Bbpw3103 - FINANCIAL MANAGEMENT 1 (NOTE BI)

OUM Business School
BBPW3103
Pengurusan Kewangan I
Copyright © Open University Malaysia (OUM)

BBPW3103
PENGURUSAN
KEWANGAN I
Prof Madya Dr Yusnidah Ibrahim
Faudziah Zainal Abidin
Norlida Abd Manab
Rusmawati Ismail
Zaemah Zainuddin

Pengarah Projek: Prof Dato’ Dr Mansor Fadzil
Prof Dr Wardah Mohamad
Open University Malaysia
Penulis Modul: Prof Madya Dr Yusnidah Ibrahim

Faudziah Zainal Abidin
Norlida Abd Manab
Rusmawati Ismail
Zaemah Zainuddin
Universiti Utara Malaysia
Penyederhana: Prof Madya Loo Sin Chun

Lillian Kek Siew Yick
Azlina Abd Aziz
Prof Madya Dr Abu Hassan Md Isa

Curtin University of Technology Sarawak Malaysia
Penterjemah: Dr Azhar Mohamad

Universiti Islam Antarabangsa Malaysia
Dibangunkan oleh: Pusat Reka Bentuk Pengajaran dan Teknologi

Edisi Pertama, Disember 2013

Hak Cipta © Open University Malaysia (OUM), Disember 2013, BBPW3103
Hak cipta terpelihara. Tiada bahagian daripada bahan ini boleh disalin semula dalam mana-mana
cara tanpa kebenaran secara bertulis daripada Presiden Open University Malaysia (OUM).

Isi Kandungan
Panduan Kursus xi–xvi

Topik 1 Pengenalan kepada Kewangan 1
1.1 Kewangan 2
1.2 Peranan Pengurus Kewangan 3
1.3 Objektif Pengurusan Kewangan 5
1.3.1 Memaksimumkan Keuntungan 6
1.3.2 Memaksimumkan Kekayaan Pemegang Saham 8
1.4 Masalah Agensi 10
1.5 Jenis Organisasi Perniagaan 11
1.6 Pasaran Kewangan 16
Rumusan 22
Kata Kunci 23
Topik 2 Analisis Penyata Kewangan 24

2.1 Laporan Tahunan dan Pengguna Penyata Kewangan 25
2.2 Penyata Pendapatan 28
2.3 Kunci Kira-kira 31
2.3.1 Aset 32
2.3.2 Liabiliti 34
2.3.3 Ekuiti Pemilik atau Ekuiti Pemegang Saham 35
2.3.4 Ringkasan Asas Perakaunan 36
2.4 Penyata Perolehan Tertahan 40
2.5 Penyata Aliran Tunai 41
2.5.1 Penyediaan Penyata Aliran Tunai 42
2.5.2 Perbezaan Sumber Tunai dan Penggunaannya 45
2.6 Analisis Nisbah Kewangan 52
2.6.1 Penyata Pendapatan 56
2.6.2 Kunci Kira-kira 56
2.7 Nisbah Kecairan 56
2.7.1 Modal Kerja Bersih 56
2.7.2 Nisbah Semasa 57
2.7.3 Nisbah Cepat 58

iv  ISI KANDUNGAN
2.8 Nisbah Pengurusan Aset 60

2.8.1 Pusing Ganti Akaun Belum Terima 60
2.8.2 Purata Tempoh Kutipan 61
2.8.3 Pusing Ganti Inventori 62
2.8.4 Purata Tempoh Jualan Inventori 63
2.8.5 Pusing Ganti Aset Tetap 64
2.8.6 Pusing Ganti Jumlah Aset 65
2.9 Nisbah Leveraj 67
2.9.1 Nisbah Hutang 68
2.9.2 Nisbah Hutang atas Ekuiti 68
2.9.3 Penggandaan Ekuiti 69
2.9.4 Nisbah Liputan Faedah 70
2.10 Nisbah Keberuntungan 72
2.10.1 Margin Keuntungan Kasar 72
2.10.2 Margin Keuntungan Bersih 73
2.10.3 Margin Keuntungan Operasi 74
2.10.4 Pulangan Aset 74
2.10.5 Pulangan Ekuiti 75
2.10.6 Perolehan Sesaham 75
2.11 Nisbah Nilai Pasaran 76
2.11.1 Nisbah Harga Perolehan 76
2.11.2 Nisbah Hasil Dividen 77
2.12 Pengendalian Nisbah Analisis Lengkap 80
2.12.1 Analisis DuPont 80
2.12.2 Ringkasan Semua Nisbah Kewangan 83
2.13 Kekurangan Nisbah Kewangan 85
Rumusan 91
Kata Kunci 92
Topik 3 Nilai Masa Wang 93

3.1 Konsep Pengkompaunan dan Nilai Masa Depan 94
3.1.1 Garis Masa 95
3.1.2 Faedah Kompaun 95
3.1.3 Pengiraan Nilai Masa Depan Menggunakan Jadual 97
3.1.4 Ilustrasi Grafik bagi Nilai Masa Depan 99
3.2 Konsesp Pendiskaunan dan Nilai Kini 101
3.2.1 Pengiraan Nilai Kini 102
3.2.2 Pengiraan Nilai Kini (Prinsipal) Menggunakan
Jadual 104
3.2.3 Illustrasi Bergraf bagi Nilai Kini 106

ISI KANDUNGAN  v
3.4 Nilai Masa Depan dan Kini bagi Siri Aliran Tunai 108
3.4.1 Anuiti 108
3.4.2 Aliran Tunai Tidak Seragam 117
3.4.3 Perpetuiti 121
3.5 Pengkompaunan dan Pendiskaunan Melebihi Satu Tahun 123
3.6 Pengkompaunan dan Pendiskaunan Berterusan 125
Rumusan 127
Kata Kunci 127
Topik 4 Penilaian Sekuriti 128

4.1 Penilaian 129
4.1.1 Definisi Nilai 129
4.1.2 Proses Penilaian 130
4.1.3 Model Asas Penilaian 132
4.2 Bon 133
4.2.1 Ciri-ciri Bon 134
4.2.2 Penarafan Bon 135
4.2.3 Jenis Bon 136
4.3 Penilaian Bon 138
4.3.1 Penilaian Asas Bon 139
4.3.2 Nilai Bon pada Kadar Pulangan yang Berbeza 142
4.3.3 Bayaran Faedah Dua Kali Setahun 144
4.4 Hasil hingga Matang 147
4.5 Hubungan antara Nilai dan Hasil hingga Matang 151
4.5.1 Perubahan ke atas Pulangan Diperlukan 152
4.6 Saham Biasa 156
4.6.1 Ciri-ciri Saham Biasa 156
4.7 Penilaian Saham Biasa 158
4.7.1 Penilaian Saham Biasa – Satu Tempoh Pegangan 160
4.7.2 Penilaian Saham Biasa – Tempoh Pelbagai
Pegangan 161
4.7.3 Kadar Pulangan Diperlukan bagi Saham Biasa 169
4.8 Saham Keutamaan 173
4.8.1 Ciri-ciri Saham Keutamaan 174
4.9 Penilaian Saham Keutamaan 176
4.9.1 Kadar Pulangan Dijangka bagi Saham Keutamaan 177
Rumusan 181
Kata Kunci 182

vi  ISI KANDUNGAN
Topik 5 Analisis Risiko 183

5.1 Definisi Risiko dan Pulangan 184
5.2 Kegunaan Statistik untuk Menentukan Risiko dan
Pulangan 185
5.2.1 Pemboleh Ubah Rawak 186
5.2.2 Kebarangkalian dan Pengagihan 186
5.2.3 Purata (Pulangan Dijangka) 189
5.2.4 Varians dan Sisihan Piawai 189
5.2.5 Koefisien Variasi 190
5.2.6 Kovarians 190
5.2.7 Koefisien Korelasi 191
5.3 Mengukur Pulangan Dijangka dan Risiko Penyiasatan
dalam Satu Sekuriti 192
5.4 Pengurangan Risiko Melalui Kepelbagaian 194
5.4.1 Prinsip Risiko Sistematik dan Tidak Sistematik 195
5.4.2 Mengukur Pulangan Dijangka dan Risiko
Portfolio Sekuriti 196
5.4.3 Model Penentuan Harga Aset Modal 199
5.4.4 Pengukuran Risiko Sistematik (Beta) 201
5.4.5 Garis Pasaran Sekuriti 202
Rumusan 209
Kata Kunci 210
Topik 6 Kriteria Belanjawan Modal 211

6.1 Pembelanjawan Modal 212
6.2 Tempoh Bayar Balik 212
6.2.1 Pengiraan Tempoh Bayar Balik 213
6.2.2 Aplikasi Tempoh Bayar Balik 215
6.2.3 Kebaikan dan Keburukan Tempoh Bayar Balik 217
6.3 Nilai Kini Bersih 220
6.3.1 Pengiraan Nilai Kini Bersih 220
6.3.2 Aplikasi Nilai Kini Bersih 222
6.3.3 Kebaikan dan Keburukan Nilai Kini Bersih 223
6.4 Indeks Keberuntungan 225
6.4.1 Pengiraan Indeks Keberuntungan 225
6.4.2 Aplikasi Indeks Keberuntungan 225
6.4.3 Advantages and Disadvantages of Profitability
Index 226

ISI KANDUNGAN  vii
6.5 Kadar Pulangan Dalaman 226

6.5.1 Pengiraan Kadar Pulangan Dalaman 227
6.5.2 Aplikasi Kadar Pulangan Dalaman 230
6.5.3 Kebaikan dan Keburukan Kadar Pulangan
Dalaman 232
Rumusan 235
Kata Kunci 235
Topik 7 Aliran Tunai Pembelanjawan Modal 236

7.1 Garis Panduan dalam Menganggarkan Aliran Tunai
Pembelanjawan Modal 237
7.2 Perbelanjaan Awal 239
7.3 Operasi Aliran Tunai 245
7.4 Terminal Aliran Tunai 249
7.5 Aplikasi Aliran Tunai bagi Pembelanjawan Modal
dalam membuat Keputusan 251
Rumusan 255
Kata Kunci 256
Topik 8 Kos Modal 257

8.1 Definisi Kos Modal 258
8.1.1 Dasar Pembiayaan dan Kos Modal 259
8.2 Menentukan Kos Modal bagi Setiap Komponen Sumber
Modal 259
8.2.1 Kos Hutang 260
8.2.2 Kos Saham Keutamaan 263
8.2.3 Kos Saham Biasa 264
8.3 Kos Modal Purata Wajawan 268
Rumusan 272
Kata Kunci 273
Topik 9 Perancangan Kewangan 274

9.1 Perancangan kewangan 274
9.2 Belanjawan Tunai 275
9.3 Pro Forma Penyata Pendapatan 281
Rumusan 286
Kata Kunci 287

viii  ISI KANDUNGAN
Topik 10 Pengurusan Modal Kerja 288

10.1 Kepentingan Pengurusan Modal Kerja 289
10.1.1 Modal Kerja Bersih 290
10.1.2 Aset Semasa 290
10.1.3 Aset Semasa Tetap 291
10.1.4 Aset Semasa Sementara 291
10.2 Strategi Pengurusan Modal Kerja 292
10.2.1 Pendekatan Sederhana 293
10.2.2 Pendekatan Agresif 294
10.2.3 Pendekatan Konservatif 294
10.3 Jenis Pembiayaan Jangka Pendek 295
10.3.1 Pembiayaan Spontan 295
10.3.2 Pembiayaan Terunding 297
10.4 Kitaran Penukaran Tunai 304
10.5 Pengurusan Sekuriti Boleh Pasar 307
10.5.1 Faktor Memilih Sekuriti Boleh Pasar 308
10.5.2 Jenis Sekuriti Boleh Pasar 308
10.6 Baki antara Risiko-Pulangan dalam Pengurusan Tunai 309
10.7 Pengurusan Akaun Belum Terima. 311
10.7.1 Akaun Belum Terima 311
10.7.2 Polisi Kredit 312
10.7.3 Kawalan Kredit 316
10.7.4 Baki antara Risiko-Pulangan dalam Pengurusan
Akaun Belum Terima 318
10.8 Pengurusan Inventori 320
10.8.1 Jenis Inventori 320
10.8.2 Objektif Pengurusan Inventori 321
10.8.3 Kos Berkaitan Inventori 321
10.8.4 Model Kuantiti Pesanan Ekonomi (KPE) 325
10.8.5 Baki antara Risiko-Pulangan dalam Pengurusan
Inventori 331
Rumusan 334
Kata Kunci 334
Jawapan 335
Lampiran 389

PANDUAN KURSUS

PANDUAN KURSUS  xi
DESKRIPSI PANDUAN KURSUS

Anda perlu membaca Panduan Kursus dengan berhati-hati dari awal hingga
akhir. Ia menyatakan kandungan kursus dengan ringkas dan bertujuan
membantu anda memahami kandungan kursus. Ia juga mencadangkan jumlah
tempoh masa untuk anda habiskan bagi melengkapkan kursus ini dengan
sepenuhnya. Sentiasalah rujuk Panduan Kursus secara berterusan semasa anda
membaca kandungan kursus kerana ia dapat membantu dalam menjelaskan
komponen-komponen pembelajaran penting yang mungkin anda terlepas
pandang.
PENGENALAN
BBPW3103 Pengurusan Kewangan I ialah salah satu kursus Open University
Malaysia (OUM) yang diuruskan oleh Fakulti Pengurusan dan Perniagaan.
Kursus ini bernilai 3 jam kredit yang akan diliputi selama 8 ke 15 minggu.
KEPADA SIAPA KURSUS INI DITAWARKAN

Kursus ini ditawarkan kepada semua pelajar yang mengambil program Sarjana
Muda Pentadbiran Perniagaan. Modul ini bertujuan untuk memaklumkan risiko
semasa dalam aktiviti ekonomi antarabangsa.
Sebagai pelajar jarak jauh, anda seharusnya fasih dengan keperluan

pembelajaran kendiri dan mampu mengoptimumkan kaedah pembelajaran dan
persekitaran yang sedia ada. Sebelum anda memulakan kursus ini, sila pastikan
anda maklum dengan bahan kursus, kelayakan kursus dan bagaimana kursus
tersebut dikendalikan.
PERUNTUKAN MASA PEMBELAJARAN

Berdasarkan piawai OUM yang memerlukan pelajar mengumpulkan masa
sebanyak 40 jam pembelajaran bagi setiap jam kredit, maka kursus yang bernilai
3 jam kredit ini memerlukan tumpuan masa selama 120 jam pembelajaran.
Anggaran penggunaan masa adalah seperti yang ditunjukkan dalam Jadual 1.

xii  PANDUAN KURSUS
Jadual 1: Anggaran Masa Pembelajaran
Jam
Aktiviti Pembelajaran
Pembelajaran
Membaca kandungan kursus dan mengambil bahagian dalam 3
perbincangan awal
Membaca modul 60
Menghadiri 3 hingga 5 sesi tutorial 10
Perbincangan atas talian 12
Ulang kaji 15
Menyiapkan Tugasan, Ujian dan Peperiksaan 20
JUMLAH MASA PEMBELAJARAN 120
OBJEKTIF KURSUS
Setelah mengikuti kursus ini, anda seharusnya dapat:
1. Menjelaskan konsep dan teori dalam bidang kewangan;
2. Menganalisis maklumat kewangan dan meningkatkan kefahaman konsep

proses membuat keputusan kewangan;
3. Menganalisis alat kewangan yang digunakan oleh pengurus kewangan dan

pelabur dalam analisis dan membuat keputusan;
4. Menganalisis hubung kait antara bidang kewangan dalam membenarkan

firma, pengurus kewangan dan pelabur untuk mencapai pelaburan mereka
dan matlamat pembiayaan yang lebih cekap; dan
5. Mengaplikasikan strategi pengurusan modal kerja dalam menguruskan

obligasi jangka pendek.

PANDUAN KURSUS  xiii
SINOPSIS KURSUS
Kursus ini terbahagi kepada 10 topik. Sinopsis untuk setiap topik adalah seperti
yang disenaraikan berikut:
Topik 1 memperkenalkan topik kewangan, peranan pengurus kewangan di

syarikat serta matlamat utama syarikat untuk memaksimumkan kekayaan
pemegang saham. Selain itu, jenis entiti perniagaan, masalah agensi dan institusi
kewangan juga akan dibincangkan. Topik ini juga membincangkan tentang
pasaran kewangan utama iaitu pasaran wang dan pasaran modal.
Topik 2 membincangkan berkenaan penggunaan analisis nisbah kewangan

seperti nisbah kecairan, pengurusan aset, hutang, keberuntungan dan nisbah
nilai pasaran. Selain itu, topik ini juga membincangkan analisis DuPont dan
analisis kewangan keseluruhan.
Topik 3 mendedahkan para pelajar kepada konsep asas nilai masa wang iaitu
konsep nilai masa kini dan nilai masa depan. Anda akan mempelajari aplikasi
dan formula mengenai nilai masa wang bagi aliran tunai tunggal dan aliran tunai
bersih, anuiti, perpetuiti dan pengaliran aliran tunai. Perbincangan ini akan
melibatkan kaedah pengkompaunan dan diskaun yang berlaku melebihi setahun
sekali dan kompaun dan diskaun secara berterusan.
Topik 4 membincangkan penilaian bon dan penilaian saham biasa. Topik

perbincangan akan menyentuh berkenaan ciri-ciri bon, kadar bon, jenis bon,
penilaian bon, hasil apabila matang dan hubungan antara nilai dan hasil apabila
matang. Topik perbincangan akan memfokuskan kepada ciri-ciri saham biasa,
penilaian dividen saham biasa, model penilaian dividen saham biasa, ciri-ciri
saham keutamaan dan penilaian saham keutamaan.
Topik 5 memperkenalkan anda kepada hubungan antara risiko dan pulangan

dari perspektif teori kewangan. Perbincangan ini terdiri daripada definisi risiko
dan pulangan daripada perspektif pelabur, penggunaan statistik dalam
menentukan tahap risiko dan pulangan serta pengukuran risiko dan pulangan.
Prinsip asas risiko sistematik dan tidak sistematik dan Model CAPM (model
menerangkan hubungan antara risiko dan pulangan) juga dibincangkan.
Topik 6 membincangkan empat teknik belanjawan modal iaitu tempoh bayaran

balik, nilai masa kini bersih, indeks keberuntungan dan kadar pulangan
dalaman.

xiv  PANDUAN KURSUS
Topik 7 menerangkan bagaimana aliran tunai untuk bajet modal dianggarkan

dan mengaplikasikan dalam membuat keputusan pelaburan jangka panjang.
Pengiraan perbelanjaan awal, aliran tunai operasi dan aliran tunai terminal juga
akan diterangkan.
Topik 8 membincangkan kos modal. Topik perbincangan menyentuh definisi kos

modal, kos hutang jangka panjang, kos saham biasa, kos saham keutamaan dan
kos modal purata wajaran.
Topik 9 membincangkan perancangan kewangan, bajet tunai dan pro forma

penyata pendapatan.
Topik 10 menerangkan pengurusan modal kerja, pengurusan sekuriti boleh

pasar, akaun belum terima dan inventori.
PANDUAN SUSUN ATUR TEKS

Sebelum anda membaca modul ini, adalah penting sekiranya anda ambil tahu
akan susun atur teks modul. Memahami susun atur teks akan membantu anda
untuk merencana pembelajaran kursus supaya lebih objektif dan berkesan.
Amnya, susun atur teks bagi setiap topik adalah seperti berikut:
Hasil Pembelajaran: Ia merupakan apa yang anda harus dapat lakukan atau
capai setelah selesai membaca sesuatu topik. Setelah selesai membaca setiap
topik anda digalakkan merujuk kepada senarai hasil pembelajaran berkenaan
untuk memastikan sama ada anda dapat atau tidak mencapainya. Amalan
seperti ini akan dapat mengukur dan mempertingkatkan penguasaan
kandungan sesuatu topik.
Semak Kendiri : Soalan-soalan diselitkan pada bahagian-bahagian tertentu dalam

sesuatu topik. Soalan-soalan ini menguji kefahaman tentang maklumat yang
anda telah baca. Jawapan untuk soalan-soalan ini biasanya terdapat dalam
perenggan-perenggan yang sebelumnya. Anda digalakkan menjawab soalan-
soalan semak kendiri ini untuk menguji dan memastikan sama ada anda telah
memahami kandungan sesuatu topik dan seterusnya menyediakan anda
menghadapi ujian dan peperiksaan kelak. Kebanyakan jawapan kepada soalan-
soalan yang ditanya terdapat di dalam modul itu sendiri.

PANDUAN KURSUS  xv
Aktiviti: Aktiviti-aktiviti juga diselitkan pada bahagian-bahagian tertentu dalam

sesuatu topik dengan tujuan menggalakkan anda mengaplikasikan konsep dan
prinsip yang anda telah pelajari kepada situasi sebenar. Aktiviti-aktiviti ini juga
memperluaskan kefahaman kandungan yang dipelajari dengan menggalakkan
anda melakukan sesuatu seperti berfikir secara mendalam, memberi pendapat,
berbincang bersama rakan dalam kelas, merujuk kepada laman web, membaca
artikel jurnal dan seumpamanya.
Rumusan: Di akhir sesuatu topik, isi-isi penting topik tersebut disenaraikan.

Komponen ini membantu anda untuk mengingat dan mengimbas semula
keseluruhan topik. Anda haruslah memastikan bahawa anda memahami setiap
pernyataan yang disenaraikan. Jika tidak, sila kembali membaca topik
berkenaan.
Kata Kunci: Di akhir topik disenaraikan beberapa perkataan dan frasa penting
yang digunakan di dalam topik berkenaan. Anda mesti dapat menjelaskan setiap
perkataan dan frasa ini. Jika tidak, sila kembali membaca topik berkenaan.
Rujukan: Rujukan adalah bahagian di mana senarai buku teks, jurnal, artikel,
kandungan elektronik atau sumber-sumber yang boleh ditemui yang berkaitan
dan berguna dalam melalui modul atau kursus. Senarai ini boleh dilihat di
dalam beberapa bahagian seperti di dalam Panduan Kursus (di bahagian
Rujukan), di akhir setiap topik atau di akhir modul. Anda digalakkan membaca
bahagian-bahagian yang berkaitan dalam senarai rujukan tersebut untuk
mendapatkan maklumat lanjut dan memperkukuhkan kefahaman anda.
PENGETAHUAN ASAS
Pelajar kursus ini perlu lulus kursus BBAW2103 Kewangan Perakaunan.
KAEDAH PENILAIAN
Sila rujuk myINSPIRE.

xvi  PANDUAN KURSUS
RUJUKAN
Emery, D. R., Finnerty, J. D., & Stone, J. D. (1997). Principles of financial management
(1st ed.). Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall.
Gitman, L. J. (2008). Principles of managerial finance (12th ed.). Massachusetts:

Addison Wesley.
Lasher, W. R. (2008). Practical financial management (5th ed.). Mason, Ohio: South-
Western Thomson Learning.
Martin, J. D., Petty, J. W., Scott, D. F. J., & Keown, A. J. (1998). Basic financial
management (8th ed.). New Jersey: Prentice Hall.
TAN SRI DR ABDULLAH SANUSI (TSDAS)

PERPUSTAKAAN DIGITAL
Perpustakaan Digital TSDAS mempunyai pelbagai sumber cetak dan sumber
dalam talian untuk penggunaan pelajar. Perpustakaan digital ini secara
keseluruhannya, boleh diakses melalui portal OUM, menyediakan akses lebih
daripada 30 pangkalan data dalam talian yang terdiri daripada e-jurnal, e-tesis,
e-buku dan banyak lagi. Contoh pangkalan data yang disediakan ialah
EBSCOhost, ProQuest, SpringerLink, Books247, InfoSci Books, Emerald
Management Plus dan Ebrary Electronic Books. Sebagai pelajar OUM, anda
digalakkan untuk menggunakan sepenuhnya sumber-sumber yang boleh
didapati melalui perpustakaan ini.

Topik  Pengenalan
1 kepada
Kewangan
HASIL PEMBELAJARAN
Pada akhir topik ini, anda seharusnya dapat:
1. Mengenal pasti bidang kewangan dan kepentingan kepada
perniagaan;
2. Menjelaskan empat peranan utama pengurus kewangan dalam
syarikat;
3. Membincangkan objektif utama pengurusan kewangan iaitu
memaksimumkan kekayaan pemegang saham;
4. Mengkaji hubungan dalam masalah agensi;
5. Menghuraikan tiga jenis organisasi perniagaan yang merupakan
pemilik tunggal, perkongsian dan syarikat-syarikat; dan
6. Menjelaskan ciri-ciri pasaran kewangan.
 PENGENALAN
Topik ini memperkenalkan bidang kewangan dan membincangkan peranan
pengurus kewangan dalam sesebuah syarikat. Selain itu, objektif dan misi utama
syarikat dalam memaksimumkan kekayaan pemegang saham serta perbezaan
jenis entiti perniagaan juga akan dibincangkan. Perkara seterusnya
membolehkan anda mengetahui masalah yang mungkin memberi kesan kepada
agensi disebabkan oleh kewujudan dua pihak yang berbeza iaitu pengurus dan
pemilik dalam mencapai objektif masing-masing. Pada akhir topik ini, institusi
kewangan akan dibincangkan secara umum.

2  TOPIK 1 PENGENALAN KEPADA KEWANGAN
1.1 KEWANGAN
Seperti yang anda sedia maklum, hampir semua individu dan organisasi yang
rasional akan cuba mendapatkan keuntungan atau wang dan selepas itu
berbelanja atau melabur wang tersebut untuk tujuan tertentu. Kewangan adalah
berkait rapat dengan proses ini, institusi, pasaran dan instrumen yang terlibat
dalam pemindahan wang antara individu dan perniagaan.
Kewangan boleh ditakrifkan sebagai seni dan sains dalam menguruskan wang.
Keputusan kewangan dibuat berdasarkan kepada konsep asas, prinsip dan teori
kewangan. Keputusan ini boleh dibahagikan kepada tiga kategori utama seperti
berikut:
(a) Keputusan pelaburan berkaitan dengan aset;
(b) Keputusan kewangan berkaitan dengan liabiliti dan ekuiti pemegang

saham; dan
(c) Keputusan pengurusan yang berkaitan dengan keputusan operasi dan

keputusan kewangan harian syarikat.
Pengurus kewangan syarikat yang terlibat dalam pelbagai urusan perniagaan

harian akan menerima pelbagai soalan seperti berikut:
(a) Perlukah syarikat menjalankan projek?
(b) Adakah pelaburan itu akan berjaya?
(c) Bagaimana membiayai pelaburan?
(d) Yang manakah keputusan pembiayaan terbaik? Pinjaman bank atau

mengeluarkan saham?
(e) Adakah syarikat mempunyai tunai yang cukup untuk mengendalikan

operasi harian?
(f) Apakah tahap inventori yang perlu disimpan?
(g) Pelanggan yang manakah perlu ditawarkan kredit?
(h) Apakah polisi dividen yang optimum?
(i) Perlukah pengambilalihan diteruskan?

TOPIK 1 PENGENALAN KEPADA KEWANGAN  3
Kejayaan atau kegagalan sesuatu perniagaan bergantung kepada kualiti

keputusan kewangan yang dibuat. Setiap keputusan yang dibuat akan
mempunyai implikasi kewangan yang penting. Adalah penting jika seseorang
itu tidak mempunyai pengalaman yang luas dalam bidang kewangan seperti
pengurus pemasaran, pengurus pengeluaran dan pengurus sumber manusia
untuk memahami kewangan bagi membolehkan mereka menjalankan tugas dan
tanggungjawab dengan lebih baik.
Contohnya, pengurus pemasaran perlu memahami bagaimana keputusan

pemasaran mempengaruhi dan dipengaruhi oleh tahap inventori, kapasiti
lebihan dan kemudahan pembiayaan. Sementara itu, akauntan perlu memahami
bagaimana data perakaunan boleh digunakan dalam perancangan korporat dan
juga sebagai panduan kepada pelabur untuk melabur. Oleh itu, implikasi
kewangan wujud dalam hampir semua keputusan perniagaan dan pengurus dari
jabatan lain perlu ambil perhatian dengan kedudukan kewangan dan isu jabatan
dan organisasi secara keseluruhan.
AKTIVITI 1.1
Jelaskan cara yang terbaik untuk pengurus kewangan mengukuhkan

hubungan yang baik dengan pengurus dari jabatan lain untuk
memastikan kedudukan kewangan syarikat sentiasa dalam kawalan.
Apakah kebaikan dan keburukan hubungan dua hala ini?
1.2 PERANAN PENGURUS KEWANGAN
SEMAK KENDIRI 1.1

Jika anda ditugaskan sebagai pengurus kewangan, apakah
tanggungjawab utama yang anda akan hadapi dalam mengukuhkan
kedudukan kewangan organisasi?
Pengurus kewangan memainkan peranan penting dalam operasi dan kejayaan

perniagaan. Tanggungjawab sebagai pengurus kewangan bukan sahaja untuk
mendapatkan dan menggunakan dana, malah memastikan nilai dana dan
keuntungan syarikat dimaksimumkan. Selain itu, pengurus kewangan perlu
membuat beberapa keputusan penting terutamanya dalam pelaburan aset

syarikat dan bagaimana aset-aset ini dapat dibiayai. Sementara itu, akauntan
perlu memikirkan cara terbaik untuk mengendalikan sumber syarikat seperti
para pekerja, mesin, bangunan dan peralatan. Apabila aset syarikat dikendalikan
dengan lebih cekap, nilai syarikat dapat dimaksimumkan. Rajah 1.1
menunjukkan empat peranan utama pengurus kewangan.
Rajah 1.1: Empat peranan utama pengurus kewangan
(a) Membuat Keputusan dalam Pelaburan dan Kewangan Jangka Pendek dan
Jangka Panjang
Syarikat yang tumbuh dengan cepat akan menunjukkan peningkatan
jualan secara mendadak. Peningkatan jualan ini akan memerlukan
pelaburan tambahan dalam bentuk inventori dan aset tetap seperti logi
industri dan peralatan. Oleh itu, pengurus kewangan perlu memastikan
jenis dan kuantiti aset yang perlu dibeli dalam jangka pendek dan jangka
panjang. Pada masa yang sama, pengurus kewangan perlu memikirkan
cara terbaik untuk membiayai pelaburan dalam aset. Sebagai contoh,
adakah syarikat mempunyai dana yang mencukupi untuk membeli aset?
Adakah syarikat memerlukan pinjaman atau ekuiti? Apakah implikasi bagi
yang mempunyai hutang jangka pendek atau jangka panjang?

(b) Membuat Perancangan Kewangan dan Ramalan

Pengurus kewangan seharusnya merancang masa depan syarikat. Oleh itu,
pengurus kewangan perlu bekerjasama dengan pengurus dari jabatan lain
untuk memastikan perancangan strategik syarikat secara keseluruhan
dapat dilaksanakan bersama.
(c) Urus Niaga dalam Pasaran Kewangan

Salah satu peranan pengurus kewangan adalah berurusan dalam pasaran
wang dan pasaran modal. Pengurus kewangan hendaklah dikemaskinikan
tentang perkembangan pasaran kewangan bagi membolehkan keputusan
kewangan dibuat secara cekap dan berkesan.
(d) Kawalan dan Penyelarasan

Pengurus kewangan perlu berinteraksi dan bekerjasama dengan pengurus
yang lain untuk memastikan syarikat beroperasi dengan cekap. Kawalan
dan penyelarasan yang dikendalikan oleh pengurus kewangan, adalah
penting terutamanya dalam syarikat yang besar dan mempunyai banyak
jabatan untuk membolehkan objektif organisasi dicapai bersama.
1.3 OBJEKTIF PENGURUSAN KEWANGAN

Membuat keputusan kewangan yang berkesan memerlukan seseorang yang
memahami objektif yang perlu dicapai dalam syarikat. Apakah objektif utama
dalam proses membuat keputusan? Apakah keputusan yang perlu dicapai oleh
pengurusan yang boleh memberi kesan kepada pemilik syarikat? Dalam kes ini,
objektif pengurus kewangan adalah untuk mencapai objektif pemilik syarikat itu,
iaitu pemegang saham.
SEMAK KENDIRI 1.2
Mengapakah objektif syarikat adalah memaksimumkan kekayaan

pemegang saham dan bukannya memaksimumkan keuntungan?

1.3.1 Memaksimumkan Keuntungan

Sesetengah pihak menyatakan bahawa objektif syarikat adalah memaksimumkan
keuntungan. Bagi mencapai objektif tersebut, pengurus kewangan hanya perlu
mengambil tindakan yang dijangka menyumbang dalam menjana keuntungan.
Oleh itu, setiap tindakan alternatif yang dibuat, pengurus kewangan akan
memilih pelan tindakan yang boleh menjana keuntungan tertinggi.
Keuntungan syarikat diukur berdasarkan perolehan sesaham iaitu keuntungan

bagi setiap saham biasa. Perolehan sesaham diperoleh dengan membahagikan
keuntungan bersih dengan bilangan saham biasa yang diterbitkan.
Keuntungan Bersih
Perolehan Sesaham 
Terbitan Saham Biasa (Unit)
Walau bagaimanapun, untuk memaksimumkan keuntungan bukanlah objektif

yang tepat dan jarang digunakan sebagai objektif syarikat, atas tiga sebab iaitu:
(a) Aliran Tunai Masuk dan Keluar

Dalam pengiraan keuntungan syarikat, semua perbelanjaan sama ada
dalam bentuk tunai (sewa, utiliti dan lain-lain) atau bukan tunai (hutang
lapuk, susut nilai, kerugian atas pelupusan aset) akan diambil kira untuk
dipadankan dengan pendapatan semasa dalam tempoh perakaunan.
Ini tidak menggambarkan aliran tunai yang diperoleh dalam tempoh

tersebut. Bagi mendapatkan gambaran sebenar pulangan syarikat, perkara
yang tidak melibatkan aliran tunai terutamanya susut nilai, hutang lapuk
dan kerugian atas pelupusan aset perlu ditambah lagi dengan keuntungan
bersih.
(b) Masa Pulangan

Matlamat memaksimumkan keuntungan adalah mengabaikan masa
pulangan projek. Dengan mengandaikan syarikat dapat menjalankan sama
ada projek A atau projek B seperti berikut:
Projek Keuntungan
Tahun 1 Tahun 2
Projek A RM100,000 –0–
Projek B –0– RM100,000

Kedua-dua projek menunjukkan keuntungan yang sama. Jika kita

mengikuti objektif memaksimumkan keuntungan, kedua-dua projek
adalah sama baik. Walau bagaimanapun, ini adalah tidak tepat. Pada
hakikatnya, Projek A adalah projek yang lebih baik sebagai pulangan atau
jumlah sebanyak RM100,000 akan diterima lebih awal berbanding Projek B.
Kemudian, jumlah ini boleh dilaburkan untuk memperoleh pulangan
tambahan. Sebagai contoh, jika kita mendepositkan sebanyak RM100,000
yang diterima melalui Projek A dalam bank yang memberikan kadar
faedah sebanyak 5%, jumlah ini akan menjadi sebanyak RM105,000 selepas
satu tahun (RM100,000  1.05). Ia menunjukkan bahawa jumlah ini akan
melebihi RM100,000 yang diperoleh melalui Projek B.
(c) Risiko
Objektif memaksimumkan keuntungan juga tidak menghiraukan risiko.
Risiko ditakrifkan sebagai kebarangkalian hasil yang berbeza daripada
yang dijangkakan. Konsep asas dalam kewangan menyatakan bahawa
wujud hubungan antara risiko dan pulangan. Pulangan yang tinggi hanya
boleh dicapai dengan menanggung risiko yang lebih tinggi.
Kebanyakan keputusan kewangan yang dibuat oleh pengurus kewangan

melibatkan hubungan antara risiko dan pulangan. Semakin tinggi risiko,
semakin tinggi pulangan yang dijangkakan daripada tindakan yang
diambil. Sebagai contoh, syarikat yang menyimpan stok inventori
rendah akan menjangkakan pulangan yang lebih tinggi walaupun
berkemungkinan kehabisan stok inventori. Oleh itu, dalam membuat
keputusan, pengurus akan melihat kepada hubungan antara risiko dan
pulangan dan keputusan dibuat berdasarkan kepada andaian bahawa
matlamat syarikat adalah untuk memaksimumkan kekayaan pemegang
saham. Pemilik syarikat akan menilai keputusan yang dibuat dan penilaian
tersebut akan memberi kesan kepada perubahan harga saham di pasaran.
Syarikat yang mengimbangi keuntungan dan risiko boleh dilihat konsisten

dengan objektif memaksimumkan kekayaan pemegang saham. Dengan
menentukan objektif syarikat dalam aspek nilai pasaran saham, ia akan
mencerminkan usaha pihak pengurusan dalam mengoptimumkan antara
risiko dan keuntungan. Pengurus perlu mencari gabungan antara
keuntungan dan risiko yang boleh memaksimumkan kekayaan pemegang
saham.

1.3.2 Memaksimumkan Kekayaan Pemegang Saham

Matlamat syarikat dalam konteks kewangan adalah menaikkan nilai syarikat
yang dimiliki dengan memaksimumkan kekayaan pemegang saham. Kekayaan
pemegang saham digambarkan melalui harga saham syarikat di pasaran.
Objektif ini adalah lebih sesuai berbanding dengan memaksimumkan
keuntungan kerana ia mengambil kira impak keputusan kewangan
keseluruhannya. Pemegang saham akan bertindak balas terhadap keputusan
pelaburan yang kurang bijak menyebabkan harga saham syarikat jatuh dan
sebaliknya, mereka akan bertindak balas terhadap keputusan pelaburan yang
baik dengan meningkatkan harga saham syarikat.
Memaksimumkan kekayaan pemegang saham bermaksud pengurusan

seharusnya maksimumkan nilai pulangan semasa yang dijangka akan diterima
oleh pemegang saham pada masa akan datang. Ia diukur berdasarkan nilai
pasaran harga saham biasa. Harga saham menggambarkan nilai saham mengikut
pendapat pemilik. Ia mengambil kira ketidakpastian atau risiko, masa dan
faktor-faktor penting yang lain kepada pemilik.
Oleh itu, semua masalah yang berkaitan dengan objektif untuk

memaksimumkan keuntungan boleh diatasi apabila pengurus mengutamakan
objektif dalam memaksimumkan kekayaan pemegang saham. Objektif ini juga
membolehkan senario keputusan yang dibuat dengan mengambil kira
komplikasi lain dan kesulitan dalam dunia perniagaan sebenar. Pengurus
kewangan perlu mengutamakan pemegang saham syarikat kerana mereka
adalah pemilik syarikat sebenar.
AKTIVITI 1.2
Pada pendapat anda, selain melaburkan wang, apakah peranan dan

tanggungjawab pemegang saham dalam operasi syarikat? Adakah
mereka hanya mementingkan keuntungan atau ingin mempunyai
kuasa mutlak dalam operasi syarikat?

LATIHAN 1.1
1. Teori kewangan mengandaikan bahawa matlamat utama syarikat

adalah memaksimumkan ___________ pemegang saham iaitu
memaksimumkan __________________ saham biasa syarikat.
2. _____________________ adalah objektif jangka masa pendek yang

mengabaikan beberapa faktor seperti risiko dan masa aliran tunai.
3. Pengurus syarikat yang cekap:
A. Mengabaikan kehendak pemegang saham.
B. Berkemungkinan membuat keputusan yang berbeza

daripada kepentingan pemegang saham.
C. Peka dengan risiko dan pulangan dalam mencapai objektif

pengurusan kewangan.
D. Tidak peka dengan keperluan pemegang saham.
E. B dan C.
4. Memaksimumkan kekayaan pemegang saham bermaksud

memaksimumkan _________________
A. nilai tunai syarikat
B. nilai pelaburan syarikat
C. keuntungan syarikat
D. nilai pasaran saham biasa syarikat

1.4 MASALAH AGENSI

Hubungan agensi berlaku apabila seorang atau lebih individu (prinsipal)
mengupah individu lain (ejen) untuk melaksanakan perkhidmatan bagi pihak
prinsipal. Dalam hubungan agensi, kebiasaannya, prinsipal mengamanahkan
kuasa membuat keputusan kepada ejen. Dalam kewangan, hubungan penting
agensi adalah antara pemegang saham (sebagai pemilik sebenar syarikat) dengan
pengurus.
Matlamat memaksimumkan kekayaan pemegang saham boleh menentukan

bagaimana keputusan kewangan hendak dibuat. Walau bagaimanapun, dalam
amalan, tidak semua keputusan yang dibuat oleh pengurus selaras dengan
objektif sedia ada. Usaha syarikat dalam memaksimumkan kekayaan pemegang
saham dihalang oleh tanggungjawab sosial. Masalah juga timbul apabila lebih
perhatian diberikan kepada kepentingan pengurus berbanding kepentingan
pemegang saham. Oleh itu, mungkin terdapat penyimpangan daripada objektif
dalam memaksimumkan kekayaan pemegang saham dan objektif sebenar yang
dilaksanakan oleh pengurus. Ini dikenali sebagai masalah agensi. Perbezaan
objektif berlaku kerana terdapat pemisahan pemilikan dan kawalan dalam
syarikat.
Pemisahan pemilikan dan kawalan menyebabkan pengurus melaksanakan

objektif yang lebih mementingkan diri mereka sendiri. Mereka tidak lagi
memaksimumkan objektif pemilik tetapi sebaliknya, pengurus mengamalkan
sikap sekadar menjaga kepentingan diri sendiri atau hanya cuba untuk
memperoleh pencapaian tahap sederhana. Pada masa yang sama, mereka
sebenarnya lebih berminat untuk memaksimumkan kepentingan mereka sendiri.
Mereka lebih tertumpu pada kedudukan sendiri dan jaminan kerja. Mereka akan
cuba mengehadkan atau mengurangkan risiko yang ditanggung oleh syarikat
kerana jika hasil yang tidak memuaskan boleh menyebabkan mereka ditamatkan
perkhidmatan atau syarikat menjadi bankrap.
Bagi mengelak atau mengurangkan masalah agensi, pemilik syarikat perlu

menanggung kos agensi dan mengawal tindakan pengurus. Syarikat akan
menawarkan pelbagai insentif bagi memotivasikan pengurus untuk bertindak
demi kepentingan pemegang saham. Antara langkah yang boleh diambil
termasuk memberikan pampasan atau insentif berdasarkan pencapaian syarikat,
ancaman penamatan dan ancaman pengambilalihan syarikat oleh syarikat lain
kerana kelemahan pentadbiran.

SEMAK KENDIRI 1.3
Nyatakan perbezaan yang mungkin wujud antara objektif pengurus

syarikat dengan lembaga pengarah atau pemegang saham.
1.5 JENIS ORGANISASI PERNIAGAAN
SEMAK KENDIRI 1.4
Perniagaan yang diperbadankan boleh jadi dalam bentuk pemilik

tunggal, perkongsian atau syarikat. Jika anda bercadang untuk
memulakan perniagaan, jenis perniagaan yang manakah anda pilih?
Kenapa?
Tiga jenis organisasi perniagaan yang penting:
(a) Pemilik Tunggal

Pemilik tunggal adalah perniagaan yang dimiliki oleh seorang individu.
Mewujudkan perniagaan pemilik tunggal adalah mudah; seseorang
individu hanya perlu memulakan operasi perniagaan. Walau
bagaimanapun, perniagaan hendaklah didaftarkan dan memperoleh lesen
perniagaan daripada Pendaftar Perniagaan.
Sumber modal biasanya diperoleh daripada simpanan pemilik, pinjaman

daripada ahli keluarga dan rakan ataupun bank. Pemilik memiliki semua
aset dan menanggung semua liabiliti perniagaan. Liabiliti pemilik tunggal
adalah tidak terhad. Ini bermakna, sekiranya perniagaan gagal membayar
hutang kepada pemiutang, pemilik perlu menggunakan harta sendiri
untuk menyelesaikan hutang perniagaan.

Kebaikan dan keburukan pemilik tunggal diterangkan dalam Jadual 1.1.
Jadual 1.1: Kebaikan dan Keburukan Perniagaan Pemilik Tunggal
Kebaikan Keburukan
 Mudah untuk menubuhkan  Agak sukar bagi organisasi pemilik
perniagaan. tunggal mendapatkan modal yang
 Kos menubuhkan perniagaan besar.
adalah rendah.  Pemilik perniagaan mempunyai
 Perniagaan tidak terikat dengan liabiliti tidak terhad ke atas hutang
peraturan. perniagaan.
 Keuntungan perniagaan tidak  Kewujudan pemilik tunggal adalah
dikenakan cukai. Pendapatan hanya tidak tetap. Ia akan berakhir selepas
tertakluk kepada cukai peribadi. kematian pemilik perniagaan.
 Kedudukan kewangan adalah sulit.
(b) Perkongsian
Perkongsian adalah perniagaan yang dijalankan oleh dua atau lebih rakan
kongsi. Perkongsian boleh dibuat secara bertulis atau secara lisan.
Sekiranya perkongsian dibuat secara lisan, ia adalah relevan di bawah Akta
Perkongsian 1961.
Ada dua jenis perkongsian:
(i) Perkongsian umum; dan
(ii) Perkongsian terhad.
Dalam perkongsian umum, semua rakan kongsi mempunyai liabiliti tidak

terhad. Ini bermakna, sekiranya perniagaan gagal membayar hutang
kepada pemiutang, semua rakan kongsi perlu menyelesaikan hutang
tersebut dengan menggunakan harta mereka sendiri. Tanggungan liabiliti
mungkin mengikut peratusan pemilik dalam kalangan rakan kongsi.
Dalam perkongsian terhad, ada beberapa rakan yang mungkin mempunyai

liabiliti terhad terhadap modal yang dilaburkan dalam perniagaan. Walau
bagaimanapun, sekurang-kurangnya seorang rakan kongsi perlu memiliki
liabiliti tidak terhad. Rakan kongsi dengan liabiliti terhad mungkin hanya
menyumbang modal dan tidak terlibat dalam menguruskan perniagaan.

Dari aspek percukaian, keuntungan daripada perkongsian akan dikenakan

cukai berdasarkan pada cukai pendapatan individu. Perkongsian boleh
dibubarkan jika seorang rakan kongsi menarik diri, meninggal dunia atau
diisytiharkan bankrap.
Kebaikan dan keburukan perniagaan perkongsian dijelaskan dalam

Jadual 1.2.
Jadual 1.2: Kebaikan dan Keburukan Perniagaan Perkongsian
Kebaikan Keburukan
 Perkongsian mudah dibentuk dan  Perkongsian boleh dibubarkan atas
kos penubuhan adalah rendah. kematian, tarik diri atau salah
 Lebih banyak modal boleh seorang diisytiharkan bankrap.
diperoleh berbanding perniagaan  Proses membuat keputusan menjadi
pemilik tunggal. agak sukar berbanding pemilik
 Keuntungan daripada perniagaan tunggal kerana perlu mendapatkan
hanya tertakluk kepada cukai kebenaran daripada rakan kongsi
perseorangan. yang lain.
 Perkongsian digabungkan dengan  Rakan kongsi tiada liabiliti terhad.
pelbagai kepakaran dan kemahiran Aset persendirian boleh dituntut
rakan kongsi. oleh pemiutang untuk
menyelesaikan hutang.
 Risiko dan liabiliti perniagaan boleh
dikongsi di kalangan rakan-rakan.  Risiko perniagaan perlu ditanggung
oleh semua rakan kongsi. Kesilapan
yang dibuat oleh seorang akan
melibatkan rakan kongsi yang lain.
(c) Syarikat
Syarikat adalah entiti perniagaan yang wujud secara berasingan daripada
pemiliknya. Di bawah Akta Syarikat 1965, syarikat merupakan entiti yang
sah di bawah aspek undang-undang, boleh memiliki aset, menanggung
liabiliti, mempunyai kuasa untuk menyaman pihak lain dan boleh disaman
oleh pihak lain. Bagi menubuhkan sebuah syarikat, pendaftaran perlu
dibuat dengan Pendaftar Syarikat dan ditadbir di bawah akta syarikat
seperti penyediaan dokumen Memorandum Persefahaman dan Artikel
Persatuan.

Sebuah syarikat boleh ditubuhkan sebagai syarikat swasta berhad

(Sendirian Berhad) atau syarikat awam berhad (Berhad). Bagi syarikat
swasta berhad, jumlah pemegang saham terhad kepada 50 orang sahaja
sementara jumlah pemegang saham untuk syarikat awam berhad adalah
tidak terhad.
Liabiliti pemegang saham atau pemilik syarikat adalah terhad iaitu jika
syarikat menanggung kerugian, liabiliti pemilik adalah terhad kepada
jumlah modal yang dilaburkan dalam perniagaan. Terdapat pengasingan
antara pemilikan dengan pengurusan dalam syarikat awam berhad.
Pemilik syarikat merupakan pemegang saham tetapi pengurusan syarikat
adalah orang yang dibayar dengan gaji untuk menguruskan syarikat.
Kebaikan dan keburukan syarikat perniagaan dinyatakan dalam Jadual 1.3.
Jadual 1.3: Kebaikan dan Keburukan Syarikat Perniagaan
Kebaikan Keburukan
 Pemilik mempunyai liabiliti terhad  Penubuhan syarikat perniagaan
kepada modal yang adalah sukar. Perniagaan ini
disumbangkan. dikawal oleh beberapa peraturan.
 Boleh berkembang dengan lebih  Memerlukan modal yang lebih
mudah kerana mempunyai besar untuk memulakan
peluang memasuki pasaran perniagaan.
kewangan.  Dikenakan cukai dua kali;
 Pengambilalihan pemilikan lebih keuntungan syarikat tertakluk
mudah. pada cukai korporat manakala
 Hayat perniagaan adalah dividen kepada pemilik tertakluk
berterusan. Perniagaan tidak pada cukai persendirian.
berakhir dengan kematian pemilik.
 Mudah mendapatkan modal yang
lebih besar.

LATIHAN 1.2
1. Satu keburukan syarikat perniagaan adalah _______________ atas

keuntungan dan _________________ yang dibayar kepada
pemegang saham.
2. Perkongsian boleh dibubarkan apabila salah seorang rakan kongsi

_____________ atau ________________.
3. ________________ adalah pengagihan keuntungan syarikat

kepada pemilik.
4. Masalah agensi adalah kemungkinan konflik timbul antara

prinsipal dan ejen. Dalam kewangan, hubungan agensi adalah
antara ____________ dan ____________.
A. pemilik, pengurus
B. pengurus, akauntan
C. pemegang saham, pemiutang
D. pemilik, pemiutang
5. Jenis organisasi di bawah yang manakah mendedahkan semua

pemilik kepada liabiliti tidak terhad?
A. Perkongsian terhad
B. Pemilik tunggal
C. Syarikat
D. A dan B

1.6 PASARAN KEWANGAN
SEMAK KENDIRI 1.5

Apakah yang anda faham tentang pasaran kewangan? Berikan dua
jenis pasaran kewangan utama negara ini dan jelaskan fungsi masing-
masing.
Firma perniagaan, perseorangan dan badan kerajaan perlu mendapatkan dana.

Andaikan Tenaga Nasional Berhad (TNB) memutuskan untuk membina sebuah
logi elektrik yang baru disebabkan peningkatan dalam permintaan elektrik di
utara Semenanjung Malaysia. Disebabkan TNB tidak mempunyai dana yang
besar untuk membina loji yang berjumlah RM2 juta, oleh itu ia terpaksa
mendapatkan dana daripada pasaran kewangan. Begitu juga En Haron, pemilik
pasar raya yang merancang untuk membuka pasar raya baru. Beliau perlu
memikirkan cara yang terbaik untuk membiayai projek tersebut. TNB dan En
Haron boleh mendapatkan pembiayaan projek daripada pasaran kewangan.
Pasaran kewangan merupakan pengantara yang menghubungkan pendeposit

modal dengan peminjam dalam ekonomi. Terdapat dua pasaran kewangan
utama:
 Pasaran wang; dan
 Pasaran modal.
Ciri-ciri utama yang membezakan pasaran wang daripada pasaran modal adalah
tempoh matang sekuriti yang didagangkan.
(a) Pasaran Wang

Pasaran wang adalah pasaran yang berurusan dengan menjual dan
membeli sekuriti jangka pendek yang mempunyai tempoh matang dalam
setahun atau kurang. Sekuriti dalam pasaran wang biasanya mempunyai
risiko ingkar yang rendah. Risiko ingkar bermaksud risiko kerugian yang
terpaksa ditanggung oleh pemegang sekuriti jika penerbit sekuriti
melambatkan atau tidak mampu bayar faedah dan/atau bayaran pokok
yang dikeluarkan oleh mereka. Sekuriti pasaran wang akan lebih mudah
dijual oleh pemegang sekuriti atas sebab tempoh matang yang singkat dan
risiko yang rendah. Sekuriti ini biasanya tidak memerlukan aset sebagai
cagaran kerana risiko ingkar adalah rendah. Antara sekuriti pasaran wang
adalah bil perbendaharaan kerajaan, nota perdagangan, sijil deposit dan
penerimaan jurubank.

(b) Pasaran Modal

Pasaran modal merupakan pasaran yang berurusan dengan menjual dan
membeli sekuriti jangka panjang yang mempunyai tempoh matang
melebihi setahun. Sekuriti ini lebih berisiko berbanding dengan sekuriti
dalam pasaran wang kerana bersifat jangka panjang. Ia adalah sumber
pembiayaan jangka panjang yang biasa digunakan oleh syarikat untuk
membuat pelaburan modal. Risiko ingkar juga tinggi kerana tempoh
matang yang lebih lama. Beberapa sekuriti utama yang ada dalam pasaran
modal adalah bon, saham keutamaan dan saham biasa.
Ada dua jenis pasaran yang diniagakan dalam sekuriti jangka panjang iaitu
pasaran utama dan pasaran ACE.
Pasaran Utama Pasaran ACE

Objektif Bagi syarikat yang ditubuhkan Pasaran alternatif bagi
dengan rekod prestasi syarikat yang mempunyai
potensi pertumbuhan
Mod (a) Ujian Keuntungan Tiada had minimum rekod
Penyenaraian  Keuntungan tanpa operasi untuk beroperasi atau
gangguan selepas keuntungan yang diperlukan
cukai („PAT‰) bagi tiga
hingga lima tahun
kewangan penuh
(„FY‰) dengan agregat
sekurang-kurangnya
RM20 juta; dan
 PAT sekurang-
kurangnya RM6 juta
bagi tahun kewangan
penuh.
(b) Ujian Permodalan
Pasaran
 Jumlah permodalan
pasaran sekurang-
kurangnya RM500 juta
semasa penyenaraian;
dan
 Diperbadankan dan
menjana pendapatan
sekurang-kurangnya
satu tahun kewangan
penuh FY sebelum
penyerahan.

(c) Ujian Perbadanan Projek

Infrastruktur
 Mesti mempunyai
hak membina dan
mengendalikan
projek infrastruktur
dalam atau luar
Malaysia, dengan
projek sekurang-
kurangnya berjumlah
tidak kurang
daripada RM500 juta;
dan
 Konsesi atau lesen
untuk projek
infrastruktur yang
telah diberikan oleh
kerajaan atau agensi
negeri dalam dan luar
Malaysia dengan
tempoh baki konsesi
atau lesen sekurang-
kurangnya
15 tahun.
Penyebaran  Sekurang-kurangnya 25%  Sekurang-kurangnya 25%
Awam daripada modal saham modal saham syarikat; dan
syarikat; dan  Minimum 200 pemegang
 Minimum 1000 pemegang saham awam yang
saham awam yang memegang sekurang-
memegang sekurang- kurangnya 100 saham.
kurangnya 100 saham
seorang.

Keperluan Peruntukan sebanyak 50% Tiada syarat semasa

Ekuiti daripada keperluan taburan penyenaraian awal
Bumiputera* pegangan saham awam Peruntukan atas dasar usaha
kepada pelabur bumiputera terbaik sebanyak 12.5%
atas dasar usaha yang terbaik daripada modal saham
terbitan dan berbayar kepada
modal saham kepada pelabur
Bumiputera:
 Dalam tempoh satu tahun
selepas mencapai Pasaran
Utama rekod keuntungan;
atau
 Lima tahun selepas
disenaraikan dalam
Pasaran ACE atau mana-
mana yang terdahulu.
Penajaan Tidak berkenaan  Mendapatkan penaja
untuk menilai
kesesuaiannya bagi
penyenaraian; dan
 Penajaan diperlukan
untuk sekurang-
kurangnya tiga tahun
selepas penyenaraian.
Perniagaan Perniagaan teras yang dikenal
Teras pasti di mana ia mempunyai
pemilikan majoriti dan
kawalan pengurusan
Perniagaan teras tidak boleh
memegang pelaburan di
syarikat tersenarai yang lain
Kesinambungan  Kesinambungan ketara Kesinambungan ketara
Pengurusan dan pengurusan yang sama pengurusan yang sama
Keupayaan sekurang-kurangnya sekurang-kurangnya tiga
untuk tiga tahun tahun kewangan penuh
kewangan penuh sebelum sebelum penyerahan atau
penyerahan sejak ditubuhkan (jika kurang
 Bagi ujian permodalan daripada tiga tahun
pasaran, sejak beroperasi kewangan penuh)
(jika kurang daripada tiga
tahun kewangan penuh).
 Sebahagian besar

Kedudukan  Modal kerja yang Modal kerja yang mencukupi

Kewangan dan mencukupi untuk untuk sekurang-kurangnya
Kecairan sekurang-kurangnya 12 12 bulan
bulan;
 Aliran tunai yang positif
daripada aktiviti operasi
bagi penyenaraian melalui
ujian keuntungan dan
ujian permodalan pasaran;
dan
 Tiada kerugian terkumpul
berdasarkan kunci kira-
kira yang telah diaudit
untuk penyenaraian
melalui ujian keuntungan
Moratorium ke  Keseluruhan pegangan Keseluruhan pegangan
atas Saham penaja selama enam bulan penaja selama enam bulan
dari tarikh kemasukan dari tarikh kemasukan.
 Selepas menjual saham Selepas itu, sekurang-
dengan syarat bagi kurangnya 45% hendaklah
syarikat yang disenaraikan disimpan selama enam bulan
di bawah ujian Projek akan datang dan kemudian,
Perbadanan Infrastruktur dibenarkan terus menjual
saham secara berperingkat
dalam tempoh tiga tahun
Urus Niaga  Hendaklah berdasarkan  Hendaklah berdasarkan
dengan Pihak terma dan syarat yang terma dan syarat yang
Berkaitan tidak memihak kepada tidak memihak kepada
syarikat syarikat
 Semua hutang melebihi  Semua hutang yang
tempoh kredit dan semua melebihi tempoh kredit
hutang bukan dan semua hutang bukan
perdagangan, dimiliki perdagangan, dimiliki
oleh orang perseorangan oleh orang perseorangan
yang berminat dengan yang berminat dengan
syarikat atau anak syarikat syarikat atau anak syarikat
hendaklah diselesaikan hendaklah diselesaikan
sepenuhnya sebelum sepenuhnya sebelum
penyenaraian penyenaraian
* Syarikat yang berstatus MSC, status BioNexus dan syarikat yang beroperasi
terutamanya di luar negara dikecualikan daripada keperluan ekuiti Bumiputera.

AKTIVITI 1.3
Layari laman web Bursa Malaysia di www.bursamalaysia.com/market

untuk mendapatkan maklumat tambahan mengenai pasaran
kewangan.
LATIHAN 1.3
1. Saham biasa yang baru dijual oleh syarikat dalam pasaran
___________ dan pelabur menjual dan membeli sekuriti
kewangan dalam pasaran _______________.
A. wang; peringkat pertama
B. peringkat kedua; modal
C. peringkat pertama; peringkat kedua
D. antarabangsa; domestik
2. Harga saham biasa ditentukan oleh __________.
A. Bursa Malaysia
B. kerajaan
C. pengurusan syarikat
D. orang yang membeli dan menjual saham
3. Objektif pasaran kewangan adalah untuk __________.
A. mengurangkan harga bon
B. memperuntukkan simpanan yang cekap
C. meningkatkan harga saham
D. memberi peluang Pekerjaan kepada broker saham

4. Andaikan anda memiliki saham IBM tetapi anda tidak dibenarkan

masuk ke ibu pejabat pada bila-bila masa anda hendak berbuat
sedemikian. Jika begitu, bagaimana anda dikatakan pemilik
Syarikat IBM?
5. Jelaskan mengapa setiap satu daripada yang berikut tidak sesuai

sebagai objektif syarikat:
(a) Meningkatkan pasaran saham
(b) Meminimumkan kos
(c) Mengurangkan harga untuk mengatasi persaingan
(d) Meningkatkan keuntungan
6. Yang manakah jenis pampasan yang akan membuatkan tindakan

pengurus selaras dengan kepentingan pemegang saham? Bincang.
(a) Gaji tetap
(b) Gaji dikaitkan dengan keuntungan syarikat
(c) Gaji yang sebahagiannya dibayar dengan saham syarikat
 Pengurusan kewangan dipengaruhi oleh keputusan kewangan yang boleh

dibahagikan kepada tiga bahagian utama iaitu keputusan pelaburan,
keputusan kewangan dan keputusan pengurusan.
 Setiap keputusan yang dibuat perlulah relevan dengan situasi ekonomi

semasa di negara ini dan ianya tanggungjawab pengurus kewangan syarikat.
 Pengurus kewangan hendaklah bijak dan mampu untuk mendapat dan

menggunakan dana bagi membolehkan nilai syarikat dimaksimumkan untuk
menarik para pelabur.

 Pengurus bertanggungjawab untuk membuat keputusan utama dalam

pelaburan dan pembiayaan, jangka pendek dan jangka panjang, perancangan
kewangan dan ramalan, kawalan dan penyelarasan dengan pengurus lain
untuk memastikan syarikat beroperasi dengan cekap dan hendaklah
memahami isu pasaran kewangan.
 Objektif syarikat adalah memaksimumkan kekayaan pemegang saham.

Objektif ini adalah lebih sesuai berbanding dengan memaksimumkan
keuntungan kerana mengambil kira ketidakpastian atau risiko, masa dan
faktor lain yang penting kepada pemilik syarikat.
 Masalah agensi berlaku disebabkan oleh pemisahan kawalan dalaman

syarikat menunjukkan bahawa terdapat perbezaan dalam objektif antara
pengurus dan objektif sebenar syarikat dan ini boleh mengganggu
pentadbiran syarikat.
 Pemilik perlu mencari alternatif untuk mengawal tindakan pengurus dengan

menawarkan pelbagai insentif dan bayaran ganti. Masalah dalaman ini
timbul tanpa mengambil kira sama ada organisasi tersebut adalah pemilik
tunggal, perkongsian atau syarikat.
 Pasaran kewangan iaitu pasaran wang dan pasaran modal telah

menubuhkan forum atau platform di mana pembekal dana dan peminjam
dana boleh mengendalikan urus niaga aset kewangan. Ia adalah medium
yang menghubungkan pendeposit modal dengan peminjam dalam ekonomi.
Maksimumkan kekayaan Pasaran utama

Maksimumkan keuntungan Pasaran wang
Masalah agensi Pemilik tunggal
Pasaran kewangan Perkongsian
Pasaran modal Syarikat
Pasaran sekunder

Topik  Analisis
2 Penyata
Kewangan
HASIL PEMBELAJARAN
1. Menjelaskan kepentingan penyata kewangan kepada kumpulan
pengguna yang berbeza;
2. Menyediakan penyata perolehan tertahan dan penyata aliran tunai;
3. Mengira nisbah kecairan, pengurusan aset, leveraj kewangan,
keberuntungan dan nilai pasaran;
4. Menilai prestasi syarikat berdasarkan nisbah kewangan dan
analisis DuPont; dan
5. Menjelaskan kekurangan analisis nisbah kewangan.
 PENGENALAN
Penyata kewangan merupakan rumusan data ke atas aset, liabiliti dan ekuiti
serta pendapatan dan perbelanjaan perniagaan untuk tempoh tertentu. Penyata
kewangan digunakan oleh pengurus kewangan untuk menilai status syarikat
dan merancang masa depan syarikat.
Dalam topik ini, anda akan mempelajari tentang empat penyata kewangan
utama iaitu penyata pendapatan, kunci kira-kira, penyata perolehan tertahan
dan penyata aliran tunai. Pada peringkat permulaan, anda akan didedahkan
kepada format asas penyata kewangan. Selepas itu, anda akan mempelajari
bagaimana menyediakan setiap penyata kewangan tersebut. Pemahaman
tentang penyata kewangan adalah penting kerana penyata kewangan akan
membantu dalam menilai prestasi syarikat.

TOPIK 2 ANALISIS PENYATA KEWANGAN  25
Analisis kewangan merupakan penilaian pencapaian kewangan syarikat bagi

tahun-tahun kebelakangan dan prospek pada masa hadapan. Kebiasaannya,
penilaian akan melibatkan analisis penyata kewangan syarikat. Maklumat
daripada penyata kewangan digunakan untuk mengenal pasti kelebihan dan
kekurangan syarikat berbanding dengan pesaing dan memberi petunjuk kepada
bahagian yang perlu diselidik dan diperbaiki.
Pengurus kewangan menggunakan analisis kewangan untuk perancangan masa

depan syarikat. Contohnya, pemegang saham dan pelabur yang berpotensi
berminat dalam pulangan pelaburan dan risiko syarikat. Pemiutang berminat
dalam tahap kecairan jangka pendek dan keupayaan syarikat untuk
menyelesaikan kadar faedah dan hutang. Mereka juga akan memberi penekanan
kepada keuntungan syarikat agar memastikan prestasi syarikat dalam keadaan
baik dan akan berjaya. Oleh itu, pengurus kewangan hendaklah mengetahui
keseluruhan aspek analisis kewangan yang diberi perhatian oleh beberapa pihak
yang mempunyai kepentingan sendiri dalam menilai syarikat.
Selain pengurus kewangan, pengurusan juga menggunakan analisis kewangan

untuk memantau pencapaian syarikat dari semasa ke semasa. Sebarang
perubahan di luar jangkaan akan dikaji untuk mengenal pasti masalah yang
perlu ditangani bersama.
2.1 LAPORAN TAHUNAN DAN PENGGUNA

PENYATA KEWANGAN
SEMAK KENDIRI 2.1
Siapakah pengguna penyata kewangan? Apakah jenis maklumat yang

diperlukan oleh mereka?
Syarikat dikehendaki melaporkan status kewangan perniagaan mereka pada

akhir setiap tempoh perakaunan dalam laporan tahunan.
Laporan tahunan biasanya mengandungi pesanan daripada pengerusi, penyata

kewangan dan nota yang menerangkan amalan dan polisi yang diguna pakai
dalam laporan akaun syarikat (lihat Rajah 2.1).

26  TOPIK 2 ANALISIS PENYATA KEWANGAN
Rajah 2.1: Maklumat dalam laporan tahunan
Ada dua jenis maklumat dalam laporan tahunan. Bahagian pertama adalah
pesanan daripada pengerusi. Ia melaporkan prestasi syarikat sepanjang tahun
dan perbincangan mengenai perkembangan terbaru yang akan memberi kesan
kepada operasi masa depan syarikat. Bahagian kedua pula melaporkan tentang
asas penyata kewangan seperti penyata pendapatan, kunci kira-kira, penyata
perolehan tertahan dan penyata aliran tunai.
Penyata kewangan menggambarkan operasi dan kedudukan kewangan syarikat.

Data terperinci disediakan untuk dua atau tiga tahun yang lepas bersama
dengan ringkasan statistik utama bagi lima atau sepuluh tahun yang lepas.
Biasanya, penyata kewangan diikuti dengan nota yang menjelaskan perkara-
perkara yang terdapat dalam penyata secara terperinci. Nota ini menyatakan
polisi atau amalan perakaunan yang digunakan dalam menyediakan penyata
kewangan. Contohnya, nota lanjutan ke atas inventori mungkin menjelaskan
kaedah laporan inventori yang diguna pakai oleh syarikat.
Beberapa kumpulan pengguna berminat dengan maklumat yang terkandung

dalam penyata kewangan. Mereka mengkaji dan mentafsir maklumat
berdasarkan kepentingan masing-masing secara terperinci. Objektif analisis
adalah membuat penilaian ke atas aspek tertentu terhadap prestasi syarikat.
Maklumat yang diperlukan oleh pengguna bergantung kepada jenis keputusan
yang dikehendaki. Kita boleh membahagikan pengguna penyata kewangan
kepada dua kumpulan (lihat Rajah 2.2).

Rajah 2.2: Dua kumpulan pengguna penyata kewangan
Sekarang, mari kita lihat setiap kumpulan satu persatu.
(a) Pengguna dalaman termasuk pengurus dan pegawai lain yang

mengendalikan perniagaan. Mereka bertanggungjawab dalam merancang
strategi dan operasi syarikat. Oleh itu, mereka menggunakan penyata
kewangan untuk mendapatkan maklumat mengenai prestasi syarikat
secara keseluruhannya; dan
(b) Pengguna luaran syarikat tidak terlibat secara langsung dalam operasi
syarikat. Mereka terdiri daripada pengguna yang mempunyai kepentingan
secara langsung dalam syarikat (seperti pemegang saham, pelabur dan
pemiutang) dan pengguna yang mempunyai kepentingan tidak langsung
dalam syarikat (seperti pelanggan, ejen cukai dan organisasi buruh).
Pemegang saham dan pelabur yang berpotensi menggunakan penyata kewangan

untuk membantu mereka mentafsir apa yang akan berlaku kepada syarikat pada
masa hadapan. Pemiutang jangka pendek akan melihat kecairan syarikat,
manakala pemiutang jangka panjang pula melihat keupayaan syarikat untuk
menyelesaikan kepentingan dan pembayaran hutang prinsipal jangka panjang.
Akta Syarikat 1965 menetapkan bahawa sekurang-kurangnya empat daripada

penyata kewangan berikut hendaklah dimasukkan dalam laporan tahunan iaitu:
(a) Penyata pendapatan;
(b) Kunci kira-kira;
(c) Penyata perolehan tertahan; dan
(d) Penyata aliran tunai.
Mari kita lihat penyata kewangan dan hubungan antara setiap penyata tersebut
berdasarkan penyata kewangan Syarikat FAZ sebagai contoh.

2.2 PENYATA PENDAPATAN
SEMAK KENDIRI 2.2
Apakah kegunaan penyata pendapatan terhadap operasi kewangan

syarikat?
Penyata pendapatan mengukur prestasi operasi syarikat dalam tempoh

tertentu, biasanya dalam tempoh berakhir satu tahun pada tarikh tertentu
kebiasaannya 31 Disember.
Penyata bulanan juga disediakan untuk kegunaan pihak pengurusan yang

memerlukan maklumat yang kerap bagi membolehkan keputusan lebih bijak
dibuat. Penyata suku tahunan juga disediakan untuk pemegang saham syarikat
awam.
Maklumat yang disediakan dalam penyata pendapatan adalah untuk menilai

prestasi firma. Bagi mengukur prestasi firma, beberapa aspek penting dalam
penyata pendapatan hendaklah diberi keutamaan:
(a) Angka jualan boleh dibandingkan dengan jualan syarikat bagi tahun
sebelumnya dan jualan jangkaan untuk masa depan. Maklumat ini boleh
digunakan untuk perancangan masa depan firma;
(b) Keuntungan kasar/rugi kasar boleh dibandingkan dengan angka jualan

untuk menunjukkan keuntungan daripada produk/perkhidmatan yang
dijual; dan
(c) Perbelanjaan firma boleh dibandingkan dengan perbelanjaan firma tersebut

bagi tahun sebelumnya untuk melihat polisi mana yang boleh diguna pakai
untuk mengurangkan kos.
Jadual 2.1 merupakan penyata pendapatan Syarikat FAZ untuk tahun berakhir
31 Disember 2012. Penyata ini bermula dengan hasil jualan yang nilai jualan
dalam ringgit sepanjang tempoh perakaunan. Kos jualan barang ditolak
daripada hasil jualan untuk mendapatkan keuntungan kasar sebanyak
RM70,000. Jumlah ini merupakan hasil jualan yang diperoleh daripada jualan
untuk menampung kos operasi kewangan dan cukai.

Jadual 2.1: Penyata Pendapatan
Syarikat FAZ
Penyata Pendapatan
bagi Tahun Berakhir 31 Disember 2012
RM
Jualan 170,000
Tolak: Kos jualan barang 100,000
Keuntungan kasar 70,000
Tolak: Perbelanjaan operasi
Perbelanjaan jualan 8,000
Perbelanjaan pentadbiran dan am 15,000
Perbelanjaan susut nilai 10,000
Jumlah perbelanjaan operasi 33,000
Keuntungan sebelum faedah dan cukai 37,000
Faedah 7,000
Keuntungan sebelum cukai 30,000
Cukai (40%) 12,000
Keuntungan selepas cukai 18,000
Tolak: Dividen saham keutamaan 1,000
Keuntungan bersih (atau keuntungan disediakan untuk
pemegang saham biasa) 17,000
Perolehan sesaham = Keuntungan bersih/Jumlah saham biasa 0.17
Semua perbelanjaan operasi seperti perbelanjaan jualan, perbelanjaan am dan

pentadbiran serta perbelanjaan susut nilai akan disenaraikan dan dijumlahkan
semua untuk mendapatkan jumlah perbelanjaan operasi. Jumlah ini akan ditolak
daripada keuntungan kasar untuk mendapatkan keuntungan daripada operasi
berjumlah RM37,000. Keuntungan daripada operasi adalah keuntungan yang
diperoleh daripada aktiviti pembuatan dan penjualan produk; ia tidak
mengambil kira kos kewangan dan cukai. Keuntungan daripada operasi juga
dikenali sebagai keuntungan sebelum faedah dan cukai.
Kemudian, kos kewangan iaitu perbelanjaan faedah sebanyak RM7,000 akan

ditolak daripada keuntungan operasi untuk mendapatkan keuntungan yang
sebelum cukai berjumlah sebanyak RM30,000. Selepas ditolak cukai, kita akan
mendapat keuntungan selepas cukai (atau keuntungan sebelum saham
keutamaan) sebanyak RM18,000.

Sebarang dividen saham keutamaan hendaklah ditolak daripada keuntungan

selepas cukai untuk mendapatkan keuntungan bersih. Jumlah ini juga dikenali
sebagai keuntungan yang disediakan kepada pemegang saham biasa dan jumlah
yang diperoleh oleh syarikat itu bagi pihak pemegang saham biasa sepanjang
tempoh tertentu. Biasanya, laporan ke atas perolehan sesaham disediakan pada
bahagian terakhir penyata pendapatan. Perolehan sesaham menunjukkan jumlah
yang diperoleh oleh syarikat sepanjang tempoh tertentu untuk setiap saham
biasa. Pada tahun 2012, Syarikat FAZ memperoleh RM17,000 untuk pemegang
saham biasa atau RM0.17 setiap terbitan saham (jumlah saham biasa ialah
100,000). Perolehan sesaham sering dirujuk sebagai „garis bawah‰untuk
menunjukkan perolehan sesaham adalah perkara yang paling penting dalam
penyata pendapatan berbanding perkara lain (lihat Rajah 2.3).
Rajah 2.3: Objektif syarikat untuk meningkatkan pendapatan dan memaksimumkan

keuntungan
SEMAK KENDIRI 2.3

Jika anda salah seorang daripada pemegang saham keutamaan
dalam Syarikat FAZ, bagaimanakah maklumat yang terkandung dalam
penyata kewangan syarikat itu berguna untuk anda?

