
γανισμών, πάνω στους οποίους στηρί-
ζεται ο καπιταλισμός, για να συγκρα-
τήσει την αντικειμενική κι ανεξάρτητη
ανάπτυξη των Κομμουνιστικών Κομμά-
των και των Σοσιαλιστικών Κομμάτων.
Πάνω σ’ αυτό το πρόβλημα όλα τα κόμ-
ματα της εργατικής τάξης πρέπει να συ-
ζητήσουν και να δουν ποιος είναι ο σκο-
πός του ευρωκοινοβουλίου. Πρόκειται
τάχα για μια πιο ανυψωμένη μορφή δη-
μοκρατίας που παραχωρεί ο καπιταλι-
σμός; Όχι. Ο καπιταλισμός αναγκάστηκε
να φτάσει στο ευρωκοινοβούλιο στην
προσπάθειά του να συμφιλιώσει, να συ-
γκεντρώσει και να ρυθμίσει τις εσωτε-
ρικές του διαμάχες και να τραβήξει τις
ιστορικά εχθρικές του δυνάμεις, αυ-
τές που του αντιτίθενται, για να μπορέ-
σει να τις εξουδετερώσει, να τις συγκρο-
τήσει και να κυριαρχήσει. Αυτός είναι ο
στόχος του!
Στην Ιταλία υπάρχουν 7 εκατομμύρια
εργατών που κάνουν τη «μαύρη εργα-
σία» ,εργάζονται δηλαδή στο σπίτι, 20
ώρες τη μέρα για να μπορέσουν να ζή-
σουν κι έτσι στον κόσμο τα ιταλικά πα-
πούτσια και έπιπλα παρουσιάζονται πιο
φτηνά. Αυτό εξαρτάται από το γεγονός
ότι παράγονται όλα με τη μαύρη εργα-
σία. Αυτό είναι το ευρωκοινοβούλιο! Θα
μπορέσει να λύσει αυτό το πρόβλημα;
Το ευρωκοινοβούλιο θα υπερασπίσει
πριν και πάνω απ’ όλα το γαλλικό και το
γερμανικό ιμπεριαλισμό, που έχουν 1,7
εκατομμύρια άνεργους ο πρώτος και 1,1
ο δεύτερος.0 γερμανικός καπιταλισμός
είναι ο πιο πλούσιος απ’ όλους, αλλά
πρέπει να δούμε για πιο πλούτο πρόκει-
ται και ποια προοπτική έχει. Ο γαλλικός
ιμπεριαλισμός για παράδειγμα είναι κι
αυτός πλούσιος και τώρα δίνει ένα νέο
δάνειο 10 δισεκατομμύρια φράγκων
στο γαλλικό κράτος και είναι το τρίτο
δάνειο σε διάστημα 2 χρόνων. Δηλαδή
επιφανειακά δεν φαίνεται η αδυναμία
του γαλλικού κράτους, γιατί ο καπιταλι-
σμός έχει χρήματα και 1,5 εκατομμύρια
ξένους εργάτες. Αλλά το γαλλικό κράτος
έχει άλλα 25 εκατομμύρια γάλλους. Αυ-
τό σημαίνει ότι ο καπιταλισμός στηρίζει
το γαλλικό ιμπεριαλιστικό κράτος για να
μπορέσει να συνεχίσει τη λειτουργία του
και μ’ αυτό τον τρόπο το κράτος χρεώ-
νεται. Χρέωση δε του κράτους τι σημαί-
νει; Αύξηση των τιμών, χειροτέρευση
των συνθηκών ζωής του λαού. Ακόμα
και η πανίσχυρη καπιταλιστική Γερμα-
νία έχει χρέη που φτάνουν το 20% του
εθνικού πλούτου και που είναι υποθήκη
στους γερμανούς καπιταλιστές. Η αντί-
ληψη ότι η μεγάλη ανάπτυξη της οικο-
νομίας καθιστά ένα κράτος ισχυρό είναι
μια απάτη. Πράγματι το γαλλικό καθώς
και το γερμανικό κράτος είναι γεμάτα
χρέη και υποταγμένα από οικονομική
άποψη στους καπιταλιστές κι έτσι έχουν
σε τελευταία ανάλυση τη δυνατότητα
να ελέγχουν τα ονόματα, τον κατάλογο
εκείνων που θα γίνουν δικαστές, υπουρ-
γοί, πρόεδροι. Είναι αυτοί που αποφα-
σίζουν. Γιατί αν σε μια στιγμή οι καπι-
ταλιστές όλοι μαζί παρουσιαστούν στο
κράτος και απαιτήσουν να τους πληρώ-
σει τα. χρέη, μπορούν να προκαλέσουν
μια κατακόρυφη πτώση τόσο στα οικο­
νομικά, στις πιστώσεις, όσο και στο πο-
λιτικό κύρος του κράτους.
 Αυτό σημαίνει ότι το καπιταλιστι-
κό κράτος που παρουσιάζεται σαν το
πιο δυνατό, στην πραγματικότητα είναι
αδύναμο, είναι γεμάτο χρέη στους κα-
πιταλιστές, στη Γαλλία, τη Γερμανία, την
Αγγλία και την Ιταλία. Αυτά είναι προ-
βλήματα που το ευρωκοινοβούλιο δεν
θα μπορέσει να τα λύσει, ενώ η ταξική
πάλη θα μπορέσει και η προσπάθεια αυ-
τού του κοινοβουλίου είναι ν’ αναζητή-
σει μια συμφιλίωση ανάμεσα στις τά-
ξεις. Αλλά την ίδια στιγμή η οργάνωση
αυτού του κοινοβουλίου αποδείχνει την
αδυναμία του καπιταλιστικού συστήμα-
τος, που διάλεξε αυτό το δρόμο επειδή
δεν μπόρεσε να οργανώσει την αντεπα-
νάσταση, έτσι όπως έγινε και στην Ισπα-
νία όπου έδιωξε τον Φράνκο.
0 Φράνκο ήταν ήδη νεκρός πριν γί-
νει πτώμα κι απλώς αναγκάστηκαν να
τον θάψουν. Πριν από τον Φράνκο δεν
υπήρχε ο βασιλιάς, τον έβαλαν μετά.
Γιατί λοιπόν δεν τον είχε βάλει ήδη ο
Φράνκο; Αυτή η συμπεριφορά δείχνει
την αδυναμία του καπιταλιστικού συ-
στήματος.
Η ανάδειξη του βασιλιά μετά το θάνα-
το του Φράνκο και η ίδια η πτώση του
Φράνκο, δεν εκφράζει τη δύναμη του
καπιταλισμού, αλλά την αδυναμία του.
Ήταν οι διάφοροι τρόποι που χρησιμο-
ποίησαν για να συμφιλιώσουν τις διάφο-
ρες τάσεις της αστικής τάξης, τάσεις που
εκφράζονται απλά και εύγλωττά στην
ομοσπονδοποίηση της Ισπανίας. Κά-
θε ισπανική επαρχία θέλει να είναι μια
ανεξάρτητη χώρα, θέλει να διατηρήσει
την ενότητα με τις άλλες επαρχίες μέσα
από ομοσπονδιακές συμφωνίες, πράγ-
μα που πάει ενάντια στη πρόοδο της οι-
κονομίας, της επιστήμης και της τεχνι-
κής, ενάντια σ’ ότι καταχτήθηκε από το
καπιταλιστικό σύστημα στην εποχή του,
δηλαδή ενάντια στην ενοποίηση της
χώρας. Η ενοποίηση επέτρεπε να συ-
γκεντρωθεί η οικονομική και τεχνολο-
γική ικανότητα και κατά συνέπεια η πα-
ραγωγή, ενώ τώρα γυρίζουν πίσω και
διαιρούν.
Πρέπει να επέμβουμε στις συζητή-
σεις πάνω στις εκλογές για το Ευρωπα-
ϊκό Κοινοβούλιο, όχι μόνο για ν’ αρνη-
θούμε ότι έχει προοπτική, αλλά και για
να δείξουμε ποιος είναι ο ρόλος του και
πώς μπορούν να επέμβουν οι κομμου-
νιστές, οι σοσιαλιστές και τα συνδικάτα
σε μια τέτοια κατάσταση. Εμείς συμμε-
τέχουμε σ’ αυτές τις εκλογές μ’ αυτό το
σκοπό μ’ αυτό το πρόγραμμα, χωρίς να
εγκαταλείπουμε ή ν’ αποδυναμώνουμε
την αντικαπιταλιστική πολιτική και την
πάλη για τους κοινωνικούς μετασχημα-
τισμούς σε κάθε χώρα. Πρέπει να πά-
ρουμε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σαν
ένα βήμα καταδίκης. Ένα από τα πράγ-
ματα που θ’ αντιμετωπίσουμε όντας στο
ευρωκοινοβούλιο, θα είναι η καθιέρωση
του συστήματος του «φιδιού» στα ευ-
ρωπαϊκά νομίσματα. Αυτό το σύστημα
θα λειτουργήσει έτσι ώστε μια χώρα, για
παράδειγμα η Ιταλία, που έχει αδύνατο
νόμισμα, να μπορεί να έχει κάποια περι-
θώρια σταθερότητας απέναντι στην τά-
ση για συμπίεση και υποτίμηση του νο-
μίσματός της. Όταν δηλαδή η αξία της
ιταλικής λίρας θα πέφτει, κι αυτό εξαρ-
τάται από το γεγονός ότι το νόμισμα δεν
έχει κύρος , δεν εμπνέει εμπιστοσύνη,
θα παραχωρούν ένα δάνειο στην Ιταλία
: για να μπορεί να διατηρεί την αξία τε-
χνητά, αλλά τα έξοδα γι’ αυτό θα τα πλη-
ρώνουν οι μάζες όλης της Ευρώπης.
Ο ΣΤΟΧΟΣ ΤΗΣ ΕΟΚ ΚΑΙ ΤΟΥ
ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΟΥ
ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ
Πρόκειται για μορφές που αναζητάει ο
καπιταλισμός για να μπορέσει να στηρι-
χτεί μέσα στη θανάσιμη αγωνία του. Οι
πολυεθνικές αποτελούν το πιο διαρθρω-
μένο κομμάτι της Ευρώπης και το «φίδι»
είναι η καθημερινή έκφρασή τους. Χώ-
ρες όπως η Ιταλία, η Ελλάδα, η Πορτο-
γαλία δεν έχουν τίποτα να κάνουν με το
Ευρωπαϊκό Νομισματικό Σύστημα. Πρό-
κειται για μικρές χώρες που απλώς οι
πιο μεγάλες προσπαθούν να τις τραβή-
ξουν, για να μπορέσουν να ρυθμίσουν
σε ευρωπαϊκό επίπεδο την ταξική πά-
λη. Προσπαθούν να στηρίξουν αυτές τις
μικρές χώρες σ’ αυτή την ταξική πάλη,
βοηθώντας τες από οικονομική και πο-
λιτική άποψη, ώστε να εμποδίσουν μια
υπερβολική ανάπτυξη του ενδοκαπιτα-
λιστικού συναγωνισμού, πράγμα που θα
μπορούσε να οδηγήσει σε μια μεγάλη
χειροτέρευση της μιας ή της άλλης κα-
πιταλιστικής χώρας κι αυτή η κρίση της
μιας θα επηρέαζε και την άλλη.
Οι μεγάλες καπιταλιστικές χώρες προ-
σπαθούν να το κάνουν όλο αυτό μέσα
από τη σύνδεσή τους με τις εθνικές με-
γαλοαστικές τάξεις των μικρών χωρών,
με τη μεγάλη χρηματιστική, βιομηχα-
νική κι αγροτική τάξη τους. Αυτός είναι
ο στόχος, ο σκοπός της ΕΟΚ και του Ευ-
ρωπαϊκού Νομισματικού Συστήματος.
Έχει επίσης στόχο ν’ αντιμετωπίσει το
συναγωνισμό με τα Εργατικά Κράτη κι
επειδή στην καθημερινή δραστηριότη-
τα μέσα στη κάθε χώρα, διαμορφώνο-
νται συμφέροντα που δεν ταυτίζονται
και συγκρούονται. Αυτοί οι οργανισμοί
προσπαθούν να ρυθμίσουν αυτό τον
εσωτερικό συναγωνισμό κι επίσης προ-
σπαθούν να ρυθμίσουν την ταξική πά-
λη στο εσωτερικό αυτού του συναγωνι-
σμού. Απέναντι σ’ ένα τέτοιο προτσές, τί
μπορεί να κάνει το ευρωκοινοβούλιο και
η ΕΟΚ;
Υπάρχουν δύο θεμελιώδεις όψεις που
δείχνουν, ακόμα και στο νομοθετικό
επίπεδο, τον περιορισμό αυτής της δι-
αδικασίας, ουδέν επιτρέπει στην εργα-
τική τάξη να εκφρασθεί. Υπάρχουν σχε-
δόν 2 εκατομμύρια ξένων εργατών στη
Γαλλία, άλλα 2 στη Γερμανία και στο Βέλ-
γιο τουλάχιστον 600 χιλιάδες, που απο-
τελούν μέρος της εργατικής τάξης αυ-
τών των χωρών και κατά συνέπεια του
ταξικού συσχετισμού που υπάρχει σ’
αυτές τις χώρες. Παρ’ όλα αυτά, αυτοί
οι εργάτες δεν έχουν κανένα κοινωνι-
κό και πολιτικό δικαίωμα. Δεν ψηφίζουν,
δεν μπορούν να συμμετέχουν στην πο-
λιτική ζωή της χώρας και κατά συνέπεια
η εργατική τάξη βλέπει να μειώνεται η
αριθμητική της δύναμη και η κοινωνική
ικανότητά της για δράση. Πώς να μη κα-
ταγγείλει κανείς όλη αυτή την πραγμα-
τικότητα; Πρέπει να την καταγγείλουμε
και να κάνουμε έκκληση στην εργατική
τάξη.
Μια από τις πιο μεγάλες διεκδικήσεις
που πρέπει να προωθηθούν σ’ αυτή τη
φάση σε ευρωπαϊκό επίπεδο, είναι το να
δοθούν και να κατοχυρωθούν για τους
ξένους εργάτες ίσα δικαιώματα με τους
εργάτες που γεννήθηκαν στην ίδια χώ-
ρα, να τους δοθούν τα ίδια κοινωνικά,
πολιτικά και συνταγματικά δικαιώμα-
τα και αυτό να προβλεφθεί από το σύ-
νταγμα. Για παράδειγμα, αν στις τελευ-
ταίες εκλογές στη Γαλλία είχαν ψηφίσει
οι ξένοι εργάτες, αυτοί σίγουρα θα είχαν
ψηφίσει τους σοσιαλιστές και τους κομ-
μουνιστές, που έτσι θα είχαν νικήσει και
εκλογικά. Το ίδιο στη Γερμανία, αν ψη-
φίσουν οι ξένοι εργάτες, η σοσιαλδη-
μοκρατία μπορεί να πάρει 2 εκατομμύ-
ρια ψήφους παραπάνω και να νικήσει.
Αντίθετα η γερμανική σοσιαλδημοκρα-
τία δεν λέει τίποτα, γιατί ούτε αυτή θέλει
τα δύο εκατομμύρια ψήφους. Όχι για-
τί δεν ξέρει που θα πάνε, αλλά γιατί δε
τους θέλει, επειδή αισθάνεται ότι θα εί-
ναι γι’ αυτή ένα πολύ μεγάλο κοινωνικό
βάρος κι επίσης επειδή η επέμβαση των
ξένων εργατών μπορεί ν’ ανυψώσει την
ικανότητα, τη συνείδηση, τη δυνατότη-
τα δράσης της εργατικής τάξης και κατά
συνέπεια την ιστορική αποφασιστικό-
τητά της να προχωρήσει στην αντικαπι-
ταλιστική πάλη. Όλο αυτό θα συζητηθεί.
Για παράδειγμα οι αλγερινοί εργάτες
στη Γαλλία είναι 600 χιλιάδες και δεν
μπορούν να ψηφίσουν. Και την ίδια στιγ-
μή δεν μπορούν να ψηφίσουν ούτε στην
Αλγερία. Πρόκειται για μια ταλαιπωρη-
μένη μάζα, που δεν μπορεί να καταλα-
γιάσει πουθενά. Τι μπορεί να προτείνει
λοιπόν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο απέ-
ναντι σ’ αυτό; Οι αλγερινοί που εργά-
ζονται στο εξωτερικό είναι αλγερινοί ή
γάλλοι; Είναι και τα δυο! Στη Γαλλία πρέ-
πει να ψηφίσουν τους κομμουνιστές και
τους σοσιαλιστές και ν’ ανατρέψουν το
καπιταλισμό, στην Αλγερία πρέπει να οι-
κοδομήσουν το σοσιαλισμό. Όλο αυτό
δε ενδιαφέρει το Ευρωκοινοβούλιο, ού-
τε βέβαια το συζητάει.
Η ΕΛΛΑΔΑ ,Η ΙΣΠΑΝΙΑ, Η
ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΚΑΜΜΙΑ
ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΕΟΚ
Ένα άλλο θεμελιώδες ερώτημα είναι
το πως μπορεί κανείς να πιστεύει ότι η
Ισπανία, η Πορτογαλία και η Ελλάδα,
ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ • 11
που είναι μικρές χώρες, βασικά αγρο-
τικές, που συναγωνίζονται με τον υπό-
λοιπο ευρωπαϊκό καπιταλισμό με βά-
ση την αγροτική παραγωγή τους, θα
μπορέσουν να έχουν μια οποιαδήπο-
τε προοπτική στο εσωτερικό της ΕΟΚ.
Ο ευρωπαϊκός καπιταλισμός μπορεί να
αποκτήσει κρέας στη μισή τιμή από τη
σημερινή. Για παράδειγμα το κρέας στη
Γαλλία κοστίζει 45 περίπου φράγκα το
κιλό, αλλά μπορεί ν’ αγοραστεί με 20
φράγκα από την Ουρουγουάη και την
Αργεντινή. Στην Ιταλία πριν πουλιόταν
το κρέας της Αργεντινής στη μισή τιμή
από την σημερινή και ήταν κατεψυγμέ-
νο μεν, αλλά άπειρα ανώτερης ποιότη-
τας απ’ αυτή που πουλιέται τώρα. Τώ-
ρα το κρέας δεν μπορεί να εισαχθεί από
χώρες έξω από την ΕΟΚ, αλλά πρέπει ν’
αγορασθεί από το εσωτερικό της ΕΟΚ κι
αυτό αυξάνει τη τιμή. Δεν υπάρχει κα-
μιά δυνατότητα να ρυθμιστεί η αγορά.
Δεν υπάρχει καμιά δυνατότητα για καμ-
μιά ΕΟΚ και κανένα ευρωκοινοβούλιο να
μπορέσει να ρυθμίσουν μια τέτοια αγο-
ρά, γιατί είναι οι μεγαλοαστοί αυτοί που
αποφασίζουν και πριν επιτρέψουν να
λειτουργήσουν νόμοι που θα μπορού-
σαν να τους περιορίσουν θα εξαπολύ-
σουν την αντεπανάσταση και τον πόλε-
μο.
Το πρόβλημα δεν είναι απλώς να
εμποδίσουμε την είσοδο της Ισπανίας,
της Πορτογαλίας και της Ελλάδας στην
ΕΟΚ, αλλά πρόκειται για το γεγονός ότι
αυτή η αγορά δεν μπορεί να λύσει κα-
νένα πρόβλημα. Είναι ένα όργανο της
αστικής τάξης, στην προσπάθεια της να
οργανώσει τη κυριαρχία της πάνω στη
λειτουργία της ευρωπαϊκής οικονομίας,
για να ελέγχει την ανάπτυξη και να συ-
γκρατήσει τις κρίσεις, να τις αποτρέπει,
να τις σταματάει και να τις προσανατο-
λίζει σύμφωνα με τα συμφέροντα του
μεγάλου κεφαλαίου, που είναι αυτό που
καθορίζει την πορεία της ΕΟΚ. Η ΕΟΚ
δεν αντιπροσωπεύει καμμιά βάση για
την ανάπτυξη της οικονομίας, ούτε για
τη μείωση των τιμών, ούτε για μια οικο-
νομική λύση προς όφελος του λαού. Μέ-
σα από την ύπαρξη της ΕΟΚ η οικονομία
αναπτύχθηκε σύμφωνα με τα συμφέρο-
ντα του μεγάλου κεφαλαίου, αυξήθη-
κε η ανεργία και το κόστος ζωής, υπο-
βαθμίζεται η ζωή των εργατών με την
αύξηση των απολύσεων και της καταπί-
εσης που αφορούν προ πάντων τους ξέ-
νους εργάτες. Τι είναι λοιπόν η ΕΟΚ; Δεν
αντιπροσωπεύει καμμιά πηγή ανάπτυ-
ξης της οικονομίας και καμμιά δυνατό-
τητα να στηριχθεί κανείς σ’ αυτή, ανα-
ζητώντας συνθήκες για την ανάπτυξη
της Ευρώπης. Είναι απλώς ένα μέτρο
περιφρούρησης του μεγάλου κεφαλαί-
ου, για να εμποδίζει τη κρίση, για να την
ελέγχει και για να διατηρεί τις χώρες κά-
τω από τη κυριαρχία του Αυτό πρέπει να
συζητήσουμε. Η είσοδος στην ΕΟΚ δεν
αντιπροσωπεύει καμμιά λύση, ενώ λύση
είναι η εγκαθίδρυση των ΕΝΩΜΕΝΩΝ
12 • ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ
ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΠΟΛΙΤΕΙΩΝ ΤΗΣ ΕΥ-
ΡΩΠΗΣ. Στο μεταξύ πρέπει να ενώσου-
με τη συνδικαλιστική πάλη με την πάλη
για την πραγματοποίηση των Ενωμέ-
νων Σοσιαλιστικών Πολιτειών της Ευρώ-
πης. Αυτή η λύση καταργεί τις διαφορές
και τις αντιθέσεις συμφερόντων ανάμε-
σα στις διάφορες χώρες, τις ενοποιεί πά-
νω στη βάση του προγραμματισμού της
παραγωγής. Αυτό δεν είναι όνειρο, ούτε
ένας υπολογισμός, αλλά μια λογική ανά-
γκη για την ανάπτυξη της οικονομίας και
της κοινωνίας.
Χρειάζεται να προσανατολίσουμε το
προλεταριάτο, τα συνδικάτα, τα Κομ-
μουνιστικά και Σοσιαλιστικά Κόμματα
και τις ομάδες της αριστεράς, να επέμ-
βουν μ’ αυτό τον τρόπο στο Ευρωπαϊ-
κό Κοινοβούλιο δείχνοντας και ταυτό-
χρονα οργανώνοντας την ανάγκη της
αντικαπιταλιστικής πάλης έξω από τα
κοινοβούλια. Τα συνδικάτα πρέπει να
οργανώσουν ένα κίνημα για την πρόο-
δο, τόσο όσον αφορά το προγραμματι-
σμό της εργασίας, του ωραρίου και του
μισθού, όσο και τις πιο ανθρώπινες συν-
θήκες ζωής. Κανένα κοινοβούλιο δεν
μπορεί να λύσει αυτά τα προβλήματα.
Δεν μπορεί για παράδειγμα ν’ αντιτα-
χθεί στην ανεργία που υπάρχει στην Ευ-
ρώπη
X. ΠΟΣΑΔΑΣ, 3-12-1978
Πάνω στην ΕΟΚ
X. ΠΟΣΑΔΑΣ, 12.12.1978
Απόσπασμα από γράμμα του
Χ. Ποσάδας στο Ελληνικό Τμήμα
Κάθε πρόοδος στην Ελλάδα είναι ενω-
μένη με τη πάλη για τον σοσιαλισμό.
Δεν υπάρχει δυνατότητα για τον ελληνι-
κό καπιταλισμό, με την είσοδό του στην
ΕΟΚ, να πάει πιο μακριά απ’ ότι πάει τώ-
ρα. Η είσοδος της Ελλάδας, της Ισπανί-
ας, ή της Πορτογαλίας στην ΕΟΚ, έχει
σαν σκοπό να υποταχθούν αυτές οι χώ-
ρες στα μεγάλα μονοπώλια. Να κυριαρ-
χηθεί, να ελεγχθεί ο ενδοκαπιταλιστικός
ανταγωνισμός από τα μεγάλα μονοπώ-
λια. Για να έχουν αυτά μια πολιτική, συν-
δικαλιστική και οικονομική κυριαρχία
πάνω σ’ αυτές τις χώρες, ώστε να μη ξε-
φύγουν από τον έλεγχο των μεγάλων
χωρών. Για να μπορούν να έχουν αυτές
την κυριαρχία και τον έλεγχο του αντα-
γωνισμού.
Την ίδια στιγμή , υπάρχει η ανάγκη
της ενότητας της Ευρώπης. Για να προ-
οδεύσει η Ευρώπη οφείλει να ενοποιη-
θεί. Αλλά αυτό που προτείνουν δεν είναι
ενοποίηση. Η ΕΟΚ δεν είναι μια ενότητα
της Ευρώπης. Είναι ένα σύμφωνο, όπου
ο πιο μεγάλος εξουσιάζει τον πιο μικρό.
Για την πραγματική ενότητα της Ευρώ-
πης είναι αναγκαίος ο από κοινού προ-
γραμματισμός, σύμφωνα με τις ανάγκες
όλων των χωρών. Οπότε πρέπει να πού-
με: ναι, υπάρχει ανάγκη να ενωθεί η Ευ-
ρώπη, αλλά η ΕΟΚ δεν είναι μια ενότητα.
Είναι ένα σύνολο που περιορίζεται στις
μεγάλες καπιταλιστικές χώρες, που θέ-
λουν να ολοκληρώσουν την οικονομία
τους και ταυτόχρονα μια διαμάχη των
μεγάλων κεφαλαίων της Ευρώπης με
τον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό.
Αλλά ενώ είναι μια οικονομική διαμά-
χη και ανταγωνισμός των καπιταλιστι-
κών χωρών της Ευρώπης, πραχτικά της
Γερμανίας και της Γαλλίας με τον αμερι-
κάνικο ιμπεριαλισμό, η ΕΟΚ είναι κι ένας
συντονισμός, ένα κέντρο στρατιωτι-
κό, που προετοιμάζει τις συνθήκες για
μια συγκεντροποίηση του ΝΑΤΟ, κάτω
από ενιαία διοίκηση. Προετοιμάζει το
στρατιωτικό καπιταλιστικό κέντρο, για
τον πόλεμο ενάντια στα Εργατικά Κρά-
τη. Αυτό είναι το βάθος όλης αυτής της
προσπάθειας.
Η ΕΟΚ δεν μπορεί ν’ αναπτύξει την οι-
κονομία της Ευρώπης. Αυξάνει την οι-
κονομία των μεγάλων καπιταλιστών.
Αυξάνει τη παραγωγικότητα, αλλά ταυ-
τόχρονα αυξάνει την ανεργία. Κατά συ-
νέπεια δεν πρόκειται για καμμιά ανάπτυ-
ξη. Είναι ανάπτυξη των καπιταλιστών
και όχι της Ευρώπης. Αυξάνει τη παρα-
γωγικότητα, την τεχνολογία και σαν συ-
νέπεια αυξάνει την ανάγκη να καταρ-
γήσει εργατικά χέρια. Η ανάπτυξη της
τεχνολογίας γι’ αυτούς σημαίνει κατάρ-
γηση εργατικών χεριών και απολύσεις.
Δεν είναι λοιπόν μια πρόοδος για την Ευ-
ρώπη. Είναι μια πρόοδος για τους καπι-
ταλιστές, σε βάρος του υπόλοιπου λαού.
Πρόοδος σημαίνει πρόοδος στην οικο-
νομία αλλά και πρόοδος του λαού, που
να έχει εργασία, ν’ ανυψώνει την υγεία
του, τη διατροφή του και τη μόρφωσή
του και κατά συνέπεια ν’ ανυψώνει τη
ζωή του.
Η πρόοδος της ζωής του λαού της Ευ-
ρώπης κι όλου του κόσμου, δεν καθο-
ρίζεται από το ότι το καπιταλιστικό σύ-
στημα σημαίνει πρόοδος της ζωής. Όχι,
είναι οι καταχτήσεις των μαζών, η πά-
λη τους για να μειώσουν τις ώρες εργα-
σίας, για να καλυτερέψουν τις συνθή-
κες εργασίας, για τις διακοπές, για την
υγειονομική περίθαλψη, για το δικαίω-
μα της μητρότητας, αυτή που ανύψωσε
τις συνθήκες ζωής. Επέτρεψε μια καλλί-
τερη διαβίωση και μια καλλίτερη επέμ-
βαση κι ενδιαφέρον για τη διαβίωση.
Ταυτόχρονα, η αντιπαράθεση, η σύγκρι-
ση κι ο ανταγωνισμός των Εργατικών
Κρατών και η επέμβασή τους, επιτρέ-
πει μια μεγαλύτερη ανάπτυξη, όπως της
υγείας. Όλα αυτά λοιπόν δεν είναι προ-
ϊόντα του καπι­ταλισμού. Καπιταλισμός
σημαίνει θάνατος. Το δείχνει η αποσύν-
θεση που προκαλεί στη φύση. Όταν ξε-
πετάγονται κινήματα για την προστα-
σία του περιβάλλοντος με τόση δύναμη
και ένταση, που να τραβάνε εκατοντά-
δες σοφούς και επιστήμονες, είναι γιατί
ο καπιταλισμός για να διατηρηθεί, πρέ-
πει να μολύνει την ανθρωπότητα. Το ίδιο
κάνει με την ατομική βόμβα, με τη βόμ-
βα νετρονίου, ή μ’ οποιαδήποτε παρό-
μοια βόμβα.-
 Δεν είναι η εποχή του φασισμού
Είναι η εποχή της παγκόσμιας σοσιαλιστικής επανάστασης
Ο φασισμός δεν είναι ένα κίνημα, που
η ανάπτυξή του υπακούει μόνο στα
συμφέροντα και σε μια οργανωτική
απόφαση του καπιταλισμού. Απαιτού-
νται κάποιες ιστορικές συνθήκες, που
ήδη δεν υπάρχουν και δεν μπορούν να
έλθουν. Ο φασισμός είναι ένα κατακάθι
της κοινωνίας, δεν είναι μια δύναμη με
ικανότητα πρωτοβουλίας, προσέλκυ-
σης κι οργάνωσης. Δεν έχει καμιά νοη-
μοσύνη. Δεν έχει δύναμη. Δεν μπορεί να
δημιουργηθεί επειδή το θέλει ο καπιτα-
λισμός: απαιτούνται κάποιες ιστορικές
συνθήκες.
Ο φασισμός το 1921-22 βρήκε μια βά-
ση, στις συνθήκες που παρήχθησαν από
την ήττα του προλεταριάτου στην Ευρώ-
πη, από την υλική φτώχεια της Ρωσικής
Επανάστασης, από την έλλειψη υλικών
μέσων και την απομόνωση της Ρώσι-
κης Επανάστασης κι από τη μη ύπαρ-
ξη ενός επαναστατικού κόμματος στην
Ιταλία, ενός μαζικού επαναστατικού
κόμματος. Το Ιταλικό Σοσιαλιστικό Κόμ-
μα ήταν ένα μικρό κόμμα. Πήρε πολλές
ψήφους, αλλά ήταν ένα κόμμα ενσω-
ματωμένο στην αστική κοινωνία. Μέσα
σε συνθήκες πλήρους κρίσης, οι ιταλοί
εργάτες στο Τορίνο, το Λιβόρνο, το Μι-
λάνο και τη Γένοβα έδειξαν ότι ήθελαν
την εξουσία. Σχημάτισαν Εργοστασιακά
Συμβούλια. Η προέλευσή τους δεν ήταν
ιταλική, καθώς αυτά ξεκίνησαν στη Γερ-
μανία και τη Ρωσία, αλλά άμεσα υιοθε-
τήθηκαν από το ιταλικό προλεταριάτο κι
έδειξαν ότι αυτό ήθελε την εξουσία. Αλ-
λά δεν υπήρχε επικοινωνία με την υπό-
λοιπη χώρα και δεν υπήρχε κόμμα. Το
Κομμουνιστικό Κόμμα ήταν πολύ αδύ-
ναμο. Το Σοσιαλιστικό Κόμμα δεν ενδια-
φερόταν να πάρει την εξουσία. Η αστική
τάξη ήταν απελπισμένη και προσπάθη-
σε να συμφιλιωθεί στο κοινοβούλιο με
τους Σοσιαλιστές και τους Κομμουνι-
στές, με σκοπό να τους συγκρατήσει. Η
αστική τάξη φοβόταν τη φασιστική λύ-
ση. Καταλάβαινε ότι η εγκαθίδρυση του
φασισμού θα σήμαινε ένα πολύ μεγά-
λο οικονομικό βάρος στην παραγωγή,
αφού θα διατηρούσε έναν άχρηστο μη-
χανισμό πάνω από την οικονομία, χω-
ρίς καμιά αξία, ενώ τα πολιτικά κόμμα-
τα επενέβαιναν στην παραγωγή. Γι’ αυτό
προσπάθησε να τον αποφύγει. Επιπλέον
η αστική τάξη κατανοούσε ταυτόχρονα
ότι ο φασισμός υπηρετούσε τα συμφέ-
ροντα και την πολιτική του μεγάλου κε-
φαλαίου. Γι’ αυτό και η υπόλοιπη αστική
τάξη φοβόταν το φασισμό. Έτσι οι φιλε-
λεύθεροι ήταν ενάντιά του, γιατί με το
να υποστηρίξουν το φασισμό, το μόνο
που θα έκαναν ήταν να φορτωθούν μια
πολιτική που υπηρετούσε τα συμφέρο-
ντα του μεγάλου κεφαλαίου.
