You are on page 1of 698

•-....

*-••]

'

i'

....

M > , ' . - •
, • ... • •

i> •

.
.
^
Digitized b/^ftt^k' j
<5,ATECHISM
y .ROMA KT 1/ r

^
'

Ex DECRE-ro CONGILII
dentini , & Pij Pontificis MaxLl

I.

C J IEO D
I r I, llltmrifimomm ^ri^

. 'ixoflicixuChriilopa.PIandnj,TypographiRc<^;j

Digitized by Google
Digitized by Google
A L B E R T V S;
DEi GRATIA COMES
*TdUtims RheniyVtriufque Bauaria

'^vv^ E MO adeoeft Catholiconim in


jfe^^^l f^r^^^^^ j
f Gcfmania, qui n jn pcrfpcdifli«i
^ KsS^tl !^ "^^^ habcat, quantum maliec-
^ clcfix clvitum fit per quinquagiata
!:T03dnios annos harrcrico-
"^iA
^J^5^^>^^^rum librorum IcCttone. Hacenim
arte ,vbi viua adminiftrorum voce non potuit
diabolus > cxitiale illud pcnicrfbnim dogmacum,
virus h )minum animis infudit: hacrati netor-
dlisilieaciguis irrepflc hac via ad dcfediooeiu
.:.

compulit pIurimDS,quiin(aTios illos nouatbrum


clam ^^rc5non cam facile admifillcnt. Ncc incom^
m^deceadic aduerfarionoftro hicpetctc^ndimo-*
dus, cum non raro ca qux diiliinularo dolo mol-
jius fcriberecur, ad fuam pcrnicijm multi grauius
cdam acdpercnt. Atq,itaicm adinftittttiim fiium
duplici modo commode egerunt h^rctici rciipto-
res, dum 4e ':^ropvij capitis f^mnia imperitionbus.
obcruder.cnt : &
qu quca viis andquis abcr-
aliis

taadi« rcsqueftibindc nomas comminircendi lu-


bricis Cais commentationibus occafionf^m ftrac-
rent^Huic grauiffimo cext^ &
pei^icul :fo vuUicri^

qida pcrconuariara operii medendiim eft > nccc t


z faaom
&riaiti illamcuram atque foUidfudbcm h
^
• •
pro fubdicofum lalutc/cmel cx officij latione fuf-
ccptam,nunquain dcppfimuus ,in co claboiantcs
'
pliirimum , vc poft repurgatam de Iwcrcticis 8c
pcrniciolis nouacorutn libiis Bauai iam , ad manil
haberentrubdidnoftn9 optimos &; Celcdiilimos
quofquc cam veterum , quara reccntium, ctiam
piiflimorum hoimnum , libros,quibus ad augcu-
cfttn tiiendam^ue fiiam l^tttein vterenmr /ecur^:
'

rescue hums nollri ftudij bencficioco deucnir,vc


nemo admodum noftrorum fubdiconim vel bo*
nis vel vtilibus Iibiis dcftimtus eflevidcatur,vcl in
Ecriculopolitu^jncprocatholicohafrcricus , pro
ono&{anonoxiu$ aliqiiis auttnalus (iibrepat
auclor.C^etcrum ex lis oainibus, qua^ in hac mu-
di (encdbt y per quinqiiaginta illos conimunium
turbarum ac Icditionuni annos a multis innumefa
fere prodomus Dei Ecdefin^ caihoiicx dignitatCt
fcriptaflintjcumpnncipem (uoiurcobtineant lo-
cum, SacroCmdii Oeoumenici Tridcntini Gondiij
placita> vtilidimam fane religion! , ac pietati ope-
ram Iccaucrint omnes quorum ca ftudiis fideliu
,

captui accommodatidimareddemur . Eaecenim


funt non plurimorum folummodo Sc fandlifll-
mO£um,&dc<3:i film or um '^irorum re fp o n (a q n a- ,

dubiis alioqui rebus fidem homines libe«


Jibiis in

tcr adhibeanr/ed ipfa Spiritus (andi oracuia, ipfe


D imni execci mum digims » &cseleftia .tonirrua«

H ^
iniiitantur oporret quotquot pemer/brum
' p marutft l|^ttdctc»uniur:ad horum px*fcripta
» fcic

;
Digitized by Google
a

fcfc consponanCy qtxi extra statue ciamnationif


periculam cile cupiunt: His tanquam pracfentis
13 uminis imicftate ten cantur
, pedemquc refcrre

9 qatEcclenaeCatholicasoppugnadonem
per cxcicmum fcclus& impietatcm noduni fol-
ucrunc • Han: ^ft rumma rumtni Dei l>ene£ccnda»
ouod vltimis hifce temporibus, tarn difcrtc loqui
fidclibusfuis eft dignatus pater xnifcricordiaruiUjj
&
omniique coniblationis honx fpci^Suificit hasc
, vliima inclmato orbi mcdicina,cum ad prarcaucn-
dos^tum depellendos quoquc hxrefiim^ & Cc&sl^
turn moi bos; ncmoquc excuiari amplius poteric,
quifquis anim«e iadiicani paiTus fucrit vilam. Hzm
hent iideles ex Tridentitii Concili j decretis Ca«
tccihiixnumyqucm ob fiimmi paftoris reuercntiam
Romanotn rede dictint, certum ialucisfua; pbdi-
dium; habenc & rcdiidi,quo,vt fcfc in viam red-
piant^grauUfim^ admonentiu* &iaipelluntiu Efk .

isvnus liber omnium inftar , fiuc vetcris Bcdeiia-


ftica: Hierarchue confoiid^tionem quccras y fiue
modum &rationein promptiflitnam , quibus pe^
rcgiinas illas hacreticoium afjpei-gines ik prolii-.
beas & extinguas « Hunc£ qus5 m>i frcquentiori
Icdbionc femiliarem fccciit, non hominum audiec
fcrmoncm quonimtdida velrationccxpendat^
,

vel ad alia aliorutnpmdentium placita referar, fed


ipfas Apottolorum lingUas verailkmagnalia Dd
loquentes. Omtua bicfan^^ ,.oiiiniagratmer de-*
fiaica, adeo vt fi adhaecnouatorum nugas, &
ea.

(|utbus capcus iaiu teuetui; oi:bis»yerboruin Icno-


ab } ciiiia

Digitized by Google
ctni:i<iftas , non alitcr quam leuiailla M.^ur-^rum
ipicaiacacauhradis icniiiiiTa^refiliant^ auc figiijiiia

6pera lapidi illi/a conifnintcantar; Quxe icaoue


priicis icmp ribus Ecckfi^ prima icmperruic
iiiis
*
cofolauo^^vt poft longam fasredcctain debaccha^
tionem Jub Cociliorutn audtoriiaic quaii re(pira-
rct, fciequcabxnminis &afflicUonibu$iiernni'
CoUig^ret: Candem nobis quoque in hac manif^-l
&B, rcrum omnium indinatione , nondeetlb^ 8c
gaademus Sc gratulamur plurimum. Quamob*
&
rem reucrcndi dodifliirii viri, nobi$ ncere
ledi & fidcli^ Andrea? fabfici/ Leociij ftudium
3aoiileCatechi(mum R jiti^niHti iacili^ri qua*
am racione tmpericorum ingeniis acconmicW
dauitytion f Iiim yehememprwbamtts, tod etiam'
. in cleri noftri alioi umque ftibdif^rum noftr rum
thwibus pcrpctuo vcr4n cupimus. £.x €|iioiiimi»*
rum opcrc ipfc Catechifoi vfiis lct!!^orfbus facilis

&per^icuus rcdditur Redicauceminde , vciab


.

aliis mitltis huius virikbonbus^adnoshzcqao^*


que ma^na vcKiptas , quod is co chariffimi filij.
noAin pnncipts Ernefti^AdiBiniftmomFfiiinge-*
opp rain^ promouet. Quern vti
fis^piecatem tarn
ompipotenri Dc:^,ad vfum &
iigniiatemccckliat
iaa^ancriiand animeiam ani^ obmbmusi^ ieai^ad
cius^glpriam & cajch licar reW^ionis confoiatio^
nem fempcriuiiabtmu^mii^imeiiiuiti. Pofteaqui
igitiir facra' fynockis^ Tridentinaprii cipes omncs -

pic in I>oJTjno hortamr ad operano fuam ica ec^


ckfi^ praeflandam^ yc ab^eadeormfiim: , ah.

Digitized by Google
harretidsdiprauariac violarinon pccmittanc , (cd
9tb his dc omnibus deuoti recipiancur &
fideilcer
pb/cruaicur , atcjuc ad catti cciam rationcmpcrrt-
laeanc, quise Cacechiimo Romano luncexpucacai
Nos pro ofncianoftrolubditosoninesinfanaSc
Apoftolicafide reuacrc cu i^nces y pr uin iiiruni
noftrarum populis , omnibtilque noftns (ubdhif
hancFabricianaGatechifaii Romani cditioncmt .

qua cHhoUcx codcAx doiftrina lucuicntdr pel:


^u^fliones cftexpoficajferio ac diligentiflime cd*
mandamus Iniungimus
. praetcrea & praecipimu*
fub poena indignaciahis nojflrx ptmitiomfqUefilr^
Uioris,pra'fc£tis noftris,& iudiciorum pncfidibui
ybiuis locorum conilimm^itetn ctuitatttm i8c o(n^
pid ^rum noftroram mag!ftratibu^,vt opera dctit^
fii Tima fide Sc diUgenda,ne inyUavel^ocfai^

veKcholaaliqui Irrepatitqiii populum vtf imieni^^


lutein dodnnis variis &
|}cregrihis abducani : iU
ludq; ex ordinatioram &
paftottim iudicid tiini^
primis prouidcat ,vt qaidquid vel poniii^ in tern,
piis vcl iuucnmti in monafteriis
^ &
Icholis tradi*^
nirdo<arina?, CatcchifmiRo1t!riftr*at»«^mper«^^
ita vt be tam doccntium quim difccntium re* &
gula fit & nnrma Vmca • Opmtcniw ctttfe bmnek
noftro5,quibi;isaniniattittt ctira incumbit , itare-
fum diuinanith cognirionc ijEnbupos , vt ftatim
quid rradat Catcchifmusillejpercipcrc vq{fent:kJi
poftquam quodpriraum eft a nobisdifficiliusim*
petrari forfan poflit, reftac ytillud cuod pr oximu
fft ptomoucamus • Si condnuata tUa CatecK fmi i

Digitized by Google
^ries^ pleiifquefiiitautdiificiUorsaiit moleftior,
.cum nunc, iudii noftro , ica particiim accipiant^vt
ficCux intclligcnux', ScoUoruni ialudprocliums
(eruircfacianc . Cert^ Tpeiamus earn operatn Ca^
.^olki^ on^aibu&i^qn^ingratatn futuram • Ncc
c^uicqamxi cfl: quoidin hac reipubliccc pjcmirba-^
tione mrigjs d^fiderainus, quam eojiu > qui Chii*
^onpmcn dcderum , animos ita fcmel vidcic
jpphiundos^vccx Catholics Ecdefiae audoritate,
i^juam fymbolofidci,noftcx profitcaiur, potiu^
jqiiam ex priuaconim ittdicus> dodbinam religion
|xi$ fibi repctcndam iudiccxic. Qux rc nO dubiw,
lliinoref)if(xbebit JitHculc^eip^, fi h^mines^e--
|notap^itinada,do6]ti*mam C^techifmoTlpmana
jcomjprchf^ifara > ia qua dccct vcneradonc hg*
bea&t>yt qucmadmpdumvna eft fides , adueiriii^
quam portx inferi nunquam pic-Eualucrint, itJ^
c^tiamfub vno paftorc vnain.cius tradcndx rcgu-
hm omnes fcquantur . Hanc ccrte fe][id^atem vc
totlGcrmaniae optamus , ica eti^m^Deo propitio^
Inproiiinciis noftps promoucreiemperftudebi*:
mns. Datum Monachij ipfo die S. Simperti
jBpiicopi magni Augufteniis Ecclc% luininis^
^;iQO ^zxl Saltiacoii^ i ^701
• ••

* 4

Digitized by Google
REVERENDISSIMO
IN CHRISTO PATRI3
Illuftriflimoquc Piincipi, Ofhoni, Epi-
fcopo CardinaH Pjrxncftioo , &
Aiigu^
1
m

fto, mifcricordiam confecutis prxluli-

Aadrcas Fabriciu^ Leodius S,

regmm populi Ifraeilipfi fa^

HigiHrn Ji^i/ueSius ^auid,


cum habere^ jibi propoftum.
y^is hymn is hom'mes ad dmnum amo-
rm excitaUyprirnHm illud agit ^ yt qu^e
ft direSi4 W ad perdimnem y yel ad
^temam felkitatm yia , Inadenter de-
mnfiretMe fim tpfo (quQdaimt)lmi'
m in praup4 rtMmus, fruflra gradmi
poftea reuocAr^yelimi*s,llIudigititr pr'm-
(ipio prouidendum monet J yt^ peruerfi"

rum con[u€^u(^nm y 0* doi^mam fu^

Digitized by Google
m perpetuakgis Domim meditatione col"
loccmt4s, 'Beat usyin quit^qmnon abutm
CGnfdw tmpiorum, ^m via peccaiorwn
non Hetit, ^ in catheijua pefnlentM non
[edit : Sedm lege Domini Voluntas eius^
i^ialege eius meStahitur die , ac noSU.
C^termn , miferi mortaJes ktto terrena^
rumeuptdttatmnocc^cdti, hxcnon mtel-
ligentcsyflultam tUam muherem in cathe^
dra peJltUntuz fedentem^conJequt^CP*
dire , quam ad propofitam beafitudmem.
(X iugt calejits fapientue fiudio ^ contrn^
dere maJuerunt . H<ec, ymjtMm a!^^
fmtit no[lra£taSy quanta damna hareti*

corumfiUj ndn modb tarta rea fua lirigua^

yeruM multo maxime pejldcntihus jcri^


ftis , qua Catechifmorurh tittdis ornart
jolent fEcckfi^ Cbriftiinferani.Nemo pio
doloris fi»f» 4Uqt$a»do tangttur , qmn
mdinopere pubUcam diam caUmitatem
iffgere cogatur,

Sedqtdd mtirtntpMer tUemifericor'-


dtarum

Digitized by Google
fHaft^euslnunqrud cot'm:ut m irA pietd-
fenfjUa? ^ui&ixitaures lominis^ vun-
quid chjurdutt ? formmit os ad lo-
^uendit^qui paSior efl Ifiaelts > qtfi dedtt^
tit fcut :omlofeph-nuquidtatwpisfuum
muadentibus gregem Jdttiffe credatttr^

Nmqmd non japunhAcUmitat ^triu


iintiA ddt Vocm fiwn ? \^td hie Solo-
mont Infummisyrefpondet , exeeljisque
yertuibiifS jHpra yum in mediis jemitis
fimi^ iupctA fortAS cimtAtis , in ipff lo^-

amtitr.Mift AnqHas fuas vt vocarettt ad


arcem^^ admaemA ciuiiAtis,<i;)-' quidem
yt Damdis etiamrefponpsm aditmgamt4S.
In emnem terram exmt fomtsiorum, 0*,
infints 0rhis tirrayerhatvKitai. Nm^
qmm deftttutt UcckpAmmceJfaria.'verhi
Jm pTMluatione ^ qm impUt omm animal
hentdiStom , Of dot efcam m tempore
opportum . Omms dolas^ rtermfque Sa^
ta»y&iujquefatetiitiimyextremishis tent-^

forilfHs mtmdtrmt^'vt tpfumfrmamfn*


twn ^ colfrnxam vmtatis ^ .^endaci§

1* . .J-

Digitized by Google
fuhnerterent yythticm aternaytta te-
nelnisfhtfqUet Je^ptiacis obrmret.SeA
^mpmperfuos tuttur ^ qui dilig^tesfi in
fine diligity incretUbiii boniuae ejfectty vt.
qtM maiores harefitm tenebra ^ esf iliote-.

nebraruttt regno fmt fujcitau , eo claritts.,


lumen alimaefplendefceret. . ,

Ecce y OecHmenica SynodiTridentmA


mSlorttate non mod^grauiord cath^licoi
doSirirta capita contra nojlri temporis

h^refes decernuntur ^fedpratereoieMfdem


faerie jynodi decreto Caiechijmus conjcri^
bitur 3 ceruqueformula ^ ^vat^Chri-.
Jlianipopulkab ipltsfideifuSmentism^
Jiituendhpublice proponitur/vtnulh tarn
dubium. ejfepoljit^^quidfequi inter tot er-^_ ^

rores deheat^cm docendtmunus in Eccle-^

fa Catholica efiimpo(itum^.^Qd equidem


Dei beneficium adeo excellens eji am-,

flftnt yVt Chrtjiiana refpubltca ficundtm


mnquam fenfiritj nec yUum exemplum.
in eo fcribendigmere habeat . ^la enpn
maius,qtia^ in tanta orbis , religionU
con-'

Digitized by Google
tomiifftoncyitt tantisfideiproallis, boml-
nil/ us acadere potuit ^ qmm Occumenici
Cocilij auBontate y pabtdamfolidijlimarffi
qua tumentes vndiquefluSius Jitperent,
acc 'were ? ^inam jpirUus fanSii yis^ .

dimnat^ honttas , hac tempejiatt aper--


tiiis fi*tjfet pahfk^aj quam dum inter tot
ymbras,^ inanU yirtutumfitntdachray
iUormn iuaticio ^ qmbtu cUmsregni caU^
rmnpottfftmum jtmt tradtta/piiM vurti^
its imago contmplanda prafiatm'i
Si njero diSiionis puritapem , fielocH^
tioms gratiam y fj^ntentiamm grauita-
.tmyliiUiiflremy Cr laudatum ordinem,^
mthodi vim , ^a res ctiamfubtdilfima^
4^ recondita myficm mira dexteritate
hie exponuntur^conpderes^ nihil ProfcBo
fcribi ornatius , nihil cogitari potuit per-
feSiius. Sediliudynum viros mramfjimosy
^ in fitmmo dignitatis gradu-foUocatos
hie dolere ammaduerto , non omncs^ qui"
Jbus hue Catechefts feriptaefi, pmnde alf
himmisartibusj'erumquenicejfariarum
'
copns

Digitized by Google
(oflis tjfe infiruRcs ) 'Vtmex, efuantus,

hoc fcriptn thej»urtti Uteat ymteiligcrc


fofjint.Senfit hwmttr cdieros^lliufmfjt^^
mi Prmcipu Jtherti , Comitts Falatim
ISihmhAcrvtrMjque Bauma Ducis Can'-
cellmuSyDommm Smon Eckit^s , ma^ni
iUius Theologt lomms Bck^frdterj chms
in jumma dtgmute ,cum modefitm ^ turn
in prouehmdts rebus Chnpanis ^ frnn-
itjam pietatetfj femjnr colui y ^ fujcefi*
'

Septus lUe coram filituf efi mmordiety


quam mkjleferret , C<^echtjmum iUum
'Rom/tn'm mn fine ma^no populiChri'
pajiorihus mi-
fimi detrimento .plerijqi^^
fim efje famtlMremyfmulijue ytyluce
tlla^

redde-_
ta eum tmperitioribus faciliorem
rm^amkifimecfihormus. Cum auterk
iudicmm mmum ncn temere tilt open,
^uod tata auSioritate m lucem prodiiffa^
effeddmdtmdamitraxinegotitminbn^
mm , donee tmdem yidt
tUuHri^immt
discern Alb m
yctenmtipimumddmh
urn

num meHmi hocipfm^mdUckiMopta^

Digitized by Google
hit, tantum ttlm nm mhi imp^dr£
/Icceftt demUm lUsftrifim ducts Er*
neftty Efijco^atus Frjinjefis adniim^rA^
torts, Httdtum , qm mteStgens chdrtftmi
fta parentis yoluatatem , pro tttcredihiH
quo mcatholicam religionem fertur t^Io
mn rninimos adhihuu acideos , vtmox^,
quad pie c?* ytiUter cogitAtum ejfe puta^
iatytmSlui mmdjiret^r, Ueque enim dt^
ci potejl , qnam facunda omnium virtu-''
tttm femina , pMimi huius prinapis pa^
rentes yCordi adhuc tenero iamprtdem im*
preffermt. Ad hune modumtAnna, Au^
firiacajwperatoris ^aximilittni germtc^
ud firor y filtumjtMun BmeHum femper
bah mty0* edttcMtitjfut eo^emo Phaci^
pufft GerMMtuSf iufitus cum Salomone ^
tere ppfit: Ete^o filtus patrtsmetfui:te^
ffcllusy ^ yttigenitus coram matre mea^
docebat me , atque dicebat i SuJcipidf
'Perha mea cor tufi^ cufiodi pracepta mea,

^ nfiues^pojsidefapicritiamyprJ^ideprU"
dentMm^ne aimittas eam^ o* cujCodkt te.
dilwe

Digitized by Google
Mgeeam,etcoftfiriMha te.Arripetlia,^
exdtabit te yglorificAhcru ah «4» (t^tn earn
fuens amflexAtus^^ pAhit cap tti tuo att'
gme»tagr4ttartmf0* CQronamQlj/Upror
teget te, Nec deU^cm in fmitis impio^
rum» nec tthi placeat mdorum yU ^ frge
dh My n€c trAttfeas per illam ^ declina, O*.
4efmem- non enim dormimt nifimak-
fecerint , i^^p^t*^ fininits

tdfilkppUnumintXmsdunt fmm
im
fietatis, 0* 'Pinttmmqmtatisifihimtir
^ruBas autemex hoc pktatis fiminarw
amtidiendfcmtes , 0* adaugujUmBa^
paruedomum redemtes ymifermdamqm
mm condttionem, qui contrariafacmt,^
mmies fe^
imfitatAs coUndi Dei
aumtur, qu£ ibidem moxfu>yijciturje?j^
untia, cUrifme exponit . It^orum fi-
mu quafi lux j^lendenS:,procedit
mfcit/-u^qi^e ad perfe(^am diem:viA im~
'tiorim tenehrofa.nefcmnt, yhj> corrn^t,
Caups igitur maxims ^permde acho*.
neMimis imipaftfs ,fsm tmdem ccepi co-,

Digitized by Google
gttMrey am rat'wne diukU calefies- Cae*
(chijm iuacomlufi, pkrihtu cmnmnU
wifoffmu CommntarasproUxiorihus
euudem expUcare y 'ptdebaturnoumodo
9peroJum^yerum etim mtdtis^ ^ui brm-*
totepotiffimum cdpiuntur, minusgratum
fttturum, detrahere atitem quicqmm iUi
pperi^ qt$oi doSiiJfimortm totius orhis

Chifiianihomnum cofenfits approhajjety


piacuUlocd halmmtu . iiecfatisprudeter
vi/us eft nobis pojfe Agere \ qdoccupaiuf
yt paftorumpromueatfiudia^aUquid HU
doSiritue fubducat , qum praciputt qua-*
que religiomscolttmrM inter docendim
fi- j^^j^
que/idam^ ^ adpajioruminftitutionemii^
His
necejjariam iudicajjent. Sis ?^t^
Mmis cdupspermotus^ opera precium^^'
duxi^reliBa^Cateckifao, ordinisy rfi-

rfmpMinaieftate, eum dumtAXAt luculen


ttfs[H£ft$onibusdiftingmrey€xquihusru-
dwres quidper pnguk cApiu^ toto^ue ctr
textu muefligare ipjos oporteat^ canfefiifn '

i»teUigant.((<^^qmdqBior^sfuntyMt€rius:
"
cd . Ubo-' •

Digitized by Google
Uhorefudsatlementyreyufq.aliifddc^di
'ecdejtaficds necejftriisjmpendere fofjint.
Beetiam magis hancmgndtyU fUcuity
quodinteUigerem^f^X^'^''' cfeerttditione
'pocdem^ApoSioJuAinq^ C4techiz.andi ra^
timem^cum Jpeciem in myfieriis baptifmi
etiamnum retimt euUpA, inurrdgAtmi"
busj(^ rej^ofoaibus cojiitife. Vnde etia
faSiu eji^yt^qui rudmetafdei traded at,
rdmonis ddidatus erat,
utetfnx^fmoi dtcmturiSi ejuld auiemyCar^

d^mUsampliffttneyhk dept^hedes^quoddi

rdt^meritOfplenoqtte iure^etili itMfecerts;


qmtM4hnemlefia,pittateyp4trmm0ym-''
\ -
pnittfque bmefkiiSf hmchmine it^tdfi
a/hmxifii , yt quicquid ia eB dignitd-
' tisy ^officij y tmcelfitudine comprimii-
'

fxciuttt bk/ter agnojut (y* profnatur*


- Siqmd etiam ^uenndipmi Antifii"
teSjhk yphis offerat ur ^ quo Bcclefiarum

yeftrdrum mcejftatibus fubueniaturypri
n^firihendi occajtonemift. cauj^ mrit^ •

in

Digitized by Google
admrahiliy etdiuinpm catholtcH rel^m^,
X^Io^ er incoparM yktmHioHdeyetftM^
qua apud meplmmu Vakre debmt^i$£i0
hiate,huc cjudecuq, Ubor^^mihicxUrfit,
. Atqueytmanoftrofitfdto,yeftracf. au^^.
Ht^teJmHes^qmkt^s pafcedidocedtq^ mUr-
niu in BccUjia oheundu efi^UndeinteUtr
gSty qaauja-decmemei Cecdijfindio ra?
tiones confittdndiarlibareJkmhreM
Mcepifej^eceJjM'Uq.interm^
Unm Chrifiidnti capita inpxoptuhd>er^
€xplica(d.^tM in rCyjl}efo^ti4 parMuUit^i:
turfiu^ipfus^ [i marginal^ mfitdsdmta^^
iationes^ qmhuspHt^r nyt4ii(mmmi^\
4ffimJl^yiq> mutiM refivfientia^ei
t^r SjftodutndetmJtmfurtp explicata^m^y
dicammtisJdigenterfxpede't.^idlq^Q^^
Hea hfc dcti^dat aU^oritas^qUa or-^^
Bis{emperfiurofauBaiudicmt, e^* vdut
,

ditiin^venerdtus cfi} Aicuius Satana No


minifiri:, qm(rekt dil Prapheu)futifi^',
qtMturfpiritji^Cdtechijfft bic propqmtur^,
" " ^ cd 4
.
'
'
fed

Digitized by Google
fed Komanus,fed ems EccUjUiqum
hU'c^ilmiratus ohmTtrtmflmttsi Si Italue , i»i

fvnde noBis qnoque au^orit^ prafio efi


fidti^aSelfX ecaefiAy cmtotm do&rinS
-^pojioli cumfangtme prgfuderunt , vbi
Vetrmpafjiom domnua MUqtMtu/r :ybi
Paulfu loanms exku coronatttr * ^od
quidemadeo yemm efi^adeb cerio totam
ihrtfii doiHrinam httic eccle/ta Pjrincipes
•^poJlolorumteBmento reliquerut^adea
provriojMgftmeeuangelijhareditate Ro»
mamsconftgnarutjy$ntilkh4^lenus/ue-'
f
rit Chrifltani orbif orSynififorte nefario .

fctUrefea Chrifio amdfiffet, tlU qm


fkntisi catholic*fidii magt/iram fint-

fer non fit frofeffa^'Pontificcntque Roma^


ntmin'vmuerjHm or hem tenere primn-'
tttmfPetrifucccforemyVertm Chriftt vi"
carium i omnium ChrifiianftriipAtre^ 0*
doSiorem no agnouerit . Ita fenft Oriens.

$U Jenfit Occiaesjtafinjit yniuerfusChri ,

fidnijmus , Docet hoc yfis ecclejtaruydo^


'
cent

Digitized by Google
4

totoortft hautta^qua m i ex lententM *

mm Fenttpcts ejjcnt ccubrata^mnquojuj^ n**** »•


4fiUfideUsa»Bioritatemohtmuermt,

hie Cdfechifmttsprodjtyfidfs , ttatUioru


tMyytgmta Cmftmnprofejpe^yixfantd
nobis nota^^nott Amnde^ quam ah ilUp le^
gittmAs cole»jdt Dei rationes certmnqi»$^
^
de dogmatihus ChrifiimisiuMciim^tkm
fttendum cenfemt, Im nonus dumtdxat
annus yoluitur^ qmdAbdifu homogran^
a<ems ^ aif lis popuUs^quifimtima Tygri
fimio loco, incolmt , cle&us Tatriarchx
Afyriorum^ nihil aut imhecillam atat em j,

Mtdifirimina UgifRmiitinertsmoratusj
nott duhitmit l^mmi '^^ ibidem cofir^
moiioutacciperet^'penire .,^uam necJifft^ .

(uUeraPioqMrtooh^tMuitjCiimittleMo^,
ribus qmbufdam tantim riti^man<kbis
diffidJesjkn ipfisfidei dogmatibus^sHm ec^-

cufiaRomMdcoau^mret, Neepruts difr:


uj^t^quainfileniter, de more^ ^eiitrada

Digitized by Google
sfftmaretyfe nmqum afanUijfimis fedis
"ipofiolfca et Cocd^oru decretis dtfceffuriif
jUudq^ etiifummA diltgetU 4^ttr&, vtJai-

circiter qtMdragmta^idefaceretfDe picric


trater^A fcripturis interrogatus , Ithro^
omnes veteris^ et noui teftameti, eti^ quos-

Hebrai aut h^eretici no prohaht.fc habere
refpodit:mtiqms (foSiores Gracos^et La
tm&Sytofdmfhte^qmbius ytitur Romana
BcdefiayChddaice^Syriac^ ,yelAr4bicg
iperfis^nenuUos etiam nobis incognitos yfe
bofM ex parte legffi affirmauit, l)ogmata
4ute cotromrft^ypk^p d§ cofejjione aurictt^
lari^frecatione pro mortuisfaciedajfCanor-
ne^etc'ifecratione MiJfhjLmaginibuSyinuo*

f:aUo?jeJan6lom^hisJtfffilibuSyqUie nofiro^

rU' homing pramttifymper in mbiu reuor
fdmt^dicebat in regionibus Jtto Patriar-
fijidtuifubie^is^aaeo ejfe certayVt nefasjit
yel ddittr cegitare.An no zsr latins Sj/- *

rus^TdtriarchaAntiochenuSy paucisab-'
hmannis cumfuoJtwtfobditiftitn^minfi

Digitized by Google
Uteris ddPmlA ft IttUum Fotificef mxi^
mSibortm mm'mum tertidSydatisJk rcr
^tff4pudfi dubiis, qmd Qrihodoxa.^
Koinanafides teneret^magno fermre ed^f
^
eeri petijt ,et quodilU frobaretyfis mnmet
fiqui yelle pKomifitl- ^ec hoc obfertumtU
fiudio cofefuj^prefriu etialegata Moyfe^
Sym adytruq. Vontificemifityquiillm
/ftprema in totu CfirifiMnifmu potefit^e^
ma, recognofcmt omne pbedientii t c-
clefia Komaneatq. eiusTotificiexhiberet,
^idvero Ar/pentjf nonf et illi hoc nofirei
fisaUo adfide Kdnt4n^ pro ipfius recogni-
thpeydogmdtu fuafidei exphcatiofte^ o*
Frafidu confirmattone^ tertiofios mifi
ruti^tdad hac IntU^agt^ ilii regi^P^e^
toi<mmfubU£ifi^CefteyVtcumqj inmuhts
olim iudaifirinty bof tame cu Mt§r^_ Chri
fti4pis profitebanturySccUfii Kmanito^-
tm Cor^UmJmiejJe.i»(f(rice,^
autf legato ad luliu tfrtiH^mJJoyfi per omr.
maecclefia Komamfubiecer^tjO* i ^o- •:'
mono Potifice^vera dp dogm^tilifidei dor
^rMtSfibitradipofitiUrut.,^ms amefitr^

^ Digitii
ligionis Hdtus inaUis IndUrum dmplifji-
mis regnis^ qiM regis HifpanU e>* Lttfi-
tanue imj^eratafiemnt , notius efi ^ quam
^
yt qmtiu4mbkk nobisfarihatm',
'Btbodkilhs dudimusyqui^yt ddju»
froflifHditmnoi pertrahauty Ecclefim
Romaihm, omnium Ecclefiarum matrem
a pits omnibus femper habitam , quibuj^
cumqm cdumniis yUemfactuntH EBn^
tncredibiUsy acfiupendx ammtuSf iUius

fcclefia ilignitate, et doBrinam^emere,


quam yjque ab annis millefuprd quinge^
tos J Barbara gentes imrnenjo tcrrarti in-
teru4Uo knobis difunSia, inferoci hare^
fitmgraffationejn tanta. Turcarum , Ter^
Jarum^ceterortmque infidtlium PrincipH
tyrannideyin tantarerumyBjegum^o*^^
gnorum conuerfioneyretinueruntjiquun^
turret facrofim^am habentl Adeone Ger"
pianifu£fdutis erunt immcmons^vt co^ -

temp to laBeyCiboquf maternoy quasfaces


effudit4mphoraSaxonic4jJorbereyCss' ^
lambgre femper Budeanti

Digitized by Google
hihete qumtum yiresfermt ytdntumfa*
rorm.frohibete huius augupi^imi ImpC"
mfimim. ^rohihete animarum *vobis
tencreditarum crudeUfimtim Sirag€m.Vt
msyohiscmmiffg^juhdu^ociyonoxioy
pfcdntur'm herbis virenttbus^fidulo (f-
fkaeSidiaariajfaciindipma^ jyeraatif
fAfciM^ velut fidi domus Daacottomiy
fukie^is yahis fajioribus dcmonfirate*
^rndfunrntus iUe gregis dommkipafioff
4tque adeo Chrtjlt yicdrius yobis comme^
datj quod libcrahter yobis totiffs Chrifiia,
nitatis mater commftrticatj qua decet ob--

feru^mtiaexcipite.
Si rrtagni beneficij loco paffim babenjoT
let optts^ quodfingtUdri aUcuius hminis
iifdtcio 4dillufirationem Catholkdfidei in
nfutgusJpargitury qtutnti nobis ent fUttd
tt^tmifSy quod interuenfete cecmneuKt Co-
ciki fiptentia incepturn, qtfodyiroru toto.
ChriHiani/mo celeberrimrum Migefttia
perfi^im^quodjedis ApoBolic£ au^ori^,
cd s tdte,,^..

Digitized bV Google
tate corrohoratii, quoddepiq. Fij qptmti'^
qHodeius Totijlcis iukffi* e^eatttt; quo
moadcUiium aamcuU Petrifidere Potefi
frudetihr yftemo in^ropuljmdts ecclejit&

rici^ diltgeniior^ nemo in relmonis culttf


inueniaturfahBior} ^uafU igitur hakea^
dementia Jt quantuli nobis ineft a nature
acummtSytUud infrugiferhrelusiyfalutA-
ribusq. prafcriptis!.^ nomd^ no confifm^r-
musJedetU/n in rebus deterrimis^ erro--
rumq. yanitate hebetemus. Lemnfcis 4f-
cipitres retinentus^ ne ad qualibet 4uti;ul4
temere auolet. et qui in ecctepis prim^ dig-,
tiitate acceper ut^ nuUu in legedis 4u^ori-^
bus ddeSii*fuis adminifirisfiatuetl Caries
ne qitelibet adore perfiquatur^ loco retro- _
htmus^et remcamus^ et ms quiduis nulh
difcrimine hominibUs edifcendu propone^
wm^Leones^O* ^quda dii ambulant^yn
gues introrfum yertut^m Mttcujpi^.
deiliorum. retundant. ^ qui curandas ha,
minit Antmasfufceperuntiquicquidhabet
ingenij^ its ntaxime jcripiis m mpede/ft^
vnde dduerfits graffantes quotidie bare-

Digitized by Google
, . - « J \ »

deferpens malum yelarceant, yelextm-


gmntlynde peSlusfnum Jkhberrima do-
fkma nficpant'^. Hoc/ttfte ijijs fatechifmtts
faprafiat tnaieftate , yt qua vrittatorum
homitfuftudtis itd ea re ha^enusfttere co^
Jtrdtd^mht fmerplforis habere videSitttr,
S I atiij iptur Apojiolkam fchoU etitan
hodie (oquente Mioare geSliat^quafit

ntanortt Catechefis videat. In Romaoa ec'"


cUfia, (mquit AHguHmi*s)femper yiguitcM
omnOo*
ApoBQlicd cathedra principi^tif'S, Si quis'^S^Ha
'**
C9£mfiere yelit^qmrn late ifiius cathedra^^'^
M^oritas pateat^Amhrofiu deilla fcribe- Devocatio-
.
I* JL ' ' ' A fl V *
C ne Gentium
tm leQAt'J^omA^mqmtMr iApoltolKiia' Itemlib.de
1

cerdotii
. . *
nk

principdtum ampltor facia


f P rr /I
eft ar^rma^
i.cap.<
'

cereugiomSyquamjoUopoteJtatts . ejtquei-^^^
hat Bcclefia CathoUcis omnibus cofnmu^
ms yfroeuldubioyt caputfvndefit^ ytin ,

pmnibttJ Komant Ecckfia fequi cu-piam,


^mdigittn'Chrifiopro.mifiiiiefi'.Dtiboti-' .

btgetes hareditate tuHyV^ pojfeffione tu^ ..

permiMsterraiDmina^^^ a mari v/q^


> adma-
Digitized by Google
*
* f

ddmare, t?*dfiumjte'pfqi$eadtern/mos
orbis terrarum: hoc m
Rma^a Ecclejia
Jutaxat ferfiltatm ejje ctmitur, St qm
fratertA inter tot h^xefum temfeihtts
de yeritmfideieffeficurus yglit^qumo^
Jo tUuda/^^udturjcx AmMno npetat.
K.TuM ce- lUudmagnumimqmtMMdjetit deSmo--

ne Vetmm.Vetrusautem a Petra: Fetrn'


yero ccclefa,ergo in Petri nominefi^natd
eftecckjia* Etquisfecttrusniji^qmadifi^
cat fuprajfetram ? de cuiuspetrafirmi-
tote loquens etiam heatus Leo^Hac fides,
inqmtidiaholitm*z;incit , ^ captiuorum
eius 'vincuU dijjoluittbac mttos mmtdo^
inferitc^la y0*poruinferi4duer]useim
pr:aualere no pojfunt: t^aemm diiuttitm

filiMtate munita efi,yt eam^neque h^re^


tica prauitds^ecpaganafuperare poterit

perfidta. Si quispraterea beneficifi. clauiji


idiquando ingredi remum dejtfleret calo^
ru^ iUifc iungat ecclefia qua Petru agnafi
citianitorem. Bechpd^inquitide Augufti^
nus,qu£fyndatitr in Chrijio^ues ab eo
regni
I
to

Digitized by Google
"'fegai^aebrtmdcclpt in Petro.Si quisy?-
^qui cupit viudm Apoliolonm traaitume,
J

^' de^quidFeUxpontifiic, quifuumftngui^


'
mminconflmtUfidei profiuUty ea ae re
''^finferit^x eiusfcriptis recognofctuXhr't^

I fit
(imquit ) mmynsfm^ifmi, de hoc
;w. Kom^aaEcclefafirmonemfacie'teSy ojle-

efi tApoSiolorti yiua traditio , bacftnBa, \

tjl/ Apojiolicamater mmum ecclefiarum


Chrtpi ecclefid. qtke per Dei omntpotentis
gratumty i tramite ApoSiolic£ tradittonis
ntmqumirrareprotatur.ntc hxretl-
tis pramtatHtifaepratMtafitccubmt:fed,

*Vtm cxordhmrmajyfi£hr^taM£per^
cepityolf MtSiordfusfuis^Ap6BU9r& Chri-
siiprincipibusyilhbatAjitte tenm^anct^
iftxta ilJftdi Ego pro te rogaui Petri{vt na
deficidtfides tua. Si quts etiam quid Apo -
flolus Paulus de cathedra Ron^adj in qud
ffdit Petrus ^ fenferit^ mtelligere expetat^
quid Dionypus Areopagita de martyrio
fui

Digitized by Google
Kos pacatos, reddat traditio . Dominus
itA docmtyiApoBoUfradkamrmtyConfir

mauerunt ^artyres , patres obfiruaiM'


runt^ChriBi yicarius jjoc tenet. Catechif'
mus Romanusfc tradity Petrus m Tia
qmito kaloquiturjrverey^ pie Pius fin
titjonmesQathoUciitA credtmt^SufRcuit
4dextremimdicm:Sicedoamfiii^,yn&
agfiofia eccUjiam,tvnam fidem,^ ifnum
Dcmim: Hu»c Otho CardmaLs AmpliJ-'
fimyRettereudifimuit^ in Chrifio patres ^
dtprecor^yt rvos adpoptdi Chriftiaxfi yti^
Utatm diuti$mfi fermt incolumesffmul-
que efficiat y yt offtita ah omnibus <Veri-^

tote catholicayfontterjisqufjilioruip cordis-


bus in fuas patres , ^ patrum in flios,
banc rempublicam aliquando Jita digm^
tatirefiitmt, •/

FINIS. .

Digitized by Googl
CATECHIS MI
KOMANI PRu£F ATIOi
AGENS DE PASTORVMIK
Ecclcfia neccflitatc, audori tate;,officio3Ct
prfcipuis dodrin^ Chriftian^ capitibus* .

-
tundd'beAiUnSnU cmds wmeseonfiqmi ' ' '
i

sS t ea humana; mentis, & inceUvHomoflbire.


ligentia^ ratio, vi cum alia nuilta,
quxad diuinarum rerumcogni- ^ium confcc-
_^J^ r« dercnoii po-*
uoaem pertinent, iffy per fc. tuit.
nugb6 adbibtto labiorc. cbli- &
gentiaiinueftigauerit) accogno- mi articuS '

ucnt, maximam camcn illorum partem quibus , ^^J^^^Jju^^l


comparaturjCuuis rei in primis cau- JTmi ap-
jEterna falus
fahomo cpnditas^ atqucad imagincm fimili- J^aJiT^ &
cudinem Dei crcarus eft^hanira? iumine tUuftrata
cognofcerc, aut cernere nuniquam potuerit* In-
uiubiliaquidcm Dei, vt doccc Apoftolus,a crea- AiRom.x.
lura mundi, per ea quo: fada fu.nr , intellecita c6-
ipiciuntur: fempiterna quoque cius virtus di- Aacoi.r. &

uinitas^ vcrum niyfteriuin.ili.ud,quod ablcbndt- J^^jl
cum eft a (aBCulis,& generati'onibus , I'tahntnana ncre homo f*
intelligcntiamfupcrat,vt, nili manifcftiimFuiflet
^
JJJJ^^tuSf
fan(3:is , quibus voluic Dcus fidci muncre notas
faccrc diuitias gloria? (acramenci hiiius in gcnti- lURonao.
bus , q|Uod eft Cbrtftus ».nuUo ftudio hommi ad
tsim (apicnriam afpirare iicuiflet.

L c T "clemenriflliriUS ac benigniflimus'
I F.

Deasindmo fuoafflatu corda hominum cmol- • .


;
Jiataptaqucreddatadfufcipicndas aiernje falutis ^^.^
^
diuiti^s^extrinieciis camen , ab ipi^uis td\mdi ori- *

'
- '
, A gine,

Digitized by Google
% . ^. /r CA-TECniS. v&OM.
Propitt*. pM
,*ifitiltifarie,muitisq, modis locutus eft Pa-
Dcus miijifte tjit^ujiu jjrdphctis, ciscj-, pfo teojporuni condi*
SteTK tione ad cxleftem beatitudincm ccmim acdit^-
hoininum in-
iter monftrauit. .Fides tfwiii efti vtmqmt

li-
pet fuctic ad cTtcrnam (aiiucmcoftqucndam
ctl- doris legicimi a^miniftcrium : fi-
iidclis opera ,
nMz: '

quidem diaum eft; Quomodo


audicnt fine pr?-
JciH^b.'x. dicante,quoniodo vcro.prxdicabuncniffmiuan-
chriftus-
turKScd quoniam pjaedixcrat d irurum fc dofto-
Ad bI^'.V retri luftiti^ in lucem gc«tram» vt cflct falu» cms
Apoit eft
uli uo vfque adcbctrcnrnm'tepr^p/Houiffim^
rum^^itniii nobls in filio qucm cciarg voce c carlo delapfe a
^Sf^cSa- raagnifica omnes aiidircnt ,^ eiufq;
gloria,iufI: t Vt
ru Paiioxcs. pra^c Dcindc vcro filius
eptis "obrcmperartTir*
2;tSmffi;aB^ dcdit Apoftolosjalios Prophctas,aiios Pa-
Bi^quintqco ftores4& dodlords, qiiirvcrbucii viteahiiiindeiit.

^ NB^irOTmferrcmttr tanquahi parubh fludlua-


tcs.otbfi}tv?5itti> <l^ri!iae , fed
^ nlenro adh^rtrntes,co^dificai:cniar in habitactt-
^

IttrnD-ci^iu i pint u land o. ' '

« » I

- N :e qiirs vtrbum auditus Dei ab Ecclcfise mi-


niftris <i
tan'quam verbum hoiiiinuiri, fed ficut
verbum. Chrifti acciperct , illc ipfc SaU
^vcffeefti
uator nofter tantam-aUdloritatcni '*corum ma-
giftcrio mbpchdam^cfl^/^fta^t^ vc diceret;

C>uanti fit au
^ " iTJ c a u d 1 qui vos fpcmic 1
: & .*

^o'rxtas cu5- mcTpcinit.quod quidem noii dc ijs cantum qui-


^"^'"^ iffiiio habc.batiu,inccliigi voluit^vcrum
?wc1"iOT"l
4(dnM€ai0. dc omnibus. ctMKol^ oui k2idm3iUcccfliOjQ44o-

i /; ' " cendA


» • - • .

Digitized by Google
Y R j£ f AT I O. )
ccndi muniis obircnt, quibus fe omnibus dicbus "^ttf ""'f^'^f
vfquc ad coafummauoacai ikcuii aiFucuiumede
poilicuus cll, _ ^'^.'«.

mvtrbmDiifud$urei ^

tlyU haecdtuini verbipracdicado nunquam yerufittptr


iittermitci in Ecclcfiadebcar,tumccrcchoctcm- peiHain lc-

pore maiori ftudio &


pictare claborahdum eft,
, ^^tio^
vt fana, &jncoiTupta dodlrina* raiiquam pabuio Mattii.a.

vitx,tideles nutriantur, & cofiniifeiUur* :fxierunt craaicntoor*


cnim falfi Prophets in mundum ^ dc quibus di- dim:.quxft*
dtDon2ihus:Nonmitceb.im propheus* & ipfi Htcr!!!.
chcrebanMion loqui^bar ad eos,& i\C\ prophcca-
bant , vt variis doclrini s , 6c pcrcgnnis Chnrtia-
norumanimosdcprauarcnc. Qiu in re illorum •

fmpietaSs omnibus Satanas artibus iuftiuda^ram


longe progrelTacll:) vc nuUis fere cercis^6nibu5
contiiicri poflfc vidcktur, ac nifi Saluatoris hbftri;
praeclaraiUapromiinone nitcremur , qui fc adco
ftabilc Ecclefiarfiiarfundamentum pofuifle atiir-
mauitiVC porta? inferi aduerfus ea pia^.uale ce aun'^
quam poflintsmaxinae verendum cflet^ne hoc ce-
porc, totvndiquchoftibus obfcfla, tormachinis
tenuta5& oppugnata,concida*et. Nam, vt 011111- 0^0,^^1,1^
ramus nobiiiflimasprouiacAas, quae dim veram, retici cwt (!
& Caiholicani reli'giohem , ouam a maiodbus jiiSiSflltt^'
'accep<:tant|pte4&rail6fcGrcunebant, nuncaurcm 4tnd^
derelinqucntes viam rcftani, aucrunr arquc cri ,

iaeo (c maximcpictatem colerc palam proficen-


tur , a patrumfuotum dodhina quam lon-
miod
gtime recefle runt.-nulla ram rcn^ora rcgio»aut
cammunirus locus » i)uilus|ChriftiansReipub.
angulus inucniri potcft , quo h;^c peftis occulii
irrcpcjrcnon ccauiiu . . .

A 1 Quitill

Digitized by Google
4 cATBCHis. aeM.

(Xy I fidclium mcntcs corrampcrc fibi pro*


pofucrunt, c urn fieri nullo modo poflc intclfige*
rent, vt cum omnibus coram coUoqucrcntur,&
in eorum aures vcnenatas voces infunderentjidc
alia rationeaggrefli , muUo facilius ac laciusim*-
metati s errorcs difl eminacunt. Nam
practer il-
la ingcmia volumina, quibus Catholicam fidero
cuertercconad funi,a quibus tame cauere,-clim
apertamh«ercnm continerent , no magni fortaflfc
labori s ac diUgenitiac fuit> inimitos etiam libeAos'
qonfiriplerant : q[iii cilim pietatisfpeciem prae Cm
GAtcdufino^ fcrrent,mcredibileeft, quam facili mcautos fini*-^
^<S"t^M pJi<^i^^^ ^^ij^^^ dccc
CiCl

7 C^ottf 0^0 fejltlenubiis ?[mdofrofhturum vocihHS , i&pn^

Tri.Syii* fcf. PAT R OccumcnicsE Tridcntinx Synodic


E s
?*l"S JI^* cum canto ,perniciofohuicmalo faluiarc
&: tarn
Duplex anti- aliquam mcdicinamadhiberemaximecuperent,

?JiSlt&f " non fatis cffe putarunt, ^rauiora Catholic* do-


FriiBttni/ Atins Capita, contra nomri temporis hserelcs dc-
ccrnere:ied illud pracrerea fibi faciendum ceniiie-
Secundtia.
^ certam aliquam formulam I'ationeip &
Ghriftiani populi ab ipfis fidci ruditnentis infti-
tucndi,traderent, quam in pmnibu^ Ecclefiis iUi
^ . - ftrqucrentur , quibus legititni P^ltoris^ &c dpilo-
rismunus obeundumeflTet.
g Quid nufffumfrnt OeaiminiA C9ncilij^Hdio,fimmi4f
tifim OHSontdte , pojl m
do^trirtA Chrlflwu conjctiptAs

infiitmiom, tmnm Catuhifnmm PAflmbHilfroponwl .

kuius^Ctt?- MvLTi quidemin hoc icripttonis geherct


oScora* Pi^^^"^ . & doarin^ laude verlau
caicckinuis, umt: led came paui bus vifum eft maximc referrc,

. fi liber

Digitized by Google
y R yE P A T I O. »
t
filtbcr (andacSynodi auftoritate ederetur> cxjutd^aisiitu.
quo Parochi vdfomnc^s alij^quibusdocendi mu- /^t^j^f^*
nus impofitum eft, certa prseccptapctcrc , atquc vi^c fcciimik
dcpromere ad fidclem a^dificationem poflint: Vt ^I'-^^JJl
quemadmpdom vnus eft Dominusyvna fide$,ica iVmboia Apa
cuam vna fit cradendas fidei , ad omnta^ue pieca^ ^oionim.
.

CIS officia popalum Chriftianum eradicdijjcom*


munis regula, acquc prsfcriptio.
Sume igitur exdSi vmmjk noflu tdipMU dsgfiuus 9

C M
V niulca lintqux ad Chriftiaiue reiigio-
nis prpfeffionem ocrtincrcvideantur,ncmo cxi-
ftimet , iUud Sanorar Synodi prop6fi(um fuiiicjVt
omnia Chriftian^ fidci dogmata, vnolibro com-
pichenfi , fubuiitcr explicarcntur qaod ab :

fieri folct qui profitcniut vniuedk rdigionis ^-fj^^i^J^i


inftitudoneili, &
dodbrinamcraderendemm &ftio, &
infinitt operis fai(ret,& inftimto minus conucni- ft^^^Iii'oJ^nl
rc,pcrfpicuum eft;(cd quoniam parocliossfaccr- bu$ Oiriiiu*
dotcsq; animaram curacorcs ^ ^carum reium co-
gmtioneinftruendosfurcepittqus paftoralis mu-
netismaxime propria Tunc > &
ad fideiium ca-
ptum accommodatsr, ea tantum in mediuYn afl
fcrri voluic,quae liac in re piura paltorum ftudiu,
fi in difficilioribusdiuinarumrcrum difoutatio-

nibusnoniuvenaufuennc , adiuuarc poUcnc. cium pmina


Quae cum ica finttantequa ad ca figillatim trafta ^"^crb^^^
daacccdamus^quibus huius do£tnnaerumma co tecuiurqjrer-.
tinctur, inftitut^e rci ordo poItulat,vt pauca qu?* f-- "4^i4^J,"i^^^
dam exponantur,qu5paftores confidcrarc,libiq; vbi agitur 4c
ante oculos proponerc in pdmis debcnc. n^^'°'!"^
CHm faflorei unimAYum hU in^ltHenii {Hfciplaiimy quid lo

Qjt o K A M omnia corum, conniia,Iaborc5,


I Paftorcs oa
& ftudia, ad ccrcum finem erun t referenda, D
uo "^iK'a^
A 5 funt k«t fomum

Digitized by Google
6 CAT EC HIS. ROM* '

r<ferrt,vt om fant « .Ofuc fibi aiitc oculos-proponere in primii


;"ant"m^g?! dcbeht. Illud amcni prifnum vidctur ellb ,
tiefictu Deu$ fciTipcr mcmmcrint omnem Chnftiani hominis
SS"^I?r^c!hH. rdcnciam hoc capite compichcndi , vel potius,
ftunn>rsiW qucmadmodttm Saluator noftet Ha'c eft vi-
ail:
tasttcma^ vt cognofcant tc fblum verum DeuiUy
U$n.i7. Sc qucm mififti , lefum Chriftum. Qiuimobrera
ineo pra^cipuc; EcLlcfi.iilici do^loris opera verfa-*
biriir,vt fideles fcire cx animo ciipiant, ledim
i*Cor.s.
Chnltum,& hunc crucifixum: fibiquc cenb per-
fuadeanc, atquc intima cordis pictace , leli^ &
gione crcdant > alitid nomen non effe datum ho^
,
'
minibus fub ca'lo,in quo oporccat nos laluos fie-
ri: fiquidem ipic propiriario eft propeccatis no-
itris* Ac verb > qu la in hoc fdnius^ quomam.co-*
A^.4« gnouimus enm , fi mandata eius obferucm its:
proximum eft & ciim eo,quod diximus,maxime -
coniunftu^vcfimulcriamoftendatvitam afidcli-
J;^^*JJ{^'^urt
busHOH in otio
raftortsdoce &
dcfidia degcndam eflc , vc-
,

<w/^nVma- ^'UH'^ oporccre , vtqucnaadmodumiplcatnbula-


^^^cl
ica&nos ambulerou^ , (edkemurque otnni
Sitifuntcxci ftudioiufticiarn,pietatern,fidern,charitatem, ma-
fuccudinem cicditcnim femccipfum pro nobis,
:

?iotni
0'>^?fcfef?. vtuos redimcrctab ofnni iniqiritace, &munda-
daadiungc- Dopulum acccprabilcm . (cdtatorem bo-
rctfibi
quam in hac norum opcrum » qux A poftolus Paftonbus pras-*
KbUdiJu^^ cipil vtloquantur, &exhortentur. Cum autcm
o(.unaiiur Dominus, ac Saluator nbfter non folfim dixerir,
Ss'"col!^nr <ed eciamexcmplo fuo demonftrarit , icgcni 6c ,

Triden.it ca. Proplictas CX dilcdtioiie pendere, Apollolns


yauu*"p^?cil dcindcconfirmariccharitarcm cffcfincm praccc-
pit Paftori- pti^acle^is pIenii:udinem,dubicarencmo poteft,
«"citcnt hoc tanquam prxcipuum munus omni diligen- ,

piccacu o^e- curandum cfTe ^vr fidelis populus adimmea«*


itidTui. fan) Deierganosbonitatemamandam,excitetur
M Koa.i|.
diuino quodam ardoce incenfus^ ad iiimmum

Digitized by Goog
illu J,&pcrfeAffl?niu bonmn rapiatur^cui adha&- $4>ir<u feiic^p.
rerc,fol!da,& veramfciicicate cllc is plane fcntit, J*^^;^'^!;;^*!
qui illud Prophet? dicerc poteiitrQuid cnim mi- grepcr amo-
hicftincadcdc a tcquidvoiuiiupei:tcrram?H?c ^^f^l"^:
nimirum eft via illa exccllentior , auam tdc Apo-
ftolas dcmonftiauit , cum omtie dodfcrinae &
in- „a°cathoii7i
jflirurionis fux ratione ad charitarc, cjux nanqua
JJf^^g*^
cxcidic,dirigcrct.'Siue cnim crcdendu, fiuc fpera-
dum,fiuc agendum aliquid proponatur , ita in eo
iempetcharicasDommi noftri commendari de- niti lo legU
bet, vc quiuis perfpiciat, omnia perfedcChriftia- v-;\^|ffiu!T^
nx virtutis opera, non- aliunde, quam adiledi^o- perfcs^afinc

ncjortum habere , nequc ad alium lincm, quam ;

ad dile^onem^ referenda efle. »

'
ttpmti -
.
, . . .
,

CV M in omnire ttadenda pidrimuni inter-*


fit ,vtrumhoc, an illo modo aliqufd doccas, ,

turn vero hoc in Chriftiani populi initiLutione p-..


xnaximimomenti exiftupandum eft. Obferuan- torum drtC
dacftenimaudientiu igetas,ingeniunri,morcs,c6- l^Jl^JSi*^'?::
itiOjVt qui doccn Ji munus cxercet, omnia om- ttr doceariad
nibus efficiatur, vt 8c omnes Chrifto lucrifa- ^^^,^^1^^^'^^
ciat, & fcipfumfidtiem raiaiftrum , &di(pen- i.cor.pw
iarorem probarc pollic , ac vclutiferuu$ bonus. JiJ^;t^^
& fidelis s^dignus (it , qui (liper multa cohftitua*
tiu* a Domina*. Nequc vero vnius tantum gene-
ris homines fideifuseconimifTos efle aibitretur,
ycpraefcripcaqaadam, &
ccrca dpccndi formu*
la crudirc , atq: ad vcram pietare inftitucre sequ^
ocs fideles po(nc:(ed cum alij veiuti mddogetiiti,
infantes fint,ali| in Chrifto adolcfcerc ihcipiit, * * -

•nonnulli vero quoda modo confirmatafinta:ta-* V


te»ae€e0ecftd,iligenter coiiderareiquibus ladbe^
A 4 quibu$

Digitized by Google
^ CAT EC HIS. ROM.
» cor.|. qtiibus (blidiore cibo opus (it, acfinguJis eado*
^e^mI ^^I*^* alimera pi:?bcrc,qu§ fpiritu aiigeat,doticc
^ccucramus omnes in vnicacem fidcj,& agniciol
tns filijDciy
invirum perfe6tum, in menfuram
^2m.u aPtanspIenuudinisChnlti.Idvero Apoftolu^ia .

Pauiusven ^^P^^ omnibus obferuandum indicaitit, cum di-


TaiUrUtxi- xjiCc Gvxcis He barbaus»(aprtcntibus9& infipien^
^^^'^
tibus debicoretn ede : vt vicielicet intdligcircnr^
3ui ad liocminifteriumvocau funt , iuiti trade-
js lidci myfterns , acvitx priceptis, dodlriaam

ad audienaum (enfum 9 acque inceliigenciam


commodairi opottcre: vt cum eorum animo$»
quiexercitatos (enfus habcnt , fpirituali cibo ex*
plcuenntj nc inceiim paruulos fame penre patia-
tur, vt qui paneni pecanc &
non ficqui frangac
eis. Ncquc ycro cuiufquam ftudiuni in docen*
do rctardari debet , propterea quod I'nterdum
neceife Atauditorem carum icrum pi jcccptis in-
ftrtM,qu5 leuioves &
humiliorcs vidcntur,ncc (!•
nc moldlia ab i|s poullirau cradari folcnt, quo-
rum animus miUbiimium rei'um concemplaciq-
AVejemi^io nc veriatur,ac conquicfcicNam
fi ipfe xterni pa-
'

trisftpicmia in terras dcfccndir , vt in carnisno-


ftia: humilitate , cseleftis vua: pr^ccpra nobis tra- ,

a:,iiier.i, . deret , quern non compellac charitas Chrifti , vt


paruus fiac in medio fratrum Aiorum^ lanqua &
nurrixfouens filios fuoSjita cuptdi prpxfmorum
falutcm defidcrct , vt , quod dc fcipfo Apoftolus
tcftatur,eis vclit non folum Euangciium Dcijfed
eiiam animam cradcie,

1 X Cnm Deui vifitilm fnt pufentUm nobU fubdstxait , md$

D«ftt!nafiaci O MK I s dodijins racio, qu^ fidelibus crade- ^

cathbiicc CO- dafiCyVctbo Dci contincmr* quod in (cripruranl^


tcadidonesque diftributiim cftataque in harum

Digitized by Google
PRiEFATIO. .^9
rerum medicadone Paftores dics^noftesq; vcrfa- ^^s"|^;^
buntur, memores illius D. Paiili admonitionis, sacramcatiil^
<iuam ad Timothcum (criptam, omncs, quicun-^i*i^|V_
que animaruin^urie pra^poiiu iunc^ad te pertinc^- minica.
It cxiftimabuQUcft auc^m haec admonitio in hue
tnodum: Accede ledioni,exhorcacioni,&dodrr-i>eve^boi>«t: <

nxjcft enim omnis fcriptura diuinitus infpiraca, ((.ripto%»tat:


vtilis ad doccndunijad arguendum,ad corripic- pecuiiarecic-

dum^ad erudieudum m lulticta 9 vc perfedius iitfi^xoiidur


homo Dei, ad omne opus bonum mftru&us.
Sed quomatn qu^ diuinimstradica faerunt^mul- £<;€idi( yarie
tafunc&vana, vt nccica facile aucanimo com-
prchcndi^auc ctiam iricncecomprehcnfa, memo-
iiacetied pollinc, vccumfe obculcncdocendi
oecafio's eonim paraca (it , &
promptaexplica«
ciojfapiencirnmc maiorcs noftri coram hanc vim,
& racioncm falucaris dodkrina-, inquatuor haec Tra^^itione^it
capita rcdadam , diftiibuerunc , Apoltolorum
JJ^^^^^^^f^
SyiDboluniySacramemasDecalogum, Domini*
cam oratitfnem«nam omnia , qnx Cbriftian^ fi* Priiii» '

dcidifciplinatcncdafunt, fine ad Deicognitio- -

&
nem, fiucad mundi creationcm giibcrnatio-
nem^flue ad humanigeneris redempcionem ipc--
&enrtfiueadbononimpr2emia,&malorump<c-
nas percineant, Syitboiido^Silrina continencur.
Qjjx autem fignaiunc, & tanquam inftrumenca, Teruum.
ad diuinamgraciam confequcndam harcfeptcm
,
^
facramemorum doi^cina compledUcur. Vciam
vero qua^ ad leges referuntur , quorum finis eft Quartumi
Charitas, DecaTogo defcripca Amc Qd .

nique ab hominibus opraii, rpcraii,ac laliitaritcr qiJ^uo??^^


peti poffit, vt Dominica prccationc coniprchcn- ufunt veiutL
dicur • Quare. fequicur , vc » explanac&s qua- ^^^^i^i^
mot his , quafi conimuniBus fzcrx icriptunelo*' quorum iii^
ciSy nihil terd ad eorum inceliigenriam , quae a^et'fe
Chiiftiano homini difccda funt^dcfidcrari po/lic. "Jpwc iic-
As -
Q«4'"-

Digitized by Google
lOl CATBCKIS.. RO^t.
12 fucifv^l mithiiQ nHmtnr f^rwhi in in^I Mi»

Qjr o T I E s vfu vcncrit,vttlli aligucm inters


prccencui Euangelij, vcl quemuis alium diuina
. fcripturaelocum > intcUigant , cius loci , q uicun-
que isfuerit , fcntenuam cadcrc fub viium aii-
quod quacuor illoram capicum , quae diximu^
quo, tanquam adeiusdo£b:inaefonicm, quod
cxplicandilm fir,confugicnc> excmpUcaufa/li cx-
planandura fit illud euangclium pnmac Domini-
r"aJc;Xc« AducntustErOnr figna infole& luria,&c.quac
ckcarum dc- ad cani rationem pertinet, traditafontilio Syto-
donc^luxtboli articulo , Vcntuius eft iudicarc viuos, &
kuius cac<s moituos qiubiis indc airumptis Paftor vna, ca-
:

SjfJinwS!*^ fiddera populum Sc Symbolam,


rc^ftaaiitur {.uangelium docebitt Quarc in omni doccndi
-
i>£mi<icre&iiitcrprmndi munerei banc confuenidinem
>^ •
i tcnebicdirigendi omnia ad prima ilia
quatuor
OmdU Trid. genera , ad qua? rcfern vnmerfam duima; iCFiptu-
^g^^.^^^.rae vim acque do<2;rinam diximus. Doccndi au-
saiacipim. temotdincm eum adhtbebit , qui perfonis Sc &
tcmpori accommodacus vidcbitur : nos Patrum
jars^rima. auCtoiitatem lecuti, qui inuiandis dinlto Do-
niinOy &
in cius difciplina iniUmendis homi-
nibus^ a fidei doAlrina inicium fecetunc , operx
pretiunn duximu^ qux ad fidcm percinent,pritis
explicarjC.

CAT E-

Digitized by Google
C ATE CHI SMI .

RIM A,DE
'

RO M. P ARS P
FIDE ETSYMBOLOflDEI,
C A P V.T I.

N diuinis Htcris multiplex eft fi-


^f^lJj^gJ^
dci fignificatio,nos ante hic de ca ^fjftificati*

timur its, quse traditafuntdiuini-Sc^rkce-


tus^ Hac auieadfalutccdnfcqu£-f^^^"' ^/f-
dam eiie neceflariajnemo mrc du.ciiiiTndcnti-
bicabic piaicrtim cum fcnptum fit
, Sine :

)|K)ilibile cll placer^ Deo. Ciim cnim finis, prxfcrtimctl


u ad bcaarudinemhominipropofitusclt,aUior lij^iefini-
Rrquam vthum'anae itiecisacie pcrfoici po(Tit,nc* ««« niuara-
ccuc CIcrane ipiuisa Dec cognicionem accipere. tcmfirEccic*
Hiec vero cognitio nihil aliud eft,ni(i fidcs:cuius
.virtus efficit, vt id raturn habcamus quod a Deo wnUn^verC
tradicuefle fainaiffim« matris Ecclchac auilori- J^^^^i^^^^^
cas cdprobaric,nuUa enim 6dclibuspoteftaccide- cmicii. Trial
rcldubitario in ijs quoru Dcus auftor eft, qui eft JJ^^^^
ipfe Veritas .Ex quo inrclliginuis quantum inter vfu facrorum
,

hanc fidc.quam Deo habcmusjinterfir. iUam, lui^^ &


?iia«ihumanihUtori«fcriptoribusadhibemus. i

ides ante qnamquara latepatcar, &


magnitudi- xiJlxasnV
nc^ac dignitatc ditfcrat (eft enim fic in facris lite-
ris,Modicc fidci,quaic dubicafti? Ik magna eft fi- mn^uiirutl
des tua:&, Adaugc nobis tidemucern , Fides fine Jc""i7au«*^
^'"^
operibus mortua: &» Fidcs,quaf p^r charitatc ope, ^
ratur)tamen eft idem genercj& diucrfisfidei gra- Matth.14. •

'
dibus cadem definitionisvis , & I'vivio conucnit* J;;^"^^^;!^'^ ,

Qu^am vcrofructuofa fits &: quanta cxeavtilita- A.tGj'i.yJ .

tc capiamu$>inar(iculorum expiicauoaedicecur. m'^^\'^;

Digitized by Google
tt CATBCHXIS. ROM. *

Hijknttfadiuii

Qjf AE primum Chriftiani homines tcncrc


debentjilla funt,quae fidci duces, doftoresoi (an-
iki Apoftoli, diuino fpiriiu afflati , duodecim
Symbol! ardculis diitinxeruhc. N^mc^mman*
dacam i Domino accepiffiinr, vcpro ipfo legario«>
nc fungcntcs, in vniuerfum inundum proficifcc-
tcntur,atquc omn crcatursc Euangelium praedi-
i

carenCa Ctui&isaix fidci formulam. componcnda


cenruerant , vt (ctlicec id ipfiim omnes icntircnt,
acdicercnr^neque vlla cflcnt inter cos fchifmaca^
quos ad fidci vnicatem vocaffent , fed cfTenc per-
ic&iineodcm renrU)&inc^demremencia«
' '

3 Cut btthU iHA fidti fwmuk Sjmbo turn tjl VQCAtuml


HANc Chriftianae fidci 8c fpei profeflionem
i fe compofitam , Apoftoli Symbolum appella-
rum,fiuc quia ex variis renrcntiis,quas finguli in
commune contuleruni,conflata eft, fiuc, quiaca
, vcluti nota, &
teflera auadam vtcrenmr, qua dc-
icrcbs, &
bintroduaos falfos fracres, qu i E u a«
(tt

gclium adulfcrabant, ab lis, qui verc Chrifti mi-


luix facramcnco fc obligarcnt, facile poflent
intcxnolcere.

4 KlHtd Ck'ffHano pddf^iimdendm efi , ^miffm Af^

«niVAw • Cvu mukain Chriftiana religionefidelibus


f^fxdpvc creproponuniur, quoru iiguiatim,vej vmuerse cqr-»
iu^iSJfru^^"^ ^^""^"^ ^^^^ habere opbrtet, turn vero
tttn** muf. illnd primo ; ac ncceiTario omnibus credendum
eft, quod veluri vcritatis fundamcnmm, ac fiim-
ma de diuina? cffentix vnirate , & trium peribnar
rum diftin&ione, carumc]; adiipnibus quaeprae*
cipua quadam ratibnc iliis atcribuuntur , ue%i%
*'
. ipfc

Digitized by Google
fAKS
*
. -
VMilUA.
* *
II
'

jpfefiDsdocuit. Hums myfterij do^nam brc-


fymbolo Apoftoloriim coprchcnfam cllc, partes mbtlJ
uitcr in
Parochus docebit- Nam vc maiorcs noftii^qui in JJ^^rf
hocargumcco pie & accurate vcriadfiint»ob(cr*
uauerultit ^ in trcs potiflimumpartes ica diftribur .

turn vidctttr^ vt in vna»diuin2e naturae ^rima per-r


'^"^
fona, & niirum crcationisopusdcfcnbaturnn
attcraiccunda perfona, &
humana: rcdcmptionisi ScauuM.
myftcrium: in tcrtia»tcrtiaicem peribna » caputi ^^^^
&fons lan^catis hoftr«v variist apdflt- &
mis fcntcncijs concludatur. Eas ^^^^i^ f^^^^''*
J^ff^^^tS*
tiasy luniiimdinc qaadam ^ patiibu s noftris frc- cuicw
quenter viurpara , articulos appcUamus.Vt enim ^^^^t
corporis membra articults aiftinguuntur : iu ta^curamctt
edam in hac iidei cofeflione , quidquid diftindt^, <^«tkv
'
&fcparatim ab alio nobis credcndumcft ^ xc&c^ ius.
&appofi[earticulumdicimus. /. .

*
,

DE PRIMO SYMBOL!
A RT I C V L.O,
CAPVT I

Credo in Deum Pacreifi oninipocen!C^>


ctcaxoicmcadi , ScKttx.

H IS verbis eaftntcntia fubicfta eft: certbcrC' p^ia^i


do , ac fine vlla dubitatione profircor Deum Pa- ^^-^
Jj^'."^^
trero tprimamfcilicetTnniutis perfbnam^ qui ]ilo^,^n?tu^
fua omnipocemivircure carlum ip(iim,& tcrram^ cxaBOwiAr;
6c ctnnia , qux czli t &
tcrrsr ambint contincn--
tur,cxnihilocondidit, Scconditatuctur, ac re-
git: ncquc cum foium cordc credo, ore confi- &
ceor^vcrilm fummo ftudio ac pictace adillur vc-* m *

luti

Digitized by GoogI
14 CATECHtS. ROKf*

bohverbaii- do. Hscc igitur fit bi'cuis qii;rdam pnmi hum*


i'lJJSSnd?* articuli
couipichcnfio.Scd quoniani magna my-
^ fteria in (ingulis fcc^ verbis laceoceanuc dili|ett
titts Parocm pcrpendenda funt: vi quantum 0o-
mimisperinifciit ,adeius maicftatis gloriamco-

*
tcHiplandaa) cum limoic > &
ucmuic fidclis po-
'
*
paius acccdat.

vtrbi haius,
C
R B p E N D 1 VOX, hoc Ibco putare^exiftimft^
crcdQ,in ml-te^opinaiir non fi^nificat , fed vr decent (acrac li- .

^^cx*^3cc?- tera:, ceiuflim^ aflenfiohis vim iiabcr , qua mens


j.i!o' ik^ro-I>co,fuamyrteiiaapcnenti,tiEmecoul^antcrquG
alTcntitur. .C^ppbiem iscredu (quod ad huius
Ibci expUcatione attiner) cut aiiquid fine vliahae*
.

Confcrantur ficatioDc , certum^& perfuafuni clL N.equc veto

i*A»*L*^!!SiI' cxiilimaie quifqijam debet, fidci notiiiam nu-


capitis. _ nus certam e(k;,<)uodeanpncernaucur»qu£no<!>
©iopw crcdcnda fides proppnic: ctchim diuinum In-
itbilcmquaei mcH , quo ca pcrcipimus , tamcrfi rebus perfpi-

i^?undiui^,vc cuitacem non affcrat , nos tamcn de his dubica-


jiiatemcirc rc non finit. Dcuseumqui dixie de tenebns hi-
aXo^a. « cem iplcnderccie,ipre illuxit m
cordibus noftris,
vc non (ic nobis opertum Euangclium » ficuc
iisquipercunt;

ijs quac didtafunt, conftquimr cum, qui


curiofw ve.
ntafisiiiduiacsleftihacliiiei cognitionc prseoituscft^ inquU
rcndtcuriofitate liberum cfle* Dcuscnim cum
iuffit DOS credere , non diuina indicia icrutanda,
corumc^iie rationem » Sc caufam peiquircnduna,
'
|}obis^propp(uic , icd immiitabilemisdcm pr^ce«
pic^ quaeemcit^vt auiowsinarcrnae vcritatis no«.

Digitized by Google
fAHS VKIMA. 15
mia conqiliefcat. Ac profcfto cum Apoftolus te- AiHoa^.
ftctur: Dciis vciax eft, ^mnis autem homo mcn-
daxili arrogaatisj&impudentishominis ed^gra*
ui'acrapktiti viroaliquid affirmand tidcm non^^wT^**
habere, fed pr^terea vrgere>vc quod dixerit, ra- -
tionibusaut tcftibus probcmr i cuius temerica-
tiSjatqueadeoftulritiasfuciic, Dci voces audicn-
4«5-ftrf
cemcaekftisn ac falutaris do&nnx radones re- ambfguitata,
qttitierc i Fides itaqae , feclufa omni non te-
lum ambiguicace, led euam demoxiiliandi ftu- viu
dio A ccnendaeft,

Il x V D pratercadoceat Parochus » cum, qui Fiaeiaftustn

dicit credo, praeterquamquod ihrimum mentis


fuar aflcnfumdeclarat, qui inrcriorfidci adus cll, Aaif»ka€i lit

deberc id, quodanimo inclufum habrat , apcrta JccUtfinda!


fidei profeilione prsrreferre, rumiuaquc alaci ita«
te palam fateri,ac predicate Oportet cnuu fide-
.
^

Ics cumfpiricu;habere,quoftctus Propheca dixit:


Credidi propter quod locuuis ium: imitari Apo- pf^^„.
ftoios, qui ad piincipcs popiili refponderunt:
Nonpoirumus,quae viduiius,& audiuimus^rion ^0.4.
loqui : Dim Pauii prsclara illd voce excitari* ,

Noheiubefco Euangelium: Virtus cftim Dei eft Aitonu^


in (alutcm omni credciui .Item quo maxime
huius (cnrentte vcriras confirmatur Cordc etc- AdEoma«<
:

ditur ail iuftidam9 ore autcm coatefiio &i. ad \ ]

"
ialutein. r '

ftaadflimx^

' Digitized by Google


l6
^
CATECHf KO •

'

ftand(Cmx^maxitnequeexpctcndxcognicioncfrr
'*
/ quiafifidcigradibusalccndcrc.

6 Quanmrn ilifm Chrifikna de Deofagientu , i Pfcifo/opLi-

Vwfuerithi^c MVLTV Ai inter fc difTctut Chriftiana Philo-'


^u^afc^c/ii fophia, &
huius farcuii fapicmia , quodhscc qtii-
i»«f*^^]^p^« dcm narvualis tantum luminis du£ku ab affe-
^
nequafit Aibus, Sc ab ijs , qu8r ienlibus percipiancurspau-^
attioiio la.
Jann;i pro^refik, non nifi poft longos laborcSjVi]^
obfcura qiis undcm Uiu'Mioilia Del contcmplatur, pnmamqj
^nido^il'phil
omniuai leruai caufam & au6torcmagnQfci t,a£-
fXphlli'vix qiieintclligic contr^ vero ilia humanie mentis
tSittiaaa fa aciemita c^luni nullolabore penie-
(ixacufty vtin
ftoititaacer atquc diuinofplendore colluftrata.
trarcpoftii ,

2£ui44iiiai^ primum quidem arternum ipfum liiminis fon-


cem , dcuide quae infra ipfum ppfica funt, intuerij^
.

*
\ vt nps vocatps cfle dc tcnebris ia ^dmirabilc lu-
r men , quod eft apud Apoftolorum principem,
i«F«t.s» cumfiimmaanimi iucunditate experiamur > &
'crcdcnrescxaltemuslaetitia inenariabili. Redlc
igicui: fidclcs piimo fe in Deuiii credere profire^v
. tur , cuius maieftatcm ,cx Ieremiac(entcnda , in-'
cornpreheh(ibiicm elTc dicimustLucem enim, vt
' * ait Apoftol'Js, inhabiuc ia.icccflibilem , qucm
j.adTi.d, nulius hominum vidit,(ed nec viderepoteftjcuai
cnim ad Moyienloquerecur , Nou videbit mc»
sx0a.n« inquitafaomo & viuec. Nam vc mens noftra ad
Deum;quo nihil eft fublimius,periitniar, nccef.
A^-^'Jv.^^ fe eft cam oninino a fcnfibus abftradlam cflc:
cciieutiiai * cuius TCI faculcatcm in hac vita naturaliter non

tthnki$°qHi
babemus.iicd quamuis h^c ita lint, non reliquic
(amen Deus^vt inqutt Aj>oftolus,femerip(iim fi-»
ietnagfs I ter

awucwfctpcr ne teftimonio,bcncfacicsi decxio iians pluuias,


«iiquz iada &c tcmpora fiudlifcra , implens cibo , &l£Cicta
law ofttnu
, jdahominufn. Qu« caufafuic Pjiilofo^his , ni*

Digitized by Google
P AH S PR I MA. 1.7

dc Dcoichticndiy&.quidquid cot-^
1^1 abtC45l:um
porcum, quidqnid concrerum , & admiftum eft,
abeo logilfimc remoiiendi;cui ctiam bonorum
omnium perfe£bam vim , dc copiam tribucrunCt
vt ab c;o,tanquam a.perpctuo qupdam , incx«- &
iiattfto fpnt^ bomcacis, ac benignitatis, omnia,
ad omncscreatas res,arque naturas^perfcftajbo-
nadiinancnt : quern fapicntem , vencatisaufto- ' •
*

rem^^amantem,iuftum)bencfjcenciinmum , &
alijsiiomimbu.^ appeithiierunt , iquibas fumma,
ftabfolutaperfeiftio continerur: cuius immeti-
fam& infinitam yirtuicm omncm complcntcm
locmii pcnjngentcm efle dixerun t- Hoc cx di- c«frtius & cia
uinis Ktcrislongc melrus conftat, &
iiluftrius, yi hiJ^^S^Src*
Mlo loco, Spiritus eft Deus:item, Eftdre vosper-
^JJjJ*JJJ.'^i'"'
fefti , .ficuc &
Pater veftcr Ccxlcftis pcrfeitus eft: vcH»o".*^
turn 01a nuda,& aperra funt oculis cius: &
iilud,
O akitudo diuiciaru fapienci§,& fcieci^ Dei: dein AaHcM.
de Deus vcrax cft:&, Egofum via, &
vcrirAs, &
A'J^om';"'
Vita: {>raeterca,Iuftina plena eft dcxcera tuavdeni' ioan.14.
que , A pens tn mamim tua, & implesonincani- pf^i
mal bcnedidtione: poftremo, Quo ibo a fpiritu Pfai.xiS.
Cuo,& quo a facie tua fugiam? Et nafccndero in
caeldm, ru i4Uc,es:(irde(cendcro in iijfernUm»
adesrfi fumpfcro pennas mcas diluculo , habi- &
tau^TO in cxtremis maris, &c. Et, Nunquid non uj^y^^^J
cxlum, &
terra ego impico , dicit Dominus?Ma-
gna & pra&ciata hascfunt 4^0! de Dci nacura fa-
t.

crorumlibrorumaudotitate conf<entanea&cd-*
fequentia ex rerum efFecStarum inueftigationc
Philofophi cognouerunt; quamquam in eo etia AaPhiiofo-
dodrinar neccffitatcra cognofcimus^fiSo^iatJ^S?
<;arleftis
animaduerramus* fidem non foium hoc pra?fta- ^^''f^J^'^J^^'^
re, qucmadmodum fupra difi:um eft-, vt qu« vi^ ^i^T
ritantumfapicntes longo ftudio confccuti funt, /-y ,

caiudibusquoqi &impcrius hominibus ftarim


B paceani:>

Digitized by"GoogIe
t$ CAT EC HIS. ROM.
pateatK , atque in prompcu (int: verum vt terui^
9oada, quacfidei difciplinacdmparatur i molto
<ccrrior,atqjabomnicrrorcpurior inmcntibus
noftris infidcac, quam fi eas ipfas res, humanx
coniprthcnias,anitnu$intdligcrec. Scd
fcienciar
quanto pracftantior diuini huminis cbgntuo ccn«
letida eft , ad quam non communiter omiiibtis
•idcifuiBmt
contcmplano, fed proprre crcdcntibus
'^^f"'^^
iymboio co» fidcilumcn adicum patefccit } Haecaurem Sym*
boli arciculis concinetur, qui nobis diuinar cifen-
tias vnitatem
,^ &
trium pcrfbnarufn diftinftio^
iiem,tam vcro ipfum Deum cffc vUimucn homi-
nis fincm aperiunr, a quo c^lcftis, arternaequc

4Hdi.ii»
be^^*f^idinis poflefliocxpcdanda fit: fiquidemi
' * Diuo Paulo dUdidnius, Dcuminquircncibusfe
;cphi. remuncrator^m cflc* Haec quanta fint , aii &
eius generis fint bona , ad qua^ humana cognitio
afpirarc pocucru, multo ante cundcm Apofto-
* ^ km Efaias Prophcta his verbis oftcndit; A laecu-
Ipnou audieriint, neque autibus perceperant;
bculus nen vidtt Oeus abtque te , quas pr^a-
rafti expcitamibus te*
t <

A cufi) t^eo fbttimam bon]tateni',& per-


fedcionem tribuamus ^fieri n6poteft,vtid quod
fummum atquc abfokitiflimum eft, inncniatut
in piuribus. Quod fi cui abquid ad fummunv
dccft, eo fpfo ifnperfed:us tft : quarc nee Dei
turailli toA'uenit. Hocautcm muTtis faaaiunt
iwL.6. literarum locfs coprobarur, fcriptu eft enim, A u-
di Ifrael DominusDcus noftcr, Dcusvnus eft.
pmerea eft Domim iuffiim: Nori habcbis Dcos
48.41,
coram roe deindepcr Pro^hecatn fxpo
^l^^'^^s ,

^
'
admonec Ego primus ,
; ?go nottiflimus ^ , &
. / abfijuc
V

Digitized by Google
tbique me non 'cft Deu$, iVpoftoIus etiam pA^- mej^
hm tcftacury Vnus DommusjViuFidcs^ vnttm
Saptifiha.

: Qjvo D factae Jitcra? prophctas , & i^<Jiccs


^^^^p^^J^
Dcosappcllarunt) noa gentiiim more fa&um dum Di j vocii
<fft i qus fib! plures Dcos ftult^ & impli finxc-
^S^jr^tui-
runt,. (cdjiuadiini loqiiehdi confiieiudifie fignt-
ficnre voliicruni cxccllcntem aliqaam virtutem,
vel funftionem quae Dei munerc illis conccfla viacqu^ft^tf.

fit. Deum igitur, namra, fubftantia, cflfcwia


Vnutii > (]ucniadm6(lum ad cohfirmandam yen*
tatcm in Syriibolb Nic^ni Cdricilijj diaum eft, •

Chriftiana fides cfcdic,- &


piofirctur,(cd ahiuj
etiam afccndcns iia vriuiu inreliigit , vc vnic^
tern in Trinitacc , &
Trinitatcm in vnicarc vciic-
rctur: dc quo nobis wy&etio nnc dicerc incipic-
dumeft. \ ,

^
Qmtn^do vemgenmliYdt'me omnium hominm^ ftat^

Qv 6 N I A M Patris vox non vni rations


Deo iribuiuir, illud prius dcclarandum
lit magi s propria liuius loci fignificatio. Deani p'^tcr^^q^^^
honnulli ctiam^ quorum cenebris fide$ luccm n6 tot^rttuat
attuKc , sternatn fubftanciatn cfli? intellexerimc, xTsf^fingili*
aquarcs ortarcflcnr, &
cuius prouidcntia dm- nprouideua
nia gubernarcntur, fuumquc ordincm &
ftatum fucdc^piu
conleruarcnt. Ex humanis igitur rebus dud^a fi- r*"""^cap^-
^^""^ ^
mill cudine,qu£admodain en , a quo iamilia pro--
pagacacftjCuiufqjcofiHo , &
impcrio rcgutir,pa-
trcm vocabat: Icahac rationefadlucft, vt Deum,
qucm omnium rerum opiiice^ &re^oie agao*?
iccbam, Pacrem appellari volucrint .eodemna^
Xi^inc Giiiix etia rite,ra& vix ftinr,ci]sn dc Deo te^
B X quences

Digitized by Google
» ^ CAT EC His. kOlk^
quentcs vniucrforum crcationcm, potcftatcmi
t.i|« admirabilemque prouidemiam ei thbuencjain
^^^^^•^^^ iudicarcat. legimus enim Nunquid non ipfe^ :

iiiardis tuu^^'qui poflcdic te,


d^.cft pater feciCi cceauit & &
n)?l*"o^* ^
alibi:
• Nunquid non pater vnus omnium
ado^tio- noftrum? Nunguid non Dcus vnus crcauit nosf
^*
At veto multo trecjucntius,. pcculKu:i quodam &
Roffi.<. nomine , pracfertini in noui Tefliameau iibris^
c obiter Dcfus'Pater Chriftianoram dicitur , qui non zc^
aVqlx!?. ceperuntfpiritum feru^ timorc; fcd accc-
pcrumfpiritumadoptionis filiorum Dei , in quo
bfn^M^
abuntur. clamant y Abba pater : eani' enim cbacitatcni dc^

Ro"m.^.
nobis patfcr,vt filij Dei nomineniur, & fimus?
Hfb;i/ quod (l filij & haercdcSihaercdcs quidem Dei,co-
h^f redes autcm Chrifti, qui eftprimogenitus irt^
xhuitis fratnbas,nec confunditur yocarc nos 6:a<*.
Siuc igitur communem creationis ,
tres . pro- &
. uMitntrdr, uue pra^cipiiam fptritualis adoptionic
caufam fpeftcs , merico fidcles Dcum Patfcm fc
cricdcrc prqfiteAtur.

QgU audito Tatrii mm\ne,pr£teYeA chrifllanis meditandum


, * , '^mt, qmd^ dt di^inSmt ftrfinarm. in dimUfm^

mcaiutjo P R AE T E cas notioncs, quas explicauimus^


^^^"^ nomine audito ad altioramyftcria metcna.
criHiTuT
^&de per- crigendamcfie Parochns docebit. Quod enim in
^"^^^'i^ inacceflibili quainhabicat Deus, magis
sSSST' ,

reconditum , & abftrufumeft, quodquehumana •

'ratio, &intelligentianon conrequi,aut nefufpi-*


cari quide ppterat^ ic) patris vocabulo diuina ora.
twPsitfif cak nobis aperire incipiant. Indicat autem hoc

ntiz piu- nomen m vna diumitans eflcnna non vnam tan-


ca-Q per-
turn perionam fed pcrfonarum diftindtione crc-
,

dendara eflc* Tres enim func in vna diuinitatii


fftrfonarj Patris; qui d nuUb geiiitUs ^ftj Fiii j ,qui
- aiu6

Digitized by C
ante omnia fecula a Patrc gcnitiiscft. Spiritus : ;

fan(^,qui itidcm ab ecerno cx Paci^e^&


ccdit. At quipatercft inynadimnjUaus fabftanr*
da prima perfona^qui cum vnigcnitoFiliofaO)& , , .

Spiritufanc5bo,vnuscftDcus,vnuscftDominus>
nonin vnius fingularitatcpcrfonat, fedinynius
Irrinitatefubftatia?. la veio hx creSipor(bnaS3Cttm.THnira5 nod
in ijsqttidquani diflimiicaut difpar cogitarcine-^^^f^^^^^^^^^
fas fit,fuistancummodo proprimtibusdiftindlacftd mernm .

intcUieuntur. Pater fiquidem ingcnitus eft: Fi- prop"i^^^^^^


lias a Patre gcnitus : .Spiritus faa^usab. vtroquc
ptocedit.Atq^itattm perfonaru eande cucipitiayuciiiutur,^
candefubftantia cofitemur,vtin c6fi?fltoheverc, y'*"*** ^^-
lempitern^q; Deitatis,& m
perromsj)prietate,& nihil maiuf ,
****
in'cfTentia vnit:ate5& in Trinitate aequalitatcpt^,
& (ani^e colendam ci:edamu&. Nam? quod patris .

pnoumdlcperibnamdidmust ^
,

cipietidqth eft, perinde ac G aiiquid in Trinitate


prius,aur pofteriuSjmaius aut minus cogitemus, •

ab(icenimh£cafideUumemibusimpietas,cum i

eandem ^^ternitatem, eandemgiorismaieftateni


in tribus pcr(bhis Chriftianareligio prcdicet.Sed PrinucTrini-

patrem propterca,quod ipfe fit prmcipium , fine ciirPawsno


principio , primam cfle peifonam , vere , & fine tribiu-

vlia dubuatioue affitmamus:qus ^uidem vripa^^^^


ttispropriecate diftindacft , ita in vnain illam
fcaetipueiiocconuenft, quod iilium -absecemo
genucrit : (cmpcr enim Dcum fimul &: Patrem vtDcuwcr-
fuiflc nobis fignificatur , cum Dei &
Patris no- mSc^TlSitsms
mini coiutl&a in hac cSfcffione pronunciamus^. pcrfonx.
Veriim quoniam id nuiliusreilqttdm Ixuiurs dm- pA^me<A
. nium^dEltifliMriae)acd]j|ficfilimer^n^ y
plicatione , aut pcriculofius veriari , aut grauius-s-

crrare DoCrumus , doceat Parochus , religiose re- '

tincnda eflc eflentise& pcrfonae propria vocaibu-


la , qai&u$hoc myfterium figntficaair^ &'(cia(it
B 5 fidelcs

Digitized by Google
I
CATtCttfS; ROM*
fideles vnitatem cflfe in tfTcntia, diftindionem
i

S^'T^itir auccmin perfonis, Scjd haec fubtilius cxquirore:


ex perfonii* nihil oporfct, cuttt iiicminerimiis illius vocisr
I

[ p^t'i5." Quifci-utator eft maieftacis, opprimetur a gIo>


P ri-i laascnim vidcri debet, quod fide cemim,<Sc
:

I
cxploranim habcamus, nosaDco (cuius ora-
r culis non aflenciricxorcmgc ftultitia:, acquc mi-
,

feri^j eft ) ita cdodos cflTe. Docecte , inquit>


omnes gentes , baptizantes cos in nomine Pa^
i.XMn«i. iris , Sc tilij , & Spirirus (andi. rurfu5:Trcs func
- quicellinioniumdant in c«lo, Pater, Vcrbum,
^^^^
dml^nd &Spiritus (anftus* &
hi tresynumiun|« orcc
i^"" - ki»nicn aflidu^ , ac precerur Deunri &
Patrem^
nitatij myft< qui vniucria cx nihilo condidit, difponitquc
omnu (uauicci , qui dedit nobis porertatcra fi-
prdieAjniaii.liosDei nen , qui Ti'inuaus myftcnuro uumanx

3c/ttiu^ii5!!
«*cmi patcfecit. otct , inquaro , fine tntermiflio-f
*^
ne qof diuino beneficio hxc credit , vt aliquan*
do in xtcrna tabernacula receptus dignus fit qui
vidcat,qu^ tanta fit Dei Patris fa^cilndiras,vc fci-
Efiim intuens , atque iatcUigcns* parem &c xqua-
m^fibi filium gignat : quoue modo duornm
.

. idem phmi 8c oar chacitatis ampr^ qui rpiriciis


fandus eft , a Pacrc &
Filio pf occdens , genitO'-
. rcm» & genitum ajterno, atque indifiolubili
vinculo inccf: fc coanedat : atque ita diuina: Trir
nitarts vna fit eifentia^ 6c crium peifonarum per«
*
feda diftindio.
}I Qh5 wtom hie Dim mnip<ifintnif tAm mfhrnnr}
Dcim^Seftai S o L B N T iaaar iitcrat oiultis nominibiis Dei
5bJs"i5 fat
ft>mmam vim , 8c immcnlam mateftacem explic^
yturis expo- re , vt oftendant quanta relipipne^ ptecate ilUtit
omrJiVotet.a fitnckiffimum numcn colcndum fi? : fed in primis
lUcofrcqucn- d^ccat Pafochus ilU omnipotentem vim frc-
,

^ucQtiifimc ttibuiJf^ cQimdclc4icic:Ego Dum


oiunipo*

Digitized by Google
omfilpbies.&roiibslacobyC&iiifiliosradlofeph cea«i^'
nttceret , Jta illis prccatiis cfbDeas autem tncus
omnipotens faciat vobis cum placabilcm: dcin-
m
de verb Apocalypfi (criptum eft:Dns Deus qui Ai^y*
eft, Sc qui erac,&qui venturus eft omnipotes f & >

alibic Dies magnus Dei otnnipocetis appellatur,


NonnuncjuaiTictiampluribus verbis illud idem
fi^nific^ifokr.Arquc hue Dcrtincc quod dicitur: ^^^^^ • i

NopcritimpoflibilcapudjUeum omnc verbum. Num.ix.


Nuquid matius Dotnmi inaaiidaeftr icem: Sub-
eft dbi,€um voiueris,po(rc,& alia generis eiuiHe,
cx quibus vanisdicediform!sidpcrcipitur,quo4
vno omoipotciuis vcrbo comprehcndi peiTpicuii
eft.Inielligemusaucem hoc nomine>pihileire,ni
hilammoi tfccogicatione fingi po(fc» qtiodDeus^reatur^quM'
efficereneqiieat: ctcnimnon (bldmhaec, qu« ta- ^H^'^mm*/
nictfi maxima fiinc , aiiqup tame modo in cogita- «u«pcrfcfti*
tionem noftram ca4unc, efficiendi poccftacem "iJS
hab(;r , nimiruiQ vt omnia ad ni hilum rectdaac,
atquc vc plures niandi ex nihilo repece exiftafit,
vcrum ctiam miilra maiora in iltius poteftate
lira fu nt , quae; humanx menu Sc incc iligenua^ fa^
fpicari non licet*
Ciiiii Om fit immf9m$^ 4ii eiMw ftctm^ vAfM ix

L I c £T omnia Deus poflit , mentiri tamen J^fc^Jlgn^^^


autfallere,autfalh\ aut peccarc, aut interii*e,aut ^^^^^^^
ignorareali<]uid poteli. Hare enim in earn uacura ioilbccU^ ^
cadanC f cuius imperfecta adlio eft: Deus verb,
cuius perftrftifttma femper eftadio, ideo hscc no
poiTc dicitur, quiapoflfe ea infirmicacis eft ^ nori
lummae 6c infihitx omr>mm rerum poteftatis,
qaam ille habcc. Ju igiriir Deum omnipocentem
elTe credi muSyVt ab ed tamen lon^^ o mnia abefle
perfe<£te eius eflentije' maximi
co^itcmus y qnx
coiun&as&conueniencianon funr.
P 4 .

Digitized by Google
24 CATSCHI'S* KOU*

•mnippt^tiac - (5^ A I vbi Dcum omniDOtentcm agnofci- '

ufuoarabitu nius 5 ui^uletiam fateamur neccdc elt, cuai oin-


oonciuikc. nium rcrum (cientiam'habcre; omnia^ item cius.
didom , Sc imperiq fubiet^a cflc. Cuni veraom-
niaab eo fieri pqlTc , non dubitcmus , cofcquens

Omnmo eft, vt caetera ctiam explorata dc illo ha-
^
beamus, qua: dcHnc^ quo modo omnipotes iTc»
protfusinccIligdren5pd(rumus« Pra^tcrca nulla
{

res tarn ad fidem 6c fpcm noftram confirmandaih


ommrotaix Valct, quam li fixumiiianimisnolti is tcneamus,
vtrfuiuo fide .| .,\ ' .t- • • • I •• I • .

Afpcmmaxi- nihil non fieri a Deo polie rquidquid cnimdein-


!

mt cdfiraut, ^gp^ crcderc Qpoj:ccac, qu^rauis magnum, & adr *

mirabile Ctt^ reronique ordincm acmodtini fupe^


ret, illi tamen facile humanarario,poftqtiam Dei
. .'x omnipotcncis noiitiiim pcrcepcrir, fine vlla haefi-
cationeaflcntitur: quinpodus quo maiora fine, •

qux diuiria oiraculadoceaai;, eo iibeniius iidend.


eishabendainefleexiftimat. Quodliboiii (ttimk
/ aliquid expedandum ficj nunquam antftius rci
• niagnirudine qiiam exoptar , frangicur , federi-
,

gic lefe ^ af que CQiifirmat, lipe illud cogitans,ni-


nil eflfc ,quod ab omnipotcnci Deo c&ci non
Fidesomnipo poffit ; Quarc bac ^dc praecipuc munitos. nos
tenttai i^uado effe oportcc , vcl cum admiranda aliqua opera ad
McSSSl^ proximorum vfum, 5c vtilicatemcdcre cogimur,
vel cum a Deo pcecibusimpexrarc aliquid volu- •

-
'
mils. AlccrumeniniipicLDoroinus d6cuic>vxi^m
UttA.J7* Apoftoiii incredulkatem obiidcns dicerec:- Si
habueritis fidem ficut granum finapis , dicqti.«« *

mcnti huicjtranfi hinc,illuc, &: tranlibit5& nihil


impoiiibUeenc vobis. De aireioaucem SanCtus.
UcBh.u lacobiis ita teftatus eft: Poftulet in fide nihil ha?--
HtSLns, quicnimhxfic^ii^fimilis^ftflitd^tmaris^

. qui

Digitized by Google
9
'PARS PRIMA. If
qui a vento inouecas , & circumfehur, non ergo
k&imet homo iUe quod accipiataliquid a Domi^
no» Mulra prarcieahsec fides comnioda, arquc
viilitates nobis pr^bct:in primis verb adomncin omnip«tgtf«
animi modeftiam 6c humiliratem nos inftuuitiG-
cue cnim mquit prin'ceps Apoftoloru^n : Hutnu
fiammi(ub potchti matiu Dei. monct eciatn non °f™^F*^*-
*
cffc trcpidandu,vbi non fit timor,fcd vnu Dcum .

timcndum efle, in cuius poceftatc nos ipfi , no-


jftraquc omnia pofira fint, inquit enim Saluator,
nofter: Oftendam vobis, quern timead^ . Timetc Lucacxi. :

cum, qui poftquam occideiit, habctpotcftatcm •

mitterein gehennam. Vtimurdeinde hac fidc^^;


adimmenfa erga nos Dei benciicia cognoiceda, tizopmioV^
i&celebranda. Nam qui Deum dmnipotcnjcm ^j^"itt"fiadcs
cogicat , tan) ingrato animo eife no poteft, quin ociui;.
/aepiusexclamet: Fecit mihi magna, qui potcs eft.
A» Ommpotentu vox itafatri hk tY\hmim^ vt dc Fi/j» , vtl •

^
'
SfiritHfanQo^etiamimdiutHX} i
'
,

QvoD Patrcm Omnipotcntem in hop artU liux i«


culo vocamus, nemincm c6 errbrc duci oporter,
Trarbitreturira illihocnonien tributumcXTe, vc
fiiioetiam ^fpiritui fando commune non fit.
Nam quemadmodum Deum Patrcm Dcum fi- j
'

lium, Dcum Spiritum Cxn&uniy neq; tamcn cre$


Decs fed vnum Deucp cflc dicimus jca crqui
, :

Patrcm , acfiliu & Spiritum fandtum omnipotc-


tern, ncque tamen ties omnipotences , fed vnum
amnipocentcm efle coi\ficemur. Ac verp pra^ci^
puaquadamratione Patrcm, .cfuia onlitni'S origi*
jnjs fons eft hoc nomine vocamus vti ctiam Fi-
, ,

lio qui a^temum I^atns vcrbuni eft, iapiemiam,


,

& 6 piricuiTaixdp^ qui. y-triufque amor eft y boui-


^tatcm tribuimus : qu^spuis hare & aUa^huiufmor -

di nonima ^ communkcr in tribus perfbaisi, ex.


CarCholica:fideireguIa, dicantur<* •
— ,
'
B 5 QSfl

Digitized by Google
Cumbonavoluntaic, idcft, cum amorccaftaf
*
qupi|liadbarrenc,Angelos^creauit,iiniulineisfi^
condens naturam &:largietis gmdam« Vnde fine
bona
volunratc, hoc elt, Dciamore, nunquatat
fSapiaM An-fandlos Angelos fuidc crcdcndumcft. Quod au-

S!Ref«i4.
^emadfcicnciamamncc ,extatilludlacrariim liic-
rarum tcftimonmm: Tu Domine tiiircx, fapicn?
*
^

/ '
ts , ficu t habec fapien ttatn A ngelu s Dei ,vt in tcUi-
:[

gas omnia fuper ccriam. Poteftatcm deniquc ci^


^•'^•I^^^- .^tribuicdiuinus Dauidillis verbis: Potcntes vir-
tu<us!vei^' cucc,> faciences verbum alius . acque ob cam rem
crcitiis
m
jiidicantuT*
icantur.
cxcrcitus Donit^
facris litcris virtutes , &
Scd quaiBuis omncs ij crfcftibus
^ppgij^jii-y,.,^
Aniciiapoaadonisornarifucrint , plurtmi tamcn qui a Dca
^fxnarcon-*
creatorc fuo defcccront 9CX alriflimis
'
fe^?." (cdibus deturbati , ztqut in bbfcuriflfimum
illis
a,pet,i..
tcrwcafcetcm inclufijxtemas liiperbw fux^opf,
.

HomoimAorn^s luuilc^de qoibus princeps Apoftolorum (civ


tibiilfcKn**t>*tJ^^hunc modu: Angelis peccantibus no pepcr
xus,ctiaTnfe- cit ,
<undum cor.
&
rudcntibus inferni dctrados in carcacam
tradidtiCTucJindos , iniadidum rcfcraari.
]»a itbcri arbi j
tnj pamccps
creaca, lirm
g
DE
^V s
(faawtg tmd^^uAiiU fottfiimm^c uirt%iifif?
ex
, V^'
Umo tcrraf hominem fie corporcer-
TO\*nl*^nfithiif<^<3^^ & conftitutumcffinxic, vc non quidcm
aiipctitus in- nauir^ iplius^vdyfed diuino bencfictp immortally
Aoimaciim cflct , & jmpaflibiHs. Q^d aatem ammam\ ftd
•rilpinaiiiu:
«!Tja crcata.
pentncc ,
% /•
eum ad imaginem
. ^ ,.1
& fimUktldinem
/
^
. » . . .,• .
*

An amifTa luam foiToauit , liberumque ei arbitnum tribuit:

catahilfinr'
omncs praftcrea raotus animi , atqueappetitio*
ctiamiibcnim ncs ita,inco>ten;iperauir,vcj:ationi5 imperfo nun^
uiiTmfit"^**
quamnonparcrent^ Turn x>tigin^is iiifthtsead^
tinaai#!di. mirabile donum
addidit , ac deinde ca^tcris ani-
ccn^dkTrid. Hiamibus prsPcflTe voluit : quae quideni facile erit
€zn,A^u8c6! Parochis ad fideliuminfttmcioaemcxracra Gc-
^S.if'*^** nefislliltoriacogftoiterc..:-
^
Digitized by Googl
PARS PRIMA. 29

mdait'umfHbfijhiefojfHHt}

. N
6 W ica Dconi creacorem, atquc eflFc£lorcm RcsconJte
cmniutn credere oportct^vtexiftimemuspcrfe.
ceo ablolutoquc opcrc,caqu^ ab ipfo cffcdta 111 nC; fuifitiuKt
dcinccps , fine infiiiuacius vircutc conftarcpo-|]^2"a2iia
ttiiflc . Nam qucmadmodu omnia vccffcntcrea* prouMcntia
tons fumma potcftatc, fapientia & bonitate e<Fe> ^if^Uffc^
Sftum eft : icaeciam , nifi condicis rebus pci pctua pmauenc
eiiisprouidcntiaadcffct , atquc cadcm vi, qua ab oJl^li'.f^iIn-
^
initio coatlicutas funt^illas conferuarct, ftatnn ad -isi»«itionw,
nihilumreddcrcnt. Atquc id fcripturadcdarat,
jeum inquit: Quomodb-poflecdiquid permane-
rc, nid tu voluiircs,autquoda tcvocacumixpn
*

ciTec^conrcraarecur,
All fuaffAtfmmefiamJktm cMufgnim xnm iHtrtit} * * :
*

No j4 foluniDcus, vniuerfa qu^c func , proui^


idenriafba^tuectir atqueadtnioiftrat^verumeriam Deuiiuns
i^uar mduentur, &
agunc aliquid intima virtutc
ad aiotum atquc a£bonem itaimpeliu, vc quam-tmtuuUcJu-
uis fecundaium caufarum cfficienriam non
pediat^praeueniat tamejCum ciusocculriilima vis rtoneucmr,
ad fingulapcrtincat, & qucmadmodu fapiens tc- ettmpriucr!
ftatur, ^tingatafinevfquead flncm fortitcr , & "t.
dtfponat omnia fuauircn Quave ab Apoftolo hiciS^^um
didiiMxieftj ciitn apud Athcnicnfcs annunciarct t'^^^ m"-
Peumyquemignorantes colcbant: Non longc D^«ii^"'*
•eftab vnoquoq; noftrtimi inip(b cnim viuimus, «""ontf.
& njoucmui, diillimus. '
*
• '
aXi/.
^MntfM ram crwiofoh Pam ejl tfibmnJU} xt
Creation i s opus omnibus fanAa5,& in- crcation«o^
diuiduasTrinitatispcrfonis commune eft. Nam PH'tottTri.
hoc loco ex apoftolorum dodtrina, Patrcm crca- "e cft.^"*"**
&
torem ca^li, tcrrae contitcmur in fcnpruris-ia- ' :
""^
Jtisfcjimiw.dc filio,Omnu per ipfum fe^fca font,

Digitized by Google
}0 €ATCeHI94 ROM#
^a«.«. & dc Spiritu fanfto , Dpmini fercbatuir
Spiricos
KXilV Aipci' aquas& alibi
: ^Vcrbo Domini cxli firma-
ti luni > 61: rpiiicu 01 is cius« omtiis virtus coram*

D E SECVNDO
ARTI€V LOi^
CAPVT 1XI«

£t in Icfutn Chriftam FHiu ehis vnicuttiy


Pominum noArum.
4

cokmo ztcr MiHTFicA M,&vberrimam cfle vtiliratcm^


^^^^^^Na quae cxhuiusardcuJi lid confcHionc confiu-
cJumXic adhiimanum genus, ^illudfanftiloahnistc-
tutidmoKtu.
ftimomum often dit: C^^if^uis confcffus tueri^
j.Jwu^ quoniam lefus eft filiOsDd, Deus inr co tnanet»
' *
/ &:ip(cinDco;&: bcatiiudihis prarconium decla-
, quod a Clirifto DoiHino cributum
rat eft pi in-
cipi Apoftotorum* Bearus es Simon Barionaj
quiacaro & fanguisnon reuelauitttbi» fed Pater
meus , out inca^lis eft. Hoc enim fundanientum
firmiflimttm eft noftrs faluiis ac redi^mptionis*

Q50 p^Sp mgmniD tmfitti hoc Micuh fi^of»ojiiipO/ij!t-

nah!? Qjf o N A M admi rabilis huius vtilitatis


I fru-
^tr roiiun fl:iis maxime cx felicifltmi illius ftatns ruit<ain<-

SptmT"' tcliigicur, in quo Dcu$ primes homines coliOGa-


.Dci>cccaco incumbac
rac, m
hanc ciiram ParO'chus, vc tidc^
£bSsdificre*^c^ comunimn niilcnarUm « & ari umnarum cau^
«irteriui»e- Tain cognolcant. Cumenim'aDeiobedi6n(i2^d*e-

a?4 D^yai^ Adam ^ imefdidumqjuc violaUctiUiidy


£x

Digitized by Go6gle
PARS ?klMA; )l
Exbffiniligno pakadifi cbmede j dc ligtio tu- * '"^^JJgf^
*
tem icientias'boni , &mali nc comedas in quo^ scffom i.
:

ciiq- die enim comcderis cx co, mortc tnoikm: -^^1;;^^


in Ainima illam incidii calamitaccm ,vt ianAita*
tem &iLiftidam9 in quaconfticutus fiierat, amit-
ceret ^ & reliqua fubiiret mala ^ quae (anda Tri-
dehtina Synodus vbcrius explicauic. Proprcrea
vcro peccatuin , &pcccati pocnam in vno Adam ^
-

noaconfticiflecommemorabunCs (cdex cocan*


^ua cx (eminc « ftcauTat ad omncm poftcdtatcm
iurcperitianalTc^

T^iiiSiM aJiquU fuia ChifimifHus hnmnm •

C V M tx aitifHrno dighiraiis graduconcidiflctccmttiiuBiii.


iioftrum ^enus, lublcuariindc^ Scia priftinum nonr«*
lociimrcftitui nuUdmbdo poicrat^ hominum,cr«Ji;;wti-
aut Atlgcldruxtiviribus ,quarcrcliquum erat il- *»ittrcaititt.
lud ruinae, & maloium fublidium, vc Dcifilij ia*
finita virtui, aflumpta camis nortrar imbeallita*
tc^infinitam coilcrec peccaci via^rSc aOM rcconci**^
iiarcc Deo m ranguinc fuo.

An ciiu r€dem[tmk fidm fjhi vn^nm fikm

HV I V 5 rcdempcionis fides &


confcflio ho-
minibus ad falu tern cotifcquendam mceffariaeft, ^f^^T!^
ftmperquc ruit, quanl Ocus ihkio prxmon-tefcmpcrnt-
itrauit, nam in illadamnatione humani gcncrit,
^!!^oft?cw
Quaeftatim peccatum confccuta eft, oftcnfactiam
fuicfpesrcdcmptionis illis verbis , quibus pro-
2fte^?tf**'*^
prium Diabofio damtiii^ qubd ex liberatione ho- Prinmai ruw
minamfafturuscrac, denunciauit: Inimicicias '
^
ponam inter te, mulicrem, femen mum, fc- &
men iliius; ipia cqacercf caput ruuia, tii & .

wfidia<»

Digitized by Google
il - GATEGHIS, JIOM-
iniidiaberis cal^aneo tins:\ 6c deinceps CMdcrtH
'
promiilionem Htpc confirinauit, rhaiorcmq; fat
;
confilij figntficationcm ijspraefertim hominibus
'
dedic, qiiibus voluit fingularem bencuolenriam
pr^ftarc ; inccrc^ceros vcrp 9 cum Patriarcbx
Abrahae it^pcnumcrd hoc my(lerium (igmficairet,
turn catepore aperttus dcdarauit , cum ille Dei ^

Ccu.a2. iullis obediens,filiumfuum vnicum Ifaacimmo-


larc voluit.mquir cnim:Quia fecifti banc rem,&
non pepcrcifti filio ruo vnigenito , bcnedicami
tibi rnulctpiicabo (cmcn mum iicut -ftellas ca?^
vclut arcnam,qusptft in littoie maris, pofli-
dcbic feme tuum portas laimicornm tuoicum, &
benediccntur in feiiiiiie tuo omncs gcnccs,:tciT2e,
quia obedtilivoci meat. Ex quibus verbis facii^
. coiligipoferattcxprogenie Abrah«furimim,qui
/ omnibus ab immaniifima Satanse tyranmdc U- •

bertatis falate a&rrcr: illnm autem Dei filium,


'
nacumexlcmine A.b2^ab<eiccudumcarnem,fore
necefle erat. Non ita 'multp poft D amines ^ vt
'

ciufdcm promifllonis mcmoria conferuar^tiir,


idem fediis cum lacob Abraliarncpote fanciuit:
nam cumjllein fomnis vidit fcalam ftantcm fu-.
per ccrram, Sc cacumcn illius tangens ciclos , an-
gelos quoqiie Deiafceodences &
de(cendentes
per cam, vc rcftarur fcriptura, audiuir enam Do-
minum innixum fcalam dicentcm (ibi: Ego fum
Cea.ftS* Dominus, Deus Abraham pauis tui , &Dcus
•Iiaac» tcrram in qua dorm;$» dbi dabo , &
(enitni
^^^'^ eritq.ue femcn tuum quafi puluis cerrsc. E>i-
-^fcri
1

rlph^r latabciisad orierem &occidcncem , &


fepcem-
^<:in<>«^* trioncm,&: mcridiem,&: benediccntur in te ijx &
mui^Vno^^minetuo cua<^ tribus ccrr^. Neque poftea
^viRal't^'os
cadcmfuipromifli mcmbriaVcnb-*
<J€ftiti<^t)^ws
uanda^&gencri Abrahain, & muliis pr^terea hc|
^^JL^^^ minibus 6aiuatoris cxPC(3;auonem commou^rer'

Digitized by Google
fi^uidcm lud^orum republican &*rcligonjC con-
iticucanodor populo fiio fieti C€sptr.nani ^
inut^
ICS fighifrcarunt &
homines praedixerimcqusE &
Quanta nobis bona Saluator iile &
rcdcpcor no^
iter Qiciftus. IcAis ailaturus efle t . Ac Prophe tat,
^ouidem , quorum mens cselefti lumiiie illa^rata
ftiir^filij Dei brcum, admiiabilia opera , quap ho-

mo nams^ffidr,do6trinann» mores, conluctudi-


acra mortcjopi , rcfurrciftionejiii , ,<:setcraquc eius
myitetiahascpmnia/jijua(i.(umadefla^^ pjilam fum'p^ophe-
,

.docehtes^poj^ulppraehunciarunctita vcfi fucuii, tani' & /po^


& pr^rcriti tcmporis tollatur diucrfitas, nihil iam ^oiaicuipons
inter PxophetariuD pracdi^ta & Appftoloru V'^^'^^^^^^^
dicationcm,.mhil iiuer vc;eruiji i^airiarcharum vicf«tur
fidciQ 6( noilram iQierelTe vijdeani §ed iam <Ic -^j^,^ '

ungalis arucultpartibus aicendam vidctur. ^ap.i.

I £ s vsproprium cftnomcncius, quiDeus, ^^^^^^^^^^^


j&homo eft quod Saluatorcm fignificar, h5qui- huminigcnc-
dcm fortuico, authominumiudicip,& volunta- ji'^^'l^^^^
tcy fcd Dcicorifilio., Sc prseccptpilliimpofitum ptofoitiwg*.

Angelus cniin Miri^ matri ita annuncianit£cce


contipies in vtcio , paries filium , &
yocabis
nomcncius Icfuiii; Ac dcinde lofcph virginis
fponib non folum, vc meo nomine pueru appei-^ \ :

hominandu^ e A
lareCj prxcepirtfed eiiatPfCur ica
fee, declarauitjinquit enim: loleph fili Dauid no- xutth.!.
li timcrc accipere Mariam coniugem ruam.quod
'

cnixu in^aoarumcft; d^Spiritu ianitSto eft pa-' :

riec aute m
filium, &
vocabis iiomenieiuis I cfiitn::
*

ip(e enimfalttum f^ciec poj^ulum.iuum a pecca*


-*
t V •
tis corum.' ^ *
.

'

€^ mbmnm} ,

M.V L T 1 quidcm Jioc nomine fuerunt in di-»

Digitized by Coogl
34 CATSCHIS^ ROM^
fdks Hiue. uinis Uteris ;ha idem notnenWaucfiliofuit atii
Moyfi fucccflit, & populu 1 Moyfe ex iCgypto li-
bcratumin terra promiflionis, quod ilUncgatum
}^^^^^^ftLtt2LtAcduxit:codi ctiajionoinc lofedech Cacetr^
lefus nonien ious fiUus appcliaCtts cft. S^d quaiito verios Sa)^

ffluo'^^a. uatore floftru hoc nomine appellapdfi exiftima^


. bimus? qui non vni alicui populo , fed vniuerfis
omniu seiatum hominibus,n6 quidem fame, aut
Aegyptiaco vel Babylonico dominatu oppTeflts^
fed in vmbra mortis ledeatM3S» Sc duriflimis pecs^
cati,&: diaboU vincuh's obftridis, luccm,I{berta*
tem,& falucem dcdcritrqui cis caekftis regni ius,
&
bxieditatem acquiKiueric c]ui eos Deb Patri
:

reconctUaiieric, in illis Chtiftu Dhm


adumbrate
xem nomen videmus,^ quo if s beneficiis , qus diximus , ca-
fiii wii^u- itiulatum eft^cnus
humanum.Quae preicrca no-
aliisTiomiui. minaprcTdi£tarunc Dcinuodiuinitus imponcn-

pilttM <5iri-
VQum hoc Icfu nomen rcfcruntur , cum
hoftih: attiil enim c^^rera f^IutCi quap nobis datiiirusm^aUr

i^i^Sf?"''
parte attiDgcrcnt , hoc ipfpm yniu^rfe faw
iutis hiimanae vim , rationcmq* compicxuni cA^
" " '

y flwdfibihkmlt Chriftl nomen}


X£$y nomini Chrifti ctiam nofiien additi|
^d^&dt ijupd vhdlum fignific^t , & honoris & offic^-
«ritatt* n0* nomen ^ft,ncc vnius rei proprium* fed commu-
oemultoiu: na vctercsillipatrcs noftri Chriftos^
appell^banj facerdotes ^ rcgcs, ijvips Dcus pro-
muncri s dignirate vn gi prxccpcrac^Sacerdo-
eaccr<iotum
mmdum. cnim ij fun t, qui popqlu a(j[iduts prectbus Deo
commendant, qui iacrificia Deo faciunt, qui pro
^
%tfu »mnf populo dcprecantu^^Rcgibus aute popijoru eu-
b^rnacio comilfa cilud cosq; pcrcinetQiaximel?-
. gum auftpjitace» innaceiniuyitam tiaeri,j8i:po^£
^
iium audaciam vlcffci; QupiiiS igirur vrraq; ha^
turn funftionum Dei maicftatc rcferre in tcrris
Yi^^h idcp^ui yel $4 rc^iam^ Y$iad ilcerdo*

Digitized by Google
PA Its PRIMA. If ,

udcmunns obeundu dele&t erant^ynguebto vn- sacehbce^^


gebamor. Prophctas ctiam vngendi mos fuit, j^i^YJuit
qui DeiimmorcahsintcrprcteSj&internucij cae- ungi.

arcana nobis apcrucrunt, atq;adcmenda-


Jcftia ^2^]^**'^^"*

dos mores (alucaribus praBCcpns,& futiiroru prse


diaionc bortati func Acvero cum Icfus:Cbrittus !j!i?,^l^>r
oaluatprnofter in munda vcnit,tnuni pcrfonaru pcrf^naruof-
partes,& officiafafccpicProphct^jSacerdotis ac
cccpn'fu^''
Kegis^acq^ob^as caulas Cbri(tu$ didu$eft>& vn cbrinus 4i*>
^sad ilioru muixeriim fuiKaiohcm, non qiiide
tUcams moruli ^ opera, fed ca^ieftis patris vircu-
tc,non terreno vngueco,fed fpirituab oleo: quip- (Chriftwf
non
pecuoi in fandliflinum eiiis animam Spiritus fan buni«joau«
^iplenimdo,gratiaquc,& omnium donoru vbcg^j^S^
noc copia eflfufa iit,quam vila alia creata nacura
^^^^^
C^perepotucric^atque id predate Prophctaofte- no vnguenco
die, cum rcdemptorcm ipfumafFatusaiccrct:Di- g.^''**
^*
&odifti iniquiiatcm*. proptcrca
IcxiftiiuftitiaiTij
vnxiticDeus Deus pleo lactidae proBCoforti-
cufis
'

bus tuis • Idem ac malto aperqps Efatas


^ti$m y

ijsvcrbisdcmonftrauit, Spiritus Domini fupcr


mc, eo quod vnxeric Dn$ mc,ad annunciandum .;

manfuctis mifitmc.Icacj^Icfus Q^riftus fummus ^^^^^


l^ropheta &niagifter fuit,qtii no$ ppi volumate mu».
4ocuii:, &
^ cuius doArina orbis (errarutp pacris . v

czlcftis cognitionem ^ccepit rquod^i nonipn


praedarius, ac praeftancius conuenit,quod omnes
^uicunquc prpphew nomine dignati AinCy eius
wdpuli fuerafitf atque pb iUaiti pracipu^ caii-**
fim miili, vc Prppheta hunc ad lajuados oes
vcnturu$ cratjprjcpunciaregt.Chriftusitem fa ^1^-^* *
ccrdos fuir^ non quidcm ex ord^ne cx quo in ve-
If gl^ 'Lcuiticas tribus facerdotes cxciccrunt, .

cxiUo,de qubPauidPrbphetai:ecmit:Tu
Fcriim ?^ "^n-
n facerdos in iTCernum fecundum ordinem
H?lcl^cdccl(.cuiu$ui ai'gumencun^ Apoltql^ s

Digitized by Google
}6 CATECaiS. KOM.
MHthr.uj. Hcbneosfcribcns, accur^ttc periecutos eft fc4
chriftus'iii-* Chriftumoon (blum vt Deus , vcrum vt homd

JatwS^*** noftrat naturae parciccps cll , regc ctiam agno->


^ex. fcimus: de quo Angelas ccftacas eit: Regnabic in
chriftiVegna domo lacob in ^tern um regni eius non em
, &
^^^d'luio^ f
9^^^ quidem Chrtfti rcgnum (pirituale eft,
• I

articCio atq- ^ernum,in teirisq;inchoaiur,inc^lo perfi-


tur. A.c regis quideofficiaadmirabili prouidentia
^JS2rtii"/'
CHriftus qia- fux praeftac EccleHaerlpie earn regi t, ipfe ab hoftitt
g"s'or;ium'" imp5Cu,atqucinfidii$ fueturapfe ci leges pr^fcri-
•beat. bic;ip(e no
(brum (andlicacem^iu^icialargicur^ve-'
^
cLTz^etiOo ^'^^ etiam ad perfcucrandum facultatcm, vires &
Dominitaco-. pr^bct. quamqua autem huius regni fimbus tarn

OnincsLrm.i>oni»qttammalicb om-
mfsad curifti nes hom&ies iutead
illud pertineanr:! j tame pr*
wUqiiaaa r^- c«eris lummam regis noftn bonuatem,i^ bene-
'

fic^^^i^^^ expcriuntur,quicx cius pra^ccpcis intc-


nwr^ccuiU-
rius umeii "gram, atqaeinnocencemvuam degiic.ncq; verb

chriSSi iurc
"oc illi regnum redicarjo an t humano lurc ob-
diiunoftcim. tigit) tam^tii genus iclari(&inl$ regibu^s dueerec,
«1?mna?u^^^ ^^^^ » proptcrca Guod Deus in illuro ho-
totiiu muadd Hiincm conrulit quidquid potcftatis , amplitudi-
nis , dignitatis hominis naturacnpcre poflct. JUi .

igitur totius mundi ^egnum cradidtr^iq: omniz,


Juodiam fieri co&ptum cft^pltnc, pcifcdcqacin
ic iudicij firbij demur.

S. . Qs^f^^UfHmChlfim, etUm ttliumDcivnicHm

His verbis altiora myftcria delcfu credenda


a lasraSa' & contemplanda,fidclibus proponiintiu\ nioiiru
km fiHum Dci cflc & veruHi Deuni', (icuti pater eft,
pcrfonii
•mninoa^u* qui euHi ab actcmo gcnuit,pr«rerea ilium diuinae
*
T^iiitati$ fcciidam pcrfonam aliisduabusomni-
no aequalem cofircmiir. nihil cnim imnar , dif- &
. ' fimile in diuinis perronis aUt eire^auiiingi ammo

Digitized by Google
debet, cum vnam omnium cflenriam,voIuntatc>
poteftatem agno(camus:quodcunlmultis paceat
diuinsfcripcurse oraculis, turn prstcUrillime il-p
lud oftendirfandi Ioannistcltiinoiiium:In prin- .

cipio erat vcrbum , & vcrbtim erataptid Dcum, spirinuiufti


& Dciis erat verbum.Sed cum lefum filium Dei nf Dei cx p»
cfTeaudimus nihil terrcnum , aut mortalc dc ^^^^^^^J*^;
eiusorcuco^icandumeft Verum ormmiilum^tiusqua in
:

qao ab omhiiatiernitate Pater Filium ^cnuitjqae^*****^'


farione perciperc, atque perfedc intclligerc nul-
lo modo pollumus, conftanrcr credere , & fum-
ma aninji piecacc cgJere dcbemus , ac vclun my-
^
fterij admirattoiie obftupefa&i^iilud cu Propheta
tf^,^s*
dicere ^GcneiattonC eius ^uis enarrabin Hoc i gi-
tur crcdendii eft,Filium eiufde eflc nacure, ciiilde
potcftans,&: fapictix cu Parre,vcin Symbolo Ni-
cfao cxplicatius cofircmurnnqi^it .enim:£c inic-
ibm Chrifto fiitam ejus vxiigcnint^& ex patre niu :

torn ante omnia fecula , Deum dc iDeo 3 lumen


deJumine , Deum verum de Deo vero'genitum ^ •

non fadium^confubfta^tiale Patri,per qucm om- JJj^^J^^^^


fiia fa6fca funt^ Ex omnibus aucem ^ quzad indi- nfratiomsli!

canduni mbdum radonemqiic secernac gcaic- Jjj^"^?*^


'

rarionisfirailitudincsafTeruncur , illapropius ad^ •

rem vidctur acccdere, qux ab^nimi noftri cogi--


catio^e^fufnitur, quamobrem lau6lusIoannes ti«.
lium eius Vcrbutti appeliat . Vt cnim mcs doftta ^ ' ^^^^ ^^
(eipfam quodam modib inrelligensi fuicffingic
imagrnem,quam Verbum Theologi dixeruntrira
Deus quantum tamen diuinis humana conterri
poflVtnc fcipfum intelligens, Verbmn sctcrnu ge- ^
'
,

Herat y&fipffli^ftatcomemptari, quod fides pro-^


oonit & fincera mente lemm Chriftum verum
&
beum verum homincm credere, &confiteii,
{euitum qttidcm» vc Deum $ ante omnium farcu-
>rttsn' ktates^ ex patrc , vc hommem ver6^na^*
Ci ttfm
1

Digitized by dopgle
1% C ATBCHIS. KO M*
.

^ tarn in tempore ex matre Maria virgtne# ^


^ "V/ Ami C\\it\p fatemuf namitAtiS^ its duos in iUt •
'

jdupkx Chri ^
ognoftm d^bcmm &LqsI >

&6 fiimaubi Qjr A u Qjj A M duplicettt cios natiaitatema-


gnolcamus, vnu tame filium effc crcdimus; Vna
enim perTona eft , ia quam diuina humana nar & '

10 curaconaenic.

Piuribuf 9i«c e^foijfeiidftt?


cxplictntur. j .

nonL dc oral ^ ^ di|unam


generatioric atciiiet, mil-
iipQcDomtl Iqs autfracces,attc cohasredes habet^cum ipfe.pa-
tris vnicus nos vcro homines, figmcntura,
filius,
,&"opasmanuumeiusfimus. At fi humanum or-

tum confidcremus, multos ilie non rolumfxacru


Bpmine appeliaty&d fratruetialoco habec,vcyaa
ciim eb pacernx hasreditacis giprtam adipifcatur:
ij funt,qui fide Chriljum Dominum recepcuunt,

,quam nomine profiteiur, re ip(a cha- &


Adnsnut. ri^tj^ oflicijs pr^fiat: cuacepdraogeoicusinmal
ti^/ratribos ab. A^oftolo vocatur*

qH^nmrmDomltmnojleYScim}
^S?4?u?*
M V LT A fun t,quae dc Saluatore noftio in i^^
W^^^^ dicuntur; qaoru alia,vtDeus eft, alia,
SiSiiM?•
vt homo, ipfi cpueiure perfpicUum eft^quoniam
3, diuerfijs naturis diucrfas earum proprictates ac-

ccpit. Igitur vere dicimus Chriftum eflc omni-


potctcm,as:temum,iramcfum ,quod.a diuina ha.-
^
c>e(.Rurj(iis de iUoi dicimu5»pa(tum»monuum cr->
cfcrifti ill. lc,refurrexifle, quat tlaturx hominu coucnire ne-
niodubicat. Vcriim praeter haec qu«da alia vcriq;.
^^n!S?r^S*
iicreinxiuii. natutac congruuiu, vt hoc loco > cum Domiaum
noftrum dicimu$. Igitur fi ad vtramqne naiuram
hocnomereferarur,itterico Ppminus nofter pr^
dicandu^eft. Nam quemadniodam ipfc aeccrnus
r Dcus

Digitized by Google
Deus eft, vii pater ita etiam omnium rcru xcinh
,

Dominus eft ac Pacer: ^.quemadmodum ipfe^ ,


-

& Pacer non eft alius atque alias Deus^ fed idem
plane pciis^ctiam iplc,& Paier non eft alius ai-
que alius Dominus. Scd refte etiam multis ra-* '

lionibus , vc homo eft Dominus nofter appclla-^


<

cur» . Acprimu tn qaidem.> quoniam ip{c redem-^


pcor nofter fair, atque dpeccacisnos iiberattit, .
*
.

larc hancpoteftaicm acccpic , vt vcr^ Dominus^ ,

nofter eflet ac diccrccun ita enim Apoftolus do-


cet; humiliauic femetipfum, JfaAus obedient
irlqoc ad morrem f mortem autdn crucis: pro- ^^ ,

pterquod &
Deas exalfauit illume dcdonauic
liiihomen, quod eft fupcr omnc nomen , vt in
nomine lefu omne genu flcdarur,calcftium, ccr-
ccfthuqa^ &.i£^fernorum: & omnis lingua confi-^
teacar , quia Dominus- leftis Ciiriftus in glotria um^^z^
eft, Dei Patris . Atque ipfetle ife poft refuri^(%io«

nem. Data eft ^ inquic , mihi omnis potcftas in


C2lo>& in terra, ob earn quoquercm Dommus
dicirur, qu6d in voa pedbna du£ narucst ^ di-
uina & humanar'ComuaAsB fintt hacenimad*
mirabili coniundbione meruit, vt quamuis pro
*
nobis.morcuus no eflet, came Dns cofticucrerur,
comunicer quidem omnium rerum, quse coditx .

fimt^pcsecipuc autem fijlelium, c]ui iUiparentyat^


que iumn^o animi ftudio inieruiujuw

hrmmmcnUato^tfddfftidtibm} .

P AR O c H tfdclem^ populum a«f ca ratfa^ oI^»fu^


nem cohoitabitur, vt fciat aequiflimum cflc pr« ««> ci>(r*ii>;

cartcrishommibus,nos,qui ab co nomen inue-^**^r'


nirnus, Chriftianique vocamur, &
quanta ilte m
AOS beneficiacontulerit, ignorare no poftmius, '

eb id nu^itfid , qu6d cius munerc hare oia fid6

Digitized by Googlc
4<5 CATltHIS; KO-M^
intelligimus apqiium efTc, inquartl,nos ipfds, noh
^ (txusacfnancipia,rcdcmptorinoftro,&: domino
in pcrpetuumaddiccre»& confiJcrarc.Et quidem
ctfm bapdrmo intriaremnr, aiiteBcclefistforcsid
profcfli fumus: dcclaiauimiiscniraj nos Satanxg
6c mundo rennnciare , Ec lefu Chiifto cocos nos
Quod fi, vt Chriftiansc militiae adfcribi-
S^nkas
^uS not ^ mur, fum (an^adeuotiimus,quo
'Vft

I^^'^i^^o noftro
& foieni profeflione nos ipfos
,

fupplicio digni
*^eDi*b©fr
(i poftquam Ecclcfia ingreffi fumus , Uci
.* ciinrius -

voluritatcm^ sieges cognouima$, poftquam (a-


cramencorum gratiam perctfpimus',e:f[ mundu&'
Diaboli ptiecepth ac legibus vixcrimus v pctintcle
acfijcum bapdfmo ablud fumus, mundo &
boIo,nonChiifto Domino,acredcmprorinomc;
dediflemus ? fed cuius animum ainods facibiis
tion incendat tanti Dotnini tarn benigna«
*
pro^f &
ch^Tftiln^re- penfahi nos vdloifitas, oiii tametfi nos inpotefta--
^^ptos ^uam
, &
dominatu veluti fcruds, fanguinc fua
rcdcmptos habeat , ca tamen charitatc comple-
d:itur,vr, no (eruos vocct ,fcd amicos,fcd frarrcs?
-

Hxc profea6 ittftilfima cauia€(l,atque haud£^io


. an omtihlb fir niaxnna,cur cum pcrpetuo dcbca-^
mus Dnm noftru agholccre^ *
venerars & colcce*
-4 r «

- D E t E .R T I O .

A R T> l: C V t Oi

.» •
. ' " '

. \^<l^ffitirtmfidei ^UfnUi, qHidque crcdtudJi fdehbrn /ropomi?


'
Qiii conccptiii eft dc Spirimiabdapatus

cxMariaAorgine. : '

Max Ljir^o qutdem»& (ingulari bcneficio huT-


maattQi g^Aas-a DeouUSsdyuiii cilpi qui no^ c du ^
- rUitmi

Digitized by Google
rifliimtyraniiiftruimte in libcrtat<«^
jexii%qi.T^ fu perioriartiqulo dcclaiara funt,incelf
ligcrcfidde5ppflui5t..ALyer6 ficon(Uium ctiam, q^,^ f^nGiim
6c xapt>neni qua pquiGp(}$i<icfficere voluir » no* & ratione
bisanr^oculo^ponamus » profcdlo nihil diuina nus'hun^f^a
innos beneficentiaac bonitatc illuftruis, nihil.iiJ>ct*iicf^*.
magnificentiuscffe vidcbiriir. Eiusigiun: n:^yftcv >.V
rij magnicudine 9 quod nobis tanqualaiutis no* :

ftne praecipuum diput lacrse titer^ confideradnm


farpiffime proponuntjParochus tertij ai ucnJi ex- scnfbi 5. ar-
plicationcoftcndei'eincipiet:ciiins hancefre (en-
tenciamdocebit: nofcredere &,con0teri ipfu^
leftiqii QirjftamWiQU^iDot^inum noftrii • Dei
pro nobis humanani earned f^fccpit
filiun;Hcuiii
in vtpro vir^inis, non cx virili (ciii^re, vt ali} ho-
mines, (edlupra pmn£m nature ordinem Spirit
tus fand^yirjtute conceptum e(re» ka vt cade per^-
fbnaDeus perm.anens , qitod ex^terhitace eras^!
Homo fierce, quod ante non, erar.Ea aurem ver-
ba ira accipienda eflTe, ex facri Concili Conftari-
j

nopohrani confcffione plaa^ p.erfpicitur: inquit


cnipj: C^' propter nos honiines, &proptct
ftram f^luteniaelcjendic de ca^Ks: Ei; . ^
eft dcSpiritu fen^o ex Maria virgine, Ec homo . - , .

fad:us eft. Atquc id eriam fan<5lus loanncs Euan- -

gcli^aexplicauit, y c qui^ex iplius Dgmioi S^Iua-


tons p^^ri? ^^Iciilinii huiu^.myfterij cognitibnc .
.

' .

haufilfeCvnani GUiiidiuint verbi natura ^ .

fct iilis verbis: In Principio erat verbum, & vcr- ^ ^


bum cratapud Deum & Deus crat verbum ad :

e x rre mu m con clu £c vcrb^m caro £atlu tu c&i


(i t:

& iubicmiVia nobis.


An pit tmfWM^am^ mimtil$m 4%h4fiat m Chrifio- nam^ x < V.
raYHtn confufip}
Ve RB VM
, quod diuino: natunt hypoftafis
cft^ira hum^Q^^n^^-naturana aflumpfic^vc y^ia.&i:?-
^ vrrajq «c rrt>-
C— J W . ocm
'

priettto.

Digitized by Google
4^ cATtcms. KOU. *

rut reaiMA, ^^^^ diuinx Sc humanx namrae hypoft«(is


HuarfT.mic/ pcribna: quofaftumeftyve cam admirabiltstoiU'
ieoi^.i. He iunftio vtriufquc naiurar aftioncs |ir6|^rietaj &
Hatiiiirat.Do ccsconferuarct,arquc vtcftapud fanitum JLcone

magnum ilium Ponaficcm,Nec infcdorcm con-


fiimeretglpi:ificacio> nec rupcciorcin ouauecci
aflbmpcia* ^ •

' SoUfai Dei fiim in^mmkmi ^fmfitftdfi

D
o c £ A T Parochus cam dicinsus , Dei filia
jjg^^Spirims fan£H yirtatc conccpmm eflfe » vpam
tra trcs per- banc dfuins Trinitatis pcrfotiam incariia'rronis

SiwHf"*^^ myftcnua:i non confcciflr. Quamuis cnim


vrui$
prictate^fit, filius liumanam naturam afKmpfcric , tamca
Slbiu^perfo- omncs dhxinx Trinitaiis pcrfonsc Pater, PHiusy
ms eft CO*- (ic Spiritos fandus , huius my fterij auCtores foe*
mime.
runnfiquidem ilk Chriftianac fidci regiiia Cenen-

da eft: Omnia qu^ Dciis extra fc in rebus crca-
'
tisagic, tiibuspcrfonis cammunia cfle ^ neque
\ vnam magis quam aliam , auc vnam fine
qux m trihus agcrc. Quod autem vna perfona ab alia
pcrroni* iniie j^t , hoc vnurii omnibus commune cflc nbn po-

n nr omnibus tcft. nam nhns a Parte rantum generatur,. opin-


coianiunci*
fandlus a Patre,&: Filio grocedit^qutdquid vc
rcr extra iltas ab ipfis proficifchur, tics perfbnse^
' ^
fine vllo diicrimine agunt ; at<f ue ex hoc genere
Incaniatm fiHi Dei incarnatio cenfenda eit. Quamquam ve-
r»rrt& Spi- i-grf^c irafchabeant, fblent ramen facrsc
liCeraT
tttm fancto ' .. ^
tsii^tnbii(4t. catum reium^qnas omnibus perionis communes

fant , aliam rjs cribuete : qiiemadmodum (am^


mam omnhim* rerum potenatem Patiri, faoien*
ciam Filio » Spiritui f^n&o anvorem adicribunc.
Etquoniamdiuinx incarnationis myltcrium (In*
gularem acque immen&m. Dei erga no$ beni^
gni tatem declatac ob earn rem peculiar! quadam.
ratione hoc opus fpiritai fandio tribuitur.
^ . YifHm

Digitized by Google
t K hoc myfterio quje4ani ftipra natiikrs ordi- in *nca«t-
nem,qtixdam naturse vi cfftda cfle animaducrti- ^."^^Jj^ ^^^y;
m u s. N am q u od cx p r fi; m o v r g n s m a tr i s fan-
I'i i i i i
natuH
g4]mc Chrilti corpus toraiacum cicdimus^ in j^aturam ta.

vnatutanihumanamagnofcimus: cumiliudoai- t^^inutmutt-


niam hominum corporibus epromubc fit, vt ex
matris (anguine formentur. Quod vero natu- &
re ordincm &
hunianam intcUigenriam fuperac,
iUud eft, (ihiul acque beara vngo Aogcii verbis
aflfend^ps dixit, Ecceanciila Domini 9 fiat Ji'pns
fecund um
verbuni tuum , ftatim £in<5ki(nmum
Chrifticorpus formatum , ciqucanima rationis
compos coiundla eft, atq- ita in ipfo ccpoiis arti- mm m vccro
.
culo pcrfcaus Deus,&pcrfcaus homo fuic. Hoc
ante nouum fuilTe, atq^ admirabileTpii'nu.s fza&i
'
opus, nemo dubitarcpoccft, cum fcruato naturae
ordine^nullum corpus, nifi intra prsefciiptu cepo-
lisfpatiu hominis anima informari queat, Dein-
dc vero illud accredit maxima admiratione dignu^ .^j^ hu
quod, vt primjam com corpore anin;ia coniun&a
gJ^JJ****^
**
fuit,ip(aetiadiuinitascumcorpoie>& anima CO-* .

pulacaeft, quarefimul torpusformatu, acqjani-


&
matum eft» corpori anims diuinicas coiunda:
ex quo fit n
codcmtemporis pundo p^tfe^lus ^^^^^
Dlcus SC' perfcdus homo eflct, 6c virgo fandifli- De«m» * bo
ma vei:e,.&proprie mater Dei &: hominis dicere- ^jJJJ^ ^
tur , quod code momenro Deum , hominctti &
cocepiilct. Hocautem ab Angelo ei fignificatum
eft i cum ait: Ecce concipies in vtero , & paries
filiup & vocabis ncmcnciuslefum. Hie ciic^««*'*
J

magnus, & films aiaffimi vocabitur* £t cucnm^^*7-


comprobatum eft > quod Elaias predixir i Ecfc
vn go concipier &c parict fijiium* Idem quoque
,

£Ulabcth,^um. fpititufan&o repleta;»^li j Dei con^


.
ccpcioncn).
'
.


s

Digitized by Google
44 eKmcnti^'KoU:
ceptioncm intcUixiflct his decUnivit : Vnde hoc
mibtfVtveniac mater Dommi met ad tnc: Sed
^uemadmodum Chrifti corpus puriflimisr
integer! imir virginis fangurnibus fine vlla viri
, . .
o[>cra,^t ancca diximus, vcnini (bla Spiritus fan-
la^uftpli^' divirtutcformacum eft lira ctiaixi vtprimum cd« ^

udoomwf ccpcus eft^ tllius anima vberrimam fpiritus Dei-


^^^^ copiam , at que omQcm chacifinaram abundanti^^
accepit.ncqiic cnim vc aliis homiiiibus , qui (an-
ornantur , ipfi ad menfuram , vc
dkiratCjii: gratia

Mti,8. loannes, dot Deus Spiri cum'> fed


teftficor (animus
omnem ^^tia cam affluencer in eiiis aaimam «

>am<* '
fudrc, vt de plenitudine eius nos omnes ac-«
cepeiimus.
'. ilfiCbrijliisifidfo/siijiliiisDintfiloprm^^
^
CHR Is^ T V M nroh licec filium Deiadoptiou.
litithisne- appcILirc, quamuis fpiritum ilium habucrit, quo
TsDci ado- lan6ti homines fihorum Dei adoptioncm confc-
luus. ^uuncur, nam cum natura iilias Deifir, adoptio-^'
Bis graciarn s ^c nomen in eiim conuenire nulla
modo exif^ttnandum eft. ' *

Ex his quaedc admirabih cocepcionis myftcna


(hncexplicata, vtfalutarisfrudlusadnosredun*
f dare poflic, ilk in prtmis fideles memoria repetew
re,ac f?pia^ ^ogitarecum aniniis fuis debet, Deii
'
effc qui humanam carneni afliimpfit: ea verb ra-
tionc liomincoi fadtum , quam mcnte nobis afle-
3uifion licer, nedum verbis cxplicare : ob eum
enique tinem hpmtnem fieri volutfie vc nos ho^^

mines filij Dei renafcercmur. Haxcum attente
*
confidcrauerinc turn vcro omnia my ftcria , qux
,

hoc articulo concinentur humili ac tidcii animo


^redat^adorenc: necuriose &
quod fine periculo
vix vnquam fieri poi^ft« ilia inuefti^ret acper-*
fcrutari velmt. . . > .

Digitized by
P A K S P R I M A. 4J
^
(inidfiUmk quQd Chrifum i)iM4ak ijifgmt nMm pro* 7

I N huius articuli parte cxplicada Paiochus dili-


gcccr vcrfabicur^ cii fidclibus credcdum fit Icfum
Dominunrhon (plum coccepcum Spiritiis ian&i
virtute^ fcdctiam ex Maria viroine narurn &: in 'j
,

lucem editumcfle, cuius myftcrij fides q^J^^^^^^^^J^*^" *

cum ia:ucia , &c lucundicace amiin mcditanda Ac, t«,iaru«^


angeli vb3( , qui primus fcliciflimum nuncium***^
iniindoattulitaa:larai:in<juir, enim: Eccc cuan-
gclizo vobis gaudium magnum, qucd ciit omni
populo. Turn cx illius cccleftis nulitiac cantico; 1

Gloria in alnffimas Deo » &


in ccrra pax homini- ibAcM.
bos bonas voluntatis: <)uod angeli cecinerunt,fa*
cile eft intclligerc. Hincetiam ampliflimum il-
p^omj^^
lud Dei promiflum ad Abraham implcriincapit, minis xtcriii
cm diiStum eft , fore aliquando vc in cius fcmmc fJl^J^^}^
omnes genres benedicer^ur. Maria enini, quam pUcitr.
verc macrcm Dei pr^dicamus , &: colimujQquod ^1",'
cam perfonam^quc (imul Dcui» & homocrat,pe- i><ui»ir4. *it)

pcxit , a Dauidc rege origincm duxit.

' ckipHimfccmimcmmmemmiirA €^tfm


Qjr umadSi od vm conceptio ip(i ttatu«
ordinenti prorfiis vincic t iia m
ottu nifctl non di- chxm ««us
uinum conccmplari. Prasterca , quo nihiH^'^
licet
admirabilius did omnino^^autcogirari poteft,na-
fcitur ex matrc line vlla tQsaeinx vnginimtis di-
"
' nunucione^&qtton^Qdtopoftcaexicpulcroclaa-
'
foSc obfignaro cgrelTus eft , atque ad dicipulos Iimm.
claufis ianjjji^ incroiuic vel nc arebus^ eriain,
:

qua? narura quotidic difced^tur,


fieri vidcnnis , -

quo no^odofoiis radij cocrecam fubftantiam vitri


penetrant, nequefrangunt canien , aut aliquaext
parte Ijedunt fimili,inquam, altiori modojlcfus
:

Ci;^aftus cx inaccsna aiuo ^ fine vilo maternie v ir^


guuta*

' m

Digitized by Google
46 CAT EC HIS. ROM.
i gini tatis dectimeco cdi tus eft, ipfius enim iacor-
i rapcam &
perpctua vtrginiucem veriifinitsUu-
^2SvJ|in^ dibus celebramus.Qupd qaidcm Spiritds (anC^i
tMSptfitiu vinutccfFectum eft, quim filij conccpaone &c

^toUSS^ partu, matri itaatFuic, vc ci fcEciiditatcm dcdcrict


& perpccuam virginicacein coiifccuaric*

o^alks^Adt S o L £T interdiim Apoftolus Cbriftumlenim


tnoircquaer jQQQi({iiiiii[ii AdacD appcllare, eumque .primo
fccunaiu Adam conferre nam vc f n pnmo omncs homu
:
^uf. nes moruiniur , ium fecundo o:iines ad viram
Ycuocancur: atqucvcAdam, qaodad naturalcm
conditionempcrimechumani geueris pares fuir,
c'iL^lao? ita Chriftus gratia5,& gloric audor eft- Ad eum
fjcqumaoao modum nobis etiamlicet virginem matrem cuqa
Euairaconfcrrcvcpnon Eua^fccunda Eua,qux
cA Maria»rcrpondeat , qucmadmodumfccundii
'
Adam^hoccft* Chriftum , primo AdamrcA>oqr
dcre bftendiraifs • Eua enim , quia (erpenci ndcm
habuit , malcdiftum y & niorceni in h umanu ge-
nus inuexitt & Maria poftquam AngeJo credidit,
Dei boDicate effcdum ell » vt benedid:io , 6c vica
ad homines peraeniret. Propter Euam aaicimur
filij ira^: a Maria leium Chriftam aecepimu s pe
quern tilij gratis regcncramur Eixx diitum eft:
.
'

In dolore paries filios. Maria hac lege folutaeft^ .

vt qux/aluavii^inalispadiciciae incegtiute^-fiiie
vllo doloris fenitt » vc ^ccadiftum ell» lefiim fi^
UumDcipeperic. *

^
mis Chrijti fdcrmentd fmt Adambrm}

I,[u^?oncc. Cv M tanta &


admiranda fine butoiscd*
tarn
ccpuoms,&natiuitacisfaaamenra, diuinar pjro.
Si^ti^'

Digitized by Google
'
V AKS 9KI m'A. '
47
iHdefitiic cofifentancttm fait Vc ea multis fi«
»
>

guris, & oraculis fignificareniur.Quare hue per-


tinerc (anfiti dod:ores intcllexcrunt irmlta,qiiie in
variis (cripturap iocis legiipuS) prxcipu^ ve- .

fb portam tUam Cm&uzvii > quam Esisechiel rlau* bmcM^*


fam vidic : item lapidem w
moiite iiae manibus ^

abfcifTum , vt eft apud Danielcm , qui fadlii« eft


magnus mons,& impleuit vniucrfam teiTa:dein- I

de Aaron yir^aai»<juxvnaiqtei:virgas principum Kum.tr.


Ifiraelis germinauicidc rubum j i^tie Moy&s vi«
die ardere,& no comburi. Multis verbis fandtu«
EuAngclifta Chrifti nauuitatis hiftoriam defcri* ^vemu
quade re niiiil eft quod pluraa nobis diican*
jpfit:

UoTj cum' eaiedio Pacocho in p compta (it.

Inuundttonis myfmm mftpm fopulo ejl inculcMudiim^ it

iy A o AC& opera, vt hxc myfteria,qa? ad do-,Aa R«a.i5«


Arinam noftra fcripta funr, innxa animo, &me-'
(ibas fidcliuip harrcam; primum quidcm, vt tan- mvSmlj!
ti benefieij commcmorafione ahquam graiiam p'«sp«>p«1o
cius audori D^o referanc : dcindc , vt cxirnium vTfinVgra"r* ^

hoc & fingularc humiJitatis cxemplum cis ante wnto^ncfii.


ocolos ad imitandum propohat, Cmid eniin no- hm?mtam' i

bis vtiltas»atqaead aoimoruth noftroram fupef-^^^* . I

biam &clationcmcQniprimendam accommoda-


nuscflTejpotcft, qudm&pius cogitate, Dcumita . .

fefeluimiUarc , vt cum boininibus gioriam^'f^


comtnunictt> &hommi]m infirmiqttcm, fragile
ratcmq> affbmaf » Deiim hominem fieri fumma- ,

que iUam , & infinitam raaieftatcm homini mi-


niftrare, ad cuius nutum columnar ca:li»vt i«iquit^^'*^ '

jferiptara, contrcmifcunt, &


pauent ^.eumquein .

terra nafci , quemfin otlis angeii adorant> Quid


igitur,cum hacc Dcus noftracau(afaciaf,quidin-
l|uam^ nos^ vtilU obiequamjir j faccre oponet?
• •
quam '

Digitized by Gdpgle
. 4S • CArrcHis^ roai»
. quam , atquc alacri animo debcmus otn<-
iibenci
nia hujEnilitacis otncia acnare^ ampiedti, pra^Aare;
Videancfidfflcs >quam(idutaci dot^na Chhfttts
naftrcns nos inftituat, antcquam vocem aliquam
cmittcre incipiat. Nifcitur egcnus : nafcitur vt
pcrcganus in diuer(QUo:iiaracu4' in vili pr^fepio;
na(cituir media hieme. iu -enim fcribic fanclus
Luca. Xucasr Fa£tii eft cum eflenr bi impleti iUac diesy
i

.
vtparerctj&pcpcritfilium faum piuiiogcnitum,
&c pannis CLUii inuoIint,& reclinauic cum in prar-
Tepio , quia noncracci locus iadiuerlbnQ*. Po-^-
tuicneEuangciiftahtimiltoribus y^ibis omoein
'

cxli tcrrsE maieftatcm , &


gloriam mcluderel &
Ncquc verb fcribir non fuifle locum, in diucrfo-^
rio,fcd ci non fuiflc^qui dicit:Meusclt orbis tcr«
* ^
&picnitudo cius.Qupdetia aliu&Euaogelifta
ceftatus eft: In propriavenir» fui eum non |:ece« &

pctunt. Hacccum fidclcs fibi ante oculos piopo-
.

^fnifnJnJry- luerint , turn vcrbcogitent, Dcum cainis nottras:


ftcrium humiluatcai^&fiagilitatcm fubirc voluilfct vc
dio i^Sdi-^homanu genus in ahldimb <iignicatis gradu coU
4ijtiu iocarecun Nam HlUd vnucn <act$ dedarat exiceU
lentcm hominisdignitaccin,ik pra:ftantian?,Gu«:
-

illi diuino beneficio cributacft, quod homo nic-

^
akSitaS"*"
nt ^(^ui idem vcrus pettcdu^ Deas^fic^vc iam &

gloriarinobisliceat^ bliom Deids noftrom, 6c
:

carhem noftram cfTe: quod bedciflimis jMlis ^piri«^


fibus non licet. nufquam enim, vt eft apud Apo-
AiiHflb
'
ftoliim, angelos, apprchcndit.Praeterca cauendu^
ne maximo noftro malo eueniat»vc,quemdd«
* N.eft
]>om}triiti^ modu illi rn diuedbn o fiechiehem locus, vbi Mm
5'^'"^*';s*''^rcerctur ,defuit, icactiam , quandoiafnin carne
yaxoniium. nou nalcuur, locum in cordibus noitiis muemre
non pofHtt vbi in ipiricu nafcatur • Hoc enim^
. cum ialuris hoftra? c.upidi fli m us {ic » vehemcnter
* .

^ oput .ham vt iUe fpiricus &ttSd vir mte fiipra na*


. . lura:

Digitized by Google
KS PRIM A.'
PA 49**
p^rqai^inemhonm f^aais , jSc n^s eft > fan-
dtusq$ atq^ adco (anditas ipla fuit: ita nos opor-
tct^non cx ftnguinibus.. neque cx voluntatc car-
nis, fed cx Deo nafci,ac deindc velutixioua crca-
iwain iioaitatefpiritu^ ambularc, ian<^tateiUa>
ac inetis incegricate coftodire, qua^homtiies fpi-^ AdSon.^*
rim Dei rcgcneratos maxime dccet:hac.n.ratio-
ncfend:^ huius filij Dei coceptionis, &
natiuita- Fi«jDd Ba*
tisimaginem aliquam in nobis ipfis exprimere-tiuiutisima.
ttios, quamfidcliammocre4rinu^, ficctedentcs M^i^^.
Dei (apicntiam in tnyfterio quae abfcondica eft, cxprimi pc&,
fuipidmusj & adorami^s. - ^
i.c©».?.

D E .Q_V A R T O '
,
^ V;
A RT i p V L O^.

.CAPVT-.y. . .

% »••• f»T

FaiTus iub Pontic Pilat^;^ cci|cifixus^, ^ipr^

j^, A N T A M habeatneceflitatem huius arti-


'^'^

culi cognitio « &


qua^.4iIig^nteF Paifochw^^^ <

rare debcat , VI fidcles Dominican Pajjionis nie- *


q^^^^
moriam fepiffime animo repctanr^docet Apofto* *
*
*

Jti5» qui nihil aUodrjdi^il'e tcftams eft,, hiii leiu^


On i(tait«| &
hjunGcrtfcifixiim. C^jare* itf httSd air-
•cnmcnco omneftudiu!lyv& opera adhibcnda eft,
.vcquammaxime illuraeciir sndelcsque tanabc- rispartuac-^
•]i€tici)'ca{pmemoratio^#ie eXcitati^totos fe ad Efci '^c^^*-
nos am o rem & tiotii fattmjfufci^iehdam cS-
aercottfv Fide^itft^iiclvibii^araikiUp «

J D altera

Digitized by Gopgle
5<l CA.TEidlHlS* HOM.
nobis crcdcdum pro*
'
tltern pofteadiccrui ) illud
ponu , Chriftum Dominum , cum Pontius Fila- .

tus Tibcrij Capfaris iiifla Iuda?am prouinciaiHr.


'adtniniftraret, cruci affixu cilc.na captus, itcifusy
variisiniuriarum, &
c; uciatiium genciibus afFc-

&u$$ dcmum m crucem iublatus eft.

Smitni anim
%
*''.''' ChrifH cruciatm}
*

Aitimt chri- N V t L I dubirandum cft,ClniiH anima,qnod


^rtem^ifn(i. ad inliciiorem partem s^xtiSkci , ab iis ciuaatibus
libcram aon fuiffc . nam quod humarwm niimra!.
^'"'io/cK^^^
trSk ^aop vcrcaflumpfit,nccefle eft fateri^anirao ctiam gra-
^ uiffimum dolorcm fciififlc. quarc inqiut Tiiftis :

^u«ft.it. eftanmiamcavlquc ad mortem. Nam ctii per-


ilScl*"tff "
^^"^ diumae humani natuta coniunda fiiit,tamc
*
iiar.i4> propter earn coniunftienem nibilominus paflio-
nf s jicerbicatSfendcqu Jim fi ea comn(5^io fa^ta no
fiiiffet,cum iti vna lefU Chrifti pci(bna,vtridfque
namri% diuinrr &
humanc-c^proprictatcs (eruntar
^^ona"* tine : acque idcirco , quod eracpaflibiic, mo£«- &
^alc^ paffibilc^ Sc mortalc p^toanfit": rMtfuf yeir^
illrarum"^^.
pnctatesfUnt qUO d iVnpadHbile , 6c Immorcale erat , qualcm
viaf'cunaa
diuinam naturam intcIUgimus,ruam piopiic-
'

quarft.irtic. utcui retinuii. _ , ,

'

/ ' Cnr fjiiAoh exfthnim lftA tiuo lij^x ftifult ClniJiHs [ti
J

Qj/ p p hoc Jpco tarn diligcnti?robferuari


dcrnus , Icfiim Chriftum eo tempore
paflimnicC-
(ei quo Pontius Pil^cusluijotam prouinciara prp*^

qu^ ratii^. rei 9 & tam.jmseflarim cognjtiO'iex>*


ploratior omnibus te0e, potcrat , fi rei; .gcibc
,ci;uui^ (^od &
4b /^pfAolo Paulp fadium le-
^ A• » «

Digitized by Google
( \
fARS PRIM^ {t \
gimil$,tempus dcfcribcretiir. turn etiam, quia iis
verbis declaracur, illoxn Saluacoris prxdi6uoncm
^ ^
exitu CQtnptobatam cfle : Tradenc in quit, cum
geotibus ad illudendam &ilagellaiidtttn, & cm-
cifigcndum.
'
A» timttijed£t ^Md C I>fijtw in %ho cthm MfftM

Q^OD potiflimuinlignocrucis mortcpcr-.


tulit, hoc etiam diuino confilio tnbucdum cft^vt
fcilicet vnde morsoricbatur,inde vicaicfurgercti
ierpcnsenim , quiinh|no primps parentes vU
cevsLt,yi6kns i Chrifto in ligno crttcis* Plures
cius reiafFcrrirationcspoflunc, quas ran6ti Pa-
'
trcs latius pcrfccuti funt, vc oftendamus con- '

icntaneum fuiflc, redemptorem noftrum mor-


tem crucis Dotiffimum fnbirc* Verijim iatis eilq
Parochus aomoncat, ii iidelcs crcdant« illnd ge-
nus mortis ^Saliiatore deled am cfle, quod qui- .

dem ad huniani generis redcmptione aptius, at- ciSSf apuS


que accommodatius viderctur* quemadiiiodum ^i"-
cerce nullum torpms,atqucmdigmus eflcpotuir. cra&aum..
Non iblum enfim apud Gentiles cruds fuppltciu
eitccrandum,& dedcccris,ignominia?qae jpIeniC-
fimum femper exiftimatum eft , verum ctiam in
lege MoyCis > malcdidus homo appclUcur i qui AdGaila.
peodecin Ugno*

Pakqchys huius articuli hiftoriam non


prxrermitcet , qu? diiigenti (lime a fan£lis Euan- ^^olu^"^'
, vt laltem lumma cius
gefiftis expofita eft
''^y^^''^^^*'^[i,^^
rijcapita, qua: ad confirmandam fidci noftrsevc- it/c'Tmyftcnj
ricatem magis ncccffaria vidcntur , fidcles cogni-«t^"«-'°n<^ti«
tahati^cant. Hoc enim articuio,veluti fundameto
Da quodam>

Digitized by Google
gtiod^my Chriftiana reli^io5& fides nitituneoqj
" •
pofico, rcliqaaomaia reac conftiturafunt. Nam
fi q ud human<e mend Sc inielligcnu« diffi--
L] i d al i

cukarcm afFcrt: cercc, cruets myfteiium omnium


difficiilimum exiftimandam eft, vixque pereipi i
nobispotcft , faliueni noftram cx cruceipfa, &
,
exeoj quipro nobis liguo i!li affixuscft, pcndc^
x.Car,i.
re.Scdinhoc,vcdocct Apoftolus,fummamDci
prouidentiam licet admirari. Nam quia in Dei (a-
pientia non cognouic mundus per fapienti&m
prophctx, Dcum , placuic Deo per ftulcitiam prsedicarionis
ifcul^pfi',^^'^ Quare mirahdum non

tajitopcrcin- eft, fi Prophc:«ante Chrilli aducntum, Apoftdi


cSITpSikS? Poft mortem & rcfurreaionem tantopcrc
m laborarunt
mxfterti* ,
,

vt hominibus pcrfuaderent hunc


cfle mudi ledj^niptorem, eosque in crucifixi po-
teftatem acquc obedientiam redigerent^ Quare
Dominus^ cum nihil tam ab humana i ationc ie-
motupi e0et,quamcruds myfterium.ftattniipcft
• peccatam, nunquamdcrticittum figuris tu pro-
plietamm oraculis fiiij fui mortem fignificarc. At-
<ien 4;
que vc de figuris pauca quseda aitingamus, Abel
GaJ.ai, pnmum,quifratris inuidia occifus eft, deindc
Ilaac facrtiicium , prxcerea agnus , quern ludan
cume terra iCgypd egredcrcnrur, imniolarunt;
tumfcrpcns atncus, qucm Moylcs in defcrto ex-
io«ii.|. altauit, Chnfti Domuu paflionisac mortis tigu-
ram prarmonftrabant. quod autemad prophctas
pertmi!^, quim mulri exftitcrint, , qui dc ea vati-
^inaii funt, id vcro muho notius clT,quam vt cx-
plicari hoc loco oportcat.Scd v>r:x cqtcris^vt Da-
nide omutamus,qui omnia pricipua rcdeptionis
noftrae myfteria in pfalmis complexus eft , Eiaiac
oraculacum aperta., & clara iunt, vtrecic dici
- gucat, cum ponus rem gcilam cxpofuiflc , quam
ruturam pr^dixiilc. .3

Digitized by Google
PAHS PRIMA. '

figmffCAt} :

I Es V M
Chriftum poftquam ciacifixus eft, f^^iJiiJA^fi^
vercmortuum aciepukam elic. Nequc vero fi- wonuus.
ne caufa hoc ieparacitn iidelibus credcndum prd^
ponitur,cum nodcfucrint qui cum in ctucc mor-
tuum ncgaicnt. illiigirur crrori hanc fidcido-
&ii]X3Lm iandfci Apoiioii meruo oppoiiendam ce-i
iueranr : dc cuius arciculi verirate dubitandi nuU
lus nobis locus rdjnc)u{tur. nam omnes Euange^
^

liftse conrcntiunr,Iefiiai fpiruum cmihac. Prxte-

rcacum ChriftuSjyeruSj 5^ pcifedrus homo fue- Jfjjj;*^'


rit»verc eciam mon poruii: : niodiur autemho* luci^.*' ,

mo, cCim anima (eparamr^ corporc. Quatrc cum. •

Icfam momni eflcdicimiis,id figmficamus /cfus j^^^tc chh-


animam a corporc dmi(am efle ncq; ramcn co- fti dimnitas
:

ccdimus diumitatcm (ciundlam a corporc: quin an^^?n5fiik


potius conftantcr crcdimus 8c cofitcmur, anima'«p«^»«*'
eius a corporc diuifa , dimnicace turn corpori in
fcpulcro, rum animci' apud inferos coniunftam •

fcmpcr fuKFc. Dccebarautem fihum Dcimori,vt AdHci>.i.


per mortem dcllrucreccum, qui habebat molds
imperiam,id cft^ Diabolum, 6c libcraret eo^, qui
ttmore mortis per toram vitam obnoxij erant
fcruituri. •

Innitfifhe^ (f;* mStts monem jHbtjt Chrijim}


IL L V D in Chrifto Domino lingiilarc fUit, Mow chriM
quod tunc mortuus eft, cum ipfe mbri decreuit, voiunu-

mortem non ram aliena vi lilatam , qu^m vo-


Juncariani obijc.Nec vcro mortem folum,fedlo*
cum cciam & tcmpus in quo moreretur, ipfcfibi
codituit. ira enim Efaias icnpiic;Oblarus eft»quiaEr4«f|.
ipfc voluit. Atque idem Dominus dc fe ante paf- ^
itonem dixit: Ego ponotimmam meam, vtueru
ftimam cam: Nemo tolHt cam a me fed ego ,

pono cam amcipfo : porcilacem ha'leo iteruni


" . D 3 fumcudi

Digitized by CoogI
, 54 CATEC H I S. RO
, iamcodi cam Quod autc ad tcmpus,& locu atti^
.

ijic.ij. ^"5^ Hcrodcscius vitse in(iaiaretur,ip{c,in«


* * •
quit^Dicite vulpi illi^cccc ciido Dsemonia, fit- &
perdcio hodie ,
iiicaces &
eras 5 &
tcrtia die con-
fumar: vemnunicnoporiecnac hodic, Sc cw$
& (equend dieambulare: quia non capic prophc^
tarn perirc extra Hierulalctn. llle igitur nihil in-
uicusaut coadtus fccitj fed ipfe fc volens obculu,
lMll«If*
atqucinimicisfuis obuiam proccdcns, dixit:Ego.
fum : & rpome fua ea omnia fupplicia pcrtuUc»
qiiit>»isillam inittliCs&crudciitcraffeccrant.quQ
uSr^'V-'
fion&e^^ quide nihil,ad commouedos antmi noftri fcnths
5iJj^^J|f^[^5^maiorem vim habere poteft^^ cum po^nas, tor-
iUrari debet, mcntaquc clus Omnia cogitatioDc perpcndimus.
. . Nam fi qui(piam noftra cau(a omnes doiores pa*
tiatur ) non quo5 ipfe fua voluntace fufcipiat » (e<iv
qaos yitare hcqueat: hoc vcro haud magni bene-
ficij loco a nobis ponetur. Vcrum fi aoftro tan-
turn nomine mortem, quam dcfugerc poterat^'
.iibemcr occumbac , profedo hoc beneficij ge*
• tius tantu^m eft» vt omhem non folum refe-
renda: , fed etiani habendx gratis facultatem
yd gratiflimo cuiquc eripiat, ex quo Icfu Chrifti •

fumma &
cximia chaiius » exusquc dmiuum
& imm'enfiim in nos meritum pcripici poceft.

. .
S Cwt ChriflHm non mio mortmm^fed etim [t^vHtm tjfc

sepuitunr Qjv^ o D lepultuni cflc conficcmur, hocqoi^


ciififticur
<]:^m velanarcicuhpars non conftituinir , quod

pcrfu
deri poteft eum fepultum ede. Verum hoc addt«
turn eftj prunum vc minus dabttare de morre Ii-
ccaci

Digitized by Google
ceatrcum tnaximo argumcntofir, alique mortuii
iffc , fi eius corpus fcpulcum probcmus ^cindc:

vt rcfurrcdioais miraculum magis declaremr


atq[uc cluceat. Ncquc vcr6 hocfolum crcdlrftus,
corpus fepulium eflc 5 fed illudpiaapue
his verbis credcdum proponitur Dcun-^ frpultfi
, Deu cfCe mor
drcouemLidmodumcx fidci Catholirae xcguiaji;"'^^^;^^
vcriflinic ctiatx) dicimus Deu m moVtuui^ , & exoeaSi^itf*
Virginc natum effe.nam cum diainftasnutiquafn
diuilafiicrit acorporc, quod in fc puicro condi-
turn cft,rc£te conficcmur Dcum icpulcum cffc.*'

D E penere quidem > & loco fcpulmra', ilia Pa- circamone


rocho (aiis-erunt ,qua; ia (and:is Euangeliftis dfcft^ &repuituram
Airit. Duo verb in primis obferuandifunt akc- n^xili*i*^e^^
.

riirh 5 Chnfti corpus in (cpulcro nulla cx parte ftruanaa.


corruptum cfle:dc quo Piophcta varicinatuscran jJaraV*/*
Non dabis fan^tum tuum yiderc cDiTupdoncm.
Alterum eft, quodadomneshuiosarnculi par-p/!uf;
tesattmct, fcpulmramfcilicct , pallioncm ctianii ,

St mortem Cnnfto Iclu, vr hommi , non vt Deo dcus ncci»a.


conuenirc . nam pati &
rnpri , in hamanaiii taa
turn nacaram cadoht:quauis Deo etiam hxc biii- »ea/ aidiw
ma tribuaturr quonlam'dc ilia pcr(bna,qirar'fimul ^^^^^iitutS;*
perfetSbus Dcus. berfcctu$ homo fuk , irdc did
*.
.

pcUpicuumcft

PRI MVM quideAi Gonfiderandameft, qais


qui hacc omnia patitur- Et quidem' nullis
ilk' fit,
verbis cms dignitatem cxplicarc, aut mcnte com-
grehcndcrc poffumus.Sanitus loanncs Verbum^*"***
cflc dicft quod erat apud Dcum . Apoftplusma-
giiifias- vfii:bi9'4efenbititi'bHnc iuodtfin f-Efle

Digitized by Coogk
5^ fcAT£CHI$. llQM-
AiHd>.r. , <ju€m Dcus conftituit haercdcm vniucrro*
tu^ti ,;pcr qucm^^^^ fa^cula, qui eft fplcndot
gioria?, & ngura fubftantiar cms
, qui portattim-

iiiaverbo virtutisfux. Hie igitur purgationcin


pcccatorum faciens fedecad^dexceram maicftatis
,
^
^ . in cxcdrts. Atqucvt vjiovcrbo complcdam
\ z^fLtUi^t tefus
Chriftus Dcus 8c homo : patitur
^tearor pro iis , quos ipfc condidit ; patitur Do-.
; \
nlinus pro feruisipaticur is,per quern angcli* ho-
iiiiuesj pa^li, elcipeata fada func^ille, inqixaniy in
quj^s|>ej:iqiieths Sc ex quo Tunc omnia.Quare mi^'
^

rahdmn noti eft , fieo tot paffionum tormenti^


^'
commoto totum etiam a-dificium cocuflTum eft,
Matth.27. J^am vt inquit fcripcura. Terra mota eft, petra: &
^^f?: / jiciflaBiAmt : tenebrse criam fzGtx per vniuer^
4:^. . fim tertiiun , &
fdl obfcuratus eft. Qu6d & nittttc
&trenrucarentes creatoris fui paflio-
eciiinresi;,'
t
*

- nemjuxcrunt ,cogicent fidelesquibus lacrymis


ipii>.tanquain viui lapides huius aedificij^ dolore

* • • •
iuumdmaeare dcbcdnt.
• •
^- ^ OiY vohut ChTtftus extrma pati^ quld(f^ fentiedum dtlmyi

Pamonis -S
aliqiiis quadrat , qua: caufafueric, cur filius
I,

accrbiflimam paffioncm fubicrit, hancpo-*


Sacf^fti .

ferdafcntiii! tiflimup fuifle inucniac,.praetcrh«rcdicariamia-


pctp pnmorum parentum, vitia, &peccata,qu^
pccc^^^^^^^ ad^
tiuj mundi mi(erunc,ac deinceps vfque ad confummacionem
*
admifliiri fiint. hoccnim inpaffioae^ 8c
fSeoS^f
€ft. iBory:.:^U^$;.i^ei italuator nofter Ipc6kzm vc
P^>niq|»'S»t-iipi peccaca^ditneret, :ac drferct^
4c pro cis patri ab.ude cumulateque fatisfaceret,
lilud etiam aeccdic ad augendam rei dignitatem^-
quod non folum Chtiftus pro pcccatoribu& pah»
^usieft» fed,«u.4iii IWBpacum Qmiuixixij,^uasipcrai^
1 lif>

Digitized by Gopgle
fit pcccatorc5, & audoics & miniftri fiicruut: ^^^^'^
,

dc quo Apoftolus admoncc ica ad Hebra^os fcri-


,

bees :Recogitacc cum qui talem fuftinuic a pec^


catoribus aducrius femcnpriim contradidionc,
vt nc f^tigcmini animis vcllris deficientcs. A tque Rciabct«f«-
hac ^Uipa ocs tencri iudicadum eft, qui in pccca- SI^SirniteT
ta&pius prolabuntur. nam cum pcccata noftrarum crucf^?-
Chciftu Dominum impulrrint , vt cirucis fupv^Ii Liluptn^^
<:iu fubiret: profcdio qui in flagiriis,&: rceleiibus ^iueoffendur*
volutamur , rurfiis quod in ipnscft, crucirigunt 1^%^^^
in fcmcr ipHs fiUaDei,& oftcncui habcnc. C^pd
qjiiifem {ccliis co grauius in nobis viclcri poccft
quam fucricin ludxis^quodillf »eodcm Apoftolo
tefte. Si cognbuiflent, nunquam dominum glo-.
lix crucifixiflTcnc nos autcm
: &
node cum pro-
iicenitti: t|inicn» fa^is ncgantes, quodam modq
vioIcnta5 ci manus vidcmur infetrc« Scd a Patre
eria,& a iemec ipfo Chriftum Dominum traditii chn<|n*ar«
cfle facr« liccrac teftantur inquic cnim apud Efa- i^fafeSiSS-
:

iam : Propter fcclus populi pcrcudi eum, & pau- ^j5*w-


lo ante idem Prophcta, cum Dnm plagiv, & vul-
ncribus afFc£):um » fpiiitu Dei plenus vidcret,dt«
xit: Omncs nos quafi oucs crrauimus, vnufquiC-
que in viam fuam dcclinauit, & pdfiiir Dommus
in CO miquicaccm omnium noltxum.Dc tiiio au-^^^«i«a«
' tt^mlcriprurnefl:: Si porueritpropeccatoanima
(iiam, videbit (emen lon^aeuurh.' Sedeanderem
Apoftolus giauioLibus etia vcibis exprcflii:, cum
tamen ex altera parte ycllet oftcndrrc, quantum ^
nobis de immen(a Dei miicncordia &
bonitate AaHqn^^t* ^
<|H?rattliceat:iDquiycmm: Qmctiam propr^^^^ •
*
• •

^
Jiofiiononpepcrcir, fed pro nobis omrtibusrra^ *

jdidit ilium, quomodo ooaccum cjuiu liio omnia


. nobis donauic, '
^^^t
^
An Chufiusmmtmoni acerh}t4tm cor^ or€ ammo v^e fet^tt}
S i nkmotia tcncamiis fiidoircm: Domini fa- ^Xnlf

Digitized by Google
« *

J8 <ATECHI5. kom.
Aam vt gums (angdinis decurrentis in terr^t
XucK It. cum illc tormera, ik cruciatus animo percipcrct»
quibus pauIo poft afficicndus crat facile ex co :

vnufqujrqueincclJiact, nihil ad ilium dolorcm


addi poruiflc* nani fi maIorumimmihemi«mto«*
gitatio t^m acerba fuic , id quod fanguinis fudor
dcclarauit: quidipfamperpcflioncm fuiflc cxi-
ibuicai. ftimandum eft? Sedtamen Chriftum Dominum
furnmi s ci- m animi turn corporis doloribus af-
,
fc(9:u]m cflTe conftat • Ac pnmum Quidem nulla
fuic cius corporis p^rs , qu^ giauiflimas pcenas
nonfcnfcrit. nam &
pedes, &
manus, clauis
cruel affix^, caput fpinis com pundtuma &^arun-
dinc pcrcuflUm, f^cics fpUtisfcBdata, alapis c«-
fa,totum corpus flagellis verberacum eft. Prate-
rca omnium & gcncrum , & ordihum homi-
conuenerunt m vnum, aduerfus Dominum
JStth*t<.
vlr.ij! "
Xiicmu
&aducrfus Chriftum cius .Genres cnim lu- &
djpx paflionis fuafores , audJrorcs , miniftrifue-*.
runt : ludas cum prodidit, Pccirus tiegaui t, C2eteri
omnes deferuerunt. lam vcro in cruce ipfa accr-
bitatcm ne , an ignominiam, an vtrunque limul
queremur> Ac profedlo nullum autturpius ge*
nus mortis, auc accrbius excogitari eo potuit,
quo affici non nifi nocehciffimi 6c fceleraciflimt
homines confiicuerunt , & inquo fummi dolo*
ris, &
cruciatus (enftim mortis diuturnicas vc-
%)rpui hcraentiorem efficiebat. Augebat auccm pGcna*
chri
magnitudincm ip&Chrifti Icfu corporis
"8iiperfifAiffi.rum

SeroliitoS' conftitutio,& habitus:quod quidcrn cum Spiiil


i"^. tusfandi virtutc formatum efTer, multo pcrfe-
fiius &
tempciatinsfuit, quam aliorum homi*
nuin corpora elTe polTunt acquc ideo acriorem
;

quoqqjc ftnticndi vim habuit , grauius tor^ &


'
meta Ha bia pcrlpcfliim eft .Quod ^er6 ad intfmu

i

jjjQjw^doroxxm^pcrtinct , nemo ^
'
quia

Digitized by Gopgle
quin fummus in Chrifto fucdi fanfiis cxiim ho-
:
^jj^S^t^
iDimbiuquicunquedippUcia, &
cruciams per- ram vim
tulcrunt, nodcfuitaniraafolaiiutndiumitusda-' S^mTiTeSbl
quo recrcaci cormcnrornm vimsquo ani- rint,<iuiau4
turn ,
mofcrrcpofTcnt: iminovero incruciatibusplc-
^
xique innma lartitia cftcrebantur nnquit cnim
Apoftolus: Gaudeo in paflionibus pro vobis : mcau &
^dicQpleo ca, qux defunt paffionu Chrifti in car-
TIC mca pro corpoi-e eius»quod eft Ecclefia.& ali-
bi: Repktus fumcofolationerrupcrabundo gau»
4io m
omni'tribulaiionc iioftra, Vcriim Ciuiftus
'

Dominus amarilfim^ {offipnis caliccm , qurm caiix csum


bibit, nulla fuauitatc permifta tcrapcrauit. Hu-
tnanxcnim nacucx quam airumpfcracfcmirc
nia tormcnia pcimiutj non fcciu ac fi homo^oon
^tiamDeus fuiflcc.
^

P RIM V M. Domini pafllo pcccati Ubcratio |^-ji";j;?f-


fait: nam vc eft apud Sanctum loaoncoci dilcxic Apoc.i
p

nos , nos a peccatis nottris in fanguinc


Sc lauic
fuo:& Apoftolus ihauit:C6nuiuificauitvos, do-
nans vobis omnia dclidta^dclcns qu od aduerfum
fios crac,chirographum dtcrcti^quod crat cocra- .

rtum nobis, & ipuim tulitdc medio affiges^ illud


cruci, Deindc a Ds^monis tyrannidcnoscripuit: Seamdw^
ipfcenim Dominus insiuit Nunc iudiciuni eft
:

mundimunc piinccps huius mudi ciicietur foras,


& ego , a cxalut4i&jrocgcoa terra » oia traha ad me
ipfum. Pofnam praecerea peccatis noftrisdebicam Tcrdw.
pcrfoluit Turn veto quia nullum gratius , & ac-
.

^«t*«»
ccptius Deo facrificium afFcrri potuic^pairi nos
leconciliauiCj^ eumquc nobis placatum , &
pro-
piuum' reddidit PoftrciyiP ijuoniam peccata
faftttlitji

Digitized by Google
€^ CAT EC HIS. ROM,
^fnttit. caelorum etiatn adinim, communi huma
^uftulir,
.
ni generis pcccato ihrerclartim nobis patefecit.
AdKeb^xe. Aiqiic id Apoftoltts fignificauit illis verbis : Ha-
• '
bcmus fiduciamin inrroicu fandorum in fangui-
ncChrirti. Ncquc vcibinvcrcrilegchuius niy-
ftcrijtigura, &imagoqu2edamdefuic,nam illi^
. quibusintcrdidiunJ eratyneiripatriaancefummt
^um.jf. ficcrdoris- moitem reucrtercntur, hoc fignifica-
banc ncmini, quamuis iuftc
, &
pic vixiiFec , adi-
lum in cncleftem patriam paterc , aaccquam fum-
musille, arque xtctnus (acerdos Chriftus lefiis
» mortem obiret;qda quidem obita, ilatim catH fo-"
res pattierut ijs, qui lacramctiscxpiati , fidcque>
(pc,& charirate pricditi , pafHonis cius participcs

fiunt. Harcautem omnia maxima , & dmina bo*


naParochus docebit ex Domini pallione adnosr
ycrfeftimmi perueniflfe: primum quidem^quiacftimegra.atq.
pctcatis chri omniDus nucncris perrccta raasrattio, quam ad-
mirabili quadam ratione ledis Chriftus^pro pec-
tla\n
pytf^'im per- caiis Hoftris Dco PatTi pcrfoluit, Ncqj verb prc-

^l"i,^fu^J^'i q«<>^ V^^ nobis perfolait , debitis noftris par


fuic debtm. folum 8c apqnale niit^vcrum ca longe fuperauic.
,

^^rumfiSS- ^^^"5^^
Deo acceptiflimufuit : quod
Tacrificium
ciumi cumillifiliusin aracriicisobmlit , patris iram,
arque indignationcm prorfus midgauir. atq; hoc
AdEphcj. nomine Apoftoius
v(us eft»cum inquir:ChTiftus^
dilexir nos, &
tradiditfemetipfum pro nobis ob-
lationem &
hoftiam Deo in odorcm fuauita-
leHcmrtio. tis. Praeccrearedemptio, dc qua ert apud Apo-
i.p«.K ftolonim Principem:.Npn corrupribilibus auro,
vclargenro redempri eftis, de vati.i veftra con*
uc: f-irionc parcrnx traditionis, fed prcciofb (an-
guine quafi agni immaculati Chrirti , &
inconra-
AdGa!.;. nitnati. & ApoftoJusdocet Chriftusnos rede-
:

mirde maledido legis, fadus pro nobis maledi-


^xtoB.
^^jjj ^ Vcrikm , pi:«rcr hkc Imdicttfa bcnificia,i
iUud

Digitized by Google
TARS PRIMA. ' -61

fllttd criamvcl maximum confecuti fitmiis ^ vt in i„ chnTii par


hac vna palTioac , omnium virtuaim clari(nmafi««cfuiitont
cxempla habeamus>nam ocpaucnciam, cchumi- «xciin>i*.
licaceix), &e3dmiam chariucem, He naafuctudine»
.&obedienciam, & fummamanimi confianctam,
non (blum in perferendis propter iufticiam dolo«
tibus , fed ctiam in morce oppetenda ifta oftcdic,
vt wtth dicerc poflimus , ^alu^irorem noftrum,
qu^cunquc vitac przecepca toco pri^dicauoais iiiac
.tempore verbis nos docuit» ea omnia vno pad -

ifionisdieinleipfb exprefliflc. Acquehascbreuf-


ter de Chrifti Domini faluberrimapaflione, &
mortc dida funt. Vrinam verb ha:c myftcria in
animisnoftris afliduc veifencur & vna cum Oo« ,

minopad , & mQn)& (epeliri difcamas: vt dein^ «^

dc abicdta omni fordc pcccati, ad nouarn vicam


cum illo icfurgtrntcs alicjuando tandem , ipfius
,

gratia, & mifericordia , digni (imus* quica^icitis

cegni, & gloria participes efficiamur,


*'

INTO

D E Q_V
'
AR T I C V X. O,
CAP YX VI. . \ :

Qjtf ^ 4Niiitiii4i|kii/iiS| t^mif^Am fnmpMn cmfUSUw} i


%

'

Dcfccndic ad inferos , tertia die refurrc--


'
xit a mortuis.

y MAX I ME quidem refcrt nofTe gloria fepul- Sfite*


turac Domini noftri Icfu Chrifti, de qua proximi iofiw.
diAum eft ,.fed plusintereft fidelis populi , co-
fnofccrc illuftres rriumphos , qnos exdeuido
)iabolo , 8c fpoliatis inferormii fcdibus depor* •

taoic ; de quibus , iimiilque de reforrei^Dne di^

cendam

Digitized by Google
fx CATECUIS. R01f»
ccndum eft, qui locus crfi fcparatim perfe vc€th
tiadari poflit, nos camen^iandoiu Paudaudori
tatcfecuti, eucuni dcfcefiiaitinferos coniuogc^

TtioTis artif
^."^ potiuimus. Eius igititr priori parte hoc no^
5uinS*a«ic? bis credcndu proponitiUyCh^
Anwash» animam ad inferos defcendiflc, ibia^ ramdiu nia-
fi(ie,qiiamdiu eiufiic corpus m icpuicro fait. His
ckriAaseodi Auie vcrbis iimuf ccia cot>f]teniur,eandem Chrifti
pcrfonameo tempore &apiid inferos fui(ie,&in
i^^ro *
^^udlnfaos l^pulcro iaciiiflc. Quod quidem cumdicimus^
ncmini mirum vidcri debet, propterea quod, vc
Via (t^
rut<^i«^ar-fopciam docaimus> q,uanmis animaa corpore
^cuii^
dtfteflcrit ^ tiunqaatn tam^ii dminitas vcl ab ani^
nuty yd at corpore (epariita eft
z ' QjMkicinfmimmciAHh'm^
i)c»uiti^ii- Infer i hoclocoprofcpulcro no accipiua-.

StS^SZ tur, vt quida no mmus irnpie, quam imocrite pu


tme. tau crtmr> fup eri or i c n im arcicuJo^ Chrilra I>nm
icpuinini cfTe, edodbi fumu^mee nulla catiia erat,
&
cuuin fide trade da alio, quidcobfcunoii loque
lalcij. di eencreideafandis Apoftolis repcteretuf.vcr li
inrcroiu nomcn abditaiUareccpta(^uIa lignificaCy
in quibus animsedetinetur , quae cxlefte bearitu^-i
dine no funt con(ecutae.Ita verb Cslctx liters hanc
voce mulris in locis vfurparut. Na-ap^d Apofto-
AtiPha.j. lum legimus: In nonune lefu omnc genu flc6H^
Aa.a.
.caieftium,terreftriu,& infernoru,<ik: m
adlis Apd
ftolorum D* Petrus teftatur, Cluiftum Oomi-
nam fbfciramm (blurts dolortbus infemi«

Kcccptaniia fofi monm ^mmr} .

infcraaani- £ A reccptacuU vnius & ettiRiem gcnevis noa


omnia. Eft enim teterriirus & obfcurtffi-
nl^tvniuT" fant
2encris.
muscarcer, vbi pcrpctuo & incx^inguibiliigncr
almamtt!^ damnacoru animsumulcum iiximandt« fpimi-^
bus

Digitized by Google
bustorquenttir, cjui etiam gebcnhat abylTas, &
secumiujio-
propria fignificatione infernus vocatiir.l^rxtcrea efi^nli^gTcio *
eftpurgatorius ignis , quo pionim animar ad dc- ms^cequo j.
finitum tcmpus cruciata!expianrur,vccisin a ccr- JJ^^pc'tmon^s
nam patriam ingrcrflTus patcre polfit, in quamni- Dominictor^
hilcoinquinacum ingreditui Acde huius <^uide et?riiK^nir«
.

dodriiueveritace>quaixi &
fcripcuraram teftimo- turn ctia
f,V^,^'„H2r-
nijs, 8c apoftolica rraditione cofirmatam cllc fan-
da «Concilia dcdarant, djligcntiii$,&
1^
lipius
*- Pa- Pl'^'Sj?*
••• initio aeaio-*
j'/f t-
rocho dulercndu cm>quod in ca tcmpora incidi- is.codi.
mus , quibus homines finarii do^brina non fufti- Saa, 'confol
lieat.Te£dutnpoihtrmbreceptaculi gctiuseft^iii- rati.r ca.^o.
quo anim^ fandprum ante Chrifti Domini ad- nrs''rr&ci
Qcntum excipiebantur,ibiq; fine vilo doloris fen- z.cieTa.
*
fu.bcacar^dcpaon is fpcfultcntati^ictahabia- S^ '

tiotvc frucbanciH:; Hocum igimr pioram animas, T««ium nni-

Abrah? Saluatorerti cxpe6tabat,Chri- gtSm eft


in finu
Jm
us Dominus ad inferos defccndcns liberauic. finMAbrah?.

Vtnmmm Chr\jlifQtmUumHm,iHitim ulffiAd in- ^


firosdefan^f

N o N eft exiljiman4um^ cuoi fic ad inferos dc-


(ccndiUc^ vc eius tabcummddd vis ac virtus,
lion ^tiam aiiima , e& peruenerit; Scd omnino
^JJj^^^^Jl-
credcndum eft , ipfam animam re, Scprn^feiniarccndi^adx^.
ad inferos defccndiffeide quo cxratfirmiintnumm^^' - ^

iUod Dauidis teftinionium : Non dcreiindttes ^

^mmatn in inferno. /

An aliqHiddi^mtatl Chrlp defcenjk 4d iafms deiuaHm eS


^ j
.Etsi Chriftus ad inferos defccndit, nihil dc
cius fumina potcftatc dctradlum eft : ncquc cius
iaoaautis fpkndor macula aliqua alpcrfus:
cutn potius hocfeaxj vcriflima cffc ^mnta quas ,

dc ipus fanoatatc ccslcbrata craar , eumque iqu(

Digitized by Gopgle
<4 cXtBCH^IS. ROM.
filiDm Dei cttc, quemadmodum antea tot prodi^
gtis'declarauerat ; a^ertiilime comprobatiun &u
Aiiafuh
quod facilc inteHigenius , fi caufas cur Chri-
chrifto cau-ftus, &:aljj hoaimes iDcaloca vcnerint , inter fc

Sifi^rot^*^*^^"^'^^*^^^^^*
^«tcricnim omiies<:aptiui defce-
quam aiiis derant: ipie verb inter morttiojs liber » Sc vidlor*
ad profltg^ndos dacmones') a quibus ilUobnoxi:
VQXaj. inclull ydc conftricti renebantur, dcfcendit. Pr^-
lereaalij omnes , qui dcfcenderunt, partim pot:-
nis acerbiflimiscorquebantur, partim vero , vt
alto doloris ienfa carerent » tamen Dei afpeitlir
priuati fpc beatae gloriar quam expe&abanty
.
'
fufpcnli loiquebantur. At Chriftus Dns defcen^^
dit>n6 vtaliquid paterctur, verum vt (anftos, &
iuftos iiomincs ex milera illius cuftodi^e tnolcftitf
liberaret^ekquctpaflionisfaa? fradum impeitii-?
ret. Quodigiturad^infcros defccnd it, nulla pror-
• • •
fus dc llimiPia eius dignitate ^ &
potcftate dimi-^

-
nudofadaeft. • "

• . « •

DocENDVM eft, proptcrea Ghriftutn Do-"


tninumaduiferosdcfccndiffc, vtcrcprisDaemo-
numfpo^Iiis , (andos iUos Patics , cactcrosq; pics
icarcere liberates fecum adducerct inscskim^
'
. quod ab eo adnurabiliter,fammaq3 cu glorlapcrfc
^
mas inferno' ctu cft.ilatim.n.illius afncftus claiiflima Juccca-
P^^^^^
attulir^eorumque aniaoas immenialxtitia,
nox^^at
hm»s. gaudioquc impkuic quibus eciam optaufllmaiii
beatitudincm , qux ihDei^vifiQncconfiftita.im-
Quomodoh- pc^ttiuir^ quofaitoidcomprobatumeft, quodla-
troni promiV-croni promifetat illis verbis: Hodie mecum eris
hcj^itiS^ &t in paradiib, Hanc vero piorum libcratione Ofeas
prar iiita. tauco ante pra^dixerat in buncmodium ; £ro moss
or^jV' • tuayo mors-: morfiis tuustero kiferne. Hac cti£
zacht.^. '

(igniticaui i Zacharias Pro phcta cu aitt Tu; a|]BiQq;


^ . in

Digitized by Gopgle
P A R 5 P R I M A.
in (anguine teftamcti cui emififti vincStos tuos dc
iaca y in quo noxi eft aqua. Idipfum deni(|ue eX'
A^^^oLi,
preifii: Apoftolus fllis verbis :£xpoUsuis prmcipa-
ms,& paceftate5,traduxtccohfidencer palam triu*
phans illos in fcmcripfo. Verumvrhuius myfte-
rij vim melius intclligamus , fa^pc illud
memoria
debemus » pios hoiiuncs,non folum dui
rcpcterc
poftaduebmm DomtDi inlucemediciefant^ &dc6ri«ifhi.
quiillumjpoft Adam anteccflerant , vcl qui vfqu& f^-aSep^lrm
ad fine fecali futurifunc ,eius paffionis bcneficio fidciciciidii;-
falutcm confccutos eflc . Quamobrem antequa
iUe morerecur, ac refurgerec , cxli portas nemini ?
.
vnquam patuerunc: fed piorum mimx
ci\m h '
'

viuis exceflfiffent, vel in fin iim Abrah^ defercban-^ purgat/jriuf


tur, vel ,quod ctiam nunc ijs contingit, quibus
JfbriftfaaLe-
aliquid dilucndum &c perfoluendura eft » Purga- tnm ex Ma-'
lorij igne expiabantiir. Eft ilia prxterca cauiajcur
^i^J^^jti^^^*
deicendierrit asd inferos Chriftus Dominus , vt ibi
eriam , qucmadmodum in carlo, &c in tcrris, vim
fuam, poteftatemq, dcclararet , & omnino, vein
nomine eius omne genu tlcdteietur , carieftium^
tcn'eftrium,& infernorum. Quo loco quis film'-
mam Dei benignicarem in genus humanum noQ'
admiretur,&obftupcfcat, qui non modopro no- ,m r •

bis acerbiuimam mortem fubire , fed mnm?sf«xi.


cdam tcttx partes penecrare voluerit, vt (ibi cha«
riffimas a niiiias » mde erepc^s , ad bea^ica dinem *
traduceret! . '

I N altera articuli parte explicanda quantum dc tiotiqC^


laborare Parodius debeat, declarant ilia Aportoli «^-:^^<»»<>'"<
verba: Memor cfto, Dominum lefum Ghriftum fttdL
rcftjrrcxifliamortuis.quodenim Timochcopr^- a«Tim.*.
cipir, idem eriam rcliquis animarum curatori- .

bus prsceptum effe> jdiib&caadum non eft. Ea au-*

Digitized by Google
(6 CATECHI5. ROM*
tctTT»art!cuUcft fcntetia^ Poftqua Chriftus Dns
xtaferia^horacliei tiona,in cruccfpiricu eini(ir,&
cade die vcfpcrcfcpulc'cft, ab cuis difcipulis^qui
Pilati pr^efidispermiflii corpus Dni e cruce depo-
iicuinpr^inqui horti monumencunoou incule^^
ruQtuerdo i morte die, qui fuit pbminicu5» ftim
mo mahe illius anima corpori icbirii c5iiin Aa efl:
atqjftais qui triduuillud mortuusfuerat, ad vi»
ta,cxqua mones difceflcrar, rediic & rcfurrexit*

Cinr|jifisre/iiiTe»f?

IHIaVinferif RliVBLRHCTlONIS VOCe, IIO illtlrf (olum


«ftadtattis. intelligcndu eft, CluiAu a moi au5 cxcit.itu cffe^
quodmulrisalijs comune fuic,(cdfiiavi,ac yxviii
te reruvicxiire^quod propriu in illo fuic ,& Gngu-
lare. Neqile enim nacura patitur;nec vlii Hoiliini
coficeflunicft,vt(eipfiim poffitvirtutc ftiasi'mor-
'
read vita reuocare. Hoc vcrofummx Dei poie-
tJCwM.
ft^'^i tanrummodo rcreruatucft,vt ex illis Apofto-
* ^'
It verbis intelligimus : £c(i crucitixus cit cx innr^
que qaonia neq*
inicatet ied vitiit ex virtute Dei.
*

4 Chci^i corpore in (epaIcro> neq; ab anima^cum


ad inferos defcendiflet^ieiuntla vnqua fuit,diui-
na vis turn in corpore incrat , qUcT aninix iterum
coiungifCum in aia> qua adcarpus denuoreuerci
pbfiet»qua &licuit mavirtuc;e reuiuifcere atque
a mortuis refiirgcre. M
veto Dauid fpiritii uet
9iU.f7* 5 plenus, praedixitjhis verbis : Saluauic fibi dexceia
ciusj&brachiumfandumcius.DeindcJprc Do-
minus diuino oris fui teftimonio coniirnuuic:
E^pono aiAima meam , vt icerum fumam earn*:
*
&poceftatcmhabco ponendiea,& itcruftimedi
*
cam. luda^is ctiamadconfirmandam doi^rinae
veriutem dixit Soiuitc templii hoc,<S€ in trrbus
:

Uuuu dicbus excitabo illud. Quod quidem cametfi de


toaplo.iUa magnified exlapimbus flcodo in-
- tclligc-

Digitized by Google
PAHS PRIMA. 67
tclligcrent, flic camen,vtfi:riptarar verbis eodem
in loco declararum eft, dicebatde tcmplo corpo-
ris flii. Quamuis aiitcm in fcripturis interdum
legamus y Cbriftum Dominum a Pacre fufcica-
turn efle , hoc ad cum > vc ad ho minem , referen-
dum eil: qiiemadmodnm iila rurfiis ad eutidenii
vt Dcum fpedant, quibus figm^cancui cum fua
"
virtute rcfurrcxiflc.

