UNIVERSITETI POLITEKNIK I TIRANËS

FAKULTETI I INXHINIERISË SË NDËRTIMIT

DEPARTAMENTI I HIDRAULIKËS DHE HIDROTEKNIKËS
DEGA: HIDROTEKNIKË V

TEMA: PROJEKTIMI I NJË HIDROCENTRALI ME DERIVACION

PA PRESION

PUNOI PRANOI
E. ÇELI L. TROLA

TIRANË 2003
 A. Te dhënat:
1. Profili gjatësor:

1 l1 l2 l3 l4

2
L
3

4
5

2. Parametrat gjeometrik dhe prurja llogaritëse:

L Q l1 l2 l3 l4 1 2 3 4 5
(km) (m3/s) (m) (m) (m) (m) (m) (m) (m) (m) (m)
7.7 12 76 71 79 81 306 259 217 202 172

B. Kërkohet:
1. Përmasimi i kanalit, dekantuesit, basenit me presion dhe tubacionit të turbinave.
2. Llogaritja në soliditet e qëndrueshmëri e tubacionit të turbinave dhe urë-kanalit.
3. Paraqitja grafike e objekteve të trajtuara.

1- Detyra e projektit
 Pra, siç thamë, detyra jonë është projektimi i një hidrocentrali me derivacion pa
presion.
Sipas skemës së paraqitur dhe të dhënave hidrologjike, topografike dhe hidraulike
detyra projektuese konsiston:
a) Përmasimi i kanalit të derivacionit, llogaritjet hidraulike dhe kontrolli në
qëndrueshmëri i prerjes tërthore te kanalit. Në kanalin e derivacionit do të kryhen edhe
llogaritjet statike dhe përcaktimi i armaturës së hekurit të një urë-kanali.
b) Përmasimi i dekantuesit (zgjedhja e tipit dhe llogaritjet hidraulike).
c) Komponimi i basenit të presionit.
d) Përmasimi i tubacionit të turbinave dhe kontrolli në qëndrueshmëri dhe soliditet
i murit të tubit.
e) Llogaritjet energjitike. Përcaktimi i fuqisë, energjisë, zgjedhja e numrit dhe tipit
të turbinave.
f) Komponimi i godinës së hidrocentralit.

2- Zgjidhja e projektit

KANALI I DERIVACIONIT

Kanali i derivacionit në pjesën më të madhe të trasesë kalon në formacion të

qëndrueshëm, i cili garanton edhe qëndrueshmërinë e kanalit.
Në një gjatësi L = 740 m terreni është mjaft i pjerrët dhe realizimi i kanalit si kanal i
hapur rrezikon mbushjen e tij nga rrëshqitjet e mundshme të shtresës deluviale. Në këtë
rast kanali realizohet si kanal i mbuluar, me soleta të parapërgatitura prej beton/arme.
Prerja tërthore e kanalit është pranuar në formë trapezoidale me mure guri dhe me
mure buto-betoni. Një zgjidhje e tillë është e kushtëzuar nga mundësia e sigurimit të
materialit të ndërtimit. Një pjesë prej buto-betoni pranohet ne pjesën e kanalit të mbuluar.
Pjesa në formë katërkëndëshi, e cila ka një gjatësi L = 6160 m është realizuar me
elemente të parafabrikuar beton/arme, pasi në afërsi të kanalit materialet inerte (zhavorr,
rërë) ndodhen në sasi të mëdha. Kjo zgjidhje del me kosto të lartë, megjithatë bën të
mundur realizimin e kanalit në një kohë më të shkurtër se pjesa monolite, e cila do të
thotë që do të bëhet e mundur vënia më shpejt ne punë e veprës sonë.
Gjithashtu në një gjatësi prej L = 800 m ku pjerrësia e tokës është relativisht e butë ku
dhe materiali inert për përgatitjen e betonit ndodhet me pakicë, seksionin e kanalit do ta
bëjmë në formë trapezoidale, por si material ndërtimi për seksionin do të përdorim gurin
dhe për ti ulur koeficientin e fërkimit ‘n’ seksionin do ta suvatojmë nga brenda .
Pjesa monolite e kanalit me gjatësi L = 800 m me mure guri dhe L = 740 m me mure
buto-betoni. Zgjedhja e dytë është bërë pasi paraqitet më solide dhe e qëndrueshme në
qoftë se mbi të do të bjerë një masë dheu nga shtresa deluviale në mënyrë të
menjëhershme.
Për ndërtimin dhe mirëmbajtjen e kanalit dhe mekanizimin në maksimum të
punimeve në të tri rastet parashikohet një rrugë për kalimin e mjeteve që do të sigurojnë
transportin e materialeve të ndryshme që do të nevojiten për ndërtimin dhe mirëmbajtjen
e kanalit. Në terrenet shkëmborë përdoret tipi i dytë me gërmim të shkallëzuar. Për kapjen
e ujrave që rrjedhin nga shpatet ndërtohen kanale në rrëzë të skarpatave, të cilët derdhen
në veprat e artit, në tombino, ose në përrenjtë që kalohen me urë-kanale.
Në pikat më të ulëta ne kontaktin e skarpatës me murin ose lugun ndërtohen
drenazhet gjatësore me gjatësi 0.5 ÷ 0.8 m, të cilët shërbejne për të ulur nivelin e ujrave
nëntokësorë ose te filtrimeve nga kanali, të cilat shkarkohen në anën e poshtme të kanalit
me anë të drenazheve tërthorë, të cilët ndërtohen çdo 20 m.