Το Κομμουνιστικό Κόμμα ήταν πολύ
μικρό. Οι Σοσιαλιστές ήταν περισσότε-
ροι, αλλά ήταν ανίκανοι να πάρουν απο-
φάσεις. Δεν είχαν το πρόγραμμα που θ’
αντιμετώπιζε αυτή την κατάσταση. Δεν
έκαναν καμιά έκκληση στις μάζες για κι-
νητοποιήσεις και απεργίες, τη στιγμή
που αυτός ήταν ο μοναδικός τρόπος ν’
αντιμετωπιστεί ο φασισμός. Ήταν δέ-
σμιοι μιας ρεφορμιστικής και συμφιλι-
ωτικής αντίληψης. Έτσι ο φασισμός θρι-
άμβευσε. Επιπλέον η μικροαστική τάξη
ήταν απελπισμένη, χωρίς δουλειά, κάτω
από την πίεση του υψηλού κόστους ζω-
ής, απελπισμένη από τον πόλεμο κι από
την έλλειψη σιγουριάς για το μέλλον
της, γιατί έβλεπε την αποσύνθεση της
χώρας. Έβλεπε ότι τα συνδικάτα και τα
κόμματα στην Ιταλία δεν έλυναν τα προ-
βλήματά της. Έλπιζε σε μια κυβέρνηση
που θα της έδινε δουλειά, θα ωθούσε
την παραγωγή και θα έβαζε σε τάξη τη
χώρα. Η αστική τάξη ήταν ανίκανη να
το κάνει και καθώς και το Σοσιαλιστικό
Κόμμα δεν το έκανε, ο φασισμός ανέλα-
βε να το κάνει. Στηρίχτηκε στο μεγάλο
αριθμό των ανέργων, στη συγκεκριμένη
κατάστασή τους κι όχι σαν ένα αντιπρο-
σωπευτικό κομμάτι της εργατικής τάξης
και προπάντων στηρίχτηκε στη μικρο-
αστική τάξη. Επιτέθηκε στα συνδικάτα
και στο Σοσιαλιστικό και Κομμουνιστικό
Κόμμα, κατηγορώντας τα ότι ήταν υπεύ-
θυνα για την οπισθοδρόμηση της Ιταλί-
ας, όπως έκανε και ο Χίτλερ στη Γερμα-
νία.
Έγινε δυνατό γιατί υπήρχαν αυτές οι
συνθήκες. Δεν υπήρχε μαζικό Σοσιαλι-
στικό και Κομμουνιστικό Κόμμα. Υπήρ-
χε μόνο ένα Εργατικό Κράτος, η Σοβι-
ετική Ένωση, περικυκλωμένο από το
καπιταλιστικό σύστημα, χωρίς οικονο-
μικά μέσα και χωρίς τη δυνατότητα ν’
αντιμετωπίσει στρατιωτικά το καπιτα-
λιστικό σύστημα. Το Εργατικό Κράτος
ήταν απομονωμένο κι ήταν αναγκαίο
για το εργατικό κίνημα να κάνει τη μετά-
βασή του από τα Σοσιαλιστικά Κόμμα-
τα στα Κομμουνιστικά. Έλειπε η εμπει-
ρία. Τα Σοσιαλιστικά Κόμματα ήταν τα
παλιά και συμφιλιωτικά. Η εμπειρία της
Σοβιετικής Ένωσης ήταν ακόμα πολύ
εύθραυστη. Η Σοβιετική Ένωση έδειξε
ότι η εξουσία παίρνεται μέσω του Κόμ-
ματος και η ΕΣΣΔ μπόρεσε να το κάνει
γιατί ο Λένιν οικοδόμησε το Κόμμα 20
χρόνια πριν την επανάσταση. Ενώ στην
Ιταλία και τη Γερμανία ήταν αναγκαίο να
γίνει το πέρασμα από το Σοσιαλιστικό
στο Κομμουνιστικό Κόμμα κι από εκεί
να κερδισθεί η εργατική τάξη και για να
γίνει αυτό ήταν αναγκαίος ένας ιστορι-
κός χρόνος. Ο καπιταλισμός είδε αυτόν
τον κίνδυνο κι εξαπολύθηκε στην Ιτα-
Χ. ΠΟΣΑΔΑΣ 16-5-1974
λία πριν το Κομμουνιστικό Κόμμα προ-
λάβει να γίνει ένα μαζικό Κόμμα και πριν
τα Εργοστασιακά Συμβούλια στο Τορίνο
και το Λιβόρνο επεκταθούν στην υπό-
λοιπη χώρα και μπόρεσε να προσελ-
κύσει την αγροτιά και τη μικροαστική
τάξη. Πριν απ’ αυτό, ο φασισμός επωφε-
λήθηκε από την αναποφασιστικότητα
των Κομμουνιστών, την αδυναμία τους
κι από τη συμφιλιωτική πολιτική του Σο-
σιαλιστικού Κόμματος. Κέρδισε έτσι τη
μικροαστική τάξη, υποσχόμενος απα-
σχόληση, μια «μεγάλη Ιταλία», μια με-
γάλη ανάπτυξη της Ιταλίας. Ο φασισμός
βρήκε στήριγμα σ’ αυτές τις συνθήκες,
με σκοπό να ξεπεράσει την κρίση του
ιταλικού καπιταλιστικού συστήματος.
Σήμερα δεν υπάρχουν αυτές οι συν-
θήκες. Σήμερα υπάρχουν 14 Εργατικά
Κράτη και οι μάζες του κόσμου βλέπουν
ότι η μόνη δυνατή λύση είναι το Εργα-
τικό Κράτος. Η λαθεμένη πολιτική των
ηγεσιών των Εργατικών Κρατών και των
Κομμουνιστικών Κομμάτων δεν βλά-
πτουν την ιστορική σημασία των Εργα-
τικών Κρατών, τη μειώνουν αλλά δεν τη
βλάπτουν, δεν την καταργούν. Η μικρο-
αστική τάξη έχει κερδισθεί από την επα-
νάσταση. Οι τεχνικοί, οι προγραμματι-
στές, οι διαχειριστές του καπιταλισμού,
όπως και οι αγρότες έχουν κερδισθεί
άμεσα από το επαναστατικό κίνημα σε
όλες τις μεγάλες χώρες. Στην Ευρώπη,
σχεδόν όλες οι κυβερνήσεις πρέπει να
εξαρτηθούν από τα Σοσιαλιστικά Κόμ-
ματα, πολλές ακόμα κι από την Κομμου-
νιστική υποστήριξη. Ποια περιθώρια
μπορεί αυτό ν’ αφήσει στους φασίστες;
Η αστική τάξη δεν μπορεί να κινητοποι-
ήσει τη μικροαστική τάξη, χτυπώντας
το προλεταριάτο και παρουσιάζοντας
ένα πρόγραμμα που να λύνει τα κοινω-
νικά προβλήματα. Δεν μπορεί, δεν έχει
τη δύναμη για να το κάνει. Αντίθετα,
τα συνδικάτα είναι ισχυρά, τα εργατικά
κόμματα είναι ισχυρά και τα Εργατικά
Κράτη δείχνουν το δρόμο για ν’ αντι-
μετωπιστεί η κρίση του καπιταλισμού
κι έτσι και η μικροαστική τάξη έχει κερ-
δισθεί από μια αντικαπιταλιστική λύση.
Ο φασισμός δεν έχει τη δυνατότητα να
γίνει ένα μαζικό κόμμα ή κίνημα. Ο φα-
σισμός στην πραγματικότητα δεν ήταν
ποτέ ένα μαζικό κίνημα. Αντίθετα, ήταν
ένα κίνημα που εμπόδιζε την οργάνωση
των μαζών. Ο φασισμός αποτελείται από
μικρές ομάδες, στηριζόμενες στο μεγά-
λο κεφάλαιο και προπάντων στην ακι-
νησία και το συντηρητισμό των Σοσια-
λιστικών Κομμάτων και στο νεαρό και
την αδυναμία των Κομμουνιστικών Κομ-
μάτων εκείνης της στιγμής. Νίκησε μόνο
στην Ιταλία, τη Γερμανία, την Ισπανία και
την Πορτογαλία.
ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ • 13
 Σήμερα δεν υπάρχει φασιστικός κίν-
δυνος. Υπάρχουν φασίστες, υπάρχουν
συμμορίες τους, υπάρχουν φασίστες
δολοφόνοι, αλλά δεν μπορούν να δη-
μιουργήσουν ένα μαζικό κίνημα. Οι κι-
νητοποιήσεις και οι συγκεντρώσεις των
φασιστών, οι λεηλασίες, οι έφοδοι που
κάνουν και οι βόμβες που βάζουν, γί-
νονται από μικρές ομάδες, με την προ-
στασία των κρατικών μηχανισμών και
του μεγάλου κεφαλαίου. Παρόλα αυ-
τά, η πραγματική βάση που τους επι-
τρέπει να κινητοποιούνται είναι το γε-
γονός ότι ούτε οι Σοσιαλιστές, ούτε οι
Κομμουνιστές, ούτε τα συνδικάτα απα-
ντούν απέναντι σ’ αυτούς. Στην Ιτα-
λία για παράδειγμα, αν τα συνδικάτα,
η CGIL και η UIL, αν οι Σοσιαλιστές και
οι Κομμουνιστές απαντούσαν, οι φασί-
στες θα εξαφανίζονταν σε 24 ώρες. Και
η παραμικρή δράση του εργατικού κι-
νήματος σε απάντηση στους φασίστες
θα τους συνέτριβε όλους. Αν η CGIL έλε-
γε: «οι φασίστες έβαλαν βόμβες σ’ εκεί-
να κι εκείνα τα Τοπικά Γραφεία του Κομ-
μουνιστικού Κόμματος, αύριο στις 8 το
πρωί καλούμε όλο το λαό να συντρίψου-
με τους φασίστες», θα τους συνέτριβαν.
Σήμερα οι φασίστες δεν προέρχονται
από την απελπισμένη μικροαστική τά-
ξη. Πληρώνονται ατομικά, σαν υπηρέ-
τες του μεγάλου κεφαλαίου.
Η λύση στην Ιταλία, στην Ευρώπη δεν
είναι ούτε ο φασισμός, ούτε η αντίδρα-
ση. Ποια δύναμη έχει η δεξιά; Ποια κοι-
νωνική δύναμη έχει; Καμιά. Έχει μια ση-
μαντική οικονομική, στρατιωτική και
αστυνομική δύναμη. Οι αμερικάνοι εί-
χαν μεγαλύτερη τέτοια δύναμη στο Βι-
ετνάμ Και ποιος νίκησε; Οι αμερικάνοι
έχουν μια στρατιωτική δύναμη στην Ευ-
ρώπη, όπως και ο αγγλικός, γαλλικός,
γερμανικός και ιταλικός καπιταλισμός.
Πρόκειται μήπως να κερδίσουν; Η άνο-
δος της επαναστατικής πάλης, του βά-
ρους του εργατικού κινήματος, απο-
συνθέτει το εχθρικό στρατόπεδο. Δεν
εκμηδενίζει τη στρατιωτική του δύνα-
μη, αλλά δεν επιτρέπει να χρησιμοποι-
ηθεί. Σε κάθε περίπτωση, πρόκειται για
μια μάχη που θα λυθεί με τα όπλα. Δεν
πρέπει να υπάρχουν ψευδαισθήσεις. Αυ-
τοί προετοιμάζουν δολοφονικές δικτα-
τορίες σε διάφορα μέρη του κόσμου,
έτοιμες για τον ατομικό πόλεμο. Δολο-
φονικές χούντες που θα τις κάνουν να
εξαρτώνται ολοκληρωτικά από τον αμε-
ρικάνικο ιμπεριαλισμό. Αυτός είναι ο
στόχος τους. Κάνουν αυτό που κάνουν
ήδη στη Νότια Υεμένη. Αυτή και μόνο εί-
ναι η δύναμή τους. Δεν έχουν πολιτική ή
κοινωνική δύναμη. Το ίδιο σημαίνει η Χι-
λή, με τη χούντα των δολοφόνων, όπου
ο ιμπεριαλισμός νίκησε, αλλά δεν μπο-
ρεί να σταθεροποιήσει την εξουσία του.
Δεν έχουν καμιά κοινωνική δύναμη. Ο
καπιταλισμός δεν έχει δύναμη, παρά μό-
νο στρατιωτική, αλλά δεν μπορεί να τη
χρησιμοποιήσει όταν αυτός θέλει.
Χ. ΠΟΣΑΔΑΣ 16-5-1974
14 • ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ
2ΟΗ ΔΙΕΘΝΗΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΩΝ
ΚΙ ΕΡΓΑΤΙΚΩΝ ΚΟΜΜΑΤΩΝ
Αθήνα 23-25 Νοέμβρη 2018
Από «ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ» της 29/11/2018
«Η 20ή Διεθνής Συνάντηση Κομ-
μουνιστικών και Εργατικών Κομμά-
των (ΔΣΚΕΚ) πραγματοποιήθηκε από
τις 23 έως τις 25 Νοέμβρη 2018 στην
Αθήνα, φιλοξενούμενη από το ΚΚΕ, το
οποίο τιμάει τα 100χρονα της ιστορικής
του πορείας.
Στη Συνάντηση, με θέμα «Η σύγχρο-
νη εργατική τάξη και η συμμαχία της.
Τα καθήκοντα της πολιτικής της πρω-
τοπορίας - των Κομμουνιστικών και
Εργατικών Κομμάτων, στον αγώνα
ενάντια στην εκμετάλλευση και τους
ιμπεριαλιστικούς πολέμους, για τα
δικαιώματα των εργατών και των λα-
ών, για την ειρήνη, το σοσιαλισμό»,
πήραν μέρος 90 Κομμουνιστικά και Ερ-
γατικά Κόμματα από 73 χώρες, εκπρο-
σωπώντας όλες τις ηπείρους.
Οι εκπρόσωποι των κομμάτων εξέ-
τασαν τις εξελίξεις σε διεθνές, περιφε-
ρειακό και εθνικό επίπεδο, αντάλλαξαν
σκέψεις πάνω στην πείρα που συγκε-
ντρώθηκε από την πάλη των Κομμου-
νιστικών και Εργατικών Κομμάτων στις
χώρες τους, από τις κοινές και συγκλί-
νουσες δράσεις που αναπτύχθηκαν την
προηγούμενη περίοδο, τους ταξικούς
αγώνες στις χώρες τους, τις προσπάθει-
ες για την προώθηση της συμμαχίας της
εργατικής τάξης με τα άλλα λαϊκά και
αντιμονοπωλιακά στρώματα.
Συζήτησαν τα καθήκοντα για την ενί-
σχυση της πάλης των κομμουνιστών,
την ανάπτυξη των αγώνων της εργατι-
κής τάξης και των άλλων λαϊκών στρω-
μάτων για τα δικαιώματα των εργατών,
των λαών, της νεολαίας σε σύγκρουση
με τα μονοπώλια, την εξουσία του κε-
φαλαίου και την καπιταλιστική εκμετάλ-
λευση και καταπίεση.
Μέσα από τις τοποθετήσεις των Κομ-
μουνιστικών και Εργατικών Κομμάτων
αναδείχθηκε η εκμεταλλευτική, ληστρι-
κή και απάνθρωπη φύση του καπιταλι-
σμού. Σημειώθηκε ότι στο έδαφος τόσο
της κρίσης όσο και της καπιταλιστικής
ανάπτυξης, οξύνονται πολύπλευρα οι
αντιθέσεις και οι ανταγωνισμοί καπιτα-
λιστικών κρατών και συμμαχιών, προ-
χωρά η διαδικασία αναδιάταξης δυνά-
μεων διεθνώς.
Συνεχίζονται οι ιμπεριαλιστικές πα-
ρεμβάσεις, αποκλεισμοί, και επεμβά-
σεις. Παραμένουν οι πολεμικές εστίες,
όπως στη Συρία, στην Υεμένη, στη Λι-
βύη αλλά και στο Αζερμπαϊτζάν. Συνε-
χίζεται ο αδελφοκτόνος πόλεμος στην
Ουκρανία, με ευθύνη του αντιλαϊκού κα-
θεστώτος του Κιέβου. Κλιμακώνονται οι
στρατιωτικοί εξοπλισμοί και οι πολεμι-
κές προετοιμασίες.
Τα Κομμουνιστικά και Εργατικά Κόμ-
ματα χαιρετίζουν τους αγώνες των ερ-
γατών και των λαών σε όλο τον κόσμο
ενάντια στην επίθεση του ιμπεριαλι-
σμού, ενάντια στην κατοχή, ενάντια σε
επιβουλές των κυριαρχικών δικαιωμά-
των και της εθνικής ανεξαρτησίας, για
την ειρήνη, την υπεράσπιση και διεύ-
ρυνση των κοινωνικών και δημοκρα-
τικών δικαιωμάτων. Είναι πολύτιμη η
πείρα που συγκεντρώνεται σε πολλές
χώρες από τους αγώνες ενάντια στους
ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς, ενάντια
στην πολιτική των ΗΠΑ, του ΝΑΤΟ, της
ΕΕ και των συμμάχων τους.
Η όξυνση των αντιθέσεων περιλαμ-
βάνει τον κίνδυνο νέων ιμπεριαλιστικών
πολέμων, για τον έλεγχο των πλουτοπα-
ραγωγικών πηγών, των αγορών και των
ενεργειακών αγωγών, ο οποίος θέτει σο-
βαρά καθήκοντα στο εργατικό κίνημα
και τους κομμουνιστές για το δυνάμωμα
ενός πλατιού αντιιμπεριαλιστικού αγώ-
να για ειρήνη και αφοπλισμό, την έντα-
ση της πάλης ενάντια στην πολιτική
των αστικών κυβερνήσεων που υπηρε-
τεί την κερδοφορία του μεγάλου κεφα-
λαίου, την ιμπεριαλιστική επιθετικότητα
και τον πόλεμο.
Οι εξελίξεις τονίζουν πως η πάλη για
ειρήνη, αφοπλισμό, σεβασμό της λαϊ-
κής κυριαρχίας, για τη λύση των λαϊκών
προβλημάτων και την ικανοποίηση των
λαϊκών αναγκών, είναι άρρηκτα συνδε-
δεμένη με τον αγώνα για την ανατροπή
της καπιταλιστικής βαρβαρότητας, το
σοσιαλισμό.
Τα Κομμουνιστικά και Εργατικά Κόμ-
ματα εκτίμησαν θετικά τις πρωτοβου-
λίες που πάρθηκαν το 2017, με αφορμή
τα 100 χρόνια της Οκτωβριανής Σοσια-
λιστικής Επανάστασης, και το 2018, για
τα 200 χρόνια από τη γέννηση του Καρλ
Μαρξ, συμβάλλοντας στην υπεράσπιση
της προσφοράς της Σοβιετικής Ένωσης,
του σοσιαλισμού, που είναι η μόνη διέ-
ξοδος στην καπιταλιστική εκμετάλλευ-
ση.
Επιβεβαίωσαν τη διεθνιστική τους αλ-
ληλεγγύη στο πλευρό του Συριακού,
του Παλαιστινιακού, του Κυπριακού λα-
ού, των λαών του Λιβάνου, του Σουδάν,
της Σοσιαλιστικής Κούβας, της Βενεζου-
έλας, της Βραζιλίας, του Ιράν, όλων των
λαών που αντιμετωπίζουν ιμπεριαλιστι-
κές επιθέσεις και απειλές.
Καταδίκασαν την επίθεση στα δημο-
κρατικά δικαιώματα και ελευθερίες και
τον αντικομμουνισμό και εξέφρασαν
την ολόπλευρη στήριξη στους κομμου-
νιστές που διώκονται στην Πολωνία,
στην Ουκρανία, στο Σουδάν, στο Κα-
ζακστάν, στο Πακιστάν, στους κομμου-
νιστές που αντιμετωπίζουν δικαστικές
και πολιτικές διώξεις σε Ρωσία, Υπερδ-
νειστερία και αλλού.
Σημειώθηκε πως το 2019 υπάρχουν
αρκετές σημαντικές επέτειοι, όπως τα
100 χρόνια από την ίδρυση της Κομ-
μουνιστικής Διεθνούς, τα 70 χρόνια της
Κινεζικής Επανάστασης και τα 60 της
Κουβανικής Επανάστασης, που είναι ση-
μαντικό να αξιοποιηθούν για την ενί-
σχυση του προλεταριακού διεθνισμού,
την υπεράσπιση της Ιστορίας και προ-
σφοράς του κομμουνιστικού κινήματος
για τις λαϊκές κατακτήσεις, στο δρόμο
της πάλης για την πρόοδο, την κοινω-
νική χειραφέτηση των εργατών και των
λαών, κατά της παραχάραξης και δια-
στρέβλωσης της ιστορικής αλήθειας,
κατά της ταύτισης του κομμουνισμού με
τις φασιστικές θηριωδίες.
Τα Κομμουνιστικά και Εργατικά Κόμ-
ματα εξέφρασαν την αλληλεγγύη τους
στους πρόσφυγες και τους μετανάστες.
Καταδίκασαν το ρατσισμό, τις επικίνδυ-
νες φασιστικές - ακροδεξιές δυνάμεις,
που είναι γέννημα του εκμεταλλευτικού
συστήματος και στρέφονται κατά των
λαών.
Κατά τη διάρκεια της 20ής ΔΣΚΕΚ εκ-
δόθηκαν μια σειρά ανακοινώσεις αλλη-
λεγγύης για την πάλη των λαών σε πολ-
λές περιοχές της υδρογείου.
Κοινές και συγκλίνουσες δράσεις
Τα Κομμουνιστικά και Εργατικά Κόμ-
ματα καλούν στην ανάπτυξη κοινών και
συγκλινουσών δράσεων την επόμενη
περίοδο, στους εξής βασικούς άξονες:
Ενάντια στον ιμπεριαλιστικό πόλε-
μο, στις επεμβάσεις και τη στρατιω-
τικοποίηση.
Δράσεις ενάντια στο ΝΑΤΟ - το οποίο
έχει την 70ή επέτειό του στις 4 Απρίλη
2019 - και την ΕΕ, η οποία στρατιωτικο-
ποιείται παραπέρα με την PESCO και
άλλους μηχανισμούς. Ενάντια στα πυ-
ρηνικά όπλα και τις ξένες στρατιωτικές
βάσεις, αξιοποιώντας την επέτειο του
πυρηνικού ολοκαυτώματος σε Χιροσίμα
- Ναγκασάκι (6 και 9 Αυγούστου) και τα
80 χρόνια από την έναρξη του Β’ Παγκο-
σμίου Πολέμου (1η Σεπτέμβρη).
Για την υπεράσπιση της Ιστορίας
του κομμουνιστικού κινήματος και
των αξιών του προλεταριακού διε-
θνισμού.
Πολύμορφες εκδηλώσεις για τα 100
χρόνια της Κομμουνιστικής Διεθνούς
(2 Μάρτη), δράσεις ενάντια στον αντι-
κομμουνισμό, στις διώξεις και απαγο-
ρεύσεις κομμουνιστικών και εργατικών
κομμάτων. Αξιοποίηση της 102ης επε-
τείου της Οκτωβριανής Σοσιαλιστικής
Επανάστασης για την προβολή των επι-
τευγμάτων του σοσιαλισμού και την εμ-
βάθυνση της θεωρητικής συζήτησης και
πρακτικής δράσης ενάντια στον καπιτα-
λισμό και την εκμεταλλευτική, καταπι-
εστική, επιθετική, ληστρική και απάν-
θρωπη φύση του.
Να δυναμώσει η διεθνιστική αλλη-
λεγγύη με τους λαούς που αγωνίζο-
νται, αντιμετωπίζουν κατοχή, ιμπε-
ριαλιστικές απειλές και επεμβάσεις.
Δυνάμωμα της διεθνιστικής αλληλεγ-
γύης και της πάλης, απαιτώντας τον τερ-
ματισμό του αποκλεισμού των ΗΠΑ ενά-
ντια στην Κούβα και των παρεμβάσεων
και απειλών ενάντια στη Μπολιβαριανή
Βενεζουέλα. Στηρίζουμε τον αγώνα του
Παλαιστινιακού λαού για τερματισμό
της κατοχής και αυτοδιάθεση, εγκαθι-
δρύοντας εθνικό, ανεξάρτητο παλαι-
στινιακό κράτος, με πρωτεύουσα την
Ανατολική Ιερουσαλήμ, εφαρμόζοντας
τα σχετικά ψηφίσματα των Ηνωμένων
Εθνών και υποστηρίζοντας την αντίστα-
ση του Παλαιστινιακού λαού, καταδικά-
ζοντας την εγκληματική πολιτική του Ισ-
ραήλ. Καταγγελία των ιμπεριαλιστικών
επεμβάσεων στην Κορεατική Χερσόνη-
σο και αλληλεγγύη στον κορεατικό λαό
για ανεξάρτητη και ειρηνική επανένω-
ση. Αλληλεγγύη με τους πρόσφυγες και
με όλους τους λαούς που αντιμετωπί-
ζουν κατοχή, επέμβαση και αποκλεισμό
από τον ιμπεριαλισμό.
Ολόπλευρη ταξική αλληλεγγύη με
τους αγώνες των εργαζομένων για
εργασιακά, κοινωνικά, συνδικαλιστι-
κά δικαιώματα, ενάντια στην επίθε-
ση του κεφαλαίου.
Ανάπτυξη αγωνιστικών δράσεων
στους τόπους δουλειάς, και συγκεκρι-
μένα τη Διεθνή Μέρα Εργατών, την 1η
Μάη, αναδεικνύοντας τον πρωτοπόρο
ρόλο των κομμουνιστών.
Για τα δικαιώματα και τη χειραφέ-
τηση των γυναικών.
Ανάπτυξη αγωνιστικών δράσεων στις
8 Μάρτη, Παγκόσμια Μέρα Γυναικών,
για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων
των γυναικών και την πλήρη τους ισοτι-
μία στην εργασία και τη ζωή.
Πάλη για τις πολιτικές και συνδικα-
λιστικές ελευθερίες και τα δημοκρα-
τικά δικαιώματα, ενάντια στις φα-
σιστικές δυνάμεις, σε αντιδραστικά
καθεστώτα, στο ρατσισμό και την ξε-
νοφοβία, στον θρησκευτικό φανατι-
σμό και την κοινωνική καταπίεση.
Ανάπτυξη αγωνιστικών δράσεων τη
Μέρα της Νίκης των Λαών επί του φασι-
σμού - ναζισμού.
Ανάπτυξη δράσεων για την προ-
στασία του περιβάλλοντος.
Οι συμμετέχοντες ευχαρίστησαν
το ΚΚΕ για την επιτυχημένη φιλοξε-
νία αυτής της Συνάντησης».
Το Ελληνικό Τμήμα της Τροτσκιστι-
κής-Ποσαδικής 4ης Διεθνούς δημοσιεύει
αυτή την απόφαση της 20ής Συνάντησης
των Κομμουνιστικών κι Εργατικών Κομ-
μάτων, όχι μόνο γιατί τη συμμεριζόμαστε,
αισθανόμενοι κομμάτι του Παγκόσμιου
Κομμουνιστικού Κινήματος (ΠΚΚ), όπως
μας δίδαξε ο δάσκαλος Χ. Ποσάδας, αλλά
και για να δείξουμε για μια ακόμα φορά τη
χρεοκοπία της προσπάθειας της γραφειο-
κρατίας του ΚΚΕ να επιβάλλει στο ΠΚΚ την
αντιμαρξιστική αντιλενινιστική θέση του,
που τοποθετεί την Κίνα και τη Ρωσία στην
«ιμπεριαλιστική πυραμίδα» όπως τη χαρα-
κτηρίζει, παρουσιάζοντας τη σύγκρουση
ανάμεσα στον ιμπεριαλισμό, όπως αυτός
παρουσιάζεται σωστά σ’ αυτή την απόφα-
ση της 20ής Συνάντησης, από τη μια μεριά
και την Κίνα και τη Ρωσία από την άλλη,
σαν «ενδοϊμπεριαλιστική», όπως φαίνεται
κι από τα δύο δημοσιεύματα του «Ρ», -μά-
λιστα λίγες μέρες μετά από αυτή τη Συνά-
ντηση των ΚΚ-, που παρουσιάζουμε στη
συνέχεια. Τη στιγμή που η Κίνα και η Ρω-
σία είναι τα κέντρα του αντιιμπεριαλιστι-
κού στρατοπέδου, σαν οι ανώτατες κατα-
κτήσεις του εργατικού, επαναστατικού και
κομμουνιστικού κινήματος, ανεξάρτητα
από τις τωρινές ηγεσίες τους.
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 4/12/2018
ΡΩΣΙΑ - ΟΥΚΡΑΝΙΑ
Πολεμικές προετοιμασίες και καταγ-
γελίες για σχεδιαζόμενες «προβοκάτσι-
ες»
Οξύνεται η ένταση με πυρήνα τη
στρατηγική περιοχή της Μαύρης Θά-
λασσας
ΜΟΣΧΑ - ΚΙΕΒΟ.--
Συνεχίζεται η ένταση μεταξύ Ρωσίας
και Ουκρανίας, με αφορμή το επεισόδιο
στην Αζοφική Θάλασσα - που αντανα-
κλά την ενδοϊμπεριαλιστική σύγκρου-
ση ΗΠΑ, ΝΑΤΟ και ΕΕ με τη Ρωσία - με
τις δυο πλευρές να ανεβάζουν τους τό-
νους της αντιπαράθεσης στη στρατηγι-
κής σημασίας περιοχή της Μαύρης Θά-
λασσας….
Επιθέσεις των ΗΠΑ στο στρατό
ΔΑΜΑΣΚΟΣ - ΜΟΣΧΑ.--
Οι ευρύτερες ενδοϊμπεριαλιστικές
αμερικανο-ρωσικές αντιθέσεις επιβε-
βαιώνονται για μία ακόμη φορά στην
περίπτωση της Συρίας….
ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ • 15
 ΦΟΡΟΣ ΤΙΜΗΣ ΣΤΑ 80 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΤΗΣ 4ΗΣ
ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΚΑΙ 100 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ ΚΟΚΚΙΝΟΥ
ΣΤΡΑΤΟΥ, ΜΕ ΟΡΓΑΝΩΤΗ ΚΑΙ ΗΓΕΤΗ ΤΟΝ ΛΕΟΝ ΤΡΟΤΣΚΙ
Αποτίοντας Φόρο Τιμής στον Λέον Τρό-
τσκι, στα 80 χρόνια από την Ίδρυση της 4ης
Διεθνούς που αυτός προετοίμασε κι οργά-
νωσε, για να συνεχίσει τη μαρξιστική-λενι-
νιστική θεωρία και πράξη εκείνη την επο-
χή και για τη συνέχεια, που απέδειξε αυτές
τις προβλέψεις του, τη διάλυση της 3ης Δι-
εθνούς από τη σταλινική γραφειοκρατία
και την ανάγκη αυτή η 4η Διεθνής να γίνει
η βάση για την επόμενη μαζική Κομμουνι-
στική Διεθνή και 100 χρόνια από την ίδρυ-
ση του νικηφόρου Κόκκινου Στρατού στην
ΕΣΣΔ, με οργανωτή τους Λένιν-Τρότσκι
και τους Μπολσεβίκους και ηγέτη τον Λέ-
ον Τρότσκι, δημοσιεύουμε σχετικά κείμενα
του Χ. ΠΟΣΑΔΑΣ, καθώς και ανάλυση του
Λέον Τρότσκι πάνω στο «Μεταβατικό Πρό-
γραμμα», Ιδρυτικό της 4ης Διεθνούς.
Αυτά τα κείμενα στηρίχτηκαν στις εξής
Διαλέξεις που έδωσε ο Χ. Ποσάδας:
Η ιστορία του εργατικού κινήματος
και η 4η Διεθνής, 28-9-1972,
Παγκόσμια Σχολή στελεχών.
Τα 26 χρόνια της «Προλεταριακής
Φωνής» (Αργεντινή), η έντυπη
έκδοσή της και η ιστορία της
4ης Διεθνούς, 28-7-1973.
Το Κόμμα, η ταξική πάλη και
η 4η Διεθνής, 7-7-1977
11ο και 1οΈκτακτο Παγκόσμιο
Συνέδριο, 20-29/6/1977
Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΜΕΧΡΙ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ
ΤΡΟΤΣΚΙ ΚΑΙ Η ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ ΤΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΟΥ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ
Το 1934, ο Τρότσκι πρόβαλε, για πρώ-
τη φορά, την ανάγκη να μην περιμέ-
νουμε καμία ευνοϊκή αλλαγή της Κομ-
μουνιστικής Διεθνούς. Για πρώτη φορά
πρόβαλε την ανάγκη να περάσουμε
από την Αριστερή Αντιπολίτευση σε
μια νέα Διεθνή, εξηγώντας ότι η άρνη-
ση του Στάλιν και της Τρίτης Διεθνούς
να κατανοήσουν τις εμπειρίες, τις ευνοϊ-
κές συνθήκες της ιστορίας, για να επέμ-
βουν για να παρθεί η εξουσία στη Γερ-
μανία, δεν θα ευνοούσε την ΕΣΣΔ να
βγει από την απομόνωση και να βρει ση-
μεία υποστήριξης και πολιτικής, κοινω-
νικής και οικονομικής στήριξης. Η Τρίτη
Διεθνής έχοντας μετατραπεί σε όργα-
νο στα χέρια του Στάλιν, δεν υπήρχε δυ-
νατότητα αλλαγής της, είχε διαφθαρεί.
