FJALA E AUTORIT

QELLIMI I PERPILIMIT TE LIBRIT

Falenderimi i takon Allahut.Ate e falenderojme dhe prej Tij falje e ndihme

kerkojme.Kerkojme mbrojtje nga Allahu prej te keqijave te vetvetes dhe te
veprave tona.Ke e udhezon Allahu s’ka kush e lajthit dh eke e largon nga
rruga e vertete,s’ka kush e udhezon.Deshmoj se s’ka hyjni tjeter
pervecAllahut,i Cili eshte nje dhe deshmoj se Muhammedi eshte rob dhe i
Derguar i Tij.

‘’O ju qe keni besuar,keni frike Allahun me nje frike te denje dhe mos
vdisni,pos duke qene muslimane!’’(Ali Imran;102)

‘’O ju njerez!Kini frike Zotin tuaj qe ju ka krijuar prej nje njeriu dhe nga ai
krijoi palen e tij,e prej atyre u shtuan shume burra e gra.Dhe keni frike
Allahun qe me emrin e Tij perbetoheni,ruajeni farefisin,se Allahu eshte
Mbikeqyres mbi ju.’’(En-Nisa; 1).

‘’O ju besimtare,keni frike Allahun dhe thoni fjale te drejta.Ai(Alllahu)ju

mundeson te beni vepra te mira,ua shlyen mekatet e juaja,e kush
respekton Allahun dhe te Derguarin e Tij,ka shpetuar me nje shpetim te
madh.(Al-Ahzab;70-71).

Thenia me e vertete eshte thenia e Allahut,kurse udhezimi me i mire –

udhezimi i Muhammedit,salAllahu alejhi ve selem.Veprat me te keqia jane
ato te shpikurat,cdo shpikje eshte bidat dhe cdo bidat eshte lajthitje e cdo
lajthitje con ne zjarr…
Nuk me ka shkuar asnjehere mendja se do te mundem te ndaje kohe te
vecante per te shkruar nje studim sikur ky,por kur Allahu ,subhanehu ve
teala,te doje diqka,ia lehteson edhe shkaqet.Ashtu qe,ne ditet e par ate
XHumadelUla nga viti 1393H.,kur isha duke recensuar librin’’el-Fet’hul
kebir fi dammiz zijadeti ilel xhamiis sagir’’dhe kur beja ndarjen e tij ne dy
libra;’’Sahihul xhamiis sagir’’dhe’’Daiful xhamiis sagir’’,arrita te hadithii Ebu
Umames radijallahu anhu,net e cilin hadith ResulullahusalAllahu alejhi ve
selem,ben terheqjen e verejtjes nga dexhalli ,e pershkruan ate me nje
pershkrim qe asnje pejgamber para tij nuke ka bere.Tregon se si Isai
alejhi selam,do ta vret ate te dera e Ludd-it(1) ne Palestine,si dhe shume
gjera tjera qe kane te bejne rreth Isait,alejhi selam,dhe dexhallit.

Duke u bazuar ne metoden e censures qe i bera dy librave te

permendur,mu be e pashmangshme studimii zingjirit te ketij hadithidhe
veshtrimi ne te.Dola me rezultat se zinxhiri i ketij hadithi eshte I dobet dhe
nukmund te mbeshtetemi vetem ne te,vecanerisht per ceshtje te besimit
sikurse kjo.Por,me veshtrimin e pare qe i bera tekstit te hadithit ,mu be e
qarte se pjesa me e madhe e hadithit eshte sahih dhe i vertetuar net e dy
Sahihet si dhe ne librat e tjere te sunetit.

Mirepo,pasi qe dihet mirefilli se vetemme ate veshtrim te shpejte nuk

mund ta vleresoj hadithin sit e vertete plotesisht,e as ta permendi te
libri’’Sahihul xhamiis sagir’’(2) ,por duhet doemos studimi thelle per cdo
paragraph te tij,bile per cdo fjale.Duhet te hulumtohet per te,net e gjitha
librat e sunetit dhe net e gjitha hadithet me ate teme,qe kane te bejne me
Isain,alejhi selam,dexhallin,Allahu e malkofte dhe me te dyte ne
pergjithesi.Me pas,t’ia bejme nje censure te gjate te gjitha
zinxhireve ,ashtu si kemi vepruar ne dy librat tjera;’’Silsiletilehadithi
sahiha’’ dhe’’silsileti ehadithi daife’’.Qe ne fund,te kemi guxim
vendosmerisht te themi se pjesa me e madhe e hadithit apoi teri eshte
sahih,si dhe ta vendosim ne librat me hadithe te verteta,varesisht se si do
te perfundoje censurimi.

Filluan ambiciet per studimin e ketij hadithi,cdo rresht me rend,bile fjale

per fjale.Per ta forcuar cdo paragraf te hadithit,kam dhene tere mundin qe
te gjej hadithe aq sa kam mundur te gjej,pastaj,te gjitha ato i kam bere
tahrixh ,duke folur rreth zingjireve te tyre,nga aspekti se a jane te verteta
apote dobeta ,ashtu sin a mesojne rregullat e shkences se
hadithit.Sikurse,vleresimi ityre per sahih,hasenapo daif si dhe hulumtimi
pas haditheve ndihmese(mutabeat)(3) dhe haditheve –deshmi(shevahid)
(4) .Gjera te cilat na ndihmojne ne largimin e dobesise nga atoparagrafe
qe kane zinxhire ne vete apoqe kane ardhur ne hadithin e Ebu Umames
radijallahu anhu,qe do ta permendim ne vijim.

Pas ketij studimi te hollesishem mu be e qarte se ky hadith,me te gjitha

paragrafet-pervec pak-eshte sahih ligajrihi(5) ,Bile shume nga
atoparagrafe jane mutevatir(6) ,per te cilat themi prere se jane te
vertetuara nga Resulullahu salAllahu alejhi ve selem.Sikurse,paragrafet
qe tregojne per daljen e dexhallit me sy te verber dhe per zbritjen e Isait
alejhi selamper ta vrare ate.

Shume e natyrshme eshte qe atohadithe qe ikam bere tahrixh,te perfitoj

shume gjera rreth Isait alejhi selam dhe dexhallit te verber,gjera te cilat
nukpermenden ne hadithin e Ebu Umames,radijallahu anhu.Egjithe kjo,per
shkak se numri iketyre haditheve ka arritur ne tridhjete hadithe nga me
shume se njezete sahabe.Ndonje hadith qe e transmetojne ka me teper
se nje rruge(zingjir),sidomos hadithiiEbu Hurejres,per te cilin kam gjetur
dhjete rruge,ne cdo rruge kam hasur ndonjehere ne shtesa dhe dobi qe
nuk gjenden ne rruge tjeter.