Përmasimi i kanalit nga pikëpamja hidraulike:

1) Kanali në formë trapezoidale

Kanali në formë trapezoidale do të ketë një gjatësi të përgjithshme relativisht 20% të

gjatësisë së gjithë kanalit të derivacionit, pra prej L  0.2  7700  1540m dhe do të jetë i
ndërtuar në formë monolite me dy lloje të ndryshme materialesh, buto-betoni dhe guri
masiv. Duke qenë se kanali me gurë do të suvatohet nga brenda, atëhere koeficienti i
ashpësisë “n” do të jetë i barabartë për të dy llojet e kanalit n = 0.017.
Nga rekomandimet për këtë lloj kanali shpejtësia e lëvizjes së ujit në kanal që të kemi
sa më pak humbje hidraulike dhe për një dimensionim sa më optimal të seksionit
trapezoidal të kanalit pranojmë shpejtësinë e lëvizjes së ujit në kanal v = 2.0 m/s dhe
raportin e thellësisë së ujit me gjerësinë në bazë të kanalit β = 1.8.

Sipërfaqja e prerjes tërthore të kanalit:

Q 12.0
   6.0m 2
v 2.0
Thellësia e ujit në kanal:
ω  (b  m  h)  h

ω    m h2

 6
h   1.71  1.7 m
 m 1.8  0.25

b    h  1.8  1.7  3.06 m

Perimetri i lagur:
  b  2h 1  m 2  3.06  2  1.7 1  0.25 2  6.56m

Rrezja hidraulike:
 6
R   0.91m
 6.56

Koeficienti Shezi:
 1 16 1 1
C R   0.91 6  57.9
n 0.017
Pjerrësia hidraulike:
Q2
i
ω2  C2  R
V2 2 .0 2
i   0.0013  1.3 ‰
C 2  R 57.9 2  0.91
Humbjet hidraulike:
hw.t  i  l  1.3  1.54  2.002  2m

SEKSIONI ME BUTO-BETON
kapak mbulues
kunetë kullimi
40

50

mur buto-betoni
198

356 80 350
rrugë kalimi

shtresë përgatitore
10cm zhavorr

SEKSIONI ME GURE
350 80 suva me llaç
rrugë kalimi çimento
50

mur guri
198

356

shtresë përgatitore
10cm zhavorr

2) Kanali në formë katërkëndore

Kanali në formë katërkëndore do të ketë një gjatësi prej L = 6160 m dhe do të jetë
prej betoni të armuar, përgatitja e tij do të jetë në formë parafabrikati për të shpejtuar
ritmet e punimit.
Duke qënë seksion i parafabrikuar cilësia e ndërtimit të tij do të jetë e mirë, kjo bën
që muret e brendëshme të kanalit të jenë më të lëmueshëm gjë që ul koeficientin e
fërkimit “n” që për këtë rast do të jetë n = 0.015. Duke u nisur nga ky fakt për të ulur
shpenzimet e ndërtimit të kanalit shpejtësinë e lëvizjes së ujit në kanal e marrim v = 2.2
m/s, me rritjen e shpejtësisë na rriten dhe humbjet hidraulike, por këto humbje
kompesohen nga koeficienti më i vogël i ashpërsisë. Nga rekomandimet pranojmë
raportin β = 2.0.
Sipërfaqja e prerjes tërthore të kanalit:
Q 12.0
   5.45m 2
v 2.2
Thellësia e ujit në kanal:
ω  bh
ω   h2

