á^nøføÖû] àöŠøuû]ø

Ahsanul Bayan (Telugu)

JOu=∞ ^≥·= „QÆO^äŒO

Y∞~üP<£
J#∞"å^ŒO, "åºMϺ#O
(JÇπÏã¨#∞Öò |Ü«∂<£)
=¸ÖÏ#∞"å^ŒO
=∞øÖÏ<å =ÚǨÏ=∞‡^£ A<åQÆ_èô
(~°Ç¨Ï‡Öˇ·)
"åºMϺ#O
ǨѶ≤*ò ã¨ÖÏǨïnÌ<£ Ü«¸ã¨∞Ѷπ
`≥Å∞QÆ∞ ~°∂ѨO
=ÚǨÏ=∞‡^£ JrA„~°Ç¨‡<£
„ѨHÍâ◊‰õΩÅ∞
âßOu=∂~°æO Ѩa¡ˆH+¨<£ „@ãπì
ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£
 á^nøføÖû] àöŠøuû]ø
Ahsanul Bayan (Telugu)

JOu=∞ ^≥·= „QÆO^äŒO

Y∞~üP<£ J#∞"å^ŒO, "åºMϺ#O
(JÇπÏã¨#∞Öò |Ü«∂<£)
=¸ÖÏ#∞"å^ŒO
=∞øÖÏ<å =ÚǨÏ=∞‡^£ A<åQÆ_èô (~°Ç¨Ï‡Öˇ·)
"åºMϺ#O
ǨѶ≤*ò ã¨ÖÏǨïnÌ<£ Ü«¸ã¨∞Ѷπ
`≥Å∞QÆ∞ ~°∂ѨO
=ÚǨÏ=∞‡^£ JrA„~°Ç¨‡<£
„ѨHÍâ◊‰õΩÅ∞
âßOu=∂~°æO Ѩa¡ˆH+¨<£ „@ãπì
ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£
 †níÖ] ØÂ^Ê èÏËÞ o× Äf›

Ahsanul Bayan (Telugu)

JOu=∞ ^≥·= „QÆO^äŒO – Y∞~üP<£

Shanti Margam Publication Trust

16-2-867/10, Akbar Bagh, Sayeedabad,
Hyderabad-500 059. A.P. India
Cell : 9676144697
E-mail: shantimargam@gmail.com
 A-1 A-2

9 JOu=∞ ^≥·=„QÆO^äŒO 9
Ahsanul Bayan (Telugu)
Antima Daiva Grandham - Quran
(Ahsanul Bayan) (Telugu)
Urdu Translation

Commentary
:

:
Maulana Muhammad Junagadi (R.A)

Hafiz Salahuddin Yousuf

Telugu Translation : Muhammad Azeez-ur- Rahman

Y∞~üP<£ J#∞"å^ŒO, "åºMϺ#O

Edited by : Dr. Sayeed Ahmed Umari Madani
Manzoor Ahmed Umari
Ata-ur-Rahman Umari
S.M. Rasool Sharfi

© All Rights Reserved with Publishers

(JÇπÏã¨#∞Öò |Ü«∂<£) First Edition : February 2009

Copies : 2000
=¸ÖÏ#∞"å^ŒO
Hadya : Fee Sabeelillah (Free)
=∞øÖÏ<å =ÚǨÏ=∞‡^£ A<åQÆ_èô (~°Ç¨Ï‡Öˇ·)
DTP : Saleem Graphics, Hyd, 9985394757
"åºMϺ#O
Supervision : Al-Baseer Graphics, Hyd., 9441055065
ǨѶ≤*ò ã¨ÖÏǨïnÌ<£ Ü«¸ã¨∞Ѷπ
Published by : Shanti Margam Publication Trust
`≥Å∞QÆ∞ ~°∂ѨO 16-2-867/10, Akbar Bagh,

9
=ÚǨÏ=∞‡^£ JrA„~°Ç¨‡<£ Sayeedabad, Hyderabad-500 059.
Cell : 9676144697
„ѨHÍâ◊‰õΩÅ∞ E-mail: shantimargam@gmail.com

âßOu=∂~°æO Ѩa¡ˆH+¨<£ „@ãπì

9 Printed at : Sai Krishna Graphics, Hyderabad.

ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ Binding at : M. Narasimulu & Sons, Hyderabad.

 A-3 A-4

q#flѨO
D „QÆO^äŒOÃÑ· g∞ ã¨ÅǨÅ∞, ã¨∂K«#Å#∞ D „H˜O^Œ `≥Å∞Ѩ|_ç#
z~°∞<å=∂‰õΩ ÖË^• D–"≥∞~ÚÖò‰õΩ ѨOÑ≤OK« =∞#q. g∞ J=¸Åº"≥∞ÿ#
ã¨ÅǨÅ#∞ Z_ç\’iÜ«∞Öò áê<≥ÖòÖ’ K«iÛOz =∞e =Ú„^Œ}Ö’ "å\˜x
ѨiQÆ}#Ö’H˜ fã¨∞HÀ=@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok.
ǨѶ≤*ò Zãπ.ZO. ~°ã¨∂Öò +¨sÊù
16–2–867/10, JHõƒ~üÉÏQ∑, ã¨~¸^•ÉÏ^£, ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£– 59.
1 !
ÃãÖò : 9676144697
E-mail: shantimargam@gmail.com ''xâ◊ÛÜ«∞OQÍ "Õ∞=Ú Y∞~üP<£#∞, J~°÷O
KÕã¨∞HÀ=\ÏxH˜ QÍ#∞, *Ï˝Ñ¨HõO LOK«∞HÀ=\ÏxH˜
QÍ#∞ ã¨∞ÅÉèí`«~°O KÕâß=Ú. =∞i (nx ^•fi~å)
„âıÜ≥∂aèÖÏ+¨µÅ‰õΩ =∞#q
D „QÆO^ä•xfl Hõhã¨O 500 HÍÑ‘Å∞ ÖË^• 1000, 1500,
2000 WÖÏ Zxfl HÍÑ‘Öˇ·<å =Ú„kOz ^≥·==∂~°æOÖ’
1 !
Ç≤Ï`«É’^èŒ#∞ „QÆÇ≤ÏOKÕ"åÔ~=Ô~·<å L<åfl~å?——
(JÖò Y=∞~ü : 17)
Lz`«OQÍ Ñ¨OzÃÑ\ÏìÅx HÀ~°∞`«∞#fl „âıÜ≥∂aèÖÏ+¨µÅ∞
q=~åÅ HÀã¨O ''âßOu =∂~°æO Ѩa¡ˆH+¨<£ „@ã¨∞ì——
"åix ã¨O„ѨkOK«QÆÅ~°∞.
ÃãÖò : 9676144697
E-mail: shantimargam@gmail.com
 A-5 A-6

XHõ¯ K«∂ѨÙÖ’.....
ã¨O. q+¨Ü«∞O q=~°} ¿Ñr

1. ^èŒ$gHõ~°} – ǨѶ≤*ò ã¨~Úº^£ J|∞ÌÖò Hõc~ü L„g∞ QÍ~°∞ A-7

2. ^èŒ$gHõ~°} – =∞øÖÏ<å ã¨Ñ¶‘ JÇπÏ=∞^£ =∞^Œh QÍ~°∞ A-10

3. `˘eѨÅ∞‰õΩÅ∞ – _®. ã¨~¸^£ JÇπÏ=∞^£ L„g∞, =∞^Œh QÍ~°∞ A-13

4. Jaè#O^Œ#Å∞ – =∞øÖÏ<å MÏe^£ Ãã·Ñ¶¨ÙÖÏ¡ÇπÏ ~°Ç¨‡h QÍ~°∞ A-17

5. <å =∂@ – =∞øÖÏ<å =∞OE~ü JǨχ^£ L=∞i QÍ~°∞ A-19

6. q∞„`«"å‰õΩ¯Å∞ – [<åÉò Zãπ.Z"£∞. =∞eH± QÍ~°∞ A-20

7. =ÚO^Œ∞=∂@ – [<åÉò =ÚǨÏ=∞‡^£ JrA„~°Ç¨‡<£ QÍ~°∞ A-21

8. „QÆO^äŒÑ¨iK«Ü«∞O★ – ǨѶ*≤ ò Zãπ.Z"£∞. ~°ã∂¨ Öò QÍ~°∞ A-25

9. ã¨∂~å ã¨∂zHõ – ã¨∂~åÅ J#∞„Hõ=∞}˜Hõ A-35

10. Jã¨Å∞ „QÆO^äOŒ – JÖò á¶êuǨ #∞Oz J<£ <åãπ ã¨∂~å =~°‰Ωõ 1-2791

11. H˘`«Î Ѩ^•Å∞ – Hõi#î Ѩ^•Å q=~°} 2792

12. ã¨=∂Kå~° ^Œi≈x – JOâ◊O P^è•~°OQÍ ã¨=∂Kå~° ¿ãHõ~}° 2815

13. „Ѩ=HõÎÅ ¿Ñ~°∞¡ – Y∞~üP<£Ö’ „Ѩ™êÎ=#‰õΩ =zÛ# H˘O^Œ~°∞ „Ѩ=HõÎÅ

¿Ñ~°∞,¡ "å\˜ WOw¡+µ¨ =∞iÜ«Ú Éˇa· Å∞ LKåÛ~°} 2868
14. ã¨*ÏÌ ã¨O^Œ~åƒùÅ∞ – áê~åÜ«∞}O =∞^茺֒ ™êëêìOQÆ „Ѩ}Ï=∞O (ã¨*ÏÌ)
KÕÜ∞« =Åã≤# ã¨O^Œ~åƒùÅ∞ 2869

W
★ „QÆO^ä•xH˜ ã¨O|OkèOz# H˘xfl ã¨∂K«#Å∞ „QÆO^äÑŒ i¨ K«Ü∞« OÖ’ á⁄O^Œ∞Ѩ~K° |« _®¤~Ú.
 A-7 A-8

*Ïq∞Ü«∂ ^•~°∞ã¨ûÖÏO, L=∞~åÉÏ^£, Y∞~üP<£ É’^茉õΩÅ∞ P#OkOKÕ"å}˜.‚ PÜ«∞#Ö’ <Õ#∞ Y∞~üP<£ „QÆO^äOŒè Ѩ@¡ Pã¨HxΘ K«∂âß#∞. Y∞~üP<£
=∞øÖÏ<å ǨѶ≤*ò J|∞ÌÖò Hõc~ü L„q∞ QÍi ÉèÏ"åÅ#∞ J~°úO KÕã¨∞‰õΩ<Õ Ö’`≥·# *Ï˝#O PÜ«∞#‰õΩ L#fl@∞¡ <Õ#∞ QÆ=∞xOKå#∞.
Hõ#∞Hõ PÜ«∞# Hõ$+≤ ã¨Ô~·# kâ◊Ö’<Õ ™êyO^Œx <Õ#∞ #=Ú‡`«∞<åfl#∞. D Hõ$+≤Ö’
^èŒ$gHõ~°} JÖÏ¡ÇπÏ PÜ«∞#‰õΩ ã¨OѨÓ~°‚ q[Ü«∂xfl J#∞„QÆÇ≤ÏOKåÅx „áêi÷ã¨∞Î<åfl#∞.
JÖòǨÏ=ÚÌ eÖÏ¡Ç≤Ï ~°aƒÖò PÅg∞<£, =ã¨ûÖÏ`«∞ =ã¨ûÖÏ=Ú JÖÏ `≥Å∞QÆ∞ ÉèÏ+¨Ö’ k=ºY∞~üP<£ „QÆO^ä•xH˜ KÕã≤# D Q˘Ñ¨Ê ¿ã= `≥Å∞QÆ∞
=∞ñÖÏ¡ #aÜ«∞º ÉÏ^ŒÇπÏ, = ÉÏ^£! „Ѩ[ʼnõΩ x[OQÍ XHõ =~°O! ^≥·=z`«Î=∞~Ú`Õ D HÍ~°ºO J#∞"å^Œ‰õΩʼnõΩ,
ã¨Ç¨ Ü«∞‰õΩʼnõΩ ''ã¨^YŒ Ü≥∞ *ÏiÜ«∂—— (x~°O`«~° ѨÙ}º HÍ~°ºO) HÍQÆÅ^Œx, Ѩ~Ö° ’HõÑÙ¨
U q^èŒOQÍ<≥·<å k=ºY∞~üP<£‰õΩ ¿ã= KÕÜ«∞@O =∞Ǩ J^Œ$+¨ìO. JÖÏ¡ÇπÏ
ѨÙ}ºxkèQÍ =∂~°QÆÅ^Œx <Õ#∞ Ptã¨∞Î<åfl#∞. D ã¨`å¯~°ºOÃÑ· J#∞"å^Œ‰õΩʼnõΩ,
ã¨Ç¨Ü«∞O, PÜ«∞# `À_®Ê@∞ ÅaèOz# ™œÉèÏQƺ=O`«∞Å∞ =∂„`«"Õ∞ P J^Œ$ëêìxH˜
ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩʼnõΩ â◊√ÉèÏHÍOHõ∆Å∞ JO^Œ*Ëã¨∂Î, z`«Îâ◊√kú`À KÕã≤# "åi D ¿ã=#∞
<ÀK«∞‰õΩO\Ï~°∞.
JÖÏ¡ÇπÏ ã‘fiHõiOKåÅx, ^•x ^•fi~å `«# ^•ã¨∞ʼnõΩ J`«ºkèHõOQÍ „ѨÜ≥∂[#O
<Õ_»∞ „ѨѨOK«OÖ’x qq^èŒ ÉèÏ+¨Ö’¡H˜ J#∞"å^•Å∞, "åºMϺ<åÅ∞ KÕÜ«∞@O HõÅ∞QÆ*ËÜ«∂Åx „áêiúã¨∞Î<åfl#∞. Pg∞<£
^•fi~å k=ºY∞~üP<£‰õΩ ZO`À ¿ã= [~°∞QÆ∞`ÀOk. D q+¨Ü«∞OÖ’ ''=∞eH± Ѷ¨Ç¨Ï^£
Y∞~üP<£ „Ñ≤O\˜OQ∑ HÍOÃÑ¡H±û—— "åi Hõ$+≤ J™ê^è•~°}O. D ã¨Oã¨÷ k=º Y∞~üP<£
J#∞"å^•xfl, "åºMϺ<åxfl - „ѨѨOK« "åºÑ¨ÎOQÍ L#fl Z<Àfl ã¨r= ÉèÏ+¨Ö’¡ – ǨѶ≤*ò ã¨~Úº^£ J|∞ÌÖò Hõc~ü L„g∞
„ѨK«∞iOz, „Ѩu WO\’¡#∂ k=ºY∞~üP<£ J#∞"å^ŒO KÕˆ~ÖÏ U~åÊ@∞ KÕ¿ãO^Œ∞‰õΩ Y∞~üP<£ É’^茉õΩÅ∞, *Ïq∞Ü«∂ ^•~°∞ã¨ûÖÏ"£∞,
„Ѩܫ∞uflOzOk. L=∞~åÉÏ^£, `«q∞à◊<å_»∞.
=∞øÖÏ<å =ÚǨÏ=∞‡^£ A<åQÆ_èô (~°Ç¨Ï‡.Öˇ·) QÍi J#∞"å^ŒO, =∞øÖÏ<å
ǨѶ≤*ò ã¨ÖÏǨïnÌ<£ Ü«¸ã¨∞ѶπQÍi "åºMϺ#O Hõey=Ù#fl Y∞~üP<£ L~°∂Ì J#∞"å^Œ
„QÆO^äOŒ ''Y∞~üP<£ „Ñ≤O\˜OQ∑ HÍOÃÑH¡ û± —— (=Ú[=∂‡) `«~Ñ° Ù¨¶ # „ѨK∞« iOK«|_ç ™ê=∂#∞º
Ö’¡#∂, „Ѩ=ÚY∞Ö’¡#∂ ZO`À P^Œ~°} á⁄OkOk. P „QÆO^äŒO (`≥Å∞QÆ∞ „Ѩ[ʼnõΩ
‰õÄ_®) KåÖÏ „ѨÜ≥∂[#^•Ü«∞HõOQÍ LO@∞O^Œx ÉèÏqOz „j JrA„~°Ç¨‡<£ QÍ~°∞
(„Ѩã¨∞Î`«O ‰õΩ"≥·\òÖ’ L<åfl~°∞) ZO`À „â◊=∞HÀiÛ nxx `≥#∞wHõiOKÕ â◊√Éèí„Ѩ^Œ"≥∞ÿ#
HÍ~åºxfl ã¨OѨÓiÎ KÕâß~°∞. P `«~°∞"å`« Zãπ.Z"£∞.~°ã¨∂ÖòQÍ~°∞ Hõ_»∞ *Ï„QÆ`«ÎQÍ
nxx ѨÙ#óѨijeOKå~°∞. D q+¨Ü«∞OÖ’ <å ã¨ÅǨ ã¨O„ѨuOѨÙÅ HÀã¨O
Zãπ.Z"£∞.~°ã¨∂Öò QÍ~°∞ `«~°K«∂ L=∞~åÉÏ^£ =ã¨∞ÎO_Õ"å~°∞. D q+¨Ü«∞OÖ’ PÜ«∞#
J_ç̂Q „Ѩâ◊flʼnõΩ ã¨=∂^è•<åeã¨∂Î, PÜ«∞# ã¨O^ÕǨÅ#∞ x=$uÎ KÕã¨∂Î <Õ<≥O`«QÍ<À
A-9 A-10

[g∞J`≥ JÃÇÏ¡ ǨÏnãπ, PO„^茄Ѩ^Õâò ~å„+¨ì J^茺‰õ∆ΩÅ∞

=∞øÖÏ<å ã¨Ñ¶‘ JǨχ^£ =∞^Œh QÍi
^èŒ$gHõ~°}
JÖòǨÏ=ÚÌ eÖÏ¡Ç≤Ï ~°aƒÖò PÅg∞<£ =ã¨ûÖÏ`«∞ =ã¨ûÖÏ=Ú JÖÏ
ã¨~Úºk<å =ÚǨÏ=∞‡k<£ = JÖÏ PeÇ‘Ï = ã¨ÇπÏaÇ‘Ï J*ò=∞~¸<£.
J=∂‡ÉÏ^£!
k=ºY∞~üP<£ JÖÏ¡ÇπÏ J=`«iOѨ*Ëã≤# „QÆO^äŒO. ^•x É’^èŒ#Å#∞ ^•ã¨∞Ö
=∞^茺 „ѨK«∞iOѨ *ËÜ«∞@O ZO`À Q˘Ñ¨Ê HÍ~°ºO. =∞Ǩϟ#fl`«"≥∞ÿ# `«# „QÆO^ä¨
É’^è#Œ Å J~å÷hfl, J#∞"å^•hfl - „ѨÑO¨ K«O #Å∞=¸ÅÖ’¡ qã¨iÎ Oz =Ù#fl =∂#=ÙÅ
=∞^茺 - "åiH˜ J~°÷=∞ÜÕ∞º qq^èŒ ÉèÏ+¨Ö’¡ ã¨~°fi"åºÑ≤`«O KÕ¿ã ÉÏ^茺`«#∞, JÖÏ¡ÇπÏ
=ÚǨÏ=∞‡nÜ«∞ J#∞K«~° ã¨=∂[O g∞^Œ "≥∂áê_»∞. „ѨѨOK«OÖ’ L#fl „ѨuXHõ¯~°∂
D „QÆO^ä•xfl J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åe. ZO^Œ∞HõO>Ë Ñ¨~°Ö’HõOÖ’ =∂#="≥∂Hõ∆O D
„QÆO^äŒ É’^èŒ#Å#∞ JOwHõiOz, J~°÷O KÕã¨∞H˘x, x[ rq`«OÖ’ "å\˜x J#∞ã¨iO
K«@O g∞^Œ<Õ P^è•~°Ñ¨_ç LOk. =∂#=ÙÅ „áêѨOzHõ ™œÉèÏQƺ=¸ D =∞Ǩϟ#fl`«
„QÆO^äŒO`À<Õ =Ú_çѨ_ç LOk.
`≥Å∞QÆ∞ - ÉèÏ~°`«^Õâ◊OÖ’ PO„^茄Ѩ^Õâò ~å„+¨ì JkèHÍ~° ÉèÏ+¨! D ÉèÏ+¨
=∂\Ï¡_Õ"å~°∞ ^•^•Ñ¨Ù 8 HÀ@¡ HõO>Ë JkèHõOQÍ L<åfl~°∞. Z<Àfl =∂Q∑*ˇ·#∞¡,
ѨÙã¨ÎHÍÅ∞, Ѩ„uHõÅ∞ qѨs`«OQÍ "≥Å∞=_»∞`«∞#fl XHõ â◊H˜Î=O`«"≥∞ÿ# ÉèÏ+¨ Wk!
q∞„`«∞Å∞ =ÚǨÏ=∞‡^£ JrA„~°Ç¨ ‡<£QÍ~°∞ Z<Àfl ÜÕ∞O_»∞Q¡ Í W™ê¡O ^è~Œ ‡° „ѨKå~°
HÍ~°ºOÖ’ x=∞QÆ∞flÖˇ· L#fl"å~°∞! Z<Àfl ѨÙã¨ÎHÍÅ#∞ `≥#∞wHõiOKå~°∞. L~°∂Ì #∞Oz
`≥Å∞QÆ∞Ö’H˜ J#∞=kOK«@OÖ’ PÜ«∞#‰õΩ =∞Oz J#∞Éèí=O, <≥·Ñ¨Ù}ºO L<åfl~Ú.
JnQÍHõ PÜ«∞# Q˘Ñ¨Ê q^•º=O`«∞Å∞ ‰õÄ_®. Hõ#∞Hõ<Õ PÜ«∞# D =∞ǨHÍ~åºxH˜
ѨÓ#∞‰õΩ<åfl~°∞.
 A-11 A-12

"åã¨Î"åxH˜ L~°∂ÌÖ’ Wk ''JÇπÏã¨#∞Öò |Ü«∂<£—— „QÆO^äŒO. "åºMϺ#

ã¨Ç≤Ï`«"≥∞ÿ# P L~°∂Ì 'JÇπÏã¨#∞Öò |Ü«∂<£— „QÆO^ä•xˆH JrA„~°Ç¨‡<£ QÍ~°∞
`≥Å∞QÆ∞ ~°∂Ѩq∞KåÛ~°∞. PÜ«∞#‰õΩ `À_»∞QÍ Ñ¨O_ç`«∞Å∞, xѨÙ}∞Å`À ‰õÄ_ç# XHõ
|$O^ŒO Ѩx KÕã≤Ok. JO^Œ~°∂ Hõeã≤ - ^≥·=z`«ÎO "Õ∞~°‰õΩ - D ã¨`å¯~åºxfl
ѨÓiÎ KÕâß~°∞.
JÖÏ¡ÇπÏ "å~°O^ŒiH© WǨÏѨ~°Ö’HÍÖ’¡ Q˘Ñ¨Ê „ѨuѶ¨ÖÏxfl „Ѩ™êkOKåÅx
<Õ#∞ „áêi÷ã¨∞Î<åfl#∞. D ѨxÖ’ "åiH˜ ™êѶ¨ÅºO, ™œÉèÏQƺO ÅaèOKåÅx
Ptã¨∞Î<åfl#∞. JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ =∞Ǩ ™œÉèÏQƺ„Ѩ^•`«! ã¨Ç¨Ü«∞O HÀã¨O ^•ã¨∞Å∞
PÜ«∞<Õfl JiúOKåe, PÜ«∞#ÃÑ·<Õ #=∞‡Hõ=ÚOKåe.
^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨)ÃÑ· JÖÏ¡ÇπÏ â◊√ÉèíâßO`«∞Å#∞ ‰õΩiÑ≤OK«∞QÍHõ!

– ã¨Ñ¶‘ JÇπÏ=∞^£ =∞^Œh

ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ J^茺‰õ∆ΩÅ∞, [g∞J`≥ JÃÇϡǨÏnãπ,
2008 JHÀì|~°∞, 12 PO„^茄Ѩ^Õâò, WO_çÜ«∂.
 A-13
`˘e ѨÅ∞‰õΩÅ∞
– _®. ã¨~¸^£ JÇπÏ=∞^£ L„g∞, =∞^Œh
[#~°Öò Ãã„Hõ@s, =∞~°¯*ò ^•~°∞Öò a„~ü, ÃÑ_»#.
ã¨~°fi™È΄`«=ÚÅ∞ ã¨HõÅÖ’Hõ „ѨÉèí∞"≥·# JÖÏ¡ÇπψH. =∞ǨÏhÜ«ÚÖˇ·# PÜ«∞#
„Ѩ=HõÎÃÑ·, „Ѩ=HõÎ J#∞K«~°∞ÅÃÑ·, PÜ«∞# ã¨Ç¨ÏK«~°∞ÅO^ŒiÃÑ· âßOfHÍ~°∞}ϺÅ∞
‰õΩiÜ«ÚQÍHõ! `«~åfi`« K≥ѨÊ=Åã≤O^Õq∞@O>Ë....
''F „Ѩ=HÍÎ! h „ѨÉèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù #∞Oz hÃÑ· J=`«iOѨ*ËÜ«∞|_ç# ^•xx
(„Ѩ[ʼnõΩ) JO^Œ*ˇ~Úº. XHõ"Õà◊ #∞=Ùfi QÆ#Hõ D Ѩx K≥Ü«∞ºHõáÈ`Õ, ^≥·=
„Ѩ=HõÎQÍ h=Ù h ^èŒ~å‡xfl x~°fiiÎOK«x "å_»==Ù`å=Ù. JÖÏ¡ÇπÏ x#∞fl „Ѩ[Å
(H©_»∞) #∞Oz HÍáê_»∞`å_»∞.—— (JÖò =∂~Ú^Œ – 67)
– J#fl k=º =K«# „Ѩɒkè`∞« Öˇ,· „¿Ñ~ˆ Ñ≤`∞« Öˇ· „Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨ÅÖ¡ Ï¡Çï¨
JÖˇ·Ç≤Ï = ã¨Å¡O) JÖÏ¡ÇπÏ ã¨O^Õâßxfl „Ѩ[ʼnõΩ JO^Œ*Ëâß~°∞. `«# g∞^Œ ^≥·qHõOQÍ
"≥∂Ѩ|_ç# ÉÏ^茺`«#∞ ã¨OѨÓ~°‚OQÍ <≥~°"Õ~åÛ~°∞. =∂#= ã¨=∂[ Ç≤Ï`«O HÀ~å~°∞.
PÜ«∞# `«^Œ#O`«~°O D ÉÏ^茺`« PÜ«∞# J#∞K«~° ã¨=∂[O g∞^Œ Ѩ_çOk.
JÖÏ¡ÇπÏ D ã¨=∂[OÃÑ· `«# Hõ~°∞}Ï#∞„QÆǨÅ∞ ‰õΩiÑ≤OK«∞QÍHõ!
^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨)QÍi P[˝#∞ t~°™ê=Ç≤Ïã¨∂Î PÜ«∞# J#∞K«~° ã¨=∂[O #∞Oz
‰õÄ_® ZO`À=∞Ok ѨO_ç`∞« Å∞, „ѨKå~°‰Ωõ Å∞ D ^≥=· HÍ~åºxfl =ÚO^Œ∞‰õΩ #_çÑO≤ K«
\ÏxH˜ |Ü«∞Å∞^Õ~å~°∞. qq^èŒ =#~°∞Å#∞ qxÜ≥∂yOK«∞‰õΩO@∂ qaè#fl ÉèÏ+¨Å
"å~°O^ŒiH© D ^≥·=ã¨O^Õâßxfl JO^Œ*Ë¿ã QÆ∞~°∞`«~° ÉÏ^茺`«#∞ x~°fiiÎOK«\ÏxH˜
"å~°∞ ѨÓ#∞‰õΩ<åfl~°∞. „ѨѨOK« "åºÑ¨ÎOQÍ Z<Àfl ÉèÏ+¨Ö’¡ D Ѩx [iyOk. [~°∞QÆ∞
`ÀOk ‰õÄ_®. J@∞=O\˜ ÉèÏ+¨Å HÀ=‰õΩ K≥Ok#^Õ `≥Å∞QÆ∞ ÉèÏ+¨ ‰õÄ_®#∞. JYO_»
ÉèÏ~°`å=xÖ’ PO„^è„Œ Ѩ^âÕ ò ~å„+¨Oì Z<Àfl „Ѩ`ºÕ Hõ`Å« ‰õΩ ÃÑ\˜Oì k ¿Ñ~°∞. WHõ¯_» ^•^•Ñ¨Ù
A-14
8 HÀ@¡ =∞Ok [#O `≥Å∞QÆ∞ =∂\Ï¡_Õ"å~°∞<åfl~°∞. ^ŒH˜∆} ÉèÏ~°`«^Õâ◊OÖ’ `«#^≥·#
=Ú„^Œ`À q™êÎ~°OQÍ q~ålÅ∞¡`«∞#fl `≥Å∞QÆ∞ ÉèÏ+¨Ö’#∂ W™ê¡g∞Ü«∞ É’^èŒ<å
ã¨∞=∞QÆO^è•efl "≥^Œ[Å¡\ÏxH˜ „âıÜ≥∂aèÖÏ+¨µÖˇO^Œ~À HõOHõ}O Hõ@∞ìH˘x Ѩx
KÕã¨∞Î<åfl~°∞. P HÀ=‰õΩ K≥Ok#^Õ âßOu=∂~°æO Ѩa¡ˆH+¨<£û.
`≥Å∞QÆ∞Ö’ W™ê¡g∞Ü«∞ É’^èŒ#efl q=iã¨∂Î WѨÊ\˜=~°‰õΩ KåÖÏ Ñ¨Ùã¨ÎHÍÅ∞
"≥Å∞=_®¤~Ú. D „QÆO^ä•Å∞, ѨÙã¨ÎHÍÅ∞ `≥Å∞QÆ∞ „Ѩ[ʼnõΩ ZO`À „ѨÜ≥∂[#O
HõÅ∞QÆ*Ëã¨∞Î<åfl~Ú. J~Ú`Õ `≥Å∞QÆ∞<å@ ZO`ÀHÍÅO #∞Oz =∞~À "≥eu ѨÓiOK«
‰õΩO_®<Õ LO_çáÈ~ÚOk. `≥Å∞QÆ∞ „Ѩ[Å HÀã¨O WѨÊ\˜=~°‰õΩ "åi ÉèÏ+¨Ö’
^≥=· „Ѩ=HõÎ ã¨ÇϨ K«~∞° Å (ã¨Ç¨ ÉÏÅ), "åi t+¨µºÅ (`åa~¸#¡) "åºMϺ# q^è•<åxH˜
J#∞QÆ∞}"≥∞ÿ# Y∞~üP<£ J#∞"å^ŒO XHõ¯\© "≥Å∞=_»ÖË^Œ∞. D "≥eux ѨÓiã¨∂Î
âßOu=∂~°Oæ ѨaHˆ¡ +¨<û£ "å~°∞ 'JÇπÏã¨#∞Öò |Ü«∂<£— J#∞"å^Œ ~°K#« ‰õΩ ѨÓ#∞HÀ=@O
ǨÏ~°¬}©Ü«∞O. W@∞=O\˜ J<ÕHõ Y∞~üP<£ J#∞"å^Œ „QÆO^ä•Å∞ ѨijÅ# xq∞`«ÎO
<å ^Œ$+≤ìH˜ =KåÛ~Ú. <Õ#∞ "å\xfl\˜x ѨijeOKå#∞. JÖψQ D „QÆO^äŒO ‰õÄ_®
P^ŒºO`«O K«k"å#∞. "å@xfl\’¡ <å‰õΩ D „QÆO^äŒO q^è•#Ѩ~°OQÍ#∂, "åºMϺ#
Ѩ~°OQÍ#∂ L`«Î=∞"≥∞ÿ#kQÍ HõxÑ≤OzOk. "≥Ú`åÎxH˜ D J#∞"å^Œ Hõ$u „H˜Ok
„Ѩ`ÕºHõ`«Å#∞ Hõey=ÙOk:
◆ J<ÕHõ W™ê¡g∞Ü«∞ ã¨Oã¨÷ʼnõΩ, ã¨OѶ¨∂ʼnõΩ K≥Ok# ѨO_ç`«∞Å∞ D J#∞"å^Œ
â‹·eh, q^è•<åxfl H˘xÜ«∂_®~°∞.
◆ D J#∞"å^•xH˜ =¸ÅO L~°∂ÌÖ’x JÇπÏã¨#∞Öò |Ü«∂<£ „QÆO^äŒèO. L~°∂Ì
Ö’x P „QÆO^äŒO Z<Àfl ^Œâ◊Å∞ ^•@∞H˘x z=~°‰õΩ =∞n<å #QÆ~°OÖ’x
''=∞eH± Ѷ¨Ç¨Ï^£ a<£ J|∞ÌÖò Jr*ò Y∞~üP<£ „Ñ≤O\˜OQ∑ HÍOÃÑ¡H±û—— ^•fi~å
„ѨK«∞~°}‰õΩ ‰õÄ_® <ÀK«∞‰õΩOk.
◆ D J#∞"å^ŒO g∞^Œ xѨÙ}∞Öˇ·# J#∞"å^Œ‰õΩÅ∞ ѨxKÕÜ«∞@O nx =∞~À
„Ѩ`ÕºHõ`«. `≥Å∞QÆ∞ #∞_çHÍ~åxH˜ J#∞QÆ∞}OQÍ "å~°∞ Y∞~üP<£Ö’x „Ѩu
ã¨OH˜¡+¨ì ã¨O^Œ~åƒùhfl ã¨∞ÅÉèísuÖ’ q=iOKÕO^Œ∞‰õΩ „Ѩܫ∞uflOKå~°∞.
◆ D J#∞"å^•xH˜ QÆÅ WOHÀ „Ѩ`ÕºHõ`« Uq∞@O>Ë, =∞Ozh, ã¨O㨯~°}#∂
 A-15 A-16

^Œ$+≤ìÖ’ ÃÑ@∞ìH˘x KÕ¿ã ã¨kfi=∞~°≈Å#∞ D J#∞"å^ŒO ™ê^Œ~°OQÍ PǨfix

™ÈÎOk. J#∞"å^Œ „Ѩ=∂}Ïxfl ÃÑOK«@OÖ’ LѨܫÚHõÎ"≥∞ÿ# ã¨∂K«#ÅxflO
\˜h qâߊǨÏ$^ŒÜ«∞O`À ã‘fiHõiOz, =∞e =Ú„^Œ}Ö’ PÜ«∂ ã¨O^Œ~åƒùÅ#∞
K«Hõ¯k^Œ∞ÌHÀ=\ÏxH˜ D J#∞"å^ŒO ã¨^• ã≤^ŒúOQÍ LO@∞Ok.
◆ =ÚYºOQÍ K≥ѨCHÀ=Åã≤# q+¨Ü«∞"Õ∞q∞@O>Ë, J~°c, L~°∂Ì, `≥Å∞QÆ∞ –
D =¸_»∞ ÉèÏ+¨Ö’¡#∂ „áêg}ºO Hõey=Ù#fl J<ÕHõ=∞Ok ѨO_ç`«∞Å∞
D J#∞"å^•xfl ѨÙ#óѨijeOKå~°∞. "≥Ú`åÎxH˜ "åºMϺ# ã¨Ç≤Ï`«"≥∞ÿ#
D J#∞"å^Œ„QÆO^äŒO ã¨fiK«Ûù"≥∞ÿ# ~°∂ѨOÖ’, Y∞~üP<£ =¸ÖÏxH˜ KåÖÏ
^ŒQiæÆ J#∞"å^ŒOQÍ, ã¨ÅѶπ q^è•<åxH˜ J#∞QÆ∞}"≥∞#ÿ kQÍ ~°∂ѨÙk^Œ∞‰Ì Ωõ O^Œx
K≥ѨÊQÆÅ#∞. ™È΄`«O JÖÏ¡ÇπψH!
J#∞"å^Œ‰õΩʼnõΩ, ѨijʼnõΩʼnõΩ, ѨÙ}ºÑ¶¨ÖÏ¿ÑHõ∆`À nxx „ѨK«∞iã¨∞Î#fl
"å~°O^ŒiH˜ JÖÏ¡ÇπÏ WǨÏѨ~°Ö’HÍÖ’¡ Q˘Ñ¨Ê „ѨuѶ¨ÖÏxfl „Ѩ™êkOK«∞QÍHõ!

– _®. ã¨~¸^£ JÇπÏ=∞^£ L„g∞, =∞^Œh

[#~°Öò Ãã„Hõ@s, =∞~°¯*ò ^•~°∞Öò a„~ü, ÃÑ_»#.
 A-17 A-18

(ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£) QÍi KÕ`« D „QÆO^äŒ J#∞"å^ŒO KÕ~ÚOKåÅx „ѨHÍâ◊‰õΩÅ∞

Jaè#O^Œ#Å∞! x~°~‚ ÚOKå~°∞. q∞„`«∞Å∞ JrA„~°Ç¨ ‡<£ QÍ~°∞ `≥Å∞QÆ∞ W™ê¡g∞Ü«∞ ™êÇ≤Ï`«º ~°OQÆOÖ’
¿ÑÔ~xflHõQÆ#fl ~°K«~Ú`«. =∞Oz J#∞"å^Œ xѨÙ}∞Å∞. `≥Å∞QÆ∞ ÉèÏ+¨Ö’ PÜ«∞# J<ÕHõ
– =∞øÖÏ<å MÏe^£ Ãã·Ñ¶¨ÙÖÏ¡ÇπÏ ~°Ç¨‡h ~°K«#Å∞, J#∞"å^•Å∞ KÕã≤ L<åfl~°∞. J=hfl „Ѩ*ÏÉÏǨïà◊ºOÖ’ P^Œ~°}‰õΩ,
JÖò =∂ǨÏ^Œ∞Öò Pe JÖò W™ê¡g∞, ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£.
„Ѩâ◊Oã¨Å‰õΩ <ÀK«∞‰õΩ<åfl~Ú. QÆ=∞<å~°›"≥∞ÿ# =∞~À q+¨Ü«∞O! J#∞"å^Œ‰õΩÅ∞
JÃÇϡǨÏnã¨∞ ^Œ$HõÊ^äŒO Hõey#"å~°∞. Hõ#∞Hõ J#∞"å^ŒOÖ’ "å~°∞ `«=∞ ^Œ$HõÊ^ä•xfl
k=ºY∞~üP<£ =∂#=ÙÅO^ŒiH© =∂~°^æ ~Œ ≈° HõO! =∞i D =∂~°^æ ~Œ ≈° Hõ ã¨O^Õâßxfl q=iOK«@O ã¨Ç¨Ï[O.
=∞#∞+¨µÅO^ŒiH© JO^Œ*Ü Ë ∂« ÅO>Ë - nx ÉèÏ"åxfl qq^èŒ ÉèÏ+¨Ö’¡H˜ J#∞=kOK«@O
JÖÏ¡ÇπÏ D Hõ$+≤ÃÑ· P"≥∂^Œ=Ú„^Œ "ÕÜ«∂Åh, [#™ê=∂#ºOÖ’ nxH˜
XHõ¯>Ë =∂~°æO. D J=ã¨~°O ^Œ$ëêì º WѨÊ\˜=~°‰õΩ „ѨѨOK« "åºÑ¨ÎOQÍ Ô~O_»∞
ã‘fiHõ$ux „Ѩ™êkOKåÅh, nx^•fi~å ã¨=∂*ÏxH˜ „ѨÜ≥∂[#O HõÅ∞QÆ*ËÜ«∂Åx
=O^ŒÅ HõO>Ë Z‰õΩ¯= ÉèÏ+¨Ö’¡ k=ºY∞~üP<£ J#∞"å^•Å∞ ѨÓ~°ÎÜ«∂º~Ú.
„áêi÷ã¨∞Î<åfl#∞.
J~Ú`Õ k=ºY∞~üP<£ J#∞"å^Œ [QÆuÖ’ "≥Ú@ì"≥Ú^Œ\ ˜ ™ê÷#OQÆÅ ÉèÏ+¨ L~°∂Ì! D
ÉèÏ+¨Ö’ 300ʼnõΩ ÃÑQ· Í Y∞~üP<£ J#∞"å^•Å∞ L<åfl~Ú. "å\˜Ö’ XHõ\ ˜ =ÚǨÏ=∞‡^£
A<åQÆ_èô QÍi J#∞"å^ŒO. =∞n<å #QÆ~°OÖ’x ''=∞eH± Ѷ¨Ç¨Ï^£ Y∞~üP<£ „Ñ≤O\˜OQ∑ – MÏe^£ Ãã·Ñ¶¨ÙÖÏ¡ÇπÏ ~°Ç¨‡h,
HÍOÃÑ¡H±û——"å~°∞ nxx ѨÙ#óѨijeOz, H˘kÌáê\˜ ã¨=~°}Å∞ KÕã≤ „ѨK«∞iOKå~°∞. =º=™ê÷Ѩ‰õΩÅ∞, JÖò =∂ǨÏ^Œ∞Öò Pe JÖò W™ê¡g∞, ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£.
`«~åfi`« ǨѶ≤*ò ã¨ÖÏǨïnÌ<£ Ü«¸ã¨∞Ѷπ QÍ~°∞ J^Œ#OQÍ JO^Œ∞Ö’ „ѨÜ≥∂[#Hõ~° [#~°Öò Ãã„Hõ@s, W™ê¡q∞ Ѷ≤HõÇπÏ JHÍ_»g∞, WO_çÜ«∂.
q=~°}Å∞, =ÚYº áê^Œã¨∂zHõÅ∞ *’_çOKå~°∞. D q=~°}Å∞ ~åÜ«∞@OÖ’ ǨѶ≤*ò
ã¨ÖÏǨïnÌ<£ QÍ~°∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) ^•fi~å x~°∂Ñ≤`«"≥∞ÿ# ǨÏnã¨∞Å g∞^Œ<Õ Z‰õΩ¯=QÍ ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£
P^è•~°Ñ¨_ÕO^Œ∞‰õΩ Hõ$+≤KÕâß~°∞. „Ѩã¨∞Î`«O ''Y∞~üP<£ „Ñ≤O\˜OQ∑ HÍOÃÑ¡H±û—— "å~°∞ D Ç≤Ï.â◊ 1430 =ÚǨτ~°"£∞ =∂ã¨O, 27.
„H©.â◊ 2009 [#=i 25.
ã¨=∞„QÆ"≥∞ÿ# J#∞"å^Œ „QÆO^ä•<Õfl „ѨK«∞iã¨∞Î<åfl~°∞.
ÉèÏ~°`«^Õâ◊Ѩ٠J<ÕHõ ÉèÏ+¨Ö’¡ `≥Å∞QÆ∞ÉèÏ+¨ ‰õÄ_® XHõ\ ˜. D ÉèÏ+¨ =∂\Ï¡_Õ
"å~°∞ ÃÑ^ŒÌ ã¨OYºÖ’ L<åfl~°∞. JO`ÕHÍ^Œ∞, K«Hõ¯\˜ LѨ<庙êÅ`À, ~°K«#Å`À,
ÉèÏëê#∞|O^èŒO`À `≥Å∞QÆ∞ ÉèÏ+¨‰õΩ ¿ã= KÕã¨∞Î#fl"å~°∞ ‰õÄ_® KåÖÏ Z‰õΩ¯= ã¨OYºÖ’
L<åfl~°∞. `≥Å∞QÆ∞Ö’ k=ºY∞~üP<£ J#∞"å^ŒO WѨÊ\˜ˆH [iy LOk. „Ѩã¨∞Î`«O
J<ÕHõ k=ºY∞~üP<£ J#∞"å^•Å∞ D ÉèÏ+¨Ö’ ÅÉèíº=∞=Ù`«∞<åfl~Ú. J~Ú`Õ A<åQÆ_èô
QÍi J#∞"å^Œ „áê=ÚYº`« ^Œ$ëêì º ^•xfl `≥Å∞QÆ∞Ö’H˜ J#∞=kOKåÅx xâ◊Û~ÚO
K«@O [iyOk. „Ѩ=ÚY J#∞"å^Œ‰õΩÅ∞, q∞„`«∞Å∞ =ÚǨÏ=∞‡^£ JrA„~°Ç¨‡<£
 A-19
<å =∂@
JÖÏ¡ÇπÏ =∞#O^Œi P~å^茺 ^≥·==Ú, ã¨$+≤ìHõ~°Î. ã¨~°fi á⁄QÆ_»ÎÅ∞ PÜ«∞#ˆH.
PÜ«∞# k=º Y∞~üP#∞#∞ J=`«iOѨ*Ëâß_»∞. JO^Œ∞Ö’ =∂#= HõÖϺ}O =∞iÜ«Ú
q=ÚH˜ÎH˜ HÍ=Åã≤# Ç≤Ï`«É’^èŒ xO_ç LOk. "åã¨Î"åxH˜ Y∞~üP<£ J~°|∞ƒ ^Õâ◊ã¨∞÷_≥·#
„Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ ã¨Å¡ÖϡǨï JÖˇ·Ç≤Ï =ã¨Å¡O ÃÑ· J=`«iOzOk.
Y∞~üP<£ =∂#=ÙÅO^Œi H˘~°‰õΩ L^ÕÌtOz#k. =Úã≤¡=ÚÅ`À ÉÏ@∞
=Úã≤¡"Õ∞`«~°∞Å∞ ‰õÄ_® ^•xx `≥Å∞ã¨∞‰õΩO>Ë, JÖÏ¡ÇπÏ =∂#"åo #∞O_ç Uq∞
Ptã¨∞Î<åfl_À "åiH˜ É’^èŒÑ¨_»∞`«∞Ok. HÍx, Y∞~üP<£ J~°cÖ’ LO_»@O =Å¡
^•xx `«~°∞˚=∂ KÕÜ«∞=Åã≤# J=ã¨~°O L`«Ê#fl=∞~ÚOk.
J#∞"å^Œ „Ѩ„H˜Ü«∞Ö’ ÉÏQÍ ~å@∞^Õe# =ºHõÎ~Ú<å, k=º Y∞~üP#∞
J#∞"å^•xfl „"å¿ãÎ, Jk Xil#Öò Y∞~üP#∞‰õΩ ã¨=∂#O HÍ*ÏÅ^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë,
Jk ã¨~°fi ã¨$+≤ìHõ~°Î Ü≥ÚHõ¯ J`«ºO`« qÅ∞"≥·# =∂@. ^•x Ö’`«∞Å =~°‰õΩ `«~°∞˚=∂
KÕ~°_»O J™ê^茺O. JO^Œ∞Hõx, `«~°∞˚=∂ KÕÜ«∞‰õΩO_® =∂<ÕÜ«∞ÖËO ‰õÄ_®. g∞
KÕ`«∞Ö’¡ L#fl D „QÆO^ä•xfl g∞ =^ŒÌ‰õΩ fã¨∞H˘x ~å=_®xH˜ Z=~°∞ ZO`« „â◊=∞
Ѩ_®¤~À, "Õ~ˆ ѨÙ@Ö’¡ g∞~°∞ K«^∞Œ =Ù‰õΩ<åfl~°∞. JÖÏ¡ÇÏπ <å ÉèÏQÆOÖ’ „"åã≤# „â◊=∞^•#O
<Õ#∞ JOkOKå#∞. <Õ#∞ "≥Ú^Œ\ ˜ #∞O_ç z=i =~°‰õΩ "≥Ú`«ÎO `≥Å∞QÆ∞ J#∞"å^•xfl
K«k"å#∞. J#∞"å^ŒO J~°c áê~îåxH˜ J`«ºO`« ã¨g∞ѨOQÍ LO^À ÖË^À ÉËsA
"Õâß#∞. ^•xH˜ ã¨O|OkèOz# ã¨ÅǨÅ∞ JOkOKå#∞. Hõhã¨O Ô~O_À `«~°QÆu
K«^Œ∞=Ù‰õΩx, `≥Å∞QÆ∞ K«^Œ=QÆeˆQ =ºH˜ÎH˜ Ãã·`«O Wk LѨÜ≥∂QÆHõ~°OQÍ LO_®Å<Õ
L^ÕÌâ◊ºO`À =∂ \©O "≥Ú`«ÎO ѨxKÕã≤O^Œ<Õ ^Œ$_è»#=∞‡HõO <å‰õΩOk.
JÖÏ¡ÇπÏ =∞#O^Œi „â◊=∞#∞ ã‘fiHõiOz, D =∞Ǩ Ü«∞[˝O Ü«∂=#‡OkH˜
LѨÜ≥∂QÆѨ_Õ q^èŒOQÍ =∞ÅK«∞QÍHõ. nxx =∞#O^ŒiH˜ =∂~°æ^Œi≈xQÍ, WǨÏѨ~°
Ö’HÍÖ’¡ q[Ü«∞™Èáê#OQÍ fiÛk^Œ∞ÌQÍHõ, Pg∞<£. WO^Œ∞Ö’ áêÅ∞ѨOK«∞‰õΩ#fl
"å~°O^Œi `«e¡^ŒO„_»∞Å "≥∂H∆ÍxH˜ =∂^茺=∞OQÍ =∞ÅK«∞QÍHõ! JÖÏ¡ÇπÏ „Ѩ=HõÎ
=ÚǨÏ=∞‡^£(ã¨)ÃÑ·, PÜ«∞# J#∞Ü«∂Ü«ÚÅÃÑ· âßOu HõÅ∞QÆ∞QÍHõ! Pg∞<£.
– =∞OE~ü JǨχ^£ L=∞i, ZO.U
`≥Å∞QÆ∞ W™ê¡g∞Ü«∞ É’^茉õΩÅ∞, Y`«~ü.
A-20
q∞„`« "å‰õΩ¯Å∞
XHõ HÍÅOÖ’ zÅ∞‰õÄi <å~åÜ«∞}QÍ~°∞ KÕã≤# J#∞"å^ŒO `«Ñ¨Ê `≥Å∞QÆ∞Ö’
Y∞~üP<£‰õΩ =∞~À J#∞"å^ŒO ÖË^Œ∞. P `«~°∞"å`« =∞øbfi HÍã≤"£∞MÏ<£ QÍ~°∞ =∞~À
J#∞"å^ŒO KÕâß~°∞. HÍx PÜ«∞#QÍ~°∞ ^•xfl ѨÓiÎ KÕÜ«∞ÖËHõáÈÜ«∂~°∞. D Ô~O_»∞
J#∞"å^•Å∂ WOw¡+¨µ, L~°∂Ì J#∞"å^•Å P^è•~°OQÍ [iy#"Õ. P `«~°∞"å`«
=∞øÖÏ<å =ÚǨÏ=∞‡^£ J|∞ÌÖò QÆѶ¨Ó~ü (HõOÉèíO) QÍ~°∞ <Õ~°∞QÍ Y∞~üP<£x J~°c ÉèÏ+¨
#∞O_ç J#∞=kOKå~°∞. PÜ«∞# F „Ѩ=ÚY J~°c "åºMϺ# „QÆO^ä•xfl J#∞ã¨iOz
`≥Å∞QÆ∞Ö’ „Ѩ^äŒ=∞ "åºMϺ#O ‰õÄ_® „"åâß~°∞.
1981 =~°‰Ωõ =∞~À Y∞~üP<£ J#∞"å^Œ „QÆO^äOŒ „ѨK∞« ~°}‰õΩ ~åÖË^∞Œ . JѨC_»∞
[<åÉò ¿+Mò ǨÏg∞^Œ∞ÖÏ¡ +¨sѶπQÍ~°∞ `≥Å∞QÆ∞Ö’ J#∞=kOz# 'k=ºY∞~üP<£— 15=
áê~å =~°‰õΩ „ѨK«∞i`«=∞~ÚOk. Wk =∞øÖÏ<å ã¨~Úº^£ J|∞Öò PÖÏ =∞ø^Œ∂nQÍi
L~°∂Ì J#∞"å^•xH˜ J#∞"å^ŒO. P ÃÑ·# `≥Å∞QÆ∞Ö’ Jã¨OMϺHõ=∞~Ú# Y∞~üP<£
J#∞"å^•Å∞ "≥Å∞=_®¤~Ú. WOHÍ "≥Å∞=_»∞`«∂<Õ L<åfl~Ú.
„Ѩã∞¨ `Î « `≥Å∞QÆ∞ J#∞"å^ŒO q∞„`«∞Å∞ „j JrA„~°Ç¨ ‡<£ KÕã#≤ k. Wk =∞øÖÏ<å
=ÚǨÏ=∞‡^£ A<åQÆ_Qôè Íi L~°∂Ì J#∞"å^•xH˜, =∞øÖÏ<å ã¨ÖÏǨïnÌ<£ Ü«¸ã¨∞ѶQπ Íi
L~°∂Ì "åºMϺ<åxH˜ „Ѩu J#∞"å^ŒO. J#∞"å^ŒO ZÖÏ LOn? J#fl q+¨Ü«∂xH˜
=¿ãÎ <Õ#∞ áÈeÛK«∂_»Ö^Ë ∞Œ HÍ|\˜ì W^Œq∞`«O÷ QÍ Ug∞ K≥Ñʨ ÖË#∞. HÍx J#∞=kOzOk
q∞„`«∞Å∞ JrA„~°Ç¨‡<£ QÆ#Hõ#∞, Hõ+¨ìѨ_Õ <≥·[O PÜ«∞#k QÆ#Hõ#∂ J#∞"å^ŒO
ã¨=ºOQÍ<Õ KÕã≤ LO\Ï~°x QÆ\ ˜ìQÍ K≥ѨÊQÆÅ#∞.
J~Ú`Õ WO^Œ∞Ö’ L~°∂Ì =¸ÖÏ#∞"å^ŒO XHõik, "åºMϺ#O =∞~˘Hõik.
JÖÏO@ѨC_»∞ Ô~O\˜H© ã¨=∞#fiÜ«∞O ZÖÏ ‰õΩkiO^À JO`«QÍ `«~°zK«∂_»ÖË^Œ∞
HÍ|\˜ì <Õ#∞ K≥Ñʨ ÖË#∞. J#∞"å^Œ‰Ωõ _»∞ =¸ÖÏxfl J~°O÷ KÕã∞¨ ‰õΩ#fl q^èOŒ QÍ J#∞"å^ŒO
[iy LO@∞O^Œ#flk "åã¨Î=O. JO^Œ∞=Å¡ k=ºY∞~üP<£ J#∞"å^ŒO ™êkèHÍ~°`«
(Authenticity)#∞ QÆ∞iOz ‰õÄ_® <Õ<Õg∞ K≥ѨÊQÆÅ ã≤÷uÖ’ ÖË#∞. áÈ`Õ D `≥Å∞QÆ∞
J#∞"å^ŒO QÆ∞iOz =∞@∞‰õΩ <Õ#∞ QÆ\ ˜ìQÍ K≥ѨÊQÆÅ#∞. q∞„`«∞Å∞ JrA„~°Ç¨‡<£
KÕã≤# J#∞"å^ŒO KåÖÏ ã¨∞ÅÉèí„QÍǨϺOQÍ ã¨=ºOQÍ<Õ LOk. ÉèÏ+¨ ã¨~°à◊OQÍ LOk.
=∞<À[˝OQÍ#∂ LOk. J#∞"å^ŒO QÆ#Hõ JHõ¯_»H¯õ _» J#∞"å^ŒÑÙ¨ KèåÜ«∞Å∞ QÀK«iOz<å
ã¨~°fi™ê^è•~°}OQÍ Ñ¨~î°#O ™êѶ‘QÍ ™êQÆ∞`«∞Ok.
– Zãπ.Z"£∞. =∞eH±
Q“~°= ã¨Oáê^Œ‰õΩÅ∞, w@∞~å~Ú "å~°Ñ¨„uHõ
 A-21
Jáê~° Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_»∞, Ѩ~°=∞ Hõ$áêjÅ∞_≥·# JÖÏ¡ÇπÏ ¿Ñ~°∞`À
=ÚO^Œ∞ =∂@
– =ÚǨÏ=∞‡^£ JrA„~°Ç¨‡<£
(„QÆO^äŒ J#∞"å^Œ‰õΩÅ∞)
„Ѩâ◊Oã¨Å∞ á⁄QÆ_»ÎÅhfl ã¨HõÅ Ö’HÍŠѨiáÈ+¨‰õΩ_≥·# JÖÏ¡ÇπψH â’aè™êÎ~Ú.
JOu=∞ ^≥=· „Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨ÅÖ¡ Ï¡Çï¨ J֡Ƿ Ï≤ = ã¨ÅO¡ ) ÃÑ,· PÜ«∞# ‰õΩ@∞Oc‰õΩ
ÅÃÑ·, PÜ«∞# „Ñ≤Ü«∞ã¨Ç¨ÏK«~°∞ÅÃÑ· JÖÏ¡ÇπÏ ^ŒÜ«∂#∞„QÆǨÅ∞ =i¬OK«∞QÍHõ!
`≥Å∞QÆ∞Ö’ g∞ =ÚO^Œ∞#fl D ''`«Ñ¶‘û~ü JǨÏû#∞Öò |Ü«∂<£—— „QÆO^ä•xH˜
'=ÚO^Œ∞=∂@— „"åÜ«∞\ÏxH˜ KÕ~Ú =}∞‰õΩ`ÀOk. =∞<À=∞ã≤Îëê¯Å∞ ÉèíÜ«∞O`À
HõOÑ≤ã¨∞Î<åfl~Ú. HÍ~°}O: J#∞"å^Œ ÉÏ^茺`« <Õ#∞ =Ç≤ÏOK«@"Õ∞. D J#∞"å^ŒOÃÑ·
áê~î°‰õΩÅ Jaè„áêÜ«∂Å∞, ѨO_ç`«∞Å q=∞~°≈Å∞, ™êÇ≤ÏfѨ~°∞Å ã¨g∞Hõ∆Å∞ =zÛ#
g∞^Œ>Ë <å =∂@QÍ U^Œ<åfl „"å¿ãÎ ÉÏ=ÙO@∞O^Œ#∞‰õΩ<åfl#∞. HÍx „ѨHÍâ◊‰õΩÅ
„áÈ^ŒƒÅOÃÑ· H˘xfl ѨO‰õΩÎÅ∞ „"åÜ«∞Hõ `«Ñ¨Ê@O ÖË^Œ∞.
2003 U„Ñ≤Öò <å\˜ =∂@ –
ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^Œ∞Ö’x ''JÖò ǨÏMò `≥Å∞QÆ∞ Ѩa¡ˆH+¨<£û—— HÍ~åºÅÜ«∞OÖ’ L#fl
<å‰õΩ, Y`«~ü #∞O_ç <å PѨÙÎÅ∞ á¶È<£ KÕã≤, ''g∞~°∞ JǨÏû#∞Öò |Ü«∂<£#∞ `≥Å∞QÆ∞Ö’
`«~∞° =˚ ∂ KÕ¿ãÎ ÉÏ=ÙO@∞Ok. ~Ô O_»∞ =¸_ÕO_»Ö¡ ’ g∞s Ѩxx ѨÓiÎ KÕÜ∞« QÆÅ∞QÆ∞`å~°∞——
Jx „ѨuáêkOKå~°∞. ''|Ǩïâß P =∞ǨHÍ~åºxH˜ <Õ#∞ `«y# "å}˜‚ HÍ<Õ"≥∂!——
J<åfl#∞. ''Wk <å XHõ¯x „Ѩuáê^Œ# =∂„`«"Õ∞ HÍ^Œ∞. ^ÀǨÖ’ g∞ ~°K«#Å#∞,
`≥Å∞QÆ∞ J#∞"å^•Å#∞ K«kq# J<ÕHõ=∞Ok HÀiHõ ‰õÄ_® ~Ú^Õ—— JO@∂ PÜ«∞#
á¶È<£ ÃÑ>Ëìâß~°∞. P `«~åfi`« PÜ«∞#QÍi ã¨∞n~°…"≥∞ÿ# L`«Î~°O =zÛOk. ã¨∂÷ÅOQÍ
"åizÛ# ã¨∂K«#Å „ѨHÍ~°O –
◆ J#∞"å^ŒO "åº=ǨiHõOQÍ LO_®e.
◆ ÉèÏ+¨ ã¨∞ÅÉèí„QÍǨϺOQÍ LO_®e.
◆ `≥Å∞QÆ∞ #∞_çHÍ~°ÑÙ¨ XOѨٙ⁄OѨÙÅ∞ ZHõ¯_® ^≥|ƒu#‰õΩO_®, J_»O ¤ ‰õΩÅ∞ ÖˉΩõ O_®
J#∞"å^ŒO Ǩ~ÚQÍ – ÃãÅÜÕ∞~°∞ÖÏ – „Ѩ=Ç≤ÏOKåe.
A-22
◆ J#∞"å^ŒOÖ’ q∞ug∞i# ¿ãfiK«Ûù ѨxH˜~å^Œ∞. J~°c =¸ÖÏxH˜ ^ŒQ~æÆ Q° Í LO_®e.
◆ U ã¨∂H˜ÎH˜ P ã¨∂H˜Îx q_»nã≤ J#∞=kOKåe – HõeÑ≤"ÕÜ«∞‰õÄ_»^Œ∞.
◆ =¸ÖÏ#∞"å^ŒOÖ’ 'JÖÏ¡ÇπÏ— J<Õ Ñ¨^•xfl Ü«∞^è•`«^äŒOQÍ LOKåe.
◆ ™ê^茺"≥∞ÿ#O`« =~°‰õΩ U ¿ÑrÖ’ ~å=Åã≤# "åºMϺ#O (áê^Œã¨∂zHõÅ∞) P
¿ÑrÖ’<Õ J~ÚáÈ"åe. ''q∞QÆ`å ÉèÏQÆO Ѷ¨ÖÏ<å ¿ÑrÖ’ K«∂_»O_ç—— JO@∂
K«^Œ∞=~°∞Å#∞ qã¨∞ÔQuÎOK«‰õÄ_»^Œ∞.
ÃÑ· ã¨∂K«#ÅxflO\˜h ^Œ$+≤ìÖ’ ÃÑ@∞ì‰õΩx, JÖÏ¡ÇπÏÃÑ· ÉèÏ~°O"Õã≤ D Ѩq„`«
HÍ~åºxH˜ (2003 Ö’) ѨÓ#∞‰õΩ<åfl#∞. HÍx JO`«Ö’<Õ W™ê¡O „ÃÑ*ˇO>Ë+¨<£ Hõq∞\©
(IPC, Kuwait) "åi #∞Oz PǨfi#O – QÆÖòÊùÖ’ ÃÑ^ŒÌ ã¨OYºÖ’ L#fl `≥Å∞QÆ∞
"åi HÀã¨O `å=Ú „ѨK«∞iOK«É’ÜÕ∞ P^蕺u‡Hõ =∂ã¨Ñ¨„uHõ (<≥Å=OHõ)‰õΩ
ã¨Oáê^ŒHõ`«fi ÉÏ^茺`« KÕѨ@ì=Åã≤OkQÍ IPC, Kuwait "å~°∞ HÀ~å~°∞. JѨÊ\˜ˆH
IPC `À <å‰õΩ#fl Zxq∞^Õà◊¡ ^è•i‡Hõ J#∞|O^èŒO ^Œ$ëêì º D ÉÏ^茺`«#∞ ‰õÄ_®
t~°™ê=Ç≤ÏOK«Hõ `«Ñʨ ÖË^∞Œ . 2003 #=O|~°∞Ö’ IPC Ö’ J_»∞QÆ∞ÃÑ\Ïì#∞. J~Ú`Õ
JÖòÇϨ =ÚÌ eÖÏ¡ÇÏπ IPC "å~°∞ ‰õÄ_® Y∞~üP<£ J#∞"å^Œ HÍ~åºxH˜ P^Œ~∞° =ÙQÍ
xeKå~°∞. „âıÜ≥∂aèÖÏ+¨µÅ∞ PtOz#>Ë¡ ^≥·=ã¨Ç¨Ü«∞O`À =¸_Õà◊¡Ö’ D ÉÏ^茺`«#∞
<≥~°"Õ~°ÛQÆeQÍ#∞.
Y∞~üP<£ "åºMϺ<åÅÖ’ ''`«Ñ¶‘û~ü JǨÏû#∞Öò |Ü«∂<£——‰õΩ QÆÅ „Ѩ`ÕºHõ`«
QÆ∞iOz D ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ K≥áêÊe. L~°∂ÌÖ’ D "åºMϺ<åxH˜ ѨÓ#∞‰õΩ#fl Ѷ¨∞#`«
''^•~°∞ã¨ûÖÏ"£∞—— Ѩa¡+¨~üûH˜ ^Œ‰õΩ¯`«∞Ok. ÉèÏ~°`« LѨYO_»OÖ’x L~°∂Ì ™È^Œ~°∞Å
J=ã¨~åÅ#∞ ^Œ$+≤Öì ’ LOK«∞H˘x, „áê=∂}˜Hõ ǨÏnã¨∞Å P^è•~°OQÍ Y∞~üP<£ ÉèÏ"åxfl
q_»=∞~°z K≥¿ÑÊ L^ÕÌâ◊ºO`À 15 ã¨O=`«û~åÅ „H˜`«O '^•~°∞ã¨ûÖÏ"£∞— ã¨Oã¨÷ D
|$ǨÏ`«Ê^äŒHÍxfl KÕѨ\ ˜ìOk. D ã¨Oã¨÷ "Õ∞<Õ[~ü =∞øÖÏ<å J|∞ÌÖò =∂eH± =Ú*ÏÇ≤Ï^£
QÍi „¿Ñ~°}ÃÑ· ǨѶ≤*ò ã¨ÖÏǨïnÌ<£ Ü«¸ã¨∞Ѷπ „H©.â◊. 1993Ö’ L~°∂ÌÖ’ `«Ñ¶‘û~ü‰õΩ
ѨÓ#∞‰õΩ<åfl~°∞. JO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ =∞øÖÏ<å =ÚǨÏ=∞‡^£ A<åQÆ_èô (~°Ç¨Ï‡.Öˇ·) QÍ~°∞
KÕã#≤ L~°∂Ì J#∞"å^•<Õfl WO^Œ∞Ö’ Ü«∞^è•`«^OŒä QÍ fã¨∞HÀ=@O [iyOk. „ѨMϺ`«
q^•fiOã¨∞Å∞ =∞øÖÏ<å ã¨Ñ=‘¶ Ù„~°Ç¨ ‡<£ =ÚÉÏ~°Hѱ Ó¨ i (~°ÇϨ ‡.Öˇ)· QÍ~°∞ L~°∂Ì `«Ñû‘¶ ~üx
ѨÙ#óѨijeOz "≥∞~°∞QÆ∞Å∞ k^•Ì~°∞. ™ê^茺"≥∞ÿ#O`« =~°‰õΩ |ÅÇ‘Ï# LÖË¡Y<åÅ#∞
q_»<å_ç, „Ѩ=∂}|^Œ"ú ∞≥ #ÿ LÖËY¡ <åÅ<Õ WO^Œ∞Ö’ fã¨∞HÀ=@O [iyOk. "åºMϺ#O
HÀã¨O `«Ñ¶‘û~ü Wɡfl Hõã‘~ü, `«Ñ¶‘û~ü Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü, `«Ñ¶‘û~ü Wɡfl[s~ü `«„c,
 A-23
Sã¨~°∞`«Îá¶êã‘~ü =O\˜ „áê=∂}˜Hõ `«Ñ¶‘û~°¡#∞ P^è•~°OQÍ fã¨∞‰õΩ<åfl#x ǨѶ≤*ò
ã¨ÖÏǨïnÌ<£ Ü«¸ã¨∞Ѷπ QÍ~°<åfl~°∞. q+¨Ü«∂xfl J#=ã¨~°OQÍ ™êQÆnÜ«∞‰õΩO_®,
áêH˜∆Hõ ™ê¿ÑH˜∆Hõ q+¨Ü«∂ÅÃÑ· `«~°˚#Éèí~°˚#‰õΩ `å=Ù HõeÊOK«‰õΩO_® =ÚO^Œ∞‰õΩ
™êyáÈ=@O 'JǨÏû#∞Öò |Ü«∂<£— „Ѩ`ÕºHõ`«. K≥ѨÊ^ŒÅz# q+¨Ü«∂xfl u~°HÍã¨∞Å∞
ÖˉõΩO_® ã¨∂\˜QÍ K≥Ñ≤Ê, ǨÏnã¨∞Å P^è•~°OQÍ Y∞~üP<£ ÉèÏ"åxfl áê~î°‰õΩʼnõΩ
qâ◊nHõiOK«@O JǨÏû#∞Öò |Ü«∂<£ qt+¨ª`«. JO^Œ∞ˆH L~°∂Ì áê~î°HõÖ’HõOÖ’ D
`«Ñû‘¶ ~ü‰Ωõ JѨÓ~°fi „Ѩ*Ï^Œ~}° ÅaèOzOk. WѨÊ\˜Hˆ Z<Àfl Z_ç+#¨ ∞¡ =Ú„k`«"∞≥ <ÿ å~Ú.
=∞n<åÖ’x ëêÇπÏ Ñ¶¨Ç¨Ï^£ Y∞~üP<£ =Ú„^Œ}Ï ã¨Oã¨÷"å~°∞ ‰õÄ_® D L~°∂Ì
"åºMϺ<å<Õfl „áê=∂}˜Hõ "åºMϺ#OQÍ Z#∞fl‰õΩx ÉèÏsZ`«∞Î# =Ú„kOz „ѨѨOK«O
#Å∞kâ◊ÖÏ ã¨~Ñ° ~¨¶ å KÕã∞¨ <Î åfl~°∞. ^≥=· z`«"Î ∞≥ `ÿ Õ g∞ =ÚO^Œ∞#fl D `≥Å∞QÆ∞ J#∞"å^ŒO
‰õÄ_® U^À XHõ<å_»∞ D ÉèÏQͺxH˜ <ÀK«∞HÀQÆÅ^Œ#fl Pâ◊ LOk.
'JǨÏû#∞Öò |Ü«∂<£— J#∞"å^ŒO ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ Z^Œ∞~˘¯#fl J#∞Éèí"åÅ∞,
P™êfikOz# J#∞Éèí∂`«∞Å∞ =∞~°∞ѨÙ~åxq, =∞~°∞=~åxg#∞. k=ºY∞~üP<£
J#∞"å^Œ=∞O>Ë ™ê=∂#º q+¨Ü«∞O HÍ^Œ∞, Jk KåÖÏ ã¨∞xfl`«"≥∞ÿ# „Ѩ„H˜Ü«∞,
JO`«Hõ<åfl Jk |~°∞"≥·# ÉÏ^茺`«. nxHÀã¨O ^èŒ~å‡=QÍǨÏ#`Àáê@∞ Ѩi}u
J=ã¨~°O. +¨sÜ«∞`«∞Ѩ~°"≥∞ÿ# Ѩiq∞`«∞ʼnõΩ ‰õ@∞ì|_ç, KåÖÏ *Ï„QÆ`«ÎQÍ KÕÜ«∞=Åã≤#
Ѩx Wk. JÖÏ Jx ÉÏ^茺`«Å #∞O_ç ѨÖÏÜ«∞#O z`«ÎyOK«#∂ÖË=Ú. Z=iH˜
"å~°∞ '' Wk <å =Å¡ HÍxѨx —— Jx `«Ñ≤ÊOK«∞‰õΩO>Ë HÍ=Åã≤# Z<Àfl HÍ~åºÅ∞
HÍÖË=Ù. JO^Œ∞ˆH D ÉÏ^茺`«#∞ g∞^Œ "Õã¨∞HÀ=\ÏxH˜ ™êǨÏã≤OKå#∞. XHõ
áê~î°‰õΩxQÍ Y∞~üP<£ J^茺ܫ∞#O KÕÜ«∞@OÖ’#∂ – XHõ J#∞"å^Œ‰õΩxQÍ ÉÏ^茺`«
<≥~°"Õ~°Û@OÖ’#∂ L#fl =º`åºã¨O Uq∞\’ D ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ `≥eã≤ =zÛOk. JHõ∆~°
~°∂ѨO W=fiÉ’ÜÕ∞ ѨO‰õΩÎÅ#∞ J#∞"å^Œ‰õΩ_»∞ ã¨~Ú`«O J<ÕHõ HÀ}ÏÅ #∞Oz
ѨiH˜OK«=Åã≤ LO@∞Ok. ^•xHÀã¨O W`«~° J#∞"å^•Å#∞, "åºMϺ<åÅ#∞ ‰õÄ_®
K«^Œ==Åã≤ LO@∞Ok. P q^èŒOQÍ – =ºH˜ÎQÆ`«OQÍ – <å‰õΩ Hõey# ÖÏÉèíO
"≥ÅHõ@ìÖËxk. J#∞"å^ŒOÖ’ „ѨHÍâ◊‰õΩÅ∞ ÃÑ\˜ì# x|O^èŒ#ʼnõΩ âßÜ«∞â◊‰õΩÎÖÏ
Hõ@∞ì|_»@O [iyOk.
2005 _çâO◊ |~°∞ HõÖÏ¡ 'JǨÏû#∞Öò |Ü«∂<£— `≥Å∞QÆ∞ J#∞"å^ŒO ѨÓ~°~Î ÚOk.
=∞~À"≥·Ñ¨Ù >ˇÿÑπÃã\˜ìOQ∑ Ѩx‰õÄ_® ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^Œ∞Ö’<Õ „áê~°OÉèí=∞~ÚOk. WOHÀ"≥·Ñ¨Ù
#∞Oz „ѨHÍâ◊‰õΩÅ HÀiHõÃÑ· ǨѶ≤*ò Zãπ.Z"£∞. ~°ã¨∂ÖòQÍ~°∞ q^•fiOã¨∞Å,
+¨sÜ«∞`«∞"Õ`«ÎŠѨ~°º"ÕHõ∆}Ö’ J#∞"å^•xfl ѨÙ#óѨijeOKÕ Ñ¨xx "≥Ú^ŒÖˇ\Ïì~°∞.
A-24
J~Ú#ѨÊ\˜H© =∞~À Ô~O_Õà◊√¡ xsH˜∆OK«Hõ `«Ñ¨ÊÖË^Œ∞. 2006 =∂iÛÖ’ „ѨÓѶπ s_çOQ∑
xq∞`«ÎO <Õ#∞ <åÅ∞QÆ∞ =∂™êÅ∞ ÃãÅ=ÙÃÑ\˜ì ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^Œ∞‰õΩ =KÕÛ<å\˜H˜ <åHõO\˜
K«∂Ѩ٠ÉÏQÍ `«yæáÈ~ÚOk. PѨˆ~+¨<£ Jx"å~°º=∞x ÉèÏqOKå#∞. HÍx XHÀ¯
J^蕺ܫ∞O s_çOQ∑ KÕã#≤ H˘nÌ <å HõO\˜K∂« Ѩ٠"≥∞~°∞QÆ∞Ѩ_™» êyOk. ѨÓiÎ „QÆO^ä•xfl
=¸_»∞™ê~°∞¡ s_çOQ∑ KÕâß#∞ – JÖòǨÏ=ÚÌ eÖÏ¡ÇπÏ!
D J#∞"å^•xfl P^ŒºO`«O ѨijeOz ^ÀëêÅ#∞ ã¨=iOz# =∞øÖÏ<å
=∞OE~ü JǨχ^£ L„g∞ (Y`«~ü) QÍi¯, _®.ã¨~¸^£ JǨχ^£ =∞^Œh (ÃÑ_»#)
QÍi¯, =∞øÖÏ<å J`å=Ù„~°Ç¨‡<£ Y∞Ô~·+‘ L„g∞ (Y`«~ü) QÍi¯, ǨѶ≤*ò Zãπ.Z"£∞.
~°ã∂¨ Öò (ÃÇÏ· ^Œ~åÉÏ^Œ∞) QÍi¯, D „Ѩ„H˜Ü∞« Ö’ Z<Àfl qÅ∞"≥#· ã¨∂K«#ezÛ# *Ïq∞Ü«∂
^•~°∞ã¨ûÖÏ"£∞, L„=∂ÉÏ^£ ¿+Y∞`«ÎѶ‘û~ü =∞øÖÏ<å J|∞ÌÖò Hõc~ü L„g∞ QÍi¯ xO_»∞
ǨÏ$^ŒÜ«∞O`À Hõ$`«[˝`«Å∞ `≥Å∞ѨىõΩO@∂, HÍ~°∞}º„ѨÉèí∞"≥·# JÖÏ¡ÇπÏ g~°O^ŒiH©
L`«Î=∞ ѨÙ}ºÑ¶¨ÖÏxfl „Ѩ™êkOKåÅx „áêi÷ã¨∞Î<åfl#∞. ZO`À FÑ≤Hõ`À, =∞Ô~O`À
nHõ∆`À >ˇÿÑπ Ãã\˜ìOQ∑, _ç*ˇ·xOQ∑ ÉÏ^茺`«#∞ <≥~°"ÕiÛ# ǨïÃã·<£ÉèÏ~Ú QÍi¯, ÅH©∆ ‡
<å~åÜ«∞} QÍi¯, =Ú„^Œ}Ï qÉèÏQÍxH˜ ã¨O|OkèOz# ÉÏ^茺`«Å#∞ Ѩ~°º"ÕH˜∆Oz#
J|∞ÌÖò =H©Öò QÍi¯ =∞#ã¨∂ÊùiÎQÍ Hõ$`«[˝`«Å∞ `≥Å∞ѨىõΩO@∞<åfl#∞.
D =∞Ǩ HÍ~åºxH˜ „¿Ñ~°}xzÛ, z=i ^Œâ◊=~°‰õÄ JO_»QÍ xez#
q∞„`«∞ʼnõΩ „Ѩ`ÕºHõOQÍ Hõ$`«A˝}˜‚. JÖÏ¡ÇπÏ "åiH˜ J`«∞º`«Î=∞ „ѨuѶ¨ÅO „Ѩ™êkOK«∞
QÍHõ! =∞Ô~<Àfl |$ǨÏ`«Ê^äŒHÍÅ#∞ Pq+¨¯iOKÕ J=HÍâßxfl, ™œÉèÏQͺxfl "åiH˜
HõeÊOK«∞QÍHõ!! (Pg∞<£)
™ê^茺"≥∞ÿ#O`« =~°‰õΩ =Ú„^• ~åHõ∆™êÅ∞ *Á~°|_»‰õΩO_® LO_ÕÖÏ *Ï„QÆ`«ÎÅ∞
fã¨∞HÀ=@O [iyOk. J#∞"å^ŒOÖ’ ‰õÄ_® *Ï„QÆ`«Î =Ç≤ÏOKå#∞. Zxfl *Ï„QÆ`«ÎÅ∞
fã¨∞‰õΩ<åfl =∂#==∂„`«∞Å"≥∞ÿ# =∞# ^Ò~°ƒÖϺŠ=¸ÅOQÍ `«Ñ¨CÅ∞ ^˘~°¡‰õΩO_®
LO_»=Ù. g∞ D J#∞"å^Œ‰õΩ_»∞ ‰õÄ_® D ã¨Ç¨Ï[ ^Ò~°ƒÖϺxH˜ Jf`«∞_»∞ HÍ_»∞.
"≥Ú^Œ\ ˜ =Ú„^Œ}Ö’ ^Œ$+≤Hì ˜ =zÛ# Ö’áêÅ#∞ áê~ Ωõ Å∞ ZuÎK∂« Ñ≤`Õ =∞e =Ú„^Œ}Ö’
W<£ëê JÖÏ¡ÇπÏ "å\˜x ã¨ik^Œ∞̉õΩO\Ï=Ú. D ã¨`å¯~°ºOÖ’ =∞~°∞Ѩ٠=Å¡ [iy#
á⁄~°áê@¡#∞, `«Ñ¨CÅ#∞ =∞xflOz, D Hõ$+≤x ^ŒÜ«∞`À ã‘fiHõiOKåÅx Hõ$áêjÅ∞_≥·#
JÖÏ¡ÇπÏ#∞ q#„=∞OQÍ "Õ_»∞‰õΩO@∞<åfl#∞ –
– =ÚǨÏ=∞‡^£ JrA„~°Ç¨‡<£
(pèѶπ Z_ç@~ü, <≥Å=OHõ =∂ã¨Ñ¨„uHõ, ‰õΩ"≥·\ò)
 A-25
„QÆO^äŒ Ñ¨iK«Ü«∞O
– ǨѶ≤*ò Zãπ.Z"£∞.~°ã¨∂Öò +¨sÊù
JÖòÇϨ =ÚÌ eÖÏ¡ÇÏ≤ ~°aƒÖò PÅg∞<£. =ã¨ûÖÏ`«∞ =ã¨ûÖÏ=Ú JÖÏ ~°ã∂¨ eÇ≤ÏÖò
Hõs"£∞. J=∂‡ÉÏ^£:
''Y∞~üP<£Ö’x ^≥·=ã¨O^Õâ◊O Uq∞\’ `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe——
– F â◊√ÉèÏ`«‡ J<Õfi+¨}.
''Y∞~üP<£ ã¨O^Õâ◊O [#∞ÅO^ŒiH© J~°÷O HÍ"åe——
– F ^èŒ~°‡¿ã=‰õΩx `«Ñ¨#.
''JK«Û"≥∞#ÿ ÉèÏ+¨Ö’ Y∞~üP<£ J#∞"å^ŒO U^Œ~Ú<å LO>Ë K≥|∞`å~å?!——
– F K«^Œ∞=~°∞x q*Ï˝Ñ¨#.
''ÉèÏ+¨ HõO>Ë ÉèÏ=O =ÚYºO. Y∞~üP<£ J#∞"å^ŒOÖ’ =¸ÖÏxH˜ Z\˜ì
Ѩiã≤÷`«∞Ö’¡#∂ qѶ¨∂`«O HõÅ∞QÆ~å^Œ∞ ã¨∞=∂!——
– F „âıÜ≥∂aèÖÏ+≤ P"Õ^Œ#.
''ˆH=ÅO J#∞"å^ŒO J~Ú`Õ UO ã¨iáÈ`«∞Ok? Y∞~üP<£#∞ ѨÓiÎQÍ
J~°÷O KÕã¨∞‰õΩx PK«iOK«\ÏxH˜ q=~°} `«Ñ¨Êxã¨i!——
– F PK«~°}Ïje PÖ’K«#.
◆ ◆ ◆
Y∞~üP<£ J#∞"å^Œ [QÆ`«∞ÎÖ’ ZHõ¯_» q<åfl W"Õ =∂\Å∞! J=ã¨~åÅ∞ Wxfl
J~Ú#ѨC_»∞ J#∞"å^•Å∞ J<ÕHõO HÍ=@O ã¨Ç¨Ï["Õ∞ =∞i?! `≥Å∞QÆ∞ÉèÏ+¨Ö’
k=ºY∞~üP<£‰õΩ J<ÕHõ J#∞"å^•Å∞ "≥Å∞=_»\ÏxH© J^Õ HÍ~°}O. J~Ú`Õ
J#∞"å^•Åhfl PÜ«∂ „QÆO^äŒHõ~°ÎÅ∞ ˆH=ÅO „Ѩ[Å Pâ◊Å#∞, HÀiHõÅ#∞
<≥~°"Õ~°Û\ÏxH˜ KÕã≤#=x f~å‡xOK«~å^Œ∞. J#∞"å^•Å∞ Z#fl~Ú#ѨÊ\˜H© JO^Œi
Pâ◊Ü∞« =¸ XHõ¯>Ë. J^Õ ^≥=· „Ѩã#¨ fl`«! k=ºã¨O^Õâßxfl ^≥=· ^•ã¨∞ÅO^ŒiH© ѨiK«Ü∞« O
KÕÜ«∂Å#fl `«Ñ¨#! `«^•fi~å ^≥·"åxH˜ Jaè=∂# áê„`«∞Å"åfiÅ#fl P„`«∞`«!! WOHÍ
JOu=∞ ^≥·=„QÆO^äŒO Ѩ@¡ `«=∞‰õΩ QÆÅ Jq∞`«"≥∞ÿ# ÉèíH©Î`«`«Ê~°`«!!!
Y∞~üP<£ „QÆO^ä•xH˜ QÆÅ ™êÇ≤Ïf HÀ}ÏÅ∞ J#O`«O! "å\˜x H˘Å"åÅ#∞
HÀ=@O Jq"ÕHõO!! ZÅ¡Å∞ ÖËx q*Ï˝#=#O XHõ¯ JOu=∞ ^≥·=„QÆO^ä•xˆH ™⁄O`«O.
ѨÓ@HÀ q^•º‰õΩã¨∞=∞O JO^Œ∞Ö’ qHõã≤ã¨∂Î LO@∞Ok. ~ÀAHÀ H˘`«Î q*Ï˝#Ѷ¨ÅO
A-26
K«^Œ∞=~°∞Å#∞ Tiã¨∂Î LO@∞Ok. k=ºY∞~üP<£ *Ï˝#O J#O`« ™êQÆ~°O =O\˜k.
^•x Ö’`«∞Ö’¡H˜ áÈÜÕ∞H˘Åk qÅ∞"≥·# =Ú`åºÅ∞ ^˘~°∞‰õΩ`«∂<Õ LO\Ï~Ú. U
J#∞"å^Œ‰õΩ_≥·<å, P =Ú`åºÅhfl `«# Ǩ~°OÖ’<Õ Wq∞_çáÈ"åÅx HÀ~°∞‰õΩO>Ë Jk
J`«x J=∂Ü«∞Hõ`«fi"Õ∞ J=Ù`«∞Ok.
JO^Œ∞=Å¡, WHõÃÑ· `≥Å∞QÆ∞Ö’ =zÛ# Y∞~üP<£ J#∞"å^•Ö’¡ÔHÖÏ¡ Uk
=∞Ozk? Jx J_»QÆ@O =∂<Õã≤ ^Õx^•fi~å U ~°Hõ"≥∞ÿ# „ѨÜ≥∂[#O ZO`«=~°‰õΩ
HõÅ∞QÆ∞`«∞O^Œx =∂\Ï¡_»∞HÀ=@O ã¨||∞. Y∞~üP<£ QÆ∞iOz Ö’`≥·#, qâßÅ"≥∞ÿ#
*Ï˝<åxfl ã¨OáêkOK«∞HÀ"åÅ#∞‰õΩ<Õ"å~°∞ Jxfl J#∞"å^Œ „QÆO^ä•Å#∂ ‰õ∆Ω}‚OQÍ
J^茺ܫ∞#O KÕã≤ `«=∞ q*Ï˝# ^•Ç¨iÎx f~°∞ÛHÀ=K«∞Û. áÈ`Õ ^≥·=„QÆO^ä•xfl J~°úO
KÕã∞¨ HÀ=\ÏxH˜ XHõ¯ J#∞"å^ŒO`À<Õ ã¨iÃÑ@∞ìHÀ"åÅx HÀ~°∞‰õΩO@∞#fl "åiH˜ =∂„`«O
"Õ∞=Ú D „QÆO^ä•xfl KåÖÏ QÆ\ ˜ìQÍ ã≤á¶ê~°ã¨∞ KÕã¨∞Î<åfl=Ú. JO^Œ∞‰õΩ HÍ~°}ÏÖËq∞\’
áê~î°‰õΩÅ∞ WѨÊ\˜ˆH K«kq LO\Ï~°∞. =∞ixfl HÍ~°}ÏÅ∞ D '„QÆO^äŒ Ñ¨iK«Ü«∞O—Ö’
`≥Å∞ã¨∞HÀQÆÅ~°∞.
D „QÆO^äŒ ~°∂ѨHÅõ Ê#‰õΩ JO‰õΩ~å~°Ê}O `≥Å∞QÆ∞ „Ѩ[ʼnõΩ XHõ =∞Oz Y∞~üP<£
J#∞"å^•xfl JO^Œ*Ü Ë ∂« Åx H˘O^Œ~∞° „âıÜ∂≥ aèÖÏ+¨µÖ’¡ [xOz# PHÍOHõ.∆ `Õ<Å≥ ∂ˆ~
`≥Å∞QÆ∞ÉèÏ+¨Ö’ ™ê=∂#∞ºÅ‰õΩ Ãã·`«O J~°÷=∞ÜÕ∞º q^èŒOQÍ, "åºMϺ# ã¨Ç≤Ï`«OQÍ
XHõ Y∞~üP<£ J#∞"å^Œ „QÆO^ä•xfl "≥Å∞=iOKåÅ#flk ZO`À HÍÅO #∞Oz "åi
HÀiHõ. P J#∞"å^ŒO, "åºMϺ#O ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) QÍi ǨÏnã¨∞Å "≥Å∞QÆ∞Ö’,
^≥=· „Ѩ=HõÎ ã¨ÇϨ K«~∞° Å (ã¨Ç¨ ÉÏÅ), "åi t+¨µºÅ (`åa~¸#¡) "åºMϺ# „Ѩ=∂}ÏʼnõΩ
J#∞QÆ∞}OQÍ LO_®Åh, =Ú„^Œ}Ï „Ѩ=∂}ÏÅ#∞ ‰õÄ_® ^≥·=„QÆO^äŒ B#fl`åºxH˜
`«y# q^èOŒ QÍ áê\˜OKåÅh P „âıÜ∂≥ aèÖÏ+¨µÅ∞ PtOKå~°∞. "å~°O`å XHõ |$O^ŒOQÍ
U~°Ê_ç D |$ǨÏ`å¯~åºxfl KÕѨ\Ïì~°∞. J~Ú`Õ <Õ~°∞QÍ `≥Å∞QÆ∞ÉèÏ+¨Ö’<Õ J@∞=O\˜
„áê=∂}˜Hõ"≥∞ÿ# „QÆO^ä•xfl "≥Å∞=iOK«QÆŠѨiã≤÷`«∞Å∞ =∞# `≥Å∞QÆ∞<å@ ÖË=Ù. xs‚`«
„Ѩ=∂}ÏÅ`À ‰õÄ_ç# Y∞~üP<£ J#∞"å^Œ „QÆO^ä•xfl <Õ~°∞QÍ `≥Å∞QÆ∞Ö’ ~°zOK«QÆÅ
â◊H,Î̃ <≥Ñ· Ù¨ }ϺÅ∞ H˘~°=_»@"Õ∞ ^•xH˜ HÍ~°}O. D q+¨Ü∂« xfl =∞#O ã¨q#Ü«∞OQÍ
XѨCHÀ"åe.
"≥Ú`åÎxH˜ k=ºY∞~üP<£ J#∞"å^ŒO HÀã¨O J~°cH˜ – `≥Å∞QÆ∞‰õΩ =∞^茺 =∞~À
=∂^茺=∞ ÉèÏ+¨ g∞^Œ P^è•~°Ñ¨_»Hõ `«Ñ¨Êx Ѩiã≤÷u! J~Ú`Õ W™ê¡g∞Ü«∞ `≥Å∞QÆ∞
J#∞"å^Œ ~°OQÍxH˜ ÉÏQÍ Ñ¨iK«Ü«∞=Ú#fl ÉèÏ+¨ L~°∂Ì. Hõ#∞Hõ =¸Å„QÆO^äŒO
P ÉèÏ+¨Ö’x^Œ~Ú`Õ ã¨=Úz`«OQÍ LO@∞O^Œx x~°~‚ ÚOK«@O [iyOk. =∞i L~°∂ÖÌ ’
 A-27
xs‚`« „Ѩ=∂}ÏÅ`À ‰õÄ_ç# „QÆO^äŒO HÀã¨O P~å fã≤#ѨC_»∞ JO^Œi ^Œ$+≤ì
''JÇπÏã¨#∞Öò |Ü«∂<£—— g∞^Œ Ѩ_çOk. D „QÆO^äŒO JѨÊ\˜ˆH `«# ‰õΩ¡Ñ¨Î`«, ÉèÏëê
=∞^èŒ∞i=∞`«, "åºMϺ# „áê=∂}˜Hõ`« "≥Ú^ŒÅQÆ∞ „Ѩ`ÕºHõ`«Å`À L~°∂Ì „Ѩ*ÏhHÍxfl
ÉÏQÍ JÅiOz LOk. JO`«Hõ<åfl =ÚYº q+¨Ü«∞O - Jˆ~aÜ«∂ ^Õâ◊OÖ’x
=∞n<å #QÆ~O° Ö’ Y∞~üP<£ „Ñ≤O\˜OQ∑ HÍOÃÑH¡ û± ^•fi~å „Ñ¨K∞« iOK«|_ç „Ñ¨ÑO¨ K«™ê÷~Ú
MϺux QÆ_çOz# „QÆO^äŒO Jk. JO^Œ∞Hõx `≥Å∞QÆ∞ J#∞"å^ŒO HÀã¨O P „QÆO^ä•<Õfl
ZOÑ≤Hõ KÕÜ«∞@O [iyOk. Z@ìˆHʼnõΩ P ã¨[˚#∞Å ã¨^•â◊Ü«∂ÅÃÑ· ^Õ=Ùx P"≥∂^Œ
=Ú„^Œ Ѩ_ç, Ju ã¨fiÅÊ HÍÅOÖ’<Õ D HÍ~°ºO HÀã¨O XHõ Ü«∞O„`åOQÆO U~åÊ@
~ÚOk. QÆ∞~°∞=ÙÅ∞ „j JrA„~°Ç¨‡<£QÍ~°∞ JÇπÏã¨#∞Öò |Ü«∂<£#∞ `≥Å∞QÆ∞Ö’H˜
J#∞=kOKÕ Ñ¨x „áê~°OaèOKå~°∞.
J#∞"å^Œ‰õΩÅ "åi QÆ∞iOz.....
JrA„~°Ç¨‡<£QÍ~°∞ `≥Å∞QÆ∞"åiH˜ ã¨∞Ѩiz`«∞Öˇ·# J#∞"å^Œ‰õΩÅ∞. J#∞"å^Œ
~°OQÆOÖ’ ã¨∞n~°… J#∞Éèí=O QÆÅ =ºH˜Î. ^•^•Ñ¨Ù áêuˆHà◊¡ J#∞Éèí=O PÜ«∞#k.
70H˜ ÃÑ·zÅ∞‰õΩ J#∞"å^Œ ~°K«#Å∞ PÜ«∞# HõÅO #∞Oz *ÏÅ∞"åi `≥Å∞QÆ∞
áê~î°HõÖ’HÍxfl JÅiã¨∞Î<åfl~Ú. WHõ "庙êÅ~Ú`Õ ÖˇHõ¯ÖË#xfl! `≥Å∞QÆ∞ ÉèÏ+¨g∞^Œ
J™ê^è•~°} Ѩ@∞ì PÜ«∞# ™⁄O`«O. J#∞"å^ŒÑ¨Ù #∞_çHÍ~°OÖ’ H˘`«Î X~°=_»∞Å#∞
ã¨$+≤ìOz# JHõ∆~°teÊQÍ `≥Å∞QÆ∞ W™ê¡g∞Ü«∞ ™êÇ≤Ï`«ºÖ’HõO PÜ«∞xfl *Ï˝Ñ¨HõO KÕã¨∂Î
LO@∞Ok. PÜ«∞# J#∞"å^•xfl, PÜ«∞# â‹·ex Jaè=∂xOKÕ"åiÖ’ <Õ#∂
XHõ}˜‚. ˆH=ÅO Jaè=∂xOK«@"Õ∞ HÍ^Œ∞, PÜ«∞# â‹·ex J#∞HõiOK«\ÏxH˜ ‰õÄ_®
<Õ#∞ W+¨ìѨ_»`å#∞. JѨÙ~°∂Ѩ"≥∞ÿ# PÜ«∞# â‹·bã¨OѨ^Œ#∞ =∞#ã¨∞Ö’#∂,
=∂@Ö’¡#∂ ѨkÅѨ~K° ∞« HÀ=\ÏxH˜ „ѨÜ∞« uflã¨∂Î LO\Ï#∞. ZO`À^Œ∂~°O JHõ¯~ˆ ^¡ ∞Œ .
=∞K«∞Û‰õΩ <Õ#∞ ~åã≤# D <åÅ∞QÆ∞ "åHͺ֒¡<Õ PÜ«∞# â‹·báÈeHõÅ∞ Z<Àfl
Hõ#Ѩ_»`å~Ú!
"≥Ú`åÎxH˜ „ѨHÍâ◊‰õΩÅ"å~°∞ PtOz#^•xHõO>Ë ‰õÄ_® KåÖÏ J^Œ∞ƒù`«OQÍ
J#∞"å^ŒO KÕâß~°∞ „j JrA„~°Ç¨‡<£QÍ~°∞. J#∞"å^ŒOÖ’ PÜ«∞#QÍi =∂@Å
=Ú`åºÅ∞ áê~î°‰õΩefl ~°OlOѨ*Ë™êÎ~Ú. J^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ# PÜ«∞# â‹·e K«^Œ∞=~°∞efl
Ѩ~°=tOѨ*Ëã¨∞ÎOk. K«k"ÕH˘kÌ WOHÍ K«^Œ"åÅxÑ≤ã¨∞ÎOk. „Ѩu "åHõºO áê~î°‰õΩxÖ’
F ã¨iH˘`«Î L`«∞ûHõ`«#∞ ˆ~ѨÙ`«∞Ok. PK«~°} "≥·Ñ¨Ù |ÅOQÍ „¿Ñˆ~Ñ≤ã¨∂Î LO@∞Ok.
J#∞"å^ŒO K«^Œ∞=Ù`«∞#flO`« ¿ãÑ¨Ó áê~î°‰õΩÅ∞ P^蕺u‡Hõ P#O^•xfl P™êfikã¨∂Î
LO\Ï~°∞. D „QÆO^äŒO „ѨÓѶπ s_çOQ∑ KÕã¨∞Î#flѨC_»∞ <Õ#∂, <å q∞„`«|$O^ŒO
á⁄Ok# P^蕺u‡Hõ P#O^•#∞Éèí∂u JO`å WO`å HÍ^Œ∞.
A-28
"≥Ú`«ÎO „QÆO^äŒO D q^èŒOQÍ `«∞k~°∂ѨOÖ’ g∞ KÕ`«∞Ö’¡H˜ ~å=\ÏxH˜
Ѩ\ ˜ì# ã¨=∞Ü«∂xfl =¸_»∞ ^Œâ◊Å∞QÍ qÉèíl¿ãÎ, J<åflãπ ã¨∂~å J#∞"å^ŒO`À
"≥Ú^Œ\ ˜^Œâ◊ ѨÓ~°Î=Ù`«∞Ok. P `«~åfi`« Ô~O_À ^Œâ◊ ѨÙ#óѨijÅ#k. =¸_À^Œâ◊
Ãã\˜ìOQÆ∞, „Ñ≤O\˜OQÆ∞ "≥Ú^ŒÅQÆ∞"å\˜k.
J#∞"å^•xfl ѨÙ#óѨijeOKÕ ÉÏ^茺`«#∞ „ѨHÍâ◊‰õΩÅ"å~°∞ <å Éèí∞[㨯O^è•
ÅÃÑ· "≥∂áê~°∞. <Õ<å JÅÊ*Ï˝xx! k=ºY∞~üP<£ J#∞"å^Œ ѨijÅ# JO>Ë =∂@ÖÏ?!
<å ^Œ$+≤ìÖ’ Y∞~üP<£ J#∞"å^•xfl ѨÙ#óѨijeOK«@O JO>Ë ^•^•Ñ¨Ù =∞~À H˘`«Î
J#∞"å^ŒO ~åÜ«∞@O`À ã¨=∂#O. JO^Œ∞Hõx P ÉÏ^躌 `«#∞ <å g∞^Œ "Õã∞¨ HÀ=\ÏxH˜
"≥Ú^Œ\’¡ "≥#∞HÍ_®#∞. =∞kÖ’ "≥∞kÖË ÉèÏ"åʼnõΩ, U^À <å‰õΩ =zÛ#O`«=∞@∞‰õΩ
HÍy`«O g∞^Œ JHõ∆~°~°∂ѨO W=fi\ÏxH˜ „Ѩܫ∞uflã¨∂Î LO\Ï#∞ `«Ñ¨Ê, JO`«‰õΩ q∞Oz
<Õ#∞ ~å@∞^Õe# ~°K~« Ú`«#∂ HÍ#∞, KÕ~Úuiy# J#∞"å^Œ‰Ωõ }©‚ HÍ#∞. JÖÏO@ѨC_»∞
^≥·=„QÆO^äŒ J#∞"å^Œ ѨÙ#óѨijÅ#‰õΩ <Õ<≥ÖÏ ã¨iáÈ`å<å? Jx PÖ’zã¨∂Î LO_ç
áÈÜ«∂#∞. HÍx =∞~À"≥·Ñ¨Ù „ѨHÍâ◊‰õΩÅ "åi „áÈ^ŒƒÅO KåÖÏ Z‰õΩ¯=QÍ LO_»@O`À
XѨCHÀHõ `«Ñʨ ÖË^∞Œ . ''ÖË^∞Œ , ~°ã∂¨ ÖòQÍ~°∂! g∞~°∞ D Ѩx KÕÜ∞« QÆÅ~°∞. ^≥=· ã¨Ç¨ Ü«∞O
g∞‰õΩ `À_»∞O@∞Ok—— J#fl „ѨHÍâ◊‰õΩÅ „áÈ`åûǨÏHõ ѨÅ∞‰õΩÅ∞ <å‰õΩ =∞iO`« |ÖÏxfl
KÕ‰õÄ~åÛ~Ú.
`«~åfi`« <å‰õΩ `≥eã≤Ok, D ѨxÖ’ L„=∂ÉÏ^£ ^è•i‡Hõ Ü«¸x=i≈\©
J^蕺Ѩ‰õΩÅ∞, WOHÍ =∞OE~ü JǨχ^£ L„q∞QÍ~°∞, J`å=Ù„~°Ç¨‡<£ Y∞Ô~·+‘ L„q∞
QÍ~°∞, _®.ã¨~¸^£ JǨχ^£ L„q∞, =∞^ŒhQÍ~°∞¡ ‰õÄ_® <å‰õΩ `À_»∞O\Ï~°x. JѨÊ\˜
=~°‰õΩ ã‘fiÜ«∞ JÜ≥∂Qƺ`å ÉèÏ=O`À ‰õΩOyáÈ`«∞#fl <Õ#∞ HÍã¨Î T~°@ K≥O^•#∞.
J#∞"å^Œ ѨijÅ<å ÉèÏ~°O "≥Ú`«ÎO <Õ<˘Hõ¯}Ë‚ "≥∂Ü«∞@O ÖË^Œx `≥eã≤ âßO`«Ñ¨_®¤#∞.
=∞~À"≥·Ñ¨Ù ^≥·=„QÆO^ä•xH˜ ¿ã=KÕ¿ã ™œÉèÏQƺO Åaèã¨∞Î#flO^Œ∞‰õΩ KåÖÏ ã¨O`À+¨O ‰õÄ_®
HõeyOk. <å â◊HÜ Î˜ Ú« ‰õΩÅÎ xfl\˜h ‰õÄ_»Q@Æ ∞ìH˘x, JÖÏ¡ÇÏπ g∞^Œ ÉèÏ~°O "≥∂Ñ≤ J#∞"å^Œ
ѨijÅ<å HÍ~°ºO "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ\Ïì#∞. H˘xfl „Ѩ=∂}ÏÅ#∞ J#∞ã¨iOz D Ѩx [~°QÍ
Åx „ѨHÍâ◊‰õΩÅ "å~°∞ x~°‚~ÚOKå~°∞. "å\˜Ö’ =ÚYº"≥∞ÿ#"å\˜x D „H˜O^Œ
„Ѩ™êÎqã¨∞Î<åfl#∞:
◆ J#∞"å^Œ =Ú™ê~Ú^• "≥Ú`«ÎO ‰õ∆Ω}‚OQÍ, XHÀ¯ Ѩ^ŒO ѨijeOKåe.
◆ J#∞"å^ŒO =¸ÖÏxH˜ gÖˇ# · O`« ^ŒQ~æÆ Q° Í LO_®e. â‹b· „Ѩ"åǨÏOÖ’ J#∞"å^ŒO
=¸ÖO #∞Oz ^Œ∂~°O H͉õÄ_»^Œ∞.
◆ Z\˜ìѨiã≤÷`«∞Ö’¡#∂ Y∞~üP<£ =¸ÖÏxH˜QÍx, ÉèÏ"åxH˜QÍx qѶ¨∂`«O HõÅQÆ
‰õÄ_»^Œ∞.
 A-29 A-30

◆ Ѩ^•#∞"å^ŒO =^Œ∞Ì. =∞s ¿ãfiKåÛù#∞"å^Œ=¸ ѨxH˜~å^Œ∞. L#fl^À J#∞"å^ŒOÖ’#∂ JO`Õ ã¨∞ÅÉèOí QÍ LO_®e. <å ѨijÅ# P HÀ}OÖ’#∂
◆ ÉèÏ+¨ J`«ºO`« ã¨∞ÅÉèOí QÍ#∂, ã¨∞É’^èHŒ Oõ QÍ#∂ LO_®e. ZHõ¯_≥<· å Hõi#î Ѩ^•Å∞ ™êyOk. J#∞"å^Œ ѨijÅ#ÔH· <Õ#∞ P^è•~°Ñ_¨ ¤» =ÚYº Y∞~üP<£ J#∞"å^Œ, "åºMϺ#
^˘i¡`Õ "å\˜™ê÷#OÖ’ =¸ÖÏxH˜ ã¨=∂<å~°÷Hõ"≥∞ÿ#, ã¨∞ÅÉèíOQÍ J~°÷=∞ÜÕ∞º ã¨O|O^èŒ „QÆO^ä•Å∞ Wq:
W`«~° Ѩ^•Å∞ "å_®e. J~°c
◆ J#∞"å^ŒOÖ’ HõÅÊ#Å∞ LO_»‰õÄ_»^Œ∞. ÉèÏ"åxfl =∞~À"≥·Ñ¨Ù =∞o¡OK«\ÏxH˜ 1) `«Ñ¶πã‘~ü WɡflHõã‘~ü – ǨѶ≤*ò W=∂^Œ∞nÌ<£ Wɡfl Hõã‘~ü k=∞+πv
„ѨÜ∞« `åflÅ∞ [~°Q‰Æ Äõ _»^∞Œ . XHõ"àÕ ◊ J#∞"å^Œ‰Ωõ Å∞ U^≥<· å q+¨Ü∂« xfl q=iOK« (2) [ÖÏÖˇ·<£ – JÖÏ¡=∂ [ÖÏÅ∞nÌ<£ ã¨∞Ü«¸f =∞iÜ«Ú =∞ǨÏb¡
^Œe¿ãÎ ^•xfl „Ѩ`ÕºHõOQÍ ‰õΩO_»bHõiOz =∞s ~åÜ«∂e.
(3) ã¨Ñ¶π=`«∞`«Îá¶êã‘~ü – ¿+Mò =ÚǨÏ=∞‡^£ Jb J™êû|∂h
◆ XHõ =∂=¸Å∞ q^•º=O`«∞_»∞ Ãã·`«O J~°÷O KÕã¨∞HÀQÆeˆQ suÖ’ J#∞"å^ŒO (4) `≥ã· ~‘ ∞° Öò Hõsq∞„~°Ç¨ ‡<£ Ѷ‘ `«Ñãπ¶ i‘ HõÖÏq∞Öò =∞<åfl<£ – JÖÏ¡=∂ J|∞Ì„~°Ç¨ ‡<£
™êQÍe. a<£ <åã≤~ü Jã¨ûJn
ѨÙ#óѨijÅ# Ѩxf~°∞ (5) AÉò^Œ`«∞`«ÎѶπã‘~ü – _®. =ÚǨÏ=∞‡^£ ã¨∞Öˇ·=∂<£ J|∞ÌÖÏ¡ÇπÏ JÖò J+πHõ~ü
KåÖÏHÍÅO #∞Oz Y∞~üP<£, ǨÏnã¨∞Å J#∞"å^Œ ~°OQÆOÖ’ LO_»@O (6) `«Ñ¶πã‘~ü Wɡfl [s~ü `«„c
=Å¡ "≥Ú^Œ\ ˜ #∞Op Y∞~üP<£ "åHͺŠJ#∞"å^•xH˜, q=~°}‰õΩ ã¨O|OkèOz (7) JÖò W`üMÏ<£ Ѷ‘ LÅ∂q∞Öò Y∞~üP<£ – JÖÏ¡=∂ [ÖÏÅ∞nÌ<£ ã¨∞Ü«¸f
<å‰õO@∂ ™⁄O`« Ѩi*Ï˝#O H˘O`« LOk. J~Ú`Õ Ñ¨Ù#óѨijÅ# ѨxHÀã¨O <Õ#∞ (Wk "åºMϺ# ã¨∂„`åʼnõΩ ã¨O|OkèOz# ѨÙã¨ÎHõO)
P Ѩi*Ï˝#OÃÑ·<Õ P^è•~°Ñ¨_»ÖË^Œ∞. ^≥·=„QÆO^äŒ J#∞"å^Œ ѨijÅ#‰õΩ P Ѩi*Ï˝#O L~°∂Ì
ã¨iáÈ^Œx ÉèÏqOKå#∞. JO^Œ∞Hõx „ѨHÍâ◊‰õΩÅ"åi ã¨Ç¨Ü«∞O`À „Ѩ=ÚY Y∞~üP<£ (1) JÇπÏã¨#∞Öò |Ü«∂<£ – („Ѩã¨∞Î`« J#∞"å^Œ =¸Å„QÆO^äŒO)
J#∞"å^Œ, "åºMϺ# „QÆO^ä•Å#∞ ã¨=∞‰õÄ~°∞Û‰õΩx K«^Œ=<å~°OaèOKå#∞. JÖψQ
=ÚYº"≥∞ÿ# J~°c, `≥Å∞QÆ∞ _çHõ∆#sÅ∞, ™ê"≥∞`«Å, *ÏfÜ«∂ŠѨÙã¨ÎHÍÅ∞ J^茺ܫ∞#O (2) `≥·ã‘~°∞„~°Ç¨‡x e|Ü«∂xÖò Y∞~üP<£ – _®. =ÚǨÏ=∞‡^£ Å∞Mχ<£ ã¨ÅѶ‘
KÕÜ«∞™êQÍ#∞. (3) `«Ñ¶πã‘Ô~ Y∞~üP<£ – =∞øÖÏ<å J|∞ÌÖò =∂l^£ ^Œ~åºÉÏn
J#∞"å^•xfl ѨijeOz# f~°∞ áê~î°‰õΩÅ =ÚO^Œ∞ LOK«@O ã¨=Úz`« (4) Y∞~üP<≥ Hõs"£∞ – =∞ÇπÏ=¸^Œ∞Öò ǨÏã¨<£ QÆOQÀÇ‘Ï (=Ú[=∂‡ ^•fi~å
=∞x ÉèÏqã¨∞Î<åfl#∞. <Õ#∞ D „QÆO^ä•xfl ѨijeOz# f~°∞ Wk: =ÚO^Œ∞QÍ <Õ#∞ „ѨK«∞iOK«|_ç#k)
Y∞~üP<£Ö’ „áê~°OÉèíO #∞Oz XHÀ¯ PÜ«∞`ü K«^Œ∞=Ù`å#∞. ^•x J~å÷xfl ÉÏQÍ `≥Å∞QÆ∞
PHõoOѨ٠KÕã∞¨ ‰õΩO\Ï#∞. ^•xH˜ ã¨O|OkèOz „Ѩ=ÚY "åºMϺ# (`«Ñãπ¶ ~‘ )ü , J#∞"å^Œ (1) k=ºY∞~üP<£ – ¿+H± ǨÏg∞^Œ∞ÖÏ¡ +¨sѶπ (TIP Trust)
„QÆO^ä•Åxfl\˜h XHõ™êi ‰õÄÅOHõ+¨OQÍ J^茺ܫ∞#O KÕ™êÎ#∞. Hõiî# Ѩ^•ÖË=~Ú<å (2) Y∞~üP<£ ÉèÏ"å=∞$`«O – J|∞Öò W~åÊù<£ (IRC)
Z^Œ∞~Ô `· Õ J~°aH± _çH#∆õ sÅ#∞ ã¨O„Ѩu™êÎ#∞. PÜ«∞`ü#∞ J~°O÷ KÕã∞¨ HÀ=@O ѨÓ~°~Î Ú# (3) Y∞~å<≥ =∞r^£ – =∞øbfi =ÚǨÏ=∞‡^£ J|∞ÌÖò QÆѶ¨Ó~ü, HõOÉèíO
`«~åfi`«, JѨC_»∞ ^•xH˜ ~åã≤# `≥Å∞QÆ∞ J#∞"å^•xfl, ^•x "åºMϺ<åxfl WOw¡+¨µ
Ѩije™êÎ#∞. D q^èŒOQÍ Ñ¨ijeOz#ѨC_»∞ J#∞"å^ŒOÖ’x „áê=∂}˜Hõ`«#∞ (1) ^Œ <À|∞Öò Y∞~üP<£ – _®. =ÚǨÏ=∞‡^£ `«vÜ«ÚnÌ<£ JÖò Ç≤ÏÖÏb,
KåÖÏ ã¨∞ÅÉèíOQÍ ÉËsA "ÕÜ«∞=K«∞Û. ^•xHõ#∞QÆ∞}OQÍ J#∞"å^ŒOÖ’ J=ã¨~°"≥∞ÿ# – _®. =ÚǨÏ=∞‡^£ =ÚÇπÏã≤<£ MÏ<£
"Õ∞~°‰õΩ =∂~°∞ÊÅ∞, KÕ~°∞ÊÅ∞ KÕÜ«∞\ÏxH˜ gÅ∞O@∞Ok. =¸ÅOÖ’ ZHõ¯_≥·<å XHõ XHÀ¯ PÜ«∞`«∞‰õΩ ã¨O|OkèOz D „QÆO^ä•Åhfl J^茺ܫ∞#O KÕã≤# `«~åfi`«<Õ
Ѩ^•xH˜ J#∞"å^ŒOQÍ `≥Å∞QÆ∞Ö’ Hõiî#"≥∞ÿ# Ѩ^ŒO "å_»|_ç`Õ ^•xfl `˘ÅyOz <Õ#∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ HõkÖË"å}˜‚. JѨÊ\˜H©, =¸ÖÏxH© – J#∞"å^•xH˜ =∞^茺
P ™ê÷#OÖ’ ã¨=∂<å~°÷Hõ"Õ∞ J~Ú# =∞~À ã¨∞ÅÉèí"≥∞ÿ# Ѩ^•xfl á⁄O^Œ∞Ѩ~°∞™êÎ#∞. ã¨=∞#fiÜ«∞O Ö’Ñ≤ã¨∞Î#fl@∞¡ <å‰õΩ JxÑ≤¿ãÎ J@∞=O\˜ ã¨O^Œ~åƒùÅxfl\˜h <À\ò
„ѨHÍâ◊‰õΩÅ"åi „Ѩ=∂}O U=∞O>Ë, =¸ÅÉèÏ+¨Ö’ Y∞~üP<£ ZO`« ã¨∞ÅÉèíOQÍ KÕã¨∞H˘x "å~åxHÀ™êi =∞øÖÏ<å ¿+Mò J|∞ÌÖò Hõc~ü L„g∞QÍix ã¨O„Ѩuã¨∂Î
 A-31
LO_Õ"å}˜‚. PÜ«∞# "å~°úHõº ^Œâ◊Ö’ LO_ç ‰õÄ_® ZO`À FÑ≤Hõ`À <å ã¨O^ÕǨÅ∞
qx KåÖÏ K«Hõ¯QÍ "å\˜H˜ ã¨=∂^è•<åeKÕÛ"å~°∞.
=∞øÖÏ<å J|∞ÌÖò Hõc~ü L„g∞QÍ~°∞ `«q∞à◊<å_»∞ ~å„+¨ìO L„=∂ÉÏ^Œ∞Ö’x
'^•~°∞ã¨ûÖÏ"£∞— J~°c Ü«¸x=i≈\©Ö’ Y∞~üP<£ É’^èŒ# ѨO_ç`«∞Å∞. 80 ÜÕ∞O_»¡‰õΩ
ÃÑ|· _ç# =$^Œ∞Åú ∞. Y∞~üP<£ É’^è#Œ Ö’ PÜ«∞# ã≤^ÇúŒ Ϩ ã¨∞ÅÎ ∞. ^•^•Ñ¨Ù 60 ÜÕ∞O_»∞Q¡ Í
P Ü«¸x=i≈\©Ö’ Y∞~üP<£ É’^èŒ# ѨxÖ’<Õ x=∞QÆ∞flÖˇ· L<åfl~°∞. Jk ^≥·=„QÆO^äŒ
=∞Ç≤Ï"≥∂ U"≥∂QÍx JO`« =Ü≥∂ÉèÏ~°O L#flѨÊ\˜H© k=ºY∞~üP<£#∞ É’kèOK«@OÖ’
PÜ«∞# KåÖÏ K«∞~°∞‰õΩQÍ LO\Ï~°∞. ѨO_»∞ =Úã¨e`«#OÖ’#∂ PÜ«∞# =∂@
J`«ºO`« ã¨Ê+¨Oì QÍ, ã¨∂\˜QÍ "≥Å∞=_»∞`«∞Ok. Y∞~üP<£ q^Œº g∞^Œ PÜ«∞#`À ã¨OÉèÏ+¨}
[iÑ≤`Õ "åºMϺ# (`«Ñ¶πã‘~ü) „QÆO^ä•Å#∞ BáÈâ◊#O Ѩ\ ˜ì#@∞¡O@∞Ok. Y∞~üP<£
QÆ∞iOz JO`« J^Œ∞ƒù`O« QÍ =∂\Ï¡_`» å~åÜ«∞#! Y∞~üP<£Ö’x U^À XHõ ã¨O^Œ~åƒùxfl
„Ѩ™êÎqOz ã¨O^ÕǨÏO "≥e|∞KÕÛÖ’QÍ<Õ PÜ«∞#∞flOz ã¨O`«$Ñ≤ÎHõ~°"≥∞ÿ# ã¨=∂^è•#O
=KÕÛã¨∞OÎ k. PÜ«∞# t+¨ºiHõO á⁄O^Œ@O <å rq`«OÖ’ Z#fl\˜H© =∞~°∞=ÖËx Ѷ∞¨ @ìO.
<Õ#∞ ѨijÅ# Ѩx "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ\˜#ì ѨÊ\˜Hˆ J#∞"å^ŒO "≥Ú`«OÎ HõOѨӺ@~üÖ’
>ˇÿѨ٠KÕÜ«∞|_çOk. Hõ#∞Hõ „ã≤¯Ñ¨Ùì g∞^Œ <Õ#∞ KÕã≤# ã¨=~°}Åxfl\˜h HõOѨӺ@~üÖ’<Õ
ã¨ik^ŒÌ@O [iyOk. `«~åfi`« "å\˜ „Ñ≤O@∞¡ fã≤ =∞OE~ü JÇπÏ=∞^£ L„g∞ QÍiH˜,
J`å=Ù„~°Ç¨‡<£ L„g∞ QÍiH˜ XH˘¯Hõ¯ Ãã@∞ì K˘Ñ¨C# "Õ∞=Ú Ñ¨OÑ≤OKå=Ú. "å~°∞
"å\˜x ZO`« ‰õ∆Ω}‚OQÍ Ñ¨ijeOKå~°#fl ã¨OQÆu "å~°∞ ѨOÑ≤Oz# ã¨=~°} Ѩ„`åÅ∞
K«∂¿ãÎ `≥Å∞ã¨∞ÎOk. k=ºY∞~üP<£ J#∞"å^Œ Ѩx XHõ~°∞ Q͉õΩO_® XHõ \©O Hõeã≤
KÕ¿ãÎ Jk ZO`À „ѨÉÏè ==O`«OQÍ, „ѨÜ∂≥ [#^•Ü«∞HõOQÍ LO@∞Ok. ^•x „ѨHÍ~°"∞Õ
"Õ∞=∞O^Œ~°O Hõeã≤ Ѩx KÕâß=Ú. „Ѩu q+¨Ü«∂xfl K«iÛOz XHõ JOu=∞ x~°‚Ü«∂xH˜
=KåÛ=Ú. =∞OE~ü JǨχ^£ L=∞i, J`å=Ù„~°Ç¨ ‡<£ L=∞i QÍ~°¡ qÅ∞"≥#· ã¨ÅǨÅ∞,
ã¨∂K«#Å „ѨHÍ~°O J#∞"å^•xfl ã¨ik^•Ì=Ú. P `«~åfi`« =∞~À Ãã@∞ì „Ñ≤O@∞
f~ÚOz _®. ã¨~¸^£ JǨχ^£ =∞^Œh QÍiH˜ ѨOÑ≤OKå=Ú.
=∞^ŒhQÍ~°∞ J~°cÖ’, W™ê¡g∞Ü«∞ ™êÇ≤Ï`«ºOÖ’ Q˘Ñ¨Ê ѨO_ç`«∞Å=@"Õ∞ QÍHõ
ZO`ÀHÍÅOQÍ ã¨ÅѶπ q^è•<åxH˜ J#∞QÆ∞}OQÍ, =¸ÖÏxH˜ ^ŒQÆæ~°QÍ LO_Õ q^èŒOQÍ
`≥Å∞QÆ∞Ö’ XHõ Y∞~üP<£ J#∞"å^ŒO fã¨∞‰õΩ~å"åÅx `«Ñ¨# Hõey =Ù#fl =ºH˜Î.
PÜ«∞# `À_®Ê@∞ D J#∞"å^Œ HÍ~åºxH˜ ZO`«QÍ<À LѨܫÚHõÎ=∞~ÚOk. `«#
J#∞Éèí"åÅ∞, PÖ’K«#Åxfl\˜x *’_çOz PÜ«∞# D J#∞"å^•xfl =∞~À=∂~°∞
‰õ∆Ω}‚OQÍ Ñ¨ijeOz WKåÛ~°∞. `«=∞ qÅ∞"≥·# ã¨ÅǨÅ`À =∂‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞O KÕâß~°∞.
"å\xfl\˜x "Õ∞=Ú J#∞"å^ŒOÖ’ ã¨ik^Œ∞̉õΩ<åfl=Ú. =∂\˜=∂\˜H© HõOѨӺ@~ü
A-32
g∞^Œ D ã¨ik^ŒÌ@O J<Õk KåÖÏ Hõ+¨ìO`À ‰õÄ_»∞‰õΩ#fl Ѩx. Jn =¸_»∞ "ÕÅ
¿ÑrÅ`À ‰õÄ_ç# XHõ L„^ŒæO^ä•xfl =∞m¡ =∞m¡ sÃã\˜ìOQ∑ KÕÜ«∞@=∞O>Ë =∂@Å∞
HÍ^Œ∞. Jk ZO`«\ ˜ H˜¡+¨ì"≥∞ÿ# Ѷ¨∞@ì"≥∂ _ç.\˜.Ñ≤ KÕ¿ã"åà‹§=iÔH·<å J~°÷=∞=Ù`«∞Ok.
HÍx JO`« Hõ+¨ì"≥∞ÿ# Ѩxx ‰õÄ_® ã¨~Úº^£ Ǩï¿ãû<£QÍ~°∞, J|∞ÌÖò =H©ÖòQÍ~°∞,
ÅH©∆ ‡<å~åÜ«∞} QÍ~°¡ q∞„`«|$O^ŒO U=∂„`«O qã¨∞QÆ∞ J#∞HÀ‰õΩO_®, ^≥·=„Ѩã¨#fl`«
HÀã¨=∞x Ѩx ѨÓiÎQÍqOKå~°∞. "åi FÑ≤Hõ#∞, ^ŒHõ∆`«#∞ =∂@Ö’¡ =i‚OK«ÖË=Ú.
JÖÏ¡ÇÏπ "åiH˜ WǨÏÖ’HõOÖ’#∂, Ѩ~Ö° ’HõOÖ’#∂ =∞Oz „ѨuѶ֨ Ïxfl „Ѩ™êkOKåÅx
„áêi÷ã¨∞Î<åfl#∞.
D „QÆO^äŒOÖ’ „H˘`«ÎQÍ KÕ~°Û|_ç#q
D J#∞"å^Œ „QÆO^ä•xfl JÇπÏã¨#∞Öò |Ü«∂<£ L~°∂Ì =¸Å„QÆO^äŒO`À áÈe¿ãÎ
WO^Œ∞Ö’ H˘xfl KÕiHõÅ∞ (Z_ç+¨<£û) HõxÑ≤™êÎ~Ú. Jq:
(1) ã¨∂~å ѨiK«Ü«∂Å∞.
(2) H˘`«ÎѨ^•Å∞–"å\˜ J~å÷Å∞.
(3) ã¨=∂Kå~° ^Œi≈x.
(4) Y∞~üP<£Ö’ „Ѩ™êÎ=#‰õΩ =zÛ# „Ѩ=HõÎÅ ¿Ñ~°∞¡, ã¨*ÏÌÅ ã¨O^Œ~åƒùÅ∞.
áê~î°‰õΩÅ∞ g\˜ QÆ∞iOz HÍã¨Î `≥Å∞ã¨∞‰õΩO>Ë „QÆO^äŒÑ¨~î°#O KåÖÏ ™êѶ‘QÍ
™êQÆ∞`«∞Ok.
(1) ã¨∂~å ѨiK«Ü«∂Å∞:– ™ê=∂#º[#O Y∞~üP<£ „QÆO^ä•xfl J~°÷O
KÕã¨∞HÀ=\ÏxH˜ =ÚO^Œ∞‰õΩ ~åHõáÈ=\ÏxH˜ QÆÅ J<ÕHõ HÍ~°}ÏÖ’¡ XHõ HÍ~°}O
Y∞~üP<£Ö’x J^蕺ܫ∂ʼnõΩ ã¨O|OkèOz ã¨Ô~·# ѨiK«Ü«∞O, <ÕѨ^䌺O "åiH˜
JO^ŒHõáÈ=@O. k=ºY∞~üP<£Ö’ „áê~°OÉèíOÖ’x ã¨∂~åÅ∞ KåÖÏ ÃÑ^ŒÌq. "å\˜H˜
=∞# J#∞"å^ŒO, "åºMϺ#O HõeÑ≤#ѨC_»∞ XHÀ¯ ã¨∂~å F =@=$Hõ∆OÖÏ `«Ü«∂~°=Ù
`«∞Ok. ^≥·=„QÆO^ä•xfl "≥Ú^Œ\ ˜™êi Ѩiîã¨∞Î#fl"åiH˜ XHõ¯™êiQÍ Jxfl q+¨Ü«∂Å∞
r~°‚O HÍ=Ù. JO^Œ∞Hõx ã¨∂~åÖ’H˜ „Ѩ"ÕtOKÕ =ÚO^Œ∞ P ã¨∂~å QÆ∞iOz ‰õΩ¡Ñ¨ÎOQÍ
q=i¿ãÎ "åi Ѩ~î°#O ™êѶ‘QÍ =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êQÆ∞`«∞Ok. K«k"Õ „Ѩun "åiH˜ KåÖÏ
`˘O^Œ~°QÍ J~°÷=∞=Ù`«∞Ok. XHõ¯ k=ºY∞~üP<£ J<Õ HÍ^Œ∞, U q+¨Ü«∞"≥∞ÿ<å JO`Õ!
<ÕÑ^¨ ºŒä O, ѨiK«Ü∞« O Hõey LO_Õ q+¨Ü∂« Å∞ `˘O^Œ~Q° Í J~°=÷ ∞=Ù`å~Ú. Y∞~üP<£`À
ÉÏQÍ Ñ¨iK«Ü«∞O L#fl"åi ã¨OQÆu ѨHõ¯#ɡ_ç`Õ, =∂=¸Å∞ áê~î°‰õΩÅO^Œ~°∂
D „QÆO^äŒOÖ’ „Ѩuã¨∂~å‰õΩ =ÚO^Œ∞ ѨiK«Ü«∞O K«kq# `«~åfi`«, JO^Œ∞Ö’x
 A-33
q+¨Ü«∂Å#∞ ã¨∂÷ÅOQÍ J~°úO KÕã¨∞‰õΩ#fl g∞^Œ>Ë ã¨∂~åÖ’H˜ „Ѩ"ÕtOKåÅx =∞#q.
JÖÏKÕ¿ãÎ "å~°∞ k=ºY∞~üP<£#∞ gÖˇ·#O`« Z‰õΩ¯=QÍ J~°÷O KÕã¨∞HÀQÆÅ~°∞.
2) H˘`«ÎѨ^•Å∞ – "å\˜ J~å÷Å∞:– `≥Å∞QÆ∞ JÇπÏã¨#∞Öò |Ü«∂<£‰õΩ
"Õ∞=Ú *’_çOz# Ô~O_À =ÚYº JOâ◊O Wk. Y∞~üP<£#∞ J~°÷O KÕã¨∞HÀ=@O
KåÖÏ ã¨∞ÅÉèíO. Wk =∂ =∂@ HÍ^Œ∞. ã¨fi`«Ç¨QÍ Y∞~üP<Õ `«##∞ `å#∞ ã¨∞ÅÉèí
"≥∞ÿ#kQÍ Ñ¨iK«Ü«∞O KÕã¨∞‰õΩ#flk (Y=∞~ü ã¨∂~å, 17= "åHõºO). JO^Œ∞Hõx
J#∞"å^ŒOÖ’ QÍx, "åºMϺ#OÖ’ QÍx áê~î°‰õΩʼnõΩ Hõiî# ã¨O^Œ~åƒùÅ∞ Z^Œ∞~°∞
H͉õÄ_»^Œx ÉèÏqOz `«y# *Ï„QÆ`«ÎÅ∞ fã¨∞‰õΩ<åflO. „H˜Ü«∂`«‡HõOQÍ, „ѨK«∞~°}‰õΩ
=ÚO^Õ D „QÆO^ä•xfl H˘O^Œ~°∞ ™ê=∂#º áê~î°‰õΩÅ KÕ`« Ѩ~î°#O KÕ~ÚOz, "åiH˜
Hõiî#OQÍ JxÑ≤Oz# ã¨O^Œ~åƒùÅ#∞ QÆ∞iÎOz, "å\˜x ã¨∞ÅÉèíOQÍ =∂~°Û\ÏxH˜
Hõ$+≤ KÕâßO. J~°c áêiÉèÏ+≤Hõ Ѩ^•Å#∞ JHõ¯_çHHõ ¯õ _Õ q=iOK«\ÏxH˜ „ѨÜ∞« uflOKåO.
XHõ"àÕ ◊ JHõ¯_» q=iOK«@O gÅ∞HÍx ѨHO∆õ Ö’, J@∞=O\˜ Ѩ^•Åxfl\˜x UiÛ‰õÄiÛ
„QÆO^äŒO z=~À¡ ''H˘`«ÎѨ^•Å∞ – "å\˜ J~å÷Å∞—— J<Õ ¿Ñ~°∞`À XHõ ã¨=∞„QÆ"≥∞ÿ#
*Ïa`å#∞ ~°∂á⁄OkOKåO. áê~î°‰õΩʼnõΩ Z‰õΩ¯= ™œÅÉèíºO LO_®Å#fl L^ÕÌâ◊O`À–
U ã¨∂~å Hõiî# Ѩ^•Å#∞ P ã¨∂~å ¿Ñ~°∞`À<Õ "Õˆ~fi~°∞QÍ „Ѩ™êÎqOKåO.
(3) ã¨=∂Kå~° ^Œi≈x:– z=~°QÍ K≥ѨCHÀ=Åã≤Ok ã¨=∂Kå~° ^Œi≈x
QÆ∞iOz. nxfl "Õ∞=Ú WOw¡+¨µÖ’x ''^Œ <À|∞Öò Y∞~üP<£—— #∞Oz ã¨O„QÆÇ≤ÏOz,
ã¨=iOz ~åâß=Ú. Y∞~üP<£Ö’ U^Œ~Ú<å JOâßxH˜ ã¨O|OkèOz ã¨=∂Kå~°O
HÍ"åÅ#∞‰õΩO>Ë D ã¨=∂Kå~° ^Œi≈xÖ’ JHÍ~å^Œ∞Å#∞ J#∞ã¨iOz P JOâßxfl
KÕ~°∞HÀ"åe. JHõ¯_»∞#fl ã¨∂~å =∞iÜ«Ú PÜ«∞`«∞ ã¨OYºÅ#∞ QÆ∞iÎOz "å\˜^•fi~å
D Y∞~üP<£Ö’ gÖˇ·#O`« Z‰õΩ¯= ã¨=∂Kå~åxfl „QÆÇ≤ÏOK«=K«∞Û.
ã¨=∂Kå~° ^Œi≈x QÆ∞iOz áê~î°‰õΩÅ∞ XHõ q+¨Ü«∂xfl ^Œ$+≤ìÖ’ ÃÑ@∞ìHÀ"åe.
=∞#ã¨∞‰õΩ `ÀKÕ „Ѩu JOâ◊O WO^Œ∞Ö’ ^˘~°HÍÅO>Ë Hõ+¨ìO. ã¨=∂Kå~° ^Œi≈xx
JO`« ã¨=∞„QÆOQÍ#∂ ~°∂á⁄OkOK«=K«∞Û. HÍx JÖÏKÕ¿ãÎ Jk Ãã·`«O XHõ
L„^ŒæO^äŒOQÍ `«Ü«∂~°=Ù`«∞Ok. J~Ú`Õ XHõ Ѩ^Œúux J#∞ã¨iã¨∂Î áê~î°‰õΩÅ∞ nx
^•fi~å Z‰õΩ¯= „ѨÜ≥∂[#O á⁄O^Œ=K«∞Û. HÍ=Åã≤# JOâ◊O U^≥·<å 'ã¨=∂Kå~°
^Œi≈x—Ö’ ^˘~°H#õ ѨÙÊ_»∞ ^•x`À ^ŒQiæÆ ã¨O|O^èOŒ L#fl Ѩ^OŒ fã¨∞‰õΩx "≥`H« Oõ _ç.
=¸™ê „Ѩ=HõÎ QÆ∞iOz "≥uH˜#ѨC_»∞ Ѷ≤~“<£ Ѩ^ŒO QÆ∞iOz ‰õÄ_® "≥`«HÍe.
JÖψQ D™ê (ÜÕ∞ã¨∞) QÆ∞iOz "≥uH˜#ѨÙÊ_»∞ =∞~°º"£∞ QÆ∞iOz "≥`«Hõ@O ‰õÄ_®
=∞iÛáȉõÄ_»^Œ∞. JÖÏ KÕ¿ãÎ HÍ=Åã≤#O`« ã¨=∂Kå~°O WO^Œ∞Ö’ `«Ñ¨ÊHõ Åaèã¨∞ÎOk.
A-34
4) „Ѩ=HõÎÅ ¿Ñ~°∞¡, ã¨*ÏÌÅ ã¨O^Œ~åƒùÅ∞:– „ѨѨOK«O ѨÙ\˜ìOk
"≥Ú^ŒÅ∞H˘x- JOu=∞ ^≥=· „Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) =~°‰Ωõ , =∂#=ÙÅ =∂~°^æ ~Œ ≈° #O
HÀã¨O D „ѨѨOK«OÖ’ ZO^Œ~À „Ѩ=HõÎÅ∞ „ѨÉèíqOKå~°∞. HÍx Y∞~üP<£ „QÆO^äŒOÖ’
JÖÏ¡ÇÏπ "å~°O^Œi ¿Ñ~°#¡ ∞ „Ѩ™êÎqOK«Ö^Ë ∞Œ . H˘O^Œi ¿Ñ~°#¡ ∞ =∂„`«"∞Õ „Ѩ™êÎqOKå_»∞.
áê~î°‰õΩÅ ™œÅÉèíºO HÀã¨O "å\˜Ö’ H˘xfl =ÚYº"≥∞ÿ# ¿Ñ~°¡#∞ UiÛ‰õÄiÛ „QÆO^äŒO
z=~À¡ XHõ *Ïa`å#∞ ~°∂á⁄OkOKåO. ÃÑ·QÍ P ¿Ñ~°¡ J~°c LKåÛ~°}`Àáê@∞
=∞# <å@ "å_»∞HõÖ’ L#fl `≥Å∞QÆ∞ ɡ·aÖò „QÆO^äŒOÖ’ P ¿Ñ~°∞¡ LK«ÛiOK«|_»∞`«∞#fl
f~°∞, WOHÍ "å\˜ WOw¡+¨µ ÃãÊe¡OQÆ∞Å∞ ‰õÄ_® WKåÛ=Ú.
WO^Œ∞Ö’<Õ Ô~O_À JOâ◊O ã¨*ÏÌÅ ã¨O^Œ~åƒùÅ∞. Y∞~üP<£ áê~åÜ«∞}O
KÕ¿ã@ѨC_»∞ =∞^茺֒ H˘xflKÀ@¡ ã¨*Ï̉õΩ (™êëêìOQÆ „Ѩ}Ï=∂xH˜) ã¨O|OkèOz#
ã¨O^Œ~åƒùÅ∞ =™êÎ~Ú. JHõ¯_» Py ã¨*ÏÌ KÕÜ«∞@O L`«Î=∞O. J~Ú`Õ Y∞~üP<£Ö’
ã¨*Ï̉õΩ ã¨O|OkèOz# „Ѩ™êÎ=#Å∞ ÖˇHõ¯ÖË#xfl KÀ@¡ ~å=K«∞Û. Jxfl KÀ\Ï¡ ã¨*ÏÌ
KÕÜ«∞#Hõ¯ˆ~¡^Œ∞. Jã¨Å∞ Jk Ѩ^Œúu ‰õÄ_® HÍ^Œ∞. ^≥·=„Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨)
Y∞~üP<£ áê~åÜ«∞}OÖ’ H˘xflKÀ@¡ ã¨*ÏÌ KÕã≤#@∞¡ ǨÏnã¨∞Ö’¡ P^è•~åÅ∞<åfl~Ú.
P ã¨O^Œ~åƒùÖ’¡ =∂„`«"Õ∞ ã¨*ÏÌ KÕÜ«∂e. JÖÏ KÕÜ«∞@O ã¨∞#fl`ü (ã¨O„Ѩ^•Ü«∞O).
áê~î°‰õΩÅ PK«~°}‰õΩ gÅ∞QÍ LO@∞O^Œx `«ÅáÈã≤ J@∞=O\˜ ã¨O^Œ~åƒùÅxfl\˜x
XHõ *Ïa`åQÍ `«Ü«∂~°∞ KÕã≤ Wã¨∞Î<åflO. JÖÏ¡ÇπÏ D Hõ$+≤x P"≥∂k™êÎ_»x
Ptã¨∞Î<åflO.
„QÆO^äŒO "≥Ú`«ÎO <Õ#∞ Hõhã¨O U_≥xq∞k ™ê~°∞¡ ѨijÅ<å`«‡HõOQÍ „ѨÓѶπ
s_çOQ∑ KÕâß#∞. <å q∞„`«∞Å ã¨Ç¨ÏHÍ~°O ‰õÄ_® fã¨∞‰õΩ<åfl#∞. "≥Ú`åÎxH˜ D
„QÆO^ä•xfl J#∞"å^Œ ^ÀëêÅ #∞OKÕ H͉õΩO_®, =Ú„^•~åHõ∆™êÅ #∞Oz ‰õÄ_®
HÍáê_»\ÏxH˜ â◊HHΘ ˘Åk *Ï„QÆ`ÅΫ ∞ fã¨∞‰õΩ<åflO. J~Ú#ѨÊ\˜H© =∂#= ã¨ÇϨ ["≥∞#ÿ
^Ò~°ƒÅºO KÕ`« `«Ñ¨CÅ∞ [iy LO_»=K«∞Û. JÖÏO\˜q U=~Ú<å g∞ ^Œ$+≤ìH˜ =¿ãÎ
=∞=∞‡efl =∞xflOz T~°∞HÀ‰õΩO_® „QÆO^äOŒ =¸_»= ¿ÑrÖ’ W=fi|_»¤ z~°∞<å=∂‰õΩ
QÍx, D–"≥∞~ÚÖò‰õΩ QÍx ~åã≤ ѨOѨO_ç. W<å¬JÖÏ¡ÇπÏ =∞e=Ú„^Œ}Ö’ "å\˜x
ã¨ik^Œ∞̉õΩO\ÏO.
D ѨÙ}ºHÍ~°ºOÖ’ áêÅ∞ѨOK«∞‰õΩ#fl "å~°O^ŒiH© JÖÏ¡ÇÏπ WǨÏÖ’HõOÖ’#∂,
Ѩ~°Ö’HõOÖ’#∂ L`«Î=∞ „ѨuѶ¨ÖÏxfl J#∞„QÆÇ≤ÏOKåÅx „áêi÷ã¨∂Î.......
– Zãπ.Z"£∞.~°ã¨∂Öò +¨sÊù
¿ã=‰õΩ_»∞, âßOu=∂~°æO Ѩa¡ˆH+¨<£û.
 A-35 A-36

ã¨∂~å ã¨∂zHõ 27.

