በ ዲያቆንደሴቀለብካቲት

1993 ዓ .ም
አ ዲስአበባ

1
 በ ስ መ አ ብ ወ ወ ል ድ ወ መን ፈ ስ ቅ ዱ ስ አ ሐ ዱ አ ም ላ ክ

የግእዝቋንቋእድገትከየትወዴት ?
መቼ ም ቢ ሆ ን እንዲት ሃገር የራሷ የሆነው ባህሏ / ሥር ዓ ቷ / የ ሚያ ኮ ራ ት ና

ማን ነ ቷ ን ም የ ሚያ ን ጸ ባ ር ቅ በ መሆ ኑ ል ት ጠብ ቀ ውና ከ ት ወ ል ድ ወ ደ ት ውል ድ ል ታ ስ ተ ላ ል ፈ ው የ ባ ለ ቤ ት ነ
ት ግ ዴ ታ ዋ ነ ው ፡ ፡ በ መሆ ኑ ም ሀ ገ ራ ች ን ኢ ት ዮ ጵ ያ ን ለ ጥ ቁ ር ሕ ዝ ቦ ች መኩ ሪ ያ እ ን ድ ት ሆ ን ያ ደ ረ ጋ ት የ ል
ጆ ቿ ሀ ገ ር ወ ዳ ድ ነ ት ና ጀ ግ ን ነ ት ን የ ተ መላ ው ባ ህ ሏ ብ ቻ ሳ ይ ሆ ን የ ሃ ይ ማኖ ት ፣ የ ሥነ ፊ ደ ል ሀ ገ ር መሆ ኗ ም

መጻ ሕ ፍ ተ ታ ሪ ክ ን ባ ነ በ ቡ ሊ ቃ ውን ት አ ን ደ በ ት ብ ቻ ሳ ይ ሆ ን በ ማዳ መጥ ት ውፊ ት /ርክክብ/ለኅብረተሰ
ቡ ኀ ቡ እ ያ ል ሆ ነ ነ ገ ር መሆ ኑ ነ ው
፡፡

በ ተ ጨማሪ ም ሀ ገ ራ ች ን ኢ ት ዮ ጵ ያ የ ዘ መና ት ዑ ደ ት ስ ፍ ር ቀ ምራ የ ራ ሷ ን አ ኀ ዝ ያ ደ ላ ደ ለ ች አ ፍ ሪ

ካ ዊ ት እ መቤ ት ና ት ብ ን ል ጽ ል መት ሊ ጋ ር ደ ው የ ማይ ች ለ ው ገ ሀ ድ ነ ው፡ ፡

ይ ሁ ን እ ን ጂ እ ኛ ል ጆ ቿ የ ት ና ን ቱ ን ለ ዛ ሬ ማበ ር ከ ት ያ ል ቻ ል ን ይ መስ ላ ል ፡ ፡ ለ ዚ ህ ም ነ ው ት ና ን ት
የ ኢ ት ዮ ጵ ያ መሠ ረ ተ ቋ ን ቋ የ ነ በ ረ ው የ ግ እ ዝ ቋ ን ቋ ከ ነ በ ረ በ ት የ ብ ሔራ ዊ ና የ ውል ቋ ን ቋ ነ ት ይ ቅ ር ና ዛ ሬ ዛ
ሬ የ ት ገ ባ ሊ ባ ል የ ሚያ ሳ ፍ ር ሆ ኗ ል ፡ ፡ አ በ ው ለ ብ ዙ ዘ መና ት ይ ህ ን ቋ ን ቋ በ ዜ ማ ቤ ቱ ፣ በ ቅ ኔ ቤ ቱ በ መጻ ሕ ፍ
ት ቤ ቱ እ ን ዳ ል ተ ጠቀ ሙበ ት ሁ ሉ ዛ ሬ ግ ን የ አ በ ው ያ ለ ህ ብ ን ል አ ይ ደ ለ ም መግ ባ ባ ት ይ ቅ ር ና ገ ና ተ ማሪ ው እ

ን ኳ ን ከ ማለ ዳ ው “ኦ ኾ ” /እ ሽ / በ ማለ ት ፈ ን ታ “ኦ ኬ ” ቢ ል ይ ቀ ድ መዋ ል ፡ ፡ ይ ህ ግ ን #የ ቆ ጡን አ ወ ር ድ ብ ላ የ

ብ ብ ቷ ን ጣለ ች ; ሳ ያ ሠ ኝ አ ይ ቀ ር ም ፡ ፡

እ ን ደ ሚታ ወ ቀ ው የ ኢ ት ዮ ጵ ያ ታ ሪ ክ መረ ጃ ስ ነ ሐ ውል ቶ ች የ ተ ሸ ከ ሙት የ ግ እ ዝ ቋ ን ቋ ሥነ ጽ ሑፍ የ ሀ ገ
ራ ች ን ን ጥ ን ተ ታ ሪ ክ የ ሚያ ስ ረ ዳ መሆ ኑ ን ታ ሪ ክ ይ መሰ ክ ራ ል ፡ ፡ የ ግ እ ዝ ተ ፎ ካ ካ ሪ የ ነ በ ረ ው የ ሳ ባ ዊ ያ ን ቋ

ን ቋ ም በ ግ እ ዝ ተ ል ቆ / ተ በ ል ጦ / ግ እ ዝ የ ኢ ት ዮ ጵ ያ ነ ገ ሥታ ት ሊ ቃ ውን ት ኅ ብ ረ ተ ሰ ብ መግ ባ ቢ ያ ከ መሆ ኑ
ም አ ል ፎ ከ ሀ ገ ር ውጭም ኢ ት ዮ ጵ ያ ሀ ገ ረ ፊ ደ ል ፣ ሀ ገ ረ አ ሚን መሆ ኗ ን ያ ስ መሰ ከ ረ ል ሳ ን ነ በ ር ፡ ፡ የ ሆ ነ ው ሆ

ኖ ቀ ድ ሞ ከ 7 ኛ ው መቶ ክ ፍ ለ ዘ መን ጀ ም ሮ እ የ ተ ጠና ከ ረ መሄ ዱ በ ሚነ ገ ር ለ ት በ አ ማር ኛ ቋ ን ቋ መሆ ኑ ቀ ር ቶ

በ ቤ ተ ክ ር ስ ቲ ያ ን ና በ ተ ወ ሰ ነ ው የ ኅ ብ ረ ተ ሰ ብ ክ ፍ ል ዘ ን ድ እ የ ተ ገ ደ በ መጣ፡ ፡ እ ን ዲ ያ ውም በ ተ ለ ይ በ ዘ

መነ ዓ ም ደ ጽ ዮ ን / ከ 13 ዐ 7-1337 ዓ . ም ./ የ ን ጉ ሡ ገ ድ ል ሁ ሉ የ ሚጻ ፈ ው

በ ተ ሰ ባ በ ረ አ ማር ኛ መሆ ኑ ግ ል ጽ ነ ው፡ ፡ ለ አ ብ ነ ት ያ ህ ል የ ሚከ ተ ለ ውን ማየ ት ይ ቻ ላ ል ፡ ፡

™ ሐ ር ል ኛ ዓ መደ ጽ ዮ ን

2
 ™ መላ ለ ሸ የ ወ ሰ ን
™ ወ ሀ እ ን ዳ መሰ ን መላ ላ ሽ የ ወ ሰ ን
™ ከ ወ ጅ ዜ ብ ደ ና ን ከ ገ ን ዝ ጠጠን
™ምንቀረህበወሠንከድያአምኖን
በ ተ ጨማሪ ም በ ዓ ፄ ይ ስ ሐ ቅ / ከ 14 ዐ 7-1422 ዓ . ም ./ ጊ ዜ ለ ን ጉ ሡ የ ሚቀ ር ቡ ት መወ ድ ሶ ች ከ አ ማር
ኛውላይያተኮሩይምስላሉ፡፡ለምሳሌያህል
™ ገ ጽ ዥን ይ ስ ሐ ቄ ገ ጽ
™ አ ር ያ ም ይ መስ ል አ ን ቀ ጽ
™ እ ሳ ት ይ መስ ል ብ ቁ ጽ
™ ከ መ መደ ል ው ል ጽ ሉ ጽ
™ ገጹእንዲያስደነግጽ
™ እ ስ ራ ኤ ላ ዊ መደ ን ግ ጽ
™ ማን አ የ ህ ገ ጽ በ ገ ጽ

እ ነ ዚ ህ ግ ጥ ሞች ግ ን እ ን ደ ም ና ያ ቸ ው ሙሉ በ ሙሉ አ ማር ኛ አ ል ነ በ ሩ ም ፡ ፡ ለ ዚ ህ ም
ነ ው ግ ዊ ዲ የ ተ ባ ለ ው የ ታ ሪ ክ ተ መራ ማሪ “ ግ እ ዝ -አ ማር ኛ ” ጽ ሑፎ ች ብ ሎ የ ሚጠራ ቸ ው፡ ፡ በ እ ር ግ ጥ ከ

አ ማር ኛ ው ላ ይ ግ እ ዝ መደ መር ለ አ ሁ ኑ ት ውል ድ ም የ ቋ ን ቋ ጣዕ ም የ ሥነ ጽ ሑፍ ቃ ና መሆ ኑ አ ወ ን ታ ዊ ም
ላ ሽ አ ለ ው፡ ፡

ያ ም ሆ ኖ ግ ን ብ ዙ ሊ ቃ ውን ተ ቤ ተ ክ ር ስ ቲ ያ ን የ ጽ ሕ ፈ ት ሥራ ቸ ውን ብ ራ ና ዳ ም ጠው ቀ ለ
ም በ ጥ ብ ጠው ይ ጠቀ ሙበ ት የ ነ በ ረ ው በ ዚ ህ ቋ ን ቋ መሆ ኑ ን አ ላ ገ ደ ውም ፡ ፡ እ ን ዲ ያ ውም
በ ዘ መነ ዘርዓያዕቆብ / 1426-146 ዐ ዓ . ም ./ መስ ፋ ፋ ት የ ነ በ ረ በ ት የ ሥነ ጽ ሑፍ እድገት
ግእዙን የ ሙጥ ኝ ያ ለ ነበር፡፡ በኋላም ቢሆን በዓፄ ሱስንዮስ / ከ 1599-1624 ዓ . ም./
የ ሃ ይ ማኖ ት መለ ወ ጥ ም ክ ን ያ ት ጋ ር ተያይዞ ኢ የ ሱ ሳ ውያ ን ( Jesuites)ጉ ል ህ ች ግ ር ደርሶባት

የ ነ በ ረ ች ውን የ ሮ ማ (ስ ፔ ን ) ካ ቶ ሊ ክ “ቤ ተ ክ ር ስ ቲ ያ ን “ ተ ከ ታ ዮ ች ን ቁ ጥ ር ለ ማበ ር ከ ት ሲ ሉ በ አ ማር ኛ በ
መጻ ፍ ወ ረ ቀ ቶ ች ን ለ መበ ተ ን ቢ ሞክ ሩ ም የ አ ን ድ ባ ሕ ር ይ አ ማኝ የ ሆ ነ ው አ ፄ
ፋሲል / ከ 1624-1674 ዓ . ም / በ መን ገ ሥ የ ም እ መና ኑ ን ፍ ጹ ም ቀ ና ዒ ነ ት ብ ሎ ም የ ኢ የ ሱ ሳ ውያ ን
ከኢትዮጵያ ም ድ ር መውጣት ለ ል ሳ ነ ግ እ ዝ እ ን ደ ገ ና መወ ለ ድ መስ ፋ ፋ ት ሆ ነ ለ ት ፡ ፡ ብ ዙ ም

መጻ ሕ ፍ ተ ግ እ ዝ ተ ደ ረ ሱ ፡ ፡ የ ቅ ኔ እ ድ ገ ት ም ታ የ ፡ ፡ ከ ዓ ፄ ፋ ሲ ል በ ኋ ላ ም ነ ገ ሥታ ቱ ታ ላ ቅ ተ ሳ ት ፎ አ ቸ

ውን አ በ ር ክ ተ ዋ ል ፡ ፡ ስ ለ ሆ ነ ም ዓ ፄ ኢ ያ ሱ አ ድ ያ ም ሰ ገ ድ / ከ 1674-1699 ዓ . ም ./ እ ና ሌ ሎ ች ም ነ ገ ሥታ
ት የ ማይ ጠፋ ስ ማቸ ውን በ ል ቡ ና ች ን ቀ ረ ጸ ው አ ል ፈ ዋ ል ፡ ፡

3
ዳ ግ መኛ የ 16 ኛ ው እ ና የ 17 ኛ ው ክ ፍ ለ ዘ መና ት ቁ ስ ል አ ል ሽ ር ብ ሎ እ ን ደ ገ ና በ መሳ ፍ ን ቱ
ዘ መን / ከ 1777-1845 ዓ . ም / ሀ ገ ሪ ቱ እርስ በርሷ በፖለቲካና በ ሃ ይ ማኖ ት ድልቅልቅ

ስትዋጥ ሀገርን አ ን ድ ማድ ረ ግ ይ ች ል የ ነ በ ረ ውን ነ ገ ረ -ሃ ይ ማኖ ት ለ መረ ዳ ት ለ መወ ሠ ን

ሊ ቃ ውን ቱ የ ግ እ ዝ ን መጻ ሕ ፍ ት ማገ ላ በ ጥ ግ ድ ሆ ነ ባ ቸ ው፡ ፡ የ መነ ጋ ገ ሪ ያ / የ መከ ራ ከ ሪ ያ / ም ሥጢራ ቸ ው የ
ሆ ነ ው ቅ ኔ ም ለ ል ሳ ነ ግ እ ዝ መስ ፋ ፋ ት ጠቀ መ፡ ፡ የ አ ብ ነ ት ት ም ህ ር ት ቤ ቶ ች ም ተ ስ ፋ ፉ ፡ ፡ ፍ ጹ ም የ ሆ ነ አ ን
ድ ነ ት ም ታ ዬ ፡ ፡ ዛ ሬ ስ የ ሃ ይ ማኖ ት ውዝ ግ ቡ ን የ ሚፈ ቱ ት

የ ተ ኞ ቹ እ ውን መጻ ሕ ፍ ት ይ ሆ ኑ ? በ እ ር ግ ጥ ዛ ሬ ግ እ ዝ ያ ወ ቀ ው ሁ ሉ ነ ገ ረ ሃ ይ ማኖ ት ን ተ ረ ዳ ማለ ት አ ይ ደ
ለ ም ፡ ፡ የ ሚማረ ውም ለ ሕ ይ ወ ት / ለ ፍ ቅ ር /ወ ይ ም ታ ሪ ክ ን ለ ማወ ቅ ላ ይ ሆ ን

ይ ች ላ ል ፡ ፡ ነ በ ር ኩ ለ ማለ ት ና ክ ዶ ለ ማስ ካ ድ እ ን ዲ መቸ ው የ ሚያ ስ ብ ም አ ይ ጠፋ ም ና ፡ ፡ በ የ ዋ ህ ነ ት መማር

ግ ን በ አ ማና ውያ ኑ አ በ ው ቀ ር ቷ ል ፡ ፡

እ ን ግ ዲ ህ ለ ግ እ ዝ ቋ ን ቋ መዳ ከ ም ዐ ቢ ይ ም ክ ን ያ ት የ አ ማር ኛ መተ ካ ት ብ ቻ ሳ ይ ሆ ን ለ ቋ ን ቋ ው የ
ሚሰ ጠው ት ኩ ረ ት መላ ላ ቱ የ ማያ ወ ላ ውል ም ክ ን ያ ት መሆ ኑ ነ ው፡ ፡ ዝ ም ብ ሎ ግ ን ቅ ር ስ ቅ ር ስ ማለ ት ብ ቻ ዋ ጋ
የ ለ ውም ፡ ፡ “ ባ ዶ ብ ራ ና ” ካ ል ተ ነ በ በ ም ን ሊ ሠ ራ ል ን ፡ ፡

በ ተ ጨማሪ ም መን ግ ስ ት ም ሆ ነ ማን ኛ ውም አ ካ ል ግ እ ዝ የ ቤ ተ ክ ር ስ ቲ ያ ን ብ ቻ ሳ ይ ሆ ን የ ኢ ት ዮ ጵ ያ ቅ ር ስ
መሆ ኑ ን ሊ ገ ነ ዘ በ ው ይ ገ ባ ል ፡ ፡ ቤ ተ ክ ህ ነ ት ም ብ ት ሆ ን የ እ ነ ቅ ዱ ስ ያ ሬ ድ የ ዜ ማ መጻ ሕ ፍ ት እ ነ ድ ጓ ፣ የ ዚ
ቅ ቀ ለ ማት የ እ ነ አ ባ ጊ ዮ ር ጊ ስ መጻ ሕ ፍ ት ፣ እ ነ ሰ ዓ ታ ት በ ሌ ላ ቋ ን ቋ ሊ ዜ ሙ “ ይ ቻ ል ” ይ መስ ል ለ ግ እ ዝ የ
ሚሰ ጠው እ ን ክ ብ ካ ቤ ያ ሳ ዝ ና ል ፡ ፡
ድ ሮ ድ ሮ የ ቆ ሎ ተ ማሪ ለ ም ኖ ከ ፈ ዳ ውን ፣ ቅሉን፣ ዳዊቱን አንግቦ የ ሚነ ጋ ገ ረ ው

በ ዚ ህ ቋ ን ቋ ነ በ ር ፡ ፡ እ ን ደ ዛ ሬ ው ግ ን ለ ወ ደ ፊ ቱ አ ይ ደ ለ ም የ ሚነ ጋ ገ ር አ ባ ባ ሉ ን የ ሚያ ጠና / የ ሚቀ ጽ ል /፣ በ
ደ ን ብ ቅ ኔ የ ሚቀ ኝ ይ ቅ ር ና ዳ ዊ ቱ ን አ ጣር ቶ መድ ገ ሙም ራ ሡ ያ ጠራ ጥ ራ ል ፡ ፡ በ እ ር ግ ጥ በ አ ን ዳ ን ድ የ ገ ጠር ቦ
ታ ዎ ች የ ሚያ ስ ተ ም ሩ ብ ዙ የ ሊ ቃ ውን ት በ ረ ከ ቶ ች ቢ ኖ ሩ ም ነ ገ የ ሚተ ካ ው ግ ን ከ ግ እ ዝ ይ ል ቅ ጣሊ ያ ን ኛ ፣ እ
ን ግ ሊ ዝ ኛ ፣ ፈ ረ ን ሳ ይ ኛ ብ ቻ ቢ ማር የ ሚያ ተ ር ፈ ው ይ መስ ለ ዋ ል ፡ ፡ ይ ህ ግ ን “ አ ባ ቱ ን አ ያ ውቅ አ ያ ቱ ን ይ ና ፍ
ቅ”ያሠኛል፡፡

ም ን ጭ መጻ ሕ ፍ ቱ በ ግ እ ዝ የ ሆ ነ ው የ ሀ ገ ራ ች ን ታ ሪ ክ ን ስ አ ን ባ ቢ ና ተ ር ጓ ሚ ማን ይ ሆ ን ?በ ዚ ህ እ
ኮ ነ ው የ ሀ ገ ራ ች ን ን ታ ሪ ክ ለ ማወ ቅ የ ውጭ መጻ ሕ ፍ ት ላ ይ ጥ ገ ኛ የ ም ን ሆ ነ ው፡ ፡ አ ን ባ ቢ ውና ተ ር ጓ ሚው አ ላ
ዋቂከሆነደግሞታሪከሀገርቅድምናሀገር
በምልዑ ልብ የ ማይ መሰ ከ ር በ ት ይ መስ ላ ል ፡ ፡ የ ሚገ ር መው ግን ብዙዎቹ የግእዝ

መጽ ሐ ፎ ቻ ች ን በ ፈ ር ን ጆ ቹ ላ ይ የ ማያ ል ቅ ፍ ቅ ር ን አ ሳ ድ ረ ውባ ቸ ው ቋ ን ቋ ውን እስከ ሃምሳ
ዓ መት ድ ረ ስ ሲ ያ ጠኑ እ ኛ ግ ን “ የ ሞተ ቋ ን ቋ ” አ ን ለ ዋ ለ ን ፡ ፡ ቋ ን ቋ ው ሞተ ከ ማለ ት ግ ን

4
ታሪከ ሀገር ቅድምና ሀገር ሞተ ብንል ሳይሻል አይቀርም፡፡ ቢያንስ ቢያንስ

በ ቤ ተ ክ ር ስ ቲ ያ ን ለ ካ ህ ና ቱ የ ምስ ጋ ና ቸ ው አ ን ደ በ ት ግ እ ዙ ነ ውና ፡ ፡

እ ን ግ ዲ ህ እ ና ጠቃ ለ ውና ማን ኛ ውም ክ ፍ ል / አ ካ ል / ይ ህ ቋ ን ቋ በ ጥ ን ቱ ም ሆ ነ በ አ ዲ ስ መል ክ እ ን
ዲ ያ ድ ግ ጥ ረ ት ቢ ደ ረ ግ ፤ የ ቅ ኔ መም ህ ራ ኑ ም የ ግ እ ዝ መም ህ ራ ኑ ም ምን ም እ ን ኳ ን
የ ኑ ሮ ች ግ ር ቢ ኖ ር ም ለ ራ ስ የ ሚስ ማማ ቦ ታ ን ከ መም ረ ጥ ለ ተ ማሪ ዎ ች የ ሚስ ማማ ቦ ታ ን መር ጦ
በ ገ ጠር ም ቢ ሆ ን ማስ ተ ማር ይ ኖ ር ባ ቸ ዋ ል ፡ ፡ የቋንቋምሁራንምለዚህ እድገትአስተዋጽዖ

ማድ ረ ግ ይ ጠበ ቅ ባ ቸ ዋ ል ፡ ፡ ይ ህ ካ ል ሆ ነ ግ ን በ መካ ከ ለ ኛ ው ክ ፍ ለ ዘ መን ላ ይ የ ጥ ን ቱ

ሰ ዋ ስ ው ( Classical Grammar) ይ ምጣል ን ፣ ይ መለ ስ ል ን ፤ መካ ከ ለ ኛ ው ክ ፍ ለ ዘ መን የ ጨለ ማ

ዘ መን ነ ው እ ያ ሉ እ ን ዳ ማረ ሩ ት ሮ ማውያ ን ና ግ ሪ ካ ውያ ን እንዳንሆንያስፈራል፡፡ ስለሆነም

ሥር ወ ቃ ላ ት ን ለ መመር መር ሰ ወ ስ ውን ለ መለ የ ት ግ እ ዝ ማወ ቅ ይ ጠበ ቅ ብ ና ል ፡ ፡ ለዚህም

ታ ላ ላ ቅ ደ ራ ሲ ያ ን ም ስ ክ ሮ ች ና ቸ ው፡ ፡ በ ተ ረ ፈ ግ ን ሁ ላ ች ን ም የ ታ ሪ ክ ፣ የ ሀ ገ ር ፣ የ ወ ገ ን ፣ የ ቅ ር ስ ባ ለ አ

ደ ራ ዎ ች መሆ ና ች ን ን አ ን ዘ ን ጋ ፤ እ ን ቅ ል ፉ ም ይ ብ ቃ ን ፡ ፡

›` ስ ƒ

1. S^QÁ” UÉw }¨<LÖ eV‹ /Pronouns/ 1.1

’v` ›”kê /Verb to be/
1.2 Y`¯} ®[õ} ’Ñ` uUdK?
ØÁo−‹
2. ›SM"ቾ ‹/Demonstratives/
ØÁo−‹“ ሠ LU /Conversation/
3. ¾Ó እ ´ Y`¯} ”vw /Pronunciation/
4. ¾”vw ¯Ã’„‹ /Reading Types/
5. ¾”vw UM¡„‹
ƒ¨<¨<p
6. ÓY ›`°eƒ /Root verbs/
`v Óe /Tense, Nouns and Adjective formation/
¾›”Ç”É QÑ ¨Ø Óf‹ ›"H@É
7. ›Ñvx‹ /Prepositions and Conjunctions/

5
ŸÓe Là ¾T>Á`ñ ›Ñvx‹
Ÿ²”É ›”kê Là ¾T>Á`ñ ›Ñvx‹ “ K?KA‹ }eTT> nLƒ ²' ”}'
K'K
8. }¨<dŸ Óe /Adverb/
9. ›K< −‹/Negation Maker/
ØÁo−‹“ ”ÓÓ`
10. ›Ñ“³u= ›çó−‹ /Possessive/ “ eV‹/Nouns/ 1®.1
›Ñ“³u= }¨<LÖ eV‹/Possessive Pronouns/
1®.2 ¾›”Ç”É ›Ñ“³u= ›çó−‹ ´`´`“ ¾”®<e ›”kê ´`´` 1®.3 }
Öni }¨<LÖ eU
1®.4 #u$ uS^QÁ” c=[v /Verb to have in pronoun/
1®.5 vKu?ƒ }¨<LÖ eU /Subjective pronouns/
1®.6 }du= }¨<LÖ eU /Objective Pronouns/
1®.7 ¾T>Áu²< òÅLƒ
ØÁo−‹“ ”ÓÓ`
11. Ñu=` }Ñwa /Direct and indirect Object/
12. pêM /Adjective/
ØÁo−‹“ ”ÓÓ`
13. "M›Ã ›”kê ¾ƒ”u=ƒ ¨ÃU ÁG<” Ñ>²?
14. ƒ ³´ ›”kê
15. ›` eƒ Ÿ”®<e ›”kê “ ²”É ›”kê
16. x´ ›”kê
ØÁo−‹
17. ¾ ዐ ቢ à ›”kê `v S”ÑÉ “ ›Ue~ ›°TÉ ØÁo−‹

18. #Ãu?$ ›K
ØÁo−‹
19. ’ÖL Óe'²`“ ’v` /Dictionary/ “ lØa‹ /Numerals/

6
1. S^QÁ” UÉw }¨<LÖ eV‹ /Pronoun/
S^QÁ” TKƒ #S]−‹$ TKƒ c=J” uÓ እ ´ s”s ›e` (1®) ¾T>J’< }¨<LÖ eV‹ (S^QÁ”) ›K<:: እ ነ ር ሱ ም
1. .. ›’ ’@
2. ›”} ›”}
3. ›”ቲ ›”ˆ
4. ¨< ~ c<
5. Ã + dD
6. ”Q’ —
7. ›”ƒS< “”} (Kp`w ¨”Ê‹)
8. ›”ƒ” “”} (Kp`w c?„‹)
9. ¨ „S< ’²=Á (K¨”Ê‹)
10. ¨< „” ’²=Á (Kc?„‹)
S^QÁ” u®[õ} ’Ñ`

kÅ ሰ (kÇTÃ ›”kê Past tense) ,›ScÑ’

1. ›’ kÅeŸ< 6 ”Q’ kÅe’

7
 2. ›”} kÅeŸ 7 ›”ƒS< kÅe ክ S<
3. ›”+ kÅ ስ ኪ 8 ›”ƒ” kÅe ክ ”
4. ¨< ~ kÅc 9 ¨ „S< kÅc<
5. Ã + kÅ ሰ ƒ 1® ¨ „” kÅ ሳ

¾Óc< ¾SÚ[h òÅM #Ÿ$ŸJ’ Á”’< SK¾ƒ ›Kw”:: UdK? c በ Ÿ wKA ›’ cuŸ<
(#ኩ $ይ ጠብ ቃ ል ) ÃLM ”Í= cuŸ<(#ኩ $ ይ ላ ላ ል ) ›ÃMU eK²=I TØup ›Kw” TKƒ
’¨<::
1.1 ’v` ›”kê (Verb to be)

¨< ~, ’¨<'’u`'’i'’I'“‹G<
à +,“ƒ'’u[‹
¨< „S< ( S<”~), “ቸ ¨<'’u\ (K¨”Ê‹)

¨ „” (እ T”~),“†¨<'’u\ (Kc?„‹)
UdK?' ›’ ¨< ~ õ•ተ ê ድ p
›”+ ው ~ }eóG< K›ÇU ›”} ው
~ u?³ Ÿ<K< ¯KU T`ÁU Ã +
SW[} Qèት
ä¨<KAe ¨â?Øae SUI^” ¨< „S<
cKAT@ ¨›?Mdu?Ø pÆdƒ ¨< „”