Mbarova me studimin e ketijhadithine hollesi ,I bera tahrixh hadithet-

deshmi e tij dhe e vendova hadithin ne librin tim;’’Silsiletul ehadithi
sahiha’’(nr.2457).Pas kesaj me erdhi nje ide e bukur,ishte ajo permbledhja
e te gjitha atyre dobive,e me pas bashkengjitjae tyre hadithit te
EbuUmames,ne vendet e pershtatshme.Ashtu qe,te vije I gjithe hadithi ne
nje contest.Kete metode e kamperdorur edhe ne librin ‘’Haxhetun nebijji
salAllahu alejhi ve selem,kema revaha Xhabir radijallahu anhu’’,me gjithe
dallimin e dukshem qe eshte mes ketyre haditheve.Libri i permendur,eshte
i vecante vetem per hadithet e Xhabirit,pa hadithet e sahabeve tjere.Kam
hulumtuar cdo transmetim te hadithit te tij,ashtu qe cdo shtese te vertete
qe ka pasur ia kam bashkangjitur hadithit dhe keshtu te vije ne nje contest
i tere hadithi me transmetim te Muslimit,nga Ebu Xha’fer el-Bakir,nga
Xhabiri radijallahu anhu.

Ndersa,hadithit te EbuUmames radijallahu anhu,i kam bashkangjitur cdo

fjali qe eshte sahih,por nga sahabe tjere,radijallahu anhum,numri ite cileve
eshte me teper se njezet,sikurse treguam me pare.

Ajo ide vazhdimisht vertitej ne mendjen time,derisa edhe vendosa,ia bera

vetes obligim qe ky liber te shohe driten e botimit,per shkak te rendesise
se madhe qe ka.Si dhe,eshte mjaft e kerkuar qe ato hadithe t’ua
paraqesim njerezve ne keso kontesti te mrekullueshem,ashtu qe ta kene
lehte perfitimin nga ky liber te gjithe,pa mare prasysh nivelin dhe kulturen
e tyre.Po ashtu ua lehteson arritjen e dobite e shumeta te ketyre
haditheve,dobi te cilat jane shperndare neper shume libra,te te cilat nuk
mund te arrijne as shume te specializuarit,e lere me njerezit e thjeshte.

Gjerat qe me dhane kuraje per te,jane keto;

1.Dyshimii madh i shume njerezve rreth besimit ne zbritjen e Isait alejhi
selam,per ta vrare dexhallin.Ky dyshim gjendet te shume njerez te cilet
thirren se kane dije apo qe thirren se jane davetxhi ne rruge te Allahut
subhanehu ve teala,e te mos flasim per ata intelektuale te cilet nukkane
kurfare dije islame,si dhe per njerezit e thjeshte.Saqe,jam bindur se
shume nga te diplomuarit e univerzitetit Az’har bejne pjese ne ata qe
dyshojne rreth kesaj-nese nuk jane mohues ne teresi-kete e kam kuptuar
gjate debatit tim gojor me disa prej tyre,gjate shikimit ne disa fetva te tyre
dhe nga shpjegimi i disa librave qe kane bere ata.
Me i johur nga ata eshte Muhammed Abduhu.Aiper hadithin e zbritjes se
Isait alejhi selam,here thote eshte hadith ahad!(1)Kete e thote ngase aq
din e kete shkence,por sipas meje,ne kete kohe ai eshte prej dijetareve qe
me se paku e kuptojne kete shkence.E,ndonjehere,zbritjen dhe gjykimin e
tij ne toke e komenton,duke thene se eshte per qellim triumfi i shpirtit dhe
mesazhit te tij te njerezit.Kjo eshte per shkak te mesimeve qe qe me se
tepermi kane theksuarmeshire,dashuri,paqe…kete e tregon Sejjid Reshid
Rida ne librin e tij te tefsirit(3\317) I cili pas kesaj,edhe pse ia rrefuzoi kete
duke thene;’’Hadithet e transmetuara ne kete teme,refuzojne kete
mendim’’,serish u mundua ta arsyetoje duke thene;’’Ata qe ikomentojne
keshtu keto hadithe mund te thone;Keto hadithe jane transmetuar sipas
kuptimit transmeton ate qe ka kuptuar ai.Ai(Muhammed Abduhu),kur
eshte pyetur per dexhallin dhe vrasjen e tij nga Isa alejhi selam,ka
thene;dexhallin eshte simbolizon te keqiat,besetytnite dhe rrenat te cilat
do te largohen kur te arrihet sheriati ne toke!.......

Eshte per t’u cuditur se kete komentim te gabuar para tij e ka bereedhe
pretenduesi ipejgamberllekut,Mirza Gulam Ahmed el-Kadijani nga
Indija,gje te cilen e ka perseritur shume ne broshurat dhe librat e
tij.Cudi,se sa po i perngjet ky komentim komentimit te tij qe ia beri shume
ajeteve te Kur’anit,te cileve ua nderronte kuptimin dhe argumentonte me
to se eshte pejgamber.Sikurse shembulli i ketij ajeti;
‘’…dhe jam pergezues per nje te derguar qe do te vije pas meje me emrin
Ahmed!’’(Saf;6)Ashtu qe ,pretendoi se me fjalen Ahmed ne kete ajet eshte
per qellim vete ai.Gjera sikurse kjo,ai ka shume,qe arrijne kulmin e
budallallekut.

Keshtu,vete Sejjid Reshidi duke ia kundershtuar keto ide ne vend tjeter te

tefsirit te tij (6\58)tha;’’Ky ka trasuar rrugen e njejte,sikur te atyre ne
Iran,qe pretendoje se jane Mehdiiste,sikurse Beha-i dhe Bab-i,te cilet me
fantazite e tyre nxirrnin argumente nga Kur’ani per t’I perkrahur idete e
tyre.Bile,keso argumente ka nxjerr edhe prej sures Fatiha!Ai ka shkruar
nje liber-koment per suren Fatiha qe arrin kulmin e budalallekut dhe thote
se ai liber eshte prej mrekullive(mu’xhizeve)te tij,dhe se,kjo sure pergezon
per paraqitjen e tij dhe se ai eshte mesihu(mehdiu) i ketij ummeti!’