 5.45
h   1.65m
 2.0

b    h  2.0  1.65  3.3 m

Perimetri i lagur:
  b  2h  3.3  2  1.65  6.6m

Rrezja hidraulike:
 5.45
R   0.83m
 6.6

Koeficienti Shezi:
1 16 1 1
C R   0.83 6  64.63
n 0.015
Pjerrësia hidraulike:
Q2
i
ω2  C2  R
V2 2.2 2
i   0.0014  1.4 ‰
C 2  R 64.632  0.83
Humbjet hidraulike:
hw.k  i  l  1.4  6.16  8.624  8.6m
 Seksion i parapërgatitur
beton armeje

50
beton për
monolitizimin

165
e seksionit
330 8cm beton i varfër
10cm zhavor

Duke pranuar humbjet lokale në kthesa, ngushtime të seksionit të kanalit etj, sa 5 % e

humbjeve gjatësore, humbjet totale në kanalin tonë të derivacionit nga vepra e marrjes
deri tek baseni i presionit do të jenë :

hwkanal  1.05   hw.t  hw.k   1.05   2  8.6  11.13m

 LLOGARITJA E URË – KANALIT

Për kalimin e një përroi çfardo me thellësi të vogël, për të shkurtuar gjatësinë e
kanalit ndërtohet urë-kanali skema statike e të cilit zgjidhet në varësi të gjerësisë së
përroit.
Seksioni tërthor i urë-kanalit është në formën e një katërkëndëshi me të njëjtat
përmasa si të lugut beton/arme d.m.th. urë-kanalit ne do ti bëjmë llogaritjet për gjetjen e
armaturës së hekurit. Urë-kanali ynë ka pamjen e mëposhtme.

Urë-kanali
1000 1000 1000

50
155
20 cm beton
20 cm beton
150

150
20 cm beton
1 m gabion
130 130
180 180

q2

q1
q1
155

tb
q1

M1

M2

Llogaritja hidraulike e urë-kanalit

Kjo llogaritje bëhet si kapërderdhës me prag të gjerë duke marrë parasysh pjerrësinë
gjatësore. Shpejtësia e rrjedhjes së ujit është më e madhe se në kanal V  2.5 m/s

Q  k    b  h  2g  H 0  h 

ku: k – koeficient i ndrydhjes anësore; k = 0.8

 φ – koeficient i shpejtësisë: φ = 0.8
b 2
h

Për shpejtësinë e pranuar V  2.5 m/s dhe për Q  12.0m 3 /s përcaktojmë

Q 12.0
sipërfaqen e prerjes së lagur ω    4.8m 2 ; ω  b  h .
V 2.5
ω 4.8
Për b  2  h  ω  2  h 2  h    1.55m dhe b  2  h  2  1.55  3.1m .
2 2
Disniveli midis kanalit dhe urë-kanalit përcaktohet nga formula e prurjes:

Q  k    b  h 2g  z0 ku: 2g  4.43

Q  k    b  h  4.43 z 0

Në qoftë se shënojmë: H 0  h  z 0 formula do të jetë, pra:

Q2
z0 
 k    b  h  4.43 2
αV 2
z  z0 
2g

Llogaritja statiko-konstruktive e lugut te urë-kanalit:

q 1   b  t b  2.4  0.2  0.48t / ml

q 2   u  h  1.0  1.55  1.55t / ml

 u  h 3 1.0  1.55 3
M1    0.62t  m
6 6
 u  h3   h 2 1.0  1.553 1.0  1.55 2
M2    b  tb u   2.4  0.2  1.82t  m
3 2 3 2

Për Mb = 140 dhe çelik me [σ] = 1250 kg/cm 2 gjejmë rezistencën në tërheqje të
betonit:
Rt = 13.0 kg/cm2 = σbt
  b.t .për  1.7 R t  1.7 *13  17 kg/cm2
K pl 1.3