Qjiomodo Cfirijf MS frimogmm mntmum ^diwt > am 9

I L L V D eiiam prxcipuum Chciftifuft , cjuod


ipfe primus omnium hoc dmiho re(urtc<l^ionis
bcneficioaflfe&us eft» nam inicriptUris & pri'
mogenituscxmortuisa&primogenimsmortuo-
rum Yocatur. Atque, vreftapud Apoftolum, AdCoi.r.
Chriftus refurrcjcita mortuis,primiua:dormic- ^J?"^-^'
ttum ; qudniam cuidem per bominem mors » txw.is* &
per hbminem reiurreftio mornibrum: ficuc in&
&
Adam bmnes moriuntur,ita in Chiillo omnes
viuificabuntur Vnufquifqueautem infiio ordi-
.

ne,primici£ Chciftus: demdc 1) , qui Tunt ChiilU#


Qux quidcm verba de pcrfeda refmreAione m* QuomoH*
terprcrandafimt, qua adimmortalem vitam> om- ^^.^ omnuna
nipi'orfus moricndi necclluace fublata, cxcita- ccmcudus at.
muv. Atquc in eo gcricrc ChriftusDominiis pri-'**^'*^'
mum locum obtmet. nam (i de lefurreAione lo*
quimur, hoc c(t» dc reditu ad vitam , cui }teruni
• tnoriendi neceflitas adiun£la eft : anre Chriftum
multi alij amortuiscxcitacifunc qui omncsta-:

mcneaconditionc reuixcrunt,vtcisiferum mo-


rie^dum eflet: Ac Chriftus Dominu&icarefurrer
xit mortefubada ScopprelTa, vf nidri amplius n6
^^j^^
.
poflct: <^uod quidem apcrtiflimo illo tcmmonib
confimiatur Chriftus refurgens ex mortuis iam
;
'

non moricurimors iUi vitca non dominabitut; '

Digitized by Google
6s - CATE C HI S.trROM.
10 Ctuamodo quacx caujachri^us inmtUm dUmfrnm

Qjr o D artici|Io additur,Temaclie,Parocho


txpianandum ent , ncfidcles arbkrenriir ,toios
ipfos tre$ dies Dominiim in fepulcrofuiflfe. nam .

quodintegrum naturakm dicm^paitemque turn


antecedencis turn confcqucntis diei^ in (epulcro.
conditas eft, ob cam rem veriliime dicituv tr.i-»
duo in fcpulcro lacuifle ac teitia die i tnorcijis
furrcxilTe ; vt enim ditiinitatera fuam dedararet,

rcfiUTeftionem ad fine frculi difFerrc noliiiu rur-
fus vct6,,vc.cum vere hoiiiuiem,vercque mortuu
cfle crjcderemu5»non ftatim pdft mortem/ed ter-
tio die tcnixit ! quod tempbris (patium ad veram
inorrem comprobaodamfatis cllc videbarur.
Qiwre ?atm Confiammopolit^ii^t fynodi hmc mknlo cUk-
II fulamadiecermity SecmdtmfcriptHml
H o c ab Apoftolo accepcu,m fidei Symbolum
propterea tranftuleruncquod refurrcdtionis my-
ftcrmm maxime nccefl:ii inme(lc,idcai Apoftolus
docueritjijs verbis : Si C^hriftus noii refurrexir,
u Cor.xj. inanis eft ergo pras dicatfo noftra , inanis eft fi- &
des vcftra : Etfi Chriftus non refurrexit, vana eft
fides vcftra: adhiic enim eftis m
peccatis veftris.
p. Auguft. Quare D. Auguftmiis , cutn huius arciculi fidem
Pi»faim.i3o. admirarctur , ira fcripfit Noa magnum eft ere-
:

. dere , quiamorcuus eft Chriftiis , hoc pagani, &


. &It]d<ei , &
omnes iniqui tredunc : Hoc oxnncs
credunt, quia morcuns eft: Fides Chriftiano-
rum^refurrcdio Chriftieft: hoc promagno ha-
bemus, quia credimus eum rcfurrexiffc. ex quo.,
fadu cft,vtfrcquctiflimc Dns defuarefurredtib-'
ne locutus fit: ac nunquam fere de paftionefua
liumiU cum difcipiilis ccilocucus eft, quia de refurre-.
itione loqucrctiinquarc cum dixifler Fili us ho- :

sninisuadecur geattbas>& iiladecuf^^flagcUabi

Digitized by Google
PARS fHIMA. €f
tur &conipuetur , & poftquam flagcllaucrint,
^
Occident cum: ad cxtremum addidic: Ec tenia
dierefurgct . &
cum luda^i ab co petcrent, vtoli-
**
quo ijgno,& muat ulo do^trinam fuam compro- *

barer>re(pondic nuUualiuddgnu eis dacuiri, qua


loose Prophctae fignum: ficut cnim fuic lunas in
ventre ccci crAbus diebus &tnbiis noctihus, fic
futurum affirmauit filium hominis in cordcxcr-
,

ra?tribu.s.diebu5 &c tribiis rioitibus. Veruni vc


luiius articulivini &
fcnfum melius pcrfpicia-
mus,tria nobis inucftigada cc coL;no(ccnda (Iint#
Primiim quidcm, qiiare neccffe u.rir Chriltum
l

reiiirgeredciude qui rcluncdtiomstinis, & Ico-


,

pu^iic»& qu; ab eavcilicatesy&commodaln nos


iiacpro&£ca.
QjMS o( cmfis Hesijfmfmt Chriflm refnrecre} *
- ' ^

Pri M V M Vt Dciiuftitiaoftcndcretnr, aqno


iBaxime decebac eurn extoUi, qui vc ilii obccmpc^
rarer, dcprcflus , atqae*omniignomfniaaffe<ftus Prioui caufiu
crat. Hanc Apoftolus caufam attulir,cum ad Phi-
lippcnfcs inquit: Humiliaui^ fcmetipfuin fadus^^**
obcdicns vfque ad mortem, mortem aiitcm cru-
ris , proptei* quod Qc Dcus cxakau it ilium. ^J^x-^^^^^
lerea vt fides noftra confirmemr , fine qua homu
nis iuftitia conftare non poteft, illud eniro maxi- .

ino'arc^umento elFe debet, Chriftum filium Dei


fliiflrc,auod fua virtute amortuis rcfurrexitrdcin- xcrtia,
dcvt ltpcs noftra akretur acque ftiftcntaretur.
Cum cnim Ghriftus rcfurrcxen t , certa fpe niti-
murfoic, vt nos ettam rcfurgamus fiquidem :

membra capitis fiii conditionem confequaiuur


necclTe eftaca emm Apoftolus argumentanonem
concludere videtur,cum ad Corinthios, Thef- &
fafoiiicenrcs fcribit. &^
Principe Apoiloloruhi ,.cor.iy.
.
Pctro di^um eft; Bcnedictus Deus ^
Pater Do- i»'ni«r.4.
E 3 . mini

Digitized by Google
70 CATECHIS* KOM*
mini noftri lefuChrifti , qui fecundutn mifcri-
fi, cordiam fuam magnani rcgcnerauit nos in fpcm
viua per refurifcaiorig Icfu Chnfti ex mortuis ia
Q^ig. IttcVcdicitem incorrfiptibiletnJ Ppftremo ob caoi
ctiamrcm Domini rcfarreftioncm ncccfflariam
fuiflc docendum eft,vt falutis &
rcdeprionisno-
ftrflB.myftcrium abfolucrctar .Chriftus cnini mor-
te rdands^. pcccatis Iiberaoic: rcfurgcs vero pr«-
dpaa nobis botiarefticaic ; cpix peccatido amife-
Jk^Mm^ ramus. Quale eft apud Apoftolum drarumtChri.
ftus tradicLis eft piopcer deU6banoftra5&: refurre-
xitproptctiuftificationcm noftram. Nequidigi-
tur humani generis falu ti decffci , qiicadmodum
...
fllura rtofi, itarcfurgercctiam oportuit.

13 QHA cmmodd ex nfmi&kne Chrlf I 4dlimi^^

wumtt- HX ijs hadenus difta funt , perfpiccre poC


fijmus,..qUantu vtiiitatis ChriftiDommircfuirc-
fvirrcaionif

£tio fidelibus attuierit:in rcfurrc6tione.n>.Deum


cfTc immorcalcjplenuai gloria,mortis Diaboli&
vidorem agnodimus: quod dc Chiifto lefu fine
ylla dubitaiione credendum, &c cpnfitcndum eft^
'gc€und^. Deindc , Chrifti refurrcdio nobis ctiam coroo-
ris refurredioncm pcpcrir: turn quia cius myfte*
*•

rij cfficiens caufafuir, rum quia ad Domini exc-


pjum,rerai'gere oes debemus .Nam quod ad cor-
ppris rcfurrcdioncm actinet, Apoftolus^icat^fta-
&
run Per iiomincm mors , per Iiominem rcfur-
f.CftM5. f
redio mortuoru. qusecaraq; cnim Deusinred6-i
prionis noftr^ myfteiio egic,ad omnia Chrifti iiu
manitatc, tanquamcfficicnti inftrumencp, vfus
c&f Quarc cius rcfutrcdio inftrumentu quodda
fbitad rcfurrcdiohem nofttamefficiendam: exc-
plau verb did poteft, quoniam Chrifti Dni rcfur-
redio omniu eft pcrfediftima. ac queadmodiim
•.
Chrifti corpus reluigcns ad immortale gloriam
immuucum

Digitized by Google'
PAHS paiMA. 71
immixtataefttitaiioftraetia corpora,c{Ufpriasim
bedI!a,&mortaliafuerant,gloria, &
immonali-
lace ornatarcftirucncur. Vtenim Apoftolusdo- MPhflfrtt
cet, Sajuarore cxpc6):amus Dominum noftrum
kfatn Chriftum , <}uireforinabic corpus humilU
latis noftrar configuracam corpori daritatts (usc.'^e^*

Hocctiam dcanima in pcccatis mortiiadici po-


teftr'cui quopadVo Chriftircfunedio exemplar
pfopoDamr, idem Apoftolusiis verbis oftcndit: .-^^
*
Qupmodo Chriftus fucrextca morciii^per glo-
ria pacris, ica Sc nos in houiute vitx ambulemas
fi cnim coniplatati fodki fumiis fimilitudini mor-

tiscius, fimul& refurrcdtionis erimus.&pau-


mmtcricdkis.^ inquic:6iaentes » quod Chriftus
refttrgens cx morcuis >iam noo moritur: mors il-
livUrdnondominabitur. Quod cnim monuas
crtpcccato , mortuus eft fcmcl: quod aucc viuit,
viuic Deo. Ita &: vos cxiftimacc, vos niortuos
2Midem edc peccaco « viuentcs auccm Deo in

Qh£ tx chfiiti rtjtmtdim ixmfkfmi fmtnda} 14

D V o aChrifti refurrei^ioae cxcmpia pecere*


dcbcmus. Alteram eft , vt poftqua pcccati macti-
laseluimus.nouu vitxgenus inftimamus,!n quo
inorum inccgricas^innocenajfanditas, modcftia,
iuftiria,benehcencia,humilicas cluceant.Akcrum
eftyvt 'in CO
vita&inftiuuoitaperfeucremus, vt
adiunanrc Domino,a iufticia? via,quam (emel in
gieffi fuerimus , noncxcidamus Nequ€ vcro
,

Apoftoli verba id foliim dcmonftrantjChi irti rc-


fuiTeaioncadrefurreaionis cxcmplii>)obis pro- Jilal^lS^:
potii:Vcru;Trvetia,rcfurpcndi virtutem nobis prae-^ r«ii$ nos ad
bcre, vircsqs &
rpiriruterffiri,quo in lanaitate,& Sw^rrfir.^*"
iuftitia pccmancamus^ac Vci pi<jccpcafcrucmus,«^«cm,
E 4 iccUr

Digitized by Google
7^
declarant . nam quemadmodum cx cms morte
npnfoiuf peccacis moriedi exeplum capimus, fed .

vinate ecia baurimus, qua peccaris ihoriamucuca


cms refurredio ad iiifticiam confcquedam nobis
vires affcrtjVt deinde pic,&fan6lc Deucolentes,
in nouica^p. vita^ ambulemusi ad qua refUrgimus.
Hqc Cflitn maxime refurredtione fua Dns cfFecit,
vc qui antea vni cum illo peccads, &
huic feculo
mortuicramus, cum criam ad npuam viiae
illo

1 1 inftiuiciAnem , & difciplinam refurgercmus*'

Suj*. fignaobferuanda (int, Apoftolus nosadmoucu


nam ciim mquit ; Si confurrexiftis cum Chrifto,
qp^ furfum fu nt , qua^rite, vbi Chriftus cftin dc-
X tera Dei ledes; planb oftedir, cos, qui vita, hono
reSjOtium* diuicias ibi 'iiaxime, vbi Chriftus eft,
habere cupiur,vere cum Chrifto furrcxifte, cum
,
vero addict Qu^e furlam runt,fapite,n6 quae fupcr
•tcrram , alteram etiam banc vcluti nptam appcH>
<uit,quaperfpicere po(nmusf,num vere cum Chri-
\ fto furreximus. Vccnim corporis affc£lionem,&

.4i}a?cunq;(an6caaltcuilapiant» isque caeleftiure-


rurii iucunditatcm intimo mentis (enfii percipiat,
hoc maximo argumenro efte porcft, eum , qui ita

afFedluslit, ad nouam , & fpiricalcii) vicam vna


^^m Chciito lefu rurrexi(i<«
D E S E X T 0 .

A R T 1 C V L O,
C A l> V T V I

a/5 Cj^femiartic^,&

Digitized by Google
WAKS PHI MA. 7}
hkmdit ad csdos, fedet ad dcxceram Dei
'
Pacris omnipocentis. '

David prophcta, ciim bcatam , & glorio-


&m Domini afcefifioncm fpiritu Dei pienuscdp^
templarccur , omnesad eum triumphum (umma
Ixdiii & gaudio cfjlcbranduni iliis vc bi^ hui ta-
i

tur, cum inquit Omncs gciucs plandite mam- p^*J«4^


:

bus J iubilacc Deoia voce exuluaonis afcendit :

Dcus in iubiiatione. exquaintcUi^et Parochus,


maximo ftudio hoc myfteriam expTtcandum c(k^
fibiquc diligentcrcurandiinijvrfidclcs illud noa
folum Bde^Sc mentepcrapiant,fcd, quo adcius
fieci poteric, iuuante Domino/a^tis eciair),& vi-.

taexpritncre ftudeaDt. Quod igitar ad fexci arci«


culi cxplanarioncmatrinet, in quo poiilfimuin de
diuino hoc myllerio aguur, a priori cius parrc in »

cipieadum ^:ft » & qux cms fit vis, acq; fcnccntia,


aped cndum . De Chrifto enim lefn iUud euam fi- scnfus «ni-
delcs fine vlla^dabitacione credere opbit&t , eum,
pcrfedtoiam abfoluto rcdcpcionis nuflix my-
ftcrio,vt homo eft, in cxium corpcne anima , &
alcendifle.Dam , vc Deus eit , nunquamab coab«
fait ; vc qui diuinicace Aia ioca omnia compleat,

Soldue SHinitatis virme Chi^ut afcenSt y an *ui ttim z,


bHmdnUiakl^ , i

AsciiNDissE cum,docendum fna vircute,


queoiadmodu Hciias , qui
iioaiieoa vi (iiblaiuin^ 4.Rep.s«
Jgnco curru in cxlum eueAus elt vcl Abacuc :
^^l''^^^'
propheta,vcl Philippusdiaconus,qui dioina vir-i
lutc per acicm deJati Ic ngiuciiu ccriaruu) Ipaua
,

permearunt. Nccjucveiofolurn, vr Deus prx-


potenci diuinitacis viiiuce in carlo «alCK?ndit, fed
etiam vt iiomo eft. Quamuis enim naturali vi id
fieri Don pocaeht , tamen vinus iUa ^ qiia'beata
E J Chrifti

Digitized by Google
74 CATECHIS, ROM.
Chriftianimaprjeditamt> corpus, vtlibuit^md^.
iiercpotaitxrorpus ver6,quod la gloria adcpcum
cratjmoueci.s aninine impeiio facile parcbac. Acq;
hac ratione,vt Dciis , &
vr homo eft,Chrxliam in
caslum Iba virture afcendillc credimus.
t Qho ftHjH Chrlftm pofiemtmUnli firie didinrfedai^ii

' *
Hoc
loco tropumjdcft, verbiimmatationc
aniinaduciLCerefiequcncem in diuinislireris'
licet
cum humanas affediones,& mem bra ad noftcam
inceiligentiam accommodancesi Deo cribaimus.
neque enim cuim fpiritus iit , quidqua in eo cor--
pofcucogicari poteft. Scdquoniamin humanis
rebus ci niaiorc honore tribui cxirtimamiis , qui
ad dextera collocaiuseft: eandcicmadc^slellia
eua transfcrcntes ad expiicandam Chrifti gioiia
quam vc homo pra? csereris omni bas adeptus eft,
^^^^"^ cum in paciis dextera cifc confitemur. Sedere au-
*-
tcrahoc loconon ficum, &:figuratum corporis
iigaificac » fed earn regia^ , fumma^que poreftaus^
*

ac gloriae firmam . &


ftabilem polTeinone « quam
^ aPacrcaccepic, declarattdequoait Apoftolus:
Sufcitansillumamomiisj&coniliracns ad dex-
teram fiiam in crrleftibus fupra omncm princi-
pacum,&: poreftaccm»&: vircucen)^ dommatio** &
nem^ 8c omnc nomen , quod nominatur non (b-
lum inhoc&cbio yfcd eriam infururo:& omnia
^f^J^ Dcir^fi^biecit Tub pcdibus cius.Exquibus verbis appa-
loh chniio ret,hauc gloria adeo propria, 6c lin^ulare Dni eC-

AdHebr.i* VC aiiuis alij creat^ naturae couenae no pome*


Quarcalio loco teftatur : A d que au tern Angelow
rum dixit aliquando Scde a dexrris mcis?
: *
'

4 Quare afcenfmm Chnfii hljlQm freqaemiHi ajnd gopHUm


efi refit auk}
ART 1 cV L I fcnlum Parochus latius expla*-'
t)>fcsQfioni$hiftoriam perfeques^quaih fan*

Digitized by Google
d:\isLucas Euangclifta in adis Apoftolorum ad- a^x.
*

mirabili ordinc dcfcripfit.ln cuius cxplicationc il '

ludptimu obferuarc opoaebii,c«tci:aomniamjr-


fteriaad afccnfione tanqua ad fine referri, in coqj ncmo^ilr'
omtriam pecfedione &'ab{blanonecddiien. na,
Yt ab mcarnatione Dm omnia rcligionis nottrac
'
-

myftciia initiii habcnt: ita afccfione cius peregd-


nauo concludicur. Prceccrcaalia SymboU capica9
quk ad CiirifluDilm pcrrinem,rommaciasha«*
militate Sc cotempciopem otlendunr. neq; enim
abicctiusaut humilius quicqua cogitari poteft,
quam quod filius Dei pro nobis humana namra
&imbeciiiLcatea(lUuip(crit, pauq;&mori volue •

lit.At verb^quodtu fuperiori articuio,a mortuis


rcfiurexiiTc, nunc verb in caelum afcendiflfct 6c ad
'

Dcipatris dexcciamfcdcic confiremur , niliil ad . -

cius fumma gloriam, diuinamqs maicftate dccla-


randa magniticecius dici>auc admirabilius pocelt.
. Chrljlus in c^lmi ifmdu^tttc in utiA^fnm r^uum 5

-
P R i M V M afccndit propterca, quod cius coir- chHfti m ceJ
porij quod immortalitatis gloria in refurredione i^^jj^o^
donatu fuerat>n6 terrenae huius,& obfcur^ habi- pSSi, * •

tattohis locus^fed aitiffimu & rplendidiffimu carli


domiciliu con ucnirecmec verb iblum ^teius glo-
risc &
rcgni folio porirctur , quod fanguine mc- secuncU..
rucrat , verum ctiam vt ea, quse ad falutcm noftra
pertmcbant|Curarct:deinde vc regnum fuum non
cfli cx hoc ittundo rcipfe comprobarct. iiam TcrtU.
mundi rcgna , tcrrcna i!^ fluxafunt , magnisquc vTac'rccund^
opibus &
carnis potentia nitunmi*: Chrifti ve- arcic.<iu«ft.
ro regnum non tcrrcnum , quale ludaei expeda- cKff^ai
iKtnt , fed fpiritalc, &
aeternum: itcmque c^nontaimi^
ins opes &
diuttias fpiritalcs effe ipfe often- ^> •

^t> CLun fuamfcdemin ca?liscollocauit,inquo \


"
quidcm

Digitized by Google
76CATICHIS. KOM. .

<^cxh©nii. fl^<l^ro
regno illi ditiorc$«& omnium bonbhim
*
atbusfintiii copia afflucnriorcs cxiftimandi funr, qui ca , aus
SSS^!^' Dei funt, diligentius qua?runt nam fandus : &
Jacob.iI lacobus teftacurjDeum clegiflfe paupcrcs in hoc
miido, diuites iiifide,& hasredes rcgni, quod re-
^ promifit Deus dili^cntibus (e« Sed lUud ecia p.o
minus noftcr in caelum afcendens cfficcre voluit,
vt nos com afccndencem mente dcfideno pro- &
ftqacremur. nam qucmadmodum monc rc- &
fuijeftionefuamoriendi^ refurgendi ipincti &
e^ceplum nobis reliquerac , itaaicenni nos docet
atque inftriiir, vt in tcrris pofiti in carlum nos co-
iUJ^^^V/* gitatione confcramiis confitcnres nos percgri- ,
' *
nos , &
hofpites clle (iipcr terram> ac patriam in-
\ qnirenteSjciuesefle ftnftorum &domefEicos ,
A4Piiii.3.
jjci.Noftra enim^ vc idem inquu ApoftoluSjCpQ*
, uerlacio in ca?lis eft-'.

^ Qjuhemfimtx ChY'i(ii afcenfwne hominlbtii (itnt coUatA^


V I &
magnicudinem inexplicabilium bo-
Ai
QttitandeSt noHim, 4)ua?innos Deibenignius effundic^diui-
adnoscnm-^ UUS DaUld9Apoftolo iutefprete, multO antCCeCl-
mnda ex afce
fioneDomini.
.,|.
ncratilus vcrbis : Alccndens in altum captuiain
* J »
-1^
duxic captiuitatem, dedu dona hominibus. nam
VfiTs'
AaEphe.4. decimo die fpiricumlani^um dedu, cuius virtu^
vikxk fpiri-
turn lanau. ^ ,
atque vbcrtate coinpletut praefeatem illam
j- »^
i
ndehum multitudmem
'
,
o •

vere turn magnifica &


illaproiTufla pci Toliiir: jExpedit vobis vtegova-
dani: (i enim non abiero , pamcletus non veniec
A^.i. ad vos ; Ci auccm abiero j aiuum cum ad vos.
ArrtcbV.p. Afcendic eri
am in caelum cx Apoftoli (ementia^ vt
*' apparearntJcvuliuiDei pro^obis, &apudpatre
Aai|9<;^iUD
adiiocati officio rungatiir. Filioli mei, inquic,
ijpan.a. {hn^ixs loanncsJiiTc fcribo vobis, vt non pccce-
spcm^noftrs tJ« '-f^d ^ ii quis pcccaucric , aduocatum babc^-
erigit de rc- i^itis apud Patccm lefum Chriftuin iuftum,& ipfe
eft prppitiiuio pro peecatis nbftns. Nec 'vero
'
quicquam

Digitized by Google
PARS PRIl^A. 77
qfiicquani eft , vnde fideles matorem Ineciriam 8c
animi iucundicatem caperc dcbcauc,quam Icfuin
Chiiftum parronum caudr , ac deprecatoiern (a-
bitis Qoftr^ coniticmum cite, cuius litapuda^cei''-
num pattern fiimma grada, &auc%oritas. Para- Quim. t
nitdenique nobis locum quodctiamfefa&uru
,
l,J'";„V;„,;.
promi(crat atque omnium noftrum nomine cm-
,
ciiapparat,cc

put, ipfelcfus Chriftus venir in c^lefti^) g^'^'n^^' ^iJji^f**


pofTeflionem.nain in crulum abicns^porcas, qu«e
Adami pe'ccato interclufe faerant, patefecic, no-*
bisque viam niuniuit , quaadcsleftem bearitu-
dincm perueniremus queadinpdum ipreinco:-
nadifcipulisfuturum piiTdixcrat. quod cinidem QH^n'o*
vtiei euam euentu aperte comprobarcc , pioru dtcapcauiu-
^

animaSsqaas ab tnfens enpucrat, fccum inaetcr-'^^***-


^beatitudinis domicilium imroduxit. Hanc
CiElcftium muncrum admirabilemcopiam (alura-
risiiia commodorum feries confccuia eft. pri-
inumenim » fidei noftrs merico maximns cumu- sexto.
nam 6des eamtn rerutn eft, quae fub
Jusaccefllir: artncaZr*
afpeclum non cadunt, atque abhominum ratio- nm, &iiiecu
ne^ac intelligenna rcmorrc funr. Qjuare fi Domi- ^*>*"S^^-
nusa nobis nondircei]Ii]l t,fidei noiirae meritum
minuererunfiqnide a Chrifto Dno beatt pr^dica-
tur»qui no viderut, Sc-credidcrut. Praecerca Cbri ioati.«o.
&i in caelum afccfus ad confirmanda fpcm in cor> ^^I'^f'""- ,

oibusnoltns magnum momentum habet. nam nofiraeypc-


qaoniam Chriftum hommera incariam afcendif- ,jJif^2^**
ie ,& humanam nacuram in d^xtcra Dei Parris »
coIlocaiTe credirous , magna in fpe fumus , fore
Vtnosctiam , eius membra, illuc afcvndamus,
atque ibi cum capitenoftro coniun^amur : quod
ipfc Dominus his verbis ceftatus eft Parcr quos ch^^il^trTi
.

Aedifti m
ihi, volo, vc vbifum ego, &
illi lint me-

Qun. Deinde hoc quoq; vel maxt mum


b'encficitt tcm-
confccutifuinusjquodamoiiuoftrumad c;rlum ?u^iiill^^
rapuit^

Digitized by Google
78 CATECHIS. ROM.
litxc,^.
ra^uit , ac diuino fpiritu inflamauit: nam veriffi*
mc diitum eft ibi cor noftrum efle, vbi thcfaa-
,

ms noftereft« Ac profe&o^, fi Chriftus Do-*


mtoiis in terris verfarecur , otnnis tioftra cogita*
% tic in ipfo hominis afpeftu Sc cofuccudine defixa
cflet:&illu duncaxat hominemfpe£taremus jqui
nos caaus beneficijs afHceret,euque terrena qua-
<kmbcDeuoIenciapro{equeremiir:Vcrun) in oe-
lum a(cendens,atnore noftra fpiritalem rcddidit>
^fFccitqiie, vt que nuncabfente cogicamus,eu vt
Dcu, vcncrcmur & dilig?imiis. Idaurcmpaitim
Apoltolorum cxcmplo inteliigimu^iquibus dum
ptxfcns affuit Dns^numano fere fenfu de illo in^
Xsaiuif.
dicare videbatunpartim veto ipfius Dm
ceftimo-
j^Jq coiifirmatucltjcnminquir. Expedit vobis,vt
ego vadam.Na imperfcdius ille amor, quo Chri-
ftum lefum prsefentem dili^ebant, diuino amore
perficiendus esat, idque Spiricas fandki aduenta:
quare ftatim addit:St enim non abiero,paracletas
Bcc?cfiifuim
^^^^ vciiicL ad vos. Acccdit ctiam quod in terris,
»agis<uu. domumfuam,ideft,Ecckliam,aiTiplificauit, quae
Spiiitusiandti virtues 6^ dudugubernareiur.cius
vcro vniucrf? inter homines paftore,& (umn^um
pmurnu anciftitcm Petrum,Apoftolorum Princjpem,reli-
fi^plaorrcl 4^^^^- ^^^'^ dcdic quoflla quidcm Apoftolos,
nam. quofdam autcm Prophecas, alios vcro Euangeli-
Chriitw'quo ltas,alios autc Pattores &dodtorcs:atq;ita ad dc-
^^^^^^ Patris fedes, alijs atquc alifs diuer(a dona
lui oiusau-
lil^^/'^^l^u
ftjnpcrimpcrtiturjna teftatur ApoftoIus>nicuiq;
SkEphe.4. noftrum datam effe graciam Iccundum mcnfura
donationis Chnfti. Ad cxtrcmura verb quod an-^
Afce/ioChri- lea dc mortis 8c refurreclionis myftcriodocui-

?6drviit2ttm » ^^^^ ctiam de afcenfu fidclibus cogicandu


prxiut. eft.quamuis enim Chnfti pallioni falute,6c rede-
piioaem noftram debcamus,qui mcrico fuo adi-
tum iuftis adcslumapeiuit : taxuen eius afcenfus
hon

Digitized by Google
PARS PRI MA. 79
nan folitm velutiexemplarnobis propolitum eft,
qvLO aire fpe^re , 6c Spiriru in capliim afccndere
difcamus, fed diuinam eciam vircuteai,4u.i idct-
ficerc foiCxmnSy largiius eit.

DESEPTIMO
A R. T I C V t O,
CAPVT Viri*
Qmiejl fiftitm mlculmy qumq^ ftntemkmiHclndit} I

Inde vcntiirus eft iudicarc viuos^ck: mor-


tuos.

TR I A^funt Domini noftri lefu Chtiftiad fua


Ecclcfiam decoratidam & iUuftrandam infignia^J^*"*^
officia & munera,redcmpnonis5pan ociaij,&: i u-
dicij.CLim aiuemfupcrioribusamculis ab coge-*
nus huiiuaum paUione & morte redem pcu m ef-
fir 9 afcenfu etiam in cslum noftra caufain 6c pa«

trociniilni in perpetuutn fiifceptuni cdllertiequi^


tur, vr cius iadiciu hoc articulo dcclaiaturrcuuis ArticuU •a«-
articuHca vis eft &: ratio fummo lilodieChri- ,

(turn Dominum de vniueifo homiuam gcncie


iudicaturumeflc*
QmtHpUx eit CbrijK dJbmtnif
^
S AC liters duos filij Dei aduencus cfTc
tcftanrur , altcrum,ciim,ralutis nodix cauHi, car-
nem adump(j t» 6c homo in virginis aluo effedkus
alteram cum in connimmaiionefasculi ad ia<*
eft;
dfcandosomnes homines venier. Hie aducntus
in facns litciis dies Dni appellaiur, de quo Apo-
ftolusaitr Dies Domini iicut fur in nodte,icavc- ,.Thcf.y.
niet &
Saluator ipfc Dc die autcm ilia &c hora uatthiaj-
;
'

nemo fcit • Ac de Tummo iudicio fatis fit iU fxotWl *

laaadjkoritas Apoftoli; Omncs nos manifeftari ^


*

opoicct

Digitized by Google
So CATECHIS. ROM.
oportcc ancc tribunal Chnfti^vc referac ynuTquif*
que propLia corporis prouc geilir, flue b.onu> Itttc
I

: maiu. Plena enim eft (acra (ciipcura teftimonioru#


qiix padim Parochis occurrenc, ad rca^ no foliira
comprobandam, fed cciam fidclium oculisfnbij-
cicDdamiviyqueniadmodum a mundi muio dies
^
'
Domini , quo humanam catncm ilie induir,
ille
^
omnibus optadflfimus (emper fuit quod in eo ,

myfterioMibwi^tionis fax fpcm poficam haberent:


ita dcinceps poft filij Dei moicem , afccnfum &
ca;lum,altcrumdiem^Pomini vehementiiiimo
*in
. Audio defideremus » expe&ances beatam ipenii
&aduemum gloria? magni DcL
3 ClmiiesqmlibethQihQ ChYijliinduh fentcttiiam cottMn
fuhhe debet} *

D V o cempora
Parochis ad rci explicationem
obferuanda func> in q ui bus ynicuique necefle eli
Duplex cuiuf in confpcdum Domini vcnirej& fingularum co-

priiwtwsT' S*^^^*^"^^^^^>
adlionums verborum dcniq; omniu
geiieraic, raiioncm reddcre, demumquc iudicis pi^fcntcm
fubire (cntentiam* Piimumell^ciim vnufquifquc-
noftrum migratb vita : nam ftatim ad Dei cribu<^
ndfiftiuirjbiquede omnibus iuftiflima qu^ftio
habcciir 5 quaecun^ne aiit cgeric , aut dixerir,'
aut cogitaric vnquam . acquc hoc pnuaium indi-
cium vocacur. Altcrum vero,cum vno die^atque
vno in loco , omnes fimul homines ad tribu-
nal iudicis ftabiuit,vt,omnibus omnium feculo-
rum hommibiis inrpcctaatibus &
audicntibus>
finguii quid dcipfis dec return &
ludicaturafuc-*
rir,cognorcant:cuius fententix pronunciatio im-
pijs & fceleftis hominibus non minima futura
ci\ pcrnaru;!! & fu jplicioiu pars
rurfus verb pij
:

6c iurti non paiuuai exeapr.'emia fru6tumq-,per*


.
cepcuii fuat • cum qualis quifq; in hac vica fucric^
appacebit. H9C auce gencraljS iadiciuappellatur.

Digitized by Google
VAKS PRIMA* S.I.

Qitti lua^fm ffkum wdkh gamde fnUjcurtt ^


QV I A cum yelipfis hominibus iiuerdom fii- ^

pcrftuts iini hlijpaietumimuatorcs, reliquiiintiutUciovnhier


ft»i>"ci*.
liberijdircipulijexcmplorumjorationum^aftionu
amacorcs ac propugtiacorest quibus rebus ipfo« prima oratio*
rum mortuorum prasmia,& poenasaugerinecef* ^^^mir^va
eftrcuiti hapc vel vtilitas, vd calamitas ad pluri- poen«augeo-
mos pcrtinens non prius finem habiturafir,quam bu$r.&*vVtii4
cxtremus veniat mudo dies: acquum erac de vni- fuorumfcfta-
uer(abacre6};e9auc perperam fadtorum , dido*^'^
rumque ratione pecte&am qua^ftionem haberi:
quocf fieri non ppterat , nifi fado communi om-
niu hominuiudicio,Accedicena, qu6d cum pio- sccunda,
ru fama faepe lacdaicurj|impij verb umocecias laude
commcndeutur, diutnse luftitia? ratio poftulac»
vt pij ere pram iniuria ajpud homifies exiftltbatipr^ ,

nem in publico vniucnorum horainum conucn-


cu &iudicio recupercnt! deindc verb boni &Tcrtia*
jmali homiues, qua^cunque inviuegcrunt,cum
*
non fine corporibus egerinc : omnino fequimr,
yc benrfai^ta , fine malefafta ad corpora eda pcv^
tineant. c\u£ a^lionum ipfarum inftrumcntufue-
rune. Maxime igiturconuenicbar , corporibus
vaa cum eoru animis dcbiu xccrnae glorix pr^
miai aut fupplicia impertiri -quod quidem neque
fine omnium bominum refiinrcAionc, neqOe fi^
ne gencrali iudicio fieii poterat. Pofticmo quo- QE^rra^
niam in aduerfis &c fccundis hominum rebus,
quaepromifcuenonunquam bonis & mali$^ue<*
tkiunu probandum cracnihil non in&iita Dei ia
pientia &ittfticia geri ac gubcmari^par fuitnoh
(blum boais pr^mia^ iniorobis fupplicia in futu-.
ro faeculoconftitui , verum etiam publico ac ge-
'
ncrali iudicio deccrni : quo omnibus notipra &c
*

iUofttiorafiercnty^cquev^Dcoiuftiiias&proui^
dentins kus ab omnibus tribuerecurj pro uui|fta
F iUa

Digitized by Google
gl CATECHIS. ROM*
'
ilia qoerela'f qua fan&i ctiam viri dcplofttre iotet'
dam vt hoh^incs folcbant,cum improbo^ valctcf
opibus, &
honoribUs florcmcs animaducrterct.
^lki.tf».
nam Prophets. Mci,inquir,pcnc mori funt pedes,
cftufi fane gir^nusxnei, quia zelaui lupcr miquos^
pacem peccacoram vtdciis.& paulo poft : Ecce ip6
pcccatorcs, &
abundantes in feculo , obtinucrui
diuitias.&dixi: Ergo fine caufli inrtificani cor
meu & laui inter innocences manus mcas:& fui
:

ilageliacustocadie:&caftigaao mea in matuti*


nis* At<\nt hxc freques^quetel^t muicomm fiiit*
Ergo ncceflTc erar,vt gencrale indicium exerccre*
tur: ne forte homines dicerent, Deiim circa car-
Xob«^ dines c^i perambulantcm non curare terrena.
'
Hxc autem vericatis formula, iure vnacxduode*
cim fidei Chriftianxarticults conftinita eft , vtfi
quorum animi in prouidetia &iuftitia Dcinu*
* '
tarcnt , hniiis docbrinjE ratione confirmarentur.
<ii^iti* Pr^ccrea propofico iudicio pios recreari^ im-*
pios cerreri oportebat, vc cognicaDei iufti-*
tta% Hit nedencerentyhidtnalisfxtcmifupplicij
metu atque cxpcdkationc reuocarcntur ^ Qua-
re Dommus&Saluatornofter, cum de cxtremo
dicloquerecur^declarauitfuturum aliquando ge<-
^^**4* neral^ mdiciumsfignaq; aduentanns cius tempo*
'

tis defcripfit , yt , cam dla viderimus ^ finem


culi propeefTcintelligamus ,acdeindc in casium
.afccndcns, Angeles niifir^qui Apoftolos eiiij ab-
(cntiani^rencesyhis verbis confolarencui^Hjc Ic-
ibs quiaflUmptuseft: a vobis in cslum , Gc veniet
quemadmodum vtdftti s eum'eunrcm in caflunn
^ iHxta ([mm namdm Chrifio nibuta eff6tefias iudicAndi gt^
' '

'

nm humdmm} *

C'HR>^xo Domino nan folumvtDeo^ (ed


^homo i^l^ criam vthomini liociudtciam datu» ^(TcVi^cn
teoiniijum liccrx dcclaTjc: quamuis cnim iudicadi piMeftas

Digitized by Google
PARS PRXM4. ti
omnibus ftnftae Trinitatis peiTonis comunis (ir»
praecipue tamen filio camtiibuimus: quod ipfi
qaoquefapientiatti conucnire dicicnus. Quod
satem vt homo mundam iudicacunis (it , Dp*
.mini teftinionio cdfirmarur,qm inquinSicm Pa-
icrhabctvitam in fcrnctipfo , fic dcdic filio ha- &
bere vitam in fcmctipfo; &c, &
potcftaccm dcdit
^
ciiudiciumfacerejquiafiliushominiscft.
'
cur fif'mdi Pain v^l spirltm fanS^ bw inJ^iiim

D E c E B A T maxime a Chrifto Domino hoc , .

ludicium exercen, vrcum dc hommibus dccer- ftitscoroo.

nendum eflct, illicorporeisoculisiudiccnf vide* S^J^^j)"*^


re»& sfuribnsftntentiam /qusproferebatur, aa*
direpbflem,& omhino iudiciu illudfenttbiis pcr-
cipcre. Acpraetereaarguiflimu erat , vt homo iJlc
qui iniquis hominu lentetijs condemnatus fuc-
rat, oroiiiu deinde iudex federe ab omnibu s eon«-
fpiccretur. Quamobrenl Apoftoloriim' l^inccpp,
cum in Cornclij domo fumma Chriftianx reli-
^ionis capita expofuiflet, docuiflTctque Chriftum
a lud^ieis in ligno fufpenfum, acq, occifum > tercia
verb die ad vicam reiiirrcxiflc, fubiunxitt E t pri- Ada«*
cepic nobis prardicarc populo ^ &
teftifican , quia
iple cft.qui conftitucus eit a Deo iudcx y iuor^m^
imoriuoruiTj. '

QMibus inScijs txnmm iuditinm imminm agmfctWi 7 ,

T R 1 A' bare prscipua (igna iudiciu ahteceflfura sipit indidft


diefacrse literal declarafnt ,jprapdicationfe Euagclij P5*ce«^»
per vniucrfum orbejdifceflionc, Antichriftumtin
quit cnim Dns Prxdicabitur hoc Euangcliii re- Matai.i4»
:

vniucrfo orbe in tcftimoniu omnibus geci* \


Kt in tuc veniet cofummatib. Sc Apoftolus nos
'
'

s^Sc
Mmanec , ne abaliquo (educaimir , quafi inftct
dies Dniiqiionia riifi veneric difceffio primuw,&
licuelacus tn^nt homo peccati^ iudiciuin no 6et.
F 2 QHt-
r

Digitized by Gopgle
.S4 CATBCHIS4 aou*

Qjf-^ ludicij forma &: ratio futura fit, Paro-


YttJIdlfef
^'^'^ ^ Danielis oraculisitum cx fandtorum cua-
edioruni»& Apoftoli dodcina facile erit cogno*
» Ptsecerea. fentontu qyx a iadice pr6ndn«
*
fce^re
cianda fir, dili^cntius hoc loco expendcnda erit.
Chriftus enim Saluacor nofter , la^tis oculis pios
jsdsftntS-
uadc illisnidicium fmn
^ dc^tteraftantes incues,
nt pUs i«tal macumbenigQirafeproiiujrxci^bic: Venice bene*
^n|?»>«*»«^*di€UPatrismei:poflidcte regiium, quod para-
>Utth.2j. turn eft vobis a confticurionc raundi. Quibus
. verbis nihil iucundius audiii pofic illi intelligent,
qui ea cmn impiorum daamatione concuieriau
i;if cumsaicno fuo cogiraucrinc, ijs verbis pios &
. iuAos homines i laboribus ad quietem , a lacry*
marura valle ad rummum gaudium,a mifcriis ad
perpetuam bcatuadmem,'quam illi chariratis of-
^cijs promerit;! fucriAC> vAcari. Dcmde ad cos
,<iui i finiftra ftabunc^ coouerfus , fuam iuftifiam
in eos eiFundet,his verbis: Difcedite acne maledi^
ili in ignem xtcmi4ai,qui p^iracus eft Diabolo &
Aiigeliseius.
(ImlmfiiMfm^enmhiti linfij k fw'iflm m^tmd^cuml
Hoc
CQmodiifitn^ ex ienieua? formnlaquac in
9 illos ferenir, imelUgi quear. Prioribus enim illis
verbis, dilleUite ame^maximapcrna fignificatuf,
quaimpi) pkctcndi erunt,cum a Deialpedlu qua
longifiimeeiicienmnuequevjla (pes eosconfo*
lari poteric^fore aliqaando 5 v c (ante bono perfinia
tur. atqiie hxc quidema theologis Poena damni
. appellata eft, quod fciHcct impi) apud inferos di-
pwatoim.^^^
vifionis luce perpccuo caricuri fint . Qiipd
y.eraadd!tur,Maledidi:mirum in modu aiigetil*
' lotummiferiam &c^lamii:atein :fiemm»€umi
diuina pra^fenria expellcndi eflcnt , aliqua faltcm
^ benedJUiionc digni habercntur :hoc profciSlo ma-
^ gao

Digitized by GoogI(
PARS PKIMA, 85
mo «s ibjatto elTe Mmi^ nihil
nuiufiriodiiplicxpeaandum eft, quod calamitace •

leniorcmfaciar, mrc opnmo , cum cxpellenrur,


diuin^ iuiticia eos ouini malcdii^ioue pcrfcque-^,
tut. Scquicur dcinde : In ignem sternum: quod
'
quiderh alterum poenarum genus , Poehim ieti*
ms thcologi voccirunc^propteiea quod Icnfu cor-
poris percipiatur vrin verberibus
, ^
fla^cllis. {yt naftB^fy
alioue grauiore (uppiiciorum genere: interque"
dabitari nonpotcft/ ignis tormenca fummuixi'
*
doloris (cnfuni cfficcre , cuimalo cum accedat,
vt perpccuum tcmpus dura turum fit: cx co oftcn-
damnatorum pcenam omnibus fupplicijs
d'uur,
cumaiandam eife. acq; hoc magis declarant ver-
ba ilia, qu; in excretna (enten tide parte poltta funu
Qui paratus eft Diabolo &
Angelis eius. Cum^
cnim ita comparariim fir, vt omncs molcftias le-
nius feramus, fi calamuatis noftraefocium aliquc sodjpaiuttfi
& cpnforcem liabeamus » cuius pnidencia atque non icnicnt
humanitate aliqua ex parte iuuari poflirnus :c)t]as
tandem crit damnatorum miferia, quibus in tan-
tis arrumnis a perdiriflfimorum da;monum focic-
tacediuelli nunqua licebit? £t ha:c quidemfente->
ciainimpios iufttifimea Dotnino Saluatoreno
ftco rcferecur: vt quj omnia verse pietatis opera senmtiv.iu
ncglcxerint,&:craiied,ac fitiecinec cibii necpotu ^^jlJ^JJ^aST
miniftraucimr^hofpirc non cxceperintjnudu non
operuerinc » aut in carcere inclufum ^ ;£grumquc *
non vifitatint.HiEC fi.mt, qiui^ Paftores hdclir jpo-
puli auribois Gepiflfime tnculcare debent.
Qju/ire U\&cv^ materia fAf m [uidn popiiU amihrn incHicart debet I i o
A huius articuli Veritas fide coccpta ma-^
1

liniam vim habet ad fr^nandas prauas animi cu^


piditaces^ arq; a peccacis honiihes abftrahend'os.
Quare in Eccleliaftico diitu ell .In omnibus ope-
tibus tttis mcmoraic nouiilima tua ^ &c in xicrnix
_ F J noa

Digitized by (5)OgIe
$4 CATSCHIf* ROM«
non pcccabis. Ac profci3;o vix quifqua adco pnc-
ccps in fcdcra fiPrctur, que ilia cogitatid.ad pieta^
jisAudinm rion rcuocct,rorcaliquad6,vt ciapud
iiiftiflimaiucdccm, omnium non (olum fa&oriii
diddriicjue , fed occuUiffimaru ctiamcogitatio-
num ratio reddcnda, &pro mcrids poena pcrloU
ucnda fit • tuftusyeroadcQlendam iuftiti^ ma*
gis ac magis incitctur,* ad (iivnma larciicia ellcratur

'

ticcefTe cff, quauis ecia in egeftate, infamia , crii-


ciatibus vicam dcgat, cum animum ad cum diem
refect, quopoftaerumnofehuius.vitx ccrcami-
iia viaoc vniueilis hominibus audiemibtis
declarabitur, &
diutnts, acque iilfs quide artemif
honoribus, in cseleftepatria rcccprus, afficietur.
Quod igitur rchquu cft,ho.rtari fidcles'oportct^vt
optime viuendi raciotieni coparent,ad omnc pic-
catisftudium (ecxcrccahtjouo poffini aduentan-
tern magaum ilium diem Dni , maiorecumie^
cuntatc animi expectare,acquc adeo, vt filio^ dc-^
cet^cum Tumma cupidit^ce epcpecere.

;D E
'
OCTAVO
ARTICVLO,
C A.r V T 1 X.
9

t ; Credo ift fpiritum {andum.


* " *
• . *

. /M] A CT.t v y s.« qux a4 primamt ftcundfam &


iah(^x Trinicatfs perfbnam pcrtincbat, quancam
propofici argument! ratio poftularc vidcbacur,
o^poHca funr. fequitur nunc,vt ilia cciam, qux ia
Symbolo.dc tcrtia pcrfona,hoc cft,dc Spiritu fan-
fiauadumur^ expiiceACur. Qua iate declaranda
omnc

Digitized by Google
f

PARS- FRIM'A. 87
omne ftudiu, & diligcciam Paftorcs adhibcbunt, •

cumhomini Chnftiano tioti magis.liccac hanc


parrcihignorare» vel deck minus TcQ:i (entire,
2uam dc aliis (uperioribus ai cicuHs exiftimadum '

t. Quarc Apoftolus no pcrmillt Ephcfios quof- Aft^f.

dam Spiritus faa^i perfonam ignorarc,a cjuibus


dim quapfiflcc an , Spiriui (anftum acccpi(Icnt,cu
^
illine Spiricus fandus quide efTeCyie fcirerefpon*
diflTcntjftatiai rogauit:In quo ci go baptizati cfiis?
quibus verbis figniricanirjdiftinCta huius articiili
noutiam fidelibtis maxixue nccedacia ciXc cx qua : Fruaus adci
eompFsecipuefrudlum capiunt.quodctim itttcn- *^
'ft fe quidquid habent , Spiritus fanfh
cogitanr ,
muncrc Sc bcncHcio coniccutos cue turn verb ;

defeipiismodcftius &
huniiliusfcncirej&in Dei
on^nem rpcm ponere iticipiunc qui pri-
pi^xfidio :

i mus homini Cfariftiano gradus ad fummam


& fclicitatcmefle debet.
'
"
picauaai
AnSfitkus fknSi nmlnmMtirtiA ferfotuTrimwk cvii- 1
uematyVtetuimaliji lYtbmmnpofs'uf

I
H
V I vs artkuli explanacionem a vi,& notio*
ae^quarhoc loco Spiritus fm&i vdcabulo fubic^
ftaeft,exordiri oportcbit.nam c&m]illud ?que dc Patcr> fiiim
Pacre & filio reaiflimc dicatut ( vtcrquc enim
^-rit^j^^fa^Jf
Spiritus cftj& fandkus ^fi quidcm Deum fpiricum
effc conficcniur} deindc vcr6 hac voce Angeli
ctiam, & piorum animse (igniiicentuccaHendam aorum^Mil I

eft, ne popiiius vcrbi ambigu irate in errorc indu<^


carnr. Qiiaiedocendu eft in hocarticulo^fpiritus
!
nomine tcrtiaTtiuitatis pcrfoita intcUigt;
landi rnid^ ^

wtJs p«^^n»
quomodo iti facris literis tu vcter nonunqua, tu
iis

noui Tcftameci frcqueier accipitur. na-Dauidpre fur Spiritus


carariEt Spiritu fanftumnc auferasa me.inlibio i

*
;
Sapieti^ legimus:Scnfiim cuu quis fcict^nrfi tu dc $^^,^1 I

I
Digitized by Google
S9 CAtBCRlS.vROlf.
EodeCu tiflimis? & alibi:Ipfc creauit illam m Spiricujfan-
'
fto.In nouovcroTeftamento iubemur baptizari
Matth.t«. nomine Patmi& Filn)& Spiricus ian(^i,& (aa
Marc.i. ' SdiSmaniyirginem de Spiritu ian&o conccpifle
loan,!, legimus.ui vcro a fanfto loannc ad Chriftu mit-
timur,qui nos Spintu fanclo baptizat: ac plurimi
pra^c^iea alijs in locis ea voxlcgecibiisoccurrit.

nomtnnmefitribmmn}
E c V N D A pcrfona idco propiiu nomcn ha-
S
bet, 5c filius dicitur,quia cius jerernus a Patrc or-
tus.propri.e geaeracio vocacur^vcin fuperioribus
arcicu lis cxpucatum eit Vt igi tur ottus ilie gene-
rationis nomine (ignificatur : ita perCpntim quae
caianat, piopi'iefiliumappeIlamus,&d quacma-r
nat, pattern. Nunc cum teniae perfonaedcduilio-
Mens huma- ni propnuui nomcn impofiium non (ic, fedfpira^
^mtiVcon>^ ^ procefl[ioappelletur,(equicur vteciam per-
mimicia^ra- fona,quaeproducitur , fuo nomine careat. NuIIu

fdt,quimper aiucm propnu uomcn ems emanauo habet, pro-


ptcrca quod nomina, quae Deo tribuuntur, a re-
vamt'
bits creatis mutuari cogimur in quibus quonia
:

&
nuUam aliam nature eiTentise communicanda^
rationcm, (juam generandi virtutc a^nofcinius, .

ob camcaulam fit, vtrationein qualeipfum to- ,

vertiM »erib. Dcus viamoHS communicat, proprio voca^


ri cur dica- bulo exprimei c non poifimus* Quare commiini

cwAttir"* Sptriuis Cm{ki nomine cerria perlona appellata


eft. Qiiod quidem illi maxime conucnire exeo
incelligimus, quiafpiritalem vitam in nos infun-
dft» ac fine eius {kn&iffxmi jiuminis afflaca.ni^

4 aeterna vita^dignum efficere poflbmus.


An Spvrltus fanSus mfdm mnki ifiMi tattt £^ fit m<#
Patri & alio ExvL icATA vocabuli ngnificatione,docc>« ^

'f^^l^' dttsin pcimis eric popular, Spuimm&oftu aequo


acpa-

Digitized by Google
PARS PRIMA* 89
acpatrem &filium, Dcum cffc, cidcmxcjualcm,
xquc oiqnipoccntem J ^tcrnuni intintcx per-
,

fciaionis , mmmum bbnuni , acfapienuflimanit .

eiuOemq; cum Pacrc &filio naturae. Quod aui*


dem illius vocisJn,CLim dicinuis, Credo in api- ^*?io,^^
ricum (arudluni, propiiecas (acis indicac> qu^ad ex tkui^^BUow
pnmendani fidei noftrxvim, iingulis'Tnnicatis^'^*
pcribnis appoiita eft.Atque id cciam apcm (aara->
rumliterani tcftimonia confirmanr. nacumfan-
ftus Perrus in Aftis Apoftolorum dixiilct Ana- ;

nia, cur tencauicSacaiias cor ruu, n^cnuri le Spi«


j:ituifan£):o > mox inqait : Non cs mjcncitus ho«
'

minibus, fed Dco:qucm prius Spiricum ianAum spnitns ran.


appcllaucian, eande<ii ftadm Deum vocat. Apo- aiaiuimu*
ftolus cciam ad Corinthios, qucm Dcumdixc^JwSSml?
tzif Spirinim iandum clTe incciprcutur, diuiHo-
005, inquit » bperationum funtwdcm verb Deus, uoog.iu
qui operacur omnia,!n omnibus, dcindc fubiun^
git: Hxc aurem omnia opcrarur vnus atquc idem

Spinrus , diuidens fingulis prout vult. Praeterca


in Adis Apoftolorum , quod vni Deo Prophccse
tribuuQt, iile Spiritai ian&oarcribiLdixerateiiim
Efiias:Audiui voccm Domini diccntis, Qu^m j^-^
mittamf & dixit mihi: Vadc,& dices populo huic,
Exc^ca cor populi hums, & aures eius aggraua, 8c ,

ocolps cius Claude: ne fortb videac oculis ruis>&


aoribus (uis audiat. Quar verba cum Apoftolus km.
ciurct: Bene> inquit: Spiritus fandus locutus eft
pcrEfaiam Prophctaai. Dcindevero cumfcri-
pcura Spiricu^ pcrfonam can) Pacrc , 8c fi^
Uo coMungir,vt cum Patri^j, & f ilij , & Spiricus
fandi nomcnin baptifmoadhiberiprscipic, nul-
lus nobis de huius myfterijveritatc dubitandi lo-
cus rciiuquitur. nam Pater Deuscft, &Fiiius
fi .
,

Deas:omnino f^cericpgimur^eiia Spirimm (an^


ftd, qui Ctt cis pari honoris gtadu coniungicur,
'
V S Dcum

Digitized by Google
90 CATECHIS. ROM.
Dcum elJe. Acccldit ante, qudd is qai in ndtnifie
cmufttisrci crcat^ baptizatur, nullum cxcofru-*
£tum confequi porcft. Nunqnid in nomine Pau-
Ii, inquit , Baptizati cftis? vt oftendcrct cis nihil
ad comparandam falutem profuturum cffe. Cum

jgiturbaptizemur in nomine Spiricuslanftiyeum
cfifc Dcum farcri oponet. *Scd hunc cundem

rrinm pciTonarumcirdincm , quo Spiritusfandti


diuin cas com probatu r, licet animaduercerc^tuni
i

in cpiftola I oanis: Trcs funr, Cjui tcftimoniu dant


in ca?lo. Pater, Vcrbu, &
Spirirusfartftus, trcs &
vnum runt:tum ex pra:claroillo fandtoe Trinitaris
clogio,qg6 dmina; laiides, &: pfalmi concludun-
tur , Gloria Patri Sc Filio , 8c Spirttui iandko.
Poftremo quod ad ^am vcritatcm confirman-
dim maxitne pcrtinct , qucecunquc Dei propriac
cflccrcdimus,ea Spiricui fanfto conucnirc fa-
CTx lirersc tcftantur.Quare illi templorum hono-
remtribuunt, Vtcucn Apoftolusait; Anncfcuis
{luoniam membra veftra cetnplum Tunc Spiritus
andti? Item fandtificationem , &
viuificationcmt
&fi:ratari profunda Dei: &
per Pi ophetas loqui:

& vbiquc cdc qua^ omnia diuiao t^j^^tum na«
:

mini tribuenda Tunc.

5 £ji ne certi acdendnm , Spmtm fanSl vocahnkm tetiiS diti'-

niutii ftrfonam fer fsfnbffjhntcmfigmficml

I llVd praetereafideKbus accurate expianan«


'

dum eft, Spif itum (an6:uiii ica Deum cflfe vt eu ,

tcrttam pciTonam in diiiina natura a Parrc,


& Filio dirtindam, &
volutatc produftam confi-
tcri oporteat« nam vt alia fchpturarum teftimo«*
nia Gfn(iittantur> baptifmi forma, quam Saluator
nofter docuit.apcrtillim^ oftcndit, Spiritum fan*
&ua> (cidam eilc pcrforiam , qux ia diuina na-
tura

Digitized by Google
turapcrfcconftci , &ab alijs diftindka fit.Qupd
cciam Apoftoli verba declaranc.cum inquit.Gra-
tia Dommi noftri IcfuChrifti) <Scchancas Dci>«*Cor«i|«

& commofiicacio fandi fpiritus (ir cum omnibus


vobiSjAmcn . Idem veto mulco apcrrius dcmon-
ilrant^qux Patrcs in ConllanunopoliuriO pnmo
Concilio hoc loco ad cotucandam inipiam Ma*
ccdonij amcntiam addiderur, ik in Spiricuni fan«
&
dum Dnm, viuificantem, qui ex Patre Fiiioq;
proceditrquicum Pane &Filio fimuladoiarur (N:
conglorificatur , quilocucus crtper Prophcus.
Quod igitur Spiritumfandtu Dnm
conticciuur>
ineo declarant , quantum angelis anceceilat:
qui camen nofoiiiflimi fpiritus* a Deo condtti
lunt: illos enfm omncs lanctus Paulus rcribcur
cffe adminirtraconos fpiritus , in minirtcriirm^**'*'*
roinfos , propter cos, qu^ ha:rediuicai capiunc
filutis • Viuificanc'em vero appellant , quod nni- eft vha om
ma cum Deo coniunfta , magis viuir, qiam^"™'*
corpus anima? coniudtionc alitui , ac fuftinctur.
Qiipniaai verofpiruui fanclo (aax liters banc
ammx cum Deo coniundioncm tribuunc , re-
ftiilimd viuificantem Spiritum (andlum vocari
pcrfpicuum eft. lam uero quod fequitur, Qu^i cx
ratrc,Filioq;proccdit,doccndifitnr tidclcs , Spi-

ricum landum a Patrc, &


FiJio , tanquam ab vno Irprocdii^
prihcjpio^acternaproccflione piocedcrc: idenim^^^'»^*«>*«»»
ecdenaftica rcgula , aqua Chriftiano non licet**^'
abcrrarc , cicdciidiim nobis proponit, &: di
iiinarum literarum &
concihorum auftoritace concfiir fi*
confirmatiir. Nam
Chriftus Dominus cam de
Spiritufand:o loqucrctur, dixit: Hie mc darifi-i^^n.iiP.
cabit , quia cic mco accipiet . ex Hoc idem
CO colligitur, quod Spintus ^^^^^^^^
in fcnptaris f^cris
Ian(5ius noununquamfpirituyChriftijinreidu fpi-
ritus ParrisappcUacunmodo a Patrc,modo a f ilio
«
'
* ' *
snmi

Digitized by Google
9^ C A T £ C K I S. K O XC.
mini dicitur , vt ^que Patre&filio proccdere
Sl

non obfciucfignificctur Qui fpidtuni Chrifti


.

non habct^inqiiitfanftus PauIus,hTc no eft eius.


Ad Gal. 4*
& idem ^biri turn Ghrifti vocac, cum ad Galatas
inquit : Mifit Oeus (piritum fiiij fui in corda ve-*
Matth.io. ftra^clamahtem Abba pater. Apud (an Au m^Mat-
ihacumfpirims Patris appcllatur Nonvoscftis
:

loan.ij.
qui loquimini, ftd fpiritus Patns vcftri: Do- &
minus in coena inquit: Paracletus Quem ego mic-
tska vobis (piritum veritatis , qui a Patre proce«-
dir, ille tcftimonium perhibcbic de me. Turn ali-
bi eundem Spii itum fanftum a Patre mi ttcndum
afiinn^i his verbis: Quem miccec pater in nomi-
ne rneo* Ex quibus verbis cum pfoceflionem fpi-
ritas (anAi inteHigamus, perfpicuum eft^eiidem
ab vcroquc proccdere. Hxc funt^qux de Ipiritus
(au£ti pcf fona cradenda erunt*

Cum opeu Trimtatti fmt Iniimfibiltay quate pec^kimer qm^


JUm fjfe&ifs& doM Hb tribmrntnt}
lycidmhiAh . DocERE ptxtcrea oporcebit , quofdam eflc
^jfeaib^ft ' fpititas Cm&i admirabiles efFedus, &ampli(nma
aenis. quacdam munera^quar ab iipfo tanquam a perenni
bonitatis fonte,orui <n: manarc dicumur.Qu.auis
Tr •tatis
opcMf^dim- cnim fandtiflimre Trinitacis opera, quaeexcrinfe-
fiuUia. cusfiunt^ tribus perloniscommunialint: cx ijs
tamen multa fpiritui (andto prppria tribauntm^^
vtintelligamus ilia in nosa Dei immenfa chan-
ter iiua:a;im nam cum fpiritus fandtus a diui-
rate proficifci.
ra?Si^wSuaOa voluntate , veluti amorc inflammata, pro-
ccdat^pcrfpicipoteft,cos cfFe<9:us,qui proprib ad
s"^ritH
piritiif raiT.
ppjj^j^m^ fanfturn referuntur, i fummo erga nos
vocccur* Deiamorc oriri.Quare exec con(cquitur,vt fpi-
ritusfandu? donum appelletur, nam doni voca*
bulo (ignificatur id , quod beni^nc & gratuiro,
nulla fpe remonerationis propouta donatur. Ac
pcoiadc'

Digitized by Goo
PARS FRIMA. 9$
proindequxcunquc bona, & bcncficia a Deo in
noscolJjrafunt (quidautcm habcnuis, quod u '•^^'•4*

Deo, vcia()uit Aportolu.s» non accepcrinius?) ca


nobis Spintus fzn^ti conceflfu 6c muncrc dara
eflfe,pio & gratoaniino agnofceredebcmus.Eius iMnrcsfunt

autcmpliires cffcdus (uauaam vcmundi crcatio- cu iiUiwII*


licm, crcararnmque rerum propagationcai Sc
gubernationemomiccatnus » ce qiiibusin primo
acdcttlo comaiemorautmu$:viuificarioncm Spi-
ritui fan Ao
propria tribuipaulo ante dcmonfira-
rum eft , &
Ezcchielis tcftimonio conliimacur. ErccU.|7.
Dabot inquit, vobis Spiritum,& viuctis. Prxci-
puos tamcn &
maxim^ proprios Spintus fandi sMtns ftn-
cffedros Pro phe ta enamerac, S piricilm (apieo tix en doni«
&mtclle<51:Li|^fpirimmconfilij &foratudinis,
fpirmim fcicntisc & pietatis & fpiruum
, time-
m domini : quas doxu S pirims fandi voc.ancur
ioterdam aatcm ibiritus iand:i nomen tribuicur.
Quarefapienter D. Auguftinus monet, atiimad** d. Auguftf-
ucrccndum cflc , cum in (acris li tens huius vocis nusiib.i5.<»c
Spiritusfinfti merio fit, vtdiiiidicarepo(fimus,{i"]^""/**
teraa ne Tnoicaus peribnam^ an cius c&d:us at-
c|ueoperationei5 fignificet. nam haecduo eodem
interuaUodiftingueda font, quocriam crcatorcni
a I'cbus cieatis didcnc cicuimus, Atquc lixcco
diliKntiusexplicandafunt, quod ex hifcefpin-
cus^d:idomsChii(tianae vita? pracccpn hauri-
musjfrniircque poflimus, an fpiritus fandtus in Argumotum
nobis fir. Vcrum piae cxtcriscms an^pliiniiiis mu inn«w«haui.
neribus gratia ilia praed!caiidacil,qi^' nosiuftos 6neti!^'"**^
facir, fignatq; fpiritu promiflionisfand:o»qui ei\ ]^^^^'^^^^^^^
pignus nareditacis noftrae Hxc.n. mencinoftra nmrniAifil
.

arAiflimoamorisvinailo Deo iuffit: ck quo fic, Sntfnl'.^:/^


Vtfummo piccans Itudio accenfi noua viram infti a^icurrd'.6.
tuainiis ac naturx diuin-e participes crfcdi ,filij
,
J^oaS^*^*

DE
Digitized by Google
L
94 CATECHI5. ROM.
• I
D £ N O N O
A R T I C V 1 0»

QMS eft mnus dn'unbn^ qmifus^s ^ mmmfre^m^

X Credo iani^am f^ccieiiam-Gachoiica ian*


dorum cominunioaem.
Q_y A N T A diligencia carare Paftorcs debcSt,
,vthums nont atcicuh veucateai fiddibus €xpii<i»
ccftr> (i dup potiflTmumconfidcrcnriir, facUeco*

tcddiaaiumno , Prophetx
pliinius &
apertius de Ecclcfia^
Chrifto locuti
^^"^ .^^ fant, cCi in eo mivk<5 plu-
finc^?oiiltr
Aug.con.i.inrescrrarc ac decspi poflc, quam incaniacioxiis fa*
pui.^ci,
cramento praeuidcrcrnt. Nequc cnim defuturi.e*
ranrimpi] ,qui»ad (imias imhanoncm, c^ux &
homincrt^ eflc fingic, folos fc Catholicos eflc pro-
fireiciuur , & Catiioticam Ecclcfiam apudfe tan-
- rum, non minus neranc
> quim Tuperbe aflirma<*

rent. Oeitide ii quis banc vcricatem firmo animo


conceptam habucrit facile horrcndum harrefis
,

pcriculumctFugiet Non cnim , vt qiiifquc pii-


Qjm AicUxxs nuiiTi in diccndus eft, fed
fidc peccai ii,H;£rcricns
qu2 Ecckiix auccmuarc neglcdcajimpias opinio*
nespertinaci animo tuerur. Cum
igintr fieri noa
VenisQotts poflii, Vt ntiquis (e h^efis pefte comacuter, fi ijs

fclroV'neqmr quiT iu hoc articulo crcdenda


aiaHacrcu- piopoilanciu* curcnt omni ftudio Paflnres,vc fi-
:

^* deles cogoico hoc my licno » concraaduerfarij ar<**


Konusani* tcs mumti^ iri fide! yerirate pcrfcucrcnt • Pendec
cniiiff abrtdai aiuem Kicartiiwlus afuperiorirquia cum iain dc*


moiUatuui fit ^ 1 piiiium &n&um omais (an(Sfcita-
lis

Digitized by Google
PAKS PRIMA. 9S
tisiFantctn,&Iargicorem c(rc,nuncabcodetn £c-
clcfiaai (anditate donatamconfitcmur.
Qntd peculidri w'mc mmm
Ixdefu,qHtd(i$te genctA- X

jp N I A M EccltUx voccm Larini a Grsccis


mutnati, poft diuulgatum Euangelmm ad res fa- ^^^j^^^
'
crastrahftulcrunt^quam vim liabcathoc vocabu- nrini coetum
lum , apericndum eft. Significat auccm Ecclcfia ^^'""^^'q*
Cttocationctn » verum fcnpcoics poftca vfurpa-gcncreiiiciic
runt ptoconcilio , & condone. Iscque ver6rc*J^J^^*^***^ '"^
fcrr, vtrum populus illc .vcti Dei,anfalfa; religio- ' .

nis cultor cxLitcric, in Adli.^enim dc Ephcfiiiopo


puio (criptum eli, cum fcriba turbas fcd illcr, di- ^ \

xi0c: Si ouidaucem alccrius rei qua^rms , m


icgi'
tintiaEcciefia poterit abfolui , Legmmam vocar
Ecolefiam popu lam Ephei[inum,Dianf cukui ad«
diStvim. NequefolumgentcSjCjuar Deum nono-
uei'unt, fed ctiam malorum & impiorum homi- ^
nam concilia incerdum Eccicua nouimancur. inri^ vnta-
OdiuninqaitJ^roDheca^Ecclefiam maltgnantiu, ^nctigllifica^
& cum impij^ no iedcbo. communi ycro dcindc ommum Me-
lacraium fcnpcararumconfuetudiRehxc vox ad amemTcetir^
remp. Chriftianam, fideiiumq^uecantuai congre- iigwitotio-
^aciones fignificandas vfiirpacacft: qui fcilicct adgSieS^exl^
&
lacem veriratis , Dei nocitiam per :6dem voca- neiiturqu^iK
ti fiint^ vt , reieclis ignoranti^ &errorum rene- luu. ^
bris, Deu vcru;& vnam pie& fandlc colant,illiq;
cxcotocordeinferuiat ,atq;5 vt vnico vcrbo i^^sc
5 ^^^^n.^
rc« lota abfoluatur, Ecclefia, vtaicS.Augnft. cft|iCii!iS^.
populus fidelfs per vniuerfuiti orbemdifperfus.
Q^fot\^mHmmj^cm\nmcAh\iU LulefiA contemikndA
j

tn cuocatione, qua Ecclefia fignificat^ftatimdi- zccucn qu<f.


uinac gratis benignitas ^fplcdorclucet Jntclli-
timusq; EccIeiia abaujs rebus pubhcis maxim^ goiitiUtfif.
iflknc, iliar.n.humaaaiaUQne^&piudcniiani-'**** .

tun-

Digitized by Google
9^ CATBCHIS. ROM*
q„o^otuntur : Hxc aucem DeiHipicntia &con(ilioco-
dofuzm £c-fljcuracll. vocauicenimoQsinuiDoquidcnifj^i'
p^k^SSkncosiandu afiUcu, qui cordahomind aperit, «-»
fiajvocatio. rruilecus autem Paftorum,& pr^icacorum opc-
Mis vtriufqucra, aiit mini tc n o Pi *e t c re a cx hac vocationcquis
l .

finis propoficus cffc dcbeac,nimuum artcr-


w^mp^itco"^*^*^
gnitioQ«P9Pnarum^ciu cogniiio
mo»
&
pofTcifio » is optitnc per*
ipiciei,qui animaduertcrit.cttr oUm fidelis popi^
lus Tub lege poficus,fynagoga, id eft, congrcgatio
Aiig.tii piaa.diceretur. nam vt doccc Undhis Augulbnus,
hoc
|7^^«-^^<;i nomcnimpciiituiiieft, quiapccudum marc,
inodoii^a^tOuibiM tnagiscongregariconueniCyCerrena ca- &
tantaro bona(pe^aret« quare rocrito- Chrir
xc uWio!*
ftianus popuius, nonlynagogajfcd Ecclcfia dici-
tiirrquia , terrenis &
morialibus rebus contem-
pu$9 cadb^iic^ tk aeceuias caniumodoconrctUuic*

A Qii^ ^^^'^ ChripanoYHm mmerfitas m furii Uteris it*
firipta mmmm}
M v t T A pratcrca nomina,qii£e plena (lin t rny
fteriis, ad Chiirtianaa:i icmpiib fignificandi tra-
duchaninr.nam & domus , & ardjficxum Dei ab
Apoftolo vocatur* Si cardauero, inquic ad Tirao*
chemn^ vt fcias quo modo oportcattein domo
'
Dei cohuerfari , quae eft Ecclcfia Dei viui , co-
Jumna & firmamenrum vcritacis. Domus aiirem
^^^^^^^^ idciico appcilatur, qui lit vcluti vna ta-
Donros Hci
cu?^tdiftt miiia, quam vnus paterfamilias moderamr,&in

GKSuiuin.
bonorura omnium fpiritalium comunio.

Uicitui'etiam grcxoujiim' Chrilli, quarum ilk
*

Sponfa Chri- oftiu cll, &


P illor: vocatUf ^fponfa Chridi. Dc-
^P,ondi vos vni viro virgincm caft^m cxhibcrc
a.Cor-ii.
AdBfhtf^s. Chrido, inquic ApoftoIusadCorinthios. Idem
/ ad Epheiios: Viri diligitc vxorcs veftras , ficut
. &
Chiirtus diligic Ecclcliam. Ac dc niarruiionio:

Saciamciituiu hoc, inquu, magnum eft :ego au-
tem

Digitized by Cooglc
PAK% PRIMA. 97
tern dice in Chnfto»& in Ecclcfia. Dicitur dcni- ^^^^^^
ae Ecclclia corpus Chrifti , vtad Ephefios , fti. &
ololTcnfes licet viderc.Et h^c fin gala pUuimum Adoful*'*
valentadfidelcsexcitandos^vt fc dignos immcn-
fa Dei clcnientia 8c bonicate piaf beanc, quieos vt
popalus Dei efle, eiegic. His veroexplicacis » nc- ^^^^^^^f^^
ce(fc erir; fingulas Ecclefise partes enumcrarcjCa- Sum^bantc
rumqiic difFcicntias docerc , quo magis Deo di-
IccXx Ecclcfiae naturajproprietates, dona , 6c ^ra*
ttas^populus percipia<:,& ob earn cau(am fmctiC*
fimum Del nunie laudarc nunqu^im intermiuat*
*

E c c L H s I ^ daa^ potiffimu funtpartcs, qua- Tnurophaas


rum altera triumphans; altera milirans vocatur.^^*^^
Triuirphans eft cactus illc claniiimus , & feliciA
{imus beatoriini fpincuum,& coriim, qoi demu-
dojde canie, dc iniquillimo Darnione tnumpha-
runt , &
ab huius vitas molefti)s liberi ac tuti,
arterna bcatitudincfruuntar. Militans vero Ec- Miiitans to
clcfia, eft ccrtus omnium fidclium , qui adhuc in
terris viuunt quae ideo miiitans vocatur , quod
:

ilH cum immaniifimis hoftibus mundo , carne, ,

$atana,perpetuain fit bcllum. Neque idcirco ta- ^ug. lib. 12.


men duas ciFe Ecclefias cenlendum eft fed eiut dt dWini
:

dcm EccleficT, vtaiucadiximus, partes du^efunt,


quarum vnaantcceilit , &c cxkfti patna iam poti*.
tun altera in dies fecjuiturjdonccaliquando cutn
Salnatore noftro cdiunda in fempiterna feiicita-'
tc conquiefcat.

QmhmhminumgenmhHsEcclefia mllkm conckdliur} ^


I N Ecclefia militanti duo funt hominum ge- 1„ Eccietfa
ncra, bonoiuni & improborumi&iniprobiqui-j^iitan^j^
flcm coi'Uddem fniciamentQrum participcs ^ can- genoar
G dcm

Digitized by Google
9S CAT EC HIS. ROM.
dcm qaoquc,quam boni, fidem profitcntur, vl*
. tjaactnoripusdiflifniles : boni verb in Eccleiia
dicumuri) quinon folum fidei profcffione &
>

comnuiniQne facramcntoruni , led etiam (piritu


gratia?, & charitatis vinculo inrerfe coniiinfti,&
Jit.wi' tci colligati fuac :dc quibus dicitur 2 Cognouu Do-
^^""^i^/i^l^^^nijnusqui (line eiu$« polTuntvcro etiaitiihomi-
nesaliquibus contcctuns opmari quinam tiitc»
€ip.i2.rer.tf.
' ondi.Trid.qui ad liunc oiorum hominum numerum pcrti-
Hifioiumc ncant^ ccrto autcm fcire , minimc poflunt. Quz-
re cxiftimandum noneft^ Chciiium raluacorem
dchacEcclciixparce locacum eile » ciim ad£c»
]ijinh.xt« clcfiam nos temific, ciquc vt pareamus Jpraccc-
pit. nam cum ilia lie incognita, cui ccrtumcflc
poterit ad cuius iudicium confugiendu, cuius &
audoricaci obcchiperaiidum C\t} Bonos igituiTf
^] fonol & improbos EccleHa compiel9jmr, quemadrao-
itmaios c«- dum &diuinaE licerae,&raiidlorum virorum fcri-
yleditur,
ptatcftancur : ni quam fcntcntiam fcriptumil-

MthiA^. ^ud ApoAoii : Ynum corpus^ &c vnus fpiacus.


- An EccUfia mihiini hinos & mh$ fiAfmn t^HcMcHSy
demonftrari pofiit,
Eccfcffa <iui. Haec ccrtcaEcclcfia notacft, virbique fupri
JjSi^iM* niontcm fitx compaiata , quae vndiquc confpici-
Viu ds«« tur. nam cCim illi ab omntbbs parendnm (it , co«
gnofcatur ncccffe eft Ncque boiios tantum fed
. ,
-

ctiam males compleAitur vt mukis paraholij ,

Euangelium dpcct , vcluti cum rcgnum carJo-


iiatth*'^*
rum, ideft, MilitantemEccleiiamfimijeefle fa-
Li?c.\.'^* gencTin marc miflie commemorat: .vcl agroin
Mjtth. 25. zizartiafapcrfeminata Tunt : vel area! in qua
3i7j»»ttiuf ar-frumcnrum cum Falcis continctur: vcldcce vir-
ginibuspartimfatuis,partimprudcntibus. Sed^
muitoanteetlatftin area Noe, qua non ibiuiA
iiiundajfcd ciiana iramunda animantia conclude*

Digitized by Google
PAKS PRIMA. 9^
baritur^hiiius Ecclefi;p figuram, & fimilitudincm
Quamuisautcm bonos,& malos ad
licet incLieri:
Eccicfiam pcrdncrc,Cathoiica fides vcrc,& con- Ec-
ftantcraffirmcttexilfdern tamen fidci rcgulis fi-S!'ucr(irS
deliouscxphcandiimeit , vaiurqncpaiTis diner.
fam admodum rationcm eflc, vt cnuii palc« cum
frumento in area coiifula; funr,vd intcrdum me-
bra varicinrenrionuo corporiconiunaa; itaciia
mail in Ecciefia cohtinencur.

Q^Hdm tcekfu mibtantufiniim non cmtnentHt} g


TR tancumrDodo hoiiiirium genera abea ^^,, i,on,injj
{ A.
excluduhcur , primo intideles , deihdc H^rctici genera jib Ec«>
& fchifmarici, poftrcmocxcdmmunicari. cthni- ^^^^^j^^**^?^*
ci quidcm y quod in Ecclcfia nunquam fLicrnnt,
iieqiie earn vncjuam cognouerunc , ncc vllius ia-
cramenti participcs in populi Chriftiani rodeca-
tefadi funt : Hxrctici vero, atque (thifmiud,Hatretici *
quia ab Ecdefia dcfciucrunt, neouc cnim iili ma-S'^n^^^^^^^^
gis ad Ectlefia fpcdiant, qudra transi ug.T adexer^*"Eccicfi£.
cicum peicineaQt, i quo dcfeccrunt.Non riegan- %!^r^^l
dum tamen, quin in Ecdefis potcftate fiht,'Vt^^^y'^«n;i€
m
qui ab ea iudidum vocentur » puniatur, 8c ana-fec^.
themare damneritiU'.PollLcmo etiam excommu- . >

nicari , quad Ecdefiis iudicio ab ea excliifi, ad il-


lius comunionem non peiiineant , donee refipi- SsISb^iSIJ
fcanc. De ceteris autcm quammuis jmprobis,&
(celeratis hominibus; adhuccos in Et defiaperfe-T^il cimis;
ucrare dubicandumnon eft idqaefidclibus ;
^^^"^iJ^^j^n^ai-^
dendtim alliduc, vr fi forr^* EcGkfia*aniifticu vi-u^^mp?obi*"
,

tatiagitiofa fit, cos tamcn in Ecdefia cAe , nec^;!^**;,*^*'^^


proptefea quidquam de eorum poceftace diftra-^tunt.
hi cerco iibi perfuadeant. .

Qua e]} fHrnmatlm nomtm Ecclefu fi^uifuatmum VtVcktM} ^


Vniyersae ctiavn Ecdcda^ panes
EccVcRx
Ecdc-Scrf-afijs par-
vnl-

lias hoxnixie figaificari folcnCj vc cu Apoftolus Ec- '''''r^^


G X . dcfiamvociiiitttr.

Digitized by Google
lOO CAT EC kXS« no
Icolili. clcfiam, qux eft Connihi,Galatiae, LaodiCcfium,
ThcflTaloniccnfium nominat.pnuatas etiam fidc-
^T^ff I**
Hum familias Ecclcfias vocat:na Prifca:,6c Aqiii-
lae,doracfticam Ecclefiam falutari iubct. item alio
Ecdcr«
pdUtitur. Ifl locorSalutant vos i ifiquit, in Domino multu

Aqiiila3& Phfcillacumdomcrticarua Ecclcfia.ad


I cJnfj.
watth.i*. Philcmoncm ctiam kribcns cadcm vocem vfur-
£fiMpr?pi- pauic* Intcrdnm quoque EcckfiaL nomine ciua
&isSci>zao' praeiides,acPaftoresugnificantur : Si tenonau*

5o?m?pSu^^^ inquit Chriftus ,dicEccle(ia?:qttom lo-


Ecdcfia pro lo prapoilci Ecclcfiae dcfignantur : fed locus ctia

HfTEccicfia in qucm populus fine ad cocioncm, fine alicuius


p;<>pfjf reiracraeqaufaconucnit, Ecclcfiaappellatur. Prc-
•mnium^a^^^ hoc articulo Ecclefia bonorumfi^
iiumtam bo- tTJul , & malorum multitudinem, nec prxfidcs

ffMioru mul* lolum^fed cos etiam qui parere dcbeac^iignihcac.


titudinr*

1 o Qumodo EicUfid OuboliciL mm t$t fofiJi Cbiijl'mi^iiiirM

vnitatBcdt. ^ PiRiEND^ fuHt aiitcm fidcHbus huius


i«' Ecckliae propriecaces, ex quibiis licebic agnoice-
re, quanto beneficio a Deo afiedi fint, quibus
conrigerir in eana(ci acqtTeeducairi. Prima igituc
proprictas in Symbolo Pacruiii de(cribitur,vcvna
tm.4i^ fit: Vna enim, inqiiir , eftcolumba mea, vnacft
fpecioia mca, Vocacur autem vna tanta hom inum
A<i Ephe.4. muUitudo^quae; tarn long^ laccqiue di(Fu(a eft » ob
AdEpiief,!. eascaufas^ quxab Apoftoload Ephcdos (cripcx
Poft inmfibi-
Vnum enim Dominum^vnam fidem^vnum "

u Ecdcfiop Baptifma rantum cffc praedicat: Vnus eft etiam 1

rio' ftatu?"*
redkor, ac gubernacor inuifibilis quide Chri '

«»portuttviii- ftus; quern aETCernus pater dedit caput ftiper om^

Vidcatu"^' ncm Ecclefiam, quae eft corpus eius. Vifibilis au-


«u«£i.24. dc temis, qui Romanam cathcdram , Petri Apo^

wS^^"^ fiolocum Pcincipis kgidmu$ rucccilbr^ccnet.

Digitized by Google
VAKS PKIUA, lOl
Qj^ 4i Komm fmjM nnfiUi JUd^ chnfH CMjiu /in- IS
fmdm ep
D E eo fuit ilia omnium patrum ratio , fcn- &
tcntia confentiens, hoc vifibilc caput ad vnitatera
&
BcdcGx conftitucndam ronferuandam neccf-
farium fuiflfe* quod prxclare &
vidit > &
Cctip&z
ian<%us Hicronymusjcontra louinianum iis vcr-
bis: Vnuseligirur, v tjcapite conftituto, fcnifiria- pian?inxnci,

•j r>
&
....
tis toHatur occafio . ad Damafum: Faccflat in- vf*'^ trx-
!••
. Epilt. ab Dl-p
uidia : Komani culmmis recedat ainbitio : cum inar.quztnci-
fuccefTorc pitcacoris , &difcipulo crucis loquor.
i'^^^^^!^^
^
Ego nullum primumnifiChriftumfcqucnSjbca*^
communionc
titudini ruce,id eftjCarhcdrir Petri,
coniocior, fupeciUam Pqtram sditicacam £cde^
iiam fcio. Quicunque extra banc domam'agnum
comcderit , profanus eft : Si quis in area Noc no
fuerit, pcribit regnantcdiluuio quod &Iong^ .

anrca ab IrenoEopiobatur, &c Cypriano, qui de


vnicate Ecciclisloquens ait: Loquitur Dominus cap.?,
ad Petrum : Ego Petrc dico tibi , quia tu es Pc- ^;2^fin'pu/.
trus , &ruperhanc pecram aediticabo Ecclefiam vrxiiMr.
mcam. Super vnum asdificat EccleHam; &:quauis
Apoftolis omnibus , poft rcfurrcdionem fuam,
pareps poteftate cribuac, &
dicat: Sicutmilic me
Pater, & ego micto vos: accipice Spiritum (an-
d:um: tamcn , vt vnifatcm manifeftarct , vnitatis
ciufdcm origincm, ab vno incipientem, audiori-
tare fua diipoluit,&c. Optatus deinde Mileuita-
nus ^it: Ignorancis tibiaicribinonpoteft, fcienti
in vrbe Kotna, Petroprimocadiedramepifco- cecnp^^
palcm cfle coila[am,in qua fcdcrit omnium Apo- ^«»ti.
ftolorum caput Pctrus in quo vuo Cathedrae
:

vniras ab omnibus teruarctur , necaeteri Apofto^


li fingalas fibi qui(quedefender^nu vtiam fchiC-i
&
maricas , prsruancator eflec , qui contra (ingU'
larcm Cathedram alteram collocaic^. Poftvero
G } &amiu5

Digitized by Google
102 CATBCHIS. ROM.
Bafilius fic fcriptu rcliquit : Pctriis collocatus eft
in ftindamencotdixit cnim : Tu cs Chriftus filius
' V Dei vmi : &
viciflim audiuit fe cflc pecram. licet
^nim petraeflec,non tamen petra'eratvr Chriftus.
NamCtliifttts vere irrimobilis petra; Fetrus vcro
propter pctram. Dignicates ctum fuas Dcus lar-
girur alijs: facci dos eft , &
facit faccrdotes ; pctra
eft & pecram ^qiixfiiafanc largirurfer-
facit,
uis Cuis. Poftrcmo verb Sanc^us Ambroiius am
obiiciat, £t:clefiam vno capite fpohfo Ic-
s * Amte
" * fu Chrifto contenram , prapferea nuHam requi«>
rere:in prompru rcfponfio eft. Vtcnim Chriftum
Dominum (ingulorura facramentoriim nonfo-
. lum aiiilorem , fed incirauni ctiam prxbitorcm
habeinas:(natpfeeftqui bapcizac & qui abfoluitt
& tamen is homines facramenrorum excernos
mim'ftros inftirjir)(icEccIcfia?, quam ipfe intimo
jfpintu regit, homincm Cux poicftatis vicarium
£c miniftrum pr^efecic* nam cum vifibilis Eccle-
ffi&vifibili capite cgeat : icaSalaatot nofter Pc-
^"jj^pg'crani vniuerfi fidelmiii generis caput, Pa- &
tificcs prima- ftorem conftfruTt clim iUi oucs fuas pafcendas
,

S^^Sj^i" verbis ampU(fimis,commendauic, vtquici fuc-


•cccipcnmc. ceflillet , eandem plane totius Ecclefix regendse

& giibernandap pbteftatem habere voIueric.Vnus


prceterea idemque eft fj^iricus, inquit Apoftolus
uCoM. ad Corinthios^qui (idelibus graciam, permde ac«
queaDimacorporeis mcmbnsvitam impertitur*
Bpjicf.^, Ad iquarh vnitate'm icrqadam c&m EpheH os h or-

taretiiri, inquic Soliciti feruate vnitatem fpiritus
:

in vinculo pacis /vnum corpus , &


vims fpirirus.
Quemadmodumenim humanum corpus multis
c5i!acmembris eaque ab vna anitna aluntur, q
oculis ViHim , auribus 'audirum 8c aitts fcnfibus
diuerfas vires fubminiftfit? ica corpus Chrifti
myfticum , quod eit Ecclcfia » ex mulcis fideli*^
bus

Digitized by Googl
PARS PKIUA^ lOi
Bos compolicum eft. Vna quoquceft fpcs • vtin
codem loco idem Apoftolus , reftacur , ad qaam nidtm^
vocati fiimus fiquidcm omnes candcn> rem,
:

nempc aetcrnam Sc bcatam vicam fpcramus. Vna


eft denique fides , quae omnibus ccnenda eft ac

Er:e(eferenda* Non (int inouic Apoftolus in vo« ,,ctor«r«


isfchifmara: atquc vnum oaptifma, quod qui*
dcm eft Chriftianx fidci facramentum Altera .

proprietas Ecckfias eft, vc (ic ianda: quod a Prio* fi^'^


^
cipe aipoftolorum accepimus eo loco : Vos au* s*P<t.'»
tem gcnas eleAam,gens fan Aa.

AppEttATVR landtaquod Deo confccra-


ta j dcdicauque fit, fic enim cxiera huiufcemodi,
quamquam corpprcaiint , (anita vocari confuc-
uerunt , diuino cukui addicla
ciira &
dedicata
,

fuiic. cuius generis Tunc iniegevcteri vaia,vc«


fies,&alcaria:in qua prim ogcniti quoq;>qui Deo
aln^mo dcdicabantur) fandi funt appettati.Nee
mirum cuiqaam videri debet Ecclefiara dici fan-
dla tamcrfi malcos peccatores contincttfandki c-
nun vocacur fid^Ies^qui popuius Dei efFcdli funt,
quiuere fide &^bapcirniace fafcepto, Chriftoco- uTz^^X
Iccrarunt : quamquam in mulcts ofFcndunt Sc ^funturiai^
*^
quaf poUicici funt, non pra^ftant. qucmadaiodum
etiam qui arcem aliquam proticcncur , ecfi arus
ptspceptanon fcrucnt, uomcn tamen artificuqi
retinennQuareD.PaulusCorinchiosfan&ifkra* , ^^^^^^
los& fandlos appe!lac:in quibus nounullos fuiflTc
pcrfpicuum eft, quos vt carnales, &c grauionbus
ctiam nominibus acritcr abiurgar. San£fca etiam
secCditati*.
dicendaefly quod veluticorpus cum fan&o ca^
Chrifto Domino , tocius fandlicatis fon-
capice
tcconiungitur, a quofpiritus fanfti charifmara,
&dium£ bonijiaus diuiiio: djiiunducur. Prarclarc
G 4 . fan-*
Digitized by Google
104 CATECHIS. ROM.
fmAus Auguft. incerprecans verba ilia Prophet^i
ft^zs* Guftodi anima niea,quoma (anftus rum,Audcat,
inqiiir, <?c corpus Chnfti, aiidcat &: vnusille ho-
mo clamas a 6nibus terrar , cum capice fuo, 6c fub
capite fuo dicere , fandus (am: accepic cnim gra*
tiam ianftitatts , gratiam baptifiiii,& remifTionis
pcccacorum. Acpaulo poft: Si Chriftianioes,&
fidelcsjin Chrifto baptizati, ipfum indiieriinc, fi-
iUGaiit.5. cut Apoftolus dicic: Quotquot in Chrifto bapti-
zati efti^, Chrtllum in^iftis : (i membrafuntfa-
iSli corporis cius , & dicunc
fandlos noneiTe,'
fc
capidipfifaciuntiniiiriani , cuius membra (an£ta
T«rtia ratio* funt« Accedic etia quod fqlaEcctena iegicimu (a^

crificij culmm , &


(alucatem habec (acramento->
ram v(um,per quas tanquam efficacia diuin; gra*
lix inftrum<^nta , Deus ve ram fandtitatcm cfticit:
ira vt quicnnquc vere (andli funt , exrra banc Ec-
clefiam eile non poflint. Parccigicur Ecclcfiam
cfle landam , ac fan&amquidem : quoniam cor*
pus eft Chrifti.d quo fandiBcamr^cuius^ue fan.
guiue abiuitur.

J J
'
q^amione EccUfia clmpe^ Catholica}

E d fi vni
T
E R T I A proprictas Ecclefia? ea eft , vt Ca-
tt^fitai/*^*" tholica ncmpc vniuerfalis , vocctur:qua?appdla-
tio vereilli uibutaeft: quoniam vt reftatur fan-
6tus Auguftinus: Afolis ortuvfquc adoccafum
filTiii!' vnius fidci fplendorc difFunditur . Nequc enim
4t ttm^on. vt in humanis Rebufpub^aut Hxreticoru cona6<-

tibus, vnius cantumre^ni terminus, aut vno ho-


minum i^cncre Ecclefia definica eft : vcrum om^
nes homines^ Hue Barbari fint , Hue Scyth^e^
illi

fiue ierui, fiue liberi 5 iiae mafcuii , (iue femiiue,


charitatis finu compleiSlitur. Quarc (criptum eft:
^•&5« Rcdemifti nos Deo in fanguine ruo ex omni tribu
& liogaa» &
popuio , &c iucioae , &
fecifti nos
Dca

Digitized by Google
PARS PRIMA. XOJ
Dconoftro rcgnum\ De Ecclefia dicit DauidtMLa.
Poftulaa mc , & dabo tibi gentes h^rcdicatcm
tuaiD, &pofleffionem tua tcrminos terrae. Item:
.Memor cro Raab,& Babylonis fciencium me, Sc ^
homo natuscftinea. Prscccrca onines tidelcs qui
ab Adam in hunc vfquc diem fucrunt, quiuc tu-
tiui flinr, quamdiu mLindiis excabit,vcram fidem
protitentcsadcandem Ecclefiam pcaincnt, quxEi-^*-**
fupcr fundamento Apoftolorum fundaraell,ac
Prophetarum , qui omnes in illo lapidc angulari
Chrifto,qui fecit vcraqiie vniimi Sc paccm ijs qui
propi, &ijs, quilongc, annunciauir, conllicuti
flint& fundati. Vmucifalis etiam ob earn caufam
dicimr>quod omnes qui laiutcm ^tcrnam conlc-
qiu cupiunt , cam tenere &ample^ debeat, non
fccus ac qui arcam nc diluuio pcrirent , ijigreffi
,

hint. Hsecigicur veluti certiilimaregulatiadeda


efty qua vera &faira Ecclefia indiceiur.

Ex origincetia quam rcuclaia graciaab Apo- Ecdcfi^vcr^i


fAifadi|tu>fc4
ftoiis ducit,Ecclclia;veritatcagno(cimus:(iquide aaeccrttiiiiiu
• Art- Veritas eft,
• /r
non nequenanct«gui«.
ciusdoccnna rccens,
primumorta,iedabApoftolis iamolim tradira,
&in omnciii orbcm trrrarum diifcminara. E^c^iel]^**
quo fiCjVt nemo diibitarc pollir, impias hTi ctico Ecciefiah?rc-
rum, voces longe a verae Ecclcfix fide abciic^cum ™ft'Sft^^
do^rina; £ccleiiae»quce ab Apoftolisad hancdiem rachrafti Ec-
prsedicataeft , aduerfentun Quare vt omnes in*
telligcrcnt,quap nam eflet hcclcfia Catholica, Pa- gy^^^ ^oa-
trcsin Symboloilluddiuinitus addidcriint, Apo- ftant/
ftolicam.Etcnim fpiritus (anclus,qui Ecclcliae pr^
fidet, ea non per aiiud genus miniftrorumsquam
per Apoftolicum gubernat. Qui fpiritus primum
quidem Apoftolis iributus ell, deinde vero dun-
ma pei beaignicate fcmper in Ecckiia manfit.

Digitized by GbOgle
lo6 CATECHIS. KOM*
* O V EMADMODVM ha:c vna Ecdcfiaerrarc
non poceft in fidei^ac morum difciplina tradenda^
citm a Spin cu fando gaberneciurfta cxtcrstsom^
xies> qux iibi EccleHa; nomei>a:rrogant , yc qu^B
Diabolifpiritu ducaiuur,in do£trina%&: moiuiu
perDiciofiiliaus erroiibus vcriaii ncccflc eft.

IG Qttikis fuctpHt fffnrk Chrip Ecckfu, vttm Te^jmeU"

^ , ^ Qv o N I A M ma^nam vim babentfi^urx vc-

wecqutritcu tcvis Tcftamcnti ad cxcicandos ndelium anynos,


rcuocandamq; rcrum pukhcrriniarii mcmaria,
cuius reipoiifiimum cau^apoftolihi^ vfi func;
qaoque dodti iiKe parrc9> « quse magcvas vti«
illain
litatcs habct, Parochi npn praft^rmitccnr. In his
auicin illuftreni figpificaiioDcm habet area Noci,
it^'hoI
*
qu£ ob cam rem cancum diuiao iiUlu oonftruc^a
cft^vtnuUus dubitandi locus relinquatur, quin
Eccfeiiam ipfam figniiicet, qnam Deus (icconlli*-
tuil, vr, quicunciuc pci baptifaium lUam ingre-
dcrctur,ab owm morris seternae pciiculo tuti cflc
')>oircoi:qui vero cxcraillam eiTcnc^quciiiadpaodii
ijs euenic,qui in arcam recepci non lunt, fuis (ce-»
:iuht$mt' Icribus obruerecur. Alia figuraeft magna ilia cU
Hiciufilcm, cuius nomine fcriprurx fkpiiis
•^r^STck
iamCarhoii- fanilam Ecckfiam fignificant. Nuiurum in ilia

wDcicuu' offcrrc Deo facrificia licebar- quia, in foU


iis yeriim% cxii Dci Ecciefia , Hcque cxtcaeam vfquam , vc*
culcus, vcrimiqu€ raciiticium reperiiur,quod
Deo placcrf^vllo rnodo polfir.
27 Quanam ui iane cxtdm Cbti^i Ecclefum Adamdtsfidu
perriner?

^ . , Et s I quiuis radone,&fenfibuspercipit Ec-


niauiu clcliam , nomraum conuentum, in terns
id clt ,

c^^c^ qui Qxiilio Domino addidb.» confccrati &


funcj

Digitized by Google
FARS PR IM A. 107
fimtiifc^quc ad earn rem animo concipicndamfi'-
cieopus e(ie videatar,cum nee ludari, necTurcas
quidem de eo dubitcnt : cam en ilia myfteria, quae
in fandta Dei Ecclefia coniineii partim declnrata
eft, partim in facrameato Qrdinis explicabicur^
xnens ii4e tanminmodo illuftraca^non vllis ratio-
n jbus cpriuiifla » imeiligercpotcft* Ciimigitur
'

hic arciculus non minus, quam ca'teii^iiiiclligcn-


tiarnoftrse facultatcni & vires fuperct :iurc opti-
mo conficemur no5 Eccleii^ ortum , .munera,
& dignitatem non humana ratione cogno(cerej
fed fidei oculis intueri. •

Per quern Eukp^ C4thf^^4 ifi m£u ^ mdt mta <ifii x g


fOti^MfTQCept}
Non homines huiusEcclefix au£tores fae-
runt.fedDcus ipfe immortalis,quieamfupeL- rir-
millimam petram xdiScauit, teite Propheta: Ipfe ^(kUip,
iiiridauiteam Alti(fimus:quam obcau(am haere-
dicasDefy^kiDei populusappellatur. Nec pote-
ftas, quam acccpic humanaeft, Ccd diuino mane - cicfitf^Dco*
re tribuca, Quare quemadmodum natui\ie viri- v«>ceffis.
bus cdmparari no poccft : itactiam fide folum in- ,
teliigimus tn Eccleiiaclaaesregnica^iorumeirC)
cique poteftatcm pcccatarcmittcndi . excommu- Regnicaiorji
nicandi,verum^ae L.hrifti corpus cokcrandi cia- Ecdefiainuci,
dicam: deinde ernes quiin ea morantur non ha-
bcrc hic C!uitati?m peirmanentcm, fed futuram in
quircre.- Vnamigicur Eccletiam fanftam, &ca«
tholicam cflTe, neccflario cicdcndum efi.
. Annnin DeHm,tr4 in ncckfiam credendnm ejH 1
^
T R E $ Trinicacis pcrfonas Patrcra, & Fih'um,
& Sptrittt fdndam* ita ccedimus. vt in cis fidcm SSam,ftdS
noftram coUocemus.Nunc autem mutata dicedi in ibcqUSm.
forma, fanda, &non in(aii6l:.ini Ecclefia credere
proficemur»vt hac etiaixi dxuerfa loqaedi ranone,
Deus <

Digitized by Google
I^Og eATECRIS, ROM*
Deus omnia cftcdlor a creacis rebus diftinguax*
tur^ pracclaraque ilia omnia, quas inEcclcuam
coliata funt bcneficia » diuinae bonitaci accepu
referamu^,
Extrma hms arttcHll cUnfuU, Sanllomm cQmrnnnmem^
ao qHidnamftbivHlt}
CvM lanc^us loanhes Euangdifta de dtuinis
ad fidcles fcribcrct , cur cos in ilh's cru-
inyftcri js

Toin
direch.iiic lacionem artulitrVt &
vos» inquic,fo.
Dc mutut cieracc habcari s nobifcUjLx: (bciecas noftra fit cum
chriaianoni
Pacrc, 6c cum Filio cius lefu Ciuilto. Hxc focic--
fefodcttte, tas m
comnjunionc iana:orum ficaelt, de qua
ifecciuudfnis
^oc arciculo fcrmo habetur. Vcinam vera
jjcxupiuraaiin CO explicando ecclcfiarum piafides , Pauline
aliorum Apoftoloium diiigenciam imitarentur,
oraiioncDo. eft enim non folumqua^dam fupenoris ardcuii

Q^ktihtmo' intcrprctaiio , dodrinaq; vberrimorufxa<5hium,


sncntiinfode fed ctiam quis vfus myftcriorum cflcdebcau qux

*ttai«ff«u iyn"\bolo connnenturjdcclai'ac.oja cnim cius rei


caufa perueftigada func.ac percipienda, vc uihanc
cam amplam &bearam(bctetatem fandlorum ad-
rnittamur, admiflique conftamiflime perfeucrc-
mus cum gaudio gratias agentcs Deo patri qui
Aacola*
(lignos nos fecit in partem lor tis fanftorum inlu-
muie. In piimis iguur lidclcs docendi fant liunc
arcicuium eiTciilius , qui devnafan&a Ecckfia
Catholicaanccapofiiuseft, velutiexplicationcm
chrmianoru quandaiTi. Vui tas cnim rpintus,aquo illaicgitur,
4>mmacumu- efiicit,vt quidquid in earn coUacum ell, commu-
sactmenuL omniuui chim facramencorum frud:us ad
tiC fic>
vuiucrfos fideles pertinec:quibas (acramemis^
iincufr'*'
^^"^ **
Vwluci facL 15 viuculis, Clirillo conedtuntur &c co-
san^prun, pulantiir,& maximcT omniuai baptifmo^quotan-
acraTaicor^ quam lanua ,in Ecclcfiam mgredimur* Hacaii-
cooimtHiione ccm faniftorum communione , facramcntorum
^ecipuc
Jf^-cQj^^i^unioncmuuclligidcbcrc, Patrcs in fym-
bolo

Digitized by Google
FARS PRIMA. IC9
bolo fignificant illis verbis, Confitcor vnum ba-
ptiima. Baptifmum verb in primis £uchatillu^& sy»^<
deincepsaeteraiacramenca confequuntur. nam^**^*
ctfi hoc nomen omnibus (acramentis conucnir^
cum Deo nos coniunganc , lUuisquc participes,
CUIUS gratiam rccipimus ,cfficiant; magis tamca
proprium icft Euchariftiae , quae banc cfficir com-
muniohem. Scd alia etiam communio in Ecclc- ^^i,"^*;/^^"
iia cogitanda eft, Quaccunquc enim pie fan6lcq; ,cipel<m?n^^^^
ab vno fufcipiuntur,ca ad onines pci tinenr, &c vt

nans, Paiciceps ego fum omnium timcntium te,


ita,inquii', Sicut membrum parriceps cfle dici-
mus tocius corporis, (ic coniundtum omnibus
mctitibus Deum .Q uare Chriltus earn nobis era-
diforroam prsefcriplir, vtdiccrcmus: Panem no- uttdi.#*
ftrum, non mcum ; ac reliqua ems generis non
,

nobis tantum , led omnium faluci & commodis


Acverbhxc bonorum communU
prolpicientes.
catio^membrorum humani corporis apti(fimafi«-
militudine in facris Uteris fa^pe demoftratur. nam
in corpore multa funt mebra fed etfi multafunt,
:

vnum tamen corpus conftituunt , in quo HnouU


proprio, non autcm omnia eodem munere mn«
guntur. Nec vero omnia eandem dignitatem ha«
bent, auc ^que vtiles &
dccoias fundiones exc-
quuntur, nulliquc faiim, fed totins corporis c6-»
modumjacque. viiluas propodta tft. Omniadcin^
de tarn apta inter fe, 8c cpnnexa Hint » vt fi vnom
aliquoddoloreafficitur , caeteraitem naturae co-»
gnitione Sc confenfu dokant: fi contrabenc afFe-
ikuvn eft 5 commnnis fic omnibus ille iunindira-
tis fenfus. Atque h^^c eadem in Ecclciia licet c6^ *

icmplaci: in qu^ etfi dittctia funt mc^mbray nemp^e


vanae .

Digitized by Google
XIO CATICRIS* ROM.
variacnationcs, Iuda!orum, Gentium , libcri &
(erui y pauperes 8c diniies , cum tamen baptifmo
iniriantur, ^nnm corpus cum Chriftofiunc^cuius
Fmiaionum illc caputcft. Vtiicuiquc prxccrcam hac Ecckfia
rittas/^*^*'
fuum niunus Vr enim alij in caapo
aflignatu ci\.
ftoli doftores,omnes vcropublica: vriliratis
cauia (uni coDfticuti: ita aliorum eft praeefTe , ac
docere:aUorum item par6rc , & fubie&bs efTe. At
vcro tot tantisq; muncribus ac bohis <iiuinutt$»
,

coliatis,ilIifruunrur,qai in chariraccvitam Chri*


Sccien^iis ca ftiaiiam dcgut,iuftique, & chati Deo funt.Mem-
"V*"-^"
bra vero morriia , nimirum homines fteleribus
fpWtiifiem obftriai , i& Dd gratia alicnati , hoc: quidcm
9un perci- bono non priuantur vt huius corporis membra
,

cfle delinanc , (cd cum (inc mortua , frudum tpu


rituaiem , qui adiuftos , &
pips homines peruc-
iiic,non percipiunr, tametfi, cum in Ecctcua fine,
ad amiflfam gra^tiam^ vitamque rectipefandatnab
jjs adiuuantur, qui fpii ilu viiuint^ <^ eosfrud:us
capmnt , quorum expcrtcs cHe ctubitarinon po-
qui omnino ab Ecclcfia func prxcifi. Ncc ve-
telt

Gratiat ati$
^^^^^ comuHia funt ca dona, qu^ homines cha-
aaw^^^ccie ros Deo^ac iuftos reddunt , fed gratiasr etia gratis
data: ,in qnibus numciaucur fciciuia , prophctia,
JyJ^J"
donum linguaium ac minculorum ,, caetera &
huius generis: qucX dona malts eiiam hominibus,
non priuatar , fed publtc^e vtiKtatis caufa ^ad sedir
ficandam Ecclcfiara conceduntar* fiam (anitatis
gratia , non illius qui ca prarditus eft , feda^groti
Ac niliil tandem a vcrc
f:urandi caufa tiibutaeft.
Chriftiano homine pofiidctur, quod (ibi ^um
cacteris omnibus comane eflc non cxiftimite <to'-
beac.quarc ad fublcuandam indigcntium mife*
riam prompti ac parati efTe debent. nam qui
uiouu$. humfmodi bonis ornatus eft>(i viderit fratrem
fuum egere , ncc iUi rubaene£u> is pci cbarita*
. tern

Digitized by Google
9 A K S FRIM A. HI
tcm non habere plane conuincitur.Qusr cum ita
Cc habeaiit^fads coiiAat cos,ciui in hac fandta com
miinionefunti quadam felicitateperfrui,& vc-
illud dtccre pbiTc : Quam dileda taberoacula tiu.8|/
tuaDomine virtutum, concupircit,&: deficit ani-
ma mea in atria Domini: & bead, qui babitancia
domo tua Domine^
D E 15 E G I M O
A R T I C V L 0»
C AP V T X U

Qm eft dtdnm MiCHlus qutdqtit cftimdmH fto^ i


fonlti

Remi(Iioncin peccacomm«

Nemo eft,qui,cum vidcat hunc articiilu,de ^mt cma


remiflionepcccacorum in ceteris fidci articuUs a^^cttiorum
numcratiim elTe , dubiuie po(fit,co non folom di- ^Stooiv^
uinum aliquodmyfteriu,lcdcriamadralutecom
parandam maxime neceflTariu contincri. na antea
declaratum cft,finc ccrta coium tide^qu? 5yra- m
foolo crcdenda proponuntur^ nemini ad Chnitia-
nam piecacem adieu paterc. Verum G id, qiiod
per fc: onMiibus noriim cfle debet, aliquo ctiara
ccftiroonio confirmandiim vidcarur, latis iliud '

eric ^ quod
Saluicor nofter paulo ante a(cen{uin '

in caelum, de ca re cet^arus ell^cum dtfcipulis fen-


fum a^ruit vt ultelltgerenr (cripturas : Opor-. i^^^
tcbat, inquit, Chnftumpati ,6v: refurgcrc dmor-
tuis tertiadic , pradicari in nomine cius poe-
nitcntiam &
rcmilaonem peccatorum in omncs
genteSf incipientibus ab Hierofolyma. Quae ver--
ba a Parochi ammaduertcnnt^ facile incelligent,
cum

Digitized by Google
XI2 CATCCHIS. ROM#
cum cxtcrz quae ad rcligioncm pertinent, fidcli-
bus tradenda fine » turn veroprxcipuc huius arrir
diHgciitcr cxplicandi magnam. eis a Domino
Totcftatem
p^cata remit neceflitacem impofitamefle.Munus igicur Paro-
• feiniecadui
^'^^ ^"^^ ^""^ locum attihct, doccrc
'

*non folum peccatorum remilTionem in Cacholi*


^^u* ca EcclcHa lepenri: de qua Efaias pc^edixerat: Po«
pulus qui habitat in ea, auferetur ab eo iniquitas
fed etiam poteftatcm peccata lemittedi in ea cflc:
qua fi lite, Scfccunduni leges aChrifto Dommo
pr^Efcriptas Saccrdotes vtantui* , veic peccataic-
micci 9 Sc condonan credendum cft#
1 Qua rationt peecata in Ecckfia tmHttmtm}^
crip-t omnts
H
AE c vcnia cum pdmum
fidem profrtentcs
& p.cna ba- facTo baptlfmo abluimur , adeo cumulate nobis
tltw!*"""^^' datur, vt nihilaut culp^e dclcdum, iiueea originc^
Hxciathis cotraika, fine quid propria voiutate omifTum^vcI
wo a^ctiir? ' commilTum fie , aut pcenae perfoluendum rclin-
B;»v>tir.no n5
quatut. Veruin per bapcifmi gratiam nemotaaien
risconcupi- ab omut natura: uihi mitate liberatur , quia po-
fccntia. tius,cam vnicuique aduerfus c5cupi(centiap mo*
V tus, quae; nos ad pcccataincitare non^definic , pu-
gnaudum fic, vix vllum rcpcrias^qui vcl tarn acri-
ter refiftat , vclram vigilantei falutetn fuam ruea-
Necemiriiim tut vf omnesplagas vicaic poUit. Cumigitur
,

wiinquccc po neccfle fucrit in Ecclcfia poteftatem cffc peccata


tdUtcm pec- remittcndi, alia rriam racione , quam baptifrai
Sfalil'^ti^^ra facrdmento , claucs regni carlorum illi concrc-
t onequam duic funt , qulbus poflTnc vnicuique pGenitcnci,
^acramgcum', ctiam fi vfque ad extreraum vitae diem peccaflct,
roptcfwlj-dclt&acondonari. Ciaridima hnius rci teftimo*
t.itcrnf'*''** niainfacris literis habcmiisinam apud (anctum
lilsdleracra
Mattharuni Dominus itaad Petrum loquuur:Ti-
bi daboclaues regni caelorum quodcunque
: ^
^bitur^''^^' ligaueris fupcr
ccrcam^crtt ligatem in cxlis:Sf &
quodcun*

Digitized by Google
PARS PRIMA. IIJ
<}uodcaiUiae (blueris ftiper tcrrani^ etitibia* Pcenitentue
turn &
in carlis Item: Qusecunquc aJIiMueritis (acwnicntuia
.

fupcr tcrram , crunt Iigata &m


ca?io:& qurecun- mzmfom^
que roiueritisruperi:erram,.cruntroluca &incsc- SJ^jt^
lo.DcindcfandtusIo^nnes teftatur. Dominum iSia«2o.
cam infafflaflet apoftoHsdixiile: Accipice fpiritii
finilum quorum rcmifcritis pcccara remittun-
:

tui cis &c quorum rcdnuericisrcrcnrafunu


:

CmifnepeccdiU^ tempmrihif , fSi^n^uMtendifecea^ }


14 eft conceJ[A2

' N o K eft exiftimandain hanc poteftarcm ceN rotdbtisn^


tis quibufdara pcccaiorum acncribus dcfinitam ^^"^^£^^1
cflc. nulJum enim cam nefaiium facirrus vcl ad-
mitti, vcl cogirari potcft , cuius remiuendi pote^
ftatfem fanAa Ecclefia Don babcar: qucmadmo*
dum driam.nemo adeo improbu5>& fccicftus fue**
rit,qucm, fierratorum fuorum vcre pGcniccat,ccr
ra CI veniar (pes propofica cfle no debcar.Sed ncq;
hxc eadem potcftas ica ciixumfcribitur^ y c.prsfi*-
liico (blumaliquo Tempore ea vtiliceat. nam aua«
con que hora peccator adfanitacem redire voiue-
rir,reiicicndum non cflc docuit Saluator nofter, MAttk.x*»
cum Principi apoftolorum intcrroganii queries
pcccatdribus4gnorcedui'n cflfci, ail feptics, refpo*
die : Honrcptics, fed vfque iepmagies fepdes.

- Aji mmlms ChnftUnU dira nrfUs leges fottfas immtnM 4

S 1 tniniftros dfuinx huius poteftaris (pe(^e* Soiis«c^a(i*


ini3S,ea minus lat^paterc videbicur* Dominus cfburtlim^
enim non omnibus, fed Epifcopis tantum, fa- facranienti/ &
cerdonbus ram landi muncnsporeftaccmdedit. Ecdcfi* pec
Idcmcriaccfendii erit, quod ad rati one ciuspo-^"*
teilacis exercendbc pertinecnam pec facramenta
folam I li coram forma fouetur peccata remicti
- H poflunc

Digitized by Google
tx4 cATBe^is;- RpM*.
»aria«u?a"'
nullum ius a peccatis fohicn-
poffunt: alitcr cnim
41 ficdefiss datum c&fCX quo fequi^ur ^ turn faces-
lemiflioni's '

FSt'cTau dotes , turn facramcnu ad peccata cotidonimda,-


tem& facra- quibus Chriftus Do-
ve}un inftiuiiicnta valere :
.

SSSiSJ^ minus audtoripfe, rcmiffionc


Sc larguftr falutis
,

peccacoium &iuftitiam in nobis efficit.


i Vndi ffitlfiimm J^imm icdipA m remiutiidis ftccdtk
nimlffimi / : ,

Vt fidelcjcsclefte hoc munus quod fingulari


innos Dei mifericordia Ecclefijc donatum eft,

;
inagis fufpiciant, atque ad eius vfum , &
tra<9ba-
'
dotnemardentioripictadsftudioaccedanc^cdi^
bit«Parochus huius gratia^ dignitatem , &.a^
plicudincm demonftrarc. ea autcm ex hocpotilfi-
mum
pcrfpicitur , fi cuius virtu tis fit peccata rcr
Cttidfit, 8c mittcrc, &homincs cx iniuftis,iuftos redderc,di-
iwlSi^t-^ ligctcrexpofitum'fuexit.
Conftatcnim, infinita»
ten. Sc immenflt Dei vi hocefficiiqua eandeyinexciti-
dis mortuis , &
in mundi crcarione neceifariam
i>.iiu|.traft, cite credim us. Quod fi etiam
vt Auguftini fcntc-
jLinioaii. conficmatur, mains opus exiftimandu eft ,'aU-
quern cx impio>pium facerejquam C2elunp.&xci:«
ram ex hihiloxreare ^cum ipfa creatio npn nSB cx
infinita virtutc poffir exiftcre confequens eft vc
: ^

multo magis peccatoj;um icmiffio infinitac pote« j

ftati tribucndalit.
£ An aliqHts prater fibm Dumi ffttpk duSmitm fuua^

Solus Dcus
Verissimas cfic ptifcoiu Patrum voces
pK^ar?' 4gnofcimus, quibus confitcntur,abvno Deo {icc-
SiumnSif c^^* hominibus condonari >
ncauc ad alium aui9
^tedaratnr* Aorem , quam ad fummam eius DQinitate , pbr & '

rcntiam, lara mirificum opus referenda effe. Ego


i-'
fura, inquir,ipfe Domiiius per Pjfophcta,cgo fum
ipfc , qui dcieo miquitaces tuas. Nam (cclerum
*

remictendorttm eadem ratio vidccui elfc ^ quam


in

Digitized by Gopgle
p A It 5 '
>kilcA. irt
"fn pccLinii debita feruarc oportct. Qucmadrrio- .

du igicur a neminc,ni(i a credicore pecunia , qus


dcbeturTcmittj potcft: itajCitni vni Deopeccatis .

Dbflridktiumusi (fi (\mdc quoridic orainus , Dr-


mirths nobi5 debita noftra)perrpiciuim cRa neitii*
'
he, jprartcr ilium debita nobis condonari p6fle;

iHitne poiellMS nmiutndifccc4Um€ Qhri^Hm.Mm9inflll 7

Hoc aclmiribilc &: diuinum mimu5 , ante- pn^^,


quam Dcus homo ficrer, nulli crear^r niiturar iav- niumbnminfi
pcrtirum Primus, omamm Chriftus, Salua:- Sj&p^
eft.
iifitor noftcr h-oipo, cum idem Deus v<rus vt^^c r<^cij?a
cflet, hbcmiinus acariefti patre craditum icccpic/p^r uig
Vt fciatis , iiiquu quia filius hoaiini^ Habct P<^*^^^***
,

'
'teftacem in rerra dimitrendi pcccata , air paraly ualrLit*
tico. ; Curge toile;giiabatuQa cuum , vadefn do^-
moria ta.ani •(^om igitiir homo f^^a^cfftic who*-' \ .

mimbus hanc peccatoru vcniam largitottijr4priu(^


qiiam in carlum afccndcfet , vt ibi ^ad dcx^cram
Dei in perpccuum ll^derGt,eam poteftace Epifco- •

piSy&pcesbycemin Bcclefiacoaceifit.quamqua* ,
' *

. vt antea.docuimiMvC|ia^u5iraavau&odcace^t^ ^.
cerivtcitismimftri^ peccatadimtcttttit;;Quam-. • V
obiCAii fi,qu^iafini;a vuTiuccfFcct:arunr>aiaxmi€
admirari, 6c fufpiccrc? dcbcmustfatis mrdligi-
inus^pi'cuofiilimunihojc munus circ^quadChd-^
fti Domini benigokaic Ecdefias donatum^eftii .

9
.
' I p i A ctiam ratio, qua Deus demisni^cffifntis
^^-^^-^^^^
. Pater aiundipcjccaradefetf^conftiix^ gmne^j^ec^
dcHtt'ad humsbenc6ci) magnimdincijonteplan- ^
da veheracccr cxcitabit fangdine cnim vpigcni- :

ti rui^filijfcckcanafti'a^^xpiariy^u^yc.^
H a ijuaia

Digitized by Coogk
quam nos pro pcccatis cotntncruimus , vhrdiUe
in-
neifoiiuait, iuftusq, pro iniuftis damnarctur,
morte accrbiflima afficcrcmr.
noccns pro rcis
Quare cum animo cogitabimtis^non corrupabi-
jibus auro . & argento leacmptos effected pMOO-
-
fo fanguine, quah agni imraaculati
Ul- ChnftUoC
coniaminati: facile ftamem us, nihil nobis Talu-
briuc«ontingere poruiffc , hac rcmutcndi pecca-
tapotcftate, quae incxpHcabilem Dei prouidcn-
oftendtt.
liara , fummamq erga nos Charitatcm ,

exhacaute cogitationc maxiitius fructus ad otn«


ties perueiuai;.

- OctiritiiioriaK afiquo peccato offcndic


»
»

quidquid mtfiicoriim flcx^eHaftimorcc » cruce &


Jf^SiSi!" confccutus eft , ftaumamutir , & omnino para-
tt«. -di&^dim^ quern prius interclafum Siluator no-
^ >fter paifione fiia omnabus pacetccit , prohibc-
D^f 3cm tur Quod quidcm cttin ihmcntcm vcmt , face-
in pateftate noD pplTuraus, quiii bathoiis milcriac cditfidc*
SSi^«f^ratio vehcmcaccr folicitos nos babeau Vcrum
^"i fi anioumtad banc admirabilcm
poteftatcm rcfc-
jraiam^y 'flaie Ecclefiaei dittinicus crib uca eft : 8c
Jitiitts arttcoli fide cohfinnarit oblatam ynicui«
que facultacem crcdatnus', vi poflic diuina opc
^ •
adiutus. ia priftinum dignitatis ftatum reftitui;
tunc vcro cogimuL'
exult4te/ iihmortales Deo gratia^ ^cie. Ac
&
profcfto tfi grata, &
iucunda mcdicamenta vi-^
derifolent , qax nobis nicdicociim aitc^ mdu*- &
ftria> cum graui aliqud morbo
hboramus , pa-
rantttM qtiaqto lucuudipra cffc deben t ea remc-
.diavqw« Oci fapicrma ad -animorum curauo-
ncra 1 atquc adco ad attain rcparaudam iniftmuc?

-
^
1 com
*

,
'
Digitized by Google
SAKS PRIMA. 117
com prxCcrpm noh qiii4em)ittbiam (afuds fpem,
ytmcdianx iUa?, qux corppribus adhibcncur^
fed cerriliimam ijs^ qui ianari cupiunc » ialu*
'
icmaffcianc. ^

Cgr, 4c (itmiodo rmtSx m fote^Att cUmm lEcd^ tn* lo


ill M Cinifmifriqimun dibm^
,E R V Kt fidclcs hortandi , poftquam tarn
ampU & praeclari muncris dignitatem cognouc- d^f^SJc-
runt Jvt illud ctiam ftudcant ad fuum commo- tixcxamftm^
dam rdigiosi conucfterc. Vix cma fieri po-**^*
.
teft » vt qui v.tUi I &
nccdTariaiionYiai^^^
concemncrc nan eiciftimetur : prxfertim verb
cum Dominus banc Poteftatcm rcniittendi pec-
WSL ea rc cradidcrit Ecclefis^ vt omncs hoc faiu** ^

cari remcdio v terentut . nam quemadmodum


nemo fine bapciTmo esspt^ri poceft : ita , quicunv
que baptifmi gratiam,morriferis fcclcribus amit
fam , recuperarc volnetit, ad aliud expiationis
genus , nimirum pG^nicentiae iacramcntum, con«
fugiat necdfe cftr Vcrum hoclocoadmoaendi-
fiimfideleSfiie, tarn Mipl^^ faculmtc pro-
poHta, quam etiam nullius tcmporis termino
definiri dbciarauimus , vei ad peccandum facilio-
res , vei ad refipifcendum tardiores redd^ncurt *

in alteroeiiim jf^iininiwlefi^ &


con«jmcUofi in l^'^'SSll
banc diuinaiti poteftatem manifefte deprehen-
daniur , indigmfunt , qiiibus Deus miffricor«
diauftiam impcrtiamrrin altcro vcro, magnopcrc tnpotcoatc
verenduoi.cilt ne raocicpr^occupati fruftra dSTJiw^
peccatonim remiffionem confeflii fuerinr, ^^^^^ ulai!^^**
caidxcacc » Sc pr oaalUnationg .^lerico amifcruD

Digitized by Google
II8- OATECHTS. HOTfX.
V D :E '
y N '.D E.G I M Q( ,

AA T
f-

I C V t b, .

CAPVt X i f.
« d

.. ' ^ - Carnis reforre(3:ionem,

tefurreaio^
M
4 G NAM
huiiis arriculi virnefleadfidei no-*
ftwc veriiarem ftabilicndam,id maxiini oftendir,
nis trticulus if' -i« /^i j rjji-

£i!llliu^r°"
btts propooii^pr , fed mtthi$:ia{iam raiionibiis cq-
*
' fiFmacur. quod quidc cum ^Ujs Symboliaviir- m
culis vix fieri vidcamus, incclligi poccft, hoc vc-
I^ci /irmifliino fund^mcyn.o ialu tisnolte fpe ni-
xi^(ic.narn vt ^ppftolus MUQcinauirsSf.mQKMa
ram spdirrediQ noQ eAr* tiequc ehriftuiircfurri?^
-
xu!quod fi Chriftusno jefucr'exit, maius eft prjjp^
dicatio noftra, mains eft &
fidc5 vcftwJfveoigi-
iUiJC)cpiieido 4^ai:oc|ia.sjnon;mioUs dpcrap,&5 ftu*
m
p ppj?t i qua i0 cq eu€Cieiii4o u i cc>j:M>!^ {^-^^ m
pietftsll^orarit* magnas^aim praBcJar^ v:t|l[f pa*,&
tc$ cxca cognitionead fidclium fi:udam,^^4iin•
darc> paulo. poft.dcawnftrabicuri i' ;
'
, ^,

"DoCE R E volireruntilli hac loquendi forma


:

^t^iHtiscx quodnbceflario poncndumcft, animam cflbim-


rrmutoft^ ifibftalbm iimat'cum qtrai:^ c^tiis folr(c
^* ' cbtpbfrirtteiijifle, vbtfmgtt^
.
,
Vilamt&uo-
caii exifti fiiarer ciinvailfmain^lurirnis (acmrum ,

litcrarumlocisimmortalcm c(lc plane coftct ,ob


^^^^esittt rem carnis caqtmtn fufcitandae mencio in ar-
* *
fa&a cft«&quamquafxpe etiammiacris
*

fcri.

Digitized by Google
FAILS PRIMA. 119
fctiptntis caroimegnimhominciti, vt eft apud Ef,.^,
Eiaiatfi, Oitiiiiscarofamum: &apud fan AG ioa« hum^u
neiftiEtverbum caro factum eft, fignificct : hoc
iarnen IbcTo carnis vox corpus derfarat: vtduaru
partium ^ aiiim£e& corporis ()uibus booiocon-
ftat» afcdrani tantmn nempc corpus 'corrumpi ^ 6c
10 palucretii ternr,ex qua compaftu tn eft, redirc^
aninram vero incgrrupta mancrc, iiuclligamus. ^SuS^i^^
At vcro cum nemo , nifi iTiortuusfuerit advi-,

tamreuocecury animapropnc non dicitur rcfur- Animacum


gere.Carnis quoq; menciofa£ta eft,iliius iuerefis Son Nfuxglu
confocands caufa, quae vfto Apoftolo, Hymenxi '

&PhiIeti fuic: qui aflerebant, cum de refuire-


dione in fcripturis facrisagcrcmr, nondccor-
porea^i fed 4^ fpincuali, qua i morte pcccad
ad vitam mnoccntem^ refu rgitur , abcipiehdum
eHe, It^que his verbis pidnum fit eum errorem
folJi, & vcraW corpows lefurfqttioncm ^on-
'

firmari. • -

fmtSUine Alt Ijtiibllknd^i

IiLVSTiiANpAcft huius arcicult Veritas ^i^ciepiS


txemplis iex vetcri > nonoque tef^amento ^6c tx ioipmx
*

Omni Ecclefiaftica hiftoriadcpromptis. ^lij ^^nim^^'^^^i^^


abHelicij&Helireoin veteritcftamcnto^alij pra-
ter eos quos Chrift^Dominus a morte excitauit,
i bndds ^poftolis^aliisq, permultjs ad vita rcuo^
: quse TeTurreAtoitmltora huiu s articuli
*
cati fiiht
dodtrinam confirmat.Vt enim pluics a morte ex-
citatos crcdimus : ita vnitictrnfs: ad vita reuocatu
in credendum eft. quia etiam prxcipuus fi:u6tutf|
9ue Bcrs^iioiuffQodt rnii'aculis capcredcibempsa
illceft, v^mniainiidclroicaruculdtribiiaiptis,
^atjniuUa tcftimoniaiquce Parochis,qui la faci is
H 4 Uteris

Digitized by Google
TIO CATECHIS* ROM.
liceris mcdipcriter verfati
fuiit , facili|occutrent«
i lUaftciora Verb locafiiQC in vctcri quidcm Teftac.
inento> qux Icgutur apud lob , cum aic fe in car-
S^iu nefiiaconfpcdurum Dcum fuum & apud Da- :

i^ielem de i)s,qui^in puluere teuae doLJiiiuc, alios


in v^iam a^ternam,alios in oppt Qbcium (crapitcfc-*.
naiHk^igi}aciiros : in, nouo ^uc^m teftamcncot;
Iteiutt, quaef^QCius Match, referc de 4i^putatione> quam.
r)QifpinuS| Gum Saducosis hab.iuc: prjEcerea^ qux
%\ifV9^li^^m^fSkm de amctaQ iudicio . Acquc

hue cmm referenda flmc > quae Apo(loJiQiIttsa4
JlThrf'/.'
Coriinhios, &
adTheiSilQfi^enAift fcnbcns , ac-
cutaca orationc diflcnuic Scd quamuis hoc fide
fi4etxatioo5

cxamen?^ ccFciflJmum fit, multum camcn prod^^ric vcl cxc-


turz^ icuM pit^^ v^i r4cigtaibu$ oftQndcre,,id quod fides ci;et

Cmi^atitr dendum proppnit i natura.> aut ja^ humaaaBf ni£«


tis imelligctitia non abhorrerc* iuque Appftolus.
^x(k^^ /
ini'amcX'" cjuxrcnti quomodorefurgercc morcui,fic refpon-
dit: Infipit^ns, tu quod fcmin^s, non viuificatur^'
iXor.tf.
jjjg prius moriatur ; &
quod fcminas , non cor«
'
pus , quodftiturum eft^.icminast&d nudum gra-r
num> vrputattitict, aucaUcuiusca?tcroru:Deus
autcm dat illi corpus ficut vult. &:paulo poft, in- .

quif: Scminatur in corruptipne furgcc in incor-,

,
cppctone . Ad earn (imihcudincfn mulcas ovxtcm,
t'^^^^y ppflfci fandus Greebrius ol&nctiu.
cap./ii*' ' Lux cnim, inquit, quotidie quafi moricndo ocu-
lisfabrrahirur , &:rarfusquafir<?rurgcndorcuo-
catur: &
ar bulla viridicatcm amii;t(UnC) ru^ru$ &
3ua(i refurgendo reparan(n)c4.& feimq^putreioe*-
&
o moriiimuir ^ rurfum geminaiidorcliirgqnr.
Rationes illcc pra!terea,q.ua? ab Ecclcfiafticis fcri-
ptoribus afFeruntur , facis. ad cam rem proband^
S'c^qffonod^tx videri Bq(^^nt• Acprimuai qai«»
>ip,^,c^m anjm^tmmor Gntt Sc tanquam
8A(« ^ominijp aid Jiuman^i^orpe^f^fl^curjle^

Digitized by Google
I

penfionem habcant, cas icorporibus fsiunftas Animaepnr*


pcrpciuo nianerc piaster naturam cxftimandum tcrnaturam
eft.Quoniam vcro » quod naciuasaducrfatur ^ac p^^^^i
yiolencum eft , diutumum effe non poceft ; con- «»rjpm
fentaneum fote videcur, vt denuo cum corport-
bus iun^amr: ex quo edam (cquicur , vr corpora
rcfurrc<5io fucura lit. quo quidcm argumentnn*
digcncrc Saiuatoi* ipfc noitei* vfus videcur , cum uM^tt,,
aduedus Saddaoeps difputans^ex animarum im*
morcalitacc corporum refurredrionem cohdufic^
Dcindccum malis fiipplicia, bonis pr^iiiiadiu-*'
ftiflitno E)co fincptopofira:cx illis veio quamplu
timiy aateqoam debitas p(£aas pcrroluanr, cx nis
'

magna'ex parte Dollis ^Scdd vtrcucis pr^miis ^ vi*


tadecedanc : necelTeeA itcram animas cum cor-
poribus coniungi , vt profccleribus , aut rcdc
(adtis corpora, quibus veluci peccacifocijs homU
bcs vtuuttu: f vna cum anima, po^na auc prxmio
affioanrar. qui locus diligenltilimb traftatuseft
^
afand:o Chiyfoftpmoinhomiliaadpopulu An- sid^.'hwS^
riochcnu. Quarc Apoftolus,cumde rcfurrcftio-^ i.cw.aj.
nedifTereFCc: Si in hac vica^ inquic , cancumia
Chrifto iterances fumus , miferabiltorcs fumus
orthiiibus homtnibus* Ouxquidem verba ad anu
mac miferiam rcferri extilimabic qua* cum lai-
:

morcalis ^quamuis corpora non refurj^cicnr,


fit
miutura raixien viu bcaritudmc fr ui police ve-« :

mm de toco homine inteiligenda fant , ni(i enim


corpbri debira pro labortbus prapmia reddantar,
neccflc eft, vc qui quemadmoduai apoftoli , toe •

arrumnas , &
calamitatcs in vica perpefli func,
omnium fint mifcrrimi , Idem vero mulco aper-
tttt^ jdocetadTbeflratontcenies his verbis ; Glo- ••^^^
rianiurfnEcclefijs Dei pro patientia veftra , Sc '

fidcin omnibus perfecurionibns vcftris , &


tri-
bulaaonibii^ j quas ruftinecis m cxempium i ufti

H J V iudicij

Digitized by Google
Ill CATCCHfS. KOM.
-. -
• »

ludicij Dei vtdigaihabcamini in regno Dd, fT9


] quo &4pacjimini ii. umca luitum cit apud DcUiik
:

^ recribucire .trtbuUtioQcm ijs,qDi nos cribulai^9&


vobts qui cribMlamini » requiem nobiicfi in reue«
Janonc Domini lefu dc calo cum angelis virtu-
tis cius, in flamma ignis dantisvindidtam iis, qui
non aouerunt Deum>i^ qui non obedmnc Euan*
lo^^i^^'' gclio Domini noftri Icfu Chcifti* Addiecriamna
sou eft mu polfe hom ines » quam diu anima a corporeletttii^

rillmi^ittfr plenam fclicitatem, & bonis omnibus cu-


mularam adipifci. Vt enim quaelibctpars ,^ tota
*

Tcpaiata » iniperfedacft : .lu cuzm anlima^, qux


CO rp ori fion eft adiunda : ex quo ^oitur > vt ilii
ad fummamfelicitatem nihil defir^ corpoxum ie«
fuiTcdlioncai ncccflariam cfle..

4 . Att*vllm homo tm iuHtnietw qui motfi^ & ulmtSmk.


. fuexfm} . '
'

.r/ .

rkvariare. Expi icANDVM pKtecca diHgeDter cft^tx


furgentiiim Apoftoli dodlrina , qum'an; ad vitam fufintandi
j^i^ra^** funt , nam ad Corinthios fcribens , Si cut in Ada,
« .
'
ioquit;, omncsmoriuntur ita in Cbciilo ou:i-> j» &
2yam5/ nes viuiiicabuntur. Omni icaqui: malonim y .bo-< •

nigrum que defcrimitie rmoco ,.omne5^ mor^


tuis» qmmquam non omnium pai conditio futu--
racil , rcfurgcnt, quibdnafcccrunr, inrefuruo-
^ diionem . vitx, qui v ei6 mala cgcrunt , in icfurrc*
nts ooncit-, ctionem ludicij • L.um au te omnes dicunus > cam
cur antMua*eo$imciligimttS t qui aduehtarite ittdicio raor^
iUi»o«atur. tut lam tiunt , quam eos qui morientur. Huic
cnim fcntcntia* iqua: aticric omncs moruuros cf-«
ie, nemine cxccpio, Ecclefiam aquiclcere»ipram««
qpc (cntentiam magis veritau xonuenire. , fcri-
. - pcum reiiquic fand:us Hieronyinus. idem fentit
:
'
&fanaus Auguftinus. Nequc v^ro huic fcnten-
tcntine repugnant Apoiloli verba, ad ThefTaloai-n
i.TUer.4«
ccoic^ fuipu: MojL'Cui qui it\ Qoxii^ 9 Tunc .

Digitized by Google
^ARS PRIMA* t2J
furgcnt primi: deindc nos qui viuimu<?,qui rclin-
?'<dffnur,fiaiuirapieiiiur cu lilis in nubibus obusa s.^nhr^n u
:hrifto in lerai, nain Ctn€ti\s AmbroCus cum ca S;!^^!*^*^
cxplanarctjira inquitrlnipfo lapcu mots ^ pr^uc- • i)roii«niet»

niet, &
qnafi per foporem^vr egrcflaanimam
memo rcddatu^c : cum enisjij toUentuis morie>ur,
vr peruenj[cntc$ adD^iAinuni prxfcntiii Domi
ni redpiant animos, quia cum Domino mbrtui aJ'S^ii^V
eRe Jion poflunt. Eademaue f^nceniia c jmpr 3-
b^cur CinQti Atigaiiuu au4;uacacc iuro dc ci- m
frnfufnt idm asiifmanlrHahumdna. extrmo induio $
*

tedfitt} '
'
' ' ' '
^ "
;

C VM mulcnm reF^iat, nobis cerco perfuade- idcmommn^


rifhoc ipfam,jitqiadeo,i4cm corptts,qupd vnmC ^P"*f<iH*-
'
cuiu(quepropnumfuic»quamuiscpL-rupuimi^^^
& in. puloeircm redichty camen ad* vitam fufcttan^
dumclle illud ctiam Parochus accurate cxphca-
,

dum fufcipiet.Htjc Apoftolic(tfcnrenti.i,cum in- '


'

iqjdxu O
pprtctcoaupci bile hoc mduerc mcorru- t.Cor.if*
pjUanetn : ca voce., jiocprdprinm cbrpus aperti
4Le»ilonftrans.f obetiam de eoclariflime vaticii'ia- tov.i^.
tuscft vEciucarnemca inqait, vidcbo Dcam^ , .

qucm vilurusflim ego ipfc & ociih mciconfpe- , :

d:uri/Unc opB^iius. Hocidcm coifigiaircx


ipliusreiajrr^ii^onis dedn^ionc- EA eiiim rcGar-'
rpft io , auokore Damafceno ad eu ftaturn vndc oaawf. ixb.4. m
cccivJeris, rcuocauo. Deniqiie li c^niidcremiis^'*^'**^^^^!^^*
,cuiusrcicaufarelIirrcdioneni fucuraiii pan loan- ,

tc4c:£UQn.itra€iim eft nihil eric, qao4 cumlqaaiU


aQimum )uc in r^i^ubium f^cere poitii:. V
<:iiliismc4fi/^ rWJirreaio coYpmm daunim eft wHiiutA^. ^
I d c I R c o corpora cxciraadaeilc -docui- niicaunA.

mULS vtrcfewE vnuigmiqu^ pcopru corporis,


: prout

Digitized by Google
tt4 CATECRIf. ROM.
s^Ciff.^
prout gcflii, fine bonum.fiuc malum. Homincm
i^icur ex ipfo corpore ^ cuius opeia vel Deo » vet
Dxmoniierumicrefargereoporcet tvt cum com
dcm corpore triuraphi coronas , 8c praemia con-
fcquacur9aucpa:nas.& fuppiicu mUcrnma jfct^

tern ettmrefumentf
No N tantum corpus rcfargetfedqnidquidad
illiixs nacurs ver uacemacque ad hommis decuo^
Sc omamcntum pertinec» refttcuendum eft. PfSEw
corpwf re- dc te fandi Auguftini tefti'monium
fumnus pui Icgimus: : Nihil rune vitij, mquit, in corporibus
^ftudoafin^j^j^^^^^^^lfq^^j
pius pinguedinc obefi, &craifi
s.Aug.ii 21 cxtitcrint, non rotam corporis molem aiTument,
.

J^Tl^n^ quod iilam habicudinem fuperabitireputabK


finciur.c.^* lur fupcrfluum : &
edtuerfo quarcunq; vcl mor-
bus, vcl fcnium confccic in corpore, rcparabicur
per Chrittum virtuie dmina : vc fi aliaui propcei:
macrorem fuerincgraciles, quiaChriltus nott fo^
lum nobis corpus reparabit,(ed qdidquld permit
icriam huius vitar fneric nobis adempmm. Iren%
alio loco: Non refumcthomo capiilos,quos-ha*
tiur.
bucric fed quos dccuerit,iuxta illud:
, Oranes ca-
pilli numerari Tunc , qui (ecundum
capitis vcilri
diuinam (apicmiam (tint ieparandi**In primis vo»
rh quoniam membra , ad vcritarcm humana? na-
tural- pertinent , firaul reftituentur omnia. Qui
. cnim ab ipfo ortu oculis capti fiint, vcl obali*
vcl
quern morbum lamina am ifcrunc, claudi^arquc
omnino ma^ici « &
quibufuis membris debilcs^*
intcgro ac perfedo corpore rcOirgct.aliter cnim
unimq defiaerio,^U3S ad corporis coiudione pro
pcn6 eft , minime fatisfadum cflct: cuius, umen
cupiditareminrerurredioneexplendameiie^iti^ ^

duoicationecredimus. Practeicafiuis conlibt, tc^


iucie*

Digitized by Google
FAS.S BRIMA. «»y
iancAioDein jcquc , ac crcarioncm , inter praeci-
pua Dei opera nuraeirari. Qucmadmodum igi-

tur omnia a Deo initio crcacionis pcrredafue-


xunt, ita etiam intefurre(ftioncfuturorum
om-
nino affinDareopo^ecv Nequc id dc martynbus
folumfoienduin eft, quibus fandus Augufti- v.ajj.b.».
nus ita tclhtur : Non cf unt abfque uhs memons. t^,^
non enim poflet ilia mutilatio non efle corpons
vitiumialioquin qui capite truncati Cunt ,
debc-
ttot fine capiic refurgcte: vcruntamcn
cxtabunt
.ineonindeminenibconwn anieulis gladij cica-
rcfulgcntcs fuper omncauram,&Upi^^
trices
prcnofum , veluri cicatrices; vuincrum ni arty mm rc«

fluodacimprobisquoqucvcriffiniedictur , &ii»j«c««^
fiillorutn culpa membra ampuucx
fuennc: nam '^ioni aaeu.
tanto acetbion -jwciid.
quo plara membra habebunt ,

doJorum cruciatu conficientur. qaare^la mem- proW. «««


brorum reftitutio non ad eoi um fcUcitatcm, fed
cakmitatero , ac miferiam eft redundatuca :
cum
mcmbris,fcd perfon?.cuius cor-
merita tion ipfis
poric6iunaafunr,adfcribantar.namijs,quipa!-
ilhs v"o qui
nitentiam egeiunt , ad prapmiumj -

eandem contemprerint , ad iiipphcmm reftiioca- .

aitentc confidercn-
tat. Hsc verin fi a Parochis
copia
mr.tMinqtiam eis renim& fcntcntiaium
inBaminandosque ptctatis
dcerit ad cxdtandos
haius molcftias,
ftudio fidelium animos: vt vitas
& aeriunnas cogitantcs ,

dipnis glotiara , qua: luftis & pi)s ptopofitt eft,


auid^ expcAcAb
Cwpori »e kmmm fofqum nftmexenM
dmffiw *«« 8

«
I«gil««/rtW|o«tt«rJ OifpiBiww
eafpcacmus qiiscovpoiisfubftantiac5.ftw^';^^^
SI
.
ftituum. qSamuis iUud ^Pf"^" '
pus a monuis leuocan
oponcac, ^^Jexl SS^^ ^
Digitized by Google
Il6 CATECHIS.JIOM* \

trndum fuerat,longti aliam tamen & diucifat*


cms c'uuliiioncm fore Vc cnim ca:tcfa oiiiitta-
.

, mus in co maximc rcfurgenciuip corpora om-


,

niaalcipfis di(Fcmu, quod ciim ahtea morns


Icgtbus (iibieda eflent , poftcaquam ad vitam fu-
, , fciratafnerunt^fublito bonorum malorumquc
difc iminc, immornlirarem affc^ qncnrur. Quam.
qiiidc'ii admiiabiicu) naturae rcftitationcm infi-
gnisChrirti viiloria mcrin*r,,quam dcmorici:c-
porratSit , queadn-»odutD facrarum liccrarum te-
fttmonianos adir onentrfcripru eftenim : Prafd-
of '^iV. piMbK mnrtc in femp!ternum.& alibi :Ero mors,
J < 5. tua,6 njor.v,quod explicas ApoftoluS,inquit.*No-
Ai'aw.ii.
yifl^jj^ji inimica deilrnctur mors , &
apud fanftu
loannem Icginnis: Mofsvltraaan crii. Deccbal
aiucm maxiine Chrifti Domini merito quo ,

morcis imperium eiurfiim eft, pccca turn Ada:


longoinrcruallo|fupefaii.Idcm eciam dium^e.iu-
wT'J-,'!" ftitJ'^ ronfcntancumfuit , vt boni bcara vita pcfr
ji?»omifiurfspetiiorrucrcntur ^ mail veroKmpirernas fxj^nas

coolinunM. l^^^'^^^s quaicicnc mortem , • non mucnircnt; &


*
optir nc ii-^ori , &
mors fiigerct ab eis. Atquc
Apoc«^. h;;.c quidcm immoiulicas boni^ Sc malts coma**^
niscric.

Culufmeii doiibm bMimm mpwa pojl tejkmS'mm mM


'
. mau}
J^JdWul?* Habebvnt fandtoruiTi rcdiuiua corpora in-
tiwm corpora fignia qu.rdrim , .Sc praxlara ornamenta , qaibu$
ttiulionobinorariitura lint , qndmvnquam air>»
trafuviint. Prxtipiu vcro fiMU quatuoi. ilia , qua:
dotes .inrell uirjir, ex ^poftoii dudrina , a Fa-
Trt-umorna c^ibus obfcTuatae* earuaipumacliimpallibuicas,
fu^.mVo "^^^'^^ iHlicct, &
dos quicfficiet nc roolerti
corpWimTfir aliqiiid pari, vllouc dolorc, aat mcominodb aili-*

Mffli^Utts^"*
ci tju waac, nihil cnini auifngoiuai Vis^&fiamrnx
ardofp

Digitized by CoogI
Rtdor , autaguarum impetus obeflc eis potrrit.
,^c«r.if
*
Semiqatui., inquir: Apoftolus , in corcuptione, * *
*
iuigecinincoiTupcione.C^odauumimpaflibi*
iiracems pwiasqiiam incomipcionero fcoUflici
appdliirinc, ea caufa fuit, vt quod eft prdprium
corporis gloriofi , fignificarenc.no cnim impalli- cor^^f^i^^
biliasiUis communis eft cum damnacis,,. quo- ;tj»^c<^n r'^ f»

•*
nicii.polfunt,atqucalgere, varijsquccrttciatibus
affici, Hanc conlcquitur clancas , qua fandio-
rum corpora., tanquam fol fulgebunr.ica cnmi n^S^entunT'*
apudfanftuniMacthaKum tcftatur Saluator no-
ftcr: lufti, iDquic fulgebunj:. (iciu lol ;in regno imlIjI,
patriseorum . Ac nequis de eo dubitarcr » fuas.
transfigurationiscxcmpJo dcclarauic. Hac inter-
dum Apoftolus gloriam modb clantatcm appeU
kc. Rcformabit> inquicxorpus humilicatis no-
&rx cphfiguratuni cprppri claricacis fiiac , &
nir- MPho^^^
fum: Scminatur in ignobilitate , furgcc. in
gl^*,cori
ria. Hums eiiam gloria? imagincm quandam vi-'*
'
.

die popuias Ifrael in defcrco , cum facie s MoyfisE»HUj4»


cxcolloquio , &
prxfcntia Dei ka cplluccrct ^ vc •

in^api mij Ifrael oculos intenaere non ppdenc.


Eft vero claritas hascfulgor quida cx fummaani--
mae/clicitatc ad corpus redundant, ira vtfitqiUB-
.dain communicatio iliius bcatitudinis , qua ani-;-
ma fruicur^ nuomodo ctiam anima ipfa beara cf-
fictmr'; quod in ca pars diuinae fpiicicatis dedue*
lur. Hoc verb munerc non sequc oes, perinde ac
primojomari crcdeadu eft: crunt quide fandtord
corpora oia aequeiippallibiliajfcd cundc fplcndo-
remii^ habcbunt.niyt tcftatur Apoftolus , Alia,^ctar.iy/
claritas folis^alia clarttas iunx,& alia darius fteU
larum,ftcllaenim aftelladiffcrtindaricacc^fic &
rcfurrcdtio mortupru .Cum hac dote coiunfta cftTmftim ^tfy
lUa^qtia agifitatc vocant,quacorpUs ab oncrcquo S^J"
auac

Digitized by Gopgle
tit CATBCttlf. HOIff,
nuncprcmitur,libcrabitur, facilimcqucinqua*
ciinque partem animavolucrft, icamoueri pocc-
Aof.17V.se.
dcciuit. Dct.
rir, motione nihil ceierius cfle quean que*
vt ca
admo^umapertifan£his Augufttnusinlibrodc
Hier..in c.4©.
ciuftateDei , & Hieronymus in E&hm dociic-
JEi'a.rupcrilia runr. Quareab Apoftolo didbum eft: Scminatiiif

bunt forttt» ininflrrmcate fiirgit invirtute. His verb addita


,

eO^^qiia? vocatuc mbdlicas t cuius virtute corpus


j.Cor.i ).
<2|uiitttmor> animar imperioomninofubi jcteciir, ciq:(eraiec>
&adnmu
*
namcntum praeftocrtt^ quodexillis Apoiioliver*
fubtiliuf.
bis oftcndicur: Scmin.aur,inquic,corpus antma-
Ic, Turgct corpus fpirirualc. Hxc fere pra^cipua

funt capita, quxm


huius arciculi ejipucatiaiMl
craden^ crone.
10 Qwm frnilm ex mtk nfiattQimi mjfietik fidu

Qgamfaluta*
res ex arttcti*
Qv I hacc fide percepcrunt, egregiam babent
lo rcfurreAio occanonem maximas agedi Deo granas, qui hate
nis capiaatiir
(apientibiis abiconderit , Sc reuelaueritparuuh's^
primus. Cnjotenirn viri vcl prudentia* laudc prarftantes,
Mankii vcTfingulari dodlrina pracdiri , in hac tarn ccrta
vericaccc^ciplanefueruncS Quod igicur nobis
illapatcFecerit, quibus ad ram tntdhgcntiam ad**
(jrirare non licebac, eft quod fiimmam cios bent-
gnitatem, &clementiam perperuislaudibusce*
3€candiu« Jcbremus. Deinde nugnus cnam illc fru<5luscx
huius aiticiili meditarioncconfcquetur,quod (ci-
licccineoru morre qui nobis ncccflimdioCyVel
,

beneuolentia coniandi Tunc, facit^ ru altos ttum


nosipfbs confblabimur.quoquidein generec5-
z.TIier«4«
/olationis Apoftoljum vfum eflc conftat , cum ad
Tcniiu*
ThcfTnloniccnfcs dc dormicribus (ciibcrct. Scd
in omnibus ctiani alijs a:rumnis , &in calami-
fatibl]s,fuiurar refurretlionis cogitacio funimam
nobis dolorisleuadonem afferct . queadmodom
lanfti

Digitized by Goog[<
fandlilobcxcmplo di dicimu $, qui vni hac fpc j^^^^^^
afflidum, & mcccencem^animum fuftcntabar, /
fore aliquanclo > vt refarrcdiotie
iti Domt^ -
*

nam Deum (tium confpictrec. hoc ^.^^


"
pUirimum valcbit ad pcrfiiadendumfidclibuspo-
pulis, vt rcftam vicam , intcgram , ab omniquc
prorfu^pcccatilabc puramagcre quam diligen- .

tiflim^corcot. A enim cogtf^yQnn^ingencesiUas


diaiciis, qu^relurrcAioncm conlcqai|ni|ir)iB6s
propo6tase(re, facile^ad viitutis , pietari^ftu* &
diaallicicntur. Contra vero nulla res ma-ioicrn
vira habuiiracftadcomprimendas animi cupidi-
tates,hominesqiie aicekdbus auopaodos, qiiam
ii (iepttts adtnoneantur, qutbuTnain niali^^ crti* &
ciatfbus improbi z&kimdi fianr, qui extremo illo
die piocedent in refuctcdiouem iudicij. / .
.

P E P V O O £ C I M;Q .!

A R T 'I e V I. o, •

C A iP Y T i t, I J.

po^rcmns fidci arttathts ,


quaqne tx cauft vltd dtet- i
; Qjii^^fi-

'
Vitam arternam. '

SAKc T I apofikoli,' duces noftrt,Symbplu quo


Bdd noitr^ fumma conttnetat, aetternt^ v^itjs ai^- Qtuei4 vitx
ticulo daudr &
tcrmtiiari >^okrcrant : turn , quwJ"j^/^"7^^^^^^^
pod carnis lefLuredliancm nihil aliud fiddibus hiribuscac- i

expectandiini eft^nifi xternae vira? praemium : rum ccc^'^^c^i^tio


vero y Vt perfcda ilia fclicitas, &
bonis omnibus nc oranonii
cuniulata,-iiobis fempcrante oculos verfarctur^
docer^tir^ue in ea nletite Sc cogicatfones no^
ftras omncs dcligendas cfle. Quarc Pdrochi in
1 crudicn-

Digrtized by Google
'iO CAT£CH«1S* KOU.
Affimiitw cf odicftdis fidclibus nunguatn intermictenr, pr^s
milwri^no^ "^^j^ atcrnac viix piopoutis coram animos ac-
cendere vr quxcunquc vcldiffialliraaChnftia*
:
^uS!lui^\ *
aii4ii»cS!! nocDinis caufa fubconda cfle docucriu» fad*
adco iuctiodacxtftiinentj promptiorcsq;
lia^ atq;
I
'
ad parcndam Deo , &c alaaiorcs reddannir*
a Quid rm per vitnm dtiruAm fignlficatm}
Qjr I AM
Tub his verbis quae ad beatim*
dineth tioftmm dcclarafidam hoc loco vfurpacury
plurhnaiDydcria in occulto latent, ea Hcaperien-
aafimt , vc quantu cuiufqac ingenium fcrat,oni-
^^biis paterepoflint. Adroonendi igicur fimt fi-
Vftaxtcm
przcipue^tcr dclcs , bisvocibuSy Vicam xtcinam » non ma^

auLia^,' g'^ pcrpetidtatemvitar, cuictiam d«monc$,ftc-


' kcMu lerati q ; hotnmes addiAi (btir , q uam in pcrpctui--
tare bcaritudincm ,qu? bcatorum deiiderium cx-.
p!ear,fignifican. Arquc ita intclligcbar Icgis peri-
tus iile^quia DnoSalaatore noftro, quid (ibifa*
LiKz II.
cichdu cifct) y t vitam asternapoflidexcti in Euan*
gelio qnsriiuir ; perindc ac if dtccrec: Qjjaf nam
mihi praftandafiint, vc ad cum locum, vbi pcrfe-
^la felicitate fruilu eat^pcrucniam? In hunc vcro
fenfum facr^ iiter;^ hxc veiba accxpiunt,vtmulcis
in locis licec ahimaduertere.

J
m£ dLttrnA mmmtftmmA Ilk b€AtUui$ dififf^dtml
Cut

Beatttuaono
^ IttvD cerc^ideo £i&um eft ne quis exiftiina
m rcous cor-
^.^j-^^j^ Tcbus corpotcis, & caduci$,qu2c«tcr-
vorcis con- na cflc non poUimc, confifterc, Ncquc cmm hacc
'
ipla bcacitudinis vox fatis explicarc poterat, quod
^xrcbatucjprsefertini cum non demerint homi<-
nesinanis cttiuidam&piemix opimone iaflatt^ .

qu fummum bonum in ij s rebus ponerent , quae


i

pcicipiunturfcijribus.Hxc enim pcrcunt,&vctc-


xaicunc'.beaticudo veronuUo teporis tcrmino dc«
finicndaeft.<|uin podtts ca:cciiahcci9ngilfin»c4
vera

Digrtized by Google
Vera felicitate abfiinr, aqua isquammaxime iccc
mundiaa:ioic,& dcfidcno tenerur.fcriptii
<iif,qiii

emm: Notice diligere mundu(n,nequ«.eA qua& ijoa0.^«


in mundofunc. Si qats diltgit munduroj non '
^

diaritas patris in co.&r paufo poft: Mmtdus emh^


fir,& concLinifccntiaeius. Hjecigitu-r Paiodii ii-
dcliuiii menubusimpnmcJa diligentcr curabut,
vr morcaliaconremnere»nuUamque inhacv^um
<J^a non ciucs,fcd aducnae iumus.fdidtareni ob^ siiShac
imcri poile in animuni fnducant.Quamqnaiti.hic >»choaHp<»
ciiamfpcbcati mcritodiccmur, fi abnegace^:iuirbeautu4o^
pietatcm, &fecularia dclidc-ria, fobrie , & iuftc,
&pic vixcrimus in hocfeculo, expc<ilantcs bea-
tarn r{)cm,& aduenriim glorine magni Deiv&SaU
uatprii noftrt lefu Cbrifti^ Hxc auccm chm peti-
qui fibi ipfifapientcs videbantur, n^nus
ttittlti, •

intclligcrcnr, &
in hac vita fclicitarem ijua^icndi
puurcc (tuici facli funt,
i &
in maximas caJamita-
tcs inciderunc. Scdiilud proErtecea ex vi huius no- Beadtuiiinem
minis. Vitam arternam peccipinaus,rcmdadcpti,*^f'^"^^^^^ <^'^«
feiicitatem amittinunquam pofle, vtfalfe nonuUi A^i!^?zTacci.
fufpicati funt: nam felicitas
cx ouinibus bonis fi-
J?^^^''^**
ne vlla mali admiftionc cuniulatiu- quae cum ho nikn^Tva'
minis denderium cxplcai, in a-teina vica^ ncqeiia* noruin
""it.""'*]!!'
\ • ^jy- i^i line
no conuftit • ncqoe eniro pocelt beariijs non ma^ viu nuh Ad-
gnoperevellc, vtillisbonU, quacadcpmseft , fibi ";i*^.!X^o.
pcrpctuo fmiliccat. Quarc, nifi eapoflcflio.ftabi-
]is& cerca (ic^maA.nuo crudacu cimous aagaiui'>
ncceflecft.
A» dtma hmiuJh vahU m mcmc bimnd cQf^frtJmJi 4
fofik}
' A N T A fit bcaromrti, qui in c«kfti patria l^ncwni'
viuunt,fcUcicas, eaquc ab iphs taiuum, pra^tcicagioria^&dc
neminecomprehcndi poflir, haeipfe '^^^^^-^^^^^'^'^^v^uta!^^.
vicam bcatam dicimus, facis dcniQ^jjgqut^c. na cum ddaiuUbuc.
ad re aiiqua (ignificada co noininaijifliraurs quod
, I X cum

Digrtized by GoogI(
1)1 CATECHIS.^ HO
BcttiriKio cui^^mnlds alijs commune eft, facilb intclligi-
propcioycr- mus deeflcj>ropriam irocem « quares ilia plane ex
ftSS!^^^' primamr«Ciiim igicur fdidtas iji vocibus declare
tur, qusr non magis in b>cdto^ , quJim in omnes^
qui perpcmo viuant, vcOih conueaiunt, hoc no-
bis argumento cfle potcft, alciorem , prarftan- &
dorem quandam rem cffk y quim vcproprio vo-
cabtdo-peffe6):V Hgnificarc eitts rationem poffi*
mus* namccfiplurima alia nominacselefti huic
beatimdini in ucris litcns tiibuunturjcuiufmodi
func /ircjgnuit} Dei, Chrifti^ ca^lorumyp^radifust
ianti^'Ciuitas , noua Hferii&lem , domus pacris:
tan^ci>perrpicuam eft nullum ex ijs ad eius ma.

gnirudineni cxplicandam fatis eiTc, Quare Pare
chihocloco oblatamfibi occafionem non prse-*
teimicceuc 9 fideies cam, amplis pra^niis, quae vitx
irterns nomine declaranrur, ad pietacem , in- &
ftitiam,& omnia Chriftianse religionis officia
imirandikConftaccnim vuam in maximis bonis,
quaenacura expetuncur, numerarifolcre: acqui.
hocpociflimum bono ,.cum vicam d^ternam'. at*
A mtoori. |j|prt„ 5 ^ betidwdo definttur Quod
exigua hac,
• fi
*
^calamitofa vita, qu^toc, & cam
mife- varijs
iih fubiedta eft, vt mors vcrius diccnda fir, nihil
magisamamr t nihil autcharius , auuucundtus
eiTe pdteft : quo tandeni arnnu ftudio , qua con-
tewione eternam tllam vitam quscrerc dcbemus,
qnn? defundis omnibus malis , perfeitam, &ab-
fbiuram bonorum omnium radonem coniun&a
TeMdus mi. habet? Nam, vt(aii6ti Patres cradiderunt, »ecnQ
ISSittit!**"
omniuni malorum liberacionc , 8c
vitae fclicicas
adeprioncdefinicnda eft. De malis cla-
bonorum
rifilma Tunc fandlarum litcrariim tcftimonia.fcri-
Apoc7«it* pcuhl eft enim in Apocalypfi : Non efuhenc , ne-
^ que(itiecaf^lius':nequ6cadetfiiperiUosibi,ne«
que vUusiiftiiS* 8c ruifus: Abftcrget Dcus om^
nem
Digitized by Goo
, PARS PRIMA. Hi
Mm lacrymam ab oculis eorum: & mors vltrano
cric, ncquc lu^us , neque clamor » oieque dolor ^ .

encvitra, qua? prima abterunc. lam vcro beato- conciud^c*


rum immenfa gloria,tnnumeraque fblidsp ]a?titi;«

& volupcatis genera fucurd funt cuius gloiix


:

magQiCMdxnem c uai aniai us noi^er caperc am ilw


la inajnimosnoftros penetrate nullo mode po(^
fit^neceflccft) nos in illam , nemp^ingaudium
Domiiu, maoiic, vceocircuaituu,mcnuidc;ii-
daium cuiiiuiate explcamus. . *

Qmbwi fudftti bonorHm genmbiis bcati fetfYHmnt} 5

QV A M V I s,vt (andlus Auguftinus fi:ribit,fii- s. Aug.fcr.


malatquibus carituri fumus^quAm bona,ac poroXt^c
ciiius
volopcaces , quashaufurifumus jiiumcrari poflip rvmb! adca,
videanmndanda tamen crii opera, vt,qu8e fideles ^y'J^"-***'-^-^
fumm*e ilUus felicicatis adipifcend^cupidiuce in-
flammarcpotucraxic breuiter &dilucidre expli-
,

cencur« Scd ilia inprimis diftindkiohc va oportc- Bonoru dMo'


bit, quam a gramflimis diiiinarum xeruro Icri^fhwt fcncm,
ptoribus accepimus. ijenim duo bonorum gene-
ra efTe ftatunc: quorum altcrum ad bcatimdmis
naturam pertmec alcerum ,ipfam beacicu4mem
cdfeqaitanquaTe illaeirentulia^h^cveroaccelflfiiM
tia bona'> docendt caufa , appellarunt.

tHdimuanfal \

So D A quidem beatitudo^quamefleauW- vvtmu^w


L I
lem communi nomine licec vocare, in eo fica eft) .

vt Deura videamus, eius^ue puhhritudinc frua-


mur , qui eft omnis boniratis ac perfcdiopis
,

fens , &
principium. Haec eft vita«terna»inquUj
Chrtftus Domtnn5)^vt cognofcanctefoltt Deum
vcrum 5 & quern mififti lefum Chriftum quam .

femcnuaoi f^a^us loannes videtur iucerpre tai i,


I 3 cum

Digitized by Google
CAT IC HIS* KOU. •

cum air: Chariffimi, nunc filij Dei (iimus^& noti


dam apparuic quid crimus: (cimiis quoniam cum
Bcatttuaii ho ^PP*^^«^«t finiilcsci crimus, quonia videbimus
ininisauoiwis cum ficul cft.fignificat enim bearirudincm cx i js
duobusconftare:mm quod veluti Dijefficiemur^
Narn qui iilo fruuntur, quamuis propriam fubfta
tiam retincanc, admirabilcm tamcn <^uandain,
&
propi diainam fonnam induunt) vt Dij po-
rius qiiam homines videantur. Hoc autemcur
Beatiaiiaiuu icatiac, exeopcrfpicuum eft, quod vnaquarque

rro-jcimeacl CX ClUS ciTentja , vcl cx exus fimili tudme,


c i .nr
&fi:>eciccoano(citur.; At quoniamnibil eft Dei
hlz ctiamvi. fimiic , CUIUS umuitudmis adiumenro ad perfe-
6tam cius noritiam peruenire ponuinus confe- :

cfficianiup, quens cit, vt eiusnaturaiu &euenuam viderc


PoriJTrin^^ liccat, mfibaec cadem diuina ciTcmiafe
ciuimsChrHtaobtS'Coniunxcrif.. Atquc id Apoftoli verba fi-
\tT<^Ja!}z gnificac: videmusnuncperfpeculumin aeni^ma-
P>>a€a*ieri- te , tunc autcm facie ad raciem.nam quod mquit*

cStequ^^"^^^^ intcrprctatux fanctus Augufttnus


Aionc^9.& iiifimilicudmc ad Dcura intelli^endum accom-
fxor'u?"*^* ^ Quodetiamfandtus Uionyfius apert^
s.Aue.ii.f^. ofl-endir , ciFm affirmat nulla inferiorum fimili-
sl^Dionrc ca* tudinc/fiipcriora percipi poiic. nccjj cnim cx ali-
cuius rei corporc^ fimilirui^inc , eius , qua? cor-
ppre carcat, e(Tcntia,
, &
fubftantia cognofci po-
" teft cumprxfcrtim nccefle fit, verum fimiliru
: .

dines minus coiKfcrioni^ habere , &


magisfpi-
- . : r^iaies efic, quam res ipias , cpiarum imaginccu
' *
laefbrntir: quemadmodum in omnium rcrum co*.
g4^itionc facile cxperimur . quoniam vcrh fieri
,non poreft,vtaUcuius crcaca^finnlimdo xquc
rei
'""puia, &-lpiritualis , ac Dcus ipfe eft ,rcpenatur:.
itAiitvtex mlh fimtlitudincdtuinam cOeatiam
fierfef£fc& int'clligcre poflimus:. Accedic etiam
qu9d ojiuacs creaca; res<:crtis pcrfcctioais termi-
.tfi / ms

Digitized by Google
PARS PRIMA. lis
nis circrumfcribiintur : At Deus infin^tus eft , ne-
'

qucvllius rci crcatae fimilitudo citis immcnfua-


lem capeie poteft. Quocirca vnailla ratio diui'*
nx fubii^nna: cognofcendcT rcliiiquicur « vt ea ft
nobis coniungat, Sc incredibili quoda modaia*
tclligentiam noftram ahius cxrollaij atq;ua ido-
nei ad eius naturae fpeciem conrcmplandam red-
damur. id verb iunune glorias adequepauj:^
eol^tendorpilluftrati, Deum lumen verum in
eius luqiine videbimus. nam beati Deum pra**
ftntcm (einper inCLicnrur.' quo qiudcrn dono
omnium maximo , & prarftantiffimo diuina: ef-
r^nti>parn(:ipescffe<3i| vera&folida beacicudir
nepotiuncur :quam hos ic4 credere debemus, .

vtcam Dei bcnignitatc cum ccrra fpe nobis cx-


pedtandam cflTc in Symbolo patrum definirum
,

bi .loquit cnun: £.pea;o refurreaionem <por<^


tuoram , &vitam ventuii ikculi. Dioinafaarc
plane funt , neque vllis verbis expHcari, aur cogi-
tatione comprchcndi a nobis poHunt. Verum
licet aliquam huius beadiudinis imaginem in ijs
etiam rebus quar Tcnfu percipiutur, ccrncrc.Nam
qaemadmodum
&
cipic J
ferrum admoto igniignemcot
quamuis eius fubftantia non muteturj
.
^
fittamen vtdiucrrum quippiam,nimirum ignis,
,

cflevideacui: ; epdemmodo, qui in ca:leftemil^


Uoi glori^m adnufli funt Dei amore inflammacii
*

itaafficiun^ur , c&m taracn id quod funt , efTc no


definant, vt mulco magis diftare ab ijs, qui in hac
vicafunt, meiuo dici poiliat , quam, ferrum can<-
densab eo , <]Uod nullum caloris vim in (e con-
dneat; Vt igirur rem paucis cotiipledamtir;(lim«
mailla3& abfolutabcacitudo , quam eflcntialem
Yocamus, in Dei poflcfllone comtueda eft. Quid
cnimeiad perfcaam feliciratem dee0e poreil,
qui Deom optimiim & perfe&iffimum poflidet?
,14 041^
1^6 CAT EC HIS.
7< (ludfinndtcidmaUii kna , suites huti mcmfinml
I'rTmium feu A D eflTcntialc illud xternac bcatitudinis bo-
bn nun, bead, nuoi , qucdam
acccdunt omamcnta , omnibus
ieavdc. ocaciscommunia: qua? quoniaro ab hamana ra-
rione minus remocafunc , vehementiusquoquc
animos noftros commouere , & cxcitarc Volenti
Hu!u$ gmeris ca funt, de quibus Apoftolus ad
^^^^^'^^ vidttur intdligcrc: Gloria , & hOnor>
Q^ahs'gioria
H&paxortlhl operann bonum. nam gloria qui-
dem bead peifriicnturi non ilia folum^quam tan-
dem cffenaoicm bcatitudmcm , vel cum cius na-
- tura rbaxijcne contunftani effc oftendimus: fed ei
i?tia*rt , qtise conftat e)c clara , & aperta notitia.
Honor
^^^^^^ > piuftantl di-
^'^^'^^^^
iieie
to?um» gnicatehabiruri funr. At vera quantus ille ho-
nor exiftimanduseft , qui eis a Domino tribui*
txir ^*cfiii3iincmampliusv(erui amici, fratres,
AcfiMpDei V ocentur quarc ita clcctos fuos ama-
.

Mattli.ay.
tiffimii, & honorificfntifTimis verbis Saliiator
nofter compeilabu: Venice bcncdidi Patris mcij
, fioffideee paratum vobis regnum : vtineritbii*
^^^^ exdaraare, Nimis honorificari funt amici tui
tfai.! la.
Dcus fed laudxbus etiam a Chnfto Diio, coram
:

'
Patrc carlefti, &
Angclis ciiiis cclebrabuatur.Pra-
fihoc comune omnibus horoinibus defi-
icirdia ,

deriumtiattiraingeniiit honoris , qui d viris^ft-


pienTiaprxftatibushabeatur, quod cos locuplc*
tirtimos viraitis fue teftes fore exiftiment: quam
turn bcacorum glori^eacccflux urn putamus>quod
alius ahum Atjtnmo hohoK prbleqiietur?
8 *
Simmtim , quihis bonoYHm copiji^ ^wi m dtmk iUU ji,
dibmcnmHlabnnmi , . -
.*

nmni!>«s*bo- I N F I N rTA cfTet oiTinium obledationum


:animi dcenumvratio » quibus beatocum gloria cumulaca
o»rpon$von.^^j^^
acne cogicationc quidem iingerc easpoA^
fumus*

Digitized by Google
PARS PKIMA« Z37
fiimus. Scd tamcn hoc fidelibus perfuafiim cflc
debec ^ qua^cunque nobis iucunda in hac vica c6-
tingcrct vel eciam opcari queanc , (iue ea ad men*
tis cognitioncm , (iue ad coi poiis perfcdum ha-
bituui pertineantjcarum reram omnium copijs
bearamc^kltium vicamcircumflucre: quamuis
hoc altiorc quodam modo, quam oculus vidft»
auraurts audiuit, autincor hominis ^Henditj
fieri Apoftolns affirmat. nam corpus c|uide,quod
anceacraflum , & concrctumerac , cummcsElo*
detra<^a mortalitate,tenue,& fpirittule eftedtum
fu€fir, nuIHs amplius alimeutis indigebit: aniiiia
antem a ceinae gloriae pabiilo , quod raagni iUius
coniiiuij audlor tranfiens omnibus mmiftrabit
cum fumma volupcacc exlacurabitur. Quis vcro T^"*'^^-^^*
pretioias vcftcs aut regales corporis ornarus dc-
uderare peter ir,vbi nuUusharum rcrum vdisfii*
turus fic , omncsquc immorcaliuce, & fplcndorc
amidi, &
fempitcrnarglorix corona ornati erui?
Scd (i ampke ettaiD>& magnifies domus poflefHo
ad humanam feiichatcm percinec , quid cxlo
ipfo , quod Dei clarirate vndiquc coHufiratur,
vel amplius vel magnificentius cogiraii poreft?
Quarc Pxopbcca cum eiusdomicilij puichuuidi*
nem fibi ante oculos ponerer j &
ad beatasillas
Cedes perueniendi cupiditate arderct: Quam di- raU|.
lecta, inquit,tabcmacula Dominc virtutum: co-
cupifcir & deficit anima mea in atriS Dommi:
coi'meum » &caro mea exulcauerunt in Deum
viuum • Atqoevchiciic omnium fidelium ani*
mus, hsec communis omnium vox, quemad-.
modum Parochi vehemcntcr optare^ica cciam
omui ftudio curare debent.

I K domo Patrismei,inquir^ Domiuus, man- Xo«i]*x4»


I S Hones
4
1)3 CATECRI5. ROM.
fioncs mnlue font : in quibiis maiora
In cTio diun &
mioora
fSn"*^^"^ prscmia, vtqui(qu€ protnericus crit , reddencun
a«Cor.p* Quienim parce fcminat, parcc metec: qui fc-&
minat in benedidtionibus , de benediftionibus
&
metet. Quarenon folumad earn beati^udi-*
neoi fideles cxcitabunt » verum criam eius confe*
.

quendae certam racione banc efTe frequenter mo-


nebuuc; vcfide, &
chaiicateinftrudb , in ora-&
tiooej 6c facrapientor u falucari vfa per&ucraoccs,
ad omnia benignitatis officia in proximos fir cxer
ceant • itaenim Dei miiertcordia fiet, qui bea-
tam illam gloriam diligentibasfe pra?parauit, vt
aliquando implcatur 5 quod ditlum eft pci^ Pro-
EDu^a, phecam : Sedebicpopuius meus in pulcbricadU
ne pad's ^ &in tabetoacttlis fiducis 6c in reqaie
opttletou.

GATE-

Digitized by Google
C A TEC HIS MI
ROMANI PARS.
SECVKOA DE SACRAMBK-
T IS IN G E N E RE.

Qmd dotlrwrn facrAmentortm tYadentl cmfrimU ctt-^


^
randnm}

Vm
omnis Chriftianac <iod:vinx ^^^^^^
pars fcienuatnt diiigenciamqiie tisinccnere
dcfidcrat: turn facramenwru di- con^^rTi.
fciplina , quar &Dci iuflfa neceC.ft^/.pwBftri-
faria,& vtiliute vbcrnmaell,Pa-^ .

rochi facuUatcm > &


induftciaoi
poftuiac fingularem , vc eius accurata ^ ac freque*
a perccptione fideles caies euadant, quibus prse-
ftantifllmar, ac (andiilimx ics digne &(alucaritcr
irapcriiri poflint , dc faccrdotcs ab ilia diuini in-
t^cdidti regula non difcedan^^ : Nolice fan&um
darecanibus, ncquemiccaas margaiitas vcftrat
ante porcos.
QjudiMm phi vnU Sdcrmmi mcahHlm} %
Q y o N I A M vniuerse de coco gcncrc (acra-
mencorum agcndatn cft^ab ip(iu.9 no minis vi»at« ^
"
ucnotioneoportctincipcrc, ciusqae ambigua
gnificarionem explanare, vt qiix huiiis verbifca
tcmiahoc loco propria fic, facilius inrclligatur.
Qjure dpccodi Tupt 6dcks facramonci nomcn, JSJdSSlSi. "

quod ad propofitam ramactinet, al|terl profa-twi.


nisy quam i (acris (cripcoribus acceptum eflTc. na p^^^^
alij audoies facr^neofi, apiuiae obJigaaonein
iiUm

Digitized by Google
140 CATICHI5. H O lie* ^

iilam iignificari voluerunCt cumiuraci aliijuo fer*


*

uicutis vinculo obilringimur^ex quo iufiurandui


quo fc miiites iidelem operam Reip.prxftamros*
pollictntnr (acramcntum niilitaie didum eft.
J

atquchaecfrequcntiflimahuius vocabuli fignifi-


caiio apud ilios videtur fuiiTe. Veruai apud Lati-
nos PacreS) qui res diutnas fcriptis ttadiderunCt
SacriBteiMfi. facramtnri nomen aliquam rem facram, qua? in

S?iw\1i?^pc' occulro laict declarat , quemadmodum Gr^ci ad


rationisfenfi-
eandciurem figniticandam myftcrij vocabulo vfi
secimd&. lunt.rineam verofencentiam lacramenti vocem
AdEpbcK. accipiendam efle imcUigimus, cumad Epheiios
fcnbicur: vt notam facerecnobis faciametum vo-
1 •Urn
m.t.
lumatisfuar. DeindcadTimoihcum : Magnuip
eftpiecacis facramencum* Prsterca in iibrp Sa«.
•ajp.u pentise: Ne(cierunc facramenta Dei* Quibas
in locis , ik alijs multis , liccc animadiicrrerc Sa-
cramentam nitiil aliud, nili rem lacram.abdiram,
atqucocculcam iigntticarc. Quare Laumdodo-
^ ^ '
res fignaquxdam (cnlibus fubieda, qnx gvaciam
quamefficiunr, Hmul etiam declarant, ac vcluci
ante oculos ponunt, (acraaieta commode appcl-
i).Grcg.m lari poilc exillimarunc . Quamquam vc D. Greg«
gJgQ^^up ii,placet/)b id lacraniema dici polllim , quod diui-*
lul: Direausna vircus fub reru corporeatum tegumentis» oc«-

ifommrin cultc filucem cfficLai. Ncc vcio quifquam putec


uamd. hoc vocabulum nuper in Ecclcfiam indudtum
TOS??"p?Siiseire. namqui fandos Hieionymum& Augufti-
EcdciixPa- legerity facil^ perfpiciet antiquos rcligio- '

nisnoltiae fcnptores^ad cam, dc qua Ioquimur»


'

f uic vfuri.d-.
tuai«
j.^rn demonllrandam fcpillime facramcnu nomi-
/ nc, interdum ctiam verb 5 ymboli , vel myftici ii-
gnijvellacri fignivoce vfos e({e. AcqoehM.de
iaci^Kften^i^^ nomine di&«l Gnt t ^ood quidem
*
.

rererls ctiam legis faciamcntis conticnit : dc


quibus n\hil' opus eij; Paftoabus prseccpra rra«
derc»

Digitized by Google
PARS SBCVNDA. 14I
dcrc, cum ea Euangelij lege^ & gratia fubia-
caiinc*

qiMm tern Cdtholim falfmibm ft^i imtu fd- i


aimtmmt
'

, Pk^t E a nominis uotioneo} » quae hadc-^«p«»p[[«^'


nus declarata eft, rci etiam vis^ Sc nacura diligen-
terihueftiganday&quid^cramcQtuin fit fidcli-
busaperiendumcft. Sacramenta Cfiimex eenere sjefiarftinii
eft res qua ft-
M r n
carum reium efle, qmbus falus ,
a
I

& -

luftuia com- iuss: miftia


pacacur^ dubiurenemopoceft* Scd cum mulr«
ntiones fin^ qo^ ad banc rem expUcaodam apre*
& accommodate videancur : nulla tame plamus,
&diiucidius cam demonftrat, quam dcfinitio a
D. Auguftmo tradita : quam dcmde omncs do- D.Aug.ii.ra.
ftoresTcolaftici iectttifunt* Sacramcntum, in-.^^y ^^^^-^
<{uit iUe , eft fignum rei (acrac : vcl vt aiii s verbis,
in candem taraenfentcntiam, didtumcft . Sacra-
mentum eft inuifibilis gratia? vifibile fignum , ad
noftram iuftificationem inftitucum.
UA ratme facramtniHm (bcitm ejje fignum^ umiqiu fgni 4
nomine initUigtndHm t^^
SvPERioa dcfinitio vt magis patcat , fin-
guise eius partes Paftoribus exponend^e crunt,
atq; in primisdoccrcoportebitircram omnium, Rcmm renff-

quas fenffbus pcrcipiuntut , diioeflc genera : alias ^""^


cnimobid inucniac fiint, vtaltquid fignificcnt:
alisenon alterius rci fignificanda: , fed fua tantum
caui^ eftedxfunt: quo in numcro omncs pen^
res , qaa? nacura conftant , haberi poflunt. At ve-
th in priori gcncre vocabula rcrum, fcri ptura ve- ,

xil!^,imagmcs,tub^>&alia huiufcemodi pcrmul-


laponcndaftmr.nam fi ex vocabulis vim figni-
ficandi decraxeris, fublaca videtur elFe cau(a,qua-
obrem vocabula inftituerentur« Hxc igitur ngna
proprii

Digitized by Google
*
14^ CATEC.HIS. ROM, '

s.Aufr proprii dicunmr. illud enim fignum cflfeftn-


jii»,2.
^a^Cbfi (ilus Auguftinus tcftarur.quod prxcerrcnriyquam
SifiiiiiMitua.^^niit>us ODijcic, cmcueaam^vc cxfc alterius rci
cognitioncm capiamus: (icuc exivefti^io, quod
tcttx impreflum intueniur ^ tranfiflc aliqttem
euros veltigium apparet, facile cognofcimus.
sacramaum Qux cii m
ita fc habcSt • facramencum ad hoc re-
rum genus, <)ua& fignificandi caufa inftuuiac funCg
S^liu^pkt. rcfciri pcrfpicuum eft J fiquidcm fpccic quadam
& fimilitudine id tiohis deciarat , quad Dens in
qux (cnfu pcrcipi non
animis noftris fua virtnte,
poteft 5 cfficit. Bapufmus cnim ( vt quod docc-
tur excniplo notius fiat) cum adhibitis cerriss
&rolenimbus verbis « aqua excrinfecus ablut^
mur , hoc fignificac fpii icus fanfti viriute om-
ncm peccati niaculaai , &
rurpimdinem ihte-
rius elui , He aniuias noftrasspr^claio iiio cxlc&xs
iuftitiae doiio augcri « acqueoriian: fitnulq[neca
coi^poris'ablutio^ vc poftca fuo loco expltcabi-i-
SacrjAoiu tur , illud
inter res quae ' .
m
animo emcir , quod fi^nificac.
. s ^n ® /-
Sed -
*

figmficat cfTcex Icnpcuns ctiam aperte colliguur, lacramcn-

Sturu col ^^^^^ inter figna nuiticr^jndum efle • Apoftolus


lisitiuw enim de cz^cumcifione veccris legii facramen^-
to , qua? Abraham patri omnium credentuimi
A<i|Lom.4, dataerac , ita ad Pvomanos fcribit ? Et fignum
acccpic circunicifionis, figuaculum iuftuuc fidci*
AdKo».tf. Ec ah'o loco , cum affirmnt nos omnes qui baptiu
zati flimus inChriftoIieftt , m
morteipfius ba-
' . tizatos cHe : hcetcognofccre , baptifmum huios
rei fi^nificationem habere, nimirum, vt ait idem

xbidcfli.
ApoftoluSs nos conlepultos eile cum illo> per ba«
ptifmum in mortem • Neqae vero parum prode-
ric fi fidclis populiis (acramenta ad figna pcriine-
ytaimex jntellexcrit ? ita cnim fiet , vt qua? illis fi^ifi-
pcriori cma- cantur, contmentur, atque emciuntur , rancta»
& augufta cflc facilius fibi pcrfuadeat > cognita-
que

Digitized by Google
PAKS <BCVNDA« 14)
Que corum iaDdicace9ad diuioam erga nos bene*
DceQCiam, colendamacveneiandam tnagiscx*
cuecur*

Vt i^efb^ ffla , rei facrse , quae eft altera defint-


^acramimm
tionis pars, commode cxpliccntur, paulo akius fignum, quo-
repcicndarunrjquar dc fi^norum varietarc fan-
^Auguftinas acMce.^ rui>uUccr difpuumc. P'Tripfc,
Quxdam enim figna nataralia dkantur , qu« f^S^"^*^
Er^cer icipfi alterius rei nocitiam ( quod omni-* Prin^ Amt
usfignis commune eflc ahcca dcmonftratum {?|»*"*««»*
,

eft } in animis noftris gignunt, vekici fumus , cx s. Aug.

ciaoftacitnignemadeiTe inceliigicur. atoue boc^ti^r«^'*


ii|nam ob earn cau&m naturale appellandum
,

ciT,quod fumus non voluntatc igncm (ignifi*


cat , fed rerum vfus efficic, vt, fi quis fumura tan-
tumvideaCy naturam iiinul » vim ignis, qui&
adhuc later » (iibelTe , meme , 8c cogitatione per«
'

cipiat Qua?dam verb figna natura non conflint,


.
5^^^^
fed conftituta, atque ab hominibus inucnta figna h^iminii
funt, vt &
collpqui inter Te , &
alijs animi ftii
JI^Ju^^^,
icnfu explicare» viciffimque aliorum (entenaam^ atoio.
9c confilia poilent cognofcere • Haec autem
quam varia , &c multiplicia fint , ex co licet
aniaiaduertete , qiibd nonnulla ad oculorum, ^ . • •

pleraquc ad aurium fenium , reliqua ad csteros


fenfus pertinent* nam cum
aliquid alicui mnui-
mm & exempli caofa,
, fublato vexillo quippiain
declaramus 5 fatis conftat , earn fignificationcm,
ad oculos tantum refcrri : quemadmodum tu-
baruin ^tibiarum, aut cicharse fonus, qui non
folnm deledrandi » ^d plerumque fignificandi
cauia funditur, ad' aurium iudicium fpedatiquo
quidexn prascipue icuTu verba ctiam accipiuntur,
qua:

Digitized by Google
144 CATECHr^.RdrM.
quae adexpiimcndasintimas animi cogitariones
maximam vimhabent. Vcriini pi\Tterilla fi2;na,
qux hominum confenfu « &
voluncatc conftitu-i.
ca ede^hactenus diximas « alia quordam iiint di-
Tmiofimtfiuinitus data ; quorum tamerinon vniim genus
iaaiiquid fi. eireomnescnnrenriunt. Aha emmugnaobearn
g^^^'*"^ tan cum rem a Deo hominibus commedata funr,
^ue dlivLicuu vc all q aid figni6cafen t vei admonercnt: cuhiP
,

^J^^^^*J*"modi fuerunt legis purification's, panis azymus,


*
&
alia permulca^ qu? ad Mofaici cultus caprcmo-
^'^^ perrincbanr alia verb Deus mftituit , quae
ti^SmS! :

non fignificandi modo > fed ei&cicndi etiam vim


haberent .atq; in hoc pofteriorifignorum genere
lacramentanou;e legis numeranda 'efle liquido
apparec-fignaenim funt diuinitus tradira, non ab
hominibus inuenta , quae rci cuiufpiam (acta;;
quam declarac, cfficienciam in & contineic ccrto
ctedimu^. -
»

Omett^rdi. \ Qs HMADMonVM figna inmulciplici va«-


rietate cfle pftendimusnta cram res (acra no vnias
cxiftimandacft. Quod vero ad propofitam
. modi
facramenti definicionem attinet, diumarum re-
3^'l^;P"!f!: rum fcriptores (acrae rei nomine Dei gratia , quas
Bomtnc.figni- non iancros cmcit , acorhniu^n dmtnarum vir>^
tutum habitucxornac jdcmonftrant: huic enim
^
gratia?propriam fncrre rei appt Uationem trfbuen-
dara racriro pucarunt} quippe cum eius beneficid
. animus nofter Deo confecrctut,& coniungatUn
dcfililSoniu- Qu?ie
vtexplicatuis quid facramentum fit ^ dc-
docendnmerit rem effe ftnfibus fab-
*"moHoab
. aili'sT^T^is iectam , qua? ex Dei inftitutione raa6tiratis,& iu-
ftiti^> turn (Tgnificandae, rum efficiend.-r vim ha-
diuL^'
'
1>ct:cxqno(equitur vtfacireqmutspoflit intcUi^
^ gcrcjimaginesfandouiicruccs, alia id generis,
quamuis

Digitized by Google
PARS S£CVNOA. I4f
quatnuis (acrarum return figna finr, non idco ta-
men facramcntadiccndae(Ic, Haiiisaiucm vcri-
tatis dodtrinam facile eric oiriQium facramento-
rum exciBpio comprobare , ii, quod antea dc ba-
ptifmo admonuimu$ , ciJtcn dt€ebamiis,foIetn«*
ncm illam corporis ablutionem fignum cfTe, &:
cfficicndam habere rei facrae qua: interius fpiri-
,

ins (andti vi fierce » idem eciam alijs facramccis m


exercercaliquis velit. lam vcr6 bifce myftids fi-
gnis , qux A Deo inftimta iunr , iliad enam prx^
cipueconucmt, vc ex Domini inllitudone non ex Ddimi^
vnam aiiquam rem fed plurcs fimul fignidcent.
,
]^ctT''
[^''^*

Quod in (ingulis facramencis licet cogno(cere, Gmui ^d^iU


qa£nonlblumfan€licatem,&iufticiatnnoftraiii, p,"^,;^ ^
fed pra^tcrca duo alia Cum ipfa fan£titate maxim^ ficantrcoiprg

coniunda declarant, Chriftifcilicet redempturis s?Sd,prc-


paffioneiti, quaefanditatis cauia eft, & vitaartcr- ^^^^^^^
tcnram/
nam , cxleitcmque bcatitudinem ^ ad quam fan-
£l'ita$ noftra 9 can quam sld finem rcferri debet.
Quod quidem cum ill omnibus facramentispcr-
fpici polfir , merirofacri dodorcs vnicuiquc la- Quoaquc fa-
cramcntorumtriplicemfignificandi vimtradidc- f^^^V'x''^''^
^'"^ '
jtunt > tiim quia alicuius rei praeteric^ memo^ cnT
riamafFerat, turn quia aliam prsefentem indicct,
ac dcmonftrct: turn quia aliam futuram pra^nun-
cier. Nc(][ue verb exiilimandum iiocin^b iU
lis doceriy vt eciam fan^tarum fcripturarum tefii^

monionon probecur, Namcuim Apoftolusaiti AdRom.i^.


Qmcunquc baptizati fumus in Chrifto lefu , in '

morrcipuus baptizati fumus: plane oftendit , id-


circo bapciliiium, (ignum dicendum ciTe , quod
Bominics!^ paflionis , &
mortis nos admonear.
Dcinde cum inquic : Confepulti cnim fumus cu
illo per bajptifnium in morte^vt qitoruodo Chri-
ftus furrexica mortuisper glorara patris , iisiSc
AOS in nouiiacc vicae ambulemtts^ex ijs verbis
K perfpicuum

^
Digitized by Google
ti^6 CA.TICHtS. ROM*
pierfpicuum eft baptifiTium figiliim eflcjqiio C(jlc-*
ftis gratia in nos infufa declaraturtcuiiis^muncre
nobis datum cft,vt nouam vitam inftitiietes,om-
nia ver; pietatis officia facire,& Ubctianitno exc;*
Aiion.d. quamur.Poftremo cum addirtSi enim coplantati
ASti fumus fimilirudini mortis ciiis , fimul 8c re-
furrcdionis erimus: apparec baptirmum vica^ ctia
aptern^jqium per ilium confecuturi fumus » non
obfcuram fignificatione dare. Scd prseter hcc quae
comcmoriinimus, varia ugnincandi genera 6c ra-
aliquaaopiu-

tM^S^gaSl ^^^"^^i
etiam euenit vt facramentum non , .

vnam cancum rem praefcntcm, fed piurcs demon*


'

ftret ) ac notet Jd verb fanc^iffimum Euchanftix


facramentum intuentibus facilt eft incclligerc,
quo vcii corporis , &
fanguinis Domini pra^fen-
tia,necnongvatia» quam^ion impure facramy-
ftetiafumentes percipiunt, defi^nantun Ex 4$
igitur , quae di(^a func, Paftoribus argumenca'
dctiTc non poterunt.j quibus oftendailt quanta
diuiniratispotcntia,quotarcanamiracula facra-
meniisnouaelegis infinc: Yccafumma cumrc-
ligione colenda>& fuicipienda cfle omnibus per-
fuadeatit.

y CnrfmmentA mflltm ifud Chripmos oporiwii?


^
vM,n P iir R E s cius rci numerari folct caufx, qua-
nuni ingcnjj rum prima eft , humam mgenij imbecilhtas: fi-
ftdiuwiit?*^
quidem natura ita comparatum videmus, vtad
carumrerum notitiam quae mentcatqucintcl-
,

ligentia.comprehen&fvint> nifi per ea, quae alU


quo fenfu percipiuntur nemini adtpirare liccac*
Vt Dei virtutcemciuntur,fa-
igitur quiEOccLika
polTemus, idem fummus return
ciiius inceliigeic
omnium arcifex fapienuilime fecit, vt earn iplam
virtutem aliqutbus iignis > qux Tub (enfum ca^
dune J profuainnos benignitacc dcclarec : nam
vt

Digitized Google
I

PAR 5 S E e VN D A. I47
ft pr^tclarb d Gin&o Cbryfoftomo didum eft: Si 5
homo corporis concrctiohecai uiflc t nud.iipfa Manh.
, 1 1
• * uom.6o.t4
1
,

bona 5 ncque vlhsincegumcnris inuoluca ci obia- po^.Aocio«k.


I I

ta ctTcnc : quoniam verbanimacorporx coniun<i- <

daeft/omnmo opus fuic vc rerutn^ quae icn->


tiuntur, adminteulo ad ea iritelligcnda vterc*
tur. Altera vcr6 caufa eft quod animus noftcr^^„^^
^
baud facile commouctur adea, quae nobis pro- creHcnaiwr*
****
iDittuncui: Dcus a mundi exor*
crcdcnda. Quarc
dio, cju^faccreiriftituerat) Verbis quidem fre«
quentiflimeindicareconfucuit : Jiiterdum verb,
cum opus aliquod mftituerer, cuius magnicu-
do pi'omifli tidem abiogare poHet , alia eciam (i^
gna ) qux nbnnunquam miraculi fpeciem habd^
rent, verbis adianxic. nam ctim Deus Moy- £xod.|«
fen ad Ifraclitici populi libcrationcm iriitccrcr^
ille vcro ne Dei quidem prxcipicnds nuxilio

frctusy cimercc^ neonus dbigrauius impoue-k


retar 9 qudm vc fuftinere pofTet t auc nc popu--
lus diuints braculis 5 dc di^is fidem non ad^ .

lungcret : Dommus piomillionem fuam muluExodi^*


lignorum varictatc firmauit, Qucmadmodnm
igimr in vecen ccftamcnto Dcus fcocrac , vr ma-
gnialicuius protnifli conftantiam iignis teftifi^
caretur: itacriara in noua lege Chriftus Salua-
tornofter , cum nobis peccatorUm vcntam , cae-
leftem grariam ^ Spiritus iandi communicatio-^
nem poUicitUs eft , quardam figna oculis , &
fibus (iibicAa inftituit » quibus eum qaafi pigno-
ribus obligatui'rt haberemUs, atquc ica fidclcm Tcrtio,vt{Hi-
in promiflTs futurum dubitare nunquam polFe- gf "^.^icia^*
mus. Tertiacaulafuirj vtillatanquam rcmcdia, uca* ^
c^^cu-

vc fcribit (an&us Ambrofius^


. Samaritanimcdicamcraad animarumfanicarem i«cm«w'
vcl recuperadam,vcltuendam pra^fto eftenti Vir- ^c'rrcriilLiu ^

tuccm email ^u^e cx Pafliouc Chufti xnanac^


]^ X hoc

Digitized by Google
148 CAT EC HIS. ROM.'
hocefl: ,granam,quatn illenobisinaracrucism<^
ruic , per (acramenta^quafi per alaeum ^ucndam",
in nos ipfos dciiuare oporcec. alitcrvcro ncmi-
ni Vila faliuisfpcs rcliquaeflcpoccrit.Qjairc clc-
raentifiitnus Ootninus facramcnca vcrbo fuo , &c
'
pcomiflioncfancitarcUncmeremEcclefiavoluiCy
per qu2e paflionis fuse frucfcum nobis reipfa com-*
. municarc, fine dubitatione crcdcremus: fi modo
*
vnufquifque noftrura ad fc earn curationcra pie,
Q«^rr&vt &religioscadiiiovicret« Sedqiiaira eciam cauCt
inftitutio neceflfaria
^ ifLfvcrc ue
vidcripoflit: vtrcilicetnotscqua^dam &{ymboIa
J*%l*J!'lflS cflent.quibus fidcles inccinokercmur.cum prsc-
cttia. fercrni nullumhommum ccccus queac > vc caam 4 .

.D.Auguftinotraditucftifiuevcracfincialfae rcli-
D Au li IP
cont^'lauft* 'gionis nominc , quad vnum corpus coagmenta-*
op.iu ri, niiialiquo vifibilium fignorum foederc con-
iunganiur Vtiumque igitur prseftant nouae legis
. .

facramcnta, qux &


Chriftianac fidei Vultorcs ab
infidelibus di(tinguat,& ipfos fideles&ndo qao«
QuinuN fuRt vinculo inter (e conneitunc: Prseterea aliam
tciumonunopt;ianiiiifti(finiamfui(r^ facramenta in*
^uc ecru ac^ fticuendi , ex iiiis Apoltoii verbis , Corde credit
iufticiam;bre autem cofcflio fit adfalutenif
ko^^i^'
oftendi poteft. Sacramentis cnim fideni noftram
in hominum confpectu profitcri , &
notara facc-
re videmur. Quare ad baptifmiim accedentes pa-
lam teitamur^ nos credere eius aquae vircute, qu^
in facramen to abUii mur , (biritualem animse pur-
hfckln^nfr garionem fieri. Magnam deinde vim habenc ft-
^dci nc clu- cramenca nonfolumad fidem in animis noftiis
tiutif.
cxcicanda,&: excrcenda,fed ctia cam charitacc ia^
flamanda, qua aniare inter nos debethuSyC&m ar«
ftiflimo nos vinailo colligaco5|& vnias corporis
mebracfFcdtos clTe,ex(acrorummyfteriorucom
munxone recordamur.Pofkemo p ^uodin Chri«
ftiaude

Digitized by Google
i
PARS SICVNDA. 149
ftudioplurimxfadendum eft, bu* ?«p(!'>r<> r^^nc
Itianae pietatis
matuemeas fupecbiam cdomant » ac comonmut, txiLndx im
nosq; ad humilttacem exercenc^dam fcnlioilibus
dementis fubiiccrc noscogimur, vtDeoobtc- •

peremus,a quo antca impie dcteceramus, vt mu-


didcmcntis (cruiremus. Haecflim qux potifli' rpfiog-j? ru.
mum dc facramenti nomine » natura, infticudo*
ne , fidcJi popiilo tradenda eflc vifa funt : qux
pofteaquam a Paftonbus acuratc expofita fuc-
rint y docere dcinceps oportebic« quibuS) cx re-
bus fingula facramcpta conftcnt. quxnc fini illo- 4o"J2»*.*"*
mm partes^ prsecerea qui livis » Sc cxtcmonix
addica^ illis fuermc*
parui di conf itucndHm wrnqtiodque ficramn^ Z
% turn necejfArUt

P R I M V M explicandirm eft
qux fupxain (^cramcntidcfinitionc poflca crt, no ^"»«
vuam tantum cue,jjuajmuis vnuni lignum conm- eonmiHnccf.
luicrcdcpdumiic^ Duo cnira iUnc cx quibus
quodlibet (acramentum conficitur: quorum a|ce*
terum materia? rationem habet, atque eiemen*
turn dicitur : alteiiun foi vim » verbum &
comuni vocabulo appcllacur? ficcnim a Patnbus
accepi|nus« quainrc npcum cit, acqueapudora«»
nes peruulgatum illudrand;iAuguftiniteftimo«s.Aitc.ttid.
nium Acccdit verbum ad elemcntum , & fit ft-
:

cramctum Rci igitur fenfibilis nomine turn ma-


.

teiiam , due elemcntum intcUigunc^ vt in facta- ^

mento baptifmiaquamjConlirmationis Chrifma,


&extremf vn&ionisolcam^quq omniafubafpe-
^um cadunt: turn praeterea verba , qua: forma?
rationem habentjarquead aiirium lenfum pcrti- Ephcr.y.
^ncm, Apoftoius verb vtrumque aperce indicauit» ^J^a ra*t-
cum inquit: Cbciftus dilexit Eccleiia fe ipfum & ''''

tradidit prp ca, vt ilJam fandificarct, mundans ca uumw^'*


3 lauacro

Digitized by Google
156 • CAT EC HIS.
vciiMrvm In lauacTO zqa^ in vcrbo vitz. C^o in loco mate^
^1^*** ria ,&
forma (acratncnti exprimicur . Addenda
autem crane vcibaad marciiani vt apcruoi,cla- ,

riorqucrei , quae gercbinir, fignificatio fierce.