Sejjid Reshidi me pas tha;’’Me kete njeri,ketij ummeti,ai ka hapur nje dere
te cuditeshme per ta keqkomentuar Kur’anin,duke ia shtremberuar
kuptimet e shume ajeteve ne kuptime te cuditeshme,te cilat aspak nuk
jane tye verteta.Keta zindik,mexhuse dhe ndihmesit e tyre jane ata qe
kane vere parimet e sekteve te batinijve,gjera te cilat jane perhapur edhe
te shume sufij.’’

Them;Cfare dallimi ka mes komentimit te gabuar qe ia bene batinijte e

kadijanite Kur’anit dhe komentimit te kote te Muhammed Abduhuse dhe
pasuesit te tij qe ia bene haditheve rreth zbritjes se Isait dhe dexhallit?!Si
mundi Sejjid Reshidi,rahimehullah, te heshte per kete?!Bile,ka shkuar
edhe me tej,duke e arsyetuar se keto hadithe jane transmetuar sipas
kuptimit?!Subhanallah!A thua valle,se hadithet e verteta qe jane
komentuar sipas kuptimit duhet te refuzohen?!

Shembull;nese vjen ne shkalle te hadithit mutevatir hadithi se Resulullahu

salAllahu alejhi ve selem,ka daluar ngrenien e mishit te gomarit
shtepiak;ky transmetim,padyshim eshte sipas kuptimit.Athua valle.se,me
ndonje prej metodave te te’vilit kane te drejte ta refuzojne kete
ndalese,dhe te konsiderohet sikurse nuk ka ardhur ndonje ndalese si kjo?!
O Zot!Vertete,ky eshte dalaleti i qarte.Lusim Allahun subhanehu ve
teala ,ten a ruaje.
Urrdhero edhe nje prej shembujve te te’vilit,e cila bela,I ka goditur shume
nga ez-heristet e kesaj kohe,Muhammed Fehim Ebu Ubejje ne sqarimin
qe ia ka dhene librit;’’Nihajetul bidaje vel nihaje’’(1\71)ka thene;
‘’A thua valle,Isai alejhi selam,ende eshte gjalle?Dhe se do te zbrese
personalisht ne toke per ta perterire thirrjen ne rruge te Allahut?Apo me
kete eshte qellimi,triumfi i fese se vertete dhe riperhapja e saj me mundin
e njerezve te sinqerte,te cilet do te punojne per ta pastruar shoqerine
njerezore nga mekatet dhe te keqiat ne pergjithesi?Ka dy mendime!,dhe
qe te dy mendimet kane perkrahje prej dijetareve(!).

Te njejten gje e themi edhe per dexhallin.Athua valle,eshte person nga

gjaku e mishi i cili do ta perhape crregullimin,do t’u kercenohet njerezve
dhe do te posedon mjetet e frikesimit,nxitjes dhe crregullimit,derisa ta
ballafaqoje Isain alejhi selam,dhe te vritet?Apo,ai eshte vetem simbol per
perhapjen e te keqes ,shtimin e fitneve dhe humbjes se nderit.Te ciles do
t’i dale balle miresia me simbolin Isa,alejhi selam,e cila do te triumfoje,do
te zhduke te keqen dhe do t’i drejtoje njerezit nga e mira,rruga e drejte
dhe feja.(1).

Them;Ky ez-herist(Fehimi)nuk mjaftohet vetem duke i mohuar dhe

keqkomentuar tekstet e sunnetit me simbole,gje qe eshte prej
metodologjise se batinijve mohues-sic e beri te qarte edhe Sejjid Reshid
Rida-ja-por,tejkalon kufinjte edhe me teper duke dashur t’i mashtroje
lexuesit se kete mendim e paska edhe dikush prej dijetareve!Realiteti
eshte se askush ,i cili eshte i njohur me dije te hadithit,nuk e ka thene ate
fjale.Ate fjale e kane thene disa nga havarixhet dhe mu’tezilite.
Kadi Ijadi ka thene;’’Ne keto hadithe ka argument per ehli sunetin,se me te
vertete ekziston dexhalli,se ai eshte person konkret me te cilin Allahu
subhanehu ve teala,do t’i sprovojenjerezit dhe do t’i jep fuqi
mbinatyrore.Sikurse ngjallja e te vdekurit qe ai e ka vrare(shih paragrafet
17 dhe 18)[1],shfaqja e fryteve me bollek,lumenjve,xhennetit,zjarrit,tubimi i
thesareve te tokes rreth tij ,urrdherimi i qiellit per shi dhe urrdherimi i tokes
per te mbire(shih paragrafet 19-21).Te gjitha keto ndodhin me lejen e
Allahut subhanehu ve teala,e pastaj do t’ia merr kete fuqi,nuk do te mund
ta vrase askend,do te bjere sundimi i tij dhe do ta vrase Isai alejhi selam.
Kete besim e kane kundershtuar disa havarixhe,mu’tezilij dhe xhehmij.Te
cilet ,kane mohuar ekzistimin e tij dhe i kane rrefuzuar hadithet e verteta.’’

Them;Kete gje,plotesisht e ka bere ky ez-heristi Fehimidhe disa mesues

te tij,duke i pasuar te paret e tyre,havarixhet,mu’tezilijte;dhe se fundi edhe
kadijanite.Kete e bejne ne disa metoda,here duke future dyshime ne
vertetesine e haditheve,duke supozuar se ato jane hadithe ahad,sic ka
bere Muhammed Sheltuti ne disa shkrime te tij,i cili e ka pasuar
Muhammed Abduhu-ne-sic treguam;e here duke mohuar apo duke i bere
te’vil hadithet,sic veproi ky fare Fehimi!Ne fjaline e tij te
lartepermendur,edhepse vetem ka bere transmetimin e dy mendimeve te
dy dijetareve-sipas tij-duke mos e qartesuar mendimin e tij personal,ne e
kundershtojme,sepse me kete ka dashur t’ua maskoje dhe dredhoje te
verteten lexuesve.Po ashtu ka dashur qe t’i pergatite lexuesit psikikisht
per ta pranuar mendimin qe do te perkrahe ai me vone.Lexo,se cka thote
duke e sqaruar kete paragraph te hadithit te Ebu Umames radijallahu
anhu;’’Do ta lexoje cdo besimtar,di apo nuk di te shkruaje’’.