Për σb = 69 kg/cm2 në tabelë gjejmë r = 0.268 dhe μ = 0.0136

Përcaktojmë lartësinë e dobishme ho:

 M 182000
ho  r  0.268  11 .5cm
b 100

Duke pranuar shtresën mbrojtëse a = 4 cm trashësia e urë kanalit është:

h  ho  a  11 .5  4  15.5cm

Përcaktimi i armaturës:
Fa  b  ho    100  11 .4  0.0136  15.5cm 2  5 20ml

Kontrolli i sforcimeve në beton:

M
 b. t . p   h  x   17 kg/cm2
If
Momenti statik:
b  h2 100  15.5 2
Sf   n  Fa  ho   15  15.5  11 .5  14686cm 3
2 2
Sipërfaqja fiktive:
F f  Fb  n  F0  100  15.5  15  15.5  1783cm 2

Largësia nga boshti asnjanës:

Sf 14686
x   8.2cm
Ff 1783

Momenti i inercisë:
b  x 3 b h  x 
3
 n  Fa  ho  x  
2
If  
3 3
100  8.2 3 10015.5  8.2
3
 15  15.5  11 .5  8.2   33878cm 4
2
 
3 3
M
   h  x   182000 15.5  8.2  39.2  17kg / cm 2
If 33878

Nga llogaritjet na del se sforcimet në beton janë më të mëdha se ato të lejuara prandaj
duhet të bëjmë dhe një rillogaritje por me një trashësi më të madhe të betonit.

Llogaritjet e lugut në drejtimin gjatësor:

qb1  2   b  hb  t b  2  2.4  2.05  0.2  1.97t / ml

qb2   b  b  t b  2.4  3.1  0.2  1.49t / ml

qb  qb1  qb2  1.97  1.49  3.46t / ml

qu   hu  bu  u  1.55  3.1  1.0  4.8t / ml

 q  qb  qu  3.46  4.8  8.26t / ml

Momentet në hapësirë:
q  l 2 8.26  10 2
M    103.25t  m
8 8
Forcat prerëse:
q  l 8.26  10
Q   41.3ton
2 2

Për markën M = 140 dhe çelik me σ = 1250 kg/cm2 dhe σb në tabelë gjejmë
përqindjen e armimit
μ = 0.0136 dhe r = 0.268
M 10325000
ho  r  0.268  155cm
b 31
Nga llogaritjet hidraulike ne kemi një h = 1.55 m që na tregon se llogaritjet i kemi ne
rregull.
Fa    b  h0  0.0136  31  155  65.4cm 2

Në të dyja trarët do të vendosim armaturë me gjysmën e sipërfaqes së gjetura pra F 1 =

F2 = 32.7 cm2
Do të pranojmë 26Φ18 = 66 cm2
Me që trarët janë marrë me rezervë nga 93cm në 205cm lartësi nga kontrolli i
sigmave gjejmë që:
σ < 17 kg/cm2

LLOGARITJA HIDRAULIKE E DEKANTUESIT

Dekantuesi është një vepër hidroteknike që shërben për mbajtjen e aluvioneve me një
diametër të caktuar. Në HEC-in tonë ky dekantues na shërben për të mbajtur aluvionet që
këto të mos kalojnë në pjesën transportuese të ujit dhe të shkojnë në tubacionin e
turbinave nga ku mund të dëmtojnë turbinat dhe për të evituar mbushjen e kanalit
transportues.
Kemi dy lloje dekantuesish:
a) me shplarje periodike
b) me shplarje të përhershme
Zgjedhja e tipit të dekantuesit është në funksion të kushteve të prurjeve të lumit dhe të
sasisë së ujit që kërkojmë ne dhe dekantuesi me shplarje të përhershme, bëhet atëherë kur
lumi na i plotëson sasinë suplementare të kërkesës për ujë.
Duke qenë se në këtë projekt kursi ne nuk kemi të dhëna mbi sasinë reale të prurjeve
të lumit do të zgjedhim si dekantues atë me shplarje periodike dhe mënyra e shplarjes do
të jetë me metodë hidraulike.
Parimi i punës i këtij dekantuesi është krijimi i një vëllimi të vdekur ku depozitohen
aluvionet që dekantojnë, dhe me metodën e shplarjes me ujë bëhet largimi i këtyre
aluvioneve. Kjo shplarje bëhet atëhere kur shikohet se mbushja e vëllimit të vdekur ka
arritur fundin. Frekuenca e shplarjeve varet nga sjellja e prurjeve të ngurta të lumit, p.sh.
në stinën e shirave ky vëllim mbushet më shpejt se në stinën e thatë.