Verba cnim injcr omnia (igna maxiiBam vim ha*
bere perfpicuum eft: ac fi ipfa deHnt , plan^ ob-
icurum eric , quidnam materia (acramrntorum
dcfignet, ac demollrct. Nam
vt in baptiftno licet
vidcre, c urn aqua non minus refri^c randi , qnam
jiblucndivim habcac &vuiufquc rcilyaibolum
cCrcpolHt , nifi verba addanrur , vtrum horum in
baptiiiTko figni6cec,aliqiiis forta0c coniecfcura aii.
qua dijudicabit: nemo autem eade re quippiam
ccf u afrirmarc audcbit } at cum v ti ba cdhibetur,
ftatim inrclligimusy ablucnd^vimj ^iigoidca^
tioncm habere. 4

In hoc aute nortrafacrametaanriquq Icgisfa-


cramencis pluiimum prxitar, quod in iihi admi-
intftrandts nulla, quod quid^m 4Ci:epcritnus , de^
ifinira forma fcruaretur ; quoetiamiiebat, vrin-
fccrraaamodum 3. obfl'Liracncm: noftra ver8for
mamvc;boiuai ica pia'fcripuui habcnr,vr5ri for-

r«^t fuMt- tc abeadi(ced2cur,facramciiti laiio conftare non


t.r^-.o'.wri
wettiouitur.
ponTtJobcamquercni < Ip- i fir ma fum,ac nullum
dubitandi locu. Hare igitur funt par-
tes >quarad naairam,& fubftanriamfacramento-
rupapernnct ^cxqiiihr.s vninnquodquc (icia-
,

'mcntum acccirado conltituitur:

ni!
A D materiam & fiormam acccduncetia csere-
'i^Ji^^U. moniae: qtt« tametfi pr«termitti fine peccato non •

pofTiinr, nifi aliiid facerc ipfa neceflitaj* cogat: tnp^


mcn^d qiundo ountciiur, quoniam ici lutuiam
non

Digrtized by Google
nonatungunt, nihil 4^ vera iacramenti rationc ^^rr^onfart
imrainui crcdcndiim eft. Ac mcrit6 qiiidcm a
}>rtmis v/ijue Ecclefia: temporibusillud femper
cruarum clt , vtfacrameniafolcmnibus quibuC
dam ca^remonijs mmiftrarcntiir Primuir enim . _
n^oximc dccuic facris myftcriis cum rciioianis fcf.a?/c2p.4,
cuJtum ctibuere , vt fanAafaiidt xrz&dsc vidcrc*
inur; prarterea , qusp (acratnenco efficiuntur , cie- ^ .
^
rcmonia^ipiaemagis at clarai ac vciun ;unc ocu- m<Xm.
,

Josponiinr carum rcrum fanrtitarcni in animos


,

fidelium aiuus impiimun: Deindc vprp nicntes


liiorum , qiii cas intuento^, Sc diligentcr obiet^
uant, ad (tibiiroiumrorumccgiracsonem erigutit,
fidcmque in eis &chariratcm excitant , quo
maiorcura, &
diligcniia adliibcnda ciic, v: ri-
dclcs vim carenioniai um quibus finguli facra-*
menu coD^ciuntur > cogQit«ii;n ^ pcripe^am
habeant.

Sac RAMENTORVAi numerus fi ctiam dc necemt*.


commcdc exfliceiur, hacc vcilitas fcquctiu
vt J|^>^>jcjc,&
,

populuseo maioti pictate oityics animi iui vires^ crUimiini.


adlaudandam ik pracrdicaodam Dei erga nos fin^
f[u!arem bmeficeniiam conuertet quo plura (a« ,

Litis 5 ac bcara: vicx aJ.mmcnu nobis diuinitns seprc raV

paiatacdc inrcllcxcrit. Catholica^ igicur Ecclefia iiauuumcu-


raramenta,qucinadmodunacxScTiptUfis proba- scr.^.concii.
tur, ^'Pactum craditione ad nos pcruenit* &T'"i
Concjliorum teftaturaui^Qruas i fepienatio du- tti m ti^tu
mere dctinitafunu
Cfir ntcmm mcwmn ummto fkmmentd tButtuduntnT^ j ^
o D ncqucpUua,ncquc paucioranume- NatiirJi>fiim
rencur, cxijs euam xcbu6, qux per (inulicudmc ^ j^^^^^
nacuraU vita ad iptiimalem crAnsferuntur, pro^ n^rionun ero
K 4 babih

Digrtized by Google
XJl CATECHIS. UpM*
Rmiiano gene babiU quadaiii ratione oftciidi poteric . Homioi
rireptem cfle cnim ad vioendam , vicam^tie conieruandam^
neccflTaria
^'^^exfua, rciquc publicc vtiliratc traducendam.
viram coinm<»
acuaduccn- hxc fcptcm neccflaria videtiii*; vt fcilicecinluccm

omdi Con^ cdatur , augearur>alacur,ri in morbum incidac^ia^


Fior ntl' 'd'
^JCiurambccillitas viriu icficiatur ;demde quod
,

ad reiiit^M«inct« vt tnagiiiratusnunqaamdefinty
4£t!fdl7
quorum auc5torirate , & impcrio regaiur , ac po-
ftremo legitiu^iftrboJis propagationc feipfuni, &
humanum g^nusconfcrucc. Quse omnia quonia
.
^ vitx illi » quaanima Deo viuic t refpondere (atis
. apparet ,^ex ijs fatiiS ftcramcntonitn numerus
coiligemr. Primus enim eft Baptifmus , vcluii
cxteiorum ianua.quo Chnftorenafcimur: dcin-
Confinriatio , cuius virtu tc fit , vtdiuina gratia
augeamur, &robojjemur. baptis^aus enim iani
D.A'irgiift. Apoftoiis vc D» Augimjnas teuatdr, inquit Do-
Z'UC.24.
'
minus: Sedete in ciuitate, donee indaahiini vir^
tucecxalto. Turn Euchariftia ,qua tanquam cibo
verecaricfti fpiritus noftcr alitur, & (uftinetur.
,
de eaenimdidhuneft aSaluatorc: C^ro mea ve«
*
j^eftcibus , &ratiguismeDSvereeftpottts. Se^
quitur quarto Iptcf^Po^nitentia , euius ope (ani«
tas amilla rcftituitur ,poftquam peccaci vulncra
acccpiaiiis.Poftea vcro Lxtrcmavndio,quapcc-
*
catoruin reliquiae rolIuntur,& animi virtuces re-
cre4mur:^lquidemD•Iacobus^ ciim de hoc(a-
cramencoloquereutr , itateftatus eft: £tfiinpec<»
catisfir, rcmiitenturei.Sequitur Ordo ,quo pu-
blicafacraaientorum minillcria pcrpctuo in Ec-
clefiacxcrccndi , ficrascjj oir.ncs fundtioncscxe-
> qfuendi potcftastraditur. PoRremoadditur Ma-
. trtmoniiim, yrex maris &
feiiiinss legitima^ &
, fahda comuriflrionc filij ad Dei culrum , &hitr
ir.ani generis conic raacioacm pfocrccnciu'j&rc-
ligiQj^ccdu.ccntur,

Digitized by GoogU
AnqHiUsnt ej^QmlmfAamiutaitmAiilntcefmyVd

l i t V D maxim^ animodoerteddu cQ^,'quaais Dc^r^stic


omnia lacramenta diuinam , & admirabilcm vir- ncr.imrnro-
*<iite«ntu
^ .

tutcm in Ic contineanr- umcn non paicm omnia^ rum, & €ora


&^qualem ncccllitatcm , aut dignitatem , aut*"*^^-
voam 1 eandemquc iignificaadi visn habere* Ac- ^^.^ ^^^^
quesiex i)s triafunc^quas tametfi npn^adem xatio^ cramnupra
Bc, camen prsc csereris ncccflfariadicunturrbaprit ^^J^"****
mumcnim vnicuiq; fine vlia adiundtione necef- Cm.V & 4.
fanueflcf,Saluato his verbis declaranit: Ni(i quis
I*
imcn-
rf/r'^*^*
rcnacus fucru ex aqua y &c fpuicu , non poccft in- gcucre,

tiroiceinregnum Dei. Pceniremia verb illis tan^ BlptiOni se*


nimmodo neceiTaria eft , qui fc poft Baptifmum ceistas.
aiicjLio moi tail pcccato obltrinxcruiu. ncqjenim poemtenu*
arteinum cxitium ctFugcre poterunt nifi eos ad- "«^tai.
,

niiffipcccatirite pctnuucru. Ordo prarterca ci^fiorfWj


nc-
non (ingulis fiddibus, coci tamen Ecclefi^ omni- cdStu.
no necelfarins eft ^ Verum fi dignitas in (acra*
mentis rpc<ftctur,Euchanftia (an6titarc,& myftc-
rioium numero, ac nuguicudme , longc cxte-^,^^,
lis anteccllit. qua: omnia facilius intelUgentur^di^ais*
ciim fuo loco ea, quae ad finguiaiacramema per^'
linent» cxplicabuncur*

mque diffenfamnrl 14
M N I M E dubitandumeft,quin prxclariali-
I

cuius manemdignuas,eius,aquo donumipfuro cznrtemcHs


profcdum eft , dignicate » & pr^ftamia^ quam- ^ " auciorfa-
maTtimc augcatur. Scd eaqusefttodimcilem ex- Dcuscftiicr
plicdcioncm habere non potcft. Nam cum Dcus chriftfi,iae-
iir, qui homines luftosefficiattipra verb T^crame- pucKnusdw
ta iuitin^ adipifcedx miriiica quxdam inlhume. ^i*^'^^^**
ta fint: patct, vnimi^ eundemque Dcum in Chci- ^^^^ r.wc'ni.
fto inftil^cationis , &
iacramentorutn audrorem eramcntiiin
agnofccndam clTe. Pi\xterea facramcta cam vim,

Digitized by Google
1(4 eATictiis» aow#
& cfficicntiam continent ^qux ad intimam ani-
nr^m pcneirat Ciimvcrb vnius Dei potenu«
.

proprium He in corda , & mentcs hominum ilia*


pi: ex hocetiam perfpicicor, facramentaa Deo
jpfoper Chnftiim inltitura eflcjquemadnfiodum
iibco iiuoqucintusdirpcnlaii, ccrta, &conllan-
nfide tcncndiicU. hoccnim tcftunonium de illo
icacccpi(rc fandus cum aiU
Ioaiii)c$ aiiirniac,
Qui mificmc mihi dixit:
bgptizarciaaqua, liie
Super qucfn videris fpiritum de(ccndcntem , &
mancnicnifupci tuui, luctllijui bapuzaciaSpi-
iiturando,

J ^
Qttifrjii mimflrk Dm
fmmnmit iffmfimdk} tn -

Qjy A M V s Deus lacnmtntorum aiiclor, &


I

K^fs^ftcra- difpcnU(oriit;cacamcn non per Anj'cioSjVc-


virrr^pffrhonimpei: homines niiniftrari in Ecclcua voluir.
nonminusenim mtntftrorum officio. qu^m ma-
teria, & forma ad facramenta conticicnda upus
cflc, perpetua laa wtoi am P^trum iradicionc con-
firmacum clt.
1
5 An wmi/Iir, fita prmuteffAiU ficYm<nulk 'mnmmim^
fedircpctcji ?
x.ninronini Hi quidcni uHniftri ouoniam ID facra ilU ftitx*
SifTrA onai. ilionc non fuam , fed Chuiti pcrfonam gcrunt,
fitjVC^ Iluc boni, fiue mali lint, m odo ea for-
m
'^'""'tf^
rtrsin ge-
j-j^^ ^ ^ matcfia vuntot quam cx Chrilli infti*
,

rJ.'r.r., ^-i^o lcn;pcr EcclciU catholica fciuauit, idqac


r ' r.i mJm" Kuc rc proponanc , quod Ecdcfu in caadmuii-
ii^rauonc facjt , vcrc lacraip-cncuin conficiancfic
conferant : ira^vt gratiae fru^lum nulla res impe-
direpoflit , nifi qui ea fufcipiunc , Tcipfos tanco
bono fraudaiCj^c Spiritui fando velintobfiftere,
Ij^iicvcio in Lcclcnaccrtam,CxexploiaLani fcn-
An-.iniih. tcntiam (cmpcrfuiflc , icinctus ^ngullinus in ijs
fwu!^.''"^difputatioai)^uSj quas adu^clusDoaauftas con^^
fccipfic

Digitized by Googl
icripfir, clariffime demonftrauit. Quod fi etiam
fcnpcura? ccAimoniaqiuenmus , ipfuiii Apolioiu
his verbis loqaencetn» audiamus: Ego^ in<]uit»
piancaui: Appollo rigauit : fed Dcus incrcmcn- h<^f$*
turn dcdit. neque tmm
quiplantat cit aliqiiid,
nequc qui rigar jfljd qunnncmentum dat Dens,
£x quo loco i'lvs inicUigicur^ ijucinadmodu ar-
bohbus nihil obcft cor umxmprobitas » quorum
manufacasfunc: ita nihil vitijaliena cuipa con*
trahiillispodc, qui malotum hominum niiniftc*
rio Chrifto infiu funt . Quarc vc cx D. loannis
Euangclio fandi Pacicsnoftridocuerunt, luda^
cdamircariotes plurcsbapcizauic: exquibusta*
pcnnemine iterum bapdzatum diiflc Icgimus:
itavtpraedarJD. Augultinus (cripmni reliqttc«-D
rit: Dcdit baptifnuim lucias, &: non baptizacum

eft poll ludam: dcdit loanncs &


bapcizarn;n eft
,

poft ioannem.quia» datum eft a luda^liapcifma


ii

Chriftierat:quod autem aloanncdatunt elMoa* &4ftf«


nis erat non ladam loaniyfcd baptifmnm Qirt-
:

ftictiampcr iud.^ nuiras datum, baprifmoloan-


his ciiam per manus loanms dato, redle ^^tZ"
ponmius*
QNkI porri de iJlis femUndm ^ hi impnueonfdiH^d fdcra-^ 1

V ! D E R 1 N T ficramentorum miiiiftri cu ii
,
saerawnitf
ha?c au-Uiint, ne finis (Ibi cfTe arbitreruisfi pofr l>a I!Sra cnf*i"
btta morum uncgriratc,acconLjcniia? munditia/'*"''''*'^*'^?
illud tantum cogiient , ouo'iiodo facramcnta ab ^^^IIJh ^pfii
illis rite miniflrcntur.* loenini ctfidili^entcr cu-
IT '^'^ruai^f-
randum eft,in hoc ramcn oIa,qua: ad c5 fiindio- fc^t«*
nem pertinent, poGra non funt. M
iuiPfiHc autcm
H-mper debent, laciamcnr-i duiina quidc virtutc>
quxillis ineft, nunquamamittcrc;ntvcr6impurfe
ea miniftranti bus aetcrna pernicie.& mortc atFcr-
rc.Sanila cairn, quod fcmcl atqj itcrum acfvpius
' admone* -

Digitized by Google
tft CJL'Tncntsl ROM* .

adraoncrc cportet , fanfte & rcIigios^'traAanda


m^anda^ flint. Peccatori vt e(l apud Prophcta, dixit Deusx
grattam qiue

ilnlinntterc"
niciicum meutii per OS tuumi tu vero odifti difci-
plmam* tiuodu nomini peccatis concaminato
gtf.7. qocii.

'^mhin^z^ minus licet dc rebus diuinis agerc quantum ab :

iMTcai).^.eofceluscoQcipicxiftimandu eriCj qui (ibt mui-*


torum icelcrum confcius eft, nec tame lacraxny^
i

fieria poUuto ore conficere , vel in foedas manus


fumerc,contrc£tareatquealijsporrigcre, mi- &
niftrare verea^ur? Cumpra^fercim apudSanilum
l^io^r. M Dionyfium fcnptum fit;» maiis fymbola (ita enim
*^'fecramcntaappdlat) ne condngercquidemper-*
hiiflUmefle. 'Sanftitatem igitur iacrarum rerum
ininiftri in primis fcdicntui pure ad facramen-,

ta miniilranda accedant , atque ica fe ad pictatem


, cxercean^^ vt ex coram fiequ^nti tradatione &
vftt 9 vberiorem in dies gratiain> adiuuante DeO|^
confcquantur*

1 8 Qui fitnt fnciful fammentotHm t^cSns}


Sacrambnti definicioni ^qusrupratra-
ditaeft^non parum lucis allaturu videtur>fi,quKl
Ufximh gra faciamenta in bomine opercntur , quique Hntil^
tiimiaftifici-iQrujyjcfFcttusintclli^atur. li autem duo praeci-
scT.TXoncii. pue nuinciancur* Acpimcipcni quidcm iocuin
Vini^lnget m c ri 1 6 gratia ilia o b
ri n e t q uaiii> v fiuto a iacris. da
,

ncre ca]i*6. (9:oribu$ nomine^iuftificatem vocamusuta cnitn


i\pollolus apcrciflimc nosdocuic,' cmninquit,
* Ghriftum dikxilTc Ecclefiam 5&: Icipfam tradi-
difle pro ea » vt iilam fani^ificaret mundans earn
lauacro aqux* in verbo. Quo autem pado tanta
res 3 &
tarn admirabilis per Ikcramentum cfficia*
r.Aug.mAjur,vtqucmadaiodum S.Au^uftiniftntcncia cc-
so.jnioan, 'Jcbiarum cft Aqiia corpus abuiat
:
, &cortangat;

^ id quidem humaaa (ationc atq; intelligentia co«

^rehcndi

Digitized by Google
rAJis sicvMX)A» .
157
prchendi non potcft. Confticutum cnim cflTc de^
bcrnplUni rem fenfibile fuaptcnaturacavi prar-
dicam eiTe^v cpcnecrare ad animam queacAcndei
lamiaecognofcimus omnipotetis Deivirtutetn
'

in (acramentis inefTe, qua id effidaht,quod fiia vi


res ipfe natuialcs prxftarc non polTunc. Quo-
circa, nc vlla vnquam huius cfFedus dubitatio in
aaimisfideliumrcndeiet, cum xniniftiari f^ctHf*
^^^^^^
mencacoeptum eft » volaic dcmendifinius Deus rum vis min«
Suidilla intcrius cfliccrcnt, miraculorum (igni- JJf^,tiu'"*^
cationibus dcclarare: vtcadc pCrpctuo intcrius nafcenti* bo
conftantiffimccredercmus , quamuis longe a^ift?^"
fieri
inoftns fcnlibus ccmota eflcnt. Itaquc vt omic* Au6.ii.qufft,
tamus Saluatore noftro inlordane baptizato^cs- Ha. ^uzZ
losapcrtos cflc, &
Spiritum (anitum columbae
f^^^^^
(pecic apparuiflc: vtadmonercmurciusgratiam, MJrc.lf'
cum ialucari fonce abluimur» in animam noftra in ^"^'i*

fundi :Vt hoc inqua omitcamus(magis.n*ad bapcif


mi (igniiicadonem^quam facramenti adminiftra*
tioncmpcrrinct ) nonnc legimus cum Pcntcco- *

itesdic apoftoli Spiritum (andlum accepcrunt,.


quo dcinde ad praeaicandum tidei veritatem ad«
eondac^ue pro Chrifti gloria pericuia alacriores
ftforiiorcs fucrunt , tunc fadto rcpentc de caelo
Ibnitu, tanquamaduenientis fpiritus vchemen-
tis fapparuifie illis diiperticas linguas , quafi
kjCkis^ ex quo inteileiSium ell , facramento Con^
mmacionis eundem nobis fpiritum tribui , easq;
vkcs addi, quibuspoflimus carni,mundo, 8c fa-
tanaepcrpetuisfcilicethoftibus noftris, forcicer
rc*pdgnare,& refifterc. Atque ha?c miracula quo-
des apoftoli Sacramentaifta mtniftrarenc , initio ^«»eeiieii*.
nafccntis Ecchfix aliquamdiu vifafunt, donee to\um"noiix
firmataiam fide, 8c corroborata fieri defierunt. ^^v^^^ vctc-
£x jjs igitur , <]ux dc prion (acramentorum cffe- riin),& dedui
^ .gratia fcilicet iuftificantCidemonftrata funt, ^^^^^^
iUttd .

^Digitized by Google
iilud etiam plane conftac » cxccilcoiiorem Sc pr^i*
ftannorem vim iacramcoris noux Icgis tneffe^
<ju^molimvcreris Icgts (acramenta habucranti
qua cum intirma eJliu, c^cnaqueelemenca, in-
VfusfacraT-e qinmros farxfrjticabanc ad cmundarioncm car-
torwavcttxu
CIS, Qon aujma'iquarc vt iigna raotum carum rc-
*
rum, quarmyfterijsnoftriscfficicndaeffcntjinfti-
vumor cnra func. At ver6 iaciamenta nonx legi s ex Chri-
l''^r^re manantia, qui pci Spiritum fandlum fcr
KiiwcVpfm!
jtcm fef.7. ' iTiCtiplum cbiulii inuriaciilatum Deo, emun-
5cSttnffli?ris ^^"^ nolham ab opcribus morcuis.
In f;«rere,ci>ad(eruiendum Deo viuenti arquc ira cam gra*
,

AAidi.9. tUTtiyqaam fignilicant , Chnfti (anguinis virtacd


opcrrantur. Quocircafi eacum antiqais fkcrs^
n.cnris confcruiiius , prxrerciiaiT! quod pliiscfB-
catixhibtnr, &
vriluatc vberiora , &fanftitatc
swuniii!' fa- auffultioia ciic inuentemur. Alter vcroiacramen-
^^^"usr^" tofum oonqutdem omnibus commu*
ch-rscteris r«
f^^ Ilium cantummodo proDrtus , bapri(nij«
inij>rcirio connririatiQuis, oruinis lacri cli enaiactcr,quc
^A^j^^r^^' ani:nn[; i^Tipriniuni. nam ciim Apotiolus ait: Va-
mentis in gc-xicncs Oeus , qui &nos, &dcdit pu
iigtiauit
: voce ilia , 5u
gnusfpiritiis in cordibus noftrts
i!c«r!r/'
gnaair»non obfcur^ chara^erem de(cnpnCjCuittS
propnumcft,aHqiiidfignarc, & noiarc*

E ST
chara^ef veluti infignc qooddam ani-
imprefium qviod delcri fiiinquam potcit,
nirc ,

JiMif4&!par^*^"^?^*^F^^^^^ inharcciuequoitaapud S.Au-


nicn.ci!i.!i|* gaUinum (crip turn eft: An minus tortc iacra*
Si^rm^dia. nicnta Chriftiana,quim corporsiitsh^cnota^qua
fcilicct miles inCignitui , poterunt? tlla namquc
milid admilicia'.iii ^uaui cclliuiillt, icuertenti>
nost

Digrtized by Googic
XTOnnoua imprimiiur , (cdantiquacognofcicur,
&approbatur. lam vcrbcharadlcr hoc prseftat
^jj^^^^i^j^
rum vr apti 2d aliqaid (acri fufcipiendiim vcl per- vnit duplex. '

^g^ndumcfficiamur; turn vcahquanoiaaltcr ab


alccro intcrnofcatur. Ac bapuiini qiiidem chara-
chiMaerba*
iicrc vrrumq; confcquimur, vc ad aliafacramcn- li^ion.
ta percipiciula reddamur idond , & eo puterca
udelis qax fidem.npn co-
populus i pentibus
lunc,di(b'nguacur.rdcm autem in charadcre Co-
cMrxacrcs
firmaiionisj&facri ordmis licet agnolccrc; quo-^mluoSi.
lum siterovclnti Chrifti miiice^ ad cius nomu
^is pubiicain confcliioncni , &c propugnatio-

Aeni»acconctain(icum nobis hoftem &rpiritua^


lianequiriae in ca^ieftibus armamtir, atque inftruU
mur, fiaiulque ab ijs, qui nuper bapcizati, tan-
quam triodo genici infantes jiinc, difccrnimurtal-
(^,3^^^
tervero turn poccilatem facramcnu conhciendi^cramcott
& miniltrandi coniundam habccj turn ,corum*^*'
quihuiufmodi poteftate prarditi funt^ k reltquo
Mclium ca^tudiftindbioncm oftendu. Tcncnda^^..^
tintum
igiturcft Catholicse Ecclcfije rcgnla , oua docc-
xnur, triahaecfacramcnracharadeiem Ini prime- fitfj^^I^f^^^^
rc^ neque vUoynquam tempore ueranda efTc. qu^ ncc nec
Haec funt , qu« gencrajini dc ficramcntis tra- 1^^^
dendaerunn <HuV
Q^hwutiwlhu afcqfuntuf Ptfjtores vt fofnltu facr/imm^
14 vcnamTy his religme vtAinr}

Im facramentorum explicationc Paftorcsin ricramm.


duo potiffimum tfiicere omni ftudio concntui •11^,7^0 trlu
Primum eft, vt fidcles intelKgant, quanto hO' twc •u«nii«
norc , &culcii , &
veacrarione hxc diuina , 8c
*

caclcftia niunera digna fine : alter om vrro , vt


quoniam aclemcnciinmoDeo>ad communcm
omnium (alarcpropofitafiint.ijspu^ & rcligiosfe
TUntur , atquc iu Chriftianas pcrfe&iohis dew .

fidtrio,

Digrtized by Google
ddiderio exardefcant, vt fi Pomttcdx prxferdcii«
& Euchariftiae faluberrimo via aliqiiandm ca-
rcanc , plurimiim damni fc feciiTe cxiflimcnc.Hxc
aucemfacile Faftores a0cqui poccrunc , fi qax dc
iaaamencorum diuinirate, &fru&Qfupra di&.%
iirnc 9 atmbus fidcUmn iirpius incalcabant , pri*
mum a Domino Saluarore noftro,a quo nihil nU
ii perfcfliilimum, piofici.ci potcft , inlluuia ellc:

pra^tcrca cum miniftrantur, fpintus (andli incima


cordis noftri pcrmcancis efficadifimuiiaine prx-
fto efle :deindeadmirabtli , 6c certa carandaram
animaram virmce pnedlcaefle: cum per ca im*
tncnlasillas Dominican palHonis diuicias adaos
dciiuari
Am Ecdefu fine frt(inmt6mfm mmmm > Unfrbpfr^

s^umentjt^ T
o T V M Chriftianom afdificium , firrnifli*
& tno qiudero lapidis angularis fundamcnto inotti-
v€rbi Dct

c^H^LfxlI tur. Vcrum nifi verbi Dei pra^dicaiianc, & facta-


locfakiri. mcntoriim vfu vndique fulciamr, ma^^noperc
vcrcndum cflc , nc ma^na cx parte labefactacuiu
coQcidac vtcni'mpei iacramcniatn vicam fufci*
pimur:itahocveiod pabulo aitmar^ couieriU'
muryaugcmur.

D E BAPTISM!
SACRAMBKTOy
CAfVX !!•

fjtfiifoiri?

Dof^nVa fj- Exijsqnid^Tn^qnx haftcniK dc (acramenris


<ramctomm^yi^jy^i-5^ ciadua \\int , cognofci potcft, quam lic-
it Mccflaria* cciTariuoi fit ad ChriiliacaexcUgionis vci do^ri^
nacii

Digrtized by Google
PARS S£CVMDA« tSt
iwm pcrcipicndam » vd piccatem exercendatDi^ea
intclligcrc, ouse deillorum finguliscrcdcnda Ec-
clcfia CarHolica proponit; fcdfi quis diligcntius
Apoftolum legcrit fine dubiutionc iu4l^cuec» .

petfciSlam ba^ci(inicogaidonein i fidclibus ma^iaptiODivi^


gno^ere requtri: adeo noii fblulti frequenter, fed
2Mn?biirc?
grauibus verbis &Spiritu Dei plcnis , cius my- cxjcnJen<u
memoriam renouat, dininitatem commcn-
itcrij

atque in eo redemptoris^noftri mor^em^ fei


dar,
pulcuram^ Sc refurredionem tiobts ante bdafb^
^m'ad eoiitempiahdum', turn ad i iriitaduni cori<^'
ftiium QuarePaftores riunquamfefatis mulram
Opcram , ^
ftudium in huius facramenti trafta-
tionc collocaire arbicrentur: V^ium prartcr cos^j^**^^^'
dies, in quibus more maiotlim, diuina/b^pttfrhfribMaoan.
niyftertapbtiifimani'explananda cflenti in Sab-
ba^o magni Pafchx, &
rentecoftcs, quo tempo- proi"ouc«a«»
rc Ecclcua fumma cum religone, maximisq; car- '

Tcmonijslioc (auamencum celebi;as^ confueue-


rilt|i^js|^uamdiebu,rp<ic^fi9nemc^^
Irgumeoto diflerendi. A^^4ilu4 in prints nrm^ / '

pus maxtme oporninuip ad earn rem videri pote-


nt, fi interdum , cum baptifmus alicui miniitra- « '
'

**
dusfir ,f]d^lis populi multitudinero conueniffe
aninu4ucrtcrint, ru^/^e^^ii&^^liusQ^ , .

umiqu^liceatomnia capi|^^ qu^ad\9^ *


'

"
metitum atnnent perfcqmyYi^um^&^
,

rum dpc^i;c cum fidelcs caium rcrum doj^t^


,

nam,qua,m audbus pcrcipiunt, fimuj ci;iaji? (a-^


W
cru baptifini cxrcro^mjs^WW^? yi^^fm^ ftiftf
que. &
at^cijto animo CQn|qn>P[?IH»ir^ *«.ifl«^|) vt;iit;«inc«;
aeindenet^ vrvnu(qiUu)^^ij|r^^ cativa<ii»f

in alio geri videat, , (ecvmi rccordctur , qua^'[^


cfponfionc Deo obligarit,, ciim bapiifmo uii-
VijU^s, eft ; fimuiqttc illydtC^icec ,an vi ta^^jc^nvftr
" ' ^
^
prsbcflkCy qjiwi^ ipfa Ct^ rilkiwi n<^* •

.1

L inims' '
*

Digitized by Goog[<
mmfs profcflfio poUiccrur. Vt igitur qua? doced-
dictum , dilucidc cxponantur : quasnam fit ba-
pcifminatara; & fubftancia, apertepdumcft'
ff^iHi tftiilch ipfitis vocis figiiificauo c;itplicetur.

li/emo j^aoraq qoad


lum eaio;! ablucionem, qixk cilih (acratnento coii-
iundla eft, fed etia omne a:bIutionis genus, quod
aliquando ad paiHoncm rranflacum ci^,(}gQincac:
Auuiio ik. V^??5«)?PW4^^^^^fi.^ fcrjptorcsnQJiw^uis*;or^

* *
rtimfurma miniftratur. qua quidem figajficatio-
, . 1 ...nc apoftoli ex Chrifti DpitUAAiaftiiuco, ftcquca-? •

S . 'QffitrprAicrai mnffiihi nUsiionf fajcummaltm f4* .

^
s^civMtk '-^-^^Mb.KA^'S^tt'i'T'M/ftk^ appelUMviOft^d
iiftld?fll(^3ften teil i ^vMiteftatn Ghriflf^t^ii
msfidcinprofiteantur D. Auguftihiij tcllatur*,
relTgro-
pj^j^^^pjft
'
Alij vcro , quia fide corda' noftra ilhiminantur,
ArcSj!!?Ij.a« quam in bagtifmo ptroficenmry hoc factamctum^
Eccic.wcrar. iHumihMphchA voeanrtihtVMai St! Apd^hnmi

Kci.i«.' rfhiminmati iTiitgWlYm-cercamcn fuftinuiftis paf-


frofmm r*rcmpuSTMit«rtim , quo baptizati cranr,
s.chry.to.5. %m&al:^Si•Cbr);^bftomlis prastcrca XD orattpnc^
IcSrf ' qrfSte iif bkprizacds hab6it^,^tt|tec^pW^ati6ttehi;-
Crux cbrmi. i^ul^ pik \afBipWknu^^ vetas -iirrmen*
''^^^r.: tuiriVffiWrus iioiiac5i^rfio , tutti fcpuharam
:
. : ^tfiAplanekionernvtii^t* a ucem Ghrifti nominat:
qfo arum omnium ippeUationum caqfam cx cpi-
s.Dio;yf. He ftola ad Rom»ds^7aiptkTfict colligcw^^^

Digitized by Google
torn vocaucritjpcrfpicuum eft: cum hoclacramc-^
hm vciud ianaafit^ qua in Ci^riftianar viubi<>>
ticiacem ingrcdiiiiur
, .aix)ae atb>ep <iiuttiis
pvx^
6eprtsobcemperarfdi ifiitium fiicimus. Atqu^ bfC
de nomine brcuiccr cxponeiida ccontj

(tuiijlhdftifmidefinm^^
^ ^
Qji o d ad[rei dcfiinmocic 4tdoec, etfi iQuks;
ucm fcrlpcdribas Mmtti poiTunt.illa tame apci or,
n
&conimodior cffe vidccur, quam cx verbis Do-*
mini apud loancm, &
Apoftoli ad Ephefios licet
incelligcre. nam ciim Saluacordicac Nifi^quis:

&
tenatus fiierit ex aquat fpirim , nori p6te(t tn-
iroire in regntim Dei: & Apoftolitf chm 4c
clefialoqucfetur^Mundans camJauacrb aquaein »

verbd : fit vt redt^


1 &
appofiti dcfiriiaCur j ba- *
'
*

pdfmu efle facramentQ regenferationis P^^.aq«*Bi»cMM4frr


in vcffbo.NatUracnim ex Adaiti ivq nafcitnur: fimct«t^
per baptifmuili ver6 ki Chriltdiilij m^icofdia;
*
tenafhmur : ^qfiiidemde^f h'omintbus potefta*.
icm jfilio^ Dei fieri, ijs qui ctcdunt in nofrtifje j^.^^.
cius , qui non cxfanguinibus , neque ex volun-
tate caiitii focqa^^t ydltii^ate via y fed e^Deor

(jjffL 'ttAim iwptifmi fkmmii km ferfititw^ * «


.
^*

Qjf 1 AV s c v N a:v
E tandc verbis baptifnji
haturatri cxpficari cpluigitft, doccndufcritpo*-
pLiiu^ hcic ^ratpentt^ tbfifidt abhirfoi^,ctti
Domfhi Saluatorls i'nftlrrittb cerra,& folShia ver^ r .

banccefralf6adhibcnriir5 quemadirtodu fcmpe'r '


-

fanftiPatref docucruitt.quodaperuflTm '


.

A ugoftttii teffintonio ^cmbhfffatiir. Accredit ver- 1>. A'ug.traa.'

ad eieminnim , fif fit facraikieiitiim .Id vero ^^•^'^


bttnaf
CO diiigcDtius mancre opo^tebi t , ne for<^ fidc-^
ki iti eiim frtOfem ixidwancur , vc. cxi^impnc,
t i quod

Digitized by Google
t64 C ATE CHI 5. ROM*
Utnmttm V^^^ Virtue dici folicum eft » aquam ip(ain , qum
btptifini in ad conficicndaifn baptiimuih in Ikcro fon te aficr-
Tju.tgmifd.
xthtvLv;, facrattieAium cffc tunc entmfacrkiiic*
turn bapcifmi diccndum eft, ciim aqua ad abkic-
dum aliqucm additis verbis, qux a Domino infti-
tuca Tunc » reip(a vj:imui:..Iam vero quoniam Hn-
*
gula (acramenu , cx materia , & forma confticui
initio diximas, cum gen^ratim de omnibus (a*
cramentis ageretur , idcirco, qua: vtraque fic ia
baptifmo »a Paftoribusdeclarandum eriu- •

*•
'
tiQ^^^!^ f^Ofriabaftifrnmitirhi}
Dcmitcrii Materia, fiue elcmentum huius (acra-
» oiiinc naturali| aqux 2cnus»(iue ca ma-
c^noT Th/
4ctaptiteo'i;is6ty^ucfluui), Hue paludis^nue purci,aatfon-
tis, qux fine vlla adiun^tione aqua dtci folei;^iii
&Saluator docuit Nifi quisrenarus fiicrit ex
:

Aqua, &fpirim, non poteft incioireii^.regnum


Ad Ephe.^ •£)|:i4>d( A|)oftoIu$ inquic ; Ecdefia lauapro aquae
i.ioan.!.
xn^Qidttam eflfcEcin S^loannis ejpt(U3iUri2Fjq[Kiim
iegiiBtts: Tres funt qui teftimontu^ dftnf^n.ter-
ija, rpiricus\aqua,& (anguis. Quod otiam alijs
'

fecrarum literarum teftimoniis coraorobatur.


Quod verb a loanne bapcifta didum crt , vcntu-
rum cfTc Dominum qui bapttzacec in fpiricu fan-
• Ao, &t^:idquidenimUomodadeiMpti
'
v;el ad intimum
materia incelHgendum.eft: fed
fpiritusfancli cfFedum vel.cert^ ad miraculum
;

Aft.«. yefcrri debet, quod die l^ctecoftes apparuit ciim ,

Spiricusiandlus'^^lo in Apoftolos Ignis fpecic


TrUe^P?^^ de duo alio ioco Chdftus Dominus
nocanwt. noftcr prxdixirt loaues qMidem baptizauit aqua,
vosautenibaptizabimini Spifimfan£toiid p^
.

.multoshosdic*. ; \V .
, ,

?iS!liaoU
* DiLv VI VM, quo muduspurga$llf;cll,qu6d

Digitized by Google
multa malitia hominum cflct in terra , & ^
curir «-«p«renu-
cogitatio cordis intencacflctad malum, huiu^
(Cka,

£qu«tiguraro,&fiinilitudincm gefTiflTc , apofto- j.Pet.j,


^rumriificcm in priori epiftoiaofteiiditJbtiiHi-'¥mnitec»
irisrubri crafiucum eiufde aqu^c iignificationem
habuiflc, Paulus ad Corinthios , fcribcns cx- nm^^,'
pofuit: vt mrciim omittamus cum Naaman Syri lutio.
'
^blunoncm» mmprobaucdepifciiueadmirabiicin^^K^.f^
vim, Sc alia id geaus.m pita , i n qubus htiios my- ^ *
.

fk^ti) fymboluincffc facile apparct- Dc prxdidio- ra^^?""^''


nibus aut dubitarenemo potcft,quin aqua? illq,ad
quas raralibcralitcr Efaias Prophcta omncs fi- JditFAuS^
iictcs imiitar, vcl quas e icroplo cgrcdietcs Ek* li^^^
cb^nm fpiricu yidu : turn prartereafons |llCt,que zich.z|.
domut Dauid habitaqabas Hierufiilem paratum
in ablurioncm peccatoris, &menftruatq Zacha*..
rias prarmnciauit , ad falutarem baptifnn aquani
iadicandam » atque q^pdmendam peraacan^. .

. A NT V Mbapnfii^i naturar, &


virtu ti con- Aqu«vfus in
(cnraneiifucrir, vtcius propria materia aqua infti^pwrnio qui
cujf recur > pluribus quidem rationibus u
. HiC" fS!SSS!i\^

rpiij^musad Oceai|ttmfcribes,demoftrauit. Sed |o""^"'<^"«-


qiiodadfaunciocam attinet, Paftorcsdoctfcin
primisj>otcrunt,quoniam hoc(acramcntum om-'
nibus nnc vlLicxceptionc ad confequendam vi-
tam neceflarium erat» idcirco ^qux matcriam, Pnaa rni^,
qux nbnquam hon pra^fto eft. atque ab bitiuibui
fiicifepararipotcft, maximi^idoneafiiiile. 'Deiti- <:,,„„j.
dc aqua efrcclum baptifm I maxim e ngnificat, vttio.
cnim aquafordcs abluir, itactiam baptifmi vim,
atque ciiicientiam , qup peccatorum maculae
eluuntur* optimc^ demonftrat . Accedic lUud^^c^Mtif.
quod qucraiadmodttm aqua refrigcrandis ciorpo-
" *
L 3 tibus

Digitized by Google
^66 ^
CATECHIS. KO}f.
rfbas-^ptiffiitiaefi , ficbapttrmocopiditatttma|r«
dor magna paac tcftinguitun

^wfimvud ? aquafimplcx, q^WI?ih^l alittdad


araatoraii jtiixtutnhabct materia apta fit ad hoc factamencu
SSdSur* conficicndum /quotics fcilicct baptifmi mini-
- . • ftrandincccffitas incidat, ramcn cx apoftolprum
. cradicione fcmper ia Cacholica £ccleii| obfbf ua-»
^tn eflc, vt cum folemnibus cseremonijs bapti(l
mtis cpnficitur facrum etiam Chrifina addaturf
,
c)uo baptirmi efFedbum magis dcclarari perfpi-
ciium eft. Docendus qu6quc erit popujus, ct(\
aliquando incertum cflc poicft, vrrum hxc,an ilia
yeia Ht, quaiem facramenti perfedi6 rfisquirat;
5 oc t^men ptQ cffnb habendum efle*, nu;]fquarn
xklia materia <mam ex aqua( naruralis liquore
'
bapdrmifacramcncumyvlla racione confici poiTc.

I o * promifcniamiim fd^^ firfiSA hayifmi fstm

Quamfirpc 8c D V A R V M partium,CX quib^5 baptifmUS co-


quanta cur* ftarc '
debet poftquam altera, hoc eft materia, dili-
rrru^^<Su" geotei explicata fu^^^ ftudebunt Paftores ea-^
ffP***- dem<iijigentia formam etiam tradere , quae eft
altera pms pars maximi necellHria • In buius au«*
tern facramenti cxplicatiqnc, eo majori cura,
&ftudio clabor^ncjnm, putabunt, quod cam fan-
aiipyftcrij laotitianqnrolumfua fponte fidelcs
vchementec i^eiedatepoteft,quod quicie in om«
fii diuuiaciim re'rumi Tcieiiria commiinicq: eilenit;
vcnim ctia ^d vfus tcrh quotidianos (umihopere
expetetida eft. Cum enim fa:pe incid'ant tcmppra,
quemaclmodura fup loco planius dicetiir,in qvii-
pus turn ab aliis de populo , turn faepidim^ a mu--

" yerciflis baptKmum n^iqiftrari oporteat» ita fit vt


. promifcui

Digitized by Google
proiTiircue Amnibus fidclibiisca,<ju« ad hums
facramenti fubyftantiampei tincnt, cognicft ^ fcj^
ft^^ cjTc 4.ebe^nt« Quace ^iiucidis &. apfrjrtis yer
l^is.qiue faciei pcrcip7ab<H»ni bus poflmc, Pafiq-
rcsdpccbunthanccflcperfc^Jarn , (Sj: abfolutani
baptifmi formam. Egoieb^ptizoin pQminc Pa-BaptiTinifbrt
, tri^, &
Filjj,^Spijitus fm^i.JuL^mmiiilJlfmk'
•t)^.,,&:5aJiJS^Wre n9e^0y(^<^t»m i C5U«^ apqr Mttth.if
ftolji^ 4pud Manhasprt) pia?cepiti Eonies xioccc^
^ ,

.onmes gcntcs, l3aptizateseos in naming P>|tri^, .

,&:Filij, Spuitus fandi,Ex>UlQaut(^y^rbo J ba-^^ . ,

roptimc intcllexitjin huiu$iiicca0)dli for^ia adio- ^'sr


jj^J/j^^'
nem nniiiftrjcxprirpedam efljp: quod c^uidcmfit ri/coiii^^^^^^
cum dicitur, £go re b^ptizo. Ac quoniam prae- ^f'Sjii**^ y

.icr miniftros ,turn illius pciTpr^am qui baptiza-


.lur ^ cum pri^cipalem caufam , quse baptifnmm
<0icit, (ignificare oporcebat,iccircoiUadprpno^.:.. r !

\men Te»& difttnAa diuinaiu perfonaruin^fioilii^' -

xiaadduncur,vc abfoluta (acframeci forma ijs yei%^ PHndpaifs


biscocludarur, quajmodQcxpofica funt. ^go
JJJf*'?"^.**
baptizo innpmincPatn^,^Filij,&Spiritusraii-Tri^St«.
{ki. Nc-qqe enim fql^ filij peifona, d« quo ^ *^-/t
iicTi;ribiwr.;Hiccft qui baptizact(ed nmuiomne^
(and^ Trifiitacis penbnas ad |[)apnrmi fagrat^Krtv-
;^ turn opcrantur. Qupd auicp^i in nomine iion
.'
nominibus diftum eft, hop plaqp declarar vnam
^Tdnirarisnaturaqii , & diuihicatem / Erenim hoc j^f^pg,,!^
Joco NoRicn adpcrfona; ijpti tfefc«ur» fed ^iui- ^v^^
(m^i&hftwtiatti , virtiitc^r^^otipflateiitt'^uap
,VJW 9 ^ <?adem eft i^ tribuf perfonis^ fignifica<.
\. '
ciSkmt ; : r ...
'\

. I N hap fyjfm iqtttfn it^rgfiw A pflirfipi^^


fus ne^cifa^a ^ilcj^uapit pmicuntvv facrankipmift^
4 4r
confaci

Digitized by Google
l6i CATfitH^f, ItOtf.
cpndci non poccft: qucdam vero non ira neccflSi*
tiii^ vc fi define, faci amendrario no conitcr:cuiu(^
modi eft V6Z ilk Egoft cuias vis iA
veirbo Baptizte
CtMM (jonrin^ur : immo veto in Ecclefife Grarcorum
3t!!f"* ^Variaia diccndi rationc prxtcrmim confucuit:
|)roptcrca qu6d nuUam tied opoirtcrc niiniflri
memionemiudicarunt: exquofa&um cft^ vcili
: baspcifiniu hac' forma pkiRm vcantiit » Baptizacitf
fet UU5 CKrifti iti nomine Patris &
fili), & fpiritus

fandi, a qiribus camcn jperfedcfacramcntum mi-


.<?^»<iU^-niftrari,cx Cbncilij Fldrennni fcntcria,& dciini*
T^an^ uonc appar*cc:cun]i ijs verbis jacisexplic^cur, id
/ ' Mod
ad bapiifini vetricaceih actinec^ nimiruiji
BciitifiMtf in ibliixto y qiN^ ratfe ftipia petagimn etia Quod
chrlihU'^c^^ aliquando ccmpus fuiftc diccdum eft , cum apo-
prcaisaiijs ftoli in iiominc tantum Domini Chrifti ba-
poc(^'|!?cu'it ptizarenc: id quidem fpiritus fani^afflacu eosfc*
aiiquidofuif. ciflb, e^toloratum no cflTcdcbct^ vt inido mi-.
'^^11^'^'-^^^ Chrifti iiomine pridfeattd
illultiior fierce, diuinaquc , &immcn&cius po-

tcltas nia^is cclcbraretur. Dcindc vero rem pcni^


tus incroipicienies facile mtclligeinus > nuUaii)

tef uiT) pat ti^ in ea forma defidcrari » qtiar ab


idfoSaluarore prarftripts (Unc* qui enini lefiim
i^hriftum dicit , (imul ettam Paciis perfonam^a
-'^
. quo vndus cit, fignificat.

DvvtyM fbnafle aficni vid^pMeft » an


huiufmodi formilapoftolialiquc baptizauerinc.

^^rTi'C*^. pretari funt, vt'dixerint , i js verbii«giiMckri bft^


'
! ^ |>t^um> non ^uialoanne j,
(cd^ui a Chrifto

Digitized by Google
fAXS SECYNDA. J69
Pon^no ti:adims*«flh: tametfi ilrcomiiiitiri,& vfi
tattforma , quae diftindta tritim pcrfbnaruiti no- •

toina contincc , apoftoJi non difccdcrent. Atquc.


hoc loqucndi gencrc Paulus cciam ia cpiftok ad
Galatas vfus vidciur,cum inquic: Qujcunqucin^<^»Jr
fJhnfto baptizaci eftis^ Chrmum induiftis ; vc fi-
gomcarctiniideChnfti, ncc aliatanien forma, .

3|uamidem Saluator & Dominiis noftcrfcruan-


am prafcepcrat, bapiizatos cflc . hadcnus i^itur
dc materia > & forma, quae ad baptifmi fubftari-
^am maxtm^ petnncr^fidelcs doeere facis fucric.
(tSP ill \su f^mtiouM Wf^m fien dtht «Umid? ^ .

o N I A M in hoc (acramento conficicndo *


legitime cciam ablufionis rationcmfcruariopor- Ay"*^«
Jct iccirco €ius quoque pai tis dodrma a Pafton- modi<
PU{| cradenda , acque ab eis breuicer explican-
^
dum, cbnimnini Ecdefiaemore » confuetudi. &
ncrcccprii cflc,vt bapti(rnus vno aliquocx tribus
niodis conhci poflcr. Nam qui hoc focramcmo
inuiari debcnc^vei jn aquam m^rgimcur, vcl aqua
Jn cos infubditur, vcl aquae a(pernone tingunmr.
£xhis'auc6innribu5, quicuriquefcriictur bapiif-
J^^"*
ttium Vcr^perfici credcndum dltaquacnim in ba
()tifiT}oadhibe[ur,ad fignificarida ahima: ablurio-
iic,quam cfficir.Quarc baptifinu s ab Apoftolo la
uactura app^llatus eft. Abluiio autcianon magis fSSSrioJu;
nt , cum aliqujs a^ua iiier^itur, quod dtttaAd£iM;f«
J)rimi$ cemporibiiViii Ecclefia obftruatum ani-
'

maducrtimus :quam Vcl aquae cfFufione, quod


nunc in frcqueti vfu pofitum vidcmus, vclafpcr-^
iionc, qucmadmojdum a Pc tro fadium cflc colli-
gi tur y curti ino die tiria milUa honunum ad fidci
vericaten^ traduxirZ&'baptizauit. / *

VmcinidhlHtior^HmtHr^dntrinay ' '


I4
Vt R V M vnica an trinaablutiofiat, nihil re* vnincmtrf*
ferrecxiftimanclu^ eft. Vtr6uis eiUm modo&d4d^* ^
If s

Digitized by Google
17^ CAT^^KI^ HCMi
snceain Ecclefia baprifmum vercc6fcd^um cflfe|
B.Greg.Ti.i. & nuqc confici pOs^e>ex p;. Grcgoyj Ms^nicpi-
^
T** ^
<*ola , JLcwdram Tcripca ,/atis appatct. Rcri-

fiendiis eft tamcn a fidelibus is ntus , quern
.! ' - . vnufquifqiue ia jua. EccjeG^ iffLfaii aoimad* ^

'
QHdYi cdfni hkf^tifsimmMtitnt] '

If
1 1 1 y D prsecipui fponere oportet bpn quam*
libet corporis partem , fed potiflimuiti caput , in
q^oorr ncs tiiminteriores,iuiiicxierni fcnfus vi-
^ facri-
iiKiiti,eoacmgent, ablucndum, fimulque abep,qui baprizat,
^i^Sr anceauipolt ablutionem vcrt^a.facramcnu*
yut^xoniikk- quae formarn conunenc> ie4 o4ern £ciTiporc,quQ
f
(^V* ablutio ipfa pciagitur, pronunciandaeOe.Hisex?
... poficis coniicnfct prsEtcrea docere , atque in me-
moriam fidcliiin\ rcduccrc , baptifmum , quem-
admodum& reliqua|aaam^{)U,iaChrAito Do^
'
' minoiiifticutumefle. ^ ! m

Hoc eriam Paftorcsdocebunt , frequenter*


JJJiSilSJf que explicnbunr duodiucrfa tcmpora baptifm^*
tecB4t. hotanfl<L e(}c^ aUerum cumSaluator eum in-*
ftituic ; alcehipo^c^m lex de ep fuicipiendo fimct^
q^aaochri- ta eft. Ac quod ad prirtium atttinet,toncii Doni|«
tStii!^^^ hop facramcntnm inftitutum cfTe pcrfpici-
'
tur^cumipft'a loanne bapcizatus fanttificandi
Ni.yirtutem aquae mbuit.tefta9Ciu:eni^x)(2m(^i^^
S.Greg.

SiSilL ^orius Nazaftzchus , Aiigpflim^Sj^ca tempore &


citczRamj aquxvit^eAefandimfptntaaiemuilicet vitaqfi
fs^i'^j'll' datam effe. Et alio loco ita fcriptuip rcliquic:
uinpore quo Chtiftu s ill aoua mcrgi^ut cx CO Omnia,

ciJrmumgP^ pcccaiaabluit Aqua. Et alibi; Baptizatur Dami-


mModari indigcns , fed ta^lu mu^ilaB

Digitized by Google
PARS SECVNDA. lyi
^tqneadeamretnillud maxitno argiimcnto cflTc
potuit, quod nuncfknftiffima Tnhitas , jn cuius i^i^^^!^
nomine baptifmus conficitur, niimcn fiium pr^e-chniu pwir
fens declaranic Vox cnim Parns audica eft filij m!5^ akEk"
. :

perfona aderat 6c fpiricus iandus in columbs


; '
'.

fl^ecie deicendic : practerca csli ajperti rant , quo Ma^al'


nobis iam per b^ptijhiuni licet af^ QBpd
fi quis (cire capiat, qua nam rationc tanta, ram &
diuina virtus a Domino aquis tributafit , id qui-
dcm hununam intciligentiam fupciai* Hoc vc* ^^^j^^
&tis percipi i nobis poteft , baptifmo 1 Domi- techrifti^ar*
TOlWcc^tQ fanaiffim , &
piiriflimi cias corpo.
Cau-
ns laccuaquam adbaptifmi lalutarem vlum, c6-tus,p«ftcatt-
fecratam cnc ita tam^n > vt hoc facrarncntum, JJJ^iS*^
:

ctfiantc paflioRcm^inftftutumfucric, apalHone : .

famen , quse onfitiium Chrifti adionum tanqaam


finis erat « vim « &
efS cientiam dtixiffc creden-
dum fit. ,

17

D
E altcroctiam, quo fciiicet tempo W
Icxdcjitftail^
bapttftno lata fueht, nullus dubitandi locus re- pieQ(i<»4«ttB*
linquitur : nam inrer facros fcriotores conuenir, jLnh. xl?^
pod Domini rcfurredlionem , cum apoftolispr?-
ccpit : Eumcs docctp pi-nnes genres , bapti- ^•
^fcs cos in nominp Patri? , Rlij , ^ &
5pi- qy^nio
ntu^ (anfki
< •
, ex cp tempore pmnes bom|ne$^«»^aiU
ui *falMtem arternam confecutuiri erant , lege ciyu***^
Ie baptifmo teneri ccepilTe . Quod
quidem ex
appftoloru Principis auftoriratc colligltiM^ ^ cuo)
inquit: Elegcperauit nos in Sp^a% viiiJ^n^ per re-**^^'*
iiirredioimin Icfu Chrifti ex mortui$. Idemq; ex
ijlo Paoli locp;^ciprurn tradidit pro ea , vt illam
lanctificarec, ( cum dc Ecclefia loqucrctur ) mu~ .

dans ca lauacro aquse in verbO',l}cctpogaofccic.


yjft<i\ic emm bapcidni obligationeni ad tempuSf
quod

Digitized by G5ogIe
IJX CATECHIS. K^U.
quod mortem Domini conlecutum eft , vidctuf
Ktoiine vt dubitanduiT) nullo modo iir , verbal
:

iMriki. eriamiUaSaluatoris, Nifiqui^irenatus faerie ex


aqua, &rpiriru, non potcft introirc in regnum
Dei , id ipfum tempus fpcftaflc^quod poft paffior
nem fumrum erat. Exijs igitur, H accurate a Pa-
ftoribus tra^ntur, haud dubium effe poceft»
quia fideles maximam in hoc (acraraeco dignita-
tem agnoicdnr , aclumma animi pictatc veneren*
tur: pia^fcrum vero cum cogirarmr, pi\T.clara ilia,

Spiritus (anc^i virtate donari, ar<^ue impertiri.


«4Ug.#« Vt cnim , fi qiiemadmoduui EliHri puero conri-

git, nobis oculi ira apcrirentur,vt carlcftes res in-


cueri poflcmus, nemo adco comm uni fenfii carc«
re ) pucandus eflet, quem diuina bapttfmi tnyfke-'
ria in maximam admiradonem non tradacercnc:
cur idem ctiam cucnciu u non cxiftimenius* cum
• ' ^aPaftoribushuiuslacramcnti diuiii^eitaexpofi-
c^efisciinc » vt eas fideles fi non corporis ocuUSf
ac mentis acie , fidei (plendore iUuminacae » con«
\ templari queant*
^S Qjifi bmmmgtmd boftifmm ddmimfhtm pofpmi *

^pr«j»rij A qnibusminiftris hocfacramentum coficia-


ftitwinjOri tur , non vtilircT modo, fed neccffario tradendungi
Vk^tamu
vidctur: mm vtij,quibus Driccipuc hoc mohuk
commilTttili iUud &n&t\ Sc religips2r curare
ftudeanc , turn* vtncqufsfanquam fines fuos
egrcffiis ,in alicnam poflreflioncm tempeftiui
ingrcdiatur, vel fupcibc urumpat: cum morn-
1.4* 14 i^ibus ordiacmrcruandmn cfTe Apoftoiusadmo.
Trit^iex ordo Dcat : DoccaAtor igitur fidetes triplicem eflc
Uf^!"^ eorum ordiDesn:acio ptimo qoidem Epifcopos,

Digitized by Google
ftSacerdotcscollocandosefTc: quibusdatum cftprf"*"
vtiure fuo, non extra ordin^na aliqua porcftare^ & oj**
hoc munus e^erccanc. ijs cnim in apofteiis prse-
iDcptum eft a Domino : Eieunces baptizaterqttS- jutduit.
ne gramorem illam docendi populi
01$ Eptfirof^i »
*

curamdcferctecogerenrur, ba{>cirmi minifteriii


faccrdotibus rclinqucre folitt cflcnt. Quod verb
ficcrdotcsiure fito hac funCkionecxerceic^itavc
prflcnce ccia Epifcopo miniftrarc bapcifmu pof-
ftiCy ex do&rinz Patru, Sc vfa Ecdeiue coftat. ei
cum ad EuchariAii cmilecranda infticuti (int,qa<;
cftpacis , & vnitads facramcnrum r c^nfenta-
ncurafaii potcftar^m ij? dari omnia ilia admini^
ftraodi, perquacneceilanohuios jpaci?:, &vnita*
ris ooUibKec parciceps fieri poflct. C^pd fi aliqoa- vkietM
do Patres (acerdottbus fine Epifcopi vcnia^bapti-
zandi mspcrmilfam non eflc dixcinnr : iddeeo
qui cents anni diebiis Iblemni cacrc-
bapriTiTio ,

menu adminiftrari confucuerat , intcUigendum


vfdetar • Secdndnm miiiiftrdtaih locum obrl-
Beor Diacoiin i]mBus fine Epiftopi ant (accrdo-scomdia^r.
tisconccfCii^ non liccrc hoc facrameatum admi-
niftrare plurimalandtonim P^ttium decrcta tes- Dffcol!!**^
,

ftaocur Exrrcmus ordo iltonun eft » qui cogcn-


:
^

ft^neccflitace, fiA<^ roletimibos<«emontjs bapti-^^


arc pofTuM s qud Ai-nttmerofiint bmnes, etiam
ocpopulo 5 Hue marcs, Imc tL^mmsE ,quacanquebibcnrur.
illi frdlam profiteantur. Nam &
ludcpis quoque,^"^*^'^*'^
infidclibus, &
H4?reuds , cum neccfliras cogit^JiSu'*^'^
hocmunas pcrroifium eft : fi tamen td efficerc
fropofitum eis fiicrit, quodEcetefia Catholica^^^V^^^a!
m CO adminiftradohis^cnerc eflRcit. Ha^c auccm i»tifiuo c*iw#,
cum mulca vcrenim Patrum & Conciliorum ,

dccrctaconfirmarunt, turn veroafacra Triden*


tuu fynodo anadfcmain eos&nciefifri «ft^qitt dt-
ceie aaddanclMpciaiEiiiai.qiii cc|am dadir H^-
reads.

Digitized by Google
174 CATICRIS* ROM*
iccicis in nomine Patris , & Filij, & Spiritus fan-
,
cum intcncionc facicndi quod facie Ecclefia^'
{kiy
nou cttk Vccuini bapcifmum. In quo profedct
iummam Dommt noftri bofiicatem , & ia«
picntiam , licet admirari . nam cum hoc (acfA*
mcntum neccilarid ab omnibus percipicndura
fie:quemadmodum aquam eius mateiiam inftU
tttitt qua fitfail magis commune cife poseftt
ficedam ncmmcm ab cias admimAraittone ex-
dudi volui c qu amtif s vc didtum eft » Hon omiii*
:

bus liccat folcmnes cxremonias adhiberc non :

S^"*
quidem quod ritus^aottafrcmonia? plus digni-
«<^-.^ci5^fe<iqu54iiiiaas ixe<cfliiaaS9 qaam iacra»
mencumiiabeafic.

Hoc munus ira omnibus promifcue permif-


fum eflfc tid^esnqa arbicrcQCur , quin ordinem'
aliquem miniilrorom ioititucre maxim^ deceac»
mulier eitim mares adnnt;Laicifs item tkst&me
, , derico, turn clcricus coram faccrdote, baptifmi
adminiftradone fibi fumcrc no debcnc. Quaqua
'
.
obftecrices qux baptizare Cdfueperunt, ioiprobi
* ^ d^nofunty^fiip^rdumprarfcncealiquo virosqw
* ' . imius (acr^mfMi conficiendi mi^
^ quod alias viri magis propriu(90flicium videre-
. iur,ipfa'c^^pquaftcui:- .

PfiPfttinis. Ago EiD I T ad COS miniftroy^qui vt hadtcnus


^tw«idg»
dcclaratum eft, ^^apnCmum contficmnc, aiiv^d c*-
liafn miQiArorvilUigenus ^<)uiil^6^(i:am,-&61ii^
^i:em. abJwioueni cifkbi^anii, <at veiciftilfinM^ Ov-

Digitized by Google

PA^f SECVM^A. 17s.
nunc Patrini , oHm fufbeptores,fponforcs, feu fi-
deiuiTorts, cocnmuni vocabulo, d terum diuina*
ttthiicHptonbrnvdcababtuf. De^qdbrumfna*
mef b, quoniam ad omrnes feii laicos perttnret,ac . '
;

curate a Palloribus agendum erit , vr fidelcs in-


I
telligant , quse potiflimum ad illud rede pcificic*
dum nccedaria Hncin primis vero explicate opoc
tct» quae cail(a faemV cur ad baprifnlum prae*'
cer iacramenri hiintftrc^s patrini eiiain ; &
fiifce«
'ptores adiungcretur. quod quidem Optimo mrc
fadum efle, omnibus videbitur , fi mcmmerintj '

bapulmum elfc fpiritualcm regcftcrarioncm , per


quam filij Dei naicimar. de ea enim italoquitio: * *

diuii^ Petnui^itS'icw inodo genid iofiMUe^'MCio-' i.ict.%j


nabilcs^finc dolo lac concupifcitc.Vt igirvir jxoft-
quam aliquis in hanc ^lucem edicus eft , nurrice, !

& piedagogo indiget quorum ope , atque opc-:


,

ra ddaccturj ac do^ina , Sc bonis arcibus cru«


di^tiir : i(k edam'hecefleeft, Vt (^m 6x J^pttll
jx\\ foiftc^vitam*f|>Wttifitlcna vlucrii ih^ ali-
cuius fidci , & piudcntise commitrantur , a quo
Chriftiarlxrcligionis prxccpta haurife , ad pra-
Hemaue piecaus ration em ini^iciii p dilint^atr
qne ica' paulatim in Chrittd adofcTcefd ^ do*
nec tmdem Vfri perfi^dH , iuoslnte Demind eu^
dam: cilm prxfeitim Paftdribus, qui publica: ^,
parochiarum curationi ftxpoCiti funt, tantum .C-iJ^ii
te;mponsnon fuperiic, Vc priuararn illam. curaiti
puerbs? iti fide erudieiidi fofdt^ctc pofliiitJ
Patrinorun
titiivts attteifi yetdftiflimae 'confuetuditii^
V^-..u.^
adhibcndoru
cJarumteftimdnium aDiuo Dionyfio habemus, ^am
currfinquit: Diutnis noftris ducibus f ficcnimf^^^^j!'^^;
. apoftolos vocac ) in men tem venit , &
vifutn eft Eccicf. Hicir-
fufcipcrc jnfaiitcs,fcci^ndum iftum fatiaom mo^ J^^^^^^^
r, quod nafaralef parerites pueti euni cui-
)lttn dodo in diiilnis . veIutipa^dago» uaderent,
^ \fub

Digitized by Goc§Ie
ty6 eiiTBCHis. hqm*
,fub quo
fub diuino pacre ,
flcuc falaationtl &
fandx
fufceptorc rcliquum vitx puer dcgcrcc.
x>p,^£andcm vcib featcauam cooficxnac Uigioii

^ *• Sapientissime i fanAa Ecdcfia coftid-


inbaptifmo tuiB clt,vt non (olum IS , qui baptizac cum ba-
Sf.ux6cii. pria^to , fed cliam fufccpcor cum co ,
qucm fufci-
TriH. dcrefor pfc, cu'iD cius vctis parcoubus amnitate dc-
SiS <a
*"
• Icgitima nupn^m fordeni
fjteActtnao. inter hos omncs ininnopoflidcj

acque

inica dir
ao.qiiJtft.i.
.cap.4c iio. rimaniur, . .

H\> c'muims adeanegligenter in Ecdcfia tta-


damr vt hudum catitQin huius fan^onis no*
men relidlum fit tquidautcm fzuSti in co contir
ncatur, nc fufpicari quidcm homines videanrurj
Hoc igicur vaiuersc rufccptores fcmper cogitec,
hac ppt;i0im$ lege obffri£los efTeyVc fpiciciialci
(e
filiosperpetuocommendatoshabcanc, atqucin
*

ijs,quac ad Chriftianae vitx inftitiicioncmrpcftat,


cuicnt diligenccr, vt iIJi tales (c in omni vita prx-
beant quales cos futuros effc folcmni csercmor
:

nia fpoponderunt . Audiamus quid ea 4c re {an*


VUmJM»(k. dtts Dipoy(Hi$fcribac,verba(ponroris exprimes:
fradnt.
Spondeo piicrum mdudturum^ cum ad ftcram
intGlligentiam veneric, fcdulis adhortationibus
nieis,vt abrepunciet contrarijs omnin6, pro-
fi teatur ^ perag^quc diuina»quac.pollicciuuf(cm
n/A^i^te Diuus Augui^inus: Vos inqoii^^te omiua.f^nji
^•^p^ [Jjj^ vires qudm mulieres,qut filtos in Dapn(inate
fit fto(«i>r- fufccpiftis , mpneo , vt cognofcatis fideiuffbrcs
»uair«»ftc. apud Deum extitiflfcpro illis , quos vifi eftis dc
iacro fpnc<^ fufqipec^* Ac pcofc^^o^dcccc tna?

Digitized by Google
xtmi, cum quialiquod officium ru{cepitin co
diligcntci* cxequedo niinquani defatigari; & qui
fc alcerius p(^dagoguni,& cuftodem pcofciTus cAy
hiinimi pati iiium cfTe de(crtum quern femeUri
,
fidcniy & ciieiitelan} fuam rcteptt »
donee ilium
bpera,&prar/]dio fuo egerc mtellexeric.Qu^ aii- Qy,^ c^iritiu
tern filijs Ipiritualibus tradcnda fint ; paucis D.i"fiiios docc
Auguftinuscomprchcndit, cum dehocipfo Tu- Sjfi^'Si.*
fccpcofisofficiolpqiierecdr- inquic enim : Debet
COS admpnere vt cafticace cuft6diant»,iufticia di*
liganr,ctiarit^em cenednc, &anti^ omhia (vcnbo*
lum rationemDominicam cos doi:eant:DecaIa-
gum etia, & quas fine prima Qhii&utix a:cligio«
his rudimcnca.

Ex his quxmbdo didbi funt facile intclligi^ q^^,„ p^^^^


inuscuinam hominum gehcriGindir huius tute- mfontjuru.
ix adminiftiario committenda non fir^ nimirum
ijs, qui eamgerere , auc fidelitcrnolinCi autfcdu*
lo, & accurate non qucant Quo .

turales parchtes , quibiisndh licet c^m cUrario- J^^^f^j"^^^^


ticm fufcipercivr ex eo magis apparcat^quantum fuo^ruiapcrc
hxc fpiritualis cducario a carnali dillcc, hauctici noni^ffwit.
iupcimis, lud^i, iniideles ^^ab h^oc munere bm-
nino prbfaibendi Aint> ytquiin ea cogitatiotie
&cur%(emper verfenrur; vtfideiveriraccm me-'. .

daci js lemper obfcurcnt i atquc omnem Chriftii-


iiam pieucem e uercant.

QjuiVMrmmmuumtritti^tdtbai ' ^
P (.yK.ti iic bapiiiatuiri dc baptifind fu fci- I'^rljlf™"
plant; fed vtvriusrantum,(iue^ir , nuemulier, sefsioiie.i.^'.

ycl ad fummuqi vnus, & vna ,Ti idcntino Con- fc^rcfon^^^


cilio ftatucij eft: turn quia difciplinx^ atquc ihfti- uc^ mammo-
""'^
tttuoius otdb amulucudiae magiftcptum pcrcu t-
^ ^ '
M bari

Digitized by Google
. ban potcrat: turn quia prouiderc oportcbat ncia
tcr pliueshuiurmodi aAinicaies coniungcrentut)
quaclmpcdirent, quominus leginmo matrimo-
ni) vifKulo homintitn inter homines ibcitta$ld«
lius difFundcrciut.

CviMf Cflrterarufh rerumcognicioqu^ hadte-


nus expofitaefanc fidelibus vtiliQima habcnda
,

fit , turn vero nihil magis ncccfTariuni vidcri po-

tcft, quam vt doccantur omnibus hominibus


• Citrabaptif- baptifmi legem a Domino prjefcriptam eflc, iu
%mnmb faitia Vt nifi p€t baptifini gratiam Dec renafcantur , m
ripotcft.
fempiternam miferiam , & interitum d parenti*
Tride. ticba- bus ,fiue lUi fidcles, uue intidcies lint, procrecn-

lt^Xne"i!* • Igitur fxpius a Paftoribus expUcandiim


iu tifiutbenty qubdapud Euangeliftam legicui* : Nifi quis
nftc«p.4i
renatusfuent ex aquai & fpititu > non poteft in-
ttoire in r e^num Dei.

if An ttkm Ifi^mti mmh fm ImfAumA}


Debaptifmo L K G E M
baptifmi ab Euangjsrlifta loannc de-
^cr""oJSdi
folam de ijs qui adulta ataic
^'^^ip^^^'^^ > rioh
Trid/decKto fuht ^ (cd-tciafli de pueris infanribus intelligent
^^^f dam effe idque ab apoftolica traditionc Ecclc-
,

7. dcbaptif-' fiamaccipifTc 5 communis Parrum fcrntcntia,&

audtoritasconfirmat. Pr^Eterea credendum eft,


noluide Chriftum Dominum bapcifmi facramen-
Prim ratio*
wm, &
gratiam pucrisdenegairi, dequibusdi-
cebat : Smite paraulos &
nolite eos prphibere ad
me venire, talium eft enim regnum cxlorum,
quos amplexnbntur , fnpcr quos inanus impone-
Marc.To. , bat,& quos ^)cnedicebat.Deindccum legimns to
^ccunda*
^ aiiqudm familia^n i Paulo baptizata eOc , fatis
apparet ptteros etiam , qui in illonlm nnmero
Tm^r'"
Gco!it. eraat^laluun foncc ablutos ciTc^Deinde circum-
cifio,

Digitized by Google
1> A R S SECVHDA. I79
cifid, qus figurafaic bapu(ini » cum moremma- uuit.ji:
iini^commcndae. Pueros enimoda4io die cir- jj-^^^j*-
cumcidi IbUros , nemo eftquiignorec. Ac qui-
bus cH cumcifio iiianufadlain cxpoliationc cor-
poris carnis pi oderar ijfdcm bapnrmum,qui eft
,

circumciiio Chniti non manufaCta prudeiie per-


iptcuu eft. Pdftremd vt Apaftolus docer, fi ynius
delrfto mors regnauic per vnum . tnalt^ magis
abundantiam graciir , &:donacionis , & iuftidsc
accipicaces. in vium rcgnabunt per vnum lefum •

Cliriltum. Cixm itaque per Adae pcccatum pueri


cx origine noxam coiicraxerinc: muled magis pec
CbriftumDomitiuiH poflTancgratiam » '& iufti-*
tiamconfequi, vtregnent in vitam quod qtti- .*

dera fine baptifino fieri nullo modo poteft. Qua-


rcdocebuntPaftoresinfa^nrcs omnino bapcizan-
dos, &dcindepaulacim ceneram ascacciii. Cl»i-
ftianaercligionis praeccptisad veram pieca^mm*
formandam efle nam vc i Sapience prardare
.

didlumeft-.AdoIefcensiuxtaviam fuamjCtiacmn
ienueru^aoti rccedec ab ca,
Terdpiintne m Infantei in bApufmo^tdtlm Jf iiitalmJ. .
^

DvBiTARE noji licet quin intfances. iidei


lacrameDCa^ cum abiuuntui?, accipknc : aomquiai ^ >.

menns fuie ailcnuonc crcdanc: fed quia parcn- Jiunc


turn nde , ii parences fidelcs fuerunc i fin ii^mus,
lidc (vt D.Au^uftini verbis loquamur ) vniucjgii
ibeiccaus (anadrum muaiuncufw cteiUfti abiJsf,;^i^i^iJi^
omnibus teOA dicioins eos bi^tfmo offerritqu i-
bus placet, vt oflPefafitur, & quorum- chari rate ad
communioneni(ancliSpuiiusadiun<juiiiur. .

H o RT Ai« D ttltmemagoDpete fidelesfvt Ji- infantc<nio-


beros fttos quampiaium id line pqricola feccrc j;|,Xcl =<;^'
z M
liccat.

Digrtized by Google
igo ' cAxicHis. adii.
itceat ; ad Eccicfiam defec^dos , & folemnibtis
ca?rrmoniis bapcizatidos ctirctic« Nam cum pao«>
ris inFannbus nulla alia falucis compJlrada' ranoi
mil cis baptifmus prxbcatur, rclidKi fit: facile in-
tclligimr , quam jgraui culpa illi fcfc obitringanr,
cos (acramen gratia diucius> quim necenitas
ppftulet , carere pattanioc : cika ptapfettini pro-
pter artaris imbecilliutcm>infinita pxnc pericu-
lailUs laipcndcaac.

»cbi|rriitoii D I V£ A M racioDcin in ijs ieruapdam e(fe


«4ttiiQEiin« qm aditica xiace runc>& perfcdum rationis vium
habent ^ qui (ciUcct ab tnfidcUbus oriufieur» anct-
quae Ecclefixconfuctudo dcclarat.nam Chiiftia-
na quidcm fides illis prclponcndaclt acque oin- ,

ni Audio ad cam fufcipicDdam cohorcaiidi > aili*


ctcmlittiittitaodifutir^qubd fi ad Dominu Deunt
€OfNiertaiican tarn ntxh monere oportet , ne vU
tra rcnipus ab Ecclefia praifcriptum , baptifmi
facramentum diffcranc. nam cum fcriptun; tic:
Nonuides conuetci ad Doniinuni»& de'diticras
dt in di^fli : docendi funt perfe&am conuec«
fionem in noua per baptirmttm gcneratione pcr«*
fitam efTc prartereaq^uo feiius ad baptifmum ve-
:

CO diutius fibi carenduai efle c^eterorum


niunt ,

facramentorum vfu, &


gratia quibtl» Chriitia-
,

*
na religio colitur » cum ad ea fiiie bapdfino nuUi
adiCDSpacercpoific :deinde ctiain maximo fru*
Btt^i qui priiiari 5 quern ex baptHmo pcrcipimus • (i«
«fi(virtiis.
qyidemnonlolum omnium fcclerum . qua an-*
tea admiffafunc, macula, ^fordesbaptifmi aqua
' prorfus eluic , ac coliit^ fed diuina gratia uos or«>.
iiat|CuhiVope,& aBxilio in pofterom ettatli pcc-
«att vitm poflii«fis> iuAidttmqiie ftniiocenttS
tucri

Digrtized by Google
VAKS SECVNDA. Igj
(ueri: qua in re fummam
Chriftiana^ viix catx^^
(t^ fiicilc omncsintcUigunr. Sed quamuis hsec it^
£nt: non confuetttt tamen Ecdelia bapttfinifi-
cramentum huic hominum generi ilatim cri-
bucrcj fed ad ccrtiim tciDpus dhteiendum cflTc
conftituit. neq;CDim cadilatio pcricuIuiTi qup4
^^id^m puerisimmineire (upradidum e(l» con*
iundlum Jiabeccum illis , auirationisvfa pr^dt-
ti fiint. baptifmi fufcipicndi propofitum , arque rrop«ntu«i
confilium Sc mai^e ad^ vicac pa-niccntia (ads fu-
turafTtad grariam, &
iuftitiam,(! rcpcnrinus all- oiuad
quus cafus impcdiac, quo minus (alucan^quaab*
luipoffim. Contra vcn3 hTCdilatioaliquas vide- CMrexpecUat
lurvtilitates aiierre. Pritnum emm qimniamab in aduigs da
, Ecclefia diligcntcr prouidend^tim eft ,ne qms ad
hoc fecramcntum fifto &c (unuLito aniir.o accc- Pnmarttti*.
dar^coriim voluncas,qui baprifmum pecunt, ma^
gi4? exploratur> atq; perfpicitur. cuius Id caufa^n
aiitiquj^conciJijsdecremkgimuS) vt qui exiu- concii. Aga,
dii^adfidem Catholicam vcniunc,antcquaiTiba-teri*cip.»f/
ptifaiusillis adminiftietiu aliquot mcnfes iiucr
Catechiimcnos cflTcnt dcindc in fidci doftrina, ^^^^^
:

<|iiam prpficeri debet » &


Chrilti^na^ vi(a: inititu-
fionibiis crudtuntur picrfcdUus. Prseterca maior rwntu
rcHgionis culcus (acramenTo tribuitur ^ (i ccnfti-
cutis tatum Pafclia? &Pcntccoftcs diebusfokni^
nicaeremoniabaptifmiim fufcipianr. Scd interdu Quaft<!o noil
'
u^mcn baptifmi tcmpus lullaaliqua ncccflTaria
^^'f^^^ff
dc caufii ditFeicndum non eft veltir vitx pen- mt«
, fi

cu|um inftarc videatur ac prxicrrctm & ilU ablue*


»

di fine qui iam fidci myfteria pleni jpcrccpcrint,.


,

quodquidcm Philippum , &apofto!ofum Pitn-


cipcflifeciffc fatis conltat, cum aitci* Cand icis
reginas ci^nuchniTii aIter,Cornclium nulla inter--
pofita mora , (ed ilatim, vtfe fidemample&i pro-
feiii funt baptizauit.

Digitized by Google
Igl CATECHIS. ROM.

ftteuntnbt piimisopas , vt vclinc , propofitum-^

pttl*"**?^' qucfiiilHs baptiftnum fufcipcrc.nam cum vnuf-


Ittiritur. quifquc in bapiilaio pcccaco moriatui, nouairt
viLv rntionem &
difciplinam fiifcipiat , arquum
cftnon inuuo cuiquam , auc recuiaaci, fed lilis
ranrutn qui iponte fua^ 6c libcnti animo acci*
piunt t baptimium prabert • Quare ex (andia^
Uaditinne fempcrfciuatum animaduertimiis, vt
nemini bapriftnus miniftretur, nifi pri us inter-
rogates tucrit, anvclit baptizad. Necvcroin
f>ucris qtioque infantibus cain voluntatem deei^
e exiftimandum eft, ci^m Eccleiist' voluntasi
qux pro illis fpondct , obfcuraca efle non poflit.
Amcntcs qua Pt^itctC'd. aiiicntcs, dc furiofos, qui cum aliquan-

veinon pof- do compotes mentis 5 minlaniam deiadc


ciient
itnt ba^iti-
zari.
inciderunt , tempore nullam bapcifiDi
vr qui co
Aifcipiefidi yoluntatem habeant, nifi vine pericu-
|um immineat ; baptizando$tion efle : cum au-
tcmin vicx dircruiiinc vciiantur,fi antcquam
furere incipercnr, eins volancaris ifignificatio-
fiem dederunt , abiuepdi funr : Cm mm
us , a ba-
puTmi;»dminiftr^ribneabftiiieduin eft. Idemque
iudkium.de dormiemibus fieri debet. Quodfi
in mentis poteftare i^unquamfucrunt, itavr nul-
lum rationis vlum habuciuir,eos in fidcEcclefiac
|3on Tccus^acpucr OS , qui ratione carenc , bapci-^
zandosefle, Ecclefiaeau&oriras , &
confuetudo,
fatisdeclarat. Verum prstter baptifini voluntas
141, fides eriam earatione, quade voluntatedi-
jiiieft, ad confcqucndam facramcDagratiam
maximent ccliaria eft. Etcnim Dhs &c iialuaroi:
nofter docjiic: Qui credidcrit &
baptizatus fuc-
Terad'r^ui-
Terti nt. ialuusent.Deinde Vt quemlibet admiflbruni
AT
ritLirp<tw.
tit
fj-eierum,& rnal^a^sB vitac'poeniteat^atquc vt ide
ii^puilaum a ptCLatis omnibus abftinere ftatuar,

Digrtized by Google
99U$ ^:ft. alitcr cnim qui |(a baptifinum petercti
n caQKn peccandi conrudrudincfii nollet cmcn- '

dare ominino repellcndiis clTet . nihil enini ba-


gvadxy &viicudadeo rcpiignat, quam
prifnii
coium mens , Sc cpnfilium, qui nullum vn-
quam peccindi finem fibi coniiimunc. Cum ic^-^
2iie bapcifmiis bb earnrem expetendus (it, vt
& cum co coniungamur:
'hriftum induamus ,
pJane conil:ac,mciK6 afacra ablutione reijcicndu
die cui in vicijs , &
pcccatis pcrfeuera,tc proppii-
turn eft : prxCcnim verb , quia
nil^il corura qiiflC
»
ad Chnftum &
Ecclcfiam pertineut, fruftra fi|- ybifrufira
icipiendam eft, I'nanemque baptifmum 'ufti- «^jfjjri
f^^
tlx , & falucis gratiam Ipcdcmus iti eo fucur tur"?biabm-
rum cflc , fads incelligimus , qui fecundum car- ?«»4"™
ncm ambuiar^9 non lecundum (pici^um ^ cogi^
tat:
ctfi qup4 ad f^cramcntum pprpnct, per- AdRom.t.
fed):am eiu$ rarionem fine vUa dubttacione con- ycrusb«pttf«
fequitur , fi modo , cfim rite baptizatur , in ani- t"\Vn^'4^^^^
xno habcat id acciperej quod a fandta Ecclefiagi[^"^«/«'*o^
adminiitratur • Qu^aoaobycm Princcpsi .appfto-
iorum magnac ilU hotniuttiti muliitudini, quivt
ait Script ura^compun^i corde^ab eo ^ reliquis. ^
apoftolis , quid fibi faciendum cflct quajfiueraiit,
itarcfpondit: Pccnitcntiiimagite, & bapti^etur ^S?**
vnufquifque vcftrum &
alio loco: Pcenitcmi-^^'*
.

nij inquirt &


CQUuertimi vf dclca^tur pcccata^-^.
veftif^^Jtem beatus Paufus ^ a4 l^omauos ftri- xdEow.tf.
bens apert^ pftcnditjci , qui baptizatur, omnmo
moiicndum cifc peccatis quarc nos monetnc : St^p^
cxliibeamus membra noftra arma iniquitatis V^^^^jr^
cato^l fcdexhibcamus nos Deo tanquam c0*^
,

mcij?aabu^ufingularc,& duunu bapcifmi bene,


' •
. M 4 ficium'

Digitized by Google
|84 pAxpcHi?. Rpif.
ficium (bla fua mifcricordia addu£hjs tribuit:
dcinde cum fibi zktc oculos proponent , quain
id^cnicflcdcbeat ab omnicriminc corum vica,
gui canto munere otiuuCani; illud cciam in pri-
m^s iChrifttano hominereqairiiad^ intdligec*
vr quoridic tarn iande & rcligiosfe tradiiccre vii
tarn ftudeant , periade ac fi ea ipfa die baptifmi
facramcntum & gratiam confcciiti eficnr quai
,

quam ad iniiammandos vera; pietatis (ludio anu


'
inos,nihi{ tnagisproficiet, quamd Paftore^ac-
curara orarione ezplicaueriat , quinam iin^ ba^
'
ptiUiu cftedtus. ' •

pe eximits
^* baptiimj , vt fidcies magis pcrfpicianc^
B^tifnuere- (e in altilTimo dignitatisgiadu poutos eflfe, ncc Ic
ab CO dci jci yllif aducrtari js itifidi) s , vcl impeto»
'

vJlo vnquanfi tempore patiantur, hoc pn'mum


Primusac tcadci c oportct , peccatuHi fiue , a primi$ parcn-
rrrnpi ns libus oogiuc cohtfaftum, fiuc 4 nobis jpfis com-
attXw. miflum ;quamuis etiam adcp ncfarium fitj vt nc
c&quepcccati cogitariquidem pp(}ei^idedtu|r,adm|nibf{i'huius
CMciliim ficiamenti virtutcrcmitti &
condonari . Id vero

omnibus inquinamencis veftrts. Et Apciftdlus '

z.Cor.tf. ad Corinthios, poft Iqngam pcccatoriim enumc-


fationem/LibiccKiEchaJc quidefuiftiSjfedablu-
tieftiSjfedfandificatieftis. Atque banc do6Jtri^
nam perpctiip dfan^ka Ecdefia tradiiam cflTe^pcr-
p.^MgAih. fpicuum eft. Safaris »tm Auguftinusin libro,
i.4epeccat« quem de baptiftoo paruqlorum con(crjp(irita tc-

Srlap.ii. ftatur Generantc cai necantum concrahiturpcc-


:

" catum oiignale; regencranreautcmfpiritu , non


folum onginaliam,(ed e^am vQiutariocum pec^
catoiTiii^

Digitized by GoogI
rjcqmm fit rcmiffio. &fandus Hicronymusad^^*oSi!
uccatiumj Omnia, inquit in bapciftpate conda-Mi»mcdtm»
pm Cunt cfrimtna. Acne dnbitare ampiius ea de
reciiiquam liccrct, poft aliorum Conciliorum
definicioncm , facra ctiain Tridcntma 5ynodu$
idem dcclarauit, cum anatheipain cos decrcuic^
Juialicer ieiiurc audcrenc, quiue alTcuerarenon
^
ubitarcnc, quamuispcccata^inbaptifmoremtt^
fantur ; ea tamen prorlus non toUt aur radicitus
'

cucUi Ccd quodam modo abradi, ita vt peccato-


;

riim radicesaniino inlixxadhuc remaneant.


que vcemfdem (imdbp Synoc}i verbis vcainur> in nc ^cpccoi 5

renans pihil odtr Dcus : quia nihil jJamnationis-^^*^


eftbis, qui vericpt>fepulri(untcum Chrifto per
baptifma in niortem qui non fccundum carncni
:

ambulant ; (ed vctercm hominem cxacnrcs,&


noiium^qui (ecuduqa Dcum cteatus eft^ ipduen*
res,inE)occnte$,tmi|uculan ^purf, innqxij ac Deo
funt.
{tiledli eflTpftt

Fate ri quidcni oportec, ficuc eodcm loco Dc^^n^pf.


ipfius Synodi aud;onuie decretuin eft^ in bapri- rcentta in tJ.
zatisconciipifcc'ntiam ^ vcl fomitem rcmanere: ucnte*
fed iila verb peccati ractonem non habet. nam ex Piuresuskse
dini quoque Augqftmi fcmcntia , In paruuli$,^^'"\"^l^^
baptizatis concupiicentix rcatus abfoluuur, zd'^l^^^'^^^^^^
agpncm rclin^uttur. atqucidcm alibi tefkaturr wall
Concupifcemiae irea^ms in baptifmate (piuimr,(ed pf^
infirmicas manet • concupifccnrracnim qux cx'l^d!co^-
pc<^cacocft, nihil aliud eft, ni(i anuni apptricio,g^^*^J^
natura fuaiationi r^ugnans: qui cimcn motusa.acp?cca*tI'
C voluntatis conlcniura, aut ncgUjgentiaro con-Jf^/^ap
iundlam non habcat , a verap^ccati nacurt longi
abeft. Ac cum D. Psiiilas inquit : Concopifccn-
J^caTjlbir.'*
tiam ueicicbam oiHtc^ diccret , Non cocupifces: <ienui>.ft

Digitized by Google
10 CATECHUS*
cx his verbis non ip(am concupifcendi vim , ftd,
voJunratis vitium intclli^^i voluit. Eandcm do-*
m.Greg.iib.5» dimamcraidu D.Gregonusiufm $i qui
wgui. cpift.
quidicant pcccau ia baptiftiio fupcrficic
cenus dimicti , quid eft hac praedicatione infide-
liusKum per fidci facramentun} anima pcccaiis
radicitus abibluta , ioJi Deo inh^reat, Atque ad
camr^m demon ihandam Saluatorisnpftn cefti-
moniovticur, ciim apud (andum loann^m aid
iMM]. loms eft non indigec , nifi vt pedes lauer,
Ted
eft mundus totus . Quod cui expreflam
fi

buius rei figuram , & imagincm libet intueri^pro


4*X^I*. Ponac fibi ad contemplaodum Naaman 4yu.
leprofi hii^oriam : qui cum fepties lordanis aqua
ieabluifTct^ ceflantefcripruraj i(a a lepra tnun-
datus eft, vt eius caro , caro piicri videremr.
Quavc baptifmi propria s efFcdlLis eft peccato--
mm
omnium , fiuc originis vitio , fine noftca
culpa contradafint, rcniiflio : cuius rei cau(ai .

&
Domino, Saluatore noft ro inftitutum c£fe cla-
SdTLn"** effc?*
riflimis verbii^ apoftoloruro Priiicfcps , vt alia tc-
msdi om- ftimoiiia omlttamus, explicauic^ cum incjuit:
^STJSStisP^^^fc^F*^'^'' agite &
bapiizerur vnurquir;.]uc
^rtx-bantur veftrum ijinpmine lefu Chrxfti ia remiiliQQeiu
pcccatorum.
33 Anvs cnlfA Ua eium fctnn
, omm ftccato rtmlttmt}
I N baprifmo non
foluin peccata remitcun-
tur, fed 'peccacorum cciam , fcclcrum pcunae' &
omncsa Deo benigne condonantur. nam etfi
omnibusiacranicntis hoc commune eft vc per ,

ilia virtus paflk>nis Chrifti Domini communicc-


tur: de folotameh bapttfmo di&tim eft ab 4po*
\ ftolo,nos peripfum Chiifto cominori,&fcpeliri.
: ex ran6laEcc!efia Temper intelkxir, fine ma-
quo
ximaiacramcnci muuia fieri non pofle, yt ci, qui
bapofinocixpiaddas &i > eiufniodi piecacis oificia^
. f r ' ' qux

Digitized by Google ;
PA R S S E C VN D A. 87 I

quxviicato nomine fandiPacres opera faasta- lam Hcli ba-


Oionis vocariint , imponanmr . Ncc vcro , qua:

diniaduerftncur: qii^ olim ludxis , cum bapti- ^gi^^epfii!


raremur, prafcipicbaC) vt quadraguKa conci' a^-india^i.
naosdiesieiunarent. ncque enim lilud inibcu- cu^aUquan4«
turn ad farisfaiSHoticm pcrtincbat: fed qui ba-
ptifmum perccpiflTcnr ca rationc admoneban-
,

tur, vtfacramcnti djgnitarcm vcnciantes, iciu-


nt)$& orationibus aliquamdijix line lAtcrmilKo-
ncoperam 4^ent»

V A M Q^A M in bapcifmo poeDas pccca-.


romrrT'condonari exploratum cfl'c debet ab co :

tamen poeaatum gcnerc, qua: ciuiiibus ludicijs.


ob graue aliqaod (celusperfoluenda^ iunc^ nen^Q
liberatur, ira vt qui morte dignus (ic > pec bapcif^
muin d pcrnaqucT legibus conftitqtacn> eripia- ,

'Wrrtamctfi vchemcnrcr laudanda cflcc coruai


Pnncipumreligio, &pieca$,qui cam quoquc
^yiimaducrfionem, vt Dei gloria m
fuufacramc-
ids, illuftrior fieret^ fontibus remittcrent, ac cxm^ *

fionarcnt,

^mittHMUTi etmm in baiufm fdUA ^tu (o^ hdnc '{Htm iS


infmifiknU

K FP I c f T praterea baptifmus poft huius vi^ PmntinfoA


XX curriculum, poenarum omnium, onx oi igma- xwmttunott*
kpeccacum confcquuntur , libcradoncai (1 qui*- :

dcnj meri to mortis Domini factum ei]t»vi hsec co^


fciui poflcmns. Biiptifmo autem vt fapra diftum
^
cft,cicommorimunSicnim vtincjuit Apoilolus, -

complantari fadli fumus fimilitudiai mortis cius,


(mul & rcfurre(^lioui$ crimus.

'
Digitized by Google
188 CAT EC |i IS* ROM.
x6 Q^r€ fit h&f tif$imfn tuf^u tmnu ^Atm nw fisAm
uddim}
S I quxrac aiiqais ^ cucftatim poft bapurmum
inhaceriammortali vica» his incoitimodis non
caieamus ; atque ad perfedhim ilium vitx gra-
duin in quo Adam primus hahiani generis pa-
,

rens ante pcccatum coUocacus fuerat , facr^r ab-


luuonis virtutc non transferamur: id qiude dua-
buspc^iilimum decaulis, fadum cite refpoiv
^cbitur. Quarum priitiaeft , qudd nobis qui per
^
YjeuBAcitip.
'
baptifmum Chn(licorporiconiun<5li, atque eius
membra effl-difumus, plus aliquid dignitatis tri-
- buedum non erat quam ip(i capiti nollro tribu-
,

uimefTcc. Cum igitur Chrillus Dooiinus, ec(^


ab imtio ortus fui gratia? & yerifads plcnitudine
habuit , tamcn humanae naturae fragihtate, quani
falcepit, non ante dcpoluic, quam paflionis tor-
menta & mortem pereaiit,ac deiiuie ad immor-
taUsvitaeglouain refucrp^qit. quis muccm* cun\
videat tickles qui iatnpcr baptifmum caslefti^
;i

ioftftfflr gract^m adepti Tunc , adhuc tamen cadu-


CO, &:fragilicO! porc vcrtil i, vcpoftquam multis
laboribuspro Chrifto perfundli, &morteobira
denud ad vitam reuocati fuerinc > undem digni
finCi qui cum Chrifto a(uofempiternoperfrua-^J
^^^^ Altera vcrocaufa cur in nobis poft bapti(l
ui,,
^ raummnrmua$corporis,morbus,dolorum (en-

^ fus concupi(ccntiar motus rclinquatur, ilia
, ell;
vtfcilicct, tanquam fcgetcm , &materiam vix-
tutis haberemus » ex qua dcinde vb^riorem
frudum , atqucampliora praemia con(e-
gloriae
queremur .nam cum patienti animo vitt incom-
: - moda omnia colcramus ,prauasqucanimiaoftii
afFe£tioncs iub rationis imperium diuina ope
«.TiBi.f.
fiibijcimus, certafpc nui dcbemus, forc,vt(i
cum Apoftolo bonum ccrtamen certauerimus^
ciirfiim

Digitized by Google
. PAk$ itCVMO A, 189
tiirram confummaueamus ^ fidem feniaucii-
lhu5,rcpofitaiaquoque iuftitix coronam rcddac
iK>bi$ Dominus in rlla die iaftus iudex . S sc veth
criamcum ftlijs Idacl vidctur Dominus cgilTc,

quos cfiab yEgyprioium feruituce , Pharaune,


t

atqj cms cxercitii in niarc demciTo libcrauic; ca-


mcnnon ftacitnm bcacam iilam promiiilonis tcr«
ram intcoduxic, (edprius in multis> variisque
cafibus cxcrcuit : ac cleindc cftm eos in pi omiflae
teirae poiTeflionem miliflct,cactcros quidc^m inco*
lasc patrijs fedibiiscxtiubauitjqualuaai vcr^na-
Clones rchquasfccic, quasdekienon ootacrunr,
Vt populo t>ei bellioB virtntis i torutudinis &
exercendse occafio nunquam deeflet. Hoc acce-Tertu md^i
die qaod fi per baptifmum , prarrcr dona caeleftia,
quibiisanima ornatur, corporis ctiam bona tri-
bucrentuc 1 dubicaa memo
police »qum mulri;
j^radeiitispotitts vitse commoda quam j futurs
petracam glortam cdiifeaantes ad baptiftnum td*
nirent cdm tamcn non falfa hxcySc inccrta qux
:

Videnrur, fed vera atquc sterna qiuT non vidcn-a,cor,4^


tur , bona Chnltiauu hommi ieaipei: propoiiu
efledebeant;

H V I V s vir.T conditio quae mifcriarum ple-


,

na c&^ia huaui dign'e ambulant fua vocacioneibldus^vim^


fuis voluputiDus &
laedcii$.nd caterit,C^d ^nim^''''' ^"[f^
hobis^, qui iamper baptiltnom veluti palmitcs,tial^"'
infiti fumus in Chriftiim 5 iucundius , aur opta-
biluis efTc poteft quam riucc in humcros no-
J .

ftros fublaia cum duccm fequi , nuilisque auc la^


Ik^bits defacigari aut periculis rdardari » qcip*
tninus ad pnemiom fupernst vocattonis de oni^
fai ftudio contcndamus,alii virginicaui Uuicam,. 4* <

ali^

Digitized by Google
t90 CATSCRIf. mOM* ,

alij do<5trinap 5 &


cotonam alij
pr^edicanonis ,

znarmij paiiiiam,alii alia vtuampi decora iDo^


minotfcccptun? Quae- quidem prxdara Jaudis in-
fignta nemttii dareiirur, nifi prios nos ipCos in
hiiuis a!:rumno(i vitertudiocxcicaiffcmus^atquc
iu acic muicti fteculcmus*

38 .
(^mdfYAtcrcHlfAy fm£ tm^f ion^m, bafnfmoh§*

TmiiifUt- Vt ad baptifrot eflfefhis orario rcdcat, cx«


l^mi *ife.
poneauumciic , huius laci'anicna vuLiucnoy.
D«t iar^do. nonfolum a malis qux vere maxima diccnda
,

libcian, vci iim cuam ex>mi}s bonis


fiinc, ma- &
neribus augcri. Animus entm noftcr diuinagra-
peuffidaniur
"^^cplcwr qiu lufti & fiUj Dci cffcGti Mcmx
, ,

puichr^ dccia quoque(aluus hcTredcsinftituimur. nam vt; fcri-


7!c!^.9?ae'**
ptum clt : qui credidcrit , 6c baptizatus fuerir,
p^cca.'Dnica^ iaiuus ciit: mundatamquc Ecclciia lauacro aquas
invcrbo Apoftolus ceitatur. Eft autem gratia
qaemadmbdum Tndcntina Synodas, ab omivi-
CI cdcndum poena anathcmatis propofita de-
<^afitfP4-
tia. creuir , nonfolinn per quam peccacorum fitrc-
•ttS^j»c(i. miflio , fed diuina qualitas in amma inhsercns,
3st pctitionu vduti iplendor quidam,& lux,qux animaru
-.tf.coBdi. nbftrarum maculas otnnes delct , ip(asqae aoi-*
maspulchriorcs & fplendidiorcsrcddit, Acquc
,

*
id cxfacris literis apcrcc colligitur , cum graham
c^undi dicanr^eainqueijpimas iandti pigaus Hq^
Jcantappdlare*

^frtuntmio- HVic addicur nobiiiifimas omnium virtu-


tuiP'Comrtattts > quae m animam cam patta di^
uinitus- infundancur* Quaredim Apoftolus ad
A4Tit.|» Titum ait: Saluos nos fccu pci laiiacr um rcgcne-
t . . rauonis

Digitized by Google
PARS SECVMDA. 191
rationis fpiiitus fandi, quern eftundit innos abu-
p:rr leliim Chriftum Salnatorem noftrum D.^l^^l^^
Aiiguftinus verbailla abunde efftindit , explana$» iDiieProrp^.
Nimirum inquir, ad rcmiflionem peccatorum/^'J'^^^^^^^
& copiam vuTutiun lam vcio per baptifmum ^"'uunaio
.

ctiatn Chnfto capui tanquam nicmbia copula-


mur & conne&imui'* Quemadmodutn igttura
capite vis manat quaHngute corporis partes ad
proprias funftioncs aptcexcqacndas moucncur:
lu ctiam cx Chrifti Domini plenicudinc in oni-
ncs qui iuftificahcur, diuina virtus, 6l gratia dif-
funditur: qusnosad omnia Clirittianae piecads
officia habiles reddic,

Qm fit vt tot wtiiiibhi in bafufmo cumkti adeo utde 4^


' *
fUtAtem ixitciant}
NoN mirum cuiquam vidcii debet ^fi cum
fanra virtutum copiainltrudi, &ornati fimus;
camcn no line magna diiiiculute,& labore^pias,
honeftasq; acStionesinchoamus^ velceit^abfoU
tttmus.id cnim ob| earn rem non €uenit,quod vir-^
tutes aquibusadkiones ip(k proficifcuntui , Dei
bcneficio, nobis donarxnon fine: led quoniam
poft baptifmum accrrima cupiditatis pugna ad-
Uerfus ^>irity rn rciit^laeft in qua tanien concea*^
:

done animd frangi , aut debilicari Chriftianum Virtutesexit


homincm nondccct : cum Dei benigniiate freti, ""^f^^^l
opamafpe niti debcamus, foic vtquotidiana re-<iunc
<te viucndi cxerciratione , qusecunque pudica
rum»qu.Tcunque iuftayquaecunquf ian&a eadem
eciam faciiia m &iucttnda Videancur : haeclibenter
cogicemus , hxe alacri animoagamus, vc Dcus
pads fit iiobifcum,
Cmhaptifinusfme famlemkirmlnonpotefl} 41 Qv^frtus hu
Ai T E R J8 A per bapnirmim confignamur &us tn ch*.
charactcic, ^uicxammadclcri nunquam potcil«^^^*»
^
dc quo

Digitized by Google^
191 tATSCHIS. ROM*
de quo nihil eft , vc pluraL' hoc loco diflbrahtod
turn liccar cx hisj quse fiipra dida funt, cum vni-
ticrsc dc facramcdtis agcictur, (atis miilta quae ad

MM^^fMUai hocargumcncum pcraaenc»in hunclotom


craDf-
ftoaepio ite- fcrie. 5cd qiioniain cx charadleris vi , ciaturst &
^dLionl^j!^
ab £ccle(ia dcfiniram eft, bapcirmt (acramentum
CoaiijTri4€ -nulla tatione iterandu eflc, ca de rc fidelcs, ne all

«nSlle^'7*^& quado in erroies inducancut, faepe, &


diligetcr a
ij.&fcrsione Partoribus admoncdi funj^Hoc vcro docuit Apo

vtto^M^n ftoiusthqaiens; Vnus Domiiius, vna fide$.» vnu


<i«.apiteti.|>aptifina. DeiQde cuin Rbmanos hbrtatiir^vc
morcui per bapufroum in Chrifto , caucrencnc
\ vitam^quam ab illo acccpiflent ,amictcr6t,cum in
quir: Quodenim Chriltus mortuus 'ctt peccato,*
mbrtuus eft (emehhoc vidccur apercS fignificarc:
.J^
mli^Trad tk« iicut ille mori i^erum no poteft» tta ndbis denu^it

ii^Si^'^inbrj per baptifmutn non licerfc. Qu^brcfanai


ctiam Ecclcfia, fe vnum baptifmum credere, pa-
'^"^ P^ofif^^ur. qiiodquiderci natural, &c ratio-
sr^dwiii
SSj^'^^'nivehemeterconfcntarit'u cite cxco imclligitur^
<^u6d baptifihus eft qu^dam fpirittialis regenera*
tio. Quemadmodum igiturnaturali virrute ie^
mel carifttm gcncraraur , & edimur;aiquc;
in luce
p.Aue.tfaft. vt D. Auguftihus ait: vterus non?poreft repeci-
lie eciarp vna eft ipincualis gcnerano » npc bapui*
xicius vlid ynaoam ternporeiterandus eft.- .

'
^2 ^ ''^ inifAtmm tau Hkitim imttfofnd
dhlHumttr}
Nemo putet baptifmum ab Eccclefia itcrari;
cum adhibita huiufmodi vcrborum formula^ali-
v quern abluit, de qtio ificertttin eft, an.bapcizacus
priusft]^;rit;Si baptizatuses te itenitn hoti bz^
»

ftizo: fi vcro nondum baptizatus es; ego te bapti-j


'* . ioinnomine PatriSj&Filijj&Spiricus fandii. iti
cnim AO impic ueraci^red iandc cum adi unt;ti67
ticbaptifinum^dmuitftrari^ .

Digitized by Google
... VAK9 tKlUA. . ij)J

Tottftnt bapttfmm nnJkknalUftmfa dtu v^nm Sfcrlmin


4i
. H AC
inrediligencera Pailoribus aliquapro- Baptinnu^co
uidenda fixnx » in quibus fere quotidie non fine ^Idtt
.

maxima facramenn iniaria peccatuf. neque enim f««^*


dcfunr, qui nullum fcclus admitti pofTc arbifrcn-
tiir , fi qucmuis fine dcledi; cum admnftioric il-

ia bapuzenc; ^uarefi infans ad eo^ dcfcratur^


nihil prorfus quarrchdom piitatic an is j)riu^ ab-:
: fed ftacift) ei bapcifhiam ^'buunt.
liittisnieric
Sjuin ctiam quamuis cxpk)ratum habcanc, domi
acramcntum adminiftratum cflc , tamcn facram
ablucione in Ecclcfia adbibita fqltni caBreii^cMua
cum adiundbionc rcpeccre oq dubiutnc.q^^odqiUr
de finjclacrilegiofaeereoo (k>iriinc:&eantmacti-r
lam fufcipiunc >quam diuinarum rcrum fcripto-
ics irrcguiariratcm vocanc. Nam
ca b^ptifmi for- •

ma cx Afcxandri Papx auftoritatc , in illis tantu .

pcrmituttur, dc qiiibus, re diligencer. pcrquifira, H^'J;^^^


dubiurp rd^inqiuicur,'4n bapri(mnm mo&diu«fi.
rint , alircr vcro nunquam fas eflE, cnam cuih adr ^^^J^^
iundione baptifmum alicui iceriim adminidrarc.
Qmis eft pofiremusfrHSns wmc bdf lfmi honmbm .

44 ) .

a csetcri qnap cx bapufmo conftquf- J,


P R >fi T E .
'

mur illud vcluti extrcmiim eft, quo rcliqua om ^^Utk*


,

niavidcniur lefcrri, quod fcilicct carli aditum, ch cxii, quod


propter peccacuip prms imerdumm vnieuiqajt ciu&m j^u^
ooftrum parefadu H^c auix!m, qux in nbbisttai»*«^«r«'*"**
prifmi virrutc.effieittntor , cxijs plane intcl^
pofranr,quxm Saluacoris baptifmo concigillc
Euangelicaaudoricas confirmauic, Etenimcali
apcrti Tunc , &Spi]iitts(andtus colunibx (pjqcie i^a^^^i-

mChriftura Dominum defcendch


quo fignilicailimeft eis J qui baptizaiicttr/idittii^i

Digitized by Google
194 C ATECUll. ao MiL

nurninischarifiTiataimpcrdrl , &caeIorum ianua


, noa
reftrari quidem vc fimul atquc bapcizati
iunc, fed vcmagisoportunotempoieintiicdian-
tai;m.iiiUmgipna!i>^^ cumomnm miferiacum
experces « qu^ in beaUtn viram cadcre, hon- pof-
.

icKic , pro fnoTtalt condttione tmmoifcalttarem.


aflequencur : Atque hi quidem Tunc baptifmi fru-
Btptifmi fru- ^Vus:quos»fi quidem facramenti vimfpedtemus

*^^omii'
omncs percinerc dubicari iion paicft:fin
il^s funnw^' ausetvi^^iiaquiMoeaQ}mo age^s ad ilium fu*

acccwfrit .^onfydercmus ; plus mii-


*"Tu.n6id *"c^pi^ndi3m
raicfjcrut- nusuc c^Ieftis grati? & frudus ad.vnum aliquem,
iiuim ^d ail urn. p^r u^nii:e,amnin6 ta^ci opoi cet<
4f " Q(tu eft wmonUmm bafti^^^^

^^8^^^ .CL£OD Apoftolus dclinguarum dono^ad-


^u/i^artSSi. ^^'^^^
ramrncjurt : Sipc ft udu cflc , quae alU
quis loquimr , a fidclibus non intelljgantur:
idem fcrb ad ritus r& caeremonias tiansfeiri po-
ticiuniiit vi
Imagine cnim^ &fignificarionec3rum rci:u
intimagtncs Pr^ fc fccurir »quxm ucTamencogc^ quod
cffcanucuiuf
^jjlQj^j^ fignorumviirt ,
'
& poteftacem fidelis
BMci. * popuius ignorer.non magna admodum ccrcmo-'
iiraium vtifitas futura elTc vidcbirur. Dandacft
Paftoribus opera, vt cas fideles inielliganr,
igiciir

fadcndas , magnoquc in
Jn^ata jp^yr^^ra^ tami^ri

ciScoro'^ail-
^^^^^^ IdvcfS tiim in(tf cuentfum
e^oreiApo- audloritas, qui fine controucrfia fancSti Apofto-
Jifuerunt ; rum finis > cuius caufi caercmonias
adtubfnfiyolucrMniaTacisdDccc. iu eni^a (acra*
rhmtv^. maipi^i cjam rcligioncy aclandlicace ad«
minHlbran ac vcluti a^^^ pbnt praeclara
ilia, &cxitiiiadoni,qune in t o concincntur, in &
animos fidclium immenfa.Dci bcacficia mzgis

Digitized by Google
PARS SICVMDA* 19^
QuatHfluciftint ba/nfmi niH^f

; Om n b s cxicmonix, & precarioncs qoibus ^.^^


in bdprifini adniiniftrationeEcdefia vtirur , ad
tna capita rcdigcndar Con: vt in ijs exphcandis
,

cerius ordo d Paftoribus obfcTuari poflTc , qua: &


uadicaabillisfucrinc auditor um ^lemoria fad-
dlm^renrieahcur, AcpHmiim qiiidem illarum
gentt^cft ,qu«ariteqCiam accedator ad baptifhn ^,^,,1^^!^^ :^lz
lomcm , fcniantur. Altcrum carum , quar, ciiai u- hapummia
adipfum fonrem ventum eft, adhibcnrnr: Tcr-
UUmyCaru qu^ pcrado iacn bapufmOyaddi iolcnc.
Q^o tempore aqua ad baptifmm necejfdrk Hffimmii
fitH mfeixMdA}
, Ik primis aqu i parania eil, qua ad baptifinii
ttoporrct. Confccratur cnim bapcifmi funs, ad-
djco mytlicx vnftionisolfo. ncqiicid omni rem-
'

pore fieri permiiTum cit: fed vaoic maioruai > fc-


fti diiidai'Mies^qui omnlnm celcbernirii, & fan^;
dtlumi optimo habcndi fiinc expc^nmr,
tiire
in quorum vigilijs (acra: ablution is aquaconfici- Quxfunt tfj
tur: quibusctiam tantum dicbusv nifi ncccflitas r'nbflptiTmi
ilitcrfaccrq coegifTct , ia vetcris Ecclcfia: mote ^^^J^*^*^^*
'poiitum fuk, vt bapcifmusddtmmftrarcmr. Sed . :
.

4-
gtiamtiis Eccieua hoc tcoipdrcjpropt^i: commu- «a EpL.
nis , vit;r pel icula, earn confUecudincm retincn-
darfil non luuicairt ; tamen fclcmnes illos dies

P^afcliiP , Pentecoftcs, quibus b iptifmi aqua con*


iccranctaeft a iuinm^cum rcligione adhac ob-
^ruauit. » . ., «

Po ST aquae conrccrationcm , alia dcina j^s


qux baptifinu anteccdiinteXplicarcoportet.aftc-
runmi eniin,vel eda adducucur* qui baTifiiio 11117;
Oandi (iiiit>ad £cclc6ar for^ri^acq} ab riufs in ci p i
N i omm-

Digitized by Google
l$6 CATECHIS. KOAI*
omifino prohibcmur quod indigni (tnt, qui do*
mum Dei iiiL^ucdiantur ,antcquaiTi d fc turpiHi-
fcrnitans lugum repulennr,& totos (r Chri-
ito Domiao , ciuTque iuftiilimo impciio ad*-
dixerint;

*
mifMHiUsniedHMfiinttxfloYMl}
Sacerdos a pulfantibu^ & ad baptiC ,

Ex chrifti mum a(pirancibuscnaaicxquij:cccdtbcc>quidna


tSzanai^'
ab Eccleda pctant ,quo cognicot primum cos
f!mclauU4 Chriftianx fidei doArinam , quam iti bapdfino
bai^ttfnuim
proficcri dcbenr, infticuic id autcni Catcchifmo
:

Marc.i^. cfhcitur, cntus initirunonis morcm a Domim


Matthai,
aatoris prxccpto manafl'e, nemo dubicare po-
. tcft , ci^m ipfc apdftoUs iu(Ienc» Ice in mundam
vhiucrram* & docete omnes gentes bapclzantes
'cos in nomine PatriSj& Filij , <k Spirirasfanfti,
doccnreseos fcrua'"** omnia, qu^cunque man-
daui vobis^ex quo liccc cognolccre bapcifmum
non cHe ad m i n ft randum » priufquam funaina (al-
i

cemrcligionisnoftra: capita, exponanmr.

CLy o n t a m Catcchifini ratio cx multis in*


S^'^cxrouli terrogationibus c6ftac,fi
is,qui inftiruitur aduica
tisintcrrpp-spcarenierit , adcaqu^c rogancui ipfc per Ce rc-
lljj^^^fpondcc; li autcm infans fit , pro illo rponfoiitc

refpondeCy foiemnemque fponfionem faciu :

51 <^ e|l Ixmifmi qm Oubuiufmfubqatm vfm}

Jfui'dfe^oUl
ExoRcisMVsad expellendum diabolum^
aMoe. ciufque vires frangendas, &
debilitandas , (a-
cris , ccUgiofis verbis > ac prccacionibus con--
: ficinir.
Cur

Digitized by Coogle
Cut eiif^ ^ qm bafnt>iitMs on fil Adtmuunt} ^
ji
AccEDVNTad exorci(mum aliat oercmo^
ni^; quaramnngulae, vc qu^e tn)^lticx (int » pro^stUt
priaai ,atqueilluftrcm fignificationcm habcanr. •S*'^*
Nam cnm fal in illius os , qu: ad bapcifmum ad-
duccodus hoc fignificari peiTpi-
eft, infcncur,
cuum«ft»eani fidei do£i:rina»& gratis dono con-
fcquutaram efle^ vr a peccatoruiTi putredioe li^ .

bcrecur faporcmquc bonorum operum pcr-


,

cipiac, &
diuinac (apicna^ pabulo delcdeiur.

Qmd fthi vtdt cfHcU fiffmm mnlti^ mfci^^fdnlbHS Si

*
Obsignamtvr prartcrca figno cruci^Stgnfi ciuas.

frons,ocuIi, pedlus humeri, aiircs qux omnia


,
:

declarant baptii mi iin'ftcrio rcnius bapcizati apc-


^riri, ac roborari , vcDcumcxcioercpracccptaquc
cms inteliiger^ , ac (cruare pofllu

fiatmqm i^i bafttfmifontmm^


*
7
Saline tfplt*

quern D ominiis iafferat oculo; luto illitos filoc?


aquaabluerc , kimen recuperauirjitactiamintcl-
ligamus facrae ablutionis cam vim cfk , vc menti
ad ca^leftem vciicatem pcrapieadam » iumcn
afferat.

Hf $ quat diximuspcradlisad baptifmi fonte n^s'^muum

vcniunt , ibiqnc ali« cstrcmaniap, 6c ritus adhi-


bcntur:ex qiiibus Chritmn^religionis iwmmam
licet cognofccre: Saccrdos enim, ter
coccptis ver
Abre- fducet ruB<
biSf eum qui bapuzandus eft mtcrrogat ,



» ' '
'

N J
nufttias

Digitized by CoogI
199 C ATEJC HI S.'^RO M.
aa qirtftunf nuntias SataHx 6c omnibus operibus ems,& om
^^'iJf***^mbuspompiscius? Atillc, aut cius nomine Pa-
crinus, adfin^ulas intcrrog.itioncs , rclpondct

Qujg/jtyi,^,,
Abrenuncio. Igirurqui Chrifto nomcn datiirus
renimttatio- pnmum CM^tk » 8c I'cli^iose poUiceri de^
cft, lioc
bet^fe Oiabolum&mundudeiereneyacnullHVQ*
qua tempus fore, in quovrrumq; veluri hoftcte-
Qaomodo ba teiriir uiii non deicftctur. Dcindc adipfum ba-
,

ptizaoaiis n-
fonicm conliftens , interrogatur afncerdo-
iifi^^i

itcfft 4cbeic ce hocniodo Credis in Dcuni Patrcm omnipo-


i

: tentem^uiiilererponder. Credo. Atq;uadcin*


ceps de feliquis (ymboli aritcults rogatus, fidem
(iiam folemni leligione proticetui. Quibus fane
duabus fponfioniDus, omnem Chnllianx Icgij
Vim, &
difciplinamconaaeri perfpicuam cit.

McmoCiiu^- CvM iam bapnTmum adminiftrarc oporret,


tur inuitu*.
quaerit iacerdos ab eo , qui baptizandiis clt: num
baptizaiiveiic? mioquidem perfe^ vel cius no*
mtne> fiinfansnt, pacnno annueme, ftatim tii
nomine Patris,& Filij^ &: Spititus fandi, filatari
aqua cum abluit . Quemadmodum enim homo
fua voiuntatefcrpenuobediens ; meritodamna-
Ctts.eftdca Dominus neminero iad fuorum nume*
tinn I nifi yolantarmm miliccm adftribi voluit;
vt diuinis iuflts fponce obcen^^eras, ascer^am (a-
'
lutcm confcquerccur. '
'
'

P o s T Qj^ AM baprifmus abfolutus e(^, (kcer*


dosfiimmi\m baptizati yercicem chrifmi^te per*
ungit, vt idtelligat (e ab eo die Chrifto captti tarn
quam nicmbriun cqniunclum cHc , ataae cius
corpoiiinAcum » dceare ChiUtianum a Chrifto,
\ Cbriftiim

Digitized by Google
PARS SBCVKOA* 19 9
Chriftum vcio \ achrifmateappciiari. Quiave.
^ ^ ^
rb chnTma (i Muticcr, cx j
s laus intelligi ^uu; tunc deVacriici.t.
^

£^m'4o$ prat* diuu^ AmbioOus ccftac^r, '

N B V 1 T poftcafaccrdosbaptixatomvcftcalv
1
ba dicens
, 3 Accipc veftem candidafti quam iiri-
maculatam pcrfcras ancc tribunal Domini noftri
*

lefuV^hnfti* vchabcasvium aetcmam.


int^nti-
vcibis
bosvei-6 , qui vctticu non vijuntur, ijfdcm
fiidariolum datar, Quofynnbolo landi Patrca
fianiticari decent , luni rcfurrciaionis
glorianit
alquarn ,per bapnfmum rcnafcimiir , rumnito* ^

rem &
pulchruudmem qua diluriv pcccatcv
,

mm macuiis »anima in bapt^hio oinatur ; turn


quam m oip-
innoccntiam , atquc integritatcni ^
Xii viu baptizaius fcruacc d<:bci,

C
1 R E V s ardens in mahiim traditoriVt often*
quam iivba*
dat fidem, charitatc inflatnmaiam
tifmoaccepit, bonorunv bpcrum Itud^o aka*
dam , atquc augcudam ciTc; :

NoM I
la quod ad cxtfcmDm

fumcndum
baptizato im^
eft . qui prppW
ponitur ab aliquo
:

excelkntcm animi piet^ircm , rchgtoncm & m


fanaorumnumerum lelatustft. ita cnuii facile

vt quia nofnini$ fimilitudmc ad lanetitacisr,


fict
pi^cerc^^
& virtiuis iwitaribnem ckcitenir ; >ic
cum quoque prccetur &
cjpem imitari ftudcar , ,

aduocatnni turn ad lalutem animutum otnvh-;;^


focrcl fibi
vcmurum cflc,<sii-^rc rc- f^dim.
torooris acfeudcndam,
f :
N 4 prciKP*

Digitized by Google
too eATECHIS. ROM.
,
'
pcehendendifunt qui gcntiIiumnommaj|^eQ^.
• rum pra^dpu^ 'qui fceler^liffimi foe
ligmtcrccmieaan imponunc : cum
cx cointcrtigitpoilic* quanti Chriftianac picutis
ftudium faciendum exiftinvej:, qui impiorum ho-
minum memoj^atantopcre dele&ari vid^tuiry Vc
vdtnt fidelium atircis huiufinodipcofiuiis noms^
mbtt^ vndfaoe circtimtoiiarc.

i|iio|iit. H^c de bapdfmi (acramento H i Paftoribof •

• r • •
. explanatafiierint » nihil eorutn'feri P^terintifiim
t(ic videbicu^, qus adhaccogniriohem maxim^
pertincrc cxiftimanda funt . iDcmonftratum eft
cnim , quid ipfum baptifmi nomcn fignificcri
quasficeiusnarura , &fubfl:antia; cum ex <}ui^ ;

bus parcibus coftcn Di£):um eft,a quo inftitanis'


, , fuerit , qui mintftri ad conficiehdum Kacramcn*
^
tiiin ncccirarii (int , quosue tanquam pxdagoeos
ad fuftentandam baptizati imbecillicatem adlii-^
t>6|:e oporteat. Traditum eft eciam quibtts» Sc.
queUDtadmodum aiiiinfo aflfeftts baptiunus admU
luftiari debeac , qux fitetiis Vtttas , efficieii« &
. tia : ppftrcrpo quiricus, &ca^rcmoniqe ferucri-
\ tur , qUatum propofitaracro poftulabat, (atis c6- -

pios^ explicatum eft. Quae omnia ob eamprasU


cipuf catffam doceoda efe Paftores .meihine*.
^tnt '/vt fidetes in hUc cura ^ &
cogitacione per-
JJctuo vcrfentur ; Vt in ijs qux fondle religiosi &
popbodcrunt, euro baptiuno initiatifunt,hdem.
jferuent acque earn vium iafticuanCt qu^ iapdiC^.
&aim Cbnitiaiii lionUms pcofeffioni rc^oiidcac^

DE

Digitized by Google
9 AKS secvndA. lor

DE CONFIRMATI ONI5 *

SACKAMBNTOt
CAPVTIII. -

» >

'
51
in confirmatiohis (acramento explicando Quantuf fu
paftoramdiligciitu vnqua rcc]uirendafuit,nunc fi'i?i«i'om«'^
ccrteopuscft illudquammaxime illullrarc, cilm i»"tepptu«
infandta Pei£cciel]ahocfacramentum a mu^-'^
us bmnino prstermittatot ,paudifimi veto fint»
^iii ^whx
gratis fruAam, quenn deberenc , ex
CO capcrc ftudcant. Quarc fidelcs lU dc huius fa-
cramcnri riatura, vi, dignitate , mm
in die Pence*
codes, quopra^apue dicadminiftrari foict, turn
^iijs etiam diebu5»cum id Paftorcs com mode fie- £p'u6
fi pofle iadicauerint,docendi erutit^vt incelltganc^^^
nonfblum negligendum npn cffe , fed fumma
turn pictate, & religione fufcipiendum, ne ipfo-
rum culpa, maximoque malo eu^niat , vt fruftra
iti cos 4iuinum hoc bcnefidum coUatum eHe
'
Videatur.
f - •

Qj£ o N I A M qui baptizacuscftjcum ab Epi- jPfSSncur


'

(copo iacro chnfmare vngicar» addicis faleaibus


niis verbis, Sigpote (ignocracis»& confirmo tc^^f^K*^*^
thrifinate hduiis , in nomine Patris , Filij » &
Spintusfandlijnifi aliud cfltcicndam impediar,
-

noux virruris roborc firmior, atqucadcopcr-


fedtus Chrifti miles eiTe incipic.

1n confirmatione veram , ^P^opriam facra-n^JJ«^j^«


meo raaone CaciioUca Ecclefla lemper agnouic: <Tx^ai^e
N f 9uod

Digitized by Google
lot CATftCHIS. JLOM.
quod &Mc!chiadcs Poiuifcx,& plures etiam alij
^^^Jjj^^
ilarant.At fandus Clemens eius vciirads do-
'
drinam grauiori (entenda comprobarenon po«
ItMeicli i'.
Ittqaitenim: Omnibus feftuiandiim eft fi^
ific]^titoi.aii*nt mora
renafci Deo , & dcmum
ab Epifcopo
Irucnl^Jp^ , id eft, fcptiformcn gratiam 5piriius

Ijjfjjft.^.ad landi ^cicipcrc; cum alioquipeifc6tus Chriftia-

^tit ^
iui.
nequaquam effe poilit is » qui iniuiia & vo*
,

luncate ^non antem neceifitate compu Ifus, hoc


facramentumpr^etermiierit s vtaB. Petro acce-

pimus, & caeteri apoftoli prarcipiente Domino,


docucrunt . Hanc vcro eandem fidcm do-
iiiitvd. fua congrmarunc qui eoxlem fpiricu pknf
»
>ro Chrifto fan^uinem profuderunt, VrbanuSf
i; ibianus , Eufebius , Rotnani Poncf iices quem^
'

•admodum ex eorum decrctis licet pcrfpiccre.


Accedit pra^terea fanilorum Patrum confen-
rninayf. <}e ticns audoritas: inter qups DionyHus Areopa-*
, Athenatum Epiicopus, cum diccret ,^ua
lccaiMMr.c.*. gita

ratione hocfacrum vngiientum conficere, epquc


vti oporteret,ita inquit:Baptizaium faccrdores in
daunt vefte congrua mundicise, vc ad Pondfi-
cem ducant : ille vcr6facro, atqiie prorfus diui-
no vnguento baptizatum fignans , facraalCmae
communionis paritcipcm ncit. Eufebius qao«
m fs.1.ti. ^ 4ue Cxiarienfis tantum huic iacramento tributV
Bcdcf. vrdiccre non dabitant; Nouatum Ha?rciicum
c*p.4j.
fpiriium fandtum promcreri non potuiffc quia, :

S>.Amiv?nff. cum baptizatuscuet ingrauixgtitudine (ignacu*

^vimA^i V nop ^ft fignaras. Sed clariflima ha«


'
bemus huius rei tcftimoniatumi diuo Ambro-
aacra.cap.2. fioincolibro qiicm dc ijs qui inttiatur infcripfir,
^.Anpi'ft n
^"^^ ^ ^ Anguftino in libiis,quos aducrfus Pcti
s.ron.ifr.Pel liani Douatifts cpiftoks cdidit: quorum vterque

adeo de huius iTacrainemt wriute nihil dubitari


|>oae

Digitized by Google
PARS 5ECVNDA. 20J
pofTcexiftifnaiuc, vt earn fcripturr ctiam loci5Cmti<rrmat?«
doccat» ac confirmet.Quare alter quidem vetb3 ^orullcl^
Aportoli, Nolitc conrriftarc Spiritun (andii firwttiir.
ilia
Dei in quo fignaci cftis: Alter vcro quod in pfil- ^^^'^
,

mis legicur. oKutvngucncura in capice , cj^^o J pw^iii,


defccndk in barbam , barbam Aaron: turn lUud
etufdem A|>oftoli: cbaritas Dei ditfuia eft in cor* A4
dibus noftris per Spiricum (and^nm^qui datuseft
nobis : ad confirniationis iauiaaicnium refciTi «
teftatuseft.

Qh/l if ron/nMliovar hdftlfmi £f[efmu} 4


Qj^ A M V 1 s a Mclchiade diftuni fit, ba- 5 j^^i^i,
piiTuuim confirmationimaximc coniundlum ef- i" mea.cuuu
2e : non idem tamen (aaamcacum , ied ab j^^fftl^e^
altero long^ difiundum > cxiftimandum eft.
^^""""^IJ^'^*
cbnftat 3 enim variecatem grange , quamfin-^^
eula (acramenta n ibuiinr, &: rei Icnfiinis fubic- vnaedtriin-
tbp» qux ipfam grariam lignificat, efficere ,vt
varia quoqiic, &diucrra facramcntafim.Cum •

tgtttir bapcifini gratia homines in nouamvitam


o ignantiir • Conflrmatioms autem f^cromcntat
00
qui iam gcniti funt, viri euadanc , euacuatis,
qiias crant pariiuli 5 fatis intelligicur , quantum
in naturali vita ^eneiacio ab incremento di-
,

ftac, rantundemmter ie difTene baptttitiumiqui


irgencrandt vtm habet » &
codrmationem, cuias
vfrturc fidclcs augcfirUfit , & perfedlnm animi
robur aiPumunt Pr.rcica
. quoniam iiouum,
atque diftin^tum facramcnn i^^cnus conttituen-
dum eft » vbi animus in nouam aliouam ditU*
cnltattm incurrit 5 facile per/pici poceft quemad-*
moduro baprifmi gratia ad mentem fide tn^
fbrmaodam indigcmus, ita'etiam maximccon-
ducere p fidclium auimos alia gratia confir^i
maciiVt

Digitized by Google
M4 CATECHIS. ROM.
mari, vt nuUo po^naruin » fuppiicioiura, mortis
periculo ,auc metu d vcra^ fidei cofelfione deter-
. rcdntur. quod quidem cum (aero confirmatio*
Jiischrifmatccffidatur , cxco apcrcc colligicur,
huiusfacramenti rationcm a bat)nrivio diucrfim
«.Me!c|i.PP. eflc.Quari
Mclchiades Potifex vtriufq: difcnmc
citata cm Its accurata orattonp pcrfequstur, ira fcubcns I n o^-^
:

&
homo ad miiitiam recipimr , in con**
cap. spirlttis firmationc coarmatur ad pugnam. In fontc ba-
^^"^^ pufmatis fpuuus landus plenitudincm tribuit
ad innoccntiam; conhrmacionc autem , perfe*
diione ad gratia miniftrat:in bapcifmo l egencra-
muc ad vicam»poft baptifmu ad pugna confirma-
mur: In baprifino ablutmur* pelt baptifmu robo«
lamur: regeneratio pei (aluac in pace baprinrm
recipiente.c- confirmatio armat,atque fnllruit ad
agones. Veruni base iam non folum ab alijs Con*.'
^/^^'^ tradita» fed pratcipufe a (acra fynodo Tridcn-'
s niKiMsTri-
dlnunrrer"! tina decreta (unt ; vtiamdeij^ non folum dlitcr
fcuiircjfcd nc dubitare quidem vUo modo iiccac.
tTonc!"'^*

Qv o M I A M Tupra demonftratum eft, qulm


ncccnariumeffLtcommunitcrde omnibus facra-
mcris doccrc , a quonam ortum habucrint; idem
etiam dc confirmarione tradere oportcr vt fide*
,

ehriiiuscoii'l^s huius (acramenci (andbitate magis afHcian-


^rmnionit tut* Igicut k Paftoribus ezplicandum eft , Chri-
s.Fah/pp.m ftum Uominum non folum etus auftorem fuid
iTc, fed (anito Fabiaoo Poncifice Romano teftc,
^"!^**ett**
Ipifcorfetit.chrifmatisritu, & verba, quibusineiusadmini*
t0m.a.c6ca.
(bratione Catholica Ecclcfia vtituc^ pracccpiiTe.
exijsfacile probari potent, qui con-
omnuracra- ^"^^ quidc
wwf% a cbri hrmationcm (acramentaro eiTecottfitentur ; ciim
iSt?*"**"^' facra omnia myfteria,huraana5 naturx vices fu-
pcrcQC#

Digitized by Google
FARS S£CYNDA. 10(
percnt^ nccabalio^ quam iDco, pol&ntinfti«
till . lam vcro qux fine cius par ces , ac primum
quidem dc maceria diccndum cfl*
Qn4 efifacA bm$ myfiaij nuuiM} ^

H AE c JchriCmgL appcllacar;quo nomine d Grx- ^;;-/iYuL


CISacccpto , ctfi profani fcriptores quodlibcc vn- nij.
guenti; genus (ignificant: illud ramcn, mii res cii-
uinas craduatcoromum loquendi conluctudmc
iiiUtfd tantummodo vngnenmm accommoda-
runt ^ quod ex oleo &
baliamo » folemni Epifco-
pi confecracione conficttur. Quarc duac res cor-
pore^e pcrmiftae , contirmacionis marcriam pr«-
Dcnt; quar quidem diucrfarum rerum cou^pofi-
tio qacmadmodam muitiplicem Spicitus (andti/
gratiam ,
quaeconfirmationi rribuicur ^ declarat;
ira ctiam ipfius iacramenricxcellentiamfatisofte- cj?til!i!'c!j.*

die. Quod autemcafithuiusfacramcna ^^^^^c-^^^*


liJJj.'^JJ^^^

cum fandta Ei:clefia>& Concilia pei pecuo docuc
rant, tumdrando Dionylio, 6c compiurimis f ^fj^^jj*';^*'
alijs grauiifimis Patfibus traditiim eft , iijipri- eIuico. oticr.

misquc a Fabhno Pontificc, qui apoftolos chrif-


matis confedkionem a Domino acccpifle, nobif- ca. ucvcitm,
que reiiquifle tcftatuf eft.

Qmd Qknm in materia mfm^t'mU figmficAtl > *

N V i L A alia materia quam chrifman$» aptior signitoti*


videripoteratadillod declarandum , quod hoc «i»r>A>Mn<
facraiucnco cfHcicur^ Oleum emm quod pingue
fit, &naturaruamanct, acdifBiiar, grarijrple-
nitudinem exprimit quae per fpuituro Jand:um
: ,

aChrifto capue inalios redundat» atque effundU -

int , fictic vnguemam quod defcendit ih barbam


Aaron, vfqjin oram veftimenti cius: vnxircnim vczUjt.
cum Dcus oico laetiti^ pr^conrort'ibusfuis;acdc.ii;li,^/;
. plenimdine eius nos omncsaccepimus.

Digitized by Google
CAT EC HI 5. ROM*
. 8 Qi?^ halfdmum oleo adm'ixtnm bk tidmonet}
£S1|^*** B A L s A M V M cuius odoratus luciidiirimus
cft,quid aiiud llgnificatyauain fidckSj cumfacra-
^ niento cofirmadonis pernciuhtur, earn vircutum
••Ctr.s; omnium fuauttaccm effundere, vtilhid ApoftoU
qucat diccrcrChnfti bonus odor fumus Dco.ha-
bct pra-iercabalfamum cam vim, vt, quicquid co
circiimlicumtucnt, putrcfccrc nofinat.quodqui-
dcm ad huitts ficramemi vicmtem (ignihcandam
vald^ .accommbdacum v^tdetur cum pUh^ con* ,

ftet,fidcttum animos tarlcfti gracta,qu^ inconfif-


mauone ciibuitiir , pr<^paratos> facile a fceleruin
contagionc dcfcndi putic.

€oa^^o. CoNSECRATVR chfifma folcmnibu^ c^.


ctsudo Wu rembnijs ab Epifcopo « ciiim Saluacorem no-
ita

n^i!^" llrum docuHrc in cxtremaca-na , cum chiirmaris


* conficicndi rationcmapoftolis conurndarct , Fa-
io^u^r^t
s!^Fab"pp-in bianus PontitVxfandicate,& Maityrij gloriacla-
<i»iU.aMu. riiiimus tradidit. quaroqua,cur ita fieri dcbuerit,
jratioiie etia oftcndt poceft. Ecenim m
pier i(q; ali js
(acramentis CHriftusica eorum maccriam infti-
tuu, vc faadicaremqiioquc illi triyuciic. non fo-
JiiiTi enim aquam elemerum-baprifmi efTe voluic,
c um inquic : Niii quis. renaius fiierit ex aqua^&
ioan.|.
fpiritu non poieft, uirroire.in regnum Dei: led
tpfebapttzatus eft , cflTccfc vt eadeinceps vi
ciiim
Kefmurcon-fancliikandi prjeditacirct. quarc didlum a QncflQ
JriTim^urn Chryfuftomo
Aqua bapnfmi purgjre peccara
:

6c fimii.naw!. crcdcmiulu non porter , nifi cad:a Dominici cor-

Kiffi poris fanaificacafuirtet. Qupniam igitur Domi-


chriiiusnoii nu$ hanc confirroacionis mareriam vfu ipfo
, 8c
pomruifvd" rraaationcnonfacrauit,rieceflrariumcft, vt fan-
vcrbis fanaii &
religiofis pra-caunnibusconfecrerur; nc-
?rnmioinT'' q^c' ad alium ea conft^dio , nifi ad Epifcopii per*
{^*'^^^^' cmerepoccit; quieiufdemlacramenciordmanus
yimifter

Digitized by Google
minifter inftitiuuscft.Scd cxplicanda cilrpUTtc-
reaakcra pars,cx qua facramcnctj c6tticinmr,for-
mafcilicet Sc verba, qux ad facram vndioDein
adh b c n t u r : luoncdi qjfidclc<j,vtin hoc facram^-
i

cofuicipiendOi tunc fimtm^,cufn ca proniincia*


rianimaduertunct ad^picuEcm , tiUc u , 3c rcli-
gionem, amnios excitcnc » ne quid c^k&i grau«
impcdimcnci c{k podic*

Hi s vcf bis format coafirmacionisabrolttirar:


Signoce (ignocruds, ^confiniipre chnfaiacc
faluris In noaune Parris , & filij , (pmrus fan- &
fti. Sed tamen fi ad vcritaccm rationcm quomie

rcuoccmus 4 idem facUi probari poccft. bccnim


sacramenti
lacracncntt fannaca omnia conctnere debet, qu»
ipfitts lacramentf natnram ,& fubftantiam cxpli- ^cb?^;*/^*^
canr, Acqui maxime hacc cria in conhrmarionc* Tmruutm
obfcTuinda fuiit , diuina potcftas, quae vcprm- SJc«5SSI»
cipali^ cau(a iu faaamenco opeiatur^ cum robur^^i
anim i , &
fpiritus , quod per (acram vn^onem
fideiibus ad (aiatccn cribaicor; dcmde (ignum,
quo nocatur is,qui in certamen Cliriftian^ mili-
tiaedefcenfurus crt. Ac primum qutdem verba il-
ia:In nomine Patris; Filij , & &
Spiricus (andfcii
quaecxtrcmo/lpcp pofitafuttt: AUi:riim ca;CGiv.
firmo tc chrifipatc faluns : quae medio funt; m
Tcrtiuqu^eirrprincipiofornifElocanuu ; Signo ce
rignociucisifacisdcchuar.QuamqLiarn.fi^na ra- Conf?rraatfo»
tione aliqua probari no poflir,haoc eiJchuius fa-
cranicnci veram ^abfo^ucam forinam « EccicSx ^Mt^
Cathplicar auf^ritas cuius magifterio ita (cmpci:
edoAi fuirnns , non paticur nos ca dc rc uuac-
quam dubitarc.
Qms efl prcpr'm facramifUi conftrm^tmh mmftti} •
ii
^ PoC E R B .etu.Paftores dcbcnt.quibus potiffi-
mum hoius ftcramcnci admiuiftrauo cotnimi (it«

Nam .

Digitized by Google
Nam cum multifinr, vteftapudProphctam;,qui
currant nciquc ramcn, itiitcanmr, neccflc eft, qui
Vjcri &iegiuimi eiu^ mm|]ftn fin^cudere, vc fide-*

/ ItspopulusconfirmationisTacraYiiehtum , gra-t &


Spiite^ifiai ttamconfequipoflit; Solum ita^e £pt(CQptui|

^nfimatiJ^
huius facramcnti conficiendi ordinariam potcfta-
ws.iei;7.co- tern habere, facrae litcrseoftenduRt.Nam in a<5tis

^nfimtio. apoftoloium Icgimusj cum Samaria verbum Dei


neon.i. & accepiflec » Petrum &
loanncfnadeos mifTos,
Samauo orl ciTc, (jui oraucrdnc pro ipfis , y| acciperehcrplii*
aitiisca^.4. rum iandum: nondum cnini inqucmquam illo-
* «»*7* ^yj^ venerat , fed baptizari tantum erant. Quo in
loco licet videre , cum , qui baptizauerat , quod
tantomcfletDiaconuSsConfirmandi poccftatcm
.

ntillarohabuifle;(edtiiantts tllud perfeftioribus


.

miniftris , hoc eft apoft6lts , referaaiu efljbv Quia


cnam vbicunquefacracfcripturx huius ^acrame-.
11 mcndoncm faciunt, idem obferuari poteft.

neque ad earn rem demonftrandam defuni: iari-:


In fin
^o™"^ Patrum,atquc Pontificum ^Vrlunf^^Ea-
c ift.
rebrj/Damafiy^lnnocenrij ,^Leoms,clari(nma te->.
r ftimonia : quemadmodum ex eorum decreris,
i

,
rcop.Tufdx perfpicuumeft.D. quoque Auguftmus gtauiter
^cir«mdi!* ^lUi^ncui^ de corrupta i£gypciorum>& Alexaadrji-:
cpia. 4*ad* norum confuetudme , quorum (accrdptes aude<^

wro$ *Epu«r ^^^^ corifirniationts lacramentum adminiftra-,


oRiKNi. re. Aciurequidcmhocfadtumefle, vteiufmo-
vfrc!^«*.1. di raunus ad Epifcopos dcfcrrecur, hacfimilitu-
^>^cEi>iiK s<j.aa dine poflunt Paftores dcclarare, Vt enim in cx*
f oliux EHi* trucndis asditicijs » ccfi fabri ,qui infcriorcs mi^
i f^T^ln'hima
^^^^ ^^^^ ccmcnta calcem , lingna , &reltquam
I
iioncrmadml* uiaccriam parani, atqj componunt ;abrolutio ta-
aiftrmne* . ixien operisad architedum fpeftat:ita etiam hoc
facramentum quo vcluti fpirituale aedificiu per*-
,

' ficimtauuUoaltOsniiiifumiDo iaccrdociSt ad^


^
miniftrarioptts crac

Digitized by Gopgle
PARS SI CVN D A. I09

fedmi}
ADD I T V R ctiam Pacnnus, qucmadmodura

in bapuiino fieri demon^lratum eft* Nam fi qui ^^;^'/^£^nJ"


gladiaroriani dimicaaonem fabeunc / aUcuiusciir*
indigent, cuius arte , &
confilio doccantur , qui
idlii>us 5c pctitionibas , faluis ipfisconriceread-

^erfariuui poiiinc quanco magis fideles c\im (k^


:

cramento confii^maicionis , quafi firmiflimis zt^


mis ce£iu , ac ipuniti , in fpincuale cercamenf cat
accrua falus propofitaeft , defccndunt, ducis , ac
moaicoris indigcbut^Rcilc igitur ad hums quo- inconfirma^
que (acramenti adminiitraciunem patriniaduo- tione qunntir
candifunct quibuscum cadem fpiricualis afHni-^bl^*.'^"*
tas contungttur » qux legtttma nuptiarumfoe* |^-24-^^^^^
dcra impcdit quemadmodum antea docuimus, '^auouVwz-^
,

cjumdc Patiinis agerctuc 9 qui ad baptifoiuxu


aidhibeodi iuat.
IDibentne omnes Chn^uim confrndtma facvAmtutHm 1 3

(Xv ONI A^ fepc eocnic , vt fidcles in hoc


(acramcnto (lifcipiendo, auc pia'propcia fcltina-
tione, aut dillbluta quadamneghgenna, &:cun-
dacionc YUncuri.(nam de ijs, q^i ad eum impie^^,
latis gcaduni vcaeruDt; ^ v t illud coiitemnere , Sc
afpernari aticleant , nihil eft quod dicamns ) ape*
ricndum eft cciam Pailoiibus , glu qiua:cace,
quo pietati^ ftudio pr^dui ciTc acbeanr , qui-
bus conficmacioaem dare oportet. Acque ri*
htdimprtmis docendutn eft , hoc facraracntum ^^^^^^^^^.^
ciufmodi neccflitace non habere Vriine eo fahuis edia'a raiut€
quis ertV no pollit. qu;imqua verb ncLcirami non J-^"e?df"*^
cft,aneniinc tamen prsecermitri debet fed pouusinuiiotimc
^
maxim e cauc n d u m clt, nc in re/an^uatis plena, Sebcc!^ '

per qUam nobis diuifta muQcraYam iargi itnpct^


O tiumar^

Digitized by Google
iio CATICHtS. KdU.
tiuamc , aliqoa negUgcnua commitcamr. quod
enim omnibus commaniter ad fanftiticactonem
Deus propofiiit , ab omntbus ctiam futnmofta*
diocxpetendumcft. Ac fan^his quidcm Lucait
c(im admirabikm illam fpiritus Czn€d eflfuno*
4ft.«» nem dcfcnbcrec , ica inquic : Et fat^us eft rcpen*
te de carlo Tonus tanquam aduenientis fpiricus
vehcmcntis, &rcpleuit totam domum. Detn«
dc, paucis intcricftis : Etreplcci funt omncs fpi-
rifu fantlo. Exqiubus verbis licet inrcUigcrc:
quoniani domus ilia iandiae £ccle(ice hgurain,
fsc imaj^fnem gerebat » ad omhes fidclcs confir-
Ecadt^ cbri.
2iimf*'*'*^nwrioni$(acra cuiusiintciuf^i abeo die
dudumefttpcrunere Atque id etiam ex ipfius
.

facramcnti ratione facile colligirur. illi'cnim fa-


cto chrifmaic conticroari debenc , quibus Ipin*
tuali increncie|ito opus eft , &
qui ad perfeoum
Chrifttanse religiohis habitum perducehdi (unc.

atnulli id non maxima conuenic: vt cnim hoc
fpcftatnatura, vt quiinluccm eduntar, adolc-
fcanCj atque ad perfedbm aeucem pe£uematir»
etiam fi inierdum quod vuit minus attequatutata
co^r™!I!?o- communis
omnium marer Catholica Ecclelia
nt$ chriiUani vehcmcnter oprat , vt in ijs , quosper bapafmum

tta"p^Sii regenerauit, Chriftiaiif hominis foniiaperfed:^


abfoiiittiir, ablbluaiur. id autem quoniam myftic^ vnAionis
'
facramcntQ efticicur, peripiraum eft; eamad vni-
uerlbs fideles x que pertinidire*

^4 QMjt 4tMi Qhti^i id hocfgaamumm funt admuiulil

.1 1 L V p eciam obiemadum eft omnibus qui*


dcm poft baptifmum coniirmationis facramen-*
turn pdfleadminiftrarr: fed minus ramen expe-
dite hoc fieri ,'antcquam pueri raiionis vfum na-
buerinc. quarefi Duodccimus annus expedan*
dus

Digitized by Google
PAR$ S£CVHI>A. , lit
dusnont yideacur ; vfque ad feptimttro ccrtc hoc
iaccamentamdifferre « ihaxime conuenicNcqiie
cnim ^ofirmario ad faluris nccclTicatciTi inftituca
eft, Ccd vc cius virtiKc optimi ialtru6ti , j^ara- &
ti inaenirdmur y cum uobis pro Chrifti fide pu^

^andtfAi cCki t ad quod (ane pugnac genus pu€f«


ros y qui adhuc irfu rj^ctoois cacenc ^ aemo aptos
iudi^aric.

£ 3t i^m di^tii illud etia efficicor^vtyqui adult!


iam state confirinandt func , (iqutdein nuius (a- "fl^ll
cramenti grariam, &donacon(cquicupiant,eos 222^22?^ fll>»4lll

noh folum fidcm , &


pietaf6m affcrrc , fed gra-
uibra eciain peccara quae admiferunt ex animo
dolere op^rteat • Qua in ce eciain eiabocatidutii
eft, vt^(?<citaedam priusconficeantur, 3c Ps^fto^
rum Gdhortatioiie ad ieiunia>& aha pictati's o^-
rafufcipieiida incitenf ur , adTrt*ofie«tntui que au- i

dabikfi^ , illam ahiiqua^ £ccre^;econfttetudtncm


fenooantfaiii eflie^ vt non nifi ieiuni , hoc facra^ DecMiOcrtr.
mcntu fiiicipereht , quod quidem fidelibus faci- f^f^^;***^'^*
liperfuadcripoflbexiftimandumcft, H huius fa-
cramenti dbna» adtnuabiks^c etiis^U^ inc^^
lexennc.

dnni ,
qui banc ^ta Afpellatm vakut i uptlu ^uAdMii

CoWi^iliMATio failccum'u..^ -^-^..^^ ,.cm.,ri.


tis comune habec, vr, nili impcdimcntu aliquod ms e«cauj.
infcratur,noui gratia riibuacetcnini \i%Q. facraVSc
myitica (ignaeiurmodicilej^demonitratu eit^qux
gratiam declaraac»at^'efl]cittnt:ex quolequuur
a O vc pec-

Digitized by Google
lit CAT8)CHfla ROM.
ore in peccata atiam condoncc, ac rcmittatiquoniam
|fatu vt

pe^mtl^ gratiam fimul cum pcccaco nc fihgcre quidcra


tuiniiiK. nobis iiccc. Sed prater haec qufi cum ali/s c&mu*
nia ceienda fuott primi^m auide illud proprii co«
fiimationi , tribuiair auod baprifmi graciapeifi.
guicnimperbapnlmu Chriltiani cfFcfti funt,
cit.
quad mfantes modo gcnia cemcruacem adhuc 6C
molUdem quandam nabent, acdcindechrifma'
. ttslacramenti^aduerras omiie$ carnis, mundt, Oc
'
diaboli imperils robuftiorcs fiunt: &
corumani-
musin fide omnino confirmacur ad coficendum,
Sc gloiificandu nomen Domini noftri lefu Chvi-*
Biitnm^M*^^^ quo eciam oomen ipfutn inuentum c0c tie-
capitispratpo modubicaric. Nequecmm, vcqutdam non mi^

ftraruJ! nus impcrit^, quam impie finxcrunt , confirma-


ConciKTrid. tionisvocabulumabeo deducitiir, quod olim»
4«w2sr« ^' qui infantes baptizari crane cum iam adulne&
fenc, ad Epiibopum adducebancur , vt fide Chri-
ftianam , quam in baptifmo fulccperant , confir*
marenc: ica vtconfirmatio nihilS catcchcfidiffer-
rc vidcatur : cuius confuetudini^ nullum proba-
m
tum tcftimoniu afferri poteih fed ab eo Qomcn
rei impoficum cfl: quod huius (acramemt viitute
Deuain nobis id confiraiar, quod baptilmo ope-
ran cospit, nosc^uc ad Chriftian^ foliditaris pcrfc-
dioncm adducit ncc vcro confirmat (blum,fcd
:

^^^j^augct criam, dc quo Melchiadcs itaccftaturjSpi-


t9 u)f. own^^^^^
fJfH^'
fandlus , qui fuper aquas baprifmi falnufe**
ro de(cendic allapfu » in fonte plenitudincm tri«
bui: ad innocentiam; in confirmationc augmcn-
ram pracftatad gratiamtDcindc^noaugec n)odo,
led admirabili quada lacione augecHocauce pul
chcrrimi indumcnti traflatione fcripturallgnifi**-

iLuctf,
cauic, & cxpreffittinquit enim Dns Saloacor»cum
dc hoc facramcnto loqucrctui: Sedctc in ciuitatc
quoadufquc induammi vircute cx alco.
An

Digitized by
PARS %£cyunA, Ui
AH ^$ Mfo^olmm tmforlhm njihm mi^hmifimfmt j.
deckrau}
S 1 Paftores voluerint diuinam huius facra-
mcDti cfficienuam oftcnderc^ (hoc vero ad cony- visconiirma*
moucndos fidelium animos maximam vitn habi- ^r^j^^AoF^
turum efle dubicad no poteft) laris eric, quid ipCis mtnuuiii.
Apoflolis c:ucncrit,cxplicarc. Illicnim ante pal^J^^uC.
fioncmjvel fub ipfam palfionis horam adcoinfir-
n)i& remiilifuerunt vt cumDominus coprc^
,

hen^^se^j ^dmfeinfug mttomecennnPetruf


verb , qui Ecclcfiar pecra , &
fundamentum de(i^
gnatus erat , &
lummam conftantiam, excelfiquc
animi magnuudinem prac (c tulcrat, vnuis mu-
iitrculjevocepcrcerhcusfcleru Cbrifti dilcipu*
c0e » non (emel « auc icerum^) fed terd6 negaiie*
ritacpoftrefurrcAfonSoes pi opier mcmm
Tu^
darorum incliifi domifccontinucrinc Ai vcio m
die Penrecoftes tanta fpiruus fancli viiiure cm. 4^^^^
ncsrcpieurum,vC)dum Euangelium J quodcis
comniiYnim crat,noii folum ludarorum regio&c»
Icdvniucrib orbi audaAcT't Sc libcri difpci ge-
rent, nihil fibi feJicius accidcrc polTc cxiftimaue-^ xa.s.
rinr^quam quod digni habercniur, qui pro Chri-
fti»oominecontumeliam»viacula»tocmcnu»cru«>
ces pcrferrent. Habet prsterda confirmacio earn cotorfsmirfo.
vim , vr charaAcrem imprimat, quo fit , vt nulla ^fiiit«a^«
vnauam rationc ircraii poffit ^ quod cuaui in ba-
primio fupra obfcruatum eft: ac de facraitieto 01-
dinis quoque fuo loco planius exponecur. H^ic
tgiturii aPaftoribu^ farpe accurate cxpRcata
ttunu vix fieri potent , quin fideles t cognit*
huius facramcnti dignitatt , acquc vtilitate, illud
fumma cum diligcntia ftude > & religiose fufci-
pcrc ftiideanc. RcAacnunc v(aiiauaeuam4e ri-
tibus » Sc ca^rembhijs, quibus in hoc (aci^ameoto
^^^^
adminiftrido Otbotica Ecdefia vciuir ybreuirec
'
' O 3 pciltrin-

Digitized by Google
»I4 CATfiCHII.^^llpM.
pcrftrinMntur. quae cxplicatio quanto vfiii futu-
rafir>Paltoresintclligcnt,n,qua^ antea didafuf^c^
cum hie locus uajftarccpr ccpeterc yolueriniT/

I A hocfacramento fpirims fanftu^ in ani-


Froni qtittt mos iofundic in ci5quc rpbuf 9
fi<lelii^i;i (cfc
^
vafictir.
fortitudioetti aUgec , vein rpiritualicerramincyi^*
riltter pugnare , &
licquiflimis hoitibiis reijftere
.
qucani. Qupcirca dcdawur , cosnuIlQ ipetUi
^ur yerfccunHia , quaruiti afFcji^ionum fignama-
xime in fronre folcnt appare'rb , a libera Chrj-
ftiani nbbin/s cbnfefliond ab.^^rr/rndos cilc*
'

Pf^eicrca nbci jLUa , qua Chriftiahu's a. extern


Si nQ cruets
veldti miles « inGghibus ^liibuiclam at^ alijsdi*
^hinscur.
ftinguitur , in iUultriod 'Corporis patcc imfip* *

mcndacrac, : '

I p C^o fotipmum teinfOH hoc ficrmenfum c^iftrm}


VMKoRitt 1 1 jt V p qtioque folemni religidne in Eccleiif
^fpTa'S* Dcifcruamm eft; Vi to P/:ptccofte praccipui hoc
Umur. facramcntum admmiftraretur,qu6d hoc maximi
.

die Apoftoli fpiricus fandi virtutc roborati,& c6-


fiiipaci fine i cuius diuioi fyiii recbr^acionc fide^
)e$ admbneitncur » qii^? > quanta^ue mj^^cj^iaia

Aiapiquii '
Q^i tamvnAus»&cpnfinnamj^eftf vtm^
^iMM^ initfmtie tanquamfortem ^ eile
bpbrtpire ad oiaaduerfa , ifidoanimo pro Chrifti
Pacuin^rc* Dominc fefeda,mapu Icuitcr in m axilla ab ^pifco
"
pocfltditur. j^oilremb autcmpax ci datur , vi in*»
celligat fe gratiar dsleftis plcrhtcudinc»Sc pacp quae
exupeiacoinsiem&nriimcorcqutt^ Xtq;

Digitized by Gopglfe
PAHS. J2CVN9A* II5
hjeribmma coru de chrifinatis facramcn-i»iu%,^
fit^quac
tfi i Paftoribu5,non tam quidcm nadis veibi;»dc
^cioncy quam inflatnaco quoda pieratjis ftijflip
aplicanda fiin^ vcea in ani^^ lodmisque tiftcr
,

lttimcogitadom|>f^inj!pKrc yideao

E VCH ARI STI4i


P§ SAC&AMSHTO* "^

C A P VT 1 I I I.

,<iv EMADMODVM cx omnibusfacns my- Sm^^E^^


fietijs qiue opbis canguani diuin^ gratia, cerul- "^^^
,
tra-

^ma itiftrupieta Doniinus 2ialuacor noftcr com* dif^ m'il&f^


mcndaoit nullum cft^quod cum (anAtflin o Eu- raiur t^uifli
cnarilti«facramcuto comparaii qucat : uactiarn (jtcai»ifl,ni
nuJlagrauioralJcui^fcclcns animaducrfio a ^^^O*"™!^^^^^^^^^^
iuetucoda.ci[t^ouim^ re$ Qmm$ianduati$ plena* adqlxli.lv!
vclporiusquacipfaypfeqaftatisauaorc :^ &
fop- ^^{itir^rvu!
tein connrict^neque lanac ncq^ religiose^a tide^ Utcr rocuici*
Apodolus & fapicnter vi-
Jibus tradctur.ld vcro IJIVoT^/j'
dit.&dc eonps apeitc admonmc. Nam ci^ni dc- ncmu4»iiu
claraUct/ c^yancoillifcclcxcobilriai cflfnc* S^^ci!db!Sto
corpus ppmininodiiudiciffht^ llf^tim (ubitcic: irruicrentu
^
Ideo inter yos muitiinj^rmi,^ imt>eci|lcs«& dor pc^au^f

Iti huicfacramcnto diuinos honoics tribucndos

ftatetp fpdgjs illiiftrare ppfTc vidcaniur.

V t €9umiiift}Uf dom maicftascx dignitate.


ttaftctur^ ojnMait^ vi PaftoresPauU Apoftoli
,04/ ratio-

Digitized by Google
1X6 CAT BC HIS. IIOK.
ritioncm fccuti , qui fc, quod a Domino accepe
2:ftfrlSrat, Corinf^^^^ tradidiacpcofeaus cft,impnmi$
^uchitmx hoius facramcnti infticutionem fidcltbus expli*
Tria^ac eL." cent.ica verb gcftam rem cflc,cx Euang^Iiftapcr-
^m^c^z. fpicuc colhguur Citm enim Dominus diiexiflet
fi^oSy in fincm diicxit eos, cuius quidem amoris
Twiii i
cTfamiUai vc<Uuinumaliquo<t»atq;admirabilcpigDUs da-
tioiiif.
ipgjfciens horam lam adueniiTe , vt tranfirec

«
hoc mundo ad Pattern : ne vUo vnqoam tempa>-
reafuisabclTct, inexplicabili coiifilio,quodom-
-
nem naturae ordinem & conditioncm fuperat,
perfccit. Ecenim , celebraca cum difcipulis agni
TrmpTisiiifti^p;i(j.|jalj5^i3Pj,j^^ vt6gara veritact» ymbracoi^

^"J^"*'"^^^
ccderet, pancm accepit, Deoque gratias
Panb^ini/agcns benedixit, ac fregit ,deditque difcipulis
fuis , &
dixit : Accipite,&mAndittare Hoc eft
LucAtf' <^pi'pus m^um 9 quod pro vobis cradetur: hoc fa->
Marc.i4. cice , in tncam commfcrnoracionem* Similitcr.&
I. Cnt.iu
calicem accepit poftquarn coenauic , dicens : Hie
calixnouum teitamentum eft in meo fangume:
hoc facite quociefcunque bibctis in meam conx«-
mcmorationem*

1 l4 V I V s admirabilis facramenci dignitatem^


Dignitasfa- atque cxcellentiamsCiim facri fctiptores ficn nul-
cramcntipiu-lo modo poffc intelligcrcnt, vt vDo vocabulo de«

Hf exfUo-^'* monftrarenc , pluribus earn, nominibus exprimc-


ct>^^^i filut. Intetdum efnim Euchaciftiain ap-
Eucharittia
curdkatil?. pellant : quod vcrbum , vel bonafn jjrati^m , vcl
h^Ia'cor^'S^^^^^^^^^^"
actionem Latine reddere pofllimus,
fup.'iUudtCa- Ac vc&h quidem bona gratia,diccnd urn eft,tum
j^^benwU^.
qtiiavitam aeccrna « dequa fcripcum eft Gratia
. / ptiviu a?terna,pra-6gtuficatt turn quia Chti*
Primtwtf©. ftum Dominum qui vera gratia ; atque omnium

sccunaara- charif uarum fons cll , in fc continct. Nec verb


minus aperce gratiarum ai^iouc interpcctamur:
. -
; uquu

Digitized by Google
FAkS SICVMOA. 117
iiqaidcai cum hacfuriflimam hoftiamimmola*tM»
teus » imtnciiias quatidic gratsas pro vniuerfis in
iios beneficif s Deo agimus : atque imprimis pro
cius grariaf um cxcelTenti bono,quam nobis hoc
facramcnco tnbuu. Sed idipfum etiain nomen osiutiritio.
cum ijs^iwaChrifto Domino geftac(re in hoc ^
imyflmo inftitaendo legimus, optim^ conuenit.
Etcnim panem accipiens fregir, ac gratias egir,Manh.t«.
Dauid qiioquc ciim huius myfterij m^gninidi-^
ncmcontcmplarctur, anccqua carmen illud pro- kCkjTi.
ituntiarcc ; Memoriam fecic mirabiiium faorum ^^"^
Qtfericors , & miferaror Dominu$ > dcam dedic
timetibus fc: g^r atiarum a(%ionem prarponcndam
cxiftimauic, cuminquu: ConfclHot &
magniii-
ccnda opus cius.
(Inform iMcbsnftid/Mijidmn: Commmik,ficU <^ ilmiiMik 4
fdmmeHmmnmindnif}
CvR hoc myftcrmmnomine(acrificijfrcque-J5Meii.Mid^
tcr dcclarccur , paulo port latius diccndum cric.iacriiaiwi,
Vocatur pra?terea comtnunio quod vcrbumcx
:

iJio Apoftoliloco fumptumetre liquet » vbiaic/

Calix bencdi^onis cui bencdicimus^nonneco-


municatiofimgutnis ChriC^i eft ? &
panis quem ucor.xo.
,

frangimus , nonftcparticipatio corporis Domini


eft? Nam, vr Dainafcenus eypiannuit ,hoc(acra- Dimaf. iib.4.
mcnrum Chnftonos copulac , atque ciascamis, ^ f'^^^"
Sc deiratis participes eiiicit , nosq[ue inter nos in
^
eodem Chrifto conciliatv ac coniungi t , vclu- &
ti vniim corpus coa^mentar. Ex quofadtum cft.^!'^^'"*^
- ^
o ^^-'^ loan.
vtlacramenmm cnam

pacis , & chantaris dicc-sacramentutn


retort vtintclligctemus quamindigmfintChri-S^Jii,f
ftiaoo Aomine qui immicitias e.tercent» odiaq
diflidia, di(cbrdfas ,vtfetenr!mas fidcIiampcftcscYarl'ftufn*
omnini extcrtninadas cflTc: cum pracfercim quoti?**^***"**
diano religionis noftraefacri6cio,nihil nos Audio
fins feruarc qisam pa«$ &chariute profiteamur.
P s qiji

^ Digitized by Google
Condi. vi<9r« V AT
1 1 cV M etiain^*A:equencer a iacris icri«^
4.c!77^&7i; ptoribus appcllatur , mquiafpiritualis cibuseft*.
Primarj^io. qup iH huius vit? pcicgnnarionc fultentamur; ti5
c^uiayiam nobis ad xtcrnam gloriam , fijlicu &
ratctrimunit.C^areexyiecen £ccle(i£ Catholic^,
inlticuto feruari videmus > vr nemo fidelium fine
hocfacramcnto eviea excedac. Ac vctuftiifimi
a.c«r.H. quidcm Patrcs apoftolorum audpritatcm fccu-
f
1 , Cans enam ^ppnune facravn l^uchariftiam
intcrdudd vocarut ; qu5d in illo nQuiflim^ casnx
ialuuri myfterio a Chrtfto Dominp'fic infticaia*

"
&fwml

ficS'/^ N o H qqiappftcclcbrata agni Pafcha|i$ coe-


tnai4aca£(i. nam , inftituta eft Euchariftiaj^a cibo^ aut f>otio-
nc illamconficere , aut^funierc licet, quod ab
apoftolis (alutaiiter intro^ui^a cofuecudo , quc«l
]>.AM.ff«.Mmofium vcceresfcriptores mcmorif prodide*
t^^.€^. runt, perpetup rcrcnca,ac Icftiata eftiVt i tcitmi^ .
*
tantuch perciperetur. *-

i^udiiriftiam ^xPLicATA noHiinis lauone^docendu erit


^laftmn!'*'" hpc vf rum cfl'e Cif an.tntu, atq^vnum cx illis fc-
1

Stc.^x.c6cn. prep 9 qua^ fan&a Ecclciia (einperrcligios^ co«


llixiiitc!!' i^i^ac vrneiraueft. lia c^m csdtcis <:6fecrauo fit,
myfteriiifideiappeUatur.Prafcerea^vt iniinira pc^
ncfaaorumllnptorum ttftimonia QinittamuSt
qui hoc inter vera racramenunumer^ndum cflfcy
perpetup icnr^ruptj* ex ipfa tztionc^Hc naturaia*
. cranienp » idem cohuincitnr . £cei||m4ii <K> fi«»
Sha funt externa , &
fcnfibus fubicda Habcc
cindc grati^ jfigniecat jpnf >
^
cffigicntiam.

Digitized by Google
PARS 5ECVN0A. 11^
ittxtereadeChriftiinftinirione tieque Eoangcr
lifts , neque Apoftolus dubicandi locum renn*

Suunc. Quaeomniacumin vniim conucnianiad


icraco^n veiicatem confirmaiid^
(V'gamcnris bp,Q$ .isflc^^^^

* ' *
ftlbmm}

Illvb etiatQ Pa^ocibus diligcotci: obfer-E^^iua^


iiaodoineKt muiu in boc rovAerio e(Ie« quu^^^biupecu.
bus aliquando iacramenti nomen lacn fcriptores racumcu
tnbucrunc. Intcrdumcnim &
confccratio, Hc^^^
perccpciayftequcncer veio &
ipfum Domini cqi- vcrbt mne
.pu5, &
duiguisqui in Euchariftia continctiiy^'^^p^^
^cranicniiim vocari confueuic: inquit f^nim t)\ nuicAii||teiC
Augiiftinus facramcntum hoc duobus cpnftarc, aS^a.^^iSbiuK
vifibilifciiicctclcmcntorumfpccic , &: muifibiir'»»»i.^i^«A>*
came, &
fanguine ipf^us Domini noftii IcCaf^tafl^^
.Cbriiii-. Acqucad cun<Jcm niodum hpc facra- fe"<^'^£^Ji»*
mentum adorandtim cue , nimirum corpus oc sct^i.cml
feni^uincm Domini intclligcntes affirmamus. ^^4^^"*
Vcrum haec omnia mmus propncdici lacramcn- ibidettn.d.
laperfpicttum tjll. IpCcaiuempanis & vini fpc-^^^'?^
cies « veram V ^ abfolucam huius nominis rauo- turracraitiai*
ncm nal>ent» f

Q^oD cscrcra facramcnta materia, vfu sef.xi.codi.


perfidnntur, dum fcilicct alicui adminiftra- J^^F^^j
ri ea c<^oti9git • Bappfinus cnim facramcpci ft€aa.4t
natiir^m ttinc adipilcitur^ ciina re ipia hqnip
aqua abluitur. at vikh ad Eiichrifti^ perfc-
dioncni l^ci$ eft ipfius matcriac coqfccratio:
vcnimq^e icnim facramcntum cHe non dcfiniu
qu^muis io pyxtde aflcruec^ff • Dcii^ic in con*
'
fictendis

Digitized by Google
XIO e XT I CHI S. ROM.
0cicndfs alijsfacramentis nuflafit materia at-
,

que ciemenci in aiiam nacuram mutatio* £ce*


nim bapcifnu aqiu > aut Chrifmaris oleum 9 cbm
illafacramencaadrainiftrantur , prioretn zquxSc
oici natuiam non amittunc In Luchariftia verb
:

&
quod paiiis, vinnm ante confccrationcm crac,
confedta confecratione , ver^ eii corporis &raa^
guiiiis Domini (iibftanda.

10 An dufUx tmlmi^u nutufU dfK^ rowijliiiii^pff4men u}

^tStf^' Licit duo fintckmcma, panufcilicct &


^
mentmn Ml vmum»ex qaibttsinregruEuchariftiasiacramen«>
turn confici tor^no tame plura facrameca, fed vnu
tanrum cflc ,
Ecclefiac^ audonrate dodiconfice-
niur. alicci enim reptcnarius facramentorum nu*
. merus , quemadmodum femper tradicum , atque
i Concili|s Laceranenfi, Florentino t Triden* &
nno decrctum eft , conftare non potent • nam
cum huius faciamcnti gratia vnum coipus my-
StdAmennim fticum cfficiaciir^vt facramctum ipfius rci qunm ,

ftenifiSt*,*&
efficic , coni^cniat : vnum cffc oporcec , atquc
elicit vnion€ vnum quidcm non quia indiuiduum fit, led
,

^d'e^z!""' 9^'^ vnius ret fignificationem habet.Nam quern*


$5r.ii.ciSdi.admoduni cibus 9 & pono , quae dux diuci la: re$
cbiriiJi^'n^'fi^nt, ad vnam tantiim rem adhibchtur, vt id-
r«>*«»» & licet vires corporis rcficiancur : ita etiam duas
^ •
ilii$ diuetfas facramenti fpscies refpondcie^ con-
rentaneumfiiit, quae cibum ipiritifalem fignifi*
carcnt , quo mcnres fuftinentur , recrcantur. &
Quarc a Domino Saluatore di^lum eft Caro :

mcavcic eft cibus , &


fanguis mcus vcrectt po-
tus.Scddiligenterexplicandum eft^quid Eucnar
riftiae iacramentum (ignificet; vt fideles (acta my*
fteriaocuiis intuenres , fimul ettam diuinarumi
mum
contcmplauonc animum pafcant*

* Digiti£ed by Cp
VAltf seeviTDA. Ill

Tria fiintqux nobis hoc (acumentoindi- Euchtriftiai


cantun Prinnim eft Chnfti Domini paflio quat^^<«?«S» ,

lam pra?tcnjt ipiccmm docuic: Hoc facuc inmyrtem.


:

in cam commemdracioncm : &


Apoftolus tcfta- ^^^^^
ftacus eft : Qyociefcunque mahducabicis panem Liic.it.'
httnc& caliccm bibctis, mortem Dommi an-**^*'***»
'

nunciabitis, Donee vcmac Alreruni eft diuina,


.

& c«eleftis gratia qu«e praefens ad animam alcn^ lu^,^^^^^


,

dam^&conferuandamhoc (acramento crtbuU^m.


ton Quemadmodam cnim baprifoio in nouam
vitam gignimur , confirmationc roboramur vt
Satanx rcpugnarc,& palam Chrifti iiomcn pro-
fiteri poflimus : ua Euchariltix iacramento alU
iDut , acfuftcmamur. Tcrcium eft quod futu- tMmi, ib»
ram pranontiat xtetnx iucuuditacis
, > & gloria: * *

frudtus quos in caelefti patria cx Dei promilfio-


5

necapiemus, H^c igituv tria quae inftaucis, prx- ,

tcriti 9 &
confcquenas tcmporis varietate di--
ftiDgai peripicuuni eft , facris my
fteriis ica (igni^
ficantur, vt tocum facramentum qaamuis ex
diaerfisfpccicbus conftet , ad fingulahorum dc-
claran da , caaquam ad vuius rei figmlicaaoucmt
rcl:cratur. ,

QiU ej} hmmfacrammi ttUUnU cr cmfmodi fAWi tjt | ^

Ikprimis coenofcenda eft huius facra-


mcnci materia turn vcipli rue illud polimc con- piSL
i

ficcrc: tumcriam vcfiddesadmoneanrur, cuius


reilymbolum (ic , acque cms rei ^ quam iigai«
ficac, Audio &defiderio cxardeicant. Duplex
itaque eft liuius (acramentt materia , altera panis
cxtritico confcdlus de qua primo agetur dc^^"***"**
, :

altera poftea diccodum ericNam vt docer Euan-

Digitized by Google
iut^.is: gclift^; Matcha^iis , Marcus, &
Lucas » Chriftus
ulai?* Dominus panenl in manus accepit, Mnedixit,
fregi c , dicens : Hoc eft corpus mcum Apud
loancm quoque idem Saluaior noftcr feiplum
pancm appcllauir chin incjtiit : Ego fum paifiiis
,

PanisvMia viuus c^ui dc cxlo dcfcfjKii Cum amem yati^


^'
fint panis genera » vc;t q^ia materia difteronc , y
cim alius ex triticp,aUus ex ordeb» aut ex legutni
nibus, ccterifquc ccirxfiuftibus , confcdtus cft^
vcl quia diucrltsqualitacibus prcdui Tunc ( vni ,

enim fcrmenru additur , aUec vcro fcrmcnu om-^


iiino expers eflc poteft ) quod ad primum attinec
Saluatoris verba oftendunt, panem ex trtcico co'^
fici oporicrc : communi cnmi loquendj eonfuc-
tudinc,cum panisablblutfc didcur,pancro ex rri-'
uco imeiligi fans conftat.Id eciani veteris ccl^•
memt figuradeclaramr« Prsccpmm enim ^ Do«
mino fuerac^vt panes propofinonts qui hoc ik-
,

cramcntum fignificabant , cxfimila conficercn-


tiurScdqutmadmodunuilus panis, nili uuiceiist'
apcaad, facramenttim materia putandus ( hoc

enim Apoftolica craditio nos docuiC9& Ecfic&x^


Catholioe au^orius iirmauit)ita etia ex j s , quae
i

Chriftus Dominus geilit, azimum cfle deberc,


ticeuj A^alal
musfit. facile inrelligitur . iplccnim primo azimoru die,
'^^^^ fermcntati domi habere fud;is iicc ba;,
^ucaV hoc facrametum confecit « atq; inftituit. Quod fl
bifi^o.
quis Joannis Euangeliftae au£boritatem 6pponar»
qui hxc omnia ante diem feftuni Pa(chse , aAa^
cfle comrriemorat; ea ratio facile diflolui poteft.
£temm cuem primum azimoic'um diem cirtett
EuaneelilWapi^eUalruif qiiodferici' quinU velpert
4ies,*reftt aztmorum' it^ciperent <fu6 tempore-
Saluaror noftcr Pafcl^a celtbrauit: cum ipfum
diem foannes pridi'e l\irchac foifle difcribit,vc
qui UicinacuraiUrpatium,quodabonente Sole
inchoa*

Digitized by Google
iuchoatur, in prsrais notandum cxtffimaric.D/chitrN^.
Quapropccr coam Chryfoftorotf* primum*******^
izimomiii dieiti ifiterpraeutur eum diem , quhi
ad vcfpcram azimacomedcnda client. Scd az mi
pani^ confecrado quancuui conucniat inc gri-
utii^6fC menus raundiuae,quam tidcks adhoc fa-
cramenniin aflferredcbcnt, ab Apoftolo doce-
ehm ihquic : Expurgate vttm fcrmcn-
ittdr»
turn vcHci-^noaa comfpcrlio ,ficuc cftisazimi;
5
Etenim Pafchanoftnim immolatu's eft Chnltus*
itaque epulcnmr non in fcrmenco vcrcri » ncquc
itf tctmento maliciac > &c nequitrsc ,^ fed in azimis
f^ncetmtis j 8c veritads

P A N I s azimi qualitas atleJ) neccfT^uia no <^ft ^!>i^S!ii*^


cxftinianda« vc, fx ilia pani dciic, iactamcncum ^uchariniafq
coofici nonpoflic ! vtnimque enim pants genus utocw^"
Vcram , & propriam paniiratiohem & , nomen JjJ*^^
habcc. Quaniquam nemini aucto-"
licet priuara
fitate , temcnratc , laudabilem Ecclc-
vcl potiiis
(isfustriMm iminucire : Atque e6 minus id fa<-
tere Lattnis (accrdotibus permiiTum eft > quibus ^.^^
^raptcrea PontificesMay.^nrfbcpcrunt, vcex «izi*tit. cclebr.

mo ran turn facni myfteriaconficcicc. Atquc hxc^P:""***:^


dc altera hums Ucramenti materia, exporuifrcla- materii coOu
tis lie in quo uinen! illud an maducrtcnd urn B?"4'ife?jti
: i

eft y quim roulta materia ad (acrament^im confi** tvm.


crendum vti oporceat def}ntram non eflfe; cum iU
lorumeciam ccrtus nurncrus definiri ncqiieat,
qui auc^pullint ^ aucdebcantlacra myftctia pcr->
^rc* '
.
,

t^OSTEAQj/ AM dc pane ad Euchariftiam


reqaiiiCoaAum.cily nunc iupeieftvc dc altera
huius

Digitized by Google
JL24 CATEiCRI^. ROliC*
V'mum^itu huius facr^menu materia ciemento dicacurii;
muiu auicm vintini cx.vitis fru^u cxprcflTum , cui;
modicum aqua? permiftum fir. Nam Dominuioi
filuarorem vino huius facramcnti inftitutionc
vfuin ciTc , Catholica Ecclclia icmpcr docuit,
^P*^ dixcrit: N6n bibam amodo
de hoc gc-
Mattkatf
MarciV niminc vicis vfqucin diem ilium* Quo in loco
Chiyibltomus,degenimiiie, inqoit, vitis qoae
.
*
ccrte vinum, nun a^uamproduxu.

Condi Flor
^ A 14 Dei Ecclcfia vino fempcr admi(caia
c^^.3.c.i4' priraum , quod id a Chrifto Domino fadtum
t^fa^amcn. Conciliotum auaoriratc,& fandtt * C^ypriani
loiioncft CO- tcftimonio con^pi obatur. Dcindc, quod langui-

sS^A'ocii. ^ aqus qUcT cx eiusjlarcie exicrunt, hac pcr-


Trid defaaraZmiftionc mcmoriarcnouatur^Tum vcro aquae .vi
^7M^?9. in Apocalypfi legimus> popalam deiignanr: qnzr
^^|p^pf'j|>*«*ce aqua vino admiftafidclts populi cum Chriflx^

ccciiiuml capiieconiun£tioncni fignificat . Atque hoccx


Ajpoc.!/. Apoftolica cradicioac pcrpecuo landta Ecclefia
fecuauic*

16 Tmfim citfa fucatm hie aqtui fr4t^mUti ^nmiqHi 4fU

cont^rnio
Qjf A M V I s aquaz admifcendar rationes ica
-IlmctS^^il grauc5 fuht > yc cam line morraii peccaco praercr-*
hih^ mittere non liceat : ea ramcn fi dcfic (Acramcntum
^onftarc potcftJllud aucciii facci docibusanimad^
Honor. lib,;,
ucrtcndum eft , quemadmodu in facris myftcri js
dfcrctftic.de

^^Jl^jJ^;aquamvmoadhibcre oppnet, fic etiam modi*


*
cam infiindendam eflTc , nam £cclefiafticoru(cri»
cut aqujepar ptorum fentcntia , & iudicio , aqua ilia in vinura
St^«kbaS* coiiuerncui. Quare dceo Honoiius Ponrifcx ita,
fcribtt Pcrniciofus in tuis paitibus inoleuu ab*
;

afu«9^iddiccc 9 qubd maior quaacius aqua?, te


^ iacrifi*

Digitized by Coogic
fAKS SECVNDA* ( lift
'
ftcrjficip » quam viiit
adhibetinir » ciim, (ecuii'*
dum coniucrudinem rationale Etclefix gencralis
longe plus vini quamaquxadhibcndu (jt.Huius5«***"^^^
Jgirur flicramenti ha'c duo tan cum clcmentauint;
ac merub pluribus decrecis (ancinimeft^ne quid
aliud praeter paneni) &
vi num,ciuod nonnuUi fa«
cere non verebantur » offcrrc liceat . $ed iam yu
dendum efthxc duo panis,& vinifymboLi quam
apra fine ad ra9resdcclarnndas,quai:umfacrame-
u elk crediiQuSs coahceinur. &
Qwhus potiflmmMmihm intiBgitm UnA/mflimfiarMi. ij
'
meniHm ejje (^uamt^uc tcm fdMS, Win te^rdfintant}

PR i.M.v MyChriftum nobis fignificant,vt vc- n- Tfrnur


racft hominum vita.ipft cnim DoniinusaittCa-^'^^^^^^
romeaver^eft cibas \ Sc laiiguis meus verdcft&
potus . Cum igitur corpus Chrifti Domini vic^ h'\^e^i!i'f,"I^
mcvnx aliincntuillis pra^brat^quieius facramcn-quomoaoLu-
turn pure, &fanacfufcipiunt: rcftcijs poaai-^^S^nnnJ?
- mum icbusconficitur ,quibusli«cvitacontine*[*f'"»«'^*w«» *
tur: vc fideles facilS pb(fintintclligcrc,prerio-
fi corporis , ^<:fanguinis Chrifti communionc,

•fficntem animunique (aturati . Nonnihil c tiamsfcundat*-


Jixcipfa clcmenta ad id valenr, vc cam cogni-^*^-
Qonem acrcipiaac homines , efte in (acramcncov^^cor.
corporis (angutms Domini vericateiii • nam p^r'> ^
c&m panem &
vinum in hatnanam carnem g^rS"^"^"**
iangumeqtrocidie vi natuix immurari animad-
ucrcamus, flicihus adduci pofTumus hac fimili^
tudiae> vc credamus panis > &yiai rubfl:antiam
in veram Chrifti carnem , verumque eias fangui«* .

tieih > cselefti benedi^one conuerti. Affert e^'^^rttdo^


tiam aliquid adinmenti hxc admirabihs elcmcn-
torum mutatio ad adumbrandu, quodfirfn ani-
nut YccMia • eiii nulla extrinrccus paaLs» &
P vini

Digitized by Google
lit, CATECHf 3#.]10M*
vini mutario apparct , t^imcnicorum fiibftatitla lu
fanpinnem Cluilli veic tranfit ira e-
c.-irncm <!^' :

tum, umccii in nobis nihil immutaium videiuc


interims tamen ad vica^n renouamur, dum vc^
rdnivitam EuchaHftiz (acratncnco acdpimu^*
<)pmmlo. Acccdicad lixc:qu6d ciim vnuir. Ecclcllac corpus
cx multis mcrnbris compoficiim fu:nul!.ire ma-
gis clucct ea coniunditOy quira panis vinique
rictncncis. panis enim ex mulds granrs conficu
tutt &
vinum ex muUicudine raceiiibriiin cxir
ftit.acque itanos, cum muln flirtu^huius diui*
ni mylicrij vinculo ardilfimc coiligari & um«
<)uam vnum corpus ciUci , dcciarauc.

Fttfmtottft^
fancm.
NoN quidcm dc hac confecrationis forma,
^^^^^ agendum
.^^^f^ , vt hxc myftcria
cll
^ populo ,
fidcli neceliius cogac , cradantur:
niii
(cos enim qui facris initiatinon funt dehisipro-
airi nleceiTarinm non eft) ne * forms ignora-
ttonc, lu (acramcnto conriciendo a facerdotibus
turpiliimc peccctur. icaquc fancUs Euangt^lU
^^^^
LUC.J1. doccmur illam efle fgrmam , Hoc eft corpus
^'
.
"* meum • Scriptum eflienimxomandbus illis , ao
ccpit Icrii9 partem, &
bcncdixit, ac fregit, dc-*
ditque difupulis fuis , &
dixit. Accipirc, &
manducatc Hoc eft corpus mcum. Qua: qui-
. :

'
dem confecrationis forma, cum ^Chrifto Do-
mino <eritaca(ic,ea perpetuo Catholica £ccle<-
AnKli.4.4e(ia v(a cft • Pr;etcrmittcnda funt hoc loco
d-orvim l?3.tvum tcftimonia, *quae infinitum cC
^roiciMiia. Ictenumcrarc, &
Concilij Florcntini dccrecum
quod omnibus pater, atque in pron.ptu cft i rum
pr^fcccim cx illis Saluatoiis v^bi^; Hoc facite m
tncam.
4

Digitized by Google
FARJ SICVNDA. Z%if

meam commemorationcm idem licext C0goo«- :

firetc • Nam quod Oomina^ faciendum pr^tcc--

pic y non fblikm cA id qaod cgcrrar , fed ctiam ad


ca,v]aa: diicTcit icfciii ucbct, icquc aU verba
inaximc pcitincrc incGilige-ndum cll , quae non
mious efiicfcndi quam iiguidcandt cauiaprola*
taeranc. Scd rarioneetnm id facile perlua*
deri poreft ; nam forma «a eft, qua illud (ignifi^
*cartur , quod in hoc faciaiiicnt J efficicur. cum
*
autem ha?c verba id quod fic fii^nificcnt acde- ,

ciarcnt^hocelt t panis conuciiioncaiin vcrum


Domini noftri corpus ; fequicur , forman) in iU
lisifrfis verbis conftttuendam ciTe. in quam (en-»
'

rcniiam quod ab Huangciifta diclum cft» Be- i4gjjj|,,4^


ncduir, liccc accipere.pcrindc enim vidccur in-
ieUigcadum,aclt dixiuet; acccipicns panembc- *

'
hcdtxic 9 dicens : Hoc eft corpus meum*
'

. .
<

Qv A M V I s Euadgelifta , Matthxus verba


ilia,Accipite , &
comedire , pra?pofucrit : illis
lanicn non materiac confecianoncm , fed vfum
tantunimodo qua*
fignificari , pcrfpicuum eft. '

re a fecerdorc qnidcm omnino profcrri de-


benr^ fed ad (acramcncum conficicndum om^
nino ncceffaria non fimr : quemadmodum e-
liam profcitui coniunftio illaj cnim , in cor-
poris &
fanguinis confccrationc aliccr cnim :

fiec«vt, hoc facramenrum uemmi adminiftran«>


fi

dam 6t9 co4iici non oporteac , aut non pod


fit quidcm i ci^m famen <labitare non liceat,

quin (acerdos , prolatis cx more , atquc infti-


taco {andbc Ecclcilc verbis Domini^ aptam pan is
V Pa. mace*

Digitized by Google
XlS CAT EC His. HOM.
materiam vere confecret » quamuis dcinde con*
cingac, vtnuUivDquain (acra£uchaciftiSiadmi-i v
'
nifuctur. i
• •

o D ad vini > 'qua: eft altera huias iacca-


snenti mater iaconrecratipnem^attinet, ob earn
^
dcm caufam , quam fupra commcmorauimus^
opus eft , vr faccrdos cius formam cognitam,
6c pcrfpedam hali^eat.Eam i^icur his verbis com*
f(irmiconre-t>relicndi certb credendiim ell Hiceft:calix fan-
.

ai4i firnim. gyinis jn^i, fioui &


setemi teftaraenti » mvfte*
riiimfidei ,qiii provobis, &pro multis emiri-
. dcrur , in rcmiflioncm pcccacorum . Ex quibus
verbis plura quidcm alacris fcripturis coHigim-
jtiir : qu^dam vcfd
in Eccleila ex Apoftoliot
tradttione conferdata (itnt • Namquod dtcitaf
tn€.tu
s.cwai*
Hie eft calix s d D
. Luca , &
ab Apoftolo (cri-
ptueft. quod vcrofequimr: Sanguinis mei, vel
lanj^uis meus noui Tcftamcnti , qui pro vobis
& pro mulris, eifudetur inremiflione pcccaioru:
zvcAti '
partim i D. Luca > parttm i D
• Matthseo dU
Matrh.ti« ^ajum cft. Verba au rem ilia arterfti; &
myfterium
fidci fan da traditio Catholicx vcriians inccr^
prcs &cuftos> nos docuit . Vcrum dc hac for-
,

ma nemo dubxtare poterit» ii quod ancea di*


dumeftydeformaconfecrarionis, quarad pa-
nts elementum adbtbetur ; hoc etiam loco attcn«
datur.conftar entm ijs verbis quse vini fubftaciam
in fanguincm Domini conuerti fignificanr,hiiius
clemcnu formam contmeru C^iare cum verba,
il la hoc aper te deckrent » pertptcuum eft , altana

formam conftituendam non euc* cxprimunt au«


tcm prartcrea quofdam efFufi fangoinis in palTTo-
"
nc Domini adniirabiles frudus , qui ad hoc fa-
cramcniummaximcpcrunenu Ynuseft aditua

. Digitized by Googic
fAK$ SBCVNpA* %X9
ad astemam haercditatcm , qiur noui, atque jeicr- ^

liiTcftamenti iuicadnos vcnit. Alter eft, adi-


^ ^^^ '

lus adiuftitiam per myftcrium fidci Icfumc-


:

nimpcrfidem infanguinem cius propitiatorem


Deus propofuic ^ vi ipfe fit iqftus » &iuftificani
cum , qui ex fide eft lefu Chnfti. Tcriius eft ic- Tmltif.
mifljo peccatorum, Quoiuam veibhac ipla con- f°^a?i^ngui
fecrationis verba plena myftenorum font aptif- mscx^Uu*
,

iimejque rem conueaiunc, diligcncius per-


i>cnderc eaoporteic.' Qupdyetodicitur: Hie eft
calirfanguinis inei , (ic mtetligendnm eft : Hie
eft (anguis meus 5 qui hoccalicc continctur , ic--
&
'

de, autem , appofite dum fangiiis hie , vt eft


£ddium potus coniccracur^ calicis mencio fa«-
cienda eft.neq; enim (anguis huiufmodi porione
fads{]gni6care videretur, nifi vale aliauo exce«
pmseflet. Sequitur dcindc , noui Teftamcnd:
quod quidcmobeam rcmadditum eft, vtin-
idiigcrcmus Chrifti Domini (aneuinem nonfi-
gura, quemadmodum in vcteriXeftamencofie-'
bac,(decaenimapud Apoftolomad Hsebreoste* ^^^^^
gjmus,fine fanguineTeftamentumdedicaiunon ' .

cfle ) fed verc , &


reipfa hoaiinibus tradi; quod
ad nonum Teftamcntum pcrrinec.Qjjare Apofto-
lus inquiti Idco noui ceftameiici luediatoreft
Chrtftu$» vt iDortc ihtercedente^ reprohii(iio<^
hem^accipianc , qui vocaci funt , xternx harredi<»
tatis. Veibum vcro , asterniyad h^reditarcmaeter-
itiam qu^ Chrifti Domini cTterni teftaris mor-
te,ad COS mre perucnit , rcferenduuicll. Quod Qaomo^r^vj.
fiibiungitur. Myftcrium fidci 5 hon rei veritatcm miroi cr.r.i i

excludic , fed , quodocculr^Iaret , atqucabocu^ fidd/^*""?*


lorum fcnfu remotillimnTO eft , ceita fide ere-
dcndum cfTc fignificat . Diiierfa vcro hifce ver--
bis fcDCencia hoc loco fubiedta eft ^ abcacuiatn /

j^b€0(9 c^mbapciimoetiam rribuuncor. Nam


P 3 tjuod

Digitized by Google
&}i CATBCKff. ttOM.
». quod ian^uinem Chrifti , fub vini fpecie la*
&ntefil» nde cerDimus Myftcrium fidci.didciif]:.'
»

At baptifmus ^ quoniam vmuerfam Chrifttans


fidci protcrlTIonein compleclirur , a nobis fidci
facramcncum a Giacis n>yftcriuiT) iarc appcl-
,

steamUu^ Uiur • Quamquam alia cuam racione fangui-


nemDomiMi^ iidei myllenom dicipius , qudd
'
co maxinieypluritnum dimcuttatis , Sc
(ciiicer in
ncgocij humana laiia cxpcnatur,cum nobis fi-
des crcdcndum pio^onir Chriftum Doininum
,

vcruiQ D^itiliuiUsliiDUiOuc Dcum, &:homiiicm


mortciii pro nobis pcrtuIilTe; qnx quidcm mors,
ianguinis (acratneitto dcdgnacui'* Qhapfopccr
i hoc loco tippofiic potius, quairi in coiii-j'^iaiionc >

corporisi palTio Dominica coinurxmoiatur.his


vcrbu; Qujcflfupfictui- in icmiliionc in peccato^
rum . Sanguis cnim (cparatim confecratus « ad
paflioriein Domini , &
i,nortem &
pafllonis ge-
nus ante omnium ocuios ponendum , maiorem
'
vim, ^momentum habcc, Scd verba ilia qux
IttSi'** adduntun Pioyobis, &* proniulus, a Maccha:o^
& Luca, fingula ^ fin^qlis fumpca funt , quic ta-
inen &n£):a tcckiia, S^piricu Dei infticiSta (imui
coftiunVit: pertinent aurem adpallioni^ fruftutn;
atquc vriliraccm dcclaiandam. Nam li cms vir*
/, /tutcm infpiciamus 5 pro omnituu laiiuc lan-
guinem a Saiuacoie .cffafum ede » faccndum
'
erit : fi vcro faidiim qucm homines citcp percc^^
perin t, cogitemus>hoh ad oiilncs ,(ed 'ad nuiltos'
tanrumeam vtilicaicm pcrucnirc , facile nuclli^
.
*
gcmus- Cum igirur pro vobis , dixic co^ qui,
adcrant , vcl dcledpscx ludaroium populo t:jua-
Jc^cranidifcipuU,iPXCcptoluda, quibufcumlo-
quebatur , fignificauir. Cum autem addidir > Pro

nuiiri*; >rtliquos clcdo^i cx luJcciSj aucgcndbus


intdjigi voiuic. Rcwlc ergo fadum eft^^vc ,pro

Digitized by Google
vniucrffsnon diccrctur cum hoc loco tantum- ^
'

modo de frudibus patiionis icrmo elkt; qua: fa-


luris ixu&iim dcle&is foium auulit . Atquc hue
fpcetant virbaiUa Apoftoli : Chriftus fcmcl obla- ^^^^^
tuseft,ad mulcorum cxhaurienda pcccaca . Ec
quod Dominus apud loanncm inquu Ego pi o io*n.i7*:

CIS rogo, non pro muudo logo , fed pio his quos
dedtlh mihiy quia cui funu i%rima alia in
huiu^ cbnfecradonis verbis larcnc niy ftcria ; qux
Paftorcs aflidua rerum diuinarum mcditationc,
&ftudio, ipfipcrfc iuuaacc Doiniao facile af-
fcqucntui.
ZxpeSihi m hocfimmmo finfuum 4dhikin iiidUmml ^ ^ <
I A M ad carum rerum explicationem oratio
tcucrratur ; quae vta tidelibu^ ignorchcur : nuUo
modo comniiutnuuui c\\. Ac qiionian) Apofto- i.Cor.i$«
lu5 adoionct , grauifliiViuiu fcelus admitci ab ijs
quinon diiudicmic corpus Oomiui; boc inpn-
mis doceanc Pafto ics 5 animutn ^ atquc rauonem in hoc racr«<.
omnt Audio ^feniibus auocandam cfle • ficnim fT^H:'^'^^
ndcl: s lantuni 1:1 hoc mcramcnto continen a- ucndumciU
b] pciTurirtrint , qui» fcnribus pcrcipiiinCj in luni-
mam impiccaccm adducaniur , ncccflc eft: cum
jiiiuialiud , prarter panl s, & vini fpeckm ocults,
U^n,odpratu, guftu fcnticntcs , pantni tantum-
modo ac vinwm m faciamcnto c(Tc iudicauerinr.
Curandiuii igiUii clVj vrfidcluini nKnu\s, quain
niaximchcij poccU a r nruiim judicio abdrahan*
tur yStcque ad imnicafam Dei vircuteiu«dcpo(;ca•
liam contemplandam excitcntur.
Qjijd myjlicA conji(r4thnu wttHt$ in hoc fdctmento porijS- 2.