‘’Dijetaret jane ndare ne mendime per kuptimin e ‘’shkrimit’’ketu.Aeshte

per qellim realiteti I shkrimit apo ajo eshte metonomi per shenjat qe
aludojne ne ate person?Ndersa,me fjalen’’do ta lexoje’’ eshte per qellim
inspirimi i shpirtit te besimtarit per ta pare realitetin e te keqes,pa kurfare
pengese….si duket ky eshte komentimi me I afert dhe me i shendoshe’’.
[2].

Pra ,ky fare Fehimi tha ashtu,duke u bere se nuk di cka ka thene Imam
Neveviu dhe te tjere kundrejt mendimit te tij,Ibn HAxheri ne’’Fet’hul
Bari’’(13\85)ka thene;Imam Neveviu ka thene; E verteta,te cilin mendim e
kane dijetaret,eshte se shkrimi i permendur ne hadith eshte shkrim i
realte,te cilen e ka bere Allahu shenje te prere per genjeshtrat e
dexhallit.Ate,do t’ia beje te mundshme ta shehe besimtari dhe do ta beje
te padukshme per jobesimtarin.’’Vazhdon Ibn Haxheri duke thene;’’Kadi
Ijadi ka thene se ketu ka mendime,se disa kane thene;ajo eshte alegori
per shenjen e daljes se tij ne skene,por ky eshte mendim i dobet.’’

Ky Fehimi,jo qe vetem e perkrah kete komentim te gabuar,por pas disa

faqeve(faqe118) tregon prere kete mendim.Ai thote;’’Mospajtimi i
haditheve rreth vendit te paraqitjes se dexhallit…aludon se me fjalen
dexhall eshte per qellim simboli i te keqes dhe mbisundimit te saj.’’…

Kete mendim e ka treguar prere po ashtu ne fillimte librit te tij,(ne faqe

6)ka thene;’’Pastaj,pranuam mendimin se me paraqitjen e Mehdiut dhe
zbritjen e Isait alejhi selam,jane per qellim dy simbole per triumfin e
miresise ndaj te keqes.Ndersa,dexhalli eshte simbol per perhapjen e
fitneve dhe triumfin e te keqes per nje periudhe kohore…’’

Them;Ky Fehimi eshte kryetar I Delegacionitte Ez-herit te Nderuar ne

Liban,keshtu shkruan nen emrin e tij ne kopertine te librit.

Me sqarimet qe ia ka bere librit te permendur I ka bere shume dem autorit

dhe librit ne nje ane,dhe ka demtuar hadithin e Resulullahut salallahu
alejhi ve selem,ne anen tjeter.E gjithe kjo aludon ne injorancen e tij per
kete shkence!Sepse ai hadithet e verteta i konsideron te dobeta,vetem per
shkak se zemra e tij s’ka mundurt’i pranoje.Kete gjest ky eshte i pari qe e
ka bere.Keshtu ka bere me hadithin e Xhesase-s(faqe 6,96 dhe 101),te
cilin e transmeton Muslimi;me hadithin e Mehdiut(fq.37)-duke mos i
interesuar se autori i librit[3],Ibn Kethiri shume nga ato hadithe i ka
vleresuar te verteta(fq.42 dhe 43).Bile,per nje hadith ka thene se eshte I
trilluar,I cili gjendet ne Sahihul Muslim(faqe 58-59).
Sa i perket demit qe ia ka bere librit dhe autorit,eshte fakti se ai ne
mbrendesi te tekstit ka vendosur tituj nga vetja e tij,pa informuar per
kete.Disa tituj,jane e kundershtim me metode e vete autorit,i cili eshte nje
nga imamet e hadithit,te cilet besojne ne argumentet qe kane te bejne me
shenjat e Kijametit,duke mos ua shtremberuar kuptimi aspak.Ato imame
nuk veprojne ashtu si veprojne mu’atezilijte dhe bidatgjite tjere.Ndersa,ky
Fehimi,prej sqarimeve te tij shihet qarte se trason rrugen e bidatgjive,hap
pas hapi.Ja,per shembull,ne faqen 116,nebrendesi te tekstit te autorit,si e
ka vendosur kete titull nga vetja e tij;
‘’Hadith,i cili eshte obligim te komentohetndryshe nga ajo qe aludon.’’

Kete e ka vendosur mbi hadithin qe e transmeton Muslimi,ku dexhalli do te

vrase nje besimtare dhe do ta ngjalle ate(shih paragrafet 17,18).

Po ashtu nje titull tjeter,qe e ka vendosur mbi hadithet per Iben

Sajjadin,nje numer i te cileve gjendet ne Sahihul Buhari!Ja titulli;
‘’Transmetime te refuzuara,sepse jane larg mendjes dhe nuk besohet t’i
kete thene Resulullahu.’’
Sipas Fehimit,duket se Resulullahu salAllahu alejhi ve selem,nuk ka pasur
te drejte te flase per ceshtjet e padukshme(gajbin),te cilat nuk mund te
pranohen nga mendja.Sipas kesaj, besimi ne gajb nuk ekziston!!

Per hadithin e denimit te atyre qe vizatojne ka vendosur kete titull(2\50);

‘’Denimi i skulptoreve diten e Kijametit.’’

Keto tituj qe i ka shpikur nga vetja e tij,lere se mohojne besnikerine

akademike,por,njekohesisht,tregojne se sa dije ka ky fare Fehimi dhe
humbjen konkrete dhe abstrakte te botuesve te ketij libri.Sqarimet e te cilit
kane nderruar librin krejtesisht,saqe nuk mund te themi se eshte liber i Ibn
Kethirit!

Mire do te ishte,sikur ky Fehimi ta kishte ndalur padrejtesine e tij ndaj librit

ketu.Por,jo,ky e ka kaluar kete kufi duke hequr shume tekste dhe hadithe
nga libri,te cilat nuk i ka pare te hijshme mendja e tij e madhe!Kete e ka
treguar ai vete ne fillim te librit(fq.5)duke thene;’’Bile,e pame te
domosdoshme te heqim disa transmetime qe I ka vendosur autori ne
liber.Kjo,nga shkaku se ato permbanin aso kuptime qe nuk jane ne pajtim
me mendjen e as me fene.’’

Ai qe I lexon sqarimet e tij ne kete liber-ne shume faqe te librit-do ta vereje

mirte se ai ka hequr cdo tekst qe ka dashur,por nuk ka treguar se cka ka
hequr.E udhes eshte qe lexuesit te dine se cka eshte hequr nga libri,kjo
eshte besnikeri akademike.Elere me,se ai nuk ka pasur te drejte te heqe
dicka prej librit.