Μέχρι εκείνη τη στιγμή, ο Τρότσκι προ-
σπάθησε να αλλάξει από τα μέσα την
Κομμουνιστική Διεθνή, να την Αναγεν-
16 • ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ
νήσει. Η πολιτική του Στάλιν, που επέ-
τρεψε το θρίαμβο του Χίτλερ, έκανε
ώστε ο Τρότσκι να πεισθεί ότι δεν μπο-
ρούσε πλέον να αναμένει την Αναγέν-
νηση της Κομμουνιστικής Διεθνούς
κι έπρεπε να βιαστεί για να σχηματί-
σουν μια νέα Διεθνή. Οι ιστορικές συν-
θήκες ενίσχυαν τη δύναμη του Στάλιν.
Δεν αύξησε την πολιτική ή την οικονο-
μική του ικανότητα, αλλά αύξησε την
εξουσία του, γιατί διατήρησε την απο-
μόνωση του Εργατικού Κράτους, του
επέτρεψε να δικαιολογήσει τον περιο-
ρισμό του στο εσωτερικό της Σοβιετι-
κής Ένωσης. Είχε μετατρέψει την Κομ-
μουνιστική Διεθνή και το Μπολσεβίκικο
Κόμμα σε όργανα που απευθύνονταν
στο να στηρίξουν τη γραφειοκρατία
κι είχε διαφθείρει τη χρήση του Μαρ-
ξισμού, ο οποίος βασιζόταν στην επέ-
κταση της παγκόσμιας επανάστασης.
Ο Τρότσκι πρότεινε για πρώτη φορά
το 1933 την ανάγκη για μια νέα Διε-
θνή και το 1934 ρίχτηκε αποφασιστικά
στο να την οικοδομήσει. Ακόμα κι έτσι,
το 1934, όταν είχε φτάσει στην εξουσία
ο εθνικοσοσιαλισμός, ο Τρότσκι πρότει-
νε στην Τρίτη Διεθνή και στον Στάλιν:
«Υπάρχει ακόμα χρόνος, ο Χίτλερ μπο-
ρεί να θριάμβευσε, αλλά η εξουσία του
δεν έχει σταθεί καλά στα πόδια της, οι
μάζες αντιστέκονται. Ακόμα υπάρχει δυ-
νατότητα να τον συντρίψουμε. Πρέπει
να κάνουμε ενιαίο μέτωπο με τους Σοσι-
αλιστές, ο Χίτλερ προετοιμάζει τον πό-
λεμο, έχει ανάγκη να διαλύσει εντελώς
όλες τις ταξικές οργανώσεις: τα συνδι-
κάτα και τα κόμματα, αλλά οι μάζες εί-
ναι διατεθειμένες να αντιδράσουν».
Ο Τρότσκι πρότεινε, κατά συνέπεια, να
κινητοποιηθούν, αιφνιδιάζοντας άμε-
σα τον παγκόσμιο καπιταλισμό και να
προχωρήσουν στον προληπτικό πόλε-
μο, αλλά πρώτα πρώτα υποστηρίζο-
ντας το ξέσπασμα της επανάστασης
στη Γερμανία. Όχι με την εισβολή των
σοβιετικών στρατευμάτων στη Γερμα-
νία κι αυτά ν’ αποφασίσουν, αλλά συν-
δυάζοντας το ενιαίο μέτωπο κομμου-
νιστών–σοσιαλιστών, με τη σοβιετική
επέμβαση κι αντέχοντας στη συνέχεια
απέναντι στην επίθεση του βρετανικού,
γαλλικού και αμερικάνικου ιμπερια-
λισμού ενάντια στην ΕΣΣΔ. Ο Στάλιν
απέρριψε αυτή την πρόταση, τον κα-
τηγόρησε ότι ήταν πράκτορας του αγ-
γλικού, γαλλικού, αμερικάνικου και
παγκόσμιου ιμπεριαλισμού. Ήταν εκεί-
νη τη στιγμή που ο Τρότσκι αποφάσι-
σε την οργάνωση της νέας Διεθνούς.
Η δημιουργία της Τέταρτης Διεθνούς
το 1938 με το «Μεταβατικό Πρόγραμ-
μα» καθορίστηκε από το στόχο της δια-
τήρησης της συνέχειας της Μαρξιστικής
σκέψης, του προγράμματος, της πολι-
τικής, των στόχων, της οργάνωσης των
μαζών και της γενίκευσης του επανα-
στατικού προτσές.
Ο Τρότσκι υποστήριζε και το επανέ-
λαβε στη συνέχεια, όταν διατύπωσε τις
αρχές της Τέταρτης Διεθνούς: «Η Σοβιε-
τική Ένωση έχει το νόμιμο δικαίωμα να
στηριχτεί στις αντιθέσεις του καπιταλι-
στικού συστήματος. Στο να κάνει συμ-
φωνίες με ένα μέρος του ιμπεριαλισμού,
εκμεταλλευόμενη τις εσωτερικές δια-
φωνίες, αλλά ποτέ σε βάρος της επανά-
στασης και της ταξικής πάλης στην κά-
θε χώρα». Πρέπει να γίνουν με βάση την
παγκόσμια ανάπτυξη της επανάστασης,
την επέκταση, την ώθηση, την οργά-
νωση της επαναστατικής πάλης σε κά-
θε χώρα. Η λύση δεν θα έλθει μέσα από
τις συμφωνίες με τον ιμπεριαλισμό, για-
τί αυτός επιδιώκει το δικό του συμφέρον
και βασικά θέλει να εμποδίσει τις μάζες
να πάρουν την εξουσία και θέλει να χρη-
σιμοποιήσει τη σοβιετική επιρροή για
να εμφανιστεί στα μάτια των μαζών της
χώρας με κύρος, ότι δήθεν θα λύσει τα
προβλήματα . Ταυτόχρονα το κάνει για
να συγκρατήσει τη Σοβιετική Ένωση.
Ο Τρότσκι και ο Λένιν έγραψαν τα κυρι-
ότερα κείμενα της Κομμουνιστικής Δι-
εθνούς. Όλα τα βασικά κείμενα είναι
γραμμένα από αυτούς τους δύο. Δεν
υπήρχαν άλλοι που να τα έγραψαν, γιατί
δεν είχαν αρκετή ικανότητα. Ήταν απα-
ραίτητο να διατηρηθεί η αρχή ότι το πα-
γκόσμιο προτσές της επανάστασης, θα
επέτρεπε την ανάπτυξη της Σοβιετι-
κής Ένωσης, ενώ ταυτόχρονα έπρεπε
να στηριχτεί και ν’ αναπτυχθεί εσωτερι-
κά, στο μέγιστο, η αγροτική-βιομηχανι-
κή οικονομία και η επαναστατική πολι-
τιστική ικανότητα του σοβιετικού λαού.
Όταν η σταλινική γραφειοκρατία απέ-
τυχε σε όλα αυτά κι έχοντας παραδώ-
σει την Κίνα, την αγγλική και γερμανική
επανάσταση, συσσωρεύτηκαν στοιχεία
που απέδειχναν ότι η σοβιετική γραφει-
οκρατία ήταν ανεπίδεκτη αλλαγών, ότι
ο γραφειοκρατικός μηχανισμός εξουσί-
αζε τη Σοβιετική Ένωση κι απέρριπτε
οποιαδήποτε δέσμευση που θα έκανε
να μειωθεί η εξουσία του.
Ο Τρότσκι κατέληξε στο συμπέρα-
σμα ότι ήταν αδύνατο να τροποποιή-
σει, να αλλάξει το μηχανισμό, είτε της
Τρίτης Διεθνούς, που βρισκόταν στα χέ-
ρια του Στάλιν, είτε του Κομμουνιστι-
κού Κόμματος, επίσης στα χέρια του
Στάλιν. Ήταν τότε που μίλησε για εκ-
φυλισμό του Μπολσεβίκικου Κόμμα-
τος και για την ανάγκη να δημιουργη-
θεί ένα νέο Κόμμα, μια νέα Διεθνής,
που κύριος σκοπός τους θα ήταν εκεί-
νη τη στιγμή να διατηρήσουν το πρό-
γραμμα της παγκόσμιας σοσιαλιστικής
επανάστασης και να προετοιμαστούν
για την πραγματική, αποφασιστική δο-
κιμασία, αυτή της σύγκρουσης του Ερ-
γατικού Κράτους με το καπιταλιστικό
σύστημα και περιμένοντας την επόμε-
νη κρίση και ξέσπασμα του καπιταλι-
στικού συστήματος και την παγκόσμια
ανάπτυξη της επανάστασης. Γι’ αυτό
έπρεπε να διαμορφώσουν το πρόγραμ-
μα, την πολιτική και να προετοιμαστούν
για να επέμβουν σ’ αυτό το προτσές.
Η Αριστερή Αντιπολίτευση στην πρώ-
τη φάση έδειξε τη δύναμη που είχε,
κατάφερε να έχει βουλευτές στη Χι-
λή και δύο στην Κούβα. Δηλαδή, η Αρι-
στερή Αντιπολίτευση είχε δείξει ότι
είχε ιστορική δύναμη και ρίζες. Ανα-
πτύχθηκε στη Γαλλία, ανάμεσα στους
άλλους ο Μαρτί ήταν ένας συμπαθών
τροτσκιστής, ο Τόρεζ επίσης. Στην Ιτα-
λία ο Λόνγκο. Ένα ολόκληρο στρώμα
των Κομμουνιστικών Κομμάτων προ-
σελκύστηκε από τις θέσεις του Τρότσκι
Στην Ισπανία υπήρχαν επίσης τρο-
τσκιστές βουλευτές του Κομμουνιστι-
κού Κόμματος: Ο Αντρές Νιν, ο Χουάν
Αντράντε και ο Γκορκίν. Δύο από αυ-
τούς ήταν βουλευτές και ηγετικά μέ-
λη του Κομμουνιστικού Κόμματος.
Ο Τρότσκι προσπάθησε να κάνει μέσα
από την Αριστερή Αντιπολίτευση ένα
παγκόσμιο κίνημα και δεν μπόρεσε να το
επιτύχει. Δεν μπορούσε να λειτουργήσει,
δεν είχε τα μέσα και διωκόταν παντού. Η
Αριστερή Αντιπολίτευση δεν μπόρεσε
να συντονιστεί σε παγκόσμια κλίμακα.
Όταν ο Τρότσκι κάλεσε να σχηματιστεί
η Τέταρτη Διεθνής, αυτή οικοδομήθηκε
πολύ αδύναμη, με λίγες ρίζες στο εργα-
τικό κι επαναστατικό κίνημα. Ήταν λο-
γικό, γιατί τα Κομμουνιστικά Κόμματα
ήταν πολύ μικρά σε όλο τον κόσμο και
οι τροτσκιστές ήταν ακόμα πιο λίγοι..
Το καθήκον των τροτσκιστών ήταν να
πείσουν και να εκπαιδεύσουν στο να δι-
ατηρηθεί η εμπιστοσύνη στον κομμου-
νισμό, απέναντι σ’ ένα προτσές όπου
το Εργατικό Κράτος, το μοναδικό που
υπήρχε τότε, δολοφονούσε όλους τους
μπολσεβίκους. Ο Στάλιν είχε εγκατα-
στήσει την ηθική διαφθορά, είχε δια-
λύσει το Μπολσεβίκικο Κόμμα και δο-
λοφονούσε τους κύριους ηγέτες. Όλα
αυτά ήταν χτυπήματα που έτειναν να
άρουν την εμπιστοσύνη και τη σιγου-
ριά προς το κομμουνιστικό κίνημα. Οι
τροτσκιστές έπρεπε να τη διατηρήσουν,
δείχνοντας ότι όλα αυτά ήταν περαστι-
κές συνέπειες της ιστορίας, ότι ήταν
ένα ατύχημα της ιστορίας. Αλλά η Αρι-
στερή Αντιπολίτευση δεν στάθηκε ικα-
νή να οργανωθεί, δεν είχαν κανένα μέ-
σο, ούτε ιστορικό σημείο στήριξης για
να επιμείνει, γιατί υπήρξε ένα προτσές
παγκόσμιας ύφεσης της επανάστασης.
Η σοβιετική γραφειοκρατία είχε εγκα-
ταλείψει κάθε Μαρξιστική ενασχόλη-
ση, σε πρόγραμμα, πολιτική και δράση.
Κλεινόταν στο «σοσιαλισμό σε μια μό-
νο χώρα» κι αναζητούσε τη σταθερό-
τητά της στον κόσμο, κάνοντας συμφω-
νίες με τον έναν ιμπεριαλισμό ενάντια
στον άλλο, επιδιώκοντας να διατηρή-
σει μια ισορροπία, αποφεύγοντας τη σύ-
γκρουση και προσπαθώντας να επω-
φεληθεί από τις ενδοϊμπεριαλιστικές
διαφορές, αντιθέσεις κι ανταγωνισμούς,
για να προσπαθήσει να επιβιώσει η
ίδια. Στο μεταξύ περίμενε να οικοδο-
μήσει το σοσιαλισμό σε μια μόνο χώρα.
Ο Τρότσκι απελάθηκε το 1927. Αλλά
προηγούμενα έδωσε τη μάχη μέσα στο
Κομμουνιστικό Κόμμα και την Τρίτη Δι-
εθνή. Στη συνέχεια αφιερώθηκε στο
να διατηρήσει, να επεκτείνει, να στη-
ρίξει τη Ρωσική Επανάσταση κι όχι στο
να υπερασπίσει τον εαυτό του. Όπως
ο ίδιος λέει στο έργο του «Η ζωή μου»,
«όταν έπρεπε να φροντίσω τον εαυτό
μου, ήταν γιατί επρόκειτο για ένα ση-
μαντικό παράγοντα ώθησης της επανά-
στασης» και αφιερώθηκε στο να διατη-
ρήσει την εμπιστοσύνη και τη σιγουριά
στη επανάσταση, στο Εργατικό Κράτος.
Όλο το έργο του έχει το νόημα της
νόμιμης υπεράσπισης της Ρωσι-
κής Επανάστασης και της δυνατό-
τητας της κατοπινής ανάπτυξής της.
Ότι ο εκφυλισμός του Εργατικού Κρά-
τους και του Μπολσεβίκικου Κόμμα-
τος ήταν ατυχήματα κι όχι το αποτέ-
λεσμα του Εργατικού Κράτους και του
Μπολσεβίκικου Κόμματος. Δεν είναι
μια συνέπεια της δικτατορίας του προ-
λεταριάτου, αλλά αντίθετα της απαλ-
λοτρίωσης του προλεταριάτου και της
εφαρμογής της δικτατορίας ενάντια στο
προλεταριάτο. Ότι τα σοβιέτ και η δι-
κτατορία του προλεταριάτου ήταν νό-
μιμα όργανα της ιστορίας, αναγκαία για
την οικοδόμηση αυτής της εξουσίας.
Ο καπιταλισμός βασίστηκε στο ατομικό
συμφέρον, στα νομικά, νομοθετικά και
εκτελεστικά του όργανα. Συγκεντρώθη-
κε σε μηχανισμούς που συντονίζουν τα
συμφέροντά του. Στο Εργατικό Κράτος,
η οικοδόμηση της κοινωνίας προς το
σοσιαλισμό εξαρτάται από την επέμβα-
ση των μαζών, που την ίδια στιγμή που
αναπτύσσουν την οικονομία, μαθαίνουν
να καθοδηγούν την κοινωνία μέσα από
όργανα. Τότε δεν εξαρτώνται από μηχα-
νισμούς ή κρατικά όργανα. Μ’ αυτόν τον
τρόπο αναπτύσσουν την ικανότητα να
αναλύουν, να καθοδηγούν και να καθο-
ρίζουν. Τα σοβιέτ, τα Εργοστασιακά και
Συνοικιακά Συμβούλια ασκούσαν αυ-
τή τη λειτουργία. Η αστική τάξη χρησι-
μοποίησε τα εγκλήματα του Στάλιν σαν
μέσο για αντισοβιετική προπαγάνδα.
Παρουσίασε την οπισθοδρόμηση της
Σοβιετικής Ένωσης σαν συνέπεια της δι-
κτατορίας του προλεταριάτου και με ευ-
θύνη του Κόμματος του Λένιν, που ήταν
ένα συγκεντροποιημένο Κόμμα, όπου
δήθεν η σκέψη πνίγεται. Η αστική τάξη
έλεγε: κανείς δεν μπορεί να σκεφτεί, κα-
νείς δεν μπορεί να μιλήσει.
Η δράση του Στάλιν οδηγούσε στο να
βλάψει και να εξουδετερώσει την επιρ-
ροή του σοβιετικού Εργατικού Κράτους
και τη δημιουργία μαζικών Κομμουνιστι-
κών Κομμάτων. Η προλεταριακή πρωτο-
πορία αισθάνθηκε τη λαθεμένη πολιτική
του Στάλιν, τα εγκλήματα, το κλείσιμο
κι ότι έτσι το Εργατικό Κράτος δεν θα
ήταν ένας πόλος έλξης κι οργάνωσης
των μαζών, αλλά απώθησης. Η ιστορι-
κή εμπειρία της οικοδόμησης του πρώ-
του Εργατικού Κράτους θα μπορούσε
να εκληφθεί δυσμενώς, επίσης από έναν
τομέα των διανοούμενων, των επιστη-
μόνων, που αποτελούν μέρος της πα-
γκόσμιας επαναστατικής πρωτοπορίας.
Ο Τρότσκι έπρεπε να δείξει ότι τέτοια
ελαττώματα, λάθη και εγκλήματα
ήταν προϊόντα της γραφειοκρατίας,
που αναρριχήθηκε στην εξουσία μέσα
σε τέτοιες ιστορικές συνθήκες, που της
επέτρεψαν να εμφανιστεί, να τροφοδο-
τηθεί και ν’ αναπτυχθεί και που εγκα-
ταστάθηκαν ανεξάρτητα από τις επα-
ναστατικές μάζες. Ήταν ο παγκόσμιος
οικονομικός και πολιτικός συσχετισμός,
όπου αποδείχνονταν, σε παγκόσμια κλί-
μακα, ότι ακόμα ήταν αδύναμη η συμμε-
τοχή και το βάρος του προλεταριάτου.
Ο Στάλιν στηρίχθηκε στην ήττα του ερ-
γατικού κινήματος, πριν εγκαινιάσει το
«σοσιαλισμό σε μια μόνο χώρα». Πρώτα
διέλυσε τη δυνατότητα της επανάστα-
σης στην Αγγλία και την Κίνα, για να δεί-
ξει ότι δεν υπήρχαν οι προϋποθέσεις για
την επέκταση της παγκόσμιας επανά-
στασης. Ο Τρότσκι έπρεπε να καταπολε-
μήσει αυτή την αντίληψη και να εξηγήσει
στην παγκόσμια προλεταριακή πρωτο-
πορία, ότι η προδοσία που πραγματο-
ποιήθηκε από τον Στάλιν στη Γερμανία,
ενάντια στο ενιαίο μέτωπο, που εξυπη-
ρετούσε έμμεσα τους ναζί, καθορίστηκε
από την ανικανότητα της γραφειοκρατί-
ας. Αυτή δεν μπορούσε να σκεφτεί, να
διατηρήσει τον Μαρξισμό και ν’ απο-
φασίσει σύμφωνα με το επαναστατι-
κό συμφέρον της ΕΣΣΔ και του κόσμου.
Δεν ήταν προϊόν του Μαρξισμού αλ-
λά του στρώματος που βρισκόταν στην
εξουσία. Όχι της δικτατορίας του προ-
λεταριάτου. Ήταν απαραίτητο να ενω-
θεί αυτό το ιστορικό ατύχημα με τις
προοπτικές πολέμου κι επανάστασης
που έρχονταν. Την ίδια στιγμή ο Στάλιν
έβλεπε ένα ζοφερό προτσές παγκόσμι-
ας αποσύνθεσης και μια επίθεση στην
οποία δεν ήξερε πώς να ανταποκριθεί.
Η γραφειοκρατία δεν είχε προοπτικές.
ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ • 17
Γι’ αυτό μπήκαν στο Δεύτερο Παγκό-
σμιο Πόλεμο χωρίς επαναστατική προ-
οπτική και στόχους, απέναντι στην ει-
σβολή των ναζί στη Σοβιετική Ένωση.
Μπήκαν στον πόλεμο για να υπερασπί-
σουν τη χώρα, τίποτε άλλο, όχι σαν μέ-
σο για την ανάπτυξη της επανάστασης,
προβλέποντας και προετοιμάζοντας το
Κόμμα για να χρησιμοποιήσει αυτή τη
φάση κι αυτό το προτσές, για να πάρει
την εξουσία. Το Κομμουνιστικό Κόμμα
της Σοβιετικής Ένωσης και τα Κομμου-
νιστικά Κόμματα σε όλο τον κόσμο, συμ-
μετείχαν στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλε-
μο, χωρίς πρόγραμμα, χωρίς στόχους,
απλά σαν «πατριώτες» στην κάθε χώ-
ρα. Έτσι γεννήθηκαν οι θεμελιώδεις δι-
αφορές, όπως αυτή που προέκυψε όταν
το αμερικάνικο Κομμουνιστικό Κόμμα
υποστήριξε την κυβέρνηση των ΗΠΑ
ενάντια στη Σοβιετική Ένωση. Η σοβι-
νιστική, σοσιαλδημοκρατική, γραφειο-
κρατική πολιτική του Στάλιν, οδηγούσε
σ’ αυτή τη συνέπεια, γιατί δεν στηριζό-
ταν στην επανάσταση, αλλά στο τοπικό
συμφέρον της γραφειοκρατίας κι αυτό
δημιουργούσε της συνθήκες αποσύν-
θεσης του Κομμουνιστικού Κόμματος.
Έπρεπε να προετοιμαστεί το παγκόσμιο
προλεταριάτο για τις προσεχείς φάσεις.
Είναι γι’ αυτό που όλες οι αναλύσεις του
Τρότσκι αποσκοπούσαν στη διατήρη-
ση της εμπιστοσύνης, της σιγουριάς στη
Μαρξιστική μέθοδο. Ο Μαρξισμός κέρ-
δισε την ιστορική του σιγουριά με το
Σοβιετικό Εργατικό Κράτος. Δεν ήταν
πλέον αμφισβητήσιμο το αν το Σοβιε-
τικό Εργατικό Κράτος και ο Μαρξισμός
θα μπορούσαν να θριαμβεύσουν. Υπήρ-
χε ήδη η απόδειξη του Εργατικού Κρά-
τους. Όπως έλεγε ο Τρότσκι, η υπερο-
χή του Εργατικού Κράτους φαίνεται από
τα στοιχεία. Πριν από τον θρίαμβο της
Ρώσικης Επανάστασης, ο χάλυβας ήταν
ανύπαρκτος, το πετρέλαιο επίσης και η
βιομηχανική παραγωγή ήταν πολύ χα-
μηλή. Με το σοβιετικό Εργατικό Κράτος
μεταμορφώθηκε η παραγωγή χάλυβα,
πετρελαίου, τσιμέντου. Η βιομηχανική
παραγωγήέδειξετηνοικονομικήκαικοινω-
νική ικανότητα του Εργατικού Κράτους.
Ο καπιταλισμός δεν μπορούσε πια να
παρουσιάζεται μπροστά στις μάζες,
στη μικροαστική τάξη, στους τεχνικούς,
τους μηχανικούς, στους επιστήμονες,
σαν μια ανώτερη μορφή ζωής. Με το
Σοβιετικό Εργατικό Κράτος, οργανώθη-
κε παγκόσμιος ανταγωνιστής, που ήταν
τεράστια ανώτερος. Αλλά η υπεροχή
του Σοβιετικού Εργατικού Κράτους συ-
νίστατο στην υπεροχή που του προσδί-
νει η κρατικοποίηση της ιδιοκτησίας, ο
προγραμματισμός της παραγωγής και η
ανωτερότητα της κοινωνικής προόδου.
Ενώ στον καπιταλισμό, οι μάζες δεν
έχουν άλλο δικαίωμα παρά μόνο αυτό
της ψήφου μία φορά κάθε τέσσερα χρό-
νια και στο συνδικάτο μερικές φορές δεν
18 • ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ
υπάρχει ούτε αυτό, γιατί οι γραφειοκρά-
τες εμποδίζουν την ψηφοφορία, ενώ τα
δικαιώματα των μαζών στο καπιταλιστι-
κό σύστημα είναι ελάχιστα, οι μάζες δεν
μπορούν να έχουν πρόσβαση παρά μό-
νο μέσα από το κόμμα και απλά με την
ψηφοφορία, στη Σοβιετική Ένωση, τα
Σοβιέτ επιτρέπουν στο λαό να επέμβει.
Ξεκινώντας από την ηλικία, άνδρα ή γυ-
ναίκας, όπου επεμβαίνει κανείς στον πα-
ραγωγικό μηχανισμό, έχει το ίδιο δικαί-
ωμα μ’ αυτόν που είναι 80 ετών.
Αυτό που καθόριζε στη Σοβιετική
Ένωση, όσο αφορά την άσκηση του
κοινωνικού δικαιώματος, ήταν ο ρόλος
στην παραγωγή. Αλλά κι αν κάποιος
δεν μπορούσε να παράγει λόγω σωμα-
τικών δυσμορφιών και δυσκολιών, εί-
χε το ίδιο δικαίωμα. Οι μάζες είδαν την
κοινωνική ανωτερότητα και το Εργατι-
κό Κράτος απέκτησε τεράστιο κύρος
σε όλο τον κόσμο. Κι έπρεπε να διατη-
ρηθεί αυτό το κύρος. Η ανάπτυξη της
γραφειοκρατίας εμφανίστηκε σαν ένα
χτύπημα που δόθηκε σ’ αυτό το κερδι-
σμένο κύρος και σαν απόρριψη αυτού
του κύρους, στα μάτια της προλεταρι-
ακής πρωτοπορίας, των τεχνικών, των
μηχανικών, των επιστημόνων, που εί-
χαν προσελκυσθεί από το Σοβιετικό Ερ-
γατικό Κράτος και που θ’ αποτελούσαν
ένα σημαντικό παράγοντα για το αύριο.
Έπρεπε να διατηρηθεί η συνέχεια του
ότι το Εργατικό Κράτος ήταν νόμιμο, ότι
είχε αποδείξει την ιστορική ανωτερό-
τητά του κι ότι έπρεπε να περάσει από
τη δοκιμασία του ιμπεριαλιστικού πο-
λέμου. Και παρόλο που ο Τρότσκι έβα-
ζε το ερώτημα αν το Σοβιετικό Εργατι-
κό Κράτος θα ήταν σε θέση να περάσει
αυτή τη δοκιμασία, ο ίδιος θεωρού-
σε ότι η νίκη του θα ήταν μια τερά-
στια ώθηση στην ανάπτυξη της επα-
νάστασης και τα συμπεράσματά του
αυτά καθορίστηκαν από την ιστορική
σιγουριά ότι τελικά θα περάσει τη δο-
κιμασία του ιμπεριαλιστικού πολέμου.
Ο Τρότσκι αφιέρωσε όλη τη δραστη-
ριότητα της Διεθνούς στην υπερά-
σπιση της Σοβιετικής Ένωσης. Πιο
σημαντικό από κάθε απεργία, από κάθε
τοπική επαναστατική δράση, ή οποια-
δήποτε επαναστατική δράση σε παγκό-
σμιο επίπεδο, το βασικό καθήκον για όλη
την περίοδο μέχρι τον Παγκόσμιο Πόλε-
μο, ήταν η χωρίς όρους υπεράσπιση της
Σοβιετικής Ένωσης! Έπρεπε να διαπαι-
δαγωγήσει μια πρωτοπορία της οποί-
ας οι ηγέτες είχαν δολοφονηθεί, τα αντι-
προσωπευτικά σοβιετικά όργανά της
είχαν καταστραφεί και διαπιστωνόταν
η άνοδος της εξουσίας της γραφειοκρα-
τίας. Να την εκπαιδεύσει στην εμπιστο-
σύνη της υπεράσπισης του Εργατικού
Κράτους, που χρησιμοποιήθηκε γι’ αυ-
τά τα εγκλήματα και με την πεποίθηση
ότι τα εγκλήματα αυτά ήταν ατυχήματα
της ιστορίας. Ο Τρότσκι έκανε να κατα-
νοηθεί ότι η διάρθρωση που επιτεύχθη-
κε από τη Σοβιετική Ένωση ήταν διαρ-
κής κι όσο υπάρχει αυτή η διάρθρωση,
όλα τα κακά της που προκλήθηκαν από
την ηγεσία του Στάλιν, θα μπορούσαν
να δημιουργήσουν δυσκολίες, καθυστέ-
ρηση, οπισθοδρόμηση του κύρους του
Σοβιετικού Εργατικού Κράτους, αλλά
θα παρέμενε ακλόνητο το ενδιαφέρον
της παγκόσμιας προλεταριακής πρω-
τοπορίας, η σιγουριά της για τον αδιαμ-
φισβήτητο θρίαμβο του κομμουνισμού.
Ο Τρότσκι προετοιμάζει την Τέταρτη
Διεθνή για να επέμβει στο προτσές
πριν από τον πόλεμο και στον ίδιο τον
πόλεμο. Για να δώσει τη συνέχεια του
Μαρξισμού, με την προετοιμασία του
προγράμματος, που αντιμετωπίζει αυτή
την περίοδο και στη συνέχεια, το επανα-
στατικό προτσές, για να διατηρήσει το
πρόγραμμα της Ρωσικής Επανάστασης.
Τα Κομμουνιστικά Κόμματα δεν ασχο-
λούνταν με τον πόλεμο, ούτε τον πε-
ρίμεναν. Η σοβιετική γραφειοκρατία
προσπάθησε να συγκρατήσει την επίθε-
ση ενάντια στην ΕΣΣΔ, όπως αυτή είχε
συμφωνηθεί με τον Νταλλαντιέρ (1), κά-
νοντας συμφωνίες με τους ιμπεριαλι-
στές ηγέτες της Γερμανίας και της Γαλ-
λίας, προσπαθώντας να χρησιμοποιήσει
την ενδοϊμπεριαλιστική διαμάχη, για να
στηριχτεί η ίδια. Τη στιγμή που ο καπι-
ταλισμός χρησιμοποιούσε τις διαφορές
της Σοβιετικής Ένωσης με την παγκό-
σμια επανάσταση και το τσάκισμα της
παγκόσμιας επανάστασης από τη με-
ριά της σοβιετικής γραφειοκρατίας, για
να προετοιμάσει τον πόλεμο. Αν η γρα-
φειοκρατία είχε προτιμήσει την επανά-
σταση, θα δυσκόλευε, θα εμπόδιζε την
προετοιμασία του πολέμου και θα προ-
καλούσε ένα πολύ πιο βαθύ προτσές,
τόσο στις χώρες όπου εγκαθιδρύθηκαν
στη συνέχεια Εργατικά Κράτη, όσο και
στη Γερμανία, την Αγγλία, τη Γαλλία, την
Ιταλία. Υπήρχαν όλες οι συνθήκες για
κάτι τέτοιο και πραγματικά ξέσπασαν
επαναστατικά κινήματα στις χώρες αυ-
τές, όπως στη Γαλλία ή στην Ιταλία. Στην
Αγγλία η επανάσταση δεν ξέσπασε, αλ-
λά θριάμβευσαν οι Εργατικοί με συντρι-
πτική πλειοψηφία, πράγμα που σημαίνει
ότι οι μάζες καταδίκασαν το καπιταλι-
στικό σύστημα. Βγαίνοντας από τον
πόλεμο, υπήρχαν όλες οι συνθήκες
για την ανάπτυξη της επανάστασης.
Η Τέταρτη Διεθνής, κατά συνέπεια,
έπρεπε να εκπληρώσει το καθήκον της
διατήρησης της συνέχειας της Μαρξι-
στικής μεθόδου, αυτής που θ’ ανέλυε
το προτσές της ιστορίας, το οικονομι-
κό, κοινωνικό, πολιτικό και στρατιωτι-
κό προτσές και θα διαπαιδαγωγούσε μια
ολόκληρη νέα πρωτοπορία, περιμένο-
ντας άλλες φάσεις της ιστορίας, για ν’
αναπτύξει έτσι την επιρροή, τη δυνατό-
τητα να επέμβει στην πορεία του επα-
ναστατικού προτσές και να οργανώσει
τη νέα ηγεσία σε παγκόσμια κλίμακα.