28.
J<£ #"£∞¡
JÖò Yã¨ãπ
.......
.......
1623
1660
ã¨∂~å <≥O. ã¨∂~å ¿Ñ~°∞ ¿Ñr <≥O. 29. JÖò J<£Hõ|∂`ü ....... 1707
30. J~ü ~°∂"£∞ ....... 1743
1. JÖò á¶êuǨ ....... 1 31. Å∞Mχ<£ ....... 1771
2. JÖò |Y~° ....... 15 32. Jãπ ã¨*ò^ŒÇπÏ ....... 1791
3. Pe W„=∂<£ ....... 212 33. JÖò JÇπÏ*ÏÉò ....... 1804
4. J<£ x™ê ....... 333 34. ã¨ÉÏ ....... 1853
5. JÖò =∂~Ú^Œ ....... 462 35. á¶êu~ü ....... 1883
6. JÖò J<£P"£∞ ....... 554 36. Ü«∂ã‘<£ ....... 1909
7. JÖò P~åѶπ ....... 656 37. Jãπ ™êá¶êÊù`ü ....... 1936
8. JÖò J<£á¶êÖò ....... 767 38. ™ê^£ ....... 1971
9. J`ü `ÒÉÏ ....... 810 39. J*ò A=∞~ü ....... 1998
10. Ü«¸#∞ãπ ....... 896 40. JÖò =¸'q∞<£ ....... 2035
11. Ǩ˙^£ ....... 951 41. Ǩ g∞"£∞ Jãπ ã¨*ò^ŒÇπÏ ....... 2076
12. Ü«¸ã¨∞Ѷπ ....... 1014 42. J+π +¨Ø~å ....... 2104
13. J~ü ~å^£ ....... 1070 43. J*ò AMò~°∞Ѷπ ....... 2131
14. W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ ....... 1098 44. J^£ ^Œ∞MÏ<£ ....... 2160
15. JÖò Ç≤Ï„*ò ....... 1124 45. JÖò *Ïã≤Ü«∞ÇπÏ ....... 2175
16. J<£ #ÇπÏ¡ ....... 1148 46. JÖò JÇπÏMÏѶπ ....... 2191
17. |h W„™ê~¸Öò ....... 1205 47. =ÚǨÏ=∞‡^£ ....... 2212
18. JÖò HõǨÏѶπ ....... 1256 48. JÖò Ѷ¨`üÇπÏ ....... 2232
19. =∞~üÜ«∞"£∞ ....... 1306 49. JÖò ǨïA~å`ü ....... 2254
20. `åǨ ....... 1336 50. MÏѶπ ....... 2267
21. JÖò JOaÜ«∂ ....... 1380 51. J*ò *ÏiÜ«∂`ü ....... 2282
22. JÖò ǨÏ*ò ....... 1422 52. J`ü `«∂~ü ....... 2298
23. JÖò =¸—q∞#∂<£ ....... 1466 53. J<£ #*ò‡ ....... 2311
24. J<£ #∂~ü ....... 1501 54. JÖò Y=∞~ü ....... 2327
25. JÖò Ѷ¨Ù~åö<£ ....... 1545 55. J~ü ~°Ç¨‡<£ ....... 2342
26. J+π +¨µJ~å ....... 1576 56. JÖò "ådJÇπÏ ....... 2359
 A-37 A-38

57. JÖò ǨÏn^£ ....... 2376 87. JÖò PÖÏ ....... 2679
58. JÖò =Ú*Ï^ŒÅÇπÏ ....... 2396 88. JÖò QÍ+≤Ü«∞ÇπÏ ....... 2684
59. JÖò Ǩτ+π ....... 2412 89. JÖò Ѷ¨„*ò ....... 2689
60. JÖò =Ú"£∞`«Ç≤Ï#ÇπÏ ....... 2428 90. JÖò |Å^£ ....... 2697
61. Jãπ ã¨Ñ¶π ....... 2441 91. J+π +¨"£∞û ....... 2703
62. JÖò A=ÚJÇπÏ ....... 2449 92. JÖò Öˇ·Öò ....... 2708
63. JÖò =Ú<åѶ≤Y∂<£ ....... 2456 93. J*ò AǨ ....... 2714
64. J`ü `«QÍ|∞<£ ....... 2463 94. JÅ"£∞ #„+¨ÇπÏ ....... 2718
65. J`ü `«ÖÏMò ....... 2474 95. J`ü f<£ ....... 2722
66. J`ü `«„Ç‘Ï"£∞ ....... 2485 96. JÖò JÅMò ....... 2726
67. JÖò =ÚÖò¯ ....... 2496 97. JÖò Y„^£ ....... 2731
68. JÖò YÅ"£∞ ....... 2508 98. JÖò |~Úº#ÇπÏ ....... 2734
69. JÖò ǨYö ....... 2522 99. J*ò lÖò*ÏÖò ....... 2739
70. JÖò =∞Pi*ò ....... 2533 100. JÖò PkÜ«∂`ü ....... 2743
71. #∂ÇπÏ ....... 2543 101. JÖò MÏiJÇπÏ ....... 2747
72. JÖò l<£fl ....... 2553 102. J`ü `«HÍã¨∞~ü ....... 2751
73. JÖò =Ú[˚q∞‡Öò ....... 2564 103. JÖò J„ãπ ....... 2754
74. JÖò =Ú^ŒÌã≤û~ü ....... 2574 104. JÖò Ǩï=∞[ÇπÏ ....... 2757
75. JÖò dÜ«∂=∞ÇπÏ ....... 2585 105. JÖò Ѷ‘Öò ....... 2760
76. J^£ ^Œ„ÇπÏ ....... 2593 106. Y∞Ô~·+π ....... 2763
77. JÖò =Ú~°ûÖÏ`ü ....... 2604 107. JÖò =∂T<£ ....... 2766
78. J<£ #ÉÏ ....... 2614 108. JÖò H“ã¨~ü ....... 2769
79. J<£ <ålP`ü ....... 2624 109. JÖò HÍѶ≤~°∂<£ ....... 2772
80. J|㨠....... 2634 110. J<£ #„ãπ ....... 2775
81. J`ü `«H©fi~ü ....... 2642 111. JÖò ÅǨÏÉò ....... 2778
82. JÖò W<£Ñ¶≤`å~ü ....... 2648 112. JÖò WMÏ¡ãπ ....... 2781
83. JÖò =Ú`«Ñ¶≤ÊùѶ‘<£ ....... 2653 113. JÖò Ѷ¨ÅMò ....... 2784
84. JÖò W<£+≤MÏMò ....... 2661 114. J<£ <åãπ ....... 2788
85. JÖò |∞~°∂*ò ....... 2667
86. J`ü `åiMò ....... 2674
S
 A-39
ã¨OH˜∆ѨΠѨ^•Å qâı¡+¨}
(ã¨) ÖËHõ (ã¨Jã¨O) ´ ã¨Å¡ÖϡǨï JÖˇ·Ç≤Ï = ã¨Å¡O : (JÖÏ¡ÇπÏ PÜ«∞# g∞^Œ
âßOu =∞iÜ«Ú Hõ~°∞}ÏHõ\ÏH∆ÍÅ∞ ‰õΩiÑ≤OK«∞QÍHõ!)
^≥·=„Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) ¿Ñ~°∞ „Ѩ™êÎ=#‰õΩ =zÛ#ѨÙÊ_»∞
D „áê~°÷<å ѨÅ∞‰õΩÅ∞ ѨiîOKåe.
(JÖˇ·Ç≤Ï) ´ JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏ"£∞ : JÖÏ¡ÇπÏ PÜ«∞# g∞^Œ âßOu ‰õΩiÑ≤OK«∞
QÍHõ!
„Ѩ=HõÎÅ ¿Ñ~°¡ `«~°∞"å`« D q^èŒOQÍ Ñ¨ÅHÍe.
(~°) ÖËHõ (~°l) ´ ~°lÜ«∞ÖϡǨï J<£Ç¨ï : JÖÏ¡ÇπÏ PÜ«∞# Ѩ@¡ „Ѩã¨#∞fl_»QÆ∞
QÍHõ!
(~°l.J<£Ç¨) ´ ~°lÜ«∞ÖÏ¡Çï¨ J<£Ç¨ : JÖÏ¡ÇÏπ P"≥∞ Ѩ@¡ „Ѩã#¨ ∞fl_»Q∞Æ QÍHõ!
^≥·=„Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å ¿Ñ~°¡ `«~°∞"å`«
D q^èŒOQÍ Ñ¨ÅHõ@O P#"å~Úf.
(~°Ç¨Ï‡.Öˇ·) ´ ~°Ç¨Ï‡`«∞ÖÏ¡Ç≤Ï JÖˇ·Ç≤Ï : PÜ«∞# g∞^Œ JÖÏ¡ÇπÏ âßOu
HõÅ∞QÆ∞QÍHõ!
^≥=· „Ѩ=HõÎ ã¨ÇϨ K«~∞° Å t+¨µºÅ (`åa~¸#¡) ¿Ñ~°¡ `«~∞° "å`«,
„Ѩ=ÚY W™ê¡g∞Ü«∞ ^è•i‡Hõ"`Õ ÅΫ ∞, ѨO_ç`∞« Å ¿Ñ~°¡ `«~∞° "å`«
D q^èŒOQÍ Ñ¨ÅHõ@O P#"å~Úf.
"åHõº JO`«~åÜ«∞O ^Œ$ëêì º "Õ∞=Ú ÃÑ· „áê~°÷<å ѨÅ∞‰õΩÅ#∞ ã¨OH˜∆ѨÎOQÍ
¿Ñ~˘¯<åfl=Ú. áê~î°‰õΩÅ∞ =∂„`«O P ã¨OH˜∆ѨΠѨ^•Å#∞ qã¨ÎiOK«∞‰õΩx K«^Œ∞=Ù
HÀ"åe. "å\˜ J~°÷O ѨiîOK«=Åã≤# J=ã¨~°O ÖË^Œ∞. ˆH=ÅO ^•xfl J=Ö’Hõ#O
KÕã¨∞‰õΩO>Ë KåÅ∞.
A-40
qâ◊fi„ѨÉèí∞=Ù‰õΩ Jxfl q^è•ÖÏ
â’ÉèÏÜ«∞=∂#"≥∞ÿ# Ѩ^ŒO 'JÖÏ¡ÇπÏ—
`≥Å∞QÆ∞Ö’ =∞#O '^Õ=Ù_»∞— JO\ÏO. J~°cÖ’ ''JÖÏ¡ÇπÏ—— JO\Ï~°∞.
WOw¡+¨µÖ’ QÍ_£(GOD) Jx JO\Ï~°∞. WÖÏ =∂#=ÙÅ P~å^茺 ^≥·"åxfl XHÀ¯
ÉèÏ+¨Ö’ XHÀ¯ ¿Ñ~°∞`À Ñ≤Å∞ã¨∞ÎO_»=K«∞Û. HÍx Wxfl Ѩ^•Ö’¡ÔHÖÏ¡ 'JÖÏ¡ÇπÏ—
J<Õk ZO`À qÅHõ∆}"≥∞ÿ# Ѩ^ŒO. qâ◊fi„ѨÉèí∞=Ù‰õΩ Jk Jxfl q^è•ÖÏ
â’ÉèÏÜ«∞ =∂#"≥∞ÿ# Ѩ^ŒO.
'^Õ=Ù_»∞— J<Õ Ñ¨^ŒO |Ǩï=K«#=∞~Ú`Õ ^Õ=Ùà◊√¡ J~ÚáÈ`«∞Ok.
„ã‘ÎeOQÆ=∞~Ú`Õ ^Õ=`« J=Ù`«∞Ok. JÖψQ WOw¡+¨µÖ’ ‰õÄ_® GOD J<Õ Ñ¨^ŒO
gods =∞iÜ«Ú goddess J=\ÏxH˜ P™ê¯~°=ÚOk. HÍx x*ÏxH˜ =∂#=ÙÅ
P~å^茺^≥·=O Z#fl\˜H© XHõ¯_Õ. PÜ«∞# Jã≤Î`åfixfl ã¨∂zOK«\ÏxH˜ |Ǩï=K«#
Ѩ^ŒO JHõ¯ˆ~¡^Œ∞. JÖψQ P Ѩ^ŒO „ã‘ΠѨÙ~°∞+¨ ÉèË^•xfl ã¨∂zOKÕ@@∞ìQÍ
‰õÄ_® LO_»~å^Œ∞. J~°c ÉèÏ+¨Ö’x JÖÏ¡ÇπÏ J<Õ Ñ¨^ŒO JK«∞Û P ÉèÏ"åxH˜
^Œ~°Ê}O Ѩ_»∞`«∞Ok. JÖÏ¡ÇπÏ J<Õ Ñ¨^•xH˜ |Ǩï=K«#O ÖË^Œ∞. JÖψQ nxH˜
„ã‘Î eOQÆ Ñ¨^ŒO ‰õÄ_® ~å^Œ∞. Hõ#∞Hõ JÖÏ¡ÇπÏ J<Õ Ñ¨^ŒO qâ◊fi„ѨÉèí∞=Ù‰õΩ Jxfl
q^è•ÖÏ â’ÉèÏÜ«∞=∂#"≥∞ÿ#^Œx K≥ѨÊ=K«∞Û.
Hõ#∞Hõ D „QÆO^äŒOÖ’ "Õ∞=Ú ^Õ=Ù_»∞ J<Õ =∂@HÀã¨O KåÖÏ =~°‰õΩ
'JÖÏ¡ÇπÏ— J<Õ Ñ¨^•<Õfl "å_®=Ú.
1. JÖò á¶êuǨ 1= áê~å 1 1. JÖò á¶êuǨ 1= áê~å
Pre-final

Jáê~° Hõ~∞° }Ï=∞Ü«Ú_»∞, Ѩ~=° ∞ Hõ$áêjÅ∞_≥#· JÖÏ¡ÇÏπ ¿Ñ~°∞`À ^Õ=ÙxH˜ =∂„`«"Õ∞ `«# P~å^èŒ##∞ JOH˜`«O KÕã¨∞H˘x, PÜ«∞# =ÚO^Œ∞ =∂„`«"Õ∞
`«Å=OKåÅx É’kèã¨∞ÎOk. ^Õ=ÙxH˜ =∂#= QÆ∞}QÆ}ÏÅ∞ PáêkOK«_®xfl YO_çã¨∞ÎOk.
1. á¶êuǨ („áê~°OÉèíO) ã¨∂~å JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ Z=~°∂ ã¨=∂#∞Å∞ HÍ~°∞. JÖÏ¡ÇÏπ =O\˜"å~°∞ =∞Ô~=fi~°∂ ÖË~∞° . =∞x+≤ PÜ«∞#∞fl
qâ◊fiã≤OKåe. qâßfiã¨O`À PÜ«∞<Õfl P~åkèOKåe.
ѨiK«Ü«∞O D ã¨∂~å Ô~O_»∞ ã¨=∂# ÉèÏQÍÅ∞QÍ L#fl@∞¡ Hõ#|_»∞`«∞Ok. "≥Ú^Œ\ ˜ ÉèÏQÆOÖ’
ã¨OHõÅ#O s`åº k=º Y∞~üP<£Ö’ Wk "≥Ú@ì "≥Ú^Œ\ ˜ ã¨∂~å. D ã¨∂~åÖ’ JÖÏ¡ÇπÏ, PÜ«∞# QÆ∞}QÆ}ÏÅ QÆ∞iOz =ÙOk. Ô~O_»= ÉèÏQÆOÖ’ =∞x+≤ QÆ∞iOz, =∞x+≤H˜
`ÒÇ‘Ï^£ (JO>Ë UHõ^"·≥ å~å^è#Œ ) „Ѩ^•è #OQÍ Hõ#|_»∞`«∞Ok. ^Õ=Ùx Ѩ@¡ qâßfiã¨O, ^≥"· å~å^è#Œ , ^Õ=Ùx`À L#fl J=ã¨~°O QÆ∞iOz LOk.
^Õ=Ù}˜‚ ã¨Ç¨Ü«∞O HÀã¨O "Õ_»∞HÀ=_»O, ^Õ=Ùx „áêi÷OK«_»O QÆ∞iOz WO^Œ∞Ö’ =ÚYºOQÍ
<˘H˜¯ K≥ѨÊ_»O [iyOk. D ã¨∂~åÖ’ U_»∞ PÜ«∞`«∞Å∞<åfl~Ú. JÖÏ¡ÇπÏ =∂„`«"Õ∞
P~å^èŒ#ʼnõΩ, ™È΄`åʼnõΩ, JÉèíº~°÷#ʼnõΩ Ü≥∂QÆ∞º_»h, JÖÏ¡ÇπÏ =∂„`«"Õ∞ ѨiѨÓ~°∞‚_»h,
WǨÏÖ’HÍxH˜, Ѩ~°Ö’HÍxH˜ JÖÏ¡ÇπÏ =∂„`«"Õ∞ „ѨÉèí∞=h, PÜ«∞<Õ ã¨$+≤ìHõ~°Î Jh D U_»∞ Q
PÜ«∞`«∞ÅÖ’ xiÌ+¨ìOQÍ K≥ѨÊ_»O [iyOk.
D ã¨∂~å‰õΩ 'JÖò á¶êuǨ— („áê~°OÉèíO) Jx ¿Ñ~°∞ ÃÑ@ì_»O [iyOk. ZO^Œ∞HõO>Ë,
Wk k=º Y∞~üP<£‰õΩ „áê~°OÉèí J^蕺ܫ∞O. D ã¨∂~å k=º Y∞~üP<£‰õΩ `«e¡=O\˜^Œh,
k=º Y∞~üP<£™ê~°O WO^Œ∞Ö’ LO^Œx ‰õÄ_® K≥Ñʨ _»O [iyOk. =Úã≤=¡ ÚÅ∞ KÕ¿ã #=∂AÖ’¡ „Ñ≤Ü«∞ áê~î°‰õΩÖÏ~å!
`«Ñ¨Êxã¨iQÍ K«^Œ∞==Åã≤# ã¨∂~å Wk. ~ÀE KÕ¿ã J~Ú^Œ∞ ѨÓ@Å #=∂A HÍx, ÖËHõ
ã¨fiK«ÛùO^ŒOQÍ KÕ¿ã SzÛùHõ"≥∞ÿ# #=∂AÖ’¡ HÍx „Ѩu #=∂AÖ’ D ã¨∂~å#∞ ѨiîOK«@O Y∞~üP<£ `«~°∞˚=∂#∞, ^•x "åºMϺ<åxfl J^茺ܫ∞#O KÕã¨∞Î#flѨC_»∞ P^èŒ∞xHõ
`«Ñ¨Êxã¨i. „áê~°OÉèí ã¨∂~å K«^Œ∞=HõáÈ`Õ =Úã≤¡=ÚÅ∞ KÕ¿ã U #=∂E ã‘fiHõiOK«|_»^Œx áê~î°‰õΩʼnõΩ H˘xfl H˘`«Î Ѩ^•Å∞ Z^Œ∞~°∞ HÍ=K«∞Û. P Ѩ^•Å#∞ QÆ#Hõ HÍã¨Î ѨiK«Ü«∞O
=Úã≤¡O ^èŒ~°‡"Õ`«ÎÅ∞ YzÛ`«OQÍ K≥áêÊ~°∞. KÕã¨∞H˘O>Ë k=º Y∞~üP<£ ÉèÏ"å=∞$`åxfl WOHÍ ÉÏQÍ P™êfikOK«\ÏxH˜, `«xqf~å
JO^Œ∞Ö’x =∞^èŒ∞i=∞#∞ „QÀÅ\ÏxH˜, qâ◊fi „ѨÉèí∞=Ù P^ÕâßÅ#∞ xHõ¯zÛQÍ J~°÷O
^è~Œ ‡° "Õ`ÅΫ Jaè„áêÜ«∞O „ѨHÍ~°O, D „áê~°OÉèí ã¨∂~å (JÖò á¶êuǨ), ѨÓiÎ Y∞~üP<£‰Ωõ KÕã∞¨ ‰õΩO@∂ `«^#Œ ∞QÆ∞}OQÍ PK«iOK«\ÏxH˜ gÅ=Ù`«∞Ok. JO^Œ∞Hõx D "åºMϺ#OÖ’
™ê~åOâ◊O =O\˜k. D ã¨∂~å ѨÓiÎ Y∞~üP<£‰õΩ ™ê~åOâ◊O Jx ZO^Œ∞‰õΩ K≥ѨÊ_»O JHõ¯_»H¯õ _® ^˘i¡# H˘`«Î Ѩ^•Å#∞ UiÛ‰õÄiÛ, "å\˜x „QÆO^äOŒ z=iÖ’ á⁄O^Œ∞Ѩ~K° åO.
[iyO^ŒO>Ë, W™ê¡O‰õΩ ã¨O|OkèOz# „Ѩ^è•#"≥∞ÿ# ÉèÏ=#Å#∞, xÜ«∞=∂Å#∞ JxflO\˜h ^≥·=„QÆO^äŒ áê~î°‰õΩÅ∞ D ™œÅÉèíºO ^•fi~å ‰õÄ_® „ѨÜ≥∂[#O á⁄Ok =∂ WǨÏѨ~åÅ
D ã¨∂~å ‰õΩÑ¡ OΨ QÍ `≥eÜ«∞*Ëã∞¨ OÎ k. =∞øeHõ"∞≥ #ÿ W™ê¡g∞Ü«∞ ÉèÏ=#Å∞, „Ѩ^•è #"≥∞#ÿ W™ê¡g∞Ü«∞ ™êѶ¨ÅºO HÀã¨O JÖÏ¡ÇπÏ#∞ „áêi÷ã¨∂Î LO_»QÆÅ~°x Ptã¨∞Î<åflO.
qâßfi™êÅ∞, JO>Ë, ^Õ=Ùx UHõ`fi« O (^Õ=Ù_»∞ XHõ¯_Õ Jx qâ◊fiã≤OK«_O» , ^Õ=ÙxH˜ ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞
Z=~°∂ ÖË~°x qâ◊fiã≤OK«_»O, ^Õ=ÙxH˜ ™ê\˜ Z=~°∂ ÖË~°x qâ◊fiã≤OK«_»O), ^Õ=Ùx
QÆ∞}QÆ}ÏÅ#∞ QÆ∞iOz D ã¨∂~å ã¨~à° O◊ QÍ, ã¨∂\˜QÍ, ã¨OH˜Ñ∆ OΨ QÍ =∞x+≤H˜ `≥eÜ«∞*Ëã∞¨ OÎ k.
=Úã≤¡=ÚÅ∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞, JO>Ë XˆH XHõ¯ P~å^èŒ∞º_çx `«Ñ¨Ê =∞Ô~=fiih Ji÷OK«~å^Œh,
Z=i =ÚO^Œ∂ KÕ`«∞Å∞ KåѨ~å^Œh, =∞x+≤ ™ê\˜ =∞x+≤H˜ ^•ã¨ºO KÕÜ«∞~å^Œh, ˆH=ÅO
1 2
1. JÖò á¶êuǨ 1= áê~å
Pre-final
JÖò á¶êuǨ ã¨∂~å
JÖò á¶êuǨ ã¨∂~å k=º Y∞~üP<£Ö’x "≥Ú@ì "≥Ú^Œ\˜ ã¨∂~å. ǨÏnã¨∞Å ^•fi~å
‰õÄ_® nx =∞ǨÏ`«∞Î `≥Å∞Ѩ|_çOk. á¶êuÇ¨Ï JO>Ë P~°OaèOK«@O, "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ@ì_»O Jx
J~°O÷ . JO^Œ∞Hˆ nxx ''á¶êuǨÏ`«∞Öò H˜`åÉò——– JO>Ë Ñ¨Ùã¨HÎ Í~°OÉèOí Jx Ñ≤Å∞=@O [iyOk.
D ã¨∂~å‰õΩ =∞ixfl ¿Ñ~°∞¡ ‰õÄ_® L#fl@∞¡ ǨÏnã¨∞Å ^•fi~å ~°∂_èô J=Ù`ÀOk. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ:
(1) L=Ú‡Öò Y∞~üP<£, (2) Jã¨ûÉò=ÙÖò =∞™êh, (3) JÖò Y∞~üP#∞Öò Jr"£∞,
(4) J+≤¬á¶ê (5) J„~°∞MòÜ«∞`«∞ (T^Œ@O), WOHÍ J<ÕHõ ¿Ñ~°∞¡ D ã¨∂~å‰õΩ L<åfl~Ú.
D ã¨∂~å‰õΩ QÆÅ WOH˘Hõ ¿Ñ~°∞ 'Jã¨ûÖÏ`ü—. ǨÏnÃã Y∞^£ã‘Ö’ JÖÏ¡ÇπÏ D q^èŒOQÍ
ÃãÅqKåÛ_»∞ : ''Yã¨"£∞`«∞ ã¨ûÖÏ`« ɡ·h = ɡ·# JcÌ—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O : H˜`å|∞ã¨ûÖÏ`ü) –
JO>Ë ''<Õ#∞ ã¨ÖÏ`ü (#=∂A)#∞ <å‰õΩ – <å ^•ã¨∞xH˜ =∞^茺 qÉèílOKå#∞—— Jx ÉèÏ=O.
JO>Ë á¶êuǨ ã¨∂~å ##fl=∂@! D ã¨∂~åÖ’x ã¨QÆÉèÏQÆOÖ’ ^≥·= ™È΄`«O KÕÜ«∞|_çOk.
PÜ«∞# ^ŒÜ∂« ^•H˜}∆ ϺÅ∞, áÈ+¨}, <åºÜ«∞jÅO, qâ◊fi ™ê„=∂*ϺkèHÍ~°O Jaè=i‚OK«|_®¤~Ú.
q∞ye# ã¨QÆÉèÏQÆOÖ’ ^≥·=ã¨xflkèÖ’ ^•ã¨∞_»∞ KÕã¨∞‰õΩ<Õ q#fláêÅ∞, JÉèíº~°÷#Å∞ q=iOK«
|_®¤~Ú.
D ǨÏnã¨∞Ö’ á¶êuǨ ã¨∂~å#∞ '#=∂A— QÍ Jaè=i‚OK«@O [iyOk. nxfl|\˜ì
#=∂AÖ’ D ã¨∂~å#∞ ѨiîOK«@O KåÖÏ J=ã¨~°=∞x ã¨Ê+¨ì=∞=Ù`ÀOk. =∞ǨÏhÜ«∞
=ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) "åi „Ѩ=K«<åÅ ^•fi~å D q+¨Ü«∞O Ѩ^Õ Ñ¨^Õ ã¨Ê+¨ìѨ~°K«@O [iyOk:
L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ :– ''ÖÏ ã¨ÖÏ`« e=∞<£ Å¡"£∞ Ü«∞Mò~°J9 a á¶êuǨÏuÖò H˜`åÉò—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ
|∞MÏs, ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O). J~°÷O : á¶êuǨ ã¨∂~å ѨiîOK«x =ºH˜Î #=∂A <≥~°"Õ~°^Œ∞. D
ǨÏnã¨∞Ö’x J~°c =¸ÅOÖ’ =zÛ# '=∞<£— J<Õ Ñ¨^ŒO ã¨~°fi™ê^è•~°}"≥∞ÿ#k. #=∂A
Kտ㠄Ѩu =ºH˜ÎH© Wk =iÎã¨∞ÎOk. =ºH˜ÎQÆ`« ™ê÷~ÚÖ’ #=∂A KÕã≤<å, ™ê=¸Ç≤ÏHõOQÍ
3 4
2 1. JÖò á¶êuǨ 1= áê~å
#=∂A KÕã<≤ å, #=∂A KÕ~ÚOKÕ W=∂=Ú J~Ú<å, W=∂=Ú#∞ J#∞ã¨iOKÕ "å~°~Ú<å
– JO^Œ~°∂ D ã¨∂~å#∞ K«^Œ==Åã≤O^Õ. <≥=∞‡kQÍ KÕ¿ã (ã≤„s) #=∂AÖ’#~Ú<å,
aQÆæ~°QÍ KÕ¿ã ([ÇπÏs) #=∂AÖ’#~Ú<å, qkèQÍ KÕÜ«∞=Åã≤# (Ѷ¨~ü˚) #=∂AÖ’#~Ú<å,
ã¨fiK«ÛùO^ŒOQÍ KÕã¨∞‰õΩ<Õ (#Ѷ≤Öò) #=∂AÖ’¡#~Ú<å – #=∂A Kտ㠄Ѩu XHõ¯~°∂ D
ã¨∂~å#∞ K«^Œ=@O `«Ñ¨Êxã¨i. „H˜O^Œ ¿Ñ~˘¯#|_ç# ǨÏnã¨∞ ^•fi~å ‰õÄ_® D q+¨Ü«∂xH˜
ã¨=∞~°÷# Åaè™ÈÎOk:
XHõ™êi Ѷ¨„*ò (L^ŒÜ«∞O) #=∂AÖ’ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O)`À áê@∞ PÜ«∞#
ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å∞ (~°l) ‰õÄ_® Y∞~üP<£ áê~åÜ«∞}O KÕÜ«∞™êQÍ~°∞. `«`å¯~°}OQÍ #=∂AÖ’
Y∞~üP<£ ѨiOî K«_®xH˜ PÜ«∞# (ã¨) W|ƒOkx Z^Œ∞~À¯=Åã≤=zÛOk. #=∂A#∞ =ÚyOz#
`«~°∞"å`« PÜ«∞# (ã¨) `«# ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å #∞^ÕÌtºOz, ''Uq∞\©? g∞~°∞ ‰õÄ_® ("≥#HÍÅ)
Y∞~üP<£ ѨiîOKå~å?—— Jx J_çQÍ~°∞. ^•xH˜ ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å∞ 'J=Ù#—x K≥áêÊ~°∞. JѨC_»∞
PÜ«∞# (ã¨) WÖÏ LѨ^ÕtOKå~°∞: ''g∞iÖÏ KÕÜ«∞HõO_ç – <å`À áê@∞ ѨiîOK«HõO_ç –
J~Ú`Õ á¶êuǨ ã¨∂~å#∞ =∂„`«O `«Ñʨ Hõ ѨiOî Kåe. ZO^Œ∞HõO>Ë ^•xfl ѨiOî K«x^Õ #=∂A
<≥~°"Õ~°^Œ∞—— (J|∂^•=Ó^£, ui‡r, #™ê~Ú). JÖψQ =∞~À ǨÏnã¨∞ – Ǩτ[`ü J|∂
ǨïÔ~·~å (~°l) Hõ^äŒ#O „ѨHÍ~°O JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) WÖÏ „ѨɒkèOKå~°∞: ''=∞<£
ã¨ÖÏ¡ ã¨ÖÏ`«<£ Å"£∞ Ü«∞Mò~°J9Ѷ‘Ǩ a Lq∞‡Öò Y∞~üPx Ѷ¨Ç≤ÏÜ«∞ d^•A<£—— ã¨ÖÏã¨<£ ÃѶ∞ÿ~°∞
`«=∂"£∞. (Z=~°~Ú`Õ á¶êuǨ ã¨∂~å ÖˉõΩO_®<Õ #=∂A KÕâß_À J`«x #=∂A ֒Ѩ
Éè∂í ~Ú+¨"ì ∞≥ #ÿ ^Œ=Ù`«∞Ok – Jk ѨiѨÓ~°"‚ ∞≥ #ÿ #=∂A HÍÉ’^Œ∞). ^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨) =¸_»∞™ê~°∞¡
D =∂@<åfl~°∞. ''"Õ∞=Ú W=∂=Ú "≥#∞Hõ ‰õÄ_® #=∂A KÕ™êÎ=Ú Hõ^•! =∞~°Ñ¨C_ÕO
KÕÜ«∂e?—— Jx H˘O`«=∞Ok Ǩτ[`ü J|∂ ǨïÔ~·~å (~°l)#∞ „ѨtflOK«QÍ, ''W=∂=Ú
"≥#∞Hõ L#flѨC_»∞ (JO>Ë ™ê=¸Ç≤ÏHõ #=∂A KÕã¨∞Î#flѨC_»∞) g∞~°∞ =∞#ã¨∞Ö’<Õ –
֒֒ѨÖË – á¶êuǨ ã¨∂~å ѨiîOK«O_ç—— Jx PÜ«∞# (~°l) ã¨=∂^è•#q∞KåÛ~°∞. (ã¨Ç‘ÏÇπÏ
=Úã≤¡O)
ÃÑ· Ô~O_»∞ ǨÏnã¨∞Å ^•fi~å ã¨Ê+¨ì=∞ÜÕ∞º^Õq∞@O>Ë, k=º Y∞~üP<£Ö’ ÃãÅgÜ«∞
|_ç#@∞¡, ''k=º Y∞~üP<£ g∞ =ÚO^Œ∞ ѨiîOK«|_»∞`«∂ L#flѨC_»∞ ^•xfl „â◊^ŒúQÍ q#O_ç,
=∞ø#OQÍ LO_»O_ç.—— (JÖò P~åÑ¶π – 204). JÖψQ ǨÏnã¨∞Ö’ K≥Ñʨ |_ç#@∞¡ – ''™ê=¸Ç≤ÏHõ
#=∂A‰õΩ ™ê~°^ºŒä O =Ç≤ÏOKÕ =ºH˜Î (W=∂=Ú), „QÆO^äŒ áê~åÜ«∞}O KÕã∞¨ #Î flѨC_»∞ =∞ø#OQÍ
LO_»O_ç.—— nx ÉèÏ=O Uq∞@O>Ë aQÆæ~°QÍ KÕ~ÚOKÕ #=∂AÅÖ’ "≥#∞Hõ xÅ|_ç=Ù#fl
#=∂rÅ∞ (=ÚHõÎnÅ∞) á¶êuǨ ã¨∂~å `«~°∞"å`« q∞ye# áê~åÜ«∞}=∞O`«\ ˜h =∞ø#OQÍ
1. JÖò á¶êuǨ 1= áê~å
Pre-final
q<åe. W=∂=Ú`À áê>Ë Y∞~üP<£ áê~åÜ«∞}O KÕÜ«∞‰õÄ_»^Œ∞. ÖË^ŒO>Ë W=∂=Ú, `«#
"≥#∞Hõ#∞#fl J#∞Ü«∂Ü«ÚÅ∞ ‰õÄ_® ã¨Ç‘ÏÇπÏ Ç¨Ïnã¨∞Å Hõ#∞QÆ∞}OQÍ á¶êuǨ ã¨∂~å#∞
ѨiîOK«_®xH˜ gÅ∞QÍ á¶êuǨ ã¨∂~å PÜ«∞`«∞Å#∞ ÉÏQÍ Py Py áê~åÜ«∞}O KÕÜ«∂e.
ÖË^• á¶êuǨ ã¨∂~å#∞ =ÚyOz# `«~°∞"å`« `«# J#∞Ü«∂Ü«ÚÅ (=ÚYÎnÅ) ™œHõ~åº~°÷O
W=∂=Ú Kåe#O`« =º=kèx W"åfie. JÖÏ KÕ¿ãÎ =ÚYÎnÅ∞ á¶êuǨ ã¨∂~å "åHͺÅ#∞
֒֒ѨÖË K«^Œ∞=Ù‰õΩO\Ï~°∞. WÖÏ KÕÜ«∞@O Y∞~üP<£ ǨÏnã¨∞Å ^Œ$ëêì º PˆH∆Ѩ}©Ü«∞O
‰õÄ_® HÍ^Œ∞. ÃÑ·QÍ Y∞~üP<£, ǨÏnã¨∞–Ô~O_çO\˜ P^ÕâßÅ#∞ áê\˜Oz#@¡=Ù`«∞Ok. nxH˜
aè#flOQÍ á¶êuÇ¨Ï ã¨∂~å Ѩ~î°<åxfl "åiOK«@O =Å¡ J#=ã¨~°OQÍ H˘xfl ÖËxáÈx
ã¨Oâ◊Ü∂« ʼnõΩ `åqzÛ#@¡=Ù`«∞Ok. L^•:– k=º Y∞~üP<£ =∞iÜ«Ú „áê=∂}˜Hõ ǨÏnã¨∞Å∞
Ѩ~°ã¨Ê~°O ã¨=∞#fiÜ«∞O K≥O^Œ@O ÖË^Œh, "å\˜ =∞^茺 "≥·~°∞^èŒúºO LO^Œh, P Ô~O\˜Ö’ U^À
XHõ\ ˜ =∂„`«"Õ∞ PK«~°}Ü≥∂Qƺ"≥∞ÿ#^Œh, UHõ HÍÅOÖ’ Ô~O_çO\˜h J#∞ã¨iOK«@O
^Œ∞™êû^躌 =∞h (^≥=· O =∞xflOK«∞QÍHõ!) ‰õΩO\˜ ™ê‰õΩÅ∞ "≥uHˆ "åix "≥#∞fl`«\ ì̃ „áÈ`«ûÇ≤ÏOz
#@¡=Ù`«∞Ok. =∞ixfl q=~åÅÔH· JÖò P~åѶπ ã¨∂~å 204= PÜ«∞`«∞‰õΩ W=fi|_ç# q=~°}#∞
‰õÄ_® K«∂_»O_ç. (D q+¨Ü«∂xH˜ ã¨O|OkèOz# ѨÓiÎ q=~åÅ∞ HÍ"åÅO>Ë =∞øÖÏ<å
J|∞Ì„~°Ç¨‡<£ =ÚÉÏ~°H±Ñ¨Ói QÍi '`«ÇπÏH©‰õΩÖò HõÖÏ"£∞— ѨÙã¨ÎHõO, WOHÍ =∞øÖÏ<å W~å¬^Œ∞Öò
ǨÏMò Jãπs QÍi ѨÙã¨ÎHÍÅ∞ K«^Œ=O_ç). WHõ¯_» =∞~À q+¨Ü«∞O ‰õÄ_® QÆ=∞<å~°›O. =ÚHõÎn
QÆ#Hõ W=∂"£∞ KÕ¿ã Y∞~üP<£ áê~åÜ«∞}O qO@∞#fl@¡~Ú`Õ á¶êuǨ ã¨∂~å ѨiîOK«~å^Œh,
XHõ"àÕ ◊ q#x ã¨O^Œ~ƒ° Où Ö’ =∂„`«O `«Ñʨ ‰õΩO_® á¶êuǨ ã¨∂~å ѨiOî KåeûO^Õ#x 'ã¨ÅѶ—π Ö’
(D Ѩ^ŒO q=~°} HÀã¨O ^ŒÜ«∞KÕã≤ „QÆO^äŒO z=iÖ’ W=fi|_ç# Ѩ^Œ qâı¡+¨} K«^Œ=O_ç)
J`«ºkèH=õ ∞Ok `≥eÑ≤#@∞¡ W=∂"£∞ Wɡfl `≥q· ∞Ü«∂ Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~∞° . (=∞*ò=¸Ü≥∞ Ѷ`¨ å"å
Wɡfl `≥·q∞Ü«∂ 23/265).
Wk =∞H©¯ ã¨∂~å. JO>Ë D ã¨∂~å =∞Hͯ֒ J=`«iOzO^Œ#fl=∂@! =∞Hͯ ÖËHõ
=∞n<åÖ’ J=`«iOzO^ŒO>Ë ÉèÏ=O: =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨) Ç≤Ï„[`ü KÕÜ∞« Hõ =Ú#∞Ѩ٠(=∞n<å‰õΩ
=Åã¨áÈHõ ѨÓ~°fiO) J=`«iOz# ã¨∂~åÅhfl =∞H©¯ ã¨∂~åÅ#|_»`å~Ú. =∞i P ã¨∂~åÅhfl
Ѩq„`« =∞Hͯ #QÆ~°OÖ’<Õ J=`«iOz LO_»#=ã¨~°O ÖË^Œ∞. ã¨=∞Ü«∞O ã¨O^Œ~åƒùÅ#∞ |\˜ì
=∞Hͯ K«∞@∞ì„ѨH¯õ Å „áêO`åÅÖ’ J=`«iOz L#flѨÊ\˜H© Jq =∞H©¯ ã¨∂~åÅ∞QÍ<Õ Ñ¨iQÆ}O˜ K«
|_»`å~Ú. JÖψQ Ç≤Ï„[`ü (^≥·=^Ò`«ºO JOk# 13 UO_»¡ `«~°∞"å`« [iy# =∞n<å
„Ѩܫ∂}O) J#O`«~°O J=`«iOz# ã¨∂~åÅ∞ – Jq =∞n<åÖ’ J=`«iOz<å ÖËHõ
=∞n<å á⁄e"Õ∞~°Ö’¡ J=`«iOz<å ÖËHõ =∞n<å #QÆ~åxH˜ |Ǩï^Œ∂~å# J=`«iOz<å
5 6
3 1. JÖò á¶êuǨ 1= áê~å
– J=hfl =∞^Œh ã¨∂~åÅ∞QÍ<Õ =º=ǨÏiOK«|_»`å~Ú. PYiH˜ Jq =∞Hͯ֒ ÖËHõ =∞Hͯ
K«∞@∞ì„ѨHõ¯Å „áêO`åÖ’¡ J=`«iOz L<åfl㨈~!
''aã≤‡ÖÏ¡ÇπÏ—— q+¨Ü«∞OÖ’ aè<åflaè„áêÜ«∂Å∞<åfl~Ú. Wk „Ѩu ã¨∂~å‰õΩ "≥Ú^Œ\’¡
=KÕÛ „Ѩ`ÕºHõ"≥∞ÿ# =K«#=∂? ÖËHõ „Ѩu ã¨∂~åÖ’ JO`«~åƒùQÆ=∂? ÖËHõ á¶êuǨ ã¨∂~åÖ’x
XHõ PÜ«∞`å? ÖËHõ U ã¨∂~åÖ’#∂ JO`«~åƒùQÆO HÍx J^Œ#Ѩ٠=K«#=∂? JO>Ë ˆH=ÅO
XHõ ã¨∂~å#∞ =∞~˘Hõ ã¨∂~å #∞Oz q_»nÜ«∞_®xH˜ ã¨∂K«#QÍ „ѨÜ∂≥ yOK«|_ç# "åHõº=∂?
– J#fl q+¨Ü«∞OÃÑ· g∞=∂O㨠LOk. nxfl á¶êuǨ ã¨∂~å ã¨"Õ∞`«OQÍ Jxfl ã¨∂~åÅÖ’
JO`«~åƒùQÆOQÍ =∞Hͯ =∞iÜ«Ú ‰õÄá¶ê Ѩiî`«Å∞ (Y∞„~å) Y~å~°∞ KÕâß~°∞. HÍQ͆ Wk XHõ
PÜ«∞`«∞QÍ U ã¨∂~åÖ’#∂ JO`«~åƒùQÆO HÍ^Œx =∞n<å, |„™ê, ã≤iÜ«∂ áê~åÜ«∞}Hõ~°ÎÅ∞
J<åfl~°∞. HÍHõáÈ`Õ #=∞Öò ã¨∂~åÖ’x 30= =K«#OÖ’ =zÛ# 'aã≤‡ÖÏ¡ÇπÏ—#∞ =∂„`«O
JO^Œ~∂° UHÍaè„áêÜ«∞O`À PÜ«∞`«∞QÍ t~°™ê=Ç≤ÏOKå~°∞. JÖψQ aQÆ~æ Q° Í KÕ¿ã #=∂AÅÖ’
'aã≤‡ÖÏ¡ÇÏπ —#∞ aQÆ~æ Q° Í K«k"Õ JOâ◊OÃÑ· ‰õÄ_® aè<åflaè„áêÜ«∂Å∞<åfl~Ú. aQÆ~æ Q° Í K«^"Œ åÅx
H˘O^Œ~∞° ÉèÏqã¨∞OÎ _»QÍ, <≥=∞‡kQÍ Ñ¨iOî KåÅx =∞iH˘O`«=∞Ok `«ÅáÈã¨∞Î <åfl~°∞ (Ѷ`¨ Çü ï¨ Öò
Yn~ü). JkèHõ ã¨OMϺHõ q^•fiOã¨∞Å∞ =∂„`«O <≥=∞‡kQÍ Ñ¨iîOKåÅ#fl q+¨Ü«∂xˆH
„áê^è•#º`«xKåÛ~°∞. JO`«=∂„`«O KÕ`« aQÆæ~°QÍ Ñ¨iîOK«@O qѨs`«O HÍ^Œ∞ – aQÆæ~°QÍ
ѨiîOK«@O ‰õÄ_® ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«"Õ∞.
'aã≤‡ÖÏ¡ÇπÏ— JO>Ë 'JÖÏ¡ÇπÏ ¿Ñ~°∞`À— Jx =∂„`«"Õ∞ J~°÷O =ã¨∞ÎOk. Hõ#∞Hõ ^•xH˜
=ÚO^Œ∞ JMò~°=Ù (<Õ#∞ K«^Œ∞=Ù`«∞<åfl#∞), JÉò^Œ=Ù (<Õ#∞ „áê~°Oaèã¨∞Î<åfl#∞), J`üÅ∂
(<Õ#∞ áê~åÜ«∞}O KÕã¨∞Î<åfl#∞) – ÖÏO\˜k U^À XHõ Ѩ^ŒO L#fl@∞¡ ÉèÏqOK«=Åã≤
LO@∞Ok. JO>Ë JÖÏ¡ÇπÏ ¿Ñ~°∞`À "≥Ú^ŒÖˇ_»∞`«∞<åfl#∞, JÖÏ¡ÇπÏ ¿Ñ~°∞`À J^茺ܫ∞<åxH˜
LѨ„Hõq∞ã¨∞Î<åfl#∞ Jx ÉèÏ=O. „Ѩu ѨxH˜ =ÚO^Œ∞ ''aã≤‡ÖÏ¡ÇπÏ——#∞ ѨÅHõ=∞x QÆ\ ˜ìQÍ
`åH©^Œ∞ KÕÜ«∞|_çOk. Éè’[#O KÕ¿ã@ѨC_»∞, [O`«∞=Ù#∞ l|ÇπÏ KÕ¿ã@ѨC_»∞, =ÙE
KÕÜ«∞ ã¨OHõeÊOz#ѨC_»∞ PYiH˜ ã¨OÉè’QÍxH˜ =ÚO^Œ∞ ‰õÄ_® 'aã≤‡ÖÏ¡ÇπÏ— ѨiîOKåÅx
P^ÕtOK«|_çOk. Y∞~üP<£ áê~åÜ«∞}O "≥Ú^ŒÖ_ˇ ∞» `«∞#flѨC_»∞ aã≤‡ÖÏ¡ Ç≤Ï„~°Ç¨ ‡ x„~°ÇÏ‘ "£∞#∞
ѨiîOK«@O Jx"å~°º"≥∞ÿ#ѨÊ\˜H©, ^•xH˜ =ÚO^Œ∞ J=ÓAaÖÏ¡Ç≤Ï q∞#+¨¬~Ú`åx„~°r"£∞#∞
ѨÅHõ@O ‰õÄ_® ZO`À J=ã¨~°"Õ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë ''Ѷ¨~Ú*Ï Y~°—`«Öò Y∞~üP# Ѷ¨ã¨Î~Ú*ò
aÖÏ¡ÇÏ≤ q∞#+¨¬~Ú`å x„~°r"£∞ (g∞~°∞ Y∞~üP<£ Ѩ~<°î åxH˜ LѨ„Hõq∞Oz#ѨC_»∞ âßѨ„QÆã∞¨ _Î #·≥
Ã+`· å<£ ÉÏi #∞Oz JÖÏ¡ÇÏπ â◊~}° ∞ "Õ_O» _ç – J<£ #ÇπÏ¡ : 98) J#fl P^ÕâO◊ q㨇iOK«~åxk.
Y
1. JÖò á¶êuǨ 1= áê~å
Pre-final
1.JÖò á¶êuǨ ã¨∂~å
J=`«~°} : =∞Hͯ PÜ«∞`«∞Å∞ : 7
1 Jáê~° Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_»∞, Ѩ~°=∞
Hõ$áêjÅ∞_≥·# JÖÏ¡ÇπÏ ¿Ñ~°∞`À
2 „Ѩâ◊Oã¨Å∞, á⁄QÆ_»ÎÅhfl JÖÏ¡ÇπωõΩ
=∂„`«"Õ∞ â’aè™êÎ~Ú.1 PÜ«∞# ã¨=∞ã¨Î
Ö’HÍʼnõΩ áÈ+¨‰õΩ_»∞,2
1. JÖò ǨÏ=ÚÌ : WO^Œ∞Ö’ 'JÖò— J<Õ Ñ¨^ŒO „Ѩ`ÕºHõ`«#∞, ã¨g∞Hõ$`åxfl ã¨∂z™ÈÎOk.
ã¨=∞ã¨Î ™È΄`«=ÚÅ∞ JÖÏ¡ÇπωõΩ =∂„`«"Õ∞ â’aè™êÎÜ«∞h, Jq PÜ«∞#ˆH „Ѩ`ÕºHõ=∞h
ÉèÏ=O. ZO^Œ∞HõO>Ë „Ѩâ◊Oã¨Å‰õΩ Jã¨Å∞ J~°∞›_»∞ JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞. Z=iÖ’#~Ú<å
U^≥<· å „Ñ¨`ºÕ Hõ`,« ã¨^∞Œ }æ O, <Õ~∞° Ê LO>Ë Jk ‰õÄ_® JÖÏ¡ÇÏπ ã¨$lOz#^Õ. JO^Œ∞KÕ`«
™È΄`åxH˜ J~°∞›_»∞ ‰õÄ_® PÜ«∞<Õ. JÖÏ¡ÇπÏ: Wk JÖÏ¡ÇπÏ <å=∞O. "Õ~˘Hõi HÀã¨O
D <å=∂xfl LѨÜ∂≥ yOK«@O ã¨=∞‡`«O HÍ^Œ∞. JÖò ǨÏ=ÚÌ eÖÏ¡ÇÏπ : Wk Hõ$`«[`˝ å
ѨÓ~°fiHõ=∞~Ú# ѨÅ∞‰õΩ. ǨÏnã¨∞Å ^•fi~å D =K«#O J`«ºO`« =∞ǨÏ`«∂Ê~°fiHõ"∞≥ #ÿ ^Œx
"≥Å_¡ =» Ù`ÀOk. ÖÏ ~ÚÖÏÇ¨Ï WÅ¡ÖÏ¡ÇÏπ „âı+=ª¨ ∞~Ú# ^蕺#"≥∞`ÿ ,Õ JÖò ǨÏ=ÚÌ eÖÏ¡ÇÏπ
„âı+¨ª=∞~Ú# "Õ_»∞HÀÅ∞ Jx XHõ ǨÏnã¨∞Ö’ LOk (ã¨∞#<≥ ui‡r). ''JÖò
ǨÏ=ÚÌeÖÏ¡Ç≤Ï `«"£∞Å=ÙÖò g∞*Ï<£—— – 'JÖò ǨÏ=ÚÌeÖÏ¡ÇπÏ „`åã¨∞#∞ xO¿Ñã¨∞ÎOk—
Jx =∞~˘Hõ ǨÏnã¨∞Ö’ J#|_çOk (ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O). JO^Œ∞ˆH ^•ã¨∞_»∞ u<Õ,
„`åˆQ „Ѩu™ês JÖÏ¡ÇπωõΩ Hõ$`«[˝`«Å∞ `≥Å∞ѨÙHÀ=\Ïxfl JÖÏ¡ÇπÏ Jq∞`«OQÍ
W+¨ìѨ_»`å_»x "Õ~˘Hõ ǨÏnã¨∞Ö’ K≥ѨÊ|_çOk (ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O).
2. ~°Éòƒ : JÖÏ¡ÇπÏ Ü≥ÚHõ¯ L`«Î=∞ <å=∂ÅÖ’ W^˘Hõ\ ˜. ~°Éòƒ JO>Ë „Ѩu =ã¨∞Î=Ù#∞
ã¨$+≤Oì K«@O`À áê@∞ ^•x J=ã¨~åÅ∞, JHõ¯~°Å#∞ fiÛ, ^•xH˜ ѨiѨÓiÎ <˘ã¨Qˆ "å_»∞
Jx J~°÷O. D Ѩ^•xfl D ÉèÏ=OÖ’ "Õ~˘HõiÔH· LѨÜ≥∂yOK«@O ã¨=∞‡`«O HÍ^Œ∞.
XHõ"Õà◊ W`«~°∞Å#∞ D ¿Ñ~°∞`À ã¨OÉ’kèOK«^Œe¿ãÎ ^•xH˜ =ÚO^Œ∞QÍx "≥#∞HõQÍx
=∞~À Ѩ^ŒO "å_®e. L^• : J|∞Ì„~°Éòƒ („ѨÉèí∞=Ù Ü≥ÚHõ¯ ^•ã¨∞_»∞). JO`ÕQÍx
ˆH=ÅO '~°Éò— Jx W`«~°∞Öˇ=ih Ñ≤Å∞=‰õÄ_»^Œ∞. PÅg∞<£ J<Õ Ñ¨^ŒO PÅ"£∞ J<Õ
Ѩ^•xH˜ |Ǩï=K«#O. P =∂@H˘¿ãÎ ã¨=∞ãÎ̈ ã¨$+≤ì~åã¨∞Å ã¨=Ú^•Ü«∂xfl PÅ"£∞QÍ
=º=ǨÏi™êÎ~°∞. JO^Œ∞ˆH ™ê^è•~°}OQÍ D Ѩ^•xfl |Ǩï=K«#OÖ’H˜ fã¨∞HÀ~°∞.
J~Ú`Õ ^Õ=Ùx ѨiѨÓ~°‚ áÈ+¨Hõ`åfixfl, ã¨=∞„QÆ „ѨÉèí∞`«#∞ "≥Å¡_çOKÕ L^ÕÌâ◊ºO`À
7 8
4 1. JÖò á¶êuǨ 1= áê~å
3 Jáê~° Hõ~∞° }Ï=∞Ü«Ú_»∞, Ѩ~=° ∞ Hõ$áê
jÅ∞_»∞.3
4 „ѨuѶ¨Å k<åxH˜ (JO>Ë „Ѩà◊Ü«∞
k<åxH˜) Ü«∞[=∂x.4
PÅg∞<£ J<Õ |Ǩï=K«<åxfl fã¨∞‰õΩ~å=@O qâı+¨O. ã¨$+≤ì~åã¨∞Ö’¡x "Õˆ~fi~°∞
~°HÍÅ#∞, HÀ=Å#∞ QÆ∞iOz WHõ¯_» `≥eÜ«∞*ˇÑ¨Ê@O =ÚM’º^ÕÌâ◊ºO J#fl=∂@!
L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : l#∞flÅ [QÆu, =∂#= [QÆu, ^≥·=^Œ∂`«Å Ö’HõO, Ѩâ◊√ѨH∆Í^Œ∞Å
„ѨѨOK«O W`åºkq. D ã¨$+≤ì`åÅxflO\˜ J=ã¨~åÅ∞ "Õ~°∞. f~°∞`≥#∞flÅ∞ "Õ~°∞.
J~Ú`Õ ~°aƒÖò PÅg∞<£ (ã¨=∞ã¨Î Ö’HÍÅ#∞ áÈ+≤OKÕ"å_»∞) =∂„`«O "å\˜ ã¨fi~°∂Ѩ
ã¨fiÉèÏ"åÅ#∞, J=ã¨~åÅ#∞, ã≤÷uQÆ`«∞Å#∞ ^Œ$+≤ìÜ«∞O^Œ∞OK«∞‰õΩx "å\˜H˜
HÍ=Åã≤#=hfl ã¨=∞‰õÄ~°∞ã¨∞Î<åfl_»∞.
3. ~°Ç¨ ‡<£ : ~°Ç¨ ‡<£, ~°ÇÏ‘ "£∞ – Wq ~Ô O_»∂ JkèHõ J~å÷xKÕÛ Ñ¨^•ÖË. D ~Ô O_çO\˜Ö’#∂
JkèH"õ ∞≥ #ÿ , J#O`«"∞≥ #ÿ , Jáê~°"∞≥ #ÿ J<Õ ÉèÏ=O `˘}H˜ãÖ¨ Ï_»∞`ÀOk. JO>Ë JÖÏ¡ÇÏπ
Jáê~°OQÍ HõxHõiOKÕ"å_»∞. PÜ«∞#Ö’x D QÆ∞}O W`«~° QÆ∞}QÆ}ÏÅ =∂kiQÍ
âßâ◊fi`«"∞≥ #ÿ k, ã≤~÷ "° ∞≥ #ÿ k. H˘O`«=∞Ok ѨO_ç`∞« Å∞ D ã¨O^Œ~ƒ° Où QÍ U=∞O\Ï~°O>ˆ
~°Ç‘Ï"£∞ Hõ<åfl ~°Ç¨‡<£ J<Õ =∂@Ö’ qã¨Î $`« ÉèÏ=O LOk. JO^Œ∞ˆH ~°Ç¨‡#
^Œ∞ÌxÜ«∂ =Öò Pd~°u Jx J#|_»∞`«∞Ok. JO>Ë WǨÏѨ~° Ö’HÍÖ’¡#∂
Hõ~°∞}˜OKÕ"å_»x J~°÷O. „ѨѨOK«OÖ’ PÜ«∞# ^ŒÜ«∂^•H˜∆}ϺÅ∞ ã¨~°fi ™ê^è•~°}O.
qâßfiã¨∞Å∞–Jqâßfiã¨∞Å#fl qK«Hõ∆} ÖˉõΩO_® JO^Œ~°∂ D „ѨѨOK«OÖ’ PÜ«∞#
^ŒÜ∂« ^•H˜}∆ ϺʼnõΩ <ÀK«∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. HÍx Ѩ~Ö° ’HõOÖ’ PÜ«∞# Hˆ =ÅO ~°ÇÏ‘ "£∞QÍ
=∂„`«"Õ∞ LO\Ï_»∞. JO>Ë JHõ¯_» PÜ«∞# ^ŒÜ«∂#∞„QÆǨÅ∞ ˆH=ÅO qâßfiã¨∞ʼnõΩ
=∂„`«"Õ∞ Ѩiq∞`«O J~Ú LO\Ï~Ú. ''<Õ#∞ P HÍ~°∞}Ϻxfl <å‰õΩ ÉèíÜ«∞Ѩ_Õ"åi
H˘~°‰õÄ, [HÍ`ü WKÕÛ"åi H˘~°‰õÄ, =∂ PÜ«∞`«∞Å#∞ qâ◊fiã≤OKÕ "åi H˘~°‰õΩ
`«Ñ¨Ê‰õΩO_® „"å™êÎ#∞—— (JÖò P~åÑ¶π – 156). JÖϡǨï=∞‡*ò JÖÏfl q∞<£Ç¨ï"£∞.
(JÖÏ¡ÇπÏ! =∞=∞‡efl ‰õÄ_® P ÉèÏQƺ=O`«∞ÅÖ’ KÕ~°∞Û).
4. =∞x+≤ „ѨÑO¨ K«OÖ’#∂ `å#∞ KÕã#≤ Hõ~‡° ʼnõΩ „ѨuѶŨ O H˘O`«=~°‰Ωõ J#∞Éèqí Oz
#ѨÊ\˜H© Ѩ~°Ö’HõOÖ’<Õ Jã¨Å∞ ã≤ã¨Å∞ Ѷ¨e`«O |Ü«∞@Ѩ_»∞`«∞Ok. ã¨OѨÓ~°‚"≥∞ÿ#
„ѨuѶ¨ÅO JHõ¯_Õ LxH˜Ö’xH˜ =ã¨∞ÎOk. „Ѩu =ºH˜ÎH© J`«#∞ KÕã≤# =∞Oz ÖËHõ K≥_»∞
Ѩ#∞Å#∞|\˜ì JÖÏ¡ÇπÏ J`«xH˜ |Ǩï=∂#O W=fi@"≥∂, tHõ∆ qkèOK«@"≥∂ [iy
f~°∞`«∞Ok. W^Õ q^èŒOQÍ „ѨѨOK«OÖ’ ‰õÄ_® `å`å¯eHõOQÍ J<ÕHõ=∞OkH˜ H˘xfl
1. JÖò á¶êuǨ 1= áê~å
Pre-final
5 "Õ∞=Ú x<Õfl P~åkèã¨∞Î<åfl=Ú,
ã¨Ç¨Ü«∞O HÀã¨O x#∞fl =∂„`«"Õ∞
Ji÷ã¨∞Î<åfl=Ú.5
JkèHÍ~åÅ∞O\Ï~Ú. HÍx Ѩ~°Ö’HõOÖ’ =∂„`«O JkèHÍ~åÅhfl JÖÏ¡ÇπÏ Ç¨Ïã¨ÎQÆ`«O
J=Ù`å~Ú. f~°∞Êk<å# PÜ«∞# u~°∞QÆ∞ÖËx ™ê~°fiÉè∫=∂kèHÍiQÍ LO\Ï_»∞. ''D
~ÀA qâ◊fi™ê„=∂*ϺkèHÍ~°O Z=i^À K≥Ñʨ O_ç?—— JO@∂ P<å_®Ü«∞# „Ѩtfl™êÎ_∞» .
''u~°∞QÆ∞ÖËx "å_»∞, XHõ¯_≥·# JÖÏ¡ÇπÏ^Õ—— JO@∂ PÜ«∞<Õ ã¨=∂^è•#O ‰õÄ_®
W™êÎ_»∞ (JÖò "≥∂q∞<£–16). ''P<å_»∞ U =∞x+‘ Z=iH˘~°ÔH·<å U^Œ<åfl
K≥Ü«∞ºQÆÅQÆ@=∞#flk Jã¨OÉèí=O, P ~ÀA JkèHÍ~°=∞O`å JÖÏ¡ÇπÏ KÕ`«∞Ö’¡<Õ
LO@∞Ok.—— (W<£ Ѷ≤`å~ü – 19) – Jn f~°∞Êk#=∞O>Ë!
5. WÉÏ^Œ`ü JO>Ë XHõi „Ѩã¨#fl`«#∞ K«∂~°Q˘<ÕO^Œ∞‰õΩ J`«ºO`« J}‰õΩ=#∞,
Jâ◊HõÎ`«#∞, q#Ü«∞ q#„=∞`«Å#∞ Jaè=ºHõÎO KÕÜ«∞@O Jx ÉèÏ=O. Wɡfl Hõã‘~ü
=∂@Ö’¡<Õ K≥áêÊÅO>Ë, ''+¨sÜ«∞`üÖ’ ã¨OѨÓ~°‚"≥∞ÿ# „¿Ñ=∞, Jaè=∂#O, ÉèíÜ«∞=Ú,
ÉèHí Ω – g@xflO\˜ ã¨"∞Õ ‡à◊#"Õ∞ WÉÏ^Œ`.ü —— JO>Ë Z=iѨ@#¡ ~Ú`Õ „¿Ñ=∂aè=∂<åÅ∞
Hõey LO\Ï"≥∂, PÜ«∞# â◊H˜ÎÜ«Ú‰õΩÎÅ =ÚO^Œ∞ `«=∞ xã¨ûǨÜ«∞ã≤÷uh, ^≥·#ºã≤÷uh
=ºHõÎѨ~°Kåe. P â◊H˜Î=∞O`«∞_»∞ `«=∞#∞ xÅnã≤ J_»∞QÆ∞`å_»#fl cèu ‰õÄ_® P
^•ã¨ºOÖ’ `˘}H˜ã¨ÖÏ_»∞`«∂ LO_®e. q+¨Ü«∂xfl ™ê^•ã‘^•QÍ K≥ѨÊ=Åã≤ LO>Ë
''<å|∞^Œ∞Hõ, = #ã¨Î~¸#∞Hõ—— ("Õ∞=Ú x#∞fl P~åkè™êÎ=Ú, ã¨Ç¨Ü«∞O H˘~°‰õΩ x#∞fl
Ji÷™êÎ=Ú) Jx J#|_Õk. HÍx JÖÏ¡ÇπÏ ~ÚHõ¯_» ''WÜ«∂ºHõ <å|∞^Œ∞ = WÜ«∂ºHõ
#ã¨~Î ¸<£—— Jx <˘H˜¯ =Hͯ}˜Oz D "åHͺxH˜ „Ѩ`ºÕ Hõ`#« ∞, "≥t· ëꪺxfl HõeÊOKå_»∞–
JO>Ë nx J~°÷O: ''(F JÖÏ¡ÇπÏ!) "Õ∞=Ú x<Õfl P~åkèã¨∞Î<åfl=Ú, ã¨Ç¨Ü«∞O HÀã¨O
x#∞fl =∂„`«"Õ∞ Ji÷ã¨∞Î<åfl=Ú—— Jx.
nx „ѨHÍ~°O JÖÏ¡ÇπÏ#∞QÍHõ "Õ~˘Hõix ѨÓlOK«@OQÍh, ã¨Ç¨Ü«∞O H˘~°‰õΩ
"Õi`«~°∞Å#∞ "≥Ú~°ÃÑ@∞ìHÀ=@OQÍh ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«O HÍ^Œ∞. D Ѩ^•Å ^•fi~å +≤~ü¯
(JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉèÏQÆ™êfi=Úefl x~°‚~ÚOK«@O) x~°ÌfiO^ŒfiOQÍ YO_çOK«|_çOk. HÍx
ǨÏ$^ŒÜ∂« ÅÖ’ +≤~¯ü ~ÀQÆO u+¨"ª ãÕ ≤ L#fl"å~°∞ D =¸ÖÏOâßxfl q㨇iOz, JáÈǨÏÖ’
Ѩ_çáÈ~Ú, „Éèí=∞ʼnõΩ Ö’<≥· Ñ≤_ç"å^•xH˜ kQÆ∞`å~°∞. =∞#O [|∞ƒÑ¨_ç #ѨC_»∞
_®Hõì~°∞ ã¨Ç¨Ü«∞O á⁄O^Œ@O ÖË^•? WÖÏ¡e ¿ã=efl á⁄O^Œ@O ÖË^•? W~°∞QÆ∞
á⁄~°∞QÆ∞"åi `À_®Ê@∞#∞, „_≥·=~°∞ ™êÜ«∂xfl á⁄O^Œ@O ÖË^•? Jx ^ŒÉÏ~Ú™êÎ~°∞.
D q^èŒOQÍ "åà◊√¡, JÖÏ¡ÇπÏ QÍHõ "Õi`«~°∞Å ã¨Ç¨Ü«∂xfl Ji÷OK«@O ‰õÄ_®
9 10
5 1. JÖò á¶êuǨ 1= áê~å
ã¨=∞‡`«"Õ∞#x g∞~°∞ XѨC‰õΩ<ÕÖÏ KÕÜ«∞\ÏxH˜ „Ѩܫ∞ufl™êÎ~°∞. x*ÏxH˜ HÍ~°HÍʼnõΩ
Ö’|_ç XO_˘Hõi ã¨Ç¨Ü«∂xfl HÀ~°@O, ã¨Ç¨Ü«∞Ѩ_»@O +≤~ü¯ HÍ<ÕHÍ^Œ∞. W^≥·`Õ
^Õ=Ù_»∞ ã¨=∞‡uOz P"≥∂kOz# =º=ã¨÷. P =º=ã¨÷Ö’x Ѩ#∞Åhfl ÉÏǨϺ
HÍ~°HÍÅHõ#∞QÆ∞}OQÍ<Õ [~°∞QÆ∞`å~Ú. Hõ_»‰õΩ ^≥·=„Ѩ=HõÎÅ∞ ã¨~Ú`«O =∞#∞+¨µÅ
ã¨Ç¨ Ü«∞ã¨ÇϨ HÍ~åÅ#∞ á⁄O^Œ∞`«∂ LO\Ï~°∞. ^≥=· „Ѩ=HõΠǨτ[`ü D™ê (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO)
`«# *Ïu [#∞Å#∞^ÕÌtºOz, ''JÖÏ¡ÇπÏ (^èŒ~°‡O) H˘~°‰õΩ <å‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞Ѩ_Õ"å~°∞
g∞Ö’ Z=~°∞<åfl~°∞?—— Jx J_çQÍ~°∞ (Jãπ ã¨Ñ–π¶ 14). JÖÏ¡ÇÏπ ã¨fiÜ«∞OQÍ qâßfiã¨∞Å
#∞^ÕÌtºOz, ''ã¨`å¯~°ºO, ^≥·=ÉèíH˜ÎH˜ ã¨O|OkèOz# q+¨Ü«∂ÅÖ’ XHõiH˘Hõ~°∞
ã¨Ç¨ÏHõiOK«O_ç—— Jx ÃãÅqKåÛ_»∞. (JÖò =∂~Ú^Œ : 2)
=∞i W@∞=O\˜ ã¨Ç¨Ü«∞ã¨Ç¨ÏHÍ~åÅ∞ x¿+kèOK«|_»@OQÍh, +≤~ü¯QÍ Jaè=i‚OK«
|_»@OQÍh [~°QÆÖË^Œ∞. ÃÑ·QÍ WÖÏO\˜ Ѩ#∞Å∞ [~°QÍÅx „áÈ`«ûÇ≤ÏOK«@"≥∞ÿOk.
WÖÏO\˜ ã¨`å¯~åºÅ∞ „Ѩâ◊Oã¨hÜ«∞OQÍ ¿Ñ~˘¯#|_®¤~Ú. "åã¨Î="≥∞ÿ# +≤~ü¯`À nxH˜
Z@∞=O\˜ ã¨O|O^èŒ=¸ ÖË^Œ∞. ÉÏǨϺѨ~°"≥∞ÿ# HÍ~°HÍÅ s`åº ã¨Ç¨Ü«∞O KÕÜ«∞@O
U=∂„`«O KÕ`«HÍx "åxx, ã¨Ç¨Ü«∞O KÕÜ«∞*ÏÅx "åxx 'ã¨Ç¨Ü«∞O K≥~Úº— Jx
Ji÷OK«@"Õ∞ Jã¨Å∞ +≤~ü¯. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : K«xáÈ~Ú# XHÍ<˘Hõ =ºH˜Îx ã¨Ç¨Ü«∞O
HÀã¨O "≥Ú~°ÃÑ@∞ìHÀ=@O, J`«_»∞ HõëêìÅ#∞O_ç QÆ>ˇìH˜¯™êÎ_»h, JHõ¯~°Å∞ f~°∞™êÎ_»x
`«ÅáÈÜ«∞@O, ÖÏÉè#í ëêìÅ∞ J`«x Jnè#OÖ’ L<åflÜ«∞x TÇ≤ÏOK«@O, ^ŒQ~æÆ ∞° #fl"å~°∞
Ñ≤ez<å, ^Œ∂~°=Ú#fl"å~°∞ "≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰õΩ<åfl, „Ѩu XHõ¯i "≥Ú~°Å#∞ PÅH˜OKÕ
'â◊H˜Î— J`«xÖ’ LO^Œx #=∞‡@O – W^ŒO`å ^≥·"åxH˜ "Õ~˘Hõix ã¨Ç¨Ï=~°∞ÎÅ∞QÍ
xÅɡ@ì_»OQÍ, ÉèÏQÆ™êfi=∞ºO HõeÊOK«@OQÍ, ^Õ=Ùx ÅHõ∆}ÏÅ#∞ "Õ~˘HõiH˜ PáêkO
K«@OQÍ Ñ¨iQÆ}˜OK«|_»∞`«∞Ok. W^Õ +≤~ü¯! ^Œ∞~°^Œ$+¨ì=âß`«∂Î =Úã≤¡O ^ÕâßÅÖ’
ã¨~Ú`«O W@∞=O\˜ +≤~ü¯ =i÷Å∞¡`ÀOk. =∞ǨÏhÜ«ÚÅ (BeÜ«∂Å) Ѩ@¡ „¿Ñ=∞
Hõey LO_»@O J=ã¨~O° =∞i! JO@∂ =Úã≤O¡ Å∞ D „¿Ñ=∂aè=∂#OÖ’ Juâ◊~Úe¡
~åQÍ#Ѩ_ç +≤~°∞¯‰õΩ X_çQÆ_»∞`«∞<åfl~°∞. W@∞=O\˜ áÈHõ_»ÅÉÏi #∞Oz JÖÏ¡ÇπÏ
=∞#efl HÍáê_»∞QÍHõ!
`ÒÇ‘Ï^£ (UHõ^≥·"Àáêã¨#) =¸_»∞ ~°HÍÅ∞. D ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ UHõ^≥·"Àáêã¨#‰õΩ
ã¨O|OkèOz# D =¸_»∞ ~°HÍÅ#∞, ‰õΩÑ¡ OΨ QÍ#~Ú<å ã¨~ˆ q=iOK«@O ã¨=∞O[ã¨O
JxÑ≤™ÈÎOk. J"Õ=∞O>Ë – (1) `ÒÇ‘Ï^≥ ~°∞|∂aÜ«∞`ü (2) `ÒÇ‘Ï^≥ LÅ∂Ç≤ÏÜ«∞`ü
(3) `ÒÇ‘Ï^≥ ã≤á¶ê`ü.
1.`ÒÇ‘Ï^≥ ~°∞|∂aÜ«∞`ü JO>Ë ÉèÏ=O : D "≥Ú`«ÎO qâßfixH˜ ã¨$+≤ìHõ~°Î, Ü«∞[=∂x,
áÈ+¨‰õΩ_»∞, HõxÃÑ@∞ì‰õΩx L#fl"å_»∞, =ÓºÇ¨Ï ~°K«~Ú`« ˆH=ÅO JÖÏ¡ÇπÏ =∂„`«"Õ∞.
1. JÖò á¶êuǨ 1= áê~å
Pre-final
<åã≤ΉõΩÅ∞ q∞#Ǩ q∞ye# "å~°O`å D `ÒÇ‘Ï^£#∞ JOwHõi™êÎ~°∞. PYiH˜
|Ǩï^≥·"Àáê㨉õΩÅ∞ ã¨~Ú`«O D ^Œ$HõÊ^ä•xfl XѨC‰õΩ<åfl~°∞. XѨC‰õΩO@∞<åfl~°∞.
=∞Hͯ‰õΩ K≥Ok# |Ǩï^≥·"å~å^茉õΩÅ (=Ú„+≤‰õΩ¯Å) XѨCHÀÅ∞#∞ QÆ∞iOz Y∞~üP<£
WÖÏ Jaè=i‚OzOk:
''F „Ѩ=HÍÎ! "åix J_»QÆO_ç : PHÍâ◊O #∞Op, Éèí∂q∞ #∞Op g∞‰õΩ Láêkè<˘ã¨ˆQ
"å_»∞ Z=_»∞? (g∞ Ü≥ÚHõ¯) q<Õâ◊H©Î, K«∂¿ã â◊H©Î Z=i Jnè#OÖ’ L<åfl~Ú?
xs˚="≥∞#ÿ ^•#∞flOz r"åxfl, r==Ú#fl ^•#∞flOz r==ÚÖËx ^•xfl f¿ã"å_≥=_»∞?
Jã¨b qâ◊fi=º=ã¨#÷ ∞ #_»∞ѨÙ`«∞#fl "å_≥=_»∞? 'JÖÏ¡ÇÏπ — Jx "å~°∞ ~îH° =© ∞x JO\Ï~°∞.——
(Ü«¸#∞ãπ – 31)
=∞~˘HõKÀ@ WÖÏ J#|_çOk :
''Éèí∂=∂ºHÍâßÅ#∞ ã¨$+≤ìOz# "å_≥=_»∞? Jx "åix J_çy`Õ, 'JÖÏ¡ÇπÏ— Jx
"åà◊√¡ K≥|∞`å~°∞.—— (JA˚=∞~ü : 38)
"Õ~˘HõKÀ@ ÃãÅgÜ«∞|_çOk :
''D Éèí∂q∞, Éèí∂q∞Ö’ L#fl^ŒO`å Z=i^À g∞‰õΩ `≥e¿ãÎ K≥ѨÊO_ç?—— Jx "åix
J_»∞QÆ∞. 'JÖÏ¡ÇπÏ^Õ— Jx "å~°∞ K≥|∞`å~°∞. =∞~°ÖÏO@ѨC_»∞ g∞~°∞ ZO^Œ∞‰õΩ
„QÆÇ≤ÏOK«@O ÖË^Œ∞? Jx "åi`À J#∞. WOHÍ ã¨áêÎHÍâßʼnõÄ, =∞Ǩϟ#fl`«"≥∞ÿ#
ã≤OǨã¨<åxH˜ JkèѨu Z=~°x ‰õÄ_® "åix „ѨtflOK«∞. 'JÖÏ¡ÇπÏ— Jx "å~°∞
`«_|» _»‰Ωõ O_® ã¨=∂^è•#q∞™êÎ~∞° . =∞i J@∞=O@ѨC_»∞ g∞~°∞ PÜ«∞#‰õΩ ZO^Œ∞‰õΩ
ÉèíÜ«∞Ѩ_»@O ÖË^Œ∞? Jx "åix xÅk~Úº.—— (JÖò =¸—q∞#∂<£ : 84 – 89)
2. `ÒÇ‘Ï^≥ LÅ∂Ç≤ÏÜ«∞`ü : JO>Ë ÉèÏ=O Jxfl ~°HÍÅ P~å^èŒ# (WÉÏ^Œ`ü) ʼnõΩ,
^•™êºÅ‰õΩ, "Õ_»∞HÀà◊§‰õΩ J~°∞›_»∞ JÖÏ¡ÇπÏ =∂„`«"Õ∞. Z=Ô~·<å XHõ „Ѩ`ÕºHõ =ºH˜Î
"≥∞ѨCHÀã¨O ÖËHõ J`«x J„Ѩã¨#fl`«‰õΩ QÆ∞~°=Ù`å"Õ∞"≥∂##fl ÉèíÜ«∞O H˘nÌ Kտ㠄Ѩu
Ѩh P~å^èŒ# (WÉÏ^Œ`ü) QÍ<Õ ÉèÏqOK«|_»∞`«∞Ok. JO^Œ∞KÕ`«<Õ #=∂*ò, ~À*Ï,
ǨÏ*ò, [HÍ`ü =O\˜ „H˜Ü«∞Å∞ =∂„`«"Õ∞ P~å^èŒ#Å∞ HÍ=Ù – XHÍ<˘Hõ „Ѩ`ÕºHõ
Jã≤Î`«fiO Z^Œ∞@ JÉèíºi÷OK«∞HÀ=@O, J`«x ¿Ñ~° "≥Ú‰õΩ¯HÀ=@O, "≥Ú‰õΩ¯|_»∞Å∞
f~°∞ÛHÀ=@O, J`«x Z^Œ∞@ |∞kúQÍ KÕ`«∞Å∞ Hõ@∞ì‰õΩx xÅ|_»@O, J`«x K«∞@∂ì
„Ѩ^HŒ }∆˜ KÕÜ∞« @O, J`«x ã¨=∞HõO∆ Ö’ ÉèÜ
í ∞« Éè‰í Ωõ ÅÎ #∞ „Ѩ^iŒ ≈OK«@O, J`«#∞ `«=∞ˆH^≥<· å
J#∞„QÆÇ≤Ï™êÎ_Õ"≥∂#x Pâ◊QÍ xsH˜∆OK«@O – W`åºk=hfl P~å^èŒ# (WÉÏ^Œ`ü)QÍ<Õ
ѨiQÆ}O˜ K«|_»`å~Ú. =∞i W@∞=O\˜ Ѩ#∞Åhfl XHõ¯_≥#· JÖÏ¡ÇÏπ HÀã¨"∞Õ KÕÜ∂« e.
W^Õ `ÒÇ‘Ï^≥ LÅ∂Ç≤ÏÜ«∞`ü (J~Ú`Õ ÉÏǨϺ HÍ~°HÍÅ Hõ#∞QÆ∞}OQÍ „|uH˜ L#fl
=∞#∞+¨µÅ =^ŒÌ‰õΩ "≥o§, "åi#∞O_ç U^≥·<å PtOK«@O, "åi Ü≥∞_»Å q#Ü«∞
q#„=∞`«Å#∞ Hõey LO_»@O =∂„`«O '`ÒÇ‘Ï^£—‰õΩ q~°∞^ŒúO HÍ^Œ∞).
11
6 1. JÖò á¶êuǨ 1= áê~å
6 =∂‰õΩ ~°∞A=∂~°æO (ã¨<å‡~°æO)
K«∂Ñ≤OK«∞.6
7 h=Ù J#∞„QÆÇÏ≤ Oz# "åi =∂~°Oæ ,7 h
P„QÆǨxH˜ QÆ∞iHÍx"åi, JѨ=∂~åæxH˜
Ö’#∞HÍx "åi =∂~°æO8 (K«∂ѨÙ).
ã¨=∂kè ѨÓ[ "åºkèH˜ Ö’#~Ú# ™ê=∂#∞ºÅ∞, „Ѩ=ÚY∞Å∞ D '`ÒÇ‘Ï^≥
LÅ∂Ç≤ÏÜ«∞`ü—Ö’ +≤~ü¯‰õΩ X_çQÆ_»∞`«∞O\Ï~°∞. W@∞=O\˜ P~å^èŒ#Å#∞ "å~°∞
ã¨=∂^èŒ∞ÅÖ’ Y##O KÕÜ«∞|_ç#"åi #∞^ÕÌtOz KÕã¨∞ÎO\Ï~°∞. Wk =Ú=∂‡\˜H©
+≤ˆ~¯!
3. `ÒÇ‘Ï^≥ ã≤áê¶ `ü : JO>Ë ÉèÏ=O Y∞~üP<£ ǨÏnã¨∞ÅÖ’ JÖÏ¡ÇÏπ QÆ∞iOz K≥Ñʨ |_ç#
QÆ∞}QÆ}ÏÅ#∞, ÅHõ}∆ ÏÅ#∞ U=∂„`«O =„H©Hiõ OK«‰Ωõ O_®, "å\˜Ö’ ZÖÏO\˜ =∂~°∞ÊÅ∞
KÕ~°∞ÊÅ∞ KÕÜ«∞‰õΩO_® – Ü«∞^è•`«^äŒOQÍ JOwHõiOK«@O. JO>Ë P QÆ∞}QÆ}ÏÅ∞
"Õ~˘HõiÖ’ ‰õÄ_® L<åflÜ«∞#fl ÉèÏ=#‰õΩ ã¨∞`«~å=¸ `ågÜ«∞‰õÄ_»^Œ∞.
L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : JQÀK«~° *Ï˝#O JÖÏ¡ÇπÏ QÆ∞}O, ÖË^• ^Œ∂~å# L#fl"å~°∞
"≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰õΩ<åfl, KÕ~°∞=Ö’ L#fl"å~°∞ Ѷ≤~åº^Œ∞ KÕã≤<å – JO^ŒiQÀ_»∞#∂ PÜ«∞#
qO\Ï_»∞ J<Õk WOH˘Hõ QÆ∞}O. qâ◊fi=∞O_»ÅOÖ’ U^≥·<å 㨈~ KÕÜ«∞QÆÅ JkèHÍ~°O
PÜ«∞#‰õΩ LOk J<Õk WOH˘Hõ\ ˜. WÖÏO\˜"Õ J<ÕHÍ<ÕHõ QÆ∞}QÆ}ÏÅ∞ PÜ«∞#
™⁄O`«O. =∞i J@∞=O\˜ QÆ∞}QÆ}ÏÅÖ’ „Ѩ=HõÎ<À, =b<À, ã¨[˚#∞Å<À KÕ~°Û~å^Œ∞.
XHõ"Õà◊ "åix ‰õÄ_® ã¨Ç¨Ï=~°∞ÎÅ∞QÍ KÕiÛ, P =∞ǨÏhÜ«ÚʼnõΩ ‰õÄ_® J@∞=O\˜
QÆ∞}ÏÖË L<åflÜ«∞x ÉèÏq¿ãÎ Jk =Ú=∂‡\˜H© '+≤ˆ~¯— J=Ù`«∞Ok.
6. Ç≤Ï^•Ü«∞`ü : JO>Ë =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO =Ç≤ÏOK«@O, u#flx „`À=Ö’ #_»Ñ¨@O,
QÆ=∞º™ê÷<åxH˜ KÕ~°Û@O Jx ÉèÏ=O. W^Õ J~°cÖ’ ã¨^Œ∞ƒkú, 㨄`ÕÊ~°}, x^Œ~°≈#OQÍ
‰õÄ_® Jaè=i‚OK«|_çOk. JO>Ë =∂‰õΩ ~°∞A=∂~°æO "≥·Ñ¨Ù‰õΩ ^Œ~°≈Hõ`«fiO =Ç≤ÏOK«∞!
P =∂~°æOÃÑ· #_çKÕ ã¨^Œ∞ƒkú<˘ã¨QÆ∞!! P =∂~°æOÃÑ· =∂‰õΩ ã¨Ç¨Ï# ã¨÷~Ú~åºÅ#∞
„Ѩ™êkOK«∞!!! `«^•fi~å<Õ "Õ∞=Ú h „Ѩã¨#fl`«#∞ K«∂~°Q˘#QÆÅ=Ú J#flk nx
=∞`«Å|∞. =∞i D ~°∞A=∂~°æO ˆH=ÅO =∞x+≤ |∞nú*Ï˝<åÅ =Å¡, J`«x `≥eq
`Õ@Å=Å¡ „áêÑ≤ÎOK«^Œ∞. ^•xH˜ ^≥·=Hõ\ÏHõ∆O ZO`À J=ã¨~°O. P ~°∞A=∂~°æ"Õ∞
W™ê¡O. P =∂~åæ<Õfl JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Å¡ÖϡǨï JÖˇ·Ç≤Ï = ã¨Å¡O) Ö’HÍxH˜
q_»=∞~°z K≥áêÊ~°∞. P =∂~åæxfl á⁄O^Œ@"≥∞ÖÏQÀ Y∞~üP<£ ǨÏnã¨∞Å∞ ѨÓã¨Q∞Æ zÛ
#@∞¡QÍ =∞#‰õΩ q=iã¨∞Î<åfl~Ú.
12
1. JÖò á¶êuǨ 1= áê~å 7 1. JÖò á¶êuǨ 1= áê~å
Pre-final

7. ^≥·= Hõ\ÏHõ∆O á⁄Ok#"å~°∞ : D HÀ=‰õΩ K≥Ok# "åÔ~=~À Y∞~üP<£ Y∞^Œ∞ÌQÍ ^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) ÃÇÏK«∞Ûã¨fi~°O`À 'Pg∞<£— ѨeHˆ "å~°∞. „Ñ≤Ü∞« ã¨ÇϨ K«~∞° Å∞ ‰õÄ_®
q=iOzOk. J<£ x™ê ã¨∂~åÖ’ ¿Ñ~˘¯#|_ç#@∞¡ – ''Z=~°~Ú`Õ JÖÏ¡ÇÏπ =∞iÜ«Ú aQÆæ~°QÍ Pg∞<£ ѨeˆHã¨iH˜ =∞ã≤˚^£ Pg∞<£`À „Ѩu^èŒfixOKÕk. (Wɡfl =∂[, Wɡfl
PÜ«∞# „Ѩ=HõΉõΩ q^èÕÜ«ÚÖˇ· LO\Ï~À "å~°∞ („Ѩà◊Ü«∞k<å#) ^≥·=Hõ\ÏHõ∆O á⁄Ok# Hõã‘~ü). Pg∞<£ aQÆæ~°QÍ Ñ¨ÅHõ@O ã¨∞#fl`ü (^≥·=„Ѩ=HõÎ ã¨O„Ѩ^•Ü«∞O). Wk „Ѩ=HõÎ
"åi`À LO\Ï~°∞. JO>Ë ^≥·=„Ѩ=HõÎÅ∞, ã¨`«ºã¨O^èŒ∞Å∞, J=∞~°QÆ`«∞Å∞, ã¨^Œfi~°Î#∞Å∞. „Ñ≤Ü«∞ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å PK«~°} ‰õÄ_®. Pg∞<£‰õΩ ѨÅ∞ J~å÷Å∞ W=fiÉ_®¤~Ú. 'Pg∞<£—
J@∞=O\˜ "åi ã¨Ç¨ÏK«~°ºO ZO`À =∞Ozk Hõ^•!—— (J<£ x™ê : 69). JO>Ë `«^ä•ã¨∞Î Jh, 'F JÖÏ¡ÇπÏ! =∂ „áê~°÷##∞ ã‘fiHõiOK«∞— Jh, '=∂ Pâ◊#∞
^≥"· å#∞„QÆÇ¨ xH˜ áê„`«∞Öˇ#· "åi D =∂~°Oæ ^≥=· q^èÜ Õ ∞« `« =∞iÜ«Ú „Ѩ=HõÎ q^èÜ Õ ∞« `«Å J_çÜ«∂â◊ KÕÜ«∞‰õΩ— Jh ÉèÏ=O.
=∂~°æ"Õ∞ `«Ñ¨Ê "Õ~˘Hõ =∂~°æO HÍ^Œ#fl ã¨OQÆu ‰õÄ_® D PÜ«∞`«∞Ö’ ã¨Ê+¨ìOQÍ
K≥Ñʨ |_çOk.
8. P„QÆǨxH˜ QÆ∞Ô~·# "å~°∞, JѨ=∂~åæxH˜ Ö’<≥·#"å~°∞ : P„QÆǨxH˜ QÆ∞Ô~·# "å~°O>Ë
Ü«¸^Œ∞Å∞, JѨ=∂~åæxH˜ Ö’<≥·# "å~°O>Ë „ÔH·ã¨Î=ÙÅx ÉèÏ=O. D q+¨Ü«∞OÖ’
Y∞~üP<£ "åºMϺ`«Å =∞^茺 ZÖÏO\˜ Jaè„áêÜ«∞ÉèË^ŒO ÖË^Œx Wɡfl Jc Ǩu"£∞
JO@∞<åfl~°∞ (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü). JO^Œ∞ˆH ~°∞A=∂~åæ# #_»"åÅx HÀ~°∞‰õΩ<Õ"å~°∞
Ü«¸^Œ∞Å∞, „ÔHã· =Î̈ ÙÅ =∂~°qæ Ç‘Ï#`«‰Ωõ ^Œ∂~°OQÍ =∞ã¨Å∞ HÀ=@O ZO`À J=ã¨~O° .
Ü«¸^Œ∞Å =∂~°„æ Éè+í `ì¨ ‰« Ωõ `å~å¯}O Uq∞@O>Ë, "åà◊√¡ `≥eã≤‰Äõ _® – L^ÕâÌ º◊ ѨÓ~°fi
HõOQÍ – ã¨<å‡~åæ# #_çKÕ"å~°∞ HÍ~°∞. ^≥·="å‰õΩ¯ÅÖ’ „ѨH˜∆áêÎÅ∞ KÕ¿ã"å~°∞. „Ѩu
^•xH© =OHõÅ∞ ÃÑ>Ëì"å~°∞. L*ˇ·~ü#∞ "å~°∞ ^Õ=Ùx ‰õΩ=∂~°∞xQÍ xÅɡ\Ïì~°∞. U^Õx
q+¨Ü∂« xfl ^è~Œ ‡° O (ǨÏÖÏÖò) QÍ<À, J^è~Œ ‡° O (ǨÏ~åO) QÍ<À Y~å~°∞ KÕ¿ã JkèHÍ~åxfl
Y
"å~°∞ `«=∞ PKå~°∞ºÅ‰õΩ, =∞`åkèHÍ~°‰¡ Ωõ Hõ@Éì \ˇ Ïì~∞° . WHõ „ÔHã· =Ψ ÙÅ∞ KÕã#≤ Ѷ∞¨ ’~°"∞≥ #ÿ
`«Ñ≤Ê^ŒO Uq∞@O>Ë, "åà◊√§ ^≥·=„Ѩ=HõΠǨτ[`ü D™ê (Uã¨∞„H©ã¨∞Î) „¿Ñ=∞Ö’
Juâ◊~ÚÖÏ¡~°∞. PÜ«∞xfl ^Õ=Ùx ‰õΩ=∂~°∞xQÍ Y~å~°∞ KÕâß~°∞. '„u`«fiO— (=¸_»∞
^≥"· åÅ ÉèÏ=#) #∞ ã¨$+≤Oì z QÆO^Œ~Q° Àà◊ ã≤u÷ H˜ HÍ~°‰Ωõ ÅÜ«∂º~°∞. J`«ºO`« â’K«hÜ«∞
"≥∞#ÿ q+¨Ü∞« "Õ∞q∞@O>Ë =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) J#∞K«~° ã¨=∂[OÖ’ ã¨~Ú`«O W@∞=O\˜
JÜ≥∂=∞Ü«∂=ã¨÷ <≥ÅH˘O@∞#flk. „Ѩ=HõΠѨ@¡ „¿Ñ=∂uâ◊Ü«∞O`À H˘O^Œ~°∞
=∞Ǩ#∞ÉèÏ=ÙÅ∞ `«=∞^≥·# â‹·eÖ’ `˘ˆH¯ H˘`«Î ѨÙO`«Å∞ =∂~°æ„Éèí+¨ì`«‰õΩ ^•if¿ãÖÏ
Ѩi}q∞ã¨∞Î<åfl~Ú. D HÍ~°}OQÍ<Õ "å~°∞ WǨÏÖ’HõOÖ’<Õ Ñ¨~åÉèí"åxH˜ QÆ∞~°=Ù
`«`∞« <åfl~°∞. JÖÏ¡ÇÏπ "åix D =∂~°„æ Éè+í `ì¨ Å« Ö’Ü«∞Ö’¡#∞Oz |Ü«∞@ Ѩ_"» Ü Õ Ú« QÍHõ!
á¶êuǨ ã¨∂~å z=~À¡ 'Pg∞<£— ѨÅHõ@O J`«ºO`« =∞ǨÏ`«∂Ê~°fiHõ=∞x =∞ǨÏhÜ«∞
=ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) Ѩ^Õ Ñ¨^Õ `åH©^∞Œ KÕÜ∞« @O QÆ=∞<å~°›O. JO^Œ∞Hˆ (#=∂AÖ’)
W=∂"£∞, =ÚYÎnÅ∞ „Ѩu XHõ¯~°∂ 'Pg∞<£— ѨÅHÍe. aQÆæ~°QÍ KÕ¿ã #=∂AÅÖ’
13 14
2. JÖò |Y~° JeѶπ ÖÏ"£∞ g∞"£∞
Pre-final
2. JÖò |Y~° (P=Ù) ã¨∂~å
ѨiK«Ü«∞O
'JÖò |Y~°— JO>Ë J~°O÷ P=Ù. D J^蕺ܫ∞O „Ѩ^•è #OQÍ `ÒÇ‘Ï^£, JO>Ë (UHõ^"·≥ å
~å^èŒ#)#∞ qâ◊nHõiOz# J^蕺ܫ∞O. k=º Y∞~üP<£ =∞x+≤H˜ =∂~°æ^Œ~°≈Hõ „QÆO^äŒ=∞h,
JO^Œ∞=Å¡ k=º Y∞~üP<£Ö’x É’^èŒ#Å#∞ =∞x+≤ J#∞ã¨iOKåÅx „ѨɒkèOKÕ J^蕺ܫ∞O
Wk. WO^Œ∞Ö’ W™ê¡g∞Ü«∞ K«@ìѨ~°"≥∞ÿ# P^ÕâßÅ∞ ‰õÄ_® L<åfl~Ú.
'P=Ù— J#fl ¿Ñ~°∞ Hõey# D J^蕺ܫ∂xfl ã¨∂÷ÅOQÍ Ô~O_»∞ qÉèÏQÍÅ∞QÍ qÉèílOK«
=K«∞Û. "≥Ú^Œ\ ˜ qÉèÏQÆOÖ’ W„™ê~¸Öò ã¨O`«uH˜ ã¨O|OkèOz# q=~åÅ∞<åfl~Ú. W„™ê~¸Öò
ã¨O`«u =¸™ê „Ѩ=HõÎ (J)`À =º=ǨÏiOz# f~°∞, W`«~° „Ѩ=HõÎÅ`À "åi =º=Ǩ~°â‹·e
WO^Œ∞Ö’ „Ѩ™êÎ=#‰õΩ =KåÛ~Ú. z@ìz=i ^≥·=„QÆO^äŒOQÍ J=`«iOz# k=º Y∞~üP<£#∞
qâ◊fiã≤OKåÅx WO^Œ∞Ö’ "åiH˜ „Ѩ`ÕºHõ JÑ‘ÊÅ∞ KÕÜ«∞_»O [iyOk. Ô~O_»= qÉèÏQÆOÖ’
=∞n<åÖ’ XHõ H˘`«Î W™ê¡g∞Ü«∞ =º=ã¨÷#∞ ™ê÷Ñ≤OK«_®xH˜ J=ã¨~°"≥∞ÿ# <åºÜ«∞Ѩ~°"≥∞ÿ#,
K«@ìѨ~°"≥∞ÿ# JOâßÅ∞ L<åfl~Ú. D ã¨∂~åÖ’x 67, 68 PÜ«∞`«∞ÅÖ’ „Ѩ™êÎ=#‰õΩ =KÕÛ
P=Ù Hõ^èŒ HÍ~°}OQÍ D ã¨∂~å‰õΩ ''JÖò |Y~°—— J#fl ¿Ñ~°∞ ÃÑ@ì|_çOk.
„Ѩ[Ö’¡x =¸_»∞ qaè#fl =~åæÅ QÆ∞iOz# q=~°}`À D ã¨∂~å „áê~°OÉè=í ∞=Ù`«∞Ok.
P =¸_»∞ =~åæÅ∞ =~°∞ã¨QÍ – 1. JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ ÉèÜí ∞« Ѩ_"Õ å~°∞, 2. ^≥"· åxfl, ^è•i‡Hõ qâßfi™êxfl
u~°ã¨¯iOKÕ"å~°∞, 3. ^≥·=O Ѩ@¡ HõѨ@ qâßfiã¨O „Ѩ^Œi≈OKÕ"å~°∞.
D =¸_»∞ =~åæʼnõΩ K≥Ok# „Ѩ[Å „Ѩ™êÎ=# `«~åfi`« =∂#=ÙÅ∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞
=∂„`«"Õ∞ P~åkèOKåÅh, PÜ«∞#‰õΩ ã¨Ç¨Ï=~°∞ÎÅ∞QÍ, PÜ«∞#‰õΩ ã¨=∂#∞Å∞QÍ Z=ih
xÅɡ@ì~å^Œx <˘H˜¯ K≥ѨÊ_»O [iyOk. Y∞~üP<£ Ü≥ÚHõ¯ PÜ«∞`«∞Å∞ ^Õ=Ùx `«~°Ñ¶¨Ù #∞Oz
J=`«iOz#=#fl q+¨Ü«∞OÖ’ Z=iÔH·<å ã¨O^ÕǨÏO LO>Ë, Y∞~üP<£Ö’ =∂ki XHõ¯
ã¨∂~å J~Ú<å 㨈~ ~°zOz fã¨∞‰õΩ~°=∞‡#fl ã¨"åÅ∞ ‰õÄ_® WO^Œ∞Ö’ LOk.
=∂#= ã¨$+≤ìH˜ ã¨O|OkèOz# Hõ^èŒ#∞ D ã¨∂~å „Ñ¨™êÎqOzOk. P^Œ"£∞ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨û
ÖÏ"£∞)#∞ ã¨$+≤Oì K«_O» QÆ∞iOz `≥eÑ≤Ok. P^Œ"∞£ (Jã¨)#∞ ã¨$+≤Oì z# ^Õ=Ù_»∞ ^≥=· ^Œ∂`«Å#∞
P^Œ"∞£ (Jã¨) =ÚO^Œ∞ Q“~°=ã¨∂K«HOõ QÍ ™êëêìOQÆÑ_¨ =» ∞x P^ÕtOKå_»∞. ^≥=· ^Œ∂`«ÅO^Œ~∂°
^Õ=Ùx P^Õâßxfl áê\˜OKå~°∞. HÍx Wc¡ãπ áê\˜OK«ÖË^Œ∞. Wc¡ãπ XHõ Ã+·`å<£. Wc¡ãπ
^≥"· å^Õâßxfl u~°ã¯¨ iOz `«Åa~°∞ã¨∞QÍ =º=ǨÏiOKå_»∞. D q^èOŒ QÍ =∞x+≤H˜ – Ã+`· å#∞ʼnõΩ
=∞^茺 Ѷ¨∞~°¬} „áê~°OÉèí=∞~ÚºOk.
D ã¨∂~å =∞n<å HÍÖÏxH˜ ã¨O|OkèOz# ã¨∂~å. JO^Œ∞=Å¡ WO^Œ∞Ö’ W„™ê~¸Öò
ã¨O`«u (Ü«¸^Œ *Ïu)H˜ ã¨O|OkèOz# „Ѩ™êÎ=#Å∞ q=~°OQÍ L<åfl~Ú.
JÖÏ¡ÇπÏ k=º Y∞~üP<£#∞ J=`«iOѨKÕâß_»x D ã¨∂~å <˘H˜¯ K≥Ñ≤ÊOk. z@ìz=i
^≥·=„QÆO^äŒOQÍ, QÆ`« HÍÖÏÖ’¡x k=º =K«<åÅ#∞, JO>Ë =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏ"£∞)ÃÑ·
15
8 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
J=`«iOz# `Ò~å`ü „QÆO^ä•xfl D™ê (J֡Ƿ Ï≤ )ÃÑ· J=`«iOz# WOrÖò „QÆO^ä•xfl ^è$Œ gHõiOKÕ
„QÆO^äŒOQÍ nxx J=`«iOѨKÕã≤#@∞¡ `≥eÜ«∞*Ëã≤Ok.
k=º Y∞~üP<£Ö’ L#fl ã¨O^Õâ◊O ‰õÄ_® `Ò~å`ü, WOrÖò „QÆO^ä•ÅÖ’ L#fl ã¨O^Õâ◊O
=O\˜^.Õ k=º Y∞~üP<£Ö’x ã¨O^Õâßxfl W„™ê~¸Öò ã¨O`«u „Ѩ[Å∞ ã¨=∞„QÆOQÍ Ñ¨ijeOz
L#fl@¡~Ú`Õ, `«=∞ „QÆO^ä•ÅÖ’ L#fl ã¨O^Õâßxfl Wk ^èŒ$gHõiã¨∞ÎO^Œ#fl "åã¨Î"åxfl "å~°∞
„QÆÇ≤ÏOz LO_Õ"å~°∞. HÍx "å~°∞ nxx u~°ã¨¯iOKå~°∞. =∞O„`«`«O„`åÅÖ’, <å<åq^èŒ
PKå~åÖ’¡ =ÚxyáÈÜ«∂~°∞. Wk KåÖÏ K≥_»¤ q+¨Ü«∞O.
Ü«¸^Œ∞Å∞ HÍ#@¡~Ú`Õ Z=~°∂ ã¨fi~°Oæ Ö’H˜ „Ѩ"tÕ OK«Ö~Ë x° Ü«¸^Œ∞Å∞ "åkOK«_®xfl,
„ÔHã· =Ψ ÙÅ∞ HÍx"å~°∞ ã¨fi~°Oæ Ö’H˜ „Ѩ"tÕ OK«Ö~Ë x° „ÔHã· =Ψ ÙÅ∞ J#_®xfl D ã¨∂~å „Ñ¨™êÎqOzOk.
WÖÏ J#_®xH˜ "åi =^ŒÌ ZÖÏO\˜ P^è•~°=¸, ZÖÏO\˜ x~°∂Ѩ} ÖË^Œh, x["≥∞ÿ#
qâßfiã≤QÍ ^Õ=ÙxH˜ `«##∞ `å#∞ ã¨=∞iÊOK«∞‰õΩ#fl =ºH˜Î, ã¨^•K«~°}ʼnõΩ Hõ@∞ì|_ç# =ºH˜Î
Z=Ô~·<å QÍx ã¨fi~°æOÖ’H˜ „Ѩ"ÕtOK«QÆÅ~°x D ã¨∂~å q=iOzOk. `Ò~å`ü, WOrÖòÖ’x
^≥·=ã¨O^Õâßxfl =∂~°∞ÊÅ∞ KÕ~°∞ÊʼnõΩ QÆ∞iKÕã≤, J=∂Ü«∞‰õΩÅ#∞ ^•i`«Ñ≤ÊOz# ѨO_ç`«∞Å
QÆ∞iOz ‰õÄ_® D ã¨∂~åÖ’ „Ѩ™êÎ=# LOk.
„ÔH·ã¨Î= "å^Œ#Å#∞ ‰õÄ_® D ã¨∂~å uÑ≤ÊH˘\˜ìOk. JÖÏ¡ÇπÏ XHõ ‰õΩ=∂~°∞_çx
^Œ`«Î`« KÕã¨∞‰õΩ<åfl_»#fl "å^Œ##∞ YO_çã¨∂Î JÖÏ¡ÇπÏ B#fl`åºxfl Kå\˜K≥Ñ≤ÊOk.
P HÍÅOÖ’ =∞n<åÖ’ H˘`«ÎQÍ U~°Ê_ç# W™ê¡g∞Ü«∞ ~å*ϺxH˜ J`«º=ã¨~°"≥∞ÿ#
W™ê¡g∞Ü«∞ K«@ìѨ~°"≥∞ÿ# P^ÕâßÅ∞ D ã¨∂~åÖ’ L<åfl~Ú. Wq <Õ\ ˜H˜ ‰õÄ_® =Úã≤¡"£∞
ã¨=Ú^•Ü«∂xH˜ ZO`À =ÚYº"≥∞ÿ#q. „Ѩ[Å ™ê=¸Ç≤ÏHõ r=<åxH˜ ã¨O|OkèOz#
=ÚYº"≥∞ÿ# =º=Ǩ~åÅ QÆ∞iOz P^ÕâßÅ∞, q=~°}Å∞ D ã¨∂~åÖ’ L<åfl~Ú. =ÚYºOQÍ
D ã¨∂~å ‰õΩ@∞O| =º=Ǩ~åÅ#∞ qâ◊nHõiOzOk. ‰õΩ@∞OÉÏxfl XHõ ã¨`«û=∂*ÏxH˜
ѨÙ<åk ~å~ÚQÍ Ñ¨iQÆ}˜OzOk. D ã¨∂~åÖ’ "åºáê~° "å}˜*ϺÅ#∞ „áÈ`«ûÇ≤ÏOK«_»O
[iyOk. J~Ú`Õ W`«~°∞Å #∞Oz =_ô¤ fã¨∞HÀ=_»O, ÖË^• W`«~°∞ʼnõΩ =_ô¤H˜ ~°∞}O
W=fi_»O`À áê@∞ =_ô¤H˜ ã¨O|OkèOz# ã¨=∞ã¨Î ~°∂áêÅ#∞ x¿+kèOK«_»O [iyOk. =_ô¤x
`«Hõ∆}O =∂#∞HÀ"åÅx ÃÇÏK«ÛiOK«_»O [iyOk.
‰õΩ@∞O| =º=Ǩ~åʼnõΩ ã¨O|OkèOz# J<ÕHõ JOâßÅ∞ D ã¨∂~åÖ’ L<åfl~Ú.
ÉèÏ~°º‰õΩ Pi÷HõOQÍ#∞, =∂#ã≤HõOQÍ#∞ Éèí~°Î `À_»∞QÍ LO_®Åx ¿Ñ~˘¯Ok. ÉèÏ~åºÉèí~°ÎÅ
=∞^茺 Öˇ·OyHõ ã¨O|O^è•xfl QÆ∞iOz É’^èŒ#Å∞ L<åfl~Ú. ÉèÏ~°º ~°∞`«∞HÍÅOÖ’ L#flѨC_»∞
Éèí~°Î P"≥∞‰õΩ Öˇ·OyHõOQÍ ^Œ∂~°OQÍ LO_®Åh, q_®‰õΩʼnõΩ ã¨O|OkèOz – q_®‰õΩÅ
`«~åfi`« ÉèÏ~åºÉèí~°ÎÅ∞ =∞Oz`«#O`À, Ѩ~°ã¨Ê~° Q“~°"å^Œ~åÅ#∞ áê\˜ã¨∂Î q_çáÈ"åÅx,
q_®‰õΩÅ∞ á⁄Ok# „ã‘Î =¸_»∞ ~°∞`«∞„™ê"åÅ HÍÅOáê@∞ ѨÙ#ifi"åǨÏO KÕã¨∞HÀ‰õΩO_®
PQÍÅx É’kèOK«_»O [iyOk. Ñ≤šʼnõΩ áêÅ∞ Ѩ@ì_®xH˜ ã¨O|OkèOz q_®‰õΩÅ `«~åfi`«
`«e¡, a_»¤‰õΩ QÆi+¨ìOQÍ Ô~O_»∞ ã¨O=`«û~åÅ =~°‰õΩ áêÅ∞Ѩ\ÏìÅx K≥ѨÊ_»O [iyOk. Éèí~°Î
=∞~°}˜¿ãÎ q`«O`«∞"≥·# „ã‘Î Éèí~°Î =∞~°}O `«~åfi`« <åÅ∞QÆ∞ =∂™êŠѨk~ÀAÅ áê@∞ "Õz
LO_®Åx É’kèOK«_»O [iyOk.
16
2. JÖò |Y~° JeѶπ ÖÏ"£∞ g∞"£∞
Pre-final
2. JÖò |Y~°1 ã¨∂~å
J=`«~°} : =∞n<å PÜ«∞`«∞Å∞ : 286
Jáê~° Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_»∞, Ѩ~°=∞ Hõ$áêjÅ∞_≥·#
JÖÏ¡ÇπÏ ¿Ñ~°∞`À
1 – 2 JeѶπ ÖÏ"£∞ g∞"£∞2. D
„QÆO^äOŒ (JÖÏ¡ÇÏπ „QÆO^äOŒ J#fl q+¨Ü∞« O)
Ö’ ZO`«=∂„`«O ã¨O^ÕÇϨ O ÖË^∞Œ .3 ÉèÜí ∞«
Éèí‰õΩÎÅ∞ HõÅ"åiH˜ Wk ã¨<å‡~°æO
K«∂ѨÙ`«∞Ok.4
1. '|Y~°— JO>Ë P=Ù Jx J~°÷O. D ã¨∂~åÖ’ P=Ù ã¨OѶ¨∞@# =zÛOk. JO^Œ∞ˆH
D ã¨∂~å |Y~å ã¨∂~å (P=Ù ã¨OѶ¨∞@# QÆÅ ã¨∂~å)QÍ =º=ǨÏiOK«|_çOk. U
WO\’¡#~Ú`Õ D ã¨∂~å ѨiîOK«|_»∞`«∞O^À P WO\˜ #∞Oz Ã+·`å<£ ѨÖÏÜ«∞#O
z`«Îy™êÎ_»x ǨÏnã¨∞Ö’ K≥ѨÊ|_çOk. ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) WÖÏ „ѨɒkèOKå~°∞ : g∞
WO_»¡#∞ â◊‡âß<åÅ∞QÍ =∂~°∞ÛHÀHõO_ç. U WO\’¡#~Ú`Õ |Y~å ã¨∂~å
ѨiîOK«|_»∞`«∞O^À P WO\’¡H˜ Ã+·`å<£ „Ѩ"ÕtOK«ÖË_»∞ (ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O). Wk
=∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨) =∞n<å‰õΩ =zÛ# `«~°∞"å`« J=`«iOz# `˘e ã¨∂~åÅÖ’xk.
J~Ú`Õ WO^Œ∞Ö’x H˘xfl =K«<åÅ∞ „Ѩ=HõÎ (ã¨)QÍi JOu=∞ ǨÏ*ò Ü«∂„`«
ã¨O^Œ~ƒ° Où QÍ J=`«iOKå~Ú. H˘O`«=∞Ok ѨO_ç`∞« Å „ѨHÍ~°O D ã¨∂~åÖ’ "≥~Úº
ã¨=∂Kå~åÅ∞, "≥~Úº P[˝Å∞, "≥~Úº x+≤^•úOâßÅ∞<åfl~Ú (Wɡfl Hõã‘~ü).
2. JeѶπ ÖÏ"£∞ g∞"£∞ : Wq '=ÚY`«ÎP`ü—QÍ =º=ǨÏiOK«|_®¤~Ú. JO>Ë "Õˆ~fi~°∞QÍ
ѨiîOK«|_Õ JHõ∆~åÅx ÉèÏ=O. g\˜ J~å÷xH˜ ã¨O|OkèOz „Ѩ=∂}|^Œú"≥∞ÿ#
LÖËY¡ <åÖËg ÖË=Ù. "åã¨=Î O JÖÏ¡ÇÏπ Hˆ Z~°∞Hõ. J~Ú`Õ nxÃÑ· =∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^£
(ã¨Jã¨O) "åi „Ѩ=K«#O LOk. PÜ«∞# (ã¨) WÖÏ J<åfl~°∞ : ''JeѶπ– ÖÏ"£∞ –
g∞"£∞ – XˆH XHõ JHõ∆~°=∞x <Õ###∞. ÃÑ·QÍ 'JeѶπ— XHõ JHõ∆~°O, 'ÖÏ"£∞— XHõ
JHõ~∆ O° , 'g∞"£∞— XHõ JHõ~∆ O° . XHÀ¯ JHõ~∆ O° ÃÑ· XHÀ¯ ѨÙ}ºO LOk. XHÀ¯ ѨÙ}ºÑ¶Å¨ O
ѨkO`«Å∞.—— (ã¨∞#<≥ ui‡r : H˜`å|∞ Ѷ¨*Ï~ÚeÖò Y∞~üP<£)
3. Wk ^≥·=„QÆO^äŒO J#fl q+¨Ü«∞OÖ’ ZÖÏO\˜ ã¨Oâ◊Ü«∂xH©, ã¨OkQÍúxH˜ `å=ÙÖË^Œ∞.
k=º Y∞~üP<£Ö’<Õ =∞~ÀKÀ@ ÃãÅgÜ«∞|_ç#@∞¡† ''D „QÆO^äOŒ ã¨HÅõ Ö’HÍÅ „ѨÉ∞íè =Ù
`«~°Ñ¶¨Ù#∞O_ç J=`«iOѨ*ˇÜ«∞º|_çO^Œ#fl q+¨Ü«∞OÖ’ ã¨O^ÕǨxH˜ P™ê¯~°O ÖË^Œ∞——
(Jãπ ã¨*ò^ŒÇπÏ–2). H˘O^Œ~°∞ ѨO_ç`«∞Å∞ ''ã¨O^ÕǨxH˜ P™ê¯~°O ÖË^Œ∞—— (ÖÏ Ô~·|
Ѷ‘Ç≤Ï) JO>Ë ''JO^Œ∞Ö’ ã¨O^ÕǨxH˜ Ö’#∞HÍHõO_ç—— (ÖÏ `«~ü`å|∂ Ѷ‘Ç≤Ï) J#fl
17
9 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
3 "å~°∞ QÀѨº"≥∞ÿ# q+¨Ü«∂Å#∞ qâ◊fiã≤
™êÎ~∞° ,5 #=∂A#∞ <≥ÅH˘Å∞Ê`å~°∞.6
WOHÍ "Õ∞=Ú „Ѩ™êkOz# ^•xÖ’
(ã¨OѨ^ŒÖ’) #∞Oz Y~°∞ÛÃÑ_»`å~°∞.7
ÉèÏ==∞x K≥áêÊ~°∞. JO`ÕHÍ^Œ∞, D „QÆO^äŒOÖ’ ¿Ñ~˘¯#|_ç# ã¨OѶ¨∞@#Å∞
ã¨`«º"≥∞ÿ#=#@OÖ’, WO^Œ∞Ö’ q=iOK«|_ç# P^ÕâßÅ∞ LѨ^ÕâßÅ∞ =∂#=`«‰õΩ
"≥∂Hõ„∆ Ѩ^•Ü«∞x J#@OÖ’, ^Õ=Ùx UHõ`åfixH˜, ^≥=· ^Ò`åºxH˜, Ѩ~Ö° ’HÍxH˜ ã¨O|O
kèOz WO^Œ∞Ö’ qâ◊nHõiOK«|_ç# qâßfi™êÅ∞ ã¨`«º|^Œú"≥∞ÿ#q J#@OÖ’ H˜Oz`ü
J#∞=∂<åxH˜ ‰õÄ_® `å=Ù ÖË^Œ∞.
4. =∂~°æ^Œ~°≈Hõ „QÆO^äŒO : P =∂@H˘¿ãÎ D „QÆO^äŒO ã¨=∞ã¨Î =∂#"åoH˜ ^•iK«∂¿Ñ
„QÆO^ä"Œ ∞Õ . J~Ú`Õ ã¨<å‡~°Oæ HÀã¨O Ѩi`«ÑO≤ KÕ"å~°∞, ^≥=· cèu`À rqOKÕ ^è#Œ ºr=ÙÅ∞
=∂„`«"∞Õ D â◊√ÉèÏÅ ã¨~À=~åxfl `«xqf~å P™êfikOK«QÅÆ ∞QÆ∞`å~°∞. =∞~°}Ï#O`«~°
rq`«OÖ’ ^Õ=Ùx ^Œ~åƒ~°∞Ö’ xÅ|_ç ["å|∞ K≥ѨCHÀ=Åã≤ LO^Œ#fl ÉèÏ=#
ÖËx"åiH˜, ã¨<å‡~åæxfl á⁄O^•Å#fl ^蕺㨠=∞#ã¨∞Ö’ ÖËx"åiH˜, Hõhã¨O JѨ=∂~åæxH˜
^Œ∂~°OQÍ LO_®Å#fl zO`«# ‰õÄ_® ÖËx"åiH˜ =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO ZHõ¯_ç #∞Oz
Åaèã¨∞ÎOk? ZÖÏ Åaèã¨∞ÎOk? ZO^Œ∞‰õΩ Åaèã¨∞ÎOk?
5. QÀѨº"≥∞ÿ# q+¨Ü«∂Å∞ : JO>Ë ÉèÏ=O =∞x+≤ ^Œ$+≤ìH˜, TǨωõΩ, ѨOKÕO„kÜ«∂ʼnõΩ
JO^Œxq. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : JÖÏ¡ÇπÏ Jã≤÷`«fiO, JÖÏ¡ÇπÏ ã¨OˆH`«O, ã¨fi~°æO, #~°HõO,
^≥=· ^Œ∂`«Å LxH˜, ã¨=∂kèÜ∂« `«#, „ѨàÜ ◊ ∞« k<å# =∂#=ÙÅ#∞ â◊s~åÅ ã¨"∞Õ `«OQÍ
ã¨g∞HõiOK«@O – W`åºk q+¨Ü«∂Å∞. Wq JQÀK«~°"≥∞ÿ#q. nx^•fi~å J=QÆ`«
=∞ÜÕ∞º^Õq∞@O>Ë ^≥=· O =∞iÜ«Ú ^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨) `≥eÜ«∞*Ëã#≤ |∞kúHOõ ^Œx q+¨Ü∂«
Å#∞ ã¨`«º=∞x #=∞‡@O qâßfiã¨O (D=∂<£)Ö’ JO`«~åƒùQÆO. g\˜ x~åHõ~°}
â◊√^Œú JѨ=∂~°æO.
6. #=∂A#∞ <≥ÅH˘ÅÊ@O JO>Ë <åQÍ ÖˉΩõ O_®, ã¨=∞Ü«∞áêÅ# KÕã∂¨ Î =∞s #=∂A
KÕÜ«∞@=∞h, ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) K«∂Ñ≤# q^è•<åxfl J#∞ã¨iOz #=∂A KÕÜ«∞@=∞h
ÉèÏ=O. z`«Îâ◊√kú Ö’Ñ≤Oz# #=∂A, ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) ã¨O„Ѩ^•Ü«∂xH˜ q~°∞^ŒúOQÍ
KÕ¿ã #=∂A #=∂*Ë HÍ^Œ∞. HõѨ@∞Å∞ ‰õÄ_® #=∂A KÕ™êÎ~°∞. HÍx Jk ^≥·=
ã¨xflkèÖ’ ã‘fiHÍ~°Ü≥∂Qƺ=∞=Ù`«∞O^•? (q=~åÅ HÀã¨O J<£ Hõ|∂`ü ã¨∂~å 45=
PÜ«∞`«∞‰õΩ áê^Œ ã¨∂zHõ#∞ K«∂_»O_ç).
7. W<£áê¶ Mò (Y~°∞ÛÃÑ@ì_O» ) J<Õ Ñ¨^OŒ ã¨~fi° ™ê^è•~°}"≥∞#ÿ k. qkèQÍ W=fi=Åã≤# ^•<åÅ∞
(ã¨^ŒMÏ`≥ "ålÉÏ), ã¨fiK«ÛùO^Œ"≥∞ÿ# ^•<åÅ∞ (ã¨^ŒMÏ`≥ <åѶ≤ÖÏ) – Ô~O_»∂ WO^Œ∞Ö’
KÕi L<åfl~Ú. qâßfiã¨∞Öˇ·#"å~°∞ `«=∞ â◊H˜Î ™È÷=∞`«Å#∞|\˜ì D Ô~O_»∞ ~°HÍÅ
18
2. JÖò |Y~° JeѶπ ÖÏ"£∞ g∞"£∞
Pre-final
4 "Õ∞=Ú h "≥·Ñ¨Ù‰õΩ (JO>Ë „Ѩ=HõÎ
"≥·Ñ¨Ù‰õΩ) J=`«iOѨ*Ëã≤# ^•xh, h‰õΩ
ѨÓ~°fiO J=`«iOѨ*Ëã≤# "å\˜h "å~°∞
qâ◊fiã≤™êÎ~°∞.8 Ѩ~°Ö’HõO Ѩ@¡ ‰õÄ_®
"å~°∞ ^Œ$_è»#=∞‡HõO Hõey LO\Ï~°∞.
5 WÖÏO\˜ "åˆ~ `«=∞ „ѨÉèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù
#∞Oz =zÛ# ã¨<å‡~åæ# L<åfl~°∞.
™êѶ¨ÖϺxfl á⁄O^Õ"å~°∞ gˆ~.9
^•<åÅ#∞ ‰õÄ_® =∞#ã¨∂ÊùiÎQÍ W™êÎ~°∞. D q+¨Ü«∞OÖ’ "å~°∞ ZÖÏO\˜ Ö’@∞#∂,
Ñ≤ã≤<åi`«<åhfl Hõ#|~°K«~°∞. `«e¡^ŒO„_»∞Å∞, ÉèÏ~åºÑ≤Å¡ÅÃÑ· ã¨Ô~·# q^èŒOQÍ _»|∞ƒ
Y~°∞ÛÃÑ@ì@O ‰õÄ_® WO^Œ∞Ö’ KÕi LOk. D Y~°∞Û ‰õÄ_® ѨÙ}º„Ѩ^Œ"≥∞ÿ#^Õ.
8. "≥#∞Hõ\ ˜ „QÆO^ä•Å#∞ qâ◊fiã≤OK«@=∞O>Ë J~°÷O, JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£
(ã¨) ‰õΩ ѨÓ~°fiO ^≥·=„Ѩ=HõÎÅ – (JÖˇ·Ç≤Ï=Úã¨ûÖÏO)ÃÑ· J=`«iOz# „QÆO^ä•Å#∞,
ã¨Ç‘Ïá¶êÅ#∞ ã¨`«º=∞x #=∞‡@O. J~Ú`Õ WѨC_»q ã≤ã¨Öˇ·# ~°∂ѨOÖ’ ÖË=Ù.
„ѨHá∆˜ êÎʼnõΩ, =∂~°∞ÊʼnõΩ Ö’<≥<· å~Ú. Hõ#∞Hõ WѨC_»q PK«~}° Ü≥∂QƺO HÍ=Ù. WѨC_»∞
Hˆ =ÅO k=º Y∞~üP<£ =∞iÜ«Ú ^•xH˜ `å`«Ê~°ºOQÍ =Ù#fl „Ѩ=HõÎ (ã¨) „Ѩ=K«<åÅ#∞
=∂„`«"Õ∞ PK«iOKåe. ^≥·=^Ò`«º Ѩ~°OѨ~° =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨)`À
Ѩiã¨=∂ѨΠ"≥∞ÿO^Œ#fl q+¨Ü«∞O ‰õÄ_® nx^•fi~å `Õ@`≥Å¡O J~ÚOk. XHõ"Õà◊
=∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) J#O`«~°O ‰õÄ_® ^≥·=ã¨O^Õâ◊O (=Ç‘Ï) J=`«iOK«=Åã≤
=ÙO>Ë, ^•xfl ‰õÄ_® `«Ñ¨ÊHõ qâ◊fiã≤OKåÅ#fl ã¨OQÆu „Ѩ™êÎqOK«|_ç LO_Õk. HÍx
JÖÏO\˜ „Ѩ™êÎ=# Un JOu=∞ ^≥·=„QÆO^äŒOÖ’ ÖË^Œ∞.
9. ã¨Ñb¨¶ Hõ$`«∞Å∞ : WO^Œ∞Ö’ qâ◊fiã≤Oz# "åi ã¨`Ê« i}Ï=∞O ã¨∂zOK«|_çOk. ZO^Œ∞
HõO>Ë "å~°∞ qâ◊fiã≤Oz# g∞^Œ@ QÀà◊√¡ yÅ∞¡‰õΩO@∂, k‰õΩ¯Å∞ K«∂ã¨∂Î ‰õÄ~ÀÛÖË^Œ∞.
x`«ºO ã¨^•K«~°} KÕã¨∂Î, ^≥·"åxH˜ ÉèíÜ«∞Ѩ_»∞`«∂ rqOKå~°∞. qâßfi㨠ã¨O㨯~°}
Ѩ@¡ ã¨^• „â◊^Œú=Ç≤ÏOKå~°∞. Ѩ~°Ö’HõOÖ’ ^≥·=„Ѩã¨#fl`«#∞ |_»Ü«∞@O, PÜ«∞#
HÍ~°∞}ϺxH˜, =∞xflOѨىõΩ <ÀK«∞HÀ=@"Õ∞ ã≤ã¨Å~Ú# ™êѶ¨ÅºO Jx =∞~°∞=~å^Œ∞.
âßâ◊fi`«"≥∞ÿ# Ѩ~°Ö’Hõ ™êѶ¨ÅºO`Àáê@∞ „áêѨOzHõ rq`«OÖ’ ‰õÄ_® ÉèÏQͺÅ∞,
ã¨∞YâßO`«∞Å∞ „áêÑ≤οãÎ, ã¨∞ÉòǨ#ÖÏ¡ÇπÏ! WHõ HÍ=Åã≤O^Õq∞\©?! J~Ú`Õ âßtfi`«
rq`åxH˜ xÅÜ«∞"≥∞ÿ# Ѩ~°Ö’Hõ ™êѶ¨Åº"Õ∞ Jã¨Å∞ ™êѶ¨ÅºO.
nx `«~°∞"å`« JÖÏ¡ÇπÏ Ô~O_À =~°æO "åi QÆ∞iOz „Ѩ™êÎqOKå_»∞. "å~°∞ ˆH=ÅO
Jqâßfiã¨∞Å∞ (HÍѶ≤~°∞¡) =∂„`«"Õ∞ HÍ^Œ∞, Jqâßfiã¨OÖ’, "≥·~°"≥·YiÖ’ "å~°∞ PYi
19
10 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
6 Jqâßfiã¨∞Å#∞ h=Ù ÉèíÜ«∞ÃÑ\˜ì<å,
ÉèíÜ«∞ÃÑ@ìHõáÈ~Ú<å XHõ>Ë. WHõ "å~°∞
qâ◊fiã≤OK«~∞° .10
7 JÖÏ¡ÇπÏ "åi ǨÏ$^ŒÜ«∂ÅÃÑ·, "åi
K≥=ÙÅÃÑ· =Ú„^Œ"âÕ ß_»∞. "åi Hõà§◊ ÃÑ· á⁄~°
=ÙOk. WOHÍ "åiH˜ =∞Ǩ (Ѷ¨∞’~°"≥∞ÿ#)
tHõ∆ =ÙOk.11
JOK«∞Å ^•HÍ áÈÜ«∂~°∞. P ã≤÷uH˜ KÕ~°∞‰õΩ#fl "åi #∞Oz WHõ =∞Ozx, W™ê¡O
ã‘fiHõ~°}#∞ Pt¿ãÎ Jk J`åºâı J=Ù`«∞Ok.
10. JO^Œ~°∂ =Úã≤¡OÅ∞ HÍ"åÅ#flk ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) PHÍOHõ∆! P "Õ∞~°ˆH PÜ«∞#
(ã¨) `«# =O`«∞ Hõ$+≤ ã¨eáê~°∞. J~Ú`Õ qâßfiã¨O "åi J^Œ$+¨ìOÖ’ ÖË^Œx JÖÏ¡ÇπÏ
`≥eÜ«∞Ѩ~°Kå_»∞. kèHͯ~° "≥·YiÃÑ· "≥ÚO_çˆHÜ«∞@O =¸ÅOQÍ "åi ǨÏ$^ŒÜ«∂ÅÃÑ·
ã‘Å∞ Ѩ_áç È~ÚOk. (J|∂[ǨÏÖò, J|∂ÅǨÏÉò `«k`«~∞° ÅO`å D HÀ=Ö’H˜ =™êÎ~∞° ).
J~Ú`Õ JÖÏ¡ÇπÏ J#∞„QÆǨÏO`À<Õ PÜ«∞# (ã¨Jã¨O) QÍi ã¨O^Õâ◊ „Ѩ^è•#"≥∞ÿ# Hõ$+≤
Ѷ¨e`«OQÍ Jã¨OMϺHõ [#O W™ê¡O ã‘fiHõiOKå~°∞. Hõ_»‰õΩ Jˆ~aÜ«∂ nfiѨ=∞O`å
W™ê¡O ѨikèÖ’H˜ =KÕÛã≤Ok.
11. kèHͯ~° "≥·YiÃÑ· "å~°∞ áê`«∞‰õΩáÈ=_®xH˜ HÍ~°}O Uq∞\’ D =K«#OÖ’
`≥Å∞Ѩ|_çOk. x~°O`«~O° ‰õΩ„Ѷ‰π Ωõ (^≥=· u~°™ê¯~åxH˜), =∞ǨѨ~å^è•Å‰õΩ áêÅÊ_»∞`«∂
LO_»@O =¸ÅOQÍ "åi ǨÏ$^ŒÜ«∂Å∞ `«∞ѨCѨ\ ˜ìáÈÜ«∂~Ú. ã¨`åºxfl ã¨`«ºOQÍ
XѨC‰õΩ<Õ QÆ∞}O "åiÖ’ ÖˉΩõ O_® áÈ~ÚOk. "åi K≥=ÙÅ∞ ã¨`º« "å‰õΩ¯#∞ q#_®xH˜
ã¨#fl^ŒúO HÍÖË^Œ∞. qâ◊fi=º=ã¨÷Ö’ #Å∞"≥·Ñ¨ÙÖÏ qã¨ÎiOz=Ù#fl ^≥·=x^Œ~°≈<åÅ#∞
uÅH˜OK«@OÖ’ "åi <Õ„`åÅ∞ qѶ¨Å"≥∞ÿ<å~Ú. =∞~°ÖÏO@ѨC_»∞ "å~°∞ ^≥·"åxfl
ZÖÏ qâ◊fiã≤™êÎ~∞° ? ^Õ=Ù_çzÛ# â◊H™Î˜ ê=∞~å÷ºÅ#∞ ã¨kfixÜ≥∂QÆO KÕã∞¨ ‰õΩO@∂, r=#
Ѩ~°=∂~å÷xfl `≥Å∞ã¨∞HÀ"åÅ#fl P~å@OÖ’ LO_Õ ^èŒ#ºr=ÙʼnõΩ =∂„`«"Õ∞ D=∂<£
(qâßfiã¨) ÉèÏQƺO „áêÑ≤Îã¨∞ÎOk. ÖËxѨHõ∆OÖ’ [#∞ʼnõΩ „H˜O^Œ ¿Ñ~˘¯#|_Õ Ç¨Ïnã¨∞
=iÎã¨∞ÎOk–
''qâßfiã≤ áêѨO KÕã≤#ѨC_»∞ J`«x ǨÏ$^ŒÜ«∞OÃÑ· XHõ #Å¡x =∞K«Û U~°Ê_»∞`«∞Ok.
`«~°∞"å`« ѨâßÛ`åÎѨO K≥Ok áêѨHÍ~åºÅ‰õΩ ^Œ∂~°OQÍ =∞ã¨Å∞‰õΩO>Ë J`«x
ǨÏ$^ŒÜ«∞OÃÑ· L#fl =∞K«Û `˘ÅyáÈ~Ú, =Ú#∞Ѩ\ ˜ÖÏ J`«x ǨÏ$^ŒÜ«∞O x~°‡ÅOQÍ,
x+¨¯à◊OHõOQÍ `«Ü«∂~°=Ù`«∞Ok. XHõ"Õà◊ J`«QÍ_»∞ ѨâßÛ`åÎѨO K≥O^Õ |^Œ∞Å∞
x~°O`«~°O áêÑ≤+≤ì Ѩ#∞ʼnõΩ áêÅÊ_»™êy`Õ #Å¡x =∞K«Û „Hõ=∞OQÍ qã¨Îiã¨∂Î
ǨÏ$^ŒÜ«∂#flO`«\ ˜h P=iã¨∞ÎOk.—— ǨÏ$^ŒÜ«∂ʼnõΩ `«∞ѨC Ѩ@ì@=∞O>Ë W^Õ!
20
2. JÖò |Y~° JeѶπ ÖÏ"£∞ g∞"£∞ 11 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
Pre-final