1.2 Y`¯} ®[õ} ’Ñ` uUdK?

Q´p›?M ’u=Ã
• Q´p›?M ’u=Ã ¨< ~
• ’u=Ã ¨ ~ Q´p›?M
• ›¢/›ÃÅKU/ ’u=à Q´p›?M
#¨< ~$ KT>K¨< ›−” ›K< ¨< #›¢$ ’¨<::
¾T>Ÿ}K<ƒ Ÿ S^QÁ” ŸÓf‹ Ò` ›³UÉ/›e}íU`/
1. ›”ƒ” G ’u`Ÿ<
2. ¨< ~ K uL°’
3. ›’ N R`Ÿ=
4. ¨< „” S çK¿
5. Ã + W ቀ ተ M¡”

8
 [ Sꛃ
c •U¡S<
g ሖ^
k uM®
¨MØ %u Md’ ›UH^ (¨Å ›T`— SMe)
1. ”Q’ R`’ %u አ ¡c<U ¨Le
2. ›”+ ው ~ Sw`H”
3. T`ÁU ¨KŃ ¨MÇ ²uŸ<^
4. ›”} ¨›’ cT እ ’ nK Ó²=›w ሔ@`

5. እ KS’</›’T”/ ¨< „S< ²R\ %u ÑÇSc=“ ¨Å

Ó ´ SMe /¨MØ %u Md’ Ó ´/
1. ¨Å çKAƒ u?ƒ H@É”፡ ፡
2. ’@ ’˜ ¨Å u?}¡`e+Á” ¾H@ÉŸ<፡ ፡ (²,¾)
3. ’`c< uQw[ƒ }kSÖ፡ ፡ (%u<[,u%w[ƒ)
4. „Te እ ና â?Øae SUI^” “†¨< ::
5. T`ÁU É”ÓM ¾›a” u}` (uƒ`,ብ ት `) “ƒ ::
6. ›”} ¾¡`e„e” ¨”Ñ@M cu ክ ህ ::
7. ›”} cvŸ= ›ÃÅKIU፡ ፡
›e}"¡KI éõ (èOõ uY`¯} cª ስ ¨<)
UdK?/N²’/ T`ÁU ›S}cpK ¡`e„e/%²’ƒ T`ÁU ›S}cpK ¡`e„e/
1. /•S/›”} L°K ›^ƒ/አ ል Ò/
2. /R[/ ›”ƒ” %u Åw[êÑ@
3. /qS/ T` ¨T`ÁU pÉS u?} SpÅe
4. /%Å[/ õ_ ê ድ p ¨<ስ } u?} አ `É ƒ/}T]−‹
5. /›`SS/ T>"›?M ›S }cpK ›UL¡
6. /}ðY ሀ / éÉn” u Ó²=›w ሔ@`
2. ›SM"‹ /Demonstratives/
1. S^QÁ” ÁM“†¨< G<K< ›SM"„‹ K=J’< ËLK<:: ¾T> ¨lƒ Ó” ”ÅT>Ÿ}K¨<
uUXK? k`uªM'
}¡K T`ÁU R[ %u Åw[ S”¡^ƒ ¨< ~
R[ %u Åw ረ K=v•e
¨< ~ w c= R[ %u ÅTeq Ã
+ ¨K ት uM®ት %we}

9
 ¨< „S< ው K<É › S\ ƒ`ÕT@ SéQõƒ
¨< „” ›”eƒ cÑÇ K Ó²=›wN?` ›ULŸ ›=ƒÄåÁ
¨< „” ›ªMÉ uM¯ Iwe}
S<”~ ¨<K<É ›”uu< ¨”Ñ@K ÄN”ስ
T”~ ›”eƒ cÑÇ K Ó²=›wN?` ›ULŸ ›=ƒÄãÁ
’ÖL w²<
¨< ~ Á (that) ¨< „S<( S<”~) ’²=Á(those)
Ã+ Áˆ # ¨< „”( T”~) #

• ’²=I G<K< ¾\p ¨ÃU u ኅ K=“ ÁK” ’Ñ` ÁSK¡ K<::

2. ´”+ w c= R[ %u ›=¾\dK?U ' ÃI c¨< ¨Å ›=¾\ሳ K?U H@Å፡ ፡
´ w c= R[ %u ›=¾\dK?U '
³+ w c=ƒ Sꛃ U Åw ረ x` ' È c?ƒÄ ŸÅw[ x` S׋፡ ፡
³ w c=ƒ Sꛃ U Åw[ x` '
K< cw R\ %u Åw[ Ÿ`u? Ó ሸ ” ' ’²=I c−‹ ¨Å Åw[ Ÿ`u? H@Æ
L Å“ÓM pÆdƒ T”~ ' ’²=I Å“ÓM pÆdƒ “†¨<
’ÖL w²<
´'´”~ ÃI (This) K< ’²=I(These)
³ ' ³+ Ë # L ’²=I #

• ’²=I G<K< ¾p`w” ’Ñ` ÁSK¡ K<::

3. ´Ÿ< SUI[ p’@ ¨< ~, Á c¨< ¾p’@ SUI` ’¨< :: ´”~ #

”ƒŸ< ¨Kƒ %} S<c? ይ እ ቲ Áˆ MÏ ¾S<c? Iƒ “ƒ

” ¡+ አ e"K T`ÁU ይ እ ቲ
MŸ< cw ›=ƒÄ ጵ Á©Á” ¨< „S< ’²=Á c−‹ ›=ƒÄãÁ¨<Á” “†¨<::
M¡~
M¢” Å“ÓM Sê ኣ UÑÇU ’²=Á Å“ÓM ከ ÑÇU SÖ<::
M¡„”
’ÖL w²<
´Ÿ<'´¡~ (´KŸ<),ያ (That) MŸ< ' M¡~ , ’²=Á (Those)
”ƒŸ< ' ” ¡+ , Áˆ M ኮ ”' M¡„” , ’²=Á

• ’²=I ÅÓV ”Å }^ lØ` ›”É ¾\p ’Ñ`” ÁSK¡ K<::

SMSÍ
›³UÉ (›e}íU` ፣ ›e}³UÉ)

10
 1. ´Ÿ< ›. R[ƒ
2. ¨< ~ u. kÅeŸ=
3. ›” ¡+ [. S ጽ ኣ
4. M¡~ Å. ’u\
5. Ã + G. cÑÉŸ=
6. K< K. ሖ ር ’
7. L N. ›”uw¡S<
8. ´¡~ S. kÅc
9. ´”~ W. N`ክ ”

1®. M ኮ ”
11. MŸ<
12. S<”~
13. ´

¾T>Ÿ}K<ƒ” ¨Å Ó ´ }`Ñ<U፤ ð¡`(}`Ñ<U) %u Md’ Ó እ ´

1. Á‹ MÏ q”Ð “ƒ፡ ፡
2. ’²=Á ›?Mdu?Ø“ T`ÁU “†¨<፡ ፡
3. Á ¾¨”Ñ@M }T] ’¨<፡ ፡
4. ÃI SêNõ ›Ç=e ’¨<፡ ፡
5. ’²=I ¾¡`e„e ›ÑMÒÄ‹ “†¨<፡ ፡

cLU
ö %Å`Ÿ %<¾ Ó²=›wN?` Ã ሰ vQ
( ”ȃ ›Å`¡ ¨”ÉT@) ( Ó²=›wN?` ÃSeÑ”)
ƒUI`ት ö ¨< ~ W“Ã ¨< ~
(ƒUI`ƒ ”ȃ ’¨<) (Ø\ ’¨<)
T እ ዜ ¨< ~ ²ðçU¡S< ð}“¡S< ² ዮ U ¨`ኅ
(SŠ ’¨< ð}“‹G<” ¾Ú[d‹G<ƒ) (¾³_ ¨`)
uêvQ ›Ã‚ ሖ `ከ ¨< ~ ²›=[¡wŸ<ከ %u Ÿ’>X u?} ¡`e+Á ን
(uTKǨ< ÁLÑ–G<I ¾ƒ H@ÅI ’¨<) (¨Å u?}¡`eƒÁ”)
›ን c uêvQ %u u?} U ግ w/ካ ፌ ¨< ~ ²R`Ÿ< Ó²= Ãv`Ÿ Ÿ<” ƒÑ<I
( ’@e uTKÇ ¨Å "ô ’u` ¾H@ÉŸ<ƒ) (Ñ@ Ãv`¡I ƒÑ<I G<”)
eU›ኒ ዳ °ሙ መ’< SH[ ዮ U uÃ’ ’Ñ[ T`ÁU

11
(eT˜ ”Í= ³_ T” ›e}T[) (eK ’Ñ[ T`ÁU)
u¾’ U”ƒ ¨ KA~ ewNƒ
(eKU”) (›− UeÒ“ Kc< ÃG<”)
Ÿ<K< cw› u?ƒŸ' UŸ'›u<Ÿ'›%<Ÿ'ዳ ኅ “ ¨< „S< ኦJ KŸ<M’
(G<K<U u?}cx‹I ÅI“ “†¨<) ( g= KG<L‹”)
uM W“à Uc?ƒ Ñ@cU ”ƒ^Ÿw
(uM SM"U Uiƒ ’Ñ ”Ñ“˜)

3. ¾Ó እ ´ Y`¯} ”vw ( Pronounciation)

¾Ó እ ´ Y`¯} ”vw ስ U”ት “†¨< :: ’`c<U፡ -
1. T”dƒ 5. T“uw
2. S×M 6. ›KT“uw
3. TØup 7. SªØ
4. TLLƒ 8. SlÖ` “†¨<፡ ፡

1. T”dƒ : ÃI Y`¯} ”vw ¾nK< SÚ[h òÅM dÉe ŸSJ” ¾}K¾ J•

nK< uŸõ}— ÉUî ¾T>’Ñ` ¨ÃU ¾T>’uw TKƒ ’¨< :: K²=IU ’¨<
G<K<U ¾Óe ›Ã’„‹ uŸõ}— ÉUî ¾}’uu< }’ሽ “†¨< ¾T>vK<ƒ ::
UdK? ’u[ , }kSÖ
Nu’ , ስ Ö ን
}²Ÿ[ኒ , ›e ¨<c˜
¨< ~ , ’¨<'’u`' c<& “†¨< ¨²}[ð ::
›”eƒ R^ , c?„‹ N?Æ
à ግ በ a , ÃY^¨<
ÁØUq , ÁØUk¨<

2. S×M (}×Ã) ፡ ÃI Y`¯} ”vw SÚ[h¨< dÉe J• ¾TÃ’d TKƒ ’¨< ::

UdK? T`ÁU ' T>"›?M'›=¾c<e ¡`e„e'u?} S”Ó ሥ ƒ'pÉeƒ፣ SpÅe ¨²}[ð፡ ፡

3. TØup : ÃI Y`¯} ”vw ŸnK< ¨<eØ ¾T>Öwp òÅM •a nK< Öwq ”Ç=’uw
¾T>ÁÅ`Ó ’¨< ::
UdK? kÅ ሰ , ›S ሰ Ñ’

12
 cwN , ›SWÑ’
}² ከ a , ›e ው c¨<
’ç[ , }SKŸ}
4. TLLƒ : ÃI Y`®} ”vw unK< ¨<eØ ¾T>Öwp òÅM dÕ`“ ”vu<U LM„ c=’uw
’¨< ::
UdK?: k}K , ÑÅK
’u[, }kSÖ (•[)
›U ለ ከ ,አ መለ ከ
Ñw[, ðÖ[ (W^)
ðÖ[, ðÖ[ (u›T`—¨< ÃÖwnM)
5. T“uw : ÃI Y`¯} ”vw G<Kƒ ¨ÃU Ÿ²=Á uLà ¾J’< nLƒ ”Å ›”É
J’¨< c=“uu<“ ”፣ u” ¨ÃU ¾” c=ÁSÖ< ’¨< ::
UdK? u?}¡`e+Á” , ¾¡`e+Á” u?ƒ
u?}SpÅe , ¾TS ስ Ñ— u?ƒ

ƒUI`} HÃT•ƒ ,¾HÃT•ƒ ƒUI`ƒ

É”ÓK S<c?
W ሥ^} Ñw`›?M
²?“ YLc?
¨<Çc? T`ÁU
Ø®<S Md”
¨MÅ ›=¾c<e
}ªQÊ nM
²?“ u?}¡`e+Á”

6. ›KT“uw : ÃI Y`¯} ”vw G<Kƒ ¨ÃU Ÿ²=Á uLà ¾J’< nLƒ ^d†¨<” ‹K¨<
c=’uu< ¨ÃU ›”ዱ L”Æ ›ÔLTi c=J ን ’¨< ::
UdK? pÆe ›UL¡ ÃvLM ”Í= pÆ ሰ ›UL¡ ›ÃvMU :: É”ÓM
T`ÁU
S ጽ › ¨M-¨MÉ S×
ä¨<KAe Nª`Á

13
 7. SªØ : SªØ TKƒ ŸnK< ¨<eØ ÁK òÅM ”Ç=G< dÃÔL u¨<eÖ
ªm’ƒ ¾T>’uw ’¨< :: Ÿ²=I Là Te}ªM ÁKw” òÅK< uêOõ Ñ>²? Ó”
Y`¯~” Öwq ÃíóM ::
UdK?: ¨Ã” (wan)}wKA ”Í= ¨Ã” (wayyin) }wKA ›Ã’uwU ::
É”ÓM- Ÿ²=I Là ” }¨<×K‹
Ñw` - Ÿ²=I Là ÅÓV w }¨<×K‹:: YK²=I Ñw` vKG<Kƒ kKU
’¨< ::
›?Md° Ÿ²=I Là ÅÓV ዕ ƒª×K‹::
`Ÿ<e Ÿ< }¨<×K‹::
Ÿ²=I Là w²<¨<” Ñ>²? ¾T>ªÖ<ƒ kKV‹ c=J’< SªØ“ ›KSª×†¨< Ó” ”Å ”vu<“
”Ń`ÕT@¨< ÃKÁÁM::

8. SlÖ` : ÃI Y`¯} ”vw u›”É nM ¨<eØ ¾T>Ñ–< òÅLƒ” ÁKU”U SªØ T”uw
TKƒ ’¨<::

UdK?: ¨< ~ ŸT>K¨< nM G<K<U òÅLƒ Ã’uvK< ”Í= dÉc eKJ’‹ w‰ ¾UƒªØ
›ÃÅK‹U::

à + 'SL ¡ƒ'T`ÁU 'T°ŸM ' Iƒ 'ƒTMU' ÄN”e 'አ ጽ ፋ ` (Øõa‹) ስ እ `ƒ (ìÑ<`) '›?MÁe 'wN?
` (GÑ`) S<”~' ewNƒ' Nª`Áƒ' SéQõƒ (
I ƒqÖ^K‹)
Ÿ ’²=I Y`¯ተ ”vx‹ u}ÚT] K?KA‹U ›K<::

KUdK? ¨Çm“ cÁõ

G. ¨Çm፡ - ¾U”K¨< Y`¯} ”vw ¾nK< SÚ[h òÅM "°w፣ dMe ፣ ^w°
ኀ Ue“ dw° J• ¾TÃ’d “ nK< c=’uw ¾SÚ[h¨<” òÅM uSÁ´ ”Ç=¨Ép ¾T>ÁÅ`Ó
¾Y`¯} ”vw ¯Ã’ƒ ’¨<::
UdK? %u?G< ¨Åc< ¾²=I nM ¾SÚ[h òÅM G< "°w c=J” ¨Çm ’¨<:: ’Ñ`
Ó” ›”Ç”É M¿’„‹ ”ÇK< T¨p ÁeðMÑ“M::KUdK? ¨< ~ ¾T>K¨< ’v`
›”kê }’g ”Í= ¨Çm ›ÃÅKU:: ”Ç=G<U Óf‹ uƒ°³´U J’ uNLò c=SÖ< ¨Çm “†¨< TKƒ
›”‹MU::

14
KUdK? R\, N?Æ ¨ÃU O\, N=Æ w”MU }’ሽ ”Í= ¨Çm ›ÃÅKU::
K ሣ Me UdK? ŸÃc= w እ c= Sª+ SH] ¨²}ር ð c=J’< Óe ŸJ’ Ó”
›Ã¨ÉpU፡ ፡
UdK? c›K= K’ pÉeƒ Ÿ²=I Là c›K= ¾T>K¨< nM ¨Çm ›ÃÅKU
K^w° UdK? አንበሳ፣ ዜና፣ ወዘተረፈ ከዚህ ላ ይ ም በ ግ ስ የ ሚነ ገ ር ከሆነ

አይወድቅም፡፡
ለ ም ሳ ሌ እ ላ አ ን ስ ት ሖ ራ /እ ነ ዚ ያ ሴ ቶ ች ሔዱ / ከ ዚ ህ ላ ይ « ሖ ራ » የ ሚለ ው ይ ነ ሳ ል እ ን ጂ
አይወድቅም፡፡

ለ ኀ ም ስ ም ሳ ሌ ውዳ ሴ ፣ ቅ ዳ ሴ ፣ ይ ባ ቤ ፣ ወ ዘ ተ ረ ፈ
ለ ሳ ብ ዕ ም ሳ ሌ ዶ ር ሆ / ዶ ሮ / ፣ መን በ ሮ ፣ ቀ ቲ ሎት /
ን ዑ ስ አ ን ቀ ጽ የ ሆ ኑ ት ሁ ሉ ወ ዳ ቂ ና ቸ ው፡ ፡ በ ተ ጨማሪ ቦ ዝ አ ን ቀ ጽ የ ሆ ኑ ወ ዳ ቂ ዎ ች እ ን ዳ ሉ ም ማወ ቅ ያ ስ
ፈልጋል፡፡ነገርግንበግስትዕዛዝወይምዘንድአንቀጽየሆኑት
ሊ ነ ሱ እ ን ደ ሚች ሉ መገ ን ዘ ብ ያ ስ ፈ ል ጋ ል ፡ ፡

5. የ ን ባ ብ ም ል ክ ቶ ች

¾ የ ማን ሳ ት ም ል ክ ት
¾ የ መጣል ም ል ክ ት
¾ የ ማጥ በ ቅ ም ል ክ ት
አ ን ዳ ን ድ የ ግ እ ዝ ግ ሶ ች የ ሚጠብ ቅ ድ ም ፅ ሲ ኖ ራ ቸ ው ግ ማሾ ቹ የ ላ ቸ ውም ፡ ፡ ም ሳ ሌ ፣

ቀተለ -- ገ ደ ለ ፣ ቀ ደ ሰ -- አ መሰ ገ ነ
ት ውውቅ

ሰላምለከአኁየ ወሰላምለከ
(ሰ ላ ም ላ ን ተ ይ ሁ ን ወ ን ድ ሜ ) (ሰ ላ ም ላ ን ተ ም ወ ን ድ ሜ )
መኑ ስ ም ከ እ ኁ የ ወ ል ደ ገ ብ ር ኤ ል ውእ ቱ ስ ም የ

(ስ ም ህ ማን ነ ው ወ ን ድ ሜ) (ስ ሜ ወ ል ደ ገ ብ ር ኤ ል ነ ው )
ወ መኑ ስ መ አ ቡ ከ ገ / ማር ያ ም ውእ ቱ ስ መ አ ቡ የ
(ያ ባ ት ህ ስ ም ማን ነ ው) እ ስ (ያ ባ ቴ ስ ም ገ /ማር ያ ም ነ ው)
ፍ ን ቱ አ ዝ ማኒ ከ (ዕ ድ ሜህ እ ሥራ ወ አ ሐ ዱ

ስ ን ት ነ ው) (ሀ ያ አ ን ድ )
እ ም አ ይ ቴ መጻ እ ከ እ ምጎጃም
(ከ የ ት መጣህ ) (ከ ጎ ጃ ም)
ግ ብ ር እ ፎ ውእ ቱ ሚመ ኢ ይ ብ ል

15
(ሥራ እ ን ዴ ት ነ ው) (ምን ም አ ይ ል )
እ ስ ኩ ነ ዓ ነ ሑር ኀ በ ቤ ተ እ ግ ዚ አ ብ ሔር ት ፍ ስ ሕ ት የ ውእ ቱ

እስኪናወደቤተክርስቲያንእንሂድ (ደ ስ ታ ዬ ነ ው )
ሕ ይ ወ ት እ ፎ ውእ ቱ ሠ ና ይ ውእ ቱ

(ሕ ይ ወ ት እ ን ዴ ት ነ ው ) (ጥ ሩ ነ ው )
አ ሉ አ ብ ያ ፂ ከ ውእ ቶ ሙ እወ

(እ ነ ዚ ህ ጓ ደ ኞ ች ህ ና ቸ ው ) (አ ዎ )
አ ይ ቲ ብ ሔሮ ሙ (ዝ እ ም ሲ ዳ ሞ ወ ዝ ኩ ሰ እ ም ወ ሎ )
(የ ት ነ ው ሀ ገ ራ ቸ ው ) (ይ ህ ከ ሲ ዳ ሞ ነ ው ያ ደ ግ ሞ ከ ወ ሎ )
ት ት ሜህ ር ኑ ት ም ህ ር ተ ዘ መነ ዌ እ ወ እ ት ሜሀ ር አ ነ ት ም ህ ር ተ ዘ መነ ዌ

(የ ዘ መና ዊ ት ም ህ ር ት ት ማራ ለ ህ ) (አ ዎ የ ዘ መና ዊ ት ም ህ ር ት እ ማራ ለ ሁ )
አ ይ ቴ ውእ ቱ ቤ ተ ት ም ህ ር ት ከ 6 ኪ ሎ ውእ ቱ ቤ ተ ት ምህ ር ት የ
(ት ም ህ ር ት ቤ ት ህ የ ት ነ ው ) (6 ኪ ሎ ነ ው ት ም ህ ር ት ቤ ቴ )
ስ ፍ ነ አ መተ በ ጻ ሕ ከ ሰ ል ሰ አ መተ በ ጻ ሕ ኩ

(ስ ን ተ ኛ ዓ መት ደ ረ ስ ክ ) (3 ዓ መት ሆ ኖ ኛ ል )
ተ አ ም ር ኑ ት ም ህ ር ተ ሃ ይ ማኖ ት ከ ወ ሀ ገ ር ከ ም ን ት ውእ ቱ ት ም ህ ር ተ ሀ ገ ር የ

(የ ሀ ይ ማኖ ት ህ እ ና የ ሀ ገ ር ህ ን ት ም ህ ር ት ታ ውቃ ለ ህ ) (የ ሀ ገ ሬ ት ም ህ ር ት ም ን ነ ው )
ንባብ፣ ድጓ፣ ጾመድጓ፣ ግእዝ፣ ቅኔይትበሀሉ ለእሉሰአእምሮሙቀዲሙ
(ን ባ ብ ፣ ድ ጓ ፣ ጾ መ ድ ጓ ፣ ይ ባ ላ ሉ ) እ ነ ሱ ን ቀ ድ ሞ አ ውቃ ቸ ዋ ለ ሁ

በልእግዚእየሀብከጽንአቶወይክስትለከ አ ሜን
(በ ል ጌ ታ ፅ ና ት ን ይ ስ ጥ ህ ይ ግ ለ ፅ ል ህ ም ) (ይ ሁ ን ይ ደ ረ ግ ል ኝ )

ግ ሥአርዕስት (Root Verbs)

የ ግ ሥ አ ር ዕ ስ ት ማለ ት ለ ሌ ሎ ች ግ ሶ ች መሠ ረ ት በ መሆ ን የ ሚከ ተ ሏ ቸ ው ግ ሶ ች የ እ ነ ር ሱ ን

የ አ ወ ራ ረ ድ ባ ህ ሪ የ ሚከ ተ ሉ እ ና በ አ ቀ ማመጣቸ ው የ ሚመስ ሏ ቸ ው ና ቸ ው፡ ፡ ይ ሁ ን እ ን ጂ እ ነ ዚ ህ ሁ ሉ

ግ ል ፅ የ ሚሆ ኑ ት በ ዝ ር ዝ ር ሥን መለ ከ ታ ቸ ው በ መሆ ኑ በ መጀ መሪ ያ ግ ር ሊ ለ ን አ ይ ገ ባ ም ፡ ፡ የ ሆ ነ ው ሆ

ኖ ለ ግ ስ ር ባ ታ መሠ ረ ት መሆ ና ቸ ውን መዘ ን ጋ ት የ ለ ብ ን ም ፡ ፡ የ ታ ወ ቁ ት የ ግ ስ አ ር ዕ ስ ታ ት ስ ም ን ት ና

ቸ ው፡ ፡ እ ያ ን ዳ ን ዳ ቸ ውም የ የ ራ ሳ ቸ ው ሠ ራ ዊ ት አ ላ ቸ ው፡ ፡

1. ቀ ተ ለ 3. ገ ብ ረ 5. ባ ረ ከ 7. ብ ህ ለ
2. ቀ ደ ሰ 4. አ እ መረ 6. ሤ መ 8. ቆ መ

16
6.1 እ ር ባ ግ ስ (Tense and Nouns formation, including Adjectives)
በ መጀ መሪ ያ ግ ን አ ን ድ በ አ ን ድ የ ስ ም ን ቱ ን ግ ሶ ች ቀ ለ ማት ብ ዛ ት ና ዓ ይ ነ ት አ ን ባ ቢ ው ማስ ተ ዋ ል ይ
ገባዋል፡፡

1. ቀ ተ ለ ፍ ፁ ም ግ እ ዝ ሆ ኖ የ ላ ላ
2. ቀ ደ ሰፍ ፁ ም ግ እ ዝ ሆ ኖ የ ጠበ ቀ
3. ገ ብ ረ ግእዝሳድስግዕዝሆኖየላላ
4. አ እ መረ ግእዝሳድስግዕዝሆኖየላላ

5. ባ ረ ከ ራብዕግዕዝግዕዝሆኖየላላ

6. ሤ መኀ ም ስ ግ እ ዝ ሆ ኖ የ ላ ላ
7. ብ ህ ለ ሳድስሳድስግዕዝሆኖየላላ

8. ቆ መሳ ብ ዕ ግ እ ዝ ሆ ኖ የ ላ ላ

ማን ኛ ውም የ ቀ ዳ ማይ አ ን ቀ ፅ ግ ስ ሁ ሉ ተ ነ ሽ መሆ ኑ ን በ ሥር ዓ ተ ን ባ ብ ላ ይ አ ይ ተ ና ል ፡ ፡
1. ቀ ተ ለ ---- ገ ደ ለ ( past tense - ሐ ላ ፊ ) / ቀ ዳ ማይ አ ን ቀ ፅ /
ይ ቀ ት ል --- ይ ገ ድ ላ ል (future- ካ ል አ ይ --- ት ን ቢ ት ወ ይ ም Present Tense - ያ ሁ ን ጊ ዜ )
ይ ቅ ት ል ---- ይ ገ ድ ል ዘ ን ድ / ዘ ን ድ አ ን ቀ ፅ /

™ ቀ ቲ ል / ቀ ቲ ሎ ት / -- መግ ደ ል / to kill ( infinitive) ን ዑ ስ አ ን ቀ ፅ /
ቀ ታ ሊ -- የ ገ ደ ለ / ቅ ጽ ል --Adjective

ቀ ታ ል ያ ን --- የ ገ ደ ሉ /ወ ን ዶ ች / / ቅ ጽ ል ሲ በ ዛ /
ቀታሊተ --- የ ገ ደ ለ ች / ለ ሴ ት ቅ ጽ ል ሲ ሆ ን
ቀ ታ ል ያ ት --- የ ገ ደ ሉ / ለ ብ ዙ ሴ ቶ ች ቅ ጽ ል ሲ ሆ ን /

ቅ ቱ ል ---- የ ተ ገ ደ ለ / ቅ ጽ ል -- Adjective/
ቀ ታ ሊ ----ገ ዳ ይ / ስ ም ሲ ሆ ን /
ቀ ት ል --- ውጊ ያ / ጥ ሬ ዘ ር /
ቅ ት ለ ት --- አ ገ ዳ ደ ል / ሳ ቢ ዘ ር /
በ ቀ ተ ለ ም ሳ ሌ እ ን ሰ ራ ና ሌ ሎ ች ን እ ን ዴ ት እ ን ዳ ሚወ ር ዱ ካ የ ን በ ኋ ላ ሌ ሎ ች ን በ ራ ሳ ች ን
መሥራ ት እ ን ች ላ ለ ን ፡ ፡
ምሳሌ፡
አ ነ ቀ ተ ል ኩ -- እ ኔ ገ ደ ል ኩ