2.3 KUNCI KIRA-KIRA
SEMAK KENDIRI 2.4
Jelaskan perbezaan antara aset, liabiliti dan ekuiti secara terperinci.
Kunci kira-kira merupakan penyata yang meringkaskan kedudukan syarikat

pada satu masa tertentu. Kunci kira-kira menunjukkan aset, liabiliti dan ekuiti. Ia
mengimbangi aset syarikat (apa yang dimiliki) dengan pembiayaan, sama ada
hutang (disediakan oleh pemiutang) atau ekuiti (disediakan oleh pemilik). Kunci
kira-kira Syarikat FAZ seperti pada 31 Disember 2011 dan 31 Disember 2012 yang
ditunjukkan dalam Jadual 2.2.
Table 2.2: Kunci Kira-kira
Syarikat FAZ
Kunci Kira-kira
pada 31 Disember 2011 dan 2012
31-12-2012 31-12-2011
RM RM
Aset
Aset Semasa
Tunai 40,000 30,000
Sekuriti boleh pasar 60,000 20,000
Akaun belum terima 40,000 50,000
Inventori 60,000 90,000
Jumlah aset semasa 200,000 190,000
Aset jangka panjang
Tanah dan bangunan 120,000 105,000
Mesin dan peralatan 85,000 80,000
Lekapan dan kelengkapan 30,000 22,000
Kenderaan 10,000 8,000
Lain-lain (termasuk pajakan) 5,000 5,000
Jumlah aset tetap 250,000 220,000
Tolak: Susut nilai terkumpul 130,000 120,000
Aset tetap, bersih 120,000 100,000
JUMLAH ASET 320,000 290,000

Liabiliti dan Ekuiti

Liabiliti semasa
Akaun yang perlu dibayar 70,000 50,000
Nota belum bayar 60,000 70,000
Akruan cukai 10,000 20,000
Jumlah liabiliti semasa 140,000 140,000
Hutang jangka panjang 60,000 40,000
Jumlah liabiliti 200,000 180,000
Ekuiti
Saham keutamaan 10,000 10,000
Saham biasa, RM10 nilai tara
saham 4,500 12,000 12,000
Modal berbayar atas par 38,000 38,000
Perolehan tertahan 60,000 50,000
Jumlah ekuiti 120,000 110,000
JUMLAH LIABILITI DAN EKUITI 320,000 290,000
2.3.1 Aset
Aset adalah sumber ekonomi berharga yang dimiliki oleh perniagaan. Ia boleh
digunakan dalam beberapa aktiviti seperti pembuatan, kegunaan dan pertukaran.
Aset mempunyai „perkhidmatan yang berpotensi‰ atau akan „membawa
faedah ekonomi pada masa akan datang‰. Aset mempunyai keupayaan untuk
menyediakan perkhidmatan atau menjana manfaat kepada entiti perniagaan yang
dimiliki. Dalam perniagaan, perkhidmatan atau faedah ekonomi akan menjana
aliran masuk tunai (menerima wang tunai) kepada perniagaan.
Aset boleh dikategorikan kepada aset semasa dan aset jangka panjang. Aset
disenaraikan dalam kunci kira-kira mengikut tahap kecairan daripada yang paling
cair kepada yang kurang cair. Oleh itu, aset semasa disusun dahulu, diikuti oleh
aset tetap.
(a) Aset Semasa

Aset semasa adalah aset yang boleh ditukar kepada nilai dalam tempoh
yang singkat iaitu dalam tempoh setahun atau kurang. Aset semasa untuk
Syarikat FAZ terdiri daripada:
(i) Tunai;
(ii) Sekuriti boleh pasar;
(iii) Akaun belum terima; dan
(iv) Inventori.
Tunai adalah aset semasa yang paling cair. Sekuriti boleh pasar seperti bil
kerajaan atau sijil deposit adalah pelaburan jangka pendek yang amat cair.
Sekuriti boleh pasar kadang-kadang boleh dilihat dalam bentuk wang tunai
kerana kecairan yang tinggi. Akaun belum terima adalah hutang yang
terhutang oleh pelanggan yang membeli barang secara kredit daripada
syarikat. Inventori terdiri daripada bahan mentah, masih dalam proses dan
barangan siap yang dipegang oleh syarikat.
Aset semasa lain yang tidak berada dalam kunci kira-kira Syarikat FAZ
adalah perbelanjaan prabayar (prabayaran). Perbelanjaan prabayar
merupakan perbelanjaan yang dibayar terlebih dahulu secara tunai tetapi
faedah daripada perbelanjaan belum diterima. Contoh perbelanjaan
prabayar adalah prabayar sewa, prabayar insurans dan bekalan pejabat.
(b) Aset Jangka Panjang

Aset jangka panjang adalah aset yang dipegang oleh syarikat itu untuk
tempoh yang agak lama iaitu melebihi setahun. Aset jangka panjang
dikategorikan sebagai aset tetap, lain-lain aset jangka panjang dan aset tidak
ketara. Aset jangka panjang Syarikat FAZ hanya terdiri daripada aset tetap.
Aset tetap adalah tanah dan bangunan, mesin dan peralatan, lekapan dan
kelengkapan serta kenderaan. Biasanya, syarikat akan melaporkan jumlah
aset tetap di mana kos asal aset tetap dimiliki oleh syarikat tersebut.
Berdasarkan jumlah tersebut, syarikat akan menolak susut nilai terkumpul
aset tetap untuk mendapatkan aset tetap bersih. Semua aset tetap
hendaklah disusut nilaikan kecuali tanah. Ini kerana nilai tanah akan
sentiasa meningkat, manakala nilai aset tetap yang lain seperti mesin dan
peralatan, dan juga kenderaan akan menurun apabila jangka hayat aset
meningkat.
Aset jangka panjang lain terdiri daripada pelaburan jangka panjang (seperti
bon dan saham), perbelanjaan prabayaran dan akaun belum terima yang
melibatkan tempoh melebihi setahun.
Selain aset semasa dan aset tetap, perniagaan mungkin menunjukkan aset
tidak ketara dalam kunci kira-kira. Aset tidak ketara adalah aset jangka
panjang yang tidak boleh dilihat secara fizikal dan biasanya memberi
kelebihan daya saing kepada firma. Contoh aset tidak ketara adalah paten,
lesen francais, lesen, tanda dagangan, hak cipta dan muhibah. Walaupun
aset-aset ini tidak boleh dilihat secara fizikal, ia direkodkan menggunakan
kaedah yang sama seperti aset-aset tetap yang lain. Ini bermakna asetkan
direkodkan dengan kos asal dan kos ini akan dilunaskan sepanjang
hayatnya. Antara aset tidak ketara adalah paten Polaroid, francais
McDonaldÊs dan tanda dagangan Kentucky Fried Chicken Kolonel Sander.
AKTIVITI 2.1
Jika anda menggunakan kenderaan persendirian untuk mengendalikan

perniagaan syarikat, adakah kenderaan tersebut dianggap sebagai aset
syarikat? Bincangkan dengan tutor anda.
2.3.2 Liabiliti
Kebanyakan perniagaan berada dalam keadaan di mana mereka perlu membuat
pinjaman untuk membiayai aset perniagaan atau membeli aset seperti bahan
mentah secara kredit. Dengan kata lain, liabiliti adalah hutang dan segala
tanggungan syarikat. Liabiliti terdiri daripada liabiliti semasa dan liabiliti jangka
panjang.
Jika keadaan berlaku di mana syarikat tidak mampu membayar liabiliti

perniagaan, pemiutang boleh memaksa syarikat untuk dibubarkan. Dalam
keadaan ini, tuntutan pemiutang hendaklah diselesaikan sebelum syarikat itu
boleh menyelesaikan tuntutan pemegang saham.
(a) Liabiliti Semasa

Liabiliti semasa adalah hutang jangka pendek atau hutang yang akan
matang dalam tempoh satu tahun atau kurang. Liabiliti semasa Syarikat
FAZ adalah:
(i) Akaun belum bayar;
(ii) Nota belum bayar; dan
(iii) Akruan cukai.
Akaun belum bayar ialah tanggungjawab syarikat terhadap pembekal

apabila syarikat membeli bahan mentah dan barangan siap secara kredit.
Nota belum bayar merupakan obligasi bertulis oleh Syarikat FAZ. Obligasi
adalah dengan bank bagi membuat pinjaman membeli kenderaan untuk
kegunaan syarikat. Syarikat juga mempunyai akruan cukai iaitu cukai yang
perlu dibayar kepada kerajaan tetapi masih tertunggak.
Liabiliti semasa lain yang tidak ada dalam kunci kira-kira Syarikat FAZ
adalah pendapatan tertangguh. Pendapatan tertangguh adalah wang tunai
yang diterima daripada pelanggan tetapi perkhidmatan atau produk yang
dibayar tidak disediakan. Contoh pendapatan tertunda adalah sewa
tertunda dan deposit daripada pelanggan.

(b) Liabiliti Jangka Panjang

Liabiliti jangka panjang adalah tanggungjawab atau tanggungan yang
matang dalam tempoh melebihi satu tahun. Tuntutan ini mungkin dalam
bentuk bon, nota belum bayar jangka panjang dan pajakan.
Bon adalah sejenis sekuriti pendapatan tetap yang dikeluarkan oleh

syarikat. Nota belum bayar adalah sejenis urus niaga kredit yang
melibatkan perjanjian bertulis antara syarikat dan pemiutang. Pinjaman
gadai janji jangka panjang yang digunakan (seperti tanah dan bangunan)
sebagai gadai janji bagi pinjaman tersebut. Nota belum bayar boleh
dicagarkan dengan aset lain sebagai cagaran pinjaman. Pajakan adalah
perjanjian kontrak antara pemajak dan penerima pajak. Pemajak
memberikan hak kepada penerima pajak untuk menggunakan aset bagi
tempoh tertentu dan akan mengenakan caj bagi penggunaan aset.
2.3.3 Ekuiti Pemilik atau Ekuiti Pemegang Saham

Tuntutan pemilik atau pemegang saham ke atas aset dikenali sebagai ekuiti
pemilik atau ekuiti pemegang saham. Dalam kunci kira-kira Syarikat FAZ, ekuiti
pemilik terdiri daripada:
 Saham keutamaan;
 Saham biasa;
 Modal berbayar atas par; dan
 Perolehan tertahan.
(a) Saham keutamaan adalah sekuriti yang memberikan pulangan tetap

dividen kepada pemegang tersebut. Pemegang saham keutamaan tidak
mempunyai pemilikan dalam syarikat;
(b) Saham biasa adalah sekuriti yang mencerminkan pemilikan syarikat.

Pemegang saham biasa adalah pemilik asal syarikat. Mereka akan menerima
pulangan dalam bentuk dividen yang akan dibayar secara tunai atau
saham (terbitan bonus);

(c) Terdapat keadaan di mana nilai par (nilai dinyatakan) tidak sama dengan
harga pasaran saham biasa pada masa terbitan. Perolehan tunai daripada
terbitan saham mungkin sama, lebih atau kurang daripada nilai par.
Apabila keadaan ini berlaku, syarikat akan mencatat terbitan saham pada
nilai par dalam akaun Saham Biasa dan perbezaan antara nilai par dan
harga jualan saham (pendapatan lebihan) akan direkodkan dalam akaun
berasingan yang dikenali sebagai Modal Berbayar atas Par; dan
(d) Perolehan tertahan merupakan jumlah pendapatan terkumpul sejak

penubuhannya yang tidak diagihkan kepada pemegang saham sebagai
dividen tetapi saham yang telah dilaburkan dalam syarikat. Ia penting
sebagai peringatan bahawa perolehan tertahan bukanlah wang tunai tetapi
pendapatan yang telah digunakan untuk membiayai aset syarikat.
2.3.4 Ringkasan Asas Perakaunan

Andaikan bahawa perniagaan yang baru bermula dibiayai sendiri oleh pemilik
perniagaan. Ini bermakna, semua aset syarikat adalah milik atau dituntut oleh
pemilik syarikat.
Hubungan ini boleh ditunjukkan oleh persamaan seperti berikut:
Aset = Ekuiti Pemilik
Walau bagaimanapun, perniagaan biasanya dibiayai oleh pemilik perniagaan

dan pemiutang. Oleh itu, tuntutan ke atas aset adalah sama kepada tuntutan oleh
pemiutang (liabiliti) ditambah dengan tuntutan oleh pemilik syarikat (ekuiti
pemilik) terhadap aset. Hubungan ini boleh ditunjukkan oleh persamaan seperti
berikut:
Aset = Liabiliti + Ekuiti Pemilik
Persamaan di atas dikenali sebagai ringkasan asas perakaunan di mana jumlah

aset hendaklah sama dengan jumlah liabiliti serta ekuiti pemilik. Ekuiti pemilik
adalah sama dengan jumlah aset tolak jumlah liabiliti. Ini kerana aset perniagaan
dibiayai oleh sama ada pemiutang atau pemilik. Bagi menentukan bahagian
pemilik (ekuiti pemilik), kita perlu tolak bahagian pemiutang (liabiliti) daripada
aset. Baki akan menjadi tuntutan pemilik terhadap aset perniagaan. Apabila
tuntutan pemiutang diberikan keutamaan ke atas tuntutan pemilik semasa
pembubaran, tuntutan pemilik juga dikenali sebagai ekuiti baki.

AKTIVITI 2.2
Dengan menggunakan ringkasan asas perakaunan, kaitkan hubungan

antara tunai, akaun yang perlu dibayar, akaun belum terima, perolehan
tertahan, sekuriti boleh pasar dan saham biasa.
LATIHAN 2.1
Jawab setiap soalan berikut.
1. Kunci kira-kira adalah penyata ke atas kedudukan kewangan

syarikat bagi tempoh tertentu.
(a) Betul (b) Salah
2. Penyata pendapatan adalah penyata yang digunakan untuk

mengukur hasil daripada keputusan operasi syarikat pada satu
masa tertentu.
(a) Betul (b) Salah
3. Aset tetap adalah perkara yang tidak boleh ditukarkan kepada

wang tunai dalam tempoh satu tahun.
(a) Betul (b) Salah
4. Pelaburan dalam sekuriti kewangan adalah dianggap sebagai aset

tetap.
(a) Betul (b) Salah
5. Yang manakah SALAH?
A. Aset = Liabiliti + Ekuiti Pemilik
B. Aset – Liabiliti = Ekuiti Pemilik
C. Aset + Liabiliti = Ekuiti Pemilik
D. Aset – Ekuiti Pemilik = Liabiliti

6. Tandakan pada setiap akaun yang disenaraikan di bawah seperti

berikut:
(a) Dalam ruang (1), jelaskan kenyataan sesuai – sama ada akaun
tersebut adalah Penyata Pendapatan (IS) atau Kunci Kira-kira
(BS); dan
(b) Dalam ruang (2), jelaskan sama ada akaun tersebut aset semasa
(CA), aset tetap (FA), liabiliti semasa (CL), liabiliti jangka
panjang (LTL), ekuiti pemegang saham (SE), pendapatan (I)
atau perbelanjaan (EX).
Akaun (1) Penyata (2) Jenis Akaun

Akaun yang perlu dibayar ____________ ___________________
Akaun belum terima ____________ ___________________
Akruan ____________ ___________________
Bangunan ____________ ___________________
Perbelanjaan am ____________ ___________________
Perbelanjaan faedah ____________ ___________________
Perbelanjaan jualan ____________ ___________________
Perbelanjaan operasi ____________ ___________________
Perbelanjaan pentadbiran ____________ ___________________
Cukai ____________ ___________________
Dividen saham keutamaan ____________ ___________________
Hasil jualan ____________ ___________________
Pinjaman jangka panjang ____________ ___________________
Inventori ____________ ___________________
Kos jualan barangan ____________ ___________________
Modal berbayar atas par ____________ ___________________
Nota belum bayar ____________ ___________________
Perolehan tertahan ____________ ___________________
Peralatan ____________ ___________________
Saham biasa ____________ ___________________
Saham keutamaan ____________ ___________________
Sekuriti boleh pasar ____________ ___________________
Susut nilai ____________ ___________________
Susut nilai terkumpul ____________ ___________________
Tanah ____________ ___________________
Wang tunai ____________ ___________________

7. Gunakan item sesuai yang tersenarai di bawah untuk menyediakan

penyata pendapatan untuk Syarikat PC bagi tempoh berakhir
31 Disember 2011.
Perkara Nilai pada 31 Disember 2011

(RM Â000)
Akaun belum terima 3,500
Susut nilai terkumpul 2,050
Kos jualan barangan 2,850
Perbelanjaan susut nilai 550
Perbelanjaan am dan pentadbiran 600
Perbelanjaan faedah 250
Dividen saham keutamaan 100
Hasil jualan 5,250
Perbelanjaan jualan 350
Ekuiti pemegang saham 2,650
Kadar cukai = 30%
8. Gunakan perkara-perkara yang relevan di bawah untuk menyediakan

kunci kira-kira untuk Syarikat ODC pada 31 Disember 2011.
Perkara Nilai pada 31 Disember 2011

(RM Â000)
Akaun perlu dibayar 2,200
Akaun belum terima 4,500
Akruan 550
Bangunan 2,250
Perbelanjaan am 3,200
Perbelanjaan susut nilai 450
Hasil jualan 3,600
Pinjaman jangka panjang 4,200
Inventori 3,750
Peralatan 2,350
Kos jualan barangan 25,000
Mesin 4,200
Modal berbayar atas par 3,600
Nota belum bayar 4,750
Perolehan tertahan 2,100
Saham biasa (atas par) 900
Saham keutamaan 1,000
Sekuriti boleh pasar 750
Tanah 2,000
Wang Tunai 2,150

2.4 PENYATA PEROLEHAN TERTAHAN

Penyata perolehan tertahan menunjukkan bagaimana perolehan tertahan dalam
kunci kira-kira diselaraskan antara kedua-dua tarikh kunci kira-kira. Penyata
perolehan tertahan akan menjana keuntungan bersih sepanjang tempoh dan
mana-mana dividen yang dibayar dengan perubahan dalam perolehan tertahan
pada awal dan akhir tahun. Jadual 2.3 menunjukkan penyata perolehan tertahan
untuk Syarikat FAZ bagi tahun berakhir 31 Disember 2012.
Kenyataan menunjukkan bahawa syarikat tersebut bermula dengan perolehan

tertahan sebanyak RM50,000 pada 31 Disember 2011 atau 1 Januari 2012 dan
keuntungan selepas cukai sebanyak RM18,000 (data diperoleh daripada penyata
pendapatan). Berdasarkan jumlah ini, syarikat telah membayar dividen sebanyak
RM1,000 untuk saham keutamaan dan dividen sebanyak RM7,000 untuk saham
biasa. Oleh itu, perolehan tertahan telah meningkat sebanyak RM10,000 daripada
RM50,000 pada 1 Januari 2012 kepada RM60,000 pada 31 Disember 2012.
Jadual 2.3: Penyata Perolehan Tertahan
Syarikat FAZ
Penyata Perolehan Tertahan
Perolehan tertahan, 1 Januari 2012 RM50,000

+ Keuntungan bersih (sepanjang tahun 2012) 18,000
Bayaran dividen (sepanjang tahun 2012)
Saham keutamaan RM1,000
Saham biasa 7,000 8,000
Perolehan tertahan, 31 Disember 2012 RM60,000

2.5 PENYATA ALIRAN TUNAI

Penyata aliran tunai menunjukkan bagaimana aktiviti syarikat seperti operasi,
pelaburan dan aktiviti kewangan boleh mempengaruhi kedudukan tunai dan
sekuriti boleh pasar. Penyata aliran tunai adalah penyata ringkasan aliran tunai
sepanjang tempoh tertentu, biasanya bagi tahun semasa berakhir. Data daripada
kunci kira-kira dan penyata pendapatan digunakan untuk menyediakan penyata
aliran tunai.
Penyata aliran tunai boleh membantu pengurus kewangan untuk:
 Menilai keupayaan syarikat untuk menjana aliran tunai yang positif pada
masa akan datang; dan
 Menilai keupayaan syarikat untuk menyelesaikan hutang, membayar dividen

dan memberi pinjaman.
(a) Aktiviti Operasi

Aktiviti operasi merujuk kepada aktiviti secara langsung yang berkaitan
dengan produk, jualan dan perkhidmatan syarikat seperti jualan dan
pembelian barangan/perkhidmatan, pendapatan sewa, pendapatan yuran,
upah dan gaji pekerja, perbelanjaan utiliti dan perbelanjaan sewa.
(b) Aktiviti Pelaburan

Aktiviti pelaburan merujuk kepada aktiviti yang berkaitan dengan
pembelian dan jualan aset jangka panjang seperti jual dan beli aset tetap,
jualan pelaburan, pembelian saham dan bon (pelaburan) dan pinjaman
entiti lain.
(c) Aktiviti Kewangan

Aktiviti kewangan merujuk kepada aktiviti yang berkaitan dengan liabiliti
semasa dan liabiliti jangka panjang serta pemilikan ekuiti seperti
pembayaran balik pinjaman, pinjaman jangka pendek dan jangka panjang
serta pembelian balik saham.
AKTIVITI 2.3
Apakah yang akan menjejaskan kedudukan tunai dan sekuriti

bolehpasar syarikat? Bincangkan dengan tutor anda.

2.5.1 Penyediaan Penyata Aliran Tunai

Data diperoleh daripada kunci kira-kira beserta dengan keuntungan bersih,
susut nilai dan dividen yang diperoleh daripada penyata pendapatan boleh
digunakan untuk menyediakan penyata aliran tunai. Anda boleh melakukan ini
dengan menggunakan tiga langkah berikut:
Langkah 1: Mengklasifikasikan data ke dalam salah satu daripada tiga

komponen:
(a) Aliran tunai daripada aktiviti operasi;
(b) Aliran tunai daripada aktiviti pelaburan; dan
(c) Aliran tunai daripada aktiviti kewangan.
Langkah 2: Senaraikan data mengikut susunan dalam Jadual 2.4. Semua

sumber dan keuntungan bersih termasuk susut nilai aliran tunai
yang positif merupakan aliran tunai masuk, manakala semua
kegunaan, sebarang kerugian dan dividen yang perlu dibayar
adalah aliran tunai negatif yang merupakan aliran tunai keluar.
Jumlah diperoleh bagi perkara-perkara dalam setiap komponen
tersebut.
Langkah 3: Tambah jumlah daripada setiap komponen untuk mendapatkan

peningkatan (atau penurunan) tunai bersih dan sekuriti boleh
pasar. Bagi menyemak sama ada anda telah menyediakan penyata
dengan betul, pastikan nilai adalah sama dengan perubahan
dalam tunai dan sekuriti boleh pasar bagi tahun berkenaan
dengan melihat pembukaan dan penutupan baki tunai dan
sekuriti boleh pasar dalam kunci kira-kira.

Jadual 2.4: Komponen dan Sumber Data yang Mesti Dimasukkan dalam
Penyata Aliran Tunai
RM
Aliran Tunai daripada Aktiviti Operasi
Keuntungan bersih (Kerugian bersih) IS
Susut nilai dan lain-lain caj bukan tunai IS
Perubahan dalam semua aset semasa BS
(kecuali tunai dan sekuriti boleh pasar)
Perubahan dalam semua liabiliti semasa BS
(kecuali nota belum bayar)
Aliran tunai daripada aktiviti operasi xx
Aliran Tunai daripada Aktiviti Pelaburan

Perubahan dalam jumlah aset tetap BS
Perubahan dalam faedah syarikat BS
Aliran tunai daripada aktiviti pelaburan xx
Aliran Tunai daripada Aktiviti Kewangan

Perubahan dalam nota belum bayar BS
Perubahan dalam pinjaman jangka panjang BS
Perubahan dalam pemegang saham ekuiti BS
(selain daripada perolehan tertahan)
Aliran tunai daripada aktiviti kewangan xx
Meningkat (atau menurun) dalam tunai dan sekuriti boleh

pasar
XX
Sumber data
BS = Kunci Kira-kira
IS = Penyata Pendapatan
Contoh Penyata Aliran Tunai: Syarikat FAZ

Penyata aliran tunai Syarikat FAZ bagi tahun berakhir 31 Disember 2012
ditunjukkan dalam Jadual 2.5. Berdasarkan penyata aliran tunai ini, syarikat
telah menikmati peningkatan sebanyak RM50,000 dalam bentuk tunai dan
sekuriti boleh pasar bagi tahun 2012 (rujuk Jadual 2.5). Tunai syarikat meningkat
sebanyak RM10,000, manakala sekuriti boleh pasar meningkat sebanyak
RM40,000 antara kedua-dua tarikh.

Jadual 2.5: Penyata Aliran Tunai Syarikat FAZ
Syarikat FAZ
pada 31 Disember 2012
RM RM
Aliran Tunai daripada Aktiviti Operasi
Keuntungan bersih 18,000
Susut nilai 10,000
Menurun dalam akaun belum terima 10,000
Menurun dalam inventori 30,000
Meningkat dalam akaun perlu dibayar 20,000
Menurun dalam akruan cukai (10,000)
Aliran tunai daripada perkhidmatan operasi 78,000
Aliran tunai daripada Aktiviti Pelaburan

Meningkat dalam jumlah aset tetap (30,000)
Aliran tunai daripada aktiviti pelaburan (30,000)
Aliran Tunai daripada Aktiviti Kewangan

Menurun dalam nota belum bayar jangka pendek (10,000)
Meningkat dalam pinjaman jangka panjang 20,000
Perubahan dalam ekuiti pemegang saham –
Bayaran dividen (8,000)
Aliran tunai daripada aktiviti kewangan 2,000
Peningkatan bersih dalam tunai dan sekuriti boleh pasar 50,000

Mari kita bincangkan Langkah 1 dengan lebih terperinci.
(a) Aliran Tunai daripada Aktiviti Operasi

Aktiviti operasi dalam penyata aliran tunai menunjukkan keuntungan
selepas cukai bagi Syarikat FAZ sebanyak RM18,000 untuk tahun 2012.
Perbelanjaan susut nilai sebanyak RM10,000 ditolak daripada penyata
pendapatan setelah ditambah dalam penyata aliran tunai kerana ia bukan
aliran tunai keluar.
Akaun belum terima telah berkurangan sebanyak RM10,000 di mana

syarikat telah mengumpul akaun kredit daripada pelanggan. Inventori juga
telah menurun daripada RM90,000 dalam tahun 2011 kepada RM60,000
dalam tahun 2012, mewakili sumber tunai sebanyak RM30,000 kepada
syarikat. Dalam bahagian liabiliti, notis bahawa akaun yang perlu dibayar
telah meningkat sebanyak RM20,000. Ini bermakna, syarikat telah
meningkatkan hutang daripada pembekal dan ini membawa aliran masuk
tunai. Akruan cukai telah berkurangan sebanyak RM10,000 yang
menunjukkan bahawa syarikat telah menggunakan sebanyak RM10,000
untuk membayar cukai.
(b) Aliran Tunai daripada Aktiviti Pelaburan

Aset tetap Syarikat FAZ telah meningkat sebanyak RM30,000 antara
31 Disember 2011 dan 31 Disember 2012. Peningkatan ini menggambarkan
bahawa aliran keluar tunai digunakan untuk membeli aset tambahan.
(c) Aktiviti Tunai daripada Aktiviti Pembiayaan

Nota belum bayar bagi Syarikat FAZ telah menurun sebanyak RM10,000
yang menunjukkan aliran tunai keluar apabila syarikat membayar
pinjaman jangka pendek. Liabiliti jangka panjang meningkat sebanyak
RM20,000 yang menunjukkan aliran masuk tunai. Syarikat mendapat
pinjaman untuk memperoleh wang tunai tambahan.
2.5.2 Perbezaan Sumber Tunai dan Penggunaannya

Sebelum kita menyediakan aliran tunai, kita perlu mengklasifikasikan
aliran tunai daripada operasi, pelaburan dan aktiviti kewangan dalam sumber
tunai atau kegunaan. Jadual 2.6 menyenaraikan sumber tunai asas dan
penggunaannya.

Beberapa isu boleh membantu anda untuk mengklasifikasikan antara sumber

tunai dan penggunaannya seperti yang ditunjukkan dalam Jadual 2.6.
Jadual 2.6:Sumber Tunai dan Penggunaan
Sumber Tunai Penggunaan Wang Tunai

Pengurangan dalam aset Peningkatan dalam aset
Peningkatan dalam liabiliti Pengurangan dalam liabiliti
Keuntungan bersih Kerugian bersih
Susut nilai Bayaran dividen
Penjualan saham Pembelian balik saham
(a) Pengurangan dalam akaun aset ialah sumber aliran masuk tunai manakala
peningkatan dalam akaun aset ialah penggunaan wang tunai atau aliran
tunai keluar.
Syarikat membeli aset dengan wang tunai. Oleh itu, sebarang peningkatan
dalam item aset antara kedua-dua tarikh kunci kira-kira akan menunjukkan
aliran tunai keluar telah berlaku. Sebarang pengurangan dalam item aset
akan menunjukkan aliran tunai masuk kerana syarikat telah menjual aset
untuk mendapatkan wang tunai;
(b) Peningkatan dalam akaun liabiliti dan ekuiti pemilik adalah sumber aliran
masuk tunai dan pengurangan dalam akaun liabiliti adalah penggunaan
wang tunai.
Syarikat mungkin menggunakan wang tunai untuk menyelesaikan liabiliti

dan tuntutan ke atas aset. Oleh itu, sebarang pengurangan dalam item
liabiliti, saham keutamaan dan saham biasa antara kedua-dua tarikh kunci
kira-kira menunjukkan aliran keluar tunai. Bagi mendapatkan wang tunai
tambahan, syarikat tersebut boleh membuat pinjaman. Oleh itu, sebarang
peningkatan dalam item liabiliti, saham keutamaan atau saham biasa
menunjukkan aliran tunai masuk;
(c) Susut nilai ialah sumber aliran tunai kerana ia bukan perbelanjaan tunai
(caj bukan tunai). Perbelanjaan bukan tunai adalah semua perbelanjaan
yang ditolak daripada jualan dalam penyata pendapatan tetapi sebenarnya
tidak boleh melibatkan sebarang aliran keluar tunai sepanjang tempoh
tersebut. Susut nilai dan pelunasan adalah contoh bagi perbelanjaan bukan
tunai; dan

(d) Perubahan langsung dalam perolehan tertahan tidak termasuk dalam

penyata aliran tunai kerana butiran ini menjejaskan perolehan tertahan dan
ditunjukkan sebagai keuntungan selepas cukai (atau kerugian selepas
cukai) dan dividen tunai.
Jadual 2.7 menunjukkan perubahan dalam butiran kunci kira-kira Syarikat FAZ
antara 31 Disember 2011 dan 31 Disember 2012.
Jadual 2.7: Perubahan dalam Butiran Kunci Kira-kira
Syarikat FAZ
Perubahan dalam Butiran Kunci Kira-kira antara 31 Disember 2011
dan 31 Disember 2012
Klasifikasi
31-12-11 31-12-12 Perubahan Sumber Penggunaan
Aset
RM RM RM RM RM
Tunai 30,000 40,000 +10,000 10,000
Sekuriti boleh pasar 20,000 60,000 +40,000 40,000
Akaun belum 50,000 40,000 –10,000 10,000
terima
Inventori 90,000 60,000 –30,000 30,000
Jumlah aset tetap 220,000 250,000 +30,000 30,000
Tolak: (120,000) (130,000) –10,000 10,000
Susut nilai
terkumpul
Liabiliti
Akaun yang perlu 50,000 70,000 +20,000 20,000
dibayar
Nota belum bayar 70,000 60,000 –10,000 10,000
Akruan cukai 20,000 10,000 –10,000 10,000
Pinjaman jangka 40,000 60,000 +20,000 20,000
panjang
Ekuiti
Saham keutamaan 10,000 10,000 0
Saham asal atas par 12,000 12,000 0
Modal berbayar 38,000 38,000 0
Perolehan tertahan 50,000 60,000 +10,000 10,000
JUMLAH 100,000 100,000

Merujuk pada Jadual 2.7, kita mendapati bahawa:
(a) Akaun belum terima menurun sebanyak RM10,000 dan ini dianggap
sebagai sumber tunai apabila hutang yang dikumpulkan, syarikat
memperoleh tunai;
(b) Inventori menurun sebanyak RM30,000 dan ini dianggap sebagai sumber
tunai kerana syarikat memperoleh tunai daripada jualan produk;
(c) Jumlah aset tetap meningkat sebanyak RM30,000 dan ini dianggap sebagai
penggunaan wang tunai kerana syarikat menggunakan wang tunai untuk
membeli aset tetap;
(d) Peningkatan dalam akaun perlu dibayar dan pinjaman jangka panjang
sebanyak RM20,000 dianggap sumber tunai dimana syarikat meningkatkan
hutang dengan pembekal; dan
(e) Nota belum bayar dan akruan cukai menurun sebanyak RM10,000 dan ini
dianggap sebagai penggunaan wang tunai digunakan untuk menyelesaikan
hutang kepada pemiutang dan cukai kepada kerajaan.
Jenis klasifikasi ini (berdasarkan Jadual 2.6) dibuat pada setiap butiran dalam
kunci kira-kira. Keputusan klasifikasi ini akan dijumlahkan untuk mendapatkan
jumlah sumber tunai dan jumlah penggunaan wang tunai. Jika klasifikasi ini
dilakukan dengan betul, jumlah sumber tunai akan sama dengan penggunaan
wang tunai.
AKTIVITI 2.4
Pelbagai jenis bantuan sokongan dan pinjaman telah disediakan oleh

kerajaan melalui organisasi seperti Perbadanan Usahawan Nasional
Berhad (PUNB) untuk menggalakkan penyertaan Bumiputera dalam
bidang keusahawanan. Ramai yang meraih peluang ini untuk
melibatkan diri dalam perniagaan sendiri yang meliputi pelbagai
sektor ekonomi tetapi tidak semua yang berjaya. Apakah pendapat
anda tentang perkara ini?

LATIHAN 2.2
1. Dalam penyata aliran tunai, anda akan lihat kedua-dua

perbelanjaan faedah dan dividen yang dibayar dalam bahagian
aktiviti kewangan.
(a) Betul (b) Salah
2. Belanja susut nilai adalah salah satu perkara yang akan ditolak
daripada keuntungan bersih untuk menentukan aliran tunai
daripada aktiviti operasi.
(a) Betul (b) Salah
3. Keuntungan daripada jualan aset tetap akan ditolak daripada

keuntungan bersih untuk memastikan aliran tunai daripada
aktiviti operasi.
(a) Betul (b) Salah
4. Bayaran kepada pembekal bagi pembelian bahan akan

dimasukkan dalam penyata aliran tunai pada bahagian tunai
daripada aktiviti kewangan.
(a) Betul (b) Salah
5. Maklumat yang dimasukkan dalam penyata aliran tunai adalah

daripada _______________.
A. Penyata pendapatan
B. Kunci kira-kira
C. Kunci kira-kira dan penyata pendapatan
6. Perbelanjaan faedah dianggap sebagai _________________ dalam

penyata pendapatan dan ___________ dalam penyata aliran tunai.
A. Perbelanjaan operasi; butiran daripada aktiviti operasi
B. Perbelanjaan kewangan; butiran daripada aktiviti kewangan
C. Perbelanjaan operasi; butiran daripada aktiviti kewangan
D. Perbelanjaan kewangan; butiran daripada aktiviti operasi

7. Hugo Enterprise bermula tahun 2010 dengan perolehan tertahan

sebanyak RM92,800. Sepanjang tahun 2010, syarikat telah
mendapat keuntungan sebanyak RM37,700 selepas cukai.
Berdasarkan jumlah ini, pemegang saham keutamaan telah
membayar dividen sebanyak RM4,700. Pada akhir tahun 2010,
perolehan tertahan syarikat berjumlah RM104,800. 14,000 unit
saham biasa telah diterbitkan sepanjang tahun 2010.
(a) Sediakan penyata perolehan tertahan bagi tahun berakhir

31 Disember 2010 (pastikan anda kira dan masukkan jumlah
dividen saham biasa yang dibayar dalam tahun 2010);
(b) Kira pendapatan sesaham bagi tahun 2010; dan
(c) Berapakah dividen sesaham yang telah dibayar oleh syarikat

kepada pemegang saham biasa bagi tahun 2010?
8. Keuntungan selepas cukai tahun 2011 untuk Syarikat Ceria ialah

sebanyak RM186,000. Baki tertutup bagi perolehan tertahan tahun
2011 dan 2010 sewajarnya adalah masing-masing sebanyak
RM812,000 dan RM736,000. Berapakah dividen yang syarikat
telah bayar pada tahun 2010?
9. Klasifikasikan setiap perkara di bawah sebagai sumber dana (R),

penggunaan (U) atau tidak berkenaan (N).
Perkara Perubahan (RM) Aliran Tunai

Tunai +1,000 ________________
Akaun perlu dibayar –10,000 ________________
Nota belum bayar +5,000 ________________
Pinjaman jangka panjang –20,000 ________________
Inventori +2,000 ________________
Aset tetap +4,000 ________________
Akaun belum terima –7,000 ________________
Keuntungan bersih +6,000 ________________
Susut nilai +1,000 ________________
Pembelian balik saham +6,000 ________________
Dividen tunai +8,000 ________________
Penjualan saham +10,000 ________________

10. Gunakan data daripada kunci kira-kira dan beberapa item

daripada penyata pendapatan Suresh Corporation untuk
menyediakan penyata aliran tunai bagi tahun berakhir
31 Disember 2011.
Suresh Corporation
Kunci Kira-kira
Aset RM RM
Tunai 15,000 10,000
Akaun perlu dibayar 20,000 18,000
Inventori 29,000 28,000
Jumlah aset tetap 295,000 281,000
Tolak: susut nilai terkumpul 147,000 131,000
Aset tetap bersih 148,000 150,000
Jumlah Aset 230,000 218,000
Liabiliti
Liabiliti semasa
Notes belum bayar 28,000 22,000
Gaji akruan 2,000 3,000
Pinjaman jangka panjang 50,000 50,000
Ekuiti Pemilik
Saham biasa 100,000 100,000
Jumlah ekuiti pemegang saham 134,000 128,000
Jumlah liabiliti dan
ekuiti pemegang saham 230,000 218,000
Data daripada Penyata Pendapatan (2011)

Perbelanjaan susut nilai RM16,000
Keuntungan bersih RM14,000

2.6 ANALISIS NISBAH KEWANGAN
SEMAK KENDIRI 2.5

Apakah kaitan dalam pengiraan nisbah kewangan untuk operasi jangka
pendek dan jangka panjang? Perlukah nilai tersebut mengikut prestasi
purata industri? Jelaskan.
Analisis nisbah kewangan melibatkan pengiraan beberapa nisbah yang

membolehkan pengurus menilai prestasi dan kedudukan kewangan dalam
syarikat dengan membandingkan nisbah kewangan dengan nisbah kewangan
syarikat lain. Nisbah ini dibahagikan kepada lima kumpulan atau kategori iaitu:
(a) Nisbah Kecairan

Nisbah kecairan merujuk pada keupayaan syarikat untuk memenuhi
tuntutan kematangan jangka pendek atau obligasi.
(b) Nisbah Pengurusan Aset

Nisbah pengurusan aset merujuk pada kecekapan syarikat untuk
menggunakan aset dan berapa cepat akaun tertentu boleh ditukarkan
kepada jualan atau tunai.
(c) Nisbah Leveraj

Nisbah leveraj merujuk pada tahap penggunaan hutang atau keupayaan
syarikat untuk memenuhi tuntutan kewangan seperti tuntutan faedah.
(d) Nisbah Keberuntungan

Nisbah keberuntungan merujuk kepada keberkesanan syarikat dalam
menjana pulangan daripada pelaburan dan jualan. Contohnya, margin
keuntungan kasar, margin keuntungan bersih, margin keuntungan operasi,
pulangan daripada aset dan pulangan daripada ekuiti.
(e) Nisbah Nilai Pasaran

Nisbah nilai pasaran merujuk kepada kebolehan syarikat untuk
mewujudkan nilai pasaran melebihi kos pelaburan. Kecairan, pengurusan
aset dan nisbah leveraj mengukur risiko syarikat tersebut, manakala nisbah
keberuntungan mengukur pulangan syarikat.

Dalam tempoh jangka pendek, kecairan, pengurusan aset dan nisbah

keberuntungan adalah penting dalam pengurusan syarikat kerana nisbah ini
menyediakan maklumat kritikal bagi operasi jangka pendek syarikat. Jika
perniagaan tidak dapat bertahan dalam tempoh jangka pendek, maka adalah sia-
sia untuk membincangkan prospek jangka panjang.
Sebelum menyediakan analisis nisbah, pengurus kewangan harus mengambil

kira isu seperti berikut:
(a) Satu nisbah tidak dapat memberikan maklumat lengkap tentang

kedudukan kewangan. Ini bermakna, beberapa kategori nisbah hendaklah
dilihat secara serentak sebelum sebarang keputusan dibuat;
(b) Perbandingan antara nisbah kewangan bagi satu syarikat dengan syarikat
lain dalam industri hendaklah dibuat pada masa yang sama. Purata
pencapaian syarikat dalam industri bukanlah angka yang perlu
dibanggakan. Terdapat banyak syarikat yang telah diuruskan dengan
cekap tetapi prestasi nisbah kewangan mereka adalah lebih tinggi atau
lebih rendah berbanding dengan prestasi purata industri. Perbezaan yang
ketara antara nisbah kewangan syarikat dan purata industri adalah
petunjuk kepada penganalisis untuk menyemak nisbah lebih lanjut;
(c) Gunakan penyata kewangan yang telah diaudit. Ini akan menunjukkan
kedudukan sebenar syarikat tersebut; dan
(d) Gunakan kaedah yang sama untuk menilai item dalam penyata kewangan
yang akan dibandingkan. Sebagai contoh, untuk merekod inventori,
syarikat mungkin akan menggunakan kaedah perakaunan yang berbeza
seperti kaedah masuk dulu keluar dulu, masuk dulu keluar kemudian dan
purata bergerak. Hanya pilih salah satu kaedah untuk tujuan perbandingan.
Kaedah perbandingan akan memberikan nilai nisbah yang berbeza. Oleh
itu, penilaian sebenar tidak dapat dilakukan.
Penyata kewangan syarikat adalah input utama bagi pengurus yang berhasrat
untuk menyediakan analisis nisbah syarikat. Setiap contoh bagi nisbah yang
akan dibincangkan dalam bahagian seterusnya akan merujuk kepada maklumat
kewangan yang diambil daripada penyata pendapatan dan kunci kira-kira
Syarikat ABC (rujuk Jadual 2.8 dan Jadual 2.9).

Jadual 2.8:Penyata Pendapatan Syarikat ABC
Syarikat ABC
Penyata Pendapatan
bagi tahun berakhir 31 Disember 2011 dan 2010
2011 2010
RM RM
Jualan 307,400 256,700
Tolak: Kos jualan barang 208,800 171,000
Keuntungan kasar 98,600 85,700
Tolak: Perbelanjaan operasi
Perbelanjaan jualan 10,000 10,800
Perbelanjaan pentadbiran dan am 19,400 18,700
Perbelanjaan pajakan 3,500 3,500
Perbelanjaan susut nilai 23,900 22,300
Jumlah perbelanjaan operasi 56,800 55,300
Keuntungan sebelum faedah dan cukai (keuntungan
operasi) 41,800 30,400
Tolak: Perbelanjaan faedah 9,300 9,100
Keuntungan sebelum cukai 32,500 21,300
Tolak: Cukai (29%) 9,425 6,177
Keuntungan selepas cukai 23,075 15,123
Tolak: Dividen saham keutamaan 1,000 1,000
Keuntungan pemegang saham biasa 22,075 14,123
Perolehan sesaham 0.29 0.18

Jadual 2.9: Kunci Kira-kira
Syarikat ABC
Kunci Kira-kira
pada 31 Disember 2011 dan 31 Disember 2010
2011 2010
RM RM
Aset
Aset Semasa
Tunai 36,300 28,800
Inventori 28,900 30,000
Aset Tetap Bersih 237,400 226,600
Jumlah Aset 359,700 327,000

Liabiliti semasa
Nota belum bayar 7,900 9,900
Akruan 15,900 11,400
Pinjaman jangka panjang 102,300 96,700
Jumlah liabiliti 164,300 145,000
Ekuiti
Saham keutamaan 20,000 20,000
Saham biasa, RM2.50 par nilai, 19,100 19,000
100,000 terbitan saham 2011: 76,262;
2010: 76,244
Modal berbayar atas par 42,800 41,800

Jumlah ekuiti 195,400 182,000

Jumlah liabiliti dan ekuiti pemegang saham 359,700 327,000

2.6.1 Penyata Pendapatan

Penyata pendapatan untuk Syarikat ABC bagi tahun berakhir 31 Disember 2010
dan 31 Disember 2011 ditunjukkan dalam Jadual 2.8. Penyata pendapatan
menunjukkan prestasi syarikat bagi tempoh tertentu.
2.6.2 Kunci Kira-kira

Kunci kira-kira menunjukkan nilai keseluruhan pelbagai aset dan tuntutan
ke atas aset bagi tempoh masa tertentu. Bagi Syarikat ABC, kunci kira-kira
menunjukkan aset, liabiliti dan ekuiti pada 31 Disember 2011 dan 31 Disember
2010 seperti yang ditunjukkan dalam Jadual 2.9.
2.7 NISBAH KECAIRAN

Kecairan merujuk kepada keupayaan aset yang hendak ditukar dengan mudah
dalam bentuk tunai tanpa menjejaskan nilai aset. Nisbah kecairan merujuk
kepada keupayaan syarikat untuk menunaikan tuntutan atau obligasi jangka
pendek secara tunai dan aset yang boleh ditukar dalam bentuk tunai untuk
tempoh yang singkat. Kecairan adalah penting dalam mengendalikan aktiviti
perniagaan. Kedudukan kecairan yang teruk adalah petunjuk awal bahawa
syarikat menghadapi masalah asas. Nisbah kecairan ditunjukkan dalam Rajah 2.4.
Rajah 2.4: Nisbah kecairan
2.7.1 Modal Kerja Bersih

Modal kerja bersih adalah perbezaan antara jumlah aset semasa dengan jumlah
liabiliti semasa. Ia mengukur dana (tunai dan butiran yang mudah ditukarkan
kepada tunai) yang boleh dimiliki oleh syarikat dalam menguruskan aktiviti
operasi harian syarikat. Semakin tinggi nilai modal kerja adalah lebih baik
kerana ini menunjukkan syarikat mampu menyelesaikan hutang jangka pendek
yang mempunyai lebihan dana untuk aktiviti operasi harian syarikat.

Modal kerja bersih Syarikat ABC bagi tahun 2011 dikira seperti berikut:
Modal kerja bersih  Aset semasa  Liabiliti semasa

 RM122,300  RM62,000
(2.1)
 RM60,300
Purata industri  RM42,700
Berdasarkan pengiraan di atas, modal kerja bersih Syarikat ABC adalah lebih
tinggi berbanding dengan purata industri. Ini menunjukkan bahawa Syarikat
ABC mampu menyelesaikan hutang jangka pendek dan mempunyai dana
lebihan yang lebih tinggi daripada syarikat lain dalam industri untuk
menguruskan operasi harian.
2.7.2 Nisbah Semasa

Nisbah semasa mengukur kebolehan syarikat untuk memenuhi pinjaman jangka
pendek dengan menggunakan aset semasa. Semakin tinggi nilai nisbah tersebut,
semakin baik kedudukan kecairan syarikat. Ini menunjukkan bahawa syarikat
tersebut mampu untuk menyelesaikan hutang jangka pendek dengan
menggunakan aset semasa.
Nisbah semasa boleh diperoleh dengan membahagikan aset semasa dengan

liabiliti semasa. Nisbah semasa Syarikat ABC (tahun 2011) adalah seperti berikut:
Aset semasa
Nisbah Semasa 
Liabiliti Semasa
RM122,300
 (2.2)
RM62,000
 1.97
Purata Industri  2.05
Nisbah semasa Syarikat ABC adalah 1.97 iaitu lebih rendah berbanding dengan
purata industri sebanyak 2.05. Ini menunjukkan bahawa setiap ringgit liabiliti
semasa, syarikat hanya mempunyai RM1.97 aset semasa untuk pembayaran
berbanding dengan syarikat lain dalam industri yang mempunyai RM2.05 untuk
menyelesaikan liabiliti semasa mereka. Walau bagaimanapun, nisbah semasa
syarikat tidak terlalu rendah untuk diberi perhatian.

Nisbah semasa sebanyak 2.0 kali boleh diterima. Namun, penerimaan ini
bergantung kepada jenis industri. Sebagai contoh, nisbah semasa sebanyak 1.0
memuaskan bagi industri seperti utiliti yang mempunyai perniagaan yang agak
stabil tetapi ia tidak memuaskan bagi industri seperti sektor perkilangan
disebabkan oleh turun naik perniagaan mereka.
Nisbah semasa boleh dikaitkan dengan modal kerja bersih jika:
(a) Nisbah semasa adalah sama dengan 1.0, modal kerja bersih adalah sifar;
(b) Nisbah semasa adalah kurang daripada1.0, modal kerja bersih adalah
negatif; dan
(c) Nisbah semasa adalah melebihi daripada 1.0, modal kerja bersih adalah
positif.
2.7.3 Nisbah Cepat

Nisbah cepat mengukur keupayaan syarikat untuk membayar pinjaman jangka
pendek dengan pantas. Nisbah cepat adalah ujian kecairan yang lebih ketat
berbanding dengan modal kerja bersih dan nisbah semasa. Ini kerana nisbah
cepat hanya mengambil kira tunai dan aset yang boleh ditukar dengan mudah
dalam bentuk tunai. Inventori tidak termasuk dalam aset cair yang lain kerana
tempoh yang lama bagi inventori yang hendak ditukarkan kepada tunai.
Perbelanjaan prabayar juga tidak termasuk kerana ia tidak boleh ditukar kepada
tunai. Oleh itu, ia tidak boleh digunakan untuk menyelesaikan liabiliti semasa.
Nisbah cepat diperoleh apabila aset cair semasa (tunai, sekuriti boleh pasar dan
akaun perlu dibayar) dibahagikan dengan liabiliti semasa. Jika nisbah aset cepat
lebih tinggi berbanding dengan liabiliti semasa, lebih baik tahap kecairan
syarikat untuk menyelesaikan pinjaman jangka pendek dibuat dengan cepat.
Pengiraan nisbah cepat untuk Syarikat ABC (tahun 2011) adalah seperti berikut:
Aset semasa  (Inventori + Prabayaran)

Nisbah cepat 
Liabiliti semasa
RM122,300  RM28,900
 (2.3)
RM62,000
 1.51 kali
Purata industri  1.43 kali

Nisbah cepat Syarikat ABC ialah 1.51 kali di mana nilai nisbah ini lebih tinggi
berbanding dengan purata industri sebanyak 1.43 kali. Ini bermakna, tahap
kecairan syarikat adalah lebih baik berbanding dengan syarikat lain dalam
industri. Bagi setiap ringgit liabiliti semasa, syarikat mempunyai RM1.51 dalam
bentuk tunai dan aset yang mudah ditukarkan kepada tunai untuk membayar
hutang jangka pendek dengan segera. Ini adalah lebih baik berbanding dengan
syarikat lain dalam industri yang hanya mempunyai sebanyak RM1.43 untuk
membayar hutang jangka pendek dengan segera.
LATIHAN 2.3
1. Data berikut diambil daripada penyata kewangan Syarikat Fazrul:
2009 2008
Jualan RM640,000 RM560,000
Kos jualan barang 380,000 360,000
Tunai 30,000 26,000
Inventori 150,000 140,000
Item pendahuluan 10,000 10,000
Liabiliti semasa 120,000 140,000
Berdasarkan data di atas, kira nisbah kecairan berikut untuk tahun 2008
dan 2009:
(a) Modal kerja bersih;
(b) Nisbah semasa; dan
(c) Nisbah cepat.

2.8 NISBAH PENGURUSAN ASET

Nisbah pengurusan aset mengukur kecekapan pengurusan dalam menggunakan
aset dan akaun tertentu untuk menjana jualan atau tunai.
Nisbah yang boleh digunakan untuk mengukur kecekapan dalam pengurusan

aset ditunjukkan dalam Rajah 2.5.
Rajah 2.5: Nisbah pengurusan aset
2.8.1 Pusing Ganti Akaun Belum Terima

Pusing ganti akaun belum terima mengukur kebolehan syarikat untuk mengutip
hutang daripada pelanggan. Ia menyediakan jumlah akaun belum terima yang
dikutip sepanjang tahun. Semakin tinggi nisbah, ia menunjukkan kemampuan
syarikat yang semakin baik kerana:
(a) Syarikat boleh mengutip hutang daripada pelanggan dengan cepat;
(b) Syarikat mempunyai hutang lapuk yang rendah; dan
(c) Syarikat boleh menggunakan dana untuk pelaburan masa depan.
Pusing ganti akaun belum terima adalah hasil jualan kredit bersih (jika tiada,
gunakan jumlah jualan) dibahagikan dengan akaun belum terima (atau purata
akaun belum terima).

Kredit jualan
Pusing ganti akaun belum terima 
Akaun belum terima
RM307,400
 (2.4)
RM50,300
 6.11 kali
Pusing ganti akaun belum terima untuk syarikat tidak memuaskan berbanding
dengan purata industri. Ini mungkin menunjukkan ketidak cekapan bahagian
kredit dalam kutipan kredit.
2.8.2 Purata Tempoh Kutipan

Purata tempoh kutipan menunjukkan purata bilangan hari yang diambil oleh
syarikat untuk mengutip akaun belum terima. Andaikan ada 360 hari diambil
dalam setahun. Perbandingan antara tempoh purata dengan terma kredit
syarikat boleh mengukur kecekapan syarikat dalam mengutip hutang daripada
pelanggan.
Purata tempoh kutipan Syarikat ABC adalah seperti berikut:
360

Pusing ganti akaun belum terima
360
 (2.5)
6.11
 58.92 hari
Purata industri  44.3 hari
Purata tempoh kutipan Syarikat ABC selama 58.92 hari tidak memuaskan
berbanding dengan prestasi purata industri sebanyak 44.3 hari. Secara purata,
Syarikat ABC mengambil 58.92 hari untuk mengutip akaun belum terima
manakala syarikat lain dalam industri hanya mengambil purata sebanyak
44.3 hari untuk mengutip hutang daripada pelanggan.
Jika tempoh kredit bagi Syarikat ABC ialah 30 hari, purata tempoh kutipan
sebanyak 58.2 hari tidak memuaskan. Ini bermakna, secara purata, pelanggan
tidak menjelaskan bayaran mereka dalam tempoh tertentu. Ini juga dapat
menunjukkan bahawa pengurusan kredit atau bahagian kredit adalah tidak
cekap atau kedua-duanya. Jika tempoh kutipan berlanjutan untuk beberapa
tahun tanpa perubahan kepada dasar kredit, syarikat harus mengambil tindakan

untuk mempercepatkan pengumpulan kutipan akaun belum terima. Walau

bagaimanapun, jika tempoh kredit syarikat adalah 60 hari dan tempoh kutipan
adalah 58.92 hari, ini menunjukkan bahawa purata tempoh kutipan adalah
kritikal.
Purata tempoh kutipan juga boleh dikira menggunakan formula 2.6.
Akaun belum terima

Tempoh purata kutipan 
Jualan tahunan/360
RM50,300
 (2.6)
RM307,400/360
 58.92 hari
2.8.3 Pusing Ganti Inventori

Pusing ganti inventori mengukur kecekapan pengurusan inventori. Ia
menunjukkan berapa kali inventori boleh dijual dalam satu tahun. Semakin
tinggi pusing ganti inventori, ia adalah lebih baik kerana ia menunjukkan
bahawa syarikat mampu menjual inventori dengan pantas dan mengurangkan
peluang inventori usang.
Pusing ganti inventori diperoleh dengan membahagikan kos jualan dengan

inventori. Pengiraan pusing ganti inventori untuk Syarikat ABC adalah seperti
berikut:
Kos jualan barangan

Pusing ganti inventori 
Inventori
RM208,800
 (2.7)
RM28,900
 7.22 kali
Pusing ganti inventori untuk Syarikat ABC adalah sebanyak 7.22 kali lebih baik
jika ia dibandingkan dengan purata industri sebanyak 6.6 kali. Ini bermakna,
syarikat boleh menjual inventori sebanyak 7.22 kali dalam setahun berbanding
dengan syarikat lain dalam industri yang hanya boleh menjual inventori mereka
sebanyak 6.6 kali dalam satu tahun. Ini mungkin kerana syarikat tidak
menyimpan inventori lebihan. Inventori lebihan adalah tidak produktif dan
merupakan pelaburan yang tidak memberikan sebarang pulangan.

Jika syarikat memegang inventori yang tinggi, dana yang boleh dilaburkan di
tempat lain akan dipegang oleh inventori. Tambahan pula, pengangkutan dan
kos pegangan inventori akan menjadi tinggi dan syarikat menanggung risiko
bagi barang yang akan rosak atau usang. Walau bagaimanapun, syarikat
mungkin akan kehilangan jualan jika tidak mampu memenuhi permintaan
pelanggan disebabkan oleh penyimpanan inventori yang rendah. Oleh itu,
pengurus hendaklah cekap dalam menguruskan inventori.
Beberapa isu yang perlu diambil kira dalam pengiraan pusing ganti inventori:
(a) Notis bahawa kos jualan barangan dan tidak dijual (seperti yang mungkin
dilakukan oleh beberapa syarikat) digunakan sebagai angka yang
direkodkan dalam inventori sebagai kos;
(b) Penggunaan jualan sebagai angka pembahagi adalah tidak sesuai kerana ia
akan meningkatkan nilai pada pusing ganti inventori;
(c) Ingat bahawa untuk perbandingan, syarikat hendaklah memastikan kaedah

merekod inventori hendaklah sama antara syarikat dan industri; dan
(d) Pusing ganti inventori boleh diubah beberapa hari apabila dibahagikan
kepada 360 hari (purata bilangan hari satu tahun). Nilai ini dikenali sebagai
purata tempoh jualan inventori yang dibincangkan dalam bahagian
seterusnya.
2.8.4 Purata Tempoh Jualan Inventori

Purata tempoh jualan inventori menunjukkan bilangan hari yang diambil untuk
membuat satu pusingan jualan inventori. Purata tempoh jualan inventori yang
tinggi adalah kurang memuaskan sepertimana yang dinyatakan bahawa syarikat
mengambil masa yang lama untuk menjual inventori.
Bagi Syarikat ABC, purata tempoh jualan inventori sebanyak 50 hari seperti yang
dikira di bawah:
360

Pusing ganti inventori
360
 (2.8)
7.22
 49.86 hari

Purata tempoh jualan inventori bagi Syarikat ABC sebanyak 49.86 hari adalah
baik berbanding dengan prestasi industri sebanyak 55.3 hari. Ini menunjukkan
bahawa syarikat mengambil masa yang singkat untuk menjual inventori
berbanding dengan syarikat-syarikat dalam industri.
Nisbah juga boleh dikira menggunakan formula seperti di bawah:
Inventori

Kos jualan barangan/360
RM28,900
 (2.9)
RM208,800/360
 49.83 hari
2.8.5 Pusing Ganti Aset Tetap

Pusing ganti aset tetap menunjukkan bahawa kecekapan syarikat dalam
menggunakan aset tetap untuk menjana jualan. Nisbah yang semakin tinggi
adalah lebih baik kerana ia menunjukkan kecekapan pengurusan aset.
Nisbah ini diperoleh apabila jualan dibahagikan dengan aset tetap bersih.
Pengiraan pusing ganti aset tetap bagi Syarikat ABC adalah seperti berikut:
Jualan
Pusing ganti aset tetap 
Keuntungan aset tetap
RM307,400
 (2.10)
RM237,400
 1.29 kali
Nisbah pusing ganti aset tetap untuk Syarikat ABC adalah lebih rendah
berbanding dengan syarikat lain dalam industri. Ini menunjukkan pengurusan
aset syarikat dalam menjana jualan adalah kurang cekap berbanding dengan
syarikat lain. Situasi ini terjadi kerana syarikat mempunyai banyak aset tetap
atau jualan tidak memuaskan.

2.8.6 Pusing Ganti Jumlah Aset

Jumlah pusing ganti aset menunjukkan kecekapan syarikat dalam menggunakan
semua aset untuk menjana jualan. Biasanya, semakin tinggi nisbah, semakin
cekap penggunaan aset. Nisbah ini mungkin nisbah yang lebih kerap dirujuk
oleh pihak pengurusan kerana ia boleh menunjukkan kecekapan operasi syarikat
secara keseluruhannya.
Jumlah pusing ganti aset Syarikat ABC adalah seperti berikut:
Jualan

Jumlah aset
RM307,400
 (2.11)
RM359,700
 0.85 kali
Prestasi ini lebih memuaskan berbanding dengan purata industri. Walau

bagaimanapun, penganalisis hendaklah berhati-hati dalam menggunakan pusing
ganti aset tetap dan jumlah nisbah pusing ganti aset kerana pengiraan nisbah
menggunakan kos sejarah aset.
Beberapa syarikat mungkin mempunyai aset lama atau aset baru. Oleh itu, ia
mungkin tidak sesuai dibandingkan dengan nisbah aset tetap. Syarikat yang
memiliki aset tetap baru biasanya akan menunjukkan pusing ganti aset yang
lebih rendah. Oleh itu, perbezaan prestasi pusing ganti aset mungkin disebabkan
oleh kos aset dan bukan kecekapan pengurusan operasi.
AKTIVITI 2.5
Taraf ekonomi dan teknologi akan mempengaruhi operasi perniagaan.

Bagi memastikan syarikat kekal berdaya saing dan berkembang,
apakah tindakan efektif yang boleh diambil?

LATIHAN 2.4
Data berikut diambil daripada penyata kewangan Syarikat Fazrul.

Berdasarkan data di bawah, kira nisbah pengurusan aset bagi tahun
2008 dan 2009. Andaikan terdapat 365 hari dalam setahun.
2009 2008
Jualan RM640,000 RM560,000
Kos jualan barang 380,000 360,000
Tunai 30,000 26,000
Inventori 150,000 140,000
Item prabayaran 10,000 10,000
Liabiliti semasa 120,000 140,000
(a) Pusing ganti akaun belum terima;
(b) Purata tempoh kutipan;
(c) Purata inventori;
(d) Purata tempoh jualan inventori;
(e) Pusing ganti aset tetap; dan
(f) Jumlah pusing ganti aset.

2.9 NISBAH LEVERAJ

Nisbah leveraj mengukur tahap pembiayaan hutang syarikat dan keupayaan
syarikat untuk memenuhi kehendak kewangan seperti tuntutan faedah. Nisbah
leveraj ditunjukkan dalam Rajah 2.6.
Rajah 2.6: Nisbah Leveraj
Leveraj berlaku apabila syarikat dibiayai oleh hutang. Hutang termasuk semua
liabiliti semasa dan liabiliti jangka panjang. Hutang juga adalah salah satu
sumber utama pembiayaan. Ia memberikan kebaikan sebagai faedah bagi item
cukai yang boleh ditolak. Kos urus niaga hutang juga lebih rendah iaitu hutang
itu mudah diperoleh berbanding dengan terbitan saham. Biasanya, lebih banyak
hutang dalam hubungan atas jumlah aset, semakin tinggi leveraj kewangan
syarikat.
Nisbah leveraj boleh dibahagikan kepada dua kumpulan:
(a) Nisbah untuk menilai tahap hutang yang digunakan oleh syarikat seperti
nisbah hutang, nisbah hutang atas ekuiti dan penggandaan ekuiti; dan
(b) Nisbah untuk melihat kebolehan syarikat dalam memenuhi tuntutan atau
obligasi kepada pemiutang seperti nisbah liputan faedah.
Biasanya, penganalisis akan menumpukan perhatian mereka ke atas pinjaman

jangka panjang syarikat yang terikat dengan bayaran faedah untuk tempoh yang
lama dan pada akhir tempoh tersebut, syarikat perlu membayar balik jumlah
pinjaman prinsipal. Oleh kerana tuntutan pemiutang perlulah diselesaikan
dahulu sebelum perolehan boleh diagihkan kepada pemegang saham, pemegang
saham berpotensi akan melihat tahap hutang dan kebolehan syarikat untuk
membayar balik hutang syarikat.
Pemiutang juga akan memberi perhatian pada nisbah leveraj kerana merupakan
tahap hutang yang tinggi, semakin tinggi kebarangkalian syarikat tidak mampu
menyelesaikan kesemua hutang kepada pemiutang. Oleh itu, pihak pengurusan

syarikat harus mengutamakan nisbah leveraj kerana ia menarik perhatian
beberapa pihak yang prihatin akan tahap hutang syarikat.
2.9.1 Nisbah Hutang

Nisbah hutang mengukur peratusan jumlah aset yang dibiayai oleh hutang.
Pemiutang memilih nisbah hutang yang lebih rendah kerana lagi rendah
nisbah hutang, semakin tinggi perlindungan syarikat, maka kerugian dapat
dikurangkan apabila dibubarkan. Tidak seperti keutamaan pemiutang bagi
nisbah hutang yang lebih rendah, pihak pengurusan boleh memilih leveraj yang
lebih tinggi untuk meningkatkan pendapatan. Ini kerana mereka tidak suka
mengeluarkan ekuiti baru memandangkan mereka tahu tahap kawalan dalam
syarikat akan berkurangan. Semakin tinggi nisbah hutang, semakin tinggi juga
peratusan aset yang dibiayai oleh hutang.
Nisbah hutang Syarikat ABC adalah:
Jumlah liabiliti
Purata hutang   100
Jumlah aset
RM164,300
  100
RM359,700
 45.7%
Purata industri  40.0%
Nisbah hutang syarikat sebanyak 45.7% dan ini adalah lebih tinggi daripada
purata industri sebanyak 40%. Pemiutang yang berpotensi mungkin keberatan
untuk memberikan pinjaman tambahan kepada syarikat kerana bimbang syarikat
tidak mampu menyelesaikan faedah dan bayaran utama memandangkan nisbah
hutang yang agak tinggi.
2.9.2 Nisbah Hutang atas Ekuiti

Nisbah hutang atas ekuiti mengukur jumlah hutang jangka panjang setiap
ringgit atas ekuiti. Semakin rendah nisbah, semakin baik kerana ia menunjukkan
jumlah ekuiti yang dimiliki oleh syarikat melebihi hutang jangka panjang.

Nisbah hutang atas ekuiti Syarikat ABC ialah:
Liabiliti jangka
Nisbah hutang ekuiti 
Ekuiti pemegang saham
RM102,300
  100 (2.13)
RM195,400
 52.4%
Purata industri  50%
Nisbah hutang atas ekuiti syarikat adalah lebih tinggi berbanding dengan purata
industri. Ini menunjukkan bahawa peratusan hutang jangka panjang relatif
terhadap jumlah ekuiti syarikat adalah lebih tinggi berbanding dengan purata
industri. Semakin tinggi nisbah menunjukkan bahawa syarikat bergantung pada
dana jangka panjang yang diberikan kepada pemiutang berbanding dana yang
diberikan oleh pemilik.
2.9.3 Penggandaan Ekuiti

Penggandaan ekuiti menunjukkan bahawa pemilikan aset bagi setiap ringgit
ekuiti. Nisbah hutang dan penggandaan ekuiti memerlukan maklumat yang
sama tetapi pendekatan yang berbeza. Nisbah hutang sebanyak 40% bermaksud
syarikat dibiayai sebanyak 40% hutang. Berdasarkan identiti kunci kira-kira:
Aset = Liabiliti + Ekuiti
Berdasarkan maklumat ini, kita tahu bahawa syarikat dibiayai sebanyak

60% ekuiti. Penggandaan ekuiti sebanyak 100/60 = 1.67 kali. Oleh itu, apabila
nisbah hutang Syarikat ABC adalah 45.7%, maka penggandaan ekuiti adalah
sebanyak 100/54.3 = 1.84 kali.
Secara amnya,
1
Penggandaan ekuiti 
1-nisbah hutang
Jumlah aset

Jumlah ekuiti (2.14)
RM359,700

RM195,400

Penggandaan ekuiti syarikat lebih tinggi berbanding dengan purata industri. Ini
menunjukkan bahawa pembiayaan aset syarikat melalui ekuiti adalah lebih
tinggi berbanding dengan syarikat lain dalam industri.
2.9.4 Nisbah Liputan Faedah

Pemiutang dan pihak lain seharusnya tahu akan keupayaan syarikat untuk
membuat bayaran faedah secara berkala menggunakan pendapatan operasi
semasa. Nisbah liputan faedah digunakan untuk menentukan bilangan jumlah
yang boleh dibayar balik oleh syarikat bagi semua perbelanjaan faedah dengan
pendapatan semasa. Nisbah ini boleh diperoleh dengan membahagikan
keuntungan operasi dan perbelanjaan faedah.
Nisbah liputan faedah Syarikat ABC adalah:
Keuntungan sebelum faedah dan cukai


Pembelanjaan faedah
RM41,800
 (2.15)
RM9,300
 4.49 kali
Nisbah liputan faedah sebanyak 4.49 kali lebih memuaskan berbanding dengan
purata prestasi industri sebanyak 4.3 kali. Ini menunjukkan margin perbelanjaan
faedah dengan pendapatan semasa.
Nisbah liputan faedah juga boleh dikira menggunakan formula seperti berikut:
Keuntungan bersih  Perbelanjaan faedah  Perbelanjaan cukai

Nisbah liputan faedah 
Perbelanjaan faedah
RM22,100  RM9,300  RM9,400

RM9,300
 4.39 kali
(2.16)

LATIHAN 2.5
Ringkasan kunci kira-kira dan penyata pendapatan Adiy Corporation

seperti ditunjukkan di bawah:
Adiy Corporation
Kunci kira-kira Penyata Pendapatan

Aset: Jualan (semua kredit) RM6,000,000
Tunai RM150,000 Kos jualan barang 3,000,000
Akaun belum terima 450,000 Perbelanjaan operasi 750,000
Inventori 600,000 Perbelanjaan faedah 750,000
Aset tetap bersih 1,800,000 Cukai 420,000
Keuntungan bersih 1,080,000
Liabiliti dan Ekuiti:

Akaun belum bayar 150,000
Liabiliti jangka panjang 1,200,000
Ekuiti 1,500,000
Kira nisbah kewangan bagi Adiy Corporation berdasarkan maklumat

yang diberikan di atas. Andaikan terdapat 365 hari dalam setahun.
(a) Nisbah hutang;
(b) Nisbah liputan faedah;
(c) Pulangan aset;
(d) Purata tempoh kutipan; dan
(e) Jumlah pusing ganti aset.

2.10 NISBAH KEBERUNTUNGAN

Nisbah keberuntungan mengukur keberkesanan syarikat dalam menjana
pulangan daripada pelaburan dan jualan. Ia digunakan sebagai tanda menentukan
kecekapan perniagaan dan keberkesanan dalam mencapai objektif keuntungan.
Nisbah keberuntungan ditunjukkan dalam Rajah 2.7.
Rajah 2.7: Nisbah keberuntungan
2.10.1 Margin Keuntungan Kasar

Margin keuntungan kasar mengukur keuntungan setiap ringgit jualan yang
boleh digunakan untuk membayar jualan dan perbelanjaan pentadbiran. Semakin
tinggi margin keuntungan kasar, semakin baik kedudukan syarikat kerana ia
menunjukkan perbelanjaan yang lebih rendah atau kos yang terlibat dalam
melaksanakan aktiviti jualan.
Margin keuntungan kasar boleh diperoleh dengan membahagikan keuntungan

kasar dan jualan. Ini menunjukkan bahawa peratusan baki untuk setiap ringgit
jualan selepas syarikat membayar semua kos barang.
Keuntungan kasar
Margin keuntungan kasar   100
Jualan
RM98,600
  100 (2.17)
RM307,400
 32.1%

Margin keuntungan kasar sebanyak 32.1% lebih tinggi berbanding dengan

purata industri sebanyak 30%. Ini menunjukkan bahawa pengurusan pembelian
dan kos syarikat adalah lebih baik berbanding dengan purata industri. Syarikat
menjana 32.1sen keuntungan kasar selepas ditolak semua kos jualan bagi setiap
ringgit jualan.
2.10.2 Margin Keuntungan Bersih

Margin keuntungan bersih mengukur kebolehan syarikat menjana keuntungan
bersih daripada setiap ringgit jualan selepas ditolak semua perbelanjaan
termasuk kos jualan barang, perbelanjaan jualan, perbelanjaan pentadbiran dan
am, perbelanjaan susut nilai, perbelanjaan faedah dan cukai. Lebih tinggi margin
keuntungan bersih, lebih baik kedudukan syarikat kerana ia menunjukkan
pengurusan pembelian yang cekap dengan kos pembelian yang rendah.
Margin keuntungan bersih dikira dengan membahagikan keuntungan selepas

cukai dengan jualan. Oleh itu, margin keuntungan bersih Syarikat ABC adalah
seperti berikut:
Keuntungan selepas cukai

Margin keuntungan bersih   100
Jualan
RM23,100
  100 (2.18)
RM307,400
 7.5%
Margin keuntungan bersih syarikat sebanyak 7.5% lebih tinggi berbanding

dengan prestasi industri sebanyak 6.4%. Ini menunjukkan bahawa pengurusan
pembelian dan kos pembelian yang berkaitan adalah lebih baik berbanding
dengan purata industri. Syarikat telah berjaya menjana 7.5 sen keuntungan
bersih untuk setiap ringgit jualan berbanding dengan purata industri yang hanya
berjaya menjana 6.4 sen untuk setiap ringgit jualan.

2.10.3 Margin Keuntungan Operasi

Margin keuntungan operasi mengukur kecekapan syarikat dalam mengurangkan
kos dan meningkatkan pulangan sebelum faedah dan cukai. Margin keuntungan
operasi yang tinggi adalah lebih baik kerana ia menunjukkan bahawa syarikat
mampu beroperasi dengan cekap. Margin keuntungan operasi Syarikat ABC
adalah:
Keuntungan Operasi
Margin Keuntungan Operasi   100
Jualan
RM41,800
  100 (2.19)
RM307,400
 13.6%
Margin keuntungan operasi Syarikat ABC lebih baik berbanding dengan purata
industri. Ini menunjukkan bahawa syarikat lebih cekap dalam operasi dan
kawalan bagi perbelanjaan operasi dalam menjana pendapatan yang lebih tinggi
sebelum faedah dan cukai.
2.10.4 Pulangan Aset

Pulangan aset atau pulangan atas pelaburan mengukur keberkesanan syarikat
dalam menggunakan aset untuk menjana pelaburan. Semakin tinggi nisbah,
semakin baik kedudukan syarikat kerana ia menunjukkan bahawa kecekapan
pengurusan dalam menggunakan aset untuk menjana keuntungan.

Pulangan aset   100
Jumlah aset
RM23,100
  100 (2.20)
RM359,700
 6.42%
Pulangan aset syarikat adalah lebih baik berbanding dengan purata industri
yang hanya menyumbang sebanyak 4.8%. Ini menunjukkan syarikat lebih baik
dalam menguruskan aset untuk menjana keuntungan berbanding dengan
syarikat lain dalam industri.

2.10.5 Pulangan Ekuiti

Pulangan ekuiti mengukur kecekapan syarikat dalam menjana keuntungan bagi
pemegang saham biasa. Semakin tinggi nisbah adalah lebih baik kerana syarikat
mampu menjana keuntungan yang tinggi untuk pemiliknya.