T K I A iiifii maxiiVie admiranda, atquc fufpi- Triai»er con-


cicnda^ qua:m hoc Ociuu ciko vcibiscolecraao {S*f^I^?„*4^
nis cffici, rides cacholica fiuc vlia dubitatione crc
^^J^^
'"^"^^
4iic«c^ coficciur.Prioiu eft, Vei um QuilU JDomi-
P 4 ni

Digitized by Google
Alittiam. ni corpus, illud idem, quodnatum ex viroine
oelis ledcc ad dexcera Pacris, hoc facrameco coti*
neri. Alteram eftj nuUam in e'o elemeatorii (iib«
ilanciam remahere; quamuis nihil k fenfibus ma*
gis alienum , 6creinotuni vidcii poflit. Tcrtinm
eft quod ex vtroquc facile colligicur, &fi verba
conlccxationis id maximc expnmunj , acciden-
tia, vinos autoculis cernuntiir , autalijs fenGbut
percipiuntur fine vlia re (ubie&a efle , rnira quo*
dam,latqueinexpltcabili fatibne. Acpariisqui*^
dcm &viniaccidcntiaomnia licec viderc:qux ta-
men nulli fubftantix inherent fed per ipfa con-
,

fianc^cum panis^ &vini fubftanua, in ipium Do-


mini corpus, &ranguincin ita muteciir^ vrpafiif»
& vini fabftanciaomoino ciVc definant.
wgmimBiAiftftkmitmn}
Perspicva& clara funt Saluatoris no-
li:c.: 2 verba quae hoc demonftrant. Nam cum in-
ftri

venus ctrpo corpus meii: Hie eft (angais mcusx


tis chriftiin ncmo ^ qui modo fmx menris fic , igiiDrare po-
'

fTrl^tutho-^ tcft quid


nobis intelligenduin fir, pra lertim cum
ftcjid.tur. dchumana narurafcrmo lubeacur qua in Chri-
:

^j/a^ll;'^' fto vcrh fuwic Carholica fides dubuarcnemmcra


icbariaiaca.f. paticui: vt VK fandiilimus
* aujue doAilHrnus

st&i'^^^^^ Hilarius prrclarefcr^ipfccit, de veritacecarms,


€ie Trill, tra* tinguinis Chrifti , cum ex-ipfius Domini
&
profe-
liui vau, etc J"onc>& tide noltra, Carpeius vcre (it cibus,rc-
'

iidlumnon eflcambigtndi locum .Verum a!t'*r


prarterea Icqds a ralloribus cniiclcandus cllj.
cx quo apcrtc licet cognolceie , verum Domini
corpu8^& fan^uine in Eucbadftia contineri
Apoftolus poiteaquamconliTiemorauit panem &
vinam a i)omino confccratum, fier mvfteria i

i*tQr,ii. apoilolis rais adauaJitiatac^e^ (ubiugit: P robec


autcoi

Digitized by Google
tAlLSS£CVNDA#
ftutem feipramhomo, acficdcpaneilloedaC)
dc calicebihstt - Qui entm maiiaacat» bibir ia* &
dignc, iudicium fibi iTiaudLicat,& bibit,n6duu-
dicans corpus Domini, Quod fi vt hxrctici di- Rcfuuw ,

dticant, nihil aliudin facramenro vcncrandum


eflfec pra^cer memoriam. »
^^^
& iignum paflionis
^jjl^ *

Chnfti ;qaid opus erattam grauibus verbis fi- . .

deles hortari,vt feipfos probarentfGradi enim iU


i.i ludicij voce dcclaiaaic Apoftolus nefaiium
,

ail quod icelus ab co admitti qui impure fumcns ^

corpus Oomint quod in Euchariftiaoccuke la-


tci 3 ab alio ciborum genere non dillinguicquod
ctiam fupra in eadem epiftola vberius exj^licauic
Apoftoltis^his verbis t Calix benediAionis , cut t.GMr«iob
bcncdicimus , nonne communicaLio fanguinis
Chriftieft? &panis quern frangimus nonne par-
ticipatio corporis Domini eit } Quae quide ver-
ba vcram corporis , & (anguints CFirifti Domini
(ubllanciAm demonftrant • Hxc igicar (criptucae
loca Paftoribusrexplicanda crunt > atque in prt-
mis docedum, nihil in ijs dnbijaut incerti relidu
pracfertim cum hapc Ecclefias Dei (acrofkn-
^
cflTe ,

audoritas inicx;p£cuca(ic.
Etdtfu Cferf/K fmmia de fenfn fcrlftHrmm , ^ ver'itAU 14 •

DVPL I c T vici, & ratione cum in hoc turn in ^^nmo inquf-


^

alijs dogmacibus ad Ecclclj^ mdicmua poflunius JSetao^^*


peruenirc. Primaeft , cum Partes qui ab ioicto ^^g^^^^-
'
£ccie(i;c atque omni dcinceps^ctatcflorucrunt, ISuS*"*^
& Ecclelialticardoftrinaroptimi tcftcs funt, con-
fulimus.hi verb iummoconfeniu oaine s huius
,

doginatis vcrir;irc apcrtiflime rradidcrunt, quo-


rum iiagula tcitunonia attcrre , quondam operoii
iaboris elTer , (aus erir (iauca notare , velindtcare .

P y potius

;
*. ' ' Digrtized by Googl
f X^6 eATICHfS. llOK«
7> Anv.'e
pQtiits>e't^ibus iudictudc csrcens facili Sed
^fcjinyft.ii.ir. potcTicPs i'miis iginu D-Ambvofius fidciu fuam

proicra: qui in iibrodf ijs


. qiii Tni;iantuL n\y^ ,

fieri;? , tduniv eft, vcitai-) Cluiiti corpus in hoc


iaciamcaco fumi j Ucui vci uiu ex vifgiiic ium-
ptr. m
eft , idque ccrttflima tide tenendum cfie. 6c
sib^acCi. alio loco docecance confecratioDem, panemibt
m.€tf*^
cflc; pcIl cond'crationemaiitc carncm Chrifti.
s.chnrf.Ai Acccdac alrci' t(.ftis diuas Chtyfortomus noii
JJJj^'^JJJjJJ^*
niinoris ndci> ^
gr.iuirans: qui quidcra cuin
mulus aii|s in tctis bancipiam vcricatem pioti.
temr^ &
docec, mm
vero ptarcipue HomiUa
6c. de i]'9 qui facra myfteria impure fumuar»
itcmquc Hcmilia 44, ^x^f. in (andlura loaa-
rem: inq ui r tuiaiti aieuir/oSDco^nequecontra-
diciuius. iiccc vc! fo:;ii:a[ionibiiSj vc! oculis no-
ftns videaiui* adiitifari Ipfius > qDod dicimr:
enim fcrmo (enfus nofter facili
infailibilis cA :

;s,Aiie cofi.i.
^«^duci(ar . His vtrJ^ omniex parte conientiunt^
mft5iiud:ad qucc diuus AuguilioTi*: accrrnmus Cacholicxfi-

Ii!l^?^cjf gt dd propi^gnr\!r<:>r, llinpcr docuit: atquc in pri-


iiir,&iercbat nils tiiuium PAlnii ^ z. o.poncns : rortare fe in
nmtMhut
xn^j;^ibu% iuis»,hoipini iinpoflibile tit, <oiiquc
^^•^j'^^J^'-^-4-ChnftoconucnirepoteR: ferebamt enim ilk in
14. He lib. f o. matiibus fnis, quandocommendons^ipfum cor«
tap.ij.
puj, luum aii: Hoc eft covpiis livvuiij Ac Cvi il- .

5. iHbiiw^Adlus pva*tcTt:auiliir.u5> t^v iicjKrus adco a^Krtc Ji-


I^V?^:. bro 4. in loanntm veram Doiuini camcm in
i^-jj J
ccn.a!:'iit!
*
hoc (acramcnro die affinuaj: , vt cms verba nul-
j.^^;;^*-^^'^* lis poffinr faiJacabus , &: capdofis nitcrprctatio-

V Li.g.<ieTri. hibus obfcufari- (^pA fi Paftores alia eciam Pa-


'

ja7iamal!'!?J^^^''Ti tcftimonia lequiiiriciu , iaciic ciic fandos

nl^Sffj*. mafccnuiifi addercjnp.urnsfrabilcsquc alios.quo-


/ T .i. c r
r^i^) hacrcyracvilfiinas icntcnuas ducftortunp
K\.u.k.L..^,
^ pioiij^m bomia>im in^uftcia » lab>re in &
vnum

'
Digitized by Google
vnum congeftas /paffim legitr.us . Altera rcilatSecuiHl*^
via, qua lauc^ tcclcfiae iudaium in ijs , qux ad Ji.-ih 'n riu-

fidcm pcmncnr,inucftigarc liccat,contrarj? ,^^l^'^55ri*ii


tctd6Stvinx^6c opimonis damnation At verbco-icntiarUA n:u
flat , ferapci corporis Chrifti veritatcm , in fan-
cio 'Euchariiliic facramciuo , ni ptrrvniuctiamteftcosii^fci,
Eccleliam diiTufam, 5c dnleminaram effe, con- &
icntiena voluntatc ab omnibus fidclibus recc-
ptam,, vt. c&m ante quingenros annos lietca-
gartas id ncgare aufus eflei , ibiquc fignum tan-
lummodo efiTc aiTcieicc^fhrim in VerccUcnfi C6-
cilio, quod Lconis i conuocatiim
x. audlovicate
fticrat> orutjiuiv. lc^rc'n^'.js condemnacus,ipfc h?^
rciimluam anathcmaUAddixcat.qui goftcac u n
-

adcandcm inipiccacis in(auiam redijiict , cnoas


afi jsConcilijs Turoncnfi , &duobus RomaniiSi
Cjuonim alreium Nicolaus li.alteriim Grcgo*
rius vii.Pontifcx Max. coniiocaiuiii:, danatus.
cf^. Earn poflca fcnc. nciam i iiiiojerinaj n.ui i

Concilio Latcrancli in«igiiO coliimauit ac dein- Concn.Lm»:

CCDS a Fiorcntina^ &Tridcntii)a Syuodis ciuf- "i; ;^^^^

vcruatis nde^e apertms dcclarataiacltabiUcatntia^acnK


cll. Ha:c igirar fi Paftores diligcntcr <^^?^f^^^^'xlidA^h
*

rinr ,(vt nihil dicamusdc ijs qui erroribus ob- *

"Ciccati nihil magi^ qnatn vericati^ Iviccm od:r-


,

runt ) &
mtirmos confimiare , «Sc pioraai mcn-
tcs fumma quadam Ixcitia i dc v;(>iupute ailice-
xepoteruQt.

\ FiDELiBvs, dubirarc non licet quin in-


rctc«erosfiderarticulos huiusctiam dogmaus
fides comprehedatur.Nam ciim Dei fumma pm-
niuni rcnim potctlatt cfcditnt,& confitertir crc- ,

daur jetiam ncccUc eft, poiciUtcai ci auu dcfui (Tc


* ' • maximi

Digitized by Google
c>iT<cHfs. nan*
nmimi htiius operis efficiedi qaod in Encharf^
,
ftiaefacramcntoadmiramur, &
colimus. Deindc
cum crcdunt fandam Ecckfiam Catliolica , nc-
cenrari6fcquicur, vc nmulcredanceamelTequaai
cxpiicauimus huius (aaamenu, vertcatcm.

a^sAitas fa- NI H I L cft profcftb quod ad piorum iucun-i^

diratem &fi:ii6lum addi poffic, cum hums alcilli-


•cciefia-pro- mi (acramenci digniutem contcmplantur. Pri-
ftttiiiui
tnum cnim intclligunt,quania fit Euangdicarlc-
gis peifc&io, cui dacfi elt > id reipfa habere^quod
ugnis rantum « &
figuris TAoQdcx legis tempore
adumbratum fucrar, Quarc diuinitus didlum eft
s.Dionyf.de a Dionyfio Ecclefiam noftram mcdiam cfTc in-
,

€^/s^mlj] Synagogam Scfupremam lcruralcm,acpro^


,
*
pcerca, vcriuiqs participcm.Acprofedb fatis mi*.
, .X rari fideles nunqua poccrupc {znGth Ecclcdac pct^
feA]oncm,eiurque gloriar alritudinem,cum inter
cam,&caelcfte^m bearitudincm,vnustancumgra-
dus interefle vidcatur. Hoc enim nobis cum cac-
Jicibus commune eft, vcvcriqucChriftum Deu^'
& homi'ncm pra((cnrem habeamus (ed, quo vna :

gradu ab ijs diftamas*, ilJi prarfentes beata vifiode


perfru4incur,nospr«fciitem/(5ctamcn ab oculo^
ivuxi fcnfv rcmotum, faciei uni myfteriorum ad-
mirnbili inrcgumcnrofeoccultate, firnia/S.: con-
ftanti fide yeneramur. Piaererea , fideJcs hocfa-
. cramenro ChriftiSaluatomnoftri perfe£b(ItiiiS
charttatc expcriinicur . cius, entm .bonitate maxU
medecuit , naturam, quam d nobis fumpfcrar,

a nobis nunquim fubtraheic ^fed quantum ricri


po(rcT, cffe, vci I'll iqucnobifcu velle.vc illud om-
ni tempore vci e , ijc.piopnc diCtum yiderccur:

ooucrb^s
Dciicise tacx ciTccum filijs hominum.

Digitized by G'oogle
vAas sEcyN0A« i)<

,n€»t ^Dni cnm dimnuau bk vtti ndfm}

Hoc loco ctiam expli^aiidum eft,noii (olano De


vcrum Chrifti corpus, &: quicquid ad vcrarn cor< """orfi'^rl
})orisrarionem percinent , veluti olTa , &c nemos, mmhociaat
ctiam cecum Ctuiltum m
hoc facramenco
contineriDocere aucemoportet, Chriftum, no- ouiftttfiM*
&
mcndTe Dei. hominiStVniusicilicetperfonaf^ uZFfl'^i
mquodiuma , &humana natutaconiunCraur.
cjuare V tram que fubftantiam , &quae vtriufquc -

fubrtanti3Pconrcquentiarunr,diiiinitatem, to- & '


^

tarn humanam nacuram ^ quas anima omni- &


l>us corporis par ctbast>&. (anguine ^ciam con«
ftat, complc£licar;qoar omnia in {acramcnco cflTe
crcdendumcft. Namcum in calo rota humanicas *

diuinitati in vnapcrfona, Sciiypoftah coniunda


'

iit, nefas eft fufpicari, corpus quod in facramcn-


to ineftf ab cadem diuiniucc feiundtum efle.

Licet toca bumana namra cu diuinitate fit


reipia in hoc iacramento , non omnia tamen ei«
dem ratione, auc virtu teconiincncur. Qu^xdam
cnimfunt qUct cx vi,&cfficientia confccranonis,
in facramenco cile dicimns, nam cum veiba ilia
cfficiant, quicquid fignificant; id clTc in faccaipe- ^il^jpiS^
to ex vi &cramenti» diuinarum reram (criptores ntv^,
jappellarunc^quod vcrborum forma exprlmirur. ^i^^^^
ita fi contingcrer vt aliquid ab alijs rebus omni-
no fciundum cilcc , id folum quod forma ligni- Jj'tSlKouuf
,

ficaretjin facramcnco^edccaJtcranQnicceflt do-


s*"*!'*;^!^^
cuecunt.qusedam vcro, infacramentocontinen-
tur^quod ilHs rebus coiunda fint>qux forma cx- ciu«iftiaa»j,
primuntar. nam ci^m forma qua; ad panem con-
Icciaiidum adbibctur, corpus Poauai h^aificet;
cum

Digitized by Google
CATECHIS. ROM.
'

ciim dicitur: Hoc eft corpus mcum; tpfiim Chri-


• fti corpat ex vi facramcnri in Eut hariftia
Doiv.i ni
cfir. Ac quiri coi poi fanguis , anima $ CJ^diui-
i

nuas ccnumgitur: htjc qnoq; in (aciamciuo crut


omnia, not) quidcm cx conicciaiionis viijutCt
ltdjVt ea qua? corpoti conumdarunt,.Acque h^c
cx cocomitantta in ftcramcnio cflfe dicuntur; qua -

rarione rorii Chiiftu in f icraincmo effc. per fpicuu ,

eft. Si enim duo .iljCjuainrcrfcrcipAconiiu^acur^


•uiaTttraBii vbi vnum (it, ibietiam nlccrum eilc nccciic cii«
•^"?'r5Vi' Scquitur itaquc^ totum Chriftum v{i\x adeo ram
•iim prrcoi). in panis , quam in vim tpccic cbnnncn, vt , qp.e- .

admodina in panis fpecie Hon c o: dus , fed modo


yaitittoi con*- _ o •
^1 -/-i * \ •
-I /•
timuu cnani fini^iMs &: totusCnnftus vcrcmctt lie
, ,

contra in yini pccie non foluui languis, led cor*


f

pu$» &
(ocus Chriftus veri infic.
^9 Cm In Bisb^nj^'u^ dufltx cimfuwA
fit

A M Q^; A M qiix modo diximus (c-ita ha-


bere omnibus fidclibus cerium , perfuan^nmu &
cfle debec: Optimo tamctt iure tnfticucum eft ,.vt
leparatim du<r confecrationes fiercnt , Primo
enim vt palfio Domini in qua fanguis a corpora
diuifus eft ,niagis rcfcr.imr: cuius rci caula in
confccrarionc languinem cffuiiun eflc niemini-
mus. Dtrindfe maximJ confcnraneumfuic, vri,
l|uoniam {a.ramcnto ad alendam ahimam vren-^
'
diim nobis erar, tamquam cibus porus in- , &
ftirucrccur, cxquibus pcifcAiim corpom aU*
mencum conftarc.perfpicuumcil.

^ufvis
N o N eft cert^ iftud hie etiam pi«termitten-
ftrttt u. ciri e*d«iTi non folum in vtrique fpecie fed in quauil ,

cttBwwiS/ vaiuliiir|)ccici p^rucuia cucum ChiUlum conti-

Digitiz^ by Gqogk
FAK9 SICTNDA. l4l
aeri^ficmim Aoguftinu^ fcriptum rcliquir. Sin-
gull accipiunt Chriihim Dominuin, Jv in lin-ct.bfnjnii>f
guii^portionibu^ torus rft, n-c per ^1n^7lllos mi-
nuiLur icd laccgruin icprxbct ui UugulV. Atquc tra ii«rcnit.

id pr^iercarxEuangcluhs tacil^ coiligi potcft. il^^^,^?4f#


neque cniiij crcdcnduin eft iingiila p inis frufta
,

propria vcrborum forma u Domino con'*s.^cratasci!['.c*nui.


cflc fed cadcm, limiil omncm pancm^qui
, u- "r// -
Ji *
cramyitcri.i conticienda , atquc .ipoioli > diitn- accoin.'iJb
bacrtdanitisfiuuriU'eflTct. id quod de calicc ta- J^^J]'
ftttin cfle appacct , cum ipfc dixie: Accipirc» ScXmc.i^
'diuidfte mxcr vos, Haftcmi^ qiiar cxplicara (iint*

ftico pus, ^UD^uiucmia £uchacift<ienicia;nca*


tecoaimctu

D
X c T V M c(l paul6 anic akcram , quod vir-

mte conflcrarionis ia hoc Jhcramrnto <^ffi<^t- iju: triMsvifci.


tar,e(Ie fubftantiir pmis& vim\ in corpus o<r ftmtjatioRc,
fanguincm Chriltj conuciUoncm Hoc vcto y'^/J;'^?;?*
.

Vcruni Chrifti corpus fub panis , &


viini fpecic cucLCi.ca^
poll confccrationcm \ oirmuio necclPj eft cum
Jbi antea non cflet > hoc vcl loci aiiu-m wic;
vcl crcationc , vd akeriusrcr tn ipiuai conucr-
fione faiSfcum e(le At vcr6 Hcrt non poHc n^b p«riM
conftat ^ y t corpus Chrifti in facramenco fit.
quod cx vno in alium iocum vcncrit. ua c-
Jlim ficret , vc a cxM fcjibus ahcirrt quo- .

niam nihil mouctur nililocum dcicrat a


QUO mowilur • Crcari auccm corpus OSrifti
mnnis

Digitized by Google
« t)9 CATBCBISf ILOlyC.
minus credibile eft » ac ne
in cogitarioncm qui-
^. dcm caderchocpotcft.rc!inquirurcr^o,vc in fa-
Bisconuuiio- cramcto in corpus Uomini,quod panis in ipium
conucnacur , quarc nulla panis fubftantia rema-
neat , ficccffc cii. Hac rarionc addudi Patrcs » &
j^^^^o^^^^Y^maioiesnoftriinConcilijs, Lateranenfi magnOt
Eu^.^in ' Sc Florenrino huius arcicuU vcttcarem aperti^ de-^
SatiipprJbi.^^t^tis confirmarunt. ^Tridetina vcro (ynodo ex*
jwnc-fjg:^ ua dcfinitum eft: Si quisdixcrit in fa*
plicatius
4.deSm!Tri^ croftndo EuchaiiftisB faaamcnto remanerc fub-
dwmmffm. ^antiam panis, &
vini vna cum corpore » tan-» &
euine Domioi noftri lefu Chriftt , anattu^ma flt*
ivinsfbbfts-
Hicvcr^exrcftiraonijs fcripturarum ifacile fiiic
liiuofcriptu-coUigcrc piiiimm , quod in cius facranicnii in-
:

ftitutione, ipfe Dominus dixit : Hoc eft corpus


Marc^M. mcu:vocisenim,noc,ea VIS elt,vc omnem rei
^.c^fiV F^^^iitis rubftanciam demonftret. quod R panis
lii bftantia remaneret , hullo m6do vcre did vir
*

deretun Hoc eft corpus meum. Deindc Chriftui


UtMm Dominusapiid loannem , Panis inquit, qucin,
e^o dabo, caro men eft pro mundi viratpancm vi*
deiicct carnem fu^m vocans. Ac paulb poll fubic**
cic : Nifi manducauericis carnem filii hominis^
^
& biberitis eius (an^iincm, non habcDitis vitam
in vobis 6c rurfus Caro mca vere eft cibus , &t
:

finguis mens vere eft pocus. Cum ergo tarn cla- ^


ri<j, Sc perfpicuis verbis carnem fuam panem , dc
vcrumcibum: fanguuiem item vcrum pomno-
minauerit, fads vidccur deciar^Oe ,nuUa in (acca«
mcnco fubftannam panis , 8c vini rcmahere. -

mrft^ mm fubfimi^m MlUm jt^tw pofit}

ttu^t H
A N c pcrpbuibfanaorum i^atyum confcn.
tientem fuiflc do(ftnham , qui cos euolucric t fa*
^*'ncn<un»"*"'
^.Aobr!h.4.cii2iQCclliget«D«quidem Ambrofias ica fcribic:

Digitized by Google
Tuforti dicis: mcuspanis eft vfiratii$:ftdpanis -
ifte .panis eftante verba facramcntorum : vbi ac- ^
V
ccflerit coaiccratto,de pane fitcaro Chriftt«quod
quidcm vcfaeilius prpbarc poflet, vana deinde
afl&rt exempla , &
umilitudines • Alibi verb djun
verba ilia inrerpretaretur Omnia quacunque ^ ;

oniinus voluic, fecir mca^Io, in terra; li-.a.<»*.o«i &


cct inquir,: figura pants , vini videarur , nihil &
tamen aliud quam caro Chnfti » &(angui$ poft
confecrattonem ctedcndum eft Atque . ii idem fe-^ .
/
th verbis eadem ientenctam (an£hi$ Hilarius ex-*^
poncnsdocuit, quamuis extrinfecus panis vi- &
num videarur vere tamencorpus> &ianguiueiQ
Domini c(Ic. * . -
. !. v ,

Qh4 YAtim Eucharipia fofi confurAtionem etkifi fMts 1 2


'
dkitim ' '
• ' '
' '

MoNE ANT
Pallorcshoc loco mirandum
oon cSc , & poft conrecraiioncm oanis eciam vo«
cetor^hoc enim notnitK^ Ea.chariftia appeliari co^
(ueuic;tdm quia pahis (pcciem habeat , cum <^uia
naruialcm .Uendij& nutriendl corporis vim^quaj
panis propria cft,adhuc rerincat. Earn aucem cllc
lacrarum iucrarum confuctudincm, vt res ita ap- •

pellet, cuiufmodi eOe videancur , (ads oftendit


quod tn Genefi di&nm cft,ucs viros Abraham ap-s^<?»«xY»
paruiiTe, qui tamen cres Angeli erant. Et duo ilii
quiapoftolis afccndcnre in caelum Chnfto Do-
mino appam^^ruac^ cum elTem Angeli viri di*
cuntur> ' ^ .
.

"D 1 F F I c 1 L L I MA eft omnino huius niyfte-


rij tamen conibuntiu* Paftores,
cxplicatio, fed
jjs, qui magis m diuinaru reri^m cognuione pro*
i^jcerunc (Nam qaiadi^^cimbecilliotesrum, vc^
readiim dSrt^aci^inuigmcadtne opprUnerencnrt
cona*

Digitized by Google
142 €AtBCHIS. ROiri
Quim taafai conabuitnir, inquam ,tradere huius admirablHi
MicsU, conucmonismodum : qnx itafit , vt tota panis
fubftantia diuina virtutc in tocam corporis Chri-
fti fubftaniiam , toraquc vini fubftaniiaintotara
'

iaomJoiS' Chrifti fubifauitiam , tine vlla Domini


noftri mucatione conuemtar. Neque enimChrtr
^ ftus aut gcncratui , aut mutatur, aur aiigefiit,fcd
in fuafubftacia torus pcrmaiicr. quod myftcrium
ie.A.mi>r.!f.4. cum D, Ambrofiasdcclaiarcc. Vidcs, inquit,qua
4caa».cM« opcratoriqs fit fcrmo Chrifti.Si ergo tanta vis eft
in (ermone Dommi Ie(u , vx i ncipercDt efle, qux
nan erant ^ mundus fciJicet r qaanco magtsope-
latorius cft,vt fintcaquar crant,& in aliudcom-
nriutcnrur^ In quam fcntcntiam , alij ctiam vete-
res, &grauinimi Partes (Inptum rcliquerunt:D#
sefer aecAn. quidctn AugaftiDus^Fidelttet fatemur ante con-
^craijioiicai pancm cflfe , 8c yinuro quod natora
^ilwm'' E^'s*
formauic , poft conlecratiohem verb , caraem
rumptiimcx Chrifti • & fanouinwHi * quod bcnedidio confe-
tiaiuits ca 9. crauic • Damafccnus Corpus fecundum verira-
:

aJ'^Ju^aa^' cem coniundun) eil diuinuati corpus ex fand:a


,

virgine; nonquodipfum corpus aflumpiumde


c^lodefcendat ^(ed quod ip(c pani$, vmumm
corpus, fk iangutnem Chriftt trahfinutentur*

Notatio trs- H Ai c admirabilis cnnucrfioconucnienrcr&

'^'ifexpucar propria dfaniaaCatholica Ecckfia ttanfubftaria-


tio eft appellata, quemadmodum (acra TndemU
Sji.amU naSvnodusdr.cuir. Vt cnim generatto naturalif
^ quod forma in ea murafnr,redc,&ptopric tranP

formacto dici potcftnca etiam,qu6d in facramen-


taEuchariftiartota vniusrci fub^ancia in toram
alteriiis rei fubftantiam tran(eat,vcrbiim tranfnb^
ihniiatiopisxedfce 9 ^fkiiientcrdmaioribusno^

Digrtized by Goog
fkrisinuentum eft. Scd illiid (irpilfime a Hindis sacrofaaAi,
Patnbus rcpetitum liddcs admoncndi fane ,ne i^llJ^icnttm
,

curioffiwinqukaftc, ^juo pacto camutatio fieri ri^^ at '<:'

poliirmcc cntrn percipi a nobis poteft , ncc tti ha- fc?2t«dil^


turalibiis murattdnibus , ant in tpfa rei urn crta-
tionceius rei cxemplumah'quod habemus. ve-
ra, quod hoc (it fide, cogiiofcedum eft:, quo nio^
do nar 5 non curiofius inquirendum. Noa uai-
tiorem verb cauciooeitt Paftores ifdhibcant, o&omoi^
Oporcct i in eo euam myfteriocxplicand^ , quo j?u^'lllmin7-
modoChrifl^ Domini corpUA in minima panis «n»r«ni«w
paiCicula , torumconnncatur. vixenun ynquaia toauaciur.
. huiufaiodi clif^'ucaciones infliriiendje erunr fed :

lamcn ^ quando Chnliiana charicas hoc poftula-


neric,primumquidemtmemincnnclideltum ani-
mos ilia voce pcxmonire; Noli crit impoflrbite
apud Oeitni omne verbum.
'
' ^

wnqmdMm Chnfiiewpm in BuAattfiu efi m h Imf i6 -

D o c E N D V M eftChfiftutn Dominu in hoc chriftusin fa


facranienco vein loco, non cflc. ctcnim locus crawcmonon
ires ipfas confcquitur &c coxnprehendit vc magni- fcVvVi^nut
tadf ne aliqua pridita: fiint : Chhftum verb Uo-
minom ea ratione iri (acnticnto effc no dicimus, qui"i,Itcgra*
Vt mas^niis,aur paruiis eft, quod ad quancitarc at- *ii^c jopar-^
tinetjcd v tlubltanciacft. lubuanaenim panis m
rpano coou^'
Chrirti fubftanriam , non in magnitudincm , aut*^*^^^-
quancicatem conuercirur. nemo verb > dnbirat
iubftantiam xqnh m
paruo atque in magno fbaC'*
tio cdntiiieri. nam &aeris ^fubftanctayttitaque
cius natura ficin parua, vtin magnaaciis partc^
m q irc cota aqua: nacura nonmmus in vrnula,
quam in flumine infir^ nccefle eft. Cum igi-
cur panis Cubitantia^ corpus Domini noftrr
,
iucccdat; fateri opottet, adfeundcm plaice nio<l
4ttni in facramenco efTe , quomodo panii

Digitized by Google
^44 CAT'S cm i aom;
fobftantia ante cofccrarioncm.ca vcrb^vtrum (lib

tnagnaan fub parua quaamate dTec* nihil ad Km


omnino percinebat.
Vjrnm m hoc furmento ahqHA fi$ fabfiMtUm daidcnu^
J7

Stacadcnthi TE RT I V M Tcftat , quod in hocfacramcnro


iin^iif
m ax m m
i ii , idmirabilc vidcatur:qupd qui-
a rq uc
fiil^e^a. dcm , iam duobus ahjs expiicaus , facUius a Pa-
*

ftoribifs tradlari pofTe^exiftitxijindiieft^panis vide


licet Sc vini (pedes in hoc (acrametito fine aliqtia
re fubiedla conft ire.Nam cikm antea demMftra^'
tuni fir, corpus Domini, &fangiiinemvere in fa-
cramcnto'cfle; ita^ vr amplius nulla fubfitpaois
&vini(ubrtanria, quoniam ea accidentia thri*
fti corpori &
(anguini inhsrere non poiTunt : re^
linquitur , vc fupra omnem natural ordittcm^ipfa
(c nulla alia reviKa fubfiftent. Haec perpctuaift
conilans fuic Catliolicas Ecclefi^ doftrina: quat
?ciam facile coru reftimoniorum audtoricarc co-
firmari potcric, quibus ancea planum fadlupdeftf
nullam reiidecc ia £uchariftia panis^ aft^ vini
'
fubftanriam.

. ^ it Qwne Cfari|bis fub fiBk vimffwi fiiW^

Qu%rc CHri- N
I H I L magis fldcUu pietati conucnic^qpam,

omiflis rubulio£ibosc)uaeftionjbuS) hilius arfmi-


&'i\nSm
fUum fub pa« rabttis facramcnu hiateftatem venerari, Sc folc-^
cictfJeJi^^^
re, ac deindcin eofummam Dei prouidentiam
voiucru. fufpiccre, quod facrolancla myftcna fub panis &
vini fpecie adminirtrada inftitucrit naciimaco- .

ptuoaMuo.
u^mji honiinum nacura.maxiQie adhorrcat ^ hu-
manse carnis cfca, auc fanguinls pocione ve(ci;ia^
.
^
picntiifim^feciCt vc fan<5ti(fimu corpus {(cian^uis
fub carutQ rerum fpecic , panis inquat}! Sc vini,
npbis

Digitized by GoO;
PARS sEcyvvA. xn
nobis.adn\miftmecurjquoru quotidiano, &
c6- stdmU
muni alimehto ^ maxime deledaihur; Adi imfbe
vctbetiz fiinr dux lilac vtilitaces , quamm prima
eft: quodabinfidelium cahimniahbcrati fumus,

.
quas facile effugere non poflemus, fiDominum
iLib propria fpcae coaiedere videremur -.aiccraVmiftnite*
eft:quod dum corpus & fanguincm Domini ica
Ibmimus ^ vcciamen quod vcrc fitlenfibus perci-
pi non poflfit hoc ad fidem in animis noftris aU'*
»
'

gcndam plurimum valcc qua: quidem vt fan^Sli


: , .

Gregonj fcntentia pcrunlgatum eft, ibinonha' s.Grfg.Po«.


bet mcritum,vbihumana ratio prsbccexperime* ^,^1mJ^^'
tum.Hsecautem » quas hadenus expofira func no ;

magna adhtbita caucione , pro audientiu ca*


ntfi
ptu,& cemporum necelfitate explicanda emnc.
QntJ horn mfiqHmimtifUCOffmi& ftngnim pcmmi 59
dignicommmMMnfi • .

03 JB dc huius (acramenti admirabili virtute, muitipiid


&frudibus did poiTunt » nullum effe genus fi* ^uau''t'n
delium cxiftimandum dl, ad quoscanim rerum ra^am^^S?
coenitio non pci tincac q uibus maxime neccila- ^-J^i^S^^
,

ria vidcri non dcbeat. Vtcnim Eucnariitiar vtili- cbauOucI*;*


ratcm fideles incelligant ob cam pociliiraum
, .

caufam , quae de hoclacramento tarn mulcis ver*


bis differuncur, cogpoicendafunt. Sedquouiam
immen&tnus vrihcates, & fru&us nulla oratio-
nccxplicari pofTunt; vnus, aucaker locus ^Pa-^"/^*fJ,^*ifc
ftonbus tiadlandns erit , vt oftendant quanta in^on»rumom-
{acrofandis illis m) ftcrijs bonorum omnm co-SSJptfe*^
pia,& afHuencta inclu(ai]F*hoc verb aiiquaexpar*
ce itaaflTcquentur^fi omnium (acramentorum vt*
atq; natura patefai9:a, Euchatiftiam fentt^ cacreta ,

^
riuuliscopaiaucrit. verc cnim,ac necclfaiio fons .

emn iumgratiarii dicenda eftx'um fontem ip/um ,


-

caekibu, chaiifixiatum, & donorumromniumq;

Digitized by Google
(

CATtCHlS. ROM.. .

focraincntorum audorcm Cluiftum Dominum


ad miiabili modo in fc concmcati a quo tanquato
a fonte ad alia (aaamcnca quicqaid boni> per- &
, fc^ontshabenc,derma(ur. Ex hocigiturdiat* "
tisegrarid^ fonte aaipliflfimamuncra , qua* no-
• bis hoc raciaiiicnco impmiuntur, facile culligi
v^uicoTpo'^P^ Commodccuam fieri vidcbirur, fi pa-
^'>^^^^Euchi-
nis, & vimnatura,qaa: huius facramcmitynibp-
mmpnotn!^ ^^^U pcrpcndacuiv nam quos vlus corpori,pa*
nis, &r vinum aflfcrc , eos omnes animoc (ahid^
iSc uicLindfcaci , melio qaulcm , ac pcrf^-ftiori
1

Jcr Eudwri- ratione, ELichanlli.c lacranicncum praebct. Nc-


a: Deus no is Muccmm hoc iacramencum m iubltanciaii:! no«
ciill I^Mu^ vinum mucamr, fcdnos quo-
• vr panis, 8c
locHf am dammodoinetusnaturam cohiiernmur; vt re^
<5te D. Aagiiftini aJhianc locum rraiLst'eni
illud .

Ji.Auff.iib.V. poilic Cibus fiun griindium crcfcc & manda-


: ; >

cabis mc, ncc tu mc muubis^ in tc, ficutci-


Xoamn bum carni$ tii^ , fed tii niutaberis in mc. Quod
fi grada 8c vcricas per lefum Chhftum tacla
'
eft, in ^nimaiii quoque influat , etl nccclfc,
cum curii pure, Sc fanclc accipjt, qui de fc
X^«#, fcipfo dixit . Qui manducat mcam carncm,^*
,bibi;n;>cum (aD^uinem in me manor 3c ego itx
illo. nam goi piccatis » 8c religtonis ftudio af«
fcAi hoc (acramencum ifumunt , tiernint du^
bium ciTc debet, quia ita filium Dei in fc ad-
mictant , vr ems corpori tanqiiam viiu mcni-
iU4e«» bra uifcraocqr (iq^uidem faipcum eft : Qui
'
mandttcacmc^ &ipic yiijet propter mpt itcrti:
Panis, quem ego dabo , caromcaeft pro mundi
vica". Qucrii locum Cyrillus dum inierprcrarc-

inSSi c^t?! ^^^r J ^I'^fl^^^^ vribum viiicns (cipfnm pro-


pri^.carni , tecu ipUm yiuificaduan^ . £um ergo


J4*kX''^***
decci)a(;niro quodam mode vnirl corporibus
^
facram cius cacaem » (k prcdofuni (angui-
' ' '
'
UCIU t

Dig^ized by Google
I
9AKS S£CVN0A* Z47
iiem , qufl( acciptmas in benediftiofie vittificatiot
in pane, 5c vino.

VinificatHm homo feccdthfadMutie mortnmEmhiH* .

fiU ftmpmne qnaqttc rMiom hoifMtmMnm *

Qjf
o D dicitur Euchariftia gratiam tribiii, Jj^^^h??
Paftorc's ad nioncanc ,oporrer, iti inccll'gendiiiTi gratu uibui;-
• non cifc^ pcrindc ac neceflc non lir, vt,qui xc ipfa '^^^^'^^
hoc (acramenrum vciiitcr peccepmrus eit » gratia
antca adepius fiicnt. Coflrar eium qu6aditiodam
mortuis corporibus naturale alimentum nihil
pudcil, uactiam animxqux fpincu non viuit*
facra rnyftcrianon prodclTc. ac propterea p^rus
&c vini Ipecicm habpm, vt (ignificetur, noo
qaidem rcuocandarad vitam ^imt ^ Scdinyu '^^^^'^ '''^ *

jtaconferuandae caiifa , inftituta cflc • Verftm Jc^^, &ir/^


hoc idco dictam ell , quoniam prima eriam era- ««tt<Aaritatif
tn, ( qua omncs prcTdiroselic oporccc aiucquam Loicnu'a rc-
lacram Euchariftiam ore contingcrc audeant, nc icCc^tT'''^'
iudtcium Hbi manduccnt &
bibam ) ncmini tri» Secun<l6,quia
buitur .niiihoc ipfum racramentmn dcfiderio, J'i^^^'lJi*
&c vot& pcrcipiant tft enim omnium facramcn- acnoiiu per-
.

toiuiu iinis, &


EcclcUallicx vnitatis , coniun- 2Sc*!^??l"inll
clionis (ymbolum. ncque extra Ecclcfiam conie* r$ fentiunr.
qui gratiam vllus potcft. Dcindc quoniam , vti
corpus cibo naturali non conHrniatur modo, nccoduncur
fed ctiam augetur , guftusque nouam quoci-
die cx CO voliiptatcm, &
uiauuarcm , pcrci-
pir : ira etiam hcvx Euchariftiar cibus non lo*
lum artimam rultencat,(ed vires liii addit cf^ISSilJ^,

-fiatque vt fpintus diumarum. rerum ddc&a- apnuiaiiit.


lionc magis commoueatur : obeam caufem fit, "f/,^^^^^^^
vt graciam hoc (acramcnto tnbui , ic£tc 3( KStc^
vennimc dicatur iurc enim mann.T coniparari
.

porcit f ei quo omnis Hiporis iUauius pcrcipKT'r


Ql^ 4 bam

*
Digitized by Google
: 4^' CATICHIS. ROM.
^tnatt^ quia
ITTla/"^' uiora pcccata , quxvenialia diciibienc> noncft
*4^iinwdu- quod dubirandcbeat. Quicquid enim
cupidita-
tisardorc anima amifit , dum icui aliqua in re pa-
SmSSu^
rum ofTendit, tocutn £uchan(lia,eas ipfas miao-
^ res culpas at>ftergens 5 reftitait: aucmadmodum

MfMi <9
edam( npquecnimipropofita um^luud^ne.di«
f€cdendum videcur)quod innati caloiiis V! quo-

tidie dctrahitur, acdeperir, pauJatiin addi, & rc-
ficinaturaii alimcnto.lentimus. Quarcmciicoa
£Va^*ttJ; Ambrofio dc hoc cxkAi facramcnco didum
t
A. uh.s. €M»! eft; panis quoiidiajnus (Uipitur in rcmcdi^m
Cutnto, quia quOtidianse infirmitatis • Vcrum haec dc ijs pec-
animae vires catis iiuelli^cnda funt , quorum fcniii , 6c dclc-
Sj}S5^?J^r<^ationc animus non pcrmouctur. Illapr*€cerca
,
roborat. in (acfis myftciiis vis eft, vi nos d criminibus pu-
ros> &intcgros, atquei cencarionum itnpcm in*
colunies feruer, ac canquam carlcfti medicament
to animaai prseparet, ne alicuius mortifcra: pcr-
turbationis vcneno facile infici , ac corrumpi
2ueac. Acque ob earn euamcaufam, vc ceiiacur
lypritmus jCumoUm ityrannisfidelcs ad tor-
^^td **menta , &
c«de propter Chriftfani nominiscon-
' fcffionem vulgo rapercntur , nc illi forte dolorii
acerbitate vidi , in filurari certamine dcnccrcnt:
vetus in Ecclcfia Gatbolica mos fuit vt cis ab
SeiEtS,quia EpifcppisUominici. corporis, &
(angninis fa-
^*^"''f
ria If^r'^f;
tohibcrjac
cramciica praeberehtun...
- .r ....
5ed carnfs ctiam libidi*

g'iirmttJdim
verbo omnes huius (acramemi vtilitatcs »
Vtto &
ttircrcnac, vc bcncgcja compr6hendantur , dicendum eft : (a-*
b^itk^f?o''i'^
criEfEuchariftijB fiimmacii vim eflcad aeternam:
pfis indiotri, gloriaiti comparandam , fcriptum eft enim Qui .

^""^"^^
.>«Qauducac meaui carnem , &c bibiinxeumrangui-

Digitized by Google
ncWy habctvitam aecernam, &z ego refufcitaba
eum in nouifTimo die Huius videlicet (acrartie-
• . !

ti grada fidelcSydum banc vitam degunt , (btnma


confcicnttds pace ^ & tranqtiillitate pcrfruunciir.
Deindc cms viiiucc recreati non fccus acque ,

Elns qui , fubcinericij panis forricudinc artibu-


,
'
Uuic viijue ad nv^ncem Dci Horcb » cum ex vita
emigrandi tcpusaduenit ad sternam gloriam.&
bcantudinem afccndanc.Harc 01a i Paltoribns la
tiffime explicdbuntur vel D. loannis cap. vi.
, fi

inquo multipliccs huius facramenti cffedlus apc-


riunrur, tra^andum fainpki'ini vci admiranda ;

ChriiU Domini fa^pcrcurrcn res , oftcndcrint,


cum COS sure, ac mcritobearidimos fuifle exiiti-
inamu5, in quoru tcda mortalisrccepcuscft, vcl
cjui iilius vcitis , aut fimbria: radtu fanirarem re-
cupeiarunc, multbnos bcatioics , & fa^liciorcs
cfTc in ijuorum animam imnioixali
gloria pr^^
dims ingredi non grauetur, vteius vulncra fanec
Omnia « eamcjue ampltlfiinis muneribus orna«
lam, (itii coniungat.
QjMt modii coYpoYi fanrinm Domini conumcamm}
H
c etiam docenduiii cA^ a quibu^.mgences^^
I

illilacr^ fivicbariftiar fru&us qui snodo com* ,

mcmorati funt, pcrcipi poifint, ne<)uc vnam


uncum cffe comniunicandj radoncm , vt fide-
lis populus difcac mcliora charifmata emula-
tL Kedlcigitur, dcfapientcr maiores nollti j vt
in Tridcn. iynodo Icgimusjtrcs huius iacrameti
fumendi rationcs diftinxerunt. Ahj cniia tan-Tripiidmoda
turn (aci amentum accipiunt , vt pcccarores , qui rumitne eu.

ficra myftcria impure ore, &


corde accipcrc non SKr^Jiwif-
ycrcntur , quos Apoftolus air indigne nianduca- tcrcantu3«c
rc> &bibere corpus Domini. De his D . Augu- '/.cor"! iT*^
fiinus i ta fcribil : Qui non manct in Chrifto , [o.b
' & *

in quo non manct Chriftus , pioculdabto non*


5 mandu-

Digitized by CoogI<
XfO CATECHIS* HOU*
Ind^^lf 'e?.* ^^'^^^^^^^P'^^^
carncm ,
licet carn*-
lirrr &c vifibiluer prcmac dcntibiis facramcnc*
coipoi K & ftnguinis. Qui iuque hoc moJo af-
tcclilicramyftcriaaccipiimt, non foiutu cx his
nu Hum capiunc frudum, fed ipfo Apoftoto cefte,.
ixcr.ii.
iwJjcium fibi mandiicanc & bibunc . Alij vera
Sjiirituaiitar fpiiitu taiuummodo Eut hanfti^m fiimcre dicu-»

ilium panemcoiuedunc fido vera ince«^


ca;leften)
MG«Lf« qua? per diledionem operatur : ex quo fi noQ»
fit
omne$, maxfrnoscert^vrilitatts fruAos con(e«
m&T^rhua Alij dciiique funL qui facrcmcuro fpi- &
riHi facram Euchanftjam pcrcipianr; qui cum cx
^"cof'ix''
apollolidodlrina pnuifc piobaucnnc* AC vcftc
nupciali ornaci ad diuinaro hanc tneniam acc^fle*
riaticx Eachariilia capiunc vbcrrknc^ iHos> quo»
c^iconmu.^ aticca diximus frudus. Qi;aie perfpicuum

SicntaiiK?!!c Hiaximis , &


carlcftjbiis bonis priuare, qui
jUgunc quail- cum ad corporis Domimiacramf tuip ecram fu-

^^b^t^r'^^ mendum
parati cfk poiHnc».(acis habeiK fpirictt
tantum (acram communtonem accrpere.
4x VBlimne fm^nm perdptmt qui e&rfOH Q* amm:ftiTtm
nithio Eiicluri^LiM jtimunt}

DF c LA R T V Fx cciaiTi Gua ratione prscpa-


fc

tioncadEu- fatos buciium animo^ eikr apoj:cea,t>amcqua(n


«rr[I'i!*-'i*c I.
'acramentalem Enchafiftijr pcrccpciooem yc-
Yri'.deEucha iiiant. Acprimum qm<femvtpateaT,cani prsepa*
oialii!^*^'*
rationem iviaximi?; ncccuaria ciTe; SaluaioiLS no-
ftncxcrnpliiin |>roponenduni eft. Nam aniequi
apoliolis prcciofi carporis^dc iaaguini<; fui fa-
cramenta datet « qaamui^iam iduikIi ^tlcnr, Pe«
dcs eomm latiit; vt dcclararct omnein dtttgen-
tiam cit^^hibcdam cfFc, ne quid nobi:> lliaimam
aniaii mtcgiu icem,*?^ innoceftctam dcflr,cum (a-
cra inylc'ia pra^ccpcuriUuDUS* Dcuidt v( lo tide-
les imciliganctquemadmodumy fi opdmb adfedo
9t

Digitized by Google
PA S ECVN dA^ 2^1
& prarparaco ammo Euchanftiam aliquis fumac,
anipliuimis ca^lcftis gratis manertbus otnarur;
itacontraiff imparatusaccipiat, non folum nihil
commodufcd maxima etiam incommoda5& dc-
trimentacii accipcicOptimis cnim rebus
xim& (alur.irjbiis hoc proprium clV, vt,lim
tempore i|s vcamaryvehementcr pto(im; fin alie«
no tempore adhibcantur« perniciem , & exitium
nf&rant. Quarcmirandum noncft,ingcntiaquo-
ae^ficpraccTaiilljaia Dei doiu , cum bene con-
3 iriuo animo ?.ccipiiintur ad (.rlrftc gloria con-
lequcnda maximo nobis admmetno circ:atvcr6y
cum ijs nos ipfos indignos prachemui» fempiter-
nam mortem aflferrC'id vero, area: Dili excmpio ^^H*u
comprobatui area cnim foederis , qua nihil prne-
.

ftanrius' irracliticiispopiiliishabnit,ci]i cn.ir-.ipci*


maxiraa,& mnumcrabiha bcncricu Doiwi-
nus.cribuerac a Philiftxis abJata,ftimmam illis
peftem » &
calamitatein cuna xcerno dedecore
coninnftam importauit.fic eriam cibi qui ore ac-
ccptijin ftoaiachum bene aff*dlu ilLilnuuur, cor-
pora alunt Arfiiftcntant qui vero ni ilomaclium
;

vitiofislmmori bus plenum mfuodi folenti gr«(*


ues morbos efficiunt.

P R I M A M illam pr^parationc fiJeles adaibcat, ^^^r^^^^j ^j,^


vrdifcernanc men(am amcn(a» hf^nciacramabciurmix
alijs profanis, cxicftcm huncpancmicommu-i;^';';;;^^^^^^^^^^
ni. atquc hoc fit, ciini ccrtb credimu$ prarienscucyi.- ^pa- ^

cfic vera m
corpus, &
(angiiinem Domini qucai ,

in ciEloangeli ,?dorant; ad cuius nurum columnar iob.atf.


c«licomrcmUcunc, &paucnt-cums gloria plenii
eftcxlunn &
terra. Hoc nimirum ell diiudicarc»*^*»«'"« i

corpus Dfii,qttod Apoftotas admonuit: cuius ta-


me my ftciij maguitudinc vcnerari poti^ opartct,
**
*
.

, . quam

Digitized by Google
IJl CATfCHTf. ROM.
quam
in difpuutionibus ciusvcritace curiofius
s«^t*»aA rfc6pcrqnirerc Altera vcrd ilia prxparacio;maxuiid
:

S^^^^;^. neccfl^^^^ vtvnufq; afcipfo quxrac cum pa-


^aeift. ccm cum alijs habcai,num proximos vcr^ atqae
cxanimadilu^at. Sicrgoofl'crs miuuis tuumad
MM^u aitnre,'5: ibi iccordatus fiicns quiafrater tiiusyha
• betaliquidaduccrum cc«i'chnque ibi niunus cutt
ante aicare, &
vade prius recbnciiiati fratri tno»
& tunc vcnicns oftcrcs munus tuii . Dcindc con-
facramciliwm^ ftic riOuiani fcauari diligCDtcL dcbemus,
^enjtcntia: incfoicc
cxitiali alioiio peccacu cotamin.iU iimus».
ttisdiwiidt CUIUS p;rnircrenccciic lie ^ vt prius contnnoniSf
&confcffionismcdi^a!:^cnto \l\ad eIuacar«Defi*
syn/vrUtnt, nituni cftjcnim aianfta Tridenrina Synodo: nc-
ftr*t|.c«. i|. mini liccrc queir pcccart mortalis confcientia fti-

niuler, fi lacc^rJotis data ficjantcqiiani fcfacramc-


ult confclliontr puigarit, quantuuisfibi cotriius
^?ncjni cflc vidc^atur, facram Euchai iftiam accipere^Pr^-
t<?r^*»taciricamaaimisnoftriscogitcmus, quim
rr^focxifti.
indigni fimus quibus diuinum hoc bcneticium i
liatth s
Domino nibuatur : Quarc iiJiid Ccncurionis dc
rjpintoc't vi- quo idenrs ipfe Saluator fcftatus eft ,(e non uiue-

^iii^xeS'^''
niflc t^ntam fidcm in itiaelcx animo diccodueft;
nius praaid Dnc, no fum dignus vcintres fub cedam nieum.
loaiuai.
Exquiramiis enam^ nobis ip(is« an tllod Petri
vfurparc nobis liceac. Dominc ^tufcis q-iia amo
ic MciDiiniicenim ororret , cum , qui line vcftc
nupciali in conuiuio l!)ominiaccubuerac9iQ tenc*
brofum carccrem conied:um > (empicemis poenis
addidumfuiflTe*

44 .
Kjih) Mfii ttim mfviU dupA m\p^ cmmmcm loofmif
tftfrfcifintdM*

Qooworioprf Non animi folum, fcflctiam corporis prac-


prranduin parationcopDs cft. nam iciuni ad facram men-
m^h^cc^^^^^^^ iamaccedere d^bemuayiravcfaltcidimidia an*
tcccden-

Digitized by Google
PAK9 SICVN^A. If)
tcccdcntis did noftCjVfqsad illud tcmporispun- Triw rf^u^
<]Uoisicrdm Euchdriiliam dccipimus, nihil nig^^^tif,
omnino comcdcrimus^ auc biberitnus* Poftulat Aitgit'iuo el
cdam tanri (acramcnci dignitas, vt qui marrimo- ITlml^tM
nio iundii liinc aliquoi dies* d cone ubuu vxoiu
,

•ablh'ncar, Daiudis exepio admoiuci, qui ciim pa-


ncs propoiiuonisafacerdoccaccepcuiuscflccpu-
ramie 6c puerosifuos ab vxorum confijccudine
tres Jpfos dtes cfle profeflus eft. Hare fcrc funt,
quxmaximb obferaana iidclibus opoitct, vt(c
ad faci'a myrtcria vtiiiteraccipieda anrca parent,
rcHqua enim , ^uxhac mic prouidcndacflcvu
deacur, ad hxciptacapitafaciidredigi poterunt.
9

Ttnmmnii Chnfim mm ^imd^ EiuhdnfiUm 4


•N E forre aliqiii fegniores ad hoclTicumeturn coodf.ttw.
percipiendunir^cidantLU .quodrantaivi pra'para-«r-2r'& au
liancmadhibcrcgraiicadmodu, &difficile du-te/i-.'/d,
cant, iideles (a*pi admonendi funt omnibus cam p^F-i
legem propofitatn cffc vcfacram Euciiariftiam ac Sij!^^*^"*
cipianr.:^ Pnrtcrcra confticutuni eft ab Ecclcfia, vc
\^^'P'9V^
qui femcl faiccm fingulis annis in Pafcbaaonco- c!^\!luat.c£r
iiiuiitt:atieiic9 ab Ecdelia arceacur.

F I D E L E $ nonfatis habeant^fc hums dcctc-^fll^^^^


U au^tpricaii 0]>ccmperai:es, {emd cantummodo s. A.uguii.'de
corpus Domini quoiannis accipcre ver^m fe-TMufarfS
;

piasitcratidam Euchariftiscommunionem exi- ^^'^^^y^^"^


mmcnt. Vtru ailt fingulis menfibu$,vcl hebdoma dcftj."
dis^vcl diebus id ma^iscxpediat cerra oibus re-
^•L*" /I.
,
i/^rk - comma-.
gala praeicubi no poccit. vcruncameiila elt undti luonem pnr.
#AiTgnft. norma ccniflima; Sic vitfe nquotidic S^Jr ""eiirr
poifi$ramcrc« QtiareParochi partem crunc^Hde* '^^''j^y^'I'-

Digitized by Google
154 €AT£CH1S« HOM.
les rrcbi o adhortai*i,vt , qucmadraodum corporj
in lingulos dies :>.limcnrtim fubminiilrarc nccct
Ikf juru puunc : iu chain quondie hoc (acramen*
to alehdx , & nutriend^ anima; caram noh abi)^
ctantmeque enim minus fpinttiati dbo iattifmam^
c,L..iin lA.uii.^li indigcic pcrfpicunm eft..
con)us 5

\ eiiemcnter aiuem pioderic hoc loco repctcrc


maxima iila>&diuina bcncdcia, qnx vianurade*
tnonftracum eft » ex EucharLlbae&cratrientali c6-
mumone coiifequimur. liia eciain iigiira erit ad*
den Ja, cum fmiAulis dicbus corporis vires man-
rcfic crc oportcbar 5 I rftmqiic fanclorum Patru
Zxol* tSi*
audtpricarcs qns^ frequcntcm huius facramcmi
pcrccptioncm magnopcrc commendant. neque
B.Aii^.fer. enim vniusfahAi ratris Augufttni ea fuitfeme*
j>onUm7"* Qiipfidj^ pcccasi quotidiefume: fed, fi qms

eundcm omnium Patrumi*


diligcncci acLeiidenta
qu! dehacre fciipferut , fcnfum fuiffcfiicile com-
pcriec Ac cepus quidcm oUm fuUfc» cam iideles
.

quotidie Euchariftiam acciperenc^ex Apoftolpm


a6tis inreliigemiis.omnes enim , qui tunc iidem
Chriiiiaaaia ofkcbaruur^vera , cv fynccra ciia-
pi
riratc ica ardcbanc vr cu;n fine inccrmillionc
;

• • oradonibus , &
alijs pictans officijs vacarcnc;
quotidie ad lacra Domim'ci corporis myfte-
fumcnda , parati inueniirentor; Earn poftea-
tia
conluccudinem qux intermicci videb atur, Arra-
**t"iht?dc*
^^^'^^^ > Qndilliiuus martyr Ponafcx, alr^jua &
c«:2r.r::i.*i.c. cx renouauir: pn^ccpit CHI m , vc miniftri,qui
pai cc
1^1 uti' facriricio mtcrcircat,cofnmunicarct; €faod
?!ilV'^'^taail
wickDumyu Apottolis confticutum cffe. isffifrmatec •
A.Lc. <!c Ec^pjj^j^
in Ecciefiaitle mos fiiic , vr &cer^o$ per-
'^^j facrificio cum Euchariftiam fumpunct, ad
popuhim , quiaJcrat, conuetfus, his verbis ad
iacram mculam lidck^ iauitarec Venue fraues
z4 commuaioaeai* ta&c qui parati er$Dr9^anlma^
raw

Digitized by Coogll
turn religionc facrofanda J^yllcrii ftimchanr. s.p^.epm
Sed ca:n dcinde charicas, & pictatis ftudium • "'^-^p^'^* *

adco rcfnxiilcc, vc raro admodum ad commu- Mii^'^.


uioncm hdelcs acccdcrcnt ; ftncituni eft d Fabia-
ftoPpluifice, vtterquotatims . Natal Donuni, i Prrc.p currt
ftRefurreaiouc^Pcntccolk omnvs Eud^:in^^^f^'}^Z^
Itiaai fumcrcnt id quod poltcaa mukis
.
Conci- mccu.
his^pinrfcrtim verb ab Agathcnfi primo
coftfir- J;^;yi*'^«^'*^
malum eft. Ad extremutn , cum cb res addu- conahW.
^bcflTet, vtiion inod6 fanfta ilia , &
filuums J.Tex.;!^;
perceptro non ftruarcr-n , :cd m
pUucs ctiam
annas facra: EuchariftK^coainuini^difFcirctur,
decretumcft in Laterancnfi Concilio , vt fcmel
ad miniu fingulis annis in Pafcha fideles omJaTiffid
ne$ lacrum Dommi corpus accfpercnt j qui ve- mmraiiia
th id faccrc ncglcxiffcnt , Ecckfia: aditu prohi- '•""'^

A MV I S haec lexDei , & Ecclefi^ audo- charilUaium


ritate (ancira . ad omncs fidelcs pcitincandoccn-
duin eft COS tamen cxcipi , qui iiondum rationis scr.n.aeds-
Tfum propter etam imbecillitate habcm. Si enim T.r^^'.^^
ncquc facram Euchariftiia coirmuni Sc p ofino ««'*i*-4.*
pane rciuntdifccrncrc, nc<iiie ad cam arcipicnda -

pietacem aiiimx &rdieionem affcrrc pofliuu.


,
Ati^uc id ctu d Chrifti Domini ioftimtionc altc-
maimum videtur; inquit enim ! Accipite ^ &M«tth..^.
oomedjte* Inmntesaucemidoncosnoncfi'cqui
accipianr, &^camcdanr, fatisconiut. Wrus
qui-
ilcm ilii full m quiburdam loc:\ confuecudo
, vtTI^^M^^"'
jnf.mnbus cn:\m facram Eudutiftiam prxbcrci: t^^^^^^ '

fed tarn c t u hi o b ea s caura$;gu? antca


di<a« fiint:
turn ob akas QKjftiaii« pietati maximc con-
fcnca*

Digitized by Google
1{6 CATBCHIS4 KOU.
(cDcancas , iaindiu ciu(dem £cdciic aui^orttait
idticndcii)c.

J^*'^
48 'i*'***^
^''^^^
P**^*^
»/'^j^«';4

Hoc nemo melius conftitucre poterit^qoitn


Pater & (accrdos cui confitcntur peccaca. ad
, illi

illui* ^ a piieris pcicuaaari


pirrrincc e.\pioraic,
huius adniuabihs iaciainCii cognitioncm aii«
;in
quam accepeiioK » &
guftiun babeanc.

A mcntibus qui tunc a pictacisfcnfualienifunt^


facramcradarc minimc oporrcc: quauniis,fi, an^ .

tequam la inliniam incidcrint , piam rcligio- &


(am animi voluntatem prx fc tulcrunc « licebitck *

c«di.cartH. in fine vitas ex Cdncilij Carthagineaiis decreto*


4,ca^«7^.
Euchadftia adminiftrare; mode vomirionis^ vel
altrrius indignitaris , &c lacommodipcriculum-^
nullum umenduiu lie.
fO Sum Lauh jnb viYaque f^icle communicandnm f|l?
raids nifiic-
Qvo D ad con unicandi litum pcrtiiiet, doceSc
ceHat EccUfl^ i'acochi Cxn&x Eccleiix lege interdi&um cflTc^ne
fublikcrVran qu^s finc ipfius Ecclcfiarauaoritatc^prxier facer-*
tuiiifpecicto- (jQtcii, corpus Domini in lacrificioconfiL icnics,
Vilk-ff?" hk Tub vtraquc Ijuxic facraai Euchaiithaiii fLimar.
^ vt a j iidcDcina Synodo cxphcacum eft
«uacit.:2o.^d« jvjm^^

4nu»L^vbj quamuis Chriftus Domtnus in vhima cisQa al«>


Sfftciio Du"
tiflimum hoc iacramencum in panis &yini fpc-
"inrTria.sylcicbus inftitucnc, &
Apoftolif tradidericrcx co
dt'^camu'. filb
tamcn non efficitur a Domino Sal*
, hanc lege m
vtraquc fpecieuarorc con!titutam cflc, vt omnibii v fidehbus fa-
muuili. myitcna fub vtraq; (pccic adinmillranda finu
Etenim idem Dominus noftcr , cum de hoc fa*
'
ctamento loc}ueretur , alter jus cantumi|^cci fiD*
pius mcminir, vc cum inquit;$i quis manduca*
*
uccit

Digitized by Googk
ueritexhoc pane , viucr in scernttm : Sc , Panis
queiio ego <laDo> catomeaeft pro mundi vita: &i
qui' manducac hunc paiieoi viuct in a'tcrnum.
Aliilds vero, 6c jjsquidcm grauifliaais rationi- CurtccUH
bus addiiftam cfTe Ecclefuai p.urt , vt haiic po- * rfvrim^ l^T
tillimum Tub altera fpccic communicandi coiiic-
tudinemnonfolumapprobarct|(edetiamdecre«
V au&orirace firmaret • Primiim enim maximi prioaratio.
caucndiim erat ^ ne fanguis Domini in terra fun- -
dcretur : quod quidcm facile vicari pofTc non vi»
debatiir, fi in magna populi mulcicudinc cum

minidrarcopprmiirct* Prxterea > ciim (acfa£u> f


chariftiasgrorispraeftbefle debeat jmagnopereti*.
^ j^

timendam erac^ne, (i diactiis vini fpectes aflertia^


rerur^coacefceictiPcrmultipraEicrcafunr, qui vi Tcaitrttia^
ni faporcm , ac ne odorem quidem pcrferrc v Ho
niodo poffinr. Qnare ne, quod fpiiitualis faluus
caufa dandu eftjcorporis valetudini noceret, pra
den tiffimi fancttum eft ab Eccle(ia , vc pams tan*
tammodo fpecriem fideles acciperent . Accedit (s^^gug^^^
ad alias rationcs , quod in pluribus prouiadis I

fu»naia vini penuria ]aboracur:ncq-id aliundc,fi- 1

ne iTifiximis impeniis,ac no niii loguliaiis, ac diifi I

ciilimis itinenbus conuehi poceft.Deinde9 quod oi^ttrAtitt


inaxim^ omnium ad rem percinet » conuellenda
erac eoram hatrefis qui ncgabanc Tub vcraquo
fpccic tocum Chinhim effc , fed corpus fantum
cxanguc fub panis , fanguincm aurcm Tub vini
fpecie concincri airercbanc. Vc igimr fidei Ca-
tholics Veritas ma^ts ante omnium oculos po*
nerecar, (apientiflimo concUio alcerius fpecei^
hoc eft , panis communio indudta eft. Sunt 6c
vMx ranonc*s abijs coUcdtx , qui dc hoc argu-
mcnLo dMn.runc qua*, opiiscfTc vidcbicur,4
^

Parochis oiTcrn potcrutJatnde miniftro quam-


ttis id a acmine fcr^ ignocari potfic agendum eft
R «4 ^

Diglized by Google
l5S CATSCHIS. ROM.
nc quid pistermiflTum (ic , quod adhuias iacci^
menci dodtrinam peicinere vidcamr.

IBmftetE 1- S o L 1 s faccrdoubus potcftas data eft » vt fa*


citart'hciaus cram Eucbanftiam conficiant, acfidclibus diftri*
buanti eum auietn moreni in Ecclefia icmper fcr-
uatum cfle , vt tidelis popuiusi faccrdonbus^-
cramcntaaccipcrct, lacci dotes auccm lacia fa-
cientes fe commuiiicarcnt , Sanfta Tridcn-
^ynodus explicauic: oftcnditouc banc con-
^'w^^i/'^'
a^.cai'.io.
tamquam ab Apoltoiica traditio-
^ii^jyjj^^^j^
nc ptofedam » religiose retinendam efle ^ c^m
pra^ffrtim buius rei nobis lUuftrc cxemplum
Chnflus Dominus reliqucrir, qui & fandtifli-
ifittbi^
>uic.iV fuLim corpus conlcciauir, &: Apuiiolis Ibis
nianibuspouexu. Verum , vcquacunque racio^

^ m"k?iisneran(] lacramenti dignitati confulcrccur, non


«<icArecrauo modo eius admimihandi potcftasfoUs faccrdo-

^i^nciAtizS tibus data eft , fed lege etiam Ecciefia vctuit , nc


Tiu atm quis, ntfi confetraius cflet , facia vaia» lintca , 5c
aiiainftnimenra quaradiUiir^ confcdtioncmne-
,

sixtus i.Epif. cciTariarunc , uradtare audcrec, modo gcauis aii«

qua neccflitas non incidcrct*

Ex Jam didlis rum faccrdores ipfi,tum rcliqui


fidelesimelligerepoiruncquacareli^ione, fan &
Aitareprxdicos efte oportcr,qui ad Eucbajriftiam
nrel confecranda vel admitiiftranda vel fumendam
accedunt.Quamquam, quod anteade caeteiis fa-
cramcnns diclumclt, ca non minus ab iniprobis
adminiftrari, fi,qujv ad lUoriim perfcdtam ratio-
Hem atcinei:» lUe lei ucnturiidcm valet in Eucha^
ti&ix i^craincnto* nequc eoim bxc omnia mi*
aiftrp«

Digitized by Google
f AR s AserHi>A« Iff
niftrorum mentonitijfcd Chrifti Domini virtu-
te,& p ictitacc gcci crc<lcnclufncft*HaecXuni qua
de £uchariftia vtiacramencum eft » explicanJa ;

cruncrNiinc, quod rcftai diccndum , vi tac|;taciu ^ I

cltjopoitct explanarc; vt mcclJjgant Parochijquai tiaam m.2z.


pojiHmnm dc hoc myrteno,qucmadmodum lan -n**"^^^^*
cU Synodus dcacuic, Doininkis ik k&is dicb\x$
fidclt populo traderedebeanc.

Hoc facramentam n6 Tolum theraurtiseft c?- StcMi^cnn


leftium diuitiarumj quo fi bene vtamuc,Dci gra- cran^umMu*
tia:n aobisconciluams , & amorciu led in co
:

quxdam piL-ecipua latio uicd quacipro immcfis


in nos coiiacis bcneaajs.iliquara grai;iam refciCC
poirimus«Ac^erbh£cvi(^ima(irice» & ligicimcEuchanftie fj

'
immolecar,ouam grata, & accepta Deo ut»ex hoc fiti>eosrac&»
intclligiiur. oiicnira veterislcgis facrificiajdc qui
bus'icnpium clt, Sacntlcium oblacionem no-
Iqiftn&ucru; Sivoluillcs facrificiumdediffcm: rrli.j^*
V ci que nolocauitis no de^ledabeiu: ita piacu«ruc ^'^^•^^'^
DominOyVt (criptura Deum odoratum efle odo-
Tfemfuauicacts^ideft, g rata ei & accepta i\ii(lc> . .

tcllccuriqiiid nobis fpciaadua:! dc co facrificio in


•<juoillc ipieimmolaturjacq; offcrtur, deque cae-
Icltis vox bis audita eft; Hiccit tilius meus dike- uitth^i*^
tin s 4n QUO mihi bene coplacui? Hoc igicur , m^^ ,

Iteriumrarochidiligentercxponenf;, vt cum ti«


dele$ad rem diuinam conuenerint^ actem^ &re-'
Jigiose racraiUa^ia quibus imccCunt « i;|ie,d,iui:i
oilcanc* ^ . «
* f •

Qju igltm fnnt cmf^ ah qnoi Embmpi^ a Chrii^a DmI- ^ 4.


noMttHHih Euchariftbi;

DVABV s dc caufis illud faclum. eft » Alte- '"»^«5"i^^^^\^«*.


sa cil vt cadeftc anima: aoftrx alioi^tnum ir^fet,
Ra quo Pkcrificinw^
^

Digitized by Google
i6m cATictHynoM.
|^^c5c.T ouo vitam rpirinialem tucri
, &
con^raate pof^
cnkcM* ni&B (emus : Altera, vt Ecclefia perperuuro facrtfi«-
cium habcrec^ quo pfccara noftra expiarentur,
^ccxlcftis Pater fcclcnbus noftris farpc «rauiccr
ofFcnfus ab ira, admifcricordiam , a iuli<£ ani-
madtterfioDisfeucnucCjad cicmentiam traduce^
WbidB^M^ ttxm. Huius rei figuram, &
fimiiitttdinem in
^Piftkalir* agno Pafchali licet animaduertere , qui vt (acri^

ficium & faciamctum filijs IftacI oncrii , & co-»


mcdi confuciicrar. Nccvcri>, cum Saluatorno- •

ftcr Deo Paul fcipfum in ara crucis ablaturuscC.


fet , vliam fux €tg2L nos immcoCe chaiitatis illa^
firiorem figciificationetn dare potuitf quim eum
nobis ifibilefacrtficium reliquit, quo croentum
illud, fcmel in cruccp^ulb poftimn-joladum, in-
ftaurarcmr, ciufquc mcmoiiavfqucin tincm fac-
culi quoridir fum nicum vuliratc ab Ecdciiat
per vaiuecium orbem dilfiiia» colerccur*

OiruTusfacri DiFFtRVNT clurimum inter fc bar doaa


cii { :\r men ratioHcs, Sacramcntum cnim coniecrauooe pcr^
ficitur : omnis ver6(acrifid| vis in eo eft , vt of-
€xj?<wukuir.

icratur • Quare iacra Eachariftia dusn id ptxtdo


continetur, vcl ad apgrotum dcfcrtur , facra^
mcnti, non facrificij rationem habet: Dcindc
ctinm vtfacramentum eft , ijs qui diuinam ho-
,

Aiam lumunt , meriti caufam aiicrt « omnes&


iHtus vttlitates qux fupenuscoiDinennorataB <unt:
vt autem (acrificium eft, non roerendi folam, fed
iatisfacicndi auoquc efficicntiam continet. Nam
vt Chriftus Dominus in paflionc fua pro no-
bis meruit, acfansfccir : fic qui hoc (acjriticium
oiTcruntquoDobircum communicant Domi0i«
<8r paffionisfcaftos meceattic » ac fiictsfaciuii t.

Digrtized by GoogI(
PARS 4ECVKPA* l£l
w tmpOH ijiud noui tejiaminti (Acrifcim t§t ifijliMfiiiii^
f6

DE huius (acnficij inftitucionc nullum ambi-sacr:?:nfin».


gendi locum fanda Tndctina Sy nodus rdiquit: " .[^aLVu^;;^
declarauir enim in extrema ca^naa Chrifto Do*iltlittttinn.
mino inftiturumcflc, Cniulquc axiathcmatc cos J^'^j^f";!':
dam n au I r q u afleranr verum Sz propri ii m facrifi-
i ,
ci«nuii« c. i.

cium Deo non oflfcrn,auc oftcrrcimhil aliudcffc,


3uam Chriftum ad n^aducandum dart. Nec ver6
lud^racrermific.qutiidiligentcr explicarec vni
Deo facrificiuni^tieri.

E T SI Ecclcfia intcrdum Miflas in mcmoria, SoiiDcoficrf


honorcm fanftorum cclcbrarc confucuir-, non ^^J*^*^.'"
camen illis facniicium , led vni Deo, qui (andos
immorrali gloria coronauit, oflerri docuit.Qua- '^^^T^'
re nec (acerdos vnquam dicere folec ; Offero tibi
lacriBcium Pctre, Paulc:fcd,dum vni foli Deo
imraolat, gratias illi aoit, pro bcadflimorum
martyrum infigni vidloriaj coiuniquc patrociniil
icaimpioraCt vcipli pro nobis inccrccdere.di-
gnentur io carlis » quQiriim mcmoriam facimut
jn terris
Vnd$ J^Snnd fftt /laijbf , & ficerdot^ nmit ligii 5$

(Vy j£ de huiuj (acrificij vcritate i Catholica


Ecclefiairadicafunt, Ex Domini verbis accipit : fhoikl^^^^
ctkmcxtremaiUanode hitc ipfa facra myftcria ^^^^^

apoftoliscomtfiendis, Hocfacice,inquit| ininea confim^tur?


commcmprarioncm.cos enim qucmadmoduma J-"^;**-^
Synodo dcfinitum tunc faccrdotes inftiruu,
eft , Apoikoiiqui.
pra[rccpicquc,vc ipfi,& qui f s ill accrd o t a ni u
i ( I i • ^2/^*5^1°^^^
Here fucceffuri eflenr ^ corpus cius immolarent, scr.22.c6c* ii.

& ofFerrenc . Arque id etiam ApoftoU verba ad llnmu^'


Corinrhios faipca fads demonftranc , dim ait: & can.2.
3 R Non*-^-'-*^

Digitized by Google
Nonpoteftiscalic\m Domini bibcrc & caliceitl
da:monK>rum:non mcnfa: Domini parri-
p oceftis
cipcs ciTc,& nicnli dnenionioruai. Vt cuim pro
dasnaomoi^Qa) menfa, alcare , in quo eis imn^ola-
barur)inrclligendam<eft>iuetiam (vc^q^uod Apo*
ftdlus pro ponit, probabili ai gumcntanonc con-
cludiuur) menfa Dommi, miulaliud.nifi alrnrc
m quo (acnficiiimX>nolicbac,lignificarepoccil^

S I eic vetch tvftamcco huius (acrificij figaras»


CucKanmx & mi^cAlarrcquiramus : Primum quidcm de co
^o, rl'T"'/' MaUchiasapcriiffimcvaricinattfscft, his verbis?
j»*ci js vftj.^. Abortulolis au occuiiim^ magnu elt nomca
f^!vf.mr"i'J'^<^^''ni in ^cnribus& in oir*ni locol^icrificatur,,
M4i4U»,u & oiF:rt^irnamini mcoobianomunda:quiama-
giititnj<rft.namemeu in gcnnbus» dicic Dns cxcr-^
cKiii]in«;Crfl?ccr«a l\^c bofiia cam aQC^>qu£m po(t
1 !raf!i Ieeem,van js facrificioru generibus prf nua
ruiia cll.Et. niivi bona. omnia qu*e in i]s laciificijs^
fii^ruhcabantur , ha:c vnavidima tanqua omniu
pcifcCtiOj&abfoluaojComplexaeft.Vciuncanita
nulla in re cius imagine magis cxpreflam licet vi*
'
derc \ qifam in MeUhifcdec lacrtticio • ipfe cnixii
Saluatorfacerdotcm ftcudiim ordrnem Melchi-
(c^ccfcin .Ttciru loftitiud declarans;corpus3<Sc
languincm fuum in eNtremn cocna lab ipcciebun
^panis,;& vini DcoPataobtuUc. : . .
:• •

- '
*
: ^0 *
-Ab tJm /acri/rim ^oi vim fiA fklam iji ill

0^
" fer/fgatnr} • -
*

vnufftchri- M
Y N V &idccn (acfificiu cffc fatcmur, ha* &
'iitkS;" bcri debet , quod in mifla pcragitpr : dqod ia &
i ifcrauirbic
^m^^^ h Luuni eft:quemadmo<fuin vnatft.&r:i«
f

-i'
jii. 15. di^ir h,jbaChrmus videlicet Uommus noltrr,
»

&»iipiil'^'* avufc^pluitt mata ciucisfemcl taacumodo cmc-


turn

Digitized by GoogI(
FARS SBCVN DA. 2^5
turn imraolaait.Nequc cnim cruent2» 8c incruc- f^^^**,^^*-
tahoftia,du;lunc hoftif ;(ed vna tantiim:cujus (a- cappt.s.
crifirium poftquamDocniitasirapracccpir: Hoc ^/"^^'^V^^
tacitc luHic.^ia comcmorationemia LucaarUtia voamunm;*
quotidic inftauiaiur. JSST*"
tpie ttiam vnm vitinqnt facn^doi} (Jx
PR
o R s V M vnus &
idem laccrdos eft Chri-
ftus Djis.nam tniniftri qui iacrificium fachu non
fuam^fcd Chrifti perlonam fufcipiuai: , cum eiiis
corpus, &
fanc^uincm coficiunc. id quod & ipfius
confcciacionis vcibis oilcduur.neq; cnim facer-
dos inquic : Hoc eft coipus Chiilli ^ fed, Hoc eft •

corpus meum. perfona videlicet; Chcilti Dni ge^ j


rcns, pants &
vini fubftittam , in veram eius coc«
p Jiii ^
rtiagumii labilanuam conuextic*

Vitmn mijfA vt hrndk y iu irtf^m pr^'it-4iiwU fn facrtficm}

Qj/ AE prasocdunt li diiigetcr cxpedantur , fi- 1^^^^


ne vlladubirarioneprsctcceaillud inrclligccur , id nofoiun.iaii*
Unod etia (an&a Synodusexplicauit,facro(an6Uitiati^r^^i^^^^^^
niiflSelacrificium ciFc ncnfolum Iaudis,&: cratia- ^""°^Vr
lum acnonis,autnudacomcmorationem lacnn- TndtTj.defa-
ci j quod in crucc fadlu cft:fed veie etii propiciaro '^^^^''^'^

rium facriticiuiquo Deiis nobis placacus,& p


pitius redditur* Quaic fi puro corde , accenia ti*
de , & inrinio (celerum noftrorum dolore ^ffcdti
liancfandliffimam holtiam immolcmus , ik uifc-
ramus;dubiianduni non cftquin miftncordumi
^ Diio conicquucun iinius, (Sc graciam in auxilio
opormno.huius enim vidlim^ odore ita deletta*
tur Domiuus » vt gtacix , & pcenicenctae donum AaHebr^«
nobis impcriicns, peccata condoner. Quaobrem
Sc folcmnis Clt il!aEcclc(l.r piecaiiO j Qi.-P^l^^^t Secret Dmc«
huiiis hoftict comiiiemoratlo ctlcbrarur , tocics ^.poftrcnt.^

'

R 4 i«i
'

Digitized by Google
4^4 CATICHIS. KOU%
lilt craenta^ hoftix frudus per hoc mcme{itQf%
Idciifit ill :i ad aus mananc.

#rrHieft4f £A cft vi& huius facrtfici j vc iiQ ioluro tromo*


Unti» & fumcna profit
, fed omnibus ctii fidcli-
bus fiuc nobifcii in ten is viiiant , fiuc iam in
illi

Domino mortal , nondu plane expiati luit. Ncq-,


€nim minus ex Apoftolorum cenilliina traduic*
nc pro his vtilicer aflcrtur » quim pro viuoru pec-*
cans , p(sms>(arisfadioDibus » ac quibafiiis cala*

mendAf^ ffmtg}

^r?il*tiuSa-
^^ do(5lrina iam tradita facile pcrfpicitur om-
Itttil^ ' DCS miiVas communes cc niendas cttc , vt qux ad

int(r«,€ap.tf/ Itttem pertinent.


*

'tfc Qji^^^^^ J^Htw/ifri^tij cdYtmonU peruntnt}

Kim miir« H A B £ T hoc facriticium mulco$>eo$d^ maximi


perti- infignes, ac folenes ritus » quorum nuUus Taper-
uacaiicus;aut inanis exiftimadus eft; vcrum on*-
scf.iV.coci!.
THa.cap.j/ ncs CO (pe(5tant,vt,
•*.«a.7.
&
tanti (acrificij maieftas raa-
giscluceat, &:ralu[aribusm)l\cnjs intucndis ad
rcrum diuinarum quxin cofacrificio occultx
,

runt^contcplacioncnindeles exctcentur* Scdde


his nihil eft vt plut'adicamus;tum quia hoc argu*
xnentum longiorem explicationempoftulare vi«
dcrur,quam propofitatinftitutioni coucniat; turn
quia inniimcrabiles pcne Jibellos Sc commcnra-
rios qui dc hac re a pij9,& doclifTimfs vin*9 con-
fcriptirunCy (acerdotcs in piomptu habebunt^
Hadlenu$ igitur fatis fuerit » earum rerum
qux ad Eucnariftiam t turn quia facramentum,
turn quia facrrificium fif,pcrrinent,pouora capU
ia»iuuaate Domino c^poruulc.

Digrtized by GoogU
tA RS tieVM DA. 16%
© E P OE N I T E N T I AE
SACX-AMBNTO»
*
C A P V T V*

nil Mrihii fjt infirtnJk}

Qjr HMADMODYM haoiatiae naturat fragt'»


litasj, & imbccUlttasomnibns notaeft 9 eamaae
in fciplb quifquc hdlh cxpericurnta »
quailta na«,
beat ncccfliratem pccnitetiae facramcntum, i^no-
rare nemo potcft. Quodfi diligentiam qua? aPa-
xochisia vnoqaoquc argumento adbibcndaefl:,
ex rei , quam tradunt , magnitudtne 8c pondcre
*meriri oportct: omninofacebimureosnamqiia
in loci huius nplicationc adco diligentcs fii-
turos cflc , vt facis vidcri polTitqnin ctiam dc
hoc fhcramento , quam dc bapcifmo accura- Acctintiui i#
tins agendum cfty quod bapufmusfemel uncam q^Tnflk?!-
admmiftracur^necicerai'tpocefttpa^nkeodac ve- J'Jj^^^.';^^^^
to, tocics locus datur » eiuique repecends toties
necefljcas impofica eft , quotics poft baptifmum
pcccarc contingat. ita cnim a Trid^ntina S) no- Tndcntjnt
do diftum eft , facramcntum pa nirentia! non (c- ju'ft]*^!?^!^^^

dum rcgcncritisvid falutcroncccffariumcircivul^***^^^***


gataque illa fanfti Hieronymi (encentia ab cm- $; hiv. m ?
nibus qui dcinceps res iacras tradiderunc, ma- cap.lfa. fupcf
gnopcre comprobacar,poBnitendam eilefccunda Hi"?afa^"rtcl
rabuiam.Vtcntm confradVa naui, vniim vitx fcr- ^**'"?'jL!JJ
uands perfugium rcliquum eft » Ci forte cabulam ^Stobilt*
aliquam de naufragto Hceac atripcre :ica« poft
amiAatti baptifmi innocentiatn « nifi quts ad p<s*
nitcntiar tabulam con fugiat, fine dubio dceiut
fhlucc dcfpciandum eft. Haec autcm , non ad Pa*
ftorcsfol im ;fcdadrcIiquDs ctiam tidel^? cxci-
tUtfi4os»di43;a iinCi nc forc€ iaeis rci maxim^ ne«
R s

Digitized by Google
%66 CATECHtS. ROM.
ccirarirrinciirfarepr^hendnnrnr . Primirm cnim
conuinis tragiiicaus mcaiores on)nil,iudiaopta^
rcdebent, vt diuinaopcadiiui ,fine cifu » auc
proUpfione aliqua in via Oni progredi podinr.
Quhd fi nonnunqdam ofFwiidcrint » lam'veto
funiU.amDci bcnmnitatcm incuenccs, qui can-
quam bonus pan or ouium lb arum vulnera
obligare t eifque medcii fokdhocliJubernmum
poeniicniixmedicamentum nunquam in aliu4
cempus diifercndom efle cogicabunt*

Vt rem ipfam aggrcdiamur , prius cxplicail-*


dacil varia huius nominis poccftas , Qc nocio : no
aliquisambiguitate vocisin errorem inducamr*
Nonnullf enim pcrniccnnam pro fatisfa&ione
accipiunc . Alij , a Cad;olicxfidci dodrina Ion-
giflinic remoLi cumaibiuenturpcEniredam nui-
lam prarteiui icmporis racioncm habere , nihil .
jtrVf rcnirt^ ^jjy^
tut multiplex
Quam
•/!..•
Douami vitam cflc dcfinmni. Docco-
- •
. t' /I- i_ •

<^;suiuiuo« dum eitigicur multipliccm die hums nomims


2ra2ia«
fignificationem.Primum cnim poenieentia deijs
,

dicitur,<]uibusaliqiiid difplicct, quod ante pla-


cucrit iHiila habira rationc huius cogitationis,
,

j.Cor«7. boniimne an malum fuerii


, Sic omncs poeni*
.

ter , quorum trilbcia (ecundum iasculum eft, non


fecundumDcum^cuiufinodi poenitcntia non(a«
Jucem ai&rt , fed mortem. A|cera eft panitentia^
cum quis exfcelere admiflb , quod quidem an-
teapUcebat,doloicai non Dcuftd lUi ipiius cau-
fa concipir. Terriacfl: ^ ( iim non foliim admifli
animi &i>iu dolcmus » vel
iceleris cautainci^io
ciosik^lortsexternum etiam aliquod iignum da-
mns , ver&m vnius Deicaafa in eo msrroreiu*
Tnus. Acfinguhs quidem paenuenti^ gencribus,
cpnimcmoraca funt^pcsnitcauic: vox proprid

Digitized by Google
«onucnit« Nam cum an racrislicensDeumpoe* c^^n.^.
Duerc Icgimus id per tranflarionem 4ict pcrfpi- pV^fVo^J
,

cuum ciu CO cnim loqitgdi gcnerc , quod ad ho- mras/


minum nio'. es accommodatum ell Idcix Hcerae ,

vtunciir cum Deum mutare aliqiiid conftiruifle Deumimi»r«-«


,

dcclaraiu; quod non alitcr faccrc videaiur, qaa.n JSpowSctf


homines , quos ahcuius cei poenitcac , cam co-
fi

inurare;omni itudto laboranc. Sic ergo rcri-Gcn.#.


ptMm cft^pccnituil&cum quod hominemteci& »
ict.«Sc alio loco : quod SaulRcgcm confkituurcu

Prima acccpcio in vicio poncnda cft« Aire-


xaelt qu^dam comiiiod,& pcuurbaiianimiafte*
€tio : cerna^ niai ad virmcem pcnincre , rum fa-
crametKumeiledicimus • qox ii^nificatio huius
loci propria eft.acprimuiii quidc dc ipfa , vt vir-
tutis parte agendum eft ; noaioiiim quiahJclis KSkiontt^
populus ad omnc virtucLs genus
a Pailoiibus in-
iJ^ti'oi^'Si
ftitui debet, led eiiam, quia huius virrutis adlio- tcr«a: in hoc
liescanquam maceriAm pr^benc , inquapoenice- qSaAiftai^
(acramcncutn vcr(atur; ac.nifi prius ^ux (it^n^^nto.
tia;
pQ^irentiar virtus inrdligitur j (acramcnti cciam J.3.itt^!l^
vim ignorari licccffeeft.
Hutd eft int&wrfmihmk} 4
I N primismonendi^hoitandtqaefiintfiddes. Duplex eft
Vt omnt conrencionc , & Audio iu intima animi ixxmtenmftt
pcenutntia, quam virtacedicimus,elaborent;fi. JS«r****
rc qua ea qu^exrrinfecus adhibetnr,pariini ad-
,

inodu proFu tura eft.intima aute pornucnua cfl il-


la,ciiiTi ad Dcum nosex animo conucnimus , 6c
ogja inttrfe^
comiiTa k npbi$ fcelcra dereftamur, Sc odio habc- ^mOmm
mus.fimulqucilhid nobis certu,(:<<:deliberatu eft
111 a lam vicjcconfuctudinem , corruptosq; mores

«'mcndare,non (Incfpe venic a Dei inifcricordia


4Qalc<jacad£. Uanc vecodoioi:, wlUcias qu^ &
pcttos*
^

Digitized by Google
perturbatio , &
afFcdio eft,& paflio 1 multis vo*
caturtcoufcquitur vcluti comes peccatoi uai,dc-
r n:ationiadiunda.quainobr€m apud plurcs cx
f 1^

animi cruciata declatamr#

5 £jtRf fides fctrntenAs fmt


#i(i«ii«nc<i In coccrcequcm poMiJcct fid^f pornircntiatn
i^^'^^^'antccedat, neccfleeft. neque cnimpotcft quiP-
ser*i4.cftdL quam lead Deom conuertere»qui fide cateat: ex
IrtcnmcM.quofiNvtnu^^ pars reftidU

^ K/tm ifttimi 4iifmi ^iriitif 4 wrw eft onfendMl


yeran ttitiBi Q
V ^ ^ intimaluec pa^niccntia, vt antfa disd^
^mtcntiam mus^ ad vf rcote penineac , apcrte oftcndont iniiU
Lt'x^il^ianpe Ca, qusp dc poenitcdtia tradtta funt, prat ccpwi. Lex
nt dunttxat cnim de iis tartium adionibus, qua: fufcipiuntur
•Atones vir- • •
xt
tuticoniua- ciitii virtiucpiaecipir.Ncgarc prartcrca ncuio po-

rationevir.^oportet, viitucis fic. Hocautc vtrede6at poenN


ccnfcriyo
ccntts virtus prjeftaclnterdum enim eitenu,vcex
Prim* ratio admidis fcdcfibus m!norcm,quam pat cft doloic

mwa??^?^
homines capianr.quin cuam vt a Salomonc fcri-
Pn>u«b.a. ptum cft,nonnulli funt qui cum malefeccnncji^-
'

secini^rt-
^^^^tur* rudus vcro, alii ita Ic mcrori aniiri , &
tio,fi 06 pec. a^gritudintdedunt , vr de (alute etia prorfiis de-
mtrcxcdm. fpercntraualisfartaflcCaim yideri
poicft,qui ait;
Jvlaioi cftinic^uuas mca, quam vc vcnia mcrear,
'huitk.zy^ &qualis ccrtc ludasfuir qui p(ruitcnuadu(5lus,
fufpendio vitam , &
anitnam amiiic • Vc igicui
inodum in dolore tencrc poffimus, pCKnitentix
Tmta fitio virrute adiuuamur* Sed idem etiam ex ijs rebus
fiwiiofine/it colligi potcft
;
quas fibi tanquam finem propo-
ikt?pha:c'n is,qucm vcTc peccad* parnitet. Prmnun au-
Pfteu. '
ccm hoc ci piopoiiium efit .vc pcccacum obokat.

Uigiiizea by ^.aOOgle
4

PAHi SI CTHOAtf l6f


©mticmqiic animac culpam, & maculam abftcr-
gat. AUcrumcft , vt pro fcclrribus admiflis Deo
lactsfaciac: quodquidcmadiuftitiamrcfcmpcr- .

fpicuum cft.Na ctfi inter Dcam &


homines pro-
{>rja iufticiae ratio intercedcrc no potcft. cum tani
ongo intcruallo mccr fe diftcnt aliquani tamcn
;

eflc lufticiam conftat.cuiurmodi eft inrei Pacrcm,


;&iUios, inter Dominum ficicruos. Tcruum c(l, tati^
vt homo in Dei gratia rcdcat , in cuius otFcnfto-
ncm, & odium proprcrpcccitificditatcm incur-
tit. H«c verb oamu fatis dcclaranc,paemtcntiani
ad vktttccmfpc^arc.
qniims vdnti^Miti ddiimtum ilUm fanltauu v\m^ 7

P R I M V M Dei mifcricordia nos praruenit, Prinmp^


cordacjuc noilra adfcconuerticquodcum^pra-- ^^^^^^^
carecur Prophcia: Conucrce, inquir, nos Diic ad a hu? komm
ce, &conttertemur« Deinde hoc lumine i^^^^^^^-ti^^t
ti,per fidem ad Deum animo tendimus. Credere
enim oportctaccedentemad Dcu , vt Apoftolus^^S^"*^
tcftatur, qutacrt, &inqaircntibusfc r^J"'^^^^^^-
lor fit • Ptsetcrca motus timoris conHf quitnr & lerxm^aH
,

, fupt^tdorum acecbitate propofita, animus a dcc<-


cans reuocamr • Acqae hue yideatttrfpeaare .

iliaEfaix verba: Sicuc quat concipic^cftm appro- ^^^^^^


pinquaucritadparcumdolens clamac ill dolori-
bus fuis » fic fadli fumns . Hue dcindc accedic Qii«r«»ig».
Ipes impetrandx a Deo mifcricordu, qua ctcSti
vitam , &mores etoendare conftiraimas« Po^qgimMsni
ftrem^ chanrate corda noftra acccnduntur , ex
<jua liberalisillc timor , probis , &
ingcnuis fi-
lijsdignus oritur ; atquc ica vaum illud vcriti, *

ne qua in re Deimaicftatcm isrdamus , peccan*


di confuctudinc omnino delerimus. Hifceigituc
wizCi gradibus ad banc praeftaottlSma pCDmceci^
virtue

UigiiiztKJ by ^.aOOgle
£7^ GATE OK fS. ROlc;
Virtutcm perucauur, quae prodiis dixHU^^SCGX^

tniftus pant A M cxccUens, &


admiraiidasTi ctiam lit
pulT.rvur***^^ u*unus,ex co liccai coiiigerc,qu6dilh rcgnii
auua, Lalorum lacr^litcrar p^Uicennir.N^m apudian-
>^tui, ctum Mattharum fcnptuin cih PGeiwccnuaiB agi-
tcappropincjuabit cnim regnom cxlom.Sc apud
S»^cb.*«. tzcchittem : Siimpius cgcrit powiiceiwiam air
omnibus peccatts fui$, qua: opcraius clt & cu- ,

ftcdicric omnia prarccpia mca, & freer it ludiciu^


»«di.3j. (:<ciufiUum, vita viuet.tum alioloeo.Nolo mpr-
ttm inipij,fcd vtconuercamrimpiiis aviafua> Sc
viuat.Qupd qutdcm dearcerna ^& beacaviuiup
itliigcndum cflfc,plancconftar.

quid ditxinnafmmiitUfmitnhm ejf, qmquide caw.


fa Chrijlm tm in nnmtrum ^aAmmotHm refcm

u E externa pomtrentiad^^endtim cfl,ca ciTc


|.u...^t^..iiai,& m qualjcrantenti rano c-.'nfirtu luibcrrcq- cxier-,

tu'i.om^ua qwa^da fcnfibus (ubiccaas , quibus dccla-


L'C5
c«*iiiiut. rantiirca ,qu.T Jnreriusin aamiafianu
Inprunit^
aurem cxpl.^nandum tidclibu^videmr, quarc fa-
ctum fit VI Cbriftus Domiiuis pGemicmiain nu-
IPrtma ratio
^"'^ ojr luno cauli fuit vc nobis de rc-
tr<i^rT.^^^r^^ ,

fi .u, "onepcccatoL'uni. quani Dcus poUicuuscih


i,.''atu-'i^J

1^:^^:^'^^ ^iiavpius^gcncparaitcntuin &:rainu*


-ii...«.r.iu-a 'Oiurciiccrct, vchcmcntcFeftim penderc
ani-
uI:^lZ^ *P-5pa paniientia opus eflcr, cum Jc kio
cofirwamur cu!q;ic ludicio JH ij
9, qux agi r, mcl itacmicndu m
t^^!T^^^J^'$'^^^^omm^^ buic noftrx foUicicudmi
tioror.mic- 'bucoircc, pccnicntx (acramcntum
.u.iur.
I
inftituit»
4juui)wi: laccidga* abfoiawQacm pcccaia nohi»

Uigiiizea by ^jOOgle
ItmiflaeflTe cofidcrcmus , confcicntiaiqacnolha:
obfidem,qua:facramcatoruin viicuti inericoh.i-
benda eft , pacatiorcs rcddcrcncur . JNcquc cnim
alucf accipienda eft vox facerdocis peccata nobis
icgitimi condonanris , ouim Chrifti Domiui,
qui ait paralytico : Confide fili, i*emirtun:ur libi Miti!i.f.
pcccaia tua. DcinJcvcib dim nemo laluiem aifi liCvux^^!!^
per Chril^um , eiufquc paliionis bcnericio , con- i^tt*miTC»4>'c«
icquipodic^ confcntaQcumnobifqucvuiiUimnm i^'jnlJruJiga
fuir,ciufinodi ftcraraentuminftimi, cuius vi>
^'a^*'/,\;,^-
&
cffidcncia Chrifti iangitisad nosdcflucns, pec* contract 5 in
cata poll baptifmum adaiiiUi eluciX r, ^aiuc ica re- ^r-;""^:^^?
cuaciiiacionis benehcjum illi vni SaiUiiCon no-
i^o« accc|)Cuxu Jieteue pioliccccniar*

Qj^o D pvxnitcntia racramenrum fit Paflo-


Tcsitafacilcoltcndcnt . vccnim bapcilmus iacra-
uimtu cft^quia peccacaomnia^ac pr; (ertim quod
originc contractu fuic» deiet;eadem rationc poc- scr.14.cw1.
nircntia quae pcccata omnia poft baptifmum vo- Ii.ci ^laa"*
lumatc 5 vcl adionc fullcpca tollic , yerc & pro-
pricfacramentum diccdumcft. Deindequod ca- i>'^"ci(!ccx-
pnr eft-cum ilia c\\xx cxtrinfecus a piEniccncCpCum moX'^mti
aiacci'docciiuncideclarencca, qua:intcrius cf
^^"^
ficiaotur in animas quis negct pcenitcntiam vera,
3c propria (acramcnti rationc pra:duaiu ciFc ? (i-
quidcm faciaroaum facta? rci (ignii eft
pcccaror :

aurcm qucm pcnicct return, &verborum notis


planb cxpriraii fc animum d pcccati turpicudi-
neabduxi({c ; iccmque ex ijs 9 qnxX facerdote
Senintnr,&dicuotur,mifericordiam Dei pcc- ,

cognofcimus. Quim
cata ipfa remittcntis,facilc -
uf^tSi^'ut
quam hoc apertc indicant ilia Saluatoris verba:
Tibidabp cUucs scgm wipiutti^tfc quodcunquc dSI*
folue-

Digiiizea by ^.aOOgle
i7& GATEeKIS. HOM.
folurris fupcc cerram , eric folatum 6c in catU$*.
Abfolttdo cnim^ facerdotis verbis cnuntiaca » re«
iDidionem illaai pcccatoram iignat^quani in ani«
ma e£Bcic.
XI ?o$efne f^HUent'dfactmemmiterMri}

scr.i4.G5di. N o N foliicn fidclcs docedi funt pcrnitentiam


Tn4.iterM.jii numero racramentorum habendam e(Ie,(cd
corum ctiam quacicerari poflunt.Quafrcnti cnim
Pctro nura fcptics venia pcccaci dciadacflct. Do
MutUi.ii. minus re(bondic : Non dico tibi vfquc fcpucst
<^ttoiM»4« ac. led vfaucurptuagicsfcpcics • Quare u cum ciuf*
Jjj^^^^^'^^- modi nommibus agendum quifummarDei
fir,
* .
'
bonitari, & dementi? diflfidere vidcanrurjconfir*
mandus die liiorum animus, atque adfpcm df-
uinacgracix crigcndus. Quod quidcm facile co-
lequentur turn huius ioci« &aUorum crattaciO'*
ne^ qui in (acris liceris permulct occurrent ; cum
iib^J!Juiii' verb ij s racionibus , &
argumencis , qua cx (arf*
xcpar, ftoruin Chryfoftomi iibro dc lapGs,AmbroCj li-
'

SwMttilM* bds de paniccncia , pecere licebic*

Jin mdter'M hk t^dm mdojn cinfidnind^ qno in ali^i


I

Dtntteriift Oy o N AM I nihil fideli oopulo nociu5 eflc


nitetuc, quod dcDcc c]uajii hill US Ucramcnu mareria; doceaum
jrw**co11l*l!f
^^'^"^^ inaxtmc hoc (acramcncum ab alijs diF-
rario qud 71 m
Fcrrc, qu6d aliorum iacramentorutn maceria> eft
mhufacrawc-
uacurali? , vcl arte effcdta facriamenti
Tret tfttis . vero pcsnicenctaT , quan materia funt aaus poenN
ncmpe contriiio, confcffio, & facistadho,
icrifquonio. vta Tridcncina SynoJo d .claratuni qui qua-
mnie^^pir^te in poeniccuce , ad mcegricacem facramen*
teidreaicin- ti & plenam , ac perfedam peccatorum remil?>
Tr!4.syn<»a. fioucm 5 ex Dei inftitucione requirumur^hac ra*
S'eift'u ?r ^^^^ p^ilc^pamiCttUit diiCUttCar.NcQUc verohi
itoiM.* a£ku«

Digitizea by Lioov^i]
^ikas quad materia a fandU Synodo appellantur»
quia vctx maceriac radonem no habcan t fed quia ,

tins generis materia no fint , quar excrinfecus td«


hibcarur, vt aqua in baptifmo , &
Chrifma in co-
firmanone*Quod aurc abalijsdidkurn eft, pec- Pecritifpai ^

cauiplahuiusfacramcnti maccriacflc : nihil pla- q"omo<ip J**


ne aduermmdici videbicurjU diligenccrattcnda- tem^i^
mas. Veenim ignis materiam, ligna e0e dici-^^
mus, qujc vi igms confiimuhtur, ita peccata,quac
poenitcntia dclencur> tctXc huios raciamcnti ma«
tciia vocari poITunc.

Qua e^fiammi fanhmtUforml <}

Fo RMyE ctiam cxplicatio Paftoribus pra^- Defer«i fi^.


tcrmictcndanoneft, quodcius rei cognicio cxci-^l^^^f^
tctfidciium animosadpcrcipicndafumma cum M.con.Tn.
^*"'"*^*
teligione huius facramemi grattam . Eft autcm
forma , E^o te abfoiuo: quam non folum ex iU
verbis licet colligcre; Qiyccunquc roIi>cri- uatth.Jis*
lis
tisfupertcrram ,cruntfoIuca in ca:lis ; fcdcx
cadcm Chrifti Domini dodbiina ab apoftolis tra-
ditam , acccpimus .Ac quoniam facramcnta id ^^^^
ugnmcant » quod emcmnciilU, Ego te abfoiuo: n^anutcBtif.
oftendunc peccatorum remiflionem huius (acra*
mcnri adi^nniflrationc effici; planum eft ,hanc
clVe poenicentixpcrfcdbam forma funtcnim pcc-
,

cacaunquavincula quibus conftrids animas tc«


nenfor, &
ex quibus pcrnitentixfacramento la-
^anrun quod quidem no minus veri de illoetiaS""®"'^ ^^'i
nomine laccrdos prarnuntiat , qui pnus ardentiU feflionu vot»
fimxconcntionis vi, accedence tamcncofcffionisjjJ^IwSwl*
voa>» peccatoiu veniam a Deo confequucus fit*

Quo fiiUiH 4i [ormm f4crmmi picn ulu ddi^wnm} ^

I L L j€ quidem ad formam non fiint nccefla-


i:ixic4 vtca rcmottcatitttr , qux {acramcnti vim^ 'I'f^'Jm

, L)igiiize<3 by ^.aOOgle
Jt74 €AT1CMIS« HOV.
& cfficicntiam , iliius culpa , cui adminiilratur,
icnpcdire poiTeoc*

^f (Inintnm dijfert foteflas factrdoiwi^ Chufti in iyukinib

<U*ntz Deo M £R I T o pcccatotcs Dco ingcmes graciai


|f
X^. ag^nt, qui tim ainplam poteftatcm m Ecclefia fit-
ftcr iniiittttfi cerdoribus tribucrit • Ncquccnim vtoUm in
vc-
mtcnuifacS ^^^^ iegCsfacerdoces tcftimonio fuo aliquera alc-
libcramm ertc 5 dunnxar rcnuntiabant : ira
a
nunc ill Ecclcfiaea cancum poteftas iaceidoabus
fa^eft, vc aliquempeccans cfle abfblutum de«
Dcus eft<iui clarent ; fed vere tanquam Dei mtniftriabfoluut;

JS?S*b?' quod D cus ipic graux 6c iufticia: aador^ac pa-

ii( ^it^imfitlb/iie tUlhrn fmm ^Simm t^nrntnid-^


nddmt

BericilHif.
D riiGEKTER ritus ctiam qui ad hoc facra-
mencu adhibencur,f]dcies obferuabunc ica eaim .

iiett vt anitno magis hsfeanc qux hoc Hicramco*


to confequuti funt , nimirum fe canqoam (eruos
cJcmcntiffimo Domino, vel filios potius oprimo
parent! rcconcjliatoscfTc:
. iimnl facilius intclli-
v^nl

gant, quid eos Facrre opoiteac , qui velint ( vcl-


le aucem otnnes debehi:) fe canci bcneficij gratos»

H««niu,e« &
wcmorcs probate, nim^^ peccatorum pa>
nitenttt corfi oifet , IS fe hu*rili ac deitiiHo ammo ad pedes ia«

2#r4n5il^ ccrdotis deijcit : vt , cum


Cc ram humilucr gcrar,

facile poflir agnofccre , fuperbise radices cucllen-


das e(ie , a qua omnia fcelera , qus deflec, or-
mm habuerinc & enata 6nt In facerdote autcnt .

* . earn legtttmus iudex (edec>Chrifti Domini


.qui in
pcrfonam cc poteftatcm vcnerctur. Sacerdosc-
nim quemadmodumiaalijS) lu poenitentix m
iacra^

Uigiiizea by ioOOgle,
ftcramento adminiftrando Chrifti munus exe-
quitui. Dcindc peccau fua pcL-nitcnsua cnumc-
rat, vt fc maxima, & accrbiflima anim.iducriio-
ac dignum c0e faccacuc ^ fuppiexquc dclidorum
vcfiiam pecir.qux fane omnia vctutuftaris faarD.
certjflSma teftimonia i (an(^o Dionyfio habcnt. ^"'£^1^'^^^

Qhos pY£dpiuffu&ui ex fAa^mmo fccniuntid homines ij


€dfiUHi}

N 1 Hf t ptofcftJi tarn prodcrit iidelibus;


Tlihilquc maiorcm illis iJacriratrm pamitcniiae
iiifcipicndcC afFcicc, qnain li a Parochis livpccx-.

pUcacum , quanum
fueric cx ea vnluaccin
capiamus vcri enim de pccnitentia iJlud did
.

poflfc intelii^ent , eius quidem radices amaras^


vcro ruauidimos cfle Pocnitcntisc ita- .
prfmus fru-
que omnis in eo vis eft , vt nos in Dei ara-
^ UOlCntir dull'*
*.
rt' '
r .

uam reftitiip.r coc^ue lumma amicma «« recocuu*


, cum
cbniungat . Hanc vcro rcconciliationcm inter-
dum inhominibus pijs, qui lioc facramcmutn
fandtc 8c religiose percipiunt , maxima coil-
fcicntia: pax <?c crauquillitas , civrA flminia fpiri-
tus iucundicatc conlcqui foler. nuilam eft tnim ^f^^cf^'a-
tamgraiic, &ne6irium fccius, quod paiurcn- tranqi li-

fix (acramento non quidem femcl fed tcerum^&T^tiurf^^^


(Irpias • non deleatur. Oua de re ita Dominus, i*^^"^

per rropncta\n mquit: imruis cgc ur pam-i^rauurciiuf-


,

tennam dc oainibns peccatis lliis, qu:f opera- fs* r-^;t


tuscit, Sc cuftodicni: prarccpumca, dc recent, Tna.aci»a».
iudicium , &
iuftitiam; vitaviuei i non mo- "zccu.i^. &
riccur: omnium iniquitacumeius^quasoperatns
f ft , non rccoidaboi'. fanctus loaniies & Siiotii.i» :

confitcamur peccara noftra , fidelis ell , &c iu-


ftus, vt rcmittat nobis pcccata noftra. Ut pan.
16 poft i Si quis, peccauerit » inquic » nullum
> '
& 1 vide*

Digiiizea by ^.aOOgle
Mf$ CATfiCBTS* ROXC*
videlicet pcccaci genus cxcipicns , aduoc2tut1|.
habemus apud Pacrem Icfiim Chriftum iuftum^
, Sc ipfe eft propiciacio pro peccatis noftris 9 tion
pro noftris aucem cantutu » fcdeiiampio codus
mundi.
IS Qm4 lAilm qtudam ftccm iicmtm ntnitu non [oj[i}
Tidtc ebie. Qv. o D in fcripturis legimas quolHatn a Oo«
ftioiui^ihi*mine mifericordiam non cilc confequutos, qua-
uis cam vehcraetcr imploraucrinc id vcro iccir-
;

co factum clTe inccUigimus , quod cos vere ac«


Yectaca^we* quc cx ani'mo dclidorum non pccniccbat Qua- .

iT^^nnIll wciimhumfinodtftntcmiaf infacris Uteris , vcl


aoiatdiijt. apud Patrcs ocurrunt, jquibus afnrmarc vidcn-
tur alicjua pcccau rcmitti non poflc; ita cas inter-
prarcarx oportct, vc difficile admodum cflc vcnix
impeccauoncm intclligamus. Vceuitn o^yrbtti
aliquis ea re infiuiabiiis dicitur ^ quod atgro*
nis ita aflfedus (itvt (alutaris medicinae vim ode-*
tit iic quoddam eft pcccati genus quod non re-
:

mittitur ncc codonatur, proptetea auod propria


ialuti$ remedium, Dei gratiam tepcllit. In hanc
(ententiam i Auguftino diAum eft: Tanta
iiin mon^^bes eftilUus peccaticum poft agntrionem Dei
drcafincm. 'pergtatiam Chiifti oppugnat aliquis fraternica-
StuS^ftnftfi fcm, fcaduerfus ipfam gratiam iniudu-E facibus
griuttu. agitacur) vcdeprecandi humiluatem fubirc aoa
paiCt 3 cfUm & peccacum inala cofcieatia agnofit
cere, &
annufiuace cogatur.

tiam ohtinert}

piAwUfif Adeo propria httius iacramenti vis cfl, vi


tasniuutim peccata dekaCi vt fine poeniteatia rcmiflionem
cjUeiAepce-
pcccatorum impctrare, autnc (perare quidem vl-
^^u* lgmodolic$at.Saif j;ma citcaim«Niupocniten-
U4A

UigiiizeKi by Google
Am habueritis , omnes fimal peribicis • ^uod ^*^^'JJ:
aaMem de grauioribus & mortiterts pcccatis di* ^tirfit MCff*
tciim a Domino eft & fi quo cciam pa^nitcntiaf
: pofnitcntiaf i?f!
^ijJSStwii
.gcncrcmdigcnc Icuiorapcccaca qux vcnialia vo- taicm.

cantiir.fauia.cnira Auguftinus inguit, cum quae- £;^j5ilj^'


damficpoenicentiaqus quocidic ir\ Eccleda pro
Excatis vcnialibus agitur ilia lane froftra ef*
fi pcccaca vcnialia abfquc popniccntia di«

wictipoffent.

QjiptfrnnfAneiinuguUsfimtmU} XO -

. o H I A M de ijs rebus quae aiiquo modo in


iftionem cadunt»non (acis eft vniucrsc loqui; cu-
rabunt Paftorcsfigiliatim ca tradcrc ex quibuf ives pcriiit?.
vers & falutaris poenitcntix ratio a fidchbus pcr-^ilSi^"^^*
cipi queat. Eft aucem huius facramcnti pro-rmfiauqua
prittm , vt pracrer forniam & materiam > qux Jfn p«^!
omnibus (acranlencis communia funt» partes c- Scr.i4.c6ciu
tiam , vt antea diximus , illas habcat , quae tarn-
Jjjjt***^
<iaar« totamincegramauc poenitentiam confti-
tuanr, coQcntioacmicuicct , confedioncm » dc
fatisfaftionem de quibus Diuus Chrylbftoniuf
^
his verbis loqoitar : Poeniteniia co^it pcccato- i.kefun qui
rem omnialibcntcr futTcirc, in cordc cms con- p«n^j»-p«*
tritio^in orccontcliio, in opcrc tota humiiitas, paticntiA i©b
vci £i^uaifcra facisfadio. Hx auccni paries cx ea^ '

rum parcium gen ere elle dicunmr quae ad aliw '

quod totum conftituendom > neceuaric funt:


quoniam qucmadmodum hominis corpu$ cx -

piunbus mcmbris conftat , manibus , pcdi-


bus> oculis y &c ali)$ huiufmodi partibus quafr
»
cumaliquafidefic, mcrito imperfedum vidca-'^
tur;
peite^in vera fi nulla defiderecut : eod^
ctiammodo posniicntiacxhifce tribus parcibui
tta conftimitur, vtquamuis adeius nacuramat-
lunec coac^tio &coixfelfiQ » quibus komo^iufi^^
$ i fit

L)igiiize<3 by ^.aOOgle
^78 CATECMIS. ROM.
hty latts Cit : camcn niil certia etiam pars,id eft, (a*
tisfadio accedac aliquid ciocnnino adpeife€iio«
nem de£t , ncceflc eft. Qt^re adeb hx partes iiy*
.

tcr fe .coiinexcr funt, vc contritio conficcndi,


ScQiiishcicndi confiltiim, ^
propofitum inclu-
iunxha.bcac; Ci^ntciliQrieni conpricip, iausfa- &
ciehdi 'V4>lunca$ , latisfa^ipnem verb dux rdC*
• «

^J Vndi nam ixnltmu jfAXHi funt naut

HA R V M trium parti um cam rationem affcr-


I'C'pofTunuis . quod animo, verbis, & reipfa,pcc-
catain .Deumcoitimitrantur. Quare confcnca-
neum fult ytnos ipfos "Ecclcflnfr dauibus fubi)*-
'
citme^V' quibus rebu.^ DcifanAi^mum numca
a nobii? vfclatii eflfec , ijftle ctia citis tram placate,
&:peccarorum venii^m' ab eu impccrare conarc-
mur.* Scd idem etiam alio ariimnento confirma-
" _ ,ri porett^'Etenim pd?nnentia dt vcluti quaedam

dcliAorum compehfiitloiab'eius vd^^


Oil arbitrio,in qiiem pec-
focta, qui dcliquic, ac
eatLim commHrum
eft , confluuta, Qjoaic &c vo-
compenfandi requiritur ,in qiio' maximc
Iitnras
'
coiimtio veiamr ; &: pce^uiccns facerdous ludi^
clo , qm-Dei pcrfoham gerit, fe fubtjciat nece(^
'
feeieram fnagnitudine pccnam con«
eft t't^r pto
flitucreincum poflir; ex quo , turn' confcflio-
nis , cum fati^fadio.nis r»itio» &
nccefliras per-

' "
*

ax.;-: (^i^

t%p;r^e'^c5! 1 AM harum partium vim , & na-


cii.Triac't.fcf. tiiram tradcrc iidcUbus oportcc: piius incipicn-
4*k**cr?^'*' dum: eft a conrritionc , caquc diligencer ex-
fcf 6
pUcanda ; ncquc aum ad vlium (cmpoiis pun-

Digilizeo by LiOOgle
»Allf SieVNDA. IJf
&.\xta ) cum ad mcmorutn prxcciita pcccau
redeunc , vd chm aliquid oflcndimus , con-
critione animus debet vacare Hanc Patres •

in Concilio Tridcntino ita dcfiniuiu ; Contri- Qy^fij^


tio ell animi dolor , ac dctrftatio de pccca- tr^ti**
to commUio , cum propoHco non pcccandi
de cetcro .ht paulo poft de CGntritionis mo-
rn (ubijcicur Ita demum prxparac ad remi&
.

fioncm pcccatorum , fi cum fiducia diuinac


miiericordiac , & veto pr^rftandi rdiqua con-
iundtas fic quae ad rue fiifcipiendum hoc
,

lacramentum requituntur. £x ha.c itaque dc-


finicione intelligent fideies » conmtionis vim
in eo cantiim pofiram noneflc, vtquis pccca-
rc dcfinataiu propofitum cific, nouum vita: I 'lumptac^:
,

genus , aut ipfum


inftjtacir iam initituac 5 fcd ^5^-^/'"",,.
in pnmis male zdoi vies odium, ex^ia- p^'p^ &
ttonem fufcipicndam effe . Id ver6^ maxjme
confirmant illi (andoram Patrum clamores,
cuos in facris licciis frequenter piofufos cC-
(c kgimus Laboraiii, inquu Daiiid ingc-^^*^^*
: ,

anitu lauabo per fingulas iioCtcs ledum


meo,
meum • Ec , Exaudiuit Dominiis vocem fle-
nis niet«& rurfiis alius : Recogitabo tibiom-^'^^^*
nes annos mcos in aniaritudine animx mcx.
Quas cercc & alias huiurniodi voces vchcmcns
quoddam anrcactx vic£ odium > & peccatocum
deteftatioexpieliic. ,

Corprnfm fenfn Mor qm pc mtritkue nAfdtnr a^U 11


miaidthtd

Qjf o D contritiodolorcdcfinita efk, mo- cutritio


vera cg
nendi funt fideles » ne arbitremur enm |^„f,,rcM!S«iio
dolorem corporis fenfu percipi. Contriiio e- rean^eft
ruiii eft YQlancaui acUo . Ec laudus Augufa^"*^ .

Digitized by Google
tS6 •ATlCMIf. KOli*
ftujicftatur , dolorcm pccnitcntix comitcmcf-
ie,nonpceQitenciam . Vcriim pcccati dctcftario-
ncm , & odium doloris vocabulo Patres fignifi-
carunt ; turn quia fxcvx litcrac ita vtuntur,inquit,
FIil.x»# cnirn Daiud: Q^indiu ponam confilia in anima
raca, dolorcm in cordc meo per diem? turn quia
doIor,inferiori anitns^partcqux vim cocupifcc-
di habet » ex ipia cotritione oritur vc non incom-
mode contritio dolorc dcfinitafucrit, qu6d dole
Cur paen iten- rem cfficiatadcumquedcclarandum panitcntcf

itto^mittS^
vcftcm ctiam mutarc foliti finttdcquo Dominus
rt. apudlandum Matthacum inquu: Vaetibi Coro-
u*uk.iu 35aim,var tibi Bcthfaida: quia fi in Tyro,& Sidonc
faftap cflcnt virtutcs quat fadsfunt vobiStOlim
in cUicio &c cincre poenicenuam cgilTent*
.

Recte contricionis nomen pcccati dcrcfta-


tioni de qua Ioquimur,ad figniticandam vim do-
loris impoiicum eft, duda iimititudine a rebus
copords quat miniitarim faxoyaut duriore aliqua
materia cdfringuntun vteo vocabnlo declarare-
tui , cotda nortia , qua: iTipcrbia obdurucrunt,
poenitcnrii! viccntundi , arquc contcii . Quaic
Dolor aliude nullus aliusdoior,vel cx parcntu* &filiorub&im
vcl cuiuruis alteriuscalamitariscaufafufccptus,
Wo. hoc nomine appellacur: fed illius tantilfm doloris
proprium eft nom6, quocxaraiflaDeigratia^at*
que innoccntiacfEciuiur.
15 Kimiiu pYdtered vocMU uim ^cuu dttepdtio dtcU-' /

4m(i«tio* Tntbrdvm contritio cordis dicimr : i|ttia

*ornritw^^ cordis nomcn frequenter facrac litcrac pro volon-


*
^Knr. '
tatc vfmpaaCi vt coim ^ cQfdc iuququu corporis
jprin-

UigiiiztKJ by ^.aOOgle
PARS SICV.NDA. lit
principiiim fumituriita voluntas rcliquas omncs ciur-
animas vires moderarur ac regir, vocacui ctiam a
iaa^is Pacribus cordis compudio^ quiiibros dc ctaHut&m
corricione confcriptos decopundione cordis in- piw^*
icribere malueranc. £ tenim quemadmodum fer*
TO tumida vlccrafccantur, vt incliifum virus poP»
lit crumperc: iracorda; quafifcalpcllo contntio-
sus adhibico inaduntur > vtpcccaci mortifcrum loei.?.
virus[queant eijcerc.quarc &
(ciilio cordis a loe^^*^^"^
lePropheaappellaueft: Conuerdmtm, inquit»
ad mc in toto cordc vcftro , in ieiunio , inflc^ &
tu , & in planftu , &fcindicc corda vcftra.
^
Car dolor dc ftccdtu vocdhulo contTlt'mt$ mlnfm^ nmxh -

mm,^ inhimtnt'ifmm if^t ibift 2


SvuuYU vero & maximum dolorem ex
peccatis qmx commiflfa funt fufcipiendum efle
jra vt nullus maior excogitaiipoflit, facile eric
hi(cc rationibus demonftrarr nam cum pcrfc-pnmiritf#*
.

QoL contntio fit cbaritatis attic, qaxab co umo*-^'^^«i'*


re^qui filioru eft,profici(citur:pacct cunde contri*
tionis » &
charicatis modum
ftatucndum efTe. At
quonia charitas quaDcum diligimuSjpcifcftifTi-.
wus eft amor , Iiinc fic vc contruio vchcmcnafli-
mum aniiBi dolorem coniundum habeac« vce^^
nim maidme diligendus eft Deus : ita , qox nos k
Deo alienat maximi deteftari dcbemas • In qua
ctiam illud obfcruandumeft, codcm loquendi
generc cbaritatis, &
contritionis raagaitudinem
m facris litcris fignificari . dc charitatc didu eft.
piliges Dominum Deum tuum ex toto corde Domf.
mo. Rurftts, quod ad contritiosiem actinet , cla«
mat Dominus per Prophctam: Conumimini'in ^^•^
toto cordc vcftro. Proeterea^fi vti Dcus furamum
'**
boaumeft inter omnia qnar diligcndafunt itaSST""*^ ,

Ctiam peccacu fummum eft malum inter omnia,


qus odUTebomiacs debcnc illud (cquicttraVt que
5 5 ' ob '

Uigiiizeti by i^OOgle
%9t CATBCMIf. lt01C«
ob caufam Dcum fummc diligendum cCCc cotk^
iiremur ^ tnrCns peccati fummdm
ob eandem
odium nos capiat necelTe fit . Omnibus ye^
ro rebus Dei amorcm anrcponcndum tfk , ita
Yitcconfbv vcnc vita: qiudcm confcruandar caufa pcccarcli-

fccQMttmn ccar, apcrtcnosdoccnc ula Domini verba: v^m


Mmh 10 amat pattern aut matrcmplufquam mc, noncft
Mttth.* tsl &
me dignus , qui volticn t animam fiiam (aluatil
^^^Cfc , pcfdct Cam . Scd illud eriam atifmaducr^
Te'rii ratio.
i.Bcrnar.cir- ccndum cft vc , qucmadniodum fancco Bcrnar-
cimcU.hMe
tcftc , niiUusrinis modus charicati prx- &
fcribicut ( Modus cnim» mquic ilk diligcadi :

Dcum , cft t[>fum diligerc fine modo) ica pccca*


Mor^c pec. ti dictcftacioni nullus modus definiatur . Sit prx-
trnukhcc clic ^^^-'"^^ non (blum maxima , fed vchcmentillirlia,

SiitnTwiei^^^
adeo perfecla , omncmqne ignauiam , &
t i-™uK ^focordiam excludac • £ccnmi
Deuterono-* m
***«»4* mio fcriptum cft chm qu^ficris Dominitim
:

Dcum tuum « inucnics cum , fi tamen toto <cor«


dc quafieris , &: lora tribuhiione anim^e uut, &
luer.af* apud Hicremiam: (>uxicti$ mc , & in iic metis,
cum qua^licritis me in roto corde vcilro, &:iiiue«
niar a vobiSf ait Oominus.

17 VitMi fnerit cmritio fi remu ign^uiU ^ icUt i$ feccMiU

Vera «r till f .
, • r • « • 1 •

contmio cnt S I id miniis confequinobis iiceat, vt perfc-


?onS?n?L vera tamen
^ic , &
eflicax concriuocllc po-
vcnit, Tt, qusefcnfibus uxb^
tramn a ^^^^^
^Z^^dii^^ funt, mogis qn^m (piritualia nos afficiant.
Quaic nonauiii iiucidum maiorem ex filiorum
fdiicetnatur? obiru , quain ex peccaa turpitudmc, doioris fen-
fc^mbeaiii-
f^J^ capiunc. Idem ctiam ludicium taaendum
$cr.i4 CoofUeft> it iacrimac doiotis accrbitatem non conie-^
quantur : qua? tamen in poenitcntta fummopcre
c,mttitio frt-opundj: ik:conniKdaad,5d fuiu . pixclau cft calm
crfmi* fiefUa * ^
' ca

L)igiiize<3 by LiOOgle
*
PARS JECVNDA, 18 J

M de T€ fenfti Auguftini fentenda: Non (iint^io-


quit,in tc Chriftianns pictatis vifccra,(i luges cor-
pus i quo iccclut aniina , aaiiiiivcrb a qua rcccC-
iicDcus, non lugcs.Atq; hue fpedant ilia Salua-
toris noftri verba, c^ux (upra aliatafunt : Vx tibi Matdiai^
Corozalm » Vac tibi ficchtaida : quia fi in T]^ro,&
Sydone fiGtx cflfcnr virtutes , quae fadaf (iint in
vobis,olim in cUicio Sc cincre pa'tiircriam egif-
fcnt. Tarnetfi ad ea re comproba«iani inns cffc dc
bene ciariiluna Niniuiurum, Dauidis^ pcccacri-
cis, Apoftolorum princtpis exemplar Qui om ncs
plurimrs lacrt mis Oei miftricordiam imploran*
ICS ,
peccaiuiain vcniam impctuiunc

Snntne peccAtd upulU finguUtim in cdiHiumt

Max I ME hornndi,5: monendifunt fidclc's,


vtad finguLi morr.qlia crimin i,pro'pL'uim contii-
tionis doloicm adiubcrc lludcanr: itacnim Ezc-
chias concrictphemdefcribic, cumaic: Rccogt-*
tabp dbi omnes annos meos m amarttudine anU
mxtncx, Etenim recogitarc omncs annos eft ,

figiilatim pccc;ira cxcLUcic aaimo do-


, vr ea cx
ieamus. Scd apud Ezcchielcm quoquc fcripcum ^icck.is.
kgimus Si impius egeric pccnitentiam ab om«
:

mbuspMeccaris fuisi vira viuet. Atqne in banc


ientenriam^finftus Auguftinus inquit-.Confidc- LiMevert.
ret pcccacor quahcaccmcnminis in loco, in tci'n- ^^jJ'^P*"*'
poie , in varirtarcin perfona.Ncque taiucn liac
in re defpcrcnc fidcies dc fumma Dei bonttace, Kon^ef^erJ.
&clemeda:isenimcum noftrx (aluds cupididi* '^"^^

tons fit, nullam moram ad rribucndam nobis (Trriluit^*


vcniam incerponit , fed pcccacorcm paterna ch i- pecwwiim
ritare compledlicur , ll.nul arque ilk fe colic- ST^ftn^'T^
gcric,. &
vniucrsepcccua iTu dcccftarus , qux"***'
deindc alio censpoic fi facultas eric » (ingula in
memo*
. Uigiiizea by LiOOgle
184 CATECHU. KOM»
jDcmoriatn reduccre , ac dcteftad in animo ha*
bcat^adDominumfc conaectenu icaenimnos
per Proplictam iubct fperarc, cftm inquit:Impic-
ras impij, noniiocebit eijin quacuiKjuc dic con*
uciius fuciu ab impicute fua*

£ X iam didis licebic ceUigece auae ad veca c0ii


. trit!one,maximc fant necefiaria de quibus fide<«
Ic populum accurate oporcebic docerc ; vt quifq;
incclli^at,cjua rationc compararc earn poflit: Rc-
gulamquc habeac , qua diiudicec, quantum abllc
ab cius vircutis petfedione.Primttm enimnecef-
Fiaa eft rtr^ ^
pcccata otnhta,qux admifimus>odiflc,& do
iiicena in qua ]cre;ne,fi quxdam tantum doleamus , fida, fi-&
jic^d^tln^ niulata, ncqucfalutaris pocnitentia a nobis fufci-
to .ioicmus. piatur. nam vt a fzn&o lacobo Apoftoio di&um
ul^m. , Quicuhquc
totam leecm (eraaucrit » offen«
dtt aucem in vno, fsidiVi^ eft omnium reus. Alte««
Sccundiun*
rum eft, vt ipfaconcritio confitcndi , &
fatisfa-
ciendi voluntatcm coiun6lam habeat, dc qwi-
bus poftea fuo loco agccur. Tcrcium eft si^a^
tiitcns vitx emundandx certam , &ftabilcm co«
^tf^^^* gi cationem fufcipiat. hoc vero , Prophera apert^
his vcibisnosdocuit: Si impiuscgerir pcrnitcn*
.
tiamab oibus peccatis fuis,quie opciacus cft,&
cuftodienc omnia prcecepcamca, &feceritiudi^
cium, & iufticiam^vitaviuet, & non moriecur^
omnium iniquitatum eius.qu as operatus eft noa
rccoidabor: &paulopoft: Cum auerterit fe im*
piiis, abimpictatcfLia^quara operatus eft, &fe-
ccntiudicium 5 &iuftitiam, ipfc animamfuam
viuificabit.& paucis inceriedis ; Conuertimint
inquit, & ngire pjcrnttentiam ab omnibus iniqui^
tatibus veftris ,& non erit vobis in ruinam mi*
quitas ; proijciic i yobi$ omacs prasuaucationes

Uigiiizea by <jOOgIe
PARS SECY N DA, iSj
&
vefttas, in quibas praruaricaci eftis , facire to-
bis cor nottoni, &rpirituin nouura. Idem ctiam
Chriftus Dominus malicnqu^in adultcrio dc-
prchcnfa,crt prarfcripfir: vadc, inquK,& iam am-
piius noli peccarc. Ucm Patalycico illi , quem ad imm.$.
probaticam piCrinam curaaerac^ ecce^ ait, iam la-
mis fadas es, noli peccare • Sed natura quoque »
&
ipfa , ratio oftenduntjduo lih ad concricioncnt
imprimis cfic ncccfTaria , dolorera fcilicct pccca-
&
li admifli, propoluum caucioacmque nequid
hoiuflnodiinpofterum commictatur • Nam qui
amico reconciiiari velit* quem inturia aliqua af^
fcccrit , &c dolcat opoitctouod in cu Iniuriofus
&contumcliofus fucrir,& diUgcnrcr rcliquo tc-
qua in re amiciuam la'iilie vi-*
poi'c prouideaC) ne
deacur:qu xdno obedienciam adiundam habcar,
neceife eft; homtnem enim leei (iue naturait 8c
diutn^^nue humane, quibus lubicftus eft, pare*
tc conucnit . Quale fi quid poenitcns akcri pec
vim ,auc per fraudc abftulit, rcftituat oportst:
icemque alicuius aut commodi , auc oflicij com-
pei^done illi fatisfaciat , cuius dignitatem , auc
vicam , dt&o, fad:oue violauit.tritum enim eft
omnium fermonc/quodapud fandlum Augufti- s.Attf.cpiU.
numlegimus ;Nonrcmucitur peccatum nifi re- J4^*****^«*-
ftiuiatur ablatum, Neque vero mtcr cxcera qux
q^;^^^
ad concritionem maximi pertinent, minus diii-
Renter &neceflari^curandumeft , vt , quicquid
miuriarum ab alrero acccpens , id totum rcimt-
taniraccondonctur.itacnim Dominus &:Salua-
tor noAer nionet , acque denuntiat : Si<limireci. natdi^
lis hotninibns peccata eorum ,dinitttet &vobis
Pater veftcr cselcftis deiida veftra j G autem non
dennfcritishominibus, ncc Pater vcftcrdimittct
'
vobis peccata vcilra. Ht^c fantqu^ fidelibus in co
ttioQAC obici^uaiuta iunt^c^ctra.iuc ad hanc re ji
'
Pafto-

Digitized by Google
H6 catkcmis. aoM«
Paftoribus coUigi halh jpptcrunt , cfKcimt qui*
tdeiiit vc in fuo gencre cocritio fit tnagis perfedbt*

non i\im , vt line his ver^ Sc (aluuris pcrniccncix


ratio conltace non poliic •

, Qv o N I A M non Cms efle Paftoribns debet


fidoceanr qux ad lal Litem vidcinur peicinere,nU
fictiamomnicLira , & indiiftria laboicnt, vcfi-
dclesadcam iplaniiationcm, <)ua:illis praeicri*
ptaeft, vitam aAionesquc fuasdirigant^vcheme*
ter proderit, contritionis vim , vcilitacem fit» &
ouoa i!t P^us pioponcre . Nam
cum plcraquc alia picratis
P«« ftudia, veluti bcncficcntia in paupcrcs , iciunia
^Uomi.
™ '
preces,& alia id pcnus faiidla, & honcfta opera
*
hominuip culpa a quibus proficifcuncur ; a Deo
intcrdum repudtentur ; ipfa cert6 contritio mm-
qnamilli grata, &accepta cfic no potcft.nam,in-
W«I.5». quit Propheta: Cor contritum humiliamm &
AiteravtiiJ- I^^usnon dcfpicics.
Qiiin etiam (latino vt cam
taseiiquoH menribus noftns conccpimus, pcccatorum re^
pe^ul&MK ntiffionens nobis aiOeo tribui, alio locoeiuC-
fanans mfim- Proohct* vcfba iUa declarantzDixi confitcbor
meaiciaa. aducrliim mc miuitiriam mcam Domino, &fu
rcmififti impietatcm prccati mci. Atque eiiis rci
fu^uram in decern Icproiis anunaduertimuSy qui
^ Saluarore noflxo aa iacerdotes miHiyantequam
mifii ad tllos peruenirent i leptaliberati (tint. Ex
quo licci cognofccre , vera: conrritionis, dc qua
fupra diftum eft, can) vim flic, vt illius bcncficio
omnium dcli<^orum vemam lUtim. a Domino
impetremus.
51 Qi!^ rMicnt (id perfeH'mcm contritmu Dfnitnr}
P L VR I M
V M rtiatn valebit ad fidelium me-
xc$ excitandaSlii Paftoic^ rationcm aiiquam tra*

Digitized by Google
PAHS SECVNPA. 1S7
diderinr, quafe qnifquc ad contritioncm cxcrcc* ''^"^JjJfSS
rc poiiic. Moncre auccm oporccc, vc omnes con* Stiafnio**.
fcicntiam fuam frequenter excuticnceSf videant;
nnmquxaD^o, uue ecdefiafticis (an Aionibus ^^^"'I'l^ f}^

praeccpta lunt fcruauennr. quod uquis alicuiiis ao.


,

fcclc ris rcum fc cflTc cognoiicric , ftatim feipium


accuict fupplcxque a Domino vcniam expofcat, Tmid con«-
Scfpacium rum con6ccndi , cum facisfaciendi fi- n^iuluri^
bi dan poftulcc ; tinprimisque

*^
diuinas gracie pre- po^i^uiii.
Quarto 4tui»
J* /•
fidioadtuuan perac , nein poltcrum cadcm lila nfiuxiiu
pcccata admiccac, qujc admiiiflc vehcmcnter pcE-"°**
nitet. Curanduin crit pra'tcrca Paftonbus, vt in
pcccatum fummum tidclmm odium concicecur;
turn quiaAimma eft illius fccditas &
curpimdo, 'Qutnc&T«fc«.
&
cum quia grauiflima damna calamicates nobis «mfliiiia #€j
arrcrt, nam Dei bcneuolcntiam a quo maxima ica«a#»
bonaaccepimus, longequc maioia cxpeftarc, &
confequi liccbac I aaobisalienac, ficlummoruai
dotorum cruciatil^os pcipcru6 affidendos ieni-*
pitemae morri addicit. Ha&enus de contririonet
nunc ad confcffioncm (jua: eft alccia p ouniccniix
pars vcniam us*

Qju ef fonftfiotm piftMk » (pm^w full U Cbrijik^


MM fMkum mceffam am inJtitmM
Q_y AN T V M cuvx (Jcdiligrnrix in ca ^^p'^-P/^^raSfllcI
canda Paftorcs poncrc dcbeanc,cx co facile inccl-
ligcot, quod oibus fcrc pijs pcrfuafum eft , quio^^*
quid hoc tempore fandicarisjpicutis, &rcligio- confcfliom,
nis in Ecclcfia, fummo Dei bcncficio , confer- q«^»**«p«T-
uatumcft, id magna cx parte conrciiiom m-coi-r-irnr cx
bucndum clTc vt nulli mirandum fir , '^^^i""^-
J^Ji^''^u^
m generis hoftc, ci^m £dcm Catholicam fun-^niciiinuS!
ditits cuertere cogitat , per miniftros impie^
i^iis fux &c latellices ^ hanc vcluci Chriftians

«
UigiiiztKJ by ^.aOOgle
^ virtutisarccmtotis viribus oppugnarc conatum-
p«ui5 poft efle• Primum icaque doccndum eft confcflio-
ttutii.|7.
inftttmionem nobis fummoper^ vcilem
TriiUt. syn.atquc adco ncccfTartam fuiflc . Vi cnim hoc con-
ccdamus conLiuiunc pcccara dclcri^quisignoiac
iiiam adco vehemence m acicm inccnfam cflc
Qyz cotntro oporccfc » v( dolohs acctbicas cum (celcrum ma-
pclttu gmtudincaequari , conferriquc poflit? at quonia
^ciu pauci admodum ad hunc gradu penienircnt, fie-
Datccia vt apaucillimis hac via pcccacoium ve-
^. ..^ niafpcranda elFct.quarc ncccfTeniit vt clcmetiC-
.

raiut.5 confe. umus Das faciciuon rauone communi nomma


Sificx'M 2^!
'^'^^^ confulcret , quod quidcm admirabili cofi-
te/ * Ito eflfccic , cum claues rcgni capleftis Ecclefiae cta«
dit. Eteniwi ex fidci Catholic:^ dodlrina omnibus
crcdendiim, & conftanteraffiLinadam ;fiquis!ta
animo aftcdius
fit « vc peccaca admifla doicac , ii*

inulque in pofterum non peccare inftituat ;etfi


eiufmodi dolore non aificiatur, qui ad impctran«
dam vcnia fatis cflc poflit; ci tamcn cum peccata
ruerdoti rite confefrus fucrit , vi clauium fcelera
omnia remitri accodonari: vc mericoalaiidifli-
^^t.csit.'^f "^^^ viris
Patribus noftriscckbratum fit, Eccle*-
chrycuM/iiseclauibusaditum in caelum aperiri. De quo
rior^unum ncmini dubitandum eft, cum a ConciHo Flo-
Conrihui ac- rent! no dccretum Icgamus , poemcenti^e cf-
«Kto
»^'fc^mxi cflc abfolutionem a p cccatis . Vcnun cx
eoprarrcrca iicet cognofccre, quantam affcrac
?''"'"'^^^«":confcflio vtiliutem « qu6d iis quorum eft corru-*
fc ^T^onis excel . ^ j * 'i^ii * /t* •
i

ictia iiKiccoipta vitarconfuctudo, niniltamprodcflcad mo-


lif^«rr/"nmn
cmcndindos expenmur , quam fi inccrdum
aamorescracocculusanimi fuicogirationcs , facia, di£i:aque
^^S^!^"^"^' omnisL prudenci» &
ndeli amico pacefacianc, qui
De poen.dift. eos opcfa , &
confilio iuuare poflit* Quare ad
^•*^***^*candcmrarioncmmaxirai (alutare cxftimadum
eft ijsj qui rcckium confcicnua agicancur , vt fa-
ceido*


Uigiiizea by ^.aOOgl*
I^AK J S 1 cy N D A. tt^
eer^oti , unc]ua Chrifli Domini vicario>cui pcr«
Mcai filenci} feueriifima lex pro pofi ta eft,amm«
iMmorbos, &valnera apftiiant -ftarindt entm
fiarata fibi medicamcnri inuenicin quae non fo^
urn pn^fi?nris segritu'duns (aiiandx,- vcriim it.i
jj
prxparaadx animal cxlcllem quandam vim ha-
beant : vt deinceps facilifiimrom no (ic , in eiuf* ^ . ^. ,^

pertinec . conftac cnim fi facramcocalciirconfcf-


^J^^u/h^Sl
fionemCiirifti^ffadtrci{>liaaexemens»pIeiiaom- aatem <»ii-
&
nia occtilcis , nefandts fceleribus ftttitr^ ^irc/"^"^^
qa^ poftca & alia etiam mulcb grauioiia homi-
'

nes, pcccariconruetudincdcprauaa,palamcomr *

'
muceic non verebuncur • Eccaim coiificendi vc» ^
*

recundia delinquendi ciipiditau»;Sc licenti^^^can*


quactf fraralos ihtt^t , ^
improbitatr li cc^jpceU
Std iam confcflionis vtilitatc cxpofica , qua: fit .

ciusnatura, Scvis Pa(toribus tradcadum ciu.

Confession em definiutit eflTe peccatora


*/
accufatidricm , f que a:d facramcnti genus peiv .

tinccjc6 fiifccptam, vc vircute claufum vcivum im

iff^ciunrq
cum male fcccrint ncc dmriirio ita cnarranda
;

qiiafi rem aiiquam gcfta ocioiis audiconbus dele- ai.mWa*, -;

standi caufaexponamus.VcruiTi accufatorioani-


trio ica cnulmcranda fuat >,vica ctiam in nobis ^^^^^^
tndicare*cupiamtts VcHiiac aticon impctranr «» pwtw»*
.

d£ caufa peccata cdnfitemar : qnoniam hoc iu JSa-chim ca-


dicium longe di(fimilc eiiforenlibus capicahum f?*'^"*'
mum qiwitionibtts « m
quibus confcikonx poe;* buf ukIic^i,
T na

Digitizer by ^.jOOgle
15® CAT EC HIS. ROXt#
ii^'5crup{>liciuiii, no calpxlibclatio & crr^i ye.«
nia.Cpnftirau In ean(le.£cre fentcmia quaois
eft.

aiUjs verbis.&nd;Uifiiii Pacrcs vid^tur confeiGGoae


definiifctvekiri cam S. AuguftJnquit, ConfcfBo
eft, per quam morbus latcns > fpe vcoiaraperitur.
; &S . Gicg. Confcifio eft pcccacorum detcftatio^;
quavum vci-aquc , qupd in fupcripti defimuoac
cqi^tioemri (acile ad cam ^cfcm potent;

i: FfD £ L I B vs fine vlla diibi ttitione ifaden^


S^i^cftmfti
tfcoi: (acramettitii iChrifto Domino qui
"t(?l chr*iao bene omnia, & vnius falutis hoftrac caufa fcdt;ob
cnndifTnd* ^H»sfummam bonitate & mifericordfam niftitu-
fef. i4.it' poc. rum efte. Apoftoliscnim poft refurrcdiioncm ia
cj.attiuud.
vnum locum iongregacis infufflauictdicens: Ac-
Howuzm. cipicc fpiximm (an^m^quoraai remiferiris pec*
cara^* remittmitur ei$; & qaordmretiQttertU5»re->
*•
tcxitafunc. /

2 < Qj!t^ fi^ exmmnu qmid ft 'm mfefiow Igflk

sac^rdotes C
V M Dominus poteftatem rctinendi , tc- &
mitccdipcccacaraccrdoabus;iJ^ibueru: pcrfpicufi
nts Tunc le^i-

crian^ deearcjudice'^conftitutostui^Cf
"^^aiadus* ^ftfipfo/S
^oiiea «xpo- Acqu^ idcin (iguificate vifus eft Dominus ,riun
^^.^^'^u^l apoftolis id ricgocij dedic, vt Lazarum a mortuis
cci>$. cxcitatum a vinculisfoiuerenc , quibus conftri-
i.Xug.iib.Hc ^^us crat. Nam
S.Aiiguft.cum ita explanac, Ipfi,
vcra v\ r inauit: (acerdoccsplu$ po(runcproficerc»pius co-
i-i cc

4ewcv hcentibu^ parcere^quibus ct^ipca remittoqttDns


/ (cilitct per j'pfos Apoftoios Lazaium , qucm lam
fiifcicaueratyobtulit difcipuhs roluendum5often-
[\ ^ dens pott ftarc in foluediciT* conceflam facerdo-
:

tibus* Quo cuam pci ^in/ci;, qupd ijs qui i Iwa

Digitized by Google
irfjtincrc curau func , prarccpcrat vtfaccidaribos
fe oftcndcrentj, illorumquc iudicium fubircnt.
Cum igitiir Domiiaus porcdaccm recinendi ^ Sc
'remicccndi peccata>laccrdodbus tribucric,pcf fpi*
Xfiiim eft i ipfbs etvin)«a dc re iudiccs. confticu*-
tos foifle. At, quiMiam vt fM&z TridenUQa condi. twu.
SynodUs fapiemcc ailmontiitjdc aiialibct rc VC- **«P«n**^^«^'

rum indicium neri , arqiic in rcpccend:5? cnmi-


hum po^nis iuftuia: modus tencri non poreit» ni^ curinCofci-
fi plane cogoica. He perfpeda caufa fueiir cx co ^ccc*ata'f^^^ :

(cquimr: vt pcsnicentium confedione (igillartm ^J^^^^^^^f^'


«
peccata omnia facerdottbus pacefacieda fiat -Hare °p„n!t pau-
igitht Paftorcs doccbunc, quar a fanfta Tvidcnfi- ^"-^
{j^^Mff
iia Synodd dccieca ,ac pcrpctiio aCatlioiica Ec- scr"cadeuid«
cldiatradua runt. Sienim i^niliffimos Pau^s^^""'- \
attciire IcgimiiS,, nui^uam ddn iapbrtidima t^:^ .

^
^ftimoni} occurrent , miibus xonfirmecur, hoc
i&cramcntum a Chrifto Domino infticutiim clTc,
&conrc(lionisnicramctalis leg^eni quam illicxo- '
^
molcgciin <!a: agoreufin Grxco vocabulo appcl-
,

hm , canquam
C4ia.iijgelicam. accipiendam cflTe.
Quod ctiam vctcris ccftamenh nguras eaujui- conitflio
Cx
rt*
fivt^viS vHnc dubio ad peccacoFum confcifioncm terfs C
vtdcamr pcrtiucfc , vanailla ftcnhciorum se-f""t '
Hcra ,!qi»x ad cxpianda s auj gcnciis pcccacaa
lact:rdoabu$ fiebanc* / -

Qv K 3^1 A n M o D V hi confcfUone a Dom inp


Saluaioicinrtuutam dFc fidclcs doccdi liinc; ica
-Ctiam moncre eosoportec/qupfdam rKu^« & fo-t
lemnes cxr.citionis» EccleH^^ audpritate addi tais
ijflc , qtwc cHi ad (acramcati rarionem nbn fpe- ccrcmon?arii
Aintj cui^ umcu dii^niiaicm^ niagis ante oculos lu^.
*
T a * pomi^t

Digitized by Google
ponunt 8c conficenriam airimos fieute accdu
lbs, ad Dei gratiamfacili us confcqncndam prx^.
parant . Cum
cnim apcrto capire ad pedes faccr-
dptisabicdi; dciuiilbin terram vuUu , fupplices
m^nus ccodentes ,aliaque huiufmodi Cbriftianae
ImniiUcacis 6mz
dantcs , qiue adfacramenti
cionem nccclfarianon (itnr , pcccara confitemur,
cxhis pcripicucintcUigimus, turn inftcramcnro
cxlcrtcm vim agnofcendam turn ancbisdiuina ,

uiUcucoidiam. iiimmo Itudio requifcndam,^ at*


qucefflagitanaam efle*

Sic ftatuantfidclcsoportcrc cum ,qtff m©r-


iii&^cupci tali fccicre preminir, confcllioais facraaicnco ad
^iMf€tc6^ fpiritualcm yitam reuocaodum e0c : qu^d qutdi
»^c^^at.p(^Ucherrima cranfladona a Dnoapeit^fignti*

loiu^^nai ciif meningredi nemo poccfttiinceiusopcratCUi ciai-'


^all^'/"^*"
ttiftcoramiflicfuht :ficintclligimus ncminemm
caelum adtiurti, nt(i fores afacerdoctbus,quotum
fidciclauesDominus iradidic, apenancur. aliter
cimw nullusplauc clauiii vllis in Ecclefia cfTc vi-
deb itur:acfruftta is, cui ciaiuuin porcftas data eft,
qucmpiaoaL cotH aditu prohibebic f% xzmi alia via^
tntroitnspaterequeat* Hoc vero prseclard i fiitt*
$:Atif.iu5o. Ao Auguftino c^gnitum eft, cum uiquii^ Nempr
h».how,4^. • ^[^j^ dic.\t, occultc a«_';n p.du J Donimum pcrniten'-'
tf im : iiouit Dciis Uiii nulii ignorc3t,quidincor-
Kittiins« dc ago ergo (Ine cauCi didum,
: foluericis ia
cerra>roluta;runcin cnib f crgdHne cau(acku-
ues dat;Biunc EcdeikeDei ? AtqiTe in catide feaf^
d«^«n"^ill tcntiam (an^lus Ambrofius in libro de pcrniten^
/ * . ... '
li^

Digitized by Google
rARS SECVNDA* iJJ
ttafoipnimrcliquit , c^m NouadanornmliMe- K«u«t?tMi
coAueUeret , qui CoH Domino potcftacem xt- ^'^^f
inirccndi pcccajca |:c(.criiaiiidam aflercbant: Ecquis
peum,inquit, magis vcncratur,qiii ne mandau$ ^
illius obtcmperac , an qui rclulit? Dcus nos
iu(G{ eius miniitris obtempcrare:quibus cCiOLpa*
|!cmii|i^> hofiorem foli Deo defcrimos.

CvM mininic dubiuri polfic confeffionis le-Tri^.Syn.Jc


gem ab ipfo Dno Jata, & conftimta cffc , fcqiiuur «i?->f

ft viitendum fit, &


quina, qu o artatis 5 anni i^m<-
pore,t*i parcrcdcbcant. rrimum itaqnc ex Con- Lne.Cbii.ou
cilij Latcrancnfis c^nonc, cuius initiu eft: Omnis "'^.^JScn*

nif irgeadftridnm cffc ante cam ascat^tii qua ra*


liQnis vfumhstberepoceft* nequc tapien ca artas confiwn^
cectoaU<|uoannorut)Ufnerodefinicaeft:(edillud ^
vniucrsc ftatuedum vidctur ab cp tempore con^'
fcfUoncmpucro in d (flam eire,cum inter bonum,-:
I

&: malum djifccrncdi vim babet^in cmsque mcn-


cem dolus c^derc poteft. na cum ad id vicas cem* r
pus quifijue peroenerit > in quo de ialuce xccrtiaM^tcfodu
deliberandum eft , turn prtm&m (acerdotipecca- f.^^'Jn'*"^'
la confitcri debet , cum ali tcr (alutcm iperarc ne-
mini liceat , qui fcclcrum confcicmia pra:niitur* •

Quo verb poti^^alum (empoceconiitenoporwt


teat, CO canone de quo anrea diximus Sm&z Ecu< >

defia df^reait , iuber entm iemel ia|tcm quotan^


ni$ fidele$omncs peccataftiaconficcrt*

Si qiiid faliuis noflra? ratio poftulct ^confi-Fru^entis cft


deremus profcdo quotics yel mortis pcricu- *^[it[f,f***
ium imminet , vcl aliquam rem uaftacc ^iggre- Hocimpnfci

Digitized by Google
1^ CATrCHIS. ItCU..
*•
^ J
.
dimur, cuius traftatio homini pcccati^ cotaniina
to non coucniac; veluti cum facramcrnn adrnini-

. firainiis zut perctpimus, tocies confciCo prsccr^


miitcnda non eft. Atqueidcm oninino feruare
oportet , cum veremur , ne nos alicoius culpa?,
quam admifcrinias, obliuio capiat. Ncqnc enim
pcccaraconfireri pofTumus , qua? non mcmini-
mus : neque pcccacoiam. ycniam a im- Dommo
jpecramus , nid ca p^mcenc|ak (acramemuin pec
jconficflioncna delcat.** »

40 . Sjmtne om'ik /eccdU figiUm^n in confefiQiii aferienifi}

3>e conattio* Q-^ o N ^AM muUa in ConfcHionc obferua-^


da r^nc, quorum alia ad iacramcnd narurafn pter-^
coftftmontm^^
tioent ,ialianon itemnecciferiafunr; dchis acot^
cQ^cU.; rat^ agendum en t. ncquccnim ddunclibelli , 8c
•*
CDmniencarij ex quibiis facile eft horuni om-
Tsim6 dfeae nium cxplicauoncm depromerc. Illud aurcm in

ilS^'^^ie pnoiis dQtrieanc Parocht inconfeliione curah- ,

T -a s ^umcdev vc mtegra^&abfolucaiitiecemniom-
i4!ae ll\m, niamortatia peccata (acerdori aperire oportet*
ca.
Hi
M|^g«7- nam vcnialia qua: nos a Dei gratia non[ diueU
,

Ihkqului lunt
tia &
in qux frcqucntius labimur , tamctli rc-

S2S?hu!l*^^^ » atquc vtilitei quod piorum vfus cjemoh-


capitis runt ftrat contitemur^ tamen line culpa prxterniiftit
^if^itau.
inisiti^que alsjs rattonibua expiari poflaitit • at
mortiferapeccari^vt iatfi discmus, lingutactiiinie
randafupc quamuis eriam occultifliinMatcAat,
&eiusgl ncii5fint , quacduobus tantum cxttc*
mis Decalogicapitibus intprdicuntur . Sxpe e*
nim eiienit vt eagtaniia^ IttumS vulneTenr » 4^im
illa^qox aperte , ac palam peccare homines Co^
'^P:^'' ictit : its' vcro a fan da Tridcntfna SynSiJe^ dcfi-
nirum , atque Catholjc^* Ecclefia fen)t)ertra-
u^icumcil: queoiadmodum lajii^rufti Patruni
. » V * * • i (cfti*

Digitized by Google
ttftimonia declarant, eft enim apud fthftum
Ambrpfium in hunc rr Non potelt qnis ^ j^^^ j^^^^
odum :

iuftiikaria pccc^cO) ni(i contcilus fiient pccca ^«4.ui.i4,


turn. San&usctiattt Hicfonymus in EcclcfiaftCjj.^
idem plani confirm^t: inquit eniiti fSiqiicm fer- c.To. si' lUr.
pens Diabolus occukemomoi dcrit ^ nullo
<rDnfcic> , cum pccca ti vcneno infeccrit , fi ta-
cucric , poeniccnuam non cgenc, nec vulnus
fuumfiata^ vcl magiftro, volucriccontuieri:Mf^
gifter, <jui linguam habecadciirandum , ci pro-;
dede noneorcrit. Prartereafaliaus CypnantR in s.crp.rcr.r.
ftrmonc dc lapfis apertiffimc: hoc docct, his vcr- lapJi* ^rl
bis: QmiTiuis nullo facnfiiij , aut libelli faci*
iiorc conftri(5tifinc,quoniam.ramcn dc cp cogi-
'
caueruot 9 id ipium a pud facerdoces Dei doichcer
confitcancur. Den|C)uc hacc omniitm .ficclefi^
doftotutn copnip>iiiis vox eft acquc fcutentia. \ >

petHr,fnntf4t€f4ciend£l ' • •
'

.

Est
21;^
etiam in confefliooefumma ilia cura
lLil__ J • "•
& •"

, pccca , .

tiiadicescucllainus. Ncquc vaofbl^n p^ cqai^ ?5^5?*'^


gr aula iwrando explicate opprcer; ytmix cciam
ilia , quar vnatnquodque peccatcim drco^ftad^
& prauicate valde augent v:el minuunc. (^arda^^
cntth circumftantia^ ackb g.raucs runt , vr pcccati
inpniferi rati > ex ilHsianmiti conftct: quaie hxc
omnia conficen fciTipcr oporrct.Siquis enmi^o-
xnine intcrcxoit , gxpiicainiu eft vtrum iUc fecri^
initiatusg an p(pfana$fueriCflceinc]j ficutnmu*
liereconcabi^t, matrimonijne lege libera , auc
alrcriiTS vxore , aut propinqua , aut aJicuiu^
ipoaiiiuae Deo CQijfc,ciau apeiiaL> >neceflc eft.
T 4 Hssc

Digitized by C^OOgle
Xq6 €ATICHIS«|lOM«
ftif m diueffa peccatoram genera Cofti mun
ica vt priinufn quidcm fimplcx l:prnicaiio, altcru
adulteriuni,rcrtiumwncclUis,c|uarturacrilcgii)-ni
i diu^i)aj:um reruro da<5loribui; appcilecur. turtu
eti$ in peccatis fiumecandu eft» verum fi qois aa«-
itiapummufttcrturtleoijisomnino ^ccat^qua,
'

qui centum, vcl dnccnfos,vel ingente aliqua auri


viiTi, jn irfertiiii verb qui facian) pccuniam abftu-
lit. Qu^^criam ratio ad locu, & ad tt^pus pertinct:
quofucxcplanouoi'aruntexmukoi^uiibns, qua
MB srauiKs vt i tiobis cpmemorftur.Hxc igitur, vc diximas^
poflunt Ku-emimjeradd fuDC t qusc veroprauitaterei magnq-

pacnphaugcntjluicciiminc pmittipoflent. '

ConMo in / D c6fefI":onc adc o ncccifariu cti,vr,qnod an tea


?ponte?c*Sje- dixinuis, Integra (ic,& abfoluta, yt, fi qius dedira
cur,qus fittip opcra>aha quidc cx iis^qua^ cxplicaii dcbcncprx-
AtnJi^iL
^
teitnittat^afia vero cancumodb cofircatur, non (b-

^'r
t&m exea cofeffionc is riuUu c6modu fonfequa*
wlii
t*^'
^*
dc^'^"'
tui,(edctianoiio fcclere feobftrinqat? neq; ciuf-
.
'
modi peccaioru cnumcrario corcllionis nomine,
inqua facramcnti lAtln infitappcllada eftrqiiin po
tius pcsnitenti confciiioncm rcpcterc eft neceflc,
ieq-jipAiiD illius peccati reu facere , <}ood(4cra->
mentifitidicateconfelDonii^fimulatioiie violas
'

rit. At vero fi alia de caufa confefnoni aliquid dc-


telmodicanc fuiflc videatur vc\ quia pornircs nonnlla cnmina

mutr^mmtt^m obi^tus fuci it,


vcj quia confcicnticE fax Ja tcbras
th irrrsrto^ noH {ta accutajt^ perqui(]erit> cam camen illud in
c^oms.j.
animohaberccvtimegreoiappccata cofiterecur;
>iegiigcnt a nihil opus ei erit confcflione tcerare, Ads aucf ha^
iiujpia fifvo-b^ljji;
(I quando peccara qua^ obliius eracin mc*
,

^tioncra c6fcf- fHoria rcduxerit,ea lacerdoci alio teporc tonceru ,

;^uipoau- a&imadutitenduefti ne aimis diiTcv.


' T

Digitized by Google
lute, &rcmifse confcicntianjoftrafcruwifimus,
;^4c^<l> ^^glig^^^^c^ P^^c^^^ ada^ifla memoria rc-
5)ctcrcftuclueiimus, vt ea ne recordariquide vo-
uiflfcmeritp viden poilimxts. id cnim 6 fa&um
fucri confclTioticm iterate omnino opo rtebic.

C
y R A N D V M eft pnrtcrca vt cofcfiio nuda^ Tern5,nud4
fimplcx Sc apcrtafit,n6 artificiosc c6pofica,quod A rcmousam
a nonnullis fit, qui porms vitar lux radonc expo-^J^jJ^SJ*
ncrc, quam peccata co^ficeii videncur. cacnimr<<c«tt*
jconfcino eiTe dc bet , quae nps tales l^cerdoti ape* •

mt3,quaIe'snostp(bs nduimiis, certaque procerr


tis,ac dubia pro dubijs dcmonfttcr. Qupd fi pcc-
cara vel no icccnfcntur'.vc! nlicni a rc quam era- , /.

i&amqs Icrmone:* infciuniur pepfpic.uum eft :

confe^Onembat viriure carere.



Qui, €inAiHdotcmfiieYf commljf4t'i^^^^ etkm funt exfonedi} 44
V BH M ,E E N T E R crfam c6niendandi
funt, ^^nh cm*
qui prodemia &
vcrccjundiam id cx plicandts re- ^'rau lu ^
busadhibenc. neque eniin nimis multis verbis fcino,,
agedumeft, fed, quae ad cuiufq; pcccatinarura.& :

rarioncm pertinent , brcui oracionc qux mpdc-


j^am comuntlam habeac^apehendafunt.
Anconf^ioferinternnnAmMt ftY litem fieri poftt}
.
*
O
V I N &
hoc tu confitcnti, :u facerdori ma- Qain t^,fecr<-
xime laborandii cil, vt eoru fermo in confcflione 2S«5f2£
tec/ret5 habeacur.Quacc fie vt pen^ini oouiino^ne cuium c^m.
que pei:nunciu»neq;pcr liceras quoni$earattone
^ nihil ia occulcc agi pptcft,peccataconfitcriiiccat«»^22'>'^

Qjuatiixfidit l^m Cbnfti4figftpim cM/icri?


' NVLLA
res fidelibus adco ciirx eiTc debet,
vtiiiMs frc.
auam vt frequent! peccatorii confeffionc animaquentatx cfi*
ftudeant cxpiare. etcnimcum altquis mortifero vSSp^iid«i
iceicre vrgecor» luhileinaagts &iotareeflcpoteftt t»v^i9*
T i oh

Digitized by Google
eb multa, qua: impcdent vica? pcritula,quarafta-
cim pocc^ta (U4 c6ticeri-namfVtlibi<juiiqidiatur«
Bum vicae fpacmm polltcen queat, curpe profedlio
eft,cdim in eluendis corporis , aut vcfttu (brdibus^
tarn diligentesfinujs, non caJcm fakcni diligen-
tu curare ne animx (p]co4<^£ tuipiuiaus peccati
^

macuiis obioic(cau
QuBiuplici fett^m lMmf4f}(imi»n mmifitx gt^ditm

'
.MiniSTRVM haius (acramcnti (acccdotcm
efle, qui ordinariam, auc dckgata abfblucndi po-
^^jfo^J^laTrl tcftatc habcat, cx Ecc|c(iafticis randiohibii$ fatiy
apparet.hab^'accnidi oporcetnonfuiu i) ordi ^is,
»ciittl« au.

Miamerdu- vci uiii ctia iLirifdidtionis pott^llatc qui hoc mii- ,

J^**^^^**
ncrc fungi dcbcLillulireveio huiusminifteriiic*
rtSUfn. fcc.ftimomum pr^^^bent ilia Dni verba apud S. loan/
icpa?ci!iol Qh>^*7^
rcmifcrtris pcccara»remtttucQr ei$;& quo
*
loan.Io.* ru rcrinuciiiis,rctcncafunt.ncq;eniin oious, icd
w!3SJSl ^poftolis tatu m
hare di fta fiuflt con ftac;qu b asi i

^vr. hac fundione faccrdoics fucccduntndquccuam


£^^^oef tDaximi con^cQtaticii eft. nam cum omnc graiiae
^" genus qoar hoc (acrameto' trtbuitur, a Chriito ca*,
funt'u^'
ad membra fleriuctur,fnerit6 debcnc corpo-
^If^J^J-^JI
n
Chnfti inymco,id clLfi^
kmuspartj's TCy qui foU vci iliu clufdccorpus coficicndi potc-
*

i^Suq^^fl! ^^^^^ li ibcntjcum pr^lortim ddcles hoc ipfo pas

#.&r<^iiai-* niccQtia!Tacramcnco, ad facrd £ucbarfftt&(tuTien<^*

TrnIsVn.c.7. dam,ap|f idondqjreddMirur. Verum qbar^olim


'
rrf.ca<irm. ' relfgione ifi anrtquf iHrna Ecdefia ius ordiiiari fa i

porefias tniic ^^idotis conlcruaru ruci it ^cx veteribus Paiium


dccreus facile intcrjligitur quibui caurd eft, ne-
:
tlSlS^*
quis £pilcopus>auciacerdos in aiccnus i^arpchia^
aliquidgerereaudereriinc ip(ius aa^tQtitace qui. ^

pt^cffct^aot Difi magiia neceilieas cogerc vide .


senmHA
aTtLV. recur Jia vcro ab Apoltolp Hincitu eft. cum Tito^

Digitized by Google
'
p A R$ 5^CYH D A. 190
pte^cp^t, Vt In fingulis ciuuitibus racer4c\t^s cd-

cdedi pabulo, fidcle$ alercnc, & cdiicarent.

S I moriif^ienculuimrpinet, &proprij (acer '

UIS tisin pericii*-

pcrea^m hcdcfia Giviodimra fui(rr,Conci-


Ecdcfia Dei eilttoduara finirr.Conci- ^^^^5^^;^^;:
cilium Tridednnm doi cr, vtVqicniqne laccrdo- ncmfit potc
ri licerct non foluni onini pcCcatouim genere ?v,a,Svw. ac

cuiufcunquepoteftads iu,iUa condonare,(d4ctia p«'^.reCi4. ,

'

ab excommunicltibnis viikulo lbl4ctc.

^ e JR. ^TEaordinis Sc iurifdiaionis potcfta-


*jj
proffus n^ccf&ria lunt^ opus eft imprimis m contvo^a.
tCtC^ilie
vrhtfibfacrarattiti mfniftcr tufcientia& eriidi. ^^SreSiiSc
tione^td prud.fda prxdicus lIciLidicii* cnim &
'ne tioDccaiogt
did ffmiii pei-fcna gcric. Ac quod ad primum ar- TumiTr.*'*'
tinctjfatis conftac,non vulgaie (cicoui necciPaiia ^onee^^nut
cffc,qai,& pcccaeainueftigare, &
ex varijs pecca- 'oz^cn^lnX
cordm een'eribui qiixgrauia; qua:leuia liiu, pro Trid.syn.ref.
cuiufq; hois brdine I &
gcncfe iudicarc poflic. Vt VJ^JZ'^'"' -

auce medicus cftifuainiaquoq- prudedaindigec ^^^'^^


ccenim diligecer prouidendum eft , vtca remcdia Mm iuiiHR^t'
a-groto adhibcanfur,qu9 adiliuisaairaafauanda, biS-cftf
Sc in pofterii contra morbi virti municnda, aprio ^^9'^ ^^^^
xacffc vidcaiitur.§xquo pocc^^ fidel^sintclli^
gere,cuiais maxinio ttudio curan d u cflt, vt cu fi- ftnii*a«iijo.
bi faccrdoic dcligac,quc Yit?incc|>atas,do(ar!na,^"**

Digitized by Google
fOO CATieHlt. AOlff
Urn wuflm qnd Inter mftmim [mu ,
^ dmfiffOfdtefdfm}
oivferiflj
o N i.AM fiemocft qui non vchememer
iiutnuMctKCttptat fcel€ra,& turpicudjorin fua occpltari^nio*
<m:ucii»f»-||endi funt fidclcs , nihil eflc quod rimeanc, ne ca
comemur qu« ip(i confclTioiic patcfccciuu, ^ faccrdotc vlli
{Jarli.jr"
vnqua indicetur, ncuc aliquod cx ca periculi ^c-
L^.pr. nus fibi viio ccpore aeari poflit, facrs cqim i^cir
«r^.io.
^ioi#s graotffimiin cos (acerdotcs animaduer^
vOlaerunt,qui peccataoia qux aliqu^s etscon*-
ti

&
rcHgiofo filentio coai-
fcffusfiieuc, pcrpctuo
€M.Uun. P^^^ "on tcnucrinr • Quarc GonciUo Lace* m
rancnHniagno italegirnus: Caueatomnino (a*
ccrdos^ne vcrbOfVciiigQO velaiio quouis modo
piodat aliquHtcnu^peccatorcin.
^1 ^^^^^^ ffddfm ot^nMHifa fdftfdQti dfynmiwff'-

1am rcrum ordo poftiilat cum dc miniftro


Dchif diftum fnvt quxdam prxcipua capita qcplkcm^,
fpif a<r
con«^if qiMB codfeflionis vfum / tra&^ciQncm non ^
£^'^paramfuotaccomm^^^ ^delium
!;JS';S?^-P^"'q"J,b«5 yulgbniWIIoflgtns vidcn^^^^ qua
4i. vc dies ilh qui Ecclcuaftica lege conrcflioni prae-
^^^^^i^^^'finitifunr, ctfluant: tantum abfunt4 Chriftian*
conAfi oncni pcrfcdkiouc,vc vix pcccatorun^ fuorum memine*
iw|ii^aiui,
Jim ^ quap (accrdoti pacefacicnda eflcnt, ticdum
cxtcTZ diligentcr curent » quns ad diuinam gra*
ttam concuiandam vim habere niaximam pcrfpt-
/ cuiini eft . Quare cum iiloruin faluci omni ftu*
die fuccurrcndum fir hoc pnmum ficcrdores in
'

potnicencc diligcntcr obfcruabuut » li vcratp pec**


Mm&mYito catoru fuorum comritione habeatt cercumque il«
Kns'Ser?fir Hfitac dclibctatu 111
poftcfum ipcccatis abltinc-
wtrituf, * rc.Quodfl iraanimoafFeftumcncanimaducrtc-

Vmtn^h^^ run, moncant,& vciicmcnrer hortentur , vrpro


caaco, & um
fingulari bcae^icio , maxuiias Deo

Digitized by Google
fkki ticvMDA. SOI
gtttiai agat^ib coque caelcftis grati^ prarfidiu pc- •

m
tcrcnunqua dcfinat quo unit us ac tcdus, faci-
le pocertc pcauis cupidicadbus rciiftecc , ac repu^
gnare; Doccdus eftetiavtnullu patiatureflcdie^s^MkivAi
3|uifialiqutd dejpfi^onis Dni noftrimyfterifsmc^^^j^^^
itttur^ad curaq;imitandum,& fumma charitatcK»cfic« pjiC|
amandu,ipfc fe exciter, atqiinflammct.haccnim^^^^. .

.mcditationcafiTequcturjVtaboIbus DaLmonistc-
iacionibus indies fc ctuiorcm eQe fcaciac* Ncquc Mciixntt*
rnim vUa eft alia caitfajcur ram cicd» vci leuitttzb^^^i!^^
hofte im^ugnari,amn|6,& viribusluccubamM
quam quod ex cadcftiu rcrum mcditationc diuini
amoris igne coiicipcrc non ftudemus , quo mens
recicari,atquc crigi poffit.Sin aucem (accrdos in-
^^^^«y^
ccllexeiit)«um, qui vclitcdficcri adeo {^ccaufiiaS^a c^raj
qdaddlete^vc veri jxm^ims dtce&dusfict c»»ei**"™'*^*^
rat magno cdttiribiiisrf^fiderioettmafficefie ; vt
^cindc nuius pracclari doni cupiditatc inceius lU
lad a Dei mifericordia pctcrc,& effligitareinani •

mum iaducac. loprimis rcprimcnda c&fiaomn^rti^^monu


dam Aiperbi^t qui iccicra rtta«xcu(arioiie altqua^ ^ coi>i-
vei defendere ^ vel minora facere oituntur* NamSU^^I^
exempli caufac&m aliquis fateatar ^ (c ira vehe-<
fncntiuscommocumfuifle, ftatim huiuspenur*
batiotiis caufam in aiium confert,a quo prms Rbi
foiutiam£aj£tae(rc queritur.Mon.endus iraq^eft^
lioc^I^ti adkni , & hois ^eccaci fut masnicuoine
vel dcfpiciehcisi vel plaiieignoranris,ugniifh dl
fcttu veroeiufmddi excufationis genus ad augc-
dum potius quam ad rainuendu peccatu pertinc*.
xc.na qui iia fadu fuu probarecontendit^hoc vi'^
deem' pi'of]ceri:(e cuoc pacitrntia vfurum cum i ne
mine la:<iecur»quo quide nihil homtne Chrtftia^
Ko iifdi^itis e(fe poteft.Etehim cum ilHus vicetn
maximc dolerc dcbucrit, qui iniuria fecicrr^imeii
f>cccatipraaiutc no muuccui^ fed (kslui ii:arcirur»

Digitized by Gobgle
^jarta,?iiio ^c, cunt«i pr^eclara occafio oblatafticrit.» vt t)i€.
lbs paniten- pacieiiacolcrc fratrc manfuetudine fua coni-
wim ftifiicA-
gci t pofiit, faluris materia ad pcrniciefu con- am
. ,ueruc. Pcrniciotior aucccft illova culpa cxiAima--
' da» fqui ftulca quada verecundiaimpedici,peccau
fu^ cdficeci no audent: Its igitur hortido animo$
addercoporter, moncdiqucfunr, nihil <rfli quod ^

vitia npci iic vercatiii j nuUiq-, miru vidcri dc-


fiici

. bcrCjfi intclligac hoics pcccarc: qui quide cois clt


omhiCi morbus Sc in humana imbeciMif^t^ *prar
^ / priecadit.A|i|fujnt,qur,Vjclquodrarpiicccati
J

^lon^'^t^^.'' coiitcri iblem^ q> niUlacura , &£ogitadoneiii


P^l"^ft^g^<^i5 fuisfcderibuspofucrut,ncc comifla
«£cd^^4«u
f cofeflionccxpcdircjiicc.vnde eius officij iniciunx
du.ccdu ficfatis (ciucrquos ccrtc acrius obiurgarc
, ... op>D$ cftj atq^ in^primis docere priuftjua ad (aca>
^otealiqui s udeatsomni ftudio cKrat^djum e(lf:^y%,
pedc^tora (uQtu tontritione comoucacdf :id vcr^
pricflafi nullo modo poirc,nifi ea rcminifccdo fi*
gillatim recognorccrc ftqdeat. Quarc fi faccrdos
r/^ [ / huiuilnodib^ies i>,ioifu& imparato^ cognoucnc,
humanillimis vcrpisifc di4[niccet, ^ortabicuroj
^''^ ' '
ad co^i rada peecacsi aliqjupd f^aitil (tima tyac Ofiiwk
de rracrtaciir^quocl fi fbrr^afnnnaueriiic,(e in ei
re omnc ftudiuj&idiligcniia fua contulilie; quo*
nia faccrdoti maxinie \ ercndum cft,ne fcmel ad-
jmidi^aiDplius non rcdcanc9audicdicrunr,prefcr-
tiin fi cniendnndx viue.l^lidia aliquod pri fe fc»
fianr^adduciq; poiiinr,Vt ftcgl genua faa accuf^n r»
i

cepore diligcnti,& accuracamedica-


<|uaiti Ce alio
tione/:6pcnfacaro.s pron^ittauin quo ramen ipa^
gnacaiitio adhibenda crt.fi euim,audita cofcflio.-*
ne«iudicai]erjc , ncq; in eauQierandi^ pccca(is di--
Jigcncia, nec m
deceltandisdolpre pcriuceitfio.m-
nino dcfuifllsabfblui pocenr.'tin atit£ vtnin)qf;in
I CO dciidcj:at:i animaducrterit ^^auctor illi &c fuaibr
*
*
'
. cat

Digitized by Google
txiti vtmiiorc curam jquod antca di£lum eft, in
cxcuticnda confcieniia adhibeat , homincmq; vc
i>|andi(Iimef>6cisru i^a^Htu dimiccec.Sed qlionia Scxt& vtnus
incei-du contihgit,vt muUeres alicuius ftcleris in
J^doJ^'coiTcJl
priori cofetflone oblitae^inccrdti ad HicerdorS non nibm rcw
audcant t:ediVe; quod vercatur nc vcl mfufcipio-"'"**^* .

nem magneimprobiutis populo venianr,vcl fin- .

guiaris religionis laude qua'rcre cxiltimencur:ik«


pe cuhi pubMc^, turn priua dm docen d a lii e ft ne- ,
*
tninem cantaiipemona efle » quiomnia fua iadiat
idi<3a>&cogitaca meminide qaeatic : quapropter
fidcles nulla rcdetcrrcndos elTcquo minus ad
iaccrdorcm reiacrtantur,fi in mcmdriam alicuius '

criminis rcdie^inc . qupd aniea fueric pr^icrmif^


fum. Hsecigiiixir , atquc alia huius generis liaul*
cdfemo^e a lacerdocibiis obTcriiida erunr.
in
iiunc ad tertiam pcrnicentis partem vchien*'
^um eft.

P K rii V if Jadsfaftionis noincn, & vis expo J^fJS^^


ifiienda eft Hinc enim Cadiolicae Ecclcfise hoftesSrecn'St^ifa^Jr
amphm occafionc diflidij, & dikofdix cum ma- *^j£Sf»;liSr
xiJiia Chdrtiani populi pcrniciearripuerunc . £ft2ttte.
autcm facisfodio rei debitae ihtiegra foiutio nara^*!^** :

3uo<liaiiseft, ei.videtqirniliiJdeeffe; qaaic cumttm^fu*


e gvati; recbnciliarione loquimur,idem fatisfa- ^-

cerefignificat, quod alter; tamum pra-ftarc, qua-


tumiratoanimo ad vlcifccndam iniuriam fatis
cflTe poflit. atquc ica fausfadio nihil aliud
i^uam in u r ix altcri^ illat* compcnfatio . Quod
i
eft» V
a^^^
^utcm ad nanclocufii pettmet,(ansiadionis no- pa-
men diuinarum rerum doarorcs ad decIarandamSl'^'^
cam compenfanonem vfurpajunc , cum homo
If10 pca:aus comiiufiU Deo aliquid pedblaie..
'

Digitized by Google
»

RQW.,
«

J04 CATECRIS;

qmrnfucdiiincliidn^, - .

sitif faAionii
TR
1 E X potcft adignsri rpiritalis huius Cc«
I i>

f)MritaifsyA-rtsfa&ioni» acceprio . ac prinfa qutdcm 6c pfx<^


illftipkiir
ftanciffima illi eft qua pro fcclerum noftroriim
,

ce^iio. lationc, ctiam li L)cus fiimmo iurc nobilcum


pic velit ngcic , quicauid a nokfis debcatur , cumu-
Baiatutictio, late pciiblutitm cfl:* Hsec Verb eiufmodi cflc diei^

fySHwul^'^i^^^^^ nobis pcom propiciu placatu ireddi* &


dityC^rnqne vnt Chrifto Uomino acccptairf fcri^
mus, qui in crucc pretio pro pcccaiis noftris (b
luto picniflfimc Deo flitisfecic. Ncque cnim vlU
,

'
res cieacaumicUc potuict qax aos umgraui
. . debiio libcraret: acque»vcfandusldannes tefta*
Ctttipieeft propinattopro peccacis noftris , non
pro n<»ftns autem tanm; fed ctia pro tocius mun
di. Hxc igicur plena, cumulaca eft fatisfaftio,
fcclerum omnium rationi quxiii hoc feculo c5*
^ : mi(rafunc,parirer,dsqualucrc|;rcrpondcns:(puiu^
pohdcrch6iiiifiaii^ad:tohes apiid Deum plurf-,
mum valenr, ac (ine eo ntilh prorfus acfttmado^
' nc digax habereacur /\Lqiie hue Dauidis vcr-
.

j. .. . ba viJenturfpC(5tarc qui poftqu.im fccum ipfc


:

tei*ttf« rcpucans , iliud proaiiiirct. Quid reiribuam Do-


mino pro omnibusqu t recribuic mihi? nihil pra-
ter banc facisfadionem q nam calicis nomine ex*
5ecOdo,acct.p<'cflic, digniin'i ept , tancisque benbficijs inuenU
pitur pro fa- pjcaij;. quarc Ibbiccit; Cilicem faiatarisacci-
crimcnuii,&ptam ocnomcn Domuii iniiocab o . Alcerum
^^^^^lishckionis^caixs^ qux 6c canonicaappcliacur Sc
M£riftc»f>>f:erro cepprisipario dednica pficitar: Qinrc amU
•^^^"^^^^**qififfira«€ccte^ rcceptiim ^ft,vccii u poeni*
wmtn^niM tctcs, a po-nafo'iiucar pa^na aliqua eis irrogetur
vocan confucuit.
fJJ^JJ^-j^i^cuius pocnarroluiio, (atisfictio
mpro fatif. Eodc vcro nomiotf quodiibrtpoen? genus figni-
^^^^^ficictiri^uasnpro peccaris noquidem i (accrdarc
confti-

Digitized by Google
t<>nititutamf(ai(pontenoftrafufceptani , atquc aTrid^rn^cf^
.*
nobis ipfis rcpctitam niftineraus* Vwum
hxc ad cap.«.&f
pcEnitcntiam vt {acramcntu eft, minimi percinct:
fed ilia tantum facrarrjcnti pars cefenda eft quam ,

diximus ex pr^cepto lacerdods Deo pro pcccacis


dcpendt: hoc adiundo, vt ftatutum cum animo,
& dcliberatam habeamas> peccacain poftcru cm'
ni Audio vitare.traenim nonnulli definierunnfa*
Deo debitum honorem impcndcie.
tisfaccrc, eft
qiiodaurcm ncmodehuum honorem DeopofTit
tribucre»nii] quipeccataoromno vitarc mftuuat, ^"^^^^^'^^^^
fitisapparct. Ec iatisfacerCyCft peccatcxnmi cau-
i&scxcidere» &
corum fug^eftioni aditum non
indulgerc . In qnara fententiam alij afTenfcrunt,
(ansfadionem clTcpiirgauoncjquacluituijquic-
quid fordium propter peccati maculam in anima
refedic^ aique a pcenis tempore definitis , quibus
tcnebamur^abfoluimur. cum ira fint , facil^
crit fidelibus perluadete^qulm neccflariumfit^vt
porniteces in hoc ratisfadtionisftudiofecxerccac.

feqHimcondonAt'mem cnlpAy pcena tempmhsl


D V o font quatpcccatumconfequuntur: ma- Duo runt qu^
Cttla & pcena^acquamuis fcrapcr culpa dimilTa fi- S^ilr'niV.
inul etiam a»tem« mortis fuppliciuro , apud infe- «ua»im*&
ros conftitutuiii cor.donecur j tamen non Temper p^nVxtcm*
contingii,quemadmodnm aTridcntma Syno-
do dcclaratum eft, vt Dominus peccatorum reli- Jcr^SufJ^?'
quias &pa'natn5 ccrto tempore definitam quae f"''^*^"!^*'"-
,

pcccatis dcbetur 9 remittat* Cuius rei perfpicua Triacn. syn.

ftmtcxcmpla in (acvis Uteris, Genefis tcrtio capi^ '

um Ai), (X xxij. alijs pcimuUis Jocis: !>cd


iiiud Daijidisclariilimum,&maximeillulhcin- Numfri.
•cucmur, cui ccfi Nathan dixerat: Dominus quo- a.iicjaa.
que tranftuiit pcccatum tuum non morieris; is
V u*

Digitized by Google
r

|6f €ATlCMf9. ROM*


tamen grauiflimas pocnas vitro fubij t , Dei mifc-
jricordiam his verbis nodes diesque iinploraos:
Amplitts laua me ab iniquicace mea , 6c i pecCato
^ itieo iiiuda me ! ^udntam iniqaitaceni meam ego
cognofcoj & peccatiim mcam contra mc eft fern*
per, Qmbus verbis illud petitum eft a Domino,
jirtnoQtblum crimen 9 ledpGcnam eciain crimini
debicam condonaret » atque i peccati reliquijs
Surgatum ^ in priftiniim » deeoris &
integricatis
aturti rcftitucrcc. Atque cum fummis prc-
haec
c.bus pccerct, eum tamcnDominus turn filij ex
,

adiilrcrio fiifccpti, turn Abfalonis quern vnice


,

diiigebac,defetbone,& morte multaiiit^alijsque


po^nis & calamitatibos affecic » qu^s illi amea sn«
tencarat. InExodaetiamei(} Dotfiimis Moyfes
precibus exoiatus, populo idololatr^ pcperccrai;
tamen,minntus fc rati flagirij graues popnas repc-
liturum clic, ipfeque Moyics tcftatus tit tore, vt
illud Doiflihus feuenftime in tcrtiam , &
quar-
ram vfouc ^enera^tone vlciiceretuir. Hare verd i
(anilis Patrib' in Ecclefia Catholica feiiiper tradi
UcHc^ipfbru automate apcitiilim^ copi'obatur.
Qmre mn untHmindHl^et Dm homini ftrpuromntHf^-'

Qv A de eaufa faftum (!c, vt pccna dmhis po^*


Fiuiihiudc tiirentise (acramento^aequ^acbaptifmo nonco-
^^*f|J."Jl*donerur , pra:clai c afanCka Tridcnrina Synodo
»cnto poeni- cxplicatuni cft , his vcibis : Diuinceiuftiri^Erano

bl^rinn?^^ exigcrcvidetur, vcaiuerab eoin gratiam reci-


P^^"^^^»9"i ^^^^ baptifiuum per ignoranriam dc*
t^'a s'-
amlcfji!^' Jlquerint » alitcr verdqui fcmcl i peccati, Dac- &
Swwrttia
"^^nis fecuitiue libcraci, &
acccpto Spu icus faii-
£ti doao, fcientcs templum Dei viohrc, &Spf-
ritum iandumcontriftare non formidauennt.Ec
diuinaid clemenciam decec^ne ica nobis abiq; vlla
fatif.

Uigitizep by ^^oov^i
>A!l« «1€VKDA. J07
facis&^ltbqepeccaudjmicuotui, vt, occafione
acccpta^pcccataleuiora putanics vdud ii)iunj,&
contumeliofi Spirirut fan&o, in grauiora Jaba-*
mur, thcfaurizantcs nobis iram in die ux. Pro-
culdubio cnim magnopere a pcccaco rcuocanr,^
ijuafi hxno quodam cocrccnt hx (atisfadoiix
pa:nar,caucioresque Sc vigilanciorcs in pofterum
pisnitentcs cfliciunt . Accedic , vt taoquam'tc*'
mticationes quaed^ (ihr doloiis , quern ex Tmufiu*.
commiflis pcccads capiaius, quai aiionc Ecclc-
fisiirfatis, qua: noftris fccleribiisgrauircr otfrn-
fa eft. nam, vc fandiius Augultiau:^ au , Cor con*
tritum&humiUarum Dcus non fpernir. verinig ^^^^
quia p eramqae dolor alteri us cordis occultiis eft nlca|>f
I

altcri,neque inaliorum notitia per verba, vcl alia


qua'cunq; figna proccdic^rcCtc ab i]s,qui Ecclcfix
prx(unt,tcpora poenitcnriiicuniiitannrurjvc Ec-
clc(l« inqaapcccacaipia remiccuncur^ iacisfiar*
Praecereapoenircncistnoftra? exempla aIio$ do-
cent, quomodoipfi vicam inftituere, 8c pieratem osffoeuwaai.
feqtii dcbcant. Cum enim pcenas pro pcrcatis
nobi^irrogiras>ca:teri homines intucruiu,& ium
jTiaix) cauaoncm fibi m omni vua adhibcndam,
&mores priftinos corrigendo$ eflc intdliguni.
Quarc fapiencillim^ liludfab Ecclefia ob(eruacum
eft, vtcumabaliquopubliccflagiriunicommif- .

Ium cilcc, publica cnam pcruiuaua ci indite- uih)a*^!u^j


relur vr arrcri timoie rcTtcrriri GLUiceps pec-
;

cata dtitgenciu$ vuarcai quod cium in oc- ^'^J!^ui


: u^f^
culris crimintbus qu.T grauiora ciFcnt, interdum
fieri fblitum eru:* Scd in publicis>vc dtximus, hoc
pcrpetuum fiift , vc , qiu cacommifcranc, aiuc-
qnam publicam pfrnuentiam fufccpUTenr , non
abfolucrcntur. Interim verb partores pro corum .

ialuce Deum rogabanr, aiquc^vc ipii cciam p<£ni«*


tentes idemfacexenc»eos liorcari non defiut ban c«
Y X QjL-o

Uigiiizea by <jOOgIe
pauiinutin Qup in gcDcrc lumma fuic fandi Ambrofij cura,
M^"'' &ioiiicicudQ: ciuuslacnmis fcitur quampluri^
^
rao$ > qui doro animo ad p/xtiitencue faciameja*
turn accefferanit ita emoUitos cffc, vt vcr« cotri-
'Ouiiafitcnertionisdolorci:!! concepcrint. Vcrum poftea tan*

ita^li^^' cum dc vecei is dilliplino: (eucritarcremiflbmcft,


; atqucitacharirasrc^rixir, vt iampleiiquccxfide-
libus » ad pcccatprum vcniaiD impctrandam^nul*-
lumiotimum aniimi dolorcnr^ atquc gcmuu cor-
dis ncccflTarium putcnt,fcd illud fatis cflc arbitrc-
fpccicm tantumdolcmishabcanc. Dcindc
Qitinuratio. tar,(i
vcro hLiiiifmodi pcrnarum pcrpeffionc confcqui-
mur , .vt capitis noftnleiii Clirifti in ouo paffu$
eft ipfc>& tcntatus.liniijitudinc,& imagineni gc-
' :*

D.BcrnMi. ram us.nihil chimtarn dcforme vidcn poceft, vc d


*

f*n^<> Bernardo did:u eft^qudm fub (pinofo capi-


^Ybus fanto"
tc dclicatum eflfe membhim. nam tcftc Apoftolo
*
i'dKai^s.
cohxicdcs fumus Chrifti ; fi tamcn compatimurj
& quod alio loco fcnpfit.li commorcui lumus,&:
? **•
conuiucmusjfi fuftincbimus, conrcgnabim us-
Diuus etiam Bernardos Duo atiirmac in pcccaca
repcriri » maculam animae , & plagam ac mrfU r

tudincquidem ipCun Dei mtfericordta toliis ve*


rumfanandispeccacorum plagis valde neccflaria
cflecam curam ,qiKxin rcmcdiopocnitentiq ad-
D.Bernarjn hibctur, qucmadmodum cnim fin at o vulnerc

pomiS"* cicatrices quardam remanent,


qax &iplx cuian-
Same ftvid* dsefant: ita in antma, culpa condonata fuper- ,

?^Sma. funt peccatorum reliquiae purgandar. Idem plani


nccdcicHx. D, ChiyfoftoiTii fcntcntia connrm'at, cum am
w** Noti nxtis eft fagittam ex corpoie extrahi,rcd pla-
Sofa*?
Auwo, gaquoque a fagitta infiicta, Ian inda clt: fic etiam
inanima poft accepcam pcccati vcniam , pceni- ,

sAuguftm tcntiacttrandaeft,plagareiiaa.Frcquentjfnmic-
rrai.5o.a4 nim^fanAo Auguftinodocemur,duoh;einpGc- .

«tm vSm4' niteaaa animaduertendacflc , Dei raifericordia.

Digitized by Google
f AKS SECVNDA. JOJ
& iaftitiam, piiifericordiain^ quapeccaca, &:pCB- duo in p«tt«

nas ascecnasillidebitascohdonaC)iuititiam , qua^^"^^^"


pceoiV tempore xfcffniris hominem punitjPoftre^- ^ttuuo^.
moj pcrnitciuixpa-na a nobis fufcepta Dei ani-
maduei fioncm , fuppliciaquc in nos conllitura 4
'

anreuerac.icaenim docec Apoitolus ,cumaic: Si


nofmecip'ros diiudicaremusjl, non vcique iudica-^
remur: Dum
iiidicamur autem i Domino corn*
pinnur,vtnon cum hoc mimdo damnemur. Quae
cumfidelibusexplicatafuciint, vix fieri potent,
quo minus a4 pcsaiicnua^ opera maxiaic cxcx-
icniur. .
^
'
- J. - ' •

fimcm metimk, mm
-

Ynde noftra opctA etlam - 5^


Paflfonn chri
aV A Nf A \ ' ,

VIS po^nitentie ex co colligtcur; fti~crito ope


fit
coca a Chriiti Domiai pailionis mcntope- c^rmentonact
. .

aucd
et. A quo etiahoncftis adionibus duo ilia ma-
xH^i^s^'a'jfcf
xima bona confcquimiu: Alteram cft,vtimmor- i " dc pamt!
talij Glorias prsmiamcrcamur » uavccalix enam ^""'t'r
aqua? fngidx^ quam m ciu$ nomme dcdcrm^us iun>/;.c.i6.
mercedenScareat.Alcerum, vtpropcccarisnb-);,;^ f '["'^
ftris lausfaciamus. mnc Dmu, .

Ofcyciirifiie Cbrijti j4nsf4^oifciii^ mcrirfHii mfiu ^ 57


• '
»•

' •

PlER^BCTISSIMAM » & CUmuIaCifflRiam MertUilinftoJ


Chnili Domini fatisfadione minimc obfcuiac, ^"'^ti?!,???*/'
fed illud potuis contra cuenu » vt multo clauio- p/ofii,t,.^ va-
rem , &
illuftriorem rcddat. Eo cnim copiofior cu"" c^i'tio*
Chrifti gratia videuu cflc, qu9d non lolum eal«<^«^^/^'^^''"^
^'
'^"^^
nobifcum coixunonicantur quas jpfe folus , fed ,

illactiam qiixcanquam caput in membra fuisfah'


Ctis, & iuftishoihinibuspromcruitjac per(blmc:
Qua ratioae fieri pcifpiciium eft, vt iuftcc &h6-'
Acli«c pioriim af^oaj:^ tan torn poadcris & di-
V ' *
gnua**'

Digitized by Google
JIO CAttCUii^. ROM.
iijccffr>3^ gnitatis habeant. Chrirtus enim Dhs tanqaa cr^-*
n-rsumtranf. puc in mcmbia,6i vitis in piilmices strati iin iiii in
exfw:i.c!?kcoil qui ^bi per chattwce comurtdi inut , conti-
iKfT;^"'''
neuter infundic* Qurquidemgraiia bona opera
^iinLiiiioput noftrafempcranrcc<sdU,cdmitacur, &coriiequi-
tiir,L<. luic qiLi ivic rcn, i=iuC racisfaccreD^O rtuJfo
rmn,?r?erfi^
r-rgVatiam iiiodo poffiKiius . Acc»3 fjc,vr iufffs nihil dcc^iTe
auum fitnuL
vidcacur,cu opciibus.uueOwi vi'rrutcrfSciLK, 6c
(vtau^iim ?ii diiunar legi pro liumana , morcaiiq; coduionc la-

conSrmKit tisfjccrc, &


vica ?terna. qua/aiKct, li Dci graiia
re)nefio^<re ortiati c vtcadecedcritir;con1cqucrat>mcr"n poi-
«ui4em nobis
^^^^^ noca cft cnim ilia Soluatori^ vox:Qutauccm
iMftt qiionin- bibcrirex hacaqi[ ^ qiKiiiiCi»;o dabc? ci, noJiliticC

pTmsfidiu ^^"^^ :u]uavjuam cgodaboet, ticcmca


1040.4. foAS aqu£ laiicrncis .ia yicam o^rcinaai.

fkUfoHfinmmntctjfami

D V o pr3»cipue in fuisfaclioriC requirunuir:


^fJai^I primula, vcis,qui farisTaciL,iUKiu fi^ac Oci anii<
TwiMiranriir. cus. Opera ciiiin qu* lineiidi.-, &chaAitateliant,

^^^npXt' nuJIomodo Deo grafacffcpoOU^u. altera ,vl eiiif


Dcograti,
jutaosfat^
modi opera fufcipianiur,que naiiirafuanioleftia,
^ doldrcaffcranr. cLimchiiv pra:teritpru fcekrii
compcafacioncsiinc, arque^vcS. Martyr Cyp.rc-
demprriccs pt:ccatoru;oinnino necedc cil, vr ali-
j^pu
**?k^^*^**ik*
cpif
J accrbiuti^i habcat.quinqua no fcmpcn Hud
-

C6'nfequittir.» vt, <\r,i actionibas


in illis molettis
cxercet,doloris fcntanrt habcac, S^pe cnim vcl pa
tiertdt confaetodo, velTtccefa in Deu charita^cffi
cit,vt, qii^ pcipeiT'j graiiiltirha funcvncfentiatur
quid^.Ncc taii^e iccuco ric quo minus caiplaope
rafarisfacicdi vimhabc-lt. fiquide hocproprium
eft fijionl Dei, ira eius amorc, &
pieratc uiflama-
ri.yt accrbj ffi mi $ labori bus c t uciati, au c nihi 1 fcr i
fn^6modi fcntiatit^ aucolf iactUfiiho aio pexferae^

Digitized by Google
y AK9 SEpVNDA* JXI

Omne genus Paftorcs docc^sttix&Aiojj*


fiitisfadlionis
bunt ad hxc confcrcdum cfTc, era- f/Jl???;*.?*
tria pra^cipue
tionem^ieiunium, &:eleemorynam:quasquidcm nio.eieemofy
cribtts bonis amiiMSjCprporis>& ijs, quap externa
commoda dicuntur 1 quae omnia a Deo accept- Triden. syn.
mus, refpondenc.nihfl vero aptius, & conuenic> ^lu!J:.
tiusad extirpandas omnium pcccatorum radi-
ces ctTcpoccft. Naciira omnc quod eft in mun- j.ipiii.i.
do, concupifcencia carnis fir, aur concupifccntia^
oculorum ,aucrupcrbiavicas nemo nou videc»b^m^|^.
:

hifcc cribus morbi caoiis tocidi niedicinas,pripri •pf«o6


icilicec ieiuniam,alceri eleemoiynam, tcmx^ ora**
tionc re£tiflimcopponi. Praeccrea , (leosctiam,

qui pcccatis noftris ofFcnduntur,rpc(9:emus; faci-


le eric mtcUigere cur ad hxc tria potiflimuomnis
fatisfadiio rcferatur • Hi veto fui^c Deus » proxi- Pcccato Dca
mus»nos ipfi. Quarc Qeum brarioiic placamusj
proidiho eie^molyda (kdsfacimus ^ nos ipfos ve-« ftntetit. ,

ro^ieiunio caftigamus.

Qv M
o N I A multx varisque xmmtix Sc ca- p^^^
lamicatcs, dam in hac vitafiimus, nos premimt; jiffliaiom-
illud maxim^ fidelcsdocendi funt,eos, qui patigti ^tTalS*.
animo, quicquid laboriofi, & incommodi Deus taaon^:«c«»
immiferit,ferat,amplaratisfacicdi,& mcredi ma-
rcrianadtoseflc'.quiaute inuitij&rcpugnaccs pec
na huiufiliodi fuftineaoCtommj(atisfa£tiouis feu*
&u prioarif fed Dei tancum,peccata iufto iudicio
vlciicctis ,ammaduerfione>&fttppUci4 perferre.

I N cofummaDcibonitas,&clenicntiamaxi-tcftVn'iIsvro
mis Uttdibusi & gutiarum a^ionibus pri*^<ii^^^^toni*ri aut"
V 4 eit»MB&uh.