8 "Õ∞=Ú JÖÏ¡ÇπÏѨ@¡, JOu=∞ k#O 11 ''Éè∂í q∞Ö’ HõÖ’¡ÖÏxfl ~ˆ HÔ uÎOK«HOõ _ç——

Ѩ@¡ qâßfiã¨O Hõey L<åfl=∞x H˘O^Œ Jx "åi`À J#flѨC_»ÖÏ¡ ''"Õ∞=Ú k^Œ∞Ì
~°O@∞<åfl~°∞. HÍx Ü«∞^•~å÷xH˜ "å~°∞ ÉÏ@∞‰õΩ „Ѩܫ∞uflOKÕ"å~°O =∂„`«"Õ∞——
qâ◊fiã≤Oz#"å~°∞ HÍ~°∞.12 Jx "å~°∞ ã¨=∂^è•#q∞™êÎ~∞° .
9 "å~°∞ JÖÏ¡ÇÏπ #∞, qâßfiã¨∞Å#∂ "≥∂㨠12 *Ï„QÆ`«Î! x*ÏxH˜ HõÖ’¡Å [#‰õΩÅ∞
ѨÙK«∞Û`«∞<åfl~°∞. J~Ú`Õ "åã¨"Î åxH˜ "å~°∞ gˆ~.14 HÍx "åiH˜ P q+¨Ü«∞O
ã¨fiÜ«∞OQÍ–`«=∞#∞ `å"Õ∞ "≥∂㨠ѨÙK«∞Û `≥eÜ«∞@O ÖË^Œ∞.
‰õΩO@∞<åfl~°∞. HÍx D q+¨Ü«∂xfl "å~°∞ 13 ''W`«~°∞Å∞ (JO>Ë „Ѩ=HõÎ „Ñ≤Ü«∞
„QÆÇ≤ÏOK«@O ÖË^Œ∞. ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å∞) qâ◊fiã≤Oz#>Ë¡ g∞~°∂ qâ◊fi
10 "åi ǨÏ$^ŒÜ«∂ÅÖ’ ~ÀQÆO LOk. ã≤OK«O_ç—— Jx "åi`À K≥Ñ≤Ê#ѨC_»∞,
P ~ÀQÍxfl JÖÏ¡ÇπÏ =∞iO`«QÍ ''=¸~°ö [#∞Å∞ qâ◊fiã≤Oz#@∞¡QÍ "Õ∞=Ú
ÃÑOKå_»∞.13 WOHÍ, "å~°∞ K≥¿ÑÊ J|^ŒOú qâ◊fiã≤OKåÖÏ?—— 15 Jx "å~°∞ (Z^Œ∞~°∞)
=¸ÅOQÍ "åi H˘~° ‰ õ Ω =º^è • Éè í i `« 13. ~ÀQÆO JO>Ë J~°÷O kèHͯ~° ~ÀQÆO! HÍѨ@º ~ÀQÆO! ^•xfl #Ü«∞O KÕ¿ã LáêÜ«∞O
=∞~Ú# tHõ∆ LOk. QÆ#Hõ PÖ’zOK«Háõ È`Õ, Jk ~ÀA~ÀA‰õÄ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∂ áÈ`«∞Ok. JÖψQ J|^•úÅ∞
D `«∞ѨC#∞ QÆ∞iOKÕ (k=º Y∞~üP<£Ö’) JÖÏ¡ÇπÏ D q^èŒOQÍ Jaè=i‚OKå_»x K≥ѨÊ@O, _®OaHÍÅ∞ ѨÅHõ@O ‰õÄ_® HÍѨ@º ÅHõ∆}ÏÖË. JO^Œ∞ˆH Jã¨`åºÅ‰õΩ,
=∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) K≥áêÊ~°∞ – ''"åi ^Œ∞ëê¯~åºÅ =¸ÅOQÍ "åi HõÅ¡ÉÁe¡ =∂@ʼnõΩ Hõ_»∞ ^Œ∂~°OQÍ LO_®e.
ǨÏ$^ŒÜ«∂ʼnõΩ `«∞ѨC Ѩ\ ˜ìOk.—— (JÖò =Ú`«Ñ≤ÊùѶ‘<£–14). (ui‡rÖ’ =Ú`«Ñ¶≤ÊùѶ‘<£ 14. 'HõÖ’¡ÅO— (Ѷ¨™ê^£) J<Õk 'ã¨O㨯~°}— (ã¨ÖÏÇπÏ)‰õΩ =ºuˆ~Hõ Ѩ^ŒO. Jqâßfi㨠"≥·Yi
ã¨∂~å‰õΩ "åºMϺ#OQÍ D ǨÏnã¨∞ =zÛOk). D ã≤÷ux k=º Y∞~üP<£ ''ã‘Å∞ ^•fi~å, =OK«<å ѨÓi`«=∞~Ú# KÕ+¨ìÅ ^•fi~å Ö’HõOÖ’ J~åK«HõO, JâßOu
Ѩ_@» O——QÍ =i‚OzOk. x~åѶ∂¨ @OQÍ "å~°∞ ™êyã¨∂áÎ È~Ú# ^Œ∞ëê¯~åºÅ =¸ÅOQÍ JÅ[_»∞Å∞ K≥ň~QÆ∞`å~Ú. ^≥·=q^èÕÜ«∞`å q^è•<åÅ ^•fi~å ã¨∞YâßO`«∞Å∞
Jx"å~°ºOQÍ ã¨OÉèqí Oz# Ѩi}Ï=∞O Jk! n<Õfl =∞iH˘xfl KÀ@¡ „H˜Ok "åHͺÅ`À "≥e¡q~°∞™êÎ~Ú. `«~°`«~åÅ∞QÍ, Ü«ÚQÆÜ«ÚQÍÅ∞QÍ HõѨ@∞Å∞ KÕã≤O^ŒÖÏ¡ XHõ¯>Ë –
„Ѩ™êÎqOK«@O [iyOk – HõÖ’¡ÖÏxfl "åºÑ≤OѨ *ËÜ«∞@O, K≥_»∞Å#∞ „áêK«∞~°ºOÖ’xH˜ fã¨∞‰õΩ ~å=@O, ^Õ=Ùx
''"åi Jqâßfi㨠"≥·Yi HÍ~°}OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ "åi ǨÏ$^ŒÜ«∂ÅÃÑ· =Ú„^Œ"Õâß_»∞.—— ǨÏ^Œ∞ÅÌ #∞ Ju„Hõq∞OK«@O! WO`« KÕã≤ ‰õÄ_® HõÑ@¨ ∞Å∞ `«=∞#∞ Q˘Ñ¨Ê ã¨O㨯~°ÅÎ ∞QÍ,
(J<£ x™ê – 155) „âıÜ≥∂aèÖÏ+¨µÅ∞QÍ K≥ѨC‰õΩO\Ï~°∞.
12. WHõ¯_ç #∞Oz =¸_À =~°æO – HõѨ@ =~°æO – „Ѩ™êÎ=# "≥Ú^ŒÅ=Ù`«∞Ok. "åi 15. JÖÏ¡ÇπÏ#∞ qâ◊fiã≤Oz, JÖÏ¡ÇπÏ =∂~°æOÖ’ ^èŒ#„áê}ÏÅ#∞ JiÊOK«_®xH˜ Z#fl_»∂
ǨÏ$^ŒÜ«∂Å∞ qâßfi㨠ÉèÏQͺxH˜ <ÀK«∞HÀÖË^Œ∞. J~Ú`Õ "å~°∞ qâßfiã¨∞Å#∞
"≥∂ã¨yOKÕ L^ÕÌâ◊ºO`À "åi =ÚO^Œ∞ qâßfi㨠„ѨHõ@# KÕ¿ã"å~°∞. "åà◊√§ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ "≥#∞HÍ_»x „Ѩ=HõÎ „Ñ≤Ü∞« ã¨ÇϨ K«~∞° Å#∞ D HõÑ@¨ ∞Å∞ ''=¸~°∞Åö —— „H˜O^Œ [=∞Hõ\Ïì~∞° .
QÍh, qâßfiã¨∞Å#∞ QÍh "≥∂ã¨yOK«Ö~Ë ∞° . ZO^Œ∞HõO>Ë JÖÏ¡ÇÏπ ã¨~åfihfl Ziy#"å_»∞. „Ѩ=HõÎ „Ñ≤Ü∞« ã¨ÇϨ K«~∞° Å qâßfi™êxfl â◊OH˜OKÕ"å~°∞ <Õ\ H˜ © L<åfl~°∞. JÖÏ¡ÇÏπ P<å\˜
=Úã≤¡OʼnõΩ ã¨~Ú`«O PÜ«∞# `«# ã¨OˆH`«O (=Ç‘Ï) ^•fi~å HõѨ@∞Å ‰õΩÜ«Ú‰õΩÎÅ#∞ HõѨ@∞Å#∞, <Õ\ ˜ HõѨ@∞Å#∞ ‰õÄ_® x~°ÌfiO^ŒfiOQÍ YO_çã¨∞Î<åfl_»∞. =∞ǨÏ^•â◊Ü«∞O
QÆ∞iOz ZѨÊ\˜HõѨC_»∞ `≥eÜ«∞*ˇ¿ÑÊ"å_»∞. P q^èŒOQÍ P =OK«‰õΩÅ Z`«∞ÎQÆ_»Åhfl HÀã¨O „áêѨOzHõ ã¨fiÖÏÉèÏÅ#∞ Ѩ}OQÍ ÃÑ@ì_»O '=¸~°ö`«fiO— HÍ<ÕHÍ^Œ∞. ÃÑ·QÍ
Y∞^Œ∞ÌQÍ "åiˆH #+¨ìO KÕ‰õÄ~åÛ~Ú. "å~°∞ `«=∞ Ѩ~°Ö’Hõ rq`åxfl ZÖÏQÆ∂ J^≥O`À q"ÕHõ=O`«"≥∞ÿ# Ѩx. =∞ǨÉèÏQƺO. D ÉèÏQƺO HÀã¨"Õ∞ „Ѩ=HõÎ „Ñ≤Ü«∞
áê_»∞KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. J~Ú`Õ WǨÏÖ’HõOÖ’ ã¨~Ú`«O "åiH˜ q∞yeOk Ѩ~åÉèí="Õ∞! ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å∞ "≥ÚHõ¯"Àx ™êǨϙêxfl „Ѩ^Œi≈OKå~°∞. JO^Œ∞=Å¡<Õ "å~°∞ xHÍ~°û~Ú#
21 22
2. JÖò |Y~° JeѶπ ÖÏ"£∞ g∞"£∞ 12 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
Pre-final

„Ѩâfl◊ "Õ™êÎ~∞° . `«™ê‡`ü! =Ú=∂‡\˜H© gˆ~ 16 JѨ=∂~åæxfl ã¨<å‡~åæxH˜ |^Œ∞Å∞QÍ

=¸~°∞öÅ∞. HÍx P ã¨OQÆu giH˜ H˘x`≥K«∞Û‰õΩ#fl"å~°∞ gˆ~.19 JO^Œ∞KÕ`«
`≥eÜ«∞@O ÖË^∞Œ .16 "åi D =~°HÎ Oõ "åiH˜ ÖÏÉè^í •Ü«∞Hõ=¸
14 qâßfiã¨∞Å#∞ HõÅ∞ã¨∞‰õΩ#flѨC_»∞ "å~°∞ HÍÖË^Œ∞, "å~°∞ ã¨<å‡~åæxH˜ <ÀK«∞HÀ#∂
''"Õ∞=¸ qâ◊fiã≤Oz#"å~°"Õ∞—— Jx ÖË^Œ∞.
JO\Ï~°∞. HÍx `«=∞ Ã+·`å#∞Å (JO>Ë 17 "åi LѨ=∂#O xѨC ~å*Ëã#≤ =ºH˜Î
`«=∞ ÃÑ^ŒÌÅ ÖËHõ ã¨~åÌ~°∞Å) =^ŒÌ‰õΩ ÖÏO\˜k. xѨC ~å*Ëã≤#O`«<Õ Ñ¨i
áÈ~Ú#ѨC_»∞17 ''"Õ∞=Ú g∞`À<Õ ã¨~åÖ’¡x =ã¨∞Î=ÙÅhfl "≥Å∞QÆ∞Ö’xH˜
L<åfl=∞O_ô. HÍHõáÈ`Õ "åà◊§`À ѨiǨ㨠=KåÛ~Ú. JO`«Ö’<Õ JÖÏ¡ÇπÏ "åi "≥Å∞
=∂_»∞`«∞<åfl=∞O`Õ—— Jx ѨÅ∞‰õΩ`å~°∞. QÆ∞#∞ ǨÏiOz, "åix HÍ~°∞ pHõ@Ö¡ ’,
15 JÖÏ¡ÇπÏ ‰õÄ_® "åi`À ѨiǨ㨠Ug∞ HÍ#~åx ã≤÷uÖ’ =kÖËâß_»∞.20
=∂_»∞`«∞<åfl_»∞.18 "åi `«Åa~°∞ã¨∞`«<åxfl „Ѩ=iÎã∂¨ Î "åix J==∂<åxH˜, Ѩ~å[Ü«∂xH˜ Ö’#∞KÕã∞¨ <Î åfl_»∞. n<Õfl ѨiǨã¨OQÍ
=∞iO`« JkèHõO KÕã¨∞Î<åfl_»∞. Ѷ¨e`«OQÍ K≥ѨÊ|_çOk. Wk =∂@ f~°∞. x*ÏxH˜ Jk ѨiǨã¨O HÍ^Œ∞, "åi ѨiǨ™êxH˜
"å~°∞ JO^è∞Œ Öˇ· QÆ=∞º~°ÇÏ≤ `«OQÍ u~°∞QÆ∞`«∂ âßã≤Î. k=º Y∞~üP<£Ö’ ÃãÅgÜ«∞|_ç#@∞¡, ''K≥_»∞‰õΩ „ѨuѶ¨ÅO J@∞=O\˜ K≥_Õ——
áÈ`«∞<åfl~°∞. (+¨Ø~å – 40). JÖψQ ''Ü«ÚMÏk=Ó#ÖÏ¡Ç¨Ï =Ǩï= MÏk=ÙǨï"£∞—— ("å~°∞
qâßfiã¨∞Å∞QÍ<Õ H͉õΩO_® 'D=∂<£— J<Õ ^•xH˜ XHõ „Ѩ=∂}Ïxfl, w@∞~å~Úx JÖÏ¡ÇπÏ#∞ "≥∂ã¨O KÕÜ«∂Åx „Ѩܫ∞uflã¨∞Î<åfl~°∞. x*ÏxH˜ JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ "åix
<≥ÅH˘ÖÏÊ~°∞. HÍ|\˜ì WHõ „Ѩ=HõÎ „Ñ≤Ü«∞ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å =∂kiQÍ qâ◊fiã≤Oz#"åi "≥∂ã¨ÑÙ¨ K«∞Û`«∞<åfl_»∞) ''= =∞Hõ~∂° = =∞Hõ~Ö° Ï¡Çï¨ —— – "å~°∞ JÖÏ¡ÇÏπ ÃÑ· ‰õΩ„@Ѩ<åfl~°∞.
''qâßfiã¨"Õ∞—— Z#fl^Œy#^Œ=Ù`«∞Ok. ''g∞~°∞ qâ◊fiã≤Oz#>Ë¡ "å~°∞ ‰õÄ_® qâ◊fiã≤¿ãÎ JÖÏ¡ÇπÏ "åiÃÑ· ‰õΩ„@Ѩ<åfl_»∞ – =O\˜ PÜ«∞`«∞Å#∞ ‰õÄ_® L^•Ç¨ÏiOK«=K«∞Û.
JѨC_»∞ "å~°∞ ã¨<å‡~åæ# L#fl@∞¡ ÖˇHõ¯.—— (JÖò |Y~° : 137) WOH˘Hõ J~°÷O Uq∞@O>Ë „Ѩà◊Ü«∞k<å# JÖÏ¡ÇπÏ ‰õÄ_® "åix P@ Ѩ\ ˜ì™êÎ_»∞.
JÖò ǨÏn^£ ã¨∂~åÖ’x 13= ã¨∂H˜ÎÖ’ ''Ü«∞ø=∞ Ü«∞Y∂Å∞Öò =Ú<åѶ≤Y∂#...——
16. `˘O^Œ~°QÍ ÅaèOKÕ ÖÏÉèíO HÀã¨O PÅ㨺OQÍ „áêÑ≤ÎOKÕ ÖÏÉèÏxfl L¿ÑH˜∆OK«@O, J<Õ PÜ«∞`«∞ „H˜O^Œ Wk ‰õÄÅOHõ+¨OQÍ q=iOK«|_çOk.
âßtfi`«"≥∞ÿ# Ѩ~°Ö’Hõ rq`«OÃÑ· Hõ∆}ÉèíOQÆ∞~°"≥∞ÿ# „áêѨOzHõ rq`åxH˜ „áê^è•#º`«
x=fi@O, JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ |^Œ∞Å∞ [#™ê=∂<åºxH˜ ÉèÜ í ∞« Ѩ_@
» O â◊√^Œú Jq"ÕHOõ ! „Ѩ^=Œä ∞ 19. WHõ¯_» =~°HÎ Oõ JO>Ë ÉèÏ=O ã¨<å‡~åæxfl =^ŒeÃÑ\˜ì #ëêìxfl K«qK«∂¿ã =∂~°qæ Ç‘Ï#`«#∞
„âı}˜ =¸~°ö`«fiO! HõѨ@∞Å∞ ѨѨCÖ’ HÍÖËã≤Ok WHõ¯_Õ. u~°∞QÆ∞ÖËx XHõ Ü«∞^•~å÷xfl J=ÅOaOK«@O. HõÑ@¨ ∞Å∞ HÍѨ@º =Úã¨∞QÆ∞#∞ "Õã∞¨ ‰õΩx á⁄^ŒãÌ =Ψ ∂#O #+¨Hì ~õ "° ∞≥ #ÿ
"åºáê~°O KÕâß~°∞. D #+ì̈O Ѩ~°Ö’HÍxH˜ ã¨O|OkèOz# #+ì̈O. „ѨѨOK«OÖ’<Õ D
"å~°∞ `≥Å∞ã¨∞HÀÖËHõáÈÜ«∂~°∞. #+¨ìO giH˜ `≥eÜ«∂Åx ZHõ¯_® ÖË^Œ∞. ÃÑ·QÍ "å~°∞ "Õ¿ã =OK«<å tÅÊ Z`«∞ÎQÆ_»Å
17. J~°cÖ’ 'Ã+·`å#∞Å∞— Jx J#|_çOk. WHõ¯_» Ã+·`å#∞Å∞ JO>Ë ‰õΩÔ~·+¨µ ã¨~åÌ~°∞Å∞, Ѷ¨e`«OQÍ – `å`å¯eHõOQÍ – X#QÆ∂_Õ „ѨÜ≥∂[<åÅ#∞ K«∂ã¨∞‰õΩx "å~°∞
Ü«¸^Œ∞Å∞ Jx ÉèÏ=O. "åi „áÈ^ŒƒÅOÃÑ<· Õ D HõÑ@ ¨ ∞Å∞ W™ê¡O =∞iÜ«Ú =Úã≤=¡ Ú =Úiã≤áÈÜÕ∞"å~°∞. nx P^è•~°OQÍ `≥eq `«=∞ ™⁄`«Îx `«ÅáÈ¿ã"å~°∞, =Úã≤¡OÅ∞
ʼnõΩ =ºuˆ~HõOQÍ ‰õΩ„@Å∞ Ѩ<Õfl"å~°∞. ÖËHõ Ã+·`å#∞Å∞ JO>Ë ã¨fiÜ«∂<å HõѨ@∞Å `≥eq `«‰õΩ¯= "å~°h, `«=∞`À "å~°∞ ã¨i`«∂QÆÖË~°h HÍH˜ ÖˇHõ¯Å∞ "Õã¨∞‰õΩ<Õ"å~°∞.
ã¨~åÌ~°∞Å∞ J~Ú<å HÍ=K«∞Û. 20. Ǩτ[`ü J|∞ÌÖÏ¡ a<£ =∞ãπ=Ó^£, `«k`«~° ã¨Ç¨ cÅ∞ nx ÉèÏ"å~å÷xfl WÖÏ q=iOKå~°∞:
18. JÖÏ¡ÇπÏ ‰õÄ_® "åi`À ѨiǨã¨=∂_»∞`«∞<åfl_»∞ : JO>Ë ÉèÏ=O "å~°∞ =Úã≤¡OÅ`À ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) =∞n<å #QÆ~åxH˜ U`≥Oz#ѨÙ_»∞ H˘O`«=∞Ok =Úã≤¡=Ú
U q^èŒOQÍ ^•QÆ∞_»∞=¸`«ÖÏ_»∞`«∞<åfl~À JÖÏ¡ÇπÏ ‰õÄ_® "åi`À J^Õq^èŒOQÍ ÅÜ«∂º~°∞. HÍx H˘kÌ ~ÀAÖ’¡<Õ "å~°∞ HõѨ@ <å@HÍÅ∞ "≥Ú^ŒÖˇ\Ïì~°∞. "åi
23 24
2. JÖò |Y~° JeѶπ ÖÏ"£∞ g∞"£∞ 13 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
Pre-final

18 "å~°∞ K≥q\˜"å~°∞, =¸QÆ"å~°∞, QÆ#Hõ `«ÅK«∞‰õΩO>Ë "åi q<Õâ◊H˜Îh,

„QÆ∞_ç¤ "å~°∞. WHõ "å~°∞ (ã¨Ô~·# ^•iH˜) HõO\˜K«∂ѨÙ#∂ áÈQ˘>Ëì"å_Õ,22 xâ◊Û
=∞~°e ~å~°∞. Ü«∞OQÍ JÖÏ¡ÇÏπ JxflO\˜ÃÑ· JkèHÍ~°O
19 ÖË^• ("åi LѨ=∂#O) PHÍâ◊O QÆÅ"å_»∞.
#∞Oz ‰õΩi¿ã ÉèÏs =~°¬O =∂kiQÍ 21 „Ѩ[ÖÏ~å! q∞=∞‡bfl, g∞‰õΩ ѨÓ~°fiO
LOk – JO^Œ∞Ö’#∂ z=∞‡ pHõ@∞¡, "åih ѨÙ\˜ìOz# g∞ „ѨÉèí∞=Ù<Õ
L~°∞=ÚÅ∞, "≥∞~°∞ѨÙÅ∞! L~°∞=ÚÅ P~åkèOK«O_ç–`«^•fi~å<Õ g∞~°∞ (áêáêÅ
QÆ~#˚° qx, =∞$`«∞º ÉèÜí ∞« O`À "å~°∞ `«=∞ #∞O_ç) ã¨∞~°H`∆˜ O« QÍ LO\Ï~°∞.
„"Õà§◊ #∞ `«=∞ K≥=ÙÅÖ’ ^Œ∂~°∞Û‰õΩO\Ï~°∞. 22 PÜ«∞<Õ g∞ HÀã¨O Éèí∂q∞x áê#∞Ê
JÖÏ¡ÇπÏ D Jqâßfiã¨∞Å#∞ Jxfl "≥·Ñ¨ÙÅ QÍ#∂, PHÍâßxfl HõѨCQÍ#∂ KÕâß_»∞,
#∞Op =Ú@ì_™ç êÎ_∞» . PHÍâ◊O #∞Oz =~å¬xfl ‰õΩiÑ≤Oz,
20 "≥∞~°∞ѨÙÅ∞ "åi ^Œ$+≤ìx ZQÆ~°"Õã¨∞‰õΩ `«^•fi~å ѨO_»∞¡ Ѷ֨ ÏÅ#∞ ѨO_çOz g∞‰õΩ
áÈ`åÜ«∂! J#fl@∞ìOk "åi Ѩiã≤÷u. Láêkè<˘ã¨QÍ_»∞. Wk `≥eã≤ ‰õÄ_® g∞~°∞
Jq ("≥∞~°∞Ѩ٠fQÆÅ∞) "≥Å∞QÆ∞#∞ q~°lq∞‡ W`«~°∞Å#∞ JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞QÍ
#ѨÙ_»ÖÏ¡ "å~°∞ JO^Œ∞Ö’ H˘O`«^∂Œ ~°O xÅɡ@Hì Oõ _ç.23
#_»∞™êÎ~∞° . `«~åfi`« "åiÃÑ· pHõ\˜ P=iO ZO^Œ∞HõO>Ë "å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ kQƃO^èŒO #∞Oz `«Ñ¨CHÀÖË~°∞. ã¨`«º H˜~°}ÏÅ∞ "åiÃÑ·
K«QÍ<Õ xÅ|_çáÈ`å~°∞.21 JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ Ѩ_ç#ѨC_»ÖÏ¡ "å~°∞ ã¨`«ºO "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ "≥ÚQÆ∞æK«∂ѨÙ`å~°∞. HÍx W™ê¡O =∞iÜ«Ú
L^•Ç¨Ï~°} Z@∞=O\˜^ŒO>ˆ XHõ =ºH˜Î pHõ\’¡ L<åfl_»∞. J`«_»∞ xѨC ~å*Ëâß_»∞. =Úã≤¡=ÚÅÃÑ· Hõ+¨ìHÍÅO =zÛѨ_»QÍ<Õ HõÅ=~°O K≥O^Œ∞`å~°∞ (`«Ñ¶‘û~ü Wɡfl Hõã‘~ü).
^•O`À Ѩiã¨~åÅ∞ "≥Å∞QÆ∞=∞Ü«∞=∞Ü«∂º~Ú. „ѨÜ≥∂[#Hõ~°=∞~Ú# =ã¨∞Î=ÙÅ∞ D q^èŒOQÍ HõѨ@∞Å =~°æO ã¨^• _ÀÖÏÜ«∞=∂# ã≤÷uÖ’ LO_ç ã¨`åºxH˜ (W™ê¡O‰õΩ)
ZHõ¯_»∞<åflÜ≥∂, ǨxHõ~°=∞~Ú#q ZHõ¯_»∞<åflÜ≥∂ J`«#∞ K«∂ã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. HÍx ^Œ∂~°"∞≥ áÿ È`«∞Ok.
JO`«Ö’<Õ JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ "≥Å∞QÆ∞ áÈ~ÚOk. =Ú#∞Ѩ\ ˜ÖψQ J`«#∞ uiy pHõ\ ˜Ö’ 22. W^˘Hõ ÃÇÏK«ÛiHõ. JÖÏ¡ÇπÏ QÆ#Hõ `«ÅK«∞‰õΩO>Ë `å#∞ „Ѩ™êkOz# â◊H˜Î™ê=∞~å÷ºÅ#∞
z‰õΩ¯‰õΩáÈÜ«∂_»∞. HõѨ@∞ŠѨiã≤÷u ‰õÄ_® WO`Õ. "≥Ú^Œ@ "å~°∞ +≤~ü¯ (|Ǩï^≥·"å xsfi~°ºO QÍqOK«QÅÆ _»∞. [ѨÙÎ KÕã∞¨ HÀQÆÅ_»∞. JO^Œ∞Hˆ =∂#=ÙÅ∞ Z\˜ì Ѩiã≤u÷ Ö’#∂
~å^è#Œ ) J<Õ `«=∞ã¨∞ûÖ’ L<åfl~°∞. `«~∞° "å`« W™ê¡O ã‘fiHõiOz "≥Å∞QÆ∞Ö’H˜ =KåÛ~°∞. ^≥=· q^èÜ Õ ∞« `« Ѩ@¡ q=ÚY`« K«∂Ѩ@OQÍh, PÜ«∞# tHõÑ∆ @¨ ¡ x~°ƒÜ ù ∞« OQÍ, xtÛO`«QÍ
^èŒ~å‡^èŒ~å‡Å#∞, Lz`å#∞z`åÅ#∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. HÍx L#fl@∞ìO_ç "å~°∞ LO_»@OQÍh KÕÜ«∞~å^Œ∞.
Jqâßfiã¨O "≥Ñ· Ù¨ #‰õΩ, HÍѨ@ºO "≥Ñ· Ù¨ #‰õΩ uiyáÈÜ«∂~°∞. JO^Œ∞KÕ`« "åi "≥Å∞QÆO`å 23. ã¨<å‡~°æO, JѨ=∂~°æO s`åº =∞#∞+¨µÖ’¡x =¸_»∞ =~åæÅ#∞ „Ѩ™êÎqOz# `«~°∞"å`«
Hõ#∞=∞~°∞ÔQ· áÈ~ÚOk (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü). ^Õ=Ùx UHõ`«fiO "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ, ^≥·"å~å^èŒ# "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ ã¨=∞ãÎ̈ =∂#"åoH˜ Ñ≤Å∞Ѩ٠W=fi@O
21. gà◊√¡ HõÑ@¨ ∞ÅÖ’x "Õ~˘Hõ =~°Oæ "å~°∞. "åiÃÑ· XHÀ¯™êi ã¨`º« O „Ѩã∞¨ Êù@=∞=Ù`«∞Ok. [iyOk. q∞=∞‡bfl, ã¨=∞ã¨Î qâßfixfl ã¨$+≤ìOz#"å_»∞ JÖÏ¡ÇπÏ J~Ú#ѨC_»∞, g∞
=∞i JO`«Ö’<Õ "å~°∞ ã¨Oâ◊Ü«∞OÖ’, ã¨OkQÆúOÖ’ Ѩ_çáÈ`«∂ LO\Ï~°∞. "åi J=ã¨~åÅ#∞, r=# ™ê=∞„yx ã¨=∞‰õĈ~Û"å_»∞ ‰õÄ_® PÜ«∞<Õ J~Ú#ѨC_»∞,
=∞<ÀQÆ`O« pHõ\ Ö˜ ’ ^è•~åáê`«OQÍ ‰õΩi¿ã =~°¬O ÖÏO\˜k. L~°∞=ÚÅ∞, "≥∞~°∞ѨÙʼnõΩ PÜ«∞xfl =^ŒeÃÑ\˜ì W`«~°∞Å#∞ ZO^Œ∞‰õΩ P~åkè™êÎ~°∞? W`«~°∞Å#∞ PÜ«∞#‰õΩ
"åi ǨÏ$^ŒÜ«∂Å∞ HõOÑ≤ã¨∂Î LO\Ï~Ú. ÉèíÜ«∞O H˘nÌ "å~°∞ `«=∞ „"Õà◊¡#∞ K≥=ÙÖ’¡ ã¨ÇϨ =~°∞ÅÎ ∞QÍ ZO^Œ∞‰õΩ HõeÊ™êÎ~∞° ? ^≥"· å„QÆÇϨ O #∞Oz g∞~°∞ ã¨∞~°H`∆˜ O« QÍ LO_®ÅO>Ë
^Œ∂~°∞Û‰õΩO\Ï~°∞. J~Ú`Õ "åi D LáêÜ«∞O "åix JÖÏ¡ÇÏπ Ѩ@∞ì#∞Oz HÍáê_»^∞Œ . g∞~°∞ KÕÜ«∞=Åã≤O^ŒÖÏ¡ XHõ¯>Ë – XHõ¯_≥·# JÖÏ¡ÇπÏ#∞ P~åkèOK«O_ç, Jhfl `≥eã≤
25 26
2. JÖò |Y~° JeѶπ ÖÏ"£∞ g∞"£∞ 14 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
Pre-final

23 "Õ∞=Ú =∂ ^•ã¨∞xÃÑ· J=`«iOѨ 25 qâ◊fiã≤Oz, ã¨`å¯~åºÅ∞ KÕ¿ã "åiH˜28

*Ëã#≤ ^•x q+¨Ü∞« OÖ’ XHõ"àÕ ◊ g∞ˆH^Œ<åfl
J#∞=∂#=ÚO>Ë, J@∞=O\˜^Õ XHõ¯
ã¨∂~å<≥<· å (~°zOz) fã¨∞‰õΩ~°O_ç. g∞~°∞
ã¨`«º=O`«∞ÖË J~Ú`Õ (D Ѩx HÀã¨O)
JÖÏ¡ÇπÏ#∞ `«Ñ¨Ê g∞ ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩÅO^Œih
Ñ≤Å∞K«∞HÀO_ç.24
24 XHõ"Õà◊ g∞~°∞ QÆ#Hõ D ѨxK≥Ü«∞ºHõ
áÈ`Õ– Z#fl\˜H© Jk g∞ =Å¡ HÍx Ѩ<–Õ 25
(nxfl ã¨`«º=∞x XѨC‰õΩx) =∂#=ÙÅ∞,
~åà◊√§ WO^è#Œ O HÍQÆÅ P Jyfl #∞O_ç
(q∞=∞‡efl g∞~°∞) HÍáê_»∞HÀO_ç.26 Jk
ã¨`º« u~°™ê¯~°∞Å HÀã¨O `«Ü∂« ~°∞ KÕÜ∞«
|_çOk.27
‰õÄ_® +≤~ü¯ (|Ǩï^≥·"Àáêã¨<å) KÕ+¨ìʼnõΩ X_çQÆ@ìHõO_ç. WO^Œ∞Ö’<Õ g∞ „âıÜ«∞O
Wq∞_ç LOk.
24. `ÒÇ‘Ï^£ (^Õ=Ùx UHõ`«fiO) `«~°∞"å`« i™êÅ`ü (^≥·=^Ò`«ºO) QÆ∞iOz K≥ѨÊ|_çOk.
"Õ∞=Ú =∂ ^•ã¨∞x (JO>Ë =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£)ÃÑ· J=`«iOѨ*Ë¿ã „QÆO^äŒO
=∂ `«~°Ñ¶¨Ù<Õ J=`«iOѨ*ËÜ«∞|_çO^Œ#fl q+¨Ü«∞OÖ’ U=∂„`«O ã¨O^ÕǨÏ=Ú<åfl
g∞~°∞ g∞ ã¨=¸Ç¨#flO`«\ ˜h ã¨Ç¨Ü«∞O HÀã¨O Ñ≤Å∞K«∞‰õΩx nxfl áÈe# XHõ¯
ã¨∂~å<≥·<å `«Ü«∂~°∞KÕÜ«∞O_ç Jx JÖÏ¡ÇπÏ ã¨"åÅ∞ qã≤~å_»∞. XHõ"Õà◊ g∞~°∞ WÖÏ
KÕÜ«∞ÖËHõáÈ`Õ, x[OQÍ D "å‰õΩ¯ =∂#==∂„`«∞x "å‰õΩ¯ HÍ^Œx „QÆÇ≤ÏOKåe, Wk
^≥=· "åˆH¯#x `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl g∞^Œ@ g∞~°∞ JÖÏ¡ÇÏπ #∞, =ÚǨÏ=∞‡^£ ^Ò`åºhfl ÉË+~¨ `° ∞« QÍ
qâ◊fiã≤Oz #~°HÍyfl #∞Oz q∞=∞‡efl g∞~°∞ HÍáê_»∞HÀ"åe. P #~°HÍyfl ã¨`«º
u~°™ê¯~°∞Å HÀã¨O ã≤^ŒúO KÕÜ«∞|_çO^Œx JÖÏ¡ÇπÏ D PÜ«∞`«∞Ö’ qâ◊^ŒÑ¨~°Kå_»∞.
25. k=º Y∞~üP<£ ã¨`«º|^Œú`«‰õΩ Wk ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# x^Œ~°≈#O. J~°|∞ƒ, J~°É˃`«~°
Jqâßfiã¨∞ÅO^ŒiH© ã¨"åÅ∞ KÕÜ«∞|_çOk. HÍx "å~°∞ <Õ\ ˜H© P ã¨"åÅ∞#∞
ã‘fiHõiOK«ÖËHõáÈÜ«∂~°∞. „Ѩà◊Ü«∞k#O =~°‰õÄ ã‘fiHõiOK«ÖË~°∞ ‰õÄ_®.
26. Wɡfl JÉσãπ (~°l) ^Œ$+≤ìÖ’ '~åà◊√§— JO>Ë ÉèÏ=O QÆO^èŒHõѨ٠~åà◊√§ HÍ=K«∞Û. =∞i
H˘O`«=∞Ok ^Œ$+≤Öì ’ ~åà◊√§ JO>Ë ~åu`À KÕÜ∞« |_ç# q„QÆÇ¨ Å∞! „Ѩ[Å∞ „ѨÑO¨ K«OÖ’
U ~åu q„QÆǨÅ<≥·`Õ Ñ¨ÓlOKå~À J"Õ ˆ~Ѩ٠#~°HÍyflH˜ WO^èŒ#O HÍÉ’`«∞<åfl~Ú.
27
„H˜O^Œ HÍÅ∞=Å∞ „Ѩ=Ç≤ÏOKÕ (ã¨fi~°)æ =<åÅ
â◊√Éèí"å~°ÎÅ#∞ JO^Œ*ˇ~Úº. u#_®xH˜
JHõ¯_ç ѨO_»∞¡ "åiH˜ W=fi|_ç
#ѨC_»ÖÏ¡, ''WÖÏO\˜ ѨO_Õ¡ WO`«‰õΩ
=Ú#∞Ѩ٠=∂‰õΩ W=fi|_ç#q——29 Jx
k=º Y∞~üP<£Ö’ ÃãÅgÜ«∞|_ç#@∞¡, ''xã¨ûO^ÕǨÏOQÍ g∞~°∂, JÖÏ¡ÇπÏ#∞ HÍ^Œx
g∞~°∞ ѨÓlOKÕ zÅ¡~°^≥·"åÅ∞ #~°HÍxH˜ WO^èŒ#O J=Ù`å~°∞—— (JOaÜ«∂ – 98).
=∞ixfl q=~åÅ HÀã¨O JOaÜ«∂ ã¨∂~åÖ’x 98 – 101 PÜ«∞`«∞Å#∞, AMò~°∞Ѷπ
ã¨∂~åÖ’x 58= PÜ«∞`«∞‰õΩ q=~°}#∞ K«∂_»O_ç.
27. D PÜ«∞`«∞ ^•fi~å J=QÆ`«=∞ÜÕ∞º XHõ =ÚYº q+¨Ü«∞"Õ∞q∞@O>Ë #~°HõO Jã¨Å∞
ã¨`º« u~°™ê¯~°∞Å HÀã¨O, |Ǩï^≥"· Àáê㨉Ωõ Å HÀã¨O xi‡OK«|_çOk. ~Ô O_À q+¨Ü∞« O
Uq∞@O>Ë ã¨fi~°æ#~°HÍÅ∞ „Ѩã¨∞Î`«O LxH˜Ö’<Õ L<åfl~Ú. Wk L=∞‡`ü‰õΩ K≥Ok#
ã¨ÅѶπÅ ^Œ$_è» qâßfiã¨O. H˘O`«=∞Ok ‰õΩǨÏ<å JÉèí∞º^ŒÜ«∞ ѨO_ç`«∞Å∞, ǨÏnã¨∞
u~°™ê¯~°∞Å∞ "åºMϺxOz#@∞¡QÍ ã¨fi~°æ#~°HÍÅ∞ LѨ=∂#O xq∞`«ÎO K≥ѨÊ|_ç#q
HÍ=Ù.
28. k=º Y∞~üP<£ qâßfiã¨O (D=∂<£)`À áê@∞ ã¨^•K«~}° (J=∞Öˇ ™êÖˇÇÏπ )#∞ JxflKÀ@¡
HõeÑ≤ „Ѩ™êÎqOK«@OÖ’x =∞~°‡O Uq∞@O>Ë D Ô~O\˜H© =∞^茺 q_»nÜ«∞~åx
ã¨O|O^èŒO LOk. ã¨^•K«~°} ÖˉõΩO_® qâßfiã¨O Ѷ¨Å=O`«O, „ѨÜ≥∂[#Hõ~°O
HÍ*ÏÅ^Œ∞. JÖψQ qâßfiã¨O ÖËx ã¨^•K«~°}ʼnõΩ ^≥·=ã¨xflkèÖ’ ZÖÏO\˜ qÅ∞"å
ÖË^∞Œ . =∞i ã¨^•K«~}° ÅO>Ë ^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨) ã¨O„Ѩ^•Ü«∂xHõ#∞QÆ∞}OQÍ <≥~"° iÕ Û#q,
ˆH=ÅO ^Õ=Ùx „Ѩã¨#fl`«#∞ K«∂~°Q˘<Õ ã¨^Œ∞^ÕÌâ◊O`À KÕã≤#"Õ. ^≥·=„Ѩ=HõÎ ã¨O„Ѩ^•
Ü«∂xH˜ q~°∞^ŒOú QÍ =∞OzѨx KÕã<≤ å Jk ã‘fiHÍ~°Ü∂≥ QƺO J=^Œ∞. Q˘Ñ¨ÊÅ HÀã¨O,
Ѩ~∞° =Ù „Ѩu+¨Åª HÀã¨O KÕã#≤ ã¨`å¯~åºÅ∞ ‰õÄ_® "åi "≥ÚǨ# uÑ≤ÊH˘@ì |_»`å~Ú.
29. =Ú`«ëêaǨÏ<£ : JO>Ë ÉèÏ=O ã¨fi~°æOÖ’x ѨO_»∞¡ Ѷ¨ÖÏÅhfl Ѩ~°ã¨Ê~°O XˆH áÈeHõ
Hõey LO\Ï~Ú. ÖË^• Jq „ѨѨOK«OÖ’x ѨO_»¡#∞ áÈe LO\Ï~Ú. J~Ú`Õ D
áÈeHõ Hˆ =ÅO PHÍ~åxH˜, ¿Ñ~°‰¡ Ωõ =∂„`«"∞Õ Ñ¨iq∞`«O J~Ú LO@∞Ok. "åã¨"Î åxH˜
~°∞z, ã¨∞"åã¨#Ö’ „áêѨOzHõ ѨO_»¡‰õΩ – ã¨fi~°æOÖ’x ѨO_»¡‰õΩ U=∂„`«O á⁄O`«#
LO_»^Œ∞. ã¨fi~°æOÖ’x J#∞„QÆǨʼnõΩ ã¨O|OkèOz ǨÏnã¨∞Ö’ WÖÏ J#|_çOk :
''"å\˜x U Hõ#∂fl HÍ#ÖË^Œ∞. U K≥q ‰õÄ_® "å\˜ QÆ∞iOz q#ÖË^Œ∞ (K«∂_»@O,
q#@O J@∞Oz) U =∂#= ǨÏ$^ŒÜ«∞OÖ’#∂ P TÇ¨Ï ‰õÄ_® ~åÖË^Œ∞—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ
|∞MÏs – ã¨∂Ô~ ã¨*ÏÌ "åºMϺ#O).
28
2. JÖò |Y~° JeѶπ ÖÏ"£∞ g∞"£∞ 15 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
Pre-final

"å~°O\Ï~°∞. x*ÏxH˜ Ѩ~°ã¨Ê~°O áÈe HÍx Jqâßfiã¨∞Å∞, ''D LѨ=∂#O

=ÙO_Õ Ñ¶¨ÖÏÅ∞ "åiH˜ „Ѩ™êkOK«
|_»`å~Ú. "åi H˘~°‰õΩ Ѩiâ◊√^Œ∞úÖˇ·#30
ÉèÏ~°ºÅ∞O\Ï~°∞. "å~°∞ D ã¨fi~°æ=<åÅÖ’
HõÅHÍÅO LO\Ï~°∞.31
26 xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ ^Õxh
LѨ=∂#OQÍ K≥ѨÊ\ÏxH˜ ã≤QÆ∞æѨ_»_»∞–
(Hõ_»‰õΩ) ^À=∞ J~Ú<å㨈~, ^•x Hõ<åfl
JÅÊ"≥∞#ÿ =ã¨∞=Î Ù J~Ú<åã¨~ˆ !32 qâ◊fiã≤O
z#"å~°∞ =∂„`«O nxfl `«=∞ „ѨÉèí∞=Ù
`«~Ñ° Ù¨¶ #∞Oz =zÛ# ã¨`º« =∞x ÉèÏq™êÎ~∞° .
30. JO>Ë ~°∞`«∞„™ê=O, ѨÙi\˜~°HõÎ „™ê=O =O\˜ Jâ◊√^•ú=ã¨÷ "åiH˜ LO_»^Œ∞.
31. 'Y∞Å∂^£— JO>Ë âßâ◊fi`«O, ZÅ¡HÍÅO Jx J~°÷O. ã¨fi~°æ"åã¨∞Å∞ HõÅHÍÅO –
âßâ◊fi`«OQÍ – ã¨fi~°æOÖ’ LO\Ï~°∞. Ǩ~ÚQÍ ã¨O`À+¨OQÍ LO\Ï~°∞. HÍQÍ,
#~°Hõ"åã¨∞Å∞ #~°HõOÖ’ HõÅHÍÅO LO\Ï~°∞. Ü«∂`«#Ö’ „=∞QÆ∞æ`«∂ LO\Ï~°∞.
ǨÏnã¨∞Ö’ LOk – „Ѩ[Å∞ ã¨fi~°æO ÖËHõ #~°HõOÖ’ „Ѩ"ÕtOz# g∞^Œ@ ^≥·=^Œ∂`«
„ѨHõ@# QÍq™êÎ_»∞ : ''F #~°Hõ"åã¨∞ÖÏ~å! WHõ =∞$`«∞º=Ù J#fl^Õ ÖË^Œ∞. F
ã¨fi~°æ"åã¨∞ÖÏ~å! WOHõ =∞~°}O J<Õk ÖË^Œ∞. WѨC_»∞ Z=ˆ~ ã≤÷uÖ’ L<åfl~À P
ã≤÷uÖ’<Õ HõÅHÍÅO LO\Ï~°∞—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs, ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O).
32. k=º Y∞~üP<£ XHõ J^Œ∞ƒù`« „QÆO^ä=Œ ∞x JÖÏ¡ÇÏπ u~°∞QÆ∞ÖËx x^Œ~≈° <åÅ`À x~°∂Ñ≤Oz#
`«~°∞"å`« ‰õΩáêÊù~°∞Å∞ (^≥·= u~°™ê¯~°∞Å∞) P`«‡~°Hõ∆}Ö’ Ѩ_çáÈ~Ú, "Õ~˘Hõ `«~°Ç¨Ö’
JÉèíºO`«~°O ÖË=<≥`åÎ~°∞ – XHõ"Õà◊ Wk x[OQÍ ^≥·="åˆH¯ J~Ú#@¡~Ú`Õ, JO`«
Q˘Ñ¨Ê"å_»∞ J=`«iOѨ*ãË #≤ "å}˜Ö’ WO`«\ ˜ JÅÊ=∞~Ú# =ã¨∞=Î ÙÅ∞ ^Œ$ëêìO`åÅ∞QÍ
ZO^Œ∞‰õΩ W=fi|_»`å~Ú? J#flk "åi PˆH∆Ѩ}. nxH˜ JÖÏ¡ÇπÏ, XHÍ<˘Hõ Q˘Ñ¨Ê
Ѩ~°=∂~å÷xfl ^Œ$+≤ìÖ’ ÃÑ@∞ì‰õΩx q+¨Ü«∂xfl WÖÏO\˜ L^•Ç¨Ï~°}Å ^•fi~å
q=iOK«@O U =∂„`«O J#∞z`«O HÍ^Œx |^Œ∞eKåÛ_»∞. JO^Œ∞ˆH WÖÏO\˜
q+¨Ü«∂Å∞ K≥ѨÊ_®xH˜ ã≤QÆ∞æ, a_çÜ«∞O, Å[˚ =O\˜ "å\˜H˜ `åq=fi#=ã¨~°O ÖË^Œ∞.
=¸ÅOÖ’ 'ᶜYǨ— J<Õ Ñ¨^ŒO LѨÜ≥∂yOK«|_çOk. ᶜYǨ JO>Ë ^À=∞‰õΩ ÃÑ·#
LO_Õk. JO>Ë ^•x Ô~Hõ¯Å∞ Jx ÉèÏ=O. D ÉèÏ=O fã¨∞‰õΩO>Ë, '^À=∞Hõ<åfl
J`«ºÅÊ =ã¨∞Î=Ù J~Ú<å 㨈~—— Jx J~°÷O =ã¨∞ÎOk. JÖψQ ''ᶜYǨ——‰õΩ ^•xHõO>Ë
29
^•fi~å WO`«H© JÖÏ¡ÇπÏ UO K≥ѨÊ^ŒÅK«∞
‰õΩO@∞<åfl_»∞?—— Jx JO\Ï~°∞. D
q^èOŒ QÍ PÜ«∞# nx ^•fi~å<Õ ZO`À
=∞Okx JѨ=∂~°Oæ Ѩ\ ™ì˜ êÎ_∞» , =∞Ô~O`À
=∞Okx ã¨<å‡~°æOÃÑ·H˜ fã¨∞‰õΩ=™êÎ_»∞.33
J~Ú`Õ nx ^•fi~å PÜ«∞# JѨ=∂~åæxH˜
Ö’#∞ KÕ¿ãk Jq^èÕÜ«ÚÅ#∞ =∂„`«"Õ∞.
27 g~°∞ ZÖÏO\˜"å~°O>Ë JÖÏ¡ÇÏπ `À
KÕã≤# ^Œ$_è»"≥∞ÿ# „Ѩ=∂}Ïxfl34 ÉèíOQÆ
Ѩ~°∞™êÎ~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ HõeÑ≤ LOK«=∞x
JkèHõ"≥∞ÿ# J<Õ J~°÷O ‰õÄ_® =ã¨∞ÎOk. J@∞=O@ѨC_»∞ ''^À=∞ J~Ú<å ^•xHõO>Ë
ÃÑ^ŒÌ =ã¨∞Î=Ù =∞ˆ~^Œ~Ú<å—— Jx J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åe. ᶜYǨ J<Õ Ñ¨^ŒO ^•fi~å, D
Ô~O_»∞ J~å÷Å∂ ~å=\ÏxH˜ P™ê¯~°=ÚOk.
33. JÖÏ¡ÇπÏ WKÕÛ L^•Ç¨Ï~°}Å`À qâßfiã¨∞ÅÖ’x ã‘fiHõ$`«QÆ∞}O (D=∂<£) =∞iO`«
ÃÑiy`Õ, Jqâßfiã¨∞Ö’¡x u~°™ê¯~° "≥·Yi =∞iO`« f„=`«~°=∞=Ù`«∞Ok. W^ŒO`å
JÖÏ¡ÇπÏ ã¨Oq^è•<åxH˜, PÜ«∞# JcèëêìxH˜ J#∞QÆ∞}OQÍ<Õ [~°∞QÆ∞`«∞Ok. k=º
Y∞~üP<£Ö’x ''Z=~°~Ú<å U^≥·<å XHõ "≥·Ñ¨Ù‰õΩ uiy`Õ ^•x "≥·Ñ¨Ù#ˆH "Õ∞=∞`«xfl
=∞~°e™êÎ=Ú—— J#fl ^≥·=ã¨∂H˜Î (J<£ x™ê – 115) D ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ QÆ=∞<å~°›O.
ǨÏnã¨∞Ö’ LOk: ''„Ѩu =ºH©Î ^ÕxHÀã¨O ѨÙ\˜ìOK«|_®¤_À Jk J`«xH˜ ã¨∞ÅÉèí`«~°O
KÕÜ«∞|_çOk.—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs)
^≥·= q^èÕÜ«∞`å Ѩikè#∞O_ç |Ü«∞\˜H˜ "≥o§áÈ~Ú# Ѩxx 'Ѷ≤ãπ—ö JO\Ï~°∞.
XHÀ¯™êi qâßfiã≤ ã¨~Ú`«O J@∞=O\˜ ǨÏ^Œ∞ÅÌ #∞ g∞iáÈ~Ú áêáêxH˜ X_çQ_Æ `» å_»∞.
J~Ú`Õ D PÜ«∞`«∞Ö’ „Ѩ™êÎqOK«|_ç# áêѨO ™ê^è•~°} áêѨO HÍ^Œ∞, =∞Ǩáê`«HOõ .
Jqâßfiã≤ =∂„`«"Õ∞ J@∞=O\˜ áê`«HÍxH˜ (Ѷ≤ãπö‰õΩ) áêÅÊ_»`å_»∞. =KÕÛ PÜ«∞`«∞Ö’
Jqâßfiã¨∞Å ÅHõ∆}ÏÅ∞ ã¨∂zOK«|_®¤~Ú.
34. Y∞~üP<£ "åºMϺ`«Å∞ ''JÇπÏÌ—— J<Õ Ñ¨^•xH˜ J<ÕHõ ÉèÏ"å~å÷Å#∞ q=iOKå~°∞. 1.
`å#∞ P^ÕtOz# "å\˜x KÕÜ∂« Åx, x¿+kèOz# "å\˜ *’eH˜ áÈ~å^Œx ^≥=· „Ѩ=HõÅÎ
(JÖˇ·Ç≤Ï=Úã¨ûÖÏO) ^•fi~å JÖÏ¡ÇπÏ `«# ã¨$+≤ì`åʼnõΩ KÕã≤# `åH©^Œ∞. 2. JOu=∞
^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) „ѨÉèíqOz# `«~°∞"å`« g∞~°∞ PÜ«∞xfl „Ѩ=HõÎQÍ ^èŒ$gHõiOKåÅh,
30
2. JÖò |Y~° JeѶπ ÖÏ"£∞ g∞"£∞
Pre-final
K≥Ñ≤Ê# "å\˜x „`≥Oz"Õ™êÎ~°∞. Éèí∞qÖ’
K≥_»∞QÆ∞#∞ "åºÑ≤OѨ*Ë™êÎ~°∞. gˆ~
Jã¨Å∞ #ëêìxfl á⁄O^Õ"å~°∞.35
28 g∞~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ Ü≥∞_»Å u~°™ê¯~°
"≥Y· iH˜ ZÖÏ X_çQ@ Æ Qì ÅÆ ~°∞? K«∂_»É’`Õ
xs˚=ÙÅ∞QÍ L#fl g∞‰õΩ PÜ«∞<Õ „áê}O
áÈâß_»∞. =∞i g∞ „áê}O f¿ã"å_»∂,
uiy q∞=∞‡efl „|uH˜OKÕ"å_»∞ ‰õÄ_®
PÜ«∞<Õ.36 P `«~°∞"å`« g∞~°∞ PÜ«∞#
"≥Ñ· Ù¨ Hˆ =∞~°eOK«|_»`å~°∞.
PÜ«∞xfl qâ◊fiã≤OKåÅx „QÆO^äŒ=ǨïÅ (Ü«¸^Œ∞Å) KÕ`« `Ò~å`üÖ’ fã¨∞‰õΩ#fl
„Ѩ=∂}O 3. P^ŒO "≥<≥fl=ÚHõ #∞Oz "≥eH˜ fã≤# `«~°∞"å`« ã¨=∞ã¨Î P^ŒO ã¨O`«u
#∞O_ç JÖÏ¡ÇπÏ fã¨∞‰õΩ#fl „Ѩ=∂}O (JÇπÏ^≥ JÅãπÎ). k=º Y∞~üP<£Ö’ ‰õÄ_® D
q+¨Ü«∞O „Ѩ™êÎqOK«|_çOk : ã¨fiÜ«∞OQÍ "åix "åiˆH ™ê‰õ∆ΩÅ∞QÍ ÃÑ\˜ì ''<Õ#∞ g∞
„ѨÉèí∞=Ù#∞ HÍ<å?—— Jx JÖÏ¡ÇπÏ J_çQÍ_»∞. ^•xH˜ "å~°∞, ''ZO^Œ∞‰õΩ HÍ=Ù?
xã¨ûO^ÕǨÏOQÍ h"Õ =∂ „ѨÉèí∞=Ù. nxH˜ "Õ∞=Ú ™ê‰õ∆ΩÅ∞QÍ L<åfl=Ú—— Jx J<åfl~°∞
(JÖò P~åÑ¶π – 172). "åQÍÌ# ÉèíOQÆO JO>Ë J~°÷O, KÕã≤# ÉÏã¨#∞ x~°¡Hõ∆ ºO
KÕÜ«∞@O (Wɡfl Hõã‘~ü).
35. U<å\˜ÔH·<å #+¨ìáÈÜÕ∞k ^≥·"å[˝efl LÅ¡OѶ≤∞Oz, Éèí∞qÖ’ qK«ÛÅq_çQÍ =º=ǨÏiO
KÕ"åˆ~. ^≥·"åxH˜QÍh, ^≥·=„Ѩ=HõÎʼnõΩQÍh, ^≥·==∂~°æO "≥·Ñ¨Ù‰õΩ Ñ≤eKÕ "åiH˜
(^•~¸Å‰õΩ) QÍh "å\˜ÖË¡ #+¨ìO Ug∞ LO_»^Œ∞.
36. D PÜ«∞`«∞Ö’ ~Ô O_»∞ =∞~°}ÏÅ, ~Ô O_»∞ rq`åÅ „Ѩ™êÎ=# LOk. "≥Ú^Œ\ ˜ =∞~°}O
JO>Ë LxH˜ ÖËx^Œx J~°÷O. "≥Ú^Œ\ ˜ rq`«O JO>Ë `«e¡ Hõ_»∞ѨÙ#∞Oz =zÛ
=∞~°}O ã¨OÉèqí OKÕ^•HÍ „|uH˜ LO_»@O J#fl=∂@. `«~∞° "å`« =∞$`«∞º=Ù =ã¨∞OÎ k.
`«~∞° "å`« Ѩ~Ö° ’Hõ rq`«O "≥Ú^ŒÅ=Ù`«∞Ok. D rq`å<Õfl Jqâßfiã¨∞Å∞, „ѨàÜ
◊ ∞« k#
u~°™ê¯~°∞Å∞ „`Àã≤ѨÙK«∞Û`«∞<åfl~°∞. ã¨=∂kè rq`«O ‰õÄ_® (^•xH˜ `«y#q^èŒOQÍ)
„áêѨOzHõ rq`«OQÍ<Õ Ñ¨iQÆ}O˜ K«|_»∞`«∞O^Œ#fl H˘O`«=∞Ok Jaè„áêÜ«∂xfl JÖÏ¡=∂
ëœHÍh WHõ¯_» „Ѩ™êÎqOKå~°∞ (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü). Ü«∞^•~å÷xH˜ ã¨=∂kè rq`«O
(|~°˚Mò J=ã¨÷) ‰õÄ_® Ѩ~°Ö’Hõ rq`«Ñ¨Ù `˘e =∞lbÜÕ∞. JO^Œ∞KÕ`« D J=ã¨÷#∞
Ѩ~°Ö’Hõ rq`«OÖ’ ÉèÏQÆOQÍ Ñ¨iQÆ}˜OK«@"Õ∞ ã¨||∞.
31
16 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
29 PÜ«∞<Õ g∞ HÀã¨O Éèí∂q∞Ö’ L#fl
㨠= ∞㨠Π=㨠∞ Î = ÙÅ#∂ 㨠$ +≤ ì O Kå_» ∞ . 37
`«~°∞"å`« PHÍâ◊O "≥·Ñ¨Ù‰õΩ ^蕺<åxfl
=∞~°eÛ,38 `«QÆ∞ suÖ’ ã¨áêÎHÍâßÅ#∞
xi‡OKå_»∞.39 PÜ«∞# Jhfl `≥eã≤#
"å_»∞.
37. Éèí∞qÖ’x =ã¨∞Î=ÙÅhfl „áê}∞Å H˘~°‰õΩ ^èŒ~°‡ ã¨=∞‡`«"≥∞ÿ#"Õ#x nx P^è•~°OQÍ
¿Ñ~˘¯#_»"≥∞ÿ#k. U^≥·<å =ã¨∞Î=Ù x+≤^ŒúO Jx =¸ÅO (Y∞~üP<£, ǨÏnã¨∞Å) ^•fi~å
x~°∂Ñ≤`«"≥∞ÿ`Õ `«Ñ¨Ê ^•xfl ǨÏ~å"£∞QÍ ÉèÏqOK«~å^Œ∞ – Jk ǨÏÖÏÖòQÍ<Õ
ÉèÏqOK«|_»∞`«∞Ok (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü).
38. ã¨ÅѶπÖ’x H˘O^Œ~°∞ ''PHÍâ◊O "≥·Ñ¨Ù‰õΩ Jkè~ÀÇ≤ÏOKå_»∞—— Jx `«~°∞˚=∂ KÕâß~°∞
(ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs). JÖÏ¡ÇπÏ PHÍâßÅ ÃÑ·H˜ ZHõ¯_»O, J~ü¬ J<Õ ã≤OǨã¨<åxfl
Jnè+≤ìOK«@O, Éèí∂=∞O_»ÖÏxH˜ KÕ~°∞=Ö’#∞#fl PHÍâ◊O ÃÑ·H˜ ky ~å=@O –
W=hfl JÖÏ¡ÇπÏ QÆ∞}QÆ}ÏÅ∞QÍ<Õ K≥ѨÊ|_®¤~Ú. =„HõÉèÏëêºÅ∞ K≥ѨʉõΩO_®, Y∞~üP<£
ǨÏnã¨∞Ö’¡ ¿Ñ~˘¯#|_ç# q^èOŒ QÍ D q+¨Ü∂« ÅxflO\˜h qâ◊fiã≤OK«@O Jx"å~°ºO.
Y∞~üP<£ ǨÏnã¨∞Å∞ ‰õÄ_® D "Õ∞~°‰õΩ <˘H˜¯ =Hͯ}˜ã¨∞Î<åfl~Ú.
39. nx^•fi~å É’^èÑŒ _¨ ∞» `«∞#fl "≥Ú^Œ\ ˜ q+¨Ü∞« O – PHÍâ◊O J<Õk XHõ J~°O÷ KÕã∞¨ HÀQÆeQˆ
=ã¨∞Î=Ù. ^•x LxH˜ LOk. Jk "åã¨ÎqHõ"≥∞ÿ#k. ˆH=ÅO Z`«∞Î<Õ PHÍâ◊OQÍ D
"åHõºOÖ’ ѨiQÆ}˜OK«@O [~°QÆÖË^Œ∞. (J~°cÖ’ ã¨=∂ ÖËHõ ã¨∞=Ú=Ùfi<£ JO>Ë Z`«∞Î,
ÃÑ·# LO_Õk J<Õ J~å÷Å∞ =™êÎ~Ú. nxfl K«∂ã¨∞H˘x H˘O^Œ~°∞ WHõ¯_» ã¨=∂ JO>Ë
PHÍâ◊O HÍ^Œ∞, Hˆ =ÅO Z`«∞,Î JÖÏ¡ÇÏπ Z`«∞‰Î Ωõ Jkè~ÀÇ≤ÏOKå_»∞ Jx ÉèÏ+¨ºO K≥áêÊ~°∞.
HÍx P `«~åfiu ''ã¨"åfiǨï#fl—— – PÜ«∞# "å\˜x `«QÆ∞suÖ’ xi‡OKå_»∞– J#fl
"åHõºO "åi D Jaè„áêÜ«∂xfl YO_çã∞¨ #Î flk). ~Ô O_À =ÚYº q+¨Ü∞« O Uq∞@O>Ë,
D PHÍâßÅ ã¨OYº U_»∞. ǨÏnã¨∞ „ѨHÍ~°O Ô~O_»∞ PHÍâßÅ =∞^茺QÆÅ JO`«~°O
500 UO_»¡ „Ѩܫ∂}ÏxH˜ ã¨=∂#O. WHõ Éèí∂q∞ QÆ∞iOz Y∞~üP<£Ö’<Õ WÖÏ
=ÙOk : ''Éèí∂q∞ ‰õÄ_® PHÍâßÅ =O\˜^Õ—— (`«ÖÏMò – 12). nxfl|\˜ì Éèí∂=ÚÅ
ã¨OYº ‰õÄ_® U_Õ#x qk`«=∞=Ù`ÀOk. =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨) "åi D „Ѩ=K«#O
^•fi~å ‰õÄ_® nxH˜ ã¨=∞~°÷# Åaè™ÈÎOk: ''Z=~°~Ú`Õ J<åºÜ«∞OQÍ XHõiH˜ K≥Ok#
*Ï<≥_»∞ Éèí∂q∞x Hõ|o™êÎ_À J`«xH˜ JÖÏ¡ÇπÏ „Ѩà◊Ü«∞k<å# ã¨Ñ¨ÎÉèí∂=ÚÅ
QÆ∞k|O_»#∞ `˘_çy™êÎ_∞» —— (ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ |∞MÏs). PHÍâ◊O HõO>Ë =ÚO^Œ∞ Éè∂í =∞O_»ÅO
ã¨$+≤ìOK«|_çO^Œ#fl ã¨OQÆu ‰õÄ_® D PÜ«∞`«∞ ^•fi~å `≥Å∞™ÈÎOk. J~Ú`Õ
'J<åfllÜ«∂`ü— ã¨∂~åÖ’ PHÍâ◊O QÆ∞iOz K≥ѨÊ|_ç# `«~°∞"å`« WÖÏ J#|_çOk:
32
2. JÖò |Y~° JeѶπ ÖÏ"£∞ g∞"£∞ 17 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
Pre-final

30 ''<Õ#∞ Éèí∞qÖ’ „Ѩuxkèx40 KÕÜ«∞ 31 (`«~°∞"å`«) JÖÏ¡ÇπÏ P^ŒO‰õΩ Jxfl

É’`«∞<åfl#∞—— Jx h „ѨÉ∞íè =Ù `«# ^Œ∂`« (=ã¨∞Î=ÙÅ) ¿Ñ~°¡#∂ <ÕiÊ, "å\˜x
Å`À41 J#flѨC_»∞, ''Éè∂í q∞Ö’ HõÖ’¡ÖÏxfl ^Œ∂`«Å =ÚO^Œ∞OKå_»∞. ''XHõ"Õà◊ g∞~°∞
ã¨$+≤ìOz, ~°HõÎO „Ѩ=Ç≤ÏOѨ *Ë¿ã"å}˜‚ K≥¿ÑÊ^Õ x[=∞~Ú`Õ, HÍã¨Î g\˜ ¿Ñ~°∞¡
ZO^Œ∞‰õΩ ã¨$+≤ì™êÎ=Ù („ѨÉèí∂)? x#∞fl K≥Ñʨ O_ç?—— J<åfl_»∞.
ã¨∞ÎuOK«\ÏxH˜, „Ѩâ◊Oã≤OK«\ÏxH˜, h 32 "å~°O`å WÖÏ J<åfl~°∞ : ''(F
Ѩq„`«`«#∞ H˘xÜ«∂_»\ÏxH˜ "Õ∞=Ú JÖÏ¡ÇÏπ !) h=Ù J`«ºO`« Ѩq„`«∞_»=Ù. h=Ù
<åfl=Ú Hõ^•!—— Jx "å~°<åfl~°∞. ^•xH˜ =∂‰õΩ `≥eÜ«∞*Ëã≤#k `«Ñ¨Ê WOˆHg∞
JÖÏ¡ÇπÏ, ''<å‰õΩ `≥eã≤#=hfl g∞‰õΩ =∂‰õΩ `≥eÜ«∞^Œ∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Jhfl
`≥eÜ«∞=Ù——42 Jx J<åfl_»∞. `≥eã≤#"å_»=Ù, q"ÕHõ =O`«∞_»=Ó h"Õ!——
''^•x `«~°∞"å`« PÜ«∞# Éèí∂q∞x Ѩ~°Kå_»∞.—— Éèí∂q∞x "≥Ú^Œ>Ë ã¨$+≤ìOz#ѨÊ\˜H©, 33 JѨC_»∞ JÖÏ¡ÇπÏ ''F P^ŒO! g\˜
^•xfl K«^Œ∞#∞KÕ¿ã, ™ê#∞‰õÄÅOQÍ fiÛk^ÕÌ „Ѩ„H˜Ü«∞, PHÍâßÅ x~å‡}O `«~°∞"å`« ¿Ñˆ~¡q∞\’ #∞=Ùfi `≥Å∞Ѩٗ— J<åfl_»∞.
[iyO^Œ#flk nx ÉèÏ=O HÍ=K«∞Û (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü). =∞ixfl q=~åÅ HÀã¨O PÜ«∞# "å\˜ ¿Ñ~°¡hfl K≥¿ÑÊÜ«∞QÍ<Õ
'Ǩg∞"£∞ Jã¨û*Ï—Ì ã¨∂~åÖ’x `å`«Ê~°ºO K«∂_»O_ç.
JÖÏ¡ÇÏπ WÖÏ „ѨH\õ O˜ Kå_»∞: ''Éè∂í =∂º
40. J~°cÖ’ 'Ybá¶ê— J<Õ Ñ¨^ŒO =zÛOk. Ybá¶ê JO>Ë XHõ^•x `«~åfi`« XHõ\ ˜ HÍâßÅÖ’ QÀѨºOQÍ =Ù#fl=hfl <å‰õΩ
=KÕÛ@@∞=O\˜ *Ïu Jx ÉèÏ=O. JO`ÕQÍx =∂#=Ù_»∞ D „ѨѨOK«OÖ’ ^Õ=Ùx `≥Å∞ã¨h, g∞~°∞ |Ç≤Ï~°æ`«O KÕ¿ãg,
Ybá¶ê, PÜ«∞# Ü≥ÚHõ¯ „Ѩuxkè Jx K≥ѨÊ@O ã¨=Úz`«O HÍ^Œ∞. ^•z ÃÑ>Ëìg43 Jhfl <å‰õΩ `≥Å∞ã¨x
41. J~°cÖ’ ^≥=· ^Œ∂`«Å HÀã¨O '=∞ÖÏ~ÚHõ— J<Õ Ñ¨^Œ „ѨÜ∂≥ QÆO [iyOk. ^≥=· ^Œ∂`«Å∞ (=ÚO^Õ) <Õ#∞ g∞‰õΩ K≥ѨÊÖË^•?——
HÍOu`À ã¨$+≤Oì K«|_ç# ^Õ=Ùx ã¨$+≤~ì åâ◊√Å∞. PHÍâ◊O "åi x"å㨠ã¨Å÷ O. ^≥"· å[˝Å#∞
áê\˜OK«@OÖ’, ^≥·=™È΄`«O KÕÜ«∞@OÖ’, ^Õ=Ùx Ѩq„`«`«#∞ H˘xÜ«∂_»@OÖ’ ã¨^• D ã¨$+≤ìx "≥Ú^ŒÖˇ_»∞`«∞<åfl<À g∞‰õΩ `≥eÜ«∞^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë giÖ’ „Ѩ=HõÎÅ∞,
x=∞QÆ∞flÖˇ· LO\Ï~°∞. ^Õ=Ùx U P[˝#∞ ‰õÄ_® "å~°∞ [=^•@~°∞. +¨Ç‘Ï^Œ∞Å∞, ã¨[˚#∞Å∞, ™êufi‰õΩÅ∞, =∞ǨÏhÜ«ÚÅ∞ ‰õÄ_® LO\Ï~°∞ (Wɡfl Hõã‘~ü).
P^ŒO ã¨O`«uÖ’ HõÖ’¡ÖÏxfl ˆ~ÔHuÎOKÕ "å~°∞O\Ï~°#fl ã¨OQÆu ^≥·=^Œ∂`«Å‰õΩ ZÖÏ
42. =∂#= ã¨$+≤ìÃÑ· ^≥·=^Œ∂`«Å∞ P q^èŒOQÍ „Ѩuã¨ÊOkOK«_®xH˜ HÍ~°}O Jã¨∂Ü«∞ `≥Å∞ã¨∞? J#flk WHõ¯_» L`«Ê#fl=∞ÜÕ∞º „Ѩâ◊fl. |Ǩïâß =∂#= ã¨$+≤ìH˜ ѨÓ~°fiO
ÖËHõ F~°fiÖËx`«#O ZO`«=∂„`«O HÍ^Œ∞. =∂#= ã¨$+≤ì Ѩ~°=∂~å÷xfl `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<Õ =Ù#fl ã¨$+≤ì`åÅ <≥·*Ïxfl QÆ=∞xOz "å~°∞ P q^èŒOQÍ TÇ≤ÏOz LO\ψ~"≥∂!
L^ÕÌâ◊O`À =∂„`«"Õ∞ "å~°ÖÏ J<åfl~°∞ – F „ѨÉèí∂! LѨ„^Œ"åxfl ˆ~Ñ≤, ~°HõÎáê`«O "åsq^èŒOQÍ „Ѩ=iΙêÎ~°x JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ D ã¨OQÆux ^Œ∂`«Å‰õΩ =ÚO^Œ∞QÍ K≥Ñ≤Ê
ã¨$+≤ìOKÕ ^Œ∞+¨ì[#∞Å∞ ‰õÄ_® "åiÖ’ LO_»É’`«∞#flѨC_»∞, =∞i D ã¨$+≤ìx LO\Ï_»x =∞iH˘O`«=∞Ok Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞ (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü).
"≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ@ì_»OÖ’x Bz`«ºO Uq∞\˜? x#∞fl P~åkèOK«@"Õ∞ XHõ"Õà◊ D ѨÙ@∞ìHõ 43. ¿Ñ~°∞¡ (J™ê‡) : ¿Ñ~°∞¡ JO>Ë =ã¨∞Î=ÙÅ, =º‰õΩÎÅ ¿Ñ~°¡x ÉèÏ=O. "å\˜ ã¨fiÉèÏ=O, "å\˜
Ѩ~°=∂~°÷"≥∞ÿ LO>Ë JO^Œ∞‰õΩ "Õ∞=Ú<åfl=Ú Hõ^•! H˘`«Î ã¨$+≤ì`åÅ ^•fi~å `«Öˇ`ÕÎ ÖÏÉè#í ëêìÅ *Ï˝#O ‰õÄ_® `≥eã≤ LO_»@O. JÖÏ¡ÇÏπ `«# *Ï˝#O ^•fi~å, k"åºq+¨¯ $u
„Ѩ=∂^•Å∞ ‰õÄ_® =∂ `«~°Ñ¶¨Ù# LO_»"åÜ≥∞. =∞~°@∞=O@ѨC_»∞ ÖËxáÈx D ^•fi~å P^ŒO‰õΩ W^ŒO`å <Õ~åÊ_»∞. "å\˜ ¿Ñˆ~¡q∞\’ HÍã¨Î K≥ѨC Jx J#QÍ<Õ
z‰õΩ¯ÖˇO^Œ∞‰õΩ? J#flk ^≥·=^Œ∂`«Å Jaè„áêÜ«∞O. ^•xH˜ JÖÏ¡ÇπÏ WÖÏ J<åfl_»∞: P^ŒO (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏ"£∞) Jhfl @Hõ@HÍ K≥¿ÑÊâß~°∞. =∞i P ¿Ñ~°∞¡ ^Œ∂`«Å‰õΩ `≥eÜ«∞=Ù.
JO^Œe Ѩ~°=∂~°÷O <å‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. =∞#∞[ *ÏuÖ’ ã¨OH∆ÀÉèÏxfl ã¨$+≤ìOz, D q^èŒOQÍ JÖÏ¡ÇπÏ P^ŒO#∞ ã¨$+≤ìOK«@OÖ’x Ü«ÚH˜Îh, Ѩ~°=∂~å÷hfl ^Œ∂`«Å‰õΩ
Éè∂í =∞O_»ÖÏxfl Jã¨=Î ºã¨OÎ KÕ¿ã "å~°∞O\Ï~°#flk x["Õ∞ J~Ú#ѨÊ\˜H© <Õ#∞ ZO^Œ∞‰õΩ ã¨Ê+¨ìѨ~°K«@O`Àáê@∞, „ѨѨOK« =º=ã¨÷#∞ #_»Ñ¨\ÏxH˜ =∞#∞[ *Ïu q^•º
33 34
2. JÖò |Y~° JeѶπ ÖÏ"£∞ g∞"£∞ 18 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
Pre-final

34 ''g∞~°O^Œ~°∂ P^ŒO =ÚO^Œ∞ 35 (`«~∞° "å`«) "Õ∞=Ú, ''F P^ŒO! #∞=Ófi,

™êëêìOQÆѨ_»O_ç——44 Jx "Õ∞=Ú
^Œ∂`«Å#∞ P*Ï˝ÑO≤ z#ѨÙ_»∞ Wc¡ã∞¨ `«Ñʨ
JO^Œ~°∂ ™êëêìOQÆѨ_®¤~°∞. "å_»∞
=∂„`«O45 u~°ã¨¯iOKå_»∞. JǨÏOHÍi
J~Ú, Jq^èÕÜ«ÚÅÖ’ KÕiáÈÜ«∂_»∞.
q+¨Ü«∞HõOQÍ =ÚO^ŒO[ "ÕÜ«∞@O ZO`À J=ã¨~°=∞#fl ã¨`åºxfl ‰õÄ_® K≥ѨÊHõ<Õ
K≥¿ÑÊâß_»∞. D Ѩ~°=∂~å÷xfl `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#flO`«<Õ ^≥·=^Œ∂`«Å∞ `«=∞ Ѩiq∞`« *Ï˝#
Ѩikèx XѨC‰õΩ<åfl~°∞. ^≥=· ^Œ∂`«Å D XѨCHÀÅ∞ ^•fi~å 'JQÀK«~åÅ *Ï˝x Hˆ =ÅO
JÖÏ¡ÇÏπ ÜÕ∞— J#fl Ü«∞^•~°O÷ ‰õÄ_® =ÚO^Œ∞‰õΩ =KÕÛã≤Ok. JÖÏ¡ÇÏπ , `å#∞ Hõ\ÏH˜O∆ z,
`«# HÍ~°ºO HÀã¨O Z#∞fl‰õΩ#fl „Ѩ`ÕºHõ ^•ã¨∞ʼnõΩ ‰õÄ_® JÖÏ¡ÇπÏ „Ѩ™êkOz#O`«
*Ï˝#"Õ∞ LO@∞O^Œ#fl ã¨`«ºO ‰õÄ_® nx^•fi~å ã¨∞É’^èŒHõO J=Ù`ÀOk.
44. q*Ï˝#Ѩ~°OQÍ „âı+¨ª`« <˘ã¨QÆ|_ç# P^ŒO‰õΩ ÅaèOz# WOH˘Hõ Q“~°= ѨÙ~°™ê¯~°O
Wk. WHõ¯_» 'ã¨*ÏÌ— J<Õ Ñ¨^ŒO LѨÜ≥∂yOK«|_çOk. ã¨*ÏÌ JO>Ë `«Å=OK«@O,
q#„=ÚÅ=@O J<Õ J~å÷Å∞ =™êÎ~Ú. '<ÕʼnõΩ #∞^Œ∞~°∞#∞ PxOK«@O— nxH˜
Ѩ~åHÍ+¨ª (Y∞~°∞Îa). WÖÏO\˜ ã¨*ÏÌ W™ê¡g∞Ü«∞ +¨sÜ«∞`«∞Ö’ XHõ¯ JÖÏ¡ÇπωõΩ `«Ñ¨Ê
=∞~˘HõiH˜ KÕÜ«∞@O ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«O HÍ^Œ∞. =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) "åi qMϺ`«
„Ѩ=K«#O XHõ\ ˜ WÖÏ =ÙOk : ™êëêìOQÆѨ_»@O J<Õk =∞~˘HõÔ~=iHõ~Ú<å ^èŒ~°‡O
J~Ú=ÙO>Ë `«# Éèí~°Î‰õΩ ™êëêìOQÆѨ_»=∞x <Õ#∞ „ã‘ÎH˜ P*Ï˝Ñ≤Oz=ÙO_Õ"å}˜‚—— (ã¨∞#<≥
ui‡r). "≥Ú`åÎxH˜ ^≥·"å^Õâßxfl ѨÙ~°ã¨¯iOK«∞‰õΩx ^≥·=^Œ∂`«Å∞ Ǩτ[`ü P^ŒO
(JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)‰õΩ ã¨*ÏÌ KÕâß~°∞. P q^èŒOQÍ ^≥·=^Œ∂`«ÅÃÑ· P^ŒO (JÖˇ·Ç≤Ï)QÍi
PkèHºõ `«, ÃÑ^ŒiÌ HõO Kå\˜ K≥Ñʨ |_çOk. ZO^Œ∞HõO>Ë D ã¨*ÏÌ Q“~°"åxfl, B#fl`åºxfl
=ºHõÑÎ ~¨ K° ^Õ Õ QÍh P~å^è#Œ =∞iÜ«Ú ^•ã¨ºO`À ‰õÄ_»∞‰õΩ#flk HÍ^Œ∞. JÖÏ¡ÇÏπ P^ŒO#∞
ã¨$+≤ì„âı+¨µªxQÍ x~°∂Ñ≤OK«^ŒÅKå_»∞. x~°∂Ñ≤OKå_»∞. HÍx WѨC_»∞ =∂#=ÙÖ’¡
Z=i#~Ú<å Q˘Ñ¨Ê"å_»x x~°∂Ñ≤OKÕ L^ÕÌâ◊O`À ‰õÄ_® ã¨*ÏÌ KÕÜ«∞‰õÄ_»^Œ∞.
45. P^ŒO (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) =ÚO^Œ∞ `«Å=OK«_®xH˜ x~åHõiOz Wc¡ãπ ^Õ=Ùx KÕ`«
^èŒ∂`«¯iOK«|_®¤_»∞. k=º Y∞~üP<£ q=iOz#@∞¡QÍ Wc¡ãπ l#∞flÅ HÀ=‰õΩ K≥Ok#
"å_»∞ (HõÇϨ Ѷπ : 50). HÍx JÖÏ¡ÇÏπ J`«xfl P^ŒiOz ^Œ∂`«Å ã¨~ã° #¨ xÅɡ>"ìË å_»∞.
JO^Œ∞ˆH JÖÏ¡ÇπÏ P^Õâß#∞™ê~°O ^Œ∂`«Å`À Wc¡ãπ ‰õÄ_® P^ŒO =ÚO^Œ∞
"≥∂HõiÅ¡=Åã≤# Ѩiã≤u÷ U~°Ê_çOk. J~Ú`Õ J`«xH˜ JǨÏO J_»∞=¤ zÛOk. J`«xÖ’x
Jã¨∂Ü«∂^ÕfiëêÅ∞ |∞ã¨Å∞ H˘@ìQÍ ™êëêìOQÆѨ_»\ÏxH˜ x~åHõiOKå_»∞. HÍ|\˜ì
Jã¨∂Ü«∞, JǨÏOHÍ~°O ‰õÄ_® áêѨ"∞Õ . nxH˜ „Ѩ„Ѩ^=Œä ∞OQÍ X_çQ\Æ #ì̃ "å_»∞ Wc¡ã.π
35
h ÉèÏ~°º – W^ŒÌ~°∂ – ã¨fi~°æOÖ’
LO_»O_ç,46 g∞~°∞ W+¨Ñì _¨ #ç KÀ@∞ #∞Oz
¿ãfiK«ÛùQÍ u#O_ç, „`åQÆO_ç. HÍx D
=$Hõ∆O ^Œi^•Ñ¨ÙʼnõΩ ‰õÄ_® áÈ=^Œ∞Ì.47
ÖË^ŒO>Ë ^Œ∞~å‡~°∞æÅÖ’ KÕiáÈ`å~°∞—— Jx
K≥áêÊ=Ú.
36 HÍx Ã+·`å<£ "åix ÃÑ_»„`À=
Ѩ\ ˜ìOz, JHõ¯_ç #∞Oz |Ü«∞\˜H˜ fã≤
"Õ~ÚOKå_»∞.48 "Õ∞=Ú "åix WÖÏ
P^ÕtOKå=Ú: ''kyáÈO_ç. g∞~°∞
XO_˘HõiH˜ â◊„`«∞=ÙÅ∞.49 XHõ xs‚`«
HÍÅO =~°‰Ωõ Éè∂í q∞ÃÑ<· Õ LO_ç g∞~°∞ ÅaÌ
á⁄O^Œ=Åã≤ LOk.——
46. ã¨fi~°Oæ Ö’ x=ã≤OK«=∞x K≥Ñʨ @O Ǩτ[`ü P^ŒO (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO)‰õΩ ÅaèOz# =¸_»=
Q“~°= ѨÙ~°™ê¯~°O.
47. P x+≤^Œú =$Hõ∆O Uk? nxH˜ ã¨O|OkèOz# q=~åÅ∞ Y∞~üP<£ ǨÏnã¨∞ÅÖ’ ZHõ¯_®
ÖË=Ù. Jk QÀ^è∞Œ =∞ "≥ÚHõ¯ Jx „áêK«∞~°ºOÖ’xH˜ =zÛOk. HÍx Jk x~å^è•~°"∞≥ #ÿ k.
P K≥@∞ì ¿Ñ~°∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ=Åã≤# J=ã¨~°O =∞#‰õΩ ÖË^Œ∞. ^•x=Å¡ =∞#‰õΩ KÕ‰õĈ~
„ѨÜ≥∂[#O ‰õÄ_® Un ÖË^Œ∞.
48. Ã+·`å<£ ã¨fi~°æOÖ’H˜ *Á~°|_ç, P^ŒO ^ŒOѨ`«∞ʼnõΩ Z^Œ∞~°∞Ѩ_ç "åix J==∂~°æO
Ѩ\ Oì˜ Kå_»∞. ÖË^• ^Œ∞„¿+Ê~°} ^•fi~å ^≥"· å[˝#∞ LÅ¡OѶ∞≤ OKÕÖÏ KÕâß_»∞. nx QÆ∞iOz
ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# q=~°} Un ÖË^Œ∞. J~Ú`Õ ã¨*ÏÌ KÕÜ«∞=∞x ^Õ=Ù_»∞ P*Ï˝Ñ≤Oz#ѨÙ_»∞
^≥·"å[˝‰õΩ „ѨuQÍ `å#∞ P^ŒO HõO>Ë Q˘Ñ¨Ê"å}‚x ZÖÏ P`«‡=OK«# KÕã¨∞‰õΩx ã¨*ÏÌ
KÕÜ«∞_®xH˜ x~åHõiOKå_À, JÖψQ ''K≥@∞ì ^Œi^•Ñ¨ÙʼnõΩ áÈ=^Œ∞Ì—— J#fl ^Õ=Ùx
`åH©^∞Œ ‰õΩ =„HõÉÏè +¨ºO K≥ÑÊ≤ , Ǩτ[`ü P^ŒO (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO)#∞ É’ÖÏÎ H˘\˜Oì K«@OÖ’
"å_»∞ Hõ$`«Hõ$`«∞º_»∞ HÍQÆeQÍ_»#flk =∂„`«O x[O. nx q=~åÅ∞ JÖò P~åѶπ
ã¨∂~åÖ’ ‰õÄ_® =™êÎ~Ú. D q^èOŒ QÍ ^≥"· å^ÕâßxH˜ „ѨuQÍ JOK«<åÅÃÑ· P^è•~°Ñ_¨ ,ç
=∞<Àaè~å=∞O „ѨHÍ~°O =∞ã¨Å∞‰õΩx Jã¨Å∞ˆH "≥∂ã¨O H˘x`≥K«∞Û‰õΩ#fl 'Ѷ¨∞#`«—
‰õÄ_® „Ѩ„Ѩ^=Œä ∞OQÍ D Ã+`· å<£̂H ^ŒH¯˜ Ok – JÖÏ¡ÇÏπ g_ç ÉÏi#∞Oz HÍáê_»∞QÍHõ!
49. XO_˘HõiH˜ â◊„`«∞=ÙÅ∞ JO>Ë XHõ~°∞ P^ŒO – =∞~˘Hõ~°∞ Ã+·`å<£ Jx ÉèÏ=O. ÖË^•
P^ŒO ã¨O`«uÖ’x "å~°∞ XHõiOH˘HõiH˜ q~À^èŒ∞Å∞ J#flk =∞~À ÉèÏ=O HÍ=K«∞Û.
36
2. JÖò |Y~° JeѶπ ÖÏ"£∞ g∞"£∞ 19 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
Pre-final

37 JѨC_»∞ P^ŒO (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) `«# 40 F W„™ê~¸Å∞52 =Oâ◊ã∞¨ Ö÷ Ï~å! <Õ#∞

„ѨÉèí∞=Ù #∞Oz H˘xfl =∂@Å∞ <Õ~°∞Û‰õΩx g∞‰õΩ J#∞„QÆÇ≤ÏOz# ÉèÏQͺxfl QÆ∞iOz
(ѨâßÛ`åÎѨO50 K≥O^•~°∞.) JÖÏ¡ÇπÏ HÍã¨Î *Ï˝Ñ¨HõO KÕã¨∞HÀO_ç. g∞~°∞ <å`À
PÜ«∞# ѨâßÛ`åÎáêxfl P"≥∂kOKå_»∞. KÕã≤# "åQÍÌ<åxfl xÅɡ@∞ìHÀO_ç, <Õ#∞
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ PÜ«∞# ѨâßÛ`åÎáêxfl ã‘fiHõ g∞`À KÕã#≤ "åQÍÌ<åxfl <≥~"° ~Õ ∞° ™êÎ#∞.
iOKÕ"å_»∞, Hõ~∞° }˜OKÕ"å_»∞ ‰õÄ_®#∞. g∞~°∞ <å‰õΩ =∂„`«"Õ∞ ÉèíÜ«∞Ѩ_»O_ç.
38 "Õ∞=Ú "åi`À J<åfl=Ú: ''g∞~°O`å *Ë¿ã|^Œ∞Å∞ – „ѨѨOK«OÖ’<Õ LO@∂ ã¨fi~°æÖ’HÍxfl á⁄O^ÕO^Œ∞‰õΩ ™ê^èŒ# KÕÜ«∞=∞x
WHõ¯_ç #∞Oz kyáÈO_ç. <å LѨ^âÕ O◊ „ѨɒkèOKå_»∞. Ǩτ[`ü P^ŒO (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) ^•fi~å ã¨=∞ã¨Î =∂#"åoH˜ ã¨fi~°æ
ZѨC_»∞ g∞ =^ŒÌ‰õΩ =zÛ<å, ^•xfl =∂~°æO `≥eÜ«∞*ËÜ«∞|_»∞`ÀOk – „Ѩ=HõÎÅ ^•fi~å <å LѨ^Õâ◊O g∞‰õΩ JO^Œ∞`«∂
J#∞ã¨iOKÕ "åiH˜ ZÖÏO\˜ ÉèíÜ«∞O LO@∞Ok. ^•xfl ã‘fiHõiOz#"å~°∞ ã¨fi~°æ „Ѩ"âÕ ßxH˜ J~°∞›Å=Ù`å~°∞. ÖË^• <å tHõ‰∆ Ωõ
QÍh, ^Œ∞óYOQÍh LO_»^Œ∞.—— áê„`«∞Å=Ù`å~°∞. ''"åiH˜ ZÖÏO\˜ ÉèíÜ«∞O LO_»^Œ∞—— J<Õk Ѩ~°Ö’HÍxH˜
ã¨O|OkèOz#k. ''^Œ∞óYO LO_»^∞Œ —— J<Õ =∂@ „áêѨOzHõ rq`«O`À =Ú_çÑ_¨ #ç k.
39 Z=~°~Ú`Õ ^•xx x~åHõiOz, =∂ JO>Ë Ñ¨~°Ö’HõO QÆ∞iOz ÉèíÜ«∞=¸ LO_»^Œ∞, „ѨѨOK«OÖ’ [iyáÈ~Ú# ^•x
PÜ«∞`«∞Å#∞ Jã¨`åºÅx „`Àã≤ÑÙ¨ K«∞Û`å~À QÆ∞iOz ^Œ∞óY=¸ LO_»^Œ∞. "Õ~˘HõKÀ@ K≥ѨÊ|_ç#@∞¡ – ''<å =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`åfixfl
"åˆ~ #~°HÍyflÖ’H˜ áÈÜÕ∞"å~°∞.51 "å~°O J#∞ã¨iOz#"å_»∞ („ѨÑO¨ K«OÖ’) ÃÑ_»„`À= Ѩ@_ì ∞» , (Ѩ~Ö° ’HõOÖ’) ^Ò~åƒùQºÆ ã≤u÷ H©
^Œ∞Ö’ HõÅHÍÅO Ѩ_ç LO\Ï~°∞. Ö’#=fi_»∞—— (`åǨ – 123) (Wɡfl Hõã‘~ü). ''ZÖÏO\˜ ÉèíÜ«∞OQÍh, ^Œ∞óYOQÍh
50. Ǩτ[`ü P^ŒO (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) Éè∂í =∞O_»ÅOÃÑH· ˜ ~åQÍ<Õ `«#=Å¡ [iy# `«ÑÊ≤ ^ŒOÃÑ· LO_»=Ù—— J#fl â◊√Éèí"å~°Î „Ѩu x["≥∞ÿ# qâßfiã≤H© =iÎã¨∞ÎOk. Jk ˆH=ÅO H˘O^Œ~°∞
ѨâßÛ`åÎÑO¨ `À ‰õΩq∞eáÈ`«∂, Hõ=∆ ∂aèHHÔ∆õ · „áêi÷OK«™êQÍ~°∞. P H˜+¡ ì¨ Ñ¨iã≤u÷ Ö’ ã¨~Ú`«O =bʼnõΩ =∂„`«"∞Õ Ñ¨iq∞`«O J#fl ÉèÏ=# ã¨~Ô #· k HÍ^Œ∞. D q+¨Ü∂« xfl H˘O`«=∞Ok
JÖÏ¡ÇπÏ PÜ«∞xfl P^Œ∞‰õΩx, =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO =Ç≤ÏOKå_»∞. =∞xflOѨ٠"åHͺÅ#∞ zÅ∞=Å∞ ѨÅ∞=Å∞ KÕã≤, =„HõÉèÏ+¨ºO K≥Ñ≤Ê [# ™ê=∂<åºxfl JÜ≥∂=∞Ü«∞OÖ’
<Õ~åÊ_»∞. D "åHͺÅ∞ JÖò P~åѶπ ã¨∂~åÖ’ q=iOK«|_®¤~Ú (~°|ƒ<å [Å"£∞<å Ѩ_»"տ㠄Ѩܫ∞`«flO KÕâß~°∞. "åã¨Î"åxH˜ qâßfiã¨∞ÅO^Œ~°∂, ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ`À rqOKÕ
J<£Ñ¶¨Ùã¨<å = WÅ¡"£∞ `«Q∑Ѷ≤~üÅ<å = `«~üǨÏ=∂fl....). H˘O`«=∞Ok „Ѩ|∞^Œ∞úÅ∞ "å~°O^Œ~°∂ JÖÏ¡ÇπωõΩ „Ñ‘uáê„`«∞ÖË. ''BeÜ«∂ JÖÏ¡ÇπÏ—— J<Õ "å~°∞ „Ѩ`ÕºHõ ã¨$+≤ì
WHõ¯_» XHõ HõeÊ`« LÖË¡Y<åxfl T`«OQÍ fã¨∞‰õΩx WÖÏ "åºMϺxOKå~°∞: ^≥·= Ug∞ HÍ~°∞. HÍHõáÈ`Õ 'BeÜ«∂ JÖÏ¡ÇÏπ — J#|_Õ"åi JO`«ã∞¨ Å÷ ∞ "Õ~∞° QÍ LO\Ï~Ú.
ã≤OǨã¨#OÃÑ· ÖÏ ~ÚÖÏÇ¨Ï WÅ¡ÖϡǨï =ÚǨÏ=∞‡^Œ∞„~°ã¨∂Å∞ÖÏ¡ÇπÏ Jx edOz 52. Jã¨Å∞ W„™ê~¸Öò JO>Ë J~°O÷ J|∞ÌÖÏ¡ÇÏπ (JÖÏ¡ÇÏπ ^•ã¨∞_»∞) Jx. Wk ^≥=· „Ѩ=HõÎ
LO_»@O Ǩτ[`ü P^ŒO K«∂âß~°@! ^≥·=„Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) P^è•~°OQÍ PÜ«∞# Ǩτ[`ü Ü«∂Y∂Éò (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) QÍi a~°∞^Œ∞. Ü«¸^Œ∞Å#∞ W„™ê~¸Öò
"Õ_»∞HÀQÍ, JÖÏ¡ÇπÏ Hõ∆=∂aèHõ∆ ÃÑ\Ïì_»@! D LÖË¡Y#O x~å^è•~°"≥∞ÿ#k. Y∞~üP<£ =Oâ◊ã¨∞÷Å∞QÍ Ñ≤Å∞=@O [iyOk. JO>Ë Ü«∂Y∂Éò (JÖˇ·Ç≤Ï) ã¨O`«u J#fl=∂@!
„Ѩɒ^èŒ#‰õΩ ‰õÄ_® Wk q~°∞^Œú"≥∞ÿ#k. JnQÍHõ Jã¨ek JÖÏ¡ÇπÏ K«∂Ñ≤# "Õ_»∞HÀÅ∞ Ü«∂Y∂Éò (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)‰õΩ 12 =∞Ok ‰õΩ=∂~°∞Å=@O KÕ`«, 12 `≥QÆÅ∞ LxH˜
Ѩ^ŒúuH˜ =ºuˆ~Hõ"≥∞ÿ#k. ^≥·=„Ѩ=HõÎÅ∞ ZѨC_»∞ „áêi÷Oz<å <Õ~°∞QÍ JÖÏ¡ÇπÏ<Õ Ö’xH˜ =KåÛ~Ú. "åiÖ’ KåÖÏ=∞Ok ^≥=· „Ѩ=HõÅÎ ∞QÍ xÜ«Ú‰õΩÅÎ Ü«∂º~°∞. W„™ê~¸Öò
"Õ_»∞‰õΩ<åfl~°∞. U „Ѩ=HõÎ ‰õÄ_® XHÍ<˘Hõ ã¨[˚#∞x Pã¨~å`À ^Œ∞P KÕã≤#@∞ì ZHõ¯_® ã¨O`«u#∞O_Õ Ü«¸^Œ∞Å =~°æO =zÛOk. Jˆ~aÜ«∂Ö’ `«=∞ QÆ`« "≥·Éèí=O =¸ÅO
ÖË^Œ∞. =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) ã¨~Ú`«O ZѨC_»∞ ^Œ∞P KÕã≤<å =∞^茺֒ QÍ#∂, *Ï˝#O`À, =∞`« ^è~Œ ‡° O`À "åiH˜ QÆÅ J#∞|O^èOŒ HÍ~°}OQÍ#∂ „ѨÑO¨ K«OÖ’
Z=i P^è•~åxfl, Pã¨~å#∞ fã¨∞HÀ‰õΩO_® <Õ~°∞QÍ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ "Õ_»∞‰õΩ<åfl~°∞ – W^Õ "åiH˘Hõ „Ѩ`ºÕ Hõ ™ê÷#O „áêѨ=Î ∞~ÚOk. JO^Œ∞Hˆ "åiH˜ QÆ`O« Ö’x ^≥"· å#∞„QÆÇ¨ Å#∞
ã¨Ô~·#k. *Ï˝Ñ¨HõO KÕ~ÚOz =∞s JÖÏ¡ÇπÏ HÀ~°∞Î<åfl_»∞–JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) „ѨÉèí=#O
51. ^Œ∞P („áê~°÷#)#∞ ã‘fiHõiOz#ѨÊ\˜H© JÖÏ¡ÇπÏ "åix uiy ã¨fi~°æOÖ’ =ã≤OѨ =∞iÜ«Ú PÜ«∞xfl qâ◊fiã≤OKÕ q+¨Ü∞« "≥∞ÿ g∞~°∞ <å‰õΩ WzÛ# =∂@#∞ xÅɡ@∞ìHÀO_ç
37 38
2. JÖò |Y~° JeѶπ ÖÏ"£∞ g∞"£∞ 20 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
Pre-final

41 g∞ =^Œ#Ì ∞#fl „QÆO^ä•Å‰õΩ 42 ã¨`åºxfl Jã¨`«ºO`À HõeÑ≤ HõÅQÍ

^èŒ$gHõ~°}QÍ <Õ#∞ J=`«iOѨ*Ëã≤# D ѨÙÅQÆO KÕÜ∞« HõO_ç. `≥eã≤‰Äõ _® ã¨`åºxfl
„QÆO^ä•xfl (Y∞~üP<£#∞) qâ◊fiã≤OK«O_ç. HõÑÊ≤ ѨÙK«ÛHõO_ç.
nxѨ@¡53 JO^ŒiHõO>Ë =ÚO^Œ∞ g∞ˆ~ 43 (W„™ê~¸Å∞ ã¨O`«u "å~°ÖÏ~å!)
u~° ™ ê¯~° ∞ Å∞ HÍHõ O _ç . WOHÍ <å g∞~°∞ #=∂AÅ#∞ <≥ÅH˘ÅÊO_ç,
PÜ«∞`«∞Å#∞ H˘kÌáê\˜ ^èŒ~°‰õΩ J=Ú‡ [HÍ`«∞#∞ W=fiO_ç, (<å ã¨xflkèÖ’)
HÀHõO_ç.54 <å‰õΩ =∂„`«"∞Õ ÉèÜ
í ∞« Ѩ_O» _ç. ~°∞‰õÄ KÕ¿ã "åi`À áê@∞ g∞~°∂ ~°∞‰õÄ
Jx! g∞~°∞ QÆ#Hõ g∞ =∂@#∞ xÅɡ@∞ì‰õΩO>Ë <å "åQÍÌ<åxfl <Õ#∞ <≥~°"Õ~°∞ KÕÜ∞« O_ç.
™êÎ#∞–JO>Ë g∞ Ѷ¨∞’~°Hõ$`åºÅ, áêáêÅ =¸ÅOQÍ– tHõ∆QÍ– g∞ÃÑ· Ѩ_ç=Ù#fl
|~°∞=ÙÅ#∞ kOz"Õ™êÎ#∞, uiy q∞=∞‡efl L`å÷#ã≤÷uH˜ KÕ~°∞™êÎ#∞. g∞~°∞ <å‰õΩ 44 „Ѩ[ÅÔH·`Õ g∞~°∞ =∞Ozx QÆ∞iOz
ÉèíÜ«∞Ѩ_»∞`«∂ =∞ã¨Å∞HÀO_ç. ÖË^ŒO>Ë <Õ#∞ q∞=∞‡efl x~°O`«~°O J==∂<åÅ áêÅ∞ P^Õt™êÎ~°∞, HÍx g∞ ã¨fiÜ«∂xfl =∞~°z
KÕ™êÎ#∞. g∞~°∞, g∞ ѨÓsfi‰õΩÅ∞ `«~°`«~åÅ∞QÍ =∞QÆ∞æ`«∞#fl ^Œ∞~°ƒù~°ã≤÷u g∞#∞O_ç áÈ`åˆ~?! K«∂_»É’`Õ g∞~°∞ „QÆO^äŒ
^Œ∂~°O HÍ^Œ∞. áê~åÜ«∞}O KÕ™êÎ~åÜ≥∞. =∞i P =∂„`«O
53. D "åHõºO k=º Y∞~üP<£#∞ ÖË^• =∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨)#∞ ã¨∂z™ÈÎOk. WOy`« *Ï˝#O ‰õÄ_® g∞‰õΩ ÖË^•?
Ô~O_»∂ ã¨Ô~·#"Õ. Ô~O_»∂ Jx"å~°º"≥∞ÿ#"Õ. k=º Y∞~üP<£ Ѩ@¡ u~°™ê¯~°"≥·Yix 45 g∞~°∞ F~°∞Ê ^•fi~å, #=∂A ^•fi~å
J=ÅOaOz#"å_»∞ ^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) Ѩ@¡ ‰õÄ_® kèHͯ~° "≥Y· i<Õ J=ÅOaOz# ã¨Ç¨ Ü«∞O Ji÷OK«O_ç.55 xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Wk
"å_»=Ù`å_»∞. ^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨) Ѩ@¡ QÆ_ã» i¨ QÍ =º=ǨÏiOz#"å_»∞, ^≥=· „QÆO^ä=Œ ∞~Ú# Hõ+¨ì=∞~Ú# Ѩ<Õ. HÍx (^≥·"åxH˜) ÉèíÜ«∞
Y∞~üP<£ Ѩ@¡ ‰õÄ_® ÃÑ_»ã¨iQÍ „Ѩ=iÎOz#>Ë¡ ÖˇHõö (Wɡfl Hõã‘~ü). ''JO^ŒiHõO>Ë Ñ¨_Õ"åiH˜56 (Wk ã¨∞Å∞"≥·# Ѩx).
=ÚO^Œ∞ g∞ˆ~ u~°™ê¯~°∞Å=HõO_ç—— Jx J#@OÖ’x L^ÕâÌ "◊ ∞Õ q∞@O>Ë, g∞ ^ŒQ~æÆ ∞° #fl
*Ï˝#O Z=i ^ŒQÆæ~å ÖË^Œ∞, JO^Œ∞KÕ`« g∞ g∞^Œ ÉÏ^茺`« JO^ŒiHõ<åfl JkèHõOQÍ 55. ã¨ÇϨ #O, #=∂A – Wq ~Ô O_»∂ ã¨^•Kå~° ã¨OѨ#∞flÅ =ÚYº PÜ«Ú^è•Å∞. #=∂A
LOk. Ô~O_À q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë, =∞n<åÖ’ Ü«¸^Œ∞ʼnõΩ JO^ŒiHõO>Ë =ÚO^Œ∞ ^•fi~å<Õ XHõ qâßfiã≤H© – JÖÏ¡ÇπωõΩ =∞^茺 ã¨O|O^èŒO U~°Ê_»∞`«∞Ok. `«^•fi~å
qâ◊fiã≤OK«=∞x Ñ≤Å∞Ѩ٠W=fi|_çOk. JO^Œ∞ˆH "åiH˜ ÃÇÏK«ÛiHõQÍ K≥ѨÊ|_çOk – J`«xH˜ ^≥=· ã¨Ç¨ Ü«∞O, `À_®Ê@∞ Åaèã∞¨ OÎ k. áÈ`Õ, ã¨ÇϨ #O, x„QÆÇϨ O ^•fi~å =∞x+≤
JO^ŒiHõO>Ë =ÚO^Œ∞ g∞ˆ~ u~°™ê¯~°∞Å∞QÍ ¿Ñ~°∞"≥∂Ü«∞HõO_ç Jx! XHõ"Õà◊ g∞~°∞ #_»=_çHõ ѨiѨHõfi=∞=Ù`«∞Ok. ^èŒ~°‡=∂~°æOÖ’ ã¨÷~Ú~°ºO, xÅHõ_» X#QÆ∂_»∞`å~Ú.
''^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨)‰õΩ ZѨC_»∞, U H˜¡+¨ìã¨=∞㨺 Z^Œ∞Ô~·<å, PÜ«∞# (ã¨) "≥O@<Õ #=∂A
QÆ#Hõ P Ѩx KÕ¿ãÎ Ü«∂=`«∞Î Ü«¸^Œ∞Å kèHͯ~° ÉÏ^茺`« g∞ÃÑ·<Õ Ñ¨_»∞`«∞Ok ã¨∞=∂! "≥·Ñ¨Ù „â◊^Œú K«∂¿Ñ"å~°∞—— Jx ǨÏnã¨∞Ö’ LOk (=Úã¨fl^≥ JǨχ^£, Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü
Jx D PÜ«∞`«∞ ÉèÏ=O. P^è•~°O). (D q+¨Ü∞« "≥∞ÿ =∞ixfl q=~åÅ HÀã¨O J<£H|õ ∂`ü ã¨∂~å 45= =K«<åxH˜
54. 'H˘kÌáê\˜ ^èŒ~°‰õΩ J=Ú‡HÀHõO_ç— JO>Ë ÉèÏ=O y@∞ìÉÏ@∞ ^èŒ~°‰õΩ J=Ú‡HÀ=∞x q=~°} K«∂_»O_ç).
HÍ^Œ∞. „áêѨOzHõ ã¨fi„ѨÜ≥∂[<åÅ HÀã¨O ^≥·"å^ÕâßÅ`À K≥ÅQÍ@=∂_»~å^Œ#fl^Õ 56. „Hõ=∞O `«Ñ¨Ê‰õΩO_® #=∂A KÕÜ«∞@O J<Õk ™ê^è•~°} =º‰õΩÎʼnõΩ Hõ+¨ì`«~°"≥∞ÿ#
nx Jã¨Å∞ L^ÕÌâ◊O. ^≥·"å^ÕâßÅ∞ ZO`« J=¸Åº"≥∞ÿ#=O>Ë „ѨѨOK«OÖ’x Ѩ<Õ. J~Ú`Õ ^≥·=q^èÕÜ«ÚʼnõΩ, JÖÏ¡ÇπÏ cèuQÆÅ "åiH˜ Wk U=∂„`«O Hõ+¨ìO HÍ^Œ∞.
^è#Œ ã¨OѨ`∞« ÅÎ xflO\˜h ^è•~°É’ã≤<å "å\˜ =ÚO^Œ∞ Jq ^ÕxH© ѨxH˜~å=Ù. W„™ê~¸Öò ÃÑQ· Í D #=∂A ^•fi~å "å~°∞ Ǩ~Ú<˘O^Œ∞`å~°∞. "åi =∞#ã¨∞Å∞ ‰õΩ^Œ∞@Ѩ_∞» `å~Ú.
=Oâ◊ã∞¨ Å÷ #∞ ^Œ$+≤Öì ’ ÃÑ@∞ì‰Ωõ x D `åH©^∞Œ KÕÜ∞« |_ç#ѨÊ\˜H,© „ѨàÜ
◊ ∞« k#O =~°‰Äõ Z=~°∞ "å~°∞? JO>Ë f~°∞Êk#OÃÑ· QÆ\ ˜ì #=∞‡HõO HõÅ"å~°∞. f~°∞Êk#OÃÑ· ^Œ$_è»
JO^ŒiH© Wk =iÎã¨∞ÎOk. ã¨fi„ѨÜ≥∂[<åÅ HÀã¨O ã¨`åºã¨`åºÅ#∞ HõÅQÍѨÙÅQÆO qâßfiã¨O LO>Ë KåÅ∞, U =∞Oz Ѩ<≥·<å ã¨∞ÅÉèí`«~°"≥∞ÿáÈ`«∞Ok. HÍQ͆
KÕ¿ã "åiH©, ™êfi~°O÷ HÀã¨O, „áêѨOzHõ JO^ŒÖÏÅHÀã¨O L^ÕâÌ º◊ ѨÓ~°fiHõOQÍ ã¨`åºxfl Ѩ~°Ö’HõzO`«# ÖËx =∞x+≤ ѨxH˜=∂e#"å_»∞QÍ `«Ü«∂~°=Ù`å_»∞. JO`ÕHÍ^Œ∞ –
HõÑ≤ÊѨÙKÕÛ"åiH© Wk f„="≥∞ÿ# ÃÇÏK«ÛiHõ J#fl=∂@! (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü). K≥_»∞ÅK≥@∞ìQÍ, áêáêÅѨÙ@ìQÍ ‰õÄ_® =∂iáÈ`å_»∞.
39 40
2. JÖò |Y~° JeѶπ ÖÏ"£∞ g∞"£∞ 21 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
Pre-final

46 (ZO^Œ∞HõO>Ë) Z@ì̂HʼnõΩ `å=Ú 48 Z=~°∂ Z=iH© ZÖÏO\˜

`«=∞ „ѨÉèí∞=Ù#∞ HõÅ∞ã¨∞HÀ"åeû LO^Œh, „ѨÜ≥∂[#O KÕ‰õÄ~°ÛÖËx, Z=i
PÜ«∞# "≥·Ñ¨Ù#ˆH =∞~°eáÈ=Åã≤ ã≤á¶ê~°ã¨∂ ã‘fiHõiOK«|_»x, Z=i =^ŒÌ
LO^Œh "å~°∞ #=Ú‡`å~°∞. ‰õÄ_® ѨiǨ~°O fã¨∞HÀ|_»x, ZÖÏO\˜
47 F W„™ê~¸Å∞ (Ü«∂Y∂|∞) ã¨O`«u ™êÜ«∞O JO^Œ*ËÜ«∞|_»x P k<åxH˜
"å~°ÖÏ~å! <Õ#∞ g∞ÃÑ· ‰õΩiÑ≤Oz# ÉèÜ
í ∞« Ѩ_O» _ç.
J#∞„QÆǨhfl, (<å\˜) ã¨=∞ãÎ̈ Ö’Hõ"åã¨∞ 49 (P ã¨O^Œ~åƒùxfl *Ï˝ÑH¨ Oõ KÕã∞¨ HÀO_ç)
ÅÃÑ· 57 g∞‰õΩ WzÛ# „áê^è•#º`«#∞ Ѷ≤~“#∞ =∞#∞+¨µÅ58 ÉÏi #∞O_ç "Õ∞=Ú
QÆ∞iOz (HÍãÎ̈) <≥=∞~°∞ "Õã∞¨ HÀO_ç. g∞‰õΩ q=ÚH˜Î <˘ã¨QÍ=Ú. "å~°∞ q∞=∞‡efl
57. =∞~À™êi W„™ê~¸Öò =Oâ◊ã¨∞÷ʼnõΩ KÕÜ«∞|_ç# =∞ǨϟѨHÍ~åÅ∞ QÆ∞~°∞Î KÕÜ«∞|_»∞ ^•~°∞}OQÍ "ÕkèOKÕ"å~°∞. g∞ H˘_»∞‰õΩ
`«∞<åfl~Ú. „Ѩà◊Ü«∞k#O <å\˜ Ѩiã≤÷ux q=iOz *ÏQÆ~°∂HõѨ~°K«@O [iyOk. Å#∞ K«OÑ≤"Õã≤, ‰õÄ`«∞à◊§#∞ =∂„`«O
P<å_»∞ Z=~°∂ =∞~˘Hõix P^Œ∞HÀÖË~°∞. ã≤á¶ê~°∞ûÅ∞ KÕÜ«∞ÖË~°∞. KÕã≤<å Jq q_çzÃÑ>Ëì"åà◊√§. D q=ÚH˜Î <˘ã¨QÆ
JOwHõiOK«|_»=Ù. #+¨Ñì i¨ Ǩ~°O ÖËHõ [i=∂<å K≥eO¡ z |Ü«∞@Ѩ_Õ =∂~°Oæ ‰õÄ_® @OÖ’ g∞ „ѨÉèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù#∞O_ç g∞‰õΩ
LO_»^Œ∞. ™êÜ«∞O KÕÜ«∞_®xH˜ =ÚO^Œ∞‰õΩ =KÕÛ"å_»∞ ‰õÄ_® Z=_»∂ LO_»_»∞. Q˘Ñ¨Ê ѨsHõ∆ LO_ç#k.
ã¨=∞ã¨Î Ö’Hõ"åã¨∞ÅÃÑ· W„™ê~¸Å∞ ã¨O`«uH˜ „âı+¨ª`«<˘ã¨QÆ|_çO^Œ#fl q+¨Ü«∞O `«Ñ¨Ê‰õΩO_® `«# J#∞Ü«∂Ü«ÚÅ HÀã¨O JÖÏ¡ÇπωõΩ ã≤á¶ê~°ã¨∞ KÕ™êÎ~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ
=∂=¸Å∞ q+¨Ü«∞O HÍ^Œ∞. JO>Ë =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) J#∞K«~° ã¨=∂*ÏxH˜ ѨÓ~°fiO ‰õÄ_® PÜ«∞# (ã¨) ã≤á¶ê~°ã¨∞#∞ JOwHõi™êÎ_»∞ (ã¨Ç‘ÏÇπÏ Ç¨Ïnã¨∞Å ^•fi~å ‰õÄ_®
„ѨÑO¨ K«*Ï`«∞Ö’¡ Q˘Ñ¨Ê"å~°#fl a~°∞^Œ∞ |h W„™ê~¸ÖòH˜ LO_Õk. HÍx "å~°∞ ^Õ=Ùx D ã¨OQÆu x~°∂Ñ≤`«"Õ∞). J~Ú`Õ ^èŒ~°‡OÖ’ H˘O„Q˘`«Î q+¨Ü«∂Å#∞ ã¨$+≤ìOz#
Jq^èÕÜ«∞`«‰õΩ X_çQÆ\ ˜ì P qt+¨ª`«#∞ HÀÖ’ÊÜ«∂~°∞. WѨC_® a~°∞^Œ∞ =ÚǨÏ=∞‡^£
(ã¨) J#∞K«~° ã¨=∂*ÏxH˜ ÅaèOzOk. JO>Ë ''Mˇ·Ô~ L=∞‡`ü—— („âı+¨ªã¨=∂[O) (a^£J`üʼnõΩ áêÅÊ_ç#) "å~°∞ ã≤á¶ê~°ã¨∞ ÉèÏQͺxH˜ <ÀK«∞HÀ‰õΩO_® áÈ`å~°x ‰õÄ_®
J#fl=∂@! D PÜ«∞`«∞ ^•fi~å KÕÜ«∞|_Õ XHõ Ѩ~ÀHõ∆ ÃÇÏK«ÛiHõ Uq∞@O>Ë ^Õ=Ùx ǨÏnã¨∞ÅÖ’ =zÛOk. JO`Õ HÍ^Œ∞ – KåÖÏ=∞Ok áêáê`«∞‡Å∞ #~°HõOÖ’ tHõ∆
`«~°Ñ¶¨Ù# "˘ã¨QÆ|_Õ Q“~°=ѨÙ~°™ê¯~åÅ∞ U^À XHõ *ÏuHÀ, =~åæxHÀ „Ѩ`ÕºHõO HÍ=Ù. J#∞Éèqí Oz# `«~∞° "å`« – PÜ«∞# (ã¨) KÕã#≤ ã≤áê¶ ~°ã∞¨ ÃÑ· #~°HÍyfl#∞Oz |Ü«∞\˜H˜
qâßfiã¨O =∞iÜ«Ú ã¨^•K«~}° P^è•~°OQÍ Wq „áêÑ≤™Î êÎ~Ú. Jqâßfi㨠"≥Y· iH˜ X_çQ\Æ ,ì˜ fÜ«∞|_»`å~°∞. J~Ú`Õ U^À XHõ<å_»∞ `«=∞‰õΩ ã≤áê¶ ~°ã∞¨ ÉèÏQƺO =iOK«Háõ È`«∞O^•
^Œ∞~°fi~°Î#∞Å∞QÍ =∂i#ѨHõ∆OÖ’ ^≥·=HÍ#∞HõÅ∞ [ѨÙÎ KÕã¨∞HÀ|_»`å~Ú. L=∞‡`≥ J#fl Pâ◊`À – xtÛO`«QÍ LO@∂ – =∞Ǩáê`«HÍÅ∞ KÕã¨∂ÎáÈ"åÅ#∞‰õΩ<Õ"å~°∞
=ÚǨÏ=∞‡kÜ«∂ (=ÚǨÏ=∞‡^£–㨖 J#∞K«~° ã¨=∂[O) ã¨~Ú`«O D<å_»∞ `«=∞ H˘<åflà◊§áê>ˇÿ<å 㨈~ #~°Hõ Ü«∂`«##∞ J#∞ÉèíqOK«_®xH˜ ã≤^ŒúOQÍ L<åfl~å?! P
^Œ∞+¨¯~°‡Å =¸ÅOQÍ, =Ú„+≤‰õΩ¯ áÈHõ_»Å HÍ~°}OQÍ '„âı+¨ª ã¨=∂*ÏxH˜— |^Œ∞Å∞ Ü«∂`«# "åiH˜ ÉèíiOK«â◊Hõº"Õ∞<å?
'Ç‘Ï# ã¨=∂[O—QÍ `«Ü«∂~°=Ù`ÀOk. JÖÏ¡ÇπÏ ã¨<å‡~°æO K«∂ѨÙQÍHõ! 58. Ѷ≤~“#∞ =∞#∞+¨µÅO>Ë ÉèÏ=O ˆH=ÅO Ѷ≤~“#∞ K«„Hõ=iÎ ‰õΩ@∞Oc‰õΩÅ∞ =∂„`«"Õ∞
`å=Ú JÖÏ¡ÇπωõΩ ZO`À „Ñ‘uáê„`«∞ÅO J#fl TÇ¨Ï ‰õÄ_® Ü«¸^Œ∞Å#∞ xÅ∞=Ù<å HÍ^Œ∞, Ѷ~≤ “#∞ J#∞Ü«∂Ü«ÚÅO`å WO^Œ∞Ö’H˜ =KÕÛ™êÎ~∞° . ''"Õ∞=Ú Ñ¶~≤ “hÜ«ÚÅO^Œih
=ÚOKÕã≤Ok. Ѩ~°Ö’HõOÖ’ JÖÏ¡ÇπÏ Ñ¨@∞ì#∞Oz `å=Ú ã¨∞~°H˜∆`«OQÍ LO_»QÆÅ=∞x =ÚOz"Õâß=Ú—— J#fl "åHõºO ˆH=ÅO Ѷ≤~“#∞ WO\˜"åiˆH Ѩiq∞`«O HÍ^Œ∞. J`«x
"å~°#∞‰õΩ<åfl~°∞. HÍx P ~ÀA ^≥·=kèHͯ~°∞ʼnõΩ Z=~°∂ Z@∞=O\˜ P„â◊Ü«∞OQÍh, Ãã·xHõ^Œà◊O, J`«x ^Œ$HõÊ^ä•xfl ã¨=∞i÷Oz# [#=∞O`å JO^Œ∞Ö’ KÕi L<åfl~°∞.
`À_®Ê@∞QÍh W=fi*ÏÅ~°x JÖÏ¡ÇπÏ =ÚO^Õ ã¨Ê+¨ìѨ~°Kå_»∞. HÍx <Õ\ ˜ =Úã≤¡O "≥Ú`åÎxH˜ Y∞~üP<£Ö’ ''PÖò—— J#fl Ѩ^ŒO J#∞K«~°∞Å∞ J<Õ J~°÷OÖ’ "å_»|_çOk.
ã¨=∂[O ã¨~Ú`«O D „Éèí=∞‰õΩ Ö’#~ÚOk. `å"≥∞xfl ^Œ∞ëê¯~åºÅ‰õΩ X_çQÆ\ ˜ì<å nxH˜ ã¨O|OkèOz# =∞ixfl q=~åÅ HÀã¨O JÖò JÇπÏ*ÏÉò ã¨∂~åÖ’x 33=
'ã≤áê¶ ~°ã∞¨ — ^•fi~å QÆ>Hìˇ ¯õ =K«Ûx H˘O`«=∞Ok `«ÅáÈã¨∞<Î åfl~°∞. =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) PÜ«∞`«∞ Ü≥ÚHõ¯ áê^Œ ã¨∂zHõ#∞ K«∂_»O_ç.
41 42
2. JÖò |Y~° JeѶπ ÖÏ"£∞ g∞"£∞ 22 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
Pre-final

