Professional Documents
Culture Documents
Điều khiển bộ chỉnh lưu tích cực sử dụng mạch lọc LCL trong điều kiện
lưới điện không cân bằng
Abstract
Active rectifiers are widely employed in three-phase electric drive or renewable energy resource systems because
of bidirectional power flow and higher DC voltages compared to diode rectifiers. This paper proposes a novel
method to determine the parameters for the current controller in active rectiier systems using LCL filter. The
parameters of controllers are designed in frequency domain and taking into account the full model of the LCL
filter and time delay in control system, which improves the control quality and system stability. The simulation
results in MATLAB and experimental simulation results in the hardware-in-the-loop HIL 402 device of Typhoon
validate the capability of the proposed control in different fluctuating conditions of grid voltage.
Keywords
Active rectifier, LCL filter, unbalance voltage grid.
Tóm tắt1 lưới) với các ưu điểm chính như trao đổi năng lượng
Bài báo này đưa ra cấu trúc điều khiển cho bộ chỉnh hai chiều giữa lưới điện và tải, điều khiển hệ số công
lưu tích cực có khả năng ổn định điện áp mạch một suất, thành phần sóng hài dòng điện đi vào lưới thỏa
chiều trung gian trong các điều kiện điện áp lưới không mãn tiêu chuẩn IEEE519 [1]. Bộ biến đổi này được sử
không cân bằng. Tham số bộ điều chỉnh dòng điện dụng rộng rãi trong nhiều ứng dung, đối với hệ truyền
được thiết kế trên miền tần số có tính đến đặc điểm mô động xoay chiều ba pha, chỉnh lưu tích cực cho phép
hình toán học của mạch lọc LCL và trễ hệ thống điều tạo được dự trữ điện áp một chiều lớn để đảm bảo các
khiển để nâng cao chất lượng điều khiển và ổn định hệ quá trình động học nhanh, và tạo mạch điện áp một
thống. Kết quả mô phỏng bằng phần mềm Matlab, kết chiều chung cho hệ truyền động nhiều động cơ để tiết
quả thực nghiệm trên thiết bị HIL 402 của hãng kiệm năng lượng [2]. Ngoài ra, bộ chỉnh lưu tích cực
Typhoon đã minh chứng khả năng của phương pháp này cũng là giao diện ghép nối giữa nguồn năng lượng
điều khiển được đề xuất trong trường hợp điện áp lưới tái tạo như: sức gió, pin mặt trời [3][4], và lưới điện để
biến động. trao đổi công suất hai chiều hoặc là thiết bị chính trong
hệ thống nâng cao chất lượng điện năng trong lưới
điện: lọc tích cực, bộ điều áp tích cực[5][6].
Ký hiệu Mặc dù có rất nhiều ưu điểm như trên, nhưng cấu trúc
Ký hiệu Đơn vị Ý nghĩa điều khiển chỉnh lưu tích cực rất phức tạp, cụ thể trong
1 Tần số cơ bản điện áp lưới trường hợp điện áp lưới mất cân bằng, cần phải điều
vdq , vdq Thành phần thứ tự chỉnh cả thành phần dòng điện thứ tự thuận và thứ tự
thuận/ngược điện áp ngược [7][8]. Để nâng cao tính ổn định khi sử dụng
idq , idq Thành phần thứ tự mạch lọc LCL, hệ thống điều khiển cần phải bổ sung
thuận/ngược dòng điện khả năng bù chủ động hoặc thêm phần tử thụ động để
giảm dao động do mạch LC gây nên [9]-[12]. Khi sử
Chữ viết tắt dụng phương pháp bù chủ động, số lượng cảm biến do
PLL Phase Locked Loop dòng điện lớn làm gia tăng chi phí và giảm độ tin cậy
HIL Hardware in the Loop hệ thống điều khiển, nên trong công nghiệp đều sử
DDSRF Decoupled double synchronous dụng điện trở nối tiếp với tụ lọc để giảm dao động,
reference frame nghĩa là sử dụng phương pháp bù bị động. Ngoài ra, để
bảo vệ van bán dẫn, dòng điện đầu ra nghịch lưu sẽ
được đo lường và thiết lập các mạch vòng điều khiển.