Digitized by Coogle
Sll CATBCBfS* ROM.
cft,qui humanar imbccillitati hoc condonautt, rt
- vnuspolTcr pio altcro fatisfaccre. quod quidcrn
• • . huius partis pcrnitcncix maximc propnum clt»
vc enim quod ad concntionem , ik confcllioncm
acriner,nemo pro aiccro doicre, aut conliced po-*
tcft: ica qui diuina gracia prxdui func> altenus
»
nomine poflUnc , quod Deo debetur,perfolaere.
|i4Gja.tf* qiuic rir vr quodam padlo altci alcciius oneia
porrarc vidcarur.Nec vero de hoc cuiquam ridc-
iium dubitandi locus rchdus elt, qui in Apolto^
lorum (y mbolo» (an<^onicn commanionem conr
fitem or • nam ciim omnes eodem bapttfino Ma^
Iff Chrifto rcnafi:amur , eorundem (acramento-^
lixiu paiticipcs lunus impiimis verb ciufdc cor-
,

poris , & (angainis Chniii Domini cibo,L<<: pocu


rccrecmur hocapertiffinie demonftrac, nos om-
;

nes eile eiuide corporis membra. Quemadmodu


igitur neque pes (has tamm , led edam ocolorum
vtilicariscaa&mtmereiuofangicur ; neque rur«
fus^quodoculi videant ,ad illorum propriam^
fed ad communcm omnium mcmbrorum vrt-
licaccm referendum eft ita commimia inter no$
:

, , ' ,JL' (acisfa<5l:ionis ofiicia cxiftimari dcbcnc . Neque


tameD iQ iinc vUa exccpctone vcrom elt , u com-
aequidi c«r-

5ff«^u?S^^
modapinnia » qusc ex ea captuntui fpedlemus*
cSnnimcarl (atisfkdirionis opera > mediciix^ edam>& curano^
mpoTimt. ncsquxda fimc qua: pcrnucntiadfanandos pra-
,

uos animi atfcftus pr.i:fcribuntur:quo quide vti-


litatisfrui5laoos,qui per (c nonfatisfaciunc proi-
fus carere per({>icaum eft • Hxc igitur de tribus
nofnitencue parribuiir conrricioae»c6feffione,fad(l
raftioae,copiose,&dilucidc explicanda eru0t%

6x }!f^mdiUimfiHdfftd»ifif4t$^4&kq^^ •

m^li: UtYX» ia piunis a Ciccrdotibiu obferuart


Qfo;-

Digitized by Google
YARS SBCVKDA. JXJ
eporret, vc audita pcccatorum confcffionc, ante- iJiat5*«Sil
quam pccnicentein i pcccads abfoiuanc, diligen- *u,re no^ra*
ter curenc:» vt,fi quid iilc forte de rc, auc do exifti-
inattoneproximidetraxerir , cuius peccari meii-
tbdamnr.nduscflcvidcatur,cumulatafatisfacHo-
necompcnfcc. nemo cnim ablblucadus eft, ni(i
prius, qua- cuiufqiicfuerint , rcftitucrc poUicca-
cue. Acquoniam muJu Tunc , quibus , cell pioUx^
poUicencur,(e officio (acis efft faduros ytamca
ccrmm eft , ac deliberatum nunquam promida
rxolucre;omnino i cogendi funt , vt rcftituanc:
j

fapcqueiJludapoftolicis inculcadum eft, vt, qui^^g^j^^^^^


furabarur,iam nonfarerur^magis an rem laborer,
opecandomanibusiuis quod bonum cSt, vcha*
beapude tribuat neccilicacem patiemi,

1 N irroganda(atisfa£lionis pcrna faccrdotcs i^^j^ pccci-


nihilfibi fuo arburaru ftatuendum cflTc , fed om- torum quaiu
niaiufticia, prudcnria, &pictatc dirigcndaexi- ncndaciVfar
ftimabunt. Atquc,vthac rcgula pcccata naetirii^t*'^^®*
videantur^&poemcencesmoratn (cckrum gtaui- cd.i^Ac pot,
tatem magjsagho{catit;oper^prccium erit, eis in- vewfumlil
tcrdumfignificarc quaepoen^e , quibufdam de-nonum riga^
,

liftiscx vcterum canonum pK^fcnpco ,qui pocni.^^^*'"^


rencialcs vocantur , conftitutne finr. Igiciirvni-
ucrfa: fadsfadionis modum, culpa; ratio cempe-*
Sedex omni facisfaftionatii gencxe maxi-
rabit*
^
.

miconuenit pcsniremibus prxcipere, vt cevus afofcxdi^^


aliquot, & dcfinitis diebus orationi vacet,ac pro ^ieiw^w^u,
omnibus Scprarfertim pro ijs, qui ex hac vita in
Domino decciTerunt , prcccs Deo facianc. Hor-»
tari vci 6 ctiam eos oporcec , vc fope cadcm fatiC*
fai£tiobis opera > a facerdoccindida » vicro Cnfcu
piatic f ac repetant , acque ita mores fiioscompo*
liaoCj vc^ ijs omnibus oux adpanitcncias iacra*
y J
'
'
mcntum

Digitized by Google
SX4 CATBCHIS. JIOM*
nientum pertinent , diligenter abfolutis , tarocft
ftudia^nunquam inccrmittat*
virtucis paiiKcmiae
quod fi interdum etiam obpublicamofFenfione,
w^nm 1^ pubUca pceauencia prxicrxbcnda fuccitt quamuis
prrc.nti noo Cam poBnltens refiigiat ^ ac deprccetur » nbn erit
l^n/u2'cT. facili audiendus: veiiim perfaadereei oportcbitt
^'^^^tui^pAu vtqiuir turn fibi jiamalijs falutaria fatuta funt,
aiooj.^"*" libcnci, acqucalacii animofufcipiac. Hxcde poc*
nitcntik iacramento finguiisque cius parcibuj
ica docenda erunt, vt non Iblum ea perfei^e fide«
les inteUiganC|fedeaam,ittua9te Domtno^rc ip&
pie^ &c religiose pcasftare animum inducant*

DE EXTREME VNCTIO-
V I $ fACKAMBN.TO«
C A P YT . V i.

Koiiifiima fx-
^ V M faodka fctipcurarum oracula ita doceat;
In omnibus operibustuis memorare nouiflima
PC mediti<i«.

^iuclur^'^€.f^^»^ ^"^^^^""^""^ no pcccabis; cacitc Parochi ad


Da 7. ai[K. tiioucncur, nuliura tempus prateimittendu efle,
i^.apoiio.
uj^ieni populum cohorrandi, vr in a(][tdua morf
tis medicatione verremr* Quoniam autem cxcre^
maevnftionis lacramencum non poteft fupcenii
ilKus dicimemoriam c5iunftam nbn habere ; fa*
cilc intcJligicm fci:pius dc co agendum effe^no fo-
lum ob cam cauflim, quod illaru reium myfteria,
quas ad ialucem jpercincc, aperii exphcaic ma*
ximi conucnit^led etia» quia fideles> moriedi ne«
cellicarem omnibus propofitam efle animo repcn
tcntcs,prauascupidirates coercebunt; quarefiet*
vt in ipfa irjoni^ cxpcctanouc fc minus perturba-
II feajcianti led immorcaic& Deo gratias agant^qui

Uigiiizeti by ^.jOOgl^
I
r

!
I

FAKSSECVKDA, 51
¥t bapcifini facramcocoaditu nobis ad vera vita
patcfccic,itactiani, vrexliac rnorcali vua dcccdc-
tcs,expedinoictn ad ccjiim viam iubcrcaius, cx-
cr<;inie vn^oius faaamcacam initicuic,

V T quas hie ma^is ncceflTaria fuot^codem fcrh


ordinc,qui in alijs (acramentis (ccuauis eft, expo-
nantunpriitnim illud tradendu cnc, hoc facramc-
tum iccucOLXcrciTja vncuoncm appjllaciiai cfll-,
quod ha-cornniuai facrariim vnclionu,quas Do Rition«B»*
mmus iJaiuacor aoftcr Eccicfi^ fax coaicndauic,
vJrrma adminiftranda (ir.Quarc h^c ip(a viictio d
matohbusSactametuni ecia vn^ionis infirmo*
rum,& Sacraincncain cxcutmui diLiai (>:».j tubus
vocabuljs tidclcsin memoriara jQouiiiiau lilius
tempori^ f4cile rcdii:^ poifunc.

qmm^do txnmd imSioni proprkfSutmm^ mh mnmt} j

1D maxtnie pcrfpicuu fieri verba, qui- Ejrtr*mi vn.


porcft,fi
bttsianClusIacobus Apoftolus huius facramenci ^tiancm verd
ligcm promulgauit,attendamus rlnfirmatur quis cti?.'*''*^*'*^
in vobis,inquic,inducatpresbytcro5 Ecdcfix,
^^T"4'/^"^*
orcnt Taper cu,vngcntcs eiim olco m
nomine Do Jitit.in p*5e!r
xaini^Sc oratio tid<ifaluabuiaiirn:ium,& alleuia*
bitcum Dominus: ScGin peccatis fir, renhicren>
tur ci. Nam qaod pcccatacondonari Apoftokis
affirmat, in cbdcclaratficramenri vim , natu- &
ram. Hanc verb Catholicas Ecclelise de cxtrema
vndionc pcrpetuam dodtdnam fuiflfc , cum ah^
plura Concilia ceilcnrur,cam a Tridentina Sy no- ^y"- ^"^^^

do hoc 1 ta dcclaratu eft , vt in eos omncs anarhc - mr1.v«Af


maris per nam conftituerir , qui aliter ducci c aur ^T^' ^y'^'':
,

icncircaudeant. Ac innoccntuis quoqiic primns .s:citat.dm.


^cfiiciainccamidclibus maxiaic commcndar. gj^SuliSf
Cum
%l6 CATBCHIS. I10M*
4 Cm hk phnsfiant vnSims, sn {Ihta ittam ihldem dtA
dcbmficrmmu}

Tnicu eft ex. CoNSTANTLR doccdum cft^a Paftoribiis»


(acramcntum cHc ncc plura , fed vnum,
vcriini : kj

turn fl'tanmis quamuis per plures vndlioncs adminiftrccur-, qua i

^wMa^^ '""^ fingulisJ)ropric prcccs , ac pcculiari$ forma


^iomiu; "adhibendaeft. Ynutn vcracftnonparrtum con- j

tinuatione , qua^ diuidi non poffint , fed per&« ^

dlionc:cuiufmodi funt cxtcra omnia, qu^ ex pJii-


ribus rebus coraUuC Nam quemadmodum do-
.

mus qu.'E ex mulcis , &: diucrfis pambus compo-


iica eft , vna caotuiD forma pcrdcicur : iu hoc (a-
crameiicum,ecfi ex plunbus rebus » & verbis cd«
ftttuirur* vnum tamen fignueft,& vnus ret quam
fignificat, eflScientiam habct. Doccbunt practc-
rca Parochi quar fun huius facramcnti partes,
,

ckmcnmm inquam,^^: vt biun. hxc cnim a fan-


i

Sittt^.^ &0 lacobo prasccrmiiia non iunt ^ in quibus fin*


guli&ftia tnyfteria licet animaduerterc.

5
Qiu fjl (xrriwie m&knk nmnU}

Dc materia I E V
s elcmentum fiue materia , quemadmo^
CMicii.Tri4.duni CoDcilia^ac prascipueTridentinu decreuit,

!ulLanoLx^ eft oleum ab Epifcopo confccrarum. liquor fcili-


trcMia: vucuocctnonex qua aspingui, crafla materia, fed &
olearuni biccis rantunimodo cxprefTus. Aptif-
Cuius lei fi-
CRUB nt ex- fm
tranavaaio»iacramentt
....
gmc auicm hasa matcru liiud ligniticai
—• , quod
mtenus in amma emcicu^*. namvt
» .
vi *^ . '

Auiaqucer-
oleum ad micigandos corporis dolores magna-
pcrc proficit: ita (acramenn virtus animac trifti-
tiam,acdolQi£a) minuit. Oleum prastcrea fahi-
tarem refi:itiiu,hilaritatcm ailerc , lumini tan- &
quam pabulum praebct : turn veto ad recreandas
defatigaci corporis vires ,.maximi accomodatum
€&• Qnx omnia quid in sgroto diuina viroird
pec

Digitized by Google
» A R S S ECVKDA, flf
pet huiusfacrameiiadminiftrationemcfficiiiurt
declarant. Hxc dc materia (ads line.

<ljufmmdpiiificitnrh(»f4€fammtHm} g
Forma eft vfrbom,^ folgmnis ilia prrcntio^p^y.^^^
qiiam iaccrdos ad iingulas vn^iones adhibeCt
cum itiquit: Periftam fandam vndlioncm indul-
)gC2t dbi Deus quicquid oculorutn, iiue nztiutb,
fiuc taiftus vitio dcliquilti. Qiiod aiitcm hxc vc*
ra fit,& propria huius facramchti ibima, fanclus
lacobus Apoftolus{?gnific^r, mm
air:^- oi tifu-^^^^^'J*
per cum, 6c oracio tidci faluabic mtirmum * £x
quo licet cognofccrc formam« ^recarionis modo
profcrendam cffc ^ tametli qui bus potiflimum
vcrbisconcipicndafit, Apoftolus non cxprcflc-
rit. Vcium hoc ad nosfidcli Parrum tradicionCFonm huiii»
pcrmanauit , ua vtomncs Ecc1c(i.t earn former {f^'*"*^*''**
janoncm rctincant, qua omnium mater, &:ma- 1 o riiE.cio
giftrafan&a Ecclefia Roniana vtitur* nam ctfi^*!^^^;;-
aliqui JioimuUa rerba immutant , cum pro ; In-
dulgcat cibi Deus; ponunt, Remitrat , vel Parcat
interdumctiam Sanct , quicquid commififti: ta-
men quia nulla fit fcntcntiae immutacio, conftac
candem ab omnibus fotmam leligios c ieruarw
Cur bnm fAcramtmifarmA pncatmh mdo Abfolmtm}
j
.Nemo mirerur cur fa<9:um lit, vt aliorum (a«»
cramcntoruni forma, vcl abfolute fignificet quod
cfficir, vt cum dicunus Ego tcbaptizo; aut, Si-
:

gno tc ()giio cruris vcl tanqnam ab imperanri-


;

bi|S pronuDcie(ur>vccuminiacramcntoOrdmis
adminiftrandodicitur: Accipe potei^atem : Hxc
vna verb cxtrema? vn&ionis forma , precatione tmmt vn^
quada abfoluatur, id cnim optimo iure coftitntu fJri^;^,[,7
eft. nam cum hoc(acramcntum propccreaadl.i-rcaetiamwi
beatur vt pr«ccr fpuicuaicm gratiam,quam tvL^uzMtM^^^
buit.

Digitized by Google
Jig eATICHTf* ROM.
Syn.Trfd.frt.buit, faniutcm ctum reftituat xgrotis : tatfiC0
fMl^4j«ne«quia non femperfequitur , vcargri i morbis con<*
«•»• micrfcanr, ob cam caufam prccacione forma con*
ficitur,vt a Dei bcnignitatc id impetrcmus,quod
JacranK'nti vis conll.inti,ck perpctiio ordinceffi*
cere non folrr. Adhibentiir autem ruus ptopiij
in hums quoquc(acramcntiadmini<lr:irjone*(ed
eonini maxima pars prccationes cotmec » quibus
^^••'"^*»<^^*-facerdosada?firon faiiitcm impctrandam vtitur,
>rcctf Ji4iu. nullum rnim eft aliud tacramcncum quod pluri*
WaMtiit.
prccibus conhci'uuir rede qiiidcm , quo-
ninmcopotininmm tempore fidcles pi js obfccra-
tionibus adiinradi fiinr.quare ficalij (^mnes^qiios
tuadcfle concigerit, &c pra^cipuc Parochi debcnc
orare Dcu ex animo , &
eius mifencordtse labo*-
ratts vttam,& falutem omni Audio commcndare^

tljm nkm hmm fdCfmenti tf sniltw}


J
^ ^. . CVM demoftrarum fit cxtrcinam vniHonem
tremat facra- vetc , & prov>Mc IIIlacramcncoruiTi numero ha-
jentiniQiri b^ndam cilc: tllu4ctiam fcquiturycius miticutio-
'

st^uibtisu-^ nem aChrilro Domino profectam cflc; qu^po<«


Tnlsro'jef.
^^^^ (^iidro lacobo Apoftolo iidelibuspropofi-
Mtek * to,, & promulgatacft. Quanquam idem Saluatof

huius vnclioni^fpecimcn quoddam dcdjilc vjlbs


eft, cum difcipulo.s fnos hinos bums P.nte fa-
ciem fua miiiudc ilhs cnim apud Euaogchliaau
Kifctf. fcnptu eft: Exeutcs pr^dicabat, vcpcrnitcntiaagc
rent , 6c dsrmoniamulta eijcsebant, vngcbant &
oleo muItdsxgro9, &(anabanr. quam quidevn-
Rjrrfcmti vn- dlioncm no ab apofrolis inuciKa, fed .i Dfio prx-

fpoSoiUTi
cepram, non narurali aliqua vn rute pracdita fed ,

Dnocitimpe- myfticam pocius adianandos aminos , quam ad i

coVpora curanda,infticutamfuifle » credcndu eft.


chrrf.itkj. Quam rem landti Diooyfius, AmbroHus , Chry-

mc4ium
fo^^^mus, &
Grcgotius Magnus afleruc , vi nullo

Digitized by Google
VAKS SECVNDA#
modo dabitadum fit , quin hoc vnum ex (cptcm
E Catholica: (aciaaicntis, iurnma tuui rc-
cclcliar
ligioac accipere oporceac.

^fic extrtm njnSio •mmhti fumifcui AdminiflrAndd} 9


Do c E N D eciam funifideleSy quamuis hoc
I ^«
facratnehnitn ad omnes perdoeat, quardain tame n^nt*
hominu gciicra excipiquibus adminiftrandu non ii"anaa.
fit. Ac primum cxcipiuntur qui, fano &: firmo cor ^jjooEnm^
porclunt:ijs cnim extrcmam vnchonem rribuc- auatur.
daiii non c(re,& Apoftolusdocct,cum inquic:Jn-
firtnacur quis in vobis:& rado;oftedu; fiquidem^^*^'
ob cam rem infticuta eft, no modo vt anima?,(cd
vccorpori medicinam aflferat* Cum igtmr iili tah«
rum,<]Lii morbo
laboranL^curatir^nc iiidig(-ant; ic-
circo ijs cnim, qui adcb periculose argrotarc vi-
dccur,vt ncfupieniusillis vit^ dies inftct^mccuc-
dumiiCihocfacramencupr^ben debet. Inquo ta«
men grauidim^ peccant, qui illud ccmpus se^rod tepeftiui
vngendi obieruare folcnt, cum iam omni f^uris f[acl^*iJi^
foeantifla, vita, & fcnfibus carereincipiat: con-vnftio*
ftatcnim ad vberiorem faaamenci graiiam per-
cipicndam plnrimnm valerc fi regrotus, 1 11 (n \\\
,

coadhuc mtcgra mtxiSy&c ratio viget, fideaique»


& relieioiam animi volun tate afTerre poteft^ (aero
oleo nniamr. Qu|tre Parochis animaduerten*
dun\ eft, vt CO pomRmum tempore c^leftem me-
dicinam adhibcant illam quidem Temper vi fua
:

admodum falutarem, cumeorum etiam pteratc,


Sc religionc, quicurandi funt , magis profutii-
ra intellexennt. Neminiigicur qui grauiori mor* *
bo aiSedus non (it, (acramentum vndionis dare i';'^ ^ ^'tis
licet , tamctfi vitarpedculum adeat vel quia pe- Jeturcx'J^c"
;

riculofam nauiganonem parct^yclquiapra liiim"**^^***


initurus fit , a quo illi ccira mors impcndeat vel ; ,

etiaii capiu^; damnatas» ad fuppUcium rapcrcrur.


Omncs

Digitized by Google
no CATEC1II5. ROM*
qui rationis vfacarcnf, ad hoc
A*utiiiiii||tK-rarramcrtnim fufcipicdum apti non funr5& pucri
^ qui nulla, pcccarn admitrunt , quorum rcliquias
fnnarc huins fuiamcn remedio opus fir^amentcs
Item, &
ftirioli,nUimtcrdumrauoms vfumha-
bercnt , Scto potiflimttm tempore pit antmifi^^
gniflcationemdarenr, pcterentque vt ucro oica
vngcrcnrur. nam quiabipfbormnunqyMime*
,

tis, ev iw ionis compos fuit, vngcndus non eft:


fccu5 vcru fi Tgrotus, cum mere ad Integra huuis
facramcnti pafticcps tieii wolui&Ufo&csiiniiXlJr
niarn^ & furorcm sncidic.
I Q Qjut mforu fma hU debtnt inimgi}

QuT corpo- Non funtomnes corporis partes vngendx,


nsiurtwiVM- fed CcT tantum quas vclud fcnfuum inftruraen-
,

Tr:<i. ^r^. <ic ta homim natura attiibuit , oculi propter viiio-

't?Jnrilf V4.
^^^^ propter audimra , nares propter odo*
<.;. &caB.|i ratugi> os propter guftumtveKermonem^manoj
Auris.
propter rathihi; qui tametfitotd corpore afqua-.
Wares! bilircr iaius eft, in ca tamcn parte maxinie viget.

^aiu. Hunc autem vngcndi ricum vniucrf^Iis Eccle-


liarcunet,atquectiamhuius facramcnti naturae
cptim^ conuenit : medicamenti enim eft. inftar*
Ac quonta in corporis morbis, quamuis vtiiuer-
fum corpus mafd aflleftum fit , tamen illt tantum
parn ciu jtio adhibciur , a qua tanquam d fonte,
Arorif^inc, morbus manat. iccirco non totum
corpus; led ea membra in quibus poiinimu fen-
ticndi vis eminet,rcnes etuveluti libidinis, vo &
Jupraris iedes,vnguntur; turn pedes qui nobis in-
PCilCS.
grefrus9& ad locum mouendi principium Gxnu

it V9tffini itmriixtrmMmSk} ' '

^«7!^r!^^°* I L t V D hicobfcruare oporret in vna,eadem-


que «grotttionc^cuna acgcr in code vitse pericu-
iwwdafn^^

Digitized by CoogI
to podtm eft ^ femel tahtum vngcndum cfle*
Quod poft fiifcepcam iiancvnftioncaixgerco*
li

liaiueritj'Tiiun'es poftea in id vicxdifcriiiien fnci*


dci It, cones ciuidcm iacramenci rabiidiuitta po^
tcric.adhiberi.exquo patet in coram Qcratncn«
tonim iliimero > qfXx icecari (blent > reponea«
dam cflc.

oNIA M bmni ftadto curare oporrct,ne-


quid (acramcnti gratiam impcdiat ; ci vcfo nihil
rnagis aducrnicur qudm alicuius peccati morel-:
fcri confcienria tfcnianda ci\ Citiuncx Ecclerta?^ , , ^.
perpecua couluctudo, vr, ante cxcLcmam vndtio- ,jeni i>V"eat
&
nem , Pctnitentiac, Euchariftid? facramentuni ^ I'^ftaniti? **
Admintftrctur. Ac dcinde ^groco Parochi per-^*"
Tnadcreftudeant, vtca fidefe vngendum' fecer- ^

doll piabcar, qua ohm , qui ab apofloiis faiKii.di


crant, feipros affaire confatriieranr. In prinitS5ecim<!iVft

^^^^
do cum, ilia adiundione , si ea 4d Atermm afo-
rkm ^roftUHxa fit, expetenda eft* Nec Vcro dubt-*
tarefidclcs dcbcnt , quinftnftiCiHiPs &rolcmnes
p: cc cs a Deoaiidiacur, quibas Uc\.rdosnonfua>
led Ecclrlia\& Domini noilii Ida Cluiiti perib-t #
nam gtrcns , vcicui. Qua vna maxime re cphor- Tertio.temp*
tgndifunr, VI huiusfaluberrimi olci facratncn- ft^ue<ft«4hu
tdm^ fanAc,& religiose (ibi adminiftrandum cu*^**^
rent, cuni &acrior pui^nainftare, &vices cum
animi/ turn corporis dcHceic videanuir,

Qj0 iifiiif|{MNie hocfACUmtnmm ffrdpitndHm ejl} | ^

Sacer.toflittIP
oenrApoftoloqat Dommt k|cm promulgauK,racrauentfe»i
didicimus ; incjuit cairn: Inducat prcsbyccros, ^^.u,^^***

Digitized by Google
quo nominf non cos fignificat, qui jctafeprotiei
K« vf!^^ aioreiruot , ^ucmadmo^um fapiccucr Trident
M^ftcAii^ &Vn.cxponic>autquiiaiK>|Hilo principcm looim
obtinAnt »(ed iac^rdofc^ » qui w ipfis EpircopiA
-

per manuum impofitioncm rite ordinati ftintv


Saccrdoti igitui huius (acramcnti adminiftraiio
commifla eft. Ncquc tamcn cx fan£tx Ecclcfe
4ccreto cuittisiaccidotiyr^Up^PI^iQ 'PAfto^i*
iuhfiii^Hotiem habeat, fiqe tltrnt coi iUcidiit
A>unerts fungcdipoteftatemfeccritjhoc facra^
racntum adminiftrari licet. lUud vcr6 maximb
animiducrtcndamcft,(accrdotcmin ca admini-
llracione , queadmodum eciam in alij« (acramcfi
U$iit^ CfarifU Domini noftri, ^ faodbi £ade«
fiae^ cius fpoiifit » perfonam fuftinere^ * :.
<^

t&« vtiiiu' ExPLicANDAE func ctiam accuratius,vu^

fa^t^me"' vfu
eihoc &cranicnco capimu^ vr,fi ni^

Icjtty!i!*^'^'^^''* vdlitatc clucSmr: ciunitaconiparacum fit^


primavtiiitai vc Omnia fcrc noftris commodis meciamur. Do*
c?rl^. ^ifJ
,
ccbuntiginir Paftorcs hoc facramento gratiara
Ci:ibai,qus pc£caca,^;a:Piiau$ quidcm iieuiora«
-§CfVt commuiiiQointne'appeIIancurj» v^nvUiarf:c«
mtttic: exitiaics enim colp^ parmccociig facram^rit
tolluncur. Nequeemm hoc facramenmm prima^
rio loco ad grauiorum criminum rcmilnonc
ititutum cft^icd bapcifmus cancum,i& pa:nucaua
vi fuahocenicioncAIceracftfacra! vndiionU vci^
^wtSJ^' Iitas,quiidanitnaroa languorc , &
mfinnicat^^
mat. quam cx peccatis conrraxic,& a cxtcris omnibus
Quo tempore peccati rchquijs liberat. Tcmpus adeem huiccu*
•SificSS^" rationi oportunidioium cxiftimandunr.cft , carji
menaum. gtaui naoFboaffli(^amurjac vitc pei^lutQiipp^^

Digitized by Googl
ifircbashamanis acquc ac mortem pcrclmcfcut* \

tugcc auceroagnoperchttncdmore prascmcorii


fceleru fnemwiidcum pnrftrcitii gtouiflima con*-
ftimci« iK>fbM(accuibctoMs vr8eat.vc enim (cri*
p^rum cftrVenienc in pcccatorum fuorumcogica- Sap«v
tioneratimidij&craaucenlioscxaducrfoiniquu
taccs ipforiim.Deindc lilacura, &
cogitauo vch^

tribuiiai Deiyl quo de nootstttfttfltma pro fo^ao:


iMmf foertmusi fcntcnria fcrendafic. Scpeaiua
cuenit,vt fidcks hoc tcrrorc pcrcul(i,fc miris ma
dis cxagitari fcntiant. Nihil autem ad morcis tra-
qoiUiuuem magis conducir » quam li triftifiaii»
abifdMi«is«9& lartQantmo Dommi ad^^
pe^cmiiSypafaciqi (tmos,dcpo<kil*noftrum»qiriU
^
docpnquc lilud a nobis rcpctcrc volucrit, iipccer ^ /
rcdd<rrc. VtigicurhaclbUicicudinc tidelium men-
tis libercntur , atiimusque pio,& fan&o gaudio *

xepleator; extrems vnttiolits lacramenoim ef- ,

ficit • ^Pr^terea almd ertam » quod meritb oiAdiu rtm^^i^


maximum vidci poccft^cxco confcquimur.nam ^"yj*^**
i

crfi hnmani generis hoftis, quoad viiiimus, nun- mumu


^uamde(imcdein(erku,&exiuonoftcocogica^
*
jfe : nullo taoicn tempore vt tios omntno per^ar,

4id li ikri poilicipef^ nobis dtuins roilemorditt


^ripiar vchcmcncius omncs neruos conreiidir^
,

quam cum fupremum vicae diem appropinquare


apimaduertedc. Quamobrcrafidcjibusiirma, &
tiftff hoc (acramenco fubitiiniftraDcur 9 o^m^
bus adaetf^if vim, &
impetum frangcrc , illt&
fortitec rcpugnardpoflint.ancuaturcmm,& cri-
gitur argri animus, diuinx bonitatis (pc ; caq, co-.
firraacus morbi incommoda omilia reftleuius,ac^
fp(ius Ocemonis cakancoinfidiantis artiBcium, Qgsrtft,A*
it caitidtcarciti facittas eludiCk Accedit ()oflxcm6» ^^^^J^'^Xt
iq^uidetu profiitiua iic > etiam corppri^ ianitaa. rciiitX
^ i
X a Qlip

Digitized by Google
fi4 eATftjjFUti. a
Qjjod fi argroci eo tempore cam minus cbrlft*
quuiKur^id quid*.'in nan lacraiv.cnri viiiOyfcd oa
cam potiuscauiam eucmre cicdcndum ert, quod
coruiVi Tnagnapars>vcl qiiUiu;rooIco (>ecungun^
M ^ tur/vetslquibm adimniftratttr,ridesintirmtor eft*
tutdi.t}. '
ffftatarrh'ttnEu^rtgeUftd Dominuni apud fiioi
^ ^ miiius virtiites nonfcchic pioptcr inci'cdivliia-*

ftf.citti>s» tcmilloruni. (^uimquamctiam rcctcdici puiclt,


ClirUhanam rdigioncm, ex quo akius tanquam
radiccs«gic in animis homini^minus iam Immf^
til<)di n^itacalorum adminfciiUstndigere , qu^m
ditm nafcentis Eccldif ihi rio neceflarta eflc vide^
^ifr^jftm" ^^^^ [amen hocloco rides magno[ ci ccx*
liocfacrame. cuanda CI It. vtcunu-juc ciiim quod tid corporis ,

irtOTfiar^^^ vaiccudmcm atcinct > DciconliUo, &volunuic


cccidcrk) ccfcafpc niri fideles dcbenCsfe buiusf^
cri oleivirture ipiiicualem fanitatem 'conicqui|<-
'
faros e{re;futuruin6|[ae vrfi' cos vita deccdcrc co-
tingac ,
pi rclarx illuis vocis hacluai pcicipiar,
• . iqaafcriptumcft Bcatiroortui qui in Domino
:

t moriantur.Hafcdc cxrrcmq vnctionislacramcn-*


'
' '
to bteoiter qmdem dida Tunc: verumtii b^cip^
recQtn capita ii Paftoribus latius, &ca, qua dccft
^tligenria estplan^ltacrunt ; dubitandum non c^,
quin fideles ex hac dodiina maximum picuif#
fiut^um percipianc.
/ a'e o r d I n I s ;


c A p y ar V ii» ^^
Cur fmdn mgna, dilt^emk fdamtnii wdinii
'
I foptdoixfMmdtbmi '
.

* * . S i qufs alioram (acramentonira nattiram^i lAs


f mtcrquam tuttoncm dfl}gcmer.4:otifider2rrt,fatildp0rrpider»
ca omnia ab. ordini^ faciamcmo iu pcadcrc vc

Digitized by Google
illo^artim confici^&adminiftrari nuHo mo« $pi,Ao6xii%
;|5nc
do qucantipartim (olcni cxrcmonia, & rclifiiofDff**!*'^^**
quodam ricu , ac cuuu carere vidcaDCui^* (^^tradi-

iiccrircctt ,.vtPaftorcsififtnuumla'Gramett?cpr^ jiiSSiiSpiJ


dod:nnam* peHequentcs , ^j^.diligeiuiixs ctiam tecuiuiq, rcc
dc ordinis facramentofibi agendum arbicrcniui;. fJram'.actuSi
Proderu aiiicm niaximc liac cxplicarip, piiinuiT) •^^••oruia
<]uidem , illis iplis, deindc alijs , qui Ecclcfi illi- iiTScro^or*
CO? vic« racionem ingrcfli funCj^ poitrei^ cciam ^JJ^'*'**'^"*
£dcii p.Q]^iM9> >P^$ > qucd dum in fyiius argqgi^fr OmRni alia 0%
ti rraaacioi)^ veriantor, ad cam gratiaih ciildcan- o?Sfii$^ &t**
xlani quam hoc facramchco adcpti func ^ naagisframent^pi*
commoncntiir alijs, qui in forccm Domini vo- v*^^f,\„
;

cati funrjpariiiTi, vt eodem pietatis Audio afl^/cia- A^na^ae or*


^or, pai*tiiYivei6« vc caium rcrum cogniUpi^flpJit^*"*^
'*]K:rcipian{f qoibusififtru^i»:yjiatD fibi ^^jfckiQ-
^res.gradtia facilius raunifc fo(finr» RelK|Hiift ai»*
tcmfidclibus, primum quidem , vt incclligant,
quo honore digni iint Ecckfi^ miniftri; djpindiQj
^uoniam iqpc contingic> Vt mulci adilnt , yclqtfi .

ft
fpc liberos fiiosadhuc infantte^.^ic^lc^iftHstf^
^rioileftmarincii velqaifiia fponf0«.& vo)|int^K}o
fUnd vicas genus (i^^ui vclint quos eerie i«ijttifigij&
;

ign oral ca^quum eft, <juae pwcipiicadbaacr^tio-^


• 1./ < •

E]f we 'ulU digniins facerdot'n OrSlne In teirk exce^mUj^ '


i
PR I'ivi V M fid,cIibu5tl»ulrildlUIIXi^^ Qantatteor;
lichuius .inftituti» fi fummun^ciusgra^ufnf*^^ cii/wSa"*:'
eft ^cerdotium^fpedetifHis , .nobiluas , Sc cxcc^ sacerdotioiii

Icntia. Nam cum Epifcopi <k faccrdoces canqua aiynn.s!quo4


Dei intciprctcs, &
intcrnuniii quida fint, qui
cms nommidiuinamiegcm»&vit«pr£e'€cpcanO' ai.huiiiscft^

: ntacs edocxoc t.4c ipH^s Ddlpprftmatn in t<^rri s^^*.

gcruntf perfpicuum eft, tarn enc illorumi fonttio- ^


lifiiUjQiuuuUa a4aioi:cxcogitai:iPQlliCfqiui;c^^e^'* •«

Digitized by Copgle
: ritdnoh foliut^ Angeli c fed Diiertamyq^
imrhottalis vth) &
numen apod hc$ tencinr,
pellantur. Quamuis autcm omni tempore fum-
.
mam dignitatem obtinucrint; tamen noui lefta-
tocnti faccrdotes ceteris ommbus boiiore Iong&
'
-triteorUunr . potcftasenim , turn corpus
\ gitinM Din noftneonficieifdi,&<^>eiMiK^c
;
peccara remictcDdi , qu^ illis collafaeft ^ hanfitlii
/. V. <)^oq; rationem,atq;inielligcntiafuperat;neduili
'
«aU^aidpar» &ficoikmicrrisiattcnihqtteac«'
'
' '
/
'
' ' ^

I '
J -Q^Mi dimnitHi Mdf4($r^im mini^ttli^ C^^f/fajia.ijl*^

y ^
'i . (Vy B w A D OB V Salaatov nofter*^ P#-
. M M
fre;Apoftoli antcm,& difcipuli in vniucrfamnii}-
dum aChiifto Domino milli funt ; ita quotidic
•^cct^doces eadcm> qua iili » poieitatcprffdin 9 ad
, ^ . . . . ^ «t6liiamtnatiiyncm liindcrum in opui minufteri)

^Wtmi5 igltur ranti oflndfimrnusnettiihi tcmttc


^a!ci«<cii-
jKndiadfacerimponcndumeft ,fcd ijstanrum, qui illud vitx
J*"* fan 61 irate , dodrina , fide , prudcntia Tuliinerc
podint. Nec vero qml'quam fibi fumaihonoreoH
,$na!sV".*r^''<^^ AaronV Vocaft
>;.4tOrame lutein i Deodicunmr qui iiegirimis-Eceteliv
«
•.J* ott^.
vocatar. namc|unn hoc miniftcriura
fc ipfos arrogantcr ir.fLrunr,atque intrudunr, dc
hi!*» Dominum incellexiircdoccdum eft , cum in-

]fia.t§. quic: Notimittebam "ProphctaSy fie ipfi cur res*


*
'i5hV.5J^o^uidem hominum gencrc nihil info
.

'
'
fiuseircpotcll. • •

• * • t t

•iuao« o*^ , o N I A M IP ©mm adtione fufcipi eda ma-


*
gaopci*

Digitized by Copgle
(ppdmd:€mmfif)e ppfiwy twth omma conCs-^^
t.<)mmiur)dchoc in primis qui facris initiari vo-
-ium, admoncndi funt, vt nihil fibi tanto mu-
^ncrc indignum proponant. qui quidcm locus c6
-^iIigcntiu|:jMradaodus mt, qu6 grauius hofi
rfCfBpomca iQ x:c pcccare fiddc5 fo^fic. Alii c- ^ .

i^iMn»jcmfiik) adbScviuendi rationem ft am- iHafSiccnia^


/jUcrcunt, vt quxad vidum , vcftitumquc nc
^^^ritoSl'^
ceflaria funt , parent , ita , vt prater quirftuai^^^
nihil aliud in faccrdotio , qucmadmodum vul-
ga cartcri omncs mquouis fordidi arriictf gene<.i
xe, fpe^are videapcur. Qusuntiiseiiimexapofto-
-k^htetithr^ narttra>acdiuiiialextubeat» vc, qai**^*^ -
^mkanTferott, cxaltari viuai : tanicn qu«ftus »
fittcri eau&ad akarc accedcre, maximum facrilc-
giumcft. Alios honorum cupiditas , &ainbi-..
tio ad.iacQi:douleni ordinem ducic • Alii vero, „
..vt dmiti)iafflaant,imtiari voluiit.cttiiuattklemS:"^^^
tmiUnd.argumeom eft , quird nifi opuknturo ^rJcSi^^'^
*Attquod Eccledafticum bcneficiumcis deferatur, li^lmla^
^uHam facri ordinis cogitationcm habct. Hi ve- ^ '

rofuntquosSaluatornoftcr mercenaries appcl* roa„ ,^


dzii& qitos Ezechiedi diccbat (emetipfos ,
»tm pafccrc. <iiiorumMrpiciuio 6c Improbicas
iSi^tm*
»<m ibl&m- iacerdotdi wdim^ magnas tcne- ^u^^Aint
Aras^fFudit , ita vt iam nihil feri d fideli populo q Ja^'tSmcu^.
iicibcri poflit contcmptius » & abic^lius s vc-
rum etiam efficit , vt ipfi nihil ampijiM cx facer* *^
<4iotio Gonfequantur> qudm ludas cx ApoftoJacus
-ffinuwee $ quod illi fcmpitenmrn ^cxi tium attoUi.
Illi aucem oftio in Ecclefia introire merito dicii- Ps^^^d^^
tur, qui a Deo legitime vocaci Ecclcfiaftica mu- %tn"^'*
neraeiusvnias rci cauraCuTcipiuuc , vtDci.ixo-*^""*^***^
mofi iA&fiiianc*
4 'Qui

Digitized by Copgle
flj eATlCHISf. ROM.

Omnes homi-
O M N i B V & quidem ca lexeftinipodta, vt di*
nc* i4eo funt uinohonon inrciiii-ini:. rio^iiUiCS crxini ob carr\
condtti vt Dei
^ovttri '.nur-
rciucondiiulmc, vt D"um colanr qir^d picci- ,

fed hoc
l!:ar.t, pucfidclesquibapulhii giatiam coni jquuti funr^
exccUwDtiuj
cx toco corde^trx cocaaniaia.ex rotis viiibus pi x<-
ftaredebcnr. Verum quiordinis facramento ini-*
fc Hcv Ici'ic 1^
tiari volunr, hoc fibi proponant opus eft vi nan ,

folum Dci gl oriani ill omnibiis icbiis ciuTraiir;


<)uod quicem cum orr.nibus, tuni inaxunc fiJcIi-
bus commune die coQiiac; fcdcuam , vt alicui
ccrto Ecclcfix minifterto addic):i» in nin£kicatc»
& iuftitiailli feruianc. Nam
vt in nercitu cm (its
quidcmmilites imperatoris legibus parent, fed
inter cos ramen alias cecurio, alius prafedtusclt;
alij,al!imaneraobrunr: iraqiiamuis omncs fi-
deics pietateo) &
iniioccntiaui onini ftudioie*^
Aati debeant > quibus rebus maximeOcus coIk*
tur^eog tame qui Ordiois nicran)<*nto funiiniria*
li,pi^cipiiaqu(j:dammuncra,&' fundlioncsin Ec>
ckfia cxcqai oportct.nam ficfacra pro fc ipfis, Sc
pro omnipopulo Facinnc ; &
dininae Irgis vm\
tr.'Mlunc^ad eamque piompco,
&c alacri animoi
fetoandam fidclcs bortamur, inftituunc &
ChrifttDouiimfacramema 9 quibus omnis gra-
tia iii^pcrtitur ,
CN:aiigccur,admini(lrarit;& ,

vnovcibo complcCLamur , areiiquo populo fc-


gicgati, in omnium ionge maximo 6c prseftani-*
cifHino minifterio fe exercenc« His igitur explica<>
lis accedet Parochi ad ea explicanda.qucu propria
T(L i"*.. T <. ' Ir-
iiattfii ordt-
n ; i€ lurilili- huius racramcnrifuiitjVt fntellfgantfidcles qui in
C'ontrratiir
Ecclcfiafticum ordincm cooptari volunt , ad
qiiodnairr officij prenus vocenrur , quantaquc
jpii Ecclcfi^x eiui^uc muuftn^i poccftas diulni*
cwttibuuiu. . . ; :

Digitized by Google
D V p LEX ordinis,&: iLuifdiftionis Ordinis Ordmifpote-
poicftas ad verum Chrifii Domini coi pus in Ht- -^^t*^"*
croun^a Euchariftia rcfcnur. lunliiittionis vc- »^ Hu.hirHhg
ropotcftascorain Chrifticorporen.yfticovcrfa^JS,^'^
tar. Ad earn enim fpedat Chriftianum populam
gubernare^& moderan,&: ad a:ccinaui,c^icilcai-
Guc bwuiiiudinem diiigcrc.

N
poceftaiemcoiuiaeCifed ad cam accipiendam ho-
minum^iumas pcarparatt &idoneosreddic , car^
teraque omnia complcdirur, mix ad Euchaihtia
cjuouisn.odo rctcrn poiuini:. Eius vero pluracx
facris literis ceiamonia aiforri poiluinifcd iJlapr?
cl.ira,&8raui(fima funt, cjua; apudlap&os Ioan-^««'*«»
iieiu,£^Matcheum Jcsuncur. ioquitenim Oomu
nus Siciu mifir mc Pater & ego nittto vos: Ac«
:

cipitc Spirifum (aniSaiiii: quord rcmifcritis pec-


cata, rcmictaucureis;&quorum retinucrids,rc-
tenra (lint. Ec: Amen dico vobis, qua:cunquc alii-
UatAat*
gaucf iiis fupcr tcrrara ,crunDligaca in carlo; & &
quaccunque folueritis fupcr jeirain, cruncfoluta
$c int^Io, Qu2e quide loca'i Paftoribiis cx Tan-
dorum Patrum dodrina Sc aiidoi icate cxnla*
,

iiau, maximum vcritau lumen affcrrc poteraut.

Efne fnl limm ChYijiifAcerdQt'mi Icgii mtnu, aim *

. H^ c poreftajjplnrimnm illi prcxftat , quxin sacerdotfut*


nacur^elege ccrcishoramibas , quires facras
cu-Spr'cik,
rarcnt, tribucaeft. Nam &illaretasqua(cripta t>
^"^^^^
k^cmawcccffii, faumftccrdotiiim, fuamqucwi;^'®*"*

Digitized by Google
I $t >€ AT l€m4% ^^Ul
VHtnftyMfyintn^ltm fotcibuemhabuerit, neccdf^^fll»c&ia
urXi^r^t. l^gctn habuilfe fttts conftct . UmA^QtrntO: ita
sy^ltONilcofitandk^ t^atar^efle Apoftalus^vcjcpffimalipr
Xiiiiiljjw tranflato , fimul ctiam alteram transfcuri ncr
ccflTcficCumigiturnarurali inftindu homines
agnofcercni , Dcumcolenduuv e(re,con(eqocns
erac » vt in quauis rtpublica aliqui facrpjrunit
&
diuini cultus procaratiohi ^racficcremur^quo*
8^4ntinm tutn poteftafi aliquo tnodo (prituan^ dtteretliB
cii«ftiqiiin-£adcmciiampoieftatcpopulu$ Ifraclfticus non
^ii«<jie«r-{o- caruit ! qusc ramecu diuinirate fiipcnor ruic»
«wAar«nij. q^irn ilia, auain Icgc naturac ficcrdotes pratdid

mryjiv.i. eraot^longe tatncn inferior quamkgis Euangc*

Iklulh.?. ^fpiritoahs poteftas et iftimanda eft. Harccniiii


cbriftntcMi. tjeieltis eft» omhein^ue an^donirh ctiam vimii
^"tfutr* , nequc a faccrdotio Mofaico ,
fuperat fcdi
Chrifto Domino , qui non (bcundum Aaron ft*
'"'^'Sl*^*
STaumqii^ ccrdos fuit, fed fccundura ordinem Mclchtfcdcc
^^^""^ habct : is cnim qui famma poteftatc gra*^
Sr^'uent
Su.sm^ditianitribueodi, ficpeccata remittendi prxdmti
•i.tic Orpine
f^;^^hanc poteftatem quamuis virtqte dranirafnu
c«nfccr»ti» &facramtrntis adftridtam , Ecclefiaefuse reliquir^

JjJ^'J^JI*'
guarc ad earn cxcrccndam ccrti miniftriinftiruti
fii^u gn- lunt, & folcmni rcligionc confccrati : qux qui^

Selian^ramf confcciatio pcdinis daamcQtam t vclfacci


turn otjdm ordinatio vocatttn '
• :
1
^tug. ... '
.
•j

P L A c V I T Hindis Patribns hoc vocatmlo


VtT , quodlatidimam (ignificationem habct , vc
tu;aflt i»m- dignitatem, &exceUeauam mtqiftroro^n Djcihin^*
rrie&p.cner«dicarc.nt eft cnim Ordo » (i propriameius yimh
In tacrameto iScnotioncm accipwmus, dirpouriorupenorura,
o*-^* F^"* & infcriorum rcrum , quar inter fe itaaprsefunr^
SI. . V( vna^ ad aitaaxn xcfaatuc. itaque io tio«

Digitized by Copgle
^nfnifterionvulti (Int gradat » & varias fiini^io- ' '

7
^es ; mhma ver b'ceru rdktipne diftrtb^ . I

<kitlocata , reAe, &


commbd^ olrdimi nomcn ei
impofiium videmr.

QjvoD inter caetcra Ecclcfix (acramcnta fa- c>r<iin<m ffu«

craordinauo numcranda fic;(anda TiidcndnaSi"*J!tnrJ?^^


Synodjusratioiie iila^quxia^pios icpctira cll, c6- eifefacramo^.
pro^auic. namcj^miacratneniumfitrci lacra? c!^ndi.TH<n
giiurn^d vcro,quod bac cofiftcratione excriofe ^jf ^J •


cusfic , granam , &
poteftatem ugnincct » quae can.j.4.&
ilii tribuitur,qui conftcratur; omninofequi per-

ipicuum cft,Oidincm vcrcacpropric


|^fn^i<;cadm)ac(re. quaie Epifcopus ci calicem
cum^vino* ^ &
aaui , paccnam cum pane pbrri- Z^^^ll^^^
£co's^qui (aceraosord|naiiir,mquic: Accipe po- ditnftui ^
c^ftaccro offcrcndinicriticium Sccqiiibus vci bis fiij^\ "^'.^^
jfcmperdocuit Ecclefia,dum materia exhibctur, iam rcquirijt
poteftatem conlccranda: Euchariftiar chara£lcrc
^niltjjioimpreiro, tradi cui gratia adm(3;a(ic«adiL* ;

Ittd inuQUS tit^tf & legitime obciindum^ qt^^


i^poftolus his verbis dcdarac: Admoneo
tc, yi^^xiauu
*
'

fcfufcites granam Dei , quaccll in re,pcr iinpo-


fitioncm mannum mcariim non enim dcdtt no. !

bis Deusfpiritu timorUaifcdviautiSt&dilcCkia. ^

• Qjl^propttrinlUfltfta fhaesfint infUtmi mhijltorm j|

-
jm
CVMdiiitnares (It tanti ficerdotij admini.
/• /« •

ttratio;content;incummir, qiiodi>nUis Sz 'Til-


'
^ Oral
iiic <t .lin

vinos !ia*
ioriciim veneration? ex: rceri poflct, vt in Ec-
^iiilSto^'^
€hC}^ ordinaciiijaia difpoHdone pliii^cs cflVnr


|c ^iucitoniftforum drdincs , aii accrdotib IJil„cc;;.t
* ex *i«<i«^

Digitized by Gopgle
CATICRISt. R'OIC.
frM.Syn.ae cx ofllcio dcfcruircnt • atquc
quidein ira-
hi
J[''"^J^j^;*'ftribuii ,vcquium ckhcaliionfuu
infignuicf-
^* *
*
icnc,permmorcs.adfnaioresa(cenderent*

jx mimntt i'^nhmum}
D o c E K D V M ciic hofce onincs ordinrs fc-
Etdc»?.rak» ptcnano nuircro contmeri^icmpercjiie ita a Ca-.
^h*^^*^^ Ecclefia Uiiditum cflTc ; quorum nomiiia
3^' doni uil

j^jl^';^;'^*
Subdiaconus ; Diaconus, Snrcfdo*. Honcaure
Or.iir.'cs cun- u ill (1 rof iiiTi nunicium rcclc ua dcfinitiim cflTe,
i 1

^um probati potcft piopicre.i n.i.iifteria.qu^ ad Cicra


EirhaH
tiiar pr.ui|»uc iinidlu MxiXdc faCiiriciu &
Euchariftiam vciconfi-
J^^i^ilaK. ciendam, vcl adminiftraodam, cuius caufa pra?-
4.ctM.&(^cipuc(ttntin1litura,necefla^^^ vidcntur. Ex hi^
i'n^^^^^^^^^
qui enanlfacri<)ituntur , alirtBit
mtimi^*^ norcs fiinr Maiores, vc! fieri, funt , Ordo
.

J?u"ti!r* Diaconatus tk Subdinconatu s ad


faccidocalii, , :

tmnores refciumui* Acoiyti^ Exorcilt«, Lc6tor«


'doritew
f^^rLXfd^&Oftiaii) :dc quonim (ingUlis pauca dicetidk
l^ios M»a fj^nf. habcMt Paftores vnde co« potiffitntttn
initituantqiK>$nouermc aliquo ordine initiaiw

» 3 .Vca "r ! dc I } QjAi dtfUaUi mfura^clctUi^ nomen fill wftmrf , T

Afbqu?r^*^u^^^ Do
c E R E opoicct clericalciH tonfuiam quJ}*
<r !c. r! vton dam prarDaiauoDcni cflc ado£4i(ic$^(^ipicn<lo$«
dampry^^^^^^ Vt cnim homines ad haptiftnum cxorcifmist^
tio riiki.
macrimoniuni fpoafatiDUS pi a'parari iblcntt ka*
tttf. cum tonio capilio Deo cicdicantur,tanquamadi-
tusad ordiniifiicramcnram iliisapcritur. Dccia-
raturenim qualis cfl'edebcat,qui lacrisimbuicu-
pit. nam Clcnci no men , quod ci primum tunj!^
^^lafu vtf!^
£r imponitur,ab eo dcdudum eft, quod Oomtauai

Digitized by Google
iStiiii Hehrcrorupopulo nui diiiino cnlt'ii man- oaiTnir.tcpn
€jipAC4 (;raa t ; quious vciuic Donunu:> aiiquam jjr^^-j^*^^^^^^
agronim pasceifj^in icrra pcomidionisillis diitr

qttamuisomni^s fidehbusid commune fit,pr?- a«cm.'Hr.^


cipuaiamcn ranoac }js con enuiacwciic Cit,qui aii^cr&^^
(k Dei minilkrio coniccraiuac. 22.de War/
cap.r.

TcK D E KTVR capiUt ad coronar ipccicm & pemnet, red

iiiiiilituciincm quampcrpeciio confcruare. opoi- Jt^lfc^'J^,^;!^^*

tcr : (k V c quifuuc ui altiori dcinccps oruinis gra- cicnd.


du coilocatiir/tic cius orbis forma latior circum- c^us!lmd7^
"
icriipi dcb^t.quod fluidem jex Apoftoloium tra-i^* "^^^-
ditionc acccptum effe» docct Ecclcfia; earn dc cifcliJbwr^
imiufmodi tondcdi more ian€i;i Dionyfius Area cience^

pagua, Au^u^t^nus, Hieroiiyinus,vctuiimimi acaatur,ex &


'Ecauiiiiiiu Vatrcs mcminc-rint Pnmum autem .

.omnjum i^eruncnpoituiorum pnncipc cam con-namt.


luccudineminduxinb ad metnoriam coronce^cju^l'jj^j^^yj:^
cx Iptpis cQiuexra Saiuacoris noftri capici fuic im- cap. ,>jr!^ d*.

^ma;vt, quodimpij ad Cbriftiignominia &cru^pTu^^^^^^^^^^^


ciarumcx.o^itarunr,ro apolloh ,id dcciis i^lo- apiid B'M.'uI
xiam vrcrcntur; (imulquc fignifi.carec ciiranduai J* ^''^'^

clle aminillris Ecdcfia: ,vc omnibus rebus ^*nnsu,c';ro« m


-Chrifti Domini nQftrifpccicm , &c flguram gc-JJifi^iiii^^ii
^taiit 'QuamquamnomiuUiafTeFaiit hac notarc^ Oivmturco-
giafb dignitatem declaran^qu^ijs maxtmcquiintcciercora.
.forrcm Dcmini vocatiliinr, vidctur conaenirr,^^""'^"* re.
-QupdcniiTi l^etrus Apo(loJii<? fideli p ^piilo tr\' us\t'irl\\^
-buicvVos genus ckaum, regale iaccrdotmmjgcij^p^'^
' fynii^ i peciiliari quadam & cnagis propria ratio-
rjiead-ficckfiaiticosrtiaiiiiftros pcrcincre facile
•lislligimu»:*5tfi n«>n decline
, qui ve! pcrfc^iorfs
'VKa:prptwiiiauaa 4 >i*,iiwii iurceptaui .drf uli ft- de/igiut,
*
gura

Digitized bylGoogle
^ATiciiis. mmU0
f{4
4^Mnh •ahi.gu'^^^^^^? omnium pcrfcckiflima ef^ figDiff Ctif
ilcturidiu- liniic:*;, vcl c/icernai u fii rcrumcantcmpnoncm^
'f^*'^Tu7* am.il qj I
ab oiViaibus humanis caris vacuiraccm

^ ^ quiddaminiroipcKc toodeaitciir* '

Tiii'»c wn- Post primam cpndiram ad 0$ijUl| ordincnt


„„s & ai ) .1.1
primuj gradus
coofaeuic^Efus raunu$cft.ce*
fieri
fibres .a^ •V
pnntiM lb-
.

phcbocs, & iaot]^m


cuftodtres &aditatefnpli
t» '

f ^'ntur'll, ^^^^^ ^ quibiis f ogrcdi f nWfdf fturti entn Aif


tatur Tndct. (anaum ctiai^i M»i1aE tacrincium alTiftcbac^ curx^

J^rcfbcMt. LUiiisncqins propius, qaimpareOcr ,ad facram-


aratn accedcrec, &
facerdoiem rem dmtnatn fa^*
dcocem interpelbret. Alta etiam 'tniniftcna illt
cooimi&cram; vicx rictbus » que in ctus coh^
fccrafioncm adhibentar , pcrfpici potcft • Natf
Epifcopus claues cx rJciii acccptas ci tjcadcnSi
qiicmoltiarium vult conihtuerc, Sic 3ge,inqnir,
-

^ ,
quail Deo rcddicurus ratiotom pro iiis rebui
^tnt& ai>tS^ htsdaoibus reciuduficut . Magnam autcitr
M oAiam^ia antiqoa Ecctefia huias ordtnis dignitaticnf
fuiilc , cx eoinreHigitur , quod his tctuporibur

Tnrr»urart}
» Ecclciia fc'rcan .mimadiicrtunus. The- Nam
cM^totiesuaa liuraiij otKciui-n, idem crar Iricrarij ruflos,
^^r^fivnt <^0(^ ad Oi\iario$ pertmcbac ,inccrhonelliotcA
kcdcfisAinAioiiesamfnnQfichabcciir.

Secvkdvs , LcAorii^
ordinif gradnf eft
fj^^^'^^'CGnniK . Adeum Ecdcfianoui
pertinct in &
ve-^'

ceris Teftamena iibros clara voce &


di llindta
citare , pra&ferri m verb eos qui incer oodbmiaitf
ptalmodiatntegifcrient* Eios qtioqtis pdGCCes
aanc pciuu Cki'iUi^uue religionis iradiimeata iia

Digitized by Google
iclibus tradcre. Epifcopus itaquc , prafcntc po-
polo tia^c^as ordinatianc librum , quo dcfcripca
fiint , qu« ad hanc fandfcioncm pertinent , illi
CTMhWy inquitt Accipe , &
<fto vcrbi Dei rela-
tor, habiuirus^ &&MiUx^8c olicerinipleucrii
officiumiuum, partem cum ij$ , qui vcrbuna Dei
l)cne mmiftrarum ab initio.
*

^^fcl^u qmd <x ^$ck ifUHmhltl

ii'T'.ufiJ^%jiff Ofjocfti^xoccifttru # quibospo-


ie^as^ata«(bnafiMn Domint tnoocandi in cos, l^^'^
quiab immundisrpiritibusobfiderur.quarc Epi-
,KppusciViicosiaftituit,Ubrum,in quocxoicinTii .

C4i9Ui)emuri^^spoix^ » & vCus ca formula ver^


bfi^rq^^Acqpe, ^Sccoilimeda ttiemoriar & habe t
]ioicftacein naanus impoBciiili fupcc eoergumo^
ooS|fiae bapuzii^Sifiuc catcchamenos.

1 AcoLYTORvM quartus cft gradus, & vlti-^^^^^


l^us eocum omaium qut minores » & aon facripmt.
i|ppcllancur. eorttm muous eft, i^ioiftrot mat o-
tts Subdiacbnosy &:Diacono$ta alctris inim« .

fterio afledlari , cisquc opcram dare . Prxtc-


rcaiuraina defcrunt ,&
afTeruant , cum MiCCx
iacrificium celcbraiur , prarcipue ver6 > ciim
Euangelium le|ix^r t ex quo Ceroferarij alio
nomine vocatt (ant • Cum
tuque qrdinantur^
*

htc ricus ab EpHcopo fetnm iSonfueufc • Pri* -

nium quidcm poftquam cos ofRcij fui diligcn-


ttr admonuit, lumina corum fingulis tradit in
bunc modum : Accipc ceroferarium ycum ce«
ceo t & ftdacoendenda Ecclcfi^r lumina«
mc^ mURdom m iiomtoe I>omiDi. Demde C'i'*
dam vixeoios vacuos , qoibiis aqua Sc vf«
nam ia iacaficio tn^aiAi:aiu£.;. Accipc vrceieo^
CATECHXS* ROM.
fldfuggf rrndiim vinum 8c aqusim in Euchari flil
lan^uinis duiiiiia nomine Domini.

tp (itiSdnm e]t Suhdiami mlw^mHm, ncmufmoii rUm m


am confecmiom Adhibttitur}
i>ciii«?on't>ut A minoribus ordmibusyifrdemque non Czcns^
Tui^'ordiw qiubus hadcniis diduni ad maiorcs , 6c
ell ,
i>i«k.. facros Ici^itimiis aditus , & afccnfus parcc. In co-
quKilScu^ primo grada Subdiaconus collocacur cuius :

teu munuscit » vcnomcrn ipfum dcdarac, Diacono


ad alcarc inferuire. (acra rnim Hniea, va(a , pane,
*
&
viniim ad ftcrificij vfum ncccflaria pararc de*
bci.Niuic Epifcopo, &
ficerdori aquara prarbcc,
cuinmaniisin Mifllie Ucnficio abluunr. Epifto-
lamctiam quae ohm a Diacono in miila reataba^
tur, Subdiaconus legtr ,accanquam tcftis ad &^
cruiTiafnftic,prohibecque neiacerdos facra ft«
ciens,a qaopiam pertui baii pofHtt Harcauccm,
quaead Siibdiaconi minifrcrium fpcftanr ^ cx fo-
leninibusca^remonij$,qua:in illius conlccracio*
suUitcfMio ne adhibentur, licet cogno(cere. Prtmuib enim

JonSti>* Epifi^^P^^ legem pcrpetiijc cdorfnentfat huic or-


imponitur. dini impofita 11 cite admoncr, edicitque neminS
Subdiaconoiuni ordiiicm co oprandum elle,
Pmbyt"^'^'^
cm vicro banc legem acctpcicaoniic propolicuuif
deindcpoft folcninemlirantarom prccationcm,
qua: Subdiaconi munera,& funfbionesfint^enu*
jncratjarq; cxponu. His pji aclis, coru:ii ilngulig
qui ordinantnr, ib Epifcopo quidcm cahcem, 5^
faccam pacenaai accipiunc » ab Archidiacono vc«
ro, vtincdligitiir Subdiaconiim Diaconiolficia
fubicruircrvrccolosaqua, &vino picnos, vn^
cum Icbctc , & iinccolo ,
quo manus abllergiiii-
tur,dicencf Epifcopo Videtc cuinfl-nodi mn-ii-
:

fierium vobis luduur > ideo vos admonco, vr ua


V0€ exiubcaci^y v t Deo piacczc poiGcis • Adda
wr

Uigiiiztxi by
ttirjJrSiitcrci ali^preces. Ad e?xtrenium cum Epi-
fcopus facris veftibtis Subdiaconum ornauit, ad
^iiarum (inguia^s propria verba , &. caerefsoniae - •

adhtbehcur,cra<lit^t epiftoJarum librumiac dictti


Acd^ Itbrum epiftolanim , Sc habe poceftatcm
J<^ciidi eas in Ecclcrfia fan<5):a Dei , cam pro viuisj
quim pro defun€li$* '
"
*

(iHodefiDUconlmwitui
S B c.v K D V M £icrorum 6rdintim gfadom c^iSi^
Dtaconus obdnec^ cuius miniileriom [adn^ ||a- ' *t

tcc,unil;idsc[uc Temper habkiim cft.ad cam ^nirri


perriiict Epifcopum perpetuo fcqm conclonatcm
cuftodire,eique Sifaccrdoufacrafacieii, vcialia
/acramentaadminiftranci pr«fto cflc ^ in mifli & vtraquc rp<f.

fectificioEuatigcliuinlcgere* Oiimvero fidcliu^?^rtit?n\1;


animos firpiasexcitabar,vclacraatr9hderent.fan- afiouadd ec«
jguincm etia Domini miniftrabar. in quibus Ec- cypfftn»#de-
deli js ca confuctudo erat , vt ddcks Euchaiiitia ^^^^^j^^
fubvcraaue fpeciefumcrenc. Diacono praB;ce]xa4iffic/oW4u
Ecsctcfialticorum jif^>iiorum difpenCttio commiC> . .

dent ; vc vntciiiqu€^;ld vidkum neceffaria fubmi^


niftraret. Ad Diaconum criam. pertinectamquam
Epifcopi ocuIum,penicftigarc, qumam in vrbtf
pic» &religiose, quiuc fccus vitam tiaducat-qui /
adfacrificiuip i &c cpncioncm iUri^rcempoiribus
l:oBuentacit^quir,^r(il<pqn conueiiianr; vt, cum
dc omnibus Epi(cop»mccrdor6fccci?it, illc vel
priuatim vnumqucmquehortari , ^admoncfe,
vel paUm corrigere,& o))iurgarc poflic,vti fc ma-
gi5jRrofcckuruaiip^f;lkxerit* Caccchumcnorum
ctiam nominarecicare de.ber, &
cos, qui ordinis
facramcnro initiandi funt^aute Epifcopum (tacue- Vr^t^ftat
re.Liccc ei pr?tcJrca,fiabfitEpircopus &
Cvcerdos, L^aifn'^^r
cuaneelium cxplanare,non tamcn e fupenorilo- cfacraiuggc-
CO ,v ^m;elli£At.m;.h9(; propnummimusno tw^
Y efle

Digitized by Google
Its CATlCHl^* llOM.
cflc. Quanta verb diligcntia adhibcda fit, QCqiUS
CO munJrc mdignus ad hunc Cfrdinis gi adu afcc
irxtaki. dar, Apoftolus oftcndit , c ad Timotheu Dia-
coni mores, viriuicm , &: intcgriutcm expdfuit.
Hoc idem fittiS cciaRn declarant ricii$}& folemnci
Cderemoliiae quibos ab £pi(cbfK> eonTceracur^}
Pluribiis cnim &
fandioribus prccibas ad Dia-
coni, qiiamad Subdiaconi ordinationcm Vtitur
Epifcopus , &:alia addirfarrarum vcftium orna-
xncnca<Praeccrea manus ei imponicHjuod cjuidcm
AflU, abApoftiitis fadtcacum efie legimtts , cumprir
rods Oiaconosinftitiienihr; Deniqae£ttagelLO«
rum libtum ei tradit hi^ verbis : Accipe poteftatS
Icgendi Eiangclium in EeelefiaDei tarn provi-

*
uisj quam pro defun£ti$ in nomiae
*
omim« D

j>e faccraoti; T « RT t V ^ omniumouc fictoroftf oYdifttfm


,

JSS^f"*
rummus guadus eft raccfdorium qui vero u\o
:

^*
prarditi funr cos vctcres Patrcs diiobus noaiini-
,

Curfacerdo- bus vocacc folenc mtcrdum enim Presbytcros


.

appellant , quod Gragcereniores fignificat, npa


krwififltlii!
'
cii. folom prcpcer aertati^ matuiitarcm qu; hutc ordii-
tnajfttn^! «»«ecflRitia cftjftd mvAtb ttiAgxs propter
r'^Zs/njhc.
a4.deQrdinc morum grauiwcemf, dodtrinam, &prudentiam.
2jJ;f^***'^' vccnim (criptum eft 5 Senvflius vencrabitis eft,
non diiuitrna,neqne in n or it m niimero copiitau.
cam aucem fiini koias hommis,&;£tas lenec^utt^
Aim catb. via itomacalatft« Imerdum vero Sacerdotes yo-
cant,' quia tum peoconftcr^tifunt, ti^m^quia ad
ad eos pcrtrrtet (kcranVenta admimftrarc > (acrasq^
res, &diuims cracStaie.

11 Qmn^^ if CHtfi noH£ , Inm vetetk leffsfdcrlfit ntn^

hufUt Caccr Qjr o N 1 A M dupltx lacerdotium in lacris it-


It^^ftrntflterisdercribicuryalcerum mtetiuVy alteram cxter-

Digitized by Google
PARS SBCVNDA. 3)9 ^. .

Otim, vthimq^ diRineuendutn cft^ytde i^iio fioc


loco incelligarur, iiPaftoribus cx}>Iican poflit.
Quc>d igiturad intcriusfatcrdotiu pcrtinct, ocs ^w«»JJ^ *

"

fidclcSjpoftqua falutari aquaablutilunt,faccrdo- fiMftccrdo*


CCS dicuncur, piarcipue iufti , qui Spiritu Dei ha-
bcnr,&diuina' grattr bcnefido Tcfu Chrifti fum-
itiifacerddtii viua mebra cSc6ti fiint.hi enim fide. Left rer.9.4c
qiisb chantate in(11macur,in alrari tnetiifiide fpltu
^
tdales Deo hoftiasimmolat: quo in generc bonac
oes,(!^ honeitcX adlioncs,Guas ad Dcigloria re-
fcruncmunerandiEfunt. Quarc in Apocalypfiita Apoci,
Icgimus ChriftuUauitnosi pcccatis nottris.ia
:
i
^

fanguinc fuo, & fecit iios rfcgnum &


facerdoces iir

&
Deo, Patri (tia. tn quam fentcncia ab apofto- i.Pft,a,
loru priricipc diftiirh ctt: Ipfi tanqua Llpides viiii
fuper^dincnmini Donni.^ fpiricualcsXiccrdotiuin
offcrenres fpiritualcs holbas , accepta-
faiiiSia n,
bilcs Deo pec lefurn Chnftam. £c Apoftolus iios
^j/^^
hoitacur^ vr exHibeamas cbtpqra noftraboftia vi
uenreiti ^ianSraim, Deo placetitetii , rationabilc ,

dbfeqiiium noftrutn I Dauid item tnult^ ante di- w^if^


xcraf. Sacrificiuin Deo fpritus coniribiilatiis:
tor contrirum &: humilintam Dens no dcfpicics.
Quxo'Tjniaad incerius (acerdotiiimfpc<5tarefa-
ciic intclligicur , Eitei'niim vero facerdotiiimnj5
ixi^Bumft-
iHimiom multitudlni, led 0rrcis hp-c^ciunn^
hdcliiirri
minibus cotmenh, qui Icgltima ibanitum impp- oMc^aj^'
fiiionc folcmnibusque fandlx Eccljfia: caercmo- nw.
nijs Inllituti, Sc Deo confecrau, ad aliquod pro- o"din^So.
pnu facrumq; miniilcriu adrciibuntiir.Hoclacer »*• *
doti) difcrimen in vctcn enam lege oblcrnari po uuviex racer
teftinam de interiori Daoidem efl'elocucu,paul6 t'^rT'^Z'"
antedemonftratumeiT.externi vero^nemo igno- inucDiW
rare poteft,qua mulca Dominiis Moyfi, Aarq- &
Hi prarccpra dcdcrit. Prarfrrea vniucrfani Lcuiti-
ricain tribum mmillcrio rcaipli adiaipfit , ac
* Y lege

Digitized by Copgle
)4<' C A T E C fl |.Sr H O !!•
Icgc cauit, nc quis ex.iliatribuin camfun(5lion5
^Pu.u. (c mferie audccci: Quai c Ozus Kcxkpca a Do*
-fQinppfrcnflusquodlaccrdotalemunusvrorpal^
.

fcU arrosantue &


facrilegiffu grauiffimas pcrnas
i

Jcdit. Quia igitur candctn faccrdoti diftindlio*


j

„ - nc;n in lege Euangclica licet animaduertcrc ,do-


orajmtrtfpc-ccndi crunchddcs, nunc decxtcrno tacerdotio

^djVai^^ agi 9 quod ceiiis bomioLbusaunbucum cA . hoc


tm^ eni in uocummodo ad ordiois (aaamcntam per-^
ciQet«

••ceraotii
Sacerdotis munuscft Deo facrificium
Aia^facerc^Ecclcfudicafacramecaadminiftraret que*
'
admodumcxcoiifecracionis riubus peripicimr*
tslan\ £pi(copus cum (accrdotem aliqujcm mfti-»
niit, prtmum quidem manus ei* vda cum omfii<»

bus faccrdotibus , quiadfunt, imponicjdcindc


ftolam humciis aprans, earn ancc pcdtus in crucis
formam comp 3nir quo quidcm dcdaratur (a-
:

cerdotcm vircucc induiex alro,quai?oiCccruceni


Chrilti DominuSc iugura fjaue diuin^Ie^is per-
ferre^ earn que nun vcrbu roluro»fed vitsiaodi&
f\mx Sc honeftiflimaf adtae cxcmplo tradere . Po-*
ftcamanusfacro ulco inungit: rum verocalicem
cum vino, & patenam cum hoftia tradit dictrns:
,

Accu>c pocertaccm offcrendi iacrifidum Deo^


MifTasque celebradi tarn pro yuifs,quim pro de«
fun£ki5;quibus ccreittoni)s Sc verbis incerpres,ac
mediiaror Dei , Sc homtnum tnftiruicur qua? ptx-^
cipua faccidotis fundtio cxillimanda clt . Ad
cxrrcmum vera, mam bus ire rum cms capiciim^
poiicis, Accipc,inquu» Spnicumrand^uni : quo^
rum remiftricis pcccaca, r(^miuuncurei5i Sc quo*
rum rerinuericts^ retcntafiint.eique carteftem tl*«>

lam>(^uam Dominu^ difcipulis/uis dedic^peccata


rcti^

Digitized by
PAK9- «ECVNDA«' J4l
r ecincndi, ac remit cendicKueftaccm uibuiuHaec
verb fiioc (acecdocalis ordims propria ^ & prflcct*
puamimera.

Tametsi vnu$ eftordofacerdoraUs^variosvottiefiractr


tamen digaitacis&jpotedads gradus habec. Pri- aotii ordcw
mas eft coram qui Mccrdoces fimplici^er vocan- mftadTtni
runquonim funAioiles hadkenus declarars fnnt.
Scciindus eft Epifcoporum, qui fingulis Epifco-^ pdmusgn-
patibus pra^pofici funt; vt no folum cxtcros Eccle fn^rlSunT*
hx miniftrost fed fidelem populum rcgaD(>^ eo- Sec und us IP'S
&
ram faluti,famma cum vigilantia cur^, proipir tSm^iwi
ciantr Quorein (acris licerts Paftores ooiUm i^^ dtaau .

h appelianrurr qaorom monus &otfidum^a-


fusaefcripfit, vt in Apoftolorum adi's l^mius,
ll
in ea concionc auam ad Ephcfios habuit. itcmq;
^^
^ ^ •
*

a Petro Apoftoforum principe , diuina quaedam |,pcci. " *

Epifcopalis minifterij reguia cradita eft; ad Quam


fi Epifcopi fuas agones dirigere ftudeaot^ dubi* ^
random non iric , quin Paftores boni i 6c finr;
&habcaniur. Sed ijdem Epifcopi Pontifices & •

dicuniur , accepco ab Ethnicis nomincjqui Prin-


cipcs facerdotum Pontificcs appellate confueue- .

rune. Tcrtius gradus eft Archiepifcoporum, qui chSpSbiFwa


pluribus EpiKopis prapfunt : qui Metropplicani
etiam vocantur, quodillarum vrbiutii anciftices li^'lurtfat!*
fint • quae tanqnam matres habeantur illiiis pro- 5^'?"^?fjl^!I*
uuiciap.quarcfupcriorcm quam hpilcopi, locum, abcpifcofU
& ampliorem potcftatem habcnt, tametfi ab Epi- ^"^^
fcopis ordinaiione nil differunt. In quarto gra^ dus eft i>a.
du Patriarcte coHocancur , id eft , primi fuprc- q^JtuiS?
miqnc Pacres. Olim in vniuerfa Ecdetia prcter oiim m tot«
fumma Rook Pomificem quatuor tianrum Pa- mcrlbLwr,
iriarchajaumerabantur , ncquc omncs tamen jjjiH!^**^
Y J digni-^'^*

Digitized by Copgle
$41 CATCCQIS. ROAf.
dignitatc pares, na Conftancinopolitanus, ctG ad
cum poft omnes alios hie honos dt'lacus eft , ia-»
men ob impehj maieftaccm alcioremiocum obti^
nuit.PiQximus eft Alexandrinus, cuius Eccleda
Maircus Eua^eliftaiuflb Principis apoftolorofun
dauic. Tenms Antiochenns, vbi Pctinspriraofe
dem locauir. Exrrcmll grada habcc tficroiblymi-
tAniis ; quam Ecclcfia lacobus frater Dnierexic,
l^^^etcr ho^ opines Carbolic a Ecclefia Romanviin
aucS"p?nflf.
Rama.inCaiPontif.Maxuquem in EpheflnaSynodoCyriilus.
legftimil' f»!c AkxoiKlnDus,; Archicpifcopum, todus orbis ter-
cclFor. ranim patrem , 3c Parriarcham appellac , (cmpcr
hxccuai lo. veneraia clr.cam crnim in Petri Apoftoloru pnn-
\
&ii.q"«ii. cipis cathedrarcdeat,in qua vfq-.adttne fcdillc c6-
fymboii Apo ftat> furDmu meo dignuacis grades & luuwdio-
maniPoiitifi. ^sxxK^ humani$ confttciicionibtis^ led diuioicu^
wVddliur <*ataagnofcit. quafmobtem pmniu fidclfu,& Ept-
eaiurii. fcoporum, carterprumq;antirtiru,ciuocunque illi
, munerc &
p.otellatc pi.nlui finr, pater, ac modern

I
^ tor vniueifali Ecdt'fia',vt Petri (iicceflln:,Chrifti-
I
Quc Domini veru^i, <SticgirimusvicariwsittCcr-»
|i$ P^sendec. Ex his icaque Paftorcs.46cebiibt&r»
que ilipc Ecdefiafticocujn ordinum , ac gFaduam
prxcipuaniqnera &fundlioncs^ ^ <^qaishuiu$
'
\
facrapicmi miniftprfic. ' '7 -

ffgi/im/i$ frtrmenti Otf£nk fmnljjtefl


a{
\ Minifterfacra
CoNSTATad Epifcopu Cam ad^jiiqiftratia*
;
mcnti oniifiis netii pcrrincrctQiiod cciam CincS^ard Uttiaram au«
T^ri^i^' s^nV craditionc,omnium Patru tc-
I oramc ftimonio,Conciliorum decrctis , faiidie Ecclcfix
feifio

SynVfcr*rj!* vfu, &


confuctudinc facilb crit coprobare. Qua-^
decrct.acrc- uisaute nonnuliis Abbaiibus pcrmflam
I
fic,yt mi
1 AbutibSiall nor^^^ &non facros ordincs inrerdum adminl^
!
i^'^.V^SJi
ft^&Waen Jioc pFopri a EpifcQpi mumis cflc he^

Digitized by Copgle
PAR» S£GVN0A;» lAl
^ 1 i_. . ...
. ^ . rwOrHtncs
end dpbitat; eut vni ex omnibu^t pineDetca nemi- ^wiSemtM
ni licet reliquis ordinibusqui facri, &
maioies£p,r^o^^^^^^
clicuntur,initiarc. Nam
Subrfiaconos,Diacpnos '^^'^jomnon
&Saccidoccs vnus taritum Epifcopus ordinat. da^^rtum^a^
Epifcopi exapoftolorum traditione , quaepcrpc- ^r^AtC z^.
tab in Ecdefiacuftodiucft^a thbus £pifi:op}$fS^
coafecrantan fofen
^-

Interest etia vt cxplicptur quina ad hoc


&cramentu,impriiiiUq)ad.uu;er4otaiem oi:dinj!(m 0 ,

apri funr^&rqufinets potifliriiurequiratur.exfaop


cniiudifficile non em
ftatuere^quid inalijs ordi-
mbasdahdis^procuiufq; officio > & dignitate^
obfcruare oporicat.Maximam aurem in hoc ft-
cramento cautionem adhib^nd^ effe, ita colugi- fa^^Slafor-
tttr,qu6d caetcra gratiam ad iJlorum fandtificatio- f^^J^^^^
nem,& vfum rribuunt, aquibui p.etci^i}ptur:at
vcribquiiacris initiantur, ob earn r^m fx\c&i$
grztix participcs Bani 3 Vt eorum minifterio, Ec-
dcdxy atque adcb omnium hominum fajuti con-
cx quo fadum clTc intclligimus, vt ft^-
fiilatur.
tisC^tuqimodo dicbus , ouibus cciam (ulemnia
ieiobia ex vetuftiilimoCatholicae EcclcGx more ordinescur
indicautttr, ordmatipnea fiant : ytl(cilif:€t &^ ^^^^^^^^^^
delis populas eiufitiodi facrarum reruiii -fpini- cipueuftiuui
ftros , pijs &
fan£lis precationibus a Deo im-
^*
petrel, qui ndtanti miniftenj poteftatem tc&h
& cum EccIcfiiE vrilitatc gercndam apiiores eP-
videantur • Primum itaqiie in co 9 q^i, ^^cfi^^ .

dos creandus eft, vitap, & morom integritas dpm ou^Jcs racer
menderur magnopere oportet ;noD foturti qoia, Morum ^ntel
fi nicrtiferi alicuiws peccati confciusfe iniciati *u
ret, vel ctiam patiatuijnouo fe, & maximo (celc--

ce obUnngic^redet^m quia victUttiSj^innoceti;


.
'
-
4
.
. Y .iupica

Digitized by Copg[(
S44 CATECTHIS. ROM. '

A4tb.t. lumen ali js prarferre debcr, ea dc rc quid Apofto^


4^ Ttco, dc Timochco prscipi^r, Paftoribiis de^
lits

; clarandiim crit: & fimul illud doccndum, ca cor-f


poris vitia qux' in vercri lege tx Domini prxfcri-
prionealiqiiem ab altaris minifteno cxdudcbar^
Faaor.^m^ in.£uangeli<:a lege zd^isaq vicia
prscipu^tranil-
a^xf, ferenda effc, Quarefandam illam confiiecudinfi
in Ecclefia (eruairi aiiiniaducrrimus , vt qui (acri$
initiandiiunt, prius popnitcntisefacramento pon*
fcicntiam pyrgare diligeriter ftudeant. Pr.Tterca
Xcruraciiuma in S icci dotc noH folum ea cognitio rcqiiirenda

-witufisfincpe-^^^t^"^^^ facramcncoram vfum, &


cra<^actonein
riii. quod ctii pertmctj fed eciam
(acfariKA lilcrarum fcicnriaita
oporcet, vt populp Ghriftiaia fi.
^Tiui'Jt'iJ: inftrudkulli cflfe
dci myftcria, &
diuino? Icgis pi jccpta rradc^re, ad
Duofacerdo
virtutcm , &pietatf m
excitare , avitijs rcuoca-
tUmmatu' re fideles pomt Sacerdoti$ enun duo funt mu-
.

'
V ncraiquornin alteram cft,vtfacramcnta rite con-
iictac &
adtniniftret: altemm, vr populuni» fidei
fur commifluin , jjs rebus » 8c inftitucisy ad
falucem necbfl^ria funr, erudtat. M^ldchi as enioi
^*
ita teftatur: Labia (ac^idotis cuftodient laencia^
& legem requirent ex ore eiiis-.quia angelus Do-
niim exercit'uum eft. Vtigiiurin horn m alter
oi
fi mediocri cognitione fit bmatus^praeftare^qu^d
deber»pe^fl[k;akerum«cerci ii6n vulgareofi^fed ie%»
quifitaiti'pdtms do£l;ri|iani defiderar: quamuis
afque abomnibiis racerdotibiis fumma recondi-
tarum rerum Icientia non exigatiu, fed qua^ad
S^iQnon'fin^'u^^c^P^i offi^H i ^
tninillcii|funaioncm vnicui-
MdmixsidL que fiutistfiTe poiiic.

PvERis & furiofis , vel anientibiis,qu6d


crua6™r*p'i^^ vfurationis carent,hoc facramentum dandum nq
quamuisj & ijs quo^ue admi^^iftrj^etar Czai-
I'uj^fif^^^*
meaa

Digitized by Gopgle
PARS SECVNDA, J4J
mcfitlthara^tetcmii^ coram animam finpriini ^""^t"^^^*;-
^ dims htscotcr
\ ' « •. y» /-\m • ^. A
cerco credenciam tic;Qtii vcro artacts annus nn recur ciuraaem

eiilis ordinibusfitcxpcctandus, cx lacriTriden-


rini L*oncilij decrens tacileent cognolccre. bx- Tna.syn.fcf.
jcipiutur eciam fciui necjj cfiim diuuio eukui dc- ?„Vnut."'
:

dtcari debec, qui noft fui itiris,fed in alterius po- sccund'd rcmi
tcftate eft) viri piriaecer^ji finguinu , &
homicide, Se3i>«L
quta£ccle(i2^ica Ic^ rcpclluntur , &
irregularcs T^"^"* J^"^-
unt: fpurij cjuoque,&ij omncs, qui ex Icgitimis Quarwip
nuptijs non funt procrenri. Deccc enim vr qui * ^^cgi"™^
(acris addtcuntiir, nihil in ic habeant quoabalijs
mcfitb ix>o(emni ,i5s:dcrpidpo(reyidcantnr. Ad Qi^*"^^ 3^^^^-
f xtremum etfam admitti non dcbcnt, qui aliquo tih^\S^^
infigni corporis vitio deformes , aut maiici funt:
ca cnim fedicas , 8^ dcbilicacio cuai ofFenfionem
haber. cum vcro facrampncorum adoiiniftraaonc
iaipcdiataueccflccft. . . .

Hr s rebus lam cKpofiris


fupcrcft vt Paftores
, Primus effe-
doccant, qui linchuiusflicianienti eftc^ius.
Co- ftn'-ufei*^""*
ftat VC16 qiiinuiis ordmisfacraitientum
,
, vt an-
leadicTmra eft, maxima ad EcdcO* vtiliiatrm r,C^
pulcbriwdinem fpedct , tatncn in eius qtjoque i'™*""*
anima, qui feeds inWatur / fanftificationi s <», "^"^^
a-
pamefficcrejqua idoneus,habiiisQue ad rede
munci e (uo fungendu , (acramcncaq; adminiftrS-
darcdd.itiirtqucmadmodumctiam baptifmi ara-
"

m,quilibctadaliafacramcntapcrcipicndaap''tus
Aliam quoqiic gratiam hoc
efficitur.
ftcnmcn-
..to tribui perfpicuurti eft, pra:c:puam •

vrdelicetS'cna*.
poteftatem, qua ad fanaifllmum
Euchanfti*2'A''"'"i31I?

nam, oc pcrrcctctm, vr qui Domini nn(i-**f ^^Ji. offcrc4um-


'
&rangu&em vnuspor^ft conS?^^^^^^^^^
jpfcrmnimordmum ininiftris , maiorcm/mino-^""''
^ S lemuc

Digitized by doogic
S4£ CAT9GHU. R«ltt

S5?«"rlcr*ani6 ad altatis facramcnraacccolir* AtqueTi^cpoicltas,


turn chtraae
ettam chara&crfpiricualis dicicunqaod qui faerie
T^a.^yn.^ef.unDuu^um,mte^orlc]uadwno^ anims im*
3j dc onimc prcfla , ab aliis fideltbus diftinguantiir, ac Jiuino

cultuimancipcacur adqucm apoitoius vidctur


,

fpcdaffc,cum ad Tiuiothcum ait Noli ncolige- r

re grauara , qux in teed « quap da^a eft tibi per


propheciam^cum impofic4ooc manuum pcesbyr
& alibi Admonco te » vt refalciccs gradam
ich). :

Dei ,qu2cft inte, perimpofidonem manuucx)


mcarum. Harcdeordinis facramento facis dicta
fini.pouoracmm tanrum rerum capu^ Paftori-
bustradere proFclIilbmns, vt illis fidelis populi
doceodit&iaChnitiaaapiccate cfu^ico4^9
gumeata fappediuceiit.

DE MATRIMONII
r

SACaAMBNTOt
C A P V T y llU

VJESTIOBHIMA.

Q^v o N I A H Paftorib* bcata^S: pcrfciS^ ChnV


"oh "Tub!c^^ ftiani populi vita propqffta eiVc debet, ijs quid^n
maximioptaDductTet.quod Apoftolusfe c^perp
^^^'if 5"^* ad Corinihios fcribebat his verbis : Vola omnes
tionecxj^ii- hommes elleficut me ipium nimirum , vt om-
:

^JJ2j"^^*ncs contincnrix virtiitem icctarenrur : nihil e-


TrMcnt.syn. Qiiti bcatius iH hac Vila fidelibus potcil concinge-

^****^>*****re, quim vi animus nullainundi cura diftradus,


iedataque, &
reftin&a olrini carnis Itbidine, ipi
vaopictatis ftodio ^fic return ca:leftium coaita**

Digitized by Google
fA%$ SBCVHDA. i47
tione conqiuelcat :fcdquoniAm, vt idem
ApQ-^««^«-
ftolus ceftacur , vnufquifquc pcopiuim
donum i„ ca«iiw

habctcx Deo , alius quidcrn fic, alius vcrbac; fic V*^*'^-^-

&
matiimoaium magms, diuinis bonis ornjttum
eft , ita vt intei ilia Carholicjc Ecclcnaefacramcn-
ta vcrc ac propric numcretur , ac '-^^^'^'^""^ ^y'**!);*;^^

nupdar.um celebritatem prxfciuia fua honeftaric: w"^x*emi.


(ins appavct cius doiliinani ^udendam cUt- cum tnaiom*,

SraeferctiQ j^niniaduercere » turn lanttucn


^aulun:^ , turn apofto}orul^^ Principeiiii (juxnon
folam ad dignitatem, fed criam ad officia matri-
monij pcrnncbanr, pluribns locis accurate fcri-.

iTjIintcJligcbant, quanta , 6f quam multa com* .


^

m64;L ad Chiiftianam focictatein pe^uenire pot


lent, iS fideles niacrinioni j fand^icatem cbsnicam
habercnt Ik inuiolatara ftruarcnt: contra ver6» ...4..

ca ignorata, ve! neglefta , pi li rima5,m aximasquc


calatnttates, &dccrimenca in Ecclcfum impor-
Cari. Pfimum it^qucn^atrimoni) natura, &
vis
explicahda elh iiam.ciini yicia facpe ho'ncfti limt-
Htudincm gerant | cat^ere oportet > ne tidcles faU
fa matrinmohij fpccie deccpti , turpinidine , &
ncfanjslibidinibus animam comma^^^'^ni:cuiu$
rci dcclarand.3C caufa , anouxims U^aiflcatiunc
ocdicndum eft. '
,

M A T R I M o K V M ab CO diciru r, q iiod fijmi watrfmoB^


I

Daiccircomaximcniibcredcbctivcmatecfiat^vcl dcSSSmu
quia prole concipcrc,parere,cdiicare>matris mu-
iiliseft.Coniugiu quoq; a coniugcdo appellator; itttioiMni.
Suod legicima multcr cu viroquafi vnoiugoad-"*^
ringatur.Prxtcreaniiprix,quia,vrinquitS.Am- <;
^
brof.pudoris gratia puc:il£ (c ol^nubcretHiuo ctia Ahraium'^

Digitized by Google
)49 : CATlCRIf. ROM*
dcclarari vickbatur > viiis obcdicDtcf » fubk&iC'
que eflc oportere.
3 Qmd in frdfmi tuSiimt ntatrmoHiHm}
f/l

It A ex communiThcologorumfcntctiadc-
finirur : Mattimonium eft vin , & muliens roa-
legitimas pciibnas, iniiiui-
ricalis coiiindirio inter
duam vitc^cofuciudiiK rctinensr cuius dcfinitio-
" nis partes vrplinius intclliganmi (doccdum dl, ,

g|«jJ2^J2|^quacnuis hxcoiam pcrfcaomacnmonio infint,


flrinra concur* cotenfus videlicet interior, pa^o excerna,
verbis

cxpr€(ra;obligatio9& vinculu, quod cx ca padio-


nc cfficitur;& coiugum copolauo,qua mattimo-
nium conruiiimacur ; nihil hoi um tamenmatti-
Mitrimon?) vim,& iationcm propnc habere, nifi obli-
iTioni j
eauonem illa,&: nexum, qui coniundionis voca
w^mR*^
quod rcquetibu !o figoificaius eft. Addicur vct6,a)aritahs,quo
lUu- aijji paaionuro genera, quibtt$viri,& moliC7
res obligantur,vtfibi mutuam operam prxftentf
ilitrimoniri vclprcuj vcl alcciius rei caufa.piorfas funta ina-
SlfJlIlJnnJc trimonii ratione.Scquicui delude, inter
legirimas
<:mitra<^tn,c<ipcrlonas.quoniam,qui anupnaru conmnctionc
imp?Kbill?'lcgibus omnino exduii Catkin ij naamnioniu inirc
r« vof^'nr CO- noQ poffuntjneq; li ineanCiratum eft.exepli cnm
<omln6« re' qui intra quartam gradttmpropinquiialf
gi aTiat
parari dcbeitconiimfti func, puerquc ante decimum quartum
tibus cxponi.annum,autpucllaantcduodccmiiU, qu<^ietasic-
i?^ gibus conftituracft,ad matrimonii iulU fedcta
awrcr. aerciaeundaapcieue no poliiuu.C^upd vcioexucmo
f' rlr inKi'u' loco pofitum eft, Indiniduam vit^cbafuctudine
eft nacrinm^ fcctnens; mdiflToiubiiis vmculi damnun declara^
iptifteiiiim. ^j^^ ^ y^Q^ colh>antur.' -

EX modo difta (unt pacetyinarrimoii^


his q ux
Sii^ri^'aoacuram, &raaoacm in vinculo iJlo coafiftfisf-

Digitized by Google
i^amqubdaiiae
T clariflimorum viroru definitio- .i""!"^!^.
« Wi-
, I r i»' • ^ '
J*
nes hoc vidcmurconfcnfui iribucrc, vr, cum di- gannn s v n-
I

cuht^ coniugium efle cottfenfu maris, & figminar, co^lrc'nfuiei*


hocitaacdpicndum eft,con(etirutn ipftim macri- matrii^onii
mpnij caufam cffcdriccm cflc quod patrcs jn"or!Fh[orcii.
:

Concilio Fl.orcnrinodocueiunc. ^tcnim obliga- *n '^'^"t"


tio , & rtexus oari non potclt ^ nifi cx confcnfa,
*
.

Qmhs in mtYirnQnio r^mmnr mfinfin ^tdqiu mmi <^ (

I t LVD maxiirc necefTu'lum eft, vt «'oflnfiiSc-^^„^,y^.


VcibiStqusprxicns cempus ligni(icaac,cxprima- ^istcpompr^
Itir, nequeenimmatrimonium eft fimpiexdona^ mea^seft Vir«
tio«ied mutua paftio,atq: ita fit, vccoii&nrus al-
-

tertus rantum, ad matrttnonium coniungcndum


fuiis cflTe non po flic, fed duorum iiucr fc munium
effeoporiear.atqui ad dcciarandiini , muniuani-
mi conrenfuiTit •
verbis opus cflc peifpicuu eft. Sj J"^"*"'*®*'-
• fenrustio ^u^•
CJQim.cx inccriori tantum conlenui » (lae externa fidtadmatti*
aliqua flgnificadonc fnacrimoniufn cbnftarepoA*"*''^
ifetstllud ettatn i^qui videretnr > vc , cam duo qui
difiundbiffimis & maxime diucrfis in locis cflfcnr,
ad nuprias cofcntirent , anrequam akerakcri vo- J
luntatcmfuam vei Jucris, vel nunrijs declaraflct,
vecit &ftabilis macrimoni] lege coniungerenmr:
quod tamen arationCy&fan^ Ecdefia? confue-
&
mdine, decretis alicnuni eft*
Effidtne mmm mfmjm veAUfm$ai temfwk ixfrtjfm i
fii4friiiiOfilifiii?

R ECTE dicimroportcrc, vtconfcnfils verbis Corenrusvcr-

cxprimatur»quae piacTeotis tcropons fignificatio- ri$ ^c^HrcrS


nem habeaat. n^mquaefumrum tetnpus indtcaCi ^
tnatrinionium non coniungunt , led fpondcnt.
dciadc qua^ fucura runc,notidttc(rc perfpicuueft:
/ qu«

Digitized by Coogle
iSO CATECHIS. JIOU.
qua? ver^nofiinr paru, vel Dihll firtni,Ait ftabifis
habcic cxiftimandumcft, Quarc nondura con-
niibijius m cam nmliercm ciiirqua habct,qnara
ic m matnmoQium 4u4jturum die poUicctur^nc-
queftatim 2b co I'mplccum ed, qtiodfc faftiirum
P^c»mifit.tamct(i fidcm prarftare debec:qao4 fi.no
Qui uoife
racfac,violatar fidci reus eflc conumcirur. At verb
mdit poftb q^j matrimoiiii i'cdcrc alceri ianuitur,qaauis po-
tanictii Hdcm It e:rpa^niccar;tarocn quod fadtum etl niutare,irn-

iimm u"' infcdura rcddcic nojpoicft . Cum ira-


aif^queconiifgij obligationudapromiflionofityfcd
prol ciufmodiabalicnatio t qUarcipfa vir mulieii ,&
«Mfio re^m viciflini rnwlicr virocofpcrfit fui poreftatcm ira^

JfioJenfnui!' dlt J jccifco neccdV cfl verbis qna- prafcnstcm-


, ,

wiBMwu. pusdefri^nanc matrimonium ronrrahi quonim :

%Trborum vis eriam poftquam enanciata fun^


permanct, virumque &
vxorcm mdiflbiiibi&
vinculo conftriftos ccnec.

7 f fMm m m% ImftibmniU mfenfm verhk um tit*

i^<pfW*i«c»' T V N c vcrborom loco, rtim nurus , & fi^na,


fans cmrifj-* 9'^^ inrimuiTi conrenfnm apcrtc indicenc, fatis ad

*"
nitas, Clin puclla propter vcrccundiam non le-
fpondei^icdpro ca parcnces loqountarw

wmii^omfi E X lam Parorlu fidelibiis tradent , ma-


non concuH. trimonij naturaui, &c
vim in vinculo • ac obli?a-
cooTciiAis €«- tione ntam rlTe ; ac prxter CGnlenium , eo , quo
f^f r-p.., . di^um eft,modo expreriiim^vcvcrani matrimO'*
ftato immcc- nium exiftat,conciibttum neceflarto non reqwirt*
JIXuctoS!"* P»'^rn &:primo.s parctcs a;iU' prccatiim, quo tcpO'
% tn.a. '
re nulla inter cos carnis copula inuiccucraCi vr--
to

Digitized by CoogI
PAHS .secvnda^ 3$i
i-p mattimonio lundlos fuiflTc plani conftat. qaa- li^J^^J^
rc a (an£lis Patribas didum eft , matrimonium
jionconciibitu yC^d confenfu cxtfterc • quod e-
m
.ciam a fani^o A br ofi o m
iibio de v irgimbus ce* y

pecitucn Icginiu^.

1 L L V D ctiam hie doccdum eric» matrimoniu x^upic^oig,


dnplicem Utionem habere. NamjVel vr nacurah's trixnanijmi*
coniuhaio(coniugium cnim nonab hominibu$*\JJ^^&'l5
^ueiituitiy fed a hatiira)yel vc (acram£mni;cuius CKraacntii*
tis nittiralidm rem cddi ti oncin fuperac,coiifidc-
*
tAttdu eft.ac qubtiiS graria liatdrS perficic^ (neque uCor.i;*
prius quod fpiricualc, (cd quod animalc , deinde
ijuodlpintualc) rei ordo poilulat,vt de mati i»io BiatHwo,
nto^vcnauua conftat, &
ad naturae officiutn per- iiiovcadn*t«
tintit^priusagendum (icuum ver6, quje illi , ycfa- ^i^^"^^
craihencumcft9Conacniuiir»explanandaei:unc«

. I If priznis descend! rantfidelcs,matuinomani Murinwntum


3i Oeo mftitutum clTet Ccriptu eft enim in Gcncfi: vt natur^c^
Malculum & fceminamcreauii: cos: bcncdixicq; n^uscSiitfuI
illis Deus^iSc ait : Crcrcice,& multiplicamini:&',«"tuai.
no» eft boniitti homincm cHelolum, faciamus^*****
a4iutdrium fimile fibi • Ac paulo poft Adae
verb rion inqetiiebatur adiutot fitniiis eius • Im*
rninteirgo Dominiis Dcus fopor^m in Ada: cum
que obaorroinLr,tulit vnam de coflis cius , & re-
plcuic carnem pro ca,& xdidcauit Dns Dcus
i:oftam,quam tulcrar de Adam , in muliercm j 6l ^

adduxtt earn ad Adam* dixicq; Ada:Hpciiuncos»


dc oilibus meist carode carne m.ea : luec voca*
bicar virago, quoniade virofiimpra cft.quamob-
rem rclinquct homo patrcm fuum, m atrcuii
adhere bi(

Digitized by Google
adh^cbit vxon ru^,&eruni duo ill cirfic tlllj
liaitlui^^
Qii?^ ^P^o Domino
auciorc apud fanftiim Mau
th^um» oftcnduacmauimooium diuioiCQS infti*
tutuincfllc«

11 Pit nmtfifimmm, dm nn mmd c^cim cwfiffUm^



digohir

D EVs ccrih non caommmodo oiatrimoniil


iJ'J'lTura.
inftituic , vcrum , vc CinaaTrjdcniina S Jrnodus
itfcGiiioaio, declarat,pcrpeciitim etiam>&indtflblubilcn3no-
riToTt^"'^ dum ei addixic: Siquidcm Saluaior alt; Quod
Matih.ip. Dcus conumxir, homo no n fcparct. Quamuisc-
Tnwf'ftir 24! ^^^^ marnmonio, quarcnus natura: eft officiurn^
coniieniaC9 vcdidbluinoo poiliu tamen idxnaxi*
'
k€ia.$.74
m e iic qaatcnus eft lacraxnenr u m
qua ex rc etiam
.

: . tnomnibus, ouae ndtur^e lege eius propria fiinXi


\ 1 , fiimma petfcttioncm cofcqiiirur. tamcn &ptolis
educanda: ftudio, & alijs niatrimonij bQUisrcpu-
gnat 9 vc cius vinculum diiTolabile (iu

r CLy, OD a Domino diclum eft; Crercite cC ,

mulriplicamini*. id co fpccflat, vr cuitrsrci cauU


^gjj^^j^jjjj
eattnimufti matrimonium inftirutum erar, declarer: non
Sil^buMM ^'^S^'^^^^^^"^^^^^ neceiliratem imppfiat* nunc
Mttuinitus eft enira audio iam humanb genete , non ibium vjU
Vi^^IStTi mt
Ic* vxorem ducere aliquem non cogit/ed pbiius
trimonbcii virginitas fumriioperccotvimcnd.uui l\: vnicui- ,

^d,srn,ku ^i^^^ in fact is litcns fuadetiir , vt quaf! macrimonij


a4.aematri. fiacu prxilantior fir, maiorrq; in fe pcrfe^lionem,
»n.^. 10. ,
^
fanditarem contmc at. Dominus cnim Salua*
tornoftcriradocuitrQui potcftcapcre, capiat.
Vittb.»« Apoftohis ait: De Virginibus prarceptam Domi^
ni non habco;' confilium autcm do , tanquain
milcncordiaiu coiifcquuius « vcCmfidclis.

Digitized by Google
PARS SECTNJOA* fj.)
fijnhm it canfis vir mnlkr mmgi itbentt 13
P 11 1 M A
ratio eft , hxc ipfa diucrli fcxus na*
xmx iaftindta expetica focicUs , mutui auxilij
(pc conciliata i vc alter alcerius ope Mtutus,
vitas incommodafaciliusferre, &
fcnedtucis im-
becillicar^m fuftcncare quear. Altcraeii procrea- SccuniU.
rionis appctitus , non tam quidcrn ob earn rcm^
vcbonorum* &diuiciaruin hasicdcs iciinquaa-
tur,quain vt verac iidei &
religionis cnltoi es cdu-
centur:quod quidem oiaxune Iannis illis Pa->
triarchis , ciira vxorcs ducerenc , propoficum
fuiiTc , cx facris litcris quai c An-
(ans appaict .

gclus chm Tobuim admoncrer quo pailo ma-Tob.tf.


,

h d^emonis vim police repelkre ^ .Ofteadani»


ifiquic , tibi , qui ianx , quibus prsualere poteit .

daemonium. ijnamque, c]ut coniiigiumita Hi-


(cipiunc, vcDcum afc &afLiamcntc crxcludant,
& fux libidiiu ita vacenc, ficut cciuus mii- &
lus, qiUDirs non eft mccliccliis; habet potcftaicm
mopiuui rupcrr eos. Deiude fubiccic : Acci*
pics virginem cum timorc Domini, amore filio-
rum magis, qiiaiii libidine ductus ; vein femine
Abrah.j bcncdiclionem in filiis conlequaris. Ac-
i" r rx•
Ills nstunc
I ' • •

que vaahxccciamcaulahiu, cur Dcus ab micio vioiant qui


matrimonium infticucrir.qiiaic lit > vcilioiimific§*[^" iaigc*
^
fcelus grauidiniuai, qui aiatrin^oiuo iunctt,me-
diCamencisvel concepcum inipcdiunt , vel pai>
Kuaiabigunt .harcenim hocnicidarum inipiaco*
/piraru exiftimanda eft. Tci tia eft , quir poll pri- xertu cauft.
mi parentis laplum ad alias caufas acccffit ; cum
propter iuftitia^,in qua homo coditus erat , amiC-
iioncm , appctitus redx racioni rcpugnare cce-
pic ; vt fcilicet , qui (ibi fuse imbcdlliutis con*
fcius eft^nec carnis pugnam vulcferre, matrimp<-
nij rcmedio ad viranda libidinis pcccata , vtatur.
dc quoitaApoftolu^ iaibu;prppcci:fQiuicatio- i.cof./*
2 aem»

Digitized by Google
S{4 CATECHIS. ROKe.
oemfVOufouifq; fuam vxorc Itabcac, & vnaqu^y
(hum viruhabcacAc paalbpoftc^docuiflcr^in-
Ccrdu orarioriis cauta, i matrknohi) dcbito ^ftj-
ncnducllCjIubfcatrEciccrum icucicitnini in Id
ipluai nc tctcr vos Satanas pi opter incominch-
,

tii veftiam^Hs igicurfuni cautk, quarumahqua


fibi proponcrc qui(q; debet , qui pft &
religioset

monii fi tito Quod fi ad «$ csTufas aba criaitf accedanf^quibos


homines ir.jacti , macrmionium incanc, ziquc
ii^c«iiat,iiu.

JgJ^j^j^*^' in habcn do vxoris dclcftn banc lUi pra^ponani^


irt hxccdis rciinqucbdi deiidcnum, diuitia: , for^

nfa,gcneri5 fplcndor, moru fimilicudo^ boii^moj^


di fane ractcnes damhandz oon fanttciiin inatri<*
fnonij un£titad hon rcpugnent. Ncquechim itt
ocB,a^.' fdcns lirciii lacob Paniarcha rcprchenditur,
quod Rachctemy ciuspuIctuuudinC;^e<^u$,IiiB
pia:cuknc.

XknsavBo- Hactenvs
Jc macrimonio vt naturaliS
meaumSL cCTTitlndiOcrt.vr auLCfn thcr.imcntu cft, cxplicarc
oporicbUjCius naruraixy naukop^^eftah^ioremcf-
da^Snm^j omnino adaUiorcm finciti rcfcrri. Qucad-
mipi^ modum enimmatrimbmam vcnararailiscoomn^
mlczcil^x ^J^iotftd propagandum Kumanum genti^:^ iniria
puiJ&c cx- Inftiuitum cltnra dt mde vt populus ad veil Dei,-
Iflicanciif*
&SalLUt »in nv>ftri Clviirti cultum i^rcligioncm
procrcarctur , a'lquc cducarccur , racramcnii di-
TwniMiniii ff""^si^>i'^''ihitr.ie'ft. Ciim chim Chriftus Do*
AT&^chtix minus vellet ar^tfim^ iUiuf necc(ficttcfiiits; qux
^iftaio^il! cum Ecdeita intertedir, fuarque crga m>$ im-
ffhmomrfa^a fn^nfa: charitatis ccrtum aliquoJ fignum daic,
r,r<!?.?!£"flJ* rant? myftcrij dignitatem b'ac potilfimum nu-
"
ris J & fcsmixue iaa^ coofujiidioue dcclai:aui^

Digitized by Google
quod qtiidem aptiflim^ fadum efie ex eo inrcUi*^ . ^ i

poiceft.^uod ex omnibu^ hqmani^n>ce(fitad-


fi
ds nulla inter ft Kon)inesmagts, c{uam
nij vinculitiTii cpnrtnrigic^maximaquc iiitcr ft vir,
Sc vxor chariratCs^C !?cneuoIcnda deuindi funt;
acguciccivcofit, vt flcqdieixier facix liters nu-
pciarum fimilitudine diuinani hit(^iix\^i^8c. ]|c«
cicfiae copulatione nobis ante oculos propohaiit*

l^NiMb mMrmmiS^ verm EnAng^d Ugk fMmmh i f


MATRtMoi^iVM facramcntucfre, Ecdc-
fia^Apoftoli aud:orlratc.c6tirmita, ccrtum &ex-
ploTacumfemperbabuit: ad Ephcfios
ita eiiiro
tcritiii: Vlri debentdiltgtire ^xorcs fiias,vt corpo-
ra fiia; Qui fuam vxdrem diligic,' fc ipfum diligici
ncmocnim vnquam iraihcm fiidm odio habuit^
ftd nurrit&foueteam , ficut & Chrillus Eccle* •

fiam : cjuia membra fumus corporis ciiis>de car^


ne ciu5^ & de oiTibud eius. Propter hoc rciinquct
botno pattern & matte fuam, 6c adh^erebit vxorl
fuac,&eruntdud iilcatne vna.Sacramentumhoc
rnagriumcft; cgoautemdjcoinG.htifto,&iriEc-f
cicfia. Na quod inquit, facramcntum hoc magnii
dubium cflTe dcbct,ad t;natrimoniu re-
c;ft;rtccriini
fcrendum etTe^qubdfci licet viri & malierij cort-
iiindio 9 tjiius Deus audor eft, faniSliiiimi liliu^
vintuli; ^tid Chriftus Dominus cum Ecdefi^
cdriiurigirur, fa.cramentum,id eft,facrum fignum
fit. Atquc hanc cffc eorum verborum vcraiti
&propnam fcntciiriitm vcreres fandi Pacrcsi
qui cuni locum iaterprctaci fane ,\ ofteiid^n^i
idemque faii^ Tridefiiiita . Synodqs eipiica-*
uit. Conftatergd virain CHrifto^; Vxdrem Ec- JS^^';", /f,^
clcGx ab Apoftolo coi-nparari j viruth cflc ca-M-^jowtn-
put mulieris , vt eft (Jhriftus Ecclcfisc j ea-;^^
^uc latiooe fieri > v( vir vxoxcm diligerc,
i Z 6c

digitized by Gopgle
C AT£CHI i« ROM.
&y^cifnfi|vxor virumamace , &coler<; debet
AAtjfht.i; Chriftuscnimdilexit Ecclcfiam^&procafcmcl-

<vunnioaorP9 ^P^^^^ iradidit.rurfus verb,vtiiic


Apoftolus do-
trmioniii|ra- ccrtjEcclcfia iubicchi cft Chiifto.Scd gratia quo-

J^tTtnbult!* qu« hoc facwmento fignitif^ari, & tribui , in quo


Tnd syttUbi-maximefacramenti ratio incft, caSynodi verba
declarant. Gratia verb , quae nataralecn illu amo--
icLii pcrficerct,6c iadiilolubile vnitate cofirmareti;
coniiigcsqifvinditicarct , ipfe Chiiftus vcnerabi-
lium facramcntoruinftitutor, atqj pcrfedor, fua
nobis padione promeruic. Quare docendum eft,
huius&crs^menti gratia cfGct, vt vir &'VXorjmii--
tu^ charitatisVinculo coniundli y alter in alterius
bcncuolcntia c onqLiielcar,alicnosque,& illiciroi
j^^g^i^
aaioies &c cocubuus non quaerat,(cd in omnibus
*
ii; honorabilc coaubiu , 6c chorus imcnaculacus.

CL V A N T V M matrimonij facrametumijs ma
triinoni)s piitftct^qua: ante, vcl poitiege^iniri to-
lebanticx CO licet cognpfccrcquodctfi getcsma^
trimotiio.diuini aliquid ineflfe arbicrabantuisatqV
ob earn xem vagos cocubicus , i hacura? lege ali^
nos dTc,itemq;ftapra, adiikcria &
alia libidiiw
genera vindicanda elTc iudicabanc, tamen eoruin
connubianullam proiTus facramenci vim habuc-
runt. ApudludiTOS veroreligioiius omnino nu-
,
ptiarii Icges^ieruari cbnfueaerar : neq^; dubitandu»
quih ebrum fnatrimohia tnatort (anAitate pi^
C»cii*tj«
ditaclTcnr.Cuni cnim permiflioncm acccpiffcnt,
fore aUqaado,vt Gin nes geces, in femine Abrah?

' bcnedicercturjmagn^ apud cos pietads officium
- nierito eflc vidcbatur.filios procreare^ele&i popu
li fobolem^ex t]ua Chriftus Dns Saluacor tio&otf

qtioadhumaaamnaturaattinevortum habitf^
» »
r

Digitized by Google
PAR 5 SECVNDA, 5J7
rus pcppagare: fed ills quoque coniun«
€ittctf
^otie$ veu facramenci ratioDe caruemnjc.
fMinuUm MMiriiiioif^ii in Uge mtnrd pofi paccmm , 41 m 17

in ligt Hoyfly origmk fuAy^qmrnex Deo habmi dec^tei

S I V fi namrx poft peccacum » fiue MoyHs k* Tnie^ natu.

gem fpeaemuSjfacire aniraaduertitnu's rbatrimo- SnfJ^^gJJJ


niuilprimi ortus fui dtcote^
honefhite decidif^ ^^yf" '"f^"-
. dum enim naturae lex vigcbat, mHlroS' cx an- miortusrui

tiquis Patiib'^fuiflc cqpcrimus, qui plnres fimul ^[j^^**


vxorcs diicerenc.Deinde vero in lege Moyfjs da- i;eu'.24.
to repudx] iibclio permidtim crat» fi cauia tuilT^C) y^«»nira piu-
diuorciura cum vxorefacere: quorum vrrumque nhtas h
ab EuangcHca lege foblatutn , matrimofiitfmquc J^draUcnV"
inpriftinum (lata reftiturum cft. Nam diibd po-ac cfanfiuil
1 • ^ rf
1 / 1" nis prohibit*.
' ' I

Jygamia a matiinnoni) natura ahcna cnet,('etli ah- Trid.syn.id.


GUI ex prifcis Parribus accufandino funt guod no ?4.«ic matru
^nc Dei.indulgetiaplures vxoresducercncjCbn* mS1^.V^
ftus Dns^oftendit illitt verbisr Pj:opterhoc dtmit^
tec homo patrem, &
-snMcem, -Qc Mbiitbiti^tCh-
ri Cuki &
crunt duo in carne viia. DeihdeTubififri- i^atHmonia
lani non funt duo, fed vnacaro.Qat- auorumdun-
fit : Itaque
us verbis planu fecit , matnmonium ita a Deo ^f^^^J^
inftitutum ciic, vt d^rum rantum non plurium tur, ,^

coniundione definirctul:;pupd ctiam alibi apcr*


tifliim^ docuic , inquSc* entm : Quicuoqtte dmii-
ieritvxorem fiiam, &aliam duxerit, adulterium
committit fupci ca/etfi vxor dimilenr virum fiue
alij nupfcrit, raoecharur. Nam fi viro liceretplu-
fcs v.snocesdiicere^ nulla omnino caufa efTe vjde-
iretur, cur magi^adulcert j reus eflcdicediis efl^^, oviAadtn^
^nodprster cam vxorem^ quam domi'baberer, ^^iafidVcoi!
alia dUceret , quam quod priore dimifTa cum^lia uerfo quipnr
coniungexetur. Atquc ob eam rem fieri intellf- J^"*,^^
gimus YC.fi infidelis quifpiam j gentisfiiae more,
:&^oiiraetiii^e.pliucs vxorcs daxi(lei;aca0]( ad
. .. Z J vcrami

Digitized by Copgle
158 CATECqif. X.OM«
vcram religioncm coopcrfbs fbchc » iubeftt crai
Ecclrfiaarteras omne^ reltnaiierc,ac priore can*
turn iuftat &
le^itim^p vxpti^ |ocq habere*

ti 'FifffjIiMadMMfnaMiiifdbiju^^
C H R 1 ST ctiam Domini rclhmonia facili
I

comprobaoCy nullo dioonio vinculuni matrimo-


nij diiToloi pofle G enim poftlibellu repudtj miu
.

Iter i viri \czc foluca c(Icc« licerer ci fine vllo aduL-


yirp put>ert:. Atqni Domimif
tcrij crjrainc altcri
LuJi^!* apcrte 4cnunciat Oihnis qui dimictic vxorem
:

S^oSdlm^ fuam, 3^ alteram ducit,mcrcharur. Quarecpniu-


^^^^^ eft.gaod quidem priatn Apoftolus coniir-
tiuiiii
r. fnat^c&m inqui(: Ij4alier alli^ata eft legi , c]uancb
fcmpore vir cii|$ vjuiciquod n dcrroicric vir ciiis,
iibcraca eft a lege: cm vult,nubar, tantum in Do-
mino. Et rurfus His,qui qi^criraonio iudtrfunt,
:

praecipio , t)on ego» (ed Dominus , vxotefii a yi-


jronpn difcerfere : .quod fl dilcefleri t , manere in**
siuptam,apc yiro fup rcconciliari • Eamvero opi«
nioncm Appftolus roulicri , c^iix iufta dc caufa
Nifiiuftaciu yirum reliqiii(Tct, dctulit,vt aut innupta ma-
focfctajvf-
neat, aut vuo fuo rcconcilictur. Ncque cnim (ao
IK inter con- r o
xugcs e udif.
r\ /-
%

ccaEcclelia Vice &


yxoriperinittic,vcUne gtauitH
fmnftod^.
cauifis alter abalccrodifccdat. ' . .

N E forte alicui vidcatur durior ina^rimonij


quod nulla vnquam ratione diilolui potlic;
ieXi,
docendum eft* quar (int cuih <;a vttliutes<foQi\i9«i*
^#Pninuin eniin homines lAconiungehdis ma-
irinlonijs virrurem potius/&: mdnir^ iimilitudi*
oemsquamdiuitias, &pulchritudine(tifpe6ban-
iJarheffe.hincuitelligant: qua quidcm rc corq-
muni iqcieCati txiaximc cpi^iiU nemo dubi(ar«

Digitized by Copgle
PARS SECVNBA*
poteft. Praeterea fi diuorrio matrimonitim dif-
foiueretur, vix vnquam diflidendi caufo homini**
bus , qux ijs ab aniiqup pads &
pudjcirice hofte
quotidic obijcerentdr , declTcnt Nunc verb .

fum iideics fccum cogitanc^ quanmiseciam con--


iugijconuidu, & conructiidine fareat^r, (e tame
matrimonii vinculo conftri<^ps ^'encri « omniscn^
quealterius vxorisduccnda^fpcm fibi j>rarcifam
€iTc jca rc fit , vc ad iracundum ,
; &
diflidia car-
diorescfle confueucrinc. Qupdfi intcrdum c-
tiam diuortiumfaciant &
diutius coniugi$ d|:^
:

fidcrium ferrc non po^fuiit ^ &facili per arpicps


Xfcondliati ad eius conuLm
fft bbtUim HffHdjijefmfi pofsmtm rurfum cq\^\Hngir ofaHuitertt
S ALVTA K I bic fzn&i Aqgoftini ad- ^iicilin
eft
mofiicio^qui 9 oft^dcrctfidclibu,s,haudgraua-tj4mpoflP^
t,e faciendum effe^vt cum vxoiibus , quas adulte- !^*5i£!.?^*f**

nj caula dimiuflcnt , n cas delicti pccniterct , ms.Aug.iib.2.


grariam reduccrentur;Cur,inquit, vir fidclis non /Ifg^^Jf^^u^F!
r^cipiet vxorcm ^ quarn recipit ^cclciia \ au^ cu|; ftp*
vxpr viro aduUcro jfed poenitent} , non ignofcat,
ciii etiani ignoij.itChrUUis? Nam
quod fcriptursj
ftujrum vocat , qui tenet adulteram ; de ea (en-
tity qux cum dcliquerit, parnitcre , a ccepta &
turpicudine d^fiftere recuCir .Ex iraqne peifpi*
cu^.m eft, fi4^''tim coniugia pertedione & 90?
l^iU^re ^ turn gcntilium > tut^ I\|cbpoi:t(m matrt**
xnonijs }onge prnrftare.
QjiA ySn^jfjiM qiM ex ]a(ii\CiaAV^m<i comngatoiredennti xi
T>y> ccND pr^tdreafunt iideles, tria efle jma^ M,„im^nij
I

triinbnijbona9prole,fide>(acramcntu:quoru c6-t^^^ fust


penfatidheiila mcomodalcniiuur qu? ApoftoWs
indicat his verbis: Tribulatione carnis habcbunt x.cor,/,
huiurmodi. Efficiturq-, vt coniunftiones coiporu
qim extra cnatdmonium megitp dauand^ cflen t.

Digitized by Gopgle
iSo CAT^CHI$« KOM«
J^wmim Jto' cum hancftatc coniund^ (Int Pnmum igitur .

cft'prolcs* bonum eft proles, hoc cftlibcri, qui exiufta tS: le-
gitimafuicipuuur vxorerid cnun tanti tccu Apo-
AdTiiD.i.
itoius, vt diccrct: Saluabicur mulicr per filiorum
"
generadonern • Ncc vcro hoc dc procrcatiohc fo-
Jiim ,fcddccducattonc etiam (Ik: difciplina, qua
liiijad pieratciii ci iidiuntui* intclligcndum eft.
,

ficrtaumfubdir Apoftolus Siin fidcpeimanfc-


:

fffV.y, rmr. Monctenimfcriptura:Filijnbifunt? erudi


iilos, ^curuailiosa pueritiaiilornm.ldem ecu
Apoftoius docet;ciiisaueinfttcuuonis pulchier-^
•rimacxcmpla Tobias, lob, tx.lij fandilfiroiPa*
tvcs in (aci is iuci is piarbcnr.Qna' vciolincparen-
tiiin,& filiorum ofhciajin qiiarro piaeccpto la,nus
bo-explicabitur. Scquitui iidcs , cjuod c(l alcerum
Secncfum

£cSttuwar matriiTionij bonuni,noniHe vircuti&habitus quo


im buimo r, cum baptiftn u in percipim a s , fed fide
litas qua'dam,qua mutuo vir vxon, &c vxor viro
(e itaobftringit,vt alter alteu im corporis porc-
ftatcm tradat,fan<3:umque illud coniugij fa*dtis
nun^uam (e yiolaturdtn poUicetur, idfacile col-
lijgitur ex illts verbis, quae i primo parente enun-
ciatafunt, cnm Euam vxo'rem fuam accepi't: qus
^
d^indc Chrirtus Dominus in Euagcliocompio-
banir Quare rclinnuet homopatrem
. marrc, &
&adi)aercbu vxoii fax ^ & erunc duo in carne
iXor.T.
vna.itenicxeo Apoftoliioco: Mulicr fui corpo-
rispoteftatemnonhabetled vir., (imilitcr&vir
fuicorporis poteftatcm non habet , fed mulier.
quare oprinio iiire oramdiniar animaducrfioncs
a Donnno in pdnlrcros, quod banc hdcm mari-
taiem Frangant« in vctcnJege confticurar crane,
roftulatpnetci-camatrimonij fides»v(vir>& vj^c
iingufari quodam , lan^oque & pure amore co^
iun6tifint:ncqucvtadultcri inter lcament;fed
vc Chriiitus dilexix Ecciefiam.hanccaim regulam
Apo-

Digitized by Goog[(
Apoftolus prarfcripfir, cumait: Viri,diligirc vxo- M^M-u
fcsvcAuSy (icuc6c Chriftus dilexu Eccieliani,
qu^mcerj^ immenCi ilia charicate, non fui com-
fno'di gratia , (ed fponfte tantum vtilicatelibipro*
ponens, complexus clt. Terciiim bonura , facra- Teninm ms*
mcncum appcllatur vinculum matrimo- ^"Sre'ii^fa^*
, fcilicct
111 quod nunquam dilTolui poctft. na,vrcll apud maiium.
j

Apoftolum, Dominus pracccpit vxorem a vuoi.cor.7.


non difccdere: quod fi diceflcrit, manere inna-
]>tam , aar viro fuo reconciltari: vir vxovt noh &
cimirtac.Si cnim m^trimonmm vcf;icraiTicntiiin
eft, Chrifti coniunchunem cum Ecclcfia fignat;
ncceflceft vt Chnttus (e nunquam ab Eccicfia
,

diliungic , iu vxorem a viro « quod ad macrimo--


vinculum atciner, feparari npn pofle* Verum
tiij
vt hscc KanAa focictas fine querela facilius con*
fcyueturs vu'i i3c vxoi is otficiaquara S- Paulo, 8c
a Principe Apoftolorum Pctro defcripta luut, era
dcndacruht. ; ' •
.

QHfi fmt pucifm mam t§cU} .

V I R I mtinus eft vxorem iibcraliter


, bo- Maritf oiRtU &
liorifice tradare.qua mcminifle oporccr, j;:;;'?^*'
in re
i:uamab Adamo lociam appdiatam clTc,cum m-miotiitium.
quir: Mttlifir quam dediltimihi fociam. cuius rci.J^"'^"^^^^^
cauiaaiiqui P,atres fadkura efledocnerunc, vtea vcicaimc
non ex pcdibus , fed ex latere viri formarctur: A«g!iia^!
qaemadmodunietiamexcapitecondira non cft,«"**«-^^»«?*
vt fc viri Dominam non e(ie inrelligcnet fed vi- Mgo de fan. ,

rq potius fubieftam Decer pra:rerea vfrum in tl^^fiJ**""^


.

alicuius honefte rei ftudio temper occupatura ef. s=cnn"fJiS^t.


fci turn vt ea luppeditet, quje ad familiam fuften-
candi neceffaria funt , rum ne inerti otio langue^ r

icat:a quo omnia fcri vi tia fluxcru t D e n d e v <: 10 rttdim : i


I*

familiam refte conftituerc, omnium mores cpr-


fig^tc^fingulos in otfiuo contincrc.
Z 3 Vxom

Digitized by Gopgle
361 CATECHI5. HOM*

VT.ns
VXo R I partes fiincqua^i Apoftoloru Ppn^
s

fuijt pracipua ccps niimciat, cuiTi inquit: Mulicres lubduae finC


viris iais; vc &
({ gut aon acciunc veibo«yker niur
lierum cornier Scion cm iinc verbo lucrtnani^c^r
fiderantes in timorelan.d^m cQnuerfationem ve«
llram,qu4i u non fitcxrrinfcciis ca^nlUturn , aui
drcundacio auri, arit indumcti velhmcnroru cul-
tus'led qui 4b|rcondicu$ ett coi dis , homo incofr
rupribilitatc quiefi, &mpdefti(pincu$ , qui eft m
confpethi Dei lpcuplc.v*fici?niin aliquandc|& fan
&x muliercs fpcranrcs in Decern a anr fc fubie*
ttiEpiop ijs viris, (icutSava obediebat Abrabar,
Tmlum.
Dnm cum vucans.Earum quoa;pr2:cipuum iiu-
diutn (^561103 in j-eligioniscuJcuctlucarcjdpiue-
fticac res diiigcnter curate, ^^omi verb libenter te
contineant, nifi ncccflitas exirc cogat: idque fine
X^rtnai* viri permiflu faccrc nunquam audcanr. Ueindc
in quo maxime maritaliscoi^iun^tio fitacft, me-
. minerinc Temper recunf;|um i^cu&ti* rnagis quam
virumt nemtnem dil gendum elfe » eoue pluris fin
i

ciendura eric nemmcm 5 cui ctiam omnibus in


rebus, qua? CiuntKiiia' pictaci non auerfantur^
inorcmgerere obcempcrarcfummj^funaani-
<!<c
S u .

mi aiacriutc oponcat. . .

SvPERioRVM rerum expltcariont con(&r


uimowS!"*^ qucns cnt, vt Pallorc^ litu s criam doccani:,qui in
niarrnnonioconti aliciuic* fciuari debcnr.dc quu
bus non t rt expcitandii>v c hoc loco pr^cepu inu
Tridt.srn.fcf. dantur,cum diaoiklaTrid^Synodp, quas in hac'r^

^cVomiAuonc itMkximc obfcruattda (int , copiose accurate &


witrinionM. conftituta fuerint ; pequeillud dccrecum ii Pa-
Iloribus ignorari poilit. Satis igiturcft cos admo-
neret vt^ qua: ad banc paiicm acuncnCt c tacri
Con*

Digitized by Google
4
Concilij doArina cognoftrere iludeant, eaque fi«
4c|ibusdiligenccr cxponanc«

N « adolefccntcs , &
puellar ,cui jctati incft
jpaxima imbccillicas conulij , faljo nnptiariim parrxhi au-
^ominc clcccpci,tuipium amorun) fcedcra incau- ^jat^ftm?^
C^^ocant , Ikpitfiro^ doccbunc , ea nequc vera, nuiu.
hcquc rata ro^^^ cfTc quar pr?- J^iJ ^^l'^
Icnre Parocno , ve) ;i{ip ucprdoie dc jpnus Pa*-
rochijVcl ordinal ij liccntia , ccrcoque tcftium
numcronon concrahantur. Sed quae matiimo- ^^^^^^^
nium eciam impediunc > evplicanda erunt in nenm nmi^
:

qiao argutnento pterique graues, 6c dochfliait"^^'*


virt , qui de vitij s ,&virtuUbus corrfctipleradtf
adep diligentcr verfaii funr, vt facile omnibus
'

fuiurum ljc', qua: illi fciiptis fuis tradtderuntf


ill hunc locum crani^fq:re} citm prWreccim qc*

ceiTe habeant Paftores > .co$ ipfof librps. nun^


qoam fcredmantbasdepgnere. luque turn iU
las pr^ceptioncs, tumqiia:afan£Vaovnodo(an-^^«<-**
cita funcdc impcdimenco , quod vcl acognatio-
he ^piricuaii , vel a iufticia publics hoaefUtis*
&
vil a fqrniciitrpric pt3n3r« attente |c^cnc , tra-
dcnda fi4eUbus curabUht • Cx cjutbas pecfpict
{)pi:cft quo aninio affeifltbs' cfle oportcat fide*
es , cum matamonium conaabunc, ncquc c-
nim iHimanam aliquaip remfeaggrcdi^reddi-
Omamputaie^cb^nt; In qua (in|ulareai men-
tts ihtegritatem , pietatcm a^hibendatn eC
fe , Patrum vctcris Icgis' cxcmpla fatis oftcn-
dunt :' quorum matiiitionia tamecfi facramcnti
dignirace pra?d{ca nqa erant , ca tamen fempec
maxim'?! cti'in tcrigioiic acfandhmoDia » colen-
ibcflfe exifttiilaroiit*

Digitized by Google
^ 364 CATECHIS, ROM.
2^ f^Mi fdftntum coHftufiuAd wuurlmnilfibiMyiljm w^^^S^fh
mtiqmptm}

Villi confi^i-
INT£ R
c^ptcra maximc^hortandi funt filij fa«
fum pargtmn milias, vt parctitibus , &
lis, in quorum fide , 8c

tia<wut,4)o- Potcitatelunt.eiHii hoiioicm tnouant; vtipiis in-

fn^stnJtf
inuitis, &repugnantibiis>matri
rnonia non ineant. naminvereu tettamcntp J^-
M.decrc".dJ

lnmomt<ZZ
^nimaducrtcre, filios d parribus feinpcrin ma
trimoniumcolldcatosefle. qua in roplurimum
^iliOruni voluiuati dcfcrenduaicflTe, Apoftolus vi*

i.Cor*7.
d^'iircciam ijs verbis indicare Qui niatrimonio -

iu n gi t virgmem fuam , bcnctacits& qui npn lun-


git meiius facit.

r>e n^nrioie- ExT EM A ilia reflat pars ,qua: ad matrimo-


R
ni; viu.
tjij vfumpcrunei;.dc quibus uaagcdum eft a Pa*
ftoribitS) vc niiUdm ct eorifm ore verbum exci-
dat,qubd fidcliu a^iribus indignuhi efTc videatui,
aurpias menreslaederejautriluiii moucrcqueat.
FfaLiu Vccnim cloquj.i Domini, cloquia caltafunt; ita
ctiam maxime (\ccct, Chriiliani populi dodorem
ciufitiodi otatidnisgcnere vtj <|uod(ingulaFem
,
qu^ridarh grauiratcrfi $c mentis intcgritarem, pre
SomlJ™ C^are duo illa iiiaximc docendi iuncfi-
prarcirucob- dc]cs,primum q 11 dt , HQ vol'jpracis,aut libidinis
J

PrTmumCtVo ^^."^.^^ cflc: fed CO VtC-


iui»t^tiscaiift dttin irirra illo5 fines, qui, vi fupra demonftraui-

IJoTirctlTr. .
a Pnoprjcfcriptifunt.^ co-
Apoftolus hul c.uur;Qui habent vxo-
s*HKr* hb
conuottuui* tumvcro alan-
iofiiic. £lo Hicipnymodidtuiu ^llc:. Sapiens vir iudicio
debet amkrecomugem, nbn afFec^u: reget impe^
tiiS'ToIuprarii , ncc prxcep^ feretur ad coitum.
Nihil eft fedius quam vxoi cui aiuare quail ad al-
teram

Digitized by Google
PARS SECVNDA.
tcram. Sedquoniam bona omnia fandis prcca- sccund6, rm»
rionibus impccradafunt a Dcojalteium cft^ijuod
fidclcs doccre oporcet y vt Dcuni orandi , &
abiuaenduni
,
obfecrandi caufa,imarrimonij officio uul iduiu xlJ'^'eiujc icg€
abftincaCjin primisque id fibi obfcruandu fciam, acccpturi iu-
tribus falcem dicbus, anccquam facramEuchari- ^^^^
ftiam pcrcipiant , fa^pius verb ciira folemnia Qua «^ at^^tmc-
dragcfimarieiuniacclcbrancur , quemadmodum
Patres noflxirc<ae,& fandte pic^ccperacicaenim *p*»'*

net, vcipia matriinonij bona maion indics dmi-iom.poHmc-


Xi^ gratia! cu.nulo augeri fenuantj ficpicutis ftu-
rSl
dia fcdances , non mod 5 hanc vitam tranquillciiiiia: indii
& placidc traducant, fed aercrnar ctiam Dei beni- ^^^^^^^^^
gnitacc confequcridap, vera 6c iUbiii fpc, UUa: non Fru^ustori
confundic.nuantur. ^
.
*
^iS^ilw

C AT E-

Digrtized by Google
i66

CAT E CHI S Ml
ROMANIPARS TERTIA
DE DECALOGO DIVINIS*

Cij s T I 6 z.'

lUc pirccca Qmi if Dfuio^ ftntiendrnn^qmhufHe tx canps famifitti


icruatiur cs»
f licandi vbi.
que ratio, vx
ofUudatur
EcALoGVM legum bmniuni
per leges com rummarn & cpicotntn
cffe S. Au-
|>rebeadi: vna
guftinus iiicuscomendgqic.Ci^nji
prohibens vi-
«iuiu, altm mulcalocutus fit Doihinui , dusb
(ain€ tanti^ni rabbi; dantur Moy-
virtuti iub€$,
Dcealogus Ic
_ fi Japidc^jqu^dicuniurtabulxtc-
^ui^imeft fucuriinarca: niniirii cetera omnia quae
cpitoBc. proeccpi t Dcus^ex illis decern prxcep ds^qus dua^
lio!Sl'*£So." rabulisconfcripta funi, pdhdeieinrilliguni^
'
cur, fi diligentcr qus^rancur vr i^cdfe ini:efligani
lur : quomodo haccip(a rurfu^ decern pfaecepti
ex duobus illis, dileftionis /tilicct Dei,&proxi-
^nh.aa. mi^in quibus coca lex pendcc , 6c Frophcca:* Ica-
^ ^*
,
fif tociu5 legis fumma , Paftores oportet

ceraotesper.tneiuscomcmplanoncdie noraaque venari; no


v^^^"* m*:rxc vt vitanifuam modoad hanc normam dompo-
iifrfare debet. • • •
i*
Ceiiferaciir nant; Icd ccMm vc
i i

populum libi crcdicum in lege


^fiii^^: Domini crudianc. Nam labia facerdocis cufto«
ordinis. diUQC icteiijtiam , &
legem requirent ex ore ems:
SQiaangelus Domini exercituueft :quodadPa«
ores noua; Icgis maximc pertinec , qui Deo pro-
pioics ^ clariratein chiicarem iransformari dc-
ocM caaquam a Domioi ipicica;^ cucu cos lucis
lionu*

Digitiz^ by Google
PARS TtRTIA.
nomine nancupauit Chciftus Domtnus, propnos
funrillofum partes , vc (intliiinen coram qui insaccrdoium
tcnebrisfunt ,.crudicorcs infipicntium, magillrinKFC'V""*
uiraacium: & u quis pra^occupatus tucric aliquo 0:^1.5.
dcli^o, ipfiqui Ipiritualcs func , huiufmodi itt- ^^^^^^^^
'

ftraaat.In confeuidBibiis etiam iudicis perfonam4e^cra.^*


fiiftincnt , ac pro gcneirc , &
modb pcccaronim*^**^*^*
fentcnnam fcrunc qiiare mil fiiam fibi in*
.

fdaam, nifi alijscuam cflcfraiidi vclinc, iacOp^,^ ^


finCjneccfle eft^qiiam vigilanulfimi,& in Diuino-reguia|uak»
rum prxceptoriini ihtirrpreudoiie exercitaciffi. JI^J„i^iol
mijVC ad banc diuinam rc*gulam,de qtiacumqucWsftecwKto-.
&a6lionc, &officij prxccnmillionc iudiciiimfa- c6*cmurhi^
cw j|>oIfinc, 3c vc ell apud Apoftolumi(anam do- iocu« cum 4.
clii'mam rradant , id eft , qua! nuUu conrineac er« n^lg'^Dmoi
rorenii St animorum morbis^qtias Amt pcccatas^'^^^^^^^'f;
niedcarunvtdt populus Deo acccpfus , (edlator
bonorum opcriim: lam verb in huiufmodi era- J®PJ^*^JJ*j*
€btionibus ea paltoi libij& alijs proponac > qui*ttttiiaa»
bii$i^^ pareiidiim efTe perfuadeac.
Qmii D€€4loff fir %^ngAv^ auSwefi, qnd^^ dt cdufi vairf^ ^
qniliguinfHfmndHmi^}
^^^^^^^^^
INTER cxtct^f quae anuiios hommu pominttii accaiog^
ad hums legis iulfa fcruanda impcllcrc, iliud ma- fcgjjt'itw^
ximamyim habet Deutn eflc huius legis auAo-A^aaLi.
,

enim per angelos data efledicatur,


rcftn: qiianiuis
nemo tamcii dubitarc poteft » ipfum Dcum efle
Icgisaudtorcm. cuius rei fatis amplum tcftimo-
niunipra^benc no foltim ipnuslegiflacoris verba*
QVi£ paulo poll explicabuntur , ltd inHnita pen^
(ccipriirairurii loca ; quaepaftoribas facil^ occur*
rent. Nemo enim eft quin fibi a Deo legem in ani ^^^ot^nil^
mo iWfitait) erie (enriar, qua bonum a malo , ho- Jcgc ii*uir«
ncftam i turpi , iuftum ab iniuilo , poflitfcccr-5?rjT^t^«
nerc .cuius vis &ratio legis, cum ab ea , qua:*"^**"**^"
^
icriptacft^diaerianonfitiquisejft^quLvtinuroar,

Digitized by Goog[(
}68 CATSCiflS. ROM».
ficfcriptx Icgis aiidorcm Dcum ncgarc audcat? ,

^^^'j^^i'^^^Hanc igirur diuinaai luccm pene iam prauis


,

moribus 9&diiiturna pcrucrficace obfcuratam,


f^^^^^'Z ^"ra ^^^^ ^^yf^ dcdic , earn pbtius illu-
iUurtratur. ftriofcm rcddidiflfc, quam oouamioliflrcdoccn- ^

hofcit^Moy- ^^^^^^ cft-nc tone populuscum audit Moyfis


Icgi
EuangcUcrogatu cllcjputct liis Icgibus Ic no ccneri. Ccr-
«t^^*a"cgr ^ifljn^iini cnimcft, non propccrcahis prarcepris
n.niirx act M
parcndum cffc, qubd per oyfen data funt , fed
L^>crpctu6 quod omnium animisingenita, oc per v-»nriftum
Dnm cxplicararunt&: couliimaca.Iuuabit tamca
NTrdcqiifft.j. pUuiuul, &ad pcrfuadcndu magiul habebir mo-
i. prccc^u. njcntum ilia cogitatio , Qcii jfflc qui lege luliudc
cuius (a{>icda»& i^quicare dubicare nOn po^^^^lus^
neque eius inHnicam vim , atque porenriameffu^
"
'
gere.Quare cum per Propheras Dcus iuberct fer-
uari legem, diccbac (c Dnm Deum elfe.& inipfa
BxckLia.
Decalogi cxordio ;
Ego fum Dns Dcus tuus, fic
i4«UKh.i. aUbi^Si Dns ego fixm^ ybi eft^timor meus } Noa
ibiam autem excitabirfideiium animosad ferua-
^cr^Dfo^'^a^'c- P^^ prxccpu, fcd ad gratiaium etiam aftioiic,
,ixqu:aicgc Quod (uam Dens, qua? dilute noftram contincict,

ioiuittifi noV^A^"Wcemcxpljcaric Quarenon vno locofch*


xam icdu ptura maximum hoc beneticium declarans , po-
pulum commoncfacit, vt fuam dignirate , ac Dei
Dett.4. benciicLntiam cugnofcau veluti in Dcutcrono-
mioi Uxc crt, inquir, vcftra lapicntia ikimeiic-* ,

dus coram popuiis, vt audiences vniuerfi prx-


cepta hxcydicanr. En populus fapiens, incelli^ &
i?ija.i47. g^"5^o^s magna?.& rurfusin Pfal. No fecit tali ter
omni nacioni^& iudicia lua no manifcftauiccis.
«
) <XS!^ntma maieflMU legtm fmm ijfdclitts oUm Dm
itddere'volm}

Si Parochus praf terca rationemlaraelegis o:


lut^cxdtT fcnpcuix aui^ouutc dcinoaiUaric >fi4ciic jncclli-

Digitized by Google
X .
P AR^i T£RTI A. 369
^kftnt fidelcs , quam picac fupplicitcracccpta Dei ^^^-^^u
legem colere oporcear: ttidub enitn antequafer. .dft aSSSiy,
recur lex,'Dei t ulTu didum eft qmhibaj, vt villi-
Jj^fj^r***

dliorcs, ac paranoics efTcnr ad accipicndam legcj


'

vtaddicni terciii adcfTenc. Dcindc,cumad moil*


tern eirent s^ddudi^ vndePomiiiu$ illis legem per
Mbyfcn erat latgius, vnf Moyfi diftum efty vt in
montc afccndeicc: cjuo Dens rnaxima cyiin maie-
ftatc venic ,& locum conirrLiisjfulgoribusJgnc,
denfisqne nqbult$.cir(^uiTifadiC y ac loqui.cum'
Moy(e cp?pit,eiqu.e leges dcdic quod 4tuina ta^
piencia tiiillam dliaiTi,' oB ctoiiim fedlum voiiiir>
nifinos vt moncrec cafto , humilique animo
legem Domiili acdpicndam eflc : qu9,d fi price-
pea negUgec^nus paraus nobis a diuina
i' iufticia.
p^nas imttiihere^ •

LEG I s iu(Ta difficulcatcm etiam non habere, l6l obienui.


oftendat Parochus: quod
vna hac ratione ex lo^XTi?^
vel
S.Auguftino ^ docere poreric, cuminquit: eciam f«aU«

quarfo^dicji^ur irppQlIibilc eOe honiini amareiaiqa rHd.srn.


re , thqilam, creacoreni beneficuttii pattern sima- ^^.deiuftito-

riffimum, dcindc cilam , &


carnem fuam in fra- ^^lauaSiiyl
iiibusfuis ? atve|:6 qui diligic, legem impleuit.
Quare loannes Apoitolus prxccpta Dei grauia
^
rai^'isf*
n^Sdl^^iipertiteftatur.jrtihil enim itiftiusi mhil
fj^'^'^'
*

cuai maiorc di^^nitatci nihil maiore ftudtaih ho-


mine, tefte B.Bcinaiuo , exigi potuirtet.Qu^am-
obreni fumma Dei bcnignitatcm aamiratus, eft
Auguft. DeumipAim (ic affatus: Quidcftliomo Lib.i.confcf.

quod aroari te ab eo vjs? et (i nOn fact^Ci ingetites vims' perfi-


minaris pcBnaA?aniibri latis tha^ria h*cfefti fi non
diligam rc? Quod fi quis cam aftcrat cxcufatione , sanAum |i<k
impcdinfe i quo minus Deum amecinnrmitace
.1^
iUlU- use,
.

Digitized by Google
IfO, CATECHXS* HOM*
, qui amorem
tiarar^f doceiMlttm eft Dettrti »^
amoris viminfcrcrc cordibus perfpi-
(^uifiuit,

j^j^ htumfandtamruam:hicaiuc fpiricus bonus dc-,


s. Au^.ii. TO. tcmibus i paue cxleiii datuc : vc mcrito &ncc^

Tx'^l 7i
& *d?' Auguftm^ Daquddittbes, &ia-^
boa«perAiie« quod tjs. Quja igituL Dci avbcilidm Iprefto no^
bis c(l,maximepoli Chrifti Domini mpftcm,pcr
qviam princcps huias mundi ciedkus eft foras :n5
eftqu^d quilpiam rei ditfici^luic deierieatui: : ni^
hii enim €ft» amand difficile.

f
'
tmmiiM mm Iteiii wtiiJlim 4d l^k
^ '
finuummi ;
• • • - • » . ,

iigU onincf PttiBTB'REA ad eandcm reni petdiadcndaiii


adkgps oMto plurtcnaiii valcbic , fi expbpibicur , meceflahble-
wlnu^ obccmpcrandum clTc pr^fcrtim cum noftri^
gi j

^^"^poribus non defucrint, qui , fiue facilis , fiuc


TrilehJ^if
caj'7.& ir difficilis , lex fit ^ad falutem tamen ncquaquasa
*

^J^^''ncccffarikm c(fe, impic & magno ipforum malo


dicas^'l

que fcntentiarn^facrxfcripmr? teftiniOtiijsParai.



chus confurabic, ciufde niaxirn^ Apoftoli , cuius

illiaudtoritatcimpictatcm fuam tucri conantur.


'

t»c».i: Quid igicur aic Apoftplus^ Non pnvpu tiuni, ooii


circumctfionem quicquam elie t fed obfeniatio^
Ad Gz\.6. nem ttiandatonim. Dei. Quod verb eandcim fen-
<^fttnoua tcntiam alibi repctit , Sc nouam crcaturam in
2^1^;^ Chrifto tanrumdicicvalerc , incclligimus plane
earn nouam crearuraoi in Chrifto diceret quae
imodata. Dei6b(ertiac. Is enim qui habet maa^«
data Dei'ac fernac , diligit :Deam, Domino
loan.xi^. iptb tcfte apud foannem: Si quis diligit me,:
Quomoao po jYiQjiem mcum
fcruabit . ctfi iuftifi- Nam
iioiiioetradi carri poreft homo , &ex
impio fieri pms j ance-^
fine oiwbui^pjn,
fingula Icgis pVfccpta externis aflionibus
*
ictpleatitaiiieii fori noapotefta vc^qui pftr aefateifii

Digitized by Google
9 AK9 TERTlA. j^f
tatipne vtiqucajti cximpib kit iiifltus, niiiahi*'
n^i^m habcac >ariciiifa ^ adomnia tit^irepca DU
leniantfa. ^ .

'
•.
? / :
.

,.
N
E quid prxcetmiftat Patoichus , cuo fiddis
jy. i^,-,
Jpppulusadduc^turi vc legem fcruetj quam fim«^iimduiii»
,eius vberes , fiwue^qnc frucftus deinonftrabit:
,

iguod ^icilc pocijhtex i)s qUcTpfalmo centefim6


,

^J^cniJo odhuu) fcripca ilini: , probate, in co cnim


Icgis Dei laOdcs celebratur: xjualru hxc e(l trcl mj» PHwif
iima» .<)fiae Dei gioriam nraieftatcm mulrb^
s^mplias eirplicat , qudm decorl^ ru5, arquc ordinc
Faciant ipfa cilcliia corpora i qux vt omnes qua-
uis barbara^ natiodcs in fui admiratioricm ra«
piunt^ica <^iiiwuiWi4 vc rcrum omnium opificia .
Sccondttoris ^o^igtm « fapienciam I ais pbtcn-nf-i
rigma.gapfcant. Aclcxquide^ Domini i:on^cr-««cttnay{
fa'tanittias ad Deum.agnofccntes enjrn vias cius*
.& Dei randkilfimam voluntare per lege, conuer-
ti iuis pedcj noftros in vias Domim . Ac
QuijiTisrf^M.
foil tirncntcts Deum 3 vcre faptcQtes func ; nod^fe^'^
lUi dcinccps tribuUv vc fapicntisim pra^fter pa^-
pulis Hinc vcris gaudiji .& myfteriorum di-
.

uinoriim cognirione , ingehtibus prxterea vo-


l^pcacib^s % pi^miis , &
in iiac vica Sc in futa^
ro jixculo jlli cumiilamut ,quiDd legem obfer-
tiaiicj Ncc
icrb tarn lioftrx vrilicatis gratia,
quam Dei caufi, nobis eft fcnianda lex, qui
fu^mjioniinum gencri, in lege volunratem ape-
rtiit;quani^cum cetera? crca^ur? fcquantur, homf*
neini pfiit^i candcm CcHtxi multo ctt ^qums.Ne id ^emf.
quid^'m filentio urstereun^ , yef in hdc
maxih^^ Dcurii fttani fn hos cleiTicnnani5&: fum-.
mx bouilacis diuicias oitendiHe ^ qubdci&m (ine
at z vilo

Digitized by Google
371 CATECHIS. ROM# , ,

vUopr^mio nospotuiflet, vtfuae gloriar fcruire-


mus,cogcrc; voluit.tamca gloriam fuam cum
vcilitace noftra coriiungcrc ; vt miOd nomuu
-Vtilc , idem Deo <HWk glaripfUm. QjionUm i|x-
^

raaximum & pra:clarifl1rnqn:i eft , docrbic


tur id
9^tm.tM. Parochus, vt a Proph^ra vltimo loco ditftum eft,
muliam eflc,
cuftQdicndis illis.raributioncm
t'^^n^"" Nori cnim ilte taatin?i.tiobis bcncdidigncs prb^
HuiobfeniM niiBi fiiiit , qiMP ad w*cnatn. feliciifttjcm. jinagis
^SSS**"^ fppjaarc videbanrur, vt bene4i<S^ifiRiu$:in ciui-
rate , bencdidi in agro, fed cppioHi mcrces in
*
caclis , &
iDcnfura bona confer ta , coagitata , 6c
Matth.f, fuperfluens ptbpofica eft, .quam biis , iuftis &
aaiombus mercmur diuiiUB l^^terlCQr4^B
. ad*
iumcnto. ^ ; .

^7 QUO pA^UjtMoyfi ommtm kumm^^h


'

l«xpfrMoy que occdfme fmt LfYAcUtis fromnlgm} '


'
- •.

tibus u olim j^^^ fueiriti tamen qubniatin nami^omniiimiii£-


Knc^idiitibus multo ante imprefla, Sc confignata erat:
lius •obferua-
2tque ob cam rem Deus vniuerfos hoipiqes ilU
S^i>gaff'parercperpetuo.voluit;plurim prodcrit ver-
VixccuxL baiila,quibu,Mpyfcsminiftro,acquc interpifetei
^{lerkfumfiiitl Hebraeis promulgate eft , &
populilfraelicici hi*
ii\S?id" ftoriam, qiix myfterioriim plena eft, diligchier
breuitcrdc- cxplicare. Principio narrabit ex omnibus natio*

SS^Sijw nibus q\x£ fub caelo crant, vnum Deum dcjegiflc


ratio icgis
^ orcUtp habui t ab Abraham , qUem peregrin
SstcJd* nam effc voluit jnicrraCfetfiaant. ci}}tts ,ooflrcf-
fioncmcum cipoUicibfcw^^ tdmen fi^lUe, &
^orVrSiIti' poftericius ampliusquadringentps annos vagi

^ultSiSScu. fuerunt , antequarai promifTam tcrram incolerec:


rafi*nt,videamquaq9tdetnperegrm^ nunquam CUram
wlir,ac p?;. corom dimifit.
rraniibantquidemillide genreia
cat.i>*oiiiimc.gentem>&de regno ad populum alcerum , fed
Plbun.toft
nUU^

Digitized by Google
PARS TEIITXA# |7 J
lliini^liam illif iniuriam fieri palTus cft;iino verb,
ihregesanimadiiertit.priufquani autetn in ^gy^
ptumclcfccnderenr,virumpr5mifit,cuius prude-
tia &illi,& >£gyptij fame libeiarcntur. In itgy-
pto vcio ea illo^ benignicace.compiexus cft>vt re-
pugnance, , Sc4id iUotuin pcrniciem incumbenCe
Pharaone^mirum in mddafh augerentor:& ci^m
valde'affligercntur, ac tanquaferui durilliiTic tra-
dlircnturt duce Moylcn cxcitauic qui cos in ma-
nupocentieduceret. Huius proe^ipue liberatio-
nis in.inido legis meminic Doitiinus ; bis vef -

£go.fttm Ddminas Deu^ ciiiis; qui ecliixi te


terra i€gypri, dcdonpo (cruituns. Ex his verocurncusDOw
illud Paiocho maxim$ aniniaduertendum eft:
Vnam aDeo ex vniuerfis nadonibus deledtam, negicaamprt
onam populum vocarcc fauna , & cui fe cbgno-; ^mL^SSm
Kendum &colcndoni prseberet; non qvi6cr cae»'tiu»dcgartt.
tcras iuftitiaaut numero vinceret,queadmoduni
Hcbraeos monec Dcus ; fed quod ipfi Deo fic
piacuic, pptius vc genceni indpem &.cxiguam
augeret • & Jocupleurct , quo eius potentf a , Sc
bonitas hoiQor apiid omnes eflcc , illuftrior&
Cum ea igitur euet illoriim hominum conaitio, Deuuuw
ijscongluciqatuseft &eosamauic, ita vt , cum
,

C0c( D^minusca^U) & cerra^t non confunde-


recur vocari.DcjUS eorum;, quo cseteras g<?ntcS||^^„^
ad ^muiacionem prduckcarec^vr, perfpecfca Iirae- .

luarum felicitate , omnes homines ad vcri" Dei


fc eultum conuertercnt qiiemadmodum etian^ Rom^xx.
:.

Paiilus teftatur , fe, gentium felicitate propofita, . #


jSC vera Dei cognicione qua eas mttruxerac » ad
xmulacionem carneni fuam prouocace* Deinde
fideles docebit,DeumHcbraro$Pacre$diu pere- Cur Al»rahi
grmari paflTum elfe, poltcros etiam durilfimafer-
uitute premi » diuexariaue permifiiTe , ob cam rnuimcaUnu
xem vcidocecemur » amicos Deifieri, non mfi '^^^"^^^^
ji
I
mun- Mn-

Digitized by Google
J74 CATICHIS. ROM. ,

mundi inimicos , dc peregrines in t^rris; icaquc


uiDcifamiljanracemfacilius iecipi,(i nihi'l om*
nino nobis fit comune.cum mundoi; turn veto vc
ad DdctiiaiSn (radflati* intelltgcremiis , qtianr^
demam fijliciotes rtht ij^qiii Deo,quam qui tiiff*
do, feruiunt: cuius rei fcri'pturauos Con-jmonct.
2.Par.te. inquitcnim: Vciuntamcn icruicnt ei , vt fcianc
diftantiam feruidicis meacj Sc fcnnt\xi\s regni tcr<;
pwiiiui rarub Vtxicrtk explicable .pofk'stmpliiis qua;!
tamiongate-d'ri^aentis annis, Deum promiffa praeftitifTe, vt
yafoiuii. populUs fide, ic fpc aleretur. Alum noscnim
fuos Deus a fc per pecuo dcpenderc vuk ; atque
ineius bontcate omnemYpcm fuam coUocatc^'vt
Ciirm deftr- Plimi pracccpii cxplan^ribtie diclcvir . Ppfttemo,;
Ajjr- locum , ac tcmpus notabit , quibus h^c'lcgem
fauw^Su 'j»o- populus IfraclaDco acccpit ; ncmpe poftquam
cxyEgypto in dclertum vcnit: vt benc-
«i^sS!^ik
^cadtiuT fici) reccnus mcmoria aUe£i:us, He loci afpcricacesi

in quo yerlkbacuf iUecccritus, ad accipicndam Ic-


<2ssMo ft gem reddcref6r apcibf. Homines cnim mni^ m
uman»racc- Hic dcumciuntiir, quorum bpnchcentiam cxper-
^^^"^^ ;'.icque ad Dciprxfidiumconfugiunt, cum
^So*i»niiS*

^uo Hcec Mteltigcre fideles ad compledepdam


carlefh^m doftrinafn e6 propeniiorcs eflfe, qu6 fc
magis a mundi illecebris, 6c catnis voliiprdtibus
abfuaxeitnt ; (icur per^Prophcta didlum eft: Que
docebit (ci^ciam» 6c qucniinceirigercfaciet.audt«
mmi abl9i£t$i(Q$'4 i ^^ul fos ab Vbcnba^.

DE

Digitized by Google
. D E P R I M Q '
.

P R AE C B P T* Of
CAP V T 1 !•

• • • •

funi Dominus Deus tuus , qiiieduxi


tc de terra ipgypci^de domo feriiirutis, ^

Enitatvr hicParochus,& quantij poteft> Leginttor


cfficiat, vtfidclispopulushaec verba fcmpcr in jj/^^^*^*;^
animo habcar: Ego lum Dbtninus Deus tqus: cx uatir rotkr.

cjuibas ih^Uigenc , iegiflacbrem fc f reaiprem


habere » ^ quo 6c conditi fiuit » &^ ebjil|cru|ahcur
ttirequeiUud vfurpenc: Ip(e eft DnsDeus h'ofter^>
&nos populus pafcu^eius, puc's luanuseius. &
Quorum Tcrborum vehcmctis, frcqucns ad- &
moiiiuo earn vimhabcbit,vc ad legem jcolendam «

fideles pTQptiores reddantur » &


a peccatis abfti*
nc^nt. Quod auce fequi cur; Qui cduxi tc terra i^gifl^tor eft

Aegypn, de domo Icruitutis ; ecu ludasjs tantum raanttoitcr.


videcur conuenirc,Aegy prior udominatu libcra-
tis^ tamen^ iiioceriore iaiucis vniuerfa^ raaonem . ,

.^Atinus> inuUbmagi5 ad Chriftianps ho mines


pertinettqtti no i£^y pci^ leruitKte.fed ^ pee*
cati regionc,& potcftate tcncbrarum a Deo ere- a,4.coi.x.
pri, atqtie m
rcgnumfilij dileitipiiis fux tranf-
lari funt . Cuius beneficij magnicudinem in-
taenjs Hiereraias pracdirxic iUud; Ecce dies vc^Hi«r«i8«
fiienV , dicic Dom|tHl$ ; Sc laoh dicccur vltri, >

viuic Dominusj^ui eduxit filios Ifraelde ter*


ra Aegypti , fed viuit Dominus , qui eduxit
fiiios llrael de terra Aquilonis, de vniuerfis &
lerfist ad qtias ckti cos » dc tedwsm cos in
a ^ tcrram

Digitized by Google
C A T B C H I S. R O M#

57 6
terrlam (uam^^uam dcdi Patribus coram •Eccd
ego mirta pturatorcs tnultos^ dicit Dominus , &
OBgttpj^-pircabuntur cos: &qux fcquuntnr. Pater enim
dmin'z indulgcnnnimiis pcf filium fuum filios ^qui crat

^^gg^^difpcili^cogregank m vnum , vtiam non vt fcrui


ftautotonicpcccito, (cd mftitis, fetuiamus illiiii (andicace
Iwfu: *
& iuftiria
coram ipfo omnibus dipbus tioibrts.
C^are fideles omnibus tcntatronibus oppofi^nt
AdRM^. taiPiquam clypcnim, illud Apoftoli Qui mor- ;

tui (limuspcccatovquomodo adhuc viucmiis m


illo?iam nofumUl nqftri , fed cius,qui pronobis
mortu' c(l, refurrcfxitiii^c D^to1nU$ DeM
&

nofter,qai nosfuofanguinc fibi acquifiuit ;quo

modo pcccare potcriiiuis in Dominum Deum


noftcumnpfumque iterui-q ciuci affigcrcr Vc igi-
tur ver^ libedi &
eaquidemiibcrtace » ^ua nos
Cbriftus lib^rauU i dcixt exhibiieramus roembu
itioftra (eruire iiliuftin^, itaexhibcamusicruirc

^
Non liabebis Dcos alienos coram
*
. . . .

'
me- *
'

X Qmd hoc fr'mnm fuccftum obftmndm , fugmdimm


tmfUBitwl '
• ^
. ,

. P R o B| EM in Dccalogo locum pbtinere


t

quaud DemTiperrihenc , poftcriofcm ycr6 , qu?


pcoxiipttm^doccbit P^rochus t quia eoru quae
Cur' uxaa
Dca' pcrtinetproximo pr2ftamus,caufa Deus c(l;tuni enim cx
inprimiiho- Dciprscepto proximum dili<^inlus,'cum propter
reaebeant,de Dciim diligimus:eavcrorunc4npriontabiiiade*

•l!i?tT.rio.
rcripta^Secundo Ickro in verbis i)s» quae ptopoii*
ie oriu boltafunt, duplex xontineri pc^eeeptum oftendet:
Supi« prx-^^^^*^^"^ alteram iubedi,altcrumprohibcndi vim
ceptii primo habct. Na quod dicirar: Non habcbis Deos alic-

^^"^omm- coram me;cam habpt fcntcntiam coniuada^


-i. . veriunDeum coles^ atienis dijs cultum non

. ..4-

Digitized by Google
PARS TERTIA. 377
tidbibcbis In priori au tern concinetur pra^cepcu Aflrrm^trat

fidciyCpciySc charitatis.Nam aim Deum dicimus


nobis tide X
p.
. \ -, ,
t
immobficm, incoinmucabiicnu perpetuo eun- ri.6,chir!utc.
I ,

dcm nianenrcm ,lKiclcm ;red:c i?ne vlla iniqui-^^^^J^-^j^


lateconhtcimir ex quo oracuUs cius aflencien- naisfitc*
;

icsjbmne ipfi (idem » &


auikoriiaccm tribuamus cSiui id €«•
nccdTceft : qui vcro omnipotentiam , dcmen- n ieratione
nam, &
ad bene faciendum f-aciliratcm , ac pro- jSciicngitur,
penfioncm illiu^ coiifidcrar , purerirne fpes om~
nesfua^ in ilio no collocare? At (iboniutis 6c di-^J?^^^^.
Icdbbnis ipiius efFulas in oos diuicias concern* ara in uoifit
pletur ^ ilium poteritne non amare 3 Hinc eft iU
Iiidptootmium , hinc illaconclufio, qua in prx-
cip^cado mnndandoqne in Scriprura vutur
,

Dcus;Ego Dominus. Altera aiucm pr«ceptij^^gj^.„^pjjg


pars ilia; eft Non habebisDeosalienos eoram ceext pane
IDC. qua loqucndi formula l^^idator vfiis eft, 5^'^^^;^.
non quod latis explicate non cflet hac fcnteniia ^ctun « oif
affiimationepr iccpti , in hiinc modd ;Mc vnum Sn,,la?mMif
Deum coles : ii cnim pcus ci\^ vnus elt: fed pro- g fiator vfur-

Eter ca^citarem plurimorum ^ qui olim verum fe ,

>eum cotere profitebantur, 'multitudinem ta^CmnvrnDei


men Dcoi um vcnerabantur : cuiufmodi inter
Hebr^ros ipfos permuiti fnernnt , qui vt Helias
tninaidi.

CIS obijciebat j in duas partes claudicabanc^quod rhmump^*


& San^aritae fcccruni , qui Deum Ifraelis* &««p^»
>t rr* * i« omnibus cit
*

Decs gentium coiebant • His explicatfs adden* aignius&^rf


dumerit, hocpraxeptum , elFc omnium pri-
miim & maximum non ordine tancum ipfo,
, :

fcdrauonCt dignitate» pr^eftantia. Debet cnim Qyanmam^-


Dcus obtinereapud nosinfinitts partibqs mato- « P^i"'*^**!^
rem^qnam Dm, quam regis charitate,, &auc]:o.
ritacem Ipfe nos creauu , idem gubcrnac, ab eo
.

in vtero matris nutiiti, atquc inde banc in lucem


edufli fumusnpfenobisad vitam vi&um^uetes
^
fuppeditat neceflarias«
if Q«f

Digitized by Google
378 fATBCi^is, KO^.

P £ccAMT in hoc pr^ceptu, qui fideoi, fpcii\^


& ch^i^rtcat^m non habenc:aaorum pcccatum la--
f iilime patet.Sunt cnim in hoc nomcro , qui in
hxrcfiin labuntur^quj no crcdiincea, quxfandta
mater Ecclcfia crecienda,prnponit; qui (bmnijs,
augucij;^ ca^terisque vaniliiiius rebus fidem ha-
bent) qui de fua Jalu tc fpenrabi j[ciunc , nec diui«*
lue Ippnicatf conndiint y qui diutti js cantura y q vu
corpoiis valcrudine,acvinbiis nituntur.qua:fu-
- iiu^ab ij^explicatarunc^qui.dc viujs^' &C pccc^
tis (:9nrcupfcf unc. -

4 Ai^rfuim hm frdcepo culm qui tx uceft% Eichfi^ ^


w^?o* H I V D ctiam in hums pra:cepti expficationc
fanaorum
^jLjuurum^uc
u accurat^ docchdum eft , vcncraiionem & inao-
caUoncm fandorum ,
angclorum » acbcatarum
rrid.syn.M. aniiiiarom qux caclefti gloria i>erfrttuncur y Ml
,

€iomi{rx%' ctiam corporum ipforum;! {anaorumqae cineru


«cfcf. 2 J. *fui>
culrum,que (emper Cacliohca Ecclcfia adhibuit,
?n"^a?4wfto h legi non repugn are. Quis cnim adeo demcrn s

Steoaiho crft,qll^cdkcnte^^^^^^ ncfeprorcgcquiiqaam


noremcbri.* gec^ttauccegio cuku;atqae honore affici p^^
nizni finals
uijitiir conrinu6 purer iiolie rc?cm (iiisvc mi-
Jiquijspicdc- giitratibus honos deferatur ^ Etn enim angeloj

VMcmrcfi. Chriftiani adorarc dicuntur exemplo f^nStovuni


pof^remxpar vececisteftamend , non earn umcn iihs venera-
tu acorat.
tioncrt adhibenc , quam Deotribuunt . ^uodfi
Ai.oc.i9. Icgimus interdu angeios rccuftflc, nc fc homim?s
Apocia, venerarcntur; eofecifle inteJligendum eft, ou6d
^l^' eiim honorem haberi nolcbant, qui foH Deo
YTim.s
debereiur* Spiricus enim ian&us, qui aic; Soli
iVuul^* Deo honor &c gloria j idem prscccpit , vt honore
parentes> &
femoi:e$ afficcrenius. Sanifti prarre*
rca

Digitized by Google
feavirf,aui Deoih vmifn'coicbant,rege$taiDen» Quiafltido**
Vt d^m dminis lttcris«adorabant ; id eft , fuppli-
ce^ vcncrabantur 'Quod fi rcgcs , per quos L'par.i?/
.

Dcus mundum gubcrn''^r , ranco honorc affi-^^ST***^


cidntur , AngclicK fpiritibiH , qUos Deus mini* ^ •*

ftrosruoscfl?fvdluic , &qUotom ^'oera'non mo-


d6ad EccJcfi«fu«,(cdctiam ad rcliquarum re- j^^J^^ aTgl^i
rum gubcrnationem vriciir quornmquc bpciatte mkmcI-
,

maximis turn aninicT , rum corporis pcriculis


quondielibcramur,cciam (lieoobis i\\ cofpei^u
Qon 4^nc , tantomaioremhonorcm hpn habci-
mcriccs dignitatc re-
^l'""
gtbus antcccllant? Addc chancatem qua re angdiwj^
ipfis
pos diligunr, qua duftt pro ijs prouincijs qui-f^Juuff^
bus pra:iiiac « vc ex fcripcura facile inrelligi- ^Uan^io.'
cur., preces fundunt: quod ^riJi^T^ prarftarei|5)
auorum Cqpt ip(i cultodes ^ ijc 4ubicaodutn qiiU
cm eft : rioftras enim preces Deo offerunt, &
Jacrynias • Quamobrcm in Euangclio do^uir ^^"^]Jj*jj^
jDominus pmillos fcandalizandos non e(rc:qu6d oecnmu
Angcli.comrn in cxlis , femper videnc facicm
Patrts qufin V^tjsj;!^* Inuoc^ndi'itaiqiie ftitiC;

quod pcrpptuo Ueum inruentur ,


&: &
patrq- Angcu inu«#
cinium falutis noltrx fibi delarum , libencifli-
jne fufcipiunc • Excanc diuina: fcripcurae tefti*
monia huius inupcacionis I iacpb enim ab An- Gauiu
gcio J qui cum iuifi|;ac|is fuerac > pccic fibi bd . .

nedicar, imo edam cbgit: (e^nim non ditnifTu*


xutn ilium profitctui: , niCi bqiedidione accc-^
bw tricquefolum fibi abeo , rufi quern intuc-
D^ur«ieciA^ CO eciam quern mimme videbar,
turn cdmdikk: Angelus , qui er^tr me de cun- Cen.4t.
-
.

dis malis , bcnedicat puerts iftis. Exquibusc-f*"ft^o^^^^^


nam tantum abeflTe , vt (an^tis, reiiHuiarum
colliei poterir
,

aui in
Domino doxmierunc, nonore amcien- honori
*
is^acqaciauMaudi^t& iacri^ coxuinr«Iiquiis»>^

Digitized by Google
58o CATE C HI KOU. .

cincribus^ue vcnerandis Dei gloria minuator^yt


vt CO maxtmb augeatur « quo magis hominunf.
fpem cxcirat, contirmat , &
adfanctoram imiti-
lioncmcohortarur. quodofficium Nicarnoalte-
^^'^ Gangrcnfi, acTndeniino ConciHj ,& Ian-
^*i!SLfi2*
1^; dtorum Pacrum audoriuce comprobacur.
'
'
^ Vude lUd fdn^mm vmmdtk 'mnticstia in, Etckpsm

fit ad refucandos cos infinidl'ior Panv^


ehus, qui huic vcrirari aducrfanhir* &ndos Hic^
j^^,^^ ^
ronymiim contra Vi^ilamium, &
Damafccnum
«!cotihoaicpotifl[irnum legat. ad quorum rationcm, quod

llSii^iig^ifi
caput eft) coniaeciido accedit ab apoftolis accc-*
WC2VO ex pta 9 &
in $cclefia Dei perpeniA retenca , €ob-> &
dft^ne m^^'i tcruata « cuiusrei 'quisrnrmiu^ aur clarius rcqui-
«it. rat argumentum diuini ftripturse rcj|tmonio,
4tstic cde" q"3P faiidlorum laudes cekbracadmiraWIirer?cx-
^^"^ cnim quorundam fandorum diurna pr^co-
*""**Sto«*' *
nia: quorum laudes ciim facris lircris celebren«
Scci&4t. .tor ; quid eft s qdod iilis (ingulareni honorem
.* non Kabeant hotnffie^? Etfidb eiam etiim can-
bis intcrcc- fam magiscolcndi, &
inuocandi fbnt, qu&d pro
4iiii^fbtfquc
f^^iQ hominum prcces afliduc faciunt , multa-
taiunc due eorum meiico &
gratia »Dcus mnoscon-
fert benefida. Si enira gaudium eft in czlo fuper
vno peccatore pdtnitentiam a^ente^ nonne etiam
carleftes ciues pamitentes adiuoabuht? nonne ro»
gati &
peccatorum veniam impetrabunt , &<:6*
ciiiabunc nobis Dei gracum?
« * • »

6 fpffiafcimne Wla fanHorum mHocatio ex qnaddm mdl^

obieAionU S T dicatur, vta nonnuUis diatun^rupcruaca-


S^^^""* Ileum eflefimAomm patraK^iuoni.»iq!4^d Qgus
fine

Digitized by Copgle
PARS T£RTXA« 3^1
s. Aug.qu^
fine interpret frecibus noftris occurrat: has itn-
pioriim voces inarancti Augultiiiiracileconiun- &fcr. i.&4»
cunt, muka Dcuninonconcederc, nifi mcdiato- ^J^^IJ^
ri$ acdeprccatoris opera , &
olficiu^n acccflcrit. nifi preccs

C^odjlluihibi^Abitndcc & lobamicorucxc- i^^SSi"


{lis confiroiatur : quorum peiccaca cipn tuG Abra conccdit. ^

atp , &
lob precibus cbndonauiu Si vcr^ etiam liS!;,!'
affcratur, fieriinopia, & imbecilliwc fidci vt Aitcrij^^i
,

ifaniijos inicrnuntios i & pa:r mosadhibcamus:


iquid ad illud rcrpondebunt Ccnmrionu jcxcm*
^^9 illoiidcipqccohidi quod
i|ai yc^lio (Sugvilari
>orQ;Uiifs ampclrtiuictieniores camcn Iiutepriiro mm^u -

ad Saluatdrcm tntfitf vt laborabci puero iaiutem '^^^ •

impctrarcnu '

An Mmd Jit m^mtiuum Cimjlo l#ifanSorm . 7

r E T s t farcndqm eft vnum nobis mediatorem A4Hcb.%


propofitum, iGluiltum Dominum, qui fciiicct \'
'
V *

'
vnu5 nos per fanguinem Pacii caeJefti reconcilia*'
iiit,&» quisccrca rcdexnpdone inUenta, Icrtocf .

in fanAa ingrdTMS, pro nobis mcecpellare no cot


: ikt \ camen nuUo modo fequi potcft , quo
tnmus ad iandtorum gratiam confugcre liccat. ' • •

Nam fi ^roptcrea fubfidijs (andoium non li-


ceat, quod vnum palronum habenius Icfurn '

Cluiftum,nunquainid conuniiiifct ApoftoW^ • -


ycieJDco, canto iludiofiatruniviucnaurapreci^^^
busifliuuari velleti nei)ae ciiim minus viuorum
'prcccs;qu5tncorum qui in ca:lis runt, fandorum "

<leprccatio , Chrifti mcdiatoas gloria, & digni- *


. ucemiiiuiiinijjc^cnjt. .

Vndemm rtliqtmmm nium €4it6mdtm'^ ^«n<^^^^'>


- ^ • -on nor ft istto*
C VI fidcmnoa faciant & , honoris oui farv f.'^^"?^^^^"-
ills acoctur, cc patrocinij , quod noftri caufi fu- «*»»tis crpc

Digitized by GflUgle-
3i% hAT E CHIS* ROM*
fcipiuty m jrabilcs cffcAx res ad eorum ftp\ilchrj>,
& ocuIis,;& manibu5> mcmt>risquc ofnhibu.s ca-
ptis in priftiaucnftatum rcfticutis, morcuis ad vU
* ^ camieuocaus^ ex cbrpoiribtis hominum eiedtis
d^etnonijs? qnx noh audidTe^vt rhulci, non legidey
ikinKeprntt. vt pturimi giaiifAilrii Viri , fed VtcfiiTe, teftes locur
A«^jfJi.acP'^^i'^''"i^i"^i Ambro(ias,& Auguftinus liccris
ouu.Dci.c.jt. rradidcruru-Qj-iid mulca? fi vcftc s, fudaria^fi vm-
salffotvtnre- bra fail dofum , pnufquani e vica migrafcnt , dc«
iiqiiiarii qua- pulic morbo??, vircsquc fcftiiait: qutsiandem nci

ciiiti ifi frpiilehrum BlUci,' ciui u^lo corpore


fubuoreuixiu

Non facies tibi fculp tile neou^ omne ii-


Auf .fu^Exo, militudinem quse eft in carlo , qux in &
P'^iifc*!" terra deorfurti , neqiie eorum quae Cunt
^ht^ccmc^- inaquis j fubC€:rf4> Noltl ca,
'

nCqUCColcS.
'
tiwninrrajce ^
ptorundiftin- * ,

txurUb^lV 9 ' ttnimlM h^c vitU fnni Mcafi^^^


verVaqiitvei Qj? ^ ^ '^^^ alccrimi pr^ceptum exirti'ma,-
^

prfmiii vei tcs, duo poftrcma ipfa vnins pr^ecept^ vj contine-.

volucrnnt ; vc S. Auguftinus lU^cxtrema dim*


ictetur praccc- ygj h^aJc ipfa verba ad primdm praeccptum pc^ti.

«ur:EgofuiTi nere voliiit. quant rententiam,qtiia in Ecclefiacc-


Pds f>euf Icbiised, Iibcnrcr fequimur. Etfi in promptu ra-
;.<iotis. &c. iio eft lib. vcriiu ivi^colcntancum fume, pr^miu^
ciiiusq; cum primopr^ccpcocoiungi*
t!ii*to4fuus^ pcenam
^Ifntemok
^^mrfw hoc fuuftum fugm , rec^/m in E(rll«
jUimffnHmvjm?
Nemo extfttmct omiii^o pingendi,fingendi,
auc(culpcdi arccm hoc ^r^ccpco ^ robibcil. iiam

Digitized by Copgle
• ••••«,
inrcnpturis j iiKTu Dei ,fimulacra, & in^agines ^^i^;,^
cffcdkas Icgiraiis , Cherubm , fcrpcntis xnci.
fapcre^ igitur v. t irpagincs ob cam rem vctitas in- ^J^^jfJ
terpretebiiir,nequid limiilacns,quafi4ijs»coien-
dis , dc vcro Dei culm 4cttahcrctur. .
.
nirveiprohi-
^
Qmhtu pr jLftrtim mdU fit imgMs^ie^ dlmum nnnUn ii \

, Dtviiic i.potiOimuni ratiohc ^uod a4|tpc JJ^JjIig^^Jj


prapccptum atcinec Dei maieftacem ycheroencer %iV£n^tca»;;*
Ixdi pcriTpicuum eft: alcera,fi idola, &
imagines, ^^"^J^"*^
tanquam Delis, colantur , aurcredatur ineflfe in Pnauiratia*
Hfsaliqitldiuinitas , vel virtus , propter quam
(inc colendo: , vel quod abcis aiiquid fit fecfrnr^
dum , vel quod fiducia fit irnaginibus fi^en^.
da » velud oltm ifiebat igencibus , qusin ido-
lisfpem faam coUocabanc , quod pailim facrsc
literae reprchcndunt altera, uquis conecur di- sccuaa* r»»
.

uinitaris formam aliquo artificio effingerc, qtiafi :

^orpqceis oculis confpid^Vcl coloribus % apt fi«


gurisexprimipoltjt.Quis cnim Deum, vc in- Datmnr.nv
quit Damafccnus , qui fubafpcaum ih>W cadit, ^/."y^"?^
' .*
qui corporis cxpcrs eft, qui nullis rerminis cir- -

cumfciibijncc vllafiguradefcribi qucat,pofIitex •

primere? quae res in altera Nica?ha Synodo vbe-.


rittscxplicatur. Pr«darc igicur Apoftolus, cos^g^,^:
(nutafle Dei incotruptibilis gloriarh in fiixiilita-
dinem volucjrutii , quadru{iedttni«:ac(crpencuni«
dixit, hsec eriim omnia tanquam Deum
venera-
bantur, cAm illi haruni rerum imagines poneret-
iQupcircalfrnclirx, qui ante yitulihmulacrum cla
fnabant,Hi funt £) ij tui Ifraelyqui teeduxerunc dcsx^u^
t«ra Acgypti;idololatras furitappcllati,quia rau-
tauenint gloriam (uWi in Amiljcadinem vitoli
conKvlcntis fenUm»

Digitized by Gopgle
SS4 CAT£CHIS« ROM*
1 1 QjOi Igitur eft poflinoris ijtiM f4rm fuafti [c(^ftUi

p^^o^ CvM igtcur Dominus dcos altenos coUptm^


hibutifet^vcpenimsidololatriain rolieret« ima-
FdaUtnrpxo g^ncin diutnitatis ex xre duci, aut qiiauisalia ma
i«bcre,o6&- tcfia fieri prohibuit quod Efaias dedarans in-
:

^umiw^- ii nilcm fcciftis Dcum, aiit quam ima


gincm ponens ei? Acque in hoc pra^ceptu haoc
A^u ientenaainconcmen^pwterfandoruin Patrum*.
fcriDtai qui eam,aiienia(lmoduinintepuma Sy-
nowcxpofitumeft^fic inrerprcrantur, ilia etiam
p$ut.4« Deurcionomi) verba flitis declarant; vbi Moyfes

popuium ab idololatria anertere ciim vcllet, aic-


'
bat: Noa vidiltis ailquamiimiUrudinetn in die,
3iia locutus eft nobis Dominus in Horcb de roe-
KO igiMs .(^od fapienrtflimus legiilacotideo dt«
xit,nequoerrore du£ti dtuinitatis imagine fin-
gcrcnt, Dcucjuc dcbiiua^ houorcm rei create
wibucicnt.

. ^ N^iEi M 6 propter ea, q\xx nunc fanr di&a,c6ii<*


.

niiaiis pcrio>rrarcligioncm Deique legem quicquam comim


*"»«*WOF»pucec 5 cam fandliiliin.i: Tiinitatis aliqua pciioiia
rjonvtdunni- ' /• • •

i:atem,f«a vt quibuid.ini iignis cxpifmirur , qnartam in vc-


in nouo tcilamenro appaiucrunt. uc-
»ropnew!^ tcn,quam
•xjirimaiic. mo
entm cam rudis eft, vc ilia imagine diainica«*
tern credac exprimirled lUis declarari doccat Pa-
ftorpiopriecatesaltquas, autadltones , quas Deo
i>an.7. iribuuarur;vduii,cum ex Danick pingitur anci-
qausdictum m throno fedcre , ante quern iibri
Detpatrif

apcra func \ Dei ^ternitas &c infimca (apiecia figni


ficaeurvquaomnes hominum &cogicacione$, &
aftiones»vc dc ijs iudtcium ferac^intuerur. Ange<*
anfdonn lii etiatn turn h u maha ()>ecies, r um alx affingu n- •

turjvt infclligant tideles quam propenfi fint in hu


maaum genus»Ck caaquam parau ad miaii^cna
Do-*

Digitized by Google
Domini cxecjLicnda omncs cnim
: adininifti .uo-
rij fpintas fuiu piopccr cos,qni hxredintemca- AaHcbr.t.
piunt falutis. Columbx vcrolpccics, Sc lin-
gur taii<)uam ignis in Euan^dto ,& adis Apo- umh^^
Uoloruoi^quas SpiricusrahdEi proprictaces figni- lu"'1*
ficent .multo rtotius eft, qu:uii vcoporrcAt pliirii lojmAt
bus verbis crxplicari. Arverociiai Chrillus Do-
m 11 us
1 eui s q u c a n iti ii n a &c p a r fl n a iii tcr^ ctonim homU
V t i i i r i

caeteriquc omacs ianili, hiimana pricditi natura,


human.im fpcctc §e<Iciinr| eo runt imagines pin* inuiritiu vrm
gii arquc honoran non modo hoc prarccptd irt-^
tl^iucbmi''*
tcrdidhim nonfuir>fcfdcriarn fandum, Sc graci nT^^Jripfrt.
animi cerciiflmum argumcritm Temper habicum ^ 'ff?*'
cftrqnod & apollolicoriuu tctuporum inonnme- hi'iLE^d.ci.
ta A' oecumenical 5ynodt, &
cocfaneimuiionifn^^^jj;^^^^^
tdodKHmorumc); Pactum lacer fe conlemiedam
.cui5.wi»ao*
fcripta confiirmant.

N
o K foliirn aiucm licercin Ecclcfia imagines
habere , 6c illis honoVcm &
cultii adhibere, oftf-
det ParochttS)Ciimhonos'qui illisexliibecilr,re> Honos?m«.i«
feraciirad prototypa ^veriini eciam maximdtid(^:
lium bonoadhnnc vfque diem fa^ani dedara- rcfmwi^^*^
bir; vc ex D.xmafceni libro, que in de imaginibus
cdidir ,&repti!naSynodo qiuteft (ecunda Ni-^.
,
^
^^^^
caena»inteiligitur.VeiU{n quiaianitiflimuquod-
qucinftimtuni hoftishutnani generis fuis Fnu-
dibu$,&t'^llactjsdeprauafeconcedic^(iquidforti
populo hac in re pcceatufiiertt , Patochus Tridi ^iJoarca^^i
toncilij dccrcciiai icciuus qu vid eius fieri gincs error ob
,

potent ,^ftiidcbiccorrigerc.acdecrecum quidem aomelSorrli


ipfum cum res tulcrit , populo vinterprecabitur;«at"f-
turn rodes, Sc qui imagmum ipfaruni inftitutum VutWyHt^
ignorant , docebit, imagines fadas ad vcriusquc ^^h^''^'^ 5^-
tciUmeati cogaorcextdam hiftoriam , atqae eius ran^n^

Digitized by Coogle
CATSCHIS* HOM*
mqmoriam identidem rcnouandam : qua dim**
Oils fit le^nafum rcrum mem:>riaexdrat!,ad colcndum ai*
p"pV".f,^ qucamandum ipfam Dcum vchcmciuius inflani
mcmur: fmft >rQm quoqiic imagines in tempIiS
poiius demonltiAbil ; vt &
colancur, & exemplo
iDoniti t ad eonim vitam ac inoies nos iplbs
^confirmctnas*

Ego fum Dfis Deus tuus fortis, zclotcs.vi*


iicans iniquiucc pa tr u tn in tilioSi ia teN
. tiam &:quarcam gcncrationem eorum,
c|ui odcrunc me } &c facicns miicricor^^
4iam in aiilliaij^^ qui diliguQ erne
cuftodiuotprasccptamca.

D vo funtinenr€iii«|partehaitisprcccpn di-F

ligcnrei Gxplicida pnniiuncit,nuod cdiobfuin-


mum fcclus pra^uaricationis primi prcrccpti, arq;
hominum aa id committcndum propcnlioncait
zptk hoc loco parna propqntcur , communis u«
Muim'^^rlJl^ nacn eft omnium apjiradix pr^cepcorum • cm-
ptoracii p«. nis enim lex ad prsecepca (cruanda homines
navel preniu
aux vWuicii pa^na, & pr^mio inducu nine -n can /^^cquen-
^ ; j •

.
i_ •

ill

3dinir» & tes in faciis lucris & crebrx Dei promiirio-


,

hiccxpcimi-nes. vt enim innumerabilu ptne vctcns tcfta-


t^- mencic^itimonia prscciipiccamus » in Euanae^
w.itth.if. lio (criptum eft : Si vis ad vitam ingrpdi^ wtj-.
^c.M*^tf. tia mandara • Et alibi; Qui facit volantatem
Patris mci , qui m
cxlis ci\ , ipfc intiabic I'A
* ^
; regnum c*Tlorum Turn liiud: Omnis arbor,
.

; •
<]iKv r^.on facit frucl:iim bonam , excidetur,&
; in i^r^em mittecur • £t :,Omnis qui irafcirur fra«
uimo, reus emiudiao« Acque alibi: Si ooa
:

Digitized by Google
dimifciritis hominibus, ncc Pater vcftcr dimittot

A LT B R V M hicexplicandttmcftt qdodton^c
aluracionc pcrreCri ^ aliacarnalcs homines hanc pcrte»rti$,tiia
nppru'Jiccni cdoccndi flint. Perfcftiscnim , qui minibus
r,' T poe*
*

&
. •
I

IpintuUci .iguntur, cique prompto , aLicn piTu*-/ca-


animo parent , iniUreft cutufdam l*«ttifi«»i nuar J^^^f^^J^
tij & magnum argumcntutn jjropenfe in ^osri a- ct.

dm inos voluntatis. agnoiTcunccmnfirulanianrifli- p^/feiti aiid


mi ciiram,quinunc p^.-Emiis jtlunc pa^nis ad to poena hie
Dtfi
fui cukum '& vcncrationcm homines prope com t^^^i^JJ^^
pcllar. agnofcunr immefam cius in fc bencuolcn-
riam,qui(ibiimpcratc, ruac];opci?aadd,iuinino- ^ .

mi»!»is glorfani vti vttit.neq$fblum agnofcuntyfcd


inigniTpe{um,iilum^e^m()i^ vuic,tuteat;ecia
daturum virtrs,quibuslegiipfiuspiirerc polfint.
At carnalibas , qui nondum fpiriru rL'riiitutisli-'P^?<^»at«fct
cran runr,mai];isqiie mcru paMiaru,quaiTi aniorc quomodofint
vircucis abftincni i peccatis^eius appendicis fen-
Ills graui acetbus eft. quamobre funt pij^ex-
horractonibtisrableuadi;0(vqiio lex fpedat, qua- prxceiuoTub
fi manuducedi; Parochus aute^quotiesaficuius '*;;'J*i*<»*^n-
expiicandi pra^ccprt occafio luciderUjCadcm h^c ptaVIi r2ti*
fibihabcatpropckira. -
«

'
Carnalibvs perindcacfpiriniaHbns duo
imprinii'; qu.ih aciilci funt admoiicndi,qui ad Ic- cxcitat
i>eus homi-
ficm obf<:ruandi luc ipia inappcdice pofiti homi-
ncs maxime incKcnt.Nam quod Deus forttsdi- obftruttjon^*
ctmr,idep diligeti^cft cxpl!candii,qu6 caro r^pev;,5riMrtu«U
cjiix terroribus diam^ c5minarionis minus c6- ic^tnatwr fit
rn "merur, vaiias fibi rpf-a rariones fingit^quib' ira
DcicfFwi^erc, jlc^fpolium pceaiiu vitsuc pofllt: lumptiotraji*

Digitized byt^Opgle
}8S € AT EC HI S. ROU*
cuiaurrm ccnop: rfunriimcft,Dcumforrcmcf!c;t
Fai.x|S« illad magni Uauidis vllirpai Q^ip *bo a fpirnu
;

Cftrnaiii ti- tuo,& cjuo a facic tiu fugia? Eadc quoq; diuinis
ttwfenwMU-intTrdnm difK(aj^romiffis» cantas hoilium vires
cflTc credit , vtad fuftincndum mmime parcm Cc

efTcexiftimcr. At firma, Sc ftabilis fides , nihil tf«


tubans, cuui dmina vi,aL virtucc nitatur homi-'
,

yftLxtf.; . ncscontra rccrcar>ac confirmat: inquic cnian


Dominus iliummacio mea , dc iaias mca , qucai

gtcunAiim ti
A IT F R aculcus qiio incitantnr homines a<f
ic^soucfua- diuinselcgis obfciuationtfm , zelus ipfc diumus
Slcmumdi*' n^nnunqiiam enim fiomincspurant Deum
xciuf aiui- hununaaoa curare, neilludquidemjegeipfius
ierucmui , an negligamus : ex quo (equi tur ma-
gna vitx confufio. ei^Q ^uceni Deuni zeldtem
€reJimus,eius rei mcditado^tli nos in officio
con tine c«
CmfmUizjtUsDeoeJtattnhnindiii'}

~Z EL V $9 qui Deo cribnitar,nu!Iamanimifi^


gnificat percurbatiofKRii fed diainu illdm amore
ik chariratem « qua Deas tiuHam a fe antma pa-
ntur impmic toinican: qujcquoc auteixi ab co
fornicantur, pcrdit. Eft itaquc zclii? Dei , tran-
quilli(liniacias,fynccriifimaqueiultu}a,quaant«
sna 9 faifls optnionibus, prauisque cupidtratf«>
buscorrapta^ repudianifi &4Oeiconiugi6raii<-
qoaadurcerareinoiiecun At verozchimnuc Dei
iiiauiiiiaiu ac diikiilimn experimurjCiVn fumnia
eius,arq; incrcJibilis in nos voluras zdo ipfo dc
monftratur. neccnim auc amor ardennor inter
homioes» aut inaior,ar6liorq; contundio^quitii
torunij qui comugiocopulaciliint^ reperitur*

Digitized by Google
PARS TERTIA, }$9
Ij^itur, quam nos v.ilde diligac , cftcndit Dcu$»
cum crcbro ft> vcl rponfOtVc-T marito coroparans, ^^^^^ ^^^^
Mtotem vocat 1 Quamobrttn docear Parochus, diumt bon^.
hoc loco ik diuini culms atquc hone ns cupi- , , hA^Jlrcsdl*
dcs homines clTcdtbcrCjVt zclaccs pouu$,quam dcbuuxu
amanics ,iuredici poli nt,ilhiiscxen^f lo qui de
d ipre,ztlo,»inc|Uic,zclatus fum pro Domino
Deo exerctmuni Amo veto Chrilluin ipfum imi- ^
tcnrar , cuius illud eft ^ Z^lus domus tux con* j>cai.6u
medic niC. •

N f M R V M no inulcos pcccatores
i paflTuruiti
Deujtrfeiffc
Deu,(ed fos vcl tanqua parcntcn; cafligatuii^vclfowiiMiiMU,
tanqiia ludjc c aci ircr,3c It ucrc lu i os annr.at.uer- 1^ "unitJIll!**
fum. Quod aho ill loco (ignific.ins Moyfcs : Et i^^w./.
fcics,inquic,quia DnsDcLstimiipicclVDc for
lis 6ctidcliscuUodicns paAu,& nulericordiadili
gcnb^le,& ii$,qu] cuftodiut pr^ceptaeius,in mil
ic gcncratfones, &
reddens odientibits fe ftatim,
& Iofuc,N6 J oteriiis,inquu,:criiireDno:Deus loflww?*
cnim fancius,&: foi tis amiJamr til ncc igno- ,

fcct fcclcribus veftris ,atquc pcccatis: (i dimiicru


CIS Donnnum,& fcruieritis Dijs alicius,conuer«
ici fe,& affligec vos atque fubuercit.
»

<^omiM{o t>im vifiiaifteuttd fatrm In jlfips, in f ciimiii


^^

Do c EN D V s eft populus cominatjonis poc-


nam ad tcrcia, quartainc|ueimpioru,& facjxioro^
fprugcnerauonepertini?re:non qood pofteii6re$
xnaioru rcelerum pa nas fempcr luantifed licet illt, .

liberiq; eorutn impun^ tulertnc , no < is lamc co-


rum poftcritas iia Dci^vci panam euicabit:quod
lofi? rcgi accidir : huic cnim propter finguiarc . ^
picu(c cum pepciaiie(I^us,idcdiiiciq^»vciu pa<^
b 3 in

Digitized by Gopgle
l^O CATieRIf. ROM*
t«ffir*i4,}f. nirepulcrummaionim ruoruminfcrrctur, ncvi-
dc:rr( conlequcouum ccnipoium aiala,i^ua>p£0-
4. eg. pjV|p
Manallis aus impietacc»iud^ & I c
i ufaJe crac
eaetttura.eo morcuo^ pofteros eiu&cft vino Dei
confcquuta,fic,vi ne finis qiiidem lofi^ pcpcicc-
Obie^ionis fit. Qua aurcm ranonc haclegis verba icauniiae
*****
llli, que eft apud Propheinm , ncn aducrfcniur;

BsoOuxt. Aninia qu« peccauciic, iplk mpriecur ^ian^i Gic-


gorij auCkontas , cuiprclimiis omnibus andquis
patrtbusconfenricns,aperce oftedtt. inquitcnim:
Quifquis praui parcncis iniquitate imitarur,ctii
cx L lus delidlo conftnngiuir: quifquis aucctn pa-
rentis iniqiiiratem non imitatitr^ncquaqua ilhus
<leli^ograuatur. vndc tic>vc iniquus filius miqui
pacris np r:>lum fua, que addtdxr, fed etiam patris
fcccata pcrfoiqat} chvn viiijs pacris, quibiis irarii
)omiqum ro iL^norat, fuam ctiam nnalitiaiu ad-
iungcienon fu;mK)ac:&iuftiuncft, vi qui Tub
dirtrj£lo iudice vias parentis iniqui non riincr iiiA
tMfi, cpgacur in vua praTcndy cua^n cuipas parcn*
2>ei mtf^cor m iniqiii petfoluere.CommcmorabirdeindcPa-
ailmrtiuMi rochus , quantum Dei tuftitiam fupcreceiufilcm
fagcnu bonitas ,ac mifcricordia irafcirur ttrtisE , quart<j-
qui^ gcncraciomDcus, auiwiicQidum vciq ia
milliaimpcnit.

, cinftrnml

In CO quod didlnm cfl: ;eoi«m, qui oderunt


jneip?ccacinugnicudouUcdirur.Quidenirn tia-
gitiofiuStac deteftabilius»quam fumnia ipfam bcv>
ililaiem, fumma ventate odift^sBHoc vero ad om*
nc/5 pcccatorcs iccirco perrinc't,quodqucadmo-
dum»qui haberniandaca Deu<Sw(cruatca^Dcu dt-
lii7ir;ita,qui legem Dm rontenic,& imndataciui

Digitized by Google
PARSTIRTIA. 5^1

E X T R F M A hxc paruciiiakruandjE If gismo- nuukfj^u!


dum ac rauonem doccr. ncc cffe eft tniirijcos qm^«»f"<'*-
legem Dcilcriianr, eadcn^ chanratearouc aaiorc yria. syn.dc
auoiD Deuiunr.ad ems<>bediencia>adduci: qux^^^^^^^^^*
cinccps in fixiguiis pr^ccpcis comemorabuatur*

DE SECVNDO, ,

.
P R it C E P T O,
CAPVT 111.

Non aifumcs nomcn DomiQi Dei tui.in


Yanum.
Cut Dm hanc legm iifiio ifpiR nmmi hmd»d9 jtM* I

Qv A M Q^v A M primodiuinjelcgispr?ccpio,f^^^^^^^
quo Dcu pic,landcq;cokrciubcmui»hoC|quod amriiuuii:
Kcundo iocofequitur,iwceffanbconiincrur;(Na^^'i^^^
*
qui fib! honorc cnbui vult,ide poftular/c, vi (lim-
iii o bono rc profcqu aniui , ^ o h bci a ue
V ci b oi u i i

coniraiia; cnod ilia Dni verba apud xVlaiacnii


apene indicant; tilius liouocat pacrcni^ &c fcruus
4doiDinu^ruuin: ft ctgo Pacer ego fum^ vbi eft ho-^^
'
nor meus?) Deus taroeti pro rci niagninidine hac
deruoipftusdiuino, &:fanditadsplenifRmo ncv
niine honoiando fcparatiai fciic idque
, ,

jiobis difenis 5 &c pciipicuii verbis rrucfciibcre


volpit.quod lane Parocbo argumcnco in pri*
niisefledcbeCsnequaquani utistore^fihac dcro
generaf im ioqu atur^ led eiufmodi locu hue efle,
'
in quodiutiits ipfc commorari & quxcunq; ad ,

hanc iradauoiic pci una, diftrndlc^^ilucid^ , ac- ^^^^


,
curat^que apud fideles explicare neccfie fit. Nc. n- iium in m-
^ue vciO aiimabscdiiigentia cenieadaeft ; cum ^^.^^
b 4 noa

Digitized by Google
i9X CATECHI5* ROM*
. . nu dcfjnt,qui adco erroiu tcncbris obccTcati C\nu
vt,qucin angel: gloriHranrjCi niakdictrchon vc-
reancur.neque cumi kgc kivxi lata dcccii tntufa
<]u6 minus Dei maieiiace quotidte ^tnnrtinuere*
imofingults pcne horis^ac momcncissimpuden^
ttfiim^audeanr.QuiseniiYi non vidcat, omnia
iiuciurando affirniaii? oniiiu impivcju nibus,
6c execrauonib' retrria tdervlqik adto, vt nciro .

fere vel vtndat aliquid, vci cauc, ycl ncgouu aiw


quod gerat , qui non iui i(iurandi icligionen) ia«
tcrponat, Deique (andilirmumnoi* cn iniiJies^
vdmrckuiniiua) & inani, tenicrcnon vfuipctj^
qi 6 maior Parocho clu, &di!igentiaa<jhibcn—
<iacll,vc fa'pc fidfle^ ndmoueat quaiu giauc UoQ,
icdus tic^&dcicAabile*
I

^ QjlidjHundm i^ud fx^ctftm imftrat v^l prohiln}

fco nc^atno IN huuis pra ccpti cxpiicationc id pri u con- 111


oppofita aftir
cum co.ouodlcx fifii prohiber,eai um crum
ftcr,
rcrua^ pi'a:ceptionem coniunaam cilc^quas pra:-*
flarehomines deben t Vtrucuque aurem Icparar
.

tim docendu eft primum quidem , vc ea^qua? tra^


dcnda funt, facilius exponanfur, quid iubeai lex^
niox eriaquid vetct.pa qii^impcrat , illa lunt,nOi
• jntn Dciclle honorandu.ac pei illud landteiuia-'
du.H^ciurrus>qu^piohibet:neino diuitiunome
Contemnat»nenio illud in vanom adumat , ncue
*
pcripfumamfairo^aucfiruftras au(€emeiciureu

I Qmd Dii nomint ti^hiU$gitHt}

Ik ea partcqua jubeniur diuinc ncniini ho^


norc tribuere,Parochus fide libus pixcipiat, Dei
nomcn^tpiius inqua iucras &
iyUabas»auc omni-*
noperfcniidum verbqra camummcdoauend&
dum none<Ie;(edineam cogicaricncm venicndu^
quidvalca^iil^vu*, 4^u«omhipotemcm, <Sc k uv

Digitized by Google
Ditcrnam maieftaic vnius,6«: rrininuminisfigni-Siirerft»t»Tii
hear. Exhisauicm raciiecoUiguui , inanciutl.ct:::ae incite*

nonulioiuni ludasoiuni iupciituione,t]ui , quod^^***^*"^^***


icTibcrent Deinomen,pronun(iarcrioa audcieCi
quafi in quacuor iliis IntAs^non in rc diatoa vis
etlct . Sed quamuisiingulari numero proUtu lic;
Ncn airumcs nonicn Dci id non <jc vno aliquo
}

nominc,red deoir.nibu5, qua' Deo zrvjui luiciir,


intciligcndurn cit.multaenim Deo impolicalimc
iiQmina,vt,Donrani,0]Tinipctetis,Dominicxec
cicuunisrrgis regam,fofds>&aliaid genus , quae
in Icrtpuins l^'guntur s qua' parcm , eandernqj vc-
nerati nem h.ibcr omnia. IvCinde docCduivi e ft,
quomodo di u mo non n dcbicus honor adhibea
-
1 i

tur. ntqicnim Cluiiliuno populo , cuius ore Dci


laudcs aiiidue ccicbranda: lunt ,rem viilifSim^^Sc
perneceflariam ad iali;itcm,ignorare fas eft.