50 JѨC_»∞ "Õ∞=Ú g∞ HÀã¨O ã¨=Ú 52 J~Ú#ѨÊ\˜H© "Õ∞=Ú q∞=∞‡efl

„^•xfl peÛ,59 q∞=∞‡efl ã¨∞~°H˜∆`«OQÍ =∞xflOz =^ŒeÃÑ\Ïì=Ú – JÖÏQÆ~Ú<å
(P=e X_»∞¤‰õΩ) KÕ~°"Õâß=Ú. J^Õ ã¨=∞ Hõ$`«AÅ˝ =Ù`åˆ~"≥∂#x!
Ü«∞OÖ’ g∞~°∞ K«∂ã¨∞ÎO_»QÍ<Õ Ñ¶≤~“hÜ«Ú 53 WOHÍ "Õ∞=Ú =¸™ê‰õΩ, g∞
Å#∞ JO^Œ∞Ö’ =ÚOz"Õâß=Ú. =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO xq∞`«ÎO „QÆO^ä•hfl,
51 (*Ï˝Ñ¨HõO KÕã¨∞HÀO_ç) "Õ∞=Ú w@∞~å~Úh „Ѩ™êkOKå=Ú.61
=¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)‰õΩ #ÅÉèˇ· 54 (QÆ∞~°∞Î KÕ~Ú) =¸™ê `«# *Ïu
~å„`«∞Å "åQÍÌ#O KÕã≤ (J`«xfl Ñ≤ez) „Ѩ[Å`À WÖÏ J<åfl_»∞ : ''F <å
#ѨC_»∞, J`«#∞ "≥o§# `«~∞° "å`« g∞~°∞ *Ïu"å~°ÖÏ~å! P=Ù^Œ∂_»#∞ P~å^茺
P=Ù ^Œ∂_»#∞ ѨÓlOK«@O "≥Ú^ŒÖ\ˇ Ïì~∞° . ^≥·=OQÍ KÕã¨∞‰õΩx g∞~°∞ g∞ ã¨fiÜ«∂xH˜
P q^èŒOQÍ g∞~°∞ ^Œ∞~å‡~åæxH˜ áêÅÊ J<åºÜ«∞O KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl~°∞. Hõ#∞Hõ WѨC_»∞
_®¤~∞° .60 g∞~°∞ ѨâßÛ`åÎѨ ÉèÏ=O`À g∞ ã¨$+≤ìHõ~°Î
59. ã¨=Ú„^•xfl pÅÛ_»O, JO^Œ∞Ö’ =∂~°æO U~°Ê~°K«@O – Wk ^Õ=Ùx =∞Ç≤Ï=∞Ö’¡xk. "≥·Ñ¨Ù‰õΩ =∞~°ÅO_ç. (D Ѷ¨∞’~°Hõ$`åºxH˜
=∞ixfl q=~åÅ∞ +¨µJ~å ã¨∂~åÖ’ =KåÛ~Ú. ã¨~ü ã¨Ü«∞º^£ JǨχ^£ MÏ<£QÍh, áêÅÊ_ç#) g∞Ö’x "åix K«OѨO_ç. g∞
=∞Ç≤Ï=∞efl u~°ã¯¨ iOKÕ W`«~° „Ѩ|∞^Œ∞Åú ∞QÍh `«ÅáÈã≤#@∞¡ Wk ã¨=Ú„^ŒÑÙ¨ P@∞áÈ@¡ ã¨$+≤ìHõ~°Î =^ŒÌ W^Õ g∞ H˘~°‰õΩ "Õ∞Öˇ·#k.——
„ѨÉèÏ=O ZO`«=∂„`«O HÍ^Œ∞. =∞i PÜ«∞# g∞ ѨâßÛ`åÎáêxfl ã‘fiHõiO
60. Ѷ≤~“#∞ „Ѩ[Å ^•ã¨ºO #∞O_ç q=ÚH˜Î<˘Ok# `«~°∞"å`« W„™ê~¸Öò ã¨O`«u"å~°∞ Kå_»∞. xã¨ûO^ÕǨÏOQÍ PÜ«∞# ѨâßÛ`åÎ
ã≤<åÜü∞ nfiѨHõÖÏÊxH˜ KÕ~°∞‰õΩ<åfl~°∞. 'P=Ù^Œ∂_»#∞ ѨÓlOKÕ— ã¨OѶ¨∞@# [iyOk áêxfl ã‘fiHõiOKÕ"å_»∞, HõxHõiOKÕ"å_»∞.62
P ~ÀAÖ’¡<.Õ Ç¨Ï„[`ü =¸™ê (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO)‰õΩ `Ò~å`ü „QÆO^äOŒ „Ѩ™êkOKÕO^Œ∞‰õΩ ѨÓlOKÕ |Ǩï^≥"· å~å^艌 Ωõ Å∞ U"Õ∞O KÕ™êÎ~À D ™ÈHÍÖò¤ =Úã≤O¡ Å∞ ‰õÄ_® ã¨=∂^è∞Œ Å
JÖÏ¡ÇπÏ 40 ~å„`«∞Å HÀã¨O PÜ«∞xfl `«∂~ü Ѩ~°fi`«OÃÑ·H˜ Ñ≤Å∞K«∞‰õΩ<åfl_»∞. Ǩτ[`ü =^Œ‰Ì Ωõ áÈ~Ú J^Õ KÕã∞¨ <Î åfl~°∞. JÖÏ¡ÇÏπ =∞#efl D +≤~¯ü *Ï_»ºO #∞Oz HÍáê_»∞QÍHõ!
=¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) „Ѩ[Å =∞^茺 #∞Oz x„+¨¯q∞OK«QÍ<Õ W„™ê~¸bÜ«ÚÅ∞ 61. Wk ‰õÄ_® W„™ê~¸Öò =Oâ◊ã∞¨ Å÷ ∞ Z„~° ã¨=Ú„^ŒO^•\˜# `«~∞° "å`« [iy# ã¨OѶ∞¨ @<Õ
™êq∞s =∂Ü«∞=∂@Ö’¡ Ѩ_çáÈ~Ú ^Œ∂_»#∞ ѨÓlOK«@O "≥Ú^ŒÖˇ\Ïì~°∞. =∂#=Ù_»∞ (Wɡfl Hõã~‘ )ü . |Ǩïâß `Ò~å`ü „QÆO^ä•<Õfl w@∞~å~Ú (Ѷ٨ ~åö<)£ QÍ ¿Ñ~˘¯x LO_»=K«∞Û.
ZO`« |i`≥yOz# Éè∫uHõ"åk?! ^Õ=Ùx Q˘Ñ¨Ê Q˘Ñ¨Ê x^Œ~°≈<åÅ#∞ `«# Hõàϧ~å ZO^Œ∞HõO>Ë „Ѩu PHÍâ◊„QÆO^äŒO ã¨`åºã¨`åºÅ#∞, ^èŒ~å‡^èŒ~å‡Å#∞ "Õ~°∞ Ѩ~°KÕ^≥·
K«∂ã≤#ѨÊ\˜H,© „Ѩ=HõÅÎ ∞ (=¸™ê, Ǩ~°∂<£) `«# =ÚO^Œ∞ L#flѨÊ\˜H© P=Ù ^Œ∂_»#∞ LO@∞Ok. ÖËHõ J^Œ∞ƒù`åÅ<Õ 'w@∞~å~Ú—QÍ K≥ѨÊ|_ç LO_»=K«∞Û. J^Œ∞ƒù`åÅ∞,
`«# ''P~å^茺^≥·=O——QÍ KÕã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. Wk J`«xÖ’x qѨs`«"≥∞ÿ# ^è•i‡Hõ x~°¡Hõ∆ º =∞Ç≤Ï=∞Å∞ ‰õÄ_® ^èŒ~å‡xfl – J^èŒ~å‡hfl ѨiH˜OK«@OÖ’ H©ÅHõáê„`« =Ç≤Ï™êÎ~Ú.
ÉèÏ"åxH˜ `å~å¯}O. <Õ\ ˜ #=`«~°O ‰õÄ_® D q+¨Ü«∞OÖ’ Z=iH© U=∂„`«O 62. "å~°∞ KÕã≤# +≤~ü¯ KÕ+¨ì#∞ QÆ∞iOz Ǩτ[`ü =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) f„=OQÍ
fã≤áÈ^Œ∞. <Õ\ ˜ P^èŒ∞xHõ =Úã≤¡OÅ∞ ã¨~Ú`«O |Ǩï^≥·"Àáêã¨#`À ‰õÄ_»∞‰õΩ#fl =∞O^ŒeOz# `«~°∞"å`« "åiÖ’ ѨâßÛ`åÎѨÉèÏ=# *ÏQÆ$`«=∞~ÚOk. XO_˘Hõix
=¸_è#» =∞‡HÍÅÖ’, ^Œ∞~åKå~åÅÖ’ ^•~°∞}OQÍ z‰õΩ¯‰õΩx L<åfl~°∞. J~Ú`Õ =Úã≤=¡ Ú Ç¨Ï`«=∂~°∞ÛHÀ=@"Õ∞ ^•xH˜ ѨâßÛ`åÎѨ=∞x f~å‡xOK«@O [iyOk. ''XO_˘Hõix
Å<Õ"å~°∞ +≤~°∞¯Ö’ ZÖÏ z‰õΩ¯‰õΩO\Ï~°∞? Jx "åà◊√§ `«=Ú‡ `å"Õ∞ ã¨=Ú^•~ÚOK«∞ ǨÏ`« =∂~°∞ÛHÀO_ç—— J#flk J~°c =¸ÅOÖ’ =Ù#fl Ѩ^OŒ . nxH˜ ~Ô O_»∞ "åºMϺ<åÅ∞
‰õΩO@∞<åfl~°∞. K«∂_»É’`Õ =∞i "åà◊√§ KÕ¿ãk +≤ˆ~¯. ~åu q„QÆǨÅ#∞ ѨÓlOKÕ"å~°∞ K≥Ñʨ |_®¤~Ú. "å\˜Ö’ XHõ\ ˜ : P=Ù^Œ∂_»#∞ ѨÓlOz# "åà◊§O^Œih ~Ô O_»∞ =~°∞ã¨Ö’¡
=∂„`«"∞Õ =Ú„+≤‰Ωõ ¯Åx D =Ú„+≤‰Ωõ ¯ =Úã≤O¡ Å∞ `«ÅáÈã¨∞<Î åfl~°∞. HÍx ~åu ÉÁ=∞‡Å#∞ xÅɡ\ ˜ì XHõi<˘Hõ~°∞ K«OѨÙHÀ=∞x P^ÕtOK«@O [iyOk. Ô~O_Àk : +≤~ü¯‰õΩ
43 44
2. JÖò |Y~° JeѶπ ÖÏ"£∞ g∞"£∞ 23 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
Pre-final

55 g∞~°∞ =¸™ê`À J#fl =∂@Å#∞ P J#∞„QÆÇ¨ Å∞ J#∞Éèqí Oz Hõ$`«AÅ˝ ÜÕ∞º

QÆ∞~°∞‰Î Ωõ `≥K∞« ÛHÀO_ç : ''F =¸™ê! "Õ∞=Ú |^Œ∞Å∞ Hõ$`«Ñ¶¨∞fl`« K«∂Ѩ@O "≥Ú^ŒÅ∞
JÖÏ¡ÇπÏ#∞ Hõàϧ~å K«∂_»#O`«=~°‰õÄ ÃÑ\Ïì~°∞). "å~°∞ =∂ÔHÖÏO\˜ J<åºÜ«∞O
x#∞fl qâ◊fiã≤OK«=Ú.—— (g∞ D ÃÑ_»ã¨i KÕÜ∞« ÖË^∞Œ , HÍHõáÈ`Õ "å~°∞ `«=∞‰õΩ `å"Õ∞
^èÀ~°}˜H˜ tHõ∆QÍ) g∞~°∞ K«∂ã¨∞ÎO_»QÍ<Õ63 J<åºÜ«∞O KÕã∞¨ ‰õΩO@∂ áÈÜ«∂~°∞.
(g∞ÃÑ·) Ñ≤_»∞QÆ∞Ѩ_çOk. 58 (WOHÍ P q+¨Ü«∂xfl ‰õÄ_® <≥=∞~°∞
56. J~Ú`Õ (D™ê~° ~ Ú<å) g∞~° ∞ "Õã¨∞HÀO_ç). ''D ѨÙ~°=ÚÖ’ „Ѩ"ÕtO
Hõ$`«AÅ˝ =Ù`åˆ~"≥∂##fl L^ÕâÌ º◊ O`À K«x K«O_ç.65 JHõ¯_» g∞‰õΩ W+¨ì"≥∞ÿ# KÀ@,
áÈ~Ú# q∞=∞‡efl uiy „|uH˜OKå=Ú. HÀ~°∞‰õΩ#flq^èŒOQÍ `«$Ñ≤ÎQÍ u#O_ç.
HÍx #QÆ~° =ÚY^•fi~°O QÆ∞O_® áÈ`«∞#fl
57. "Õ∞=Ú g∞ÃÑ· "Õ∞Ѷ¨∂Å KèåÜ«∞#∞ ѨC_»∞ 'ã¨*ÏÌ— KÕã∂¨ Î =∞s áÈ"åe.66
HõeÊOKå=Ú. g∞ÃÑ· =∞<£fl, ã¨ÖÏfiÅ#∞
(PǨ~°OQÍ) kOKå=Ú. ''"Õ∞=Ú g∞‰õΩ „Ѩ"tÕ OK«_®xH˜ x~åHõiOz#ѨC_»∞, tHõQ∆ Í W„™ê~¸Öò =Oâ◊ã∞¨ Å÷ ∞ fÇπÏ "≥∞^ÿ •#OÖ’
„Ѩ™êkOz# Ѩiâ◊√^Œú"≥∞ÿ# =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ #ÅÉèˇ· ã¨O=`«û~åÅ áê@∞ Ѩ_çLO_®eû =zÛOk. J~Ú`Õ =∞i H˘O`«=∞Ok
u#O_ç——64 (Jx K≥áêÊ=Ú. HÍx, "å~°∞ nO`À UH©ÉèíqOK«ÖË^Œ∞. (gi „ѨHÍ~°O) ã‘<å Z_®iÖ’H˜ KÕi# Ñ≤^ŒÑ¨ "åiH˜
Jxfl\˜Hõ<åfl =ÚO^Œ∞ J#fláêhÜ«∂Å ã¨=∞㨺 Z^Œ∞~°~ÚOk. JѨC_»∞ "åiHÀã¨O
X_çQÆ\ ˜ì# "å~°O^Œih XHõ „ѨHõ¯# xÅɡ\ ˜ì, D Ѷ¨∞’~°Hõ$`åºxH˜ ^Œ∂~°OQÍ – D '=∞<£fl— 'ã¨ÖÏfi—Å U~åÊ@∞ KÕÜ«∞|_çOk. '=∞<£fl— JO>Ë "≥ÚHõ¯ÅÃÑ·, ~åà◊§ÃÑ·
ã¨∞~°H˜∆`«OQÍ – L#fl "åix Ñ≤ez "åiKÕ`« "åà◊§#∞ K«OÑ≤OK«@O [iyOk. P ‰õΩiã≤ ¿Ñ~°∞‰õΩáÈÜÕ∞ =∞OK«∞ ÖË^• uÜ«∞º\˜ QÆ∞oHõÅ∞, Wk ‰õÄ_® ã¨ÇϨ [ã≤^"úŒ ∞≥ #ÿ ^Õ.
q^èŒOQÍ Ç¨Ï`«∞Öˇ·#"åi ã¨OYº _≥|ƒù~Ú"ÕÅ =~°‰õÄ LO@∞O^Œx K≥ѨÊ|_çOk (Wɡfl `Õ<≥ÖÏ uÜ«∞ºQÍ LO@∞Ok. ZO_ç# `«~°∞"å`« lQÆ@ Ѩ^•~°÷OQÍ `«Ü«∂~°=Ù`«∞Ok.
Hõã‘~ü, Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü). =∞i H˘O`«=∞Ok Jaè„áêÜ«∞OÖ’ Wk `Õ<≥ ÖËHõ fÑ≤h~°∞ ÖÏO\˜k. ǨÏnã¨∞Ö’
63. Ǩτ[`ü =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) 70 =∞Okx `Ò~å`ü „QÆO^äŒO „QÆÇ≤ÏOKÕ L^ÕÌâ◊O`À =ÙOk : ''ѨÙ@ìQ˘_»∞QÆ∞ ‰õÄ_® W„™ê~¸Öò ã¨O`«uÃÑ,· Ǩτ[`ü =¸™ê J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏOÃÑ·
`«∂~ü Ѩ~°fi`«OÃÑ· fã¨∞ÔHàϧ~°∞. Ǩτ[`ü =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) uiy=ã¨∞ÎO_»Q͆ J=`«iOz# =∞<£fl ÖÏO\˜^Õ. ^•x h~°∞ Hõà◊§ [|∞ƒ#∞ #Ü«∞O KÕã¨∞ÎOk—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ
'"Õ∞=Ú JÖÏ¡ÇπÏ#∞ „Ѩ`«ºHõ∆OQÍ (h`À ã¨OÉèÏ+≤ã¨∞ÎO_»QÍ) K«∂_»#O`«=~°‰õÄ "Õ∞=Ú =Úã≤¡O). nx =∞`«Å|∞ Uq∞@O>ˆ U q^èŒOQÍ#~Ú`Õ W„™ê~¸Öò =Oâ◊ã¨∞÷ʼnõΩ
h =∂@efl #=∞‡É’=Ú— Jx "å~°∞ `≥ˆQã≤ K≥¿ÑÊâß~°∞. "åi D ^Òëêì ºxH˜ tHõ∆QÍ "ÕàÏáêàÏ ÖˉõΩO_® ZѨC_»O>Ë JѨC_»∞ J#flO ã¨=∞‰õÄ~°Û|_Õ^À, J^Õq^èŒOQÍ
"åi Hõà◊§=ÚO^Œˆ~ ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ# Ñ≤_»∞QÆ∞Ѩ_çOk. P ^≥|ƒ‰õΩ "å~°∞ <ÕÅH˘iQÍ~°∞. ѨÙ@ìQ˘_»∞QÆ∞ ‰õÄ_® Z=~°∂ q`«Î#O <å@‰õΩO_®<Õ, ¿ã^ŒºO KÕÜ«∞‰õΩO_®<Õ
D ǨÏ\Ï`«Êi}Ï=∂xH˜ Ǩτ[`ü =¸™ê (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) HõÅ=~°O K≥O^•~°∞. "åà◊§#∞ ѨO_»∞`«∞Ok (JÇπÏã¨#∞`«Îá¶êã‘~ü). ''ã¨ÖÏfi—— : Ѩӈ~_»∞ Ñ≤@ì ÖË^• Ñ≤K«∞ÛHõ `«~°Ç¨Ö’
uiy „|uH˜OK«=∞x ^≥·"åxfl n<åun#OQÍ "Õ_»∞‰õΩ<åfl~°∞. ^•O`À JÖÏ¡ÇπÏ "åiH˜ LO_Õ Ñ¨H˜∆. ^•xfl l|ÇπÏ KÕã≤ u<Õ"å~°∞ (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü).
uiy „áê}O áÈâß_»∞. 'K«∂ã¨∞ÎO_»QÍ<Õ Ñ≤_»∞QÆ∞Ѩ_çOk— JO>Ë ÉèÏ=O "≥Ú^Œ\’¡
Ñ≤_∞» QÆ∞Ѩ_#ç "åix „ѨH¯õ #∞#fl "å~°∞ K«∂ã¨∂<Î Õ L<åfl~°∞. PYiH˜ "å~°O`å =∞$`«∞º=Ù 65. JkèHõ ã¨OMϺHõ "åºMϺ`«Å∞ D ѨÙ~°=Ú#∞ 'ɡ·`«∞Öò =∞dÌãπ—QÍ ÉèÏqã¨∞Î<åfl~°∞.
X_çÖ’H˜ *Ï~°∞‰õΩ<åfl~°∞. 66. WHõ¯_» 'ã¨*ÏÌ—#∞ H˘O^Œ~∞° XHõ J~°O÷ Ö’, =∞iH˘O^Œ~∞° WOH˘Hõ J~°O÷ Ö’ fã¨∞‰õΩ<åfl~°∞.
64. KåÖÏ=∞Ok "åºMϺ`«Å ^Œ$+≤ìÖ’ Wk DlѨÙì‰õΩ – ã≤iÜ«∂‰õΩ =∞^茺# QÆÅ 'fÇπÏ— =Oy ÖËHõ `«Å=OK«∞‰õΩx #QÆ~°OÖ’ „Ѩ"ÕtOKåÅx "≥Ú^Œ\ ˜ =~°æO ÉèÏqOK«QÍ,
"≥∞ÿ^•#OÖ’ [iy# ã¨OѶ¨∞@#. ^≥·"å^Õâß#∞™ê~°O "å~°∞ 'J=∂eMÏ— ѨÙ~°=ÚÖ’ Hõ$`«[˝`å ѨÓ~°fiHõOQÍ ™êëêìOQÆѨ_ç=∞s ֒ѨeH˜ "≥àϧÅx Ô~O_»= =~°æO J~°÷O
45 46
2. JÖò |Y~° JeѶπ ÖÏ"£∞ g∞"£∞ 24 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
Pre-final

áÈ`«∞#flѨC_»∞ 'Ç≤Ï`«Î`«∞<£—67 Jx 60 =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) `«# *Ïu

<À\˜`À ѨÅ∞‰õΩ`«∂ =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êQÍe. „Ѩ[Å HÀã¨O h\˜x J_çy#ѨC_»∞, ''h
JѨC_»∞ "Õ∞=Ú g∞ `«ÑC¨ Å#∞ =∞xfl KÕu Hõ„~°`À P (H˘O_») ~åuÃÑ· H˘@∞ì——
™êÎ=Ú, ã¨^•Kå~° ã¨OѨ#∞flʼnõΩ =∞iO Jx "Õ∞=∞<åfl=Ú. (JÖÏ H˘@ìQÍ)
`«QÍ J#∞„QÆÇ≤Ï™êÎ=Ú—— Jx "Õ∞=Ú ^•#∞flO_ç Ѩ<≥flO_»∞ T@Å∞ ÃÑÅ∞¡a
g∞`À J<åfl=Ú. HÍ~Ú.70 "åiÖ’x „Ѩu `≥QÆ"å~°∂ `«=∞
59 HÍx ^Œ∞~å‡~°∞Åæ ∞ "åi`À J#|_ç# D `«=∞ h\˜ ã¨÷ÖÏxfl `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åfl~°∞.
=∂@#∞ =∂iÛ"Õâß~°∞.68 JO^Œ∞KÕ`« (JѨC_»∞ "Õ∞=Ú "åiH˜ D q^èŒOQÍ
"Õ∞=Ú ‰õÄ_® P ^Œ∞~å‡~°∞æÅÃÑ· "åi P^ÕtOKå=Ú) ''JÖÏ¡ÇÏπ (g∞‰õΩ „Ѩ™êkO
(^Œ∞~å‡~°Oæ ), kèHͯ~° "≥Y· iH˜ âßã≤QÎ Í z#) Láêkèx u#O_ç, „`åQÆO_ç. Éè∞í qÖ’
PHÍâ◊O #∞Oz tHõ∆#∞ J=`«iOѨ JÅ[_çx ~ˆ ѨÙ`«∂ u~°QHÆ Oõ _ç.——
*Ëâß=Ú.69 61 (*Ï˝Ñ¨HõO KÕã¨∞HÀO_ç) ''F =¸™ê!
fã¨∞‰õΩOk. "≥Ú`«gÎ ∞‡^Œ nx ÉèÏ"å~°O÷ XHõ¯>Ë–^Õ=Ù_»∞ D ã¨^=Œ HÍâ◊O HõeÊOz#O^Œ∞‰õΩ XˆH~°H"õ ∞≥ #ÿ uO_çx "Õ∞=Ú Jã¨ûÅ∞ ã¨ÇÏ≤ O
q#Ü«∞ q#„=∞`«Å∞ L\˜Ñì _¨ ∞» `«∂ =ÙO_»QÍ, ^è#Œ º"å^•Å#∞ JiÊOK«∞‰õΩO@∂ ֒ѨeH˜ K«=Ú. JO^Œ∞ˆH Éèí∂q∞Ö’ ѨO_Õ P‰õΩ
„Ѩ"tÕ OKåe. ‰õÄ~°Å∞, ^À㨠HÍÜ«∞Å∞, QÀ^èŒ∞=∞Å∞,
67. 'Ç≤Ï`«Î`«∞<£— JO>Ë ''=∂ áêáêÅ#∞ =∞xflOK«∞=Ú—— Jx J~°÷O. ѨÑC¨ k#∞ã¨∞Å∞, Le¡áêÜ«∞Å∞ „Ѩ™êkO
68. nxH˜ ã¨O|OkèOz# q=~°} ǨÏnã¨∞Ö’ LOk. ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ |∞MÏs, ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ =Úã≤O¡ ÅÖ’ K«=Åã≤#kQÍ h „ѨÉèí∞=Ù#∞ „áêi÷OK«∞——
‰õÄ_® D ǨÏnã¨∞ á⁄O^Œ∞Ѩ~°K«|_ç LOk. nx „ѨHÍ~°O =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ Jx g∞~°∞ _ç=∂O_»∞ KÕã#≤ ѨC_»∞ J`«xÖÏ
(ã¨Jã¨O) WÖÏ `≥eÜ«∞*Ëâß~°∞ : ''ã¨*ÏÌ KÕã¨∂Î „Ѩ"ÕtOK«O_ç Jx "åiH˜ P*Ï˝Ñ≤O J<åfl_»∞: ''g∞~°∞ „âı+¨ª"≥∞ÿ# =ã¨∞Î=Ù‰õΩ
K«|_çOk. HÍx "å~°∞ `«=∞ Ñ≤~°∞^Œ∞Å∞ <ÕʼnõΩ ~åã¨∞‰õΩ<ÕÖÏ ^Õ‰õΩ¯O@∂ "≥àϧ~°∞. |^Œ∞Å∞QÍ J^èŒ=∞"≥∞ÿ# ^•xx HÀ~°∞
'Ç≤Ï`«Î`«∞<£— J#_®xH˜ |^Œ∞Å∞ 'ǨÏ|ƒ`«∞<£ Ѷ‘ëê~°u<£— – JO>Ë '"≥#∞flÖ’ QÀ^èŒ∞=∞ ‰õΩO@∞<åflÔ~O^Œ∞‰õΩ? (㨈~!) U^Œ~Ú<å
yO[— Jx ѨeHÍ~°∞ (H˜`å|∞`«ÎѶ‘û~ü). nx ^•fi~å "åiÖ’x `«Åa~°∞ã¨∞`«#O U "Õ~˘Hõ „áêO`«OÖ’ ZHõ¯_»~Ú<å ¿Ñ¡QÆ∞ "åºkè =zÛO^Œx `≥e¿ãÎ JHõ¯_çH© "≥à◊§HõO_ç——
™ê÷~ÚH˜ KÕiO^À, ^≥·"å^ÕâßÅ`À ѨiǨã¨=∂_»@OÖ’ "åÔ~O`« =ÚO^Œ∞‰õΩ Jx =∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) LѨ^ÕtOKå~°∞ (ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O).
"≥o§áÈÜ«∂~À J=QÆ`«O J=Ù`ÀOk. "åã¨Î="Õ∞=∞O>Ë U *Ïu J~Ú<å <≥·uHõOQÍ
k"åÖÏfã≤, J^èÀQÆu "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ ™êyáÈ`«∞#flѨC_»∞ ^≥"· å^ÕâߊѨ@¡ Jk =º=ǨÏiOKÕ 70. D ã¨OѶ∞¨ @# fÇπÏ Ö’Ü«∞Ö’ [iyO^Œx H˘O`«=∞Ok q^•fiOã¨∞Å∞ Jaè„áêÜ«∞Ѩ_Q» Í,
f~°∞ WÖψQ LO@∞Ok. HÍ^Œ∞ – ã≤<åÜü∞ Z_®iÖ’ ã¨OÉèíqOzO^Œx =∞iH˘O^Œ~°∞ Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞.
"≥Ú`åÎxH˜ JHõ¯_» =∞Ozh\˜ Z^ŒÌ_ç U~°Ê_»QÍ, KÕuHõ„~°`À H˘O_»~åuÃÑ· H˘@ì=∞x
69. Uq∞\© P PHÍâ◊ tHõ∆? ^≥·"å„QÆǨÏ=∞h, ^Œ@ì"≥∞ÿ# á⁄QÆ=∞OK«∞ Jh, ¿Ñ¡QÆ∞ "åºkè ^Õ=Ù_»∞ Ǩτ[`ü =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)#∞ P*Ï˝Ñ≤OKå_»∞. P q^èŒOQÍ P ~åu
Jh H˘O^Œ~°∞ Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞. ¿Ñ¡QÆ∞"åºkè J#fl ^•xH˜ ǨÏnã¨∞ ^•fi~å ‰õÄ_® #∞Oz Ѩ<≥flO_»∞ T@Å∞ ѨÙ@∞ì‰õΩ=KåÛ~Ú. W„™ê~¸Öò ã¨O`«uÖ’ Ѩ<≥flO_»∞
ã¨=∞~°÷# Åaè™ÈÎOk. ''D ¿Ñ¡QÆ∞ "åºkè ‰õÄ_® P Ü«∂`«# =∞iÜ«Ú tHõ∆Ö’ ÉèÏQÆ"Õ∞. `≥QÅÆ ∞O_Õq. XHÀ¯ `≥QÆ XHÀ¯ T@#∞ `«# HÀã¨O „Ѩ`ºÕ H˜OK«∞‰õΩx ^•Ç¨ÏO f~°∞Û‰õΩ<Õk.
g∞‰õΩ ѨÓ~°fiO QÆuOz# H˘xfl =~åæÅÃÑ· Jk q~°∞K«∞‰õΩѨ_çOk. g∞~°∞#flKÀ@ QÆ#Hõ Wk ‰õÄ_® ^≥·=„Ѩ=HõÎ =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) ^•fi~å JÖÏ¡ÇπÏ „Ѩã¨∞Êù@O KÕã≤#
D "åºkè „Ñ¨|eáÈ`Õ g∞~°Hõ¯}∞‚Oz "Õ~˘Hõ „áêO`åxH˜ |Ü«∞Å∞^Õ~°HõO_ç. JÖψQ XHõ J^Œ∞ƒù`«"Õ∞.
47 48
2. JÖò |Y~° JeѶπ ÖÏ"£∞ g∞"£∞
Pre-final
Ѩ@}ì ÏxH˜ "≥à§◊ O_ç. JHõ¯_» g∞~°∞ HÀ~°∞‰õΩ#fl
=hfl g∞‰õΩ Åaè™êÎ~Ú.——71 WHõ "åiÃÑ·
Ѩ~åÉèí=O, ^•i„^ŒºO ~°∞^ŒÌ|_çOk.
"å~°∞ ^≥·"å„QÆǨxH˜ QÆ∞Ô~· `«~°e
áÈÜ«∂~°∞.72 "åi D ^Œ∞~°=ã¨÷‰õΩ HÍ~°}
"Õ∞q∞@O>Ë "å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ PÜ«∞`«∞Å
Ѩ@¡ u~°™ê¯~°"Y·≥ ix J=ÅOaOKÕ"å~°∞,
J<åºÜ«∞OQÍ „Ѩ=HõÎÅ#∞ K«O¿Ñ"å~°∞.73
Wk "åi Jq^èÕÜ«∞`«‰õΩ, |i`≥yOz#
áÈHõ_‰» Ωõ Ѩ~º° =™ê#O =∂„`«"∞Õ !74
71. Wk ‰õÄ_® 'fÇπÏ— „áêO`«OÖ’ [iy# Ѷ¨∞@<Õ. 'q∞„ãπ— JO>Ë WHõ¯_» J~°÷O DlѨÙì
Ѩ@ì}O Jx HÍ^Œ∞. U^≥·<å XHõ Ѩ@ì} „áêO`«O Jx =∂„`«"Õ∞ nx ÉèÏ=O –
JO>Ë WHõ¯_ç #∞Oz U^À XHõ Ѩ\ÏflxH˜ `«~e° á⁄O_ç, JHõ¯_» Hõ+Ñì¨ _¨ O» _ç, =º=™êÜ«∞O
KÕÜ«∞O_ç. g∞‰õΩ =∞#Ãã·# HÍÜ«∞QÆ∂~°Å∞, ѨѨCk#∞ã¨∞Å∞ ѨO_çOK«∞H˘x u#O_ç
Jx „Ѩ=HõÎ =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) ã¨ÅǨ~ÚKåÛ~°∞. "åà◊¡ _ç=∂O_»∞ XHõ q^èŒOQÍ
^≥·=„Ѩ™ê^ŒO Ѩ@¡ Hõ$`«Ñ¶¨∞fl`«‰õΩ, ^Œ∞~°Ç¨ÏOHÍ~åxH˜ `å~å¯}O. JO^Œ∞ˆH Ǩτ[`ü
=¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) ''g∞~°∞ HÀ~°∞‰õΩ#fl=hfl JHõ¯_» g∞‰õΩ ^˘~°∞‰õΩ`å~Ú—— Jx
x+¨Øª~°OQÍ J<åfl~°∞.
72. WO`«‰õΩ =Ú#∞Ѩ٠"åiH˜ ÅaèOz# ѨÙ~°™ê¯~åÅ∞, =∞ǨϟѨHÍ~åÖˇHõ¯_»? WѨC_»∞
"åix K«∞@∞ì=Ú\˜ì# J==∂#O, ^Œ∞~°ƒù~° ^•i„^ŒºO ZHõ¯_»? Jã¨Å∞ q+¨Ü«∞O
Uq∞@O>Ë "åà◊√§ ^≥"· å#∞„QÆÇ¨ ŠѨ@¡ Hõ$`«AÖ˝ ·ˇ LO_»‰Ωõ O_® Ѷ∞¨ ’~°`Ñ« Ê≤ ^ŒO KÕâß~°∞.
Ѷ¨e`«OQÍ "åiÃÑ· ^Õ=Ùx ^≥|ƒÑ¨_çOk. P„QÆǨÏO ‰õÄ_® J#∞„QÆǨÏO =∂kiQÍ
JÖÏ¡ÇÏπ QÆ∞}O. JÖÏ¡ÇÏπ QÆ∞}ÏÅ q+¨Ü∞« OÖ’ ã¨fiO`« ÉèÏëêºÅ∞ K≥Ñʨ ‰õÄ_»^∞Œ . Hõ#∞Hõ
JÖÏ¡ÇπÏ P„QÆǨxfl 'tH˜∆OKåÅ<Õ PÜ«∞# `«ÅOѨٗ J<À ÖËHõ 'tHõ∆— J<À "åºMϺ
xOK«@O ã¨=∞O[ã¨O HÍ^Œ∞. JÖÏ¡ÇπÏ "åiÃÑ· P„QÆǨϟ^Œ„QÆ∞_»Ü«∂º_»∞ (PÜ«∞#
B#fl`åºxH˜ `«y#q^èŒOQÍ).
73. W„™ê~¸Öò ã¨O`«uH˜ ^•Ñ¨ÙiOz# ^Œ∞~°=ã¨÷‰õΩ HÍ~°}O WO^Œ∞Ö’ q=iOK«|_çOk.
^≥·="å‰õΩ¯Å#∞ kèHõ¯iOK«@O, ^≥·==∂~°æO "≥·Ñ¨Ù‰õΩ „Ѩ[Å#∞ Ñ≤eKÕ ^≥·= ã¨O^Õâ◊ǨÏ~°∞
Å#∞ K«OÑ≤"Ü Õ ∞« @O, "åix J^è=Œ ÚÅ∞QÍ [=∞Hõ@@ì O, J==∂#Ѩ~K° @« O ™ê^è•~°}
<Õ~°O HÍ^Œ∞, =∞ǨѨ~å^èŒO. D JѨ~å^èŒO HÍ~°}OQÍ<Õ "åiÃÑ· ^≥·"å„QÆǨÏO
q~°∞K«∞‰õΩѨ_çOk. Ü«¸^Œ∞Å∞ D JѨ~å^è•xH˜ X_çQÆ\ ˜ì âßѨ„QÆã¨∞ÎÅÜ«∂º~°∞.
J==∂<åÅ áêÅÜ«∂º~°∞. Wk ^≥·= ã¨O„Ѩ^•Ü«∞O. D<å\˜H© =∂#= *Ï`«∞ʼnõΩ
49
25 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
62 qâ◊fiã≤Oz#"åÔ~·<å, Ü«¸^Œ∞Öˇ·<å,75
„ÔHã· =Ψ ÙÅ~Ú<å,76 ™êaÜ«∞#∞Å~Ú<å77 –
Z=~°~Ú<å㨈~–JÖÏ¡ÇπÏ#∞, JOu=∞
k<åxfl qâ◊fiã≤Oz ã¨^•K«~°} KÕ¿ãÎ "åi
D ã¨∂„`«O =iÎã∞¨ OÎ k. ^≥"· å^ÕâßÅ`À K≥ÅQÍ@=∂_Õ"å~°∞, ^≥"· å#∞„QÆÇ¨ Å#∞ MÏ`«~∞°
K≥Ü«∞ºx"å~°∞, ^≥·=^èŒ~°‡ „ѨKå~°‰õΩÅ#∞ J^èŒ=ÚÅ∞QÍ ÉèÏqOKÕ"å~°∞. ZO`«\ ˜
"åÔ~<· åã¨~ˆ , U „áêO`«OÖ’ LO_Õ"åÔ~<· å ã¨~ˆ Q“~°"À#fl`«∞efl ZÖÏ á⁄O^ŒQÅÆ QÆ∞`å~°∞?
74. Ѩ~åÉèí"åxH©, n<å=ã¨÷‰õΩ, ^•i„^•ºxH˜ QÆÅ Ô~O_À HÍ~°}q∞k. KÕÜ«∞~å^Œx K≥Ñ≤Ê#
Ѩ#∞Åhfl KÕã≤ "å~°∞ `«Åa~°∞ã¨∞`«#O K«∂áê~°∞. WHõ KÕÜ«∞=∞x K≥Ñ≤Ê# Ѩ#∞Å#∞
^≥·=ã¨∂K«<å#∞™ê~°O ã¨*Ï=ÙQÍ KÕ¿ã|^Œ∞Å∞, `«=∞‰õΩ #zÛ# suÖ’ KÕã≤ ÃÑ_»ã¨i
^èÀ~°}x˜ „Ѩ^iŒ ≈OKå~°∞. P^Õâá◊ êÅ# JO>Ë Uq∞\©? '=^Œ∞—Ì J#fl^•xfl KÕÜ∞« ‰õΩO_®
LO_»@O. 'KÕÜ«∞O_ç— J#fl^•xfl KÕÜ«∞@O – Jn U q^èŒOQÍ KÕÜ«∞=∞O>Ë P
q^èOŒ QÍ<Õ KÕÜ∂« e. JO^Œ∞Ö’ `«=∞ `«~Ñ° Ù¨¶ # ZÖÏO\˜ ÃÇÏK«∞Û`«Q∞Æ Åæ ∞ KÕÜ∞« ‰õÄ_»^∞Œ .
=∂~°∞ÊÅ∞ KÕ~°∞ÊÅ∞ ‰õÄ_® KÕÜ«∞‰õÄ_»^Œ∞. XHõ"Õà◊ JÖÏKÕ¿ãÎ Wk ^≥·"åaè=∞`åxH˜
q~°∞^ŒúO J=Ù`«∞Ok. á⁄QÆ~°∞É’`«∞Å∞, QÆifi+¨µìÅ∞ =∂„`«"Õ∞ WÖÏO\˜ KÕ+¨ìʼnõΩ
X_çQÆ_»`å~°∞† ''J™œ—— JO>Ë "å~°∞ Jq^èÕÜ«∞`«‰õΩ áêÅÊ_®¤~°∞, U q+¨Ü«∂Å
#∞OK«~Ú`Õ "åix "åiOK«@O [iyO^À "å\˜H˜ X_çQÆ\Ïì~°∞ Jx J~°÷O.
''Ü«∂`«^∂Œ <£—— JO>Ë P*Ï˝ÑO≤ K«|_ç# Ѩ#∞Ö’¡<Õ Ç¨Ï^Œ∞ÅÌ #∞ Ju„Hõq∞OKÕ"å~°x J~°O÷ .
75. Ü«∞Ǩ˙^£ J<Õ Ñ¨^ŒO 'ǨÏ"å^•— ÖËHõ '`«Ç¨Ï=fi^Œ∞<£— J<Õ ^è•`«∞=Ù #∞O_ç =zÛOk.
ǨÏ"å^• JO>Ë „¿Ñ=∞† `«Ç¨Ï=fi^Œ∞<£ JO>Ë Ñ¨âßÛ`åÎѨO† "≥Ú`åÎxH˜ Ü«∞Ǩ˙^£
(Ü«¸^Œ∞Å∞) JO>Ë Ñ¨~°ã¨Ê~°O „¿Ñ=∞ÉèÏ=O Hõey LO_Õ"å~°∞ ÖËHõ ѨâßÛ`åÎѨO
K≥Ok#"å~°∞ Jx Jã¨Å∞ J~°÷O. J~Ú`Õ Ç¨Ï„[`ü =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)#∞ #q∞‡
#_»∞K«∞‰õΩ<Õ "åix 'Ü«∞Ǩ˙^£—QÍ =º=ǨÏi™êÎ~°∞.
76. #™ê~å : #„™ê<£ J<Õ Ñ¨^•xH˜ |Ǩï=K«#O. Wk #∞„ã¨`ü #∞O_ç =zÛOk. #∞„ã¨`ü
JO>Ë ã¨Ç¨Ü«∞O Jx J~°÷O. XO_˘HõiH˜ ã¨Ç¨Ü«∞ ã¨Ç¨ÏHÍ~åÅO^Œ*Ëã¨∞‰õΩ<Õ "å~°#fl
ÉèÏ=OÖ’ giH˜ D ¿Ñ~°∞ =zÛOk. gix 'J<åû~°∞¡— QÍ ‰õÄ_® =º=ǨÏiO K«@O
[iyOk. gà◊√¡ ^≥·=„Ѩ=HõΠǨτ[`ü D™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO – Uã¨∞„H©ã¨∞Î) #∞^ÕÌtOz
''JÖÏ¡ÇπωõΩ ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩÅ∞QÍ "Õ∞=Ú<åfl=Ú (#ÇπÏ#∞ J<åû~°∞ÖÏ¡Ç≤Ï)—— Jx J<åfl~°∞.
(Pe W„=∂<£ – 52, ã¨Ñ¶π – 14). "≥Ú`«Îg∞‡^Œ D™ê (Uã¨∞„H©ã¨∞Î) J#∞Ü«∂Ü«ÚÅ∞
#™ê~åQÍ Ñ≤Å∞=|_»`å~°∞.
77. ™êa~¸<£ : ™êa~¸ J<Õ Ñ¨^•xH˜k |Ǩï=K«#O. `≥Å∞QÆ∞Ö’ nxfl ™êaÜ«∞#∞Å∞QÍ
=º=ǨÏiOK«@O [iyOk. xã¨ûO^ÕǨÏOQÍ D =~°æO "å~°∞ XHõѨC_»∞ ã¨`«º^èŒ~å‡xfl
50
2. JÖò |Y~° JeѶπ ÖÏ"£∞ g∞"£∞
Pre-final
pre-final
„ѨuѶ¨ÅO "åi „ѨÉèí∞=Ù =^ŒÌ
LO(@∞O)k. "åiÔHÖÏO\˜ ÉèíÜ«∞OQÍh,
^Œ∞óYOQÍh LO_»^∞Œ .78
J=ÅOaOz LO\Ï~°∞ (JO^Œ∞=Å¡<Õ |Ǩïâß k=º Y∞~üP<£Ö’ gi¿Ñ~°∞ Ü«¸^Œ∞Å,
„ÔH·ã¨Î=ÙÅ`À áê@∞ „Ѩ™êÎqOK«|_çOk). HÍx `«~°∞"å`« gà◊√¡ ^≥·=^Œ∂`«Å#∞,
#Hõ∆„`åÅ#∞ P~å^茺^≥·"åÅ∞QÍ KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. P `«~°∞"å`« Jã¨Å∞ U =∞`åhfl
J=ÅOaOK«Ö^Ë ∞Œ . JO^Œ∞Hˆ XHõ =∞`«=∞O@∂ ÖËx "åix ™êaÜ«∞#∞Å∞QÍ Ñ≤Å∞=@O
[iyOk.
78. H˘O`«=∞Ok P^è∞Œ xHõ "åºMϺ`«Å∞ D PÜ«∞`«∞#∞ J~°O÷ KÕã∞¨ HÀ=@OÖ’ á⁄~°|_®¤~∞° .
''=∞`åÅhfl XHõ¯>Ë—— J#fl ÉèÏ=#‰õΩ "å~°∞ T`«O WKÕÛ Hõ$+≤KâÕ ß~°∞. JO>Ë =ÚǨÏ=∞‡^£
(ã¨) QÍi ^≥·=^Ò`åºxfl qâ◊fiã≤OK«@O `«Ñ¨Êxã¨iHÍ^Œh, =∞x+≤ `å<Õ=∞`åxfl
J=ÅOaOz =∞Oz Ѩ#∞Å∞ KÕã≤<å KåÅ∞, J`«#∞ "≥∂Hõ∆O á⁄O^Œ∞`å_»x ÉèÏ+¨ºO
K≥áêÊ~°∞. D Ѷ≤ÖÏã¨Ñ¶‘ KåÖÏ „Ѩ=∂^ŒHõ~°"≥∞ÿ#k.
D PÜ«∞`«∞‰õΩ ã¨Ô~·# ÉèÏ"å~°÷O Uq∞@O>ˆ JÖÏ¡ÇπÏ WO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ =zÛ#
PÜ«∞`«∞ÅÖ’ Ü«¸^Œ∞Å ^Œ∞ëê¯~åºÅ, ^Œ∞~åQÆ`åÅ HÍ~°}OQÍ "åix tH∆Í~°∞›Å∞QÍ
Y~å~°∞KÕâß_»∞. =∞i J@∞=O@ѨC_»∞ Ü«¸^Œ∞ÅÖ’ xHÍ~°û~Ú# "åiѨ@¡
^≥·=„QÆO^ä•hfl, ^≥·=„Ѩ=HõÎ#∞ YzÛ`«OQÍ J#∞ã¨iOz, rqOz# "åiѨ@¡ JÖÏ¡ÇπÏ
KÕ¿ã =º=Ǩ~°O Uq∞\©? J#fl ã¨O^ÕǨÏO D ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ HõÅQÆ@O ã¨Ç¨Ï[O. D
ã¨O^ÕÇ¨ xH˜ JÖÏ¡ÇÏπ ã¨Ê+¨Oì QÍ ã¨=∂^è•#q∞KåÛ_»∞ – XHõ¯ Ü«¸^Œ∞ÖËHÍ^Œ∞, „ÔHã· =Ψ ÙÅ∞,
™êaÜ«∞#∞Öˇ·<å㨈~ – `«=∞ `«=∞ HÍÖÏÖ’¡ ~°∞A=~°Î#∞Öˇ· LO_ç, JÖÏ¡ÇπÏ =∞iÜ«Ú
JOu=∞ k#OÃÑ· qâßfiã¨O Hõey L#fl@¡~Ú`Õ, ã¨^•K«~°}KÕã≤ L#fl@¡~Ú`Õ "å~°∞
`«Ñ¨Ê‰õΩO_® Ѩ~°Ö’HõOÖ’ ™êѶ¨ÅºO á⁄O^Œ∞`å~°∞.
J^Õq^èŒOQÍ =Úã≤¡OÅ∞ „Ѩã¨∞Î`«O =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) JO^Œ*Ëã≤# ^≥·=ã¨O^Õâßxfl
x+¨¯Å‡+¨OQÍ qâ◊fiã≤Oz, JÖÏ¡ÇπÏ =∞iÜ«Ú JOu=∞ k#OÃÑ· ^Œ$_è» #=∞‡HõO Hõey
LO@∂, =∞OzѨ#∞Å∞ KÕã≤#@¡~Ú`Õ "å~°∞ ‰õÄ_® âßtfi`«"≥∞ÿ# Ѩ~°Ö’Hõ ÉèÏQͺʼnõΩ
J~°∞›Å∞QÍ Y~å~°∞ KÕÜ∞« |_»`å~°∞. Ѩ~Ö° ’Hõ „âıÜ∂≥ ™êѶ֨ ϺŠq+¨Ü∞« OÖ’ Z=iѨ@¡
‰õÄ_® ZÖÏO\˜ q=Hõ∆ Hõ#|~°K«|_»^Œ∞. JHõ¯_» x+¨ÊHõ∆áê`«OQÍ x~°‚Ü«∞O
ÔQ·H˘#|_»∞`«∞Ok – =Úã≤¡=ÚÖˇ·<å, JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨)‰õΩ =ÚO^Œ∞ QÆuOz#
Ü«¸^Œ∞Å∞, „ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞, ™êaÜ«∞#∞Öˇ·<å㨈~! H˘xfl =Ú~üã¨Öò LÖË¡Y<åÅ∞ ‰õÄ_® D
q+¨Ü«∂<Õfl ã¨=∞i÷ã¨∞Î<åfl~Ú. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ =Ú*ÏÇ≤Ï^£QÍ~°∞ Ǩτ[`ü ã¨Öχ<£ á¶êsû
(~°l) Hõ^<Œä åxfl WÖÏ L@OH˜OKå~°∞. JO^Œ∞Ö’ PÜ«∞# WÖÏ K≥áêÊ~°∞–<å ѨÓ~åfi„â◊
=∞OÖ’ ^èŒ~å‡=ÅOc‰õΩÅ∞QÍ rq`«O QÆ_çÑ≤# <å ã¨Ç¨Ï"åã¨∞Å QÆ∞iOz ^≥·=„Ѩ=HõÎ
51
26 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
63 `«∂~°∞ Ѩ~°fi`åxfl g∞ÃÑ·H˜ ZuÎ79
"Õ∞=Ú g∞KÕ`« KÕ~ÚOz# „Ѩ=∂}Ïxfl
HÍã¨Î *Ï˝Ñ¨HõO KÕã¨∞HÀO_ç. JѨC_»∞,
''"Õ∞=Ú g∞‰õΩ „Ѩ™êkOz# ^•xx
(„QÆO^ä•xfl) QÆ\Qì˜ Í Ñ¨@∞ìHÀO_ç. JO^Œ∞Ö’
=Ù#fl "å\˜x ÉÏQÍ *Ï˝ÑH¨ Oõ KÕã∞¨ HÀO_ç,
nx ^•fi~å<Õ q∞=∞‡efl g∞~°∞ HÍáê_»∞‰õΩ<Õ
J=HÍâ◊OLOk—— (Jx LѨ^tÕ OKå=Ú.)
(ã¨Jã¨O)#∞ J_çQÍ#∞. "åà◊√¡ ^èŒ~°‡xëêªÑ¨~°∞Å∞, ^≥·"å~å^èŒ# KÕ¿ã"å~°∞. (JO>Ë
=∞Ǩ„Ѩ=HõÎ ^≥=· ^Ò`åºxH˜ ѨÓ~°fiO "åà◊√§ `«=∞ ^è~Œ ‡° OÃÑ· z`«âÎ √◊ kú Hõey LO_Õ"å~°∞).
P ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ<Õ D PÜ«∞`«∞ J=`«iOzOk–W#flÅ¡r# P=∞#∂ =Å¡r#
Ǩ^Œ∂...(Wɡfl Hõã‘~ü). k=º Y∞~üP<£Ö’x W`«~° PÜ«∞`«∞Å ^•fi~å ‰õÄ_® nxH˜
ã¨=∞~°÷# Åaè™ÈÎOk. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ :1. ''^≥·=ã¨xflkèÖ’ P"≥∂kOK«|_ç# ^èŒ~°‡O
W™ê¡O =∂„`«"Õ∞—— (Pe W„=∂<£–19). 2. ''W™ê¡O `«Ñ¨Ê "Õˆ~ WOH˘Hõ ^èŒ~å‡xfl
J<Õfi+≤Oz#"å_»∞ Z\˜ì Ѩiã≤÷uÖ’#∂ ã¨=∞‡ux á⁄O^ŒÖË_»∞—— (Pe W„=∂<£–85).
ǨÏnã¨∞ÅÖ’ ‰õÄ_® D q+¨Ü«∞"≥∞ÿ =∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) ã¨Ê+¨ì=∞~Ú#
ã¨∂K«#eKåÛ~°∞. JO>Ë `«# ^≥·=^Ò`åºxfl qâ◊fiã≤OK«#O`«=~°‰õÄ Z=~°∂ "≥∂Hõ∆O
á⁄O^ŒÖ~Ë ∞° Jx K≥áêÊ~°∞. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : PÜ«∞# WÖÏ J<åfl~°∞ : ''Z=i Jnè#OÖ’
<å „áê}O LO^À P â◊H=Θ ∞O`«∞x ™êH˜Q∆ Í K≥|∞`«∞<åfl#∞ – <å J#∞K«~° ã¨=∂[OÖ’
U =ºHõÎ~Ú<å 㨈~ – J`«#∞ Ü«¸^Œ∞_≥·<å, „ÔH·ã¨Î=Ù_≥·<å 㨈~ – <Õ#∞ K≥Ñ≤ÊOk
q#flg∞^Œ@ ##∞fl qâ◊fiã≤OK«Háõ È`Õ J`«#∞ #~°HOõ Ö’H˜ áÈ`å_»∞—— (ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ =Úã≤O¡ ).
"≥Ú`åÎxH˜ `ÕeO^Õ=∞O>Ë k=º Y∞~üP<£Ö’x W`«~° PÜ«∞`«∞Å#∞ L¿ÑH˜O∆ z#O^Œ∞=Å¡
''Jxfl =∞`åÅ∂ XHõ¯>Ë—— Jx "åkOKÕ "åiH˜ nx ^•fi~å ã¨O^Œ∞ ^˘iH˜Ok.
=∞Ǩ„Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) "åi „Ѩɒ^èŒ#Å#∞ q㨇iOz Y∞~üP<£‰õΩ "åºMϺ#O
W=fi^ŒÅz# "å~°∞ ‰õÄ_® WÖψQ Ñ≤e¡"≥ÚQÆæÅ∞ "Õã¨∞ÎO\Ï~°∞. JO^Œ∞ˆH – „áê=∂}˜Hõ
ǨÏnã¨∞Å#∞ q㨇iOz Y∞~üP<£ÃÑ· Ü≥∂K«# Kտ㠄Ѩܫ∞`«flO J^èŒ~°‡"≥∞ÿ#k. ã¨Ç‘ÏÇπÏ
ǨÏnã¨∞Å`À xq∞`«ÎO ÖˉõΩO_® Y∞~üP<£#∞ J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åÅ#∞HÀ=@O ã¨iHÍ^Œ∞.
79. D `Ò~å`üÖ’x P[˝Å#∞ áêeOK«@O =∂ =Å¡HÍ^Œ∞ Jx Ü«¸^Œ∞Å∞ ^Œ∞~°∞^ÕâÌ º◊ O`À
J#flѨC_»∞ JÖÏ¡ÇπÏ `«∂~ü Ѩ~°fi`åxfl XHõ HõѨC =∂kiQÍ "åi ÃÑ·H˜ Z`åÎ_»∞. D
Ѩi}Ï=∂xH˜ "å~°∞ ÉèíÜ«∞HõOÑ≤`«∞Öˇ·, P[˝efl t~°™ê=Ç≤Ï™êÎ=∞x „Ѩ=∂}O KÕâß~°∞.
52
2. JÖò |Y~° JeѶπ ÖÏ"£∞ g∞"£∞ 27 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
Pre-final

64 HÍx nx `«~°∞"å`« g∞~°∞ q=ÚY∞Öˇ· 68 JѨC_»∞ "å~°∞, ''J~Ú`Õ Jk Z@∞

áÈÜ«∂~°∞. J~Ú#ѨÊ\˜H© ^≥"· å#∞„QÆÇϨ O, =O\˜k J~ÚLO_®Ö’ =∂‰õΩ q=iO
^≥·=HÍ~°∞}ºO g∞ÃÑ· LO_çOk. ÖËHõáÈ`Õ K«=Åã≤OkQÍ h „ѨÉèí∞=Ù#∞ Ji÷OK«∞——
g∞~°∞ (f„=OQÍ) #+¨ìáÈÜÕ∞"åˆ~. Jx J<åfl~°∞. ^•xH˜ J`«#∞ ''Jk =∞s
65 â◊x"å~°O80 q+¨Ü«∞OÖ’ P*’˝Å¡O =Úã¨e^≥· LO_»‰Äõ _»^∞Œ , =∞s ÖËQ^Æ ∂Œ _»QÍ
Ѷ∞¨ #‰õΩ áêÅÊ_ç# g∞ "åi QÆ∞iOz ‰õÄ_® ‰õÄ_® LO_»~å^Œ∞. ÃÑ·QÍ Jk =∞^茺
g∞‰õΩ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. ''J`«ºO`« Jã¨Ç¨Ïº =Ü«∞ã¨∞ûÖ’=Ù#fl P=Ù J~Ú LO_®Åx
Hõ~°"≥∞ÿ#, pè`«¯iOK«|_ç# HÀ`«∞Å∞QÍ PÜ«∞# P*Ï˝Ñ≤ã¨∞Î<åfl_»∞. (㨈~<å!) WHõ
=∂iáÈO_ç—— Jx "Õ∞=Ú "åà◊§#∞ P*Ï˝ÑO≤ K«|_ç# q^èOŒ QÍ K≥Ü∞« ºO_ç—— Jx
â◊Ñ≤OKå=Ú. K≥áêÊ_»∞.
66 nxx "Õ∞=Ú P HÍÅO "åiH©, 69 ''Jk U ~°OQÆ∞^≥· LO_®Ö’ =∂‰õΩ
ÉèÏq `«~åÅ "åiH© QÆ∞}áê~î° ã¨∂K«# q=iOK«=∞x h „ѨÉèí∞=Ù#∞ „áêi÷OK«∞——
QÍ#∂, ÉèÜ í ∞« Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ HõÅ"åiH˜ Ç≤Ï`«É’^èŒ Jx =∞m§ J_çQÍ~°∞. ''Jk Ѩã¨∞Ѩ٠=~°‚O
QÆÅ^≥·, xQÆxQÆÖÏ_»∞`«∂, K«∂¿ã"åiH˜
QÍ#∂ KÕâß=Ú.
PHõ~¬° }Ü © ∞« OQÍ HõxÑ≤OKÕÖÏ LO_®Å
67 =¸™ê `«# *Ïu"åi`À ''JÖÏ¡ÇπÏ #flk JÖÏ¡ÇπÏ P[˝—— Jx =¸™ê ã¨=∂
q∞=∞‡efl XHõ P=Ù#∞ 'l|ÇπÏ— KÕÜ«∞=Å ^è•#q∞KåÛ_»∞.
ã≤OkQÍ P*Ï˝Ñã≤ ∞¨ <Î åfl_»∞——81 Jx J#fl
70 JѨC_»∞ "å~°∞ ''Jk ZÖÏO\˜^≥·
ѨC_»∞ ''Uq∞\©, =∂`À "ÕàÏHÀà◊O KÕã∞¨ Î LO_®Ö’ =∂‰õΩ (WOHÍ ÉÏQÍ) q=iOK«
<åfl"å?—— Jx "å~°∞ „ѨtflOKå~°∞. ^•xH˜ =∞x h „ѨÉ∞íè =Ù#∞ „áêi÷OK«∞. =∂‰õΩ P=Ù
J`«#∞ ''<Õ#ÖÏO\˜ =¸~°∞öÖ’¡ XHõ}˜‚ ã¨OQÆu WOHÍ „Ѩã¨∞Êù@O HÍÖË^Œ∞.
H͉õΩO_® LO_ÕO^Œ∞‰õΩ JÖÏ¡ÇπÏ â◊~°}∞ JÖÏ¡ÇπÏ QÆ#Hõ `«e¿ãÎ "Õ∞=Ú =∂~°æ
"Õ_∞» `«∞<åfl#∞—— Jx ["åaKåÛ_»∞. ^Œ~≈° Hõ`fi« O á⁄O^Œ∞`å=Ú—— Jx J<åfl~°∞.
80. â◊x"å~°O (ã¨Éò)Î <å_»∞ KÕÑŨ ∞ Ѩ@_ì O» `À ã¨Ç¨ U ~°H"õ ∞≥ #ÿ „áêѨOzHõ =º=Ǩ~°=¸ „ÉèÏ`«$A_»∞ `«Ñ¨Ê "å~°ã¨∞Öˇ=~°∂ ÖË~°∞. XHõ~ÀA ~å„u P „ÉèÏ`«$A_»∞ `«#
[~°Ñ¨~å^Œx Ü«¸^Œ∞ʼnõΩ `åH©^Œ∞ KÕÜ«∞|_çOk. HÍx "åà◊√§ U^À XHõ =OHõÃÑ\˜ì Ñ≤#`«O„_çx ^•~°∞}OQÍ K«OÑ≤, â◊"åxfl "Õ~˘Hõi QÆ∞=∞‡O =^ŒÌ Ѩ_"» âÕ ß_»∞. `≥Å"¡ åi#
D P[˝#∞ LÅ¡OѶ≤∞OKÕ"å~°∞. â◊x"å~°O<å_Õ ("åiH˘Hõ ѨsHõ∆QÍ) KÕѨÅ∞ h\˜ `«~∞° "å`« "å~°∞ XO_˘Hõix xOk`«∞Å∞QÍ xÅɡ@™ì êQÍ~°∞. Hõ_‰» Ωõ =º=Ǩ~°O Ǩτ[`ü
LѨi`«ÅOÃÑ·H˜ =KÕÛq. "åà◊√¡ KÕѨÅHÀã¨O f~°OÖ’ QÆ∞O@Å∞ „`«qfiÃÑ>Ëì"å~°∞. =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) HÍ_çH˜ =zÛOk. JѨC_®Ü«∞# P=Ù#∞ |e W=fi=∞x
QÆ∞O@Ö’¡ Ѩ_ç# KÕѨÅ#∞ Pk"å~°O Ѩ@∞ì‰õΩ<Õ"å~°∞. P^ÕtOKå~°∞. P=Ù =∂Oã¨O =ÚHõ¯ XHõ\ ˜ P =∞$`«^ÕǨÏOÃÑ· H˘@ìQÍ Ç¨Ï`«∞_»∞ ÖËz
81. W„™ê~¸Öò =Oâ◊ã¨∞÷Ö’¡ ã¨O`å#O ÖËx XHõ ^èŒx‰õΩ_»∞O_Õ"å_»∞. J`«xH˜ XHõ ‰õÄ~°∞Û<åfl_»∞. `«##∞ K«OÑ≤# ǨÏO`«‰Ωõ _≥=~À K≥ÑÊ≤ K«zÛáÈÜ«∂_»∞ (Ѷ`¨ Çü ï¨ Öò Yn~ü).
53 54
2. JÖò |Y~° JeѶπ ÖÏ"£∞ g∞"£∞ 28 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
Pre-final

71 ^•xH˜ J`«#∞, ''P P=٠ѨxKÕ¿ãn, 73 Hõ#∞Hõ ''D P=Ù (=∂Oã¨Ñ¨Ù) =ÚHõ¯
^Œ∞H˜¯ ^Œ∞<Õfln, ¿ã^ŒºÑ¨Ù ѨxÖ’ LѨÜ≥∂QÆ <˘Hõ^•xfl ǨÏ`«∞x ^ÕǨxˆHã≤ H˘@ìO_ç
Ѩ_Õn J~Ú LO_»‰õÄ_»^Œ∞. WOHÍ Jk (J`«_»∞ ÖËz xÅ|_»`å_»∞)—— Jx "Õ∞=Ú
P~ÀQƺ=O`«"∞≥ #ÿ ^≥,· Z@∞=O\˜ =∞K«ÛÅ∂ J<åfl=Ú. D q^èŒOQÍ JÖÏ¡ÇπÏ =∞$`«∞
ÖˉõΩO_® LO_®e J#flk JÖÏ¡ÇπÏ P[˝—— Å#∞ „|uH˜ O z 84 `« # x^Œ ~ ° ≈ <åÅ#∞
Jx K≥áêÊ_»∞. ^•xH˜ "å~°∞ ''#∞=Ùfi K«∂ѨÙ`«∞<åfl_»∞ – g∞~°∞ WHõ#~Ú<å
WѨC_»∞ ã¨iQÍæ K≥áêÊ=Ù. (=∂H˜Ñ¨C_»∞ |∞kúQÍ =∞ã¨Å∞HÀ"åÅx!
J~°O÷ J~ÚOk)—— J<åfl~°∞. Jã¨Å∞ "å~°∞
P^Õâ◊ áêÅ#‰õΩ U=∂„`«O ã¨∞=ÚYOQÍ 74 HÍx P `«~°∞"å`« g∞ ǨÏ$^ŒÜ«∂Å∞
ÖË~°∞. Z@ìˆHʼnõΩ (=∂@ qx,) P=Ù#∞ Hõiî#"≥∞ÿáÈÜ«∂~Ú. ~åà◊§ =∂kiQÍ,
l|ÇπÏ82 KÕâß~°∞. HÍ^Œ∞ – "å\˜HOõ >Ë ‰õÄ_® Hõi#î O J~Ú
áÈÜ«∂~Ú.85 H˘xfl ~åà◊§Ö’#∞OK≥·`Õ
72 (*Ï˝Ñ¨HõO KÕã¨∞HÀO_ç) g∞~°∞ XHõ ÃãÅÜÕ∞à◊√§ „Ѩ=Ç≤Ï™êÎ~Ú. =∞i H˘xfl
=ºH˜Îx ǨÏ`«º KÕã≤, P q+¨Ü«∞OÖ’
Ѩ~°ã¨Ê~°O qÉèËkOK«∞HÀ™êQÍ~°∞. HÍx g∞ W#∞=∞_ç™êÎ~Ú. K≥_»∞Ѩxx ZO`« QÆ∞@∞ìQÍ KÕã≤<å 㨈~ – U^À XHõ ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’
QÆ∞@∞ì#∞ JÖÏ¡ÇÏπ ~°@∞ì KÕÜ∂« Å<Õ x~°~‚ ÚO Jk ~°@ìÜÕ∞º „Ѩ=∂^ŒO LOk. ^•x =¸ÅOQÍ z=iH˜ q∞yÖËk Ѩ~åÉèí="Õ∞
K«∞‰õΩ<åfl_»∞.83 ã¨∞=∂!
82. P=Ù#∞ |e W=fi=∞x =∂„`«"Õ∞ "åiH˜ K≥ѨÊ@O [iyOk. U P=Ù#~Ú<å㨈~ 84. K«zÛáÈ~Ú# =ºH˜xÎ uiy „|uH˜OK«@O ^•fi~å JÖÏ¡ÇÏπ , „ѨàÜ ◊ ∞« k<å# =∞#∞+¨µÅO
"å~°∞ l|ÇπÏ KÕ¿ãã≤ LO>Ë ^≥"· å^Õâ◊ áêÅ# [iyáÈÜÕ∞k. HÍx W„™ê~¸Öò =Oâ◊ã∞¨ Å÷ ^Œih uiy ÖËѨÙ`å##fl `«# =∂@#∞ ã¨∂K«<å„áêÜ«∞OQÍ `≥eÜ«∞*Ëã¨∞Î<åfl_»∞.
ÃÑOH˜`<« å<Õfl K«∂_»O_ç – "åà◊√¡ K≥Ü∞« º=∞#flk KÕ¿ã |^Œ∞Å∞ <å<å ~°HÍÅ∞QÍ „ѨtflOz „Ѩà◊Ü«∞k<å# ^Õ=Ù_»∞ K«xáÈ~Ú# "åix =∞m§ „|uH˜™êÎ_»#fl q+¨Ü«∞OÃÑ·
ÖËxáÈx W|ƒO^Œ∞ʼnõΩ J=HÍâ◊O HõeÊOKå~°∞. JÖÏ¡ÇÏπ ‰õÄ_® "åiHÀã¨O =º=Ǩ~åxfl u~°™ê¯~°∞Å∞ ã¨^• Pâ◊Û~åº<Õfl "≥e|∞KåÛ~°∞. JO^Œ∞Hˆ JÖÏ¡ÇÏπ Y∞~üP<£Ö’ ѨÅ∞KÀ@¡,
=∞iO`« [iîÅO KÕ¿ãâß_»∞. JO^Œ∞Hˆ ^è~Œ å‡=ÅO|# q+¨Ü∞« OÖ’ ã¨∂H∆͇u ã¨∂Hõ∆ ‡"≥∞#ÿ ѨÅ∞ q^è•ÖÏ D q+¨Ü«∂xfl "åi =ÚO^Œ∞‰õΩ fã¨∞‰õΩ=KåÛ_»∞. D XHõ¯ |Y~å
JOâßÖ’¡H˜ `«Å^Œ∂iÛ z‰õΩ¯efl H˘x`≥K«∞ÛHÀ~å^Œh, ã¨~°à◊=∂~åæxfl J#∞ã¨iOK«@"Õ∞ ã¨∂~åÖ’<Õ JÖÏ¡ÇπÏ nxH˜ ã¨O|OkèOz# S^Œ∞ LѨ=∂<åÅ∞ WKåÛ_»∞ : 1. D
„âıÜ«∞㨯~°=∞x K≥ѨÊ|_çOk. ã¨∂~åÖ’x 56= PÜ«∞`«∞. 2. g∞~°∞ K«^∞Œ =Ù`«∞#fl D PÜ«∞`«∞. 3. 243= PÜ«∞`«∞.
4. 259= PÜ«∞`«∞. 5. P `«~°∞"å`« =KÕÛ PÜ«∞`«∞Ö’ (260) Ǩτ[`ü W„ÉÏÇ‘ÏO
83. D ǨÏ`Àº^ŒO`«O =¸ÅOQÍ<Õ P=Ù#∞ |e W=fi=∞x W„™ê~¸Öò ã¨O`«ux (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) QÍi <åÅ∞QÆ∞ Ѩ‰õ∆ΩÅ ã¨OѶ¨∞@#.
P*Ï˝ÑO≤ K«_=» ∞~ÚOk. D q^èOŒ QÍ JÖÏ¡ÇÏπ ǨÏ`åº ~°ÇϨ ™êºxfl |@ì|Ü«∞Å∞ KÕâß_»∞.
x*ÏxH˜ D ǨÏ`«º ~å„u pHõ\Ö˜ ’ QÆ∞@∞ìKÑ« C¨ _»∞ H͉õΩO_® KÕâß~°∞. ÉèÏ=O Uq∞@O>Ë 85. JO>Ë D J^Œ∞ƒù`åÅ#∞ K«∂z# `«~°∞"å`« – Hõà◊§ =ÚO^Œˆ~ K«zÛáÈ~Ú# =ºH˜Î
ã¨`å¯~°º=∞~Ú<å, ^Œ∞ëê¯~°º=∞~Ú<å – g∞~°∞ ^•xfl ZO`« QÆÑπzÑπQÍ, ѨHõ_»ƒOnQÍ uiy „|uH˜# `å*Ï ã¨OѶ¨∞@##∞ uÅH˜Oz# g∞^Œ@ – ‰õÄ_® g∞ ǨÏ$^ŒÜ«∂ÅÖ’
KÕã≤<å Jk JÖÏ¡ÇπωõΩ `≥eÜ«∞‰õΩO_® LO_»^Œ∞. ^•xfl „Ѩ[Å =ÚO^Œ∞‰õΩ `≥KÕÛ â◊H˜Î x[ ^Õ=Ùx "≥·Ñ¨Ù =∞~°ÖÏÅ#fl PÖ’K«# (W<å|`ü WÅÖÏ¡ÇπÏ) QÍx, ѨâßÛ`åÎѨÉèÏ=O
JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ LOk. JO^Œ∞Hˆ UHÍO`«OÖ’ =Ù<åfl, #Å∞QÆ∞iÖ’ =Ù<åfl – x`«ºO =∞Oz QÍx, Hõ∆=∂Ѩ}Å∞ HÀ~°∞‰õΩ<Õ QÆ∞}OQÍx ÃÑOá⁄O^ŒÖË^Œ∞. ÃÑ·ÃÑK«∞Û g∞ QÆ∞O_≥Å∞
Ѩ#∞Å∞ =∂„`«"Õ∞ KÕã¨∂Î LO_»O_ç. ZѨC_»~Ú<å Jq |Ç≤Ï~°æ`«O J~Ú, „Ѩ[Å ~åu QÆ∞O_≥Å~ÚáÈÜ«∂~Ú. JO`«HOõ >Ë ‰õÄ_® Hõi#î O J~ÚáÈÜ«∂~Ú. ǨÏ$^ŒÜ∂« Å∞
ã¨=∞HõO∆ Ö’H˜ =KÕÛã≤<å #Å∞QÆ∞iÖ’ #=ÙfiÅáêÅ∞ HÍ=Åã≤# Ѩiã≤u÷ U~°Ê_»^∞Œ . ÃÑQ· Í Hõiî#OQÍ =∂i`Õ Jk =∂#= ã¨=∂*ÏÅ q<åâßxH˜ P#"åÅx „QÆÇ≤ÏOKåe.
JÖÏO\˜ Ѩiã≤÷`Õ QÆ#Hõ XHõ"Õà◊ Z^Œ∞~°~Ú`Õ g∞ Q“~°=„Ѩu+¨ªÅ∞ =∞iO`«QÍ Ç¨Ï$^ŒÜ«∂Å∞ Hõiî#OQÍ =∂~åÜ«∞O>Ë "å\˜Ö’ ã¨`åºxfl JOwHõiOKÕ, =∞Ozx
55 56
2. JÖò |Y~° JeѶπ ÖÏ"£∞ g∞"£∞ 29 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
Pre-final

~åà◊√§ ѨQÆÅQÍ "å\˜#∞Oz h~°∞ 76 "å~°∞ qâßfiã¨∞Å#∞ HõÅ∞ã¨∞‰õΩ#flѨC_»∞

z=Ú‡`«∞Ok.=∞iH˘xfl JÖÏ¡ÇÏπ ÉèÜ í ∞« O`À `«=∞ qâßfi™êxfl "≥Å_¡ ™ç êÎ~∞° .88 `«=∞ =~åæ
(HõOÑ≤Oz) „H˜O^ŒÑ_¨ ç áÈ`å~Ú.86 g∞ xH˜ K≥Ok#"åix UHÍO`«OÖ’ HõÅ∞ã¨∞
HÍ~°ºHõÖÏáêŠѨ@¡ JÖÏ¡ÇπÏ Ñ¨~°^蕺 ‰õΩ#flѨC_»∞, ''JÖÏ¡ÇÏπ g∞‰õΩ `≥eÜ«∞*Ëã#≤
#OÖ’ L<åfl_»x J#∞HÀHõO_ç. q+¨Ü«∂Å#∞ g∞~°∞ giH˜ ZO^Œ∞‰õΩ
75 (=Úã≤=¡ ÚÖÏ~å!) "å~°∞ g∞ =∂@#∞ KÕ~°"Õã¨∞Î<åfl~°∞? `«^•fi~å g∞ „ѨÉèí∞=Ù
#=Ú‡`å~°<Õ (WѨÊ\˜H©) g∞~°∞ Pâ◊Ѩ_»∞Î ã¨=∞Hõ∆OÖ’ "å~°∞ g∞ÃÑ· "å^Œ#‰õΩ |ÅO
<åfl~å? "åã¨Î"åxH˜ "åiÖ’, JÖÏ¡ÇπÏ á⁄O^ŒQÆÅ~°<Õ ã¨OQÆux q㨇iOKå~å
"å‰õΩ¯#∞ qx, J~°÷O KÕã¨∞‰õΩx ‰õÄ_® Uq∞?—— Jx JO\Ï~°∞.
L^ÕâÌ º◊ ѨÓ~°fiHõOQÍ ^•xfl =∂iÛ "Õ¿ã"å~°∞ 77 "å~°∞ ^•KÕn, |Ç≤Ï~°æ`«O KÕ¿ãn –
L<åfl~°∞.87 JO`å JÖÏ¡ Ç π Ï ‰õ Ω `≥ Å ∞㨠# fl 㨠O QÆ u
"åiH˜ `≥eÜ«∞^•?!89
™êfiQÆuOKÕ QÆ∞}O #tOzO^Œx ÉèÏ=O. D ^Œâ‰◊ Ωõ KÕi# "åix fiÛk^ÕÌ „ѨÜ∞« `«flO
ZO`«QÍ KÕã≤<å PtOz# Ѷ¨e`«O ~å^Œ∞. JO^Œ∞ˆH qâ◊fiã≤Oz# "åix „Ѩ`ÕºHõOQÍ 78 "åiÖ’ K«^Œ∞=Ù~åx "å~°∞ H˘O^Œ~°∞
`åH©^Œ∞ KÕÜ«∞@O [iyOk – ''ѨÓ~°fiO „QÆO^äŒO W=fi|_ç# „Ѩ[Å =∂kiQÍ <åfl~°∞ – "åiH˜ „QÆO^ä*Œ Ï˝#O ÖË^∞Œ . "å~°∞
qâßfiã¨∞Å∞ =∂iáȉõÄ_»^Œ∞ ã¨∞=∂! XHõ ã¨∞n~°…HÍÅO "åiÃÑ· QÆ_»záÈÜ«∂Hõ "åi ˆH=ÅO Pâ◊efl #=Ú‡H˘x L<åfl~°∞.
ǨÏ$^ŒÜ«∂Å∞ Hõiî#"≥∞ÿ áÈÜ«∂~Ú.—— (JÖò ǨÏn^£ : 16) `å~°∞=∂~°∞ KÕÜ«∞_®xH˜ ‰õÄ_® "≥#∞HÍ_»~°∞. "å~°∞ =∂~°æqÇ‘Ï#`« Ü≥ÚHõ¯ TaÖ’
86. ~åà◊√§, tÅÅ∞ ZO`« Hõiî#OQÍ, Hõ~°‰õΩQÍ L#flѨÊ\˜H© "å\˜ ^•fi~å X#QÆ∂_Õ ^•~°∞}OQÍ ‰õÄ~°∞‰õΩáÈÜ«∂~°∞. JO^Œ∞Ö’#∞Oz WHõ "åix "≥eH˜ fÜ«∞@O Hõ+¨ìO.
„ѨÜ≥∂[<åÅ∞, Jq ã¨~Ú`«O Ö’#ÜÕ∞º ã≤÷uQÆ`«∞Å∞ q=iOK«|_®¤~Ú. nxfl|\˜ì L=∞‡`≥ =ÚǨÏ=∞‡kÜ«∂ (=ÚǨÏ=∞‡^£ „Ѩ=HõÎ J#∞K«~° ã¨=∂[O) Ö’x H˘O^Œ~°∞
qk`«=∞ÜÕ∞º^Õq∞@O>Ë ~åà◊§‰õΩ ã¨~Ú`«O XHõ ~°H"õ ∞≥ #ÿ „QÍǨϺâ◊H,Θ ã¨ÊO^Œ# L<åfl~Ú. ѨO_ç`∞« Å∞, =∞`« QÆ∞~°∞=ÙÅ∞ ‰õÄ_® Y∞~üP<£ ǨÏnã¨∞Ö’¡ „ѨHá∆˜ êÎʼnõΩ ѨÓ#∞‰õΩ<åfl~°∞.
D =∞ǨѨ~å^è•xH˜ JÖÏ¡ÇπÏ =∞#efl ^Œ∂~°OQÍ LOK«∞QÍHõ (x™ê ã¨∂~å 77=
L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ |h W„™ê~¸Öò ã¨∂~åÖ’x 44= PÜ«∞`«∞Ö’ K≥Ñʨ |_ç#@∞¡ – ''PÜ«∞# PÜ«∞`«∞‰õΩ q=~°}#∞ K«∂_»O_ç).
Ѩiâ◊√^Œ`ú #« ∞ ã¨áêÎHÍâßÅ∂, Éè∂í g∞, Éè∂í =∂ºHÍâßÅÖ’ L#fl ã¨=∞ã¨=Î ¸ H˘xÜ«∂_»∞
`«∞<åfl~Ú. PÜ«∞# ™È΄`«O`Àáê@∞ PÜ«∞# Ѩq„`«`«#∞ H˘xÜ«∂_» #@∞=O\˜k 88. Wk Ü«¸^Œ∞Ö’¡x H˘O`«=∞Ok P_Õ HõѨ@ <å@HõO J#fl=∂@! "å~°∞ =Úã≤¡=ÚÖ`À
Un ÖË^Œ∞. HÍx g∞~°∞ "å\˜ ã¨∞Îux J~°÷O KÕã¨∞HÀÖË~°∞.—— =∞ixfl q=~åÅ HÀã¨O HõÅã≤ ã¨OÉèÏ+≤ã¨∞Î#flѨC_»∞ `«=∞#∞ `å=Ú qâßfiã¨∞Å∞QÍ Ñ¨iK«Ü«∞O KÕã¨∞‰õΩO\Ï~°∞.
HÍx "åà◊§ =∞#∞+¨µÅ#∞ (Ü«¸^Œ∞Å#∞) HõÅ∞ã¨∞‰õΩ#flѨC_»∞, `å=Ú fã¨∞HÀ=Åã≤#
|h W„™ê~¸Öò ã¨∂~å 44= PÜ«∞`«∞‰õΩ QÆÅ áê^Œã¨∂zHõ#∞ K«∂_»O_ç. *Ï„QÆ`«ÎÅ#∞ QÆ∞iOz Ѩ~°ã¨Ê~°O `åH©^Œ∞ KÕã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. J=ã¨~åxH˜ q∞Oz#
87. 'Ü«¸^Œ∞Å∞ qâ◊fiã≤™êÎ~°x g∞~°∞ Pâ◊Ѩ_»∞Î<åfl~å?— Jx =Úã≤¡=ÚÅ#∞ L^ÕÌtOz q+¨Ü∂« Å∞ =Úã≤=¡ ÚʼnõΩ K≥Ñʨ ‰õÄ_»^hŒ , XHõ"àÕ ◊ K≥¿ÑÊ¿ãÎ Jˆ~aÜ«∂ „Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O)
„ѨtflOK«|_çOk. "åi ѨÓsfi‰õΩÖ’¡ XHõ =~°æO LO_Õk. Jk L^ÕÌâ◊ºÑ¨Ó~°fiHõOQÍ ^Ò`åºxfl ã¨=∞i÷Oz#@¡=Ù`«∞O^Œx, ^≥·=ã¨=∞Hõ∆OÖ’ Wk `«=∞‰õΩ „Ѩ=∂^ŒHõ~°OQÍ
^≥·="å‰õΩ¯Ö’ „ѨH˜∆ѨÎO KÕã≤, q+¨Ü«∂xfl =„H©HõiOKÕk. HÍ|\˜ì WÖÏO\˜"å~°∞ Ѩi}q∞OKÕ J=HÍâ◊O LO^Œx K≥ѨC‰õΩx ÃÑ^Œq qiKÕ"å~°∞.
qâ◊fiã≤™êÎ~°#fl Pâ◊ U=∂„`«O ÖË^Œ∞. nxfl|\˜ì J~°÷=∞ÜÕ∞º^Õq∞@O>Ë „áêѨOzHõ 89. g∞~°∞ K≥Ñ≤Ê<å K≥ѨÊHõáÈ~Ú<å JÖÏ¡ÇπωõΩ „Ѩun `≥Å∞ã¨∞. g∞~°∞ U^Œ<åfl q+¨Ü«∞O
ã¨fi„ѨÜ∂≥ [<åÅ <åtOKÕ"å~°∞, Jã¨∂Ü«∂^ÕfiëêÅ`À ~°yeáÈÜÕ∞"å~°∞, `«=∞ =~°Oæ "åi ^•z<åã¨~ˆ PÜ«∞# =Úã≤=¡ ÚʼnõΩ ^•xfl QÆ∞iOz `≥eÜ«∞Ѩ~∞° ™êÎ_x» JÖÏ¡ÇÏπ WO^Œ∞Ö’
Ѩ@¡ ^Œ∞~°aè=∂#O`À<À, Z^Œ∞\˜=~°æO Ѩ@¡ Jã¨∂Ü«∂^ÕfiëêÅ`À<À ^≥·="å‰õΩ¯#∞ ã¨Ê+¨Ñì i¨ Kå_»∞.
57 58
2. JÖò |Y~° JeѶπ ÖÏ"£∞ g∞"£∞ 30 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
Pre-final

ÖËxáÈx JOK«<åÅ∞"Õã≤, TǨÏÖ’¡ qÇ¨Ï "åQÍÌ#O92 U^Œ<åfl g∞ =^ŒÌ LO^•?

iã¨∂Î LO\Ï~°∞.90
79 `«=∞ ã¨fiǨϙêÎÅ`À edOz#
„QÆO^ä•xfl ^≥·=„QÆO^äŒ=∞x K≥Ñ≤Ê, „áêѨO
zHõ `«∞K«Ûù „ѨÜ≥∂[<åxfl á⁄O^ŒE¿ã
"åiH˜ 'q<åâ◊O— HõÅ^Œ∞. "åi D ã¨fiǨÏã¨Î
ed`« ~°K#« ‰õÄ_® "åi q<åâßxH˜ ^•i
fã¨∞OÎ k. "åi D ã¨Oáê^Œ# ‰õÄ_® "åi
<åâ◊<åxH˜ HÍ~°}Éè∂í `«O J=Ù`«∞Ok.91
80 ÃÑ·QÍ ''"Õ∞=Ú #~°HÍyflÖ’ H˘xfl
~ÀAÅ∞ =∂„`«"Õ∞ LO\Ï=Ú—— Jx
"å~°O@∞<åfl~°∞. "åix J_»∞QÆ∞: g∞~°∞ P
"Õ∞~°‰õΩ JÖÏ¡ÇπÏ #∞O_ç á⁄Ok#
90. WѨÊ\˜=~°‰õÄ `≥eã≤#"åi, K«^Œ∞=Ù‰õΩ#fl "åi QÆ∞iOz K≥ѨCHÀ=@O [iyOk.
WHõáÈ`Õ K«^Œ∞=Ù~åx"å~°∞. "åiH˜ „QÆO^äŒ (`Ò~å`ü) *Ï˝#O ÖË^Œ∞. ˆH=ÅO Pâ◊Å∞,
=¸_è» #=∞‡HÍÅ∞ =∂„`«"Õ∞ L<åfl~Ú. JO^Œ∞ˆH "å~°∞ TǨÏÖ’¡ `ÕeÜ«∂_»∞`«∂
LO\Ï~°∞. "åi D ã≤u÷ H˜ "åi ѨO_ç`∞« ÖË HÍ~°‰Ωõ Å∞. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ: "Õ∞=Ú JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ
„Ñ‘uáê„`«∞ÅO. HÍ|\˜ì =∞=∞‡efl #~°HÍyfl *ÏfiÅÅ∞ =Ú@∞ìHÀ=Ù. XHõ"Õà◊
#~°HÍxH˜áÈ~Ú<å H˘xfl ~ÀAÖË. =∂ =∞`« QÆ∞~°∞=ÙÅ∞ =∞=∞‡efl HÍáê_»`å~°∞ –
WÖÏO\˜ =∂@Å`À `«=∞#∞ `å=Ú ã¨=Ú^•~ÚOK«∞‰õΩO@∂ LO\Ï~°∞. J*Ï˝#O
P=iOz# <Õ\ ˜ =Úã≤¡=ÚÅ#∞ ã¨~Ú`«O "åi ѨO_ç`«∞Å∞, QÆ∞~°∞=ÙÅ∞ JO^Œ"≥∞ÿ#
=∂@Å`À J~°KuÕ Ö’ ã¨fi~°Oæ K«∂Ñ≤Oz "≥∂ã¨ÑÙ¨ K«∞Û`«∞#fl ã¨OQÆu =∞#‰õΩ `≥eÜ«∞xk
HÍ^Œ∞.
91. Wk Ü«¸^Œ q^•fiOã¨∞Ö’¡ Ö’Ñ≤Oz# áêѨcèuH˜, x~°¡Hõ∆ º "≥·YiH˜ „Ѩ|Å `å~å¯}O.
"å~°∞ `«=∞ ã¨fiǨϙêÎÅ`À ÖËx q+¨Ü«∂Å#∞ *ÁÑ≤ÊOz, "å\˜x ^≥·=„áÈHõÎOQÍ
Jaè=i‚™êÎ~°∞. D PÜ«∞`«∞ P^è•~°OQÍ H˘O`«=∞Ok q^•fiOã¨∞Å∞, k=ºY∞~üP<£#∞
J=∞‡@O J^èŒ~°‡=∞x K≥áêÊ~°∞. HÍx D q^èŒ=∞~Ú# J#fi~ÚOѨ٠ã¨Ô~·#k HÍ^Œ∞.
„áêѨOzHõ ã¨fi„ѨÜ∂≥ [<åÅ HÀã¨O ^≥=· "å‰õΩ¯Ö’ „ѨHá∆˜ êÎÅ∞ KÕ¿ã"åiH˜, =∞`«O ¿Ñi@
„Ѩ[Å#∞ "≥∂ã¨yOKÕ "åiH˜ =∂„`«"Õ∞ Wk =iÎã¨∞ÎOk. q<åâ◊O ("≥·Öò) : ǨÏnã¨∞
„ѨHÍ~°O "≥·Öò J<Õ Ñ¨^•xH˜ '#~°HõOÖ’x XHÍ<˘Hõ Ö’Ü«∞— J<Õ J~°÷O ‰õÄ_® LOk.
P Ö’Ü«∞ ZO`« Ö’`≥·#^ŒO>Ë – XHõ #~°Hõ"åã≤ JO^Œ∞Ö’ Ѩ_»\ÏxH˜ #ÅÉèˇ· ÜÕ∞à◊√¡
Ѩ_∞» `«∞Ok (JǨχ^£, ui‡r, Wɡfl Ç≤ÏÉσ<£, ǨH˜"∞£ – Ѷ`¨ Çü ï¨ Öò Yn~ü P^è•~°OQÍ).
59
XHõ"Õà◊ LO>Ë JÖÏ¡ÇπÏ =Ú=∂‡\˜H© `«#
"åQÍÌ<åxH˜ q~°∞^ŒúOQÍ =º=ǨÏiOK«_»∞.
(Jã¨Å∞ JÖÏ [~°QÆ<Õ ÖË^Œ∞) Jã¨Å∞
g∞~°∞ g∞‰õΩ `≥eÜ«∞x q+¨Ü«∂Å#∞
JÖÏ¡ÇπωõΩ Páêkã¨∞Î<åfl~°∞.93
81 xã¨ûO^ÕǨÏOQÍ – Z=_»∞ áêѨHÍ~åº
ʼnõΩ X_çQÆ\Ïì_À, J`«x áêáêÅ∞ J`«xfl
K«∞@∞ì=Ú\ÏìÜ∂≥ JÖÏO\˜ "åˆ~ #~°Hõ
"åã¨∞Å∞. JO^Œ∞Ö’ "å~°∞ âßâ◊fi`«OQÍ
LO\Ï~°∞.
82 =∞Ô~=~°∞ qâ◊fiã≤Oz, =∞OzѨ#∞Å∞
KÕ™êÎ~À "å~°∞ ã¨fi~°æ"åã¨∞Å∞. JO^Œ∞Ö’
"å~°∞ âßâ◊fi`«OQÍ LO\Ï~°∞.94
92. „ѨѨOK« PÜ«Ú+¨µ "≥Ú`«ÎO U_»∞ "ÕÅ ã¨O=`«û~åÅh, „Ѩu "≥~Úº ã¨O=`«û~åʼnõΩ
XHõ ~ÀA K˘Ñ¨C# Hˆ =ÅO U_»∞ ~ÀAÅ∞ =∂„`«"∞Õ `å=Ú #~°HÍyflx K«qK«∂™êÎ=∞x
Ü«¸^Œ∞Å∞ J<Õ"å~°∞. `å=Ú #ÅÉèˇ· ~ÀAÅáê@∞ P=Ù^Œ∂_»#∞ ѨÓlOK«@O =Å¡
#ÅÉèˇ· ~ÀAÅH˘~°‰õΩ =∂„`«"Õ∞ #~°HõOÖ’ Ѩ_»"ÕÜ«∞|_»`å=∞x =∞iH˘O^Œ~°∞
Jaè„áêÜ«∞Ѩ_Õ"å~°∞. ''Uq∞\©? P "Õ∞~°‰õΩ g∞~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ #∞O_ç U^Œ<åfl Ǩg∞
Ѩ„`«O á⁄O^•~å?—— Jx JÖÏ¡ÇπÏ „Ѩtflã¨∞Î<åfl_»∞. JÖÏ¡ÇπÏ J@∞=O\˜ Ǩg∞ Un
"åiH˜ W=fi#ѨC_»∞, "åÔ~O^Œ∞H˜ÖÏO\˜ „ѨQÆÖσùÅ∞ ѨÅ∞‰õΩ`«∞<åfl~°∞?
93. '"Õ∞=Ú XHõ"Õà◊ #~°HÍxH˜ áÈ~Ú<å ã¨fiÅÊ=º=kè HÀã¨O =∂„`«"Õ∞ áÈ`å=∞#fl— g∞
"å^Œ#‰õΩ P^è•~°O Un ÖË^∞Œ . Wk g∞ HõÅÊ# =∂„`«"∞Õ . ÃÑ÷ ÑK«∞Û g∞~°∞ D q+¨Ü∞« "≥∞ÿ
JÖÏ¡ÇπωõΩ J|^•úÅ∞ JO@QÆ_»∞`«∞<åfl~°∞. g∞‰õΩ ã¨~Ú`«O nxH˜ ã¨O|OkèOz#
*Ï˝#O Un ÖË^•Ü≥∞. ~å#∞#fl "åHͺÅÖ’ JÖÏ¡ÇÏπ `«# tH∆Í|Ǩï=∂<åÅ ã¨∂„`åxfl
qâ◊nHõiOKå_»∞. f~°∞Êk<å# JÖÏ¡ÇπÏ ã¨^Œfi~°Î#∞ʼnõΩ, ^Œ∞~°fi~°Î#∞ʼnõΩ "åi "åi
Hõ~°‡Å#∞|\˜ì „ѨuѶ¨ÅO W™êÎ_»∞.
94. Ü«¸^Œ∞Å |∞HÍ~ÚOѨÙÅ#∞ YO_çã¨∂Î JÖÏ¡ÇπÏ ã¨fi~°æ#~°HÍÅ „Ѩ"ÕâßxH˜ UU
q+¨Ü«∂Å∞ HÍ~°}Éèí∂`«=∞=Ù`åÜ≥∂ `≥eÜ«∞*Ëâß_»∞. Z=i Hõ~°‡Å Ѩ„`«OÖ’ áêáêÖË
áêáêÅ∞<åflÜ≥∂, WOHÍ +≤~ü¯ =∞iÜ«Ú ‰õΩ„Ѷπ`À ‰õÄ_»∞‰õΩ#fl Ѩ#∞Å∞ edOK«|_ç
L<åflÜ≥∂ "åi x"åã¨ãÅ÷¨ O #~°HOõ J=Ù`«∞Ok. "å~°O^Œ∞Ö’ HõÅHÍÅO =∞QÆ=æ Åã≤O^Õ.
60
2. JÖò |Y~° JeѶπ ÖÏ"£∞ g∞"£∞ 31 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
Pre-final

83 "Õ∞=Ú W„™ê~¸Öò =Oâ◊ã¨∞÷Å #∞O_ç 85 HÍx g∞~°∞ Ѩ~㰠ʨ ~°O K«OѨىõΩ<åfl~°∞.

"åQÍÌ#O fã¨∞‰õΩ<åfl=Ú (^•xfl QÆ∞~°∞ΉõΩ g∞Ö’x XHõ =~°æO "åix WO_»¡#∞Oz
`≥K∞« ÛHÀO_ç) : ''JÖÏ¡ÇÏπ #∞ `«Ñʨ "Õ~Ô =ih |Ç≤Ï+¨¯iOK«@O ‰õÄ_® KÕâß~°∞. áêáê
P~åkèOK«‰Äõ _»^∞Œ . `«e^¡ OŒ „_»∞Å Ü≥∞_»Å xH˜, ^Ò~°˚<åºxH˜ áêÅÊ_»∞`«∂ g∞~°∞
L`«Î=∞OQÍ "≥∞ÅQÍe. JÖψQ |O^èŒ∞=Ù "åiH˜ =ºuˆ~HõOQÍ – W`«~∞° Å#∞ ã¨=∞i÷O
Å#∞, J<å^èŒÅ#∞, JQÆ`«ºÑ¨~°∞Å#∞ Kå~°∞. =∞i "å~°∞ |OnÅ∞QÍ Ñ¨@∞ì|_ç
(P^ŒiOKåe). „Ѩ[Å`À =∞~åº^ŒQÍ g∞ =^Œ‰Ì Ωõ =zÛ#ѨC_»∞ g∞~°∞ "åiHÀã¨O
=∂\Ï¡_®e. #=∂A#∞ <≥ÅH˘Å∞Ê`«∂ #+¨ìѨiǨ~°O WzÛ# =∂@ "åã¨Î="Õ∞.
LO_®e, [HÍ`ü Wã¨∂Î LO_®e.—— HÍx g∞~°∞ "åix "≥à§◊ Q˘@ì_"» ∞Õ J^è~Œ ‡° O
J~Ú`Õ g∞Ö’ H˘kÌ=∞Ok `«Ñ¨Ê JO^Œ~°∂ (JѨC_»∞ g∞~°∞ ^•xfl Jã¨ûÅ∞ ÖˇH¯õ KÕÜ∞«
=∂@ `«áêÊ~°∞, =ÚYO uѨC‰õΩ<åfl~°∞. ÖË^Œ∞). Uq∞\©? g∞~°∞ H˘xfl P[˝Å#∞
84 Ѩ~°ã¨Ê~°O ~°HõÎO zOkOK«~å^Œh qâ◊fiã≤Oz, =∞i H˘xflO\˜x u~°ã¨¯
(K«OѨÙHÀ~å^Œx), `À\˜ "åix "åi iã¨∞Î<åfl~å?96 g∞Ö’ WÖÏKÕ¿ã"åiH˜
x"åã¨ã¨÷ÖÏÅ #∞Oz |Ç≤Ï+¨¯iOK«~å^Œh „ѨѨOK« rq`«OÖ’ J==∂#O `«Ñ¨Ê
WOˆHO „ѨuѶŨ O LO@∞Ok? WHõ „ѨàÜ ◊ ∞«
g∞#∞O_ç "åQÍÌ#O fã¨∞‰õΩ#flѨC_»∞, ^•xH˜ k<å# "å~°∞ =∞iO`« Hõi#î "≥∞#ÿ tHõ∆ "≥Ñ· Ù¨
g∞~°∞ JOwHõiOKå~°∞. P q+¨Ü∂« xH˜ =∞~°eOK« |_»`å~°∞. JÖÏ¡ÇπωõΩ g∞
ã¨fiÜ«∞OQÍ g∞ˆ~ ™ê‰õΩ∆ Å∞.95 KÕ+Åì̈ ∞ `≥eÜ«∞‰õΩO_® ÖË=Ù.
qâ◊fiã≤Oz, ã¨`å¯~åºÅ∞ KÕã≤# "å~°∞ ã¨fi~°æ"åã¨∞Å=Ù`å~°∞. WHõ qâßfiã¨∞Ö’¡ áêѨO
KÕã≤# "å~°∞ ‰õÄ_® LO\Ï~°∞ – "åi =º=Ǩ~°O ^≥·"ånè#"≥∞ÿ LO@∞Ok. PÜ«∞# 㨄`«Ê=~°Î##∞ Hõey LO_»@O ‰õÄ_® JO`Õ J=ã¨~°O. JO^Œ∞Ö’ ZÖÏO\˜ Ö’@∂
QÆ#Hõ `«e¿ãÎ `«# Hõ$Ѩ`À "åix =∞xflOz, H˘O`«HÍÅO áê@∞ #~°HõOÖ’ LOz, Hõ#|~°K«‰õÄ_»^Œ∞.
ã¨fi~åæxH˜ `«~e° OK«QÅÆ _»∞. ÖË^• ^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨) ã≤áê¶ ~°ã∞¨ ÃÑ,· "åix =∞xflOz ã¨fi~°Oæ Ö’ Y∞~üP<£Ö’ JÖÏ¡ÇπÏ KåÖÏKÀ@¡ `«# P~å^èŒ# QÆ∞iOz K≥Ñ≤Ê# `«~åfi`« "≥O@<Õ
^•YÅ∞ KÕÜ∞« QÆÅ_»∞. ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ Ç¨Ïnã¨∞Å ^•fi~å ‰õÄ_® D ã¨OQÆu ~°∂_èô J=Ù`ÀOk. ~Ô O_À ™ê÷#OÖ’ `«e^¡ OŒ „_»∞ŠѨ@¡ q^èÜ
Õ ∞« `« Hõ#|~°KåÅh, "åiѨ@¡ J`«∞º`«=Î ∞OQÍ
W^Õ JÃÇÏ¡ ã¨∞#fl`ü "åi qâßfiã¨O. "≥∞ÅQÍÅx P^ÕtOKå_»∞. nx^•fi~å `«e¡^ŒO„_»∞ʼnõΩ q^èÕÜ«∞`« K«∂Ѩ@O ZO`«
95. W„™ê~¸Öò ã¨O`«u #∞O_ç fã¨∞‰õΩ#fl "åQÍÌ<åxfl QÆ∞iOz JÖÏ¡ÇπÏ q=iOKå_»∞. J=ã¨~°"≥∂ É’^èŒÑ¨_»∞`ÀOk. `«e¡^ŒO„_»∞Å `«~°∞"å`« Pf‡Ü«ÚÅ, J<å^èŒÅ,
HÍx D "åQÍÌ<åxfl ‰õÄ_® "å~°∞ ÉèíOQÆѨiKå~°∞. D "åQÍÌ#OÖ’x "≥Ú@ì"≥Ú^Œ\ ˜ JQÆ`«ºÑ¨~°∞Å =O`«∞ =ã¨∞ÎOk. "åi`À ‰õÄ_® =∞$^Œ∞=ÙQÍ =º=ǨÏiOKåe. D
JOâ◊O UHõ^≥·"å~å^èŒ#. „Ѩ=HõÎÅO^Œi ã¨O^Õâ◊O ‰õÄ_® W^Õ. D JOâß<Õfl "å~°∞ q+¨Ü∂« ʼnõΩ W™ê¡OÖ’ ZO`À „áê=ÚYºO LOk. =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O)
`«=∞ ã¨O^Õâ◊ HÍ~°º„Hõ=∂xH˜ =¸ÅOQÍ fã¨∞‰õΩ<åfl~°∞ (JOaÜ«∂ ã¨∂~å 25= ‰õÄ_® g\˜x QÆ∞iOz ѨÅ∞ q^è•Å∞QÍ <˘H˜¯ =Hͯ}˜OKå~°∞. D "åQÍÌ#OÖ’
PÜ«∞`«∞ ^•fi~å, W`«~° PÜ«∞`«∞Å ^•fi~å Wk ã¨Ê+¨ì=∞=Ù`ÀOk). UHõ^≥·"å~å^èŒ# #=∂A#∞ <≥ÅH˘ÅÊ@O QÆ∞iOz, [HÍ`ü (qkèQÍ K≥eO¡ K«=Åã≤# ^•<åÅ) QÆ∞iOz
`«~°∞"å`« `«e¡^ŒO„_»∞Å Ü≥∞_»Å =∞OzQÍ "≥∞ÅQÍÅx P^ÕtOK«|_çOk. ^≥·"å~å^èŒ# ‰õÄ_® =zÛOk. D Ô~O_»∞ JOâßÅ∞ "≥#∞Hõ\ ˜ +¨sÜ«∞`«∞ÅÖ’ (r=# ^èŒ~å‡ÅÖ’)
„Ѩ™êÎ=# =zÛ# "≥O@<Õ `«e¡^ŒO„_»∞Å`À L`«Î=∞ =º=Ǩ~åxfl QÆ∞iOz ¿Ñ~˘¯#@O ‰õÄ_® LO_Õq. nxfl|\˜ì g\˜ „áê=ÚYºO Z@∞=O\˜^À J~°÷O KÕã¨∞HÀ=K«∞Û.
qâı+¨O. JÖÏ¡ÇπÏ#∞ P~åkèOK«@O ZO`« J=ã¨~°"≥∂, `«e¡^ŒO„_»∞Å Ü≥∞_»Å W™ê¡OÖ’ ‰õÄ_® D Ô~O_»∞ P~å^èŒ#Å∞ ZO`À =ÚYº"≥∞ÿ#q. D Ô~O\˜Ö’
61 62
2. JÖò |Y~° JeѶπ ÖÏ"£∞ g∞"£∞
Pre-final
86 Ѩ~°Ö’HÍxH˜ |^Œ∞Å∞QÍ „áêѨOzHõ
rq`åxfl H˘#∞‰õΩ¯#fl"å~°∞ gˆ~. giH˜
qkèOK«|_Õ tHõ∆Ö’¡ `«yæOÑ¨Ó LO_»^Œ∞,
"åiH˜ ã¨Ç¨Ü«∞Ѩ_»@=¸ [~°QÆ^Œ∞.97
U XHõ¯^•xx „`Àã≤ѨÙzÛ<å ÖËHõ ^•xѨ@¡ "≥·=ÚYºO Hõ#|~°z<å Jk kèHͯ~°
(‰õΩ„Ѷπ) "≥·YiQÍ ÉèÏqOK«|_»∞`«∞Ok. Ǩτ[`ü J|∂|„H± ã≤nÌMò (~°l) `«# dÖÏѶ¨`ü
HÍÅOÖ’ '[HÍ`ü— K≥eO¡ K«_®xH˜ x~åHõiOz# "åi`À ^è~Œ ‡° Ü«Ú^ŒOú (lǨ^£) KÕ™êÎ#x
„ѨHõ\ ˜OK«@O D ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ QÆ=∞<å~°›O.
96. =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) =∞n<å‰õΩ ~åHõ=ÚO^Œ∞ J<åû~ü =~°æOÖ’ (W™ê¡O‰õΩ ѨÓ~°fiO
g~°∞ Jqâßfiã¨∞Å∞QÍ LO_Õ"å~°∞) Ô~O_»∞ `≥QÆÅ∞O_Õq. 1. Bãπ 2. Y„[*ò. Wq
Ô~O_»∂ J#∞x`«ºO Ѩ~°ã¨Ê~°O Hõ`«∞ÎÅ∞ ^Œ∂ã¨∞‰õΩ<Õq. JÖψQ =∞n<å‰õΩ K≥Ok#
Ü«¸^Œ∞ÅÖ’ =¸_»∞ `≥QÆÅ∞O_Õq. 1. |#∂ Mˇ·#∞MÏ, 2. |#∂ #r~ü, 3. |#∂
Y∞Ô~·[. D =¸_»∞ `≥QÆÅ∞ ‰õÄ_® Ѩ~°ã¨Ê~°O HõÜ«∂ºxH˜ HÍÅ∞^Œ∞"Õfiq. |#∂ Y∞Ô~·[
Bãπ `≥QƉõΩ =∞^ŒÌ`«∞x=fiQÍ, |#∂ Mˇ·#∞MÏ =∞iÜ«Ú |#∂ #r~ü Y„[*ò `≥QƉõΩ
JO_»QÍ xeKÕq. Ü«Ú^Œú ã¨=∞Ü«∂ÅÖ’ "å~°∞ `«=∞ `«=∞ ‰õÄ@=ÚʼnõΩ ã¨Ç¨Ü«∞
ã¨ÇϨ HÍ~åÅOkOKÕ"å~°∞. Ѷe¨ `«OQÍ "å~°∞ `«=∞ =∞`åxˆH K≥Ok# "åix K«OѨ@O,
WO_»¡ #∞Oz "≥à◊§Q˘@ì@O ÖÏO\˜ Ѩ#∞Å∞ KÕ¿ã"å~°∞. =∞i K«∂_»É’`Õ `Ò~å`ü
„QÆO^äŒO „ѨHÍ~°O WÖÏ KÕÜ«∞@O x+≤^ŒúO. qz„`«O Uq∞@O>Ë `«=∞ =∞`åxH˜
K≥Ok# Ü«¸^Œ `≥QÆÅ∞ Ü«Ú^ŒúMˇ·nÅ∞QÍ Ñ¨@∞ì|_ç`Õ, #+¨ìѨiǨ~°O K≥e¡Oz =∞s
"åix q_»∞^ŒÅ KÕ~ÚOKÕ"å~°∞. J^Õ=∞O>Ë `Ò~å`üÖ’ D q^èOŒ QÍ P^ÕtOK«|_çOk
Jx J<Õ"å~°∞. Ü«¸^Œ∞Å D Ѩ~°ã¨Ê~° q~°∞^Œú"≥∞ÿ# "≥·Yix ^Œ$+≤ìÖ’ ÃÑ@∞ì‰õΩx,
"å~°∞ +¨sÜ«∞`ü#∞ "≥∞ÿ#Ѩ٠=Ú^ŒÌÖÏ KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°h, „QÆO^äŒOÖ’x H˘xfl q+¨Ü«∂Å#∞
qâ◊fiã≤ã∂¨ Î =∞iH˘xfl q+¨Ü∂« Å#∞ „ѨH¯õ # ÃÑ_»∞`«∞<åfl~°x K≥Ñʨ |_çOk. ^≥"· å^ÕâßÅ#∞
x~°¡Hõ∆ ºO KÕã≤ ™È^Œ~° ã¨OǨ~åxH˜ áêÅÊ_»@O, WO_»¡#∞Oz "≥à◊§Q˘@ì@O, "åiH˜
=ºuˆ~HõOQÍ WOH˘HõiH˜ ™êÜ«∞Ѩ_»@O – "åi +¨sÜ«∞`«∞Ö’<Õ J^èŒ~°‡OQÍ Y~å~°∞
KÕÜ«∞|_çOk. HÍx "å~°∞ D =¸_»∞ x+≤^•ú[˝efl LÅ¡OѶ≤∞Oz, P `«~åfi`«
#+ì̈Ñi¨ Ǩ~°O K≥eO¡ z Mˇn· Å#∞ q_çÑO≤ K«=∞<Õ P[˝#∞ áê\˜OK«™êQÍ~°∞. P =¸_»∞
q+¨Ü∂« ňH QÆ#Hõ "å~°∞ Hõ@∞ì|_ç LO_Õ Ñ¨HO∆õ Ö’ Jã¨Å∞ #+¨Ñì i¨ Ǩ~°O K≥eO¡ K«=Åã≤#
JQÆ`«º"Õ∞ U~°Ê_Õk HÍ^Œ∞Hõ^•!
97. +¨sÜ«∞`«∞Ö’x H˘xfl P^ÕâßÅ#∞ t~°™ê=Ç≤ÏOz, =∞iH˘xfl P^ÕâßʼnõΩ uÖ’^ŒHÍezÛ
#O^Œ∞‰õΩ [iˆQ âßã≤Î Uq∞\’ WO^Œ∞Ö’ K≥ѨÊ|_çOk. D <Õ~åxH˜ QÍ#∞ „áêѨOzHõ
rq`«OÖ’ Q“~°"À#fl`«∞ʼnõΩ |^Œ∞Å∞ Ѷ¨∞’~° Ѩ~åÉèí=O, J==∂#O Åaè™êÎ~Ú.
63
32 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
87 "Õ∞=Ú =¸™ê‰õΩ „QÆO^äOŒ "˘ã¨QÍ=Ú.
J`«x `«~∞° "å`« ‰õÄ_® „Ѩ=HõÅÎ #∞ ѨOÑ≤O
Kå=Ú. WOHÍ "Õ ∞ =Ú =∞~° º "£ ∞
‰õΩ=∂~°∞_≥·# D™ê‰õΩ ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# x^Œ~°≈
<åÅ∞ WKåÛ=Ú. ~°∂ǨïÖò Y∞^Œ∞ãπ ^•fi~å
J`«xH˜ ã¨Ç¨Ü«∞O KÕâß=Ú.98 J~Ú`Õ U
Ѩ~°Ö’HõOÖ’ =º^è•Éèíi`«"≥∞ÿ# tHõ∆ ZÖÏQÆ∂ LO@∞Ok. nxfl|\˜ì qk`«=∞ÜÕ∞º
^Õq∞@O>Ë ã¨OѨÓ~°‚ q^èÕÜ«∞`Õ ^≥·"åxH˜ ã‘fiHÍ~°Ü≥∂Qƺ=∞=Ù`«∞Ok. J_»áê^Œ_»áê
H˘xfl q+¨Ü«∂Å#∞ XѨC‰õΩx, "å\˜Hõ#∞QÆ∞}OQÍ =∞ã¨Å∞‰õΩ<Õ"åi Ѩ@¡ JÖÏ¡ÇπωõΩ
ZÖÏO\˜ Pã¨H˜Î ÖË^Œ∞. D PÜ«∞`«∞ =Úã≤¡=ÚÅ#∞ ã¨~Ú`«O PÖ’zOѨ*Ë™ÈÎOk–
D<å_»∞ „ѨÑO¨ K«O #Å∞=¸ÅÖÏ =Úã≤O¡ Å∞ Z^Œ∞~˘¯O@∞#fl J==∂<åʼnõΩ HÍ~°}O,
^èŒ~å‡^ÕâßÅÖ’ H˘xflO\˜x J=ÅOaOz, =∞iH˘xflO\˜x =^Œe"ÕÜ«∞@"≥∞ÿ`Õ
HÍ^Œ∞Hõ^•?! – Wk f„=OQÍ PÖ’zOK«=Åã≤# q+¨Ü«∞O.
98. ''= YѶ¨ÊùÜü∞<å q∞OÉÏkÇ‘Ï a„~°∞ã¨∞e—— J<Õ "åHͺxH˜ ÉèÏ=O Uq∞@O>Ë Ç¨Ï„[`ü
=¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ï) `«~°∞"å`« x~°O`«~°O ^≥·=„Ѩ=HõÎÅ∞ „ѨÉèíqã¨∂Î L<åfl~°∞. Hõ_»‰õΩ
|h W„™ê~¸ÖòÖ’ D ^≥=· ^Ò`«º Ѩ~O° Ѩ~° Ǩτ[`ü D™ê (Uã¨∞„H©ã∞¨ )Î `À =Úyã≤Ok.
'|~Úº<å`ü— JO>Ë ^Õ=Ùx `«~°Ñ¶¨Ù# W=fi|_ç# ã¨∂K«#Å∞, =∞Ç≤Ï=∞Å∞ Jx J~°÷O.
Jq D™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)‰õΩ W=fi|_®¤~Ú. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : PÜ«∞# =∞$`«∞Å#∞
„|uH˜OK«@O, ‰õΩ+¨µª~ÀQÆ∞Å#∞ #Ü«∞O KÕÜ«∞@O, JO^èŒ∞ʼnõΩ K«∂ѨÙ<˘ã¨QÆ@O
"≥Ú^ŒÖˇ·#q. D q+¨Ü«∂Å∞ Pe W„=∂<£ ã¨∂~åÖ’x 49= =K«#OÖ’ „Ѩ™êÎ=#‰õΩ
=KåÛ~Ú.
'~°∂ǨïÖò Y∞^Œ∞ãπ— J<Õk l„|~¸Öò ^Œ∂`« Ü≥ÚHõ¯ a~°∞^Œ∞. ~°∂ÇπÏ JO>Ë P`«‡†
Y∞^Œ∞ãπ JO>Ë Ñ¨iâ◊√^Œ∞ú_»∞ – JÖÏ¡ÇπÏ J#fl=∂@! D q^èŒOQÍ ~°∂ǨïÖò Y∞^Œ∞ãπ
J<Õ Ñ¨^•xH˜ 'Ѩiâ◊√^Œ∞xú P`«‡— J<Õ J~°O÷ =ã¨∞OÎ k. l„|~¸Öò ^Œ∂`«#∞ Ѩiâ◊√^Œ∞xú
P`«‡ Jx ZO^Œ∞‰õΩ J#@O [iyO^ŒO>Ë PÜ«∞# 'J„"≥∞ `«H©fih— ^•fi~å LxH˜Ö’H˜
=KåÛ~°∞. (J„"≥∞ `«H©fix JO>Ë JÖÏ¡ÇπÏ JÖÏ¡ÇπÏ Ü≥ÚHõ¯ „Ѩ`ÕºHõ â◊H˜Î ™ê=∞~å÷ºÅ
^•fi~å l„|~¸Öò ^Œ∂`« LxH˜Ö’H˜ =KåÛ~°∞). l„|~¸Öò ^Œ∂`« Q“~°"À#fl`«∞Å#∞
W#∞=∞_çOѨ*Ë¿ã L^ÕÌâ◊ºO`À PÜ«∞xfl Ѩiâ◊√^Œ∞úx P`«‡ J<åfl~°∞. JÖψQ ã¨fiÜ«∞OQÍ
D™ê „Ѩ=HõÎ#∞ ‰õÄ_® '~°∂ÇπÏ— Jx J#@O [iyOk. "≥Ú`åÎxH˜ ~°∂ǨïÖò Y∞^Œ∞ãπ
JO>Ë, Ѩiâ◊√^Œ∞ú_≥·# JÖÏ¡ÇπÏ P[˝ ^•fi~å LxH˜Ö’H˜ =zÛ# l„|~¸Öò ^Œ∂`«
J#fl=∂@. Wɡfl [s~ü ‰õÄ_® D q+¨Ü∂« <Õfl ã¨=∞i÷OKå~°∞. JnQÍHõ JÖò =∂~Ú^Œ
64
2. JÖò |Y~° JeѶπ ÖÏ"£∞ g∞"£∞ 33 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
Pre-final

„Ѩ=HõÎ J~Ú<å g∞ =∞#ã¨∞ʼnõΩ #K«Ûx 89 "åi =^ŒÌ (=ÚO^Œ∞ #∞OKÕ) L#fl

q+¨Ü«∂Å∞ g∞ =^ŒÌ‰õΩ `≥zÛ#ѨC_»ÖÏ¡
g∞~°∞ JǨÏOHÍ~°O „Ѩ^Œi≈OKå~°∞.
"åiÖ’ H˘O^Œix kèHõ¯iOKå~°∞, =∞i
H˘O^Œix ǨÏ`«=∂~°Û@O ‰õÄ_®
KÕâß~°∞.99
88 ''=∂ ǨÏ$^ŒÜ∂« Å∞ QÆÖ|Ë ∞Ö’¡ K«∞@ì|_ç
L<åflÜ«∞——x100 "å~°O@∞<åfl~°∞. HÍ^Œ∞,
"åi u~°™ê¯~°"≥·Yi =¸ÅOQÍ JÖÏ¡ÇπÏ
"åix ^èŒ∂`«¯iOKå_»∞. Hõ#∞Hõ "å~°∞
qâ◊fiã≤OKÕk |Ǩï ã¨fiÅÊO.101
ã¨∂~åÖ’ ~°∂ǨïÖò Y∞^Œ∞ãπ, WOrÅ∞ „QÆO^äOŒ ~Ô O_»∂ "Õ~ˆ fi~°∞QÍ „Ѩ™êÎqOK«|_®¤~Ú.
nx^•fi~å `≥e¿ã^Õq∞@O>Ë H˘O`«=∞Ok J#∞‰õΩO@∞#fl@∞¡, ~°∂ǨïÖò Y∞^Œ∞ãπ JO>Ë
WOrÅ∞ „QÆO^äŒO HÍ^Œ∞. "Õ~˘HõKÀ@ l„|~¸Öò#∞ '~°∂ǨïÖò Jg∞<£—QÍ Ñ≤Å∞=@O
[iyOk. XHõ™êi ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) `«# „Ñ≤Ü«∞ ã¨Ç¨ÏK«~°∞Öˇ·# Ǩτ[`ü Ǩϙêû<£
(~°l) HÀã¨O ^≥·"åxfl „áêi÷ã¨∂Î, ''F JÖÏ¡ÇπÏ! ~°∂ǨïÖò Y∞^Œ∞ãπ ^•fi~å PÜ«∞#‰õΩ
`À_®Ê@∞#OkOK«∞—— Jx J<åfl~°∞. ''l„|~¸Öò g∞‰õΩ JO_»QÍ L<åfl~°∞—— Jx
"Õ~˘Hõ ǨÏnã¨∞Ö’ LOk. Hõ#∞Hõ ~°∂ǨïÖò Y∞^Œ∞ãπ (Ѩiâ◊√^Œ∞úx P`«‡) JO>Ë
l„|~¸Öò J<Õ ÉèÏqOKåe (Ѷ¨`üǨïÖò |Ü«∂<£, Wɡfl Hõã‘~ü – J„+¨Ñ¶¨ÙÖò ǨÏ"å+‘
P^è•~°OQÍ).
99. JO>Ë g~°∞ Ǩτ[`ü D™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)#∞, Ǩτ[`ü =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Å¡ÖϡǨï
JÖˇ·Ç≤Ï = ã¨Å¡O)#∞ kèHõ¯iOKå~°∞. Ǩτ[`ü [HõiÜ«∂, Ü«∞ǨºÅ#∞ ǨÏ`«=∂~åÛ~°∞.
100. JO>Ë nx J~°÷O, ''F =ÚǨÏ=∞‡^£! h =∂@Å „ѨÉèÏ=O =∂ÃÑ· Ug∞ Ѩ_»^Œ∞ÖË——
Jx. "Õ~˘HõKÀ@ ‰õÄ_® WÖÏO\˜ =∂@ÖË J#|_®¤~Ú. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : ''h=Ù ^Õx
"≥·Ñ¨Ù‰õΩ =∞=∞‡efl Ñ≤Å∞ã¨∞Î<åfl"À P Ñ≤Å∞Ѩ٠#∞O_ç =∂ ǨÏ$^ŒÜ«∂Å∞ ã¨∞~°H˜∆`«OQÍ
L<åfl~Ú.—— (Ǩg∞"£∞ Jã¨û[ÌÇπÏ–5)
101. ǨÏ$^ŒÜ«∂ÅÃÑ· ã¨`«º"å‰õΩ¯ „ѨÉèÏ=O Ѩ_»‰õΩO_® LO_»@O J#flk QÆ~°fiѨ_Õ q+¨Ü«∞O
ZO`«=∂„`«O HÍ^Œ∞. ÃÑ·QÍ Wk ^Ò~åƒùQͺxH˜, âßѨ„QÆã¨Îã≤÷uH˜ ã¨OˆH`«O. gà◊¡Ö’
L#fl qâßfiã¨O (D=∂<£) ‰õÄ_® KåÖÏ `«‰õΩ¯=. ÖËHõ gà◊§Ö’ qâ◊fiã≤OKÕ "å~°∞
KåÖÏ H˘kÌ=∞Ok =∂„`«"Õ∞.
65
^≥·=„QÆO^ä•xfl ^èŒ$gHõiOKÕ „QÆO^äŒO
JÖÏ¡ÇπÏ =^ŒÌ #∞Oz =zÛ#ѨC_»∞, `≥eã≤
‰õÄ_® "å~°∞ ^•xx u~°ã¨¯iOK«™êQÍ~°∞
– =∞i K«∂_»É’`Õ nx ~åHõ‰õΩ =Ú#∞ѨÙ
`«=∞‰õΩ Jqâßfiã¨∞ÅÃÑ· q[Ü«∞O KÕ‰Äõ ~å
Åx102 "å~°∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ JaèÅ+≤OKÕ
"å~°∞. W@∞=O\˜ u~°™ê¯~°∞ÅÃÑ· JÖÏ¡ÇÏπ
âßѨO Ѩ_»∞QÍHõ!
90 U =ã¨∞=Î Ù‰õΩ |^Œ∞Å∞QÍ "å~°∞ `«=∞#∞
J=Ú‡‰õΩ<åfl~À Jk J`«ºO`« hK«"∞≥ #ÿ k–
Jk "åi u~°™ê¯~°O. JÖÏ¡ÇÏπ `å#∞ W+ì̈
Ѩ_Õ `«# ^•ã¨∞}˜‚ „Ѩ`ºÕ HõOQÍ J#∞„QÆÇÏ≤ O
Kå_»#fl Jã¨∂Ü«∞`À103 "å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ
`«~Ñ° Ù¨¶ # J=`«iOz# q+¨Ü∂« Å#∞ u~°ã¯¨
102. =¸ÅOÖ’ ''Ü«∞ã¨ÎѶπuǨ˙#—— J<Õ Ñ¨^ŒO =zÛOk. nxH˜ Ô~O_»∞ J~å÷Å∞<åfl~Ú.
XHõ\ ˜ : PkèHõº`«#∞ „Ѩ™êkOK«=∞h, ã¨Ç¨Ü«∞O KÕÜ«∞=∞x „áêi÷OK«@O. JO>Ë D
Ü«¸^Œ∞Å∞ =Ú„+≤‰õΩ¯Å KÕuÖ’ F@q∞x K«q K«∂ã≤#ѨC_»∞, ''F JÖÏ¡ÇπÏ! JOu=∞
„Ѩ=HõÎ#∞ `«fi~°QÍ Ñ¨OѨÙ. "Õ∞=Ú J`«x`À Hõeã≤ D =Ú„+≤‰õΩ¯ÅÃÑ· PkèHõº`«#∞
ã¨Oáêk™êÎ=Ú—— Jx ^Õ=Ù}˜‚ „áêi÷OKÕ"å~°∞. JO>Ë "≥Ú^Œ\ ˜ J~°÷O „ѨHÍ~°O
'Ü«∞ã¨ÎѶπuǨ˙#— J<Õ Ñ¨^ŒO ''Ü«∞ã¨Î<£ã≤~°∂#—— (ã¨Ç¨Ü«∞O HÀ~°@O) J<Õ J~°÷OÖ’
"å_»|_çO^Œ#fl=∂@! WHõ D Ѩ^•xH˜ QÆÅ ~Ô O_À J~°O÷ ã¨=∂Kå~åxfl JOkOK«@O.
^•x „ѨHÍ~°O D PÜ«∞`«∞‰õΩ '`«fi~°Ö’<Õ JOu=∞ „Ѩ=HõÎ ~å#∞<åfl_»x Ü«¸^Œ∞Å∞
=Ú„+≤‰Ωõ ¯Å‰õΩ `≥eÜ«∞*Ë¿ã"å~°—x J~°O÷ =ã¨∞OÎ k (Ѷ`¨ Çü ï¨ Öò Yn~ü). f~å P JOu=∞
„Ѩ=HõÎ „ѨÉqíè OKåHõ, Ü«¸^Œ∞Å∞ `≥eã≤ ‰õÄ_®, Jã¨∂Ü«∞H˘kÌ PÜ«∞xfl qâ◊fiã≤OKÕO^Œ∞‰õΩ
x~åHõiOKå~°∞.
103. Ǩτ[`ü =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) "å~°∞ `Ò~å`ü, ɡ·aÅ∞ „QÆO^ä•Ö’¡ ã¨∂zOK«|_ç#
JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎÜÕ∞##fl ã¨OQÆu "åiH˜ `≥Å∞ã¨∞. „QÆO^äŒ=ǨïÅ∞ PÜ«∞xfl F
=ÚH˜Î„Ѩ^•`«QÍ ÉèÏqOz, PÜ«∞# (ã¨) ~åHõHÀã¨O Z^Œ∞~°∞K«∂ã≤# ã¨OQÆu ‰õÄ_®
"åã¨=Î "Õ∞. HÍx 'P „Ѩ=Hõ—Î #∞ ^Õ=Ù_»∞ `«=∞ ã¨O`«u #∞O_ç Z#∞flHÀÖË^#Œ fl Jã¨∂Ü«∞`À
"å~°∞ =∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) ^≥·=^Ò`åºxfl „`Àã≤ѨÙKåÛ~°∞. JO>Ë *Ïu q=Hõ∆,
Jã¨∂Ü«∞, ã¨O‰õΩz`« ã¨fiÉèÏ=O ã¨`«º ã‘fiHÍ~°OÖ’ „Ѩ^è•# J_»¤OH˜QÍ xeKå~Ú.
66
2. JÖò |Y~° JeѶπ ÖÏ"£∞ g∞"£∞ 34 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
Pre-final

iOz P„QÆǨÏOÃÑ· P„QÆǨxH˜104 áê„`«∞ 93 "Õ∞=Ú `«∂~°∞ Ѩ~fi° `åxfl g∞ÃÑH· ˜ ZuÎ,
ÅÜ«∂º~°∞. WOHÍ D u~°™ê¯~°∞Å H˘~°‰õΩ g∞#∞O_ç "åQÍÌ#O fã¨∞‰õΩ#fl ã¨O^Œ~åƒùxfl
Ѷ¨∞’~° J==∂#O`À ‰õÄ_ç# tHõ∆ LOk. =∞##O KÕã¨∞HÀO_ç – (P ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ
91 ''JÖÏ¡ÇπÏ J=`«iOѨ*Ëã≤# „QÆO^ä•xfl "Õ∞=Ú) ''g∞‰õΩ „Ѩ™êkOz# ^•xx
qâ◊fiã≤OK«O_ç—— Jx "åi`À J#flѨC_»∞, QÆ\ ˜ìQÍ Ñ¨@∞ìHÀO_ç. =∞iÜ«Ú q#O_ç——
''=∂ÃÑ· J=`«iOѨ*ËÜ«∞|_ç# ^•xx Jx J#QÍ<Õ, "å~°∞ ''"Õ∞=Ú q<åfl=Ú.
"Õ∞=Ú qâ◊fiã≤ã¨∞Î<åflO——105 Jx ã¨=∂ HÍx t~°™ê=Ç≤ÏOK«=Ú—— Jx |^Œ∞e
^è•#q∞™êÎ~°∞. ^•x `«~åfi`« =zÛ# KåÛ~°∞.108 Jã¨Å∞ "åi ǨÏ$^ŒÜ«∂ÅÖ’
^•xfl, Jk ã¨`«º"≥∞ÿ#ѨÊ\˜H©, `«=∞ =^ŒÌ P=Ù^Œ∂_» Ѩ@¡ „¿Ñ=∂aè=∂<åÅ∞ #∂i
L#fl „QÆO^ä•xfl Jk ^èŒ$gHõiã¨∞Î#flѨÊ\˜H© áÈÜ«∞|_®¤~Ú.109 "åi Jqâßfiã¨O
"å~°∞ u~°ã¨¯i™êÎ~°∞. (㨈~! JÖÏÔQ·`Õ) HÍ~°}OQÍ ("åiH© ^Œ∞~°æu Ѩ\ ˜ìOk).110
"åix D q^èOŒ QÍ J_»∞QÆ∞: ''(=Ú#∞Ѩ\ ˜ "åi`À J#O_ç : ''g∞~°∞ qâßfiã¨∞ÖË
„QÆO^ä•ÅÃÑ)· g∞‰õΩ #=∞‡Hõ =ÚO>Ë, =∞i J~Ú`Õ g∞ D qâßfiã¨O g∞‰õΩ K≥_∞» P[˝
ѨÓ~°fiO =zÛ# ^≥·=„Ѩ=HõÎÅ#∞ ZO^Œ∞‰õΩ Wã¨∞OÎ k.——
ǨÏ`«º KÕâß~°∞?——106 107. "åi u~°™ê¯~° "≥·YiH˜, "≥·~° ÉèÏ"åxH˜ Wk ‰õÄ_® XHõ x^Œ~°≈#"Õ∞. „Ѩ=HõÎ =¸™ê
ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# ^≥·"å^ÕâßÅ#∞, x^Œ~°≈<åÅ#∞ fã¨∞‰õΩ=zÛ ^≥·=„Ѩ=HõÎ#~Ú# `«##∞
92 g∞ =^ŒÌ‰õΩ =¸™ê D ã¨∂K«#Å<Õ J#∞ã¨iOK«=∞x HÀ~å~°∞. XHõ¯_≥·# JÖÏ¡ÇπÏ#∞ =∂„`«"Õ∞ ѨÓlOK«=∞x Ñ≤Å∞ѨÙ
fã¨∞‰õΩ=KåÛ_»∞. J~Ú<å㨈~ J`«#∞ WKåÛ~°∞. HÍx g∞~°∞ =∂„`«O Ǩτ[`ü =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)#∞ ZO`«QÍ<À
"≥o§# `«~°∞"å`« g∞~°∞ P=Ù^Œ∂_»#∞ "ÕkèOKå~°∞. PÜ«∞# Ѩ@¡ ^Œ∞~°∞ã¨∞QÍ „Ѩ=iÎOKå~°∞. Hõ_»‰õΩ PÜ«∞# H˘<åflà◊§áê@∞
ѨÓlOKå~°∞. (Jã¨Å∞ q+¨Ü∞« O Uq∞ `«∂~ü Ѩ~°fi`«OÃÑ·H˜ áÈQÍ<Õ, PÜ«∞# "≥#ˆH ^Œ∂_»#∞ P~å^茺 ^≥·=OQÍ KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞.
@O>Ë) g∞~°∞ ^Œ∞~å‡~°∞Åæ ∞.107 g∞ "≥·Yi Hõ_»∞ â’K«hÜ«∞O.
104. P„QÆǨÏOÃÑ· P„QÆǨÏO JO>Ë ÉèÏ=O f„==∞~Ú# HÀáê"Õâ◊O. ZO^Œ∞HõO>Ë "å~°∞ 108. "åiÖ’x ÃÑ_»ãi¨ ^èÀ~°}H˜ ,˜ ^Œ∞~°ÇϨ OHÍ~åxH˜ W^˘Hõ `å~å¯}O J#fl=∂@! K≥ÑÊ≤ #@∞ì
=∂\˜=∂\˜H© HÀѨO `≥ÑÊ≤ OKÕ Ñ¨#∞ÖË KÕã∂¨ Î áÈÜ«∂~°∞. "≥#∞Hõ\ ˜ ѨÙ@Ö’¡ P q=~åÅ∞ qO\Ï=∞x JO@∂<Õ =∞#ã¨∞Ö’ =∞~˘Hõ `«ÅOѨ٠Hõey LO_»@O, ^ŒfiO^•fi~å÷Å`À
=KåÛ~Ú. HÍx WѨC_»∞ "å~°∞ Jã¨∂Ü«∞ =Å¡ k=º Y∞~üP<£#∞, =∞ǨÏhÜ«∞ ‰õÄ_ç# "åHͺÅ∞ ѨÅHõ@O – W^ŒO`å ã¨∂zOKÕ^qÕ ∞\©? =Ú=∂‡\˜H© Wk "åiÖ’x
=ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨)#∞ `«$}©HõiOKå~°∞. P`«‡ =OK«#‰õΩ J^ŒÌO Ѩ_»∞`«∞#flk.
105. JO>Ë =∂‰õΩ `Ò~å`üÃÑ· qâßfiã¨O LOk. HÍ|\˜ì "Õ∞=Ú Y∞~üP<£#∞ qâ◊fiã≤OK«=Åã≤# 109. Jã¨ÖË „¿Ñ=∞ QÆ∞_ç¤k JO\Ï~°∞. =∞x+≤Ö’ U^≥·<å XHõ =ã¨∞Î=٠Ѩ@¡ Jq∞`«=∞~Ú#
J=ã¨~°O ÖË^Œ∞ J#flk Ü«¸^Œ∞Å L^ÕÌâ◊ºO. „¿Ñ=∞ U~°Ê_çO^ŒO>Ë ^•xHÀã¨O J`«#∞ U"≥∞<ÿ å KÕ™êÎ_∞» . |h W„™ê~¸Öò‰Ωõ P=Ù^Œ∂_»
106. JO>Ë–`Ò~å`üÃÑ· qâßfiã¨=ÚO^Œ#fl g∞ =∂@Ö’¡ x*Ï~Úf ÖË^Œ∞. XHõ"Õà◊ LO>Ë Ñ¨@¡ „¿Ñ=∞ #∂iáÈÜ«∞|_çOk. P „¿Ñ=∞ "åi #~°#~åÖ’¡ K≥_∞» ~°HOÎõ ÖÏ „Ѩ=Ç≤Ï™ÈÎOk.
g∞~°∞ g∞ HÍÅO <å\˜ „Ѩ=HõÎÅ#∞ =kèOKÕ"å~°∞ HÍ~°∞. HÍ|\˜ì g∞~°∞ g∞ "å^Œ#Ö’ HÍ|\˜ì "å~°∞ UHõ^≥·"å~å^èŒ# "≥·Ñ¨Ù‰õΩ z`«Îâ◊√kú`À =∞~°e ~å=@O J#flk Hõ+¨ìO.
ã¨`º« =O`«∞Å∞ HÍ~°∞. Hˆ =ÅO F~°fiÖËx`«#O HÍ~°}OQÍ g∞~°∞ Y∞~üP<£#∞ qâ◊fiã≤OK«@O 110. JO>Ë ^Œ∞~°∞ƒkú, P=Ù^Œ∂_» Ѩ@¡ QÆÅ „¿Ñ=∞ =¸ÅOQÍ g∞ ǨÏ$^ŒÜ«∂ÅÖ’ '‰õΩ„Ѷπ—
ÖË^∞Œ . (Jqâßfiã¨O) QÆ∂_»∞Hõ@∞ì‰õΩOk. Jk W>Ëì `˘ÅyáÈÜÕ∞k HÍ^Œ∞ Jx ÉèÏ=O.
67 68
2. JÖò |Y~° JeѶπ ÖÏ"£∞ g∞"£∞ 35 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
Pre-final