Ο Τρότσκι δεν μπορούσε να προβλέ-
ψει τα γεγονότα, όσο αφορά το βαθμό,
τη μορφή και την ημερομηνία τους, αλ-
λά ναι την πορεία της ιστορίας. Σε κανέ-
να από τα ντοκουμέντα του δεν υπάρχει
απογοήτευση, ηττοπάθεια ή αδιαφορία
για τη Σοβιετική Ένωση. Όλα τα κείμενα
του Τρότσκι, με αποκορύφωμα το «Μα-
νιφέστο της Τέταρτης Διεθνούς για τον
ιμπεριαλιστικό πόλεμο και την παγκό-
σμια προλεταριακή επανάσταση», που
ονομάζεται «Μανιφέστο Έκτακτης Ανά-
γκης» έχουν σαν στόχο να εξοπλίσουν
την εμπιστοσύνη και την αισιοδοξία της
παγκόσμιας προλεταριακής πρωτοπο-
ρίας, ανάμεσά της αυτής των σοβιετι-
κών μαζών, ότι το Εργατικό Κράτος θα
επιβιώσει και θα περάσει τη δοκιμασία
της φωτιάς, τη δοκιμασία του πολέμου
που θα κάνει ο ιμπεριαλισμός.
Το «Μανιφέστο Έκτακτης Ανάγκης»
διατηρεί τη συνέχεια του Ιδρυτικού Προ-
γράμματος. Προβάλλει ότι στη προσε-
χή φάση ο καπιταλισμός θα επιδείξει
την ιστορική ανικανότητα του, προε-
τοιμαζόμενος για τον πόλεμο. Αν ήταν
ικανός, δεν θα έκανε τον πόλεμο, θα
απέδειχνε την κοινωνική, πολιτική, οικο-
νομική ανωτερότητα απέναντι στο Ερ-
γατικό Κράτος. Όταν πρέπει να τον κά-
νει, είναι από ιστορική αδυναμία. Ενώ
η Σοβιετική Ένωση μπόρεσε να εν-
σωματώσει περίπου είκοσι εθνικότη-
τες, ο καπιταλισμός επιλύει τις αντιφά-
σεις και τον ανταγωνισμό του μέσα από
τον πόλεμο. Και προετοιμάζεται να κα-
ταστρέψει τη Σοβιετική Ένωση. Ο Τρό-
τσκι διαπαιδαγωγούσε την κομμουνι-
στική πρωτοπορία της ΕΣΣΔ και του
κόσμου, δείχνοντάς της ότι ο ιμπερια-
λισμός ήθελε να συντρίψει τη Σοβιετι-
κή Ένωση. Έτσι ιδρύθηκε η Τέταρτη Δι-
εθνής, γι’ αυτό το ιστορικό καθήκον.
Ο Τρότσκι ήταν απομονωμένος, είχε λί-
γα μέσα και λίγες δυνατότητες δρά-
σης. Ελεγχόταν και διωκόταν από δι-
άφορες χώρες, από τη Νορβηγία, από
τη Γαλλία κι αναγκάστηκε να καταφύ-
γει στο Μεξικό. Στο Μεξικό, οι δυνατό-
τητές του για δράση ήταν επίσης πε-
ριορισμένες, συνεχώς εκτεθειμένος
σε απόπειρες δολοφονίας και σε κυ-
βερνητικό έλεγχο, που τον εμπόδι-
ζε να αναλάβει μια δημόσια δράση.
Ο Τρότσκι ίδρυσε την Τέταρτη Διεθνή και
μέσα απ’ αυτή προετοίμασε την παγκό-
σμια προλεταριακή πρωτοπορία στο να
προσανατολιστεί, να δει ότι ο πόλεμος
θ’ ανέπτυσσε τις δυνάμεις της επανά-
στασης και θα δημιουργούσε τις συνθή-
κες που θα ήταν ευνοϊκές για την αναζω-
ογόνηση της παγκόσμιας επανάστασης.
Η 4η Διεθνής γεννήθηκε με δύο βα-
σικούς στόχους: τη χωρίς όρους υπε-
ράσπιση της ΕΣΣΔ και την ανάγκη
ν’ αναπτυχθεί για να πάρει την εξου-
σία, όταν θα ερχόταν ο πόλεμος.
Πώς ακριβώς θα γινόταν αυτό ο Τρό-
τσκι δεν μπορούσε να το προβλέψει.
Το 1938, πριν από το Δεύτερο Παγκό-
σμιο Πόλεμο, στο Ιδρυτικό Μανιφέστο
του της Τέταρτης Διεθνούς, λέει: «Σε δέ-
κα χρόνια, εκατομμύρια επαναστάτες θα
πάρουν το πρόγραμμα και τους στόχους
της Τέταρτης Διεθνούς». Δεν είπε «την
Τέταρτη Διεθνή» αλλά «το επαναστατι-
κό πρόγραμμα και στόχους της Τέταρ-
της Διεθνούς». Κι έτσι έγινε. Τις μορφές
που θα έπαιρνε αυτό, ο Τρότσκι δεν είχε
καμία πιθανότητα να τις προβλέψει, αλ-
λά έβλεπε τη συμπεριφορά των μαζών.
Ο Τρότσκι ανέλυε ότι, παρά τα εγκλή-
ματα του Στάλιν, που έτειναν να άρουν
την εμπιστοσύνη στο Εργατικό Κρά-
τος και στις προοπτικές, οι μάζες της
Σοβιετικής Ένωσης και του κόσμου θα
έπαιρναν τον πόλεμο σαν μέσο για να
προωθήσουν την επανάσταση και θα
έδειχναν ότι δεν ήταν ούτε νικημένες,
ούτε αποθαρρημένες, ούτε αλλοτρι-
ωμένες, ούτε αμφιταλαντευόμενες. Οι
προγραμματικές προοπτικές που έδω-
σε ο Τρότσκι επιβεβαιώθηκαν πλή-
ρως. Πράγματι σε δέκα χρόνια υπήρ-
χαν 13 Εργατικά Κράτη και έπειτα ήρθε
η Κούβα. Ο ισχυρισμός ότι η γραφειο-
κρατία ήταν απλώς ένα ατύχημα της
ιστορίας επιβεβαιώθηκε και ότι, αφού
καταργηθούν οι αιτίες που τη δημιούρ-
γησαν, θα καταργούνταν και οι δυνατό-
τητες της ιστορικής αναπαραγωγής της.
Το πρόγραμμα της Τέταρτης Διε-
θνούς ήταν να διατηρηθεί η συνέ-
χεια της εφαρμοσμένης Μαρξιστι-
κής σκέψης και της χωρίς όρους
υπεράσπισης της ΕΣΣΔ. Η άφθαρ-
τη βάση, πριν και τώρα, της 4ης Διε-
θνούς είναι η χωρίς όρους υπεράσπιση
της Σοβιετικής Ένωσης. Μαζί μ’ αυτό,
η αδιάλλακτη πάλη ενάντια στη σοβι-
ετική γραφειοκρατία. Αλλά αυτό που
καθόριζε τη συμπεριφορά της Τέταρ-
της Διεθνούς ήταν η χωρίς όρους υπε-
ράσπιση της Σοβιετικής Ένωσης κι όχι
η πάλη ενάντια στον Στάλιν. Αν ήταν η
πάλη ενάντια στον Στάλιν, το Εργατι-
κό Κράτος θα μπορούσε να συντριφθεί.
Το βασικό ήταν να προωθηθεί το Εργα-
τικό Κράτος και να δημιουργηθούν οι
συνθήκες για την κατάργηση του Στά-
λιν. Ο στόχος του τροτσκισμού ήταν
να διατηρήσει και να συνεχίσει το Ερ-
γατικό Κράτος, ο στόχος του ρόλου
του στην ιστορία ήταν, είναι και θα εί-
ναι η χωρίς όρους υπεράσπιση της Σο-
βιετικής Ένωσης και όλων των Ερ-
γατικών Κρατών, επίσης της Κίνας.
Είναι η υπεράσπιση του πιο πλήρους ορ-
γάνου προόδου της ιστορίας, που δημι-
ούργησε τις βάσεις και τις συνθήκες για
την κατοπινή πρόοδο. Να μη θεωρη-
θεί σαν μια πάλη φράξιας, τάσης, ομά-
δας, ενάντια στον Στάλιν. Αλλά μια πά-
λη ενάντια σε ένα στοιχείο που ήταν
οπισθοδρομικό στην ιστορία, δολοφο-
νικό κι αυτό ήταν ο Στάλιν. Ταυτόχρονα,
να οργανωθεί το Κόμμα για να επέμβει.
Ο Τρότσκι έκανε τα αναγκαία κείμενα για
να διατηρήσει την επιστημονική απα-
σχόληση, την ανάλυση του προγράμ-
ματος, της πολιτικής, την πρόβλεψης.
Απευθύνονταν στο να προετοιμάσουν
την κατανόηση της ανθρωπότητας. Το
πρόγραμμα του 1938 της 4ης Διεθνούς,
δεν είναι ένα πρόγραμμα ενάντια στον
Στάλιν. Είναι ένα πρόγραμμα που προ-
βλέπει τον πόλεμο, στο οποίο περιλαμ-
βάνεται η πάλη ενάντια στον Στάλιν,
αλλά έχει σαν κέντρο τη χωρίς όρους
υπεράσπιση της Σοβιετικής Ένωσης
και όχι την καταπολέμηση του Στάλιν.
Ο στόχος ήταν, είναι και θα είναι η προώ-
θηση, η ανάπτυξη της παγκόσμιας επα-
νάστασης, που δημιουργεί συνθήκες
ανόδου στην ιστορία, για να εξαλείψουν
κάθε γραφειοκρατία και το καπιταλιστι-
κό σύστημα. Αυτό δεν ακυρώνει την πά-
λη ενάντια στη γραφειοκρατία, αλλά η
πάλη αυτή αποτελεί μέρος της προόδου
της ανάπτυξης της επανάστασης. Έτσι,
η 4η Διεθνής καθορίζει τη συμπεριφορά
της σύμφωνα με αυτή την ανάγκη. Δεν
είμαστε εκδικητικοί για τον Στάλιν.
Ο πόλεμος ήρθε κι ενώ τα Κομμουνι-
στικά Κόμματα συμφιλιώνονταν με τον
καπιταλισμό κι ούτε καν έβλεπαν ότι ερ-
χόταν, ο Τρότσκι πρόβλεπε τον πόλε-
μο και προετοίμαζε την ανοδική πορεία
της επανάστασης. Έδειχνε εμπιστοσύνη
στην ανάπτυξη της Σοβιετικής Ένωσης.
Κανένα Κομμουνιστικό Κόμμα δεν προ-
ετοιμάστηκε για τον πόλεμο. Κανένα
δεν προέβλεπε τον πόλεμο, όλα αιφνι-
διάστηκαν. Κανένα δεν προέβλεπε την
επανάσταση. Ο Τρότσκι πρόβλεψε την
επανάσταση, δεν είπε το πώς θα ξεδι-
πλωθεί αυτό, αλλά ναι ότι θα συνέβαι-
νε. Προετοίμαζε την 4η Διεθνή για να
μπει στον πόλεμο, για να συντρίψει τον
καπιταλισμό. Τα Κομμουνιστικά Κόμ-
ματα και ο Στάλιν έκαναν το αντίθετο.
Ο Στάλιν διέλυσε την 3η Διεθνή το 1943.
Ήταν απλά η επίσημη διάλυσή της, για-
τί ουσιαστικά ήδη δεν υπήρχε. Αλλά τη
διέλυσε κι έδειξε έτσι ότι δεν ήθελε την
επανάσταση. Ήταν μια εγγύηση στους
καπιταλιστές συμμάχους. Η 4η Διεθνής,
αντίθετα, διαμορφώθηκε, αναπτύχθη-
κε, για να προωθήσει την επανάσταση.
Κανένα Κομμουνιστικό Κόμμα δεν είχε
το πρόγραμμα της επανάστασης. Όλα
ήταν σε συμφιλίωση με το αστικό κόμ-
μα της χώρας τους. Για παράδειγμα, ο
γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμ-
ματος της Βόρειας Αμερικής δήλωσε: αν
υπάρξει πόλεμος μεταξύ των Ηνωμένων
Πολιτειών και της Σοβιετικής Ένωσης,
εγώ θα εκπληρώσω το πατριωτικό κα-
θήκον μου, αυτό του να υπερασπίσω τη
χώρα μου. Τη στιγμή που οι μπολσεβί-
κοι, ακόμα κι από τη φυλακή τους στην
ΕΣΣΔ, συζητούσαν το πώς να υπερασπί-
σουν τη Σοβιετική Ένωση. Δεν ασχο-
ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ • 19
λούνταν με τον Στάλιν, αλλά με το πώς
να υπερασπίσουν το Εργατικό Κράτος.
ΙΔΡΥΣΗ ΤΗΣ ΠΟΣΑΔΙΚΗΣ 4ΗΣ
ΔΙΕΘΝΟΥΣ
Το 1960 σπάσαμε με τον παλιό τροτσκι-
σμό. Το 1962, ιδρύσαμε μια νέα Διεθνή (2).
Στα βασικά προβλήματα της ιστορίας
οι παλιοί τροτσκιστές ήταν αντίθετοι με
μας, είχαν μια θέση συμφιλίωσης με τις
αντιδραστικές τάσεις του παγκόσμιου
εργατικού κι επαναστατικού κινήματος,
ανεξάρτητα από το ότι εγκωμίαζαν τη
δημοκρατία. Ποια δημοκρατία; Για ποιον;
Σπάσαμε μ’ αυτούς και δημιουργήσα-
με μια άλλη Διεθνή. Η διαφορά μας
ήταν πάνω στο χαρακτηρισμό της ιστο-
ρίας, του τωρινού κόσμου, πού πηγαί-
νει, πώς καθορίζεται: πόλεμος ή παθητι-
κό διάλειμμα, στο οποίο θα πούμε στον
καπιταλισμό: «με τον πόλεμο θα πε-
θάνουν πολλοί άνθρωποι κι αν κάνεις
τον πόλεμο θα σου ρίξουμε την ατομι-
κή βόμβα». Έτσι ο καπιταλισμός λένε
θα φοβηθεί και δεν θα κάνει τον πόλε-
μο. Γιατί λένε ότι ο καπιταλισμός φοβά-
ται να πεθάνει. Ένας καπιταλιστής φο-
βάται, δύο επίσης ... ίσως και χίλιοι, αλλά
το σύστημα όχι. Το καπιταλιστικό σύ-
στημα δεν σκέφτεται και δεν μπορεί να
πειστεί. Πρέπει να του επιβληθούμε..
Το πρόγραμμά μας είναι: η ανάγκη
της ιστορίας αποφασίζεται με την τε-
λική σύγκρουση των Εργατικών Κρα-
τών ενάντια στο καπιταλιστικό σύ-
στημα. Ο καπιταλισμός δε θα δεχτεί να
φύγει από την ιστορία, να καταργηθεί,
χωρίς να αντιδράσει. Θα επέμβει. Πρέπει
να προετοιμαστούμε για το τελικό ξε-
καθάρισμα των λογαριασμών απέναντί
του. Να προετοιμαστούμε δεν σημαίνει
να περιμένουμε αυτή την τελική λογο-
δοσία. Σημαίνει ν’ αναπτύξουμε την επα-
νάσταση, να προετοιμάσουμε τα Κομ-
μουνιστικά Κόμματα, να τα βοηθήσουμε
στο να επέμβουν και ν’ αναπτύξουν την
πάλη των μαζών σε όλο τον κόσμο.
Στη σημερινή φάση, ο ρόλος μας κα-
θορίζεται από το συσχετισμό ανάμεσα
στον καπιταλισμό και τα Εργατικά Κρά-
τη. Αυτή η δραστηριότητα δεν καθορί-
ζεται από μια επιλογή ή εκλογή δική μας
στην ιστορία, αλλά από τις σχέσεις της
ταξικής και επαναστατικής πάλης που
έχει εγκαθιδρύσει η ιστορία. Η ύπαρξη
σχεδόν 20 Εργατικών Κρατών –μ’ ένα
προτσές που εξικνείται από εκφυλισμό
μέχρι Αναγέννησή τους και οδηγεί στην
Ιστορική Επανασυνάντηση με το Μαρξι-
σμό(3)- αλλάζει το ρόλο των κομμάτων.
Ο ιστορικός στόχος των επαναστατικών
κομμάτων είναι ο κοινωνικός μετασχη-
ματισμός: ν’ ανυψώσουν το ρόλο της ερ-
γατικής τάξης σε καθοδηγητή της κοι-
νωνίας, που τείνει, αναζητάει και οδηγεί
αμείλικτα στην κατάργηση των τάξεων.
20 • ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ
Αυτό βάζει στην ημερήσια διάταξη νέ-
ες δραστηριότητες –όπως είναι η ενσω-
μάτωση της έννοιας του Επαναστατικού
Κράτους (4)- τόσο από θεωρητική, πολι-
τική άποψη, όσο κι από την άποψη της
δραστηριότητας. Δεν είναι οι ίδιες πα-
λιές πολεμικές, ούτε συζητάμε για την
τακτική στη μια ή την άλλη όψη της τα-
ξικής πάλης, στη μια ή στην άλλη χώρα.
Αυτό που αποφασίζει την ιστορία εί-
ναι ο παγκόσμιος συσχετισμός των δυ-
νάμεων, ανάμεσα στα Εργατικά Κρά-
τη, μαζί με το επαναστατικό κίνημα,
όποιο και αν είναι το επίπεδό του, από
τη μια και το καπιταλιστικό σύστημα
από την άλλη. Δεν συζητάμε την τα-
κτική σαν τη σημαντική όψη, αλλά μό-
νο μερική, γιατί αυτό που αποφασί-
ζει δεν είναι η κανονική ταξική πάλη,
ούτε η εγκατάσταση μιας κομμουνι-
στικής ή σοσιαλιστικής κυβέρνησης
στη μια ή στην άλλη χώρα, αλλά ο πα-
γκόσμιος συσχετισμός των δυνάμεων.
Αυτό προβάλλει νέες δραστηριότητες
στην ιστορία, όπως όταν εγκαταστά-
θηκαν τα νέα Εργατικά Κράτη στην Ευ-
ρώπη και στον κόσμο, μετά τον πόλεμο.
Αυτές οι ανάγκες υπήρχαν ήδη, αναπτύ-
χθηκαν και σήμερα είναι η βασική όψη
των κοινωνικών συσχετισμών αυτής της
φάσης.
Δεν σημαίνει ν’ αποφύγουμε ή να μην
επέμβουμε σε απεργίες, κινήματα, πολι-
τικές δραστηριότητες, εκλογές και συν-
δικαλιστικά κινήματα. Αλλά αυτό που
αποφασίζει είναι ο συνολικός συσχετι-
σμός των δυνάμεων ανάμεσα στον κα-
πιταλισμό και τα Εργατικά Κράτη. Είναι
παγκόσμια που θ’ αποφασιστεί η πορεία
της ιστορίας. Και όλα τα κινήματα, ανε-
ξάρτητα από τη φύση τους - σοσιαλι-
στικά, κομμουνιστικά, αντιφρονούντα,
αριστερίστικα ή συνδικαλιστικά- μπο-
ρούν ν’ αναπτυχθούν για ορισμένο πε-
ρίοδο ή φάση, αλλά θα πρέπει να κατα-
λήξουν να τοποθετηθούν σ’ αυτό τον
παγκόσμιο συσχετισμό των δυνάμεων.
Ή θα πάνε στο στρατόπεδο των Εργα-
τικών Κρατών, ή θ’ αποσυντεθούν. Δεν
θα περάσουν στο εχθρικό στρατόπε-
δο, τουλάχιστον στην πλειοψηφία τους,
αλλά θα εξαφανιστούν. Γιατί οι αποφά-
σεις δεν προέρχονται από την κάθε χώ-
ρα, ούτε είναι αποτέλεσμα των μεγάλων
απεργιών, των μεγάλων πολιτικών δρα-
στηριοτήτων, ούτε των μεγάλων εκλο-
γικών θριάμβων, αλλά του παγκόσμιου
συσχετισμού των δυνάμεων, αυτού που
έχει εγκατασταθεί από την οικονομία κι
από την πολιτική και κοινωνική ηγεσία,
στο συσχετισμό ανάμεσα στα Εργατικά
Κράτη και το καπιταλιστικό σύστημα.
Αυτό καθορίζει, κατά συνέπεια, το ρό-
λο μας. Δεν τον καθορίζει η μερική δρα-
στηριότητα της μιας ή της άλλης χώρας,
αλλά το σύνολο αυτής της δραστηριό-
τητας. Δεν υπάρχει πεδίο για εξέλιξη κι
ανάπτυξη ρευμάτων, τάσεων, κομμά-
των, σε διαμάχη μ’ αυτόν τον ιστορικό
συσχετισμό των δυνάμεων, σε διαμά-
χη με τους σοσιαλιστές, τους κομμου-
νιστές, τα συνδικάτα και τα Εργατικά
Κράτη. Από όλα αυτά, είναι τα Εργατικά
Κράτη που καθορίζουν και επηρεάζουν
τα άλλα. Οι υπόλοιποι περιφέρονται.
Όταν εμείς δημιουργήσαμε αυτή τη Δι-
εθνή, το κάναμε μ’ αυτή τη συνείδηση.
Έχουμε θέσει τα ουσιώδη σημεία, που εί-
ναι και θα είναι αναγκαία: ότι τα Εργατι-
κά Κράτη πρέπει να αντιμετωπίσουν τον
πόλεμο κι ότι πρέπει να προετοιμαστούν
γι’ αυτό, ότι η απόφαση υλοποιείται
με τα όπλα. Η απόφαση είναι πολιτική,
αλλά τα μέσα με τα οποία εφαρμόζε-
ται αυτή η απόφαση είναι τα όπλα και
τα Εργατικά Κράτη πρέπει να προε-
τοιμαστούν για αυτό το συμπέρασμα.
Είναι τα Εργατικά Κράτη αυτά που κα-
θορίζουν την πορεία του πολιτισμού,
της επιστήμης, της πολιτικής και της κοι-
νωνίας. Αυτό δεν σημαίνει ότι έχουν πά-
ντα δίκιο ή ότι κάνουν σε όλα το σω-
στό, αλλά είναι αυτά που βαραίνουν
πάνω στην ανθρωπότητα, ενθαρρύνο-
ντάς την να προχωρήσει. Σ’ αυτό το προ-
τσές είναι έτσι αναγκαίο να καθορίσου-
με γιατί υπάρχουμε, ποια δικαιολόγηση
έχει η παγκόσμια δραστηριότητά μας.
Οι ομάδες που γεννήθηκαν διεκδικώ-
ντας θέση στην 4η Διεθνή, έχουν σχεδόν
όλες διαλυθεί. Κανένας δεν διατηρεί τί-
ποτα από τις καταβολές της Τέταρτης
Διεθνούς, ούτε ο Πιερ Φρανκ, ούτε ο
Μαντέλ ούτε ο Λίβιο Μάιταν, ούτε κά-
ποια άλλη ομάδα που εμφανίστηκε σε
πολλά μέρη του κόσμου. Από τον αρχι-
κό στόχο μέχρι την τωρινή πολιτική και
στόχο τους, δεν έχουν τίποτα το κοινό
με την ανάγκη που η ιστορία αποδεί-
χνει ότι πρέπει να γίνει: να συμβάλου-
με στο μετασχηματισμό της κοινωνίας.
Εξακολουθούν να είναι ρεύματα που δι-
αμάχονται με τα Κομμουνιστικά Κόμμα-
τα, που πολεμάνε ανάμεσά τους, αλλά
δεν συνεισφέρουν ούτε με αναλύσεις,
ούτε με ιδέες, ούτε με τακτικές εμπει-
ρίες. Ακόμα κι αν για μια στιγμή κάνουν
αναγκαίες και σωστές καταγγελίες, εί-
ναι δραστηριότητες που ανταποκρίνο-
νται σ’ ένα επίπεδο της συνδικαλιστικής
δραστηριότητας κι όταν είναι πολιτι-
κές, αναφέρονται σε επιμέρους όψεις,
που ιστορικά δεν είναι αποφασιστικές.
Όλες αυτές οι όψεις αυτού του προτσές
υπακούουν στο ότι το καπιταλιστικό σύ-
στημα αποσυντίθεται και ταυτόχρονα
τα Εργατικά Κράτη προοδεύουν, αλλά
χωρίς την ηγεσία, χωρίς το πρόγραμ-
μα, χωρίς την πολιτική, χωρίς την επε-
ξεργασία ή τις κοινωνικές κι επιστημο-
νικές σχέσεις, που ν’ ανταποκρίνονται
στην ανάγκη της κατάργησης του κα-
θεστώτος της ιδιωτικής ιδιοκτησίας.
Είναι αναγκαίο ένα παγκόσμιο όργα-
νο για να επεμβαίνει σ’ ένα εντελώς
νέο προτσές στην ιστορία. Ένα όρ-
γανο που ο ρόλος του δεν θα ήταν να
ανταγωνίζεται ή να διεκδικεί την εξου-
σία, αλλά να βοηθάει στο να διορθω-
θούν τα υπάρχοντα όργανα εξουσί-
ας. Ήταν αναγκαίο να δημιουργήσει
ένα βαθμό συνείδησης, συναισθημά-
των και ικανότητας, σχετικά νέων στην
ιστορία. Δεν ήταν αναγκαίο ένα κίνη-
μα που θ’ αναζητούσε το δικό του πρό-
γραμμα, αλλά το πρόγραμμά του ήταν
να προωθήσει τα κέντρα που έχουν
την καθοδήγηση των μαζών. Αλλά όχι
μόνο την καθοδήγηση των μαζών της
κάθε χώρας, αλλά αυτή των Εργατι-
κών Κρατών, που είναι το κέντρο που
καθορίζει την πορεία της ιστορίας.
Ήταν αναγκαίο να οργανωθεί το κίνη-
μα που θ’ ανταποκρινόταν σ’ αυτή την
ανάγκη. Ήδη υπάρχουν τα Κόμματα,
ήδη υπάρχουν οι ιστορικές δυνάμεις για
τους κοινωνικούς μετασχηματισμούς,
που δεν μπορούν ούτε ν’ αλλάξουν, ού-
τε να καταργηθούν, αλλά που πρέπει να
τις συνοδεύσουμε σ’ αυτό το προτσές.
Ήταν αναγκαίο να οργανώσουμε ένα
παγκόσμιο κίνημα, μια Διεθνή μ’ αυτή
τη συνείδηση και να προετοιμαστεί και
να προετοιμαστούμε γι’ αυτό το ρόλο
στην ιστορία. Ήταν επομένως αναγκαίο
να δημιουργήσουμε πρόγραμμα, πολιτι-
κή, μέθοδο και να διαπαιδαγωγήσουμε
στην εσωτερική λειτουργία του κόμμα-
τος, για ένα τέτοιο συμπέρασμα. Εσω-
τερικές σχέσεις κόμματος που θα καθο-
ρίζονταν όχι από τις μεγάλες διαμάχες
γύρω από την πολιτική, για το πώς θα
πάρουμε την εξουσία, για το πώς θα
συνδυάσουμε τις στρατιωτικές και τις
εκλογικές μεθόδους, αλλά από το γεγο-
νός ότι ήδη υπάρχουν υπαρκτές εξου-
σίες στα Εργατικά Κράτη. Είναι εκφυλι-
σμένες δυνάμεις, αλλά από τη στιγμή
που έσπασε η προοπτική του να βυθι-
στούν σ’ αυτό τον εκφυλισμό, έπρεπε
να ανέβουν σ’ ένα προτσές Αναγέν-
νησης. Πώς, σε ποιο επίπεδο, με ποιες
προθεσμίες και με ποιους ρυθμούς;
Αυτός ήταν ο αναγκαίος ρόλος της Δι-
εθνούς. Δεν ήταν ανάγκη να δημιουρ-
γήσουμε ένα σώμα, γιατί αυτό το σώ-
μα ήδη υπήρχε και δεν ήταν άρρωστο,
αλλά κακά καθοδηγούμενο. Έπρεπε να
επέμβουμε για να οργανώσουμε τη λο-
γική λειτουργία αυτού του σώματος. Και
να θεωρήσουμε ότι στην αρχή θα μας
αγνοούσαν, ή θα προσπαθούσαν να μας
διαλύσουν, αλλά το προτσές της ιστορί-
ας, της οικονομίας, της επιστήμης, της
τεχνολογίας και της ανθρώπινης νο-
ημοσύνης, θα δημιουργούσε τις ανα-
γκαίες συνθήκες γι’ αυτό το προτσές.
Το προτσές της Μερικής Αναγέννη-
σης και ο ρόλος της Ποσαδικής 4ης
Διεθνούς (5)
Δεν σημαίνει ότι θα περιμένουμε αυτό
που θα κάνουν οι Σοβιετικοί, αλλά είναι
το να συμβάλλουμε στο να δημιουργη-
θεί μια νέα ηγεσία. Δεν είναι ότι πρόκει-
ται ν’ αλλάξουν, αλλά ότι δεν μπορούν
να διατηρήσουν την κυριαρχία του κόμ-
ματος, με τον τρόπο που αυτοί θέλουν.
Οι αλλαγές στη Σοβιετική Ένωση δεν εί-
ναι μια έκφραση σπασμών και κινήσεων
ενός σώματος, που γίνονται από το κε-
φάλι μέχρι την ουρά, αλλά εκφράζουν
με ανόργανη μορφή την τεράστια πί-
εση του συσχετισμού των δυνάμεων,
που είναι ευνοϊκός για την ανάπτυξη
της επανάστασης. Οι μάζες του κόσμου
πιέζουν τις ηγεσίες τους ν’ αλλάξουν.
Πρέπει να επέμβουμε σ’ ένα κίνημα και
σ’ ένα προτσές, στο οποίο δεν έχου-
με ούτε δύναμη, ούτε αριθμό μελών,
ούτε αρκετό κύρος, αλλά στο οποίο
τα Εργατικά Κράτη οφείλουν να πά-
νε προς τον Μαρξισμό. Ο σοσιαλισμός
δεν οικοδομείται χωρίς Μαρξισμό.
Η συζήτηση και η ανάγκη των αλλαγών
θα συνεχιστεί. Για να προχωρήσει το Ερ-
γατικό Κράτος οφείλει να καταργήσει
τον καπιταλισμό και για να καταργήσει
τον καπιταλισμό, οφείλει να τον αντι-
μετωπίσει και να προετοιμαστεί απένα-
ντι στην πιθανότητα μιας σύγκρουσης.
Για να το κάνει αυτό, ακόμη και χωρίς να
φτάσει στον πόλεμο, οφείλει ν’ αναπτύ-
ξει τις δυνατότητές του, ν’ αναπτύξει τη
συνείδηση και την ικανότητα να γενι-
κεύει τις εμπειρίες, όχι αυτές του μηχα-
νισμού, αλλά αυτές που εκφράζουν τις
αντικαπιταλιστικές θέσεις κι αγωνιστι-
κότητα. Οι μηχανισμοί τις περιορίζουν,
αλλά η αναγκαιότητα της ιστορίας τις
επεκτείνουν. Εμείς έχουμε εμπιστοσύνη
στην ιστορία, όπως το έπραξε ο Λένιν το
1917, όπως και ο Τρότσκι, που δήλωσε
ότι «σε δέκα χρόνια εκατομμύρια επα-
ναστάτες θα ξέρουν πώς να κινήσουν
γη κι ουρανό». Επιβεβαιώνεται, κατά
συνέπεια, η αναγκαιότητα ενός τέτοιου
προγράμματος, μιας τέτοιας δραστη-
ριότητας κι ενός τέτοιου οργάνου, που
είναι αυτό της Ποσαδικής 4ης Διεθνούς.
Δεν είναι ίδια τα τωρινά προβλήματα μ’
αυτά της μεταπολεμικής εποχής. Εκείνη
την εποχή, τόσο το Γαλλικό Κομμουνι-
στικό Κόμμα όσο και το Ιταλικό, μπήκαν
στις καπιταλιστικές κυβερνήσεις και θέ-
λησαν να κάνουν καριέρα. Είχαν τη δι-
αδεδομένη τότε ψευδαίσθηση ότι αυτοί
στην κυβέρνηση θα προχωρούσαν, το-
ποθετώντας κομμουνιστές υπουργούς.
αλλά καθώς ο μηχανισμός ήταν καπιτα-
λιστικός, ο κομμουνιστής υπουργός συ-
γκρουόταν μαζί του και είτε ήταν απορ-
ριπτέος, είτε προσαρμοζόταν. Ήταν μια
ιστορική εμπειρία και δεν πρέπει να πι-
στεύουμε ότι πέθανε. Ούτε ο Μπερ-
λίνγκουερ, ούτε ο Αμέντολα, ούτε ο
Μαρσαί την θυμούνται, αλλά η ιστο-
ρία δεν την ξέχασε, ούτε και οι μάζες.
Αυτές είναι εμπειρίες που αποδείχνουν
ότι για να μετασχηματίσουμε την κοι-
νωνία, δεν μπορούμε να μπούμε σε μια
καπιταλιστική κυβέρνηση και να προ-
σαρμοστούμε σ’ αυτή, ν’ ασκήσουμε
το ρόλο του καπιταλιστή υπουργού και
να περιμένουμε διοικητικές, διπλωμα-
τικές, νομισματικές, ή και σχετικά προ-
γραμματικές αλλαγές, προσπαθώντας
να μετασχηματίσουμε την κοινωνία μέ-
σα απ’ αυτό. Το έτος 1946 το έδειξε αυτό
σε δύο από τις μεγαλύτερες χώρες, στην
Ιταλία και τη Γαλλία. Να επιστρέψουμε
σήμερα σ’ αυτή την εμπειρία δεν θα εί-
ναι δυνατό. Μέρος του κομμουνιστικού
μηχανισμού έχει ήδη κατανοήσει και
θ’ απαιτήσει ορισμένες εγγυήσεις για
να μπορέσει να προχωρήσει, που είναι
οι μάζες, το πρόγραμμα και οι στόχοι.