Përmasimi i dekantuesit

Dekantuesi ynë ka për detyrë të lejojë kalimin e grimcave me diametër më të vogël se

D  0.25mm dhe për të realizuar këtë dekantim shpejtësia e lëvizjes brenda në
dekantues, nga rekomandimet do ta pranojmë V  0.3m / s .
Thellësia e punës së dekantuesit është sa thellësia e ujit në kanalin transportues
H p  1.65m .

Gjerësia e dekantuesit:
 Q 12.0
b    24.3m
Hp V Hp 0.3  1.65

Gjatësia e dekantuesit:
Gjatësia e dekantuesit është ajo gjatësi që i duhet grimcës që të dekantojë, dhe kjo
varet nga lloji i grimcës dhe nga shpejtësia e rënies së grimcës në ujë të qetë ω dhe
temperatura e ujit, që për rastin tonë për grimcën me diametër D  0.25mm dhe për një
temperaturë mesatare të ujit t = 15°C që sjell lumi kjo shpejtësi është ω = 2.255 cm/s.

V Hp 0.3  1.65  100

Lp    25.9m  26m
  0.152 2.255  0.152  2.255

Numri i dhomave:
M.q.s. puna e HEC-it nuk duhet të ndërpritet asnjëherë sepse kjo do të çonte në
humbjen e energjisë, dekantuesi bëhet me më shumë se një dhomë që në rast se pastrohet
njëra, dhoma tjetër të jetë në punë dhe kështu të sigurohet vazhdueshmëria e punës së
HEC-it. Numrin e dhomave e gjejmë me anën e formulës së mëposhtme:
 3Q 3  12.0
C   2. 8  3
H p L pV 1.65  26  0.3
M.q.s kemi tre dhoma gjerësia e një dhome do të jetë:
b 24.3
bdh    8.1m
C 3
Parametrat e shplarjes:
Në këto parametra futen: shpejtësia, prurja, vëllimi i vdekur dhe koha e shpërlarjes.
hsh 4 0.41 4
Vsh   p  4  1.65m / s
d 0.3
hsh – është lartësia e ujit që do të lëshohet për të shpërlarë aluvionet nga dekantuesi
dhe nga rekomandimet kjo shpërlarje është 25 % e lartësisë së punës së dekantuesit:

hsh  0.25 H p  0.25  1.65  0.41m

d – diametri i grimcave të 70 ÷ 80 % në peshë të të gjithave grimcave të dekantuara

që në rastin tonë është d = 0.30 mm
p – përqindja e materialit të ngurtë të turbullirës që për rastin tonë p = 4 %

Prurja specifike e shplarjes:

q sh  Vsh  hsh  1.65  0.41  0.68m 3 / s / ml

Prurja totale e shpërlarjes:

Qsh  q sh  bdh  0.68  8.1  5.5m 3 / s

Vëllimi i vdekur i dekantuesit:

W  bdh  L p  hsh  8.1  26  0.41  86m 3

Koha e shplarjes së dekantuesit:

100    W 1 100  1.5  86 1
t sh      0.16orë
p  q sh  bdh 3600 4  0.68  8.1 3600

Përmasimi i galerisë së shplarjes:

Kjo galeri shërben për të larguar aluvionet nga vëllimi i vdekur dhe shpejtësia e
lëvizjes së ujit në të është:
4/5
 
4/5  
 4  Q sh . g   2.97 6 4  10.9 
V sh. g     6 p  4    1.91    3.26m / s
  d2  100  0.3 
2
   4
    
  1000  
 
 Përmasat e galerisë:
Duke pranuar një lartësi të galerisë prej hg = 1.0 m gjerësia e galerisë do të jetë:
Qsh. g 5.5
F  bg    1.69m
Vsh. g 3.26

Paraqitja e dekantuesit është bërë në figurën e mëposhtme.