አ ነ እ ቀ ት ል --- እ ኔ እ ገ ድ ላ ለ ሁ

አ ነ እ ቅ ት ል --- እ ገ ድ ል ዘ ን ድ / ዘ ን ድ አ ን ቀ ፅ /

17
 አነ እቅትል --- ል ግ ደ ል / ት ዕ ዛ ዝ /
አንተ ቀ ተ ልከ --- አ ን ተ ገ ደ ል ክ አ ን ቲ ቀ ተ ል ኪ ---- ገ ደ ል ሽ
አንተ ት ቀ ትል --- አ ን ተ ት ገ ድ ላ ለ ህ አ ን ቲ ት ቀ ት ሊ --- ት ገ ድ ያ ለ ሽ
አንተ ቅ ት ል ----- አ ን ተ ግ ደ ል አ ን ቲ ት ቅ ት ሊ ---- ት ገ ድ ይ ዘ ን ድ
ንህነ ቀ ተ ልነ --- ገ ደ ል ን አ ን ቲ ቅ ት ሊ --- ግ ደ ዬ
ንህነ ን ቀ ትል --- እ ን ገ ድ ላ ለ ን አ ን ት ን ቀ ተ ል ክ ን --- ገ ደ ላ ች ሁ /ሴ /
ንህነ ን ቅ ትል --- እ ን ገ ድ ል ዘ ን ድ አንትን ትቀትል ---- ት ገ ድ ላ ላ ች ሁ / ሴ /
ንህነ ን ቅ ትል --- እ ን ግ ደ ል አ ን ት ን ት ቅ ት ል ---- ት ገ ድ ሉ ዘ ን ድ /ሴ /
አ ን ት ሙ ቀ ተል ክ ሙ ---ገ ደ ላ ች ሁ /ወ / አ ን ት ን ቅ ት ል ---- ግ ደ ሉ /ሴ /

አ ን ት ሙ ት ቀ ት ሉ ----ት ገ ድ ላ ላ ች ሁ /ወ / ውእ ቶ ሙ ቀ ተ ሉ --- ገ ደ ሉ /ወ /
አ ን ት ሙ ት ቅ ት ሉ ---ት ገ ድ ሉ ዘ ን ድ /ወ / ውእ ቶ ሙ ይ ቀ ት ሉ ----ይ ገ ድ ላ ሉ / ወ /
አ ን ት ሙ ቅ ት ሉ ---- ግ ደ ሉ /ወ / ውእ ቶ ሙ ይ ቅ ት ሉ --- ይ ገ ድ ሉ ዘ ን ድ / ወ /
ውእ ቱ ቀ ተ ለ --- ገ ደ ለ ውእ ቶ ሙ ይ ቅ ት ሉ ---- ይ ግ ደ ሉ /ወ /
ውእ ቱ ይ ቀ ትል ----- ይ ገ ድ ላ ል ይእቲቀተለት ---- ገ ደ ለ ች
ውእ ቱ ይ ቅ ትል ---- ይ ገ ድ ል ዘ ን ድ ይ እ ቲ ት ቀ ት ል --- ት ገ ድ ላ ለ ች
ውእ ቱ ይ ቅ ትል ---- ይ ግ ደ ል ይ እ ቲ ት ቅ ት ል --- ት ግ ደ ል ዘ ን ድ / ሴ /
ውእ ቶ ን ቀ ተላ --- ገ ደ ሉ /ሴ / ይ እ ቲ ት ቅ ት ል --- ት ግ ደ ል
ውእ ቶ ን ይ ቅ ት ላ ---- ይ ገ ድ ላ ሉ /ሴ /
ውእ ቶ ን ይ ቅ ት ላ --- ይ ገ ድ ሉ ዘ ን ድ /ሴ /
ውእ ቶ ን ይ ቅ ት ላ --- ይ ግ ደ ሉ /ሴ /
ማስ ታ ወ ሻ ፣ሀ.የትንቢት ( future) እ ና የ አ ሁ ን ጊ ዜ ( Present) በ ግ እ ዝ
አ ን ድ ዓ ይ ነ ት የ ግ ሥ አ ወ ራ ረ ድ / አ ገ ባ ብ / አ ላ ቸ ው፡ ፡

ለ . ዘ ን ድ አ ን ቀ ጽ ና ት ዕ ዛ ዝ አ ን ቀ ጽ ም እ ን ዲ ሁ አ ን ድ ዓ ይ ነ ት ና ቸ ው፡ ፡

ሐ . የ እ ግ ዝ ግ ሶ ች ር ባ ታ ቸ ውን የ ሚጀ ም ሩ ት በ ቀ ዳ ማይ አ ን ቀ ጽ (past) ነ ው፡ ፡
ቀ ተ ለ ን የ ሚመስ ሉ ግ ሶ ች ነ በ ረ ፣ ወ ረ ደ ፣ ወ ዘ ተ ና ቸ ው፡ ፡ ነ ገ ር ግ ን አ ወ ራ ረ ዳ ቸ ው

ከ ቀ ተ ለ ሊ ለ ዩ ስ ለ ሚች ሉ ማስ ተ ዋ ል ያ ስ ፈ ል ጋ ል ፡ ፡

ምሳሌ ወረደ፣ ይወርድ፣ ይረድ

2. ቀ ደ ሰ -- አ መሰ ገ ነ 3. ገ ብ ረ --- ሠ ራ ፣ ፈ ጠረ
ይቄድስ --- ያ መስ ግ ን ይ ገ ብ ር --- ይ ሠ ራ ል

ይቀድስ ---- ያ መሰ ግ ን ዘ ን ድ ይ ግ በ ር ---- ይ ሠ ራ ዘ ን ድ

ይቀድስ ---- ያ መስ ግ ን ይግበር ---- ይ ሥራ
™ ቀ ድ ሶ / ቀ ድ ሶ ት / --- ማመስ ገ ን ገቢር /ገ ቢ ሮ ት / --- መሥራ ት

18
 ቀ ዳ ሲ ---- ያ መሰ ገ ነ ገ ባ ሪ ---- የሠራ
ቀ ዳ ስ ያ ን ---- ያ መሰ ገ ኑ ገባሪያን ---- የ ሠ ሩ
ቀዳሲት --- ያ መሰ ገ ነ ች ገ ባ ሪ ት ---- የ ሠ ራ ች
ቀዳስያት --- ያ መሰ ገ ኑ / ሴ / ገባሪያት ---- የ ሠ ሩ /ሴ /
ቅዱስ --- ምስ ጉ ን ግቡር ---- የ ተ ሠ ራ
ቀ ዳ ሲ --- አ መስ ጋ ኝ ገባሪ ---- ሠ ሪ
ቅ ዳ ሴ --- ምስ ጋ ና ግብር ---- ሥራ
መቅ ደ ስ --- ማመስ ገ ኛ ግ ብ ረ ት ---- አ ሠ ራ ር /አደራረግ/
ቅድስት ---- የ ተ መሰ ገ ነ ች ምግባር ----- በ ጎ ሥራ

ተግባር --- ሥራ
እ ን ደ ቀ ደ ሰ የ ሚረ ቡ ግ ሶ ች ሰ ብ ሐ ፣ ጸ ለ የ ና ቸ ው፡ ፡
እ ን ደ ገ ብ ረ የ ሚረ ቡ ግ ሶ ች ሠ ም ረ ፣ ኀ ብ ረ ፣ ነ ጽ ሐ ወ ዘ ተ . . . ና ቸ ው፡ ፡
4. አ እ መረ --- አ ወ ቀ 5. ባ ረ ከ --- ባ ረ ከ
የ አ ም ር ---- ያ ውቃ ል ይ ባ ር ክ --- ይ ባ ር ካ ል

ያእምር ---- ያ ውቅ ዘ ን ድ ይ ባ ር ክ --- ይ ባ ር ክ ዘ ን ድ

ያእምር --- ይ ወ ቅ ይ ባ ር ክ --- ይ ባ ር ክ

™ አ እ ም ሮ / አ እ ም ሮ ት / --- ማወ ቅ * ባ ር ኮ / ባ ር ኮ ት / --- መባ ረ ክ
አ እ ማሪ --- ያ ወ ቀ ባ ራ ኪ ---- የ ባ ረ ከ

አ እ ማር ያ ን --- ያ ወ ቁ /ወ / ባ ራ ክ ያ ን --- የ ባ ረ ኩ

አ እ ማሪ ት --- ያ ወ ቀ ች ባ ራ ኪ ት ---- የ ባ ረ ከ ች

አ እ ማር ያ ት --- ያ ወ ቁ /ሴ / ባ ራ ክ ያ ት --- የ ባ ረ ኩ /ሴ /

እ ሙር --- የ ታ ወ ቀ ቡ ሩ ክ --- የ ተ ባ ረ ከ
አ እ ማሪ --- አ ዋ ቂ ባ ራ ኪ ---- የ ሚባ ር ክ
ማእ ም ር ---- የ ሚያ ውቅ ቡ ራ ኬ ----ቡ ራ ኬ
አእምሮ --- እ ውቀ ት በ ረ ከ ት --- በ ረ ከ ት

™ አ እ መረ ን የ ሚመስ ሉ ፣ አ ጥ ረ የ ፣ አ መን ተ ወ ፣ አ መክ ነ የ ፣ አ መድ በ ለ ና የ መሳ ሰ ሉ ት
ና ቸ ው፡ ፡
™ እ ን ደ ባ ረ ከ የ ሚረ ቡ ማህ ረ ከ ፣ ፃ መወ ፣ ሳ ቀ የ ፣ ወ ዘ ተ . . . የ መሳ ሰ ሉ ት ና ቸ ው፡ ፡

6. ሤ መ ---ሾ መ 7. ብ ሀ ለ --- አ ለ
ይሠይም ---ይ ሾ ማል ይ ብ ህ ል --- ይ ላ ል

19
 ይ ሢም --- ይ ሾ ም ዘ ን ድ ይ ብ ሃ ል --- ይ ል ዘ ን ድ
ይ ሢም ---- ያ ሹ ም ይ ብ ሃ ል ---- ይ በ ል

™ ሠ ይ ም / ሠ ይ ሞት / --- መሾ ም * ብ ሂ ል / ብ ሂ ሎ ት /----ማለ ት
ሠ ያ ሚ --- የ ሾ መ ባ ህ ሊ ---- ያ ለ

ሠ ያ ም ያ ን --- የ ሾ ሙ ባህልያን --- ያ ሉ

ሠ ያ ሚት --- የ ሾ መች ባህሊት --- ያ ለ ች
ሠ ያ ም ያ ት --- የ ሾ ሙ / ሴ / ባህሊያት --- ያ ሉ /ሴ /
ሥዩ ም ---- የ ተ ሾ መ ብ ሁ ል --- የ ተ ባ ለ

ሠ ያ ሚ ----ሿ ሚ ባ ሃ ሊ ---- የ ሚል

ሢመት --- ሹ መት ባ ህ ል --- አ ባ ባ ል

™ ሤ መን የ ሚመስ ሉ ጌ ሰ ፣ ዜ ነ ወ የ መሳ ሰ ሉ ት ና ቸ ው፡ ፡
™ ብ ህ ለ ን የ ሚመስ ሉ ጥ ቂ ቶ ቹ ውህ ዘ ፣ ሥህ ወ ፣ ጥ ዕ የ ና ቸ ው፡ ፡
8. ቆ መ --- ቆ መ
ይ ቀ ውም --- ይ ቆ ማል

ይ ቁ ም ----- ይ ቆ ም ዘ ን ድ

ይ ቁ ም --- ይ ቁ ም

™ ቀ ዊ ም / ቀ ዊ ሞት / --- መቆ ም
ቀ ዋ ሚ ---- የ ሚቆ ም

ቀዋምያን ---- የ ሚቆ ሙ
ቀ ዋ ሚት ----- የ ም ት ቆ ም
ቀዋምያት ---- የ ሚቆ ሙ / ሴ /
ቅ ውም --- የ ሚቆ ም

ቀ ዋ ሚ ---- ቋ ሚ

ቂ መት ---- ቁ መት

™ ቆ መን የ ሚመስ ል ሖ ረ ፣ ሞር ቅ ሐ / ላ ጠ / ወ ዘ ተ . . . ና ቸ ው፡ ፡
ማስ ታ ወ ሻ ፣ የ ቆ ሙ፣ የ ቆ መች ፣ ያ መሰ ገ ኑ ፣ ያ መሰ ገ ነ ች የ ም ን ለ ው ግ ሡ በ ቀ ዳ ማይ /
በ ሃ ላ ፊ / ስ ለ ረ ባ እ ና ቅ ጽ ሎ ች እ ን ደ መሆ ና ቸ ው ሁ ሉ “ የ ” የ ሚለ ውን ፊ ደ ል ለ ማመል ከ ት ነ ው እ ን ጂ

ምን ጊ ዜ ም ለ ሃ ላ ፊ ወ ይ ም ለ ት ን ቢ ት ተ ብ ሎ ቅ ጽ ል ን መከ ፋ ፈ ል አ ይ ደ ለ ም ፡ ፡ ዘ ቆ መት ስ ን ል ም ት ር
ጉ ሙ ቀ ዋ ሚ ከ ሚለ ው ጋ ር አ ን ድ ነ ው፡ ፡ የ ቆ መች ፣ ቋ ሚ ማለ ት
ነ ውና ፡ ፡
6.2 ሕ ገ ወ ጥ አ ካ ሄ ድ ያ ላ ቸ ው ግ ሶ ች ፡ ፡ (Irregular Verbs)
ቀ ዳ ማይ ካልአይ ዘንድ ትእዛዝ

20
ወሀበ /ሰጠ/ ይ ውህ ብ ፣ ይ ሁ ብ የ ሀ ብ የሀብ
ክህለ /ቻለ/ ይክል/ይክህል/ ይክሀል ይክሀል

ብህለ/አለ/ ይብል ይበል ይበል

ይቤ/አለ/ ይብል ይበል ይበል

ርእየ /አየ/ ይርኢ ይርአይ ይርኢ/ይርእዪ/

ወድቀ/ወደቀ/ ይወድቅ ይደቅ ይደቅ

™ ድ ር ጊ ቱ በ መካ ሄ ድ ላ ለ ( Continuous)ነ ገ ር መጠቀ ም የ ም ን ች ለ ው በ ካ ል አ ይ ነ ው

ም ሳ ሌ ፣ ይ መጽ እ ውእ ቱ

እ ን ዘ ይ መጽ እ ውእ ቱ (እ የ መጣ ነ ው ሊ መጣ ነ ው)
7. አገባቦች (Prepositions and Conjunctions)
1. አ ቢ ይ አ ገ ባ ብ ፣ አ ገ ባ ቦ ች ማለ ት ብ ቻ ቸ ውን ሊ ነ በ ቡ የ ማይ ች ሉ መስ ተ ዋ ድ ዶ ች ና ቸ ው፡ ፡
እ ነ ዚ ህ ም እ ስ መ፣ አ ም ጣ ነ ፣ አ ኮ ኑ / Since, because, for/
እ መ / ቢ ሆ ን ም / ፣ እ ስ ከ ፣ እ ን ዘ / ሲ ፣ ስ / አ መ/ ጊ ዜ / ሶ በ / ጊ ዜ / አ ን

ተ ፣ ዘ ፣ እ ለ /የ / ወ /እ ና / የ መሳ ሰ ሉ ት ና ቸ ው፡ ፡ 2.ደ ቂ ቅ አ ገ ባ ብ

ውስ ተ / ውስ ጥ / ፣ ም ስ ለ /ጋ ር / ዓ ዲ /ገ ና / ፣ እ ን ከ / ከ ን ግ ዲ ህ / 3. ን ዑ
ስ አ ገ ባ ብ ፣ እ ም /ን /፣ በ ፣ ለ ፣ ን

7.1 ግ ስ ላ ይ የ ሚያ ር Õ አ ገ ባ ቦ ች / ተ ስ ማሚ ቃ ላ ት /
ሀ . ከ ቀ ዳ ማይ ና ከ ካ ል አ ይ አ ን ቀ ጽ ላ ይ ብ ቻ የ ሚያ ር ፉ አ ገ ባ ቦ ች
ም ሳ ሌ ሶ በ ፣ አ መ፣ ጊ ዜ
ሶ በ ፣ ሰ ዓ ተ ፣ ዕ ለ ት --- ጊ ዜ

እ ም ጣነ ፣ አኮኑ፣ እስመ --- እ ና ፣ ስ ለ

እንዘ

እመ

ዘ ፣ እንተ

አ ምሳለ

ህየ ን ተ
አ ር አ ያ
መጠነ ከ
መ

21
 ኀ በ ፣ መን ግ ለ ሶ በ ተ ሰ ቅ ለ ክ ር ስ ቶ ስ ጸ

ልመፀሐይይወድቅይትነሳእ --- ክ ር ስ ቶ ስ በ ተ ሰ ቀ ለ ጊ ዜ ፀ ሐ ይ ጨለ መ፡ ፡

ዛቲብእሲትእንተወለደትወልደእኅትየ ይእቲ
/ያ ቺ ወ ን ድ ል ጅ የ ወ ለ ደ ች ሴ ት እ ህ ቴ ና ት /
አ በ ው እ ለ መሀ ሩ ሃ ይ ማኖ ት ቅ ዱ ሳ ን ውእ ቶ ሙ
ተነበዩነቢያትከመይትወለድክርስቶስ -- ነ ቢ ያ ት ክ ር ስ ቶ ስ እ ን ዲ ወ ለ ድ ት ን ቢ ት ተ ና ገ ሩ
አ መ ይ መጽ እ ክ ር ስ ቶ ስ በ ግ ር ማ መን ግ ስ ቱ ት ር ዕ ድ ም ድ ር

ህ የ ን ተ ክ ብ ረ ጴ ጥ ሮ ስ ከ ብ ረ ጳ ውሎ ስ

ር እ ዩ መጠነ ገ ብ ረ ላ ቲ ተ አ ም ረ

ውእ ቱ ይ ስ ሐ ቅ እ ን ዘ ት በ ኪ እ ህ ቱ

ያ ነ ግ ህ እ ን ዘ ኢ ይ ነ ውም

እ ፎ ታ ነ ብ ብ እ ን ዘ ኢ ት ሜሀ ር

እ ፎ ኑ ይ ከ ውን ሊ ተ ዝ ን ቱ እ ን ዘ ኢ የ አ ም ር ብ እ ሴ

ኖ መ ወ ል ድ የ አ ም ጣነ ደ ክ መ

ሰብሐአቡየ ፈጥሪሁአኮኑሰምዐጸሎቶ

ጸልመፀሐይሶበክርስቶስተሰቅለ

ጸልመፀሐይአመክርስቶስተሰቅለ

ይ ት ፌ ስ ሑ ጻ ድ ቃ ን አ መ ክ ር ስ ቶ ስ ይ መጽ እ

ተ ሐ ዝ ን እ ም አ መ ወ ል ዳ ይ መውት

ዛቲብእሲትእንተወልደትወልደእኅትየ ይእቲ

አ በ ው እ ለ ሃ ይ ማኖ ተ መሀ ሩ ቅ ዱ ሳ ን ውእ ቶ ሙ

አ በ ው እ ለ በ ሌ ሊ ት ይ ተ ግ ሁ ይ ነ ውሙ በ መዓ ል ት

ርኢኩብእሴእንዘበጾምይበልዕ

ውእ ቱ ይ ስ ሐ ቅ እ ን ዘ እ ኅ ቱ ት በ ኪ

ከ ዘ ን ድ አ ን ቀ ጽ ላ ይ የ ሚያ ር Õ አ ገ ባ ቦ ች እ ና ሌ ሎ ች ም ከ ነ ዝ ር ዝ ራ ቸ ው

ምሳሌ
ከ መ --- እ ን ደ ፣ ል ፣ ዘ ን ድ / ከ ዘ ን ድ አ ን ቀ ጽ ጋ ር /

እ ም ቅ ድ መ / አ ፍ ራ ሽ / ሳ / ሳ ይ መጣ፣ ሳ ይ ሄ ድ ፣ . ../
እ ን በ ለ / አ ፍ ራ ሽ / ሳ / ሳ ይ መጣ፣ ሳ ይ ሄ ድ

ሖ ረ ኀ በ አ ሕ ዛ ብ ከ መይ ን ግ ር ም ሕ ረ ቶ ለ እ ግ ዚ አ ብ ሔር አ ም ላ ክ ነ

22
 1. የ እ ግ ዚ አ ብ ሔር ን ም ሕ ረ ት እ ን ዲ ነ ግ ር
2. የ እ ግ ዚ አ ብ ሔር ን ም ሕ ረ ት ሊ ነ ግ ር
3. የ እ ግ ዚ አ ብ ሔር ን ምሕረትይነግር ዘንድ

ጸ ል ዩ ኀ ቤ ሁ ከ መት ረ ክ ቡ ዘ ት ፈ ቅ ዱ
መኑ ውእ ቱ እ ግ ዚ እ ከ መ ን እ መን ቦ ቱ

እምቅድመይትወለድአብረሃምሀሎኩአነ

ነ በ ረ ት ዘ መና ት ብ ዙ ኃ ት እ ን በ ለ ታ እ ም ር ረ ኀ በ

አ ገ ባ ቦ ች ን በ መዘ ር ዘ ር መጠቀ ም ይ ቻ ላ ል

1. እ ም-- ከ ፣ እ መኔ የ ---በ ኔ ፣ እ ም ኔ ክ ሙ------ከ እ ና ን ተ ፣ እ ም ኔ ሆ ሙ------ከ እ ነ ሱ

2. ም ሥለ --- ጋ ር ፣ ም ስ ሌ የ ----ከ ኔ ጋ ር ፣ ም ስ ሌ ክ ሙ----ከ እ ና ን ተ ጋ ር ፣ ም ሥሌ ሆ ሙ------

ከነሡጋር

3. በ እ ን ተ -- ስ ለ ፣ በ እ ን ቲ አ የ ----ስ ለ እ ኔ ፣ በ እ ን ቲ አ ክ ሙ----ስ ለ ና ን ተ ፣

በ እ ን ቲ አ ሆ ሙ--- ስ ለ እ ነ ሱ

4. ህ የ ን ተ --- ፈ ን ታ / ስ ለ /፣ ህ የ ን ቴ የ /ስለኔፈንታ/፣ ህየንቴክሙ/ስለ እ ና ን ተ /፣

ህየንቲአሆሙ/ስለእነሱ /
የ ሌ ሎ ች ተ ስ ማሚ ቃ ላ ት ት ር ጉ ማቸ ው

ወ --- እ ና

ወ --- ከ ግ ሡ ጋ ር የ ሚገ ባ በ ት ጊ ዜ አ ለ ው፡ ፡ ም ሳ ሌ ወ ሖ ረ ፤ ነ ገ ር ግ ን ግ ሡን ይ ለ ውጠዋ ል

ማለ ት አ ይ ደ ለ ም ፡ ፡

ወ --- ም
ወ --- በ ሁ ለ ት ግ ሦ ች መሃ ል ሲ ገ ባ የ ነ ገ ሩ ን አ ወ ን ታ ዊ ነ ት ይ ጠብ ቃ ል ወ ይ ም
ያጎለብታል፡፡

ም ሳ ሌ ፡ ተ ሰ ብ አ ወ ተ ሠ ገ ወ / ተ ሠ ብ አ ማለ ት ሰ ው ሆ ነ /
/ ተ ሠ ገ ወ ማለ ት ሰ ው ሆ ነ /
ሂ --- ም / አ ና
ኒ --- ት ራ ስ ማለ ት የ ን ባ ቡ ን ቃ ና ላ ለ ማበ ላ ሸ ት ምሳ ሌ ውእ ቱ ኒ

ኬ -- ውእ ቱ ኬ
ነገርግንእንደ“ም”ሊሆኑይችላሉ፡፡

አ ይ ፣ ም ን ት ፣ ሚ፣ ኦ -- በ ም ን ብሂል --- ማለ ት
ምንታት/አያት/ --- ም ኖ ች በ --- በ

አ ይ --- ማና ቸ ው ለ -- ን ፣ የ

አያት --- ማና ቸ ው መ፣ ሂ ፣ ኒ -- ም

23
አ ይ ቴ --- ወ ዴ ት ዮ ም ---- ዛ ሬ
ማእ ዜ --- መቼ ወትረ/ዘልፈ / -- ሁ ል ጊ ዜ
እፎ --- እ ን ዴ ት ዝየ --- በ ዚ ህ ፣ በዚያ

በ እ ፎ ---- ለ ም ን ህየ --- በ ዚ ህ ፣ በ ዚ ያ
አሌ፣ አ፣ ወይ -- ወ የ ና ሁ ፣ ነ ዋ -- እ ነ ሆ

ባሕቱ -- ነ ገ ር ግ ን
ነየ -- እ ነ ሆ ኝ
እ መ፣ አ መ--- ወ ይ ም እ ስ ኩ -- እ ስ ኪ እንጋ/

እንዳኢ/ -- እ ን ጃ
ዕንቋዕ፣ ጥ ቀ --- ስ ን ኳ አ መ፣ አ ሜን ፣ አ ሜን -- አ ሜን
ሰ፣ ሳ፣ ስ --- ማ ነዓ --- ና
ንስቲት፣ሕዳጥ፣ሕቀ ---ት ን ሽ ሀብ፣ ህንባ -- እ ን ካ
ጥቀ --- እ ጅ ግ አ ን ቢ ---- እ ምቢ

ፅ ሚተ --- ቀ ስ ብ ሎ አ ን ቋ ዕ --- እ ሰ ይ ፣ አበጀ

ቅድም --- ፊ ት ኩ ሉ --- ሁ ሉ

እ ን ዘ ---- እ የ ፣ ሰ ፣ ሳ፣ ስ እ መ -- ለ ፣ ባ፣ ብ

ዳ ዕ ሙ----አ ላ ፣ እ ን በ ለ --- ያ ለ ፣ ሳይቀር

ባሕቱ -- እ ን ጂ ፣ ነ ገ ር ግ ን
ዘ፣ እንተ፣ እለ፣ ለየተባሉትእነዚህአገባቦችዘርፍአያያዥይባላሉ፡፡ ከ“ለ”

ውጭ ያ ሉ ት ሦ ስ ቱ ዘ ር ፍ ደ ፊ ሊ ሆ ኑ ይ ች ላ ሉ ፡ ፡ የ ዘ ር ፍ ደ ፊ ም ሆ ነ የ ዘ ር ፍ አ ያ ያ ዥ
ዓ ላ ማ “ የ ” የ ሚል ት ር ጉ ም ን ለ ማም ጣት ነ ው፡ ፡
ምሳሌ፡-
በ“ለ”ሲገኝ በ“ዘ”ሲገኝ በተናባቢሲገኝ ወ ል ዳ ለ ማር ያ ም

ወ ል ድ ዘ ማር ያ ም ወ ል ደ ማር ያ ም (የ ማር ያ ም ል ጅ )
™ በ ተ ና ባ ቢ ጊ ዜ የ ተ ና ባ ቢ ው መሪ የ ሚሆ ነ ው ቃ ል መድ ረ ሻ ው ሳ ድ ስ እ ን ደ ሆ ነ /ወልድ/

ሳ ድ ሱ ወ ደ ግ እ ዝ ይ ለ ወ ጣል ፡ ፡ ይ ህ ሕ ግ ከ ተ ሳ ቢ ህ ግ የ ለ የ ው ተ ሳ ቢ ው የ ሚጎ ላ

ድ ም ፅ ሲ ኖ ረ ው የ ተ ና ባ ቢ ው መሪ የ ሚነ ሳ ድ ም ፅ የ ሌ ለ ው በ መሆ ኑ ነ ው፡ ፡ የ ተ ና ባ ቢ ው

መሪ ና ዘ ር ፍ እ ን ደ አ ን ድ ቃ ል አ ብ ረ ው መነ በ ብ አ ለ ባ ቸ ው በ ተ ና ባ ቢ ጊ ዜ ዘ ር Õ
ም ን ም ለ ውጥ አ ይ ደ ር ስ በ ት ም ፡ ፡

1. አ ብ ረ ሃ ም ብ እ ሴ እ ግ ዚ አ ብ ሔር ውእ ቱ
መኑ ውእ ቱ ጸ ሐ ፌ ት እ ዛ ዝ ዘ ን ጉ ሥ

24
 2. ሕ ግ - በ ተ ና ባ ቢ ጊ ዜ የ ተ ና ባ ቢ ው መሪ የ ሚሆ ነ ው ቃ ል መድ ረ ሻ ው ሣ ል ስ እ ን ደ ሆ ነ /
ብእሲ፣ጸሐፊ፣ ወራሲ፣ ቀታሊ፣ ሰባኪወዘተ/