Το 1946, η πολιτική των Κομμουνιστι-
κών Κομμάτων δημιούργησε μια ψευ-
δαίσθηση στις μάζες. Ο συσχετισμός
των δυνάμεων ήταν πιο δυσμενής από
τώρα, η ωριμότητα ήταν μικρότερη από
τώρα και προπάντων βάραινε η ηγεσία
της ΕΣΣΔ που συνόδευε αυτή την πο-
λιτική. Ο Στάλιν και ο γραφειοκρατικός
μηχανισμός επέβαλαν αυτή την πολι-
τική, για να εξασφαλίσουν την εξουσία
τους.
Σήμερα είναι το αντίστροφο. Τα Κομ-
μουνιστικά Κόμματα αισθάνονται την
ανάγκη να ανταποκριθούν στις πι-
έσεις που προέρχονται από τα ίδια
τα μέλη τους και η Σοβιετική Ένω-
ση δεν έχει πλέον κανένα συμφέρον
να συμφιλιωθεί με τον καπιταλισμό
σε βάρος τους, όπως έκανε ο Στάλιν.
Πρόκειται για νέες συνθήκες της ιστο-
ρίας. Κατά συνέπεια ο ρόλος μας πρέ-
πει να τροποποιηθεί. Η διάρθρωση δεν
αλλάζει αλλά οι στόχοι τροποποιούνται.
Βλέπουμε ότι υπάρχουν ήδη όργανα: εί-
ναι τα Κομμουνιστικά Κόμματα, τα Σοσι-
αλιστικά Κόμματα και τα μεγάλα συνδι-
καλιστικά κέντρα της αριστεράς κι αυτοί
οι οργανισμοί έχουν αξία επειδή είναι τα
Εργατικά Κράτη. Αν είναι στέρεοι, σχε-
τικά, είναι γιατί υπάρχουν τα Εργατικά
Κράτη, που επηρεάζουν την εμπιστοσύ-
νη των μαζών, της μικροαστικής τάξης,
των διανοούμενων, που είναι κερδισμέ-
νοι, μια μεγάλη πλειοψηφία τους, από το
κομμουνιστικό και σοσιαλιστικό κίνημα.
Τα Εργατικά Κράτη ήδη τους δίνουν την
εμπιστοσύνη και τη νοημοσύνη ότι ο
σοσιαλισμός είναι χειροπιαστός, ότι θα
είναι μια πραγματικότητα πολύ σύντο-
μα. Γι’ αυτό και η συζήτηση γίνεται γύρω
από το σοσιαλισμό κι όχι για έναν καλύ-
τερο καπιταλισμό, πιο ανθρώπινο, λιγό-
τερο αιμοσταγή, αλλά για το σοσιαλισμό.
Σ’ αυτό το προτσές, κατά συνέπεια,
μπαίνουν στην ημερήσια διάταξη της
συζήτησης μια σειρά προγραμματικών
προβλημάτων. Ανάμεσά τους, ένα πρό-
βλημα που αποτελεί ζωτικό κέντρο για
το μέλλον της ανθρωπότητας: η ενο-
ποίηση Κίνας-ΕΣΣΔ. Αλλά ταυτόχρονα
εξηγώντας γιατί είναι διαιρεμένες η Κί-
να και η Σοβιετική Ένωση. Είναι ένας βα-
ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ • 21
σικός στόχος της επέμβασης κάθε επα-
ναστατικού κινήματος, το να εξετάσει
αυτό το πρόβλημα, που είναι ζωτικής
σημασίας στην ιστορία της ανθρωπό-
τητας. Η ιστορία δεν μπορεί να προχω-
ρήσει αν αυτό το πρόβλημα δεν λυθεί.
Δεν σημαίνει ότι πρέπει να περιμένου-
με, αλλά πρέπει να επέμβουμε για να
βοηθήσουμε το κομμουνιστικό κίνη-
μα να ωριμάσει, να του δώσουμε εμπι-
στοσύνη στις ιδέες και στη μέθοδο.
Η επιστροφή στον Μαρξισμό δεν ση-
μαίνει «μελετήστε κι επιστρέψτε στον
Μαρξισμό». Η επιστροφή στον Μαρξι-
σμό σημαίνει εφαρμογή συμπερασμά-
των, θέσεων, προγραμμάτων και στό-
χων, που επιτυγχάνονται μόνο με τον
Μαρξισμό. Ν’ αναλύουν με το όργανο,
με την κατανόηση και με τη διαλεκτι-
κή υλιστική μέθοδο. Για να το πούμε πιο
καλά, πρέπει να ζήσουμε το Μαρξ και
να τον νιώσουμε, ζει εδώ, μαζί μας και
η σκέψη του είναι διδακτική και διαλε-
κτική. Γιατί είναι οι αρχές αυτές που κα-
θορίζουν την κατανόηση του γιατί οι τά-
ξεις κινούνται, ποιος είναι ο λόγος της
συμπεριφοράς των τάξεων, ποια είναι η
φύση και η διάρθρωσή τους. Οποιαδή-
ποτε κίνηση μπορεί να ερμηνευτεί, απ’
όπου κι αν περνάει, αν κατανοείται για-
τί ο άνθρωπος και οι τάξεις κινούνται
και γιατί εκφράζονται οι αποκλίσεις και
οι διαφορές.
Ο ρόλος της κριτικής σήμερα
Αυτό το προτσές των αλλαγών στα
Κομμουνιστικά Κόμματα δεν μπορεί να
προωθηθεί με τη μορφή δεκαλόγου, ή
της επιβολής μέσω κειμένων. Πρέπει
να συνοδεύσουμε τη ζωή των Κομμου-
νιστικών Κομμάτων, έχοντας την κατα-
νόηση και στη συνέχεια μια ορισμένη
ιστορική υπομονή, ότι αυτά είναι τα όρ-
γανα της ιστορίας. Δεν είμαστε ανταγω-
νιστικοί, ούτε κάνουμε διαμάχη με τα
Κομμουνιστικά Κόμματα, ή με οποια-
δήποτε ηγεσία που επιδιώκει την πρό-
οδο της ανθρωπότητας. Έχουμε δια-
φορές και διαφωνίες, γι’ αυτό η στάση
μας είναι αυτή της πειστικής κριτικής.
Ο ρόλος της κριτικής δεν είναι πλέον αυ-
τή της εποχής του Μαρξ, ούτε του Λένιν
ή του Τρότσκι. Εκείνη την εποχή, η πο-
λεμική στο παγκόσμιο κομμουνιστικό
κίνημα ήταν για να επιβάλει τη μέθο-
δο, το πρόγραμμα, τους στόχους και την
τακτική. Σήμερα, υπάρχει κι αυτό, αλλά
το επίπεδο της ιστορίας είναι διαφορε-
τικό. Πριν δεν υπήρχε η ανάπτυξη των
Εργατικών Κρατών κι επίσης δεν υπήρ-
χαν οι εμπειρίες των μαζών, δεν υπήρ-
χε το Βιετνάμ και η Αγκόλα, όπου ακόμη
και τα παιδιά των οκτώ χρόνων συμ-
μετέχουν στο επαναστατικό προτσές.
Αυτά τα γεγονότα σημαίνουν μετα-
σχηματισμούς στη φύση της ανθρώ-
πινης σκέψης κι απόφασης. Αυτά τα
22 • ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ
παιδιά εκφράζουν τη θέληση για μετα-
σχηματισμούς, αλλά και την απόφα-
ση, την ικανότητα και τα μέσα γι’ αυ-
τούς, που είναι τα Εργατικά Κράτη.
Αυτό συμβαίνει όταν υπάρχει μια ταύ-
τιση με την πρόοδο. Δεν πρόκειται για
τη δημιουργία νέων οργανισμών, νέ-
ων ιδεών, νέων προγραμμάτων. Υπάρ-
χουν ήδη τα όργανα που ακτινοβολούν,
αναπτύσσουν και επηρεάζουν την ικα-
νότητα οικοδόμησης και οργάνωσης.
Πρέπει να προσαρμόσουμε το πρό-
γραμμα αυτής της φάσης της ιστορί-
ας στην ύπαρξη των Κομμουνιστικών
Κομμάτων. Υπάρχει ήδη ένα όργανο
στην ιστορία, που δεν μπορεί ν’ αγνο-
ηθεί ή ν’ απορριφθεί: υπάρχουν σχε-
δόν είκοσι Εργατικά Κράτη, που έχουν
περάσει όλες τις δοκιμασίες της ιστορί-
ας. Υπάρχει ένα πρόγραμμα, υπάρχουν
οργανισμοί, υπάρχουν ιστορικές δομές
που οργανώνουν τη σκέψη των μαζών.
Υπάρχουν ήδη τα όργανα στα οποία
πρέπει να επέμβουμε.
Πρέπει να συνοδεύσουμε τη ζωή των
Κομμουνιστικών Κομμάτων, των Εργατι-
κών Κρατών, να συμμεριζόμαστε τα λά-
θη των Εργατικών Κρατών. Όχι να τα δε-
χτούμε, ούτε να τα πάρουμε σαν αρχές,
αλλά να συμμεριζόμαστε και να ζού-
με τη ζωή που ζουν τα Εργατικά Κράτη.
Να κατανοήσουμε ότι είναι η διάρθρω-
ση που έχει ήδη κύρος στην ιστορία. Γι’
αυτό και το παιδί των οκτώ χρόνων μι-
λάει με τη σιγουριά που δίνει η ύπαρ-
ξη της Σοβιετικής Ένωσης. Οι μάζες της
Μοζαμβίκης και της Κούβας έχουν αυτή
την ιστορική σιγουριά, γιατί υπάρχουν
τα Εργατικά Κράτη. Είναι ατελή και γε-
μάτα λάθη, αλλά υπάρχουν. Στην ιστορι-
κή απόφαση, συνοδεύουν τη θεμελιώ-
δη ανάγκη που είναι η πρόοδος ενάντια
στο καπιταλιστικό σύστημα. Μ’ όλους
τους περιορισμούς, μ’ όλα τα τερτίπια, μ’
όλες τις συμφιλιώσεις, αλλά προχωρούν.
Η κριτική, σ’ αυτή τη φάση της ιστορί-
ας, δεν είναι αυτή της εποχής του Μαρξ,
του Λένιν ή του Τρότσκι. Η τωρινή κριτι-
κή στη Σοβιετική Ένωση δεν είναι γιατί
εκεί δολοφόνησαν τους μπολσεβίκους,
δεν είναι κριτική στους «δεσπότες που
δολοφόνησαν τους μπολσεβίκους», για-
τί τώρα υπάρχει μια ηγεσία που αντιμε-
τωπίζει το καπιταλιστικό σύστημα και
αντιπροσωπεύει την ανθρωπότητα. Δεν
έχει το αναγκαίο πρόγραμμα και πο-
λιτική στο σύνολό τους, αλλά είναι το
όργανο που αντιπροσωπεύει μια συ-
γκεντρωμένη αντιπαράθεση με το κα-
πιταλιστικό σύστημα. Γι’ αυτό υπάρ-
χουν παιδιά όπως αυτά στην Αγκόλα και
οι ηλικιωμένοι όπως αυτοί στην Πορτο-
γαλία. Χωρίς τα Εργατικά Κράτη, χωρίς
τη θέληση των μαζών των Εργατικών
Κρατών και χωρίς αυτό το Κομμουνιστι-
κό Κόμμα της Σοβιετικής Ένωσης, αν και
καθοδηγούμενο γραφειοκρατικά, δεν
θα ήμασταν σ’ αυτό το επίπεδο σήμερα.
Είναι αναγκαίο ένα όργανο για να επεμ-
βαίνουμε, να συνοδεύουμε, να βοηθή-
σουμε στη σκέψη, στην απόφαση, στον
προγραμματισμό της πολιτικής σκέψης
των Εργατικών Κρατών, διεθνοποιώ-
ντας αυτή τη σκέψη. Η κριτική είναι δι-
αφορετική, δεν είναι πλέον η ανταγωνι-
στική κριτική, αλλά η πειστική κριτική,
γιατί οι κομμουνιστές σύντροφοι έχουν
μια έλλειψη αποφασιστικότητας και
θάρρους αδιανόητη. Δεν κάνουν μόνο
πολιτικά λάθη, αλλά έχουν και έλλειψη
ιστορικής τόλμης. Κι αυτό που χαρακτη-
ρίζει τον ιστορικό ρόλο του προλετα-
ριάτου, απέναντι σε όλες τις άλλες τά-
ξεις της ιστορίας, είναι η ικανότητά του
να τολμά. Το παιδί των οκτώ χρόνων δεν
έχει την ιδιαίτερη τόλμη του τόπου όπου
γεννήθηκε, αλλά αντικατοπτρίζει την
ιστορική σιγουριά των Εργατικών Κρα-
τών, που είναι αυτή του προλεταριάτου.
Το προλεταριάτο, τα εργατικά κόμμα-
τα και η παγκόσμια προλεταριακή επα-
νάσταση δεν εκφράζονται μέσα από το
ιταλικό, το γαλλικό, το πορτογαλικό, ή το
ισπανικό εργατικό κίνημα. Όχι! Εκφράζο-
νται μέσα από τα Εργατικά Κράτη. Αυτό
είναι το μέτρο. Εκεί βρίσκεται η παγκό-
σμια δύναμη του προλεταριάτου, εκεί
υπάρχει η συμπεριφορά του. Το ιταλικό,
γαλλικό, αγγλικό ή γερμανικό προλετα-
ριάτο μπορεί να πετύχει μεγάλους θρι-
άμβους, αλλά αυτό δεν κλονίζει τη διάρ-
θρωση της κοινωνίας παρά μόνο μερικά,
επιφανειακά. Οδηγεί σε κατακτήσεις.
Οι πρόοδοι των Εργατικών Κρατών,
αντίθετα, ανυψώνουν τη συνείδηση των
μαζών του κόσμου, γιατί τους δίνουν
την αίσθηση ότι αυτές είναι οι αλλαγές
που πρέπει να γίνουν και ότι πρέπει να
γίνουν μ’ αυτό τον τρόπο. Αυξάνουν τη
θεωρητική και πρακτική κατανόηση,
όχι αυτή της θεωρητικής μελέτης, αλλά
το πρακτικό συμπέρασμα της θεωρίας.
Έχουν ένα κύρος που επιτρέπει τη γενί-
κευση των εμπειριών, γιατί οι μάζες βλέ-
πουν ότι αυτές οι πρόοδοι είναι αποτέ-
λεσμα της διάρθρωσης του Εργατικού
Κράτους. Δεν βλέπουν μια κατάκτηση
των απεργιών για μισθολογικές αυξή-
σεις, για καλύτερες συνθήκες διαβίωσης
ή εργασίας, αλλά ότι είναι το Εργατικό
Κράτος που αντιτίθεται στον καπιταλι-
σμό. Αυτό το βλέπει το προλεταριάτο.
Πρόκειται για μια συγκεντρωμένη πα-
γκόσμια εμπειρία, που έχει περισσότερη
αξία από είκοσι απεργίες που κερδίζο-
νται μέσα στο καπιταλιστικό σύστημα,
αν και μια απεργία που θριαμβεύει είναι
σημαντική, γιατί συμβάλλει στην πρό-
οδο της ταξικής πάλης. Αλλά το Εργα-
τικό Κράτος κάνει την πρόοδο με συ-
γκεντρωμένο τρόπο, σαν σύστημα.
Είναι το σύστημα του Εργατικού Κρά-
τους αυτό που δείχνει την ανωτερότη-
τά του απέναντι στο καπιταλιστικό σύ-
στημα. Η απεργία είναι ένας θρίαμβος
της τάξης, ενός τομέα ή μιας διεκδίκη-
σης, που επιτρέπει την εμβάθυνση των
συνθηκών της πάλης. Αλλά στην περί-
πτωση του Εργατικού Κράτους, πρό-
κειται για ένα σύστημα: το Εργατικό
Κράτος είναι ανώτερο από το καπιτα-
λιστικό σύστημα. Αυτό οργανώνει την
κατανόηση και την πολιτική απόφαση.
Όλα αυτά που συζητάμε τώρα, πρέπει
να συνοδεύονται από την ικανότητα
πειθούς προς το κομμουνιστικό κίνημα.
Αυτή η πειστική κριτική που απευθύ-
νουμε στα Κομμουνιστικά Κόμματα, έχει
σκοπό να τους οργανώσει την κατανόη-
ση, τη σιγουριά και ν’ αποκτήσουν εμπι-
στοσύνη. Δεν είναι μια διαμάχη μεθό-
δων. Αυτό που έλεγαν ο Μαρξ, ο Λένιν
και ο Τρότσκι στην προηγούμενη φά-
ση, σ’ αυτή τη φάση γίνεται μ’ αυτή τη
μορφή. Γιατί είναι ήδη υπαρκτά όργα-
να, ενώ πριν έπρεπε να φτάσουν στο να
δημιουργήσουν τα όργανα. Τώρα αυτά
υπάρχουν, είναι η Σοβιετική Ένωση, εί-
ναι η Κίνα.
Η Κίνα δεν είναι οι «τέσσερις ληστές»
που βρίσκονται στην κυβέρνηση, αλλά
είναι ο κινεζικός λαός, που στάθηκε ικα-
νός να κάνει μια τέτοια επανάσταση, που
πέρασε από την εποχή της φεουδαρχί-
ας κατευθείαν στο Εργατικό Κράτος. Αυ-
τό είναι Τροτσκισμός. Αυτό είναι τώρα
ο τροτσκισμός, ο μαρξισμός, ο λενινι-
σμός, είναι ήδη το πρόγραμμα της ιστο-
ρίας. Η Κίνα περνάει από τη φεουδαρ-
χία, περνάει ακόμα κι από τη δουλεία -η
γυναίκα ήταν σκλάβα κι όχι μόνο υπο-
ταγμένη σε μια φεουδαρχική διάρθρω-
ση- κατευθείαν στο Εργατικό Κράτος.
Πώς να πιστέψουμε ότι ο κινεζικός λαός,
που στάθηκε ικανός να κάνει ό,τι έκανε,
ακολουθώντας τον Μάο Τσε Τουνγκ, του
οποίου το ιστορικό έργο είναι πολύ με-
γάλο, τώρα συντρίβεται επειδή έχουν
έρθει «οι τέσσερις ληστές», ή «οι δεκα-
έξι αστυνομικοί»; Υπάρχει ένα παρο-
δικό προτσές οπισθοδρόμησης στην
ηγεσία, μαζί με αυτή τη συνεχή ανά-
πτυξη της ταξικής πάλης και τη συνε-
χή ανάπτυξη των Εργατικών Κρατών.
Είναι γι’ αυτό που είμαστε πειστικοί.
Στη σχέση που εγκαθίσταται ανάμε-
σα στην πειθώ και την απόρριψη, εί-
ναι η πειθώ αυτή που καθορίζει και όχι
η αμφισβήτηση. Ακόμα και στις πιο δύ-
σκολες όψεις, η κριτική έχει στόχο να
πείσει. Δεν σημαίνει ούτε να προσαρ-
μοστούμε, ούτε να χρησιμοποιήσου-
με απαλές κι εξευγενισμένες μεθό-
δους, αλλά να δώσουμε επιχειρήματα,
που προωθούν ένα κίνημα που έδει-
ξε ζωτικότητα, ικανότητα κι αντίκτυπο.
Η προηγούμενη πολεμική είχε σαν σκο-
πό την αντικατάσταση ενός οργάνου
με ένα άλλο, όπως ήταν η θέση κι επι-
δίωκαν ο Λένιν και ο Τρότσκι, σε σχέ-
ση με το παλιό παγκόσμιο σοσιαλιστι-
κό κίνημα. Αντίθετα, έχει αποδειχθεί
ότι τα σημερινά όργανα είναι τα όργα-
να της ιστορίας, αν και είναι αναγκαίο
ν’ αλλάξουν όσο αφορά την οργάνω-
ση της σκέψης και του προγράμματός
τους, όμως είναι έγκυρα και νόμιμα.
Γι’ αυτό λέμε: «Δεν θα κάνουμε τίποτα
που να βλάψει το Κομμουνιστικό Κόμ-
μα». Δεν είναι απλά μια τακτική στάση.
Είναι μια αναγκαιότητα της ιστορίας.
Σ’ αυτή τη φάση, ο βασικός ρόλος δεν
ανήκει σ’ αυτούς που κάνουν κριτι-
κή στο Κομμουνιστικό Κόμμα. Το λέμε
με όλο το πάθος και την κομμουνιστι-
κή αγάπη για την πρόοδο της ανθρω-
πότητας: αυτά είναι τα όργανα, δεν
πρέπει να τα βλάψουμε, αλλά και δεν
πρέπει να προσαρμοστούμε σ’ αυ-
τά. Είναι βασικά η Σοβιετική Ένωση και
τα Κομμουνιστικά Κόμματα. Αντίθε-
τα, πρέπει να επέμβουμε για να τ’ ανυ-
ψώσουμε σ’ ένα ρόλο και μια συνείδη-
ση, στην οποία αυτά πρέπει να φτάσουν.
Αυτό είναι το καθήκον μας. Δεν είναι
όργανα που δημιουργήθηκαν από αυ-
τούς, από τις σημερινές γραφειοκρα-
τικές ηγεσίες. αλλά είναι όργανα που η
ιστορία δημιούργησε μέσα στην ταξική
της πάλη. Και δεν είναι μια γραφειοκρα-
τία σαν αυτή της εποχής του Στάλιν, αλ-
λά είναι μια γραφειοκρατία αναγκασμέ-
νη να συντρίψει τον καπιταλισμό, ακόμη
και γραφειοκρατικά και κοινοβουλευ-
τικά. Πρέπει να τον συντρίψει για να
ζήσει η ίδια. Κι όχι μόνο για να ζήσει η
ίδια, αλλά είναι κι αναγκασμένη να κά-
νει να προοδεύσει εργατική τάξη. Δεν
μπορεί πλέον να υπάρχει γραφειοκρα-
τία σε βάρος του προλεταριάτου, αλλά
πρέπει να συμμαχήσει μαζί του. Οι βαθ-
μοί σχέσεων με την εργατική τάξη αυ-
ξάνονται σε βάρος της γραφειοκρατίας.
Από το παλιό τροτσκιστικό κίνημα δεν
δεχτήκαμε τίποτα, ήταν ένα πλήρες κε-
νό. Έπρεπε να οργανώσουμε τη δρα-
στηριότητα για να δημιουργήσουμε,
να αναπτύξουμε και να δώσουμε εμπι-
στοσύνη στη συνειδητή προετοιμα-
σία της επιστημονικής μεθόδου: στο
Μαρξισμό, στη χωρίς όρους υπεράσπι-
ση της Σοβιετικής Ένωσης και στην κα-
τανόηση του επαναστατικού προτσές
στη Λατινική Αμερική, την Ασία και
την Αφρική, που εκείνοι δεν κατανοού-
σαν. Έπρεπε να δείξουμε στη δική μας
οργάνωση ότι το κομμουνιστικό κίνη-
μα δεν πρόκειται να καταστραφεί, ότι
ήταν ένα όργανο. Δεν είχαμε τη σαφή-
νεια του σημερινού προτσές, γιατί ούτε
οι συνθήκες δεν το επέτρεπαν. Οι κομ-
μουνιστές είχαν μόλις μπει στη γαλλι-
κή και στην ιταλική κυβέρνηση. Ήταν
μια περίπλοκη κατάσταση. Ο παλιός
τροτσκισμός υποστήριζε ότι το κομ-
μουνιστικό κίνημα κατέρρεε, εμείς όχι.
Σήμερα οι δικές μας θέσεις έχουν επι-
βεβαιωθεί. Το συμπέρασμα είναι ότι
δεν έχουμε τίποτε από την παλιά Δι-
εθνή. Έχουμε οργανώσει ένα παγκό-
σμιο κίνημα με τη μέθοδο και με τις
εμπειρίες που βασίζονται στη χω-
ρίς όρους υπεράσπιση της Σοβιετικής
Ένωσης και των Εργατικών Κρατών.
Ο στόχος μας είναι να δημιουργήσου-
με ένα κίνημα, μ’ ένα ρόλο στην ιστο-
ρία, σ’ ένα ιστορικό προτσές που εμπο-
δίζει ν’ αναπτύξει τον εαυτό του, σαν
ένα οργανισμό με κύρος και βάρος μέ-
σα στις μάζες, αλλά που το κάνουν να
μεγαλώνει μέσα από άλλα όργανα των
μαζών, που είναι κι αυτά που αποφα-
σίζουν. Στόχος μας είναι να οργανώ-
σουμε την εξυπνάδα του παγκόσμι-
ου κομμουνιστικού κινήματος, για τον
πραγματικό τους ρόλο στην ιστορία.
Η δική μας Διεθνής είναι το αποτέλεσμα
όλης αυτής της φάσης και το σημερινό
μας καθήκον το επιτελούμε μέσα από
τη θεωρητική και πολιτική σιγουριά που
αποκτήθηκε εκείνη τη στιγμή. Θα έχει
αποτελέσματα στο τωρινό προτσές, που
έχει ήδη αναπτυχθεί ανοιχτά και δεν γυ-
ρίζει πίσω, της δημόσιας πολεμικής για
τη μέθοδο, τις αρχές και τους στόχους
στο παγκόσμιο κομμουνιστικό κίνημα.
Κάθε Κομμουνιστικό Κόμμα που σπά-
ει με τη Σοβιετική Ένωση αυτοκατα-
στρέφεται. Αυτή είναι μια συζήτηση που
αρχίζει τώρα. Θα επέμβουμε σαν μέ-
ρος του παγκόσμιου κομμουνιστικού
κινήματος, γράφοντας με την έννοια
της πειστικής κριτικής, που δεν αναι-
ρεί τίποτα όσο αφορά το βάθος και
το εύρος της κριτικής. Ούτε οι αρχές
ούτε ο στόχος αλλάζουν. Αλλάζει η μέ-
θοδος: τώρα είναι η πειθώ. Πρόκειται
για ένα παγκόσμιο κομμουνιστικό κί-
νημα που δεν έχει άλλη ιστορική διέξο-
δο έξω από τον κομμουνισμό. Περιπλα-
νιέται, κάνει στροφές, οπισθοδρομεί,
φοβάται, αλλά δεν έχει άλλη επιλογή
παρά να προχωρήσει. Απέναντι σ’ αυ-
τό, η άλλη πιθανότητα θα ήταν να δη-
μιουργήσουμε ένα νέο κίνημα, μια νέα
παγκόσμια ή τοπική ηγεσία: δεν υπάρ-
χει καμιά θέση στην ιστορία γι’ αυτό.
Αυτή η Διεθνής δεν είναι η συνέχεια
της Τέταρτης Διεθνούς του Πάμπλο,
αλλά η συνέχεια της Τέταρτης Διε-
θνούς του Τρότσκι, του Πρώτου Συ-
νεδρίου της. Από τη Διεθνή που ο Τρό-
τσκι οργάνωσε το 1938, είμαι ο μόνος
που απομένει. Δεν έχει απομείνει κα-
νένας άλλος, όλοι τους έχουν εξαφα-
νιστεί. Δεν πρόκειται μόνο για επιμο-
νή και θέληση, αλλά είναι η συνέχεια
της μεθόδου του Τρότσκι, της σκέψης
του. Γι’ αυτό είναι αναγκαίο να έχου-
με συνείδηση του ρόλου μας στην
ιστορία, πράγμα που απαιτεί θεωρη-
τική και πολιτική κατανόηση και προ-
ετοιμασία. Τα προβλήματα δεν λύνο-
νται με τον αριθμό, αλλά με τις ιδέες.
Αυτό που συζητά σήμερα το παγκό-
σμιο κομμουνιστικό κίνημα είναι το
άνοιγμα σε μια συζήτηση που δεν θα
έχει όρια. Δεν το κάνουν συνεχώς, ή
καθημερινά, αλλά συζητούν ήδη το
πρόγραμμα, την πολιτική και τη θεω-
ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ • 23
ρία. Το προτσές θ’ αναγκάσει τους Σο-
βιετικούς να συζητήσουν πιο βαθιά τη
θεωρία και τις ιστορικές εμπειρίες κι
ανάμεσα στα πράγματα που θα συζη-
τήσουν περισσότερο θα είναι η κατάρ-
γηση του καπιταλιστικού συστήματος.
Θα μπορούσαμε να έχουμε αφοσιωθεί,
σαν Διεθνής, στο να κερδίσουμε απερ-
γίες και να ηγηθούμε κινημάτων, αυ-
τό μπορούμε να το κάνουμε, αλλά δεν
έχει νόημα να δημιουργήσουμε ένα κί-
νημα που να αντιμετωπίζει τους Σοβιε-
τικούς. Αυτό που χρειάζεται είναι αυτή
η ζωή συζήτησης, ανάλυσης, πολιτικής,
να γράψουμε τα κείμενα που είναι ανα-
γκαία γι’ αυτό το καθήκον. Διαφορετικά
θα έπρεπε ν’ αφοσιωθούμε στις απεργί-
ες και στους μερικούς και διεκδικητικούς
αγώνες, που δεν επιτρέπουν αυτή τη δι-
απαιδαγώγηση, αυτή την επαναστατική
μορφωτική προετοιμασία. Ταυτόχρονα,
μπορούμε και πρέπει να επεμβαίνουμε
στις απεργίες και να τις κερδίζουμε, για
να μπορέσουμε έτσι ν’ αναπτύξουμε το
βάρος μας περισσότερο από ό, τι πριν.
Οι τωρινές ηγεσίες στο κομμουνιστι-
κό κίνημα είναι γραφειοκρατικές, αλλά
για ν αναπτυχθούν οφείλουν ν’ αντιμε-
τωπίσουν τον καπιταλισμό, προσέχο-
ντας ταυτόχρονα να μην προωθήσουν
μια συνειδητή αριστεροποίηση ή και
μια συνειδητή ανάπτυξη του Μαρξι-
σμού. Γι’ αυτό συζητάνε περιορισμένοι
στο να κάνουν υποθέσεις. Αλλά προο-
δεύουν όσο αφορά την ανάγκη να κά-
νουν σαφείς και καθοριστικές συζητή-
σεις. Η δική μας Διεθνής ασχολείται με
αυτά τα προβλήματα, αλλά ταυτόχρο-
να και με όλα τα άλλα προβλήματα, των
νέων, των «αριστεριστών», του φεμινι-
σμού, των παιδιών, της μουσικής, του
ατομικού πολέμου, των μορφών που υι-
οθετούν τα προτσές στην Αφρική, την
Ασία και τη Λατινική Αμερική, της έν-
νοιας της «αυτοδιάθεσης», κ.λπ. Εμείς
επεμβαίνουμε σε όλα τα προβλήματα
και το κομμουνιστικό κίνημα μας αισθά-
νεται σαν μέρος του, βλέπει την Τέταρ-
τη Διεθνή να επεμβαίνει στα θεωρητι-
κά, πολιτικά και πρακτικά προβλήματα.
Η εξέλιξη που έχει γίνει στα Κομμουνι-
στικά Κόμματα και τα Εργατικά Κράτη
- που δεν είναι αυτή που είχε προβλε-
φθεί-, κάνει ώστε το πολιτικό μας κα-
θήκον στο κομμουνιστικό κίνημα να
μην είναι το ίδιο όπως και πριν, αλλά εί-
ναι το αποτέλεσμα του προτσές του εκ-
φυλισμού και της τωρινής Μερικής Ανα-
γέννησης των Εργατικών Κρατών. Αυτό
δημιουργεί νέες συνθήκες στην ιστο-
ρία, για μια δραστηριότητα που απευ-
θύνεται προς αυτά τα κινήματα, για να
τα βοηθήσουμε ν’ αναπτυχθούν και στη
συνέχεια να συμμετάσχουμε στην ηγε-
σία τους. Πριν δεν υπήρχε χώρος γι’ αυ-
τό το καθήκον, γιατί η πάλη των κομμά-
των ήταν να αναλάβουν τον έλεγχο και
την καθοδήγηση των μαζών, για να πά-
24 • ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ
νε στην εξουσία, στην κυβέρνηση ή ν’
αυξήσουν τις δυνάμεις τους στο κοι-
νοβούλιο. Τώρα αυτή η δραστηριότη-
τα δεν μπαίνει στην ημερήσια διάταξη,
γιατί τα όργανα της προόδου της ιστο-
ρίας έχουν ήδη συσταθεί: τα Κομμουνι-
στικά Κόμματα και τα Εργατικά Κράτη.
Αυτά είναι ο θεμελιώδης παράγοντας
που ενθαρρύνει όλη τη δραστηριότητα
του παγκόσμιου εργατικού κινήματος.
Το καθήκον του να επηρεάσουμε τα
Εργατικά Κράτη, για να τα βοηθήσου-
με ν’ αλλάξουν και να εξελιχθούν, είναι
το πιο σημαντικό από όλα. Κι επίσης η
δραστηριότητα προς τα Κομμουνιστικά
Κόμματα, που με κάθε τρόπο είναι μια
αντανάκλαση των Εργατικών Κρατών.
Τα Κομμουνιστικά Κόμματα ζουν για-
τί υπάρχουν τα Εργατικά Κράτη. Αν δεν
υπήρχαν θα είχαν αποσυντεθεί. Αυτό
το καθήκον μας παρουσιάζει δυσκολίες
όσο αφορά τον αριθμό, όχι όμως τις ιδέ-
ες, την πολιτική και το πρόγραμμα. Δεν
έχουμε στελέχη σε επαρκή αριθμό, ούτε
τα μέσα, αλλά έχουμε πρόγραμμα, πολι-
τική και ιδέες.