Ja p.sh.ai thote(2\285);’’Ketu kemi hequr disa tekste,prej te cilave

turperohet edhe turpi…’’

Me e cuditeshmja qe kam pare te ky,eshte heqja e kater faqeve te plota

nga libri ne vellimi i dyte!Faqet98,99,101 dhe 102!
Une-vallahi-kam pare lloje te ndryshme te atyre qe pretendojne se jane
dijetare,por nuk kam pare asnje prej tyre te kete padituri,vetemashtrim dhe
guxim sikurse ky fare Fehimi!Po te mos ishte ashtu si them,atehere,pashe
Zotin,me thuaj;Si ia lejon ky njeri vetes kete sjellje te shemtuar dhe kete
tradhti akademike ndaj librit te Hafidh Iben Kethirit.Duke shtuar tituj nga
vetja e tij,duke hequr faqe te plota nga libri,duke konsideruar hadithet e
verteta sit e dobeta dhe duke ua prishur kuptimin haditheve ne emer te
logjikes dhe te’vilit?!

Nuk e di se si eshte mashtruar me te botuesi i librit?!I cili ne fillim te librit

ka thene;’’Sa i perket shqyrtimit dhe recensimit te librit,falenderojme
Allahun,i cili na inspiroi qe ato t’ia besojme dijetarit te nderuar Muhammed
Fehim Ebu Ubejje,njeri nga mesuesit e Ez-herit te nderuar,dhe…dhe…ky
dijetar ka dhene mund te konsiderueshem ,per ta pastruar librin prej…
gabimeve gjuhesore,shtremberimeve te shumeta ne emrat e koloseve si
dhe I ka permiresuar shume tekste.

Cudi-vallahi-qe ky fare Fehimi cilesohet me keto cilesi,ndersa ne liber ka

me qindra deshmi qe aludojne se aij njeriut aspak nuk i pershtaten ato
cilesi!Ai ka prishur shume tekste si dhe,Brenda nje faqe,ka bere gabime
gjuhesore dhe shtremberime tye shumeta!Gje,e cila aludon se shteti
Saudit ka mendim shume te mire per keta ez-herista..Kjo ma kujton fjalen
e urte;’’Zogu I vogel ne vendin tone shtirret shqiponje’’.

Ja disa gabimeqe I kam gjetur ne vellimin e pare te librit;

1.Ne faqen 114;’’Do te zhduket helmi(-xhummeti) nga cdo gje e cila
permban helm’’.Duhet te jete;(-hummetu),pra me’’h’’ e jo me’’xh’’ dhe ne
fund me’’u’’e jo me’’i’’.

Kete gabim e ka perseritur edhe ne faqen 169,bile eshte munduar ta

sqaroje,gje qe aludon se vertete eshte gabim akademik.Ka
thene;’’Xhummeti d.m.th. tufa e flokeve ne pjesen e perparme te
kokes.Qellimi i zhdukjes se saj,me siguri eshte pastrami i shoqerise nga
krehjet e ndryshme te flokeve, gjera te cilat krijojne lidhje mes femrave
dhe syve kureshtare dhe shpirtrave epshore….dhe dihet mirefilli se
fjala’’dhate xhummeti-cdo tufe e flokeve’’[1] ne kete hadith eshte cilesi per
te cilesuar qe eshte leshuar nga kontesti(mirepo qe nenkuptohet)…’’dhe
keshtu deri ne fund te gjepurave te tij.[2]

Shkurte;Censura dhe sqarimet ne kete liber tregojne qarte se ky njeri nuk

eshte kompetente te recensoje as ndonje brochure te vogel prej dijetareve
te selefit,e lere me recensimin e ketij libri te madh te Iben Kethirit.Dhe
aty,hadithet e verteta t’i numeroje per te dobeta ose te dobetat per te
verteta dhe assesi t’i merr parasysh rregullat e shkences se hadithit xherh
dhe ta’dilit[3].Po ashtu,duke i komentuar ndryshe nga komentimi i
dijetareve.

Nuk mund ta paramendoje askush se sa i paditur eshte ky njeri!Cka mund

te thote nje njeri i mencur per dike i cili nuk e kupton hadithin i cili flet per
ata qe do te hyjne ne Xhennet pa llogari,ku thote;-la jesterkune d.m.th.nuk
kerkojne lexim nga te tjeret,per sherim.Ky e ka sqaruar keshtu(2\66);’’Nuk
spiunojme me veshet…kjo veper quhetpervjedhje ne degjim.

I ngrati Fehim nuk e di se kjo folje ka kuptimin e rukjes(leximit-fryrjes)e jot

e vjedhjes.

[1]Por,sipas tij,sepse nuk ka ditur te beje vokalizimin e sakte te fjales –

hummetu

[2]Sid he shume gabime tjera,te cilat i ka permendur shejkh Albani ne

vazhdim.Ne nuk do t’i perkthejme ato per shkak te pamundesise se
pershtatjes se tyre ne gjuhen shqipe.Gabime te atilla shejkh Albani ka
permendur se gjenden ne faqet;114(tre rreshta pas gabimit te
permendur)115,117(dy here),133,142,144,146(dy
here),154,180,202,214,2\58.Ai qe deshiron t’I sheh keto gabime mund te
sheh librin ne arabisht prej rreshtit te peste ne faqen 18 deri te rreshti 12
ne faqen 21(sh.p.)
Kthehemi ne teme per te thene;Keto komentime te shtremberuara ishin
prej shkaqeve me te forta qe me dhane kuraje per paraqitjen e hadithit te
Ebu Umames se bashku me shtesat prej sahabeve tjee,ne nje contest.Me
qellim,qe secili qe ka sy,ta kete te qarte,se ato komentime jane te
paverteta dhe ne kundershtim me hadithet e verteta.Po ashtu e verejme
se,qellimi i atyre qe i shtremberojne kuptimet e haditheve eshte refuzimi i
atyre hadithevedhe refuzimi i besimit ne te,por ne nje metode
mashtruese.Ashtu qe,njerezit e thjeshte te mendojne se keta besojne ne
ato gjera.Por,ne realitet, ata I besojne vetem si tekste,ndersa refuzojne
permbajtjen e tyre.