3. ሕ ግ - ሌ ሎ ች ቃ ላ ት የ ተ ና ባ ቢ መሪ ሲ ሆ ኑ ም ን ም ዓ ይ ነ ት ለ ውጥ አ ይ ደ ር ስ ባ ቸ ውም ፡ ፡

አናባቢ

ደብተራዘኦሪትሠረ ደብተራኦሪት
ገ ላ ዘ ኤ ል ያ ስ ዝ ማሬ ዘ ሠረገላኤልያስ
መላ እ ክ ት ውዳ ሴ ዘ ማር ዝ ማሬ መላ እ ክ ት
ያ ም ዶ ር ሆ ዘ መስ ተ ገ ውዳ ሴ ማር ያ ም
ብ ር ከ በ ሮ ዘ ማኅ ሌ ት ዶ ር ሆ መስ ተ ገ ብ ር

ከ በ ሮ ማኅ ሌ ት

ዘርፍአያያዥ ዘርፍደፊ
ወልድዘዮሐንስ ዘ ዮ ሐ ን ስ ወ ል ድ ት ጉ ህ ውእ ቱ

ቤ ት ዘ አ ቡ የ ዐ ቢ ይ ውእ ቱ ዘ አ ቡ የ ቤ ት ዐ ቢ ይ ውእ ቱ

ዘ ር ፍ አ ያ ያ ዦች በ ስ ም ላ ይ

ም ሳ ሌ ፣ ወ ል ድ ዘ አ ቡ ነ እ ኁ ነ ውእ ቱ

እምእንተያዕቆብ

አ ኃ ት እ ለ ዚ አ የ ሠ ና ይ ት አ ማን ቱ

አ ኃ ት እ ለ የ ሁ ዳ የ ሐ ውራ ውሰ ተ ቤ ተ ም ኩ ራ ብ

አ ኃ ው ዘ ዮ ሴ ፍ ፈ ያ ታ ውያ ን ውእ ቶ ሙ

ግስላይ

™ ተ ባ እ ታ ይ ነ ጠላ
/ በ ዚ ህ ጊ ዜ ጾ ታ ና ቁ ጥ ሩ እ ን ደ ላ ይ ኛ ው ይ ጠብ ቃ ል / አ ገ ባ ቦ ቹ ዘ ፣ እ ን ተ ፣ እ ለ
የ ሚያ ር Õ በ ት ግ ስ ግ ን ሁ ል ጊ ዜ ም ቀ ዳ ማይ አ ን ቀ ጽ ወ ይ ም ካ ል አ ይ አ ን ቀ ጽ መሆ ን

አለበት፤ ሌሎችአንቀጾችላይምአያር Õም፡፡/

ወ ል ድ ዘ ፣ ወ ል ድ ዘ መጽ አ ፣ ወ ል ድ ዘ ሞተ ፣ ወ ል ድ ዘ ይ መጽ እ ፣ ወ ል ድ ዘ ይ መውት

ቤትዘ፣ ቤትዘተሐንጸ፣ ቤትዘይትሐደስ

አ ብ ዘ ፣ አ ብ ዘ መሀ ረ ወ ን ጌ ል ፣ አ ብ ዘ ይ ዴ ሉ

እ ኁ ዘ ፣ እ ኁ ዘ ያ ፈ ቅ ር እ ኁ ሆ ፣ እ ኁ ዘ ይ ሜህ ር
™ አ ነ ስ ታ ይ ነ ጠላ
ወለት 1. እ ን ተ ፣ ወ ለ ት እ ን ተ ፈ ር ሀ ት ፣ ወ ለ ት እ ን ተ ት ሥሐ ቅ

25
 2.ዘ ፣ ወ ለ ት ዘ ፈ ር ሀ ት ፣ ወ ለ ት ዘ ት ሥሕ ቅ

ወ ደ ሰ ማይ አ ረ ገ ዐ ር ገ ውስ ተ ሰ ማይ

ወደ
ወ ሀሖገረርኀሄበደብ ሔሩ ወ ደ እ ሩ ቅ ሀ ገ ር ሄ ደ ች ወ ሖ ረ ት ኀ በ ብ
ሔር ር ኁ ቅ

አዋልድ 1. እ ለ ፣ አ ዋ ል ድ እ ለ ይ ዘ ፍ ና ፣ አ ዋ ል ድ እ ለ ይ ሠ ን ያ
ዘ፣ አዋልድዘይዘፍራ፣ አዋልድዘይገብራ

ማስ ታ ወ ሻ ሀ. “ ዘ ” የ ም ን ጠቀ መው ለ ነ ጠላ ና ለ ብ ዙ ቁ ጥ ር ሲ ሆ ን ፣ “ እ ን ተ ” ግ ን ለ ነ ጠላ
ቁ ጥ ር እ ን ጂ ለ ብ ዙ አ ን ጠቀ ም በ ት ም ፡ ፡ “ እ ለ ” ደ ግ ሞ ለ ነ ጠላ ቁ ጥ ር አ ይ ሆ ን ም፡ ፡ ለ . “ለ”ብ
ዙ ጊ ዜ የ ሚያ ገ ለ ግ ለ ው በ ተ ጠቃ ሽ ነ ት ነ ው፡ ፡
ምሳ ሌ ፣ ቤ ታ ለ ሰ ሎ ሜ

ወልዱለአዳም
• ዘ -- ውእ ቱ
 ም ሳ ሌ ዘ መጽ አ --- የ መጣ ተ ብ ሎ ይ ተ ረ ጎ ማል ፡ ፡ ስ ለ ዚ ህ ዘ ማሰ ሪ ያ ሊ ሆ ን ይ ች ላ ል ማለ ት ነ ው፡
፡
8. ተ ውሳ ከ ግ ስ ( Adverb)
ተ ውሳ ከ ግ ስ ማለ ት ግ ስ ን የ ሚያ ጎ ለ ምስ ማለ ት ነ ው፡ ፡ ለ ም ሳ ሌ በ እ ን ግ ሊ ዝ ኛ ው I came
yesterday. I will come tomorrow የ ተ ሠ መረ ባ ቸ ው ቃ ላ ት ተ ውሳ ክ ግ ሶ ች ና ቸ ው፡ ፡ በ ግ እ

ዙ ት ማል ም / ት ና ን ት / ፣ ጌ ሰ ም / ነ ገ / እ ና ዘ ል ፈ ፣ ወ ት ረ ፣ ዮ ም ተ ውሳ ከ ግ ሶ ች ና ቸ ው፡ ፡

ምሳሌ አ ነ እ መጽ እ ጌ ሰ ም

አንተትገይስወትረኀበቤተክርስቲያን
በ ግ እ ዝ ቋ ን ቋ ሳ ድ ስ የ ሆ ኑ ት ን ቃ ላ ት በ መለ ወ ጥ በ ፣ ወ ደ ፣ ከ የ ሚሉ ት ን ቃ ላ ት ማምጣት

ይቻላል፡፡
ምሳሌ
ዐ ር ገ ሰ ማየ

ወ ሖ ረ ብ ሔረ
ሖ ረ ት ብ ሔረ ር ኁ ቀ
ማስ ታ ወ ሻ
አንድቃልከተለወጠከጎኑ ያ ለ ው ተ ስ ማሚው ቃ ል ይ ለ ወ ጣል ፡ ፡

ስ ለ ዚ ህ የ መጨረ ሻ ፊ ደ ሎ ች ን በ መቀ የ ር ወ ደ ፣ በ ፣ ከ የ ሚል ት ር ጉ ም ል ና መጣ

እ ን ች ላ ለ ን ማለ ት ነ ው፡ ፡

ምሳሌ ሖረሀገረ -----ወ ደ ሀ ገ ር ሔደ

ሖረ ኀ በ ሀ ገ ር
™ ካ ዕ ብ ን ም ወ ደ ሳ ብ ዕ በ መቀ የ ር ወ ደ የ ሚል ቃ ል ማምጣት እ ን ች ላ ለ ን ፡ ፡

26
 ምሳሌቤቱ፣ ቤቶ፣ ወሖረቤቶ፣ ወደቤቱሄደ፡፡

ስ ለ ዚ ህ የ ሚከ ተ ሉ ት ን በ ደ ን ብ ለ መገ ን ዘ ብ እ ን ሞክ ር ፡ ፡
ወ አ ኀ ዙ ኪ ያ ሁ ይ እ ተ ሰ ዓ ተ ------ ወ አ ኀ ዙ ኪ ያ ሁ በ ይ እ ቲ ሰ ዓ ት

ይ ገ ብ ር ግ ብ ሮ መዓ ል ተ ወ ሌ ሊ ተ ---- ይ ገ ብ ር ግ ብ ሮ በ መዓ ል ት ወ በ ሌ ሊ ት

ጸሊኀበ አ ቡ ከ ሰ ማያ ዊ ኅ ቡ አ ---- ጸ ሊ ኀ በ አ ቡ ከ ሰ ማያ ዊ በ ኅ ቡ እ

ውእ ቱ ሖ ረ ቤ ቶ ------ ውእ ቱ ሖ ረ ኀ በ ቤ ቱ
ወ እ ን ዘ ይ ነ ብ ር ዐ ውደ ---- ወ እ ን ዘ ይ ነ ብ ር በ ዐ ውድ

9. አ ሉ ታ
በ ግ እ ዝ ቋ ን ቋ አ ነ ጋ ገ ር አ ፍ ራ ሽ የ ሚሆ ኑ ፊ ደ ሎ ች አ ል ቦ ፣ ኢ ፣ አ ኮ ፣ ሐ ሰ ፣ ና ቸ ው፡ ፡ አ ል ቦ /“ N0” ለ
ሚለ ው የ እ ን ግ ሊዝ ኛ ቃ ል ተ መሳ ሳ ይ ነ ው/ ት ር ጉ ሙም የ ለ ም ማለ ት ነ ው፡ ፡
ቦ -- አ ለ ፤ አ ል ቦ -- የ ለ ም
ም ሳ ሌ ሀ . አ ል ቦ ዘ መድ በ ጊ ዜ መከ ራ --- በ መከ ራ ጊ ዜ ዘ መድ የ ለ ም
ለ . አ ል ቦ ብ እ ሲ ዘ ይ ታ መን በ ዘ መን ነ ---- በ ዘ መና ች ን የ ሚታ መን ሰ ው የ ለ ም
ሐ . ለ እ ሉ ነ ዳ ያ ን አ ል ቦ ሙ ዘ መድ --- ለ ነ ዚ ያ ድ ሆ ች ዘ መድ የ ላ ቸ ውም

መ.ርኅቡሕጻናትወአልቦዘይበልዑ --- ህ ፃ ና ት ተ ራ ቡ የ ሚበ ሉ ት ም የ ለ ም
ሠ . አ ል ብ የ ዘ መድ ዘ እ ን በ ለ እ ግ ዚ አ ብ ሔር --- ያ ለ እ ግ ዚ አ ብ ሔር ዘ መድ የ ለ ኝ ም ረ . አ ል ባ ቲ
ውሉ ድ ለ ዛ ቲ ብ እ ሲ ት --- ለ ዚ ች ሴ ት ል ጆ ች የ ሏ ት ም

ኢ/አሉታ /
ሀ . ኢ ተ መየ ጠ አ ቡ የ እ ም ዘ ሖ ረ --- አ ባ ቴ ከ ሔደ አ ል ተ መለ ሰ ም
ለ . ዘ ሕ ሙም ብ እ ሲ ኢ በ ል ዐ እ ክ ለ ወ ኢ ሰ ት የ --- የ ታ መመው ሰ ው እ ህ ል
አ ል በ ላ ም ፤ አ ል ጠጣም
ሐ. ዕ ቡይ ገ ብ ርኢ ይም ጻ እ ኀ ቤ የ

መ.ገበርኩዘንተበኢያእምሮ

ሠ.ኢታፍቅሩወርቀወኢብሩረሰብአዓለም

ረ . ኢ መላ ክ ወ ኢ ነ ቢ ይ በ ሳ ማና ዊ ት ዘ መን
አኮ ሀ.አኮአነ ዘገበርኩዘንተግብረ

ለ . አ ኮ ፍ ቁ ር የ ሰ ይ ጣን አ ላ ፀ ር የ

ሐ.ዝንቱረድእአኮትጉህ
መ . አ ኮ ነ ቢ ይ ዘ ወ ረ ደ እ ም ሰ ማይ አ ላ ወ ል ደ አ ብ

ም ል ማድ / መል መጃ /

በ አ ወ ን ታ የ ተ ፃ ፉ ት ን ዐ ረ ፍ ተ ነ ገ ሮ ች ወ ደ አ ፍ ራ ሽ ለ ውጥ

27
ሀ . ቦ ሰ ላ ም በ ዘ መን ነ

ለ.ቦኤልያስሕይወትዘያስትፌስሕ

ሐ.ቦደቂቅለእምየ

ወ ደ ግ እ ዝ መል ስ / ወ ል ጥ / ሚጥ / ኀ በ ል ሳ ነ ግ እ ዝ /
1. ብ ዙ በ መሄ ድ ደ ከ ም ኩ
2. አ ጆ ቼ ን ለ ጸ ሎ ት ወ ደ አ ን ተ እ ዘ ረ ጋ ለ ሁ
3. ወ ደ አ ን ተ በ ጮኹ ጊ ዜ ስ ማ
4.ይ ህ ን ያ ህ ል የ ም ታ ስ ብ ለ ት ማን ነው
5. እ ግ ዚ አ ብ ሔር ከ እ ኔ ጋ ር ከ ሆ ነ ችግርየለም

6. ድ ን ግ ል ከ ግ ብ ፅ ተ መለ ሰ ች

ወ ደ አ ማር ኛ መል ስ / ወ ል ጥ ኀ በ ል ሳ ነ አ ም ሀ ራ /
1. ወ ለ ደ ቶ ማር ያ ም እ ን ዘ ድ ን ግ ል ይ እ ቲ
2. ወአጽገቦሙእምበረከቱለርኁባን
3.ስ ብ ሐ ት ለ መስ ቀ ለ እ ግ ዚ እ ነ ኢ የ ሱ ስ ክ ር ስ ቶ ስ
4. ኀ ደ ረ ላ ዕ ሌ ኪ ለ መድ ኃ ኒ ተ ዚ አ ነ

አ ገ ባ ቦ ች ን እ የ ተ ጠቀ ም ክ በ እ ነ ዚ ህ አ ማካ ኝ ነ ት ዐ ረ ፍ ተ ነ ገ ር ሥራ / ግ በ ር ዐ ረ ፍ ተ ነ ገ ር /
ሐለየ/አሰበ / ረ ገ መ / ረ ገ መ/
ምሴት/ምሽት/ ተ ወ ከ ለ / ታ መነ /
ረድአ/ረዳ ነዳይ/ደሀ/

በከየ /አለቀሰ/ ባ ዕ ል / ሀ ብ ታ ም/

ተለወ/ተከተለ / ንዋይ/ገንዘብ /
ክሳድ/አንገት/ ከ ል ብ / ውሻ /

እዝን/ጆሮ/ አጥረየ /ገዛ/

ስን/ጥርስ/ ጌሠ/ገሠገሠ/

ንዋም/እንቅልፍ / ደቂቅ/ሕፃንልጅ/

ሰከበ/ተኛ/ ገነየ / አ መሠ ገ ነ /
ሰዐመ/ሳመ/ ቦ/አለ/

እለ/እነ/ ዲ በ /ላ ይ /

ህየ /እዚያ/ ወድቀ/ወደቀ/

ዝየ/በዚህ / ጥ ቀ / በ ጣም/

ምስያጥ/ገበያ/ ገብዐ/ገባ/

ሓ ራ / ወ ታ ደ ር ፣ ጭፍ ራ ፣ / ነ ጠላ ፣ ብ ዙ /

28
በ ቅ ን ፍ ውስ ጥ ያ ለ ውን ግ ስ በ ቀ ዳ ማይ ፣ በ ካ ል አ ይ ፣ በ ዘ ን ድ አ ን ቀ ጽ በ ሚገ ባ ው ሁ ሉ አ ስ ተ ካ ክ ለ
ውና ት ር ጉ ም ስ ጥ / ስ ጭ/ ሀ ብ ት ር ጓ ሜሆ ሙ ለ እ ሉ አ ና ቅ ፅ /
ምሳ ሌ ፣ ከ መ / ቀ ደ ሰ / 1. ከ መ ቀ ደ ሰ -- እ ን ዳ መሰ ገ ነ 2.ከ
መ ይ ቄ ድ ስ --- እ ን ደ ሚያ መሰ ግ ን

3. ከ መ ይ ቀ ድ ስ ---- ያ መሰ ግ ን ዘ ን ድ ፣ ቢ ያ መሰ ግ ን ፣ እ ን ዲ ያ መሰ ግ ን
ከመ/ተሰቅለ/ ሶበ/ተሰቅለ /
አመ/ሰምዐት/ አ ም ጣነ /ገብራ/
ሶ በ / መጽ አ / አ ም ጣነ / አ ክ ብ ር ክ ሙ/

እምቅድመ/ተወልዳ/ እ ስ መ/ ፈ ፀ ምከ /

ከ መ / አ እ መር ነ / እ ስ መ / ሰ ማዕ ነ /

እንበለ/በላእነ/ እንተ/አፍቀረ/

እንበለ/ሰምዐት/ እለ/ጸለዩ/

ዘ/ተቀብረ/ እለ/ዜነዋ/

እንዘ/በላዕከ/ እመ/ነበርኪ/

ከ መ / አ መን ኪ / አመ/ገበርክን/
ለ ሚከ ተ ሉ ት ግ ሶ ች በ ካ ል አ ይ እ ና በ ት ዕ ዛ ዝ አ ስ ቀ ም ጥ / አ ን ብ ር ለ እ ሉ አ ና ቅ ጽ በ ካ ል አ ይ ወ በ
ትዕዛዝ/
1. ነ በ ረ 3. ነ ጸ ረ 5. ሖ ረ 7. ም ዕ ዘ
2. ሰ ብ ሐ 4. ተ ን በ ለ 6. ዜ ነ ወ 8. ወ ድ ቀ
ንግግር

ሰላምለከወልድየ እ ግ ዚ አ ብ ሔር ይ ሴ ባ ሕ ወ ሰ ላ ም ለ ከ አ ቡ የ

ሰላምላንተይሁንልጄ እ ግ ዚ አ ብ ሔር ይ መስ ገ ን ላ ን ተ ም ሰ ላ ም አ ባ ቴ

አ ብ ያ ፂ ከ ፣ ሰ ብ አ ቤ ት ከ ዳ ኅ ና ውእ ቶ ሙ እ ወ አ ቡ የ ሎ ቱ ስ ብ ሐ ት

ጓደኞችህ፣ ቤተሰቦችህደህናናቸው አወአባቴለእርሱምስጋና

መጽ ሐ ፈ ጸ ሎ ት ብ ከ በ አ ማን

የ ጸ ሎ ት መጽ ሐ ፍ አ ለ ህ በ እ ውነ ት

ል ሳ ነ ግ እ ዝ እ ፎ ውእ ቱ ቀ ሊ ል ውእ ቱ

የግእዝቋንቋእንዴትነው ቀላልነው

ናሁትትናገርጥቀ ንስቲትንስቲት

አ ሁ ን በ ጣም ት ና ገ ራ ለ ህ ትንሽ፣ትንሽ

ባሕቱምንትይገብርለከ ይ ት ሔደ ስ መን ፈ ስ የ አ መ ሰ ማእ ኩ በ እ ዝ ን የ ል ሳ ነ ግ እ ዝ

29
ነ ገ ር ግ ን ምን ያ ደ ር ግ ል ሀ ል የ ግ እ ዝ ቋ ን ቋ በ ሰ ማሁ ጊ ዜ መን ፈ ሴ ይ ታ ደ ሳ ል
እ ን ከ ሰ ኩ ሉ ሰ ብ እ እ መይ ት ና ገ ር ሠ ና ይ ውእ ቱ ተ ስ ፋ የ ውእ ቱ

እንግዲስሁሉሰውቢናገረውጥሩነው ተስፋየ ነው

ና ሁ እ ለ መኑ ይ ት ና ገ ሩ ል ሳ ነ ግ እ ዝ ብ ዙ ኀ ን ውእ ቶ ሙ አ ኮ አ ነ ባ ሕ ቲ ት የ

አ ሁ ን እ ነ ማን የ ግ እ ዝ ቋ ን ቋ ን ይ ና ገ ራ ሉ ብዙዎችናቸውእኔብቻአይደለሁም

ምንትትቤአንተእንዘይትናገሩልሳነ ግእዝ ፍስሐፈድፈደሊተ

ግእዝሲናገሩአንተምንትላለህ ደስታበዛልኝ

ማዕ ዜ ውእ ቱ ዘ ወ ጠኑ ለ ም ሂ ር በ ዝ ን ቱ አ መት

መቼ ነ ው ለ መማር የ ጀ መሩ በ ዚ ህ አ መት

እ ግ ዚ አ ብ ሔር ያ ር እ የ ነ ለ ፍ ሬ ሁ አ ሜን ለ ይ ኩ ን

እ ግ ዚ አ ብ ሔር ፍ ሬ ውን ያ ሳ የ ን አ ሜን ይ ሁ ን ል ን

( Possessives)
አገናዛቢአጸፋዎችና ስሞች
አ ገ ና ዛ ቢ አ ጸ ፋ ዎ ች በ ስ ም መድ ረ ሻ እ ያ ረ ፋ ስ ሙ የ ሚመለ ከ ተ ው ነ ገ ር ለ ማን እ ን ደ ሆ ነ
የ ሚያ ሳ ዩ ና ቸ ው፡ ፡ ም ሳ ሌ ፡ -እናቴ፣ እናትህ፣ እናቱ፣ እናቷ...
በዓረፍተነገር፡ -
ማር ያ ም ድ ን ግ ል አ ም ነ ይ እ ቲ

ወልድኪአድኀነ ዓለመ

አይቴተሰቅለወልዳ

ወ ል ድ የ ት ጉ ህ ውእ ቱ

በ ቃ ላ ት እ ም ፣ ጸ ሎ ት እ ና ቅ ዳ ሴ የ ሚባ ሉ ት ስ ሞች እ ን ዴ ት እ ን ደ ሚለ ወ ጡ ተ መል ከ ት ፡ ፡
አነ እምየ/እናቴ/ ጸሎትየ ቅዳሴየ
አንተ እምከ ጸሎትከ ቅዳሴከ

አንቲ እምኪ ጸሎትኪ ቅዳሴኪ

ውእ ቱ እሙ ጸሎቱ ቅዳሴሁ

ይእቲ እማ ጸሎታ ቅዳሴሃ

አንትሙ እምክሙ ጸሎትክሙ ቅዳሴክሙ

ንሕነ እምነ ጸሎትነ ቅዳሴነ

አንትን እምክን ጸሎትክን ቅዳሴክን

ውእ ቶ ሙ እ ሞሙ ጸሎቶሙ ቅዳሴሆሙ

30
ውእ ቶ ን እ ሞን ጸሎቶን ቅዳሴሆን

ማስ ታ ወ ሻ
የ ቃ ሉ መጨረ ሻ ፊደል ሳድስ ካልሆነ ሁ፣ ሃ ይላል፡፡ ቅዳሴሁ፣ ቅዳሴሃ እንዲል፡፡

የ ቃ ሉ መጨረ ሻ ፊደል ሳድስ ከሆነ ፊደሉን ለ ጊ ዜ ው መቀ የ ር ነ ው “ ጸ ሎ ቱ ፣ ጸሎታ

™ እ ን ዲ ህ የ ሚሆ ነ ው ግ ን በ ስ ም ብ ቻ ነ ው፡ ፡ በ መስ ተ ዋ ድ ዶ ች ላ ይ ሆ ን ይ ች ላ ል ፡ ፡

አ ገ ባ ባ ች / መስ ተ ዋ ድ ዶ ች / እ ን ዴ ት እ ን ደ ሚለ ወ ጡ፣ ኀ በ = ወ ደ ፤ ዲ በ = ላ ይ . ..
ኀቤየ/ወደእኔ/ ላዕሌየ/በላይ/ ከ ማየ / እ ን ደ ኔ / ታ ህ ቴ የ
ኀቤከ ላዕሌከ ከ ማከ ታህቴከ

ኀቤኪ ላዕሌኪ ከ ማኪ ታህቴኪ

ኀቤሁ ላዕሌሁ ከ ማሁ ታህቴሁ

ኀቤሃ ላዕሌሃ ከ ማሃ ታህቴሃ

ኀቤነ ላዕሌነ ከ ማነ ታህቴነ

ኀቤክሙ ላዕሌክሙ ከ ማክ ሙ ታህቴክሙ

ኀቤክን ላዕሌክን ከ ማክ ን ታህቴክን

ኀቤሆሙ ላዕሌሆሙ ከ ማሆ ሙ ታህቴሆሙ

ኀቤሆን ላዕሌሆን ከ ማሆ ን ታህቴሆን

1 ዐ .1 አ ገ ና ዛ ቢ ተ ውላ ጠ ስ ሞ ች
/የኔ፣ ያንተ፣ ያንቺ፣ የናንተ.../
1. ዚ አ የ / እ ኔ /፣ የ ኔ ፣ የ ኔ ው
2. እ ን ቲ አ የ / እ ኔ /፣ የ ኔ ፣ የ ኔ ዋ ፣ የ ኔ ይ ቱ
3. እ ሊ አ የ / እ ኔ / ፣ የ ኔ ፣ የ ኔ ዎ ቹ
አነ ዚአየ እንቲአየ እሊአየ

አንተ ዚአከ እንቲአከ እሊአከ

አንቲ ዚአኪ እንቲአኪ እሊአኪ

ውእ ቱ ዚአሁ እንቲአሁ እሊአሁ

ይእቲ ዚአሃ እንቲአሃ እሊአሃ

ንሕነ ዚአነ እንቲአነ እሊአነ

አንትሙ ዚአክሙ እንቲአክሙ እሊአክሙ

አንትን ዚአክን እንቲአክን እሊአክን

31
ውእ ቶ ሙ ዚአሆሙ እንቲአሆሙ እሊአሆሙ

ውእ ቶ ን ዚአሆን እንቲአሆን እሊአሆን

ም ሳ ሌ 1፡ - በ ተ ና ባ ቢ

™ እ መዚ አ የ ፣ የ እ ኔ እ ና ት ፣
™ አ በ ዚ አ ክ ሙ፣ የ እ ና ን ተ አ ባ ት

ም ሳ ሌ 2፡ - በ ዘ ሲ ያ ያ ዝ

™ ሐ መር ዘ ዚ አ ነ ፣ የ እ ኛ መር ከ ብ
™ አ በ ው ዘ ዚ አ ነ አ ብ ር ሃ ም ወ ይ ስ ሐ ቅ ውእ ቶ ሙ ፣ የ እ ኛ አ ባ ቶ ች አ ብ ር ሃ ም ና ይ ስ ሐ ቅ ና ቸ ው፡ ፡

ማስ ታ ወ ሻ የ ዚ አ የ ፣ እ ን ቲ አ የ ፣ እ ሊ አ የ ም ን ጫቸ ው ዘ ፣ እ ን ተ ፣ እ ለ ከ ሚሉ ት ነ ው፡ ፡

ስ ለ ዚ ህ የ አ ገ ና ዛ ቢ ዎ ች ን ሙያ ለ መለ የ ት ወ ደ ኋ ላ በ መመለ ስ የ ዘ ፣ እ ን ተ ፣ እ ለ ሙያ ቸ ው ም ን እ ን ደ ሆ ነ መለ
የትአለብን፡፡

“ ዘ ” ለ ብ ዙ ም፣ ለ ነ ጠላ ም “
እለ”ለብዙ“እንተ”ለነ
ጠላ
ዘ ፣ አለ፣ አንተ፣ =የ
1 ዐ .2 የ አ ን ዳ ን ድ አ ገ ና ዛ ቢ አ ፀ ፋ ዎ ች ዝ ር ዝ ር
ካልእ=ሌላ፣ ካልእከ/ሌላህ/ካልእኪየሌላሽን

ቀ ደ ም ት =/የ ቀ ድ ሞ ሰ ዎ ች /፣ ቀ ደ ም ት ክ ሙ / የ ቀ ድ ሞ ሰ ዎ ች የ ሆ ና ች ሁ እ ና ን ተ /
ክ ል ኤ = ሁ ለ ት ፣ ክ ል ኤ ሆ ሙ / ሁ ለ ታ ቸ ው/ ፣ ክ ል ኤ ነ /ሁለታችን/ክልኤክሙ/ሁለታችሁ/
በበይናት= ( ከ ተ የ በ ይ ን ቤ ቱ / በ መካ ከ ል እ ር ስ በ ር ስ
በ በ ይ ና ት / እ ር ስ በ ር ሳ ች ን / በ በ ይ ና ቲ ሆ ሙ / እ ር ስ በ ር ሳ ቸ ው/ በ በ ይ ና ቲ ክ ሙ / እ ር ስ