Αυτό το προτσές αναπτύσσεται για-
τί έχουν αναπτυχθεί οι παράγοντες
που καθορίζουν την πορεία του προ-
τσές: παράγοντες κοινωνικοί, οικονομι-
κοί, επιστημονικοί και στρατιωτικοί. Η
πρόοδος της ανθρωπότητας στην οι-
κονομία δεν μπορεί ν’ ανεχθεί τον κα-
πιταλισμό, αλλά ούτε και τη γραφειο-
κρατική ηγεσία. Στο σώμα της προόδου
δεν ταιριάζει ούτε το κοστούμι του κα-
πιταλισμού, ούτε αυτό της γραφειοκρα-
τίας. Δεν χωράνε γιατί η πρόοδος απαι-
τεί τον αρμονικό συντονισμό ανάμεσα
στην ικανότητα της ανθρώπινης νοημο-
σύνης και τα μέσα που αυτή έχει μπορέ-
σει να δημιουργήσει μέχρι τώρα και τα
οποία μάλιστα είναι άπειρα κατώτερα
σε σχέση με τις υπάρχουσες ήδη δυνα-
τότητες. Σε κάθε περίπτωση, είναι η νο-
ημοσύνη που καθορίζει αυτό το τωρι-
νό προτσές κι είναι η νοημοσύνη αυτή
που λέει: «γιατί τη θέλουμε την ιδιωτι-
κή ιδιοκτησία;». Το ανθρώπινο ον τείνει
να προχωρήσει στις ανθρώπινες σχέσεις
κι όχι στις σχέσεις συμφέροντος και ιδι-
οκτησίας, ούτε σε μια υποταγή που επι-
βάλλει η εξουσία. Το ανθρώπινο ον προ-
χωράει στο συνολικό άνοιγμα, στην
ανάπτυξη των συναισθημάτων, στην ικα-
νότητα να μην χρειάζεται να ζει υποταγ-
μένο στην οικονομία και στη διαμάχη.
Είναι γι’ αυτό που συμβαίνει αυτό το
προτσές κι όχι γιατί το καθορίζουν τα
Κομμουνιστικά Κόμματα. Είναι αντίθετα
αυτό το προτσές που απαιτεί αυτές τις
αλλαγές στα Κομμουνιστικά Κόμματα κι
είναι με βάση αυτό το συμπέρασμα που
εμείς καθορίζουμε την πολιτική μας. Τα
Κομμουνιστικά Κόμματα κάνουν ελιγ-
μούς και θα συνεχίσουν να το κάνουν
αυτό για πολύ καιρό, αλλά παρ’ όλους
τους μηχανισμούς τους κι αυτούς των
Εργατικών Κρατών, δεν μπορούν να συ-
γκρατήσουν την άνοδο, την ανάγκη της
ιστορίας και της οικονομίας, που αντι-
προσωπεύει την πρόοδο της ανθρωπό-
τητας. Η πρόοδος της ανθρωπότητας
βασίζεται στην πρόοδο της οικονομίας,
που με τη σειρά της μεταδίδεται με τη
μορφή ιδεών, αρμονικών σχέσεων. Κά-
θε μηχανισμός υποταγής εμποδίζει την
εξέλιξη αυτής της προόδου, τη στραγ-
γαλίζει και την κρατά φυλακισμένη.
Γι’ αυτό και όταν κάναμε την πρώτη Λα-
τινοαμερικάνικη Μαρξιστική Επιθεώρη-
ση, μπορέσαμε να πούμε ότι είναι ανα-
γκαίο να επιστρέψουμε στο Μαρξισμό,
ότι το κομμουνιστικό κίνημα έπρεπε να
το κάνει. Δεν είναι επειδή έχουμε εμπι-
στοσύνη ότι θα μελετήσουν, αλλά για-
τί πρόκειται για ένα αντικειμενικό προ-
τσές, εξαρτάται από μια σειρά από
παράγοντες, που δεν είναι όλοι συντο-
νισμένοι. Δεν είναι μια αλυσίδα, αλλά
ένα αρμονικό προτσές, που κορυφώνε-
ται στη νοημοσύνη. Η ανάπτυξη της οι-
κονομίας εναρμονίζει τη φύση με την
τεχνική ικανότητα του ανθρώπου, αλ-
λά αυτό που αναπτύσσεται περισσό-
τερο είναι η ανθρώπινη νοημοσύνη. Η
Αγκόλα δεν έχει τίποτα, δεν έχουν ψω-
μί που να τους φτάνει για να τρώνε κά-
θε μέρα, αλλά ήδη κατανοούν ότι είναι
αναγκαίο ν’ απελευθερωθούν από την
εκμετάλλευση. Έχουν το κεφάλι ανοι-
χτό στη νοημοσύνη και την επιστή-
μη, δεν αισθάνονται την επιβολή του
να πρέπει να αφοσιωθεί ο καθένας στο
γάμο του, στο σπίτι του, στο παιδί του,
όπως το κάνει ο καπιταλιστής, που είναι
αφοσιωμένος στο εργοστάσιό του, στο
ν’ ανταγωνιστεί τους άλλους. Ο λαός
της Αγκόλας βλέπει ότι είναι αναγκαίο
να τα εξαλείψει όλα αυτά, έχει ελεύθε-
ρη τη νοημοσύνη, δεν έχει την επιβολή
του μοντέλου της ιδιωτικής ιδιοκτησίας.
Το καθήκον μας είναι να επηρεάσου-
με τα κέντρα, με μια επαναστατική
ιστορική αποφασιστικότητα. Το καθή-
κον που επιτελούμε σήμερα προέρχεται
από εκείνη την εποχή, όπως όταν δώσα-
με την κριτική υποστήριξή μας στο πε-
ρονικό κίνημα και στην κυβέρνηση του
Περόν. Έχουμε διηγηθεί αυτές τις εμπει-
ρίες για να δείξουμε την ικανότητά μας
για πρωτοβουλία, που είχε μεγάλα απο-
τελέσματα στην Κούβα, σε ηγέτες όπως
ο Τσε Γκεβάρα και στη δική μας ομά-
δα εκεί, έχοντάς την προωθήσει στο να
ζει την αγάπη των ιδεών και να λειτουρ-
γεί σαν κόμμα, για να μπορεί να τις δια-
τυπώνει. Αυτό το έχουμε κάνει πριν και
τώρα, με την ίδια αντίληψη, με την ίδια
νοημοσύνη και με την ίδια κατανόηση.
Είναι απαραίτητο να αναλυθεί το βά-
θος της κρίσης του καπιταλισμού και
το αναπόφευκτο του πολέμου. Τα Ερ-
γατικά Κράτη δεν έχουν την ικανότη-
τα να προβλέπουν την πορεία του προ-
τσές. Εξακολουθούν να πιστεύουν ότι
είναι δυνατόν να αποφευχθεί ο πόλε-
μος. Κανείς δεν μπορεί να κατανοήσει
το μέλλον, αν ξεκινάει από την αντίλη-
ψη και την εκτίμηση ότι μπορεί ν’ απο-
φευχθεί ο πόλεμος, γιατί αυτό οδηγεί
σε αλυσιδωτά λάθη, απέναντι σε δεκά-
δες αντιδράσεις, σχέσεις, συμπεράσμα-
τα του καπιταλιστικού συστήματος. Και
η γραφειοκρατία, με μια τέτοια διατύ-
πωση, δεν είναι ότι κάνει λάθος. Διατυ-
πώνει μια επιθυμία της. Φοβάται τον πό-
λεμο, γιατί με αυτόν εξαφανίζεται και η
ίδια. Το να λέει ότι ο πόλεμος μπορεί ν’
αποφευχθεί, δεν είναι ένα αντικειμενικό
συμπέρασμα, αλλά μια επιθυμία για να
επιβιώσει η ίδια. Και καθώς για να υπάρ-
χει τώρα έχει ανάγκη να επεκτείνει το
Εργατικό Κράτος και ο συντονισμός και
ο σχεδιασμός απαιτούν την ανάπτυξη
του Εργατικού Κράτους, η γραφειοκρα-
τία οφείλει να αντιταχθεί στο καπιτα-
λιστικό σύστημα. Δεν μπορεί πλέον να
κάνει τις συμφωνίες, την ειρηνική συνύ-
παρξη, που έχει ήδη διαγραφεί από το
κομμουνιστικό λεξιλόγιο. Τώρα μιλούν
για τη βίαιη επανάσταση.
Το δικό μας καθήκον δεν καθορίζεται
μόνο από το ότι εμείς ελπίζουμε να επη-
ρεάσουμε τη Σοβιετική Ένωση για να
αλλάξει πορεία, αλλά, ταυτόχρονα, από
το ότι αυξάνεται η ικανότητα κατανόη-
σης, σ’ ένα προτσές που θα την αναγκά-
σει, κάθε φορά και περισσότερο, να σκέ-
φτεται σαν δύναμη αντικαπιταλιστική.
Είναι αναγκασμένη να σκέφτεται έτσι. Η
γραφειοκρατία είναι τώρα αντικαπιταλι-
στική, αλλά όχι επαναστατική αντικαπι-
ταλιστική. Θέλει να καταργήσει τον καπι-
ταλισμό, όχι να τον ανατρέψει με τη βία.
Στη Σοβιετική Ένωση, δεν υπάρχει ακό-
μα ανοιχτή συζήτηση γύρω από τη δυ-
νατότητα ή τις προετοιμασίες του πο-
λέμου. Αλλά υπάρχουν ήδη αρκετοί
ανώτεροι αξιωματικοί του στρατού που
προβάλουν το αναπόφευκτο του πολέ-
μου και την ανάγκη του προληπτικού
πολέμου κι ότι δεν υπάρχει καμία πιθα-
νότητα μακρόχρονης συνύπαρξης ανά-
μεσα σε ανταγωνιστικά συστήματα.
Ο καπιταλισμός δεν μπορεί να παρα-
χωρήσει την εξουσία, ούτε με συμφωνί-
ες με τα Κομμουνιστικά Κόμματα, ούτε
με συμφωνίες με την ΕΣΣΔ. Δεν μπορεί
να εγκαταλείψει την περιουσία που κα-
τέχει, αλλά όλα πρέπει να του τα πάρου-
με με τη βία, γιατί η διάρθρωσή του εί-
ναι φτιαγμένη για την υπεράσπιση του
συστήματος.
Οι Ποσαδικοί αποτελούν μέρος
του παγκόσμιου κομμουνιστικού κι-
νήματος. Γι’ αυτό η δική μας επέμβα-
ση καθορίζεται από την ανάλυση της
πορείας του προτσές, όπου τα Κομμου-
νιστικά Κόμματα και τα Εργατικά Κρά-
τη δεν έχουν άλλη διέξοδο, δεν μπο-
ρούν να αποφύγουν το ότι πρέπει να
εκδηλωθούν ενάντια στον καπιταλι-
σμό. Όχι όλα στον ίδιο βαθμό, όχι όλα
με ομοιογένεια, ταυτόχρονα και αρμο-
νικά, αλλά ανεξάρτητα από το ποιο θα
είναι το προτσές, οι μορφές του κινήμα-
τος, πρέπει να είναι αντικαπιταλιστικές.
Δεν υπάρχει άλλος τρόπος να περάσου-
με από τον καπιταλισμό στον σοσιαλι-
σμό. Θα είναι αναγκαίο για όλα τα ρεύ-
ματα του παγκόσμιου κομμουνιστικού
κινήματος να συζητήσουν αυτά τα ζη-
τήματα, αντί να μπαίνουν σε διαμάχη
και ν’ αντιμετωπίζουν τους τροτσκιστές.
Αντίθετα, αυτό το προτσές προετοιμά-
ζει τις συνθήκες, ώστε οι τροτσκιστές
ν’ αποτελέσουν μέρος του παγκόσμι-
ου κομμουνιστικού κινήματος, που εί-
ναι η φυσική τους θέση. Ερχόμαστε από
εκεί κι εκεί θα επιστρέψουμε. Όχι γιατί
έτσι το θέλουμε, αλλά γιατί είναι ανα-
γκαίο για την πρόοδο της ιστορίας. Εί-
μαστε μέρος του παγκόσμιου κομμουνι-
στικού κινήματος. Η ρίζα μας βρίσκεται
στη Σοβιετική Ένωση και η σκέψη μας
είναι μέρος της κομμουνιστικής σκέψης.
Θυμόμαστε τον Λέον Τρότσκι, που μας
διαπαιδαγώγησε, μας προετοίμασε,
μας έδωσε τη θεωρητική και πολιτική
πεποίθηση ότι αυτό το καθήκον είναι
αναγκαίο. Αυτό που έκανε ο Λέον Τρό-
τσκι δεν ήταν να υπερασπίσει την πα-
ράδοση ή το όνομά του, αλλά να δώ-
σει ιδέες για μια δραστηριότητα που ο
ίδιος δεν θα την έβλεπε. Πριν δολοφο-
νηθεί, δήλωσε δημόσια: «Χρειάζομαι
πέντε χρόνια για να τελειώσω το έργο
μου, μετά θα με σκοτώσουν». Και πραγ-
ματικά τελείωσε το έργο του. Δεν έκα-
νε το έργο του για να το δει, δεν επε-
νέβαινε για να δείξει ότι η Τέταρτη
Διεθνής ή ότι ο Τρότσκι είχε δίκιο. Συνέ-
βαλε στην πρόοδο της ανθρωπότητας.
Γι’ αυτό και το Πρόγραμμα του Λέον
Τρότσκι, του 1938 είναι σε πλήρη ισχύ.
Οι αρχές του Μεταβατικού Προγράμμα-
τος ισχύουν και σήμερα: κινητή κλίμα-
κα μισθών (τιμαριθμική αναπροσαρμο-
γή, σημ. μεταφρ.), κινητή κλίμακα των
ωρών εργασίας (μείωση ωρών εργασίας
για κατάργηση της ανεργίας, σημ. μετα-
φρ.) , Εργοστασιακά Συμβούλια, ο ρόλος
των γυναικών και των ηλικιωμένων. Εί-
ναι όλα αναγκαία και ο Τρότσκι τα έγρα-
ψε το 1938, για όλη την ανθρωπότητα.
Κάνουμε αυτή τη δραστηριότητα σύμ-
φωνα μ’ αυτά που μας έμαθε ο Τρότσκι,
για να επηρεάσουμε το παγκόσμιο κομ-
μουνιστικό κίνημα. Αλλά διαφορετικά
απ’ αυτό που συνέβαινε με τον Τρότσκι,
που δεν είχε καμία προοπτική ή δυνατό-
τητα να συμπεριληφθεί σ’ αυτό το κίνη-
μα, εμείς την έχουμε. Όποιες κι αν είναι
οι διαφορές, του ενός ή του άλλου το-
μέα, αυτός είναι ο σκοπός μας. Και μέσα
σε λίγα χρόνια θ’ αναγνωριστούμε σαν
τροτσκιστική-ποσαδική πτέρυγα του
παγκόσμιου κομμουνιστικού κινήματος.
Χ. ΠΟΣΑΔΑΣ
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
(1) Νταλαντιέρ, 1887-1970. Πρωθυ-
πουργός της Γαλλίας το 1938-1940.
Με τον Μουσολίνι και τον Τσάμπερ-
λεϊν, ο Νταλαντιέρ ενέκρινε την εν-
σωμάτωση της Σουδητίας (εδάφη
της Τσεχοσλοβακίας) στη Γερμανία
στη συμφωνία του Μονάχου το 1938.
(2) Η Νέα Διεθνής: δείτε το Μανιφέ-
στο της Έκτακτης Διάσκεψης του
Απριλίου 1962, στην ιστοσελίδα
της Ποσαδικής Τέταρτης Διεθνούς.
(3) Ιστορική Επανασυνάντηση. Είναι
ο ορισμός που δόθηκε από τον συγ-
γραφέα, όσο αφορά μια Επανασυ-
νάντηση ανάμεσα σε όλες τις πολιτι-
κές δυνάμεις που προέκυψαν από τη
Ρωσική Επανάσταση κι ένα συντο-
νισμό ανάμεσα σε όλες τις δυνάμεις
που στηρίζονται στον Μαρξισμό και
στις ιστορικές εμπειρίες της ΕΣΣΔ και
των Εργατικών Κρατών που προέκυ-
ψαν μετά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο
(4) Επαναστατικό Κράτος, δες κεί-
μενα που έχουμε δημοσιεύσει πά-
νω σ’ αυτό το χαρακτηρισμό.
(5) Μερική Αναγέννηση: Είναι ο ορισμός
που έδωσε ο Χ. Ποσάδας στο προτσές
των αλλαγών που δινόταν στα Εργατικά
Κράτη από τα τέλη της δεκαετίας του ‘60
μέχρι το 1981, ημερομηνία θανάτου του.
Δες και άρθρα που έχουμε επίσης δημο-
σιεύσει.
ΠΑΝΩ ΣΤΟ ΒΙΒΛΙΟ
ΤΟΥ ΤΡΟΤΣΚΙ
“Η ΖΩΗ ΜΟΥ”
Χ. ΠΟΣΑΔΑΣ, 20-12-1974
Το βιβλίο “Η Ζωή μου” του Τρότσκι
γράφτηκε μ’ ένα στόχο: Να δείξει πώς
προετοιμάζεται η ζωή του επαναστάτη,
για να προωθήσει το ρόλο της οικοδό-
μησης των οργάνων, για ν’ ανατρέψουν
τον καπιταλισμό και να οικοδομήσουν
τη νέα σοσιαλιστική κοινωνία. Γι’ αυ-
τό είναι αναγκαίο να κατανοήσουμε το
προτσές της διαμόρφωσης του επανα-
στάτη. Πώς διαμορφώνεται η ικανότη-
τα της σκέψης και της επέμβασής του,
με θεμελιώδη παράγοντα το μαρξισμό.
Χωρίς το μαρξισμό ο Τρότσκι δε θα
ήταν Τρότσκι. Σημαίνει ότι αυτός θέ-
λησε ν’ αφήσει στην ανθρωπότητα την
εμπειρία, τη διδασκαλία για το πώς προ-
ετοιμάζεται επιστημονικά γι’ αυτό το
ιστορικό καθήκον του να οικοδομήσει
μια νέα κοινωνία. Έτσι όπως και ο για-
τρός ή ο χημικός προετοιμάζεται επι-
στημονικά, έστω για έναν περιορισμένο
σκοπό, ο επαναστάτης το κάνει για ένα
σκοπό που αγκαλιάζει κι επηρεάζει όλες
τις όψεις της ανθρωπότητας, αφού απε-
ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ • 25
λευθερώνει τις δυνάμεις που δεν μπορεί
ν’ αναπτύξει η ανθρωπότητα, γιατί της
το εμποδίζει ο καπιταλισμός, η ατομική
ιδιοκτησία.
Ο Τρότσκι δείχνει πώς οργανώνεται
η ικανότητα του επαναστάτη, πώς ανα-
πτύσσεται και πώς αφοσιώνεται. Δεί-
χνει επίσης την πειθαρχία που είναι
αναγκαία. Δείχνει πώς η ζωή είναι αφο-
σιωμένη στην οικοδόμηση του Κόμμα-
τος -πράγμα που στην αρχή δεν το κα-
τανοούσε-, στο πρόγραμμα και την
πολιτική. Δείχνει ότι σ’ όλες τις θεμελιώ-
δεις όψεις της ύπαρξής του και του ενδι-
αφέροντος του, το κέντρο της ζωής του
ήταν η επιστημονική προετοιμασία και
επιβεβαίωση.
Διαβάζοντας αυτό το βιβλίο πρέπει να
δούμε πώς προετοιμαζόταν ο Τρότσκι
μέσα από τη σύγκριση και την επιβεβαί-
ωση στην πραγματικότητα, στις εμπει-
ρίες, στην αξιολόγηση του προτσές, για
ν’ ανυψώσει την ικανότητα της σκέψης
και της επέμβασης. Απόδειχνε την αδι-
αμφισβήτητη, απαραίτητη κι αναντικα-
τάστατη αξία του μαρξισμού. Ταυτόχρο-
να πώς οργανώνεται η ζωή. Το κέντρο
της ζωής του είχε σκοπό ν’ αφομοιώσει,
ν’ αναπτύξει και να οργανώσει ιδέες κι
εμπειρίες κι επιπλέον να ζήσει εμπειρίες.
Πρέπει να δούμε πώς αξιολογεί τη στιγ-
μή που θα επέμβει, πώς προετοιμάζε-
ται ο επαναστάτης με ιδέες για τη στιγ-
μή της επέμβασης, της εκτέλεσης του
καθήκοντος. Πώς αποκτάει τη σιγουριά
του να ξέρει να επιλέγει, να καθορίζει τη
στιγμή και ν’ αποφασίζει για τη δράση.
Είναι όπως οι επιστήμονες ή οι μουσι-
κοί, που προετοιμάζονται, έστω και σ’
ένα άπειρα κατώτερο βαθμό. Η προε-
τοιμασία του επαναστάτη είναι άπειρα
ανώτερη, γιατί απαιτείται να κάνει ένα
καθήκον που αντιμετωπίζει, συγκρούε-
ται, είναι ενάντια στα συμφέροντα της
ιθύνουσας τάξης. Πρέπει να οργανώσει
μια κοινή γνώμη, να οργανώσει τις μά-
ζες, για ν’ αντιμετωπίσει τον υπάρχο-
ντα τρόπο ζωής, την υπάρχουσα γνώμη
και τρόπο σκέψης, για να μετασχηματί-
σει μια κοινωνία, που ακόμα δεν έχει δει
κανείς. Και τότε δεν υπήρχαν ακόμα εν-
δείξεις για το πώς θα ήταν η νέα κοινω-
νία. Ο Τρότσκι δείχνει την πειθαρχία που
χρειάζεται να έχει αυτός που φτιάχνει τις
ιδέες, το πρόγραμμα. Μαζί μ’ αυτό και
την ικανότητα ν’ αφομοιώνει τις εμπειρί-
ες και να βλέπει το γενικό προτσές, που
είναι ένα καθολικό, συνολικό, παγκό-
σμιο προτσές, που εκφράζεται στη συ-
νέχεια στις εθνικές πλευρές. Και το δεί-
χνει αυτό μέσα από την τοποθέτησή του
στη ζωή, πράγμα που το επαναλαμβά-
νει στην «Ιστορία της Ρώσικης Επανά-
στασης».
Να προετοιμάσει κανείς την καθολική
κυριαρχία του προτσές μέσα από το μαρ-
ξιστικό όργανο, σημαίνει να προετοιμά-
σει γύρω απ’ αυτό την πειθαρχία στη
26 • ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ
ζωή. Κι ο Τρότσκι δείχνει πώς προετοί-
μασε την πειθαρχία γι’ αυτή τη δραστη-
ριότητα. Πρέπει να δούμε ότι ο καπιταλι-
σμός έκανε μια ολόκληρη προπαγάνδα
με βάση τους σοφούς του, τους επιστή-
μονες, τους οικονομολόγους, τους φιλο-
σόφους, τους λογοτέχνες, τους συγγρα-
φείς, που έπαιξαν το ρόλο του υπηρέτη
του καπιταλισμού, έστω και χωρίς να το
θελήσουν, αλλά όντας ένα προϊόν του
καπιταλισμού. Όλοι αυτοί είναι προϊ-
όν του εμπειρισμού. Ακόμα και η ίδια η
αστική επιστήμη είναι ένα προϊόν του
εμπειρισμού, γιατί ο αντικειμενικός της
στόχος δεν είναι το συμφέρον, η ανά-
πτυξη της ανθρωπότητας, αλλά το συμ-
φέρον της καπιταλιστικής εκμετάλλευ-
σης και του ανταγωνισμού της αγοράς.
Κατά συνέπεια, το επιστημονικό συμπέ-
ρασμα μειώνει το βεληνεκές του, το πε-
ριορίζει στις σφαίρες που ενδιαφέρουν
και συμφέρουν την εκμετάλλευση. Αν
τώρα παίρνει μια μορφή πολύ πιο βαθιά,
αποφασιστική και γενική, είναι λόγω της
επιρροής των Εργατικών Κρατών, όπου
δεν υπάρχουν ιδιωτικά συμφέροντα,
αλλά το κοινό συμφέρον.
Ο Τρότσκι δείχνει στο βιβλίο του πώς
προετοιμάζεται ο επαναστάτης γι’ αυτό
το καθήκον. Εφαρμόζοντας κι αναπτύσ-
σοντας τη μέθοδο της επιστημονικής
οργάνωσης, που είναι ο μαρξισμός και
η θεμελιώδης ικανότητα πρόβλεψης. Σ’
όλη του τη ζωή προετοιμάστηκε γι’ αυ-
τό, αναπτύχθηκε γι’ αυτό. Πράγμα που
αποδείχνεται από το ότι παρ’ όλο που
αρχικά είχε περιορισμούς στην κατα-
νόηση του Κόμματος, στη συνέχεια δι-
ορθώθηκε. Ήταν για πρώτη φορά στην
ιστορία που μια ομάδα ανθρώπων προ-
ετοιμαζόταν για έναν ειδικό σκοπό: να
οικοδομήσει μια νέα κοινωνία. Είναι αυ-
τό που αποδείχνεται σ’ αυτόν, όπως και
σε άλλους επαναστάτες. Η ζωή του αφο-
σιώθηκε σ’ αυτό κι όχι σ’ έναν ατομικό
σκοπό. Η εξυπνάδα του Τρότσκι δεν
αφοσιώθηκε στο ατομικό συμφέρον ή
στο συμφέρον του συναγωνισμού και
του ανταγωνισμού, αλλά στο συμφέρον
της ανάπτυξης της ανθρωπότητας και
της κοινωνίας. Αυτό ήταν ο Τρότσκι.
Ο Τρότσκι δείχνει πώς οι επαναστά-
τες αφοσιώνονται στην καλλιέργεια της
σκέψης και της προβλεπτικής ικανότη-
τας, χωρίς αυτό να είναι μια παραίτη-
ση από τη ζωή, το φαγητό, τον ύπνο,
την απόκτηση παιδιών, αλλά αναπτύσ-
σουν την απασχόληση του να προβλέ-
ψουν ένα προτσές. Με την προετοιμα-
σία μπορούν και προβλέπουν. Πριν τον
Μαρξ και τον Ένγκελς κανένας άλλος
δεν μπόρεσε να το κάνει αυτό, γιατί δεν
το απαιτούσε το κοινωνικό καθεστώς,
γιατί ήταν τα ατομικά συμφέροντα αυτά
που κυριαρχούσαν στην επιστήμη και
την περιόριζαν στα περιθώρια που επέ-
τρεπε η νοοτροπία της εκμετάλλευσης,
του συναγωνισμού και του ανταγωνι-
σμού, που δημιουργήθηκε από την ατο-
μική ιδιοκτησία. Ο Τρότσκι δείχνει πώς η
δραστηριότητα των μπολσεβίκων πραγ-
ματοποιήθηκε με την αντικειμενικότητα
ν’ αναπτυχθούν συνειδητά, με σκοπό να
προβλέψουν την πορεία της ιστορίας
και κατά συνέπεια να ξέρουν να συγκε-
ντρώσουν τις εμπειρικές δυνάμεις που
ανάπτυξε ο καπιταλισμός.
Η ζωή του Τρότσκι δείχνει ότι αφοσι-
ώθηκε σ’ όλο αυτό. Ασχολήθηκε με όλες
τις όψεις της ζωής, με τη λογοτεχνία, την
τέχνη, τα ανθρώπινα όντα, την οικονο-
μία, τη φυσική, τη χημεία, την πολιτική,
τον πόλεμο και το πού πάμε. Και μια από
τις όψεις της ζωής ήταν να ερμηνεύσει
και να προβλέψει την πορεία του αντι-
κειμενικού προτσές της ιστορίας. Λυτή
είναι όλη η ζωή του Τρότσκι. Αυτό δεί-
χνει τη διαφάνεια του επαναστάτη, που
ο μαρξισμός του επιτρέπει να ερμηνεύει
και να προβλέπει την πορεία της ιστορί-
ας και προετοιμάστηκε γι’ αυτή την πο-
ρεία.
Σ’ όλο το βιβλίο «Η Ζωή μου» δεν
υπάρχει ούτε μια πλευρά, ούτε μια υπο-
ψία ατομικού, ιδιωτικού συμφέροντος.
Ακόμα και στις πιο μεγάλες πολεμικές
λέει: «Ο Λένιν ήταν ο δάσκαλός μου».
Δείχνει την καθαρότητα των μπολσεβί-
κων, που προετοιμάζονταν σαν συνει-
δητά όντα για το ρόλο τους στην ιστο-
ρία. Δεν εμποδίζονταν από κανένα
ατομικό συμφέρον, αλλά είχαν αντίθε-
τα ένα αντικειμενικό επιστημονικό συμ-
φέρον. Γι’ αυτό μπορούσαν να προβλέ-
ψουν και ν’ αναπτύξουν τις ιδέες, γιατί
δεν είχαν συμφέροντα κάστας, ομάδας,
καμαρίγιας, ούτε το μικροαστικό περι-
ορισμό του να φοβούνται να επέμβουν
στην ιστορία, από αναποφασιστικότη-
τα, από την τοποθέτηση της μικροαστι-
κής τάξης εκείνη την εποχή -τώρα ήδη
δεν είναι έτσι-. Ακόμα κι όταν είχαν αστι-
κή καταγωγή (οι πιο σημαντικοί μπολ-
σεβίκοι είχαν αστικές καταγωγές, ακόμα
κι αριστοκρατικές και πολύ λίγοι προήλ-
θαν από τη μικρή και μεσαία αστική τά-
ξη) ο Τρότσκι έδειχνε την εξυπνάδα που
είχαν.
Είναι ένα παράδειγμα συμπεριφοράς
επαναστάτη, που ποτέ δε λέει ψέματα.
Λύνει όλα τα προβλήματα με βάση την
αντικειμενική ανάγκη της ιστορίας ν’
αναλύσει επιστημονικά. Δεν έχει ατομι-
κά συμφέροντα. Είναι ένα δημόσιο αγα-
θό της ιστορίας, όπως ήταν ο Λένιν και
οι μπολσεβίκοι. Δεν υπήρχε σ’ αυτούς η
πρόθεση να πουν ψέματα. Ήταν η αντι-
κειμενική διεκδίκησή τους ν’ αντιπρο-
σωπεύουν την ιστορία. Γι’ αυτό δεν έλε-
γαν ψέματα. Αυτό δείχνει πώς, μέσα στις
πιο δύσκολες συνθήκες, όπου ο Στάλιν
ήθελε να τους δολοφονήσει, αυτοί δια-
παιδαγωγούσαν τα στελέχη στην ανά-
γκη να υπερασπίσουν χωρίς όρους το
Εργατικό Κράτος. Κι αν ήταν ανάγκη γι’
αυτό, να υπερασπίσουν ακόμα και τον
Στάλιν, κριτικάροντας και καταδικάζο-
ντάς τον πολιτικά. Αυτό έδειχνε την ποι-
ότητα που δημιουργήθηκε σ’ αυτούς
από το μαρξισμό, σαν αντικειμενικοί
αντιπρόσωποι, σαν δημόσιο αγαθό της
ιστορίας. Είναι γι’ αυτό που μπορούσαν
να συζητούν τα πιο δύσκολα προβλήμα-
τα, να αμύνονται απέναντι στον Στάλιν
και ταυτόχρονα να υπερασπίζουν χωρίς
όρους το Εργατικό Κράτος.
Μ’ αυτή τη στάση ο Τρότσκι και οι
μπολσεβίκοι έδειξαν τη βαθιά αποφα-
σιστικότητα κι επιστημονική προετοι-
μασία τους, να είναι όργανα δημόσιου
αγαθού της ιστορίας. Πράγμα που το
συνεχίζουμε εμείς. Αυτό δείχνει το σφρί-
γος και τη σιγουριά του ηγέτη Τρότσκι.
Είχε την πεποίθηση ότι το Εργατικό Κρά-
τος είναι ένα όργανο αναντίρρητο και
απαραίτητο κι έχει μια όψη αντιφατι-
κή: τη γραφειοκρατία. Είχε την επιστη-
μονική προετοιμασία, ανάμεσα στις δυο
αντιφατικές όψεις, να δει ότι πρέπει να
υπερασπίσει αυτή που έκανε να προο-
δεύσει η ιστορία. Δίδαξε ένα νέο τύπο
κοινωνικής πάλης: υπεράσπιση του Ερ-
γατικού Κράτους και πάλη ενάντια στην
ηγεσία του. Δείχνει πώς προετοιμάστη-
καν οι μπολσεβίκοι γι’ αυτό το καθήκον.
Στον Τρότσκι άρμοσε να γίνει ένας
από τους οικοδόμους του Εργατικού
Κράτους και στη συνέχεια ο κύριος ορ-
γανωτής της πάλης ενάντια στην ηγε-
σία αυτού του Εργατικού Κράτους, που
το εκφύλισε και δημιούργησε ένα νέο
πρόβλημα στην ιστορία, την ανάγκη της
Πολιτικής Επανάστασης, όπως την ονό-
μασε ο Τρότσκι, στο Εργατικό Κράτος.