Pulangan ekuiti   100
Ekuiti pemegang saham
RM23,100
  100 (2.21)
RM195,400
 11.8%
Pulangan ekuiti syarikat adalah 11.8% dan ini lebih memuaskan berbanding
dengan 8% bagi purata industri. Ini menunjukkan bahawa pengurusan syarikat
lebih cekap berbanding dengan purata industri. Pengiraan pulangan ekuiti akan
dibincangkan lebih lanjut apabila kita membincangkan analisis DuPont.
2.10.6 Perolehan Sesaham

Perolehan sesaham mengira keuntungan bersih yang dihasilkan daripada setiap
saham biasa. Maklumat ini sering diberikan keutamaan oleh pihak pengurusan
dan pelabur kerana ia dianggap sebagai petunjuk penting bagi kejayaan syarikat.
Oleh itu, semakin besar nilai nisbah, maka lebih baik kedudukan pemegang
saham.
Perolehan sesaham diperoleh daripada pembahagian keuntungan bersih dengan

bilangan terbitan saham.
Keuntungan tersedia bagi pemegang saham biasa

Pendapatan sesaham 
Bilangan saham biasa yang diterbitkan
RM22,100

76,262
 RM0.29
Purata industri  RM0.26
(2.22)

Syarikat memperoleh sebanyak RM0.29 untuk setiap unit terbitan saham

berbanding dengan purata industri hanya sebanyak RM0.26. Nilai perbezaan ini
adalah kecil dan menjadi amalan biasa, nilai ini mewakili jumlah sebenar yang
akan diagihkan oleh pemegang saham.
2.11 NISBAH NILAI PASARAN
SEMAK KENDIRI 2.6
Berikan perbezaan antara nisbah perolehan harga dan nisbah hasil

dividen.
Nisbah nilai pasaran mengukur kebolehan syarikat untuk menjana nilai pasaran
melebihi kos pelaburan. Aspek ini sangat penting kerana nisbah nilai pasaran
secara langsung berkaitan dengan objektif syarikat iaitu memaksimumkan
kekayaan pemegang saham dan nilai syarikat. Oleh itu, ia boleh dinyatakan
bahawa nilai bagi nisbah nilai pasaran mempengaruhi tindak balas pasaran dan
keyakinan pelabur terhadap keupayaan pengurusan syarikat dalam menjana
keuntungan yang cekap dan berkesan.
Nisbah nilai pasaran ditunjukkan dalam Rajah 2.8.
Rajah 2.8: Nisbah nilai pasaran
2.11.1 Nisbah Harga Perolehan

Nisbah harga perolehan menunjukkan jumlah ringgit yang pelabur sanggup
bayar bagi setiap ringgit keuntungan yang dilaporkan oleh syarikat. Tahap
nisbah harga perolehan menunjukkan tahap keyakinan pelabur terhadap prestasi
masa depan syarikat. Semakin tinggi nisbah harga perolehan, semakin tinggi
keyakinan pelabur terhadap masa depan syarikat.

Nisbah harga perolehan boleh didapati apabila harga pasaran sesaham

dibahagikan dengan perolehan sesaham. Bagi mengira harga perolehan Syarikat
ABC, kami andaikan bahawa harga pasaran saham syarikat adalah sebanyak
RM3.23.
Harga pasaran sesaham

Nisbah harga perolehan 
Pendapatan sesaham
RM3.23
 (2.23)
RM0.29
 11.1
Purata industri  1.25
Nisbah menunjukkan tahap keyakinan pelabur terhadap syarikat adalah jauh

lebih tinggi berbanding dengan purata industri kerana pelabur bersedia
membayar 11.1 kali lebih untuk setiap saham syarikat berbanding dengan
1.25 untuk setiap saham dalam purata industri.
Anda boleh lihat nisbah harga perolehan pada bahagian harga saham dalam
akhbar. Walau bagaimanapun, akhbar menyediakan nisbah harga semasa dan
bukannya keuntungan terkini. Pelabur memberi keutamaan lebih kepada harga
relatif untuk perolehan masa depan.
2.11.2 Nisbah Hasil Dividen

Sesetengah pelabur akan membeli saham biasa untuk menerima dividen,
manakala yang lain lebih berminat dalam perkembangan nilai pasaran saham
mereka. Nisbah hasil dividen mengukur kadar pulangan dalam bentuk dividen
yang diterima daripada pelaburan saham. Andaikan Syarikat ABC
mengamalkan polisi dividen yang stabil dan membayar dividen sebanyak
RM0.15 sesaham. Ini bermakna, pelabur akan menerima pulangan daripada
dividen sebanyak 4.6%.
Kebanyakan syarikat cuba mengekalkan untuk membayar dividen yang stabil

dan jika boleh, mereka akan cuba untuk meningkatkan dividen supaya pelabur
akan menerima lebih banyak pulangan daripada pegangan saham mereka.
Sesetengah syarikat membayar dividen sedikit manakala ada yang tidak
membayar sebarang dividen langsung kepada pemegang saham. Ini kerana
mereka telah berusaha dengan gigih untuk mengembangkan perniagaan dengan
mengekalkan dan melabur semula keuntungan yang diperoleh.

Dividen sesaham
Hasil dividen 
Harga pasaran sesaham
RM0.15
  100 (2.24)
RM3.23
 4.6%
LATIHAN 2.6
1. _________ adalah keupayaan syarikat memenuhi obligasi liabiliti

semasa dengan menggunakan aset semasa.
2. Nisbah semasa adalah sama seperti _________ dibahagikan

dengan ___________.
3. _________ termasuk dalam pengiraan nisbah semasa tetapi tidak

termasuk pengkiraan nisbah cepat.
4. Pusing ganti inventori diperoleh dengan membahagikan

_________ dengan _________.
5. Nisbah jumlah liabiliti kepada ____________ digunakan untuk

memastikan tahap hutang dalam struktur modal.
6. Pulangan ekuiti didapati apabila _________ dibahagikan dengan

_________.
7. Nisbah harga perolehan adalah sama dengan _________ sesaham

dibahagikan dengan _________ sesaham.

EXERCISE 2.6
8. X-Cell dan N-Hance adalah dua syarikat yang beroperasi dalam
industri yang sama. Maklumat kewangan untuk kedua-dua syarikat
pada 31 Disember 2010 adalah seperti berikut:
X-Cell N-Hance
Jumlah aset RM3,000,000 RM1,600,000
Jumlah liabiliti 1,800,000 960,000
Jumlah ekuiti 1,200,000 640,000
Jualan bersih 3,700,000 1,880,000
Perbelanjaan faedah 90,000 38,000
Perbelanjaan cukai 240,000 100,000
Keuntungan bersih 380,000 180,000
Perolehan sesaham 5.60 2.10
Harga pasaran sesaham bagi saham biasa 35.00 26.50
Dividen sesaham bagi saham biasa 2.40 0.50
Kira nisbah bagi setiap syarikat berikut:
X-Cell N-Hance
(a) Pulangan aset _______________ _______________
(b) Pulangan ekuiti _______________ _______________
(c) Margin keuntungan bersih _______________ _______________
(d) Jumlah pusing ganti aset _______________ _______________
(e) Nisbah hutang _______________ _______________
(f) Penggandaan ekuiti _______________ _______________
(g) Nisbah liputan faedah _______________ _______________
(h) Nisbah harga perolehan _______________ _______________
(i) Nisbah hasil dividen _______________ _______________

2.12 PENGENDALIAN NISBAH ANALISIS

LENGKAP
Seperti yang dinyatakan di atas, satu nisbah tidak mencukupi untuk menilai
semua aspek kedudukan kewangan syarikat. Oleh itu, pengurus hendaklah
menjalankan analisis nisbah lengkap untuk meliputi semua aspek kecairan,
pengurusan aset, leveraj, keberuntungan dan nisbah nilai pasaran.
Dua pendekatan yang boleh dijalankan adalah:
(a) Analisis DuPont – lihat pada bahagian utama yang menyumbang kepada
prestasi kewangan syarikat; dan
(b) Ringkasan analisis nisbah kewangan – lihat pada semua aspek kewangan
syarikat untuk mengenal pasti bahagian yang memerlukan siasatan
lanjutan atau penambahbaikan.
2.12.1 Analisis DuPont

Analisis DuPont digunakan oleh pengurus kewangan untuk menilai kedudukan
kewangan syarikat. Analisis DuPont menggabungkan penyata pendapatan dan
kunci kira-kira untuk menjadi dua ukuran keberuntungan.
(a) Pulangan aset; dan
(b) Pulangan ekuiti.
Langkah pertama dalam analisis DuPont adalah untuk menunjukkan formula

DuPont:
Pulangan aset  Margin keuntungan bersih  Jumlah pusing ganti aset

Keuntungan selepas cukai Jualan
 
Jualan Jumlah aset
 7.5%  0.85 kali
 6.4%

Dalam formula DuPont, margin keuntungan bersih mengukur keberuntungan

jualan, manakala jumlah pusing ganti aset menunjukkan kecekapan pengurusan
dalam menggunakan aset untuk menjana jualan.
Nilai pulangan aset dikira menggunakan formula DuPont iaitu sama dengan
nilai pulangan aset dikira secara berasingan seperti Topik 2.10.4. Walau
bagaimanapun, formula DuPont membenarkan syarikat menilai pulangan aset
secara berasingan dalam dua komponen yang berbeza iaitu keuntungan atas
jualan dan kecekapan pengurusan aset.
Langkah kedua dalam analisis DuPont adalah dengan mengaitkan pulangan aset
dengan pulangan ekuiti. Hubungan ini ditunjukkan di bawah:
Pulangan ekuiti  Pulangan aset  Penggandaan ekuiti

Keuntungan selepas cukai Jumlah aset
 
Jumlah aset Jumlah ekuiti
 6.4%  1.84 kali
 11.8%
Apabila nilai pulangan aset dan penggandaan ekuiti digantikan dengan formula di
atas, keputusan adalah 11.8%, sama seperti yang dikira secara langsung dalam
subtopik 2.10.5. Walau bagaimanapun, analisis DuPont mempunyai kelebihan
untuk membenarkan pengurus menilai pulangan ekuiti dengan melihat tiga
komponen berasingan iaitu:
(a) Keuntungan atas jualan;
(b) Kecekapan pengurusan aset; dan
(c) Kesan menggunakan hutang dalam pembiayaan aset.

Sekiranya analisis DuPont dilanjutkan, pulangan kepada pemilik boleh dinilai

dengan melihat setiap dimensi penting seperti yang ditunjukkan dalam Rajah 2.9.
Rajah 2.9:Analisis DuPont yang dilanjutkan
Berdasarkan Rajah 2.9, kita dapati bahawa pulangan ekuiti bagi Syarikat ABC
(11.8%) lebih tinggi berbanding dengan purata industri (8%). Semakin tinggi
pulangan ekuiti dipengaruhi oleh pulangan aset syarikat yang lebih tinggi
berbanding dengan industri dan kurang dipengaruhi oleh corak pembiayaan
seperti yang ditunjukkan dalam penggandaan ekuiti (pulangan aset syarikat
sebanyak 6.41%, manakala pulangan aset industri hanya sebanyak 4.8%.
Perbezaan dalam penggandaan ekuiti antara syarikat dengan industri adalah
agak kecil, 1.84 kali bagi syarikat dan 1.67 kali bagi industri).

Perbezaan dalam pulangan antara syarikat dan industri dipengaruhi oleh

perbezaan dalam margin keuntungan bersih berbanding dengan jumlah pusing
ganti aset. Perbezaan dalam margin keuntungan antara syarikat dan industri
adalah penting (7.5% untuk syarikat dan 6.4% untuk industri) berbanding
dengan perbezaan jumlah pusingan aset (0.85 kali untuk syarikat dan 0.75 kali
untuk industri).
Margin keuntungan bersih syarikat dipengaruhi oleh margin keuntungan

operasi yang lebih tinggi berbanding dengan margin keuntungan kasar. Oleh itu,
pulangan ekuiti syarikat lebih tinggi disebabkan kecekapan pengurusan dalam
menguruskan operasi.
2.12.2 Ringkasan Semua Nisbah Kewangan

Prestasi Syarikat ABC diukur berdasarkan lima kumpulan nisbah iaitu:
(a) Kecairan;
(b) Pengurusan aset;
(c) Leveraj;
(d) Keberuntungan; dan
(e) Nilai pasaran.
Nisbah kewangan syarikat boleh dibandingkan dengan nisbah syarikat lain yang
ketara atau dengan purata industri pada masa yang tertentu. Perbandingan ini
memberi penjelasan tentang kedudukan kewangan relatif dan prestasi syarikat
berbanding dengan pesaing. Analisis ini menggunakan purata industri sebagai
penanda aras atau piawaian perbandingan.
Apabila purata industri tidak boleh diperoleh, perbandingan biasanya dibuat

dengan syarikat lain dalam industri yang sama. Penanda aras ini dianggap
sebagai nilai yang sesuai bagi syarikat dalam industri yang sama. Andaian di sini
ialah bagi syarikat dalam industri yang sama, mempunyai nisbah kewangan
hampir sama. Jika nisbah syarikat menunjukkan perbezaan yang ketara dengan
nisbah piawaian, maka siasatan lanjutan perlu dilakukan untuk mencari punca
perbezaan tersebut.

Bagi penilaian, nisbah kewangan syarikat dibandingkan dengan nisbah industri

satu persatu dan kemudian diklasifikasikan sebagai memuaskan atau tidak
memuaskan, bergantung kepada hala tuju dan sejauh mana ia tersasar dari
anggaran.
Jadual 2.10 merumuskan perbezaan antara nisbah kewangan Syarikat ABC

dengan purata industri bagi tahun 2011.
Jadual 2.10:RingkasanAnalisis Nisbah bagi Syarikat ABC Berbanding dengan Purata

Industri bagi Tahun 2011
Syarikat ABC Purata Industri Nota*

Nisbah Kecairan
Nisbah semasa 1.97 kali 2.05 kali US
Nisbah cepat 1.51 kali 1.43 kali US
Nisbah Pengurusan Aset

Pusing ganti akaun belum terima 6.11 kali 8.24 kali US
Purata tempoh kutipan 58.92 hari 44.3 hari US
Pusing ganti inventori 7.22 kali 6.6 kali S
Purata tempoh jualan inventori 49.86 hari 55.30 hari US
Pusing ganti aset tetap 1.29 kali 1.35 kali US
Jumlah pusing ganti aset 0.85 kali 0.75 kali S
Nisbah Leveraj
Nisbah hutang 45.7% 40.0% US
Nisbah hutang atas ekuiti 52.4% 50% S
Nisbah liputan faedah 4.49 kali 4.3 kali S
Nisbah Keberuntungan
Margin keuntungan kasar 32.1% 30% S
Margin keuntungan bersih 7.5% 6.4% S
Pulangan aset 6.42% 4.8% S
Pulangan ekuiti 11.80% 8.0% S
Perolehan sesaham RM0.29 RM0.26 S
Nisbah Nilai Pasaran

Nisbah harga perolehan 11.1 1.25 US
Nisbah hasil dividen RM0.046 RM0.50 US
*S = Memuaskan US = Tidak memuaskan

Berdasarkan Jadual 2.10, kita boleh merumuskan bahawa:
(a) Kecairan
Pencapaian syarikat dalam nisbah semasa dan nisbah cepat adalah sangat
berbeza dibandingkan dengan industri. Secara keseluruhannya, kecairan
syarikat agak memuaskan.
(b) Pengurusan Aset

Pengurusan inventori syarikat agak memuaskan. Syarikat mungkin
menghadapi masalah dengan akaun belum terima kerana tempoh kutipan
bagi syarikat lebih tinggi berbanding dengan industri. Oleh itu, perhatian
harus diberikan kepada pengurusan akaun belum terima.
(c) Leveraj
Tahap hutang syarikat adalah lebih tinggi berbanding dengan purata
industri. Walau bagaimanapun, keupayaan syarikat untuk membayar
faedah adalah lebih baik berbanding dengan industri.
(d) Keberuntungan
Keberuntungan, relatif kepada pelabur (seperti dilihat dalam pulangan aset
dan nisbah pulangan ekuiti) syarikat adalah lebih baik berbanding dengan
industri. Ini adalah sama dengan margin keuntungan kasar dan margin
keuntungan bersih.
(e) Nilai Pasaran

Saham syarikat dijual kepada harga perolehan yang lebih tinggi
berbanding dengan industri. Ini adalah sama bagi nisbah hasil dividen di
mana adalah lebih kecil berbanding dengan industri.
2.13 KEKURANGAN NISBAH KEWANGAN

Nisbah kewangan adalah alat yang penting dalam analisis kewangan tetapi
apabila pengguna mengaplikasikan dalam nisbah kewangan, mereka haruslah
mengambil kira kekurangan yang berkaitan dengan nisbah kewangan. Antara
kekurangannya adalah:
(a) Ketepatan nisbah kewangan bergantung kepada ketepatan data yang

diperolehi dalam penyata kewangan;

(b) Dengan menggunakan nisbah kewangan untuk tujuan perbandingan

industri, pengguna haruslah mengambil kira bahawa nisbah industri hanya
anggaran kasar. Ini kerana kesukaran untuk mendapatkan keseluruhan
firma yang sama dalam industri yang sama;
(c) Nisbah kewangan adalah ukuran yang relatif dan tidak menunjukkan saiz
sebenar firma; dan
(d) Nisbah kewangan digunakan untuk mengukur kedudukan firma tetapi

tidak boleh memaparkan isu yang menyebabkan situasi tersebut.
AKTIVITI 2.6
Layari laman web di bawah untuk mendapatkan maklumat tambahan

berkenaan perkara yang dibincangkan dalam topik ini.
http://www.ppkm.net/
Deskripsi: Persatuan Pasaran Kewangan Malaysia ditubuhkan dengan
objektif untuk menyediakan organisasi bagi individu yang terlibat
secara aktif dalam pertukaran mata wang asing dan pasaran kewangan
di Malaysia.
http://www.finpipe.com/equity/finratan.htm
Deskripsi: Pengenalan kepada analisis nisbah kewangan.
http://www.investopedia.com/university/ratios/
Deskripsi: Langkah dan penjelasan mengenai pengiraan analisis nisbah
kewangan.
http://www.credit-to-cash-advisor.com/Document.asp?lid=120
Deskripsi: Penjelasan secara terperinci ke atas analisis DuPont. Ia juga
termasuk kalkulator web mudah.

LATIHAN 2.7
1. Apabila nisbah perbandingan menunjukkan perubahan yang

ketara dalam kedudukan kewangan syarikat, pengurus haruslah
membuat siasatan lebih lanjut.
(a) Betul (b) Salah
2. Dalam analisis DuPont, pulangan ekuiti adalah hasil daripada

gandaan tiga nisbah lain: margin keuntungan bersih, jumlah
pusing ganti aset dan pulangan aset.
(a) Betul (b) Salah
3. Keuntungan bersih dibahagikan dengan jumlah aset ialah nisbah

___________.
A. Pulangan ekuiti
B. Nisbah semasa
C. Margin keuntungan kasar
D. Pulangan aset
4. Nisbah hasil dividen ialah:
A. Jumlah wang yang diagihkan kepada pemegang saham.
B. Dividen berbayar kepada pemegang saham dibahagikan

dengan perolehan tertahan.
C. Dividen sesaham dibahagikan dengan harga sesaham.
D. Perolehan tertahan dibahagikan dengan jualan.

5. Gunakan maklumat yang diberikan untuk mengira keuntungan

bersih.
Pulangan aset = 2%
Jumlah pusing ganti aset = 0.5 kali
Kos jualan barang = RM105,000
Margin keuntungan kasar = 30%
6. Kira pulangan ekuiti berdasarkan pada maklumat di bawah:

Jualan = RM100,000
Keuntungan bersih = RM3,000
Jumlah aset = RM150,000
Jumlah liabiliti = RM75,000
7. Senarai di bawah adalah beberapa urus niaga yang dibuat oleh

Fima Corporation beserta dengan nisbah kewangan.
Bagi setiap urus niaga, nyatakan sama ada terdapat peningkatan,

pengurangan atau tiada perubahan kepada nisbah yang
disenaraikan di sebelah transaksi berkaitan.
Urus Niaga Nisbah Kewangan

(a) Jualan kredit atas inventori Nisbah semasa
(b) Terbitan saham biasa bagi kutipan Pulangan ekuiti
tunai
(c) Terbitan bon jangka panjang bagi Nisbah hutang
tunai
(d) Isytihar dan bayar dividen tunai Hasil dividen
bagi saham biasa
(e) Kutipan akaun belum terima Pusing ganti akaun belum
terima
(f) Membuat pinjaman wang tunai Pulangan aset
bagi terbitan jangka panjang nota
belum bayar

8. Pengurus kewangan Lily Corporation menyediakan maklumat

kewangan berikut untuk anda supaya anda dapat menyediakan
analisis kewangan syarikat.
Lily Corporation
Kunci Kira-kira pada 31 Disember 2010
RM RM
Tunai 1,000 Akaun perlu dibayar 9,000
Akaun belum terima 8,900 Akruan akaun 6,675
Inventori 4,350
Jumlah liabiliti semasa 15,675 Jumlah aset semasa 14,250
Jumlah aset tetap 35,000 Pinjaman jangka panjang 4,125

Susutnilai terkumpul 13,250
Aset tetap bersih 21,750
Jumlah liabiliti 19,800
Saham biasa 1,000
Jumlah ekuiti 16,200
Jumlah aset 36,000 Jumlah liabiliti dan ekuiti 36,000
RM
Jualan 100,000
Kos jualan barang 87,000
Perbelanjaan operasi 11,000
Keuntungan operasi 2,000
Perbelanjaan faedah 500
Keuntungan sebelum cukai 1,500
Cukai 420
Keuntungan bersih 1,080

Berdasarkan maklumat kewangan di atas, kira nisbah kewangan

berikut:
(a) Nisbah semasa __________________
(b) Nisbah cepat __________________
(c) Tempoh purata kutipan __________________
(d) Pusing ganti inventori __________________
(e) Pusing ganti aset tetap __________________
(f) Jumlah pusing ganti aset __________________
(g) Nisbah hutang __________________
(h) Nisbah liputan faedah __________________
(i) Margin keuntungan kasar __________________
(j) Margin keuntungan operasi __________________
(k) Margin keuntungan bersih __________________
(l) Pulangan aset __________________
(m) Pulangan ekuiti __________________
9. Lengkapkan kunci kira-kira Syarikat Amri berdasarkan maklumat

berikut. Andaikan terdapat 360 hari dalam setahun.
Margin keuntungan kasar = 38.7%

Pusing ganti inventori = 6 kali
Tempoh purata kutipan = 31 hari
Jualan = RM720,000
Nisbah semasa = 2.35 kali
Jumlah pusing ganti aset = 2.81 kali
Nisbah hutang = 49.4%

Syarikat Amri
Kunci Kira-kira
RM RM
Aset Liabiliti dan Ekuiti Pemilik
Aset semasa Liabiliti semasa
Tunai 8,005 Akaun perlu dibayar 28,800
Sekuriti boleh pasar Nota belum bayar
Akaun belum terima Akruan 18,800
Inventori Jumlah liabiliti semasa
Jumlah aset semasa 159,56
5
Liabiliti jangka panjang
Jumlah aset tetap Jumlah liabiliti
Aset tetap bersih Pemegang saham ekuiti
Saham biasa 30,000
Modal berbayar 6,400
Total assets Jumlah ekuiti
Jumlah liabiliti dan ekuiti
 Analisis nisbah kewangan sesuai digunakan apabila syarikat hendak

mentafsirkan penyata kewangan syarikat.
 Nisbah kecairan seperti modal kerja bersih, nisbah semasa dan nisbah cepat
membolehkan pengukuran keupayaan syarikat untuk memenuhi tuntutan
jangka pendek yang telah matang.
 Nisbah pengurusan aset mengukur keberkesanan syarikat dalam

menggunakan aset. Contoh nisbah termasuk pusing ganti akaun belum
terima, tempoh purata kutipan, pusing ganti inventori, tempoh purata jualan
inventori, pusing ganti aset tetap dan jumlah pusing ganti aset.
 Nisbah leveraj mengukur tahap syarikat dibiayai hutang atau keupayaan

syarikat untuk memenuhi tuntutan kewangan seperti tuntutan faedah.

 Nisbah keberuntungan mengukur keberkesanan syarikat dalam menjana

pulangan daripada pelaburan dan jualan. Contohnya, margin keuntungan
kasar, margin keuntungan bersih, pulangan aset dan pulangan ekuiti.
 Nisbah nilai pasaran seperti nisbah harga perolehan dan nisbah hasil
dividen, mengukur keupayaan syarikat untuk mewujudkan nilai dalam
pasaran melebihi kos pelaburan. Aspek ini adalah sangat penting kerana
nisbah ini secara langsung berkaitan dengan objektif syarikat untuk
memaksimumkan kekayaan pemegang saham dan nilai syarikat.
 Analisis DuPont digunakan oleh pengurus kewangan untuk menilai

kedudukan kewangan syarikat dengan mengukur kedua-dua nisbah penting
iaitu nisbah pulangan aset dan nisbah pulangan ekuiti, manakala pendekatan
ringkasan untuk analisis nisbah kewangan adalah untuk menunjukkan
semua aspek kedudukan kewangan syarikat untuk mengenal pasti sektor
yang memerlukan siasatan lanjutan.
Analisis DuPont Nisbah nilai pasaran

Analisis nisbah kewangan Nisbah pengurusan aset
Kunci kira-kira Penyata aliran tunai
Laporan tahunan Penyata kewangan
Nisbah keberuntungan Penyata pendapatan
Nisbah kecairan Penyata perolehan tertahan
Nisbah leveraj

Topik  Nilai Masa
3 Wang
HASIL PEMBELAJARAN
1. Mengaplikasikan konsep pengkompaunan dan pendiskaunan
dalam menentukan nilai masa depan dan nilai wang kini;
2. Membezakan antara anuiti biasa dan anuiti awal tempoh;
3. Mengira nilai kini perpetuiti; dan
4. Mengira nilai wang masa depan dan kini untuk tempoh
pengkompaunan bukan tahunan.
 PENGENALAN
Orang ramai umumnya menganggap masa sangat berharga dan hendaklah
diuruskan dengan cekap. Mereka meletakkan nilai masa setanding dengan
pelbagai objek berharga dan salah satu yang diterima di peringkat global ialah
„masa itu wang‰. Dari perspektif pengurusan kewangan, peribahasa ini adalah
frasa yang boleh diukur dan dibuktikan secara kuantitatif dengan menggunakan
matematik kewangan. Malah, bukti kuantitatif ini telah dibangunkan sebagai
salah satu prinsip asas dalam keputusan kewangan yang dikenali dengan konsep
nilai masa wang.

94  TOPIK 3 NILAI MASA WANG
3.1 KONSEP PENGKOMPAUNAN DAN NILAI

MASA DEPAN
SEMAK KENDIRI 3.1

Jika anda diberi dua pilihan – sama ada tawaran sebanyak RM1,000
pada awal tahun atau tawaran sebanyak RM1,000 pada akhir tahun,
tawaran yang manakah anda akan pilih?
Secara rasional, anda pasti akan memilih tawaran pada awal tahun kerana nilai
wang tersebut lebih menguntungkan bagi anda. Konsep pengkompaunan adalah
satu konsep utama bagi nilai masa wang. Konsep pengkompaunan secara
ringkas menerangkan bahawa RM1 hari ini lebih berharga daripada RM1 pada
masa akan datang. Ini kerana RM1 hari ini boleh dilaburkan untuk menjana
faedah dan seterusnya akan berganda menjadi lebih daripada RM1 pada akhir
tahun pelaburan.
Antara alasan kenapa nilai masa wang membuatkan alternatif lebih berharga
adalah:
(a) Secara amnya, individu lebih berminat dalam penggunaan pada masa kini
berbanding menangguhkan penggunaan pada masa akan datang;
(b) Semasa tempoh inflasi yang disebabkan oleh pembangunan yang tidak
terkawal dalam ekonomi, kuasa pembelian sebenar bagi RM1 sekarang
adalah lebih tinggi daripada kuasa pembelian sebenar RM1 pada tahun
akan datang; dan
(c) Modal yang diperoleh sekarang boleh dilaburkan secara produktif untuk
menjana pulangan yang lebih tinggi pada masa akan datang.

TOPIK 3 NILAI MASA WANG  95
3.1.1 Garis Masa

Lakaran garis masa dalam Rajah 3.1 boleh memudahkan pemahaman mengenai
konsep nilai masa wang terutamanya untuk masalah kompleks. Masa
dibahagikan kepada beberapa tempoh penilaian yang ditunjukkan sepanjang
garis mendatar dan tempoh pengiraan bermula dari kiri ke kanan. Masa 0 (t0)
merujuk kepada masa sekarang atau permulaan bagi tempoh pertama, masa 1
(t1) merujuk kepada akhir tempoh pertama atau tempoh permulaan bagi tempoh
kedua, masa 2 (t2) merujuk kepada akhir tempoh kedua atau permulaan bagi
tempoh ketiga dan seterusnya.
Rajah 3.1: Garis masa
3.1.2 Faedah Kompaun

Terdapat dua jenis faedah yang perlu anda tahu iaitu faedah mudah dan faedah
kompaun. Faedah mudah adalah faedah yang akan dibayar atau diterima
berdasarkan kepada jumlah prinsipal. Sebaliknya, faedah kompaun merujuk
kepada faedah yang akan dibayar bukan sahaja jumlah prinsipal tetapi sebarang
faedah yang perlu dibayar dan ditarik balik sepanjang tempoh tersebut (faedah
terkumpul).
Dalam topik ini, kita akan memberi fokus kepada perbincangan mengenai
faedah kompaun. Contoh, dalam pengiraan untuk nilai masa wang hanya faedah
kompaun yang diambil kira.

Contoh 3.1
Jika anda telah melabur sebanyak RM100 di dalam akaun simpanan dengan
kadar faedah sebanyak 10% setahun, berapakah pulangan yang akan anda
terima pada akhir tahun pertama? Secara kasarnya, anda akan mendapat RM110.
Pulangan ini boleh dikira seperti berikut:
Pulangan (F) = Jumlah prinsipal (P) + Jumlah faedah (i)

= Jumlah prinsipal (P) + [Jumlah prinsipal (P)  Faedah (i)]
= RM100 + RM10 (10%)
= RM100 + 10
= RM110
F1 = P + P(i)
= P(1 + i)
Jika pulangan yang dinyatakan tidak dikeluarkan daripada akaun simpanan dan
kadar faedah bank untuk tahun kedua dan ketiga kekal tidak berubah,
berapakah pulangan yang akan anda terima pada akhir tahun kedua dan ketiga?
F2 = P (1+i)2
= F1 (1+i)
= RM100 (1 + 0.1)2
= 121
F3 = RM121 + RM12.10
= RM133.10, iaitu
= F2 +F2 (i)
= F2 (1+i)
= P2 (1+i)2 (1+i)
= P (1+i)3

Apabila tempoh simpanan dilanjutkan kepada tn, jumlah dalam tempoh (n)
ialah:
Fn  P (1  i)n (3.1)
Garis masa yang lengkap untuk simpanan sebanyak RM100 pada kadar faedah
sebanyak 10% setahun adalah seperti berikut:
LATIHAN 3.1
1. Salmah telah mendepositkan RM100 ke dalam akaun simpanan

Affin Bank dengan kadar faedah 5% setahun selama 5 tahun.
Berapakah jumlah yang Salmah ada di dalam akaun simpanan
pada akhir tempoh 5 tahun tersebut?
2. Andaikan bahawa Ah Seng telah mendepositkan RM5,000 ke

dalam akaun simpanan CIMB pada kadar faedah 10% setahun
selama 2 tahun. Berapakah jumlah yang Ah Seng ada di dalam
akaun simpanan pada akhir tahun kedua?
3.1.3 Pengiraan Nilai Masa Depan Menggunakan

Jadual
Pengiraan nilai masa depan menggunakan formula Fn = P (1+i)n dengan nilai
yang lebih daripada 1, kadangkala mengambil masa yang agak panjang. Oleh
itu, penggunaan jadual kewangan iaitu jadual Faktor Faedah Nilai Masa Depan
(FVIFi,n) membantu menjimatkan masa dalam terma pengiraan.
Persamaan 3.2 menunjukkan nilai masa depan (FVn) adalah bersamaan dengan
prinsipal pada masa itu kepada 0 atau jumlah prinsipal sebenar (PV0) darab
dengan faktor nilai masa yang dinyatakan dalam jadual Faktor Faedah Nilai
Masa Depan (FVIFi,n). Jadual ini disertakan dalam Lampiran A.
FVn = PV0 (FVIFi,n) (3.2)

Sebagai asas panduan penggunaan jadual kewangan, sila rujuk kepada petikan
pada jadual Faktor Faedah Nilai Masa Depan (FVIFi,n) dalam Jadual 3.1 untuk
menyelesaikan contoh 3.2 dan 3.3.
Contoh 3.2
Anda telah mendepositkan RM2,000 dalam akaun simpanan di bank pada kadar
faedah tahunan 5% bagi tempoh satu tahun. Setelah selesai satu tahun,
berapakah yang anda akan terima?
FVn = PV0 (FVIF i,n)

= RM2,000 (FVIF 5%, 1)
= RM2,000 (1.0500)
= RM2,100
Contoh 3.3
Andaikan anda telah mendepositkan RM2,000 dalam akaun simpanan di bank
pada kadar tahunan sebanyak 5% bagi tempoh empat tahun. Setelah selesai
empat tahun, berapakah yang anda akan terima?
FVn = PV0 (FVIF i,n)

= RM2,000 (FVIF 5%, 4)
= RM2,000 (1.216)
= RM2,432
Jadual 3.1: Petikan daripada Jadual Faktor Faedah Nilai Masa Depan (FVIF i, n)
Perlu diingat bahawa kadangkala, jawapan yang berbeza mungkin wujud

dengan menggunakan pengiraan manual berbanding dengan pengiraan
menggunakan jadual. Ini kerana penggunaan nombor yang berbeza dengan titik
perpuluhan. Walau bagaimanapun, perbezaan ini adalah tidak penting dan
kedua-dua jawapan boleh diterima.

LATIHAN 3.2
Gunakan jadual Faktor Faedah Nilai Masa Depan (FVIFi,n) dalam

Lampiran A untuk mengira jawapan bagi soalan di bawah.
1. Andaikan anda menyimpan RM5,555 dalam akaun simpanan di

Affin Bank dengan kadar faedah sebanyak 15% setahun untuk
lima tahun. Berapa banyak yang akan anda dapat pada akhir
tahun bagi tempoh lima tahun?
2. Jika anda menyimpan RM4,321 dalam akaun simpanan di

Maybank dengan kadar faedah sebanyak 7% setahun untuk dua
tahun, berapa banyak yang anda akan dapat pada akhir tempoh
dua tahun?
3.1.4 Ilustrasi Grafik bagi Nilai Masa Depan

Tiga elemen asas yang akan mempengaruhi nilai masa depan adalah:
(a) Prinsipal (jumlah yang dipinjam atau dilaburkan);
(b) Tempoh masa (jumlah tempoh atau kekerapan pembayaran faedah); dan
(c) Kadar faedah yang perlu dibayar (jika wang dipinjam) atau faedah
diterima (jika wang dilaburkan).
Bagi menunjukkan bagaimana kadar faedah mempengaruhi nilai masa depan

pelaburan, kita hendaklah mengandaikan bahawa prinsipal dan tempoh masa
adalah tetap. Oleh itu, sebarang perubahan pada nilai masa depan adalah hanya
disebabkan oleh kadar faedah. Contohnya, anda berhasrat untuk mendepositkan
RM100 di Bank A, B dan C yang menawarkan kadar faedah berbeza sebanyak
8%, 10% dan 12%. Berapakah nilai masa depan yang akan dikenakan untuk
kompaun setiap tahun bagi deposit anda dalam masa tiga tahun dari sekarang?
Berdasarkan formula
FVn = PV0 (FVIFi, n)

Nilai masa depan bagi deposit di Bank A yang menawarkan kadar faedah
sebanyak 8% adalah:
FV0.08Ê3 = RM100 (FVIF8%,3)

= RM100 (1.26)
= RM126.00
Nilai masa depan bagi deposit di Bank B yang menawarkan kadar faedah
sebanyak 10% adalah:
FV0.1Ê3 = RM100 (FVIF10%,3)

= RM100 (1.331)
= RM133.10
Manakala, nilai masa depan bagi deposit di Bank C yang menawarkan kadar
faedah sebanyak 12% adalah:
FV0.12Ê3 = RM100 (FVIF12%,3)

= RM100 (1.405)
= RM140.50
Contoh di atas juga boleh menggunakan nilai prinsipal atau tempoh masa
dengan menganggap bahawa faktor lain adalah kekal. Anda akan mendapati
bahawa nilai masa depan mempunyai hubungan positif dengan tempoh masa (n)
dan kadar faedah (i) seperti yang ditunjukkan dalam Jadual 3.2.
Jadual 3.2: Hubungan antara kadar faedah, tempoh masa dan nilai masa depan bagi
RM100

AKTIVITI 3.1
Sebagai pengurus bank, apakah strategi anda dalam menarik lebih

ramai orang untuk membuat deposit dan melabur di bank anda?
3.2 KONSEP PENDISKAUNAN DAN NILAI KINI
SEMAK KENDIRI 3.2
Pada pendapat anda, bagaimanakah konsep pendiskaunan dan nilai

kini berbanding dengan pengkompaunan dan nilai masa depan?
Konsep kedua yang dikaitkan dengan nilai masa wang adalah konsep
pendiskaunan aliran tunai. Konsep ini digunakan untuk menentukan nilai kini
(PV0) atau nilai prinsipal bagi sejumlah wang dalam masa depan (FV0) yang
telah diberi diskaun pada kadar faedah yang dikenali sebagai kadar pulangan (i)
bagi tempoh penilaian (t).
Proses untuk menentukan nilai kini adalah proses sebaliknya bagi menentukan
nilai masa depan. Hubungan antara kedua-dua proses ini digambarkan dalam
garis masa seperti yang ditunjukkan dalam Rajah 3.3.
Rajah 3.3: Perbandingan antara nilai masa depan dan nilai kini

3.2.1 Pengiraan Nilai Kini

Proses diskaun adalah proses yang bertentangan dengan proses
pengkompaunan. Nilai kini (prinsipal) boleh didapati dengan perubahan kecil
bagi formula asas pengiraan nilai masa depan (formula 3.1).
Contoh 3.4
Andaikan anda mengharapkan untuk menerima RM2,500 setahun dari sekarang.
Berapakah nilai kini untuk RM2,500 jika kadar diskaun atau kadar pulangan
sebanyak 8% setahun?
FVn  PV0 (1  i)n
RM2,500  PV0 (1  0.08)1

RM2,500
PV0 
1.08
 RM2,314.81
Berapakah yang anda perlu labur jika anda mengharapkan untuk menerima
sebanyak RM2,500 dalam tempoh (a) 2 tahun dan (b) 3 tahun pada kadar
diskaun sebanyak 8% setahun?
FV2  PV0 (1  i)2
RM2,500  PV0 (1  0.08)2

RM2,500
PV0 
(1  0.08)2
 RM2,143.35
FV3  PV0 (1  i)3
RM2,500  PV0 (1  0.08)3

RM2,500
PV0 
(1  0.08)3
 RM1,984.58
Nilai kini sebanyak RM2,500 pada kadar 8% dalam tempoh 1, 2 dan 3 tahun
adalah seperti berikut:
Jika tempoh diskaun ditambahkan kepada tn, jumlah prinsipal yang perlu
dilaburkan adalah
FVn
PV0 = (3.3)
(1+i)n
Atau
PV0 = FVn [1/(1+i)n]
LATIHAN 3.3
1. Anda inginkan RM1,100 dalam akaun anda satu tahun dari

sekarang. Berapakah pelaburan yang perlu anda buat mulai
sekarang jika bank menawarkan kadar faedah 10%?
2. Seri Sdn Bhd menawarkan sekuriti risiko rendah yang

menjanjikan bayaran sebanyak RM3,000 pada tempoh berakhir
2 tahun dengan tawaran 15% kadar faedah setahun. Apakah nilai
kini bagi RM3,000?

3.2.2 Pengiraan Nilai Kini (Prinsipal) Menggunakan

Jadual
Sama seperti faktor nilai masa depan, faktor nilai kini juga boleh diperoleh
dengan menggunakan jadual Faktor Faedah Nilai Kini (PVIFi,n) seperti
disertakan dalam Lampiran B. Jadual ini membantu memudahkan pengiraan
nilai kini terutamanya dalam masalah yang kompleks. Persamaan 3.4
menunjukkan bahawa nilai kini (PV0) adalah sama dengan jumlah nilai masa
depan (FVn) digandakan dengan faktor faedah nilai kini (PVIFi,n).
PV0 = FVn (PVIF i,n) (3.4)
Jika anda memerlukan panduan asas untuk menggunakan jadual kewangan, sila
rujuk kepada petikan jadual Faktor Faedah Nilai Kini (PVIFi,n) dalam Jadual 3.2
bagi menyelesaikan contoh 3.5 dan 3.6.
Contoh 3.5
Andaikan anda menjangkakan untuk menerima RM3,999 dalam masa 3 tahun.
Berapakah nilai kini untuk RM3,999 jika kadar diskaun atau kadar pulangan
ialah sebanyak 9% setahun?
PV0 = FVn (PVIF i,n)

= RM3,999 (PVIF 9%,3)
= RM3,999 (0.772)
= RM3,087.23
Contoh 3.6
Anda berhasrat untuk mengumpul RM5,713 dalam akaun bank simpanan untuk
4 tahun. Berapakah simpanan yang harus anda deposit sekarang jika ditawarkan
kadar faedah bank sebanyak 10% setahun?
PV0 = FVn (PVIF i,n)

= RM5,713 (PVIF 10%,4)
= RM5,713 (0.683)
= RM3,901.98

Jadual 3.2: Petikan daripada Jadual Faktor Faedah Nilai Kini (PVIF1,n)
Perlu diingat bahawa kadangkala kita akan mendapat jawapan yang berbeza-
beza dengan menggunakan pengiraan manual berbanding dengan pengiraan
menggunakan jadual. Ini kerana nombor titik perpuluhan yang berbeza
digunakan. Walau bagaimanapun, perbezaan itu tidak ketara dan kedua-dua
jawapan boleh diterima pakai.
LATIHAN 3.4
Gunakan jadual faktor faedah nilai kini untuk membantu anda

menyelesaikan soalan di bawah:
1. Andaikan anda diberi peluang untuk membeli sekuriti risiko

rendah yang menjanjikan bayaran sebanyak RM127.63 pada akhir
lima tahun dengan kadar faedah sebanyak 5% setahun. Berapakah
nilai kini bagi RM127.63?
2. Anda bercadang untuk mengumpul RM6,213 dalam akaun bank

simpanan selama lima tahun dari sekarang. Berapakah simpanan
yang perlu anda deposit sekarang jika ditawarkan kadar faedah
bank sebanyak 12% setahun?

3.2.3 Illustrasi Bergraf bagi Nilai Kini

Bagi menunjukkan bagaimana kadar faedah mempengaruhi nilai kini (prinsipal)
bagi pelaburan, kita perlu menganggap bahawa nilai masa depan dan tempoh
masa adalah tetap. Oleh itu, sebarang perubahan pada nilai kini hanya
disebabkan oleh kadar faedah.
Contoh 3.7
Anda berhasrat untuk mendapatkan pulangan sebanyak RM1,000 dalam tempoh
tiga tahun dalam bank A, B dan C yang menawarkan perbezaan kadar faedah
pengkompaunan sebanyak 8%, 10% dan 12%. Apakah nilai prinsipal yang anda
perlu buat?
Nilai prinsipal bagi Bank A yang menawarkan kadar faedah sebanyak 8%

adalah:
PV8%,3 = RM1,000 (PVIF 8%,3)

= RM1,000 (0.7938)
= RM793.80
Nilai prinsipal bagi Bank B yang menawarkan kadar faedah sebanyak 10%
adalah:
PV10%,3 = RM1,000 (PVIF10%,3)

= RM1,000 (0.7513)
= RM751.30
Nilai prinsipal bagi Bank C yang menawarkan kadar faedah sebanyak 12% iaitu:
PV12%,3 = RM1,000 (PVIF12%,3)

= RM1,000 (0.7118)
= RM711.80

Contoh di atas juga boleh digunakan sama ada dalam nilai masa depan atau
tempoh masa dengan mengandaikan pemboleh ubah lain adalah malar. Anda
akan mendapati bahawa nilai kini mempunyai hubungan negatif dengan kedua-
dua tempoh masa (n) dan kadar faedah (i) seperti ditunjukkan dalam Rajah 3.4.
Graf ini menerangkan tentang nilai prinsipal berjumlah RM1,000 yang akan
diterima pada masa depan akan berkurang apabila tempoh penerimaan
dilanjutkan. Kadar penurunan bagi nilai kini adalah lebih tinggi dengan
peningkatan kadar diskaun atau kadar faedah.
Rajah 3.4: Hubungan antara kadar faedah, tempoh masa dan nilai masa depan sebanyak
RM100
3.3 NILAI MASA DEPAN DAN KINI BAGI

ALIRAN TUNAI TUNGGAL
Aliran tunai tunggal merupakan aliran tunai yang hanya berlaku sekali sahaja
sepanjang tempoh penilaian. Kedua-dua konsep pengkompaunan dan
pendiskaunan telah diterangkan dengan menggunakan contoh aliran tunai
tunggal.
Contoh dinyatakan dengan jelas bahawa nilai masa depan bagi jumlah aliran
tunai tunggal dilaburkan pada masa ini akan meningkat dari semasa ke semasa
dengan kewujudan kadar faedah tertentu. Sebaliknya, jumlah nilai aliran tunai
tunggal yang telah ditetapkan pada masa depan akan berkurangan apabila masa
menghampiri sifar (lihat Rajah 3.5).
Rajah 3.5: Aliran tunai tunggal: Nilai masa depan dan nilai kini
3.4 NILAI MASA DEPAN DAN KINI BAGI SIRI

ALIRAN TUNAI
Konsep nilai masa depan dan nilai kini adalah tidak terhad kepada proses
pengkompaunan dan pendiskaunan aliran tunai tunggal sahaja. Konsep ini
boleh diguna pakai pada siri aliran tunai.
Siri aliran tunai bermaksud siri penerimaan atau bayaran tunai berlaku
sepanjang tempoh penilaian. Beberapa kategori siri aliran tunai adalah anuiti,
terbitan aliran tunai dan perpetuiti.
3.4.1 Anuiti
Anuiti ialah siri bayaran atau menerima jumlah yang sama pada jangka masa
yang sama sepanjang tempoh penilaian. Oleh itu, aliran tunai bagi RM5 sebulan
selama setahun adalah anuiti. Manakala aliran tunai bagi RM5 yang berselang-
seli dengan aliran tunai sebanyak RM10 sebulan selama setahun adalah bukan
anuiti.
Anuiti mempunyai titik permulaan dan pengakhiran yang dinyatakan dengan

jelas, dengan kata lain, anuiti aliran tunai tidak akan menjadi terhad. Biasanya,
anuiti berlaku pada akhir setiap tempoh dan anuiti ini dikenali dengan anuiti
biasa. Walau bagaimanapun, dalam beberapa kes, anuiti berlaku pada awal
tempoh dan jenis anuiti ini dipanggil sebagai anuiti matang.

(a) Nilai Masa Depan Anuiti Biasa

Anuiti biasa adalah anuiti yang berlaku pada setiap akhir tempoh seperti
ditunjukkan dalam Rajah 3.6.
Rajah 3.6: Garis masa anuiti biasa
Pengurus kewangan sering membuat perancangan masa depan untuk

syarikat tetapi biasanya mereka tidak tahu berapa banyak pelaburan atau
simpanan yang perlu disimpan secara berterusan bagi mengumpul
sejumlah wang untuk masa depan. Nilai masa depan anuiti adalah jumlah
bayaran anuiti bagi jumlah tertentu (n) yang akan meningkat pada tempoh
tertentu berdasarkan kadar faedah tertentu (i).
Contoh 3.8
Anda mendepositkan sebanyak RM100 pada akhir setiap tahun selama
3 tahun secara berterusan dalam akaun yang membayar faedah tahunan
sebanyak 10%. Berapakah nilai masa depan bagi anuiti ini?
Penyelesaian ini boleh digambarkan oleh garis masa berikut:

Langkah pertama: Kira nilai masa depan untuk t1, t2 dan t3.
Langkah kedua: Jumlahkan nilai-nilai masa depan untuk mendapatkan

nilai masa depan anuiti (FVA).
Langkah Pertama:
F1 = RM100(1+0.1)1
= RM100 (1.1)
= RM110
F2 = RM100(1+0.1)2
= RM100 (1.21)
= RM121
F3 = RM100 (tiada peningkatan bagi nilai masa depan kerana deposit

telah dibuat pada akhir tahun ketiga).
Langkah Kedua:
FVA3 = F1 + F2 + F3
= RM110 + RM121 + RM100
= RM331
Langkah seperti contoh di atas mengambil masa untuk diselesaikan

walaupun ia contoh yang mudah. Dalam kes di mana pengiraan bagi anuiti
nilai masa depan dalam tempoh 20 or 30 tahun, ia akan menjadi perlahan
dengan pengiraan yang rumit. Oleh itu, kita boleh memudahkan pengiraan
dengan menggunakan formula berikut:
 (1 + i)n – 1 
FVA n = A   (3.5)
 i 
FVAn = A(FVIFAi,n ) (3.6)
Persamaan 3.5 digunakan untuk menyelesaikan masalah nilai masa depan

yang melibatkan anuiti biasa dengan pengiraan manual. Manakala
persamaan 3.6 ialah penyelesaian formula bagi anuiti biasa menggunakan
jadual. Jadual anuiti nilai masa depan boleh didapati dalam Lampiran C.

Contoh 3.9
Syarikat Danon mendepositkan RM5,000 pada akhir setiap tahun bagi
tempoh tiga tahun berturut-turut dalam satu akaun yang membayar faedah
tahunan sebanyak 10%. Apakah nilai masa depan anuiti?
(i) Penyelesaian manual
A [ (1 + i)n  1]
FVA n 
i
RM5, 000 [(1 + 0.10)3  1]

0.10
 RM16, 550
(ii) Jadual menggunakan penyelesaian
FVA n = A (FVIFA i, n )
= RM5, 000
= RM5, 000 (3.310)
= RM16, 550
Garis masa bagi anuiti biasa sebanyak RM5,000 untuk 3 tahun pada kadar
sebanyak 10% setahun seperti berikut:
(b) Nilai Masa Depan bagi Anuiti Matang

Kadangkala, kita menghadapi situasi di mana bayaran anuiti adalah pada
tempoh permulaan, contohnya, permulaan setiap bulan atau tahun. Jenis
anuiti ini dikenali sebagai anuiti matang; ia berbeza daripada anuiti biasa
di mana anuiti biasa dibayar pada akhir tempoh. Anuiti matang berlaku
lebih kerap dalam masalah anuiti nilai masa depan berbanding dengan
anuiti nilai kini (PVA). Rajah 3.7 menunjukkan garis masa bagi anuiti
matang.

Rajah 3.7: Garis masa bagi anuiti awal
Persamaan anuiti matang boleh dirumuskan dengan sedikit perubahan

bagi persamaan anuiti biasa iaitu persamaan penggandaan bagi anuiti biasa
dengan (1 + i). Perubahan ini dibuat kerana aliran tunai bagi anuiti matang
berlaku pada awal tempoh.
(i) Persamaan manual
 (1 + i) n – 1 
FVA n  A   (1 + i) (3.7)
 i 
(ii) Persamaan menggunakan jadual
FVAn = A (FVIFA i,n) (1 + i) (3.8)
Contoh 3.10 membantu anda untuk membezakan antara anuiti biasa

dengan anuiti matang.
Contoh 3.10
Syarikat Danon mendepositkan RM5,000 pada permulaan setiap tempoh
tiga tahun berturut-turut dalam akaun dengan membayar faedah tahunan
sebanyak 10%. Berapakah nilai masa depan anuiti?
(i) Penyelesaian manual
 (1 + i)n – 1 
FVA n  A   (1 + i)
 i 
 [1 + 0.10)3 – 1] (1 + 0.10) 
 RM5, 000  
 0.10 
 RM18, 205

(ii) Penyelesaian menggunakan jadual
FVA n  A (FVIFAi, n ) (1 + i)
 RM5,000 (3.310) (1.10)
 RM18,205
Garis masa nilai masa depan anuiti matang sebanyak RM5,000 selama tiga
tahun pada kadar faedah sebanyak 10% setahun seperti berikut:
Berdasarkan penyelesaian di atas, kita mendapati bahawa nilai masa depan

bagi anuiti matang (RM18,205 dalam contoh 3.10) lebih tinggi berbanding
dengan nilai masa depan bagi anuiti biasa (RM16,550 dalam contoh 3.9). Ini
kerana untuk anuiti matang, deposit disimpan pada permulaan tempoh,
maka ia menjana lebih banyak faedah berbanding dengan anuiti biasa di
mana deposit tersebut diserahkan pada akhir tempoh.
LATIHAN 3.5
Selesaikan soalan di bawah dengan menggunakan formula manual atau

berjadual (FVIFAi,n).
1. Andaikan bahawa anda mendepositkan RM100 ke dalam bank

pada awal tahun selama 3 tahun dalam akaun yang memberikan
kadar faedah 5%. Berapakah yang boleh diperolehi pada akhir
tahun ketiga?
2. Encik Yeoh mendepositkan RM10,000 ke dalam bank pada

31 Disember setiap tahun selama 5 tahun pada kadar 10%.
Berapakah boleh diperoleh pada tahun kelima?

(c) Nilai Kini Anuiti Biasa

Pembayaran anuiti menjanjikan kadar pulangan (pelaburan dalam bon)
dan aliran tunai (aliran tunai hasil daripada pelaburan dalam peralatan dan
tanaman). Oleh itu, ia penting bagi pengurus kewangan mengetahui
tentang nilai bagi pelaburan pada masa kini.
Contohnya, pengurus kewangan mendapati anuiti yang menjanjikan

empat kali bayaran tahunan sebanyak RM500 bermula dari tahun semasa.
Berapakah yang perlu dibayar oleh pengurus kewangan untuk memperoleh
anuiti tersebut? Jumlah prinsipal yang perlu dibayar oleh pengurus
kewangan adalah nilai kini anuiti biasa.
Nilai kini bagi anuiti biasa (PVAn) boleh diperoleh menggunakan

persamaan manual (persamaan 3.9) atau menggunakan jadual kewangan
dalam Lampiran D (persamaan 3.10). Kedua-dua persamaan di bawah
dirujuk kepada anuiti nilai kini (PVAn) setara dengan menggandakan
anuiti aliran tunai bagi faktor anuiti nilai kini.
 [ 1 –[1/(1 + i)n ] 
PVA n = A   (3.9)
 i 
(ii) Persamaan menggunakan jadual
PVAn = A (PVIFAi,n) (3.10)
Contoh 3.11
Syarikat Taming menjangkakan untuk menerima sebanyak RM3,000 pada
akhir setiap tahun selama tiga tahun berturut-turut. Berapakah anuiti nilai
kini jika ia mendapat diskaun pada kadar 6% setahun?
(i) Penyelesaian melalui persamaan manual:
[ 1 – [1 / (1 + i)n ] 
PVA n = A  
 i 
 [ 1 – [1 / (1 + i)3 ] 
= RM3,000  
 0.06 
= RM8,019.04

(ii) Penyelesaian melalui persamaan menggunakan jadual:
PVAn = A (PVIFAi, n)
= RM3,000 (PVIFA6%,3)
= RM3,000 (2.673)
= RM8,019
Garis masa bagi anuiti nilai biasa sebanyak RM3,000 selama tiga tahun
pada kadar diskaun 6% setahun adalah seperti berikut:
(d) Nilai Kini Anuiti Matang

Konsep membentuk persamaan bagi nilai kini anuiti matang adalah seperti
nilai masa depan anuiti matang di mana ia berdasarkan perubahan yang
kecil untuk persamaan anuiti biasa dengan mendarabkan persamaan 3.9
dan 3.10 dengan (1 + i).
 1 – [1/(1 + i)n 
PVA n = A   (1 + i) (3.11)
 i 
Contoh 3.12 boleh membantu anda untuk membezakan antara anuiti biasa
dengan anuiti matang bagi nilai masa kini.

Contoh 3.12
Syarikat Taming menjangkakan untuk menerima sebanyak RM3,000 pada
awal setiap tahun selama tiga tahun berturut-turut. Berapakah nilai masa
kini bagi anuiti ini jika ia diberi diskaun sebanyak 6% setahun?
(i) Penyelesaian manual:
 1  [1/(1 + i)n 
PVAn  A   (1 + i)
 i 
[ 1  [1/(1 + 0.063)3 ]
 RM3,000 (1 + 0.06)
0.06
 RM8,500.18
(ii) Penyelesaian menggunakan jadual:

PVA n  A (PVIFAi,n ) (1 + i)
 A (PVIFA6%,3 ) (1 + 0.06)
 RM3,000 (2.673) (1.06)
 RM8,500.14
Garis masa untuk nilai kini anuiti matang sebanyak RM3,000 selama tiga
tahun pada kadar diskaun 6% setahun seperti berikut:
Seperti perbezaan antara anuiti biasa dan anuiti matang bagi nilai masa
depan, penyelesaian untuk nilai kini anuiti matang (RM8,500 seperti
contoh 3.12) juga lebih tinggi berbanding dengan nilai kini anuiti biasa
(RM8,019 seperti contoh 3.11). Ini kerana dalam anuiti matang, deposit
disimpan dalam tempoh yang awal, maka ia dapat menjana faedah jangka
panjang berbanding dengan anuiti biasa.

LATIHAN 3.6
Anda ditawarkan bayaran anuiti sebanyak RM100 pada akhir setiap

tahun selama tiga tahun dan ia disimpan dalam bank. Kadar faedah
yang ditawarkan adalah sebanyak 5% setahun. Berapakah nilai kini
bagi bayaran anuiti tersebut?
3.4.2 Aliran Tunai Tidak Seragam

Banyak keputusan dalam bidang kewangan tertumpu pada belanjawan modal
dan bayaran dividen yang melibatkan campuran aliran tunai atau aliran tunai
yang tidak teratur. Pengiraan bagi nilai masa depan dan nilai kini yang tidak
teratur merupakan konsep gabungan yang menentukan nilai wang untuk aliran
tunai tunggal dan juga anuiti.
(a) Nilai Masa Depan bagi Aliran Tunai Tidak Seragam

Pengiraan nilai masa depan tidak seragam melibatkan penentuan nilai
masa depan bagi setiap aliran tunai dan kemudian dijumlahkan dengan
semua nilai masa depan. Formula persamaan 3.12 menunjukkan bahawa
nilai masa depan (FVn) diperoleh dengan menambah setiap aliran tunai (Pt)
yang diselaraskan dengan eksponen (n – t) iaitu jumlah tempoh di mana
faedah diperoleh.
Eksponen digunakan dalam formula kerana aliran tunai akhir berlaku pada
akhir tempoh yang lepas. Oleh itu, faedah tidak diperoleh. Simbol sigma
(  ) merupakan simbol matematik untuk jumlah siri nilai.
n
FVn   Pt (1 + i)n–t
(3.12)
t 1
Jika penyelesaian dengan menggunakan jadual yang dipilih, anda boleh

menggunakan formula 3.2, 3.6 atau 3.8 berdasarkan kesesuaian aliran tunai.
Ini kerana pengiraan nilai masa depan bagi aliran tunai yang tidak teratur
merupakan konsep gabungan yang menentukan nilai wang untuk aliran
tunai tunggal dan juga anuiti.

Contoh 3.13
Syarikat Bikin Fulus membuat keputusan untuk mendepositkan RM2,000
pada akhir tahun pertama dan kedua, mengeluarkan RM3,000 pada akhir
tahun ketiga dan mendepositkan RM4,000 semula pada akhir tahun
keempat. Berapakah nilai masa depan aliran tunai ini pada akhir tahun
keempat jika kadar faedah tahunan adalah 10% setahun?
(i) Penyelesaian dengan menggunakan formula manual

n
FVn   P (1 + i)
t 1
t
nt
 (RM2,000)(1.10)4 1 + (RM2,000)(1.10)4  2 + (  RM3,000)(1.10)4  3

+ (RM4,000)(1.10)4-4
 RM5,782
Contoh 3.13 boleh diilustrasikan dengan menggunakan garis masa seperti

berikut:
(ii) Penyelesaian dengan menggunakan jadual
Langkah 1:
Cari anuiti nilai masa depan bagi RM2,000 selama dua tahun (akhir
tahun kedua).
RM2,000 (FVIFA10%, 2) = RM2,000 (2.10)

= RM4,200

Langkah 2:
Cari nilai masa depan bagi RM4,200 pada akhir tahun keempat.
RM4,200 (FVIFA10%, 2) = RM4,200 (1.21)

= RM5,082
Langkah 3:
Cari nilai masa depan pada akhir tahun keempat untuk pengeluaran
sebanyak RM3,000 yang berlaku pada akhir tahun ketiga.
–RM3,000 (FVIFA10%, 1) = –RM3,000 (1.10)

= –RM3,300
Langkah 4:
Aliran tunai nilai kini diperoleh dengan menambah hasil daripada
Langkah 2 dan 3 dengan aliran tunai akhir sebanyak RM4,000. Oleh
kerana RM4,000 berlaku pada akhir tempoh, tiada pendapatan faedah
daripada aliran tunai tersebut.
FV4 = RM5,082 + (–RM3,300) + RM4,000

= RM5,782
(b) Nilai Kini bagi Aliran Tunai Tidak Seragam

Sama seperti konsep dalam menentukan nilai masa depan bagi terbitan
aliran tunai, nilai kini aliran tunai yang tidak teratur juga merupakan
konsep gabungan nilai kini bagi aliran tunai tunggal dan anuiti.
Persamaan manual:
n
PV0   Pt [1/(1 + i)t ] (3.13)
t 1
Jika penyelesaian tidak menggunakan jadual yang dipilih, anda boleh

menggunakan formula dalam nilai kini aliran tunai tunggal, nilai kini
anuiti biasa atau nilai kini anuiti terlebih dahulu berdasarkan kesesuaian
jenis aliran tunai yang dinyatakan dalam permasalahan tersebut.

Contoh 3.14
Syarikat Buat Pitih menjangkakan untuk menerima RM1,000 pada akhir
tahun pertama dan kedua, RM2,000 pada akhir tahun ketiga dan RM4,000
pada akhir tahun keempat. Berapakah nilai kini aliran tunai jika kadar
faedah tahunan adalah 10% setahun?
(i) Penyelesaian melalui formula manual
n
PV0   Pt (1 + i)t
t 1
 [RM1,000][1/(1.10)1 ]  [RM1,000][1/(1.10)2 ] 
[RM2,000][1/(1.10)3 ]  [RM4,000][1/(1.10) 4 ]
 RM5,970.22
Garis masa bagi contoh 3.14; nilai kini bagi aliran tunai yang disasarkan
(ii) Penyelesaian melalui jadual:
Langkah 1:
Cari nilai kini anuiti sebanyak RM1,000 selama 2 tahun.
RM1,000 (PVIFA10%, 2) = RM1,000 (1.736)

= RM1,736
Langkah 2:
Cari nilai kini bagi RM2,000 yang berlaku pada akhir tahun ketiga.
RM2,000 (PVIF10%, 3) = RM2,000 (0.751)

= RM1,502

Langkah 3:
Cari nilai kini sebanyak RM4,000 yang berlaku pada akhir tahun keempat.
RM4,000 (PVIF10%, 4) = RM4,000 (0.683)

= RM2,732
Langkah 4:
Nilai kini aliran tunai diperoleh dengan menambah semua keputusan
terdahulu (angka yang ditebalkan).
PV0 = RM1,736 + RM1,502 + RM2,732

= RM5,970
3.4.3 Perpetuiti
Perpetuiti adalah siri aliran tunai yang melibatkan jumlah yang sama untuk
setiap tempoh berterusan. Dengan kata lain, perpetuiti adalah anuiti yang
mempunyai tempoh infiniti. Contoh perpetuiti adalah bayaran dividen kepada
pemegang saham keutamaan.
Konsep nilai masa depan bagi perpetuiti adalah tidak logik dan tidak boleh
digunakan dalam membuat keputusan kewangan kerana konsep tersebut tidak
boleh meramalkan tempoh berakhir manakala nilai masa depan adalah sesuatu
yang boleh dijangka. Sebaliknya, konsep bagi nilai kini perpetuiti boleh diguna
pakai dalam membuat keputusan kewangan. Sebagai contoh, penggunaan
konsep ini adalah untuk mentafsirkan nilai kini bagi pemegang saham
keutamaan dan nilai kini untuk pencen.
Berdasarkan formula bagi nilai kini anuiti, kita tahu bahawa:
[ 1 – [1/(1 + i)n ]
PVA n = A (3.14)
i

Cuba bayangkan apa yang akan terjadi sekiranya nilai n meningkat. Nilai bagi
(1 + i)n juga akan meningkat. Ini akan menyebabkan 1/(1 + i)n menjadi lebih
kecil. Apabila (n) menghampiri infiniti, nilai bagi (1 + i)n akan menjadi sangat
besar, manakala nilai bagi 1/(1 + i)n akan hampir sifar.
Situasi di atas boleh dirumuskan sebagai:
PV p = P/i (3.15)
Berdasarkan persamaan ini, nilai kini perpetuiti bersamaan dengan bayaran

jumlah anuiti (P) dibahagikan dengan kadar faedah (i). Penyelesaian dengan
menggunakan jadual dan kalkulator saintifik tidak boleh menyelesaikan nilai
kini perpetuiti. Ini kerana jadual PVIFA tidak mempunyai nilai infiniti; sama
dengan kalkulator saintifik yang juga tidak mempunyai kekunci „infiniti‰. Maka,
ia hendaklah dikira secara manual dan berperingkat.
Rajah 3.18 menunjukkan kedudukan pemboleh ubah dalam persamaan 3.15.
Rajah 3.18: Nilai kini perpetuiti
Contoh 3.15
Syarikat Sukehati menerbitkan sekuriti yang menjanjikan bayaran sebanyak
RM100 setahun pada kadar faedah tahunan sebanyak 8% kepada pemegang
saham sekuriti. Berapakah nilai kini untuk aliran tunai?
PVp = P/i
= RM100/0.08
= RM1,250

Jadual kewangan tidak menyediakan faktor untuk nilai kini perpetuiti kerana
perpetuiti melibatkan tempoh infiniti. Oleh itu, penyelesaian bagi kes perpetuiti
hanya boleh bergantung kepada pengiraan manual.
LATIHAN 3.7
Pertimbangkan perpetuiti yang dibayar sebanyak RM100 setahun

dengan kadar faedah 10%. Berapakah nilai kini perpetuiti tersebut?
3.5 PENGKOMPAUNAN DAN PENDISKAUNAN

MELEBIHI SATU TAHUN
Amalan faedah pengkompaunan dan pendiskaunan melebihi satu tahun juga
dikenali sebagai pengkompaunan atau pendiskaunan dalam tahun. Contohnya,
pengkompaunan dan pendiskaunan dua kali setahun, tiga kali setahun, empat kali
setahun atau sebulan sekali. Kekerapan pengkompaunan dan pendiskaunan
beberapa kali dalam setahun adalah amalan biasa dalam membuat keputusan
kewangan.
Apabila kekerapan pengkompaunan atau pendiskaunan bagi nilai kini atau nilai
masa depan melebihi setahun sekali, tempoh masa akan menjadi (n  m), kadar
faedah hendaklah juga dibahagikan dengan kekerapan (i/m). Tujuannya adalah
menyelaraskan perubahan dalam tempoh dan kadar faedah yang membolehkan
kedua-dua pemboleh ubah berubah secara konsisten. Oleh itu, perubahan yang
sedikit hendaklah dibuat dengan formula yang telah dipelajari sebelum ini.
Formula penyelesaian manual ialah:
FV = PV (1 + i/m)nm (3.16)
Di mana:
FV = Nilai masa depan

PV = Nilai kini
i = Kadar faedah
m = Kekerapan pengkompaunan atau pendiskaunan dalam setahun
n = Bilangan tahun

Manakala penyelesaian berjadual adalah seperti berikut:
FV = PV x (FVIF i/m,nm) (3.17)
Contoh 3.16
Nilai masa depan sebanyak RM1 sekarang selepas enam 6, menggunakan kadar
faedah sebanyak 10% setahun dengan perbezaan kekerapan pengkompaunan.
Andaian Pengkompaunan nm i/m FVnm

Setahun sekali 61=6 0.1/1 = 0.1 RM1.772
Setahun dua kali/Dua kali setahun 6  2 = 12 0.1/2 = 0.05 RM1.796
Setahun empat kali/Empat kali setahun 6  4 = 24 0.1/4 = 0.025 RM1.809
Setiap bulan 6  12 = 72 0.1/12 = 0.0083 RM1.817
Contoh 3.17
Nilai kini sebanyak RM1 yang telah diterima dalam enam tahun dari sekarang,
diberikan diskaun pada kadar faedah 10% setahun dengan perbezaan kekerapan
pendiskaunan.
Andaian Pendiskaunan nm i/m PV0

Setahun sekali 61=6 0.1/1 = 0.01 RM0.564
Setahun dua kali/Dua kali setahun 6  2 = 12 0.1/2 = 0.05 RM0.557
Setahun empat kali/Empat kali setahun 6  4 = 24 0.1/4 = 0.025 RM0.553
Setiap bulan 6  12 = 72 0.1/12 = 0.0083 RM0.550
Kesimpulan yang boleh dibuat berdasarkan pada contoh 3.16 dan 3.17 adalah:
(a) Semakin tinggi kekerapan pengkompaunan, semakin tinggi nilai masa

depan aliran tunai; dan
(b) Semakin tinggi kekerapan pendiskaunan, semakin rendah nilai kini aliran
tunai.

3.6 PENGKOMPAUNAN DAN PENDISKAUNAN

BERTERUSAN
Sebelum ini, anda hanya terdedah kepada situasi di mana faedah dikompaun atau
diberi diskaun sama ada tahunan atau dua kali setahun, bulanan dan sebagainya.
Walau bagaimanapun, dalam beberapa kes bagi nilai masa wang, faedah
hendaklah dikompaun atau diskaun berterusan atau pada setiap mikro kedua.
Merujuk kepada formula 3.16, FV = PV  (1 + i/m)nm, kita tidak boleh

membahagikan nilai (i) dengan infiniti dan penggandaan (n) dengan infiniti.
Sebaliknya, kita menggunakan terma (e) iaitu e ~ 2.71828. Nilai e ialah antilog
dengan 1 dan sama seperti pi (  ) dengan nilai sebanyak 3.142 yang tidak boleh
diwakili oleh satu nilai yang tepat tetapi dengan nilai anggaran sahaja.
Formula baru bagi nilai masa depan dan nilai kini yang dikompaun dan
diberikan diskaun berterusan adalah seperti berikut:
Nilai masa depan: FVn = PV0 (e in) (3.18)
Nilai kini: PV0 = FVn (e –in) (3.19)
Anggaran nombor bagi simbol e dalam persamaan 3.18 dan 3.19 adalah 2.72
(atau lebih tepat, 2.71828183).
Contoh 3.18
Apakah nilai masa depan bagi RM100 yang dilaburkan sekarang untuk enam
tahun dengan kadar faedah sebanyak 8% setahun dan dikompaun berterusan?
Penyelesaian manual:
FVn = PV0 (ein)

= RM100 (2.72(0.08)(6))
= RM161.61
Contoh 3.19
Apakah nilai kini bagi RM161.61 yang akan diterima dalam tempoh enam tahun
dari sekarang bagi diskaun berterusan pada kadar faedah sebanyak 8% setahun?
PVn = FVn (e–in)

= 161.61 (2.72 –(0.08)(6))
= RM100

LATIHAN 3.8
1. Apakah nilai masa depan RM260 yang dilaburkan sekarang untuk
tiga tahun pada kadar faedah 10% setahun dan dikompaun secara
berterusan?
2. Apakah nilai kini RM200 yang diterima 5 tahun dari sekarang dan
diskaun berterusan pada kadar faedah sebanyak 6% setahun?
3. En Sarbat bercadang untuk melabur RM3,000 setahun dalam Skim

Pelaburan Pencen untuk tempoh 15 tahun. En Sarbat ingin tahu
hasil keputusan pelaburan RM3,000 pada awal setiap tahun
berbanding dengan akhir setiap tahun. Kira nilai perbezaan antara
dua jenis aliran tunai jika kadar faedah adalah 8% setahun.
4. Syarikat Mas Joko sedang mempertimbangkan pelaburan bagi

mesin baru yang melibatkan jumlah pembelian dan kos
pemasangan sebanyak RM30,000. Penggunaan mesin baru ini
dijangkakan menjana aliran tunai tahunan untuk 5 tahun
berturut-turut: akhir tahun pertama RM4,000, akhir tahun kedua
dan ketiga RM5,000, akhir tahun keempat RM6,000 dan akhir
tahun kelima RM8,000. Jika syarikat memerlukan kadar tahunan
18% bagi pulangan pelaburan, adakah munasabah untuk syarikat
menyambung pelaburan?
5. Kira nilai kini bagi siri bayaran tidak terhad tahunan sebanyak
RM180 dengan andaian bahawa kadar faedah adalah:
(a) 5% setahun; dan
(b) 10% setahun.
6. Anda baru sahaja memenangi pertandingan teka-teki di mana

anda telah ditawarkan dua pilihan hadiah sama ada terima
RM60,000 hari ini atau RM12,000 pada akhir setiap tahun selama
5 tahun berturut-turut. Jika aliran tunai diberi diskaun pada kadar
tahunan 12% dan dikompaun dua kali setahun, hadiah yang
manakah anda pilih?

7. Pn Aimi bercadang untuk mendapatkan pinjaman berjumlah

RM6,000 pada kadar faedah 10% daripada pemberi pinjaman
yang baik hati. Pemberi pinjaman bersetuju untuk menerima
sejumlah bayaran dengan jumlah yang sama pada akhir setiap
tahun selama 4 tahun. Apakah nilai bayaran yang Pn Aimi mesti
beri kepada pemberi pinjaman setiap tahun?
8. Apakah nilai kini bagi RM400 yang akan diterima dalam tempoh
7 tahun dari sekarang dan diskaun berterusan pada kadar faedah
sebanyak 10% setahun?
 Topik ini menerangkan aspek utama konsep dan pengiraan nilai masa wang.
Ia adalah penting untuk memahami peranan nilai masa wang apabila
menentukan nilai aliran tunai yang dijangka berkaitan dengan pelaburan
alternatif sama ada berdasarkan pengkompaunan untuk mencari nilai masa
depan atau pendiskaunan untuk nilai masa kini.
 Apa yang telah dipelajari dalam topik ini akan meningkatkan pemahaman
anda dalam pelbagai bidang pengurusan kewangan termasuk penilaian bon
dan saham serta menentukan nilai projek baru.
Aliran tunai Nilai kini

Anuiti Nilai masa depan
Anuiti matang Pendiskaunan
Faedah kompaun Pengkompaunan
Faedah mudah Perpetuiti
Nilai biasa

Topik  Penilaian
4 Sekuriti
HASIL PEMBELAJARAN
1. Memberi takrifan terma „nilai‰ seperti yang digunakan dalam
konteks berbeza;
2. Menerangkan ciri-ciri dan jenis bon;
3. Mengira nilai bon dan kadar hasil hingga matang bagi bon;
4. Mentakrifkan hubungan yang wujud dalam penilaian bon; dan
5. Mengira nilai saham biasa berdasarkan pertumbuhan sifar, kadar
pertumbuhan malar dan perbezaan pertumbuhan dividen.
 PENGENALAN
Penilaian adalah konsep yang sangat penting dalam kewangan. Beberapa faktor
spesifik diambil kira dalam proses penilaian yang akan mempengaruhi nilai.
Topik ini membincangkan tentang konsep am penilaian dan proses penilaian
bon. Topik perbincangan akan menyentuh ciri-ciri bon, penarafan bon, jenis bon,
penilaian bon, kadar hasil apabila matang dan hubung kait antara nilai dan
kadar hasil apabila matang.
Dalam Topik 4, anda akan didedahkan dengan konsep asas penilaian. Dalam
topik ini, kita akan membincangkan nilai intrinsik atau nilai ekonomi yang telah
dikenal pasti sebagai nilai kini aliran tunai yang dijangka akan dijana pada masa
hadapan oleh pelaburan atau aset.