በርሳችሁ/
ኩ ሎ = ሁ ሉ ፣ ኩ ሎ ሙ / ሁ ላ ች ው/ / ኩ ል ክ ሙ / / ሁ ላ ች ሁ / ኩ ል ነ /ሁላችን/
ባ ሕ ቲ ት = ብ ቻ ፣ ባ ሕ ቲ ቶ ሙ / ብ ቻ ቸ ውን / ፣ ባ ሕ ቲ ት የ / ብ ቻ የ ን /፣ ባ ሐ ቲ ታ / ብ ቻ ዋ ን / አ መ =

ጊ ዜ ፣ አ ሜሃ / በ ዚ ህ ጊ ዜ ፣ በ ዚ ያ ፣ ጊ ዜ ፣ ወ ዲ ያ ው/ ሶ በ = ጊ ዜ ፣ ሶ ቤ ሃ / በ ዚ ህ ጊ ዜ ፣ በ ዚ ያ ጊ ዜ ፣ ወ

ዲ ያ ው / ጊ ዜ =ጊ ዜ ፣ ጊ ዜ ሃ / በ ዚ ህ ጊ ዜ በ ዚ ያ ጊ ዜ ወ ዲ ያ ው / ም ሳ ሌ

32
ዘትፈቅድለርእስከግበርለካልእከ = ለ ራ ስ ህ የ ም ት ፈ ል ገ ው ለ ሌ ላ ው አ ድ ር ግ ፡ ፡ ሰ ማእ ክ ሙ
ዘተብህለለቀደምትክሙ/ተብህለ =ተባለ/
ቀ ደ ም ት ክ ሙ ሰ ገ ዱ ለ እ ግ ዚ አ ብ ሔር አ ም ላ ኮ ሙ

ክልኤሆሙሖሩወብልዑኅብስተክሙ
ተ ፋ ቀ ሩ በ በ ይ ና ቲ ክ ሙ ተ ማከ ር ነ በ በ ይ
ናቲነ

ተ ሰ አ ሉ በ በ ይ ና ቲ ሆ ሙ / ተ ሰ አ ለ ፣ ተ ጠያ የ ቀ /
ኩ ል ነ አ ግ ብ ር ተ እ ግ ዚ አ ብ ሔር ን ሕ ነ

መጽ ኡ ኩ ሎ ሙ ወ ሰ አ ሉ በ እ ን ተ ን ጉ ሦ ሙ

ሑሩ ኩ ል ክ ሙ ኀ በ ቤ ት ክ ሙ ለ ክ ሙ

ኩሎሙነቢያትአስከዮሐንስተንበዮ

መጻ እ ኩ እ ም ብ ሔር ር ኁ ቅ ባ ሕ ቲ ት የ

ዝ ን ቱ ብ እ ሲ ነ በ ረ ውስ ተ ቤ ቱ ለ ባ ሕ ቲ ቱ

ዘ በ ል ዐ ባ ሕ ቲ ቶ ይ መውት ባ ሕ ቲ ቶ

የንዑስአንቀጽዝርዝርእንደአገናዛቢሲያገለግል
ቀቲል/ቀቲሎት/ --መግ ደ ል ቀቲልየ = መግ ደ ሌ ቀቲልክሙ = መግ ደ ላ ች ሁ
ቀተለ= ገደለ ቀቲሎትየ = መግ ደ ሌ ቀ ቲ ሎ ት ክ ሙ = መግ ደ ላ ች ሁ
ቀ ደ ሰ = አ መሰ ገ ነ ቀድሶየ = ምስጋናየ ቀ ደ ሶ ክ ሙ = ማመስ ገ ና ች ሁ

ገቢር/ገቢሮት / =መሥራ ት ቀ ድ ሶ ት የ = ምስጋናየ ቀ ድ ሶ ት ክ ሙ = ማመስ ገ ና ች ሁ

ገብረ= ሥራ ገቢርየ = ሥራ የ ገቢርክሙ = ሥራ ች ሁ

ገቢሮትየ = ሥራ የ ገ ቢ ሮ ት ክ ሙ = ሥራ ች ሁ

1 ዐ .3 ተ ጠ ቃ ሽ ተ ውላ ጠ ሥም
ነ ጠላ ብዙ

ሊተ = የእኔ፣ ለእኔ፣ ልኝ ለነ =ለእኛ

ለከ= ላንተ፣ ልህ ለክሙ=ለእናንተላቹሁ

ለኪ= ላንቺ፣ ልሽ ለክን=ለእናንተ/ለሴት/ላቹሁ

ሎ ቱ / ሎ/ =ል፣እርሱ ሎ ቶ / ሎ ቶ ሙ/ ሎ ሙ = ለ እ ነ ር ሱ / ለ ሴ ት /
ብየ = በኔ፣ ብኝ፣ አለኝ ብነ =በእኛብንአለን
ብከ= በአንተ፣ አለህ ብክሙ =በእናንተ፣ ባችሁ፣አላችሁ
ብኪ = በአንቺአለሽ ብክን =በእናንተ፣ ባችሁአላቹሁ
ቦቱ/ቦ /=በትአለው፣ በእርሱ ቦ ኑ / ቦ ቶ ሙ/ = አ ላ ቸ ው፣ አ ላ ች ህ ባ ቸ ው/

33
ባቲ/ባ/ =ባት ቦን/ቦቶን
/ = አ ላ ቸ ው፣ አ ላ ች ህ ፣ ባ ቸ ው
ላቲ=ለእርሷ ሎሙ=ለእነርሱ/ለወንዶች/፣ባቸው
ምሳሌ
ፍታህሊተወተበቀልበቀልየ

ልበንፁሐፍጥር ሊተ

ሰ ላ ም ለ ከ ኦ ሚካ ኤ ል መል አ ከ አ ድ ኅ ኖ

ሰላምለኪእንዘንሰግድንብለኪ

ሎቱስብሐት
አምጽኡላቲአምሐለድንግል

ብ የ እ ግ ዚ አ ብ ሔር ዘ የ ዐ ቀ በ ኒ

መጻ እ ብ የ ሞት አ መ ነ በ ር ኩ በ ኃ ጢአ ት

ኦ ጎ ል ያ ድ አ ይ ቴ ኑ ት በ ውእ እ ስ መ በ ጽ ሐ ብ ከ ዳ ዊ ት

ብኪግርማራእይዘየዐቢ

ወተቀትለባቲወልዳለአዳም

ወ ተ ሰ ቅ ለ ባ ቲ ወ ል ዳ ለ ማር ያ ም

ተ አ ገ ሠ ለ ነ ኩ ሎ ኃ ጢያ ተ ነ

ሰአሊለነ ቅድስት

ሰላምበክሙ

1 ዐ .4 ቦ / አ ለ / በ መራ ሕ ያ ን ሲ ረ ባ / Verb to have/
ብየ=አለኝ ምሳሌ ም ን ት ብ የ ምስ ሌ ኪ ካ ን ቺ ጋ ር ምን አ ለ ኝ
ብከ=አለህ ምንትብከምስሌሃ ከርሷጋርምንአለህ

ብኪ =አለሽ ምንትብኪምስሌሃ ከርሷጋርምንአለሽ

ብነ =አለን ምንትብነ ምስሌክሙ ከ እ ና ን ተ ጋ ር ምን አ ለ ን

ብ ክ ሙ =አ ላ ች ሁ ምንትብክሙምስሌሆሙ ከእነርሱ/ከሴቶች/ጋርምንአላችሁ

ብክን =አላችሁ/ለሴት/ ምንትቦሙምስሌየ ከእኔጋርምንአላቸው

ቦ ሙ= አ ላ ቸ ው ምን ት ቦ ሙ ም ስ ሌ የ ከእኔጋርምንአላቸው

ቦን=አላቸው/ለሴት / ምንትቦንምስሌኪ ከአንቺጋርምንአላቸው

ከ ላ ይ ለ ጠቀ ስ ና ቸ ው አ ፍ ራ ሻ ቸ ው አ ል ነ ው፡ ፡ ለምሳሌ አልብየ =የለኝም

አልብከ =የለህም
አልብኪ =የለሽም
አልብነ =የለንም

34
አልቦ = የለንም፣ የሉም፣ የለም
ቦ = አለ ፣አለው

ዘቦ = ያለ ው
1 ዐ .5 ባ ለ ቤ ት ተ ውላ ጠ ስ ም (Subjective Pronoun)
እ ግ ዚ አ ብ ሔር ለ ሊ ሁ ፈ ጠረ ዓ ለ መ / እ ግ ዚ አ ብ ሔር እ ር ሱ ራ ሱ ዓ ለ ም ን ፈ ጠረ / ለ ሊ ሁ አ
እምር
ለሊከእግዚኦተአምርእበድየ

ለሊከእግዚኦተአምርጽእለትየ

ለ ሊከሰሕይወተተሐዩ

ለ ሊ ኪ አ ውሰ ብ ኪ

ለሊሃትበልዕኩሎዘትረክብ

ትአምሩለሊክሙኩሎነገርዘኮነ በይሁዳ
ለ ሊ ሁ ሰ እ ግ ዚ እ ኢ የ ሱ ስ ኢ ያ ጥ መቀ ዳ እ ሙ አ ር ዳ ኢ ሁ / ዳ እ ሙ -- እ ን ጂ /
ነጠላ ብዙ
ለሊሁ=እርሱእራሱ/ Himself/ ለ ሊ ሆ ሙ= እ ነ ር ሱ እ ራ ሳ ቸ ው (Themselves)
ለሊሃ = እ ር ሷ እ ራ ሷ (Herself) ለሊሆን=እነርሱ/ለሴት/ (Themselves)
ለሊከ = አ ን ተ እ ራ ስ ህ (Yourself) ለ ሊ ክ ሙ= እ ና ን ተ እ ራ ሳ ች ሁ ( Yourselves)
ለ ሊ ኪ =አ ን ቺ እ ራ ስ ሽ (Yourself) ለ ሊ ክ ን = እ ና ን ተ እ ራ ሳ ች ሁ /ለ ሴ ት / ( Yourselves)
ለሊየ /ለልየ =እኔ እራሴ/ ( My self) ለ ሊ ነ = እ ኛ እ ራ ሳ ች ን ( 0urselves)

1 ( Objective Pronouns)
ዐ .6 ተ ሳ ቢ ተ ውላ ጠ ስ ሞ ች
ነጠላ ብዙ
ኪያ የ = እ ኔ ን ( Me) ኪ ያ ነ = እ ኛ ን (Us)

ኪያ ከ = አ ን ተ ን ( You) ኪ ያ ክ ሙ =እ ና ን ተ ን (You)
ኪያ ኪ = አ ን ቺ ን ( You) ኪ ያ ክ ን =እ ና ን ተ ን ( You) ለ ሴ ት
ኪያሁ=እሱን ( Him) ኪ ያ ሆ ሙ =እ ነ ር ሱ ን ( Them)
ኪ ያ ሃ = እ ሷ ን ( Her)
ኪያ ሆ ን = እ ነ ር ሱ ን ( Them ለ ሴ ት /
ምሳሌ

35
ዘርእየ ኪያየ ርእየ አቡየ

መኑ ይ ጼ ውእ ኪ ያ ከ

ኪ ያ ከ ሰ ና ይ ተ ዘ ፈ ጠረ እ ግ ዚ አ ብ ሔር ይ ት ባ ረ ክ

ቀድሱኪያሁወባርኩስሞ

አ ም ላ ክ ነ አ ድ ኀ ነ ኪ ያ ነ እ ም ሞት

ዘተወክፈኪያክሙተወክፈኪያየ

ፈኑኪያሆሙኀበአሕዛብ

ርእየ ኪያክንወተፈስሐብክን
→ ስ ለ ዚ ህ ተ ሳ ቢ ማለ ት “ ን ” የ ሚለ ውን ቃ ል ወ ይ ም ፊ ደ ል የ ሚያ መጣ ማለ ት ነ ው፡ ፡

የ ሚያ በ ዙ ፊ ደ ላ ት
አ፡-
ነ ጠላ ብዙ የብዙብዙ
ደብር አድባር አድባራት

ርእስ አርእስት

ከ ዚ ህ ላ ይ የ ቃ ላ ቱ ን መጨረ ሻ ሁ ለ ት ፊ ደ ላ ት ማስ ተ ዋ ል ነ ው፡ ፡ ብ ር ፣ እ ስ / ሳ ድ ስ

ና ቸ ው፡ ፡ /

ን፡-ሀ.ደራሲ +ያን=ደራስያን
ሠዓሊ+ያን=ሠዓልያን

ለ . ኢ ት ዮ ጵ ያ ዊ +ያ ን = ኢ ት ዮ ጵ ያ ውያ ን

ሐ.ቅዱስ=ቅዱሳን
ብ ፁ ዕ = ብ ፁ ዓ ን መዘ

ምር = መዘ ም ራ ን
ከ ዚ ህ ላ ይ የ ቃ ላ ቱ የ መጨረ ሻ ው ሁ ለ ት ፊ ደ ላ ት ራ ብ ዕ ና ሣ ል ስ ና ቸ ው፡ ፡ ራ ሲ ፣ ዓ ሊ ፣

እ ን ደ ገ ና የ መጨረ ሻ ዎ ቹ ሁ ለ ት ፊ ደ ላ ት ፁ ዕ ና ዱ ስ ይ ላ ል ፡ ፡ ት ፡ - ኢ
ትዮጵያዊት+ያት - ኢ ት ዮ ጵ ያ ውያ ት
ሰ ማይ = ሰ ማያ ት
ቅድስት =ቅዱሳት
ሠናይት=ሠናያት

™ አ ሁ ን ም ቢ ሆ ን የ ቃ ላ ቱ ን ሁ ኔ ታ ማስ ተ ዋ ል ነ ው፡ ፡
መ፡ - ኩ ሉ -- ኩ ሎ ሙ ለ ሊ ሁ -- ለ ሊ ሆ ሙ እ ፡ - ኃ ጢአ ት -- ኃ ጣውእ
አንተ -- አ ን ት ሙ ለ ሊ ከ -- ለ ሊ ክ ሙ

36
ይ ፡ - መር ዔ ት = መራ ዕ ይ ል፡-ኪሩብ =ኪሩቤል
ሌሊት=ሌያልይ

ው፡ - ዕ ፅ = ዕ ፀ ው የጸያፍአበዛዝምሳሌ

አብ=አበው መም ህ ራ ን ፡ መም ህ ራ ኖ ች

እድ=እደው ደራሲያን፡ ደራስያኖች

ቅዱሳን፡ ቅዱሳኖች

ወ ል ጥ ሀ በ ል ሳ ነ አ ም ሀ ራ / ወ ደ አ ማር ኛ ለ ውጥ /
1. እ ም ነ ጽ ዮ ን ይ ብ ል ሰ ብ እ
2. መን ፈ ስ ቅ ዱ ስ ኃ ደ ረ ላ እ ሌ ኪ
3. አ አ ት ብ ገ ጽ የ ወ ኩ ለ ን ታ የ በ ት እ ም ር ተ መስ ቀ ል
4. አ ዋ ል ደ እ ሊ አ ከ ወ ውሉ ደ እ ሊ አ የ ይ ት ፋ ቀ ሩ በ በ ይ ና ቲ ሆ ሙ
5. ይ ቤ ክ ር ስ ቶ ስ በ አ ፈ ነ ቢ ይ ተ ካ ፈ ሉ አ ል ባ ስ የ
6. አ ር ድ እ ተ እ ሊ አ ሁ ይ ተ ግ ሁ ለ አ ን ብ ቦ መጻ ሕ ፍ ት

7. ዘ ዚ አ ነ አ ም ላ ክ መሀ ሪ ውእ ቱ
8. ለ ነ አ በ ዊ ነ መሀ ሩ ሀ ይ ማኖ ቶ ሙ
9. ኢያፈቅርአንሰእለይሰክሩበወይን
10. ጸ ሎ ታ ለ ማር ያ ም ያ ድ ኅ ን እ ም መአ ተ ወ ል ዳ
11. ሰ ብ እ እ ን ተ ኢ ኮ ነ ጻድቅ

12. አ ን ተ ውእ ቱ ወ ል ድ ዘ ቤ ተ ክ ር ስ ቲ ያ ን
13. ኦ አ ባ ሥረ ይ ሎ ሙ ኃ ጢአ ቶ ሙ
14. አ ሜሃ ያ ቀ ውም አ ባ ግ ዐ በ የ ማኑ ወ አ ጣሌ በ ፀ ጋ ሙ
15. ወ አ ውረ ደ ሎ ሙ እ ም ሰ ማያ ት
16. ኪ ዳ ነ ተ ወ ከ ሉ አ በ ዊ ነ ወ ኢ ት ኃ ፍ ሩ
17. ኀ ደ ረ ላ እ ሌ ኪ ለ መድ ኃ ኒ ተ ዚ አ ነ
18. ፍ ታ ሕ ሊ ተ ወ ተ በ ቀ ል በ ቀ ል የ
19. ሰ ላ ም ለ ክ ሙ አ ኀ ውየ
20. ብ ኪ ድ ኀ ነ ዓ ለ ም ወ በ ወ ል ድ ኪ ኮ ነ ሰ ላ ም
21. አ ክ ብ ሩ እ ም ነ ማር ያ ም ሃ እ ስ መ አ ል ባ ቲ ሙስ ና

22. አ ን ቲ ውእ ቱ እ ፅ ዘ ር እ የ ሙሴ
23. ነ ዋ ወ ል ድ ኪ ወ ነ የ እ ም ከ
24. አ ል ቦ ነ ገ ር ዘ ይ ሰ ዐ ኖ ለ እ ግ ዚ አ ብ ሔር

37
 25. ዘ ቦ እ ዝ ን ሰ ሚአ ለ ይ ስ ማዕ
26. ያ ስ ተ በ ቁ ዕ ኀ በ እ ግ ዚ አ ብ ሔር
27. አ ይ ል ሳ ን ዘይክልነቢበዘይትናገርበእንቲአኪ
እለ፣ እንተ እናለ ን በ መጠቀ ም ባ ዶ ቦ ታ ውን ሙላ

ምሳሌ ወልድ ዘ
ብእሲ እንተ

አበው እለ

አቡሁ ለ

1. መም ህ ር 9. ደ ና ግ ል
2. ሞት 1ዐ. ኖላዊ
3. መን በ ር 11. አ ኀ ው
4. ጌ ራ ን 12. ን ግ ሥት
5. ቅ ዱ ሳ ን 13. አ ና ብ ስ ት
6. እ ሙ 14. አ ም ላ ክ
7. አ እ ዋ ፍ 15. ማኅ ደ ሩ
8. እ ም 16. ነ ገ ሥት

ወ ደ ግ እ ዝ መል ስ
1. የ ሐ ና ል ጅ መድ ኃ ኒ ት ሆ ነ ች ል ን
2. ማር ያ ም የ ክ ር ስ ቶ ስ እ ና ት ና ት
3. በተቀደሰአሳሳምእርስበርሳችሁተሳሳሙ
4.ክርስቶስጌታችን በተሰቀለ ጊዜከዋክብትረገፉ
5. በ ወ ል ድ የ ሚያ ም ን የዘላለምሕይወትአለው

6. በ ጌ ታ ች ን ደ ስ ይ በ ላ ች ሁ
7. የ እ ግ ዚ አ ብ ሔር ል ጅ አ ምላ ክ የ ሆ ነ ው እ ር ሱ ኢ የ ሱ ስ ነ ው፡ ፡

8. እ ሩ ጫዬ ን ጨረ ስ ኩ
9. መጠጊ ያ የ የ ሆ ነ እ ግ ዚ አ ብ ሔር ይ መስ ገ ን

10. ያ ባ ቴ ን ቤ ት ጎ በ ኘ ሁ
11. አ ቤ ቱ የ እ ጅ መን ሻ ዬ ን ተ ቀ በ ል
12. እ ግ ዚ አ ብ ሔር ለ አ ፌ ጠባ ቂ ን አ ኑ ር ል ኝ
13. ከ ኔ ራ ቁ / ሒዱ /

38
 14. እ ግ ዚ አ ብ ሔር ሆ ይ ለ ፍ ር ድ አ ታ ቅ ር በ ኝ ኃ ጢአ ቴ ን ም አ ት ይ ብ ኝ ነ ገ ር ግ ን / ባ ህ ቱ /
በምህረትህአስበኝ
15. ብ ቻ ውን ቀ ረ
16. ሁ ላ ች ን ም ለ መሥራ ት እ ን ነ ሳ
17. ለ አ ን ተ የ ም ት ፈ ል ገ ውን ለ ሌ ላ ው አ ድ ር ግ
ንግግር
ተ ክ ለ ማር ያ ም ሀ ሎ ና ሁ ወ ጽ አ እ ም ነ ማኅ ደ ሩ

ተ ክ ለ ማር ያ ም አ ለ አሁንከቤቱ/ዶርሙ/ወጣ
አ ይ ቴ ዘ ሖ ረ ይ መስ ለ ከ ኀ በ ቅ ድ ስ ት ማር ያ ም ውእ ቱ ዘ ሖ ረ

የ ት የ ሄ ደ ይ መስ ል ሻ ል ወ ደ ቅ ድ ስ ት ማር ያ ም ነ ው የ ሔደ ው

ዮ ም ቀ ዳ ሲ ውእ ቱ አኮ

ዛሬቀዳሽነው አይደለም

ኩ ለ ሄ ቤ ተ ክ ር ስ ቲ ያ ን ውእ ቱ ውእ ቱ ሰ ኀ ረ የ መክ ፈ ል ተ ሰ ና የ

ዘእንበለቤተክርስቲያንሊሉይነገርኢየአምር እ ሱ ስ መል ካ ም እ ድ ል ን መረ ጠ

ሁልጊዜቤተክርስቲያንነው

ያ ለ ቤ ተ ክ ር ስ ቲ ያ ን ሌ ላ ነ ገ ር አ ያ ውቅ ም

ማእ ዜ ይ ት መየ ጥ ዐ ሠ ር ቱ ሰ ዓ ት ይ መድ እ

መቼ ይ መለ ሳ ል አ ሥር ሰ ዓ ት ይ መጣል

በ ድ ኅ ር ነ ዓ አ ው ን ስ ቲ ት ጽ ን አ እ ስ ከ አ ሥር ሰ ዓ ት

በ ኋ ላ ና ወ ይ ም ት ን ሽ ቆ ይ እ ስ ከ አ ሥር ሰ አ ት

ኦሆእምዝንቱእነብር እ ወ በ ጊ ዜ ውእ ቱ ዘ ይ በ ውእ ውስ ተ ቤ ቱ

እ ሺ ከ ዚ ህ እ ቀ መጣለ ሁ አ ዎ በ ጊ ዜ ነ ው ወ ደ ቤ ቱ የ ሚገ ባ ው

ም ን ት ነ ሲ ኦ ውእ ቱ ዘ ሖ ረ መጽ ሐ ፍ ቅ ዱ ስ ወ ሐ መር

ም ን ይ ዞ ነ ው የ ሔደ ው መጽ ሐ ፍ ቅ ዱ ስ ና ሐ መር

አንሰአሌሊተአልብየ ተስፋ ዮጊከዘወድቀይትነሳእ

እኔስወዮልኝትስፋምየለኝ አይዞህየወደቀይነሳል

ወ ኀ ል ቀ ዘ መን የ በ ከ ን ቱ ኢ ታ ማስ ን ተ ስ ፋ ከ ባ ሕ ቱ ጽ ን አ

ዘ መኔ በ ከ ን ቱ አ ለ ቀ በ ሃ ይ ማኖ ት ወ ግ በ ር ሰ ና የ

ተ ስ ፋ ህ ን አ ታ ጥ ፋ ነ ገ ር ግ ን በ ሃ ይ ማኖ ት ህ

ጽ ና መል ካ ምን አ ድ ር ግ

ይኩነኒበከመትቤለኒ አ ሜን

39
እንደምትይኝይደረግልኝይሁንልኝ ይሁንይደረግ

II ገ ቢ ር ተ ገ ብ ሮ / አ ድ ራ ጊ ተ ደ ራ ጊ / Direct and indirect Object /

ገ ቢ ር / አ ድ ራ ጊ / ፣ ተ ገ ብ ሮ / ተ ደ ራ ጊ / ማለ ት የ ማይ ሸ ጋ ገ ሩ ት ን ና የ ሚሸ ጋ ገ ሩ ት ን ግ ሶ ች

የ ም ን ለ ይ በ ት ሰ ዋ ሰ ዋ ዊ ሙያ ነ ው፡ ፡

ተ ሻ ጋ ሪ ግ ሶ ች ም ሳ ሌ ፣ ቀ ተ ለ /ገ ደ ለ /፣ ቀ ደ ሰ / አ መሰ ገ ነ /

በ ል ሀ / በ ላ / እ ና ም ሢተ ረ ጎ ም “ ን ” የ ሚለ ውን ት ር ጉ ም ያ መጣል ፡ ፡
ረ ከ ብ ነ ሕ ይ ወ ተ = ሕ ይ ወ ት ን አ ገ ኘ ን ሢሆ ን በ ግ እ ዝ ግ ን

ረ ከ ብ ነ ሕ ይ ወ ተ = ት ር ጉ ሙም ሕ ይ ወ ት ን አ ገ ኘ ን

ተ ረ ክ በ ሕ ይ ወ ተ ቢ ል ማን አ ይ ለ ውጥ ም / ስ ህ ተ ት የ ለ በ ት ም / ም ክ ን ያ ቱ ም ተ ረ ከ በ ተ ቀ ተ ለ እ ና

የ መሳ ሰ ሉ ት ተ ገ ብ ሮ / የ ማይ ሻ ገ ሩ ና ቸ ውና ፡ ፡ ለ ማጠቃ ለ ል ግ ን የ ሚከ ተ ሉ ት ን ሕ ግ ና ሥር ዓ ት
መከ ተ ል ያ ስ ፈ ል ጋ ል ፡ ፡

ባለቤት / ተ ገ ብ ሮ / (subject) ተሳቢ / ገ ቢ ር / (direct object)

1.ዝ ቤ ት ሐ ዲ ስ ውእ ቱ --ይ ህ ቤ ት አ ዲ ስ ነ ው ወ ል ድ የ ሐ ነ ፀ ቤ ተ = ል ጄ ቤ ት ን ሠ ራ
ተወልደለነ ወ ለ ደ ት ወ ል ደ ማር ያ ም

ተሰቅለለነ መኑ ሰ ቀ ለ ወ ል ደ ኪ

ሖረኀበገዳም ዝ ን ቱ ወ ል ድ አ ን በ በ መጽ ሐ ፍ ቲ ሁ

የ መጨረ ሻ ው ሳ ድ ስ ፊ ደ ል ወ ደ ግ እ ዝ ይ ለ ወ ጣል ማለ ት ነ ው፡ ፡ ወ ል ድ የ ነ በ ረ ው ወ ል ደ ቤ ት =
ቤተይሆናል፡፡
2. ወ ሖ ረ ኩ ሉ ኀ በ ቤ ቱ = ሁ ሉ ወ ደ ቤ ቱ ሄ ደ እ ግ ዚ አ ብ ሔር ያ ፈ ቅ ር ኩ ሎ

/ እ ግ ዚ አ ብ ሔር ሁ ሉ ን ይ ወ ዳ ል /
ዘ መዱ መጽ አ እ ም ብ ሔር ር ኁ ቅ ውእ ቱ አ ፍ ቀ ረ ዘ መዶ

ካ ዕ ብ ወ ደ ሳ ብ ዕ ይ ለ ወ ጣል ፡ ፡ ኩ ሉ = ኩ ሎ ይ ሆ ና ል ፡ ፡

3. ብ እ ሲ ሖ ረ ኀ በ ሐ ቅ ል ር ኢ ኩ ብ እ ሴ ውስ ተ ቤ ተ

መጽ አ ሲ ይ ሲ አ ም ሐ ቅ ል ዝንቱወልድቀተለከይሴ

አ ቤ ሜሌ ክ ኢ ት ዮ ጵ ያ ዊ ውእ ቱ ወ ባ ረ ከ እ ግ ዚ አ ብ ሔር ውእ ተ ኢ ት ዮ ጵ ያ ዌ

/ እ ግ ዚ አ ብ ሔር ኢ ት ዮ ጵ ያ ዊ ውን ባ ረ ከ /
ሳ ል ስ ወ ደ ኀ ም ስ ይ ለ ወ ጣል ፡ ፡ ብ እ ሲ --- ብ እ ሴ ይ ሆ ና ል ማለ ት ነ ው፡ ፡