Vallahi,t’i besosh tekstet sikur simbole,apo t’ua ndryshosh kuptimin,kjo

eshte nje besim i pavlere i cili nuk ben kurfare dobie te Allahu subhanehu
ve teala.

Valle!C’eshte dallimi mes atyre qe thirren se jane ehli sunne,te cilet I

refuzojne hadithet e verteta lidhur me daljen e dexhallit dhe zbritjen e Isait
per ta vrare ate,dhe mes besimit te batinijve dhe sekteve te humbura,te
cilet ne shikim te pare u besojne teksteve Kur’anore dhe sunnetit,por u
bejne komentime te cilat perfundojne ne mohimin e realitetit te atyre
teksteve.Sikurse shembulli i atyre qe mohojne argumentet lidhur me te
shikimin e Allahut ne Ahiret,duke thene se eshte per qellim te paret e
begative te Allahut.Apo,sikurse kadijanite te cilet besojne-ua merr mendja
ne ajetin;

‘’Eshte i derguar dhe unaze(vule) e pejgambereve’’.(Ahzab 40)

Por ,serish thone se mund te kete pejgamber edhe pas Muhammedit
salAllahu alejhi ve selem,sikurse qe ishte Mirza Gulam Ahmed el –
Kadijani.E nese ua permend ajetin ,at ate pergjigjenkeshtu;Natyrisht se e
besojme kete ajet,por kuptimi i tij nuk eshte ashtu si e keni kuptuar
ju.Kuptimi i’’hatemun nebijjin-unaze e pejgambereve’’d.m.th. stolia e
pejgambereve,sikurse eshte unaza per gishtin.’’

Pra,a thua, ky besim do t’u beje ndonje dobi te Allahu subhanehu ve

teala?!

Andaj,ai besim,i atyre dijetareve ne hadithet per dexhallin dhe Isain alejhi
selam,qe u kane dhene kuptim simbolik nuk do t’ju beje kurfare dobie per
shkak se komentimi i tyre bie ne kundershtim me mendimin e prere te
secilit dijetare qe s’i nenshtrohet epshit,kur ai i lexon hadithet ne fjale.

Ka te tjere,te cilet nuk thone se i komentojne keto hadithe si

simbole.Perdorin metoden e futjes se dyshimeve ne transmetimet e
haditheve,duke thene se ato jane hadithe ahad!Prej tyre eshte shejkh
Mahmud Sheltuti.Me heret,pata lexuar nje fetva te tij rreth jetes se Isait
alejhi selam,ne qiell dhe zbritjes se tij.Kjo ishte ne revisten’’er-Risale’’.Aty
pashe cudira te medha,pashe se sa i paditur ishte ai ne hadithet qe flasin
per Isain alejhi selam.Cudia me e madhe ishte supozimi i tij se te gjitha
hadithet per kete teme jane prej transmetimeve te Uehb iben Munebbih
dhe Ka’b el-Ahbar.Kjo m’u duk jo e mire,per shkak se ,se pari here degjoja
kete.Por,thashe ne vete;Ndoshta ka per qellim transmetime tjera ,mirepo
shejkhu hiperbolizon!Per ta vertetuar ate,fillova hulumtimin e haditheve
rreth zbritjes se Isait alejhi selam, nga burimet baze te sunnetit,ku
transmetohen hadithet me zingjire,Sikurse gjashte librat e njohura dhe te
tjera.Dhe,ashtu,tubova nje numer te madh hadithesh;me zingjire mutevatir
nga me shume se katerdhjete as’habe.Ketu me ndodhi cudia me e
madhe,kur verejta ne asnje zingjir permendjen e Uehb iben Munebbih dhe
Ka’ab el-Ahbar,bile as ne ato zingjire qe ishin te dobet.Aty m’u be e qarte
se shejkhi-Allahu e falte-kishte folur nga koka e tij,pa mare per reference
asnje prej librave te sunnetit.
Atebote ,shkrova nje shkrim te gjate-reagim ndaj fetvase se tij.Vendosa qe
kete shkrim t’ia postoj revistes ‘’er-Risale’’,por njeri prej shokeve tane te
nderuar qe shpesh shkojne ne Egjipt me keshilloi te mos e postoj,sepse
ata nuk do ta botojne.Per shkak se eshte e gjate fillimisht dhe per shkak
se shejkh Mahmudd Sheltuti ne Egjipt eshte mbi ate pozite per te pranuar
kritika,sidomos, prej dikujt. Qe nuk eshte egjiptian dhe I panjohur ne mesin
e tyre.

Shoku ,pastaj me tha;Nese vertete do ta dergosh ate shkrim,atehere

shkurtoje sa me teper,pastaj postoje tye revista,ndoshtae botojne,por,nuk
besoj.Keshtu edhe ndodhi,e bera shkrimin ne nje faqe e gjysme dhe ua
postova,por nuk e botuan!!

Per t’i bere replike me te gjate atyre qe perdorin kete metode ka tjeter
rast.Mjafton per replike pajtimi i dijetareve te hadithit se hadithet qe flasin
per dexhallin dhe zbritjen e Isait alejhi selam,jane mutevatir.Kete mendim
e ka Iben Kethiri,Iben Haxheri etj.Bile Imam Shevkaniu ka shkruar nje
broshure te vecante ne kete teme,me titull’’et-Teudih fi tevaturima xhae fil
muntedhari ued dexhalli uel mesih’’.

Une personalisht,prej kur kam shkruar shkrimin e lartepermendur,jam

bindur se hadithet rreth dexhallit dhe Isait alejhi selam,jane
mutevatir.Zingjiret,qe atebote i kam permbledhur kane arritur me teper se
katerdhjete zingjire nga afer katerdhjete as’habe.Ca prej tyre arrijne
kushtin e hadithit sahih dhe shume prej rrugeve tjera jane te
konsiderueshme.Por,per fat te keq,tani nuk e di se ku gjendet ai
shkrim ,per shkak te shpernguljes se madhe prej ne shtepie ne tjeter.

Me pas,serish u binda se duhet te filloj me studimin e hadithit,per te cilin

po flasim ne kete hyrje,per hadithin e Ebu Umames radijallahu anhu..