TOPIK 4 PENILAIAN SEKURITI  129
Seterusnya, kita akan sambung perbincangan berkaitan dengan penilaian aset

kewangan dengan memfokus terhadap penilaian saham. Dalam topik ini, kita
akan membincangkan dua jenis saham iaitu saham biasa dan saham keutamaan.
Seperti yang anda sedia maklum, objektif pengurus kewangan adalah untuk
memaksimumkan nilai saham biasa sesuatu syarikat. Oleh itu, anda mesti faham
bagaimana untuk mengenal pasti nilai saham.
4.1 PENILAIAN
SEMAK KENDIRI 4.1
Terangkan perbezaan antara nilai buku, nilai likuidasi, nilai pasaran

dan nilai intrinsik.
Penilaian ke atas aset adalah perkara subjektif. Setiap individu mempunyai

persepsi berbeza ke atas nilai aset spesifik. Terma penilaian juga digunakan
dalam konteks yang berbeza. Sesetengah individu menilai nilai aset dengan
merujuk kepada kunci kira-kira syarikat. Nilai yang diperoleh melalui cara ini
dikenali sebagai nilai buku. Bagaimanapun, sekiranya penilaian itu dibuat
berdasarkan harga aset yang sama yang ditemui di dalam pasaran, maka ia
dikenali sebagai nilai pasaran. Apabila perniagaan melalui proses likuidasi dan
kebanyakan aset akan dilelong dengan ditawarkan pada harga yang rendah bagi
memastikan ia dapat dijual, maka harga jualan ini dikenali sebagai nilai
likuidasi. Aset boleh dinilai berdasarkan manfaat yang boleh diperoleh daripada
aset. Nilai ini dikenali sebagai nilai intrinsik atau nilai ekonomi.
4.1.1 Definisi Nilai

Beberapa definisi nilai yang digunakan dalam konteks berbeza diterangkan
seperti berikut:
(a) Nilai Buku

Nilai buku adalah nilai aset sebgaimana yang tercatat di dalam kunci kira-
kira syarikat. Ia juga dikenali sebagai nilai sejarah. Contohnya, anda
membeli satu perniagaan dua tahun lalu pada harga RM100,000. Nilai buku
adalah nilai sebenar yang telah dibayar kepada aset pada waktu ia dibeli
iaitu RM100,000. Nilai ini mungkin tidak sama dengan harga pasaran
semasa. Aset seperti mesin dan kenderaan akan mengalami pengurangan
dalam nilai dan nilai buku adalah harga aset pada masa ia dibeli tolak
pengurangan terkumpul.

130  TOPIK 4 PENILAIAN SEKURITI
(b) Nilai Likuidasi

Nilai likuidasi adalah nilai yang akan diperoleh apabila aset dijual
berasingan dan syarikat digulungkan. Contohnya, jika syarikat tidak lagi
beroperasi dan perlu dilikuidasi, maka aset akan dijual berasingan dan
harga jualan adalah nilai kecairan aset.
(c) Nilai Pasaran

Nilai pasaran adalah nilai aset yang berada dalam pasaran yang ditentukan
oleh kuasa permintaan dan bekalan di pasaran. Contohnya, nilai pasaran
saham yang biasa terdapat di Bursa Malaysia adalah nilai jual dan beli yang
telah dipersetujui antara para pelabur melalui perantara seperti broker.
(d) Nilai Intrinsik

Nilai intrinsik juga dikenali sebagai nilai ekonomi dan jumlah keseluruhan
aliran tunai yang berpotensi untuk diperoleh melalui aset selepas
pendiskaunan pada kadar pulangan yang dikehendaki oleh pelabur.
Jumlah yang diperoleh dianggap sebagai nilai wajar berdasarkan jumlah,
masa dan tahap risiko semua aliran tunai yang dijangka. Nilai ini biasanya
dibandingkan dengan nilai pasaran. Jika nilai intrinsik lebih tinggi
daripada nilai pasaran, maka pada pendapat para pelabur, aset adalah
terkurang nilai. Bagaimanapun, jika nilai intrinsik adalah rendah daripada
nilai pasaran, ia dianggap terlebih nilai. Sekiranya pasaran adalah cekap,
nilai intrinsik dan nilai pasaran akan sama seperti nilai sekuriti yang
didagang dan akan sentiasa menggambarkan semua maklumat yang sedia
ada.
4.1.2 Proses Penilaian

Proses penilaian adalah proses untuk menentukan nilai aset pada tempoh
masa tertentu dengan menggunakan teknik nilai masa wang. Sepertimana yang
dinyatakan, nilai intrinsik sesuatu aset adalah jumlah aliran tunai dijangka
terdiskaun pada kadar pulangan yang dikehendaki oleh para pelabur. Terdapat
tiga faktor utama yang mempengaruhi nilai aset iatu:
(a) Jumlah Aliran Tunai (Pulangan)

Nilai aset bergantung kepada jumlah aliran tunai yang dijangka. Untuk
memperoleh nilai pulangan, ia tidak hanya melibatkan aliran tunai tahunan
tetapi aliran tunai tunggal untuk tempoh masa tertentu. Contohnya, anda
sebagai pelabur, anda dijangka akan memperoleh dividen RM0.30 sesaham
setiap tahun untuk tempoh masa 5 tahun sekiranya anda melabur dalam
Syarikat Antah.

(b) Pemasaan
Bagi menganggar aliran tunai, anda perlu tahu pemasaan setiap aliran
tunai. Sebagai contoh, anda akan melabur selepas anda menjangka bahawa
anda akan memperoleh RM2,000 pada tahun 1, RM4,000 pada tahun 2 dan
RM5,000 pada tahun 3.
(c) Kadar Pulangan Diperlukan

Tahap risiko boleh mempunyai kesan langsung ke atas nilai. Secara amnya,
semakin tinggi risiko aliran tunai, semakin rendah nilainya. Menurut
model CAPM, semakin tinggi risiko yang diukur oleh beta (β), semakin
besar pulangan (k). Semakin tinggi risiko bermaksud semakin besar kadar
pulangan dan semakin rendah risiko bermaksud semakin kecil kadar
pulangan. Penentuan kadar pulangan yang diperlukan oleh para pelabur
mengambil kira pertimbangan sikap para pelabur terhadap risiko dan
persepsi para pelabur ke atas tahap risiko bagi aset.
Rajah 4.1 menunjukkan faktor asas yang menentukan nilai sesuatu aset.
Rajah 4.1: Faktor asas dalam menentukan nilai aset
Peraturan am terhadap aliran tunai dan penilaian:
(a) Jumlah – Semakin tinggi jumlah aliran tunai, lebih baik;
(b) Pemasaan – Semakin cepat diterima, lebih baik; dan
(c) Risiko – Semakin rendah risiko, lebih baik.

4.1.3 Model Asas Penilaian

Proses penilaian adalah proses yang memberi nilai kepada aset dengan mengira
nilai semasa semua aliran tunai yang dijangka daripada aset. Ia menggunakan
kadar pulangan yang diperlukan oleh pelabur pada kadar diskaun.
Tiga langkah asas dalam proses penilaian adalah:
(a) Menganggarkan jumlah dan masa aliran tunai yang akan diterima (CFt);
(b) Menentukan kadar pulangan yang dikehendaki oleh para pelabur. (k); dan
(c) Mengira nilai intrinsik aset iaitu nilai kini semua aliran tunai yang diterima
daripada aset (V).
Dalam topik sebelum ini, anda telah mempelajari bahawa nilai kini diperoleh
daripada formula berikut:
F
Pn 1  n
(1  i)n
Dengan menggantikan:
(a) Pn–1 kepada Vn–1;
(b) Fn kepada CFt; dan
(c) i kepada k;
Kita akan memperoleh formula ini:
CFt
Vt 1 
(1  k)t
Sekiranya tempoh penilaian adalah lebih daripada setahun (t > 1), formula di
atas boleh dikembangkan seperti berikut:
CF1 CF2 CFn

V0  1
 2
 ... 
(1  k) (1  k) (1  k)n
n
(4.1a)
CFt
 t
t=1 (1  k)

Di mana:
CFt = Aliran tunai dijangka diterima pada masa t.
V0 = Nilai intrinsik/nilai kini aset yang akan menjana aliran tunai dari tempoh
1 kepada n.
k = Kadar pulangan diperlukan (kadar diskaun).
n = Tempoh aliran tunai dijangka akan diterima.
Formula 4.1a mengukur nilai kini untuk aliran tunai masa depan dan ia adalah
asas kepada proses penilaian. Ia sangat penting kerana semua formula dalam
unit ini adalah berasaskan persamaan ini.
AKTIVITI 4.1
Sekiranya anda ingin membeli tanah di Putrajaya, nilai apakah yang

akan anda gunakan? Kenapakah anda menggunakan nilai tersebut?
LATIHAN 4.1
1. Apakah yang dimaksudkan dengan penilaian dan kenapa ia
penting untuk pengurus kewangan memahami proses penilaian?
2. Apakah tiga elemen penting dalam proses penilaian aset?
4.2 BON
Bon adalah nota jaminan jangka panjang yang dikeluarkan oleh peminjam.
Pemegang bon akan menerima faedah pada kadar tetap untuk tempoh yang
telah ditentukan. Pada tarikh kematangan, pemegang bon akan menerima faedah
dan jumlah prinsipal. Bayaran faedah tetap ke atas setiap tempoh adalah konsep
asas anuiti yang telah kita bincangkan dalam topik sebelum ini.
Rajah 4.2 menunjukkan konsep bon dalam bentuk grafik. Berdasarkan contoh
dalam Rajah 4.2, bon ini mempunyai tempoh matang 5 tahun. Faedah dibayar
sebanyak RM100 setiap tahun dan mempunyai nilai muka RM1,000.

Rajah 4.2: Konsep bon dalam grafik
4.2.1 Ciri-ciri Bon

Bon adalah tuntutan tetap ke atas syarikat dan kegagalan untuk memenuhi
tuntutan oleh pengeluar boleh mengakibatkan firma mengalami kebankrapan.
(a) Tuntutan ke atas Aset dan Pendapatan

Pemegang bon mempunyai keutamaan dalam tuntutan ke atas perolehan
dan aset syarikat berbanding dengan pemegang saham keutamaan dan
pemegang saham biasa. Sekiranya syarikat gagal menyelesaikan faedah,
pemegang bon boleh mengisytiharkan syarikat itu sebagai muflis atau
tidak mampu untuk membayar hutang dan boleh mendesak syarikat
menjadi muflis.
(b) Nilai Tara

Nilai tara atau nilai muka adalah nilai yang dinyatakan dalam dokumen
bon. Ia adalah jumlah yang akan dibayar balik kepada pemegang bon pada
tarikh matang. Kebiasaannya, nilai par bon di US adalah USD1,000 seunit,
manakala di Malaysia, nilai tara adalah RM100 seunit.
(c) Kadar Kupon

Kadar kupon merujuk kepada peratusan nilai tara yang akan dibayar
kepada pemegang bon (pelabur) sebagai faedah ke atas kekerapan yang
telah ditetapkan. Kadar ini ditetapkan sepanjang hayat bon itu dan jumlah
faedah yang perlu dibayar adalah sama bagi setiap tempoh.
(d) Indentur
Indentur adalah kontrak perundangan antara pemegang amanah yang
mewakili pemegang bon dengan syarikat yang mengeluarkan bon.
Indentur menetapkan terma dan syarat yang berkaitan dengan penerbitan
bon.

4.2.2 Penarafan Bon

Penerbitan bon diberi penarafan berdasarkan potensi risiko yang berkaitan
dengan bon tersebut. Penarafan adalah penilaian ataupun penggredan yang
dilakukan oleh agensi tertentu untuk menentukan kualiti bon dalam aspek
ingkar. Sekiranya penarafan bon adalah tinggi, ini bermakna bahawa
kemungkinan ingkar adalah rendah.
Di Malaysia, ada dua agensi penarafan iaitu Rating Agency Malaysia Berhad
(RAM) dan Malaysian Rating Corporation Berhad (MARC). Kedua agensi ini
memainkan peranan penting dalam penarafan semua bon dan nota komersial
yang dikeluarkan terutamanya dalam pasaran sekuriti hutang swasta.
Penilaian oleh RAM dinyatakan dalam bentuk simbol abjad. Untuk pinjaman
jangka panjang yang melebihi setahun, penilaian „AAA‰ membawa maksud
paras tinggi kredit amanah manakala paras pinjaman antara „AA‰ dan „BBB‰
biasanya dianggap sebagai gred pelaburan yang berhemat. Pinjaman jangka
panjang yang ditaraf sebagai „BB‰ atau lebih rendah diklasifikasikan sebagai
gred spekulatif.
Penilaian oleh MARC dinyatakan dalam bentuk simbol dan simbol bernombor.
Untuk pinjaman jangka panjang, penilaiannya adalah antara julat AAA – D.
Untuk pinjaman jangka pendek, penilaian dalam julat MARC-1 – MARC-4.
Penarafan dilakukan melalui analisis nisbah kewangan dan analisis aliran tunai
dengan melihat kepada keupayaan syarikat untuk memenuhi tanggungjawab
tertentu dalam bon. Selain itu, faktor lain akan menyebabkan kesan positif ke
atas penarafan bon. Contohnya, tahap pembiayaan dengan ekuiti, pengendalian
yang menguntungkan, tahap rendah pemboleh ubah dalam pulangan terdahulu
dan saiz syarikat.
Penilaian yang diberikan ke atas bon akan mempengaruhi pulangan yang

diperlukan oleh pelabur. Semakin rendah penarafan bon, semakin tinggi kadar
pulangan yang dikehendaki oleh bon dan begitu juga sebaliknya. Oleh itu,
pengurus kewangan harus berjaga-jaga dengan penarafan yang diberikan kerana
ia akan memberi kesan ke atas kadar pulangan yang harus dibayar kepada
pelabur.

AKTIVITI 4.2
Layari laman web RAM di http://www.ram.com.my dan MARC di
http://www.marc.com.my dan lihat bagaimana sekuriti kewangan
diberi penarafan oleh kedua-dua agensi.
4.2.3 Jenis Bon

Bon adalah terma am kepada sekuriti hutang. Ia dikeluarkan dalam pelbagai
jenis dengan ciri-ciri yang berbeza. Oleh itu, ada beberapa nama untuk bon.
Antaranya adalah:
(a) Bon Gadai Janji

Bon gadai janji adalah bon bercagar yang bersandar pada aset ketara
seperti bangunan dan tanah. Kebiasaannya, nilai cagaran yang dicagarkan
adalah lebih tinggi daripada nilai bon yang dikeluarkan. Jika syarikat
mengeluarkan bon tidak boleh membayar semula pinjaman pada tarikh
matang, aset yang dicagarkan akan dijual untuk membayar pinjaman
kepada pelabur melalui tabung amanah.
(b) Debentur
Debentur merujuk pada pinjaman jangka panjang yang tidak dicagar
dengan aset tetapi bergantung pada keupayaan syarikat pengeluar bon
untuk memperoleh pendapatan. Bon jenis ini mempunyai risiko yang
tinggi kepada pelabur berbanding dengan bon bercagar. Oleh itu, kadar
pulangan yang dikehendaki oleh pelabur adalah tinggi. Bon jenis ini
memberi kelebihan kepada syarikat yang mengeluarkan bon kerana tiada
harta dicagarkan. Ini membolehkan syarikat yang mengeluarkan bon untuk
memelihara peluang bagi membuat pinjaman tambahan pada masa
hadapan.
(c) Bon Kadar Hasil Tinggi

Bon kadar hasil tinggi merujuk pada bon yang membayar faedah apabila
syarikat yang mengeluarkan bon mempunyai lebihan pendapatan.
Kebiasaannya, ia dikeluarkan melalui penstrukturan semula syarikat yang
gagal membayar hutang. Apabila sampai tarikh matang, pengeluar masih
perlu membayar nilai muka bon berkenaan.

(d) Bon Boleh Tukar

Bon boleh tukar merujuk kepada bon yang boleh ditukarkan oleh
pemegangnya kepada saham biasa pada harga dan nisbah pertukaran yang
telah ditentukan oleh syarikat pengeluar apabila bon dikeluarkan. Melalui
cara ini, pelabur diberikan hak untuk menukar statusnya daripada
pemiutang kepada pemilik apabila hak pertukaran dilaksanakan.
(e) Bon Kupon Sifar

Bon kupon sifar adalah bon yang tidak perlu membayar faedah dan
dikeluarkan pada harga yang rendah daripada nilai tara. Pemegang bon
akan menerima pulangan sebagai keputusan perbezaan harga semasa
pembelian dibandingkan dengan nilai muka yang akan dibayar pada tarikh
matang.
(f) Bon Euro

Bon euro adalah bon yang pada permulaannya dikeluarkan oleh negara
Eropah menggunakan mata wang Amerika (USD) oleh syarikat asing.
Sekarang, sebarang bon yang dikeluarkan di dalam negara yang
menggunakan mata wang berbeza daripadanya dikenali sebagai bon euro.
Sebagai contoh, bon yang dikeluarkan di Eropah atau Asia oleh syarikat
Amerika tetapi faedah dan jumlah prinsipal dibayar di dalam nilai dolar
Amerika.
(g) Bon Mata Wang Asing

Tidak seperti bon euro, bon mata wang asing dikeluarkan dalam
pasaran kewangan negara menggunakan mata wang negara tersebut oleh
penghutang ataupun syarikat pengeluar dari negara asing.
AKTIVITI 4.3
Layari laman web http://rmbond.bnm.gov.my bagi mendapatkan

maklumat yang lebih tentang bon di Malaysia. Berdasarkan maklumat
yang diperoleh, senaraikan jenis bon yan ditemui di dalam negara kita
dan bandingkannya dengan jenis bon yang telah dibincangkan.
SEMAK KENDIRI 4.2

Senaraikan jenis bon dan ciri-cirinya.

4.3 PENILAIAN BON

Dalam subtopik 4.1.2 – Proses Penilaian, kita telah membincangkan tiga faktor
utama yang mempengaruhi nilai aset iaitu aliran tunai keseluruhan, masa dan
kadar pulangan yang dikehendaki. Dalam penilaian bon, tiga elemen penting
yang mempengaruhi penilaian adalah (lihat Rajah 4.3):
(a) Jumlah dan Pemasaan Aliran Tunai yang Akan Diterima oleh Para Pelabur
Ini merujuk kepada bayaran faedah tahunan dan nilai muka atau nilai
prinsipal.
(b) Tarikh Matang Bon

Ini merujuk kepada tarikh pengeluar bon harus membayar nilai muka bon
kepada pemegang bon.
(c) Kadar Keuntungan yang Diperlukan oleh Pelabur

Kadar pulangan jenis ini mengambil kira penilaian tahap risiko ke atas
aliran tunai dan sikap pelabur terhadap pengambilan risiko. Ini juga satu
bentuk pulangan kepada pelabur disebabkan peluang kos yang dihadapi
oleh pelabur.
Rajah 4.3: Penilaian bon menggunakan garis masa
SEMAK KENDIRI 4.3
Apakah tiga elemen penting yang mempengaruhi proses penilaian

sesuatu bon? Jelaskan.

4.3.1 Penilaian Asas Bon

Nilai bon adalah jumlah nilai kini bayaran yang perlu dibayar oleh pengeluar
kepada pemegang bon dari sekarang hingga tempoh matang. Dalam subtopik
4.1.3 – Model Asas Penilaian, kita telah mempelajari formula asas untuk
penilaian aset iaitu:
CF1 CF2 CFn

Vb    ... 
(1  k) 1
(1  k) 2 (1  k)n
(4.1b)
n
CFt
 t
t 1 (1  k)
Kita juga tahu bahawa bon mempunyai tarikh matang dan ia perlu membayar
faedah pada kadar tetap untuk tempoh masa yang telah ditetapkan. Oleh itu,
formula untuk penilaian bon diperoleh dengan menambah baik formula di atas
seperti berikut:
i i i i M
Vb  1
 2
 3
 ...  n
 (4.2)
(1  k b ) (1  k b ) (1  k b ) (1  k b ) (1  k b )n
Atau
n
I M
Vb    (4.2a)
t=1 (1  k b ) t
(1  k b )n
Oleh kerana bon membayar faedah pada kadar tetap untuk tempoh yang
ditentukan, kita juga boleh menggunakan jadual faktor faedah nilai kini anuiti
(PVIFA) untuk mengira nilai bon. Formula untuk penilaian bon menggunakan
jadual PVIFA diperoleh dengan menambah baik formula asas nilai kini anuiti.
Berikut adalah formula untuk penilaian bon menggunakan jadual PVIFA:
Vb =I (PVIFAkb, n ) + M (PVIFkb, n ) (4.2b)

Di mana:
Vb = Nilai intrinsik atau harga semasa bon
I = Bayaran kupon
n = Tempoh bon sehingga matang
kb = Kadar pulangan diperlukan untuk bon
M = Nilai tara atau nilai muka bon
PVIF = Faktor faedah nilai kini
PVIFA = Faktor faedah nilai kini anuiti
Contoh 4.1
Bon A mempunyai tempoh matang 10 tahun. Kadar kupon adalah 10% setahun
dan faedah dibayar setiap tahun. Nilai tara bon adalah RM1,000. Pulangan yang
dikehendaki adalah 8% setahun. Apakah nilai bon ini?
Langkah 1:
Anggarkan jumlah dan pemasaan aliran tunai yang dijangka.
Langkah 2:
Tentukan kadar pulangan yang dikehendaki untuk menilai risiko aliran tunai
bon pada masa hadapan. Andaikan kadar pulangan diperlukan adalah 10%.
Langkah 3:
Kira nilai intrinsik bon iaitu faedah nilai kini yang dijangka akan diterima pada
masa hadapan dan bayaran prinsipal pada tarikh matang, kadar pulangan
terdiskaun yang diperlukan oleh pelabur.
Nilai bon adalah:
100 100 100 100 100 1,000

Vb   2
 3
 4
 ... 10

(1.08) (1.08) (1.08) (1.08) (1.08) (1.08)10
 92.59  85.73  79.37  73.53  68.03  63.01  58.38  54.02
 50  46.32  463.18
 RM1,134.16

Atau
Vb = PV (bayaran kupon) + PV (nilai tara)

= I (PVIFAkb,n) + M (PVIFkb, n)
= 100 (PVIFA 8%, 10) + 1,000 (PVIF8%,10)
= 100 (6.710) + 1,000 (0.463)
= 671 + 463
= RM1,134
(Nota: Perbezaan dalam jawapan yang dikira menggunakan formula dan jadual
PVIFA adalah kecil dan adalah disebabkan oleh titik perpuluhan. Kedua-dua
jawapan boleh diterima.)
Keputusan pengiraan di atas boleh diilustrasi melalui Rajah 4.4. Kita menemui
nilai intrinsik atau nilai sebenar untuk bon adalah RM1,134.21. Jika kadar
pulangan diperlukan adalah 8%, maka harga adalah berpatutan. Jika harga
pasaran bon dijual pada harga tinggi daripada RM1,134.21, maka dari perspektif
pelabur, ia adalah mahal. Sebaliknya, jika harga pasaran adalah kurang daripada
nilai sebenar bon, maka ia adalah pelaburan yang baik.
Rajah 4.4: Pengiraan nilai bon menggunakan garis masa

4.3.2 Nilai Bon pada Kadar Pulangan yang Berbeza

Apabila kadar pulangan diperlukan adalah berbeza dengan kadar kupon bon,
nilai bon akan berbeza dengan nilai tara. Perubahan kepada pulangan
dikehendaki disebabkan oleh:
(a) Perubahan dalam situasi ekonomi yang menyebabkan kos dana jangka
panjang turut berubah; atau
(b) Perubahan dalam risiko syarikat.
Peningkatan di dalam kos dana jangka panjang atau risiko akan menaikkan
kadar pulangan yang dikehendaki. Sebaliknya, penurunan di dalam kos dana
jangka panjang atau risiko akan mengurangkan kadar pulangan yang
dikehendaki.
Terdapat tiga situasi berbeza yang boleh digunakan untuk menunjukkan

perhubungan antara kadar pulangan yang dikehendaki dan nilai bon.
(a) Kadar Pulangan yang Dikehendaki adalah Lebih Besar daripada Kadar
Faedah Kupon (kb> i)
Contoh 4.2
Bon A mempunyai tempoh matang 10 tahun dengan kadar faedah kupon
10% setahun dan faedah berbayar setiap tahun. Nilai muka adalah
RM1,000. Pulangan yang dikehendaki untuk bon ini adalah 12% setahun.

= I (PVIFAkb,n) + M (PVIFkb,n)
= 100 (PVIFA12%,10) + 1,000 (PVIF12%,10)
= 100 (5.650) + 1,000 (0.322)
= RM887.00
V = Nilai kini bon

M = Nilai muka/Nilai tara
V < M
Dalam situasi ini, nilai bon (Vb) adalah kecil daripada nilai tara, M (Vb <
M). Jika bon ini didagangkan, transaksinya akan berada pada harga lebih
rendah daripada nilai tara. Oleh itu, ia boleh dipanggil sebagai urus niaga
pada harga terdiskaun.

(b) Kadar Pulangan yang Dikehendaki adalah Lebih Rendah daripada Kadar
Faedah Kupon (kb< i)
Contoh 4.3
RM1,000. Pulangan dikehendaki untuk bon ini adalah 8% setahun.

= 100 (PVIFA8%,10) + 1,000 (PVIF8%,10)
= 100 (6.7101) + 1,000 (0.4632)
= RM1,134.21
Dalam situasi ini, nilai bon (Vb) adalah lebih besar daripada nilai tara (Vb >
M). Jika bon ini didagangkan, urus niaga akan berada pada harga lebih
tinggi daripada nilai tara. Oleh itu, ia boleh dipanggil sebagai urus niaga
pada harga premium.
(c) Kadar Pulangan yang Dikehendaki adalah Sama Nilai dengan Kadar
Faedah Kupon (kb = i)
Contoh 4.4
RM1,000. Pulangan dikehendaki untuk bon ini adalah 10% setahun.

= 100 (PVIFA10%,10) + 1,000 (PVIF10%,10)
= 100 (6.1466) + 1,000 (0.3855)
= RM1,000.16
Dalam situasi ini, nilai bon (Vb) adalah sama dengan nilai tara (Vb = M). Jika bon
ini dijual atau dibeli, urus niaga berada pada harga yang sama dengan nilai tara.
Oleh itu, ia dipanggil transaksi pada nilai tara.

Jadual 4.1 menunjukkan kesimpulan tentang perhubungan antara nilai bon

dengan kadar pulangan yang diperlukan. Nilai bon mempunyai hubungan
songsang dengan kadar pulangan diperlukan iaitu jika pelabur mengkehendaki
pulangan yang lebih tinggi, nilai bon akan menyusut.
Jadual 4.1: Nilai Bon pada Kadar Pulangan Diperlukan yang Berbeza
Kadar Pulangan Kadar Faedah Nilai Bon, Vb

Status
Diperlukan, kd(%) Kupon, i (%) (RM)
12 10 887.00 Diskaun
10 10 1,000.00 Nilai tara
8 10 1,134.21 Premium
Seperti di dalam contoh 4.2 hingga 4.4, apabila para pelabur mengkehendaki
pulangan 12% berbanding kadar kupon 10%, nilai bon akan jatuh di bawah tara,
iaitu turun ke RM887 dan dijual pada diskaun. Sebaliknya, penurunan kadar
pulangan diperlukan iaitu 8% dibandingkan dengan kadar kupon 10% akan
menyebabkan kenaikan dalam nilai atau harga bon kepada RM1,134.21 dan ia
dijual pada harga premium. Apabila kadar pulangan diperlukan adalah sama
dengan kadar kupon, nilai bon adalah sama dengan nilai tara.
Kadar faedah semasa digunakan sebagai asas kepada kadar pulangan diperlukan
oleh para pelabur. Oleh itu, ia mempunyai hubungan songsang dengan nilai atau
harga bon.
4.3.3 Bayaran Faedah Dua Kali Setahun

Proses penilaian bon yang membayar faedah dua kali setahun adalah sama
dengan konsep pengiraan faedah yang terkompaun melebihi sekali setahun.
Perbincangan berkenaan faedah terkompaun lebih dari sekali dalam setahun
telah dibincangkan dalam Topik 3.
Formula untuk faedah terkompaun melebihi sekali setahun adalah seperti

berikut:
FV
PV=
(1+i/m)nm

Di mana:
PV = Nilai kini
FV = Nilai masa depan
i = Kadar faedah
m = Kekerapan pengkompaunan atau pendiskaunan
n = Tempoh
Untuk mengira nilai bon yang membayar faedah dua kali setahun,
(a) Tukar faedah tahunan (I) kepada faedah dua kali setahun dengan
membahagikan (I) dengan 2;
(b) Tukar bilangan tempoh matang, n, kepada setiap 6 bulan dengan

menggandakan n dengan 2 (n  2); dan
(c) Tukar kadar pulangan tahunan diperlukan, kb, kepada setiap setengah
tahun dengan membahagi kb kepada 2 (kb/2).
Oleh itu, formula penilaian untuk bon dengan bayaran kupon dua kali setahun
adalah:
2n
I/2 M
Vb    (4.3)
t 1 (1  k b /2)
t
(1  k b /2)2n
atau
Vb = I (PVIFAkb/2,2n) + M (PVIFkb/2,2n) (4.3a)
Di mana:
I = Kadar kupon  Nilai tara

n = Tempoh
kb = Kadar pulangan diperlukan

Contoh 4.5
Syarikat Maya Enterprise telah mengeluarkan bon yang mempunyai tempoh
matang selama 8 tahun dengan kadar kupon 8% yang dibayar setiap 6 bulan.
Nilai tara bon adalah RM1,000. Jika kadar pulangan diperlukan adalah 10%,
apakah nilai bon?
I
Vb  (PVIFA kb/2,2N )  M(PVIFkb/2,2N )
2
RM80
 (PVIFA10%/2,82 )  RM1,000(PVIF10%/2,82 )
2
 RM40(PVIFA 5%,16 )  M(PVIF5%,16 )
 RM40 (10.8378)  RM1,000 (0.4581)
 RM891.61
AKTIVITI 4.4
„Jangan melaburkan wang anda sehingga anda faham sepenuhnya

semua maklumat yang berkaitan dengan pelaburan‰. Beri pendapat
anda berhubung dengan kenyataan ini.
LATIHAN 4.2
1. Kira nilai bon yang mempunyai tempoh matang 12 tahun dengan

nilai muka RM1,000. Kadar kupon adalah 8% dan kadar pulangan
diperlukan adalah 13%.
2. Kira nilai bon yang mempunyai tempoh matang 7 tahun dengan

nilai tara RM1,000. Kadar kupon adalah 12% dibayar dua kali
setahun dan kadar pulangan diperlukan adalah 10%.
3. Bagaimana pembayaran kupon lebih daripada sekali setahun

memberi kesan kepada nilai bon?

4.4 HASIL MATANG

Setiap individu yang melabur mempunyai kadar pulangan dijangka yang
minimum daripada setiap pelaburan. Ia dikenali sebagai kadar pulangan
diperlukan dan berbeza untuk setiap pelabur. Pengurus kewangan akan hanya
tertarik dengan kadar pulangan yang tinggi. Ini kerana harga semasa bon
menggambarkan kadar pulangan dijangka yang akan diterima oleh pelabur.
Hasil matang atau YTM adalah kadar atau pulangan yang akan diperoleh oleh
para pelabur sekiranya bon dipegang sehingga matang. Kadar pulangan
dijangka ini juga dikenali sebagai hasil kematangan jika pelabur memegang bon
sehingga tempoh matang. Oleh itu, sekiranya kita merujuk kepada bon, terma
kadar pulangan dijangka dan hasil kepada kematangan saling diguna pakai.
Hasil matang adalah kadar diskaun yang sama nilai dengan nilai semasa untuk
semua bayaran faedah dan bayaran prinsipal untuk bon dengan nilai semasa
bon. Ia boleh dikira menggunakan formula asas untuk penilaian bon. (formula
4.3b)
Vb = I (PVIFAkb,n) + M (PVIFkb,n) (4.3b)
Kadar diskaun ini boleh dikira menggunakan jadual PVIF dengan kaedah cuba
dan ralat. Melalui kaedah cuba dan ralat, kadar diskaun berbeza, k, akan
diaplikasikan dalam formula untuk penilaian bon sehingga nilai kini aliran tunai
bon adalah sama dengan nilai pasaran. Jika kadar ini diletakkan antara kadar
yang ditemui dalam jadual, kaedah interpolasi akan digunakan untuk
mendapatkan nilai tepat. Untuk penerangan lebih lanjut, mari kita lihat contoh 4.6.
Contoh 4.6
Orlid Bhd mengeluarkan bon yang mempunyai nilai tara RM1,000 dengan kadar
kupon 10% setahun dan tempoh matang 10 tahun. Harga semasa bon adalah
RM1,080. Disebabkan harga bon lebih tinggi daripada nilai tara (P0 > M), maka
kadar hasil kepada kematangan adalah lebih kecil daripada kadar faedah kupon
(k < I). Ini menunjukkan bahawa kadar yang mesti ditemui harus lebih rendah
daripada 10%. Bagi memulakan proses mencari untuk kadar diskaun, kadar 9%
akan digunakan.
RM1,080 = I (PVIFAk,n) + M (PVIFk,n)

= 100 (PVIFA9%,10) + 1,000 (PVIF9%,10)
= 100 (6.4177) + 1,000 (0.4224)
= RM1064.17

Apabila kita menggunakan kadar diskaun 9%, nilai bon diperoleh iaitu
RM1,064.17 adalah rendah daripada nilai pasaran iaitu RM1,080. Untuk
meningkatkan nilai yang kita cari, kadar diskaun mesti diturunkan kepada 8%.
RM1,080 = I (PVIFAk,n) + M (PVIFk,n)

= 100 (PVIFA8%,10) + 1,000 (PVIF8%,10)
= 100 (6.7101) + 1,000 (0.4632)
= RM1,134.21
Apabila kita menggunakan kadar diskaun 8%, nilai bon yang diperoleh adalah
lebih daripada nilai pasaran itu sendiri. Ini menunjukkan bahawa kadar hasil
kepada kematangan antara 8% dan 9% seperti diilustrasikan dalam Jadual 4.2.
Jadual 4.2: Mencari Nilai Bon Menggunakan Kaedah Cuba dan Ralat
Kadar Nilai
8% RM1,134.21
YTM RM1,080.00
9% RM1,064.17
Seterusnya, guna kaedah interpolasi untuk mendapatkan kadar hasil kepada

kematangan dengan lebih tepat.
Langkah 1:
Kira perbezaan antara nilai bon pada kadar 8% dan 9%.
Perbezaan nilai = RM1,134.21 – RM 1,064.17

= RM70.04
Langkah 2:
Kira perbezaan antara nilai dikehendaki iaitu kadar hasil matang dengan nilai
bon pada kadar diskaun yang lebih rendah iaitu 8% (abaikan simbol – atau +).
Perbezaan nilai = RM1,134.21 – RM1,080.00

= RM54.21

Langkah 3:
Bahagi nilai diperoleh dalam Langkah 2 dengan keputusan yang diperoleh
dalam Langkah 1.
Nisbah diperoleh = RM54.21/RM70.04

= 0.774
Langkah 4:
Tambah kepada nilai yang dikira dengan kadar diskaun yang lebih rendah dan
darab dengan jurang dalam kadar diskaun untuk mendapatkan kadar hasil
apabila matang.
Kadar Hasil Matang = 8% + [0.774  (9% – 8%)] = 8.774%
Kadar (%) Nilai (RM) Nilai (RM)

8 1,134.21 1,134.31
YTM 1,080.00
9 1,064.17
Perbezaan RM54.21 RM70.04
 54.21 
YTM  8%    (9%  8%) 
 70.04 
 8%  (0.774  1%)
 8.774%
Selain kaedah interpolasi, anda boleh menggunakan kaedah anggaran untuk

mengira kadar hasil apabila matang dengan menggunakan formula berikut:
 M  P0 
i 
YTM   n  (4.4)
M  P0
2

Di mana:
i = Kadar kupon
M = Nilai tara
P0 = Pasaran nilai bon
n = Bilangan tahun bon untuk matang
Tambahan pula, dengan menggunakan persamaan 4.4, anda boleh memperoleh

kadar hasil matang seperti berikut:
 1,000  1,080 
100   
YTM   10 
1,000  1,080
2
 0.0885
 8.85%
Melalui kaedah anggaran, kita mendapati bahawa kadar hasil matang adalah
8.85%. Jawapan ini tidak tepat seperti apabila kita menggunakan kaedah cuba-
cuba (trail and error) dan kaedah interpolasi iaitu 8.774%.
LATIHAN 4.3
Bon A mempunyai nilai tara RM1,000 dan membayar faedah RM82

setahun. Tempoh matang Bon A adalah 5 tahun dan harga pasaran
semasa adalah RM720. Berapakah kadar hasil matang untuk Bon A?
Guna kaedah cuba-cuba (trail and error) serta kaedah anggaran untuk
mendapatkan hasil matang.

4.5 HUBUNGAN ANTARA NILAI DAN HASIL

MATANG
Apabila kadar pulangan diperlukan berbeza dengan kadar faedah kupon dan ia
dijangka berterusan sehingga tempoh matang, nilai pasaran bon akan mendekati
nilai tara apabila semakin hampir dengan tempoh matang.
Rajah 4.5 menunjukkan pergerakan nilai bon berdasarkan pengiraan daripada

Jadual 4.1. Kadar pulangan diperlukan adalah 12%, 10% dan 8%, dijangka malar
sepanjang tempoh 10 tahun kematangan bon dan nilai tara dijangka sama iaitu
RM1,000.
(a) Apabila kadar pulangan diperlukan adalah sama dengan kadar kupon bon
iaitu 10%, nilai bon dan masih berterusan atau tempoh matang, iaitu
RM1,000;
(b) Apabila kadar pulangan diperlukan adalah 12%, nilai bon naik daripada
RM887 kepada RM1,000 apabila masa melepasi dan menghampiri tempoh
matang; dan
(c) Akhirnya, apabila kadar pulangan diperlukan adalah 8%, nilai premium
bon menurun daripada RM1,134.21 kepada RM1,000 pada tempoh matang.
Ini menunjukkan bahawa apabila kadar pulangan diperlukan dijangka malar

hingga matang, nilai bon akan mencapai nilai tara RM1,000 pada tarikh matang.
Rajah 4.5: Tempoh sehingga matang dan nilai bon

4.5.1 Perubahan ke atas Pulangan Diperlukan

Seperti ditunjukkan dalam Rajah 4.5, nilai bon mempunyai hubungan songsang
dengan perubahan terhadap kadar pulangan yang dikehendaki oleh pelabur.
Secara umum, kenaikan pada kadar faedah akan menyebabkan penurunan dalam
nilai bon. Sebaliknya, penurunan dalam kadar faedah akan menyebabkan kenaikan
dalam nilai bon. Ini menunjukkan bahawa semakin tinggi kadar pulangan
diperlukan oleh pelabur, semakin rendah nilai bon. Ini kerana kenaikan dalam
kadar faedah akan menyebabkan pemegang bon mengalami kerugian dalam nilai
pasaran; pelabur bon akan terdedah kepada risiko kadar faedah.
Oleh itu, pemegang bon selalu berhati-hati terhadap kenaikan kadar faedah.
Semakin pendek tempoh matang bon, semakin rendah tindak balas nilai pasaran
ke atas perubahan terhadap kadar pulangan diperlukan. Secara ringkas, tempoh
matang yang pendek akan mempunyai risiko kadar faedah yang rendah
berbanding bon jangka panjang dengan andalan bahawa kadar kupon, nilai tara
dan kekerapan bayaran faedah adalah sama.
Jadual 4.3 menunjukkan nilai bon dengan perbezaan kadar pulangan diperlukan
dan perbezaan tempoh matang (ringkasan contoh 4.2 dan 4.3).
(a) Apabila kadar pulangan yang dikehendaki menurun daripada 10% kepada
8%, nilai bon dengan tempoh matang 10 tahun akan meningkat sebanyak
RM134.21, manakala nilai bon dengan tempoh matang 5 tahun hanya akan
meningkat sebanyak RM79.87; dan
(b) Apabila kadar pulangan yang dikehendaki meningkat daripada 10%

kepada 12%, nilai bon dengan tempoh matang 10 tahun akan menurun
sebanyak RM113. Manakala nilai bon untuk 5 tahun akan menurun
sebanyak RM72.18.
Jadual 4.3: Kesan Tempoh Matang Bon ke atas Kadar Pulangan Berbeza
Kadar Pulangan Nilai Bon Nilai Bon

Diperlukan 10 Tahun 5 Tahun
(%) (RM) (RM)
8 1,134.21 1,079.87
10 1,000.00 1,000.00
12 887.00 927.82
Berdasarkan jadual dan penerangan di atas, ia jelas bahawa perubahan kepada

kadar faedah memberi kesan besar ke atas bon yang mempunyai tempoh matang
yang lama berbanding dengan bon yang mempunyai tempoh matang yang
pendek.

LATIHAN 4.4
1. Hasil matang (YTM) adalah _______________.
A. rendah untuk bon dengan risiko tinggi
B. pulangan yang diperlukan ke atas bon
C. sama dengan kadar kupon bon
D. tetap sepanjang jangka hayat bon
2. Kadar diskaun yang digunakan untuk menilai bon adalah

________________.
(i) kadar kupon bon tersebut
(ii) kadar faedah dalam pasaran
(iii) kadar yang ditentukan oleh syarikat
(iv) kadar tetap untuk seluruh jangka hayat bon
A. i
B. ii
C. i dan ii
D. iii dan iv
3. Bon yang telah dijual pada _________ apabila kadar faedah

(kupon) adalah lebih daripada kadar pulangan diperlukan; dijual
pada _________ apabila kadar faedah lebih rendah daripada
kadar pulangan yang diperlukan; dan telah dijual pada _________
apabila kadar faedah adalah sama dengan kadar pulangan
diperlukan.
A. premium; diskaun; sama dengan nilai tara
B. premium; sama dengan nilai tara; diskaun
C. diskaun; premium; sama dengan nilai tara
D. sama dengan nilai tara; premium; diskaun

4. Yang manakah antara pernyataan berikut adalah benar?
A. Bon jangka pendek mempunyai risiko kadar faedah yang

tinggi berbanding dengan bon jangka panjang
B. Bon jangka panjang mempunyai risiko kadar faedah tinggi

berbanding dengan bon jangka pendek
C. Semua bon mempunyai kadar faedah yang sama
D. Semua pernyataan di atas tidak benar
5. Pilih pernyataan yang salah berkaitan bon.
(i) Bon bercagaran adalah bon yang dicagarkan dengan harta di

mana nilai harta adalah melebihi nilai bon
(ii) Indentur adalah jenis bon yang mempunyai tahap tuntutan

keutamaan yang rendah
(iii) Bon Euro adalah bon yang dikeluarkan oleh satu negara
menggunakan matawang negara asal pengeluar bon di
mana bayaran prinsipal dan faedah adalah mengikut mata
wang negara asal
(iv) Nilai tara adalah nilai aliran tunai yang dijangka diterima
oleh pemegang bon setiap tahun
A. iv sahaja
B. i dan ii sahaja
C. ii dan iv
D. i, iii dan iv
6. Berapakah nilai bon dengan nilai tara RM1,000, bayaran faedah

RM80 setahun dan matang dalam tempoh 11 tahun? Anggap
bahawa kadar pulangan diperlukan adalah 12%.
7. Indah Air Berhad terbitkan bon yang akan matang dalam tempoh
10 tahun. Bon ini membayar faedah dua kali setahun pada kadar
8% dan nilai tara bon adalah RM1,000. Jika kadar pulangan
tahunan diperlukan oleh pelabur setiap tahun sebanyak 6%,
apakah nilai pasaran semasa bon tersebut?

8. Bon dengan nilai tara RM1,000 telah dikeluarkan oleh Syarikat

KEE dan mempunyai 15 tahun lagi sebelum mencapai tempoh
matang. Kadar kupon yang dijanjikan adalah 5% setahun, dibayar
dua kali setahun. Kadar faedah pasaran bon dengan tahap risiko
yang sama dengan bon syarikat ialah 6%. Apakah nilai pasaran
semasa bon tersebut?
9. Cik Nadia telah membeli bon dengan nilai tara RM1,000 pada
harga RM950 setiap saham. Bon ini membayar kadar kupon 9%
setahun, dibayar tahunan dan akan matang dalam tempoh 2
tahun lagi. Kira hasil matang bon ini.
10. Syarikat X telah mengeluarkan bon dengan nilai tara RM1,000

dan tempoh matang 3 tahun. Kadar kupon tahunan yang
ditawarkan adalah 10%. Rating Agency Malaysia Berhad (RAM)
telah memberi penarafan AAA terhadap bon Syarikat X.
(a) Sekiranya kadar pulangan diperlukan adalah 13%, apakah

nilai pasaran bon ini?
(b) Sekiranya bon dijual pada harga RM975.98, apakah hasil

kematangannya (YTM)?
11. Apakah yang dimaksudkan dengan kadar hasil matang bon?
12. Sebagai pelabur yang mengelak risiko, adakah anda pilih bon
jangka panjang atau bon jangka pendek untuk melindungi kesan
kadar faedah ke atas bon?

4.6 SAHAM BIASA

Saham biasa adalah sekuriti yang mewakili pemilikan syarikat. Pemegang bon
boleh digambarkan sebagai pemiutang, manakala pemegang saham biasa adalah
pemilik sebenar syarikat. Semakin banyak saham dipegang oleh pelabur,
semakin besar bahagian pemilikan dalam syarikat. Pemegang saham biasa juga
dikenali sebagai pemilik ekuiti.
Saham biasa tidak mempunyai tempoh matang, ia akan kekal selamanya selagi
syarikat masih beroperasi. Ia juga sama dari aspek pembayaran dividen, ia
adalah tidak terhad. Sebelum dividen dibayar, ia mesti diumumkan lebih awal
oleh lembaga pengarah syarikat. Sekiranya syarikat muflis, pemegang saham
biasa iaitu pemilik syarikat, tidak boleh membuat sebarang tuntutan ke atas
aset sebelum pemiutang membuat tuntutan (termasuk pemegang bon) dan
pemegang saham keutamaan diselesaikan.
4.6.1 Ciri-ciri Saham Biasa

Sebelum membuat penilaian ke atas saham biasa, perlu untuk kita faham ciri-ciri
saham biasa.
(a) Tuntutan Pendapatan

Sebagai pemilik syarikat, pemegang saham biasa mempunyai hak untuk
lebihan perolehan, selepas faedah bagi pemegang bon dan dividen untuk
pemegang saham keutamaan dibayar. Perolehan yang telah diterima, boleh
jadi secara langsung atau tidak langsung. Di sini, pendapatan langsung
datang dalam bentuk dividen tunai, manakala pendapatan tidak langsung
datang daripada penerapan perolehan. Penerapan perolehan adalah
perolehan tidak langsung kerana perolehan yang telah diterima tidak
diagih kepada pemegang saham biasa tetapi digunakan untuk pelaburan
semula dengan harapan untuk meningkatkan nilai syarikat.

Menerima lebihan perolehan mempunyai kebaikan dan keburukan kepada

pemegang saham biasa. Kebaikannya adalah tiada had terhadap perolehan
yang diterima. Manakala keburukan menerima lebihan pendapatan adalah
pemegang saham mungkin tidak menerima apa pun sekiranya semua
pendapatan digunakan untuk memenuhi tuntutan daripada pemiutang
dan juga pemegang saham keutamaan. Apabila syarikat mengalami
penyusutan dalam perolehan, pemegang saham biasa akan menanggung
kesannya.
(b) Tuntutan ke atas Pendapatan dan Aset

Sekiranya likuidasi terjadi, pemegang saham biasa akan menjadi orang
terakhir untuk menuntut pendapatan dan aset syarikat selepas pemegang
bon dan pemegang saham keutamaan membuat tuntutan.
(c) Hak Mengundi

Pemegang saham biasa mempunyai hak memilih lembaga pengarah
syarikat. Saham biasa adalah sekuriti yang diberikan hak untuk mengundi
dan hak untuk meluluskan perubahan ke atas memorandum penubuhan
terhadap pemegangnya. Mengundi dijalankan semasa mesyuarat agung
tahunan syarikat. Ia boleh dilakukan secara individu ataupun secara
proksi. Kebanyakan pengundian biasanya dilakukan oleh proksi. Proksi
bermaksud memberi hak kepada pihak ketiga untuk mengundi bagi pihak
yang tidak dapat hadir mesyuarat agung tahunan syarikat.
Prosedur mengundi melibatkan dua kaedah iaitu undi majoriti dan oleh
pemegang saham bersama. Undi majoriti adalah undi di mana setiap
saham dimiliki diberi satu hak mengundi dan setiap kedudukan di dalam
lembaga pengarah akan diundi secara berasingan. Oleh itu, sebahagian
besar pemegang saham akan mempunyai peluang untuk memilih semua
ahli lembaga pengarah.
Melalui pengundian kolektif, setiap saham diberi hak mengundi bersamaan

dengan jumlah kedudukan yang dipertandingkan. Pemegang saham akan
memilih untuk menggunakan semua hak mengundi untuk calon tertentu
atau membahaginya antara beberapa calon yang terpilih. Kaedah ini
memberi peluang kepada pemegang saham minoriti untuk melantik ahli
lembaga pengarah yang akan mewakili mereka.

(d) Hak Beli Dahulu

Hak beli dahulu membenarkan pemegang saham untuk mengekalkan
pemilikan dalam tangan sekiranya syarikat berniat untuk mengeluarkan
saham baru. Sijil akan dihantar kepada pemegang saham yang masih ada
untuk membeli beberapa saham yang telah ditentukan terlebih dahulu
pada harga dan tempoh masa tertentu. Pemegang saham mempunyai
pilihan untuk melaksanakan hak tersebut, membiarkan sehingga akhir
tempoh atau menjualnya dalam pasaran terbuka.
(e) Liabiliti Terhad

Sekiranya likuidasi terjadi, liabiliti pemegang saham biasa adalah terhad
kepada jumlah pelaburan dalam syarikat.
SEMAK KENDIRI 4.4
Jelaskan lima ciri asas saham biasa.
4.7 PENILAIAN SAHAM BIASA
SEMAK KENDIRI 4.5
Apakah tujuan utama pemilik syarikat menjual saham syarikat mereka

di pasaran saham?
Sama seperti bagaimana bon bernilai, nilai saham biasa juga adalah sama dengan
nilai kini semua aliran tunai yang akan diterima oleh pemegang saham.
Bagaimanapun, pemegang saham biasa tidak dijanjikan dengan pendapatan
tetap atau bayaran tertentu apabila tiba tempoh matang seperti bon dan saham
keutamaan. Pemegang saham biasa akan menerima pulangan dalam dua bentuk
iaitu:
(a) Dividen – Keuntungan yang diagihkan kepada pemegang saham; atau
(b) Keuntungan modal – Perbezaan antara harga jualan dan harga belian
saham.

Dividen yang diterima bergantung kepada keuntungan syarikat dan keputusan

pihak pengurusan untuk membayar dividen atau untuk menahan pendapatan
bagi tujuan pelaburan semula. Jumlah dividen yang diterima adalah tidak sama,
ia bergantung kepada keuntungan syarikat dan kadar pertumbuhan.
Secara am, pertumbuhan syarikat mempunyai implikasi langsung ke atas

dividen berbayar dan nilai saham. Pertumbuhan syarikat dapat dicapai melalui
pelbagai cara. Contohnya, melalui pinjaman, pengeluaran saham baru atau
penggabungan dengan syarikat yang lebih besar dan lebih kukuh. Kebiasaannya,
syarikat akan mengalami pertumbuhan dengan menggunakan dana baru seperti
pengeluaran bon dan saham biasa.
Pertumbuhan syarikat boleh dicapai melalui pertumbuhan dalaman; dengan

menahan satu bahagian atau semua keuntungan syarikat bagi tujuan pelaburan
semula. Menahan keuntungan adalah satu bentuk pelaburan oleh pemegang
saham biasa.
Untuk memberi gambaran lebih jelas terhadap pertumbuhan dalaman,

bayangkan bahawa pulangan atas ekuiti Syarikat Meru adalah 18%. Sekiranya
pengurusan membuat keputusan untuk membayar semua keuntungan sebagai
dividen kepada pemegang saham, ia bermakna tiada pertumbuhan dalaman
untuk syarikat. Sekiranya syarikat mengekalkan semua keuntungannya, maka
pelaburan pemegang saham dalam syarikat akan berkembang dalam jumlah
yang sama untuk keuntungan tertahan iaitu 18%. Jika syarikat hanya
mengekalkan keuntungan 50% untuk tujuan pelaburan, maka pertumbuhan
syarikat akan menjadi setengah iaitu 9%. Secara am, hubungan ini boleh
dirumuskan seperti berikut:
g = ROE  r
(4.5)
Di mana:
g = Kadar pertumbuhan pendapatan pada masa hadapan dan pertumbuhan

dalaman pelaburan pemegang saham dalam syarikat
ROE = Pulangan ke atas ekuiti (keuntungan selepas cukai/jumlah ekuiti)
r = Peratusan keuntungan tertahan oleh syarikat

Oleh itu, jika syarikat menahan 25% daripada keuntungan, maka nilai saham
akan meningkat kepada 4.5%.
g = 0.18  0.25
= 0.045 atau 4.5%
4.7.1 Penilaian Saham Biasa – Satu Tempoh

Pegangan
Dalam topik sebelum ini, kita telah diberitahu bahawa nilai saham biasa adalah
sama dengan nilai semua aliran tunai yang akan diterima oleh pemegang saham.
Untuk pelabur yang memegang saham biasa dalam satu tempoh, sebagai contoh
satu tahun, nilai saham adalah bersamaan dengan nilai kini dividen yang akan
diterima dalam tempoh satu tahun (D1) dan harga jualan saham pada
penghujung tempoh. (P1). Ini kerana, kedua-dua aliran tunai berlaku pada masa
yang sama iaitu pada penghujung tempoh.
Proses penilaian saham biasa melibatkan tiga langkah:
Langkah 1:
Bayangkan aliran tunai dijangka akan diterima pada masa hadapan iaitu jumlah
dividen dan harga jualan saham pada penghujung tempoh;
Langkah 2:
Anggarkan aliran tunai dikehendaki oleh pelabur dengan mengambil kira risiko
aliran tunai dijangka; dan
Langkah 3:
Diskaun dividen yang dijangka diterima dan harga saham pada akhir tempoh
pada nilai kini dengan kadar pulangan diperlukan oleh pelabur.
Contoh 4.7
Bayangkan seorang pelabur merancang membeli saham Syarikat Meru. Dia
menjangka bahawa dividen berbayar adalah RM0.15 pada penghujung tahun.
Dia percaya bahawa saham boleh dijual pada harga RM2.40 selepas saham
dipegang selama setahun. Apakah nilai saham Meru jika kadar pulangan yang
diperlukan adalah 12%?

Dengan menggunakan formula asas nilai kini dan mengikuti langkah di atas,
nilai saham adalah:
Fn
P
(1  i)n
RM0.15 RM2.40
 1

(1  0.12) (1  0.12)1
 RM0.13  RM2.14
 RM2.27
Formula di atas boleh dirumuskan seperti berikut:
Vcs  Nilai kini dividen yang diterima dalam tahun 1 (D1 ) +

Nilai kini harga jualan yang diterima dalam tahun 1 (P1 )
D1 P1
 
(1  k cs ) (1  k cs )1
1
Di mana:
Vcs = Nilai kini saham biasa
D1 = Dividen tunai yang dijangka diterima pada penghujung tempoh
P1 = Harga saham dijangka pada hujung tempoh
Kcs = Kadar pulangan diperlukan untuk saham
4.7.2 Penilaian Saham Biasa – Tempoh Pelbagai

Pegangan
Saham biasa tidak mempunyai tempoh matang dan biasanya dipegang selama
beberapa tahun. Oleh itu, penilaiannya lebih kompleks daripada yang kita
bincangkan dalam topik sebelum ini. Aliran tunai dijangka akan berbeza
sepanjang tempoh pegangan. Dividen yang telah diterima sepanjang tempoh
pegangan adalah tidak tetap. Ini bermakna, aliran tunai dikurangkan untuk
tempoh tidak tentu atau sehingga infiniti.

Sekiranya tempoh pegangan adalah lebih daripada satu atau infiniti, dengan
sedikit pembaikan kepada formula 4.2, penilaian model saham biasa adalah
seperti berikut:
D1 D2 Dn D
Vcs    ...  
(1  k cs ) (1  k cs )
1 2
(1  k cs ) n
(1  k cs )

Dt
  (1  k
t 1 cs )
t
(4.7)
Dividen adalah sebahagian daripada perolehan syarikat. Apabila perolehan

syarikat tidak menentu sepanjang tempoh operasi, risiko akan meningkat dan
mempengaruhi harga saham syarikat. Untuk mengurangkan risiko yang
diandaikan oleh pelabur, syarikat biasanya membayar dividen berdasarkan
pertumbuhan jangka panjang syarikat. Model penilaian saham biasa di atas
boleh diaplikasikan dalam tiga tahap pertumbuhan iaitu:
(a) Pertumbuhan Sifar

Pertumbuhan sifar bermaksud dividen tidak dijangka mengalami
pertumbuhan tetapi pada kadar g = 0. Ini bermakna, dividen yang diterima
pada masa hadapan adalah sama dengan dividen yang diterima pada
tahun sebelumnya iaitu D1 = D2 = ⁄ = Dn. Oleh itu, nilai saham biasa
mengalami pertumbuhan sifar boleh dinyatakan seperti berikut:
D1 D2 Dn
Vcs    ...  (4.8)
(1  k cs ) (1  k cs )
1 2
(1  k cs )n
Apabila D1 = D2 = ⁄ = Dn, ini menunjukkan aliran tunai adalah berkekalan

disebabkan oleh aliran tunai yang diperoleh adalah jumlah yang sama
untuk tempoh yang tidak tentu.
Dengan pertumbuhan sifar, nilai saham biasa adalah sama dengan nilai
semasa berkekalan untuk D1. Dengan menggunakan formula asas
berkekalan sebagai petunjuk, persamaan 4.8 boleh dirumuskan seperti
berikut:
D1
Vcs = (4.9)
k cs

Contoh 4.8
Syarikat Rias telah beroperasi untuk tempoh masa yang lama dalam
industri makanan ringan. Kebelakangan ini, syarikat telah membayar
dividen sebanyak RM0.20 sesaham untuk pemegang saham biasa.
Berdasarkan jualan dan pendapatan semasa syarikat, pengurusan
menjangkakan bahawa dividen akan kekal pada masa hadapan. Sekiranya
kadar pulangan diperlukan adalah 12%, apakah nilai saham untuk Syarikat
Rias?
D1
Vcs 
k cs
RM0.20

0.12
 RM1.67
(b) Kadar Pertumbuhan Malar

Walaupun model pertumbuhan sifar boleh digunakan ke atas beberapa
syarikat, kebanyakan syarikat akan mengalami kenaikan dalam perolehan
dan dividen dari semasa ke semasa. Sebahagian akan menjangkakan untuk
mengalami pertumbuhan dengan dividen tetap atau dividen malar. Jika
pertumbuhan adalah malar, dividen yang bakal diterima pada tahun
berikutnya (Dt) adalah bersamaan dengan:
D1 = Dt-1 (1+g) atau Dt = D0 (1+g)t (4.10)
Di mana:
Dt = Dividen untuk tempoh t
Dt–1 = Dividen yang telah dibayar pada tahun terdahulu
g = Kadar pertumbuhan dividen
Dengan menggunakan formula 4.10, kita boleh mencari dividen bagi

sebarang tahun yang diberikan.
D1 = D0 (1+g)
D2 = D1 (1+g)
= D0 (1+g) (1+g)
= D0 (1+g)2

D3 = D2 (1+g)
= D0 (1+g)2 (1+g)
= D0 (1+g)3
D4 = D3 (1+g)
= D0 (1+g)3 (1+g)
= D0 (1+g)4
Dengan menggunakan kaedah asas untuk menganggarkan dividen pada

masa depan, kita akan memperoleh nilai kini saham (Vcs) dengan
menggunakan formula 4.6.
Langkah 1:
Cari aliran tunai dijangka yang akan diterima pada masa depan (dividen);
Langkah 2:
Kira nilai kini untuk semua bayaran dividen dan nilai kini dividen yang
dijangka diterima pada masa depan.
Disebabkan pertumbuhan (g) adalah malar, persamaan 4.6 boleh ditambah

baik seperti berikut:
D 0 (1  g) D0 (1  g)2 D 0 (1  g)t
Vcs    ...  (4.11)
(1  k cs ) (1  k cs )2 (1  k cs )t
Seterusnya, persamaan di atas boleh dipermudahkan kepada persamaan

berikut, sekiranya tempoh pegangan adalah infiniti:
D1
Vcs = (4.12)
k cs  g
Formula 4.12 juga dikenali sebagai Model Gordon yang dinamakan

sempena Myron J. Gordon, individu yang mencipta dan mempopularkan
formula itu. Formula 4.12 digunakan untuk mencari nilai kini saham biasa
yang mengalami kadar pertumbuhan malar. Teorinya, kadar pulangan
diperlukan (kcs) mesti lebih besar daripada kadar pertumbuhan dividen (g).
Jika kadar pulangan diperlukan adalah lebih rendah daripada kadar
pertumbuhan dividen, anda akan mendapat dividen negatif dan nilai

saham tidak dapat ditentukan. Dalam situasi sebenar, jika pelabur

menjangka dividen akan meningkat ke kadar yang lebih tinggi, maka kadar
pulangan diperlukan akan menjadi lebih tinggi daripada kadar
pertumbuhan dividen.
Contoh 4.9
Syarikat BBB membayar dividen RM0.20 pada akhir tahun lepas dan
dijangka akan membayar dividen tunai setiap tahun bermula dari sekarang
dan selama-lamanya. Kadar pertumbuhan setiap tahun adalah 10%,
manakala kadar pulangan adalah 15%.
Langkah 1: Kira dividen yang akan diterima
D1 = D0 (1+g)
= 0.20 (1+0.10)
= RM0.22
Langkah 2: Kira nilai kini saham
D1
Vcs 
k cs – g
0.22

 0.15 – 0.10 
 RM4.40
(c) Pertumbuhan Dividen Berbeza

Syarikat berkembang mengikut pusingan hayat produk yang diniagakan.
Kadangkala terdapat syarikat yang akan mengalami pertumbuhan yang
laju pada permulaan, dibandingkan dengan situasi ekonomi secara
keseluruhan. Maka, terdapat kemungkinan ia akan tumbuh malar dengan
pertumbuhan ekonomi dan akhirnya, pertumbuhan semakin perlahan
daripada pertumbuhan ekonomi. Syarikat yang menghadapi situasi ini
dikenali sebagai syarikat yang mempunyai pertumbuhan tidak malar atau
pertumbuhan turun naik. Rajah 4.6 menunjukkan gambaran pertumbuhan
tidak malar dibandingkan dengan pertumbuhan malar dan pertumbuhan
sifar.

Rajah 4.6: Ilustrasi kadar pertumbuhan dividen
Rajah 4.6 menunjukkan dividen bagi syarikat yang mengalami

pertumbuhan tidak malar. Dividen dijangka meningkat 25% untuk tiga
tahun pertama di mana selepas itu, kadar pertumbuhan dijangka jatuh 6%
setahun untuk tempoh yang agak panjang. Nilai saham syarikat ini adalah
sama dengan nilai kini dividen yang dijangka pada masa depan seperti
yang ditunjukkan dalam persamaan 4.6. Ia melibatkan tiga langkah:
(i) Kira nilai kini dividen untuk tempoh keseluruhan pertumbuhan tidak
malar;
(ii) Kira harga saham pada akhir tempoh yang tidak malar di mana
pada tahap ia berubah menjadi pertumbuhan malar, kemudian
pendiskaunan harga ini pada nilai kini; dan
(iii) Tambah nilai kini yang diperoleh daripada Langkah 1 dan Langkah 2
untuk memperoleh nilai intrinsik, Vcs.

Contoh 4.10
Dengan menggunakan illustrasi di dalam Rajah 4.6, kira nilai kini saham
biasa yang mengalami pertumbuhan tidak malar. Bayangkan bahawa lima
maklumat berikut diberikan:
Kcs = Kadar pulangan diperlukan oleh para pelabur (12%)
n = Tempoh pertumbuhan tidak malar (3 years)
gs = Kadar pertumbuhan dividen sepanjang tempoh pertumbuhan tidak
malar (25%)
gn = Kadar tetap (6%)
D0 = Jumlah penghabisan yang dibayar oleh syarikat (RM0.20 sesaham)
Pengiraan:
Langkah 1:
Kira dividen dijangka pada akhir setiap tahun sepanjang tempoh
pertumbuhan tidak malar. Kadar pertumbuhan tidak malar, gs, untuk
tempoh tiga tahun adalah 25%.
D1 = D0 (1+g)
= RM0.20 (1+0.25)
= RM0.25
D2 = RM0.25 (1+0.25)
= RM0.3125
D3 = RM0.3125 (1+0.25)
= RM0.3906
Langkah 2:
Harga saham adalah nilai kini dividen dari tahun 1 hingga infiniti.
Oleh itu, ia perlu untuk mendapatkan nilai dividen tahun 4, D4, dengan
menggunakan kadar pertumbuhan malar gn = 6%.
D4 = RM0.3906 (1+0.06)
= RM0.414

Seterusnya, kita akan menggunakan formula untuk kadar pertumbuhan

malar bagi mencari harga pada tahun ke-3 iaitu nilai semasa dividen dari
tahun ke-4 hingga infiniti.
D4
P3 
k cs  g n
RM0.414

 0.12  0.06 
 RM6.90
Langkah 3:
Diskaun aliran tunai bagi tahun 1 hingga 3 dan nilai kini dividen pada
tahun ke-4 dengan kadar pulangan diperlukan, kcs = 12%, bagi mendapat
nilai intrinsik untuk saham biasa.
Vcs  RM0.25(PVIF12%,1 )  RM0.3125(PVIF12%,2 ) 

RM0.3906(PVIF12%,3 )  RM6.90(PVIF12%,3 )
 RM0.223  RM0.249  RM0.278  RM4.911
 RM5.66
Proses penilaian di atas boleh ditunjukkan dengan menggunakan garis

masa seperti dalam Rajah 4.7.
Rajah 4.7: Proses mencari nilai saham syarikat yang mengalami pertumbuhan tidak
malar

Nilai RM6.90 yang dinyatakan dalam Rajah 4.7 adalah aliran tunai kedua
pada tahun ke-3. Pemegang saham boleh menjualnya pada tahun ke-3
dengan harga RM6.90 atau dengan kata lain, ia adalah nilai semasa dividen
aliran tunai dari tahun ke-4 hingga infiniti.
4.7.3 Kadar Pulangan Diperlukan bagi Saham Biasa

Seperti yang telah diterangkan, kadar pulangan yang diperlukan untuk bon
adalah pulangan yang dijangka terima oleh pemegang bon ke atas pelaburan.
Kadar pulangan dijangka untuk saham biasa adalah kadar pulangan dijangka
oleh pemegang saham biasa ke atas pelaburan mereka. Pengurus kewangan
mengunakan kadar pulangan dijangka untuk saham biasa bagi menilai kesan
saham biasa ke atas kos dana baru untuk syarikat.
Kadar pulangan dikira berdasarkan nilai atau harga saham dan dividen diterima.
Persamaan penilaian saham masih boleh digunakan untuk menjangka kadar
pulangan dijangka untuk saham biasa. Walau bagaimanapun, persamaan ini
perlu diubah suai kerana nilai yang diperlukan adalah kadar pulangan yang
diperlukan atau kadar pulangan yang digunakan untuk mendiskaunkan aliran
tunai.
Kadar pulangan dijangka ditunjukkan dalam tiga aspek pertumbuhan:
(a) Pertumbuhan Sifar

Bagi mencari kadar pulangan dijangka untuk dividen yang mengalami
tiada pertumbuhan, kita boleh menggunakan formula 4.13.
D
Vcs  (4.13)
k cs
Disebabkan kita mencari nilai untuk kadar pulangan, formula di atas boleh
ditambah baik seperti berikut:
D
K cs  (4.14)
Vcs

Contoh 4.11
Syarikat Cergas Maju telah menjual saham biasa pada harga RM2.30
sesaham. Tahun lepas, syarikat telah membayar dividen RM0.25.
Berdasarkan situasi ekonomi dan perkembangan semasa syarikat,
pengurusan menjangka syarikat tidak akan mengalami pertumbuhan
untuk tempoh masa yang panjang. Apakah kadar pulangan dijangka bagi
Syarikat Cergas Maju?
D
K cs 
Vcs
RM0.25

RM2.30
 10.87%
(b) Kadar Pertumbuhan Malar

Bagi mencari kadar pertumbuhan dijangka untuk dividen pada kadar
pertumbuhan malar, kita boleh menggunakan formula 4.15.
D1
Vcs  (4.15)
K cs  g
Disebabkan kita mencari nilai untuk kadar pulangan yang diperlukan,

formula di atas boleh ditambah baik seperti berikut:
D1
K cs  g (4.16)
Vcs

Berdasarkan persamaan di atas, kadar pulangan yang diperlukan oleh

pemegang saham biasa adalah bersamaan dengan kadar pulangan
untuk dividen, ditambah dengan faktor pertumbuhan. Walaupun kadar
pertumbuhan (g) digunakan dengan kadar pertumbuhan dividen syarikat,
andaikan nilai saham dijangka untuk meningkat pada kadar yang sama.
Ini kerana (g) mewakili peratusan kadar pertumbuhan tahunan untuk
nilai saham. Dengan kata lain, kadar pulangan diperlukan oleh pelabur
ditentukan oleh dividen yang diterima termasuk keuntungan modal,
seperti yang ditunjukkan oleh kadar pertumbuhan peratusan dijangka
dalam harga saham.
Contoh 4.12
Saham biasa Syarikat Maju Jaya baru sahaja dijual pada harga RM3.38.
Syarikat telah membayar dividen RM0.30 sesaham dan dijangka
mengalami pertumbuhan malar sebanyak 8.5%. Jika anda membeli saham
ini di pasaran, apakah pulangan yang anda jangka akan terima?
D1
K cs  g
Vcs
RM0.30 (1  0.085)
  0.085
RM3.38
 0.1813 atau 18.13%
AKTIVITI 4.5
Berdasarkan formula g = ROE  r, apakah faktor yang mempengaruhi

nilai saham biasa?

LATIHAN 4.5
1. Apakah dua bentuk pulangan yang akan diperoleh oleh

pemegang saham biasa dalam pelaburan mereka?
2. Syarikat Litar dijangka membayar dividen RM0.18 kepada

pemegang saham syarikat pada tahun depan dan pertumbuhan
telah ditetapkan iaitu 5% setahun. Harga pasaran saham dijangka
bernilai RM4.25 pada akhir tahun depan. Jika kadar pulangan
diperlukan adalah 11%, apakah nilai kini saham? Jika anda memiliki
saham dalam Syarikat Litar, adakah anda akan menjual saham?
Kenapa?
3. Syarikat TAB telah membayar dividen RM0.50 kepada

pemegang saham. Syarikat menjangka dividen akan mengalami
pertumbuhan yang memberangsangkan sebanyak 15% untuk
tempoh tiga tahun mulai sekarang dan seterusnya, akan
mengalami pertumbuhan malar pada kadar 4%. Kadar pulangan
diperlukan adalah 12%. Apakah harga saham Syarikat TAB?
4. Apakah yang anda faham berkenaan dengan kadar pulangan

dijangka oleh para pelabur?
5. Saham biasa Syarikat Mesra telah dijual pada harga RM2.30

seunit. Syarikat menjangka akan mengalami pertumbuhan malar
pada kadar 10.5% dan dividen pada hujung tahun dijangka
bernilai RM0.25.
(a) Apakah kadar pulangan yang dijangka untuk saham

Syarikat Mesra?
(b) Jika kadar pulangan diperlukan adalah 17%, adakah anda

akan membeli saham tersebut?

4.8 SAHAM KEUTAMAAN
SEMAK KENDIRI 4.6
Kenapakah saham keutamaan kurang popular berbanding dengan

saham biasa?
Saham keutamaan juga dikenali sebagai sekuriti hibrid disebabkan mereka

mempunyai ciri-ciri bon dan juga saham biasa. Jadual 4.4 menyenaraikan
persamaan dan perbezaan saham keutamaan dengan saham biasa dan bon.
Jadual 4.4: Persamaan dan Perbezaan antara Saham Keutamaan dengan Bon dan Saham
Biasa
Item Bon Saham Keutamaan Saham Biasa

Dividen Pemegang bon Bayaran dividen Bayaran dividen
menerima faedah adalah pada kadar tidak terhad tetapi ia
pada kadar dan dan tempoh yang mesti diisytihar oleh
tempoh yang tetap tetap lembaga pengarah
syarikat
Tuntutan ke Mempunyai Mempunyai Jika likuidasi terjadi,
atas keutamaan untuk keutamaan untuk pemegang saham
perolehan menuntut menuntut perolehan biasa menjadi
dan aset pendapatan dan aset dan aset berbanding individu terakhir
berbanding dengan dengan saham biasa dapat membuat
saham keutamaan tetapi hanya selepas tuntutan perolehan
dan saham biasa tuntutan daripada dan aset syarikat
pemegang bon selepas pemegang
selesai bon dan pemegang
saham keutamaan
Tempoh Bon mempunyai Saham keutamaan Saham biasa tidak
matang tempoh matang tidak mempunyai mempunyai tempoh
tempoh matang. matang. Pemilikan
Pemilikan kekal kekal selagi syarikat
selagi syarikat masih masih beroperasi
beroperasi
Hak Pemegang bon tidak Pemegang saham Pemegang saham
mengundi mempunyai hak keutamaan biasa mempunyai
untuk mengundi ahli mempunyai hak hak mengundi
lembaga pengarah mengundi untuk sebagai pemilik
melindungi hak syarikat
mereka

4.8.1 Ciri-ciri Saham Keutamaan

Sebelum kita membincangkan bagaimana saham keutamaan dinilai, kita mesti
memahami ciri-ciri saham keutamaan.
(a) Pengeluaran Beberapa Kelas Saham Keutamaan

Biasanya, syarikat akan mengeluarkan beberapa kelas saham keutamaan
yang mempunyai ciri-ciri dan tahap keutamaan yang berbeza dalam aspek
tuntutan sekiranya likuidasi berlaku.
(b) Tuntutan ke atas Aset dan Pendapatan

Saham keutamaan mempunyai keutamaan dari aspek tuntutan ke atas
aset dan perolehan berbanding dengan saham biasa. Bagi syarikat
yang mengeluarkan beberapa kelas saham keutamaan, keutamaan untuk
menuntut akan ditentukan berdasarkan ciri-ciri saham keutamaan. Oleh
itu, dari segi aspek risiko, risiko saham keutamaan lebih rendah berbanding
dengan risiko saham biasa tetapi lebih tinggi berbanding dengan risiko
bon.
(c) Dividen Terkumpul

Sekiranya terdapat dividen tertunggak, syarikat mesti membayar dividen
tersebut dahulu sebelum bayaran dividen diisytihar kepada pemegang
saham biasa. Ciri-ciri ini adalah untuk melindungi kepentingan pemegang
saham keutamaan.
(d) Peruntukan untuk Perlindungan

Peruntukan untuk perlindungan adalah satu peruntukan yang biasanya
dimasukkan dalam syarat pengeluaran saham keutamaan. Tujuannya
adalah untuk melindungi kepentingan saham keutamaan. Contohnya, hak
mengundi diperuntukkan dan sekiranya gagal membayar dividen atau
dengan menyekat bayaran dividen saham biasa, jika bayaran untuk dana
terikat tidak dibuat.
(e) Saham Keutamaan Boleh Tukar

Pemegang saham keutamaan mempunyai pilihan mengubah saham
keutamaan sedia ada kepada beberapa unit saham biasa mengikut nisbah
yang telah diberikan apabila saham dikeluarkan. Ini adalah tarikan kepada
pelabur dan dapat mengurangkan kos kepada pengeluar saham
keutamaan.