94 (F „Ѩ=HÍÎ!) "åiH˜ K≥ѨC : ''XHõ"Õà◊ XHõ¯_»∂ "≥~Úº ã¨O=`«û~åÅ =Ü«∞ã¨∞û#∞

JÖÏ¡ÇπÏ =^ŒÌ Ѩ~°Ö’Hõ x"åã¨O W`«~° HÀ~°∞‰õΩO\Ï_»∞. J~Ú`Õ D n~å…Ü«Ú+¨µ
=∂#=ÙÖˇ=iH© H͉õΩO_® ˆH=ÅO g∞ ‰õÄ_® "åix tHõ∆ ÉÏi #∞Oz U =∂„`«O
H˘~°Hˆ „Ѩ`ºÕ Hõ"∞≥ ÿ LO>Ë, ~°O_ç! g∞ "å^Œ# `«ÑÊ≤ OK«Ö^Ë ∞Œ . JÖÏ¡ÇÏπ "åi HÍ~°ºHõÖÏ
ã¨`º« "≥∞Oÿ ^Œ#_®xH˜ ~°∞A=ÙQÍ =∞~°}Ïxfl áêÅxflO\˜h K«∂ã¨∂Î<Õ L<åfl_»∞.
HÀ~°O_ç.—— 97 (F „Ѩ=HÍÎ!) "åiH˜ K≥ÑC¨ : ''l„cÖò‰Ωõ
95 HÍx "å~°∞ `«=∞ KÕ*`Ë ∞« ÖÏ KÕã∞¨ ‰õΩ#fl â◊„`«∞=Ù J~Ú# „Ѩu"å_»∂ (JÖÏ¡ÇπÏ`À
^Œ∞~åQÆ`åÅ ^Œ$ëêì º Z#fl\˜H© =∞~°}Ïxfl â◊„`«∞`åfixfl H˘x`≥K«∞Û‰õΩ<åfl_»#fl)
HÀ~°~∞° .111 JÖÏ¡ÇÏπ ^Œ∞~å‡~°∞Åæ QÆ∞iOz Ü«∞^•~å÷xfl „QÆÇ≤ÏOKåe. ZO^Œ∞HõO>Ë
ÉÏQÍ Ziy#"å_»∞. JÖÏ¡ÇπÏ ã¨∂K«#ÃÑ·<Õ PÜ«∞# h
96 (F „Ѩ=HÍÎ!) rq`«O Ѩ@¡ JO^Œi ǨÏ$^ŒÜ«∞OÃÑ· D ã¨O^Õâßxfl J=`«
Hõ<åfl Z‰õΩ¯= "åº"≥∂ǨÏO giˆH LO^Œ#fl iOѨ*Ëâß_»∞. Wk (D Y∞~üP<£) `«#‰õΩ
q+¨Ü«∂xfl #∞=Ùfi „QÆÇ≤Ï™êÎ=Ù. (rq`«O ѨÓ~°fiO =zÛ# „QÆO^ä•Å#∞ ^èŒ$gHõi
Ѩ@¡ "åº"≥∂ǨÏOÖ’) g~°∞ =Ú„+≤‰Ωõ ¯Å#∞ ã¨∞OÎ k. qâ◊fiã≤OKÕ "åiH˜ =∂~°æ ^Œ~≈° Hõ`fi« O
‰õÄ_® q∞OzáÈÜ«∂~°∞.112 giÖ’x „Ѩu =Ç≤Ïã¨∂Î, "åiH˜ â◊√Éèí"å~°Î Wã¨∞ÎOk.113
111. Ǩτ[`ü Wɡfl JÉσãπ (~°l) QÍ~°∞ nxfl '^•=`≥ =ÚÉÏǨÏÖÏ—QÍ ¿Ñ~˘¯<åfl~°∞. JO>Ë á⁄~°ÉÏ>Ë. `å=Ú JÖÏ¡ÇπωõΩ ZO`À W+¨ì"≥∞ÿ# "å~°O Jh, ã¨fi~°æO `«=∞ ã¨fiO`«=∞h,
=∞Ǩ„Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) ^≥=· ^Ò`åºxfl `«$}©Hiõ OK«@OÖ’#∂, ^≥=· ã¨xflkèÖ’ q∞ye# "å~°O`å #~°H"õ åã¨∞Å#fl "å^Œ#Ö’ Ü«¸^Œ∞Å∞ ã¨`º« ã¨O^è∞Œ Å∞ HÍ~°x, ÃÑQ· Í
g∞~°∞ JO^ŒiHõ<åfl Z‰õΩ¯= „¿Ñ=∞áê„`«∞Å∞ J#fl „ѨHõ@#Ö’#∂ g∞~°∞ ã¨`«º=O`«∞ÖË "å~°∞ ˆH=ÅO HõÅ¡ÉÁe¡ Hõ|∞~°∞¡ K≥|∞`«∞<åfl~°x `ÕeáÈ~ÚOk. P q+¨Ü«∞O x["≥∞ÿ
J~Ú`Õ =Úã≤¡OÅ∞, Ü«¸^Œ∞Å∞ – W~°∞=~åæÅ "å~°∂ HõÅã≤ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ D q^èŒOQÍ LO>Ë, ÖË^• Hõhã¨O `«=∞ "å^Œ#Ö’ `å=Ú Juâ◊~ÚÅ¡@O ÖË^#Œ fl #=∞‡HõO ã¨fiÜ«∞OQÍ
JÉèíºi÷OKåe : ''F JÖÏ¡ÇπÏ! W~°∞=ÙiÖ’ Z=~°∞ J|^ŒúO K≥|∞`«∞<åfl 㨈~ "åix "åi‰õΩO>Ë ''=∞~°}Ïxfl HÀ~°\ÏxH˜—— "å~°∞ "≥#∞HõO["Õ¿ã"å~°∞ HÍ^Œ∞. <À\˜`À "å~°∞
=∞$`«∞º"å`«‰õΩ QÆ∞iK≥~Úº.—— A=∂ ã¨∂~åÖ’ ‰õÄ_® "åiH˜ D q^èŒOQÍ ã¨"åÅ∞ Zxfl Q˘Ñ¨ÊÅ∞ K≥ÑÊ≤ #ѨÊ\˜H,© "åQÍú\ `˜ À `«=∞ K«∞@∂ì ZO`« ã¨∞O^Œ~"° ∞≥ #ÿ =ÅÜ«∂xfl
qã¨~°|_çOk. Pe W„=∂<£ ã¨∂~åÖ’ =zÛ# „Ѩ™êÎ=# „ѨHÍ~°O #[~å<£‰õΩ K≥Ok# JÅ∞¡‰õΩ#flѨÊ\˜H© =∞#™êûH˜∆ =∂„`«O "åix x~°O`«~°O ÃÇÏK«Ûiã¨∂Î<Õ LO@∞Ok.
„ÔHã· =Ψ ÙʼnõΩ ‰õÄ_® D ~°H=õ ∞~Ú# ã¨"åÅ∞ KÕÜ∞« |_çOk. Ü«¸^Œ∞Å∞ ‰õÄ_® „ÔHã· =Ψ ÙÅ JÖÏ¡ÇÏπ ã¨xflkèÖ’ xÅ|_ç# ~ÀA# Jq^èÜ Õ Ú« ʼnõΩ Ѩ>ìË ^Œ∞~°`æ Õ `«=∞‰õÄ Ñ¨_∞» `«∞Ok
=Öˇ<Õ `«=∞ "å^Œ#Ö’ Jã¨`«º=O`«∞Å=@O KÕ`« D ã¨"åÅ∞#∞ ã‘fiHõiOK«ÖË^Œ∞. J#fl Ü«∞^•~°÷O ‰õÄ_® "åiH˜ `≥eÜ«∞xk HÍ^Œ∞.
JO^Œ∞ˆH JÖÏ¡ÇπÏ gà◊¡#∞ L^ÕÌtOz, ''Z\˜ì Ѩiã≤÷uÖ’#∂ "å~°∞ =∞~°}Ïxfl HÀ~°~°∞ 113. ǨÏnã¨∞ „ѨHÍ~°O : H˘O`«=∞Ok Ü«¸^Œ ѨO_ç`«∞Å∞ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) =^ŒÌ‰õΩ
(JO>Ë '=ÚÉÏǨÏÖÏ—‰õΩ ã≤^Œú=∞=~°∞)—— Jx J<åfl_»∞. D "åºMϺ<åxˆH ǨѶ≤*ò Wɡfl =zÛ, ''g∞~°∞ QÆ#Hõ D ã¨O^ÕǨʼnõΩ ã¨Ô~·# ã¨=∂^è•#O W¿ãÎ "Õ∞=Ú qâ◊fiã≤™êÎ=Ú.
Hõã‘~ü ‰õÄ_® „áê^è•#º`«xKåÛ~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë ^≥=· „Ѩ=HõÎ J~Ú#"å_»∞ =∂„`«"∞Õ g\˜H˜ ã¨=∂^è•#O W=fiQÆÅ∞QÆ∞`å_»∞——
112. =∞~°}O ã¨OQÆu J@∞Oz, Jã¨Å∞ „áêѨOzHõ rq`«O Ѩ@¡ "åiÔHO`« =∞‰õΩ¯= Jx „ѨuáêkOKå~°∞. =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨) "åi ã¨O^ÕǨÅxflO\˜H© ã¨=∂^è•#O WzÛ#
LO^ŒO>Ë, D q+¨Ü«∞OÖ’ „ѨѨOK« [#∞Öˇ=~°∂ "åi`À áÈ\©Ñ¨_»ÖË~°∞. PYiH˜ g∞^Œ@, ''g∞ÃÑ· ^≥·="å}˜x fã¨∞‰õΩ=KÕÛk Z=~°∞?—— Jx „ѨtflOKå~°∞. ''l„cÖò——
=Ú„+≤‰õΩ¯Å∞ ‰õÄ_®. J~Ú`Õ n~å…Ü«Ú+¨µ "åix JÖÏ¡ÇπÏ tHõ∆#∞Oz HÍáê_»*ÏÅ^Œ∞. Jx PÜ«∞# (ã¨) |^Œ∞eKåÛ~°∞. JѨC_»∞ Ü«¸^Œ∞Å∞, ''l„cÖò J~Ú`Õ J`«_»∞ =∂
Z‰õΩ¯= HÍÅO „|uH˜ L#flO`« =∂„`å# "åi áêáêŠѨÙ@ì `«~°∞QÆ∞`«∞O^Œx Pt¿ãÎ â◊„`«∞=Ù. J`«_∞» "≥=· ∞#™êºxfl, =∂~°}HÍO_»#∞, qѨ`∞« #Î ∞ fã¨∞‰õΩx =ã¨∂Î LO\Ï_»∞——
69 70
2. JÖò |Y~° JeѶπ ÖÏ"£∞ g∞"£∞ 36 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
Pre-final

98 Z=~°∞ JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ, PÜ«∞# ^Œ∂`«Å‰õΩ, 99 (F „Ѩ=HÍÎ!) ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# ã¨∂K«#

PÜ«∞# „Ѩ=HõÎʼnõΩ, l„cÖò =∞iÜ«Ú Å#∞ "Õ∞=Ú hÃÑ· J=`«iOѨ*Ëâß=Ú.
g∞HÍ~¸Öò‰õΩ â◊„`«∞=ÙÅ∞QÍ LO\Ï~À, Jq^èÕÜ«ÚÅ∞ `«Ñ¨Ê "ÕÔ~=~°∂ "å\˜x
J@∞=O\˜ Jqâßfiã¨∞ʼnõΩ JÖÏ¡ÇπÏ „`Àã≤ÑÙ¨ K«Û~°∞.
â◊„`«∞=ÙQÍ114 LO\Ï_»∞. 100 "åÔ~ѨC_»∞ U "åQÍÌ#O KÕã≤<å,
Jx =OHõÃÑ\˜ì =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨) ^≥·=^Ò`åºxfl t~°™ê=Ç≤ÏOK«\ÏxH˜ x~åHõiOKå~°∞ "åiÖ’x U^À XHõ =~°Oæ ^•xfl ÉèOí QÆÑ~¨ ∞°
(Wɡfl Hõã‘~ü, Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü). ã¨∞ÎOk. ÃÑ·QÍ "åiÖ’ J<Õ‰õΩÅ∞ qâßfi
114. ''g∞HÍ~¸Öò (^Œ∂`«) =∂ <Õã¨ÎO—— Jx Ü«¸^Œ∞Å<Õ"å~°∞. HÍQ͆ ''"åà◊§O^Œ~°∂ <å ã¨∞Å∞ HÍ~°∞.
„Ñ≤Ü«∞ ^•ã¨∞ÖË. "åiH© ÖËHõ "åiÖ’ U XHõ¯iÔH·<å â◊„`«∞=ÙQÍ L#fl"å_»∞, JÖÏ¡ÇπωõΩ
â◊„`«∞=Ù—— Jx ã¨fiÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇÏπ JO@∞<åfl_»∞. ''<å ¿ãflÇ≤Ï`«∞ÅÖ’ Z=iѨ@#¡ ~Ú<å 101 "åi =^ŒÌ‰õΩ, "åi „QÆO^ä•xfl
"≥·~°O =Ç≤ÏOz#"å_»∞ "åã¨Î"åxH˜ <åÃÑ· Ü«Ú^Œú„ѨHõ@# KÕâß_»∞—— Jx ǨÏnã¨∞Ö’ x[=∞x ^è$Œ gHõiOKÕ „Ѩ=HõÎ JÖÏ¡ÇÏπ `«~Ñ° Ù¨¶
LOk (ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ |∞MÏs). JO>Ë JÖÏ¡ÇÏπ ¿ãflÇ≤Ï`«∞Ö’¡x U XHõ¯i`À#~Ú<å â◊„`«∞`«fiO #∞Oz ZѨC_»∞ =zÛ<å P „QÆO^äŒ
=Ç≤Ï¿ãÎ ã¨=∞ã¨Î ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å`À (BeÜ«∂Å`À) â◊„`«∞`«fiO =Ç≤ÏOz#>Ë¡. JO`ÕHÍ^Œ∞, =ǨïÅÖ’x XHõ =~°æO "å~°∞, ^≥·=
JÖÏ¡ÇπÏ`À â◊„`«∞`«fiO H˘x`≥K«∞Û‰õΩ#fl>Ë¡. HÍ|\˜ì ''BeÜ«∂ JÖÏ¡ÇπÏ——#∞ Jaè=∂xO „QÆO^ä•xfl, Jã¨Å∞ ^•x QÆ∞iOz Ug∞
K«@O, P^ŒiOK«@O ZO`À J=ã¨~O° . "åiѨ@¡ ^Õfi+¨O, "≥~· É° Ïè =O Hõey LO_»@O `≥eÜ«∞x "å~°∞QÍ115 "≥#∞Hõ Ѩ_"» âÕ ß~°∞.
JѨ~å^èŒO. ÃÑ·QÍ Jk JÖÏ¡ÇπωõΩ =ºuˆ~HõOQÍ Ü«Ú^Œú „ѨHõ@# KÕÜ«∞@O =O\˜^Õ. 102 "å~°∞ ã¨∞Öˇ·=∂#∞ ~å[ºOÖ’x
WO`«H© P 'BeÜ«∂ JÖÏ¡ÇπÏ— Z=~°∞? Ü«¸#∞ãπ ã¨∂~åÖ’x 62, 63 PÜ«∞`«∞Å#∞ Ã+·`å#∞Å∞ J=ÅOaOz# q+¨Ü«∂Å
J^茺ܫ∞#O KÕÜ«∞O_ç. "≥#∞HõѨ_®¤~°∞. Jã¨Å∞ ã¨∞Öˇ·=∂#∞
J~Ú`Õ BeÜ«∂ JÖÏ¡ÇπÏ (JÖÏ¡ÇπÏ ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å) Ѩ@¡ P^Œ~åaè=∂<åÅ∞ Hõey Z#fl_»∂ Jqâßfi™êxH˜ X_çQÆ@ìÖË^Œ∞, D
LO_»@=∞O>Ë ÉèÏ=O "å~°∞ K«xáÈ~Ú# `«~°∞"å`« "åi ã¨=∂^èŒ∞Å =^ŒÌ‰õΩ áÈ~Ú Jqâßfi㨠áÈHõ_» Jã¨Å∞ Ã+·`å#∞Å^Õ.
"≥ÚHõ¯@O, ã¨=∂^è∞Œ ÅÃÑ· ÃÑ^ŒÌ ÃÑ^ŒÌ QÆ∞O|^Œ∞Å∞, QÀѨÙ~åÅ∞ xi‡OK«@O ZO`«=∂„`«O "å~°∞ „Ѩ[ʼnõΩ KÕ`«|_çx <Õˆ~Ê"å~°∞.116
HÍ^Œ∞. "åi ¿Ñ~°∞# U_®kHÀ™êi L~°∞ã¨∞Å<Õ "Õ∞àÏÅ∞, u~°∞<åà◊√§ U~åÊ@∞ KÕÜ∞« @O,
"åi ¿Ñ~°∞g∞^Œ "≥Ú‰õΩ¯|_»∞Å∞ KÕã¨∞HÀ=@O, ã¨=∂^èŒ∞ʼnõΩ ™êfl<å^Œ∞Å∞ KÕ~ÚOz, 115. JÖÏ¡ÇÏπ `«# JOu=∞ ã¨O^ÕâÇ◊ Ϩ ~°∞}˜‚ (ã¨Jã¨O) L^ÕtÌ Oz U=∞O@∞<åfl_»O>ˆ "Õ∞=Ú
ã¨iH˘`«Î Ѩ~°^•Å#∞ HõѨÊ@O ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«O HÍ^Œ∞. JÖψQ P =∞$`«∞Å#∞ JHõ¯~°Å∞ g∞‰õΩ Z<Àfl ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# ã¨∂K«#Å#∞, "åHͺÅ#∞ WzÛѨOáê=Ú. "å\˜x K«∂ã≤#
fˆ~Û"å~°∞QÍ, HõëêìÅ#∞Oz QÆ>ˇìH˜¯OKÕ "å~°∞QÍ, ÖÏÉèí#ëêìÅ∞ KÕ‰õÄ~°ÛQÆÅ â◊H˜Î `«~°∞"å`« Ü«¸^Œ∞Å∞ ã¨~Ú`«O qâ◊fiã≤OKåeûO^Õ. JnQÍHõ "åi „QÆO^äŒ"≥∞ÿ#
L#fl"å~°∞QÍ #q∞‡, "åi =ÚO^Œ∞ "Õ_∞» HÀ=@O, ™ê=¸Ç≤ÏHõOQÍ ã¨=∂^è∞Œ Å =ÚO^Œ∞ `Ò~å`üÖ’#∂ g∞ QÆ∞}QÆ}ÏÅ∞ `≥Å∞Ѩ|_®¤~Ú. q∞=∞‡efl "å~°∞ qâ◊fiã≤OKåÅ#fl
xÅ|_ç ^蕺xOK«@O, "å\˜ =ÚO^Œ∞ "≥∂HõiÅ¡@O – ZO`«=∂„`«O ã¨=∞‡`«O HÍ^Œ∞. „Ѩ=∂} „Ѩ™êÎ=# ‰õÄ_® LOk.
^Œ∞~°^Œ$+¨ì=âß`«∞Î ''BeÜ«∂ JÖÏ¡ÇπÏ Ñ¨@¡ Jaè=∂#O—— J<Õ ¿Ñ~°∞ÃÑ· D "åºáê~°O HÍx "å~°∞ ZѨC_»∞ "åQÍÌ# áêÅ# KÕâß~°h D "åQÍÌ<åxfl ‰õÄ_® áêeOK«\ÏxH˜!?
=∞Ǩ *’~°∞QÍ ™êQÆ∞`ÀOk. K«∂_»É’`Õ Jk XHõÑʨ \˜ ÖÏ`ü, =∞<å`ü ^Õ=`«Å ѨÓ[#∞ "åQÍÌ# ÉèíOQÆO KÕÜ«∞@O "åiÖ’x XHõ =~åæxH˜ Ǩc J~ÚáÈ~ÚOk. PYiH˜
ѨÙ#~°∞^ŒúiOKÕ „Ѩܫ∞`«flOQÍ HÍ#=ã¨∞ÎOk. x*ÏxH˜ Wk '„¿Ñ=∞— HÍ^Œ∞. W^˘Hõ ^≥=· „QÆO^ä•xfl ‰õÄ_® "å~°∞ =∞~°∞QÆ∞# Ѩ_"» âÕ ß~°∞. ^•x QÆ∞iOz `«=∞ˆHg∞ `≥b#>Ë¡
~°Hõ=∞~Ú# ''ѨÓ[——. Wk +≤~ü¯. Ѷ¨∞’~° JѨKå~°O. D ã¨=∂kè ѨÓ[#∞O_ç JÖÏ¡ÇπÏ =º=ǨÏiOKå~°∞.
=∞#efl HÍáê_»∞QÍHõ! 116. JO>Ë Ü«¸^Œ∞Å∞ ^≥·=„QÆO^ä•xfl, KÕã≤# ÉÏã¨#∞ x~°¡Hõ∆ ºO KÕã≤OkQÍHõ, Ã+·`å#∞
71 72
2. JÖò |Y~° JeѶπ ÖÏ"£∞ g∞"£∞
Pre-final
"å~°∞ ÉÏaÖ’xÜ«∂Ö’ Ǩ~°∂`ü,
=∂~°∂`ü J<Õ W^ŒÌ~°∞ ^≥·=^Œ∂`«ÅÃÑ·
J=`«iOѨ*ËÜ«∞|_ç# q^Œº "≥O@
Ѩ_®¤~°∞.117 ''"Õ∞=Ú XHõ ѨsHõ∆ =O\˜
J_»∞QÆ∞*Ï_»Ö’¡ #_»∞ã¨∂Î, KÕ`«|_ç =O\˜ ‰õ∆Ω„^Œq^ŒºÅ "≥O@|_®¤~°∞. JO`ÕHÍ^Œ∞,
Ǩτ[`ü ã¨∞Öˇ=· ∂#∞ (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) Jã¨Å∞ ^≥=· „Ѩ=Hˆ Î HÍ~°h (^≥=· O =∞xflOK«∞QÍHõ!),
PÜ«∞<˘Hõ =∂O„u‰õΩ_»h, =∞O„`«`O« „`åÅ â◊H`Θ À ~å[º"Õ∞ÖÏ_»h JѨ"å^Œ∞ "≥∂áê~°∞.
D JѨ"å^Œ∞#∞ JÖÏ¡ÇÏπ YO_çOKå_»∞ : Ǩτ[`ü ã¨∞Öˇ=· ∂#∞ (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) KÕ`|« _ç
KÕ¿ã"å~°∞ HÍ^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë KÕ`«|_ç J<Õk XHõ Jqâßfi㨠áÈHõ_». JÖÏO\˜
Jqâßfiã¨O`À ‰õÄ_»∞‰õΩ#fl KÕ+¨ì‰õΩ PÜ«∞# ZO^Œ∞‰õΩ áêÅÊ_»`å~°∞?
Ǩτ[`ü ã¨∞Öˇ·=∂#∞ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) HÍÅOÖ’ ‰õ∆Ω„^Œq^ŒºÅ∞ ÉÏQÍ „áêK«∞~°ºOÖ’H˜
=KåÛÜ«∞x K≥|∞`å~°∞. nx x"å~°}ÀáêÜ«∞OÖ’ ÉèÏQÆOQÍ ã¨∞Öˇ=· ∂#∞ (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO)
‰õ∆Ω„^Œ ™êÇ≤Ï`åºxfl ¿ãHõiOz "å\˜x `«# ã≤OǨã¨#O „H˜O^Œ áêuÃÑ>Ëìâß~°∞. Ǩτ[`ü
ã¨∞Öˇ·=∂<£ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) =∞~°}˜Oz# `«~°∞"å`« D Ã+·`å#∞Å∞, =∂O„u‰õΩÅ∞
HõÅã≤ P ™êÇ≤Ï`åºxfl "≥eH˜fâß~°∞. ã¨∞Öˇ·=∂<£ â◊H˜ÎÜ«Ú‰õΩÎÅ, JkèHÍ~°O "≥·Éèí"åÅ
"≥#∞Hõ L#fl Jã¨Å∞ ~°Ç¨Ï㨺O D KÕ`«|_Õ#x „Ѩ[ʼnõΩ #=∞‡ |eHÍ~°∞. nx
P^è•~°OQÍ D ^Œ∞~å‡~°∞æÅ∞ Ǩτ[`ü ã¨∞Öˇ·=∂#∞ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)#∞ Jqâßfiã≤
(HÍѶ≤~ü)QÍ Y~å~°∞ KÕâß~°∞. J~Ú`Õ JÖÏ¡ÇπÏ nxx YO_çOK«@"Õ∞QÍHõ nxx XHõ
hÖÏѨxO^ŒQÍ Jaè=i‚OKå_»∞, ã¨∞Öˇ=· ∂#∞#∞ XHõ xHÍ~°û~Ú# qâßfiã≤QÍ ¿Ñ~˘¯<åfl_»∞
(Wɡfl Hõã‘~ü).
117. H˘O`«=∞Ok Y∞~üP<£ "åºMϺ`«Å∞ '==∂ Lx˚Å— J<Õ Ñ¨^OŒ Ö’x '=∂— J<Õ JHõ~∆ åxfl
#HÍ~å`«‡Hõ ÉèÏ=OÖ’ fã¨∞‰õΩx, Ǩ~°∂`ü, =∂~°∂`üÅÃÑ· Jã¨ÖËg∞ J=`«iOK«ÖË^Œx
Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞. J~Ú`Õ Y∞~üP<£Ö’ =zÛ# `«~åfiu „Ѩ™êÎ=# D Jaè„áêÜ«∂xfl
ã¨=∞i÷OKÕkQÍ ÖË^Œ∞. JO^Œ∞ˆH Wɡfl [s~ü "≥Ú^ŒÅQÆ∞ "åºMϺ#Hõ~°ÎÅ∞ D "å^Œ##∞
„`Àã≤ѨÙKåÛ~°∞ (Wɡfl Hõã‘~ü). JÖψQ Ǩ~°∂`ü =∂~°∂`üÅ QÆ∞iOz Z<Àfl W„™ê~¸b
LÖËY¡ <åÅ∞ L<åfl~Ú. J~Ú`Õ ^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨) ã¨fiÜ«∞OQÍ K≥ÑÊ≤ #@∞¡ „Ѩ=∂}|^Œ"ú ∞≥ #ÿ
LÖË¡Y#O D <ÕѨ^䌺OÖ’ U XHõ¯\© ÖË^Œ∞. JÖÏ¡ÇπÏ q=~åÖ’¡H˜ áȉõΩO_®, ZO`À
‰õΩÑ¡ OΨ QÍ D ã¨OѶ∞¨ @##∞ Y∞~üP<£Ö’ „Ѩ™êÎqOKå_»∞. HÍ|\˜ì =∞#O D q+¨Ü∂« xfl
JO`«=~°‰õΩ =∂„`«"Õ∞ qâ◊fiã≤OKåe (`«Ñ¶‘û~ü Wɡfl Hõã‘~ü). JÖÏ¡ÇπÏ W^ŒÌ~°∞ ^Œ∂`«Å‰õΩ
KÕ`«|_ç q^Œº#∞ WzÛ ÉÏaÖ’xÜ«∂‰õΩ ѨOáê_»x Y∞~üP<£Ö’x D "åHõºO ^•fi~å
`≥eÜ«∞=™ÈÎOk. (1) nx L^ÕÌâ◊ºO U"≥∞ÿ LO@∞Ok? ("åã¨Î=O ^≥·"åxˆH Z~°∞Hõ)
JO>Ë ^≥·=„Ѩ=HõÎÅ ^•fi~å =ºHõÎ=∞ÜÕ∞º =∞Ç≤Ï=∞Å∞ "Õ~°∞, D KÕ`«|_ç "Õ~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ
73
37 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
"å~°O.118 #∞=Ùfi =∂„`«O Jqâßfi™êxH˜
áêÅÊ_»‰Ωõ —— Jx (ã¨Ê+ì̈OQÍ) K≥Ñʨ #O`«
=~°‰Äõ "å~°∞ (W^Œ~Ì ∂° ) Z=iH© P q^Œº#∞
<Õˆ~Ê"å~°∞ ‰õÄ_® HÍ^Œ∞. J~Ú#ѨÊ\˜H©
[#∞Å∞ "åi ^ŒQÆæ~° ÉèÏ~åºÉèí~°ÎÅ#∞
q_»Q˘>Ëì q^Œº#∞ <Õ~∞° Û‰õΩ<Õ"å~°∞. ZO`«
KÕã<≤ å "å~°∞ JÖÏ¡ÇÏπ J#∞=∞u ÖˉΩõ O_®
P KÕ`|« _ç ^•fi~å Z=iH© ZÖÏO\˜ H©_∞»
`«~°Ñ¶¨Ù# =∂‰õΩ Xã¨QÆ|_ç# KÕ`«|_ç WkQÀ WÖÏ LO@∞Ok, (D HÍÅOÖ’ KÕ`«|_ç
ã¨~°fi„`å „Ñ¨|eáÈ~Ú# HÍ~°}OQÍ ^≥·=„Ѩ=HõÎÅ∞ ‰õÄ_® =∂O„u‰õΩÖË J~Ú
LO\ψ~"≥∂! Jx H˘O`«=∞Ok J#∞=∂xOK«@O "≥Ú^ŒÖˇ\Ïì~°∞). „Ѩ[Å∞ D
JáÈǨωõΩ QÆ∞i HÍ~å^Œ#fl L^ÕÌâ◊ºO`À – XHõ ѨsHõ∆QÍ – ^≥·=^Œ∂`«Å#∞ J=`«iOѨ
*ËÜ«∞@O [iyOk.
(2) Ô~O_À L^ÕÌâ◊ºO : |h W„™ê~¸Öò <≥·uHõOQÍ ZO`«QÍ k"åÖÏ fã≤O^À,
KÕ`«|_ç =O\˜ ‰õ∆Ω„^Œq^Œº#∞ <Õ~°∞ÛHÀ=\ÏxH˜ "å~°∞ ZÖÏ ^≥·=^Œ∂`«Å "≥O@Ѩ_®¤~À
`≥eÜ«∞*ËÜ«∞@O ‰õÄ_® nx L^ÕÌâ◊ºO JÜ«ÚºO_»=K«∞Û. KÕ`«|_ç Jqâßfiã¨O`À
‰õÄ_»∞‰õΩ#fl Ѩx Jh, `å=Ú „Ѩ[ʼnõΩ XHõ ѨsHõ∆QÍ =∂„`«"Õ∞ „ѨÉèíqOѨ*ˇÜ«∞º
|_®¤=∞x ^Œ∂`«Å∞ ã¨Ê+¨Oì KÕã#≤ Ñ≤^ÑŒ ¨ ‰õÄ_® "å~°∞ D ‰õΩ∆ „^Œq^Œº HÀã¨O ZQÆ|_®¤~∞° .
`«^•fi~å PÅ∞=∞QÆÅ∞ Hõ@∞ì‰õΩ#fl J#∞~åQÆ QÀѨÙ~åÖ’¡ HõÅ`«Å∞ ˆ~Ñ≤, J#∞=∂<åÅ
c*ÏÅ∞ <å\˜, "åà◊§ ã¨O™ê~åÖ’¡ xѨCÅ∞ áÈÜ«∂Åh, HÍѨÙ~åÅ#∞ ‰õÄÖÏÛÅh
"å~°∞ `«Ç¨Ï`«Ç¨ÏÖÏ_Õ"å~°∞. JO>ˆ Jk "åi J^èÀQÆuH˜, ‰õΩÅ∞¡"≥∂`«∞ `«<åxH© XHõ
„Ѩ|Å x^Œ~≈° #O, H˘OѨÅ∞ ‰õÄÖËÛ "åi HÍ~°º„Hõ=∞OÖ’ XHõ =ÚMϺOâ◊O J#fl=∂@!
JÖÏ¡ÇπÏ =∞#efl ^•#∞flOz ~°H˜∆OK«∞QÍHõ!
118. Wk q∞^䌺#∞ YO_çOKÕ L^ÕÌâ◊ºO`À, XHõ QÆ∞~°∞=Ù =^ŒÌ q∞^䕺"å^•xfl <Õ~°∞ÛHÀ=@O
=O\˜k. q∞^䕺"å^•xfl YO_ç™êÎ#h, ^èŒ~°‡~°Hõ∆} HÀã¨O P q^Œº#∞ LѨÜ≥∂y™êÎ#x
t+¨µº_»∞ WzÛ# Ǩg∞ÃÑ· QÆ∞~°∞=Ù J`«xH˜ P q^Œº#∞ <Õ~°∞Ê`å_»∞. JO>Ë QÆ∞~°∞=Ù
`«# t+¨µº}˜‚ #=∂‡_»∞. HÍx q^Œº <Õ~°∞Û‰õΩ#fl `«~°∞"å`« t+¨µº_»∞ ã¨~Ú`«O q∞^䕺
"åkQÍ =∂iáÈ~Ú, q∞^二 #∞ „áêK«∞~°ºOÖ’xH˜ `≥¿ãÎ P ^À+¨O QÆ∞~°∞=Ùk HÍ^Œ∞Hõ^•!
''"Õ∞=Ú JÖÏ¡ÇπÏ `«~°Ñ¶¨Ù# ^•ã¨∞Å áêe@ F ѨsHõ∆ =O\˜ "åà◊§O—— J#fl P W^ŒÌ~°∞
^≥·=^Œ∂`«Å =∂\Ö’¡x PO`«~°ºO W^Õ.
74
2. JÖò |Y~° JeѶπ ÖÏ"£∞ g∞"£∞ 38 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
Pre-final

HõeyOK«Ö~Ë ∞° ã¨∞=∂!119 `«=∞‰õΩ #+¨Oì `«Ñʨ 105 g∞ÃÑ· g∞ „ѨÉèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù#∞Oz

U=∂„`«O „ѨÜ≥∂[#O KÕ‰õÄ~°Ûx ^•xx U^≥·<å "Õ∞Å∞`À ‰õÄ_»∞‰õΩ#fl q+¨Ü«∞O
"å~°∞ <Õ~°∞Û‰õΩO@∞<åfl~°∞. P q^Œº#∞ J=`«iOK«@O „QÆO^äŒ=ǨïÖ’¡x u~°™ê¯
H˘#∞‰õΩ¯#fl "åiH˜ Ѩ~°Ö’HõOÖ’ (JHõ¯_ç ~°∞ʼnõΩQÍh, =Ú„+≤‰Ωõ ¯Å‰õΩQÍh U=∂„`«O
ã¨∞Y™œMϺÅÖ’) ZÖÏO\˜ ÉèÏQÆO ÖË^#Œ fl W+¨ìO ÖË^Œ∞. ("åÔ~O`«QÍ Jã¨∂Ü«∞
ã¨OQÆu "åiH˜ ã¨~Ú`«O `≥Å∞ã¨∞. ZO`« K≥Ok<å Ѷ~¨ "° åÖË^∞Œ ) JÖÏ¡ÇÏπ `«# „Ѩ`ºÕ Hõ
hK«"≥∞ÿ# =ã¨∞Î=Ù‰õΩ |^Œ∞Å∞QÍ "å~°∞ HÍ~°∞}ºO #∞Oz `å#∞ HÀi# "åiH˜
`«=∞#∞ `å=Ú J=Ú‡‰õΩO@∞<åfl~À "åiH˜ J#∞„QÆÇ≤Ï™êÎ_»∞, JÖÏ¡ÇπÏ Q˘Ñ¨Ê
`≥e¿ãÎ ZO`« ÉÏ=ÙO_»∞! J#∞„QÆǨÏO HõÅ"å_»∞.
103 "åˆ~ QÆ#Hõ qâ◊fiã≤Oz, ÉèHí ÑΘ ~¨ ∞° Å∞QÍ 106 (F „Ѩ=HÍÎ!) U^Õx XHõ "åHͺxfl
=º=ǨÏiOz LO>Ë JÖÏ¡ÇπÏ `«~°Ñ¶¨Ù# "Õ∞=Ú ~°^Œ∞ÌѨ~°z<å121 ÖËHõ =∞~°Ñ≤OѨ
"åiH˜ J`«∞º`«Î=∞ ѨÙ}ºÑ¶¨ÅO ÅaèOz *Ëã<≤ å (^•x ™ê÷#OÖ’) ^•xHõ<åfl L`«=Î ∞
LO_Õk. P ã¨OQÆux "å~°∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ "≥∞ÿ# ^•xh ÖË^• Hõhã¨O ^•xH˜ ã¨=∂#
QÆey`Õ ZO`« ÉÏ=ÙO_Õk! "≥∞ÿ# ^•xx fã¨∞‰õΩ=™êÎ=Ú. JÖÏ¡ÇπÏ
„Ѩun KÕÜ∞« QÆÅ ã¨=∞~°∞_÷ #» fl ã¨OQÆu h‰õΩ
104 F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! (^≥·=„Ѩ=HõÎ – `≥eÜ«∞^•?
ã¨Å¡ÖϡǨï JÖˇ·Ç≤Ï = ã¨Å¡O–#∞) L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : '~å~Ú<å— (F =∂ HÍѨi"å_®!) ÖËHõ '~å~Ú#<£— (zeÑ≤ =∞x+‘!)
'~å~Ú<å— Jx J#HõO_ç, 'L<£A~åfl—120 "≥Ú^ŒÖˇ·# Ѩ^Œ „ѨÜ≥∂QÍÅ∞ KÕ¿ã"å~°∞. D ^ŒfiO^Œfi ã¨fiÉèÏ=O "åiH˜ H˘`ÕÎg∞ HÍ^Œ∞.
Jx J#O_ç. „â◊^ŒúQÍ qO@∂ LO_»O_ç. ã¨ÖÏO KÕÜ«∞=Åã≤ =zÛ#ѨC_»∞ ‰õÄ_® "åà◊√§ ''Jã¨ûÖÏ=Ú JÖˇ·‰õΩ"£∞—— |^Œ∞Å∞
Jqâßfiã¨∞Å H˘~°‰õΩ ÉÏ^è•Hõ~°"≥∞ÿ# tHõ∆ ''J™êû=Ú JÖˇ·‰õΩ"£∞—— (g∞‰õΩ Kå=Ù =K«∞ÛQÍHõ!) Jx ѨeˆH"å~°∞. JO^Œ∞ˆH JÖÏ¡ÇπÏ
LOk. "åix '~å~Ú<å— |^Œ∞Å∞ 'L<£A~åfl— Jx ѨÅHõ=∞x LѨ^ÕtOKå_»∞. L<£A~ü<å
119. ^≥·= „Ѩ}ÏoHõ‰õΩ „Ѩ"Õ∞Ü«∞O ÖË#O`«=~°‰õÄ D KÕ`«|_ç ‰õÄ_® Z=iH© Z@∞=O\˜ JO>Ë =∂ "≥·Ñ¨Ù K«∂_»∞, =∞=∞‡efl ‰õÄ_® ^Œ$+≤ìÖ’ ÃÑ@∞ìHÀ Jx J~°÷O. WO^Œ∞Ö’
Ǩx HõeyOK«*ÏÅ^Œ∞. KÕ`«|_çx <Õ~°∞ÛHÀ=\Ïxfl, ^•xx PK«~°}Ö’ ÃÑ@ì_®hfl ÃÑ_»~å÷Å∞ ~å=Ù. nxfl|\˜ì É’^èŒÑ¨_Õ^Õq∞@O>Ë =ºOQͺxH˜, ѨiǨ™êxH˜ P™ê¯~°O
W™ê¡O J^èŒ~°‡OQÍ Y~å~°∞ KÕã≤Ok. U "Õ∞Å∞#∞ Ptã¨∞Î<åfl, U H©_»∞#∞ HõeÊOKÕ Ñ¨^•Å#∞ LѨÜ≥∂yOK«@O, Z^Œ∞\˜"åix JQ“~°=Ѩ~°KÕ ^èÀ~°}˜x
áê~°„^ÀÖÏÅ#∞‰õΩ<åfl JÖÏ¡ÇÏπ "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ =∞~°ÖÏe. ZO^Œ∞HõO>Ë PÜ«∞<Õ JO^Œi ã¨$+≤Hì ~õ .ΰ J=ÅOaOK«@O ã¨=∞O[ã¨O HÍ^Œ∞. JÖψQ =∂@Ö’¡#∂, KÕ`«Ö’¡#∂ Jqâßfiã¨∞Å
[QÆuÖ’ U Ѩx [iy<å PÜ«∞# P"≥∂kOz# „Ѩ}ÏoHõ‰õΩ J#∞QÆ∞}OQÍ<Õ Ñ¨^`úŒ ∞« Å#∞ J#∞ã¨iOK«‰Ωõ O_® *Ï„QÆ`Ϋ Ѩ_@» O =∞Ozk. `«^•fi~å =Úã≤O¡ Å∞, ''Z=~°∞
[~°∞QÆ∞`«∞Ok. J#∞ºÅ Ѩ^Œú`«∞Å#∞ áÈe# Ѩ^Œú`«∞Å<Õ J=ÅOa™êÎ_À J`«_»∞ "åiÖ’x "å_»∞QÍ<Õ
120. '~å~Ú<å— JO>Ë =∞=∞‡efl HÍã¨Î ^Œ$+≤ìÖ’ ÃÑ@∞ìHÀO_ç Jx Jã¨Å∞ J~°÷O. q+¨Ü«∞O ѨiQÆ}˜OK«|_»`å_»∞—— J#fl =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨) ÃÇÏK«ÛiHõ#∞ YzÛ`«OQÍ MÏ`«~°∞ KÕã≤#
J~°÷O HÍ#ѨC_»∞ „¿ÑHõ∆‰õΩÅ∞ D q^èŒOQÍ K≥Ñ≤Ê =HõÎ#∞ ™ê=^è•#Ѩ~°KÕ"å~°∞. WÖÏ "å~°=Ù`å~°∞. D „Ѩ=K«#O J|∂ ^•=Ó^£ „QÆO^äŒOÖ’ LOk.
K≥ѨÊ@O `«Ñ¨C ‰õÄ_® HÍ^Œ∞. HÍx Ü«¸^Œ∞Å∞ `«=∞Ö’x D~°¬ º =Å¡ D Ѩ^•xfl 121. J~°cÖ’ '#ãπö— J<Õ Ñ¨^ŒO =zÛOk. xѶ¨∞O@∞=Ù „ѨHÍ~°O #ãπö JO>Ë #HõÅ∞
=„H©HõiOz „ѨÜ≥∂yOKÕ"å~°∞. ^•O`À Jã¨Å∞ J~°÷O HÍ™êÎ =∂iáÈ~Ú K≥_»∞ J~°÷O KÕÜ«∞@O Jx J~°÷O. HÍx +¨sÜ«∞`«∞ ѨiÉèÏ+¨Ö’ U^Õx XHõ P^Õâßxfl =∂iÛ ^•x
=KÕÛk. P q^èOŒ QÍ "å~°∞ `«=∞ =∞#ã¨∞Ö’x JHõ¯ã¨∞#∞, P"Õâßxfl K«ÖÏ¡~∞° Û‰õΩ<Õ"å~°∞. ™ê÷#OÖ’ H˘`«Î P^Õâßxfl fã¨∞‰õΩ~å=\Ïxfl '#ãπö— JO\Ï~°∞. D =∂~°∞Ê JÖÏ¡ÇπÏ
75 76
2. JÖò |Y~° JeѶπ ÖÏ"£∞ g∞"£∞
Pre-final
107 Éèí∂=∂ºHÍâßÅ ™ê~°fiÉè∫=∞`«fiO
JÖÏ¡ÇπÏ^Õ#h, JÖÏ¡ÇπÏ `«Ñ¨Ê =∞~˘Hõ
Ô~=~°∂ g∞ ~°Hõ∆‰õΩÅ∂, ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩÅ∂
HÍ~°#fl q+¨Ü∞« O h‰õΩ `≥eÜ«∞^•?
`«~°Ñ¶¨Ù# [iyOk. JÖÏ¡ÇπÏ `å#∞ HÀi# ã¨=∞Ü«∞OÖ’ `å#∞ HÀi# P^Õâßxfl
~°^Œ∞ÌѨ~°z, #∂`«# P^Õâßxfl „Ѩ"Õâ◊ÃÑ@ìQÆÅ_»∞. XHõѨC_»∞ P^ŒO (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)
HÍÅOÖ’ J<åflK≥Öˇ¡à◊§ =∞^茺 q"åǨÏ|O^èŒO ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«OQÍ LO_Õk. JѨÊ\’¡ Jk
J^èŒ~°‡O HÍ^Œ∞. HÍx H˘O`«HÍÅO `«~åfi`« Wk ǨÏ~å"£∞ (x+≤^ŒúO)QÍ Y~å~°∞
KÕÜ«∞|_çOk. JÖψQ k=º Y∞~üP<£Ö’ ‰õÄ_® JÖÏ¡ÇπÏ H˘xfl P^ÕâßÅ#∞
J=`«iOѨ*ãË #≤ `«~∞° "å`« "å\˜x ~°^∞Œ Ì KÕâß_»∞. "å\˜ ™ê÷#OÖ’ ã¨iH˘`«Î P^ÕâßÅ#∞
J=`«iOѨ*Ëâß_»∞. J@∞=O\˜ PÜ«∞`«∞Å∞ Zxfl LO\Ï~Ú? J#fl q+¨Ü«∞"≥∞ÿ
aè<åflaè„áêÜ«∂Å∞<åfl~Ú. "å\˜ ã¨OYº ˆH=ÅO 'J~Ú^Œ∞— Jx ëêÇπÏ =bÜ«ÚÖÏ¡ÇπÏ
QÍ~°∞ 'ᶜAÖò Hõc~ü—Ö’ q=iOKå~°∞. D ~°^∞Œ Ì ‰õÄ_® =¸_»∞ q^è•Å∞QÍ LO@∞Ok.
XHõ\ ˜ : XHõ PÜ«∞`«∞#∞ ~°^Œ∞ÌѨ~°z ^•x ™ê÷#OÖ’ =∞~˘Hõ PÜ«∞`«∞#∞
J=`«iOѨ*Ü Ë ∞« @O. ~Ô O_»∞ : ~Ô O_À `«~Ç° ¨ Z@∞=O\˜^OŒ >Ë, "≥Ú^Œ\ ™˜ êiQÍ =zÛ#
P[˝Å "åHõºO Y∞~üP<£Ö’ LO@∞Ok. ^•x áê~åÜ«∞}O ‰õÄ_® [~°∞QÆ∞`«∞Ok,
^•O`À áê@∞ `«^Œ∞Ѩi J=`«iOz# "åHõºO ‰õÄ_® Y∞~üP<£Ö’ á⁄O^Œ∞Ѩ~°K«|_ç
LO@∞Ok – JO>Ë H˘`«ÎQÍ =zÛ# PÜ«∞`«∞`À áê@∞ ~°^Œ∞Ì Ñ¨~°K«|_ç# PÜ«∞`«∞
‰õÄ_® Ü«∞^ä•`«^äŒOQÍ LOK«|_»∞`«∞O^Œ#fl=∂@! n<Õfl ''#ãπö =∞JuÎÖÏ=`ü—— Jx
JO\Ï~°∞. =¸_»∞ : WHõ =¸_À `«~Ç° ¨ ~°^∞Œ Ì ZÖÏO\˜^OŒ >Ë, PÜ«∞`«∞Å áê~åÜ«∞}O
~°^Œ∞ÌKÕÜ«∞|_»∞`«∞Ok. P "åHͺÅ∞ Y∞~üP<£Ö’ ѨiîOK«|_»=Ù. JO>Ë =∞ǨÏhÜ«∞
=ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) k=º Y∞~üP<£Ö’ P PÜ«∞`ü#∞ á⁄O^Œ∞Ѩ~°K«ÖË^Œ∞. HÍx ^•x
P^Õâßxfl =∂„`«O PÜ«∞# Ü«∞^è•`«^OŒä QÍ LOKå~°∞. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ: ''q"åÇ≤Ï`«∞_≥#·
ѨÙ~°∞+¨µ_»∞, q"åÇ≤Ï`«∞~åÖˇ#· „ã‘Î – XHõ"àÕ ◊ =ºaèKå~°O KÕ¿ãÎ "åiH˜ tÖÏtHõ∆ qkèOKåe——
(=ÚJ`åÎ W=∂"£∞ =∂eH± – H˜`å|∞Öò Ǩï^Œ∂^£). D "åHͺÅ∞ ‰õÄ_® XHõѨC_»∞
Y∞~üP<£Ö’ JO`«~åƒùQOÆ QÍ LO_Õq. "å\˜ Ѩ~#°î O ‰õÄ_® [iˆQk. HÍx P `«~∞° "å`«
D PÜ«∞`«∞ŠѨ~#°î O ~°^~ÌŒ ÚOk. J~Ú`Õ "å\˜ P^ÕâO◊ =∂„`«O JÖψQ LOK«|_çOk.
''=∂ #<£ã¨Mò q∞<£ PÜ«∞u<£.......—— J#fl ÃÑ· PÜ«∞`«∞Ö’ JÖÏ¡ÇπÏ "≥Ú^Œ\ ˜ Ô~O_»∞
~°HÍÅ ~°^Œ∞ÌÅ QÆ∞iOz K≥|∞`«∞<åfl_»∞. ''=∂ #<£ã¨Mò q∞<£ PÜ«∞u<£—— ("Õ∞=Ú
U^Õx "åHͺxfl ~°^Œ∞ÌѨ~°z<å) J#fl "åHõºO Ô~O_»= ~°Hõ"≥∞ÿ# ~°^Œ∞Ì#∞ ã¨∂zã¨∞Î#flk
(JO>Ë "Õ∞=Ú "å\˜x ~°^Œ∞ÌKÕã≤<å ‰õÄ_® "å\˜x g∞KÕ`« =∞iÑ≤OѨ*ËÜ«∞=Ú. Jq
Y∞~üP<£Ö’ Ü«∞^è•`«^äŒOQÍ LO\Ï~Ú). WHõáÈ`Õ ''J"£ #∞<£ã≤Ǩ—— (ÖËHõ "Õ∞=Ú
77
39 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
108 Ö’QÆ_» =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)‰õΩ
"ÕÜ«∞|_ç#@∞=O\˜ „Ѩâ◊flÖË g∞~°∞ g∞
„Ѩ=HõÎ (=ÚǨÏ=∞‡^£–ã¨)‰õΩ "ÕÜ«∞^ŒÅ∞ã¨∞Î
<åfl~å?122 (J~Ú`Õ q#O_ç) qâßfi™êxfl
Jqâßfi㨠"≥Y· i ^•fi~å =∂ˆ~Û"å_»∞ ~°∞A
=∂~°Oæ #∞Oz `«ÑÊ≤ áÈ`å_»∞.
109 D „QÆO^äŒ=ǨïÖ’¡x J<Õ‰õΩÅ∞,
ã¨`º« "Õ∞^À ã¨Ê+¨Oì QÍ `≥eã≤áÈ~Ú#ѨÊ\˜H–©
ˆH=ÅO `«=∞ =∞#ã¨∞ÅÖ’ L#fl
Jã¨∂Ü«∞ =¸ÅOQÍ q∞=∞‡efl ‰õÄ_®
qâßfi㨠=∂~°æO #∞Oz Jqâßfiã¨O "≥·Ñ¨Ù
=∞iÑ≤OѨ*Ëã≤<å) J#fl "åHõºO "≥Ú^Œ\ ˜~°HõѨ٠~°^Œ∞Ì#∞ ã¨∂zã¨∞Î#flk (JO>Ë XHõ
PÜ«∞`«∞ Ü≥ÚHõ¯ áê~åÜ«∞}O, ^•x P^ÕâO◊ ~Ô O_çO\˜h =∞iÑ≤OѨ*™Ë êÎ_∞» JÖÏ¡ÇÏπ ).
''"Õ∞=Ú =∞iÑ≤OѨ*Ë™êÎ=Ú—— JO>Ë ÉèÏ=O P P^Õâ◊O`À áê@∞, `«`«ûO|Okè`«
PÜ«∞`«∞#∞ ‰õÄ_® "Õ∞=Ú ÖËѨىõΩO\Ï=Ú. JO>Ë g∞~°∞ =∞~°záÈÜÕ∞ÖÏ KÕã≤, H˘`«Î
P^Õâßxfl J=`«iOѨ*™Ë êÎ=Ú. ÖËHõ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) =∞<ÀѶŨ HõOÃÑ·
#∞OKÕ "Õ∞=Ú ^•xfl K≥i¿Ñ™êÎ=Ú.
Ü«¸^Œ∞Å∞ `Ò~å`ü „QÆO^ä•xfl =∂~°∞ÊʼnõΩ gÅ∞ÖËx „QÆO^äŒOQÍ Y~å~°∞ KÕ¿ã"å~°∞.
Y∞~üP<£Ö’ ‰õÄ_® H˘xfl P^ÕâßÅ∞ ~°^∞Œ Ì HÍ=@OÃÑ· "å~°∞ PˆHÑ∆ } ¨ #∞ `≥eÜ«∞*Ëâß~°∞.
HÍx JÖÏ¡ÇπÏ "åi PˆH∆Ѩ}#∞ YO_çã¨∂Î, Éèí∂=∂ºHÍâßÅ ™ê~°fiÉè∫=∞`«fiO
JÖÏ¡ÇÏπ ^Õ#h, `å#∞ ã¨=Úz`«O J#∞‰õΩ#fl ^•xx PÜ«∞# ã¨=∞‡uOz P"≥∂k™êÎ_h»
ã¨Ê+¨Oì KÕâß_»∞. x["Õ∞. U P[˝ ZѨC_»∞, ZHõ¯_» ã¨iQÍæ =iÎã∞¨ OÎ ^À, ^ÕxÖ’ =∂#"åo
„âıÜ≥∂™êѶ¨ÖϺÅ∞ Wq∞_ç L<åflÜ≥∂ PÜ«∞#‰õΩ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. JO^Œ∞ˆH PÜ«∞#
`å#∞ `«Åz# P^Õâßxfl ~°^Œ∞ÌѨ~°K«QÆÅ_»∞, `å#∞ `«Åz# ^•xx „Ѩ"Õâ◊ÃÑ@ìQÆÅ_»∞.
Jk PÜ«∞# u~°∞QÆ∞ÖËx JkèHÍ~åxH˜, QÆ∞}QÆ}ÏʼnõΩ ^Œ~°Ê}O J#fl=∂@!
H˘O`«=∞Ok „áêp# =∂~°æ„Éèí+¨µìÅ∞ (L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ J|∂ =Úã≤¡O JãπѶ¨Ç¨h
=¸`«le =O\˜"å~°∞), <Õ\ ˜ ™ÈHÍÖò¤ JÉèí∞º^ŒÜ«∞"å^Œ∞Å∞ ‰õÄ_® Ü«¸^Œ∞Å
=∂kiQÍ<Õ, Y∞~üP<£Ö’ JÖÏ¡ÇÏπ `«~Ñ° Ù¨¶ # [iy# D '~°^∞Œ —Ì #∞ #=∞‡ x~åHõiOKå~°∞.
x*ÏxH˜ ÃÑ·# q=iOK«|_ç# q+¨Ü«∞"Õ∞ ãÔ̈~·#k. ã¨ÅÃѶ ™êeÇ‘Ï<£ qâßfiã¨O ‰õÄ_®
J^Õ. JO>Ë Y∞~üP<£Ö’ #ãπö (~°^Œ∞Ì) [iyO^Œx!
122. D PÜ«∞`«∞Ö’ =Úã≤¡=ÚʼnõΩ (=∞Ǩ„Ѩ=HõÎ „Ñ≤Ü«∞ã¨Ç¨ÏK«~°∞ʼnõΩ) ÃÇÏK«ÛiHõ LOk.
78
2. JÖò |Y~° JeѶπ ÖÏ"£∞ g∞"£∞ 40 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
Pre-final

=∞o§OKåÅx K«∂ã¨∞Î<åfl~°∞. HÍ|\˜ì 112 B#∞ =∞i! Z=_≥·`Õ PK«~°}Ö’

JÖÏ¡ÇπÏ `«# P^Õâßxfl fã¨∞‰õΩ=KÕÛ J`«∞º`«Î=∞ sux J=ÅOaOz `«##∞
=~°‰Äõ g∞~°∞ ‰õÄ_® =∞xflOѨÙÅ "≥Y· ix `å#∞ JÖÏ¡ÇÏπ ã¨xflkèÖ’ ã¨=∞iÊOK«∞
J=ÅOaã¨∂Î LO_»O_ç, "åix Ѩ\Oì˜ K«∞ ‰õΩO\Ï_À,125 J`«xH˜ `«# „ѨÉ∞íè =Ù =^ŒÌ
HÀHõO_ç. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇÏπ JxflO „ѨuѶ¨ÅO LOk. JÖÏO\˜ "åiH˜
\˜ÃÑ· JkèHÍ~°O HõÅ"å_»∞. ZÖÏO\˜ ÉèÜ í ∞« OQÍh, ^Œ∞óYOQÍh
110 g∞~°∞ =∂„`«O #=∂A#∞ LO_»=Ù.
<≥ÅH˘Å∞Ê`«∂, [HÍ`ü#∞ Wã¨∂Î LO_»O_ç, 113 „ÔHã· =Ψ ÙÅ∞ ã¨`º« OÃÑ· ÖË~x° Ü«¸^Œ∞Å∞
g∞~°∞ g∞ HÀã¨O U =∞Oz Ѩ#∞Å#∞
=ÚO^Œ∞QÍ Ñ¨OѨىõΩ<åfl JÖÏ¡ÇÏπ =^ŒÌ JO@∞<åfl~°∞.126 Ü«¸^Œ∞Å∞ ã¨`º« OÃÑ·
"å\˜x á⁄O^Œ∞`å~°∞. xã¨ûO^ÕǨÏOQÍ ÖË~x° „ÔHã· =Ψ ÙÅO@∞<åfl~°∞. =∞i K«∂_»É’`Õ
JÖÏ¡ÇπÏ g∞ HÍ~°ºHõÖÏáêÅxflO\˜h "å~°O`å „QÆO^ä•xfl K«^Œ∞=Ù`«∞<åfl~°∞.
QÆ=∞xã¨∂<Î Õ L<åfl_»∞.123 *Ï˝#O ÖËx"åà◊√§ ‰õÄ_® WÖÏO\˜ =∂>Ë
JO@∞<åfl~°∞.127 Hõ#∞Hõ JÖÏ¡ÇÏπ „ѨàÜ ◊ ∞«
111 ''Ü«¸^Œ∞Å∞, „ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞ `«Ñ¨Ê "ÕÔ~
=~°∂ ã¨fi~°Oæ Ö’ „Ѩ"tÕ OK«Ö~Ë —° —x "å~°O@∞ k<å# gà◊§ Éè^Ë •aè„áêÜ«∞O QÆ∞iOz gà◊§
<åfl~°∞. Wq "åi Pâ◊Å∞, PHÍOHõ∆Å∞ =∞^茺 f~°∞Ê KÕ™êÎ_»∞.
=∂„`«"Õ∞. ''g∞~°∞ g∞ "å^Œ#Ö’ ã¨`«º=O |_çOk. Wq Hˆ =ÅO "åi „Éè=í ∞Å∞ =∂„`«"∞Õ #h, "å\˜ "≥#∞Hõ ZÖÏO\˜ P^è•~°=¸
`«∞ÖË J~Ú`Õ P "Õ∞~°‰Ωõ U^Œ<åfl x^Œ~≈° #O ÖË^Œx JÖÏ¡ÇπÏ ã¨Ê+¨ìO KÕâß_»∞.
ã¨=∞iÊOK«O_ç—— Jx "åix J_»∞QÆ∞.124 125. ''J㨡=∞ =*òǨÏǨï eÖÏ¡Ç≤Ï—— – JO>Ë ˆH=ÅO JÖÏ¡ÇπÏ „Ѩã¨#fl`«#∞ K«∂~°Q˘<Õ
Ü«¸^Œ∞Å =Öˇ<Õ g∞~°∞ „Ѩ=HõΉõΩ uHõ¯ „Ѩâ◊flÅ∞ "Õã≤, ÃÑ_»ã¨i =∂@Å∞ ѨeH˜ ÅHõ∆ ºO`À ѨxKÕ¿ã"å~°∞ Jx ÉèÏ=O. ''=Ǩï= =ÚÇ≤Ïû#∞<£—— – JO>Ë z`«Îâ◊√kú`À,
qâßfiã¨OÖ’ HõbHÎ ˜ `ågÜ«∞HõO_ç. ZO^Œ∞HõO>Ë WÖÏO\˜ ѨxH˜=∂e# „Ѩâfl◊ Ö’¡ #∞Oz JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) ã¨O„Ѩ^•Ü«∂xHõ#∞QÆ∞}OQÍ PK«iOKÕ"å_»∞ Jx
'Jqâßfi㨠"åã¨#— =™ÈÎOk. =∞`«Å|∞. ã¨^•K«~}° ^≥=· ã¨=∞HõO∆ Ö’ ã‘fiHÍ~°Ü∂≥ Qƺ=∞=_®xH˜ D ~Ô O_»∞ ã¨∂„`åÅ#∞
^Œ$+≤ìÖ’ ÃÑ@∞ìHÀ=@O J=ã¨~°O. D Ô~O_»∞ ã¨∂„`åÅ „áêuѨkHõÃÑ· KÕã≤#
123. Ü«¸^Œ∞ŠǨÏ$^ŒÜ«∂ÅÖ’ u+¨ª"Õã≤ =Ù#fl Jã¨∂Ü«∂ ^ÕfiëêÅ =¸ÅOQÍ "åà◊√§ =∞OzѨ#∞Å P^è•~°OQÍ<Õ Ñ¨~°Ö’Hõ ™êѶ¨ÅºO, "≥∂Hõ∆O „áêÑ≤ΙêÎ~Ú. JO`ÕQÍx L`«Î
W™ê¡O#∞, JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨)#∞ qâ◊fiã≤OKÕO^Œ∞‰õΩ x~åHõiOKå~°∞. `å=Ú Pâ◊Å∞, PHÍOHõ∆Å =Å¡ XiˆQ^Õg∞ LO_»^Œ∞.
^•i `«Ñ≤Ê#k QÍHõ, =Úã≤¡OÅ#∞ ã¨~Ú`«O ÃÑ_»„`À= Ѩ\ ˜ìOK«Eâß~°∞. WÖÏO\˜
126. Ü«¸^Œ∞Å∞ `Ò~å`«∞ „QÆO^äŒO K«^Œ∞=Ù`å~°∞. JO^Œ∞Ö’ Ǩτ[`ü =¸™ê
Ѩiã≤÷`«∞Ö’¡ =Úã≤¡=ÚÅ Hõ~°Î=ºO Uq∞\’ `≥Å∞Ѩ@O [iyOk. WÖÏO\˜ ѨsH∆Í (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)QÍ~°∞, Ǩτ[`ü D™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) ~åHõ#∞ QÆ∞iOz ^èŒ$gHõiOz
ã¨=∞Ü«∞OÖ’ "å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ "≥·Ñ¨ÙˆH =∞~°ÖÏe. #=∂A#∞ ™ê÷Ñ≤OKåe, ^•#^èŒ~å‡Å∞ L<åfl~°∞. HÍx Ü«¸^Œ∞Å∞ =∂„`«O D q+¨Ü«∞O `≥eã≤‰õÄ_® „Ѩ=HõÎQÍ Ç¨Ï„[`ü
KÕã¨∂Î LO_®e. ã¨Ç¨Ï#O, ã¨OÜ«∞=∞<åxfl áê\˜OKåe. ^Œ∞~å‡~°∞æÅ ^Œ∞âıÛ+¨ìÅ#∞ D™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)#∞ u~°ã¨¯iOKÕ"å~°∞.
Ѩ\ ˜ìOK«∞HÀ‰õΩO_®, "åi Ѩ@¡ =∞xflOѨÙÅ "≥·Yi<Õ J=ÅOaOKåe. `«^•fi~å
WHõ „ÔHã· =Ψ ÙÅ =^ŒÌ ɡa· Å∞ „QÆO^äOŒ LOk. JO^Œ∞Ö’ =¸™ê (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) =∞iÜ«Ú
^≥·=ã¨Ç¨Ü«∞O g∞‰õΩ JO^Œ∞`«∞Ok. `Ò~å`«∞ „QÆO^ä•Å ^èŒ$gHõ~°} LOk. J~Ú#ѨÊ\˜H© „ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞ Ü«¸^Œ∞Å =^ŒÌ Ug∞
124. WHõ¯_» „QÆO^äŒ=ǨïÅ QÆ~åfiuâ◊Ü«∞O, P`«‡ PkèHõº`å ÉèÏ=O =∞~À™êi „Ѩ™êÎqOK« ÖË^xŒ K≥|∞`«∞<åfl~°∞. D Ѩ~㰠ʨ ~° "åQÆ∞º^•úxH˜ HÍ~°}"Õ∞q∞@O>Ë, W~°∞=~åæÅ "å~°∞
79 80
2. JÖò |Y~° JeѶπ ÖÏ"£∞ g∞"£∞
Pre-final
114 JÖÏ¡ÇπÏ =∞ã≤˚^Œ∞ÅÖ’, PÜ«∞#
<å=∞㨇~°}#∞ J_»∞‰¤ Ωõ x,128 "å\˜x áê_»∞
KÕÜ«∞_®xH˜ „Ѩܫ∞uflOKÕ129 "åxHõO>Ë
Ѩ~°=∞ ^Œ∞~å‡~°∞æ_»∞ Z=_»∞O\Ï_»∞?
XO_˘Hõi Ü≥∞_»Å ã¨^Œaè„áêÜ«∞O HõeyÖË~°∞. ÃÑ·QÍ XHõiOH˘HõiѨ@¡ "≥·~°ÉèÏ=O
Hõey L<åfl~°∞. XHõ~°O>Ë WOH˘HõiH˜ Jã¨∂Ü«∞ ‰õÄ_® LOk. ^•xH˜ `À_»∞ "å~°∞
TǨÖ’HÍÖ’¡ qǨÏiã¨∞Î<åfl~°∞.
127. „QÆO^äŒ=ǨïʼnõΩ (Ü«¸^Œ∞Å∞, „ÔH·ã¨Î=ÙʼnõΩ) „ѨuQÍ Jˆ~aÜ«∂ =Ú„+≤‰õΩ¯Å∞
x~°Hõ∆~åã¨∞ºÅ∞ (Lg∞‡Å∞). q^•ºQÆO^äŒO ™ÈHõx"å~°∞. JO^Œ∞Hõ<Õ "åix *Ï˝#O
ÖËx"åà◊√§QÍ =º=ǨÏiOK«@O [iyOk. J~Ú<åã¨~ˆ "å~°∞ – =Ú„+≤‰Ωõ ¯Öˇ· LO_ç‰Äõ _®
– „QÆO^äŒ=ǨïÅ =∂kiQÍ<Õ c~åÅ∞ áÈÜÕ∞"å~°∞. `å"Õ∞ ã¨`«º=∂~°æOÃÑ· L<åfl=∞x
`«ÅáÈ¿ã"å~°∞. JO`«\ ˜`À PQÆHõ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) "åix '™êa~¸—
(=∞`«^èŒ~°‡O ÖËx"å_»∞) QÍ Ñ≤eKÕ"å~°∞.
128. WO`«H© =∞ã≤˚^Œ∞ÅÖ’ ^≥·=<å=∞ 㨇~°} [~°QƉõΩO_® J_»¤yOz# "åÔ~=~°∞? nxÃÑ·
Y∞~üP<£ "åºMϺ`«Å∞ ~Ô O_»∞ ~°HÍÅ Jaè„áêÜ«∂Å#∞ "≥e|∞KåÛ~°∞. XHõ Jaè„áêÜ«∞O
„ѨHÍ~°O „ÔHã· =Ψ ÙÅ∞ ~À=Ú K«„Hõ=iÎ`À ‰õΩ=∞‡ÔH¯· ɡ`· ∞« Öò =∞dÌãÖπ ’ Ü«¸^Œ∞Å#∞ P~å^è#Œ
KÕÜ«∞‰õΩO_® Páê~°∞. `«`«ûO|O^èŒ"≥∞ÿ# ‰õΩ„@Ö’ "å~°∞ áêÅ∞ѨOK«∞‰õΩ<åfl~°∞. Wɡfl
[s~ü `«„c ‰õÄ_® D Jaè„áêÜ«∂<Õfl Hõey L<åfl~°∞. J~Ú`Õ Ç¨Ѷ≤*ò Wɡfl Hõã‘~ü
D Jaè„áêÜ«∞O`À qÉèËkOz, =∞Hͯ‰õΩ K≥Ok# |Ǩï^≥·"å~å^茉õΩÅ∞ D Hõ$`åºxH˜
áêÅÊ_®¤~°x J<åfl~°∞. "å~°∞ Ô~O_»∞ q^è•Å∞QÍ D ѨxKÕâß~°∞. XHõ\ ˜ : JOu=∞
^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O)#∞, PÜ«∞# ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å (~°l)#∞ =∞Hͯ #QÆ~°O =^Œe"≥àı§ÖÏ
Ѩiã≤÷`«∞efl ã¨$+≤ìOKå~°∞. D q^èŒOQÍ =Úã≤¡OÅ#∞ HÍÉÏ QÆ$ǨÏOÖ’ P~å^èŒ#
KÕÜ«∞‰õΩO_® Páê~°∞. Ô~O_»∞ : Ǩï^≥·aÜ«∂ XѨÊO^ŒO ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ ‰õÄ_® "å~°∞
W@∞=O\˜ áê„`«<Õ áÈ+≤OKå~°∞. =∂ Ñ≤`å=∞ǨïÅ#∞, H˘_»∞‰õΩÅ#∞ ã¨OǨÏiOz#
"åix "Õ∞=Ú =∞Hͯ ֒ѨŠJ_»∞QÆ∞ÃÑ@ìxKÕÛk ÖË^xŒ `≥Qˆ ã≤ K≥áêÊ~°∞. =∞i K«∂_»É’`Õ
HÍÉÏ QÆ$Ç¨Ï ã¨O^Œ~≈° # HÀã¨O =KÕÛ "åix J_»∞H¤ À=@O ã¨`û« O„Ѩ^•Ü«∞O HÍ<ÕHÍ^Œ∞.
129. P~å^èŒ<å QÆ$Ǩxfl <ÕÅ=∞@ìO KÕÜ«∞@O, Hõ@ì_®xH˜ #+¨ìO KÕ‰õÄ~°Û@O =∂„`«"Õ∞
qzÛù#flHõ~°"≥∞ÿ# ѨxHÍ^Œ∞, P~å^èŒ# #∞O_ç, ^≥·=<å=∞ 㨇~°} #∞O_ç PѨ@O,
+¨sÜ«∞`ü P^ÕâßÅ#∞ áê\˜OK«‰Ωõ O_® x~ÀkèOK«@O, =∞ã≤^˚ ∞Œ Ö’¡ u+¨"ª ãÕ #≤ =Ú„+≤‰Ωõ ¯
áÈHõ_»Å#∞ ã¨=¸ÅOQÍ `«∞_çzÃÑ@ì_®xH˜ #_»∞O ayOz#"åix J_»¤yOK«@O –
W`åºk=hfl qzÛù#flHõ~°=∞~Ú# Ѩ#∞Å∞QÍ, q^èŒfiOã¨Hõ~° KÕ+¨ìÅ∞QÍ<Õ Ñ¨iQÆ}˜OK«
|_»`å~Ú.
81
41 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
J@∞=O\˜ "å~°∞ "å\˜Ö’ „Ѩ"ÕtOz<å
ÉèíÜ«∞Ѩ_»∞`«∂<Õ „Ѩ"ÕtOKåe ã¨∞=∂!130
"åiH˜ „ѨѨOK«OÖ’#∂ Ѩ~åÉèí=O
`«Ñʨ ^Œ∞, Ѩ~Ö° ’HõOÖ’ ‰õÄ_® =∞Ǩ Ѷ∞¨ ’~°
tHõ∆ `«Ñ¨Ê^Œ∞.
115 „áêH± ѨtÛ=∂ʼnõΩ JkèѨu
JÖÏ¡ÇÏπ ÜÕ∞. g∞~°∞ g∞ =ÚMÏxfl U "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ
„uÑ≤Ê<å, J@∞ JÖÏ¡ÇπÏ ã¨=Ú‡YO
Åaèã¨∞ÎOk.131 xã¨ûO^ÕǨÏOQÍ JÖÏ¡ÇπÏ
qã¨Î $u HõÅ"å_»∞, ã¨~fi° =¸ `≥eã≤#"å_»∞.
130. Wk =Úã≤¡=ÚʼnõΩ â◊√Éèí"å~°Î Jx H˘O`«=∞Ok "åºMϺ`«Å∞ Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞. Ju
`«fi~°Ö’ =Úã≤=¡ ÚʼnõΩ q[Ü«∞O =iã¨∞OÎ ^Œh, =Ú„+≤‰Ωõ ¯Å∞ HÍÉÏ QÆ$Ç¨Ï „áêOQÆ}OÖ’
J_»∞QÆ∞ÃÑ>Ëì@ѨC_»∞ ÉèíÜ«∂O^Àà◊#‰õΩ QÆ∞~°=Ù`å~°x, ZO^Œ∞HõO>Ë XHõѨC_»∞
=Úã≤O¡ ÅÃÑ· `å=Ú áêÅÊ_ç# JѶ∂¨ ~Ú`åºÅ‰õΩ „ѨfHÍ~°O =Úã≤=¡ ÚÅ∞ f~°∞Û‰õΩO\ψ~
"≥∂##fl J#∞=∂#O "åiH˜ HõÅ∞QÆ∞`«∞O^Œx nx ÉèÏ=O. J#∞‰õΩ#fl>Ë¡ j„Ѷ¨∞QÆu#
=Úã≤¡OʼnõΩ D PkèHõº`« ÅaèOzOk.
=∞i H˘O`«=∞Ok nxÃÑ· "åºMϺxã¨∂Î D J~°O÷ fã¨∞‰õΩ<åfl~°∞: JÖÏ¡ÇÏπ `«# Hõ$Ѩ`À
g∞‰õΩ QÆ#Hõ q[Ü«∞O „Ѩ™êk¿ãÎ g∞~°∞ D =Ú„+≤‰Ωõ ¯Å#∞ =∞Hͯ #QÆ~O° Ö’ LO_»\ÏxH˜
H˘xfl +¨~`° ∞« Å∞ qkèOKåe. "åiÃÑ· 'l*òÜ∂« —#∞ qkèOKåe. Ç≤Ï„r 8= ã¨O=`«û~°OÖ’
=∞Hͯ q[Ü«∞O KÕ‰õÄi# `«~°∞"å`« =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O), =KÕÛ U_®k #∞Oz U
=Ú„+≤‰õΩ¯‰õÄ Ç¨Ï*ò KÕ¿ãO^Œ∞‰õΩ, #QÆflOQÍ HÍÉÏ „Ѩ^ŒH˜∆} KÕ¿ãO^Œ∞‰õΩ J#∞=∞u
LO_»É’^Œh, „Ѩu XHõ¯~°∂ `å=Ú KÕã¨∞‰õΩ#fl ã¨Okè +¨~°`«∞ʼnõΩ Hõ@∞ì|_ç =∞s
WHõ¯_» LO_»=Åã≤ LO@∞O^Œh „ѨHõ@# QÍqOKå~°∞.
131. =∞Hͯ #∞Oz =∞n<å‰õΩ Ç≤Ï„[`ü („Ѩ™ê÷#O) KÕã≤# `«~°∞"å`« =Úã≤¡=ÚÅ∞ ɡ·`«∞Öò
=∞dÌãπ "≥·Ñ¨Ù‰õΩ Jaè=ÚY"≥∞ÿ #=∂*ò KÕã¨∞Î#flѨC_»∞ "åiH˜ ^Œ∞óYO HõeˆQk. P
ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ<Õ D PÜ«∞`«∞ J=`«iOzOk. =∞i H˘O^Œi Jaè„áêÜ«∞O „ѨHÍ~°O :
ɡ`· ∞« Öò =∞dÌãπ "≥Ñ· Ù¨ #∞Oz =∞m§ HÍÉÏ kâ◊ "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ u~°QÍÅx P*Ï˝ÑO≤ K«|_ç#ѨC_»∞
Ü«¸^Œ∞Å∞ ~°H~õ H° ÍÅ JÉèºí O`«~åÅ#∞ ÖË=<≥`åÎ~∞° . "å\˜H˜ ã¨=∂^è•#OQÍ D =K«#O
J=`«iOzOk. =∞iH˘O`«=∞Ok WÖÏ Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~∞° : D PÜ«∞`«∞ J=`«iOK«
\ÏxH˜ Jã¨Å∞ HÍ~°}"Õ∞=∞O>Ë, „Ѩܫ∂}OÖ’ L#flѨC_»∞ "åǨÏ#OÃÑ· ‰õÄ~°∞Ûx
#Ѷ≤Öò #=∂AÅ∞ KÕã¨∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ J#∞=∞u LOk. JѨC_»∞ "åǨÏ#O U kâ◊Ö’
áÈ`«∞<åfl #=∂*ò#∞ KÕÜ∞« =K«∞Û#x qâ◊nHõiOK«|_çOk. XHÀ¯™êi J<ÕHõ HÍ~°}ÏÅ∞
82
2. JÖò |Y~° JeѶπ ÖÏ"£∞ g∞"£∞ 42 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
Pre-final

116 JÖÏ¡ÇπωõΩ ã¨O`å#O HõÅ^Œx gà◊√§ q^èŒ"≥∞ÿ#q.134 "åã¨Î"åxH˜ #"Õ∞‡"åi

JO@∞<åfl~°∞. (WÖÏO\˜ =∂@ʼnõΩ) HÀã¨O "Õ∞=Ú =∂ ã¨∂K«#Å#∞ ã¨Ê+¨Oì KÕ¿ã
PÜ«∞# Jf`«∞_»∞, Ѩq„`«∞_»∞. ÃÑ·QÍ LOKå=Ú.
Éèí∂=∂ºHÍâßÅÖ’=Ù#fl ã¨=∞ã¨Î=¸ 119 (F „Ѩ=HÍÎ!) "Õ∞=Ú x#∞fl ã¨`º« O`À
PÜ«∞#^Õ. J=hfl PÜ«∞# (P[˝Å)‰õΩ áê@∞ â◊√Éè"í å~°Î xKÕÛ"åxQÍ, ÃÇÏK«ÛiOKÕ
`«Ö Xyæ L<åfl~Ú. "åxQÍ KÕã≤ ѨOáê=Ú. #~°Hõ"åã¨∞Å
117 Éèí∂=∂ºHÍâßÅ#∞ „Ѩ„Ѩ^äŒ=∞OQÍ QÆ∞iOz x#∞fl (xÅnã≤) J_»QÆ@O
ã¨$+≤ìOz#"å_»∞ PÜ«∞<Õ. PÜ«∞# U Ѩx [~°QÆ^Œ∞.
<≥<· å KÕÜ∞« ã¨OHõeÊOK«∞‰õΩ#flѨC_»∞ ^•xfl 120 (F =ÚǨÏ=∞‡^£!) #∞=Ùfi "åi
'J~ÚáÈ— Jx JO>Ë KåÅ∞, Jk J~Ú q^è•<åxfl J#∞ã¨iOK«#O`«=~°‰õÄ135
áÈ`«∞Ok.132 Ü«¸^Œ∞Å∞, „ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞ x#∞fl W+¨ìѨ_»~°∞.
118 *Ï˝#O ÖËx"åà◊√¡, ''JÖÏ¡ÇπÏ JÖÏ¡ÇÏπ K«∂Ñ≤# =∂~°"æ ∞Õ ã¨~Ô #· =∂~°Oæ 136
ã¨fiÜ«∞OQÍ =∂`À ZO^Œ∞‰õΩ =∂\Ï¡__» ∞» ? Jx #∞=Ùfi "åiH˜ K≥¿ÑÊ~Ú. XHõ"Õà◊
ÖËHõ =∂ =^Œ‰Ì Ωõ U^≥<· å ã¨∂K«# #∞=Ùfi h =^ŒÌ‰õΩ *Ï˝#O =zÛ# g∞^Œ@
ZO^Œ∞‰õΩ ~å^Œ∞?——133 Jx JO\Ï~°∞. "åi ‰õÄ_® "åi HÀiHõÅ#∞ J#∞ã¨i¿ãÎ,
ѨÓsfi‰õΩÅ∞ ‰õÄ_® WÖÏO\˜ ѨÅ∞‰õΩÖË JÖÏ¡ÇÏπ (Ѩ@∞ì) #∞O_ç x#∞fl ~°HO∆˜ KÕ"å_»∞,
ѨeHÍ~°∞. "å~°O^Œi ǨÏ$^ŒÜ∂« Å∞ XˆH ã¨Ç¨ Ü«∞‰õΩ_»∂ Z=_»∂ LO_»_∞» .137
HõÅã≤ XHõ PÜ«∞`«∞ J=`«~°}‰õΩ P™ê¯~°O HõeÊ™êÎ~Ú. J\˜ì Ѩiã≤÷uÖ’ WÖÏO\˜ (nxH˜ ã¨O|OkèOz# =∞ixfl q=~åÅ∞ |h W„™ê~¸Öò ã¨∂~å 90= PÜ«∞`«∞
PÜ«∞`«∞Å J=`«~°}Ï <ÕѨ^䕺xfl q_»=∞~°z K≥¿ÑÊ LÖË¡Y<åÅ∞ J<ÕHõO =∞# #∞Oz 93= PÜ«∞`«∞ =~°‰õΩ L<åfl~Ú).
=ÚO^Œ∞‰õΩ =™êÎ~Ú. XHõ LÖË¡Y#OÖ’ XHõ HÍ~°}O K≥ѨÊ|_ç`Õ, =∞~À LÖË¡Y#OÖ’ 134. JO>Ë u~°™ê¯~°O, â◊„`«∞`«fiO, `«Åa~°∞ã¨∞`«#OÖ’ J~°|∞ƒ |Ǩï^≥·"å~å^茉õΩÅ
=∞~À HÍ~°}O q=iOK«|_»∞`«∞Ok. D PÜ«∞`«∞ ‰õÄ_® P HÀ=‰õΩ K≥Ok#^Õ Ç¨Ï$^ŒÜ«∂Å∞ `«=∞ ѨÓsfi‰õΩŠǨÏ$^ŒÜ«∂ÅÖψQ Hõ~°‰õΩQÍ =∂iáÈ~Ú<≥·. `«∂~ü
(JÇπÏã¨#∞`«Îá¶êã‘~ü #∞Oz ã¨O„QÆǨÏO). ã¨∂~åÖ’x 52 – 53 PÜ«∞`«∞Ö’¡ K≥ѨÊ|_ç#@∞¡, giH˜ ѨÓ~°fiO U „Ѩ=HõÎ =zÛ<å
J`«xfl [#∞Å∞ =∂O„u‰õΩ_»<À, L<å‡k J<À J<åfl~°∞. Uq∞\©, g~°∞ XO_˘HõiH˜
132. Éèí∂=∂ºHÍâßÖ’¡ L#fl ã¨HõÅ K«~åK«~åʼnõΩ ^Õ=Ù_»∞ JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞. xdÅ [QÆuÖ’ D "Õ∞~°‰Ωõ `åH©^∞Œ KÕãá≤ È`«∞<åfl~å? HÍ^Œ∞ HÍ^Œ∞... Jã¨Å∞ gà◊§O`å `«Åa~°∞ã¨∞Å∞.
L#fl=hfl PÜ«∞# P[˝Å#∞ t~°™ê=Ç≤Ïã¨∞Î<åfl~Ú. JO`ÕHÍ^Œ∞, ZÖÏO\˜ #=¸<å JO>Ë gà◊§O^ŒiÖ’#∂ WOK«∞q∞OK«∞QÍ XˆHq^èŒ"≥∞ÿ# JǨÏOHÍ~° ÉèÏ=O LOk.
‰õÄ_® ÖˉõΩO_® Éèí∂=∂ºHÍâßÅ#∞ ѨÙ\˜ìOz#"å_»∞, ã¨=∞áêà◊§Ö’ "å\˜x JO^Œ∞Hˆ ã¨`º« ã¨O^Õâ◊ „Ѩ^•`«Å =ÚO^Œ∞ gà◊√§ H˘O„Q˘`«Î _ç=∂O_»∞¡ KÕã∂¨ Î LO\Ï~°∞.
fiÛkkÌ#"å_»∂ PÜ«∞<Õ. `å#∞ KÕÜ∞« ^ŒÅK«∞‰õΩ#fl „Ѩu ѨxHÀã¨O PÜ«∞# 'J~ÚáÈ— ÖË^Œ#∞‰õΩO>Ë „Ѩ=HõÎÅ#∞ L<å‡^Œ∞Å∞QÍ Jaè=i‚ã¨∂Î LO\Ï~°∞.
JO>Ë KåÅ∞, Jk J~ÚáÈ`«∞Ok. JO`«\ ˜ J^Œ∞ƒù`O« KÕ¿ã =∞Ǩϟ#fl`«∞xH˜ ã¨O`å#O
J=ã¨~°O U=ÚOk? 135. JO>Ë Ü«¸^Œ`åfixfl ÖËHõ „ÔH·ã¨Î"åxfl J=ÅOaOK«@O Jx ÉèÏ=O.
133. g~°∞ Jˆ~aÜ«∂‰õΩ K≥Ok# =Ú„+≤‰õΩ¯Å∞. g~°∞ ‰õÄ_® Ü«¸^Œ∞Å ÖψQ _ç=∂O_»∞ 136. Jk WѨC_»∞ W™ê¡O ~°∂ѨOÖ’ LOk. =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) Ñ≤Å∞Ѩ٠WKÕÛk ^•x
KÕÜ∞« ™êQÍ~°∞ – JÖÏ¡ÇÏπ <Õ~∞° QÍ =∂`À ZO^Œ∞‰õΩ ã¨OÉèÏ+≤OK«_∞» ? U^≥<· å ã¨Ê+¨=ì ∞~Ú# "≥·Ñ¨Ù#ˆH – „ѨH˜∆áêÎʼnõΩ Ö’<≥·# Ü«¸^Œ,„ÔH·ã¨Î= =∞`åÅ "≥·Ñ¨Ù‰õΩ HÍ^Œ∞.
x^Œ~≈° #O =∂ =^Œ‰Ì Ωõ ѨOÑ≤¿ã,Î "Õ∞=Ú ^•xfl K«∂ã≤ qâ◊fiã≤OKÕ"åà◊§O Hõ^•! J<Õ"å~°∞. 137. WO^Œ∞Ö’ ÃÇÏK«ÛiHõ LOk. *Ï˝#O ÅaèOz# g∞^Œ@ ‰õÄ_® (F =ÚǨÏ=∞‡^£!)
83 84
2. JÖò |Y~° JeѶπ ÖÏ"£∞ g∞"£∞ 43 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
Pre-final

121 "Õ∞=Ú Z=iH˜ „QÆO^äŒO "˘ã¨QÍ"≥∂ 122 F (Ü«∂Y∂|∞) W„™ê~¸Å∞

"å~° ∞ 138 ^•xx áê~åÜ« ∞ }O KÕ Ü « ∞ ã¨O`«u"å~°ÖÏ~å! <Õ#∞ g∞ÃÑ· ‰õΩiÑ≤Oz#
=Åã≤# suÖ’ áê~åÜ«∞}O KÕ™êÎ~°∞.139 =~åÅ#∞ [˝Ñ≤ÎH˜ `≥K«∞ÛHÀO_ç. <Õ#∞ g∞‰õΩ
(JO`ÕHÍ^Œ∞,) "å~°∞ D „QÆO^ä•xfl qâ◊fiã≤ ã¨=∞ã¨Î Ö’HÍÅÃÑ· (JÅ<å\˜ Jxfl
™êÎ~°∞. WHõ, nxѨ@¡ u~°™ê¯~° "≥·Yix *Ï`«∞ÅÃÑ·, ã¨=∂*ÏÅÃÑ·) „âı+¨ª`«#∞
J=ÅOaOz#"åˆ~ #+¨áì ÈÜÕ∞k.140 "˘ã¨QÍ#∞.
XHõ"àÕ ◊ h=ÙQÆ#Hõ "åix ã¨O`À+¨Ñ~¨ K° \« ÏxH˜, "åiÖ’x =∂~°qæ Ç‘Ï#∞ŠѨ^`úŒ ∞« Å#∞ 123 Z=~°∂ Z=iH© U q^èŒOQÍ#∂
QÆ#Hõ J=ÅOaOz#@¡~Ú`Õ h‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞Ѩ_Õ "å_≥=_»∂ LO_»_»∞. WO^Œ∞Ö’ `À_»Ê_»ÖxË , Z=i#∞Op ѨiǨ~°O ‰õÄ_®
=ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) ^•fi~å PÜ«∞# J#∞K«~° ã¨=∂*Ïxfl ÃÇÏK«ÛiOK«@O [~°∞QÆ∞`«∞#flk. ã‘fiHõiOK«|_»x, U ã≤á¶ê~°ã¨∂ Z=iH©
J^Õ=∞O>Ë "å~°∞ ^èŒ~°‡OÖ’ ã¨iH˘`«Î áÈHõ_»Å∞ áÈÜÕ∞"åix, =∂~°æ„Éèí+¨µìÅ#∞ „ѨÜ≥∂[#Hõ~°O HÍ*ÏÅx, Z=iH©
ã¨O`À+¨ÃÑ>Ëì L^ÕÌâ◊ºO`À ^èŒ~å‡=ÅO|#Ö’ ZÖÏO\˜ "≥∞`«Hõ "≥·YiH˜, =„HõÉèÏëêºÅ‰õΩ ã¨Ç¨ Ü«∞O ‰õÄ_® KÕÜ∞« *ÏÅx P k<åxH˜
`å=Ù HõeÊOK«~å^Œ∞. ÉèÜ
í ∞« Ѩ_O» _ç.
138. „QÆO^äŒ=ǨïÖ’¡x JqhuѨ~°∞Å ^Œ∞âıÛ+¨ìÅ#∞, ^Œ∞sflux q=iOz# `«~°∞"å`«
ã¨^fiŒ ~°#Î ∞Å „Ѩ™êÎ=# =zÛOk. D "åHõºOÖ’ P ã¨[#˚ ∞Å QÆ∞}QÆ}ÏÅ∞ `≥Å∞Ѩ|_»@O
124 (*Ï˝Ñ¨HõO KÕã¨∞HÀO_ç) W„ÉÏÇ‘ÏO
`Àáê@∞, "å~°∞ qâ◊fiã≤Oz#"å~°#fl â◊√Éèí"å~°Î ‰õÄ_® ~Ú=fi|_çOk. J@∞=O\˜ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)#∞ J`«x „ѨÉèí∞=Ù J<ÕHõ
"åiÖ’ J|∞ÌÖÏ¡ÇπÏ a<£ ã¨ÖÏO (~°l) =∞iÜ«Ú PÜ«∞# ÖÏO\˜ W`«~° ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å∞ q+¨Ü«∂ÅÖ’ ѨsH˜∆OK«QÍ,141 J`«#∞
‰õÄ_® L<åfl~°∞. "å~°∞ XHõѨC_»∞ Ü«¸^Œ∞Å∞QÍ LO_Õ"å~°∞. HÍx W™ê¡O JxflO\˜Ö’#∂ (xHÍ~°∞ûQÍ) <≥QÆ∞æ‰õΩ
ã¨`åº=∞$`åxfl P™êfikOKÕ ÉèÏQƺO "åiH˜ ÅaèOzOk. =KåÛ_»∞. JѨC_»∞ JÖÏ¡ÇπÏ J`«xfl
L^ÕÌtOz, ''<Õ#∞ x#∞fl „Ѩ[ʼnõΩ
139. ''ѨiOî K«=Åã≤# q^èOŒ QÍ Ñ¨i™î êÎ~∞° —— J#fl "åHͺxH˜ ѨÅ∞ J~å÷Å∞ q=iOK«|_®¤~Ú. <åÜ«∞‰õΩxQÍ KÕ™êÎ#∞—— J<åfl_»∞. ^•xH˜
(1). ÉÏQÍ K«^∞Œ =Ù`å~°∞. „â◊^`úŒ À, UHÍ„QÆ``« À áê~åÜ«∞}O KÕ™êÎ~∞° . Ѩ~#°î ã¨O^Œ~ƒ° Où QÍ
ã¨fi~°æ„Ѩ™êÎ=# =¿ãÎ ã¨fi~°æOÖ’ „Ѩ"Õâ◊O HõeÊOK«=∞x „ѨÉèí∞=Ù#∞ "Õ_»∞‰õΩO\Ï~°∞. #~°Hõ ѨiîOK«=Åã≤# suÖ’ Ѩiî™êÎ~°#fl "åHõºOÖ’ Wxfl Ѩ~°=∂~å÷Å∞ Wq∞_ç L<åfl~Ú.
„Ѩ™êÎ=# =¿ãÎ ^•x ÉÏi#∞Oz ~°H˜∆OK«=∞x „áêi÷™êÎ~°∞. (2). JO^Œ∞Ö’ g@xflO\˜Ñ¨@¡ „â◊^•ú㨉õΩÎÅ∞ Hõey L#fl "åiˆH ^Õ=Ùx =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO „áêÑ≤Îã¨∞ÎOk.
^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«OQÍ Y~å~°∞ KÕÜ«∞|_ç# JOâßÅ#∞ ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`åÅ∞QÍ qâ◊fiã≤™êÎ~°∞. 140. „QÆO^ä=Œ ǨïÖ’¡ ^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) ã¨O^Õâßxfl qâ◊fiã≤OK«x"å~°∞ #~°HÍxH˜ áÈ`å~°∞
J^èŒ~°‡O Jx ã¨Ê+¨ìO KÕÜ«∞|_ç# "å\˜x J^èŒ~°‡OQÍ<Õ ÉèÏq™êÎ~°∞. JO`ÕQÍx (ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O).
(Ü«¸^Œ∞Å =∂kiQÍ) „ѨH˜∆áêÎʼnõΩ áêÅÊ_»@OQÍh, `«Ñ¨C_»∞ J#fi~ÚOѨÙÅ∞ 141. WHõ¯_» 'Hõe=∂u<£— JO>Ë ÉèÏ=O +¨sÜ«∞`ü P^ÕâßÅ∞, ǨÏ*ò „H˜Ü«∞Å∞, `åºQÆO,
KÕÜ∞« @OQÍh KÕÜ∞« ~°∞. (3). JO^Œ∞Ö’ á⁄O^Œ∞Ѩ~K° |« _ç=Ù#fl q+¨Ü∂« Å#∞ QÆ∞iOz ^≥·==∂~°æOÖ’ =Åã¨áÈ=@O, #„=¸^£ `«~°Ñ¶¨Ù# Z^Œ∞Ô~·# Jyfl ѨsHõ∆ – Jhfl
JO^ŒiH© q=i™êÎ~°∞, "å\˜x ^•z LOK«~°∞. (4). JO^Œ∞Ö’ KÕÜ«∞=∞x W„ÉÏÇ‘ÏO (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)‰õΩ ÃÑ@ì|_ç# Hõiî# ѨsHõ∆ÖË. D ѨsHõ∆ÅxflO\˜h PÜ«∞#
P*Ï˝ÑO≤ K«|_ç# "å\˜x (=ÚǨϯ=∂`ü#∞) KÕ™êÎ~∞° , Jã¨Ê+¨Oì QÍ L#fl (=Ú`«ëêaǨ`ü) ã¨Ç¨Ï# ã¨÷~Ú~åºÅ`À Z^Œ∞~À¯=@"Õ∞Q͉õΩO_®, "å\˜Ö’ ѨÓiÎQÍ <≥QÍæ~°∞ ‰õÄ_®.
q+¨Ü«∂Å#∞ qâ◊fiã≤™êÎ~°∞, J~°÷OHÍx q+¨Ü«∂Å#∞ QÆ∞iOz q^•fiOã¨∞Å#∞ J_çy nxH˜ „ѨuѶ¨ÅOQÍ PÜ«∞# =∂#"åoH˜ <Õ`«QÍ ã¨<å‡xOK«|_®¤~°∞. JO^Œ∞ˆH XHõ¯
`≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. (5). JO^Œe XHÀ¯ q+¨Ü«∂xfl `«∞.K«. `«Ñ¨Ê‰õΩO_® áê\˜™êÎ~°∞ =Úã≤¡OÖËQÍHõ, Ü«¸^Œ∞Å∞, „ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞, J~°|∞ƒ =Ú„+≤‰õΩ¯Å∞ – JO^Œ~°∂ PÜ«∞xfl
(Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü). Jaè=∂x™êÎ~°∞, P^Œi™êÎ~°∞. `«=∞ Ñ≤`å=∞ǨïxQÍ PÜ«∞xfl ѨiQÆ}˜™êÎ~°∞.
85 86
2. JÖò |Y~° JeѶπ ÖÏ"£∞ g∞"£∞ 44 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
Pre-final

J`«#∞ ''<å ã¨O`å<åxfl ‰õÄ_®<å!—— Jx „Ѩ^Õâßxfl144 #=∂A ã¨÷ÅOQÍ KÕã¨∞

J_çQÍ_»∞.142 JѨC_»∞ JÖÏ¡ÇÏπ , ''^Œ∞~å‡ HÀO_ç. ''g∞~°∞ <å QÆ$Ǩxfl (ã¨O^Œi≈Oz)
~°∞æʼnõΩ <å "åQÍÌ#O =iÎOK«^Œ∞—— Jx „Ѩ^ŒH˜∆} KÕ¿ã"åiHÀã¨O, JHõ¯_» U`≥HÍѶπ
ã¨=∂^è•#O WKåÛ_»∞. áê\˜OKÕ"åi HÀã¨O, ~°∞‰õÄ ã¨*ÏÌÅ∞
125 (*Ï˝Ñ¨HõO KÕã¨∞HÀO_ç) "Õ∞=Ú D KÕ¿ã"åi HÀã¨O ^•xx Ѩiâ◊√„ÉèíOQÍ,
QÆ$Ǩxfl (HÍÉÏ QÆ$Ǩxfl) =∂#=ÙÅO^Œi Ѩiâ◊√^ŒOú QÍ LOKåe—— Jx W„ÉÏÇ‘Ï=Ú,
ѨÙ}ºˆH„∆ `«OQÍ#∂, âßOu xÅÜ«∞OQÍ#∂ W™ê‡~¸Å∞ #∞Oz "Õ∞=Ú "åQÍÌ#O
KÕâß=Ú.143 g∞~°∞ W„ÉÏÇ‘Ï=Ú xÅ|_ç# fã¨∞‰õΩ<åfl=Ú.
142. Ǩτ[`ü W„ÉÏÇ‘ÏO (JÖˇ·Ç≤Ï)QÍi D HÀÔ~¯#∞ ‰õÄ_® JÖÏ¡ÇπÏ <≥~°"Õ~åÛ_»∞. k=º 126 ''<å „Ñ¨Éèí∂! h=Ù D „Ѩ^Õâßxfl
Y∞~üP<£Ö’#∂ P q+¨Ü«∞O „Ѩ™êÎ=#‰õΩ =zÛOk : ''"Õ∞=Ú J`«x =Oâ◊OÖ’ âßOu #QÆ~°OQÍ K≥~Úº. D #QÆ~°
„Ѩ=HõΠѨ^qŒ h, „QÆO^ä•hfl LOKå=Ú—— (J<£ Hõ|∂`ü–27). W„ÉÏÇ‘ÏO (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) "åã¨∞ÅÖ’ JÖÏ¡ÇÏπ #∞, JOu=∞ k<åhfl
`«~°∞"å`« =zÛ# „Ѩ=HõÎÅ∞ JO^Œ~°∂ PÜ«∞# =OjÜ«ÚÖË. ^≥·=„QÆO^ä•Å∞ ‰õÄ_® qâ◊fiã≤OKÕ "åiH˜ ѨO_»∞¡ Ѷ¨ÖÏÅ#∞
PÜ«∞# =OjÜ«ÚÅÃÑ·<Õ J=`«iOѨ*ËÜ«∞|_®¤~Ú (Wɡfl Hõã‘~ü). ^•O`Àáê@∞ ''<å PǨ~°OQÍ „Ѩ™êkOK«∞——145 Jx
"åQÍÌ#O ^Œ∞~å‡~°∞æʼnõΩ =iÎOK«^Œ∞—— Jx J#|_»@O QÆ=∞<å~°›O. W„ÉÏÇ‘ÏO W„ÉÏÇ‘ÏO Ji÷Oz#ѨC_»∞ JÖÏ¡ÇπÏ D
(JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) =ºH˜Î`«fiO ZO`À qt+¨ª"≥∞ÿ#k, ^≥·=ã¨xflkèÖ’ ã¨~Ú`«O PÜ«∞#‰õΩ q^èŒOQÍ Ñ¨eHÍ_»∞: ''<Õ#∞ qâ◊fiã≤OK«x
Q˘Ñ¨Ê JO`«ã¨∞÷Å∞ „áêÑ≤ÎOKå~Ú – J~Ú#ѨÊ\˜H© W„ÉÏÇ‘ÏO ã¨O`«uÖ’x "åiH˜ ‰õÄ_® H˘O`« „ѨÜ≥∂[#O
Jã¨=∞~°∞Å÷ #∞, Jqâßfiã¨∞Å#∞, =Ú„+≤‰Ωõ ¯Å#∞ JÖÏ¡ÇÏπ ã¨∞`«~å=¸ W+¨Ñì _¨ _» ∞» . "åiH˜ KÕ‰õÄ~°∞Û`å#∞. HÍx z=~°‰õΩ "åix
ˆ~Ѩ٠Ѩ>Ëì ^Œ∞~°æux, ^Œ∞~°=ã¨÷#∞ ^Œ∂~°O KÕ¿ã"å_»∞ ‰õÄ_® Z=_»∂ LO_»_»∞. JÖÏ¡ÇπÏ JyfltHõ∆ "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ D_»∞™êÎ#∞. Jk J`«ºO`«
WHõ¯_» ‰õΩÅQÀ„`åÅ#∞, ‰õΩǨÏ<å „Ñ¨u+¨Åª #∞ ‰õÄHõ\ ˜ „"Õà§◊ `À ÃÑHõeOKÕâß_»∞. qâßfiã¨O K≥_¤» x"åã¨ãÅ÷¨ O.——
(D=∂<£) =∞iÜ«Ú ã¨`å¯~åºÅ∞ (J=∞Å∞™êûeÇπÏ) ÖˉΩõ O_® Z=~°∂ ^Õ=Ùx "≥∞ѨC#∞
á⁄O^ŒÖË~°∞. „Ѩ=HõΊѨل`« ~°`åflÅ~Ú<å, K«„Hõ=~°∞ÎÅ =∂#ã¨Ñ¨Ù„`«∞Å~Ú<å, Ñ‘~ü ѨikèÖ’ â◊„`«∞=Ù#∞ ã¨OǨÏiOKÕ"å~°∞ HÍ^Œ∞. P Ѩq„`« QÆ$ǨxH˜ QÆÅ „Ѩ`ÕºHõ`«#∞,
™êÃÇÏ|∞ƒÅ Pjã¨∞ûÅ∞ á⁄Ok#"åÔ~<· å – Z=~°~Ú<åã¨~ˆ qâ◊fiã≤Oz, =∞Oz Ѩ#∞Å∞ Q“~°"åhfl, P#"å~Úfx W™ê¡O J#∞Ü«∂Ü«ÚÅ∞ WѨÊ\˜ =~°‰õÄ HÍáê_»∞‰õΩO@∂
KÕÜ«∞@O Jx"å~°ºO. =∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) WÖÏ „Ѩ=zOKå~°∞ : =ã¨∞Î<åfl~°∞. ÃÑ·QÍ D q+¨Ü«∞"≥∞ÿ W™ê¡O `«# J#∞Ü«∂Ü«ÚʼnõΩ =∞iO`« QÆ\ ˜ìQÍ
''Z=i PK«~} ° J~Ú`Õ J`«xfl "≥#∞Hõ =kÖËãO≤ ^À J`«x =Oâ◊O J`«xfl =ÚO^Œ∞‰õΩ `åH©^Œ∞ KÕã≤Ok.
fã¨∞ÔHà◊§^Œ∞—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O). 144. J~°cÖ’ '=∞MÏ"≥∞ W„ÉÏÇ‘Ï"£∞— Jx J#|_çOk. =∞MÏ"≥∞ W„ÉÏÇ‘ÏO J<Õk XHõ
143. HÍÉÏ QÆ$Ç¨Ï x~å‡`«ÅÖ’ „Ѩ„Ѩ^äŒ=Ú_≥·# Ǩτ[`ü W„ÉÏÇ‘ÏO (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) ^•fi~å ~å~Ú. W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏ"£∞) P ~åug∞^Õ xÅ|_ç HÍÉÏ QÆ$Ǩxfl xi‡OKå~°∞.
JÖÏ¡ÇπÏ HÍÉÏ QÆ$ǨxH˜ ã¨O|OkèOz# Ô~O_»∞ q+¨Ü«∂Å#∞ WO^Œ∞Ö’ „Ѩã¨∞Êù@O P ~å~ÚÃÑ· PÜ«∞# áê^ŒzǨflÅ∞ ‰õÄ_® L<åfl~Ú. WѨC_® ~å~Ú XHõ J^•ÌÅ
KÕâß_»∞. XHõ\ ˜ : '=∂#=ÙÅO^Œi ѨÙ}ºˆH∆„`«O— J#flk. nxH˜ – =∂\˜=∂\˜H© ˆHã¨∞Ö’ ã¨∞~°H˜∆`«OQÍ LOK«|_çOk. ǨÏ*ò, L„=∂ʼnõΩ "≥o§# „Ѩu XHõ¯~°∂ HÍÉÏ
=∞~°e ~å=Åã≤# ã¨÷ÅO J#fl J~°÷O ‰õÄ_® =ã¨∞ÎOk. XHõ™êi D HÍÉÏ QÆ$Ǩxfl „Ѩ^ŒH˜∆} ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ ^•xfl K«∂_»=K«∞Û. HÍÉÏ „Ѩ^ŒH˜∆} ѨÓ~°ÎÜ«∂ºHõ P ã¨÷ÅOÖ’
ã¨O^Œi≈Oz# =ºH˜Î =∞~À™êi, WOHÀ™êi ‰õÄ_® JHõ¯_çH˜ ~å"åÅx Lqfià◊¥§~°∞ Ô~O_»∞ ~°HÍ`«∞Å #=∂A KÕÜ«∞@O ã¨O„Ѩ^•Ü«∞O (ã¨∞#fl`ü).
`«∞O\Ï_»∞. Zxfl™ê~°∞¡ ã¨O^Œi≈Oz<å PHõ~¬° } `«Q^æÆ ∞Œ . ~Ô O_»∞ : J^˘Hõ âßOu xÅÜ«∞O. 145. „Ѩ=HõΠǨτ[`ü W„ÉÏÇ‘ÏO (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) QÍi D „áê~°#÷ #∞ JÖÏ¡ÇÏπ P"≥∂kOKå_»∞.
JHõ¯_» â◊„`«∞ÉèÜí ∞« O ‰õÄ_® LO_»^∞Œ . J*Ï˝# HÍÅOÖ’ ã¨~Ú`«O „Ѩ[Å∞ P ѨÙ}ºˆH„∆ `«O P #QÆ~°O (=∞Hͯ) <Õ_»∞ âßOu #QÆ~°OQÍ q~ålÅ∞¡`ÀOk. JHõ¯_» =~å¬Å∞ JO`«QÍ
87 88
2. JÖò |Y~° JeѶπ ÖÏ"£∞ g∞"£∞ 45 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
Pre-final

127 W„ÉÏÇ‘ÏO (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO), ã¨fiÜ«∞OQÍ "åi *Ïu #∞O_Õ "åiÖ’

W™ê‡~¸Öò (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) – W^ŒÌ~°∂ „ѨÉèíqOѨ*ˇ~Úº. xã¨ûO^ÕǨÏOQÍ h=Ù
(HÍÉÏ) QÆ$Ç¨Ï Ñ¨Ù<å^Œ∞Å#∞, QÀ_»Å#∞ ã¨~åfikè‰Ωõ _»=Ù, q"ÕH=õ O`«∞_»=Ù.——
ÖËѨÙ`«∂, WÖÏ „áêi÷OKÕ"å~°∞ : ''=∂ 130 â◊√^Œú Jq"ÕH˜ =∂„`«"Õ∞ W„ÉÏÇ‘ÏO
„ѨÉèí∂! =∂ ¿ã=#∞ ã‘fiHõiOK«∞. h=Ù ^è~Œ ‡° O (q^è•#O) Ѩ@¡ q~°HΘ K≥O^Œ∞`å_»∞.
=∂„`«"Õ∞ ã¨~°fiO q<Õ"å_»=Ù, ã¨~°fiO "Õ∞=Ú J`«xfl „ѨÑO¨ K«OÖ’#∂ Z#∞fl
`≥eã≤#"å_»=Ù.——
‰õΩ<åfl=Ú, Ѩ~°Ö’HõOÖ’ ‰õÄ_® J`«_»∞
128 ''=∂ „ѨÉèí∂! =∞=∞‡efl h q^èÕÜ«Ú ã¨[#˚ ∞Å ã¨~ã° #¨ 149 LO\Ï_»∞.
Å∞(=Úã≤¡OÅ∞)QÍ KÕã¨∞HÀ. =∂ ã¨O`«u
#∞O_ç ‰õÄ_® h q^èÕÜ«∞`«‰õΩ Hõ@∞ì|_ç 131 ''(P`«‡) ã¨=∞~°Ê} KÕã¨∞HÀ—— Jx
LO_Õ XHõ ã¨=¸Ç¨xfl „ѨÉèíqOѨ*ˇ~Úº. J`«x „ѨÉ∞íè =Ù J`«xfl P^ÕtOz#ѨC_»ÖÏ¡
=∂‰õΩ =∂ P~å^èŒ<å s`«∞Å#∞ <Õ~°∞Ê. ''ã¨HÅõ Ö’HÍÅ „ѨÉ∞íè =Ù ã¨=∞HõO∆ Ö’ ##∞fl
=∞=∞‡efl Hõ∆q∞OK«∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h=Ù <Õ#∞ ã¨=∞iÊOK«∞‰õΩ<åfl#∞——150 Jx J`«#∞
=∂„`«"∞Õ Ñ¨âßÛ`åÎáêxfl ã‘fiHõiOKÕ"å_»=Ù, ã¨=∂^è•#O WKåÛ_»∞.
Jáê~°OQÍ Hõ~∞° }˜OKÕ"å_»=Ù.—— #∞Oz HÍáê_»@O, <≥·uHõѨ٠~°∞QƇ`«Å#∞ x~°∂‡eOK«@O Jx ÉèÏ=O. ^≥·=„Ѩ=HõÎ
129 ''=∂ „ѨÉèí∂! h "åHͺÅ#∞ "åiH˜ (ã¨Jã¨O)‰õΩ JѨÊyOK«|_ç# <åÅ∞QÆ∞ q^Œ∞ºHõÎ ^èŒ~å‡ÅÖ’ Wk z=ik.
K«kq qxÑ≤OKÕ, „QÆO^ä*Œ Ï˝<åxfl <ÕiÊOKÕ, 148. Wk Ǩτ[`ü W„ÉÏÇ‘ÏO (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO), W™ê‡~¸Öò (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO)Å z=i „áê~°#÷ .
q[˝`å q"ÕK#« Å#∞146 q_»=∞~°z K≥¿ÑÊ, nxH˜ ‰õÄ_® JÖÏ¡ÇπÏ P"≥∂^Œ=Ú„^Œ "Õâß_»∞. Ǩτ[`ü W™ê‡~¸Öò (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)
"åix Ѩiâ◊√^ŒÑú ~¨ K° 147
Õ XHõ „Ѩ=Hõ#Î ∞148 ã¨O`«u#∞O_ç JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Å¡ÖϡǨï JÖˇ·Ç≤Ï = ã¨Å¡O)#∞
‰õΩ~°=HõáÈ~Ú#ѨÊ\˜H,© Jk =º=™êÜ«∂xH˜ J#∞"≥#· „Ѩ^âÕ O◊ HÍ#ѨÊ\˜H© „ѨÑO¨ K«O „ѨÉèíqOѨ*Ëâß_»∞. JO^Œ∞ˆH Ǩτ[`ü =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) WÖÏ „Ѩ=zOKå~°∞ :
#Å∞=¸ÅÅ #∞Op PǨ~° ^è•<åºÅ∞, ѨO_»∞¡ Ѷ¨ÖÏÅ∞ ѨÙ+¨¯ÅOQÍ ã¨=∞‰õÄ~°∞ <Õ#∞ <å `«O„_ç Ǩτ[`ü W„ÉÏÇ‘ÏO – JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO – „áê~°÷<å Ѷ¨ÖÏxfl. Ǩτ[`ü
`«∞<åfl~Ú. Ѩiã≤÷`«∞Å D ã¨fi~°∂áêxfl K«∂ã≤ JO^Œ~°∂ x"≥fi~°áÈ`«∞<åfl~°∞. D™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) WzÛ# â◊√Éèí"å~°Î#∞. <å `«e¡QÍi HõÅŠѨO@#∞——
146. „QÆO^äŒO JO>Ë k=º Y∞~üP<£ Jh, q[˝`« JO>Ë Ç¨Ïnã¨∞ Jh ÉèÏ=O. ^≥·= "åHͺŠ(Ѷ¨`üǨï„~°Éσh – ã¨OѨÙ\˜ : 20, ¿Ñr – 181, 189).
áê~åÜ«∞}O QÆ∞iOz K≥Ñ≤Ê# `«~°∞"å`« „QÆO^äŒ*Ï˝#O QÆ∞iOz, q"ÕHÍxfl QÆ∞iOz 149. D PÜ«∞`«∞Ö’ JÖÏ¡ÇπÏ Ç¨Ï„[`ü W„ÉÏÇ‘ÏO (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) B#fl`åºxfl JO^ŒiH©
K≥ѨÊ@O qâı+¨O! ã¨fi`«Ç¨QÍ k=º Y∞~üP<£ áê~åÜ«∞}O ‰õÄ_® ZO`À ѨÙ}º„Ѩ^Œ J=QÆ`O« KÕã∞¨ <Î åfl_»∞. WǨÏѨ~åÅÖ’ `å#∞ PÜ«∞#‰õΩ WzÛ# Q“~°"À#fl`«∞efl QÆ∞iOz
"≥∞ÿ#^Œ<Õ q+¨Ü«∂xfl Wk ã¨∂zã¨∞Î#flk. XHõ"Õà◊ JO^Œe k=º =K«<åÅ ÉèÏ"å~°÷O K≥ѨÊ@"Õ∞QÍHõ, PÜ«∞# q^è•#O Ѩ@¡ "≥·=ÚYºO „Ѩ^Œi≈OK«@O J*Ï˝<åxH˜,
‰õÄ_® `≥e¿ãÎ WHõ K≥ѨÊ=Åã≤# Ѩ<ÕÖË^Œ∞. HÍx ^≥·= =K«<åÅ J~°÷O `≥bHõáÈ~Ú Jq"ÕHÍxH˜ `å~å¯}=∞x `≥eÜ«∞*Ëã¨∞Î<åfl_»∞.
#ѨÊ\˜H©, z`«Îâ◊√kú`À áê~åÜ«∞}O KÕã≤#O^Œ∞‰õΩ ѨÙ}ºO Z@∂ áÈ^Œ∞. JO^Œ∞ˆH
`«=∞‰õΩ J~°÷O `≥eÜ«∞^Œ∞ Hõ^•! JO@∂ Jã¨Å∞ áê~åÜ«∞}ÏxˆH LѨ„Hõq∞OK«‰õΩO_® QÆ=∞xHõ : ™ê^è•~°}OQÍ ~°y| ( ) JO>Ë W+¨ìѨ_»@O, Jaè=∂xOK«@O J<Õ
LO_»@O ã¨=∞O[ã¨O HÍ^Œ∞. ÃÑ·QÍ gÖˇ·#O`«=~°‰õΩ Y∞~üP<£ =K«<åÅ#∞ J~°÷O J~å÷Å∞ =™êÎ~Ú. HÍx '~°y|—`À áê@∞ J<£ ( )=¿ãÎ =∂„`«O J~Ú+¨ì`«, x~°¡Hõ∆ ºO
KÕã¨∞‰õΩO@∂ áê~åÜ«∞}O KÕÜ«∞\ÏxH˜ Hõ$+≤KÕÜ«∂e. J<Õ J~å÷Å∞ =™êÎ~Ú.
147. 'Ѩiâ◊√^ŒÑú ~¨ K° @« O— JO>Ë `«# *Ïu „Ѩ[Å#∞ =¸_è®Kå~åÅ #∞Oz, |Ǩï^≥"· å~å^è#Œ 150. =∞i W„ÉÏÇ‘ÏO (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)‰õΩ JO`«\ ˜ B#fl`«ºO ZO^Œ∞‰õΩ ÅaèOzOk? J#fl
89 90
2. JÖò |Y~° JeѶπ ÖÏ"£∞ g∞"£∞ 46 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
Pre-final