Urrdhero emrat e sahabeve te cilet kane transmetuar hadithet per

dexhallin,hadithet e te cileve i kam bere tahrixh ne kete studim.Me verejtje
se,ato hadithe nuk permbledhin cdo gje qe eshte transmetuar ne kete
teme,per shkak te mospershtatshmerise me kete studim;

1.Hashem iben Amir

2.Abdullah iben Mugaffel

3.Hudhejfe ibnul Jeman

4.Xhabir iben Abdullah

5.Abdullah iben Omer

6.Enes iben Malik

7.Ebu Hurejre

8.en-Nevas iben Sem’an

9.Nufejr iben Malik

10.Ajshe

11.Ummu Seleme

12.Disa shoke te Resulullahut salAllahu alejhi ve selem

13.Ubadetu iben Samit

14.Abdullah iben Abbas

15.Ebu Bekrete eth-Thekafij

16.Njeri prej shokeve te Resulullahut salAllahu alejhi ve selem

17.Sefineja,sherbetorja e Resulullahut salAllahu alejhi ve selem

18.Ebu Seid el-Hudriu

19Fatime bint Kajs

20.Ummu Shurejk

21.Abdullah iben Mes’ud

22.Abdullah iben Amer.

Ka edhe as’habe tjere nga te cilet jane transmetuar hadithe rreth dexhallit
me zingjir qe mund te meren parasysh si hadithe-deshmi.

23.Ebu Umame
24Sa’d iben Ebi Vekas

25.Abdullah iben Magnem

26.Esma bintJezid el-Ensarije

27.Mihxhen iben Edra’

28.Uthman iben EbilAs

30.Semure iben Xhundub

31.Esma’ bint Umejs

Tani ,urrdhero emrat e sahabeve qe transmetojne zbritjen e Isait .alejhi

selam;

1.Abdullah iben Mugaffel

2.Ebu Hurejre

3.en-Nevas iben Sem’an

4.Nufejr iben Malik

5.Ajshe

6Xhabir iben Abdullah

7.Ebu Hurejre

8.Hudhejfe iben Esid

9.Abdullah iben Amer

Ndersa,keto jane emrat e sahabeve nga te cilet kane transmetuar hadithe

rreth zbritjes se Isait me zingjir qe mund te meren parasysh si hadithe –
deshmi.

10.Ebu Umame el-Bahilij

12.Disa shoke te Resulullahut salallahu alejhi ve selem

13.Semure

14Muxhemma iben Xharije el-Ensarij

Kjo permendje e shpejte e zingjireve te haditheve per dexhallin dhe Isain
alejhi selam,dhe e transmetuesve nga as’habet e sinqerte,e bent e qarte
per secilin qe ka sy se ky hadith eshte mutevatir.Secili qe dysho ne kete
gje,ai ka dyshim net ere fene,-apo me se paku- eshte ne rrezik te bije ne
ate dyshim,sepse ky njeri,tekstet qe jane mutevatir-sikur Kur’ani dhe disa
hadithe-shume lehte mund t’i mohoje duke u bazuar ne
te’vil.Ndersa,tekstet qe nuk jane mutevatir,shume lehte mund te ndodhe
qe t’i mohoje,duke u bazuar ne metoden e dyshimit,se jane te transmetuar
nga Resulullahu salAllahu alejhi ve selem.

Nga ketu,e kuptojme se te gjithe muslimanet,nese fene e tyre nuk e

mesojne prej dijetareve,pauses te hadithit,imani i tyre do te jete ne
rrezik.Keta dijetare e dine me se miri se cka ka thene apo jo i
derguari.Keta dijetare me se miri i kuptojne fjalet dhe qellimet e tij.Per
shkak se keto gjera,ata i kane perfituar nga Resulullahu salAllahu alejhi ve
selem,nepermjet metodave shkencore te verteta,pa te cilat metoda assesi
nuk mund te mesohet feja.Pa ato shkenca feja do te ishte vetem epsh I
pasuar.

Kjo eshte semundja e madhe,qe sot e ka perfshire boten islame.Nga ajo

ka shpetuar vetem grupi i ndihmuar,te cilet i ka pergezuar Resulullahu
salAllahu alejhi ve selem,ne shume hadithe mutevatir.Ai ka thene;’’Cdo
here ne ummetin tim,do te kete nje grup,I cili do te luftoje ne rruge te
drejte,fitimtar ndaj atyre qe kundershtojne dhe keshtu derisa I fundit I tyre
do ta luftoje dexhallin.’’[1]

Them;Kjo qe permendem rreth metodologjise te dyshimteve,besoj se

eshte shkaku pse Omeri radijallahu anhu,dhe sahabe te tjere ishin shume
te vrazhde me ata qe e pergenjeshtronin daljen e dexhallit.Me zingjir te
vertete,Jusuf iben Mehrani transmeton nga Iben Abbasi radijallahu
anhuma, i cili thote;Kam degjuar Omerin radijallahu anhu,ne minber duke
thene;’’Ne mes jush do te paraqiten njerezit te cilet do ta pergenjeshtrojne
denimin me gurezim dhe do ta pergenjeshtrojne daljen e dexhallit,lindjen e
diellit nga perendimi,denimin ne varr,shefatin dhe nuk do te besojne se do
te kete njerez te cilet do te nxirren prej xhehennemit pasiqe te jene
djegur.Po t’i takoja.do t’i kasha vrare,ashtu si i ka vrare Allahu popujt Ad
dhe Themud’’.

E ka transmetuar ed-Dani ne librin’’el-Fiten’’(doreshkrim 23\2)dhe

Ahmedi(1\23)shkurtimisht.Me zinxhir hasen.

Gjeja e dyte e cila me frymezoi ne perpilimin e ketij libri eshte se njerezit-

te gjithe-pervec dikujt,nuk jane duke folur aspak rreth daljes se dexhallit
dhe zbritjes se Isait alejhi selam.Kjo perputhet me hadithin ne ‘’Zevaid
musnedi Ahmed’’nga Rashid iben Sa’di,thote;’’Kur u clirua vendi
Istahar,dikush tha;Sikur jut e kishit folur per dexhallin, une do t’u tregoja se
e kam degjuar Resulullahun salAllahu alejhi ve selem,duke
thene;’’Dexhalli nuk do te del perderisa njerezit nuk harojne te permendin
ate dhe derisa imamet te mos e braktisin permendjen e tij neper
minbere.’’[2]

Ky hadith sot,pershtatet shume me imamet e xhamive,te cilet krejtesisht e

kane braktisur permendjen e dexhallit neper ligjeratat e tyre,te cilet jane
njerez te vecante.Valle,cka mund te themi per njerezit e thjeshte?!