(f) Saham Keutamaan Boleh Tebus

Syarikat yang mengeluarkan saham keutamaan biasanya akan
menyediakan kaedah bagi tujuan untuk menebus semula saham
keutamaan yang dikeluarkan. Sekiranya tiada kaedah penebusan semula,
syarikat tidak akan mendapat manfaat daripada pengurangan kadar
faedah. Apabila kadar faedah menurun, syarikat akan menebus semula
saham keutamaan yang ada sekarang dan mengeluarkan saham keutamaan
yang baru pada kadar rendah.
Ada dua kaedah untuk menebus semula saham keutamaan yang biasanya
digunakan iaitu:
(i) Peruntukan Opsyen Panggilan

Kaedah ini membolehkan syarikat pengeluar membeli semula saham
keutamaan pada harga yang telah ditetapkan dan dalam tempoh yang
telah ditentukan.
(ii) Peruntukan Dana Terikat

Kaedah ini memerlukan syarikat pengeluar untuk membahagikan
sejumlah wang secara berkala bagi tujuan untuk menebus semula
saham keutamaan. Jumlah yang terkumpul akan digunakan untuk
membeli saham dengan menggunakan opsyen panggilan atau kaedah
lain yang lebih murah.
AKTIVITI 4.6
Dividen saham keutamaan harus dibayar sebelum dividen saham biasa

pada jumlah dan tempoh yang ditetapkan. Pada pendapat anda,
perlukah dividen ini dikategorikan sebagai liabiliti kepada syarikat
seperti hutang. Kenapa?

4.9 PENILAIAN SAHAM KEUTAMAAN
SEMAK KENDIRI 4.7
Saham keutamaan membolehkan pemegangnya menerima dividen

tetap. Bagaimanakah dividen tetap dibayar?
Seperti yang telah diterangkan, pemilik saham keutamaan secara amnya

menerima dividen tetap daripada pelaburan bagi setiap tempoh. Ia tidak
mempunyai tempoh matang atau dengan kata lain, ia kekal. Seperti penilaian
saham biasa, proses penilaian saham keutamaan melibatkan tiga langkah seperti
berikut:
(a) Andaikan jumlah dan pemasaan aliran tunai yang akan diterima daripada
pelaburan saham keutamaan;
(b) Kira paras risiko aliran tunai yang dijangka akan diterima dan kemudian
tentukan kadar pulangan diperlukan oleh pelabur; dan
(c) Kira nilai intrinsik saham keutamaan dengan mengurangkan semua aliran
tunai yang dijangka akan diterima dengan menggunakan kadar pulangan
diperlukan.
Memandangkan saham keutamaan tidak mempunyai tempoh matang, dividen

dijangka diterima secara berterusan sehingga infiniti. Oleh itu, formula untuk
mengira nilai saham keutamaan seperti berikut:
Dividen tahunan
Nilai Saham =
Kadar pulangan diperlukan
(4.17)
D
Vps =
k ps
Contoh 4.13
Dividen tahunan yang dijangka akan diterima adalah RM0.36 sesaham. Kadar
pulangan yang diperlukan oleh para pelabur adalah 7%. Kira nilai saham
keutamaan ini.
RM0.36
Vps 
0.07
 RM5.14

4.9.1 Kadar Pulangan Dijangka bagi Saham

Keutamaan
Tujuan mencari kadar pulangan dijangka untuk saham keutamaan adalah sama
dengan tujuan mencari kadar pulangan dijangka untuk saham biasa dan bon
iaitu untuk menilai kesan saham keutamaan ke atas kos dana yang baru untuk
syarikat. Untuk mengira kadar pulangan dijangka bagi pemegang saham
keutamaan, formula 4.17 perlu ditambah baik seperti berikut:
D
k ps  (4.18)
Vps
Contoh 4.14
Syarikat Cher Mate telah menjual saham keutamaan pada harga RM5.50 dan
membayar dividen sebanyak RM0.25 sesaham. Apakah kadar pulangan dijangka
sekiranya anda membeli saham pada harga pasaran?
D
k ps 
Vps
RM0.25

RM5.50
 4.54%
AKTIVITI 4.7
1. Ada beberapa jenis pelaburan seperti saham, hartatanah, bon,

ekuiti dan amanah saham. Yang manakah lebih sesuai untuk anda
atau anda akan membuka akaun simpanan di bank?
2. Anda boleh mendapatkan maklumat lanjut berkaitan saham

di Malaysia melalui laman web Bursa Malaysia di
http://www.klse.com.my

LATIHAN 4.6
1. Pemegang saham biasa adalah ____________.
(i) pemilik syarikat
(ii) pengurus syarikat
(iii) pemiutang syarikat
A. i
B. i, ii
C. ii, iii
D. i, ii, iii
2. Semua di bawah mempunyai kesan ke atas nilai saham biasa

kecuali:
A. nilai tara
B. kadar bebas risiko
C. pertumbuhan dividen pada masa depan
D. dividen pada masa hadapan
3. Sekiranya seorang pelabur percaya bahawa saham adalah

____________, dia patut ____________ saham untuk menerima
keuntungan yang lebih.
A. turun nilai; beli
B. kurang nilai; jual
C. dinilai dengan betul; beli
D. dinilai dengan betul; jual

4. Saham keutamaan bermaksud __________________
(i) keutamaan ke atas saham biasa dari aspek tuntutan ke atas

aset
(ii) keutamaan ke atas saham biasa dari aspek bayaran dividen
(iii) keutamaan ke atas saham biasa dari aspek hak mengundi
A. i
B. i, ii
C. ii, iii
D. i, ii, iii
5. Saham keutamaan mempunyai ciri-ciri yang lebih kurang sama

dengan bon kerana ___________.
A. mempunyai kadar tetap bulanan
B. mempunyai jumlah tetap dividen
C. mewakili pemilikan sesuatu syarikat
D. semua di atas
6. Mengapa saham keutamaan dinyatakan sebagai sekuriti hibrid?
7. Apakah nilai saham keutamaan sekiranya kadar dividen adalah

16% dan nilai tara RM10? Kadar pulangan diperlukan adalah 12%.
8. Anda memiliki 150 unit saham keutamaan dalam Syarikat Mapa.

Saham ini telah dijual pada harga RM3.85 sesaham dan dividen
tahunan adalah RM0.35.
(a) Apakah kadar pulangan dijangka?
(b) Jika kadar pulangan diperlukan adalah 18%, adakah anda

akan menjual atau membeli saham?

9. Syarikat Maju telah membayar dividen RM1.32. Jika kadar

pertumbuhan dijangka adalah sentiasa 7% dan kadar pulangan
diperlukan oleh pelabur adalah 11%, berapakah harga saham
Syarikat Maju?
10. Chips Computer Sdn Bhd baru sahaja membayar dividen untuk
saham biasa sebanyak RM1.15. Untuk dua tahun seterusnya,
syarikat dijangka akan mengalami pertumbuhan besar setinggi
15% dan 13% untuk tahun ketiga serta seterusnya pada kadar
tetap 6%. Kadar pulangan diperlukan untuk saham syarikat
adalah 12%. Kirakan nilai saham untuk Chips Computer Sdn Bhd.
11. Kebelakangan ini, Syarikat Tenun baru sahaja mengeluarkan

saham biasa pada harga RM4.05 sesaham. Dividen sebanyak
RM0.24 dijangka akan dibayar pada akhir tahun dan dijangka
akan mengalami kadar pertumbuhan tetap sebanyak 7% setahun.
Apakah kadar pulangan yang diperlukan untuk saham ini?
12. Tahun lepas, Syarikat Primax telah membayar dividen RM0.40

dan tahun ini dividen dijangka akan mengalami kadar
pertumbuhan 10%. Syarikat baru sahaja membayar dividen
RM0.44. Melalui teknik baru dalam menghasilkan produknya,
Primax menjangka akan memperoleh pencapaian tinggi dalam
jangka pendek iaitu 25% setahun untuk tempoh tiga tahun
pertama. Selepas itu, pertumbuhan dijangka kembali sediakala
untuk tempoh panjang iaitu 10% dan seterusnya. Jika pelabur
memerlukan 15% kadar pulangan, apakah harga saham syarikat
hari ini?
13. Jika Syarikat Cabin membayar dividen sebanyak RM1 setahun

kepada saham keutamaan dan kadar pulangan diperlukan adalah
12%, apakah nilai saham keutamaan ini?
14. Apakah kadar pulangan diperlukan oleh saham keutamaan

sekiranya dividen berbayar setiap tahun adalah RM0.15 dengan
nilai tara adalah RM4.00? Saham ini telah dijual pada harga RM5.

 Penilaian adalah proses yang penting dalam bidang kewangan. Ini kerana
dalam kewangan, nilai aset diukur berdasarkan faktor pemasaan dan risiko,
bukannya berdasarkan nilai sejarah.
 Memahami konsep nilai dan mempunyai kemahiran dalam membuat

penilaian adalah sangat penting untuk membantu pengurus membuat
keputusan kewangan bagi syarikat. Ia selari dengan objektif syarikat iaitu
untuk memaksimumkan kekayaan pemegang saham.
 Bon adalah salah satu sumber jangka panjang bagi pembiayaan yang menjadi
semakin penting dalam pasaran modal.
 Dalam membuat penilaian bon, anda akan memperoleh nilai intrinsik iaitu
nilai sebenar aset dan ia ditekankan dalam bidang kewangan.
 Nilai ini akan dibandingkan dengan harga jualan bon dalam pasaran.
 Jika harga jualan bon dalam pasaran lebih tinggi daripada nilai intrinsik, bon
dikatakan terlebih nilai dan jika sebaliknya terjadi, bon dikatakan terkurang
nilai.
 Hasil matang (YTM) adalah asas untuk membuat keputusan pelaburan

kerana kadar pulangannya boleh dijangka, sekiranya anda memegang bon
sehingga tarikh matang. Kadar ini akan dibandingkan dengan kadar
pulangan diperlukan oleh pelabur. Jika kadar ini tinggi daripada kadar
pulangan diperlukan, maka pelaburan itu adalah pelaburan yang baik.
 Saham biasa dan saham keutamaan adalah sumber pembiayaan jangka

panjang.
 Saham biasa adalah sumber yang lebih penting untuk pembiayaan dan
penggunaannya adalah lebih meluas daripada saham keutamaan.
 Objektif penilaian saham biasa dan saham keutamaan adalah sama dengan
objektif menilai bon iaitu mencari nilai intrinsik atau nilai sebenar saham bagi
membantu membuat keputusan terhadap pembiayaan atau pelaburan.

 Proses penilaian saham biasa memerlukan anda untuk menjangka dividen

bagi tahun mendatang terlebih dahulu.
 Dividen adalah komponen penting dalam penilaian saham biasa dan saham
keutamaan kerana aliran tunai yang perlu didiskaunkan bagi mendapatkan
nilai saham.
 Kadar pulangan dijangka melibatkan pulangan yang akan diterima daripada

pelaburan saham biasa dan saham keutamaan. Mengetahui kadar pulangan
dijangka akan diterima adalah sangat penting kerana ia mempengaruhi
pembiayaan dan pelaburan syarikat.
Bon Nilai buku

Dividen Nilai intrinsik
Hak beli dahulu Nilai likuidasi
Hasil matang (YTM) Nilai pasaran
Indentur Nilai tara
Kadar kupon Pertumbuhan dividen berbeza
Kadar pertumbuhan malar Pertumbuhan sifar
Kadar pulangan dijangka Saham biasa
Kadar pulangan diperlukan Saham keutamaan
Keuntungan modal Tempoh matang
Liabiliti terhad

Topik  Analisis
5 Risiko
HASIL PEMBELAJARAN
1. Mendefinasikan risiko dan pulangan;
2. Mengaplikasikan ukuran statistik dalam menentukan risiko dan
pulangan dalam pelaburan;
3. Mengira pulangan yang dijangka dan pelaburan individu yang
berisiko;
4. Membezakan antara risiko bersistematik dan tidak bersistematik;
5. Menerangkan bagaimana kepelbagaian pelaburan boleh memberi
kesan kepada risiko dan jangkaan pulangan terhadap sesuatu
portfolio; dan
6. Mengaplikasikan Model Penentuan Harga Aset Modal (CAPM)
dalam menentukan kadar pulangan diperlukan oleh pelabur ke
atas pelaburan.
 PENGENALAN
Teori portfolio moden diperkenalkan oleh Harry Markowitz pada tahun 1952.
Menurut teori tersebut, risiko dan pulangan tidak boleh dipisahkan. Semakin
tinggi risiko, semakin besar pulangan yang dijangka. Pada tahun 1964, teori ini
dikembangkan lagi oleh William F. Sharpe untuk membentuk teori lain yang
sangat berguna dalam bidang kewangan iaitu Model Penentuan Harga Aset
Modal (CAPM).

184  TOPIK 5 ANALISIS RISIKO
Dalam topik ini, anda akan mempelajari tentang risiko dan pulangan dari
perspektif penyumbang modal atau pemegang saham. Menurut kajian yang
dikendalikan oleh Markowitz tentang sikap pelabur, beliau mendapati bahawa
pelabur modal akan membuat penilaian terhadap pulangan sebelum membuat
pelaburan. Kemudiannya, mereka akan melakukan analisis terhadap perubahan
dalam pulangan sebagai pengukuran risiko.
Secara amnya, sebagai pelabur modal yang rasional, pemegang saham akan
melakukan yang terbaik untuk memaksimumkan pulangan dan pada masa yang
sama, cuba meminimumkan risiko. Oleh itu, ia adalah tanggungjawab pengurus
kewangan untuk menganalisis risiko dan pulangan sebelum membuat
sebarang keputusan kewangan. Ini penting untuk memastikan syarikat boleh
memaksimumkan nilai termasuk kekayaan pemegang saham.
5.1 DEFINISI RISIKO DAN PULANGAN

Secara amnya, risiko bermaksud kemungkinan menghadapi sesuatu yang tidak
pasti pada masa akan datang. Dari sudut pengurusan kewangan, risiko adalah
kebarangkalian terhadap perubahan pulangan yang diterima oleh pelabur dalam
jangka masa tertentu. Aset yang berkemungkinan tinggi untuk mengalami
kerugian dikatakan berisiko tinggi jika dibandingkan dengan aset yang
berkemungkinan rendah untuk mengalami kerugian. Pulangan ditakrifkan
sebagai tahap keuntungan yang diterima oleh pelabur dalam tempoh pelaburan
tersebut. Pulangan sebenar daripada pelaburan merangkumi dua komponen
iaitu:
(a) Pulangan dijangka; dan
(b) Pulangan tidak dijangka.
Pulangan dijangka adalah pulangan yang berasaskan maklumat sedia ada

termasuk juga maklumat yang boleh dijangka oleh pelabur. Pulangan tidak
dijangka adalah berasaskan maklumat yang berada di luar jangkaan pelabur.
Dalam persekitaran pasaran modal yang cekap, secara teorinya, pulangan adalah
sesuatu yang boleh dijangka. Walau bagaimanapun, secara praktikal, kadar
pulangan sebenar mungkin akan berbeza dengan pulangan yang dijangka
disebabkan oleh kewujudan pulangan tidak dijangka.

TOPIK 5 ANALISIS RISIKO  185
Pulangan tidak dijangka merangkumi komponen pulangan sistematik dan

pulangan yang tidak sistematik. Pulangan sistematik wujud hasil daripada risiko
sistematik, manakala pulangan tidak sistematik wujud hasil daripada risiko
tidak sistematik. Risiko sistematik dan risiko tidak sistematik akan diterangkan
di dalam topik seterusnya.
Sebagai pelabur yang bijak, anda perlu menganalisis risiko dan pulangan
sebelum membuat keputusan untuk melabur. Analisis ini menentukan kadar
pulangan minimum yang berpatutan dalam menyeimbangkan paras risiko yang
sanggup anda terima. Kadar pulangan minimum juga dikenali sebagai kadar
pulangan nominal atau kadar pulangan yang diperlukan.
Pulangan yang diinginkan oleh pelabur berkemungkinan sama atau berbeza

dibandingkan dengan pelabur lain. Kebiasaannya, kadar pulangan digunakan
sebagai panduan oleh pelabur dalam menentukan sama ada untuk menjual atau
membeli aset kewangan di dalam pasaran. Pelabur yang rasional akan membeli
aset kewangan sekiranya kadar pulangan dijangka adalah tinggi ataupun sama
dengan kadar pulangan yang diperlukan atau sebaliknya.
SEMAK KENDIRI 5.1
Jelaskan hubung kait antara risiko dan pulangan dalam pelaburan.
5.2 KEGUNAAN STATISTIK UNTUK

MENENTUKAN RISIKO DAN PULANGAN
Sebagai langkah asas memahami bagaimana pulangan dan risiko diukur dan
juga saling berhubung kait, perkara pertama yang perlu anda tahu adalah
beberapa terma dalam statistik iaitu pemboleh ubah rawak, kebarangkalian dan
pola taburan, min, varians, sisihan piawai, koefisen variasi, kovarians dan
koefisien korelasi.

5.2.1 Pemboleh Ubah Rawak

Nilai pemboleh ubah rawak adalah data statistik yang sukar diramal dengan
tepat. Nilai pemboleh ubah rawak hanya boleh dianggar kerana nilai sebenar
yang sukar diperoleh. Contohnya, anda hanya boleh menganggar nilai
keuntungan syarikat melalui beberapa cara. Salah satu cara adalah membuat
penilaian berdasarkan keuntungan yang diperoleh pada tahun-tahun terdahulu.
5.2.2 Kebarangkalian dan Pengagihan

Disebabkan nilai pemboleh ubah rawak adalah sesuatu yang tidak pasti, maka
konsep yang dikenali sebagai kebarangkalian digunakan untuk menentukan
nilai yang munasabah bagi pemboleh ubah rawak.
Konsep kebarangkalian adalah terma statistik yang digunakan untuk menjangka

kejadian yang tidak tentu. Dengan kata lain, kebarangkalian adalah angka yang
mengukur kekerapan relatif sesuatu kejadian dalam tempoh masa tertentu.
Berdasarkan kebarangkalian, anda boleh membuat keputusan yang lebih cekap
yang boleh diguna pakai.
Konsep kebarangkalian menggariskan beberapa isu seperti berikut:
(a) Kebarangkalian tidak wujud dalam bentuk negatif;
(b) Jumlah keseluruhan kebarangkalian bersamaan dengan 1% atau 100%;
(c) Nilai 0 menunjukkan bahawa kebarangkalian kejadian tertentu yang tidak

mungkin terjadi;.
(d) Nilai 0.1 menunjukkan bahawa kebarangkalian kejadian tertentu yang

terjadi adalah 10%; dan
(e) Nilai 1 menunjukkan kebarangkalian kejadian tertentu yang pasti berlaku.
Risiko pelaburan biasanya diukur berdasarkan jumlah penyelerakan pemboleh

ubah rawak di dalam agihan kebarangkalian. Secara amnya, agihan
kebarangkalian dikategorikan kepada dua jenis agihan iaitu agihan diskrit dan
agihan selanjar.

Agihan kebarangkalian diskrit adalah agihan kebarangkalian yang mempunyai

nilai yang sepadan dan nilai pemboleh ubah rawak yang terhad. Manakala
agihan kebarangkalian selanjar adalah pengiraan nilai kebarangkalian yang
berkaitan dengan pemboleh ubah rawak dengan meramalkan bahawa ia akan
mencipta nombor kebarangkalian yang tiada had atau pulangan infiniti. Dengan
kata lain, agihan selanjar terbentuk apabila anda boleh menentukan sepenuhnya
setiap nilai yang sepadan untuk kebarangkalian dan pulangan pelaburan.
Contoh 5.1
Syarikat Nusa sedang mempertimbangkan dua pelaburan alternatif iaitu projek
menternak ikan (PRF) dan projek menternak biri-biri (PRS). Berikut adalah
agihan kebarangkalian diskrit untuk pulangan bagi kedua-dua alternatif ini:
Kebarangkalian Pulangan PRF (RM) Pulangan PRS (RM)

0.25 8,000 2,000
0.25 12,000 18,000
0.50 10,000 10,000
Berdasarkan ramalan oleh Syarikat Nusa, kedua-dua pelaburan alternatif

menunjukkan bahawa peluang untuk mendapatkan anggaran pulangan
RM10,000 adalah tinggi kerana ia mencatatkan peratusan kebarangkalian yang
tinggi. Rajah 5.1 menunjukkan maklumat di atas dalam bentuk carta bar.
Rajah 5.1: Agihan kebarangkalian diskrit untuk ramalan pulangan PRF dan PRS

Sekiranya Syarikat Nusa boleh meramalkan kebarangkalian sepadan dan

pulangan selanjar bagi kedua-dua projek, dasar agihan kebarangkalian
dan pulangan daripada kedua-dua projek secara kasarnya digambarkan dalam
Rajah 5.2.
Rajah 5.2: Agihan kebarangkalian selanjar/berlanjutan untuk ramalan pulangan

PRF dan PRS
Dari aspek konsep, semakin curam graf agihan kebarangkalian bagi pulangan
pelaburan, semakin tinggi risiko pelaburan. Graf yang curam menunjukkan
jurang pulangan yang besar bagi agihan kebarangkalian. Jurang agihan
kebarangkalian adalah perbezaan atau variasi di antara anggaran pulangan
tertinggi dan anggaran pulangan terendah. Semakin kecil perbezaan nilai,
semakin rendah risiko yang dijangka dan sebaliknya, semakin tinggi jurang,
semakin tinggi risiko sesuatu pelaburan.
Rajah 5.1 menunjukkan jurang agihan kebarangkalian bagi pulangan PRS adalah
besar iaitu (RM18,000 – RM2,000 = RM16,000) jika dibandingkan dengan PRF
(RM12,000 – RM8,000 = RM4,000). Manakala, Rajah 5.2 menunjukkan agihan
kebarangkalian bagi pulangan PRS lebih mendatar berbanding dengan agihan
kebarangkalian bagi pulangan PRF. Oleh yang demikian, anda boleh membuat
kesimpulan bahawa pelaburan PRS lebih berisiko jika dibandingkan dengan
PRF.

5.2.3 Purata (Pulangan Dijangka)

Pulangan dijangka adalah purata bagi pemboleh ubah rawak. Purata adalah
kebarangkalian bagi purata aritmetik untuk semua nilai mungkin bagi pemboleh
ubah rawak. Purata diperoleh apabila eksperimen dijalankan berulang kali dan
semua hasil keputusan diperoleh dengan kebarangkalian purata wajaran untuk
semua hasil yang ditentukan.
n
X   X t Pt (5.1)
t–1
atau
n
r   rt Pt (5.2)
t–1
Di mana:
X = Purata pulangan atau pulangan dijangka dalam nilai Ringgit

r = Purata pulangan atau pulangan dijangka dalam nilai peratusan
n
 = Jumlah
t 1
Pt = Kebarangkalian untuk mencapai pulangan

Xt = Pulangan dalam Ringgit (biasanya berdasarkan pulangan terdahulu)
rt = Pulangan dalam peratusan (biasanya berdasarkan pulangan terdahulu)
5.2.4 Varians dan Sisihan Piawai

Varians adalah ukuran untuk penyebaran atau pengagihan kesemua hasil yang
berkemungkinan di sekitar min (nilai yang dijangka). Dengan kata lain, ia adalah
kuasa dua bagi sisihan piawai. Sisihan piawai adalah ukuran penyebaran di
sekitar nilai yang diharapkan daripada taburan kebarangkalian atau kekerapan
yang merupakan punca kuasa dua bagi varians. Kedua-duanya adalah ukuran
untuk risiko yang mengambil kira iaitu risiko sistematik dan tidak sistematik.

Varians:
n
 2   (ri  r )2 Pi (5.3)
i=1
n
  (ri – r)2 Pi (5.4)
i=1
Di mana:
σ  2 = Varians
σ  = Sisihan piawai
5.2.5 Koefisien Variasi

Koefisien variasi adalah nisbah sisihan piawai ke atas pulangan dijangka. Ia
adalah ukuran piawaian bagi risiko keatas setiap unit pulangan. Koefisien variasi
digunakan sebagai perbandingan asas untuk dua pelaburan di dalam aset
kewangan.
Ia digunakan jika ada situasi di mana aset kewangan A menghasilkan pulangan

yang tingi daripada aset kewangan B tetapi pada masa yang sama, aset
kewangan A berisiko tinggi dibandingkan dengan aset kewangan B. Semakin
tinggi nilai koefisien variasi, semakin tinggi paras risiko untuk setiap unit
pulangan.

CV  (5.5)
r
5.2.6 Kovarians
Penggunaan kovarians boleh menerangkan kepada anda tentang hubungan bagi
pulangan antara aset kewangan yang boleh dibandingkan. Dengan kata lain,
kovarians mengukur sejauh mana dua pemboleh ubah rawak adalah berbeza
antara satu sama lain.
(a) Nilai positif kovarians menunjukkan bahawa salah satu daripada pemboleh
ubah rawak menyatakan nilai yang lebih daripada min, manakala
pemboleh ubah yang lain condong kepada nilai yang lebih daripada
purata;

(b) Nilai kovarians negatif menunjukkan bahawa salah satu daripada

pemboleh ubah rawak menyatakan nilai yang lebih daripada purata,
manakala pemboleh ubah rawak yang lain akan cenderung kepada nilai
yang kurang daripada purata; dan
(c) Nilai kovarians sifar menunjukkan bahawa tiada pola dibentuk antara dua
pemboleh ubah. Kovarians bagi kedua-dua pemboleh ubah rawak (r1, r2)
biasanya ditulis sebagai Cov (r1,r2) bagi sr1r2.
n
Cov (r1 , r2 )   Pi (ri1  r1 ) (ri2  r2 ) (5.6)
i=1
5.2.7 Koefisien Korelasi

Koefisien korelasi digunakan untuk mengukur hubungan pergerakan magnitud
antara dua pemboleh ubah iaitu pergerakan pulangan ke atas aset kewangan
yang sedang dianalisis. Ia dicapai apabila membahagikan kovarians dengan
mendarab keputusan sisihan piawai. Nilai koefisien korelasi adalah antara
lingkungan -1 dan +1 sahaja. Kebiasaannya, ia ditulis sebagai Corr (r1, r2) atau
simbol Rho (r).
Cov (r1 , r2 )
Corr (r1 , r2 )  (5.7)
 r1 ,  r2
(a) Korelasi Negatif Sempurna [Corr (r1, r2) = –1.0]

Korelasi -1.0 menerangkan dua pemboleh ubah yang bergerak dalam arah
berlawanan dan dengan magnitud yang sama. Kombinasi pelaburan di
dalam kedua-dua set kewangan dikatakan dapat mengurangkan risiko.
(b) Korelasi Positif Sempurna [Corr (r1, r2) = +1.0]

Korelasi +1.0 menerangkan dua pemboleh ubah yang bergerak dalam
arah dan magnitud yang sama. Kombinasi pelaburan di dalam dua set
kewangan ini tidak boleh mengurangkan risiko.
(c) Korelasi Positif

Korelasi positif, contohnya +0.4 menerangkan dua pemboleh ubah yang
bergerak dalam arah yang sama tetapi dengan magnitud yang berbeza.
Kombinasi kedua-dua pemboleh ubah ini mencipta risiko yang lebih
rendah berbanding dengan kes korelasi positif yang sempurna tetapi
berisiko tinggi berbanding dengan kes korelasi negatif yang sempurna.

5.3 MENGUKUR PULANGAN DIJANGKA DAN

RISIKO PELABURAN DALAM SATU
SEKURITI
Sebelum risiko pelaburan di dalam sekuriti boleh ditentukan, perkara
pertama yang perlu anda lakukan adalah mengira pulangan dijangka dengan
menggunakan persamaan 5.1 atau 5.2. Risiko pelaburan di dalam sekuriti
dikenali sebagai risiko spesifik. Risiko spesifik diukur menggunakan formula
varians (persamaan 5.3) dan kemudiannya formula sisihan piawai (persamaan
5.4) untuk pulangan pelaburan sesuatu aset.
Contoh 5.2
Kebarangkalian Kadar Pulangan (r) bagi

Situasi Ekonomi
(P) Aset Kewangan
A B
Lemah 0.20 12% 6%
Sederhana 0.50 14% 14%
Kuat 0.30 16% 19%
(a) Pulangan Dijangka atau Purata Pulangan

Aset Kewangan A
r = {(0.20 12%) + (0.50 14%) + (0.30 16%)}

= 14.2%
Aset Kewangan B
r = {(0.20 6%) + (0.50  14%) + (0.30 9%)}

= 13.9%

(b) Varians
Aset Kewangan A
2 = [0.20 (12% – 14.2%)2] + [ 0.50 (14% – 14.2%)2] + [0.30 (16% – 14.2%)2]

= 1.96%
Aset Kewangan B
2 = [0.20 (6% – 13.9%)2] + [ 0.50 (14% – 13.9%)2] +[0.30 (19% – 13.9%)2]

= 20.29%
(c) Sisihan Piawai
Aset Kewangan A
  [0.20 (12%  14.2%)2 ]  [ 0.50 (14%  14.2%)2 ]  [0.30 (16%  14.2%)2 ]

 1.4%
Aset Kewangan B
  [0.20 (6%  13.9%)2 ]  [ 0.50 (14%  13.9%)2 ]  [0.30 (19%  13.9%)2 ]

 4.50%
Berdasarkan pengiraan di atas, Aset Kewangan A menghasilkan pulangan

dijangka yang lebih besar (14.2%) dibandingkan dengan B (13.9%). Dari
aspek risiko, didapati bahawa Aset Kewangan B adalah lebih berisiko
(4.50%) dibandingkan dengan Aset Kewangan A (1.41%). Oleh itu, pilihan
Aset Kewangan A adalah lebih baik.

LATIHAN 5.1
1. Syarikat Layar Gemilang bercadang untuk memperkenalkan

model bot memancing yang baru. Pulangan yang dianggarkan
bergantung kepada darjah penerimaan pasaran terhadap model
bot memancing yang baru ini.
Anggaran
Penerimaan Pasaran Kebarangkalian
Pulangan (%)
Sangat tidak menggalakkan 0.05 0
Tidak menggalakkan 0.10 5
Sederhana 0.40 20
Menggalakkan 0.25 30
Sangat menggalakkan 0.20 40
(a) Kira pulangan dijangka;
(b) Kira sisihan piawai bagi pulangan; dan
(c) Kira koefisien variasi untuk pulangan dan tafsir keputusan

tersebut.
5.4 PENGURANGAN RISIKO MELALUI

KEPELBAGAIAN
Kepelbagaian pelaburan atau kombinasi beberapa sekuriti dalam pasaran
modal merujuk kepada sekuriti portfolio. Antara objektif portfolio adalah untuk
mengelak beban risiko apabila melabur dalam satu aset sahaja. Jumlah risiko
pelaburan portfolio (di mana ia adalah kombinasi risiko sistematik dan
tidak sistematik) telah diagihkan pada paras minimum bagi mendapatkan
pulangan maksimum. Pengurangan jumlah risiko boleh diterangkan dengan
bantuan Rajah 5.3.

Rajah 5.3: Kesan kepelbagaian bagi risiko sistematik dan risiko tidak sistematik
5.4.1 Prinsip Risiko Sistematik dan Tidak Sistematik

Risiko sistematik adalah risiko yang tidak boleh dipelbagaikan. Ia adalah risiko
yang mempunyai kesan menyeluruh ke atas semua aset kewangan dalam
pasaran modal. Risiko sistematik berkait dengan risiko pasaran iaitu jatuh dan
bangun pasaran dalaman dan luaran negara, risiko kadar faedah dan risiko
kuasa membeli. Risiko ini tidak boleh dihilangkan dengan kepelbagaian dalam
pelaburan.
Risiko tidak sistematik atau risiko yang boleh dipelbagaikan adalah risiko yang
mempunyai kesan ke atas aset kewangan syarikat tertentu ataupun kumpulan
syarikat yang berkaitan. Risiko jenis ini unik dan berbeza dalam kalangan
syarikat. Ia bergantung kepada jenis perniagaan) risiko perniagaan (bahagian
operasi) syarikat dan risiko kewangan terdiri daripada syarikat itu. Risiko ini
boleh dibahagi atau dikurangkan dengan kepelbagaian dalam pelaburan.
SEMAK KENDIRI 5.2
Apakah prinsip risiko sistematik dan tidak sistematik?

5.4.2 Mengukur Pulangan Dijangka dan Risiko

Portfolio Sekuriti
Kadar pulangan dijangka sesuatu pelaburan dalam portfolio sekuriti adalah
purata wajaran pulangan dijangka bagi aset kewangan didalam portfolio.
 
n
rport    w1 ×r1    w 2 ×r 2   ⁄   w n ×rn  (5.8)
 
i=1
Di mana:
rport1. = Kadar pulangan dijangka bagi portfolio
r1 = ra Kadar pulangan dijangka bagi aset (1)
W1 = Berat untuk aset kewangan (1) dalam portfolio
r2 = rb Kadar pulangan dijangka bagi aset kewangan (2)
W2 = Berat untuk aset kewangan (2) dalam portfolio
rn = r n Kadar pulangan dijangka untuk aset kewangan (n)
Wn = Berat untuk aset kewangan (n)
Risiko portfolio merujuk kepada kepelbagaian pulangan dijangka atau pulangan

purata daripada pelaburan dalam portfolio. Kesan daripada kepelbagaian
menyebabkan risiko portfolio menjadi lebih kecil berbanding dengan risiko
aset individu (komponen portfolio). Jumlah pengurangan risiko (melalui
kepelbagaian) bergantung kepada korelasi pulangan aset dengan pulangan aset
lain dalam portfolio yang diukur dengan koefisien pekali korelasi.
n P n (rportf. dalam situasi ekonomi tertentu 

 portf.  r (5.9)
i=1 portf.
untuk semua sekuriti dalam portf.)2

Bagi data berdasarkan siri masa, formula portfolio untuk sisihan piawai diubah
suai seperti berikut:
Contoh 5.3
Kebarangkalian Kadar Pulangan (r) bagi Aset Kewangan (%)

Situasi Ekonomi
(P)
A B C
Kuat .45 11 16 21
Lemah .55 9 5 0
(a) Pulangan Dijangka untuk Setiap Aset Kewangan

Aset Kewangan A
R A = {(0.45  11%) + (0.55  9%)}

= 9.90%
Aset Kewangan B
R B = {(0.45  16%) + (0.55  5%)}

= 9.95%
Aset Kewangan C
R C = {(0.45  21%) + (0.55  0%)}

= 9.45%
(b) Pulangan Dijangka untuk Portfolio Aset Kewangan A, B dan C
rport1. = {[0.50  9.9%] + [0.25  9.95%] + [0.25  9.45%]}
= 9.8%
(c) Varians
Pulangan dijangka untuk portfolio semasa ekonomi kukuh:
= {[0.50  11%] + [0.25  16%] + [0.25  21%]}

= 14.75%

Pulangan dijangka untuk portfolio semasa ekonomi lemah:
= {[0.50  9%] + [0.25  5%] + [0.25  0%]}

= 5.75%
σ portf.2 = {[0.45  (14.75% - 9.8%)2] + [0.55  (5.75 – 9.8)2]}

= 20.05%
(d) Sisihan Piawai
portf = {[0.45  (14.75%  9.8%)2 ]  [0.55  (5.75  9.8)2 ]}
= 11.026 + 9.02
= 4.477%
LATIHAN 5.2
Amin merancang untuk membuat pelaburan portfolio yang

mengandungi 40% pelaburan dalam saham X, 35% pelaburan dalam
saham Y dan baki 25% dalam saham Z.
Kebarangkalian Kadar Pulangan (r) Saham

Situasi Ekonomi
(P)
X Y Z
Kuat 0.48 10% 15% 20%
Lemah 0.52 10% 6% 1%
Kira:
(a) Pulangan dijangka setiap saham;
(b) Pulangan dijangka untuk setiap portfolio pelaburan saham X, Y
dan Z; dan
(c) Sisihan piawai untuk portfolio pelaburan.

5.4.3 Model Penentuan Harga Aset Modal

Model Penentuan Harga Aset Modal (CAPM) adalah prinsip yang menerangkan
bagaimana harga aset modal boleh ditentukan berdasarkan tindak balas pelabur
dalam memilih portfolio dalam pasaran modal. Pemilihan portfolio bergantung
kepada sikap pelabur terhadap risiko dan pulangan. Kebanyakan pelabur, secara
umum, bersikap konservatif dan tidak gemar mengambil risiko. Mereka
memastikan setiap ringgit yang dilaburkan mampu menjana keuntungan.
Kumpulan pelabur ini hanya sanggup membayar amaun yang kurang daripada
nilai pulangan dijangka.
Dalam pasaran modal, banyak kombinasi aset yang mempunyai risiko dan
pulangan yang tidak menentu. Oleh itu, pelabur mempunyai peluang untuk
memilih dan mempelbagaikan kombinasi pelaburan atau portfolio yang
mengandungi aset berisiko dan tidak berisiko.
Aset tidak berisiko merujuk kepada aset yang mempunyai sisihan piawai
bersamaan sifar. Dengan kata lain, pulangan sebenar adalah sama dengan
pulangan dijangka. Realitinya, tiada aset yang bebas daripada risiko.
Bagaimanapun, terdapat aset yang memiliki risiko rendah. Sebagai contoh, bil
perbendaharaan yang dikeluarkan oleh kerajaan. Walaupun bil perbendaharaan
tidak bebas risiko sepenuhnya tetapi disebabkan pulangan dijamin oleh kerajaan,
maka ia dikategorikan sebagai aset tidak berisiko.
Menurut konsep CAPM, pelabur akan memilih kombinasi aset yang berisiko
dan tidak berisiko dalam portfolio cekap disepanjang garis pasaran modal
(CML). Alasan pemilihan portfolio ini adalah mencipta situasi yang optimum
untuk penggantian antara risiko dan pulangan. CML adalah graf garis lurus
yang tangen dengan keluk sempadan cekap (rujuk Rajah 5.4).
Rajah 5.4: Garis pasaran modal

Graf ini menerangkan tentang sambungan antara nilai kadar pulangan dan
sisihan piawai. Pada paksi garis Y, garis lurus dikenali sebagai CML, bermula
dari titik bertanda rf di mana ia pulangan aset bebas risiko dan seterusnya, ia
menyentuh keluk sempadan cekap (iaitu portfolio pasaran yang dikenali sebagai
M).
Portfolio pasaran adalah portfolio yang mengandungi semua sekuriti dalam

pasaran. Keseluruhan risiko tidak sistematik dalam portfolio pasaran diagih atau
dikurangkan ke tahap yang paling rendah. Selebihnya adalah risiko sistematik.
Kemungkinan untuk risiko sistematik diagih adalah sangat tipis atau mengikut
teori, ia dikategorikan sebagai risiko yang tidak boleh diagihkan. M adalah
portfolio berisiko yang terbaik untuk dipilih jika dibandingkan dengan portfolio
yang berisiko pada keluk sempadan cekap tetapi realitinya, tidak mustahil untuk
anda memiliki portfolio yang mengandungi semua sekuriti dalam pasaran.
Keseluruhan portfolio sepanjang CML adalah kombinasi aset bebas risiko dan
portfolio berisiko yang akan menghasilkan risiko dan pulangan yang sama
dalam pelaburan, jika dibuat dalam aset bebas risiko dan portfolio pasaran M.
Apabila CML terbentuk, ia terpulang kepada para pelabur untuk memilih
sebarang kombinasi pelaburan pada CML. Ini kerana berdasarkan kecerunan
CML, sebarang kombinasi akan memberikan risiko dan pulangan yang sama.
Kecerunan CML boleh mengukur dengan amaun pulangan dijangka untuk satu
unit jumlah pelaburan yang berisiko. Formula ini dinyatakan dalam persamaan
5.10.
rm  rf
Kecerunan CML  (5.10)
σ
Persamaan rm – rf dikenali sebagai premium risiko pasaran. Premium risiko

pasaran mengukur nisbah ganjaran yang ditawarkan oleh pasaran di atas
kesanggupan pelabur untuk menerima jumlah purata risiko sistematik semasa
tempoh pelaburan. Disebabkan risiko tidak sistematik boleh diagih melalui
kepelbagaian pelaburan, maka tidak akan ada nisbah ganjaran untuk
kesanggupan pelabur menanggung risiko itu.

5.4.4 Pengukuran Risiko Sistematik (Beta)

Andaikan anda berjaya memilih satu daripada portfolio yang boleh
mengurangkan jumlah risiko ke paras minimum pada garis sempadan cekap
CML. Portfolio ini mengandungi kombinasi aset berisiko A, B, C, D dan satu aset
tidak berisiko.
Setiap aset risiko ini mempunyai kombinasi risiko sistematik dan tidak
sistematik. Maka, apabila portfolio ini terbentuk, risiko tidak sistematik boleh
diagihkan sepenuhnya. Keputusannya, hanya risiko sistematik dibiarkan
terkumpul disebabkan oleh kombinasi risiko sistematik daripada setiap aset A, B,
C dan D.
Anda boleh mengukur risiko sistematik dengan menggunakan koefisien beta (β)
iaitu indeks kepelbagaian saham relatif. Berikut adalah penunjuk yang
digunakan untuk menterjemah keputusan pengganda beta:
(a)  = 0.0: Sekuriti tanpa risiko (aset bebas risiko);
(b)  = 0.5: Paras risiko sekuriti adalah separuh daripada risiko pasaran;
(c)  = 1.0: Sekuriti mempunyai paras risiko yang sama dengan purata
risiko pasaran; dan
(d)  = 2.0: Tahap risiko sekuriti adalah dua kali ganda daripada purata
risiko pasaran.
Risiko sistematik bagi setiap aset portfolio berisiko adalah jumlah risiko yang
menyumbang kepada portfolio pasaran yang berisiko. Oleh itu, risiko sistematik
aset mempengaruhi pulangan dijangka dalam pasaran. Walau bagaimanapun,
bagaimanakah anda tahu berapa banyak pulangan dibayar ke atas kesanggupan
untuk menerima amaun tertentu dalam aset sistematik yang berisiko?
Jumlah pulangan dijangka untuk satu unit risiko yang dinyatakan di atas
sebenarnya boleh diukur dengan menggunakan cerun CML yang dipelajari
sebelum ini. Oleh itu, anda sekarang boleh menentukan risiko premium untuk
setiap aset berisiko, contohnya, aset A dengan menggunakan persamaan 5.11.
Risiko premium untuk A = (Risiko) sistematik (Cerun CML)
rm  rf
 {[Corr (A, M)]  A } (5.11)
m

Persamaan 5.11 di atas boleh diubah suai untuk menentukan beta bagi aset A
(persamaan 5.12)
Cov(A, M)
A  (5.12)
 M2
Selepas setiap pengganda beta untuk portfolio aset berisiko telah dikira, anda
akan menentukan beta untuk keseluruhan portfolio pelaburan. Pengiraan anda
adalah berdasarkan persamaan 5.13.
n
portf.   Wi Bi (5.13)
i =1
Contoh 5.4
Andaikan anda telah menentukan pengganda beta termasuk pelaburan
pewajaran bagi setiap aset kewangan yang berisiko. Berdasarkan maklumat ini,
anda boleh mengira portfolio pengganda beta untuk pelaburan aset X, Y dan Z.
Sekuriti % Portfolio Beta

X 25 1.20
Y 20 0.90
Z 55 0.80
β portfolio x,y,z = {[ (1.20) (0.25)] + [ (0.90) (0.20)] + [(0.80) (0.55)]}

= 0.92
5.4.5 Garis Pasaran Sekuriti

Sebelum ini, anda telah melihat graf yang membentuk CML iaitu ilustrasi yang
menyambungkan nilai kadar pulangan dengan pengiraan risiko keseluruhan
(sisihan piawai). Sekarang, anda akan belajar hubungan antara kadar pulangan
dengan pengiraan risiko sistematik (beta). Hubungan ini diwakili oleh graf garis
pasaran sekuriti (SML) seperti yang ditunjukkan dalam Rajah 5.5. Secara teori,
SML akan turun naik dari semasa ke semasa, bergantung kepada perubahan
dalam anggaran inflasi, pengelakan risiko dan beta terbitan.

Rajah 5.5: Garis pasaran sekuriti
Persamaan 5.14 adalah formula asas untuk CAPM di mana pulangan dijangka
untuk aset A yang berisiko adalah jumlah pulangan untuk aset bebas risiko dan
risiko premium untuk aset A yang berisiko. Persamaan ini menunjukkan
bagaimana SML menyambungkan pulangan dijangka bagi aset A yang berisiko
dengan beta aset A yang berisiko.
rA  rf  (rm  rf )A (5.14)
Andaikan ada portfolio pelaburan yang terdiri daripada semua sekuriti dalam
pasaran. Jenis portfolio ini dikenali sebagai portfolio pasaran di mana pulangan
dijangka untuk portfolio ini dinyatakan sebagai rm. Disebabkan portfolio ini
mewakili semua sekuriti di dalam pasaran, maka portfolio ini mempunyai
purata risiko sistematik iaitu bm = 1.0. Cerun SML untuk portfolio pasaran
adalah:
rm  rf rm  rf
  rm  rf (5.15)
m 1
Contoh 5.5
Portfolio Pertama
Andaikan portfolio terdiri daripada pelaburan dalam sekuriti X (di mana beta
adalah 1.5 dan pulangan dijangka adalah 18%) dan sekuriti bebas risiko (di mana
rf adalah 7%). 30% daripada pelaburan dilaburkan di dalam sekuriti X, manakala
70% dilaburkan dalam sekuriti bebas risiko.

Oleh itu,
rportf. = {[(0.30) (0.18) + (0.70) (0.07)]}

= 10.30%
Βportf. = {[(0.30) (1.5) + (0.70) (0)]}

= 0.45
Ganjaran untuk nisbah risiko boleh dikira berdasarkan formula berikut:
rx – rf
Kecerunan SML =
x
18  7 
Untuk sekuriti X, ganjaran nisbah risiko ialah 
1.5
 7.33%
(Ini bermakna, sekuriti X mempunyai ganjaran nisbah risiko 7.33%.)
Contoh 5.6
Portfolio Kedua
Andaikan portfolio terdiri daripada pelaburan dalam sekuriti Y (di mana beta
adalah 1.1 dan pulangan dijangka adalah 14%) dan sekuriti bebas risiko (di mana
rf adalah 7%). 30% daripada pelaburan dilaburkan dalam sekuriti Y sementara
70% dilaburkan dalam sekuriti bebas risiko.
Oleh itu,
rportf. = {[(0.30) (0.14) + (0.70) (0.07)]}

= 9.10%
βportf. = {[(0.30) (1.1) + (0.70) (0)]}

= 0.33

Ganjaran nisbah risiko boleh dikira berdasarkan kecerunan SML:

ry  rf
=
y
(14  7)
=
1.1
= 6.36%
(Ini bermakna, sekuriti mempunyai nisbah ganjaran risiko 6.36% di mana ia

kurang daripada 7.33% seperti yang ditawarkan oleh sekuriti X)
Rajah 5.6: Cerun SML untuk portfolio X dan Y
Rajah 5.6 menunjukkan kedudukan graf yang menunjukkan titik kombinasi

pulangan dijangka dan beta untuk sekuriti X yang lebih tinggi berbanding
sekuriti Y. Situasi ini menerangkan bahawa pulangan yang ditawarkan oleh
portfolio pertama adalah lebih tinggi jika dibandingkan dengan pulangan yang
ditawarkan oleh portfolio kedua pada setiap paras risiko sistematik yang diukur
dengan beta.
SEMAK KENDIRI 5.3

Apakah perancangan kewangan anda selepas bersara? Bagaimanakah
anda memastikan bahawa simpanan anda mencukupi untuk
menanggung anda pada usia tua?

LATIHAN 5.3
1. Anda sedang mempertimbangkan dua alternatif membeli saham

daripada sama ada Syarikat A atau Syarikat B. Broker saham telah
menyediakan anggaran pulangan untuk kedua-dua saham seperti
dinyatakan di bawah.
Saham Syarikat A Saham Syarikat B

Kebarangkalian Pulangan (%) Kebarangkalian Pulangan (%)
0.05 5 0.05 15
0.15 30 0.05 35
0.25 25 0.20 20
0.25 15 0.20 30
0.30 20 0.50 25
(a) Lukis carta bar untuk saham dalam Syarikat A dan Syarikat
B;
(b) Kira lingkungan agihan untuk kebarangkalian pulangan

saham dalam Syarikat A dan Syarikat B; dan
(c) Tentukan saham mana yang lebih berisiko.
2.
Situasi Ekonomi Kebarangkalian Pulangan Dijangka (%)

Saham X Saham Y
Kuat 0.6 14 7
Sederhana 0.4 6 12
Lima puluh peratus daripada jumlah modal telah dilaburkan

dalam saham X dan bakinya 50% telah dilaburkan dalam saham Y.
(a) Kira pulangan dijangka untuk setiap sekuriti;
(b) Kira pulangan dijangka untuk portfolio saham X dan saham

Y; dan
(c) Kira sisihan piawai bagi portfolio saham X dan saham Y.

3. Apakah yang akan terjadi kepada risiko pelaburan portfolio bagi

saham S dan L, sekiranya korelasi pengganda untuk pulangan
kedua-dua saham berubah daripada nilai positif kepada nilai
negatif?
4. Baru-baru ini, Syarikat Jacob sedang mempertimbangkan projek

yang mempunyai beta 1.40. Sekarang, kadar risiko bebas adalah
6% dan pulangan untuk portfolio pasaran adalah 11%. Dijangka
projek ini akan menjana kadar pulangan tahunan 12%.
(a) Dengan menggunakan formula CAPM, kira kadar pulangan

yang diperlukan bagi pelaburan projek tersebut.
(b) Berdasarkan jawapan di (a), adakah Syarikat Jacob boleh

melaksanakan pelaburan dalam projek tersebut?
(c) Apakah kadar pulangan yang diperlukan bagi pelaburan

dalam projek ini, jika kadar pulangan bagi portfolio pasaran
meningkat sebanyak 10%?
5. Apakah kedudukan risiko untuk saham sekiranya beta saham

tersebut kurang daripada 1.0?
6. Pihak pengurusan Syarikat Danun sedang mempertimbangkan

dua pilihan untuk portfolio pelaburan yang terbaik iaitu
(1) gabungan aset kewangan A dan B (2) gabungan aset
kewangan A dan C. Pelaburan yang dirancang adalah 50% untuk
setiap komponen aset dalam setiap portfolio.
Berikut adalah pulangan dijangka untuk ketiga-tiga jenis aset

kewangan:
Tahun Pulangan Dijangka (%) bagi Aset Kewangan

A B C
2003 12 16 12
2004 14 14 14
2005 16 12 16

(a) Apakah pulangan dijangka untuk setiap portfolio?
(b) Apakah sisihan piawai untuk setiap portfolio?
(c) Portfolio manakah harus Syarikat Danun pilih?
7. Anggaran beta untuk saham dalam Syarikat Emas ialah 1.3. Kadar
bebas risiko adalah 8% dan anggaran pulangan pasaran adalah
16%.
(a) Berdasarkan formula CAPM, apakah kadar pulangan yang

diperlukan untuk pelabur melabur dalam saham Syarikat
Emas?
(b) Apakah nilai premium risiko pasaran?
8. Maklumat berikut adalah agihan kebarangkalian untuk pulangan

bagi saham V dan saham W.
Kebarangkalian Pulangan Dijangka (%)

Saham V Saham W
0.1 0 3
0.2 6 4
0.3 7 5
0.4 5 6
Berdasarkan maklumat di atas, kira:
(a) Pulangan dijangka untuk setiap saham;
(b) Varians untuk setiap saham;
(c) Sisihan piawai untuk setiap saham;
(d) Kovarians antara pulangan saham V dan saham W; dan
(e) Korelasi antara pulangan saham V dan saham W.

9. Syarikat Mesra mempunyai dua pilihan dalam portfolio

pelaburan.
Pilihan Pertama Pilihan Kedua

 Labur 40% dalam saham N  Labur 50% dalam saham M
dan 60% dalam sekuriti bebas dan 50% dalam sekuriti bebas
risiko risiko
 Pulangan dijangka untuk  Pulangan dijangka untuk
saham N ialah 13% dan untuk saham M adalah 16% dan
sekuriti bebas risiko ialah 6% untuk sekuriti bebas risiko
 Beta untuk saham N ialah 1.25 adalah 6%
 Beta untuk saham N adalah 1.4
(a) Pulangan dijangka bagi portfolio, portfolio beta dan ganjaran

untuk nisbah risiko bagi kedua-dua alternatif pelaburan; dan
(b) Portfolio manakah harus dipilih oleh Syarikat Mesra?
10. Saham A mempunyai beta 1.2 dan pulangan dijangka sebanyak

20%. Manakala, saham B mempunyai beta 0.80 dan pulangan
dijangka sebanyak 13%. Jika kadar bebas risiko ialah 5% dan
risiko pasaran premium sebanyak 12%, saham manakah yang
terlebih harga atau terkurang harga?
 Dalam topik ini, anda didedahkan dengan pengetahuan asas risiko dan
pulangan dari perspektif pelabur. Berdasarkan pengetahuan ini, diharapkan
anda akan dapat menggunakannya untuk menentukan risiko dan pulangan
dalam sekuriti dan juga portfolio.
 Kepentingan pulangan dan risiko boleh dianalisis dari sudut pandangan

pengurus kewangan dan pasaran kewangan.
 Mereka menilai pulangan dan risiko untuk semua keputusan besar bagi
memastikan hanya pulangan terbaik diperoleh bagi setiap tahap risiko atau
risiko tersebut diminimumkan untuk setiap tahap pulangan yang mana ia
juga dikenali sebagai portfolio cekap.
Aset bebas risiko Portfolio

Beta Pulangan
Garis pasaran modal Pulangan dijangka
Garis pasaran sekuriti Pulangan tidak dijangka
Kepelbagaian Risiko
Kovarians Risiko pasaran
Model penentuan harga aset modal Risiko sistematik
(CAPM)
Sisihan piawai
Koefisien korelasi
Varians
Koefisien variasi

Topik  Kriteria
6 Belanjawan
Modal
HASIL PEMBELAJARAN
1. Menentukan kebolehterimaan projek baru berdasarkan tempoh
bayar balik, nilai kini bersih, indeks keberuntungan dan kadar
pulangan dalaman; dan
2. Menjelaskan kebaikan dan keburukan setiap teknik pembelanjawan
modal.
 PENGENALAN
Pembelanjawan modal ialah proses di mana firma merancang untuk membuat
pelaburan aset jangka panjang atau aktiviti yang mempunyai implikasi
kewangan jangka panjang. Ia melibatkan pengeluaran wang tunai yang besar
dan aliran masuk tunai untuk tempoh masa panjang pada masa akan datang.
Seperti dalam proses membuat keputusan yang lain, pembelanjawan modal

melibatkan pertimbangan dan penilaian terhadap alternatif yang ada. Antara
perkara penting yang mesti diberi perhatian dalam proses penilaian projek
pembelanjawan modal adalah kesesuaian teknik yang digunakan dan anggaran
yang tepat bagi aliran tunai sebagai input kepada teknik yang akan digunakan.

212  TOPIK 6 KRITERIA PEMBELANJAWAN MODAL
6.1 PEMBELANJAWAN MODAL
SEMAK KENDIRI 6.1
Pada pendapat anda, apakah kriteria yang perlu dipertimbangkan

dalam pembelanjawan modal? Terangkan.
Pembelanjawan modal merujuk kepada teknik yang digunakan untuk

menganalisis sama ada pelaburan dalam aset atau projek jangka panjang
menguntungkan atau tidak. Teknik berkenaan sering diketengahkan sebagai
kriteria pembelanjawan modal. Terdapat empat teknik asas dalam
pembelanjawan modal seperti berikut:
(a) Teknik tempoh bayar balik;
(b) Teknik nilai kini bersih;
(c) Indeks keberuntungan; dan
(d) Teknik kadar pulangan dalaman.
6.2 TEMPOH BAYAR BALIK

Teknik tempoh bayar balik melibatkan penggunaan kriteria tempoh bayar balik
sebagai asas untuk membuat keputusan. Tempoh bayar balik biasanya dirujuk
dengan akronim PBP iaitu projek mengambil tempoh masa tertentu untuk
memperoleh semula jumlah kewangan yang telah dilaburkan pada peringkat
awal projek.

TOPIK 6 KRITERIA PEMBELANJAWAN MODAL  213
6.2.1 Pengiraan Tempoh Bayar Balik

Contoh 6.1 hingga 6.3 menunjukkan bagaimana tempoh bayar balik (PBP)
diperoleh.
Contoh 6.1
Projek A mempunyai aliran tunai seperti berikut. Apakah PBP bagi projek ini?
Tahun Aliran Tunai (RM) Aliran Masuk Tunai Terkumpul (RM)

0 –100,000
1 20,000 20,000
2 20,000 40,000
3 30,000 70,000
4 30,000 100,000
5 30,000 130,000
Aliran tunai negatif sebanyak RM100,000 pada tahun 0 adalah bersamaan

dengan jumlah yang telah dilaburkan atau aliran keluar tunai yang telah
dibelanjakan terhadap projek tersebut. Perhatikan aliran tunai bagi tahun 4,
aliran tunai terkumpul sebanyak RM100,000 sepadan dengan aliran keluar tunai
(modal permulaan) pada tahun 0. Oleh itu, PBP bagi Projek A adalah 4 tahun
iaitu masa yang diambil di mana jumlah tunai yang diterima sama dengan
jumlah keseluruhan pengeluaran tunai.
Contoh 6.2
Apabila PBP berlaku antara dua tempoh masa, kita dapat menganggap bahawa
agihan aliran tunai seragam berlaku. Dalam keadaan ini, interpolasi linear dalam
linear boleh digunakan bagi menganggar PBP untuk projek yang dinilai.
Projek pembelian mesin pengisaran mempunyai aliran tunai seperti berikut:
Tahun Aliran Tunai (RM) Aliran Tunai Masuk Terkumpul (RM)

0 –200,000
1 50,000 50,000
2 50,000 100,000
3 70,000 170,000
4 70,000 240,000
5

Berdasarkan aliran tunai di atas, PBP untuk projek tersebut didapati boleh
diperoleh antara 3 ke 4 tahun kerana untuk mencapai sasaran PBP, aliran masuk
tunai mesti sama dengan aliran keluar tunai semasa jumlah modal yang
dikeluarkan pada peringkat awal sebanyak RM200,000. Pada tahun ketiga, aliran
tunai terkumpul sebanyak RM170,000 masih mengalami kekurangan sebanyak
RM30,000 (RM200,000 – RM170,000) untuk mencapai sasaran PBP. Dengan
anggaran di mana agihan aliran tunai seragam, pengiraan PBP untuk projek
pembelian mesin pengisaran adalah seperti berikut:
RM30,000
PBP  3 tahun 
70, 000
PBP  3.43 tahun
* Nota: RM30,000 adalah baki yang perlu diperoleh semula.
Bagi projek yang menjana aliran tunai dalam bentuk anuiti, anda boleh gunakan
formula 6.1 untuk mengira PBP.
IO
PBP  (6.1)
ACF
IO = Perbelanjaan awal
ACF = Aliran tunai tahunan
Contoh 6.3
Jika projek melibatkan aliran keluar tunai sebanyak RM700,000 dan dijangka
menghasilkan aliran masuk tunai sebanyak RM200,000 setiap tahun sepanjang
jangka hayat projek, iaitu 5 tahun. Dengan menggunakan formula 6.1, PBP
projek ini ialah:
RM700,000
PBP 
RM200, 000
 3.5 tahun

Dengan menggunakan jadual aliran tunai, ia juga didapati mendapat jawapan

yang sama iaitu PBP = 3.5 tahun

0 –700,000
1 200,000 200,000
2 200,000 400,000
3 200,000 600,000
4 200,000 800,000
5 200,000 1,000,000
6.2.2 Aplikasi Tempoh Bayar Balik

Selepas mengetahui apa yang dimaksudkan dengan PBP dan bagaimana pengiraan
dilakukan, langkah seterusnya ialah menggunakan teknik ini dalam membuat
keputusan, sama ada menerima atau menolak projek pembelanjawan modal.
Jika perbandingan dilakukan antara dua projek dengan PBP yang berbeza,
projek dengan PBP yang rendah nilainya adalah lebih baik kerana syarikat
memperoleh semula modal yang dilabur dengan segera. Oleh itu, syarikat
mempunyai peluang untuk menggunakan wang tunai bagi tujuan pelaburan
lain. Di samping itu, PBP yang lebih singkat menunjukkan tempoh di mana
syarikat terdedah kepada risiko pelaburan yang lebih rendah juga.
Semasa menentukan sama ada untuk menerima atau menolak projek, syarikat
harus membuat perbandingan projek PBP dengan sasaran PBP yang telah
dirancang oleh syarikat. Teknik ini mencadangkan bahawa projek akan ditolak
jika projek PBP lebih panjang tempohnya daripada sasaran PBP dan sebaliknya,
projek akan diterima jika projek PBP mempunyai kurang tempoh dari sasaran
PBP.
Merujuk pada contoh 6.1, jika syarikat menyasarkan PBP tiga tahun untuk projek
berkenaan, teknik PBP mencadangkan bahawa projek A ditolak kerana PBP
projek A mampu peroleh selama empat tahun melebihi sasaran PBP iaitu tiga
tahun.
Kriteria untuk menerima atau tidak terhadap suatu projek pembelanjawan

modal diringkaskan seperti berikut:
(a) Projek diterima jika PBP  sasaran PBP; dan
(b) Projek ditolak jika PBP > sasaran PBP.

Apa yang penting adalah menilai sama ada PBP projek tidak mencapai atau
melebihi sasaran PBP. Pengurus perlu membuat pengiraan projek PBP dengan
tepat disebabkan ia amat penting untuk memastikan sama ada projek PBP
adalah tinggi atau rendah daripada sasaran PBP. Untuk menilai sama ada tinggi
atau rendah dari sasarannya, ia hanya perlu menentukan sama ada aliran masuk
tunai terkumpul bagi sasaran PBP adalah tinggi atau rendah dari aliran keluar
tunai awal.
Contoh 6.4
Andaikan sasaran PBP untuk projek seperti contoh 6.2 adalah 4 tahun. Adakah
syarikat perlu membeli mesin pengisaran?
Penyelesaian
Aliran masuk tunai terkumpul pada tahun 4 di mana sasaran PBP adalah
RM240,000. Disebabkan jumlah sasaran ini lebih daripada jumlah aliran keluar
tunai awal sebanyak RM200,000, maka boleh dirumuskan bahawa PBP untuk
mesin pengisaran tersebut adalah lebih tinggi berbanding sasaran PBP.
Berdasarkan teknik PBP, mesin tersebut perlu dibeli.
LATIHAN 6.1
1. Anda sedang mempertimbangkan dua projek berikut:
Projek A
Memerlukan pelaburan awal sebanyak RM250,000 dan projek ini
akan menjana aliran masuk tunai sebanyak RM100,000 pada akhir
tahun kedua dan ketiga serta RM150,000 akan dijana pada akhir
tahun keempat.
Projek B
Memerlukan pelaburan awal sebanyak RM400,000 dan projek ini
akan menghasilkan aliran masuk tunai sebanyak RM125,000
setiap tahun selama lima tahun.
Berdasarkan teknik PBP, adakah projek ini akan diterima jika

sasaran tempoh bayar balik adalah 3 tahun?
2. Kira tempoh bayar balik untuk suatu projek yang melibatkan

aliran keluar tunai awal sebanyak RM1 juta dan aliran masuk tunai
tahunan sebanyak RM100,000 untuk lima tahun pertama dan
RM200,000 untuk lima tahun seterusnya.

6.2.3 Kebaikan dan Keburukan Tempoh Bayar Balik

Kebaikan utama menggunakan teknik PBP adalah seperti berikut:
(a) PBP mudah untuk dikira dan difahami;
(b) PBP menggunakan aliran tunai dan bukan keuntungan perakaunan sebagai
asas pengiraan. Kegunaan aliran tunai sebagai asas pengiraan adalah lebih
tepat kerana ia menunjukkan pendapatan dan kos yang terlibat dan juga
jelas menunjukkan masa apabila aliran keluar tunai berlaku;
(c) Kriteria PBP sebagai petanda kecairan terhadap projek. PBP yang lebih
singkat menunjukkan bahawa tempoh di mana dana terikat terhadap
projek juga adalah singkat; dan
(d) Kriteria PBP juga mengambil kira risiko projek. Aliran tunai yang jauh
mempunyai ketidakpastian yang lebih tinggi. Oleh itu, syarikat sepatutnya
fokus terhadap PBP yang lebih rendah bagi mengurangkan risiko yang
mungkin dihadapi oleh syarikat.
SEMAK KENDIRI 6.2
Nyatakan kebaikan dan keburukan Tempoh Bayar Balik (PBP) dalam

pembelanjawan modal.
Walau bagaimanapun, teknik PBP mempunyai dua keburukan utama iaitu:
(a) PBP Tidak Mengambil Kira Konsep Nilai Masa Wang

Aliran masuk tunai terkumpul diperoleh dengan menjumlahkan aliran
tunai pada tempoh yang berbeza tanpa melakukan sebarang perubahan
terhadap nilai masa wang. Analisis yang tidak mengambil kira konsep nilai
masa wang, secara tersirat menganggap bahawa kos peluang dana adalah
0. Huraian lebih lanjut bagi keburukan ini ditunjukkan dalam contoh
seterusnya.
Contoh 6.5
Tahun Projek A Projek B

0 –100,000 –100,000
1 60,000 40,000
2 40,000 60,000
3 30,000 30,000
4 10,000 10,000

Merujuk kepada jadual seperti di atas, kedua-dua projek tersebut

mempunyai PBP yang sama iaitu pada tahun kedua. Ini bermakna, kedua-
dua projek perlu diberi keutamaan yang sama jika PBP diaplikasikan.
Berdasarkan konsep nilai masa wang, didapati bahawa projek A adalah

lebih baik berbanding dengan projek B kerana menghasilkan aliran tunai
tambahan sebanyak RM20,000 (RM60,000 – RM40,000) pada tahun pertama
berbanding dengan projek B. Aliran tunai tambahan ini akan dilaburkan
semula untuk menjana pulangan. Oleh kerana PBP tidak mengambil kira
nilai masa wang, kegunaan teknik ini adalah terhad. Maka, pengurus
kewangan tidak sekadar bergantung pada teknik PBP dalam membuat
keputusan penting dalam pelaburan.
Walau bagaimanapun, keburukan ini boleh diatasi dengan menggunakan

teknik tempoh bayar balik diskaun. Teknik ini menentukan tempoh yang
dikehendaki untuk memperoleh semula jumlah keseluruhan wang yang
dilabur tetapi aliran masuk tunai diberi diskaun terhadap nilai kini
sebelum membuat keputusan sama ada ia diterima atau tidak bagi projek
tersebut.
(b) PBP Tidak Mengambil Kira Aliran Tunai Selepas Tempoh Bayar Balik
Salah satu keburukan teknik PBP adalah ia mengabaikan aliran tunai
selepas tempoh bayar balik. Oleh itu, projek jangka panjang tidak boleh
dinilai dengan lebih tepat. Keburukan ini boleh dilihat seperti contoh
berikut.
Contoh 6.6
Aliran Tunai (RM)

Tahun
Project A Project B
0 –100,000 –100,000
1 50,000 50,000
2 50,000 40,000
3 – 40,000
4 – 40,000

Berdasarkan PBP, projek A adalah lebih baik daripada projek B kerana PBP
untuk projek A lebih singkat daripada projek B (2 tahun berbanding dengan
4 tahun). Jika sasaran PBP tidak melebihi 2 tahun, teknik PBP akan menerima
projek A dan projek B ditolak walaupun projek B menjana aliran tunai selepas
sasaran PBP. Dengan tidak mengambil kira aliran tunai selepas tempoh bayar
balik, syarikat tidak mengambil kira pelaburan yang lebih baik dan lebih
menguntungkan hanya kerana ia tidak menepati sasaran PBP.
LATIHAN 6.2
1. Kebanyakan syarikat menggunakan tempoh bayar balik (PBP)

sebagai garis panduan dalam membuat keputusan bagi pelaburan
modal atas sebab yang berikut kecuali:
A. Ia memberi pertimbangan secara tersirat terhadap jangka

masa aliran tunai
B. Mengenal pasti aliran tunai yang boleh diperoleh selepas

tempoh bayar balik
C. Mengukur pendedahan terhadap risiko
D. Pengiraan mudah
E. A dan C
2. Keburukan utama teknik tempoh bayar balik adalah

____________.
A. Ia tidak boleh digunakan sebagai penunjuk risiko
B. Ia mengabaikan aliran tunai selepas tempoh bayar balik
C. Ia tidak mengambil kira nilai masa wang
D. B dan C

6.3 NILAI KINI BERSIH

Nilai kini bersih adalah teknik untuk membuat keputusan dalam pembelanjawan
modal yang berdasarkan kepada kriteria nilai kini bersih atau singkatannya
NPV. Ia adalah salah satu tenik bagi aliran tunai diskaun kerana ia
menggunakan aliran tunai yang telah diselaraskan untuk nilai masa wang.
6.3.1 Pengiraan Nilai Kini Bersih

Nilai kini bersih (NPV) adalah perbezaan antara nilai kini aliran masuk tunai
dengan nilai kini aliran keluar tunai dalam projek. Aliran keluar tunai bagi
projek pembelanjawan modal biasanya berlaku pada permulaan projek; formula
bagi NPV adalah seperti yang dinyatakan berikut:
CF1 CF2 CFn

NPV    ...   I0
(1  k) 1
(1  k) 2
(1  k)n
n CFt
  I0
t 1  1  k t
Di mana:
I0 = Aliran tunai awal
CFt = Aliran tunai bagi tempoh t
k = Kos modal
n = Jangka hayat projek
Kos modal adalah kadar pulangan yang diperlukan oleh firma daripada
pembelanjawan modal baru untuk mengekalkan nilai firma tersebut.

Contoh 6.7
Tahun Aliran Tunai (RM)

0 –200,000
1 40,000
2 80,000
3 100,000
4 100,000
Projek mempunyai kos modal sebanyak 15% dan aliran tunai seperti berikut:
Pengiraan:
RM40, 000 RM80, 000 RM100, 000 RM100, 000

NPV      RM200, 000
(1  0.15) (1  0.15)2 (1  0.15)3 (1  0.15)4
1
Oleh kerana juga ditulis sebagai PVIF15%,n, formula di atas juga boleh
(1  0.15)n
diselesaikan dengan menggunakan jadual nilai kini.
NPV = 40,000(PVIF15%,1) + 80,000 (PVIF15%,2) + 100,000 (PVIF15%,3) +

100,000 (PVIF 15%,4) – 200,000
NPV = 40,000 (0.870) + 80,000 (0.756) + 100,000 (0.658) + 100,000 (0.572) – 200,000
= RM34,800 + RM60,480 + RM65,800 + RM57,200 – RM200,000
= RM18,280
Jadual di bawah merumuskan pengiraan nilai kini.
Tahun Aliran Tunai (RM) Faktor Pendiskaunan Nilai Kini (RM)

(1) (2) PVIF15%,n (3) (2)  (3)
1 40,000 0.870 34,800
2 80,000 0.756 60,480
3 100,000 0.658 65,800
4 100,000 0.572 57,200
Nilai kini aliran masuk tunai 218,280
– Aliran keluar tunai awal (200,000)
Nilai kini bersih RM18,280

Contoh 6.8
Jika projek mempunyai aliran masuk tunai dalam bentuk anuiti, pengiraan NPV
lebih mudah dan ringkas kerana anda boleh menggunakan faktor nilai kini
anuiti dalam pengiraan anda.
Andaikan projek melibatkan kos pelaburan permulaan sebanyak RM1 juta. Ia

dijangka menghasilkan aliran tunai sebanyak RM250,000 setahun selama 5
tahun. Jika kos modal untuk projek ini ialah 12%, NPV untuk projek ini ialah:
NPV = RM250,000 (PVIFA 12%,5) – RM1,000,000

= RM250,000 (3.605) – RM1,000,000
= RM901,250 – RM1,000,000
= – RM98,750
6.3.2 Aplikasi Nilai Kini Bersih

NPV projek menunjukkan jumlah peningkatan atau penurunan dalam nilai firma
yang disebabkan oleh pelaburan terhadap projek. NPV bersamaan dengan sifar
menunjukkan nilai firma adalah kekal. NPV yang positif akan meningkatkan
nilai firma manakala NPV negatif akan menurunkan nilai firma tersebut.
Berdasarkan penerangan di atas, projek seharusnya diterima jika NPV adalah

positif dan hendaklah ditolak jika NPV negatif. Oleh itu, projek dalam Contoh
6.7 haruslah diterima, manakala projek dalam Contoh 6.8 hendaklah ditolak.
Kriteria untuk menolak/menerima keputusan pelaburan berdasarkan teknik

nilai kini bersih boleh dirumuskan seperti berikut:
(a) Jika projek tersebut dinilai sebagai projek bebas, terima projek yang
mempunyai NPV  0; dan
(b) Jika projek tersebut dinilai sebagai projek eksklusif, terima projek yang
mempunyai NPV paling tinggi dan NPV  0.

6.3.3 Kebaikan dan Keburukan Nilai Kini Bersih

Kebaikan teknik NPV adalah seperti berikut:
(a) Ia menggunakan aliran tunai dan bukan keuntungan perakaunan;
(b) Ia mengambil kira penjadualan aliran tunai dengan menggunakan aliran

tunai terdiskaun atau konsep nilai masa wang;
(c) Ia mengambil kira semua aliran tunai projek; dan
(d) Kriteria NPV mengikut konsep kekayaan pemilik di mana secara teori,
NPV projek mewakili pengukuran eksplisit bagi peningkatan atau
penurunan nilai firma dan kekayaan pemilik. Oleh itu, teknik NPV adalah
teknik yang terbaik dalam perspektif teori kewangan.
Keburukan teknik NPV adalah seperti berikut:
(a) Pengiraan NPV agak kompleks berbanding dengan PBP kerana ia

memerlukan kefahaman yang lebih mendalam bagi konsep dan pengiraan
nilai kini; dan
(b) Pengiraan NPV memerlukan maklumat ke atas kos modal untuk projek
yang sukar untuk dikenal pasti.
AKTIVITI 6.1
Apakah hubung kait antara kos modal dan NPV?

LATIHAN 6.3
1. Anda dikehendaki menilai tiga projek yang mempunyai anggaran

aliran tunai seperti jadual di bawah.
Aliran Tunai (RM)

Tahun Projek A Projek B Projek C
0 –26,000 –500,000 –100,000
1 4,000 100,000 0
2 4,000 120,000 0
3 4,000 140,000 0
4 4,000 160,000 30,000
5 4,000 180,000 40,000
6 4,000 200,000 0
7 4,000 – 60,000
8 4,000 – 70,000
9 4,000 – –
10 4,000 –
Jika kos modal bagi projek tersebut adalah 10%, adakah anda
akan melabur dalam projek ini sekiranya anda menggunakan
teknik NPV?
2. Pembukaan pasar mini melibatkan kos sebanyak RM300,000

sebagai modal permulaan. Ia dijangka menjana aliran tunai
sebanyak RM20,000 setiap tahun bagi tempoh lima tahun. Pada
akhir tahun kelima, pasar mini boleh dijual untuk menjana aliran
tunai sebanyak RM400,000. Apakah NPV jika kos modal
bersamaan dengan 10%?
3. Apabila kos modal meningkat, projek NPV akan ________________.