1. Phần mở đầu Tham số bộ điều chỉnh được tính toán dựa trên hàm
Bộ chỉnh lưu tích cực trên cơ sở nghịch lưu nguồn áp 3 truyền đạt giữa điện áp và dòng điện đầu ra nghịch lưu,
pha sử dụng mạch lọc LCL (trong một số trường hợp các nghiên cứu trước đây coi hàm truyền này có dạng
còn có thể sử dụng máy biến áp để cách ly với điện áp
1
Ngày nhận bài: 04/12/2017; Ngày chấp nhận:
11/01/2018; Phản biện: Thân Ngọc Hoàn, Đoàn Quang
Vinh.
29
CÔNG TRÌNH KHOA HỌC Chuyên san Đo lường, Điều khiển và Tự động hóa, số 20, 12/2017
bậc nhất để dễ dàng xác định tham số bộ điều chỉnh hãng Typhoon đã minh chứng khả năng của phương
dòng điện, nghĩa là mạch lọc LCL coi xấp xỉ mạch lọc pháp điều khiển được đề xuất trong trường hợp điện áp
L về mặt mô hình hóa [1], [13]. Do đó, chất lượng điều lưới biến động.
khiển ở mạch vòng dòng điện bị suy giảm, do tham số 2. Chiến lược điều khiển
bộ điều chỉnh dòng điện không được xác định dựa trên Cấu trúc điều khiển bộ chỉnh lưu tích cực được thiết kế
mô tả toán học mạch lọc LCL là dạng bậc 3. trên hệ đồng bộ khép dq+ và dq- [13]. Bộ điều khiển
Bài báo này đưa ra cấu trúc điều khiển cho bộ chỉnh chỉnh lưu tích cực gồm hai mạch vòng dòng điện và
lưu tích cực có khả năng ổn định điện áp mạch một mạch vòng điện áp một chiều. Bộ điều khiển điện áp
chiều trung gian trong các điều kiện điện áp lưới suy một chiều để ổn định điện áp trên tụ, đồng thời là cơ sở
giảm ngắn hạn cả ba pha tới 70%, hai pha và một pha để tính toán các giá trị lượng đặt cho các bộ điều khiển
tới 55%. Cấu trúc điều khiển được đề xuất, tham số bộ dòng điện. Mạch vòng dòng điện điều khiển cả thành
điều chỉnh dòng điện được thiết kế trên miền tần số có phần thứ tự thuận và thứ tự ngược, giá trị thành phần
tính đến mô hình đầy đủ của mạch lọc LCL và trễ hệ dòng điện này được tính toán dựa trên góc pha điện áp
thống điều khiển, để nâng cao chất lượng điều khiển và lưới theo thuật toán vòng khóa pha và kết hợp với
ổn định hệ thống. Kết quả mô phỏng bằng phần mềm mạng tách đồng bộ kép (DDSRF-PLL).
Matlab, kết quả thực nghiệm trên thiết bị HIL 402 của
R
Vdc
+ i +* E d+
2E d
C
d -++
+
-
3 Ed+2+Eq+2-E-d2-E-q2
i +' Vd+ Vc
ωL
d
Sabc G5 G2
dq+ Vαβ
αβ
++ SVM
ωL Vb
i q+' G6
Vq+ G3
2Eq+ i q+*
+- --+
3 Ed+2+Eq+2-Ed- 2-Eq- 2 Pos. seq. current controller q
E+
+
i dq
G1
Va
G4
-+ αβ
dq+
[F] Tdq
+2
Ia
Vdc* Idc* abc
Ib
- P0 iαβ
+
Ic
[F] Tdq
-2
i αβ
dq
αβ
-+
DC voltage controller dq-
-2E-d E d
--+
+
3 Ed+2+Eq+2-E-d2-E-q2 -
i -*
d
i -'d Vd
ωL
dq-
αβ
i -'q
ωL
Vq
-2E-q i -*
q
Li Cf Rd
- -++
+
+2 +2 -2 -2
3 E +E -E -E
d q d q E
Neg. seq. current controller q
Lg
PLL
v d+'
+ +
E LPF v d
d αβ
v q+' DC
1
1 dq+
Ia Ib Ic
E q+ LPF v q+
abc
vαβ
αβ
v d '
E d
LPF v d
αβ
v q ' DC
1
1 dq- Ua Ub Uc
E q LPF v q
H. 1 Cấu trúc trúc điều khiển bộ chỉnh lưu tích cực trong điều kiện lưới điện mất cân bằng [13].
30
CÔNG TRÌNH KHOA HỌC Chuyên san Đo lường, Điều khiển và Tự động hóa, số 20, 12/2017
d
Do dự trữ pha hệ thống nằm trong giới hạn cho phép
' nên pha của bộ điều chỉnh PI được tính theo (9).