LLOGARITJA HIDRAULIKE DHE PERMASIMI

I TUBACIONIT TE TURBINAVE

M.q.s. gjatësia e tubacionit është relativisht e madhe, në mënyrë arbitrare do të

pranojmë një tubacion për dërgimin e ujit në sallën e turbinave dhe atje ky tubacion do të
degëzohet në varësi të numrit të turbinave.

Llogaritjet hidraulike:
 Për të bërë llogaritjet hidraulike të tubacionit duhet të pranojmë një shpejtësi të
lëvizjes së ujit në tubacion. Kjo shpejtësi përcaktohet në bazë të llogaritjeve tekniko-
ekonomike, por për rastin tonë nga rekomandimet do të pranojmë një shpejtësi V = 4.5
m/s.
Diametri i tubacionit:
4 4Q 4  12.0
d    1.84m Pranojmë: d  1.85m
  v   4.5

Në kushte normale, duhet që përkrahas llogaritjeve hidraulike për lëvizjen uniforme,

për llogaritjen e diametrit duhet bërë dhe llogaritja për lëvizjen e paqëndrueshme d.m.th
për grushtin hidraulik.
Llogaritja e grushtit hidraulik konsiston në gjetjen e vlerës suplementare të presionit.
Në rastin konkret do të pranojmë një rritje të presionit hidraulik sa 15 % të presionit
hidrostatik normal. Ky reduktim i grushtit hidraulik mund të bëhet me anë të rregulluesve
të presionit por dhe kjo masë duhet të bëhet duke gjykuar nga krahasimet tekniko-
ekonomike:

H 0   1  hwkanal    5   306  11 .1  172  122.9m

H  0.25H 0  0.15  122.9  18.4m

Rrezja hidraulike:
d 1.85
R   0.46
4 4
Koeficienti Shezi:
1 16 1 1
C R  0.46 6  67.58
n 0.013
Pjerrësia hidraulike:
V2 4.5 2
i   9.64 0 00
C 2 R 67.58 2  0.46
Humbjet hidraulike:
hw. gj  i   l i 0.00964   89.4  82.5  80.4  86.4  3.27m

Duke pranuar si humbje lokale 5 % të humbjeve gjatësore, humbjet totale do të jenë:

hwtub  1.05hw. gj  1.05  3.27  3.43m

Lartësia e punës së HEC-it:

H p  H 0  hwtub  122.9  3.43  119 .5m

Fuqia e HEC-it:
 N  8.2  Q  H p  8.2  12.0  119 .5  11 .8Mw

Nga të dhënat hidrologjike kemi vlerën e prurjeve minimale të lumit tonë që është sa
25 % të prurjes llogaritëse të HEC-it. Nga kjo del që fuqia minimale e centralit tonë
është:

N min  0.25 N  0.25  11 .8  2.95Mw

Llogaritja statiko-konstruktive e tubacionit të turbinave.

Me këtë kuptojmë kontrollin e trashësisë së tubit dhe përmasimin e mbështetjes

ankoruese dhe atyre ndërmjetëse. Për të kontrolluar trashësinë i japim një vlerë të
përafërt.
Llogaritjen statike të tubacionit do ta bëjmë vetëm për mbështetjen e parafundit
(Nr=4) si mbështetje në kushte më të vështira pune.

Trashësia paraprake:
pd
 
2  

p – presioni në pikën 4. p = γ(H4 +ΔH4) ku: H 4   1   4  hwkanal  hw4

3
hw4. gj  i   li  0.00964   89.4  82.5  80.4  2.43m
i 1

hw4  1.05hw4. gj  1.05  2.43  2.55m H 4  306  202  11 .13  2.55  90.3m

p 4  1.0   90.3  0.15  90.3  103.9t / m 2

[σ] – sforcimi i lejuar që për çelikun e tubacionit është 1400 kg/cm2
ψ – koeficient që merr parasysh dhe forcat e tjera që veprojnë në tub ψ = 0.75
pd 10.39  185
    0.9  1.0
2   2  1400  0.75

Llogaritja e forcave që veprojnë në ankera:

Forcat aksiale:
1. Forca aksiale nga pesha e tubit A1:
A1    d     ç  L  sin     1.85  0.01  7.8  80.4  sin 10.8  6.8ton