6.4 INDEKS KEBERUNTUNGAN

Teknik indeks keberuntungan atau PI menggunakan kriteria yang dikenali
sebagai indeks keberuntungan sebagai asas penilaian untuk projek
pembelanjawan modal.
6.4.1 Pengiraan Indeks Keberuntungan

Seperti juga NPV, Indeks Keberuntungan (PI) menggunakan aliran tunai
terdiskaun sebagai asas penilaian. Oleh itu, ia berada dalam kumpulan kriteria
aliran tunai terdiskaun. PI didefinisikan sebagai nilai kini setiap Ringgit bagi
pelaburan dan merupakan jenis nisbah faedah-kos.
Formula PI adalah seperti berikut:
n CFt

t 1 (1  k)
t
PI  (6.2)
I0
Pengiraan PI memerlukan input yang serupa seperti pengiraan NPV. Jika kita
lihat projek dalam contoh 6.8, kita akan mendapati bahawa projek PI adalah
0.90125 iaitu RM901,250 dibahagikan dengan RM1,000,000.
6.4.2 Aplikasi Indeks Keberuntungan

Projek akan menjana keuntungan jika faedah melebihi kos. Peraturan umum
untuk PI adalah projek perlu diterima sekiranya PI adalah sama dengan atau
lebih daripada satu. Seperti mana yang dibincangkan sebelum ini, nilai firma
akan meningkat jika NPV positif. Perhatikan NPV yang positif sama dengan
situasi di mana PI lebih daripada satu. Berikutan itu, nilai firma akan meningkat
jika PI lebih daripada satu. Oleh itu, teknik PI menggalakkan projek untuk
diterima jika PI lebih daripada satu dan ditolak jika PI kurang daripada satu.

Dirumuskan, kriteria penerimaan/penolakan adalah seperti berikut:
(a) Terima projek jika PI  1;
(b) Tolak projek jika PI ª 1; dan
(c) Jika PI = 0, projek tidak mempunyai kesan terhadap kekayaan syarikat.

Oleh itu, penerimaan atau penolakan suatu projek tidak akan memberi
kesan ke atas syarikat.
6.4.3 Kebaikan dan Keburukan Indeks

Keberuntungan
Dirumuskan bahawa PI mempunyai kebaikan dan keburukan yang hampir sama
dengan teknik NPV. Keburukannya berbanding dengan NPV adalah ia tidak
boleh mengukur jumlah peningkatan kekayaan seperti yang boleh diukur oleh
NPV.
Ia juga mempunyai kebaikan di mana ia digunakan bersama dengan NPV

untuk membuat keputusan dalam situasi di mana pelaburan modal firma adalah
terhad.
LATIHAN 6.4
Kira PI bagi projek dalam soalan 1 pada Latihan 6.3.
6.5 KADAR PULANGAN DALAMAN
SEMAK KENDIRI 6.3

Jika projek NPV memiliki kadar diskaun sebanyak 15% iaitu
(RM350,000), IRR projek ini adalah lebih daripada 15%. Adakah
kenyataan ini benar atau salah?
Teknik ini menggunakan kriteria yang dikenali sebagai kadar pulangan dalaman
sebagai asas penilaian dalam projek pembelanjawan modal.

6.5.1 Pengiraan Kadar Pulangan Dalaman

Kadar Pulangan Dalaman (IRR) projek didefinisikan sebagai kadar diskaun yang
menyamakan nilai kini aliran tunai dengan aliran tunai awal atau kadar diskaun,
apabila NPV adalah sama dengan sifar.
Ia dikira dengan menggunakan kaedah matematik berikut:
n CFt
NPVIRR    I0  0
t 1 (1  IRR)
t
Pengiraan manual bagi IRR melibatkan proses cuba dan ralat serta interpolasi
linear. Contoh 6.9 melibatkan pengiraan menggunakan persamaan di atas.
Contoh 6.9
Dua projek mempunyai aliran tunai seperti berikut:
Aliran Tunai (RM)

Tahun
Projek A Projek B
0 –100,000 –1,000,000
1 50,000 250,000
2 40,000 250,000
3 30,000 250,000
4 10,000 250,000
5 – 250,000
IRR bagi Projek A ialah:
50,000 40,000 30,000 10,000

NPVA, IRR  0      100,000  0
(1  IRR) 1
(1  IRR) 2
(1  IRR) 3
(1  IRR)4
Secara manual, anda perlu menggunakan kaedah cuba-cuba di mana anda

memasukkan kadar diskaun (k) dan menentukan sama ada NPV adalah sama
dengan sifar atau tidak. Anda mungkin dikehendaki melakukan proses ini
beberapa kali sehingga mencapai k apabila NPV apabila sama dengan sifar (jika
boleh, anda perlu mencuba sehingga memperoleh nombor positif dan nombor
negatif). Ada kemungkinan besar yang melibatkan interpolasi linear di mana IRR
bukan bilangan keseluruhan. Kalkulator dan beberapa pakej komputer tertentu
boleh digunakan untuk mengira IRR yang bukan keseluruhan bilangan.

Andaikan selepas beberapa kali percubaan, anda akhirnya mencuba k = 14%
NPVA,14% = 50,000(0.877) + 40,000(0.769) + 30,000(0.675) + 10,000(0.592) – 100,000

= RM780
Berdasarkan nilai NPV ini dan hubungan songsang antara k dan NPV, ia jelas
menunjukkan bahawa anda harus mencuba diskaun dengan kadar yang lebih
tinggi daripada 14%. Andaikan anda mencuba 15%.
NPVA,15% = 50,000(0.870) + 40,000(0.756) + 30,000(0.658) + 10,000(0.572) – 100,000

= – RM800
NPVA,14% adalah positif dan NPVA,15% adalah negatif, kita dapati bahawa IRR
ialah antara 14% dan 15%.
Kadar (%) Nilai (RM)

14% 780
NPV 0
15% –800
Untuk mendapatkan anggaran IRR bagi Projek A, anda boleh menggunakan

interpolasi linear seperti berikut:
 780 
 14%   15%  14% 
 780  800 
 14%  0.49%
 14.49%
Bagi projek B, pengiraan IRR adalah lebih mudah kerana anda boleh
menggunakan fungsi nilai kini anuiti untuk memudahkan pengiraan. Ini kerana
aliran masuk tunai untuk tahun 1 hingga 5 adalah seragam iaitu RM250,000.

Anda boleh mendapatkan IRR dengan menggunakan persamaan berikut:
NPVB,IRR  0
250,000 (PVIFAIRR,5 )  1,000,000  0
1,000,000
PVIFAIRR,5 
250,000
 4
Merujuk kepada jadual nilai kini anuiti (lihat baris tempoh ke-5), anda akan
memperoleh 8%.
Dengan menggunakan kaedah cuba-cuba, anda akan mendapati bahawa IRR

bagi Projek B ialah antara 7% dan 8% seperti yang ditunjukkan dalam jadual
berikut.
Kadar (%) Nilai (RM)

7% 25,000
NPV 0
8% –1,750
Untuk memperoleh anggaran IRR, anda boleh menggunakan interpolasi linear

seperti berikut:
 25,000 
= 7% +    (8%  7%)
 (25,000 + 1,750) 
= 7% + 0.94%
= 7.94%
Pengiraan IRR adalah lebih mudah jika anda menggunakan kalkulator

kewangan. Ada beberapa fungsi khusus untuk mengira IRR dan anda hanya
perlu memasukkan maklumat dalam jadual seperti di atas.

6.5.2 Aplikasi Kadar Pulangan Dalaman

IRR adalah kadar pulangan dijangka yang boleh diperoleh oleh sebuah firma jika
projek tersebut diterima. Di samping itu, kos modal, k, kadar pulangan diperlukan
daripada projek yang mengekalkan nilainya. Jika projek IRR adalah lebih tinggi
daripada k, maka nilai firma akan meningkat dan sebaliknya, nilai firma akan jatuh
apabila IRR lebih rendah daripada k. Nilai firma tidak akan berubah jika IRR adalah
sama dengan k.
Secara ringkasnya, kriteria untuk menerima atau menolak projek berdasarkan IRR
(a) Jika projek dinilai sebagai projek bebas, projek tersebut diterima dengan
IRR sebagai kos modal; dan
(b) Jika projek dinilai sebagai projek eksklusif secara bersama, projek tersebut
diterima dengan IRR lebih tinggi dan antara projek yang mempunyai
sekurang-kurangnya IRR yang sama dengan kos modal.
Merujuk kepada projek seperti contoh 6.9, jika kos modal ialah 14%, projek A
akan diterima manakala projek B akan ditolak.
LATIHAN 6.5
1. Apabila nilai kini bersih negatif, kadar pulangan dalaman adalah

_____________ kos modal.
A. Lebih besar daripada
B. Lebih besar daripada atau sama dengan
C. Kurang daripada
D. Sama dengan
E. Tidak boleh dikenal pasti tanpa aliran tunai

2. Kadar pulangan dalaman adalah _______________.
A. Kadar diskaun yang menghasilkan NPV positif
B. Kadar diskaun yang sama dengan nilai kini aliran masuk

tunai serta nilai kini aliran keluar tunai
C. Kadar diskaun yang menghasilkan NPV negatif
D. Kadar diskaun yang menghasilkan tempoh bayar balik positif
E. A dan D
3. Syarikat Voltex sedang mempertimbangkan projek baru. Projek

ini akan melibatkan pelaburan permulaan sebanyak RM1,200,000
dan akan menghasilkan sebanyak RM600,000 aliran tunai setiap
tahun selama 3 tahun. IRR bagi projek ini ialah
A. 14.5%
B. 18.6%
C. 23.4%
D. 20.2%
4. Projek M mempunyai aliran tunai berikut:
C0 = – 2,000 C1 = 500 C2 = 1,500 C3 = 1,455
Apakah nilai IRR bagi projek M?
A. 10%
B. 18%
C. 28%
D. Bukan kadar di atas

6.5.3 Kebaikan dan Keburukan Kadar Pulangan

Dalaman
Selepas memahami IRR dan bagaimana ia diaplikasikan, sekarang kita lihat
kebaikan dan keburukan IRR.
Kebaikan IRR adalah seperti berikut:
(a) Seperti kriteria PBP dan NPV, IRR menggunakan aliran tunai dan bukan
keuntungan perakaunan sebagai asas pengiraan;
(b) Seperti kriteria NPV, IRR mengambil kira nilai masa wang dalam
pengiraan; dan
(c) Dalam kebanyakan situasi, teknik IRR memberikan penyelesaian secara

selari dengan teknik NPV. Teknik IRR merupakan teknik terbaik dari
perspektif teori kewangan. Ini kerana apabila projek yang mempunyai IRR
lebih dari k, maka NPV juga lebih dari 0.
(i) Jika k > IRR, NPV < 0 ; projek ditolak;
(ii) Jika k < IRR, NPV > 0; projek diterima; dan
(iii) Jika k = IRR, NPV = 0; projek diterima.
Keburukan IRR adalah seperti berikut:
(a) Pengiraan IRR adalah lebih rumit berbanding dengan NPV;
(b) Pengiraan IRR maklumat diperlukan ke atas kos modal projek di mana ia
agak sukar untuk dikenal pasti; dan
(c) Keputusan sukar dibuat apabila IRR berganda, situasi di mana penyelesaian
persamaan matematik bagi IRR memberikan lebih dari satu jawapan.
Situasi ini akan dihadapi dalam mempertimbangkan projek yang bukan
konvensional. Projek konvensional ditentukan sebagai projek di mana
aliran keluar tunai hanya berlaku pada permulaan projek, manakala tahun
berikutnya, projek akan menjana aliran masuk tunai. Isyarat bagi aliran
tunai ini mempunyai pola berikut: – + + + + +. Untuk projek yang bukan
konvensional, aliran keluar tunai boleh berlaku pada pertengahan siri
aliran masuk tunai, contohnya, projek yang mempunyai pola aliran tunai
berikut: – + + - + + - + +. Bilangan IRR bagi projek tersebut adalah sama
bilangan dengan perubahan arah aliran tunai, dalam contoh ini adalah
nombor lima.

LATIHAN 6.6
1. Kadar pulangan dalaman berganda (IRR berganda) berlaku
kerana _____________.
(a) Perbezaan dalam masa aliran tunai untuk suatu projek
(b) Perbezaaan dalam saiz pelaburan projek
(c) Perbezaan dalam andaian kadar pelaburan semula
(d) Perbezaan dalam corak aliran tunai tahunan projek
2. Projek mempunyai aliran keluar tunai awal sebanyak RM10,000

yang menghasilkan aliran tunai tunggal sebanyak RM16,650
dalam tahun pertama. Jika kos modal ialah 12%, kira:
(a) Tempoh bayar balik
(b) Nilai kini bersih
(c) Indeks keberuntungan
(d) Kadar pulangan dalaman
3. Projek mempunyai aliran keluar tunai awal sebanyak RM10,000

dan menghasilkan aliran masuk tunai sebanyak RM2,146 setiap
tahun untuk 10 tahun berikutnya. Jika kos modal adalah sama
iaitu 12%, kira:
4. Projek mempunyai aliran keluar tunai awal sebanyak RM10,000 dan

menghasilkan aliran masuk tunai sebanyak RM3,000 pada akhir
tahun pertama, RM5,000 pada akhir tahun kedua dan RM7,500
pada akhir tahun ketiga. Jika kos modal bersamaan 12%, kira:

5. Syarikat Bina sedang menilai dua projek pembinaan pangsapuri

mewah yang berbeza di dua bandar di negeri Kedah. Pelaburan
Permulaan untuk kedua-dua projek adalah sama iaitu RM160,000.
Kadar pulangan yang diperlukan bagi projek ini adalah 10%.
Berikut adalah anggaran aliran tunai tahunan untuk tempoh enam
tahun pertama.
Tahun Projek Mergong (RM) Projek Sik (RM)

1 40,000 30,000
2 40,000 35,000
3 40,000 35,000
4 40,000 30,000
5 40,000 40,000
6 40,000 51,000
Berdasarkan maklumat di atas, anda dikehendaki untuk membuat

analisis dalam membuat keputusan ke atas pembelanjawan modal
berdasarkan teknik berikut:
6. Senaraikan satu kebaikan dan satu keburukan yang unik bagi

setiap teknik penilaian pembelanjawan modal berikut:

(c) Kadar pulangan dalaman

 Ada empat jenis teknik utama dalam pembelanjawan modal iaitu teknik PBP
teknik, NPV teknik, PI dan teknik IRR.
 Tempoh Bayar Balik (PBP) adalah bilangan tahun yang diperlukan untuk
memperoleh kos projek. Dengan menggunakan teknik ini, projek akan
diterima jika PBP adalah kurang daripada sasaran PBP.
 Nilai kini bersih (NPV) adalah perbezaan antara nilai kini aliran masuk tunai
dengan nilai kini aliran keluar tunai. Dengan menggunakan teknik NPV,
projek akan diterima jika NPV melebihi sifar.
 Teknik NPV adalah teknik terbaik dari perspektif teori kewangan kerana
NPV mengukur peningkatan nilai firma dan kekayaan pemilik yang
mempengaruhi penilaian projek.
 Indeks keberuntungan (PI) adalah nisbah nilai kini aliran masuk tunai
sepanjang projek dengan aliran keluar tunai awal. Berdasarkan teknik PI,
projek ini akan diterima jika PI melebihi daripada satu.
 Kadar pulangan dalaman adalah kadar diskaun di mana NPV adalah sama
dengan sifar. Berdasarkan kepada teknik IRR, projek akan diterima jika IRR
melebihi k.
 Salah satu keburukan utama IRR adalah masalah IRR berganda iaitu situasi
di mana penyelesaian persamaan matematik diberi lebih daripada satu
jawapan.
 Teknik NPV, PI dan IRR dikategorikan sebagai teknik aliran tunai terdiskaun
(teknik DCF).
Aliran tunai tahunan Nilai kini

Faktor pendiskaunan Nilai kini bersih
Indeks keberuntungan Pembelanjawan modal
Kadar pulangan dalaman Perbelanjaan awal
Kos modal Tempoh bayar balik

Topik  Aliran Tunai
7 Pembelanjawan
Modal
HASIL PEMBELAJARAN
1. Mengaplikasikan garis panduan dalam anggaran aliran tunai;
2. Menjelaskan aliran perbelanjaan awal;
3. Menjelaskan operasi dan terminal aliran tunai; dan
4. Mengaplikasikan teknik pembelanjawan modal dalam membuat
keputusan.
 PENGENALAN
Beberapa teknik utama dalam belanjawan modal dibincangkan dalam Topik 6
yang memerlukan anggaran aliran tunai dalam pengiraan. Tanpa anggaran
aliran tunai, kita tidak dapat mengaplikasikan teknik tersebut. Oleh itu, adalah
penting untuk kita memahami kesilapan anggaran aliran tunai belanjawan
modal akan menghasilkan keputusan tidak tepat yang boleh menyebabkan hasil
kekayaan pemilik menurun dan bukannya meningkatkan kekayaan pemilik.
Topik ini akan membincangkan anggaran aliran tunai belanjawan modal dengan
melihat kepada tiga jenis aliran tunai yang terlibat pada masa itu. Anda akan
mendapati bahawa pemisahan ini adalah sesuai kerana keunikan aliran tunai
terlibat pada masa itu. Selepas itu, kita akan menganalisis item yang perlu
diambil kira dalam menganggarkan setiap aliran tunai tersebut. Akhir sekali, kita
akan mengaplikasikan apa yang telah dipelajari dalam membuat keputusan
belanjawan modal.

TOPIK 7 ALIRAN TUNAI PEMBELANJAWAN MODAL  237
7.1 GARIS PANDUAN DALAM

MENGANGGARKAN ALIRAN TUNAI
PEMBELANJAWAN MODAL
SEMAK KENDIRI 7.1
Jelaskan beberapa garis panduan yang membantu dalam

menganggarkan aliran tunai untuk belanjawan modal.
Bagi memastikan keputusan yang tepat mengenai pembelanjawan modal,

pengurus kewangan perlulah mengambil kira beberapa garis panduan yang
penting. Secara umumnya, aliran tunai belanjawan modal perlu memenuhi ciri-
ciri berikut:
(a) Aliran Tunai Tambahan

Aliran tunai belanjawan modal hanya melibatkan komponen aliran tunai
yang berubah sebagai hasil projek yang dinilai. Katakan Projek A akan
memberikan hasil jualan tunai kepada firma dengan peningkatan daripada
RM1 juta kepada RM1.5 juta. Dalam anggaran aliran tunai belanjawan
modal Projek A, kita hanya mengambil kira aliran masuk sebanyak
RM0.5 juta dan bukan keseluruhan RM1.5 juta. Ini kerana kita harus
mengambil kira kesan ke atas projek tersebut. Dalam contoh ini, konsep
aliran tunai tambahan agak ketara. Walau bagaimanapun, dalam situasi
tertentu, kita mungkin keliru jika kita tidak berhati-hati. Garis panduan
menentukan sama ada aliran tunai meningkat atau tidak, bandingkan
dengan aliran tunai jika pelaburan projek berkenaan dibuat dengan aliran
tunai tanpa projek.
(b) Mengambil Kira Kesan Cukai

Satu lagi ciri penting untuk aliran tunai belanjawan modal adalah
mengambil kira aliran tunai selepas cukai. Cukai yang dikenakan ke atas
pendapatan hendaklah dibayar. Oleh itu, ia perlu diambil kira pada awal
pengiraan. Ciri ini ditekankan kerana kita sentiasa tidak mengambil kira
kesan cukai walaupun ia mempengaruhi jumlah aliran masuk dan keluar
tunai projek tersebut. Bayangkan jika kadar cukai sebanyak 30% dikenakan
dan kita menjangkakan untuk menerima sebanyak RM1 juta. Kita perlu
sedar bahawa pada hakikatnya, kita tidak menikmati RM1 juta tetapi hanya
RM700,000.

238  TOPIK 7 ALIRAN TUNAI PEMBELANJAWAN MODAL
(c) Tidak Mengambil kira Kesan Kewangan

Pelaburan dalam modal aset melibatkan sejumlah wang sama ada datang
daripada sumber luaran atau sumber dalaman. Setiap sumber tersebut
semestinya melibatkan kos. Apabila menganggarkan aliran tunai
belanjawan modal, kos ini tidak diambil kira. Katakan pelaburan
melibatkan kewangan daripada bank, di mana faedah dikenakan sebanyak
RM30,000 setahun. Apabila menganggarkan aliran tunai bagi belanjawan
modal, kita tidak boleh mengambil kira kos. Ini kerana, sebagaimana yang
diperhatikan pada topik kos modal, kesan kewangan ini perlu diambil kira
apabila kos modal digunakan untuk diskaun aliran tunai. Jika ia diambil
kira dalam pengiraan aliran tunai, kesan ke atas kewangan dikira dua kali.
Kaedah ini juga boleh membezakan keputusan pelaburan daripada
keputusan kewangan.
Beberapa garis panduan lain yang boleh membantu dalam anggaran aliran tunai
bagi belanjawan modal adalah:
(a) Abaikan Kos Hangus

Kos hangus adalah kos yang telah dibelanjakan dan tidak mempengaruhi
keputusan untuk menerima/menolak projek. Contoh kos hangus adalah
kos pembinaan makmal penyelidikan yang telah siap sebelum projek
menghasilkan produk baru dipertimbangkan. Berdasarkan konsep aliran
tunai tambahan, kos hangus tidak seharusnya diambil kira dalam
pengiraan aliran tunai belanjawan modal, terutamanya aliran tunai
permulaan.
(b) Jangan Abaikan Kos Peluang

Kos peluang ditakrifkan sebagai aliran tunai yang boleh diperoleh jika
projek tersebut masih tidak dilaksanakan dan dalam pertimbangan.
Contohnya, pendapatan sewa kilang telah diberhentikan kerana projek
tersebut. Berdasarkan konsep aliran tunai tambahan, kos ini seharusnya
diambil kira dalam aliran keluar tunai kerana aliran tunai firma menurun
akibat pelaksanaan projek tersebut.
(c) Jangan Abaikan Kesan Sampingan

Kesan sampingan adalah kesan apabila menerima projek pada bahagian
lain firma. Contohnya, kesan bagi projek mengeluarkan produk baru pada
tahap produk lain. Kesan ini mungkin aliran keluar tunai atau aliran masuk
tunai, bergantung sama ada kesan positif atau negatif. Kita perlu
mengambil kira kesan sampingan kerana ia adalah selaras dengan konsep
aliran tunai tambahan. Kegagalan untuk mengenal pasti kesan sampingan
boleh menyebabkan projek yang dijangka menguntungkan tetapi menjadi
tidak menguntungkan dan hasilnya mengakibatkan kesan negatif kepada
nilai firma tersebut.
Setelah kita mengenal pasti beberapa garis panduan yang penting dalam
menganggarkan aliran tunai belanjawan modal, langkah seterusnya adalah
mengenal pasti jenis aliran tunai berdasarkan masa kejadian. Tiga jenis aliran
tunai berdasarkan masa kejadian adalah:
(a) Perbelanjaan Awal (IO);
(b) Operasi Aliran Tunai (OCF); dan
(c) Terminal Aliran Tunai (TCF).
Rajah 7.1 menunjukkan tiga aliran tunai berdasarkan garis masa.
Rajah 7.1: Garis masa menunjukkan jenis aliran tunai belanjawan modal
7.2 PERBELANJAAN AWAL
SEMAK KENDIRI 7.2
Apakah yang anda faham tentang perbelanjaan awal?
Perbelanjaan awal (IO) bagi projek pembelanjawan modal merujuk kepada

jumlah aliran keluar tunai yang dijangkakan akan berlaku pada peringkat awal
pelaburan bagi membolehkan aset atau projek berjalan dengan lancar. Seperti
yang ditunjukkan dalam Rajah 7.1, IO merupakan aliran wang tunai pada masa
O. Singkatan IO sering digunakan untuk mewakili perbelanjaan awal.
Antara perkara utama yang terlibat dalam anggaran IO adalah:
(a) Kos membeli, memasang dan mengangkut aset baru;
(b) Perubahan kepada modal kerja bersih firma kerana pelaburan yang dibuat;
dan
(c) Hasil jualan selepas cukai daripada aset lama yang harus dijual jika projek
diterima.

Pengiraan IO bergantung kepada:
 Semua perkara yang disebutkan di atas; dan
 Sistem cukai yang dikuatkuasakan.
Mari kita bincangkan item dalam anggaran IO.
(a) Kos Membeli, Memasang dan Pengangkutan Aset Baru

Seperti yang dibincangkan dalam bahagian 7.1, kita hendaklah berhati-hati
supaya tidak memasukkan kos hangus, contohnya, kos untuk menubuhkan
makmal di mana keputusan telah dibuat sebelum belanjawan modal. Bagi
memudahkan, hanya kos yang perlu dibelanjakan akan diambil kira untuk
memudahkan projek beroperasi.
(b) Perubahan Modal Kerja Bersih

Modal kerja bersih (NWC) adalah bersamaan dengan aset semasa ditolak
dengan liabiliti semasa. Projek belanjawan modal mempunyai kesan ke atas
tahap NWC yang dibuat oleh firma. Sebagai contoh, pembukaan kilang
baru dijangka akan meningkatkan tahap akaun perlu dibayar sebanyak
RM500,000 (disebabkan oleh peningkatan pembelian bahan mentah dan
lain-lain secara kredit), tahap akaun belum terima sebanyak RM800,000
(disebabkan oleh peningkatan dalam jualan kredit), tahap inventori
sebanyak RM400,000 dan juga tahap pinjaman jangka pendek sebanyak
RM100,000.
Peningkatan ini adalah tidak seimbang antara aset semasa dan liabiliti
semasa yang menyebabkan modal kerja bersih berubah, sama ada
meningkat atau menurun. Secara ringkasan, perubahan dalam NWC
adalah diwakili oleh persamaan berikut:
NWC = Aset Semasa – Liabiliti Semasa (7.1)
Dalam contoh di atas, perubahan pada tahap modal kerja bersih dikira
seperti berikut:
Akaun belum terima 800,000

 Inventori 400,000
 Pinjaman jangka pendek – 100,000
Akaun perlu dibayar – 500,000
 NWC 600,000

Peringkat modal kerja bersih telah meningkat sebanyak RM600,000. Tahap

NWC akan menurun jika NWC mempunyai nilai negatif. Perhatikan
bahawa simbol negatif digunakan untuk peningkatkan liabiliti semasa dan
juga sama apabila terdapat penurunan dalam aset semasa.
Peningkatan dalam modal kerja bersih melibatkan sejumlah wang tunai

yang terikat kepada firma, ia dianggap sebagai aliran keluar tunai
manakala penurunan dalam modal kerja bersih melibatkan pengeluaran
wang tunai dan dianggap sebagai aliran masuk tunai.
Perubahan dalam NWC adalah salah satu perkara penting dalam

pengiraan IO kerana perubahan ini biasanya berlaku apabila projek
bermula.
(c) Hasil Jualan Aset Lama, Selepas Cukai

Bagi projek penggantian di mana aset baru dibeli untuk menggantikan aset
lama, hasil daripada penjualan aset lama hendaklah diambil kira sebagai
salah satu aliran masuk tunai dalam pengiraan IO kerana penggantian ini
biasanya berlaku pada awal projek.
Dalam sesetengah sistem cukai, keuntungan modal iaitu keuntungan yang

didapati daripada jualan aset modal akan dikenakan cukai. Sementara itu,
kerugian yang berlaku akibat jualan aset modal adalah penjimatan cukai. Oleh
itu, kita hendaklah mengambil kira kesan cukai dalam pengiraan IO melalui
pengiraan hasil jualan, selepas cukai.
Ia perlu diberi perhatian kerana:
 Cukai dikenakan ke atas komponen keuntungan pelupusan sahaja dan bukan

keseluruhan jualan aset; dan
 Keuntungan pelupusan adalah lebihan daripada jualan aset baru iaitu nilai
buku.
Persamaan berikut akan membantu kita untuk memahami dan mengira hasil
jualan daripada aset lama selepas cukai:
(a) Hasil jualan selepas cukai = Harga jualan – Peningkatan dalam cukai
(b) Cukai masuk = Kadar cukai (keuntungan pelupusan)
(c) Keuntungan pelupusan = Harga jualan – Nilai buku
(d) Nilai buku = Harga asal – Susut nilai terkumpul

Kos asal
(e) Susut nilai tahunan =
Hayat ekonomi aset
Pengiraan susut nilai di atas diandaikan bahawa aset tersebut disusutnilaikan

berdasarkan kaedah garis lurus dan sama seperti elaun modal.
Sekarang, kita akan lihat bagaimana hasil jualan aset selepas cukai dan
perubahan dalam modal kerja bersih yang dikendalikan seperti contoh 7.1 dan
7.2.
Contoh 7.1
Projek A melibatkan penggantian mesin pengisaran lama dengan mesin
pengisaran yang baru. Mesin pengisaran lama dibeli pada harga RM250,000 tiga
tahun lepas dan mempunyai jangka hayat selama 5 tahun. Apakah hasil jualan
aset selepas cukai jika mesin lama boleh dijual pada harga RM120,000 sekarang
dan kadar cukai marginal adalah 30%?
Penyelesaian:
Langkah 1:
Dapatkan nilai buku mesin lama.
Nilai buku mesin lama = Harga asal – Susut nilai terkumpul

= RM250,000 – RM150,000*
= RM100,000
* Andaian:
• Aset adalah susut nilai dalam garis lurus.
• Susut nilai tahunan adalah bersamaan dengan RM50,000 setahun iaitu

 RM250,000 
5
• Susut nilai terkumpul adalah RM150,000 (RM50,000  3 tahun)

Pengiraan berikut juga boleh digunakan untuk mendapatkan nilai buku mesin
lama:
Nilai buku mesin lama = Susut nilai tahunan  Lebihan jangka hayat
= RM50,000 setahun  2 tahun
= RM100,000
Langkah 2:
Dapatkan keuntungan modal untuk mesin lama.
Keuntungan modal = Harga jualan – Nilai buku

= RM120,000 – RM100,000
= RM20,000
Langkah 3:
Dapatkan kesan cukai.
= RM20,000  0.3
= RM6,000
Langkah 4:
Kira hasil jualan selepas cukai bagi mesin lama.
= Harga jualan – Peningkatan dalam cukai

= RM120,000 – RM6,000
= RM114,000
Perhatikan bahawa dalam kes kerugian modal, kita akan memperoleh

penjimatan cukai di mana untuk mengira hasil jualan aset selepas cukai, kita
perlu tambah dengan penjimatan cukai kepada harga jualan aset.
Secara rumusan, formula hasil jualan aset selepas cukai seperti berikut:
Hasil jualan selepas cukai = Harga jualan – Peningkatan dalam cukai

= Harga jualan – [Kadar cukai (Harga jualan – Nilai buku)]

Contoh 7.2 menunjukkan pengiraan Perbelanjaan Awal (IO).
Contoh 7.2
Syarikat Teguh bercadang untuk membeli mesin campuran simen baru untuk
menggantikan mesin lama. Mesin lama telah dibeli 6 tahun lepas pada harga
RM200,000 dan telah disusutnilaikan mengikut kaedah garis lurus untuk nilai
sisaan bersamaan dengan sifar, sepanjang hayat selama 10 tahun.
Jika syarikat bercadang untuk menggantikan mesin lama, ia boleh dijual

pada harga RM120,000. Harga mesin baru adalah RM300,000 manakala kos
pengangkutan adalah RM20,000 dan kos pemasangan adalah RM10,000. Bagi
mencapai tahap baru produktiviti, inventori bahan mentah hendaklah meningkat
sebanyak RM20,000 dan akaun yang perlu dibayar akan meningkat sebanyak
RM10,000. Kadar cukai marginal syarikat adalah 30%. Berdasarkan pada
maklumat ini, kira perbelanjaan awal.
Penyelesaian:
* Perubahan dalam NWC = Inventori – Akaun perlu dibayar

= RM20,000 – RM10,000
= RM10,000 (aliran keluar)
** Hasil jualan selepas = Harga jualan – Peningkatan dalam cukai

cukai untuk mesin lama
= RM120,000 – RM12,000 ***
= RM108,000 (aliran masuk)
*** Peningkatan dalam cukai = Kadar cukai (Harga jualan – Nilai buku)
= 0.3 [RM120,000 – Sepanjang hayat
(Susut nilai tahunan)]
= 0.3 [RM120,000 – 4 (RM20,000)]
= 0.3 (RM40,000)
= RM12,000
Perbelanjaan awal = (300,000 + 20,000 + 10,000 + 10,000 – 108,000)

= RM232,000

AKTIVITI 7.1
Perhatikan dalam contoh 7.2, hasil jualan mesin lama selepas cukai
telah ditolak dalam proses mendapatkan perbelanjaan awal. Kenapa?
LATIHAN 7.1
Harga pembelian mesin baru adalah RM35,000, kos penghantaran

adalah RM3,000 dan kos pemasangan adalah RM3,000. Jangka hayat
mesin adalah selama 5 tahun. Mesin lama telah dibeli pada harga
RM15,000 dan boleh dijual pada RM17,000. Mesin ini mempunyai nilai
buku sebanyak RM10,000. Hasil daripada penggunaan mesin baru,
inventori telah meningkat sebanyak RM5,000. Kadar cukai yang
dikenakan adalah 30%. Apakah pelaburan awal untuk projek
penggantian ini?
7.3 OPERASI ALIRAN TUNAI

Operasi aliran tunai untuk projek belanjawan modal merujuk kepada aliran
masuk tunai tambahan yang dijangka berlaku pada awal tahun pertama
sehingga akhir hayat projek kerana pelaburan dibuat dalam projek tersebut.
Seperti ditunjukkan dalam Rajah 7.1, OCF ialah aliran tunai dari masa 1 hingga
n. Singkatan OCF sering digunakan untuk mewakili operasi aliran tunai.
Antara perkara yang perlu diambil kira dalam pengiraan OCF adalah seperti
berikut:
(a) Perubahan hasil jualan;
(b) Perubahan kos operasi tunai; dan
(c) Perubahan cukai.
Projek belanjawan modal boleh menyebabkan perubahan pada sebarang item

di atas atau semua sekali gus. Projek pembangunan, contohnya, mempunyai
kebarangkalian yang lebih tinggi untuk melibatkan perubahan kepada semua
item di atas, manakala projek automasi pembuatan mempunyai kebarangkalian

yang lebih tinggi untuk melibatkan pengurangan dalam kos operasi tunai dan
cukai. Peningkatan dalam pendapatan adalah aliran masuk tunai, manakala
peningkatan kos dan cukai adalah aliran keluar tunai. Secara umumnya, OCF
boleh dinyatakan dalam persamaan berikut:
OCF n = ’ S n – ’ E n – ’ T n (7.2)
Di mana:
∆S n = Peningkatan hasil jualan untuk tahun n
∆E n = Peningkatan perbelanjaan tunai untuk tahun n
∆T n = Peningkatan cukai untuk tahun n
Oleh kerana ’∆En hanya melibatkan perbelanjaan tunai, perubahan dalam susut
nilai yang merupakan sejenis perbelanjaan bukan tunai, tidak diambil kira dalam
pengiraan tersebut. Walau bagaimanapun, sebagai item potongan cukai,
perubahan dalam susut nilai akan mempengaruhi perubahan kepada cukai
(andaikan bahawa susut nilai ini adalah sama dengan elaun modal). Oleh itu, ia
adalah penting bagi pengiraan OCF. Sepatutnya, pelaburan dalam projek A
menyebabkan peningkatan dalam susut nilai tahunan sebanyak RM50,000.
Walaupun RM50,000 ini tidak melibatkan aliran tunai, ia juga boleh menjimatkan
cukai sebanyak RM50,000  kadar cukai. Penjimatan ini hendaklah diambil kira
dalam pengiraan OCF untuk projek ini.
Ada beberapa formula untuk mengira OCF. Dengan menggunakan formula 7.2,
kita boleh mengembangkan formula seperti berikut:
OCFm = Sn – En – Tn

= Sn – ’ En – t (’Sn – ’En – Dn)
= (Sn – En) (1+t) + t(Dn) (7.3a)
= (Sn – En – Dn) (1– t) +Dn (7.3b)
= NIn + Dn (7.3c)
Di mana:
Sn = Peningkatan dalam hasil jualan untuk tahun n
Dn = Peningkatan dalam susut nilai untuk tahun n
En = Peningkatan dalam perbelanjaan tunai untuk tahun n

Tn = Peningkatan dalam cukai untuk tahun n

NIn = Peningkatan dalam pendapatan bersih untuk tahun n
t = Kadar cukai
Dn dikira seperti berikut:

Dn = Jumlah susut nilai baru – Jumlah susut nilai lama
Persamaan 7.3b menyatakan bahawa aliran tunai bagi tahun n bersamaan

dengan peningkatan pendapatan bersih (NI) serta peningkatan dalam susut nilai.
Ini boleh dinyatakan dengan mudah; kerana pengiraan pendapatan bersih (NI)
melibatkan potongan susut nilai (D), kos bukan tunai, oleh itu untuk mengira
OCF, susut nilai ini ditambah balik. Anda akan lihat bagaimana persamaan ini
digunakan melalui Contoh 7.3.
Contoh 7.3
Kita rujuk kembali pada projek yang sedang dipertimbangkan oleh Syarikat
Teguh dalam contoh 7.2. Bagi menganggarkan operasi aliran tunai dalam projek
ini, kita perlu mendapatkan maklumat tentang kesan projek ini ke atas tahap
jualan, perbelanjaan operasi dan juga perbelanjaan susut nilai.
Maklumat berikut telah diperoleh:
(a) Mesin baru akan digunakan untuk 4 tahun dan disusutnilaikan

menggunakan garis lurus kepada nilai sisaan sifar;
(b) Pada akhir tahun ke-4, mesin ini dijangka akan dijual pada harga sebanyak
RM70,000. Dengan penggantian ini, syarikat dijangka akan meningkatkan
hasil jualan sebanyak RM50,000 setahun; dan
(c) Pada masa yang sama, perbelanjaan tunai akan menurun sebanyak
RM5,000 setahun.
Berdasarkan maklumat di atas dan maklumat yang disediakan dalam Contoh

7.2, kira OCF untuk projek ini.
Penyelesaian:
Langkah 1:
Kumpulkan semua maklumat yang berkaitan.
S = RM50,000
E = –RM5,000

Langkah 2:
Kira perubahan dalam susut nilai
Susut nilai mesin lama = RM20,000
RM300,000  RM20,000  RM10,000

Susut nilai mesin baru =
4
= RM82,500
D = RM82,500 – RM20,000
= RM62,500
Langkah 3:
Kira OCF
OCF = (Sn – En – Dn) (1 – t) +Dn

= [RM50,000 – (–RM5,000) – RM62,500] (1 – 0.3) + RM62,500
= (RM50,000 + RM5,000 – RM62,500) (0.7) + RM62,500
= RM57,250
LATIHAN 7.2
Harga beli mesin baru adalah RM35,000, kos penghantaran adalah

RM3,000 dan kos pemasangan adalah RM3,000. Jangka hayat mesin ini
ialah 5 tahun. Mesin lama telah dibeli pada harga RM15,000 dan boleh
dijual pada harga RM17,000. Mesin ini mempunyai nilai buku
RM10,000.
Kegunaan mesin baru ini akan mengurangkan kos gaji RM9,000, faedah
pekerja RM1,000 setahun, kos penyelenggaraan menurun dari RM8,000
kepada RM3,000. Walau bagaimanapun, kos penyelenggaraan akan
meningkat RM4,000 setahun. Susut nilai mesin lama adalah RM2,000
setahun. Andaikan kadar cukai adalah 30%, berapakah aliran tunai
tambahan tahunan selepas cukai?

7.4 TERMINAL ALIRAN TUNAI

Terminal aliran tunai untuk projek belanjawan modal merujuk kepada jumlah
aliran tunai jumlah yang berkaitan dengan penamatan projek tersebut. Seperti
yang ditunjukkan dalam Rajah 7.1, ia dirujuk sebagai TCF. Singkatan TCF
biasanya digunakan untuk mewakili terminal aliran tunai.
Apakah item yang terlibat pada masa projek ditamatkan? Salah satu
daripadanya adalah harga pelupusan bagi aset. Berikut adalah beberapa item
penting yang membentuk TCF:
(a) Hasil Jualan Selepas Cukai bagi Aset Baru

Seperti yang dibincangkan di atas, kita menjangkakan bahawa aset-aset
yang telah digunakan boleh dijual dan akan menghasilkan aliran tunai
kepada firma. Kesan cukai hendaklah diambil kira dalam menganggarkan
aliran masuk tunai sebagai hasil jualan aset tersebut. Sepatutnya, aset
dalam projek ini boleh dijual pada harga sebanyak RM100,000 dengan
mengandaikan tiada nilai sisaan. Aliran tunai selepas cukai boleh dikira
seperti berikut:
Aliran tunai selepas cukai = Harga jualan – Peningkatan dalam cukai

= Harga jualan – (Kadar cukai  Keuntungan
pelupusan)
= RM100,000 – 0.3 (RM100,000)
= RM70,000
Perhatikan bahawa aset dengan nilai sisaan adalah sifar, formula berikut
boleh digunakan:
Aliran tunai selepas cukai = Harga jualan (1 – Kadar cukai marginal)
(b) Lain-lain Perbelanjaan Berkaitan dengan Penamatan Projek

Penamatan projek melibatkan kos pembersihan, kos pergerakan atau kos
pembaikan. Semua ini melibatkan aliran tunai pada masa itu. Perbelanjaan
ini dikira sebagai perbelanjaan yang boleh ditolak cukai. Oleh itu, kita
perlu mendapatkan perbelanjaan selepas cukai ini dengan menggunakan
persamaan berikut:
Perbelanjaan selepas cukai = Perbelanjaan (1 – Kadar cukai marginal)

Katakan projek dijangka melibatkan perbelanjaan sebanyak RM250,000

untuk kerja pembersihan. Jika kadar cukai adalah 30%, perbelanjaan
pembersihan selepas cukai adalah RM175,000 iaitu 0.7  RM250,000.
(c) Mendapat Kembali Tahap Asal bagi Modal Kerja Bersih

Biasanya, perubahan tahap modal kerja dikekalkan sepanjang hayat
projek untuk memberikan peruntukan dalam projek operasi. Oleh itu,
peningkatan hanya berlaku pada awal projek yang telah diambil kira
dalam pengiraan IO. Apabila projek ditamatkan, syarikat akan
memulangkan pada kedudukan asal sebelum projek itu dilaksanakan.
Tahap modal kerja bersih juga dijangkakan kembali pada kedudukan asal.
Jika pada permulaan projek ini, tahap modal kerja bersih meningkat, maka
pada masa penamatan projek, tahap modal kerja bersih ini akan
berkurangan untuk kembali ke kedudukan asal. Sebaliknya, jika tahap
modal kerja bersih ini menurun pada awal projek ini, modal kerja bersih ini
akan meningkat pada masa projek penamatan kembali ke kedudukan asal.
Tahap modal kerja bersih diraih semula melibatkan aliran tunai, sama ada
masuk atau keluar bergantung sama ada mempunyai tahap peningkatan
atau penurunan.
Katakan pada awal projek ini, tahap modal kerja bersih meningkat kepada
RM200,000. Anda perlu mengambil kira semula tahap ini yang akan melibatkan
aliran masuk tunai sebanyak RM200,000 dalam menganggarkan terminal aliran
tunai. Ini kerana tahap modal kerja bersih dijangka menurun sebanyak
RM200,000.
Lihat Contoh 7.4 untuk memahami terminal aliran tunai dengan lebih jelas.
Contoh 7.4
Gunakan contoh Syarikat Teguh (contoh 7.2) untuk menilai mesin pengisaran
lama dengan mesin pengisaran baru. Bagi membantu syarikat ini membuat
keputusan sama ada atau tidak penggantian ini perlu dibuat, kita perlu mengira
TCF bagi projek ini. Tiada maklumat akan diberikan selain yang dimasukkan
dalam contoh 7.2 dan 7.3.
Berdasarkan maklumat berikut:
TCF ialah:
Hasil jualan selepas cukai bagi mesin baru adalah [RM70,000 (1-0.3)] RM49,000
Lain-lain perbelanjaan penamatan (0)

Mendapatkan semula tahap modal kerja bersih (menurun) RM10,000
TCF RM59,000
AKTIVITI 7.2
Jelaskan perbezaan yang wujud antara konsep perbelanjaan awal,

operasi aliran tunai dan terminal aliran tunai.
7.5 APLIKASI ALIRAN TUNAI BAGI

PEMBELANJAWAN MODAL DALAM
MEMBUAT KEPUTUSAN
Selepas tiga jenis aliran tunai dianggarkan, sekarang kita boleh menggunakan
teknik belanjawan modal seperti yang dibincangkan dalam Topik 6. Lihat contoh
7.5 untuk memahami bagaimana aliran tunai dianggarkan dan digunakan dalam
belanjawan modal.
Contoh 7.5
Kita hendak membuat keputusan sama ada projek menggantikan mesin
pengisaran yang sedang dipertimbangkan oleh Syarikat Teguh dalam contoh 7.2,
7.3 dan 7.4 perlu diterima atau tidak. Nyatakan keputusan anda berdasarkan
teknik PBP dan NPV, jika kos modal yang digunakan adalah 12% dan sasaran
PBP adalah 3 tahun.
Penyelesaian:
Anggaran aliran tunai belanjawan modal boleh diperoleh seperti berikut:
IO = RM232,000
OCF = RM48,250
TCF = RM94,000

(a) Teknik PBP

Berikut adalah jadual aliran tunai yang digunakan:
Masa Aliran Tunai Aliran Tunai Terkumpul

0 –232,000
1 48,250 48,250
2 48,250 96,500
3 48,250 144,750
4 142,250
Aliran tunai terkumpul bagi tahun ketiga adalah sebanyak RM144,750.

Jumlah ini adalah kurang daripada perbelanjaan awal tunai iaitu
RM232,000, ia boleh diringkaskan bahawa projek PBP lebih tinggi daripada
sasaran PBP. Berdasarkan teknik PBP, projek ini perlu ditolak.
(b) Teknik NPV

Berdasarkan isu yang telah dipelajari dalam Topik 6, berikut adalah
persamaan yang boleh digunakan untuk memperoleh NPV bagi projek ini:
CF CF2 CFn
NPV    ...   I0
1K   1K 
1 2
1K n
 RM48,250  PVIFA12%,4   RM94,000  PVIF12%,4   RM232,000
 RM48,250 3.037   RM94,000 0.636   RM232,000
 RM206,319  RM232,000
 RM25,680.75
Nilai NPV bagi projek ini ialah –RM25,680.75. Nilai NPV yang negatif akan
menurunkan nilai firma tersebut. Oleh itu, projek ini perlu ditolak.

LATIHAN 7.3
1. Syarikat Pakaian Koska bercadang untuk menggantikan mesin

tenunan lama yang telah disusutnilai sepenuhnya. Dua model
yang perlu dipertimbangkan:
Item Model 190-4 Model 360-6

Harga RM190,000 RM360,000
Jangka hayat 4 tahun 6 tahun
Aliran tunai tambahan RM87,000 RM120,000
selepas cukai (tahunan)
Kos modal adalah 14%, manakala kadar cukai marginal sebanyak

20%. Model yang mana satukah perlu dipilih berdasarkan
maklumat di atas?
2. Syarikat Matasashita yang merupakan syarikat utama

pembuatan komponen elektrik, sedang mempertimbangkan untuk
menggantikan mesin semasa dengan mesin yang lebih canggih.
Berikut adalah maklumat tentang mesin lama dan mesin baru:
Mesin Lama Mesin Baru

Kos RM100,000 RM135,000
Harga jualan RM85,000 –
Jangka hayat 5 tahun 5 tahun
Tempoh kegunaan 2 tahun –
Hasil jualan setahun RM18,000 RM34,000
Kos pemasangan – RM5,000
Pengurangan gaji tahunan – RM1,200
Peningkatan dalam perbelanjaan – RM4,000
penyelenggaraan tahunan

Maklumat tambahan:
• Susut nilai menggunakan kaedah garis lurus;
• Cukai korporat sebanyak 20%; dan
• Kos modal sebanyak 10%.
(a) Anda dikehendaki mengira:
(i) Nilai buku mesin lama
(ii) Cukai jualan aset lama
(iii) Pelaburan awal
(iv) Operasi aliran masuk tunai bersih
(v) Nilai kini bersih (NPV)
(b) Adakah syarikat perlu menggantikan mesin lama dengan

mesin baru?
3. Dengan menggunakan maklumat yang diberikan di bawah,

kirakan perbelanjaan awal.
Harga beli mesin baru RM 8,000

Perbelanjaan penghantaran 2,000
Nilai pasaran mesin lama 2,000
Nilai buku mesin lama 1,000
Pengurangan dalam inventori jika mesin baru dipasang 1,000
Peningkatan dalam akaun belum terima jika mesin baru 500
dipasang
Kadar cukai 34%

4. Anda sedang mempertimbangkan sama ada perlu atau tidak

untuk menggantikan meter semasa dengan meter baru. Meter lama
boleh dijual pada harga RM500. Ia melibatkan kos sebanyak
RM300 setahun untuk beroperasi. Kos meter baru RM4,000 dan
mempunyai jangka hayat 10 tahun. Ia juga melibatkan kos
sebanyak RM140 setahun untuk beroperasi. Jika modal kos
sebanyak 12% dengan tidak mengambil kira cukai, perlukah mesin
lama digantikan?
5. „Susut nilai tidak penting dalam pengiraan aliran tunai

belanjawan modal‰. Adakah pernyataan ini betul atau salah?
Berikan penjelasan.
 Anggaran aliran tunai merupakan salah satu proses paling penting dan
paling rumit dalam membuat keputusan bagi belanjawan modal.
 Konsep aliran tunai tambahan selepas cukai digunakan untuk memastikan

aliran tunai belanjawan modal.
 Antara isu penting yang boleh digunakan sebagai panduan dalam

menganggarkan aliran tunai belanjawan modal adalah kos hangus, kos
peluang dan kesan sampingan.
 Projek belanjawan modal kebiasaanya melibatkan perubahan kepada tahap

modal kerja bersih (NWC). Perubahan ini hendaklah diambil kira dalam
pengiraan aliran tunai belanjawan modal sebagai peningkatan
ketidakseimbangan antara aset semasa dan liabiliti semasa yang akan
menyebabkan tahap modal kerja bersih berubah.
 Peningkatan dalam NWC hendaklah diambil kira dalam pengiraan

perbelanjaan awal tunai dan dalam pengiraan terminal aliran tunai.
 Aliran tunai belanjawan modal boleh diklasifikasikan kepada tiga iaitu

perbelanjaan awal (IO), operasi aliran tunai (OCF) dan terminal aliran tunai
(TCF).

 Antara perkara utama yang melibatkan anggaran perbelanjaan awal adalah

kos pembelian, pemasangan dan kos pengangkutan ditanggung oleh aset
baru, perubahan dalam modal kerja bersih pada peringkat firma dan hasil
jualan selepas cukai bagi aset lama yang perlu dijual jika projek diterima.
 Antara perkara utama yang perlu diambil kira dalam anggaran operasi aliran
tunai adalah perubahan kepada hasil jualan, operasi tunai dan cukai. Operasi
aliran tunai boleh dilihat sebagai peningkatan dalam pendapatan bersih serta
peningkatan dalam susut nilai.
 Antara beberapa perkara penting yang membentuk terminal aliran tunai

ialah hasil jualan selepas cukai bagi aset baru, lain-lain perbelanjaan yang
berkaitan dengan penamatan projek dan mendapatkan semula peringkat asal
modal kerja bersih.
Kos hangus Operasi aliran tunai

Kos peluang Perbelanjaan awal
Modal kerja bersih Terminal aliran tunai

Topik  Kos Modal
8
HASIL PEMBELAJARAN
1. Mengaplikasikan prinsip dalam menentukan kos modal;
2. Mengira kos hutang, kos saham biasa dan kos saham keutamaan;
dan
3. Menentukan kos modal purata wajaran (WACC) syarikat.
 PENGENALAN
Dalam Topik 4 dan 5, kita telah membincangkan hubungan antara kadar pulangan
dengan risiko sekuriti dan proses penilaian bon dan saham. Seterusnya, kita akan
bincangkan tentang kos modal. Kos modal adalah berkait dengan membuat
keputusan pembiayaan dan membuat keputusan pelaburan. Ia adalah kadar yang
perlu dicapai dalam pelaburan sebelum kekayaan pemegang saham ditingkatkan.
Kos modal sering digunakan bersilih ganti dengan kadar pulangan yang
diperlukan oleh syarikat, kadar diskaun untuk menilai pelaburan baru dan
peluang kos dana. Walaupun nama adalah berbeza, konsepnya tetap sama.
Dalam topik ini, kita akan membincangkan prinsip dalam menentukan kos
modal syarikat dan rasionalnya dari aspek penggunaan dan pengiraan. Bagi
memperoleh keseluruhan kos syarikat atau kos modal purata wajaran, kita
hendaklah mendapatkan kos untuk setiap sumber modal iaitu kos hutang, kos
saham keutamaan dan kos saham biasa.

258  TOPIK 8 KOS MODAL
8.1 DEFINISI KOS MODAL

Kos modal adalah kadar pulangan minimum yang perlu diperoleh dari
pelaburan syarikat. Ia bertujuan sebagai jaminan bagi kadar pulangan
diperlukan untuk pemegang bon dan pemegang saham syarikat. Dengan kata
lain, kos modal memainkan peranan sebagai penghubung antara membuat
keputusan pelaburan jangka panjang syarikat dengan memaksimumkan
kekayaan pemegang saham. Ia penting untuk memastikan sama ada cadangan
pelaburan akan meningkat atau menurunkan harga saham atau nilai syarikat
tersebut. Jika risiko adalah tetap, projek dengan kadar pulangan yang lebih
tinggi berbanding dengan kos modal akan meningkatkan nilai syarikat manakala
projek dengan kadar pulangan yang lebih rendah berbanding dengan kos modal
akan menurunkan nilai syarikat.
Kadar pulangan diperlukan oleh pelabur ditakrifkan sebagai kadar pulangan

yang minimum bagi menarik minat pelabur untuk membeli atau memegang
sekuriti. Kadar pulangan adalah pulangan daripada pelaburan yang membayar
kos modal dan juga insentif bagi menarik pelabur.
Ada dua faktor yang membezakan antara kadar pulangan dengan kos modal
iaitu cukai dan jenis urus niaga yang terlibat. Apabila syarikat membuat
pinjaman untuk tujuan pembelian aset, perbelanjaan faedah ditolak daripada
perolehan sebelum cukai. Ini bermakna, kos hutang syarikat akan berkurangan.
Faktor kedua yang membezakan kos modal dengan kadar pulangan yang
diperlukan ialah kos urus niaga yang terlibat apabila syarikat meningkat dana
bagi terbitan sekuriti. Kos urus niaga ini dikenali sebagai kos pengapungan dan
kos ini meningkatkan kos keseluruhan syarikat.
SEMAK KENDIRI 8.1
Apakah peranan untuk kos modal dalam operasi syarikat?

TOPIK 8 KOS MODAL  259
8.1.1 Dasar Pembiayaan dan Kos Modal

Dasar pembiayaan syarikat merujuk kepada polisi yang telah ditetapkan oleh
pihak pengurusan dalam pembiayaan pelaburan. Dalam topik ini, kita akan
menganggap bahawa syarikat mempunyai dasar pembiayaan yang ditetapkan.
Gabungan pembiayaan yang sering digunakan adalah hutang dan ekuiti.
Kos modal iaitu gabungan kos bagi semua sumber pembiayaan syarikat (hutang
dan ekuiti) yang dikenali sebagai kos modal purata wajaran. Ia adalah kos purata
selepas cukai untuk setiap sumber modal yang digunakan bagi membiayai
projek syarikat. Wajaran merujuk kepada peratusan bagi penggunaan setiap
sumber daripada keseluruhan pembiayaan. Kebanyakan syarikat akan berusaha
untuk mengekalkan gabungan pembiayaan optimum bagi hutang dan ekuiti
atau lebih dikenali sebagai struktur modal sasaran.
SEMAK KENDIRI 8.2
„Bagi mengekalkan nilai pasaran syarikat, kadar pulangan hendaklah

sama dengan kos modal‰.
Sejauh manakah anda setuju dengan kenyataan di atas?
8.2 MENENTUKAN KOS MODAL BAGI SETIAP

KOMPONEN SUMBER MODAL
SEMAK KENDIRI 8.3
Pada pandangan anda, bagaimanakah cara untuk mengira jumlah kos

modal syarikat?
Sebuah syarikat mempunyai pelbagai instrumen kewangan atau sekuriti untuk

menarik pelaburan baru. Syarikat boleh meningkatkan modal dengan meminjam
(terbitan bon kepada pelabur) atau terbitan saham biasa atau saham keutamaan.
Semua jumlah modal syarikat adalah bergantung kepada pulangan yang
diperlukan oleh pelabur. Bagi menentukan jumlah kos modal, syarikat mesti
menentukan tiga sumber modal iaitu hutang, saham keutamaan dan saham
biasa. Kos modal untuk setiap sumber pembiayaan diperoleh dengan
mendapatkan kadar pulangan yang diperlukan bagi pelabur dengan mengambil
kira kos pengapungan dan impak cukai.
8.2.1 Kos Hutang

Kos modal hutang diperoleh dengan mendapatkan kadar pulangan hutang
dengan mengambil kira kos pengapungan dan impak cukai. Dalam Topik 4,
anda telah mempelajari kadar pulangan yang diperlukan oleh pelabur adalah
pulangan minimum yang dijangkakan oleh pelabur dalam pelaburan.
Ada tiga langkah penting dalam pengiraan kos hutang iaitu:
Langkah 1:
Kira nilai hutang bersih (NPb) dengan mengambil kira kos pengapungan.
NPb = Nilai pasaran (P0) – Kos pengapungan
Langkah 2:
Kira kadar pulangan hutang yang diperlukan oleh pelabur. Kadar pulangan
hutang boleh diperoleh dengan menggunakan kaedah percubaan dan kesilapan
atau kaedah anggaran seperti yang diterangkan dalam bahagian 4.4, Topik 4.
Dengan menggunakan kaedah percubaan dan kesilapan, perbezaan kadar

diskaun kb, akan digunakan dalam formula berikut (Formula 4.2b dalam
Topik 4):
NPb = I (PVIFAkb,n) + M (PVIFkb,n)
Formula untuk mengira kadar pulangan menggunakan kaedah anggaran seperti

berikut:
 M  NPb 
i 
kb   n 
 M  NP b
2
Langkah 3:
Kira kos modal dengan mengambil kira kesan cukai.
Kos selepas cukai = Kos pulangan (kb) – Cukai simpanan (kb T)

= kb – kb T
= kb (1 – T)

Contoh 8.1
Syarikat Indah telah menjual bon yang mempunyai tempoh matang selama
20 tahun dengan kadar kupon 9%. Nilai tara adalah sebanyak RM1,000. Bon
dijual pada harga sebanyak RM980 dengan kos pengapungan 2% berdasarkan
nilai par (2%  RM1,000). Apakah kos hutang untuk Syarikat Indah?
Pengiraan:
(a) Langkah Pertama, Kira Nilai Bon Bersih
NPb = RM980 – RM20

= RM960
(b) Langkah Kedua, Kira Kadar Pulangan Bon

Anda boleh menggunakan kaedah percubaan dan kesilapan atau kaedah
anggaran untuk memperoleh kadar pulangan.
(i) Kaedah Percubaan dan Kesilapan

Bon dijual pada harga diskaun di mana harga jualan lebih rendah
berbanding dengan nilai par (RM980 < RM1,000). Oleh itu, kadar
pulangan adalah lebih tinggi berbanding dengan kadar kupon (k > I).
Bagi memulakan proses pengiraan, anda boleh cuba menggunakan
kadar 10%.
NPb = I (PVIFAk,n) + M (PVIFk,n)

= 90 (PVIFA10%,20) + 1,000 (PVIF10%,20)
= 90 (8.514) + 1,000 (0.149)
= RM915.26
Merujuk pengiraan di atas, kita dapati bahawa nilai saham pada

kadar 10% sebanyak RM915.26. Ini bermakna, kos modal antara 9%
dan 10%.

Seterusnya, kita menggunakan kaedah interpolasi untuk mendapatkan

kadar pulangan.
Kadar (%) Nilai (RM) Nilai (RM)

9 1,000 1,000
NPb 960 –
10 – 915.26
Perbezaan RM40 RM84.74
 40.00 
k b  9%     (10%  9%)
 84.74 
 9.47%
(ii) Kaedah Anggaran

Anda juga boleh menggunakan kaedah anggaran untuk memperoleh
kadar pulangan dengan menggunakan persamaan (Formula 4.4
dalam Topik 4) seperti berikut:
M  NPb
i
kb  n
M  NPb
2
 RM1, 000  RM960 
90   
  20 
RM1, 000  RM960
2
 9.4%
(c) Kira kos modal hutang dengan mengambil kira kesan cukai. Andaikan
cukai korporat adalah 34% setahun.
(i) Kaedah Percubaan dan Kesilapan

Kadar pulangan diperlukan adalah 9.47% iaitu kos hutang sebelum
mengambil kira cukai. Oleh itu, kos modal hutang (kos hutang)
seperti berikut:
Kos hutang selepas cukai = 9.47% (1 – 0.34)

= 6.25%

(ii) Kaedah Anggaran

Disebabkan faedah ke atas hutang adalah ditolak cukai, ia boleh
mengurangkan kos modal syarikat. Kos hutang menggunakan kaedah
anggaran iaitu:
Kos hutang selepas cukai = 9.4% (1 – 0.34)

= 6.2%
Kaedah anggaran memberikan jawapan 6.2% manakala kaedah
percubaan dan kesilapan berikan jawapan lebih tepat iaitu 6.25%.
LATIHAN 8.1
Syarikat Maju Indah bercadang untuk menerbitkan bon yang
mempunyai tempoh matang selama 10 tahun dengan nilai tara
sebanyak RM1,000 dibayar faedah sebanyak RM55 setiap enam bulan.
Bon ini dijual dengan jumlah bersih sebanyak RM840.68 selepas
mengambil kira kos tambahan yang terlibat. Jika kadar cukai korporat
25%, apakah kos hutang selepas cukai?
8.2.2 Kos Saham Keutamaan

Saham keutamaan mempunyai hak untuk menerima dividen tetap sebelum
perolehan dibahagikan kepada pemegang saham biasa. Oleh kerana saham
keutamaan dibentuk oleh pemilikan, maka keuntungan bersih daripada jualan
dijangka akan diadakan dalam tempoh tanpa had masa. Dividen bagi saham
keutamaan kebiasaannya membentuk jumlah (RM) setahun seperti RM4 setahun.
Ada juga dividen yang dibentuk bagi kadar peratusan tahunan di mana ia
diwakili oleh peratusan berdasarkan nilai tara saham. Contohnya, dividen bagi
saham keutamaan adalah 8% nilai par RM5 iaitu RM0.40.
Kos saham keutamaan (kps) adalah kadar pulangan saham keutamaan iaitu
nisbah dividen untuk saham keutamaan (Dps) berbanding dengan perolehan
bersih daripada jualan saham keutamaan (Nps). Perolehan bersih adalah harga
jualan saham keutamaan ditolak dengan kos pengapungan.
Bagi mendapatkan kos saham keutamaan (kps), kita boleh menggunakan formula
(Formula 4.18 dalam Topik 4) seperti berikut:
D ps
k ps 
NPps

Memandangkan dividen saham keutamaan dibayar daripada aliran tunai selepas

cukai, maka pelarasan ke atas cukai tidak diperlukan.
Contoh 8.2
Kira kos saham keutamaan untuk Syarikat Indah berdasarkan maklumat seperti
berikut:
Harga jualan = RM8.70 nilai sesaham

Kos pengeluaran dan penjualan saham = RM0.50 sesaham
Dividen tahunan = RM0.87
Pengiraan
(a) Harga bersih (NPps) = RM8.70 – RM0.50

= RM8.20
RM0.87
(b) Kps =
RM8.20
= 10.6%
LATIHAN 8.2
Syarikat Kewangan Jaya mempunyai saham keutamaan dalam struktur

modal yang membayar dividen sebanyak RM0.35 dan dijual pada harga
RM2.50. Kos pengeluaran dan jualan saham keutamaan adalah
sebanyak RM0.60 sesaham. Jika kadar cukai korporat adalah 34%,
apakah kos saham keutamaan selepas cukai?
8.2.3 Kos Saham Biasa

Kos saham biasa adalah kadar pulangan yang diperlukan oleh pelabur saham
biasa. Penentuan kos saham biasa adalah unik kerana dua faktor iaitu:
(a) Pertama, ia sukar untuk dianggarkan disebabkan pulangan kepada

pemegang saham biasa ialah lebihan selepas bayaran faedah bagi bon dan
dividen saham keutamaan; dan

(b) Kedua, ada dua sumber pembiayaan bagi saham biasa iaitu penerapan
perolehan dan terbitan saham biasa baru. Kedua-dua sumber ini adalah
berbeza dari aspek kos pengapungan. Kegunaan penerapan perolehan
tidak melibatkan kos pengapungan manakala jualan saham biasa baru
melibatkan kos pengapungan.
Dua kaedah yang digunakan untuk menentukan kos penerapan perolehan atau
kadar pulangan yang diperlukan oleh pemegang saham biasa adalah:
(a) Model Penilaian Pertumbuhan Malar atau „Model Gordon‰

Kos saham biasa adalah pulangan yang diperlukan oleh para pemegang
saham yang sedia ada bagi pelaburan mereka. Model penilaian untuk
pertumbuhan malar atau lebih dikenali sebagai Model Gordon
menganggap nilai saham (P0) adalah sama dengan nilai kini untuk semua
dividen masa depan (D1). (Rujuk Topik 4: Penilaian Saham) Oleh itu, nilai
saham biasa didapati menggunakan formula (Formula 4.12 dalam Topik 4)
seperti berikut:
D1
P0 
k cs  g
Di mana:
P0 = Nilai saham biasa
D1 = Dividen semasa
kcs = Kadar pulangan diperlukan
g = Kadar pertumbuhan dividen
Untuk mengetahui kos saham biasa atau kadar pulangan bagi saham biasa,
formula di atas boleh diubah suai seperti berikut:
D1
K cs  g
P0
Disebabkan dividen saham biasa dibayar daripada perolehan selepas cukai,

maka tiada pelarasan ke atas cukai.

Contoh 8.3
Berikut adalah maklumat pembiayaan bagi Syarikat Tuah.
Harga saham biasa (H0) = RM5.00

Dividen jangkaan (D1) = RM0.40
Kadar pertumbuhan (g) = 5%
0.40
kcs =  0.05
5.00
= 0.13 or 13%
(b) Kegunaan Model Penentuan Harga Aset Modal (CAPM)

Model CAPM menunjukkan hubungan antara pulangan yang diperlukan
atau kos saham biasa (kcs) dengan risiko yang sistematik diukur dengan
beta (β).
Persamaan CAPM seperti berikut:
kcs = krf + (km – krf) βj
Di mana:
kcs = Kos sekuriti saham biasa j
krf = Kadar risiko percuma
km = Kadar pulangan pasaran
βj = Sekuriti beta j
Berdasarkan kepada persamaan di atas, kita boleh anggarkan bahawa

kegunaan kos penerapan perolehan sebagai salah satu modal komponen
seperti yang ditunjukkan dalam contoh 8.4.
Contoh 8.4
Andaikan kadar bebas risiko Syarikat Indah adalah 7%, kadar pulangan
pasaran ialah 11% dan saham biasa syarikat mempunyai beta 1.5. Apakah
kos penerapan perolehan?
Kcs = 7% + (11% – 7%) 1.5

= 7% + 6%
= 13%

(c) Kos Pengeluaran Saham Biasa Baru

Kos pengeluaran saham biasa baru (kcs) diperoleh dengan mengambil kira
kesan kos pengapungan atau kos jualan. Biasanya, saham biasa baru dijual
pada harga yang paling rendah berbanding dengan harga pasaran semasa.
Oleh itu, nilai bersih bagi saham baru selepas jualan akan semakin rendah.
Kos saham biasa (kcs) dikira dengan menggunakan model penilaian
pertumbuhan malar tetapi pada harga bersih (NPcs). Harga bersih
diperoleh dengan menolak kos pengapungan daripada harga jualan. Oleh
itu, formula untuk mendapatkan kos pengeluaran saham biasa baru adalah
seperti berikut:
D1
k cs  g
NPcs
Kos pengeluaran saham biasa baru biasanya lebih tinggi berbanding

dengan kos saham sedia ada dan lebih tinggi berbanding dengan lain-lain
jenis kos pembiayaan jangka panjang. Dividen yang dibayar adalah
daripada aliran tunai selepas cukai di mana tidak terdapat pelarasan ke
atas cukai.
Contoh 8.5
Berdasarkan maklumat pembiayaan Syarikat Indah di bawah, kira kos
pengeluaran saham biasa baru.
Dividen dijangka (D1) = RM0.40

Harga pasaran semaa (P0) = RM5.00
Kos pengapungan = RM0.25 sesaham
Kadar pertumbuhan dividen = 5%
Jualan saham biasa baru = RM4.70
Penyelesaian:
RM0.40
K cs   0.05
RM4.45
 0.14 atau 14%
AKTIVITI 8.1
Kenapakah kita perlu mengira semua kos untuk sumber modal

sebelum mengira keseluruhan kos modal?

LATIHAN 8.3
1. Saham biasa Syarikat Tunas Damai baru-baru ini dijual pada

harga sebanyak RM5 sesaham. Dividen untuk tahun depan
sebanyak RM0.18 sesaham. Pelabur menjangkakan dividen
meningkat pada kadar 9% setahun pada masa akan datang.
(a) Apakah kos ekuiti dalaman syarikat?
(b) Penjualan saham biasa baru dijangka melibatkan kos

pengeluaran sebanyak RM0.50 sesaham. Apakah kos saham
biasa baru?
2. Bezakan antara ekuiti dalaman syarikat dengan saham biasa baru.
3. Apakah kos yang boleh dikaitkan dengan ekuiti dalaman

syarikat?
4. Jelaskan dua pendekatan yang boleh digunakan dalam pengiraan

bagi kos saham biasa.
8.3 KOS MODAL PURATA WAJARAN

Selepas kos untuk sumber setiap modal ditentukan, langkah seterusnya adalah
mengira keseluruhan kos modal syarikat. Kos modal keseluruhan mengambil
kira kos individu yang menggunakan kos kewangan. Ia juga dikenali sebagai kos
modal purata wajaran (WACC).
Tiga langkah utama dalam menentukan WACC diterangkan seperti berikut:
(a) Kira kos untuk sumber setiap modal (kos hutang, kos saham keutamaan
dan kos saham biasa);
(b) Kira gabungan pembiayaan atau struktur modal wajaran bagi setiap
sumber yang digunakan daripada jumlah pembiayaan keseluruhan
syarikat (struktur modal ini biasanya telah ditetapkan oleh syarikat); dan
(c) Kira WACC.

Oleh itu, pengiraan kos modal purata wajaran adalah seperti berikut:
WACC = (wb  kb) + (wps  kps) + (wcs  kcs)
(Nota: wb + wps + wcs = 1)
Di mana:
Wb = Pemberat hutang
Kb = Kos hutang selepas cukai
Wps = Pemberat saham keutamaan
Kps = Kos saham keutamaan
Wcs = Pemberat saham biasa
Kcs = Kos saham biasa
Contoh 8.6
Berdasarkan maklumat kewangan Syarikat Indah, kira WACC.
Kos hutang (kb) = 6.25%

Kos saham keutamaan (kps) = 10.6%
Kos penerapan perolehan (kcs) = 13%
Kos saham biasa baru (kcs) = 14%
Sumber modal Nisbah/Pemberat

Pinjaman jangka panjang 40%
Saham keutamaan 10%
Saham biasa 50%
100%
Oleh itu, kos modal purata wajaran, jika syarikat menggunakan penerapan
perolehan adalah:
WACC = (0.40  6.25%) + (0.1  10.6%) + (0.5  13%)

= 2.5% + 1.06% + 6.5%
= 10.6%

Jika syarikat mengeluarkan saham biasa baru, maka kos modal purata wajaran
adalah:
WACC = (0.40  6.25%) + (0.1  10.6%) + (0.5 14%)

= 2.5% + 1.06% + 7%
= 10.56%
LATIHAN 8.4
1. Padankan maklumat berikut dengan kenyataan yang disediakan.
(a) Kos modal 1. Perbelanjaan tambahan yang

melibatkan sekuriti pengeluaran.
(b) Model penilaian
dividen 2. Hasil daripada penggandaan kos bagi
setiap item dalam struktur modal
(c) Pembiayaan dengan nisbah kewangan bagi struktur
modal modal keseluruhan dan hasil ditambah
(d) Kos pengapungan bersama.
(e) Struktur modal 3. Hasil tambahan yang terbaik

optimum antara hutang, saham keutamaan,
penerapan perolehan dan saham biasa
(f) Kos modal purata baru.
wajaran
4. Menentukan nilai saham dengan
mengambil kira nilai kini dividen yang
dijangka diterima pada masa depan.
5. Alternatif struktur syarikat dalam kos
pembiayaan.
6. Ia dijumpai dalam kunci kira-kira bagi
liabiliti dan ekuiti jangka panjang.

2. Syarikat Maju sedang menentukan struktur modal optimum

berdasarkan maklumat di bawah:
Sumber Modal Peratusan Pembiayaan (%)

Hutang jangka panjang 35
Saham keutamaan 10
Saham biasa 55
Syarikat boleh menerbitkan bon yang mempunyai tempoh matang

selama 20 tahun dengan nilai muka sebanyak RM1,000. Kadar
kupon untuk bon adalah 9% dan dijual pada harga sebanyak
RM980. Kos mengeluarkan bon adalah 2% daripada nilai muka
bon.
Saham Keutamaan:
Syarikat mendapati bahawa terbitan saham keutamaan pada harga
sebanyak RM6.50 sesaham dengan bayaran dividen tahunan
sebanyak RM0.80. Kos yang terlibat dalam terbitan dan jualan
saham sebanyak RM0.30 sesaham.
Saham Biasa:
Saham biasa syarikat dijual pada harga semasa sebanyak RM4
sesaham. Dividen yang dijangka akan dibayar pada akhir tahun
depan adalah sebanyak RM0.50. Kadar pertumbuhan dividen
adalah malar iaitu 8% setiap tahun. Syarikat harus bayar kos
pengapungan sebanyak RM0.10 sesaham.
Cukai korporat adalah 40%.

(a) Kira kos bagi setiap sumber-sumber modal; dan
(b) Kira kos modal purata wajaran (WACC).