QnJmm r4lioiie£iiiiifiS iiomeji vnnrari^ btmAnmfimwt} 4


VA MVmukipicx licrauoUudadi diuini
1 s
tiomiftis,tamen in ijs dequibus deinccps hie di-
ccrur , vis & pondus omnium videtwr cflc. Pri- PrimA,iw«t*»
iijumigiturlaudatur Dcus.cuminomnjuincon*"*"' iXn* /

ipcd:uDeun),acDouiiniini noftrum fidentcrco-


fitemur, Chnrtumque laluns nollrae auftorcm
quemadmodum agnofcimus , i ta ctiara pr^dica-
nius^ Itenvq; cum verbo Dci ^ quo eius voluntas
'cnimciatur i fand'c Sc diligcnrcr operam damuv^*^^
^n cius mcditationcaflidue vt ilaniui^lhidiose il-
Jud addifcimus^aiulcgcndo, aur aud!endo,pcrin
cic vt cuiusq-jpcrfon.v
aucmuncinaptu&conftn*
tancu cft.Dcindcdiuinu noroe vencramnrdtco-
Jimus,cum oificijt&rcligioniscaufadiiitnaslau-^^'^
descclebramus,&cdc omnibus rebus, ru profpc-
. jis, turn aducrfis,ilh fingulares gratias animus: ^^•^^•»'
snquicmmPiophcu:CepedicaaiaumcaDnp^ -


b s 9c
« I

Digitized by Google
^94 CATECKIS. HOIf.
& noli obliuiftrionTicsrctiibarioncsfiuf .Extal-
quc piuruiii Daiud plaimi , quibus cgrcgia qua* •

dam crga Deum pictate diuinas illius laudcs fuai*


uiffimi decanut. £xcaradmuabilciUudpaden«
tijeexeplam lob; qui, cum in maximas illas»h6r^
* ribilesqtie calamitaus incidiflct , Dcum tamcn
cxcelfo , &c inuido anima laudarc nunquaui
inrcrmifit. Nos itaq,cum animi, corporisqjdo-
Ipiibus crucian;ur,ctim miienjs Ac xcumms tor-
3uemur , ftacim ad Deum laudandum omn? ftu*
ium , 6c mimi noftri vires conuertamus , tUud
noh.i. lob diccnrcs*. Sit nonien Domini bcncdidum,
^^^f Kcquc vcio iViinus Dcinoimahonoraiur , fi fi-
dcntcr opcmciusifnploramus,quG nos fcilicct
aucab iis libcrec, autad eadem foriiccr, perfere-
da lonftantiam , 6c robar largiatur . Itbc enim
mui ^V"^ Dominus : Inuoca , inquit ^ me in die
tribnlationis , &
cream te, &
hcnorificabis mc#
*
CUIUS implorationiscum multisalijs in locis,tuni
pra:dpucin pralmi$,i(J,43,& i is.i'iuihiaexcm-
plarepenutur. Piaeccrca Dcinome hot>orc pco-
.lequimur, ci' mfidcifecicdac canfa tcftamurDeui
ourmbdus i fuperioribus valde diiFert.Nam qu^
nipraineiiiorauimuSjitaruaptcnatura bona fuar^
arquc cxpctcnda, vt nihil beatius , raiuihomini
opcabiliii§ poflic clTe , qiiam liin illisfcdulo exc-.
quendis » iplum (c nodles , &
dies exerceai i Be«.
Kai.ti.
nedkarn, inquit Dauid,Oominum in omni cem-
pore : (emper laus eitis ih ore meo, Ar iufiuraa.
dum licet bonum fit, ciujtamcu fiequcns vfus
nuHMiic cit laudabilis.
5 Qnan mfiUYandi fiequmiot ^vfus mn ejf ftolandiu}
QjOB
iufiurandumeatancom de caufa in«
radfi r<^r.vac,
fluiiiic enn '
vteflcttanquamremediumquod-
((im^yrn ^ft
, T. *, '
, , , J .
I

£tk^itui^us dam numaa^ imbccuiiuus | ad probouauni^


Irt^
4^yQd

Digitized by Google
PARf TBRTIA. 59J
. quod dicimus nccciraiium initrumcntum . Vt f^J"?^^'**!^'
cmm corpoit medicamcnca adhibere non cx-cum iiiunuai
pcdit, nifi nccelfe iit ; corundcni vcro frcqnc nra ^"^a.' ,V '4.
tio omnino pcrnicio(aeft:ita etiam , infl ami huiu« i^aruf»
grauisis: iui\a caula fiib^it, lufiuraiiuu vci non
eft falurar<" i\uoA h fapius adiiibeacur , lanc.i a
:

abcltvtpioiK> vt luagnum dctrimcrntuai ^^fc* ajtrfhomii


. rat Quaaiobiem prsdaii docct faudus Cfary-
.

foftomus 1 nonnaicctite , fed lam adulto mun-


do^ cuiiimalalonge latcque propagara vniucr-
fum tcrraruin orDcm occupaii'cut , niiuiquc
fiio Joco, &:ordinc conliftcrct, lid perruioa-
ca omnia » ^
peiniifta iuiium »deorfumque nia«
gna i:.erum confuiK>n< s feucntar , quod ma-
toruvn omnium grauiliimum eft » mortalcs fcri
omnesin Fopdamidolorum feruirurtm (c ipfos
abiecifl'cnt; cum dcinquciongo lane iiUcrualla
iufiuranduni in l^on.inum confuerndihcm ir-
reflidtc • nam ciiai in cinca h niimum pcrii*
did y &
iniquicace nemo facile ad credendum ad^
dttceremr , Dciim teftem lAaocabaiir.

Ill qm tonffiit immpnl Mio, qHld<iHe fYOfni eft


^ .

C V M in hac prdrceptiparte^pr^cfpua ilia (it ra- funre qti>4


tio dolrendt Hdeles , qaomodu juflunndum pie,f^^^\^J]^*
lanL:l:c'que adhibere dt bcant; primum diccndum
' eft iHV4fe nihil aiui d clle , n:fi iX u-v, rcllari qua. ,

^
cunqiicid verboLum forma, & cuacepcioncii ^r.

per cruccm , p:
iiioiuni rcl;qui..S5 & nv>iiicn , en rcra id gc-
TiV^ ncque cnim hcxc ipu per le iurciuran-*
.

do auduiitaicm ^ am lobui «diqu^J a.rwrunc«

Digitized by Google
%96 ^
CATECHI5. ROM.
icd Dens ipfehoc praertac cuius diuinae maie*
,

fiatisfpicndor iliisin rebus duccfcu. ex quo fc-


<}uicur, vE pec Euangelium iurantcs : per Dcum
ipium iurenc»cuius Veritas £uag"Iio conrtnetur,
& dccfaratur. finiilircr &
per fancies qui tc mpU
Dei funr^quiquceuangclica: vciitati cicdiderut^
camquc oiViiu c brcruaiKiacoIncrunc,& pergen*
test &natioiiesiaciflinr>Hiflrcniinarunt. Eadctn
eft ratio jlijus iurifiurandi ^ qaod per execratio*
nemproftriur: quale eft illudS. Pauli Hgo te- ;

ftcm Deum inuoco in animam mcdm.ctrninr) hoc


pado nliquis Dei iudicio tanquam mendacij vi-
tunlubi)cirur. Neque propterearcgamus non-
iinllas ex bisformulis iuaccipi poile^ quafi tutiC*
iurandi vim non habeantrfed umen vtilc eft,qux
deiurciuiandodidta funt ^ in his etiam fcruare^
arque ad caudcm piorfiii ooimam ^ &. ixguiam
dirigere*

tnnxp^tvm D V o fiintiurandi genera , primum quidcrti


•fimoriuDu qucd rifici:owuniappdloCur,nimirum cuarali-
quid de ic prrrfenn aut p ^teiita religiose Attir-
,

manius, v t Apoftulus in cpiftola ad Gai*£cce co*


Ad Gal. 1,
ram Deo, quia non mentior. Alterum veto pro-
niilTorium dicitur, ad quod eriam comminatio-
ncsrcfeiuntur, fucurunuciDpusfpcdans , cum
ahquid uafore pro certo pollicemur , confir- &
mamus: oiiuftnodicft illud Dauidis, qui Bcria*
lA^u beaf coniugi iurans per Dnm Deum fuum, pro-
tntlitSalomonem eius fihuni,regni h^eredcm fo-
rc,atqueinipfius locum fuccciiuium*

5 Qmt fnnt Ad Icgitimnm iuramentm reqwpu}


L I c £T adiufiurandum (aiis (ic,Dcnm teftem
adiubcjrcj camca vt rcdu , fanaumquc fit, mul to

Digitized by Google
PARS TEILTaA. %97
piurarcqniriKuiir, qua:: fiinr dili^cntcr explican-
da«ca vero bieuiccr, ccrtc diuo HierGnyrno,Hic-Hic«.4.*jj
reajias cnuiiierat , cutninquit: lurabts , viuus^uiem,
Dominus » in veritate & in ludicjo
Sc in injUiia.
quibus fenc verbis breuitcr, (limmarimq; c6-
ilia
pitxus eit,qinbus omnisiiiiinaradi pcrfcclio c6-
(inccur , veruaccm luquam , iudiciuai &c iulUiia.
Qmm^dsmmmHmfTs^auirinvirUau} 9
pR MVM
I in lurciiuando locum vcrin^ ha- Priaio cxigi.
bet, nimirnm vr, quod inrncur, &ipruni veram**'5?f^J^
utf & qui lurac^id ica ellc aiburecur, non qutdcm aHTw-riturvel
tetneth autlcui conicaura addudiis , fed certif- gj*;;?;^^^
fiinisarcrumenris.Altcruvcr5 iuriiiiirSdi 2enus,ni««c^ttefir«i
quo aliquid promKnmiis,code plane modo vcri
tare rrquirit.na qiiialiqiiid poIhcctar,itaanima-
tus efTe debeC|V;,cumcenipu$ adueneriCiid rc ip(a
praeftec&promiiTam cxoiuac.neq^;enim vir pro-
W id vnquam (e fa£lurnm recipier , quod (an«
diifllmis Dei prreceptis,& vokinrati aducrfari pu-
tec, fed quicquidproaTUceic,& iurare Iicucrit,!d
femel promidum nunquaii) muubic ; nifi foru(^
Ic commurata rerum codittone, tale e(1e incepc«
' ric; vt iam fidem femarc, &
promiflis ftarc fi ve-
iir, Del odium cc otfcnfioneai fubirct-Veritatem
autem iureinrando neccininam cfle, Dauid quo-
que indicacilUs verbis;Q^i lurac proximo iuo,&pfiif.tv
noAdcdpic#

S E Qjr T V R fecund loco iudicium neque^^u^^


I :> :

tnim iufinrandum temere , & inconnderat^,(ed ritiir vr confT-


conftilt6,& cogicaio adhiberi debec . Itaque iu-
raturusprimiimquidem confiderer, vtrum nc-
ccmcatc cogatuij ucc ac,Uiuauc touiu accuraicjurcw.

Digitized by Google
398 CATECH1S. sionL
cxpendaf^an eiiifaiodi fir,vt luicmrandoindigc*
1 e vidcatur. Tcmpas prxtcrca TpcClec
, loru lu at-

tcndaCt aiiaqud pcrmulta, qua? rebus adiundhi


. func, circumfpiciat » nen odio , iion antorcv
atit an?mi pcrturbacione aliqna impellacur , Ccd
Aaivcrfus ipfiiisicivi, & ncccffitarc.ctcniiTi^nifihreccon^
*eml^"i'!i^5da"'^ri-^ ^ animaducifio acccifcnti
icifhu. foneiuliurandum praeccps ccaierariucn critr
, <!<<:

cuiunpodi eft illorumrdigioiaaffirmacio, qui in


'^^wiflinia , 6^ inifii, nulTaratione, aut conliHo;
temerana
^uoruniiam fcd Pf uii qundim coniuerudiue lui'int. id wia
*^'j;jJJ;^"J;pai]im quoudic a vcndicoribus dc ca^ptonbas
YitM. ticxi videmus . nam illi vt quampiufimo ven**
dant,hi rutfus vc qoamminf mo emac, res venalej
vd laodare; vcl vttuperarc iureinrando no dr.bi-
.

rant. Cum
icaquc iudicio ^ vcl prudenria opu5
SeftTm. P"t:ri vero ira acute peifpicere , ac ditiin^iic-
;

nonduiii per «artm poflint: iccirco confttca<^


^um III Koi"
IVirtat^ mitre- turn eft a S. Comclio Ponnfice^ , ne i^puerts ao-

pubcrrrarem , hoc eft ante 14. aiiuum iuaurau-


f^^^^ duavcxigarui.
ium. .

A maximcin promlflis requiriturt


'
I V .^T I T 1

Tcrtiorcqui.quarc fiquis inuiftiuTia!iquid,vel inhoncftu pro-


?^nirmyc7^^^
iurando peccat, &^miaisfacicdisfcel^
iiKntf,c^noa fcdcre cumnlai.Extathuius rei in Euagelioexem

llZniiiTic
plttm Hcrodis r^gis; qui teitierario iurciuranda
Mum. obftriftus, puellaf Hiltatrici cup.ii loaniiis Bapti-
Marcd.
ftx%tanquamfalnrionisprqnHiKdcdit.raiccniiTi
'
fuitlndxonimiuiiuraiidiuiHquifcipfoSjVtcrtin
Afti»|. ^ A»>ortolorum,eacodtrione deuouerunr^tii^*
bil giiftituros donee Paulum occtdiiTent.

, ,
' quAndolicUHm}
SVVKK Io I B vs iuCuradi conditionibuf

Digitized by Google
cxplicat!s,nulla plane dubicatio rclmquiciir»quiti
illi tiuo iurare Iiccac, qui hxc omnu
fcruauci it»
quiq; his condidonibus canquaprasfidijs quibuf-
da iuiiarandu muntcrit.fcd ik irgumends muUis .

id probaiirefacile eft. nam lex Dfu;qa^ immacula {Jfj™* ^^^'^ .

tacrt,&fan6taJiocpra;ccpic.DfuTi,inquirJ)cumocut"^^^ *.

tuu ti:iicbis^& illi foil fcruirstacpcr noarcn liiius

cjui iuranr in eo. Praetcrea facrarlitcrae indicant,


ipfa EcdeGx iumina , (an^^illimas apoftalos « iu- •

reiurando aliquando vfos cflc: idauc Apofta-


li cpiftolisapparet .Addc , qaoci &
an^cli ipfi Tcrtiawun
interdiim iurant. nam a fanAo loaanc Eu inge*
^^^^
lifta in Apocaljrpfi fcriptum eft , Angeliim iuraire
per viacncem in (lecuia. Qwn
eciam &
Deus ipfe
jurat angclorii Dominus: &
in vereri tcftamcnto^*^*
niulcisin locis Dens promilfioncs fuas in reiu-
rando confirmat, vt.Abrahac , &r Dauidi , qui il- a i^^-h.^. i

Uid de Deiiiirciurando prodidic : Iurauit,.in-^«^'^^^*-


c|atr)Dominus,&n6pa?nitebiceu:taes (acerdospilulm^
2n;uccrnum(ecuadani ordinem Meichifedcc.

.'NoN eft obfcura ratio ad expUcandiim <^*Jt"QHo<! iiifiiiif


iftfittrianduinlaudabile quisattentius totamdnmmc prx-
fir,fi
&
rem eonlideret , ipiiosormm»jfineniq^ intucajj^';];^'^^*****.
uir . Ecenimiuiiurandumifideorigincm dtidt^
qua hommcs crcdant Deum totius veritatis cit'cioTitirUxvCiit

aa4torcm,qiunec decipi vnquam pofTIr,necalios*^*'^*^"*^*


dcdpere? cuius acuJis nuda fum omniat&aper-AdH^r«4*
ta , qui dentque Vniuerfis rebus hum^nrs admU
rabili proutdcri.iconfulit,mundumcjueadmini-
ftrat.H^'i-igiturfide houHucs imbaci , Dcum ve-
*

^ ^

ricatis tcfteai adhib^nt , cui fidcm hon h.ibcrc,


iropmqif flcncfarium crit . Quod veroad finemj[|j^'»^*|^f^^^
acunet ch cendit iuQurandam/atque id oHininobou

Digitized by Google
400 CAT£CHIS« KOVC
fpctfbirvthominisiuftitiain, ivinnoccntlam pT0^
ber,hiKmc]ae licibiiS)& controuerfijs ituponaci
Heb.5. qaod ctum Apolloius ia^piitola ad Hcbr^us da-»
toawTfoiii ccr.ncqae huic rcmentix verba ilia Saluatoris
noftri apud (an<5tiim March^itm rcpngnam f Au*
diftis quia diiUim clt anti^uis
,
J
Non pcicrabis, ^

rcddcs aiiccm Domino iiiramcnra t la Ego au- .

tein dico vobis , non iiirare omninb , ncque per


caelum, quia thronus Dtfi cft,« nequc per terram»
quiafcabdiutn pedum eius$ neque pec Hierofb-
lymam, quia ciuicas regis migni eir; ncqiic per
caput tuum iuraueris; quia noii pores vnuni ca-»
pillum album faccre, aut nigrum. Cit aucem fee*
nio vcftrr,cft,cft;non, non: quiKlautcm his abS*
dantius eft, i malo eft« His enicn verbis luiiutan^*
dum vniucrse &:generatimdanari non eft dicen^
dum,cumiani fupra vid^rimus Dominum ipiuni
apoltolosqucfrequentcr lucalle; fed pcruerfaol
FaifaiiiJapo- ludicofu iudicJum Dominusrcdarguere voluit,

J!Ii^o«i»"i^w!'^l^^fi'^*^ animum induxeratir^ nihil iniureiu-i


rando caurndum efTe , pnrccr mendacium. ica-
quc dc icbas leatfTimis & nullius momenci , &
iptiiurabantfrequencidime, &ab alijs ipHuran-
<2BottMi4oi«- dum exigebanc. Hunc morem Saluacor reprehe«>
docctquc omnino d iureiui^
rando abftinendum cfle,ni(i cogac neccflitas.

^ , . P R o i»T R hummam imbecilliratem }u(itt«'


fi:

faukiitum litrandum in^rirucum clt,(X reuera a malo prouenic:*


Ais«io,
^ quandoquidcm autiiuaaris inconitanciam indi-
cac^autiilius» cuius caufaiurainus, cotumaciami
qui,vt credat9aliccr addoci nd poceft- Sed tameof
iubba.^*
iurandi ncccffi cas cxcuCationc habn. Et quidcm,
* * '
dmi4Ui^uuSaiaai>^i;Suftrma Yi^fter,#ciVft;n6,

Digitized by Coogli
9 A As tkR'TlA. 40t
hoti ; hac loqucndi formula f.itis dcclarnt , fc Ju-
randi conliietudincai in coUoquus famiiiarium,
&kuium rerum prohibcre. quamobrem illud
prxcipu^ 1 Domino adtnoffemur , nc faciles nU
niiiim, 6c propcnii ad iuranuiira fimus. idquc fc-
dulbdocendiim aunbus mcnlca- •
ciic,&: tidcliiim
dum:iiilimuenim mala cx lurandi niniiafere
connietudiiie cmanare , Sc facrarum literarum Qttantimaii
iaaoritatc , & fandillimof Um Patrum ccfttmo- IXtifn"*
nijs comprobacui In Ecciefiaflicofcriptum cft:trah«t,
. .

lurationi non afliicfcar OS tuum miilricnim


: ca-
fus ui ilia. Item : Vir multumiurans, implcbitur
iniquitate , & tlon difccdecldomo illius piaga.
Plura hac de re iegt poflfunt apttdfan^bs Bafiliu, s. Bafii.mii-

& Augultinum in libns contra mcndacium, tt (^nurat^rfi


hadcnu^s dc iuSis , hulic dc vctiiis dicatur.
CwriHramerjtumfaljHiti tetmrat'iHrn^ ejl urn ffAndi

'
G R A V t s Nf V M delidlum hoc cflTe , ilia
T

cfiam verbi declarant ; Non ailumes nomcn Dei


lui in vanum.quad liiionem afFerw,cur hocfaci
nu$ (beledum ade6,ac ncfarium fit; nimiruiti pro
bterca quo J ciiis miieftas rriinuitur , qucm not
'
Deum^ac Dominuai noftrum eflc prohccauir.
Hoc ig!cur pra:cepto prohibecur nc homines fal- peccat s^^ucr

fum iurcrit nam cjui a canto


. refugit, p'J^^pn^^^
fcclcrc nou
vt Deum falsi tcftetiir» hie infigncm Deo iniu- luiAmeu*^
riam facit quippc qui
,
am
ilH infciria tfotani inu-
lit, dam ipfLim
ahcuius rei veiitatem laurc: arbi-
traturi aut certeimprobicatis, aut praui aiTcdtus,
^aimendaciunitellimonip velttcoQtiraiace. .

Qm exfmnndui ndwen U^f^i af[HWhett in utnurn/m- 1

IV KAT feUo aon is foium,qui, quodfalfum ^-•^^^

Digitized by Google
4Ci CAt«cAts« HoU.
Cat , vcrum iuraado atfirmat fed
cffc ctiam,
jui mrciurando id aflcric , quod cum vecum
caaien ipfc fallum puut • nam cum mcn^
IX ,

Quis mcntia-^*'^***^^ "


n^cndaciutii (it , quod contra mcn-
ti«r. tcm,
,
&
anirni fentcniiam profcrrui p. rfpuiuim ,

^ ctl^huc plane mennri,(!5v:periuru cilciiniiii quo-


que rarionc pcierat 9 qui id uirat>qood .vecum
^xiiUmat, &
tafinen rcfierafalfuftfrft , nifi qaan«
turn p6tuit , curam &
dtffgctitiam ^rdhHni^n , vt
toL.iii^rcm comperrani aiquc cxplorac.im habc-
rcr.nuanfs cnimipfiiis oracio mcnti conlVnriat,
Sccumiuioc tarocn hums pr.vccpti reus cft.Eiufdein vcropcc-
^^^^ ^^^^^ ccnfcndus eft, cnii fe aliquid iifteiaran-
^'T^^St vani
dp fa^rum promittir, cam tame aut promtfloM

^ MTiplwiC inaniinon6fucnijaut>fifuit,quodpro-'
VoaTrftff*
rnifi't^rc ip^i non praff.ittqucd crfam ad eos perti-
v on (p oivtione Deo obUgai:unc»
net, qui cumrc
Tmift,mtttft«noh pro^ftanc. Pr^ecercainbo^pr^cepru pcccat!ur,
c^impiatiira' (ideut iuftitta, Quc ex trtbus ifuriiiurad^ commb'
mcnto affir- /it V • •

vnacit, Itaque fi quis lurec peccacutn aliquod


i

mzntes*
iriorciferuai connr.ifrLUiim ,cxcplicaun! ^cxderri
hominis,hui^us prarcepti reus elt, licet ilielcrio»
^itque ex ami mo dtcac, atque iudurandum verita^
tcmh^eat, quam piTmo loco requiri declara-
uimus . Hisadiungi debentillaiiinndi generic
qu.r a cumemptu quodam proficifcunrur ^ curn
'
'
qiiis iuratfe non obcenipcraturum confilijsEua-
•gclici£ : aiuifmodi
ftint » qast ad cxlibatum»d^
hortap tu t* q^amufi en im nem o €a.
paiij^ertatcnft
ncjceflano (equi debeat : fi quis tamen' mrcr,
nolle fc illis parere confilijs,!S co iuiciurando di-
ninacorrfilia contemnir, 6c violate Pr^tercahanc
^V^Jm'iwi- l^g^n^ vtolat , &
iudicio peccat , qui guod ve-i.
ttrvcnim'iw-riiitncil • hirat,rdqac.fta(e habercextftimat^ l6»
rariccf.
uibus^quibuOam conieilui rs addudus & Ion- ,

gc petiti^ . nam ctdeiufinodi! iuliiuandum vcri-

Digitized by Google
TARS T£KTIA« 403
tJ^scomitatur fubcft, tamen aliquo modo faU
fiun nam quific ncgligenter iurai, in matrno -
:

pcicrandi pcriciilo vcrfatur. falso pra^tcica lu-


latqui perfalfos Dcfasiufat •quid eniin eft a vc-
^.^^^^

ritace dii<<rhitt$,quanimi?ndaces& ficticios Dcos


ranqtmm vcrum Dcum fcrtan ? Vciiiai qiio*^*^*»"*»
niam Icnpruracuni pcriiirium intcrdixic, i^Si^!.^*Exo4.i#»
Ncc pollncs non cn Dri tm: ni^gleflio pfohi-
•becur,quai: fugicnda eft in rchquis ^ quibuscx
f>rxccpti Jiuitts audoricare honor deb«?f ur i qua-
ccft vcrbiim Dei cuius tpaieftarem noo fci-
s

lum pij , fed impij criam intcrdum rcucrcnriir,


***
vt in ladicum iiilioii^i d? Eg!on Mcabirarnm
rfgememohcccraditum eft. Dei autcm .verbumScxtn,racr!»i
fiimrha ifriuria affidt , quicunque facran^ Ictiptu i£lSr»YnV*
ram i reiSb ; tk qermana cius fcntehtia y ad «^<^^<^nt" » ,

impicrnm dogmara , h.Ticfcs ncctit& cm us 4ue<icpraua» .

fcelcris admoner no> Princeps apoftolorum illi^\*pgj


^

vcrbu : Sunt quardam diliiGili^intdl^^clu, quae


indotti,&inftabilc$ deprnuani:, ficuc&cxte-* •

ras fcriptdras , ad fuam ipfforum perduionein.


Piwrcren fedij? Srinhoreftii macnfisfacri fcri-
ptUi A contaminaiur , cxim ruis verbi , &: fcn-
ttntins . quJE omni vcqeracione coknda finn,
ad profana quarqjac torqiicnt,
nefaiij homines
(cuiTilia fciljicct i. fabulofa , Vaha ; affcn-*
titioncs , detrciVaric^ne^ , fortes , libeHos fa-
itiolbs , ik fi qu^ alia (iiu id genus ; in qnod

,iierti iubec. Dcindc vrij Deum honorant quift^*'


4Siw opcm atque ai|xiliuru in (bis calamicaur
bus implofra'nt : ir^f debitum Deo honorem
is ncgat fubfidium non iriuocat,^^P^|;JI|^2i
, qui illiiis
quos redai'^uit Dauid, cum inquit Dcum.ws. :

'
. non inuocauerunt : illic trcptdauetunt , timo-
rc , vbi non crat timot . At vcro long^
c X magis

Digitized by Google
4^4 cAttcffii; Kom:
magts dcceftabili ie fcclece adftringuncqui factoid
... finatttn Dei nocncn ab omnibus crcatu r s bene*
i

'^t biL dicencium,& fammis taudibus extollendum^au^

impiiro, &contammaco ore blafphcinaic, arquc


execrari audeni. quod quidem pcccacum , viquc
ade6acr6x » atque tmmanc cft»vc interdum facras
mo inddat»benedt,Aid*
liters (] de bla(phemiafef
nis nuunnc vtancur.

^y Cm kmc ffdcepto fax qudiim fHhdfimt fnUcSi}


Qjd o N I A M poena? % & fuppiicij terror pec*
candi licentiam vehemencer coercere foieci*iccic*
CO Parochcis ^ y( homtnum afiimos^ magtsper*
'
moueac, atque ad hoc pra^ceptum fci uandum fa* .

cilius impelhr , alteram illius paitcm, &


quaff
ippcftdixft-appendicemdiligcnter explicable. Neque enim
cunaiprjKc-habebit infoncem Domini] s eum, qui a(ruEii<-
ceat^"' ^'prerttttomen Domint Dei fut fruftrai. Ac pr{inum'
quidem doccat , futnma rationc fadum efTc ] *
huic prxccpto mina- auuingcrctur quo quidem
:

&
pcccati grauiras &
in nos Dei benignitas
,

agnofcitur : qui cum hominiliir perdicioire nooi


dciedemr $ ne ipHus iram,& oflcdfionem fubes-*
ftius^ hilire (alutartbtis minis nosdeteriret, ni-
niirum , vt ilium pocius bcncu jlam^ qaamiia'*
turn experiamur Vrgeat hunc locum Paftor ,in-
.

itetquc fummo Itudio , vc populus icelens graui*


tatem agno(cat, &c iiiud dc teiteeur vehementttiftr
&
hi eo euirando,matote diligentiam,& caurib*
nem adhibeat. Oftcndarpraeterca, quanta lit ho-
minu procliuicasa hocpeccatum comittendum;
1

vcnonfoiumiatisfuenclegcmferrc, nifi etiaiQ


itiinae adderentur. Incredibile eiiim eft Guancam
^fmiiiscogiratiovtiiituci^ habeat.na vt ninil aeqaif
. noccr^ vt iiuauca quaedaai aniil:ii lecuiius. : ita^
'

Digitized by Google
propria imbccillicads cognitio plurinitim pro«
deft. Turn illud ctiam declarer, nullum a Deo
cenum fupplicium conititutum fujflc, fed un-
rum vniuf ise minari , quicunque fe hoc (cekfc
tftrinxeriCjiio impunclacuru.quapropcerdmerla
fupplicia, qaibQsquotidieafHigtmur,tiiiiii$ pecca
nos admoncre debet. hinccnim facile liccccoij suppUdaya-
jti

cere, homines ea re in maxiinas calamitarcs inci- n.Va"??Jf?cr


dere,quod huic priEccpco non obccmpeicncqui- ^^^^^^^ i

busfibi propofiiis, caiujiorcs eos in poftcruforc IJJIbT^'*'^'*'*


yerifimile eft • Ftdeles it^que (ando timbre per-
ierriti^omniftudiopeccatum hocfugiant. nam
^ ^ ^
fioninis verbi orioll in extremoiudino redden-
da ratio e(l; quid de giauiiimnsrcclcribusdicen- ,

dam, quf naagpgm diuiot nomiiu$ defpicietuni


ftxffiferunii

D E T E R T 10
P & C B P T 0»
C AP VT I I I I. •

Mcm^to vt diiem fabbathi i^ndiHces. Sex


dicbu$ operabcris^& fades oainiaoper^
cua : Septima autem die SabbachiiDcv
snini tui eIl«uoa fi^cies omae opus in co^
tu&: fili^ tuns, &c filia tua,&: feruus tuus,
& ancilla cua^iumencu cuum,&; aduena
qui eft intra porcas tuas Sex enmi dic-

bus fecit Domipus caelum Sc terra , tn^


'
re,&: omoia^ qua^ in eis iunc, requ &
uit in diefcptimo^ idcirco benedixic Do
minus diei Sabbachi^ fidfatudiiicauit eu.

Digitized by Google
r

406 CATECHIS. ROM.


QaniunM bu ftdctftoflMibm imfaaiwtl
1

ip^ticlluai Hoc
legis praccpto cxicrnus illc cultus>qui
lS.i[?i?tSo
Deo auobis dcbetur , rede atquc orpine pras-
animicuictti rciibuur : eft cnmi hie vciu^ quidam ^liuiis prs

rub &ni viti- pi^ colimusy 6de, Sc fpe addi^dki, quacn in eo po*
i^cr«odcl*i-ficam habcmus , nou poffui^iuiscwm non cxcerno
^«>rwn»adic- cului vciiciaa , cidcmquc giatias agcie. Ecquo<-
airbus. niam hxcab ijs ^qmhuoianaium icium occupa*
Cur ccrtum tionibus dctiiiencur \ non facile pr^eftari pofliior.
oooiUiiifit certum tempiis Ib^tutuiQ eft)qu9 04 CQmrnodti
dej^iautiuH,
cfEciqucanc. .

X *
Cur ^^ripite d^JU ^ opcrtf^'vr , ifiwil fcic ftafaikfa^
fff^

CV M hoc prorceptum h9i^rmo4t fir « vi jSni;^


<5luin, &admirabilem vciUtatero afFerat; maxime
intcrcrt l\i:ochi. ruauiifuiicocxplicaado dilige-
tiam adhiberi. ad cius aurc infiamn^aaiim ftudai
niagnam vim faabct, primum illud pra:ccpu vcr-
*
bum 9 Memento Nam quemadmodum
• fidcles
talepiacepium mcminifledebent , lie Paftons
clt, ia ecru 11^ incnionam illud & monendo, &
doccndo tape rcdigcrr. Qi^iantQin vcro refcrai
.Qj^^ti^^fidciium,h.Kpraeccptum colcrc,cx eo pctcipi*
rac tcriium tur, quodeo diiigenccr colendo, ad reltqua le^
li^cuu/ uLllcriu'Ta (crtianda faciiiiis adducenrur.Cum enim uh
el s le us^
j^^i^^^y^f ^ verba Dei audicndi can fa, ad Ecclcftam
condones
rrjjfuiicaa^
conucuirc , cum cdo<iti tucimc diumas lullitiu-
WMdXm • 'il l' ^
Clones^ illud eciam coniequentur, vt ex toto cor*
so.decttftodianc legem Domini, quamobreni iorptf-

^''v,^ fime I'ibbachi celebritas ciilcusquc praErc^puur


21,3d. infacris htciKs, vr 111 hxodOj Leuicico » Deucero-


nomio , apud Elaum , Hicr ciuam item, & Ezc-
>sech.io.ss»cl](ickm Pfopheras vidcxeiicci :qoibtts oinni*
bus

Digitized by Goog
j^^in locis hoc dc fabbadii cultu traditu eft pr^. Efa.s^.ss.
ccpriim. Moucndi vcro, &
horcandi luiu Piinu^ M%iftram«
fcSfibc Magiftfaiu«>vc in ijs maximc que a<i biinc etiam ca cuu
culcum Dti rcctnendumsatque augendumperci* !/romoucre^

iubeapD^ucjtopuliim faccrdotum piaiccptis ob~ ^cformatL^^^


Quod ainc ad hums pr^cepti cxplana- Jy^jj^-'^i^^^
«epcj:art.

tur , quibtts rebus hoc prsccptum , cum cseteris ^^"^^^X^


conueniat) quibufue diifcrac ab ijs. hoc cnimtia.
pa€to caurain ille rationcinque cognofcet> quafe
Don fabbathum^fcd diem Dominicum colaiuus^
fiuii^umque habeat|if)£«

C I R T A ilia difFercncia vidctur^quod rdiqtii


oecaio'^iomi
pccaiogi pr^cepia^ oacuralia funt 6c perpctua, rr^cc>ra

pcc|ucvTiiaratione iinmucaripo(Imt«quofa<%um
eft, vt, quamuislex Moydsabro^atafit, omnid Rcpetantitr
J I-
l I quae 2. & 7.
taincn pr2eccpta5quaeduabus tabulis cqntincn uWft.primx
tur,p3pulu.s Chiiftianus (eruet. quod ideo he,
g^^J^***^
**
non quia Moyfcs ita luUcnc , fed q^la natur^ i\A
coueniant^cums yi ad ilia feruanda homines'
peUuntur. HpcaUcem defabbachi cuJm'^ra^cif*' QB^a in tenw
priim , (i (^atutum icropusrpe6latur,non hxim), circiSas**
& conftans eft , fed miuabile ilcqud ad morcs->i<^p^^y^^».
;

fed adcxreraonias pern nctjnc que naturale, qub^ JJ^g^t/*^


niam non a naruraad id dotti , auc itiftitacr fuv
mus , Vt lUo die pocius , qairn alio » extefnam
Deo culrum tribuamus fed ex ^o' tempore qu6
:

populus Phaiaonis feruituic eft libe


Ifraeliticus a
ratuSjdiem fabbathu coluiu Tcpus aute quo cui- Morteciuiai.

cus toUcdus crat9illud ide eil.quo cacceri Hcbrai- ni»iunt»itu


ci culc'^carremoniatq; aniiq^jadq craiit^mdrtefci jv'^*^;onia.
licet Cbrifli.nam cum ilia: ca:icmoni^> fint quafi s&vis«svft>5.

c 4 aUum-

Di gitized by Google
4og eATtems. itoM«
.
*
adumbrate iniagincSiucfs,&vcmads;ilIudvu
que ncce^ic erac »yilucis «ac vericatis, quae lefus
Chriftiis cft,aduentu remouerencuri quade rc;
MG*L^ ian^bis Paulus ad Galatas ita fcri p(il,cam Mo(ai^
ci licus cukoi cs reprehcadcrec; Dies obferuatisi
^ HK nfcs , &
tempera, &
annosttimeo vos>nc!
(one line caulaUborauenm in vobis. in qua ciii
Ad Cola• ^^c^c^^P^ni Cftif&t adr ColofTenfes. \\zc de dif* &
fcrencia.

^ fliim piiSo f miapii b^f fr^ceftHm ndk teli^ii ^ nmm


(onfmtt}

T.^- C oNV EN 1 T hoc prrccpturn cum rcliquist


vucumaete- poti HCO , & canrcmonijs, fed quia aliquid habct,
rij<^ua:ffcc6.qy^j ttiofcs naturxcj: ius atrincac . Dei Nam
Dcuukus cultus,a€ I'cligio, quoe hoc pi'xccpto cxpnmuur,
Spw ^opS ^ ^laturar iurc cxiftit \ cum illiid natura compara-
pvriircumna turn lie » vc aliquoc Hocas inijs j qu£ ad Deicui*
turn pertinent, vetfemui:* cuius rci argumcnta
'
quod apud omnes hariones , ftacas quafdam
'
fcriaSjCasquepublicas.fuiffeceinimus , qua?(a- •

. cris rebus , acdiuinis obeundiserantconfccr;^c:T.


eft enim oacurale Ixomini, vc is certum quoddani
teinpusnecipflarijs rerum funAjonibusdet, vela-
'
tvcprporis quieci ,romn<!^, &
alifs Hutuimodi re-*
^ bus.&: qucraadaiodum corpori, itacadem natu-
rx rarianc faflum eft > vcmenri ettam aliquid
(einporis concedcret , quo in Dei comempjauo**
'
. lie kk rcficeret • atcjue ica cum aliqite tcmporii
pars c0e debeac , quo ri^sdiuinar coluhtur, cuU
cusqucDeo debitus tiibuatur ,hocfancad mo-
Dftmin?d<^f>f tum pHTcepta peiiintt. qunm ob caufam apoftoli
^^^^^^^ iepcem 4iebus,eu.m,qui pnmus eft« ad dir*
^"oaour ^
HuMati^^'^ uinumculcum confecrare ftatuerunc , quern kt
diem Domintcum dixere. nam ian^us laan^ &
^f^»« ncs m
Apocai^pfi Dominici dici meaiinirt &
Ap(?- .
'

Digitized by Google
Apoftolas per yna fabbadii, quqcft diesDnicus, uCme.i^.
vr lanftusChryfbftomusinterpreratur, collecl-js s.r:hry.hom.
fieri iubctjVtinccUigamus, lam cum in Ecclciia
(diem Dnicumfandum habitum ciTe. lam ver5,
irt (ciant ddcles quid eo die agere , a quibusub
atlionibus abftincic dcbcant: noa aliLiiuin eft,
vt Parochus tptum prseceprum quoJ in qiia- ,

luor parces recie diftribut poccft, ad verbum dili^ *

jgemer inccrprctecur.
qmd hU verbis, Mcmeiico Vt dkm fMdihi/4HS'ijUis, gm
s
'
wmfufctHfrn}
O b cam canfain initio pr.rcepd vcibnm illad
MemcncOtappotue addirqm eft, quod hums did
cukus ad cxremontas per<tneat. qua ile re popu<^
los admonendusefltr vidcbatur, cam naturae lex, lc^ nature
crfi aliquo tempore Dcum rcligionis ritu colm- q«t*<«wtaici
<Jnm efledoccnr, hoc tamcn quo ponflimiirn dieaitnr,.mctM>.
licii dcbcrcr,non pra:liTipfit. rrarterea tidcles do- ^<t«i'"
cendt uiot , ex 1 js verbis modum &
ranone col- hoku ttdu*
ligi pofle.qiia in hebdomada opus facere co o4*„„afe*
tota •

ucniar, iia (cilicer, vt dicm fcRum fcinper fpedlc- vns opsnbu*


mus quo die cum adlionum &: openiai nollro-^j^"*'
.

rum Deo quail reddenda laup lie \ eiufmodi ope-


ra e^ciamiis oecefle eft, qwx neque Dei iudi«
ciorepudientur, neque nobis, vttcripcum eft,
in liii^ultum finr, ik in fcrupulum cordis. Po- I;'^,^'*^*

I 1 1 \ •
t Nulla occaiia
ftremo id docemur , quod certe .in laiaducrte re nc a rabiitht

debemus , noa defiituras fcilicct occafiones»(»"2iiijiii^


quamobrem nos huius prscepu capiat obhuio, 4m^.
vcl alioruiTi , qui illudnegligunt, exemplo ad-
diidlos, vel fpedlaculorum , ludorumque (>u-
dio ; quibiis plernmque ab huius diei fandio,
religiofpque cultu abdurimur . Sed iamad id
yen|aii|Q$9 quQd fabbaciii (Ignificatione demon*
iftratur. ^
c f
-
(ltd

Digitized by Google
4IO CATlCMfS. I^Otl.

gjdfit siw
Sabbathvm Hebraicu nome fi Laune inter
preraris, ccfUtio didtur. fabbachiiare prbptcrea
ctflaret &
requiefccre Latino vocabulp appe^
latur.quallgaiticarion^ faituni eft, vc fabbachi
nomine Dicsfcpunius dicerctur, quoniam abfo-
pcrfc^aque mundi vnmctliuce » Deu$ ab
lura i
omni opere,quodfeccratarcquieoic: icahuncdi^
in Exodo Domifius vocat* Ppfteaverb non (b- ,

liktn (cpciiiius hic ob cius digniraccipfa


dies , fed
ctiam hcbdrmada co nomine app^llaca eft in •

qucm fcnfiim Phanfcu^apudfandumLucacndu


xit: Iciuno bisinfabbatba*
A^i ^^P^ ^^idcm dc
labbathi fignificatione,

*5iia BtjMd Sanctificatio iabbathi (acris in litc-


ris, cclTacio eft , acoiporislabonbus,
qua. fit

ncgotijs , vraperte oftcndunr ha!c qusfcquiia-


• tut , pra-ccpn V vciba^iMJiafertfkm. nequc veKtdt
* foliW figniii3cat^(alircrr cnim latis fiiiflet diceceitt
peut.5* Dcuccr^nctniio j obferua dicm fabbachi) fed cum
rodem in loco addatur w fancfificti tun^ , hoc verba
oftcndirui fabbathi dicmrcligiollim c-ird^diuinif*

cracum . luque dicm ^bbathi t urn plen^e


fci^c celcbramus,cilin pietatis
& per
, Sc reiigionis o&
Deopra^ftanms: hocquc pLnc
ficia l iubathum
Ei4.5t« clt^quod Eftias delicatum appellat quoaiam
:

dies fcili Tunc vciuci delicix Domini, & piorunr


ho'ninum.Quare Ci icligiofo hmciandoque fab*
WW. bathi culcui , mirericordiar adiunguntur opera,
ccrt^ maxima funt , multa pracaiia^qua: nobis
ifiuss
codciii capitc pioponuatur.

\ Digitized by Google
PARS TCRTIA. 4li
fig4 f|l iffmiatMMAfitfatQtwn vnbmmfMmidi g
V E R V s» ac proprius huius praccepti fcnfus c6 smrasun^
fpe£lar, vthorrtp ik animo , & cor pore in cam pnca^tu
curam mcumbat vt Itatuio aliouo cempore ,a
,

negoxijs coiporisquclabonbus fariacus J Demn


pie cohr ^ ac Vcncct cur*

Diem fcptin'ium Dei c ultui diuinitus dcdica-


tiimcdc, nam ica fcrtpcum eft; Ujcdithas Qfmhcm^
{^fmies emiiM 9fira iiu ^feftlmo nmm d<f fMjAihm Dmmi '

DAtui f/l.quiie verbaad 9am fcmcmiam rcfcruncur;


vciabbaihum Domino confecrarum intcrpretc<*
|nur,eiquecfo die religionis officia tnbaamiu,l'c-
pcim umf^uc dxcm incdiigamus^fignuiu eifc quie .

(is Domini.
Cur I u^dis txpedsait artum Stm ^ curnfi ftftimm Mte^i^

tjic diLS diuiaocukuidicatus clb quia rudi p^dicritcmf


popiilo mmus cxpcdicbac habere earn ifaculca- ^cmcumjuc
tcciii temporisarbicracu fuodeligendi, nc force if^lLnrsomdlt

iCgyptiorum (acrd imica'ecur (taque ex fi^- ^^^"^/''^


^
!)^:cm diebus, vhimiis adDcuni colendiimde-
cdti^s cA\ qux quidcm res plena myftcnj eft.
m
Quare Dominiis Exodo 6c apud Ezcchicic.n
fignum vocac : Videce irac^ae » ille inquic , vt tab £2cdi.t«ft
bachurn meum cuftodiacis^ quia (ignumefttn*'
rcr mc, &vos, in gt-ncrarionibus veftris, vtB«^«i»
Iciatis quia ego Domiuus , qui fandifico vos.
itaque lignum ftiit , quod indicabat hominrs^ ^^.,^^^^0^^
Deo ic dcdicarc oporccrc« iantlosque eidem pro^ n< r^ttimx
berc , cum diem ci dicacura vtde^mus e(t : fi- aciS^in^lu
quidem il!e dies (an^us eft , c\\ihd cum prarcu Primww
puc fanclicatcm ik regioiicai homines colercd--
beauu Dciadc iigaum eft 1 & quaiiixioaumentu
con*

Digitized by Google
4^t e ATI cm 9. ROM.
rntmmm conditor huius admirandac vniuerfiutis.Signum
prarcerca fuic Ifraeliraram tnemoris traditumt
quo admpnifi « fe Dei auxilio a duriifimo i£gy-
pttacaf feruitutis iugo foliitps, ac liberates cile
mcminiflcnt: id quodDominus oftendit , iilis
tkxuu vt rbi^: Memento, quod &C ipfcrcruierisitiifigy*
pio, &eduxcnt re inde Dominus Dcus tuus »
manu foni , 6c brachio extento : iccirco pra?cc«
pkribi vt obfcruarcs diem fabbathi. Eft figuua»
item, turn Ipuituaiis, turn caelcitis Tabb^thu

11 X^HBd ejl ^irimUiofnli chrijlwii jdl Athtm}

^ . , SpimtvAXi iabbachii , in fm6ta quadam.


sabbathuin. ^ myftica quietcconiiitit, nimirum , cum vetus
homujCluillo confepukusjad vicam renouatur,
acqucrjs in aCtionibus, qxix Chriftianac piecafi
conucmunt >re ftudiose cxercec. debent enim
JmaliqtiandoetamcencbrX} nuncautera lux in
>ominofiint,vcfilij lucisin omni bonitare , iu-
fiuia & vcritatcambularc , nequc communicatf
opciibus infru&uoHs tenebrarum. .
'

XX ifintet'uunbeaiUfHHmfalbAihwnt ^

CftTciie Sab- 'C i€ t B $T B (abbathum eft, vt ait D.CyrilluSt


c*yMTib.4.
^""^ lo.um Apoftoli rractans Relmquuur ergo •

niiozn.cis'i. fabbathifmus populo Dei, ilb vira,inquaomai-


boms cum Chcifto viuences fruemqr, pccca*
to radicitus cxnrpato, (ecundum illud ? Non exit
ibileo^nec prauabeftia i]lucafcehdet» fed erit ibi
viapuri,& via fanda vocabitunonuiiaenim bo-
.
namcns fandorum in vifionc Dei adipifcuur*
Quarefideles horcadierucbis verbi5»&aPafto->
ze iticitadi : Feftinemus i ngredi to illam rcqui^.

UHthTsi. F R A£ T £ II diemfeptimum habebat populus


ludfus^

Digitized by Google
»AR ^ TE RTI A.' 41 J

tddxtis alios ctiam feft OS t (acres dicj^'diuina & /


lege confticttcos , qui bus tnaximbtum bcneficio-
rum mcraoriarenouarcLur. -

Q^4re MfofioTt non feptimum h^imMis Htm , pimm 14..


dmiM cullHi ionjecUYuntl

Ni
ttts
P LAcV T
aai vc
t Ecclcfis Dei jVE diei fabbachi cut-
& celcbricas in Domintcum transFeratutdif;
I

lie Rcdemptoris noftri , cjui ad vira ceternani no-


I

yjj^^*
bis aduum pat(^fecu , rcfurrcctionc, quasco die qu£M*!huint

CO die piimum lux orbi ccrraru iliuxit: j^oa^nka ac


^ ... .
riutocurdiea
fabbathi in

fuit, e tenebris ad lucem vitanoftrareuocata eft:


tfV.

J*^
cima ratio*
Vnde &
Dominiciim diem ApoftoH dici voiue--
rant Solemneitiprxtereahunc dice Tc in
.

*
literisanimaduenimus, qubdeo die mundi crea-
lip inicium habuiCy quod ^piiitus ian^us difci* Tenia.
pulis datus fit.

iijf$m^m1iidkm Dmimmi did fefi^ Chrifmk


'
IT
*
accejfermt} .

, I s T V D ab Ecclefiar initio » con(equenti« 11^^?^ &


busdeinde teporibils, ApoftoH ,& (ant9:i Patrcs**"^?™^!^
noftri,irimmcruiU5vr pic (!?^:LinCte Dei benencio iniututjiuni.
rum memoriam cmus. Inter cos auteccic-
colei
bcrnmi habecurilli dies, qui ob rcdeprionis no*
ftra? mvfteria rcligidniconfecraci rant,deinde qui
fiiitdliifitTi^ Virgini matri,tu verb ApoftoliStMar- scoihdu
tyribus, cirtensq;fandis cum Ciiiirto rcgnanci- -

bus dicancpr in quoru victoria Dei bonicas


: , &
potenua laudacur , iplis debici honoi es cribuua- ^^J;^
^
tur , atquead eomm
imicattpnem iideUs popu^ -

lusindcatur. • -
.

Sex dicbus opcraberis , fepcimus auEem

Digitized by Google
414 CATECHIS. ROM.

Chriftums E X his vcrrbis colligi potert:,fideIeshorrandos.


{JSSS^cflc, nc otiofi.&dcfidcs vitam traducant:fcd po-
•Mn*»»« tins ApoftoHcar vocis mctnoresincgociuin (aum
<)uifque ag^ir, ftopercciir minibus i'uis^ ficutab
Sexi^ifjfie. CO prscccpmm Prxcereahoc pixccpro il-
fiicrat.

5u*^a"piSin-'"^
Dominus ipfis diebus opera no-
lubec^vcfcx
turvt t'fptt. lira efiiciamus;neaii(]uideorum qui^aiijshcbdo

SminoSw.^^^^ diebus tieriVagiuc oporreat^in diem fciium


«MUtiir, rei|ciatur ; atque ita animus & rerufli diutoarorni
cura , ftudioque auocetur;

"Non facies oinne opus in co , f ii ^ & fitius .

tuus, & filia ciia, ieruus tuus j &c ancilla


tiia,iumeDcum tuiim^^aducaa^ qui
cfl: intra portas cuas.

e»ntmn* His vecbisadidprimummfticuimiir, vr,qu{«


terra oia ope cunqiic diuinum cultum tmpiriiirc podiinr , om^

yr^ubucrl
^^^^ vitcmus. fadle^iiim perfpici poftft , omnc;
fcruihs operis genus prchibcri, non quidcm ea
re, quod fiia nacuraaiu turpc, aut malum fit ^ fed
quoniaai menrc m nolham a diuino cuku ; qui
liais piaeceptt e(), abltraliic. quo magis pcceatafi*
> deiibps vitanda imt ; quse non (blitnV atiimum si •

duiinarum rerum ftudio auocant, fed nos d Dei;-


amorc proifus fciungunt.
tS tiine hicfmiiht opm prohibentnr^vt cKitrn£ ^'flion e< qtu Ai
Dti athnm refermnf^dhbathfi etidm imeriiicantHrl-

^ adioncs nec ca opera bit vetinnir, quae


XKt«T.i«rc-
ad diuinum cultum act jncnt,ctiam fi fcruilia unt*
r!fnn"?[J^*
vtaltarc inltrncre,temp].3, aJicutu.*; feaidiei cau-
i.ioti.roiu. Ci^QrDarc, & rcU<jua buius generis, ideoque
^ ^^ ,
aDo-

Digitized by Google
at>omino didura eft; Saccrdotcs in t<mplo fab-*^****^^
bathum ytolarc » & (ine crimihe cdc*

N £ Qj^ E earum rerum ofera hac Irgc prolii*


bed cxittimandiimcft, qnorum ia&ura tacien*
da j(tt^ <i die fefto prartermi ttaiitur , qucmadmo*
dum facns c tiam ciaoaibus pttmiflum irfh Mul- J^j^^J*/****^
taalia DbiiiiniL^ :n Euangclio , felti ^ dieDU5; fieri Uj^^^
poflTedeclarauu. quaefacii^ Parochus apud Ua-
dos Macch;ttm,& loanocm obferuabic.
t2mimmi^firmff & inriiLtf ^ die ^h^hi ^iifcmvtik lo
D'mnmt}

VT nulla re$ pfastehiiitteirettic cuius a6lionc


hie fabbathi culms Ittlpcdirctur ; faft.i cft^iu-
mcnti mcnrio;quo animalium gencrc inipcdiun-
tilr hominr5 quo minus fibbitlinm dicm co-
latic.ii entm dfe iiibbathi iiicui operis a^ioni ia-
mcftici vfas deftinacur yticcirflaria eft etiain ad id
hcknfnis opei a^qui iomentitin agat.iraque folutn
p^t jfc opivs facerc nonpotcil fed honunem,qui
,
"
illud tnoiuui',adjuuaCiCo aurem die ncminiopiK '

facerc liccr. Ergo nequc mmcntis quorum ad id


opera horn iilesvtuhrtir* Itaquehuius prorcepci smis .m.
ctiam fpedat, vt,fi tumcritorum laboribus '„'vuntVuir^
leif <rJ>
DotniMis |!>aictrc vulr^co ccrrc magis ipficaucrc t«
dcbcanr,nc inhiim^lni fine in cos,quorum opcrat**"^**
arque induftriavtumur*

. . deitml * ' -
* ' - .. .

I LLA
vcrociufmodi funr.vt adDei templu nc-
ccdnmus,eoc); loco pia,fynccraq;anirni artenone
iacrofaa^xmiiucdicciiicio inceriam%diaina Er^

Digitized by Google
4^^' CATECHIS. ROM.
clefix facratncnca^qu^e adfalucem noftra infticuti
fanc^ad anima; vulnetucuranone crcbro adhibea
Bomitcnti? & tnus. nihil vero eft quod oponuniu^, aut mcfiui

jim!^m?m l^O'^^^i^'bus fieri pollit^quaai (i pec-


4iicLu* fcfl»$ cata fua faccidoiibus farpcconfitcantur.ad quam.
frcquojuii.
pcrricicndam poceric Parochus populum ad-
hortari/fuiDpta huius probad^ rei tatiotie,& co*
pia, ex i}s qui de pornitcntia? facrameto fbo tecoi
tradica,& prreceptafunt.Ncque fuluu) ad hoc fa-
crarr cntuiu populum cxcicabir, fed fcdulo ctiam,'
atque eiiacn adiUud adhoi:ubitur» vcfacrofaildd
Concioffc- £uchariftt2 facramentum crebro percipiant. At«
^taaaa. fcme prsrerea diligen ter^|uc fecra ca'neib fidc-
,
*
libus audienda eft: nihil cnim miiuis ferendunl
eft, nequc ram profctlo indigiiua) , quam Chri-'
fti verba coniemoere , aut aeghgencer audirc;
Exercitatio item , .& ftudiiim fidcTmm in
bus , diuinisque laudibus frequent eilcf dcteit
prarcipuaquc cms cura, vt qux ad Chriftian^ vi-f
XX inltirucioneni pcrrincntjCa diligentcr addifcafj*
feduioquc ic excrceat in ijs oftici][s,qua: picf ratem
continent > paupenbus , &egenis eJeemo^muoK
tribuendo, aggros homines vifitandb^moeremesv
Uio^u quiq; dolore afBidti iaccr, pie conlbbudo na vt .

eft apud i'anclum lacobum ; Rcligio munda, &


. . imraaculaia apud Dcum,& Pancni> hxceOt^yid^
tarepupillos ,<:<: viduas in tribulaciohe eoruni4
Ex his qtiedi^a funt, facile erit coUigere , qu4S
contra huius piaccptiicgulam comautmncur.
• •

defutat^} • * *

P A R o c ri f oflfidum in eo item cfle dcber,vt


N*ntur. ' certosquoldannocosm promptu habcar vndc ,

iationes,arque arguirenta fumac, quibus popuio


illud ma^m^ pcifuad eacur, v t huius pro^ccpti k»
gen

Digitized by Coogl
PAKM TERTIA. 417
gem fummo ftivdio , accurauq; diligcntia fcr ucu
ad hoc.plurimum valcc , vc populusTciUcecintei*
ligati ac plan^ perlpiciat, qudmiuftum » ac ratiQ*
ni confcntaneum fit , tios cercos <|uofHam dies
habere, cjuos totos diuinocukui uibuanius^Do-
itiinumquc noftrum,dquo lumma,& innijmcra-
accepimus^agnorcamus^coiamust
bilia t)cncficia
ac vcneremur fi cntm iudidcc nos qaoudte rcii*
.

gionis cuimm fibi tribuerc, nonnc pro fitiserga^


nos bcncficijs, qua: maxima infinita uiiU,om-& '

nis opera danda c(Tcr,vc prompto, alacriqnc ani-


mo cius audiences eficmus^nunc vcib pau«»
dsadciuscultummfticutisdiebus , noneft cur
nos ncgligetes atquc difficiles in ems officif fun*
itionc fimus, quod line giauiillaiacwilpa prxicr**
muccrc aou po^Tumus.
Qiu 'Vii/ii4^ adedsredit^mftdHlohHicfYdcefto QhtmfeYm} 15
TANT A eft huius priccepci virtus, vy 1j^qui tl«
lad redteferuauerint^in con(pe£i:u Dei cile , cum
toque colloqui vidcantur. Nam &cprccibus fa-
cicndis Dei maieftrirem coiucn^iplamur, cum &
eo colioquimut:: concionaioiibus audicndis,
Dei voccm accipiiiiusi qua^ ad aures nofttas eo*
rum opera pcruchit, quidc rebus cUutnis ^pii
fundlcqac concionantur. tuni in akaris laciitkio
praffcmcin Chriftum Dominum adoramus 8c .

his quidcm bonis illt maxiitie fruuncur , qui Ivoc


prxceptum feruanc4iUgempr.^
QHi J contrs M iUkfemmdm Imf Ugim otnnino ^4

1 1 cum Dco,& Ecclcfia:' non obe'dianr, neque "H'^"j*^}^J*^


ciusprseceprumaudfam,, 4^Dci» landarum ?o"«"a^^^ &
Icgutn hoftes fdnt : quod ahimaducrti pprcift^ ex
ioj quod pracccptum hoc ciufmodi d^i^Xj: nullb

. i •
^ * •
d '
.

" Ubo-

Digitized by Google
«t

4lg CATECirit. ROM.


Uborc fcruari qucat.Cum cnim Dcus nonia*
bores nobrs impdDar , quos vel dilficillimai
eiiis cauCa fafcipece debereinus » fed quietof
iilisdiebus fcftis arcrrenis curisliberos efleia--
bcat ; mignx tcnieritaci*; indicium eft , huius
prxcepci legem iccufaic Exemplo nobis cfTc
.

debcnc rupplicia^qux de iliis Dcus fumpfic, qui


ijaas^%u iUud viol^riinc , vc ex libto Natnerorum lic«c
irfrefligerc. Ne igtnir inhahc DcloffenficiieRi
incidamus , opcr rpreLiuni cue, fepe Ulud vcr-
bum mem«»ro, cogirarioiie r^peccre, magnasquc
ilias vcilicaces , 3c commoda iibi ante ocuios
proponcre , qucT ex feftbrum dictum coltu per«
cipir f vtfupradeciaratuin 8c mutta alia ad id
genus pciaacntii,c]iix bonus oc ditigens Paftor,
vcoccanonis ratio puitulabit yCopio^^ tat^u^
. pcrfcqui potcciu

D E , Q^V A R T O
» K il£ C 1 P T 0«
ft

C APVt, V#

HonoraPatrcmtuum^^c matrcm
vc fis longjcuiis fiiper tcrraiOj quam Do*
minus Dcus tuus dabic cibi.

C V M in fuijfcribribus priicpiis iumma it


vis Sc dip^Lius i mcrit6, qua? nunc perfequi*
Sni>r,, ijttia maxini^ ncjCclTariafum,
pioxiroum

Digitized by Go<
PARS TEKTiX. 4im
locum obtincnt Nam iJIa finem
, qui Dcu$
.

eft
J
continuo fpcdanc hare no$ ad proximi :

chatltacem crudiunc ; Sc ^ iongius progrc^,


ad Dcqm 9 id eft , illud cxcremuniy emus gratia
proximutn tpAim diljgtmus > perducum. Quam-
jobrcm Chriihis DoiDinus prarccpta iila duo dc Mjtrt.jj^'
ililigendo Deo, &
proximo^ fimilia inter fe*^M»#
cflTe dixit Hie autcra iocus , dici yix poccft,
.

quancas habcac vdlitacess c{irn 6c (tip^rru&as


fc/at , vberes cjuid^m i}Ios , prarftantcs » & &
lit tanquam fignuTi i ex qiio primi pracccpti

dbcdicntia 6c cultus clu'ccc Qui non diligit, roan.4.


, .

inqait Diuus Joannes ^ fratrcmTuuii) , qucm fi^ifoci cx


vidct , Dcum , qut?m non videc, quoniodo pp- <uie^imie p»
icft diltgere ? Ad eund^m modum; fi parcn-""^^^^^^**
tcs^'quos (ccundum Dpum dilj^ere dcbcmus,
hdn vcneramur , SccoUmus, cum nobis in
confpcc^u fcrc fcrmpcr (int: Deo, fummopa-r
renii » & optkno> cjui. nullum (Ub arpedlutt)
6adit^ oittm honorciu:^ quern culcuiti. tribij^* .
mus? cx quQ perfpicuum eft , vtraifue praecc^
pta inter fe congrucie . Hums uutein pr^ccepti p^j^^j-jn^,^
vfus latifiinic patet. nam picccer cos. qui nos mcncum uti
'
jpc^ucoinr, multi pr.xteiea- fuuc , quos in pa StudVrff(^S
rcntuiii.|oco cofcrp debemus , vd poleftausa«^pl«r«« «»-
''^^
vcI dignicoris , vcl vctlttaus vcl prscftahjtis ali-'^
cuius nujn^rri.^ oflhVij nomine Farentum .

piaiccrci , m.ii :>nnn/jiic omnium labprem Ic*


li:it.^eum cmip id in piimis cuicnt, vc,quos
JiabcKi: in fiu pfoteftare , re(^te » diuin^ Iq- ; &
gi conuenietitpt Vtuaftt , ierit llaifc ctiH p^rfti- /
ciHs , fi omneif ififellig<nr , Deo auilorc , .&
rnHuitdre , rummum honoiem nai^ntibus tri-
'

oppitetic . quod vt prarfrarc pplfinius nc-^^^fJJJf^


ceue eft , holfe duandam diiH*rentiim > qua* a.iteienmh-
^
• •
itiiki

piiecepfa-^nma:
^^^^^^^^
4^
5 &
i
fecuhdse.tabulx.
.
Ergo

Digitized by Google
' 42.9 CAT CC HIS. KOKC«
^rjgo hcc primum a Parocho func cxpiicanda:
idque m ptimis moneat « di^in^ Decalog pr«*
*
tcpta , futflc in duabus rabulis incifa in qua<»
:

rum alcera» qucmadmodumi fani^is Pacrtbus


'
tcccpimus
, cria ilia contincbantur , qiiar iam
funt expoiica : rcliqua vcrp^ in alteram cabu-
lam crane iiiduOi • atque hate nobis perappoiita
fuit defcriprio , vt prxccpcorumranohem ovdo
ipfc diitingucrct « nam quicquid m
facris lirerjs
diuina lege iubetur , aut vcrarur , id duo rum
^l^feri^ gcncrum omur cx alcero . auc cnim crga Dcumt
tis coprdien-auicrga homines jcharitasin omni omao ipe^

:?utcm i^d!* ^N^^ • <jutdcm diafitatcm in Denm , fupc-


'v«la4 chad, rioi'a tria prxcepta decent: quod vero ad homi-

"SiVar^tl numconiundioncm ^foci^ratcm pcrt!nct,id


^macuffc- reliquis fepiem pra^cepus continctur. Quodp.
^ ^ caiion ilne cauta ciuunodi facU eft diftiiKSMow
Yt alia ad priorem , alia ad alrctam tabulam prae*
ccpta rcfciantur.nam fupcrioribus tribusprxcc-
pas, dc quibus did.um eft , quafi fubiectama-*
teries > quatn:tradenc , eit Dcus » id cit 9 &m->
mum
boiflum : caeceris vero proximi bonmiisil*
Hsrumrousyhisproxitnas amor eft propdfitas*^
iliafincm , hsecautcm ca qua* ad fincm rcferun*
stcnnd^ 4if- tuf, fpcdtanc Praetcrca charitas Dei exipfo pcir-
fcttnxu. dct.i3cu$cnimpcrfc,noaaltei:iusrcicau(a,(iim-
ipe diligcndiis eft:charitas autem proximi»a cba«
.

ntate Dei ertum habet^atque ad earn canquam tl


Quo rcfpiccrc^^^^^^ rcgolam dirigenda cft.na fi parcntcs cha*
i^tparcn-roshabemussfi dnis parcnuis, fidignitaicanrccc
tuoittBor.
Rentes rciicrcmur id c:a ic maxime faciendum
;

J crt, quod coriim procreacor Detis^ eosq; alijs


ptaxdc yoiutt, c|uoru opera ^irteros hoies regii^
actuetunqui cum nobis audor fit, vt ciunao-
di perfonas rcuereamur, iccirco id prxftare dcbe
mu5^ quia a Deo iioc ipiu houoie dignaacur : ex

s • Digitized by Google
.quo fir, vthonoriqucm parentibus haberou5«
Deo pouus> quam hominibujsiiaben videaciir.
enimapttd landum. Macthatum eft ,
lie dm
obferuanda in ruperibrcs agicur : Qui recipiCM«tt;h.i4i,
vos, mc rccipit.& Apoftolus in cpiftolaad Ephc-
fiosy fcriiosinftitucns: Serui , inquitt obcditc ^^j^^^,
dqmini j{ caroalibus, cum umore , & cremoret '

iojGtnpltcitate cordis veftri » (icut Chrifto. 9 non
ad ocaium feniienccs » quafi hominibos placen^
tcs,fcd quafi fcrui Chriiti • Acccdit quod Deo Tmli4»»
nuiliis honor, nulla picras , nullus cultus fa-T*"*!.
us dignt uibuimr » in quern amor augeri ip*
finite poteft propcereaque noi^rn crga ilium
:

charitas in dies fiat ardenttorneceffeett; quem^ *

excms iuflu,ex toto corde, cxrocaanima,exco-*


^ tis viiibus, amarc debcmus. Ac charitas qua pro- t>fut.#.
ximum compte^imuc, fuis finibuscircumicii- jj^^^^^ ^
bituc : iubet eoim Dominds proximos diligerCi
licacnos ip(bs,qu6d (i qtiis eos fines egrcflus fue
rit,ita vcparcm Deo, & proximis amorc tribuat, ^ucm. ^

is maximum fcclusadmicrir. Si quis yenicad mc,'


iaquicDominuSyScnonoditpacrem fuum» &
macrem fiiam, & vxorem, ^lios, & fracres 98c
fbrores, adhucautemanimafniiiam^nonpoceft .

'

meuscffcdiPJpuIus.inquamfentcntiacciidiftu
eft; Sine vtmorrui ftpchant ii^ortuos fiios : cimi i^ucp^
quidam primum huraarc paircmvcller, poftca
Chdftii fequi.cui' reidilucidior illaapud S«Mac« ||^,«,
Aaruni e^plicatio eft: Qm
aniat pacrcm, aoi ma^'
rrem plufquam me» non eft me dignus.

QiMM«b fm»ti$ fm imndi^ V^i^f^ ^ ^Ji^ iiafnkindi x


Mil tf oj^MfmsAiiiit

NvLLA dubitatio eft, <juin parentes vchc-


mcuccx amaodi » obfeiuandi^ue ijint 1 fed ad pie->

d i ucom

Digitized by Google
4>i pAtt^n^s* itoiif#
utem pn'mis ncccflarium eft Deo , ain piue^
if)
*'
eft, &cffi;ckor;ocnnium ,pra?cipuum honorem^
^ Cttlcuiyi mbui ; idepque mortales piarentes
^irtptibps amari , vtadcnelcftero fempitcrniinique patrcm
fKiinbusnoQ totaamons vis rercratur . quod Innrcrdum pa-
Dei ptcTccptis repugncnc; nondii-
rcntiUTi iuffa
j^^^J^^*'
• biumeft» qjiijt> iibcn parc^pm ciipidjcaci^l^ei vo*
Ipntafcm anteferrcf dcbfea|iT, djuiiue ittitis'&ntrir*
tig mehiorcs;Qbcdirco{>orcct'Ppo, fnagis quam
A.-^f.
Ijominibus. *. v ^ .
k * •

} Qmd in huiii: pucepti fcntcntia pyoprli honoranii vpxJenaUjil


^ Ho N9RA^E,eftdc aliquo honortficc (en*
tird, &qaxiiltus (iin( , fna^xiavi pucare omnia**
Huic autcm honori hare oitinia coniiin^JJa fiinri
amor» obfcruantiavobcdicntia& culrus Sdi& .

^utem in lege pofita eft honoris vox,a6r) amom


'
i^ut roectt^ t €iutn 1r» valde amandi « ac merucrKli
J>arentes Cunt ccenim qui aniaj^^QOD femj^rdhK
eriiac, & Vpheratur: qui mctuit, nbn&mper
diligit queni vero ahquis ex animo (\onorjr,ic^
:

amar, & vcretur'. Hxc ciim Parotiiys c^||lk4-


ric, mmagctd^pambus. ,t V

^"^^^ deijs pr^ecipiie patribus lex loqnuur,


Jine'vSdffuii
" tamcn ad alios qud^
paTris. cxiluibus generati fiiujus :

^'^j^^^^^J^^^^
nqttien: quos etiam complcdi
£iftc!iifli%tf»leic videtur, quema^nibdum
ex pluribns dtuin:^
loas facil^ cdlli^imus Plotter illos isv-^
ipturae
fcripturae .

tur quinos piocrearunc , patium genera item aUa


$fcunad ccr func in faerie liceris » quod anceaatugimuSyoai*

SlwikaS- bus fingulis fuus honor dcbctur.ac prinii^m Ec^


«k»icf. deliae Fraefides
• &
Paftores » 8c Sacerdotes {KK
trcs dicufitur, quemadaiodum cx Apoftolo con-
ft^ $ CoriD(hio$ rcdbeas; NoDj ioquir>in
coa*

'Digitized by Google
confundam vos , ha^cfcribo, fed vtfilio.^ mcos
^haridimos monco.nam fi decemiija pxdagoga-
fum habcaci5 in ChriAo , fed non niuUos pacres:
nam in Chnftolcftiper Euange|iam ego vo5 gc« ^
iliui . Etin Ecclefiaftico fcripium cIl LaudcmusB<^i«^'44»
;

Virosgloriofos , &paiences npiUos in genera^ ^^^^


tioncfua. Dcindcij ,quibu$aiitimpcrium, auc ftratui/^*
inagiftratus, autpoiefta$comipi^a e(t) qui rem
pumicain |ubertiant , pacres appcllapmr • Sicf^^
Haamaninimulis pater vocabatur. Pr^ttereapa* oiurt^ tm.
crcscosdicimuJ, quorum pro curauoni, ^dci, p*^^!"*??*
probitatiffapienciarq; alij commcndancur: cuiuf- uia^iUfi.
modjf funr tucorcs » 6c cnratorcs > padagpgi , &
IKMSii^ • Q^uare'EIiam Sc Eli (earn filij Prophc- 4*Keg.2.
tarutn patrcfm vocabant Poftrcmo patres di- ?i^ti,^^aa.
cftnus (cncs , dc a^utc coafecloSjCuosetiain ve- t^ui.
I'cri dcbrmus . Atque hoc in Paroclu preccpti?

foaxiinumfit , vt dpceac patres |^uiu(l]^e (inc ge<-


n^s y pira^ram ver6cQs e^ ^uibus fiaci fumus»
ano^is honoiandos*
• 4 •• '<. •

Qj^ o 0 fint qusdam


immortalis Dei quafi ^w*
Iimulacra, m
])s^ue ortus noftri imagincm m- runt Dei im.
rucmur :abijs nobis vira data eft: Dcus vlbs eft, 22^*^*^%
(li nobis animum » mentemquc mipercirec ab
:

js adjacramenca dcdudi^ad rcligioncm , ad hu--


fpancnn c.||lcdni ctuilettsque , mfttcuci, .ad mo«
fuin intcgritatcm , &
fanditacem crudici fumus.
Doceat verb Parocthus mcrito nome iw4/rf6,i^ihoc Matrcsw- \
pra?ceptoexprcrtum,vtciu$bcncficia,& mcrita • *
;•

crga rios conHderemus, quanta cura> quanta- . ;

^ue (bUicicodine nos in vtero gef{ecit ^ quan* _ ^


'^

&
to £um laboic dolore pepercrit » ac educa&it*
4 4 '* ^ :

Digitized by Google
424 CATECHIS. ROM*
* -
* • - ;

* •

Friwusmo.
It'a obfeniandi pa^rcntes ftint/vt, qucm cf|
4ui«uo i>ar6 tribuimus,hoiior,cx amore, acquc intimo animf
•*'**^***'lcnrii dcpromptus vidcacur.quibus hoc officii!
dcbcturmaxim^icumcrganos (incicaaffeditnui
lum vc laborem,nuIlam cootetionem, nulla peri*
noftra catifa rcfugiant, nihilquc illts accide^
cilia
ic pofijciucundius , quam vtfilijs fc charos cffc
fcntiant , quos maximc diligunr . lofcph cum in
CiB.4tf^7. Aegypco honorc tk amplicudineregi cffci, proxi*
mus , patrchi» qui in Aegyprum vencrac >hon(v
t.tc^t. rific^ exccpitr
>
Salomon matri aduenichti tf*
(urrexir ; eamquc vencratus , in regio folio,
3mindiu«oad dcxtcram coUocaiiit. Alia praeierea Tunc ho-
noris bfficia, quae in parentes confciri dcbcnU
nam cos ecia cum bonoramus , cum a Deo (up- •

pliciter petimus , vc i]f<lcm bene, &


felicicer dtxN
nia eiicniani, vc in maxima gratia, &honorc finr
apiid homines, vcipfi Deo, ac (anAis qui incar-
Tertttif 8M^tis(unt^ commcndatifliniifint.lcemparcnccs bo*
nqramus; cum hoftras raciones , ad cobi tn arbU
trium, voluncacemqueconferimu5,'cuius rei foa- • u
fMuttKt.for Salomon, Audi, inquit,fili mi difciplinam pa- «
cris tui, &
he dimittas legem matris tuae,vt adda-
nir gratiACApiti cuo , Sc torques coUo cuo.cuiu/^
modi Tunc cciamD. Pauli cohortationcs :.Filijf ^.

Ait^4§. obedice parencibiis veftris in Dbiiiino , hoc enim

MC^i* iuftumcft. Item*. Filij , obcdirc parcntibus per


omnia , hoc eriim placitum eft in Domino. &
(andjilfimprum hommum exemplis cofirmacur*
^eii.2i
ccenim tfeac , cum a patre ad (acri!ficinni yincifc-
tur, modeft^ Hne recuiactbhVparuic: Rccbabr^ &
t2r,ne a patris confilio Vnquam difcreparenc , vi-
^rtus «o-nofcinpcrpctuum abftinuerunt. Item ,
parentes
bonoramus , cum corum icd^ fa&a » moresquc

Digitized by Google
liniumar • i j s cnim pturimum tribucre videipur
quoru cifevoiumusquamfimilUmi. Item, parent ^^P>o«
ICS honoramus quorum confilia npn modo ex-
^

cuirimus, vcrumi^uamfcquHTiur, Item , quibussexm


iubucnimus eainipcrtientes , qua: v.idlus, culcuf-
que defiderat: quod Chttfti tcftimonio cotp-
probarur qui Pharifieorutn impietatem redar^
gucns,Qiiarc &
vos,inqu!r,tLanfgrcd!mini man- uauk.i(»
datum Del , propter traditioncm v eft ram ? Nam
Deus dixit Honora paucm, & maiccin: He Qui
,

maledixeritpatrisaut matri » mbrte .moriatur*


vo$ autem QijScunquc dixcrit pam»
dicitis ;
v
*

vcl matri , munus quoJcuiKjuc eft cx me , tibi


S< non honorificabitpatrcmfuiim^aut ^
prodcric,
macrem fuam : & irritum fcciitis mandacum
.

Dei propter traditioncm veftram . Ec honoris IZf^^


quidem officta pacentibns triburre femperde<»
bcmus , fed turn maxim c cum pcriculosc xgro-
fanr, danda enim opera eft , nc quid prrter-
miuanc , quod vel ad pcccatorum coafedioneoi
attinec, vei ad reiiqua facramcnta , qux aChrU
ftianis homintbtis percipi debent , citm mor«
appropinquat. idqucnobis cnrrc fit, vtpij rtli- ,

giofiquc homines , eos crcbrbinreruifant qui ,

veltmbecilios coaticmeot ^ iuueac^& confiiia ^

vcLoptimi animatos »! ad fpem immortaliracif


crigant , vt, c&m rnentemd reba$ humanis cxci^
tarint , tocamconijcianc in Dcuia. lie Iiet, vcii-
dci, fpei, &
charitacis beatiffimo comiratu, nc
religionis pra^iidio oiuniti, morrem non modo
jion pertimefccndam dim ncceiTaria litj fed cum
aditum od aetcrnuatem expediat , etiani appetcn-'
damccitfcant. Poftrem.b vcl moicuis pauntibus Owiawif
honor tribuitur , fx ijs funns facimu^ li cx-^* ;

equiai^cohoneftannH; (i honorcm fcpulcurxim^


pcrcimus ; fiiufta^ &(acrificiaanniucr(ariai:u«
d f . ramusj

Digitized by Google
4l( CATECHIS. KOM.
ramnj ; fi^ qux ab ijs Icgauronc , dU^cncqr pet« j
' r.
Ibitumiis. .
^

Tgats horn* HoKORANpf flint i j non raodo cx quibos


feft«M«r nattfunaos, verofneriamaiij, quipatres appeU
lantur, vtEpilcopi , &(acerdbtcs, vt rcges, vc
pnncipcs, vc magiftraius, vt lucorcs , vt cura-
tores vt magiftrijVt pxdigogi ,vt icna^&c ca?tc-
,

h
huiurmodi; dignicnip^ lunt , qui ci^ chwutCp
cx obcdientia • c&opc qpftrafrudlus percipianc,
alias, alto magis • Ef>i(cbpis , & alijs
Aiwijkiaar Paftoribus ita fcriptum eft: Qui bene prxfunt
luSliu prcsbytcriduplici honorcdigni habcancur, ma-
ximc qui laburanc in vci bo , & dodrina . lam
vcro, qiiaoti crga Apoltolum amohs documen*
ca Galarse'<icderont)*quibusis pudartim illud
MGiL^ bencuoleriar ccftimbmum cribuit? Tdtimohium
cnimpcrhibcovobis ;
quiafi fieri porter, oculos
vcftroscruilTctis, & dcdulcas mihiQuin enain .

iacerdoubas eafuppeduanda Tunc , qux ad virs


uCai^0 vfus neceilkrios requtruntur Quarc Apoitolus^
.

Q^is,inquic, rbilicac fais^ipcndijs vnqbamf


••**7» hih in Ecc lefiaftico fcripiiim eft &
propurga tc
;

cumbrachijs; da iilis partem ficut mandarum


eft tibi, primitiaium, purgationis. lllis eiiarn
obtcmpecandum e(ie » dbcet Apoftoius : Obedi*
te, intuit )pra?poiicis vellris^^ & fubiaccce eis,
ipd enim perui[^ilanr,qua(i ^atione pro ^nimabus
vcftrisrcddituri.Qmn potius i Chiifto Dnopr^
ceptumeli,vc vci nuprooisPaffonbus obtcmpe-
tttdb»a|«
fcnius, cum dicar;Super cachcdram MoyU fcdc^
rune Scribal Sc Phari&i: omnia ergo » quatconq;
dixerinc rabiSfferuaccy&facire^ fccundum b]>era
vccocoru nolitc facercidicunc enim^^ no faciur.

Ly Google
%fki MtfgijiraaUs Volhtcr* honor defertndm} J
Q^OD itiodo dcanimaruni Padoribus aflTc-Mtptin
ri|iiQas,ide deRcgibus^ de PrincipibuStde Ma- MiotL
giftratibusr&TcKqiiis. qittfrum poreftati fubijci*
mur, diccnclLim citjjs vcro quod houoiis, cul-
tus, obfcriiantix genus tribuchduni lit , Apofto- Ad R*m.t|*
Romano^ late cxplicat pro quibu$ ctiam
|us ad :

^random eire mottet.&diuusPccriis^ Subiedti»


jnquic t cflti^te omm t>an^anir crcaturac propter
DeUjfiue regi.quafi ducibus,ta-
praecellcnti, fiuc
quam ab comillis. nam ii quccis culmm tribui*
rnus,isad Dcrum refcrturthaber cnim vcncratio-
ncm huminum excel! ens digniuds g];adus»quia
iisuinar ppc^ftatis eft iiiftariio quo cftiarn Dei pro*
ttidenttarrt vener^mur , qui ptiblict miiaerf s pro«
*
ciuarionem eisattribuit ,quibufq; vriciir raquam
poccllatisfua! ininiftris^Nccenim hominu impro im^rohUtm
biuccm aut nequuiaai,fi tale$ (line Mi^illracuSt^6**^"«^^«*
^d diutQ^im auaQritarein^qu; in ilits1:(f»reucrc«» fefcaawu ^
^[Uirsvr, quod-permiram fortanr^ yidecurt quautis
ifi nos ^nrinimico, infenfoque animo quauis ,
-

implacabilcs caiiien non fktis digna caufa fic , cur


COS non perofficu)sc obferucmus. nam & Daui-
iiis magna in Saukm o(liciae>:ciccruCj cum ei ca«
tneedec o^chCiot: quod inndic illis verbis: Cum piuaifb
ijsy qui oderahc pacem^ratn picificus.

^ ^ I quid improbe , fi quid iniquc tmperent^


cum id obn ex pokeftate , (ed ex iniuftirta, atquc
animipcrucrfitace agant, pmninonon funtaa*
dicndi . Vbi hare Parochus figillatim cxpofac-
i^it, dcinccps tonfidcrcc, quodnam prxmium^
quanique coniencaneum ijs pcopoficum 'fiCt
'
'
luiQo buic prdtcepto obediunc.
<12?I

Dy Google
I

4tt c ATI cms. SOM.


r1 1 1 o itT M ciafmodi fradlus eft mazimo^
m <iiu vf uant: pio>>terra quod dignt Aitir,qui bic^
nc/iciociur.mdiutifiIaiC pcrfriunrur, cuius mc-
morismpcrpctuoccnleruanr Cumigitur ,qui
.

J)arcnics colunt , ijs gianani icfemnt , a quibus


, ucistCk: vicje vfuraui habem » iurc &c mcnco vi^'
lani ad'Tummani fcneAutemperducuof • Turn
adiungendaeft diuina promimonis iUuftrts.cx*
planacio , neo,iir cniai ioium fcnipiternar ac bca-
tn'uf^uevi- hnius criaui qiiam in tcnisagimus , vitsc
xm (tUx s(xii\[iis promiuicur; cuius icmcmue inccrprcs eft
V^im^' D. rauius,€uminquit: Piecas ad^imnia vtilis
cft,habcns promidtonem vitae> quse nunc eft^
^ &fucur.^. Ncc verb hxcmcrcesaiu cxiguacft,
aiuconrcmnenda criamfi fandtifimMS viris vt
, ,

lob,vt Dauidi, vr Paulo , mors fueric oprabilis«.


&a;rumno^ , ac mitctis bominibus vicai pro«
p.igacio fir miucunda • nam illorum verbmUm
adtunclio, Qnm IHminm Dm
tm ikHttM. iion mo-
dbtcmpcii:^ Jiuturnirarcm ad viuendum y fed
4^1^ otium , quicrcm , incolamitatem, ad bene vi-
ucodum polUcetur • nam in Deuceronomio
noQ folum inquic : vr longo viuas lempore;
AifipiK.#. icd f llud criam addir; Vc bene (ir ubi: quod dein*

Ttxtnium hic^^^^ Apoftolo


rcpctifum eft Hac auicm bona .

froiuia'uflio6 ijs fuppctcrc dici:)uis quorum picratiDcus gra-


,
'

mSw 'quSS ^^^^ rcferat alitcr enim diuiniprouufli fides Sc


:

tticoiumxtatc conftanria»non encicuminterdam^quimaiocein

2^'^^^ piecatem parcnribus prxfticerunc , i)s vita brer


ttiorfit.
' *
-

1 1 (Igmtkfm foni viri . in fimM in finntisfmftr


ilnxlt , uitadHm f un viu hrtn'tfimx'i

I
Hoc >]ui Jem iliis conuogu t vcl quod ijs- >

optimc ^onfulitur, qui prm$ c vtta excedant»

Digitized by Google
9AfL8 TERTIA. ^if
quamivirtutis & olTicij rdigioacdifcvdanc: ikr
piuncucenim , nemaUtiaaiuuc iQc Uccluim^b-i
r^iii>stucneficUodecipiatanimam ilioruin: veP^*^*
quiadiiiD pernicies, &rerum omnscim pcrtur*
barjo impcndcr, c cuiporibii^ cucmairA'C c ora
muntum leiiiporuni acerbuatcm cuad.mt; Afa-
ciecmmniaiiaas inquicPcophcca, collcctus eiifiA.i7v
iaftus.quod tit >nc eorum am vktus ^ am falos
pertciicecur , cum a morralibus flajgiciomm pu?- \
nasrepctic Ucus vcl nc mlbilunis rciuporibai
:

cxpr()pin(]uoruiii, at^.icorumc{uccaLunsLatlb•JS,^.^^^^Jy.
accrbillimosiuclus fcntiaiu. QViare niernendum nimmaturA
^
cA-maiorem in modum , cum boms vivis imxna* Xrrapafticf
ttiramorsaccidutacquemadmodumiisquigra- ^ fupcruto^

cim parcntesfunt, omcij mcrccs , & rructuscft ^i^^,


a Deo propoliciis : fic mtiraci He inipij liiii, iiiauir-
umis pi£ai:s irdcruancui*. '
madu

daralmtt -
la

E X ficris voluminibus iliiid maxi'n.^ iiuc Higi^^^^^


*
nius, (criptum eft cnim ;
Qui iri itedixcrit pa:ri *

fuoi vcl mam » nipiccmoriacur* ht ^ qui a^A^it uiasam»


.parremt & fugitmatrcm^ignominiolus dk^Sc
'fi^itx. Et , Qui malcdicicpaxri f\io^ vel matri, ex-
tinguetur luccrna eiiis in incdijs uii bii; Et .

oculam , qui fubfannst paticni , 5c qui dcl^icic


partum inatus fux , cffodiaiucuni coiui dctor-
rcntibus, &
comedauccii riJij aquilx.Qin p .ircn-
^tibus iniurtam iiuulcrmit , muUos fu^flc^I J'^^^'Tu!'
mus : m
qnibns vicifccndis, Dei iracundia cxar-**
fic : nonciiiai D:.uidrrn inu! .uni rc!iduir,;l:u icc-

Jcridcbitas pa*nas dedu Abfilon, quc-vn oh ,

eius (cclus.» cribus cransfixuiD halU& piuiiut^' i^c


^
.ijs vcroj (jui Saccrdoiibus aou obteipj^cmnr,
fed*

Digitized by Google
4 JO CATECHlii ROM,
fchptumeft^ Qji^ rupcrbicnc, nolens obcdirif
facerdotis I'mpcnot qui eotc^ore mtnjftracDo^
miuu Deo tuu,cxiicactoiudicis raoiieturho-*
mo .

ilmbm fonfimnm tdtmibf^ fAitnmjt ^i^iioi homt iib

Q_v kMAD#toDVM dioina lege fancitu eft,


^•f^^P?- vc parcntibiis dlij honorcm habcanc , vt pareanc.

mn^am* Vt ODlcqri iiaur : fic parentum propria oiticia


fnnr,ai4iic numcra, vc fahcliflimis difci'pliais ac
inoribus tiiios imbuanc^ i|sq;; optima dene yiue-
di prreccpca ; vtad reiigioneni iQftru&ij& pariutfl
Dcom fandre ,fhuio)aic^ue vencrcftmr. qaod d
SaA«rv paietibius jJufanna-faclum efll* leginuis. Iraq- fa-*
ccrdos parctcscoaiinoacar, vc fcliberis, magU
ftcos pra^bcanr virrucis ,a:quiuu$ ^ concincncia^,'
modcftiir, &
iUn^iftatis; rriaqiVc prsftrrioi decfi-

lil'n ea^cal ^ciit, ifi quibus offcndere f«pe cdrueuerum: pri-


ttonc libera, miim, ncquicl accrbius in libcrosaut loquantur,

JiSJ^JJJ^^'auc liaruanc quod Apoftolui in cpiftola .ad Co-


:

loncrUcs ita piicipit ; Isaacs , nolitcad indigna*


A4C«l,|. lioncai prouocarc filios vcflros , vtnon pufilip
aninio 5ant. na periculum ell,' tre frado, abiedlrb
que antmo lint,dun) omn^a rimenc. QuareiiluBct
'
pra^cipiat^ vc nimi.u^^ rcucritaicm cffugiant , ma-
gKitiinBi, linrque hbcDs c orj igcrc^qiiarn vIcifvi-Peindc {%
qiia culpacommiiiacit,cum ncccirariafir cailiga^-
tio&obinrgitiot neqtiid liheris per mddlgcn-*.
nam diiroluccrerniuant: larpeenim^lij pareitc^
Dimtaf^iiKacc, &
uicilicatc dcprauanrur : qWm-
obrem a driToii raindulgeniia dcterreatcxcniplo ,

i3cK.4« HeH, fiinimi IrvCcrdctis ;qMi quod in liberos inV


dulgcniior tuerat, nia\in.o (upplicioettafFc^tus^
Tmiini. Po(treni6, ne , quod fardifHnnttm eft, in hliorum
JiLXacwa. ^<l"earione ,
ac dodhina ; prarpoftera confilia in-
caat.cicnim pei iriuki mixac vaa cugicfti^ar , cu-
*

Digitized by Google
PARS tEKTlA. 431
izqiie verfantur, y t opes, vt pccun^s^ vt laumniji

non ail rcligioncm no ad pictatf, non ad bona-


,

nim nrtium difciplinam, (cdnd auannam &ad ,

rem famiiiarem aagcndam.cohoruncur ncc dc ;

iiiioriim exiftimacione J aiu faliicc fiint. lblltcici»


dnmmodjj pccuhiofi firit; &.diuites : quo quid
did, aut cdgitari turpius poicft $ ita fit, vc ad lilos
non cam rcrum copias , quam fua fcclera , 6c Ba-
giiia cransfcrant^^uibus tandcmnun ad carlum
-
leduces prxbent>{^d ad infeibrumfu(^lidjaiei^
bicero.a. Saccrdos igitair o{)nmis prxccpris pare*
resiiifticqa^eosiiucad Tobiseei^empluitiadlimi- 7,^^^
Icrn virtiitcm cxdcet; vt , cum filids ad Dei cul-
tum, &fan<3:imoniam piobe eriidicrint » ab ijs
euam amoris, 6c ob(eruanu£i& obicqui) vbcfj:i«i
fBo&frti&itica^iatitl^

D E .Q_v r N T b .

P R C £ P T
CAP V t viv

Non occides*

MAG i«A Hta qu; ^adfids hami nibus {>ropo*


'

lira eft £plidta$ , C^dniamiitij Dei vocabuntur,

Part o iresmnxiir.i comiDouere debet, vLhmuspr?'


ceptidifciplinam fidclibuvdiligcntcracciirnrcqnc
^^JJ^'^^JJ.
« tradanc.nam ad concil}an4as homanu volunucca iimf^
nulla inelior ratio iniri poteft, qu^rh 6 eiufaiodi
, pi%ccpn]ex,re£i;eexplicata,aboibus,iravtopor«
tctyCanikh ftrUf furquonia cii fpcraic llccr, vi fam
ma animiconfcnfioncconiundi homines, con- »
'
.

4;or4uj& pace maxime colaat.Scd quam ncccffc


fn

digitized by Google
4^1 ' CATECHU. ROM.
tfClUI4Ul»
t
fit Pi-a:ccptam hoc cxplicari , cx co pcrfpidWf
quod immcnCi vniucrlk terrrc inundationc
ilia

f-ida ,hoc vnum inprimts clt,quod Dcus hoini-


nibus mr?rdixir« Sanguincm »iD9uk,.rcquirani
animitrum vcftrarunvdcmanucuaarum bcftiar-
rum , &: de manu hominis . In euangelioctiam>
quo primum vcrercs Icgcsa Dno explicated fnnt,
in ijs h.LC prima ert;dc qua apudfanctu MaithcfU
itarcripuim ctt : Diduai eft cnim , Npn occidcs:
& reliqua , qurc hac dc rc co ipfo loco dein ccps
commei^bratitur^Ftdelcs prqtcrca aircntcjibctt-
icrqiic praicc'ptiim iiuc aiidirc dcbcnt. fi cnim
*
cins vis fpcetatiir, nd vicam cuiusque tucudaiii
valet; <quomamij& verbis .Noaoccidcs, homi-
cidium omninomtcrdidumcft . itaque (in^uli
homines lanta cum vokiptare animi iUud acctpc^
re dcbcnc, pcrindc ac fi , ira Dei propofira , alijt
que graniduuis pcrr.is , noaiiiiaara prohibitum
<it,ncquiscoruiT)kdatur. Ergovt prarccprum
hoc audita mcundum eft :jtactus peccati cauno
qdod pra^ccpto prohibe tur, iucunditatcin habe-
re debet.

C V M iuiins IrgisVim Douiinus cxpHrarcr^ia


CO duo conrinen ollcndit^ alceruni, neocctda*
nius ,quod a nobis tied veiitum eft \ alccruns^
qiiod faccrc iubetnur, vt concordi amicitta, cha<>
* '
riratecjuc inimicos co:iiple£tamur, paccm habca-
. museum omnibus9CUU(3:adcniqueiacoaiiiaoda
* patienccrferamus.

J
ytmwm ImiMsfncepii lege omnescddis, dr
a^ts hie ' L cET hie c?dc$ pro hi bean tur, beftias tamS •

rorproi;ibc*occidi HO c(\
ohibuiinK quoni,Tjni fi fUts vc(c!,i#'
pi

r.-^iSkfta-Doiiuag hoxaiaibus cftcgaceiTum^f^^ item cit,


fufli. - • . illaf

^
Digiiizuu Dy Google
P ARS TERTi A. .
435
iilas occtdi . qua de re ita^iflas Auguftinus; Cu '

aiUdimus, inquit^ Non occides; non accipitnus


hoc dictum. clFe dc Fruflctis qiiKi iiiiilus eft ijsi
,•

fcnlus nec de irranonabilibus aaUi'ialibus 5 quia


;

nulla nobis rajionq lociatur, Akerun^pcrmifliiiiisccunib «a-


caddis gen us eft, qiiodadeos Hagiftracu$ {KrrcMitio<«riiii^

net , q uibus data eft necis pqceftas , qua ex le^am

pr^ripto, iudicioquc , in facinorofos homines


animaduerrunt , 8cmnoccmcs dcfc^ndunt. quo
in munere ciim iuftc verfantur, noil modo ijs caj-
dis non Hint rei, fed huic diuinas legi^ qua cxdcs
vetatur 9 maxime obcdiunt . ci^inenim legt huic huiusi*

finis is propofltus (ic^ vr hominiim virse(alaciG[ue s**^*"**


confulatur, magiftiatuumiicm, <|ui leguani lunc ^ >

'
fceleriim viiidic<;s > animadiieifioaes eodemfpc-.
^Unc^ vc,.audacia9 &
iniuria rappliczijs repL*e(ra«
taca (it hominum vira. C^are Dauid^ Inraatttti^ pftlaMi,*
no , omnes peccaiores terrc,
inqutc» interficieba
vrdifperdeiem dc ciuitate Domini o^iines ope-
rantcs iniqliirarcm. Qua rarione ne illi quidem TcrtiobeUfge
,

peccant.,' qui luilo bello, non cupiditate, auc cru- J^^^^^^jj


*
delicate impuKi, fed (bio publica: vtzltracis ftudio«fii^r'
viram hoftibtu'sadiniuht. Suncprartcrea eiufmodi
Cccdcs qu^ ndminatim Dei rumifiuht. Leui filij
non pcccauci uiu , qui vno die cot milia occide- g..
runt, quacxde fi6la, fic ad eos locutus eft Mov-
*

(es : Conrecraitis manus vcftias hodic Domioo.


t

- H
V I y s pracept i reus non eft, qui non fpon-
te,ncc mcdira:6,fed fortuiro hominem occidic:
« '
L /X /-\ dej culpa non
qua de re m Deuceronomi) hbro ua elt:
,^ • j

Qui per- habct,nin rci


i

^uflcnt proxirauin fuum ncfcicns, &c qui heri, 6c J^j^^^^cup^lh


'
nudiuftcrtios nullum cotra cum pdiuni habuir- tioneea^aiir.
4c comprobatur, fed abijlTe Qippliciter cum co ii^
iyiuaui ad hgna ca&denda » &
in fuccifioac ligno-
Q rum .

Dy Google
rijm feciitii fiigcrit manum ,femima ; lapfiim 6t
irianubrid atnicum cius percuflerit , cc Occident.
ViataturTri. Hx csedcs ciufmodi funt, quae quia non volunta-

Sal^'rcfon^^*^^ iadu(liiainferuntur,proprcrca n5 om-


w-V. nino m peccaiis niimci:j(ncur : quod S. Auguftini

tffi vc propter botitiinyaut licicdfiu;iffius»(iquid€


pixtcr voluntatcmnoftr^m quidquiam mali acci-
dent; nobis imputecui:. In quo camehduabus
•k'iL ... decaufis peccari poteft;altcra,fi quis in re iniufta
<us duibus occupacus^^homlnem occiaerit: exempli caula : n
c^iStttT quisgradidam mulierem pugno, vel calcepercu-
pahu teret,ex qud abortdf feqderetur; Mflec quidem
illud pr^eteu pcrcuflbris voluntatem, noin tamen
prafeter culpam , cum illi nonliccietvllo mode
grauidam rouherem ^ercucere. Aiceta^ finoa
omnibus circumfpedis i negligenter , incaur &
Qiiint5,<iui alique occideri t. qua edam ratione , fi quis ialu-
5c^d?*caurr fu^e defended^ cau(a,omni adhibita cautiooe,'
•mnibus cir- altcrum intcremeiit , hac lege non lencri fads
Simf occidiUPP modocommctno-
icur. rauimus»ca!des funtiquas noc legis prxcepto nod
coiittnentur.

I An "ulli iwiMiiiiiii \km fimiim bmkm $€min , nid ftt^


• «

ExcBPTi s illis exdibus quaruro duabus pQu


flxemis qi;iaeftionibus itlecio fadla eft,reliqu; om*
tics prohlbentur,fiuc homicfda qiiis fpedet , flue
qui occiditur, flue modo? quibus cajdcs fit. nam
Ncmin! {)ror- quod ad COS pcr tinct,qui Cxde faciunt,ncmo pla-
fusii.ctVn- nccxcipitur,nondiuites,nonpotentcs,n6homi
J ^^'i
muni cx<icui y**t«./% *^: .-»_
nesi oon dnifiion parcntcs: fed deleft u Ofjl^pi 4c
viiiffimu ^ii diferimine remote, occidere vecicueft olbft!6iks«

4^ ^
iMMUiirainM^Si vero ij fpedl;atiir,qui intcrficiuntur, ad omncf

bsc lex pertmecaec quifqua eft tarn liumiiis » 8c


abic*

Ly Google
_ PAILS TEKTIA. 4lf
uhk^tix condicionis homo ,quinlcgis huiu$yiNc£ucft/n>i
dcfrndaiur. Ncque vero fc ipilim intcrficcrc ctii- re*
piaiuiaseft j cum vitac fuse nemo ira potcftatcm
habcatj vt fuo arbicratu morcc iibi confcifc^i:^ li«
ceat:idcoqs huias IcgU verbis non ira pcatlcripcd
eft>Ne aliu occidaS^icd fimpUdccr,Non Decides*
S4ttfne ejt Ad hnius fuctfti Afttimmt mnns i uit mmatt 6 '

. $ I cttani mukiplicen) csdts iadcdas modii at*


tedimps:ncaio eft qui excipiarur. no folum cnira WecflrfK
fuis cuiquam manibus, autferro, aurlapidc ,aut^J?^*pef
baculo, ^viZ laqucp , aut vcncno > vicam homimF«««^
cripeieiao hcer/ed con(ilio,opeiauxilio 9 auc alia
iguacun4)tijt;:racione9id fieri prbrflisvedtttm eftan
quofumtnatarditas ftuporq; iudaeoramfttttyqut^
crcdercnc fc hoc prseccptum fcruare, fi manus tann^nfJi^at
ta a csede abftinerent.fcd homini Chriftiano,qui, ^i^iijS^
^
it)cerprece Chrifto, didipic hanclcgfrfpirirualcm ^jjSlf
rfle^ncrape qiue notifotarius foliim puras»(edaimi-
ihom etiam caftum fincerumque habere iubettil-
lud non (acis omnino eft quod illi faris cumula;^
>

fc pr^ftare arbitrabantur. nam , ne irafciquidcm


cui(|ua(n licere^in euagelio cradicueft, cum dicat
Dominus Ego aucem dico vobis:pmms»qui
: itsjk iiank.!*
fcicur fratri fucreus erit iudicia: qui autetn dtxe-
rit fr.arri fuo ,Racha,reus erii gehenriac ignis,

,
p4trituoird;tiim} .
..

. E X iupcvioribus illis Chrifti verbis pcrfpicuuiraccprchcB-


t^*cu cult?a no carcic,qui frarri faccefca|:,quauis
ira animo inclufana coiinc^cj qui yfcrp eius irae fi-
gniiicradoiiea!iqua,ai dederic^^yiv^iretpeccare, at
niliit5 graitilis , qui no vetfeaturfratrem dure acci
pcre,&: ei conuiciu facere. &
quidam hoc verum
eft, fi nulla fubfitirafcendicaufa. nam ir^e caura,j^j|^j^
a Deoj legibusque concedicurjea cfttcum m
e a eot

Digitized by Google
4)tf CATECHI^i Rom,
eo$ aoimaduertimus c)ui hoftro imperio > pote«
.
ftatiq^ue parent, tncis ficcuba:Chriftiani epitd
hommisiranonslcarnis fenubus, Ted i (piritii
fan£kd proficifci debet : ciUcn nos tcmpla fan-
i«G«r.#. fpicuust in quibus leius Chiiftus habuec,cflc
coaueniac.

*

M V LT A Tunc a Domino tiadita, quae ad per-


fcdam huiiiS Icgis ranonem pertinent qualia : il-

ric dezteram m^gtiUsun cuam p r a be iili alce^


iri , &
rnn &
».ci qui viilt tecum in ittdicio contende*
:

re,& funicam tuam tolkie, diroitre ei pallium: &


&: qiiicunque te angaiiaucrit millepan\is vade ,

cum lUo alia.duo Ex his quaziam commcmoia^


.

ta font , animaduerti licet , quam procliues fi^


homines ad ea peccata , <]uae^ hoc prn^cepto veti«
tafunt, quamque multi reperiantur , qui fi mi-
nus ]iianu,animo faltcm cs^dis fcelascoiniccunc.

]
^jM fOtifimHm fAt'ms mmUat hmktdi^ hmlnibia ejl

9. dmQnpAudA}
o N I A M huic tarn periculofo morbo re-i
tk^cdijs nic'diam facris literis adhibica fimc Parochicft ,

•a^SH^ olticiumeadiiigcntcr iidelibus tradcre * prasci-*


:

puumguteipilludcft^ vt intelliganc^ qu^ai nc^


w"timfitpcccatum,hominis c^^ : idque vcl
^JtS^fii
SomHSdUun! plufimis maximisque fanitarum litcrafum
, tcfti-
monijs perfpici pcteft. vCque cnim adeohomici*
o*fii 9.
dium deteitatur Deus infaa<^tis iuerisivc a beftijs
.
hofniham4>^nam (e ref»etiturum dicat
casdis
bcluam 9 qux hominem larferit , cccidi tubeati
'
nequeobalmd afinguine hominem abhorrerci
vokiit nifi vc omni ratione a ncfaria hominis"
,

. cf dc & anunumi& mamis abitiaciec. $ unc enim

Digitized by Google
^AILS T^RTXA. 437
bpmicidas homaot generis » atqueadea naturae
h6ftesacerbi{nmi,qui,quatum in els eft , vniuer«
fum Dei opus cuertunt , cum homlnem lollunt,
cuius cau^ is ooinia^qusecunque procreata iunC|
fe feciflc teftatur . imo vcro in Gcnefi , cum pro-'
Aibitum iir homihem bcddi, quia illiim Deus ad
imaginem fuam , &
nmilitudinem creauit , iiifi-
^

gnem Deo iniuriam is facit, quafique violentas


lUi manus affcrfc vidctur,qui cius imaginem e
medio coUic. Hoc diuina animi cogicatione me-
flicatusDauid^ grauifnixi^ de (anguinarijs homt-
nibus ebnqueftus eft , illis irerbis : Veloces pedea
eorum ad cfFundendum fanguinem. nequc fim-^*
pliciter dixit , Occidunt, fed, EfFundunt fan-
gainem: quae verba ad deteftabilis illius fcele- «

mampltficacionenA.immismemque tUorum eru^


delicacem pftendenda, promlit. V cq ; declararen't*
quamprxcipircs ilii diabolico quodam impulfu
ad id facinus feraatur jdixic: yeloces pedes e.oru.

Q^JB, in hoc praecepcp feraabda efle Chri- rax,& dOe-


Dominus iubet, ebfpcikant yt paccm cam ^l^j^
ftus ,

omnibus habcamus inquit cnim cum hunc lo-


:

cum intciprcrarcturrSi offers munus tuii ad alia- iujah.s.


-
re9 8c ibi recordarus fueris , quia frate^p cuus ha*
bet aliquid aduerfiim ce> reBnque ibi inUous tiiu
antealtare, &vade
prius reconcihari fratricuo,
& rune Ycniens munus tuum :
, offcies qua: &
fequuncur. Qua^ ita a Parocho cxplicabuntur, vt
doceat (ine vlla excepdone ^ pmnes chafritare cq«
plefteiidos efle : ad quam in buius phecepti ex^
plicacionefideks, quammaxtmi poterit, inci^
tabii quod in co pioximi diligendx virtus maxi-
:

me clucct.Ciim enim odium hoc prseccpto apcr*


s«xmB'|.*
te vececu^s qaoniam quifracremfujum odit , ho-
.
e 3 micida
m
'
_ %
t «

Digitized by Google
4)f C>4riCRIf, ACM*
DOcaio pr»- cfttccrie ilfud confequxtur, vt amoris , Sc
xi^ihic prz. charitatts prxcqpuim dcjcur. cumque hac Icgp do

^"^lof^cbahute, &ainote pr^ceptum (it, turn dmnmnjk


•Mft^irftoir. ctumiUbrptT) 0fficiDrum,acaup , quai
chariratem ipram confcqui (olcnt graeccpta tra-
i.Cor.T^ duntur.Chariras paiics cftjnquit Dluus Paulus^
Paocatii, paticntia igicur nobis praccfpicur in qua pos ani^
mas noftras pofTcfruros Sd|ua^or docet • Bejicfi*
cenda4eindcrcf»ritatts comes eft » & (bcia:quo«
iMctu niam charitaj bcnigna
Benignitatis an tern
eft .

atquebeneficcntiae virtus latepatct,eiu$ijpe offi-


dura. cium in ij$ re^us n)axlme vcrfacur , v( pavtpeii*
^^&\x$ busiuppcdiiemufr^«nec<e(rarws,c^ efarien-
cxpittubficiir tibiif » liriencibus pptum deiitiis^ nudosvefti^-
mns ; & quo quirquc op|$ ^loftrat m^gis indiget,
ccpti. CO
ilium plus libtralitatis confcram4i5:h^c be-
ifi

neficientii, &boniratis officia


,
quae pcrfc fmii
iiluftna «e6 fient iUuftriora , (i. in^micis^rj* (leo*
diiSiST** ^ • cnim Saluator: Diltgi tc inin^icos veftros;
iianhrf. bencfacitc ijs ,qui odcfunc vos.quod etiam ApQ«
ftolusmoncr illis verbis Siefuricric inimicus
:

tuiMj.cibailiuniyfifi^if , poiwm dailliihoc cnim


fecics,^arboncs ignis cpnglcrcs fppcr, caput eius:
Aoli vmfiimfi^iptfcd vjp^efnb6hd i)ha|fim;Dei9
die, iicharitatis legem (^edteciHls, qu^benigna
• . ^ . ^cft; omnia^qua-cunque ad manfueiudincm Jeni-
itnittf. tatem, aliasque id generis virtutes pertinem^ofr

ficiacjOkrciCiaiegeprcfciibtiACelUgcmvs. .

LoN GE omnium prarftantidimnm officium,


qupd chaucacis pleniil^iwm eft in quo nos ma« ,

ximciexfrcere coaenitt vciaiuria^quas^


accepimiis asquo animo tcmiccamus^acq icondo*
JgJJ^^^ncmus: quod plane efficiamus,f«pcnosditii*
xwii(^ivc aacf^a di^um cft^moeefxc^at^hprtar
1 ^ • Ci^J^

Digitized by Googl
tur^cum no beacos foliiip cos dicant,qui ita pror*
fus faciunt ; fed crratorurn etiani veniam ijfdcm «i
Beodai^maffirmcnt. qol yerb bocij>rufn£uci;-*.
Kticgli|;ua|.y gucomplnb teculanc» illam n^n
coHfeqiitthcur^ Sed quohiam vlcifcedi libido Ho-
niihum mcntibus fere infita eft , Parochus maxi-
mum' in CO diligcnriam ponat» neceflc eft vt >

inii^i^r^pA obliuifci, casque rcn^if(Cfe Cbrifti


tinmlipmincmoporccrC) nbp^ccatfolu » fe4
pe'njms ctiam fiddibus petfuadcat.Cuinquc hact
dc rc apud (acros fciiptorcs multa fiat mCcio,
ipfsL
cos confulat,adfef^lkndanieorum pcitinaciam,
qui m
vlcifccndicupidicaceaaimo obftinato Tum^
atquc obfirmaco. arjgumcntain prom^u babcar^i
illi Patres granifl[ima,atque ^d c^m rem ma^

iimc accommodata pic adhibucrunt.


^
Qjubm PtdfmUn f4tlomhm odim reprimendm tft , ifimi" 1 1

TR I A funt quae ad cam rem plurimum pro- ^^"^^


dcflc poflTunt, Primum eft, vt, qui fe iniuriam ac- J^p
cepifTc putat, ci maxim c perfuadcatur , ilium de-
trim^pci ^aut iniuriae pcarcipaam caufam no fuii-
fe.quiemipfc vlciiciciipi(.Sicadmirabilisille lob
fectt, qui1 Sabfltts htfmitiibus i Chaldsis » 4 &
dacmone grauitcr Ixfust nulla tame habira ^orum
r^tione , Vt virredlus , &homoadmodiimpius,
(Ci^e^ piequc ijs verbis vfus eft: Dominus dcd(C^ iob.f
Dominusabftuiit. ItaqucDatientiftiipiilhus vi-
rt oratione , 8c exemplo , CbriftiaQi homines .fir
bi perfuadcant,quod verillimum cft,omnta,qu?- l^J'^^.^J^^,^
cunqucin hac vitapatimur,a Domino, quuufti- ncs <iiuimiuj

tiacomris, miicricordiaeqi parens eft, ikaudor, ^.^i^^*;"*?!!


!»roficifci.Ncq;vcr6 ilicnos, quae cius eft iramc- aUq^m vaJi
a benigtitas,vtinimicos punitjCed vti filios cor* v^bnoir
rigir,acciftigat.NccprofcaMrca4animaducr-q^«^^^^^^
tim%mbXceicb^i)oauncs aliudomnMiofunt,nifi Bu<n«.i.
ir.iailtri.
^ ^

Digitized by Google
440 CATBCBIS. IIOM*
hiiiniftri , & quafi fatellitcs Dei'. & qiiaqnam h<V
mopotcftmalcaliqucm odiile ^ pcflirocquc illi-
cuperc , umen
nilipenniQu Dei ,nocere nuilo
,

modQpoteft. Hac ratio^ic ^ddu^los lofeph ^iira^


a.iu«.itf.
irum impia confilia ; fit Daiild iniurias fibi a Sc^
mciillatas, acqup animo tulu. Ad banc item
2)2^^"*** rem illud ^irgumenti genus valdc pertinet , quod
S* Chryfoitomusgrauicci' arquc erudite pcnraf«»
£kauic, heminem kilicct » ni(i ^^e ipfo taeoi. nam
qmleiriiuriose tra£tatosc(re o'pinamur ^ fi rem*
refta tecum viarcputer,compciientnullam pro-
fcdto feabalijs iniuriam aut damnum acccpifTe.
ctiieDiai,quibu5ipri iseiluncuv « e;i exciinfecus
eucniunc : tamcnie maximi ipH offendun^ , ciim'
animutn bdio^cuptditate, inuidianefari^ cbnta-^
Secnaa ratm ^^^^^^ ' Akci uiT) cft quod diio pfxcipua com-
iimuccRs ad uioda com plcclitur ,
quit ad eos pertinent ,qui
^bTim\I?«i. pip erga i>cam ftudioaddu6ti , iniunas Ubcntct
Mattiui«. irctnittunt • quorum primum illud eft, quod alic^
na debitaremitcencibiis » promi(it Dcus fore j «t
ipfi etiam peccatorum venfam impetrent. ex quo
proniillo ,
quam gratum lih (Ichoc pictaris offi-
cium , facile appafet. Aiterum commodum eft,
'
quod ivobilicacem quadam &c perfcdionclrn afle^
Matth-j.
quimur :qiiontam ;condonandis itiiurijs, quo*
dammoao Dei Yimtlcyeflficimur, qiii folem
ftmrn
oriii facu fupei bonos &
maios>& pluitfuperiu-'
icrtaratio, ftos &c iniuftos.Poftiemo explicadafimi: incomo

da lUa , in quse nos turn incidimu^^^cam iniurias,


quae nobis iilatae (Imc, ^bndonare nolumus • tra^
que Parochus illis , quitibi in animum iiiducere
no po(runr vcinimicis ignofcant , qb ocu.os po-
,
*

My penioSj^^^ , odium non fokaii grauc peccatum cfc , fed


eciam diuturnicate peccadi grauius inh^rcre.cum
cnitn is in cuius ahimo hicoffe Aus iirfcd^tc; ini*
mia fanguinem lidat: illiusvlcifcendi (pcplenust
dies.

Digitized by Google
PA&S TEIITIA. ^ 44t ^

dies, no Aesque ill percqni quadam mala itientis


agicationis ica verGitar, vt hunqua i ca;<its,aac ne«
farij^alicuius rci cogicationeccfraic vidcatiir.qua
fit vt is vcl nunquam , vel maximo negotio ad
id impeliatur^ vt aut pror ius ignofcac > auc aliqua
ialtem ex parte iniunas retnitcat. ouare merit6
Viilneri tomparatur, cui telum innxHin hxret.
Malta prxtcrca incommoda , Sc pcccara funt,
qux hoc vnbodij peccato canqua vinculo quo-
,

dam comunda tcncncui.-. ulcoquc D. ioaancsin fj^^


*
hanc(encenciamitadixit:C^ifratremfuuniodit, .

in tenebci^ eli^ Sc in tencbris ambulat » 6c nefcit


quo eat: quia tcnebr^ obc^caucrunt oculos cius,
fcaquc fxpius labarurjnecefTc eft.Etcnim quo pa-
fto fieri poccft,vt di6ka aii(^ais,autfadla iliiuspro
|:>et quem oderit? hinc temeraria & imqua m-
dicif exiftancVirx^inuidia^Y obtred:aciones , alia &
tiulmodi; quibus ilH quoquc impjicari (blent,
qui auc cognationCj autamicitiaiuadifunt.ua-
quc fsepe fir^vt ex vno peccato, multa exiftant.nc-
que iniuria dicitur hoc peccatum effe diaboli:
quandoquidem ipfeab initio homicidafuit.Qua jyi^^^i^
Dbrem Dei iiites Dottiinu$ Mfiet leCfas Chriftus mwmet Ml
moi rem afFcrie Phan&i cupcrene illos loaauST*"*'
ciiin fibi ,

Sed propter
'
*
dpacrc diaboio genitos efTe dixit • ^

hxc qtt2&dic(a font, vndc fcelcns buius dcceftan*


4t rationed peti poffunt , alia quoque remedia)&
c^fTofc&b maxime oportuna t UinAarumlite^
rarum monumccis cradita faMt. Ac pnmum om- chwaiexem.
mum rcmediLim, Sc maximum eft Salu irons no-]j!"p"^^|^
{(rieXit^mpIumquod ad imitanduixi nobis pro-odiunu
»
i^nere debemus. is enim cum ne minima quide
peccati fufpicto m
eum cadere pcrfl'et , virgis cse-
fts, fpinis coL'onatus, &
cruci dcniquc aiiixus,
cam habuicoiationem plemili na piccatis ; Pacer
dimiuc illis;noaenim fciunt quid faciunt. Cuius.

Digitized by Google
.
44^ CATfCHIf. ROM.

y^gyrii edift to<iucntcm,quam A|>el . /VlteruiU aAtem retne*


«prt"^i"» diuroab Eccleflaftico prppofimm cft,vt moncm,
tu^j:.7. ^^q; ilium iudicj dicni recofdcmur: Mcmorarc,
j

, mqiiic ifle, nouilTima tua , & intrternum no pec*


cabis.q uae fcnteocucqdcm ffictksLt, ac fi dicat. I^^^
Ittdfxpeeda atq- cria cogita, brcui forc»vt mottl
obeas: proindc^quia call tempore tibi optati(Iim4
crit t& niaximincccffarium , fummam Dci ra^i
fcricordiam impctrarc cam tibi ob oculos i.im
5

nunc pcrperuoqi proponas»ncccflccft.itacmm


,

^ ... fiec>vcimmunis ilta vlcifcedicupiditas tibiacl^a


riamr, cum ad mifericordiam Dei implor^ncfiDth
nullara aprius » maiusuc rcmedium ipii^iiias,
quam obliuioncn} iniunarum,&arao?:em in cos^
qci ce» auc cuos le , kat oraaoae violarinc.

D E S E X f •<)
P K A£ C fi P T 0»
dAPYT VI I/-
Noa moechabens.
o N IAM viri 8c vxons vinculum ar^Ufi.
inucD eft»& nihil vcrique iucundius accider c po-
tefttqu^ intelligere (e mucuo quoda , 8c finga-
lariamore diligi ; contra , nihil raoieftius quam
ientireaftdcbituiTi, &
leguimum amorcm alic^
transferrisrcde quidc,acq^ ordiqp lUa qua^hcmi*^
nis vita i carde tuetur, legem h«rc qux de Moecbiq^
fine adoiterto eft, cofequitur^ V^(an£bim iihun 8c*
honorabikm matrimonii coQiundionem , vndcs
magna chaiiraris vis cxjftere (bict, ncrao vlla
aduicerijfcelere violare^aucduimcre audeat.Sed
^« aiit^o tamen in hac ipfa re exptocanda cautus admodu fic
%^^^ ^ mode Parochus,& prudens,
'
&
cedis verbis rem come
'it^ morct, qa« modoratfone potius dcfiderar. quim

Digitized by Google
fAK9 TCRTIA. 44)
orationis copiam. verendum eft enim»ne, dam
is l^tc« ar^uecopioiSie nimis ex|;)Iicarc (^dct, qai<-
biif modis hcMnio^ ab huius legis prskctipio
^'^
ditcedanc , in illarura rcrum fcrraoncra forte *
incidat^vnde excitan\Jae potius libidinis materia,
iguim reftinguedd? illius ratio >emaaarc fokcSed
quoniam hoc prsceprp multa continental* qiw
pcseccrintctiErQdanbn fuucea fuo lococxplicalbun-»
tiir^Parochis.Eiusigicur duplex vis eft-, altera,
^ua difertis verbis adultcriucii vetatur; altera, f^^'JJJ^
qus earn (ententiam inclufam habec> vi aaimi^ '^^uumiii*

forpomquc cafticacem coiaaius. ^ '

QuidjHbnommUctchU fiHAdHlterijhUpYMUm x .1

V ab ed quod prohibicumeft, docendi


^'^^•q^u^j^
tium fumatur j Aduicerium eft legltimi tori iniu-
rta , fiue alicnas I fiue proprius iUeftc. etenimfi
tnaricus cum multere fofutaretii habec,fuum ipfe
tortlm vi©latr fi vero (blutus vir alienam vxorem
cognofcat ^adulterij labe torus alienus inquina-
tur.ri^c ver6 adulterij interdiao omnia prohi- omnflSM^
besri^ Qiuiis Ambcoftus & Auguftinus audores libidinemptv
funt'^'duaeclifi^inhone^bLfiiiit, & impadica* ^1"^^ ^^^^
in harief^ntehttam hare ve^ba accipienda efle, ex offi.ca«Toja*
(acris literis turn noui, turn veteris tcftamenn li- D?Auguft,
ceccolligere : nam practeradulterium ,alia libi- qurft.yi.ri.
dinis generaipud Molen puniuntur. Eft lud? m
^^^^"^f*
Genen iadiciiim in narum'tiiam.Eft prsclara ilia Q^.^g^
in DeuteronotnioiMofis lex , he de filt abas Ifirael octtUil
vllacffccmetetrix . Extatpracterea Tobisc ad fi-^.^,,
*^
lium etufmodi adhortatio. Attcnde cibi tili mi ab
pmnifornicatione. Ecclefiafticasicem , Ecube- Ecck»4r«
fcite^ inqaic , a refpe^tu muUeris forntcariae • In
ihiangeUoecta Chriftus Domtnas thquir, de cor-
y^^^^^
de cxire adulceria,& fornicationes,qua? coinqui-
nanc hominem. Apoftolus verb Paulushoc vi- uWj^
jawn Qsph muius gtauiifimis^i verbis dcteftatun

Digitized by Google
444 CATIgHIf. ROM^
t.rsf.f. Hxc eft, ait, voluntas Uci ,faa<aificario veftra, rc
id^^if. abftineatis vos dfarmcatiofie. &, Fugite forhic^v.
none. Ne cotncnifceaixiini fomicarijs. ForniV
canoaurem, inquit,&oninisimraanaitia ,auc
t«C0r*7»
i^uaricia, ncc nomineturih vobis , Nequc
.

fornicarij, neque adiilccn, ncquc mollcs , nequc


mafculorum concubicoLCSyregnum Dei poffide-
rur'cpfli- bunt. Prarcipu^ vei:o ob earn rem^u)tenuii|

i>ur4m"ubiail d^ftf tc vctitumeft, quia prater tiirpitudihe, qui


aemfmhibi- jUi cum alijs inrempcrcinua: ^caciibus connnu-
rtt^r.,c;.!rcrij nise(t,nnuiiuiar quoquc peccatum non lolumm
•icoiincnt.
proximum , fed ctiam in cuiilcmfociccaceni ad-
iundum babec. Eft illud item certum qui fe a U*
bfdinum cacterarum tncemperancia non abftinet^
cum aa banc qiuv adukcrij eft incontinennam
, ,

facilehbi. Qmotc hocadulrcrij intcrdidlo facile


iateliigimus omne impuhutis, 6c ioipudiuoat
genus , quo poUuuur corpus^prohiberi: imove*
Votunmpm ro omnem incimi antmi hbidinem hoc p^jpcepto
^» hicha. vedram cllc, turn ipfius Icgis vis fignificar , quam
fpiritualem c(lc conflar turn Chnftus Dominus
,

itott2i.s« , docuir illis verbis* AudiitiSyquia dictuni elt anu-


*
quis^Non mxchaberis :Egoai|iem dice vobis,
qubd omnis qui videcicraulierem ad concupi(ce
dum c am , iam nmcechatus eft earn in cordefoo.
Hi€C CanZy qux H Jcjibus publice traden4a duxi-
mus|(i tamencaaddancui , qu^ afacra 1 ridcnti-
Trin.Srn.frf. na Sy nodo in aduiteros,& eo5,qui {cQrta,4Sc pcl-
^rSt. m'ui! alunt^ decreta fun t praftermiflis muicis aJi s j

'acvarijs impudlciriic , &' libidinisgencribus^ dc


quibus priuatim vnufquifqj a Parocho admoncn-
dus erit ; vc temporis, ikpeiTonarum ratio po-
fiulabit. Sequicur nunciVteacxpiicemuc qu^iu<-
bendi vim habent.
H:d futer la c[\%A p^hiihum « ^^^^ mct^mo Qh^atundHm

Digitized by Google
1

i?AKSTERtlA. 44 J
.Ex hqc eciam pmepto doccndt funt fidcles» ^^^^,1^ ^"i'
<iiucriita:ciu
ac vcbcihentcr hbrtandi ; vc pudicitiam , 6c con-
tmenciam omni ftudio col.int , muuaencque Icfcruaiuia.
ab onini inqutnamento carnis U>inriiS, pcrfi- S^?«**S5*
(I:^:

ciencesianttincanoncminciaiOLC Uck iu ^niuis gcnercinuc*


ftucem adinduendi func « quamuis cafticatis ^i^' jrilsynscc
tds; in it^prumhominuni generc magis cluceat, a4.acmacn/
qui pulcherrimum illud , ac plancdiuinimi virgi- j*5";^eVtgLu-
nitatis propofitiim fanfte, & religiose coluiit^ta- Wbui cu^.t.

men etiam conuenirc , vcl qui cxlibcm vuaiii nomcocon-


ijs

aeanCi vel maciiaionio iundi , a vetica iibidinc ^'^'^ vtquisi


ie paros 9 &
incegros leruanc* fe purum *

QM4/fiii( fot^imm coguAnJk Wmi ii(fdii>e$ /n^ edmimil

CLv o N A M mulca a fandis


I Pacribus tradita
func, ^uibusdpcemurdomiras habere libidincs
& coercere volup tares, ea Parochus* ftudeac po«
pulo accurate cxponcrc , atq;tnhac tradanonc
diJigentiffime vcrfetLir. Hax autC cuiiiviodi (unr,
partim quae incogitatioae conliftunt,partim qu(j
inadliooc. Qupdin.cogitacionercmcdiupofitu ^^^^^^
eft^id itieoixi.axiineveriatur,vtintelligamus, qua niedi^'aduo^
^a fit huiiis peccati turpitudo >& pcrnicics ,
qua [^'jf^^^^^^^^^^

cognuafacilior ficteius dcccftandi ratio pcrai- . <iuamtiuc pcc

tfofum veto (celus cflTc, intclligicxeo poccll^quo mo^^


niam propter hoc peccacum e uei regno pellun- ifraUttid^.

tut ^ atq^uc evterminantiu: homines quod malo-


r(im omnium vicimum eft . Et hxc quidem cala-
,
^^^^
nacas oi^iiium fcclcrum communis cft;illud au-
tem huius pcccau piopriuai, quodquirbrnicau-
lur, in fuaipfi corpora peccaic uicuucur , -ex Cciu
tencia Apoltolt ita fcribcncis'sFugice fornicatio- tx«r«tf.
ncmiomneenimpeccatuni, quodcunque feccrii
homo , extra corpus eft qui autcm foi nicatur in
:

corpus fuumpcccat. Quod ob cam cau(ani di-


domeft^ qaoniaiUud inmriose uai^laticuni cius
violat

Digitized by Google
44.i> CAtECHIS. ROM.
violaifandliraiem, quade re a4 ThcffaIonic?n*
iMO^ D. Paulus: Haec eft » ioguir, vbluticas I>e^
fes ica
fandificatio veftra ^ vtabftMdatis ^fbriiicatioii^t
vtfciat vnurqiufquc velUum vas fuum poffidcre
in fandlificanone &
honore , non in paflione dc-
(idcrij y licuc &
gences » quae ignorant Deum.
Pdnde^ id quod fcdeftius eft> fi homo Chriftif^
nus merctrici rarptter dedat^ membra « qv^
Chiifti funi: , ea mcrcrricis facii : itaemm Diuus
i,C9T.a Paulus aic:Nekuis quonia c<)rpora veftra mem-
bra funt CbriAi } coiicns c mo mem
bra Chri^i»
facia membra raeretricis ? abut au neici ti s c|uo-
.

niam qui adhqret meretrici,vntt corpus eifiamrl


<]ianaratw. Eft pixtcica homo Chiiftianus , Vt idem tefta-

iJC0r.s* .
^"^ 5 rempIutnSpiritusfanftirquod violare,ni-
hil aliud cit nifi ab eo ^ piruum (anAum eijccfc*

S I doccanrnr fidcles quod in aduftirijfcckrc


magna infitiniquicas. fienim, vt vuk Apoftolus,
kCo».7»
qui niatrimonio iuh^ti fijnt , ita coram alcer>ai-*
tcrius potcftaii mancipatns eft^ vt neuter iiticor*
pons pote^atem iusque habeat» fed nmtao qoo*
damnnciQterfe quauferuirutis vinculo ita de-
uinftij vt virad vxoris voluntatctia , conrraquc
vxoradviri nutum, voluntatcir.quc fe accojn-
, modarc debeat ccrte fi alteruter corpus fuum,

d^' ^iTcr
1^^°^ eft alieni iuris^ ab co.cui iltad adftri Aneft^
ti^XtUuT- "^fiwj^gi^ isadmoduiniquus eft,&nefarius. Ec
»

quoniam infamur meius,& adea^quge luiTafunf,


vehcmcntcr incitat homines»& i vctitis magoo*
r.T^m"in."H.P^^^ deter ret; docebuParochaStadulteriumho-
44iiiteriiin« miDibus infigncm turpidmis noram iQnrere.nam
ftcris Uteris ita proditum eft: Qui adulrer eft,
yxonttb^.
jpiopL^i'^ordi^iaopiam^ perdet aaiaiam fuam:
turpi-

Digitized by Coogle
t>ARS TiilVI.A. 447
_ IjQcm , & igabmiiiiam con|rcgat (ibi, 6c ^JSa?"***
opprobriam illius non dclebitur • Verum buius Trid.sni.itf:.
fccJeris magniiudo cx fupplicij fcueritatc, facile
pciTpici poteft. adulreri cmm lege a Domino in ^j"^^^^
^

Ycceri ceftaoienco praefcripu, obcuebaoiai: i^^^*^***


pidibus*

OB vnius libidincm , non iolum , quifcelus


adrnifit , niiierfiiinterdum ciuitas , vt de Si- ob iibi\imeri
fed v

chimitis legimus , dclera eft • Muka diuins aiii-


maducrlioDis e^cpla in faclris licerts pcodica funr^ Couh*
qnq ad deteixSdds si ifdafialtbiditie nomines Pa
rochus colligerc potcrit, vt Sodomas rcliqua- &
rum fiaicimarum vrbium inceritus; Ifraclicarum,
qui fornicaci iuntcumdliabus Moab in delec-^^^*
to fupplicium ; Beniatritt^Umddctio. Qui
rh mortem effugtunt . intolerabiles tamen do- f
/ores , ac pcenarum crucmtus , quibus Ixpe pic- ddcxxotruo*
ftuntiir nonclfiigiunt.nam menre c^ci, q^2cJJJ2^^
,

poena grauiifima clt » ita fiuoc » vc oequi^ Dei y ne- pmipc 4am^
3UC faitix » ne^ue^ dignttaris , neque filiorum H^ecfi(«m
eniqvie , vita^que tux rattonem habeant: hoc- tcoccaedf«ev>
^
quepado, adeo nequam &
inutiks fiunt , vt n^Hyffidir'
nihilgrai^e committi eisdcbcat, &
ad nullum siif.
fere officij muhus idonei fine • Huius rei excm*
plaaDauidc » 8c Salomonc pccere nobis licet: ^^^^
*
cfaortim alter poftquaraadqiteratus eft, repemi
fui dirtimillimus, ex micidimo crudelis cxticit,
vt Vriam optiniedc fe meiitum morci obtulcrit;
alter cum fe cotum in niulicrum libtdinem pro- j.&c^su
fudiliec 9 mi
vera Dei religionc (cfe auertit , vt
ilienos Deos feqaeretur . Aufert tgitar v vt Ofiras
dixit , hoc pcccatum cor hominis , farpcque ex«
^^
caveat • nunc ad ea rcmcdia vcniamus , qux in
aftione confiftunc.

Digitized by Google
*
448 CATECHIS. ROM.

viLbidittiSfefifmmf

Jl^^'^nf mus: incjuo Sodoinitae homines » vt ett apud


.^^^^^'^^^"^hebclccTCiU,!!! Ipurciflinmm
^^'^i^^^
olL"t-*^rda
cr^iaS'^ulill^id nctaris libidmis icclus praccipices lapijl liint*
^ Detndc crapula magnopeie eft vitatida. ^acuratii
cos,inquic Prophe;a, &
machati funt ; qiioqiam
vcntc-r cxplecus &
facuratus , libulineai paiir.
Xucai, Hoc ipfuui iiiis verbis Dominus figiiincauit: Ar-
cenduc vobis , nc force guucnua curda veftra iii
AdEi»be.j,
crapula , &
ebrietate. hoc item Apoftolus : No-
itteincbriari vino,inquoeftluxuria« Sedtmaxu
obtuciu.
u.c animus ad libidine.ii oculis inflammari (blct,
Matih.^. quo peitinecillaChrilti Domini fcntetia^Siocu^
lus cuus (candaliauc (c ,crue cum , &c proijce abs
te. Multspra^tereafunc Prophctarum deeadem
M.|x. re voces^ vt eft apud Iob;Pcpigi fbdu^ cunrocu^^
lismcis,vcnccogirarcm quidemdc viigincScd
mulradeniquc , ac pcncr innunu rabiha cxempla
ajRtg.ii. nial >rum, qua? ex uculoium afpcrccu ortuiu ha-
z^an'Jt' bucruc. Sic Dauid/ic rex 5ichcm pcccauu^ bocr
que item pado fenes illi Suiannx calumniatovres
itias* dcliquerant. Eie^dntiortcem ornatus , quo oca-
Jorumfenfus valdt: cxciiacui occalioiicm hbidi-
,

ninon paruan-) la^pcpi tbet; idcoque Ecclcfiafti-


«ccicf.^.
nionct Auertc t icicin cuaui a mulierc com-.
:

pca.Ciim igttur m uJieres in ni miq ornatus ftudiq


yerfentur^non alienum erit, fx Parpchus aliquam
in CO diligenriam adhibcat, vt eas interdum mo-

near ,obiurgctciue verbis quae hoc dc genere
,

'j^Wt.|. grauilfima Apoltolus Pcrras itaprotuUt: Mulic-


rum non iitcxcrmfccus capillatura aut circuoip*
datio auri9auc indutnemi vcilimcntorum culms*
D . Paulus item , Non in toftiSi mquit» crinibusj

aut auiQ^ aut margaricis^ vci vcftepretiofa.muh^


cairn

uiLjiiizuU Dy Google
f^m atiro, & margaritis a^ornitcse« dmamenta ^

menus 6c corporis perdideriint. Hoc autem Ubi-


<iims[Dciratne(umi quod cvcftium cxquifitoqr* *

nacu cxiftcrc foIcr,alterum requicui,qiiod ctt tur-


•pius ^obtcxnique (chnonis. nam vcrborum ob'Obfcfiiiiita^.
|c2nuace» ^uau face ({uadam fubie&ai adolefceb *
cam animiincendiiptur • Corrumpoi^cenim bo- , co^^,,
nos more'$ c^l]oquiatmala,>ihq'iuc Apditolus^ I^lqc suut^n^^
i^ue ipfum cum maxiw efficiant deJicatiores, 8c i^***"**
UnoUiore'J cantus , ac lalt^tioncs , abijs quoque
4ili§cncer. cauetidum eft. quo in j^enere numera-
'tur tfem libri obfcsn^, &
amatori^ (cripd, qiii ita ubriobrcfn^
vtcandi funCyVC imagines c|d«^aliquatn turpftudi- ^^^^^ *»•
**
hisfpecicrnprasfeferunt: cum ad turpcs rerum
illeccbras > inflammandosquc adolcfccnrum ani-r
naps vis in illis fit maxima . Sed Parochus inr*.Mt^ at
pnmt^.curei) vt, qu^^de^ijs aiacrp^oto Tn- is.mdccm.
fleriiinb Cottcilio pi^i^/ircligiosequc cis»ii«tota^iL^S^^
lanty eafan^idim^ (arudiinifv iHus?o-vdr&'^n|s-
nia , quse commcmorata iaiTi Tunc ifi magno ad-
hibico ftud^o , cura^uc yitencur 'omnis f^exh
,

ii^idinis materia tolluur Sc<4-ad.iUius vim


.

primend^m ma;nm^ yalec^ frequent Qonfelii (y- aSI^Shm ukU


'

iiis, & £acharjftiac^vfu9:.iaira:a^^ aiuis cTSc-


dem ad Deumprece^,:cum ckemofyBiU atquc qacnutiof*-'
iclumoediuna^. Eftenim caftitasdomrm- Dei, ^^f;"p^^^^^^

jfjuod KQCkc [>ei;pntibu^ nanuicacgat t^^^^atitur coniun.'ta.

jp^i i:$;ntan (upraidvaaondf^ttinusXbfpm c^sna^


tern noa i^iunijs modo,.^ki i)^^pr«^c)rlim,'c^l1^ faov. ^etenribwiis
<5t^ Ec clefia.inftituic, fed vigilns etiam, fjtijs pere- c?«w"<juo.
griiladonibus , acquealiis ami ctationum gene- "y?®'*"?-
iTibuS excic^ndum cfti leaiuaraquc appctinonesrubycwMiu*
rcprimf odap .in his enim ; acque alijs hamftnodi ^

rebus. i;njjKximei dmiimjf tem{)erancue 4rirM!l9 ;^ m '


quam ft;nfeciatki ad Cbrihchtos Diuus Paiilui^it:^,^^^.,^
*
Qnini^<jui inagonc CQntendit , ab omnibus fc * * •>

f ^bfti-

Googl
%fo cATBcirrsJ Ad lit*

abftincc &
quidc vt corruptibilcmcoronam
j illi

accipianc,nosautem incorriiptam. paulo pofl^' &


Calbgo, mquitycorpus rneiim ^ 6c in (arttituteiH
ttdigpi nc forte cum alijs pr^dicaaerim , ipfe re-1
. ,
pfTOiM cfficiari Et. alio loco jCarnis cofam
a4m*t|» fcccriiis in dcfidcrijs.

" D B \S E T I MO '

j k itE c 1^ p T oy •
'

cAPVt viii.

.,
•. Nonfurtum fades.
* . • -

. .
. ' ysTE R E M hunc Ecclefix morcm fuiffe , vi
^
hums praccepti vis, & ratio inculcaiettii? ikudiftiA
iious,u»djcat.iiaa|wd ApoftoIttmobhiTgati'oe<^
..

ftim,qui^t«Offabijs
vitijs ro*xfm^ detcrrerct,
«««fct. (5Ulbus.tpficu'mo«uircpericbaAtur.>
qui enim,
^quit,altum doces, re ipfum hon doccs?
. , .
qui pes
<ncas non fuiandum, farari$jQw>
do^krin« bo-
ytiiiMjhuiiu n6 non (blum fcecfjctxs illorfi rempottun
peccat^
* la#A« ^'Sk^J^T. ^

ahas<Mtinatomrt caDfas.qux- furto commoucri


iblectoM, acdclidlis, & delidotura iiTc5modi$.
atquc caJanutacibus cum noftra ctia
hxc itai mi:
fere vcrfctur ; ad excmphim
fandloflim Patruin.
&qhc»ftiOTa; dacijrftn« iiaa«fttt»rom,
PatocW
» ^^'^^^^ »
''?'^'™" diligentcr
huSi/n^^"*"-
O"'**' pr«ccpa Vim , acfenxcntiamexpliclbunt.
«ja.n« Deo
ruahi confcrcQ
^..iiurojgant
feXrnH ^""'''-i^
dcclaraiidum inhnitum Dei amofem enra
giSiduS;?,""^^^^ non modi iJlfi-duobu*

Digitized by Google
. . PARS HktiA. Mi
R i)ra(idij$, & vitam, corpnsquc iioftrum> & fa-
mam , exiftimationemque noftram tueaturj
fed ctiam hoc prja?cepto , Mpn furtam facicst
tanquan) cullodia quadam exfci'Qa.^re^,ac fa^
culcaces muniat ^ acdcfendat. quani cnin| hxt
vi^rba Rtbieftam haBenr ndiibncm » nin cam
quam fupfadixinius, ctifttdealijs prseccptis lo-*
qucrcmui ? i^ctarc videlicet 0cum, bona hceCi^uMfeptf
noftra , qux in hius tutela i}nt > i quoqua aufcr-gg^gto^w
n,autvt6iari • ^jlpd diuirii Icgis bencfidiiiiir***^*
quo m^iQS eft » eo ribs in ipdus bcncfici j aaAo«
rem Ocum gratiorcii ifk oporcet* fit quoniam &
habendx, (Screferedaegiatise nobis optima ratio! '

propoficacft , vt non tantum pn-ecepra libenccr f


• •

aunbus accipiamus». kd etiam rc ipfa proben^as;


adAioC cplcddiim prseceptl d fficium fidclii excu
idindt 9 &itij[lammandirunt « Eftau^
^^^^
ccpium qticma^modum rupenora> diuifum in vt^JLal^^^
dims partes qiiarnm altera, quae furtum vcrat, rjj«««iiiau
:

apertccftannunciat.i; alreriiisfentetia,& visqua , .

iitbcmurbcnigni & liberaleseflTe in Dtoxicnos^


,

Iri priore occulta cft> &


iriutilfiti. dc ptioic igitttff ^
i/i
i;.^:'
pnltsdicccur. . .

;
i.

'
Hoc pr«Tccpto in prinus lUud animaducrtcn-
non id mode incelUgi^ciim'
dditi ell ;fui'ci noiv.inf
occulteab inuito domino aliguid aufcrtut^^ftd
etiam c6m aiiquid attenttm cptra volumate.fcicd
lis domihi pomdcrur . nififoft^cxiftimandu eft,
cum, qui furtu pro!iibeat,rapinas factas per vim,
& iniuriaui non improbare cum cxtec iUua 7 ;

i^pdftoli^'ilajp^ictsfregnutil Dei non poflidebunt. i,<^^. .»

quorum i>nftiem' ratip^nem ; A: . confuHudiiKifm '


/ , .

nigiertdameffCi idemfci4Wt ApoftoWs , Quam- t.cw.r. ^

quam vcro maiiispcccatu lapin^fint^quafttrtum^^^&ii?.^


f 2 qu«.

Google
let CAT£CHM. no II.

qu«, prater re ,quam alicui adimunt, practefW


vim atFcront, & maiorcmimponuntignominia-
Cum mntm imuftAm m AbtnA ^[i^fAnfmm Dew hie ffif-

M f R A N D.v M non
eft quod Icuiori hoc ford
praeccptum,non

aomiae notatum ficdiuin^legis


.rapine, idcnirofumma rationcfaaum eft quiat
, ,
:

Itm^ita" rurtum latius patct, 6c adplurapcttinci quam


ra-
pitix ^uas cantutnmodo ;
illi ntcere pouinc « qm
^ J
, '
pot^ntia , & viribus prafftant- quamquam nemo
^hiKonohvidcti cxclufis ciufdem generis leuionbus
SiwJi»«S.pc^tattS i grauiora ctiam facinora prdhibcri.

VARif s nomintbus nocatmr iniufta pottdC-


CiOy & vfus rcrum alienarum ex varictatc conuni
^^j^Mi^auar &inuitis ,&infdjs dominis auferuntur. na
(SSSm* upriuatum quid pnuataadicnitur, furtum dici-
tur ; fi futripUur publico , pcculacus appellaw;
Q^peoiu.
piagiarum vocant,li homo libera vclferaus alfe^
Qjdd pUjia- nns in feruitutcm abducitur , (i vet6(acr||re&en*
oSid ikcciU' pitur, nominatur facnlegium
quodfacinus ma- :

giuw. ximc ncfarium^ac fceleftum adcoin morcj; indu-


^umeft ,vtbona, qu^cnecelTario & (acrorum
cukui^ & Ecclefis mkiiftrts & paupcrum VTui

pie, ^c fapientcrFucramattribmarsin prtaaca5 ou*


pidit;atc$iperniciofasque libidincs cOnuercantur,

c An tUi dHmaxdt hcpr^c^ftnritrAnffftimmr ft ipfd

Fitranaivrf. t^R^ii^ E R Ipfum.ftiiftum , id cft , exteniArf


\"rt".w^^^^^
a(5tipt?etn"furandi ctiaro animus & voluncas»
icge.prohibetur
lexauf chrivDci eft eninv (piritualis lex,
.

pSawc?ac^qpar,.animum , fontem cogicationum con- &


gkationu ra. QJj^uinfm<^it* Dc coxilc cmo), inquicDominttA

Digitized by Google
'
^pudCxnStum Marthxum , exeunt cogitationcs

rialx, homicidiaaadukenayformcationcsi&ri^^ ^^'^^


ceftimonia. ' >

vniifotlfmmfnmgrdHitdtmmtA^ >
^
C^v A M erauc fcclus furtum fit, ipla natura:
vis ^ & ratio latis oftendit : eft enim i uft i lix con-

uarivtn » qiue fuum cuique tribuir* Nam b^no^ Boamm


ram diftHbuciones i aflisnationes
1 : • : •
&
/t'^ . j-
iam inde ftni>titio lure
gentium ci mil * •

ab initio lurc gcnnumconftitutas, dminisctiam £i:dimno fir-


&:humani^legibu$ confirmatas, ratascdeopor- mauca.
cec } vc vnmquifque mSx humanam fodetate tol* •
-

lere velinaus , ea teneat « qnacei iure o{>tigerum«


tiam,vt ApoftQlusiait^Neq; fures,ncqj auiTi,neq^
cbriofi , ncq; malcdici, neqj rapaces regnum Dei
pofl[idcbunt.Et fihuiusfccleris impor|;unitafem, Maiaqu« fur
&immanitatem permuUa declarant quae furtum ^"^ <^""^c-
confcquuntur.Fiuntenimmdiaatenttrp y * »
.

conAiU6» multade mulcisrertimpunt odiar fafci^


(anturinimicitise; exiftuntinterdum acerbiffltti'aB
innocetium hominum damnationes. Quid
— ^ dice^
J ^ ....
nius de nccellicate, qua; duunitus impoiita eit
.
,>
^.a-;,':
Kcitjtutio
abUtx ncccf*
ret

omnibus (atisfa^iendiei 9 cui aliquid aaemptum


£t?Non ehim»tnqui( Augufti.nus,rcniutitur pec^ ^ _
cacum soifi reftituator ablatiim qiiseYdftirutiol 54.a<rMMedI
:

cum quisaffucueiit cxalienis locupletari, quan- Jj^^^J^J"


tam habcat difficultatem, practer id , quod vnuO-
Quifque, &exalioruipA conf^etudiue , Sc dc fuo
fenfu ludifare poteft» ex teftithpliip Abacucb'Ptd
phetacliccHncelligere: inquic enim; Varei > qui . •

multiplicatnonfua vfqucquo , &aggrauat con-


'

tra fc dcnfumlutum Lutum appellat dcnfum, ,


.

rerum alienarum poireuionem , vndc cn^ergetlefti»,


&c cxpedtrc fe homines difficile poflint Farto« •

rum atttem' tam mul ta^Hint getiera i vt ea diniimc


rare fit diificillimum.quare de his duobds/urtct,
f }

Digitized by Google
4$4 eATicHis. itoM«
ferapinis dtxiiTc fatis exit, ad qnx canqiiati)
caput yteliqua , qus dtcemus^refenintui: Ad cd ^.

igicitrdctcftandat &adfidelem populamd (cde-


(to ficinorc dcterrcndum , gonrercnt omncm
curam ac diligenciam Parochi. verum Iiuius gc- *
*
^n^iif partes pctfcquaraur.
' '

'
auniimitAndil ;
.. • • • •
f I

iLLt ctiam funtfurcs ,qiii fiirro fublacasres


cmuiu, vcl ali<quomodv) ipiicntas ^ occupatas,
4it|it.iib.5o. autadcmpra&rcii&cnt: ajtcpini ran(9:us Apgufti-
honiii.9.&acn^5
verbis Apoit.
* 5i inuenifti
% /•* *
j
, & oon r^ddidifts
ii ^ •
t
;
rapuidi*

femuiop. Qiipd II return dotnii[)|u$ nulla ratiofif^fpudEii-


<^ifuresiiiit|'i
poceft, paupcruovtonrc-
ilia (unt bona in vfus
prinib^uins tenda : quxvt
quiadduci noii pocclt, rcftituac,
*[JJ*/*"^***' ea
rc facile probat , (e vndique ablataiuui om^
sectind^ n\9. y n pquic • £odea\(eaUigant fceiere qui. in

emt^di^^tebdcndis^uejebojrfraud^^ ^d^ibciirj
&: vanicaten) qfaribms horum fr^udes vindica" .

Tcrtii. bitDominus. Graujorcs , &iniquiorcs in hoc


'^\. furtorum gcnercfuntij ,quifallaccs , corru% & .

<i^u^ ptas mcrces vendunt pep yctis^ mtegtis; quiuc^


poiutcre 9 menAira y numero » regula df^d* &
oiiinr emptores Eft enim in Deuteronomio: ..

i>cut.2j. Non habebis in faccula diucrfa pondcra <Sc irt .

^^''^^ Leuitico: Nolitc facc^re iniquum aliqiiid in iu-*


diaO | in reguUa in pQ{}.4^!^ai^inenrur^, llace*
irani^iii )dcxqua (int pondera : iuftus modius,
pfotttt&.io. ;rquusquc(extarius. £ft&ati6 Xocpt- Abdmina*
tiocft apud Dominum pondus, & podus, ftarera
^H^^ dolofa&nonbona. Fiinumetiam aperrum eft

,9P.^^'^'^iQF^"^ ' ^ arciricum


qui tocam , &c inic- ,

\ graiii nscrced^ni ab i js cxigunt > qi^^bus ipfi tu-


it^m 9 acidc):)icatn pper^iii noil de4erii^»Ncc vt^
. rQdtftinguuntuf afi^nbus, (crui;do(nino^^

I .

• tctum-

Ly Google
tenim^uc euftpdcs infidn (^utn emm eofimdc^
teft^itioteSyquim tell qui
clu<funtur,quod furaci feruo nihil doaii obtigna- •

tu,aut occlufum cflb poteft.Furtu pr^rcrea faccic %ti^


videncurt qurndis iimulausque. verbis 9 Quiuc
. fAllaci inendicicace pectrniam extorquenc : qjuo*
.

rum e6^auias cftpeccatum,qu6d furtum meiw


dacio cumulanc « Illi quoqpe jn furum numero OiiUuj*
rcponcndifunt, qui pumadpriuatumajiquod,
publicumue officium jCoa4udi imt » riHlkiin vel
paxiism operam x^^uantesmurftis hpgligiint>n3ei:r
cede taatum ac prctio ftaua|ttr /R^^
loraiti tnultimdinem i foleirti^uarina qua? om^ »>

nes pecunix vias nouit , exco^icatam p^t(eqai , •

Jqpgum cftj & vc diximus di^iliim ui^. Z;^;


^ ^ »
f
» p k • I • I

PR I y '5 Qjr A M de rapinis , quod eft horum.


fcclerum altcrum caput , dicatur , raoncndi funt
Chriftiani, vt memincrintillius Apoltoli fcnren-
tix;Quivoluatdiuices fieruinci4^ncin tentado- ujba^.
Dcm , 6c iaqoeuKn di^^bqlt Nec vllo iacp CM pa-

t|act;(f exciderc pra^eptiiln hoc»Qujaecu


xof
tis vtfaciant vdbi^hpmincs , & vosfacitcillis,
illud cogitcnt pcrpietub : Quod
ab alio oderis ^"pjjJ^
fieri ribi, vide rie tu aliquandoaltcri facias. Raj)i- £cn«nbus.
|i? igicur patcntlatius:nam quidebium operarijs ^u^J*""'**'
inercedem non per(bluut,(u|icrapaces:quos (an- Uco6«5.
&ns lacobtts'adpaiiicemiaminttitat his vcrbif:!
Agite nunc diuit^s , plorate vlulantes in miferijs
vcftri^Sjqu^e aduenicnt vobis. cuius pornitentix
cau(am (ubiungic:£cce e;xim merces operariora
c|ui fxieflTucrunt regione^ vcftras , qu^^ frauda^
C0: a vobis, clamact &c|atnor*eoru ^n^ures Oq*
mini fabaoth introiuit.quod genus irapiparum m
- *

f i * • '
'
Xcui-
«

Digitized by Google
r

4^6 CATECHUS. ROM.


^eQiocp>ioDeucarcncioiniQ,>pu4 Malachiam^^
apa'dl^obiam vchem^cr improbatur« In ht>c cri'^
Tab.4. mine rapacitatis includuntar, qui quse Ecclcfix
,

Praffidibus; &Magiftratibus dcbentur, vcdliga*


lia, cribuca|dcciiiias9dci;^Uquabiiius generis h5
4idrpluant, vei intciuercunr, &
ad (e cransfirraQt.
Xttttun. Hue ctiafi) refcrururfaervcracorcs in rapinis acciv
rimi, &accrbi(fimi , qui mifcraai plebcm com-
^Uvftira* pilant^actrucidanc vfuris. Eftautcm vfura quid«
quid pra:cerforcem&<:a{)uciliud , quod darunr
m,acctpitttr, Qiiepec|]niafii:,(iuealiquid aliud»
quodehii^aur'jcftimanpoflitpccunia: fic cnini-
apud Ezcchiclcm fcriptiim eft Vfuram: & fuper-
abund'antiam non acccperic . &
Dorninus apiid
Lucam:Mucuum date, nihil inde (perances.Cjra-
uiflimum (empcrfuic hoc faeinus , eriam apud
eenres , &nia3(^im^<>dfoAim. hinc illud ? Qui J
Catonij fen- ^P^*^^^^^ quid hommem inquit occidcre ? Nara
ttntia ac qua qui fajnerai)tui:', bis id vcndunc, auc id vcndu^c,

^jl^xX ^^^^ 1^^^ f ^ • Itemrapinas faciuntnumarij



<lHPitiiai< dictfs; qiii venaliahabenciadteia ,&prctio nm-
neribus^; deliniti ,oprimas tenaiorum, &:egcn-
tium caurascLicrrunt Fraudarores credicorum,
.

&inficiarores , quique fumpto temporis (patio


ad (bluendum, fua^vcl aliena fide nierces ^iMinv
siequefideteliberantvdatnn^buncurebden^ rar
pinaram cfihame: quorum edamdelidbum ,gra-<
uius eft , quod mercatores illorum dcftitutio-
,

nis , &fraudationis occalionc , tnagnd dccri*


mento ciuicaris carius vendUflt omnia * in qiios
tUa E>auidis fententia-vidcturconucfniresMutua-'
bitur peccator, &: non fohier. Quid deMocupIcti-
bus diceniusijs, qui ab lUis , qui foluendo non
font,'quod coramodarunt, exigiintacerbius^, &
pignora euanr ea aufecunc contra Dei interdi*
^um 9 quae ad eosiiih corpus meAdimi func ne-
^efla-

Digitized by GoogI
I

PAllS TE&TIA. 4(7 .


\

ceflaria? inquic enim Deus : Sipignusa proxi*


tno t]XO acccpcris vcftiiiientLim , ante foils occa-^^»*» .

iiUD r6ddas ei ipium emm cftrolam quo ope-


; , I

nniriiidtunentum carnts cii^s , nec habec aliud ^ ^

in quo dormtar ; fi clam^aticrit ^d me , exaudiam


cum. quia mifcricors fum Horum cxa^lionis .
;

accrbicaccm, iuie rapacitatcm atqac adco rapinas sci^timuai.


a^pellabimus . Ex numero corum qui rapcorcs Amuiib.j.
dicuntur Cznd^s Pauibiis ^ futic » Qui in frugum
inopta compriihant frun^entum ; raciiincque vc
ftia culpa carior ac duriorfitannonaiquod cciam
valet in rcbu^ omnibus ad vi£kum , 6c ad vitam
neceiiarijs, adquos illa Salomonis periinec exe- rroHcr^u.
Cratio: Qui abtcondic frumenUi maledicemc
in popuiis • Qju OS , fuorum (celeram admonicos, .^(^^^
Parochilibcrius accufabqnt , ac prppofiras illis^^^cp*"**^
pcccatis paaascxplicabuhr vberius.' Ha:c dcve- f)er*^ftitutm^
tkis: nunc ad iufla vcniamus, in ouibus fatista-
Ui^^*^^
die, vcl >:cftitu tio pnmam
locum (iabcc« pccca- iu*"***^^
fum ctihn n6n dimitcictir, nifi refticuatiir ablaca. ^»s-^«^i4«
QmfnmMdftfiitHmnmobligdrlmdicAndHm 9
Q30 N I A M non Ibium qui furcam fecit,
fi, cuifuratuseft, id dcbecrcibcuere, fed omnes
Srascerea qai fiirti participes fuerunc , hac lege re«
iimdoois tenenmr ; a[f>erici!Kiam tA « qui lint tU
^i,qui hajic (atisfaciendi , vel reftitucndi nccefH-
ratem eflPagcre nonpollinr. Sunt aucera piurai*ri»j4,
hommuixi genera: ad priraum eft eorum ^ qui
fiu^ariimpcFant: qui non modb tpfifunt fatto« - •
&
ram focij , auftore^ , fed edam in lUo ftirum
gcnere deterrimi/ Alterum gcnus, par voluntatc Sccimao.
prirnis , poccftatc dirpar,in eodcm ta mcn furum
gradu ponendum , coram , qui cum lubcrc noa '
*

jiofltnc , fualbtes fant^ atque' iinpttlfaces fu rto-


Inm/Teitiam genus eft eorum, qui cumfiirt-T«rc%
has conferiti unc Quarium gcnu^ eft corum qui <SS»»
.

/- ' f S par-

Digitized by Google
4S9 e^rscnif« noil.
partiapei5 funorum, indc ipfi ctiam lucrum fa-
ciunt : lucrum diccndum elt, qui nifi rcfipuc-
fi

PM.A^. rinc » cos addici t xccrnis cruciatibus dc quibttS


cyrnio.
loquitur Dauid : Si vid^bas Rufem « cucrebas
cum eo. Quintum genus eft Curum qui euro ;

furca podint prohiberc tanrum abeft vt illis oc-


,

curranr, & obfirtantjVt eorvim licenriam permit-


cancacqucconccdanc. Scxtuni geuuseftcorura,
qui ,cum &fur(um faif^in, vbi fadtum &
cercb fciaiit » non indicant reni » fed e^mi (p KHre
diflimulant • Poftremum ^enus eft»qupd omnct
compledHrur funoruni ^uiuiores, cuftodcs,pa-
tronos, quiqDc illis reccptaculimi pra:bcnt> ac
domiciliiuqui oes &
fatisfaccre debent ijs , qui*
bus aliQuid dccrac^u eft»& ad illud neceflariu of-
liciu vehemeccr cohortandi funt . Ne huia$ qi^j.
•diM^. dcm (celcris omnmo funt cxpertcs approbarorcs
funorum, & laudatorcs. Nec vero ctiam au ca-
dem culpa funt alieni , Hli) familias , 8c vxprcsa
qui pjccuhias d patribos & viiis fai:npiu.ac.
I o Qjviil de eleimofynk
f M inmkti bic fri^if^ p4pibni»9wt^
*
JtmknJiim}

mlS&i HV I c praccpjo Sc iUa (Ubicaa fcntcntia


f&r
pereiemmfy.
m ^au-
vt &
paupcrum itiopiim n^ilercamur, corumque
jifls^y'Jfates , & apguftias noftris factiltatibu^iifc
/ac lee-
^^^y? fubicucmus .quod argumcntum quia fe-
nfjf.ho." ^in piffime , & copiofiflfime tradfcandum eft ,_^pctcat
^J^-^^*^ea Parochie^ virprum fandilllmoram , Cj^pria-
W^4. ft ni, loannis Chryfoftomi, Qre^rij Nazanzciii,
'

Scalioru libris qui dc.eieempnrnapr^clar^jl4:ri-


clone flC lotic _ •
/* • ^ • • • »

da piuperta*pfenint, quibus hulcinanerilatisfaciant. Sunt

)V,^^A^ cnim inttammandi fidcles ad ftiidiiun , & alacri-


fliithitcicsaH tate opituiadi ij<;,quib a.icaannlciicordia vuic-
fargjJfoJJS"" dutt) eft.Sunt verb ctiam docendi quanta habcac
excit.nnHi. ncccflitatc cloemolyna, vt viddicct, re > opera &
QOltra

Google
noftra in cgcntcs (imus Uberalcs , veriflTmo illo
argumcnto,QUodfummoilloiudicjj die dccerta-
turus iiceos Deus , & (empitcrnisigntbas addi«
&ard$V qutelccmoiynar officiapr^cpraiUerin^
'acncglcxermt; iltos atice collau4atbs in creleftem
patda incrodufturus qui benigne fcccrint indi-
,
^ ^ ^

gentibusJ ell vtraq;Chrirti Dni oic pronuntiaca aele'.i!^!'*'*


iententia: Vcnitebcncdiclipacns mei, poflideraM*^^'^-i«
jparacu vobis fegtium.& di(cedice a nie malcdi&i
in ignixtcm^tn.Vcentur pr(;cerea (acieurdores ac<- ^
COJtiodacis illisad perfuadendiim locis ; Daccp &
luc,^. •

Jabitur vobis. Profercqt Deipromiduni^iquo ni-


hil vbcrius,nihil maMiticcnrius necogiraii qui-
jdem poceft.Nemo elt»qui reliquccic &:c. qui non
laccipiec centies cancum nunc in tcporc hoc, Sc in iRit.i#.
fucuro fseoilo vica^ccerna • Adiicientiilud qiiodi
Chrido diio didu cftjFacitc vobis amicos de ma
monainiquitatis:vr, cum dcfcccritis,iecipiatvos
in^ccina cabcinacula.Huips vero neccflTarij mu- ViiMfunra-.
ncris pivtcs cf pi>ncnf , vt qui Utgiri n'on poabni ^^ai'^iii^t
indigtotibvs9:'qi)a vtcam {4iftcntpnr» falt&Ai cdnji-^^
niodem pauperiinxta Chrifti Domini P^'*^'^** !^'' .

uius rei fclicitaicm beams Dauid cxpreflit In- PCki.xir.


:

f&pndus homo qui nu(ececur <^c6modar. Eft au- pinm di Ubo


tern Chrttlianx piecaris , nifificaliund^ ^^^^'^^^
vuu^;' m^^^
bene merendi ae ijs quibus ad yiftum altcna mi^Bll^trmem'
(cricordia opus cft,vitandieti4fn otij cauHi, iabo-*^****"^**
re,opcra,ac manibus ca quaMcrcqnibus mopum
indigcntialcuarepoflint.adid oes fuo exepio hor
tatur in cpiftolaad Thcflalohiccfcs Apoftolusil-^ t.tM.t. .

lis ycrbisilpfi enuhjcitis quomodd oportcat imt


tarinos.Iceadeofde:Operanidett$,vtquieti (iris, «.*«»ef.4»

&,vtvcftru ncgociu agati?;, &


opc rcmini mani-
bus veftris,ficurpiecepiiii''vobis.Ecad Eph^Mio$:^g
Qui
^^^^
furabatur » lam nctu furccuc : magis autcm*
a

• labo«-
1

Uborctopcrando manibus quod bonum eft, vc


habcat vadc ciibuat ncccmtatem patienci.vE^
KiiBM ruiii. cuamfragaiicaticonfaiendutn^parceiiduniq} bo*

l^mntlT alicnis^ he cxtcris graucs , aui mokfti limus,


rmct. QU« remper^tia fane ^uam eliicet in omnibus
i#Tii€f.a.
Apoftolis, fed maxiiTJC cminctin Diuo Paulo;
CUIUS illiid eft ad Thcnalonicefcs , Mcmores citis
fiacres iaborisaoftn , &c defatigauoni^ , ac no^
die operantcs ne quern vciirum grauaretnus^
^ prdtdicapiintts in vobis cuangcttumOet. Atque
idem alio in loco apoftoltts; In laboi e , fariga4 &
tionc node &
die opcu^ics , ne quem vcftiuiu*
gcauaremus/ ' '

11 Qffiki nttlMiibff fofnki^ Chvfii$m 'mda^Mnim fkn^


mm cr Jtimm ^Igmuttn eJT dddnctiulmi

Vt ab vniucrfo hoc
^ni^. norum gcncrc ncfariorum fact-
fayiiHr. abhorreat^fideiisgopulus, Parochis a Pro
phetis peteire^ &
a reliquis diuinis libns *paf erii
deteftadoneinfurtoruni&raptQarani, &horri«
^ bilesmioas i Deo propofitas lis , qui ilia fcclera
commirtunt . Claniac Amos Prophcia: Auditc
\ .

hoc, qui conicritis paupcrem ,&dcficcfc facitis


cgcno$tcrrx,diccntes,quando tran(ibitxnenfis^
& vcnundabimus merccs , acabbathum, &ape-
tiemus frumennim , vt iniibinuamu s-menfuram
.
-& augeamus ficlum , &: fupponanrius ftarcras
Sunt in eadem fentcnria mulra apud
dolofas \

Hicrcmiam, in Proueibiis ,. &.apud Ecclefiafti*


Fiirti&ripi^cum • Ncc vero dubitandum cft, quinhsec male-
ia^unr^S:™"* ^^^^^ > quibus malts opprimiuir hxc arras,
fa PubUcara magna ex parte inhis inclufe fine caufis . Vcrum
ytafluccantChriftiani homines profcqui omni
liberaluatis, ac bcnignitatis officio egemes*
Sc
mendicojs qUod ad alcecam huius pnccepti pap-*
ft

• tern

Google
^ARS TERtiA, 461
tfem percinet, profcteac Parocht maTtima prdBmia»
iqux beneiicis, &
largis; &
in hac> &in facura vi-
ta dacurumfc Dcus poUiccmr*

.QJTIA noti defiint qui ctiara fc fiirtis cxctt-Furtmn


<citt,acimonendi.runc, ford^vc nulJam coram pec- ptnanufurs
can cxciifacioneaccipiat Dcus ; imo vcrofutiuu, ncu cxcufili-
vt ilia purgationc non rri6d6 rion Icuccur pccca-
JJ^i^^^iwl!?
turn, fed mimm in modum augca(ui:«£ccc nobi« racn quaT*
lium hominuwi no fcrcnd<c dcUtiit qui culpa ex- ^^"^
tcnuare (ibi videmur,(i fk affinbarinc ^ non cupt- Maiumse.
ditatc,aucauaritia,ad deciahendum altcri fua.dc liS^^or^jT
fccnderc, fed tucndae caufa amplitudinisfamilix,dauiifu»iurt«
& maioriim fuorum i quorum exUtiraacio & di* ISSfSS^
|nitas rucrec rcrumalicrtarumacccflionc
, nifi tcicn-
tulciretur; Quibus perniciofus error eripiendus vbTW
eft; finiulqurd«monftrandiim , vnam cfTc ratio- I^J^eaw \
ncm contciuandi &
amplihcandi copias ,
, acuoranti &
opc.s,maioremquc gloriam fi D^i voluncaii pa-,
lilttoJuldJ
rucrint, (ieius prseccpia fcruarini^quibus cpcem^ re^nluti«M
j)ds,ftmdaca?&optimcconftiturflBoptfs euercun- JJ^illoruai
tur;rc'gcs cx tcgib fdlio , ^fummo gradu hono- <tiuinortt «br
ris prcEcipites cxcuibantur 5 hi quoruai locum in- o^rconftr-'
fimi inCcrdu homin€S5& quifummo i!fi§ in odio
fucrunt,diuinitu$ vocanturJjicrcdibiiccftqnan^hSitn^
topere his fucccfcat Deus. fci\i rqi rcftis eft Elaiat,
apudquemfuntiiU DdvWba: Principe^cui in- e&.x.
fidelcs,foci) furum: omnes diligiint muncra fc- ,

^uuturrecribucioi^cs. propter hoc air Dns Dciis


cxercituum/orcis Ifraei Ehcu confolabor fupcr
^
'

hoftib^ meiili , & vindi^bpr de inimieis tneu, Sc


conu<:rtam marium meam ad te^* it 65tc6qtmm ad
punim fcoriam toam . Nondefuntiqui non iam
secutrar.
iUam atrcrant caniam ipledons. & elot^ia?. fed vi- msh uxn^'X

^ kj i^u^ uy Google
^6t, CATECHIS. ROM.
£t9S,&yit2ec6modiorerD facultate^&elegariamr
qoi refcilcnHi Hint, docendiqucquamimpia fit
tOLum iScailjo,!^ oiatio,qui viUm comodicatem
anccFcraiic Dei volunuti, &glorLT,' quam ncgli-
gendo ciusptaccpta, oifendiitius miiandum ih
modum. ecfi qua? (>ote(lc(l<; ih fucuro coihtno*-
ditas, quod tutniisa incc^ipmoda coo[feq|iiantiii:}
tuu.u ' Super fill cm cnimiinqiiic Ecclcfiafticus* eft con-
fuiio 6c pti^nuentia Std fac cHc , vc cum ilh's
, .

Tion n^cUiu i/Kuai/nodc: dcdccoratfur diuinum


>Oincn: rcpugnat ^iusfantliffinix volunud^ia^
,
iutaria ipfiu jf piaxcpca contclnnir. quo cx fonte
.oimiik eriot ^ omnis improbicas i bmnis flute

w!^.^*va*^"'P^^^^^' Qilid qiiod aiiiiiic Ucci: intcrdum fu-


ojjrivtMuicrcs^ qui nihil Jc co ^>c:ccarc cuncchdanc , quod


de.trahanc aKquidlocuplcubus &
copiofis honii-
^)i^us i qiii ea dtiiaclione nihil d^acnni facianc ne
^miancquidem^ mtferaCincy Sc peftifera^cfcn-
fio. Piirataliiis fatisfaf^ionefliamaccipr debete,
^•num gc-quc,d ta fuiaiKli conrucrudmcccpit , vtnofacil^
'
• pc^flu ab illa nienrc , &
adlione dcfiftere qui nifi :

AAEphe«'4* ^diCiuiVporiuhupdicenrc: Quifqrabauir,iata


jipn furttur: vclit» noHc <^tiani confuctudinpeca-
,

Tcrtium . ^^^^ a t^:riipruin f iippliciotumV Ndflulit fiint, qat


au4. cxvui' nt (e, occaiionc dara> aftcri aliquid ad*
cinifiV. cftenini illud iiicufcrniohc proucrbiurn;
.
furcs^ CiBLUon-fint, fieri occafionc. qui hacr.i^io-
nc fum de jieftiria Ccntceiiz dcducendi > rcfiitcn^
dum <t(Ic ppjuis.fupjditarlbus . Nam
6 cdfytintih
cftre perHcicndum , id quod libido pcrftiaferit;
quis niodus, quii finis fccleru^acfla^uioruFTui:-
pillirna if^inu elt ilia dcfenho,^^: potius inteperan
na;,&i;)tiUt\Ma* c6fVflio,na quidicu, non ideo
peccace^qui^ntilla ^abetpcccadi occadbnqtdcm
propemoMdAim iMetur (empec oblata occcafio^
Ifxtft s^mii.ixc pcccacuiU. S un( qui fmaii fc dicauc vkifcea-
di

Google
P ARS T £ RTI A.* 4if J

quod ab ali js ead^m inturia (ihr ^c<flu


Hi caufa ,
quibus irarefpondirndum eft:prlaium tieihiliitlu
cere iniudas pcrfcqui dcindc hori poflfcqudm- :

quam fuxiudiccfn cfle:tum multo minus co*


rei
ccdi,vt pocnasab alijs rcpcianccorurh , quccalij
irl ^lim pcccaucriinc. Poltt cmo , furcutt) quidam

iUaktione (kcis defcnfum ceftumqae arbUreo*


tur, quod; cum fine sere aliend ppprcfli , aliter CO
libcrari non pofliur , nifi illiuifui co ditroltiant.

'quibuscamica^lgcdiini eft , niilium ciVcgrauittS
^salienum , & quo
prcmarur hatxianumiui igis
^eiiiiSy quam dcbiuim iUud* cuiiis itidfntna^pre*
c^ititfnc qtiotidie trieminimus^Diiiifttetidbisde-* Mauiu4»
btra noftra qiiarc illud infaniffimi bominis
cflc, plus vcllc Deo dcbcrc , id eft , plus peccarc^
Vti quod dcbechomimbus, diUoiuat-jiiiultoquc
prreftairc , coni|ci in carcerefifj j-^qulm fp'indati
:
lUppli ci j s inferorum (cmfpiccr nii BngS dtiaih ' .

enegrauias , Dei , quam Hommum i^adicid con-


dcmnaii: porro autem fupplices ipfbi ad Dei
opem, ac pietatcmjcunfugcrc dcbc;re,aquo,quid
opus poflldc impecrare^. S6nt alii ekcUla*
(ic»
tibnum^cricfa : quibtis Parddii {)rudetttc$ , ac '

(Ut ofBci;diligenti(Iimi , fecilc^pbtcrunt occurs


rcre , vc aliquando liabcant popuiuin fci^atorcru
bonoiumopcium.

• '
. , . , -
'


'

......
' *

*
'
; '

D E O € TA V O '

» J . «

CAP V T
» •

I X*
.1

'
. ifum ccftimoniuyEn.. . ... i.\

1
QVAN-
Google
4^4 CATtCHIS. H OM.
CLi ANTAi^ no modb vuUtat;cmi fcderiani
necetiiutem habeac affidaa huius 9c prxtepci es^
u plicatio , &
officij admonitio , nos Uiui I acobi
moncr audtonus , litis verbis: Si quis in vcr-

bo nono^cndic» hie perfcduseft vir • &


idem:
Liogiia modicum quidcln membram eft, isa*
. &
^aexalcac: eccequanrus ignis qvkim nugnant
(iluam incchdit . & qu^e fcquuncur in candcra
iinpuxvitiD. fcntcnriair . Quibus,diio moncmur , primum
J^j'"ijj^i^Mariirinicpaicrch^^ : qdod ciiaw

dofum St. ' ilia Pi:ophctis tcnicmi^ contirniatur } Omnisho?


VAUif. j^^Q mcndax i vt propenqfodum iflum hoc fit pcc^ '

catuni,quod ad omncs homines pertinerc vidca*


tur, Alcerum,indeproficifci malainnumcrabili%
. cum fa^pe maledici hominis c^il^ facui rates ^fa-
ma, vita »anfitiae (alas ammatur, velei us , qm
la:ditur, quod contumelias padcnicr fcfre npn
poffit, fed cas impotenti animp perfequa^tur vel ;

^ cius ix4it^uQd ^raQp^pudpre,.& ^alfa cutoff


dam cxiiiimatipnis opinione deterritns , addud^
Qon potlit , Vc illi , qui offenfus fit » (atisfaciau
Quarc hoc loco moncdi fidclcscrunc,vt quantas
poifant, maximas Deo gratias i\gant,dc hociaJitt-
tariprkcepco non dicendi falli teftimdnij;*qiKV
non fplum ip(^. ^lijs iniu!;iam\fu:ere vetamurt
fed ctfam haic obedientia ab aliorum inijuria
prohibcmiir Vcrum hocpra^cepto , e;>dc'm ra-
.

tionc » & viapiogicdicndumdl^ qua fn cxtctii


prosrefli fumus , vt vtdehcet a^lmaduercantur in
fii^icgcsYD^eoduarieges: altera « prokibens ne fulifmn-dica-
\ViSlu]7X icftimonium ; iubens altera , vt (imulatione,
jfrchenduiur.fallaciisquc rubiatis,di6ta, &: fafta noftia fini-

fdici veritacc nietiamur . C^iy^j pflScij Appfto*


us Ephefioyiliiii^ verbis admbriuit t Ventamn
facientes in charicace » iii illo crcfcamus pec

Digitized by Googl(
tl^ilgenmHm perfaljm tt^mmm h\c %ntMg\m\
^
l?i^iOR huius praeccpti pars habcc illam ra-»
tionem ^ vr quamuis nomine fall! ceftimoni|
,

gniricctur^quicqiudin bonam,velinmalam par-


tem dc alccro conftantcr dicatur ^ fiue in iiidicio>
Hue extra ludicium I tamcn ui^cipue prphibea*.
mr illud tcftimonium , qaod in tudtcio falfodi-
citur aiurato.iiiratcnim per Dcum, ccftis : quod luifiaiilipri^
itaccftihcaiuis , &diuinum nomen inwrponcn-f^2©!"*
ci^y.oratiopiurimumtidei habcci&pondedsata-
que^quia periculorum eft hoc teftimoniumyiccir.
caprarcipud prohibetur : iuratos enim ceftest ni(i
kgituviis cxceptionibus excludanrur ,aat coiam
apcrra ntimprobitas,i5<: perucrfitas,nc ludcx qui-
dcm tpfc potell f eijccrcjprxfercim cum cxcct lui^
fttm diuinx legis , vt in ore duorum ^ Vel oeut.i^. mum
ftcc omnc vcrbum. Scd vt praecepcum plane fide-
Ics intclIigant,viocjiidi erunt^quid fignificcc hoc,
frmmiy vocabulum, in qucmfaiium uitimomuoi
^
diccre minimi licet.

PR o X I MVs efljVtexChrifti Domini dodlri-


iia colligitucquicunquc cget opcta noftra , fine
»
ille propinquus fit^fiucalienus^uueciuis^fiuc ad-
ticna ,uue amicus , iiueinimicus.nefas enim eft
cxiltltnarc , contra hoftcs licere fairum aliquid
4icercpro ceftimonio » quos iuilu Dciac Domi-
ni noftri diiicere oporteat*quinetiam,quia (ibi
Jjuifque quadatti rattone proximus etl, npmini
as eft falmm in fc tcftimonium dicerc quod qui ;

conimittant, fibi ipfi notam inurenrcs ignomi-


nixt ac turpi tudinis, (c ipfos , &
Eccicliatn las- &
dunt, cuius func membra : quo niodo eriam qui
iibi mortem confcifcuntinocet ciuitati,itaenim ^.At(f.it>«4i
-eft apud S.Auguftinuaijnec rcctc intclhgenribus ^^^^^ -

: ; /
% pota*

'
Digitized by Google
4^* CATEckisJ Koiil
porcratvidcri.non cflc prohtbitumiVtaduetfuS
feipfiim quifquc falfus tcftis afliftcrcc,co quod in
Swccpro adduum fiiit jconrra proximum tiium.
cdnonideo fiaducrfus fci pfiim quifquc falfum
tefb m oniu m dixcrlc^ab hoc critninc fc putet
aiie-
. num qiiandoq uidcm rcgulairi diligcadi jproxi-
mi »aXeipib dilcftoracccpit,

N E M o cx CO quod prohibclnur proxinmin


tedcre faJfb teftimonio;propterca comrariu per^
mitciisobisarbitrctur , vt pcicrando liccac conci-
liareei,qui nobifcum nanira ac rcligione coniun-
6kus fit , Sc com modi. Ncmini
aliqiiid vtilftaris ,

cnim mendacio,cc vaaitatc,multo minus pcriu«


8.Ai.g.c.it. no ftudcndil eft QuarcS. Auguftinnsdcmcn-
.
ijrJi.dt.ai- dacio ad Crcfccmium docct ex Apoftoli fcntcna,
mcndacium in falfis teftimonijs numcrandu effe,
ctianjil in cuiufquam falfa laudc dicatur.Nam
Jo-
eum illu tradansjiiucnimui: autcm ct falfi teftcf
Dei, fi tcftimoniu diximusaducrfasDeu , quid
fu(citaucritChriftu,qucmnoiifufcitauit, fi mor-
tuinon Tcfurgent. falfum , inquir^tcftimonium
Vocac Apoftolus,fi quisdeChrifto,& quod ad
cius laudem vidctur pcrtincrCjmcuatur.SirpilTi ^
mc vcroctiacontingit,vt,qui alrcrifauct,obfit.al
tcri . ccrtJf crradicaufaafFcrtur iudici,qui!mcrdfi
falfis tcftibus adduftus, contra ius fccundum in-
iMrianiftatiiitA'iiidicarc cogitur.NonnurKquam
ctia fit.v t qui ob fallum alicuius tcftimonm cau-
1am ludicio viccri cidq; impunc tulerit , exultant
iniqua vit9x>ria affuc(cat corrumpere , cc adht-
bcreialibsteftes, quorum opera fpcrat fc poOc ad
id^quodcunqae concupierir,peruenirc. Eft vero
id ct ipfi tcftigrauiflimum , cjuod &abco,qucai
iuiciurando rubkuanc^&adiuacru^faUtis^c pcrw
iums

^ kj i^uo uy Google
mrm agnofcitiir & fpfe^quodci c fentcntia fuc-
:

ccditfcclus quotidic auioretn cxcrcitacionem?


,

jScconfucrudinem capitimpictaris,& audaci?*Vc ^ p'^^'^'ij^^


iguurteftiiivamcas,nienclaaa 6c periuria prohi- ruminiHuaal
bcntur,(ic&accuratorum ,& reorum,& patro-
nurum,& cognirorum, &procuratorum,aduo- vidcpoftea

catorum & omnium dcaiquc qui ludicia confti-


cuanc« Pottrcmb vecacDeus omne uftimoniuni i^s'"'** "l^ni

kion modo in iudiao »icd eaam extra ludiciuni, uioexm lu^


uod altcri incomrnodum ,aut detrim^ntu poC- 4idm».
SItafFcrre.Eftcnim in Lcuitico,quolocoh^c pra:- leoict^.
ccpraitcrantui* , his verbis Non facictisfiinum^
noaiucmicminitnccdecipiecvnufquifqueproxi--
mum fuum. Vc tiemint dubiam eflc pdiHc ^oin a
Deo omne mendacium hoc prarcepco eicAum omncmct^^x
condcmnetur quoapcrtiflime tcftatur Dauidin
: ccptovc
hunc modu; Pcrdcsomacsquiloquuatuxmcn- ^"^-J-
daciuD). ^
.
'

KmqHid hoc fYMftn^ad dctxAll'mh nAttum eiUm ixtenditwl $

. PjiottiBF. TVR
hoc loco non modo falfuro i>f^"'^>'^nis
tcilinionium ,rcddeteftabilisenamlibido9&cd- Aei^bliel^
fuctudo decrahchdi alccri qua cx pellejincredU viacpauiai
:

bilc e(t quam multa &


quam giauia oc uicom- nem. i|.
,

nioda, &:niala nafcancuv. Hoc vitmmmalcdicc ^jj!^*^*^*-^**


& compmelioie dicendi occttltei(iakerum,par»
fim improbantdtuin^littei-; Cumhoc^inquit ^^^^ . ^
Dauid,.nonedebamt &
S. Iacobus:Kolitcdc- la'obX
tralicrcaltcrutrum,fracics mci.Ncc veroprarccp-
la lolum facrtjlirt'^rc , fed etiam cxempla fuppc- ^

^itanc , quibus fccieris niagnicudo declaiacur.


Nam.& Amantcofidliscriminibasyadeoincedicm sfter.iii.
lud^os AjfTucrusVtisomnes eius^cncis homines
inipcrarit occidi.Rcfcrtaelt huiuiinodi exepli:> ii
crahirtoriarquoru <;6memoratioiif faccrdoccso- -

pcra dabuti vc fidcles a ici improbiucc ,d&(ci rea r _ .

g 1^ Qj^nm

^ kj i^uo uy GoOgl
** . V Tpeccari hums vjs i quo de altera dctrahf-S'
T .^..norum tuf , omnino perlpiciatur, fcxcncinmclt, no tan-
Kcnchbus. adhibeoda calumnia oilcndi hominum cxU
t)^tn
^ . ftimationem fed &.aiigendis amplificandisqac
iiu>. CFiroiniDus & u quod occmcius ab aiiquo com*
:

niiffumfir ^quodvbircfcirumfucriCj giaue , auc


turpc fic ad famam earn rem qui : vbi, quan- ,

do> ^uibus neceflc non iit, permulgaiic , is ob--


sccunao funt ttcftator &
tnaledicus iurc dicitur . Vcrutm to-
uvretidob- tius obtfedationis nulla eft capiralior, quam eo*
genus i»ciri. rum^qui Catholica: doctrina: , eiasquc piadica'^
fiium, toribus obrrcdant. In fimili culpa funt , qui
^^"^^ nialarum dodnnarum , &:errorum magiihos
_
excoUunc kudibus . Nee veto ab horum nomi-*
^
nam nuinero » 8c eulpa feiunguntur , qui derra<*
hcntrousjvSv malcdicctibus hominibus pntefacie-
tesaures, non reprchcndunt obtrcdlatore.'? , fed
ilhslibentcraUcndantur . Detrahcre cnim» vel
s.Hicron.m dettahencem audirc» fcribunt fanfti Hierony-

5J>ucir^alxi^. mns &


Bernardas , vtrum danonabilius (it, notk
S,3cnKiti>.2. facile conftat. noncnimcflenc qui dcrrahcrenc«

Eu^jnlne.'^fi uoii adcilcnc qui dcuaheares audirent .^In


<^mtuin gc-trodem gencre funt qui fuis artificijs diftra-
,

HaJpirteno- hunt homines , &uiccr fe commitcunt^maeno-


H^miac^-^
pcrcquc leccndisdifcordijs delcdlantur ^ vt fum^
cdiuau mas coniunftiones , ac u>ctetatcs fi<9:i$ iermo-
nibus du'imcates ,amiciiTimos viros ad immor-
taks inimicirias, & ad arma compelbnr Hanc .

Xeiut.ip. peftcm ficdeccftacur Dominus Non ens cnmi- :

nacor , nec); fufurro in populo. Tales erancmulci


excdfiliarijsSaulis, qui ems voluntatem a Daui**
dc aUenarc,& in ilium rege-concicarc couabacuri

y Ijlne ajftnutio Imc kge mm inttfttBMf


'

^'Saim^ P fi e c a m t pmiecca la partem blandi

^ kj .^uo Ly Google
fXKS TIHTIA. 4^9
hommeS|& a(Ienucores,qui blidici|s,& iitnula-ptdicRdeiKii,
lis laudibiis infliuintin auies,& in aniiDOScord,a<^^"«8>«d»» .

quorum gratia^pecuniam, 6c hoDorcs aucupatur,


dicxntcSyVCcftapudi^iopbccaoi^Maluin bonum,£^^^^
^ boQum malum.quos vcarce{imus>& pellamus
acoofiietudine noftra , tnonuit nos Dauid in
oratione ilia : Corripiec mc iuftus in mircri-Pf«J*'40»
cordia, &incrcpabic me: oleum aiiiem pecca-
tonsno&impmgueccapucipeum Qucunquam .

enim proxicna minime maledicunC:i tainea


ci maximi nbccpc r q^i vel lattdandis eiuspccca-
tisaffeiuntcaufam perfcucranidi in vitijsquam-
diu vixcrit Ecqaidem hoc ingcncrc ilia eft af- Genus aflVn-

fcncaciodcccvior, qvi;p ad proximi calamiutem


SdS"n*Mir^''
& {)ernicie adhibccur.fic Saul,cum Damdein fu*
rori,& fcrro Philift^ii pWiccxccupcrct, vs 09- ;

cidcrctdr , ei blandicbaturiilis verbis: Ecce pj^ji


xnca maior Mciob:ipiam dabo tibi vxorem: cat?- ^'^n*^^*
tummodocfto vir fortis , &
pialiarc bcllaDo-
xnini • Sic ludxi iniidioia. oratione iMm aitari
.Chiiftum I>ommttm;Magifter9 icimus , quiai^^^i,,,^.
verax cs , &
viamDei in vcritate doces . Longc Mar. .Iz/
autcm perniciuiior cit orauo amicorum , am- q,^.iongiori«
nium, & cognacoriim,quaad cos intcrdum vtun^^^* rolllhu
cur aflci^tacorie^Qu^Oiorrifero iporbo afiej^i
iretor J touc-
Iincextrem6rpirftii -/daihaAirmanc nullum elle^^j
^^^^^
rumci amortepenculum diimlattam \ , & hila* fti^woim^'
"
xcmeflTciubcnr , eumqnea peccatoium confcf-*^*
, tanquama
^fione tiiftifiima cogitatione deter-
rent} dumdeniq;eiusanimumauercuncabom«
ni cura, 6c medicationc extremoru pcriculor unv
in quibus maxtmib vcr(atur« Quarc fugicndum .'^ •

eftomnemend^ciorum genus, Ted lUud in pn- ugtoni^rcbus


mis quo graui damno quifquam affici pofllc.Ple- ^^f^'
*
mflimii vcio impieraris eft mcndacium,cum quis
-
iaccligiooca^vcif^fcUgiottemcnctciu:* .

^ kj i^uo uy Google
47^ CATBCUiS. HQU.

proi^ua^ 1 1 1 1 * etiam maledi Ais probris grauitcr &


ofFcndirur Dcus,qu^ commictunrur libcllis,quos
famofos vocanr, &
alijs huius generis conmmc-

ilJ^^ru^sT lijs. Prartcrca locb , vcloliicij caufa fallcrc men-


orf^ij fu ctia, dacio a& ii nemo in illo damnuni,vei iMcriim fe-
vtir. ccnti lamen omnino indignum eft : ita enim nols
««i£pk,4f Apoftblusadmodfcc I>eponcntes mendaciu ,lo-
:

quimini veritatciti Nam in co eft ad ficqucns,


gr.iuiufque mendacium magna prociiuitas ; 5^ cx


ioco(}s mcndacits capi^nc iiomiaes mcnucndi
confiienidinein ^ vnde vcniunt in opiQtpnem,,n6
simuutio cfle veracc* . i^Udmobf cnt^vir fidem factat eorum
€|ti«Ktaut uuarcpcrpctuo. Poftreino,
of^itiojneccrtc labcnt
verbis 3 tit IS- .

aispobibc- prioreparre hnius prxccpri finiiilatio repudja-


.
rur J ncc mod^ quxfimuUih dicumur, (cdqiuc;
ita -fiutit /cum fcclcre'cohiuniftaTunt. tarn cniiiv
*

vcn>a I f^^a^notse, ac fi^na qu(;dam funcborumi^


11? flint in animo cuiqiquc ob caniquc caufam
qii? •

DoiiDinusficpePhanfcosargucns hypocritas ap ,

pclkc.EthaecdcDnoic praccpalcgc,qu?ad vc-


landum fpedat • Nimg cx^ticcmus
'
quidia aJceia^
iubeatDbminusi; '

nicuib uc ' in* . ^ •


'
'
* *
* ^
'

I
iHobbiiitcr P E R T 1 N 1 T hxcpF»ccpri vTs, & ratfo,ad id,,

AT^o^^f^' vr iufle &cxlcgibusforcnfiaii|diciacxcJccantur,


I

No
forentiainai ncuc ocLiipmt homines,&: vfurpcnt iudrcia.

S*?«.cnim fasc(lcaiicnura(?niumiudicaw..YtfcMbit
!
ApoMoS'!nc.re>4f.C!«if»jp<?Dgnitt,ftnten
r-Sir ferant.
.Iuflfd4 extraquo in vicio fuic i^cerdotum &fcnbara
ririK^loncro'
confiliunijquidc S. Stcphano iudicariinr.<juo4
I
jiuiifufttXur item peccatum fuit magiftratiis Philippeniium^
dc qiubH^i^^wit A|?oftQiwi.,G«fOv5 ops pu bli^
I

Google
^
TBRTIA', 47^
indemtwtosjhomincs Romanos^miTcnint m car-
ccrcin,& nunc occulce nos eijciunt.Nc condcm-
ncnt innocences , & noccntcs abfoluanc nc pre- ;

tioauc gratia » ncodioiauc atncj^e moucaacui%


Sic entm Mofcsfeniores admonec., quos popuU
iudiecs conftituerac : Qnpd ioftnm eft iuaicate,
fine ciuis fit iUe,fiue peregrinus.'nulia c lii diltan-
tia perfonarum: itapariuim aiidictis, vc magnii: tiUeccrooi-
<iec accjpieas cuimquc pcfioium^ quia Dci^4udi<*
ciumcft. j>cifi.u

Kii fit UgitimHm M40munit imno^<iti^ f^mn$ ^

De reis ^fontibus vuItco^Deusverumco*


fitcri ,cum ex iudicij formaUimcuogantui .elt
cnim teftiaioniu^ac pracdicatio qu?dam,illa con-
laudts,& glorix Dei^ex ipuu$ lofu; fenten<»
fellio
tia qui Achan ad vcri confcmonem adhorcatus
>
j^^j^
inquic Fili aii ^ da gloriam Doamo Deo UIslcL
:

Qjj o H I A M hoc pratceptum teftc?? potifli-


mum accingk^ dehts eciam diligcncct a Parocho
agendum erit. nam prxccpti vis ea eft, Vcnonfo-
lum prohibcat falfum teftimoniura, fed verii etia S!^*Ji^b6.
diciimperct.Eft cuimmhumanisfcbusmaximus .

vfus vericeftimoDi|iqu6d funt innumerabiles res ven^^ut


qua$ a nobis ignorari neccdTe^fit^nifi eas ex teftiu ^<><>
fide cognofcamus . Quare nihil tarn ncceflarium
cft,cjuam teftimoniorum Veritas in ijs rebus, quas
necipfi fcimus » neque tamcn licet ignorarc-De
quo exeat lUa S. Auguiliui fententia;Oui veriu- "5" !
tern occulcac ^& qui prodit mendacwmj vccrque
reus eft;ille^quia prodeflfe non vulc $ hic,quia no-
cere deftderac.Liccc vcro interdii vcru taccrc , led
cmi, iudiauax«i9aiuiiiiudicio^vbi ccftis legitime ^^v^^
g' 4 intcuo^

Google
47^ CXTECHIS. KOU*
Kqa runt pro incerr0»tur i iudice, vera omni no patefAcicndfl
txrui 9&rmi funt. Quo loco caucndum tamen eirrcftibus, nc

nottVaimtwJua: mcniorix nimmm connli » quod cxplorarum


non habcnt , id pro certo affirmcnr. Rcliqai,(unt
pauoni caurai'um,& aduocaUy aitoics dciaccpst
&peticorcs«

njietmil fXfUnari
DeafSdoad- Illi opcta, ac patrocinio fuo,no dceruHt nc-.

fr!^«^)fv.cc(ran]s homtnum ^paribus, &cgcmibus bcnU


gnc fubuenient* turn tninftas cturas defcndcndas
non raicipiVnr^ncquccalumtiialitcs protrahem,
necalcnt auaritia.Quod adincrccdcmartinet la-
boiis,&opcrxfux^a iurc&
a^qiio metiantur,
Pccitorcs verb , &
accufatores moncndi funCt nc
cuiqiia amore , aut odio , aut cupidiracc aliqua
addu&i y periculum uniqais cnminationibus
'
. crecnr. luirum hoc deniquc diuinicus pr^fcri-
yeTfuVo^Xpt^ PU^ omnibus, vt in congrcHibus, collo- &
iiufcra>». quijsvere fcmpcr, atquecx amino loquanturj^
jiiihil dicant quod alrcrius cxiftimarioni pofTIt of-
nccrc^ ne de illis quidem^ qu bus Ixdi (c^
i exa-&
gitari intclligunt 5cum illiid propofiium habc-p.
ic dcbcant, fibi cum illis cam ncccllitudincma
fociccatem inte^cedere ^ vc ai^uibra fi^u ciu(^
dcm corporis.
11
Q^hm taiimhm Chri^iani 4d afnUimm fiidu4tii y 114
f

X. 1 ••
t Vt libciuiushoc n^iCndacij vitium
caucant fi-
ta mifcria«i dclcrs ,
propoDct limimani buuu
CIS rarociuis
f<-'€^lcris milcriam, ac turpicudincm.nani in facrisi
Frtli^aritiB.
iMiiti* '
litcris mendaclj pater Dicmon dicitQr.qiiodenim
d^mon in vcrirate non ftctitt inendax eft, Sc me*
'
4adjpare|iSt Adiup^cud ciiciedum untum fla-

i^Lo Ly Google
^PAKS TERTIA* 47|
gitam cft tnala»que mendacitim con(eqiiuntuT;&
quoniaca malauinu:Tici:abiliarunt:fontcs5&: ^^^c^amdA
***
pita incomodoril & calami taiu demonftrabit :aCog^
primum^tn quancam cadai Dei ottennone,quati'-
cumue ei^ odiu incurrathomo vaDuiificmendax,
Salonionis audoricate declarable eo loco; Scx^^^*^
func , quas edit Dominus , &
fcptimiim dcccfta-
rur animaeius, oculos fubhmes, linguam nicda-
cem, manus cfTundentcsinnoxiumfanguinej cor
machinaos cogicatione^ pc/Timas, veloces pedes
ad curredum in malum » proferencem men^cia^
teftem faliacem : &qua:iequttntur. Quis igirur
ci prxftcc incolumitarem , qui infigni in odio fit
^pud Deum , quo ininTis grauiflimis afficiatur
iiipplidjs? Deindc,quxd impuriuSi aurfoedius,^*'***
vt inquu fanAus lacabus , quam mcad£ lingoa»imb,|.
qua bencdicimus Deum , &
Patrem , matedi-
cere homines, qui ad imagincm, &fimilitudi- .

nem Deifiifti Tunc, ita vc foasde codem forami-


nc emaaec duicem « &c amaiam aqiua ? Quj^ emm
lingua prius laudem , 6c glonacri Deo tn5ucbac,chryCho.ff*
poftea, qqanrumlnea eft,eumignomin!aafii««ptft*a<tBph.
cic, ac dcdecorc, mcritiendo . quarc fir, vr a cxlc- QsyuuratW
bcatitudinis poflcllipncmcndacescxcludan-
ftis
tur. Cum
enim in hunc modum quafrereta Deo ^^^'H*
Pauid ; Domine quis habitabit in cabernaculo
iuosrcrpoDduSpiruus(anftus;Qui loquitur ve«
fitatem in carde fiio , qui noa cgi c dolum in lin-
gua fua. Maximum veio etiam illud in mcdacio Owntaati)*,
mcommodum eft, quod fer^ infanabilfs eft is ani i
morbus. Cum cmm peccatum,<juod, infcre- ?uiJffit ^ccJ-
tai
do rairo crimmc, autproximi fama?, aut e^ciftima-c^Mk
tjomobtre<9:ando,c6mifluml]C , n6rcmittatur» ,

tiiix caluniatorci , qucm


criminatusfuerit, fatiC
faciarinuuiarum:idaucem difficile fiatab homi-*
P^bu«« pni^QO ^ v( aatea monuimus ^ pudorc, 8C
g s mani
474^ CATCCHIf. KOIbr.

inani quadam dignitatis opinione dcterritis : au>


in CO pcccato (it>hunc addichim efle ^ternis iiktc^
roru p^nis^duWtarc nonpoflTomus, Neque cnim
quilquam Ipcict^fccaliimniaru , vclobtredatio-
jiisvcniam cofcqiii poffc, nifi pims eifatisfaciat^
dc cvki^ dignitatem tama, auc publicc ludicio, m
flma latio. autciiam in pduaiis &
femiliaribus cogrcffibus
aliquid dcnraxferit . Pratcrea , lauflime patct hoc
dcirimciULim,& in ccceios diffundicur; qua, va-
niute,acmcndacio,fidcs,ac vciius tollLiiuiir,ar-
diflima vinculaiocictatis humanse;quibus fubla-
iis,fcquitut fumma vitae confufio , vt honiincs k
daemonibu^ nihil dtflferre videatur.Docebit por«
ijDKiuaduii ro,vitandain clTc loquacuaccm, Parochus zcuitUS.
fri^^* vitationc,ek i cliqiia peccata fugiuatar,& eft ma-
; gna cautio mcndacij; a quo vitio loquaQCsfibi
.

liaud facile temperare pofftint.