v
PM arc GPI j +arc Gvi j 1800
Các vector điện áp trên hệ đồng bộ kép. (9)
C C
H. 2
Công thức (1)÷ (4) cho thấy điện áp và dòng điện thứ A1 arc GPI j A2
C
tự thuận, ngược sẽ bao gồm: thành phần phần một Trong đó:
chiều (DC) và thành phần xoay chiều (AC) có tần số
bằng 2 lần tần số cơ bản điện áp lưới. Vì vậy, để tách A1 min PM - arc Gvi j 1800
ra thành phần điện thứ tự thuận và ngược và đảm bảo C
(10)
khả năng ổn định cho mạch vòng dòng điện khi sử dụng A2 max PM arc Gvi j 1800
bộ điều chỉnh PI, cần thiết phải loại bỏ thành phần sóng C
hài bậc cao bằng mạch lọc thông thấp (5), tần số cắt Như vậy, tham số bộ PI được xác định trong một dải
mạch lọc f 2 [13]. theo (11)
1
K ic
f A1 arctan A2
LPF s (5) K pc
s f
c
31
CÔNG TRÌNH KHOA HỌC Chuyên san Đo lường, Điều khiển và Tự động hóa, số 20, 12/2017
vˆdc Ro Tụ lọc 10 µF
iˆo 1 Ro Cs Điện trở nối tiếp với tụ 10 Ω
(14)
vˆdc 3 Tham số bộ điều chỉnh dòng điện
eˆd 1 Ro Cs Kpc 0.0413
Từ (13)÷(14), mạch vòng điều khiển điện áp một chiều Kic [8.51, 147.63]
chỉ ra trên H. 4.
Nhiễu từ phía 1 chiều
1
Khâu trễ DC-voltage
vdc
tham số bộ điều chỉnh PI được xác định. Đặc tính tần
vdc 1 3 Ro
K p (1 +++
+-
sTi
)
1 3sTs 2 1 RoCs biên pha của mạch dòng điện được chỉ ra trên H. 5,
Nhiễu từ lưới
phân tích tính ổn định cho thấy hệ đạt dự trữ pha 600
ed 3 tại tần số 600Hz và 30.60 tại tần số 663Hz.
1 RoCs Bode Diagram
150
H. 4 Mô hình điều khiển điện áp phía một chiều [13]. 100
Động học điện áp một chiều được dẫn dắt theo khâu
Magnitude (dB)
50
dao động bậc 2 có hệ số tắt dần 0,71 và dự trữ pha là
450 [13], khi đó tham số bộ điều chỉnh PI mạch vòng 0
C -100
K p 0.12 -90
Ts (15) System: untitled2
Phase Margin (deg): 30.6
Phase (deg)
-120
Ti 17Ts System: untitled1
Delay Margin (sec): 0.000128
At frequency (Hz): 663
Closed loop stable? Yes
3. Kết quả mô phỏng
Phase Margin (deg): 60
-150 Delay Margin (sec): 0.000278
At frequency (Hz): 600
Tiến hành mô phỏng trên phần mềm Matlab. Các tham Closed loop stable? Yes
B. 1 Tham số mô phỏng H. 5 Đặc tính tần biên pha của mạch vòng dòng điện.
Công suất bộ biến đổi 5 kVA Lưới điện 380V xuất hiện sự cố lồi lõm điện áp từ thời
điểm thứ 0,1s. Băng thông ban đầu và băng thông kết
Điện áp lưới 380 VAC / 50 Hz thúc của mạch vòng dòng điện và điện áp lần lượt có
Lượng đặt điện áp một chiều 700 V các giá trị sau: ωii=900 rad/s, ωfi=1000 rad/s, ωiv=80
rad/s và ωfv=100 rad/s, Mô phỏng với bốn trường hợp
Tần số phát xung 5 kHz lồi lõm điện áp là: TH1. Sụt áp 1 pha còn 55% định
Giá trị tụ mạch DC 1650 µF mức, TH2. Sụt áp 2 pha còn 55% định mức, TH3. Sụt
áp 3 pha còn 70% định mức, TH4. Lồi áp 3 pha 110%
Tham số mạch lọc LCL
định mức. Kết quả mô phỏng cho bốn trường hợp điện
Điện cảm phía lưới và bộ biến Lg = 1.5 mH, áp lưới thay đổi chỉ ra trên H. 6.