3. Maklumat di bawah adalah jumlah pembiayaan bagi setiap sumber

modal Syarikat Jati.
Sumber Modal Jumlah Pembiayaan (RM)

Hutang jangka panjang 40,000
Saham biasa 40,000
Kos hutang sebelum cukai adalah 9.37%, kos saham keutamaan

adalah 10%, kos saham biasa ialah 13% dan kos cukai marginal
adalah 34%. Apakah kos modal purata wajaran (WACC) syarikat?
4. Bagaimanakah kadar cukai syarikat memberi kesan kepada kos

modal?
5. Apakah kesan daripada kos pengapungan atas penerbitan sekuriti?
 Kos modal juga dikenali sebagai kadar pulangan yang diperlukan oleh
syarikat.
 Kadar diskaun dan dana kos peluang adalah pulangan minimum yang
diperlukan oleh syarikat untuk pelaburan. Biasanya ia terdiri daripada tiga
komponen sumber modal iaitu hutang, saham keutamaan dan ekuiti biasa
syarikat yang terdiri daripada penerapan perolehan dan saham biasa baru.
 Kos modal dipengaruhi oleh gabungan pembiayaan dan biasanya syarikat

akan cuba mengekalkan gabungan pembiayaan optimum atau lebih dikenali
sebagai struktur sasaran modal.

 Bagi mendapatkan kos modal untuk membiayai keseluruhan pembiayaan

syarikat, pertama, anda mesti menentukan kos modal setiap komponen bagi
sumber modal iaitu kos hutang, kos saham keutamaan dan kos ekuiti biasa.
Seterusnya, tentukan keseluruhan kos modal atau kos modal purata wajaran
iaitu gabungan semua sumber pembiayaan dengan mengambil kira gabungan
pembiayaan.
Ekuiti Kos pengapungan

Hutang Kos saham biasa
Kos hutang Kos saham keutamaan
Kos modal Struktur modal
Kos modal purata wajaran (WACC) Struktur modal optimum

Topik  Perancangan
9 Kewangan
HASIL PEMBELAJARAN
1. Menjelaskan kepentingan belanjawan tunai dan pro forma penyata
pendapatan dalam pengurusan kewangan; dan
2. Sediakan belanjawan tunai dan pro forma penyata pendapatan.
 PENGENALAN
Topik 9 membincangkan kepentingan perancangan kewangan, penyediaan
belanjawan tunai dan penyediaan pro forma penyata pendapatan. Topik ini juga
membincangkan kepentingan pengurusan modal kerja dan jenis pembiayaan
jangka pendek. Selain itu, topik ini akan memberi tumpuan kepada asas
pengurusan tunai. Ia menerangkan kitaran pertukaran tunai dan komponen serta
jenis sekuriti yang boleh dipasarkan yang terdapat di pasaran. Ia juga menyentuh
mengenai pengurusan akaun belum terima yang merupakan sebahagian daripada
aset semasa syarikat atau modal kerja syarikat. Akhir sekali, ia membincangkan
pengurusan aset semasa dengan tahap kecairan paling rendah iaitu inventori.
9.1 PERANCANGAN KEWANGAN
SEMAK KENDIRI 9.1

Perancangan kewangan yang praktikal dan berkesan adalah sangat
penting dalam operasi syarikat. Siapakah yang bertanggungjawab
untuk merancang dan melaksanakan panduan ini? Adakah menjadi
tanggungjawab seorang individu atau melalui perbincangan kolektif?

TOPIK 9 PERANCANGAN KEWANGAN  275
Sebelum memahami penyata pendapatan dengan lebih lanjut, kita perlu lihat
panduan untuk menyediakan perancangan kewangan yang betul. Secara
umumnya, perancangan kewangan yang betul dan lengkap hendaklah
mempunyai ciri-ciri yang berikut:
(a) Objektif, strategi dan perancangan operasi yang jelas;
(b) Andaian yang digunakan bagi menyediakan perancangan kewangan;
(c) Belanjawan yang diklasifikasikan berdasarkan mengikut tempoh dan jenis;
(d) Pembiayaan projek yang diklasifikasikan berdasarkan jenis dan tempoh

masa; dan
(e) Pro forma penyata kewangan sepanjang tempoh perancangan.
Selepas mendapat beberapa gambaran mengenai langkah awal penyediaan

perancangan kewangan, langkah seterusnya adalah memahami kaedah
penyediaan belanjawan tunai.
9.2 BELANJAWAN TUNAI
SEMAK KENDIRI 9.2
Apakah yang anda faham mengenai belanjawan tunai?
Pengurusan tunai yang cekap melibatkan ramalan keperluan tunai pada masa
akan datang. Salah satu kaedah biasa yang digunakan untuk membuat anggaran
keperluan tunai pada masa akan datang adalah menyediakan belanjawan tunai.
Belanjawan tunai adalah ringkasan penerimaan dan pembayaran tunai yang

dijangkakan untuk tempoh yang singkat. Biasanya, ia disediakan untuk
perancangan bagi tempoh enam bulan atau satu tahun. Ia boleh menunjukkan
bagaimana aliran tunai dirancang bagi tempoh tertentu, sama ada aliran masuk
tunai atau aliran keluar tunai.

276  TOPIK 9 PERANCANGAN KEWANGAN
Selain itu, belanjawan tunai sangat penting kepada syarikat kerana jualan dan
keuntungan diperoleh tidak dapat memastikan syarikat mempunyai tunai yang
cukup bagi memenuhi obligasi kewangan. Sebaliknya, belanjawan tunai boleh
membantu syarikat mengetahui kedudukan tunai syarikat, di samping berusaha
untuk memastikan aliran tunai syarikat adalah kukuh dan memberangsangkan.
Berikut adalah beberapa istilah yang digunakan dalam belanjawan tunai:
(a) Penerimaan Tunai atau Aliran Masuk Tunai

Wang tunai yang diterima adalah aliran masuk tunai keseluruhan untuk
tempoh kewangan yang diberikan. Contohnya, jualan tunai dan kutipan
akaun belum terima.
(b) Bayaran Tunai atau Aliran Keluar Tunai

Pembayaran tunai adalah aliran keluar tunai keseluruhan bagi tempoh
kewangan yang diberikan. Contohnya, membeli peralatan, upah dan gaji,
sewa, bayaran faedah, dividen, cukai dan perbelanjaan modal. Susut nilai
dan lain-lain caj bukan kewangan tidak termasuk dalam belanjawan tunai.
(c) Perubahan dalam Tunai Bersih

Perubahan dalam tunai bersih boleh diperoleh sebagai hasil perbandingan
yang dibuat antara aliran masuk tunai dengan aliran keluar tunai dan dengan
baki mula aliran tunai untuk tempoh tersebut (lihat Rajah 9.1). Selain itu, kos
kewangan tambahan yang diramalkan pada awal tempoh tersebut, faedah
juga akan diambil kira.
(d) Lebihan Tunai atau Keperluan Kewangan Tambahan

Jumlah lebihan tunai atau keperluan kewangan tambahan bergantung kepada
perubahan tunai bersih dan baki sasaran yang ditentukan oleh syarikat.
Jumlah yang positif menunjukkan bahawa syarikat mempunyai lebihan tunai
manakala jumlah yang negatif menunjukkan bahawa syarikat memerlukan
kewangan tambahan.
Rajah 9.1: Perbandingan perubahan dalam aliran tunai bersih

Contoh 9.1
Contoh di bawah menunjukkan bagaimana belanjawan tunai disediakan. Berikut
adalah maklumat dan andaian untuk penyediaan belanjawan tunai Syarikat
Nuri.
(a) Belanjawan tunai akan disediakan untuk bulan Mac, April dan Mei.
Maklumat diperlukan adalah seperti berikut:
(i) Jualan sebenar bagi bulan Januari dan Februari.
(ii) Ramalan jualan untuk bulan Mar, April dan Mei.
(iii) Jualan tunai adalah 25% dan baki adalah jualan kredit. Bagi jualan
kredit, 80% daripada jualan tersebut akan dikutip pada bulan
seterusnya dan 20% akan dikutip 2 bulan selepas jualan.
Bulan Jualan (RM)

Januari 45,000
Februari 65,000
Mac 60,000
April 90,000
Mei 85,000
(b) Pembelian bahan mentah diramalkan 60% daripada jualan dan

pembayaran akan dibuat pada bulan seterusnya.
(c) Sewa pejabat dan gudang sebanyak RM4,500 sebulan.
(d) Bayaran upah sebanyak RM5,000 sebulan.
(e) Syarikat akan bayar insurans premium sebanyak RM2,800 dalam bulan
Mac.
(f) Pembelian aset baru melibatkan kos sebanyak RM25,000 akan dibuat dalam
bulan Mac.
(g) Pembukaan baki tunai bagi bulan Mac sebanyak RM15,000.
(h) Syarikat berhasrat untuk memegang baki tunai setiap bulan sebanyak
RM10,000.

Penyelesaian
Langkah 1:
Lengkapkan jadual bagi tunai yang diterima untuk bulan-bulan Mac sehingga Mei.
Jan Feb Mac Apr Mei

Jumlah jualan 45,000 65,000 60,000 90,000 85,000
Kredit jualan (75%) 33,750 48,750 45,000 67,500 63,750
Kutipan:
Jualan tunai (25%) 15,000 22,500 21,250
80% jualan bulan lepas 39,000 36,000 54,000
20% jualan dua bulan lepas 6,750 9,750 9,000
Jumlah aliran masuk tunai 60,750 68,250 84,250
Langkah 2:
Lengkapkan jadual pembayaran tunai bagi bulan-bulan Mac hingga Mei.
Feb Mac Apr Mei

Jumlah pembelian bahan mentah 39,000 36,000 54,000 51,000
Pembelian kredit bahan mentah 39,000 36,000 54,000 51,000
Bayaran sebulan selepas pembelian 39,000 36,000 54,000

Sewa 4,500 4,500 4,500
Upah 5,000 5,000 5,000
Insurans premium 2,800
Pembelian aset baru 25,000
Jumlah aliran keluar tunai 76,300 45,500 63,500
Langkah 3:
Sediakan belanjawan tunai
Jadual 9.1: Belanjawan Tunai
Mac Apr Mei

Jumlah penerimaan tunai 60,750 68,250 84,250
Jumlah bayaran tunai 76,300 45,500 63,500
Perubahan tunai (15,550) 22,750 20,750
Baki mula 15,000 10,000 22,200
Baki akhir tunai (tanpa pinjaman) (550) 32,750 42,950
Baki tunai terkumpul (550) 32,750 42,950
Minimum baki diperlukan 10,000 10,000 10,000
Keperluan pembiayaan (bayar balik) 10,550 (10,550) –
Penutupan baki tunai 10,000 22,2200 42,950

Seterusnya, kita akan membuat ramalan kewangan bagi tujuan membentuk pro
forma siri penyata kewangan:
(a) Syarikat boleh menganggarkan tahap akaun belum terima, inventori, akaun
perlu bayar dan lain-lain akaun pada masa akan datang untuk memenuhi
keperluan pinjaman dan jangkaan keuntungan;
(b) Pegawai kewangan boleh membuat penilaian terperinci ke atas penyata

kewangan sebenar yang telah dirancang dan membuat pelarasan daripada
penyata tersebut; dan
(c) Pengurus kewangan dan pemiutang boleh menilai terlebih dahulu tahap
keberuntungan syarikat dan pencapaian keseluruhan syarikat.
AKTIVITI 9.1
Belanjawan adalah ramalan dan ramalan sering tidak tepat. Apakah

cara untuk memastikan ramalan dalam menganggarkan aliran tunai
syarikat boleh mencapai objektif tanpa ada percanggahan atau
kesilapan?
LATIHAN 9.1
1. Apakah tempoh masa yang sesuai untuk belanjawan tunai?
2. Salah satu tugas anda sebagai pekerja Syarikat Zitroe ialah

menyediakan belanjawan tunai bagi tempoh dari 1 Januari hingga
30 Jun 2011.
Sila sediakan item yang berikut:
(a) Jadual Ramalan Tunai yang Diterima;
(b) Jadual Ramalan Pembayaran Tunai Bulanan; dan
(c) Belanjawan Tunai dari 1 Januari hingga 30 Jun 2011.

Gunakan maklumat di bawah untuk membantu anda

menyediakan belanjawan.
(i) 80% adalah jualan kredit; 80% jualan kredit akan

dikutip dalam bulan seterusnya; 15% akan dikutip
60 hari selepas jualan dan 4% lagi akan dikutip 90 hari
selepas jualan. Syarikat terpaksa menanggung 1%
jualan kredit sebagai hutang yang tidak dapat dikutip
(hutang lapuk).
(ii) Pembelian yang dibuat setiap bulan adalah 65%

daripada ramalan jualan untuk bulan depan. Bayaran
pembelian ini akan dibuat hanya sebulan selepas
pembelian.
(iii) Syarikat berhasrat untuk mengekalkan minimum baki

tunai sebanyak RM300,000. Baki tunai pada 1 Januari
adalah sebanyak RM300,000.
(iv) Syarikat menjangkakan penghantaran mesin baru pada

bulan April. Pembayaran sebanyak RM400,000 akan
dibuat selepas penghantaran.
(v) Pembayaran untuk cukai sebanyak RM500,000 akan

dibuat pada bulan Mac dan Jun.
(vi) Sewa sebanyak RM100,000 sebulan. Lain-lain

perbelanjaan tunai adalah 3% daripada jualan.
(vii) Perbelanjaan susut nilai adalah RM150,000 sebulan.
(viii) Perbelanjaan buruh adalah 10% daripada jualan bulan

depan.
(ix) Lembaga Pengarah syarikat berhasrat untuk

mengekalkan pembayaran dividen sebanyak RM450,000
yang akan diberikan pada bulan Jun.
(x) Jualan pada bulan Oktober adalah sebanyak

RM3,000,000 dan RM2,000,000 pada bulan November
serta Disember 2010.

(xi) Ramalan jualan dalam tempoh tujuh bulan pertama

bagi tahun 2011 adalah seperti berikut:
Bulan Jualan (RM)

Januari 3,000,000
Februari 5,000,000
Mac 5,000,000
April 6,000,000
Mei 3,000,000
Jun 2,000,000
Julai 2,000,000
(xii) Syarikat akan membuat bayaran faedah dalam bulan

Jun sebanyak RM310,000.
9.3 PRO FORMA PENYATA PENDAPATAN

Pro forma penyata pendapatan menyediakan ramalan bagi jumlah
keberuntungan yang boleh diperoleh daripada syarikat bagi sepanjang tempoh
masa tertentu. Dua langkah utama dalam menyediakan pro forma penyata
kewangan adalah:
(a) Penyediaan Ramalan Jualan

Brigham (1995) mentakrifkan ramalan jualan sebagai ramalan bagi unit dan
jumlah jualan di masa depan. Ramalan jualan adalah aktiviti utama pra-
syarat dalam proses perancangan kewangan. Beberapa sumber diperlukan
untuk membuat ramalan ini (lihat Rajah 9.2). Ramalan jualan sekurang-
kurangnya berdasarkan kepada:
(i) Sebarang arah aliran jualan syarikat dijangkakan akan berulang pada
tahun akan datang; dan
(ii) Faktor atau kejadian yang boleh memberi kesan besar ke atas arah
aliran jualan syarikat.

Rajah 9.2: Faktor yang mempengaruhi ramalan jualan
Hasil daripada maklumat ini, pengurus kewangan boleh menganggarkan

aliran masuk dan aliran keluar tunai yang berkaitan dengan operasi jualan
dan inventori. Selain itu, maklumat ini juga boleh membantu pengurus
kewangan dalam menentukan aset yang digunakan dan jumlah yang
diperlukan untuk membiaya tahap pengeluaran yang diramalkan.
(b) Ramalan Pemboleh Ubah Kewangan

Pemboleh ubah kewangan adalah item daripada perbelanjaan, aset semasa
dan aset tetap, liabiliti dan ekuiti (Scott, Keown et al., 1996). Selepas anda
berjaya menganggarkan peningkatan dalam jualan, tentukan kesan
peningkatan tersebut dalam pemboleh ubah kewangan.
Secara umumnya, pemboleh ubah ini berubah mengikut perubahan dalam

jualan. Contohnya, jika jualan meningkat, maka semestinya perbelanjaan,
terutamanya kos akan berubah; akan meningkat dengan peningkatan dalam
jualan. Aset hendaklah meningkat lebih banyak lagi, sama ada aset semasa atau
aset tetap diperlukan bagi membantu untuk menyokong peningkatan dalam
jualan dan pemboleh ubah kewangan.

Proses penyediaan pro forma penyata kewangan seperti berikut:
Langkah 1
Sediakan ramalan jualan.
Langkah 2
Tentukan jadual pengeluaran dan keperluan seperti bahan, buruh dan
perbelanjaan.
(a) Tentukan Jumlah Unit yang akan Dihasilkan

Jumlah unit yang dihasilkan bergantung kepada inventori pembukaan,
ramalan jualan dan tahap penutupan inventori yang disasarkan
Jangkaan jualan unit

+ Penutupan inventori
– Pembukaan inventori
= Keperluan pengeluaran
(b) Tentukan Kos Pengeluaran Seunit
Kos seunit = Bahan + Upah + Kos pasti

Jumlah kos produk = Bilangan unit yang dihasilkan  Kos seunit
Kira kos jualan barang

(i) Anggaran unit jualan; dan
(ii) Kos barangan yang dijual = Jualan unit  Kos seunit.
(c) Kira Penutupan Inventori
Pembukaan inventori RM xxxx

+ Jumlah kos pengeluaran xxx
= Jumlah inventori untuk jual xxxx
– Kos barangan yang dijual xxx
= Penutupan inventori xxxx

Langkah 3
Kira perbelanjaan lain
(a) Pentadbiran dan perbelanjaan am; dan
(b) Perbelanjaan faedah.
Langkah 4
Sediakan pro forma penyata pendapatan
Hasil jualan RM xxxx

– Kos barangan yang dijual xxx
– Susut nilai xxx
= Keuntungan kasar xxxx
– Pentadbiran dan perbelanjaan am xxx
= Keuntungan operasi (keuntungan sebelum faedah dan cukai) xxx

– Perbelanjaan faedah xx
= Perolehan sebelum cukai xxx
– Cukai xx
= Perolehan selepas cukai xxx
– Dividen saham biasa (tunai) xx
= Meningkat (menurun) dalam penerapan perolehan xxx
Contoh 9.2
Dengan menggunakan maklumat dalam Contoh 9.1, sediakan pro forma penyata
pendapatan untuk Syarikat Nuri bagi bulan Mei. Berikut adalah maklumat
tambahan:
Jumlah aset tetap = RM300,000

Susut nilai = 10% daripada jumlah aset tetap
Inventori pada 30 April = RM20,000
Inventori pada 30 Mei = RM40,000
Kadar cukai = 30%

Syarikat Nuri
Pro Forma Penyata Pendapatan
bagi bulan Mei
(RM) (RM)
Hasil jualan 85,000
Kos jualan barang
Pembukaan inventori 20,000
Pembelian (60%  85,000) 51,000
71,000
Penutupan inventori (40,000)
Kos jualan barang (31,000)
Perbelanjaan operasi
Pejabat dan perbelanjaan sewa gudang 4,500
Perbelanjaan upah 5,000
Perbelanjaan operasi (9,500)
Keuntungan operasi sebelum faedah dan cukai 44,500
Cukai (13,350)
Perolehan selepas cukai 31,150
AKTIVITI 9.2
Juruaudit dapat mengesan perbezaan yang ketara dalam aliran tunai

bersih daripada fail perakaunan syarikat anda untuk tempoh dua tahun
lepas. Wujud kemungkinan yang disebabkan oleh kesilapan semasa
membuat rekod atau percanggahan dengan pekerja syarikat. Apakah
tindakan yang perlu diambil?

LATIHAN 9.2
1. Apakah kegunaan pro forma penyata pendapatan?
2. Nyatakan empat bahagian yang terdapat dalam belanjawan tunai.
3. Berdasarkan maklumat di bawah, sediakan pro forma penyata

pendapatan Syarikat Tulip bagi tahun 2011.
Ramalan jualan RM10,000,000
Kos jualan barang 60% jualan
Pentadbiran dan perbelanjaan jualan RM100,000 sebulan
Perbelanjaan susut nilai RM140,000 sebulan
Perbelanjaan faedah RM120,000
Kadar cukai 34%
Kadar bayaran dividen 50%
 Anda didedahkan kepada kepentingan perancangan kewangan dengan

menyediakan pro forma penyata pendapatan dan belanjawan tunai dalam
Topik 9. Syarikat boleh membuat penilaian dan pelarasan terperinci untuk
maksimumkan keuntungan melalui perbandingan aliran masuk tunai dan
aliran keluar tunai.
 Belanjawan tunai adalah rumusan penerimaan dan bayaran tunai yang

dijangka untuk jangka masa yang singkat.

 Terma yang digunakan dalam belanjawan tunai adalah seperti berikut:
– Penerimaan tunai;
– Bayaran tunai;
– Perubahan tunai bersih; dan
– Lebihan tunai.
 Pro forma penyata pendapatan menyediakan ramalan bagi jumlah

keberuntungan yang boleh didapati daripada syarikat melalui tempoh masa
yang tertentu.
Belanjawan tunai Perancangan kewangan

Aliran masuk tunai Tunai bersih
Aliran keluar tunai Pro forma penyata pendapatan
Lebihan tunai

Topik  Pengurusan
10 Modal Kerja
HASIL PEMBELAJARAN
1. Menerangkan kepentingan dan strategi pengurusan modal kerja;
2. Menjelaskan jenis dan sumber kewangan jangka pendek;
3. Menilai kecekapan pengurusan firma terhadap modal kerja
berdasarkan kitar penukaran wang;
4. Menghuraikan kepentingan terhadap sekuriti boleh pasar;
5. Menilai faktor yang mempengaruhi pengurusan akaun belum
terima; dan
6. Mengenal pasti kos yang berkaitan inventori dan menjelaskan
bagaimana pengurusan inventori dalam membuat keputusan.
 PENGENALAN
Pengurusan modal kerja merujuk pada pengurusan aset semasa dan liabiliti
semasa yang diperlukan untuk operasi harian syarikat. Ia melibatkan penentuan
polisi modal kerja dan pelaksanaan polisi ini dalam operasi harian.
Polisi modal kerja merangkumi tahap modal kerja dan bagaimana modal kerja
seharusnya dibiayai. Seperti contoh, firma perlu membuat keputusan jumlah
tunai yang diperlukan bagi menyimpan akaun dan tahap inventori yang perlu
diselenggara. Selain itu, syarikat juga perlu membuat keputusan sama ada aset
semasa dibiayai dengan dana jangka pendek, dana jangka panjang atau
kombinasi kedua-duanya.

TOPIK 10 PENGURUSAN MODAL KERJA  289
Pengurusan modal kerja dapat dikesan dengan lebih jelas dalam syarikat bersaiz
kecil atau sederhana. Ini kerana syarikat bersaiz kecil atau sederhana
mempunyai alternatif kewangan yang terhad dibandingkan dengan syarikat
besar. Sumber kewangan difokuskan terhadap kredit perdagangan dan pinjaman
bank. Oleh itu, pengurus kewangan syarikat bersaiz kecil atau sederhana lebih
cenderung untuk menggunakan sumber dana jangka pendek bagi memenuhi
keperluan kewangan mereka.
10.1 KEPENTINGAN PENGURUSAN MODAL

KERJA
SEMAK KENDIRI 10.1
Apakah perbezaan antara aset semasa dan liabiliti semasa?
Modal kerja diperlukan untuk operasi harian syarikat. Kecekapan pengurusan

modal kerja penting untuk memastikan syarikat tidak mempunyai sebarang
masalah kecairan yang akan memberi kesan terhadap operasi syarikat. Dalam
masa yang sama, kecekapan pengurusan modal kerja juga bermakna syarikat
telah berjaya dalam menjalani perniagaannnya tanpa terlalu banyak dana yang
terikat dalam bentuk aset semasa.
Aset semasa dan liabiliti semasa adalah perkara utama dalam operasi harian.
Kebanyakan masa pengurusan difokuskan pada pengurusan modal kerja seperti:
(a) Mengawal aliran masuk tunai dan keluar tunai;
(b) Menyediakan kemudahan kredit untuk pelanggan; dan
(c) Sentiasa memastikan stok yang mencukupi.

290  TOPIK 10 PENGURUSAN MODAL KERJA
10.1.1 Modal Kerja Bersih

Modal kerja bersih adalah perbezaan antara aset semasa dan liabiliti semasa.
Modal kerja bersih = Aset semasa – Liabiliti semasa
Untuk lebih memahami konsep modal kerja bersih, lihat Contoh 10.1.
Contoh 10.1
ASET RM LIABILITI DAN EKUITI RM
Aset semasa 376,600 Liabiliti semasa 162,700

Aset tetap 203,800 Hutang jangka panjang 94,000
Ekuiti pemilik 323,700
580,400 580,400
Berdasarkan ringkasan kunci kira-kira Syarikat Endah Sdn Bhd, modal kerja
bersih untuk Syarikat Endah Sdn Bhd adalah:
Modal kerja bersih = Aset semasa – Liabiliti semasa

= RM376,600 – RM162,700
= RM213,900
Ini menunjukkan bahawa Syarikat Endah mempunyai kemampuan untuk

memenuhi tuntutan kewangan jangka pendek apabila diperlukan. Dengan kata
lain, modal kerja bersih boleh digunakan sebagai pengukur kecairan syarikat.
10.1.2 Aset Semasa

Aset semasa merangkumi tunai dan aset yang boleh diubah kepada tunai dalam
jangka tidak lebih dari setahun. Aset semasa juga dikenali sebagai aset cair di
mana ia senang untuk ditukar menjadi tunai dalam jangka masa yang pendek.
Aset semasa merangkumi:
(a) Tunai
Wang dalam tangan atau bank.

(b) Sekuriti Boleh Pasar

Sekuriti boleh pasar adalah pelaburan jangka pendek yang boleh
ditukarkan kepada tunai dalam jangka masa yang pendek.
(c) Akaun BelumTerima

Akaun belum terima wujud bila syarikat melakukan jualan secara kredit.
Kebiasaannya, tempoh kredit diberi adalah pendek dan pelanggan dijangka
untuk melangsaikan hutang dalam jangkaan tarikh yang telah dipastikan.
Apabila pembayaran telah dilakukan, akaun belum terima akan bertukar
menjadi tunai.
(d) Inventori
Barangan komersil yang akan dijual kepada pelanggan.
Untuk memahami dengan lebih mendalam tentang pendekatan yang digunakan

dalam pengurusan modal kerja, aset semasa syarikat dikategorikan dalam aset
semasa tetap dan aset semasa sementara.
10.1.3 Aset Semasa Tetap

Aset semasa tetap adalah pelaburan dalam aset semasa di mana ia dijangka akan
kekal dipegang oleh syarikat untuk tempoh lebih dari setahun. Syarikat akan
menyimpan stok kecemasan atau keselamatan sebagai inventori bagi memenuhi
keperluan yang tidak dijangka.
10.1.4 Aset Semasa Sementara

Aset sementara adalah aset yang dipegang oleh syarikat untuk tempoh jangka
masa yang pendek sahaja di mana ia kurang dari setahun. Situasi ini lebih jelas
berlaku semasa perniagaan bermusim di mana ia berlaku pada masa tertentu;
jualan yang dijangka adalah lebih banyak dari jualan pada situasi normal.
Contohnya, apabila musim perayaan tiba, syarikat yang menjual pakaian akan
menaikkan inventori mereka bagi memenuhi permintaan yang kebiasaannya
meningkat. Peningkatan inventori ini adalah sementara sahaja kerana selepas
musim perayaan, tahap inventori akan kembali pada tahap normal.

Selepas aset semasa dikategorikan kepada aset semasa tetap dan aset semasa
sementara, persoalan seterusnya adalah berkaitan dengan sumber pembiayaan
modal yang digunakan untuk membiayai pelaburan dalam aset berkenaan.
Untuk memadankan pembiayaan dengan pelaburan, sumber pembiayaan juga
perlu dikategorikan kepada sumber pembiayaan tetap dan sumber pembiayaan
sementara.
AKTIVITI 10.1
Cuba dapatkan laporan tahunan beberapa syarikat dan rujuk pada

kunci kira-kira syarikat berkenaan. Kira purata peratusan aset semasa
berbanding dengan jumlah aset syarikat berkenaan. Apakah yang anda
boleh simpulkan daripada hasil pengiraan anda?
10.2 STRATEGI PENGURUSAN MODAL KERJA
SEMAK KENDIRI 10.2
Nyatakan perbezaan antara pembiayaan tetap dan pembiayaan

sementara.
Pengurusan modal kerja bersih dikhaskan untuk menjelaskan tahap pelaburan

yang sesuai untuk aset semasa. Pengurusan modal kerja melibatkan keputusan
kewangan secara serentak dan saling berkait dengan pelaburan dalam aset
semasa bersama dengan pembiayaan aset berkenaan. Salah satu kaedah yang
digunakan dalam pengurusan modal kerja adalah memadankan jangka hayat
aset dengan tempoh pembiayaan digunakan. Kaedah ini dikenali sebagai prinsip
perlindungan nilai. Prinsip perlindungan nilai juga dikenali sebagai prinsip
pemadanan atau prinsip hutang cair sendiri.

Prinsip perlindungan nilai memadankan ciri-ciri aliran tunai suatu aset dengan
tempoh kematangan sumber kewangan yang digunakan untuk membiayai aset
berkenaan. Bagaimanakah prinsip perlindungan nilai dilaksanakan? Tiga
pendekatan yang digunakan untuk melaksanakan prinsip ini adalah seperti
berikut:
(a) Pendekatan sederhana;
(b) Pendekatan agresif; dan
(c) Pendekatan konservatif.
10.2.1 Pendekatan Sederhana

Melalui pendekatan sederhana ini (lihat Rajah 10.1) aset semasa tetap dibiayai
oleh pembiayaan tetap dan aset semasa sementara dibiayai oleh pembiayaan
sementara. Pembiayaan tetap adalah pembiayaan jangka panjang seperti ekuiti
dan bon yang mempunyai tempoh kematangan lebih dari setahun. Pembiayaan
sementara pula melibatkan hutang jangka pendek. Jenis pembiayaan ini boleh
dinyatakan sebagai pembiayaan terunding dan memiliki tempoh kematangan
pendek. Contohnya, pinjaman bank, overdraf dan surat perdagangan.
Rajah 10.1: Pendekatan sederhana

10.2.2 Pendekatan Agresif

Melalui pendekatan agresif ini (lihat Rajah 10.2) syarikat menggunakan lebih
pembiayaan sementara untuk membiayai aset sementara dan aset tetap. Oleh itu,
syarikat terdedah kepada risiko yang tinggi hasil daripada kadar faedah yang
turun-naik dan ketidakmampuan syarikat untuk membayar hutang jangka
pendek dalam tempoh masa yang singkat disebabkan oleh tahap modal kerja
bersih yang rendah. Walau bagaimanapun, pendekatan ini boleh meningkatkan
pulangan disebabkan oleh pengurangan dalam kos pembiayaan yang sementara.
Rajah 10.2: Pendekatan agresif
10.2.3 Pendekatan Konservatif

Melalui pendekatan konservatif ini (lihat Rajah 10.3) aset semasa tetap dan
sebahagian aset semasa sementara dibiayai oleh pembiayaan tetap. Syarikat yang
mengamalkan pendekatan ini mempunyai tahap modal kerja bersih yang tinggi.
Oleh itu, ia boleh memenuhi tuntutan jangka pendeknya pada masa yang telah
ditentukan. Walau bagaimanapun, pendekatan ini mengakibatkan syarikat
teededah kepada kos pembiayaan jangka panjang.
Rajah 10.3: Pendekatan konservatif

LATIHAN 10.1
1. Apakah komponen utama aset semasa dan mengapa komponen-

komponen berkenaan juga dikenali sebagai aset-aset cair?
2. Bagaimanakah aset dan liabiliti syarikat diklasifikasikan untuk

tujuan pengurusan modal?
3. Apakah yang dimaksudkan prinsip perlindungan nilai?
10.3 JENIS PEMBIAYAAN JANGKA PENDEK
SEMAK KENDIRI 10.3
Senaraikan contoh pembiayaan jangka pendek. Mengapakah pembiayaan

jangka pendek penting untuk syarikat?
Liabiliti semasa dan liabiliti jangka pendek adalah hutang atau tanggungjawab
syarikat yang mesti dilangsaikan dalam tempoh setahun atau kurang. Secara
ringkas, pembiayaan jangka pendek amat penting untuk memastikan perjalanan
berjalan dengan lancar dalam operasi harian syarikat supaya tidak terganggu
disebabkan oleh kekurangan wang tunai.
10.3.1 Pembiayaan Spontan

Pembiayaan spontan wujud disebabkan oleh aktiviti harian syarikat. Contohnya,
apabila jualan syarikat meningkat, inventori mesti juga dinaikkan dan pembelian
tambahan ini lazimnya dibiayai oleh kredit perdagangan. Pembiayaan spontan
juga boleh wujud disebabkan oleh perbezaan pemasaan antara aliran tunai
sebenar dengan aliran tunai yang sepatutnya berlaku. Contohnya, syarikat telah
menggunakan perkhidmatan pekerja syarikat untuk tempoh 1 hingga 15 Januari
tetapi bayaran hanya dilakukan pada 16 Januari.

Sumber utama untuk pembiayaan spontan adalah seperti berikut:
(a) Kredit Perdagangan

Kredit perdagangan merupakan kemudahan kredit yang ditawarkan oleh
pembekal kepada pelanggan. Bagi pembekal, kredit perdagangan akan
direkodkan dalam kunci kira-kira pada bahagian aset semasa (akaun belum
terima). Manakala untuk pelanggan, kredit perdagangan berada pada
bahagian liabiliti semasa (akaun belum bayar).
Sumber pembiayaan ini diperoleh berdasarkan kepercayaan pembekal

terhadap pelanggan. Kos kredit perdagangan tidak boleh diperoleh secara
terus, sebagaimana pembekal-pembekal kebiasaannya tidak akan caj
sebarang faedah terhadap kredit perdagangan yang ditawarkan. Namun,
apabila pembekal menawarkan diskaun, pelanggan akan menanggung kos
efektif yang tinggi jika diskaun tidak diambil.
Contoh 10.2
Syarikat Endah Sdn Bhd telah melakukan pembelian kredit daripada
pembekal sebanyak RM800 pada terma 3/10 bersih 30. Jika syarikat
melakukan pembayaran dalam masa 10 hari, ia akan hanya bayar RM776
kerana diskaun tunai sebanyak RM24 akan ditolak dari invois.
Secara ringkas, syarikat dianggap telah melakukan pinjaman sebanyak

RM776 untuk tempoh 20 hari dengan pembayaran faedah sebanyak RM24.
Oleh itu, dengan anggapan 365 hari dalam setahun, kos tahunan yang
ditanggung oleh Syarikat Endah Sdn Bhd hasil daripada melepaskan
diskaun yang ditawarkan sebelum ini boleh dianggarkan seperti berikut:
RM24 365
Kos tahunan  
RM776 20
 0.564 atau 56.5%
Berdasarkan pengiraan di atas, Syarikat Endah Sdn Bhd telah menanggung

kos tahunan 56.4%, jika ia tidak menerima tawaran diskaun 3/10 bersih 30.
(b) Akruan
Akruan wujud apabila pembayaran lewat berlaku. Contohnya, gaji pekerja
hanya akan dibayar pada akhir bulan dan gaji pekerja juga ditolak (KWSP
dan SOCSO) oleh majikan yang hanya melakukan pada setiap 20 haribulan.
Sumber pembiayaan melalui akruan tidak melibatkan sebarang kos. Ia
adalah percuma kepada syarikat itu selagi ia tidak menjejaskan kredibiliti
syarikat.

10.3.2 Pembiayaan Terunding

Sumber pembiayaan terunding kebiasaannya diperolehi secara formal dari
institusi kewangan. Ia perlu melalui beberapa prosedur yang telah ditentukan.
Dalam topik ini, ia akan fokus terhadap kemudahan yang disediakan oleh bank
komersil, iaitu overdraf dan pinjaman jangka pendek. Sumber pembiayaan yang
lain akan dibincang adalah surat perdagangan dan pemfaktoran.
(a) Overdraf
Overdraf adalah kemudahan kredit disediakan oleh bank kepada
pelanggan mereka. Ia disalurkan melalui akaun semasa pelanggan di mana
pelanggan dibenarkan untuk mengeluarkan wang dalam lebihan baki
akaun semasa. Namun, pengeluaran mempunyai set terhad. Contohnya,
Syarikat Endah Sdn Bhd menerima kemudahan overdraf sebanyak
RM50,000. Ini bermakna syarikat boleh menggunakan dana yang
disediakan oleh bank sehingga baki dalam akaun mencapai RM50,000.
Kemudahan overdraf amat berguna bagi syarikat dengan harapan

mengambil diskaun tunai yang ditawarkan oleh pembekal. Kos yang perlu
ditanggung oleh pelanggan yang menggunakan perkhidmatan overdraf
adalah faedah yang dikenakan berdasarkan baki negatif akaun semasa
pelanggan.
(b) Pinjaman Bank

Selain overdraf, bank juga menyediakan perkhidmatan untuk kemudahan
pinjaman jangka pendek. Untuk memahami pembiayaan terunding melalui
pinjaman bank, lihat Contoh 10.3.
Contoh 10.3
Syarikat Endah Sdn Bhd memiliki pinjaman bank berjumlah RM200,000
untuk tempoh 3 bulan pada kadar 15% setahun. Pada akhir tempoh,
Syarikat Endah Sdn Bhd membayar balik jumlah prinsipal bersama faedah.
Sebelum melakukan pengiraan untuk kos efektif pinjaman, jumlah faedah

perlu ditentukan terlebih dahulu.

Faedah  RM200,000  0.15  ¼1

4
 RM7,500
RM7,500
Kos efektif 
RM200,000  1
4
 0.15 atau 15%
Jika anda lihat pada contoh tersebut, kos efektif 15% adalah sama dengan
kadar pinjaman bank. Namun, dua ciri dalam kos pinjaman jangka pendek
yang boleh menaikkan nilainya lebih tinggi dari kadar faedah nominal.
Ciri-cirinya adalah baki pampasan dan faedah terdiskaun.
(i) Baki Pampasan

Baki pampasan merupakan jumlah yang mesti disimpan dalam akaun
bank dan dikekalkan sebagai baki sepanjang tempoh pinjaman.
Keperluan untuk baki pampasan menjadikan jumlah sebenar diterima
peminjam berkurang oleh kerana jumlah baki pampasan. Namun,
faedah masih dikira berdasarkan keseluruhan pinjaman.
Dengan menggunakan contoh 10.3 dan maklumat tambahan, kita dapat

lihat kesan daripada baki pampasan terhadap kos efektif pinjaman.
Pihak bank yang menyediakan pinjaman menentukan syarat untuk baki
pampasan adalah 10% dari jumlah pinjaman. Dianggapkan bahawa
Syarikat Endah Sdn Bhd tidak mempunyai baki seperti yang diperlukan
oleh baki pampasan. Kirakan kos efektif pinjaman tersebut.
Untuk memiliki kos efektif pinjaman, ia memerlukan nilai untuk:
• Jumlah bunga;
• Baki pampasan; dan
• Nilai pinjaman bersih.

Maklumat ini akan dikira seperti berikut:
Jumlah bunga = RM200,000  15%  1 = RM7,500

4
Baki pampasan = RM200,000  10% = RM20,000
Pinjaman bersih = RM200,000 – RM20,000 = RM180,000
RM7,500
Kos Efektif 
RM180,000  1
4
 0.1667 atau 16.7%
Berdasarkan kiraan di atas, kos efektif pinjaman lebih tinggi

berbanding dengan nilai sebelum baki pampasan berlaku.
(ii) Faedah Terdiskaun
Melalui ciri ini, peminjam mesti membayar faedah apabila jumlah

pinjaman dikeluarkan. Ini bermakna, bayaran faedah telah
dilangsaikan terlebih dahulu sebelum pinjaman boleh digunakan.
Syarat ini menjadikan jumlah bersih yang diterima dari pinjaman
kurang dari jumlah yang telah dipinjam. Namun, kos efektif masih
meningkat kerana faedah terjadi berdasarkan pinjaman keseluruhan.
Dengan mengambil Contoh 10.3, kiraan faedah, jumlah bersih dan kos
efektif untuk Syarikat Endah Sdn Bhd adalah seperti berikut:
Jumlah bunga = RM200,000  15%  1 = RM7,500

4
Pinjaman bersih = RM200,000 – RM7,500 = RM192,500
RM7,500
Kos efektif =
RM192,500  1
4
= 0.15584 atau 15.6%
Berdasarkan kenyataan di atas, jelas bahawa syarat baki pampasan

dan faedah terdiskaun akan meningkatkan kos syarikat yang
membuat pinjaman.

(c) Kertas Komersil

Dalam Malaysia, penggunaan kertas komersil tidak meluas. Kertas
komersil adalah nota janji hutang untuk hutang jangka pendek yang telah
diterbitkan oleh syarikat dengan kedudukan kewangan yang kukuh.
Pengeluaran instrumen ini berdasarkan keyakinan pelabur ke arah
kemampuan syarikat untuk membayar pinjaman pada tarikh yang telah
ditentukan.
Kertas komersil diterbitkan pada harga terdiskaun di mana harga jualan

merupakan nilai muka selepas faedah ditolak. Kos yang terlibat dalam
pengeluaran kertas komersil merangkumi semua perbelanjaan secara
terus yang melibatkan pengeluaran sekuriti. Contohnya, syarikat yang
mengeluarkan kertas komersil akan mengambil perkhidmatan bank
perdagangan untuk dijual kepada pelabur. Semua perbelanjaan mesti
mengambil kira anggaran kos efektif pembiayaan melalui kertas komersil.
Contoh 10.4
Syarikat Endah Sdn Bhd akan mengeluarkan kertas komersil yang
mempunyai nilai sebanyak RM20 juta dengan tempoh kematangan selama
enam bulan. Kadar faedah untuk kertas komersil ini adalah 10%. Kos yang
melibatkan pengeluaran kertas komersil ini adalah sebanyak RM 50,000.
Kiraan kos efektif seperti berikut:
Jumlah faedah = RM20 juta  10%  1 2 tahun

= RM1 juta
Jumlah kos = Faedah + Kos pengeluaran

= RM1 juta + RM50,000
= RM1.05 juta
Pinjaman bersih = RM20 juta – RM1 juta

= RM19 juta
RM1.05
Kos efektif =
RM19 juta  1 2
= 0.1105 atau 11%

(d) Pemfaktoran
Pemfaktoran merupakan transaksi yang melibatkan pembelian akaun
belum terima atau invois daripada pembekal syarikat oleh syarikat
pemfaktoran. Institusi kewangan yang mengendalikan aktiviti pemfaktoran
dikenali sebagai faktor. Ia merangkumi pengambilalihan dan pentadbiran
akaun belum terima termasuk aktiviti kutipan hutang.
Kos pembiayaan dikira secara pemfaktoran adalah jumlah pembiayaan dan

perbelanjaan yang melibatkan yuran faktor (1% hingga 3% dari nilai
invois), faedah terhadap pendahuluan dan rizab (peratusan kecil yang
dipegang secara faktor). Baki nilai invois berbayar secara faktor hanya akan
dilangsaikan terhadap syarikat apabila keseluruhan akaun belum terima
telah dikutip.
Contoh 10.5
Syarikat Endah Sdn Bhd telah memfaktorkan akaun belum terima dengan
menjumlahkan sebanyak RM200,000. Tempoh kredit syarikat adalah 60
hari. Yuran pemfaktoran adalah 3.5% daripada nilai invois manakala rizab
adalah 7.5%. Kadar faedah yang dicaj terhadap pendahuluan adalah 12%
setiap tahun. Apabila pendahuluan diterima, yuran dan faedah mesti
dilangsaikan. Berdasarkan amalan biasa syarikat, ia akan memberi
pendahuluan tunai sebanyak 60% daripada nilai invois.
Kos efektif pembiayaan secara pemfaktoran adalah seperti berikut:
Pendahuluan = RM200,000  60% = RM120,000

Rizab = RM200,000  7.5% = RM15,000
Yuran = RM200,000  3.5% = RM7,000
Faedah = (RM120,000 – RM15,000 – RM7,000)  12%  2 12
= RM1,960
Jumlah bersih = RM120,000 – RM15,000 – RM7,000 – RM1,960

= RM96,040
RM7,000  RM1,960
Kos efektif =
RM96,040  2 12
= 0.5598 atau 55.98%

Berdasarkan pengiraan di atas, kos efektif pembiayaan ini adalah 55.98%

dan syarikat mempunyai pendahuluan sebanyak RM96,040 untuk tempoh
dua bulan pada kadar kos RM8,960 (yuran dan faedah). Jika semua akaun
belum terima boleh dikutip dengan jayanya, baki sebanyak RM80,000
termasuk rizab yang bernilai RM15,000 akan diberi secara faktor pada
Syarikat Endah Sdn Bhd.
AKTIVITI 10.2
Sebuah syarikat telekomunikasi dalam negara mengalami kerugian
berjuta ringgit disebabkan oleh bebanan hutang syarikat daripada
pelanggan yang tidak mahu melangsaikan pembayaran bil mereka.
Beberapa notis dan surat saman telah dikeluarkan akan tetapi
pelanggan tidak mempedulikannya. Apakah cara untuk menyelesaikan
kemelut ini?
LATIHAN 10.2
1. Berikut adalah jumlah pinjaman oleh Syarikat Zie-zam sepanjang

tahun itu.
Bulan Jumlah (RM)

Januari 12,000
Februari 13,000
Mac 9,000
April 8,000
Mei 9,000
Jun 7,000
Julai 6,000
Ogos 5,000
September 6,000
Oktober 5,000
November 7,000
Disember 9,000
(a) Kirakan purata jumlah pinjaman Syarikat Zie-zam.
(b) Kirakan kos pinjaman tahunan syarikat pada kadar faedah

15%.

2. Syarikat Z-tron telah mendapatkan pinjaman dari bank sebanyak

RM10,000 untuk tempoh selama 90 hari dengan kadar faedah 15%
berbayar pada tarikh matang pinjaman. Anggapkan ia berlaku
selama 360 hari dalam setahun.
(a) Berapakah jumlah faedah (dalam Ringgit) yang mesti

dibayar oleh Syarikat Z-tron bagi pinjaman ini?
(b) Kira kos efektif pinjaman ini.
3. Kertas komersil kebiasaannya dijual pada kadar terdiskaun.

Syarikat Fang telah menjual kertas komersil mereka di mana
ia telah dikeluarkan untuk tempoh 90 hari pada nilai muka
sebanyak RM1 juta. Syarikat menerima sebanyak RM978,000.
(a) Apakah kadar faedah efektif tahunan yang mesti dibayar

untuk membiayai kertas komersil?
(b) Jika yuran broker adalah RM9,612 dan telah dibayar pada
peringkat awal pengeluaran kertas komersil ini, berapakah
kadar efektif tahunan yang mesti dibayar oleh syarikat?
4. Syarikat D-ban Berhad berniat untuk mendapatkan pendahuluan

dari akaun pemfaktoran untuk RM100,000 dan akan matang
dalam tempoh 30 hari. Faktor menyatakan 10% dari jumlah akaun
akan difaktorkan (rizab). Ia juga mempunyai yuran 2% terhadap
pemfaktoran dan pembayaran awal kadar faedah sebanyak 15%
setiap tahun.
(a) Kira jumlah maksimum (dalam RM) faedah yang mesti

dibayar.
(b) Apakah jumlah sebenar yang akan dimiliki oleh syarikat?
(c) Apakah kos faktor tahunan (dalam peratus) untuk transaksi

ini?

10.4 KITARAN PENUKARAN TUNAI
SEMAK KENDIRI 10.4
Apakah yang akan berlaku jika kitaran penukaran tunai melebihi

tempoh yang telah ditetapkan?
Kitaran penukaran tunai merujuk kepada tempoh masa yang diambil daripada
pembayaran untuk pembelian bahan mentah sehingga penerimaan tunai
daripada hasil jualan barangan. Rajah 10.4 menunjukkan tiga komponen penting
dalam kitaran penukaran tunai iaitu:
(a) Tempoh Penukaran Tunai/Inventori

Purata tempoh masa diambil untuk menukar bahan mentah menjadi
barang siap dan dijual.
(b) Tempoh Kutipan Akaun Belum Terima

Purata tempoh masa diambil untuk mendapatkan tunai daripada jualan
kredit.
(c) Tempoh Pembayaran Tertangguh

Tempoh masa diambil daripada pembelian bahan mentah dan tenaga kerja
sehingga pembayaran tunai untuk perkara yang berkenaan.
Rajah 10.4: Kitaran penukaran tunai

Contoh 10.6
Sekarang, kita akan lihat pada contoh bagaimana kiraan untuk kitaran
penukaran tunai ini dilakukan. Syarikat Jaya Jati menghasilkan kelengkapan
pejabat seperti meja dan kerusi. Berikut adalah urusan tunai syarikat:
(a) Pembelian bahan mentah secara kredit untuk pembuatan meja dan kerusi,
dan syarikat diberi tempoh 30 hari untuk pembayaran.
(b) Pekerja akan dibayar pada akhir bulan (iaitu selepas tiga puluh hari
bekerja).
(c) Pelanggan syarikat akan membeli barangan secara kredit. Oleh itu, akaun
belum terima akan wujud apabila jualan dilaksanakan.
(d) Pembayaran terhadap bahan mentah dan upah mesti dilakukan pada
tarikh seperti yang telah dijanjikan. Sebagaimana tunai dari jualan kredit
belum lagi diterima, syarikat perlu membiayai aliran tunai dengan
pinjaman jangka pendek.
(e) Kitaran tunai akan lengkap apabila tunai dari jualan kredit diterima.
Seterusnya, tunai itu akan digunakan untuk membayar pinjaman jangka
pendek yang telah diambil bagi membayar bahan mentah dan upah
pekerja.
Jualan Syarikat Jaya Jati adalah RM1,500,000, manakala purata inventori adalah
RM350,000. Jumlah akaun belum terima sebanyak RM85,750. Anggap ia berlaku
360 hari dalam setahun.
Berdasarkan maklumat berkenaan, kitaran penukaran tunai untuk Syarikat Jaya

Jati dikira seperti berikut:
Langkah 1:
Kira tempoh penukaran tunai.
Inventori
Tempoh penukaran inventori 
Jualan/360
RM350,000

RM1,500,000/360
 84 hari

Langkah 2:
Kira tempoh akaun belum terima.
Akaun belum terima

Akaun belum terima 
Jualan/360
RM85,750
Tempoh penukaran 
RM1,500,000/360
 21 hari
Langkah 3:
Kira tempoh pembayaran tertangguh.
Berdasarkan maklumat di atas, tempoh pembayaran tertangguh adalah 30 hari

(perkara a dan b).
Langkah 4:
Kira tempoh kitaran penukaran tunai.
Kitaran Penukaran Tunai = 84 hari + 21 hari – 30 hari

= 75 hari
Berdasarkan pengiraan di atas, Syarikat Jaya Jati:
(a) Memerlukan 84 hari untuk menukar bahan mentah menjadi barang siap
(kerusi dan meja pejabat);
(b) Mempunyai 21 hari untuk mendapatkan tunai dari jualan secara kredit;
dan
(c) Mempunyai 30 hari untuk membayar pembelian bahan mentah dan

penggunaan tenaga kerja.
Oleh itu, tempoh masa antara pengeluaran tunai (pembayaran yang dibuat
untuk mendapatkan bahan mentah dan kegunaan tenaga kerja) dan penerimaan
tunai dari hasil jualan selama 75 hari.

LATIHAN 10.3
1. Apakah yang dimaksudkan kitar penukaran tunai?
2. Jelaskan tiga komponen dalam kitar penukaran tunai.
3. Syarikat U-Tany mencuba perniagaan perabot jati. Pembekalnya

Encik Chong telah memberi tempoh 20 hari untuk melangsaikan
pembayaran untuk inventori yang telah ditempah.
Jualan RM450,000
Purata inventori RM50,000
Akaun belum terima RM15,000
(a) Tempoh penukaran inventori
(b) Tempoh penukaran akaun belum terima
(c) Tempoh pembayaran tertangguh
(d) Tempoh kitar penukaran tunai
Andaikan terdapat ia berlaku 360 hari dalam setahun.
10.5 PENGURUSAN SEKURITI BOLEH PASAR
SEMAK KENDIRI 10.5
Pemilik syarikat kadangkala menggunakan lebihan dana syarikat untuk

dimasukkan dalam sekuriti boleh pasar bagi mendapatkan sebarang
pulangan. Adakah ini langkah yang bijak?
Sekuriti boleh pasar merupakan instrumen kewangan jangka pendek bagi

menyediakan pulangan kepada pelabur. Sekuriti boleh pasar juga dikenali
sebagai kesamaan tunai sebagaimana sekuriti ini boleh ditukar menjadi tunai
dalam tempoh jangka masa pendek.

Syarikat yang mempunyai lebihan dana boleh melabur sementara dalam sekuriti
boleh pasar. Dengan melakukan sedemikian, syarikat boleh menukar sekuriti
menjadi tunai dalam tempoh masa yang pendek dan memperoleh pulangan
daripada pelaburan.
10.5.1 Faktor Memilih Sekuriti Boleh Pasar

Sekuriti boleh pasar dinilai berdasarkan beberapa faktor seperti berikut:
(a) Risiko Ingkar

Kebarangkalian faedah dan jumlah prinsipal tidak boleh dibayar semula
dengan jumlah yang dijanjikan pada masa khusus.
(b) Kecairan/Kebolehpasaran
Kecairan/kebolehpasaran merujuk kepada kemampuan sekuriti untuk
menukar menjadi tunai dalam tempoh masa yang pendek.
(c) Percukaian
Faedah diperoleh daripada sekuriti boleh pasar di mana ia tidak dibiayai
oleh kerajaan persekutuan apabila dicukaikan.
(d) Pulangan
Kriteria pulangan melibatkan penilaian risiko dan faedah untuk setiap
faktor yang dinyatakan di atas.
10.5.2 Jenis Sekuriti Boleh Pasar

Berikut adalah beberapa jenis sekuriti boleh pasar yang terdapat dalam pasaran:
(a) Bil Perbendaharaan

Bil perbendaharaan adalah sekuriti jangka pendek yang dikeluarkan oleh
Bank Negara Malaysia dengan tempoh kematangan selama 91 hari, 182 hari
atau 365 hari. Bil ini menawarkan berlandaskan diskaun. Oleh itu, para
pelabur tidak akan menerima pembayaran faedah. Pulangan yang diterima
adalah berbeza antara harga beli dan nilai muka. Ia juga bebas risiko,
sebagaimana dijamin oleh kerajaan.
(b) Kertas Komersil

Kertas komersil adalah nota hutang janji jangka pendek yang dikeluarkan
oleh syarikat besar untuk mendapatkan modal tambahan. Nota hutang janji
ini dikeluarkan tanpa jaminan dan tempoh kematangan untuk instrumen
adalah antara 30 ke 270 hari. Seperti bil perbendaharaan, kertas komersil
mempunyai nilai muka dan dijual pada harga terdiskaun.
(c) Penerimaan Bank

Penerimaan bank adalah draf (arahan untuk bayar) yang dikeluarkan
oleh pengeksport untuk memperoleh bayaran bagi barangan yang dijual
kepada para pelanggan yang mempunyai akaun dengan bank berkenaan.
Lazimnya tempoh pembiayaan bil-bil ini antara 30 ke 200 hari. Penerimaan
bank boleh diurus dalam pasaran wang di mana kadar diskaun ditentukan
oleh pasaran.
(d) Sijil Pendahuluan Terunding

Sijil pendahuluan terunding merupakan resit penerimaan yang dikeluarkan
oleh bank komersil atau bank perdagangan sebagai bukti simpanan bagi
sejumlah wang yang disimpan dan sijil pelabur mempunyai hak untuk
mendapatkan kadar faedah yang tertentu.
Sijil ini hanya boleh dikeluarkan oleh bank komersil atau perdagangan
yang memperolehi kebenaran dari Bank Negara Malaysia dengan jumlah
minimum sebanyak RM50,000 ke RM1 juta untuk tempoh antara 3 ke 36
bulan. Kadar faedah yang dicaj ditentukan oleh bank yang mengeluarkan
sijil tersebut. Sijil ini boleh dirunding dalam pasaran wang atau antara
perseorangan dengan individu lain.
LATIHAN 10.4
1. Nyatakan empat kriteria yang digunakan dalam memilih sekuriti

boleh pasar.
2. Senaraikan tiga jenis sekuriti boleh pasar yang terdapat dalam

Malaysia.
10.6 BAKI ANTARA RISIKO-PULANGAN

DALAM PENGURUSAN TUNAI
PENILAIAN DIRI 10.6

Jelaskan perbezaan baki antara risiko-pulangan dalam pengurusan
tunai, pengurusan akaun belum terima dan pengurusan inventori.

Pengurusan tunai melibatkan baki antara risiko dan kadar pulangan. Tunai yang
tidak mencukupi akan mengakibatkan risiko kecairan atau ketakmampuan
terhadap syarikat seperti gagal menunaikan liabiliti pada masa yang ditentukan.
Pegangan tunai yang terlalu tinggi akan mengurangkan pulangan syarikat,
sebagaimana tunai adalah aset yang tidak mempunyai pulangan.
Oleh demikian, pengurusan mesti melihat kesan risiko dan kadar pulangan
syarikat dalam menentukan tahap pegangan tunai dan sekuriti boleh pasar yang
optimum. Keputusan terhadap tahap risiko yang akan diambil oleh syarikat
bergantung kepada keputusan yang telah ditentukan oleh pengurusan syarikat.
Pengurusan tunai mempunyai tujuan mencapai beberapa objektif:
(a) Syarikat mempunyai tunai yang cukup untuk memenuhi keperluan urus
niaga; dan
(b) Lebihan tunai mesti berada di tahap minimum sebagaimana tunai tidak
mempunyai sebarang pulangan.
AKTIVITI 10.3
Berdasarkan contoh prospektus daripada salah sebuah syarikat umum
berhad yang disenaraikan dalam papan utama Bursa Malaysia,
sediakan pembelanjawan tunai dan penyata keuntungan syarikat
berkenaan.
LATIHAN 10.5
Berikan definisi bagi setiap terma:
(a) Aset cair
(b) Tunai
(c) Sekuriti boleh pasar

10.7 PENGURUSAN AKAUN BELUM TERIMA

Dalam bahagian ini, anda akan terdedah dengan pengurusan akaun belum
terima.
10.7.1 Akaun Belum Terima

Akaun belum terima wujud apabila jualan dilakukan secara kredit. Ia
merupakan janji para pelanggan untuk membuat bayaran terhadap pembelian
yang dilakukan dalam tempoh yang dipersetujui bersama.
Kepentingan mengurus akaun belum terima boleh ditentukan dengan melihat

pada peratusan jualan syarikat yang telah dilakukan secara kredit atau jumlah
akaun belum terima untuk syarikat.
Jumlah akaun belum terima untuk syarikat pada masa tertentu boleh ditentukan
seperti berikut:
(a) Tahap jualan kredit syarikat; dan
(b) Purata kutipan masa.
Perubahan dalam mana-mana faktor mengakibatkan perubahan dalam jumlah

akaun belum terima untuk syarikat. Oleh itu, akaun belum terima untuk sebuah
syarikat pada masa tertentu boleh ditentukan seperti berikut:
Akaun belum terima = Jualan kredit sehari  Purata kutipan masa
Untuk menguatkan kefahaman terhadap pengiraan akaun belum terima, rujuk

contoh berkenaan.
Contoh 10.7
Syarikat Rania merupakan syarikat yang menghasilkan barangan plastik. Ia
mempunyai jualan tahunan sebanyak RM250,000. Semua jualan dilakukan secara
kredit dan terma kredit adalah 2/15 bersih 30. Berdasarkan pengalaman
sebelum, 60% para pelanggan syarikat akan mengambil diskaun dan bayar pada
15 hari bulan. Dalam masa yang sama, 40% yang lain akan melakukan bayaran
pada setiap 30 hari bulan. Andaikan dalam setahun mempunyai 360 hari, kira
jumlah akaun belum terima untuk Syarikat Rania.

Akaun belum terima = Jualan kredit sehari  Purata kutipan masa

RM250,000
=  [(0.6) (15)  (0.4) (30)]
360
= RM14,583.33
Ini bermakna, purata akaun belum terima untuk Syarikat Rania pada masa
tertentu adalah RM14,583.33.
LATIHAN 10.6
1. Apakah maksud akaun belum terima?
2. Berikan dua faktor yang mempengaruhi jumlah akaun belum

terima.
10.7.2 Polisi Kredit

Polisi kredit syarikat merupakan prosedur yang telah diaturkan oleh pengurusan
dalam menguruskan akaun belum terima. Secara amnya, polisi kredit syarikat
merangkumi terma kredit, piawaian kredit dan polisi kutipan.
(a) Terma Kredit

Terma kredit merujuk kepada terma yang telah dibuat untuk jualan kredit
syarikat. Ia biasanya ditulis sebagai x/y bersih z di mana ia bermaksud
pelanggan layak untuk mendapatkan diskaun atau pengurangan harga
untuk x% daripada harga pembelian jika bayaran dibuat dalam tempoh y
hari. Jika pelanggan tidak mahu mengambil diskaun, ia mempunyai z hari
untuk membuat bayaran penuh.
Andaikan terma kredit 2/10 bersih 30. Ini bermakna, pelanggan akan
menerima 2% diskaun daripada harga invois, jika bayaran dilakukan dalam
masa 10 hari dari tarikh invois. Para pelanggan yang tidak mengambil
diskaun ini perlu melakukan bayaran selama 30 hari. Anda boleh rujuk
Rajah 10.5 untuk mendapatkan ilustrasi grafik bagi terma kredit.

Rajah 10.5: Tempoh kredit
Ada dua jenis bentuk terma kredit seperti berikut:
(i) Tempoh Kredit

Tempoh kredit merujuk kepada tempoh masa diberi kepada
pelanggan untuk membuat bayaran bagi pembelian secara kredit.
Tempoh kredit yang panjang boleh meningkatkan jualan dan akaun
belum terima. Tempoh kredit yang pendek mengurangkan jualan dan
akaun belum terima.
(ii) Diskaun Tunai

Diskaun tunai merupakan pengurangan dalam harga yang
ditawarkan kepada para pelanggan yang melakukan pembayaran
awal. Tujuan diskaun tunai diberi kepada pelanggan adalah untuk
menggalakkan pembayaran awal, menarik minat pelanggan baru dan
juga untuk meningkatkan jualan.
Rajah 10.6 menunjukkan dua komponen yang terlibat dalam

penentuan diskaun kredit.
Rajah 10.6: Komponen penentuan diskaun tunai

Contoh 10.8 boleh membantu anda dalam memahami terma kredit syarikat
dengan lebih jelas lagi.
Contoh 10.8
Pada 2 Februari 2001, Syarikat U-Pen melakukan jualan kredit berjumlah
RM85,000 berdasarkan terma 3/15 bersih 30. Jika para pelanggan
membayar dalam tempoh 15 hari iaitu sehingga 17 Februari, pelanggan
akan menerima diskaun sebanyak 3%.
Jumlah diskaun boleh dikira seperti berikut:
Diskaun = Peratus diskaun  Harga jualan

= 3%  RM85,000
= RM2,550
Jumlah bayaran jika diskaun diambil:
= (Harga invois)  ( 1 – Peratus diskaun)

= RM85,000  (1 – 0.03)
= RM82,450
Pelanggan yang tidak mengambil diskaun diberi 30 hari untuk melakukan

bayaran pada harga invois sebanyak RM85,000.
(b) Piawaian Kredit

Pelanggan yang berminat untuk berunding secara kredit mesti memenuhi
piawaian kredit yang telah ditentukan oleh syarikat. Piawaian kredit boleh
dilihat sebagai ujian kelayakan minimum yang mesti dipenuhi oleh
pelanggan untuk mendapatkan kredit. Penentuan piawaian kredit akan
mempengaruhi risiko dan kadar pulangan.
(i) Piawaian Kredit yang Ketat

Mengurangkan jualan, pulangan dan kos pembiayaan untuk akaun
belum terima; dan
(ii) Piawaian Kredit yang Longgar

Meningkatkan jualan, pulangan dan kos pembiayaan untuk akaun
belum terima.

Aplikasi piawaian kredit boleh dilihat menerusi analisa permohonan kredit

pelanggan yang dikendalikan oleh syarikat menerusi sistem 5C. Sistem ini
merupakan nilai subjektif kaedah pengukuran yang digunakan secara
meluas antara pengurus kredit.
Kaedah ini mengukur kualiti kredit yang merangkumi lima bahagian

utama seperti berikut:
(i) Keupayaan/Kemampuan
Faktor keupayaan merujuk pada keupayaan atau kemampuan
pelanggan untuk melakukan pembayaran sebagai penentuan awal.
Penilaian boleh dilakukan berdasarkan pertimbangan amalan
perniagaan termasuk rekod pelanggan sebelum, terutama pelanggan
yang berkaitan dengan pola dan trend pembayaran.
(ii) Keadaan Ekonomi Am

Keadaan ekonomi am merujuk kepada pembangunan dalam
tempatan atau ekonomi secara am yang mempengaruhi perniagaan
yang dikendalikan oleh pelanggan. Keadaan ekonomi mungkin
secara tidak langsung mempengaruhi kekuatan para pelanggan
dalam memenuhi obligasi mereka.
(iii) Modal
Faktor modal merujuk kepada keseluruhan status kewangan para
pelanggan. Untuk tujuan penilaian kredit, penekanan dilakukan pada
nisbah berkaitan dengan status pemilikan para pelanggan seperti
nisbah hutang ekuiti, nisbah kecairan dan nisbah liputan faedah.
(iv) Perwatakan
Perwatakan merujuk pada semangat yang ditunjukkan oleh
pelanggan dalam memenuhi janji untuk membayar seperti yang
dipersetujui bersama.
Pegawai kredit yang berpengalaman boleh melakukan anggaran tepat

terhadap semangat dan kejujuran pelanggan, berdasarkan maklumat
seperti rekod lama pelanggan dengan pembekal, bank dan maklumat
latar belakang mengenai perniagaan yang dimiliki oleh pelanggan.
(v) Cagaran
Cagaran merujuk kepada sebarang aset tetap yang diikrarkan untuk
kemudahan kredit. Pengurus kewangan akan menilai cagaran
berdasarkan nilai dan kebolehpasaran aset yang diikrarkan.

(c) Polisi Kutipan

Walaupun kebanyakan pelanggan akan melakukan bayaran dalam tempoh
masa yang ditetapkan, ada juga kalangan mereka yang akan menangguh
bayaran secara tidak sengaja disebabkan masalah kewangan.
Berikut adalah kaedah yang biasa digunakan untuk mengutip akaun belum
terima yang telah melebihi set tempoh pembayaran:
(i) Menghantar surat peringatan;
(ii) Membuat panggilan telefon;
(iii) Lawatan persendirian;
(iv) Memberi semua akaun pada agensi kutipan untuk dikutip;
(v) Tindakan undang-undang; dan
(vi) Memasukkan akaun berkenaan sebagai akaun hutang lapuk.
LATIHAN 10.7
1. Nyatakan komponen polisi kredit.
2. Jelaskan makna terma kredit 3/15 bersih 40.
3. Senaraikan lima faktor yang menilai dalam kegunaan sistem 5C.
10.7.3 Kawalan Kredit

Perbincangan seterusnya melibatkan aspek penting dalam pengurusan akaun
belum terima di mana penilaian terhadap keberkesanan set polisi kredit. Polisi
kredit yang optimum adalah unik bagi syarikat sebagaimana ia ditentukan oleh
ciri-ciri operasi syarikat itu sendiri. Dua kaedah yang umum digunakan oleh
syarikat untuk mengawal akaun belum terima diterangkan seperti berikut:
(a) Kaedah Purata Tempoh

Purata tempoh kutipan merujuk pada purata tempoh yang dikehendaki
untuk mengutip tunai daripada jualan secara kredit.

Contoh 10.9
Syarikat E-Zet menjual barangan secara kredit dengan terma 2/15
bersih 40. Berdasarkan pengalaman sebelum, 70% para pelanggan yang
mengambil diskaun dan membayar pada 15 haribulan dan selebihnya
membayar pada hari ke-40. Jualan kredit syarikat sebanyak RM 80,000.
Andaikan 360 hari dalam setahun.
Berdasarkan maklumat di atas, purata tempoh kutipan dikira seperti

berikut:
Purata tempoh kutipan = 0.7 (15 hari) + 0.3 (40 hari)

= 22.5 atau 23 hari
Jika jualan tahunan sebanyak RM 80,000, maka purata jualan kredit sehari
RM80,000
Purata jualan kredit sehari =
360
= RM222.22
Purata akaun belum terima = Jualan kredit sehari  Purata tempoh kutipan
= RM222.22  23
= RM5,111.11
(b) Kaedah Jadual Penuaan

Jadual penuaan merupakan jadual yang menyenaraikan semua akaun
belum terima para pelanggan berdasarkan umur pada akaun. Jadual ini
menyediakan maklumat terhadap peratusan akaun belum terima yang
belum dikutip dan juga peratusan yang melebihi tempoh kredit untuk
tempoh spesifik.
Contoh 10.10 menunjukkan bagaimana jadual penuaan membantu pihak

pengurusan dalam mengawal akaun belum terima syarikat. Kedua-dua syarikat
NZJ dan syarikat ZBZ menawarkan terma kredit 4/15 bersih 30 hari kepada
pelanggan yang berurusan secara kredit. Jumlah akaun belum terima untuk
kedua-duanya syarikat sebanyak RM4,000,000. Berikut adalah jadual penuaan
untuk kedua-dua syarikat tersebut:

Contoh 10.10
Umur Akaun Syarikat NZJ Syarikat ZBZ

(Hari) Nilai Akaun % dari Jualan Nilai Akaun % dari Jualan
0–15 2,400,000 60% 1,400,000 35%
16–30 1,000,000 25% 1,200,000 30%
31–45 600,000 15% 800,000 20%
Lebih dari 45 0 0 600,000 15%
4,000,000 100% 4,000,000 100%
Jadual penuaan di atas menunjukkan 15% pelanggan dari syarikat NZJ telah
melebihi tempoh kredit yang telah ditentukan, sementara 35% pelanggan dari
syarikat ZBZ telah gagal membayar dalam tempoh set.
Kedua-dua syarikat ini perlu melihat pada polisi kredit yang telah ditetapkan
untuk mengenal pasti masalah yang dihadapi dalam pengurusan kredit syarikat.
10.7.4 Baki antara Risiko-Pulangan dalam

Pengurusan Akaun Belum Terima
Sebagaimana dalam pengurusan tunai dan sekuriti boleh pasar, pengurusan
akaun belum terima adalah penting juga disebabkan ia mempunyai kesan
terhadap risiko dan kadar pulangan untuk syarikat. Baki antara risiko dan kadar
pulangan merupakan keputusan yang mesti dilakukan oleh pihak pengurusan
dalam mengurus akaun belum terima syarikat.
Pengurusan akaun belum terima bermula daripada keputusan sama ada syarikat
perlu menjual secara kredit atau tidak. Sehubungan itu, syarikat akan
meletakkan polisi khusus dalam mengurus akaun belum terima di mana ia
biasanya dikenali sebagai kredit syarikat.
Polisi kredit yang longgar biasanya akan meningkat jualan dan ini akan memberi
kadar pulangan yang tinggi. Namun, pada masa yang sama, polisi ini juga akan
meningkatkan risiko hutang lapuk untuk syarikat. Peningkatan dalam risiko ini
akan memberi kesan negatif terhadap kadar pulangan syarikat.

Di samping itu, polisi kredit yang ketat akan mengurangkan jualan syarikat.
Namun, polisi ini akan mengurangkan risiko hutang lapuk dan secara tidak
langsung memberi kesan positif terhadap kadar pulangan syarikat. Oleh itu,
dalam memilih polisi kredit yang khusus, pengurusan syarikat mesti mengambil
kira kesan polisi kredit terhadap keseluruhan tahap risiko dan kadar pulangan
syarikat.
AKTIVITI 10.4
Anda terkejut menerima tuntutan cukai sebanyak RM2 juta untuk

tempoh perniagaan bagi tiga tahun lepas. Sebelum ini, anda
menganggap perniagaan anda akan diberi pengecualian cukai oleh
kerajaan tetapi anda tidak menyimpan dokumen bertulis tentang
perkara ini. Cukai ini mesti dilangsaikan sepenuhnya tanpa sebarang
pembayaran ansuran dan anda mesti maklumkan isu ini kepada ahli
lembaga pengarah. Apakah tindakan anda seterusnya?
LATIHAN 10.8
1. Syarikat Biru menawarkan terma 3/10 bersih 30 kepada semua

pelanggan yang membeli barangan. Andaikan 60% pelanggan
mengambil diskaun sementara selebihnya membayar pada hari
ke – 30. Jualan tahunan Syarikat Biru sebanyak RM500,000.
Kirakan purata akaun belum terima Syarikat Biru dengan
andaian bahawa ia berlaku selama 360 hari dalam setahun.
2. Kedai Barang Runcit Kiki menempah barangan berjumlah

RM3,000 setiap tiga bulan. Terma kredit yang telah set oleh
pembekal adalah 2/10 bersih 30. Jika syarikat mengambil diskaun
yang ditawarkan oleh pembekal, kirakan simpanan yang boleh
diperoleh dalam setahun. Andaikan ia berlaku 360 hari dalam
setahun.
3. Puan Latifah membeli bekalan untuk kedai bakerinya sebanyak

RM3,500 daripada Syarikat Pembekal Zarina dengan terma kredit
2/15 bersih 30 pada 15 Jun 2011. Beberapakah jumlah
pembayaran yang dilakukan oleh Puan Latifah, jika beliau
membuat bayaran pada 27 Jun 2011?

10.8 PENGURUSAN INVENTORI

Dalam subtopik ini, kita akan membincangkan pengurusan inventori secara
mendalam.
10.8.1 Jenis Inventori

Sebelum bermulanya perbincangan mengenai inventori, ia perlu difahami
beberapa jenis inventori yang biasanya dipegang oleh syarikat. Lazimnya,
inventori dibahagikan kepada empat kategori seperti berikut:
(a) Bahan mentah

Bahan mentah merupakan perkara asas yang dibeli oleh syarikat bagi
kegunaan proses pembuatan untuk menghasilkan barangan siap. Bahan
mentah adalah bahan utama dalam pembuatan barangan siap. Contohnya,
kayu digunakan untuk membuat perabot.
(b) Bekalan
Bekalan adalah barangan yang digunakan dalam proses pembuatan atau
operasi perniagaan. Walau bagaimanapun, bekalan bukan perkara utama
dalam barang siap. Ia merupakan perkara tambahan yang digunakan
untuk pembuatan barang siap.
(c) Barangan sedang Proses

Barangan ini sedang dalam proses pembuatan. Barangan ini sudah siap
separuh yang berada pada peringkat pembuatan khusus dan mesti melalui
proses seterusnya.
(d) Barangan Siap

Barangan siap adalah barangan yang telah siap proses pembuatannya dan
sedia untuk dijual.
Jenis inventori yang dipegang oleh syarikat bergantung pada operasi syarikat.

SEMAK KENDIRI 10.7
Dengan menggunakan contoh Restoran Kentucky Fried Chicken,

lengkapkan jenis inventori di bawah.
1. Bahan mentah ______________________
2. Bekalan ______________________
3. Barangan sedang proses ______________________
4. Barangan siap ______________________
10.8.2 Objektif Pengurusan Inventori

Secara amnya, objektif pengurusan inventori adalah menyediakan inventori
yang cukup bagi menggerakkan syarikat untuk beroperasi secara efisien dan
produktif. Untuk mencapai objektif ini, pengurusan inventori secara khususnya
melibatkan dua persoalan seperti berikut:
(a) Berapa banyakkah inventori mesti dipegang (beli) pada tempoh masa yang
tertentu?
(b) Bilakah masa yang sesuai untuk menyusun semula inventori?
10.8.3 Kos Berkaitan Inventori

Pihak pengurusan mesti mengenal pasti kos yang berkaitan dengan inventori
dalam usaha untuk mengurangkan kos. Kos yang berkaitan terhadap inventori
adalah seperit berikut:
(a) Kos Penyimpanan Inventori

Kos penyimpanan inventori adalah kos menyimpan inventori dari saat ia
disimpan oleh syarikat hingga dijual. Antara kos penyimpanan inventori
ini adalah kos gudang, kos susut nilai, insurans dan cukai dan modal yang
terikat dengan inventori.
Kos penyimpanan inventori mempunyai hubungan secara langsung

dengan purata inventori. Ini bermakna kos penyimpanan inventori akan
meningkat dengan peningkatan dalam purata inventori yang dipegang.