^4 Qjugtneu bommum vmutmjni mnnikci^jrHjlra, ex*

csiiie wen. 1 1 s ctiam illum errorem cripict Parochus^qdi


^o^rr n!r' fcin vaniuceorationiscxcufanc, &mcndacium^
^variagcnc prudentium excmplodcR-ndant: quoi ucile aiuc
J^oliawftU metid in tcmpoi;e.Dicct id,quod vci iflimum eft,
lurtnr. prudcntiatti camis mortem eflc, Hortabuurau-
i wum ge. &
anguftijs ©co c6-
j^Q^^j VI in difficultatibus
sdKem.t. iivlant,nequc ad artificium raenticndl confugiic*
Nam
,qui vmntur peifugio, facile declarant
illi

fcliiamagisniuptudcntia, quamin Dciproui-


secunauni %
j^^ntia Q)cm ponerc . Qui cautani fui mcndacij c5
ferut in cos", a quibus font u? cndacia dcccp ti ^ hi.
*

• -
doccndifunt, non liccrc hominibusfciplbs vU
ciflijncqucmaliuTi malocompenfandumeflrepfed
'

UKom, 12. pptiMS viaccudumia bono malum, quod fi etiam


fascflctjhanc rcferre gratiam^ ncmini tamcu vule
& fti9 Yipifci 4cttimcnto ; eft aiitcm id grauifli-*

Google
pars: TBHTl'At' 47J
mum dt'UimeiKum,quod mcndacio dice'ndofa'
cimus. lis qui afferuin humanir nariir.T imbecil-
luaccmy&fragiiicacemt cr^ulcndum eric hoc oifi-
cij praeccptum , vc diuinum auxilium tmplorenc, Q^uum |i
ncc infirmirati hiimanitads obtemt>ctenc. Qui
confuctudinemopponunr,admon£ai funt^fimc-
tiri confueuerunt, vt denr operam^v t contrariam
confueuiduiem capiat vcrcloquendi; prxfertim, ^^^"^JT
cu qui vfu Sc confaetacline peccant , grauius de*
Itnquancquamceteri. Etquoniamttodcfuntqui ^^^f^J.^^^^^^
(e tcgant cxcufationc cctcrorum hominum^quos Qiiimiiai s»
pafllm mentiri, &pcicrarcc6rcndiint^hacr^tio-
ncilli ab ca opinione dcducedifuntjiio cfTc imi-
taftdos malos, fed rcprehcndendos» & corrigen-
,4o$;cuaute ipH menoinur, minus audloritatis in
reprchcnfioncj&corrcdione alwrius,noftra ha-
bere orarionc. Alios fe jta defendentcs, quod Cx- Sewnni g^.
e veradiccndo,incommodo fin r arte dtijiicrcfel
cnci^cerdotcsycam efle accufatione, non defcn«
'
IjoncfnI cufn fit ofHcium Chriftiani bominis»
quamuispotiusfaceretafturam , qu4m tnentiri. septiiwim

Reilaatduo genera corum , qui fc in mcndacio


cxcufcnt:alten,qui dicitfeioci caufamcntiri^al- Oc^iumn
tctiyfc idemf4C(^revcilitaris gratia,quippcqui|iec am.
^
bene emerent, nec vendcrent, nifi mendaciuad**
hi bcr'ent : vtrofque ^ XuoV rrore Parocbi auertcre
ftudcbuc . Ac fupcriores quidem illos a vi tio ab-
ducent 5 &c doccndo quantum co in gencre pec-
candiconfuecudinem augeatvfu^: menciendi, 6c itUttluiA*'
jjlud inculcando « omnis ociofi vcrbi redden* I
eflc.rationem : prqximos etiam hos acer-
bius obiurgabunt^quoru in cxcufatione grauior
jnfir illorum ipforum accufatio , qui praefcfcrant,
fc minimc illis Dei verbis fidem,&au£boritateni
j|ri>uer^j Quarriic prinaum regnum Dei^& iuftt-
^
476 eATSCKif. Jb«v*
DENONO ET DEC IM O
P a AE C E
'
P T O, m.

CAP IT T X.
«

Non concupifces domu 'proximi tui ncc :

, . ^ defiderabis vxtMrcm dus^on (cruq, noio


ancillam^on bouera,nonaimum , nec
omnia qua: ilUus fuiit. .

p >

1 fimffuBn m^nm hoc immm futftm oSf *

o<^oprmra In Ius poflrcmo loco


duobus ptcTCcptis, quac
dcc3iogii>raE-jj.^jjj^ pmiiis fciendum eft ratio-
funt, illud iti ,

twun?itSliicm fere conftitui , qua caetcra praecepca fcrueni*


l!^l?tlsir7.';tur.Nam quod his verbis pf«fcripmm
eft ,
ncioatraaa fpcdat ,vt,h quis ftudct fupenota icgis lufla icr*

S^^e^qJH "^^re , hoc rnaxune faciat , nc concgpifcat


quo-
Bimtrum om* qui noii concii pn cet, fiiis conccntus,aiicna
SuaJrtl'cESJi non appctet, aliorum commodis gaudebit , Deo
y.u< 1
1
s 1
rx-
itninortali gloriam tribuct , gratias eidem maxl-
ccpushicda.^^^
agct, rabbathumcolctjdcft ,quicte perpc-.
maiorcsque vcncrabiiuf : ncmincm
tuafriietur,
^ dcniqiiencqiierc ,ncque verbis, neqnevUo alio
modo laedct. Nam ftirps,ac icmcn omnium ma-
s<^«iimalprumcftprauaconcupifccf)iia; qua qui incend
p?3rA''onu.<'«n^ prjecipitcsfcruntur
in omncfla|Kiorain,&
^ifcc&ua. (celerum genus His animaducrfis
» Parochus &
in iis,qun? (eqiiuntur, tradcndis diligcmiorj& ad
a'udtcndum fidcies erunc ac(cauores«

Qjfit^Sp duo ih ftAcefmim ft di^erm}


' *
%. * .

Qjr A M Qv A M hxc dao p«ccpta coniuni^


4:imu$^{>i^pt^F!?^ c^uQd>>uxn noaau&niik
rum

^ kj i^uo Ly Google
fAKS tkHttA. »
477
turn argumentutD, candem docendi viam habet:
f^arochu^ tamcQ.& cohoru<io,& nioneodo» po*
teritc6municervel(eparaltim t vt commodiusipit
Vidcbirur , ea cradarc s Sin autetn Decalogi in^
tcrprcmndi- miinus, rufccp-jrit , dcmoniliabir,
qiiar fir ho rum daoruni prccccp coram diiiiiiiiiicu- Nan© rrarcr.
dd> quidue vnaconcupilccncKi ab altera diffei^at;}^^^^^^^^
quam dirfcrentiam libro qu^ftidhum in Exodum criprobibe-
D.*.Auguftiaus dcclaracNatn cx ijs altera (blum '^^Tamo auts
fpcclat quid vtilc lu, quid frudluofumialccripro- cupWitafiai-

polirae flint Iibidines Cx volupraccs.Si quis igitur t^^^ratlir**


.fuiidum > aut domum conciipifcit , is lucrum po- * '^•Jii^^I
tius> & quod vcile eft confe^tur ^ quam volu-^'^*^
Etacem: u ver^ alietiam vxorein appetite nonvct*
tacis,fcd voluptatis cupidicatc ardct*

hlmiqutd ftxit , & fiftimo ptdcepto fitk fu'it exfiauum^ i


qH(d hU daobm fopemn coinfTehenduHtl

H o RVM praeceptoram duplex fuit ncceffi. dmumn?^


•1
las, altera ,
^ fcptimiquc prafcepti ftntcn-
vt (cxti
/•
ptumtiluitrit
rcxtum & lie*
tiacxphcaictur. nametfi qiiodam narura? lumi- ptimiua.
! •

fie iritclleftiim eft, alienae vxoris potiunda; cupi-


ditatcni prohiberi » vetico aduUcrio j naoi ft con-
^
cupifcereliceretjfas itemeiTetpottri: tamen pie-
/iqueexindxispeccato occaecatt , in earn opi- J^^'^i
nioncm adduci non poterant , vt credcrcnt > id a tcmuitipcr-
Deo prohibitum eflc! imo vcrolaca, & cognita""**™^
haQUeile^e, nmhi, quifelegis e^e interpret
tes profitebantur, ineo errore verfati funt:id
quod animadoertereitcetex illo Domini (ermo*
ncapud faadum Matthxum Audiftis quiadi- Matth.f. ; »

^umcft anriquis Non mcrchaberis ego au- Nono&<fecf»


, ?

temdico vobis & qu^ icquuntur Altera eft ^u^H^^^expU


, .

horum praeceptorum neceflitas , quod aliquadi- ^^^fcxto^


HinStij expltcat^q; vetantur,qusfexto &(epti-
luu cxf licaie non prohibeb^iur. nam , cxemplib^jj;^^:^*-
cauia
47f CATECHIS. ROM.
canfa (cptimiim prarccptutn proihibuir » nc qnii
iniuft^ concupifcac aliena , auc eripere concrur^
Hocaiitcmvetat, ncvllo tn'odo quiscocupifcati
crfi inirejcgeq; afTcqui id po(fir,ex cuius adcptio-
nc proximo danum imporcari videac« Sedillud
" inprimis, antcquam aa pra^cepti explicatioDcipt
^ ventamusydocendl luntfideIcs,no$ nac lege iion
Iblumadidinftitui , vtcupidirates noftras cohi-
beamus : fed eriam Dei ei ga nos pictatcm , qua:
^cwTii- i^^^^^if^icftf cognofcamus. Nam cum fuperioii''
w^ftcS£»^ buslcgisprarceptts^nos quibufdam quaiipnefi-^
dijs mumuifTet, ne quis nos ipfos,attt noftra via
larctjhoc adiund:opra:cepto,rioc maximc proui-»
derc voluitjoc appctitionibus noftris nos ipfi 1^*
dercmus ; quod facile futurum fuit , ii omnia cU-^
perc» atqne opcare^ libcrum nobis atq; intcgriTm
eflct. Hac igicur non concupifccndi lege priicrU
fivu ^fTo pia,illud aDcoprouifueft , ytcupiditatu aculci,
yohrcniaprf quibus ad pcmiciola quarq; inciraiirolcmas5ha-
l5S»t^'*'
- ius Icgis vi quodammodo cxcufTi , nos minus vr-»
geant; maiusque propterea tcmporis fpatifino^^
moleftaiUacupidicatufti (bUicicudineliberaci, ad
ca praeftandapictatis , &
religionis officia habea-
mus,qux Deo multa,maxmicqucdebcmus# '

Hpd difivtnm bJtc fr£C^a imer leges ibimj^ ^ hw^


jr AEhic diuinim$'prarfcnbiimor» non Cold
X^e^m T)et cupidxcatcs frxnant , 8c i:eprtmunt> verum dtiara
cflci^ta* illud oftendunr,lcgem Dei eiufmodi eflc,quae no
externis OdIu muncium fundionibus , fed etiara
^j^i;^ In. intimo animifenfu fcruandalit: Hocque inter
trr irge; Hi. diuinaS|ecbumanasieges intereii:;qudd bXTcbus
vfms
manas (^(iiii^ cxiemis contents func-, iilx ver8»quonia
animum Deus intuetur^ipfiusanimi puram fincc
xamq^ caftitacem > ac<^uc iuccgacatcm icqu}L*unr«

Google
tft igitut diuina lex , quafi fpcculum quoddam,
vui^intuemur.Quamob- cum honcft*
in quo naturae noftraf
'
^em dictc ApoftolusiConcuptfceiiriam nefciebat
hifi IcxdiccrerjNon eoTftcupifccs. Cum cnim c6- fj?:;;;;^-
cupifcentia, id clt, pcccati roracs , gui cx peccato

Qrig!nchabuic,perpetu6 npbis infixus inhcxreat; -

cx hoc agnofcimus in peccacoiios nafci quapro^ :

pter fuppliccs ad cum confuglmos^ qui foias po«


teft pcccati fordcs.elaere*

^ r ma pr^ccpta^
HA E itT t h«c fingula prxc^pta illud cum ct* ^^aa^'^ohl
SI

• teriscDtilmune,vtparcimaliquidvetcmi partim Sbit,&qu2«


iubcant. Quod ad prohibcndi virri atrincr; nc tn^ qui^im
. quis forte arbitreriir , concupifccntiam illam, cpcupircen-
quje vidocaret»aliquo modo viauiiicfle,vtcon- ^1J!?,«!JJ*~
cupiicere fpiritum aduerfus carnemivel cxpctcrc oaitt'f*
iumficationes Dei omni tempore ^ id quod Da- nt^vm
mdrummoperccupiebat;Parochiis doceac, qux conaw
concupifcentiailla fit, quam huiiislegis prxfcri- qn^ro'nts
ptofugcre oporceat.Quarclcicndum cft,copcu-
pifcemiam eile commocionemquandam ,acvim ^rMbemu
animi, qua impulfi homifies^quas no habent, res ^^p^^^-

lucundas appecunt. Etquemadmodum reliqui Baptir»ofrit:


animi noftn morus,non pcrpetuo mali fiint ita !v*'I^^*!t*''? :

haec concupifccndi vis non icmpcr in vicio clt po qux poftw


ncnda.Neque enim pcopterca mal d e(^,(i cibiim^ n^P^tSX
autlipocumappedmus^autciimfn^emus^'fica- «« oratiants
le(cere;aut contra, cum caiemus, C\ ftigefcere cu- d"»7s riJ^'f^
pimus &
quidem rcda hxcconcupifcc.ndi vis,
:

jDco au(5kore,anatura nobis infita eftjfcd pnmo- v^^X»^^


mm parencumnoitrorumpcccacofadum eft , vt
JjVio^jJ^
illa,nacura? fines traniilienS) vfque adeo depraua*
ta fit, V tad eaconcupifcendaGepe cxcitetur^ s^'i*ii*tei:
/pi ti tui»ac rationi repugnant. - - - '
" ' cxtof^jr^

Google
4SO CATBCMIS* Roll*
formhbomm ftA^ul * ^

c^Bcwpfftcn.
tia renx ratio ^ ••
H^c cocupifcendi
* • ^
vis fi moderaucft, fuisq;
- • • *^
luconformif fintDus conanccor» utpc cttam non tnediocrei
komtoi ctitmvctlt tares pra?bet.nam illud primumcfficii, vcaf-

Frkaamio. liduis pi ecibus Deu orcmiis, luppiicesquc ab CO


pcumus»qua: maxime cupim us. oracio emm cu**
pidiratis noHra^interprcs cil.quod fi re^a hxc
concupiicendi vis abclTet , non cam mulcse prcces
fiecniiatra. cffcni in Ecclcfia Dei.Efficit prstcrea, vt chario-

rafint nobis Dci nmncra.quo cniin vchcmcrio-


ri alicuiusrdcupidicate Aagramus , eo charioir
ilia nobis ICS eft aeqi iucundior , com cam adepd

tetiamit. lumusuum ver6 ddedacio ip(aiquam cx re cupi«


, vc maiorc pictare gratias
ta(cnciiT)us> facie Deo
agamus, iraquc ficoncupifcere aliquando licet,
fareani u r ncccfle cfl , non oxuncni concupifceoc^'
vim prohibitam cOc.

«aoiBiKfo Qv A M Qv A M D. Paulos concupifccntiaiil


\|uoatoncu. peccatum cncdixitjid in ram tamenfentcntiaac-
yifcenmiic cipiendu clijnqiiam Moy fcs locutiis eft, cuius*
SThom.?. i!lc tcftimoniii aficrt,idtquodiplius Apoftoli ora-
^7ub^ i&nem ' dcclarat, Na illam carnis concupifcemia vo-
<4ccr«ciaep«ccat in cpiftolaad Galatas:SpiriCti,inquit|ambula«
c«o wipM^ tc
, & dcfidcria carnis non perficictis.
AdC9l.5. hratuet igunr yqH4^ concHplfcmkhicomnm uclproii**

N AT VR A LI s ilia cupiditaas vis , modfl- &


rata qux fines fuos non egreditur ,non vctatur,
iBuUoqi minus ljpirimaii$iUarc(9:; mcnciscupi-
dicas»qaa ad eoruappctiuone incitamur,qua;car
ni repugnant, ad banc cnim ipiam facras literal
nos adborcanturi, CQUCUf ifciu rci;m9^cs mcos^

Google
ijc; TranlTce ad mc omncs, qui conciipi(citis me, ^5'^*^^-
Itaquehocinterdidlo ndn ip(a cocupifccndi vis,
qua mm ad bonum , turn ad raa^um vti iiccc, fed S™s^£;
^(ixs prattscupidicacis i^quaecarms CQiicupifcen^proiubetur*
rta 9 & pcccati £omcs vocatar^ ac^ (i aci^mt aflcnv
fioncni adiundam habeat » ftnlper in vitijs nu-
ineiadaeil,omnino prohibecur.Eigo ea tantum
concupifccndi libido vetita eil, quam carnis con vwnr.
cupifcentiam vocat Apaftolasj illifciU^^ei iconr^*^^*^'^*'
trupilcendi motus , qui nuUuiiiradonis modtirn
habent i neque finibus a Deo conftimds con^ . .

tinencui. ,

fttfCCMtHfH. #
H AB c cupidi rai dathUaea eft i vcl quia nialfi pcc"5i lIVs-
appetit, veUui adulteria,cbnecatcs , bomicldia,^,"^^:^<«^JJJ^^^
{caiiaeiufmodi tlefaria fcelera. De quibu^ ita eiMuUpcrfi
Apoftolus , Non fimus , uiquit, concupilcerttcs q^fj^p^tt**
malorucn ,quemadmodam & concupieamt; tur.
vcl qiiia.ctures liatura fua malx non func ; caufa si^°^;i'/^^j^
tamen aliunde ex tat,qiiarc illaS concupifccre ne- ««cd«»ei«t
fas lit . quo ill gcnere fiinc ea,qux ne poiJidc.i-
J'^^^J*'
f mus »Deus, aut Ecclefiaprohibet noncmmcatur* :
'
^ppeterc nobis licet, quap poffidcrepmninone-
fasfic i qualia olim in Vetpri lege fuerunt , au«

turn , fidafgentum , ex qmbus idola conflata c-


rant , qua: Dominus in Dcuicronomio vetuic, r» -
ne quis concupilcerer Ob earn prxrerea caufam rertia qvi^
.
,

hxc cupidicas vitiofa prohibetur , quoniam quae jj^j^**^**


appetuncttr alfcha (unt,vt ddmustieruus aitcilhi ,

ager,vxor,bos,a(inus,&aliamulta;qu?cumalie-
nafint ,eac6cupifcere vctac diuina Icx.rcrumque
ciufmodi cupidicas ncfaria eft & in peccatis gra-,

. iiiflimis numeracur , cum iliis concapiic^ndiyif

Google
'
T M
V peccatam natur a cxi Ait, c&m poft cupU
dtfatiim malaru impuirtiifi animus rebus prauii
delcAatuv ,acauc his vel affcntitur , vcl non ic^
jfcwl»f*« pugnanid guod D.Iacobus cum peccati originc,
& progrefltonem oliendic , lUis verbis docet
Rufquifque tentttur d conciipifcemia fua abftra-^
Sc illedus 7 deindecohcupifcentta cum co^
cepcnc , paritpcccatum pcccatum vcro cum co-
fummacum fueriCygencrac mortem.

C V M lege ica cauciur , non concupifces ; Iiacc

m'iiu tiie^ verba ad eum (enfiim referuntor, vtnoftras cupi*


dicacesarebus aliehis tfDhibeamus . alienarunt
enim rcru cu piditatis
fids immcnfacftjatquc inli-
nira,neque vnquain fanatiir,vt fcriprum cl\, Aua
Bcdcyf. rusnonimpkbitur pccunia:dc quoelticaapad
I&iam: qui coniungitis domum addomum«
^*
& agrum agro copulatis • fed ex fiugularum yocA
KjMiaEaeel-cxphcanone facilius iniclligecur hums pcccati fas
SfuTa'vSadius* &magnicudo.

gendnmefi}
£ A voce non locum modo quem iucolimus^
a uomodo fed vniuer(a haeredius fignificatur^ vt ex dtuino*
concupUcca. Tum icripcorum viu , conuierudmeaue cog«
^ nofcimr . In Exodo fcnprum eft ; Obftetricibus
ftxtvUt.
a Domino doiimscilc jediiicatas.fententia eofpc-
dac , vr lUarum facuJtaces ab eo aucias cire^acque
amplificatas interpretemur . £x iiac igitur inter-
pretacione animaduercimusthac prxcepti lege ve.
titum nobis e0c , nediuitias auide expccamus,
ncqucalicnis opibus,pocendx,nobiIitaiiinuidea
mus; fed ftacu nofcro , ^ualis qualis illefic , finp
'/
humiiis'

Google
PARS tbrtiaT 4SI .

tiiimiliSjfiue cxcclfus, contend fimus. Alien? dc-


indegloritj appctiiionem vciitam e{re,inre!ligei:c
cicbemus:nan) hoc hem ad domum pciciaec,. .

Quid Bonis (Sf Apni'ootikksmcludkuf: *

H .i!^ c dauniIa,Non boueim , Non atiaam, id

oftendit,nbn roliim,qux magnalum, vt doitius,


nobilita$,& gloria? , ca cum aficna fine ,ncJbis c6- .

cupifcere , non liccre , fed cti4|ntt paruaj quaiu iila»


'
^CyfiaeaiiimaUyfiueinanimaca.^
^m^Ms fitm in hoc ft/tcefio tf fetmo t

Q^OD dcincepsadrjcicur»Nohfthiani,No
ancillam,intclligendu eft tamdc capciuis, quam ^mnoi
dc rdiquo generc leruorum quos vt cetera altc-
;

tius bona,concupircercnon debemus.Iiberos ve-


to homines, qui volunucelbruiunt, vcl merccde
t6ndu^,yel amprcyobferaanciaq; impu!(i»nullo
inbdb, ne()ue vefbis ; neque fpe^neque poUicita-*
rionibus , riequc piormijs qriis corrumpere ^aut
foliicitare debet, vteos dcfciant > quibus fe ip(i
fponce addixeimnc : imo vcro » ii»aDie id cenipus»
quo Cc in illorum famtilattt fore prbipiierant^
iib illis receilerint, hoius prseceptt auftbricare td^
nioncndi runt,vcad cos ipfosomninorcucrtatur.
Cur etim mftddftofii mmi^ Bioximi I l$
fdeo pertinet,vt hominum vitium demdnftre-
tiir, qui vicinos agros aut proximas domos ,aut
,

aiiam tem eiufmodi, qux Tecum continent fic^apr


pccerc (bltc.Vicii^itast enitn qu^ in parte amtciri^s
ponimr ; zb smore Adt>dttim » cuptdttatis vtd&i
traducitur.
Ftdumuntur ifim Uffm » qm res V€ulu fimiA
infio fretk mtfi fufUm }

Hp c praeceptum ij minimc violant » qui ret,


h' Z quas.
4S4 CATECHIS. ROM*
quasproximi vcnales habenr, emcrc de illis c^^r
piunr, aut iufto pretio ernunt. ij cnim non modi^
proxunumnonl<edunc»led valdeadiuuanc, cum
'
etpecunia maiore commoflo, vfiuquc fucuraiic^
qUim res iUs » quas ipfc vendiuc.
X7 (Irnmodo dedmnm ftxceptm it nm fmnfiftMA ifmi
^
fjoxnm mulhgendmn c^}

^mv^^' Sv(>£aioK£M dcrc aliena non concur


P'^^^^^^ legem altera fequttur » qu* prohibct ne
Vmcu niica-
tUvxorejiro-ahenam concupifcamus vxorcm . qu i lege con-
^^1"^ cupUccndi libido aon caquideiT! raiuum piohi-
*
^ bica ccnfeciir, qua adulter akenus vxorena appc^
tic, fed etiamq^ua affedlas aiiquis altcrius vxo*
rem in matrlmoniu ducere concupifcic. eo enint
vxorpm ab
tcmpore, cum rcpudij pcrmutcbatur libcllus , il-
ailo r^puaia- ludlacilc cuciiiic poccrat; vc qua: ab vno rcpudia

TJ^*i^rcT'c eflcr , cam alter vxorem accipcret. at hoc Do-


4iicarciic€u minus iieaui marici ad vxores relinquen-*
vecuii::
das follicicarentur ; aijc vxores maritts difficiles ft
ac morofas tea praebereiit».vc earn ob cau(am»qua-
fiqu i'd uiineccduas viris imponcrccur , illas re-
pudiandi. nunc veto grauius eft peccatum^curn
mulicrcm,eciamtia viro repudiatafic ,alceriia
maccimonium duccre non liceac « niii marica
mormoacaque qui aicerius vxorem concupidrcc^
facile exvnain aliam incidec cupiditatem aut e- :

nimillins vii ammori aiuadulceriam admittcrc


,

tul^lt^^<^^P^^^' idem de j)s mulicnbus dicituri


cortcui>irccre qu£ alccri defpontacac Ainc. neque enimhas item
wnhfxt,
concupifcerc licet , cum i , qui hxc pafta refcm-
j

dereftudent, violent fandlimmum fidei fcrdus«


piaculumcft El quemadmodum quealtcii nuptaeft,eam con-
ai^S?*^^"-?^^^^^^^^^^"*^^^ qua:adDei cul-
cufiicoc. .
jcuni religioncmque coniccrau ^ millo pa^a
licet iiiam vxorem appetere^

Google
«
PARS TERTI A. 485

Si quis'muliercm qu<enupueft,cum camin-.


niiprameireopmetui'i^ yxorcm Cibi dari concur
pifcir,neque«u in matcimomu alij coUocatam in« -

teiligcrcc, cam nuptam librdari cupcrct, id quod .

Pharaoni, &
Abimclcch contigiflc Icgimus , qui
Saramin manimoniu habere concupiciunr, cum
cam minime nuptam, Abi:ab$q;ro£oi:eip.o6vxo ^
rem arburaret ur y Ulc certe qui eo ammo eft eiut*
modi, prarcepti legem violare non videcur.

imperammi • '
' -
'
^
Vt Parochusremcdiapatcfaciat,quaeadtoI'^^^^f^^^
iendum hoc cupiditatis vitium accdmodatafunt, ucrfus noxias
explicarc aUerapr^cepti rationein debet j
qu« in t^a"^."^*^""*^
toconfiftit,vc,udiuin«afl3uant,cor*nonappona- ^. *.

oj* - n J' " Diiiitiar con*


jTius5casq;pietatis,&diuinarum rem Itudio abij- wanucnite.
\

cere parari fimus , &


in fublcuandas paupcru mi-
ierias libencer pecuuiam ero^emus; nde(int fa;-
CuluceSyCgeftatemar quo ammo , &hilari fera-p^„p^„^^i^
mus. &
quidem fi rebus noftrisdahdis Hber^f- mda.
litate vtemur , rerum aUenarum cupiditates re-
ftingucmus. Dc Paupertacis autem laudibus, di-
uitiarumque dcfpicicntiainfacrislitcns, &apud
jfandtos Parres facile erit Parocho uluica colU«
gerc i &
fideli populo traderc / HAd ittfm lege j^^^^^ y^,^
priEcipitur, vt ardenti (ludio , fummaque cupidi- taHiirin? vd-

tate opccmus id pociffimum effici> non quod hos cl'^ail^**:***


concupifcimusjfed quod Dcus vult,qUcmadino-
<lum Dai orationc exponuur. Volujpta^ auce Dei
;in CO maxime^ft>.vt firiguUti nos q'ubdam mddo
'ian^i cfficiamur , animuq; noftrum fyitcet u,atq;
^b omni labc puru incegrumque conferucmus^
,

.
j$(C)(e£ce4inUiS aas inijs mentu^ acipiiltu^ ofH*

Google
48^ CATECHIS. HOK*
• cijs, qu^ corporis repugnant fenfibus ^ horuque
cdomicis appcdcionibus ^ratione jacipiritu du-
cc,rcdlum vit? curfum tcncamus^quiuc; prsterca
nolui$, libidiniq^
icnfiis maceriacn cupidicatibu$
pratbent^eonim vim maximi rq)rtmaniiis*
xp Qju ftint fotijlimm clmfuai$ mmmiiA 9^vm cwou
fifcmUufrenm}

cu iattatum
^^^^ cupidicatiinei ardorem rcftinguendu^
^^fu^^piarimum etiam hpcpptf ft> fi »quatincoininbda
coittaMb. ifiis accidant ca nobis 6b oculos propona*
,

jfOmum mus-Primum vcioillud incomniodum cft,quod


quoniameiufmodi cupidicacibus parcmus,inani
manoftca regnatfuiDma peccaci vis » ac poceftas*
iM. Quamobrem monuic Apoftolassoparegnec pcc«
catum in veft|:o mprtali corporc, vt obediatis
cupifccnrijs cius . Nam
qucinadmodu fi cupidi^* .

tatibus renftimuSjpcccati vires concidcnt-ira fi ij&


iUccumbiaius > Uominum a regno fuoexpeUi«
niuSy &
in eias locum pcccatum iritroducimus.
Alccruin prxcenraincommpdiim cft,qaodab ha^
cocupifcendi vi yeluti fpnte ouodam omnia pec-^
Jjjj-:'*
catamanant vcD» lacpbusdocct.D. item loan-*
.

^
nes ,Qrnne,inqiut,quod c(l in mundo,concupi(^
centiacarnis ell, &
concupifce^cia Pculprum, 6c
Tertium fncommodum iii eo eft,
fiiperbia vitas •

quoniam reAuni ani'miiu4icfum1hi8 cupiditati*


bus obfcqratur Homines enim ij, cupidiutum
.

fcnebris occqpcati, honefta & pra^clara pmant onii


pia» quisecunque ip^fi concupifcunt • Opprimitac
t^ittrtim,
pragtcrca confiupifpePdi vj verbum Dei^quod in
. animis noilris a magno illp agricola Deo infitnm
y^.^ eft. Siccnimapud D.Marcum lcripriim eft :AIi|
fimt qui in fpinis fcminantur hi font qui: verbum
dudium>&2rumn2f<;culi,& decepciodiuitiarit^
& circa r<riiqaacohcupircehtKi? introeunteSyfuffo-
pmcvetbaiA^&liacftuiftuefBcicQr*

• u- kju^L Google
tAlt9 TtHTtA. 4S7

Qj^ I pr^ ceteris hoc cap^ditatis vicio iabpranry


quoiquc proptcrca Parochusad colcndum hoc
pr^cepcum diligcnciu^ cohorrari debec»illi.funt:»
qui lufionibus tipnhoncilis dflf^dtancur^aucqiil
ludis immaderari abuninoir : mercatorclquQ
Item qui rerum penuriam annoq^que caricatem
,

jcxpcuinc atquc id aegtcferunt , vtalij prartcc


>

ipfos fmt qui vendapc , 4U1: eraant »quo cari^$


y
ycndere , auc villus emerc ipfi poffint ; qua in xm
it9m pcccat, qui alios egcre cupipnt » vt aut ven^^
4ctido , auc eincndo ipd lucrcjitur Peccant
.

cciam mUttesquibcilum fxpctunt, vtfurari ip-


fis liccat;Mcdxciircm,qui morbos4;rfidcraiitjIa-'
f 4:coar|iki,qui caiiiarum^tiumque vitp^c^^
qye cbncupiicunt r mm art|fic#4 qqa^s aoidit-
cmntum, qux ad vift^m,cultamque pertinency
pcnqriam cxoptant|Vt indc pli^rimum lucri fa^
cianr. Inhoc practcrca gencre grauitcr i| peccant^
qui ahenae iaudu • g|oria^que auidi ^acquc appe«
testes funt, nontiqe aliqua hmx atcerii^ ob->
fre^tione,idque pr;e(erci(n|(],qui iJlam appecut*
ignaui,nulliafq;prctij homines Tunc famacnimu
:

& gloria virtutis atquc induftriap , non ignauueK


auiifieiUfB Dixmiwax cSL
k4 "

Cat?.
4S8
= C A T E GHI SMI
RO MANX PARS (iVART A
DE ORATIONE E1V5QV6
I')f P A J'MIS KBGESjriT AT
C A P V T X.

<^ m^io Pm ijt W0niu}

^^JjpN ofiicip & muncrc P^ftorali c^f


^^^^l^primis neceflaria eft ad (alutei^'
>^popnli, pra^ceprio Chriftiana? pre*
cationis , cuius vim , ac rationem
-

iiCceiTe crt multos ignorare, nifi


pia, & fideli Paltoris diligend4
tradica ut;.^uiobrem piascipua Parochi cura vct^
iari debet in eo, vc pij audicores inrclUgant^quid^
a Deo, & quomodo orandum (it. Omnes aucem*
Dominica era ncccHarix prccatiouis numeros continet dipina.
«e$ urecandi' ^
Chiirtus Dominus Apo(toJiS|^
fortii (lias eft &perillos, eoru(x>^)(ucce(Ibrec omnibus deiiv^
j^cricoiniaa.
(*ej5s qui CbriftUnam rdigioncm furciperer^ qq^s;
tarn efle volaitjcuius verba, & rentcrfrtaS;'fic anf^
mp , acnicmoiia compichcndcreopoi tct*, vrir|\.
promptu babeamus . Vtaurcm in hac orandi ra-^
tionciruppedicecParodiisfacuIcas inftitueudi fi^
deles auditores^ <}ui magis opportnaa vt(aAioif'
proppfuimtts fiirapta ab ijsfcnptoribus , quoru
eo in gcncL'c dodlrina, &
copia maxniic laudatur;
nam reliqua fi opus fucru , Pafl:oi:c5cxyidc fou« /
ub\xs haur^rc poccrunt. - - r : .
.

J, Lfittt a;/M mnd^ adfdmm necejfdrm}


El VS priiccptum pga foliim confilij caufa
trnditum cfl-jfederiamucccflarijiufli vim habcc. orareexprf.
quod i Cluifto Domino declaratum cftillis ver- ^^^^,^,1;*^"**^
bi5;Oporcciicniper oraic. Haacorandi Decciii- .luc.>^*
tatem ipfa etiam iJlo Domintc^ prccationis pro-
cemio oftedtt Eccle(ia;Praecepris (aiararibus mo*
niri,& diuina inftuudone formari audcmitsdi-
ccrc, Iraq; cu effet neccflranaprecatio ChiiftMnis
h d minibus, &
lilud a difcipulis ipfe rogacu^i cilct}
Domtne docc no$ orarc^ prarfcripdc eis orandi
formam Deifilius , &(pem attulic imjpccrationis chrimixcw.

ijs^qttiicadlcruChrifli fidecotuliflfcnt, Apoftoli


pratccpta cradere non defti^eninc. Nam
fi^l<^:i Pc . .

trus &Ioanes dc ea re dib'gcntiffime pios admo-


ncnr:& eius racionis memor Apoftolus pluribus
locis hoLcacuc Quiftiaaos ad lalucarcm oiaudi \

Mcceifiiatem. .

'

Qud fotifmum ratlone homines addiui i$£unt in ccgnhi^' |

Tam mulusindjgcmus bonis & coi-hmodis


ftdanimum coipusque cucadum ucce(larijs» vc
ad prcc^ttioncm conni^ere oporccac tanquam ad -
V nam orttnium optima , &
indigentiaf noftncin*
terprere, &:c5ciliaii iccn7 eorlimquibus e^cmus.
Nam cum nihil cuiquam debcar Dcns; rcliquum
Ero^QibcA^M nobis opus iunt, abco pi;cci-
as cxpctamusj quas prccesj tanquam inftrumC'- oratiom »«•
rum neccffarium nobis dcdic, ad id, qftOd opta-^^J]^'^^'^*^
):cmus,coiifcqucuduin»

Mm vh omiii wdigmu noflr^faiisfami hcut , ^ttim


^
fit orationm}
' '
*
.

2v p AM cflfe conftat ; quae nif^ cins adia^


49^ HO
e il T £ C H I S.
•nto'oRtift-nieiitonon licet impcccace.Habcnc cnim (acrol
Maes ftiff preces prsftantem iam vircucein>qua maxim^ dae^
Satth. 17. moncs etjctutur . Eft enim quoddam daetnpoio-
rum gcnu$,qu o d non cijcitur nifi ieiunio & ora
tione. Quare magnamUbiadimunt focukatcru
iifigularium donorum , qui hac confuecudincm,
cxercicationem^ue non adl\ibenc,pi^,ac diligen
terorandi. Petitionecmm non foluin l^onefta^
(ed etiam afliduaopiis eft ad impetradum , quod
Hicremin concupi(cas.Nam,vc iuquit S.tiicronymus^fcti*
Sic,ij?^* ptum eft". Omni pctenti datur. Ergo fi cibi noa
ditcur^ob id non d^atut^ quia non pecis; pcdte cr-*
pos&acdptetis*

D£ VTILITATE ORATIONIS.^ '•


»

CAPVT «£CYNDVM«
* I '
* ' '

^ <^ f|f ftmm }h^, (jfiem fmt ilk orimii nmjSr^iY

A B ET hxc neceffitas iucundiflTmam vtilita-


H,.tcm, quaefrudtus exfccdit vbcrrimos: quo-
rum cof lam fumenc Paftoics a iacris fcripcori-
bus t cum opus cqciUos impeniri iideli populd*
Nos ex ea coipia aUouot elcgimus,quoihuic tcm
Primns«r«- pod accomodacos duximus. Primus autem friu
. dtus,quc ifide capimus,eft is, quod otantcs Uco
honorcm habemus: fiquidcm eft quoddam rrli-
gionis argumencum oranp, qux in Diuinis lite-*
lis thymiamati comparat.ur « Dirigacur enim , in^
r fai. 4^ quit Propheta* oratio mea iicat tocenfam ta con
i^e£lutuo. Qu^are n3s hac rationc Deo fubic-
AosefTeprofitemur; quem bonorum oniniu aa*
. . &orem agnoCcimu^t Jc prxdicamus; q^uc iolii m
""ipe^^amus ; quod vnum incolumitaiis , falutisq;
praefidium^atque perfugium habemus. Huiusfra
^us UUscuam YCibi^admoncmurjlntiQca me in
- dicui^

Google
file aribulationis^eiuftm ce»& honorificabis me.
Qud ift MbaA vtibm , qndm wsndo eonfitfmmm} ^
F R V c T V s ectani afn|)iiflimus^& iucundi^H- ^^.^^Ij^***
^*
"^"^
, mus oraiiotus iequicur, cum Deo prjcces'audm
cur:eft'eiiim ex S.Auguftini(chcentiatCa:U clams Auguft.rcnii
oiatio. Nam afceaditjinquit, pi:ccatio,& dcfccn llti/*^*^
dit Deimifcratio , Licet alta fit terra , alcumcse-
Jum:audiccamea D.eushomuus imguam. Cuius ontioiie §m
oradi tnuneris tapca vistft^tanta vtiTicas^ vceare ^w^ado
caelcftium dononim amplijtudineiii coicquamur • ^""u^^ ^"^^
Nam &impctramus nobis, vc daccm,&adiuco-
rem adhibeat Spirimmfan£l:um:&tidei aficqui-
inurcooferuationem, Scmcolumicacem , Sc vita-
tionem p2narum,& diuinum pi^crociniuin ten- ^*^y
eft ia prccatione (ingularis gaudij cumulus,
ciuamobrem fic loquebatur Dominus ; Pcucc,&
accipiecis^ vtgaudium vcftrumliLpknum*

Sfmfim fHUs ixauSi HmnA mle^M}


QviM httic petitioni prafto fir»fi^ eccurrat
Pei benigm'tas , nuUus reliftos eft dubitandi lo* ~

cus .quo^multaconiprohant diuino; Scfipturas


tcftfmonia;qnap,quiarunt in promptu ilialolum
,

ittodo a|^ud iiaum exempli cau(a accui^emus:


troncenim,ipquit,uittopaDis,&: Dominus exau-^-
dietsclainabis, &
dicet,eccead(um, Ejt rurfiis:£- ^^^^^^
ikque antcqij^m clamcnt,ego cxaudiarn: adhiic
jllisloquentibus, egoaudiam, ^xciBplaaurcn^
.corum, quiDcurn cxorancrqnt, qiiiapropemo-
^duQi fuoc Ol iii^oiu^ &cfoiiu ante opulo^^omic**

Qm tglmfit,vt fulmm^ intitim wn imfctfpnt^} 4


T V M raaxim^ profpicic vciUtact noftrae Deas^
vd Qu6d alia nobis maiora > 6c ampUora bo<u

Google
47» CATECHI5. ROM.
nobis imperurur}Vcl quod nec ncceilariumaiv
his eft ncc vtile , auod petimus: imo verb for*
.
,

tafle fiipeniacaneutn idnimram Gt, Adederit^


arquc pjllifcTum Quad^mcnim , inquit fan-
.

s.AiTfr.fcrm.dtus Augnftiniis , ncgat propitms Dcus qux ,

conccdit iratus • Nonnunquam etiam 6t, vc


tfjocptAoi. adeoremifse»acnegtigemeroremus , vine tpfi
loin.
qutdem » quod dictmus , atcendamas. Cum avu>
Qtiia(it«ra> rem fitoratio mentis afcenfus ad Dcum fx in :

^^;^t^^-jiiOrando animus qui ad Deum rcfciri debet, pe-.


4iaD. . regriQatur^nulloquc ftudio , nulla adhibicapic^
tare ^ remere prjecacionis verba fundunrur ; quo-
inodo inanem huiiis orarionts Ibnimm , Cnru
ftianam prccarioncm cflTcdiccraus? Quarc tmnu
Die a:iiiuni eft> fi Dens noftrae non obfcquitur
• •
voluntaci;cumvelipfi nolle id nos , quod peri*
mus^pcne probcmus oollr^ negUgeua,& ign(»-
ratione precacionis j vcl poftulemus ea qux do«
bis funt obfucura*

nem adtibe4t}
S c I e'n T ER
ac diligcnter petentibus mut*
,
^"Jnct?"*
VemVior^y^co plus rnbttirur,quam d Deo poftulauerinu
•^^^•^'"r^quod &c Apoftolus tcdauir in epiftola ad Ephc-
Liic.z;« '
nos'j &c ilia pi'odigi filij fimilitudine dcclaratur;
qui prxdacc Tecum ac^um eilc cxiitimaturusfuiri^
(Tin loco mercenari) famuli habuiffoc eum pa-
rer .erfirede cogirantibus^nonfolum poftulan-
ubus nobis , cumulat gratiam fuam Deus , non
modo munerum copia, fed criam clariracc tri*
^
bucndi.quodoftcnduntdiuiri^cJiterx , cum 1 11%
tJ!!!^^ex vcvmtur loquendi formula; DeHderium paupe^
g^/^*][2J/rulTicitaudiuic Dominus. inrtmiscnim & caciit$
'egentiumftudf)s, ne cxpe^ata
quidcm ectruih
voce DCUSQC^U^UU .

^ kj i^uo uy Google
. A
c c £ D t T eriam iUc fro Aus , quod orando Yertiiis«ra.
Mittii virtutf s &
cxcrcemus , &
augcmiis , ma* tioms fru.
^ime vero tidcm.vt cnini iirciNi nonoianr, q-i HxiUc acbcc
'fidcm Dro non habenc C^omodo enim , in- procedcrcor*
:

aiiic^iauQcabunt^ in quern aoncrcdider ami ^^AdR«m.io*


deles • quo itadioliusorant^eo maiorcm ac cer-*
tiorcm fidd habent, dminse cur«, plrouidcntia?^&
ija«2 potiifimum id rcquirir de nobis , vtadfcde
ijs , quce nobis opu5 iuac , rcfcrcutcs , omnia -

poliulcmus*
Cur Deif«, mm fiiat qmbm 'rndt^wmns arstiont n^fitA vuh 7

Posset Deu5vnon petefntfbus» nrcogitan-


tibusquidem,abunde nobis orantadiiargiri,quo
tnodo& animantibus raciohis expercibus can*
fta fuppeditat ad vfus vitx neceflarios: fed bene*
'
ficcmiflimus parens vulcafilijs jnnocari:vultnoso«nduseft
quotidie rirc pctendo, pererc fidentius: vnlc, ini- ^^j^^^^^^*
petiacis ijs q\ix poftulamus > in dies magis tefti-
, ,

ticaii , ac pra:dicavcruam in nos iplos benignita- *

tern. AiTipIificatur eciam charicastnam tUu audto-


f^l^^^^
rem agno(centes omnium bonorum vtilitatum- gai^/
que noitiarum , quanta cum poH aunis maxima
*'
x^naritite arnp!e(£limur:&, vt jimAnres col!oquio> * .

&c con^eiiu magis ad amorem mcenduncur^ fic


pij homines»qtto (kpius Deo facientes prece$> Sc
einsimplorantesbenignitatem) quaii cumipfb
colloquuntur,comaiorii!i fingalas preces, af-
fc(Ski Iseti^ia , ad cum amandam colendum in-
, &
cicanrurardcntius. Propterea nos iiac vu vult Tm:(^rrrf.f»
excicitarioQeprecatioms'9 vcflagrantcs pcicndi i^^iJ?^ ^fgni'
ftudio quod optamus , caticum ea alTiduicace , ficqux impe* &
cupiditare profidamus, vc digni Umus in quos iui^unr.cpm.
iUaconfcuncui bcn^iiua><iua;aac€aiciunus,& ^t*€af.««
angu-

Google
4H CATECH1I.K0M*
~ non potetat
oci^ ahguftds nofier antmiis capere . Viiif

praeicrca inos M quod eft intclligerc, ac prac nobfi^
fcrrc ,(i carlc^is graiiiEaiixilio deferamur, noftra

^1^^^^^ opera nihil confequi pofTc, propccrcaqjtoto ani-


a mo ad orandoro incumberc. Vakncaateoi rnaxi- •

wpommw. mc h«c tanquaih ontiohis artiia contra naturaci


Hilar, in noftrar hoftes acerrimosunqoir cntm S .Hilariast
pai.i(|. Adacrfus Diabotum , arrnaque ciiis oiaciohuia
noftraruni ibnitu certandum eft.

Prat^ c LA R V M prqterea ilium orationisfifiE


^^^^ confcquinnn- quod , cum procUues fiaiuF
,

ad malum , &ad hbidiais varios appetirus vitio


snfirmitatts ingenitsr, patitur Dens ienoftris co*
gitattonibus concipi ; vc , dom tUum oraitniStft
niererieius conccndimus munera , acctpiMini
innocctii voluntaiem, & ab omni labc, dclido-
lum omnium ampuucione earn puigcmus.

EX Hicronymi fententk, irx diuinac rc-


fanfti
^Sfent^JJgt-fiftit o ratio- luquc licadMoyfen ioquutus eft
s.Hier.mca! Deus;Dimicctf me: cuquidem psenas cum ab illo

^ruud populo pctcrc volentem,ptecibiisimpcdirct:Nii.,


Sbfiftai mibi. hil enim eft,quocl.gpqui Ueum leniatiratum^aut

ctiam paratum ad plagas fcclerai^s infcrendas


qu^ recardec ac rcuo(;:eca fu£0£e , ac pieces f io^
comhomiimm.

DE PARTIBVS ET GRADIBVS
oKAxioNis Cap* iii*
Ik

pxPosiTA nccclEtatc , &c vdliucc Chriftfa«^


PARS Qjr,AB.TA* 49$
f>recati6nis,fcire pratcrea oportct fideleropo
pulum , quot, &
quibus partibus ea conftec ora-
tio'.idcnim ad huius officij pcrfc^ilioncm pcitU
nere tcftatur Apoftolus; quim Epiltola ad Ti-
motheum cohorcans ad pie » (aniflcquc oran«
dum9 bracidnts partes diligenter enumerat. Ob- ^
CecrO) inqiiit, primum otpniilm iSert obfecratfo-
ncs, orationcs, poftulationcs, gratiaru a^ioncs,
pro omnibus hominibni. Quod vero fubrihs
quaedam eft l\arum diifcreria partiuiii; (i eius ex* ^

plicacionem auditoriblis Parochi coducere exi-* jnPfat.Tf*.


ftifhabunt, cotifuletir ifltcr ceteros S. Hiiarium, «au<ic pw-

& Auguftinum. Scdquoniam dux func pixci- pfnoLs^JaA


ptia: partes orationis,pDftulatio, Sc giatiaium a- Pa^i.

&io^ a quibusi canquam acapice, mananti;eiu


quaerminimceaipractermictendasduiLiinus. Na Daspned^
dd Deum accedimus»vt,coltafn ei,ac vetierario- r ?paf^<»«*
ticm adhibenccs , vel ab co aitquid impeircmus,
vcl ipfi dc beneficijs, quibus alfidue ao eius bc-
nignirate ornamur,& augemur, gratias agamus.
ycramquc banc, tnaximeneceflariaiP^ pattern a*
irationisi Deus ipfc pronuntiauit, ore Dauidist
illis verbis : Inuoca me in die tnbulationis; erua
tc, &: honorificabis mc. Quantum autemegea- ^•4^»
niusdmin.xbonitins, aclibcrralitads,quis igno-
rat, modbrummam hominum egeftatem , mi^ &
iertaoi imueamurr Quara verb nt pro|>en& Dei 1^0"
voluntasin genus htimanum.qujim effufa in no$ nus hiim«Ri
benignitas, omncs intclligunc qui fcnfu ecu-
,

&
Jorum , mentis prasditilmt. Nam quocunque
oculosc6ijcimus,auocunq; noscogitacione cd^
uertimus, nobis admirabilis lux dtulme benefice .

tiap,ac benignitatis oboricun Quid enim habenc


homincs,quod a Dei largitatc profcdu no fir?&-
ii Qu imt ci^ dona^ac muxicia boniuus^^u i d e(l,
4uod ^

^ kj i^uo uy Google
496 CATlCftf^. HOU*
Suod non omncs pro viribus bcneficenrifltmuni
teumlaudibus cekbrenCt granacum a^ooc&
t'XX'^^'pwfeqMiitur Scdvtriufquc officii ,
^. pcrcndl &
tftpoicawr.aliqutd i Deo,fSc«i gratias agcndi^ muictfiifit gra<-
das; quorum alius alio eft altioL*, atq; pcrfcdtioii
Vtigicurtidelispopulus nofolum oiet, fedctiam
o pume fu ngacuc illomuncrc orauonis ^« propo*
neoc et Paftorcs fummam , perfcctam mie ocan-*
dt rarionem , 8c ad earn, qoam diligeatiiutne pa-^
ccrunt, horubuncur.

Nbmps is quo pi j & iuftt homines vnsn*


turj quifrcti vcrx fidci ftabili fundamcmo qui- ,

bufdam optima? menus oracionisquc gradfbus


in ilium locu^m perucniunt, ex quo uihnuam Dei
pocenciandf tmtiKniamque beoignitacem acfa^ ,

pienriam contempiari poiTunt : vbi etiam in (pepi


certidimam veniunc , fe &
quicqiiid pericrinc m
prxfcnria, Sc illamxncxplicabilium bonoiu vim
confccuturos efrcj qu.T pollicitiiscft Deus largi-
curumreijs i qui dminum auxilium pie, 8c ex
aoiroo implorarinc. His , qttait duabus alis,ciau
in caelum anima, ardenti ftudio peraenit ad Dei^
qucm omni gratiarum, cc Liudum honorc prolc-
quitur ,qu6d fummisabeo bcneficijs atFc6ta fici
turn veroiingulari adi)ibitapieuce»ac vcnecacia-
ne, auafi vnicus 61ms cbariflimo parent! » quid
(ibi ut opas,non dubiunter exponic. Quern pre^
candimodum^efTundendi voce, expnmunt di-
uina^ literar.inquitenim Propheta EfTundo in
Mmuu confpcclu eiusorationcm mcam, &tnbuUuO'
:

ficm meam ame ipfum prononcio. quae vox can*


vim habct » vc nihil rectccat » nihil occaltet , ' Ca
cffundat omuiaisj qui ad oiandum vcniu fiden
PAHS Qjr^ARTA.' 49^7 "
tef ironfugicM in finu atiiahtifliroi parentis Dei;
Ad id enim tloi db£):rina hefelRis fills ver^^
tatiir jEfFundicc coram illo coidavcili a.&3 Li6ta
:

fuper Dominii curam ruam.Huncauteprecnrio-


Jfj!;^^?
^
bisgradufignitkatfandtus Aliguftinus , cum in-
quit in cdlibroiqui mrcriptascftEnchiridioii^li^^^
Quod fides ctedit , fpes & cfaaiicas orac;
qud ^ 4beM mndi MiH '

.
E6RVM quimdrtiferispcccacfsdppteili,^^
dc tame ea^duael m bnrta dicicuc ,ni tan tur life eri- ^"H^^jL''
gcrc & ad Dcumafcendcic, ifed, propter inter-
,

morcuas vires/ummam<jifideitmbccilliratem,fc .

nbn pbfTurit fvcruntaire fua


alriiis a terra toJIe.re
peccata reco^norcencc$,& eoru cofcieniia^ac dOr
XoreVudati^ttumiHter^ac demiile^exillo maxtm£
tonginquo loco* psenitenices ,.fceleriim i Deb ve*
niam &
pacciti implorant horii orntiofuum ob-
.

rinet locum apud Deum nam cornm prcccs au«


.

diuntiu%imo veto huiurmodi homines liberaliffi-


memiiericors DeusinuitatzVenicctinquic^ad me uii^iixi
omnes^qui labotatis^& onerati eftis j & e^o refi*
ctam vos. ex horu^m homidtitfiiiiiniero m\t ille
publicanus qui -
cum bculos ad caelum rollcic no
audcrcc,exi|'r carneri,inquu,de tcmplomaguiufti-
ia»
ficatus , quaai Pfaarifaeui?. .

Quo in gtadn termtHgeniu c6nfijHt jfrecMicnm }


^
Est pra^rereacorum gradus qui nondum fi- Tcrtiuj
"^^^
dei ltic(»n act^rperuntjveriintangienjdiuina benig-^
Ditate exigutim illorufn fiatursr liimeatcendente^
vchcmcnter excitahturad ftudium, cupiditatcm^
que vcriratis; quam vtdoccanrur , fummisjptc-
cibus pccunt: qui fi maner in voluntarc,a Dei cle-
noentiaeorum (ludium non repudiatur. Quod
cxempto Cornetij 'Centdriohis comprobatom
i videmasv
1

Google
498 cATscHii, aou*
vidcmns. ncminicnirii,idcx animo petcnti^claii^
, (sfunc fores dtuinx bemgaiutis.
Qni imer difntMpm fxmm iupsdn Mtm 1
^rtuijtt- III fcilictc, quos nonmodo facinorum,
I &
• • •
flagirioruni non pxnitenrcs , ffdfcclcFibasfcelc-
*'
racumuiantc$j»,iaaien|ionpudcC|i2rpe aDcope-^
. terc pcccacorum veniam^in quibus volont perfe*
uerarcqui tali flatu ne ab hotnimbus quidem aa
deredcberenc,vt fibiignofcercnc^poftularchortt
oiatioa Deo nonaudifui' .ficcnim dc Anuochu
•fcriptum cftiOiabat aiucm hie fcckiUis Domi-
oum f a quo non cflcc miicricordiain con(ccutu-
rus. Quare vehcmctcr bortandi Tunt »<iQf ib gra*
uiilla mi(erta vcrfantur , vc, abJe&apeccandfi vo«
luntatc, YCic, &c ex aainio tc conucnaiu ad Ucu«

DE IIS QlYAE PETENDA SVNT.


I Qjunm Ucu t, Dto fitire f

Qjr o Ki A M in fingulis pctirionibus quij


^^eAwuxu
iiiftum
.uu.
r^ft"^^"^"'^^i^"'^^*^^">'^® '^^^ dicctiUifatis hie
JftmVcitMm' eric fideles vniucrfcillud admonerc,vr,qi!rc iurta,
•ciipetidebrt.
gnxquc hoficftli finr,a Dco pctant homines jnc,-
yj[^^ u contra quam deccat ypoftularint , illo refponfa
*
. r€pcUancur|Nercitis,cmidpeutis.Qmcquidatf^
teauf* « fcmrc^^ optari poteft, pcterc Itcec.quod iila
Domini vbcirima promifla teftantur ; Quod-
cunquc voliieritis , petetis , & fiecvobis* omoia
CDun fcconccllurum poUicetur.

sutnmt et PRI MV optacum AC dcfidcrium noftru ad


5311 earn regutam dingcmus, vt ad Dcum qui fum- ,

IS^f^iUione
niumcltbomim fummuftudium, defidcrium-
,

tfc <u^^ que scfcratur • Pcuidc cupicmu^ ca qua: cu Deo

Google
koaxim^ftoscomungant; quxvero nos indcfc- ^'^I'^^/^^ '^l
iung<inr,aut caiiDm aliquaaffcrancdiriundioniS) duciww
ab omiuftadio, 5^ cupiditatc noftra rciuoucnda
fuut.Hinc licet colligcic fccundu lUud fammu, &
Ecrfe&uboottm^quo modo reliqua,quc dicuncur
0na%& optanda fioc,& i paretcDco p.oftulanda*
Nam liaec corporis, quae vocant,& externa bona, Am ewp&^
vt Qnitas, robur , pulchntudo^ diuitix,honorcs, ^i^'^^nol!
glona,qiiiafacultatcni,acmateiiam,(Icpedanr pec
cato, ( quarc tic,vc noomnmo pic, aut (alucaiiccr
pecamur)eruiUa peri tic his praetcribenda tinibus>
vt haec vitac coromod;^ poftulccur,nece(E£atis cau-
. quacprecandi r^tlorefermr ad Deiihi . Licet

cliim nobus pi ecibiis c?apciere,qua: Sc tob, Sa-


lomon poflnlarunt illc enim in huric rnodum,
.
Qfl,,,j,
Si dcderis mihi pancm ad vcrcendum^& vcitime*
turn ad tnducndunijcrft mihi Dominiis in Dcu: i»n>ucri>.|«»
'

Salomon his.verbis; Tribue tantum vidut meo ^.

neccflaria.Cunl vcro nobis Dei bchignitatc fup- ^l>rnonai>J*


pedircturad vldlum , &ad cultumrpar cft,nos il- n«^w*
Ifus Apoftoli cbhortationi^ rc^cordari j Qui euiul
tanquaoi nbn pOliidentes»& qui vcunuir hoc mu-
do ^tanquam Hon Vtancur: prarrcrit ehim figura ^
huius mundi . Item diuitix fi affluanr, hclit^ cor
apponerc. qiiariim fruAu tanrum modo &c vfiim
iioftrum cite , fed ira vc cum ceteris comiiiu-
niccmus , ab iplo dodore Deo didicimus.Ii va- PJ"':fAHl;
• • /• t • A • • Dcantur tun
. «
lemus 9 11 reliquis cxteints Sc corporis bo n, ommii^ i t

nis abundamui ; co ilia nobis tributa eifl^ me* ^^'^^^


,

mtnerimus , vt Sc ftciliusDeo inieraire pofli- cononsb**


mus, iSc proximo omnia cius generis commoda-
ire. Ingcnij aurcm bona ,& oniamcnta , cuius AhinTbana
geiiciis , arque dotlnha: ,
font artcs pecere ^^Jt^Si.'^'*^*
^
ctiam rantqm condicione ,(! nobis ad
licet^fcd ea
Dei glorbm, &arf (alurem profutura fantiQupd
autcxn oniaino^& fiiic ^diundtione aUt coaditto-
i a UQ

Googl
nc optandisin,c|iixrendu>poftulandum cft,qtfenhi<^
tdmodom amca diximuSf id Dei glomeft^&r
dcinccps oiTinia,quapruiTimoilH bonoconiungcr
rcnos queam»vi hdcs,timnr Dc i,amor dcqur- ,

. bus picoius diccmus in cxpUcaiionc pciiuoj^ttixid

PRO ciyrBVs orandvia


SIT. CAPVT QJ^lNTVIMJ^

htm J>tm ftum }


CoeN t T t s itiisqcur pctenda ri|itt»docctida< ^

eftfidelis populus ,pro quibus orare dcbcat*-


Continctaute oraiio-,pericioncm, & grauarum
JjIJJj?iI!i'homi A^^^ionem ;
cjnare pnus dc pentionc dicanius.
Aibiii9j:aadu Qrandum iglcurcft pro onuubits One vUacxccp-*.

tione^vcl inimttttiarum,vcl rcligioni^jvcl gcnns* •

na fine hoftisfir,fiuealienus.(iue infidc|is,prdxi*


n)us cll.qucm quia Dei lunii amarc dcbcmus^fc-
quirur,vt pieces quoq; quod amoris officiumeftf
a rims* P^^ faccrc oporreac . nam eb pcrtinct liia Apo*
ftoli cohortatio; Obfecro fieri orationes ^ro oni'
nibas hominibu .Qua tn ocatione prima petcn*'
y dafunr, qu^ralutemaniniiecompleduncurjde*'
inde quxcorporis. :

w«« pro
nfloribus
„ 2 ^ ? « ^ V s hoc prccarionis olHciu primuftf
FattDnbusanimarn tribucre quod ab Apoftolo
»

yJr/ft?*^" "^«^P'^ monefnur.fcribitcnimisad Co-


a4 Colif.4-lofrenfes,vcorcnrprore,vt fibi Deusapcriat oftii
(crmonrs . quod item facitad ThcrTiloniccnfes.
Aa. It.
Eft pia-ccrca in adis Apoftolorum j Oratio ficbat
$. BifU'regii. Ecclefia fine TntermiflTonc , pro Petro •Cota9
cV.T ^^i^ officii aD.Bafilio in libris Dc moribus,ad^
nionc*

Digitized by Google
9AK$ Q^VARTA* JOf
ffmnemtiKpro ijs cnim orandum cfle,inquft>qui stcundf pr^
prafunr verbo vcritatis.Sccundoloco pro princi Wn«*^ii>i*»
pibus nos precari oportct,cx cms Apoftoli fcn-
ieria.quanco enim publico bono priacipibus pi) t
fic iuftis vacnorjiicmo igooraui taque rogandus
eft peus,vttalc$ fiint , quaics cflfe opot;ter,qui re«
liqais hominibus pi^Uiu, Exrancexemplafandio- Terd^n
rum hominiim, quibus moncmur v pro bonis
, i ^
cciam pijr^jdcprecemiir.Egcnt cBim.dc liiiprecu
bus alioru : quod diuinim$ fadum c(l» tie liipcr-*
bta effcraiitur, dum toceiltgum /e injchoram fu&

_ r ^ *

IvssiT 45tiam Dominus precari pro pcrfc^Mittii.f.


3'ueotibus,&:calummantibasao5«Ulttd edam S.
LuguiV. ceftimoniocelebratum eA,hanceflecon«
fuctudincm acccptam ab apoftolis pioijs • quif;^"^X^icft^
abccclcfiafuncajicni, preces vota facicndi,vt pp««p«ft-
tniideitbus donecurfide^t vtidolofuui cuitores
ab iropictaris errore Ji)>eren(ur : vtludxi»difcu({a ^
HDtmorum caligine , lucem veritans accipiant
vc hserctici rcdcuntcs ad fanitatein Catholic? do-
l^rina? pnrceptis enidianmr : vt rchilmaaci > a ^
<|ua deiciiierunc ian^iflinus par^u Ecdciix com .

imiiHone ^ cumea iferum vers charitatis nodo


pin&t copaienmr • Quancam aute vim habeane
prcccs ,9rohumrmodrhominibus fada^ cx ani-»
rno^conftatjtam mulcis cxcmplisoainis horn mix
gcoerUy^quosquocidie ereptos a porcftacc ccnc^
prjiramcransPertOeusin regtiumfilij chariracis
v&
fusr ; 6c ex vaiis ire , facit miiertcordtsr • ia
i^uo pturimumvalcrepiorumobrccradoncniinc*
|XM9»^uiu^i:&0Mt|du^u^^ .

Digitized by Google
P R E c F s , qua: pro morruis fiunt, vt ab fgnc
flwmiir^ Purgatorij libcicn:iir,cx Apoftoloruai dodtrina
^.^'^•lareo.fluxcrunc . qua dc rc faus,(U<^umcit»cuxndcIa^
Bia^u crificio MiSx loqucremur.
X f fndefi m '^liii momm
ahiUA QtAtio qm fHcm

septfiMi ftm I ^ p<?ccare dicuntvc ad mprtem , vix'


mquiiieccit quicquam prtcibus votifquc profici^ur, Vcrunta*
•dwMTu^
men eft Chriltiana: ch^iitatis ifcprcc^ri pioillis,.
& hcrymis conccadeie , aa ijjs poiiiu( rcddcie .

placacum Dcum.
^ €)jMnmfe/ion cxrmf hnfSj^N^ in fcriftm$'ltgkmfMttiiii»i£f
Execrationcsfan£torum hominum , quibus
itb^KdcTc^
impios viuncur , cx parrum fcnteniia ^ conftac
]><!>riiii cfTe vel prxdidiHones coruin,qua? illis eucntura

t^^Qfc? fijnt »vel adhibiias contra peccatum^^vc^faluis ho-


minilHis,pccc;ui vis uit^iea^. '

Dcgmijttuii altera parte orationis maximas Deo^rai*


a4Uo0€. tias animus ^pro diuiniscius immoruUbulqua
l>^^hciis , quibus & (emper afTeciCf^ quottdie
'

vbifitf e
tffllnuis vi us affidt hrimaAum genus . Maxun^ auteni fungi-
"^^^ miincrc gratiariim aftionis , fandlorum
«ttfa«i$r'
' " *
omnium caufa,quo in ofHcio fingiilarcs Deo lau-
dcs cribuimus , 6c eoru ai vidoi &2e*> (riumphi^ &
quern de omnibus , intiniis » &
exccrois holti^ &
bu $ s eius benignicate deporcatunu

sniuwtioan- ^
H V c pcrunet primaillapars Angelica: faluta-
Vil^tt^ml^io-tionis,cumea ad precauduni vuinttc:Aue Mamg
jM|>crcmec. ^.jitia Ddminus recum :Benedi(5ki tuta
plena :
muliaibus ^Nam Dcaaifummis ^ & habendi$
V "
; ^audibm .

Digitized by Google
laudibus , &:graci]s agcndis cclcbr:!mU5, quod
ianctillimam virgiiiein omni csledmm donord
muncce eumulatitc i ipfique virgiai iingularem ilv
lam grattilaniurfelicuacem » lure amem iancfca cur tcM%
Dei EccleCta huic gratiarfl adioni prcce$ eriam , gii^^ pTiw
£c imptorationt Onctiffimx Deimatris adiunxirj *<Uuj3g*u
qua piearqucfupplicucr, adeam confugcrcmus, i

vc nobis peccaconbus. fuainter^ieilioae concilia^


ret peum ^ bonaque»tuin ad IfajDC » mm ada:ccr* ^ ^.
|iamviC2mneceuana,impetraret. Ergpnosexu- saiue regma
ieslilij Euae^cjuihancJacrymarum vallcin incoli- 5^^"^*
mus , adtduemifericordia? rrjacrcm^acfidchs po-
pull aduocaram inuocarc debcmus^vc oret pro
iiobispeccatoribus»ab eaque hac piece opcm ^^c v

'
aaxiitu implorare i cuius &
pra^ftanciflSma mer»u
apud Deum e(Ie,& iummam voiuneatem iuuan<*
di humanum ^enus jncmo lUiii iiBpic>& acfariej
dubicarepuccu.

QJ^ IS O R A N D V S SIT.
>
Capvt sextvm.
D lEv M orandum e(Ie,&eius nomcn inuQcan*
De«smiiaca»
dumjpfa loquitur naturae vis, in(i tain hominum
mcntibus: non (blum tradunt diuinx liters ^in
<}uibusiicccaudireimperaotea> Jt?cu^ ingiocamc ^^-^^
in die tribulationts ^fed Dei namine tres perfo->
lias iBtelligi oportet.
*

S B,c VNeD o loco cotifupmus ad auxilia ian- candi :qt»a


aotum qui in cado funt : quibus eriam preces
cfle&ctendas , iracertum eft in EcciefiaDcx , vt quxmonc
pi|$ nulla dc eo dubitatio poHTt acadcrc. qux^Hreo jm»
ces qtiia fcparatim fuo ioco eftcxplicaca -^eo Sc^'^^o*
Parocbos* &
cacceros tranttnitcimus : ied vc tol-
ktttcpsnais error impcritoru,opci«prerium erit
X 4 docere

Googl(
504 CAT EC HIS. KOUf
iiittocaadi rarionem.

jantetoeus, M
I N I M F.precaraiir enim Dcu vt ipfc vcl bq
na dc{,vel iibcrct a mails a fanclis aiuc quia gr^i- ;
jjjj^^J^
tiofi funcapud Deum, pctimus,vrnoftri pacroci-t
x^iufufcipiatii ^ vt nobis a Deo impefrenc ea^quo-
fttt&itidigemus • Hinc duas adbibcmM precandi
formulas, modo differences. ad Dcumenim pro*
pi icdicimus Mifererc nobis, Audi aos : ad fan-
,

<^um, Ora pro nobis. Quanqiiam cciam licet alia


ouadam racione petae^i^n^s ipfis^vc noftri mi-
ieitai^mr ;fuaf enim maxttne milericprdos* iu<|(
poflbmus precari eqs, vc cooditionis no (trx mi-
feiia pel mod, fuanosapud Dcum graua,acdcT
prccacione luucnt . Quo loco illud maximcca-
uendam eft gmmbus , ne, quod Dei pro^riura
%^*f|j*eft,cmquam practercatribuant imoverocumad :

met ad ima- miagmem landtialicaius qius Domintca orano-


*i "aiTu?fifr
c "^"^ pronuciac.itatum fcntiar, k ab illo peter c,vt
auniia. fccum orct , iibjqucportulct ea, qux Dominicx
. orationis fornmla continentur ^ &c fui dcmq; fit
1. interpres, &dcprccatorad Dcum. nam cos,noc
Afooi I ^^"S^ officiojdocuicfandus loanpeaapoftolttS ii|
*
Apocalypfi.

DE PRifiPARATIONE ADHl
BENDA. CA P VT SE P T i M V M.
f
Qiijtfff mxmi mnunbus dn'mm ad oMliaipl tjt frdpdtanim i
Scdc .It. T in diuinis litteris Ante orationem pra&>^
1^ $
para animam ruam , uoli ciic quali homo qui
ten rat Dcum .Tcncat enim Dcum is,qui cikm be-
ne orat y male agit ^ ^ cum loquatur cum Dcou a
, precibus aiiim|i$ eiiisaberrat • Quare ciim caott
iotcrfit> quo quiiq; animo Deo preces faciat,tra«
dent Parpchi Yxas precacxonuui^jjs auditonbus.

V
Digitized by Google
PARS QJTARTA. 505
Primbs jgitur gradus a4 orationem cric,vcf c hu- lll-^^^, ''"t
milis ac demillus animus, (celerom quoque re* ^thamuii^
,

COgnmo;quibus fccknbus intclligat,e|ui ad Dcu o***^


acccdir, fe noa modo dignum non cfic,quiquic-
quamimpeucCjaDeo, (cdquine in ems quidem
con(pe<flum vehiat Qratucus • Huius prsparacio-
tkis urptifime factum mentioncm diuio^ Itcccrse, pn.i
& qnx lUud loquunrur , Rcipcxit in orationem
humilium &non fpreuir preces eorum item; ^^^i^^^
, .

Oraciohumiliantis icnubc.9penccrabit. Sedoc*


current Paftoribus erudicis loci iunumerabiles »
qui in earn ien^nriam conuenianc : quamobrem
plurium non neceflaria cotnmetnorationc fiiper*
fedcraus.tantum verb, qua? alias attigi lu u s , ne in
hac quidcm parte , quia Tunc appoftta ad hanc ra«
tionem»duoilUexen)piapraetermittenius. Pub- I'Uc.ik
licanUs eftjUenodffimus »quilon^econfiftens» ^^^^^^^^
ocalos humo toUere non aadeba(*£ft edam mu-
Jicrilla pcccatiix, quxdoloicpcrmota , laciymis
pedes ChLilti Donnni peifudic . vterqiic,quantu
afferac orationi pondus hutnilicas Chriftiana, d&-
^krauit. Sequitur angor cjaidam in rccordadone
deHdorum , vel (altera aiiquts doloris fenfiisob thnt ^nSi
earn cauram>quodclolere non poHimus :quorum fon^^Sa^
vtrumquCjVcl ceitcaltcrum,nifi a prEnitcutc ad- wubu
]iiibeatur , venia itnpecrari non poteft.

Q^i A f^nt qusdamlce)erajOus i^aximi AKainenanm


pbftantquo minus in prdcarione Ueus poftiila vToknu^
tioni nofti« copccdac,vc cxdcs & illata vis ; ma-
nusabltincndccfuntabhaccrudclHatc & violcn-
tia .de quo
facinore fic liata? ore lo^iuitur Deus :
,'
jCiim extenderitis manus veftras^aoercam cculos *
'

{X)eo$4 Ypbi^f S^mm muUiplicaucritis oratio-. '

J-

Digitized by Google
JO^ CATECHIS. JlOM»
;i^utrto ira , hoh «aiidiaiii:manttS€ttitn veft» (ing«r^
^^^9
rusicii4«, plcnxfunt.fiigicnda eft ira,ac diffidium qux
tic ;

niagnopcrc enam impcdiuncnc pieces audiariir,


i,TiiB.a. cjuibus cftillud Apoftoli; Volo viros orare in
fnitirianiMi
o^^^ ^oco , k uantes puras maous fine ira^&di(l
aiificobUM.ceptacionc.Videndum eft pratterea^oe nos impla*
liaxai.
cabilescuiqoa pr^beamus iniuna: nam fic aflfeAi
iiiatdi,^.
Ekum piccibiis adduccrc non potcnmus, vcno-
Cum enimftabicis,inquiciprc,ad o*
bi^ ignofcat.
randunij dimutice, C\ quid habciis;& (inondimi-
sevto. . (chcis hoiiiinibus>nec Pacec v«tker dimitcec vobis
iffl^mril^^^^^^
vcftra. Cattcndum quoque eft ^ ne duJri
«>4ut. fimus , Sc inhumaniegcnribus'. naniineiurmodi
Vffoikai.
homines illud didiim eft: Quiobturac aurcm
fnam ad clamorcm pauperis & ipfcclamabix %8c ,

Septiwi « non exaudiccucQuid diccmus dc fuperbialiquas


^ui-^ruiaeuei quantopcrc Ueum ofFendat , teftii clt ilia VOX;
licob.V. Deusfuperbis reliftic;humiiibu5 autctndat gtai»
i<!i'^'^n « ti^^n^ Qs^^^ de contcmprionc diuinorum ora-

culoiuai iH quam cxtat illud Salomonis Qju


tcrptusverhi J '

duT*'""*^^ declinat auics iUas nc audiat legem , oracio ciu$


pr«u.t 8» eri t execrab s i I i . Quo
tatnen lo<;o non excludicoc
deprecacio hdat imutiXf non cxdis^ non iracun^
dia?> non liberalitatis inpauperes, non (uperbiar*
non delpicRanx diuino: oiarionis , non deniquc
leiiquorum icelerumafiignofcendi vcniapecacua

FiA^adki. £5 ^^j.^ ^ j \\2inc quoquc praeparationcm ani-


fni,fides ncceQaria ;
quae u de(ir,neque de fummt
Pacris omnipocentia»nequedeiilii]|s mifcrKor,*
dta t vndctamen orantis ndacia oritur, habecu^
cognitto ; queroadmodnnt docuir ip(e Chriftut
Dominus^ Oainia|ia<^aiCj^u«ecum<^ue pcacruis

Google
VJLKS QJ/AKIA. $07
in oratiione, credentesacciptctis* Dc
huiufmodt s.Aiigit.Ar«.
fidefcribit fandus Augullinus dc verbis Domi-
|ii:fi fides deficitjoratio pcrijt.Capiuigitur cllad
*

jritc orandu,quod iam iiiikum cft,vc fide firmi , ac •


' '

fixiiinius.quodApoftolus ex contrario oftendit. AdtM^io^


Qupmbdo inuocabunc^in quern nocredtderut^
itaquecredamus oportcc,vt & orarc po(nmus,&
nc nos fides ipfa dclicuc, qua falucaritcr oramus.
fides cnim eft,qua; preces tundii prcccs faciunr,
:

vc omni dubicacione fublaca 9 ftabilis ac firma lie .

fidits^ In hanc fentenuam S* Ignatius horcabatur^jptatiMi


^0$ , qui ad Deam adtrcnt oraturi : Nolidubio<P<*<i»«^Mo<»
fpfl'd ammoip orationc Beatus eft, qui nondubi-
:

tauerir Quarc ad impctrandum quod velfmus a


.

peo^ naj^imum pondus afierc fides, & certa (pes


impctrandi* nuod ttionct S lacobusj Poftulct in
.

i(ide^nibiltiieu cans pMuirafuntqu^ nos confide-


re oportctin hoc officio precationis. Eft ipfa Dei Vnic Wuct»
in nos pcifcda volunraSjac benigniras, cii mbet**^*^* ^
nos €c pacre^i) ^ppe}iare,vc ems fxos ciXc Alios in*
jtelligamus.Eft prope infinitus numeruseorusqut
Deu exoraueruc*eft fumm' ille deprecacor qui no
bisftmper pratfto cft,ChriftusDns;dc quo fic eft
apudUndlu loannc ;Siquispcccaucrit,aduocatu uUmb.u
habcrrmsapud pane Icfum Chriftu iuftu» &ipfc
eftpiopitiauo pro peccaiis nofta^ . item
/poftolus : Chrifttts lefussQui tnbrtuus eft,imo
qui &refurrexit , qui eft ad detreram Dei , qui
ctiam inrcrpcllac pro nobis.itcmad Timothcum:
Vnus enim Dcus , ynus & mediator Dei ,ct ho- '•^^^"^
jm inum hoqip Chiiftus ) efus tu m ad Hebraos
.

Vnde debuit perorania fr atrib* afiimilariyVCmife* AAifcMi


iricors 6eret,^ fideits Potifexad PeA .Quare etd
)nos indigni fumus quiimpecremus,tameoptimi
iiignitate interprctis,& dcprccatorisIcfiiChrifti,
^CJ:^^t^.ir.^nopccc<;9a4^C(p 4f bexnu5,nobif

Digitized by Google
5ot cATECHis. meu*
omnia , qux per lilum rite pcdcrimus» conceflii^
rum Deiim Dcnique noftt 2 auftbr eft prccado-
.

MSftM. D1S Spiritus|randus <)0o duce preces noftras t

audiri ncccfle eft. Acccpimoscnim Sprrimm adop


tionisfihoium Dei Jn quo damamus Abba pa-

,

ter .qui auidcm ijpuitus infirmitatcm , qui inl'ci-


tiam noltram adiuuat in hoc orandi munere uiua
^ J ver6,inquit,ipfcpoftulatpronobisgeminbttsin*
beaiiitasfideicnarrabihbus quod ii qui cirubant tnterdu, nec
.

*/fw!^^'a fatis eflcfirmos in fidcH: Icnuut.vtanrur lila voce


rue. 7.
1 Apoltolorum Uomine aciaugc nobis hdcm oC
;
:

^'''^^ caxiilUus» Adiuua incredulicaccm meam • i>c4


Bona inteB. ^^m maxtiTii Sc fide«& f|jc vigciitcsjomnia a Deo
tio ct«mii«- dptata eonieqiicmur , cum ad ipfius Dei legem,

fort^itatvc^ voliintarcm , omncm mcnrcu) , a£lionem , &


oracionem noftram conformabitnus Si n anfc- :

ritis cniiu, mquu ,in mc , He verba mca vobis m


^
manrermc« quodcunciue volueridSjpecetis,& tie^
vobis quanquamad hancitnpetrandii Deo om*
niafaciilcacem, in primis ncccfl^ariaeft , vtante^
dixiraus.obliuio iniuriarum, & bcacuoicftuaiag
bcaciica voluausinproxxmos.
.

. qlv/e ratio inORANDO


1^
QX^ R A T V K CaP« O C X A V VM^ \

Qiiii CHmprimisadoftlmam orandi mi9»emt^ tetyiuftMmi^

MAX
X M £ aute referCtquo modo (acris prcci*

»» vtamur". nam etfi precado bonum elt uluca^


Oratio
10 niff
^^^ai«»tt ire;camcn , ni(i rede adhtbcarur, tninicn^ prodeft.,
quod cnim petimLis,ra^penonaflcquimur, vtS,
Ifg^^ inquic lacobus ;ob cam caufam, quia male peti-
ipus • Ergo docebunc Parochi fidelein populuni^
qu^ (it opuma radp bene pecendi,ac pnoadm^ac
ralfUci or^di • qus pnrccpu Quirotwe oodo*

Digitized by Google
m^traditarum^exChridi Dommtdi^rcipIina.Eil
igiiur orandum in ^tnuu& vcritatcnam cqlcftis
Pacer tales quapr it, qui adoreric cum in fpiriru, Quis«rctmi
cc vcriratc.orac.luc co modo t^ui uitimLitn,;ic tl.v nutW
grans animi ftudium adhibct.a qua fpincuah pie-
candi racionc vocalcm non excludimus : vcrun*
tamca prindpatuin iure cribaendurotducimus
illt , qua?va vehemcnci animo profici(cicuf , ob«
(ccrationi quamDcus, cui paceiicoccuhxho-
:
'

minumccgirariv^ncs, audic,ctiarn(iorcnonpro- '

*****
fcratur. Audiuic Ann2c ,ciusqax mater fuit Sa-
tnuclis » intimas pceces 5 de qua illud Icgimus*
&
Hehtem orafle , liantum labiamouenrctxi/Ora^ MLi^ -

Hit hoc modo Dautd . inquit cnim Tibt dixie


:

cormeUjCxquifiuit tcfacics mea-Huiiifmodicx-


cmpia in diuinis^libris pa^fiim kgcdbu$ occuiiec*
w

H AB ET oralis oratio propn'am vtilintcm &c Defocall


V
cfoic.
: ticccffirarem : nam iticendit animi ftudium,<S<! re.
*
ligionem orantis intla4i)mat » quod adProbam
S* Aagaftinnsfcnpfit hoc modo :.Npnnunqiiam s. Aiicif.cpl^

verbis ^ct ali^s fignis adaogcndum defidcrium


(anfkum^nos ipuacrius excitamu.9 Cogimur .

interdum vehement! animi cupid»tite,&pietare,


verbis cficrrefcDcenciam. nam exuUanie animo
lartitia t par.cciam eft linguam exuUare &deccc
.

tios vere ctimolatum illqd (acrificium faccre , & ^

animal &: corporis quern Apoflolorum orandi


-

moreni fuifTe 1 ex Adlis, & cx Apoilolo mukis


Jocis cognoicimus #

'
necefDmnm ? -

omAU duplex pxtcandi ratio eA>pri«

Digitized by Google
nuclei ^re. uara,&publica.priuarcc orarionispronunciationtf
JubiicVetpri^^^^^ur^vcinnmum n:udiunn,ac piccar.-madiuuctv
publica ^ oux ad inciuadam tidtlis popiili
iiata.acxnhacin

feiwimum
"
rcligioncm inftitatacftjccrcis, ftatifquc rcmpori-
inuia autc5i
^ngux ofBcioliiperfediirri nuUo ihodo poteft. •

«pi'ritoonnt Hancfpititu orandi confiictudinem pro-


|repricciiri- priam Chviftianorum hominum » infiddcs mim-*
inccolumidc cjaibusitaliccc Chrillumf Dartii-
numJoqucitceM mditc t Orantesixojkc^mulcuiu
loc]iii,f]cur Ethnicifkciurrt! putsLttt eiitfTi,qiv6d in
Maftk.^
nnikiloqtito fno cxaudianriif. holicccrgo nfTTmt
iiif!if»cmlwn»J 'fi ^''J fciccniiti Pat'ei vcftcr quid opushtva*
:

'>*«'»^^^<l«ipccacii eum.Cuauccm prohibcar low


T jTT"
ces,^'iintf^q«actcaretn ; long^s tamcn preces » quae i vehcw

f naVtl^ir
^^^p » diutumo Miwi ftudio proficifcantur^
nu5. " tantiiabcft, vt rdjciat, vtctiam fuo cxempio nos
rarione rohorcetur,qu! non rnodo nodlcs
^^'^^
H^tckutf^
in piccanone coafumplic, fed tec cundcmfrrnio-
ncm reperiir • Tamum igi tin ftaniendum eft, irt^
ani verboranYfono mminfi^ exorarf Dcam^Nec
tottii.«. v^er^cTanimo Oram hypocrita^ :d quorum no«^
cofiictudmc clerci rec Cliri(his Domfniisin hanc
fenrenria'^^ : Cum oiarts,non cririsficurhypocri-
i.s.qui amancm fymgogks^ikin angutis placearur
Quid f t Hura
fti^ntcs ,orare,vt videancar abhominibus. $mcn
re ffi cuUctt • dico vobis^rcccpcrcimmcrccdcm fiiam.Tam au-
\uah.s. rchi ciim oraucn.s , intra in cubiculum tuum , &
clauH) ortio era Parrcm ruiuiA in abfcondito
, &
Pater tims qui .vidct in abfcondito ^ rcddcc tibt«
CnbicuhiiTi , quod hoc loco dtcitur , ad cor ho^
minis rcferri poccft; quod non fans eft ingri^di^
fed Pfjrtcrca ocdudi oportec,nc quid crumpac,
vc inflnat
I m
animas cxtrinfccas,quo pieearionis
iaicgdus vioUii poffic .mxfi cam cielcftis Pacer*
qui

Digitized by Google
<|ui omntiim mctites s 9c occultas cogitationes
maxliuc pcripicit , orantis poftulacioni conccdit-

.
R E Qv I & I T pra^terea oracio ailiduicatem
, ; Amn^^nt^
Snx auancam vim nabeAt, iudicis illius rstemplo
Dei filius oftcddit qwi cum rtcc timerct Dcum , Luc.if,
ncc homincmrcuercrcrur , vicliis aindilitatc^ac
diligcntiA viduae^ciiispoltulationiconccflit. Ita-
que adidua&Djeo jjjrcccs facicnd^e Cant 5 necimi-

l^tunt, impecrartnc, in orattone defatigancar.


nulla cnim ofiicij huius laintudo eflfe dcbet:quod - : ^

nos Chriili Doaiini^S^Apoftolidocctauikoriras^


m
c^od ii inccrdam eo yoluntas defeccdc^proci-^
p/as a Deo peu{n|i9; perfeueiaiidi vim« * .

V V LT etiaitt Dei filius braciohetD noftram ad ^^^f^i*


!Patrc?m fuo nooitnc peruenirc : qiisc clus merttO) aJiA^^
& gratia deprecatoris id uondus atrcrquitur , .vc a
CcTlefti Patre audiatur : c(tciUm cius ilia voxapud
j^,^
5. toanrrem ; Amtn amen dico vobis,ii quid pc-
fiertti^ Patrem in nptnine meo, dabit vobis; v(q;
modo non pcrijftis quicquam in nomine meo •
petite ,'&accipietis ,vt gaudium yeftriUTificpIc-
num. &iccrani QUpdcunquc pcrieritis Parrcm
: iS^und'f
in nomine mco,hoc faciam . Imitemur ardcns
ianftorum hominum ftudiiim quod inorando
adhibean^Gra^ariiatirema£I:tonemcum prcca* I[^7J'*^JL
tionc iungamus, Apoftoloru excmplo ;qiii hanc SojUiungMji^
confuetudincm perpetuo fcruauerunt: quemad-
inodum apud Apoltolum licet videre.

'
, ^ Xeiuaiuia

Digitized by Google
41X CATECHIS. KOmJ
I IT I TN XV M cerri maxirodi eft cam orao^
nefbciatum .nam quicibo &:poru(unt onxifti^
horum mens opprclfa eft fic , vtncquc Dcum in-;
tuen,neq; ,quici Ubi vclit oratio,cogitarc poflint.
Sequicur eleemoiyna^qux magnam& ipfacum
6mk>nerodetacem haber.auis enim^coifact^
fit benigne (kciendi ei qui aliena'niifericordia
uat^nec opiculctur proximo,

fratr!fiio,/c chari-^&
tare praeditum diceieaudeat ? aut quo ore is, qui
cxpers (iccharitacis , Deiauxiliuimplorabic ^niQ
oritbnejcu tuiii pcccatt vcnia precatar , fimul a Deo fup- &
iumo&dcc- pItcitei*i>ofti?laccharitat^ QnaridiuinitAsfaftii
cauciaeitira citjVt ijliKi hommu , tfiplici liocremcdio lubue-'
iiuitu. niretur.cucnim peccando veloffcndam^ Deu,vcl
proximo^ violemus^vcl nosipfos Isdamus^facris
precibus placatum reddimusDeum; ckemofyna
redtmimus hominu offbn(ibocs;iciunio propttts
vita? fordes eluimus. Et quanquam fingula pro-
lint ad omnium fcelcrum genera ; tamcn propri©
iingulis ijs pcccatis , 4)uas diximjaSf appoffica , &c
accommodara funr*

DE ORATIONIS DOMINIGAE
• • - ^ P R O OE M I O, CaP^ IX.

Pater upftei^qui es ia cxlis.


,

S Cm huim ftemmb mim Chrl^ ^Attis nmen^fotlm tjfut ,

Domiiii,4«f Tilj<fl(f)os^;/flrMr€V»{lfti!
C V M hxc formula Chrmianae precationis , i
lefu Chrifto tradka ,eam habeac vmiiVL antcqui
adprcccspoftulationesqj vcniamuSjCcrtis verbis
locoptoermij nobis vrendumi1C9<)uibus pie ad
^ Deum accedentest fidentius ettam id flicere pod?
nius', Parochi officium eft ,illa diftinAi , dildci-^
dc^ue deckrare v aiacrior pius populus ad pre-.
CQ9

Digitized by Google
CC5 a^ear/cquecum Patre Deo afturum intelHl'
gac* Pcooeraium autcm,(i fpcftes verba, breuiflii-

rurti<}tf$ picnitnmum; Ac prima qtiidemvol^i^aa


Dei iuflTu , & inftihuionc vtimur
, in hac preca- ^

tionCjClt, Facer. Namcrli Salaaror noltcrdiuu ^Tic pomint


kam hac oracionera praeccxcrc potuit aiiqup ver- {5^^"^^'^-
boi quod plus maieftatisbaberec, exempli cauf^^ mo fidei art!
creatoris^ailt Domini; (amen hacc 6mi(ic,'qt»
morem fimul nobis afferre poflcdt ; illudautetn
idUibuir^quod orantibus,&:aIiquid a Deopcteti
tibus^amorem fiduciamq^ue concihac.quidcnim
ia«undius eft Pacris notnine^uod indulgeauam
ianac^&charicacem/ .

mcAfftikntf

QvaBvs rationibiis Patris nomen Deti j


*

tonucniat/uppedicabit facaltas docendi J4^1em


populum cxiocis crearioni's ^abcrnationis ac Fer
, . ,
vr r\ creation*
redcmptionis. Nam cum Deai crcaueric homi- ncm Dcm^^
1 • • • 1

jncm adimagmcm fuam, nec illam cetcrisr am- ^ t

roaacibus impcrduerii » hoc finguiari mime*


, re, quo hominem ornkuic-i* itire omnium^ hcT^. .

tniilam , nec fidelium itiddo^fed e|kminfidclius


Pacer ill diuinis fciipcuiis appciiacur. ^ .

' *

'A gubernatiotoe illud eft ^cciarancfuip^qabd, .'l^^u'T.^..'*


crem et*| i|t
*
prarcipuo auodam curoe Sc prouidcntiar modo^'
,

nobis prarltat patriam charitatc • Scd Vr in huius.


explicacione argumcnci ^pacernam Deldeiioaiji^
ftikua Cttcam mdios agiiolcat« de atftodta iin^o-
'

k gelorom

Digitized by GoOgl
S^p^r lorucD , iQ quorum tutcU fimc bomuieitaU^iiil
Wifl iji^ diccodum vidctur>
r

. SiNcrtis bominibus pracfto (unt fpiritu


caJcftes,nc grauius aliquod decrimencum ac«*
illi

cipiaor. Nam
vc parcntesiiinfrfta &pcriculofii
'
w fiUjs iter facicodam fie, cuftodct admbent» 8c
|cricttlorani adt utores: fic cxleftis fMcn$ in hoc
itincrc , quo ad caelcftempatriam conccndimus^
£ngulis nobis proporuit angelos, quorum opc^
•c diligencia ce&i , furcim paratos ab boftibus Um
queof vttafciDUSt&: fados in nos horri biles ins*
, fctus rcpclicremiis , ijscrne docibusrcAamffer
tcncremus;ne obieftus aliquis error a fallaci ad-
, nos dc via poflcc deduccre $ qixx dude
uerrario

t^lg^llJ^ Qv M babeat vtilitatem hxc de honunlbw


ImI '
Der cura^ac prouidcntia fingularij^cuias nsumiy
qaoramm*
A: adtniniftratio roadatii eft angelis ,

ttt Deum,& homines media clt,&: intericffca n:i


rurajparctexcmplis, quorum copiam (uppcditant
diuina^liuerx^quat teftancur farpe Dei benigniUr-
, te fadl.um efTct vt iofeqC^kantibus hominibu»i aii-
geli mirabiles res efncerents quibus mmieceitlor
ipnumerabiliaeius generis, qua! Tub oculos tiofi
cadcrenr, J cuftodibus noftra^falucis angelis cflS-
Lff.ft ci vdliter ac Talubricer • Raphael attgelus TobiaT
^* &
comes, dux icinerisdiuinitiksadiunftuSfiUttot
duxtc , 6c redaxit incolumem • cut &
adiometiro
fiiiu nc ^b immani piTcc dcuoraiccur k 6c quanta

Digitized by Google
ftrauujl]lc<tem6nium cxpu^
eicoJJigata poteflatc, hcTobixnoccrct , efFc-^^**^
cit Ilk vcrum,& Jcgirimum macrimoniiius,
.

& vfum adolcfccntem edocuii. IlleTobis patri ti^tu


dculis capto, lumioarcftiiuit. Angdus item
ilte
rrincipisApoftoloram liberator, vbcrem prarbe « ^ « • 3

bu materia' ad crudiendum pium grcgcm dc ad-


(tudu curc,cuftodi;equc angeiorura,ca"
ftiirabili
dcmonftrabunc Parochi angclum carccris ictic-
bras iJluftrantc, fi^Pctru tactoefus latcrc^fote^*^
BO cxdtantc,folttemc eatchas,4trapchte vincula.
moilcmc Vrfurgcrct^ftq^furnptis caligis, & reli-
quo vcftitufcqucretur: cudocebuntabcodeaa-i
gclo Pctriipcrcuftodiaslibcreeduduccarccfe/ ^
& apcrw dcniq; ianua,in tuto coUocatu* Hciias
generis cxemploru»qttSadmbdudixjm^us,refer-
ca cfk faiif^arum litterarum hiftor ia, quibus intel J
ligitnus quanta fit vis bcncficiorum,qu^ conferc"
in homines D
cus ,an gclis i ntcrprctibu«,& intcc- ? j^*'
nuntijs, necfolam cctuoiiovuSc^v^^
mifliS, fed a primo otm noftrdtcura: pra^pofitis,
^l^^tlT^
& la fitigulorum hominum falutis pr?fidio col-
locatis, Hanc doadna: diligentiam ilia vtilitas Sio'^ndi
confequetur , vtauditntiummcmeserigtotur,*'^^"^^
& ad agaolccndam, ac venerandam Dei paitrtii
deieciarami^cproaidenciamexdcemttn '

• .
' -

S I coinmendabitParocbttf«&: in primisprx-^^^i<tt»«"

Digitized by Google
51$ ejk^fteii^u. kdik
curam dcponit. Qucm fi quis cxiftimat hcH
Conferantur \^{^ -

m^fi^kttninum obliuifd,amcns eft, & in Dcum iacirin-^


fipriwifym.
boll* Q.-<. cotumcliam." Iralcicur ICxsucli/ OtsaiK
& cum digniflimam • t t \i * i* «

^iMftioBc ft- propter eiu$ genets blarp^auani,qiuB.icarpi(r«[*


>3«;;j«£;ibatur cxlcfti ope dcfertaim cffc. i^ft cnim ia
logi. Exodo:TenuucruntDominum,diccntcs; Eftnc
nnf ^fV Djcu^in nobis,an non? &apud Ezechiclcmruc-:
cwTet eidcm populo Dcas.»()uod di^erac ; No vU.
det bbminus nos^ercjiquic Domiffus Dcus tie£
ra. Ergo fidcles his anAoiritattbus, a neiaria ilia
opinione dctcrrcndi funt, fieri pofTe, vt Dcii ca-
put hominum obliuio. In quam (cnrcnti am au*
dire licet conquereoccm dc uco apud Ifaiam
raeliocumpopulam; contraquc Deumftititain
eius querimoniam benigna (imiiitudine* refelleo
tic. Eftenimibi: Dixie Sion, Dercliquit me Do-
minus: &
Dcus oblitus eft mei.cui Dcus, Nun-
quid obliuifci paced mulicr infantcm (uutVtnon
inji(ci;c^tti: fiiiovteri fiiif d< illaoblita fiierit,e^
:gp tamen non obliaifcar tui. Ecce in maoibus
Primorii pi-mcisdcfciipfi a% C^uibus locis quanquam idli-
jcnnim lucuqyjj^ connrmaturi tamcn vt fidcli populo pcni-

ipia'a^ural cus perTuadeacar, nullum po0e tern pus accidere^

irTn^^r^aZq^P^it^'^^^ Dcus hominum mcmoria, quo eif,


Mct i?dminilnoH'trii>uat pat^ charkatis officia; Parochidai^
•H^ff^' rilTimo primorum hominum cxcmpio compro-
babunt:quos,poft neglcdum,violaiumquc Dei,
iuiTum, cum acerbius accufacos > Sc horribili ilia
wto.|.
feiifmijacondeiTinatosattdiSiMaledi^littfi^^^
opere tuosin laboribus comedesex ea cud Ais
diebus vitx tu2e;fpinas,& cribulos germinabit ti-
bij&comedcs hcrbas terrx: cu vidcs c Paradila,
.,<;]5pulfos:&: vt oiTinis rcditus fpes adimcretur,cd^
ii^'h in ad^tit'Paradin collpcatum legis Clierubia«fia^
, / meum tcticntfcm & verlatileifi eladium : c&hi ab
Viciftetc llum iniurum Dep iltos imimisj & cx«

Digitized by Google
I

. FARS QVAHTA. '^17


confliAtMS inttlltgis i tii fiMi
tetftts thefefiifs
adtum de honiine putes ? an non crcdas non mo-
do diuino illu auxilio nudatum, iedetiam cuiuis
inxmix propofimm? Veiuncamto in can^s diuit^ . %
irx 8c vlcionis indicijs ^obwiacftlox quaedam'V ^
Deiiaeoscluritatis* FMir^lm, inquii^^'Etofflir ota.|c
BUS D cus Ada? Srvxori cius runicus pclliccas, & *

induitcos.quod maximum fuitargumcntiim ho-


minibus nuilo vnquam tempore dcfuccuu D<uv
Unitts eiiam fcntenci^^ vim y non c^Mti^-DA
amonm vlia homkiom initirht^ Ddttid'tiTprcffEt
illis verbis: Nunquid continebit Dcus in irafiiai
mifcricordias fuas } Hanc Abacuc, Dcum ^ff^^ AhKucu

cus»exporuic,dum inquiCiCutn iratus fueris^mi-


ferioordiac recordaberis • Hate fic Mich#as ape- imMmbu ^
roic, Quis£>etis fittiilis^raiT qiiiaiifo»kii^i>
Vttcxn 9 &
transfers peccatiim reliquiarum h^re^
ditacis tux non immittet vlira furoicm fuuiquo-
:

niam volcns mifericordiam eft , Omnino res ita


iciiabec^ciim perdicos nos mMimi , &
Dei pr^fi^
dfo (poliatoftarbitrMiur» tttiii'maadinc ^ptoim^ ;

menia (iia bonitatitrDos qa^til: ^8c twi^t>^ii^i


fuftmec cnim in iu gladium iuftitiss ; neccdfat
i^underc j})ejUiauftpil\flaiii;apordi^.chc& ;

M A c N A M vim habent ad dcclarandam pr^-


cipuam Dei rationem in amando , tucndo^, ho-
rn in umgeocre»ci:eatio, & gubernauo.Scd'(a!P{|;^^^^
illud opas redimendi bominem itarcmini^tiqter iHtiu ttth^m
^uo fupericra , vt benefiqentiflinaus pcus > pa-
rcnsq; nofter fummam in nos
bcnigniratcm .ter*
no hoc bencficio cuniulatam illuftrarit QjJare .

tfadctfi^moiaubufi fiiiis P.arochu^^^affidue eo- ...^

Digitized by Google
lft$ CAT X C H I 5« KOU.
'

tnm aiiribns inculcabit hatoc pfatflantiflmia DoT


xrga nos cbaricaceaitVC iotdligant fe,quia rcdcm
pci funt^muabiiem in tnodum Dei filios cuafifTe:
low.t. DcdjtcninijinmiitloanncSjCispotcftatcmfilios
BaptifiBus rt
dcmpuoatt
jQtei Aeiis
^ m* :
&ex
jL>eo iu(i runt. Quamobrem Ba-
^_ j : *»_
•i^'ft|» eft pci(iQQS» qttod'prumtm redcmpttotiis pigntts»fic
refenerm
tionis diciiufiindccnim na(amurDcifili):Nam
inquit ipfc DominusrQtipd natumcft ex fpiriru,
J^cituseft, & oportec vos Da(ci dcouo* item Pe^
a:us>Apoftolu$f Rcnaa p6 cx iemtiie corruptibi*
Per 9tpttf. liifed in«orrupribyi»piBi ycrbom DeiviuLHatu^
ponder? rcdcmptionis,
^aa^Jl^^fitl &
Spiritum fandutn ac*
TumDei cepinius>c< Uc\ gratia dignau fumus. Quo mu-
^id-

SKiiSirir ^^^i 4dopcamur, quemadmodum ad Ra


^
xnanoA^ipfic Apo^luf I^aulusjNon acccpifti^
fpirtmm ffiniituMsiterafoiocimorcs fedaocq^*
ilis fpiritum adoptionis fiUoram inquoclama**
inuS) Abba pacer*Cuiu$ vim , & c0icaciam ado-
ptipnis e^pl^n^t^ fan&us loanpes ad hunc mo«:
tttfiu$. dumsYidetc qualcmcbitricatem deditnabis

•r • «.<

$h$inum «(pd4) nmjum uttl pd^ikmi

Post q^v a mDei Patris in fuos filios cha-


ritas fucritdcclarata^admoncbitur fidclis popu-
hiSf ^iiid ipfe viciflim debeac amantillimb'Pacci
Dco^ vt intelhgac queih amoremacpictatenii'

wiflisjuftfcn dam infcKiam,dirigcndamquefcntcntiae peruer


triia^ftto" fifa^^"^
eoruro, fi qui cancuro mo.d5 fecudas resJ
. 0cj>ro^cmmvicaBrcurramargQmett€6Ure^xjj^

Digitized by Google
tnant) Deum confcruarc nobis amorcmfuum,
xcbusautcm aduer(is9& calamtratibuSiCuaDcD
«tefcemar » tdcflc fignimi hoftiiif in nos ammt»
& prorfus abalicnauei nobis dtuin^ volaocatis;
dcmonftrandum crit,cilm tangitnos manus Do
mini, minni:ii id hoftiliterfaccre Dominum,vc- ^^•'p*
turn perciUtiendo ranatc,& pl^am a Deo veoicn
tm fitte mcdicifiam. C^^igac cmm pcccaiite|»vc ^an^^'ct
ca difciplinanieliores facial, &pi2ientia{umad- ^'^.o.*

ucrfionc redimatab cxidofcmpircrno- Nam vi- p^*n*tit?2


iitatquidcinvirga iniquiratcs noftras, &in vcr-- jctccx^u*.
bcribus peccata noftra;nvi(cncordiam aut^m fua pie. al^pSS
noli aufcrt a nobis. Quare monendi fun c 6dclcSs ^
vt itk einfmodi caftigatfone pairiam Dei cluma* / ,
^
€cm agnoi<:anr,&: illud apud pacteniifliinum lob,
in mem cm, & inorehabcaAC*Jp(e vulncrar, &
medeair: percuiic^ Sc manus ems (anabunc: veil* ;

Iu4 vfurpenr»quod Tub perfona popuU Ifraelicid


Icripfic Hieremias^ Caftigaftt vit^6c crodif^liimi iGtg.%u '
-

qu^a iuucnculus indomuus : Cpnaercc me , & -

V *

conuercar^quia tu Dominps Deus meus. Vt To- 'tqbdM*


bias exem(>lu(ibiproponaAt9<|tt,i cum in ilia pia« . ,

gaoedtads Dei maan qedcncem (enfiil


paternj^
MC ^ cisOnaoitsBenedico fe Doiaine Dmslfir^,
quiatucaftipadi mey&tufaluaftime.InquomaDeui d«it
xime cauendum eft fidclibu$,ne, etiamfiquouis SJ^JSiSi
incomodo affedi^ quauis ca&Mnicate affli tti finc^ curw
Deum id Jgnorarc ext(Unieot!aicenim ipfc ;jCa-
l^lue de capite veftro non pcdbit« Imo iirero^
diuini oraculi folaiio con(blencur,quo in
spfi iilo
/pocalypfi dtdlum eft; Ego,quos amo . arguo , fe An>f|T .t;
caftipo. Conouiefcamin ApoftoUcchomtipno " r • •

ad Hebrxos i Fili mi< noU neeligecc difciplinam


Ponnniineaifiitigenf» dam abeo avgucnS|: qufi
cnim diigit Dommus^ caftigac; Flagellac autem
^nmcm nliuiDiqacni ucl^it quod fi oa^^ difc t«
:

t:. .
4 pluum

Digitized by Google
plinam cftis,adulicnni cftis, &:non filij . Patrcf
4)uidciiicaraisooftMeroditores habuimus, ^
^cueirbainureos ; don malto fnagisobcempci^-

NoAcr.
Cur Defiiff voc^huU nofpim tMtmJkk Mff^
'

fbtrAtitatts

-gi^n}
C V M Parrcm inuocaraus finguli, noftrurn &
w^pr^^^Dca appcllam^,docemur, cx dono, ac lurc diuina ad*
opcionisconfcqiii neceflari6,vtf(acres (iutide-
a "duV^^^
lc$ cmncs^Sc inter fraccro^ aoiarcdc^cancsO^-
""s^iiXne ^^^^ cnini, inquit, V05 fi'atres cftis; Vims eft c*
pirn Patct vcftcr,qui ip caeJis eft. Quarc cuam in
£cio curuti

d^^l^i ^piftolis^fidcles omncs, Apoftoli fiacres appellate


tusa^cft. £)iL'quo item coDficitur lUa cpoTccucio ncccflk*
^hdi^ioi! rm^y^dciaiidoptione jPatftonrahif^ inier ie
tWctes vniucrfifrarernancccflitudinccoiuganir,
?"**fr"tr'^
&yuxuuad ^^d, quia homo eft vnigcnicus Deifilius , trarres
gr^ois^chn eciam eius 6c nominencur,&linc.Naminepiftq
trcin babcnt.iaad Hebrxos cucndeFiliQ Dei lo^iic€C|iu:»j(cri«»
^mc 'iZ 9^
AppAoIus 5 Non cofifundiwr frate^s cos vch
^ earo^dtcens^ Nuiiciabo fiomcn tuulh &atrihu«

^LnSn?ILr mcis^ouo taDto ante Dauid dc Chrifto Domino


expiicatum, prxdixerac. Ipic vcro eciam Chnllus lie apud b-

VM^)iL'^x uaxi^itlam loquicur ad m


ulieres; Ice, aunciacc^
mmiIi. at. meis^^tcoi^un <ialtlarain:ibi me vide-
banc.Qupd tbm ab co^li&tlin efle eonftac, cum
.:/r^..Ai*i^^'^^^t4msamoiiuis,iiTimmorcalitatcni con-
f^attm dk
fi^Utuscirbcjncquis cxiltimcctVaterna banc cog-
cjiHud cdg. nacioncmt^ius re(Mrredtioi;ic»&: in carium afcei]^

rS-on/' &
diflblytam cffc^ TmsfXVb ^beft* vcbano
contiiAionem,& chaAiatem Chriftifcfiicre&io
diiemeriCjiYi cx ilia m«uc^cui& Tecte; tu.

Digitized by Google
>AJIS. Qjf Alt i*jU 5x1
*"
cil 6t omnibus omnis mcmoria: hominibus iu- '

dicabitjfidclium mimmosabco, fraaum nomi-Matth.ir.


^
jQcappcllandosacccperiinus. Qmaucemfienpo ^^^^^^
left i vc Chrifti firatres noaf fixnu«» cuius coharre- t^otckrikf
des diciniur^Eft cnim primogemcus
• ^ ipfe^ confti*
ad Rom.
\ r** 1 1

xrcs vmucrforum nos vcio lecundo lo- a<i t;€b.


;

jco gcnjti,coJi2f rcdcs eius pro modo ca:lcftiu do-


liorainjproiacionecbariuuisyquaprasbucrimus.
fios miniftcos J &
coadiutores Spificus tandi; ;

quoaudorea<rvirniteni,ralutaresq;adione$iiii
pcll!mur,& inccdimur,vt cius frcti gratia, in ccr ;

ramcnfalutisfortitci defccndamus; quo (apicn-- ' •

fcr, coiAftaocerque coufe&o »decurio^ue huius ^i/.

Vitjei^ario^iuflum coronaepraxniumcapiinusi .

caeleftiparente, omnibus, quicudem4:urluiii xc*^ Hum!^4.tp«


|iuerint,conftiturum. Non cnrm» vtait Apofto-»^^Fjjn^^»
Dcus, vt obliuifcatur opens no- audit chJ?
jus, iniuftus eft
^i^6c dik&iopis«.Quam vdiQ>bac.cx animo vo* j^y^^^^i^
^em ii^fr piofem debeamus j S. Qtuyfo&omi
ienrenciadcclaratur , qui Deum in^witiibeoUr^^J^^"^*^^^^^^
Chriftianum audirc, no folum profc, fed pro al- Qirtitiani
fcio dcprccanrem ; quod pro fc orarc natural eft, ^^JJ^jy^^^^
pi'O alceio gcaii2}proie nccefliia^ cogic.pro alie-* eii , vt qui/

fp frateriiacbaruas hoirfaror^qusbpsdJafabmn;^ ^m'^"!^^^


%it) iucundioi: eft Deo,quam ftateroachawas c6 J^t .quNi^iMi
inendat,quam ca,qu2C ncccflitatc pronuntiac* In nrncsintciiil
hac tanta materia (alut^ns orationis, monerc , & s*"^-
horcari debet Parocbos ooines, omoisstatis, p^'n^rst^^^
£edcris,ordinif ^vt pommunis huiosfraternas nc
ceflitttdifus meinores,comi(ct^&aiQdeftete^« ticuiiiMiiisdc
rant, ncquc fc alijs alij praferani infolentius. Na
^tfi in Ecclefia Dei duierli fiint ofEciorum gra- Mutuafme
das; umca ilia varicus gradual niunerum fr^^a^^fZ^^
ccmac comundiionis neceUitudiDemmiiumetol ^r^aisaiu.
lit , quemadmodii in hominis corpore vari' vfiis f)7uekhomt

& fuadlio diuerfa mcmbroru nihil agit, quaabi anaiafiocto

Digitized by Gbogle
511 CATECiril. KOUi
.

tSr ttmjMS^rtl ilia corMris pars, membri manof^


SSdfituJf"^
& nonicn amkut. Propone libi cum, qui regit
(it poceftatc: an is igicur^-fi fidelis eft,frarcr no eft
•rJuV^ oinoiuin,qui Chrutians tidei communione caa
fiitftutatis cinencurl Maoum^ .quid iu^iuanoQ eft Ocas
""^im^ Uus is, exquadimtcst& reges n«ui fimtj ab eo»4
«(t,n«ittciio quo paupcrcs, & qui m regum poceftaie fttnr»
^c^ikuaTiiu* vnus Dcus,& parens, & Dominus
cxtitcrunc,fcd
nenu agni* omnium.^ Icaquc vna fpiruuali^oitus oiDniuQi

Sfotiriaf a- oobilius»vnadigntcaSt vnus Vendor genchsicfi

I'^uxu nH*.
^^^^ ebdcm (biricu^ eodem fidei iaoami
tluT ai^o^ to nati (imns fili Uei, & ciufdem haeredicatis co
j
tt^.ngttuioi
hacredcs.Ncc vcro alium Chriftum Dcum habcc
tcin omnium ^ •
i_ i- • o
chriAiancru copiou,& potcnies homines^aluim tenuiores,&
^cmtitiMi iatimi-non ali)s
lacranicnasruociDiriati»n^cai4a
adB^i* habredicatcmregiii catleftis txpcdant Fratrd fa^
. . mas omncs,&,vc inquic Apoftolos ad Ephefios^
membra fum us corj5oris Chrifti dc carne eius,
,

I
^ offibus cius. Qm)d item in EpiftoJa ad Ga
Apoftoius j OlDiiesliiij Dei cftis
latas fignificai

Kr fide ta ChdOo J^:qut<:u<); enim in Chrifto


pcizaci cftis,Cbriftu induifttsmon eft Iud«U9j
nequc Gracus^non eft rcruus,neque liber ^noi^
inafcuJus,nequc foeminaj Qmncscnim vosvnu
. in Chrifto leiii* Hxc autem accural^ veiCui
CHftis
da leseft Paftohbttsaninma* &ideiiterillisiii
hac finnentia comtnorandiniKeft enim acc6nM>^
T datus locus non minus ad confirmandos, & exci
tandos inopcs,& abicdtos homines, quam adca
crccndam , comprimcndamque arrogaouafu io^
, cupicuam^ atquc potenaum. Cui bdcninum inm
xomniodo»vd.niraereciir,vrge bar Apoftoius fim
ccrnam haac cluiiuccm^& uicukabacfideiiuiiv
aiuibust

. ftsM

Digitized by Google
PARS Q^ARTA, jij

.
i QwiJ ChnftUniUy vhi exordm frudtiouis in«i,Pacci no- im

C
V M has Dcopreces fadurus es Chrifti.ine,
mcmineris tc tancj^aam filium ad Paurcm Dcum
acccdcrc.ltaquc cum i>recatioiiemorcliri$ , tU &
]ud,P4i€r}io^,pronttnrias,cogita,(quem ki locum
tefumma Dei benignicas cxrulcrir,qui no vc fcr- t
uum ad dominum adirc inuuum , ac timidura,
led vc ad patremfilium voluntarium,fccurumqj '

cofttgcrciuflrcrit-Quainniemom, & cogicatio-


ne^quo viciflim ftucCo , & tAetait tibi orandum;
fit,confidera;Dandaet)im tibi cfropcrajtc vt talc
prxbcas , qualcmcflcdccct Dei filium^ id eft, vc
oratio &
a<5tiones tux indignaenon fine diuino
,

fencre > quo cc dignari voluic beneficencilGmus"


)eus. Adhancomcij udonemcohortacortios'
Apoftohts, cbm ait; Eftoi^ ergo tfisiGitores ci, fb D
Sent fill} chariffimi vt vcre de nobis did poflit,
:

2uod ipfe Apoftolus fcripfic ad Thcffalooiccfe^i utktc,^


>nmcs VPS fiii; lUcis cfti$,& fiiii did. '
' '
,

*
Qui •
es in caelis.

H'd N s T A T inter dmnes^qui rc£li dc Deo fen. Qii<«««^


tiunt,vWiquc Ipcoium, & gentium cfle Dcum.
cluodnon uaincelligcndum eft, quafi ipiediftri*
bum$ in parccsi vna parte lopum vnttm» alia aliii
b<;cup<:t,ac tueatunNam Dcui fpiri'tu^eftomms
dcperidinifionis. Qujs cnim aiidcat Demjijtan-
cjiiam in veftigio poimim , loci alfcuius fiaibus
ciicnoifaibeic ,cum ipfe de fc dicac; Nunquid
hq cariatr, & ttrrajii ego impkoJ C^od rurfiim^'^^'*^''
ik^c^ifisndum ca^Dcacaeioni iicteSFain, quan-
qua;n .

Digitized by'toogle
5^4 G^TICBIS* HOM.
quam cxlo, ac terra comprchenfa funr,vi fua, ac
vircute conipIcdti,nonaiuem ipfum vllol ^co c6
tiQcri. Adclt cnim omnibus rcb' Deusivci cicas
ipfaSy vel Gaa(cruaQS<reatas; nuila rcgioDe, nul*
Itsiinibus , vcl ctrcuniicripcus , vel icadefinims^
Guo minus & natiuam , 8c p.oreltaccm fuam pra?-
fcns vbiquc conftiiuac.Qu^od B.Dauid cxprcliu
lUis verbis, 5 i afcendcro m
cxlura,cu iilic clt. Ve*.
rum etfi pr^lens adfit Dcus in locis , rebiis a-
ninibus,nuUis»vcdiximtts,termini$ definitus, C4
mcnihdiuinis Scripturisfepcdicitur habere do- -

niicilium fuum in carlo.quod idco factum vide-.


inuSt qubdcxlii ^uos (ulpicimus, func nobili(si^
ma mimdiparstijdcnn ^; mancncincorrupa>pi:ae*
yi/magnicudinei ac pulcbricudine c^ccrif
ftailtes
corporibus , certisq; ac (labilibus monbus prar«-
Ergo vtcxcitarct hominuanimos Dcus ad
diri.
conccmplandam iniinicam fuam poteftaccm , ac
tnaieHaccm , ^ux maximc elucet in opcre csldN

• rum.^ i^jio diumis Scripcuris hajoifarc didcin cae*


listfsepe'etiam quod res eft , declarar nuUam eflfe
mundi partem ^quxnon pracfenuDeinacura^aQ

N
I 'hac coo;irationc carleftis domicilij diuinap
maieftatis , hdclcs nonfolum communis oti^uiu
parentis imagmem fibi proponenc » fed qciam ia'
cxlo rcjgDsmcts Deijvt oraturi,niemmertnt,mei^.
tern animunfiqirefttendum cifead caelurn; quan-
lumque fpci , ac fiducix afFcrt eis patns nomen, \

tantum Chriftiana? humilitacis,ac piecaiis adiun-»


gat oraeftans ilia naturat acdiuinamaicAas Pacria^
noftri, tfui cs ^€dlk. Quae verba prjefimiinc cuaiii^*
orancibrus^quidpcccnduiic: Omiiiseiumpoftu*;

Digitized by Google
hifio noftca, qiuead buius vita; vfum^acneccliita a ?.ttre <rsf.
wm jpercincat; nifi cum caelelltbus fit coniundta dmta»!t
bonis*, St ad ilium finem dirt gatur> inanis tft, «2\t q|,*K &
indignaChriftiano. Qj23'"c i^oi^^buncpiosaudi nln/c^puS
tores Parochi de hac racione precationis , & ad-
monitionem Apoftoiiauftoriratc compro
iJlarn
babunt;Si cum Chrifto, quae fur-
cc^ifurrexiftis
film (cintqu£nte;ibi.Clinftus eftvindcxtera Dei
rcdes^quxruiTumruatfapice^no qua: fupcr terra.

DE PRIMA PETITIONE ORA-


tlOKlS D O MIH I C i£»
'

Cap.. X..

• •
SajiiSlificeturiiomcntuum.
mmmi diHrnfinctl^cAtkni nofitd defidtm mYdimwt}
Cftr i
i
'

QV I D a Deo ^tftcndu qu oue ordine id agcn*


,

diim fic,Magifter ip(e,ac Doniiiuis omnium


docuir,& inipcrauir.Nam cum iludij, fc dcfidc-
ilj noftunuciaii(,& inccrprcs oiacio^tumreCbe, ^<^vr
5 dc-

6crad«nepcamiissc^poftaUtiohum ordofc- tx^


quuui ordinqm rcrum exptccndarum.Monctau
tcm nos vera charitas tocum vc animum ac ftu-
,

dinm c onfcramu^ in Deum qui qiioniam fcluj


:

^ftm fcipfb fummum bona m> lure eit praxipuo


9Uodan),ac (ingulari amore diligendus* Nec ve- hnr^t^rtn

ib iz aniimo, 8c vnicc poccft ainari Deus, nifi rc- llac^'^^mm*


$us omnibus , acnaruris cius honor, Sc gioria«i*au««i-
,

praeponaEur.Bonacnim,& no(ka,&alicna, &:q- '^^^


m nine omnia, quaecunquc boni vocabuloQomi
1} a cur, ab illo pi^ofcqla^uimmo ipfi bono cedunt.

Quare vt ardincprocedcrct oracio>Saluator


ti'tiotiem hanc.de fummo bonoprmcipei)i,&ca- !riV^'ia^?H
put confticuic pcacionum rcliquaru,docens nos, jionSm^^

Digitized by Google
finr,poftulcmus,quaj propria funt Dei gIorix,pe
terc debcrc,ipnquc Deo midium,& delydenuoi
ctiu rei noftnim exponece • Quo fadkp Qiaoebi<<»
^ , snus in otficio charicaris $ qtta3occmtir,& plot
Dcum,quam nos ipfos diligcrr, 8c primu pecercy
i^uac Deo cupiainus^deindc^qu^ nobis optemus*

ct^mfmtpm&ifcitmm mmwm Oil mpojffibre?

,>c<racrit»,
QvON I A M defydcriuiii,& petido funr earn
ft pnuBKiir rtirttqQibascacemus;(nccveroDea,tdeit,etiig
n^m, 3^ fieriac^effio poteft;aut augcri vlla i e diui-
napjbltantia, qux incxplicabilcm inmodumcfl:
Kihi! prttm* omai pecfe&ione cumui^ca ) incelligendum eft^
^
^iio4
'1^?re
Mtet
tuece/reyOiueiDcOyi^ Deo pecimitt,& a4
atcemameiusgioftam perrmere.cupimas etdm^
& pcrimus,vt Dei nomcn notius ficgcntibusrvc
aiiquia fieri eius rcgnum amplincenir;vc plurcs quotidic obc
^irnnotlrclt diantdminonumini. auaetriaNome, Re^numt

Jgl^'i?
^ fcdaffamumur cminfccus.

' ^ Vt hx pcticiones quam vim habcant, &c quid


valeat, planius incclimatarjPaftoris crur partes,
?crtdiilia,fi-
cut in caciJ iTioncre fidelem popurum verba ilia,Sia« in
'
pSiul fingulas rcfcrri poffc fingulara piimarS
«cttciones re paftaladonum;vt| Sin^'tficnnmmtn tunmjfHm m €Mhp

Q^ta^nbfvc- crimerri; (imilitctJiatvolHntMtMftm'muhcrmtir'-'


jjijirimape- r4. Cinii autctii pctinius , vc faiitliticemr no-
Bfth'iccxpf- idfeatimus , vtau^eariir fand^icas, 6c
acndum an, gloria diuinl nominis. Quo
loco l^acochas aoi*
firil^ inaduertet,ac doccbic pics audtcores^no id dtcer-*
tivanvwoeS' re Saluatorem, vtcodc modo (anftificetur in ter
^i^recoriilu ra>quo in c?Io,id cft-,vt amplitudine rerreftris faa
tar ijuacaio (flificatio cselcftcm cxxquet'.hoc cniiT) ficti nullo

i ^tiSX^ ^ packo pQicft;i(;d vcu charitacca cjciACimo an mi- i

ftudi#

Digitized by Google
i
Audio id agatur*£c(i vcrifTiinuillud cft,licuticft, Trimouic
^fuinu noiQcn per ft fanibricationc no cgcrc,cu
f^n&um^Sc tcrribiie fit,quefPadmodu iple Deus ns^i^?/^
.£iapYc nacoraiatiAas eft ; 0e<|Q|p ci vUa fiin&itas, ^i^m
qua abomniarccrnitate pt^dicus no fiieric«po(fic fic(iproxtai«
acciderc: tamen,qii6d in icrris longe minuri ho- HcceSt***"
norc afficitur^qua par cft,nonnunquam etia ma^ i>« noncca^
kdidi5,& ncfarijs vocib' violacuripropccrcacu Sfcju/ioaf
pimusiac pecimus,vc laudibuS)honocc»gloria ce
lcbremr,adexempluhudum^horioris,&glorfar,
^
qua! illi in cxlo tribuuntuiiid clt,vt fie honor, 5c
cultus inmcte,!nanimo,inorevcrrcrur,vtomni .
/ ,^
yenemiotie,& incimat & externa profcqufunuiTy
omnt celebcitate excelfum, paruiii«& jgtoriofum
Deuad imiiaqonS (upernorum, & c^fcfttu ctmii
coplc£tamur. Vt cniiu caliccrs fumma confcnfio-
DC gloiia Scpr^dicationc cffcrumDcum;fic pre-
camur, vc idem concingac ocbi terraru« vc omnes
gcQtes Deum cogno&ant^colanc»& vencrcnmri
,vc hulli plan^ morcales reperiatur, qui no &iuC*
cipiani Chriftianam reltgioncni, & ft totos Deo
dicantcs, credant ex co omncm landlicatis fontc
cxiftere » neque quicquam cCk puru, aut (andlut
qdod ho a (andicate diuttii nomtnis orucur.Te-^
ftatar enim Apoftolu$ mandacam efle Ecclefiam *^^s^9i
in lauacro aqux»in verbo vicar. Si^ni6catautem
vcrbumvita?,nomcnPatris,&Fin[, 6cSpiritus •

&n<^i|in quo baptizamur, & fandihcamur. Ita^


ue^quontam nulla cuiufqua expiauotoulla mu*
a" itia9& tnregritas efle ppteft/upcr quo n& fit in*
uocatum diuinum nomen^cupimus, & perimus ^foiniorp^
i Deo,vi: omnc hominum gcnus^rdidtis impur^ tur^iJS^'
infidclitatis tenebris>ac radijsdiuini kiminis illu ^^Ww^w*
i^raumiibuius vimnominisa^noTcac ficyvcin eo m^u^dmS
&
veram qosrac £m£titateni; in iiamioc<an£tc •^umiMib &
iadiuiduas Tiiaiqtm baptumi (aaamcom fuicU *

Digitized by Google
SX9 CATlCttll. Jtmf*
picnSjipiins Dei dextcra , pcrfcdtam vim (att&i-
Terti;!^, P^ti- Mtis c9nrcGuacur«Pcninec vecdoputum, &po%
- ril
ftulatio noltra noaminus ctiam ao eos,qui flad-
nitpfi fcfi- ttjs, &(cclcnbo»confaramaii,pm*ambapciliii]m
f^™*» tcgritatcni &; innoccnri;3e ftolam amirerunt:qiiai*c
taclumcfljVt in illis mifcrnrais (bam iicium Icdc
impuhilimas Ibiric^coliocarit. Optarms i^uur»
&
prccaniur a Deo , rt in ipds eciam fiindibcctax
nomcn cius : vtadcor , &(aniutem rcdeanTcs
ficramcnto pxnircntia^ rcdimani priftinam ian-
dlitarcm ,(eque ipfus puium , ac fandtum Deo
ctiiirtu.pe^ cemplumacaomiciiiuniprfbcant Oramusde* .

^'fiatfu^ Dtque lUfnen .vc ruum Deus pr^rac ommum


nc cr>rai w- mentibos : quo vtderepofl[7iit*omned^m opri-

wrfundau nium, <x omnc donum pciredtam, deicendcns i


o!m!u'bont
Paccclumin u m ad nos diuinitus clTc dciarum i
,

cum inim'u quo ccmpcraQua» luftuiam » vicam* ralutem,oni«


" dcniaiic animi , corporis , externa vitalia > aK
debeoticcc* (alucaria iliiacceptarefcrant:i qno qaem*
Dona
Sn*orit.Ho. admodum pr^dicat Ecclcfia, bonacundaproce-
f.foftjpiiUi. dantrfi quid luce faafol ^fi quid reliqua fydcra
motu , &c cuifu profunt hominum gcncri ; iicir-
curofuib hoc alimur fpiricu \ ft terra iTUgum 6c
fruduum vbercate vitam (iiftifiet omnium;(i opc«
J ra magiftratuiim quictc, ac tranquillitare frui-
miir Be harc,& huius generis bona innumcrabt-
:

tecumiirisr lia nobis fuppedirat immela Deibenignicas • Qui

iVe i^d mil ctiam, qiias Philofophifccudascaufas appellanr,


niis,ci :

V o
iaterpretari debemas mirabilitereffeAas oua^a,
<icitribuic. ouiad vlumnOirrum accommodaras Da
manus,
Vjtfeiisntftio qtiibus nobis fua bonadiftiibiiit ,aclonc»e latea:
mi articuii diffundu. Quod autcm maximc fcm coDcioctia
'^intopu hacp<ttmonc,iIludeft,vt^^^ ^

ti4r,vr cataa. nercotur , ian Aiffimam leftt ChtiftI (|ioniam , 8t

ib" f parcntem noftrafti Ecclefiam :in qua vna e(l fonfi


is&oiutur. ilie bapulmtfSi atij^ pe|p€tuii$ ad duradas, 6c ex-
'
i piaadat

Digitized by Googfe
ffiaiidas omnes peccatorum (brdes^vnde haariu*
#tur vntuer(a(alutis9&fan&ttacis facramSca** qdi-
bus qua(i caeteftibiis cjiiibiifilim fiftulfs in iiosi
Deo file fandticatis , &liqudr cfFunditur :ad
ros
quam folam, &adeos,quos fuofinu, &
gremio
coinplexacffyperdnct diuiniiliius impioracipho
mitiis^qiibd vhu Tub csrlo dattim eft hominibus^
in quo cqmrteat iaas lalaos fieru

QniJ meditandttm proponit frim petlthy mim no^ ^

P A R o c ji t ttiaxiihi Ittn/r Jdrtttt vrgcrc dc- ^LllZt


Debunt^boni eiTc filij , non folum Patrcm Deurti ximemediuui
orarc vcrbi s , fed re etJam i Sc adkionc conari, vr
cluceatin ipfo (an^tificatio diuininominis • Vci- i>e chrima*
liani non eflTent^quI, cum of atione hanc Dei no- 22251^!^
minis (anSrificatiOnetn aflidui poftuknc , fkAis,
quantum in ipfis cft,illud y iolant, atque contami Q^a^ IJiscw
nant.-quorum culpa interdumipfictiam l^^oma^'^JJ^^*** .

kdicicuran quos didtuiticftab Apoftolo: Nome


,
Dei pet vos bhrphemarar infer gentcs< Et apod ^4^0^","^'^
Ezechielem legimus: Ingreffi fantad gentes^ad Ettck-ici*
&
quas iiitroierunr^ polluerunt homen fandlum
meum; cudicerecurdceis,populus Domini iftc
eft, & de terra eius (grefli fane Quaiis 6nim eft
vita,&,vt funt eoru mores, qtii religtotefn pro-
iiterurificdc irlfgianeip&,deq^; eius auelore reli
gionis mulciciidoirnpericaiudicate foler-Qwa^^ ^
qui viuunrcxChriftianareligione , quifufccpe-
runt,& ad eius regulam^ oracionern Sc adiones
dirigunt fua^^magham facultatem j^raebcAlt aitts^ -
laudandinomeni cij^leftis 0areiftis/&' omAi Ifdno^^^ ,


rc,&gloriacclebrandi. Nobi^enintiplehaspar- J^'';^"^^^^^^^
,

tes impofuit Dommus , vt lUuftribus virtatrs a- Hi)ionjine*a4


^onibus exdcemus homines adiaudem,& pr^- RnJlSSS^m,
ditcacio-
^

I .

Digitized by Gbogle
5J(3 PARS QVA^TA
dicationtth diuini nomiois : ad quos loqaitar lit
huncmodiim apud Euangclii^am: Sicluccariux
vcftra coram hominibus , vtvideac opera veftra
bona, &
glorificcnc Pacrcm vcftrum,qui in colIis
eil E r priaccps Apoftolorum : Conacriauoncm
.

vcftram inter gcntcs habeces bonain^ vt ex boiii^


operibus vos confyderaoccs , glorificcnc Deum^

DE SECVNDA PETITIOKE,
CAPVT YMDECIKYM*
AducDiat regnum tuum.
fluid ftgiiiDnfaimnitnetmjfthtn^
ConiiinAufl R£c N VM
cxlcilc quod altera hac petitioned
buiu* pcti
elk
portulamus • eiufmodi eft, vteo referatur^ac tcr*
ttuncumvicu mmecaroinms Eaangelij praedicatio .nam &ia-»

Trticuulr^
de cxorfus eft ad parnttentiam bortari S loannc^ .

Baprifta,dum,P^niicntian>,inquit , a^irc: appro-


pinquabkenim regnum carter um • Nec aliunde"
fecit initium f\jx pr^dicationii-Saiuator humani
generis : &in iUo faiuuri fermone quo bcadm*
dinis vias ditcipulis inmonte monftrauit,tanqui<
propofico oracionis argumcntoprincipium duxit
aregno cilorum nam , Bejid,inquit, paupcrcs-
:

(pirim : c|aoniam ipforum eft regnum carlorum^


Qjjinetiam turn retinere cupientibus^attulitil*
lain'cauiam necelTariaeprofefttonia : Etatiis^ cittt-»
tatibos oportet me euangclizare regnum Dei:
quia idco miflus fum . Hoc idem pottca regnum
predicate iufiicApoftolos: &
illi, qui ie ire afife*

peliendum pattern fuom velle dixerat^refpondic j[


Tu.yade annuncia regnum Dei • C&ni ver&
,
amortuiSjpcr illos quadraginta dies,
rcfurrexiflct
2uibusapparuit Apoftolis ,loqucbatur dc regno
>ei*.Qjl^^PacQcbibaai; iMttn4ae poftulatioms.

Digitized by Googil
A t « c ft I f; i d'tf;
,
. .
j ^£
i^cum, diligcntiffimc n:;i(ft4bjiai, vcfidclcs audi*
. iorc$,qiianta fit in bac pei^tionc vis>ac ntccffitisi
intcitigam^ Ptiindrn aucem ipfls ad rem icieticer>'
fiibciltterque cxplicandam ,magnam faculraccm
dabiteacogitati6,qu6d,etfi hsecpcticio coniun-
ifta fit cum rcliquis oninibus,cam tamcn fcpara-*
timcUainadhibcriiuflcricacctcns,vt,quod pcti-
inuSfilimmo ftudiaqu^rainU^anqaicenim:C^i^- Uiiih,6.
rice priifiutii rcgnum Dei & faftitiam eitts; 6c
hqcomniaadijciccur vobis.Et quidcmtania vis ,
& copia carleftiu miineru hac portuladone conci-
necurivtomniacopledliatut^qu^ adcorporea 8c
lpiri|:uale vici tuenda fine li&ceflaria; queiautc r6«
gio n6mtA<i dignd diceiiius j cui ca cunt ho finr$
qu^rcgrii faliue contiQcic?quod fi Tunc homines
de regni fui incolumicate foJliciti quanta regurrt
:

t>mhiu cura &c prouidcncia tucri credcndu ell Sc


Vitam«&raUuembominu ?HacigUur regdiDei
pctitione > cbmpnihenjlarunt omnia qiiibuicunqi
mhacperegrinatione, vclexilio potius rndige^
m^qua: cocefTurufeDcus bcnigncpoUicetunni
ftacim ilia fubiulixitiEthxc omnia adijcienturVo*^
t)is.Qujbus omnind declarauit fc eu elli rtgenii ^itiS^mts va-
^
iqni generi homtnuni tOpio(^omtita,iaifgeq; fup- Un^ ^"''"^j,"*
**
jpeditaf. in cuius infi^iito: bcnignitatiscogitatione ^"eaare:^
infixus Dauid ccauic,Dominus vcgic rae,&aihil
jniliidecnr. pc,frunt,runt
SnfUUneqiwmedocunqHiYemimliii i tra<|ita ream
M t N t M
fi fans eft^vehetxicntcrpecece Dci regtrcuio.

pum , nifiad pecitionenoftramadnibcamus cm- il^-^'"v

nia,tanquam initrumcnra^quiousillndqu^ntur, tcnaum dc*


& inuenitur. nam &
quinquc fatua: virgines rtu-^'^s^.""*'
^iofc ill^ quiden^i pcdcrunc ad hunc mC^u Do^ Mastk.ai. :
*

'mm<: Domine apert nobis i veruncdiDen <]u6d'ti- .


'
,

litis jpoftiilationis pr^fidia ndn hab^temt ^ ex^fuft


Tunc J uec iaiaria ; eft eaim ilia Dei ore pronunl . . i

Digitized by Google
M*"""-''. tiatafentcntia:Non omnis qui dicit naihi Dodli*
^'figc'roic- nc , Doramcincrab.cm regaum ca-lorum.Igifa*
fccamui vtfl- j^g.|_,g„„,SPtiam illam curam , ^ cogitanonein
jy^oi^'quid agendum , quid contra vitandum tit , vt ad
^lefte regnum peruchire poUimus . non enini
a
Vocatt ramtisMjmii
incni. nun Dc o id otmm,&
ad inerriam
i«. imomquit: Regnum ciloriiTrn pannir,&vlo-
kmi rapiuntiUud &,Si vis ad viuingrcdi/crua,
roaadatt-ltaquenoncftfatispctcrc regnum Dei.
3>iiurnt{.«d n\fi foum ipfi «iam ftadmm,&operam adhibeac
*******
homines nam admtorcs fint oporttt , &adint.
.

<j«w<,fi- niftri Dei gratia- co u nLndocurlu.quopefueni-


fnu^ djuinx j^„. _
Dcus,qai no-
^.•unqllara nos dcfcrit
g«t«aa«a.
j^^^^^ futurum perpctuopolltcitus eft : vnutii
vt nobis vidcndum fu,ne Deum,&
nos iplbs dc-
<lMntisppsf-
feramus Ac Dei qoidemfiim in hoc Ecclctorc-*
^arlTrir gno omnia.quibu» & vitam «nc Wr honwnutn,&
fcmpiternam, ^^^^^
^s'^^ aiutcm pcrficit ^^^ffg^^^^^
4KuSStm. noncadunt, an^elorum copi2,& plmiHimu vir-
luris cjrfcftis vifibile hoc munus facraroentorum.
dittimtus confti-
In his tantum nobis pr«fidij eft
tutum , vt non modoab acemmonim hoftinm
tyiannum ,cial-
xceno tuti eiVc Ted ipfnm ettam
,

quencfatios iatelUtcs prottcm«c &concuicarc


poflimas.

H AVR E N T ammaructtratorcs Saccrdotet


I
littcrarani fontibus ca
ex vberrimis diuinanini
»tr-"n qu^ fidclibus defidcnam fl^<>J«"'<»«X^^^^
quxcalanutotam itatusno-
,

tisvit^ codi-
ueantrcgni caioru ;

ftricondTtioncm , ilUs ob oculos ponant ,


qu^ he
S"i?vtl£l"
^cjirabitur
aflictatit • vtrcfbicicntes < &
coUig^ntes \c,m

plkabiUom

Digitized by Google
I

«j;ARtA^ ill
bonorum » quibui redutidat arteni*
jj^krabtliOiii
parentis Dei domus . Exulcs enim fumus, &
Mumio^Wo
plane eius loci incoI^,in quo habitant d^moncs;
Jjjjjj^^
ijuorum odium in nos nulla cationc mitigan pcv-
.leftaiam Tunc infcfti(fimi &
implacabiles ingcr
lias hamwu.Qutd domefticasintcftinaque prce- ^
-"^.^i^^,
*
Jia;quasinterre corpus &:animajCaro {icfpaimx Tm^^^
afliduegcrunc? quibus perpetuo utn^nduclt, ne
concidamus: cimepdumaurem ? imo ftacim con*
cidcremus^ ni fi prppugnaculo diuip^ de vccrar 4^^
|cndcremar,Quani vim miieriarum cvunfentirec
Apoftolas:1nfelix»inqaic»egohqtr>Otquis a >c libc
rabit decorpore mortis huius } Hxc mfclicuas
ei»Uatipii%
noilri generis quamquam pec ic (ipgaoicicur) ta« crterarHm
mctLC^ contentione reliouar^ naturara crea- ^i^^^i^r"^
tarum rerum facilias imelltei pQceft.io tlUs » fiuc wamsmkash
ctiam racionis, fiue cttam Tenfu ji expertibus, rare
fieri videmus, vtaliqua naturga piopajsa^ont*
bus, a fcnfujvelmoiu inficodcclinctfic^vt apro- ,

fo(ito«& conftituco Hue dc^cAat.Hpc apparetiti


»eftijs agrcftibu8»nataimbliSi v«liicrtbus » res i

.<feclaj:atiotie no egeat. Quod fi c^ium fu(|^exeris» cs^mi


nonnc vcriifimum id eflemtclligis,quod a Daui-
de diftum eft? In xternum«Domine,vcrbu tuum
permanccin c«rlp.Ncmpc iiludcpnciocncc mocu^
&per petoa conuer(ione Ibrpir t vt he mmimum
iquidem a pri^finitadiiijnitus lcgedi(bcdat.Sitier-. t^mu
*ram &rcliquam vniuerficatcm conlydcrcs , facile Homtnisqujw
vidcasauc nulla, aucexigua cx parcedeficere. Ar taritmrcbu©
fniierrimum hominum genus ixfiffnxit iabuur ; f^^y^V*^
raro qujcrc^le faiii; cogtuyta , pcrfequirur: ple-^
,rumque fu(ccpta$ bonas adiooes abijcit » acque
contemnit quae modo placuerat optima fcnten--
:

tiai fubitodilphcet ; &:iHareiedla,ad curpia ron- iiie«n(iifTtii^


. ^ lia , fibique pcrnidola dilabitur ^ Quainam ^tofa^i^
igiittr eft quins ^ioconflanria:. miftrix^ae cau& > ^^^^^^^^
1 i dm;
Digitized by Google
5)4 CATECUIS. lLOU»
^^^^^^^Coniemptio plan^ diuioi afflatus . chudimuf
fluftr^ruiB enim aures Dei monitis :oculos toUere nolnmiu;

rftm«j^' ad ca^quac nobis lamina diuinicus pr^femnmr,


ncc c^lcllcm Patrem (alucai iter pr^cipien tern au-
*
dimus, <^uarei)ucincubcndum eric ParochUt
vc miferias ocalis ful>ijc]anc fideUspopnIi , A;
comroemorent caofas ^miienaram remedio-*
Tum vim oftendani. quorum oinnium illis facuU
tasnon decnt , comparatacx fanctiliimis viri^
loanne Cbyfoftomo, &. A uguilmo j maxiine ve«
to tx ijs ^ qutf iaiWiiboli expoficione pofuimns.
^iii;,ilUsc<^nitjs,qui5eiac^4Facinorciferal^
t^4g* ' numcro > quin adiumcnto Dei gratix preeunus,
'
Euangelico illo prodigi tih] cxcaiplo couccur cx-
urgeic & erigcrelc,atquqiQcd[ems.rcgis»Paai<^
^UQ conipedhim vc&iic ^ .

*
» *

'
Post a m dcclaratuni eft , qust fit fiddi^
fruifliuofa pctino,apenciiduetiam q^id (it><^uodi
hisvcrbisa Deopbikilemu:s, ptxfctum cum* vo-
ca b ul u m rcgni Dei multafigmficctrquoram dc-
claiaiio & ad reliquam fcriptuia: mtciligcnriam
non eritiniitilis5& eftad hums loci cognirioneip
T^e\ regfivm neccffaria •Comnainkiguur qursdam regni Del
\^ resell fignificatio,qu?frcqucns.eft in diuimslittcri$,eft
aiero> )>ote« nxM foltim eius poteftatis.qiiam habecin omnem
noiriincmjrtiuniG- vniueiiitaten^lcd ctua;i pio-
macr.r^icu-
j^'^'"^"^ uidcnti^,qiiecunftaregic,& modcrarur.In niantt
ct)4nnijcius>inquxtProDheta,runi tines tcrr^.Qui-
bus finibusectani inteUiguanir,qu( occuira^ftiaCt
&
abdita,in imimis tcnx ac rerum omntnm par- ^

/ • tibus.Inhancfentcnriam Mardocha:us Joqucba-



tur lUis verbis Domine Dens, rex omniporcns:
:

diuonecnioi cua cun4a;aiiuu po^Lu.; ^xusoi 9ft


" •
^ ' ; . qui •

Digitized by Google
-ijiii tuarpolTiticfiftere voiunuti Dominus
» om-
nium es Dec : eft qui relliUc maieitaci tux . hem
Jj.ei regno decJariicur: pr^dpua Hla ac (ingularis
prouidentice rario , qua Deuspios &
(aii&p$bo* fj'uJem llii
&
mines tuctur, Sc curat . dc qua propria, cximia i«i««centia«
quadam Deiaua,diftum cftilluda DaujdciDo- bmur&^'ir
minus regie me, nihil mihi decric cum ab Ifaia . :
ji^j*^®'*'*
Pominusrexnoitcr,ip(claluabiriios.rlaqqa Dei i&.]i\V.
iregiapoteftateetfi pr^cipua ratione Cwxt ixK
vita ij> quosdiximus , pi;, ac(an£ti homines : ta«»
amen inonyit Pita^um ipl'e Chriftus Dorainus,
yegnuro fuurn noncfle ex hpc mundo,hoc eft mi- i^annu ir;'

nuoe^xhoc mundo>qui ^ condimseita^mcca' gnun. c hriiti

tiirusyprtum habere,tfam : quern diximus^odp \\^Jll""


<lo:domii\antor imperatorcs , reges, refpubhcse,
duces, omncfque ij,qui velexpctiti, acdcledli
bominibusjprcfnncciiiitatibus^atque prouincijj,
cV^I per vii)i , &
mnriun. doniinacuai occupafltw - - ;

runCtCbriftas aute Qprninuis confti wii^eft t^x


Deo <^ vt ait Propheta : cuius regnuixi, cx Apo*
iloli fenrentia , mftiriaeft iuquit enim rRegnum
.
J^*^***
Deleft iuftitiaj&pax^dk: ^^aiidiu in fpintu fandlo.
Regnac autcm in nobis Chnftus D
ominus. > per
virtucesiotimas, fideni/pem,chanta£em»qu!bus Qi^moffo
^
Virtutibusiregni quodam modo partes efficimut, M^usii^ ^
&c , Deo pcculiari quada ratione fubiefti,ad cius
'

itiiUum, acvencfationcm confccraniur,vf,quem- .


*

adinodumdixic Apoftoius ViuoauteiTijKtmnon


j

rgoj viuitveio innic Chriilus ;iraiioJ(^ f^icert: MGaia.*.


jiccat^Reeno ego ^iam non ego ; icgt^aK vcrpin
we Chriftus. Id aotem rpgrium iuftii;i,a^icitur, .fi

3uia Chrifti Domini iuftitia conftitutiim eft. Ac t^omodo


e hoc regno ficJoquiturapudS. Lucam Domu
^l^^^ffa.^*^^
nus Hegoiuin
; Deumra
vo^^ft cNam etiilefus luciV*
*

Chriftus per (idem r^nat in pmnibus , quigrc*-


snto*,ac iiria fand^ilim^ matvis Eccleiise contt-
?ippcur,pra:cipuo umca iiaoUo regit cos,qui prar-
1 4 ftanti

Digitized by Google
I»qu!^..>re 5?^ PARS QJTARTA.
^ui^r^^ ftancifidc^lpe Sccharicatc pra?diti»fe taii<ioam pii«
ra quzdain9 & viua membra Deo pi^uenint : ei

larii
rcgnum gratia: elTc dicrnir . Eft vcro eci^
XwSfeifatSn Dci giohjE regtium illud de quo Chnftum Do-
^gnaiquj minum apud S. Macchsum ioqucnccm audimus;
«btinet. Vcoite benedjdli Darns met ; pouidete paratum
Mmk.ts. vobts regnd i contncutione miindi . Quod idem
rcgnum, apud S. Lucam, larro admirabili-
let , fua Icclerarccognofccns , expctebat,in huiic
modum ; Domine,meipento mei cum veneris in
regmtmcuum Sandt|isenamIoanae$ meminic.
.

huius regni ; Nifi qais reoatus fuerit e^aqoa » ^


fpiritu 5 non potcft introire in rcgnum Dci . M6-
AaE^ji«.j. minicitem Apoftolas adEphcfios: Omqis for-
nicator ,auc immundus, autauarus,(quod c/t
tdolorMm leriiirus ) non habet bacreditatem in re<r
gtioChrifti^& Dei . Eodem pertinent aliquot fi*
Kitt. j|. iifilitudincs Chriili Domini loquentis dc regno
cselorum . Necefle eft auccm pims poncre rcgnu
gratix. ncquecnim fieri poceft^ vtinvllo rcgne?
ioan.4. Dei gloria fUin ciufdem gratia in illo re^natit* Eit
QB^i.gratia.
yer^gratia^ipHus (ententia SaItta(oris,rons aqux
<2i!'<i fioria. (alienri^ in vitam aeternam • Gloriam autem quid
ftio-Ts^c"*' cflc
dicemus ,nifi graciam quaiidam perfcdlam,
Baptifmo. &abrolutam?qnam din cniin,fiagiiihoc,(Sv: mor-'^
^uciin»^2 talicorpore veftiti fumus , dum in hac caeca pei;e^
- grtnatiotie » & exilio vagi, &imbeciUe$ abfiunuf
a Domino>&pe labimur,& cadimus,abie45^o reg*
ni gratia: admtniculo, cjuo niLcbamur cum auto :

ittmnm tie-
^cgm glotiar,quod pcitc6lii eft, lux nobis illuxe-
rixC€xj)t[n ab riC,« drmi »ac ftabiks pcrpetu6con(iftemus*omne

^^vrfnwi' «niin, &


vitium,i& incdnlmodam exhaurietur
^HMMiitci* dmnts iiifirmitas confirmata roborabitur: ip(e
denique npftrain anima , &
in corpore icgnabic
Deus quae res vbc ims in fymbolo trac^ata eft,
,

€iua dc lefurrci^one carnis agciatui:*

Digitized by Google
CATfiCUXS* XlOAC#\ 537
f^lmd m ffimu i^nnt hdc fituione Dem mum I
^
11L I s cxpoiitis quae communcm rcgni Dei
lentcntiam declarant > quid (ibih^c pccuiopro*
pri^ velic « dicendum eft « Petinius aucem i Deot
vt regnum Chrifti, quod eft £cclefia,propagciuri
vtfe ad fidem Chiifti Domini, &: ad accipicndam J"*°mfrf^
veri Dei cognitioncm conuercanc mfidclcs , n.iumur:ci*, &
Judaei,&fchifinanci ,ac hsrctici rcdcantad lani- ^^^tS^^^
tarcm; &ad£ccicfi« Dciconnnunionemtdqua
4ie(ciaeranc , rcuectantur vc compleatdr ^ &ad
-y

^xicum perducatur , quod Maia: ore dixit Domi-


pus : Dilata locum tcniorij tui;& pcflcs taberna- uo«iI!*^*^
culorum tuoiumex^etide :longos fac funiculos
CUDS ) 6c dmos taos cbufolida : ad dexcera enim
&:adla;uam pehecrabtstquiadominabicuriiiiqui ^^^^^
fecit te . Ecidem : Ambulabunc genccs in tammc
tuo , & reges in fpicndorc onus tui Iciia in cir- :

icu&cu ocjaio^ mos, & vide^oiouies congrcgau


ilti

^nt > venerunt ii\yi ; filij tui delong^ vefuenCt


^ filial tuaede latere fur gent.
SecimdQ quiikam iuii/Qful^Hfl
^^^^ ^

Qj/ X A funcin Ecclefia, qui verbis confitcnrcs ^^^^^


Pcunif fa&is negantcs,defocaiatam fidem pracfe- ventii^t 5
ifcrantjiii quibus propter peccatumxtacmon iiabi- "^C^iu^
i:at,acdominatcircanquani in proprijs domicilijs;
petirfius ctiam,vtad cos veniatrcgnum Dei; qua
lUi ,pccciicorumdifcnna Ccilig!ne,& radijsdiuint^
4uycis iliuftraii^ reftituomur m
(iliorumiiici prifti^
O^m dienitacem;vt omnibus fuo regno^ carleftis
parens^uiblaris hapreticis,arque(chilniaticis,eic- * .

i^lifqucoftcnfionibus acftcli ruir. caufis ,aream


,

puigecEtclcfio: ,qua: Dcoculcum pie,ran61:equc


44hibendu, quicca» ^
tcanquilla pace perfiuaiur*
"

Qjid ieriid Iqcq uiiJUi


* 4
fmmc q ut'mm I ] 7.

Digitized by Google
J}S CAtBCH IS. ROM.
P BTX HVs etiam vt folus in nobis vinAjtifo-
lus regnet Dens ^ ne (it pofthac mord locns ; (c(|
vc illa abforbcatur in victoria Chriiti Domini no-
llri,c]ui, diiicclo^ac diilipaco omni holtium prin-
cipacu , poceftacc> &
virrute» fuo omnia iubijciat
impcrio ^ Saranx vt coUatimpcriumjnuUaniTt in.
nobis (ummo iUodi? poccftatem habeat;vt vincat»
& triumphcc Chnftus ; vt vigeant ems leges toto
orbc tcrraru; vc dccreta fcrucntur ;,nullas vcpro-
ditor,autdcrcrtor cius ik^led talcs ic pr^bcai om*
ncs,vc in regis Dei conipcftum non dubitantec
veniap(>& conftitutaoi fllisexomni aeternitate
polTelTJoqem ad^antrcgni csleftis^vbi beaii cum
Cbcifto fempitcino xuo fruaniur
«. , •

Qjj4 Cbri/tMnts hmm piti^k ^ccafowe ff/tclim i^nM djf

£k t T curae Pai*ochis9 vcquodpoftuJathuiuS:

ratio pedcionisi^dcle populum doceantyquibns.


cogicatioqib^&'meditadonib' inftfiK^sbas pic
Deo pieces faccre potfit, Ac primu hortabuncur^
vr vini ac fentcntiam intueantur lUius ^imilitudi-
nisaSaluatore intioduCi;a::Simileellregnum c^t^
lorn theCiuroabfcondito in agro^^om qui mne^
nit homo, abfcondit, Scpr? gaiidtotUius , vadi^
& vendit vniuerfa,qu^ haber, Si emit agrii illu.ni
qui nouerit C hiilli Domini diuirias , is pr^ lUis
omnia oorcmnet^huic faiulcaces,opesapot^riafoi:
dcArcm nihil enim eft quod ilU iummo pretio
.

compavaiis Acn6 vero quod in confpeifiru eius-fta-


re poffit.Quate ^quibus id no(Fe coniigeritjcxcla-
mabuiuillijvc Apoftoiusj Omnia dctrimcntum
fccij&arbicror vt ftercora,vrChriftu lucritaaaiu*
HxcjcH il^ ^niigois, Euangclij inargai:ita ^ la
^oam , qui pequiiain ex oinni boQorum vcad^
none redadbam erogarit , is beatitudine fruetur
f^U'.m^iaa « O
no4 tciices> c^tum lumini^ no*
bi ^

Digitized by Googli
his fvxfcmt Icfus Chnftus^vt illa viderc pofTcm* q^j pretior* f

idiumci: giati3en);ugaritam,quaipfercgniit infuis: fitdiuinx^r*


H^m j& tioftraiQiBnit>& nos iplbsrV^nundaremus»
vt empcam iUatn Cttetemur.cumemmdeniqae
nobis non dubitanter dicerc libcrct: Quisnos AHKam.t.
fcparabica charitate Chaili ? Piasrtantem vffib uuimexcd-i
rcgni gionx cxceiicntiam , n qux nt, fare volu- giorixtkcaiii
&
mus , eandcm de ilia &c Piropbecae Apoltoli vo- rus.^
cem,atq,'fci|tentiam audiamus^Ocauis nonvi* i.cor.'t.
dit,ncqueaurisauditiit,ncqucihcorhdfntms af- confidcrati^
Icendu, qn^c praparaiiit Dcus qui diligunt il- obcrcuioi^
lum Pioficict aiuemadimp^trandam maxime, '^"^
.

quod petimus, fi, qui iimusiipii nobifcum repu**


temns > id eft , Adam progenies > iwsch pamdiib
eiedi^& exulcs quorom indigiiitas , *ac peraer^
;

iitas furamijm Dt odium, ac ica:ipiccrna^ pa nas


i
j^^^^q-^^,^
poftularet. Quarc dimiffo tum,& abiefto *iniaio gnum Dei^^e^

iunus oportct.Npftra.iUiam.c£itpk»a Chnrtian^ tv^^'.


)iuniMitads0r^cio;& omnino nobis ipiidiffi^
tei , illius more publicani coofugiemps Dei
mifericordiam ; cotumqup cius bcpignitati tri-
bucnces,ipfi gratiasagemiis iaiaiortaies,quino- .

bis iuum Ipincum fit elargicus , quo fcep ciaoia*


Abba pater. Quacc vehemencer ad
.re apdeamus j^^^,' |^
cxtremum petamus i Deo fpirim > nos vc bmaia
^ubeat c fua voUmtate faccre.

pE TE RTI A P E TITI ON E,

Fiat voluntas tua,

C V \f 4 Chrifto Domino didbum fit: Non


pmms,qui dicit mihi , Do(nin(>,Oomine.inn».
jWtitt jregniim Cadorom: fed , qui facit volanwt*
paais

Digitized by Google
54* CATCCHI9. ROM^
luiuspeutio. pxmt ttiei qm tn csus eit»ipie intrabi tm regnam
iTon^ifcrua. CKloramtquiconquc in illud cxicftc rcgnum pcr-

ilT^rpo*!^ luncas^ias.Qjjamobrcm hoc loco pofua peutia


4trenns pr r-
cft«ftaum polt TCgni c^j&lcftts •poftuUtioiieni.
CCJi^tl^tlc COO" •

cuiiftccQtis^ QfiiMiiiMh 4i w2imiiif^iMiiisiiifi%eiirM


lustuntm Vt incciligant fidcles qnam neccdaiiiiidno-
^l^^^'^** bis (ic^quod hoc prcce po(tuUmus,quantam<|ue
vim (aiucaiium muncrutn cx eius impetracione
Fcanintei* coniequamur ; dcmonftrabufit Parochi > quibns

^iTuattm' mi(crijs> &acrumms opprelTum fiienthomiauiu


genus pi:opccr peccacum primi parcncis •
• '
Qj^ iS'^**^ ^^f^ f fr^tUArkdik irm futmis » in Immdnum

Ammznth A principio quidc Ocas proprij bont appcddo-*


l^iacj luumr
nemcreatts rebus ingcncrauic,vtnatura1t qaadi
cxi^eruntfi.^ pi openliouc fuu qu rrercnt, cxpcccrcnt hnem, & '

h^mv^^^^^ aquoiil;cnunqiia,nifi obiedlo cxinnfccus Jiiipc^


unno nitu. dimcntOjdcchuanc H?cautc ininofuitmhomi-
fnx ilefJt'll^ ncexpecendt Oeumruxbcacitudiois audfcocem ,
ainis iuOort
parentemque eo prxdarior > pntftanctor vis, &
ommaammi quod IS coiTipos eflcc racionis,acque conuii). Scd
^I*i!Li5?"'l huncamorcm fibinamralitcringcnitun^cum rc*
«msamf»rc,Iiqu? natUFcj rationis expcrtcs conrerual]enc,qu5,
«Un?*^m4- w^iwo procrcatafucraacnaciira bon^^iic in co
umt. ' ftani«& condinom manferum,hodic<|ttc manct|
miferum hominum genus curium non tenuit:
JSSn^aTif ^on cnim foluai bonaiuftitiscoriginalis amific^
Aiumtia, He quibu.s a Deo fupra naturae fuar faculrarcmaudlu,
lluoitio CMC*
ornacumquefuerat , fed eciam iaiicum in animo
ni|c»iai. prscipuunivirtacis ftudium iib(ctirautc«Omnes»
inquic , dcctinaaerunt , fimal inutiles fiiftifiint:
ffaLfn i50tic(|:quifaciatbonum,noncft vfquc ad vnam.
Qputm* Nam (^nfus cogi ratio huinanicordisin ma-
^ ^um prona ijmi ad^icfc^aM fua ; vi inde faciic

Digitized by Google
fntelligi podit, neminem petfe faltttariccr (apcre^ omnettv
led ottines ad malum eflc propetifos«mnomerabi: «Hoicfcc«tui
^""^
lefqueeflle hominum prauas cupidttatcs,du pro- prAchl" lues.
icliucs fa nccSc flagranti ftudiofcrunturad u"aJ»^>^dscfl^«^.coii-
odium, ad fupcrbiam, ad ambuionem, ad oame pcccato mi*
fere malorum gcnas.Quibusin malisquanquam
I'J'jJj;^
affidue verfemur^tamSyquar fumma eft noftri ge-^ Homo cuf242
herismifeda, perm u lea ex illis fun t qu? nobis mi- ^"^"/^[lllf^
liimemala vidcanrar. qua: res itifigncm argiiic vMctquidcM
hominum calamitarcm, qui cupiditatibus ac libi- qS!J w'?^*
dinibus occ(£cati,non videant>qu^ falutaria opi-
hancur ^ pierumqi cffe peftifera , imo veriad illa***^^^
pcmiciota mala, tanquam ad o p ta bi ie expeten*
, &
dubonUjrapianturproedpitcSjab ijs qu^e vere bo-
liafunt,&honcfta ;tanquam acontrarijs rebus,
abhorreant. Hanc opinioQcmcorruptum<l;iadi*
cium deteftatuff Deus ,tUis verbis Var ,qui dicicts
;

malum bopum»& bond maIu;ponences tenebras .

Juccm,& luccm ieiTirbras;poncntcs amaniin dul-


ce,& dulcc in amarum-Itaq: ,noftris vtfubijciant
Ocuils nonras muetias^comparantnosdiuinasIiuiiciMiM. ^
tetx ijs , qui verum guftandi fenfiim amiierunt:
qtj^c fit > vt i fiilttbri viftu alicrii (int, appetantq;
contrariu . Cum aegroiis prseterea nos cofcrunt.
f^'J^pJJII
vt enim illi^nifi morbu depulerint/anoru & inte- catum'funt
groru hominu officia,acmunera obirc non pof. f^l^**''*
lunt (ic nos aftiottes,qus Dep gratae fine > fufti- viAuter de«
:

pere fine diuinae gratis adiumenco nequimus. mor^birdi^


Qnod quxdam Tic afFcdi affequimur
fi ; Icuia lUa pcpfoettnoa
funr,& quae ad confequcndam caeltrftem beatitu- ^epetantur
dincm,parum,vcl nihil momencihabent.At ^^^>^'^^^j^^*
vt par eft,amare &
colere>quod maius quiddamj mMrate
& altius eft , quim
... ^
w
nos humi
-
ftrati tdliumants fe:
•o«/- t. chinni runt
Viribus ancquammsnunqua poterim ,nifi admi- cxpiicata,*:
niculo diuinx gratis fubleucmur. Quimquaap- 5u*^io»"^'
uifima eaam eft ilia compacatio ad figmficati dam i>o^

Digitized by Google
$41 QAtncni$4 Kou*
^^^nes «r
"^^^''^''^ humani gcncrij conduioncm, quod (i-

miles ciTc dicimur pucrorumjqui (uoreiicti arbi*


^"^1^^'* trio tcracci moocntor ad omnia: piicn,inqiiani,
famus,& iro{>nidetes,ludicris fermonilMi^^^toa
nibus adrionibus dedui^li a diuino pr^fidiio dcfc*
TmMae.u ramur.Sic cnim nos obiurgai Sapiennar Vlijuc-
SuoparuulidiligitisiDfanciam ftutexea^qaK
14
noxia, capient } Et in hunc modum hot-
tacur Apoftolus :Nolitc pueri eflici feniibus. ctfi
ill maiori inanicarc , & crrore vcifamur , quaiir
illapucrilis accas: cui tantumabefthumanapru-
dcmia^ad quam tamea pec Ic tempore poteft per«
9nKi§tii fjiu ucnire; cum ad diuinam piradentiam » qux ad (a«
tl'l'coM^^ lurcm neceflariaeft^nos nifi Deo auAore^ &ad-
MccooTcqui iutorcadfpirarc non poffimus . enim pracfto
nifi
aon p4>fl>i*
j^qJ^i^ auxilium,rcicclis i js, qax vcrc fuat
bona, adincericum ruimiu vohimaiium.
4 QHodnam hdc petmnt uutmm mhrmnjt(f(mkHf
tmtdium}

SI quisjdifcufla diuinitus animi caligtnc, hai


videac hominum mifcrias, & ,fublato
ftuporc,
fcntiatlcgemmembrorum^ ac fenfuscupidiutes
^ia^onum'" A^'^^'^i
rcpugoantes , recognorcat , omnemquc
I'li^aMnim dcfpiciac natorse nofttx propefioneadmalu^qiiS
jfeTrl^ucmiu
poteritno ardenti (hidioopportunum tanto huie?
kcRicuro di- maJo, quonatuixvitiopremiiiiur,rcmcdiu qux-
JJJJ^iJJ^. rerc ,falutarcmqae illam regulara cxpctcre,ad
cnda. quam Chiidiani hocninis vita dirigenda , conr &
^Xltate? rormanda fn} Hoc igi tar iUud eft qnod implera^
jkusinanifi> tnus.cum ita precamur Deum:f kivtbmui fM. Gu
%us pcrHeca- cnim,abic<5ta obcdientia , &
Dei volumatc neg-
logumjcuiu^ icSt^^ in has mifcrias incid^rimus , vnum illud
qux prima ,
tantorum malorum rcmediu nobis diumituspro--
^urtaioncfuc

to bcKpiui
pofitum ctt^vt ex Dei volontate^quam peccando
ta» cottttmpfimiii »aliq[ttando y iuamus > omftefq

Digitized by Googl^:
togicationes & actioncs noftras ca regnla mcda-
jnur quod vt aflTcqui poffimusj fuppiicucr iUud
:

)A Deo petimtts»FMr ^mmui tud.

Hoc ipfumiUis edam vchementcr pctcnd^^


kftyin quorum anjmiis iam rcgnat Deus^ quique i^iififSoii
iam funt radijs diui ni luntinis iUuftraci;cutus gi a* sefitim.

tisc bcncficio ^ Dei obtcmpcrcnc voluncati. (<ui-


bus licet itacoparads, propriaEcanien cupiditatcs luftifTcat?

aduer(antar piopcci* piodmitatem ad malum, in- pfoF^erpm-


ficam in hominum tenfibus : vc edam fi tales li^ a!SumVlta
]iius>nnagnum tamen hocloco nobis periculum ^^^^ ^J"^'"^
iiC)iinobisipris,neabftraAi) &
ilIeAi a concupil^ cT/utitirr*
ccnnis,qua* militatinmcmbiisnofti-is.iccrumdc
^aTfj^^
faliuis vh dcfle^lamas.dc quo nospericslo Chri ad Rom.'/.
&U5 Dommusadmonuit illis verbis ; Vigiiate,&;
otatc vcnoti intrecis mcentauonemtrpiruusquu Dtt^hn^
ideni prompcui^,caroaurem infirmt. Non cnim n/nma ml!*
eft inhoniinis poteftacc , nc in ciu5 quiclcm , qui iimdisfuif
per Dcigraiii^m eft iuftifica[us,ita dorniros habo- mfrn'^^HoiiJl
i:€carnisaiFe6);us,vcnunquam illi poftcaemcen- mscupi^iti^
tor^Quippc cum eorum qui ittftificad (tint, men* Sr.lS^w'^
tem fanet Dei gratia , non etiam carnem :de qua f^ictauiiiw

iiiud faipfic Apoftolus Scio cnim, quia non ha-


:
^cppIiJiTcra?
bitaciii mCjhoL cft, in carnc mca.bonu^n.Nam H"i»»<i<-*'!ti\{6

icmei primus homo mill cum originaiem,


quo tanquam fraeno capiditates rese* Tome*^.
quodam
liancur ,aininCimmime eas poftcaraao connnere cuptVartmjL
potuit in officio,vt ea no appcterent, quae etia ra-
Jf/^^^^
tioni repugnant. Icaqiic in ca hoiniai^partcpccca ftmiaout.
turn, id cit peccati fomitcm habitarcfcnbit Apo- 1?^!"*'*^^
itolus , V t intelhgamus eum no ad cempus 5 quafi i^crfHs num
boipice diueriari apa4nos>(e4 qaamdia viuimus, Tu^I^^
, tanquam

Digitized by GoOgI
•544 eATic«is< naif*
tanquam incohm noftri corporis , in domiciiirf
mcmbioruni h;^rcrc pcrpccuoȣigodoniefticiS|P
&inteftmishoftibus afTidu^oppugnati,facilc
telligimus, confiigicnddm cut ad Dei aaxiUum^
pctcndumque, vt ^^t in nobis voluntas cius.Iatnf
vcro facif^ndum eft^vc (ciaoc fiddcs , qux fit peo*
tioais hums vis.
M V LT I s hoc loco omtflis t qaar i doGkoTU

^ Tu^. fcholafticis dc Dei voluntatc vdliter , co-&


pioic aiipucanrur,vomnratem hic accipi dicimut
» quam figni appellare folcnt, hoc cft» pra

eo quod Dcus i nobis fieriaauccaucn iufferiCyaBC


xnooucrtt« Quarcvolunucisnomiiiehocloco^.
coiTiprehenfafunc vniuerfa^ ouac nobis ad cx/c^
ftem beatirudinem comparandam proponunror^
fiuc ilia ad fidcm ,fiuc ad mores pcrtineanc
mnia dcniquc, quxcunque Chriftus Domina»
per (e,vel per Ecclefiam fuamiacerc^ ant impeni*^
liwl^x*^*
ricautprohibucritt de<iua vohintateirafcribit
Apoftoius: Nolitc fieri jmpiudcmcs, fcdiocclii-r
gences^qua? fit voluntas Dei.
7 Qmm'mckdHtmUfeMoftnmtiml
C V M ulud precaroar ^jbtt mbmttfs im; petimitt*

in primis nobis, vt Pater carleftis facukaccfn con


ctdac obtempcrandi diuinis iuffis, & infcruiendt
ci in Tandlicate &
iuftitia omnibus dicb"^ nollris:
Vt ad nutu, He voluntatem ems omnia faciamoss
vt ea colamus officia , de quibus in (acris litteriir
adntionemurmipro dace,& auftore\reh'quao-
irnta piw ftemiis,qua?cos drccnt,qui non ex vo-
Jutate carnis,red cxDco nan funriexcmpla Chri
tti Domini iccuti, qui fa^us eft obcdiens vf^oe
ad mortem^ mortem aotem crucis ; vt paratt fi*
fnus omnia pcrpeti potius, quim velmuumimr
. ab eiu Yoluacatc diiccdcrc.
jr

Digitized by Goodle
TARS dV^ARTAl
. tm pofijTime datum cff forntn qiu iicfeumtmfknA9i^4m(^ t

i L L I certecui conccffiim fir,vt fammam eo- ^^^afgnft^


him dignitatem intueatur, gui Deo obediuftc.l- jv* E>soobc-

dem cnim illud verilfime did intclligit^ Seruirc *

Deoi^illt dbccUre,rc§harec(re,Quicun<jiieVink
i)uicD6minu$ i feceritvoluntatcm Patns riiei,
iqui iricarlis eft, ipfc mens fraccr, foror , & mater
cftjiioc cl>, ciitn iJlo fum omnibus amons & be-
heuolcntix vinculisconiuniililfimus. Nemo fe-^^^^^^^
eftex viris^n^is i quia ^rarctpuu hufus peti- aonfi ohcdul
jr^

pra-clara quideomncs, fed varia pci Lipc ordcio- '

quibus mirificnm,^ fuauin^mum


iie viifiintiin
Dauidem videmus illud vancpOllulanj:<:m4Mo*
doeniininqtiit Vtitiaoidirjgailtur viaettic^ad
:

caftodicndlsiuftific^rioncsiuasJnterdutTi: De- ^^j.


.

due n.c in (cmitam mandatorum tuorum.Non-


nunqnam : GrcflTus mcos dirigc fvcnnckim clo- :.

quiutuiim , vt nondomineiur omnis iniuftitisu


HucpcninctiIla:Da mihi in telle 6Vum,vt difcam
mandata taajudictatttidoce me:pa milii idrcfU
iedlum, vt fciam redimaniatua. Srrpe alijs Ver-
bis candem nadlat^yerfjtq^uefcnrennam.qui lo-
ci diligeter animadiiettedi funr, ^
fidelibus e^t^
plicaildiivt^quanta (ir, in prima buiu^ petiuoi^is
parte vis > 6c copia (alutariim ccrum, (MnMs^ih-^
leiJigam. '

S E e V N D o locojcum illud precamur^pf iw- iik no tanta


inntas f«4-deteftamtir cpctacarftis:dc qtii&U5(cri>
n ilo
bic Apoftolus : Manifeil»(t]htaur€ dperacarrfis;
qua* funr foinicatio^lmrauditiayimptidicicia, la- "^^ 'cl^tS^^
xujUa» &c.£titilccuadum,carnem vucriiis,mo. ^v^rz «rm<.

Digitized by Google
C AT £ CM is. KOU^
5 tbm toi; Pe ttmus que tic finat Dcas ea nos pctlt^
ccrc,qux fcnfus^qux cupiditas,quaf imbccillitas
, noftrafiiafenr, led vtnoftram volucatcmfua vo-
tc^r^Ji^^arfc^^^^^^^^^^c roodcrctur. AlienilUnrab hac voluntacc

^^^^"f^^.'jjpjl^^*-
volupciiaiij hotnines^qui in terrenarum rciii cu-*
piaitat/exiii r^^^ cogitationc defixifuncFcruntur entm Kbi^
diuc prircipires adpottundum quod concupic--
tuf. runr, & in ilio fiudu praux cupiditaus , fclicira-
t<;m ponunt,vt bcato ctia cilc dicanr,qui, quod-
ciimcj^uc opLanc,coniequatur. Nosconcra pcti^
kmuii« mus a Deo,vc ait Apoftolus, ne catnis curam fi-
ciamus in defyderi js^red vcfiac voluntas eias^Er*
finon facile adducimur , vt prcccnuir Dcum, vif
difficile eft' ciipiditaribus noftris noii facisfaciat.Habercniiu
aducrfuspy- diiricuiraic ha:c animi indudtio quod ipli quo-;

dam mode Jd petetes^nos videmur odiflctquod


faiuwrc fiT
ftuliicia: tribuuhc i j ,qui loti h ?rcnr in cor-
DottStd nos ftukitiarfaroum ftibeamus hbentet
Ghiifti caufa.cuiuscft ilia fen tcntia Si qins vuk
:

'^^ port me venire, nlMK L^er frmctiprum Pra^fertim


^r/ .

cum rcianms.multb prsi^Uare, id opcaxc^ quod rc«


^aCD Jullumqiic
qiiam id afrcqui^qaod ara*
fir,

none>a Yii-(tttc,d Dcilegibns (it ahenum. cer- &


tedeteriore1ocoistll,quicunque;ui id pciuc-
nic.'quoii icmcrc,aclibiu;nis impulfu cupi^batj
quam qui,oprimc qudd 0pcauu,noa ai]eqiucur«
Quaquam nouid mod6pcdmQS»nc cooccdacur
nQb^^.A^D^ot^qood ipH ooitra^fpbtice cuptmus^cii
lin^uDtx's noftrum dcprnuatumcffcconftetifedne
diMiiodfua- idcria dctai,quod, fu ifoic, impulfore damo- &
£auifa*oruas
^^^^^ mul uo lucis nngclojunquam bonum inici-
A.:rv\o,vdnt dnxxx po&ulamus/re^idnnum illud p^tfieipis A«
^minUiDusr poiflolctfutn iludiamvidcfaatur ^
pietattsque plc^
icu nc iinagt* nimmum,cttm DotnihiMn ^ ednfilio proficifcen*
a qiun<^o a di ad moncm aiiocaie conabacur: & rattle eum^
urn.* ^ ^

Digitized by Google
PAKS ctjrARtA.'. .
j4ir
bamr, t)ominus acritcr objurg.uiit. Quid amaii holmu^^oa^^
tius in Dominu vidt-batur eo poftiilari potiufTe,
quod Iacobus»& Ioaiu)es,ulis irati Sa iT^^^^Z
fanCti viri
maritanis i qui magiiimm
hofpiiio accipere no- ^^^'^^
iumcnCy ab eo peticrutic vtt luberec igncm e cxlo -

dcfcen€ferc,cjuidurosiIlos,& inhuraanos abfa-


mcrct? At i Cluillo Domino rcprchenfi funcillis "J
"
'

verbis: NcTcici.9,ciiiusrpintuseltis Films enim ^^^"^f


:

hominisnon venitanitnas pcrdcre »red(aluarc»


Ncqiie verb folum, cum, quad cupimus^ mluto ^"J^'^J?^^*
eft,aut mali fpedcm babec , Deum precari debe- fiT^/ltnt, a«
nius.vt voluntas 6ius,rcdetiam cum le vera P*^*"!?'^*!'?'*
fiat ,

malum non clt;vclutKum voJunras Iccjintur pri- uus cu ctiam


mam iilam naturae inclinationem , vcappctar ea, fi^wiiwaS
quae naiuram coufent aht, Sc rei jciac^qii;? ci con^
trarta videancur » Q
tiocirc^; ciim in cuin looim
vctitufti eft, vtaHquicTpctere-vclimus lYuins gene
turn verodicamuscxanimo jfa/
ris: ^^dmnxi \tia:\ixd
tcmur ilium ipfumjiqim faliuem, tSc: la! iitis difci
plinam aecipimus;qui cumnacuraliceriiTlito ciu-* I.

tiam ,& acerb iCfi ma morris urn ore coniouere- T^c.i t.


turjamc la illo horrorc furarrti ^oloris.fuam, ad ^"^^^m!^^
Dei Patris retulit vdluntate: No aiea,inquit,vo- v^tcnio adeii

lunrastTed cua fiac.^ed minibiliter dcprauacu eft ctfeJ^'^vt^^

homingm genus: qui cum vim fu.^ enam prcule- JJ"^^,*^|Jj^^^


rmt cupidiraci\ eamque dmiiix voluncati Tubicce
rmt^tamen fine Dei ^uxili ti^quoi malo pracegi^ ^^^y mlwZ
iftur, & III bonum dirigimur,
peccata virare non nura accedat
pofrunc. Eigoconftigi^-ndiini elladhuic preca- ^"^j^^^^'^t*
tionem,i3<:pccci)dum a I>cg, vnn nobis fpfcmlti ^aiiulaaauai*

tttta perficiac, vt cxuicanccs cupiditatis motus c6


pdmar,vrappetitu$ ratiodiobcdieiues efiiciacivc dafp^,vrpr^
ad fiiam conformet voluntar- ^
itO'S deniqutf cdro5r
irti

tcm. Prccamur etiam^vt Dci volutatts cogaicio- luu.uca to*


nw» www g^tbis tcrrarum accipiaci ijuo duiinum V^^***"*

Digitized by Google
141 C A tic Bit. llOtf4
inyftcriamabfcondirum a fcculis & gcncratic^-

Sicutiiicxlo.acinteaa.
i^md phi ijla milk ikufiU}

Sm^u^L H I c forrnam, & pr^fcriprionc illius obcdicfl^


•e J. prims tUB poftutainosjvc Videlicet ad cam rcguJamditU
£?/i?wu^"^ garur.qua in caelo,&'cruancbcati Angdf,& co-
litrcliquus c^lcllium anrm:irum chorus; vr que-
Sr:t-*«a. admodum illi fpontc, (Scfummacum voJapcaic
ff^
s d urn
obediunc diuino numini« Ac bos Dei voluntact,'
.
modo ip(e maximi vult HbeDUflim^ parei*
'
mus.A: vcr6 in opera,& Audio, c;uod Deo naua-
iDiisJlimaiuin d nobis amorem Dcus, cximia &
chnritatcm requirit^vr^cnTn fi fpc c.rlcft ium pr^
miorum rocos nos ci dicaucrirous^ume ideoiila
fperemus , quod, vt in earn (pemingrederemuti
placuit diuttia? maieftatt. Quare tora fiitarnrtllo
^eoobcdien- id DeumaniOrc nofli a fpcs, qui mcrccdcm amo
«lum eft, non n r
'
l i •
f>
fei^rctij, ^111 n noftro propofuitatcrnam bcautudmcm.Sunc
JljMMutuciw cnim,qui amantcr alicui lcruiant,(cd tamcn pre-

ti| cauU^ quo amorem rtfcium* Sunt prartereat


5iui tantummodo charitate> &
pietate eommotiV
in CO , cui dantcrperam, nihil fpedaht) ni(i illius
bonicaicm arquc viauain;cuius cogirationc St
admirationc fe beatov arbirranriir,r|iiod ei fuuia
oiiicium pra:ftare poiiinr. £c hanc habcc (cnteo^
ciam iila appofitto, sum in tikt &
m icm* j^itnif M
cnifn n6bis enitendu eft,vt Deo Hmus obedicA**
tcs,quemadmodiim bcaiasmcntescffedrximus,
ML Mm ^"^^^"1 landes in illo funrm.r obediential' niun^
reobcundo,co P/almo pcrfequirur Dauid: Be-
ncdkire Domino omnts virtutcs eiu$.» ml i^ri

S.Cypnanum rccutu5»ficillamcerpi:cucut^ vt di^


car.

Digitized by Google
$At^Jn(^hyin bonis, &piis;l«tm4,inmalis &im-petitur
piis : Nos veroetiameius fcntentiam coinproba^^t
inu^i vc pro uia^ fpincus^ pro im4, care incclliga* ^cm & rpiri*
curj vt &
omnes, fi^oQiQiaisi omnibus, Dei vp- 't'^li^
llincaa obediantf

O
M jN I H o.Vcneramur cni m Dei Gmdiifima
voluncatem,& maximo pecfufi gaudio t fainmi's
laudibus &:gratnlationiDus,omhiaciu$ opera c©
Icbi amus, qui ccrco fciamus cum omnia bcnefc- A.

cin"c.Cu cnimc6ftcr,e(rc omnipotcntcm Dcum-


DccelTarib (equitur, vt omnia cius nucufatlaeiiii
iotelUgamus.Cu verb eciam ipfum^ficat eft»rufa
mum bonum eflb affitmemas ; nihil ex etas opeu
ribus non elFc bonum , cum omnibus jpfe faani
impertiuciit bonitatem,confitcmur. Qupdfim
lomnibus diuioam rationem nonalTequimur , in .

&
omnibus tame ambigui caufa neglc<5):a,<9c rcic
ifibiomni h^eficationet iliud Apoftolt profitcmur,***^
ininueftigabilcs effe ytas cius • Sed ob id maici-
me ctia Dei voliitatem colimus,qubd ab co cx\c
fti luminc dignatifiimus.Ercptoscnim dc pote-c«w;i,
itace tencbrarum » cranftulit in regnum fiUj iUle-»
|ftionisfu«^ /
ft

V t excremo loco id expl^cecur, quod ad me«


ditationem perciqcchutus pecicioni$>redeudum
eft ad id , quod initio attigimus, debere fideteta
populum inhuius pronunciationc pctitioniscf*
fe dcmiflTo , & humili animo, rcputantcm (ecum
eam,qu«em nacura cftinfita^cupidicatum vim dt
PIQX volunc^ii xepugnantem » cogicaat^m fe ia
m } cm

Digitized by Google
CAT EC HIS.' KOUl
8 CO ofl^do vind i naturis omnibtts:de qnibus iti
rm 1
Nuiium o; uj rcriptoiD cftjOmniaicrufut tibi:niaxiin^oe I'm*
W» jfratuni bccillcm cfl^c, o ill nulium opus Deogiaium no ,

cttra iiii.isau rnojo iioQ pert]cere,fcd neinftiiuci'c^qindt: poi-


>ai«m.mivi. f]t, nifi Dci adiumcto fublcuctur. Qupmam vc-

i6 nihil magnificecius eft^ nihil prfftantiuSyqoa^


vc<iixifntts,Deorcrairc, Sc vitam cxeius lege, ac
pr«ccj>tisagcrc,quid iSc optabihus (flcpotcftha
'

>Jihnoptabi- miniGhriftiano quaambularcin vijs Domini^ j

xuio"J?Mt6 qui mlulagitarcanirao, nihil ackionc lufcipcic,


x>et viucre. quod adiuina voluncacc abhorreac? vc verb cam
. . c?(crcitadoneni capiat, & illud infttcatam tefieac
iiropruuicu- diligcntius , peratex diuinislibnscxetnplaeoru»
ftiaiatcm fe* ijuibiis,cu illi eonfiliorum fuoiuni raiionem
^ttimtur*
noa
ad Dei volunrarcm, oainia nialcccd*
^eculiiFcnt
dcLunt. Moncantuipoltrcmbfideks^vt iniim^
>plici|&abroluta Dd
voluntate acquicfcant^ferac
ciuifque luae ^i}uo afiimo coditioncm fiiam> qui fibi inferiori
*^'J^^^^^d^^u^*c^^^>quam eulsdigniias poftulct'nc
lyicfcit'
• dcftrac ordmem liium , fed in ca vocauonc ma-
•* - neat, jn qua vocatus eft , &propnum indicium
<
• •>

fubijciacDeivolunuti) quioobisniciiuscon(h«
Jic^quamipii opcarepolficnus* 5ianguftsarcifa«
^,
. . niiiiaris,ncoiponsvaletudm6,(ipei%cutionib%
'
& angoribus prcmimur; ccrea
iialijs molcfti}s
ftatucndum elt, nihil hoium fine Dci voluntate^
qua^ fu mma omniu ratio eft, nobi« acddctc pot-
. , fc idcoquc nondcberc nos grauius commoue*^
;

n,fcd iouidto animo fcrre, (cmpcr illud in ore ha


l>cmcs , Domini voluijras fiat,& illud bcati lohi
lobi, ,SiLut Domino placiiitjit^fw^liuu eft i fu nomca
ooiim beae4i^UJ3i.

Digitized by Google
DE ARTA P' ET I T 1 ONE
Cap. X I ii... »» r * ^ f

« «

Panem noltruin quotidian um da


' • t > •

nobis hodicj; .

V A R T A pctjrio, &reliqiiar dcinccps, qui- ci««u.rr«-


_ bus animgr,& corporis fubfidia propncac ftcTiores pai
nominatim poftuUmus,ad rupcriorcspecmcmc3..p^oJ^^^^^
lefcruncur.Habetcmmhuncordincm, ac ratio* r nt^r.
ficm prccatio Dominica.^ ivj floftubrioticm ic^ •^rii^^De
Hum diuinarum confcquattHreairatfi periticn quae
adcorpus, &adhanc vitam tucndampcirincnr.^*'*
Nam vt adDcum , tanquamad vlcimum finejai,
refer untur homines: lie hunianx simkomziiAi
ttioacadcmxat;ionedirigii|i;tar/ . r

V E I. quia diuinus ordo ita poftiUaCj vei


quodiilw adiumcntis ad diuinorum bonoratn
adcptioncm mdigemiis.yt ijs admmicijlis^ pro*
iTw
poucum nticm confcquaji^vir , qui regno, & glo-
ria cxieftis Patns , arque jj^ pracepris coJl nd^^
feruandise]iicconrinetur,qua L)ei Voluiitat^ciic
non ignoiamus.quare omncm vam, dcratibnem
haius peiirionis ad Dcu[n^,;ciusqueglonain fc-
fcrrc dcbcnius.Mimcn^autm hlcaudicdi funr,
€}uidfcunt, nohjicerc Chnftianis hominibus
1
Deo pcccrc cerrcna huius vitc^ bona. Nam hmc QHo<iterref»i
adiR^rranturerron practcr cofenwcufCffi liatium
^cxucaciamMcm£tep?si»,ttlij^, tum >

•tn 4 tiom

Digitized by C^Ogle
y^l CATECtlx'f,* It01f«

<icR«tt«
'^^^^ tc{lamenri. lacobcnim voncns, ficorabaf*
5i fucric Dominus mccum 9 & cutio4ieriC nic .

via^pcr quam ego arobulo , & dcderit mihi Pan$


ad veiccndam , ik vcftimcnrum ad induenqum;
reticrfttsoueprorpercfucio ad cionvj parris mci;
• ciicmiui Dominus in Dciim , iJ^: hpis iilc,quc(ii
crcxi m muium^vocabiturdomus Dei^cuudo*
r umque,qu7 dcderis mibi,dedfnas o^eram tibi^
9*^4^^ Salomon ettatn certampecebachuiusvitx ful>»
fidium, cum Mcndicitarcm, 6c
illud prccabatar ;

diuitias nc dcderis mihi; tiibuc rauruiii vidtui


meo nccellaria. Qjiid^qupd Saiuacpr huaiani ge
*
ncrfs ilia rubec pctcre^ qiuenenio negate aadear^i
lUtsk^H*
ad corporis vfumpeninert^Otate^in qui t^vtnoa
fiat fuga veftra in hicme» vcl fabbatho. Quid di*

Ue^s* J
fando lacoboKuius ilia fa nr 1 lifta- :

animo cft?pfallat.
tut aliquis veftrurn?orct:arquo
Qui d dc Apoftolo? qui fic cum Romanis agtbat;
4diM,t5. Obfecro vos fracres ^er Dotninu noftru icfam
&
Chriftum > pet charitatem Sanftt ipirirus » vc
adiimetis mc in oracionibus pro mc ad Dcum,^
vt libcrer ab infidclibu$,qui funt in Indra.Qjja-
. rcycum &diumitus conceirumUttidclibus , vt
perant fiaec fabfidia rerutn humanarqm » & per*
te&a haec i Chrtfto Domino tradtta (it orandi
formulai nc illud qu idem dab am relinquituVj| i

vnain e^^ fepcem Uaiic cilc pc uuoncm

. * « - • '

- CvRANDVM hic
, Vt fidclcs intelHgant in

TifonlU^. ijjpeccndis,quacad vrum^fruftuir.qiic pci rinenc


prxf.r t rtim rerum tcrrenarum , clTc inrcndendum anrmum,
fu«cj.A,aui4n
;^cftudmm noftrum ad Dei prefct^ptionem , ncc
' ^ '
inde Vila ex parte dedinidmn; Nam in eo,qttod
Mtak t. fcribic ApoIloIus^Quid oremus , ficut oportet^

Digitized by Google
9AK9 QVAHTA. f5J
ncfcimus rmaximc peccaiui his podulationibus
rcrrcnarum5& caducarumrcrum.Ergo pctcnda
fuiU bona hxc , vt oportec; nc, perpcram aliquid
Dol^ulanres, Tcfponfum illuddOeo feramus;
Nciciris^quidpetatis. Ertcautcmcertaiudicandi M^ttfa.To.

nota,qua;praiiaut,quxue rcCia pcntio,colilium rum tempore


&: propoliLuni poftulantis. Namfi quis tcrrcna
numquaiitas

petit CO annuo, Vt ilia omnino bona cxiitimct, &propofit© po-


in iliis unquam in Qpcato flne,coaquic(cen$,»oi-
S^la*!*^^*^
hi| prastcrea requirac ; fioeldubio non orac » ficuc
oporret. NoneniiTi,inquitS.AuguftfDus >pcti- s.Atig. ifb.2.
mustcaiporaiia hxctanquam bonanoftra , Ccd if^l'^'^^*^
tanquamneceliana noltra . Apoitohis cnnnun jiftif^.Oju-rte
f piftoJa a d Coiincbios docet , omnia , quae fpc- i^uluc^si
fSlantad vfus vitae neceflarios* ad Deigloriam i^cwaV
rcferrri oporrerel Skie enith manducacis, in^
c]uit, fine bib itis, fiuc aliudfdcitis , omnia ia
l^loriam Pci faci cp,

)^fi4^iiiMiri^rmiii«xfrrii4r^ ^ 4
Vt vidcantfidelcs quantani habcat hxc pc-
titio ncccflicatem , comn^cmorabunt Parochi,
quanta ad viclum , &ad vitam colendam indi«
gcntta (icexcernarum rerum.quod magis jncelli* -

gent (i comparario fietcoruni) quq pnmo tlii pa*


rcnti noftri generis , &rchquisdeinccps homi^
nibusfuci uiu ad viuendum neceflaria. Nam etfi ^^nl^^!^^
illc in amplillinjo innoccntia: ftarii, vnde&i- ^Uruinnoccn
p(e,&euisculpaomms poltciicascorruit,nccef- ^iXea^^-
ie habuiflet adhiberccibum ad reficicndas vires; '^^ont4t
tanricn inter illiu$,& noftra; vitacncccflttatcs mul
"^^^
turn inter eft. Nun enimci vcltibus ad tegumen- AHa eft ho.
turn torpons opus fuiHet, non tcdo ad perfti- iton."!!!?f^?!il
gium, non armis ad dcfcnlioncm yiionrcmedijs f"*^ ^«
9d valetudiaem , nonalijs multis i quotum Tub- ^^"r^P^,

Digitized by (3DOgI<
5f4 CATieMtf. ROM*
IToBio la ij.
nosad lianc natiir.^ imbcciilitaccm jacfra*
^^^'^
Item tiicudam egcmus. fads ei fiiifler ad im-
5u«ctiit:> gilir

Vlll^ilti!!!' inortaicm vicam iilc rru^5 , qucm feliciifioia


i«»inor u!.s VKx arbor naUo cius,aut pofteroram Ubore pra&
T^MMtuset, t^niflTct, Ncqueverb'faturuscrathoniointatiris

corp<»m in CO VO Hi

?unafi'[ho»!il^*^^ opera molefta, nullum o^ij munus non itt


SI fuiTcMcr-cundamfuidecculi (Tat illc perp^cuofuauiflimos

unTiJ^^^^^^^ cx culmra fclidum horcorum ; ncccum


y^wa A« vnquam opcra» aut fpgs fcfelliflec. Ai pofterord
li^i"***^"" proles non folum frudu pnuaca vitalis aibo-
iiSjVcriim ctiam hoiubili ilLifrnrcntiacondeni'.
^^1* naca eft ;Makdi&a terra in opereaio^inlabori-
bus comedes ex ea con^kis diebiis vitae cox ; fpU
na$,& tribulos,germinabit^i,& comedes her*
bas iciTcittin fiidore vuitus lui vcTccris pane tuo^
donee reuercans in tcrram de qua allumpnis est
quia puiuis cs,& in puiucrcm rcucitcris. Nobi&
igtCQrcontraeuenernnt omma,at.qtie iWi^ &po-
fi Dei dido aodteas fuiflfet A*
iteris contigiflet
dam. I caquc vcrfa funt omnia , 6c mutata dc- m
^^^^j jj^ft^tcrnmam
partem. In quo lilud grauulimum cft^
& oninis la.quod maximosfumptus, fummum laborcm, ac
iS^'^SfpSJ iudorem farpillia.c nuUus ftudus coafcquirurz
fcekruin no- caiii ffuges dacdt in deterioiem firgetem, vel fuc*

^^^^^^J^^ ctefcenti agreftium hcrbarum alperitate oppri-


" muntur,vcl nimbis^v cntOjgrandinjjVrcdincru-
bi^inepcixulli, proilraicV inuicunt; vtomnis
*!s:

amu kboi'texiguo tempore,aliqua c^U^ve! tcrcae


• caLimicace rccidac ad nthii^m* ouod accidie inv-
manitace noftrorum fceleriiin ^ aqutbus auerfus
Dcus noftris minimc bencdicit operibus : fed
horrcnda manet fcntcntia, qiiam de nobis initio
.

^ ^
^
proBunuauit.Ergo Paliores in huius loci ira^a-
.

uoneoi iocttittbent I vt fciactideii& populus fu^


culjpa

Digitized by Google
PARS QJV'AIITA. SSi
culpa homines in ha^ anguftias 9 &; taiferiai in*
ci4cre«

. DESvnANDTM quidem,& elaborandum cwi&um es.