Διαπαιδαγώγησε ένα ολόκληρο παγκό-
σμιο ιστορικό ρεύμα, που σαν θεμελιώ-
δη τακτική για την παγκόσμια πρόοδο
της ιστορίας, που είναι η πρόοδος της
επανάστασης, έπρεπε να υπερασπίσει
χωρίς όρους το Εργατικό Κράτος και να
επιτεθεί πολιτικά στη γραφειοκρατία.
Έπρεπε να εναλλάσσει αυτά τα καθήκο-
ντα, να μην τα συγχέει και να μην επηρε-
άζεται από τον εχθρό. Στη «Ζωή μου» ο
Τρότσκι δείχνε» πώς αυτός διαπαιδαγω-
γήθηκε και προετοιμάστηκε γι’ αυτό το
καθήκον. Αν ήταν εμπειρικός, θα είχε πέ-
σει στον εμπειρισμό του να βλέπει την
ηγεσία του Εργατικού Κράτους και να πι-
στεύει ότι το Εργατικό Κράτος είναι έτσι.
Αντίθετα αυτός είδε: το Εργατικό Κρά-
τος είναι ένα πράγμα, η ηγεσία του ένα
άλλο. Η κατάκτηση που ήδη είχε γίνει,
αυτή η διάρθρωση που είχε επιτευχθεί,
αυτό το καθεστώς της κρατικοποιημέ-
νης ιδιοκτησίας, ήταν ήδη μια πρόοδος.
Το βιβλίο βοηθάει να δούμε πώς η
προηγούμενη προετοιμασία του Τρό-
τσκι του επέτρεψε να το δει αυτό και να
δράσει έτσι. Γι’ αυτό είναι σημαντικό να
παρακολουθήσουμε όλες τις όψεις της
ζωής του. Ενσωματώνει στην ιστορία
μια σειρά από αρχές και δείχνει πώς αυ-
τός προετοιμάστηκε γι’ αυτές τις αρχές.
Χωρίς την προηγούμενη ζωή δε θα μπο-
ρούσε να παίξει αυτό το ρόλο. Θα ήταν
ένας εμπειρικός ατομιστής. Αντίθετα
δείχνει πώς προετοιμάστηκε ο επανα-
στάτης για να αισθανθεί τη χαρά να ζή-
σει σαν δημόσιο αγαθό της ιστορίας.
Δεν υπάρχει καμιά έκφραση παραπό-
νου, διαμαρτυρίας, για όλη τη καταδίω-
ξη που του έγινε, αλλά μια επιστημονική
συμπεριφορά αυτού που έχει τη θέλη-
ση, όταν έχει αποφασίσει ένα στόχο, να
τον εκπληρώσει και για να τον εκπληρώ-
σει πρέπει να προετοιμαστεί. Αυτό είναι
το πιο όμορφο που υπάρχει στο βιβλίο
του Τρότσκι. Είναι μια ζωντανή εμπει-
ρία. Γι’ αυτό έγραψε το βιβλίο ο Τρό-
τσκι. Δεν το έγραψε για ν’ ανταγωνιστεί,
για να πείσει πολιτικά, αλλά για να δεί-
ξει τη συνειδητή αφοσίωση των μπολ-
σεβίκων στο να πάρουν την εξουσία και
να οικοδομήσουν τη νέα κοινωνία. Αυτό
είναι το βιβλίο. Μαζί με τις περιγραφές
των δράσεων, των αγώνων, της κατάλη-
ψης της εξουσίας, των πολιτικών συζη-
τήσεων στη Ρώσικη Επανάσταση. Αλλά
το βασικό στοιχείο του βιβλίου του Τρό-
τσκι είναι αυτό.
X. ΠΟΣΑΔΑΣ 20/12/1974
Το Μεταβατικό Πρόγραμμα Γράφτηκε:
το 1938 και υιοθετήθηκε από το
Ιδρυτικό Συνέδριο της Τέταρτης
Διεθνούς
Σύνταξη: Θεοδόσης Θωμαδάκης
Μετάφραση-Επιμέλεια:
ΘΕΟΔΟΣΗΣ ΘΩΜΑΔΑΚΗΣ
Αποσπάσματα από συζητήσεις
του Τρότσκι πάνω στο
Μεταβατικό Πρόγραμμα
1. Μια Συζήτηση Ορισμένων Μελών
του ΣΕΚ με τον Λεόν Τρότσκι για
το «Μεταβατικό Πρόγραμμα»
ΚΡΟΥΞ (Ένα από τα ψευδώνυμα του
Τρότσκι, σημ. σύντ.) «Είναι πολύ σημα-
ντικό να διευκρινίσουμε ορισμένα ση-
μεία πάνω στο ζήτημα, γενικά, του
προγράμματος. Πώς μπορεί κανείς να
καταστρώσει ένα πραγματικό πρόγραμ-
μα;
Ορισμένοι σύντροφοι λένε πως αυτό
το προσχέδιο προγράμματος δεν αντα-
ποκρίνεται ικανοποιητικά στην πνευμα-
τική κατάσταση και στην ιδιοσυγκρασία
των αμερικανών εργατών. Γι’ αυτό πρέ-
πει να αναρωτηθούμε αν αυτό το πρό-
γραμμα χρειάζεται να προσαρμοστεί
στη νοοτροπία των εργατών, ή αν θα
πρέπει να ανταποκρίνεται στην πραγ-
ματική, οικονομική και κοινωνική, κατά-
σταση που υπάρχει στη χώρα.
Αυτό είναι το πιο σημαντικό ζήτημα.
Ξέρουμε πως η συνείδηση κάθε κοι-
νωνικής τάξης καθορίζεται από αντικει-
μενικούς όρους, από τις παραγωγικές
δυνάμεις, από την οικονομική κατάστα-
ση της χώρας, αλλά ο καθορισμός αυτός
δεν γίνεται με μηχανικό τρόπο. Η συνεί-
δηση, γενικά, καθυστερεί. Καθυστερεί
σε σχέση με την οικονομική εξέλιξη, και
με έναν τρόπο που μπορεί λίγο ή πο-
λύ να καθοριστεί. Σε ομαλές περίοδες,
όταν η εξέλιξη είναι αργή, όταν τα πράγ-
ματα κυλάνε αργά-αργά, η καθυστέρη-
ση αυτή δεν μπορεί να έχει συνέπειες
καταστροφικές. Αυτή η καθυστέρηση,
σ’ ένα μεγάλο βαθμό, σημαίνει πως οι
εργάτες δεν βρίσκονται στο ύψος των
καθηκόντων που τους επιβάλλουν οι
αντικειμενικές συνθήκες. Αντίθετα, σε
μια περίοδο κρίσης, αυτή η καθυστέρη-
ση μπορεί να είναι καταστροφική. Στην
Ευρώπη, λόγου χάρη, έφερε στην εξου-
σία το φασισμό. Ο φασισμός είναι η ποι-
νή που επιβάλλεται στους εργάτες, όταν
δεν κατορθώνουν να πάρουν την εξου-
σία.
Σήμερα, οι Ενωμένες Πολιτείες μπαί-
νουν σε μια ανάλογη φάση και αντιμε-
τωπίζουν τους ίδιους κινδύνους. Η αντι-
κειμενική κατάσταση της χώρας είναι
απ’ όλες τις απόψεις ώριμη για την Σο-
σιαλιστική Επανάσταση και το πέρα-
σμα στο σοσιαλισμό, πιο ώριμη απ’ ό,τι
είναι στην Ευρώπη, πιο ώριμη ίσως από
ό,τι είναι σε οποιαδήποτε άλλη χώρα
στον κόσμο, μα η πολιτική καθυστέρη-
ση της αμερικανικής εργατικής τάξης εί-
ναι απερίγραπτη. Αυτό σημαίνει πως ο
κίνδυνος μιας φασιστικής καταστροφής
είναι πάρα πολύ μεγάλος. Αυτή η ανά-
λυση είναι η αφετηρία κάθε δραστηριό-
τητάς μας. Το πρόγραμμα πρέπει να εκ-
φράζει τα αντικειμενικά καθήκοντα των
εργατών και όχι να αντανακλά την πο-
λιτική καθυστέρησή τους. Το πρόγραμ-
μα πρέπει να παίρνει την κοινωνία όπως
αυτή είναι, γιατί το ίδιο είναι ένα όργα-
νο για να παλέψουμε την καθυστερη-
μένη αυτή πνευματική κατάσταση της
εργατικής τάξης και να την νικήσου-
με. Γι’ αυτό οφείλουμε, στο πρόγραμμά
μας, να προσηλωθούμε στο να δείξου-
με όλη την έκταση της κοινωνικής κρί-
σης που συνταράσσει την καπιταλιστική
κοινωνία –κρίση που στην πρώτη γραμ-
μή της βρίσκονται οι Ενωμένες Πολιτεί-
ες. Δεν μπορούμε εμείς να καθορίζουμε
από μόνοι μας προθεσμίες, ή να τροπο-
ποιούμε όρους που δεν εξαρτώνται από
μας. Δεν μπορούμε να εγγυηθούμε πως
οι μάζες θα λύσουν την κρίση, οφείλου-
με, όμως, να πάρουμε την κατάσταση
όπως αυτή είναι: αυτό είναι το καθήκον
του προγράμματος.
Είναι άλλο ζήτημα το να ξέρουμε με
τι τρόπο θα παρουσιάσουμε το πρό-
ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ • 27
γραμμα στους εργάτες. Είναι περισσό-
τερο ζήτημα παιδαγωγικό και λεξιλο-
γίου, ζήτημα εκλογής όρων. Η πολιτική
πρέπει να χαράσσεται με μόνο γνώμο-
να το κεντρικό ζήτημα, το ζήτημα της
ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμε-
ων και του μπλοκαρίσματος αυτής της
ανάπτυξης από την καπιταλιστική μορ-
φή οργάνωσης της ιδιοκτησίας, και το
αποτέλεσμά του, την αυξανόμενη ανερ-
γία, την πιο μεγάλη κοινωνική πληγή. Οι
παραγωγικές δυνάμεις δεν μπορούν να
αναπτυχθούν πια. Η επιστήμη και η τε-
χνολογία αναπτύσσονται, οι υλικές δυ-
νάμεις, όμως, παρακμάζουν. Αυτό ση-
μαίνει πως η ανθρωπότητα φτωχαίνει
όλο και πιο πολύ, πως ο αριθμός των
ανέργων αυξάνει. Η αθλιότητα των μα-
ζών μεγαλώνει, οι δυσκολίες γίνονται
ολοένα και πιο μεγάλες, τόσο για την
μπουρζουαζία όσο και για τους εργαζό-
μενους. Η μπουρζουαζία δεν έχει άλλη
λύση από το φασισμό. Η κρίση που βα-
θαίνει θα αναγκάσει την μπουρζουαζία
να καταλύσει και τα τελευταία ίχνη της
δημοκρατίας. Το αμερικανικό προλετα-
ριάτο κινδυνεύει πολύ να πληρώσει το
γεγονός ότι του λείπει η οργάνωση, η
θέληση και το κουράγιο, με 20 ή 30 χρό-
νια φασιστικού καθαρτηρίου. Και τότε,
η μπουρζουαζία, με το σιδερένιο ρόπα-
λό της, θα μάθει στους αμερικανούς ερ-
γάτες τα επαναστατικά τους καθήκοντα.
Η Αμερική θα δει το ευρωπαϊκό πείραμα
να αναπαράγεται σε μια πελώρια κλίμα-
κα. Θα πρέπει να έχουμε απόλυτη συνεί-
δηση γι’ αυτό.
Αυτό, σύντροφοι, είναι εξαιρετικά σο-
βαρό. Πρόκειται για το μέλλον που επι-
φυλάσσουν, και που άρχισε να φαίνε-
ται, στους αμερικανούς εργαζόμενους.
Μετά τη νίκη του Χίτλερ, όταν ο Τρό-
τσκι έγραψε την μπροσούρα: “Πού πά-
ει η Γαλλία;”, οι γάλλοι σοσιαλδημοκρά-
τες έλεγαν γελώντας: “Η Γαλλία δεν είναι
Γερμανία”. Όμως, πριν τη νίκη του Χίτ-
λερ, είχε γράψει πολλές μπροσούρες,
για να προειδοποιήσει τους γερμανούς
εργάτες και οι σοσιαλδημοκράτες χλευ-
άζανε κι αυτοί: “Η Γερμανία δεν είναι Ιτα-
λία”. Δεν τις λάβανε υπόψη τους. Σήμερα
είναι η Γαλλία που βρίσκεται κάθε μέρα
και πιο κοντά στο φασιστικό καθεστώς.
Το ίδιο πράγμα συμβαίνει και με τις Ενω-
μένες Πολιτείες. Η Αμερική έχει αποθέ-
ματα λίπους, είναι αυτά τα αποθέμα-
τα του παρελθόντος που επέτρεψαν το
πείραμα Ρούζβελτ, μα κι αυτά εξαντλού-
νται... Η γενική κατάσταση είναι παντού
η ίδια, ο κίνδυνος είναι ο ίδιος.
Είναι αλήθεια πως η αμερικανική ερ-
γατική τάξη έχει μικροαστική νοοτρο-
πία, πως της λείπει το αίσθημα της επα-
ναστατικής αλληλεγγύης, πως είναι
συνηθισμένη σε ένα υψηλό βιοτικό επί-
πεδο, αλλά η νοοτροπία της αμερικα-
νικής εργατικής τάξης δεν ανταποκρί-
28 • ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ
νεται στη σημερινή πραγματικότητα,
αντανακλά τις αναμνήσεις μιας εποχής
που έχει περάσει.
Σήμερα, η κατάσταση είναι ριζικά δια-
φορετική. Τι μπορεί να κάνει ένα επανα-
στατικό κόμμα μπροστά σ’ αυτή την κα-
τάσταση; Πρώτα πρώτα, έχει καθήκον
να δώσει μια ακριβή εικόνα της κατά-
στασης και των ιστορικών καθηκόντων
που απορρέουν απ’ αυτήν, πέρα και ξέ-
χωρα από το γεγονός αν οι εργάτες εί-
ναι έτοιμοι ή όχι να αναλάβουν αυτά τα
καθήκοντα. Τα καθήκοντά μας δεν εξαρ-
τώνται από την κατάσταση πνευμάτων
που υπάρχει στους εργάτες. Τα καθήκο-
ντά μας αυτά είναι να αναπτύξουμε τη
συνείδησή τους. Να, εκείνο που πρέπει
να διατυπώσει το πρόγραμμα και να το
παρουσιάσει στους προχωρημένους ερ-
γάτες.
Μερικοί θα πουν: “Σύμφωνοι, αυτό το
πρόγραμμα είναι ένα πρόγραμμα επι-
στημονικό, ανταποκρίνεται στην πραγ-
ματική κατάσταση, αλλά αν οι εργάτες
δεν το υιοθετήσουν, θα είναι ανώφελο”.
Αυτό μπορεί να γίνει. Όμως αυτό θα σή-
μαινε πως οι εργάτες θα συντρίβονταν
πριν μπορέσει η κρίση να λυθεί προς
όφελος της Σοσιαλιστικής Επανάστα-
σης. Αν ο αμερικανός εργάτης δεν υιο-
θετήσει έγκαιρα αυτό το πρόγραμμα,
θα αναγκαστεί να δεχτεί το πρόγραμ-
μα του φασισμού. Όταν παρουσιάζου-
με το πρόγραμμά μας στην εργατική
τάξη, δεν μπορεί να υπάρχει καμιά εγ-
γύηση όσον αφορά την απόρριψη ή την
αποδοχή του από την ίδια την εργατι-
κή τάξη. Δεν μπορούμε να πάρουμε μια
τέτοια ευθύνη... μπορούμε να αναλά-
βουμε την ευθύνη σ’ ό,τι αφορά αυτό το
πρόγραμμα, μόνο για τους εαυτούς μας.
Οφείλουμε να πούμε την αλήθεια
στους εργάτες, έτσι θα κερδίσουμε τα
καλύτερα στοιχεία. Δεν ξέρω αν τα προ-
χωρημένα αυτά στοιχεία σταθούν ικανά
να οδηγήσουν την εργατική τάξη στην
εξουσία. Ελπίζω πως θα είναι ικανά. Κα-
νείς, όμως, δεν μπορεί να το εγγυηθεί
αυτό.
Αλλά, ακόμα και στη χειρότερη πε-
ρίπτωση, αν η εργατική τάξη δεν κινη-
τοποιήσει όλες της τις δυνάμεις, όλα τα
μέσα που έχει στη διάθεσή της, για τη
Σοσιαλιστική Επανάσταση, και πέσει κά-
τω από τη φασιστική μπότα, οι πιο προ-
χωρημένοι εργάτες, σαν μάρτυρες, θα
μπορούν να πουν: Αυτό εδώ το Κόμμα
μάς είχε προειδοποιήσει: ήταν το καλύ-
τερο. Αυτό θα γίνει το σύμβολο μιας με-
γάλης παράδοσης που θα μείνει ζωντα-
νή μέσα στην εργατική τάξη.
Αυτή, φυσικά, είναι η χειρότερη εικα-
σία που κάνουμε. Όμως, αποδείχνεται
πως όλα τα επιχειρήματα που λένε πως
δεν θα μπορούσαμε να παρουσιάσουμε
ένα τέτοιο πρόγραμμα επειδή δεν αντα-
ποκρίνεται στη νοοτροπία των μαζών,
είναι ψευτοεπιχειρήματα, που προδί-
νουν το φόβο που νοιώθουν οι υποστη-
ρικτές τους μπροστά στη σημερινή κα-
τάσταση.
Αν προφανώς έκλεινα τα μάτια, θα
μπορούσα να συντάξω ένα ωραίο, ρό-
δινο πρόγραμμα που όλος ο κόσμος
θα το δεχόταν. Αλλά αυτό το πρόγραμ-
μα δεν θα ανταποκρινόταν στην κατά-
σταση, και το ιδιαίτερο γνώρισμα του
προγράμματος είναι να ανταποκρίνε-
ται πρώτα στην αντικειμενική κατάστα-
ση. Πιστεύω πως το στοιχειώδες αυτό
επιχείρημα είναι ένα καθοριστικό στοι-
χείο…
…«Αυτό το πρόγραμμα μπορεί να
πραγματωθεί σήμερα;».
ΚΡΟΥΞ: «Είναι πιο εύκολο να ανατρα-
πεί ο καπιταλισμός παρά να επιβληθεί
πραγματικά η κινητή κλίμακα μισθών
και ωρών εργασίας μέσα στα πλαίσια
του καπιταλιστικού συστήματος. Καμιά
από τις διεκδικήσεις μας δεν θα πραγ-
ματωθεί μέσα σ’ αυτά τα πλαίσια, γι’ αυ-
τό και τις αποκαλούμε μεταβατικές διεκ-
δικήσεις: αυτές εγκαθιστούν μια γέφυρα
που μας επιτρέπει να κερδίσουμε τους
εργάτες, και μια πραγματική γέφυρα για
να πάμε στη Σοσιαλιστική Επανάσταση.
Όλο το πρόβλημα είναι να ξέρουμε το
πώς να κινητοποιήσουμε τις μάζες για
τον αγώνα: το πρόβλημα της διάσπασης
των εργατών σε εργαζόμενους και άνερ-
γους, λόγου χάρη, τίθεται μέσα σε αυτά
τα πλαίσια. Πρέπει να βρούμε τα μέσα
να ξεπεράσουμε αυτή τη διάσπαση. Η
ιδέα μιας ξεχωριστής τάξης, της τάξης
των ανέργων, που αποτελείται από και-
νούριους παρίες, είναι μια ιδέα που απο-
τελεί μέρος της ψυχολογικής προετοι-
μασίας για το φασισμό. Αν η εργατική
τάξη δεν καταφέρει να ξεπεράσει αυτή
τη διάσπαση, προπαντός στο συνδικα-
λιστικό επίπεδο, ο φασισμός θα έχει κά-
νει τη δουλειά του».
ΕΡΩΤΗΣΗ: «Πολλοί σύντροφοι δεν
μπορούν να καταλάβουν γιατί αυτή η
διεκδίκηση δεν μπορεί να ικανοποιη-
θεί».
ΚΡΟΥΞ: «Είναι ένα ζήτημα πολύ ση-
μαντικό. Αυτό το πρόγραμμα δεν είναι
εφεύρεση ενός ανθρώπου. Απορρέει
από τη μακριά εμπειρία των μπολσεβί-
κων. Το επαναλαμβάνω: το πρόγραμμα
αυτό είναι η συγκεκριμενοποίηση της
συλλογικής πείρας των επαναστατών.
Είναι η εφαρμογή των παλιών αρχών
στη σημερινή κατάσταση. Δεν πρέπει
να το θεωρούμε σαν να έχει χαραχτεί
οριστικά πάνω σε μάρμαρο, αλλά πρέ-
πει να το βλέπουμε σαν προσαρμόσιμο
στην αντικειμενική κατάσταση.
Οι επαναστάτες θεωρούν πάντα τις
μεταρρυθμίσεις και τις κατακτήσεις σαν
υποπροϊόντα της επαναστατικής πάλης.
Αν περιοριστούμε στο να διεκδικού-
με αυτό που μπορούμε να πετύχουμε,
η κυρίαρχη τάξη δεν θα μας δώσει πα-
ρά το ένα δέκατο απ’ αυτό, ή και τίποτε.
Αν ζητάμε περισσότερα και είμαστε μά-
λιστα σε θέση να επιβάλουμε τις διεκδι-
κήσεις μας, οι καπιταλιστές θα αναγκα-
στούν να παραχωρήσουν το μάξιμουμ.
Όσο πιο μαχητικοί και απαιτητικοί είναι
οι εργάτες, τόσο πιο πολλά μπορεί κα-
νείς να απαιτεί και να κερδίζει. Οι διεκδι-
κήσεις μας δεν είναι στείρα συνθήματα,
είναι μέσα πίεσης πάνω στην μπουρζου-
αζία. Στο παρελθόν, στη διάρκεια του
καλού καιρού για τον αμερικανικό κα-
πιταλισμό, οι εργάτες αποκτούσαν πλε-
ονεκτήματα από το γεγονός και μόνο
ότι ρίχνονταν εμπειρικά στη μάχη και με
πολύ μαχητικό πνεύμα.
Η σημερινή κατάσταση είναι πολύ δι-
αφορετική.
Οι καπιταλιστές δεν έχουν μπροστά
τους μια εποχή ευημερίας. Δεν φοβού-
νται καθόλου τις απεργίες, δεδομένου
ότι υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός εργα-
τών που ψάχνουν για δουλειά. Γι’ αυτό
και το πρόγραμμα πρέπει να προσπαθεί
να ενώσει τα δυο μέρη της εργατικής τά-
ξης, τους εργαζόμενους και τους άνερ-
γους. Κι αυτό ακριβώς κάνει η κινητή
κλίμακα των μισθών και των ωρών ερ-
γασίας»…
…3. Μια Ακόμα Συζήτηση με τον
Λεόν Τρότσκι για το «Μεταβατικό
Πρόγραμμα»
Λ. ΤΡΟΤΣΚΙ: «Ποια είναι η σημασία
του προγράμματος; Το πρόγραμμα είναι
η ουσία του Κόμματος. Το Κόμμα αντι-
προσωπεύει την πρωτοπορία της εργα-
τικής τάξης. Το Κόμμα είναι μια επιλογή
από τα πιο συνειδητά, τα πιο προχωρη-
μένα, τα πιο αφοσιωμένα στοιχεία, και
μπορεί να παίζει ένα σπουδαίο πολιτι-
κό και ιστορικό ρόλο που δεν βρίσκε-
ται σε άμεση σχέση με την αριθμητική
του δύναμη. Μπορεί να είναι ένα μικρό
κόμμα και να παίζει έναν τεράστιο ρόλο.
Στην διάρκεια της πρώτης ρώσικης επα-
νάστασης, το 1905, λόγου χάρη, η μπολ-
σεβίκικη φράξια δεν αριθμούσε πάνω
από δέκα χιλιάδες μέλη, οι μενσεβίκοι
από δέκα μέχρι δώδεκα χιλιάδες μέλη,
κι αυτά είναι το μάξιμουμ. Σ’ αυτή την
εποχή, ανήκαν στο ίδιο Κόμμα. Αυτό ση-
μαίνει πως το σύνολο του Κόμματος δεν
αριθμούσε πάνω από είκοσι με είκοσι
δυο χιλιάδες εργάτες. Το Κόμμα κατεύ-
θυνε τα Σοβιέτ σ’ ολόκληρη τη χώρα χά-
ρη σε μια σωστή πολιτική και χάρη στη
συνοχή του. Μπορεί κανείς να φέρει την
αντίρρηση πως η διαφορά που υπάρχει
ανάμεσα στους ρώσους και τους αμε-
ρικανούς εργάτες, ή τους εργάτες μιας
οποιασδήποτε άλλης παλιάς καπιταλι-
στικής χώρας, είναι ότι το ρωσικό προ-
λεταριάτο ήταν ένα προλεταριάτο ολό-
τελα φρέσκο και παρθένο, χωρίς καμιά
παράδοση συνδικαλισμού και συντη-
ρητικού ρεφορμισμού. Ήταν ένα νεαρό,
φρέσκο, παρθένο προλεταριάτο που εί-
χε ανάγκη από μια ηγεσία και που, παρά
το γεγονός ότι το Κόμμα στο σύνολό του
δεν αριθμούσε πάνω από 20.000 εργά-
τες, αυτό το Κόμμα οδήγησε στη μάχη
δύο με τρία εκατομμύρια εργάτες.
Σήμερα τι είναι το κόμμα; Σε τι συνί-
σταται η συνοχή του; Η συνοχή αυτή εί-
ναι μια συλλογική κατανόηση των γε-
γονότων, των καθηκόντων, κι αυτή η
συλλογική κατανόηση είναι το πρό-
γραμμα του Κόμματος. Όπως οι σύγ-
χρονοι εργάτες (περισσότερο απ’ όσο
οι πρωτόγονοι) δεν μπορούν να δουλέ-
ψουν χωρίς εργαλεία, κατά τον ίδιο τρό-
πο, το πρόγραμμα είναι το εργαλείο του
Κόμματος. Αν λείπει το πρόγραμμα, κά-
θε εργάτης πρέπει να αυτοσχεδιάσει το
εργαλείο του, να βρει εργαλεία προχει-
ροφτιαγμένα, και το ένα θα βρίσκεται
σε αντίφαση με το άλλο. Μονάχα όταν
η πρωτοπορία είναι οργανωμένη πάνω
στη βάση κοινών αντιλήψεων, μπορού-
με να δράσουμε.
Μπορεί κάποιος να μας πει ότι μέ-
χρι σήμερα δεν είχαμε ένα πρόγραμ-
μα κι όμως δρούσαμε. Αλλά αυτό εδώ
το πρόγραμμα είχε διατυπωθεί σε διά-
φορα άρθρα, προτάσεις, κλπ... Μ’ αυ-
τή την έννοια, το σχέδιο προγράμματος
δεν είναι μια καινούρια ανακάλυψη, δεν
είναι το έργο ενός μόνο ανθρώπου, αλ-
λά το αποτέλεσμα μιας συλλογικής ερ-
γασίας που έγινε μέχρι σήμερα. Ωστόσο
ένα τέτοιο ρεζουμέ είναι απολύτως ανα-
γκαίο για να δώσει στους συντρόφους
μια ιδέα της κατάστασης, μια συλλογική
κατανόηση. Οι μικροαστοί, οι αναρχικοί
και οι διανοούμενοι φοβούνται να δώ-
σουν στο κόμμα συλλογικές ιδέες, μια
συλλογική συμπεριφορά. Το πρόγραμ-
μα δεν επιβάλλεται σε κανέναν γιατί
όποιος γίνεται μέλος του Κόμματος το
κάνει με τη θέλησή του.
Νομίζω πως πάνω σ’ αυτό το θέμα εί-
ναι σημαντικό να υπογραμμίσουμε εκεί-
νο που θέλουμε να πούμε με την έκ-
φραση ελευθερία, αντιθέτοντάς την
στην αναγκαιότητα. Το ότι μπορούμε
να έχουμε μια ελεύθερη προσωπικότη-
τα, αυτό είναι συνήθως μια μικροαστική
αντίληψη. Δεν είναι παρά ένα παραμύθι,
μια πλάνη. Δεν είμαστε καθόλου ελεύ-
θεροι. Δεν έχουμε ελεύθερη θέληση,
με την έννοια της μεταφυσικής φιλοσο-
φίας. Όταν επιθυμώ να πιω ένα ποτήρι
μπύρα, ενεργώ σαν ελεύθερος άνθρω-
πος, όμως δεν ανακάλυψα εγώ την ανά-
γκη της μπύρας. Αυτή η ανάγκη βγαίνει
από το σώμα μου και εγώ δεν είμαι πα-
ρά ο εκτελεστής. Στο μέτρο όμως που
καταλαβαίνω τις ανάγκες του σώματός
μου και μπορώ συνειδητά να τις ικανο-
ποιώ, έχω την αίσθηση της ελευθερί-
ας διαμέσου της κατανόησης της ανα-
γκαιότητας. Εδώ η σωστή κατανόηση
των φυσικών αναγκών μου, είναι η μό-
νη πραγματική ελευθερία που έχει δο-
θεί στα ζώα και στον άνθρωπο, απ’ όλες
τις απόψεις όπου ο άνθρωπος είναι ένα
ζώο. Το ίδιο πράγμα είναι αληθινό και
για την εργατική τάξη. Το πρόγραμμα
για την εργατική τάξη δεν πέφτει από
τον ουρανό, και δεν μπορούμε να φτά-
σουμε σ’ αυτό παρά με την κατανόηση
της αναγκαιότητας. Στη μια περίπτωση
πρόκειται για το σώμα μου, στην άλλη
είναι η αναγκαιότητα της κοινωνίας. Το
πρόγραμμα είναι η έκφραση της ανα-
γκαιότητας, που έχουμε μάθει να κατα-
λαβαίνουμε, και, δεδομένου ότι η ανα-
γκαιότητα είναι η ίδια για όλα τα μέλη
της τάξης, μπορούμε να φτάσουμε σε
μια συλλογική κατανόηση των καθη-
κόντων, και αυτή η κατανόηση είναι το
πρόγραμμα.
Μπορούμε να προχωρήσουμε πιο πέ-
ρα και να πούμε πως η πειθαρχία του
Κόμματός μας πρέπει να είναι πολύ αυ-
στηρή, γιατί είμαστε ένα επαναστατι-
κό Κόμμα που πρέπει να αντιμετωπίσει
ισχυρότατους εχθρούς, συνειδητούς
των συμφερόντων τους. Και τώρα δεν
μας επιτίθεται μονάχα η μπουρζουαζία,
αλλά και οι σταλινικοί –οι πιο μνησίκα-
κοι πράκτορες της μπουρζουαζίας. Μια
απόλυτη πειθαρχία είναι αναγκαία, αλ-
λά αυτή πρέπει να είναι το αποτέλεσμα
μιας συλλογικής κατανόησης. Αν αυτή η
πειθαρχία επιβάλλεται από τα έξω, τότε
είναι ένας ζυγός. Αν προέρχεται από την
κατανόηση, τότε είναι η έκφραση της
προσωπικότητας –αλλά χωρίς, όμως,
αυτήν, είναι ένας ζυγός. Η πειθαρχία,
λοιπόν, είναι μια έκφραση της ελεύθε-
ρης ατομικότητάς μου. Δεν έχουμε εδώ
μια αντιπαράθεση ανάμεσα στην προ-
σωπική θέληση και το Κόμμα, γιατί σ’
αυτό έγινα μέλος με τη δική μου θέλη-
ση. Αυτή είναι επίσης η βάση του προ-
γράμματος, που δεν μπορεί να στηρί-
ζεται σε ένα σίγουρο πολιτικό και ηθικό
βάθρο, παρά αν εμείς κατανοούμε την
ουσία της».
Γιατί το Σχέδιο Προγράμματος
δεν είναι Πλήρες
«Το σχέδιο προγράμματος δεν είναι
ένα πλήρες πρόγραμμα. Μπορούμε να
πούμε πως υπάρχουν πράγματα που
λείπουν απ’ αυτό το σχέδιο προγράμμα-
τος, κι ότι υπάρχουν πράγματα που, από
την ίδια τη φύση τους, δεν αφορούνε το
πρόγραμμα. Τα πράγματα που δεν ανή-
κουν στο πρόγραμμα, είναι τα σχόλια.
Το πρόγραμμα αυτό δεν περιέχει μονά-
ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ • 29
χα συνθήματα, αλλά και σχόλια ή πο-
λεμικές ενάντια στους αντιπάλους μας.
Δεν είναι, όμως, ένα πλήρες πρόγραμ-
μα. Ένα πλήρες πρόγραμμα θα έπρε-
πε να δίνει μια θεωρητική έκφραση της
σύγχρονης καπιταλιστικής κοινωνίας
στην ιμπεριαλιστική φάση της. Η ανάλυ-
ση για τα αίτια της κρίσης, για την αύξη-
ση της ανεργίας, κλπ, δεν ρεζουμάρεται
σ’ αυτό το σχέδιο παρά με δυο λόγια στο
πρώτο κεφάλαιο, γιατί έχουμε κιόλας μι-
λήσει γι’ αυτά τα ζητήματα στα άρθρα
μας, τα βιβλία, κλπ. Θα γράψουμε ακό-
μα περισσότερα και καλύτερα. Εκείνα
όμως που γράφονται εδώ είναι αρκετά
για τις πρακτικές ανάγκες, γιατί αυτά πι-
στεύουμε όλοι μας.