đổi Li = 4 mH
32
CÔNG TRÌNH KHOA HỌC Chuyên san Đo lường, Điều khiển và Tự động hóa, số 20, 12/2017
800
100
-50
-100
0 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 0.6 0.7 0.8
400
Điện áp lưới (V)
200
-200
-400
0 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 0.6 0.7 0.8
1
Hệ số điều chế
0.5
0
0 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 0.6 0.7 0.8
H. 6 Động học chỉnh lưu tích cực khi điện áp lưới thay đổi.
Để hạn chế dòng điện trong quá trình khởi động, 3 điện gửi các tín hiệu điện áp và dòng điện đến mạch ADC
trở được mắc nối tiếp với mạch nghịch lưu ở phía AC, của DSP TMS320F2808. Tín hiệu xung đưa ra từ kênh
khi điện áp mạch DC đạt 400V sẽ ngắn mạch 3 điện trở PWM của DSP TMS320F2808 sẽ gửi đến cổng DI của
này, điện áp sẽ tăng lên 540VDC. Tại thời điểm 0.15s, Card HIL402 được cấu hình là các tín hiệu điều khiển
mạch điều khiển sẽ phát xung vào van bán dẫn nghịch đóng/cắt van bán dẫn IGBT. Ngoài ra, sử dụng phần
lưu, điện áp mạch DC tăng lên 700VDC sau khoảng mềm “Typhoon HIL Control Center“ cho phép thay
thời gian 0.05s. Khi điện áp lưới bị sự cố, điện áp mạch đổi người thiết kế có thể thiết lập tham số, lựa chọn các
DC giữ ổn định tại 700VDC với độ đập mạch thấp chỉ đặc tính hiển thị dưới dạng đồ thị và thay đổi các điều
1.8V. Trong chế độ xác lập khi điện áp lưới cân bằng, kiện vận hành theo thời gian thực. Mô tả hệ thống điều
với sự trợ giúp khối phân tích phổ trong Matlab, hệ khiển thời gian thực của hãng Typhoon được chỉ ra trên
thống méo dạng sóng hài dòng điện chỉ 2.54%. H. 7.
4. Kết quả mô phỏng thời gian thực
Cấu trúc điều khiển bộ biến đổi phía tải một lần nữa
được kiểm chứng trên thiết bị điều khiển thời gian thực
của hãng Typhoon. Thiết bị này bao gồm card HIL402
mô tả lưới điện, mạch lọc LCL và nghịch lưu nguồn áp
3 pha sử dụng van bán dẫn IGBT, bước tính mô hình
phần cứng này là 1µs. Cấu trúc điều khiển: phương
pháp điều chế độ rộng xung có tần số 5kHz, các bộ điều
chỉnh điện áp và dòng điện, thuật toán vòng khóa
pha...được cài đặt trên DSP TMS320F2808. Thông qua
mạch “DSP interface”, Card HIL402 cung cấp tới 16 H. 7 Hình ảnh thiết bị điều khiển thời gian thực của hãng
cổng ra tương tự (AO), các cổng này được thiết lập để Typhoon.
33
CÔNG TRÌNH KHOA HỌC Chuyên san Đo lường, Điều khiển và Tự động hóa, số 20, 12/2017
400
Điện áp lưới
200
-200
-400
0 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 0.6 0.7 0.8
Dòng điện phía lưới
40
20
-20
-40
0 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 0.6 0.7 0.8
Điện áp một chiều (V)
800
600
725
700 720
400 715
690 700 705
200 0.28 0.31 0.34 0.53 0.55 0.57 0.68 0.7 0.72 0.74
0
0 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 0.6 0.7 0.8
Time (s)
H. 8 Kết quả thí nghiệm HIL động học bộ chỉnh lưu tích cực.
34
CÔNG TRÌNH KHOA HỌC Chuyên san Đo lường, Điều khiển và Tự động hóa, số 20, 12/2017
35