2. Forca aksiale që lind në kthesën e tubit:

 d2   1.85 2
A2'  A2''   u  p4   1.0  103.9  279.3ton
4 4
 3. Forca aksiale që lind nga fërkimi në kompesator:
A3    d  b   u  p 4      1.85  0.2  1.0  103.9  0.1  12.1ton

4. Forca aksiale nga fërkimi tub - mbështetëse ndërmjetëse:

  d2 
A4   g t  g u   l  f  cos      d   ç     u   l  f  cos 
 4 
   1.85 2 
    1.85  7.8  0.01  1.0   86.4  0.1  cos10.8  26.7ton
 4 
5. Forca aksiale nga presioni në buzë të kompesatorit:
A5'    d     u  ( p 4  p3 )    1.85  0.01  1.0  (103.9  87.5)  0.95  1.0ton

A5''    d     u  p 4    1.85  0.01  1.0  103.9  6.0ton

Për gjetjen e p3-it veprohet si për gjetjen e p4-ës:

p = γ(H3 +ΔH3) ku: H 3   1   3  hw  hw
kanal 3

2
hw3 . gj  i   li  0.00964   89.4  82.5  1.66m
i 1

hw3  1.05hw3 . gj  1.05  1.66  1.74m H 3  306  217  11 .13  1.74  76.1m

p3  1.0   76.1  0.15  76.1  87.5t / m 2

Sforcimi σx që lind në tubacion për shkak të forcave aksiale është :

 1x 
A  A 1  A3  A4  A5' 6.8  12.1  26.7  1.0
  801.8t / m 2  80.2kg / cm 2
F   d    1.85  0.01

Sforcimet që lindin nga pesha e tubit dhe ujit si shkak i mbështetjes në mbështetjet
ndërmjetëse:
 q = 3.1 t/m

15
15
15
15
69.7 tm 15
15
0
69.7 tm

l – gjatësia nga një mbështetje te tjetra l = 15 m

q – ngarkesa e ujit dhe e peshës së tubacionit:
 d2
q   g t  g u  cos   (  d     ç   u ) cos 
4
   1.85 2 
q     1.85  0.01  7.8   1.0  cos 7.5  3.1t / m
 4 

Momenti në mbështetje dhe në hapësirë është:

q  l 2 3.1  15 2
M mb    69.7t  m
10 10
M M  32 69.7  32
 x2     20744t / m 2  2074.4kg / cm 2
W   d     1.85  0.01
2 2

 x   1x   x2  80.2  2074.4  2154.6kg / cm 2

Sforcimet radiale:
p  d 10.39  185
z  4   961.1kg / cm 2
2 2  1.0
 y   u  p 4  1.0  10.39  10.39kg / cm 2

Sforcimet tangenciale:
Q  L / 2 q  L2 / 2 3.1  15 2 / 2
 xz     6001t / m 2  600.1kg / cm 2
  d     d     1.85  0.01
Kontrolli i soliditetit në tub në hapësirë:
   x   z  2154  961  3115 kg / cm 2     1400kg / cm 2
 Kontrolli i soliditetit në mbështetje:

   1
x   z   4 xz2 
2
 80.2  961.1 2  4  600.12  1589kg / cm 2   

Kontrolli në qëndrueshmëri i tubit:

Kontrolli në qëndrueshmëri i tubit bëhet me anë të kushtit:
 1 d 185
 nga ky kusht nxjerrim që     1.42  1.5cm
d 130 130 130
Duke u nisur si nga kontrolli në soliditet ashtu dhe nga kontrolli në qëndrueshmëri
themi se tubacioni ynë i turbinave është i nën dimensionuar dhe ka nevojë për një
rillogaritje për të përcaktuar një trashësi tjetër të tubacionit.

Dimensionimi i ankerit

Dimensionimin e ankerit e bëjmë duke u mbështetur në kushtin në rrëshqitje d.m.th.

të gjejmë një vëllim të ankerit që pesha e tij të përballojë forcat rrëshqitëse që janë në
përgjithësi të gjitha forcat aksiale që gjetëm më sipër duke i shtuar dhe forcën që lind në
brryl dhe që e thith të gjithë ankeri:
Duke qenë se ankeri është shumë i shtrirë atij nuk i bëhet kontrolli në përmbysje:

Ks 
F mb

F rr

F mb   G  Fy   f F rr  Fx

  
Fy  A2''  A5'' sin  2  A1  A2'  A3  A4  A5' sin  1  
  279.3  6.0  sin 20.3   6.8  279.3  12.1  26.7  1.0  sin 7.5  56.7ton

Fx   A1  A2'  A3  A4  A5'  cos 1   A2''  A5''  cos 2 

  6.8  279.3  12.1  26.7  1.0  cos 7.5   279.3  6.0 cos 20.3  53.5ton

Peshën e ankerit e gjejmë me formulën e mëposhtme:

Fx  k s  Fy  f 53.5  1.5  56.7  0.5
G   217.2ton
f 0.5

Volumi i ankerit:
G 217.2
Van    94.4m 3
b 2 .3

Përmasat dhe modelimi i ankerit është si në figurën e mëposhtme:

 500 255
157.5 285 157.5
Aksi i tubacionit F2
F1

95
50 Ø18 50

95
285

378
60

361
G
250

92
R

79
100 400 100 80 130 90 140 110 145
0.89

Diagrama e sforcimeve

0.7

Përcaktimi i gjëndjes së sforcuar në taban:

R M R M 6 240 34.9  6
      
F W bh bh 2
4.0  7.55 4.0  7.55 2
 max  0.89kg / cm 2     2.0kg / cm 2
 min  0.7kg / cm 2

Dimensionimi i mbështetjes ndërmjetëse:

 d 2 
Fx   g t  g u  sin    d    l   ç  l   u  sin  
 4 
  1.85 2

   1.85  0.01  7.3  7.8   7.3 1.0  sin 7.5  3.0ton
 4 

 d 2 
FY   g t  g u  cos    d    l   ç  l   u  cos  
 4 
  1.85 2

   1.85  0.01 7.3  7.8   7.3 1.0  cos 7.5  22.7ton
 4 
Fx  k s  Fy  f 3.0  1.5  22.7  0.5 G 31.7
G   31.7ton Van    13.8m 3
f 0 .5 b 2.3

Përmasat dhe modelimi i ankerit është si në figurën e mëposhtme:

 5
Ø18

Aksi i
tubacio
390 nit

400

250
220

190
290 290

Përmasimi i godinës së centralit

Përmasimi i godinës së centralit konsiston në përcaktimin e llojit të turbinës dhe nga

parametri i rrotës së turbinës ne përcaktojmë parametrat e tjera si gypi i shkarkimit
dhomën spirale etj.
Godina e centralit do të ketë dy turbina secila ka një fuqi N = 11.8 MW me një rënie
pune prej Hp = 119.5 m. Me anë të këtyre parametrave në grafik ne përcaktojmë llojin e
turbinës si dhe dimaetrin e rrotës së punës së saj.
Nga ky grafik për rastin tonë gjejmë se ne jemi në fushën e përdorimit të turbinave
Frencis dhe lloji i turbinës është Frencis Φ125 V.M. dhe diametri i punës është D
= 220 cm.

Dimensionimi i dhomës spirale

Dhoma spirale në turbinë shërben për të bërë një shpërndarje sa më të mirë të prurjes
së ujit. Diametrin e dhomës e përcaktojmë me anë të formulës së mëposhtme:

4  Qi

 V
Qi – është prurja në çdo pjesë të dhomës dhe është funksion i këndit φ dhe gjendet me
formulën:

Qi  Qt
360
V – Shpejtësia e lëvizjes së ujit në dhomë që është konstante për të gjitha seksionet.
Kjo shpejtësi gjendet në grafik në funksion të rënies që për rastin tonë është V = 4.0 m/s

Diametrat për seksionet e ndryshme të dhomës i japim në tabelën e mëposhtme:

 φ V Qi Φ
345 4.0 5.75 1.35
255 4.0 4.25 1.16
165 4.0 2.75 0.94
75 4.0 1.25 0.63
Përcaktimi i lartësisë së thithjes

Lartësia e thithjes së një turbine është lartësia që duhet të jetë fundi i rrotës së punës
në mënyrë që turbina të mos kavitojë. Për rastin tonë kjo lartësi është:
 172
H s  10.0     H p  10.0   0.04  119 .5  5.03m
900 900
σ – Koefiçenti i kavitacionit

Komponimin e godinës së centralit si dhe pamjen në planimetri i paraqesim në fletën

e vizatimit.