132 D LѨ^Õâ◊"Õ∞ W„ÉÏÇ‘ÏO =∞iÜ«Ú g∞ Ñ≤`å=∞ǨïÅQÆ∞ W„ÉÏÇ‘ÏO,

Ü«∂Y∂Éò `«=∞ ã¨O`å<åxH˜ KÕâß~°∞. W™ê‡~¸Å∞, WãπǨMòÅ P~å^茺^≥·=O
"åiÖÏ J<åfl~°∞ : ''<å a_»Ö¤ Ï~å! JÖÏ¡ÇÏπ J~Ú# UÔHH· õ P~å^è∞Œ º}˜‚ =∂„`«"∞Õ P~åkè
g∞ HÀã¨O D (q^èÜ Õ ∞« `å) ^è~Œ å‡<Õfl W+¨ì ™êÎ=Ú, PÜ«∞#ˆH q^èÜ Õ Ú« Öˇ· LO\Ï=Ú——
Ѩ_®¤_∞» . Hõ#∞Hõ g∞~°∞ =Úã≤O¡ Å∞QÍ `«Ñʨ Jx ["å|∞ WKåÛ~°∞.
=∞~°}O˜ K« ‰õÄ_»^∞Œ ã¨∞=∂!——151 134 Jk QÆuOz# XHõ ã¨=¸Ç¨ÏO.
133 Uq∞\©, Ü«∂Y∂Éò =∞~°} Ѷ¨∞_ç "å~°∞ KÕã¨∞‰õΩ#flk "åiH˜ K≥O^Œ∞`«∞Ok.
Ü«∞Ö’¡ L#flѨC_»∞ g∞~°H¯õ _» L<åfl~å?152 g∞~°∞ KÕ¿ãk g∞‰õΩ K≥O^Œ∞`«∞Ok. "åi
P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ PÜ«∞# `«# ã¨O`å Hõ~‡° Å QÆ∞iOz g∞~°∞ „ѨtflOK«|_»~∞° .153
<å#∞fl^ÕtÌ Oz, ''<å `«^#Œ O`«~O° g∞~°∞ 135 g∞~°∞ Ü«¸^Œ∞Å∞QÍ<À, „ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞
^Õxx P~åkè™êÎ~∞° ?—— Jx J_çQÍ_»∞. QÍ<À =∂iáÈ`Õ ã¨<å‡~°æO á⁄O^ŒQÆÅ~°x
^•xH˜ "å~°O`å, ''g∞ P~å^茺 ^≥·"åxfl, "å~°∞ JO\Ï~°∞. (F =ÚǨÏ=∞‡^£!) g∞~°∞
„Ѩâ◊fl WHõ¯_» L`«Ê#flO HÍ=K«∞Û. Jã¨Å∞ q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë ^≥·"å*Ï˝áêÅ#Ö’ "åiH˜ ã¨Ê+¨ìOQÍ K≥ѨÊO_ç : ''HÍ^Œ∞,
PÜ«∞# x~°∞Ѩ=∂#"≥∞ÿ# q^èÕÜ«∞`«#∞ K«∂áê~°∞. Zxfl q^è•Å∞QÍ Ñ¨sH˜∆Oz<å W„ÉÏÇ‘Ï=Ú ^èŒ~å‡xfl J#∞ã¨iOKÕ"åˆ~
<≥QÆ∞æ‰õΩ =KåÛ~°∞. ã¨<å‡~°Oæ ÃÑ· L<åfl~°∞. W„ÉÏÇ‘ÏO ã¨fiK«Û"ù ∞≥ #ÿ
151. ^≥·= „Ѩ=HõÎÖˇ·# W„ÉÏÇ‘ÏO, Ü«∂Y∂ÉòÅ∞ W~°∞=Ù~°∂ `«=∞ ã¨O`å<åxH˜ ''JnÌ<£—— UHõ^≥·"å~å^茉õΩ_»∞, J`«#∞ |Ǩï^≥·"À
QÆ∞iOz =ã‘Ü«∞`«∞ KÕâß~°∞. P 'JnÌ<£— J<Õk W™ê¡O =∂„`«"Õ∞QÍx Ü«¸^Œ=∞`«O áê㨉õΩ_»∞ HÍ^Œ∞.——154
HÍ^Œ∞. ÃÑ· "åHͺŠ^•fi~å D q+¨Ü«∞"Õ∞ É’^èŒÑ¨_»∞`«∞#flk. k=º Y∞~üP<£Ö’x
W`«~° KÀ@¡ ‰õÄ_® Ѩ^Õ Ñ¨^Õ D q+¨Ü∞« O ѨÙ#~å=$`«O J=Ù`«∂ LOk. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ: =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) D q^èŒOQÍ „Ѩ=zOKå~°∞ : ''„Ѩ=HõÎÅ ã¨=¸Ç¨ÏO ã¨=u
''W#flnÌ# W#ÌÖÏ¡Ç≤ÏÖò W™ê¡O—— (JÖÏ¡ÇπÏ =^ŒÌ P"≥∂^ŒÜ≥∂Qƺ"≥∞ÿ# ^èŒ~°‡O W™ê¡O ã¨O`å#O =O\˜k, "åi `«Å∞¡Å∞ "Õ~°∞, HÍx "åi ^èŒ~°‡O =∂„`«O XHõ¯>Ë—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ
=∂„`«"Õ∞) (Pe W„=∂<£ : 19). |∞MÏs, H˜`å|∞Öò JOaÜ«∂ – ÉÏ|∞ =*ò‰õΩ~ü Ѷ≤Öò H˜`åa =∞~°º=∞. . . . ).
152. WHõ¯_» Ü«¸^Œ∞Å#∞ xÅnã≤ J_»QÆ@O [iyOk. g∞ ÃÑ^ŒÌÅQÆ∞ W„ÉÏÇ‘ÏO, 153. Wk ‰õÄ_® Ü«¸^Œ∞ňH =iÎã¨∞ÎOk. g∞ ѨÓsfi‰õΩÖ’¡x „Ѩ=HõÎÅ, =∞ǨÏhÜ«ÚÅ
Ü«∂Y∂|∞Å∞ `«=∞ ã¨O`å<åxH˜ Ü«¸^Œ`fi« OÃÑ· ã≤~÷ O° QÍ LO_»=∞x `åH©^∞Œ KÕã#≤ @∞¡ Ѷ¨∞#HÍ~åºÅ#∞ K≥ѨC‰õΩx =Úiã≤áÈ=@O =Å¡ „ѨÜ≥∂[#O Ug∞ÖË^Œ∞. "å~°∞
g∞~°∞ K≥|∞`«∞<åfl~°∞ Hõ^•! P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ g∞~°∞ JHõ¯_» L<åfl~å? ^•xH˜ "å~°∞ KÕã¨∞‰õΩ#fl ѨÙ}ºHÍ~åºÅ ѨÙ}ºÑ¶¨ÅO "åiˆH Åaèã¨∞ÎOk – g∞‰õΩ =∂„`«O ÅaèOK«^Œ∞.
'J=Ù#—x JO>Ë Jk Jxfl\˜H<õ åfl ÃÑ^ŒÌ J|^ŒOú QÍ, hÖÏѨxO^ŒQÍ ÉèÏqOK«|_»∞`«∞Ok. g∞‰õΩ =∂„`«O g∞~°∞ ã¨OáêkOK«∞‰õΩ#fl^Õ Åaèã∞¨ OÎ k. nxfl|\˜ì ã¨Ê+¨=ì ∞ÜÕ∞º^Õq∞@O>Ë
XHõ"Õà◊ "å~°∞ 'ÖË^Œ∞— Jx J<åfl~°#∞HÀO_ç, J\˜ì Ѩiã≤÷uÖ’ "å~°∞ K≥|∞`«∞#flk `å`«=Ú`åÎ`«Å ã¨`«¯~°‡Å#∞ `«ÅK«∞‰õΩx, "å\˜ P„â◊Ü«∞O á⁄O^ŒE_»@O ã¨Ô~·#k
x[O HÍ^Œx J#∞HÀ"åe. ZO^Œ∞HõO>Ë P =∞ǨÏhÜ«ÚÅ∞ `åH©^∞Œ KÕãO≤ k Ü«¸^Œ`fi« O HÍ^Œ∞. qâßfiã¨O, ã¨`å¯~åºÅ∞ – Wq ~Ô O_»∂ KåÖÏ =ÚYºO. "≥#∞Hõ\ ˜ ѨÙ}ºÑ¨Ù~°∞+¨µÅ
QÆ∞iOKÀ, „ÔH·ã¨Î=O QÆ∞iOKÀ, |Ǩï ^≥·=`«fiO QÆ∞iOKÀ HÍ^Œ∞ – "å~°∞ `åH©^Œ∞ =¸Å^èŒ#O ‰õÄ_® D Ô~O_»∞ =ã¨∞Î=ÙÖË. „Ѩà◊Ü«∞k#O =~°‰õÄ ~åÉ’ÜÕ∞ `«~åÅ
KÕã≤Ok W™ê¡O QÆ∞iOz =∂„`«"Õ∞. P =∂@‰õΩ=¿ãÎ „Ѩ=HõÎÅO^Œi ^èŒ~°‡O ‰õÄ_® "≥∂Hõ∆O ‰õÄ_® D Ô~O_çO\˜`À<Õ =Ú_çѨ_ç LOk.
W™ê¡"Õ∞. "å~°∞ JO^Œ*Ëã≤# +¨sÜ«∞`«∞Ö’, PK«~°}Ï q^è•#OÖ’ áêH˜∆HõOQÍ 154. Ü«¸^Œ∞Å∞ Ü«¸^Œ`åfixfl ã‘fiHõiOK«=∞h, „ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞ „ÔH·ã¨Î"åxfl ѨÙK«∞ÛHÀ=∞h
`Õ_®áê_®Å∞#flѨÊ\˜H© =∞øeHõOQÍ "å~°∞ PK«iOz K«∂Ñ≤# r=# ^èŒ~°‡O =∂„`«O =Úã≤¡OʼnõΩ Ñ≤Å∞Ѩ٠Wã¨∞Î<åfl~°∞. ã¨<å‡~°æO `«=∞ `«=∞ =∞`åÅÖ’<Õ LO^Œx
XHõ¯>Ë – J^Õ W™ê¡O! J^Õ ^≥·=q^èÕÜ«∞`å q^è•#O!! D q+¨Ü«∂<Õfl =∞ǨÏhÜ«∞ "å~°O@∞<åfl~°∞. J~Ú`Õ ã¨<å‡~°æO W„ÉÏÇ‘ÏO q^è•<åxfl J#∞ã¨iOz# "åiˆH
91 92
2. JÖò |Y~° JeѶπ ÖÏ"£∞ g∞"£∞
Pre-final
136 (=Úã≤¡=ÚÖÏ~å!) g∞~°∞ WÖÏ
„ѨHõ\ ˜OK«O_ç : ''"Õ∞=Ú JÖÏ¡ÇπÏ#∞
qâ◊fiã≤OKå=Ú. =∂ÃÑ· J=`«iOѨ*ËÜ«∞
|_ç# ^•xh, W„ÉÏÇ‘ÏO, W™ê‡~¸Öò,
WãπÇ¨ Mò, Ü«∂Y∂Éò =∞iÜ«Ú "åi
ã¨O`«uÃÑ· J=`«iOѨ*Ü Ë ∞« |_ç# ^•xh,
=¸™ê, D™ê „Ѩ=HõÎʼnõΩ "åi „ѨÉèí∞=Ù
`«~Ñ° Ù¨¶ # "˘ã¨Q|Æ _ç# ^•xx ‰õÄ_® "Õ∞=Ú
qâ◊fiã≤OKå=Ú . "Õ∞=Ú "åiÖ’ Z=i
=∞^躌 ‰õÄ_® ZÖÏO\˜ qK«H}∆õ (q=Hõ)∆ #∞
áê\˜OK«=Ú. "Õ∞=Ú PÜ«∞#ˆH q^èÕÜ«Ú
Å=Ú.——155
Åaèã¨∞ÎO^Œh, W„ÉÏÇ‘ÏO U=∂„`«O HõbÎÖËx UHõ ^≥·"å~å^茉õΩ_»h „QÆO^äŒ=ǨïʼnõΩ
ã¨Ê+¨ìO KÕÜ«∞|_çOk. W„ÉÏÇ‘ÏO |Ǩï^≥·"Àáê㨉õΩ_»∞ HÍ_»∞. HÍx Ü«¸^Œ`«fiOÖ’,
„ÔH·ã¨Î=OÖ’ +≤~ü¯ (|Ǩï ^≥·"å~å^èŒ#) ã¨q∞‡o`«O J~Ú LOk.
ÃÇÏK«ÛiHõ : WѨC_»∞ =Úã≤¡=ÚÅÖ’ ã¨~Ú`«O +≤~ü¯ ^èÀ~°}∞Å∞ á⁄_»ã¨∂ѨÙ`«∞<åfl~Ú.
W™ê¡O „Ѩɒ^è#Œ Åhfl Y∞~üP<£ ǨÏnã¨∞ÅÖ’ ã¨∞~°H`∆˜ O« QÍ L#flѨÊ\˜H,© ^Õ=Ùx UHõ`fi« ѨÙ
ÉèÏ=# "å\˜Ö’ J`«ºO`« ã¨Ê+¨ìOQÍ qâ◊nHõiOK«|_ç#ѨÊ\˜H©, Ü«¸^Œ`«fiO, „ÔH·ã¨Î=O
WOHÍ |Ǩï^≥·=`«fi =∞`åÅHõO>Ë W™ê¡O ZO`À qÅHõ∆}"≥∞ÿ# r=# ^èŒ~°‡O Jx
Y∞~üP<£ ǨÏnã¨∞Å∞ K≥|∞`«∞#flѨÊ\˜H© =Úã≤¡OÅÖ’x F ÃÑ^ŒÌ =~°æO Ü≥ÚHõ¯
qâßfi™êÅÖ’, PK«~°}ÅÖ’ ÃÑK«Ûie¡# =Ú^Œ#+¨ìѨ٠=Ú„+≤‰õΩ¯ ÉèÏ"åÅ∞ „ѨѨOK«O
^Œ$+≤ìÖ’ W™ê¡O‰õΩQÆÅ "≥·tëꪺxfl ^≥|ƒfã¨∞Î<åfl~Ú. ZO^Œ∞HõO>Ë J#º =∞`åÅ"å~°∞
JO^Œ~°∂ <Õ~°∞QÍ Y∞~üP<£ ǨÏnã¨∞Å#∞ `«~°z K«∂ã≤ 'W™ê¡O JO>Ë Wk— J#fl
x~°‚Ü«∂xH˜ ~åÖË~°∞. "å~°∞ =∂„`«O XHõ¯ K«∂ѨÙÖ’ =Úã≤¡OÅ PK«~°}Å#∞ K«∂ã≤
'FǨϟ! W™ê¡O ^èŒ~°‡O É’kèOKÕk W^Õ<Õ"≥∂!— J#∞‰õΩO\Ï~°∞. ~å#∞#fl PÜ«∞`«∞Ö’
D=∂<£ „áê=∂}˜Hõ`« q=iOK«|_çOk.
155. D=∂<£ JO>Ë – „Ѩ=HõÎÅO^ŒiÃÑ· JÖÏ¡ÇπÏ `«~°Ñ¶¨Ù# J=`«iOѨ*ËÜ«∞|_ç# ^•xh,
ÖËHõ "åiH˜ "˘ã¨Q|Æ _ç# ^•xh qâ◊fiã≤OKåe. U XHõ¯ ^≥=· „Ѩ=Hõ#Î ∞QÍh, ^≥=· „QÆO^ä•xfl
QÍh u~°ã¨¯iOK«‰õÄ_»^Œ∞. U^À XHõ „QÆO^ä•hfl, Z=~À XHõ „Ѩ=HõÎ#∞ qâ◊fiã≤OK«@O,
q∞ye# „QÆO^ä•Å#∞ ÖËHõ „Ѩ=HõÎÅ#∞ qâ◊fiã≤OK« x~åHõiOK«@O JO>Ë „Ѩ=HõÎÅ
=∞^躌 Éè^Ë •xfl áê\˜OK«@"Õ∞. D Éè^Ë ÉŒ Ïè "åxfl W™ê¡O ã¨=∞‡uOK«^∞Œ . HÍHõáÈ`Õ WѨC_»∞
93
47 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
137 XHõ"Õà◊ "å~°∞ g∞~°∞ qâ◊fiã≤O
z#>Ë¡ qâ◊fiã≤¿ãÎ, ã¨<å‡~°æO á⁄O^ŒQÆÅ~°∞.
q=ÚY`« QÆ#Hõ K«∂Ñ≤`Õ "≥~· É° Ïè "åxH˜ Ö’<≥·
L<åfl~°#flk ã¨∞ã¨Ê+¨ìO. "åi ÉÏi #∞O_ç
(~°H˜∆OK«\ÏxH˜) h‰õΩ JÖÏ¡ÇπÏ KåÅ∞.156
PÜ«∞# JO`å q<Õ"å_»∞, Jhfl `≥eã≤#
"å_»∞.
138 JÖÏ¡ÇπÏ ~°OQÆ∞#∞ ã‘fiHõiOK«O_ç.
JÖÏ¡ÇÏπ ~°OQÆ∞Hõ<åfl =∞Oz ~°OQÆ∞ Z=ik
HÍQÆÅ^Œ∞?157 "Õ∞=Ú =∂„`«O PÜ«∞<Õfl
P~åkè™êÎ=Ú.
PK«iOK«=Åã≤Ok Y∞~üP<£ „ѨHÍ~°"Õ∞. "≥#∞Hõ\ ˜ „QÆO^ä•ÅÖ’ =Ù#fl q+¨Ü«∂Å#∞
J=ÅOaOK«‰õÄ_»^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë WѨC_»q Jã¨Å∞ ã≤ã¨Å∞ ã≤÷uÖ’ ÖË=Ù. Jq
=∂~°∞ÊÅ∞ KÕ~∞° ÊʼnõΩ Ö’#Ü«∂º~Ú. k=º Y∞~üP<£ J=`«iOz# `«~∞° "å`« "å\˜Ö’x
P^ÕâßÅ∞, LѨ^ÕâßÅhfl "å@O`«@ J"Õ ~°^ŒÌ~ÚáÈ`å~Ú.
156. „Ѩ=HõÎ „Ñ≤Ü«∞ ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å∞ (~°l) ‰õÄ_® WO^Œ∞Ö’ ¿Ñ~˘¯#|_ç# q^èŒOQÍ<Õ
qâ◊fiã≤OKå~°∞. JO^Œ∞KÕ`«<Õ „Ñ≤Ü«∞ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å L^•Ç¨Ï~°}#∞ Wã¨∂Î, („Ѩ=HõÎ
ã¨Ç¨ÏK«~°∞ÖÏ~å!) XHõ"Õà◊ "å~°∞ ‰õÄ_® g∞~°∞ qâ◊fiã≤Oz#>Ë¡ qâ◊fiã≤¿ãÎ =Ú=∂‡\˜H©
"å~°∞ ã¨<å‡~åæ# LO\Ï~°∞. =∞O‰õΩ`«#O`À =ÚYO „uѨC‰õΩO>Ë, g∞~°∞ U=∂„`«O
PO^Àà◊# K≥O^Œ=Åã≤# ѨxÖË^Œ∞. "åi ‰õΩ„@Å∞, ‰õΩÜ«Ú‰õΩÎÅ∞ q∞=∞‡efl Ug∞
KÕÜ«∞ÖË=Ù. ZO^Œ∞HõO>Ë JÖÏ¡ÇπÏ g∞‰õΩ JO_»QÍ L<åfl_»∞. J^Õ [iyOk ‰õÄ_®.
H˘<ÕflO_»¡Ö’<Õ D "åQÍÌ#O <≥~°"ÕiOk. |#∂ Mˇ·#∞MÏ, |#∂ #r~ü (=∞n<å)
#QÆ~°O #∞Oz |Ç≤Ï+¨¯iOK«|_®¤~°∞. |#∂ Y∞Ô~·[ =kèOK«|_®¤~°∞. Ǩτ[`ü L™ê‡<£
(~°l) J=∞~°QuÆ <˘Ok#ѨC_»∞ XHõ ѨÅHõ PÜ«∞# X_çÖ’ LO_»@O HõxÑ≤OzO^Œh,
^•xÃÑ· D PÜ«∞`«∞Ö’x ''Ѷ¨ ã¨Ü∞« H±ÑH‘¶ Çõ ï¨ =ÚÖÏ¡ÇÏπ —— Jx ~åã≤=Ù#fl KÀ>Ë PÜ«∞#QÍi
~°HõÎѨ٠aO^Œ∞=ÙÅ∞ HÍiѨ_ç#@∞¡ Kåi„`«Hõ LÖË¡Y<åÅ P^è•~°OQÍ `≥Å∞ã¨∞Î#flk. P
Y∞~üP<£ „Ѩu (=ÚãπǨÏѶπ) <Õ\ ˜H© @i¯ ^Õâ◊OÖ’ L#fl^Œx K≥|∞`å~°∞.
157. „ÔH·ãÎ̈=ÙÅ∞ Ѩã¨∞Ѩ٠ѨK«Ûx ~°OQÆ∞QÆÅ h~°∞#∞ „Ѩ`ÕºH˜OK«∞‰õΩ<åfl~°∞. ^•xfl "å~°∞ „ÔH·ãÎ̈=
Ñ≤šʼnõΩ W™êÎ~°∞. „ÔH·ã¨Î=O (ÉÏÑ≤Î㨇O) ѨÙK«∞ÛHÀ^ŒÅz# "å~°O^ŒiH© Jk
W=fi|_»∞`«∞Ok. n<Õfl "å~°∞ 'ÉÏÑ≤Î㨇O— ѨÙK«∞ÛHÀ=@O Jx JO\Ï~°∞. D PKå~°O
"åi ^Œ$+≤ìÖ’ KåÖÏ =ÚYº"≥∞ÿ#k. ÉÏÑ≤Î㨇O ѨÙK«∞ÛHÀx "åix "å~°∞ Ѩiâ◊√^Œ∞úÅ∞QÍ
94
2. JÖò |Y~° JeѶπ ÖÏ"£∞ g∞"£∞ 48 2. JÖò |Y~° ã¨1=
Ü«∞Y∂Å∞
áê~å
Pre-final

139 "åi`À K≥ѨC : ''Uq∞\©, =∂‰õÄ 141 Jk QÆuOz# F ã¨=∂[O. "å~°∞

„ѨÉèí∞=Ù, g∞‰õÄ „ѨÉèí∞=Ù J~Ú# JÖÏ¡ÇπÏ KÕã¨∞‰õΩ#flk "åiH˜ K≥O^Œ∞`«∞Ok. g∞~°∞
q+¨Ü«∞OÖ’ g∞~°∞ =∂`À "å^Œ∞ÖÏ_»∞ KÕã∞¨ ‰õΩ#flk g∞‰õΩ Åaèã∞¨ OÎ k. "åi Hõ~‡° Å
`å~å? =∂ PK«~}° Å∞ =∂‰õΩ, g∞ PK«~° QÆ∞iOz g∞~°∞ „ѨtflOK«|_»~∞° .161
}Å∞ g∞‰õΩ. "Õ∞=Ú PÜ«∞#ˆH JOH˜`«O 142 ''g~°∞ U dÉÏ¡ "≥·Ñ¨Ù‰õΩ Jaè=ÚY∞
JÜ«∂º=Ú.158 ÅÜÕ∞º"å~À ^•#∞flOz =∞~°Å\ÏxH˜
140 W„ÉÏÇ‘Ï=Ú, W™ê‡~¸Å∞, HÍ~°}O Uq∞\©?—— Jx =¸~°ö[#∞Å∞
WãπǨY∞, Ü«∂‰õÄ|∞ =∞iÜ«Ú "åi JO\Ï~°∞. (F „Ѩ=HÍÎ!) "åiH˜ K≥ѨC :
ã¨O`å#O Ü«¸^Œ∞Å∞QÍ<À, „ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞ `«∂~°∞Ê Ñ¨_»=∞~°Å∞ (Jhfl) JÖÏ¡ÇπÏ"Õ.
QÍ<À L<åfl~°x g∞~°∞ JO@∞<åfl~å? `å#∞ `«Åz# "åiH˜ PÜ«∞# ~°∞A=∂~°Oæ
''Uq∞\©, g∞‰õΩ Z‰õΩ¯= `≥Å∞™ê ÖËHõ K«∂ѨÙ`å_»∞.162
JÖÏ¡ÇπωõΩ Z‰õΩ¯= `≥Å∞™ê?——159 Jx 160. ^≥·=„Ѩ=HõÎÅ∞ Ü«¸^Œ∞Å∞QÍh, „ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞QÍh HÍ~°#fl ã¨OQÆu ã¨fiÜ«∞OQÍ g∞‰õÄ
"åix J_»∞QÆ∞. JÖÏ¡ÇπÏ JѨÊyOz# `≥Å∞ã¨∞. JÖψQ g∞ „QÆO^ä•ÅÖ’ JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) ~åHõ‰õΩ ã¨O|OkèOz#
™êH∆ͺxfl ^•zÃÑ>Ëì "åxHõ<åfl Z‰õΩ¯= ã¨∂K«#Å∞ ‰õÄ_® L<åfl~Ú. HÍx g∞~°∞ D ™êH∆ͺÅ#∞ HõÑ≤ÊѨÙzÛ =∞ǨѨ~å^è•xH˜
J<åºÜ«∞ã¨∞÷_»∞ Z=_»∞ HÍQÆÅ_»∞? g∞ X_çQÆ_»∞`«∞<åfl~°∞. P ã¨OQÆu JÖÏ¡ÇπωõΩ `≥b^Œx =∂„`«O J#∞HÀHõO_ç.
KÕ+Åì¨ Ñ¨@¡ JÖÏ¡ÇÏπ J*Ï„QÆ`QΫ Í ÖË_∞» .160 161. D PÜ«∞`«∞Ö’ =∞~À™êi =∞x+≤ KÕÜ∞« =Åã≤# 'PK«~}° — QÆ∞iOz <˘H˜¯ K≥Ñʨ |_çOk.
ÉèÏqOK«~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ "åi D áÈHõ_»#∞ YO_çã¨∂Î, Jã¨Å∞ ~°OQÆ∞ JÖÏ¡ÇπÏ^Õ#x, ã¨fiÜ«∞OQÍ Ug∞ KÕÜ«∞‰õΩO_® ѨÓsfi‰õΩÖ’¡x ѨÙ}º ѨÙ~°∞+¨µÅ 'Pã¨~å— ^•fi~å
JÖÏ¡ÇπÏ ~°OQÆ∞#∞ q∞Oz#k "Õ~˘Hõ\ ˜ ÖË^Œx K≥áêÊ_»∞. JÖÏ¡ÇπÏ ~°OQÆ∞ JO>Ë ÉèÏ=O QÆ>ˇìHõ¯=K«Ûx J#∞‰õΩO>Ë XiˆQk Ug∞ LO_»^Œx *ÏQÆ~°∂HõѨ~°K«@O [iyOk.
ã¨Ç¨Ï[ ^èŒ~°‡O. ã¨Ç¨Ï[ ^èŒ~°‡O W™ê¡O =∂„`«"Õ∞. „Ѩ=HõÎÅO^Œ~°∂ `«=∞ `«=∞ HÍÖÏÖ’¡, ZO^Œ∞HõO>Ë ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) WÖÏ „Ѩ=zOKå~°∞ : Z=i#~Ú`Õ J`«x PK«~°}
`«=∞ *Ïu „Ѩ[ʼnõΩ D ^èŒ~°‡O "≥·Ñ¨Ù#ˆH Ñ≤eKå~°∞ – JO>Ë ^Õ=Ùx UHõ`«fiO "≥·Ñ¨Ù‰õΩ "≥#∞Hõ =^ŒeÃÑ\˜ìO^À, J`«xfl J`«x =Oâ◊O =ÚO^Œ∞‰õΩ fã¨∞H˘xáÈ*ÏÅ^Œ∞
=∂#"åox PǨfixOKå~°∞. (ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O). g∞ ѨÓsfi‰õΩÅ∞ U^Œ<åfl ѨÙ}ºO KÕã¨∞‰õΩx LO>Ë Jk "åiH˜
158. XHõ¯_≥·# JÖÏ¡ÇπÏ#∞ P~åkèOKÕ"å~°O "Õ∞=Ú. PÜ«∞# HÀã¨"Õ∞ "Õ∞=Ú =∂ ^•™êºxfl LѨÜ≥∂QÆѨ_»∞`«∞Ok. "åi Hõ~°‡Å QÆ∞iOz q∞=∞‡efl xÅnÜ«∞@O [~°QÆ^Œ∞. JÖψQ
„Ѩ`ÕºH˜OK«∞‰õΩ<åfl=Ú. PÜ«∞# KÕÜ«∞=∞#fl "å\˜x KÕã¨∞Î<åfl=Ú. KÕÜ«∞~å^Œ#fl "å\˜ "åi ѨÙ}ºHÍ~åºÅ∞ g∞ MÏ`åÖ’ [=∞ K≥Ü«∞º|_»=Ù. k=º Y∞~üP<£Ö’ K≥ѨÊ|_ç#@∞¡
*’eH˜ áȉõΩO_® LO@∞<åfl=Ú. g∞~°∞ JO^Œ∞HÀã¨O =∂`À `«QÆ=ÙÖÏ@‰õΩ ''|~°∞=Ù "≥∂¿ã"å_≥=fi_»∂ =∞~˘Hõi |~°∞=Ù#∞ "≥∂Ü«∞_»∞—— (á¶êu~ü – 18). ''=∂#=Ù_»∞
kQÆ∞`«∞<åfl~å? "åã¨Î"åxH˜ PÜ«∞# =∂‰õÄ „ѨÉèí∞"Õ, g∞‰õÄ „ѨÉèí∞"Õ. "Õ∞=Ú =∂ ^Õx HÀã¨O Ѩi„â◊q∞™êÎ_À Jk `«Ñ¨Ê =∞~˘Hõ>Ën J`«xH˜ „áêÑ≤ÎOK«^Œ∞—— (J<£ #*ò‡
„ѨÉèí∞=Ù q+¨Ü«∞OÖ’ UO KÕã¨∞Î<åfl"≥∂ g∞~°∂ J^Õ KÕÜ«∂e. g∞~°∞ QÆ#Hõ JÖÏ – 39).
KÕÜ«∞HõáÈ`Õ ^•x Ѩ~°º=™ê#O g∞ˆ~ J#∞Éèíq™êÎ~°∞. ^•xH˜ "Õ∞O ÉÏ^èŒ∞ºÅO HÍ=Ú. 162. =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) =∞Hͯ #∞O_ç =∞n<å‰õΩ =Åã¨áÈ~Ú# `«~°∞"å`« ã¨∞=∂~°∞
"Õ∞=Ú =∂„`«O =∂ „ѨÉèí∞=Ù H˘~°ˆH z`«Îâ◊√kú`À PK«~°} KÕ™êÎ=Ú. 16, 17 =∂™êÅ =~°‰õÄ 'ɡ·`«∞Öò =∞dÌãπ— "≥·Ñ¨Ù‰õΩ uiy #=∂A KÕ¿ã"å~°∞.
159. ^≥·=„Ѩ=HõÎÅ∞, "åi Ѩل`«∞Å∞ Ü«¸^Œ∞Å∞QÍ<À, „ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞QÍ<À L<åfl~°x g∞~°∞ J~Ú`Õ W„ÉÏÇ‘ÏO QÍi dÉÏ¡ J~Ú# HÍÉÏQÆ$ǨÏO "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ uiy #=∂A KÕÜ∂« Å#fl
K≥|∞`«∞<åfl~°∞ – JÖÏ¡ÇπÏ D q+¨Ü«∂xfl „`Àã≤ѨÙKåÛ_»∞. WѨC_»∞ g∞ˆ~ K≥ѨÊO_ç? HÀiHõ PÜ«∞# (ã¨) =∞#ã¨∞Ö’ LO_Õk. JO^Œ∞HÀã¨O PÜ«∞# (ã¨) ѨÅ∞™ê~°∞¡
g∞‰õΩ Z‰õΩ¯= `≥Å∞™ê? ÖËHõ JÖÏ¡ÇπÏHÍ? „áêi÷OKå~°∞. H˘xfl™ê~°∞¡ PHÍâ◊O "≥·Ñ¨Ù ‰õÄ_® Pâ◊QÍ K«∂âß~°∞. Z@ìˆHʼnõΩ JÖÏ¡ÇπÏ
95 96
2. JÖò |Y~° JeѶã¨πÜÖÏ"£∞ g∞"£∞
«∞Y∂Å∞
Pre-final
143 J^Õq^èŒOQÍ "Õ∞=Ú q∞=∞‡efl XHõ
''<åºÜ«∞jÅ ã¨=∂[O—— (L=∞‡`≥
=ã¨`ü)163QÍ KÕâß=Ú – g∞~°∞ „Ѩ[ÅÃÑ·
™ê‰õ∆ΩÅ∞QÍ, „Ѩ=HõÎ (ã¨Å¡ÖϡǨï JÖˇ·Ç≤Ï =
ã¨Å¡O) g∞ÃÑ· ™êH˜∆QÍ LO_»@O HÀã¨O
("Õ∞q∞ÖÏ KÕâß=Ú.) „Ѩ=Hõ‰Î Ωõ q^èÜ Õ ∞« `«
dÉÏ¡ =∂~°∞ʉõΩ ã¨O|OkèOz# P^Õâßxfl WKåÛ_»∞. nxÃÑ· Ü«¸^Œ∞Å∞, HõѨ@∞Å∞
ÃÑ^ŒÌ ~å^•úO`«"Õ∞ KÕâß~°∞. "åã¨Î"åxH˜ #=∂A J<Õk XHõ P~å^èŒ#. P~å^èŒ# KÕ¿ã
"åxH˜ P~å^茺 ^≥·=O #∞Oz U ã¨∂K«# JOkO^À ^•x „ѨHÍ~°"Õ∞ P~åkèOK«=Åã≤
LO@∞Ok. HÍ|\˜ì JÖÏ¡ÇπÏ U k‰õΩ¯‰õΩ u~°QÆ=∞O>Ë P "≥·Ñ¨Ù‰õΩ u~°QÆ@O ^•ã¨∞Å
qkè. JnQÍHõ "å~°∞ P~åkèOKÕ ^≥·=O ã¨HõÅ Ö’HÍÅ „ѨÉèí∞=Ù. `«∂~°∞Ê Ñ¨_»=∞~°Åhfl
PÜ«∞#"Õ. HÍ|\˜ì U "≥·Ñ¨Ù‰õΩ u~°∞QÆ∞`«∞<åfl=∞#flk =ÚYºO HÍ^Œ∞, P*Ï˝áêÅ#Ö’
ZO`«\ ˜ z`«Îâ◊√kú LOk? J#fl^Õ „Ѩ^è•#O. U k‰õΩ¯‰õΩ uiy „áê~°÷# KÕã≤<å Jk
„áê~°÷<Õ. HÍHõáÈ`Õ P k‰õΩ¯‰õΩ uiy „áê~°÷# KÕã¨∞HÀ=K«∞Û Jx JÖÏ¡ÇπÏ `«~°Ñ¶¨Ù#
ÃãÅgÜ«∞|_ç LO_®ÅO`Õ. dÉÏ¡ =∂~°∞ʉõΩ ã¨O|OkèOz# D P^ÕâO◊ J„ãπ #=∂*ò
"Õà◊ J=`«iOzOk. J„ãπ #=∂A HÍÉÏ QÆ$ǨÏO "≥·Ñ¨Ù uiy KÕÜ«∞|_çOk.
163. J~°cÖ’ '=ã¨`ü— Jx LOk. '=ã¨`ü— JO>Ë =∞^茺ã¨÷O Jx Jã¨Å∞ J~°÷O. HÍx
"≥∞~°∞ÔQ·#, L`«Î=∞"≥∞ÿ# J#fl J~°÷OÖ’ ‰õÄ_® D Ѩ^ŒO „ѨÜ≥∂yOK«|_»∞`«∞Ok.
WHõ¯_» D ÉèÏ=OÖ’<Õ Wk „ѨÜ∂≥ yOK«|_çOk. JO>Ë g∞‰õΩ J`«∞º`«=Î ∞"≥∞#ÿ 'dÉÏ¡—#∞
„Ѩ™êkOz#>Ë¡, q∞=∞‡efl JO^ŒiHõ<åfl "≥∞~°∞ÔQ·# ã¨=∂[OQÍ ‰õÄ_® KÕÜ«∞@O
[iyOk. WÖÏ KÕÜ«∞@OÖ’x =ÚM’º^ÕÌâ◊O g∞~°∞ =∂#"åo H˘~°‰õΩ ™ê‰õ∆ΩÅ∞QÍ
LO_®Å#fl^Õ. =∞~À KÀ@ ÃãÅgÜ«∞|_ç#@∞¡ – ''^≥=· „Ѩ=HõÎ g∞ÃÑ· ™êH˜Q∆ Í LO_»\ÏxH©,
g∞~°∞ „Ѩ[Å q+¨Ü«∞OÖ’ ™ê‰õ∆ΩÅ∞QÍ LO_»\ÏxH˜ ("Õ∞=Ú WÖÏ KÕâß=Ú)—— JÖò
ǨÏ*ò – 78).
H˘xfl ǨÏnã¨∞ÅÖ’ D q+¨Ü«∞O WÖÏ qâ◊nHõiOK«|_çOk : „Ѩà◊Ü«∞k<å# JÖÏ¡ÇπÏ
`«# „Ѩ=HõÎÅ#∞^ÕÌtOz, g∞~°∞ =∂#"åoH˜ <å ã¨O^Õâ◊O JO^Œ*Ëâß~å? ÖË^•? Jx
„Ѩtfl™êÎ_»∞. JO^Œ*Ëâß=∞x "å~°∞ ["åa™êÎ~°∞. D "Õ∞~°‰õΩ Z=~°<åfl ™ê‰õ∆ΩÅ∞QÍ
L<åfl~å? Jx uiy „ѨtflOK«|_»∞`«∞Ok. 'L<åfl~°∞. =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) =∞iÜ«Ú
PÜ«∞# J#∞K«~∞° Å∞ D q+¨Ü∂« xH˜ ™ê‰õΩ∆ Å∞— Jx "å~°O\Ï~°∞. JѨC_»∞ =∂#"åo
H˘~°‰õΩ ™êHõ∆ ºO WKÕÛ Q“~°=O =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) J#∞K«~° ã¨=∂*ÏxH˜ ^Œ‰õΩ¯`«∞Ok.
JO^Œ∞Hˆ L=∞‡`≥ =ã¨`#ü ∞ '<åºÜ«∞jÅ ã¨=∂[O—QÍ ‰õÄ_® J#∞=kOK«@O [iyOk
(`«Ñ¶‘û~ü Wɡfl Hõã‘~ü). '=∞^茺ã¨÷ ã¨=∂[O— Jx ‰õÄ_® J#∞"å^•Å∞ [iQÍ~Ú.
97
49 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
2=
K«∂Ѩ@OÖ’ Z=~°∞ x*Ï~ÚfѨ~°∞Ö’,
=∞Ô~=~°∞ "≥#∞uiy áÈÜÕ∞"å~À164
`≥Å∞ã¨∞‰õΩ<Õ (ѨsH˜O∆ KÕ) xq∞`«"Î ∞Õ "Õ∞=Ú,
ѨÓ~°fiO h=Ù Jaè=ÚY∞_»"≥· LO_ç#
kâ◊#∞ g∞ 'dÉÏ¡—QÍ x~åúiOKå=Ú.
W^≥O`À Hõ+"ì¨ ∞≥ #ÿ q+¨Ü∞« "Õ∞ J~Ú#ѨÊ\˜H©
JÖÏ¡ÇπÏ ã¨<å‡~°æO K«∂Ñ≤# "åiH˜ (U
=∂„`«O Hõ+¨ì`«~°O HÍ^Œ∞). JÖÏ¡ÇπÏ g∞
qâßfi™êxfl =$^è• HÍx=fi_»∞.165 xâ◊Û
Ü«∞OQÍ JÖÏ¡ÇÏπ (`«# ^•ã¨∞Öˇ#· ) =∂#
=ÙÅ Ü≥∞_»Å Jq∞`«"≥∞ÿ# "å`«ûźO
HõÅ"å_»∞! Ѩ~°=∞ Hõ$áêjÅ∞_»∞.
JO>Ë Ô~O_»∞ Ju"å^•Å‰õΩ Jf`«"≥∞ÿ#k, =∞^èÕº=∂~°æO`À ‰õÄ_»∞‰õΩ#flk J#fl
ÉèÏ=OÖ’ D `«~°∞˚=∂ J~ÚOk. Ô~O_»∞ J#∞"å^•Å∞ ‰õÄ_® ã¨Ô~·#"Õ.
164. 'dÉÏ¡— =∂~°∞Ê L^ÕâÌ º◊ O WO^Œ∞Ö’ q=iOK«|_çOk. x["≥∞#ÿ qâßfiã¨∞Å∞ ZÅ¡ÑC¨ _»∂
^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) #∞Oz JO^Õ ã¨∂K«# HÀã¨O Z^Œ∞~°∞K«∂ã¨∂Î LO\Ï~°∞. XHõ¯
Ãã·QÆ KÕ¿ãÎ KåÅ∞, Hõ~°Î=º x~°fiǨÏ}ÔH· #_»∞O ay™êÎ~°∞. JO^Œ∞ˆH XHõ"≥·Ñ¨Ù #∞Oz
=∞~À "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ =∞~°Å@O "åiH˜ U=∂„`«O Hõ+`ì¨ ~« O° JxÑ≤OK«Ö^Ë ∞Œ . XHõKÀ@ H˘O^Œ~∞°
#=∂AÖ’ x=∞QÆfl"≥∞ÿ LO_»QÍ– JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ – dÉÏ¡ =∂~°∞ʉõΩ ã¨O|OkèOz#
P^Õâ◊O =zÛOk. JO^Œ~°∂ ~°∞‰õÄ (=Oy#) ã≤÷uÖ’ L<åfl~°∞. P*Ï˝Ñ≤OK«|_ç#
`«Hõ∆}"Õ∞ "å~°∞ `«=∞ kâ◊#∞ =∞~°Å∞Û‰õΩ<åfl~°∞. P „áê~°÷<å ã¨÷ÅO WѨC_»∞ '=∞ã≤˚^≥
d|¡`≥·<£— (Ô~O_»∞ dÉÏ¡Å =∞ã‘^Œ∞)QÍ Ñ≤Å∞=|_»∞`«∞Ok. JO>Ë XˆH #=∂AÖ’
Ô~O_»∞ kâ◊Å "≥·Ñ¨Ù‰õΩ Jaè=ÚYO J~Ú# =∞ã≤˚^Œ∞ J#fl=∂@! =∞ã≤˚^≥ Y∞ÉÏÖ’
‰õÄ_® WÖÏO\˜ ã¨OѶ¨∞@<Õ [iyOk. PÜ«∞`«∞Ö’ JÖÏ¡ÇπÏ, 'e<åÅ=∞— ("Õ∞=Ú
`≥Å∞ã¨∞HÀ=@O HÀã¨O) Jx J<åfl_»∞. K«∂_»É’`Õ U ^•ã¨∞Å∞ Z@∞=O\˜"å~À
PÜ«∞#‰õΩ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. =∞i JÖÏ¡ÇπÏ 'e<åÅ=∞— Jx ZO^Œ∞‰õΩ J#fl@∞¡?! J#fl
ã¨O^ÕÇϨ O D ã¨O^Œ~ƒ° Où QÍ [xOK«=K«∞Û. nx ÉèÏ=O Uq∞@O>Ë, #=∞‡HõO QÆÅ"åix
– ã¨O^ÕǨʼnõΩ Ö’<≥· L#fl"åix JÖÏ¡ÇπÏ "Õ~°∞Ѩ~°K«^ŒeKå_»∞, W~°∞=~åæÅ "åix
ã¨Ê+¨ìѨ~°K«^ŒeKå_»∞ – Wk ^•xH˜ ÉèÏ=O! (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü).
165. dÉÏ¡ =∂~°∞Ê [iy# ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ H˘O`«=∞Ok „Ѩ=HõÎ ã¨Ç¨ÏK«~°∞ʼnõΩ ‰õÄ_® `«=∞
ã¨`«¯~°‡Å‰õΩ ã¨O|OkèOz H˜Oz`ü J#∞=∂#O HõeyOk. WѨÊ\˜ =~°‰õÄ =∞#O
ɡ·`«∞Öò =∞dÌãπ "≥·Ñ¨Ù‰õΩ uiy KÕã≤# #=∂AÅ∞ UO HÍ"åe? "å\˜ ѨÙ}ºO
98
2. JÖò |Y~° JeѶã¨πÜÖÏ"£∞ g∞"£∞
«∞Y∂Å∞ 50 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
2=
Pre-final

144 (F „Ѩ=HÍÎ!) #∞=Ùfi h =ÚMÏxfl iOK« @ O J#flk h=Å¡ ‰õ Ä _®

=∂\˜=∂\˜H© PHÍâ◊O "≥·Ñ¨Ù‰õΩ Z`«Î@O HÍxѨx.168 "åiÖ’ ‰õÄ_® H˘O^Œ~°∞
"Õ∞=Ú QÆ=∞xã¨∂Î<Õ L<åfl=Ú. HÍ|\˜ì =∞iH˘O^Œi 'dÉÏ¡—#∞ J#∞ã¨iOK«~∞° .169
WѨC_»∞ "Õ∞=Ú, #∞=Ùfi W+¨Ñì _¨ Õ P kâ◊ XHõ"àÕ ◊ #∞=Ùfi – *Ï˝#O =KÕÛã≤# `«~∞° "å`«
"≥·Ñ¨ÙˆH x#∞fl „uѨC`«∞<åfl=Ú. Hõ#∞Hõ ‰õÄ_® – "åi HÀiHõÅ#∞ J#∞ã¨iOz
#∞=Ùfi h =ÚMÏxfl =∞ã≤^˚ ≥ ǨÏ~å"£∞ "≥Ñ· Ù¨ ‰Ωõ #@¡~Ú`Õ #∞=Ùfi ‰õÄ_® ^Œ∞~å‡~°∞æÅÖ’
„uѨCHÀ. g∞Ô~Hõ¯_»∞<åfl 㨈~ WHõ g∞^Œ@ KÕiáÈ`å=Ù ã¨∞=∂!170
g∞ =ÚMÏÅ#∞ ^•x "≥·Ñ¨ÙˆH „uáêÊe.
(dÉÏ¡ =∂~°∞ʉõΩ ã¨O|OkèOz#) D 146 "Õ∞=Ú Z=iH˜ „QÆO^äŒO "˘ã¨QÍ"≥∂
q+¨Ü∞« O, `«=∞ „ѨÉ∞íè =Ù `«~Ñ° Ù¨¶ #∞O_ç "å~°∞ `«=∞ Hõ#fl H˘_»∞‰õΩÅ#∞ QÆ∞~°∞ÑÎ \¨ ì˜ #>Ë¡
=zÛ# ã¨`º« "Õ∞#x „QÆO^äOŒ W=fi|_ç# J`«xfl (J#QÍ =ÚǨÏ=∞‡^£–㨖#∞) QÆ∞~°∞Î
"åiH˜ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞.166 JÖÏ¡ÇÏπ "åi Ѩ_»`å~°∞. "åiÖ’x XHõ ã¨=¸Ç¨ÏO
HÍ~°ºHõÖÏáêŠѨ@¡ J*Ï„QÆ`«ÎQÍ ÖË_»∞. ã¨`åºxfl QÆ∞iÎOz ‰õÄ_® ^•xfl HõÑ≤Ê
145 XHõ"Õà◊ h=Ù „QÆO^äŒ=ǨïʼnõΩ ѨÙK«∞Û`«∞Ok.171
x^Œ~≈° <åÅhfl K«∂Ñ≤<å, "å~°∞ h 'dÉÏ¡—#∞ 147 J~Ú`Õ Wk h „ѨÉèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù
J#∞ã¨iOK«~∞° .167 "åi 'dÉÏ¡—#∞ JOwHõ #∞Oz =zÛ# (ã¨Ê+¨ì=∞~Ú#) ã¨`«ºO.
^Œ‰õΩ¯`«∞O^•? ÖË^•? WѨÊ\˜ ^•HÍ KÕã≤# #=∂AÅhfl =$^ä• J~ÚáÈ~Ú#>Ë¡<å?! (*Ï„QÆ`«Î!) h=Ù =∂„`«O ã¨Oâ◊Ü«∂Ö’¡
JÖÏQÆ~Ú`Õ Éˇ·`«∞Öò =∞dÌãπ "≥·Ñ¨Ù‰õΩ uiy #=∂A KÕ¿ã HÍÅOÖ’ K«xáÈ~Ú# Tyã¨ÖÏ_Õ"åi ã¨~ã° #¨ KÕ~‰° Ωõ .172
ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å ã¨OQÆ`Õq∞\˜?! – "åi D ã¨O^ÕǨxfl JÖÏ¡ÇπÏ x=$uÎ KÕâß_»∞. "å~°∞ 168. ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) ^≥·="å}˜##∞ã¨iOz PK«iOKÕ "å~°=@OKÕ`« Ü«¸^Œ∞Å
KÕã≤# #=∂AÅ∞ U=∂„`«O x~°~°÷HõO HÍ=h, "å\˜ ѨÙ}ºÑ¶¨ÅO "åiH˜ Åaèã¨∞ÎO^Œh HÀÔ~¯Å#∞ J#∞ã¨iOK«ÖË^Œ∞. Ü«¸^Œ∞Å∞ HÀ~å~°∞ Hõ^•! Jx "åi 'dÉÏ¡— "≥·Ñ¨Ù‰õΩ
ã¨Ê+¨Oì KÕâß_»∞. D PÜ«∞`«∞Ö’ #=∂A#∞ D=∂<£ (qâßfiã¨O)`À áÈeÛ #=∂AÖËx =∞~°ÅÖË^∞Œ .
qâßfi™êxH˜ J~°÷"Õ∞ÖË^Œx J=QÆ`«O KÕÜ«∞@O [iyOk. #=∂A#∞ ã¨*Ï=ÙQÍ
<≥ÅH˘eÊ#ѨC_»∞, ^≥·"å[˝Å#∞ 㨄Hõ=∞OQÍ áê\˜Oz#ѨÙ_Õ D=∂<£‰õΩ ™ê~°÷Hõ`« 169. Ü«¸^Œ∞Å∞, „ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞ ‰õÄ_® ɡ·`«∞Öò =∞dÌãπ<Õ `«=∞ 'dÉÏ¡—QÍ KÕã¨∞‰õΩ#flѨÊ\˜H©
KÕ‰õÄ~°∞`«∞Ok (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü). JO^Œ∞Ö’ Ü«¸^Œ∞Å∞ ''ã¨Mò~Ü ° ∞≥ ɡ`· ∞« Öò =ÚdÌã—π —#∞ dÉÏ¡QÍ ÉèÏqã¨∞OÎ _»QÍ, „ÔHã· =Ψ ÙÅ∞
ɡ`· ∞« Öò =∞döãπ Ü≥ÚHõ¯ `«∂~°∞Ê k‰õΩ¯#∞ `«=∞ dÉÏ¡QÍ KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl~°∞. „QÆO^ä=Œ ǨïÅ#|_Õ
166. HÍÉÏQÆ$ǨÏO JOu=∞ ^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨)‰õΩ 'dÉÏ¡—QÍ LO@∞O^Œ#fl ã¨OQÆu „QÆO^ä=Œ ǨïÅ D ~Ô O_»∞ =~åæÅ =∞^躌 <Õ 'dÉÏ¡— =º=Ǩ~°OÖ’ UHÍaè„áêÜ«∞O ÖË#ѨC_»∞, =Úã≤O¡ Å∞
=^ŒÌ L#fl qq^èŒ 'ã¨Ç‘Ïá¶ê—ÅÖ’ ã¨Ê+¨ìOQÍ ã¨∂zOK«|_çOk. JO^Œ∞KÕ`« P q+¨Ü«∞O D q+¨Ü«∞OÖ’ `«=∞#∞ J#∞ã¨i™êÎ~°x "å~°∞ ZÖÏ PtOK«QÆÅ~°∞?
ã¨`«º|^ŒúO Jx ‰õÄ_® "åiH˜ `≥Å∞ã¨∞. J~Ú#ѨÊ\˜H© "åi *Ï`«ºÇ¨ÏOHÍ~°O,
F~°fiÖËx`«#O ã¨`«º ã‘fiHÍ~°OÖ’ "åiH˜ J_»¤OH˜QÍ xeKå~Ú. 170. WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ ‰õÄ_® WÖÏO\˜ ÃÇÏK«ÛiHõ =zÛOk. Y∞~üP<£ ǨÏnã¨∞ŠѨi*Ï˝<åxfl
Pi˚Oz# Ñ≤^ŒÑ¨ ‰õÄ_® =∂~°æqÇ‘Ï#∞Å J_»∞QÆ∞*Ï_»Ö’¡ #_»=@O J<åºÜ«∞"Õ∞ Hõ^•!
167. Ü«¸^Œ∞Å =ºuˆ~Hõ`«‰õΩ Jã¨Å∞ HÍ~°}O Jã¨∂Ü«∞, JHõ¯ã¨∞ QÆ#Hõ Zxfl x^Œ~°≈<åÅ∞ JÖÏO\˜ J<åºÜ«∂xH˜ áêÅÊ_ç`Õ ^•x Ѩ~°º=™ê#O f„=OQÍ LO@∞O^Œx JÖÏ¡ÇπÏ
ã¨=∞iÊOz<å "åi =∞#ã¨∞Å∞ =∂~°=Ù. Ѩi=~°Î# ~å"åÅO>Ë =∞#ã¨∞Å∞ x~°‡ÅOQÍ ÃÇÏK«Ûiã¨∞<Î åfl_»∞.
LO_®e. ã¨O‰õΩz`« ÉèÏ"åÅ∞, Jã¨∂Ü«∂ ^ÕfiëêÅ∞ ã¨^• ã¨`«º=∂~°æOÖ’
J=~À^è•Å∞QÍ<Õ xÅ∞™êÎ~Ú. 171. WHõ¯_» „QÆO^äŒ=ǨïÖ’¡x H˘O^Œ~°∞ |∞kúѨÓ~°fiHõOQÍ ã¨`åºxfl HõÑ≤ÊѨÙzÛ#O^Œ∞‰õΩ
99 100
2. JÖò |Y~° JeѶã¨πÜÖÏ"£∞ g∞"£∞
«∞Y∂Å∞ 51
Pre-final
148 „Ѩu XHõ¯_»∂ U^À XHõ k‰õΩ¯‰õΩ
u~°∞QÆ∞`«∞<åfl_»∞.173 HÍ|\˜ì g∞~°∞ ã¨`å¯
~åºÅÖ’ q∞OzáÈÜÕ∞O^Œ∞‰õΩ „Ѩܫ∞uflO
K«O_ç. g∞~°∞ ZHõ¯_» L<åfl㨈~ JÖÏ¡ÇπÏ
q∞=∞‡efl ã¨g∞Hõi™êÎ_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
JÖÏ¡ÇπÏ „Ѩu =ã¨∞Î=ÙÃÑ· JkèHÍ~°O
HõÅ"å_»∞.
JѨ~å^èŒ∞Å∞QÍ Y~å~°∞ KÕÜ«∞|_®¤~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë Ü«¸^Œ∞Ö’¡ H˘O`«=∞Ok J|∞ÌÖÏ¡
a<£ ã¨ÖÏO (~°l) ÖÏO\˜"å~°∞ ‰õÄ_® LO_Õ"å~°∞. HÍx PÜ«∞# (~°l) =∂„`«O
`«# JO`«~å`«‡ „Ѩɒ^è•xfl J}zÃÑ@ì_»O ã¨Ç≤ÏOK«ÖËHõ W™ê¡O ã‘fiHõiOKå~°∞.
172. ^Õ=Ùx `«~°Ñ¶¨Ù# ^≥·=„Ѩ=HõÎÃÑ· U P^Õâ◊O J=`«iOz<å Jk ã¨`«º|^ŒúO J~Ú
LO@∞Ok. JO^Œ∞Ö’ ã¨O^ÕǨxH©, J#∞=∂<åxH˜ P™ê¯~°O LO_»‰õÄ_»^Œ∞.
173. JO>Ë Jxfl =∞`åÅ"å~°∞ `«=∞^ŒO@∂ XHõ k‰õΩ¯#∞ x~åúiOK«∞‰õΩ<åfl~°∞. D
"åHͺxH˜QÆÅ =∞~˘Hõ J~°÷O Uq∞@O>Ë, „Ѩu =∞`«=¸ `«#^≥·# XHõ ѨO^ä•#∞,
=∂~åæxfl x~å÷iOz ÃÑ@∞ì‰õΩOk. k=º Y∞~üP<£Ö’<Õ "Õ~˘HõKÀ@ ÃãÅgÜ«∞|_ç#@∞¡
''g∞Ö’ „Ѩu XHõ¯i HÀã¨O "Õ∞=Ú XHõ x|O^èŒ<å=oh, =∂~åæhfl x~å÷iOKå=Ú.
JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ QÆ#Hõ `«e¿ãÎ g∞ JO^Œih XˆH ã¨=∂[OQÍ KÕã≤ LO_Õ"å_»∞. J~Ú`Õ
g∞‰õΩ "˘ã¨QÆ|_ç# ^•xÖ’ q∞=∞‡efl ѨsH˜∆OKåÅ#flk PÜ«∞# JaèÖÏ+¨—— (JÖò
=∂~Ú^ŒÇπÏ : 48). JO>Ë JÖÏ¡ÇπÏ ã¨<å‡~åæhfl, JѨ=∂~åæxfl ‰õÄ_® ã¨Ê+¨ìѨ~°z#
`«~∞° "å`«, P ~Ô O\˜Ö’ U^À XHõ =∂~åæxfl Z#∞fl‰õΩ<Õ U ¿ãfiK«Û<ù `·≥ Õ =∞x+≤H˜ WKåÛ_À,
^•x P^è•~°OQÍ [#∞Å∞ qq^èŒ Ñ¨^Œú`«∞Å#∞, r=# q^è•<åÅ#∞ U~°Ê~°K«∞‰õΩ<åfl~°∞.
P q^è•<åÅ∞ aè#flOQÍ LO\Ï~Ú. XHõ\ ˜ =∞~˘Hõ^•x`À U=∂„`«O ã¨=∞~°ã¨O
K≥O^Œ^Œ∞. JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ QÆ#Hõ `«ÅK«∞‰õΩO>Ë JO^Œi "≥∞_»Å∞ =Oz JO^Œih XˆH
=∂~°æOÃÑ· – ~°∞A=∂~°æOÃÑ· – fã¨∞‰õΩ~åQÆeˆQ"å_Õ. XHõ"Õà◊ PÜ«∞# QÆ#Hõ JÖÏ
KÕã≤ L#fl@¡~Ú`Õ =∞x+≤H˜ W=fi|_ç# '¿ãfiK«Û—ù =∞iÜ«Ú 'ZOÑ≤H—õ JkèHÍ~åxH˜ J~°"÷ ∞Õ
LO_Õk HÍ^Œ∞. "åã¨Î"åxH˜ JÖÏ¡ÇπÏ – WzÛ# D ¿ãfiK«ÛùÜÕ∞ =∞x+≤ áêe@ ѨsHõ∆!
Hõ#∞Hõ F =Úã≤¡=ÚÖÏ~å! g∞~°∞ D ѨsHõ∆Ö’ <≥QÆ∞æ‰õΩ~å"åe. ^•xHÀã¨O g∞~°∞
ã¨^•K«~°} "≥·Ñ¨Ù‰õΩ ã¨=∂Ü«∞`«ÎO HÍ"åe. ã¨=∂Ü«∞`«ÎO HÍ=@O`À<Õ ã¨iáÈ^Œ∞,
XO_˘Hõix q∞OzáÈ"åe. W^Õ ^≥·==∂~°æO. W^Õ „Ѩ=HõÎ K«∂Ñ≤# =∂~°æO. g∞~°∞ D
=∂~°æOÃÑ·<Õ =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êQÆO_ç.
101
2. JÖò |Y~° 1= áê~å
2=
149 h=Ù ZHõ¯_ç #∞Oz |Ü«∞Å∞^Õi<å
(#=∂A HÀã¨O) h =ÚMÏxfl =∞ã≤˚^≥
ǨÏ~åO "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ „uѨC. W^Õ h „ѨÉèí∞=Ù
`«~Ñ° Ù¨¶ #∞O_ç =zÛ# ã¨`º« O. g∞~°∞ KÕ¿ã
^ŒO`å JÖÏ¡ÇπωõΩ `≥eÜ«∞‰õΩO_® ÖË^Œ∞.
150 U ã¨÷ÅO #∞Oz h=Ù "≥_»e<å h
=ÚMÏxfl =∞l˚^≥ ǨÏ~åO "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ
„uѨC.174 g∞~°∞ ZHõ¯_» L<åfl㨈~, g∞
=ÚMÏÅ#∞ ^•x "≥·Ñ¨Ù#ˆH „uѨÊO_ç–
[#∞Å∞ g∞`À "å^Œ∞ÖÏ@‰õΩ kQƉõΩO_®
LO_»\ÏxH˜175 (WÖψQ KÕÜ«∞O_ç).
174. 'dÉÏ¡— "≥·Ñ¨Ù‰õΩ =ÚYO „uѨCHÀO_ç J#fl P[˝ XHõ\ ˜, Ô~O_»∞ HÍ^Œ∞ – =¸_»∞™ê~°∞¡
K≥ѨÊ|_çOk. nxfl|\˜ì D q+¨Ü«∂xH˜ ZO`« „áê=ÚYºO LO^À J~°÷=∞=Ù`ÀOk.
Jã¨Å∞ q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë =Úã≤¡OʼnõΩ Wk `˘e '#ãπö— J#∞Éèí=O. JO>Ë
H˘#™êQÆ∞`«∞#fl XHõ P#"å~Úf =∂~°@O =Úã≤¡OʼnõΩ W^Õ "≥Ú^Œ\ ˜™êi! D
P#"å~Úf =∂~°∞Ê =Å¡ HõeQˆ =∂#ã≤Hõ `«@Ѩ\Ï~ÚOѨÙ#∞ ^Œ∂~°O KÕ¿ã L^ÕâÌ º◊ O`À
WÖÏ K≥ѨÊ|_ç LO_»=K«∞Û. ÖËHõ J<ÕHõ Jx"å~°º Ѩiã≤÷`«∞Å ^Œ$ëêì º ‰õÄ_® Ѩ^Õ Ñ¨^Õ
P q+¨Ü«∞O ѨÙ#~å=$`«O J~Ú LO_»=K«∞Û. HÍÉÏ QÆ$ǨÏO `«=∞ dÉÏ¡QÍ LO>Ë
ÉÏQÆ∞O@∞O^Œ#fl HÀiHõ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) PO`«~°ºOÖ’ [xOzOk. W^˘Hõ HÍ~°}O.
^•xH˜ XHõ™êi ''Ѷ¨ã¨e¡ =*òǨÏHõ +¨`ü~°Öò =∞ã≤˚kÖò ǨÏ~å"£∞—— Jx K≥ѨÊ|_çOk. U
Ãã·^•úOuHõ ã¨=∂*ÏxHõ~Ú<å `«=∞ r=# q^è•<åxH˜, P~å^èŒ<å s`«∞ʼnõΩ XHõ
ˆHO„^Œ™ê÷#O ZO`≥·<å J=ã¨~°O. Wk =∞~˘Hõ HÍ~°}O. JO^Œ∞Hõx WHõ¯_» =∞~À™êi
''Ѷ¨=e¡ =*òǨÏHõ +¨`ü~°Öò =∞ã≤˚kÖò ǨÏ~å"£∞—— Jx J#|_çOk. dÉÏ¡ =∂~°∞ÊÃÑ·
=ºuˆ~‰õΩÅ, „Ѩu‰õÄÅ∞~°, q=∞~°≈‰õΩÅ <Àà◊√¡ =¸~ÚOK«@O ‰õÄ_® J=ã¨~°"Õ∞.
Wk WOHÀ HÍ~°}O. JO^Œ∞Hõx WHõ¯_» ‰õÄ_® =∞~À=∂~°∞ P "åHõºO ѨÙ#~å=$`«
=∞~ÚOk (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü).
175. JO>Ë – ''=Úã≤¡=ÚÅ dÉÏ¡ HÍÉÏ QÆ$ǨÏO J~Ú L#flѨÊ\˜H© gà◊√¡ ɡ·`«∞Öò =∞dÌãπ
"≥·Ñ¨Ù‰õΩ uiy #=∂*ò KÕã¨∞Î<åflˆ~q∞\©?—— J#fl „Ѩâ◊fl#∞ „QÆO^äŒ=ǨïÅ∞ ÖË=<≥uÎ,
Q˘_»= KÕÜ∞« ‰õΩO_® LO_ÕO^Œ∞‰õΩQÍ#∞ =ÚO^Œ∞QÍ<Õ D q^èOŒ QÍ P^ÕtOK«_=» ∞~ÚOk
Jx ÉèÏ=O.
102
2. JÖò |Y~° JeѶã¨πÜÖÏ"£∞ g∞"£∞
«∞Y∂Å∞ 52 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
2=
Pre-final

"åiÖ’x ^Œ∞~å‡~°∞æʼnõΩ ("å~°∞ ZÖÏQÆ∂ 152 JO^Œ∞ˆH g∞~°∞ ##∞fl 㨇iOK«O_ç,

~å^•úO`«O KÕ¿ã"åˆ~. JO`«=∂„`å# g∞~°∞ <Õ#∞ q∞=∞‡efl *Ï˝Ñ¨Hõ=ÚOK«∞‰õΩO\Ï#∞.
"åiH˜) ÉèíÜ«∞Ѩ_»HõO_ç.176 <å‰õΩ <å‰õΩ Hõ$`«A˝Öˇ· LO_»O_ç. Hõ$`«Ñ¶¨∞fl`«‰õΩ
=∂„`«"Õ∞ ÉèíÜ«∞Ѩ_»O_ç177 – <Õ#∞ <å áêÅÊ_»HOõ _ç.179
J#∞„QÆǨxfl g∞ÃÑ· ã¨OѨÓiÎ QÍqOK« 153 F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! ã¨ÇϨ #O =∞iÜ«Ú
\ÏxH˜, g∞~°∞ ã¨<å‡~°æQÍ=ÚÅ∞ #=∂A ^•fi~å ã¨Ç¨Ü«∞O Ji÷OK«O_ç.
J=\ÏxH˜. JÖÏ¡ÇÏπ ã¨ÇϨ #O áê\˜OKÕ"åiH˜ `À_»∞QÍ
151 J^Õq^èŒOQÍ178 "Õ∞=Ú g∞ =^ŒÌ‰õΩ LO\Ï_»∞.180
ã¨fiÜ«∞OQÍ g∞Ö’ #∞O_Õ XHõ „Ѩ=HõÎ#∞ D Ѩ^•xH˜ "≥#∞Hõ\ ˜ "åHõºO`À ã¨O|O^èOŒ LOk. D PÜ«∞`«∞‰õΩ ÉèÏ=O Uq∞@O>Ë,
(xÜ«ÚHõÎOKÕã≤) ѨOáê=Ú. J`«_»∞ g∞‰õΩ WO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ g∞Ö’ #∞OKÕ XHõ „Ѩ=HõÎ „ѨÉèíqOѨ|_®¤_»∞. P „Ѩ=HõÎ g∞‰õΩ k=º
=∂ "åHͺÅ#∞ K«kq qxÑ≤ã¨∞Î<åfl_»∞, =K«<åÅ#∞ qxÑ≤ã∞¨ <Î åfl_»∞. q∞=∞‡efl Ѩiâ◊√^ŒÑú ~¨ ∞° ã¨∞<Î åfl_»∞. g∞‰õΩ „QÆO^ä•xfl, q"ÕHÍxfl
q∞=∞‡efl Ѩiâ◊√^Œ∞úefl KÕã¨∞Î<åfl_»∞, g∞‰õΩ É’kèã¨∞Î<åfl_»∞. g∞‰õΩ `≥eÜ«∞x q+¨Ü«∂Å#∞ <Õ~°∞Ê`«∞<åfl_»∞. Wk g∞ H˘~°‰õΩ XHõ
„QÆO^äŒ*Ï˝<åhfl, q"ÕHõ=O`«"≥∞ÿ# q+¨Ü«∂ =∞ǨÉèÏQƺO. F Q˘Ñ¨Ê =~°O. g∞‰õΩ P =~°O ZÖÏ ÅaèOzO^À J^Õq^èŒOQÍ D
Å#∞ É’kèã∞¨ <Î åfl_»∞, WOHÍ g∞‰õΩ `≥eÜ«∞x ѨiѨÓ~°‚ J#∞„QÆǨÏO, ã¨<å‡~°æ ã¨^Œ∞ƒkú g∞‰õΩ „áêÑ≤ÎOKå~Ú.
q+¨Ü∂« Å#∞ <Õ~∞° Ê`«∞<åfl_»∞. 179. HÍ|\˜ì g∞~°∞ D J#∞„QÆÇ¨Ï ÉèÏQͺʼnõΩ „ѨuQÍ ##∞fl ^蕺xOK«O_ç, <å <å=∞
176. WHõ¯_» '[Å=¸— JO>Ë "≥·~°ÉèÏ=O HõÅ"å~°x J~°÷O. JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) "åi 㨇~°} KÕÜ«∞O_ç, <å Ѩq„`«`«#∞ H˘xÜ«∂_»O_ç, #<Õfl ã¨∞ÎuOK«O_ç. D =~åÅ#∞
'dÉÏ¡— HÍÉÏ QÆ$ǨÏ"Õ∞#x `≥eã≤ ‰õÄ_® „QÆO^äŒO HõÅ"åiÖ’x q~À^èŒ∞Å∞ |∞kúѨÓ~°fi ã¨kfixÜ≥∂QÆO KÕã¨∞‰õΩO@∂ Hõ$`«A˝Öˇ· "≥∞ÅQÆO_ç. Hõ$`«[˝`å ÉèÏ=O ÃÑiy#H˘nÌ g∞
HõOQÍ U^À XHõ\ ˜ JO\Ï~°∞. ɡ·`«∞Öò =∞dÌãπ kâ◊#∞O_ç =∞~°eáÈ~Ú D „Ѩ=HõÎ J#∞„QÆÇ¨ Å∞ g∞ áêe@ â◊√ÉèHí ~õ O° QÍ Ñ¨i}q∞™êÎ~Ú. g∞ rq`åÅÖ’ ã¨∞YâßO`«∞Å∞
Z@ìˆHʼnõΩ `«=∞ `å`«=Ú`åÎ`«Å ^èŒ~°‡O "≥·Ñ¨ÙˆH "≥ÚyæáÈÜ«∂_»x JHõ¯ã¨∞#∞ "≥eq¡ ~°∞™êÎ~Ú.
"≥à◊§„QƉõΩ¯`å~°∞. =∞iH˘O`«=∞Ok q^•fiOã¨∞Å ^Œ$+≤ìÖ’ WHõ¯_» '[Å=¸— JO>Ë JO^Œ∞ˆH g∞~°∞ <Õ#∞ KÕã≤# "Õ∞Å∞#∞ =∞~°∞=HõO_ç. 'Hõ$`«Ñ¶¨∞fl`å "≥·Yi—H˜ X_çQÆ\ ˜ì#
=Ú„+≤‰õΩ¯Å∞ Jx ÉèÏ=O. "åix JÖÏ¡ÇπÏ Dã¨_çOK«∞‰õΩO\Ï_»∞. ''Å~Ú<£ +¨Hõ~ü`«∞"£∞ Å Jr^Œ#fl‰õΩ"£∞. =
177. ^Œ∞~å‡~°∞æʼnõΩ ÉèíÜ«∞Ѩ_»HõO_ç. JO>Ë =Ú„+≤‰õΩ¯Å∞ J<Õ =∂@Å#∞ Ѩ\ ˜ìOK«∞HÀHõO_ç. Å~Ú<£ HõѶ¨~ü`«∞"£∞ W#fl J*Ïc Å+¨n^£—— (W„ÉÏÇ‘ÏO – 7) J#fl Y∞~üP<£ "åHõºO
''=ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) PYiH˜ =∂ 'dÉÏ¡— "≥·Ñ¨Ù‰õΩ Jaè=ÚYO J~ÚáÈÜ«∂_»∞. WHõ¯_» QÆ=∞<å~°›O.
H˘<åflà◊√§áÈ`Õ =∂ ѨÓsfi‰õΩÅ ^èŒ~å‡xfl ‰õÄ_® J=ÅOa™êÎ_»∞—— – Jx =Ú„+≤‰õΩ¯Å∞ 180. =∞x+≤ `«# rq`«OÖ’ ~Ô O_»∞ =ÚYº ã≤`÷ ∞« Å#∞ Z^Œ∞~˘¯O\Ï_»∞. XHõ\ ˜ : ã¨∞Y™œMϺÅ
K«OHõÅ∞ QÆ∞^Œ∞̉õΩx =∞s K≥ѨC‰õΩ<åfl~°∞. ^•xÃÑ· JÖÏ¡ÇπÏ =Úã≤¡OÅ#∞ L^ÕÌtºOz, ã≤÷u. Ô~O_»∞ : HõëêìÅ∞, Hõ_»QÆO_»¡ ã≤÷u. ã¨∞Y™œMϺÅ∞ „áêÑ≤ÎOz#ѨÙ_»∞ J`«_»∞
''g∞~°∞ <å‰õΩ =∂„`«"Õ∞ ÉèíÜ«∞Ѩ_»O_ç, <ÕxzÛ# ã¨∂K«#Å#∞ x~°ƒùÜ«∞OQÍ J=∞Å∞ ^≥·"åxH˜ Hõ$`«[˝`«Å∞ `≥Å∞ѨÙHÀ"åe. HõëêìÖˇ^Œ∞Ô~·#ѨC_»∞ ã¨Ç¨Ï#O`À, FÑ≤Hõ`À
KÕÜ«∞O_ç—— Jx F^•~åÛ_»∞. dÉÏ¡ =∂~°∞Ê#∞ J#∞„QÆǨŠѨiѨÓiÎQÍ, ã¨<å‡~°æ ^≥·=ã¨Ç¨Ü«∂xfl Ji÷OKåe. ǨÏnã¨∞Ö’ WÖÏ J#|_çOk : ''qâßfiã≤ =º=Ǩ~°O
ÉèÏQͺxH˜ „ѨfHõQÍ Jaè=i‚OKå_»∞. ^≥"· å^ÕâßÅ#∞ t~°™ê=Ç≤ÏOKÕ =∞x+≤ ã¨^• Q“~°= Hõ_»∞ qz„`«"≥∞ÿ#k. Hõeq∞ Hõey#ѨC_»∞ J`«_»∞ JÖÏ¡ÇπωõΩ Hõ$`«A˝_»=Ù`å_»∞. ÉÏ^èŒ
ѨÙ~°™ê¯~åʼnõΩ J~°∞›_»=Ù`å_»h, ã¨<å‡~°æ ÉèÏQƺO ‰õÄ_® J`«xfl =iã¨∞ÎO^Œx ã¨Ê+¨ìO Hõey#ѨC_»∞ F~°∞Ê =Ç≤Ï™êÎ_»∞. Ô~O_»∞ Ѩiã≤÷`«∞Å∂ J`«xH˜ "Õ∞Å∞ KÕ‰õÄ~°∞Û`å~Ú——
KÕâß_»∞. (ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O).
178. J~°c =¸ÅOÖ’ 'Hõ=∂— J<Õ Ñ¨^ŒO =zÛOk. JO>Ë 'J^Õ q^èŒOQÍ— Jx J~°÷O. F~°∞Ê ‰õÄ_® Ô~O_»∞ ~°HÍÅ∞QÍ LO@∞Ok. XHõ\ ˜ : x+≤^Œú q+¨Ü«∂Å#∞, áêáêÅ#∞
103 104
2. JÖò |Y~° JeѶã¨πÜÖÏ"£∞ g∞"£∞
«∞Y∂Å∞ 53 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
2=
Pre-final

154 ^≥·==∂~°æOÖ’ K«OѨ|_ç# "åix 157 "åiÃÑ· "åi „ѨÉèí∞=Ù ^ŒÜ«∂#∞

=∞$`«∞Å∞181 Jx J#HõO_ç. "å~°∞ „|uˆH
L<åfl~°∞. HÍx P q+¨Ü«∞O g∞‰õΩ J~°÷O
HÍ^Œ∞.
155 "Õ∞=Ú U^À XHõq^èOŒ QÍ q∞=∞‡efl
`«Ñ¨Ê‰õΩO_® ѨsH˜∆ã¨∂Î LO\Ï=Ú –
ÉèÜ
í ∞« O`À, PHõe^ŒÑC¨ Å`À, ^è#Œ „áê}ÏÅ
#+ì̈O`À, ѨO_»¡H˘~°`«`À (ѨsH˜∆™êÎ=Ú)!
D ã¨ÇϨ #=¸~°∞ÅÎ ‰õΩ â◊√Éè"í å~°Î W=fiO_ç.
156 "åiÔHѨC_»∞ U PѨ^Œ =zÛѨ_ç<å,
''"Õ∞=Ú Y∞^Œ∞ÌQÍ JÖÏ¡ÇπωõΩ K≥Ok#
"å~°=Ú,182 "Õ∞=Ú =∞~°eáÈ=Åã≤Ok
‰õÄ_® PÜ«∞# =^ŒHˆÌ Hõ^•!——Jx JO\Ï~°∞.
q_»<å_»@O, "å\˜H˜ ^Œ∂~°OQÍ LO_»\ÏxH˜ `«#∞fl `å#∞ x„QÆÇ≤ÏOK«∞HÀ=@O.
Éè’QÆÖÏÅã¨#∞, =∞#Ãã#· "å\˜x `åºQÆO KÕÜ∞« @O, Hõ}∆ ÉèOí QÆ∞~°"∞≥ #ÿ „ѨÜ∂≥ [<åÅ#∞
=^Œ∞Å∞HÀ=@O =Å¡ =∞#ã¨∞‰õΩ HõeˆQ Jã¨O`«$Ñ≤Îx F~°∞ÛHÀ=@O. Ô~O_»∞ :
^≥·"å^ÕâßÅ#∞ áê\˜OK«@OÖ’ Z^Œ∞~°ÜÕ∞º HõëêìÅ#∞, ÉÏ^èŒÅ#∞ F~°∞Ê`À, <Õ~°∞Ê`À
ÉèíiOK«@O. =∞iH˘O`«=∞Ok WÖÏ Jaè=i‚OKå~°∞: JÖÏ¡ÇπωõΩ W+¨ì=∞~Ú# "å\˜x
PK«~°}Ö’ ÃÑ\Ïìe. =∞#ã¨∞‰õΩ, â◊s~åxH˜ ZO`« ÉÏ^èŒ Hõey<å 㨈~ JÖÏ¡ÇπωõΩ
W+¨ìOÖËx q+¨Ü«∂ʼnõΩ ^Œ∂~°OQÍ =∞ã¨Å∞HÀ"åe. HÀÔ~¯Å∞, Jaè~°∞K«∞Å∞ ZO`«QÍ
L|ÖÏ@O KÕã≤<å ^≥·=ã¨=∞‡`«O HÍx "å\˜x `«ºlOKåe–W^Õ F~°∞Ê! (Wɡfl Hõã‘~ü).
181. ^≥·==∂~°æOÖ’ J=∞~°QÆu <˘Ok#"åix =∞$`«∞Åx J#‰õÄ_»^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë "åi
Q“~°"å~°÷O WÖÏO\˜ =∂@Å∞ J#~å^Œ#fl=∂@! D ã¨=∂kè rq`åxfl ''|~ü[Mò
rq`«O—— JO\Ï~°∞. nxfl =∞#O J~°÷O KÕã¨∞HÀÖË=Ú. D rq`«O qq^èŒ ™ê÷~ÚÖ’¡
„Ѩ=HõÅÎ ‰õΩ, qâßfiã¨∞ʼnõΩ z=iH˜ Jqâßfiã¨∞ʼnõΩ ‰õÄ_® W=fi|_»∞`«∞Ok. J=∞~°Q`Æ ∞« x
P`«‡ – H˘xfl LÖË¡Y<åÅ „ѨHÍ~°O qâßfiã≤ P`«‡‰õÄ_® – XHõ ѨH˜∆ L^Œ~°OÖ’ LO_ç
ã¨fi~°æOÖ’ `å#∞ HÀi#KÀ@ qǨÏiã¨∂Î LO@∞Ok (Wɡfl Hõã‘~ü – WOHÍ Pe
W„=∂<£ ã¨∂~å 169= =K«#OÖ’ K«∂_»O_ç).
182. D PÜ«∞`«∞Ö’ ã¨Ç¨Ï#O =Ç≤ÏOKÕ"åiH˜ â◊√Éèí"å~°ÎÅ∞ JO^Œ*ËÜ«∞|_®¤~Ú. #+¨ìO
"å\˜e#¡ ѨÙ_»∞ 'W<åfl eÖÏ¡ÇÏ≤ = ~Ú<åfl W֡Ƿ Ï≤ ~ål=Ó<£—`À áê@∞, ''JÖÏ¡Çï¨ =∞‡Jò—
105
„QÆÇ¨ Å∞, HÍ~°∞}ºO L<åfl~Ú. ã¨<å‡~åæxfl
á⁄Ok#"å~°∞ ‰õÄ_® gˆ~.
158 xã¨ûO^ÕǨÏOQÍ ã¨á¶ê =∞~åfiÅ∞
JÖÏ¡ÇπÏ zǨflÅ183 Ö’xq. Hõ#∞Hõ HÍÉÏ
QÆ$Ǩxfl (ã¨O^Œi≈Oz) ǨÏ*ò L„=∞ÇπÏÅ∞
KÕ¿ã "å~°∞ "å\˜ =∞^茺 „Ѩ^ŒH˜∆} KÕ¿ãÎ
JO^Œ∞Ö’ U =∂„`«O `«Ñ¨CÖË^Œ∞.184
ã¨fiK«ÛùO^ŒOQÍ Z=Ô~·<å U^≥·<å ã¨`å¯~°ºO
KÕ¿ãÎ JÖÏ¡ÇπÏ P^ŒiOKÕ"å_»∞, `≥Å∞ã¨∞
‰õΩ<Õ"å_»∞.
A~üh Ѷ‘ =Úã‘|f = JMòeѶπ b Mˇ~· "° ∞£ q∞‡<£Ç¨ —— ѨiOî K«@O ZO`À =∞ǨÏ`«∂Ê~°fiHõ
"≥∞ÿ#^Œx, nxfl `«Ñ¨ÊHõ K«^Œ"åÅx K≥ѨÊ|_çOk (ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O – H˜`å|∞Öò
[<å~Ú*ò).
183. PÜ«∞`«∞Ö’ '+¨P~Ú~ü— J<Õ Ñ¨^OŒ =zÛOk. '+¨~¸~°`∞« <£— ^•x UHõ=K«#O. +¨P~Ú~ü
JO>Ë zǨflÅ∞, QÆ∞~°∞ÎÅ∞ Jx J~°÷O. WHõ¯_» +¨P~Ú~ü JO>Ë JÖÏ¡ÇπÏ x~°‚~ÚOz#
ǨÏ*ò „H˜Ü«∞Å∞ Jx ÉèÏ=O. L^• : =∞øYѶπ (J~°á¶ê`ü "≥∞ÿ^•#O, JHõ¯_» PQÆ@O),
ã¨á¶ê =∞~åfiÅ =∞^茺 ã¨~¸ KÕÜ«∞@O (Ѩ~°∞ÔQ`«Î@O), ǨÏn (Y∞~åƒh Ѩâ◊√=Ù),
=∞<£Ç¨Ï~ü (Y∞~åƒh WKÕÛ ã¨÷ÅO) "≥Ú^ŒÅQÆ∞#q.
184. ã¨á¶ê – =∞~åfiÅ =∞^茺 Ѩ~°∞ÔQ`«Î@O ^À+¨O HÍ^Œ∞ ã¨iHõ^• Jk ǨÏ*ò ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ
áê\˜OKÕ „H˜Ü«∞Ö’¡ XHõ JOâ◊O. =∞~°~Ú`Õ k=º Y∞~üP<£ Ѩ^Œ*ÏÖÏxfl |\˜ì (JO>Ë
– "å\˜ =∞^茺 'ã¨~¸— KÕ¿ãÎ Jk `«Ñ¨C HÍ^Œ∞ Jx K≥ѨÊ\Ïxfl |\˜ì) |Ǩïâß D
„H˜Ü«∞#∞ áê\˜OK«=Åã≤# J=ã¨~°O ÖË^Õ"≥∂! J#fl ã¨Oâ◊Ü«∞O H˘O^ŒiH˜ HõÅQÆ@O
ã¨ÇϨ [O. Z=iHÀ HÍ^Œ∞, ã¨fiÜ«∞OQÍ „Ѩ=HõÎ „Ñ≤Ü∞« ã¨ÇϨ K«~∞° ňH D ã¨O^ÕÇϨ O HõeyOk.
D q+¨Ü«∞O Ǩτ[`ü P~Úëê (~°.J<£Ç¨) ^Œ$+≤ìH˜ =zÛ#ѨC_»∞ P"≥∞ QÍ~°∞ WÖÏ
Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞ : ''XHõ"Õà◊ g∞~°#∞‰õΩ<Õ^Õ x["≥∞ÿ`Õ, '"å~°∞ "å\˜=∞^茺 „Ѩ^ŒH˜∆}
KÕÜ«∞HõáÈ~Ú<å `«Ñ¨CÖË^Œ∞— Jx JÖÏ¡ÇπÏ ÃãÅqzÛ LO_Õ"å_»∞.—— P `«~°∞"å`«
P"≥∞QÍ~°∞ D PÜ«∞`«∞ ѨÓ~°fi~°OQÍxfl qâ◊nHõiOKå~°∞ – ^•x „ѨHÍ~°O W™ê¡O
ã‘fiHõ~°}‰õΩ ѨÓ~°fiO J<åû~°∞Å∞ =∞<å`ü q„QÆǨÏO ¿Ñ~°∞# H©~°Î#Å∞ PÖÏÑ≤OKÕ"å~°∞.
^•xHÀã¨O "å~°∞ '=Ú+¨Å¡Öò— H˘O_»ÃÑ·# ѨÓ[Å∞ ‰õÄ_® KÕ¿ã"å~°∞. J@∞=O\˜
Ѩ#∞Å∞ KÕã≤# `å=Ú, ã¨á¶ê–=∞~åfi H˘O_»Å =∞^茺 Ѩ~°∞QÆ∞Å∞ fÜ«∞@O ‰õÄ_®
106
2. JÖò |Y~° JeѶã¨πÜÖÏ"£∞ g∞"£∞
«∞Y∂Å∞ 54 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
2=
Pre-final

159 "Õ∞=Ú J=`«iOѨ*ãË #≤ x^Œ~≈° <å 161 xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Jqâßfi™êxH˜

Å#∞ =∞iÜ«Ú ã¨<å‡~åæxfl „Ѩ[Å H˘~°‰õΩ áêÅÊ_ç, Jqâßfi㨠ã≤u÷ Ö’<Õ =∞~°}O˜ z#
„QÆO^äŒOÖ’ qâ◊^ŒÑ¨~°z# `«~°∞"å`« "åiÃÑ· JÖÏ¡ÇÏπ =∞iÜ«Ú PÜ«∞# ^Œ∂`«Å
‰õÄ_® "å\˜x ^•zÃÑ>Ëì "åix JÖÏ¡ÇπÏ WOHÍ [#∞ÅO^Œi âßѨO Ѩ_∞» `«∞Ok.186
â◊Ñ™≤ êÎ_∞» . WOHÍ, "Õ~ˆ â◊ÑO≤ KÕ"å~°∞ ‰õÄ_® 162 JO^Œ∞Ö’<Õ "å~°∞ ZÅ¡HÍÅO
"åix â◊Ñ™≤ êÎ~∞° .185 LO\Ï~°∞. "åi tHõ#∆ ∞ `«yOæ K«@OQÍh,
160 J~Ú`Õ Ñ¨âßÛ`åÎѨO K≥Ok, `«=∞ "åiH˜ H˘O`« q_»∞Ѩ٠W=fi@OQÍh
„Ѩ=~°Î##∞ ã¨O㨯iOK«∞‰õΩx, ã¨`åºxfl [~°QÆ^Œ∞.
|Ç≤Ï~°`æ O« KÕã#≤ "åi ѨâßÛ`åÎáêxfl <Õ#∞ 163 g∞ JO^Œi P~å^茺 ^≥·=O XˆH
ã‘fiHõi™êÎ#∞ ("åi `«Ñ¨C#∞ =∞xfl™êÎ#∞). P~å^茺 ^≥·=O. PÜ«∞# `«Ñ¨Ê =∞~À
<Õ # ∞ Ѩ â ßÛ`åÎ á êxfl ã‘ fi Hõ i OKÕ " å}˜ ‚ , P~å^茺 ^≥·=O ÖË<Õ ÖË_»∞.187 PÜ«∞#
Jáê~°OQÍ HõxHõiOKÕ"å}˜‚. Jáê~° Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_»∞, Ѩ~°=∞
`«¿ÑÊ<Õ"∂≥ ! Jx J#∞=∂xOK«™êQÍ~°∞. W™ê¡O ã‘fiHõiOz# g∞^Œ@ "å~°∞ ^≥=· „Ѩ=HõÎ Hõ$áêjÅ∞_»∞.
(ã¨Jã¨O)#∞ D q+¨Ü«∞"≥∞ÿ „ѨtflOK«QÍ D PÜ«∞`«∞ J=`«iOzOk. ã¨á¶ê–=∞~åfiÅ 164 Éèí∂=∂ºHÍâßÅ ã¨$+≤ìÖ’, ˆ~~ÚO
=∞^躌 'ã¨~¸— KÕÜ∞« @O `«ÑC¨ HÍ^Œ∞ Jx JO^Œ∞Ö’ ã¨Ê+¨Ñì ~¨ K° @« O [iyOk (ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ |=à◊§ (x~°O`«~°) =∂iÊ_çÖ’, „Ѩ[ʼnõΩ
|∞MÏs, H˜`å|∞Öò ǨÏ*ò). ÖÏÉèíO KÕ‰õĈ~Û =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ "≥∂ã¨∞
=∞iH˘O`«=∞Ok D PÜ«∞`«∞ <ÕѨ^䕺xfl QÆ∞iOz WÖÏ q=iã¨∞Î<åfl~°∞ : ‰õΩO@∂ ã¨=Ú„^•ÅÖ’ #_çKÕ F_»ÅÖ’,
J*Ï˝#HÍÅOÖ’ =Ú„+≤‰õΩ¯Å∞ ã¨á¶ê–=∞~åfi Ѩ~°fi`åÅÃÑ· Ô~O_»∞ q„QÆǨÅ#∞ 186. nx^•fi~å ã¨Ê+¨ì=∞ÜÕ∞º^Õq∞@O>Ë, K«xáÈ~Ú# =ºH˜Î YzÛ`«OQÍ Jqâßfi㨠ã≤÷uÖ’
„Ѩu+≤ªOKå~°∞. ã¨á¶ê Ѩ~°fi`«OÃÑ· 'J™êѶπ— J<Õ ¿Ñ~°∞QÆÅ q„QÆǨÏO, =∞~åfi Ѩ~°fi`«OÃÑ· =∞~°}˜OKå_»#fl ^Œ$_è» #=∞‡HõO L#flѨC_»∞ J`«xfl â◊Ñ≤OK«@O ã¨=∞‡`«"Õ∞. HÍx
'<å~ÚÖÏ— J<Õ q„QÆǨÏO LO_Õq. 'ã¨~¸— ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ "åà◊√§ P q„QÆǨÅ#∞ =Úã≤¡O J~Ú# =ºH˜Îx – J`«<≥O`« áêáê`«∞‡_»∞, ^Œ∞~å‡~°∞æ_≥·<å㨈~ – â◊Ñ≤OK«@O
=Ú^•Ì_Õ"å~°∞. ÖË^• KÕ`ÀÎ `åˆH"å~°∞. HÍx W™ê¡O ã‘fiHõiOz# `«~°∞"å`« "åi ^è~Œ ‡° ã¨=∞‡`«O HÍ^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë J`«_∞» =∞~°} Ѷ∞¨ _çÜ∞« Å∞ Pã¨#fl"≥∞#ÿ ѨÙ_»∞ x[OQÍ
PO`«~åºÖ’¡, 'ã¨~¸— KÕÜ«∞@O |Ǩïâß `«¿ÑÊ"≥∂##fl â◊OHõ HõeyOk. "åi ѨâßÛ`åÎѨO K≥O^•_Õ"≥∂! ÖËHõ JÖÏ¡ÇπÏ J`«x W`«~°„`å ѨÙ}ºHÍ~åºÅ P^è•~°OQÍ
=∞#ã¨∞ûÖ’¡ L#fl D [O‰õΩ#∞ ^Œ∂~°O KÕÜ«∞_®xH˜ JÖÏ¡ÇπÏ D PÜ«∞`«∞#∞ J`«x Hõ~‡° ŠѨ„`«OÃÑ· ''=∞xflOѨÙÅ ÃÑ#∞fl——#∞ „ѨÜ∂≥ yOKå_Õ"∂≥ !! Z=iH˜ `≥Å∞ã¨∞?
J=`«iOѨ*Ëã≤, 'ã¨~¸— KÕÜ«∞@O KåÖÏ J=ã¨~°=∞x É’kèOKå_»∞. D 'ã¨~¸— ^•xfl QÆ∞iOz =∂#= =∂„`«∞Ö"≥∞ÿ# =∞#O `≥Å∞ã¨∞HÀ=@O J™ê^茺O. J~Ú`Õ
ã¨á¶ê #∞O_ç "≥Ú^ŒÖˇ· =∞~åfi =^ŒÌ =ÚQÆ∞ã¨∞ÎOk (Sã¨~°∞`«Îá¶êã‘~ü). x~°O`«~°O âßѨHÍ~°}"≥∞ÿ# Ѩ#∞Å∞ KÕã¨∂Î, Å`«∞HÀ~°∞ KÕ+¨ìʼnõΩ áêÅÊ_»∞`«∂ ‰õÄ_®
ѨâßÛ`åÎѨ Ѩ_»‰õΩO_®, Hõ∆=∂aèHõ∆ÔH· "Õ_»∞HÀ‰õΩO_® LO>Ë J@∞=O\˜ ^Ò~åƒùQÆ∞ºÅ#∞
185. JÖÏ¡ÇπÏ `«# „QÆO^äŒOÖ’ J=`«iOѨ*Ëã≤# q+¨Ü«∂Å#∞ |∞kúѨÓ~°fiHõOQÍ ^•z QÆ∞iOz "å~°∞ âßѨ„QÆã¨Î Ѩ#∞Å∞ KÕã¨∞Î<åfl~°x =∂„`«O K≥ѨÊ=K«∞Û.
LOK«@O Ѷ¨∞’~° áêѨO. D áêáêxH˜ áêÅÊ_ç# "åix JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ QÍHõ â◊Ñ≤OKÕ
"å~°∞ ‰õÄ_® â◊Ñ≤™êÎ~°∞. ǨÏnã¨∞Ö’ WÖÏ LOk : ''`«#‰õΩ `≥eã≤# q+¨Ü«∞O QÆ∞iOz 187. D PÜ«∞`«∞Ö’ WOH˘Hõ™êi ^Õ=Ùx UHõ`fi« ã¨O^ÕâO◊ W=fi|_çOk. D UHõ ^≥"· å~å^è<Œ å
Z=~°~Ú<å J`«xfl „ѨtflOK«QÍ, J`«#∞ ^•xfl ^•zÃÑ_ç`Õ, „Ѩà◊Ü«∞k<å# J`«x Ñ≤Å∞Ѩ٠=∞Hͯ֒x =Ú„+≤‰õΩ¯Å‰õΩ q∞OQÆ∞_»∞ Ѩ_Õk HÍ^Œ∞. ''Uq∞\©, DÜ«∞# Wxfl
<À\’¡ Jyfl Hõà‹§O "ÕÜ«∞|_»∞`«∞Ok—— (J|∂ ^•=Ó^£ – H˜`å|∞Öò WÖò‡). P~å^茺 ^≥·"åÅ ™ê÷#OÖ’ XˆH ^≥·"åxfl „Ѩuáêkã¨∞Î<åfl_®? Wk Hõ_»∞ Pâ◊Û~°ºHõ~°"≥∞ÿ#
107 108
2. JÖò |Y~° JeѶã¨πÜÖÏ"£∞ g∞"£∞
«∞Y∂Å∞ 55 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
2=
Pre-final

PHÍâ◊O #∞Oz JÖÏ¡ÇπÏ =~°¬Ñ¨Ù h\˜x z#"å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ JO`«HõO>Ë

‰õΩiÑ≤Oz =∞$`«Éèí∂q∞x „|uH˜OK« „ѨQÍ_è»OQÍ (JkèHõOQÍ) „¿Ñq∞™êÎ~°∞.190
@OÖ’,188 WOHÍ JO^Œ∞Ö’ Jxfl ~°HÍÅ ã¨~°fiâ◊‰õΩÎÅ∂ JÖÏ¡ÇπÏ Jnè#OÖ’<Õ
„áê}∞Å#∞ "åºÑ≤OѨ*ËÜ«∞@OÖ’, gKÕ L<åflÜ«∞h, JÖÏ¡ÇπÏ KåÖÏ Hõiî#OQÍ
Ѩ=<åÅ kâ◊Å∞ =∂~°Û@OÖ’, Éèí∂=∂º tH˜∆OKÕ"å_»#fl Ü«∞^•~å÷xfl =Ú„+≤‰õΩ¯Å∞,
HÍâßÅ =∞^躌 (^Õ=Ùx) xÜ«∞=∞ x|O^è#Œ JÖÏ¡ÇÏπ qkèOKÕ tHõÅ∆ #∞ K«∂ã≤# `«~∞° "å`«
ʼnõΩ Hõ@∞ì|_ç =∞ã¨Å∞‰õΩO@∞#fl "Õ∞Ѷ¨∂ `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<Õ |^Œ∞Å∞, WѨC_Õ `≥Å∞ã¨∞‰õΩO>Ë
ÅÖ’ |∞kú=∞O`«∞ʼnõΩ (^Õ=Ùx â◊H˜Î ZO`« ÉÏQÆ∞O@∞Ok! (`≥Å∞ã¨∞‰õΩO>Ë "å~°∞
™ê=∞~å÷ºÅ‰õΩ ã¨O|OkèOz#) Z<Àfl D +≤~ü¯ áêáêxH˜ X_çQÆ@ì~°∞).
ã¨∂K«#Å∞<åfl~Ú. HÍ|\˜ì WOy`« *Ï˝#=Ú#fl"å~°∞ PHÍâ◊O #∞Oz ‰õΩi¿ã D =~°¬OÃÑ· PÖ’zOKåe.
165 HÍx JÖÏ¡ÇπÏ#∞ HÍ^Œx PÜ«∞#‰õΩ 5. ^èŒ~°}˜Ö’ #Å∞"≥·Ñ¨ÙÖÏ "åºÑ≤Oz L#fl „áê}∞Ö’¡ ã¨~Ú`«O ã¨∂K«#Å∞<åfl~Ú.
ã¨Ç¨Ï=~°∞ÎÅ∞QÍ W`«~°∞Å#∞ xÅɡ\ ˜ì, Ѩâ◊√=ÙŠѨÙ@∞ìHõ, ZQÆ∞=∞u kQÆ∞=∞`«∞Ö’¡ "å\˜ LѨÜ≥∂QÆO, =º=™êÜ«∞O HÀã¨O
JÖÏ¡ÇπÏ#∞ „¿Ñq∞OK«=Åã≤# q^èŒOQÍ Jq LѨÜ≥∂QÆѨ_»∞`«∞#fl f~°∞, Ü«Ú^•úÅ∞ „Ѩܫ∂}ÏÅ HÀã¨O ‰õÄ_® "å\˜x
"åix „¿Ñq∞OKÕ"å~°∞ ‰õÄ_® „Ѩ[ÅÖ’ "å_»∞HÀ=@O, áêÅ L`«ÊuÎ, =∂O™êǨ~° ¿ãHõ~°} – Wxfl q^è•Å∞QÍ Ñ¨â◊√=ÙÅ∞
H˘O^Œ~°∞ L<åfl~°∞.189 J~Ú`Õ qâ◊fiã≤O =∞#∞[ *ÏuH˜ LѨÜ≥∂QÆѨ_»∞`«∞<åfl~Ú. 6. WHõ QÍÅ∞Å<Õ K«∂_»O_ç – K«Å¡x
QÍÅ∞Å∞, "Õ_ç QÍÅ∞Å∞, ~°∞`«∞Ѩ=<åÅ∞, Ѷ¨Å„Ѩ^ŒO HÍx Ѩ=<åÅ∞, Ju j`«Å
q+¨Ü«∞O Hõ^Œ∂!—— Jx "å~°∞ J<Õ"å~°∞ (™ê^£–5). JO^Œ∞ˆH `«~°∞"åu PÜ«∞`«∞Ö’ "åÜ«Ú=ÙÅ∞ – #Å∞ k‰õΩ¯Å #∞Op gã¨∂Î =∂#= =∞#∞QÆ_‰» Ωõ ^ÀǨÏ^ŒÑ_¨ ∞» `«∞<åfl~Ú.
^Õ=Ùx UHõ`«fiѨ٠x^Œ~°≈<åÅ∞ `≥Å∞Ѩ|_®¤~Ú. 7. WHõ ‰õΩi¿ã "Õ∞Ѷ¨∂Å∞. "å\˜x JÖÏ¡ÇπÏ `å#∞ HÀi# „Ѩ^ÕâßÅÖ’ ‰õΩiÑ≤™êÎ_»∞.
188. D PÜ«∞`«∞ ZO`À ã¨=∞„QÆ"≥∞ÿ#k. qâ◊fi =º=ã¨÷ x~å‡}ÏxH˜, ^•x x~°fiǨÏ}‰õΩ, W^ŒO`å XHõ¯_≥#· P ^Õ=Ùx J^Œ∞ƒù`« â◊HHΘ ˜ „ѨfHõ HÍ^•? W=hfl PÜ«∞# x^Œ~≈° <åÅ∞
„Ѩ}ÏoHõ‰õΩ ã¨O|OkèOz# U_»∞ =ÚMϺOâßÅ∞ WO^Œ∞Ö’ XˆHKÀ@ KÕ~°Û|_®¤~Ú. HÍ"å?? D ã¨$+≤ì „Ñ¨„H˜Ü«∞Ö’QÍh, D =ӺǨÏ~°K«#Ö’QÍh, D HÍ~°º x~°fiǨÏ}Ö’
=∞ˆ~ PÜ«∞`«∞Ö’#∂ Wxfl „Ѩ^è•<åOâßÅ∞ ~åÖË^Œ∞. 1. Éèí∂=∂ºHÍâßÅ x~å‡}O. QÍh "Õ~˘Hõ~Ô =Ô~<· å ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞QÍ L<åfl~å? ÖË~∞° . =Ú=∂‡\˜H© ÖË~∞° . =∞~°ÖÏO
"å\˜ "≥â· ßźO, B#fl`«ºO QÆ∞iOz =i‚OK«@O Z=i`«~=° ¸ HÍ^Œ∞. 2. ~ˆ ~ÚO|=à◊√¡ @ѨC_»∞ P ^≥"· åxfl =keÃÑ\˜ì W`«~∞° Å#∞ `«=∞ JHõ¯~°Å∞ fˆ~Û"å~°∞QÍ ÉèÏqOK«@O
XHõ^•xfl `«~∞° =Ú‰õΩO@∂ WOH˘Hõ\ ˜ ~å=@O, ѨQ\Æ ˜ "≥Å∞QÆ∞, ~å„u pHõ\ ˜ =∂#=ÙÅ ZO`«=~°‰õΩ ã¨=∞O[ã¨O? Wk q"ÕHõ=O`«"≥∞ÿ# Ѩ<Õ<å? – PÖ’zOK«O_ç!
HÍ~° º„Hõ =∂Å#∞, q„âßOu 㨠=∞Ü« ∂ xfl x~åúi OK«∞HÀ=@OÖ’ ZO`«QÍ<À 189. JÖÏ¡ÇπÏ `«# ^≥·=`åfixH˜ ã¨O|OkèOz# Wxfl ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# x^Œ~°≈<åÅ#∞ WzÛ
^ÀǨÏ^ŒÑ¨_»∞`«∞<åfl~Ú. ѨQÆÅ∞ ã¨∞n~°…OQÍ L#flѨC_»∞ ~å„u ‰õΩkOK«|_»@O, ˆ~~Ú #ѨÊ\˜H,© JÖÏ¡ÇÏπ #∞ HÍ^Œx W`«~∞° Å#∞ ѨÓlOKÕ"å~°∞, JÖÏ¡ÇÏπ #∞ „¿Ñq∞OK«=Åã≤#
ÃÑiy#ѨC_»∞ ѨQÆÅ∞ `«~°QÆ@O – W^ŒO`å XHõ „Ѩ}ÏoHõ „ѨHÍ~°O U~°Ê~°K«|_çOk. q^èOŒ QÍ zÅ¡~^° =Õ Úà◊§#∞ „¿Ñq∞OKÕ"å~°∞ Ö’HõOÖ’ L<åfl~°∞. =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£
3. ã¨=Ú„^•ÅÖ’ Ѩܫ∞xOKÕ F_»Å∞. "å\˜ ^•fi~å @#∞flÅ H˘nÌ =~°ÎHõ ™ê=∞„y XHõ
„áêO`«O #∞Oz "Õ~˘Hõ „áêO`åxH˜ `«~e° OK«|_»∞`«∞Ok. 4. Éè∂í q∞ ã¨ãº¨ âߺ=∞ (ã¨Jã¨O) „ѨÉqíè Oz# HÍÅOÖ’<Õ HÍ^Œ∞, D HÍÅOÖ’#∂ +≤~¯ü (|Ǩï ^≥"· å~å^è#Œ )‰õΩ
ÅOQÍ, ÃÑ~· ∞° ѨKÛ« QÍ LO_»\ÏxH˜ PHÍâ◊O #∞Oz =~å¬Å∞ ‰õΩ~°=@O ZO`À J=ã¨~O° . ã¨O|OkèOz# J@∞=O\˜ „Ѩ^Œ~°≈#Å∞ ÖˇHõ¯‰õΩ q∞Oz HõxÑ≤™êÎ~Ú. W™ê¡O ¿Ñ~°∞
JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ QÆ#Hõ P HÍ~°∞}º [Å∞¡#∞ ‰õΩiÑ≤OK«HõáÈ`Õ <ÕÅ c@Å∞ "å~°∞`«∞Ok. K≥ѨC‰õΩ<Õ „Ѩ|∞^Œ∞úÅÖ’ ã¨~Ú`«O D ~°∞QƇ`« „Ѩ|e LOk. gà◊√¡ ^≥·"Õ`«~°∞Å#∞,
J#fláêhÜ«∂Å∞ ÖˉΩõ O_® áÈ`å~Ú. J<å=$+≤ì =Å¡ Hõ~∞° =Ù HÍ@HÍÅ∞ ã¨OÉèqí ™êÎ~Ú. Ñ‘~°¡#∞, Ѷ¨H©~°¡#∞, ÉÏÉÏÅ#∞ P~å^茺 ^≥·"åÅ∞QÍ H˘Å=@"Õ∞ Q͉õΩO_® JÖÏ¡ÇπÏHõ<åfl
Ѩâ√◊ „QÍã¨O ÖˉΩõ O_® áÈ`«∞Ok. ^Õ=Ùx D P„QÆÇϨ Ÿ^Œ„QÆ ã≤u÷ H˜ =∂#=Ù_»∞ `«@∞ìHÀÖË_∞» . JkèHõOQÍ "åix Jaè=∂xã¨∞Î<åfl~°∞. ^Õ=Ùx UHõ`«fiO (`ÒÇ‘Ï^£) QÆ∞iOz <˘H˜¯
109 110
2. JÖò |Y~° JeѶã¨πÜÖÏ"£∞ g∞"£∞
«∞Y∂Å∞ 56 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
2=
Pre-final

166 P ã¨=∞Ü«∞OÖ’, gà◊§KÕ`« J#∞㨠JÜ«∞º"å~°∞¡) =∂ Ѩ@¡ WHõ¯_» qã¨∞QÆ∞#∞

iOK«|_ç# <åÜ«∞‰õΩÅ∞ `«=∞ J#∞K« „Ѩ^iŒ ≈Oz#>Ë¡ "Õ∞=¸ giѨ@¡ qã¨∞QÆ∞#∞
~°∞Å`À `«=∞‰õΩ U =∂„`«O ã¨O|O^èŒO „Ѩ^Œi≈OKÕ"å~°O.191 D q^èŒOQÍ "å~°∞
ÖË#@∞¡QÍ „Ѩ=iΙêÎ~°∞. WOHÍ "å~°∞ ã≤QÆ∞æ`À ‰õΩOzOK«∞‰õΩ áÈÜÕ∞ q^èŒOQÍ
tHõ∆#∞ Hõàϧ~å K«∂ã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. "åi JÖÏ¡ÇÏπ "åi Hõ~‡° Å#∞ "åiH˜ K«∂Ñ≤™êÎ_∞» .
=∞^躌 LO_Õ ã¨O|O^èÉŒ ÏO^è"Œ åºÅhfl J~Ú<åã¨~ˆ "å~°∞ #~°HOõ #∞Oz |Ü«∞@
`≥yáÈ`å~Ú. Ѩ_»@=∞#flk Jã¨OÉèí=O.
167 JѨC_»∞ (Hõ#∞qѨC Hõey#) 168 „Ѩ[ÖÏ~å! Éè∂í q∞Ö’x ^è~Œ ‡° ã¨=∞‡`«
J#∞K«~∞° Å∞ WÖÏ JO\Ï~°∞ : ''"Õ∞"Õ∞ QÆ#Hõ "≥∞ÿ#, Ѩq„`«"≥∞ÿ# =ã¨∞Î=ÙÅxflO\˜h
=∞~À™êi „áêѨOzHõ rq`«O "≥·Ñ¨Ù‰õΩ
=∞~°eOK«|_»@=∞O@∂ [iy`Õ g~°∞ (D u#O_ç. HÍx Ã+·`å<£ J_»∞QÆ∞*Ï_»ÅÖ’
=Hͯ}˜Oz#ѨÙ_»∞ P<å\˜ =Ú„+≤‰õΩ¯Å∞ ZO`«QÍ Ô~zÛáÈÜÕ∞"å~À, gà◊¥¡ JO`«QÍ<Õ =∂„`«O #_»=HõO_ç.192 "å_»∞ g∞‰õΩ
Ô~zÛáÈ`«∞O\Ï~°∞. Ѩiã≤÷`«∞Å P ã¨fi~°∂áêxfl JÖÏ¡ÇπÏ D PÜ«∞`«∞Ö’ D q^èŒOQÍ |Ç≤Ï~°OQÆ â◊„`«∞=Ù.
z„fHõiOKå_»∞ : ''XHõ¯ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ QÆ∞iOz =∂„`«"Õ∞ „Ѩ™êÎqOK«@O [iy#ѨC_»∞ 169 "å_»∞ q∞=∞‡efl Hˆ =ÅO K≥_∞» "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ,
Ѩ~°Ö’HõO Ѩ@¡ qâßfiã¨O ÖËx "åi ǨÏ$^ŒÜ«∂Å∞ ÉÏ^èŒ`À ‰õΩOzOK«∞‰õΩáÈ`å~Ú. hu ÉÏǨϺ`« "≥·Ñ¨Ù‰õΩ ѨÙiH˘Å∞Ê`å_»∞. U
PÜ«∞##∞ `«Ñ¨Ê W`«~°∞Å#∞ QÆ∞iOz „Ѩ™êÎqOK«@O [iy#ѨC_»∞ XHõ¯™êiQÍ "åi q+¨Ü«∂Å *Ï˝#O g∞‰õΩ ÖË^À "å\˜x
=ÚMÏÅ∞ ã¨O`À+¨O`À "≥eyáÈ`å~Ú—— (JA˚=∞~ü – 45). JÖÏ¡ÇÏπ ¿Ñ~°∞`À K≥Ñʨ =∞x g∞‰õΩ P*Ï˝Ñ≤
190. HÍx qâßfiã¨∞Å∞ ("≥∂q∞#∞¡) =∂„`«O WO^Œ∞‰õΩ aè#flOQÍ, XHõ¯ JÖÏ¡ÇÏπ <Õ P~åkè™êÎ~∞° . ™êÎ_∞» .
"å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ Ü≥∞_»Å Jq∞`«"≥∞ÿ# „¿Ñ=∞#∞ Hõey LO\Ï~°∞. =Ú„+≤‰õΩ¯Åk =∂„`«O
^ŒfiO^Œfi ã¨fiÉèÏ=O. PѨ^ŒÖ’¡ L#flѨC_»∞ "å~°∞ `«=∞ W+¨ì ^Õ=`«Å#∞ =∞~°záÈ~Ú, 191. Ѩ~°Ö’HõOÖ’ – ^≥·=ã¨=∞Hõ∆OÖ’ – `å=Ú P~åkèOz# Ñ‘~°∞¡, ÉÏÉÏÅ xã¨ûǨÜ«∞
XHõ¯_≥·# JÖÏ¡ÇπÏ<Õ "≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰õΩO\Ï~°∞. ã¨=Ú„^ŒÑ¨Ù `«∞á¶ê#∞ÅÖ’ z‰õΩ¯‰õΩ#flѨC_»∞ ã≤÷ux K«∂ã≤ =Ú„+≤‰õΩ¯Å∞ ã≤QÆ∞æ`À ‰õΩOzOK«∞‰õΩáÈ`å~°∞. HÍx "åi D ѨâßÛ`åÎѨO
"åiH˜ `«=∞ ‰õΩÅ ^≥·"åÅ∞ QÆ∞~°∞ΉõΩ ~å=Ù. QÆO_»O QÆ>ˇìHõ¯_®xH˜ ã¨~°fiÖ’Hõ „ѨÉèí∞=Ù =Å¡ „ѨÜ≥∂[#O Ug∞ LO_»^Œ∞. „ѨѨOK«OÖ’<Õ "åiH˜ P *Ï˝<À^ŒÜ«∞O J~Ú
Pã¨~å `«Ñ¨Ê =∞~À P„â◊Ü«∞O "åiH˜ LO_»^Œ∞. P ^Œ$âߺÅ<Õ Y∞~üP<£ ZO`À K«Hõ¯QÍ LO>Ë Jk "åiH˜ ÖÏÉèí^•Ü«∞HõO J~Ú LO_Õk.
z„fHõiOzOk: 1. ''"å~°∞ Ѩ_»=Ö’H˜ ZH˜¯#ѨÙ_»∞ `«=∞ ^èŒ~å‡xfl PÜ«∞#ˆH 192. JO>Ë Ã+·`å<£ J_»∞QÆ∞*Ï_»Ö’¡ #_çz JÖÏ¡ÇπÏ ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«O (ǨÏÖÏÖò) QÍqOz#
„Ѩ`ºÕ H˜OK«∞‰õΩx PÜ«∞xfl "Õ_∞» ‰õΩO\Ï~°∞—— (J<£H|õ ∂`ü – 65). 2. ''(ã¨=Ú„^ŒOÖ’) =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ J#=ã¨~°OQÍ x+≤^ŒúO (ǨÏ~åO) KÕã¨∞HÀHõO_ç. |Ǩï^≥·"Àáê㨉õΩÅ<Õ
"åi g∞^Œ‰õΩ XHõ ÔH~°@O h_»Å =∂kiQÍ „Hõ=Ú‡‰õΩx =zÛ#ѨÙ_»∞ "å~°∞ `«=∞ K«∂_»O_ç, "å~°∞ `«=∞ ^Õg^Õ=`«Å ¿Ñ~° =^Œe# [O`«∞=ÙÅ#∞ u#\Ïxfl ǨÏ~å"£∞
^èŒ~å‡xfl ѨÓiÎQÍ JÖÏ¡ÇπψH „Ѩ`ÕºH˜OK«∞‰õΩx PÜ«∞xfl "≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰õΩO\Ï~°∞—— (Å∞H͇<£ KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. nx q=~åÅ∞ JÖò J<£P"£∞ ã¨∂~åÖ’ =™êÎ~Ú. JÖÏ¡ÇπÏ WÖÏ
– 32). 3. ''JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ Z^Œ∞~°∞QÍe L^èŒ$`«"≥∞ÿ Jxfl kâ◊Å #∞O_ç JÅÅ `åH˜_ç ÃãÅqzÛ#@∞¡ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) `≥eáê~°∞ : ''<Õ#∞ <å ^•ã¨∞Å#∞ UHõ^≥·"å~å^èŒ
`«QÆÅQÍ „Ѩܫ∂}©‰õΩÅ∞ `å=Ú `«∞á¶ê#∞Ö’ z‰õΩ¯‰õΩáÈÜ«∂=∞x `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. ‰õΩÅ∞ (ǨÏhѶπ) QÍ<Õ Ñ¨Ù\˜ìOKå#∞. HÍx Ã+·`å#∞Å∞ "åà◊§#∞ "åi ^èŒ~°‡O #∞O_ç
P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ JO^Œ~°∂ `«=∞ ^èŒ~å‡xfl ˆH=ÅO JÖÏ¡ÇπψH „Ѩ`ÕºH˜OK«∞‰õΩx PÜ«∞xfl ÃÑ_»„`À= Ѩ\Oì˜ Kå~°∞. "åi HÀã¨O <Õ#∞ ã¨=∞‡uOz# q+¨Ü∂« Å#∞ "åiÃÑ· x+≤^OúŒ QÍ
"Õ_»∞‰õΩO\Ï~°∞—— (Ü«¸#∞ãπ – 22). KÕâß~°∞—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O).
111 112
2. JÖò |Y~° JeѶã¨πÜÖÏ"£∞ g∞"£∞
«∞Y∂Å∞ 57 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
2=
Pre-final

170 ''JÖÏ¡ÇπÏ J=`«iOѨ*Ëã≤# 172 F qâ◊fiã≤Oz# "å~°ÖÏ~å! g∞~°∞

„QÆO^ä•xfl J#∞ã¨iOK«O_ç—— Jx "åiH˜
K≥ÑÊ≤ #ѨC_»ÖÏ¡, ''=∂ `å`«Å∞ `«O„_»∞Å∞
J=ÅOaã¨∂Î LO_»QÍ K«∂z# Ѩ^Œúu<Õ
"Õ∞=Ú áê\˜™êÎ=Ú—— Jx "å~°∞ ã¨=∂^è•#
q∞™êÎ~°∞. "åi ѨÓsfi‰õΩÅ∞ X\˜ì
Jq"Õ‰õΩÅ∞, =∂~°æ qÇ‘Ï#∞Öˇ·#ѨÊ\˜H©
(gà◊√¡ "åi<Õ J#∞ã¨i™êÎ~#° fl=∂@!)193
171 ã¨`«º u~°™ê¯~°∞Å LѨ=∂#O
Ѩâ◊√=ÙÅ HÍѨi Ü≥ÚHõ¯ ˆHHõ#∞,
J~°∞ѨÙ#∞ =∂„`«"∞Õ q<Õ Ñ¨â√◊ =ÙÅ =O\˜k
(PÖ’K«# J#fl=∂>Ë LO_»^Œ∞). "å~°∞
K≥q\˜"å~°∞, =¸QÆ"å~°∞, „QÆ∞_ç¤"å~°∞.
"å~°∞ J~°O÷ KÕã∞¨ HÀ~°∞.194
193. JO`≥O^Œ∞‰õÄ, D HÍÅѨ٠a^£JfÅ<Õ (^èŒ~°‡OÖ’ ÖËxáÈx H˘`«Î q+¨Ü«∂Å#∞
ã¨$+≤ìOKÕ"åi<Õ) K«∂_»O_ç – g∞~°∞ KÕ¿ã D Ѩ#∞ʼnõΩ n<£ (^èŒ~°‡O)Ö’ ZÖÏO\˜
P^è•~°O ÖË^Œ∞ Hõ^•! Jx JO>Ë, =∂ `å`«=Ú`åÎ`«Å HÍÅO #∞Oz Wk
P#"å~ÚfQÍ =™ÈÎOk, WѨC_»∞ "Õ∞=Ú K≥Ü«∞º‰õÄ_»^ŒO>Ë ZÖÏ? Jx ["å|∞
W™êÎ~°∞. "åã¨Î"åxH˜ "åi `å`«=Ú`åÎ`«Å∞ ‰õÄ_® ^èŒ~å‡=QÍǨÏ# ÖËx"åˆ~. "å~°∞
ã¨~Ú`«O ã¨<å‡~åæxH˜ <ÀK«∞HÀÖË^∞Œ . HÍ|\˜ì +¨sÜ«∞`ü x^Œ~≈° <åÅ∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ =KÕÛã≤#
`«~∞° "å`« `å`«=Ú`åÎ`Å« PKå~åÅ#∞ Ѩ@∞ì‰Ωõ „"ÕÖÏ_»@O `«ÑC¨ . JÖψQ ^≥"· ÀѨ^âÕ O◊ ,
^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨) =∂~°Oæ ã¨Ê+¨"ì ∞≥ áÿ ÈÜ«∂Hõ `«=∞ W=∂=ÚÅ∞, q^•fiOã¨∞Å∞ „HÀ_ôHiõ Oz
WzÛ# JOâßÅ<Õ „Ѩ=∂}|^ŒOú QÍ fã¨∞HÀ=@O ã¨=∞O[ã¨O HÍ^Œ∞. JÖÏ¡ÇÏπ =Úã≤O¡
™È^Œ~°∞Å#∞ D Ta#∞Oz "≥eH˜ fÜ«ÚQÍHõ!
194. `«=∞ ѨÓsfi‰õΩÅ JO^è•#∞ã¨~°}Ö’ |∞núq"ÕHÍÅ#∞ ã¨÷OaèOѨ*Ëã¨∞‰õΩ#fl ã¨`«º
u~°™ê¯~°∞Å#∞ Ѩâ◊√=ÙÅ =∞O^Œ`À áÈÅÛ@O [iyOk. Ѩâ◊√=ÙÅ HÍѨi ˆHHõ"Õã≤
Ñ≤ez#ѨÙ_»∞ J`«x Ñ≤Å∞ѨÙ#∞ =∂„`«O Jq qO\Ï~Ú. HÍx J`«#∞ ZO^Œ∞‰õΩ
ˆHˆHâß_À PÖ’zOK«=Ù. D J#∞Ü«∂Ü«ÚŠѨiã≤÷f WO`Õ. "å~°∞ ã¨`«º "å}˜x
q#ÖËx |kè~°∞Å∞. ã¨`«ºO ѨÅHõÖËx =¸QÆr=ÙÅ∞. ã¨`åºxfl K«∂_»ÖËx JO^èŒ∞Å∞.
ã¨`º« ã¨O^ÕâO◊ , ^Õ=Ùx UHõ`fi« Ѩ٠ã¨O^ÕâO◊ , ^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨) q^è•#O QÆ∞iOz U=∂„`«O
"≥∞^Œ_»∞‰õΩ "Õ∞`« ÃÑ@ìx |^ŒúHõã¨∞÷Å∞. D PÜ«∞`«∞Ö’ ^Œ∞P, x^• J<Õ Ô~O_»∞ Ѩ^•Å∞
113
Hˆ =ÅO JÖÏ¡ÇÏπ #∞ P~åkèOKÕ"åˆ~ J~Ú`Õ
"Õ∞=Ú g∞‰õΩ „Ѩ™êkOz# Ѩq„`«"≥∞ÿ#
=ã¨∞=Î ÙÅ#∞ u#O_ç, „`åQÆO_ç, JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ
Hõ$`«[`˝ Å« ∞ `≥Å∞ѨO_ç.195
173 JÖÏ¡ÇπÏ g∞ H˘~°‰õΩ x¿+kèOz#q
W"Õ: K«zÛ# [O`«∞=ÙÅ∞, („Ѩ=Ç≤ÏOz#)
~°HOÎõ , ѨOk=∂Oã¨O, WOHÍ JÖÏ¡ÇÏπ `«Ñʨ
W`«~°∞Å ¿Ñ~°∞`À Ñ≤Å∞=|_ç#k. 196
LѨÜ∂≥ yOK«|_®¤~Ú. ^ŒQ~æÆ À¡ L#fl "å\˜x Ñ≤Å∞=\ÏxH˜ ^Œ∞P, ^Œ∂~°OÖ’ L#fl"å\˜x
Ñ≤Å∞=\ÏxH˜ x^• J<Õ Ñ¨^•Å∞ LѨÜ≥∂y™êÎ~°∞. "å\˜<Õ "Õ∞=Ú J~°∞ѨÙ, ˆHHõ Jx
`«~°∞˚=∂ KÕâßO.
195. Ѩq„`«"∞≥ #ÿ =ã¨∞=Î ÙÅxflO\˜h Éè∞í lOKåÅh, JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ Hõ$`«AÖ˝ ·ˇ "≥∞ÅQÍÅh WO^Œ∞Ö’
qâßfiã¨∞ʼnõΩ `åH©^Œ∞ KÕÜ«∞|_çOk. 1. JÖÏ¡ÇπÏ ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«O QÍqOz# =ã¨∞Î=ÙÖË
Ѩq„`«O, Ѩiâ◊√^Œú=∞h, x+≤^Œú =ã¨∞Î=ÙÅhfl JѨq„`«O =∞iÜ«Ú Jâ◊√^Œú"≥∞ÿ#=h
nx^•fi~å J=QÆ`O« J=Ù`ÀOk. x+≤^úŒ =ã¨∞=Î ÙÅ∞ â◊s~åxH˜ ZO`« â◊HhΘ , =∞#ã¨∞‰õΩ
ZO`« `«$Ñ≤Îx WzÛ#ѨÊ\˜H© (áêâßÛ`«∞ºÅ‰õΩ ѨOk =∂Oã¨O ZO`À W+¨ì"≥∞ÿ#@∞¡QÍ)
Jq JѨq„`«"≥∞ÿ#"Õ. 2. ^•O`À áê@∞ |Ǩï ^≥·"å~å^茉õΩÅ∞ `«=∞ ^Õg^Õ=`«Å
¿Ñ~°∞ g∞^Œ JK«∞Û"Õã≤ =^ŒeÃÑ\˜ì# [O`«∞=ÙÅ#∞, =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ `«=∞ HÀã¨O ǨÏ~å"£∞
KÕã∞¨ ‰õΩO\Ï~°∞. (JÖò J<£P"£∞ ã¨∂~åÖ’ q=~åÅ∞ L<åfl~Ú). "åi D KÕ+ì¨ J^è~Œ ‡° O.
"å~°∞ `«=∞ HÀã¨O XHõ =ã¨∞Î=Ù#∞ x¿+kèOK«∞‰õΩ#flO`« =∂„`å# âß„ã¨Î|^ŒúOQÍ Jk
x+≤^úŒ =ã¨∞=Î Ù HÍÉ’^Œ∞. HÍ|\˜ì g∞~°∞ D =Ú„+≤‰Ωõ ¯Å =∂kiQÍ Ç¨ÏÖÏÖò =ã¨∞=Î ÙÅ#∞
ǨÏ~å"£∞ KÕã¨∞HÀHõO_ç. (ǨÏ~å"£∞ KÕÜ«∞|_ç# =ã¨∞Î=ÙÅ∞ U"Õ"À `«~°∞"åu =K«#OÖ’
q=iOK«|_®¤~Ú). 3. g∞~°∞ x[OQÍ XˆH ^≥·"åxfl P~åkèOKÕ"åÔ~·`Õ gÅ~Ú#O`«
JkèHõOQÍ PÜ«∞#‰õΩ Hõ$`«[˝`«Å∞ K≥e¡OK«O_ç.
196. D PÜ«∞`«∞Ö’ <åÅ∞æ x+≤^Œú (ǨÏ~å"£∞) =ã¨∞Î=ÙÅ „Ѩ™êÎ=# =zÛOk. J~Ú`Õ J~°c
=¸ÅOÖ’ 'W#fl=∂— J<Õ Ñ¨^Œ „ѨÜ≥∂QÆO [~°QÆ@O=Å¡ D <åÅ∞QÆ∞ =ã¨∞Î=ÙÅ∞
=∂„`«"Õ∞ x+≤^ŒúO HÍÉ’Å∞! J#fl ã¨Oâ◊Ü«∞O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. HÍx g\˜`Àáê@∞
=∞iH˘xfl =ã¨∞Î=ÙÅ∞ ‰õÄ_® ǨÏ~å"£∞ (x+≤^ŒúO)QÍ Y~å~°∞ KÕÜ«∞|_®¤~Ú. HÍ|\˜ì D
'W#fl=∂— J<Õ Ñ¨^Œ„ѨÜ≥∂QÆO XHÍ<˘Hõ „Ѩ`ÕºHõ <ÕѨ^䌺OÖ’ [iyO^Œx „QÆÇ≤ÏOKåe.
JO>Ë =Ú„+≤‰õΩ¯Å∞ ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«"≥∞ÿ# "å\˜x ã¨~Ú`«O `«=∞ H˘~°‰õΩ J^èŒ~°‡O
KÕã∞¨ HÀ=\Ïxfl ZuÎK∂« Ñ≤ã∂¨ Î WÖÏ J#|_çOk: 'x+≤^úŒ =ã¨∞=Î ÙÅ∞ Jq HÍ=Ù, x*ÏxH˜
114
2. JÖò |Y~° JeѶã¨πÜÖÏ"£∞ g∞"£∞
«∞Y∂Å∞
Pre-final
Z=~°~Ú<å L^ÕâÌ º◊ ѨÓ~°fiHõOQÍ H͉õΩO_®,
ǨÏ^Œ∞ÌÅ#∞ Ju„Hõq∞OK«‰õΩO_® –
QÆ`«ºO`«~°O ÖËx ã≤÷uÖ’ – uO>Ë áêѨO
HÍ^Œ∞. xã¨ûO^ÕǨÏOQÍ JÖÏ¡ÇπÏ
Hõq∆ ∞OKÕ"å_»∞, *ÏeK«∂¿Ñ"å_»∞.
x+≤^Œú =ã¨∞Î=ÙÅ∞ Wq— Jx JÖÏ¡ÇπÏ K≥ѨÊ^ŒeKå_»∞. n<Õfl ''ǨτÃã W*ÏѶ‘—— Jx
JO\Ï~°∞. JO>Ë WqQÍHõ =∞iH˘xfl x+≤^Œú =ã¨∞Î=ÙÅ∞ ‰õÄ_® L<åflÜ«∞#fl=∂@!.
[O`«∞=ÙÅ ^èŒ~°‡ã¨=∞‡uH˜, x+≤^•úxH˜ ã¨O|OkèOz# Ô~O_»∞ ã¨∂„`åÅ∞ ǨÏnã¨∞Ö’
`≥eÜ«∞Ѩ~K° |« _®¤~Ú. D PÜ«∞`«∞‰õΩ ã¨~Ô #· q=~°}QÍ Jq =∞# ^Œ$+≤Öì ’ "≥∞^ŒÅ∞`«∂
LO_®e. „‰õÄ~° =∞$QÍÅÖ’ QÀà◊§`À, HÀ~°Å`À "Õ\Ï_Õq, ѨH∆˜ *ÏuH˜ K≥Ok#"å\˜Ö’
HÍà◊§`À `«#∞fl‰õΩáÈÜÕ∞q x+≤^•úÅ∞. ǨÏnã¨∞Ö’ x+≤^ŒúOQÍ x~°∂Ñ≤`«"≥∞ÿ# "Õi`«~°
[O`«∞=ÙÅ∞ ‰õÄ_® ǨÏ~å"Õ∞. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : QÍ_ç^,Œ ‰õΩHõ¯ ÖÏO\˜q ‰õÄ_® x+≤^"úŒ ∞Õ .
nxfl|\˜ì ~°∂_èô JÜÕ∞º =∞~À =ÚYºq+¨Ü∞« O Uq∞@O>Ë Y∞~üP<£ =∂kiQÍ Ç¨Ïnã¨∞
‰õÄ_® n<£ (^èŒ~°‡O) Ü≥ÚHõ¯ =¸ÖÏ^è•~°"Õ∞. Y∞~üP<£`À áê@∞ ǨÏnã¨∞#∞ ‰õÄ_®
#q∞‡#_»∞K«∞‰õΩ#flѨC_»∞ =∂„`«"∞Õ ^è~Œ ‡° O ѨiѨÓ~°O‚ J=Ù`«∞Ok. ǨÏnã¨∞#∞ L¿ÑH˜O∆ z
ˆH=ÅO Y∞~üP<£#∞ J#∞ã¨i™êÎ=∞x Z=~°~Ú<å JO>Ë Jk ã¨Ô~·#k HÍ^Œ∞.
WHõ K«zÛ# [O`«∞=Ù JO>Ë J~°÷O l|ÇπÏ KÕÜ«∞‰õΩO_®<Õ ã¨Ç¨Ï[ =∞~°}O á⁄Ok#
ÖËHõ „Ѩ=∂^ŒO [iy K«zÛáÈ~Ú# ǨÏÖÏÖò [O`«∞=Ù J#fl=∂@! (nxH˜
ã¨O|OkèOz# q=~åÅ∞ JÖò =∂~Ú^Œ ã¨∂~åÖ’ =™êÎ~Ú) ÖË^• +¨sÜ«∞`ü
ã¨∂zOz# Ѩ^uúŒ H˜ q~°∞^ŒOú QÍ l|ÇπÏ KÕÜ∞« |_ç# [O`«∞=Ù. JO>Ë Q˘O`«∞ Ñ≤ãH¨ @õ O
^•fi~å<À, Hõ„~°`À ÉÏ^Œ@O ^•fi~å<À, ~å~Ú qã¨~@° O ^•fi~å<À „áê}O fÜ«∞|_ç#k
Jx ÉèÏ=O. J~Ú`Õ Ç¨Ïnã¨∞Ö’ Ô~O_»∞ =∞$`« [O`«∞=ÙÅ∞ ǨÏÖÏÖò (^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«O)
Jx ã¨Ê+¨ìOQÍ K≥ѨÊ|_çOk. 1. KÕѨ. 2. q∞_»∞`«. D '=∞$`«— P^Õâ◊O #∞Oz D
Ô~O_»∞ [O`«∞=ÙʼnõÄ q∞#Ǩ~ÚOѨ٠LOk. '~°HõÎO— JO>Ë [O`«∞=Ù#∞ l|ÇπÏ KÕ¿ã
ã¨=∞Ü«∞OÖ’ „Ѩ=Ç≤ÏOKÕ ~°HõÎO J#fl=∂@! l|ÇπÏ `«~°∞"å`« ‰õÄ_® =∂O™êxH˜
~°HõÎO XHõ"Õà◊ JO@∞‰õΩx L<åfl Ѷ¨~°"åÖË^Œ∞. ǨÏnã¨∞ „ѨHÍ~°O ~°HõÎO`À ‰õÄ_»∞‰õΩ#fl
HÍÖËÜ«∞O, QÆ∞ŇO ‰õÄ_® ^èŒ~°‡ ã¨=∞‡`«"Õ∞.
ѨOk =∂Oã¨O x+≤^OúŒ . Jk J`«ºO`« hK«"∞≥ #ÿ , Ѩ~=° ∞ AQÆ∞áêûHõ~"° ∞≥ #ÿ [O`«∞=Ù.
JÖÏ¡ÇπÏ nxx ǨÏ~å"£∞QÍ Y~å~°∞ KÕâß_»∞. JÖψQ ^≥·"Õ`«~°∞x ¿Ñ~°∞`À Ñ≤Å∞=|_ç#
[O`«∞=Ù ÖËHõ =ã¨∞Î=Ù ‰õÄ_® x+≤^Œú"Õ∞. JO>Ë JÖÏ¡ÇπÏ ¿Ñ~°∞g∞^Œ QÍHõ "Õ~˘Hõi ¿Ñ~°∞
g∞^Œ l|ÇπÏ KÕÜ«∞|_ç# [O`«∞=Ù. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : J~°|∞ƒ =Ú„+≤‰õΩ¯Å∞ JÖÏ¡ÇπÏ
115
58 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
2=
174 JÖÏ¡ÇÏπ `«# „QÆO^äOŒ Ö’ J=`«iOѨ
*Ëã≤# q+¨Ü«∂Å#∞ ^•KÕ"å~°∞, "å\˜x
H˘kÌáê\˜ ^è~Œ ‰° Ωõ J=Ú‡‰õΩ<Õ"å~°∞ "åã¨"Î å
xH˜ `«=∞ á⁄@ìÅ#∞ Jyfl`À xOѨىõΩO@∞
<åfl~°∞. „Ѩà◊Ü«∞k<å# JÖÏ¡ÇπÏ "åi`À
Jã¨ûÅ∞ =∂\Ï¡_»_»∞. "åix Ѩiâ◊√^ŒúѨ~°
K«_»∞. ÃÑ·ÃÑK«∞Û "åiH˜ ÉÏ^è•Hõ~°"≥∞ÿ# tHõ∆
HõÅ^Œ∞.
¿Ñ~°∞ g∞^Œ Q͉õΩO_® ÖÏ`ü, L*Ï˚ `«k`«~° ^Õ=`«Å ¿Ñ~°∞# [O`«∞=ÙÅ#∞ HÀ¿ã"å~°∞.
*’~å„ã≤ìÜ«∞#∞¡ Jyfl ¿Ñ~°∞# HÀ¿ã"å~°∞.
^èŒ~°‡*Ï˝#O ÖËx =Úã≤¡OÅ∞ K«xáÈ~Ú# `«=∞ ѨÓsfi‰õΩŠѨ@¡ QÆÅ Jaè=∂<åxfl,
ÉèíH˜Îh Kå@∞HÀ=\ÏxH˜, "åi „Ѩã¨#fl`«#∞ K«∂~°Q˘#_®xH˜, "åi ^•fi~å `«=∞
JHõ¯~°Å∞ f~°∞ÛHÀ=\ÏxH˜ ã¨=∂^èŒ∞Å =^ŒÌ, ^Œ~åæÅ=^ŒÌ, P™ê÷<åÅ =^ŒÌ l|ÇπÏ KÕ¿ã
[O`«∞=ÙÅ∞ ‰õÄ_® D HÀ=Ö’ˆH =™êÎ~Ú. D ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ [O`«∞=ÙÅ#∞ l|ÇπÏ
KÕã∞¨ #Î flѨC_»∞ JÖÏ¡ÇÏπ ¿Ñ~°∞ K≥ÑÊ≤ #ѨÊ\˜H© Jq ^è~Œ ‡° ã¨=∞‡`«O HÍ*ÏÅ=Ù. ZO^Œ∞HõO>Ë
D `«`«OQÆO "≥#∞Hõ "åi L^ÕÌâ◊ºO ^≥·=„Ѩã¨#fl`«#∞ á⁄O^Œ@O ZO`«=∂„`«O HÍ^Œ∞.
ã¨=∂kèÖ’ =Ù#fl =ºH˜Îx "≥∞Ñ≤ÊOK«\ÏxH˜, ^≥·"Õ`«~°∞x ã¨O`Àëêxfl |_»Ü«∞\ÏxH˜
=∂„`«"∞Õ "å~°∞ D `«`O« QÍxfl [iÑ≤OKå~°∞. HÍ|\˜ì Wk +≤~¯ü . J^Õq^èOŒ QÍ [O`«∞=ÙÅ∞
=∂„`«"Õ∞ Q͉õΩO_® ^≥·"Õ`«~°∞Å ¿Ñi@ "å~°∞ ã¨=∞iÊOKÕ W`«~°„`å =ã¨∞Î=ÙÅ∞,
#[~å<åÅ∞, <≥·"Õ^•ºÅ∞ – Jhfl J^èŒ~°‡OQÍ<Õ Ñ¨iQÆ}˜OK«|_»`å~Ú. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ:
^Œ~åæÅ, ã¨=∂^èŒ∞Å =^ŒÌ‰õΩ PǨ~° =ã¨∞Î=ÙÅ∞, =„™êÎÅ∞ fã¨∞‰õΩ"≥o§ HÍ#∞HõQÍ
ã¨=∞iÊOK«∞HÀ=@O, ^Œ~åæ K«∞@∂ì u+¨ª"Õã≤# "åiH˜ uxÑ≤OK«@O, q∞~îå~ÚÅ∞
ѨOzÃÑ@ì_»O, ǨïO_ôÖ’ #QÆ^Œ∞ "ÕÜ«∞@O, L~°∞ã¨∞Å ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ áêÅ∞, ѨO_»∞¡
ѶŨ Ǩ~åÅ∞ ѨOÑ≤OK«@O – W=hfl ǨÏ~å"£∞ HÀ=Ö’ˆH =™êÎ~Ú. ZO^Œ∞HõO>Ë W=hfl
^≥·"Õ`«~°∞x ¿Ñ~° KÕã¨∞‰õΩ#fl "≥Ú‰õΩ¯|_»∞Å∞. "≥Ú‰õΩ¯|_»∞Å∞ ‰õÄ_® #=∂*ò, ~À*ÏÅ
=∂kiQÍ P~å^èŒ#ÖË. HÍQ͆ P~å^èŒ# J#flk XHõ¯ JÖÏ¡ÇπψH „Ѩ`ÕºHõO HÍ"åe.
Jk W`«~∞° Å ¿Ñ~° [iy`Õ +≤~¯ü J=Ù`«∞Ok. (|Ǩï ^≥"· å~å^è#Œ ) JO^Œ∞Hˆ ǨÏnã¨∞Ö’
J#|_çOk – ''^≥·"Õ`«~°∞x ¿Ñ~° [O`«∞=Ù#∞ |e WzÛ#"å_»∞ âßѨ„QÆã¨∞Î_»∞—— Jx!
(ã¨Ç‘ÏÇπÏ JÖò *Ï"≥∞).
''`«Ñ¶‘ûÔ~ Jrr——Ö’ hëêѨÓs "åºMϺ#O P^è•~°OQÍ WÖÏ J#|_çOk : ''U
=Úã≤¡O J~Ú<å㨈~ ^≥·"Õ`«~°∞x ™êg∞ѨºO á⁄O^Õ ã¨OHõÅÊO`À [O`«∞=Ù#∞ l|ÇπÏ
KÕ¿ãÎ J`«_»∞ ^èŒ~°‡„Éèí+¨µì_»∞ J~ÚáÈ`å_»∞, J`«#∞ KÕã≤# l|ÇπÏ XHõ ^èŒ~°‡„Éèí+¨µì_»∞
116
2. JÖò |Y~° JeѶã¨πÜÖÏ"£∞ g∞"£∞
«∞Y∂Å∞ 59 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
2=
Pre-final