Purata inventori bergantung pada kekerapan tempahan yang dilakukan.

Berikut adalah formula untuk mendapatkan purata inventori.
Bilangan unit setiap tempahan (Q)

Purata inventori  A 
2
S/N

2
Rajah 10.7 menunjukan bagaimana purata inventori diperoleh dalam

bentuk grafik.
Rajah 10.7: Purata inventori
Formula dan Rajah 10.7 mengandaikan apabila inventori ditempah, jumlah

inventori yang disimpan bersamaan dengan nilai 0 (semua inventori
ditempah telah jual sepenuhnya).
Contoh 10.11:
Syarikat Intoll menjual 150,000 (S) unit komputer setiap tahun. Inventori
ditempah empat kali setiap tahun (N) dan setiap tempahan (Q) adalah
37,500 unit. Harga pembelian (P) adalah RM3.50 per unit. Kos modal untuk
membiaya inventori adalah 10% dari purata nilai inventori. Kos gudang
adalah RM3,500, kos insurans sebanyak RM1,000 dan kos susut nilai pula
sebanyak RM500.
Purata inventori A
37, 500
=
2
 18,750

Dengan menggunakan maklumat harga pembelian inventori sebanyak

RM3.50 setiap unit, purata nilai inventori adalah:
Purata Nilai Inventori = (P)(A)

= (RM3.50) (18,750 unit)
= RM65,625
Langkah seterusnya mengenal pasti kos-kos yang terlibat dalam pegangan

inventori. Berdasarkan maklumat yang diberi, kos yang terlibat adalah kos
pembiayaan, kos gudang, kos insurans dan kos susut nilai.
Jumlah kos penyimpanan inventori (JKP) = (RM65,625  0.10) +

RM3,500 + RM1,000 +
RM500
= RM11,562.50
Peratusan kos penyimpanan inventori boleh dikira seperti berikut:
Jumlah kos penyimpanan

% daripada penyimpanan inventori 
Purata nilai inventori
RM11,562.50

RM65,625
 0.17619 atau 17.62%
(b) Kos Tempahan Inventori

Kos tempahan inventori atau JKT adalah kos terlibat dalam proses
penyediaan suatu tempahan untuk mendapatkan inventori. Contoh kos
tempahan adalah kos panggilan telefon, kos penyediaan kertas kerja, kos
penghantaran dan kos pengendalian.

Kos tempahan inventori adalah kos tidak ubah. Kos tempahan adalah tetap
untuk tempahan spesifik tanpa mengambil kira saiz tempahan yang dibuat.
Jumlah kos tempahan boleh dikira seperti berikut:
Jumlah Kos Tempahan (JKT)

Unit jualan setiap tahun
 Kos tetap setiap tempahan 
2 (Purata inventori)
 S 
F  
 2A 
Di mana:
F = Kos tetap untuk setiap tempahan
S = Unit jualan setiap tahun
A = Purata inventori
Contoh 10.12
Jika S = 150,000 unit, A = 18,750 unit dan F = RM500, berapakah jumlah kos
tempahan?
150,000
Jumlah Kos Tempahan (JKT)  500 
2(18,750)
 RM2,000
(c) Jumlah Tahunan Kos Inventori

Jumlah kos inventori atau JKI merangkumi semua kos berkaitan inventori
di mana ia kos membawa inventori dan kos tempahan inventori.
Berdasarkan pada contoh pengiraan sebelumnya, jumlah kos inventori

boleh dikira seperti berikut:
Jumlah Kos Inventori (JKI) = JKP + JKT

= RM11,562.50 + RM2,000
= RM13,562.50

10.8.4 Model Kuantiti Pesanan Ekonomi (KPE)

Bahagian ini memberi jawapan soalan pertama di mana ia dinyatakan dalam
mencapai objektif pengurusan inventori iaitu: Berapa banyakkah inventori mesti
dipegang pada tempoh masa yang tertentu?
Model Kuantiti Pesanan Ekonomi dikenali juga sebagai Model KPE merupakan
kaedah yang diguna untuk memastikan kuantiti pesanan inventori yang
optimum untuk syarikat. Rajah 10.8 menunjukan Model KPE dalam bentuk
grafik.
Rajah 10.8: Model Kuantiti Pesanan Ekonomi (KPE)
Rajah 10.8 menunjukan kos membawa inventori meningkat dengan peningkatan

dalam purata inventori (sila rujuk pada garisan JKP; Jumlah Kos Penyimpanan).
Ini bermakna kuantiti pesanan yang tinggi akan meningkatkan kos penyimpanan
inventori yang mesti ditanggung oleh syarikat. Oleh itu, kos yang berkaitan
dengan aktiviti inventori ini seperti insurans, cukai dan penyimpanan gudang
akan meningkat dengan peningkatan dalam purata inventori.
Kos tempahan akan menurun apabila kuantiti tempahan inventori meningkat.

Ini kerana saiz tempahan besar akan mengurangkan kekerapan tempahan. Ini
dapat dilihat dalam Rajah di atas menunjukan keluk JKT (Jumlah Kos
Tempahan) akan menurun apabila kuantiti tempahan meningkat.

Jumlah kos penyimpanan dan tempahan adalah keseluruhan jumlah kos inventori
(sila rujuk keluk JKI; Jumlah Kos Inventori). Tahap minimum pada keluk JKI (seperti
yang ditunjuk dengan garisan putus) adalah tahap KPE di mana kuantiti tempahan
inventori yang optimum untuk syarikat. Dalam Rajah 10.8, didapati keluk JKB
(keluk Jumlah Kos Membawa) dan keluk JKT (keluk Jumlah Kos Tempahan) juga
melangkahi pada tahap ini. Ini menunjukan tahap KPE, jumlah kos bawa dan
jumlah kos tempahan adalah sama. Oleh itu, di tahap ini juga, jumlah kos inventori
adalah pada paras minimum.
Tahap KPE boleh dikira menggunakan formula seperti berikut:
2(F)(S)
KPE 
(C)(P)
Di mana:
KPE = Kuantiti Pesanan Ekonomi

F = Kos tetap dalam tempahan
S = Jualan tahunan (unit)
C = Kos penyimpanan (peratusan nilai inventori)
P = Harga pembelian setiap unit inventori
Kegunaan Model KPE berdasarkan beberapa andaian di mana:

(a) Jualan adalah sama sepanjang tahun;
(b) Jualan boleh diramalkan dengan tepat;
(c) Tempahan dilakukan akan diterima mengikut jadual; dan
(d) Kos menyimpan dan kos tempahan adalah malar.

Contoh 10.13
Jualan Syarikat Zulia sebanyak 50,000 unit setahun. Peratusan kos
penyimpanan adalah 20% daripada nilai inventori. Harga pembelian
adalah RM15 seunit dan kos tempahan untuk setiap tempahan adalah
RM1,500. Berdasarkan maklumat yang diberi, tahap KPE adalah seperti
berikut:
S = 50,000 unit setahun

C = 20% or 0.2
P = RM15
F = RM1,500
2(1,500) (50,000)
KPE 
(0.2)(15)
 7,071 unit
Ini bermakna Syarikat Zulia akan menempah 7,071 unit setiap masa setiap kali
tempahan dibuat. Oleh itu, tempahan-tempahan akan dibuat tujuh kali dalam
setahun (50,000/7,071). Jumlah kos terlibat dengan tahap tempahan sebanyak
7,071 unit adalah seperti berikut:
JKI = JKP + JKT

= (C) (P) (Q/2) + (F)(S/Q)
= (0.2) (15.00)(7,071/2) + (RM1,500)(50,000/7,071)
= 10,606 + 10,606
= 21,212
Oleh itu, jumlah kos inventori pada kuantiti KPE adalah RM21,212 dan jumlah
kos penyimpanan (JKP) dan kos tempahan (JKT) adalah sama iaitu RM10,606.
Persoalan kedua yang perlu dijawab dalam memenuhi objektif pengurusan

inventori adalah:
Bilakah masa yang sesuai untuk memesan semula inventori?

Kesesuaian masa untuk tempah semula inventori dikenali sebagai titik tempahan
semula. Titik tempahan semula merujuk pada tahap inventori di mana tempahan
seterusnya perlu dilakukan. Penentuan tahap tempahan semula adalah penting
untuk mengelak masalah-masalah seperti kekurangan inventori atau inventori
sudah habis. Tiga faktor yang mempengaruhi titik tempahan semula adalah
seperti berikut:
(a) Stok Selamat

Stok selamat adalah lebihan stok yang dipegang oleh syarikat untuk
mengatasi masalah kekurangan stok. Apabila jumlah stok mencapai tahap
stok selamat, syarikat akan melakukan tempahan baru. Rajah 10.9
menunjukan kesan stok selamat terhadap titik tempahan semula (kesan
masa tunggu dan barang dalam perjalanan terhadap titik tempahan semula
tidak diambil kira)
Rajah 10.9: Kesan stok selamat terhadap titik pesanan semula
(b) Masa Tunggu Perintah Penerimaan

Masa tunggu merujuk pada tempoh masa yang diambil dari masa
penempahan dilakukan hingga masa inventori diterima oleh syarikat.
Rajah 10.10 menunjukkan kesan masa tunggu terhadap titik pesanan
semula (kesan barang dalam perjalanan terhadap titik pesanan semula
tidak diambil kira).

Rajah 10.10: Kesan masa tunggu dan stok selamat ke atas titik pesanan semula
Titik pesanan semula boleh dikira menggunakan formula seperti berikut:
Jualan
Titik pesanan semula   masa tunggu
52 minggu
Contoh 10.14
Syarikat D-Dee menjual 130,000 unit inventori setahun. Andaikan jualan
adalah tidak berubah sepanjang tahun. Oleh itu, kegunaan inventori dalam
seminggu adalah 2,500 unit (anggap 52 minggu dalam setahun). Jika masa
tunggu adalah tiga minggu, pengiraan titik tempahan semula adalah
seperti berikut:
Titik tempahan semula = 2,500  3 minggu

= 7,500 unit

(c) Barang dalam Perjalanan

Barang dalam perjalanan merupakan barang yang telah ditempah tetapi
belum diterima lagi. Barang dalam perjalanan wujud bila masa tunggu atau
masa yang diambil setelah satu tempahan telah dilakukan hingga masa
yang diambil terlalu lama dari masa di antara satu tempahan dengan
tempahan seterusnya. Lihat contoh bagaimana barang dalam perjalanan
diambil kira dalam menentukan titik tempahan semula. Rajah 10.11
menunjukkan kesan stok selamat, masa tunggu dan barang dalam
perjalanan terhadap titik tempahan semula.
Titik tempahan semula 

 Jualan 
  Masa tunggu   Barang dalam perjalanan
 52 Minggu 
Rajah 10.11: Kesan stok selamat, masa tunggu dan barang dalam perjalanan
terhadap titik pesanan semula

Contoh 10.15
Andaikan sebuah syarikat mengambil tiga minggu untuk menunggu
tempahan baru diterima dan penggunaan mingguan sebanyak 2,500 unit.
Kuantiti tempahan adalah 2,000 unit dan masa di antara tempahan-
tempahan adalah dua minggu. Tahap inventori apabila tempahan baru
dilakukan mesti dilakukan seperti berikut:
Titik tempahan semula = (3  2,500) – 2,000

= 7,500 – 2,000
= 5,500 unit
Dalam contoh di atas, syarikat memerlukan tempahan inventori semula
pada tahap 5,500 unit selepas mengambil kira stok masa tunggu untuk
tempahan sebanyak 7,500 unit diterima dan barang dalam perjalanan
sebanyak 2,000 unit untuk sampai.
LATIHAN 10.9
1. Jelaskan objektif pengurusan inventori secara am.
2. Apakah kegunaan Model KPE?
3. Jelaskan andaian yang dilakukan bagi menggunakan Model KPE.
10.8.5 Baki antara Risiko-Pulangan dalam

Pengurusan Inventori
Seperti yang dibincangkan sebelum ini, pengurusan tunai dan sekuriti boleh
pasar termasuk juga akaun belum terima melibatkan baki antara risiko dan
kadar pulangan. Pertimbangan yang sama diambil kira oleh para pengurus
kewangan apabila mengurus inventori syarikat.
Pengurusan inventori tidak boleh dipisahkan daripada pengurusan akaun belum

terima sebagaimana kedua-dua saling berkaitan satu sama lain. Perubahan
dalam jualan akan mempunyai kesan terhadap akaun belum terima dan
inventori. Oleh itu, pengurusan mesti mengambil kira hubungan antara kedua-
duanya perkara ini sebelum membuat sebarang keputusan melibatkan akaun
belum terima dan inventori.

Contoh yang akan dibincangkan seterusnya menunjukkan bagaimana tahap

pegangan inventori syarikat akan mempengaruhi risiko dan kadar pulangan
syarikat. Kedai barang runcit perlu melabur dalam inventori. Ia tidak akan
beroperasi jika tidak ada langsung inventori untuk dijual. Oleh itu, pemilik kedai
mesti melakukan anggaran tahap dan jenis inventori yang akan dijual dalam
kedainya. Risiko yang mungkin dihadapi oleh pemilik kedai adalah risiko
kehilangan para pelanggan. Contoh, pegangan inventori yang terlalu perlahan
akan mengakibatkan kedai sentiasa kehabisan stok dan para pelanggan yang
kerap datang akan membeli di kedai yang lain pula.
Untuk mengatasi masalah kekurangan inventori atau kehabisan inventori,

penjaga stor akan mula membeli banyak inventori. Anda perlu ingat semakin
tinggi inventori akan melibatkan kos yang tinggi dan ini akan memberi kesan
negatif secara keseluruhannya terhadap kadar pulangan syarikat. Oleh yang
demikian, pemilik kedai mesti menentukan tahap minimum pegangan inventori
dengan tahap risiko yang boleh diterima dan kadar pulangan yang dikehendaki.
AKTIVITI 10.5
Sila layari laman web berkenaan untuk mendapatkan maklumat

tambahan terhadap topik yang telah dibincangkan.
http://www.va-
interactive.com/inbusiness/editorial/finance/ibt/cash_bud.html
Deskripsi: Penilaian belanjawan tunai serta kalkulator web interaktif.

http://www.learningforlife.fsu.edu
Deskripsi: Asas kepada perancangan kewangan.

http://www.businesstown.com
Deskripsi: Pengenalan dan definisi pro forma Penyata Pendapatan.

http://www.financeprofessor.com/fin402/notes/shorttermfinance.html
Deskripsi: Penjelasan terperinci mengenai pengurusan kewangan

jangka pendek

LATIHAN 10.10
1. Maklumat berkenaan diperolehi daripada Syarikat Bertam:
Jualan tahunan = 20,000 unit

Harga beli seunit = RM1.50
Kos penyimpanan = 15% daripada nilai inventori
Kos tempahan = RM5
Masa tunggu = 2 minggu
(a) Kira kuantiti pesanan ekonomi untuk Syarikat Bertam.
(b) Kira jumlah kos inventori untuk Syarikat Bertam pada tahap
KPE.
(c) Kira titik tempahan semula untuk Syarikat Bertam.
2. Berikut adalah maklumat yang diperolehi oleh Syarikat Keat:
Jualan tahunan = 100,000 unit

Harga beli seunit = RM2.50
Kuantiti pesanan ekonomi (KPE) = 35,000
Tempoh penghantaran inventori = 15 hari
Kos penyimpanan = 10% dari nilai inventori
Andaikan ada 365 hari dalam setahun.
Berdasarkan maklumat yang diberi, tentukan:
(a) Titik tempahan semula untuk inventori
(b) Tahap purata inventori
(c) Kos bawa tahunan

 Pengurusan modal kerja merangkumi baki risiko-pulangan dalam

pengurusan tunai, pengurusan akaun belum terima dan pengurusan
inventori dalam memastikan tahap pulangan keuntungan selari dengan
pembelanjawan yang dilakukan.
 Akaun belum terima wujud apabila jualan dilakukan secara kredit. Akaun
belum terima pada tempoh spesifik dipengaruhi oleh tahap jualan kredit
syarikat dan tempoh masa dikehendaki dalam kutipan tunai dari jualan
kredit tersebut. Pengurusan inventori melibatkan baki antara risiko dan
kadar pulangan.
 Inventori mesti diuruskan sebijaknya sebagaimana ia merupakan pelaburan

syarikat yang terikat dan tidak boleh digunakan untuk apa sahaja tujuan lain.
Akaun belum terima Pinjaman bank

Akruan Penerimaan bank
Aset semasa Pendekatan konservatif
Bil perbendaharaan Polisi kredit
Kawalan kredit Pemfaktoran
Kertas komersil Pendekatan sederhana
Kitaran penukaran tunai Pembiayaan terunding
Kuantiti pesanan ekonomi (KPE) Pembiayaan spontan
Kredit perdagangan Pengurusan modal kerja
Modal kerja bersih Sekuriti boleh pasar
Overdraf Sijil pendahuluan terunding
Pendekatan agresif Terma kredit

JAWAPAN  335
Jawapan
TOPIK 1: PENGENALAN KEPADA KEWANGAN
Latihan 1.1
1. Kekayaan; harga
2. Memaksimumkan keuntungan
3. D
4. D
Latihan 1.2
1. Cukai dua kali; dividen
2. Pengeluaran; meninggal atau diisytihar bankrup
3. Dividen
4. A
5. B
Latihan 1.3
1. C
2. D
3. B
4. Pemisahan pemilikan dan pengurusan bermaksud bahawa anda tidak
boleh berinteraksi dengan pengurus apabila anda mahu. Walau
bagaimanapun, anda adalah pemilik bersama syarikat tersebut; anda
berkongsi kejayaan atau kegagalan syarikat itu melalui bayaran dividen
oleh syarikat dan harga saham yang diniagakan; dan anda boleh mengundi
dalam pilihan raya lembaga pengarah yang mengawal dan melantik pihak
pengurusan.

336  JAWAPAN
5. (a) Meningkatkan pasaran saham adalah tidak sesuai sebagai objektif

syarikat, jika ia bermakna menurunkan harga sehingga ia menjejaskan
syarikat. Meningkatkan pasaran saham boleh menjadi sebahagian
daripada strategi pengurusan syarikat tetapi mesti diingat bahawa
pasaran saham tidak mempunyai objektif sendiri. Pemilik syarikat itu
mahu pengurusan untuk memaksimumkan nilai pelaburan mereka.
(b) Mengurangkan kos mungkin juga bertentangan dengan objektif

memaksimumkan nilai syarikat. Contohnya, andaikan bahawa
syarikat itu menerima tempahan yang besar untuk produknya.
Syarikat itu mesti bersedia untuk membayar upah kerja lebih masa
dan menanggung kos tambahan untuk memenuhi tempahan tersebut
hanya jika ia boleh menjual produk tambahan pada harga yang
melebihi daripada kos ini.
(c) Menurunkan harga untuk bersaing boleh menyebabkan syarikat

menjual barangan pada harga yang lebih rendah daripada harga yang
diperlukan untuk memaksimumkan kekayaan pemegang saham.
Sekali lagi, dalam keadaan tertentu, strategi ini boleh diterima tetapi
ia tidak boleh dianggap sebagai objektif utama syarikat. Ia mesti
dinilai dengan mengambil kira kesan ke atas nilai syarikat.
(d) Meningkatkan keuntungan adalah tidak sesuai sebagai matlamat

syarikat. Objektif ini boleh dicapai dalam satu tahun berbanding
tahun yang lain. Keuntungan tahun yang manakah perlu
dimaksimumkan? Meningkatkan pelaburan dalam syarikat juga boleh
meningkatkan keuntungan, walaupun peningkatan keuntungan itu
tidak wajar dengan pelaburan tambahan. Dalam keadaan ini,
pelaburan tambahan meningkatkan keuntungan tetapi mengurangkan
kekayaan pemegang saham.
6. (a) Gaji tetap bermaksud pampasan (dalam jangka pendek) tidak

bergantung kepada pencapaian syarikat.
(b) Gaji adalah berkaitan dengan keuntungan syarikat akan mengikat

pampasan pengurus dengan kejayaan syarikat. Walau bagaimanapun,
keberuntungan bukan kaedah yang sesuai untuk mengukur kejayaan
syarikat. Kita telah membincangkan sebelum ini bahawa objektif
untuk memaksimumkan keuntungan adalah hanya matlamat jangka
pendek yang tidak melihat prospek jangka panjang syarikat.
(c) Gaji yang dibayar sebahagiannya oleh saham syarikat bermaksud

pengurus akan mendapatkan pulangan tertinggi apabila kekayaan
pemegang saham dimaksimumkan. Oleh itu, pampasan ini akan
menyebabkan pengurus bertindak mengikut kepentingan pemilik.

JAWAPAN  337
TOPIK 2: ANALISIS PENYATA KEWANGAN

Latihan 2.1
1. (b) Salah
2. (b) Salah
3. (a) Betul
4. (b) Salah
5. C
6.
(1) (2)
Akaun
Penyata Jenis Akaun
Akaun yang perlu dibayar BS CL
Akaun belum terima BS CA
Akruan BS CL
Bangunan BS FA
Perbelanjaan am IS EX
Perbelanjaan faedah IS EX
Perbelanjaan jualan IS EX
Perbelanjaan operasi IS EX
Perbelanjaan pentadbiran IS EX
Cukai IS EX
Dividen saham keutamaan IS EX
Hasil jualan IS R
Pinjaman jangka panjang BS LTL
Inventori BS CA
Kos jualan barangan IS EX
Modal berbayar atas par BS SE
Nota belum dibayar BS CL atau LTL
Perolehan tertahan BS SE
Peralatan BS FA
Saham biasa BS SE
Saham keutamaan BS SE
Sekuriti boleh pasar BS CA
Susut nilai IS EX
Susut nilai terkumpul BS FA (akaun kontra)
Tanah BS FA
Tunai BS CA

338  JAWAPAN
7.
Syarikat PC
Penyata Pendapatan
Jualan RM5,250,000
Tolak: Kos jualan barangan 2,850,000
Untung kasar RM2,400,000
Tolak perbelanjaan operasi
Perbelanjaan jualan RM350,000
Pentadbiran dan perbelanjaan am 600,000
Perbelanjaan susut nilai 550,000
Jumlah kos operasi RM1,500,000
Keuntungan sebelum faedah dan cukai RM900,000
Perbelanjaan faedah 250,000
Keuntungan sebelum cukai RM650,000
Cukai (30%) 195,000
Keuntungan selepas cukai RM455,000
Tolak: Dividen saham keutamaan 100,000
Untung bersih (atau keuntungan disediakan
untuk pemegang saham biasa) RM355,000
Pendapatan sesaham RM0.17

JAWAPAN  339
8.
Syarikat ODC
Kunci Kira-Kira
Aset
Aset Semasa
Tunai RM2,150,000
Sekuriti boleh pasar 750,000
Akaun belum terima 4,500,000
Inventori 3,750,000
Jumlah aset semasa RM11,150,000
Aset Tetap
Tanah RM2,000,000
Bangunan RM2,250,000
Mesin 4,200,000
Peralatan 2,350,000
Jumlah aset tetap RM10,800,000
Tolak: Susut nilai terkumpul 2,650,000
Aset tetap, bersih 8,150,000
Jumlah Aset RM19,300,000

Liabiliti semasa RM2,200,000
Akaun yang perlu dibayar 4,750,000
Akruan
Jumlah liabiliti semasa RM7,500,000
Pinjaman jangka panjang 4,200,000
Jumlah Liabiliti RM11,700,000
Ekuiti
Saham keutamaan RM1,000,000
Saham biasa 900,000
Modal berbayar 3,600,000
Pendapatan tersimpan 2,100,000
Jumlah ekuiti RM7,600,000
Jumlah Liabiliti dan Ekuiti RM19,300,00

340  JAWAPAN
Latihan 2.2
1. (b) Salah
2. (b) Salah
3. (a) Benar
4. (b) Salah
5. C
6. D
7. (a)
Hugo Enterprise
Penyata Perolehan Tertahan
bagi tahun berakhir 31 Disember 2010
Pendapatan tersimpan, 1 Januari 2010 RM92,800

+ Untung bersih (sepanjang tahun 2010) 37,000
– Dividen dibayar (sepanjang tahun 2010)
Saham keutamaan RM4,700
Saham biasa 21,000 25,700
Pendapatan tersimpan, 31 Disember 2010 RM104,800
RM37,700 – RM4,700
(b) Perolehan sesaham = = RM2.36
14,000
RM21,000
(c) Dividen sesaham = = RM2.36
14,000

JAWAPAN  341
8. Dividen berbayar = RM736,000 + RM186,000 – RM812,000

= RM110,000
9.
Perubahan
Perkara Aliran Tunai
(RM)
Tunai +1,000 U
Akaun perlu dibayar –10,000 U
Nota belum bayar +5,000 R
Pinjaman jangka panjang –20,000 U
Inventori +20,000 U
Aset tetap +4,000 U
Akaun belum terima –7,000 R
Untung bersih +6,000 R
Susut nilai +1,000 R
Pembelian semula saham +6,000 U
Dividen tunai +8,000 U
Penjualan saham +10,000 R

342  JAWAPAN
10.
Suresh Corporation
Perubahan dalam Kunci Kira-kira
antara 31 Disember 2011 dan 31 Disember 2012
2011 2012 Perubahan Sumber Penggunaan
Aset-Aset
Tunai 15,000 10,000 +5,000 5,000
Sekuriti boleh pasar 18,000 12,000 +6,000 6,000
Akaun belum terima 20,000 18,000 +2,000 2,000
Inventori 29,000 28,000 +1,000 1,000
Jumlah aset tetap 295,000 281,000 +14,000 14,000
Tolak: Susut nilai terkumpul 147,000 131,000 (16,000) 16,000
Liabiliti
Akaun perlu dibayar 16,000 15,000 +1,000 1,000
Nota belum bayar 28,000 22,000 +6,000 6,000
Akruan upah 2,000 3,000 –1,000
Pinjaman jangka panjang 50,000 50,000 0
Ekuiti
Saham keutamaan 100,000 100,000 0
Penerapan perolehan 14,000 28,000 +6,000 6,000 1,000
JUMLAH RM29,000 RM29,000

JAWAPAN  343
Suresh Corporation
Aliran tunai dari aktiviti operasi

Untung bersih RM14,000
Susutnilai 16,000
Kenaikan dalam akaun belum terima (2,000)
Kenaikan dalam inventori (1,000)
Kenaikan dalam akaun perlu dibayar 1,000
Pengurangan dalam akruan (1,000)
Aliran tunai dari aktiviti operasi RM27,000
Aliran tunai dari aktiviti pelaburan (14,000)

Kenaikan dalam jumlah asset tetap
Aliran tunai dari aktiviti pelaburan
Aliran tunai dari aktiviti pembiayaan RM6,000

Pengurangan dalam nota belum bayar jangka pendek (8,000)
Dividen berbayar
Aliran tunai dari aktiviti pembiayaan (2,000)
Kenaikan bersih dalam tunai dan sekuriti boleh pasar RM11,000
Latihan 2.3
1. Syarikat Fazrul
2009 2008
(a) Modal kerja bersih RM180,000 RM150,000
(b) Nisbah semasa 2.5 kali 2.07 kali
(c) Nisbah cepat 1.17 kali 1 masa

344  JAWAPAN
Latihan 2.4
Syarikat Fazrul
2009 2008
(a) Akaun belum terima pusing ganti 9.14 kali 9.03 kali
(b) Purata tempoh kutipan 39.9 hari 40.4 hari
(c) Inventori pusing ganti 2.54 kali 2.57 kali
(d) Purata tempoh jualan inventori 144.27 hari 142.02 hari
= 144 hari = 142 hari
(e) Aset tetap pusing ganti 2.13 kali 2.15 kali
(f) Jumlah aset pusing ganti 1.07 kali 1.02 kali
Latihan 2.5
(a) Nisbah hutang = 50%
(b) Nisbah liputan faedah = 3 kali
(c) Pulangan ke atas aset = 36%
(d) Purata tempoh kutipan = 27 hari
(e) Jumlah pusing ganti aset = 2 kali
Latihan 2.6
1. Kecairan
2. Asset semasa; liabiliti semasa
3. Inventori
4. Kos barang dijual; inventori
5. Jumlah aset
6. Untung bersih; ekuiti pemilik
7. Harga saham; perolehan

JAWAPAN  345
8.
X-Cell N-Hance
(a) Pulangan aset 12.67% 11.25%
(b) Pulangan ekuiti 31.67% 28.13%
(c) Margin keuntungan bersih 10.27% 9.57%
(d) Jumlah pusing ganti aset 1.23 kali 1.18 kali
(e) Nisbah hutang 60% 60%
(f) Pengganda ekuiti 2.5 kali 2.5 kali
(g) Nisbah liputan faedah 7.89 kali 8.37 kali
(h) Nisbah harga perolehan 6.25 12.62
(i) Nisbah hasil dividen 6.86% 1.89%
Latihan 2.7
1. (a) Benar
2. (b) Salah
3. D
4. C
5. Keuntungan bersih = RM6,000
6. Pulangan ke atas ekuiti = 4.0%
7. Fima Corporation
(a) Nisbah semasa meningkat
(b) Pulangan ke atas ekuiti menurun
(c) Nisbah hutang meningkat
(d) Hasil dividen meningkat
(e) Akaun belum terima pusing ganti menurun
(f) Pulangan ke atas aset menurun

346  JAWAPAN
8. Lily Corporation
(a) Nisbah semasa = 0.91 kali
(b) Nisbah cepat = 0.63 kali
(c) Purata tempoh kutipan = 32.5 hari
(d) Inventori pusing ganti = 20 kali
(e) Pusing ganti aset tetap = 4.60 kali
(f) Pusing ganti jumlah aset = 2.8 kali
(g) Nisbah hutang = 55%
(h) Nisbah liputan faedah = 4.0 kali
(i) Margin keuntungan kasar = 13%
(j) Margin keuntungan operasi = 2%
(k) Margin keuntungan bersih = 1.08%
(l) Pulangan ke atas aset = 3%
(m) Pulangan ke atas ekuiti = 6.7%
9. Amri Company
Sekuriti boleh pasar = RM16,000
Akaun belum terima = RM62,000
Inventori = RM73,560
Jumlah asset tetap = RM146,663
Asset tetap bersih = RM96,663
Jumlah aset = RM256,228
Nota perlu dibayar = RM20,300
Jumlah liabiliti semasa = RM67,900
Liabiliti jangka panjang = RM58,677
Jumlah liabiliti = RM126,577
Jumlah ekuiti = RM129,651
Jumlah liabiliti dan ekuiti = RM256,228

JAWAPAN  347
TOPIK 3: NILAI MASA WANG

Latihan 3.1
1. RM127.63
2. RM6,050
Latihan 3.2
1. RM11,171.10
2. RM4,974.55
Latihan 3.3
1. RM1,000
2. RM2,268.43
Latihan 3.4
1. RM100.06
2. RM3,522.77
Latihan 3.5
1. RM330.96
2. RM61,050
Latihan 3.6
RM272.30
Latihan 3.7
RM1,000

348  JAWAPAN
Latihan 3.8
1. RM346.06
2. RM149.4
3. FVOA = RM3,000 (FVIFA8%,15)

= RM3,000 (27.1521)
= RM81,456.30
FVAD = RM3,000 (FVIFA8%,15) (1.08)

= RM3,000 (29.32)
= RM87,972.80
Perbezaan: RM6,516.50
4. PV1 = RM4,000 (PVIF18%,1) = RM3,390.00

PV2 = RM5,000 (PVIF18%,2) = RM3,591.00
PV3 = RM5,000 (PVIF18%,3) = RM3,043.00
PV4 = RM6,000 (PVIF18%,4) = RM3,094.80
PV5 = RM8,000 (PVIF18%,5) = RM3,496.80
Jumlah PV = RM16,615.60
RM16,615.60 – RM30,000 = –RM13,384.40
Maka, Syarikat Mas Joko tidak perlu menyambung pelaburan.
5. (a) RM180/5% = RM3,600

(b) RM180/10% = RM1,800
6. PVOA = RM12,000 (PVIFA6%,10)

= RM12,000 (7.3601)
= RM88,321.20
Pilihan kedua perlu dipilih (RM88,321.20) kerana nilai kini lebih banyak
berbanding dengan pilihan pertama (RM60,000).

JAWAPAN  349
7. PMTA = PVA/(PVIFA10%,4)
= RM6,000/3.170
= RM1,892.74
8. PV = RM400 (2.72) –(0.10) (7)

= RM198.55
TOPIK 4: PENILAIAN SEKURITI

Latihan 4.1
1. Membantu membuat keputusan pelaburan/pembiayaan
2. (a) Jumlah dan pemasaan aliran tunai masa depan

(b) Risiko aliran tunai
(c) Sikap pelabur terhadap risiko
Latihan 4.2
1. Vb = 80 (PVIFA13%,12) + 1000 (PVIF13%,12)
= 80 (5.918) + 1000 (0.231)
= 473.44 + 231
= RM704.44
2. Vb = 60 (PVIFA5%,16) + 1000 (PVIF5%, 16)

= 60 (10.838) + 1000 (0.458)
= 650.28 + 458
= RM1108.28
3. Nilai bon akan menjadi lebih tinggi sebagaimana tempoh masa (t) untuk
bayaran menjadi lebih singkat dan nilai kini bon akan meningkat. Oleh itu,
nilai bon juga akan meningkat.

350  JAWAPAN
Latihan 4.3
Kaedah cuba dan ralat = 16.96% @ 17%
Kaedah anggaran = 16.01%
Latihan 4.4
1. B
2. B
3. A
4. B
5. C
6. Vb = 80 (PVIFA12%,11) + 1000 (PVIF12%,11)

= 80 (5.9377) + 1000 (0.2875)
= 475.02 + 287.5
= RM762.52
7. Vb = 40 (PVIFA3%,20) + 1000 (PVIF3%,20)

= 40 (14.8775) + 1000 (0.5537)
= 595.1 + 553.7
= RM1148.8
8. Vb = 25 (PVIFA3%,30) + 1000 (PVIF3%,30)

= 25 (19.5004) + 1000 (0.4120)
= 487.51 + 412
= RM899.51
9. RM950 = 90 (PVIFA11%,2) + 1000 (PVIF11%,2)

= 90 (1.7125) + 1000 (0.8116)
= RM965.75

JAWAPAN  351
RM950 = 90 (PVIFA12%,2) + 1000 (PVIF12%,2)

= 90 (1.6901) + 1000 (0.7972)
= RM949.3
= 11% + 965.75 – 950
= 965.75 – 949.3
= 11.96%
10. (a) Vb = 100 (PVIFA11%,3) + 1000 (PVIF11%,3)

= 100 (2.3612) + 1000 (0.6931)
= RM929.22
(b) RM975.98 = 100 (PVIFA11%,3) + 1000 (PVIF11%,3)

= 100 (2.4437) + (0.7312)
= RM975.57
YTM = 11%
11. Kadar diskaun yang mempunyai persamaan nilai kini untuk semua
pembayaran faedah dan modal untuk bon dengan nilai semasa bon.
12. Bon jangka pendek.
Latihan 4.5
1. (a) Dividen
(b) Keuntungan modal
0.18
2. VCS =
0.11  0.05
= RM3.00
Ya, saham akan dijual sebagaimana nilai sebenar saham ini adalah rendah
daripada harga pasaran dan ia memberi keuntungan.

352  JAWAPAN
3. D1 = 0.50 (1 + 0.15) = 0.575

D2 = 0.575 (1 + 0.15) = 0.661
D3 = 0.661 (1 + 0.15) = 0.760
D4 = 0.760 (1 + 0.4) = 0.790
0.79
P3 =  9.875
0.12  0.04
Vcs = 0.575(PVIF12%,1) + 0.661(PVIF12%,2) + 0.760(PVIF12%,3) + 9.875(PVIF12%,3)

= RM8.61
4. Kadar pulangan merupakan pulangan yang dikira sebagai peratusan
pelaburan yang dijangka akan diterima oleh pelabur. Untuk saham biasa,
kadar hasil dividen bertambah dengan kadar hasil daripada keuntungan
modal.
0.25
5. (a) Kcs = + 0.105
2.30
= 0.2137
= 21.37%
(b) Ya. Oleh kerana pulangan dijangka (21.36%) adalah lebih tinggi
daripada 17%, maka saham sepatutnya dibeli.
Latihan 4.6
1. A
2. A
3. A
4. B
5. B
6. Kerana ia serupa dengan ciri-ciri saham biasa dan bon.
0.16
7. VPS = = RM1.33
0.12

JAWAPAN  353
0.35
8. (a) K ps =  9.09%
3.85
(b) Menjual dengan kadar pulangan dijangka adalah lebih rendah
daripada kadar pulangan yang diperlukan.
D
9. VCS =
K cs – g
1.32
=
0.11  0.07
= RM33
10. D1 = D0 (1 + g)
= 1.15 (1 + 0.15)
= 1.32
D2 = 1.32 (1 + 0.15)
= 1.52
D3 = 1.52 (1 + 0.13)
= 1.72
D4 = 1.72 (1 + 0.06)
= 1.82
1.82
P3 =
0.12  0.06
= RM30.33
VCS = 1.32(PVIF12%,1) + 1.52(PVIF12%,2) + 1.72(PVIF12%,3) + 30.33(PVIF12%,3)

= 1.32 (0.8929) + 1.52 (0.7972) + 1.72 (0.7118) + 30.33 (0.7118)
= 1.18 + 1.21 + 1.22 + 21.59
= RM25.20

354  JAWAPAN
D
11. KCS = +g
P0
0.25
= + 0.07
4.05
= 0.1317
= 13.17%
12. D1 = 0.44 (1 + 0.25)

= 0.55
D2 = 0.55 (1 + 0.25)
= 0.688
D3 = 0.688 (1 + 0.25)
= 0.859
D4 = 0.859 (1 + 0.1)
= 0.945
0.945
P4 =
0.15  0.10
= RM18.90
Vcs = 0.55(PVIF15%,1) + 0.688(PVIF15%,2) + 0.859(PVIF15%,3) +

18.9(PVIF15%,3)
= 0.55 (0.8696) + 0.688 (0.7561) + 0.859 (0.6575) + 18.9 (0.6575)
= 0.478 + 0.520 + 0.565 + 12.427
= RM13.99

JAWAPAN  355
D
13. VCS =
P0
D
=
kp
D2 = RM8.33
1
14. kP =
0.12
0.15
=
5
D2 = 3%
TOPIK 5: ANALISIS RISIKO

Latihan 5.1
(a) Nilai pulangan dijangka = 24%
(b) Sisihan piawai pulangan = 11.47%
(c) Variasi pengganda pulangan = 0.48; (Terdapat 0.48% risiko untuk setiap 1%
pulangan)
Latihan 5.2
(a) Nilai pulangan dijangka untuk saham x = 10%
Saham y = 10.32%
Saham z = 10.12%
(b) Pulangan terjangka portfolio = 10.14%
(c) Sisihan piawai portfolio = 3.95%

356  JAWAPAN
Latihan 5.3
1. (a) Saham Syarikat A Saham Syarikat B
Kebarangkalian
Kebarangkalian
Pulangan (%) Pulangan (%)
(b) Julat pulangan A = 30% – 5% = 25%

Julat pulangan B = 35% – 15% = 20%
(c) Saham A adalah lebih berisiko kerana ia mempunyai julat pulangan

yang lebih besar dan ia juga menunjukkan taburan kebarangkalian
yang lebih mendatar.
2. (a) Jangkaan pulangan untuk saham X = 10.8%; saham Y = 9%

(b) Jangkaan pulangan untuk portfolio = 9.9%
(c) Sisihan piawai untuk portfolio = 0.73%
3. Risiko bagi portfolio saham K dan L akan berkurangan.
4. (a) Kadar pulangan yang diperlukan = 13%

(b) 12% > 13%; maka Syarikat Jacob tidak patut melabur dalam projek ini
(c) Kadar pulangan yang diperlukan = 27%
5. Saham ini mempunyai tahap risiko yang lebih rendah berbanding dengan
risiko sekuriti purata dalam pasaran modal.

JAWAPAN  357
6. (a) Purata pulangan dijangka untuk portfolio AB = 14%

Purata pulangan dijangka untuk portfolio AC = 14%
(b) Sisihan piawai portfolio AB = 0%

Sisihan piawai portfolio AC = 2%
(c) Portfolio AB harus dipilih
7. (a) Kadar pulangan yang diperlukan = 18.4%
(b) Nilai premium risiko pasaran = 8%
8. (a) E(rv) = (0.1)(0) + (0.2)(6) + (0.3)(7) + (0.4)(5)

= 0 + 1.2 + 2.1 + 2.0 =5.3%
Pulangan saham dijangka V = 5.3%
E(rw) = (0.1)(3) + (0.2)(4) + (0.3)(5) + (0.4)(6)

= 0.3 + 0.8 + 1.5 + 2.4 = 5%
Pulangan saham dijangka W = 5%
(b) σ2v = (0.1)(0 – 5.3)2 + (0.2)(6 – 5.3)2 + (0.3)(7 – 5.3)2 + (0.4)(5 – 5.3)2
= 2.809 + 0.098 + 0.867 + 0.036 = 3.81
Varians saham V = 3.81
σ2w = (0.1)(3 – 5)2 + (0.2)(4 – 5)2 + (0.3)(5 – 5)2 + (0.4)(6 – 5)2

= 0.4 + 0.2 + 0 + 0.4 = 1
Varians saham W = 1

358  JAWAPAN
(c) σv = √3.81 = 1.95%
Sisihan piawai saham V = 1.95%
σw = √1 = 1%
Sisihan piawai saham W = 1%
(d) covvw = (0 – 5.3)(3 – 5)(0.1) + (6 – 5.3)(4 – 5)(0.2) + (7 – 5.3)(5 – 5)(0.3) +

(5 – 5.3)(6 – 5)(0.4)
= 1.06 – 0.14 + 0 – 0.12
= 0.8
Kovarians antara pulangan saham V dan W = 1.04
(e) ρAZ = 0.8/(1.95  1) = 0.8/1.95 = 0.410
Korelasi antara saham pulangan V dan W = 1.09

9. (a)
Alternatif I Alternatif II
Jangkaan pulangan portfolio 8.8% 11%
Beta portfolio 0.5 0.7
Nisbah ganjaran risiko 5.6% 7.14%
(b) Oleh itu, alternatif II perlu dipilih
10. Pulangan saham yang diperlukan A = 19.4%

Pulangan saham yang diperlukan B = 14.6%
20% > 19.4% = harga rendah
13% < 14.6% = harga tinggi

JAWAPAN  359
TOPIK 6: KRITERIA PEMBELANJAWAN MODAL

Latihan 6.1
1. Aliran tunai untuk projek A dinyatakan dalam jadual berikut:

0 –250,000
1 0 0
2 100,000 100,000
3 100,000 200,000
4 150,000 350,000
Projek A sepatutnya ditolak kerana aliran masuk tunai kumulatif pada

akhir tahun ketiga di mana sasaran tempoh bayaran balik kurang dari
aliran keluar tunai awal menunjukan projek PBP lebih dari tiga tahun.
Untuk projek B, kita boleh mengira PBP dengan segera seperti berikut:
Untuk projek B, kita boleh mengira PBP dengan segera seperti berikut:
PBP = RM400,000/RM125,000
= 3.2 years
Projek B juga sepatutnya ditolak sebagaimana PBP melebihi tiga tahun di

mana ia merupakan PBP yang disasarkan.
2. Aliran tunai kumulatif untuk projek ini pada akhir tahun kelima sebanyak
RM500,000. Untuk mendapatkan semula keuntungan modal yang lain
RM500,000, tempoh masa akan diambil untuk dikira seperti berikut:
RM500,000/RM200,000 = 2.5 tahun
Oleh itu, project PBP dikira seperti berikut:
PBP = 5 tahun + 2.5 tahun

= 7.5 tahun

360  JAWAPAN
Latihan 6.2
1. B
2. D
Latihan 6.3
1. NPV untuk projek A dikira seperti berikut:
NPVA = 4,000 PVIFA10%,10 – 26,000

= 4,000 (6.1446) – 26,000
= 24,578 – 26,000
= –RM1,422
Pelaburan A seharusnya tidak dijadikan sebagai NPV < 0.
NPV untuk projek B dikira seperti berikut:
NPVB = 100,000 PVIF10%,1 + 120,000 PVIF10%,2 + 140,000 PVIF10%,3 +

160,000 PVIF10%,4 + 180,000 PVIF10%,5 + 200,000 PVIF10%,6 – 500,000
= 100,000 (0.909) + 120,000 (0.8264) + 140,000 (0.7513) +
160,000 (0.683) + 180,000 (0.6209) + 200,000 (0.5645) – 500,000
= 629,192 – 500,000
= RM129,192
Pelaburan B seharusnya tidak dijadikan sebagai NPV > 0.
NPV untuk projek C dikira seperti berikut:
NPVc = 30,000 PVIF10%,4 + 40,000 PVIF10%,5 + 60,000 PVIF10%,7 +

70,000 PVIF10%,8 – 100,000
= 30,000 (0.6830) + 40,000 (0.6209) + 60,000 (0.5132) +
70,000 (0.4665) – 100,000
= 108,773 – 100,000
= RM8,773
Pelaburan C harus dikira seperti berikut NPV > 0

JAWAPAN  361
2. NPV untuk projek ini boleh diperoleh seperti berikut:
20,000 PVIF10%,5 + 400,000 PVIF10%,5 – 300,000

= 20,000 (3.7908) + 400,000 (0.6209) – 300,000
= 324,176 – 300,000
= RM 24,176
3. Apabila kos modal meningkat, NPV untuk project akan menurun.
Latihan 6.4
PIA = 24,578/26,000
= 0.945
PIB = 629,192/500,000
= 1.258
PIC = 108,773/100,000
= 1.088
Latihan 6.5
1. C
2. B
3. C
4. C

362  JAWAPAN
Latihan 6.6
1. D
2. (a) PBP = M10,000/RM 16,650

= 0.6 tahun
(b) NPV = (RM16,650/0.893) – RM10,000

= RM14,866 – RM10,000
= RM4,866
(c) PI = (RM16,650/0.893)/RM10,000
= RM14,866/RM10,000
= 1.49
(d) RM16,650/(1 + IRR) – RM10,000 = 0
Oleh itu,
10,000 (1 + IRR) = 16,650
IRR = (16,650/10,000) – 1
= 1.67 – 1
= 0.67
= 67%
3. (a) PBP = RM10,000/RM2,146

= 4.7 tahun
(b) NPV = RM2,146 (PVIFA12%,10) – RM10,000

= RM2,146 (5.65) – RM10,000
= RM12,124.9 – RM10,000
= RM2,125

JAWAPAN  363
(c) PI = RM2,146 (PVIFA12%,10)/RM10,000

= RM12,124.9/10,000
= 1.21
(d) RM2,146 (PVIFAIRR,10) – RM10,000 = 0
Oleh itu
RM2,146 (PVIFAIRR,10) = RM10,000

(PVIFAIRR,10) = 10,000/2,146
(PVIFAIRR,10) = 4.66
Berdasarkan jadual PVIFA, kita dapati bahawa IRR ialah 17%.
4. (a) Ini adalah jelas bahawa PBP berada antara dua dan tiga tahun kerana
aliran masuk tunai kumulatif pada tahun kedua sebanyak RM8,000,
manakala aliran masuk tunai kumulatif untuk tahun ketiga adalah
RM15,500.
PBP = 2 + (RM2,000/RM7,500)
= 2.26 years
(b) NPV = 3,000 (PVIF12%,1) + 5,000 (PVIF12%,2) + 7,500 (PVIF12%,3) – 10,000

= 3,000 (0.893) + 5,000 (0.797) + 7,500 (0.712) – 10,000
= RM12,004 – RM10,000
= RM2,004
(c) PI = 12,004
= 10,000
= 1.2004

364  JAWAPAN
(d) 3,000 (PVIFIRR,1) + 5,000 (PVIFIRR,2) + 7,500 (PVIFIRR,3) – RM10,000 = 0
Kita menggunakan kaedah cuba dan ralat untuk mendapatkan IRR.
Dalam soalan 3(b), apabila menggunakan kadar diskaun 12%, NPV

adalah RM2,004. Ini bermakna, IRR adalah lebih tinggi daripada 12%.
Andaikan kita menggunakan kadar diskaun 20%.
NPV = RM3,000(PVIF 20%,1) +RM5,000(PVIF20%,2) +

RM7,500 (PVIF20%,3) – RM10,000
= RM3,000 (0.833) + RM5,000 (0.694) +
RM7,500 (0.579) – RM10,000
= RM10,311.50 – RM10,000
= RM311.50
NPV masih positif.
Cuba untuk tukarkan pengiraan NPV dengan menggunakan kadar

diskaun yang lebih tinggi, andaikan 24%
NPV = RM3,000(PVIF 24%,1) +RM5,000(PVIF24%,2) +

RM7,500 (PVIF24%,3) – RM10,000
= RM3,000 (0.806) + RM5,000 (0.650) + RM7,500 (0.514) –
RM10,000
= RM9,523 – RM10,000
= –RM477
NPV adalah negatif.
Jelas bahawa IRR adalah antara 20% dan 24%.
Menggunakan interpolasi linear,
 311.50 
IRR  20%    (24%  20%)
 311.50  402.00 
 21.75%

JAWAPAN  365
5. (a) PBP untuk Mergong ialah:
PBP M = RM160 juta/RM40 juta

= 4 tahun
PBP untuk Sik lebih daripada 4 tahun kerana aliran masuk tunai terkumpul
berakhir pada akhir tahun keempat sebanyak RM130 juta kurang dari
pelaburan awal.
Berdasarkan teknik PBP, projek Mergong akan diterima, manakala projek

Sik ditolak.
(b) NPVM = RM40 juta (PVIFA10%,6) – RM160 juta

= RM40 juta (4.355) – RM160 juta
= RM174.2 juta – RM160 juta
= RM14.2 juta
NPVS = RM30 juta (PVIF10%,1) + RM35 juta (PVIF10%,2) +

RM35 juta (PVIF10%,3) + RM30 juta
(PVIF10%,4) + RM40 juta (PVIF10%,5) + RM50 juta
(PVIF10%,6) – RM160 juta
= RM30 juta (0.909) + RM35 juta (0.826) + RM35 juta
(0.751) + RM30 juta (0.683) + RM40 juta
(0.621) + RM51 juta (0.564) – RM160 juta
= RM156.56 juta – RM160 juta
= –RM3.44 juta
Berdasarkan teknik NPV, projek Mergong akan diterima kerana NPV

adalah positif, manakala projek Sik akan ditolak kerana NPV adalah
negatif.

366  JAWAPAN
(c) PIM = RM40 juta PVIFA10%,6/RM160 juta

= RM174.2 juta/RM160 juta
= 1.09
PIS = [RM30 juta PVIF10%,1 + RM35 juta PVIF10%,2 +

RM35 juta PVIF10%,3 + RM30 juta PVIF10%,4 +
RM90 juta PVIF10%,5]/RM160 juta
= RM158.85 juta/RM160 juta
= 0.99
Berdasarkan teknik PI, projek Mergong akan diterima kerana PI melebihi 1,

manakala projek Sik akan ditolak kerana PI kurang daripada 1.
6. (a) Tempoh Bayar Balik:

Kelebihan: Ia senang untuk dikira dan tidak perlu membuat
anggaran aliran tunai selepas TBB sasarkan.
Kekurangan: Ia tidak mengambil kira nilai masa wang.
(b) Nilai Kini Bersih:

Kelebihan: Pengukuran selari dengan kekayaan pemilik.
Kekurangan: Pengiraan lebih kompleks kerana aliran tunai
keseluruhan dan kos modal mesti dianggarkan.
(c) Kadar Pulangan Dalaman:

Kelebihan: Mengambil kira nilai masa wang.
Kekurangan: Pengiraan adalah lebih rumit berbanding degan
NPV dan kemungkinan ada masalah di beberapa
IRR.

JAWAPAN  367
TOPIK 7: ALIRAN TUNAI PEMBELANJAWAN

MODAL
Latihan 7.1
Pelaburan awal:
Harga mesin baru: RM35,000
Kos penghantaran dan pemasangan: RM6,000
Perubahan dalam modal kerja bersih: RM5,000
Hasil jualan selepas cukai mesin lama*: (RM14,900)
IO: RM31,100
*Harga jualan – kenaikan cukai

= RM17,000 – 0.3 (harga – nilai buku)
= RM17,000 – 0.3 (RM17,000 – RM10,000)
= RM17,000 – RM2,100
= RM14,900
Latihan 7.2
Tambahan aliran tunai tahunan selepas cukai = (Sm – ’Em – ’Dm ) (1 – t) +Dm
Sm = 0
Em:
Pengurangan upah – RM9,000

Pengurangan faedah pekerja – RM1,000
Pengurangan kos rosak – RM5,000
Kenaikan kos penyelenggaraan – RM4,000
Em – RM11,000

368  JAWAPAN
Dm:
Susut nilai mesin baru – RM8,200

(RM35,000 + RM30,000 + RM3,000)/5 tahun
Susut nilai mesin lama – RM2,000
T = 30%
Oleh itu,
Tambahan aliran tunai tambahan selepas cukai

= [0 – (– RM11,000) – RM6,200] (1 – 0.3) + RM6,200
= RM9,560
Latihan 7.3
1. NPV190-4 = RM87,000 (PVIFA14%,4) – RM190,000
= RM87,000 (2.91) – RM190,000
= RM253,170 – RM190,000
= RM63,170
NPV360-6 = RM120,000 (PVFA14%,6) – RM360,000

= RM120,000 (3.89) – RM360,000
= RM466,800 – RM360,000
= RM106,800
Model yang perlu dipilih adalah Model 360-6 kerana NPV tersebut lebih
tinggi daripada NPV untuk Model 190-4. Walau bagaimanapun, anda akan
mempelajari bahawa analisis berdasarkan NPV adalah tidak tepat dalam
kes ini kerana perbandingan yang dibuat melibatkan aset yang berbeza
jangka hayat. Teknik EAA akan disyorkan dalam kes seperti ini.

JAWAPAN  369
2. (a) (i) Nilai buku mesin lama:

= Susut nilai tahunan  Baki jangka hayat
= (RM100,000/5 tahun)  3 tahun
= RM60,000
(ii) Cukai daripada jualan aset lama:

= Kadar cukai Keuntungan modal
= 0.4 (harga jualan – nilai buku)
= 0.4 (RM85,000 – RM60,000)
= RM10,000
(iii) Pelaburan awal (IO):

Kos mesin baru RM135,000
Kos pemasangan RM5,000
Harga jualan aset lama (RM85,000)
Kesan cukai daripada jualan aset lama RM10,000
IO RM65,000
(iv) Operasi Aliran Masuk Tunai Bersih (OCF)

= (Sm – Em – Dm) (1 – t) +’Dm
Sm = RM54,000 – RM18,000

= RM36,000
Em :
Pengurangan upah – RM1,200

Peningkatan kos penyelenggaraan RM4,000
EmEm – RM3,000
D m
Susut nilai mesin baru
[(RM135,000 + RM5,000)/3 tahun] RM46,667
Susut nilai mesin lama – RM20,000
[RM100,000/5 tahun]
D m RM26,667
t = 40%

370  JAWAPAN
Oleh itu,
OCF = [RM36,000 – (–RM3,000) – RM26,667] (1 – 0.4) + RM26,667

= RM34,067
(v) NPV = RM34,067 (PVIFA10%,5) – RM65,000

= RM84,827 – RM65,000
= RM19,827
(b) Ya, syarikat itu perlu menggantikan mesin lama dengan mesin baru
kerana NPV penggantian ini adalah positif.
3. Aliran keluar tunai awal, IO:
Kos mesin baru RM8,000

Kos penghantaran RM2,000
Hasil jualan selepas cukai bagi aset lama RM1,660
[RM2,000 – kenaikan cukai]
[RM2,000 – 0.34 (RM2,000 – RM1,000)]
Perubahan modal kerja bersih – RM500
[– RM1,000 + RM500]
IO RM11,160
4. Untuk membuat keputusan sama ada untuk menggantikan meter lama

dengan meter baru, kita perlu mengira NPV bagi projek penggantian ini.
Langkah yang perlu diambil adalah seperti berikut:
(i) Kira IO, OCF dan TCF
Harga meter baru RM4,000

Hasil jualan meter lama – RM500
IO RM3,500
Operasi aliran tunai (OCF) = (’Sm – Em – Dm ) (1– t) + Dm

JAWAPAN  371
Walau bagaimanapun, apabila tiada cukai dikenakan, pelajar perlu

membuat pemerhatian bahawa Dm adalah relevan untuk pengiraan
bagi OCF, sebagaimana kerelevanannya dalam analisis belanjawan
modal dari segi penjimatan cukai. Ini dapat dibuktikan apabila t
digantikan dengan nilai 0:
OCF = (Sm – Em – Dm) + ’Dm

= Sm – Em
Sm = 0
Em = RM140 – RM500 = –RM360
OCF1-10 = 0 – (–RM360)
= RM360
TCF = 0
(ii) Kira NPV pada kos modal yang merupakan 12%
NPV = RM360 (PVIFA12%,10) – RM3,500

= RM360 (5.65) – RM3,500
= –RM1,466
Nilai NPV adalah negatif, keputusan yang perlu dibuat adalah untuk
tidak membuat penggantian tersebut.
5. Kenyataan ini adalah salah kerana walaupun susut nilai itu sendiri bukan
tunai tetapi sebagai perbelanjaan yang ditolak cukai, ia memberi kesan
kepada cukai untuk projek belanjawan modal. Cukai adalah item aliran
tunai.

372  JAWAPAN
TOPIK 8: KOS MODAL

Latihan 8.1
RM 840.68 = 55 (PVIFA7%,20) + 1000 (PVIF7%,20)
= 55 (10.594) + 1000 (0.258)
= RM840.67
k=72 = 14%
Kos hutang = 14% (1 – 0.25) = 10.5%
Latihan 8.2
Kos saham keutamaan = RM0.35 = 18.42%
= RM1.90
Latihan 8.3
0.18
K   0.09  0.126
1. (a) 5
 12.6%
0.18
K   0.09  0.13
(b) 4.50
 13%

JAWAPAN  373
2. Modal ekuiti boleh meningkat sama ada melalui perolehan tertahan dalam
syarikan atau dengan mengeluarkan saham biasa baru. Kedua-dua dana
tersebut dilaburkan oleh pemegang saham biasa.
3. Kos peluang.
4. Model pertumbuhan dividen dan model penentuan harga modal

(CAPM).
Latihan 8.4
1. (d)
2. (f)
3. (e)
4. (b)
5. (a)
6. (c)
2. (a) Hutang:
980 – 20 = 90 (PVIFA 10%,20) + 1000 (PVIF 10%,20)

960 = 90 (8.5136) + 1000 (0.1486)
= 914.8
Interpolasi:
980  960
9
= 980  914.8
= 9 + 0.307
= 9.307%

374  JAWAPAN
Saham keutamaan:
RM 8
Kp =  3%
RM 65
Saham biasa:
5.07
Ks =  0.08
40  1
= 12.69%
(b) WACC = 9.307 (1 – 0.4) (0.35) + 12.69 (0.1) + 21 (0.55)

= 1.95 + 1.27 + 11.55
= 14.77%
3. WACC = 9.37% (1 – 0.34) (0.4) + 10% (0.2) + 13% (0.4)

= 9.67%
4. Faedah adalah item potongan cukai. Oleh itu, kos hutang menjadi lebih
rendah kerana ia mengambil kira cukai.
5. Kos pengapungan akan menyebabkan kos modal bagi setiap komponen

modal yang dikeluarkan menjadi lebih tinggi.
TOPIK 9: PERANCANGAN KEWANGAN

Latihan 9.1
1. Tempoh masa yang sesuai untuk menyediakan belanjawan tunai adalah
tiga bulan atau enam bulan.
2. Bajet tunai untuk Syarikat Zitroe.

JAWAPAN  375

376  JAWAPAN

JAWAPAN  377

378  JAWAPAN
Latihan 9.2
1. Pro forma penyata pendapatan kewangan yang digunakan oleh pengurus
kewangan dan pemiutang adalah untuk membuat penilaian awal kepada
tahap keuntungan keseluruhan dan pencapaian syarikat.
2. Empat bahagian yang terdapat dalam belanjawan tunai adalah:
(a) Bahagian I terdiri daripada semua wang tunai yang diterima dan
aliran wang tunai masuk;
(b) Bahagian II terdiri daripada semua aliran keluar tunai atau

pengeluaran tunai;
(c) Bahagian III ialah perubahan dalam tunai bersih yang diperoleh
daripada perbandingan antara aliran keluar tunai dan aliran masuk
tunai; dan
(d) Bahagian IV menyediakan maklumat mengenai lebihan tunai atau

pembiayaan yang diperlukan untuk menyokong defisit tunai. Jumlah
ini adalah ditentukan oleh perubahan dalam tunai bersih dan baki
tunai yang disasarkan oleh pihak pengurusan.
3. Pro forma Penyata Pendapatan
Syarikat Tulip
Pro Forma Penyata Pendapatan
Jualan RM10,000,000
Kos jualan barang 6,000,000
Keuntungan kasar RM4,000,000
Perbelanjaan susut nilai 1,680,000
Perbelanjaan pentadbiran dan jualan 1,200,000
Operasi keuntungan (EBIT) RM1,120,000
Perbelanjaan faedah 120,000
Keuntungan sebelum cukai RM1,000,000
Cukai (34%) 340,000
Pendapatan bersih RM660,000
Tolak Dividen 330,000
Peningkatan dalam perolehan tertahan RM330,000

JAWAPAN  379
TOPIK 10: PENGURUSAN MODAL KERJA

Latihan 10.1
1. Komponen utama aset semasa termasuk wang tunai, sekuriti boleh pasar,
akaun belum terima dan inventori. Aset ini adalah aset cair kerana mereka
mudah ditukar kepada wang tunai dalam tempoh masa yang singkat tanpa
sebarang nilai kerugian yang jelas.
2. Untuk pengurusan modal kerja, aset dibahagikan kepada aset tetap dan
aset sementara. Manakala liabiliti dikategorikan kepada pembiayaan tetap,
pembiayaan sementara dan pembiayaan spontan. Pengelasan ini adalah
sesuai untuk digunakan dalam prinsip perlindungan faedah dalam
pengurusan modal kerja.
3. Prinsip bagi faedah perlindungan adalah sesuai dengan aliran tunai dari
aspek penjanaan aset dengan tempoh matang sumber kewangan yang
digunakan untuk memperoleh aset.
Latihan 10.2
1. (a) Pinjaman purata = [(RM12,000 + RM13,000 + RM9,000 +
RM8,000 + RM9,000 + RM7,000 + RM6,000 +
RM5,000 + RM6,000 + RM5,000 + RM7,000 +
RM9,000)/12)]
= RM96,000/12 = RM8,000
(b) Kos pinjaman tahunan = RM8,000 0.15 = RM1,200
2. (a) Faedah = (RM10,000 0.15) (90/360) = RM375
(b) Kos efektif untuk 90 hari = RM375/RM10,000 = 3.75%
3. (a) Kadar faedah efektif tahunan = [(RM1,000,000 – RM978,000)/

RM978,000 (360/90)]
= 9.0%
(b) Kadar faedah efektif tahunan = [(RM1,000,000 – RM978,000 +

RM9,612)/(RM978,000 –
RM9,612)) (360/90)]
= 0.0512

380  JAWAPAN
4. (a)
Nilai buku akaun RM100,000
Tolak; Rizab (10% RM100,000) 10,000
Tolak: Yuran (2%  RM100,000) 2,000
Jumlah pendahuluan RM88,000
Faedah pendahuluan = (0.16/12 88,000)

= RM1173.33
(b) Hasil pendahuluan = RM1173.33

Kos efektif tahunan = (RM1,173/RM86,827)  12 = 16.21%
(c) Kos pemfaktoran = [(Faedah + Kos pemfaktoran) + hasil]  12

efektif tahunan (RM1,173 + RM2,000)/RM86,827]  12
= 43.85%
Latihan 10.3
1. Kitaran penukaran tunai merujuk kepada tempoh masa yang diambil dari
masa pembayaran dibuat ke atas pembelian bahan mentah untuk masa
tunai diterima daripada jualan yang dibuat.
2. Tiga komponen dalam kitaran penukaran tunai adalah:
(a) Tempoh penukaran tunai adalah tempoh masa yang diambil untuk
menukar bahan mentah menjadi barangan siap yang akan dijual;
(b) Tempoh kutipan akaun belum terima merujuk kepada tempoh purata
masa yang diambil untuk menukar akaun belum terima kepada
wang tunai; dan
(c) Tempoh pembayaran tertunda merujuk kepada purata masa yang

diambil bermula daripada pembelian bahan mentah dan buruh
sehingga pembayaran wang tunai yang dibuat ke atas pembelian
bahan mentah dan buruh.

JAWAPAN  381
3. (a) Tempoh penukaran inventori
RM50,000

RM450,000/360
 40 days
(b) Tempoh penukaran akaun belum terima

RM15,000
=
RM450,000/360
= 12 hari
(c) Tempoh bayaran tertangguh

= 20 hari
(d) Tempoh kitaran penukaran tunai

= 40 + 12 – 20
= 32 hari
Latihan 10.4
1. Empat kriteria yang diambil kira dalam memilih sekuriti boleh pasar
adalah:
(a) Risiko ingkar;
(b) Pemasaran atau risiko kecairan;
(c) Cukai; dan
(d) Pulangan.
2. Tiga jenis sekuriti boleh pasar yang terdapat di Malaysia

(a) Bil perbendaharaan;
(b) Sijil deposit boleh niaga; dan
(c) Sijil pelaburan oleh kerajaan Malaysia.

382  JAWAPAN
Latihan 10.5
1. (a) Aset Cair
Aset yang boleh ditukar kepada wang tunai dalam tempoh yang
singkat (kurang daripada satu tahun). Sebagai contoh, tunai dan
sekuriti boleh pasar.
(b) Tunai
Wang kertas dan duit syiling yang dimiliki oleh syarikat di tunai
runcit, daftar tunai atau dalam akaun bank.
(c) Sekuriti Boleh Pasar

Pelaburan jangka pendek (kurang daripada satu tempoh tahun) yang
dijalankan dalam pasaran wang yang boleh segera ditukar kepada
wang tunai.
Latihan 10.6
1. Akaun belum terima adalah akaun yang terbentuk apabila jualan dibuat
secara kredit di mana ia adalah janji dari pelanggan untuk membuat
pembayaran ke atas pembelian dalam tempoh masa yang dipersetujui.
2. Dua faktor yang mempengaruhi jumlah akaun belum terima adalah:
(a) Tahap jualan kredit syarikat; dan
(b) Purata masa kutipan.
Latihan 10.7
1. Tiga komponen polisi kredit adalah:
(a) Syarat kredit;
(b) Piawai kredit; dan
(c) Dasar kutipan.
2. Terma kredit 3/15 bersih 40 bermaksud pelanggan yang membayar dalam

tempoh 15 hari pertama layak untuk mendapat diskaun sebanyak 3%,
manakala pelanggan yang tidak mengambil diskaun ini akan mempunyai
tempoh 40 hari untuk membuat pembayaran.

JAWAPAN  383
3. Lima faktor yang dinilai dalam penggunaan sistem 5C:
(a) Ciri-ciri;
(b) Kapasiti;
(c) Modal;
(d) Cagaran; dan
(e) Syarat.
Latihan 10.8
1. Purata akaun belum terima untuk Syarikat Biru
= Purata tempoh kutipan Jualan harian
= {(0.6) (10) + (0.4) (30)} (RM500,000/360)
= 18 hari RM 1,389
= RM25,002
2. Simpanan yang diperoleh dalam setahun:

= (RM3,000) (0.02) (Empat tempahan setahun)
= RM240
3. Jumlah yang perlu dibayar pada 27 Jun 2011

= RM3,500 – (0.02) (RM3,500)
= RM3,430
Latihan 10.9
1. Secara umumnya, pengurusan inventori adalah untuk tujuan penyediaan
inventori yang mencukupi bagi operasi syarikat tersebut dan untuk
mengawal kos yang berkaitan dengan inventori agar berada pada tahap
yang minimum.
2. Model KPE adalah kaedah yang boleh digunakan untuk menentukan

kuantiti tempahan yang optimal untuk syarikat. Tahap ini juga adalah
tahap di mana kos inventori berada pada tahap minimum.

384  JAWAPAN
3. Andaian yang dibuat untuk membolehkan penggunaan Model KPE:
(a) Jualan adalah sama sepanjang tahun;
(b) Jualan boleh diramalkan dengan tepat;
(c) Tempahan yang dibuat akan diterima mengikut jadual; dan
(d) Kos membawa dan kos tempahan adalah malar.
Latihan 10.10
1. (a) Kuantiti Pesanan Ekonomi (KPE) untuk Syarikat Bertam
S = 20,000 unit
C = 0.15
P = RM1.50
O = RM5
(2) (5) (20,000)

KPE =
0.15 (1.50)
= 942.809 ~ 943
(b) Jumlah kos inventori untuk Syarikat Bertam pada tahap KPE
Jumlah inventori kos = Jumlah kos penyimpanan dan jumlah kos

tempahan
= (C) (P) (Q/2) + (O) (S/Q)
= (0.15) (RM1.50) (943/2) +
(RM5) (20,000/943)
= 106.088 + 106.045
= 212.133
(c) Pesanan semula untuk Syarikat Bertam

20,000/52 minggu = 384.615 atau 385 (Jualan seminggu)
Jika tempahan mengambil masa dua minggu untuk diterima, syarikat

perlukan 770 (385 2) unit inventori untuk tempoh dua minggu.

JAWAPAN  385
2. (a) Pesanan semula inventori
Jualan/365 15 hari = (100,000/365 15 hari)

= 4109.6 unit
(b) Tahap purata inventori
KPE/2 = 35,000/2 = 17,500 unit
(c) Kos penyimpanan tahunan
= (C) (P) (Q/2)

= (0.10) (RM2.50) (35,000/2)
= RM4,375

LAMPIRAN

LAMPIRAN A
Jadual Kewangan Faktor Faedah Nilai Masa Depan {FVn = PV0 (FVIFi,n)}
Period

LAMPIRAN

389
390

LAMPIRAN B
Jadual Kewangan bagi Faktor Faedah Nilai Kini { PV0 =FVn(PVIFi,n)}
LAMPIRAN

LAMPIRAN C
Jadual Kewangan bagi Faktor Faedah Nilai Masa Depan {FVAn = A (FVIFAn)}
Period

LAMPIRAN

391
392

LAMPIRAN D
Jadual Kewangan bagi Faktor Faedah Nilai Kini {PVAn = A (PVIFAi,n)}
LAMPIRAN

MODULE FEEDBACK
MAKLUM BALAS MODUL
If you have any comment or feedback, you are welcome to:
1. E-mail your comment or feedback to modulefeedback@oum.edu.my
OR
2. Fill in the Print Module online evaluation form available on myINSPIRE.
Thank you.
Centre for Instructional Design and Technology

(Pusat Reka Bentuk Pengajaran dan Teknologi )
Tel No.: 03-27732578
Fax No.: 03-26978702


Bbpw3103 - FINANCIAL MANAGEMENT 1 (NOTE BI)

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Bbpw3103 - FINANCIAL MANAGEMENT 1 (NOTE BI)

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

OUM Business School

Copyright © Open University Malaysia (OUM)

Copyright © Open University Malaysia (OUM)

Penulis Modul: Prof Madya Dr Yusnidah Ibrahim

Penyederhana: Prof Madya Loo Sin Chun

Prof Madya Dr Abu Hassan Md Isa

Penterjemah: Dr Azhar Mohamad

Dibangunkan oleh: Pusat Reka Bentuk Pengajaran dan Teknologi

Edisi Pertama, Disember 2013

Copyright © Open University Malaysia (OUM)

Topik 2 Analisis Penyata Kewangan 24

Copyright © Open University Malaysia (OUM)

2.8 Nisbah Pengurusan Aset 60

Topik 3 Nilai Masa Wang 93

Copyright © Open University Malaysia (OUM)

Topik 4 Penilaian Sekuriti 128

Copyright © Open University Malaysia (OUM)

Topik 5 Analisis Risiko 183

Topik 6 Kriteria Belanjawan Modal 211

Copyright © Open University Malaysia (OUM)

6.5 Kadar Pulangan Dalaman 226

Topik 7 Aliran Tunai Pembelanjawan Modal 236

Topik 8 Kos Modal 257

Topik 9 Perancangan Kewangan 274

Copyright © Open University Malaysia (OUM)

Topik 10 Pengurusan Modal Kerja 288

Copyright © Open University Malaysia (OUM)

Copyright © Open University Malaysia (OUM)

DESKRIPSI PANDUAN KURSUS

KEPADA SIAPA KURSUS INI DITAWARKAN

Sebagai pelajar jarak jauh, anda seharusnya fasih dengan keperluan

PERUNTUKAN MASA PEMBELAJARAN

Copyright © Open University Malaysia (OUM)

Jadual 1: Anggaran Masa Pembelajaran

1. Menjelaskan konsep dan teori dalam bidang kewangan;

2. Menganalisis maklumat kewangan dan meningkatkan kefahaman konsep

3. Menganalisis alat kewangan yang digunakan oleh pengurus kewangan dan

4. Menganalisis hubung kait antara bidang kewangan dalam membenarkan

5. Mengaplikasikan strategi pengurusan modal kerja dalam menguruskan

Copyright © Open University Malaysia (OUM)

Topik 1 memperkenalkan topik kewangan, peranan pengurus kewangan di

Topik 2 membincangkan berkenaan penggunaan analisis nisbah kewangan

Topik 4 membincangkan penilaian bon dan penilaian saham biasa. Topik

Topik 5 memperkenalkan anda kepada hubungan antara risiko dan pulangan

Topik 6 membincangkan empat teknik belanjawan modal iaitu tempoh bayaran

Copyright © Open University Malaysia (OUM)

Topik 7 menerangkan bagaimana aliran tunai untuk bajet modal dianggarkan

Topik 8 membincangkan kos modal. Topik perbincangan menyentuh definisi kos

Topik 9 membincangkan perancangan kewangan, bajet tunai dan pro forma

Topik 10 menerangkan pengurusan modal kerja, pengurusan sekuriti boleh

PANDUAN SUSUN ATUR TEKS

Semak Kendiri : Soalan-soalan diselitkan pada bahagian-bahagian tertentu dalam

Copyright © Open University Malaysia (OUM)

Aktiviti: Aktiviti-aktiviti juga diselitkan pada bahagian-bahagian tertentu dalam

Rumusan: Di akhir sesuatu topik, isi-isi penting topik tersebut disenaraikan.

Copyright © Open University Malaysia (OUM)

Gitman, L. J. (2008). Principles of managerial finance (12th ed.). Massachusetts:

TAN SRI DR ABDULLAH SANUSI (TSDAS)

Copyright © Open University Malaysia (OUM)

Copyright © Open University Malaysia (OUM)

(a) Keputusan pelaburan berkaitan dengan aset;

(b) Keputusan kewangan berkaitan dengan liabiliti dan ekuiti pemegang

(c) Keputusan pengurusan yang berkaitan dengan keputusan operasi dan