40
4. እ ግ ዚ አ ብ ሔር አ ም ላ ክ ነ አ ብ ር ሃ ም አ ፍ ቀ ረ እ ግ ዚ አ ብ ሔር ሃ

ክ ር ስ ቶ ስ መሀ ረ ወ ን ጌ ለ አይሁድሰቀሉክርስቶስሃ

ማር ያ ም ወ ላ ዲ ተ አ ም ላ ክ ይ እ ቲ ክ ር ስ ቶ ስ አ ፍ ቀ ረ ማር ያ ም ሃ እ ሞ
የ ተ ጸ ውኦ ስ ም ሃ ይ ጨም ራ ል ፡ ፡ ሙሴ = ሙሴ ሃ
5.ሌ ሎ ች ስ ሞች ተ ሳ ቢ ሲ ሆ ኑ ም ን ም ለ ውጥ አ ያ ሳ ዩ ም ፡ ፡
1. ዝ ን ቱ አ ን በ ሳ ዐ ቢ ይ ውእ ቱ ሐራቀተለአንበሳ
ዝ ወ ሬ ዛ ወ ል ድ የ ውእ ቱ ወለትከአፍቀረትወሬዛ

ውእ ቱ ውዳ ሴ ዘ ማር ያ ም ውእ ቱ መም ህ ር ነ ፈ ከ ረ ውዳ ሴ ዘ ማር ያ ም

ዝክተከበሮዘቤተክርስቲያን ካህንዘበጠከበሮ

2. ቤ ተ ክ ር ስ ቲ ያ ን እ ም ነ ይ እ ቲ ን ጉ ሥነ ሐ ነ ጸ ቤ ተ ከ ር ስ ቲ ያ ን

ከሣቴብርሃንጸለየ በእንተኢትዮጵያ አትናቴዎስለአከካሣቴብርሃን

በ “ለ ” ከ ተ ጠቀ ም ን “ ን ” ን ያ መጣል ፤ ነገር ግ ን መዘ ር ዘ ር አ ለ በ ት ፡ ፡

ም ሳ ሌ ፣ ሰ ብ ህ ዎ ለ እ ግ ዚ አ ብ ሔር = እ ግ ዚ አ ብ ሔር ን አ መስ ግ ኑ ት
6.አ መል ካ ች ቃ ላ ት ወ ደ ግ እ ዝ ይ ለ ወ ጣሉ ፡ ፡
ዝ ን ቱ ወ ል ድ ት ጉ ህ ውእ ቱ ባርክለነ ዘንተ

ዛቲሠናይትይእቲ ወልድየ አፍቀረዛተ

አ ን ታ ክ ቲ ወ ለ ተ ሙሴ ይ እ ቲ አ ፍ ቀ ር ኩ አ ን ታ ክ ተ / አ ይ ነ ሣ ም/
ዝ ግ ብ ፃ ዊ ውእ ቱ አ ን በ ሳ ቀ ተ ለ ውእ ተ ግ ብ ፃ ዊ

7. ራ ብ ዕ ከ ጐ ኑ ሌ ላ ቃ ል / ቅ ጽ ል አ ብ ሮ መለ ወ ጥ አ ለ በ ት / ራ ብ ዕ ግ ን እ ን ዳ ለ ነ ው፡ ፡
ም ሳ ሌ ፤ አ ን በ ሳ ዐ ቢ የ ይ ላ ል እ ን ጂ አ ን በ ሳ ዐ ቢ ይ አ ይ ል ም ፡ ፡ / በ ተ ሳ ቢ ጊ ዜ ማለ ት ነ ው፡ ፡ /

ወ ጽ አ አ ን በ ሳ ዐ ቢ ይ እ ምገ ዳ ም ውእ ቶ ሙ ቀ ተ ሉ አ ን በ ሳ ዐ ቢ የ
ብ እ ሲ ጻ ድ ቅ ነ በ ረ ላ ዕ ለ መን በ ር ርኢኩብእሴጻድቅ

1. ተ ሳ ቢ ተ ውላ ጠ ስ ም ም ሳ ሌ ፣ ኪ ያ የ ፣ ኪ ያ ኪ . . .
በ ግ እ ዝ “ ኮ ነ ” / ሆ ነ / የ ሚለ ው ቃ ል ብ ዙ ጊ ዜ ተ ሻ ጋ ሪ መሆ ኑ ን መገ ን ዘ ብ ያ ስ ፈ ል ጋ ል ፡ ፡
ምሳሌ፣ ኮነ ሰብእ ሳይሆንኮነ ሰብአነው
/ሰውሆነ/ / ሠ ውን ሆ ነ /

ቅ ጽል ( Adjective)
1. ሳ ል ስ ቅ ጽ ል ፡ - ይ ህ ን አ ይ ነ ት ስ ም የ ተ ሰ ጠው ቃ ሉ በ ተ ባ ዕ ታ ይ ጊ ዜ በ ሳ ል ስ ድ ም ጽ ስ ለ ሚያ ል
ቅ ነ ው፡ ፡ ለ ም ሳ ሌ ፣ እ ግ ዚ አ ብ ሔር መሐ ሪ ውእ ቱ

41
 እ ግ ዚ አ ብ ሔር ውእ ቱ ፈ ታ ሔ በ ጽ ድ ቅ
መኑ ውእ ቱ ዮ ም ቀ ዳ ሲ

ሳ ል ስ ቅ ጽ ሎ ች ወ ደ ተ ሳ ቢ ሲ ቀ የ ሩ ፊ ደ ሉ ወ ደ ኃ ም ስ ነ ት ይ ለ ወ ጣል / “ ን ” ን ያ መጣሉ
ማለ ት ነ ው/

ም ሳ ሌ ፣ አ ነ አ ሀ ሥሥ መሐ ሬ ለ ነ ፍ ስ የ = እ ኔ ነ ፍ ሴ ን የ ሚመራ ት ን እ ሻ ለ ሁ
እ ግ ዚ አ ብ ሔር አ ዘ ዘ ዳ ዊ ት ሃ ከ መ ይ ኩ ን ፈ ታ ሔ በ ጽ ድ ቅ
= እ ግ ዚ አ ብ ሔር ዳ ዊ ት ን በ እ ውነ ት ይ ፈ ር ድ ዘ ን ድ አ ዘ ዘ ው፡ ፡
2. ሳ ድ ስ ቅ ጽ ል ፡ - ይ ህ ን አ ይ ነ ት ስ ም የ ተ ሰ ጠው ቃ ሉ በ ሳ ድ ስ ስ ለ ሚያ ል ቅ ነ ው፡ ፡
ም ሳ ሌ ፣ ቅ ድ ስ ት ማር ያ ም ተ ወ ል ደ ት እ ም ሐ ና ወ ኢ ያ ቄ ም ብ ፁ
ዕ ብ እ ሲ ዘ ያ ነ ብ ብ ህ ገ እ ግ ዚ አ ብ ሔር

3. ስምእንደቅጽልሲሆን፣
ምሳሌ፣ እምኪዳነምኅረትይእቲቤዛዊተዓለም

ሀገርኢትዮጵያታበጽህእደዊሃ
4. ዘ ፣ እ ን ተ ፣ እ ለ ቅ ጽ ል ሲ ሆ ኑ
ምሳሌ፣ ተሰቅለበእንቲአነ ዘወረደወልድ
5. በ “ መ ” ሲ ያ ያ ዝ መስ ተ ገ ብ ር

ምሳሌ፡ የ ሚያ ር ስ ገ በ ሬ ፣ መቅ ት ለ አ ን በ ሳ -- አ ን በ ሳ የ ሚገ ድ ል

ማስ ታ ወ ሻ
የ ማን ኛ ውም ቅ ጽ ል ዓ ላ ማ ስ ም ን ማጎ ላ መስ ሲ ሆ ን ከ ግ ሥ ሁ ሉ እ ን ደ ሚመነ ጭ ማስ ተ ዋ ል

አ ለብን፡፡
ምሳሌ፣
ከቀደሰቅዱስ፣ ቅድስት፣ ቅዱሳን፣ ወዘተ

ከቀተለቅቱል፣ ቀታሊ፣ ቅትልት፣ ቅቱላንወዘተ

• አንዳንድጊዜቅጽሎችግስላያስፈልጋቸውይችላል
ምሳሌ፣ ቡሩክአንተ፣ አንተየተባረክብሎብቻዝምሊልይችላል፡፡
ውስ ጠ ዘ / ቀ ታ ሊ / ገ ዳ ይ

™ ቀ ታ ሊ ውእ ቱ ---ገ ዳ ይ ነ ው፣ ገ ዳ ይ ነ በ ር ፣ የ ሚገ ድ ል ነ ው፣ የ ሚገ ድ ል ነ በ ር
™ ቀ ታ ሊ አ ን ተ ---ገ ዳ ይ ነ ህ ፣ ገ ዳ ይ ነ በ ር ህ ፣ የ ም ት ገ ድ ል ነ ህ ፣ የ ም ት ገ ድ ል
ነበርህ

™ቀታሊአነ /ተባእታይ/

42
 ™ ቀ ታ ል ያ ን እ ሙን ቱ
™ቀታልያንአንትሙ
™ቀታልያንንሕነ
™ቀታሊትአነ /አንስታይ/
™ ቀ ታ ል ያ ት እ ማን ቱ
™ ቀታልያትእንትን
™ ቀታልያትንሕነ
ውስ ጠ ዘ / ዝ ር ዝ ር እ ር ባ ታ /

ውእ ቱ

ቀታሊሁ ገ ዳ ዩ ፣ የ ሚገ ድ ለ ው ቀ ታ ሊ ሆ ሙ ገ ዳ ያ ቸ ው፣ የ ሚገ ድ ላ ቸ ው
ቀታሊሃ ገ ዳ ይ ዋ ፣ የ ሚገ ድ ላ ት ቀታሊሆን ገ ዳ ያ ቸ ው፣ የ ሚገ ድ ላ ቸ ው
ቀታሊከ ገ ዳ ይ ህ ፣ የ ሚገ ድ ል ህ ቀ ታ ሊ ክ ሙ ገ ዳ ያ ች ሁ ፣ የ ሚገ ድ ላ ች ሁ
ቀታሊኪ ገ ዳ ይ ሽ ፣ የ ሚገ ድ ል ሽ ቀታሊክን ገ ዳ ያ ች ሁ ፣ የ ሚገ ድ ላ ች ሁ
ቀታሊየ ገ ዳ ዬ ፣ የ ሚገ ድ ለ ኝ ቀታሊነ ገ ዳ ያ ች ን ፣ የ ሚገ ድ ለ ን

እ ሙን ቱ ይእቲ

ቀታልያኒሁ ቀታልያኒሆሙ ቀታሊቱ ቀታሊቶሙ

ቀታልያኒሃ ቀታልያኒክሙ ቀታሊታ ቀታሊቶን
ቀታልያኒከ ቀታልያኒክሙ ቀታሊትከ ቀታሊትክሙ
ቀታልያንኪ ቀታልያንክን ቀታሊተኪ ቀታሊትክን
ቀታልያንየ ቀታልያኒነ ቀታሊትየ ቀታሊትነ
እ ማን ቱ አንተ

ቀታልያቲሁ ቀታልያቲሆሙ ቀታሊሁ ቀታሊሆሙ

ቀታልያቲሃ ቀታልያቲሆን ቀታሊሃ ቀታሊሆን
ቀታልያቲከ ቀታልያቲክሙ ----- -----
ቀታልያትኪ ቀታልያቲከን ----- -----
ቀታልያትየ ቀታልያቲነ ቀታሊየ ቀታሊነ
አንትሙ አንቲ

ቀታልያኒሁ ቀታልያኒሆሙ ቀታሊቱ ቀታሊቶሙ

ቀታልያኒሃ ቀታልያኒሆን ቀታሊታ ቀታሊቶን
--- ---- ------- --------
--- ---- ------- --------

43
 ቀታልያንየ ቀታልያኒነ ቀታሊትየ ቀታሊትነ

አንትን ንሕነ

ቀታልያቲሁ ቀታልያቲሆሙ ቀ ታልያኒሁ ቀታልያኒሆሙ

ቀታልያቲሃ ቀታልያቲሆን ቀታልያኒሃ ቀታልያኒሆሙ
--- --- ቀታልያኒሃ ቀታልያኒክሙ
--- --- ቀታልያንኪ ቀታልያኒክን

ቀታልያትየ ቀታልያቲነ

አነ

ቀታሊሁ ቀታሊሆሙ

ቀታሊሃ ቀታሊሆን

ቀታሊከ ቀታሊክሙ

ቀታሊኪ ቀታሊክን

I. የ ሚከ ተ ሉ ት ን ዐ ረ ፍ ተ ነ ገ ሮ ች በ ተ ሳ ቢ ጻ ፋ ቸ ው / ጸ ሐ ፍ ል እ ሉ ዐ ረ ፍ ተ ነ ገ ራ ት
በ ገቢር /
1. መጽ አ ቃ ል እ ም ደ መና
2. ኩ ሉ ነ ፍ ስ ይ ሴ ብ ሖ ለ እ ግ ዚ አ ብ ሔር
3. ወ መኑ መሀ ሪ ዘ ከ ማከ
4. ክ ቡ ር ሞቱ ለ ጻ ድ ቅ በ ቅ ድ መ እ ግ ዚ አ ብ ሔር
5. በ ሐ ኪ / እ ን ዴ ት አ ደ ር ሽ / ማር ያ ም ሀ ዳ ስ ዩ ጣዕ ዋ
6. አ ር አ የ ለ ሙሴ ግ ብ ራ ለ ደ ብ ተ ራ
7. ውእ ቱ ቅ ዳ ሴ ዘ ማር ያ ም ውእ ቱ
8. ዴ ግ ን ዎ ለ ተ Õ ቅ ሮ ወ ተ ቃ ሕ ዎ ዘ መን ፈ ስ
II. ተ በ ሳ ቢ ተ ውላ ጠ ስ ሞች ን በ ባ ለ ቤ ት ተ ውላ ጠ ስ ሞች አ ስ ሩ ን ም መራ ህ ያ ን
በ መጠቀ ም በ ዓ ረ ፍ ተ ነ ገ ር አሳይ ፡፡
III. ቅ ጽ ል የ ሆ ነ ውን ከስሩአስምርበት

1. ኦ ማር ያ ም ኢ ያ ውዓ የ ኪ እ ግ ዚ አ ኃ ያ ላ ት ዘ ኩ ለ ን ታ ሁ እ ሳ ት ፍ ፁ ም
2. ቅ ዱ ሳ ን አ በ ው መሀ ሩ ነ ሃ ይ ማኖ ት
3. አ ባ ጊ ዮ ር ጊ ስ ደ ራ ሲ ኢ ት ዮ ጵ ያ ዊ ውእ ቱ

4. መጽ አ ሰ ባ ኪ እ ም ኢ የ ሩ ሳ ሌ ም
5. ል ዑ ል እ ግ ዚ አ ብ ሔር የ አ ም ር ኩ ሎ

44
 6. ዝ ን ቱ ነ ገ ር አ ኮ እ ሙን በ ኀ ቤ ነ
7. ን ዑ ስ አ ነ እ ም አ ኃ ውየ

8. ተጋብዑሰብእብዙኃንኀበክርስቶስ
9. ሰ ቡ ሕ እ ግ ዚ አ ብ ሔር አ ም ላ ክ ነ
IV. ከ ሚከ ተ ሉ ት ግ ሶ ች ለ ነ ጠላ ም ለ ብ ዙ ም ቅ ጽ ል አ ውጣ

( ም ሳ ሌ ፣ ቀ ደ ሰ አ መሰ ገ ነ ፣ ቅ ጽ ል ቅ ዱ ስ )
ሀ.ከብረ/ከበረ / ሰ . ሞተ
ለ.ተለዐለ/ከፍከፍአለ / ሸ.ፈነወ

ሐ.ነግሠ ቀ.ሐመ

መ.ነጽሐ በ.ሤመ

ሠ . ማሰ ነ

ረ.አፍቀረ
ንግግር

ጥዒናየሀብልየ ለኩልነ

ጤና ይ ስ ጥ ል ኝ ለሁላችን

አ ይ ቴ ተ ሐ ውር ኀ በ ቤ ተ መጻ ሕ ፍ ት

የትትሄዳለህ ወ ደ ቤ ተ መጻ ሕ ፍ ት

ም ስ ለ መኑ ምስለቢጽየ

ከ ማን ጋ ር ከጓደኛየ ጋር

ት ም ህ ር ት እ ፎ ውእ ቱ ሠ ና ይ ውእ ቱ

ትምህርትእንዴትነው ጥሩነው

ድ ኅ ረ ቤ ተ መጻ ሕ ፍ ት አ ይ ቴ ውእ ቱ ዘ ት ሐ ውር ኀበከኒሳ

ከ ቤ ተ መጻ ሕ ፍ ት በ ኋ ላ የ ት ት ሄ ዳ ለ ህ ወደቤተክርስቲያን

አ ሐ ውር ም ስ ሌ ከ ኦሆ

አብሬህእሄዳለሁ እሺ

ና ሁ ም ን ተ መጽ ሐ ፈ ውእ ቱ ዘ ታ ነ ብ ብ ታሪከኢትዮጱያ

አ ሁ ን ም ን መጽ ሐ ፍ ን ነ ው የ ም ታ ነ ብ የኢትዮጱያንታሪክ

ጌሠምበዓለሩ Õ ኤ ል ውእ ቱ አ ኮ በ ዓ ለ ሚካ ኤ ል ውእ ቱ

ነገ የሩ Õኤልበዓልነው አ ይ ደ ለ ም የ ሚካ ኤ ል ነ ው

ጽ ዋ ዕ ሀ ሎ ብ ሂ ል ውእ ቱ እወሀሎ

ጽ ዋ ዕ አ ለ ማለ ት ነ ው አዎአለ

45
 በልበምሴትንትራከብ ዐአቅበከ
በልበምሽትእንገናኝ እ ጠብ ቅ ሀ ለ ሁ

ለእመኢንትራከብሠናይንባብ ለክልኤነ

ካ ል ተ ገ ና ኘ ን መል ካ ም ጥ ና ት ለሁለታችንም

ካ ል አ ይ አ ን ቀ ጽ ፣ የ ት ን ቢ ት ወ ይ ም የ አ ሁን ጊ ዜ

ክ ር ስ ቶ ስ ይ መጽ እ ዳ ግ መ ክ ር ስ ቶ ስ ዳ ግ መኛ ይ መጣል

ዘ ይ በ ል ዕ ባ ሕ ቲ ቶ ይ መውት ባ ሕ ቲ ቶ ብ ቻ ውን የ በ ላ ብ ቻ ውን ይ ሞታ ል

ወ ት ቀ ውም ን ግ ሥት በ የ ማን ከ ን ግ ሥት በ ቀ ኝ ህ ት ቆ ማለ ች
የ ካ ል አ ይ አ ን ቀ ጽ / የ ት ን ቢ ት ወ ይ ም የ አ ሁ ን ጊ ዜ / ዋ ና መታ ወ ቂ ያ ው ቅ ድ መ መድ ረ ሻ ው

ድ ም ጽ መጠበ ቁ ነ ው፡ ፡
ም ሳ ሌ ፣ ቀ ተ ለ -- ይ ቀ ት ል

14. ት እ ዛ ዝ አ ን ቀ ጽ
ፈኑእዴከወያድኅነነ እጅህንላክልንያድነንም

ንዑኀቤየ ወደእኔኑ

ሑሩ እ ምኔ የ ከእኔ ሂዱ

ተንስኡለጸሎት ለጸሎትተነሱ

አድኅንሕዝበከወባርክርስተከ ህዝብህንአድንርስትህንምባርክ

15. አ ር እ ስ ት ን ዑ ስ አ ን ቅ ጽ

በ አ ማር ኛ መቀ ደ ስ ፣ መጸ ለ ይ ፣ መሄ ድ ፣ መብ ላ ት ስ ን ል መ የ ሚለ ው ቃ ል ን ዑ ስ አ ን ቀ ጽ
ን ያ መለ ክ ታ ል ማለ ት ነ ው፡ ፡
ምሳሌ፣ ለወሊድሖረትኀበ አ ዝ ማዲ ሃ / ለ መውለ ድ ወ ደ ዘ መዶ ቿ ሄ ደ ች /
ኖ ል ዎ አ በ ግ ዕ ይ ሔይ ስ እ ም ኖ ል ዎ አ ጣሊ / ፍ የ ሎ ች ን ከ መጠበ ቅ በ ጎ ች ን

መጠበ ቅ ይ ሻ ላ ል /

ይ ህ ም ን ዑ ስ ብ ዙ ዓ ይ ነ ት ሙያ አ ለ ው፡ ፡
1. ሲ ሳ ብ / ተ ገ ብ ሮ ሲ ያ ና ግ ር /
ምሳሌ፣ ብእሲአብድይፈቅድነቢረእምገቢር
/ ሰ ነ ፍ ሰ ው ከ መሥራ ት መቀ መጥ ን ይ መር ጣል /
2. ይ ሳ ባ ል / ገ ቢ ር ሲ ያ ና ግ ር /
ም ሳ ሌ ፣ አ ድ ኅ ነ ኒ እ ግ ዚ ኦ እ ም ሰ ሚዕ ነ ገ ረ እ ኩ የ

/ አ ቤ ቱ ክ ፉ ነ ገ ር ን ከ መስ ማት አ ድ ነ ኝ /

46
 3. አርእስትያናብባል
ም ሳ ሌ ፣ አ ድ ኅ ነ ኒ እ ግ ዚ ኦ እ ም ሰ ሚዐ ነ ገ ር እ ኩ ይ
4. ባለቤትይሆናል
ምሳሌ ፣ ቀ ቲ ል ተ ከ ስ ተ በ አ ውደ ኲና ት / መጋ ደ ል በ ጦ ር ሜዳ ታ የ /
የንኡሳንአንቀጽርባታ

ምሳሌ1 ቀቲሎት/አርእስት/
ቀቲሎቱ መግ ደ ሉ ቀ ቲ ሎ ቶ ሙ መግ ደ ላ ቸ ው

ቀቲሎታ መግ ደ ሏ ቀቲሎቶን መግ ደ ላ ቸ ው

ቀቲሎትከ መግ ደ ል ህ ቀ ቲ ሎ ት ክ ሙ መግ ደ ላ ች ሁ

ቀቲሎትኪ መግ ደ ል ሽ ቀቲሎትክን መግ ደ ላ ች ሁ

ቀቲሎትየ መግ ደ ሌ ቀቲሎትነ መግ ደ ላ ች ን

ምሳሌ2 ቅትለት/ሳቢዘር/
ቅትለቱ አገዳደሉ ቅትለቶሙ አገዳደላቸው

ቅትለታ አገዳደሏ ቅትለቶን አገዳደላቸው

ቅትለትከ አገዳደልህ ቅትለትክን አገዳደላችሁ

ቅትለትየ አገዳደሌ ቅትለትነ አገዳደላችን

ማሳ ሰ ቢ ያ ፣ የስምዝርዝር ር ባ ታ ም ን ጊ ዜ ም በ ዚ ህ መል ክ ና መጠን መሆ ኑ ን

ማስ ታ ወ ስ ይ ጠቅ ማል ፡ ፡

ማጠ ቃ ለ ያ
ቀ ዳ ማይ አ ን ቀ ጽ ን ዑ ስ አ ን ቀ ጽ ንዑስአንቀጽሲዘረዘር

ቀተለ ቀቲል( to kill) ቀ ቲ ሎ ት ከ / መግ ደ ል ህ / ቀ ቲ ሎ ት ኪ / መግ ደ ል ሸ /

መሐ ለ ም ሒል ም ሒሎ ት ከ / መማል ህ / ም ሒሎ ቱ /መማሉ /
/አርእስትሲዘረዘር አስቀድሞበ “ ት ” እ ን ደ ሚጨር ስ / ም ሳ ሌ ቀ ቲ ሎ ት ከ ፣ ቀ ቲ ሎ ት ኪ . . ./

አ ስ ተ ውል ፡ ፡

ዘንድአንቀፅ ፣ እንዲአንቀጽ፣ ሊአንቀጽ

አ ማር ኛ 1. ይ መጣ ዘ ን ድ ፣ ይ ገ ድ ል ዘ ን ድ ፣ ይ ፈ ውስ ዘ ን ድ ...
2. እ ን ዲ መጣ፣ እ ን ዲ ገ ድ ል ፣ እ ን ዲ ፈ ውስ . . .
3. ሊ መጣ፣ ሊ ገ ድ ል ፣ ሊ ፈ ውስ ፣ ሊ አ ስ ቀ ድ ስ

ም ሳ ሌ አ ን ተ ተ አ ም ን በ እ ግ ዚ አ ብ ሔር ት ረ ስ / ት ወ ር ስ ዘ ን ድ / መን ግ ስ ተ ሰ ማያ ት ና ክ ብ ር አ

ባ ነ ወ እ መነ ን ር ከ ብ በ ረ ከ ተ እ ም አ ም ላ ክ ነ ቁ ሙ ቅ ድ መ ቤ ተ ክ ር ስ ቲ ያ ን ት ሰ ግ ዱ ለ እ
ግ ዚ አ ብ ሔር

47
 ዘንድአንቀጽ/ዝርዝርርባታ/

ውእ ቱ ይ ቅ ት ሎ ይ ገ ድ ለ ው ዘ ን ድ ፣ እ ን ዲ ገ ድ ለ ው፣ ሊ ገ ድ ለ ው

ይቅትላ ይገድላትዘንድ፣ እንዲገድላት፣ ሊገድላት

ይቅትልከ ይገድልህዘንድ፣ እንዲገድልህ፣ ሊገድልህ

ይቅትልኪ ይገድልሽዘንድ፣ እንዲገድልሽ፣ ሊገድልሽ

ይቅትለኒ ይገድለኝዘንድ፣ እንዲገድለኝ፣ ሊገድለኝ

ይ ቅ ት ሎ ሙ ይ ገ ድ ላ ቸ ው ዘ ን ድ ፣ እ ን ዲ ገ ድ ላ ቸ ው፣ ሊ ገ ድ ላ ቸ ው

ይቅትሎን ይ ገ ድ ላ ቸ ው ዘ ን ድ ፣ እ ን ዲ ገ ድ ላ ቸ ው፣ ሊ ገ ድ ላ ቸ ው

ይቅትልክሙይገድላችሁዘንድ፣ እንዲገድላችሁ፣ ሊገድላችሁ

ይቅትልክን ይገድላችሁዘንድ፣ እንዲገድላችሁ፣ ሊገድላችሁ

ይቅትለነ ይገድለንዘንድ፣ እንዲገድለን፣ ሊገድለን

ውእ ቶ ሙ ይእቲ ውእ ቶ ን

ይቅትልዎ ትቅትሎ ይቅትላሁ

ይቅትልዋ ትቅትላ ይቅትላሃ

ይቅትሉከ ትቅትልከ ይቅትላከ

ይቅትሉኪ ትቅትልኪ ይቅትላኪ

ይቅትሉኒ ትቅትለኒ ይቅትላኒ

ይቅትልዎሙ ትቅትሎሙ ይቅትላሆሙ

ይቅትልዎን ትቅትሎን ይቅትላሆን

ይቅትሉክሙ ትቅትልክሙ ይቅትላክሙ

ይቅትሉክን ትቅትልክን ይቅትላክን

ይቅትሉነ ትቅትለነ ይቅትላነ

አንተ አንቲ አንትን

ትቅትሎ ትቅትሊዮ ትቅትላሁ

ትቅትላ ትቅትሊያ ትቅትላሃ

ትቅትላኒ ----------- ----------
ትቅትሎሙ ---------- -----------
ትቅትሎን ትቅትሊዮሙ ትቅትላሆሙ

ትቅትለነ ትቅትሊዮን ትቅትላሆን

--------- ----------
--------- ----------
--------- ----------

48
 ትቅትሊነ ትቅትላነ

አነ ንሕነ

እቀትሎ ንቅትሎ

እቅትላ ንቅትላ

እቅትልከ ንቅትልከ

እቅትልኪ ንቅትልኪ
--------- ----------
እ ቅትሎሙ ን ቅትሎሙ

እ ቅትሎን ን ቅትሎን

እ ቅትልክሙ ንቅትልክሙ

እ ቅትልክን ንቅትልክን

---------- ----------
ቦዝአንቀጽ
የ ሚያ መለ ክ ተ ው በ ል ቶ ፣ ጠጥ ቶ ፣ ገ ድ ሎ ፣ ገ ድ ላ ፣ በ ል ተ ን . . . የ ሚለ ውን ሰ ዋ ሰ ዋ ዊ ሙያ
ነ ው፡ ፡
ምሳሌ፡ -
ቀቲሎ ገድሎ ቀቲሎሙ ገድለው