€ft,in ^aiandis qua? ad viuendiim funt nccef-
ijs,
faria , veruntaiTJcii nifi laboribus iiortrisbenc- uncaiat.
ducric Deiis 9 iallaccni ipcm &c inancni fore - om
ucro cogcenuonem. Nam
neauc qui plancat» eft «*c«r-i»
jflttiquid, neque ^ai rtgat, fed qui incrememum'
datDeus;&:;Nili Dominusaedificaucritdomu, ^^^^
invanumlaborant qmadificantcam. Docebunt Muiuad'hi#
jaitur Parochi,ciie res pcne innumcrabiles, qu^ tidi°rimtSeI^
if nobis dciinc , vel vitam amiuimus, vel agirous c^int qt>r ,

infuanenu Hac enim cognitarcmm neceAicace» ^^"^'^


naeui'a'que imbeciUitaceiChHftianos populus
lerte paticmadirc cogctur,&:abco ceriena,& cac
Icrtia bonarLipplicitcrpeterc.Imirabitui piodi- tuc^is*
£um iiiuai Milium qui cum in regionc longia<-
5iuac€spi(ie€egere»neceflet cum efunrer, qiu et
iliquas daret«aliqi!lando ad & rediens^inteUexits
XDalorum , quibus prcmcbatur , nufquam nifi a ^
parrc elk cxpetend jm remcdjum. Qjio loco ac- rut^ fimpiid-
ccdccctiamfidentius ad oraadumfidehs popu- "eccflkn^

luSj u incogitauone diuinae bemgnicatis recoir*. «c*


dabimrt paternas aurc^ perpetub paccre filiorum
vocibus: nam dam hortanirnos, vrpanem peta-
jiius , ca Tc redc pcccnnbus abundc largimrutn
pollicctiir. Docendo c\^\[^\ quo modo pcumits,
borxacur^oicandoanpeiiitiUiipeUcndoipondec;
fpondendo nos in fpem cerciflim^ inipetrauonts -
inducit.

*
Ex C 1 X AT I s,. & iiifiaini»a$i? awwis fidehs

Digitized by Google
5!tf CAT I CHIf. t.0 M.
populiyicquitiir, vt, <iuid hac pctidoe paftuictor«
dcclarandum fit : prima, quid fit ille panis,<]ticni
perimos • Scienduni igitureft , in diuints limris
inrcnpni*?* nocpaiiis nomine muica qu'dem fignificari led ,
muiufipiifi- ilia duo
pr^cipue jprimum quidquid m vi{5Vu,ce-
^ tcnique rebus ad corpus^ vicamque cueadain ad^
hibecnus^dctnde , quicquid nobis ad ipirims >fic .

antinar» vitam » acfaluccm Dei munere tributiun


eft. Pctimus autem hoc loco huiuSi qua^n in ter-
ns ngiunis » vita: lubfidia fjndlorum Parrum ita ,

^cnciencni autkoritatc Pctimus prxterea pancm.


^"'•*1SiJa"
quotidianoni » ideft viftui ncccflariaj vt , panis
Pamf «om«i nQgninc quod latis fic ^Sc vcftiu ad tegenduni,ft
,
ibim ft aaii. abiad vefcedum, nuc pants is iic , nue caro ^ uue
^umitffltf^ pilciSjfiLic qii :^djLinqaeaUad
intelhgamus.ViJc-
4.ii«g.^, mu$ cnimvfum e(Te hocloquLdi modo EliTeum,
cum rqgemmoncrcc j vc pr^bercc paoem nuiiii*
bus Aflyrijs^quibus ma^na ciborum coptadat^
eft* liiud eciam de Chrifto Domino fcriptum fci*
iwiiVubinie rnus , Ingreflus eft indomum cuiufdam principis
cibum &Ho. Pharifacorum fabbatlio mandncarc pancm .qua
t& U^'^^
yQQc ad cibam^quieque ad potum pertinent,
fignificari viderous • Ad huius peciuoms abfolu*?
_ tarn
Pants n#»meii ^
n^nificacionem
^ ,
pratterea
'k

animadocrtendum
• t
Hon aeiicias cft hoc panis vocabuio^non abandanrem, 8c ex«
,

vtar'inciu^
guifuam ciborum, ac veftiu n cOpia:p,fcd ncccf-
fariam , ac fimplicem intclli^t deberc: qiicmad-
modum Apoi^ius fcripfic i Habcnccs alimenca ^

Ttm ^ &: quibus tcgamuc , his contenti (Hnus Sc Salo^ :

vt diximos ^ Thbaetamum viAiii mo«


ncccflaiia. " .
*


^ Cw imfimflkim f^nm^ fid f^ntm mfttum He fetmm \


4

^tm prisft ADM o NcT iios etiam h«c vox frugalitaQSa


likakte'^
& par&monix : cumenim nolUum dicimusrpa->

Digitized by Google
PARS QJV^ARTA. S 57
tocnHiUuro aeceflStatemnoftcam, noadluxU'-
a<i
iriam petimasrnon enimNoftntm dicimus, quia
eum nobis opera noftra, fine Deo , pararc pofli-
iiius;jfcft cnim apud Daaid(:m; Omnia a tc extpc
€lanr,vr dcs illis efcam in tempore: dance rc illis,
coliigeot: apcncnce ce manum cuam, oniQiaim- p^^j
plebuntttr botiicatet &
alio loco; Ocult onnnium ^ *

m f e rperant Domtne, &


tu das efcann illorom in
tempore opporcurio ) fed quia ncccfTarius cll , Sc
d parente omnium Deo>qui omnes fua prouidc-
tiaalic anima£cs9Qobisauributus. Ob
cam quo- srcunH6,pa.
que cau(anrf;panis noftcr appeUacur^qubd lurc eft
k nobis acquirendus # non iniuria ^ fraude auc reparau»,
iFurto parandus qua: cnim nobis malis arribus
.

conciliamus, non noflra funt^lcdalicna, 'apiur-


c^ucillorum calamitofa eft vel adcptio , vel poP-
ifc (IiOy vel certc ia^tura. Contra veto honeftis^ac

Uborioiis pioruni homiiium lucris, cx i'rophetae


lencenciacranquilliias ineft , &magna felicicas.
Laborcscnim, inqiiic,manuu:n uiaium quia ma
c{acAbis;bcncus cSy&c bt-ne cibicric.lam vcib iis,
ijui mfto iabore vi(flu qu*erunr, frudbum lux be-
eo loco poUicemrDeus ) Emictcc Do-
inignttatts
minus behedi(5ktonem fu percellari a ma, & fuper
omniaoperamanuum tuariim; bcncdicctque ti- Poauiamr e-
bi.Ncquefolum pecimus a Deo nobis, vc illo vii
iiceac>quod noftro rudore,ac vu tute pepcrimus,cicvuttiiu:,
esus adiumento behignitacis $ id enim vere diet-.
ivLt npftrutT) ; (^d cciam bonatn mentem poftula-^
ivin^ vtreftc partis^ tc&h itcmj acprudcncer vd
jpolfimus. '
.

i^re dr kde fiXiknU, quoudiaQum»4d^ViiMr} 7


'
H
VI c eriarovocifubteaacfteanotiofru^a-rb^^^^^^
MUUS,ac j?ar§n^o^j?jiiua pioxiaic Uiximus.Noa
^* * •

Digitized by Google
Sii CATICtitS. ROM*
u^lZiSi ciiimii2ultipliccni,am<lclicftturo cibum poftob*
usrqpicUcm- inus,(cd cum^qui iiaturxnecciliran IdLiiUciarivc
coj i>adear hoL loco , qui failidio covnmunis ci-
bi,&c poiionisjconquiliriflima cicarumf ac vmo«
ram genera pcrfcqooocui. Nec minus bac voce
^ fMortd^, improbanturijt qmbashoricfidasilla^
minaspropotiitlfaias^ Vse, quicaoiungitisdo-

ad rcmiinum loci niu i:id h ^birabiriv vos foh la


:

medio terra? Ecenimeii inexplcbitis borum ho-


minum cupidicas ^dcquibiis illudTg-iptam eft i
Salomone; Anarttsnonimplebirurpccuma^ad
qiios d:clum cnam iJlud pcrrincr Apoiloli Qui ;

voiunrdiuircs fieri , inciauinin renrationcm,


in laqucum diaboli • Quondianum pra!tcrcapa-
SccudaiaiHi.
appcllamus quod vefcimur co ad rcficicn-
dum vicalem huihorcm , qui qaotidt^confumi-r
icrtaaiio. naturally caloris. Eft dcnique ilia huius ra-
tio nomini5, quodafiiduepcrcndus e(t,v t inhac
conruetudinc amnndi, &co!cndi Denni rcrrnca-
mur ; nobisquc ctnnino periuadcamus, id quo4
: . , eft^ vitain» ac falutem noftntm ex Deo pendere^ \

^ Qnld hdc dmdi ^UuftdMj)a nohis^ftblynU}

A N T A M hae du^ voces materiam prj?-


beant ad cohortandum tideles , vt infiaicam Dei
pocenriam pi^, fan£t^qu(i coUntfac' venereatar;
in cuius mahufnm omnia ^ tk vttief^rsam illarn
ItK.4,
Satarix ientcntiam deieltcnrur ; Milii tradiri
peinv^u cun ^-^^^ Omnia, &
cui volo do ilia, ncmonon videc#
a» ii *riS'' .n Mam vmusnutu Dei diilnbucacuacia &cpn-
Unttr?''''' fcruantuf,'& augcnruc Sed qrifc diukibus iiaec
eft inipofita nccedita; ^pptcodt quotidianam pa«
c>!iorfiQ4o4i- ncm, cum rebus amnibus abundcnt > Hofcillis

Digitized by Google
tlir eis,quorum Dci bcnigniutc habcnt copiam^
fed nccjua^ abfidc illis adlmt,amittaot,C^amob*
rcnijVt fcnbit Apoftolus , hinc difcnnt dtuttcs'no
fnblimc faperc ,ncque fpcTaic in inccrto diuitia-
rum,lcd ill Deo viuo
, qui prarftat nobis omnia

abundcad fniedum.Huius auccm nccciiauarpCy^tD^^^rtn^^


titionisattcit hanccaBlamS.Chiyfoftomus^non pa«^-
folum vt nobisfuppcut cibns ^fed vtcurft fuppe- hii'^^fui*^*?
ditct nobis Domini n)anus,qua2 (alabrem^atquc^****
adeo falutarcm vim infcrens pani quoriduno,ef-
ficit, vt &cibuscoLpoupio(ic» ^coipusani-

Sid quid ejl qiiamthriM^Dznobi^jtnnfimm


nkdicim^s^mHAHUm^D^mihi}
'

Qj£ A proprium
I iliud eft Chriftianacchaiita
xxSf noQVcquirqucdelcvnoroiiicicus(it> fcd.vcPrf««'«»«J'** 1
1>r«rcrea de &
proximo laboret , i li cUra fuse vti- V .

itads,meminerftcriam aIioru.acccditc6,qii6d, '

qua^ alicuimuneiadiiiinitus mbuuntur,non ij^s«c««Uiit|«»


circo tribuuncur, vt folus ca poflidear, vcl in illis
Juxuriofc viuac, fed vt cu alijs communtcer,quar
necertitatifuperfuejrihttNam inquiumlanaiifia-
^^a^S^JTm"^
iilius,& AmbrofiusrErurientinm pahis cft,q»cm in fttiHoM^
tudcrincs , niidorum ladumentum til: , quodcu***
xccludis: milciorum rcdcmprio eft, &ab£;)iucio -

pecuaia,quam tu in cciraoi defodxs. . \

li
- A D M o N E T nos
vox comunis imirmi- vncuh
hare
tatis.qiiis enim
minus fuavnius opera
cft^qui, f\ HuiiC
piouidcrc Ic poffc fpcrauniongincjttum tempusSSii*
ncceffarios vita^ famptus^ (altem in dieiai vii^os "

'

,
'
ijuidcm

Digitized by Godgle
<]uidcin 6diicia? faculcas , nobis i Deo permim«
$€cmiii.
iwr*qui no s (ingulorum cdamdicrumcibum ft J
peterc iuflk. Q^z fenrentta habet ncceflariatn il«
latnradoncm , qiiiaquocidhino pane cgcauis o-
nmcs, quotidiceriam Dominica precationc liii-
gulis vtcndumeiie. Hare de pane c|ui ore pcrcc-
,
prus corpus alir nrque fuftentat^qui cotnmums
,

iUtOuu £delium,& intideiiuj piorum 8c impiortttn , ad«


snirabili Dei bonttate.qui (blemfuum oririfaci<
ftipcr bonos,& nialos^pluu fuper iuftos, Sc iniu-
flos, omnibus impcrcitur. Reliquus cftijpiritualii
paaiSsquem cuam hocioco peumus.

. la Qininmf^mtdifaneyqmjmplitHttMy^
mbiSimfine mull' atiidiimcfil

Lo fignificantuc omnia quscunque in ha^


vitaad (pirituSy&anim^e faluiem.&incolumita^
ft'&^'oV^p^om ^ Vccnim muhiplex eft cibus^
quo corpus alirur,& fuftcntaturzuc non eft vniuf
<a»tiiti]piex.
' generis efca, qua Ipiritus, &anima! vuara conti-

y^JJt'*^ nee. nam & vcibum Dei cibus eft animaeiSapien


rroucr. tia cnim inqui^Venite,comcditc pancni nieu;&
5>.

^mcvtrbif^i bibire vinum, quod mifcui vobis. Huiusautem


hon incsprc- vcrbi facultarcm cum adimic Deus
hominibus,
quod cfficcrefolct cugrauius noftris fcclcribus
ofFcnditur, fame dicirur prcmerc genus huma-
Amoi.f. num. S ic enim eft apud Amos ; Eniiaam famcm
in cerrani,ndfamem panis,ncqueficim aquar,ied
i)erpcmt audicndi verbom Domini* Vcautem illud eft ccr
eft
C1U5 reipuhlf*' r ^ •
/r* '

m tum pi upinqux morcis lignum, cumnon pouinc


«;c Talus,
homines vel cibum rumcre,vel iiunptum rerinc-
UjJ^^JJJ
.r . *re;iic magnum eft dcfpcracs faiuiis argumecumy
»

cum vel n^n ^uascunc vecbum Pel 9 veld adfir^


non fuftinenc^^ eamimpjkC3ti$yocero inD^um
iQk, IX. effundunti Recede a nobis^CciejijjEn viarum ma-
rum no-

Digitized by Google
&
rum nolurriits.In hoc furore anihii, metis cx-

xkare.verfantur illi^qui ncgledkis ij5,qiii legirinift
cis praefunt,catholicis, &
Epifcopis &
faccrdpti- *'; -

1
ruptoribasvcrbiDeifeiteffc!#fe in <JifeipItiiairt
tradideriint. lam verb ^nis eft Ghnftus Domir cxtrafacr^a^
iius,anim?cibus:inqok enrm ipfe d'e fcjEgo fam JSSiSr'**^
panis viuus,quide carlo dcfQcndi.Inaedibile eft iovui» .

^2tita^liipcati(r» ar»)scitii^j^ild Ada^|ii(^ a« i ^


himashicpanis^cum, cum maxinfircrrmis mo*
Icftijs , & incommpdisconfli<£fcantur. Exemplo
ilpbis ert fandtus ille chorus Apoftoloru,dc qui. -

Bu&«u^^ liliquidcm.il]iaplg^^^ ioonfpc** ;7^^ *'}.


I

\}n^c yit^ randortuh bom.inum ; & de iitttmti ^


his bonorumgaudijsna loquitur DeussVinccn Apoc.i.
ti dabo rnanhaabrcqpdicum;. Praecipue aurempa sacramcntiim

his 9,9lter^cft ipfe guiiauii m^^S^


Hpcmexplicitslil^ pigniua th^Htatis ^'
^'"^ *

rcditiiius ad Patrchi^dcquo dixit: Qui niandu- ^

cat.mcam.carncm;;& bibitmcum fanguincm^in •

incaiianct^^^o in illo.Accip yAnttM. i^.

jioc eft corpus ipe^jt^; E^cpeicw^Parochlquae kd ^•cor.iv ;


iidelis popult vtilitaccm pcrcihcbutitVcxeo loco,
quo fcparatim huius facramcftd vis.ac ratio con ,

tinctur.ht vcrodicitur hicpanis noftcr,qiii4n- tuZhariftu


propricii^pa
dcHunimado homitium clt,' id clt, eoru oui cha- nisnoftcr*
riiatem cam fide mnidtij^U^i l^^^micm^
*
cramemo fprdes eltitint j^citiSirtinnf; qi^^ii&H m
mittcntes nicmoriam.fcDei filiDscirCj.diUirturri .

iacramcntumfumurtt,& c6kfht,<^iidhtaitJaximi ^ - .>

. poffonx^^o^iuceac venetati6ae.'*Q]g^ Euciiarmra**


juamobrcm tftaru^^i^^^^^
tio eft : altera, quod tiif (arcrt^'Chnffliind? tcctcftst quoti4tii«!»«

inyftct:4S^ttOU4ic &
oiTertur £>C0j Sc ditur
p 2 ; a fanft^*

Digitized by Google
ti4%' ejkf&citii. KoUl
fanfbeque.poiluiantibus. altera quod quoridie (U
'

• «fncculuscft» vcl oercc iuyiuenduint vr quocidie


Fre^uftrrcd- QUoad citts ficcipoffit ^digni Aitncrc qoeamas4
toy«kMiiai> AiKlianci<)ui contra (Vntiujrit»nifi longoinitniaU
Jo'^'^'i^^ribus his epulis animff vcfci nonapor*
s Ami^oT

r Jtid
^
hac pctiticMte adHUqd pr^cipu^ cobahixl^
di'fiifittideIcs^vt)Cikmi^C)&confiIram, &in*
,

tio^Dc«%' duftriam fuam pofucrint in copatatidis rebus vU


tdin^ucndiu. ncccfTarijs^rci cxitum Deo pcrmiiiant,fuum-
jque deiiderium ad cius re feranc volantaceiD,qiii
^4- . ^bit in aenerbum fluAuattpnetn iufto«N;uit
ycl coiiccdec Deu s, qua? petucur ; &
t ca fnu opta^

.
/ . turn confequcntur: vel honconccder, &iderit
ccrtiflimum aigume ntum,ncc flilutarc illud efle<
ncc vtile^quod pi js k Deo negatur>cui magis cu«*
M eft de eotum (alutc^qufaidri lUis ipfi s Qgecn lo«
.

ottmiiitoucfepoteniiit,ckpitcandi$tjs rarioni^
sjiucttftinuf
fofl^iM:. busParochi, qaa;a&ti6l:o Auguftiaomcjp'iitoia
MttT^ ad Prpbam prsclar^ colliguncur;^

~'
^ .E XJ,K B M M ;iUtt4 eri t in hui'us
V. traAadone
^
pejti tiahia, yt memmerinf diui te$ fecalcaccs fuas^ ^
*
& copiklDeoacceprumrefcrre, cogicentque le
iccircoillis bonis efle cumulatos , vt ilia diftri-

UVm^ buaoxicdigeniibus. In quam fcntcntiam conuc-


, ,fmmt, qu^npcimacpiftotaadTimotheonifldy
. Apbiioio diuccutitiif # Vhdc magnain vim Paro*
chis petere liccbic duijnorum prarccprof urn , ad
1 /\ ; iumc locum vii^S^r^ ^

Digitized by Google
*
C.
DE QVINTA PE TlTlONfi*
Al»« XI.1IX*

Ecdiitiiccc oobis debica nodra , ii<r


' f• /• 1

cut & nos dimitcimus debicof .

I
ribusnoltris*

CVtiam,cum
M ita tnulta fint^ quic infinitam Dei potent
pari fapicntia^ac bonitatc coniun-^^.. ^-

fignificcnc , vc qaoomque ocutos i cogicaf - ' \

tionemquc c0ffticneni»cefcimtmi 6ffiA immeA^


fx potcffatts,acbcnignicarifOc«iirta«ittfl^ Sa"uifcSj
fc6t6€ft,quod fummum ciiis amortm, &
admt- txfah^mM:
rabilcm in noscharitaccm magis dcclaret^c^uam f^^^^f l fr
*

ioexplicabilc myfterium lefu Cbtifti-pafiioms^ ^


vadc pcrenhis ili&fons^ad clacndas peccarorrum ** *
*

ibrdesmipic,quo perfbndi,A&e:epiari, Oeqxtooe ,

ac largirore, cxoptamus, cuillod ab co pctimns,


Dimitu nobis debitd mjiYa i Continec autcm fiorc petU .

cio fummam quandam eoium.boooran}^qttibttS


ptr lefum Chriftum cuimilacum eft fautiDsnurri
^enus.Idc^nim docuit irai)aseDhi]ictecar,'tnquic»x^«>ji
miquitas domuilacob, &
ifteomnisfrudus, vi
aufcratur pcccatumcius^ Quod Daaidnciam
ilendic beacos pracdicaseds ^^uilalatiu^miiipcrl
fraftam percipcrepomciaitit^hiscycxbisai BoiuiiMifl^
quoram rcmiflk fant ini<)aicate9Xi[aare eft acca
ratc,ac diligeatetPaftbribus hulus pdftuWtionisi:
*
animaducrrcnda&cxponcndafcntcniia, qua ad
carleflem vitasn cwicqaaid;ain uncu ^akic

*
.Ik V
Digitized by Google
Ingredim vr n6uam prccandi ratioirem**
Nam hadtcnus a Deo non folurn .Ttcrna & fpiri-
caduca,
toiilia booa»rcd &
qux ad tiac y sum per-
f]tienc,cc>imiio<bperiumm$miinc vtro mala de-i
^
precaAiur,& anitiue«^ coi;pons,& h1iu[us^^&^
pilcrhae vl(2«
>. .... . • 1

Qv o K I A M ad impecrandcrm quodpoftuWi^
tDUS , requiruui rc(Ska poftulandi ratio, quo mo-
dQaffc<aoscflfeoporrieatcos,qui Dcumhoc era
te*^7qui vl* y<\m , diccodqinyidcijir a. Moncbunt igirur
niam' poccitttQi^ht Sd^fem populom» prjiiiuiiuieccirec(&9
trlmim Vg*'^ ^^^''V^ hoc pctcndum vclitacccdere^ <&nm'
ipfcipeccatum agnofcat : dcindc , vt cius fcnfu^
sc unaSrt^^

haexfe , Ytin» qui


tcm«"* ^^^foirfoac^DiJumin
i^'^fti^ pcoGadcrunt>ita vf dhrimtt$.afit£bis, &coinpara^
4.
tisvignofcai: nc forrc accrbani deliaonim rccor-*:
Si fc^uctibus^tioncm, ac recognitioncm ilia vcniac defpcra-

M^ranSi^ tia Qonfcquatur, qux olim Cain, ludar animd &


oAclfipavitffquiDcunimadt) vindtceni,& vltore*

Ergo in hac petitionc fic afFcfti fimus,oportct,vt


doienterp'eccatanoftra iccognofccntes,ad Dcu,
tanquaniiad parcmerp^non quali ad iudicem ca«
fiigi»iu5^c]uoi» no vtex iuftitianobifeomagary
. . r fed ex mifc«ctbrdia>T>oftiifci^ ;

^ «. '
QmbM jriUitfuihK bom ad dimtium fiummm ferinmiirl

I^ACiXB adducnrnuK vcfttccatimi-iiofhiniS


ir«ii*cft,^tti

Sfc *^f^6 agnofcanausjfi ipfum fttdieriinttS Dcubj y hps

Digitized by Google
fkctislittens huiusntionisadmon^iemtcftcnim c|cr^3S*gS
iMtid apud DauidcmtOmneidecltnauetat,limcrl tw.
jnutiles fadi (unt: non cll qui faciat bonum,rioft
eft vfque ad vnum Jn eandem renccntiam ioqui-
fur Salomon -,Non elt homo juAus in terra, qaiua^r^-
facial bonliili9& no pecccu Qvh Ulud etiiatm per-
-tinct,Quisp )tcftdiccre,mandttAieftc^^^
'
purus fum a peccaco2 Quod idem a S .Icaunc ad i.i«2a«u
deterrcndos homines ab arrogantiafcriptum cll; .
' •

Hi dixerimus (juoniam peccacum noahabemus;


.ipfi nos icducimu5^& verkas in lyobis non eft. Ec
4 Hieremia; Dixi$i^ abCque pecc'aco^ 6c innocent
ego fum; & proptcrca aucrtaiur furor tuus a me;
cccc ego iudicio contendam ;ecurp eo quod di-
scris,non pcccaui.Quoflf tn iTenientias omoiuoi ^
idem ,qui eas eoriim bre* protule rat Cbriftos d'o^
ininus bbc perictonis praocripto confirmatv quo
iubet nos delidanoftra conhtcriMd cnim (ecus
irircrprctari prohibuit audoritas Mileuitani con ™ .

cilij^iniiucmo^u: Placuir^vt^quicuq-, verba ipfa con^<SJ^


dominicab orattonts,v!>i dicinniSy Dmutt nobisitbi- 9.

u
M6j^4,it$i volt i (andis did,vc hqinili rer, ^on Ve r^^.fa^
racirer hoc dicatur, anathema fic^.Quis cnxm fc- nctf.4ciiSbJ
rac orantem,& non hominibus^fed ipfi Domino "/J^^''^*
'

incntientcm,qui labijsfibidicicdimucivelictdc
(cotde dicic»qux fibi dimi^tantur ft^biciii nob ^

Is neceflaria recogniriotie peccatorum rion vtmCmfi^^^


eft laris,illa Icuiter rccordari. Nam vt accrba no
bisntcamemona,vtcorpungar5anmiuniftmiufcenda rua^j

. let,&doloraminurat,nccc(recft. Quar.cpertra-*?^*^*^
i^abifbc iociim t^nnc dxligericer Pa^pchi j v t nbh

ft

Digitized by Google
'^6 MTieitffi. moic.
ibJum facinoruiD
» ac Hagiciorum fuorum mcni|«

nerincfidcies audicorcssied YC(noieltc,doienrerf



^lie memioerint^vtycum angaocur incimis (p^
bus, conferamfead Pacrem Deuiti, aquo, vtin«^
harrcntcscucUatfcdcrumaculcos, fuppliciicrp^
.

«ndijfnthoI
vcio folilra crratorum cuipicudinciu
ftudebuoc fabi jcerc oculis tidclis populi, vpi^\iix|
cuXuTnil <^tiam indignitatem^clbrdes hominam, qut|CU
^
|i^ttta|>ec nihil fimuS) nifi pudda caro^niH (bmtnafordtcast
incomprchcfibilcmillam Dei maicftaiem, in- &
cxplicabilciTipraft^ntiam,incrcdibiIcm in n.odu
audeatnu^ oflciidere j prxfatim a quo procreaci,
liber^lnounkrabilibuSttpaiumi^^^
'au^li (Umus Vc quid? Vt abalicnatt
t a Pacr^ l^^f
^ui fummum bonum cft,turpiflima pcccat j mer*
Ccdc,Diabolo nos addicamus in milcriimam icr
^tucucem«oei]$ cmm dici potirft^iju^ crudclicfi lU^
4omiheciic in com ahimis, qiUtrepulfo |u;)tii ia«
go I>eif ruptoque charitacis amabiliflicnp nodot

quo parenti Deo fpiricus noftcr adftiip^itur ad ,

.
hoftcmaccrrimumdcfciuerunt, quiconomin^
jprinceps
, &
redlor wundi» &
piinc<;ps (^a^bu*
riiQ),& rex fuper vnlucrfos iilios iupcrbi«».d^^
Id^ph^.^. ) tur in diuints iittcris.Ih eps aucem qui dxroonfs
ioJ»4». tyr^innidc opprimuntur , vcre conueni't ifia vox
IfaixjDomineDcus nofter pofledei uncnos do-
mini ablque ce« Ha^c & nos annus moiieiic irupta
<Xit«ntat fjedcracharitkds » moueaiic cerc^ calamiuces, &
mttiiMs recxrumn^iin quas per pcccacum incidimus.ViPU^
^^'^^• turcnimfanditasanimnpjquam Chrifto dcfpon-
lam clTc fcimus . profanum fit illud idem tcmpld
J^Qinini , qyo<| quj^on.Utninpt> ineos dicu A«
h^^^' ' poftolusjSi quis autem tempjum pci violai|crit»
' dirpcrdct illuni Deus .Innumcrabiiu
cjuac pcbcarqminueiit inhomincm : quam* pc:pc

i^W^^J^^.^^^^P-^^^^^ Ycxbx^ bpieil^iNod

Digitized by Google
€ft^tj£as in came mea»iiacie k^uue: oaeftpn?^^^^'
in oiffibtts mcts^ifactc peccatormn meorum.Ni'^^
mirum norathanc plagx vim,cu nullamfui par^l »^

tcm peftifcf o pcccato intadkam fatcrctur. Pei ua-? *


fera^ cni^i^in oiTa pcccad virus: id ^ft, rauoncin,4
ftvoluncatem, ouae maximcfolida: funcanimi
]Mrtcs mfecerat* Hanc late {K^tectm pelte tndi^ic ^
lacrslitccrac^cu peccarores claudosyfurdos, nia<» ;

tos, c^cos^ & omnibus mcbris captos, appcllac.


«Sed prster doiorcm , quern ex peccatorum qua(t

Icelcre fenticbac » magis ctiam aogcbacuc Dauid*'


extra Oei»<|uamiaie propter peccacum commo^
t^m intclligebac. Bellum enim eft (celeratfs cinii^
Deo, quorum fceleribusinaedibiliteroflfchdi-^' .

tur:inquitenim Apoftolus: Ira,& indignatio,tri


bttlatio t &angoftta in omoem animam boauAi^
49peramls malam.. Umktt&tan&eut^oficc^'^^f^Si
Oti» lanlken peccafiitn, maoik, &rcaiuspertea-
nec; cui fempcr imminens ira Dei iliud pcrftqui- •

tur,tanquamvmbra corpus. Cumigirur Daaid


his vuinerarecur aculeis j ad pctedam delidorum ^u^'t^o^;
Vjeniam exdubatur:cuias9&ettisipluai do)oris»:«5i pmuoi^,
ft da&nrM rarionrem^ ex quinquagcfimo ciust^^
Pialmp deprompcam, proponenc Farothi fidcli- \ »

bus auduoribus , vt Propnciximitaiionc , &ad


idoioris renfum, id eft ad yei^m patnicenuam , & ,

advenwrpemcrudiri pouint. Qjjantai|> habere


vtilicatcm luce docendt ratio, vc ex pcccaris dole- fonuilMnL,
re difcamus , ilia Dei apud Hiereniiam declarac
oracio , qui cum Ifiaelem ad paeni tentiam horta« •

xetur,admonebaceun3,yrmalorufn fenfumper*
cipcret^quse peccatum rolcqouncUr: Vide onim,-ahr.^
inquic , quia malum ^amarom eft y reliqaifle te
Dominium Deum tuuro , & no elTe cimorcm mci
apud te,didc Dominus. Deus cxercituum Qui •

^cataecci£ui6>.ha4i^ccogmti acdolons.

Digitized by Google
iCt. CATIC»;«. R«K..
£ fcnfujij apudProphetias IfaiaiDy £2xchii$Icnv £f
^* Zactuciam^cor ^unitn^lapickuni &: adamaar/n u
habere dkuntur . Suqr cnini inltai lapjdis nuJlci
dolore moUni,nulium viix, id eft, (alucatisreco*-

Cuom^do
pcccatpruqi grauiuic detemtu? fc popu-
-
ijp^s fit pecctitis
v:"^veDiam
linpecrai'e poue defperet; ipitim ad
JJ^i^*^*'^"lJ«m vacate Parochi debcbuQ6 his ratiombus;
X>hmaratio. quod &
Ecclcfi^ Chriftus Doriiinus potcftarera
•^^^ dcditrcmittendi pcccata,qucmadmodum facro-
> ^*^^iao<^i^boii aiuculo deciaratur:&hac pctirio-
'

na docaic qoanta^^fict Dei bohitaSr ac 1j beralicas '

]?romptiii efi in ge nus hutnanunivfiifi enim proroprus eflet, SMi

SnduDfiuw-^P'"^^^^
Dcusad condoniindum pcccatapa:niten
i>.>iprind4c- ribus,nunqua nobis hancprecandi formula piac
• icripdtrcCi I>iiiiiiiiJtal^i5^ebi^iia^ Quamobiem ii«
'
ludfixum ia aninw noftm tenerc2[ebcmus 9 fb-
rp > vc is pacerham .miicncordiam hdbis im per«
^

'
liar,quiipfam his predbiis iuflitexpofccrc. Nam
omnino llibhac pecitionciUacft fubieda fcnre-
tia,nccircinnosaf&dumDenm, vtvciepacni^
pr4'la?wS««ciiiibus libcnter ignofcat. J&ftcnimDeus i$,m
limtpiisitat'qttcin abticdraobedientia, peccamusKttius ordC
'
, iicmrapicnda^pcnurbamus quantum eft fi rum
;

in nobi^, q.ueni oftcndimus; qncni faftis, dicbs-


aucyiolamus* Veri^na idem clt ille b€neticcnu&
UJHW parens , qui cum pojlicoimiia condonare^
non mod6(eid vclle dedarauiCyfedetiainiinpu*^
lithomincSjVtifcVcniampetercnr, quibus
verbis idfaceiccdocuic. Quaie nciDiai dubium'
cjk poteft , quin, iiio.au<aarc,in noftra poccftarq
Itj^^Qobis Deigcauaa^xecoiKuI^
1 4
. . tec tefti^

Digitized by Google
'
^ Cl«am(rt pro
J- . •

hxc tcftificatio piopcnfead ignolcendum diui- puiuDcuwd


voiuntaus jfidem augeCyfpcni alic, charitacem cxon^uluol
infiammatjoperxprerium eft orn.ire hunc locum
iionnulli 5 diuinis ccftimonij s, homtnu exem- &
plis^quibiis n.aximorum fcclcrum pa:nitcntibus
Deus vcniam conceflTcrir. Qiii icnccnciam quo-
hiam pcrfccuafumus, quantum bat 5 ni res t'cfc ^ ^

proceinto hutas prccatidni$,& in ca Sjrmboli par


tequccftidcKmittendis peccaris^^indexUTumcnt ...
Parochi qux ad hunc locum inftruendum pcrti-
ncrc viiicbuntur, reliquahauriem cx diuiaarum
litceraiumionubus^ -

'I
VTidemfcqttamut
• sQilicucum quffin ceteris Duplex .^cm-
^^^^^-^^"^
!)ctitionibus,vti CGepimu5,expon€ottmeftf quid
lie debitafignificent; ne forte deccpti amSiguo, tom^mgjK
aliudabeo,quod pctcnduiD ficpoftulent. Piimu «"**prooSI%
t ^ ^* \ '

,- quod Deo prp
autemlcucupqitccniinimepetcrenOvS nobis, vt itaiciUiwa*. ^
rcmittatur amor excotocorde, ex coca amma^ & ^

cx tota mete noftra^que oitinino Deo debemus,


iSt -cuius debict (bluciocfta^ lalureni neceflfaria.
Ncquc vcro^quiadcbiti nomine, ctiam obcdien
tia,cuItus,vcneratio, &: caeterahums generis offi
cia conanenrur » poIlulaum5»
vc noii atnpliu^ ea
*
debeanius^fed prccamur,vt libereta peccatis: iic lue^tr.
cnim S . Lucas eft intcrpretatus : qui pecca ta pro sccund o cspt
debitispoiuit^ob earn caufam,quod iJIis commie pro pcccato,
tcndis reiefficimur Deo, &: debicis poenis propo
iiri , quas (atisfaciendo , vel patiendo

mus.Huiiis gcncrisdcbitumfuit,quad Chriftus


Dominus loquutuf eft ore Prophetarj Quae non
rapui, tuncexoliiebam. QuaDci vcrbifcncentia i»fad.d[U

liceciatcliigcie^no ruiura aos dcbitores eHe, fed


r a J ctiam '

^ '
. . \ '

Digitized by Coogle
IT* CJITICHIS. .1.01l«r
ctiam noncflc folutndo cum pcccatorpcric/i^
j

lisfaccce nullo modo poilic.

m Mtiifis /kiisfiitMi
^WVVW ^VW^^^ V
^n^^wv v^pv^w I^^^^F^P fl

CoKFVGTtNDVM cfit ad mifcricordura


cui,quid par iuftmarefpondcCy cuius eft lecmea-

<iDiiiBi » vt ex trocinio patfionisDomini Doftri lefa ChdAis


rm*^^" a* prc^ nemo vnquanj vcniam dehdoram impo-
iicturj^uoca trauu; a qua ononis Sc (aiisfacicndi vis > Sc ratio,
^«m'*dJb«i tanquain cx fonte profluxit.Nam partim iilud in
difToiuintur. ctucc
iChnfto DoiDino perfolurum, ^nobifcii
desa^ameM pcf iacmmciita, re » vel ftudio ac defyderio adbi*
i>«iittcnti« bitacommunicatum,tanti cft,vc nobis impctrer^
cuxiu i.aifio oCconhciat^quod hac peciugacpoitttiamu^,vi
pcccata ttoftrarcraucantttr,

NoK
modJ) pro Icuibus crratis facillimis &
^«^m^t;!i"^s*'^^ impecr^ndatn ycmatlcd pco grauibus,& ^^r*
<icUKi^fithaec tiferis pcccads dc^recamur
y qux precacio in fee-.
K^Vus pecca l^rum grauitatc pondus nbn Habcbir,ni<i id a pae
cicapitdiiiift nitcnciue facramcniOjrc, vel ccrtc dcfidciio fulce*
]?Tcl^dTt pJo> V t iam dictum cUaaflUqipfcric.
Biiciiuse lav'ra

^ ^ k«Hpn( Mm fjl nif!0 mr ^cbiu noftra hk didiWH


f Mi 9 m» pancmiioftcum fuermmi
Ai trr pancmL o N G E alio fcnfii if^ud pionuciare debcmu$#
Noftei cnim lUe eft panis, quia nobis Dci munf
ttt'dcblta*^*
"*"t*xc ttibuitar at pcccata nvJ&Sk funt , quia iUonim
:

culpa xc6dc( ia oobistiiam ooftra volimtaKe fufci


piuftcur^

Digitized by Google
pluntuf} qusepeccati vim nohabercnt, nifi^flenc nevoi^^^
voluQtaria. Nosigiturcam culpamfa(tinehtcs,nttn»
& confitcntes,ad cxpiandum peccaca ncceflariam
^^^^^^^
Dei clemetiam imploranius.ln quo non vtimur dst^cxcirJnST
cxcufatione cuiufquam,ncccauram mquequaiu
fraasferimttSfVC primi homines Adivn^iic £ua fe Gca.|^
ccrunt^ipfi aqs iadicatnttSyillam^fi rapimus,P^ro-
phetae prccationcm adhibentes. declines cor ^^"^
No
nicum in verba malicus^ ad excuiaodas excuiacio.
ncsinpcccad^*

. p»nmf(mdimkim fofinlmm} n
Non dicimus, dimicre mihi,fcd nobis: quod
fracerna oecellicado & chariras^qu; inter omnct
l^omtnes incercediCt i nobis Hngulis poftulac, vt
^ccommoni pro:|cimoruin (alutefollicici, cu pro
nobis preccs facimus, proillis ctia deprcccmur.
Hue orandi morcm i Chnfto Domino tradiw,
dein^ceps ab JEccleGa Dei acccprum^rpctuoque
^rttatiimyipn Sc maximc ceaucranc ApoAoti,SCp r
vtaeceri adbtberenc, auAores facnxt. Huius au«
tern flagrahtis ftudij , &c cupiditatis in deprecan-
do pro falurc proximorum habcmus in vtroquc
tcftamero fandorum Mofis^ 6c Pauli pr^cJarutn
cxemplum (juoraoi alceriic Peuixi precabatur;
:

Aut duTiirtc CIS banc npxam^ aittfi non facis,dcle


Uicdcjibrp tuoraltcrin huncmodum- Optabim
ego jpfc anathema cffe a ChrUto pro frattibiw

Sicut DOS dimittimus dcbito*


nbus nouns,

• »
>

Digitized by Goo^
57*' CATICHIf. ROM.
vxi^ pariicu. T L L V D» sirftffduplicitcc iateUtgi po tcil: nam 1^

vnml\ ^niiiitodinis vim habet » cum videlicet i Ocq


cqfiraru/ luc pcrtmus»vc quemadmcdum nos itiiurias',& cori^

iTionc^j.'pnl tumclias reniittan.us ijSyiquibuslarfi fumus, lie


n)Xi>ctmom4 jafc nobis pcccara coadoncc. ci\ pr^tcieatondi-

Mantu'tf*; uom5 nocarin qua knienium ChriftasDomw


nus cam formulam interprecacur: Si enim dimU
iericis hominibur>taquic»peccata coram, dimiu
m
Ac vobis Pacer veitcrcaeleftis deii Aa veftra : 1{
autem non dimi(enas hom!nibas,ncc Pacer vc-
CSiWpoftcriofterdiaiicrec vobis peccata veftra. Vcrum h;ibet
cUufiluinc^ (eiifus eandcai ignolcendi ncceilicaiicm;
^* vt^fi voUimus nobis Deu»ii veniam cocedere de«
li^orum , parcamus ilUs ipfi$ aeccile fit , i q ui«
bus f niuria accepimus . Sic enim Deus obtiufo^
Xicm iniuriarum, mutuurnquc ftudium, & amo-
fern reqnirit anubis,vccoruin,cjui in gratiamno
fuQt rcconciiiaciydona, ac facriticia reijciat , &
ipemetur . Eft etiam ciatu ra&lege (ancitu» vt tales
sios alt js pr«beamus,quales eos in nos efle cupi*
mus: verdvr impudenct(fimusiUe(ir)'qut poftu<«
let a Deo, vt lui (cclciis pa:naiu praptcrmirrac, cu
ipfe in proximum animum rccincac aiinarum.'^
,

x^ursftniTf
Quj^c pai:aa,& prompti ad ignofcendum ciic da
ricorcks efle. bentij,quibtts impofica^ func iniurtae; cum 6c\i^
tulx'coToats gcaotur hac precandi fotmula:& apud S.Lucam
2.1IC. 17. id iubeat Deus ;Si peccauerit in tefriter (uCis;m«
crcpaillum;& fi pafniccniiam cgem, dimittc illi:
& fi fcpties m
die peccaueric tc , m &
(eptic^ s iri
die conuerfui fucrit ad tc,diccns,Pa:nitet nic,di
mitte illi.£(in E^iangelio S .Mattluet ficiOiiigite
VmAuu imniicas veftros:£tApoftolus,& ante cum Salo
Prou??!i'jV
fcripferit ; Si efonertttniitiicus tuus»ciba il-
u^^ii/ Jum; fi firiCjpocuai dailli: &fic apud S. Marcum
^
Euangc^liliaaT; Cum (tabids ad jrariduin,duiiic-
citc ii quid iiabciis aduexius aliquem ^ vc ^ Pacer
"

: . VcftcC

Digitized by G
PARS CLVARTAj. 57}
vefter^qui in caelis cft> dimucai vobis peccau ve*

Qjf o N I A w deprauatae naturae vitio n|hil Dundiccacs


argrius fitab homiac , q\iLn
vc infcrcnticondo- ^"^a""'
''K'*-
hctiniuriasiotonc/nconferant Parochianiini,& ^d^iS^
mgcni} vhnadcdirimafaqdos^&fleacndos ani- ^
ifbos'fidditim adhahc Icniraccip , ar mifcricor-. -
diam.Chriftianohomini ncccfrariam.Commo. i?^<f5SU
rcntur in nadicionc diumorum oraculorum ; in ^i^riaunis
^iiibus audirc hccc imperantera Dcum,mimicii
ignofccndum.Pr^dicct id,cjuod vcriffimum eft,
magno cfle argumencohofninibus , cos cfle Dei
filios, 6 facile remitcanc in'iurias, & inimicos di-
ligant cx aniitio. Elucet cnim in eo,quod inimi-
tos diligimus , fimilitudoquzdam cum parence '

Deo,qui hbi inimiciffimum^&infefliffiraumgc-


nus bominum, 61ij fill morce ab ftemb exido re
demptuni,TcconcfUauic,^ic ail tern hutus cohor-
farionis>&praecepriclaufulan^^ - v* % .

ftiDttmini,quod rccufarc no poflTumus fine fUrn '*

mo dcdccorc, &c perniciej Orate pro pcrfequcn- ^^^^ •

tibus 8c calumniantibu^ vos , vi fids fiiii


,
Pattit 'i •
\

tciti:i>quiincaeli5eft; . .

'
.
iem Wi^i^rv mproximum, <ed umen perfectam •
'


- -
iil^mofctojiemiwiMiiiriijiiiw/irfircfl*^

Hoc locahqh
vafgaris Paftbhim prudentia
wquiriwr,ffc^uii,tperitta h«ias ai«cultatc. r^'u""
ac
ncceiiirace prxceptt,(alutem
defpcret. Sunt enim
«Ji cum re dcberc intelligant coptcrcre '
iiiinrias -
obliuionevoluntaria, &COS diligerc,
quilarfc
xant,idcupiuav&l»ro vuifaiufacifltfe; fed vni-
ttcmm ^

*
Digitized by Googk
'574 CATECttis* noil.
uerfam memoriam iniuriarum iSbuxhaaririnA
poffeientiunc Namrcfident m anfino quardam

. rdiquia: (imulcaas quamobrcin magntsagiran--


:

lur confcicua- fiu&ibuS'jVerenccs^nc parum fim-


_ ,
plicitcr , &
caiididcpofids inimicitijs,Ddiufl<>
nou obedianc. Hicigicur Paftore^ concrariaftu*
. dia carni $3& rpiritusciplicabunc, quod ilUnsfqti
, ,
fus fit ad vindtcarioneprodtuisyhutus ratio pro«
penfaad ignofcendum, hinc inter ipibs pcrpccui
iurbam,ac lixa cxiftcrc: auarcfaluti minime dif-
• ' fJdendumefTe dcmonftrabunt, rcclamicanribus^
« - ' ' &:adiicilanabusrauoni»corrupuf naturae appcn
ticionibus, modofpirirus perftctin odicto^& j€$
luntate remittcndi imimas^ £ioximiun ^uc dUU
'
gcndit .
'

15 Q^^/fUunm wdi^d 4dh<c ralnent, ixpidierhiUU, 'ot hjmi

• • - f

^\ €xc6tde Qjf 9 ^ aliqui fortafl^ fncrfnt,qui, cvim nan-*


Ji^«i?b?t"hu amcnt inimico9,propi:crcadcccrrkica,quam di-
iusdaufuiac condutoac huius pccinonis , Domini^a
xi'mus,
Sfimim^. precacione not! vtantur ^duas has rationed affe«
ret Parochiiquibtisexitiofum hanc ercorcm iUts
oS'c ainrtia
cripiant.NamqmsynascfidcliiimBiimcro prc-
m ex nomine ccs Ivis facic coclus Ecclcfix nomiociin qua *pics
MiusEGcic-
toCiusEcck- .1.' itr. ^n. f_t_:. m _
aliquot elfe ncceflccft, qui debitaribusca,qii

quodl

dir*"!*^
^c^m^lgMi
muscnim & vcniam peccatorum,&donum vc-*
ra: paniicntiae : petimus facuiratemintimi dolo-

Digitized by Lj^j^j^i^
t^^rdoti vcrijacpieconfitcripoflimus.Itaquccm
neccffc etiam nobisfit parcerc ijs, qui damnum,
Mc mialum^quoa dpdenmjcam^vt nobis Ociis
)gQOu:atjprecamt!ir,iimai ojramus,vc largiacur fii^

Quarc detcrrcndi funtabeaopinionc,qui ina-


xii illo &prauo cimorc commouctitur , nc iibi
,

Dcum reddant ofFenfiorcm hacprecatione^con*


.
traquc ctiam cohortandi ad frcqucbtcm 6raao<p
tits vfiim»quo i parence Deo p6ft.ulcnr,vc fibi det
cam menttiiDsvt ijs,qu* kfcrint,igno(cant, ini &
*
inicosdiIlgant4; - - *

r;

qti* adhibcnda jnos Deo fuppliccs cfle , ab co&


veniampecerc.qu^nori datui nifi psnitetijiuque^*'*^
n OS ci Chan tatc , &
pietatc pratditos eflc oporce-
re , quatpxnitentibus cotiit«itat)COQUcinreaa*
tern maximd IJS, fubie^ qaifi ocolis propria fla-
gitia,«qUis.6lcitjotaJacrymis cxpiare. Curahac
<tog«aabnect>mungenda eft cautio in poftcrum t**ry«rj.
einxm rerum, in quibus fnit ali qua occafio pec- 2^""'* '

candi.q n.Tqiie nobis anfara dare poflintad


offen
dc-ndimi parcntcm Deum i lit his dun's
Veriaba-
tur DiHid.ciim diostet^Et |>e<;catarti meum
IM me eft<etn|>e^€ca«b locojLauabo per fingu-
to Boftes le&nm hicum; lacrymis mcis ftratum
con-
^
rrai.,,.
«•

tnfcom rignbo. Pi-opon.it fibi pntterca


vnufquif-ExrmpUeort
qucardcntilliiniim orandi ftudiutneorum
aui a 1'"''°'""''*
Deo prrcibus impctiaoerut vcniam deliaoAin; l^JI'S^
vt pubJicar.i iHius, quilbngi coitftefas
pre pudo-*^ •

,fe,acdolorc»&oco»«haini<lefijris, tancum [Hil-


om peftus, etoi habcw ouaoaem, Dcus pro-
pitiua

Digitized by G^j
57^ cATicsif. JieM.
puius efto mihi pcccatori rum illiuspeccarricfi
muiicns,qiKr ChrilloDomino^rcrrodans, riga-
ros a fc cius pedes, capillis ctiam abrtcrfos o/cuia
Ma^ij. batur:Pctridcni<)ucprincipis ApoftolociiiD^quj
egrcflrusforajs,^eoic40Uirie«D^nde9cpgi
elt,qu6 infitshkacs fiiiic bomiocs, &Vid mocboif
animi, quaefuntpeccata, propennorcs,ebp\uiU '

^^^^^r^l bus,(5v: ficqucntioribus mcdicamencis indigcrci


manimx lut Suncaiucni xgtotx animar rcmcdia,pocnitcniia,
JTbS* & Eudwiiiia. Hare igiiurfarpjflimcadhibcatfi-
EieemoirBK dclis popiHusidcindc Elief fHofyna, ^aemadmcKr

dom tradiint diuinx Itttcra? nicdi^ipa eft ^ccq^


XDodaca fanandis animxvulneribttS/Quare ^uj
^, pic,bac prcce vricupiiinr,pro vinbus bcnignefi
ciant egfntibus quantani eninv vim habeat ad
:

M ts«
dclcndas fcdcrum maculas, tcftis eft in Tobia ant
f^lu5.Domin.i (ai>Aus Raphael , cui^ eftiiUvDXj
Ieeino(ynaimorte Ubera^,& ip(aeft, qux pur--,
g*^ pcccata , & facit iniKiiTrc niiftiricordiam, &
vitam ceicinam. Tcftis elt Daniel, qui Nabucho-
donofor rcgcni fic admonebat: Peccata tua elcc-
mo(yoisrc4iine, &jniqu.ita|^s tuas mifericiorr
Opt'ir.a c dijs MgpcrLim.Oppmaaincm larattio,& impcr
n:o:v na f
lurjaiiun oui cicn£t mircricordio? ratio , eftobUuio ioiuriaro,'
*^ & bona voluntas ergaeos,qui reiiifVelexiftthia--
*
, tioncm , corpus tuum, luoruuc violaucrint.
Qujcui>quc igitur cupit in fe clle maxime mifc-
i:lcor4enii^<c;^Hin> is ipli Deo fuas doner iainiici^
. tia$,rcmiMtciucomncipoffciUioiwmj&pro^
ftibaiHbcntimme deprc(:exiir , gipnem capsan^
occafioncm , dc illis ipfisbcneproinercfidi. S^4
i«aignum efi quoniam
hop.argameiuum <;xplicatum eft, cum *
t^iama peo homicidi) locum rradlauimus ,co reij-cimus Pa-
SSSfM^^t rochos^Qui lamcn banc |?.c^iuoncm hoq fine c6*
rai^it^iio- cludad(,oihii iniuftius eflet iui fingipoQ^riq^uam
^um> qui cum lionuaiba^. dofM^fifi yio^mwjb
derad

Digitized by Goo
\i idem poftalcff vt in
4c bcnignus Deos« *

PE SEXTA PETITIONER

,yr»-^ 4. -'»!» »'>j X. I

OnfoPnUtdpnfMtmmvtm mtinni Cjpripmi^im^ *


Mm orste^ntm tmAtionm ^ndHCAmHr^
NOtamdclidomm
K; duMbm eft, quiei filif pei poft imotefrt*
veniam , cum inccnd ftudio l^'n^JLafwil
adhibcndi Deo cukum,& venerarioncmjCarlcfte
rcgnum cxoptant ^ &.omnia diuinonumini m- iMxii*
biiehtes pi^cacis officii , toci pendent ex paceina.
eias v6iuhcate.ac prouidemii^tu eo magi^hunia^*
hi geneHs hoftis 6ronM* adiaerfiis ftlos artescx^ ; *

Cogitcr,omnes maehinas paFct^auibus oppugnc-


tur fic, vt vercndiim fif,Re,labcra6lata, &
mura-'"
ta ft* nientia ruirum ^ in vicia delabanriir , longc-
c]ue deteriofes eujidaHt, auam ^ntea fucrinc; de i^f^i^
*
qui'bus illadprmerpif Ap6Aot6fd»iaredicipof«

'

qtfilm poft aghiri^Mm rmbxirum coumi ab co»


Ijiiodillistraditum eft 5 (anifto mandate . Quarc
nobis a Chrifto Domirio datum eft huius peri- ,
• •

lionis pra^ecptum^vtquGcidienGS Deo com^n-


dcmu5,eius€|ue patria ciiram4d£ pt^Hdiu impio-*
xcti\\x&i minimi dubitantes fore, vt fi dcfcyamus
'^"^
dtuino|fa<f06inie« vaf^rriinih^iskqiieis irt^^ : '

'

tiritenenimur. Neque veri^fb'him in hae<MSi<Kre^


gftia iuflit a Deo pctere.nc patiarur nos indud in
'

leiuationem, fed ilia etiam orauoHe,quam ad fa- ^""V/*


i(0j(hal^uicapoftoiosfttt>ipftimmo(U$i^pus, ;

• '-.^ i
o cum

Digitized by Google
'S7i
'
CATfOMII. ROM. •
;
I
cn ciiidem iplbs mundos cos hui ui
elTc dixiffct, ,
i

officii his verbis adraonuitj Orate,


vt no mtrcris

in tcntationcm. Qux icerum a Chi ifto


Domino
adiublta admoniho ,
magniwidilJgentix oilu|
o-areOri.
fcTani vcbemt imponft Parochis cxcitandi fidelcm
popuium ad
huius vfum prccationis^vt, euro tanca
*t£b!fi^rf frcquetcm
catioNisvYum hominibu$ ab hoftc diabqlo in fingulas haras
w periculahuiui gcricris intcndatur, a Deo
qiufo-
JusiUapropullar? potcft , pcuniiUudaffiduc.nc '

nosindttcaiincetilitioiieni.

^'
imiitttlkmiMi '. '
',\

V I D EB I T fidclis populos qaantdpet>€gcatf


imbecilliiat»,t»-
diutui huius adiumenti, fi fux
fcitiaquc mcmineritjfi rccordabuur
lUam Chti-
ftiDomini fcnKmi»m,i>pin:us quide promptus
ea^oaatem iofinpai fi« vcncru in
mentcm
eft,
"ooim graucs fini,ecexitisawhofpinumcafus iii*
ftisauxilio
ttciiutitUex .
QupdiUultriDs eliepoimnuRia^
^ infitmitatis cxcmplum , qua facer lUc chorus A- ,

ppftplorumiqui magno an tea ammo cum


cflcni,

pcimb quoquc obieao tetrore , rcUao


3tuA.t*.
Saluato-
diflTugetuttetfiiiluftriusetiameft lUudPrin- .

»mi iM rc.
J ,5 Apoftolorum ,
quiin tantaprofe(nonc fio-
aulaiis&foititudinis,&ainoriis,mChnftttDo- .

minu,cupaul6antc, fibibencfidcns,i»dixiflfet,r
te negabo: ita-
Si oponuetii me mon teeum, no
.

pcrterntus.fc Domi-
lim vnittsyocemulifliculi

iniinfHfninafpmtttSjaacruate n6 r^fppndcbant

Digitized by Googk
PARS OVARTA. S79
fcagilitat^icui confidcbihc^ grauicer pecGaueran ^^^g^^
auid no umtnduai ca^rcnsiqai ab.eortimlim^
eft
ticatcabfunclongtffirnc? C^uatc^rdpofiai fide rrpluf^i^'j,
lipopulo Parochus pra:lia,& pciicula,in quibus nwiamfunt
"^^"o^^*
arfidueverfamur > dum ammaeftin hoc mortall

corporc,quos vndiq; caro,miidus,&Sacanasop Hofii


pugoac. Quid ica^quid cupiditas in ngbis. fofm^
<]uotU5qoif^; eft,qiii magno fuo malo no cxpcri- •*
^
ri Quis non his laceflicur ftimtiljs^qilis
cogacur?
'

hos^on (entit acaleos^quis ftibieftis non vrucir


ardcntibusfacibiis? &qiudcm ta varij funt IdUsi
lam dmcrfepetitioncSjVt difficilimumfitgra-
ucm aliquam piagam no accipcrc. Ac pra^cer hos Hofte»,
&
ibhdicbSrqu i KabicaDt^ viumu aobifcu m ,fun« '

fixtcrcz faoftes illi acerriim> de quibus fcnprum


Ethcr.#w
eft : Non <rft nobis colhidbtdo aduerfiis <^araem;i
&languinem,fcd aduciTus Pnncipe$,&potcfta-
tcs, adiierfus riuindirectoiestenebrarunniharu; .

contra fpiruualiancquitix inccclcftibus. Accc*


'

duncenrm adindmas pugnasexceini impetus*


intprefBonei d^monumjqui& apcritf nos pc* r
- '
'\
tutidc per cuntculps infimimin animas tibftras ^ ^
vixvtabiiliscaiterepoflinias.IIlos &
Principes
Apoftolus appcllat propter nature cxccllentiam, f^l^tiu'^^^L^
(nam nacarahominibus,&c2etens,qux Tub (cn- res iiiimdjjtc-
iixm caduf , crcans rcb' antcccllii t ) &
potcftatci lyfri^ijfi',^
vocat^qdodnon foluiuturar Wii«dpDceftaceetia quicixvocai^*
fopeiaaCy fic tx&ate^ aomiscAt monditetiebcarui^^*
/ncmemm clarum Scdloftrem thundufA i-^gunr,
id eft bonGs,&pios/ed obfcUrum &
caligino- • \
&
fum, nempe cos , qui flagitiofc facinorofe vi-p
tx fordibus, ac tcnebris obcsecati,duce tcncbra-

mones (piritualia ncquitix : eft ennn catnis

fptriftts iM^uittai Camalis q^x dicicut ]|P9iittia»

m
— ^
f
.

N
r
Digitized by G
jpj^^^ inccnditapperitum ad libidincs , Scvohiptatcii
qiix percipiuncur fcnllbirs. Spintualia Dcqui tia'#
. fL]ncmai3 ltudia,&prau«ciipiditarcs,ciux adjfu.«
pcnore^roncntaoinia: partem;qus tanco pcio*^
res film qadm ntliqur, ouaaro mcn^ tp& t at^ &
^ .:tio dcior-^ftiatq II c praiihuior* Qtije Gmox nequi

jjrare priaer;propcerca dixir Apolt^Iu^, In caelc-


ftibii$. Eicquo iTcetinrdligcrcmagnasclTcr ho-
ftiutn vires, inuidu animum « imtnanc in ju^SC
adiUybcUiim edammrpctuumieosgc^
itiffiiaifeum
rerendbi(cotn tiuila paxcfle rum iliis » niduif
ihdutiiBiienpoinfit.Quamam vcr8au<k»hr,de-'
^^'^^•nii^' clarat Satanx Prophcram vox:lncxlumc6-
'
firendam.aggreflTus eft primos hominum in p^a-
* ^
^ifo: adormseft Frophcrasiapperi ;:it ApoftoloSy
vr^quciyiadrnqdam apud Eiian^c^ftam loquitur
Xuc. 92. PominuSftCribrarec eos iicuc cnticum^Neipfaiii
quidem GbriteDommios c^ iciqttcdiis
cia. inexplebilem cupiditarem. &
tmmenram diligcn
a*P€tt,s»
ji^jyj 5^ Petrus cxprelfit, cum dixit j Aducrfarius
vefkr Diabolus tanquam leo rugien? cirtuit,
,

2>«TOotiu bo- qu!Erens,aueni dcuorcc.Quanqui non vnus mo


a^**^**^*^ homines Satanil(?4 gregarim inierdum
a^iiT^un
Cl/ttiStku dxmoncs id (ingulos tmpettfm tacimu quod it^
i?arc. 5.
toga ta$ A Chcifto Do
le cofeflli^ eft dapmon,qui
j-uus.
*
. iiiino quodnomceflet^rcfpondir, legio mi-
fibi
hi nomcn cft,ncmpc Dxmoniim mulritudovqiif
niifcrum ilium diuexarat. Sc de alio fcriptum eft,
Aflujgnti fcptem alios.fpinoisiec^Uy.liegttia^ic^
»

V *. f•

M y & Ti fuiU/4}vi 4|iicKiiaipuliaSt.atqiic in*

Digitized by G«.j
gcus Darmomim inlefemiiint v tbtam rem f4*»
n eilt arbi rraocof :<)ttos if>ib« d ckraion^us ivtt
pugnarimirtifm noR tlk^ quibus k fpdce craAiiiie^
funr.non eft in illis pietas,Bon charttas, npn vir*
• tusiiU Chnftiano homiiic digna;quarc rit,vtto*
ti pordlaie Diaboli y ncc vllis C(^|iu|ioni*-
(lilt in
bus opus eft ad«;os^eucc€€D€io$,iQqu0fum iam
aiuniisiprislibcaubu^comnioraimuri. Ac^rcrov
q ui ft Deo dic4iicriiiir »iti rerris^carfoftam viMi^
^genres tjmaximc omnium Satanac incurfibut
,
peruntiir, ho$ acerbifliitiii adit, his in fingula tc--
.
porismomenta ftruit infidias plena eft hi (to ria
diumarum lictcrarum fapdorubominum quos
.
^
;

pr^&nci etiam animo ftantes^v vel'Vi , veifr«gude


fidruertit«Adam,Oaiiid) Saloinon,ali^que, qum
cnitmeiact difficile iir » experti funeD^monum
vroIentosimpcius,<&caliidaixiaftutiam,cuirefi-
fti nonpoftit confilia, aur hominum viribus.
Quis igirur fuo prafidio faiis tutu exiftimct?
Itaquc piCjCaAcquc peiendumi Deo eft, nc nos \
tencari (inac tiipca id , quodpoOumua^
<tiam cwateaiaadufprQUi^iiiii^ v4^po(lHpii«
m &scix

fuftinerc*

Uttl

Hi o (i qui atiiitti
fidde»(:4>lifiraiMdKlbiu^,
i mbecillitare aut rei tgnjoradone Darmonu vim
,

pcrhorrefcunt.vt ipfi tcntationum fludkibus agi-


|aii,in hue prccationis porcu cofugiaiu- no cmm
Satan in tanta &poictU>& pGrUA4£ia,incapicaii
odto noftri geaeris^.iiecquitu,1a6cqui^ V4iliy
te tare nos aiit vexase poicd^^d omnia eiuipotf
045 WiU^Sc fjUmUTtx gu^j;a<iCar.notiiiimu

I,
^ $tt CAT£€HIS, ROM.'
iob.i.
cftcxcmplum Ipbidc.quo nifi Djabotedixiffct
Deu$;£cce vniwf^ qqar habpt in mapn tua' lunti
nihil ciu$ $atana$ accigiflTct: ^orr^ ver6 nifi addi-
diflTet Dominus,Tatum incum nccxtcndas ma-
num tuam,vno Diaboliidtu cunifilrjsiplc,f<icul-,
Kttth.s. raribusquc concidiiTct. Ita autcrnaliigatatft d«-
Lvci!* iDpnum vis, vc ne ia porcos quid^iiiiilos,4e quu
pus Cctibnnt Euangcliftx^ non permiftcofc uto
iniiadete pomiiKc.

, J Q£i(i bic renr<2M /uost Note dip^dt, miom Dio, qnf

' Aiimtelliffcnd^qaibuiospetttiQQis viroSice**


dum eft, quid hie tctatfo ngnificet,quid item m«
. duel 111 tcntationcm. Eft autcititcntare, pciicu-
lam facerc dc co, qui tctctar,Yt ab ipfo,quod cu-
pimus, clicienccs, verum cxpriiTiamus, ciuitcil*
tandi modus in Deam inmimc <^adic« quid eaim
. i2Ur.4. cftquod ne&iat Dea53 Omnia epim,inquirsnu*-
da 6t aperta funt ocalis cius* Eft alteram centan-

digcnusjcumlongiusprogrcdirndojaliudqux-
ri lolet vcl in bonam, vcl in mala partem in bo-
nam,cu ea re tentatur alicuius vutust vr,illa per-
h fpc6a^& cognicat isfiomodUi&^UQOonbu^ a
geatar^eimque exemplum cxictis imitandum
proponamr » ac denique omnes ob idipfum ad
I>ei laudes excitentur • quae tenundi ratio fblt
conucnit in Deum Huiuscxcmpkim
. rcntafio-
Dent. i^. niseit illiid in Dcpteroh. Ttfn^acvos Df^minuf
i^eus vc£ter , vcpalaip 6at,vcLiim diiigacis eum^
an noa.« Q^ompdo ttiam reni;are fuos dicicur
&
4)ea$% ci^ioopia* motbp » all js calamiutitm
gencribus premit,quod probanda^ eorumpaucln
xias c^iafadCj& yj;alij$ documeacum CimCtiv'u

V
Digitized by Lit.jv.'vi'^
PARS Qj/itRTJf. Jjjj
fti.iniofficijIn hanc partem Icgimus Abraham^*"-**'
. -
cffc tcntatum vtfilium immolaret . quoi^dOt
,

fuu is ohedieniiXiSi paiieotixexemplttm fingii-


Jareadmemoriamthonimuin (cmjyirerfram . Iti
candem ienrenciam idift um ^ft dc Tobia ; Q[|^l(iTob. xa^
dccfpcus eras Deo, neccflc ftiic , vt tcmatio proU
buret cc.In malam partem tcnrahturhOfnines;cu
ad peccatum,autcjritium impcUutur qubdpro- :

pn urn Diaholi oificiu dkds cnim co afiimcy ien-»


tachomines,vc dccipiat,agat(^ue ptkcifikis:qixii^
5>bremTcncatormdiuitiis^iicterisappeltatuj:; Irt
mon ill tenti*
inoucns ftimulos anim^ afFcd:iones,& commo-
^{JJSJ'SSSJI *
clones adhibec adminiftrasjmodo nos cxagitans mcwn^^ ^
cxtrinfccus,externis rebus vritur,vcl profpcriisi ad
f:fferendo5, vel ad frangendos a4uer(is;^^ddnutii^^
quam babet cmifiariot 9ceKWcCo^i pcrcRco^ *

homines , iroprimk^tie h^rcticos, quitedcntes


in cathedra peftilentis^ , malarum dodrinaruni .4
mordferafcmina difpcrgunr, vt iUos qui nulluni
delcdum,aqii difGrirocn hdbelic virtuus»&: vitio*
rutn^i^o^ine^ perfc protliuesaid malatn>nttUn'«
'

i»s,acp»dpiuamunpellfttit« ^
IV m - w • is * mt^ 4

QjAhm imdk dififm ^hU m tenuimm IndnAl '

\ \

D I c I M V R induciio tentacionem cihn ten^


uacimbus fuccu m bim lis I ndttdmur ver^^^^^
.

tatibnem duplicfcer; pricnfim» cftdeftarndtoolnm^quod^uti


tMn:id raimus niakitii,m quod tentaindo nos a- Trl pScir^
liquis impulcrit. At nemo quide a Deo hoc mo- ^^^^
dain tcntationcm inducitur^quia ncmmi eft pee
cati audor Dcu5, imo verbodicomnes qui opo^^*
i:ancur iniquiutcm .Sic veto tJtiam eftaptt«rS.U^-t4(«l,i^
,^om : Nellie^ teaticttr»dicac» quontam i
? 4 P^q

Digitized by GoogI
^^^^ Dcarcniatur : Deus cnim ihtcntator maloruTH

eft. Deindcdicitur nos in tcntationem induccre
if t qui C^n non tcncac ipfc , ucque operam dat,
.'qup ccACcmur* icncarc ^lI^adk^cul: , quu
EoflSc proJiibcce«|ie id ciclac^au t ne centaifqnf*
us fueommiCt nmiHfnppdit « Hoc mode Deal
f|ios.(9(f^Q|ies tcntaci quidem iioic, veninumm
uagwi^ fivftcntacQsnoo dcfcnc. Ncc vcro non
ince&dM i«^o^ 6cocciUtQ Dei iudicio, noftris id
fccki;ibiU(S(pQ^ii[ai>$ilMS« -nobis ipH relict > coo^
|cidiinu^v>rfias|^<inosiniteai;aaon^ Dcus in^

Ci^Ci XS.I
"
a4 CUiKCQi dcd^ , j^lMKkiMirad penuckm, par &
• -

\ it^sfubftandam , vipiodigus iilcfilius , diffipa-


inu3 viu^ndo luxuriose • noftris cupiduaribuj
obif^vi^Biics. Qi4aiia4>bre0i id dicere poilumuSp

|xiaMAtiv»ifqu9d cr^ M «rifiio^hqc eflc ad mot«


^^j^ temjOpporuiiiufipfewiTipJ«meAH^^^
ccfte Ezcc^icle^ q^i I>cu^ onvsu oniaisnaeatoruni

gcnerc locupietaut., vt ew^ orc Prophcue dice-
ret D!^u>s-Pcife6ta«rAS ia decore naeo^qiicm po-
fucram fupei its : &tamen illaciuKOf duiipis cu«
inuiataboni1s,tancum abeft^ vtopdmcdc fc mc«
'bcncficijs adbcatitudinera conltqaendani,cuiuf
giaiiaca acccpcrat,vtcietwr,vtyingr;itifljouin pa

renccrn Dfum abictla fpc, cog nation c cxicftiiim
. fi;u4luum , tantu prarfcuti abvH\da«Kialiixuiiiosc^
ac pccditie fiu^ecuff qi^5li^9iC:C^ie| ^odeaaxapi^
tc pj[uubu$ ver(>i^ j^ei^lcc^^^^.Qi^
4^pc)jlwo i^grat i 4p X>c^
'
tAmfiDia)>/(;odiumU'i!isvbcamiftiarcri ixdti

• * ' «j

Digitized by Google
PARS ^Q^VARTA.- Stf
»

O p o RT £ T hunc diuins Scripture morem mas iM|a«i^


fdiligentcratrcndcre, <}OxDci pcitniflioncinijs4'^^«^">fV"'*
interdum verbis (ignibcat > qu£ propiie if acci- v^"i^s ^£
pianttir , tanquam aftioncm in Deo lignificaiu: *^'''%^^Li
'
r 3* /* '

nam in Exodoficcfttlndurabocoi
t t I .°
pern i/rtoii«|i
i

i haraonis;& ficatur.
apud Ilaiam: Exca:cacorpopulihuius; &adRo- ffa'^;*^'
nunos fcribit Apoftolus : Tiadiditillos Dcusin^iii^u
Eafliones ignominix &
in rcprobii Icnfum.Qjui*
us in l6cisialijjsquc fiaiiltbus^nd id omnino elfo
flftutiri Deo , fed petmifluminteiligendum eft. '
\

HmuittidhdCfr€C4tmk parte fojtuJMtm, vt frorfmMyumi S-

N o K petimai^tieMciiiiM tetitemunEftemni
(loiniAttin vha, centado ftipcr tcrram . £ft autcm T^iSMr*"^
raresvtilisy&fru^fcuofahominuni gcncri.nam
in tcntationibus nos ipfos, id eft viics noftras co
gnofcinius quamobrcm eiiam humiliamur fuj>
.

potcnti manu O^i, viriii€erq;decen;^tcs,cxipc«


• dtamus immarcefcibilein coLonaoi gloria?. Nam,
Sc quicerrat in ag6nc, non coronatur,ni(i Icgiti- ^•^'"'^
'
fniccitauerit;5cSVciflq«itS.Iacobus,Bcatus vir,iac^*a* ^

cjui fuf]ertccntationcm;quoniam cuai probatus


fueric , accipictcoronam vitae , quam r^piomific •

Dcusdiligcntibusfc.Quodfivrgcmurnonnun- i
iquats liolhumtenracionibus; magna nobis erit*"*
Icnationi iUacogiia(io,habeienosadfar6rcra
p6
qui poflic compati iiifimjuatibusnoftiis,
aematiMn ipfbm per omnia. Qui Jhic igitur pcti- ^'^^^
mm
^
?

v^decepu
ncdiuino praffidiodcfcrn , tentationibus l^T^
aflfettiiamui, vcl cedama^affltdi > vt^'^"'*
- . Of pram

Digitized by Goo
Si6 P4TBcais« ROM*
pnefto fit fiobis Dei giada, quar^ cim defrcer/nc
nospropriar vires , inmalis rccrecr, acrcffciac.
*.

nlm!I?f*rSd QiL^^^ ^
gcncrarim Dciopcm implotare debc-
ctumfepara- musin omriibus tentationibus , &nominacim,

Sum^^ > precatjoncmconfii*


itu^n tentii gere oponec^ qisM a Dauide faftutn legimutpe*
*^ . ne in vnoqtioqae tentacionam genere . nam ia
vikL xi«. mcndacio prccabatur: Nc aufe^as de ore mco

vcrbii vcritatis vfqucquaqucJnaua^iciaad hunc
Mtits**
'
moduiii j Inclina cor mcura in ccftimpnia tua, &
'
' noA in auaritiam • In rebus vci;6 xn^ni[,bus h ui us;
yitXf Sc iUeccbris cupidiramm » ha^prcce yceba-
MUf IS. tur : Auerce oculos roeos n^ vi^canc vanic^cenit
Ergo poftulamus, ne morcm geramus cupi<ttra^
«
libus, ncucdcfatigcmur in rencationibus fufti-
ncndis, nc dcclincmus d^ via domini , vctam in
rebus inconunodis qua in profperis , a^ouicateru
aninii9Conftanc4amque feruemtiSi 6c nullam no*
#iKoni.i^ ftri panem Deus iua cucei^ v4<^ffii;rclinqugt.Pa
'
timusdemquc,vcSaiai^mcQxiseratfubppdibuf

Ttimhm^ 9. 1 Qv cft* vt fidelem pQpulnm ad^t


a«tiiticteii. Paroc|ius cohortctur, quas in hiacprecationc ma
•rcferrcpcr Xinic CQgic^re & mcditaH oporteai- m quaeruu
la oprima ratio , li , quantanc hominum infirmi-
^mm^ •
" ta$,mcelligences,viriDUspoftris di$demus»& o->
ininirpe noftr^ incolumicads in Dei benignitate
cpUocaca, co frcti pacrocinio» vel in maximis pe-
riculis magnulSanimum habuerimuSfpra^fercim
cogitantcs , quam multos hac fpc , atque hoc a-
. Iiimo pr^dicos cxliiancibttsSautfusfaucibusUr

Digitized by Google
V PARS 4Q^VAIITA. 587 .

bmiftt Deus. An non lolcph vndique titcundau


turn lairdehttbas in&nx mujieris fadbas > e Cum*-
mo ercpciim peticulo » ad gloriatti extulit ? Non ' •

Sulannara,aSatana: rainiftrisobfciram, turn, cii


nihil propius cflct , <]uamvc ncfarijsftncentijs
intcificcrerur/cruauit incolumcm? neque mini:
crat€nim,inquic,corciusfiducianrhabcs inDo<-
minoJnfignis eft laQS9& gloria ( ob, quidc mu.
doide carnCide Satana triuphauit « Pturima (unt
cius generis excmpla, quibus Parochusdiligcn-
-tcrpmmpopuium adcam(pem , fiduciamq; co-
horrari dcbebit. Cogitcnt ctiam fidclcs qucm in
lioAium tencationibusduccm habcant, ncmpc ^

^hriftum Dominum , qui viftoriam ex illo cer-


tamineietulicVicitiife Dtabolum. EftisiUe for luc oc
<dor, qui fuperueniens fortem (hperauitannatui
A^ueni 6c armis nudauit,&fpolijs.Dccius vidlo- - / •
'

ria,quam dcm undo repoi cauit, eft apudS. loan-


ncm;Confidue,ego vici mundom. btin Apoca-
Jypddicicuc ipfeLco vincens . Et exiflre vincenst AfOfu$.it
. vc vinccrct : ^oain vidtoria fuis etiam cultoribas
lacttltacetn vincendi dedit • Eft Apoftoli ad He- ^
brxos epiftoia plena viitorijs fandlorum homi-
pum, qui per ndcm dcuicerunc rcgna,obmrauc-
xun 1 01 a eon u m
1 &
qua fequuntur.Ex his vcro,
:

iqux fic ada iegiaius J. cas vi donas cogicadone


cotnpleitamur, quas qaocidi^ reporcancexinti*
mis , & exterhis daunooum prxlijs, homines fi^
<le,fpe , Sc charitare prarftances : quastam mtiltaB
fiint,tamquc infignes,vt,fi fub afpcdlum cadcrct
oculorum , nihil frcquenriusacciderc iudicarc-
mus,nihil slononus : de quorum hoftium ciade
his verj>isicrip(icS Joannes :Scribpvobis»iat|e<- Ma«.^'
fies,quomain fortes eftis, verbum Dei manet&
in VQpis 9 &yiciftif n^alignum. Viqcicvn: autcm
r
i^.y Saunas,
. . . ;

r
I

Digitizeo by G«.jv.'-_
IIS .^AETA.
»r,?imfubu^ ^^t^^ Olio, Comno , vino,comc(TarionCi
''t>*^^"^^^^^ oiationc,laborc,vjgiiia,abftincnria,
nuMu
iS^*^*rM*m
Mp '

tonuncntia,caftiiaic. Vigilacc 6s: orare, uiquu^vc


>4«tt2u»^
iam diximuss vc 0011 intrcriu in ceotaiioaem. qui
ijsdrmis adillam pugnam vcuncor»infugatn con
iMoM- ueniiacddoeriatios; qui cnini refilhiDt Diabolo^
Tcr«6 ff pro
^f^gjct ab CIS. Ill hi$ uiTicn fat ikoruni hominu .

j.riam ii.firmi vittoi iis,quas diximus5netr o fi jii placcar,nemo

JJJj'I^JJI fc cffcrarinlbknrius,vt fcfois vuibus holbks


fvMutf. monum
ceotacioncs,inipccu&que iuftincre polfe
confidat. oop tft hoc tiziuxMnoAtx^ non huma^
karum^bir nar tmbccilKralisJia? viresyouibus (^oftcrnimus
jPttiTttMiis. $acanar fatcUitcs, dantuca Ueo; qui ponit, vrar-
cum arrcuni brachia nuftra, cuiui bencficiuar-
,

. / cusfjrtium fupcratus ci\f&c infiimi accindli funt


5.Kcg.t. ioborc',quJ dat nobis pcoccdionem faluris^cuiu^
iHviiuaim dcxrera fufcipit*, qui doccc manus noftras ad
neofcmper pfa?lmiii»&digitosQoArosad bcfUut vcvniDeo
»gcn«u ^ vtftoria fun agendar , Sc habendae gratiac^quo
.vno &
auctore , aduuorc vinccrc pofTumus.
i.Cor«is. cjnod fecit Apoftoliis inqiiit cnim : Ucoautcm
:

*• gratias , qui dedu nobis vidtoriam per Dominu


noiUum Ictuni Chridum • Eundem audoi c vi^
&oxi% pvfdicac ilia c^leftis vox in Apocalyp(i:Ea«
.

iftaeft&lttSj&yiicus, &regDiiDeinoftn, po- &


teftas Chtiftieius^ quia 4>roic6kus eft accufa tor
fratrum noftroru, Sc ipfi viccrunc cu picpcci lan-
gumcm agni.Tcftatur idem liber Chrifti Domf^i
ni partam ex iQundo»carneque, vi^oriam co lo*
tf. fo i Hi cum agno pugnabuoCi& agous vincctil^k
& de ttipdo vmceadi.*
1qi# l-tecdecatiia^

Digitized by Google
i^iratas coronas^ &confti£iuam vitSfcoribus (cm*
^ircrnam prasmiorom amplicudinem. quoruht cx
cia^iem Apocalypfi diuinaprofercmtdhmoma-,
CJuj viccrii,npn laedctur a moric (ccunda. a-- & '

Jioloco: 0^1 viccrit^fic vcrtitrnrvcftimctuis al


bis, &
non drlcbb noiTien cius d: lioro vitx. &,
Coniiccbornomcncius coram Patrc mco,& co .

ram Angclisciiis.&paulo poft, Dcus ipft.ac Do


inihus nofler in loquitur ad loaiioem:C^i vic^
tit, faciam i!tem columnam in remplo Dei mci, - \
^cforasnon cgrcdicrur amplius. Turn inquir: ^^^^^ '

Qui vJCcnr,daboci fcdcrc mccii inthronomcro,


&
ncut& ego vici) fcdi cum Patre mco, m.thro-
ncretus • Denique cum fanftdriim glotiam , & .

Mrpemam lUam bonorom vim * qaibdsihca^lo Kfi^^tu


fiaentor,expoCii(Ier>adittiixit|Qm . :
-

debit h^c. '


'
' '
;

E SEPTIMA PETlTIpNE, .;.


•,/ .
' Cap. XYitl: "- .
,


'.

Scdiibecanos a malob. *
. :

^
inckdAiHTl .

* ** h , * * a
'
- . . . » f'

•jp O
ST R E M A hxc pcticio^ft inftaf t^niumi
II qua Dei filiusjdiuinam hanc oratit^m con^
tJulit^cuius etiatn vim , pondas'ofbfndens, ra &
vfuscftorandiclautuia, turn c vita rtii»raturu$t .
, .
Deum Patrem pro ho nun urn fa liitc<H>rrca re-
Uir.Kogo cnim,!nqnir, vtfcrues cos a male. Er- it%,

gohac prccatioius formuU ,qwam & pracceptor


tt^d^ ^^oaQpiMoafirflsaUiry^fi-quadani ^^MbMUt.
li.; ^ ^
^ epitome

Digitized by Lit^jv.'^ii^
590^ CATBCBlf. aOJI«
epitome fbmtnaciiii complcxu^eft vim, 8c ratio^
ncm cctcrarum pctitionum. Cum cnim id quod
P^'^cc cotinrtur>iiTipccraucrimus,nihil,aucto-.*
CrrriaAiis
ferw.e. Ac ic S
Cypriano,rcmanct , quod vitra adhuc dc-
.

orauDoaii.
bcai paftukri, cuoi fcmcl protcdioncm Dciad^
ucrri:s malum Decamu$:qiu iiftpectata) contra o*
innia,qua( Diabolus,&iiiundiasope£ancur,feca«
ri ftatnus»& tuci.Quare,ciim rann lie c peritio
quati diximus , debcbic Parochus in cafidclibus
Cfxw&fepti cxplicandafummam adhibcre diMgcntiam . Dif-

Jgjg^j^ fcrt aucem hxCf&c proxinia pcdtio , quod ilia vi-'


ucioncm jculptt^ hac fosnx libtraaonem poltii*
lamus«
X (Imdnn vrget , ,vt hm/ncitkuMmm DiaiiM ^fmJk^
mus:
No N iam moncndus eft iidclis populus,qua-i>
S*?honnfl!IS roperc,& laborer ex incommodis , calamuacir &
«iu iit obno- bus , &
carlcfhs egcat adiumenci. Nam ^uoc»&:
viaeatur ter. quantis inifefiis propoiita (ir hpminum vi(a»in^2«
^u^Si^Jiiii^
^^^quam quoaracri,& pfofani (criptores hoc'aiv
IU5. •
gumcrum funrcopiofiinmcprofccuti ,ncmofc-
rc cft,qui non intdligat,& fuo, &aJieno pcricu-
lo» Pcrfuufum cnim eft omnibus quod cxcmplti

iQb.i^
patienos lob memorix prodidic » aaiu^ Homo
, de mulicrcj brcui vmcni tem|)onr fcpletuc iliul*
tis mi(erfjs,qui quafi flose^redtmr,& cocerituf,
& fugit velut vmbra , Sc nunquam in eodeni fta*
tu pci manet.Nec vcro vUum pr^tcrirc diem, qui
propria aUquamolcftia , aut incommodo nor.ui
non poffit,i;cftis eft ilia Chrifti Domini vox, Suf
iicicdiei malitia fua . Ecfi.ootKiifiiooem humanae
^'^'^^ vibtdccUtraUpfius Don^ini monitum iUud,quo
2^^^. crucein quocidie (iimi, (cquodoitRiitreqm opor«
•*
. tcre.Vcigimrquilqucfenric, quamlaboriofafic
. & pcficiMpraharcyiuendiutiq^ica&eilc perfua.^
"
'
f • * dcbirur

Digitized by Google
.
PAR* QXARTA, .

debiturndeli populo, malorum libcTationcm a buspropcd©^


Deo imploiandam effe , prsefcrtim cum nulla rc ^Jfj^TuJS'Si
niagis adoiandum adducancut homines^ quam uocMMtun,
cupiduace, & (beliberauonis eoriim incommo-

£lienim hsrcinnca ratio in animis tiommurn, vc


in maiiS ftatim ad Dei auxiliuiwcofugiaiu. Qua
dc rccftillud fc upturn; I mplefacicscorumigno^^^****

S I illudfcrc fua fponte faciunt.vt in pcriculis,

calamitanbus inuocot Dcum ; erne, quo mo- qui prim/s &


doid.rcaifeccrcpoffint,abij$, cjuocuinfidci,^ ScrwJrio'Si;
prudential commilTaefteorum fainsiinaxim^ do rad.busomir
ccDdi funt. I^ott ciiiiiidcfiint,qm.contraChrifti S^p'i^™
Domini iuflTum , prarpoftcro vtantur ordine pre- poftuiau
cationis . Nam qui iufiit nosad fe confugcre in
die nibulationis, idem orationis ordinem nobis *^
prsfctipflc: volmt enim vt pjrius quaprccaremuc
vc nos Itbci areti m^o , peccremus , vci nomea*
Dei (and:ificaretur»& adttcnirei regn urn eius, & '
reliqua poflttlaremus , quib' quafi gradtbus oui* .

bufdani in hunc locum pcruenirur. Sed quiaam .

fi caput, fi latuSjfi pes condoluit, fi lei familiaris

ja<£^uram faciunc, fi mina;, fi pcnculaabinimicis


inccndtmcur,in fame^in belle, in peftileciatOmU^
lis fnedijs Dpiiiinti^ precationis gradibus » tan- *

turn pecuntfVC ex illis eripiinir maitt • at hoic c6<-


fuetudini rcpugnat Chrifti Domini iufsu: Qux-****«^
rite prinuim regduni Dei. I caq ii c (juirefte pie-
ces ficiuntjCiim deprecanturcaiamitatcs, incom
mo4a» maiocum 4j^ttl6oMia>Hl icf^tuc adDei^
gloriam«

Digitizeo by G
59^ CAT£.cuil* iiOM*
glori am. Sic D^uid illt ^reoittoni^Dottiifie in ft
^ xorc tuo ncarguasmcjlubiccic rationcm, qua ft
» Dwi gforix cupidiflfimuin ollcndic inquu enim: :

(inia non cil ui mortc,qin mcmor fit tui in jn- i

ferno aucem,^ qais c66ccbicuc ubi ^ £c idem cunt,


orarer Dciim » iibi vc mtfertcordiam impcrtirer^
ibbiecit tUud:D<9Ccbo miquosvias caas,& imp! j
re conucrtentur. Ad banc orandi (alutarcm tl
tioncai, &ad cxcmptum Propbctaciaciudi fLuil
fidclc^audicorc^*
^ * • ... ^ ...

KaiiffiiiipcrMiJeiii/JricifCfiM Jefikr^

'*
* ' '
.

^oa/jitBor P ET V NT vehcmcnter illi quidcm 5Dco , vi


podint cx morbis, vulncj ibiisquc conualciccrc,
cipua fpis in (ibi vccx vrgcnubus, vcl imraincntibus maliSjC-

«^cnMifit^ uadcrc licc^y fedumeniilius praecipuam fpcm


«nda^ liberaitonis ponunc in remcdtjs » imura^ vel ho«
minutn i nduftria comparatis rn^sm eriam fibi da- -

tumaquouis nic<Ijcamcrum , ctiamficandoni-


bus fi vcncficijs li dxmonum opera confi<Stum
, ,

fit, iinc vila religions ndhibcnt, moddaliqaava-

lerudinis Ipcs oilcndacuc* Longe alia ratio eft


Chriftianoruro , qui m
morbis , in omnibus &
i>i.s debet ho. aducrfisrebus
, habcatriuumttm pf rfagram , 6^

^uiu^'iLl
^ pfspfidiu.felutis
Deum; viium iillim onnms auAo
rem boni,& libeiacoiem fuum agnpfcunt, ac vc
ncrantur ; rcnnedijs vcio qiix incltad fananduin
vi$,tnfitam a Dcoelk pro cerio liabcnt,ianium-
que illaaegrocisprodcHcexiftimaac i quaniufxi u
pTc voiuertt Dcus t £tt icntm i 1) f» h^fpinA
gt neri mcdicina qua inorb^94aii|rirec.Hiiicr(l iU
Eakas^
In EccLfiailici vox ; AlciiH^uf Crjcauic de terra

Digitized by G«.
Itailue qui leCti Chrifto nomendedcront » non
in remcdiis fumniam fpem rcponunt rccupc
iiiis

randae valctuainis,fcd ipfi medicin? audori Dco^^p^,,^^


maximc confidunc.Qu.are ertam in diuinis late- '
.

lis repreheaduntur i)»qui median^ fiducia,nul«^ ^

lum Dei auxiUuni rcquiriint t im 6 ver6 1 qui vi-*


agunt ex diuints legibus , abAtnent omni-
bus rcmedijs quascunqucadcurationcm a Dc6 '

non adhibita eflfe conftct. quod fi ctiam corum


vfu mcdicamcniorum illis explorara fit fpes fani- •

tacis, camcn abijs^vt;cancionibus> &c dsemonum


arcifici js » abiiorrent* Ad id autem £deie$ cohot
tari oportet, vr Deo confidant t Ea enrm te iuflit
nosbcncficecifli.mus parens liberadoncnn malo-
rura poftularcjVt in eo ipfo quad lurntjfpcm etia
impcrracionis habcrem', Mulca funt in facris lit-
tens hums rci exempla,vt qui minus rationibus
^ rm m^Cxj

adducuntur ad bene fperandum » exemploraoi


mulcicudine confidere cogantur : Abraham, Ia« *

cob,Loth, Io(eph,Dauid,runtin oculis iocuplew


tiflimi tcftcsdiuinasbenignitati«.Sacrru noui tc- •

ftamcnci litteras tarn nuilcos cnumcianc > qui ex


maximis dUcriminibuserepti funt pi<£ pondere
precattoniSyVt res exemplorum commemoratio-*
nenoti egeac • Vaa igicur iUa Prophetae (ententia
cmtentierimus, qux vel infirmtuimum qtieque
confirmarepoteft . CIamaueruntenim,inquitj
iufti, & Dominuscxaudiuitcos, &exomaibuji
tiibulationibus eorum liberauii cos«

&
S E <vviTVR huius vis, ratio pctitionis,vt
fideks mtelliganc ^ .non omuino pcccrcaos hoc ;

^
'
.
^ p loco -*

Digitizeo by '^K)y i'^L<^


loco vt i malis omnibus libcrcmur • Suncenini
V quiBdam^qua^communitcrinalapucaniurj^ujr
4.C0r. tt. camtti (ape lUis fruAuofa « qui |>auontiir , vc
ftimttlus,qiii Apoftoloerat adt)ibitus,vrDei gn
tiaadiuuantc virtus in infirniiurc perficcrrctur^
,

haec, ficogniialircomm vis, fumivia voiupiatc


pics afficiuni:cancum abeft>vt a Deo pcranc^vc aa
fcrantur. Qgajer tan turn ca mala 4cprecamurt'
qiiar OttUam anisiue vtilitatem afflrrc poflunc^rer
liquaminimc » mode aliquis inde (atucaris fi-u*
it*P^^Mtu^ dus cxiftat.Omninb igicui huic voci cafubicda
ciu*ca«fa*,& VIS eft, ¥t a peccato libcraci , a icntationisctiam
pcriculo,ab miimis, cxtcrnisq; malisenpiamur^
^M?!?I!IIirj^J
iMuc^cOf^ VI fiaius ab aqua , ab tgne, afulgui:e;i.e gran*
do noceac frugibus^ne ^nnonae cai icate^fcdirio*
fiibtt*fb«llo,laDorcmus:pettmusi Deo, vc mor*
boStpeftem^vaftitarem ai ccat^vincuK^xarccrcim^
cxilium^proilitioucs, infidias, caricrrqnc en nia
prohibeat incommoda , qutbus maxutie ceiTcri,
ac premi folet hominum vica; omnes deniquc fla
£1 cioruro« &facioorum cau(as auertac* nc^s hare
toliim, quor omnium conieniionc maliiunc^de*
prccamur fed illacciam , qua pene omnes bona
;

contitenrur,diuitias, honoics, valctiidicico», ro«»


bur,hancipfam vitamsp^ti<Tius,inqi)am , nead
malum ) &
ad aivma: noftrae exitium hci: con.uei;
^wilnrlli^ t^nttti:»Oranuwctilw,Dciini n^mohc cpprjmn^
Squoctiaa mar
repentina , ne to no$ iram DeMronc ircmu$|
V^ouittdi?! nc,qiiaeimpios inunent ^fupplKiafiibeamusjnc
UA ^iSHS' ^S"" pnrg.itoi I) corqueamur*, a quo, vc alij libc-
fiwu* ^ rcntur,pic,& iandte precamui •Hancpcti^ipncm
& in Mifla, Sc in Litamjs (ic incerprcutur Ecclc-
fiai HOC videiicei ea prsierica , prirTentu ^fucura
maJa deprecari* Non vnoautem mc^o Dei nos
benigntia$ eripii a malu: nai^inpcnueucc^^ pro-

Digitized by Lit.jv.'vi'^
hibeccakunitates ; quomodo legimiis magnum
iliam lacob efle liberarum ab inimids , quos in
ilium concitam Sichimicarum cedes: exeat e-^^^^^.
nim illud. Terror Dei inuafic omnes per circui-
turn ciuuatcs, &
not) Tunc au(i peifcqui reccdcn-
tes, Er quidcbearioinncs,quicum Chiifto Do-
mino in cxiis regnat,omnibu5 malis Dei ope li«
foerati fu nt.nos autem « quiin bac peregrinatio-*
me ver(amur , ab pmnibus incommodts folutbs
efle mitiimi vulc»fed eripit i quibufdarii.etitfunt
inftarhberationis malorum omnium ca folaiia,
quredat Dcus intcidum ijs , qui icbus prcmurur
aducrfis His fc confolabatur Piophcca, cum ill^^&L^ii
.

dicebac;Secudtim multitudinem dolorum meb-


rum in corde meo conrolationcs tua Isu^cauc- ,

tunranimaiii meam. Prseterea d malts homines .

liberal Deus ,cu illos in fummum difcrimenad-


dudlos intcgrosleruat, &
ineolumcs quod&Oan.n
:

pucns iliis in ard^nrcm fornacem coniedis , 8c


jDUnieUjconcigiiTc kgm)u$iquem leoaes nihilia^ ^*

fcrunt.^quemadinodiim hcquepucros flAma)a,o^i,^i„3


vtolaulc. Malus yeroeciam ex fententia fan Aorii c^uc maiMi-
Bafiiij magni, Chryfoftomi, ^: Auguftini,praci- ^\\"n*a* om^
pucdicitur Darmon, quod hominum cuipnr, id nis ciuaufa.
rcelcris,& peccati audor fuit! quo cciam mi- a^l'lI^'Maa^^^
tiiftro vtirur Dcus in repctcndis pxxiis afcelcra-
iL^r^ 'J^^^*

hpminibu^, quod illi peccau cau(a panutituf In .

quam (cntcntiam loquuiuar duiina;liitcia:illis


malum in c iuicacc,quod Dominus
vci:bis;Si ciit
non fccent item, Ego Dominus,
? &
non eft al
ter,forman$luceni9&: crcans Y;coebras,raciens pa .

cem^&€reaDsmalttm«Malu$quQq',dicitur Dx-',
mon ob earn cau&m , qii^d etft eom nihil Idcfert*
snus , umenpcrj^ccuum bcliumAiubiiinfcrr, dc,
^

DigitizcG by Lj^j^^j-.l^
59^ cATv'cRft* it our*
capiuli nos infcdlaturodio.quod ii nobis &fiifc
arinans, & innocentia tcftis no cere non potcft,
umen nuUum tincni facit ccucandi nos extcrnis
maUs 9 & quaoioque potcft radooe diocxandi
Quamobrem Deiun prccamur^ vt nos j^maloU-
beiarc vclic.

nmmi
i

DicfMvs rnaIo,noii i tnalis, ob id,qa6<l


fnala,qu^ in nos a proximis proficilcuntur,iili af^
fignamus taquam auclon,& impulfhri.quo mi-
nus etiam proximis irafci dcbcmus quonia o-
;

<liUt& icacuodia in iplum Satanaconueitere o«


ponet,i quo hoitunes ad iniariam infcicndam
impeOunrur. Itaauc, fi te aliqua re iadem proxU
musjcum precesracis pareci L)co,pctc,vtn6 mo
do te iibcrct a malOjid cft,ab ijs.quas tibi proxi-
musimponir, iniunjsj fed ilium iplum enpiat
Sroximum cx Diaboli maau » cuius impuilii
omines m fraudem indacumur*

bamml

SciEMDYMcftfim ptecibus > voti$ non &


libcramur a malis^deberc nos^quf prcmanc^ fer-
rcpatienter , intelligentes placere diuino numi*
'

ni,vrtolerantcr ca j^ariamur.Quarcmfnimenos
ilidignan,aur dolrre par clt-qviod picxts nollras
non audiar Delivered omiiM ;ui eiusrurnmac vo
luntatsm icfctrc op octet, exUiimanres id vciie^id,
cSc ftlatarc , auod Deo placet, vc ita (it> non au*
tern ad» quodiecus nobis vidcacar. Doccndi etia
fuat

Digitized by G
PARS 597
auditore$,dum in bocvicae corriculo ver
'luntpij
lamur,eo$ ad omne incommodorttm»& calamu •

tatam genus, non roium xquo, fedctiam jzaudenl


^

€111111 ,inquir 3,
qui pic volant vincre in Chi ifto
Icfu, penecuuoacm padetur. Item ; Per niuUas aa*i4,
cnbulationcs oporcet nosincrarein rc^nu Dei.
Kurfiim I Nonnc hxc oporcui c pati ChhftttAi9& •^^

itaintrarcin gloriam fuam ? Noncnima:qtium


cft,(crimm cith maiorcm domino fuoilicuti tur-
pc membra cfle ^^'^-'^'^^HYomlSl
eft,c fcntentia S. Bernai di,
caca(ub{pinorocapi£e.Pra&qiai:uiniUudelt cxem bu«si^/
plum Vnxpropoucamad.imitandam,qui ^ ad-
norcance Daaide , domi vtfe condinerec> mquk;***^*"*
Area Dei ,& Ifrad , & luda habitant in papilio-
nibusj& ego ingrediar duuium meam } Hisin-
ftiucti rationibus,acmeditationibus, fi ad oran-
diim vcniemus,illud aile^ucmUi',vC9 li minis vn«
dique cindi , malisque ci^cundaci, quemadmo*
M
dum trcs pucri intadi ab ignc, 6c nbs iniiio*
laci {eruemur;cert^,vt Machab^i,ca(us aduer(bs
conftanter,acforcicer feramus. hi coatumelijs, ^.o.^.
^& cniciaribus facros imirabimur Apoftolos,qui
carfi vcrberibus , vchcmcmcr i:cabantur , quod
I

digni habiti edent » qui pro Chrifto Icfa contu*-


meltas patccentur.fichos itacomparaucanemus
ilia fumma cum animi voluptaie j Principcs pcr-pj.^^
ftcuti funt me gratis , & a verbis tuis formidauu
cor mciim Ixtabor ego Cuper eloquxa tua licuc
:

qui inucaic i^olia mulci*

p } DE

Digitizeo by ^(j^j^l'^
PE E XT R E M A O R A T O N J 5 I

Anient

HAnc voccm,
Oofninicse
nis
(icuti cftjfi^naculum oratio-
appcllat fanttus HicronytnM
^* ¥4^^t in Commcnuriis ia Masch^m.Quari vtadmo
curi<iumc(i, nmrnus ftDceafideles de prarparatfonc, quatadhU
vtpreceiAre benda qiiam aff^ediantur ad diuinarn
fitprius
Arcacabfoi prccationem; nunc, tacicndum duximus, vr
lie
luntur. claufulx ac finis ipfius prccationi$ caufim ratio-
ncmque cognoicanc* Nontnimplunseftdiui-
nas preces diiifcnter ordiri , qaim teiiziofh ai>-
foiuere* Sdaf)gitiirfidelispopalu$muTcoseflc»
&COS vbcics frudus , quoscxorationis Domi-
nicxfincpcrdpinius: fed omnium vberrimus ac
ixtiflimus frudlus cft,corum impctratio,quac po

jcruni fi cm
Hulauimus : de quo
(upraiacis didlum eft« Noa
tacit, rosea,
foiufti
,
auteiD
.
coii/equimtir
^ *
poftrcma
• hac .
V» '
pam
•^
qiksr ontione precatioms^vt noftm
preces audiatitur/ed qua?-
fi'i?™om%rn^ dam ctiaiTi maiora, acpracclariora, quam vt vcr-
i»ciraiLc ora- Nam cum orando homines
bis cxplicafi Doflint.
t!rtfnv"^^^^^^
cum Deo colloquantur, vt S Cyprianus ait, fit
.

^HMvLuii, quodamiaexpIicabilimodoorancidiiUDa maie*


tus «(vtii.ta5 propior,quam cxtens^qucm i>rartccea Gnga*
C} p. .ilea iaribus ornac muneribastvf <)iij pie Deam orar,
fi.

ut. Doin. quodammodo cum ijs , qui ad ignem acccdunr^

coparan ponint: qui (i algcnt calcfcunt ; fi calenc


^lluanc^iic ilU aQIftciiics Pcy^ pro mode pic-

Digitized by Google
I - -

ati5,acfidciardcnciorcr$cuachini ; inflammarur
cnim eorum animus ad Dei gloriam , mcnsillut-
ftracur adinirafoilcm in modmiit ocnDino camu*-
Jancur diuinis muneribui : ttt cnim iUu4 prodi^-
cum ianfttf lirteris^Pcaaelnf fti eu in bencaiftto- ^* ^*
nibus dnlccdinis.Excmplo eft omnibus magnums
illcMofes,quia DeicongrcflTuv&colloquipdi-
gredicns^diuino quodam fulgorc colluccbat,fic,
vc liraeiiuc ems oculos, & os inmon no poiTcnc. '•^f'i*
Omnino qui vehemeti illo ftodio prccei facittr»
Dei benignitate , ac maieftaceadmtrabtlt r«r per- p^^^
fruuntur . Mancaftabo, inquitProphcta,& vi-
dcbo,quoniamnoa Dcus vokns laiqaicatcm lu v .

rs. H^cqubniagis ho(cunc homines , CO Deum


vchcmcntioricuUnac pietate vencrancur ; cqc*
tsam ibiuoot iucundius qudm fiiauis fit Ooi|iu
nus , & quim vcri beari fint omnei,qui /perant
inco* mm vcrocladffima illa luce circumfulit
quanta (it eorum humilicas , quanta fit Dei
inaieftas,con(iderant Eftcnim ilia S. Augufti- ininitio libr.
.

ni reguU; Noucrim tc , nouenm mc • Ittquc^''*^"'**^^*


fic , vt fuis viribusdiffidentes , toto^ie commit^
tatitDd bcnigniuti minime dubitantes, quiii
is ipfospaterna ilia ftia , &admirabilichantatc
complcxus,abudanicrijs omnia fuppcdicet, quic
fintad viMm,&:r\lutem ncceflTariajiiincfcadagc
das Deo gcatias conucctanc^quancas animo^nar
ximas capecc pafTancquantas oratione compict-
{k\\ quod magnum Dautdemfectire legimas: qui 7^
cum ita precationcm inftituiflfet : Saluum mc fac
cx omnibus pcrfcquecibus me jficcam abfoluit;
Confitebor Domino fccundum luilittameius^
& pfallam nomu;)i Dommialtiliimi.

p 4 * Suae

Digitizco b\
VidMcix,& SvHT ciufmodi faniloium prcccs innuinc-
n>ci virtutcti" quarum exordium eft iinmiispleniim^
r.ibilcs ,

tw^S^^n- clauUlia fpci boo« y iaeuciacquc rctcrta led mira- :

CCS i timore [^^[^ Quim CO iii gcDcrc cfutcaDC Damdis


titu condtt- pfius precatiotics • Namcuin mem percunMus
fie oraiccflfet exorfus^Multi infbrgunc adnetfiim
me, iiiulti diciuu animx int;a:,Noncft{alas ipft
in Deo cius confii u^atus aliquando gaudioquc
:

Ecrfufus, fubiunxu paulo p6ft» Non aaiebo mi-


a'populi-circumdantis me.alto criam Piakno»
Aiam cam dcpiorafliet roiieriam > ad cxrrcmiim
Deoconfifus, iticre<Ubilfter farramrifpc/caipf*
terna: bcatitudinis In pace , in id ipfura, inquit,
;

d ^rmianij^c requiclcaai. Qj.iidilla? Donnnenc


m turole cuo arguas me > neque in iia tua con i-
pias me^iqiiancocum tremore,& pallorePiophc-
'
^cam dixide credeodam eft ? Contra > qux dein-
ceps requantui\quamfidenti,acketaDrianiiiiof
Dil'cediLC a me, inquitaOmnes, qm opcramiiii
iniquitatcm; quoniam exaudiuic Dominus vo-
i cem tlctus mei . Cum
verb Saulis iram , furo-
remq; per dmefcerec » quam humiiirer ac decui£^
piai
opem implorabat: Deusinnoiniaeca*
faiuum me iac, &
in virtuce tua iudicame. ta« &
men hilarc ac fidcntcr in codcrm Plalmofubie-

cit-Ecccenim Dcus adiuuat ine,&: Domnms fu-
mear Quaic qui fc confcit ad
jfceptor eft animjr .

ficrasprcce$>iide, ipcquemanieus^paretcmad-
- 'caC'Deum, vc ieidconfequipoflei quodeio*
pus llt^nuUb modo diiSdac.

a* Qm,c :cnfH iJIa vochIa Amen , in fine htc vfuYfAtnt


, <^ij|

» H

S V H T in cxtremo hoc diutnapi^recaiionis ver


bo

Digitized by Lit.jv.'vi'^
PARS ajVAlLTA. 6ol
bo Amm multa quafi fcmina quaedam earum
, ra-
tionum cogicationumquc,quas diximus.& qui- vodiamcu.
dem adeo frequcns fuit hxc Hcbrsa vox in ore
• Saluatoris ^ vt Spiritui lando pla€ueric,vc in Ec^
: defia Dei redneiy cur • cut voci ilia quodam mo- '

do fubicdafentcntia eft Scito uus audicasefle


pieces . habet enim vim rcfpondcntis , & ilium,


qui piecibus quod vclit , impetrarit, cum bona ^j-
frariadimitcenusDci.Hanciemcnciampcrpei;ua pcai^fantcr
cclefiae Dei confiictudo comprobauit, quae in LTr'kuii'^A*
lacnficio Miflas, cum pronuntiaturoranoDo- nicn,faicer^
minica , non leifacrar miniftris ,
quorum partes mjSo"^'^^
liintilia diccvc ^Sed libmnosa mib, atrubaithanc ^^.^'^Jl^^^
vocctn, Amen. Scdipfi (accidotiaccommodatam Sr»*"^*"
rereruauic^quicuni Deit&hominum (icintei:-
prcs, Deum exoracum clIir|)opaIo reipodet.Nec
came htcricus communis eft omnium precatio*
num> quippc cum in ccccn^* miniftrorurafitmu-
nus relpondendi , Amen , fed proprius Dominica;
orationis.Namin alijs prccibusconfenfum mo-
do, defidcriam<]ue figniticac, in hacrefponfio
cft»Dcum orantis poftulacioniconfcniifle. Ac va Ni>«ntfftb«
rie quidcm i mulcis eft incerpretacam hoc vcr-
^oSs'I^
bum , Amen. Scptuagmtaintcrprctes vercerunt,
reddiderunt, vere: Aquila,tideliter,con*
fiat:alij
uercit.ied parui rcfcrtjioc, ati illo mode (it red-
ditum ^modo habere inielligamuscam vim,qiia
diximus , confirmantis facerdous conceflum id
efle quod petebatur .cuius fencenti^ teftis eft A*
poftolus incpiftola ad Connthios (Jujotquoc . *.Oorr.
cnim,inquu , piomiiiiuncs Dci lunt , in ilio eft,
idco & per iplum Amen Deo^ad gloriam noftra*
Eft edarn base nobis accommodaca vox, in qua
ineft confirmacio quaedam earum pecirionum,
4)ttasadhuc adhibuimus quse etiam eos reddic
:

p. 5 atten*

Digitizeo by Coogle
tu^ci^Sutt arrrnros^qni dnnt oprram farris prccibus : fire-
^* mmikpctvcin prccationediftra^i homines va*
ri)s cogttationibus ali^ iraducamur • Imo verb
Iboiinoftudiopetifnoshac ip(a voce* vt omnia
fianr^id eftyconccdanturiquxafitca pcujmus:vcJ
porius intclligcntv s no$ iam impctiaffc omnia»
acCcnticnres prapfcntcm vim diuini niixili) iWud
irnacuin piophcta carumusiEccccnim Pcusad^
fauatmc,& uominusfiirccptorcft animap time*
Nec eft quod qiiifquam dubtret,quin &nbroiiie
filijfui,&vcrbo,quof?pitTimcis vfus cft,mouca*
nirDcus,qui fcmpcr,vcaic Apoftolas>euuiiicus
^ P^O fua CCUCXCAM*

Digitized by Google
-J

Video hie ftrommaforuAri ttxtimCatt^ ,

thifini TrkknHni^&qtktfiioms ac mar^


pndes 4»mtattomsdcfnh€nd^ Ufter^m
nitilipmas fore. A^lum LQudnij ^zd A»h

Thomas Gozeus a
Bellotnome, (acrae
Theologian Profei^
for.

DigitizcG by ^K)yj'^L^
Errata qudfeftimmltOorem mmrari
poJlci$t,fic corrigmtor.
Pagina t. Liscatf.reli^us.y.jftJd domii)ica.i4, 22«<leuseniiii, 14.
52.pen|iiireii4«ai.t5*f s.HiiicCbrtft,jS|.i#. Ncque vmliceto.4«27, s •
B»ODiUus.t7.3.u)obilirate ; ^.js.co noaiine.74*i9*%uraincorp.77* in
marR.confirinat Sc nkc.81 .in marg.^rima ratio. Sz. 25. fignaqueaiSs .9.
inter (^uj:.87.y.neiirpiritus.SS.o.a plurimis 9$.27.vcrum &
vtuum.^tf
9tf.quia iit ^t»f7*6', Dei cict. 109. 1 j •oignatiMe. 1 1 5.4,obllrlftl fimus.
lltf,a.ille pcrfoluerct 1 1 S.i6.inanis eAprz. ( it. 17 inaniseft £.119. 11
qur viito apoftolo. 110.51 .rur. |ermii andu. 1 2; . 1 2 . in extreme iudicio.
i2 5.4.rdiir»t'ucuruni. xa($.6.rM(c.fuerint.i52.i/(.oti'.inuiun<li. i^f.u,
Bttlianical«vin.t4i .iMUKnacuca cob. 14^.3 s.ani.ftuftiilii. 1 90.2^ jhi
ij^tur,i7}.4*cUfitesbapa.i77«tt»fyaiboluni ^orationem. iS9 54. s%*
catiom's Dei. 1 90. 5 .vit^ ftadio 1 90. J o. veliiti pcdifi. 1 9 1 . i . cffudit nos.
l9r. j.alMindccA^dit. 194* i6.llquaE altquts. f 9<$.2S.pro(iIorponior»
2»i .20nU! al«ftcranieBtt^fic«tea. j .tc S. Clemens.204.ia,qiiidcai ilUt
£Kll^«tf0.itf.qiMinreelal>o.2 14. ip.iD^ltdo animo. 216. 1 5. necvcrd
minutapte. 219. 2 2.tprepanis &.2 24.9.adde poflproduxit : vcranto
ante illoruni hzrcfim,qut aquam folani in hifcc flo^ Acriii adiubcndacu fcn-
|<>runt)COiiiicllere viderrtur. 225.1. qulm mia4Ubeciir.22tf«i^fW ae
f»niMt«23tf. 2x.ttaquearaB^ts.229.29.teflatoris.2;4. 22. cxp.fcn'bit
enim porr,2 57.5.rationcni penina.a44 7. alia renirafuftenccmt.24^.34
Del ver.vniens.a50.9.fidcviuaiacai.2S**3S*nixft. percc»tuh.2 52. 16
raccr49d#fac«ttat4t.2T2.inniaft,pcsBDiteenaa.35 1. Hi emn. 157,
j5,otfcrrt potenint.i5o i i.oblaturuseflct.atfo.in marg.diifunus facra.
2<54.9.vttlitcro(rertur.i67,22.virtusintcIUgatur.28i.j5.vtqiiam,282.
24.fIrcmA i|iuiuia.sS4.22. vitx eiiicndandx.28^.2a.noii diaifcrit b*-
ini.288. i2.ncnioriftilMie.29|>5*Dciit iHiUsttlfm.295.1;. quaamii
nulIo fa. |Of .s* tccrutn ii ftcer. jo| .1 1 .tnemtaiire qucac.^ 5 0.3 2 .Dei in
fiicarent.j j 5 .4. tc quatnuis. J 4? • 2 J .eccl .mo. in<Ucuntur. 3 48. 9. pro-
1

fusalienafunt. ptf. |Ocuiu cnitu protnil&iunc.|<>i.9*quociddirccilchtr


a6$. m oiarg. lex ntttit* |7x.25.quibtttM*>ie 372 .27. vnanidetMi.
4dcf. |lto.5» conciliis&fan^. 386.7. nosi^foscoiiTorisieTDus.^Sy.if.
in cos animaducrfuruai.449.5 turpis obrccrniquc.450. in marg. iniunis
lfberuni.502 . in marg. Prxccpti i.decalogi.s 10.27.tu autem curo.jii •
3 o. in oraiMoaJhiMant . 5 j . 2 h •quzque oelo ft. ^6 s.t9 etiifdcmjK»-
lutentiaioaiii. 57<^'iit^S pretium.

Digitized by Goo
SVMMA PRIVILEGII.

C A VTV M efl Regio priuikgio ne quk dtm pr^^


fir ChrtfiophoTHm FUntmiim^Ubrum hitf, cut utulm
eii^ CacechifmtisRoinanus, ex Decreto Condlij
Tndeunij&c. Studio &: induftria Andrc.r Fjbri-
cij clnddzms^intrsjexamosimpfinMyaut alibi im^

freffkm infiidiilmoms impmntvemdim^ habeai.


qui fecHs frxity panafifco %egto exfolHe??^4 multabi"
tur: vt latiks in K^io diplomate exprejfsm (fit
JDiUajiniucrpii^ii* OS^br. J§nm Dmini ifyu

I.dcLanghc
Digitizeo by Google
Digitized by Gt.jv.'vi'^
Digitizeo by ^(j^j-^.l'^
PROOBrMIp C AT ECHIS MI ^

ROMAN I Ex PLIC AT AR V M.

ncnd-ihc^^r.ttidmis certasYLit.Qncs confeqmf ^ .


'

'
".jWj.I

3 Cur exf^rM4 Fg^otum oittAin ttAdtnd» fiiti nf^ffbatifs ^


4 QjiomtJoijimr wii pASorii EccUfufm recplendAjpag.t
Ejlne 'oeYiiAte iam mAmfejiatd^hodiUtiinn mcejfnm VAjlorei
^
veYbtimDclpudicAre} pao. 5

6 QMi^MS pori/smmm moiiis bAUtlci cbrilikmTum mnm de-


frame pHdnemn} : .\ - .^^^

y Qmmdo fe^ikta'ibsls VO(ilm^&icf^


?fiitd9grpfhaiitm
ftisfmt occwfttvdHm} ^Ag. 4 . ! ; .

^ QuU nteeffnmfntt Otcnmikm CmtHj^ndk , jNMmi% ^vur

^ Snntne ignwf fXiUtt imiugrjA.nopA nkiioni^ 49ff(^tA hU

10 cum nftmt 4mmmm bicJn^nliufi fi^filpMiif , quid


nil poLifiimm , vt rjil Jiw iHnggmr
*
nmm g t^ftdeu-
hiiufi - ' '
' ' '
fii^.y
1 1 An fatii fma Fafiirei ad dwfli iiiw ^ms inter dojceHdum
'
peered f^g-?
tX Cum Villi ^^Ifihilm Cm pufmtUm ^if fi^^^n t?fi^
INDEX CAPITVM
QVi€SflONVM PRiMiE
tt
Dartis Catedii(bii RomaiiL
*
C APVT PRI MVM. '

4
DE P&ImO SYMBOLI ARTt
X Qtm eft fnmm0iScnIm ^&t(iu 6m frntmSt^} Hl'^i
X QHfiinmdttr'ufidel ^nangeliu dicitur crtdert^ Mj. 14'
} Vtnm cimfm v^raamyqKAfem€l ixcUfi^t^ t&tiUu iw-^ ,

JUpuw^virimdat! ihdm

•miimffiMii MS* If

Q5>»o<b(te<ttiiMfiiris,Dci nmi'mmii vtfkmtm} fi^ay


2

10 Qjfld duSti fAtrh n$m\m ^ frdtered ChrtjTianls medttdn^

fdg.iik
'
II ' C^m Diii^ jit am2^iifatr)i$i4)mi4i»|erari^ i^el/nfri pi--

Digitized by Lit^jv.'^ii^
SptYitn fanSo,etiam non dimur?
P^S'^ S

1 6 Q^id per ciSiw,^ fcyi*4W,6o^ lori m^el/I^Uirl ifaulem

18 (iiUflreitiir4faT4W4tepo»j)^ M.zg
15; An Yes Dei virtMe condiM, cim iffifu^^nlmuUm^m,
'
pYOtiidentim, fubfilleYe fofnntl '
^
j fag.if
io An DensJUa^Hbmmwni JiCHnidtm caujkYHfn vim eHer-

.
D E SECV ND6 A R T I C,Y L O''

' 4 Qjp/»4^o magnmdohenefciihocankuUfmofiti^ po»j(M-

«4 All firm ridefuonisfidij vUhs rnqnam ftlmrl poimt, ididem

5 .
Qjijd hoc AYticnlo lefn nomen mcditandum exh'tbef: fuglf^
j6 fgyne eft ratifi m 4i)i i^imfdm' lamimblii i4m$onten ejt

tYl uttm} }biim

S Quo piSo Ufm ^^hrjj^i^^U^i finM Hurmicnm profit

^ A;» 1;^ duai chYifi fafemut Mimtitci, lu dti/os InMlo a§no^^


fctYi dcbemuf filmic '
.

/"/•5v3^

Digitized by Googk
QjlAte ^YAopiic chrlpAnife torn fe/i»clm]ftf , prhtcipt

D E" T ERT IO AR TI C VLO'


'
.
' '
C A P VT QJf A RT V M.

^. An fif temf6umm niumtMtm mfULfU inCor^o mami*

^ yrrtiiH emma jupra »47Mr4 drtiuiem mCbrtp concept mg

6, Q^id wcMrfmm gnUfibfmmyfWtfiti wniiAndtm

7 Quid pn owtrifHdi Clbft|(M ise M^m ^'irgmmm^ jnro*

to , CfjiilmsffdCfne fgum mc profhaijs ewceftmis^ iMriiit.

. .
\l4if«Cfcrj?i/4fr4ii»fnf4/K»itiirto!jr4i4? Wem.
11 Jnc&ftiamms myjlermm cm j£ptns popiilo ejl 'mcHkaridum,

^
D g QV A R T O ART I C Vj L O .

*•
»C A*'P VT Q^V I N T V M^.

|i l^Hf fymb^ fit

Digitized by Lj^j^j^i^
ikimml ^
• • •

~>^-H

i>Q_ QH» uimt mumfUn ofutu^l^m jBdriftt (Kite


" pchim} ihidem
J I. . c«r Cferi/f«i«,M^ 4tMi!|fril«i(flmdi

E I N rb A 11 cf ^
'
'
CAPVT S' F XT V M. .>>^. ...,,(>

r- pcjl mmm dit'meniur} itij^m


4 V/mm amma Chrijli poumk tmtm^Anetidm telpfa ad In^
f: " /ms dffcendn} -
:
' '
i ^ f4f-6i;i

Digitized by GoogU
" "
njmrdlmm dijittliO -
p4^.6S

V*^^\ fnkm AM€canntyS$fHHdHm]criptHTAil iMem.


fliQMS ^k'iit^n^^tmfmt^Chtjtnm refifra^ Vl*^9
t<; ^4 iMMMW r^|iltft^ilMe Cbijli^^ut bMiMS fidcwit*

If 'Qjwbuj }M<iu'n5 :D[!mmr^4i(^Mcmji^iM}iiNm j^imfim cum

.
- ' I . .
*
. -

I
p .:
;S E X T Vf ' TIeyL o '

S E RT I M O A It T I C V L O

Digitized by Lit.jv.'vi'^
4 Qwd necejftfmtyfnmo tHSnOyoem^lefHyiicere'i fi^, g i
5 Ima q$uun fuuw^m ChHfQ irAiitd elf f$tifi4$ iidiamS
*
fiiil^ iwfiifmiim?
€ ciirpfriiiJepiir^ hiJMm afai^
'
fc'/iir? ' •
K^-S?
7 Qwhns indkijsextremHiHdkmlfHmineH 0gnoftetur? tlidm
9 . <tno modoJia'miicMm y^HdqunMumjifi mmbus feretHf

10 Qmiv* ffN&f NMmif /epiiij fMis foiuU dmilm


. in mt.

•DE OCTAVO ARTIGYLQ


CApyX KONVM. •

^ Aji SpirirrijjSm^^iis emfdem omulni ($m fattf ft po^^


ttntiA nAtmAt "
.
'
ib}dettfm

mmiiimfeTfindmftrfifHbfiftentm Jig^^^fi^ ^{•9<3t

'

" ' *
^^jr
tiffiwe />of m/o i«f Mlc4«d»i5 -ucnii ? - '

Digitized by Google
4 Quihui moiis chri^'uimifm vmmfitasiB fsaistugm dt-
falfu iHHemml f^Ji*96
f Qjftf fm Exdipd fMfi^utic umde eji d'i$tmM}fMg.^j

mwjiraripoflt.
t^g'9$
g Qmnam EccUfu milltmls finibHs H«it muntnml t^g*99

«Ms> ihUm

11 (lujd de Romano voHtifue j v'lfM Bcclefu chiijlt capite,

fen$iendumefi} y *
" - •
f.ig.ioi

pAg. roj

14 QH»fM^$ Ecckfi^iChrifiietUm Apojiolua dic'ttHrifagAO$


15 votcjfnc EcdefiA infidel,aHt monidogmAtlbmymm'.f'i 06
'

'\^^4dnmbrAtt} '
'^ibidem

;
.pthmti *
mim'
fer quern Eukfid Ca$kkg (Ji condita^^ cf '^^de tanta tiui
^,
'
petestaipYoceJftt) -
' •
pag.^oj

1 9 ' A» 1;/ in Dc«m,' ii4 »)i Ecclefiam aedendnm ep ibidtm


JO ExrrfW4biffS4rikM/ifkii/«l4,54»iiwtt» cmrnmonemt

biEt:yMo^ ARt cyj.o/ i

: C A P y T ,V N D E C r My
\ decimmmkklHSyqHtd^ credtiuiMfrbf^iti pag.ui

K :
^^fVf^^ t^^^^'s i & temponlMfou^iXi tmmttd^ peccatd

Digitized by Goo
'jf.
An (^iiwhm chnjlmUcUu^filUs leges ^ fote^m nmUundh

5 Vn'dc fonjf\mimdignim E$cU{u m rmUtnidisfeec^th


. .
teOigUHfrf

^ An iihqms,frdt0rjilm t>tm,fYopYia ahBoyIuu ftccau re-

^ rit^//it fdu^nf. rrmunndifeccAtdme chn^tm mnm , vlli


mQUAhnm concej^Ai f^gAlf
2 Qua vmuU homines ftccAtmrnfumm mjiqim^
W-^ ^. mem.
9 mA^mifAaofirmtWAmfUtudo benefcij^Hodin fo-

10 cnr, {Jik^wo^q remedia In poujlate ckHum BxcUfu^


tYibmAiCbrijhamfreqHemaHdebem? ''

figiiT
PE VN DEC MO ARTfCVLO I
CAPVT DVODECIMVM. , . ,

) QhU e^ vtideamm Afiuuks , qmd^HejAcrA, IturA iodm


tfAdnm? , p^^.ng
% cur Afojioll YefHYteSkiim i^iiimifm^ tic CAtnU refmiSh^
^nm appelUtfttnt? ihidm
J Q^i'tns pGt'f imiimYinicmhiu dQciuHA deveia coYprum re*

4 An vlks hamo mc mHen^mt^^m monis^^ tefmeitmisfu

f FroYjiifue idem rerpHS «iijiM4 hnmAHA cxrrei^o Ui&med^etf

f Cum Yci canfA YefuYYeclio coYpmrni dumUi{< efi w^mtaf


*7 An tgitHY corfcYA comtAciAm m hAC momli vua defotmiUL^

f c oYfor due hominnm poftfSAm tefwmeinnt ^ mfl^s mwtis


Ugibm fubtjcieHtrnt pag.izf
p cmfmoS dotlbm hutmm ceirfwA fofi refnYTeaknem eYunt

I o (iHtm^YHSnjx tAHiU tefHrYeSmkmjp(fii$ Jideks iafmm}

If OE

Digitized by
DE DVQDECIMO ARTICVL

" p^f-ii9
fnfiffmt Jymbolim conduditnd
'

5 t5rwU4etif»ie»oiiitfi</iii»Jiwi»^

QwkiK pr^dpiii boHorMWf genmlm huu perfrmnm? pag. 1


*

i 55

a(i/4f ibidem
b^ti clrcmfintntrpa. i 26
i QiM /^4rd4cMlUloM fnibtf
CHmtilAbmtHtT - iWew

i * k V

Digitizeo by ^(j^j-^.l'^
INDEX
T QV V M, E T TIONVMi£ S
CAP I-

SECVND^ PARTIS CATE^


C H I S U I KO MAN I.

PRf M VM.
'

cAPVT
Quid do^rinAm Sacrmentontm tudemi cumfYtmU fjf f»J
I

Qiuldnm fihi'vult facummiWAhilmT


''-^

f Cutholicii fcr'iftwibtu ftofrli denotat Sacramen^


ibidem^

Q41f ton
J.

QHarationt faaamentHm dicithY ejfe fgnumj qiiidci^figni


4f
. . ^ m'me 'mtelltn^endHm e^? '
.
ibidem^
'

5 <:iHOtf^mfignoYHm genera? '

f 145
E]^ ne res facYafacYametis fignljicau vnlm generis? P45.144
7 CHY facYAmenu injiitm afud ChYif ianos opoYtrnt? pag, 1 4^?

S /hwj paYteiad conjiitHaidHm vnumqHodqne facramtn-^


'
umnecejfar'idi . <
"
.
P^S,'^^9

Quotftmt Ecclefu catholic a facramenu? pag. 51


'

I I 1

1 2 c«r w4iori,wcc mlnoYi nHmeYofaaameta cocluduuiY?ibid.

l^yA Equalifne ejl ommnmjAcramenmm "uel necefftaSy'velS'-


gnitai? f^^.MJ .

14 A qnohj^c facriyC^ dima myfterUfHrn accepta^prmcifali^


<*'
, UYque d'ljfenfamm? ifcidem. '
. .

1^ Q^i^Mf m'mijlris vtmr Dt^ mfacrcimenidlfpefandii?png.i^4,


1^6 An minijkr jm pYAniUte gYatU facYmemalii 'vinuteHi
- sj- v.:.';u j

: impedire^otep
i 7 Q^i^jii porro ^ie if/is yiwnewdHm^qfii iwpMra mfclentla facrd-^
meuta AdfiiimjiYant? r, - .
P^5'^5y
18 Q^i/MMf pMfipiii yiframcnfflJrffw ejif^wj? pag.i ^6

^ ^ qjiiii chaYA^icY , "vt ejl fmndHi fACrmcntOYm jwonrn Aim


*
\ ifc^its figni^cAtf |>4^. I ^
ao Qnlhusnthniius afeqnenmVafloreiVtfOfttIm/icramm-'
ta veneutiiryO* relioiofivtmr'i fag. 155

DE BAPTISMI SACRAMENTO

-CAPVT SECVNDVM.
2 .
Cnrexfedit dfi^nnam BA^tiJmi fre({muter pofnlh fiitUhn
inculcAYt?
*
• pag, 160
2 Qn d Baptifm'i nomenpropne denotaO fag. 16 z
3 QuihHi pratereanomimbHi ahUi'mmfacrAmtntAUm Panes
ixfrelferum^ * ^
1 . thidem.

4 QMX (ji Bafiifm'i depnltto? f^S^^f '

5 0^4 r4/io«c Bjpfi/mi/icrameMrMw per/cifwr? itiiJ<fi«

(> OM^ fjJ propria B^/»(i/mi mat erw? f^i'l6^

tata? . . , .
,
ibidem

8 Cwr 4/jMi<iVfbpfi/wim) confic'wiatm ms fotmru wmt


DeH<^qmm aIia mAtcria? f^S'^ ^ S
9 AqH£ [miphdyC^ UAimali quart Chr\[mAadijchur? fag, 166
10 QiUAre fYomifcul omn^niJidelibus f erJe^A bAftijmi fornix

dare ejl exponeHda? ^


ih'tdetn

11 An 'm fomA hApti^nit 'verVA ornniafetinde funt nect^ariA^

Iz Vnquam ue bapttz^imit Afopohmttomtne Cmijti tacit'n

AlijidHAbuiperfonUTYinuatu? f^g- ^(>i


I J qmo fAfUin hoc regenerAtionii ^(tl debet ablntio?

14 Vwif4Me4Wnfior^^Mirimr,4WiriM4? ibid.

If QjiArecAputhic foiifjimHtnAilmtuY? pag.ijo


16 chrijlnfm bAptifmum ante , An po^ pAjfmem,inJiitHitVi\}\d'i

17 Q^ando lexbaptilrnihom'meiobligart cispitf


P^5«'7'
1 8 ciHOthominn ^ener^hptljmm Admlm^^^^ jz
Am /deles owwi'^ifpa »ctr<fiwitt. bf/i/mKm tfdwiwi/rrtfre

,oj[fm;?
'
^ ' - f^.174

• «

V Digitized by Google
tnnl Mdkbtnm} ibtim
It* Impedh w ajfimm m baptifmo eonmBM nuitmmmf p . 1 7 (J
zl Q^A funt ^ainmrHm pines ^qiiidq: ah ilhsexiqim^ibtdcm
An fromi^CHi qnlkUAd fnfceftommHnuieJt Admntctidttil

1,4 Oji'aPatmmmnHnimsiffMdebif} ibtdm


tjt m bdpAfmns 4d faktm $mmhm niciffmm fag jy^
An eihm Infmeiommno ftmt baptizandif ibidem
%7 TeYnp\mine Infantesm haptifmogrAt'tAfptYlulern ffdg.iyc)

tS QiurelnfdntHmhapnfmmuonejl diferendmf ikidem


. All ddnh'ipaini&M incomes mo:c Ad bdft'ifmnm fim ad^
mitttndi^ fag A 20
30 <lwmodo Affect efedAm^tfmfwtt liftiimdi paa.i 8 1
jl QHtiej^pYxapnmbdptifmieffeilm?
P^^il-'H
*

Jl^ tfine coyiciipifcentiAmbapuz^am peccatnmf pd^.iS^


'
An vt cti'pa enap.THii omn k peccm remltuturf pag, i S6
51 ,

34 'lihtfdtnritemoxbapt XjMm i pxnuttiam/milibmffdg.i^j


Kemittunmr etlM in bdfvfm fand^^ukpft tuicviia in*
y5
fttnfdenl? "
Mi-ig?-
j6 Q^wre per b4f n/mil» Ufttffd mmdftim nonfiatm red-

.^7
Vejl.tHmttiYnc reMuimnhHm viu miferiMfokd^ dnimk
MiSat'mt? pag.
|S Qmd pftitttivif^^ & fmu nmfwmm , Uftifmo hmM
QM^ fiaifjjritU Ointifie, im kipfi/mo infunStw, vduti
i9

40 Q>t* i;irr»;itiM im b^fufm cnrnttlm adco tdtde fh^ -

UUim txerceant? p^i* 191


41^ cnr bip()/»ifM]iiie/4artle{i0im4riiiflfl f^iftf ikdm
4% An 'Mtmt9bMfUXMim^^fCai4C9ntilm bnerpoptn^
ghbmnm? f\Z'J9l
43 V9tej^»e haptifmm mdnionalisffmper chtd vllnm d^fcrime

Qjns

Dig
44 ^^'^^ poflriwu fiuSiu y f 'Wtmt Ufiifml hcmtnilna
c$nfmHr} '
Undm
^J Qju tjt cdumonidtHm hiptifml w^c^ nttiliiAS?^ifj^i

confecranditf ibidem
45 B4pn sL'^i jJi fHf rwox m 'Ec defiant non admlttmn&f

ehifmifrnMlMuecdum fntit exprnitil ^ P^^*i9^


IP <l!9 p4fto exowm ErdejiA iii|firiyfo tmicUzMtk dikat
tmmsf 3.*^*^

CMf eins^^tii haftizatur, orifaUdmoHetur? p^Jf •! 97

hUurnf Aidi^

/to>mqiie4db4^rtfmt/oiirmiiiitiiti^ . :

fiffmejfi^AAbllbyqw bMplz^andta fiffertur^

'

Inun^imr?
57 QsfmtirmbMpAx^ncMp'utm^x
58 Qmd defi^nat y^is €$nidM » yd illmm fudgrkbuk »
^nt

Qll5 epr4rio
4rilefirf( rerd^qm 4 t4prii;4fo roie/Rr?
J9
•<0 Qiyrr 4Cff<iM/morfi Mome« b4pri:L.4fo/]l impojiewJwm?
4l Qua efifimmACMim^ fi^jUk^fifmi myficriis fmt tra^

Digitized by Goo
DE CONFIRMATIONIS
sAckAiiEKTd;
CAPVT TERT! VK.
I. Cut boSi qiummdmi €m^mukiik ^iwtm ^c^Umda

% QMAH ^edifg fcoc ficrdmmnm tonfitmtmem ^jounuf


3 An conjimatio vmmfnnoiukgii Sacrmenmm? ib\i.

4 Qju confimationk^^haptifmi dijfermi4i fd^^lOT


5 (ims facrmenti ConjirmatiQnkefi AH&;nS
f^g*^04
6 Qiu eft facnhnlm myfierijmatirU? p<ig'2.o$
J Qi^d oltm h uuttifU cBttfimaionis figmjicatf Undm
j{
<^ilM/iiiiiimdi0»4iiiibafiiib^4Miiferr pg.ioG
9 Qjomorfo conftmAAoiiii mhtauL <wim fanciijuandi acdfftf
10 Qua efihumftcrammiformiii? tAg»iQj
tJL Qimeji propria juarAmenti confirmdmnu mmifler? iteL
I» Aif p4/rim in CMijffiiMiftM j/nnyti l^ainui nuptias impi^

i} belr/»t]ie mwcs Chnfiim C9nfimMnu ficrmmnm


fufcipmf V ibidm
^4 Qm4 *i4ie cbrl/K^iti dd hocfmmmm fmAdmitundif
J5 Quo pA^o , Mm mti fimt ptm^€$, ftUhH fufa^
mmmptApAfAtedekntf pag. xn
ii6 Q^ftut confimui^ effeSusyquidqii Jh Okfii^mJblm^
qnl hAmkM AppdktAni n^ohnt krepm^
confimAtione^ ibidem
17 An tpfti Apofiolmm tmporibm 'niiim confirmmma fHi$
d^cUratA? . .
*
pdg.^l$

\i (iHopottpmmimpoYe hoe fAerAmentia eon^ Mi.


io
pmmi —
Cnrififeopmdk^Aininfm^^
^ . . . . /
.^^^^^


I>E

DigitizcG by Lji^j^j-.l^
D £ EV CHA R T I S I .i£ s
C&AMfiNTO.
C AP V X A a T VM , .

I QMre myflirU Emd^ri/fU ^ummA cnm ttiuftntuL lu fl4r/,


^ fnfafi debentf fA^.i\f
X Qua caufa , (^quando Euchan^ufAcrmmim £ji in^i^
tmm} iHim

4 QiMre Emhtrlf U^facrifclumy cmmmM^pick , & fb^*


ritAtisfdcramentHm fim'mam? fdg i . i f

fmil ibidem
7 , Ejffie ^nchmfiU nmt nmink fAcrinmtnnil Hidtm
8.. An vnif e]}c4ii/4£[M4re EuchanpAfACTAmeuti nmm tri-

buAtnr? f'^i-i'^
f Qi4om«(Jo divert EuchatiPiA A uliqHU mnihm facrAmentU?
10 An diipiex ^((Mrif^M W4iteri4iiiM (Ofi^ifMi fdcrameHtAt

I I Qmrnmreru fiptficAti^h^cfufmmo $»dn£tmifAg. t%j


\z ejthu'm fActAmmtlnutmAi ooii/mo^ )mii»s tft

canfemndtu? \ ibidem,
Anfanefamenti'.tOAdEHciwnpiamvt^liceitf pA^,iz^
IJ,
^4 QiM HMtera ijl ;ujifif«iid4 4d iOJfjfcajiionein /^iiauiiitf

Foff/i ne c'tttA ftccatnm likAqHAfr£Umn$H > qnAntA^


at^m fHMantiA ndh'iim deUtl ihliem

SmAmntm^qHornqf rein fAHH^O! 'omim npA[inunt!

Digitized by Lit^jv.'^ii^
19 Aii%mUnte^yipmis6MfiiitnilB

to Q^Atfi f(trmac^nfiiieiiiija:igmni6f .
p^^*2 2g
1 r Expcdit netn hoc fairammolenfuAdhilere p. 2 vi mdicm?
IX Qjadmy^tcd jonfeadtmii wtiU€ 'mb9€fMr4mint9 po^
tiffttHHmeffidtnrf tbidem
i) Cmmne ift idem Cknftl ctrpw^firoi luum tfl de M4irf4
virgmejm ^mlmifi'ucintinml pM^. %
i4 EtckftA chrijii femmiU de fnifn ft riptttrdfHm vznxm
corf(trii DmminEHthAffPU^tiHQmiQ lerqHirendaf
fag. 1^1

jA'mbH ficumtnH^. f^i^l^


"
i6 (Igdm tfi E€€lrfui mHiuaUU SffUm ik- hmm my^etij

17 Anolfa, neruiy(^ quicnntque ad hominis perfeHiorim ptr^


ttnent^ma cnm diHimtAte hie we ddftnt i pitr. i^y
)8 tfintfrngHis^anima^^iiHmMi^codmmQdfiHEHchd^
'
r]fiut^^H9mpui cfer/fJi? .ilndm .
*

%^ OifiiiEiKlb4n/}tf dNpfcx/t^oMyiinrjifo? pa^. i^g

finsadtft'i ihidm. .

} ( IfiHmqtiid pojf confemitonm^vlU mattrU hmm facramen^


urcmanttfuhjlmiA? fil'^^y
|ft panti uckfu fcriptmMintcllmtHntvtixiMUcim*
« mfi^ ^Imftihj^antU m dia ffamp^fnlp^g^ z^o
Qf4 f4tme Eiuhmijiiapoft mfecrgAMm^ mkmpnuM
'
}3

34 Quomodo fit tm admirgnddfitbjtantiarHm mnirjid? illdem


^5 >ie fiHpfndi huUc^wurfiomc$mmodmAl$qtiQd nomm
imfofimm? .
pag-^^l
%6 KMNiviiMiii QinljUmprnm EiiflMrijtk ijltuiii br^f

Digitized by Google
nemfuHmtradrnvoliMl f^g*Z44,
qjiiijtdHicftiifefiiiiitwr, ^C9fpOfii d'AitgitiiiDoiMil
39

jiixjiunptmr, (iiiaqHtrAtmelm pcmmewMim ^tf-


tlam couferrc Lhiiint? p-^i'-i-T

41 VtMwe/Hidiia pmifkmt qwi iBcffm &4immo farm


niMoEiuhAYi^iMmfimimtf ff^-^so '

NHM^iiiiJ iOYpQTii Ti^io i lommmii^^re volenti


44 c/JiiiiJ
*
'

efi [Hfdfiendaf P^*^^^


4$ Tmntnnie Ckij^ni omnts 4lsnimd9 tudktfijlidm /n- .

4^ QHotic$ , & fihm tmf9riim fer^imdi 4 ^^^^


47 ^
A?/ puivh nnuiUim miont titmilm ^chitlfiim 4ibitiiiU

49' LiatneinfanosalkpmndoadcommHmM ibid.

50 KimiLiiris/«(m4<)(iej^dt^ommMMi(4y^^
propria Ibiiitts fMdmmhmiHiflefW p^* 2 5 ^
S^ ' ^/^

5ft porf^eEidbitri/^Mper iiMfro6os frcadiiiuiSiiJtlionfecfmh


*velaimfnifhtMyi} ^ %\\Aim'

.
'
9ijlftiifii^« Mm
j6 Quo roifptfre ij^Hii nomt^mmif4crificlm tfiinfUtntHmf

it VNtfiiib^iim iiU i4(ri/!cii ^ f4($fiHii mint iegis {mh-


wmr,
|
mm

Digitized by G
(^mhwpoufimnmfigtirh , pYOfhttijs Ifiud facYtfidm
olimfnitfionificamm: p^.g,i6t
60 An idem facrificium quod in cme fnU QbUtum, in miffA .
-

peraaatuT? '
v^., .

iSx l^imttiJjSt'ui bMiliS i 114 1114111 jNr«|pMfiioiiis ftt/dm'-


ficlmf \i S'Mfciii

64 NMn^Hi^ mijJM,(x communi vfii Ecclefu c^Ubrata^ di^


'

cindatjtfr'iHata} .ibidem
|>< Qw)n4m(?fii«5/icrijffqfcerfmo«ijepcr/i»nJf? ibidi»
DE POENlieNTIAE, ,SACRA-
MENTd. CAPVT CtyiNtVMv
t . . ,Cirr Accurat e ac frequikmy doclrina PxmtfmU Chrifmh
'
HHYibme^inftYenda^ •

pag*l6f
2 Q^m'OAYU€^^)erbipcnUonid^fgnifi^^^ f»ig-lC^'

4 (^M^tiiieriorpamlieftir4? ttiAii

Nwm i«nw4 4nimi pocwiwiitf wh«


'

i$ ef^ cenfendaf ibidem


• ^i^bw'^)t\\K\\^^Ad^^o}^%tLddJ^^^
J ,

tern dfcenditutf .

jfUg ^69
(Imst^ pr^fmmif^tniteniUfYHBui} p^g'ijo'
*
9 ' ^^^^ pAtnui ftzmitn^fimmitim'tft , qHmfntSt canfi
. Ch^munH in kmhitinirfimminmm
10 Qjl9 igiUiipdSb fKttitintUi^ nkYHmejtnoHdleoisficYa'
mmum} '
p^^.iyi
it Totej}iup(xnitentu facfammtmiteYAYi^ . pu^^ ijtt
11 A% mterid hie codim tkodo fit conpdirmid^ fiw in aliis /4 <• . .

'
cramntiil •
.» 'JihUtint

14 Q^d/m^N4J/or»u2/^ff^ it'd;

J |. QjiAnum d\f(eYt potefias fAC€YdtitHm C^njli in jif4njij


lepYA^ifotejiatefacermnYnveteYUleqisl p^'^'2.74
16 Qjto babilH qfubufiit rfl%lf /Mm 4^i«iieai^i(^SI)ie;2rf4r«

Digitized by Google
1 8 QSf r4tmi qti£dA fttCMU Jiikm nmM no p9^t:fAg' xj^

tim 4iiitierc3 'Mm


zo Qjioi fim f4ffm mttgTAles ftmtmUf '

n*^77
zi Vtidemm panitm'u pants funtMUl t^t 'Ht
XI (^idiii I4U mauriAproprie e^jt CQ'finiiiof ibiHtm

25 Qnibw ffMHrtg muinit uimfuuA daifimr irrb^


r:iu jokt? ihidm
2J^ Cm dolor de peccatisvscabiih cUntritioHk mclufHS , maxi"
muSyO' vehementifimm debet} f^^'ZSl

jbS . sAttm pecuu tsjia^ pngfAtaUm m imuwkm iae*

%g Qu£ id vem covtrnme fnnt cmfrimis neceffuklps^ 1841


30 Qua ej] propria contrUionu vu vt'tlitm? f^g^l^O"

3X K^mf^mftpmifTdfiAnnd^ fKM^^jdCbv^jliiiMiir

^3 Qm4 eft cofefhm fmiiiiiSMlk dtfcrifth <^ iMMni? p. 2 S 9


^4 QM4 ex unfa , ^ qnjiuld mfniUA ejt i cbrtfio Cfjnfef<.i^r

) ^ /r«Si» id fmmntMkm mftfimm Eccii^ mtis

37 y«(^Hiffit /tflfireiiHifri €ouf$fski9mfmf9ti»i jftccms

J8 Auusy(^ Mttiumme confitendtm efl fAg. 29 5

Digitized by Lit.jv.'vi'^
40 / Stmtne omnia ftccAU ftgilUtim in (9HfifikiH4fifiendAt

41 Knnqmd mms fecedtmm ^^mf^ntU > dm qm m •


ftttnfy film fatefacm4Af' t^&'^9S
42 ^flntmfifm 'm qnaffonn alinmd grammn^nt , mh$

4^ l^»nqmdcQpojlti(^ AYtificmcjdcied^ ej} (ofefsio}

neudaf . it^idKm

4( AH$9iif€fuo per intmmmm dutfit Utetdsjiifkpfiijif ibid^


46 QnMtexfeStb$mnlchrllliAnofdp\n$ twfiml 'AUm
47 <imtup\m pQtefidte htnusfdctdmcnn mn'ifffr frdditusejff

4S; FdiefFwe ^m«i5 /arer^los /|Kema«ii)f«e ftCUiOtm in mcefsi-


tme pofitnm dbfolnere? *
^*5'^99
4P Qjjdltiefi Cinque J^fudfdlmtfillki$9M^imins coiifej^a^

msmmfiiff imdm
fO JLtcei nwif iMm

fignopAtefacefe?
^ itffcrfMtj^ie»iNm
/^•3CQ

]1 ^d fupm » fiiijjife m mdtma mltfsims fynlfut/4*r

53 fi^iitotdJm tim fifyfdltiwUqtu ^omfenfm^m dh^


quam peccdtimdwSt> P^Z'^^^
^4 ^emlumirnefempef cum rmijliom fiXiid £t^Y:ix^qHd con*

If
{ MMium i»^<igc^ Dem homim ftr jdcrdmentaffk

mfLuifttd fm mi mtfU^ , tmuidm fdtif^

57 ObfciirAtne Cbrijli, fdtlsfdSl'menk fi^ meri(iim nopdfd"


tiifa^io? ibidem
.'A^'^dC'U? opns 4/i{^o<j ^seYdm^HmfdtisfdcimdihAhcAt

fiiHtfitifiimmniufdm. |Mi^-$iO.

$^ ild qu^t cafitdt^mm mnh hnmdnsfiulsfdSkt p^g .31c

DigitizcG by ^K)yj'^L^
60 AJ|liAioite$,(iiU c%mftcmhmttiim gnktrnm , fitntn^

€l Pojfjl ^mpo aIw iomUctttkm^mim%i dm ^ncs explere I


"
» • "
,
ib.detn

6% mnaai m iinfowteidi tfify^if^Sk qui rem iUM4m te^

*
DE EXTREMAE VNC tlO-^
NI5 SACRAMENTO^
**'
\ pA. PVT S E X T V M»
I
^ Qiimr«j{tfr<i4ifiiiMnim/ipt^ iitmrm^

X
'

Qjumobim ijludficfdmrnmiiarmd nmSh ApftlUumf

Qneme^Jo fxircnu iJit^icn^ |>ryj>ra faan^iMi mio con-


J

4 C»m bic plitres ji^iii mSims » 4i jplnrii itUM itidm dia


debtntfiurmimi
5 QiuejfeKhm^'^BimsmMakf ifcUcm

d dfu /br.r?tf fcrjidm hocUcYAmenwm} pg. 5 17


7 Cur ijiifU-^ 'daamewiiforrViii pr^tdfjcwrs m^Mh^QUitmVihiAn,

S Q^f^Mm faMiNS fkctmrnu ejl 4{f or? ^ • 3 ^ 8

j6 <i^€crfomfm»hicd^ttnimff} f^g^S^o

D£ ORDINIS SACRAMf NTO^


CAPVT septimvm.
" Cur Viimhl r}ia'TUAddicmi4fdcrmCiiii QrmU docirhtam
popnlo exfouere dibent?

Digitized by G
. . ...

4 C^ifiMm miu4ndifHntf$Tferm 449f#^jim5#mJere,

5 facyos fc ecclefu dedicantntyquA pdtte uu^


me popttlo fiiperare o- exceUere debtntf pag, 5 iS
6 "
Q^tufUxefipotejiAiEcclefiapciil '
pd^^Jiy^

Moyfi famAm}
' ' '

^
ibl^feiti

9!f4^^ Otdo
9 f ore]l4i ^4^4 Ajimini^uttdi in EcflefM

10 CQm4mor^o Homuif$e/l/4cr4if}emiim? p4i[*33t


1 1 (;^4 pro/i^rer in EcdrfUpbures fm 'mfi^ mim^m 01^

"
tmnlter dijhibtMnmf pAg.^:^z
\ 3 Q4<M clericalis tonfHtayclerkiq^ nomenfibi volnt} itidem

18 Qh^ /{wi Afoiyn /wrnes? fttJfitt

%^ QjlodnAm SnhdUcom mmfetimx 4cem^fni9ii rim


eft

in em coufeadmn adlnbenffft} ;^
14^.336 .

20 QHodefiDUcottimuum? . '
f^g^llj ; >

XI (^efidigmtas(^^wipl$tHdiii!^f^^^^
1i <inpmplcx ejl cum iioi»ie,t«m ^oeiffis fegi5 faa'^cinml ml%
'
13 (lM(HntfA€er4iitnmpropYi£fHnHi^ '
^4^.340
A}», 1;/ a;nftf efi ficerdQtii ordo^iu eti^mymsfitfacit^ptum
"
gudml '
p^5-34l
2 ^ 0^(5 ej( fegitiiiiii5/4cr4meu/i Ortlinis m/ni/er? p4g*Ht

Digitized by GoogU
DE MATRIMONII SAC&A- .

MEN TO. CA'PVT O C T A V V M.


Cur Vdfochi fed(ilo itbent inwgikn popufai cbi^fmii
I

mm
I
Qjt'id In frdfenHifiBmkae^ iptfliwfiiiwl ^.^^i

'
mun^muml Mm
7 t^kfifvim muJk im^ttiimnrtt mfenfns «nfo
txfnmtHr^vnHmneeTiuMirmmsm} fig^^O

9 '
Q^f^"plextj} iiwYimonncoHfuieraml P^S*?5V
|o QMii munm^H^ vt g^imuMm^ pg^^fi^j^^ ^Sor^ikfl t
Iz An mMrim9mm^4$m'9tmmd ^wiiijM coij|!4<ntf«r>'fi9*
*
ujldiS'tilmf *
"FS*5$*
Iz tftm ommhm homimhmltxcontTahtnii trnfofiul ibidkm

16
* '
gi
(tn^M>oii
'
mAtrimmtm Eiuisff
matrimcmo d jfeuf
% k wikm, did M^j»
f^5'3^^

IS PoujU*«<Wiiw wairimowij 'u/ia (fiiMrit9di)riii9fn?f4 J


J*

Digitized by Lit.jv.'vi'^
].i QH/ funt Un4 > ^lu as hi€fimmtiif9 id €%niH^Ato$ re«
detmt ibidm

Vxmi o^mm qmd tequm^ , ; 6

25 M4nefitnt dmii^iu mstriimmg} fa^.j 6 }


x6 tfint pAfemm mfetifm id nmjfymiifiliimim Ji«r^
firio reqitifimt

<jUf)/s2Mi»i^«^tt(«iriij(42i eJ} gtici^miml t)iiim

Digitizeo by
INDEX GAP I-
TVM, ET Qji£ST10NyM
TEKTI^ PARTIS qATE-!-
C H 1 S M 1 RO MAN I.

CAPVT PB^IMVM.

in ferpttHM tins emempkmne wfni dtbtmi pAg.i66

r
lerrore fimA^A, sin )mm\\im impieni
4 Ptici^hie

Tiiiiiiilbiieoiiiiiesbmtiitsiiief^
5

6 Qj40s[rM?fHi confequimtHY qm legedmnaohfermfpig.s? I


7 Quf fAdoUx Mojfi onmtm ^ttiittim hommci oWi^al^qia^f
occafiQnefmt ifraeltus fromul^ata? p«», yj\
DE PRIMO PRAECEPTQ,
CAPVT SECVNDVM,
Quid fibi mdt ijliiii cxordmrn? E^o ftm DfWtiiW DfiMc
Iiftf5 ednsi udctm^Ac^iHidtdom ftrmtuthl

Nmi b^leiis Decs ^lienos Qmd hoc fvunumpf^^


apthoh(iruandHifHg\cndHmmiifkSkia^ fdg %6j^,

3
^ Adiifr/irHrwcfcMif pMffp/o ciibiufw exrerffift £crle)Z^
ihidet?t
vfk fancln tribiiUnrf

f Yude lii^ jmtmm ventratk &JmiQ(A{i9 in Ecdefum.


'^^""'^
d^pfxin f^i-i8o
£ fnHcifdmne ilU finSotHm intv)C4tip u qmJiAin anxllif
Snm ii§iiimA,fiddii imbtdllitMif Mm

DigitizcG by Li
^ Vnd^ndmn^quiArAmylYtMconfim^t? ibidem
*^
Now /Iirifs ub'ifcHlftiUj&c. • ^

Ip '
ilii nm ^duerfns h$cfY£cc^mm p^vM feceftHsin£c4e'
fia'maoinnmv(hs} '
ibidem
fl Quibm fr^frnim itmispcr imagmei pujji dimnum aw-

Q«i$ igitur
H1 ej? j^ojlerioris fmhprdtepti fopu^lp^g.^S^

ikidetm
1 4 jC^w cj? legitimus in ecclefu imaginum vfus? pa^. 35 g j
75 F^o«m Dominus Dens tuus^jortii Zjelo*e<.,vifii<tfh crCm
f

V cnmm^hAf appendix dHmtAXAtddftmum ftdcef turn

J^ An eoifem md^ fma pr^micmmhiubk inunt4HF,€4rm^


libiUi 0- pcYfeith tpincMrM} pa^. 87
j
1 7 (l^d verhd illd^ Sffftm DemfoniSi meditandmn pro-
poum} ^
.
'
ihtdm
X 8 Q^d jibi vnlt qttod Dem fe ffl.im dkit :jelotm? pag, 3
If CmnfmodizAlHiDioepatmhuendml ibidm
-xo Qj^dejlifftHY^omlnMmtshixmmMtd fmmUf p-iS?'
21 Qmmo4o Dm^vifiiat feccmpditum mfUosw wrfMiii
qHAmmgentmmmf ibulcni
Zi Q^uam dmiMrHm Ugim pr£HAiicmH$ Deum odijjii cen-i

i| Q£id cr i^fid ; wi/erkorii4i» /iis qui diligmt mit


miuii? pa^'lhh
DE SECVNDO PRAECEPTO.
Capvt tertivm^
No?! ajfhmes udmcn Dei ftfi i/i 't;-?/i?i^)>.

timferte vohilt}
^2*3 9 <
* •
QJS^ficundHmillKdfYxceptHmfffdtn^^^
y QjddDiifiom'mhkfntimgtm^ Ibidmi

Digitizt
fenftmurf ^ ^g. j^^j
QmreiMfiHTaniifretiHentkr "vfus no)i fjf prohSdusTpjio.^ c;^
5

7 QfiMMftoic f|l i mm^iMi? • 3 9 ^

f QMotykm 4i Ufftimwmhmmi^tm teqmpu} ikjem


f QttowMii 'wtAwtmm fr^fiatwrin wtUMte} ^j. 5 97
1 o Qh}s (iicirKr iwrAYe m iiidtc'to , ^Ha^n ^ ob caHjdm f ftrris im'*

tdmentnm non dtferendt^l Aiitm

ffM}idoliciriim> Mda$
1; lH)i»r4ii/(si» riff fufitJiytft 9€ m hnJkfifmnSi^pAg. 3^^
(lumodo IgitHT ckrijhtidiati\1lHd^<^Hod4dftmplicm wii-
un5<iJJmi3Mcm4fffir,fJJi4mab? P^H-'^oo
15 CKT iiir4meniMiii/4i(i<m4(^ ii]iier4rMW ejl tmffaude pec*

|( f^if edjKiMiNliK djfnmpi nmeu O^fiik VMnnm^

17 Cm hnic pr^icepio [ha qiudSmu^fimtfiAkBd) fAg^^o^


DE TERTIO FRAECEPTO.
^APVT Q^ARTVM.

t Qwdum$h9€fTAcepto jiidAm'mpfrAtm) f^g^icS


X cm pfkeif ni dAudA operA^^vtyquod hie [rAfcribamy per*
petHA fidelium mmonAretineAtnr? ibtdem

I
Qua TAtmt bf jXAUpim A CAtevii DuaUo}^ legtbus dif" .

irtpAil
P*S'f07
4 QjiftiiAm paSq mim b^ic futtftm cm tdiqm Mum

5 Qwd bis vaV^y^mM9 m fimfikb^thifimSlfces ygm^


'

rAimpf^f^yi^tml pAg.j^oy
6 Qfiiii fAbbAtbm & fAbbAihlsi^rcinficrU l4imden9tAt^ <

7 QHAndo fiJklti diemtHY fAbbAtbmn [aM^cauI WiixAi^

S <lS^ f/^ igumgtmMHA fupenm verborHjiatmiA}fA7.A'i 1


« QmdAhmfYAiefnpAni^hmftrM^ mkm
cm

Digitized by G
io Cur Juidk nyedierit cmm Smyiim(^fifimm rthr
gldHuofjicUprAfitihmf Aidm

it T.fineetUmheatUfuHmfdlathum} ibidem
13 An nttUtii alius dm quimfipumni Uiddhfwt fejlmnVibldem
14 'Q^re apojloii noHji'pumum kbdont^d^e ilkin » Jed plmum
dittina chUhI confccrarmt? f 4^. 4 1
1 j; . QMJMoinrem 44 dUm I>9mnkm ^fi^/f^^ ckr^umu ttc^

tiS SixHAmdftfaherts , feptimlkmmStsSdi/idml^^m


Q^id ea fane dijcendnm ffofomtm? |mj[.414

f8 ImIi^ h^ferifilU<fcr4fr«bikiiiiir,aiimfiiM^4^
4dl5ei CHltm itfmniHi^, SA)AAih Hum inm&^

I9 fmtntiktetiA Autfomntyft fmcUiintHr^f^^Hntne die ft ^

f$ rMdi fuftnuaii 4^ f

txmcre? ibidem
±1 Qmdneceffmnfmt^mm^HQjdAm diii dimo cnhm ii-
fHtaiel pi^.4i(i
13 vii/iMi.^i i»s riiif flu jidiito Iwic ffdceft$ fiu

14 QL^Mr0Mr4 i& ills jmiiimliim ^fiu itfiir f^r^cm #mttiii3 nu>


gUtwii? ihidem
. DE OVARTO PRAECEETO.
A P Y T QJ\^ X N T y M.
C!;

H^Nm jMfrim riiiim ^ iif4rreiii tmn vt fli [04241111$


^

fitfettittm qnm DMiHitis btmtm Mit tibh


k ,
^4 efl hmw fucifti diffiUtis^ ^(U^ efi grimd <^ fetmiM
lalntU di^tmMl .
ff?-4i*

DigitizcG by
£|Kfr«tlMllwk4lltf P^J[^4f

jlide/MwpriL)>j ,
qi( ]9Mer4<wncljoc j4n'4ific»Htm jT4-

ejl fnfdpienda? p^g»i^^

4^ (tiff^M^f <^ KNffifrik^ ferdpkluU ^ ^^^^^


ri|lt4?

47 ^
Af»fner/s no^/d^im TAtim nnentiim Etlchnrifiiim 4irmiii-
,

fimeconuenit. f-'^ ^.^J
'

48 - '^'''^
ft^^^
my^eria d^dd fmu] pij^.i^^

f
49'' hUitne'mfanosaUiji^ndoAdcmmHnmiadminae^^ ibtdm

/ *vd admm^MYi} ' • Aidtm


5J N«/i<3Uui Eftt »4njiM ««i4W ejt fmlioii nam (fj^^imf nf r /4-

$4 ^^'^ T^^^^fi^^ mfi^Jlk ffMlln^kcrl^ 4 Clnrij}^ Domi^


> .
'
Ii«i|»jifffii4e]^. ' '
\* itfito

5y QimukmIofummmHtn I faaificto pKihnimf pag. 16 &


j6 Qi*; tmpn ilhd noai t^memi facrlficlm tpnf'nntnmf

St VMif ^^94 >1U fM^^ I /4CCrdMy IMI»4> U^ii (^ff-

Digitized by G
59 QwhtufotifimmnfigHrhy profhetiji ifind facnfidm
obm fnit pgn'tpcattm: fag, 16 z
60 An idem facrifimm quod in cmefHit oblmm/in miflA
feuoatur? ihidem

61 T.^nemamvnufi'vtYinqHefacerdQS*. ^ p^i^^^i
'6z Virm mffi UhSs j iu nim /njiiki'mh fit fum'-

a ?mingitpUmfacnficij miflGtjfm^s aidefmSits? pag. 164


t^uitqmd vHa miOd^ex commHiu vfn EccUfu celebrata^ di
64
cenda ejt ffiHata} ih'idem

|>< (^MmhimsfacrifcijcdxenmU pertinent? ibidem


DE POENITfiNTIAE. ,SACj^A-
MENTd. CAVVT <iyiNtVMv
1 *
..,Cm At-'cnweac frequfnter^ doclrina Fcsnitftttid Chripanis
aHYibuse^ infeYenda'>
f ^g'2.6$
i Qnamn)iffU e|l verbipcnitpniAfignifiatio} pAg. xe^
} . i^md efi inter ptBnUentUf$gnifi€4i't9hts SfciMfBlfdr, 1^7
4 Qjiid e^ inietm fmMtnfta} ^ undtM
. >: . .

Ejine fidespeemiemu pars } t^i


'^^
^
5 Nwrn imima Animi paenittHm^iirhns f(t cenfendaf ib'idm
Qwifcuj DzUiiipra.dioM ad d^mnam iliam fxn\tentiA vIwh-
J -
,

tm Afcendiinr? •

f$g
z^j^
t* (Inhej^ pTAcifmiimftniUiHtUfYH^^ ,
f^g'tJCf
^ . Qwd de ixtemi pmrnitntrnfmkndm^fi , qn^ntdt mfii

10 <iu^ igiitiipM&b fteiiHii^k g likrm


mctitnm} f^S-^7K
it Totejlnepcenitentt£ facUmentnmiterari^ ^7*
P*?^
12 An mterid hie eodim modQ [u €onftdir4Hd4 (no in alns [k -
*
mrnent\$l i:*' ''4htdm

14 Q^f^femn idformZfafrmtti ptemidia adifcimim} Ml


1 y QjumiHfn divert potelia^ facerdtitnm chrtfii in iH^ndiundA

leprA^afoteflatefacerdotHmveterklegis? •
pA^.iy^
Qmo hAbimqiiAi^M mi^iii Imm^mem^^MndAx^

Digitized by Google
ccpmti
1 ^ uimi qH£dA feccAU dicimr rmUtl m f^jltifA^ '^76

zo QH9t fmt f»4ffet mttgrnks fmnkmuf *


fig- ij7
21 VndeiiAm i)(inutnu^ p:iuts [tint natd'i
f^g ^1%

Oirfm[ne ftttjudri^t^qM^x cmritmi uAfcunry Ajl'mau

*
ttturf t^g'^H(y
2J Qnrttf^ prirm^ vocMk^iimiiaAAittiftamiicti'^
raufokf? ihidm
1^- Cwr dobr de pcccaihvosnbulo cmritionU mlnfHi , max^^
muiyO'vdimeHtifimmiffidibft} fog.iSi

»9 Qua ad vm cmfnionifimt cmfrlmh neceffim^pag 18

^1 '
<;^«r<3fioHe4dj>frf(^ionemcojttniio9is't>€}»irffr? sttdM
31 QfM <^ co^/epoMis ffsfignttdy ipm^fmt 4d ClmftikuiMf

55 Qj[L^
rJ/epeKW fMcrdmufk defcrlftio nmm^. p. 2 S 9

p^?. 19a

ceiconphmif •
1. .
Hidm
)tf itiw/rfiftif ill fMfmmuikm confeJslMMNiErrbj^mti$
afM/i{4Ji»afiiMffi4fiAiii^^ /
*
fiii^t^X

19 Qi^C^liiilfi^ iti^w

Digitized by Lj^j^j^i^
40 > Smtntmnk $ecuu figiUatm in mf^sim^^t^q^

2!?' '"^'^ mmlkrfudim eff

ttsftttio?
to
Si <i^tfmxr*dm tins ft^if^h jh* nmfmfmm»i

/«f«fi«r«M(i«iM«o«?(„f^^.p(j„^ lempmlis! '

pat. to <

4^ Fn^ewjiM ,^er4>« ami maiUM , pmttimfML


jMtritl
JO

fHmpoufiimntnntctjfam.

5 il|»i9-

Digitiz
tl fote^ i^N^ ftQ Alio [xnUm'um^mn($^ cms fAttes explne I
' "
* ' '
'
.
ih.dem'

6%
'

KsnmU illi \mftndend$ efifyAsfr&io f ui rem ^iMtm

61 - CimfmdifiUsf4ilio panitiHtt rf iiiipoii(li4tl! 5 1


*
DE EXTREMAE VN C TIO:
NI$ SACRAMENTO^
* '
P V T S E X T V M.
t
'
QHmVMftonsMnmdtiim igmni^

I Qiumobmn ipd fdctdmmmtxtWM nmSk AfftMwfi

H€iiii? fbidcm

^ Cm hic pliires fiant mSims j 411 flmA aim Aidem dici

^ Q^de^€«miu^SmhmMnkf ikkkm
6 CLwu ]gj.?!4 pfr/Efiiiirfcocyifr4weHimii? ^4g.3 17

8 Qjjj^iMm (jHtHS (Acrmenn eji 4M5or>


^
/4g, 318

g £/liie «eirei«tf 'U^iAia mmbm ft^mfm Mdmii^i^^f

II F^ttjlmiteitmixumAmSidf *
iMim
Q^.^ J i//^io«« c?* (T^^i*i'*MioM deh^ l^nd fdcramentum

'

15 ctx:omi».^r4Kfe /H)cj4ry4memNnifn'rfpifiu{Mmejt2 i^^ujoH^

24 QMjJ^1^HS tx hmiii fifctminti vfu 44 Uii^es ninmit

DE ORDINIS SACRAMfllTo^
CAPVT SEPTIMVM.
f " ;* C«r Parocfci j^ju dSic^cnikJkcrAmau Q rmnh docirinam_
fopttlo ixfoiiere ddm?

Digitized by G«.
'
auixenfenm^ .

4 Qmndm iiMcandi fmtferperMm 4d tfdimfdms acctdm,


0- almnde in Ecclepani ingreiif ibidem

5 Q»I5* P^^ or^iiwes facros fe ecclejin dcdlcarunt^qua pam cMe»


mepopHlojiiperarec^exceUeredelmti ^ f^g^ilS
6 QmtupkxejtpotejfnsEcclefiapicA?
t^i'i^9
7 *
E/ine O rdinis pQtefiasftlMm 4d mfurmidm Eufhatifi'iMm

S ^pHefHblmHsChrij^if4cad$ti^^ velemm
Moyfi facerdotio} ibidem
p Qum poiejl4i fa(r4 Admntfiuttdi in EccUfia Ordo ve*

to (Xj^^Mmwdioverinomimi^faefmnium^ P^i!*35t ,

1 1 Qugfro^ir mE£defuplms fmt'mfiiti^minipormou


diniit ibidem
i Qnot funt ordines minijlromtn c/e/J<e,qiMjiie mione com-
mumtcY diilYibmimur?
P^£'i^^
X 3 Q4(i(i clericAlts mfntd^cUrUii^ nomen kbi voUt} ikidm
\4. '
Q^teclenciromdncoronaiucMfium^lwim
1 i , QNi o^mmm jmUM
ej^
fig. 3 $4
16 Qwd^ in E^jS« Learn f§am\ Mitm

15 Clrndtiam eft Stibdiaconi mimferim^ 4£ cmufmodi rim


in eius confecYAiionf Adl^mur}
t^i'ii^

11 Qh/ efi (tt^nUas (ir$mf&tnAifHifi9^'i j^g.^


li ciHotuplcx cnm noH/tytummerh legis faa^citm^. ibid^
ejl

.15 Q:^f»rit Jkcerdotnm propria fmiiimi} pag.^^o ' '

14 iln, tj^ 'unjtf ej2 fAcerdotii ordo^iu etmrn vmsfaficerclptum


gudm? J4^.J4i
2^ Qmis ejt /ejiijmifs/tfcr^mfi/iiOrifitttfiiiNii/er? p^<;.|4l
16 QmbHifi^ •nuiii effeditban qm idfiutxiktdm ^rJ^um
«

Q^mm ad fActrdQtij^di^niute nofmn AdtmttenS'ifa^'S^^

Digitized by Google
DE MATRIMONII SACRA-
MENTO. CAPVT OCTAVVJMT.
I
Cnr P4r:: fuUlo ithtnt mw^Uu f^jnlm chnf hnm

I
Qjfi { tB pr^jiiitiir(<fttrMiieijt wfMi f vmmm 'i
p^i-i^
Jj^ CoupfiltM frdiiffu mmtrlmonijin coufeufu , ah fi*
^4JJ0«f j<]»i: i cnftnfnmftqmtHY? itiifiH

*

dtcktanduit 1^-349
'
flMfrjjiioiiiiiiii? Mm
7 Q^^i ft^9H m di$ imfitmim mfenfns nfobu mm
exfttrndtHr^venimne irn htairmonutmi fxg. ^ ^ O

^
tejl dtjfoltuf ' '
>!J.5S*
1 z tjlne mmbm hommihm lexcmrahfn£ im/^o/fu? ihtdttf^

J 5 lit i^ir^c** JWdlier ( o;j;m'j^| debem? p^5» 5V5

19 Cut expedh nnJU rAtim di£iiltti mtrimf^lml


.
f lSf

Digitized by G«.

ibtiem
Q;tu (km ptJicifui manti ejficidi
'

X6 tfine pAmtm mfenf


Jdrio requifumf

Dig
INDEX
TVM> ET
CAP I.
yESTlON.V M (iV
TERTI^ PARTIS c;AT£-
C H I S M 1 RO MAM I.

. in ferfemn urn citumfkme nmfmjkbmtf /mi^.^^G

2 QWi dtcdlogiyCr fnigeli^ MuHm ift^qna^; dt uutfk wtuff,


que kgu iiifii pArendnm e/J? pj^. ^6 J

y Qmrf t^»ts mite^ate U^anfumljrAtuUiolim Dmstra-.


derev'dmtl />Jg
-
56

C Q^s|nir/it< cenftqmmuir qui Ug^dmn^i ohj€THui'pig.i7 t

Mo) ft omn'mm dtiittm i


omiwi •HijAtjijiacjf
7' Qi?
QCcafiBnefnh Ijraeluis frowulgdta! HS*)7^
DE PRlMO PRAECEPTQ,
CAPVT SECVHDVM,
eiiHxt le ierr4 At^fU^^dit dom fermtmnl

2 Nm ()4De(is Dfos ^Ufifos o-c' Quid hocffimnrnftd^


ctftU^blauAnJ&ifHgicndHwmiifltSim^ f4g ^7.
Qfii pY^cifue funtftt tuolatibmus ff^cepuf fag, ^ / s
^

vfH fjncln nihuimr? ibidem

f Vitde lHa jmtmm vmtAii$ iDuo^iiio in Ealtfum


d^xit} MS«^&o
6 fnfctfii$Ame itti fi^nciorm hmaak cy fiMiun 4«xily.

Digitized by G
*
Noil f4fie$ iik»/c«/pa/e,(^f . ^

Quomodo bic verba funtaccifiendAf ^£*^8t


ip An mn dditcrfus hoc^Y£cefUm fttgMt mcftmin Ecck^
fid imaginnm vjiis} '
ibUetn

fl Qj^Hs frdftmm mi^fct kMgiHii f^tefi. ^mnimnn^


nmvwUfi} t^S'iSi

23 yiol4»i»< pYd(e[tHm ^Hi Triii«4(K ptrjon^s t^i/j^«)iif

1 4 piMj ejl /e^iiwwf<s in ecclefuimagimm vftis? p/i^.


j gj

fmmmf h^f sfftndm dumwc^t ddftimm /fdttptmf

1 6 An fodem mdo fxiu prdHirtcmvHhmhk imenuur^amm''


libttSyC^' pcYfe^nefiinculmrddl p^2-?87
1 7 QhuI verha liU^ Egofmn DciufoniSy m$dttandHm fro^

\ 8 QJS^ pbivnlt quod Deds etim dicUz>iUtm? fag. 3 g g

Qj^d ef 'tgitHf<imiiumnhtakmt€m4i4 fmtntU? p. 3S9


U f^modo Dm v'ifuat peccmfAtrnm in plios in im/am
GHartam ocncrationem? ibidem
Xz (^Mitam diumaxmUgHm frdmicAtoHs Denm odifje cm «

tl &
Qjb4 hk dibgmt mn
: /4<i<0S wiyiri^oriiM if^tA

DE SECVNDO PRAECEPTO.
Capvt tertivau
^ Ajfamei nmen Da tni in. n)mums
CnrD^us hanc legm itjSio iffm nmm ii^mi»d9ff^'i^.
timjfemvolm}, f^i*39^
% (lwdftcundHm't^ndffdcefmmf^atn)elf^
y (ImdOeiuottnntlncimelligiUif?
'
ibtdenv^

4 QMnm tatim diHinm nmtn, vmtrm , m honoYurt


tenfmwf /jjf.

f QflM /bit «j IfjUMiiirMMiM^ iMSn«


f Q fiowod* innMiciKiim prfjf^fiir in iwrnM? f
iv. 97-
j
10 iiiciiKr iiirdrf in ^ nam ^
;ii4i;w ;aidnfim p«fris ifi«
, (/I?

14 Qho d4^o iitr^Mr iit utji iml fag. 5 9 $

1) lufmmubmtin frifmjt^ 9imhniifefmeii£':f.ig. 3 9^

|| car mr4mcji/Nmj4i^f|%(^ ttmiti^ruim eji trnffdude ftc»


0
mm Omjmm MS*40X
cituni?

1 Qhm fxt^uMMttis 4j!nmr€ VMmm^


ffu^rat^ inunf iUdm
Ij Cm hmc wdttm ftu aiuiSmmA fnnt ftAk^Bi} p^I^o^
DE TERTIO TR AEC EPTO.
p AP YT C^V AUX V M.

t Clntdtmnb^fTdcepTo fiidibm'mffritwri ^<2•4ctf


2 CHr frdcifui dgnds efi operd^vtyHttod bicfrtjcnbam^ per-r
fetHafideiiummemomret.neAtnrf ibidem

(refit?
P^Z'f^T

mm pr£ ilr'ititaf} t^iA^9


€ Qui^ fAbbMhm fAbhAthlzMtcinficrU i^itudmtatf *

7 QjiAndofiitlti dicmtHr fabbMihum fgnQificmf ikdai^

Digitized by G
I o Cm luddis ixfcdkrit amm Sm^im^fefUmm f^A fffi-
gioHu ojiciA ff^fcrihcre? $bidm
I I tlnodefJf irUnaUfofuli chrtfltm fsVbdthmi |!^«4I
It ffntefuimkiktufuHmfabhathnm} A'idm

H 'QHf^^ afojioli noH fcpt'mum hchdam^dd


d'uiino CHltui tonfccYdriuit^
dkm , fed liiaum

f'*5»4 1
X 5/ (Iti^niohnm Ad dam Damnum dlidjgfia dn^ioHu
a Six iiihm optrahtris , ftfiimik mm S$i SMmUi M
ly K0i fMciti mniopmtnfOtH , (^fllmtmi &filU tfUL.

ftYHiis iHw.d^ iinuUa itu^iummHmtump & Mdiun4


Qh;J Juc parti ditjabbatho facerefrjtlnbgmt} iUdm
18 Itdhe hu (miluif€t€pf9bibentuT,nn exttnid MHms^s
4dti6 cnUm trftnmnfj^SMttiio dim imtrS*

focondtc^rjirxfiYHari?
f^^A^ S
10 Cur mmenta jenm Q- AUiiiai d^ SakbAthi ^cffm vtd$
Dominrnf ibidm
11 <lj^hmptd4ifui 9firikm Chri/iim Silms ftfiis ft deim
tmtere? Unim
%x Qfiiil maffmfmt^ cerMi ft^fhrnHii HaAn^ eukm ii-
fHtaUl Ms -41 ^
i) t!|M^ vtititdi ai m rcdit ^mfiii^o huk frdie^ta el»^

14 Qiud contra de ilii fmkndm bine legem mnim nu


_ gliitifit? Mdmt
DE CiVARTO PRAECEETQ,
^ A P V T Q_ V N T V M I .

yi6iim patYem mim ^ matrm ps tnata^ ^ut loijjg4Uiii$

fitpertmm qum Dmitm Dm t$m ddl^


k ^ ^HM^dipmMe/l hmw pudfti Sgntm^ifid^ eft pim4 <^ fiamiM
jag.if I i
t'tbU

Digitized by Google
1 <lnm^ frnnrnfMummS^ HHaipii ex canfi
de rnn tft pkmfi94mdm}
m fntik^
paa, ^ii
3 CttiU i» bniiis frsceftljemmu p^prii h^mndi ^ox
dcif Of 4/ 1
fa^ .422
4 fimnam pt?n< nomiv.c h\c InteHlgmiHr? ikidem
5 Cur pueuti but fecmdmcAtnem Lbiifi'umwmn flif fii^fcS
deimt hin$rm? ^ii(*4^^^
6 <ltHhmwim\im b6me affdim emndis firSes? f4^.414
7 QUO fd^o parmeioffim frdfenm ^f^fcofi , c^Jdcerd^tei
fitnt honor nyidif pag.AlS

^ <vei magipam pduici


Sivd Bfifcopi , InmjtAfrdcipiantf
mHqmdifpi^hmperandmtp ihidM
10 <lu$i fumkm AiUmU in firlmfs diiiiiiiffts rjl pi^^

XI '
QMlK^h^em hon'i vm , In qnihui pittas In pamitti jemper
ehixh ^'merdton ffon njn^t brcuifmji^ "
ihid^m
I z Qmbti p(£ms fm A^cUnS , qm $^(U,futAiU fdiaaiim
detratmi^ .
f'<g.4i9
J} qmbm foripyitim tMikmhm fmmafi Jiffi9$ kmreiUS

DE QJVINTO PRAECEPTO
CAPVtSEXTVM.
1 <iMK ej^ cms dachwu hac pAciptemlndunffmaiiiyt^

X Q^bKprdciftocmitvm§twr,tml^^ . p(ig.4^x
5 VeMiimnte tpHWi ^iwejf i fc^e omne* udeh& M4 ? rJn/^rw
4 E/fMf Wwpr^cffpa rem jMi /ariHWa cafuliomm intcrinuti

5 Ait'ulli IbomiitMm Itcut

frcprk vol«mmfM
prmt'm homlnem^ddai^
mortem infmef
P''i-43^
^ *

f^5-4 54
Sm^ne efiadkmsfTMpti okfermknimmim i €4tA
'cv^ifMrt? f *

p4^.45 ^

Digitized by Gt.jv.'vi'^
9 .
Qna fotlfmm ri69f€ mmlkds hmuldij Imkuim^l
demonfiieaniMf ibidem
\o Qjiidfrolnbendo cxdem^cmYa, DimJ^ciendHm imperAt^

11 QjM pricipiti re chAUUs poxim , qȣ hk imftxAiHtyd^^


cefc'n?
K?-45S

tendiqnefitttt fidekiadmnmrimobtimone? N£-43S


DE SEXTO PRAECEPTO.
C A P V T S E P T I M V M.
h^onn\cechaberis» ^ '
'
-

1 iiuidfiAnmme nmclniJeHiidnherij htcptMetHTtp.^4 ^


Qji'idp)\c:er ca c^iu pxQhibmHY^hlcneceprio obferfumdum
i

4 .
iant pm^imm QUfftanda, m^Umlbbidineifim do-
niAre?
f^i'44f
5.. Qj^bm fkiMibm kdnlteY^ enomiutm mt^mlkmi
6 CnmlkoSplens mpmas libtdivesfeYe fQlet co»fpfjfi/?p.447

libifi'me^refydHein? 04^.443
D£ PR'AE.GEPTO- t
. CaPVT OCTAVV'if.
i ' K0«i/iir/iim/4cies« qm^ efi brim ftMfil cm iniimf
frdcedentUm connexh ic fentenm^ pag .4 5 o
i QHidfHYtl vocahnlo vutl hiclegijlaior finjilfic.un^n: piff.4^t

} ^ Cnm omnem nn:iflam rei Aliens ^fmf.nm t D cm htc ptB^


biben veht^mpot'tHsfhrti
quaw rapitu memmit'ip.j^ ) 1
4 Efine lUicitt rerum dliiunm ^ifmpam vmH mkmti '
5 An'iUidmiu^b^cfrACifl^ qmreipfg

M^pofidmf ^'iUdM
f Ynde fotlfmHmfHtttffAmtMem metlmmf p^g .4 5 3
numeYmifiif f^g -454

m Qnofnm sd u^itntmem ohltgAtl mi'tcandm iji.^ 5/

femkndml t^gASS
%i Q^ibm YAmnibHi p9fHltt$ chfiftlMwm in dn^M^mm fm^
tQYum flud'mm btmgmuthelt Addttcedtn? pa^.4fG<^

I X Qni^ yd.i fsntiendum^fiii miio fmmnjM funa , &


fuftltztd cxcufam?
'

pav.^l
DE OtTAVO PRAECEPTO,

C^jfpvttxiiiiiiioMii^i»r#j[fi4i^^^ '^Mm
I .

4 Ltmiwriii<ufi?iMrefmt^

I
i^umqmd hoc fuctfMm Ad ditu^mis iASm mm cx-
tenditur? f^i*4^7
t (lmnm'm9hne^Atormmmerw^fmtu^tmdi!fdg46i

5 Iiti/mj^ifM ctMiii iff ffdc^mm t^lktrnfmofwum mh^

C^i({n4iii4lrer4 fe?el9mifspriere/»ii wli&iMiioIiilJ iadi*


y
£i:^ frnvjihusprdfrrihit? ibidem

tin}

II Qjtad^wf/lrejfffimtfnNffi? Hblm.

mc^ ^ferdnci foffun 1


m€Jf itfffo 1 ibidem
^'^^^ baiimiwi iMIiiMlciii pi mwi^ff^fofd cs^
14 djt'

O E

Digitized by Lit^jv.'^ii^
t < Noil ewcuptfifs dmm pyvxtmi iiAxnee JifiitrgbU (^c.
Quo frutlH nomm hoc cr declmHm fdceftHm oSo uli^

i Qm paHo dm tlU pY£cefta mur ft diffiruntt tbidtn^

5 Iffrnqnidfexto ^ & fept'tmo ftdce^o [itU frntis^baUHm^


'
(picdbuJ^bmfofirinimemfYdmAti^^ fag ^77
4 <uipd difcrimiH hdt in^ fuctft^ mtn lqf$ Mum^ & (mn*
mAnoMiffewfinHant} f^SAlS
5 Ejbie om»^ cQncufif;mU bk ftobibitAy ac in vitk foneniUf

ttmyrefpondeas? ibidem
8 BriHim tgitufy qH€ concitplfcenua Inc mnm vd prohibe"
m.vel peccdti rattonem non habetl iUdem
p Qmbmcdufii & iniic^'s Agno/iniiir ^fmi» irnnfifau^
fitft€Citumf f^gAit
to In qno pecMtUiUi^wuAm iw^jlit O' mnt p^g-^Si'
11 Qms nunc eft ditvrnm extrmorum prMptomm fcoptul ibid*
iz <^Md doniti^ vQcabuloin hmHSfrdctfujQmHU mte'Ji^en^
dnm ejU , ibideni

I ) Qmd Bouts Afmi iMbm fonrfMiimr? f<^*484


14 D.e qmbut fends in iio^ pifdtfptp efi fernuli Aidm
15 Cur iHm in ptdctpto fitmaukfrmm^ tkubm
1 6 ?unarl(mtHY iflam legm , qui res vtmh ftoxtmi 'mp$
pretio mm cnfhm'? ibidem

\j , ,
QMoma^io dttmnm pxA^eptum dt mnciincHfif(enda*vxQrt
^
. pimmt muVi'igindtm^l - i^S>4S4
2g tilmqMiJi\nhml^mf€cut^ fni imililreNi tfumpmii
miiMHmmt^t^fpiuiitdtiidimtVi^ pig $ Ai
I9 Qiiirf prmr tA^6{ns, puhihhw hocfrdceptofadeda tmpeWHr'i
ZO QHd ftmt pQtlfimtm chti^idnk mtdiund^, vt mim mcn^
pifieHtUrefrenent? p^gAS^
INDEX
TYM, ET
CAP
QJiEStlONVAl
I.
'
ARTiB PARTIS CATB-«
'
C H I S M I RO MAN I.

c A p V T P R M Y
I

% QmmQdoDeniejioYMiidwf .

utiwi homines ^dind f^ffunt in cvjnlm-


$ Qjif. f^^y^'^^^

4 AImmc^um mimm&gtmU MfbtdfmfdmeUcut^quim per

. DE VTILITAT.E ORATIONiS,
CA^VT' SE.CVNDVM*
^ Qflis ejf pn mils frnSut^ qa? fariiitM wSdi mc^ttAs} p. ^90'

J Smftrne fiAS preces exitudh dmna mateflAi'i \hidi ni

'4 qud ftt'mM^ interdHm no imfftumuil IbUt.


ifftwfit^vt

5 NNMiMm cmf^ mi
^nk ejidmr^ ni^ voidlm ttftiMm

4 Qhk efl tmlm miknk fruSm} fxg .


49^
J Cur DcHiychm Jimt qtubm Indtgummj omlone »o]ir4 'mth
fellmtan? ibidem

8 QJi£^P V^^^ miUm tx WAtimin bmina ftofiHinsf

DE PARTIBVS ET GRADIBVS
ORATIONIS CAPVT HU
.

1 Qigi'Mf foxtlbm cwftat Chri^iAnA omkt Ibidem


'
% '
Qjjunm rjl ifthm mnifi tMdm , fummiippifrfcdiiwk
'
ffOm} , fAi.496
3 QHAiflaberdmndi ratio? -
P^"^97
^ 0410 in fftAdn tmittm genm confiffit frecmYHm} tlidim

.
J Ojs^iiiicr depmm m$m9 rngfAdn bAwuS fii-^o S

Digitized by Googl
DE IIS^Q^iE PETENDA SVNT.'
Capvt CtJjAICTVMv X

I ^ijunm licet k Deo petnt^ <


ihdm
% mmm emm qiu Hebe i Dh
EJiue eAiemnuk ^ pajli^
Untnr? ibidctti
PRO ayiBVS ORANDVM SIT
Capvt q^vintvm.
I £j2«e Dliam genus hommum m heamimdo fr^mbmnm
lictAt Domi ptecdYi? pao
^ 00
% In^ignrntertWikit «|ilmf p mMm iUk orMJS ^fiti£

4 Etlam ad morttm extendi potejlhehenefimmf p^i^.jox


5 Prode/} Me illis aheM amio qm ftccm dd mmem} Auk
6 QnomedofuntexecfAtimiy iiuinfcriftmul^/mtm y mc^
ftpienddl mem
.7 <lMsefi^fmgrdtuiYmMKmit ibidem
^ Inter easgratHlatknes^qiufdn^loYHmcAHfA Deo exhibenmr,
^HAnam in. Ecdefm pYimas pAtm ohmeti itidltm
QVIS ORANDV5 SIT^
CAPVT S B X T V M.
t Mi^^f'ti^ddefifYdcifHlwMiof f^S'S^t
X Stmne etim [Mndi am c hrtjio Yegmntes Innocandi ? ihlim
J An eodem moio Dettm,(^ [Ancios imploYmm} M^.iox"^
DE PRifiPARATIONE ADHI-
BENDA. CAPVT SEPTIMVM.
I <^iiwc mxmi tiiffiiitfaii mmm 4imM»m efi ftAoa^
, Ymtdi$i> •
\ tMem
a* QiM lotlpmrnn vitU voUniicHm frnUH mYt^frnt cAHendA}

3 SAiifne hk jHerit aprAdiShvh^sAbfiiuere^c^bHmilmetn


cnm doiore peccmYum conhmim? pa^^ koS
QVi£ RATIO IN ORANDO
Q^IRATVR. CAPVT' VII*.
\ Qjud cnmpimu Ad optimAYn orandl Yat'mem «jl Yequ'tfmmi ,

*
X Qit*^ 'i^ '^f^
*i>ocaUs ow'tonU puciftm? pag *^o9
J Ejltu WIS 9^mm ftfmdt m ftmu »r4i IWiMc infubhak
uc^mm} ibidem
4 OnmmMthma ^ hjfuaiu in fftrim j f^mmmei^

ercitio ceffandnm} t*l*^^ I

(^^kmofyna? ibidem^
PE ORATIONIS DOMINICi£
PROOEMIO. CaPVT IX-
9 24Uer nojter^qm «s m ulk^ Cur hmm 'ftecMHrnis huh

% Qua tfi fiimMTdm oh yum ImlMi Dcnm merito Patrem


hie dfpelUnt? pag. 51 j

3 Qjnd Akifd , A qmm fm hmimm dicimr ^


ihiitm
4 CMfT^AfrmdmtiititlMintgotkmi^^ ivoi*

QmbmgfffmentisclareititeUigimHs mgnUHdinet^ vtilitatii


f
quA ad homines ex cnftodia angtloTHm redit? ibidem
6 QjM prAterea ratione agmfcm hommisfid/tU^fAmikm Du
dc homin ibm cwAm} pag. 5 1 r
7 QiuA ifitiTM wh^fAtriA ibsriiAtii bni^umm m «-

8 QHid ChnpAnifilij Dd iam effeai.po} tot acapta patettiA


mritAth o§ciA,victfm pAtriprAftabnntl
pag. 51 g
No/er, CHYDeHmplurAlUAUivmbKUu^m^^nm
g
hicApfeUAn^uhmm^ wjr.uo
'

ffmm^^ma meiitAbitur aut agttl paq^szi


?1 QjAislncAh. cum Dem fit vb^queprx fern, quomododo^

Digitized by G
DE PRIMA PETITIONE O&A-
TIONIS DOMINIC
CAPVT PECIMVM.

,€^nm fuit [4n^ifc^'mcm nomink Del hk pftnlart^

'3 Qhm mtA hac fetitim^vuk Chrifim no$ Deo fAtri Q^melibidm^

4 Qmd mfditAHdm prpfonit prim4 pernio,)iMjue wiioiieM*

DE SECYNDA PETITIONE*
CAPVT VNDICIMVM.
I AdMhmtmnum tHnm^ - uffu Du petUme bk
comfrmndum} HS^i^^
^ '
sugicitne qHm9dMm^ f^fnmDu hicfefinkfi} f*s$t

4 Qjii^rt^m Dei re^n«m facrii in Itteris deftgnatf


f4g, 554
5 Q»id in f hmis igitur hACfetimneDcmfiiitAmm} fag, ^ \j
6 SmndotimdiimbkfopHLumi
Qmd tifik hnuim fti^m qiunhnntt
Mm
7 Uriiem
Cbriftunm hmm pffiitonir $udfmefri6fHedgend£
I
conttmpUnda offer HntHxf P^c^ - iiS
DE TERTIA PETITIONE.
CAPVT D V OD C ) J4V M.

I Flat mlnnm m. QjiarcfoflHlato Dd Hgtt9 fiatimfnh^


ijclmr^'vt c'lufdem'volHmMjiAt?
f^i'S i9
iieiiiefftlfime/t? p4£*54a^
I Qj!/^ ^^i^) friiMric4tio frimi firmtk, w kummim
• ^eww iimexit? • iiideni

4 hue [$;iiim (4»/onim i»4/onfm fropoMi/Hrre^

iH^it' t ElidmMM

Digiti2
frec^tio? f*.S-54 3
QHjmodo "volnntAs Dei in hie fctit'mc acdjaia} fag y 44.

Qtum tHtlmi^i tmk fttim icnttntuml / biJe^i


Cm f^ftmi dttum tfi etrnifi qwd kUfiAmjtuiky & 4-
mm MrdiMifimtJla^AH? pAg • f 4f
Clmi ffitifu hsc fihtim fto mfkimmt t lUrai

0 SifM/in cik (^ 'tntmAyQ^ph'ivnU iHMclaufuU? p,^^^


1 .
liHnquideUAmgratiArHailmecontiuet hxc peiiilol f.54P
K Qfiui f.x kic petimne sd lomemfUiionem tefermm? ibidM
DE QVARTA PETITIONE.
Tmimw^flmm^iSmmmdd mkkhik. tfimmhit.
oratme o omMfA^rAtio ordinu femau} p^g .551
cur btman£ v'ltd honA i Deo lune cpiatuTyC^ petMtHr':ibid»
QMojiiie,^ modo umpordliA bi}4 (mt pofiidattddrpag. y y
Vnin'mwUMrnummnmm^t

Qj4« fi9$ timh ructfkmiUis fnemtkwf} pag. ^ ^ 5.


Hmd pAnis nomm iautli^im , hmmftiitmis efi
femtntid} ilidcm
Cm non pmplUUa pane Jed pint »QpHhicpen9imlf.% 5 6
Quid kddmiiaLmfHUfiMnMtffik 'unbh^ 't^g- ^ 5
^edftM<ie|i4iMmofrrm,D4iio(if, i»miMltMwifiiifoiii
(iicimui^nm 4fffem,D4 mibi? p4^. 5^9
QjiirfwHti, HodiCjfcic 4j)po/?f4 Tn//««4f? '
ibidem
QM^i n4jpirir4/i|)4ne,^Mt 4mj)j^/fidMe }mm fttmmsiMm^
^IndimJjicimclligeHdHmeji? .

^ijmMduijftili tfft debemm^fi p^Unmffum nmjc jim m^J

Cf<iii$ rei meiitanii mafio ft hic exhthet ? ihidim


DE Q^INTA PETITIONE.
CaPVT XIII !•

El nopkjicm & Mmmwitii^ ^t.


dimitte nohis debit a nos

C«a refpicit^ytidj^^ compleSitwrlmcfetitiQ? p^^ j^j

Digitized by G
'4
Fff nthic eadifuc^ij} y^ifio.qnjt in fHpetlorthus fmt}f.

3 fmt \n ea^qiu vcnum feccAti tmfttUH veiit^iamfitdi'


4 Qj^tbm rdtmibm homadAgnume fUMnm ftflntkM

mfdm p^eniimitf m 4ff imt nioiiMm% fag .


5

7 . KiMtd in ilU feiumt$/mmMdtbitQjim»mme melli^

^ oiAmnt hicm indHlgentiafxnArum^anumifmeculfjL


veniAlis (J' m^rtifeu? ihuim
1 o hfiinfiid ram cur dthlta nofu hie 4it^imiii ^ q«A
eadem efi

fmt^umypAnm nofirHmyptteremwi ikdm

%% S\m'& n§%Am\ttmm t^c* ^ignlfitmniihattUHfHkn^


fira indtilo^emiA Amphmdine dhiir.a mijmcorSa exdqture'i
I J (^thtii ratiomhu'f.cllendifHm h$mmHm Atiimi Ad Unuaie,
qtiam hic Vetts exigit?
J
1 4 Kidm hmi fUmonisfomulaiiH ^fntf^imf ^mfmi (\^
im Un€ v^imMim ftWAmm » ftdHUMn fcrfeSMm
•I^IiMMtiem iNinmniiii »•» Afjiqtmniw} Alim
Qm apfet tHvind'tBdadhHCfetlnh,exfedlerU
clattfula inter freiadn or^i omdmmicA detrAhat ? p. ^^74
16 Qwd lUi faciendim, qui mt'mem dc
cli umi^ioug fetca^
mum fibi cuplt tJftfrHiluofAm^ peg.
j
7c
DE SEXTA PETITIONE. ,

Capvt XV. ^ ^
, t ne ms inducAs^ f^ c. cur pofluUtA peewmi VinfAcotinui
Chrijim veiit nosindoraYe,ii( in tcLulone indHcamHr? p.s77

wemtntelkxeYtnt? f^g'SJS (Po^<^


J cur ferneYp mmm,f^ memagu i Ddnmihs inff^anm}
4 TQ^m ddm^Hfs (inmm AUtiiimJin'OibMt 3 bomkiH

Digitized by Lit.jv.'vi'^
fjtuiium dtAholotnbmtuil
f^SL^SS^

7 Eodiw iieiiiMl9iiile%itiif DcMsiii Ifmijimmw iMbreif, qn$

ft;nMn':i?.'e >r>i;jM'»fs fimu^'^an veto quid abudf ihdetn


Q^m(Hhdttemano»tvidmArifQn4nf&^m4U&m\U -

tkmnipotcjl? ^ii;•586
^

DE SEPTIMA PETITIOhlE.
Capvtxvi.
% Sid tiif^iH fios imak. ConumtuT n t a\i(^tud fufcrionbiu
titmlbm^qHod i^a non mliuktuT} t^i-s89
9 mwfft , biMtpeuukmm mm Ihmn$ ej[Hi$>^

^ ' tijmmH YdtkHefHunlmmy ctlmiutim dtfulpo m De0

4 tiunqutd fermdt inpdilii fUum fi Umri a mdlo^ac cbri«

4 CwtfingHlariyHOHMmmmHlMudim voctii mdlo liber^rl

Qjutidw malhMffe^iitlfedihemmtt'iaficUmHOHdhberemHfi
-J
Dh EXTKEMA ORATION15
'
DOM NIC j£ CLAVSViA*
I

CaPVT XVII.
1 ^ AmH. (inl$n>fm(^ ftnBmifthmHspmicHUr p/i^.^^g
X Q«4 rat'me ft vt ftnfiorum pmes a timon imhoaid Uti^ ,

tm condudanuirf p4j«60O
J Quo fen[u ii/a mcula ^ Amen^ in fine hU ^wfaM , &m
Ml^dfA^mdQHfmmmikufinmwrl tiidms

FINIS, • •

Digitized by G«.j
Digitizco by Goo
Digitized by Google
Google

You might also like