175 JѨ=∂~åæxfl ã¨<å‡~åæxH˜ "åã¨Î"åxH˜ JÖÏ¡ÇπÏ#∞, JOu=∞k<åhfl,

|^Œ∞Å∞QÍ, tHõ∆#∞ Hõ∆=∂aèHõ∆‰õΩ |^Œ∞Å∞QÍ ^≥=· ^Œ∂`«Å#∂, ^≥=· „QÆO^ä•hfl, ^≥=· „Ѩ=HõÎ
H˘#∞‰õΩ¯#fl "å~°∞ gˆ~. "å~°∞ #~°HÍyflx Å#∂ qâ◊fiã≤OK«@O. ^è#Œ „Ñ‘u L#flѨÊ\˜H©
ZÖÏ Éèíi™êÎ~À? ã¨g∞Ѩ|O^èŒ∞=ÙʼnõΩ, J<å^èŒÅ‰õΩ, JQÆ`«º
176 WÖÏ ZO^Œ∞‰õΩ [iyO^ŒO>Ë, Ѩ~°∞ʼnõΩ, ÉÏ@™ê~°∞ʼnõΩ, Ü«∂zOKÕ
JÖÏ¡ÇπÏ ã¨`«ºO`À ‰õÄ_»∞‰õΩ#fl „QÆO^ä•xfl "åiH˜ (^èŒ<åxfl) W=fi@O, ÉÏxã¨Å‰õΩ
J=`«iOѨ*ËÜ«∞QÍ, D „QÆO^äŒO`À q=ÚH˜Î <˘ã¨QÆ@O, #=∂A#∞ <≥Å
H˘ÅÊ@O, [HÍ`«∞#∞ K≥e¡ã¨∂Î LO_»@O,
qÉèËkOKÕ"å~°∞, `«=∞ ÃÑ_»ã¨i ^èÀ~°}˜Ö’ WzÛ# =∂@#∞ xÅ∞ѨÙHÀ=@O, ÖËq∞Ö’
|Ǩï^Œ∂~°O "≥o§áÈÜ«∂~°∞. Hõ+Hì¨ ÍÅOÖ’, Ü«Ú^Œú ã¨=∞Ü«∂ÅÖ’ ã¨ÇϨ #
177 g∞~°∞ g∞ =ÚMÏÅ#∞ `«∂~°∞Ê ã¨~÷ Ú~åºÅ#∞ Hõ#|~°K@« O– W=hfl Hõey
k‰õΩ¯HÀ, Ѩ_»=∞~° k‰õΩ¯HÀ uѨÊ@"Õ∞ =Ù#fl"åˆ~ "åã¨Î"åxH˜ ã¨`«º=¸~°∞ÎÅ∞.
ã¨^•K«~°} HÍ^Œ∞. ã¨^•K«~°} JO>Ë197 ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ∞ HõÅ"å~°∞ ‰õÄ_® gˆ~.
WzÛ# [O`«∞ |e J=Ù`«∞Ok J#fl q+¨Ü«∞OÖ’ ѨO_ç`«∞Å =∞^茺 UHÍaè„áêÜ«∞O 178 F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! ǨÏ`«∞Å
LOk—— (JÖò J<£ P"£∞ ã¨∂~å 145= PÜ«∞`«∞, J<£ #ÇπÏ¡ ã¨∂~å 115= PÜ«∞`«∞‰õΩ q+¨Ü«∞OÖ’ „ѨfHÍ~° <åºÜ«∞O (d™êãπ)
W=fi|_ç# q=~°}#∞ ‰õÄ_® K«∂_»O_ç). g∞ H˘~°‰õΩ qkèQÍ x~°‚~ÚOK«|_çOk.
197. Jã¨Å∞ D PÜ«∞`«∞ 'dÉÏ¡— <ÕѨ^䌺OÖ’<Õ J=`«iOzOk. XHõ"≥·Ñ¨Ù #∞Oz (ɡ·`«∞Öò ã¨fi`«O„`«∞xH˜ |^Œ∞Å∞QÍ ã¨fi`«O„`«∞}˜‚,
=∞dÌãπ Ѩ_»=∞\˜ ÉèÏQÍxfl „âı+¨ª"≥∞ÿ#kQÍ ÉèÏqOKÕ) Ü«¸^Œ∞Å∞, =∞~À"≥·Ñ¨Ù #∞Oz ÉÏx㨉Ωõ |^Œ∞Å∞QÍ ÉÏxã¨#∞, „ã‘HÎ ˜ |^Œ∞
(ɡ·`«∞Öò =∞dÌãπ `«∂~°∞Ê „áêO`åxH˜ „áê=ÚYºO WKÕÛ) „ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞ =Úã≤¡OÅ 'dÉÏ¡— Å∞QÍ „ã‘xÎ (=∂„`«"∞Õ ) ǨÏ`«=∂~åÛe.198
=∂~°∞ÊÃÑ· ~å^•úO`«O KÕã¨∂Î LO_»QÍ H˘O^Œ~°∞ =Úã≤¡OÅ =∞#ã¨∞ <˘K«∞Û‰õΩ<Õk. k<åxfl, ã¨fi~°#æ ~°HÍÅ#∞ #=∞‡@O. JÖψQ ^≥=· „QÆO^ä•xfl qâ◊fiã≤OK«@=∞O>Ë JÖÏ¡ÇÏπ
JѨC_»∞ JÖÏ¡ÇπÏ D PÜ«∞`«∞#∞ J=`«iOѨ*Ëã≤, `«∂~°∞Ê "≥·Ñ¨ÙHÀ, Ѩ_»=∞~° "≥·Ñ¨ÙHÀ J=`«iOѨ*ãË #≤ „QÆO^ä•ÅxflO\˜h #=∂‡Å#fl ÉèÏ=O JO^Œ∞Ö’ JO`«s#¡ "≥∞ÿ LOk.
=ÚMÏxfl „uѨÊ@O ã¨fi`«Ç¨QÍ ã¨`å¯~°ºO Ug∞ HÍ^Œx, XHõ ˆHO„^Œ™ê÷#O HÀã¨"Õ∞, ^≥·=^Œ∂`«Å LxH˜x ã¨`«º=∞x ^èŒ$gHõiOKåe. ^≥·=„Ѩ=HõÎÅO^Œi ~åHõ#∞ x[=∞x
(™ê=¸Ç≤ÏHõ ÅHõ∆ ºO HÀã¨O) D 'dÉÏ¡— J<Õk x~å÷i`«O J=Ù`«∞O^Œh K≥Ñʨ ^ŒeKå_»∞. #=∂‡e. D qâßfi™êÅ`À áê@∞ (JO>Ë ^Õ=Ùx ǨωõΩ¯Å`Àáê@∞) ã¨`å¯~åºÅ∞
WOHÍ JÖÏ¡ÇπÏ „H˜Ok q+¨Ü«∂Å#∞ ‰õÄ_® D ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ ã¨Ê+¨ìѨiKå_»∞ : (^•ã¨∞ŠǨωõΩ¯Å∞) ‰õÄ_® <≥~°"Õ~åÛe. ã≤iã¨OѨ^ŒÅ Ѩ@¡ ZO`« "åº"≥∂ǨÏO
x*ÏxH˜ ã¨`å¯~°ºO JO>Ë ^èŒ~°‡O Ü≥ÚHõ¯ =∞øeHÍOâßÅÃÑ· ^Œ$_è»qâßfiã¨O Hõey L#flѨÊ\˜H© PѨÙÎʼnõΩ, J=ã¨~°O L#fl"åiH© ZO`À H˘O`« W"åfie. Hõ+¨ìHÍÅOÖ’,
LO_®e. ^≥·=O ã¨∂zOz# =∞OzѨ#∞Å#∞ ã¨*Ï=ÙQÍ x~°fiiÎOKåe. hf Pi÷Hõ W|ƒO^Œ∞Ö’¡ HõÅ=~°Ñ¨_»‰õΩO_® P`«‡ x|ƒ~°O`À Ѩiã≤÷`«∞ʼnõΩ Z^Œ∞s^Œ@O
#_»=_çHõÅ#∞ Hõey LO_®e. JÖÏ¡ÇπÏ#∞ qâ◊fiã≤OK«@=∞O>Ë Y∞~üP<£ ǨÏnã¨∞ÅÖ’ <Õ~°∞ÛHÀ"åe. Wk K≥ѨC‰õΩ#flO`« ã¨∞ÅÉèíO HÍ^Œ∞. KåÖÏ Hõiî#=∞~Ú# q+¨Ü«∞O.
ã¨∂zOK«|_ç#@∞¡QÍ PÜ«∞# Jã≤÷`åfihfl, PÜ«∞# QÆ∞}QÆ}ÏÅ#∞, PÜ«∞# J~Ú`Õ Hõeq∞Ö’ Laƒ`«aƒ|ƒ=‰õΩO_®, ÖËq∞Ö’ Hõ$OyáȉõΩO_® =∞ã¨Å∞‰õΩ<Õ
JkèHÍ~åÅ#∞ =„HõÉèÏëêºÅ∞ K≥ѨʉõΩO_®, LѨ=∂<åÅ∞ W=fi‰õΩO_® qâ◊fiã≤OKåe. ã¨[#˚ ∞Å#∞ JÖÏ¡ÇÏπ Jq∞`«OQÍ W+ì̈Ñ_¨ `» å_»∞. JÖò |Jò™ê (..........) JO>Ë Pi÷Hõ
PÜ«∞#‰õΩ ã¨Ç¨Ï=~°∞ÎÅ∞QÍ W`«~°∞Å#∞ xÅɡ@ì‰õÄ_»^Œ∞. PÜ«∞# P[˝ÅxflO\˜h ÖËq∞, f„="≥∞ÿ# ¿Ñ^ŒiHõO† J*ò[„~å ( .... .) JO>Ë #+¨ìO ÖËHõ ~ÀQÆO† JÖò |Jòãπ
t~°™ê=Ç≤ÏOKåe. JOu=∞ k<åxfl qâ◊fiã≤OK«@=∞O>Ë J~°÷O tH∆Í|Ǩï=∂<åÅ (.......) JO>Ë Ü«Ú^ŒúO, Ü«Ú^Œú f„=`«.
117 118
2. JÖò |Y~° JeѶã¨πÜÖÏ"£∞ g∞"£∞
«∞Y∂Å∞
Pre-final
XHõ"Õà◊ ǨÏ`«∞x ™È^Œ~°∞_»∞ ǨÏO`«‰õΩ}˜‚
HõxHõiOK«^Œe¿ãÎ J`«#∞ ~°HõÎâ◊√Öϯxfl
<åºÜ«∞ã¨=∞‡`«OQÍ J_»QÍe. ǨÏO`«‰Ωõ _»∞
‰õÄ_® ~°HõÎ^èŒ<åxfl L`«Î=∞ suÖ’ J`«xH˜
K≥e¡OKåe.199 Wk g∞ „ѨÉèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù#
W=fi|_ç# "≥ã¨∞Å∞ÉÏ@∞, HÍ~°∞}ºO.200
P `«~∞° "å`« ‰õÄ_® Z=~°~Ú<å ǨÏ^Œ∞ÅÌ ∞
Ju„Hõq∞¿ãÎ J`«xH˜ =º^è•Éèíi`«"≥∞ÿ# tHõ∆
LO@∞Ok.201
198. J*Ï˝# Ü«ÚQÆOÖ’ XHõ xs‚`« K«@ìO, <åºÜ«∞=º=ã¨÷ LO_Õq HÍ=Ù. JO^Œ∞KÕ`«
|ÅO, JkèHÍ~°O L#fl `≥QÆÅ∞, =~åæÅ∞ |ÅÇ‘Ï# =~åæÅÃÑ·, x=∞fl `≥QÆÅÃÑ· ^Ò~°˚#ºO
KÕ¿ãq. J_»¤O =zÛ# "åix `≥QÆ#iˆHq. Z=~°~Ú<å U^≥·<å =~åæxH˜ K≥Ok# XHõ
=ºH˜Îx K«OÑ≤`Õ „ѨfHÍ~°OQÍ Ç¨ÏO`«‰õΩ}˜‚ K«O¿Ñ|^Œ∞Å∞ ǨÏO`«‰õΩx `≥QƉõΩ K≥Ok#
J<ÕHõ=∞Okx á⁄@ì# ÃÑ@∞ì‰õΩ<Õ"å~°∞. XHÀ¯™êi ѨÓiÎ `≥QÆ<Õ =∞@∞ìɡ>Ëì"å~°∞.
XHÀ¯™êi „ã‘HÎ ˜ |^Œ∞Å∞QÍ Ñ¨Ù~°∞+¨µxÃÑ,· ÉÏx㨉Ωõ |^Œ∞Å∞QÍ Ü«∞[=∂xÃÑ,· ã¨fi`«O„`«∞
xÃÑ· „ѨfHÍ~°O f~°∞Û‰õΩ<Õ"å~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ D `Õ_®#∞, qK«Hõ∆}#∞ ~°∂ѨÙ=∂ѨÙ`«∂
„ѨfHÍ~° <åºÜ«∂xH˜ ã¨O|OkèOz# H˘xfl xÜ«∞=∂Å#∞ x~å÷iOKå_»∞. ǨÏ`«º‰õΩ
áêÅÊ_ç# "å}˜‚ 'd™êãπ— (|^Œ∞Å∞) QÍ Ç¨Ï`«=∂~åÛÅx P^ÕtOKå_»∞. XHõ"àÕ ◊ ǨÏO`«
‰õΩ_»∞ ÉÏx㨠J~Ú`Õ P ÉÏxã¨<Õ Ç¨Ï`«=∂~åÛe. ǨÏO`«‰õΩ_»∞ ã¨fi`«O„`«∞_≥·`Õ
„ѨfHÍ~°OQÍ P ã¨fi`«O„`«∞}Ë‚ =kèOKåe. „ã‘ÎH˜ |^Œ∞Å∞QÍ „ã‘Î<Õ =kèOKåe.
ǨÏ`åº<Õ~åxH˜ áêÅÊ_ç#"å_»∞ ѨÙ~°∞+¨µ_≥·#ѨÙ_»∞ „ã‘Îx „ѨfHÍ~°OQÍ K«OѨ@OQÍh,
ǨÏ`«º KÕã≤Ok „ã‘Î J~Ú#ѨÙ_»∞ „ѨfHÍ~°OQÍ Ñ¨Ù~°∞+¨µ}˜‚ =kèOK«@OQÍh <åºÜ«∞O,
^èŒ~°‡O HÍ^Œ∞. 'd™êãπ—Ö’ ǨÏO`«‰õΩ}˜‚ =∂„`«"Õ∞ =kèOK«@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. P
ǨÏO`«‰õΩ_»∞ „ã‘ÎQÍh, ѨÙ~°∞+¨µ_»∞QÍh – Z=~°~Ú<å 㨈~! ''=Úã≤¡OÅO^Œi ~°HõÎO
("å~°∞ ѨÙ~°∞+¨µÖˇ·<å, „ã‘ÎÖˇ·<å 㨈~) ã¨=∂#"≥∞ÿ#k—— Jx ǨÏnã¨∞Ö’ LOk (ã¨∞#<≥
J|∂^•=Ó^£). =∞ixfl q=~åÅ HÀã¨O JÖò =∂~Ú^Œ ã¨∂~å 45= PÜ«∞`«∞‰õΩ
W=fi|_ç# q=~°}#∞ K«∂_»O_ç.
199. Hõ∆=∂aèHõ∆ Ô~O_»∞ q^è•Å∞QÍ LO@∞Ok. XHõ\ ˜ : ~°HõÎâ◊√ůO (ÖËHõ #+¨ì ѨiǨ~°O)
fã¨∞HÀ‰õΩO_® ÃÑ>Ëì Hõ∆=∂aèHõ∆. Ô~O_»∞ : „ѨfHÍ~°O f~°∞Û‰õΩ<Õ|^Œ∞Å∞ ~°HõÎâ◊√ůO
fã¨∞‰õΩx =^Œe"ÕÜ∞« @O. ~Ô O_À Ѩ^uúŒ ##∞ã¨iOz#ѨC_»∞ ~°HâÎõ √◊ ůO fã¨∞HÀ"åÅx
x~°‚~ÚOK«∞‰õΩ#fl (ǨÏ`«∞x `«~°Ñ¶¨Ù) =ºH˜Î L`«Î=∞ suÖ’ "≥∞ÖQÍe. =∞~À"≥·Ñ¨Ù
ǨÏO`«‰õΩ_»∞ ǨÏ`«∞x "å~°ã¨∞ʼnõΩ L`«Î=∞suÖ’<Õ #+¨ìѨiǨ~°O K≥e¡OKåe. ǨÏ`«∞x
119
60 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
2=
179 F |∞kú=∞O`«∞ÖÏ~å! D
„ѨfHÍ~° <åºÜ«∞OÖ’<Õ g∞ r=#O
LOk–WÖÏ LO>Ë<Õ g∞~°∞ (J=∂#∞ëêÅ
#∞O_ç) Py LO\Ï~°∞.202
180 g∞Ö’ Z=iHõ~Ú<å =∞~°} Ѷ¨∞_ç
Ü«∞Å∞ ã¨g∞Ñ≤Oz, "åi=^ŒÌ Pã≤Îáêã¨∞Î
Å∞#fl@¡~Ú`Õ, "å~°∞ `«=∞ `«e¡^ŒO„_»∞Å,
ã¨g∞Ѩ |O^èŒ∞=ÙÅ ¿Ñ~° L`«Î=∞suÖ’
"å~°ã∞¨ Å∞ `«#‰õΩ Hõ=∆ ∂aèH∆õ ÃÑ\˜ì LѨHÍ~°O KÕâß~°∞. ''LѨHÍ~åxH˜ |^Œ∞Å∞ LѨHÍ~°"∞Õ
HÍQÆÅ^Œ∞—— (J„~°Ç¨‡<£ – 60). HÍ|\˜ì ǨÏO`«‰õΩ_»∞ ‰õÄ_® LѨHÍ~° ÉèÏ=O`À<Õ
=º=ǨÏiOKåe.
200. 'd™êãπ— („ѨfHÍ~°O), 'kÜ«∞`ü— (~°HõÎâ◊√ůO), '=∂Ѷ‘— (Hõ∆=∂aèHõ∆) ~°∂ѨOÖ’
JÖÏ¡ÇπÏ g∞‰õΩ HõeÊOz# ™œHõ~°ºO =∂=¸Å∞ ™œHõ~°ºO HÍ^Œ∞. PÜ«∞<Õ QÆ#Hõ D
q^èŒOQÍ g∞ÃÑ· ^ŒÜ«∞^ŒÅz LO_»HõáÈ`Õ g∞ =∞^茺QÆÅ HõHõ∆Å∞ HÍ~°Ê}ϺÅ∞ =Úki
#~°"Õ∞^èŒO x~°O`«~åÜ«∞OQÍ H˘#™êˆQk. Ö’QÆ_» `Ò~å`ü „QÆO^ä•xfl J#∞ã¨iOKÕ
"åiH˜ d™êãπ ÖË^• Hõ∆=∂Ѩ} – Ô~O_çO\˜Ö’ U^À XHõ\ ˜ LO_Õk. ~°HõÎâ◊√ůO
LO_Õk HÍ^Œ∞. ɡ·aÖòÖ’ ˆH=ÅO Hõ∆=∂aèHõ∆ QÆ∞iOz K≥ѨÊ|_çOk. JO^Œ∞Ö’ d™êãπ
QÆ∞iOzQÍh, kÜ«∞`ü (~°HõÎâ◊√ůO) QÆ∞iOzQÍh Ug∞ J#|_»ÖË^Œ∞ (Wɡfl Hõã‘~ü).
201. ~°HõÎ â◊√ůO (kÜ«∞`ü) fã¨∞‰õΩ#fl `«~åfi`« ‰õÄ_® „ѨfHÍ~°O`À ǨÏ`«º‰õΩ áêÅÊ_ç`Õ
Jk `«Åa~°∞ã¨∞`«#OQÍ, ǨÏ^Œ∞ÌÅ Ju„Hõ=∞}QÍ Ñ¨iQÆ}˜OK«|_»∞`«∞Ok. ^•xH˜
WǨÏOÖ’#∂, Ѩ~Ö° ’HõOÖ’#∂ Hõi#î tHõ#∆ ∞ J#∞Éèqí OK«=Åã≤ LO@∞Ok. ZO^Œ∞HõO>Ë
„ѨfHÍ~° K«~°º‰õΩ áêÅÊ_ç WѨC_»∞ J`«#∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ <Õ~°ã¨∞÷_≥·áÈÜ«∂_»∞. <Õ~°ã¨∞÷_çH˜
tHõ∆ `«Ñ¨Ê^Œ∞ Hõ^•!
202. 'd™êãπ— (|^Œ∞Å∞ ÖËHõ „ѨfHÍ~°O)QÍ `å#∞ ‰õÄ_® K«OѨ|_»`å##fl ÉèíÜ«∞O
ǨÏO`«‰õΩxH˜ L#flѨC_Õ J`«_»∞ ǨÏ`åº <Õ~åxH˜ áêÅÊ_ÕO^Œ∞‰õΩ [O‰õΩ`å_»∞.
=∞#∞+¨µÖ’¡ <≥ÅH˘<Õ D 'd™êãπ— cèu =¸ÅOQÍ ã¨=∂[OÖ’ ~°HáÎõ ê`«O, ǨÏ`åºHÍO_»
=O\˜q |Ǩï J~°∞^Œ∞QÍ [~°∞QÆ∞`å~Ú. ã¨=∂[OÖ’ âßOu ™œ=∞#™êºÅ∞
<≥ÅH˘O\Ï~Ú. ã¨=Ón Jˆ~aÜ«∂ ^Õâ◊OÖ’ WѨÊ\˜H© D Ѩiã≤÷ux gH˜∆OK«=K«∞Û.
Wk ˆH=ÅO W™ê¡g∞Ü«∞ tH∆Í q^è•#O K«Å∞= =∂„`«"Õ∞. W`«~° =Úã≤¡O ^ÕâßÅ∞
‰õÄ_® D tH∆Í㨇 $ux „Ѩ"Õâ◊ÃÑ\˜ì#@¡~Ú`Õ „Ѩ*Ï ÉÏǨïàϺxH˜ "Õ∞Å∞ KÕ‰õÄiÛ
#@¡=Ù`«∞Ok.
120
2. JÖò |Y~° JeѶã¨πÜÖÏ"£∞ g∞"£∞
«∞Y∂Å∞ 61 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
2=
Pre-final

gÅ∞<å=∂ „"åã≤áÈ=@O qkèQÍ KÕÜ«∞ 183 F qâ◊fiã≤Oz# "å~°ÖÏ~å! LѨ

|_çOk.203 ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ∞ HõÅ"åiH˜ D "å™êÅ∞O_»@O g∞ÃÑ· qkèQÍ x~°‚~ÚOK«
q^èŒ∞ºHõÎ ^èŒ~°‡O =∞iO`«QÍ =iÎã¨∞ÎOk. |_çOk – g∞ ѨÓsfi‰õΩÅÃÑ· ‰õÄ_® W^Õ
181 gÅ∞<å=∂ (=ã‘Ü«∞`«∞ QÆ∞iOz) q^èŒOQÍ LѨ"åã¨O qkèOK«|_çOk.
q#fl `«~∞° "å`« ‰õÄ_® U =ºHõ~Î Ú<å ^•xfl nx=Å¡ g∞Ö’ ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ∞ ÃÑOá⁄O^Õ
=∂iÛ"Õ¿ãÎ P áêѨ=∞O`å P =∂iÛ# J=HÍâ◊O LOk.205
"åxÃÑ<· Õ Ñ¨_∞» `«∞Ok. "åã¨"Î åxH˜ JÖÏ¡ÇÏπ 184 Jn ÖˇH˜¯OK«^Œy# H˘xfl ~ÀAÅ∞
q<Õ"å_»∞, `≥eã≤#"å_»∂#∞. =∂„`«"Õ∞. J~Ú`Õ g∞Ö’ "åºkè„QÆã¨∞ÎÅ∞
182 gÅ∞<å=∂ KÕ¿ã"å_»∞ á⁄~°ÉÏ@∞# QÍ<À, „Ѩܫ∂}©‰õΩÅ∞QÍ<À L#fl"å~°∞ P
ѨHõ∆áê`« "≥·Yix J=ÅOaOKå_»<À ÖËHõ LѨ"å™êÅ ÖˇHõ¯ W`«~° k<åÅÖ’ ѨÓiÎ
áêѨO`À ‰õÄ_»∞‰õΩ#fl âßã¨#O KÕâß_»<À KÕã¨∞HÀ"åe.206 ™È÷=∞`« L#fl "å~°∞207
ÉèíÜ«∞Ѩ_ç#"å~°∞204 ã¨O|Onè‰Ωõ ÅO^Œih ~åÜ«∞@OÖ’ <åºÜ«∂xfl áê\˜OK«@O KåÖÏ J=ã¨~°O. JÖÏQ͉õΩO_® „ѨѨOKåxfl
Ñ≤ez, "å~°O^Œi =∞^茺 ~år ‰õΩki¿ãÎ =^Œe"≥o§#ѨC_»∞ ‰õÄ_® Pf‡Ü«ÚʼnõΩ J<åºÜ«∞O KÕã≤"≥o`Õ Ñ¨~°Ö’Hõ ™êѶ¨ÅºO
JO^Œ∞Ö’ ^À+¨O ÖË^Œ∞. JÖÏ¡ÇπÏ Hõ∆q∞OKÕ s`åº Jk J`«x H˘~°‰õΩ J`«ºO`« „Ѩ=∂^ŒHõ~°OQÍ Ñ¨i}q∞ã¨∞ÎOk.
"å_»∞, HõxHõiOKÕ"å_»∞ ‰õÄ_®. 205. ã≤Ü∂« "£∞, ™œ"£∞ : ™œ"£∞ JO>Ë LѨ"åã¨O Jx J~°O÷ – JO>Ë +¨sÜ«∞`ü ѨiÉèÏ+¨Ö’
203. =ã‘Ü«∞`«∞‰õΩ ã¨O|OkèOz# D P[˝ "å~°ã¨`«fi ѨOѨHÍÅ PÜ«∞`«∞ J=`«iOK«Hõ LëÈ^ŒÜ∞« O #∞Oz ã¨∂~åºã¨=Î ∞Ü«∞O =~°‰Ωõ J#fláêhÜ«∂ʼnõΩ, ÉèÏ~°º`À ã¨OÉè’QÍxH˜
=ÚO^Œ∞ =zÛOk. J~Ú`Õ WѨC_ô P[˝ ~°^Œ∞Ì Ñ¨~°K«|_çOk. =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) ^Œ∂~°OQÍ LO_»@O Jx J~°O÷ . D „=`«O Hˆ =ÅO ^≥=· „Ѩã#¨ fl`« H˘~°̂H áê\˜OKåe.
WÖÏ „ѨɒkèOKå~°∞: ''JÖÏ¡ÇπÏ „Ѩu ǨωõΩ¯^•~°∞xH© J`«x ǨωõΩ¯#∞ WKÕÛâß_»∞ Wk P`«‡â◊√kúH˜ J`«ºO`« =ÚYº"≥∞ÿ# P~å^èŒ# QÆ#Hõ g∞‰õΩ ѨÓ~°fiO QÆuOz#
(JO>Ë "å~°ã¨∞Å Pã≤Î ÉèÏQÍÅ∞ x~å÷iOK«|_®¤~Ú). HÍ|\˜ì WHõg∞^Œ@ U "å~°ã¨∞x ã¨=∂*ÏÅÃÑ· ‰õÄ_® D P~å^èŒ# qkèQÍ x~°‚~ÚOK«|_çOk. ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ#∞
¿Ñi@ ‰õÄ_® =ã‘Ü«∞`«∞ KÕÜ«∞@O (gÅ∞<å=∂ ~åÜ«∞@O) ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«O HÍ^Œ∞—— JÅ=~°K«∞HÀ=@O, x„QÆǨÏO ã¨OÜ«∞=∞<åÅ#∞ ѨÙ}˜H˜Ñ¨ÙK«∞ÛHÀ=@O nx Jã¨Å∞
(ã¨∞#<≥ ui‡r, Wɡfl =∂[ – H˜`å|∞Öò =™êÜ«∞). J~Ú`Õ "å~°ã¨`«fi ǨωõΩ¯ L^ÕÌâ◊ºO. =∂#=Ùx hu #_»=_çHõÅ#∞ ã¨O㨯iOK«@OÖ’, J`«x r=# ~°^ä•xfl
ÅaèOK«#@∞=O\˜ |O^è∞Œ =ÙÅ ¿Ñ~° gÅ∞ „"åÜ«∞=K«∞Û. ÖË^• ^≥=· =∂~°Oæ Ö’ Y~°∞ÛÃÑ>Ëì ^èŒ~°‡Ñ¨^äŒOÖ’ #_çÑ≤OK«@OÖ’ D ~À*Ï ZO`«QÍ<À ^ÀǨÏ^ŒHÍi J=Ù`«∞Ok.
L^ÕÌâ◊O`À ‰õÄ_® gÅ∞ „"åÜ«∞=K«∞Û. HÍx D gÅ∞ QÆi+¨ì Ѩiq∞u Pã≤ÎÖ’ 206. Wk "åºkè„QÆã¨∞ÎʼnõΩ, „Ѩܫ∂}©‰õΩʼnõΩ W=fi|_ç# ~å~Úfx ã¨∂z™ÈÎOk.
=¸_À =O`«∞ =∂„`«"∞Õ . JO`«‰Ωõ q∞Oz gÅ∞ „"å¿ãO^Œ∞‰õΩ J#∞=∞u ÖË^∞Œ (ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ „ѨÜ∂« }©‰Ωõ Å∞ ÖËHõ "åºkè„QÆã∞¨ ÅÎ ∞ ~°=∞*Ï<£ <≥ÅÖ’ LѨ"å™êÅ∞ áê\˜OK«ÖxË Ñ¨HO∆õ Ö’,
|∞MÏs – H˜`å|∞Öò Ѷ¨~å~Ú*ò). `«~°∞"å`« "å~°∞ P k<åÅ#∞ ѨÓiÎ KÕã¨∞HÀ"åe.
204. =¸ÅOÖ’ '[#Ѷ<¨ —£ =∞iÜ«Ú 'Wãπ=∞<£— J<Õ ~Ô O_»∞ Ѩ^•Å∞ LѨÜ∂≥ yOK«|_®¤~Ú. 207. J~°cÖ’ 'Ü«ÚfY∂#Ç¨ï— J<Õ Ñ¨^ŒO LOk. ^•xH˜ 'â◊H˜Îx Hõey LO_»@O— Jx
'[#Ѷ¨<£— ("≥ÚyæáÈ=@O) – JO>Ë á⁄~°áê@∞=Å¡<À, =∞~°∞ѨÙ=Å¡<À |O^èŒ∞=ÙÖ’¡ U J~°÷O† J~Ú`Õ P Ѩ^•<Õfl 'Ju Hõ+¨ìOg∞^Œ LѨ"åã¨O LO_»QÆÅQÆ@O— Jx ‰õÄ_®
XHõ¯i "≥·Ñ¨ÙÔH·<å "≥ÚyæáÈ=@O. WHõ 'Wãπ=∞<£— JO>Ë L^ÕÌâ◊ºÑ¨Ó~°fiHõOQÍ XHõi"≥·Ñ¨Ù `«~°∞˚=∂ KÕÜ«∞@O [iyOk. Wk Wɡfl JÉσãπ (~°l) QÍi `«~°∞˚=∂. W=∂"£∞
"≥ÚyæáÈ=@O (Sã¨~∞° `«áÎ ê¶ ã‘~)ü . ÖËHõ Wãπ=∞<£ JO>Ë áêѨO`À ‰õÄ_»∞‰õΩ#fl gÅ∞<å=∂ |∞MÏi ‰õÄ_® D `«~°∞˚=∂#∞ W+¨ìѨ_®¤~°∞. JO>Ë qѨs`«"≥∞ÿ# =$^•úѨºO ÖËHõ
~åÜ«∞@O. W@∞=O\˜ gÅ∞<å=∂#∞ `«Ñ¨Ê‰õΩO_® =∂~åÛe. ^•xx Z\˜ì #Ü«∞=∞ÜÕ∞º ã¨∂K«#Å∞ ÖËx ~ÀQÆO =Å¡ Ju Hõ+¨ìg∞‡^Œ LѨ"åã¨O LO_»QÆeˆQ"å~°∞,
Ѩiã≤÷`«∞Ö’¡#∂ J=∞Å∞Ѩ~°K«‰õÄ_»^Œ∞. nx^•fi~å `≥e¿ã^Õq∞@O>Ë gÅ∞<å=∂ WHõ `«=∞ =Å¡ ÉÏ^èŒ#∞ F~°∞ÛHÀ=@O ™ê^茺O HÍ^Œ#∞‰õΩ#flѨC_»∞, ѨiǨ~°OQÍ XHõ
121 122
2. JÖò |Y~° JeѶã¨πÜÖÏ"£∞ g∞"£∞
«∞Y∂Å∞
Pre-final
(LѨ"å㨠„=`«O áê\˜OK«Hõ áÈ~Ú#O
^Œ∞‰õΩ) ѨiǨ~°OQÍ XHõ x~°∞¿Ñ^Œ‰õΩ
J#flO ÃÑ\Ïìe. HÍx Z=Ô~·<å ã¨fiK«ÛùO
^ŒOQÍ WOHÍ Z‰õΩ¯= ѨÙ}ºO KÕ¿ãÎ, Jk
"åiˆH "Õ∞Å∞.208 g∞~°∞ „QÆÇÏ≤ OK«QeÆ y`Õ
LѨ"åã¨O LO_»@"Õ∞ g∞ H˘~°‰õΩ „âıÜ«∞
㨯~°O.
185 ~°=∞*Ï#∞ <≥Å – Y∞~üP<£ J=`«
iOѨ*ËÜ«∞|_ç# <≥Å.209 Jk =∂#=Ù
ÅO^ŒiH© =∂~°æ^Œ~°≈HõO. JO^Œ∞Ö’
ã¨<å‡~°æO`À áê@∞, ã¨`åºã¨`åºÅ#∞
"Õ~°∞Ѩ~°KÕ ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# x^Œ~°≈<åÅ∞
L<åfl~Ú. Hõ#∞Hõ g∞Ö’ Z=~°∞ D <≥Å#∞
K«∂™êÎ~À "å~°∞ LѨ"å™êÅ∞O_®e.
x~°∞¿Ñ^Œ‰õΩ J#flO ÃÑ\Ïìe. J~Ú`Õ D Ѩ^•xH˜ "≥∞*Ïi\© LÅ=∂Å∞ ''™È÷=∞`«
L#fl"å~°∞—— Jx `«~°∞˚=∂ KÕâß~°∞. nx ÉèÏ=O Uq∞@O>Ë W™ê¡O Pq~°ƒùqOz#
`˘e ~ÀAÖ’¡ [#∞ʼnõΩ LѨ"åã¨O LO_»@O JÅ"å@∞ÖËx HÍ~°}OQÍ P~ÀQƺ
=O`«∞ʼnõΩ, LѨ"åã¨O áê\˜OKÕ â◊HQΘ ÅÆ "åiH˜ ‰õÄ_® '~å~Úf— W=fi|_çOk. XHõ"àÕ ◊
g∞~°∞ LѨ"åã¨O LO_»^ŒÅK«∞HÀxѨHõ∆OÖ’ g∞ `«~°Ñ¶¨Ù# XHõ ¿Ñ^Œ"åxH˜ J#flO
ÃÑ@ìO_ç Jx J#|_çOk. P `«~°∞"å`« ''Ѷ¨=∞<£ +¨Ç≤Ï^Œ q∞<£‰õΩ=Ú+¨¬ÇπÏ~° Ѷ¨Öò
Ü«∞ã¨∞"£∞Ǩ (g∞Ö’ D <≥Å#∞ K«∂ã≤#"å~°∞ LѨ"åã¨O áê\˜OKåe) J<Õ PÜ«∞`«∞
^•fi~å D ~å~Úf ‰õÄ_® ZuÎ"ÕÜ«∞|_çOk – JO>Ë â◊H˜ÎHõey L#fl"å~°∞ „Ѩu
XHõ¯~°∂ ‰õÄ_® WHõÃÑ· LѨ"åã¨O LO_®eûO^Õ. HÍHõáÈ`Õ qѨs`«"≥∞ÿ# =Úã¨e
`«#O`À ÉÏ^èŒÑ¨_Õ"å~°∞, n~°…HÍeHõ ~ÀQÍÅ`À HÍÅO "≥à◊§nã¨∞Î#fl"å~°∞ =∂„`«O
`«=∞ `«~°Ñ¶¨Ù# Ѷ≤kÜ«∂ (ѨiǨ~°O) WK«∞ÛHÀ=K«∞Û. QÆ~°ƒù=`«∞ʼnõΩ, ÉÏeO`«Å‰õΩ
LѨ"åã¨O Hõ+¨ìOQÍ Ñ¨i}q∞¿ãÎ JÖÏO@ѨC_»∞ "å~°∞ ''g∞Ö’ Z=Ô~·<å "åºkè„QÆã¨∞ÎÖˇ·
LO>Ë....——J#fl PÜ«∞`«∞ ÉèÏ=OÖ’H˜ =™êÎ~°∞. "å~°∞ P ã≤÷uÖ’ LѨ"åã¨O LO_»Hõ
áÈ~Ú<å Ѷ¨~åfiÖË^Œ∞. J~Ú`Õ `«~°∞"å`« "å~°∞ q_çzÃÑ\˜ì# P LѨ"å™êÅ ã¨OYº#∞
ѨÓiÎKÕÜ«∞=Åã≤ LO@∞Ok (`˘ÇπÏѶ¨`«∞Öò JÇπÏ=r – ui‡r q=~°} „QÆO^äŒO).
208. U =ºH˜Î J~Ú<å ã¨fiK«ÛùO^ŒOQÍ XHõ x~°∞¿Ñ^Œ‰õΩ |^Œ∞Å∞ W^ŒÌˆ~ã≤, =ÚQÆ∞æˆ~ã≤
x~°∞¿Ñ^ŒÅ‰õΩ J#flO uxÑ≤¿ãÎ Jk J`«xˆH „âıÜ«∞㨯~°O J=Ù`«∞Ok.
209. ~°=∞*Ï<£ <≥ÅÖ’ Y∞~üP<£ J=`«iOѨ*ËÜ«∞|_çO^ŒO>Ë ^•x J~°÷O ѨÓiÎQÍ D
123
62 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
2=
J~Ú`Õ ~ÀQÆ„QÆã¨∞ÎxQÍ<À, „Ѩܫ∂}©
‰õΩxQÍ<À L#fl"å~°∞ W`«~° k<åÅÖ’ D
ÖˇHõ¯#∞ ѨÓiÎKÕÜ«∂e. JÖÏ¡ÇπÏ g∞‰õΩ
™œÅÉèϺxfl ã¨=∞‰õÄ~°Û^ŒÅ∞ã¨∞Î<åfl_Õ QÍx
q∞=∞‡efl Hõ+¨ìÃÑ@ì^ŒÅK«@O ÖË^Œ∞. g∞~°∞
(LѨ"å™êÅ) xs‚`« ã¨OYº#∞ ѨÓiÎKãÕ ∞¨ HÀ
"åÅ#fln, `å#∞ J#∞„QÆÇÏ≤ Oz# ã¨<å‡~°æ
ÉèÏQͺxH˜ „ѨuQÍ PÜ«∞# Q˘Ñ¨Ê`«<åxfl
H©iÎOz, `«QÆ∞suÖ’ g∞~°∞ PÜ«∞#‰õΩ
Hõ$`«[˝`«Å∞ `≥Å∞ѨÙHÀ"åÅ#flk JÖÏ¡ÇπÏ
JaèÖÏ+¨!
„QÆO^äOŒ D XHõ¯ =∂ã¨OÖ’<Õ J=`«iOzO^Œx HÍ^Œ∞. Jã¨Å∞ Wk ~°=∞*Ï<£ <≥ÅÖ’x
Ѷ¨∞#=∞~Ú# ˆ~~Ú (Öˇ·Å`«∞Öò Y„^£)Ö’ Éèí∂=∞O_»ÖÏxH˜ ã¨g∞ѨOÖ’#∞#fl PHÍâ◊OÃÑ·
J=`«iOѨ*Ü Ë ∞« |_çOk. JHõ¯_» Jk 'ɡ`· ∞« Öò W[˚`—ü Ö’ Éè„í ^ŒÑ~¨ K° |« _çOk. JHõ¯_ç#∞Oz
„Hõ=∞„Hõ=∞OQÍ, H˘kÌH˘kÌQÍ, Ѩiã≤÷`«∞Å Hõ#∞QÆ∞}OQÍ J=`«iOz 23 ã¨O=`«û~åÅ
=º=kèÖ’ ѨÓ~°Î~ÚOk (Wɡfl Hõã‘~ü). JO^Œ∞KÕ`« Y∞~üP<£ ~°=∞*Ï<£ <≥ÅÖ’<À,
Öˇ·Å`«∞Öò Y„^£Ö’<À, Öˇ·Å`«∞<£ =ÚÉÏ~°HÍÖ’<À J=`«iOzO^Œx JO>Ë Wk ‰õÄ_®
ã¨Ô~·#^Õ. ZO^Œ∞HõO>Ë k=º Y∞~üP<£ 'Ö∫ÃÇÏ =∞ÇπÏѶ¨Ó*ò— #∞Oz ã¨g∞Ѩ PHÍâ◊OÖ’H˜
J=`«iOѨ*Ü Ë ∞« |_ç#k ~°=∞*Ï<£ <≥ÅÖ’<Õ. ÖˇÅ· `«∞Öò Y„^£ J<åfl, ÖˇÅ· `«∞<£ =ÚÉÏ~°Hõ
Jx J<åfl ~Ô O_»∂ XHõ¯>Ë. Jk ~°=∞*Ï<£ <≥ÅÖ’ =KÕÛ „âı+=ª̈ ∞~Ú# ~ˆ ~Ú =∂„`«"∞Õ .
=∞iH˘O`«=∞Ok q^•fiOã¨∞Å∞ D q^èŒOQÍ "åºMϺxOKå~°∞: ''Y∞~üP<£ J=`«~°}
~°=∞*Ï<£ <≥ÅÖ’<Õ "≥Ú^ŒÅ~ÚOk. Ç≤Ï~å H˘O_»ÃÑ· J=`«iOz# "≥Ú@ì"Ú≥ ^Œ\ ˜ '=Ç‘Ï—
(^≥=· "å}˜) ~°=∞*Ï<£ <≥ÅÖ’<Õ. HÍ|\˜ì k=º Y∞~üP<£‰Ωõ – ~°=∞*Ï<£ <≥ʼnõΩ Jq<åÉèÏ=
ã¨O|O^èOŒ LOk. =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨ÅÖ¡ Ï¡Çï¨ J֡Ƿ Ï≤ = ã¨ÅO¡ ) â◊√Éè„í Ѩ^"Œ ∞≥ #ÿ
D =∂ã¨OÖ’<Õ Ç¨Ï„[`ü l„cÖò (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO)‰õΩ Y∞~üP<£ JѨÊ*ˇ¿ÑÊ"å~°∞. PÜ«∞#
(ã¨Jã¨O) =∞~°}˜Oz# U_®k =zÛ# ~°=∞*Ï<£Ö’ Ô~O_»∞™ê~°∞¡ l„cÖò‰õΩ Y∞~üP<£
JѨÊ*ˇáêÊ~°∞. ~°=∞*Ï<£ <≥ÅÖ’x =¸_»∞ ~å„`«∞ÅÖ’ PÜ«∞# (ã¨) `«# ã¨ÇϨ K«~∞° Å#∞
™ê=¸Ç≤ÏHõOQÍ dÜ«∂=ÚÖ¡~ÚÖò (~å„u #=∂A) KÕ~ÚOKå~°∞. ^•<Õfl „Ѩã¨∞Î`«O
`«~ågÇπÏQÍ =º=ǨÏiOK«_»O [~°∞QÆ∞`ÀOk (ã¨Ç‘ÏÇπÏ ã¨∞#<≥ ui‡r, ã¨Ç‘ÏÇπÏ ã¨∞#<≥
Wɡfl=∂[ – JÖòÉÏh). D `«~ågÇπÏ #=∂A 8 ~°HÍ`«∞Å∞QÍ LO_Õk. q„`ü`À
HõÅ∞ѨىõΩx 11 ~°HÍ`«∞Å∞ JÜÕ∞ºk. Ǩτ[`ü *Ïa~ü (~°l), Ǩτ[`ü P~Úëê
124
2. JÖò |Y~° JeѶã¨πÜÖÏ"£∞ g∞"£∞
«∞Y∂Å∞ 63 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
2=
Pre-final

186 (F „Ѩ=HÍÎ!) <å ^•ã¨∞Å∞ <å 187 LѨ"å㨠HÍÅOÖ’x ~å„`«∞ÅÖ’

QÆ∞iOz x#∞fl J_çy`Õ, <Õ#∞ ("åiH˜) g∞~°∞ g∞ ÉèÏ~°ºÅ#∞ HõÅ∞ã¨∞HÀ=@O g∞
J`«ºO`« ã¨g∞ѨOÖ’<Õ L<åfl#h, Ñ≤eKÕ H˘~°‰Ωõ ^è~Œ ‡° ã¨=∞‡`«O KÕÜ∞« |_çOk. "å~°∞
"å_»∞ ##∞fl ZѨC_»∞ Ñ≤ez<å <Õ#∞ J`«x g∞‰õΩ ^Œ∞ã¨∞ÎÅ∞, g∞~°∞ "åiH˜ ^Œ∞ã¨∞ÎÅ∞.
Ñ≤Å∞ѨÙ#∞ PÅH˜Oz P"≥∂k™êÎ#x (#∞=Ùfi g∞~°∞ ~°ÇϨ 㨺OQÍ P`«‡„^ÀǨxH˜ áêÅÊ_»∞
"åiH˜ K≥ѨC).210 HÍ|\˜ì "å~°∞ ‰õÄ_® `«∞<åfl~°<Õ ã¨OQÆu JÖÏ¡ÇπωõΩ `≥Å∞ã¨∞.
<å P^Õâßxfl t~°™ê=Ç≤ÏOKåe, ##∞fl J~Ú#ѨÊ\˜H© PÜ«∞# Hõ=∆ ∂QÆ∞}O`À
qâ◊fiã≤OKåe (D q+¨Ü∞« O h=Ù "åiH˜ g∞ "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ =∞~°e, g∞ `«ÑC¨ #∞ =∞xflO
`≥eÜ«∞*Ë~Ú). `«^•fi~å<Õ "å~°∞ ã¨<å‡~°æ Kå_»∞. WHõ#∞Oz g∞~°∞ g∞ ÉèÏ~°º
ÉèÏQƺO á⁄O^ŒQÆÅ∞æ`å~°∞. Å`À (LѨ"åã¨Ñ¨Ù ~å„`«∞ÅO^Œ∞) ~°q∞OK«
(~°l.J<£Ç¨) LÖË¡Y<åÖ’¡ `«`«ûO|Okè`« q=~åÅ∞ L<åfl~Ú (|∞MÏs, H˜`å|∞`«Î _®xH©, JÖÏ¡ÇÏπ g∞ H˘~°‰Ωõ ~åã≤ÃÑ\˜#ì
ǨÏA˚^£). =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) 20 ~°HÍ`«∞Å∞ `«~ågÇπÏ #=∂A KÕã≤#@∞¡ U ^•xfl J<Õfi+≤OK«\ÏxH© g∞‰õΩ J#∞=∞u
ã¨Ç‘ÏÇπÏ Ç¨Ïnã¨∞ ^•fi~å ‰õÄ_® x~°∂Ñ≤`«O HÍÖË^Œ∞. J~Ú`Õ H˘O`«=∞Ok ã¨Ç¨ÉÏ LOk. `˘e*Ï=ÚÖ’x `≥Å∞Ѩ٠#_çˆ~~Ú
(^≥=· „Ѩ=HõÎ ã¨ÇϨ K«~∞° Å∞) Ѩ^HŒ ˘O_»∞ ~°HÍ`«∞ÅHõ<åfl Z‰õΩ¯= KÕã#≤ @∞¡ P^è•~åÅ∞<åfl~Ú. #Å¡x Kå~°Ö’ #∞O_ç „Ñ¨ã∞¨ Êù@O JÜÕ∞º
Hõ#∞Hõ ˆH=ÅO #Ѷ≤Öò ã¨OHõÅÊO`À W~°"≥· ~°HÍ`«∞Å∞ ÖËHõ "å\˜HõO>Ë Z‰õΩ¯= ÖËHõ =~°‰õÄ u#O_ç, „`åQÆO_ç.211 P
`«‰õΩ¯= ~°HÍ`«∞Å∞ KÕÜ«∞=K«∞Û. `«~∞° "å`« (g@xflO\˜h Ѩi`«ºlOz) ~å„u
210. XHõ"Ñ·≥ Ù¨ ~°=∞*Ï<£ <≥ʼnõΩ ã¨O|OkèOz# P^ÕâßÅ∞, LѨ^âÕ ßÅ∞ H˘#™êQÆ∞`«∞O_»QÍ<Õ pHõ\ ˜ Ѩ_=Õ ~°‰Äõ LѨ"åã¨O LO_»O_ç.212
=∞^躌 Ö’ ^Œ∞P („áê~°#÷ , "Õ_∞» HÀÅ∞) „Ѩ™êÎ=# ~å=@O QÆ=∞<å~°›O. nxfl|\˜ì ~°=∞*Ï<£
=∂ã¨OÖ’ '^Œ∞P—‰õΩ QÆÅ „áê^è•#ºO Z@∞=O\˜^À É’^èÑŒ _¨ ∞» `ÀOk. Hõ#∞Hõ gÖˇ#· O`« 211. W™ê¡O Pq~°ƒùqOz# `˘eHÍÅOÖ’ L#fl P[˝ „ѨHÍ~°O ™êÜ«∞O„`«O LѨ"åã¨
JkèHOõ QÍ JÖÏ¡ÇÏπ #∞ "Õ_∞» ‰õΩO@∂ LO_®e. =ÚYºOQÍ LѨ"åã≤ LѨ"å㨠q~°=∞}‰õΩ q~°=∞} `«~°∞"å`« Wëê #=∂A =~°‰õΩ ÖË^• ~å„u x„kOKÕ=~°‰õΩ =∂„`«"Õ∞
=ÚO^Œ∞ KÕ¿ã ^Œ∞P ZO`À qt+¨ª"≥∞ÿ#^Œh, Jk ^Œ∞P ã‘fiHõiOK«|_Õ ã¨=∞Ü«∞=∞x u#\ÏxH©, „`åQÆ\ÏxH©, ÉèÏ~°º`À ã¨OÉè’yOK«\ÏxH© J#∞=∞u LO_Õk. x„^ŒÑ¨\ ˜ì#
K≥ѨÊ|_çOk (=Úã¨fl^≥ JǨχ^£, ui‡r, #™ê~Ú, Wɡfl=∂[ – Wɡfl Hõã‘~ü `«~°∞"å`« WHõ D =¸_çO\˜Ö’ U XHõ¯\© KÕÜ«∞‰õÄ_»^Œ∞. D POHõ∆ XH˜O`« Hõiî#
P^è•~°OQÍ). "≥∞ÿ#^Õ. nxfl YzÛ`«OQÍ PK«~°}Ö’ ÃÑ@ì@O Hõ+¨ì`«~°O. JO^Œ∞=Å¡ H˘O`«HÍÅO
`«~°∞"å`« JÖÏ¡ÇπÏ D Ô~O_»∞ POHõ∆Å#∞ ‰õÄ_® ZuÎ"Õã≤, `≥Å¡"å~°∞*Ï=Ú =~°‰õÄ
J~Ú`Õ ^Œ∞P ã‘fiHÍ~° Ü≥∂QͺxH˜ ‰õÄ_® H˘xfl +¨~°`«∞Å∞<åflÜ«∞#fl ã¨OQÆux J#fláêhÜ«∂Å∞ fã¨∞HÀ=K«Ûh, ~°u„H©_»Ö’ áêÖÁæ#=K«Ûh `≥eÜ«∞ѨiKå_»∞. ~°Ñ¶¨ãπ
=∞~°∞=~å^Œ∞. Y∞~üP<£ ǨÏnã¨∞ÅÖ’ Jq ã¨∂zOK«|_®¤~Ú. "å\˜Ö’ ~Ô O_»∞ +¨~`° ∞« Å∞ JO>Ë ÉèÏ~°º`À ã¨OÉè’yOK«@O† Mˇ`· ∞« Öò JÉòÜ∞« *ò (`≥Å¡ ^•~°O) JO>Ë LëÈ^ŒÜ∞« =∞h,
WHõ¯_» ¿Ñ~˘¯#|_®¤~Ú. J"Õ=∞O>Ë : 1. x[ÉèÏ=OÖ’ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ qâ◊fiã≤OKåe. P Mˇ·`«∞Öò Jãπ=^£ (#Å¡ ^•~°O) JO>Ë ~å„u Jh ÉèÏ=O (Wɡfl Hõã‘~ü).
qâßfiã¨O HõbÎÖËx^≥· LO_®e. JO^Œ∞Ö’ ã¨Oâ◊Ü«∂xH˜, Tyã¨ÖÏ@‰õΩ H˜Oz`«∞Î
P™ê¯~°O ‰õÄ_® LO_»‰õÄ_»^Œ∞. 2. JÖÏ¡ÇπωõΩ q^èÕÜ«ÚÖˇ· LO_®e. U ^Œâ◊Ö’#∂, QÆ=∞<å~°› q+¨Ü«∞O : nx^•fi~å J=QÆ`«=∞ÜÕ∞º =∞~À JOâ◊O Uq∞@O>ˆ
U ѨxÖ’#∂ Jq^èÕÜ«∞`å ÉèÏ=O, kèHõ¯~°}Ï ^èÀ~°}˜ `˘OyK«∂_»‰õÄ_»^Œ∞. q#Ü«∞ ã¨OÉè’QÆO=Å¡ U~°Ê_ç# Jâ◊√^•ú=ã¨÷Ö’ LѨ"å㨠ã¨OHõÅÊO KÕã¨∞HÀ=@OÖ’ `«Ñ¨C
q#„=∞`«Å∞ J}∞=}∞=Ù<å `˘}˜H˜ã¨ÖÏ_»∞`«∂ LO_®e. JÖψQ ǨÏnã¨∞ÅÖ’ ‰õÄ_® ÖË^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë ã¨ÇπÏs "Õà◊ =~°‰õÄ ^Õ=Ù_»∞ ~°u„H©_»‰õΩ J#∞=∞uOKå_»∞. ã¨Ç‘ÏÇπÏ
H˘xfl =ÚMϺOâßÅ∞ ¿Ñ~˘¯#|_®¤~Ú. "å\˜ „ѨHÍ~°O =∞x+≤ J^èŒ~°‡ ã¨Oáê^Œ#`À |∞MÏs, ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O LÖË¡Y<åÅ ^•fi~å ‰õÄ_® D Jaè„áêÜ«∂xH˜ ã¨=∞~°÷#
Hõ_»∞Ѩ٠xOѨÙHÀ‰õΩO_® LO_®e. J`«x "Õ_»∞HÀÅ∞Ö’ cèu, J}‰õΩ=, Jâ◊HõÎ`«Å`À Åaè™ÈÎOk (Wɡfl Hõã‘~ü).
áê@∞ PâßÉèÏ=O Jaè=ºHõÎ=∞=Ù`«∂ LO_®e. 212. JO>Ë ã¨∂~åºã¨Î=∞Ü«∞O HÍQÍ<Õ LѨ"å㨠q~°=∞} (Wá¶êÎ~ü) KÕÜ«∂e. Wá¶êÎ~üÖ’
125 126
2. JÖò |Y~° JeѶã¨πÜÖÏ"£∞ g∞"£∞
«∞Y∂Å∞ 64 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
2=
Pre-final

WOHÍ – g∞~°∞ =∞ã≤˚^Œ∞ÅÖ’ 'U`≥HÍѶπ— JkèHÍ~°∞ʼnõΩ =Ú_»∞ѨÙÅ∞ K≥e¡OK«HõO_ç.

áê\˜OKÕHÍÅOÖ’ =∂„`«O g∞ ÉèÏ~°ºÅ`À Jk (<åºÜ«∞O HÍ^Œ#fl ã¨OQÆu) g∞‰õÄ
ã¨=∂QÆ=∞O [~°Ñ¨HõO_ç.213 Wq JÖÏ¡ÇπÏ `≥eã≤#^Õ.214
(x~åúiOz#) ǨÏ^Œ∞ÌÅ∞. g∞~°∞ "å\˜ 189 (F „Ѩ=HÍÎ!) „Ѩ[Å∞ x#∞fl <≥Å=OHõ
^Œi^•Ñ¨ÙʼnõΩ ‰õÄ_® áÈHõO_ç. „Ѩ[Å∞ QÆ∞iOz „Ѩtflã¨∞<Î åfl~°∞ Hõ^∂Œ ! Wk „Ѩ[Å
J„Ѩ=∞`«ÎOQÍ LO_»QÆÅO^Œ∞ʼnõΩQÍ#∞ (P~å^èŒ#Å) "Õà◊Å#∞, ǨÏ*ò HÍÖÏxfl
JÖÏ¡ÇÏπ `«# PÜ«∞`«∞Å#∞ WÖÏ q_» x~åúiOK«\ÏxH˜ ([iy# U~åÊ@∞) Jx
=∞~°z K≥|∞`«∞<åfl_»∞. #∞=Ùfi "åiH˜ ã¨=∂^è•#O W=Ùfi. (W„Ǩ"£∞
188 XHõi ™⁄=Ú‡#∞ WOH˘Hõ~°∞ J<åº ã≤÷uÖ’) g∞~°∞ g∞ Wà◊§Ö’H˜ "≥#∞Hõ "≥·Ñ¨Ù
Ü«∞OQÍ ™êfiǨ KÕÜ«∞HõO_ç. |∞kúѨÓ~°fi #∞Oz ~å=@O ã¨`å¯~°ºO HÍ^Œ∞.
HõOQÍ, J„Hõ=∞"≥∞ÿ# suÖ’ W`«~°∞Å JÖÏ¡ÇπÏ Ñ¨@¡ ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ∞ Hõey=Ù#fl
Pã≤ÎÖ’ H˘O`«ÉèÏQÆO HÍ*ËÜ«∞@O HÀã¨O "å_ç^Õ Jã¨Å∞ ã¨`å¯~°ºO. g∞~°∞ g∞ WO_»¡
J#=ã¨~° *ÏѨºO KÕÜ«∞‰õÄ_»^Œ∞. LѨ"å㨠q~°=∞}Ö’ "Õy~°Ñ¨_»=∞x, W^≥O`À
Ö’H˜ "åH˜à◊§ #∞O_Õ „Ѩ"ÕtOK«O_ç.215
„âıÜ≥∂^•Ü«∞Hõ=∞x ǨÏnã¨∞Å ^•fi~å ‰õÄ_® ~°∂_èô J=Ù`ÀOk. 'q™êÖò— KÕÜ«∞HõO_ç. ™êѶ¨ÅºO á⁄O^ŒQÆÅO^Œ∞ʼnõΩQÍ#∞
q™êÖò JO>Ë XHõ ~ÀA LѨ"åã¨O LO_ç, LѨ"å㨠q~°=∞} KÕÜ«∞‰õΩO_®<Õ JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉèíÜ«∞Ѩ_»∞`«∂ LO_»O_ç.
=∞~°∞<å_»∞ LѨ"åã¨O LO_»@O. =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨) nxx KåÖÏ QÆ\ Qì̃ Í "åiOKå~°∞ „áê‰õΩÖÏ_ÕHõ<åfl, á⁄Oz=Ù#fl „Ѩ=∂^•Å #∞Oz `«Ñ≤ÊOK«∞HÀ=@O „Ѩ^äŒ=∞ Hõ~°Î=ºO——
(ǨÏnã¨∞ „QÆO^ä•Ö’¡ nx q=~åÅ∞ L<åfl~Ú). J#flk Ѷ≤HõÇπÏ ã¨∂„`«O.
213. =∞ã≤˚^Œ∞Ö’ 'U`≥HÍѶπ— áê\˜ã¨∞Î#flѨC_»∞ ÉèÏ~°º`À ã¨OÉè’yOK«@O, P"≥∞#∞ 214. XHõ =ºH˜Î U^Õx ™⁄=Ú‡‰õΩ, Pã≤ÎH˜ ǨωõΩ¯^•~°∞_≥·#ѨÊ\˜H© XHÀ¯™êi `«# ǨωõΩ¯#∞
=Ú^Œ∞ÌÃÑ@∞ìHÀ=@O =O\˜q ã¨=∞‡`«O HÍ=Ù. J~Ú`Õ P"≥∞`À HõÅã≤ =∂\Ï¡_»=K«∞Û. x~°∂Ñ≤OK«∞HÀ=\ÏxH˜ HÍ=Åã≤# P^è•~åÅ∞, ™êH∆ͺÅ∞ J`«x =^ŒÌ LO_»=Ù.
=ÚYº q+¨Ü«∂Å#∞ K«iÛOK«=K«∞Û. 'PH˜Ñ¶¨Ó# Ѷ≤Öò =∞™êl^£— (=∞ã≤˚^Œ∞Ö’¡ U`≥HÍѶπ Z^Œ∞\˜"åx D |ÅÇ‘Ï#`«#∞ ™⁄=Ú‡ KÕã¨∞‰õΩ<Õ L^ÕÌâ◊ºO`À Z=~°~Ú<å <åºÜ«∞
KÕã∞¨ #Î flѨC_»∞) Jx J#_®xfl |\˜ì U`≥HÍѶπ nHõ∆ =∞ã≤^˚ Ö£ ’<Õ KÕÜ∞« @O J=ã¨~=° ∞x ™ê÷<åxflQÍh, ã¨O|Okè`« JkèHÍ~°∞Å#∞QÍh P„â◊~ÚOz, ÅOKåÅ∞ WzÛ `«#
~°∂_èô J=Ù`ÀOk. HÍ|\˜ì „ã‘ÎÅ∞ `«=∞ x"å㨠QÆ$ǨÅÖ’ 'U`≥HÍѶπ— áê\˜OK«@O ѨH∆Í# f~°∞Ê=KÕÛÖÏ KÕã¨∞‰õΩO>Ë Jk =Ú=∂‡\˜H© J„Hõ=∞"Õ∞ J=Ù`«∞Ok. XHõi
ã¨Ô~·Ok HÍ^Œ∞. =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) "åi ã¨f=∞}∞Å∞ ‰õÄ_® 'U`≥HÍѶπ— HÀã¨O ™⁄=Ú‡#∞ J<åºÜ«∞OQÍ Hõ|oOK«@O JO>Ë W^Õ. Wk ^Œ∞~å‡~°æO, ^Œ∞~åQÆ`«O!
=∞ã≤˚^£<Õ Z#∞fl‰õΩ<åfl~°∞. J~Ú`Õ =∞ã≤˚^£Ö’ „ã‘ÎÅ HÀã¨O „Ѩun "Õ~°∞QÍ U~åÊ@∞ <åºÜ«∞™ê÷#O ÃÑ· ÃÑ· P^è•~åÅ#∞, ™êH∆ͺÅ#∞ K«∂ã≤ f~°∞Ê qxÑ≤ã∞¨ OÎ k. JO`«=∂„`å#
KÕÜ∞« @O J=ã¨~O° . P_»"å~°∞, =∞QÆ"å~°∞ HõÅã≤áȉõÄ_»^#Œ fl^Õ nx L^ÕâÌ º◊ O. =∞ã≤^˚ Ö£ ’ (JO>Ë <åºÜ«∞™ê÷#O f~°∞Ê WzÛ#O`«=∂„`å#) XHõ ǨÏ~å"£∞ =ã¨∞Î=٠ǨÏÖÏÖò
P "Õ∞~°‰õΩ ã¨^Œ∞áêÜ«∂Å∞ ã¨=∞‰õÄ~°#O`«=~°‰õÄ, „ã‘ÎʼnõΩ ã¨∞~°H˜∆`«"≥∞ÿ# ™ê÷#O J~ÚáÈ^Œ∞. XHõ J<åºÜ«∞O <åºÜ«∞OQÍ =∂iáÈ^Œ∞. HÍ|\˜ì WÖÏO\˜ J<åºÜ«∂xH˜
HõeÊOK«#O`«=~°‰õÄ "åix =∞ã≤˚^£Ö’ U`≥HÍѶπ HÀã¨O ‰õÄ~ÀÛ=\ÏxH˜ ã¨∞`«~å=¸ áêÅÊ_ç#"å_»∞ ^Õ=Ùx ^Œ$+≤ìÖ’ <Õ~°ã¨∞÷_»∞QÍ<Õ Ñ¨iQÆ}˜OK«|_»`å_»∞ (Wɡfl Hõã‘~ü).
J#∞=∞u W=fi‰õÄ_»^Œ∞. „ã‘ÎÅ∞ ‰õÄ_® D q+¨Ü«∞OÖ’ "≥ÚO_ç Ѩ@∞ì Ѩ@ì~å^Œ∞. 215. J*Ï˝# HÍÅOÖ’ J<åû~°∞¡ ǨÏ*ò ÖËHõ L„=∞ÇπÏ H˘~°‰õΩ W„Ǩ"£∞ nHõ∆|∂x# `«~°∞"å`«
ZO^Œ∞HõO>Ë W^˘Hõ ã¨fiK«ÛùO^Œ (#Ѷ≤Öò) P~å^èŒ#. qkèQÍ x~°fiiÎOK«=Åã≤# (Ѷ¨~ü˚) ‰õÄ_® U^≥·<å J=ã¨~°O U~°Ê_ç `«=∞ WO_»¡‰õΩ ~å^ŒÅz#ѨC_»∞ =ÚO^Œ∞"≥·Ñ¨Ù #∞Oz
P~å^èŒ# Ug∞ HÍ^Œ∞. HÍ|\˜ì QÆ\ ˜ì Éèí„^Œ`«, =ã¨u ™œHõ~°ºO ã¨=∞‰õÄ~°#O`«=~°‰õÄ =KÕÛ |^Œ∞Å∞ "≥#∞Hõ"≥·Ñ¨Ù #∞Oz QÀ_»^Œ∂H˜ =∞s =KÕÛ"å~°∞. ÃÑ·QÍ WÖÏ ~å=@O
D ã¨fiK«ÛùO^Œ P~å^èŒ##∞ „ã‘ÎÅ∞ Ѩi`«ºlOK«@"Õ∞ =∞Ozk. ''Ѩ~°=∂~å÷Å „áêÑ≤ÎÔH· ã¨`å¯~°ºO Jx "å~°∞ ÉèÏqOKÕ"å~°∞. Wk =Ú=∂‡\˜H© ã¨`å¯~°ºO HÍ^Œh, ^Õ=Ùx
127 128
2. JÖò |Y~° JeѶã¨πÜÖÏ"£∞ g∞"£∞
«∞Y∂Å∞ 65 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
2=
Pre-final

190 g∞`À áÈ~å_Õ "åi`À g∞~°∞ ‰õÄ_® g∞`À Ü«Ú^ŒúO KÕÜ«∞#O`«=~°‰õÄ g∞~°∂
^≥=· =∂~°Oæ Ö’ áÈ~å_»O_ç. HÍx q∞ug∞~° "åi`À áÈ~å_»HõO_ç. "å~°∞ QÆ#Hõ
HõO_ç.216 q∞ug∞i áÈÜÕ∞"åix JÖÏ¡ÇÏπ q∞=∞‡efl ǨÏ`«=∂~°Û_®xH˜ Ü«∞ufl¿ãÎ
W+¨Ñì _¨ _» ∞» . g∞~°∞ ‰õÄ_® n>ˇÿ# ["å|∞ W=fiO_ç.218
191 "å~°∞ ZHõ¯_» Z^Œ∞~Ô <· å g∞~°∞ "åi`À Jqâßfiã¨∞ʼnõΩ ã¨Ô~·# ã¨=∂^è•#O W^Õ.
`«ÅѨ_O» _ç, q∞=∞‡efl ZHõ¯_ç#∞Oz "å~°∞ 192 XHõ"Õà◊ "å~°∞ QÆ#Hõ (`«=∞ ^Œ=∞#
`«iq∞H˘\Ïì~À, JHõ¯_ç #∞Oz g∞~°∞ ‰õÄ_® hux) =∂#∞‰õΩO>Ë xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇÏπ
"åix `«iq∞H˘@ìO_ç. Ѷ≤`åfl (‰õΩ„Ѷπ, Hõq∆ ∞OKÕ"å_»∞, Hõ~∞° }˜OKÕ"å_»∞.
+≤~¯ü , Ñ‘_#» ) J<Õk K«OѨ@OHõ<åfl f„= 193 Ñ‘_»# (Ѷ≤`åfl) ã¨=∞ã≤áÈ#O`«
"≥∞ÿ#k.217 '=∞ã≤˚^≥ ǨÏ~å"£∞— =^ŒÌ "å~°∞ =~°‰õÄ, ^≥·=^èŒ~å‡xk ÃÑ·KÕ~Ú HÍ#O`«
ǨÏ^Œ∞ÅÌ #∞ MÏ`«~∞° K≥Ü∞« º@"Õ∞ ã≤ãŨ ~Ú# ã¨`å¯~°ºO Jx JÖÏ¡ÇÏπ "åiH˜ ã¨Ê+¨Ñì i¨ Kå_»∞ =~°‰Äõ "åi`À áÈ~å_»∞`«∂<Õ LO_»O_ç.
(Sã¨~°∞`«Îá¶êã‘~ü). XHõ"àÕ ◊ "å~°∞ Ü«Ú^•úxfl q~°q∞¿ãÎ (g∞~°∂
216. D PÜ«∞`«∞Ö’ "≥Ú@ì"Ú≥ ^Œ\™˜ êiQÍ â◊„`«∞=ÙÅ`À áÈ~å_ÕO^Œ∞‰õΩ J#∞=∞uOK«|_çOk. q~°q∞OK«O_ç). "≥∞_»Å∞ =OK«=Åã≤Ok
Jn ZѨC_»∞? =Úã≤¡OÅ#∞ `«∞^Œ=Ú\˜ìOKÕ ã¨OHõÅÊO`À "å~°∞ ^ŒO_≥uÎ =ã¨∞Î<åfl~°x ^Ò~°#˚ º Ѩ~∞° Å"Õ.
`≥eã≤#ѨC_»∞. J~Ú`Õ J\ì̃ Ѩiã≤`÷ ∞« Ö’¡ ‰õÄ_® ZO`« =~°‰Ωõ áÈ~å_®Ö’ JO`«=~°̂H 194 x+≤^Œú=∂ã¨O x+≤^Œú=∂™êxH˜
áÈ~å_®Åh, q∞ug∞~°‰õÄ_»^Œh `åH©^Œ∞ KÕÜ«∞|_çOk. nx ÉèÏ=O Uq∞@O>Ë |^Œ∞Å∞QÍ L#flk. x¿+^è•[˝Å∞ ã¨iã¨=∂
Ü«Ú^ŒOú Ö’ áêÖÁæ#‰õΩO_® LO_Õ"åih, „ã‘ÅÎ #∞, Ñ≤ÅÅ¡ #∞, =$^Œ∞Åú #∞ K«OѨ‰Äõ _»^∞Œ . #OQÍ =iΙêÎ~Ú.219 g∞ÃÑ· Z=~°~Ú<å
Ü«Ú^ŒúOÖ’ áêÖÁæ#fl "åix Ãã·`«O z„`«=^èŒ KÕÜ«∞~å^Œ∞. ѨO_»∞¡ Ѷ¨ÖÏÅ#∞ WKÕÛ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) `«# ã¨Ç¨ÏK«~°∞ʼnõΩ `åH©^Œ∞ KÕâß~°∞. JÖψQ K≥@¡#∞
=$H∆ÍÅ#∞ #~°Hõ~å^Œ∞. U áêѨO Z~°∞QÆx Ѩâ◊√=ÙÅ#∞ J#=ã¨~°OQÍ =kèOK«@O #iH˜"Ü Õ ∞« @O, ѨO@Å#∞ HÍeÛ"ÕÜ∞« @O, Ѩâ√◊ =ÙÅ#∞ JHÍ~°}OQÍ K«OÑ≤"Ü Õ ∞« @O
‰õÄ_® ǨÏ^Œ∞Ì g∞~°@OQÍ<Õ Ñ¨iQÆ}˜OK«|_»∞`«∞Ok. WÖÏO\˜ PQÆ_®Å‰õΩ ^Œ∂~°OQÍ =O\˜ "å\˜x ‰õÄ_® "åiOKå~°∞ (Wɡfl Hõã~‘ ,ü ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ =Úã≤O¡ – H˜`å|∞Öò lǨ^£).
LO_®Åx <˘H˜¯ =Hͯ}˜OK«|_çOk (Wɡfl Hõã‘~ü).
=∞Hͯ‰õΩ K≥Ok# Jqâßfiã¨∞Å∞ XHõѨC_»∞ q∞=∞‡efl "ÕkèOKå~°∞. |Ç≤Ï+¨¯iOKå~°∞.
217. =∞Hͯ֒ LO_»QÍ =Úã≤O¡ Å∞ |ÅÇ‘Ï#∞Å∞QÍ, K≥ÖÏ¡K^≥ ∞Œ ~°∞QÍ LO_Õ"å~°∞. JO^Œ∞=Å¡ #QÆ~O° =^ŒeáÈÜÕ∞ Ѩiã≤u÷ x ã¨$+≤Oì Kå~°∞. HÍ|\˜ì WѨC_»∞ "å~°∞ ZHõ¯_» =ÚMÏ=Úv
Jqâßfiã¨∞Å`À `«ÅѨ_OÕ ^Œ∞‰õΩ "åiH˜ J#∞=∞u W=fi|_»Ö^Ë ∞Œ . HÍx Ç≤Ï„[`ü J#O`«~O° J~Ú<å "åi`À `«ÅѨ_»O_ç† "åix ‰õÄ_® JHõ¯_ç #∞Oz "≥à◊§Q˘@ìO_ç Jx
=Úã≤O¡ Å∞ XHõ â◊HQΘ Í, ã¨OѶ∞¨ \˜`« ã¨=∂[OQÍ Pq~°ƒqù OKå~°∞. â◊„`«∞=Ù‰õΩ J~°=÷ ∞ÜÕ∞º K≥ѨÊ|_çOk. '=∞Hͯ q[Ü«∞O— `«~°∞"å`« =Úã≤¡OÅ∞ HÍx"åiH˜ XHõ xs‚`« QÆ_»∞=Ù
ÉèÏ+¨Ö’ ã¨=∂^è•#O K≥ѨÊQÆÅ â◊H˜ÎÜ«Ú‰õΩÎÅ∞ "åiH˜ X#QÆ∂_®Ü«∞#∞‰õΩ#fl `«~°∞"å`« W=fi|_çOk. XѨÊO^ŒO „ѨHÍ~°O QÆ_»∞=Ù =Úyã≤# `«~°∞"å`« "åix =∞Hͯ #QÆ~°O
lǨ^£‰õΩ J#∞=∞u W=fi|_çOk. =Úã≤¡OÅÃÑ· ^ŒO_≥uÎ =zÛ# "åix =∂„`«"Õ∞ #∞Oz |Ç≤Ï+¨¯iOK«@O [iyOk. Ñ‘_»#, LѨ„^Œ=O (Ѷ≤`åfl) JO>Ë ‰õΩ„Ѷπ =∞iÜ«Ú
"≥Ú^Œ\’¡ PÜ«∞# (ã¨) „ѨuѶ¨∞\˜OKÕ"å~°∞. P `«~°∞"å`« ~°}hu =∂~°Û|_çOk. +≤~ü¯ Jx J~°÷O. Wk =∂~°}HÍO_» Hõ<åfl KåÖÏ K≥_»¤k, f„="≥∞ÿ#k. HÍ|\˜ì D
J=ã¨~O° J#∞‰õΩ#flѨC_»∞ Jqâßfiã¨∞Å „áêO`åÖ’¡H˜ K˘K«∞Û‰õΩáÈ~Ú Ü«Ú^ŒOú KÕ¿ã"å~°∞. 'Ѷ`≤ åfl—#∞ ~°∂ѨÙ=∂Ѩ_®xH˜ J=ã¨~"° ∞≥ `ÿ Õ lǨ^£ KÕÜ∞« _®xH˜ ‰õÄ_® "≥#∞HÍ_»‰Äõ _»^∞Œ .
ǨÏ^Œ∞ÌÅ#∞ Ju„Hõq∞OK«‰õÄ_»^Œx Y∞~üP<£ `åH©^Œ∞ KÕã≤Ok. JO^Œ∞ˆH „^ÀǨÏ|∞kúH˜ 218. x*ÏxH˜ Ѩq„`« =∞Hͯ Hˆ „∆ `« ѨikèÖ’ =∂~°}HÍO_»‰Ωõ áêÅÊ_»~å^Œ∞. HÍx Jqâßfiã¨∞Å∞
áêÅÊ_»~å^Œh, "åQÍÌ<åxfl ÉèOí QÆO KÕÜ∞« ~å^Œx, z„`«=^èŒ KÕÜ∞« ~å^Œh, „ã‘ÅÎ #∞ Ñ≤ÅÅ¡ #∞ QÆ#Hõ XHõ"Õà◊ D x¿+^è•[˝#∞ MÏ`«~°∞ K≥Ü«∞º‰õΩO_® HõuÎ ^Œ∂ã≤#@¡~Ú`Õ J\˜ì
K«OѨ~å^Œh, K«sÛÅÖ’ „áê~°#÷ Ö’ x=∞QÆ∞flÖˇ· L#fl =∞`åKå~°∞ºÅ‰õΩ H©_∞» `«ÅÃÑ@ì~å^Œx Ѩiã≤÷`«∞Ö’¡ "åiH˜ n@∞QÍ ["å|∞ W=fi@O ã¨=∞O[ã¨"Õ∞.
129 130
2. JÖò |Y~° JeѶã¨πÜÖÏ"£∞ g∞"£∞
«∞Y∂Å∞ 66 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
2=
Pre-final

^Ò~°<˚ åºxH˜ X_çQ_Æ `ç Õ g∞~°∞ ‰õÄ_® "åiÃÑ·
P "Õ∞~°‰õΩ „ѨfHÍ~°O f~°∞ÛHÀO_ç.
JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉèíÜ«∞Ѩ_»∞`«∂ LO_»O_ç.
JÖÏ¡ÇÏπ ÉèHí QΘ ÅÆ "åiH˜ `À_»∞QÍ L<åfl_»#fl
q+¨Ü∂« xfl `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç.
195 JÖÏ¡ÇπÏ =∂~°æOÖ’ Y~°∞ÛÃÑ@ìO_ç.
KÕ*Ë`«∞ÖÏ q∞=∞‡efl g∞~°∞ q<åâ◊O áêÅ∞
KÕã∞¨ HÀHõO_ç.220 L`«=Î ∞OQÍ =∞ã¨Å∞HÀO_ç.
xã¨ûO^ÕǨÏOQÍ JÖÏ¡ÇπÏ L`«Î=∞OQÍ
=º=ǨÏiOKÕ"åix „¿Ñq∞™êÎ_»∞.
219. Ç≤Ï„r 6= ã¨O=`«û~°OÖ’ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) 1400 =∞Ok ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å#∞
"≥O@ɡ@∞ì‰õΩx 'L„=∞ÇπÏ— KÕ¿ã xq∞`«ÎO =∞Hͯ‰õΩ |Ü«∞Å∞^Õ~å~°∞. J~Ú`Õ =∞Hͯ
#QÆ~°OÖ’ „Ѩ"ÕtOKÕO^Œ∞‰õΩ Jqâßfiã¨∞Å∞ J#∞=∞uOK«ÖË^Œ∞. =KÕÛ U_®k ˆH=ÅO
=¸_»∞ ~ÀAÅ áê@∞ #QÆ~O° Ö’H˜ =zÛ L„=∞ÇπÏ KÕã∞¨ HÀ=K«Ûx JOwHÍ~°O ‰õΩkiOk.
Jk rHõJ^Œ <≥Å. Jk x+≤^Œú =∂™êÅÖ’x XHõ =∂ã¨O. =∞~°∞ã¨\ ˜ ã¨O=`«û~°O
=Úã≤¡OÅ∞ J^Õ =∂ã¨OÖ’ L„=∞ÇπÏ ã¨OHõÅÊO`À |Ü«∞Å∞^Õi#ѨC_»∞ JÖÏ¡ÇπÏ D
P^ÕâßÅ#∞ J=`«iOѨ*Ëâß_»∞. nx ÉèÏ=O Uq∞@O>Ë D™êi ‰õÄ_® =∞Hͯ
Jqâßfiã¨∞Å∞ D <≥ʼnõΩ QÆŠѨq„`«`«#∞ HÍÅ~åz („H˜`«O™êi =ÖË) q∞=∞‡efl
=∞Hͯ #QÆ~°OÖ’ J_»∞QÆ∞ÃÑ@ìx=fi‰õΩO_® J_»∞¤‰õΩO>Ë, g∞~°∞ =∂„`«O T~°∞HÀ=^Œ∞Ì.
â◊H˜ÎÜ«Ú‰õΩÎÅxflO\˜h X_ç¤ "åi`À áÈ~å_»O_ç. „Ѩ`«ºi÷ =~°æO"å~°∞ xÜ«∞=∂Å#∞
LÅ¡OѶ≤∞Oz#ѨC_»∞ g∞~°∞ KÕ`«∞Å∞ #Å∞ѨىõΩO@∂ ‰õÄ~ÀÛ#=ã¨~°O ÖË^Œ∞. ^≥|ƒ‰õΩ
^≥|ƒ H˘\˜ì "åiH˜ QÆ∞}áê~î°O <Õ~°ÊO_ç (Wɡfl Hõã‘~ü).
220. KÕ*Ë`«∞ÖÏ q<åâ◊O áêÅ∞ KÕã¨∞HÀHõO_ç J#fl D =K«<åxH˜ ѨÅ∞=Ù~°∞ ѨÅ∞
"åºMϺ<åÅ∞ K≥áêÊ~°∞. ^≥·==∂~°æOÖ’ Ñ≤ã≤<å~°∞Å∞QÍ =º=ǨÏiOK«@O q<åâßxH˜
¿ÇÏ`«∞=x H˘O^Œ~°∞, lǨ^£#∞ q_»<å_»@"Õ∞ q<åâßxH˜ =¸ÅHÍ~°}O Jx
=∞iH˘O^Œ~°∞, x~°O`«~°O áêáêÅ∞ KÕã¨∂Î áÈ=@"Õ∞ q<åâßxH˜ Jã¨Å∞ „áêuѨkHõ
Jx WOH˘O^Œ~°∞ Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞. lǨ^£#∞ Ѩi`«ºlOz Ñ≤iH˜"å~°∞QÍ
rqOK«QÀi<å, ^≥·==∂~°æOÖ’ Y~°∞ÛÃÑ@ì‰õΩO_® `«=∞ KÕux Hõ\ ˜ìѨ_Õã¨∞‰õΩ<åfl –
^•x Ѩi}Ï=∞O XHõ¯>Ë. g∞ â◊„`«∞=Ù |ÅѨ_»`å_»∞. J`«x ^Œ$+≤ìÖ’ g∞‰õΩ ѨÓzHõ
ѨÙÅ¡O`« qÅ∞= ‰õÄ_® ÖˉõΩO_®áÈ`«∞Ok. Ѷ¨e`«OQÍ J`«_»∞ q∞=∞‡efl J}z"Õ¿ã
=ӺǨxfl ~°z™êÎ_∞» . JÖψQ =∞x+≤ KÕã#≤ `«ÑC¨ #∞ `«ÅK«∞‰õΩx ã≤Q∞Æ `æ À ‰õΩOzOK«∞‰õΩ
áÈÜÕ∞ |^Œ∞Å∞ x~°O`«~O° áêáêÅ∞ KÕã∂¨ Î áÈÜ«∂_»#∞HÀO_ç, Jk Ѩ~Ö° ’HõO ^Œ$ëêì º
J`«x áêe@ q<åâ◊Hõ~°OQÍ Ñ¨i}q∞ã¨∞ÎOk.
131
196 ǨÏ*ò, L„=∞ÇπÏÅ#∞ JÖÏ¡ÇÏπ H˘~°‰Ωõ
ѨÓiÎKÕÜ«∞O_ç.221 XHõ"Õà◊ g∞~°∞ xÅ∞=
iOK«|_ç`,Õ g∞~°∞ W=fiQÆey# Y∞~åƒhx
WzÛ"ÕÜ«∞O_ç.222 g∞~°∞ WKÕÛ Y∞~åƒh,
Y∞~åƒh ã¨÷ÖÏxH˜ KÕ~°#O`«=~°‰õÄ t~À
=ÚO_»#O KÕ~ÚOK«∞HÀHõO_ç.223 J~Ú`Õ
g∞Ö’ "åºkè„QÆã¨∞ÎÅ∞QÍ L#fl"å~°∞, ÖË^•
`«ÅÖ’ ÉÏ^èŒ L#fl"å~°∞ (t~À =ÚO_»#O
KÕ~ÚOK«∞‰õΩO>Ë Ñ¶~¨ "° åÖË^∞Œ . HÍx "å~°∞)
nxH˜ ѨiǨ~°OQÍ LѨ"åã¨O
LO_»@"≥∂, ^•#^è~Œ å‡Å∞ KÕÜ∞« @"≥∂,
Y∞~åƒh W=fi@"≥∂ KÕÜ∂« e.224 =∞i P
221. JO>Ë, ǨÏ*ò ÖËHõ L„=∞ÇπÏ H˘~°‰Ωõ XHõ™êi nHõ|∆ ∂x# `«~∞° "å`« ^•xx ѨÓiÎKÜ Õ ∞« @O
Jx"å~°ºO – Jk #Ѷ≤Öò ǨÏ*ò, #Ѷ≤Öò L„=∞ÇπÏ J~Ú<å㨈~! (Sã¨~°∞`«Îá¶êã‘~ü).
222. XHõ"Õà◊ =∂~°æ=∞^茺OÖ’ â◊„`«∞=ÙÅ∞ q∞=∞‡efl J_»∞¤HÀ=@"≥∂ ÖËHõ g∞~°∞ f„=OQÍ
~ÀQÆ„QÆã¨∞ÎÅ=@"≥∂ [iy`Õ JHõ¯_Õ XHõ Ѩâ◊√=Ù#∞ – "Õ∞Hõ#∞QÍh, P=Ù#∞QÍh,
XO>ˇÖ’ U_»= ÉèÏQÆOQÍh– l|ÇπÏKÕã≤, t~À =ÚO_»#O KÕ~ÚOK«∞‰õΩx nHõ∆#∞O_ç
|Ü«∞@Ѩ_=» K«∞Û. Ǩï^≥a· Ü«∂ XѨÊO^ŒO ã¨O^Œ~ƒ° Où QÍ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) =∞iÜ«Ú
PÜ«∞# „Ñ≤Ü«∞ ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å∞ (~°l) D q^è•<å<Õfl J=ÅOaOKå~°∞. Ǩï^≥·aÜ«∂
ã¨÷ÅO =∞Hͯ á⁄e"Õ∞~°Å‰õΩ P=Å LOk (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü). Jã¨OѨÓ~°‚OQÍ
LO_çáÈ~Ú# P ǨÏ*ò ÖËHõ L„=∂ Ü«∂„`«#∞ =∞~°∞ ã¨O=`«û~°O ѨÓiÎ KÕã¨∞HÀ"åe.
^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) ‰õÄ_® Ç≤Ï.â◊. 6= ÜÕ∞@ KÕÜ«∞ÖËHõáÈ~Ú# L„=∂#∞ Ç≤Ï.â◊. 7=
ÜÕ∞@ Y*Ï (ѨÓiÎ) KÕâß~°∞.
223. JO>Ë Ç¨Ï*ò „H˜Ü«∞Åhfl ѨÓ~°ÎÜÕ∞º=~°‰õΩ t~À=ÚO_»#O KÕ~ÚOK«∞HÀ~å^Œx nx
ÉèÏ=O. J`«º=ã¨~° Ѩiã≤÷`«∞Å∞ U~°Ê_ç LO>Ë Jk "Õˆ~ q+¨Ü«∞O. ™ê^è•~°}
Ѩiã≤÷`«∞Å∞#flѨC_»∞, âßOu Éèí„^Œ`«Å∞ <≥ÅH˘x L#flѨC_»∞ =∂„`«O „Hõ=∞|^ŒúOQÍ
ǨÏ*ò „H˜Ü∞« ÅxflO\˜h <≥~"° iÕ Û# `«~∞° "å`Õ t~À=ÚO_»#O KÕ~ÚOK«∞HÀ"åe (JO>Ë
W„Ǩ"£∞ nHõ∆#∞ q~°q∞OKåe).
224. t~À =ÚO_»#O KÕ~ÚOK«∞HÀ=@O `«Ñʨ "Õ~ˆ =∂~åæO`«~O° ÖËx Ѩiã≤u÷ Z=iHõ~Ú<å
Pã¨#fl"≥∞ÿ`Õ JѨC_»∞ "å~°∞ `«Å Hõ∆=~°O KÕ~ÚOK«∞HÀ=K«∞Û. HÍx "å~°∞ D K«~°º‰õΩ
ѨiǨ~°O K≥e¡OKåe. ǨÏnã¨∞ „ѨHÍ~°O WÖÏO\˜ =ºH˜Î P~°∞QÆ∞~°∞ x~°∞¿Ñ^ŒÅ‰õΩ
J#flO uxÑ≤OKåe. ÖË^• XHõ "Õ∞Hõ#∞ l|ÇπÏ KÕÜ«∂e. ÖË^• =¸_»∞ ~ÀAÅáê@∞
132
2. JÖò |Y~° JeѶã¨πÜÖÏ"£∞ g∞"£∞
«∞Y∂Å∞ 67 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
2=
Pre-final

`«~åfi`« (z‰õΩ¯Å #∞Oz, xÅ∞=iOѨ٠q^èŒOQÍ "≥Ú`«ÎO Ѩk LѨ"å™êÅ=Ù

#∞Oz) „ѨâßO`«`#« ∞ á⁄Ok L#fl ã≤u÷ Ö’
g∞Ö’ Z=~°~Ú<å L„=∞ÇπÏ "≥Ú^ŒÅ∞‰õΩx
ǨÏ*ò =~°‰Ωõ ã¨OHõÅÊO |∂x „ѨÜ∂≥ [#O
(`«=∞`«∞Î) á⁄Ok#@¡~Ú`Õ, "å~°∞ `«=∞
=^ŒÌ#∞#fl Y∞~åƒhx WzÛ"ÕÜ«∂e.
Y∞~åƒh W=fiÖËx"å~°∞ ǨÏ*ò k<åÅÖ’
=¸_»∞ ~ÀAÅ∞ LѨ"åã¨O áê\˜OKåe.
ǨÏ*ò #∞O_ç uiy =zÛ# `«~∞° "å`« U_»∞
~ÀAÅ∞ LѨ"åã¨=ÚO_®e.225 D
LѨ"åã¨=ÚO_®e. "≥Ú^Œ\ ˜ Ô~O_»∞ Ѷ≤kÜ«∂Å∞ W=fi=Åã≤# KÀ@∞ q+¨Ü«∞OÖ’
aè<åflaè„áêÜ«∂Å∞ U~°Ê_®¤~Ú. ¿Ñ^Œ"åiH˜ J#flO ÃÑ@ì_»=∞~Ú<å, "Õ∞Hõ#∞ l|ÇπÏ
KÕÜ«∞@"≥∞ÿ<å =∞Hͯ „áêO`«OÖ’<Õ [~°QÍÅx H˘O^Œ~°O@∞<åfl~°∞. LѨ"å™êÅ
=∂kiQÍ D ѨiǨ~°O ‰õÄ_® ZHõ¯_»~Ú<å K≥e¡OK«=K«Ûx =∞iH˘O^Œ~°∞
Jaè„áêÜ«∞Ѩ_»∞`«∞<åfl~°∞. W=∂"£∞ ëœHÍh Ô~O_À Jaè„áêÜ«∂<Õfl ã¨=∞i÷OKå~°∞
(Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü).
225. ǨÏ*òÖ’ =¸_»∞ ~°HÍÅ∞<åfl~Ú : 1. ǨÏ*ˇ˚ W„á¶ê^£ 2. ǨÏ*ˇ˚ d~å<£ 3. ǨÏ*ˇ˚ `«=∞`«∞.Î
ǨÏ*ˇ˚ d~å<£ : ǨÏ*ò =∞iÜ«Ú L„=∞ÇπÏ Ô~O_çO\˜h HõeÑ≤ ã¨OHõÅÊO KÕã¨∞‰õΩx
W„Ǩ"£∞ Hõ@∞ì‰õΩO>Ë Jk 'ǨÏ*ˇ˚ d~å<£— J#|_»∞`«∞Ok. D "≥Ú^Œ\ ˜ Ô~O_»∞
Ѩiã≤`÷ ∞« Ö’¡#∂ ǨÏ*ò „H˜Ü∞« Åhfl <≥~"° ~Õ̂ =~°‰Äõ W„Ǩ"£∞#∞ qѨÊ@O ã¨=∞‡`«O HÍ^Œ∞.
ǨÏ*ˇ˚ `«=∞`«∞Î : D Ѩ^Œúu „ѨHÍ~°O ‰õÄ_® ǨÏ*ò =∞iÜ«Ú L„=∞ÇπÏÅ ã¨OHõÅÊO`À
W„Ǩ"£∞ nHõ∆ |∂#|_»∞`«∞Ok. J~Ú`Õ "≥Ú^Œ@ ˆH=ÅO 'L„=∞ÇπÏ— HÀã¨O W„Ǩ"£∞
=„ã¨ÎO Hõ@∞ì‰õΩO\Ï~°∞. L„=∞ÇπÏ KÕÜ«∞QÍ<Õ W„Ǩ"£∞ qѨÊ|_»∞`«∞Ok. uiy lÖò
ǨÏ*ò <≥Å 8= `Õn# =∞Hͯ֒<Õ 'ǨÏ*ò— HÀã¨O =∞m§ W„Ǩ"£∞ Hõ@∞ìHÀ=@O
[~°∞QÆ∞`«∞Ok. '`«=∞`«∞Η JO>Ë ™œÅÉèíºO á⁄O^Œ@O Jx J~°÷O. JO>Ë L„=∞ÇπÏ
KÕÜ«∞QÍ<Õ W„Ǩ"£∞ nHõ∆ #∞Oz |Ü«∞@Ѩ_ç lÖòǨÏ*ò 8= `Õn =~°‰õΩ ¿ãfiK«ÛùQÍ
LO_Õ J=HÍâßxfl qxÜ≥∂yOK«∞HÀ=@=∞#fl=∂@! ǨÏ*ˇ˚ d~å<£ =∞iÜ«Ú Ç¨Ï*ˇ˚
`«=∞`«∞Î – Ô~O_çO\˜Ö’#∂ XHõ Ѩâ◊√=Ù#∞ Y∞~åƒh KÕÜ«∞=Åã≤ LO@∞Ok. D
PÜ«∞`«∞Ö’ ǨÏ*ˇ˚ `«=∞`«∞Î „Ѩ™êÎ=# =zÛOk. D ǨÏ*ò KÕã#≤ =ºH˜Î `«# ™È÷=∞`«#∞|\˜ì
10= `Õn# XHõ Ѩâ◊√=Ù#∞ Y∞~åƒhQÍ ã¨=∞iÊOK«∞HÀ"åÅh, Ѩâ◊√=Ù#∞ Y∞~åƒhQÍ
W=fiÖËx"å_»∞ ǨÏ*ò k<åÅÖ’ =¸_»∞ ~ÀAÅ∞ LѨ"åã¨O áê\˜Oz, WO\˜H˜ "åѨã∞¨
133
`å~Ú. =∞ã≤˚^≥ ǨÏ~å"£∞‰õΩ ã¨g∞ѨOÖ’
LO_»x "åiH˜ =∂„`«"Õ∞ D P^Õâ◊O
=iÎã¨∞ÎOk.226 („Ѩ[ÖÏ~å!) JÖÏ¡ÇπωõΩ
ÉèíÜ«∞Ѩ_»∞`«∂ LO_»O_ç. JÖÏ¡ÇπÏ Hõiî
#OQÍ tH˜O∆ KÕ"å_»#fl ã¨OQÆux `≥Å∞ã¨∞
HÀO_ç.
197 ǨÏ*ò =∂™êÅ∞ x~å÷i`«"≥∞ÿ
L<åfl~Ú.227 Hõ#∞Hõ D xs‚`« =∂™ê
ÅÖ’ ǨÏ*ò#∞ `«# H˘~°‰õΩ qkèOK«∞‰õΩ#fl
=ºH˜Î – ǨÏ*ò k<åÅÖ’ – HÍ=∞ „H©_Å» ‰õΩ,
J~Ú# `«~°∞"å`« U_»∞ ~ÀAÅ∞ LѨ"å™êÅ∞O_®Åx K≥ѨÊ|_çOk. ǨÏ*ò k<åÅÖ’
LѨ"åã¨O LO_»=Åã≤# `ÕnÅ∞ U"Õq? JO>Ë 9= `ÕnH˜ =ÚO^Œ∞ ÖË^• `«„+‘Mò
k<åÅ∞ (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü).
226. 'ǨÏ*ˇ˚ `«=∞`«∞Η =¸ÅOQÍ Ñ¨â◊√=Ù#∞ Y∞~åƒh W=fi@O ÖËHõ LѨ"åã¨=ÚO_»@O
J<Õ xÜ«∞=∞O ^Œ∂~°„áêO`åÅ#∞Oz =zÛ# "åiˆH =iÎã¨∞ÎOk. ǨÏ~°"£∞ ˆH∆„`«OÖ’
LO_Õ"åiH˜ – +¨sÜ«∞`ü „ѨHÍ~°O „Ѩܫ∂}©‰õΩÅ∞ J#|_»x"åiH˜ – D xÜ«∞=∞O
=iÎOK«^Œ∞ (Wɡfl Hõã‘~ü – 'Wɡfl [s~ü— P^è•~°OQÍ).
227. P =∂™êÅ∞ Wq : 1. +¨"åfiÖò 2. AÖòYJ^Œ 3. AÖò Ç≤Ï*ò˚Ö’x "≥Ú^Œ\ ˜ Ѩk
k<åÅ∞. 'L„=∞ÇπÏ— J~Ú`Õ U_®kÖ’ ZѨC_≥·<å KÕÜ«∞=K«∞Û. HÍx ǨÏ*ò =∂„`«O
ˆH=ÅO x~å÷i`« k<åÅÖ’ =∂„`«"Õ∞ J=Ù`«∞Ok. Hõ#∞Hõ ǨÏ*ò H˘~°‰õΩ |∂<Õ nHõ∆ P
xs‚`« =∂™êÅÖ’ `«Ñ¨Ê "Õi`«~° =∂™êÅÖ’ ã¨=∞‡`«O HÍ^Œ∞ (Wɡfl Hõã‘~ü).
QÆ=∞<å~°› q+¨Ü∞« O : ǨÏ*ˇ˚ d~å<£ ÖËHõ ǨÏ*ˇ˚ W„á¶ê^£‰Ωõ ã¨O|OkèOz# nHõ∆ (W„Ǩ"£∞)#∞
=∞Hͯ "åã¨∞Å∞ =∞Hͯ֒<Õ |∂#∞`å~°∞. J~Ú`Õ Ç¨Ï*ˇ˚ `«=∞`«∞Î ã¨OHõÅÊO
KÕã¨∞‰õΩ#flѨC_»∞ =∞Hͯ ™ê÷x‰õΩÅ∞ 'L„=∞ÇπÏ— HÀã¨O #QÆ~° á⁄e"Õ∞~°Å∞ ^•\˜áÈ~Ú,
W„Ǩ"£∞ Hõ@∞ì‰õΩx ~å=Åã≤ LO@∞Ok (Ѷ¨`üǨïÖò ÉÏs, H˜`å|∞Öò ǨÏ*ò). JÖψQ
|Ü«∞\˜#∞Oz =zÛ#"å~°∞ 'ǨÏ*ˇ˚ `«=∞`«∞—Î Ö’ lÖòÇϨ *ò 8= `Õn# =∞Hͯ֒<Õ W„Ǩ"£∞
Hõ@∞ìHÀ=K«∞Û. J~Ú`Õ H˘O`«=∞Ok q^•fiOã¨∞Å „ѨHÍ~°O ™ê÷xHõ =Úã≤O¡ Å∞ L„=∞ÇπÏ
HÀã¨O =∞Hͯ á⁄e"Õ∞~°Å∞ ^•\˜ |Ü«∞\˜H˜ áÈ#=ã¨~°O ÖË^Œ∞. Hõ#∞Hõ "å~°∞ U ~°HõѨÙ
ǨÏ*ò KÕÜ«∞^ŒÅz<å, L„=∞ÇπÏ KÕÜ«∞^ŒÅz<å `«=∞ `«=∞ ¿Ñ@Å #∞OKÕ W„Ǩ"£∞
Hõ@∞ìHÀ=K«∞Û.
134
2. JÖò |Y~° JeѶã¨πÜÖÏ"£∞ g∞"£∞
«∞Y∂Å∞ 68 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
2=
Pre-final

áêѨHÍ~åºÅ‰õΩ, Ѷ¨∞~°¬}ʼnõΩ ^Œ∂~°OQÍ #∞O_ç uiy =ã¨∞Î#flѨC_»∞ '=∞+πJÔ~

LO_®e.228 g∞~°∞ U ã¨`å¯~°ºO KÕã≤<å
^•x QÆ∞iOz JÖÏ¡ÇπωõΩ `≥Å∞ã¨∞. (ǨÏ*ò
Ü«∂„`«‰õΩ |Ü«∞Å∞^Õi#ѨC_»∞) „Ѩܫ∂}
™ê=∞„y(Y~°∞Û)x "≥O@fã¨∞ÔHà◊§O_ç.
J~Ú`Õ JxflO\˜HõO>Ë J`«∞º`«Î=∞
™ê=∞„y ^≥·=cèu (Jx ÉÏQÍ QÆ∞~°∞ÎOK«∞
HÀO_ç).229 Hõ#∞Hõ F |∞kú=∞O`«∞ÖÏ~å!
<å‰õΩ ÉèÜ
í ∞« Ѩ_∞» `«∂ LO_»O_ç.
198 (ǨÏ*ò Ü«∂„`« ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ) g∞~°∞
QÆ#Hõ g∞ „ѨÉèí∞=Ù J#∞„QÆǨxfl J<Õfi+≤¿ãÎ
JO^Œ∞Ö’ `«¿ÑÊg∞ ÖË^∞Œ .230 g∞~°∞ J~°áê¶ `ü
ÃÇÏK«ÛiHõ : ǨѶ≤*ò Wɡfl Y~Úº"£∞ WÖÏ JO@∞<åfl~°∞ – ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) "åi
"åHõ¯~°‡Å KÕ`« Ô~O_Õ Ô~O_»∞ L„=∞ÇπÏÅ∞ x~°∂Ñ≤`«O J~Ú<å~Ú. XHõ\ ˜ : ǨÏ*ˇ˚
`«=∞`«∞`Î À HõÅ∞ѨىõΩx KÕ¿ã L„=∞ÇπÏ. ~Ô O_»∞ : ǨÏ*ò =∂™êÅ∞ QÍHõ, W`«~° k<åÅÖ’
ˆH=ÅO L„=∞ÇπÏ ã¨OHõÅÊO KÕã¨∞‰õΩx Kտ㠄Ѩܫ∂}O. ǨÏ~°"£∞ ˆH∆„`«O ^•\˜
|Ü«∞\˜H˜ "≥o§ JHõ¯_ç #∞Oz L„=∞ÇπÏ HÀã¨O W„Ǩ"£∞ nHõ∆|∂x ~å=@O J<Õk
âß„ã¨Î|^ŒúO HÍ^Œ∞. (Z=~°~Ú<å Ǩτ[`ü P~Úëê (~°.J<£Ç¨) ÖÏO\˜ Ѩiã≤÷ux
Z^Œ∞~˘¯O>Ë Jk "Õˆ~q+¨Ü«∞O) (*Ï^Œ∞Öò =∞P^£ – ã¨OѨÙ\˜ – 2).
QÆ=∞xHõ : ǨÏ~°"£∞ Ѩi^èŒ∞ʼnõΩ (x+≤^Œú „áêO`åxH˜) "≥Å∞ѨŠQÆÅ „Ѩ^Õâßxfl ''Ç≤ÏÖò¡——
Jh, 'g∞MÏ`ü—‰õΩ "≥Å∞ѨŠ#∞Oz =KÕÛ Ü«∂„u‰õΩÅ#∞ 'Pá¶êv— Jx Ñ≤Å∞™êÎ~°∞.
228. ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs, ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡OÅÖ’x ǨÏnã¨∞Ö’ WÖÏ =ÙOk : ''Z=~°~Ú`Õ
x~°‡Å"≥∞ÿ# =∞#ã¨∞`À, HÍ=∞"åOKè«`À ‰õÄ_»∞‰õΩ#fl =∂@ʼnõΩ, áêѨHÍ~åºÅ‰õΩ
^Œ∂~°OQÍ LO@∂ ǨÏ*ò KÕâß_À J`«_»∞ `«# áêáêÅhfl „ѨH∆Íà◊#"≥∞ÿ P ~À*Ë `«#
`«e¡ Hõ_»∞Ѩ٠#∞Oz ѨÙ\˜ì# "åxÖÏ Ñ¨q„`«∞_»∞ J~ÚáÈ`å_»∞.——
229. WHõ¯_» ^≥·=cèu JO>Ë ÉèÏ=O Ü«∂zOK«‰õΩO_® LO_»@O. H˘O`«=∞Ok `«y#O`«
„Ѩܫ∂} ™ê=∞„yx ã¨=∞‰õÄ~°∞ÛHÀ‰õΩO_®<Õ Ç¨Ï*ò Ü«∂„`«‰õΩ |Ü«∞Å∞^Õ~°`å~°∞.
J^Õ=∞O>Ë =∂‰õΩ JÖÏ¡ÇπÏÃÑ· ѨÓiÎ Éèí~À™ê LO^Œx JO\Ï~°∞. D ~°Hõ=∞~Ú#
Éè~í À™ê#∞ JÖÏ¡ÇÏπ ã¨fiÜ«∞OQÍ YO_çOKå_»∞. „ѨÜ∂« } ™ê=∞„yx, „ѨÜ∂« } Y~°∞ÛÅ#∞
ã¨iQÍæ JOK«<å "Õã≤ ã¨HõÅ ã¨<åflǨÅ`À |Ü«∞Å∞^Õ~åe – W^Õ `«MÏfi !
230. ^≥·"å#∞„QÆǨÏO JO>Ë ÉèÏ=O =~°ÎHõO. JO>Ë Ç¨Ï*ò Ü«∂„`« ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ "åºáê~°O
KÕÜ«∞@O ^À+¨O`À ‰õÄ_»∞‰õΩ#fl ѨxHÍ^Œ∞.
135
ǨÏ~å"£∞— =^ŒÌ ^≥=· <å=∂xfl 㨇iOK«O_ç–
PÜ«∞# ã¨∂zOz# q^èŒOQÍ<Õ PÜ«∞#
<å=∞㨇~°} KÕÜ∞« O_ç. WO`«‰Ωõ =Ú#∞ÃÑ`· Õ
g∞~°∞ ^•i `«Ñ≤Ê L<åfl~°∞.231
199 `«~°∞"å`« g∞~°∞ „Ѩ[ÅO^Œ~°∂
=∞~°ÖË KÀ@∞ #∞OKÕ =∞~°ÅO_ç.232 Hõ=∆ ∂
Ѩ}HÔ · JÖÏ¡ÇÏπ #∞ "Õ_∞» ‰õΩO@∂ LO_»O_ç.
xã¨ûO^ÕǨÏOQÍ JÖÏ¡ÇπÏ Hõ∆q∞OKÕ"å_»∞,
HõxHõiOKÕ"å_»∂#∞.
200 ǨÏ*ò „H˜Ü«∞ÅxflO\˜h x~°fiiÎOz#
`«~∞° "å`« JÖÏ¡ÇÏπ #∞ ^蕺xOK«O_ç. g∞
`å`«=Ú`åÎ`«Å#∞ *Ï˝Ñ¨HõO KÕã¨∞‰õΩ#fl>Ë¡,
WOHÍ JO`«HOõ >Ë JkèHOõ QÍ<Õ JÖÏ¡ÇÏπ #∞
231. lÖò ǨÏ*ò 9= `Õn# ã¨∂~°∞º_»∞ #_ç <≥uÎ #∞Oz "åe#ѨÊ\˜ #∞O_ç ã¨∂~åºã¨=Î ∞Ü«∞O
=~°‰õΩ J~°á¶ê`ü "≥∞ÿ^•#OÖ’ PQÆ@O ǨÏ*ò‰õΩ ã¨O|OkèOz# „H˜Ü«∞ÅxflO\˜Ö’H©
J`«ºO`« =ÚYº"≥∞ÿ#k. ZO^Œ∞HõO>Ë ''J~°á¶ê`üÖ’ PQÆ@"Õ∞ Jã¨Å∞ ǨÏ*ò—— Jx
ǨÏnã¨∞Ö’ J#|_çOk. WHõ¯_» =∞„yÉò #=∂*ò KÕÜ«∞‰õÄ_»^Œ∞. ã¨∂~åºã¨Î=∞Ü«∞O
HÍQÍ<Õ WHõ¯_ç #∞Oz '=Ú[Ìeá¶ê—‰õΩ |Ü«∞Å∞^Õ~åe. =Ú[Ìeá¶êÖ’ =∞„yÉòH˜
ã¨O|OkèOz# =¸_»∞ ~°HÍ`«∞Å #=∂*ò`À áê@∞, Wëê‰õΩ ã¨O|OkèOz# Ô~O_»∞
~°HÍ`«∞Å (Yã¨~ü) #=∂A KÕÜ«∂e. XHõ¯ J*Ï<£, Ô~O_»∞ WMÏ=∞`üÅ`À D Ô~O_»∞
ѨÓ@Å #=∂AÅ∂ HõÅ∞ѨÙHÀ|_»`å~Ú. =Ú[Ìeá¶ê<Õ '=∞+πJÔ~ ǨÏ~å"£∞—QÍ ‰õÄ_®
=º=ǨÏi™êÎ~∞° . ZO^Œ∞HõO>Ë Wk ǨÏ~°"∞£ ѨikèÖ’ LOk. WHõ¯_» ^≥=· ^蕺#O KÕÜ∞« =∞x
<˘H˜¯ =Hͯ}˜OK«|_çOk. P ~å„u WHõ¯_Õ q_çk KÕÜ«∂e. LëÈ^ŒÜ«∞Ѩ٠`˘e"Õà◊Ö’
pHõ\ ˜ LO_»QÍ<Õ Ñ¶„¨ *ò #=∂A KÕã≤ ã¨∂~Àº^ŒÜ∞« O ^•HÍ ^≥=· <å=∞ 㨇~°} KÕÜ∂« e.
ã¨∂~Àº^ŒÜ«∞O `«~åfi`« JHõ¯_ç#∞Oz 'q∞<å— „Ѩ^ÕâßxH˜ |Ü«∞Å∞^Õ~åe.
232. ÃÑ·# „Ѩ™êÎqOK«|_ç#@∞¡QÍ J~°á¶ê`ü "≥∞ÿ^•<åxH˜ "≥à◊§@O, JHõ¯_» q_çkKÕã≤,
JHõ¯_ç#∞Oz uiy ~å=@O KåÖÏ J=ã¨~°O. J~Ú`Õ J~°á¶ê`ü "≥∞ÿ^•#O ǨÏ~°"£∞
ѨikèH˜ |Ü«∞@ LO_»@O =Å¡ =∞Hͯ֒x Y∞Ô~+· µ¨ Å∞ 'J~°áê¶ `ü—‰õΩ "≥à§ı "å~°∞ HÍ^Œ∞–
'=Ú[Ìeá¶ê— #∞OKÕ "≥#∞uiˆQ"å~°∞. JO^Œ∞KÕ`« „Ѩ[ÅO`å uiy=KÕÛ KÀ@∞ #∞Oz
– JO>Ë J~°á¶ê`ü "≥∞ÿ^•#O #∞Oz – uiy ~å=Åã≤OkQÍ P^ÕtOK«|_çOk.
136
2. JÖò |Y~° JeѶ
2. π ã¨ÖÏ"£∞ g∞"£∞
Ü«∞Y∂Å∞ 69 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
2=
Pre-final

*Ï˝Ñ¨HõO KÕÜ«∞O_ç.233 ''F „ѨÉèí∂! =∂‰õΩ 203 QÆ}˜OK«^Œy# P k<åÅÖ’ (`«„+‘Mò

„ѨÑO¨ K«OÖ’<Õ „Ѩ™êkOK«∞—— Jx „áêi÷OKÕ k<åÅÖ’) JÖÏ¡ÇπÏ#∞ 㨇iOK«O_ç.235
"å~°∞ ‰õÄ_® „Ѩ[Ö’¡ H˘O^Œ~°∞<åfl~°∞. Ô~O_»∞ k<åÅÖ’<Õ WHõ¯_ç #∞Oz uiy
J@∞=O\˜ "åiH˜ Ѩ~°Ö’HõOÖ’ U "≥àı§O^Œ∞‰õΩ Z=Ô~·<å `˘O^Œ~°áê@∞ Hõ#
ÉèÏQÆ=¸ ÅaèOK«^Œ∞. |~°z<å `«ÑC¨ ÖË^∞Œ . "≥#∞Hõ LO_çáÈ~Ú#
201 „Ѩ[Ö’¡<Õ =∞iH˘O^Œ~°∞ ''„ѨÉèí∂! "å~°∞ ‰õÄ_® xO^•~°∞›Å∞ HÍ~°∞.236 Wk
=∂‰õΩ „ѨѨOK«OÖ’#∂ "Õ∞Å∞#∞ „Ѩ™ê ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ∞ QÆÅ "åiÔH· L^ÕÌtOz#k.
kOK«∞,234 Ѩ~Ö° ’HõOÖ’ ‰õÄ_® "Õ∞Å∞#∞ JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉèíÜ«∞Ѩ_»∞`«∂ LO_»O_ç.
"˘ã¨QÆ∞. #~°HÍyfl tHõ∆ #∞O_ç =∂‰õΩ g∞~°O`å PÜ«∞# "≥·Ñ¨ÙˆH ã¨g∞HõiOK«|_»
q=ÚH˜Î <˘ã¨QÆ∞—— Jx „áêi÷OKÕ "å~°∞ `å~°#fl Ü«∞^•~å÷xfl ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç.
‰õÄ_® L<åfl~°∞.
204 (F „Ѩ=HÍÎ!) „Ѩ[ÅÖ’ H˘O^Œ~°∞
202 WÖÏO\˜ "åiH˜ "åi Hõ~‡° Å#∞ |\˜ì ѨeHˆ „áêѨOzHõ L^ÕâÌ ßºÅ`À ‰õÄ_»∞‰õΩ#fl
"å\Ï Åaèã¨∞ÎOk. ÖˇHõ¯ fã¨∞HÀ=\ÏxH˜ =∂@Å∞ x#∞fl JÅiOK«=K«∞Û. "å_»∞ `«#
JÖÏ¡ÇπωõΩ J>Ëì ã¨=∞Ü«∞O Ѩ@ì^Œ∞. PO`«~°ºOÖ’#∞#fl Jã¨Å∞ q+¨Ü«∂xH˜
233. ѨÓ~°fiO J~°|∞ƒÅ∞ ǨÏ*ò q^èŒ∞Å#∞ x~°fiiÎOz# g∞^Œ@ fiQÍæ 'q∞<å— „Ѩ^Õâ◊OÖ’
ã¨"∞Õ ‡à◊#O [iÑ≤, `«=∞ `å`« =Ú`åÎ`Å« Ѷ∞¨ #HÍ~åºÅ#∞ `«ÅK«∞‰õΩx P#OkOKÕ"å~°∞. ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ~°∞ÔHfl Ü«∞=∂h – Ǩτ*ˇ Jã¨fi^£Å =∞^茺 '~°|ƒ<å Pu<å Ѷ≤^Œ∞Ì<åº
J~Ú`Õ =Úã≤¡OʼnõΩ U=∞x P*Ï˝Ñ≤OK«|_çO^À K«∂_»O_ç: g∞~°∞ lÖò ǨÏ*ò˚ <≥ŠǨÏã¨#`«<£.....— J<Õ D ^Œ∞P KÕÜ«∞@O =∞ã¨∂fl<£ (ã¨O„Ѩ^•Ü«∞O).
10= `Õn# HõOHõ~° ~åà◊√¡ ~°∞=fi@O, Y∞~åƒh W=fi@O, t~À=ÚO_»#O KÕ~ÚOK«∞ 235. '`«„+‘Mò k<åÅ∞— JO>Ë lÖò ǨÏ*ò 11, 12, 13 `ÕnÅ∞. D k<åÅÖ’ ^≥·=<å=∂xfl
HÀ=@O, HÍÉÏ „Ѩ^ŒH˜∆}, ã¨~¸Å#∞ =ÚyOK«∞HÀ=@O – W`åºk q^èŒ∞ÅxflO\˜h 㨇iOK«@O – JO>Ë aQÆæ~°QÍ '`«H©ƒ~ü— ѨÅHõ@O ã¨O„Ѩ^•Ü«∞O. ˆH=ÅO Ѷ¨~ü˚
ѨÓiÎKÕã≤# Ñ≤^ŒÑ¨ 'q∞<å—Ö’ q_çkKÕÜ«∂eû# =¸_»∞ ~ÀAÅÖ’ gÅ~Ú#O`« #=∂AÅ `«~åfi`Õ HÍ^Œ∞, ZÅ¡"àÕ Ö◊ Ï D `«Hƒ© ~°∞¡ Ѩiãî ∂¨ Î LO_®e. XHõ |ÅÇ‘Ï#"≥∞#ÿ
Z‰õΩ¯=QÍ JÖÏ¡ÇπÏ <å=∂xfl 㨇iOK«O_ç. ѨÓ~°fiO g∞~°∞ g∞ ѨÓsfi‰õΩÅ "≥·Éèí"åxfl ([~¸Ñ¶π) ǨÏnã¨∞ =¸ÅOQÍ `«H©ƒÔ~ `«+πsMò Ѷ¨~ü˚ #=∂AÅ `«~åfi`« ѨiîOKÕ
`«ÅK«∞‰õΩx =Úiã≤áÈ~Ú#>Ë¡ ^Õ=Ùx Ѷ¨∞#`åfixfl `«ÅK«∞‰õΩx Hõ$`«[˝`åѨÓ~°fiHõOQÍ PKå~°O „ѨKå~°O <˘OkOk. `«H©ƒ~ü Wk : JÖϡǨï JHõƒ~ü, JÖϡǨï JHõƒ~ü,
PÜ«∞# Ѩq„`«`«#∞ H˘xÜ«∂_»O_ç Jx LѨ^ÕtOK«|_çOk. JÖϡǨï JHõƒ~ü, ÖÏ ~ÚÖÏÇ¨Ï WÅ¡ÖϡǨï =ÖϡǨï JHõƒ~ü, JÖϡǨï JHõƒ~ü, =
234. ã¨^•K«~°}Å#∞ KÕ¿ã ã¨^Œ∞ƒkú <˘ã¨QÆ=∞x "Õ_»∞HÀ=@O qâßfiã¨∞Å =ÚYº ÅHõ∆}O. eÖÏ¡Ç≤ÏÖòǨÏ"£∞Ì (JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ Q˘Ñ¨Ê"å_»∞. JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ Q˘Ñ¨Ê"å_»∞, JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞
"å~°∞ WǨÏÖ’HõOÖ’ rqã¨∞Î#flѨÊ\˜H© WǨÏÖ’Hõ "Õ∞à◊¡`À áê@∞ Ѩ~°Ö’Hõ â◊√ÉèÏÅ#∞, Q˘Ñ¨Ê"å_»∞. JÖÏ¡ÇÏπ `«Ñʨ "Õ~˘Hõ ^≥=· O ÖË<ÖÕ _Ë ∞» . JÖÏ¡ÇÏπ ÜÕ∞ Q˘Ñ¨Ê"å_»∞, JÖÏ¡ÇÏπ ÜÕ∞
"Õ∞à◊¡#∞ ‰õÄ_® „Ѩ™êkOK«=∞x „áêi÷™êÎ~°∞. ã¨`å¯~åºÅ#∞ KÕ¿ã ã¨^Œ∞ƒkúx "˘ã¨QÆ=∞x Q˘Ñ¨Ê"å_»∞. ™È΄`«O JÖÏ¡ÇπψH â’ÉèÏÜ«∞=∂#O). HõOHõ~°~åà◊√¡ ~°∞"Õfi@ѨC_»∞ (~°g∞
"Õ_»∞‰õΩO\Ï~°∞. JO>Ë „áêѨOzHõ rq`«OÖ’ h=Ù „Ѩ™êkOKÕ ã≤iã¨OѨ^ŒÅ∞, KÕ¿ã ã¨=∞Ü«∞OÖ’) XHÀ¯ ~å~Ú ~°∞=Ùfi`«∂ D `«H©ƒ~ü ѨÅHõ@O ã¨O„Ѩ^•Ü«∞O
J#∞„QÆǨÅ∞ Ѩ~°Ö’Hõ rq`åxH˜ ‰õÄ_® ѨxH˜ =KÕÛÖÏ K≥~Úº Jx nx ÉèÏ=O. (<≥·Å∞Öò B`å~ü, H˜`å|∞Öò D^≥·<£).
^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Å¡ÖϡǨï JÖˇ·Ç≤Ï = ã¨Å¡O) ‰õÄ_® J`«ºkèHõOQÍ D ^Œ∞P KÕ¿ã"å~°∞. 236. 'q∞<å—Ö’ =¸_»∞ ~ÀAÅ∞ LO_ç '~°g∞— KÕÜ«∞@O (~åà◊√§ ~°∞=fi@O) L`«Î=∞O.
KåÖÏ=∞Ok HÍÉÏ QÆ$Ç¨Ï „Ѩ^ŒH˜∆} ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ – XHÀ¯ „Ѩ^ŒH˜∆}ÃÑ· – XHÀ¯ XHõ"Õà◊ Z=~°~Ú<å Ô~O_»∞ ~ÀAÖ’¡<Õ '~°g∞— KÕã≤ q∞<å #∞O_ç "åѨã¨∞ J=^Œe¿ãÎ
^Œ∞P#∞, ã‘fiÜ«∞HõeÊ`« ^Œ∞P#∞ Ѩiîã¨∂Î LO\Ï~°∞. "å\˜H˜ |^Œ∞Å∞ „Ѩ^ŒH˜∆} JO^Œ∞Ö’ `«Ñ¨C ÖË^Œ∞.
137 138
2. JÖò |Y~° JeѶã¨πÜÖÏ"£∞ g∞"£∞
«∞Y∂Å∞ 70 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
2=
Pre-final

JÖÏ¡ÇπÏ#∞ ™êH˜∆QÍ ÃÑ_»∞`«∞<åfl_»∞. =∞i 208 F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! W™ê¡OÖ’ ѨÓiÎQÍ