ቀቲላ ገድላ ቀቲሎን ገድለው

ቀቲለከ ገድለህ ቀቲለክሙ ገድላችሁ

ቀቲለኪ ገድለሽ ቀቲለክን ገድላችሁ

ቀቲልየ ገድየ ቀቲለነ ገድለን

ዝርዝር ርባታ

ውእ ቱ ቀ ቲ ሎ ሁ ገ ድ ሎ ት ቀ ቲ ሎ ሆ ሙ ገድሏቸው

ቀቲሎሃ ገድሏት ቀቲሎሆን ገድሏቸው

ቀቲሎከ ገድሎህ ቀቲሎክሙ ገድላችሁ

ቀቲሎኪ ገድሎሽ ቀቲሎክን ገድሏችሁ

ቀ ቲ ሎ የ /ኒ / ገድሎኝ ቀቲሎነ ገድሎን

የ ውእ ቱ ን መን ገ ድ ተ ከ ተ ል

እ ሙን ቱ ቀ ቲ ሎ ሙሁ ቀ ቲ ሎ ሙሆ ሙ

ቀ ቲ ሎ ሙሃ ቀ ቲ ሎ ሙሆ ን

ቀ ቲ ሎ ሙከ ቀ ቲ ሎ ሙክ ሙ

49
 ቀ ቲ ሎ ሙኪ ቀ ቲ ሎ ሙክ ን

ቀ ቲ ሎ ሙኒ ቀ ቲ ሎ ሙነ

ይእቲ ቀቲላሁ ቀቲላሆሙ እ ማን ቱ ቀቲሎንሁ ቀቲሎንሆሙ

ቀቲላሃ ቀቲላሆን ቀቲሎንሃ ቀቲሎንሆን

ቀቲሎንከ ቀቲሎንክሙ
ቀቲላከ ቀቲላክሙ
ቀቲሎንኪ ቀቲሎንክን
ቀቲላኪ ቀቲላክን
ቀቲሎንኒ ቀ ቲ ሎ ሙነ
ቀቲላኒ ቀቲላነ

አንተ ቀቲለከሁ ቀቲለከሆሙ አንትሙ ቀ ቲ ለ ክ ሙሁ ቀ ቲ ለ ክ ሙሆ ሙ

ቀቲለከሃ ቀቲለከሆን ቀ ቲ ለ ክ ሙሃ ቀ ቲ ለ ክ መሆ ን
-- -- -- --
-- -- -- --
ቀቲለከኒ ቀቲለከነ ቀ ቲ ለ ክ ሙኒ ቀ ቲ ለ ክ ሙነ

አንቲ ቀቲለኪሁ ቀቲለኪሆሙ አንትን ቀቲላክንሁ ቀቲላክንሆሙ

ቀቲለኪሃ ቀቲለኪሆን ቀቲለክንሃ ቀቲላክንሆን
-- -- - ---
-- -- - --
ቀቲለኪኒ ቀቲለኪነ ቀቲላክንኒ ቀቲላክንነ

አ ነ ቀቲልየሁ ቀቲልየሆሙ ን ሕነ ቀቲለነሁ ቀቲለነሆሙ

ቀቲልየሃ ቀቲለየሆን ቀቲለነሃ ቀቲለነሆን

ቀቲለየከ ቀቲልየክሙ ቀቲለነከ ቀቲለነክሙ

ቀቲልየኪ ቀቲልየክን ቀቲልነኪ ቀቲለነክን

-- -- -- ---
ምሳሌ ነቢሮ ተንስአ --- ተ ቀ ም ጦ ተ ነ ሳ

ቀ ቲ ሎ አ ም ሠ ጠ--- ገ ድ ሎ አ መለ ጠ
ቀ ዊ መከ ዘ ም ር --- ቁ መህ ዘ ም ር

ሰጊድየ እ ጼ ሊ -- ሰ ግ ጀ እ ጸ ል ያ ለ ሁ

50
አዛምድ/አስተጻምር/አስተዛምድ/
1. ኀ ደ ረ ቀ ዲ ሶ ኪ ያ ሃ ሀ.ዘንድአንቀጽ

2. መዊ ት ሰ ኢ ት መውት አ ላ ተ ሐ መም ለ.ካልዕይአንቀፅ

3. ወ እ ን ዘ ይ ወ ር ድ እ ም ደ ብ ር ተ ለ ውዎ ሰ ብ እ ብ ዙ ኀ ን ሐ . ቀ ዳ ማይ አ ን ቀ ፅ

4. ዑ ቅ ኢ ት ን ግ ር ወ ኢ ለ መኑ ሂ መ . ቀ ዳ ማይ አ ን ቀ ፅ

5. ወ ቀ ሪ ባ ሰ ገ ደ ት ሎ ቱ አ ን ዘ ት ብ ል እ ግ ዚ ኦ አ ድ ኅ ነ ኒ ሠ.ዘንድአንቀፅ
6. ይ ኩ ን ኪ / ይ ሁ ን ሸ / በ ከ መ ተ አ መን ኪ ረ.ንዑስአንቀፅ
7. ወ ት ወ ል ድ ወ ል ደ ወ ት ሰ ም ዮ ስ ሞ ኢ የ ሱ ስ ሃ ሰ.ቦዝአንቀፅ

8. ወ ተ ን ሲ ኦ ዮ ሴ ፍ እ ም ን ዋ ሙ በ ከ መ አ ዘ ዞ መል አ ክ
9. እ ግ ዚ አ ብ ሔር ክ ስ ት ን ብ ረ ት የ / ነ በ ረ --ተ ቀ መጠ / ወ ተ ን ስ ኦ ት የ

ወ ደ ግ እ ዝ ለ ውጥ / ወ ል ጥ ኀ በ ል ሳ ነ ግ እ ዝ /

1. አ ም ላ ኬ ን ዘ ወ ት ር ማመስ ገ ን እ ፈ ል ጋ ለ ሁ ፡ ፡
2. አ ም ላ ክ ሆ ይ ሥራ የ ን አ ት የ ው በ ቸ ር ነ ት ህ አ ስ በ ኝ እ ን ጂ ፡ ፡

3. እናትናአባትህንአክብር፡፡
4. ወ ደ ፈ ተ ና እ ን ዳ ት ገ ቡ ተ ግ ታ ች ሁ ጸ ል ዩ ፡ ፡
5. ማር ያ ም ሰ የ ማይ ቀ ሟት ን በ ጎ እ ድ ል መረ ጠች ፡ ፡

6. ት ጉ ህ ሰ ው ከ ማውራ ት መሥራ ት ን ይ መር ጣል ፡ ፡
7. መጽ ሐ ፍ ከ ማን በ ብ የ ሚሻ ል ዙ ረ ት የ ለ ም ፡ ፡
8. መግ ደ ላ ች ሁ ታ ወ ቀ ባ ች ሁ ፡ ፡
9. ሥጋ ውን በ ል ቶ ደ ሙን ጠጥ ቶ የ ተ ገ ኘ ሰ ው እ ን ዴ ት የ ተ ባ ረ ከ ነ ው፡ ፡
10. አ ይ ሁ ድ አ ምላ ካ ቸ ውን ሰ ቀ ሉ ፡ ፡
11. ማር ያ ም እ ና ታ ች ን ክ ር ስ ቶ ስ ን ወ ለ ደ ች ው፡ ፡

12. እ ሰ ኪ ዝ ም በ ሉ በ ሀ ሜት አ ት ግ ደ ሏ ቸ ው፡ ፡
13. ግ ብ ዞ ች አ ን ሁ ን ይ ል ቁ ን ስ ት ሁ ቶ ች እ ን ሁ ን ና በ ም ግ ባ ር እ ን ታ ነ ጽ ወ ገ ኖ ች ፡ ፡
14. ኃ ይ ል ን እ ስ ክ ና ገ ኝ ድ ረ ስ በ ሃ ይ ማኖ ታ ች ን እ ን ጽ ና ፡ ፡

15. ቁ ሜ እ ጸ ል ያ ለ ሁ / እ ጼ ሊ /

I ም ላ ዕ ለ እ ሉ መካ ና ት እ ለ አ ል ቦ ሙ ቃ ላ ት / የ ሚከ ተ ሉ ት ን ባ ዶ ቦ ታ ዎ ች ሙላ /

51
ውእ ቱ ቀ ዳ ማይ / ሀ ላ ፊ ፤ አ ፍ ራ ሽ ፤ ካልዐይ/የትንቢት፤አፍራሽ፤ትዕዛዝ፤ አፍራሽ

ውእ ቱ ቀ ተ ለ ኢ ቀ ተ ለ ይ ቀ ት ል ኢ ይ ቀ ት ል ይቅትል ኢይቅትል
ይእቲ ---- ኢቀተለት ----- ------ ትቅትል ኢትቅትል

አንተ ቀተልከ ኢቀተልከ ትቀትል ኢትቀትል ----- ኢትቅትል

አንቲ --- --- --- ---- ቅትሊ ኢትቅትሊ

አነ ቀተልኩ ኢቀተልኩ እቀትል ኢይቀትል -------- ኢይቅትል

ውእ ቶ ሙ ---- ----- ----- ኢ ይ ቀ ት ሉ ይ ቅ ት ሉ -------

ውእ ቶ ን ቀ ተ ላ ኢ ቀ ተ ላ ይቀትላ ------ይ ቀ ት ላ ኢ ይ ቅ ት ላ
አንትሙቀተልክሙ -------- ------- ኢትቀትሉ ትቅትሉ ኢትቅትሉ

አንትን --------- ኢቀተልክን ትቀትላ ኢትቀትላ ትቅትላ ኢትቅትላ

ንሕነ ቀተልነ ኢቀተልነ ------ ኢንቀትል ንቅትል --------

II የ ሚከ ተ ሉ ት ን ግ ሶ ች በ ዐ ቢ ይ እ ር ባ ታ በ አ ስ ሩ መራ ሀ ያ ን አ ር ባ ፡ ፡
ቀ ደ ሰ ፣ አ እ መረ ፣ ነ ጸ ረ ፣ ሖ ረ ፣ ቆ መ፣ ገ ብ ረ ፣ ተ ን በ ለ ፣ ሤ መ

III ቀ ደ ሰ የ ሚለ ውን ግ ስ እ የ ተ ጠቀ ም ክ በ አ ም ስ ቱ አ ዕ ማድ አ ር ባ

17.የ ዐ ቢ ይ አ ን ቀ ጽ እ ር ባ ታ ን መን ገ ድ በ ቀ ተ ለ ስ ን መለ ከ ት

1. ውእ ቱ ቀ ተ ለ እርሱገደለ ውእ ቱ ቀ ተ ለ ኪ ቀተለክሙ
ቀተሎ እርሱገደለው ቀተለኒ ቀተለክን

ቀተላ እርሱገደላት ቀተሎሙ ቀተለነ

ቀተለከ እርሱገደለህ ቀተሎን

ይቀትል እርሱይገድላል ይቀትለኪ ይቀትለክሙ

ይቀትሎ እርሱይገድለዋል ይቀትለኒ ይቀትለክን

ይቀትላ እርሱይገድላታል ይቀትሎሙ ይቀትለነ

ይቀትለከ እርሱይገድልሀል ይቀትሎን

2. ይ እ ቲ ቀ ተ ለ ት ገ ደ ለ ች ይእቲ ትቀትል ትገድላለች

52
 ቀተለቶ ገደለችው ትቀትሎ ትገድለዋለች
ቀተለታ ገደለቻት ትቀትላ ትገድላታለች

ቀተለተከ ገደለችህ ትቀትለከ ትገድልሀለች

ቀተለተኪ ገደለችሽ ትቀትለኪ ትገድልሻለች

ቀተለተኒ ገደለችኝ ትቀትለኒ ትገድለኛለች

ቀተለቶሙገደለቻቸው ትቀትሎሙትገድላቸዋለች

ቀተሎቶን ገደለቻቸው/ለሴት/ ት ቀ ት ሎ ን ት ገ ድ ላ ቸ ዋ ለ ች /ለ ሴ ት
ቀተለተክሙገደለቻችሁ ትቀትለክሙ ትገድላችኋለች

ቀ ተ ለ ተ ክ ን ገ ደ ለ ቻ ች ሁ /ለ ሴ ት / ትቀትለተክን ትገድላችኋለች

ቀተለተነ ገደለችን ትቀትለነ ትገድለናለች

3. አ ን ተ ቀ ተ ል ከ ገደልህ አንተ ትቀትል ትገድላለህ

ቀተልኮ ገደልኸው ትቀትሎ ትገድለዋህ

ቀተልካ ገደልኻት ትቀትላ ትገድላታለህ

-- -- - -

ቀተልከኒ ገደልኸኝ ትቀትለኒ ትገድለኛለህ

ቀተልኮሙ ገደልኻቸው ትቀትሎሙ ትገድላቸዋለህ

ቀተልኮን ገደልኻቸው ትቀትሎን ትገድላቸዋለህ

- - - -
ቀተልከነ ገደልኸን ትቀትለነ ትገድለናለህ

4. አ ን ቲ ቀ ት ል ኪ ገደልሽ አንቲ ትቀትሊ ትገድያለሽ

ቀተልኪዩ ገደልሽው ትቀትሊዮ ትገድይዋለሽ

ቀተልኪያ ገደልሻት ትቀትሊያ ትገድያታለሽ

ቀተልኪኒ ገደልሽኝ ትቀትሊኒ ትገድይልኛለሽ

ቀተልኪዮ ገደልሻቸው ትቀትሊዮሙ ገድያቸዋለሽ

ቀተልኪዮን ገደልሻቸው ትቀትሊዮን ትገድያቸዋለሽ

ቀተልኪነ ገደልሽን ትቀትሊነ ትገድይናለሽ

5. አ ነ ቀ ተ ል ኩ ገደልኹ አነ አቀትል

ቀተልክዎ ገ ደ ል ኹት እቀትሎ

ቀተልክዋ ገ ደ ል ዃት እቀትላ

53
 ቀተልኩከ ገ ደ ል ኹህ እቀትለከ

ቀተልኩኪ ገ ደ ል ኹሽ እቀትለኪ

ቀ ተ ል ክ ዎ ሙ ገ ደ ል ዃቸ ው እቀትሎሙ

ቀተልክዎን ገ ደ ል ዃቸ ው እቀትሎን

ቀተልኩክሙ ገ ደ ል ዃች ሁ እቀትለክሙ

ቀተልኩክን ገ ደ ል ዃች ሁ እቀትለክን

ከ ዚ ህ በ ታ ተ ያ ሉ ት ን ከ ላ ይ በ ተ ሠ ራ ው መሠ ረ ት ሙላ

ውእ ቶ ሙ ቀ ተ ሉ ውእ ቶ ሙ ይ ቀ ት ሉ

ቀተልዎ ይቀትልዎ

ቀተልዋ ይቀትልዋ

ቀተሉከ ይቀትሉከ

ቀተልዎን ይቀትሉኪ

ቀተሉነ ይቀትሉኒ

ቀተልዎሙ ይቀትልዎን

ቀተሉክሙ ይቀትሉክሙ

ቀተሉክን ይቅተሉክን

ቀተሉነ ይቅትሉነ

ውእ ቶ ን ቀተላ ውእ ቶ ን ይቅትላ

ቀተላሁ ይቅትላሁ

ቀተላሃ ይቅትላሃ

ቀተላከ ይቅትላከ

ቀተላኪ ይቅትላኪ

ቀተላሆሙ ይቅትላኒ

ቀተላሆን ይቅትላሆን

ቀተላክሙ ይቅትላክሙ

ቀተላክን ይቅትላክን

ቀተላነ ይቅትላነ

አንትሙ ቀተልክሙ እንትሙ ትቀትሉ

54
 ቀተልክምዎ ትቀትልዎ

ቀተልክምዋ ትቀትልዋ
- -
- -
ቀ ተ ል ክ ሙነ ትቀትሉነ

አንትን ቀተልክን አንትን ትቀትላ

ቀተልክናሁ ትቀትላሁ

ቀተልክናሃ ትቀትላሃ

ቀተልክናነ ትቀትላነ

ንሕነ ቀተልነ ንሕነ ንቀትል

ቀተለናሁ፣ ቀተልና ን ቀትሎ

ቀተልናሃ ን ቀትላ

ቀተልናከ ን ቅትለከ

ቀተልናኪ ን ቀትለኪ

ቀተለናሆሙ ን ቀትሎሙ

ቀተልናሆን ን ቅትሎን

ቀተልናክሙ ን ቅትለክሙ

ቀተልናከን ን ቅትለክን

አ ዕ ማድ / ም ሰ ሶ ዎ ች /
አ ም ስ ት አ ዕ ማድ የ ሚባ ሉ ት የ ሚከ ተ ሉ ት ና ቸ ው፡ ፡
ሀ.ቀተለ/አድራጊ/ ገደለ

ለ.አቅትለ/አስደራጊ/ አጋደለ

ሐ.አስተቃተለ/አደራራጊ/ አገዳደል

መ.ተቀትለ/ተደራጊ/ ተገደለ

ሠ.ተቃተለ/ተደራራጊ / ተገዳደለ

ከ መ እ ና ከ ሠ በ ስ ተ ቀ ር ሌ ሎ ቹ ገ ቢ ር / የ ሚሳ ቡ / አ ና ቅ ጽ ና ቸ ው፡ ፡ የ አ ዕ ማድ

መለ ስ ተ ኛ ር ባ ታ በ አ ሥሩ መራ ሕ ያ ን ፡ -
ውእ ቱ ቀተለ ይቀትል ይቅትል ይቅትል

55
 አቅተለ ያቀትል ያቅትል ያቅትል
አስተቃተለ ያስተቃትል ያስተቃትል ያስተቃትል

ተቀትለ ይትቀተል ይትቀተል ይትቀተል

ተቃተለ ይትቃተል ይትቃተል ይትቃተል

ውእ ቶ ሙ ቀ ተ ሉ ይቅትሉ ይቅትሉ ይቅትሉ

አቅተሉ ያቀትሉ ያቅትሉ ያቅትሉ

አስተቃተሉ ያስተቃትሉ ያስተቃትሉ ያስተቃትሉ

ተቀትሉ ይትቀተሉ ይትቀተሉ ይትቀተሉ

ተቃተሉ ይትቃተሉ ይትቃተሉ ይትቃተሉ

ሌ ሎ ች ን ም መራ ሕ ያ ን በ ዚ ሁ መል ክ አ ር ባ ፡ ፡

የ አ ዕ ማድ ቦ ዝ አ ን ቀ ጽ
ውእ ቱ ቀ ቲ ሎ / ገ ድ ሎ/ ፤ አ ቅ ቲ ሎ / አ ጋ ድ ሎ/ ፤ አ ስ ተ ቃ ቲ ሎ / አ ገ ዳ ድ ሎ/ ፤ ተ ቀ ቲ ሎ / ተ ገ ድ ሎ/

፤ ተ ቃ ቲ ሎ / ተ ጋ ድ ሎ/
ይእቲ ቀቲላ አቅቲላ አስተቃቲላ ተቀቲላ ተቃቲላ

አንተ ቀቲለከ አቅቲለከ አስተቃቲለከ ተቀቲለከ ተቃቲለከ

አንቲ ቀቲለኪ አቅቲለኪ አስተቃቲለኪ ተቀቲለኪ ተቃቲለኪ

አነ ቀቲልየ አቅቲልየ አስተቃቲልየ ተቀቲልየ ተቃቲልየ

እ ሙን ቱ ቀ ቲ ሎ ሙ አ ቅ ቲ ሎ ሙ አ ስ ተ ቃ ቲ ሎ ሙ ተ ቀ ቲ ሎ ሙ ተ ቃ ቲ ሎ ሙ

እ ማን ቱ ቀ ቲ ሎ ን አቅቲሎን አስተቃቲሎን ተቀቲሎን ተቃቲሎን

አንትሙቀቲለክሙ አቅቲለክሙ አስተቃቲለክሙተቀቲለክሙተቃቲለክሙ

አንትን ቀቲለክን አቅቲለክን አስተቃቲለክን ተቀቲለክን ተቃቲለክን

ነሕነ ቀቲለነ አቅቲለነ አስተቃቲለነ ተቀቲለነ ተቃቲለነ

የግስ አ ገ ባ ብ / አ ወ ራ ረ ድ / እ ን ዴ ት እ ን ደ ሚመስ ል በ ፊ ት ተ መል ክ ተ ና ል ፡ ፡ ለ ም ሳ ሌ ያ ህ ል

ደ ግ ሞ ከ 5 ቱ አ እ ማድ አ ቅ ት ለ የ ሚለ ውን እ ን ይ

አ ቅ ተ ለ = አ ስ ገ ደ ለ / ቀ ዳ ማይ /
ያቀትል=ያስገድላል/ካልአይ/

56
ያቅትል=ያስገድልዘንድ/ዘንድአንቀፅ /
ያቅትል=ያስገድል/ትእዛዝ /
አ ቅ ታ ሊ = አ ስ ገ ዳ ይ / የ ሚያ ስ ገ ድ ል /
አ ቅ ታ ል ያ ን = አ ስ ገ ዳ ዮ ች / የ ሚያ ስ ገ ድ ሉ

አቅታሊት=አስገዳዪ/የምታስገድል
አ ቅ ታ ል ያ ት = አ ስ ገ ዳ ዮ ች / የ ሚያ ስ ገ ድ ሉ

አቅቲሎ=አስገድሎ

አቅቲላ=አስገድላ

“ ይ ቤ ” ---አ ለ
1. የ ዚ ህ ግ ስ አ ካ ሄ ድ ከ ሌ ሎ ች ግ ሶ ች አ ካ ሄ ድ ጥ ቂ ት ለ የ ት ይ ላ ል ፡ ፡ ልዩነቱም

የ ቀ ዳ ማይ / የ ኃ ላ ፊ / መል ክ ሳ ይ ኖ ረ ው ት ር ጉ ሙ ኃ ላ ፊ መሆ ኑ ነ ው ፡ ፡ ከ ስ ም ን ቱ የ ግ ስ
አ ር እ ሰ ት ጋ ር አ ለ መመሳ ሰ ል ነ ት ስ ላ ለ ው ነ ው፡ ፡ የ ሚጀ ም ረ ውም በ ሳ ድ ስ ነ ው፤ “ይ ” ይ ላ ል ፡ ፡ የ
ሚጨር ሰ ውም በ ሐ ም ስ ነ ው “ ቤ ” ይ ላ ል በ አ ጠቃ ላ ይ “ ይ ቤ ” ሲ ል ካ ል አ ይ አ ን ቀ ጽ ይ መስ ላ ል ፡ ፡
ይ ቤ እ ግ ዚ አ ብ ሔር በ ኦ ሪ ት “ አ ክ ብ ር አ ባ ከ ወ እ መከ ”

/ እ ግ ዚ አ ብ ሔር በ ኦ ሪ ት “ እ ና ት ና አ ባ ት ህ ን አ ክ ብ ር ” አ ለ /
ይቤክርስቶስ “ ተ ፋ ቀ ሩ በ በ የ ና ቲ ክ ሙ”
ት ቤ ማር ያ ም “ ኅ ድ ግ ሎ ሙ ኃ ጢአ ቶ ሙ”
ትቤብእሲተእግዚኡ“ነዐስክብምስሌየ”
አንተትቤ“እወ፣ እወ፣ ወአነ እቤ“አኮአኮ”
አ ን ተ ት ቤ ሖ ር ኩ ኀ በ ብ ሔር የ ወ አ ነ እ ቤ “ መጻ እ ኩ እ ም ብ ሔር የ ” አ ን ቲ ት ቤ
ሊ“ነዐኀቤየእስመአነእምከዘወለድኩከ”
አንቲትቤ“ዘአንበበተአምርየ ይድኅን”
ውእ ቶ ሙ ይ ቤ ሉ “ አ ን ተ ኮ ን ከ ረ ድ ኡ ሎ ቱ ፣ ወ ን ሕ ነ ሰ አ ር ዳ ኢ ሁ ለ ሙሴ ን ሕ ነ ” ውእ ቶ ን ይ ቤ
ላ “ ና ሁ እ መታ ቲ ነ አ ፍ ቀ ሩ አ ን ስ ተ ካ ል እ ተ ፣ ም ን ተ ይ ግ በ ር ይ እ ዜ ” አ ን ት ሙ ት ቤ ሉ “ ውሉ ደ
አ ብ ር ሃ ም ን ሕ ነ ” ወ ግ ብ ር ክ ሙሰ እ ምእ ኩ ይ ውእ ቱ
አ ን ን ነ ት ቤ ላ “ን ሕ ነ ሰ ና ያ ት ን ሕ ነ ” ወ እ ም ታ ቲ ክ ን ሰ ይ ቤ ሉ “ አ ን ስ ቲ ነ /አ ን ስ ቲ ያ ነ / ሰ ና ይ ት ”
ን ሕ ነ ን ቤ “ ን ሕ ነ ኃ ያ ላ ን ወ አ ጽ ራ ሪ ነ ይ ቤ ሉ ” አ ኮ ኃ ያ ላ ን አ ን ት ሙ፡ ፡

57
 ነጠላ ብዙ

ውእ ቱ ይ ቤ = እ ሱ አ ለ ውእ ቶ ሙ ይ ቤ ሉ =እ ነ ሱ አ ሉ

ይእ ቲ ት ቤ = አለች ውእ ቶ ን ይ ቤ ላ = አ ሉ
አንተትቤ = አልክ አንትሙትቤሉ=አላችሁ
አንቲ ት ቤአ= አልሽ አንትንትቤላ=አላችሁ

ነእቤ= አ ልኩ
ንሕነ ንቤ=አልነ

2. “ ይ ቤ ” ዝ ር ዝ ር ሲ ጠቅ ስ
ውእ ቱ ይ ቤ ሎ “ ተ ን ሰ እ ” --- እ ሹ አ ለ ው “ ተ ነ ሣ ”
ይ ቤ ሎ እ ግ ዚ እ ለ እ ግ ዚ እ የ “ ን በ ር በ የ ማን የ ” ጌ ታ ለ ጌ ታ የ አ ለ ው “ በ ቀ ኜ ተ ቀ መጥ ”

ነ ጠላ ነ ጠላ ብዙ ብዙ

ውእ ቱ ይ ቤ ሎ ለ ሱ/እሱአለው ይቤሎሙ አላቸው

ይቤላ አ ላት ይቤሎን አላቸው/ለሴት

ይቤለከ አ ለህ ይቤለክሙ አላችሁ

ይቤለኪ አ ለሸ ይቤለክን አላችሁ/ለሴት

ይቤለኒ አ ለኝ ይቤለነ አለነ

ይእቲ ትቤሎ እ ሱ ን /ለ ሱ አ ለ ች ው ትቤሎሙ አለቻቸው

ትቤላ ትቤሎን አለቻቸው

ትቤለከለከ ትቤለክሙ አላቻችሁ

ትቤለኪለኪ ትቤለክን አለቻችሁ

ትቤለኒሊተ ትቤለነ አለችን

አንተ ትቤሎ አልኻው ትቤሎሙ አልኻቸው

ትቤላ አልኻት ትቤሎን አልኻቸው

ትቤለኒ አልኸኝ ትቤለነ አልኸን

አንቲ ትቤሊዮ አልሽው ትቤሊዮሙ አልሻቸው

ትቤሊያ አልሻት ትቤሊዮን አልሻቸው

58
 ትቤልኒ አልሺኝ ትቤልነ አለችን

አ ነእ ቤ ሎ አ ል ኹት አቤሎሙ አ ል ዃቸ ው

እ ቤ ላ አ ል ዃት እቤሎን አ ል ዃቸ ው/ ለ ሴ ት /

እቤለከ አ ል ኹህ እቤለክሙ አ ል ዃች ሁ

እቤለኪ አ ል ኹሽ እቤለክን አ ል ዃች ሁ / ለ ሴ ት /

ውእ ቶ ሙ ይ ቤ ል ዎ አሉት ይቤልዎሙ አሉዋቸው

ይቤልዋ ይቤልዎን
ይቤሉከ ይቤሉክሙ
ይቤሉኪ ይቤሎክን
ይቤሉኒ ይቤሉነ

ውእ ቶ ን ይቤላሁ አሉት ይቤላሆሙ አሉዋቸው

ይቤላሃ ይቤላሆን
ይቤላከ ይቤላክሙ
ይቤላኪ ይቤላክን
ይቤላኒ ይቤላነ

አንትሙትቤልዎ አላችሁት ትቤልዎሙ አላችኋቸው

ትቤልዋ ትቤልዎን
-- --
-- --
ትቤሉኒ ትቤሉነ

አንትን ትቤላሁ አላችሁት ትቤላሆሙ አላችኋቸው

ትቤላሃ ትቤላሆን
-- ---
-- ---
ትቤላኒ ትቤላነ

ንሕነ ንቤሎ አልነው ንቤሎሙ አልናቸው

59
 ን ቤላ ንቤሎን

ን ቤለከ ን በለክሙ

ን ቤለኪ ን ብለክን

ም ል ማድ

ወ ል ጥ ኀ በ ል ሳ ነ አ ምሃ ራ
ይቤላወልድለእሙ“አይቴአቡየ”