Allahu subhanehu ve teala,me urtesine e Tij per cdo gje ka bere

shkak.Une, nuk dyshoj se shkaku i kesaj braktisjeje te dukshme-edhepse
Resulullahu salAllahu alejhi ve selem, ka patur nje kujdes te madh ndaj
kesaj,sic do ta veresh e fillim te tregimit-eshte dyshimi I disa dijetarevene
hadithet qe flasin per dexhallin.Here dyshojne ne vertetimin e vete
haditheve-sic treguam-e here ne domethenien e tyre.

Ashtu qe,ishte obligim qe dijetaret ta kryejne obligimin e tyre dhe t’ua

bejne te qarte muslimaneve se cka ka treguar Resulullahu salAllahu alejhi
ve selem,per dexhallin dhe si Isa alejhi selam,do ta vrase ate.Por,kete
obligim duhet kryer me te njejten metode,me te cilen ummeti i meson te
gjitha dispozitat e fese,duke filluar nga besimi e deri te
ibadetet,maredheniet ndernjerezore,sjelljet etj.Pra,me metoden e pranimit
te mesimeve nga hadithet.

Me kete metode,i japim fund ketij problemi.Atehere,njerezit,do ta

permendin dexhallindhe sprovat e tij,do t’i mesojne shkaqet per t’u
mbrojtur nga ai dhe nuk mashtrohen me shtremberimet dhe sprovat e
tij.Te cilat sprova,vetem besimtari i vertete beson se do te ndodhin nga
dexhalli,ky besimtar assesi uk dfyshon ne ndonje fjale te Resulullahut
salAllahu alejhi ve selem.Sepse ky besimtar e di,se Sllahu subhanehu ve
teala,roberve te Tij u con cfaredo sprove qe do Ai.

‘’Zoti yt krijon cka te doje dhe zgjedh ke te doje,atyre nuk u takon

zgjedhja.I paster dhe I Larte eshte Allahu nga cka i pershkruajne per
shok.’’

Kur besimtari eshte i bindur e keto gjera,atehere do t’i veproje shkaqet te

cilat e mbrojne nga ato sprova.
Ato shkaqe jane;

1.Te luturit e shumte Allahun subhanehu ve teala,per mbrojtje nga e keqja

e sproves se tij,sidomos ne uljen e fundit ne namaz.Resulullahu salAllahu
alejhi ve selem,ka thene;’’Kur tem baron dikush prej juve teshehhudin le te
kerkoje mbrojtje prej Allahut nga kater gjera,le te thote;’’O Zot,kerkoj
mbrojtje nga Ti prej denimit te xhehenemit,prej denimit ne varr,prej
sprovave te jetes dhe te vdekjes dhe nga e keqja e sproves se
dexhallit,’’[1]

Sid he ne dy Sahihet dhe librat tjere eshte vertetuar prej Ajshes radijallahu
anh,dhe shume sahabeve se Resulullahu salAllahu alejhi ve
selem,kerkonte mbrojtje nga sprova e dexhallit.

Saqe ka dhene urrdher te pergjithshem per te kerkuar mbrojtje nga

dexhalli.Ne hadithin qe e transmeton Zejd iben Thabiti qendron;’’Derisa
Resulullahu salAllahu alejhi ve selem,,njehere,rinte mbi mushken e tij,ne
nje kopsht te fisit beni Nexhxhar,papritmas mushka u tremb dhe gati e
rrezoi.Aty pame kater-pese apo gjashte varre.Resulullahu salAllahu alejhi
ve selem,pyeti;Kush e di se kush eshte i varosur ketu?Njeri
tha;Une.Tha;Kur kane vdekur keta?Tha;Kane vdekur duke qene
mushrike(ne nje transmetim tjeter ne kohen e injorances).Tha;Njerezit
sprovohen ne varre.Sikur te mos i kishit ikur varrimit ,do ta lutja Allahun
t’ua beje te mundshme degjimin e denimit te varrit,te cilin une e
degjo.’’Pastaj u kthye kah ne dhe tha;’’Kekoni strehim tek Allahu nga
denimi i zjarrit.’’thane;;Kerkojme strehim tek Allahu nga denimi i
zjarrit.Tha;’’Kerkoni strehim tek Allahu nga denimi i varrit’’,thane;Kerkojme
strehim tek Allahu nga denimi i varrit.Tha;Kerkoni strehim tek Allahu nga
fitnet e dukshme dhe te padukshme.’’thane;’’Kerkojme strehim tek Allahu
nga fitnet e dukshme dhe te padukshme’’Tha;’’Kerkoni strehim tek Allahu
nga sprova e dexhallit’’,thane;’’Kerkojme strehim tek Allahu nga sprova e
dexhallit.’’[2]

2.Memorizimi i dhjete ajeteve te par ate sures Kehf.

Resulullahu salAllahu alejhi ve selem.ka thene;’’Kush I meson

permendesh dhjete ajetet e par ate sures el-kehf,do te kete mburoje nga
dexhalli.Transmeton Muslimi dhe te tjere nga Ebu Derdaja.’’[3]

3.Te largohet nga dexhalli dhe te mos ballafaqohet me te.Pervec,nese e

ndien veten te sigurte se nuk und t’i ndodhe gje,per shkak te meshtetjes
qe ka te Allahu subhanehu ve teala,dhe per shkak te dijes qe ka rreth
shenjave te tij,te cilat i ka treguar Resulullahu salAllahu alejhi ve
selem.Resulullahu salAllahu alejhi ve selem ka thene;’’Kush degjon se
eshte paraqitur dexhalli,le te largohet,se vallahi,dikush duke menduar se
eshte besimtar i forte,i afrohet,por do ta pasoje ate,per shkak te
dyshimeve qe do t’i futen.’’
E transmeton Ahmedi dhe te tjere nga Imran iben Husajni.’’[4]

4.Te banoje ne Meke apo Medine,sepse ato jane dy hareme te sigurta

nga ai.Resulullahu salAllahu alejhi ve selem ka thene;’’

‘’Do te vije dexhalli,do ta shkele token,pervec Mekkes e Medines,do t’i

afrohet Medines,por ne cdo dalje te saj do te takoje rreshta te
melekeve.’’Transmetojne Buhariu,Muslimi dhe te tjere nga Enes iben
Maliku radijAllahu anhu.’’[5]

Njejte sikur keto dy qytete jane edhe Mesxhidul Aksa dhe Turi,sic vijon e
paragrafin 24-nga kontesti.