Η αρχή του προγράμματος δεν είναι
πλήρης. Το πρώτο κεφάλαιο δεν είναι
παρά μια συμβουλή κι όχι μια ολοκλη-
ρωμένη ανάλυση. Κατά τον ίδιο τρόπο,
το τέλος του προγράμματος δεν είναι
πλήρες, γιατί εκεί μιλάμε για την κοινω-
νική επανάσταση, για την κατάληψη της
εξουσίας διαμέσου της εξέγερσης, για
τη μεταμόρφωση της καπιταλιστικής
κοινωνίας σε δικτατορία και της δικτα-
τορίας σε σοσιαλιστική κοινωνία. Αυτό
δεν οδηγεί τον αναγνώστη παρά μέχρι
την πόρτα. Αυτό είναι ένα πρόγραμ-
μα δράσης που ξεκινάει από σήμερα
και φτάνει μέχρι το αρχίνισμα της Σο-
σιαλιστικής Επανάστασης. Από πρακτι-
κή άποψη, αυτό που σήμερα είναι το
πιο σημαντικό, είναι να ξέρουμε το πώς
μπορούμε να κατευθύνουμε τα διάφο-
ρα στρώματα του προλεταριάτου στο
δρόμο της κοινωνικής επανάστασης.
’κουσα πως οι σύντροφοι της Νέας Υόρ-
κης αρχίζουν τώρα να οργανώνουν ομά-
δες με σκοπό όχι μονάχα να μελετήσουν
και να κριτικάρουν το σχέδιο προγράμ-
ματος, αλλά και να επεξεργαστούν τα
μέσα για να παρουσιάσουν το πρόγραμ-
μα στις μάζες, και πιστεύω πως αυτή εί-
ναι η καλύτερη μέθοδος που μπορεί να
χρησιμοποιήσει το Κόμμα μας.
Το πρόγραμμα δεν είναι παρά μια
πρώτη προσέγγιση. Είναι πάρα πολύ γε-
νικός ο τρόπος με τον οποίο παρουσιά-
ζεται στο ερχόμενο διεθνές Συνέδριο.
Το πρόγραμμα εκφράζει τη γενική τά-
ση της παγκόσμιας εξέλιξης. Έχουμε ένα
σύντομο κεφάλαιο που αφορά τις αποι-
κιακές και μισοαποικιακές χώρες, έχου-
με ένα κεφάλαιο που αφορά τις φασι-
στικές χώρες, ένα κεφάλαιο πάνω στη
Σοβιετική Ένωση, κ.ο.κ. Είναι ολοφάνε-
ρο πως τα γενικά χαρακτηριστικά της
παγκόσμιας κατάστασης είναι παντού
όμοια, μια και όλα απορρέουν από την
πίεση της ιμπεριαλιστικής οικονομίας,
όμως, κάθε χώρα έχει τις ιδιαίτερες συν-
θήκες της, και μια ρεαλιστική πολιτική
πρέπει να αρχίζει με το να λαβαίνει υπό-
ψη της τις ιδιαίτερες αυτές συνθήκες σε
κάθε χώρα, κι ακόμα σε κάθε περιοχή
30 • ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ
της χώρας. Γι’ αυτό το λόγο, μια πολύ σο-
βαρή μελέτη του προγράμματος είναι
το πρώτο καθήκον του κάθε συντρόφου
στις Ενωμένες Πολιτείες.
Υπάρχουν δύο κίνδυνοι στην επεξερ-
γασία του προγράμματος. Ο πρώτος
είναι να γαντζωθούμε από τις γενικές
αφηρημένες γραμμές και να επαναλα-
βαίνουμε τα γενικά συνθήματα χωρίς να
τα συνδέουμε με τα τοπικά συνδικάτα.
Αυτή είναι η γραμμή του αφηρημένου
σεχταρισμού. Ο άλλος κίνδυνος είναι
ο αντίθετος, εκείνος της υπερβολικής
προσαρμογής στις ειδικές συνθήκες,
της χαλάρωσης της γενικής επαναστα-
τικής γραμμής. Νομίζω πως στις Ενωμέ-
νες Πολιτείες, ο δεύτερος κίνδυνος εί-
ναι ο πιο άμεσος. Πάνω σ’ αυτό το θέμα,
θυμάμαι ιδιαίτερα την περίπτωση του
εξοπλισμού των απεργιακών φρουρών,
κλπ. Ορισμένοι σύντροφοι φοβούνται
πως αυτό δεν θα ταίριαζε στους εργά-
τες, κλπ…
…Το Πρόγραμμά μας πρέπει
να προσαρμοστεί στην
αντικειμενική κατάσταση
«Ρωτάω όλον τον κόσμο: τι θα έπρε-
πε να κάνουμε; Να προσαρμόσουμε το
πρόγραμμά μας στην αντικειμενική κα-
τάσταση ή στον τρόπο σκέψης των ερ-
γατών; Και νομίζω ότι αυτό το ερώτημα
πρέπει να τεθεί σε όλους τους συντρό-
φους που λένε πως το πρόγραμμά μας
δεν είναι προσαρμοσμένο στην κατά-
σταση της Αμερικής. Αυτό το πρόγραμ-
μα είναι ένα πρόγραμμα επιστημονι-
κό. Βασίζεται πάνω σε μια αντικειμενική
ανάλυση της αντικειμενικής κατάστα-
σης. Δεν μπορεί να κατανοηθεί στο σύ-
νολό του από τους εργάτες. Θα ήταν
μεγάλη επιτυχία αν η πρωτοπορία το
κατανοούσε στην προσεχή περίοδο κι
έλεγε τότε στους εργάτες: “Πρέπει να
υπερασπίσετε τον εαυτό σας από το φα-
σισμό”.
Τι θέλουμε να πούμε με τον όρο αντι-
κειμενική κατάσταση; Εδώ πρέπει να
αναλύσουμε τους αντικειμενικούς
όρους για τη Σοσιαλιστική Επανάστα-
ση. Αυτοί οι όροι έχουν εκτεθεί στα έρ-
γα των Μαρξ-Ένγκελς και παραμένουν
αμετάβλητοι σε ό,τι αφορά την ουσία
τους σήμερα. Πρώτα πρώτα, έλεγε ο
Μαρξ, καμιά κοινωνία δεν εξαφανίζεται
πριν να εξαντλήσει όλες τις δυνατότη-
τές της. Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει πως
δεν μπορούμε να εξαλείψουμε μια κοι-
νωνία με την υποκειμενική θέληση, πως
δεν μπορούμε να οργανώσουμε μια εξέ-
γερση όπως το έκαναν οι Μπλανκιστές.
Τι σημαίνει η λέξη “δυνατότητες”; Τι ση-
μαίνει η έκφραση ότι “μια κοινωνία δεν
μπορεί να εξαφανιστεί”;
Όσο η κοινωνία είναι ικανή να ανα-
πτύσσει τις παραγωγικές δυνάμεις και
να πλουτίζει το έθνος, παραμένει ισχυ-
ρή και σταθερή. Αυτός ήταν ο όρος της
κοινωνίας που στηριζόταν στη δουλεία,
στη φεουδαρχία, αυτός είναι ο όρος για
την καπιταλιστική κοινωνία. Εδώ φτά-
νουμε σ’ ένα σημείο πολύ ενδιαφέρον,
που τελευταία ανάλυσα στην εισαγωγή
που έγραψα για το Κομμουνιστικό Mα-
νιφέστο. Ο Μαρξ κι ο Έγκελς περίμεναν
μια επανάσταση σ’ όλη τους τη ζωή. Και
προπαντός στα χρόνια 1848-1850, περί-
μεναν μια κοινωνική επανάσταση. Γιατί;
Έλεγαν πως το καπιταλιστικό σύστημα
έχει καταντήσει φρένο στην ανάπτυξη
των παραγωγικών δυνάμεων. Ήταν αυ-
τό σωστό; Ναι ή όχι;
Ήταν σωστό με την έννοια ότι αν οι
εργάτες ήταν σε θέση, ικανοποιώντας
τις ανάγκες του 19ου αιώνα, να πάρουν
την εξουσία, η ανάπτυξη των παραγω-
γικών δυνάμεων θα ήταν πιο γοργή και
το έθνος πιο πλούσιο. Αλλά δεδομέ-
νου ότι οι εργάτες δεν στάθηκαν ικανοί
να πάρουν την εξουσία, το καπιταλιστι-
κό σύστημα παραμένει μαζί με τις κρί-
σεις του, κλπ. Ωστόσο, η γενική γραμ-
μή ήταν ανοδική. Ο τελευταίος πόλεμος
του 1914-18 ήταν το αποτέλεσμα της
στενότητας της παγκόσμιας αγοράς για
την ανάπτυξη των παραγωγικών δυνά-
μεων, και κάθε έθνος έτεινε στο να εξα-
λείψει όλα τα άλλα έθνη με σκοπό να
κατακτήσει την παγκόσμια αγορά. Δεν
το κατάφεραν, όμως, και τώρα βλέπου-
με πως η καπιταλιστική κοινωνία μπαί-
νει σε μια καινούρια φάση. Ήταν πάρα
πολλοί εκείνοι που είπαν πως αυτό ήταν
αποτέλεσμα του γεγονότος ότι η κοινω-
νία έχει εξαντλήσει τις δυνατότητές της.
Ο πόλεμος δεν ήταν παρά η έκφρα-
ση της ανικανότητας μιας μεγαλύτερης
επέκτασης. Μετά τον πόλεμο είχαμε την
ιστορική κρίση που γινόταν ολοένα και
πιο οξυμένη. Η καπιταλιστική ανάπτυ-
ξη χαρακτηριζόταν παντού από την ευ-
ημερία και ύστερα τις κρίσεις, αλλά ο
αριθμός των κρίσεων και των περιό-
δων ευημερίας αυξανόταν. Στις αρχές
του πολέμου βλέπουμε πως οι κύκλοι
των κρίσεων και των περιόδων ευημε-
ρίας σχηματίζουν μια καθοδική γραμ-
μή. Αυτό σημαίνει τώρα πως η κοινωνία
έχει εξαντλήσει εντελώς τις εσωτερικές
δυνατότητές της, και πρέπει να αντικα-
τασταθεί από μια καινούρια κοινωνία.
Αλλιώτικα η παλιά κοινωνία θα οδηγή-
σει στη βαρβαρότητα, όπως οδήγησε ο
πολιτισμός της Ελλάδας και της Ρώμης,
γιατί είχε εξαντλήσει τις δυνατότητές
του και δεν μπορούσε να αντικαταστα-
θεί από μια άλλη τάξη».
Τρεις Όροι για μια
Καινούρια Κοινωνία
«Τέτοιο είναι το πρόβλημα σήμερα και
ειδικότερα στις Ενωμένες Πολιτείες. Ο
πρώτος όρος για μια νέα κοινωνία είναι
νά ‘χουν αναπτυχθεί αρκετά οι παραγω-
γικές δυνάμεις για να δώσουν σάρκα και
οστά σε ένα ανώτερο επίπεδο. Οι πα-
ραγωγικές δυνάμεις έχουν αρκετά ανα-
πτυχθεί γι’ αυτό; Ναι, είχαν αρκετά ανα-
πτυχθεί τον 19ο αιώνα –όχι τόσο όσο
σήμερα– αλλά αρκετά. Σήμερα, ειδικό-
τερα στις Ενωμένες Πολιτείες, θα ήταν
πολύ εύκολο για έναν καλό στατιστικο-
λόγο να αποδείξει ότι αν οι αμερικανικές
παραγωγικές δυνάμεις είχαν απελευθε-
ρωθεί, θα μπορούσαν να έχουν διπλα-
σιαστεί και τριπλασιαστεί ακόμα και τε-
λευταία. Νομίζω πως οι σύντροφοί μας
θα έπρεπε να κάνουν τέτοιου είδους
στατιστικές παρατηρήσεις.
Ο δεύτερος όρος: πρέπει να υπάρχει
μια καινούρια προοδευτική τάξη που να
είναι αρκετά μεγάλη και που να έχει αρ-
κετή οικονομική επίδραση για να επιβά-
λει τη θέλησή της στην κοινωνία. Αυτή
η τάξη είναι το προλεταριάτο. Το προ-
λεταριάτο πρέπει να αντιπροσωπεύει
την πλειοψηφία του έθνους ή πρέπει να
έχει τη δυνατότητα να ηγείται της πλει-
οψηφίας. Στην Αγγλία, η εργατική τάξη
αντιπροσωπεύει την απόλυτη πλειοψη-
φία. Στη Ρωσία ήταν μια μειοψηφία, είχε
όμως τη δυνατότητα να διευθύνει τους
φτωχούς χωρικούς. Στις Ενωμένες Πο-
λιτείες η εργατική τάξη αντιπροσωπεύ-
ει, το λιγότερο, το μισό του πληθυσμού,
αλλά έχει τη δυνατότητα να διευθύνει
τους χωρικούς.
Ο τρίτος όρος είναι ο υποκειμενικός
παράγοντας. Η τάξη αυτή πρέπει να κα-
τανοήσει τη θέση που κατέχει στην κοι-
νωνία και να έχει στη διάθεσή της τις δι-
κές της οργανώσεις. Αυτός είναι ο όρος
που, από ιστορική άποψη, λείπει σήμε-
ρα. Από κοινωνική άποψη δεν είναι μο-
νάχα μια δυνατότητα, αλλά μια απόλυ-
τη αναγκαιότητα, με την έννοια πως θα
έχουμε ή Σοσιαλισμό ή Βαρβαρότητα.
Να το ιστορικό δίλημμα.
Στη συζήτησή μας αναφέραμε ότι ο
κ. Χαγκ δεν είναι ένας γερο-ηλίθιος που
φαντάζεται πως υπάρχει ένα μεσαιωνι-
κό σύστημα για την πόλη του. Είναι ένας
προχωρημένος ανιχνευτής της αμερι-
κάνικης καπιταλιστικής τάξης. Το 1907
ο Τζακ Λόντον γράφει ένα βιβλίο: The
Iron Heel (Το Σιδερένιο Τακούνι), που το
αγόρασα. Κείνη την εποχή αυτό φαινό-
ταν σαν εφιαλτικό όνειρο, αλλά σήμερα
είναι μια απόλυτη πραγματικότητα. Πα-
ρουσιάζει την ανάπτυξη της πάλης της
εργατικής τάξης στις Ενωμένες Πολιτεί-
ες με την καπιταλιστική τάξη, που κρα-
τάει την εξουσία με ένα σύστημα τρομε-
ρών καταπιέσεων. Είναι η ίδια η εικόνα
του φασισμού. Η ιδεολογία που περι-
γράφει, ανταποκρίνεται στην ιδεολογία
του Χίτλερ. Αυτό είναι πολύ ενδιαφέρον.
Στο Νιούαρκ, ο Δήμαρχος αρχίζει να
καλεί τον Χαγκ κι όλοι τους εμπνέονται
από τα μεγάλα αφεντικά. Είναι απολύ-
τως βέβαιο πως ο Ρούζβελτ θα λάβει
υπόψη του ότι στη σημερινή κρίση δεν
μπορεί να κάνει τίποτε με τις γραφειο-
κρατικές μέθοδες. Δεν είναι φασίστας,
όπως έλεγαν οι σταλινικοί στα 1932.
Αλλά οι πρωτοβουλίες του θα παραλύ-
σουν, τι θα μπορούσε να κάνει; Οι εργά-
τες είναι δυσαρεστημένοι. Δεν μπορεί
παρά να μανουβράρει μέχρι το τέλος
και στη συνέχεια να εκφωνήσει τον απο-
χαιρετιστήριο λόγο του. Μια τρίτη εντο-
λή αποκλείεται στον Ρούζβελτ.
Οι πιθηκισμοί του δημάρχου του Νιού-
αρκ έχουν μια πολύ μεγάλη σημασία. Σε
2 ή 3 χρόνια μπορεί να έχετε ένα ισχυρό
φασιστικό κίνημα αμερικανικού χαρα-
κτήρα. Ποιος είναι ο Χαγκ; Δεν έχει κα-
μιά σχέση με το Μουσολίνι ή τον Χίτλερ,
αλλά είναι ένας αμερικανός φασίστας.
Γιατί εμφανίστηκε; Για το λόγο ακριβώς
ότι η κοινωνία δεν μπορεί πια να διευθύ-
νεται με τις δημοκρατικές μέθοδες.
Φυσικά, δεν επιτρέπεται να μας πιά-
σει υστερία. Ο κίνδυνος μιας εργατικής
τάξης που θα έχει κατακλυστεί από τα
γεγονότα είναι αναμφισβήτητος, αλλά
δεν μπορούμε να παλέψουμε αυτόν τον
κίνδυνο παρά με μια συστηματική και
ενεργητική ανάπτυξη της ίδιας της δρα-
στηριότητάς μας, παρά με επαναστατι-
κά συνθήματα που θα ανταποκρίνονται
πλήρως στο σκοπό τους και όχι με χιμαι-
ρικές προσπάθειες να πηδήξουμε πάνω
από τα ίδια μας τα κεφάλια. Η δημοκρα-
τία δεν είναι παρά ο νόμος των μεγάλων
αφεντικών. Πρέπει να καταλάβουμε κα-
λά αυτό που απόδειξε ο Λούντμπεργκ
στο βιβλίο του, ότι δηλαδή οι 60 οικογέ-
νειές κυβερνούν τις Ενωμένες Πολιτείες.
Μα πώς; Μέχρι σήμερα με δημοκρατι-
κές μέθοδες. Είναι μια μικρή μειοψηφία
περιτριγυρισμένη από τις μεσαίες τά-
ξεις, τη μικρομπουρζουαζία, από εργά-
τες. Πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να
κινούν το ενδιαφέρον των μεσαίων τά-
ξεων γι’ αυτή την κοινωνία. Δεν πρέπει
να τις αφήσουν να απελπιστούν. Το ίδιο
πράγμα είναι αληθινό για τους εργάτες,
τουλάχιστον για τα πιο εξυψωμένα ερ-
γατικά στρώματα. Αν τα προχωρημένα
αυτά στρώματα αντιτίθενται, μπορούν
να τσακίσουν τις επαναστατικές δυνα-
τότητες των κατώτερων στρωμάτων κι
εδώ βρίσκεται το μόνο μέσο που κάνει
δυνατή τη λειτουργία της δημοκρατί-
ας».
Τα «Δημοκρατικά» καθεστώτα
δεν είναι δυνατά παρά για
τα Έθνη που Ευημερούν
«Το δημοκρατικό καθεστώς είναι το
πιο αριστοκρατικό μέσο για τη διακυ-
βέρνηση μιας χώρας. Κι αυτό δεν είναι
δυνατό παρά για ένα πλούσιο έθνος. Κά-
θε βρετανός δημοκράτης διαθέτει 9 ή
10 σκλάβους που δουλεύουν στις αποι-
κίες. Η αρχαία ελληνική κοινωνία ήταν
μια δημοκρατία που βασιζόταν στη
δουλεία. Με μια ορισμένη έννοια, μπο-
ρεί να πει κανείς το ίδιο πράγμα για τη
βρετανική, την ολλανδική, τη γαλλική,
τη βελγική δημοκρατία. Με την ακριβή
έννοια της λέξης, οι Ενωμένες Πολιτείες
δεν διαθέτουν αποικίες, έχουν, όμως, τη
Λατινική Αμερική και ο κόσμος ολόκλη-
ρος είναι ένα είδος αποικίας για τις Ενω-
μένες Πολιτείες, χωρίς να μιλήσουμε για
το ότι κατέχουν την πιο πλούσια ήπειρο
και για μια οικονομική εξέλιξη χωρίς κα-
μιά παράδοση φεουδαλισμού.
Η Αμερική είναι ένα έθνος ιστορι-
κά προνομιούχο, αλλά τα προνομιού-
χα καπιταλιστικά έθνη δεν διαφέρουν
από τα καταπιεστικά έθνη “παρίες”, πα-
ρά από την άποψη του χρόνου. Η Ιτα-
λία, το πιο φτωχό από τα μεγάλα καπιτα-
λιστικά έθνη, έγινε το πρώτο φασιστικό
έθνος. Η Γερμανία ήταν το δεύτερο, και
έγινε γιατί δεν διέθετε αποικίες ή πλού-
σιες εξαρτημένες χώρες και εξάντλησε
πάνω στη φτωχή αυτή βάση όλες τις δυ-
νατότητες. Και από πάνω οι εργάτες δεν
στάθηκαν ικανοί να αντικαταστήσουν
την μπουρζουαζία. Τώρα, είναι η σει-
ρά των Ενωμένων Πολιτειών, και αυτό
μάλιστα πριν από τη Μεγάλη Βρετανία
ή τη Γαλλία. Το καθήκον του Κόμματός
μας είναι να αρπάξει κάθε αμερικανό ερ-
γάτη από τους ώμους και να τον ταρα-
κουνήσει πολλές φορές, για να καταλά-
βει σε ποια κατάσταση βρίσκονται οι
ΕΠΑ. Εδώ δεν έχουμε μια κρίση συγκυ-
ρίας, αλλά μια κοινωνική κρίση. Το Κόμ-
μα μας μπορεί να παίξει ένα σημαντικό
ρόλο. Εκείνο που είναι δύσκολο για ένα
νέο κόμμα, που αναπτύσσεται σε μια
βαριά ατμόσφαιρα προηγούμενων πα-
ραδόσεων υποκρισίας, είναι να λανσά-
ρει ένα επαναστατικό σύνθημα. “Αυτό
είναι φαντασίωση”, “Αυτό δεν ανταπο-
κρίνεται στην Αμερική”. Είναι, όμως, δυ-
νατό η κατάσταση να αλλάξει, όταν θα
ρίξετε τα επαναστατικά συνθήματα του
προγράμματός μας. Θα υπάρχουν άν-
θρωποι που θα γελούν. Αλλά το επανα-
στατικό κουράγιο δεν βρίσκεται μονάχα
στο ότι είσαι έτοιμος να πεθάνεις, αλ-
λά στο να μπορείς να υποφέρεις τα γέ-
λια των ηλίθιων ανθρώπων που θα εί-
ναι η πλειοψηφία. Όμως, όταν ένας από
αυτούς που γελούν θα τσακιστεί από τη
συμμορία του Χαγκ, θα σκεφτεί πως εί-
ναι καλό να υπάρχει μια επιτροπή αυτο-
άμυνας και η ειρωνική του στάση θα αλ-
λάξει»….
Δημοσιεύουμε εδώ απόσπασμα από
συνέντευξη του ΓΓ του ΚΚΕ Δημήτρη Κου-
τσούμπα στην Εφημερίδα των Συντα-
κτών 11/11/2017, που δείχνει τόσο το κύ-
ρος του Τρότσκι και του πραγματικού
ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ • 31
Τροτσκισμού σήμερα, που είναι ο Τρο-
τσκισμός-Ποσαδισμός, ιδιαίτερα εδώ
στην Ελλάδα, με το Ελληνικό Τμήμα της
Τροτσκιστικής Ποσαδικής 4ης Διεθνούς,
όσο και την άγνοια του ΓΓ του ΚΚΕ πάνω
στον Τρότσκι και τους λεγόμενους «τρο-
τσκιστές», που τους συγχέει με το Δάσκα-
λο, όταν η προλεταριακή, επαναστατι-
κή και κομμουνιστική πρωτοπορία, έχει
κατανοήσει πλήρως την αντίθεση και
τον ανταγωνισμό που υπάρχει ανάμεσα
σε κάθε γραφειοκρατία, «κομμουνιστι-
κή», «τροτσκιστική», κτλ από τη μια και
τον κομμουνισμό, τον μαρξισμό-λενινι-
σμό-τροτσκισμό, από την άλλη. Το ίδιο
κύρος του πραγματικού Τροτσκισμού
δείχνει και το γεγονός ότι από τις στήλες
του «ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ» δημοσιεύτηκε κριτι-
κή συντρόφου απέναντι στο ΚΚΕ, για την
μη παραδοχή από το Κόμμα του ρόλου
του Τρότσκι στην οργάνωση του Κόκκι-
νου Στρατού και στην ηγεσία του.
.. Δημοσιογράφος Εφημερίδας: Ο
Τρότσκι ήταν μενσεβίκος, εντάχθη-
κε στους μπολσεβίκους, πρωταγω-
νίστησε στην επανάσταση, ήταν
αρχηγός του Κόκκινου Στρατού, δι-
αφώνησε, καθαιρέθηκε, διεγρά-
φη, εξορίστηκε, δολοφονήθηκε. Σή-
μερα το ΚΚΕ πιστεύει ότι ο Τρότσκι
ήταν πράκτορας του χιτλεροφασι-
σμού, όπως έλεγε τότε το επίσημο
σοβιετικό κράτος;
Δημήτρης Κουτσούμπας: Ο Τρότσκι
είχε ένα ολόκληρο παρελθόν ουσιαστι-
κών διαφωνιών με τους μπολσεβίκους
και τον ίδιο τον Λένιν, για σημαντικά
ζητήματα πριν ακόμη την επανάσταση.
Οι απόψεις του, που ουσιαστικά υποτι-
μούσαν τις αναγκαίες κοινωνικές συμ-
μαχίες της εργατικής τάξης ευτυχώς
ηττήθηκαν και δεν οδήγησαν στην ήτ-
τα της σοσιαλιστικής επανάστασης. Το
ίδιο συνέβη και στους πρώτους μήνες
μετά την επανάσταση για το περίφη-
μο ζήτημα της ειρήνης, όπως και τη δε-
καετία του ‘20 και του ‘30, σε σχέση με
την πορεία της σοσιαλιστικής οικοδό-
μησης. Υπονόμευσε την προσπάθεια
του πρώτου εργατικού κράτους να αξι-
οποιήσει τις αντιθέσεις ανάμεσα στα
ιμπεριαλιστικά κέντρα και να υπογρά-
ψει τη συνθήκη ειρήνης του Μπρέστ -
Λιτόφσκ. Ουσιαστικά πρότεινε μια ανα-
μονή επαναστατικών εξελίξεων στις
πιο ανεπτυγμένες χώρες του καπιταλι-
σμού, ως προϋπόθεση για το προχώ-
ρημα της σοσιαλιστικής οικοδόμησης
στη Ρωσία. Αυτό πρακτικά θα σήμαι-
νε η εργατική τάξη στη Ρωσία, που εί-
χε ήδη κατακτήσει την εξουσία να μπει
σε μια μακροχρόνια περίοδο αναμο-
νής που βασικό της χαρακτηριστικό
θα ήταν ένας αντεπαναστατικός συμ-
32 • ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ
βιβασμός υποχώρησης στα υπολείμ-
ματα του καπιταλισμού. Δεν είναι λοι-
πόν περίεργο που οι οπαδοί αυτών των
αντιλήψεων συνέπλευσαν ή αξιοποιή-
θηκαν αντικειμενικά από δυνάμεις που
στόχευαν στην ανατροπή του σοσιαλι-
σμού. Μην ξεχνάτε άλλωστε ότι τη δε-
καετία του ‘30 όλα τα κράτη προετοι-
μάζονταν για τον επερχόμενο πόλεμο.
Ούτε εκπλήσσει ότι, με αυτή του τη λο-
γική, ο τροτσκισμός γνώρισε πραγματι-
κή χρεοκοπία στις γραμμές του κινήμα-
τος, περιλαμβανομένης και της χώρας
μας.
Από ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ, Κυριακή 15 Μάρτη
1998 - 1η έκδοση, σελίδα 23
Μια απαράδεκτη παράλειψη
Στο φύλλο της 22/2/1998, διαβάσαμε
πολύστηλη περιγραφή γύρω από την
ίδρυση και δράση του Κόκκινου Στρα-
τού από τον συντάκτη και αρθρογρά-
φο σας κ. Γ.Π. με τίτλο: «Κόκκινος Στρα-
τός - Κορυφαία ένοπλη οργάνωση του
Προλεταριάτου». Στην πολύστηλη αυ-
τή καταχώριση, μιλάει συνεχώς ο κ. Γ.Π.
για τον Λένιν, που απουσίαζε αρκετό
χρόνο στην αλλοδαπή, αγνοώντας τε-
λείως τον πράγματι αρχηγό και δημι-
ουργό του Κόκκινου Στρατού, που λε-
γόταν ΤΡΟΤΣΚΙ.
Εντύπωση προξένησε η τέλεια απο-
σιώπηση του Τρότσκι και η συνεχής
αναφορά του Λένιν, που ήταν για αρ-
κετούς μήνες εκτός των ρωσικών συ-
νόρων.
Γιατί αυτή η μεταχείριση κ. Γ.Π. στον
Ιδρυτή και Αρχηγό του Κόκκινου Στρα-
τού, που λεγότανε Τρότσκι; Έτσι γράφε-
ται η ιστορία για τη Νέα Γενιά; Μη θεω-
ρηθεί - προς Θεού - ότι υπήρξαμε ποτέ
εγώ ή τ’ αδέλφια μου λάτρεις ή οπαδοί
του Τρότσκι. Απεναντίας, δώσαμε αγώ-
νες, μάχες και θυσίες για την επικράτη-
ση των αρχών του Επιστημονικού Σοσι-
αλισμού, τόσο στο ΚΚΕ και ΕΑΜ και εν
συνεχεία και την ίδια τη ζωή μας για την
επικράτηση του Επιστημονικού Σοσια-
λισμού.
Πρέπει κ. Διευθυντά ή κ. Γ.Π. όταν
γράφουμε ιστορία, για τη Νέα Γε-
νιά, οφείλουμε να γράφουμε την αλή-
θεια, όση πικρή και αν είναι αυτή. Για-
τί, όποιος ξέρει την αλήθεια και την
κρύβει είναι εγκληματίας κατά τον Μπ.
Μπρεχτ.
Γράφε την αλήθεια, να ‘χεις τον Θεό
βοήθεια. Η αλήθεια είναι μια και τα ψέ-
ματα πολλά, που λέει και ο λαός μας.
Και αυτήν την αλήθεια την απέκρυ-
ψε αν μη την περιφρόνησε, την παρα-
χάραξε και την καταχώνιασε ο κ. Γ.Π.
γιατί απευθυνότανε φαίνεται σε μαθη-
τούδια ή σε αναγνώστες του «Ριζοσπά-
στη» που χάβουν ό,τι τους σερβίρει ο
οποιοσδήποτε καλαμογράφτης.
Έλαβαν γνώση ο κ. Διευθυντής του
«Ριζοσπάστη» κ. Δημ. Κουτσούμπας; ‘Η
ο κ. Νίκανδρος Κεπέσης, που εκ συστή-
ματος απασχολούν τις στήλες του «Ρι-
ζοσπάστη»; Τι έχουν να μας πουν, για να
μάθουμε την αληθινή ιστορία του Κόκ-
κινου Στρατού ή να απολογηθούν για
τη σκόπιμη παράλειψη του πράγματι
Αρχηγού και Δημιουργού του Κόκκινου
Στρατού, Λέοντα Τρότσκι;
Πολύ θα θέλαμε να μάθουμε τις αντι-
δράσεις των ή την τυχόν απάντηση
τους. Αν καταδεχτούν, να μας απαντή-
σουν - γιατί εμείς οι αναγνώστες του
«Ρ» έχουμε την απαίτηση και αξίωση
τα διάφορα άρθρα των ιδίων ή των συ-
νεργατών των, να διακρίνονται για την
αντικειμενικότητα και να άπτονται της
αλήθειας.
Με την παράκληση να καταχωρηθεί
στην εφημερίδα σας, για χάρη της αλή-
θειας και της αντικειμενικότητας που
πρέπει να διέπει την εφημερίδα σας. Δι-
ατελώ τακτικός αναγνώστης σας.
ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΤΣΙΡΙΔΗΣ
Πειραιάς
Απάντηση «Ρ»: Στο συγκεκριμέ-
νο ιστορικό άρθρο δεν είχαμε στόχο
την ανάδειξη της συμβολής διαφόρων
στελεχών του Κόμματος των Μπολσε-
βίκων στην ίδρυση και τη δράση του
Κόκκινου Στρατού, πολύ δε περισσό-
τερο που αυτή ήταν υπόθεση του ίδιου
του Κόμματος. Στόχος και ουσία ταυ-
τόχρονα ήταν η ανάδειξη από άποψη
επαναστατικών αρχών της σχέσης του
Κόκκινου Στρατού με το κόμμα της ερ-
γατικής τάξης και ο χαρακτήρας του ως
Λαϊκός Στρατός, άρα εντελώς διαφορε-
τικός από τον αστικό στρατό, που υπη-
ρετεί τα συμφέροντα της εξουσίας της
εργατικής τάξης και των συμμάχων της.
Ακριβώς αυτός ο χαρακτήρας του πη-
γάζει από τους σκοπούς της ίδρυσής
του και εκφράζεται από τη σχέση του
με το Κόμμα. Αν δεν υπήρχε το κόμ-
μα δε θα υπήρχε η Οκτωβριανή Επα-
νάσταση και ο Κόκκινος Στρατός. Πολ-
λά στελέχη του κόμματος είχαν σχέση
με τον Κόκκινο Στρατό και έδρασαν
με κομμουνιστική αυταπάρνηση στις
γραμμές του. Άρα το Κόμμα των Μπολ-
σεβίκων είναι ο ιδρυτής του και επικε-
φαλής του κόμματος ήταν ο Λένιν.