ወ ይ ቤ ላ ክ ር ስ ቶ ስ ለ እ ሙ “ ነ ዋ ወ ል ድ ኪ ዮ ሐ ን ሰ ” / ነ ዋ ---እ ነ ሆ ፣ አ ነ ሆ ው/

ወ ይ ቤ ሎ ለ ውእ ቱ ኒ ነ ያ እ ም ነ /ነያ-አነኋት/
ንቤላለድንግል“ሰአሊለነምሕረተኀበፍቁርወልድኪ”ወይቤ
ሎእግዚእኢየሱስለዘለምጽ”ንጻሕእምለምጽከ”ይቤሎሙለ
ሐ ዋ ር ቲ ሁ “ ሑሩ ወ መሀ ሩ ኩ ሎ አ ሕ ዛ በ ” ወ ይ ቤ ሎ ሙ እ ግ ዚ እ ኢ የ
ሱ ስ “ አ ኮ ዘ ሞተ ዝ ሕ ፃ ን ”
ወ ይ ቤ ላ ለ ወ ለ ት “ ሃ ይ ማኖ ት ኪ አ ሕ የ ወ ተ ኪ ” / ሃ ይ ማኖ ት ሽ አ ዳ ነ ች ሽ
ወ ለ እ መ መጽ ኡ ኀ ቤ ሁ እ ሙን ቱ ዕ ውራ ን ይ ቤ ሎ ሙ “ በ ከ መ ሃ ይ ማኖ ት ክ ሙ ይ ኩ ን ለ ክ ሙ”
ወ ፈ ሪ ሣ ውያ ን ሰ ይ ቤ ሉ “ በ ኃ ይ ለ አ ጋ ን ን ት ያ ወ ጽ እ አ ጋ ን ን ተ ”
ወ ይ ቤ ሎ ሙ ለ አ ር ዳ ኢ ሁ “ ኩ ኑ እ ን ከ ጠቢ ባ ነ ከ መ አ ር ዌ ምድ ር ወ የ ዋ ሃ ነ ከ መ ር ግ ብ ”

ት ቤ ለ ኒ እ ም የ “ ተ መየ ጥ ኀ በ ቤ ት ከ ወ አ ን ብ ብ መጻ ሕ ፍ ቲ ከ ”

ት ቤ ሎ ሙ ጥ በ ብ ለ ውሉ ደ “ ት ል ው አ ሰ ር የ ” / አ ሰ ር ፣ ኮ ቴ ፣ ዱ ካ /
ወ ቆ መ ኢ የ ሱ ስ ቀ ድ ሜሆ ሙ ለ መል አ ከ አ ሕ ዛ ብ ፣ ወ መል አ ከ አ ሕ ዛ ብ ይ ቤ ሎ / ለ ክ ር ስ ቶ ስ /

“ አ ን ተ ኑ ን ጉ ሦ ሙ ለ አ ይ ሁ ድ “ / መል አ ክ ---- ገ ዥ/
ወይቤሎኢየሱስ“አነተትቤ”
ወ ይ ቤ ሎ ሙ “ ሑሩ ውስ ተ ኩ ሉ ዓ ለ ም ወ ስ በ ኩ ወ ን ጌ ለ ለ ኩ ሉ ፍ ጥ ረ ት ”
ነ ጠላ ግስዘርና ነባር
(Dictionary)
የ ሀ ነ ጠላ ግ ስ

ሎሀ ጻፈ ጸ ን ሐ ቆ የ ፣ አ ደ በ ፣ ሸ መቀ

መር ሐ መራ ጼሐ ጠረ ገ

ሰርሐ አቀናና፣ አከናወነ ፈልሐ ፈላ

ሰብሐ አ መሠ ገ ነ ፈርሐ ፈራ

ሰብሐ ሰባ ፈትሐ ፈረደ

በዝሐ በዛ

በጽሐ ደረሰ ዘርነባር

60
ተግሀ ተጋ ናሁ እነሆ/አሁን/
ተ ፈ ሥሀ ደ ስ አ ለ ው ኤሎሄ ስመአምላክ

ነስሀ ተ መለ ሰ {ህ ኮክ

ነቅሐ ነቃነዳ ረብሕ ረብ

ገቅሐ ተነሣ፣ ተጋ ተይሕ ተይ

ነብሐ ጮኸ ርህሩህ ርህሩህ

ነግሀ ነጋ በሊሕ ስለት

ነጽሐ ንጹሕሆነ ብዙሕ ብዙ

ኖኀ ረዘመ አፈጽባሕ ንጋት/ወገግታ/

አምኀ እጅነሳ ወርሀ ጨረ ቃ / ወ ር /
ከልሐ ጮኸ ጎህ ንጋት/ብርሃን/
ለብሐ አረደ አንቆቀ { ዕንቁላል

ጎሀ ነጋ ኦሆ እሺ፣ በጀ፣በጎ

ጠብ ሐ አረደ፣ በለተ

ጸርሐ ጮኸ

ጸብሐ ጠለ ቀ የ ለ ነ ጠላ ግ ሰ
ሐቀለ ቀማ

ሐከለ ጫነ

ሐየለ በረታ ቀጸላ ዘ ውድ ፣ አ ክ ሊ ል

መገ ለ መገ ለ ተኩላ ተ ኩ ላ አ ጣቂ ጸ ላ ት

ሰሐለ ሳለ ሃሌ እ ም ቅ ድ መዓ ለ ም የ ነ በ ረ

ሰቀለ ሰቀለ ሎግሌ ከ ፍ ታ ሰ ማይ

ሰአለ ለ መነ ቢረሌ ብ ር ሌ ፣ ዕ ን ቁ ማር ያ ም

ሠዐለ ሳ ለ ፣ ፈ ጠረ አሌ ወዮ

ቀለ ቀለለ እገሌ እገሌ፣ እከሌ

ወይሌ ልቅሶ

ቀተለ ገደለ መስ እ ል ለ ማኝ ፣ አ ማጣኝ

ቁልቁለ ዘቀዘቀ መር ጡል ተራራ

በልበለ አረጀ መተ ን ክ ል ለ ማኝ ፣ አ ማላ ጅ

በስለ በሰለ ማዕ በ ል የ ባ ሕ ር ሞገ ድ

ብህለ አለ ምስል ጣኦ ት ፣ ም ስ ል

ተንስአ ተነሳ ምጽ ሔል ሰሌዳ

61
ተልዐለ ከፍከፍአለ ሰይል አ ራ ስ ል ጅ ፣ ጨቅ ላ

ተስአለ ተ ጠያ የ ቁ በቅል በቅሎ

ተሣሃለ ይቅርአለ ብሂል ማለ ት

ተቀጸለ ተቀዳጀ ዐቅል አእምሮ

ተበቀለ ቂምያዘ ኮል እንኮይ፣ ሎሚ

ተከለ ተከለ ጸበል ትቢያ

ሀሎ አለ

ተፈወለ ቁንጥርአለ
ነደለ ነደለ፣በሳ የ መ ነ ጠላ ግ ሰ
አለለ አለሌሆነ ሐለመ አለመ

አንጦለለ ጋረደ ሐመ ታ መመ

ዔለ ዞረ ሐ መመ ተ መቀ ኘ

ከለለ ጋረደ ሐተመ አተመ

ከፈለ ከፈለ ሐከመ ብልሀተኛሆነ

ክህለ ቻለ ለጎመ ዘጋ

ወዐለ ዋለ ሠረመ ረግረግሆነ

ገንጰለ ገለበጠ ሰዐመ ሳመ

ጠለ ለ መለ መ ቀለመ ጻፈ

ፀዐለ ሰደበ፣ አክፋፋ ቀሰመ ሰቀመ

ፈተለ ፈተለ ቀደመ ቀደመ

ፈደለ ጻፈ ቆመ ቆመ

ተሰየመ ተሾመ
ተሠጥመ ዘ ገ ጠ፣ ሠ ጠመ

ተርጎመ ተረጎመ

ዘርናነባር ተቀየመ ቂምያዘ

ለ በ ቁ ሙ፣ ን ተደመ ተደነቀ

ለለ እየ ተ ጸ መመ አደናቀረ

መን ገ ለ ወ ደ ፣ ዘ ን ድ ኖመ ተኛ

ምስለ ጋራ አ ር መመ ዝምአለ

በቀለ ስለ፣እንደ ዐቀመ ፈ ጸ መ፣ ወ ሰ ነ ፣ ደ ነ ገ ገ

ተከለ ፈንታ፣ ያህል ዐተመ ተቆጣ

እንበለ ያለ፣ አሉታ፣ ሰ አነመ ሰራ

62
እላ የ፣እለ፣እነ አ ደ መ አ ማረ
ጠሊ የ ፣ እ ለ ፣ እ ነ ከረመ ከረመ

ጠን ቋ ሊ ጠን ቋ ይ ደክተመ ደከመ

ሰረገላ ሰረገላ ደገመ ደገመ

ገረመ ተፈራ፣ረገመ

ጠዐ መ ቀመ

ጥዕመ ጣፈ ጠ ዓሣ ዓሣ

ጸ ል መ ጠቆ ረ አበሳ በደል

ፈ ጸ መ ጨረ ሰ እንስሳ እንሰሳ

ፍሕመ ፋመ ከኒሳ ቤተክርስቲያን

ዘርናነባር ሕዋስ ብ ል ት ፣ መን ቀ ሳ ቀ ስ

ቅድመ ፊት፣ ሳ ልብስ ልብስ

አመ ጊዜ፣ በ መል በ ስ ል ብ ስ

ዐቅመ ያህል፣ስለልክ ር ሑስ የ ራ ስ

ነፋስ ንፋስ

ዘማ ጋ ለ ሞታ ነፍስ ነፍስ

ዕድሜ ዕ ድ ሜ፣ ዘ መን ንዑስ ትንሽ

ጊሜ ጉም ንጉሥ ንጉሥ

ሐኪም ወጌሳ፣ብልኸተኛ

ሰላም ሰላም፣ፍቅር

ሰገም ገብስ

ዓለም ዓ ለ ም ሰ ው፣ ቀ ድ ሞ አ ት ሮ ን ስ ወ ን በ ር ፣ መን በ ር

እም እናት አ ና ጉ ን ስ ጢስ አ ን ባ ቢ ፣ ዲ ያ ቆ ን

እም ከ፣ኪ፣ካ፣ክ፣በባ፣ይ አ ን ጢዲ ቶ ማር ጦ ስ ፀ ረ -ማር ያ ም
ዮም ዛሬ አ ውኪ ያ ኖ ሰ ውቅ ያ ኖ ሰ

ገዳም ዱር፣ገዳም

ጌሠመ ነገ ዋኖስ ዋልያ

ጾም ጾም ሶ ጨዋ ታ

የ ሰ ነ ጠላ ግ ስ የ ረ ነ ጠላ ግ ስ

ሐረሰ አረሰ ሐብረ ተባበረ

ሐየሰ ተሻለ ሐደረ አደረ

ሔሰ ነቀፈ ሐፅረ አ ጭር ሆ ነ

63
ለቀሰ አለቀሰ ሐፍረ አፈረ
ለክሰ ተ ማማለ ሖረ ሄደ

ሎሰ በሳ መሀ ረ አ ስ ተ ማረ

ተበአሰ ተ ጣለ መሐ ረ ይቅርአለ

ተዐገሠ ቻለ፣ታገሰ መተ ረ ቆረጠ

ተፋለሰ ተለያየ መከ ረ ፈተነ

ነግሠ ነገሠ መዝ በ ረ አፈረሰ

አ ውሐ ሰ አዋሰ ምህረ አ ስ ተ ማረ

አፍረስ አፈረሰ ሠምረ ወደደ

ዔለ ታገሠ ሰዐረ ሻረ

ወረሰ ወረሰ ሣረረ መሠ ረ ተ ፣ ተ ከ ለ

የብስ ደረሰ ቀ መረ ቆ ጠረ ፣ ቆ ረ ጠ

ደቀስ ተኛ ቀበረ ቀበረ

ገሠሠ ዳሰሰ፣ነካ በርበረ ዘረፈ

ጌሠ ገሠገሠ፣ሄደ ተሠወረ ተሸሸገ

ጠቀ ሰ ጠቀ ሰ ተ ፃ መረ አንድሆነ

ጠብ ሰ ጠበ ሰ ተፃረረ ተ ጣላ

ፈለሰ ተሰደደ ነበረ ተ ቀ መጠ

ፈወሰ አዳነ ነገረ ነገረ

አሠረ አሠረ አ መረ አ መለ ከ ተ

አስተሀቀረ አቃለለ አ መዝ በ ረ ዘረፈ፣ አፈረሰ

አቁረረ አበረደ ደብር ተራራ

አንጎርጎረ አነጎራጎረ ገብር ባሪያ

አ እ መረ አወቀ ገጸባሕር ምዕራብ

አ ውተ ረ አዘወተረ ግብር ሥራ

አ ግ መረ ቻለ ጎ መር ቁና

አግረረ ገዛ ጎር ጎረቤት፣ጓሮ

ዖረ ታወረ ፀር ጸላት

ከተረ ከተረ፣ ከለለ ፀብር ጭቃ

ዘ መረ አ መሰ ገ ነ ጸጉር ጠጉ ር

ገብረ ፈ ጠረ ፆር ሸክም

ከበሮ ከበሮ፣ መሶ ብ

64
ኀፈ ረ አጨ
ፈከረ ተረጎመ

የ ቀ ነ ጠላ ግ ስ
ዘርናነባር ሐልቀ አለቀ

ውእ ተ አ ሚረ የዚያንጊዜ ኈለ ቀ ቆ ጠረ

ድኅረ ኋላ፣ ወደኋላ ልህቀ አደገ፣አረጀ

ሐዳሪ ቤተሰብእ ሞቀ ሞቀ

መከ ራ መከ ራ ሠረቀ ወ ጣ፣ ተ ወ ለ ደ

ደብተራ ድንኳን ረፈቀ ተ ቀ መጠ

ፍሬ ፍሬ፣ልጅ ረሐቀ ራቀ

ፍካሬ ትርጓሚ ተሳለቀ ተዘባበተ

ሐ መር መር ከ ብ ተዐርቀ ራቁትሆነ

ሐ መር ቤተክርስቲያን ነደቀ ሠራ

ሀገር አ ገ ር ፣ መን ደ ር ፣ ከ ተ ማ ዐረቀ ታረዘ፣ተራበ

ህብር ዓ ይ ነ ት ፣ መል ክ አድለቅለቀ አናወጠ

መም ህ ር መም ህ ር እ ጥ መቀ አ ጠመቀ

መስ መር ማገ ል ገ ል ፣ መወ ደ ድ ዖቀ አ ወ ቀ ፣ ጠበ ቀ

መስ ተ ገ ብ ር ገ በ ሬ ፣ ጣሪ ፣ ተ ኮ ር ኳ ሪ ወረቀ አክትፍአለ

መሪ ር መራ ራ ወድቀ ወደቀ

መቃ ብ ር መቃ ብ ር ደ መቀ ቀ ጠነ

መነ ጽ ር መመል ከ ቻ ፣ መነ ጽ ር ደተ ልጅሆነ

መን በ ር መቀ መጫ፣ ወ ን በ ር ደቀቀ ከሳ

መን ክ ር ድንቅ
ማኅ በ ር ማኅ በ ር ፣ አ ን ድ ነ ት

ማእ ሰ ር ማሠ ሪ ያ ዘርናነባር

ማእ ረ ር መከ ር ሕቀ ጥቂት

ምሳር ም ሳ ር ፣ መሰ ን ጠቂ ያ ጥቀ እጅግስንኳ

ሞገ ር ማሳ ረ ጊ ያ ሐይቅ ዳር

ጽፍር ጥፍር ሊቅ ሊ ቅ ፤ መም ህ ር

ቀ መር ቁጥር ም ሥራ ቅ መውጫ

ቄደር የንስሐጥምቀት ይስሐቅ ሳ ቅ ፣ ደ ስ ታ ፣ /ዕ ብ /

ንስር አ ሞራ ደቂቅ ልጆች፣ አሽከሮች

65
ንጥር ብ ል ጭታ ጸሪቅ ዳቦ፣ቆሎ፣ ቁራሽ
አ ውታ ር አ ውታ ር ፣ የ በ ገ ና ጅ ማት ጻድቅ ጸ ድ ቅ ፣ እ ውነ ተ ኛ

አየር አ የ ር ፣ ሰ ማይ ጽ ል መት ድ ቅ ድ ቅ ጨለ ማ

ከንፈር ከንፈር፣ዳር መሰ ን ቆ መሰ ን ቆ ፣ በ ገ ና

የ በ ነ ጠላ ግ ስ

ሰአበ ተከተለ መረ በ አ ጠመደ

ሰከበ ተኛ መገ በ መገ በ

ሴበ ሸበተ ሰለበ ገፈፈ

ረከበ አገኘ አ መተ ከነዳ

ርህበ ሰፊሆነ አቤተ አሳደረ

ቀጸበ ጠቀ ሰ ጸልመ ጨለ መ

ተሐዘበ ተ ጠራ ጠረ ፈተተ ቆረሰ

ተ መክ ዓ በ ተራበ ፈየተ ቀማ

ተ ጠበ ተ ጠበ በ

አሰበ ደ መወ ዝ ን ሰ ጠ ዘርናነባር

አስተራከበ አገናኘ ዕሤተ ስለ፣ ዋጓጓ

ዓረበ ገባ ዛተ ይህችን

ዐቀበ ጠሰ ቀ ይእተ ያችን

አተበ ባረከ፣አተመ ግብተ ድንገት

አንበበ አነበበ ጽላሎተ እንደ

ከበበ ሾመ ባሕቱ ነገርግን፣ እንጂ

ነብነበ አሰረገ ቦቱ በርሱ

ጠበ ጠበ በ እሎንቱ እሊህ፣ አሊኸው

እስፍንቱ ስንቴ

ከንቱ ብላሽ

ዘርናነባር ሣኒታ ነ ገ ፣ ማግ ስ ት

ሀበ ወደ፣ በ እ ጓ ለ ማውታ አባት፣እናት፣ ዘ መድ

ሀበሀበ እየ ፆታ ወገን

በ በ አይቴ ወዴት

በበ በየ ሐ ሜት ሐ ሜት

ዲበ ላይ፣ በላይ ሀብት ስጦታ፣ሀብት

66
አባ አባ ሐዋርያት መል እ ክ ተ ኞ ች ፣ ሒያ ጆ ች
ሕዝብ ሕዝብ፣ ወገን ሐ ውል ት ትክልደንጊያ

መሶ ብ መሶ ብ ፣ አ ገ ል ግ ል ሐ ይ መት ድንኳን

መዝ ገ ብ ሣጥን ኀ ጢአ ት ሀ ጢአ ት

ማዕ ቀ ብ ዘ በ ኛ ፣ ጠባ ቂ ሃ ይ ማኖ ት ሃ ይ ማኖ ት

ማዕ ተ ብ ምልክት ሌሊት ሌት

ምኩራብ ቤ ተ መቅ ደ ስ መሐ ዛ ት ጎ ል ማሶ ች

መሠ ረ ት ስር

ዐረብ ምዕራብ

አብ አባት መራ ሕ ብ ት ሽንጓ

ከልብ ውሻ መበ ለ ት ባ ል ቴ ት ፣ እ መበ ለ ት

ግብ ጉድጓድ መን ሱ ት ክፋፈተና

ጠቢ ብ ብልህ መን ግ ስ ት መን ግ ስ ት

ቦ እለ መን ጦ ላ ዕ ት መጋ ረ ጃ

ገቦ ጎ ን አ ጠገ ብ መዐ ል ት ቀን

መክ ሊ ት አስር፣እልፍ፣ነጥር

የ ተ ነ ጠላ ግ ስ መክ ፈ ል ት እድል፣ፈንታ፣ክፍያ
ሐተተ መረ መረ መዋ ግ ደ እ ሳ ት የ እ ሳ ት ወ ለ ፈ ን

ሞተ ሞተ መድ ሀ ኒ ት መድ ሀ ኒ ት

ሰንበተ አረፈ፣አከበረ መጽ ሔት መስ ተ ዋ ት ፣ አ ም ሳ ል

ቤተ አደረ ሙዳ የ ም ጽ ዋ ት ሣ ጥ ን

ተ ሠ ይ መ ሠ ለ ጠነ ማኅ ሌ ት ዘ ፈ ን ፣ ዝ ማሬ

ተትሕተ ዝቅዝቅአለ ሜላ ት ነጭሐር፣ ግምጃ

ምንት ምን፣ ምንድር ምሴት ማታ ፣ ም ሽ ት

ሞት ሞት ምት ባል

ሰብአቤት ቤተሰዎች ማሰ ነ ጠፋ

ሢመት ሹ መት ስዕነ አጣ

ስእለት ል መና ሰወነ አሰገገ

ስእርት ራስ፣ፀጉር ረበነ አ ሥተ ማረ

ቅናት መታ ጠቂ ያ ተነ ወ ጣ፣ ተ በ ተ ነ

በዓት ዋሻ ተክህነ አገለገለ

ቤት ቤት፣ ማደ ሪ ያ

67
ብፅዓት ስለት
ተምኔት ምኞት ተጽዕነ ተ ጫነ ፣ በ ስ ብ ት ወ ጣ

ተናብልት መል እ ክ ተ ኞ ች አምነ አ መነ

ታቦት መር ከ ብ ፣ ማደ ሪ ያ አድነነ አዘነበለ

ት ል ሒት / ተ ውኔ ት ጨዋ ታ አ ፍ ጠነ አ ፍ ጠነ

ትምክሕት ትምክሕት ከደነ ከደነ፣አለበሠ

ትንቢት/ትንብያት ትንቢት ከፈነ ሸፈነ

ተእምርት ምልክት ኮነ ሆነ

ትዕቢት ኩራት ኮነነ ፈረደ፣ገዛ

ት ዕ ውር ት ቸልታ ወ ጠነ ጀ መረ

ዘገበ አፈሠ

ትካት ድሮቀድሞ ዘፈነ ዘፈነ

ት ውፊ ት መውረ ስ ፣ መቀ በ ል ዴገነ ተከተለ

ነደቅት አናጾች ድኅነ ዳነ

አ ስ ማት ስ ሞች ዘርናነባር
አስራት ካስርአንድግብር መኑ ማነ ው

ዐረፍት ግድግዳ፣ ቅጥር በኑ አለን፣ በዉ

አራዊት አራዊት ኑ ቃለአጋኖ

አርቡት ቀንበር አኮኑ አይደለምን፣ ና

አዕይንት ዓይኖች ብርኒ ድ መት

አያት እኩያት፣አምሳያ ጽርኒ አይጥ

እኅት እኅት ሕሊና አሣብ

ዕለት ቀን ሕ ር ት ም ና ጉ ሥቁ ል ና

እመምኔት የገዳምእናት ሆሣዕና ድ ኅ ነ ት ፣ መዳ ኃ ኒ ት

እ መሔውት አያት መና መና ፣ ሞን ፣ መፍ ቀ ድ

ገራህት እ ር ሻ ፣ አ ዝ መራ መዲ ና ከተማ

ገነት ገነት፣አታክልት ሰኮና ተረከዝ፣ጥፍር፣ሰኮና

ጥንት ጥ ን ት መጀ መሪ ያ ቃና የ ዜ ማ ድ ምጽ ሥል ት

ጸላእት ጸላቶች ዜና ወሬ

ጸሎት ጸ ሎ ት ፣ ል መና ደ መና ደ መና

ፍርሃት መፍ ራ ት ዳኅና ድኅነት

ፍኖት መን ገ ድ ጌና ባዕለልደት

68
 ጼና ሽታ
ጽ ሙና ጸጥታ፣ እርጋታ፣ዝግታ

የነ ነጠላ ግስ
ሐበነ ጠመጠመ ቅኔ ግ ዛ ት ፣ መግ ዛ ት ፣ ቅ ኔ

ሐፀነ አሳደገ ኩነኔ ፍርድ፣ኩነኔ

መነ ነ ናቀ ሔዋ ን የህያዋንእናት

መክ ነ መከ ነ ፣ ባ ዶ ሆ ነ ሕፃን ህፃን፣ ትንሽልጅ

መጠነ ለካ አስምአ አሠማ

መካ ን መካ ን አ ሥተ በ ቁ አ ለ መነ ፣ ማለ ደ

ማዕ ዘ ን ማዘ ን አ ወ ሥአ መለ ሠ ፣ ተ ና ገ ረ

ምኑን የ ተ ና ቀ ፣ የ ተ ጠላ አይድዐ ነገረ

ም እ መን የ ታ መነ ከልአ ከ ለ ከ ለ /ከ ረ
ም እ መና ን ም እ መና ን ፣ የ ታ መኑ ከልአ ሁለትአደረገ

ምዕዳን ምክር ከርዐ መታ

በድን በድን፣እሬሣ ወቅዐ ወ ቃ ፣ መታ

ብርሃን ብርሃን ወጽአ ወጣ

አ ማን እ ውነ ት ዘርአ ዘራ

አ ሚን ማመን ዘንግዐ ዘነጋ

እ ሙን የ ታ መነ ደፍአ ደፋ

ዕብን ደንጊያ ገብአ ወ ደ ቀ ፣ ተ ጣለ

ዕዝን ጆሮ ጎ ሥዐ ገሣ፣ ተናገረ

ኪን ጥበብ፣ ብልሃት ጠብ አ ጨከ ነ

ኪዳን የ አ ን ድ ነ ት መሐ ላ ጸልአ ጠላ

ካህን አገልጋይ ጸብአ ተ ጣላ

ወይን ወይን ጸ ውዐ ጠራ

ዘ መን ዘ መን ፣ ዕ ድ ሜ ጸፍአ በ ጥ ፊ መታ

ይምን ቀኝ ዘርናነባር
ጋኔን ውድ ቅ ፣ የ ተ ገ ፈ ፈ ሞር አ መታ ጠቂ ያ

ግዮን ዐባይ/ወንዝ/ ነአ ና

ጠቢ ባ ን ብ ል ኸ ኞ ች ፣ ጠን ቋ ዩ ች ቁልዔ ወዳጅ፣ ልጅ

ፀወን አ ም ባ መጠጊ ያ መል ክ ዕ መል ክ

ጽዮን የዳዊትአምባ መር ፍ ዕ መር ፌ

69
የአነጠላ ግሥ
ኃጥአ አጣ ሰብእ ሰው

ሰምዐ ሰማ ረድእ ል ጅ ፣ ደ ቀ መዝ ሙር

መር አ ተዳረ ቋዕ ቁራ

መጽ አ መጣ ብኁዕ ብሆ

ሞአ አሸነፈ ብፁዕ ምሥጉ ን

ሰምአ ሰማ አንብዕ እንባ

ሰምዐ መሠ ከ ረ እግዚእ ጌታአምላክ

ሠርዐ ሠራ ከርካዕ ሎ ሚ፣ ገ ውዝ

ሦዐ አረደ፣ሠዋ ጻዕ ውጣ

ረግዐ ረጋ ጽልእ ጸብ

በልዐ በላ ጽሩዕ ሥራ ፈ ት ፣ ሙያ ቢ ሥ

በጽአ ተሳለ እግዚኦ አቤቱ

ቦአ ገባ እግዚኦ ሥመ አ ም ላ ክ

ተምዐ ተቆጣ ኦ ቃለአክብሮ

ተ ን ሥአ ተነሣ ኦ ቃለአጋኖ

ተጋብአ ተ ከ ማቸ ኦ ቃለምፀት

ተ ጣግ ሀ ተ ጣበ ቀ ኦ ቃ ለ አ ሥተ ዋ ር ዶ

ነቅዐ መነ ጨ፣ ወ ጣ ኦ ቃ ለ አ ሥተ ሐ ት ሮ

ነድአ ነዳ ኦ ሆይ

70