K«∂_»É’`Õ "å_»∞ ÃÑ^ŒÌ `«QÆ=ÙÅ=∂i.237 „Ѩ"ÕtOK«O_ç. Ã+·`å<£ J_»∞QÆ∞*Ï_»ÅÖ’
#_»=HõO_ç.240 "å_»∞ g∞‰õΩ |^Œú q~Àkè.
205 "å_»∞ (h =^ŒÌ #∞O_ç) uiy "≥o§#
`«~°∞"å`« ^èŒ~°}˜Ö’ HõÖ’¡ÖÏxfl ˆ~ÔHuÎOK« 209 g∞ =^Œ‰Ì Ωõ ã¨Ê+¨=ì ∞~Ú# x^Œ~≈° <åÅ∞
_»OÖ’, ѨO@Å#∞ <åâ◊#O KÕÜ«∞_»OÖ’, =zÛ# `«~°∞"å`« ‰õÄ_® g∞~°∞ XHõ"Õà◊
ã¨O`«ux áê_»∞KÕÜ«∞@OÖ’ x=∞QÆ∞fl_≥· `«Ñ¨Ê@_»∞QÆ∞ "Õ¿ãÎ JÖÏ¡ÇπÏ ã¨~°fiâ◊H˜Î
áÈ`å_»∞. HÍQ͆ JÖÏ¡ÇπÏ WÖÏO\˜ =∞O`«∞_»∞, q"ÕHõ ã¨OѨ#∞fl_»#fl ã¨OQÆux
K≥_∞» QÆ∞#∞ ã¨∞`«~å=¸ W+¨Ñì _¨ _» ∞» . ÉÏQÍ QÆ∞~°∞ÎOK«∞HÀO_ç.
JO^Œ∞KÕ`« nxfl "Õ∞=Ú h "≥O@ɡ@∞ì‰õΩx "≥à◊§_®xH˜ JOwHõiOK«=Ú Jx ¿Ñp
206 ''JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ ÉèÜ
í ∞« Ѩ_∞» —— Jx "å_ç`À ÃÑ\Ïì~°∞. JѨC_»∞ Ǩτ[`ü ã¨∞ÃÇ·ÏÉò (~°l) `«# ^èŒ<å#flO`«\ ˜h "åiH˜ =^ŒeÃÑ>Ëìã≤,
J#flѨC_»∞, "å_ç QÆ~°fiO, ^Œ∞~°aè=∂#O ^≥·=^èŒ~å‡xfl `«# "≥O@ɡ@∞ì‰õΩx =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨) =^ŒÌ‰õΩ =KÕÛâß~°∞. D =$`åÎO`«
"å_çfl áêѨO "≥·Ñ¨ÙˆH ѨÙiH˘Å∞Ê`«∞Ok.238 =∞O`å q#fl `«~°∞"å`« ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨), ''ã¨∞ÃÇ·ÏÉò ÖÏÉèí™ê\˜ "åºáê~°O KÕâß_»∞——
WÖÏO\˜ "åiH˜ #~°Hõ"Õ∞ QÆu. Jk Ju Jx H˘xÜ«∂_®~°∞. D =∂@#∞ PÜ«∞# (ã¨) Ô~O_»∞™ê~°∞¡ ѨeHÍ~°∞ (Ѷ¨`üǨïÖò
K≥_»¤ x"å㨠ã¨÷ÅO. Yn~ü). J~Ú`Õ D PÜ«∞`«∞ ã¨~°fi™ê^è•~°}"≥∞ÿ#k. qâßfiã¨∞ʼnõΩ, ^≥·=ÉèíH˜ÎѨ~°∞ʼnõΩ,
207 „Ѩ[Ö’¡x =∞i H˘O`«=∞Ok WǨÏÖ’HÍxH˜ |^Œ∞Å∞QÍ Ñ¨~°Ö’HÍxH˜ „áê=ÚYºO WKÕÛ `åºQÆ=¸~°∞ÎÅO^ŒiH© Wk
ZÖÏO\˜"å~°O>Ë, ^≥·=„Ѩã¨#fl`«#∞ K«∂~° =iÎã∞¨ OÎ k.
Q˘<Õ „ѨÜ∞« `«flOÖ’ "å~°∞ `«=∞ „áê}ÏÅ#∞ 240. Wk qâ◊fiã≤Oz# "åi#∞^ÕtÌ Oz KÕÜ∞« |_ç# Ç≤Ï`ÀѨ^âÕ O◊ . g∞~°∞ W™ê¡OÖ’H˜ ~å^Œe¿ãÎ
ã¨~Ú`«O Ѩ}OQÍ ÃÑ_»∞`«∞<åfl~°∞.239 ѨÓiÎQÍ =KÕÛÜ«∞O_ç. áêH˜H∆ Oõ QÍ =^Œ∞.Ì g∞‰õΩ #zÛ# q+¨Ü∂« Å#∞, „ѨÜ∂≥ [#Hõ~"° ∞≥ #ÿ
J@∞=O\˜ (`åºQÆ^#Œè ∞Öˇ#· ) `«# ^•ã¨∞Å JOâßÅ#∞ J=∞Å∞Ѩ~°z, g∞ Pâ◊Å∞ PHÍOHõ∆ʼnõΩ =ºuˆ~HõOQÍ L<åflÜ«∞#∞‰õΩ#fl
Ѩ@¡ JÖÏ¡ÇÏπ Jq∞`«"∞≥ #ÿ "å`«ûźO Hõey "å\˜x =^Œe"Õ™êÎ=∞O>Ë ‰õΩ^Œ~°^Œ∞. JÖψQ ѨÓ~åfi„â◊=∞OÖ’ g∞~°∞ =^Œe =zÛ#
LO\Ï_»∞. HÍÅÊxHõ ã≤^•úO`åÅ#∞, PKå~° ^Œ∞~åKå~åÅ#∞ W™ê¡OÖ’ *ÁÑ≤ÊOKÕ „Ѩܫ∞`«flO
KÕÜ«∞HõO_ç. W™ê¡O#∞ – ã¨OѨÓ~°‚OQÍ – J=ÅOaOK«O_ç. ã¨OѨÓiÎQÍ g∞~°∞ D
237. H˘xfl |ÅÇ‘Ï# LÖË¡Y<åÅ „ѨHÍ~°O D PÜ«∞`«∞ P<å\˜ HõѨ\ ˜ J~Ú# JMò#ãπ ^èŒ~å‡xfl J=ÅOaOz#<å_»∞ g∞~°O`«@ g∞ˆ~ ^Œ∞~åKå~åʼnõΩ, q∞^䕺 "å^•Å‰õΩ
a<£ +¨sMò ã¨YѶx‘ ^Œ$+≤Öì ’ ÃÑ@∞ì‰Ωõ x J=`«iOzOk. HÍx „Ѩ=∂}|^Œ"ú ∞≥ #ÿ q+¨Ü∞« O ^Œ∂~°O J~ÚáÈ`å~°∞.
Uq∞@O>Ë HõѨ@∞Å∞, QÆifi+¨µìÅO^Œih ^Œ$+≤ìÖ’ ÃÑ@∞ì‰õΩx JÖÏ¡ÇπÏ D =∞O^ŒeOѨÙ
KÕâß_»∞. W™ê¡OÖ’ ѨÓiÎQÍ „Ѩ"ÕtOK«_®xH˜ x~åHõiOz#"å_»∞ – "Õˆ~ =∂@Ö’¡ ^èŒ~å‡xfl
áêH˜H∆ Oõ QÍ =∂„`«"∞Õ J#∞ã¨iOK«QÀˆ~"å_»∞ – ^•xfl P~å^è#Œ Å =~°Hˆ , =∞ã≤^˚ £ <åÅ∞QÆ∞
238. JǨÏOHÍ~°O, QÆ~fi° O, ^Œ∞~°a=è ∂#O "åix áêѨO "≥Ñ· Ù¨ Hˆ ѨÙiH˘Å∞Ê`å~Ú. PO`«~åºÖ’¡ QÀ_»Å =~°ˆH Ѩiq∞`«O KÕÜ«∂Å#∞‰õΩO@∞<åfl_»#fl=∂@! ~å[H©Ü«∂Å #∞Oz,
JǨÏOHÍ~°O u+¨ª"Õã≤#ѨC_»∞ ^≥·=cèu, áêѨcèu "å\˜Ö’¡ KÀ@∞#∞ ã¨OáêkOK«ÖË=Ù K«@ãì ɨ Åíè #∞Oz ^•xfl "Õ~∞° Ѩ~K° åÅ#∞‰õΩO@∞<åfl_»∞. JÖψQ „Ѩ[Å∞ `«=∞ „áêOfÜ«∞
=∞i! JÅ"å@¡#∞, PKå~åÅ#∞, ã¨O㨯 $ux W+¨ìѨ_»`å~°∞. "å\˜x =^Œ∞Å∞HÀ=_®xH˜
239. D PÜ«∞`«∞ Ǩτ[`ü ã¨∞ÃÇ·ÏÉò ~°∂g∞ (~°l)x ^Œ$+≤ìÖ’ ÃÑ@∞ì‰õΩx J=`«iOѨ*ËÜ«∞ ã¨∞=ÚYOQÍ LO_»~∞° . =ÚYºOQÍ q"åǨk q+¨Ü∂« ÅÖ’ ^Œ∞ÉÏ~å Y~°∞Û KÕÜ∞« @O,
|_çOk Jx J#|_»∞`ÀOk. PÜ«∞# =∞Hͯ #∞O_ç =∞n<å‰õΩ „Ѩ™ê÷#O KÕÜ«∞^ŒÅz =Úã≤¡"Õ∞`«~° PKå~åÅ#∞ J=ÅOaOK«@O =O\˜q [~°∞QÆ∞`«∂ LO\Ï~Ú. JO^Œ∞ˆH
#ѨC_»∞ Jqâßfiã¨∞Å∞ J_»¤yOz, #∞=Ùfi D ^èŒ<å#flO`å WHõ¯_Õ ã¨OáêkOKå=Ù. Ã+`· å<£ J_»∞QÆ∞ *Ï_»Å#∞ J#∞ã¨iOK«HOõ _ç Jx É’kèOK«|_çOk. ZO^Œ∞HõO>Ë Ã+`· å<£
139 140
2. JÖò |Y~° JeѶã¨πÜÖÏ"£∞ g∞"£∞
«∞Y∂Å∞ 71 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
2=
Pre-final

210 Uq∞\©, JÖÏ¡ÇπÏ =∞iÜ«Ú ^Œ∂`«Å∞ 212 Jqâßfiã¨∞Å H˘~°‰õΩ „áêѨOzHõ

ã¨fiÜ«∞OQÍ "Õ∞Ѷ¨∂Å h_»ÅÖ’ =zÛ `«=∞ rq`«O ZO`À ã¨∞O^Œ~O° QÍ, PHõ~¬° }©
HÍ~åºxfl ѨiѨÓiÎ QÍq™êÎ~°x "å~°∞ Ü«∞OQÍ =∞ÅK«|_çOk. "å~°∞ qâ◊fiã≤O
Z^Œ∞~°∞K«∂ã¨∞Î<åfl~å?241 HÍ~åºÅhfl z# "åix J=¿ÇÏà◊# KÕã∞¨ <Î åfl~°∞.244
(x~°Ü ‚ ∞« O H˘~°‰Ωõ ) JÖÏ¡ÇÏπ "≥Ñ· Ù¨ Hˆ =∞~°eO "åã¨Î"åxH˜ JÖÏ¡ÇπÏ Ñ¨@¡ ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ∞
K«|_»`å~Ú. QÆÅ"å~°∞ „ѨàÜ ◊ ∞« k<å# "åiHõ<åfl ZO`À
211 "Õ∞=Ú W„™ê~¸Öò =Oâ◊ã¨∞÷ʼnõΩ L#fl`« ã≤÷uÖ’ LO\Ï~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ `å#∞
Zxfl ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# x^Œ~°≈<åÅ#∞ „Ѩ™êkO `«Åz# "åiH˜ ÖˇH¯õ ÖË#O`«QÍ Láêkèx
Kå"≥∂ "åi<Õ J_»QÆO_ç.242 ^≥·= „Ѩ™êk J#∞„QÆÇÏ≤ ™êÎ_∞» .245
`åÅ∞ `«=∞ =^Œ‰Ì Ωõ KÕi# `«~∞° "å`« "å\˜x 213 =∂#=ÙÅO`å XˆH ã¨=∂[OQÍ
`å~°∞=∂~°∞ KÕ¿ã"å~°∞,243 JÖÏ¡ÇπÏ Hõiî# LO_Õ"å~°∞.246 JÖÏ¡ÇπÏ „Ѩ=HõÎÅ#∞
"≥∞#ÿ tHõÅ∆ ∞ qkèOK«QÅÆ "å_»#fl q+¨Ü∂« xfl â◊√Éè"í å~°xÎ KÕÛ "å~°∞QÍ, ÉèÜ
í ∞« ÃÑ>Ë"ì å~°∞QÍ
q㨇iOK«~å^Œ∞. KÕã≤ ѨOáê_»∞. „Ѩ[Å =∞^茺 `«ÖˇuÎ#
q∞=∞‡efl PHõ@∞ìHÀ=_®xH˜, W™ê¡O‰õΩ q~°∞^ŒúOQÍ LO_Õ q+¨Ü«∂Å<Õ JO^Œ"≥∞ÿ# Jaè„áêÜ«∞Éè^Ë •ÅÃÑ· f~°∞Ê KÕÜ∞« \ÏxH˜
Ѷ≤ÖÏã¨Ñ¶‘ ^•fi~å g∞‰õΩ #zÛ#@∞¡QÍ ã¨=∞iÊ™êÎ_»∞. K≥_»∞ÅÃÑ· JO^Œ"≥∞ÿ# yÖÏѶ¨ÙÅ#∞ 243. ^≥·"å#∞„QÆǨxfl `å~°∞=∂~°∞ KÕÜ«∞@=∞O>Ë ÉèÏ=O† "åà◊√¡ D=∂<£‰õΩ (qâßfi™êxH˜)
K«∞\˜ì g∞ =ÚO^Œ∞OK«∞`å_»∞. a^£J`üÅ#∞ ‰õÄ_® ã¨`å¯~åºÅ∞QÍ #=∞‡|Å∞‰õΩ`å_»∞. |^Œ∞Å∞QÍ u~°™ê¯~° "≥·YiH˜ X_çQÆ\Ïì~°∞. ^≥·=ã¨O^Õâ◊O Ѩ@¡ q=ÚY`« K«∂áê~°∞.
JO^Œ∞ˆH W™ê¡OÖ’H˜ „Ѩ"ÕtOz# g∞^Œ@ =∞#ã¨∞ "≥∞KÕÛ q+¨Ü«∂Å#∞ ^≥·"ÕK«Ûù‰õΩ
^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) "åi ã¨O„Ѩ^•Ü«∂xH˜ JѨÊyOKåe. ^≥·=„Ѩã¨#fl`«`À ã¨=∞~°ã¨O 244. P<å\˜ =Úã≤¡=ÚÖ’¡ J`«ºkè‰õΩÅ∞ ¿Ñ^Œ"å~°∞, JÉèÏQƺ r=ÙÖË. "åi ^ŒQÆæ~° qÖÏã¨
K≥O^Œx q+¨Ü«∂Å#∞ xã¨ûOHÀK«OQÍ q_»<å_®e. =ã¨∞Î=ÙÅ∞QÍh, Pã‘Î JO`«ã¨∞÷Å∞QÍh LO_Õq HÍ=Ù. JO^Œ∞KÕ`« =∞Hͯ‰õΩ K≥Ok#
‰õΩÔ~·+¨µÅ∞ J_»∞QÆ_»∞QÆ∞<å =Úã≤¡OÅ#∞ J==∂#Ѩ~°KÕ"å~°∞, ZQÆ`åo KÕ¿ã"å~°∞.
241. H˘xfl Y∞~üP<£ "åºMϺ<åÅÖ’ L#fl@∞¡ Wk „Ѩà◊Ü«∞k#O ^Œ$â◊ºO HÍ=K«∞Û (`«Ñ¶‘û~ü `«~°`«~åÅ∞QÍ Ü«ÚQÆÜ«ÚQÍÅ∞QÍ [~°∞QÆ∞`«∞#flk ‰õÄ_® W^Õ. ã¨=∂[OÖ’x
Wɡfl Hõã‘~ü). ÖËHõ JÖÏ¡ÇπÏ `«# ^Œ∂`«Å`À, "Õ∞Ѷ¨∂Å h_»ÅÖ’ „Ѩ`«ºHõ∆"≥∞ÿ, `«=∞ „j=∞O`«∞Å∞ ã¨^• ã¨`«º |Å=Ú#fl ¿Ñ^Œ=~åæxfl z#fl K«∂Ѩ٠K«∂ã¨∂Î<Õ =KåÛ~°∞.
ã¨Oâ◊Ü«∂ÅxflO\˜h ^Œ∂~°O KÕ¿ãÎ JѨC_»∞ `å=Ú qâ◊fiã≤™êÎ=∞#flk "åi L^ÕÌâ◊ºO HÍx Z@ìˆHʼnõΩ ã¨`«º|ÅO L#fl =~°æO =∂„`«"Õ∞ HÍÅO ÃÑ>Ëì ѨsHõ∆Ö’ <≥yæOk.
HÍ=K«∞Û. J~Ú`Õ W@∞=O\˜ W™ê¡O ã‘fiHõ~°}‰õΩ ^≥·=ã¨xflkèÖ’ ZÖÏO\˜ qÅ∞"å 245. qâßfi㨠=~°æO Ü≥ÚHõ¯ ¿Ñ^ŒiHÍxfl, x~å_»O|~°`åfixfl K«∂ã≤ Jqâßfiã¨∞Å∞ KÕã≤#
ÖË^Œ∞. JO^Œ∞ˆH W™ê¡O ã‘fiHõ~°}Ö’ `å`åû~°O KÕÜ«∞HõO_ç. gÖˇ·#O`« `˘O^Œ~°QÍ D ZQÆ`åoH˜ ã¨=∂^è•#O W=fi|_çOk. g∞~°∞ „áêѨOzHõOQÍ U JÉèÏQƺ r=ÙÅ#∞
ã¨`åº=∞$`åxfl P™êfikOz g∞ Ѩ~°Ö’Hõ rq`åxfl fiÛk^Œ∞ÌHÀO_ç. ѨiǨÏã≤ã∞¨ <Î åfl~À "åˆ~ „ѨàÜ
◊ ∞« k<å# `«=∞ `«MÏfi (^≥=· cèu, áêѨcuè ) ^Œ$ëêì º L#fl`«
242. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ =¸™ê (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) ^ŒQ~æÆ ∞° #fl KÕuHõ„~°<Õ fã¨∞HÀO_ç. ^•x ^•fi~å ™ê÷<åÖ’¡ LO\Ï~°∞. 'ÖˇHõ¯ÖË#O`«QÍ Láêkèx „Ѩ™êk™êÎ_»∞— J#fl =∂@Ö’ Ѩ~°Ö’Hõ
"Õ∞=Ú =∞O„`«QÍà◊§ HõxHõ@∞ì#∞ HõHÍqHõÅO KÕâß=Ú. ã¨=Ú„^ŒOÖ’ #∞Oz =∂~°æO J#∞„QÆǨÏO`À áê@∞ WǨÏÖ’Hõ „Ѩ™ê^ŒO ‰õÄ_® Wq∞_ç LOk. J#fl@∞¡QÍ<Õ –
U~°Ê~°Kå=Ú. |O_»~å~Ú #∞Oz 12 h\˜ T@Å#∞ L`«ÊuÎ KÕâß=Ú. JÖψQ H˘<ÕflO_»¡Ö’<Õ – JÖÏ¡ÇπÏ D ¿Ñ^Œ„Ѩ[Å HÀã¨O q[Ü«∞ ^•fi~åÅ∞ `≥iKå_»∞. ^•O`À
"Õ∞Ѷ∂¨ Å ^•fi~å KèåÜ«∞#∞ HõeÊOK«@O, =∞<£fl ã¨ÖÏfiÅ#∞ PǨ~° Ѩ^•~å÷Å∞QÍ J=`«iO "åiH˜ „áêѨOzHõ Sâ◊fi~°ºO ‰õÄ_® „áêÑ≤ÎOzOk.
Ѩ*ËÜ«∞@O – W=hfl ^≥·=â◊H˜ÎH˜, ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) ã¨`«º`«‰õΩ „Ѩ|Å `å~å¯}ÏÖË. HÍx 246. JO>Ë JO^Œ~°∂ `ÒÇ‘Ï^£ (^Õ=Ùx UHõ`«fiO) ÃÑ· LO_Õ"å~°∞. Ǩτ[`ü P^ŒO #∞O_ç
WO`« KÕã<≤ å W„™ê~¸Öò ã¨O`«u"å~°∞ ^≥"· å^ÕâߊѨ@¡ "≥=· ÚMϺxfl „Ѩ^iŒ ≈OKå~°∞. Ǩτ[`ü #∂ÇπÏ =~°‰õΩ – Ѩk `«~åÅ =~°‰õÄ ^≥·=„Ѩ=HõÎÅ∞ UHõ^≥·"å~å^èŒ#<Õ
141 142
2. JÖò |Y~° JeѶã¨πÜÖÏ"£∞ g∞"£∞
«∞Y∂Å∞
Pre-final
QÍ#∞ "åi"≥O@ (J#QÍ „Ѩ=HõÎÅ "≥O@)
ã¨`º« |^Œ"ú ∞≥ #ÿ „QÆO^ä•Å#∞ ѨOáê_»∞. =∞i
"åàı§ – ã¨Ê+ì̈"≥∞ÿ# P^ÕâßÅ∞ "˘ã¨QÆ|_ç#
`«~°∞"å`« ‰õÄ_® – Ѩ~°ã¨Ê~° "≥·~°ÉèÏ=O,
Jã¨∂Ü«∞ =¸ÅOQÍ JO^Œ∞Ö’
qÉèkË OK«∞‰õΩ<åfl~°∞.247 JO^Œ∞KÕ`« JÖÏ¡ÇÏπ
qâßfiã¨∞ʼnõΩ D ÉèË^•aè„áêÜ«∞O #∞O_ç
‰õÄ_® `«# P*Ï˝#∞™ê~°O ã¨`«ºO "≥·Ñ¨Ù‰õΩ
^Œ~≈° Hõ`fi« O =Ç≤ÏOKå_»∞.248 JÖÏ¡ÇÏπ `å#∞
HÀi# "åiH˜ ~°∞A=∂~°æO K«∂ѨÙ`å_»∞.
„ѨɒkèOKå~°∞. „Ѩ[Å∞ ‰õÄ_® D '^Õ=Ùx UHõ`fi« O—ÃÑ· QÆ\Qì˜ Í xÅ|_®¤~∞° . P `«~∞° "å`«
„Hõ"Õ∞}Ï Ã+·`å<£ "åiÖ’ ^Œ∞„¿+Ê~°}Å#∞ #∂iáÈâß_»∞. Ѩ~°º=™ê#OQÍ "åi =∞^茺
Éè^Ë •aè„áêÜ«∞O á⁄_»ã∂¨ Ñ≤Ok. +≤~¯ü =∞iÜ«Ú QÀK«~° =ã¨∞=Î ÙŠѨÓ[ ã¨~fi° ™ê^è•~°}O
J~ÚáÈ~ÚOk. JO^Œ∞=Å¡ =∂~°„æ Éè+í `ì¨ ‰« Ωõ Ö’<≥#· =∂#=`«#∞ uiy ~°∞A=∂~°Oæ Ö’H˜
fã¨∞‰õΩ ~å=\ÏxH˜ JÖÏ¡ÇÏπ `«# „Ѩ=HõÅÎ ‰õΩ „QÆO^ä•ezÛ Ñ¨Oáê_»∞. =∞øeHõ qâßfiã¨OÃÑ·
„Ѩ[Å =∞^茺 U~°Ê_ç# Jaè„áêÜ«∞ÉèË^•Å#∞ qKåiOz ã¨`«º"Õ∞^À – Jã¨`«º"Õ∞^À
ã¨Ê+¨ìO KÕÜ«∞@O nx Jã¨Å∞ L^ÕÌâ◊O (Wɡfl Hõã‘~ü).
247. ã¨`«ºOѨ@¡ "≥·=ÚYº^èÀ~°}˜, qã¨∞QÆ∞ ѨÙ\˜ì#KÀ@ÖÏ¡ Jaè„áêÜ«∞ÉèË^ŒO `«Ñ¨Ê‰õΩO_®
=ã¨∞OÎ k. D q=ÚY`«‰Ωõ Jã¨Å∞ HÍ~°}O Jã¨∂Ü«∞, q~À^èOŒ , =∞#ã¨∞Ö’x JHõ¯ã¨∞.
=Úã≤O¡ ã¨=∂[OÖ’#∂ D q=ÚY`« á⁄_»ã∂¨ Ѩ‰Ωõ O_® L#flO`«HÍÅO, D ã¨=∂[O
`«# =∞øeHõ qâßfiã¨OÃÑ· Hõ^ŒÅx H˘O_»ÖÏ xÅ|_çOk. HÍx `«Mòb^£ (W=∂=ÚÅ
JO^è•#∞ã¨~} ° ) =∞iÜ«Ú a^£J`ü (^è~Œ ‡° OÖ’ ã¨iH˘`«Î q+¨Ü∂« ʼnõΩ JO‰õΩ~å~°Ê})Å
=¸ÅOQÍ ã¨`«º=∂~°æO #∞O_ç =∞x+≤ `«Ñ¨Ê@_»∞QÆ∞ "ÕÜ«∞@O „áê~°OaèOKå_»∞.
qÉè^Ë •Å∞ <å<å\˜H© ÃÑ~°Q<Æ å~°OaèOKå~Ú. Hõ_‰» Ωõ ''L=∞‡`ü SHõº`«—— J<Õk J™ê^躌 OQÍ
Ѩi}q∞OzOk. JÖÏ¡ÇπÏ =Úã≤¡OʼnõΩ =∂~°æO K«∂ѨÙQÍHõ!
248. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ A=∂ ~ÀA q+¨Ü«∞OÖ’ „QÆO^äŒ=ǨïÅ∞ qÉèËkOKå~°∞. Ü«¸^Œ∞Å∞
â◊x"å~åxfl, „ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞ Pk"å~åxfl `«=∞ Ѩq„`« k<åÅ∞QÍ KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. JOKÕ`«
JÖÏ¡ÇπÏ =Úã≤¡=ÚʼnõΩ A=∂ ~ÀA#∞ (JO>Ë â◊√„Hõ"å~åxfl) J=ÅOaOK«
=Åã≤OkQÍ ã¨∂zOKå_»∞. Ü«¸^Œ∞Å∞ Ǩτ[`ü D™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) q+¨Ü«∞OÖ’
qÉèËkOKå~°∞. "å~°∞ PÜ«∞xfl kèHõ¯iOK«@"Õ∞QÍHõ, PÜ«∞# `«e¡ J~Ú# Ǩτ[`ü
=∞~°º"£∞ÃÑ· JѨxO^Œ"âÕ ß~°∞. WkÖÏ =ÙO_»QÍ „ÔHã· =Ψ ÙÅ∞ Ǩτ[`ü D™ê (Uã¨∞„H©ã∞¨ )Î #∞
JÖÏ¡ÇπÏ ‰õΩ=∂~°∞xQÍ, ™êH∆Í`«∂Î ^Õ=ÙxQÍ KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. HÍQ͆ JÖÏ¡ÇπÏ PÜ«∞#
143
72 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
2=
214 Uq∞\©, g∞~°∞ ã¨fi~°æOÖ’ W>Ëì
„Ѩ"ÕtOK«QÆÅ=∞x J#∞‰õΩO@∞<åfl~å?
"åã¨"Î åxH˜ g∞‰õΩ ѨÓ~°fiO QÆuOz# "åiH˜
Z^Œ∞Ô~·#@∞=O\˜ Ѩiã≤÷`«∞Å∞ g∞H˜OHÍ
Z^Œ∞~°∞ HÍ<Õ ÖË^Œ∞.249 "åiÃÑ· HõëêìÅ∞,
~ÀQÍÅ∞ =zÛѨ_®¤~Ú. "å~°∞ ZO`«QÍ
‰õΩkÑ≤ "ÕÜ«∞|_®¤~°O>Ë, (P ^è•\˜H˜
`åà◊ÖHË )õ ''WO`«H© ^≥=· ã¨Ç¨ Ü«∞O ZѨC_˘
ã¨∞OÎ k?—— Jx „Ѩ=HõÅÎ ∞, "åi ã¨ÇϨ K«~∞° Å∞
„ѨtflOK«™êQÍ~°∞. ''q#O_ç! ^≥·=
ã¨Ç¨Ü«∞O ã¨g∞ѨOÖ’<Õ LOk——250
(Jx "åix F^•~°Û@O [iyOk).
q+¨Ü«∞OÖ’ ã¨Ô~·# ^Œ$HõÊ^ä•xfl J=ÅOaOKÕ ã¨^Œ∞ƒkúx =Úã≤¡=ÚʼnõΩ "˘ã¨QÍ_»∞.
JO>Ë D™ê (Uã¨∞„H©ã¨∞Î) – ^≥·=„Ѩ=HõÎ =∞iÜ«Ú ^Õ=ÙxH˜ q^èÕÜ«∞`«K«∂¿Ñ ^•ã¨∞_»∞
Jx =Úã≤=¡ ÚÅ∞ qâ◊fiã≤™êÎ~∞° . Ǩτ[`ü W„ÉÏÇ‘ÏO (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) q+¨Ü∞« OÖ’ ‰õÄ_®
"åà◊√¡ qÉèËkOKå~°∞. PÜ«∞# Ü«¸^Œ∞_»∞ Jx XHõ~°O>Ë, 'HÍ^Œ∞ – „ÔH·ã¨Î=Ù_»∞— Jx
WOH˘Hõ~°<åfl~°∞. J~Ú`Õ PÜ«∞# ''z`«Îâ◊√kú QÆÅ ^≥·=q^èÕÜ«Ú_»∞ (=Úã≤¡O)—— Jx
JÖÏ¡ÇπÏ =Úã≤¡=ÚʼnõΩ Z~°∞HõѨiKå_»∞. D q^èŒOQÍ J<ÕHõ q+¨Ü«∂ÅÖ’ JÖÏ¡ÇπÏ
=Úã≤¡OʼnõΩ `«# Hõ$Ѩ`À ã¨Ô~·# =∂~°æO K«∂áê_»∞.
249. =∞n<å‰õΩ =Å㨠"≥o§# `«~°∞"å`« HõѨ@∞Å, Ü«¸^Œ∞Å, =Ú„+≤‰õΩ¯Å `«~°Ñ¶¨Ù#∞Oz
=Úã≤¡OʼnõΩ Z<Àfl "ÕkèOѨÙÅ∞, ÉÏ^èŒÅ∞ Z^Œ∞~°Ü«∂º~Ú. H˘O`«=∞Ok =Úã≤¡OÅ∞ D
q+¨Ü∞« "≥∞ÿ ^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨)‰õΩ Ѷ~≤ åº^Œ∞ ‰õÄ_® KÕâß~°∞. ^•xÃÑ· =Úã≤O¡ Å#∞ F^•~°∞ã¨∂Î
D PÜ«∞`«∞ J=`«iOzOk. =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) ã¨~Ú`«O "åix D q^èŒOQÍ
F^•~åÛ~°∞: g∞‰õΩ ѨÓ~°fiO QÆuOz# "åix xÅ∞=Ù<å ~°OѨO`À HÀâß~°∞. W#∞Ѩ
^Œ∞"≥fi#Å`À "åi â◊s~°O #∞Oz =∂Oã¨O fÜ«∞|_çOk. J~Ú`Õ D z„`«=^èŒ, D
J=∂#∞+¨HÍO_» "åix "åi ^èŒ~°‡O #∞Oz =∞~°eOK«ÖËHõáÈ~ÚOk.—— P `«~°∞"å`«
PÜ«∞# (ã¨) WÖÏ J<åfl~°∞ : ^≥·=™êH˜∆! JÖÏ¡ÇπÏ D =º=Ǩ~åxfl ã¨OѨÓ~°‚O
QÍq™êÎ_»∞ (JO>Ë W™ê¡O‰õΩ „áê|ÖϺxfl "˘ã¨QÆ∞`å_»∞). Hõ_»‰õΩ XHõ „Ѩܫ∂}©‰õΩ_»∞
XO@iQÍ 'ã¨<£P— #∞O_ç 'ǨÏ[~ü"≥∂`ü— =~°‰õΩ xtÛO`«QÍ „Ѩܫ∂}O KÕÜ«∞
QÆÅ∞QÆ∞`å_»∞. J`«_∞» JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ `«Ñʨ "Õ~˘HõiH˜ ÉèÜ í ∞« Ѩ_=» Åã≤# J=ã¨~O° LO_»^∞Œ .
P HÍÅO =ã¨∞ÎOk (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs). D LѨ^Õâ◊O ^•fi~å =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O)
=Úã≤¡OÅÖ’ P`«‡ qâßfi™êxfl, ã¨÷~Ú~åºxfl ÃÑOá⁄OkOK«^ŒeKå~°∞.
144
2. JÖò |Y~° JeѶã¨πÜÖÏ"£∞ g∞"£∞
«∞Y∂Å∞ 73 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
2=
Pre-final

215 `å=Ú UO Y~°∞Û K≥Ü«∂ºe? Jx 217 x+≤^Œú =∂™êÅÖ’ Ü«Ú^ŒúO

"å~°∞ x#∞fl „Ѩtflã¨∞Î<åfl~°∞. g∞ˆ~O Y~°∞Û K≥Ü∞« º@O QÆ∞iOz „Ѩ[Å∞ x#∞fl J_»∞QÆ∞
KÕã≤<å Jk g∞ `«e¡^ŒO„_»∞Å H˘~°‰õÄ, `«∞<åfl~°∞. #∞=Ùfi "åiH˜ K≥ÑC¨ : D =∂™ê
|O^èŒ∞=ÙÅ H˘~°‰õÄ, J<å^èŒÅ H˘~°‰õÄ, ÅÖ’ Ü«Ú^ŒúO KÕÜ«∞@O =∞ǨѨ~å^èŒO.
x~°∞¿Ñ^ŒÅ∞, ÉÏ@™ê~°∞Å H˘~°‰õÄ Y~°∞Û J~Ú`Õ JÖÏ¡ÇπÏ =∂~°æOÖ’ J=~À^è•Å∞
KÕÜ«∂e.251 g∞~°∞ U "Õ∞Å∞ KÕã≤<å HõeÊOK«@O, JÖÏ¡ÇπÏ#∞ u~°ã¨¯iOK«@O,
JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ ^•x QÆ∞iOz `≥Å∞ã¨∞ Jx (F =∞ã≤˚^≥ ǨÏ~å"£∞#∞ ã¨O^Œi≈OKÕ [#∞Å#∞
„Ѩ=HÍÎ!) "åiH˜ K≥ѨC. J_»∞¤HÀ=@O, JHõ¯_» x=ã≤OKÕ"åix
216 Ü«Ú^ŒúO KÕÜ«∞@O g∞‰õΩ Hõ+¨ìOQÍ JHõ¯_ç #∞Oz "≥à◊§Q˘@ì_»O JÖÏ¡ÇπÏ
JxÑ≤Oz#ѨÊ\˜H©, Jk g∞ÃÑ· qkèQÍ ^Œ$+≤Öì ’ JO`«H<õ åfl Ѷ∞¨ ’~°"∞≥ #ÿ JѨ~å^èOŒ .
x~°‚~ÚOK«|_çOk. g∞~°∞ ^Õxfl W+¨ì D LѨ„^Œ=O (Ѷ≤`åfl) ǨÏ`«º Hõ<åfl
Ѩ_»@OÖË^À J^Õ g∞ áêe@ |Ǩïâß ÃÑ^ŒÌk.253 "å~°∞ g∞`À Ü«Ú^ŒúO KÕã¨∂Î<Õ
â◊√ÉèíHõ~°O HÍ=K«∞Û. JÖψQ g∞~°∞ g∞ 252. lǨ^£‰õΩ ã¨O|OkèOz# XHÍ<˘Hõ P[˝#∞ Wã¨∂Î, JÖÏ¡ÇπÏ g∞‰õΩ U P^Õâßxfl
HÀã¨O ZO`«QÍ<À HÀ~°∞‰õΩ<Õ q+¨Ü∂« ÖË g∞ WzÛ<å g∞~°∞ ^•xfl t~°™ê=Ç≤ÏOK«=Åã≤O^Õ#x É’^èŒÑ¨~°K«|_çOk. U^Õx XHõ
áêe@ ǨxHõ~O° QÍ ~°∂á⁄O^Œ=K«∞Û. x[ P^Õâ◊O g∞‰õΩ |~°∞=ÙQÍ, Hõ+¨ìOQÍ JxÑ≤OK«=K«∞Û. HÍx ^•x Ѩi}Ï=∞O ZÖÏ
*Ï˝#O JÖÏ¡ÇπωõΩ =∂„`«"Õ∞ LOk. g∞‰õΩ LO@∞O^À JÖÏ¡ÇπωõΩ `≥Å∞ã¨∞. g∞‰õΩ `≥eÜ«∞^Œ∞. g∞~°∞ g∞HÀã¨O ÉÏ^è•Hõ~°O
P q+¨Ü∞« O `≥eÜ«∞^Œ∞.252 J#∞‰õΩ#fl^Õ g∞ áêe@ â◊√ÉèíHõ~°O ‰õÄ_® HÍ=K«∞Û. Ü«Ú^ŒúO ^•fi~å g∞‰õΩ PkèHõº`«,
250. ~å#∞#fl „Ѩun ^•Ñ¨ÙÖ’<Õ LO@∞Ok. qâßfiã¨∞ʼnõΩ ^Õ=Ùx `À_®Ê@∞ ÅaèOK«@O Q“~°"À#fl`«∞Å`À áê@∞ ã≤iã¨OѨ^ŒÅ∞ ÅaèOK«=K«∞Û. JâßOu JÅ[_»∞Å ™ê÷<Õ
J#flk xâ◊ÛÜ«∞O. Hõ#∞Hõ Jk KåÖÏ ã¨g∞ѨOÖ’<Õ LOk Jx J~°÷O. âßOf ã¨∞ã≤÷~°`«Å∞ <≥ÅH˘#=K«∞Û. JÖψQ g∞~°∞ HÀ~°∞‰õΩ<Õ =ã¨∞Î=Ù (Ü«Ú^ŒúOKÕ¿ã
251. H˘O`«=∞Ok „Ѩ=HõÎ ã¨ÇϨ K«~∞° Å∞ J_çy# ^•xH˜ ã¨=∂^è•#OQÍ, ^è#Œ O U U Ѩ^∞Œ ÖÌ ’¡ |^Œ∞Å∞ WO_»¡Ö’ ‰õÄ~°∞Ûx LO_®Å#fl `«ÅOѨÙ) Éèíq+¨º`«∞ÎÖ’ q∞=∞‡efl Ѩ~åÉèí"åxH˜
Y~°∞ÛÃÑ\ÏìÖ’ `≥eÜ«∞*ËÜ«∞|_çOk. ÃÑ·# ¿Ñ~˘¯#|_ç# "å~°∞ g∞ ^èŒ# ã¨Ç¨Ü«∂xH˜, QÆ∞iKÕÜ∞« =K«∞Û. â◊„`«∞=Ù g∞ÃÑ· ^•_ç KÕã,≤ g∞ rq`åÅ#∞ =∞iO`« ^Œ∞~°ƒ~ù O° KÕÜ∞« =K«∞Û.
ã¨Ç¨ÏHÍ~åxH˜ Z‰õΩ¯= ǨωõΩ¯^•~°∞Å∞. nxfl|\˜ì É’^èŒÑ¨_Õ^Õ=∞O>Ë Y~°∞ÛÃÑ@ì_®xH˜ Hõ#∞Hõ g∞~°∞ ^≥·"å^ÕâߊѨ@¡ q=ÚY`« K«∂¿Ñ |^Œ∞Å∞, P[˝ J=QÍ<Õ 'z`«ÎO—
ã¨O|OkèOz# D P[˝ 'ã¨^ŒMÏ`≥ <åѶ≤ÖÏ— ‰õΩ =iÎã¨∞ÎOk. JO>Ë ã¨fiK«ÛùO^ŒOQÍ JO@∂ ã¨HÍ~å`«‡HõOQÍ ã¨ÊOkOK«O_ç.
KÕÜ∞« =Åã≤# Y~°∞Û J#fl=∂@! Wk [HÍ`ü‰Ωõ =iÎOK«^∞Œ . ZO^Œ∞HõO>Ë [HÍ`ü J<Õk
qkèQÍ W=fi=Åã≤# ^•#O. Jk `«e¡^ŒO„_»∞Å HÀã¨O Y~°∞Û KÕÜ«∞‰õÄ_»^Œ∞. Ǩτ[`ü 253. ~°[Éò, AÖò YJ^Œ, AÖòÇÏ≤ *ò̊, =ÚǨτ~°O – D <åÅ∞QÆ∞ =∂™êÅ∞ J*Ï˝# HÍÅOÖ’
"≥∞ÿ=¸<£ a<£ q∞„Ǩ<£ D PÜ«∞`«∞#∞ áê~åÜ«∞}O KÕã¨∂Î WÖÏ "åºMϺxOKå~°∞ : ‰õÄ_® x+≤^Œú =∂™êÅ∞QÍ Ñ¨iQÆ}˜OK«|_Õq. D =∂™êÅÖ’ Ü«Ú^ŒúO, [QÆ_»O
''^è#Œ O Y~°∞ÛKÕ¿ã D Ѩ^∞Œ ÖÌ ’¡ ã¨Ow`« "å~Ú^•ºÅ „Ѩ™êÎ=#QÍh, QÀ_»Å‰õΩ „"ÕÖÏ_»n¿ã J"åOKè«hÜ«∞OQÍ ÉèÏqOK«|_Õk. W™ê¡O ‰õÄ_® g\˜ Ѩq„`«`«#∞ Ü«∞^è•`«^äŒOQÍ
z„`«Ñ¨\ÏÅ, Ys^≥·# `≥~°Å „Ѩ™êÎ=# QÍh ÖË^Œ∞.—— JO>Ë WÖÏO\˜ qÖÏã¨=O`«"≥∞ÿ# H˘#™êyOzOk. =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨) HÍÅOÖ’ ~°[Éò =∂ã¨OÖ’ XHõ =Úã≤¡O Ãã·xHõ
Ѩ^Œ∞ÌÅÃÑ· _»|∞ƒ Y~°∞ÛÃÑ@ì_»O ^Œ∞ÉÏ~å Y~°∞Û „H˜OkH˜ =ã¨∞ÎOk. HÍx qKå~°Hõ~°"≥∞ÿ# ^ŒàO◊ KÕuÖ’ XHõ Jqâßfiã≤ ǨÏ`«=∂~°Û|_®¤_∞» . H˘O`«=∞Ok Mˇn· Å∞QÍ Ñ¨@∞ì|_®¤~∞° .
q+¨Ü∞« O Uq∞@O>Ë WÖÏO\˜ ^Œ∞ÉÏ~å Y~°∞ÛÅ∞, Éè’QÆÖÏÅ㨠=ã¨∞=Î ÙÅ∞ =∞# rq`«OÖ’ ZO^Œ∞HõO>Ë ~°[Éò <≥Å „áê~°OÉèí"≥∞ÿ# ã¨OQÆu =Úã≤¡OʼnõΩ `≥eÜ«∞ÖË^Œ∞. D
Jx"å~°º JOâßÖˇ·áÈÜ«∂~Ú. "å\˜HÀã¨O qK«ÛÅq_çQÍ _»|∞ƒ `«QÆÖˇ_»∞`«∞#flѨC_»∞ ã¨OѶ¨∞@##∞ Pã¨~åQÍ fã¨∞‰õΩx Jqâßfiã¨∞Å∞ =Úã≤¡OÅÃÑ· Z^ÕÌ"å KÕâß~°∞. x+≤^Œú
=∞# =∞#ã¨∞Ö’¡ J~Ú+¨ì`« J<Õk U~°Ê_»@O ÖË^Œ∞. (Ѩq„`«) =∂™êÖ’¡ ‰õÄ_® g~°∞ ~°HõÎáê`«O ã¨$+≤ìã¨∞Î<åfl~°x q=∞i≈OKå~°∞. JѨC_»∞
145 146
2. JÖò |Y~° JeѶã¨πÜÖÏ"£∞ g∞"£∞
«∞Y∂Å∞ 74 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
2=
Pre-final

LO\Ï~°∞. z=iH˜ "åiH˜ gÅ∞ Hõey`Õ 218 J~Ú`Õ qâ◊fiã≤Oz#"å~°∞, Ç≤Ï„[`ü

q∞=∞‡efl g∞ ^è~Œ ‡° O #∞Oz =∞~°eOK« KÕã≤# (=Åã¨áÈ~Ú#) "å~°∞, ^≥·=
#~Ú<å =∞~°eOKÕ™êÎ~°∞.254 =∞i g∞Ö’ =∂~°æOÖ’ áÈ~å_Õ"å~°∞ =∂„`«"Õ∞ ^≥·=
QÆ#Hõ Z=~°~Ú<å `«=∞ ^èŒ~°‡O #∞Oz HÍ~°∞}ϺxH˜ JÉèíº~°∞÷Å∞. JÖÏ¡ÇπÏ
uiyáÈ~Ú, Jqâßfi㨠ã≤÷uÖ’ =∞~°}˜¿ãÎ Jq∞`«OQÍ Hõ∆q∞OKÕ"å_»∞, Jáê~°OQÍ
"åi WǨÏѨ~° Ö’HÍÖ’¡x Hõ~°‡Å∞ Hõ~∞° }˜OKÕ"å_»∞.
ã¨~°fi<åâ◊#"≥∞ÿáÈ`å~Ú. JÖÏO\˜ "åˆ~ 219 „Ѩ[Å∞ x#∞fl =∞^Œºáê#O QÆ∞iOz,
#~°Hõ"åã¨∞Å∞. "å~°O^Œ∞Ö’ HõÅHÍÅO E^ŒO QÆ∞iOz „Ѩtflã¨∞Î<åfl~°∞. #∞=Ùfi
Ѩ_ç LO\Ï~°∞.255 "åiH˜ K≥ÑC¨ : ''Ô~O_çO\˜Ö’#∂ KåÖÏ ÃÑ^ŒÌ
D PÜ«∞`«∞ J=`«iOzOk. xã¨ûO^ÕÇϨ OQÍ x+≤^úŒ =∂™êÅÖ’ ~°HáÎõ ê`«O ã¨$+≤Oì K«@O áêѨO LOk.256 „Ѩ[ʼnõΩ nx=Å¡ H˘xfl
áêѨHÍ~°º"Õ∞QÍx, x+≤^úŒ =∂™êÅ#∞ L^•Ç¨ÏiOKÕ"å~°∞ ‰õÄ_® `«=∞ JO`«~O° QÆOÖ’H˜ „áêѨOzHõ ÖÏÉèÏÅ∞ ‰õÄ_® KÕ‰õÄ~°∞
`˘OyK«∂ã¨∞HÀ"åÅx K«∞~°Hõ JO\˜OK«|_çOk. ZO^Œ∞HõO>Ë "åà◊√¡ ã¨~Ú`«O x+≤^Œú `å~Ú. HÍx g\˜ ^•fi~å KÕ‰õĈ~ ÖÏÉèíO
=∂™êÅÖ’ KÕÜ∞« ~åx Ѩ#∞Åhfl KÕâß~°∞. JÖÏ¡ÇÏπ =∂~°Oæ Ö’ J_»O¤ ‰õΩÅ∞ ã¨$+≤Oì K«@O, Hõ<åfl áêѨO KåÖÏ Z‰õΩ¯=.——257 UO Y~°∞Û
^≥=· QÆ$Ç¨Ï ã¨O^Œ~≈° #O xq∞`«OÎ "≥à§ı "åix xÅ∞=iOK«@O, =∞Hͯ֒x =Úã≤O¡ Å#∞ ÃÑ\Ïìe? Jx "å~°∞ x#∞fl J_»∞QÆ∞`å~°∞.
=¸\Ï=ÚÖˇ¡ ã¨~°∞̉õΩx "≥o§áÈÜÕ∞ Ѩiã≤÷`«∞efl ã¨$+≤ìOK«@O – W=hfl =∂=¸Å∞
JѨ~å^è•Å∞ HÍ=Ù. Hõ∆=∂~°›O HÍx <Õ~åÅ∞! ǨÏ`åº <Õ~°OHõ<åfl f„="≥∞ÿ# KÕ+¨ìÅ∞!! ã≤÷uÖ’ „áê}O áÈ~Ú#ѨC_Õ D Hõ~°‡Å∞ áê_»=Ù`å~Ú. XHõ"Õà◊ Kå=Ù‰õΩ =ÚO^Õ
JO^Œ∞=Å¡ =Úã≤¡OÅ KÕ`« – á⁄~°áê@∞# – x+≤^Œú =∂ã¨OÖ’ [iy# XHõ¯QÍ<˘Hõ¯ =∞x+≤ `«# `«Ñ¨C#∞ „QÆÇ≤ÏOz Hõ∆=∂aèHõ∆ "Õ_»∞‰õΩO>Ë, JÖÏ¡ÇπÏ J`«x `«Ñ¨C#∞
ǨÏ`Àº^ŒO`«OÃÑ· HÍH˜ QÀÅ KÕÜ∞« @O q_»∂~¤ "° ∞Õ . ^•xH˜ |^Œ∞Å∞ "å~°∞ P`å‡=Ö’Hõ#O =∞xfl™êÎ_»∞. J\˜ì ã≤÷uÖ’ J`«x ã¨`«¯~°‡Å∞ =$^è• HÍ=Ù.
KÕã∞¨ ‰õΩx, `«=∞ Hõ~‡° Å z\Ïì#∞ F™êi uiˆQã¨∞‰õΩx ѨâßÛ`åÎÑO¨ K≥O^Œ@O =∞Ozk. 256. 'ÃÑ^ŒÌ áêѨO— J<Õk ^è•i‡Hõ`« s`åº J#fl=∂@. D ~Ô O_»∞ =ã¨∞=Î ÙÅ∂ (=∞^Œºáê#O,
254. "åà◊√§ XHõ "≥Ñ· Ù¨ `«=∞ ^Œ∞~åQÆ`åÅ#∞ H˘#™êyã¨∂,Î ‰õΩ„@Å∞ ‰õΩÜ«Ú‰õΩÅÎ `À q∞=∞‡efl E^ŒO) =∞x+≤x <≥·uHõOQÍ J^èÀQÆuH˜ KÕ~°∞™êÎ~Ú.
^èŒ~°‡„Éèí+¨µìefl KÕ¿ãO^Œ∞‰õΩ Ü«∞uflã¨∞Î#flѨC_»∞ g∞~°∞ =∂„`«O – x+≤^Œú=∂ã¨O Jx 257. ÖÏÉèÏÅ∞ „áêѨOzHõ"≥∞ÿ#q. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : =∞^Œºáê#O =Å¡ `å`å¯eHõOQÍ =∞x+≤
K≥Ñ≤Ê – ZO^Œ∞‰õΩ PQÍe? â◊s~å=Ü«∞"åÅ∞ K«∞~°∞‰õΩQÍ Ñ¨xKÕ¿ãÎ KÕÜ∞« =K«∞Û. H˘O`«=∞Ok "≥∞^Œ_∞» ‰õÄ_® ÉÏQÍ
255. Z=~°~Ú<å W™ê¡O ^èŒ~°‡O "≥·Ñ¨Ù #∞Oz uiy áÈ~Ú – JO>Ë ^èŒ~°‡„Éèí+¨µìÖˇ·áÈ~Ú – ѨxKÕÜ∞« =K«∞Û. J`«x ÖˇO· yHõ â◊HΘ ‰õÄ_® ÃÑ~°Q=Æ K«∞Û! JÖψQ "å\˜ „HõÜ∞« q„HõÜ∂« Å∞,
P `«~∞° "å`« ѨâßÛ`åÎÑO¨ K≥O^ŒHáõ È`Õ „ѨÑO¨ K«OÖ’ J`«xH˜ =∞~°} tHõ∆ qkèOK«|_®e. Hõ¡|∞ƒÅ U~åÊ@∞ ÖÏÉèí™ê\˜ "åºáê~°O HÍ=K«∞Û. E^ŒOÖ’ ‰õÄ_® XHÀ¯™êi =∞x+≤
ǨÏnã¨∞Ö’ WÖÏ LOk : ''=∞<£ |^ŒÌÅ n#Ǩï Ѷ¨Mò`«∞Å∂Ǩ (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs – ÔQez#ѨÙ_»∞ ÖÏÉèíѨ_»`å_»∞. HÍx J`«xH˜ KÕ‰õĈ~ D Hõ∆}ÉèíOQÆ∞~°Ñ¨Ù ÖÏÉèÏÅ∞
H˜`å|∞Öò lǨ^£. =∞ixfl q=~åʼnõΩ JÖò |Y~° ã¨∂~å 256= PÜ«∞`«∞, ^•x <≥·uHõOQÍ, ^è•i‡HõOQÍ J`«#∞ áÈQ˘@∞ì‰õΩ<Õ ^•x =ÚO^Œ∞ ZO^Œ∞‰õÄ ã¨iáÈ=Ù.
q=~°} K«^Œ=O_ç). D PÜ«∞`«∞Ö’ J`«xH˜ qkèOK«|_Õ Ñ¨~°Ö’Hõ tHõ∆ „Ѩ™êÎ=#‰õΩ JO^Œ∞ˆH ''g\˜ áêѨO g\˜ ÖÏÉèÏÅHõ<åfl ZO`À JkèHõO—— Jx J#|_çOk. D
=zÛOk. nx^•fi~å J=QÆ`«=∞ÜÕ∞º^Õq∞@O>Ë qâßfiã¨ã≤÷uÖ’ KÕã≤# ã¨`å¯~åºÅ∞ q^èŒOQÍ D PÜ«∞`«∞Ö’ =∞^Œºáê#O, E^ŒO ǨÏ~å"£∞ (x+≤^ŒúO)QÍ<≥·`Õ Y~å~°∞
HÍÖË^Œ∞. HÍx WO^Œ∞Ö’ ~å#∞#fl HÍÅOÖ’ x¿+kèOK«|_»\ÏxH˜ 'Éèí∂q∞Hõ— `«Ü«∂~°∞
‰õÄ_® Jqâßfiã¨O =∞iÜ«Ú ^è~Œ ‡° „Éè+í `ì¨ « (WiÎ^Î •^£) =¸ÅOQÍ =$^è• J~ÚáÈ`å~Ú. KÕÜ∞« |_çOk.
U q^èŒOQÍ#~Ú`Õ qâ◊fiã≤Oz#"åi qâßfiã¨O =¸ÅOQÍ "åi QÆ`«HÍÅѨ٠áêáêÅ∞
`«∞_çzÃÑ@∞ì‰õΩáÈ`åÜ≥∂ J^Õq^èŒOQÍ kèHͯ~° "≥·Yi, "≥·=ÚYº ^èÀ~°}˜ =¸ÅOQÍ D PÜ«∞`«∞ ^•fi~å =∞# =ÚO^Œ∞‰õΩ =KÕÛ XHõ =ÚYºã¨∂„`«O Uq∞@O>Ë, XHõ
"åi =∞Oz Ѩ#∞Åhfl |∂_ç^ÖŒ ’ áÈã≤# Ѩhfl~°∞ÖÏ J~ÚáÈ`å~Ú. J~Ú`Õ Jqâßfi㨠=ã¨∞Î=Ù ZO`« ǨxHõ~°"≥∞ÿ#^≥·#ѨÊ\˜H© JO^Œ∞Ö’ ‰õÄ_® ZO`À H˘O`« "Õ∞Å∞ ÖËHõ
147 148
2. JÖò |Y~° JeѶã¨πÜÖÏ"£∞ g∞"£∞
«∞Y∂Å∞
Pre-final
'g∞ Y~°∞ÛÅ∞ áÈQÍ q∞ye#k— 258 Jx
#∞=Ùfi "åiH˜ K≥ѨC. g∞~°∞ Ü≥∂K«#
KÕ¿ã@O^Œ∞‰õΩQÍ#∞ JÖÏ¡ÇπÏ D q^èŒOQÍ
`«# P^ÕâßÅ#∞ ã¨Ê+¨Oì QÍ q=iã¨∞<Î åfl_»∞.
220 WǨÏÖ’Hõ rq`«OÖ’, Ѩ~°Ö’HõOÖ’
‰õÄ_®. WOHÍ g~°∞ J<å^èÅŒ #∞ QÆ∞iOz
‰õÄ_® x#∞fl „Ѩtflã¨∞Î<åfl~°∞ Hõ^Œ∂!259
"åiH˜ É’^èŒÑ¨~°K«∞ : "åi ÉÏQÀQÆ∞Å#∞
JaèÅ+≤OK«@O L`«Î=∞O. (ÉÏQÆ∞Ѩ~°KÕ
L^ÕÌâ◊O`À) XHõ"Õà◊ g∞~°∞ "åi
™⁄=Ú‡#∞ g∞ ™⁄=Ú‡Ö’ HõÅ∞ѨىõΩO>Ë
„ѨÜ∂≥ [#O LO_»=K«∞Û. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ: ~ˆ _çÜ∂≥ , \©.g =O\˜ ™ê^è<Œ åÅ Pq+¨¯~°}.
H˘O`«=∞Ok "å\˜ ÖÏÉèÏÅ#∞ ÖˇH˜¯Oz `«=∞ P`«‡Å#∞ "≥∂ã¨Ñ¨ÙK«∞Û‰õΩO\Ï~°∞. HÍx
ÖÏÉè#í ëêìÅ#∞ ÉËsA"Õã≤ ^Õx âß`«O ZO`«? J#flk K«∂_®e. =ÚYºOQÍ ^è•i‡Hõ`,«
<≥·uHõ`« s`åº KÕ‰õĈ~ ÖÏÉèí#ëêìÅ#∞ YzÛ`«OQÍ JOK«<å "ÕÜ«∂e. ^è•i‡Hõ`« s`åº
Z‰õΩ¯= #ëêìÅ∞ "å\˜Å∞¡`«∞#flѨC_»∞ H˘kÌáê\˜ „áêѨOzHõ „ѨÜ≥∂[<åÅ HÀã¨O
"å\˜x ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«OQÍ Ñ¨iQÆ}˜OK«~å^Œ∞. WHõ \©.g. ^•fi~å =∞x+≤ ^è•i‡Hõ`«‰õΩ
HõeˆQ #+¨ìO QÆ∞iOz „Ѩ`ÕºHõOQÍ K≥¿ÑÊ^Õ=ÚOn?!
258. K≥¿ÑÊ f~°∞x|\˜ì Wk <≥·uHÀѨ^Õâ◊OQÍ `Àã¨∞ÎOk. ÖËHõ Jk W™ê¡O `˘e ~ÀAÖ’¡
W=fi|_ç# P[˝ J~Ú LO_»=K«∞Û. [HÍ`ü qkèQÍ x~°‚~ÚOK«|_ç# `«~°∞"å`« D
LѨ^Õâ◊OÃÑ· J=∞Å∞Ѩ~°K«@O `«Ñ¨Êxã¨i HÍ^Œ∞. HÍHõáÈ`Õ Wk =∞Oz Ѩx "≥·Ñ¨Ù‰õΩ
„áÈ`«ûÇ≤ÏOKÕ q+¨Ü«∞OQÍ ZѨC_»∂ K≥ÖÏ=∞}© J=Ù`«∞Ok. ÖË^• ''g∞~°∞ ã¨∞Å∞=ÙQÍ
KÕÜ∞« QÆey#O`« KÕÜ∞« O_ç. g∞ =∞#ã¨∞‰õΩ Hõ+Oì¨ JxÑ≤OK«‰Ωõ O_® L#flO`«QÍ—— J#flk
nx ÉèÏ=O HÍ=K«∞Û (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü). W™ê¡O ^≥·==∂~°æOÖ’ Y~°∞Û‰õΩ ã¨O|OkèOz
ZO`«QÍ<À „áÈ`«ûÇ≤ÏOzOk. J~Ú`Õ =∞x+≤ `«#ÃÑ· P^è•~°Ñ_¨ ç =Ù#fl "åi áÈ+¨}Ѩ@¡
`˘Å∞`« „â◊^Œú=Ç≤ÏOKåÅ#flk W™ê¡O P^Õâ◊O. =∞~À q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë † ˆ~Ѩ\ ˜
~ÀA# `«# Ñ≤Å¡Å∞, ‰õΩ@∞Oc‰õΩÅ∞ "Õ~˘Hõi =ÚO^Œ∞ KÕ~Ú Kåz Ji÷OK«=Åã≤#
^Œ∞ã≤÷u U~°Ê_»‰õΩO_® J`«#∞ *Ï„QÆ`«ÎѨ_®e.
259. J<å^äŒÅ Pã≤Îx J<åºÜ«∞OQÍ Hõ|oOKÕ"åix QÆ∞iOz ÃÇÏK«ÛiHõ ~åQÍ<Õ „Ѩ=HõÎ
ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å∞ cèu`À =}˜H˜áÈÜ«∂~°∞. `«=∞ =^ŒÌ#∞#fl J<å^äŒÅ =ã¨∞Î=ÙÅxflO\˜h
`«=∞ ã¨OѨ^ŒÖ’¡ #∞Oz "Õ~°∞Ѩ~°Kå~°∞. PYiH˜ u#∞ Ѩ^•~å÷Å∞ ‰õÄ_® U"≥∞ÿ<å
149
75 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
2=
"å~°∂ g∞ ã¨ÇϨ Ÿ^Œ~∞° ÖË. K≥_Q» ˘>Ë"ì åÔ~=~À,
ÉÏQÆ∞Ѩ~°KÕ "åÔ~=~À JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉÏQÍ
`≥Å∞ã¨∞. JÖÏ¡ÇÏπ ÜÕ∞ QÆ#Hõ `«e¿ãÎ q∞=∞‡efl
HõëêìÖ’¡ Ѩ_»"Õ¿ã"å_Õ.260 xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
JÖÏ¡ÇÏπ â◊H=Θ ∞O`«∞_»∞, q"ÕH=õ O`«∞_»∞.
221 ^≥·"åxH˜ ÉèÏQÆ™êfi=∞ºO HõeÊOKÕ
„ã‘ÎÅ∞ qâ◊fiã≤Oz =Úã≤¡OÅ∞ HÍ#O`«
=~°‰õÄ g∞~°∞ "åix q"åǨÏ=∂_»
HõO_ç.261 ^≥"· åxH˜ ÉèÏQÆ™êfi=∞ºO HõeÊOKÕ
ã¨fi`«O„`« „ã‘Î g∞‰õΩ ZO`«QÍ #zÛ#ѨÊ\˜H©
P"≥∞Hõ<åfl JÖÏ¡ÇπÏ#∞ qâ◊fiã≤OKÕ XHõ
ÉÏx㨠„ã‘Î ZO`À L`«Î=Ú~åÅ∞. (JÖψQ)
q∞yeáÈ`Õ "å\˜x ‰õÄ_® "Õ~°∞QÍ LOKÕ"å~°∞. P q^èŒOQÍ Jq ‰õΩo§áÈÜÕ∞q.
J<å^äŒÅ ™⁄=Ú‡#∞ J<åºÜ«∞OQÍ u<Õ"åi *Ïa`åÖ’ `«=∞ ¿Ñ~°∞ ‰õÄ_® ZHõ¯_»
#"≥∂^Œ∞ Ѩ~°K«|_»∞`«∞O^À##fl ÉèíÜ«∞O "åix J#∞Hõ∆}O Ñ‘_çã¨∂Î LO_Õk. ^•xÃÑ·
D =K«#O J=`«iOzOk (Wɡfl Hõã‘~ü).
260. JO>Ë g∞~°∞ ÉÏQÆ∞ KÕ¿ã L^ÕâÌ º◊ O`À J<å^äÅŒ ™⁄=Ú‡#∞ g∞ ™⁄=Ú‡Ö’ HõÅ∞ѨÙHÀQÀi<å
PÜ«∞# JO^Œ∞‰õΩ ã¨=∞‡uOKÕ"å_»∞ HÍ_»∞. HÍx PÜ«∞# JO^Œ∞‰õΩ ã¨=∞‡uOz g∞‰õΩ
™œHõ~º° O HõÅ∞QÆ*âË ß_»∞. HÍ|\˜ì g∞~°∞ ^Õ=Ùx Ü≥∞_»Å Hõ$`«[`˝ å ÉèÏ=O`À "≥∞ÅQÆO_ç.
J<å^äŒÅ#∞ P^ŒiOK«O_ç.
261. =Ú„+≤‰õΩ¯ „ã‘ÎÅO>Ë q„QÆǨ~å^èŒ# KÕ¿ã „ã‘ÎÅx ÉèÏ=O. „QÆO^äŒ=ǨïÖˇ·# „ã‘ÎÅ#∞
(Ü«¸^Œ∞Å∞, „ÔHã· =Ψ ÙÅ∞) xHÍÇπÏ KÕã∞¨ ‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ Y∞~üP<£ J#∞=∞uOzOk. J~Ú`Õ
XHõ =Úã≤¡O „ã‘Îx =∂„`«O „QÆO^äŒ=ǨïÅQÆ∞ ѨÙ~°∞+¨µÅ‰õΩ WzÛ q"åǨÏO [iÑ≤OK«
~å^Œ∞. Ǩτ[`ü L=∞~ü (~°l) QÍÔ~·`Õ „QÆO^äŒ=ǨïÖˇ·# „ã‘ÎÅ#∞ ‰õÄ_® =∞#∞"å_»\Ïxfl
W+¨ìѨ_Õ"å~°∞ HÍ^Œ∞. H˘xfl Ѩ~°=∂~å÷Å ^Œ$ëêì º PÜ«∞# WÖÏ ÉèÏqOKÕ"å~°∞ (Wɡfl
Hõã~‘ )ü . qâßfiã¨∞Öˇ#· ѨÙ~°∞+¨µÅ#∞, qâßfiã¨∞~åÖˇ#· „ã‘ÅÎ #∞ =∂„`«"∞Õ q"åǨÏ=∂_®Åx
=Úã≤¡OʼnõΩ `åH©^Œ∞ KÕÜ«∞|_çOk. ^è•i‡Hõ`«#∞ q㨇iOz, ˆH=ÅO JO^ŒK«O^•Å
P^è•~°OQÍ xHÍÇπÏ KÕã∞¨ HÀ=@O JO>Ë Ñ¨~Ö° ’Hõ rq`åxfl <åâ◊#O KÕã∞¨ HÀ=@"Õ∞#x
K≥ѨÊ@O [iyOk. ǨÏnã¨∞Ö’ ‰õÄ_® D q+¨Ü«∞O LOk. =∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^£
(ã¨Jã¨O) WÖÏ „ѨɒkèOKå~°∞: ''<åÅ∞QÆ∞ „áêuѨkHõÅÃÑ· „ã‘Îx q"åǨÏ=∂_»@O
[~°∞QÆ∞`«∞Ok. 1. Sâ◊fi~°ºO 2. JO^ŒO 3. =Oâ◊O 4. ^è•i‡Hõ`.« g∞~°∞ ^è•i‡‰õΩ~åÖˇ#·
150
2. JÖò |Y~° JeѶã¨πÜÖÏ"£∞ g∞"£∞
«∞Y∂Å∞ 76 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
2=
Pre-final

+≤~∞° ¯‰õΩ X_çQ>Æ ìË Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ∞ qâ◊fiã≤OK« ÜÕ∞º=~°‰õΩ "åi=^ŒÌ‰õΩ áÈHõO_ç. "å~°∞

#O`«=~°‰Äõ g∞ „ã‘ÅÎ #∞ "åi q"åÇ¨Ï Ñ¨iâ◊√^Œú`« <˘Ok# g∞^Œ@,263 JÖÏ¡ÇπÏ
|O^èŒOÖ’H˜ W=fiHõO_ç. ZO^Œ∞HõO>Ë J#∞=∞uOz# ™ê÷#O #∞Oz g∞~°∞
+≤~∞° ¯‰õΩ áêÅÊ_Õ Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∞ g∞‰õΩ #zÛ "åi`À ã¨=∂QÆ=∞O [~°∞Ѩ=K«∞Û.264
#ѨÊ\˜H© J`«xHõO>Ë qâ◊fiã≤Oz# XHõ JÖÏ¡ÇπÏ Ñ¨âßÛ`åÎѨѨ_Õ"åix, áêi
ÉÏx㨠ѨÙ~∞° +¨µ_»∞ Z<Àfl ~Ô @∞¡ #Ü«∞O. g~°∞ â◊√^•úºxfl J=ÅOaOKÕ"åix W+¨ìѨ_»
(q∞=∞‡efl) #~°HOõ "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ Ñ≤Å∞ã¨∞<Î åfl~°∞. `å_»∞.
HÍx JÖÏ¡ÇπÏ `«# J#∞[˝`À ã¨fi~°æO 223 g∞ „ã‘ÎÅ∞ g∞ ѨO@á⁄ÖÏÅ∞.
"≥·Ñ¨Ù#‰õÄ, Hõ∆=∂aèHõ∆ "≥·Ñ¨Ù#‰õÄ Ñ≤Å∞ã¨∞Î HÍ|\˜ì g∞ á⁄ÖÏÖ’¡H˜ g∞~°∞ HÀi#
<åfl_»∞. „Ѩ[Å∞ QÆ∞}áê~î°O <Õ~°∞Û‰õΩ<ÕO
^Œ∞‰õΩ QÍ#∞ PÜ«∞# `«# PÜ«∞`«∞ HÍx Ü«¸^Œ∞Å∞ D ã≤÷uÖ’ „ã‘ÎÅ#∞ ѨÓiÎQÍ "≥e"Õ™êÎ~°∞. P ã≤÷uÖ’ P"≥∞`À HõÅã≤
Å#∞ q_»=∞~°z =∞s K≥|∞`«∞<åfl_»∞. "≥∞Åã≤ LO_»@O, HõÅã≤ Éèí∞lOK«@O ‰õÄ_® ã¨=∞‡`«O HÍ^Œx JO\Ï~°∞. „Ѩ=HõÎ
„Ñ≤Ü«∞ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å∞ (~°l) D q+¨Ü«∞"≥∞ÿ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨)#∞ ã¨O„ѨuOK«QÍ D P^Õâ◊O
222 "å~°∞ x#∞fl |Ç≤Ï+¨µì QÆ∞iOz „Ѩtfl J=`«iOzOk. WO^Œ∞Ö’ Hˆ =ÅO ã¨OÉè’yOK«_®xfl =∂„`«"∞Õ "åiOK«@O [iyOk
ã¨∞Î<åfl~°∞. #∞=Ùfi "åiH˜ K≥ѨC : J^˘Hõ (Wɡfl Hõã‘~ü `«k`«~° "åºMϺ<åÅ∞).
Jâ◊√^Œú ã≤÷u. Hõ#∞Hõ Jâ◊√^•ú=ã¨÷Ö’ "åiH˜ 263. ''"å~°∞ Ѩiâ◊√^Œú`« <˘Ok# g∞^Œ@....—— nxH˜ Ô~O_»∞ J~å÷Å∞ K≥ѨÊ|_®¤~Ú. "≥Ú^Œ\ ˜
Z_»OQÍ LO_»O_ç.262 "å~°∞ Ѩiâ◊√^Œ∞Åú J~°O÷ : '~°H„Îõ ™ê=O Py# g∞^Œ@.— JO>Ë ~°∞`«∞„™ê=O xezáÈ~Ú# ѨHO∆õ Ö’ ™êfl#O
„ã‘Îx Z#∞flHÀO_ç—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs, H˜`å|∞xflHÍÇπÏ, ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O – KÕÜ∞« HõáÈ~Ú<åã¨~ˆ „ã‘ΠѨiâ◊√^Œ∞~ú åÖˇ#· >Ë¡ ÖˇH¯õ . W\˜ì ã≤u÷ Ö’ Éè~í ΰ P"≥∞`À ~°q∞OK«@O
H˜`å|∞„~°*ÏJ) J^Õq^èOŒ QÍ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) ã¨^fiŒ ~°#Î ∞~åÖˇ#· „ã‘xÎ „ѨÑO¨ K«OÖ’ ã¨=∞‡`«"Õ∞. Wɡfl ǨÏ["£∞ ã¨Ç¨ =∞i H˘O`«=∞Ok W=∂=ÚÅ∞ D q^è•<åxH˜
ÔHÖÏ¡ J`«∞º`«Î=∞"≥∞ÿ#, „âı+¨ª=∞~Ú# ™ê=∞„yQÍ ¿Ñ~˘¯<åfl~°∞ – Mˇ·~°∞ =∞`å~Ú^Œ∞Ì<åº ã¨∞=ÚYOQÍ L<åfl~°∞. JÖÏ¡=∂ JÖòÉÏh ‰õÄ_® nxfl ã¨=∞i÷OKå~°∞
JÖò =∞~üJ`«∞™êûeǨ–(ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O). (P^•|∞l˚á¶êѶπ–¿Ñr:47).
262. ~°[ã¨fiÅ `«~°∞"å`« „Ѩu „ã‘ÎH˜ <≥Å"ås k<åÅÖ’ JÜÕ∞º ~°Hõ΄™ê"åxfl |Ç≤Ï+¨µì ã≤÷u Ô~O_»= J~°÷O : ~°Hõ΄™ê=O Py# g∞^Œ@ ™êfl#O KÕã≤ =∞s Ѩiâ◊√^Œú`« <˘O^Œ@O.
D ~Ô O_»= J~°O÷ „ѨHÍ~°O |Ç≤Ï+¨µì ã≤u÷ x JkèQqÆ ∞Oz# „ã‘Î ™êfl#O KÕÜ∞« #O`«=~°‰Äõ ,
(ÃÇ·Ï*ò) Jx JO\Ï~°∞. XHÀ¯™êi "åºkè =¸ÅOQÍ D Ñ‘iÜ«∞_£Ö’ =∂~°∞Ê Éèí~°Î`À ã¨OÉè’QÆOÖ’ áêÖÁæ#@O ã¨=∞‡`«O HÍ^Œ∞. W=∂"£∞ ëœHÍh D Ѩ^ŒúuH˜
~å=K«∞Û. ã¨∞n~°…HÍÅO áê@∞ ~°Hõ΄™ê=O [~°QÆ=K«∞Û. D ã≤÷ux 'WÃãÎǨ*Ï—QÍ „áê^è•#º`« xKåÛ~°∞ (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü). =∂ ^Œ$+≤ìÖ’ Ô~O_»∞ Ѩ^Œú`«∞Å∂ PK«~°}
=º=ǨÏi™êÎ~∞° . Wã≤ÇÎ ¨ *Ï P^ÕâßÅ∞ |Ç≤Ï+¨µì ã≤u÷ P^ÕâßÅ HõO>Ë aè#flOQÍ LO\Ï~Ú. Ü≥∂Qƺ"≥∞ÿ#"Õ J~Ú#ѨÊ\˜H© Ô~O_»= Ѩ^Œúu =∂„`«O „áê^è•#º`« x=fi^Œy#k.
|Ç≤Ï+¨µìã≤÷uÖ’ L#flѨC_»∞ „ã‘ÎÅ∞ #=∂A KÕÜ«∞#=ã¨~°O ÖË^Œ∞. LѨ"å™êÅ∞
áê\˜OK«‰õÄ_»^Œ∞. J~Ú`Õ <åQÍ J~Ú# LѨ"å™êÅ#∞ `«~°∞"åu k<åÅÖ’ 264. ''J#∞=∞uOz# ™ê÷#O #∞Oz—— JO>Ë =∞~°‡™ê÷#O (Ü≥∂x ÖËHõ =∂#O) Jx
ÉèÏ=O. ZO^Œ∞HõO>Ë |Ç≤Ï+¨µì ã≤u÷ Ö’ ‰õÄ_® P ™ê÷<åxfl LѨÜ∂≥ yOK«@"Õ∞ x+≤^OúŒ QÍ
ѨÓiÎKÕã¨∞HÀ"åe. '|Ç≤Ï+¨µì ã≤÷uÖ’ L#fl „ã‘ÎÅ =^ŒÌ‰õΩ áȉõÄ_»^Œ∞— JO>Ë ÉèÏ=O D Y~å~°∞ KÕÜ«∞|_çOk. Ѩiâ◊√^Œú`« <˘Ok# `«~°∞"å`« J#∞=∞uOK«|_»@O JO>Ë
Jâ◊√^•ú=ã¨÷Ö’ ÉèÏ~åºÉèí~°ÎÅ∞ ~°uÖ’ áêÖÁæ#~å^Œ∞ Jx =∂„`«"Õ∞. D ã≤÷uÖ’ Éèí~°Î J~°÷O P (=∞~°‡) ™ê÷#O `«Ñ¨Ê =∞~À ÉèÏQÆO HÍ^Œ∞. D P^Õâ◊OÖ’ ^•y=Ù#fl =∞~À
ÉèÏ~°º#∞ =Ú^Œ∞ÌÃÑ@∞ì‰õΩ<åfl, PeOQÆ#O KÕã¨∞‰õΩ<åfl, `åH˜<å `«Ñ¨CÖË^Œ∞. JÖψQ =∞~°‡O Uq∞@O>Ë „ã‘Î =∞Å qã¨~°˚<å =∂~°æO (^Œ∞|∞~ü) ^•fi~å ~°u„H©_» [~°Ñ¨@O
„ã‘ÎÅ∞ D Jâ◊√^Œúã≤÷uÖ’ WO\˜Ñ¨#∞Å∞ KÕã¨∞HÀ=K«∞Û. =O@ KÕã¨∞HÀ=K«∞Û. ǨÏ~å"£∞ (x+≤^ŒúO). ǨÏnã¨∞ÅÖ’ ‰õÄ_® =∞iO`« qѨÙÅOQÍ D q+¨Ü«∞O =zÛOk.
151 152
2. JÖò |Y~° JeѶã¨πÜÖÏ"£∞ g∞"£∞
«∞Y∂Å∞
Pre-final
q^èŒOQÍ ~°O_ç.265 g∞ ã¨fiÜ«∞O HÀã¨O
(ã¨`«¯~°‡Å#∞) =ÚO^Œ∞‰õΩ ѨOѨO_ç.
JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ ÉèÜ
í ∞« Ѩ_∞» `«∂ LO_»O_ç. g∞~°∞
PÜ«∞xfl HõÅ∞ã¨∞HÀ=Åã≤ LO^Œ#fl q+¨
Ü«∂xfl „QÆÇ≤ÏOK«O_ç. (F „Ѩ=HÍÎ!)
qâßfiã¨∞ʼnõΩ â◊√Éèí"å~°Î#∞ qxÑ≤OK«∞.
224 ã¨`å¯~åºhfl, ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ#∂,
=∂#=ÙÅ =∞^茺 ã¨O㨯~°}#∞ q_çzÃÑ>Ëì
Ѩiã≤÷u U~°Ê_ÕÖÏ266 – g∞~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞
g∞ '„Ѩ=∂}ϗʼnõΩ ÅHõ∆ ºOQÍ ÃÑ@ìHõO_ç.
JÖÏ¡ÇπÏ ã¨~°fiO q<Õ"å_»∞, ã¨~°fiO `≥eã≤#
"å_»∞.
265. „ã‘Îx L^Œ~°O P^è•~°OQÍ Ñ¨_»∞HÀɡ\ ˜ì "≥#∞Hõ"≥·Ñ¨Ù#∞Oz ã¨OÉè’y¿ãΠѨÙ>ËìÑ≤Å¡"å_çH˜
"≥∞Å¡K«∂Ѩ٠=ã¨∞ÎO^Œx Ü«¸^Œ∞Å∞ ÉèÏqOKÕ"å~°∞. D ÉèÏ=#‰õΩ „Ѩu„H˜Ü«∞QÍ D
P^Õâ◊O J=`«iOzOk. =ÚO^Œ∞ #∞Oz ã¨OÉè’yOz<å, "≥#∞Hõ"≥·Ñ¨Ù #∞Oz
~°q∞Oz<å, U ÉèíOy=∞Ö’ ~°u„H©_» ™êyOz<å 㨈~ ã¨=∞‡`«"Õ∞. HÍx Z\˜ì
Ѩiã≤÷uÖ’#∂ „ã‘Î Ü≥∂xx =∂„`«"Õ∞ LѨÜ≥∂yOKåe. 'g∞~°∞ HÀi# q^èŒOQÍ
~å=K«∞Û— J#fl "åHõºOÖ’ „ã‘Î =∞Åqã¨~°˚<å ™ê÷#O ‰õÄ_® =ã¨∞ÎOkHõ^•! HÍ|\˜ì Jk
‰õÄ_® ã¨=∞‡`«"Õ∞— Jx H˘O^Œ~°∞ x~°∂Ñ≤OKÕ Ü«∞`«flO KÕâß~°∞. HÍx Wk `«Ñ¨C.
k=º Y∞~üP<£ „ã‘ÎÅ#∞ ѨO@á⁄ÖÏÅ∞QÍ Jaè=i‚OK«@O QÆ=∞<å~°› q+¨Ü«∞O. á⁄ÅO
J<Õk „ã‘Î =∂<åxH˜ =∂„`«"∞Õ =iÎã∞¨ OÎ k. ÖˇO· yHõ „Ѩ„H˜Ü∞« ‰õΩ, =∂#= ã¨O`å<À`«ÊuÎH˜
UÔH·Hõ =∂~°æO Ü≥∂x (=∂#O) =∂„`«"Õ∞QÍx =∞Å qã¨~°˚<å ™ê÷#O HÍ^Œ∞. JnQÍHõ
JOQƄѨ"âÕ O◊ Ü≥∂x^•fi~å H͉õΩO_® =∞~Àq^èOŒ QÍ [~°Ñ@¨ O JO>Ë Jk Jã¨ÇϨ ["≥∞#ÿ
„Ѩ„H˜Ü«∞ J=Ù`«∞Ok. „ã‘Î =∞Åqã¨~°˚<å ™ê÷<åxfl "å_»∞‰õΩ<Õ"å_»∞ âßѨ„QÆã¨∞Î_»∞QÍ,
^èŒ∂`«¯iOK«|_ç#"å_»∞QÍ Y~å~°∞ KÕÜ«∞|_®¤_»∞ (Wɡfl Hõã‘~ü, Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü).
266. Ѷ¨ÖÏ<å =ºH˜ÎѨ@¡ WHõ #∞Oz =∞OzQÍ "≥∞ÅQÆ#∞, Ѷ¨ÖÏ<å =º‰õΩÎÅ =∞^茺 `«QÍ^•#∞
Ѩi+¨¯iOK«#∞, Ѷ֨ Ï<å "åiH˜ LѨ^âÕ O◊ KÕÜ∞« #∞ – JO@∂ HÀáê"ÕâO◊ Ö’ „Ѩ=∂}O
KÕã≤ =∞s K≥ѨÊ@O ã¨~°fi™ê^è•~°}O. HÍx ZѨC_»~Ú<å WÖÏO\˜ „Ѩ=∂}ÏÅ∞ QÆ#Hõ
KÕ¿ãÎ "å\˜x ÉèíOQÆѨ~°K«O_ç, „Ѩ=∂} ÉèíOQÍxH˜QÍ#∞ ѨiǨ~åxfl K≥e¡OK«O_ç Jx
ǨÏnã¨∞Ö’ K≥ѨÊ|_çOk („Ѩ=∂} ÉèíOQÍxH˜ K≥e¡OK«=Åã≤# ѨiǨ~°O QÆ∞iOz
JÖò =∂~Ú^Œ ã¨∂~å 89= PÜ«∞`«∞#∞ K«∂_»O_ç).
153
77 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
2=
225 J<åÖ’z`« „Ѩ=∂}ÏÅ#∞ QÆ∞iOz
JÖÏ¡ÇπÏ q∞=∞‡efl xÅnÜ«∞_»∞.267
ǨÏ$^ŒÜ«∞ ѨÓ~°fiHõOQÍ g∞~°∞ KÕ¿ã
„Ѩ=∂}ÏÅ#∞ QÆ∞iOz =∂„`«O PÜ«∞#
`«Ñ¨Ê‰õΩO_® xÅnã≤ J_»∞QÆ∞`å_»∞.
JÖÏ¡ÇπÏ Hõ∆=∂je, ã¨Ç¨Ï#je ‰õÄ_®.
226 Z=~°~Ú`Õ `«=∞ ÉèÏ~°ºÅ`À
ã¨O|O^èŒO ÃÑ@∞ìHÀÉ’=∞x X>Ëìã¨∞‰õΩO
\Ï~À "åiH˘~°‰õΩ <åÅ∞QÆ∞ =∂™êÅ
QÆ_»∞=Ù LOk.268 =∞i "å~°∞ QÆ#Hõ
(DÖ’QÍ) =∞~°e=¿ãÎ JÖÏ¡ÇπÏ ‰õÄ_®
Hõ∆q∞OKÕ"å_»∞, *Ïe K«∂¿Ñ"å_»∞.
267. J<åÖ’z`« „Ѩ=∂}ÏÅ∞ JO>Ë ã¨OHõÅÊ ~°Ç≤Ï`«OQÍ Kտ㠄Ѩ=∂}ÏÅ∞ Jx J~°÷O.
=∂@Å ã¨O^Œ~ƒ° Où QÍ „Ѩu z#fl q+¨Ü∞« OÃÑ· '^≥=· O `À_»∞— J#fl Ѩ^•xfl T`«Ñ^¨ OŒ QÍ
KÕã∞¨ HÀ=@O. J~Ú`Õ L^ÕâÌ º◊ ѨÓ~°fiHõOQÍ J|^ŒÑú Ù¨ „Ѩ=∂}O KÕÜ∞« @O =∞ǨáêѨO.
268. nxfl 'DÖÏ—QÍ =º=ǨÏi™êÎ~°∞. DÖÏ JO>Ë X>Ëìã¨∞HÀ=@O Jx J~°÷O. U Éèí~°Î
J~Ú<å `«# ÉèÏ~°º`À XHõ <≥Å~ÀAÅáê\’, ÖËHõ Ô~O_»∞ <≥ÅÖ’ ã¨O|O^èŒO
ÃÑ@∞ìHÀ#x X>Ëìã¨∞‰õΩO>Ë nxx 'DÖÏ— Jx JO\Ï~°∞. D q^èŒOQÍ X>Ëìã¨∞H˘x
J#∞‰õΩ#fl QÆ_»∞=٠ѨÓ~°Î~Ú# `«~åfi`« P"≥∞`À Öˇ·OyHõ ã¨O|O^èŒO U~°Ê~°K«∞‰õΩO>Ë
Ug∞ ÖË^Œ∞. XHõ"Õà◊ WÖÏ X>Ëìã¨∞‰õΩ#fl g∞^Œ@ QÆ_»∞=٠ѨÓiÎHÍHõ=Ú#∞¿Ñ J`«#∞
ÉèÏ~°º =^ŒÌ‰õΩáÈ`Õ D „Ѩ=∂}ÉèíOQÍxH˜ QÍ#∞ ѨiǨ~°O (Hõá¶êÊù~å) K≥e¡OK«=Åã≤
LO@∞Ok. XHõ"Õà◊ <åÅ∞QÆ∞ =∂™êÅHõ<åfl Z‰õΩ¯= HÍÅO =~°‰õΩ ÖËHõ Jã¨Å∞ HÍÅ
x~°‚Ü«∞O Ug∞ ÖˉõΩO_® ÉèÏ~°º=^ŒÌ‰õΩ áÈ#x „Ѩ=∂}O KÕã≤#@¡~Ú`Õ <åÅ∞QÆ∞
=∂™êÅ =º=kè =ÚyÜ«∞QÍ<Õ J`«#∞ ÉèÏ~°º`À ã¨O|O^èOŒ U~°Ê~°K∞« HÀ"åe. ÖˉΩõ O>Ë
P"≥∞‰õΩ q_®‰õΩÅ∞ W"åfie. (ZO^Œ∞HõO>Ë P"≥∞#∞ <åÅ∞QÆ∞ =∂™êÅHõ<åfl Z‰õΩ¯=
HÍÅO _ÀÖÏÜ«∞=∂# ã≤u÷ Ö’ LOKÕO^Œ∞‰õΩ J#∞=∞u ÖË^∞Œ ). "≥Ú^Œ\ ˜ Ѩiã≤u÷ „ѨHÍ~°O
J`«#∞ „Ѩ=∂} ÉèíOQÍxH˜ ѨiǨ~°O W"åfie. XHõ"Õà◊ J`«_»∞ Ô~O_çO\˜Ö’ U
XHõ¯^•xx ‰õÄ_® J=ÅOaOK«‰õΩO_® – JxtÛ`« ã≤÷ux H˘#™êy¿ãÎ – U^À XHõ
x~°Ü
‚ ∂« xH˜ ~å=Åã≤OkQÍ <åºÜ«∞™ê÷#O J`«xfl xÅnã¨∞OÎ k. JO>Ë P"≥∞`À HÍѨÙ~°O
KÕÜ«∞@"≥∂ ÖËHõ q_®‰õΩÅ∞ W=fi@"≥∂ KÕÜ«∞=∞O@∞Ok. „ã‘ÎH˜ J<åºÜ«∞O
[~°QÆ~å^Œ#fl^Õ nx L^ÕÌâ◊O (`«Ñ¶‘û~ü Wɡfl Hõã‘~ü).
154
2. JÖò |Y~° JeѶã¨πÜÖÏ"£∞ g∞"£∞
«∞Y∂Å∞
Pre-final
227 XHõ"Õà◊ "å~°∞ q_çáÈ"åÅ<Õ
xâ◊Û~ÚOK«∞‰õΩO>Ë,269 xã¨ûO^ÕǨÏOQÍ
JÖÏ¡ÇπÏ Jhfl q<Õ"å_»∞, JO`å `≥eã≤#
"å_»∞.
228 q_®‰õΩÅ∞ á⁄Ok# „ã‘ÎÅ∞ `«=∞#∞
`å=Ú =¸_»∞ ~°∞`«∞=ÙÅ ^•HÍ PÑ≤
LOK«∞HÀ"åe.270 "å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞,
JOu=∞k<åhfl qâ◊fiã≤OKÕ"åˆ~ J~Ú`Õ
JÖÏ¡ÇπÏ "åi QÆ~åƒùÅÖ’ ã¨$+≤ìOz#
^•xx ^•z LOK«@O "åiH˜ ^èŒ~°‡
ã¨=∞‡`«O HÍ^Œ∞.271 XHõ"Õà◊ D QÆ_»∞=Ù
269. D "åHõºOÖ’x Ѩ^*Œ ÏÖÏxfl |\˜ì qk`«=∞ÜÕ∞º^Õq∞@O>Ë, <åÅ∞QÆ∞ =∂™êÅ QÆ_∞» =Ù
=ÚyÜ«∞@O`À<Õ "å@O`«@ J"Õ q_®‰õΩÅ∞ J~ÚáÈ=Ù. (HÍx H˘O`«=∞Ok
q^•fiOã¨∞Å∞ =∂„`«O "Õ~åÊ@∞ J~ÚáÈ`«∞O^Œx JO\Ï~°∞). x*ÏxH˜ Éè~í ΰ q_®‰õΩÅ∞
W¿ãÎ<Õ Jk q_®‰õΩ J#|_»∞`«∞Ok. P "Õ∞~°‰õΩ <åºÜ«∞™ê÷#O ‰õÄ_® J`«xÃÑ·
XuÎ_ç fã¨∞‰õΩ=ã¨∞ÎOk. J`«ºkèHõ=∞Ok q^•fiOã¨∞Å∞ ‰õÄ_® D Jaè„áêÜ«∞O`À
UH©Éèíqã¨∞Î<åfl~°∞ (Wɡfl Hõã‘~ü).
270. q_®‰õΩÅ∞ á⁄Ok# „ã‘Î QÆ~°ƒù=u J~Ú`Õ P"≥∞ QÆ_»∞=Ù (W^ŒÌ`ü) „Ѩã¨=O =~°‰õÄ
LO@∞Ok. XHõ"àÕ ◊ HÍѨÙ~åxH˜ =ÚO^Õ (JO>Ë ^•OѨ`º« ã¨O|O^èOŒ U~°Ê_»H=õ ÚO^Õ)
P"≥∞‰õΩ q_®‰õΩÅ∞ W=fi|_ç#@¡~Ú`Õ, JÖÏO\˜ „ã‘ÎH˜ Jã¨Å∞ W^ŒÌ`ü J<Õ^Õ LO_»^Œ∞.
WHõ q_®‰õΩÅ∞ á⁄Ok# „ã‘Î =Ú@∞¡_çy# „ã‘Î J~Ú# ѨHõ∆OÖ’ P"≥∞ W^ŒÌ`ü =¸_»∞
<≥ÅÅ∞ LO@∞Ok – WHõáÈ`Õ D PÜ«∞`üÖ’ ¿Ñ~˘¯#|_ç# „ã‘Î ÃÑ·# „Ѩ™êÎ=#‰õΩ
=zÛ# =¸_»∞ ~°HÍÅ „ã‘ÎÅÖ’ U HÀ=‰õÄ K≥O^Œ‰õΩO_® ˆH=ÅO Éèí~°Î`À ^•OѨ`«º
rq`«O QÆ_»∞ѨÙ`«∂ q_®‰õΩÅ∞ á⁄Ok# „ã‘Î J#fl=∂@. W@∞=O\˜ „ã‘ÎÅ W^ŒÌ`ü
(QÆ_∞» =Ù) =¸_»∞ ~°∞`«∞=ÙÅ∞. JO>Ë =¸_»∞™ê~°∞¡ |Ç≤Ï+¨µì J=@O ÖË^• =¸_»∞™ê~°∞¡
~°∞`«∞„™ê=O #∞O_ç Ѩiâ◊√^Œ`ú « <˘O^Œ@O. D =¸_»∞ ~°∞`«∞=ÙÅ∞ =Úyã≤# `«~∞° "å`«
"å~°∞ ѨÙ#ifi"åǨÏO KÕã¨∞HÀQÆÅ~°∞. ã¨ÅѶπ q^•fiOã¨∞Å∞ '~°∞`«∞=Ù— (Y∞~°∞) J<Õ
Ѩ^•xH˜ WHõ¯_» „Ѩ™êÎqOK«|_ç# Ô~O_»∞ J~å÷Å∂ ã¨Ô~·#"Õ#x Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞
(Wɡfl Hõã‘~ü, Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü).
271. '^•z LOK«@O— J<Õ =∂@Ö’ |Ç≤Ï+¨µì =∞iÜ«Ú QÆ~°ƒù^è•~°} – Ô~O_»∂ Wq∞_ç
L<åfl~Ú. |Ç≤Ï+¨µ#ì ∞ ^•K«@=∞<Õ q+¨Ü∂« <Õfl =∞#O D q^èOŒ QÍ J~°O÷ KÕã∞¨ HÀ=K«∞Û.
155
78 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
2=
֒ѨŠ"åix uiy ~°Ñ≤ÊOK«∞HÀ"åÅ#fl
ã¨^∞Œ ^ÕâÌ O◊ Éè~í Åΰ ‰õΩ LO>Ë ^è~Œ ‡° O „ѨHÍ~°O
JÖÏ ~°Ñ≤ÊOK«∞‰õΩ<Õ Ç¨Ï‰õΩ¯ "åiH˜
LOk.272 Éèí~°ÎʼnõΩ „ã‘ÎÅÃÑ· ǨωõΩ¯Å∞#fl>Ë¡
„ã‘ÎʼnõΩ ‰õÄ_® "åiÃÑ· ǨωõΩ¯Å∞<åfl~Ú –
HÍx L`«=Î ∞ suÖ’! HÍHõáÈ`Õ Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ‰õΩ
„ã‘ÎÅÃÑ· XH˜O`« „áê^è•#º`« LOk.273
JÖÏ¡ÇπÏ ã¨~åfikè‰õΩ_»∞, q"ÕK«<åѨ~°∞_»∞.
229 D q_®‰õΩÅ∞ Ô~O_»∞™êˆ~¡.274
P `«~°∞"å`« 㨄Hõ=∞OQÍ (P"≥∞#∞)
„ã‘ÎH˜ `«#‰õΩ q_®‰õΩezÛ# Éèí~°Î`À<Õ HÍѨÙ~°O KÕÜ«∂Åx LO@∞Ok. JO^Œ∞Hõx
P"≥∞ `«#‰õΩ =¸_»∞™ê~°∞¡ |Ç≤Ï+¨µì =zÛ<å ÃÑ·H˜ =∂„`«O `«#‰õΩ XHõ™ê~À ÖËHõ
Ô~O_»∞™ê~À¡ =∂„`«"Õ∞ |Ç≤Ï+¨µì =zÛO^Œx J|^ŒúO K≥|∞`«∞Ok. (=¸_»∞ ~°∞`«∞=ÙÅ∞
QÆ_»=ÖË^ŒO>Ë `«#∞ P Éèí~°ÎˆH ÉèÏ~°ºQÍ LO_»QÆÅ^Œ#fl L^ÕÌâ◊ºO`À JÖÏ K≥|∞`«∞O^Œ#fl
=∂@!) XHÀ¯™êi Éèí~°Î‰õΩ `«# q_®‰õΩefl LѨã¨OǨÏiOK«∞HÀ"åÅx LO@∞Ok.
J^Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ P"≥∞‰õΩ, uiy Éèí~°Î =^ŒÌ‰õΩ "≥à◊§@O W+¨ìO LO_»^Œ∞. JO^Œ∞Hõx
P"≥∞ `«#‰õΩ =¸_»∞ ~°∞`«∞=ÙÅ∞ QÆ_»=HõáÈ~Ú<å, QÆ_çzáÈÜ«∂Ü«∞x J|^ŒúO K≥Ñ≤Ê
Éèí~°Î‰õΩ ^•OѨ`«º rq`åxfl ѨÙ#~°∞^ŒúiOK«∞‰õΩ<Õ Ç¨Ï‰õΩ¯ ÖˉõΩO_® KÕã¨∞ÎOk. Wk
|Ç≤Ï+¨µ#ì ∞ ^•K«@=∞~ÚOk. JÖψQ QÆ~ƒ° ^ù •è ~°} ã¨OQÆu ‰õÄ_®. `«#∞ QÆ~åƒùxfl ^•eÛ#
q+¨Ü«∞O ^•zÃÑ@ì‰õÄ_»^Œ∞. ã¨Ê+¨ìOQÍ „ѨHõ\ ˜OKåe. ZO^Œ∞HõO>Ë ^•Ñ¨iHõO =Å¡
„Ѩ=∂^•Å∞ á⁄_»ã¨∂ѨÙ`å~Ú. P"≥∞ Hõ_»∞ѨÙÖ’ L#fl a_»¤ XHõi g~°ºHõ}O =Å¡
L`«Ê#fl=∞=QÍ, P tâ◊√=Ù#∞ "Õ~˘Hõ =ºH˜ÎH˜ JO@QÆ@ì_»O =∞Ǩáê`«HõO.
272. ÉèÏ~°º#∞ "ÕkOè KÕ ^Œ∞~°∞^ÕâÌ O◊ Un ÖˉΩõ O_®, |∞kúQÍ HÍѨÙ~°O KÕã∞¨ HÀ"åÅx =∞#ã¨∞Ö’
LO>Ë W^ŒÌ`ü (QÆ_»∞=Ù) ֒ѨŠP"≥∞#∞ ~°Ñ≤ÊOK«∞‰õΩ<Õ Ç¨Ï‰õΩ¯ Éèí~°Î‰õΩ LOk. „ã‘Î `«~°Ñ¶¨Ù
ã¨O~°Hõ∆‰õΩ_»∞ D ~år „Ѩܫ∞`«flOÖ’ J=~À^è•Å∞ ã¨$+≤ìOK«‰õÄ_»^Œ∞.
273. JO>Ë ÉèÏ~åºÉè~í eΰ ~°∞=Ùi ǨωõΩ¯Å∂ Ѩ~㰠ʨ ~°O áÈe L<åfl~Ú. "å\˜x <≥~"° ~Õ Û° =Åã≤#
ÉÏ^躌 `« – ^è~Œ ‡° O „ѨHÍ~°O – W~°∞=ÙiÃÑ<· å LOk. HÍHõáÈ`Õ Éè~í ‰Î° Ωõ HÍã¨OÎ `« PkèHºõ `«
LOk. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : ã¨Ç¨Ï[ â◊H˜Î ™ê=∞~å÷ºÅÖ’, lǨ^£ J#∞=∞u q+¨Ü«∞OÖ’,
"å~°ã`¨ fi« OÖ’ ~Ô O_»∞ "å\ÏÅ∞ ÅaèOK«@OÖ’, WO\˜ =º=Ǩ~åÅ∞ x~°fiÇ≤ÏOK«@OÖ’,
q_®‰õΩÅ∞ W=fi@O =∞iÜ«Ú uiy ~°ÑÊ≤ OK«∞HÀ=@O "≥Ú^ŒÖ#·ˇ q+¨Ü∂« Ö’¡ ѨÙ~°∞+¨µxH˜
XH˜O`« PkèHõº`« LOk.
274. Éèí~°Î‰õΩ `«# x~°‚Ü«∞O #∞Oz =∞~°e=KÕÛO^Œ∞‰õΩ J=HÍâ◊O L#fl q_®‰õΩÅ∞ Wq.
156
2. JÖò |Y~° JeѶã¨πÜÖÏ"£∞ g∞"£∞
«∞Y∂Å∞ 79 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
2=
Pre-final

PѨÙHÀ"åe.275 ÖË^OŒ >Ë L`«=Î ∞ suÖ’ JO^Œ∞=Å¡ ^ŒOѨ`«∞ e^ŒÌ~°∂ JÖÏ¡ÇπÏ

=^ŒeÃÑ\Ïìe.276 g∞~°∞ "åiH˜ WO`«‰õΩ
=ÚO^Œ∞ WzÛ L#fl "å\˜Ö’ #∞Oz ^Õ#fl
~Ú<å uiy fã¨∞HÀ=@O ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«O
HÍ^Œ∞. Pñ XHõ"Õà◊ JÖÏ¡ÇπÏ qkèOz#
ǨÏ^Œ∞ÌʼnõΩ Hõ@∞ì|_ç LO_»ÖË=∞#fl ÉèíÜ«∞O
"åi~°∞=ÙiH© LO>Ë Jk "Õˆ~ q+¨Ü«∞O.
Wq Ô~O_»∞ =∂„`«"Õ∞. "≥Ú^Œ\ ˜™êi q_®‰õΩÅ `«~°∞"å`«, Ô~O_»=™êi q_®‰õΩÅ
`«~°∞"å`« ‰õÄ_® QÆ_»∞=٠֒ѨŠÉèÏ~°º#∞ uiy ~°Ñ≤ÊOK«∞HÀ=_®xH˜ J=HÍâ◊O
LO@∞Ok. =¸_»=™êi q_®‰õΩÅ∞ WzÛ# `«~°∞"å`« WHõ D J=HÍâ◊O q∞ye
LO_»^Œ∞. J*Ï˝#HÍÅOÖ’ q_®‰õΩÅ∞ W=fi_®xH˜, uiy ~°Ñ≤ÊOK«∞HÀ=_®xH˜ XHõ
QÆ_»∞=Ù JO@∂ LO_Õk HÍ^Œ∞. `«`å¯~°}OQÍ „ã‘ÎÅ∞ Z<Àfl ÉÏ^èŒÅ∞ ÉèíiOK«=Åã≤
=KÕÛk. Éèí~°Î Ѩ^Õ Ñ¨^Õ P"≥∞‰õΩ q_®‰õΩe=fi@O, =∞m¡ HÍѨÙ~åxH˜ Ñ≤eÑ≤OK«∞HÀ=@O
Ѩiáê\˜ J~ÚáÈ~ÚOk. JO>Ë P"≥∞`À L`«=Î ∞suÖ’ ã¨O™ê~°O KÕ¿ã"å_»∂ HÍ^Œ∞,
=∞Oz`«#O`À q_çzÃÑ>Ë"ì å_»∂ HÍ_»∞. „ã‘ÅÎ ∞ x`«ºO JxtÛ`« ã≤u÷ H˜ Ö’<≥· LO_Õ"å~°∞.
D J<åºÜ«∂xfl JÖÏ¡ÇÏπ Páê_»∞. JÖÏ Jx Éè~í Åΰ ‰õΩ ‰õÄ_® J<åºÜ«∞O KÕÜ∞« ÖË^∞Œ .
"åiH˜ ‰õÄ_® XHõ\ ˜ ÖËHõ Ô~O_»∞™ê~°∞¡ PÖ’zOK«∞‰õΩ<Õ, ã‘fiÜ«∞ã¨O㨯~°} KÕã¨∞‰õΩ<Õ
J=HÍâ◊O WKåÛ_»∞. JÖÏ Q͉õΩO_® XHõ¯ q_çÜ«∂‰õΩ`À<Õ =º=Ǩ~°O `≥QÆ„`≥OѨÙ
ÅÜÕ∞º@@∞¡ KÕã≤=ÙO>Ë, ^•x ^•fi~å ÖˇHõ¯ÖË#xfl ™ê=∂lHõ ã¨=∞㨺Å∞ L`«Ê#flO
JÜÕ∞ºq. JnQÍHõ JÖÏ¡ÇπÏ '`«ÖòY`åx— (Ô~O_»∞ q_®‰õΩÅ∞) Jx J#ÖË^Œ∞. ÃÑ·QÍ
'J`«ÎÖÏY∞ =∞„~°`åx— (q_®‰õΩÅ∞ Ô~O_»∞™ê~°∞¡) Jx ã¨Ê+¨ìOQÍ K≥áêÊ_»∞. nx^•fi~å
É’^èÑŒ _¨ Õ =ÚYº q+¨Ü∞« O Uq∞@O>Ë XˆH ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ~Ô O_»∞ ÖËHõ =¸_»∞ q_®‰õΩÅ∞
WKÕÛÜ«∞@O, `«H} ∆õ O "å\˜x J=∞Å∞Ѩ~K° @« O ^≥=· ã¨∂HÎ̃H,© ^Õ=Ùx Ü«ÚHÎ̃H© q~°∞^ŒOú .
^Õ=Ù_»∞ D 'Ô~O_»∞™ê~°∞¡— ^•fi~å "åOzèOKÕ^Õq∞\©? J#flk =ÚYº q+¨Ü«∞O.
Éèí~°Î XHõ™êi q_®‰õΩÅ∞ WzÛ# `«~°∞"å`«, ÖËHõ Ô~O_»∞™ê~°∞¡ q_®‰õΩÅ∞ WzÛ#g∞^Œ@
J`«xH˜ PÖ’zOK«∞‰õΩ<Õ J=HÍâ◊O HõeÊOKåe. P"Õâ◊O =Å¡<À, Jáê~°÷O =Å¡<À
J`«_»∞ `˘O^Œ~°Ñ¨_ç q_®‰õΩÅ∞ WzÛ LO_»=K«∞Û. f~å q_®‰õΩÅ∞ WzÛ# `«~°∞"å`«
J`«xH˜ `«# `«Ñ¨C `≥eã≤ ~å=K«∞Û. XˆHKÀ@, XˆH ã¨=∞Ü«∞OÖ’ P„QÆǨ"Õâ◊OÖ’
=¸_»∞™ê~°∞¡ '`«ÖÏH±— JO@∂ q_®‰õΩÅ „ѨÜ∂≥ QÆO KÕã#≤ ѨC_»∞ ^•xfl 'XˆH `«ÖÏH±—QÍ,
Jk ‰õÄ_® uiy =∞~°ÖËO^Œ∞‰õΩ J#∞=ÙO_Õ `«ÖÏH±QÍ Ñ¨iQÆ}˜Oz#ѨC_Õ `«Ñ¨C#∞
ã¨ik^Œ∞̉õΩ<Õ J=HÍâ◊O Åaèã¨∞ÎOk. ÖˉõΩO>Ë HÍѨÙ~åÅ∞ `˘O^Œ~°QÍ ‰õÄeáÈ`å~Ú.
D ã¨O^ÕǨÏO ѨÓiÎQÍ f~°HõáÈ`Õ ã¨`åºxfl xiÌ+¨ìOQÍ, x~°ÌfiO^ŒfiOQÍ K≥¿ÑÊ
157
U~°Ê~°z# ǨÏ^Œ∞ÅÌ ‰õΩ Hõ@∞ì|_ç LO_»Ö~Ë #° fl
ÉèÜ
í ∞« O g∞‰õΩ Hõey, J^Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ „ã‘Î
`«# Éèí~°Î‰õΩ H˘O`« #+¨ìѨiǨ~°O WzÛ
"Õ~°Ê_» ^Œe¿ãÎ – J\˜ì Ѩiã≤÷uÖ’
W~°∞=ÙiÃÑ· ZÖÏO\˜ ^À+¨OÖË^∞Œ .277 Wq
JÖÏ¡ÇπÏ x~åúiOz# ǨÏ^Œ∞ÌÅ∞. (*Ï„QÆ`«Î!)
"å\˜x ^•@‰õÄ_»^Œ∞. Z=~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ
x~å÷iOz# ǨÏ^Œ∞ÅÌ #∞ g∞iáÈ`å~À "åˆ~
^Œ∞~å‡~°∞Åæ ∞.
230 =∞i P"≥∞‰õΩ (=¸_»=™êi) QÆ#Hõ
q_®‰õΩe¿ãÎ, P „ã‘Î W`«xx `«Ñ¨Ê "Õ~˘Hõ
=ºH˜xÎ q"åǨÏO KÕã∞¨ HÀ#O`«=~°‰Äõ W`«x
HÀã¨O P"≥∞ ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«O HÍ*ÏÅ^Œ∞.
q^•fiOã¨∞Å#∞ ã¨O„ѨuOK«O_ç. ''=∞*ò=¸J =∞MÏÖÏ`≥ WÖòq∞Ü«∂ ÉÏ|`ü – UH±
=∞l¡ãHπ ˜ f<£ `«ÖÏMò—— =∞iÜ«Ú ''WMòuÖÏÃѶ L=∞‡`ü B~ü ã≤~å`≥ =Úã¨vÎ "£∞—— ѨÙã¨HÎ ÍÅ∞
K«^Œ=O_ç. ZO^Œ∞HõO>Ë q+¨Ü«∞O J~°÷O HÍ#ѨÙ_»∞ q^•fiOã¨∞Å#∞ ã¨O„ѨuOz
=∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO á⁄O^•e. +¨sÜ«∞`«∞ "åOzèOKÕk ‰õÄ_® W^Õ!
275. JO>Ë ~årѨ_ç# `«~åfi`« =∞Oz Ѩ^ŒúuÖ’ HÍѨÙ~°O KÕÜ«∂e.
276. =^Œe ÃÑ@ì_»O JO>Ë =¸_»=™êi (`«∞k™êi) q_®‰õΩÅ∞ W=fi@O Jx ÉèÏ=O.
277. D "åHõºO 'Y∞ÖÏ—#∞ QÆ∞iOz ã¨∂z™ÈÎOk. JO>Ë XHõ"Õà◊ ÉèÏ~°º `«# Éèí~°Î#∞Oz
"Õ~°Ê_»^Œe¿ãÎ ÉèÏ~°º‰õΩ '=∞ǨÏ~ü—QÍ WzÛ# ™⁄=Ú‡#∞ Éèí~°Î uiy fã¨∞HÀQÆÅ_»∞.
XHõ"àÕ ◊ "Õ~åÊ@∞‰õΩ Éè~í ΰ JOwHõiOK«Háõ È`Õ, J`«#∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ P"≥∞‰õΩ q_®‰õΩeKÕÛÖÏ
<åºÜ«∞™ê÷#O J`«xÃÑ· XuÎ_ç `≥ã∞¨ OÎ k. JѨÊ\˜H© J`«#∞ XѨCHÀHõáÈ`Õ <åºÜ«∞™ê÷#O
P xHÍÇπÏ#∞ ~°^Œ∞ÌѨ~°∞ã¨∞ÎOk. D q^èŒOQÍ 'Y∞ÖÏ— `«ÖÏH± ^•fi~å =∞iÜ«Ú 'xHÍÇπÏ
~°^Œ∞Ì— ^•fi~å ‰õÄ_® J~ÚáÈ`«∞Ok. Ô~O_»∞ Ѩiã≤÷`«∞Ö’¡#∂ W^ŒÌ`ü (QÆ_»∞=Ù) XHõ
~°∞`«∞=ÙQÍ x~åúiOK«|_çOk (J|∂ ^•=Ó^£, ui‡r, #™ê~Ú, ǨH˜"∞£ – Ѷ`¨ Çü ï¨ Öò
Yn~ü P^è•~°OQÍ). „ã‘ÎH˜ W™ê¡O D ǨωõΩ¯#∞ WzÛ#ѨÊ\˜H© `«QÆ∞ HÍ~°}O ÖˉõΩO_®
Éèí~°Î #∞O_ç "Õ~°Ê_Õ _ç=∂O_»∞ p\˜H© =∂\˜H© KÕÜ«∞~å^Œx ‰õÄ_® KåÖÏ QÆ\ ˜ìQÍ
`åH©^Œ∞ KÕã≤Ok. XHõ"Õà◊ U „ã‘Î J~Ú<å `«QÆ∞ HÍ~°}O ÖˉõΩO_® q_®‰õΩÅ HÀã¨O
158
2. JÖò |Y~° JeѶã¨πÜÖÏ"£∞ g∞"£∞
«∞Y∂Å∞ 80 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
2=
Pre-final

P `«~°∞"å`« J`«#∞ (Ô~O_»= Éèí~°Î) ‰õÄ_® ™êQÆ#OѨO_ç.279 "åiÃÑ· ^Ò~°˚<åºxH˜

P"≥∞‰õΩ q_®‰õΩe¿ãÎ, =∞m§ gi^ŒÌ~°∂ X_çQÆ>Ëì L^ÕÌâ◊ºO`À "åix PÑ≤ LOK«∞
JÖÏ¡ÇπÏ (qkèOz#) ǨÏ^Œ∞ÌʼnõΩ Hõ@∞ì|_ç H˘x "ÕkèOK«HõO_ç. D "≥·Yix J#∞ã¨
LO_»QÆÅ=∞#fl #=∞‡HõO LO_ç q"åÇ¨Ï iOz#"å_»∞ x*ÏxH˜ `«#‰õΩ `å<Õ
|O^èŒOÖ’H˜ ~å^Œe¿ãÎ JO^Œ∞Ö’ `«Ñ¨C J<åºÜ«∞O KÕã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. ^≥·"å^ÕâßÅ`À
ÖË^∞Œ .278 Wq JÖÏ¡ÇÏπ qkèOz# ǨÏ^Œ∞ÅÌ ∞. ѨiǨã¨=∂_»HõO_ç.280 JÖÏ¡ÇπÏ g∞‰õΩ
`≥Å∞ã¨∞HÀQÆÅ"åiH˜ PÜ«∞# g\˜x ã¨Ê+ì̈ KÕã≤# LѨHÍ~åxfl [˝Ñ≤ÎH˜ `≥K«∞ÛHÀO_ç.
Ѩ~∞° ã¨∞<Î åfl_»∞. g∞ÃÑ· „QÆO^ä•xfl, Ç≤ÏHõ‡`ü#∞ („Ѩ=HõÎ
231 g∞~°∞ „ã‘ÎʼnõΩ q_®‰õΩÅ∞ WzÛ ã¨O„Ѩ^•Ü«∂xfl, ^è~Œ ‡° âß„™êÎxfl) J=`«
#ѨC_»∞, "åi QÆ_»∞=Ù (W^ŒÌ`ü) =ÚyÜ«∞ iOѨ*ãË ,≤ g∞‰õΩ KÕã#≤ LѨ^âÕ ßxfl ‰õÄ_®
#∞O_»QÍ "åix ã¨Ç¨Ï$^ŒÜ«∞O`À g∞ =^ŒÌ (J=Ö’Hõ#O KÕã∞¨ HÀO_ç). JÖÏ¡ÇÏπ Ü≥∞_»Å
PÑ≤ LOK«∞HÀO_ç. ÖË^OŒ >Ë L`«=Î ∞ suÖ’ ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ∞ Hõey LO_»O_ç. JÖÏ¡ÇπωõΩ
„Ѩun `≥Å∞ã¨∞ J#fl q+¨Ü«∂xfl g∞~°∞
XuÎ_ç fã¨∞‰õΩ=¿ãÎ P"≥∞ ã¨fi~°Öæ ’Hõ ã¨∞"åã¨##∞ ‰õÄ_® P™êfikOK«*ÏÅ^Œx =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç.
(ã¨Jã¨O) ÃÇÏK«ÛiOKå~°∞ (Wɡfl Hõã‘~ü).
278. =¸_»=™êi '`«ÖÏMò— WzÛ# `«~∞° "å`« [iˆQ^Õq∞\’ D "åHõºOÖ’ q=iOK«|_çOk. 232 g∞~°∞ „ã‘ÎʼnõΩ q_®‰õΩÅ∞ WzÛ#
=¸_»= ™êi q_®‰õΩÅ∞ WzÛ# Ñ≤^ŒÑ¨ Éèí~°Î WHõ ~årѨ_»ÖË_»∞. P"≥∞#∞ uiy `«~°∞"å`«, "å~°∞ `«=∞ QÆ_»∞=Ù (W^ŒÌ`ü)#∞
q"åǨÏO ‰õÄ_® KÕã¨∞HÀÖË_»∞. J~Ú`Õ P „ã‘Î "Õ~˘Hõ KÀ@ q"åǨÏO KÕã¨∞‰õΩ#fl =ÚyOz, `«=∞ (=∂r) Éèí~°ÎÅ#∞
`«~°∞"å`«, P Éèí~°Î P"≥∞‰õΩ `«# W+¨ìѨÓ~°fiHõOQÍ q_®‰õΩe¿ãÎ ÖË^• J`«#∞ =∞~°}˜¿ãÎ ^èŒ~°‡|^ŒúOQÍ Ñ¨~°ã¨Ê~°O W+¨ìѨ_ç
JѨC_»∞ P"≥∞ `«# "≥Ú^Œ\ ˜ Éèí~°Î`À q"åǨÏO KÕã¨∞HÀ=@O ^èŒ~°‡ ã¨=∞‡`«=∞=Ù`«∞Ok. q"åǨÏ=∂_»^eŒ ¿ãÎ g∞~°∞ "åiH˜ J_»∞¤
J~Ú`Õ nx HÀã¨O =∞#^Õâ◊OÖ’ H˘O`«=∞Ok 'ǨÏÖÏÖÏ— Ѩ^Œúux J#∞ã¨iOz D
ǨωõΩ¯#∞ ^Œ∞ifixÜ≥∂QÆѨ~°∞ã¨∞Î<åfl~°∞. Wk Hõ_»∞ ¿ÇÏÜ«∞"≥∞ÿ# KÕ+¨ì. ^≥·"å^ÕâßÅ`À ZO^Œ∞HõO>Ë ^Œ∞+¨ì ã¨OHõÅÊO`À 'ǨÏÖÏÖÏ— KÕ~ÚOz#O^Œ∞# P „ã‘Î `«# "≥Ú^Œ\ ˜ Éèí~°Î
K≥ÅQÍ@O JO>Ë W^Õ. 'ǨÏÖÏÖÏ— KÕ¿ã"åix, KÕ~ÚOKÕ"åix ‰õÄ_® =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ HÀã¨O ǨÏÖÏÖò (^èŒ~°‡ ã¨=∞‡`«O) HÍ*ÏÅ^Œ∞.
(ã¨Jã¨O) ^èŒ∂`«¯iOKå~°∞. 279. Ô~O_»∞™ê~°∞¡ q_®‰õΩÅ∞ WKÕÛ=~°‰õΩ ~årѨ_»\ÏxH˜ gÅ∞O@∞O^Œx ''J`«ÎÖÏY∞
'ǨÏÖÏÖÏ— JO>Ë P"Õâ◊OÖ’ ÉèÏ~°º‰õΩ q_®‰õΩeKÕÛã≤# =ºH˜Î, `«~°∞"å`« `«# `«Ñ¨C#∞ =∞„~°`åx—— – PÜ«∞`«∞Ö’ J#|_çOk. J~Ú`Õ D ~åráê@∞ W^ŒÌ`ü (QÆ_»∞=Ù)
`≥Å∞ã¨∞‰õΩx ÉÏ^èÑŒ _¨ `» å_»∞. WHõ P"≥∞#∞ ZÖÏQÆ∂ `«# q"åǨÏ|O^èOŒ Ö’H˜ ~°ÑÊ≤ OK«∞HÀ =Úy¿ãÖ’QÍ [~°QÍÅh, QÆ_»∞=Ù ^•\˜O^ŒO>Ë P ™œÅÉèíºO gyáÈ`«∞O^Œx D
ÖË_»∞. HÍ|\˜ì P"≥∞#∞ "Õ~˘Hõ =ºH˜Î`À xHÍÇπÏ [iÑ≤™êÎ_»∞. P #= ^ŒOѨ`«∞Å∞ PÜ«∞`«∞Ö’ K≥ѨÊ|_»∞`ÀOk.
ã¨=∂QÆ=∞O [iÑ≤# `«~°∞"å`« q_®‰õΩÅ `«`«OQÍxfl ѨÓiÎ KÕ™êÎ~°∞. P `«~°∞"å`« 280. H˘O`«=∞Ok "ÕàÏHÀàÏxH˜ ‰õÄ_® q_®‰õΩeKÕÛ "å~°∞O_»=K«∞Û. JÖψQ L|∞ã¨∞áÈHõ
W^ŒÌ`ü (QÆ_»∞=Ù) ѨÓ~°ÎÜ«∂ºHõ "≥Ú^Œ\ ˜ Éèí~°Î P"≥∞#∞ =∞m¡ xHÍÇπÏ KÕã¨∞‰õΩO\Ï_»∞. q"åǨÏO KÕã∞¨ ‰õΩ<Õ "å~°∞O\Ï~°∞. J^Õ=∞O>Ë Ñ¨iǨ™êxH˜ JÖÏ KÕâß=∞x JO\Ï~°∞.
n<Õfl 'ǨÏÖÏÖÏ—QÍ =º=ǨÏi™êÎ~∞° . Wk `«ÑC¨ _»∞ q^è•#O. D q^èOŒ QÍ [iÑ≤OK«|_Õ JÖÏ¡ÇπÏ nxx ^≥·"å[˝Å`À ѨiǨã¨OQÍ Jaè=i‚OKå_»∞. JO>Ë WÖÏO\˜ "≥H˜e
xHÍÇπÏ Jã¨Å∞ xHÍÇπÏÜÕ∞ HÍ^Œ∞. J^˘Hõ „ѨǨÏã¨#O. ^Œ∞~°∞^ÕÌâ◊O`À ‰õÄ_»∞‰õΩ#fl KÕ+¨ìÅ#∞ x~ÀkèOKåe J#flk nx Jã¨Å∞ L^ÕÌâ◊ºO. JO^Œ∞ˆH =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O)
KÕ+.ì¨ ^≥"· å[˝Å`À K≥ÖQÍ@O! ѨiǨã¨O!! WOHÍ ã¨∂\˜QÍ K≥áêÊÅO>Ë Jk =ºaèKå~°O. U=∞x ÃãÅqKåÛ~°O>Ë Z=~°~Ú<å "ÕàÏHÀàÏxH˜ ‰õÄ_® WÖÏO\˜ Ѩ#∞Å∞ KÕ¿ãÎ
159 160
2. JÖò |Y~° JeѶã¨πÜÖÏ"£∞ g∞"£∞
«∞Y∂Å∞
Pre-final
`«QÆÅHõO_ç.281 g∞Ö’ Z=~°~Ú`Õ
JÖÏ¡ÇÏπ #∞, JOu=∞k<åhfl qâ◊fiã≤ã∞¨ Î
<åfl~À "åiH˜ D LѨ^Õâ◊O KÕÜ«∞
|_»∞`ÀOk. WO^Œ∞Ö’<Õ g∞ Ѩiâ◊√^Œ`ú ,«
Ѩiâ◊√„Éèí`« Wq∞_ç L<åfl~Ú. JO`å
JÖÏ¡ÇπωõΩ `≥Å∞ã¨∞, g∞‰õΩ `≥eÜ«∞^Œ∞.
Jk "åã¨Î=OQÍ<Õ ÉèÏqOK«|_»∞`«∞Ok. "ÕàÏHÀàÏxH˜ WzÛ# `«ÖÏMò, L|∞ã¨∞áÈHõ
KÕã¨∞‰õΩ#fl ÃÑo§, (ÉÏx㨉õΩ) ¿ãfiK«Ûù<˘ã¨QÆ@O =O\˜q Jhfl D HÀ=Ö’H˜ =™êÎ~Ú
(Wɡfl Hõã‘~ü).
281. q_®‰õΩÅ∞ á⁄Ok# „ã‘HÎ ˜ ã¨O|OkèOz =¸_À P[˝ WO^Œ∞Ö’ W=fi|_çOk. J^Õ=∞O>Ë
QÆ_»∞=٠ѨÓ~°Î~Ú# `«~°∞"å`« (JO>Ë "≥Ú^Œ\ ˜™êi ÖËHõ Ô~O_»=™êi q_®‰õΩÅ
J#O`«~°O) P ^ŒOѨ`«∞Å∞ Ѩ~°ã¨Ê~°O XHõ JOwHÍ~åxH˜ =zÛ, =∞m§
q"åǨÏ|O^èŒOÖ’ W=∞_»QÀi`Õ ÃÑ^ŒÌ"åà◊√¡ J_»∞¤ `«QÆʼnõÄ_»^Œ∞. ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O)
HÍÅOÖ’ ã¨iQÍæ WÖÏO\˜^Õ XHõ ã¨OѶ¨∞@# [iyOk. JѨC_»∞ „ã‘Î ™È^Œ~°∞_»∞
P"≥∞‰õΩ J_»∞¤ `«yÖÏ_»∞. ^•xÃÑ· D PÜ«∞`«∞ J=`«iOzOk (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs,
H˜`å|∞xflHÍÇπÏ).
nx^•fi~å ã¨Ê+¨ì=∞ÜÕ∞º WOH˘Hõ q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë „ã‘Î `«# ã‘fiÜ«∞ x~°‚Ü«∞O`À
xHÍÇπÏ KÕã¨∞HÀ*ÏÅ^Œ∞. ÃÑ·QÍ P"≥∞ xHÍÇπÏ HÀã¨O P"≥∞ ã¨O~°Hõ∆‰õΩx J#∞=∞u,
JOwHÍ~°O J=ã¨~°O. „ã‘ÎÅ ã¨O~°Hõ∆‰õΩÅ∞ `«=∞‰õΩ QÆÅ J[=∂~Ú+‘ ǨωõΩ¯#∞
^Œ∞ifixÜ≥∂QÆѨ~°K«‰õÄ_»^Œ∞ Jx JÖÏ¡ÇπÏ `åH©^Œ∞ KÕâß_»O>Ë, "åiH˜ P ǨωõΩ¯
LO_»|>ËìHõ^• `åH©^Œ∞ KÕâß_»∞. HÍ|\˜ì D PÜ«∞`«∞ J=`«~°}Ï <ÕѨ^䌺OÖ’ ã¨Ç‘ÏÇπÏ
|∞MÏsÖ’ á⁄O^Œ∞Ѩ~°K«|_ç# ã¨O~°Hõ∆‰õΩx =º=Ǩ~°O ã¨∞ã¨Ê+ì̈O. WO^Œ∞Ö’ ZÖÏO\˜
Jã¨Ê+¨ì`«‰õΩ, ã¨OHÀKåxH˜ P™ê¯~°O ÖË^Œ∞. WOHÍ ~Ú`«~° ǨÏnã¨∞Å ^•fi~å ‰õÄ_®
D q+¨Ü«∂xH˜ ã¨=∞~°÷# Åaè™ÈÎOk. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : ''„ã‘Î ã¨O~°Hõ∆‰õΩx J#∞=∞u
ÖËx^Õ xHÍÇπÏ J=^Œ∞—— J<Õ LÖË¡Y#O XHõ@∞Ok. =∞~À LÖË¡Y#OÖ’ ''U „ã‘Î
J~Ú`Õ `«# ã¨O~°Hõ∆‰õΩx J#∞=∞u á⁄O^Œ‰õΩO_® xHÍÇπÏ KÕã¨∞‰õΩO^À, P"≥∞ xHÍÇπÏ
J^èŒ~°‡O, P"≥∞ xHÍÇπÏ J^èŒ~°‡O, P"≥∞ xHÍÇπÏ J^èŒ~°‡O—— Jx LOk (JÖòÉÏh
QÍ~°∞ D ǨÏnã¨∞#∞ ‰õÄ_® „áê=∂}˜H"õ ∞≥ #ÿ kQÍ Y~å~°∞ KÕâß~°∞). W`«~° ǨÏnã¨∞"Õ`ÅΫ
=∂kiQÍ JÖÏ¡=∂ J#fi~ü ëê Hõj‡s ‰õÄ_® D ǨÏnã¨∞Å#∞ „áê=∂}˜Hõ"≥∞ÿ#,
JÇπÏã¨<£ HÀ=‰õΩ K≥Ok# ǨÏnã¨∞Å∞QÍ „QÆÇ≤ÏOKå~°∞ (ÃѶ·AÖòÉÏs – ã¨OѨÙ\˜ : 4,
H˜`å|∞xflHÍÇπÏ).
D PÜ«∞`«∞ ^•fi~å ã¨Ê+¨ìOQÍ =∞# =ÚO^Œ∞‰õΩ =KÕÛ =∞~À =ÚMϺOâ◊O Uq∞@O>Ë
161
81 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
2=
233 áêÅ QÆ_∞» =Ù#∞ ѨÓiÎ KÕÜ∂« Åx
(`«O„_»∞Å∞) HÀi#ѨHõ∆OÖ’ `«Å∞¡Å∞ `«=∞
Ñ≤šʼnõΩ ѨÓiÎQÍ Ô~O_»∞ ã¨O=`«û~åÅ
áê@∞ áêÅ∞ Ѩ\Ïìe.282 a_»Å¤ `«O„_»∞ÅÃÑ·
áÈ+¨}ÏÉèÏ~°O LO@∞Ok. Hõ#∞Hõ "å~°∞
„ã‘ÎÅ ã¨O~°Hõ∆‰õΩÅ∞ ‰õÄ_® "≥ÚO_çQÍ =∞ã¨Å∞HÀ‰õÄ_»^Œ∞. "å~°∞ D ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ „ã‘ÎÅ
=∞<ÀÉèÏ"åÅ#∞ J~°O÷ KÕã∞¨ HÀ"åe. XHõ"àÕ ◊ „ã‘Î ã¨O~°H‰∆õ Ωõ _»∞ QÆ#Hõ „ã‘Î ~Úëêì~ÚëêìÅ`À
xq∞`«ÎO ÖˉõΩO_® – |Å=O`«OQÍ – Z=iHÀ XHõiH˜ Hõ@ìɡ_ç`Õ, J\˜ì Ѩiã≤÷uÖ’
P"≥∞ <åºÜ«∞™ê÷<åxfl P„â◊~ÚOz xHÍÇπÏ#∞ ~°^∞Œ Ì KÕ~ÚOKÕO^Œ∞‰õΩ +¨sÜ«∞`ü P"≥∞‰õΩ
J#∞=∞ux™ÈÎOk. JO^Œ∞ˆH xHÍÇπÏ ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ W~°∞=Ùi JOwHÍ~°O KåÖÏ
J=ã¨~°O. U XHõ¯~°∂ `«# Wëêì#∞™ê~°O =º=ǨÏiOK«‰õÄ_»^Œ∞. XHõ"Õà◊ „ã‘Î QÆ#Hõ
`«# ã¨O~°Hõ∆‰õΩx =∂@#∞ kèHõ¯iOz q"åǨÏO KÕã¨∞‰õΩO>Ë J\˜ì q"åǨÏO ã¨Ô~·Ok
JxÑ≤OK«∞HÀ^Œ∞.
J^Õq^èŒOQÍ ã¨O~°Hõ∆‰õΩ_»∞ =¸~°∞öxQÍ „Ѩ=iÎã¨∂Î, „ã‘Î ÉÏQÀQÆ∞ʼnõΩ |^Œ∞Å∞ `«#
ã¨fi„ѨÜ≥∂[<åňH „áê^è•#º`«xã¨∞Î#fl@¡~Ú`Õ <åºÜ«∞™ê÷#O J@∞=O\˜ ã¨O~°Hõ∆‰õΩx
J[=∂~Ú+‘ ǨωõΩ¯#∞ [ѨÙÎ KÕã∞¨ ‰õΩO@∞Ok. P `«~åfi`« P ã¨O~°H‰∆õ Ωõ x `«^#Œ O`«~O°
P"≥∞‰õΩ ÉÏ^躌 `« =Ç≤ÏOKÕ =ºH˜Î Ѩ~º° "ÕH}∆õ Ö’QÍx ÖËHõ ã¨fiÜ«∞OQÍ `«# Ѩ~º° "ÕH}∆õ Ö’QÍx
P"≥∞ xHÍÇπÏ [iÑ≤ã∞¨ OÎ k. ''ã¨O~°H‰∆õ Ωõ Å∞ Ѩ~㰠ʨ ~°O `«Q=Æ ÙѨ_`ç Õ ~å*ϺkèHÍi ã¨O~°H}∆õ Ï
ÉÏ^茺`«Å∞ ã‘fiHõi™êÎ_»∞—— (W~åfi=ÙÖò QÆbÖò).
282. D PÜ«∞`«∞Ö’ 'áêÅ QÆ_»∞=Ù—, 'áêÅ=~°∞㨗‰õΩ ã¨O|OkèOz# =ÚYº q+¨Ü«∂Å∞
„Ѩ™êÎqOK«|_®¤~Ú. nx^•fi~å É’^èŒÑ¨_»∞`«∞#fl "≥Ú@ì"≥Ú^Œ\ ˜ q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë
áêÅ QÆ_»∞=Ù#∞ ѨÓiÎ KÕÜ«∞^ŒeKÕ"å~°∞ ѨÓiÎQÍ Ô~O_»∞ ã¨O=`«û~åÅ∞ Ñ≤Å¡"å_çH˜
áêÅ∞Ѩ\Ïìe. ÃÑ· PÜ«∞`«∞Ö’x Ѩ^•Å ^•fi~å JO`«HõO>Ë `«‰õΩ¯= QÆ_»∞=Ù =~°‰õΩ
áêÅ∞ „`åÑ≤OK«∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ ‰õÄ_® "≥ã¨∞Å∞ÉÏ@∞ L#fl@∞¡ É’^èŒÑ¨_»∞`«∞#flk. Ô~O_À
q+¨Ü«∞O : áêÅQÆ_»∞=Ù QÆi+¨ìOQÍ Ô~O_»∞ ã¨O=`«û~åÅ#fl ã¨OQÆu nx^•fi~å ~°∂_èô
J=Ù`ÀOk. ã¨∞#<≥ ui‡rÖ’ Ǩτ[`ü L"≥∞‡ ã¨Å=∂ (~°.J<£Ç¨) QÍi '=∞~üѶ¨Ó—
LÖË¡Y#O WÖÏ =ÙOk : K«#∞=ÙÅ #∞O_ç "≥Å∞=_ç Hõ_»∞ѨÙÖ’x „¿ÑQÆ∞Å#∞
"åºHÀzOѨ*¿Ë ã áêÅ∞ =∂„`«"∞Õ áêÅ =~°∞㨠ã¨O|O^è•xfl (x+≤^`úŒ #« ∞) x~°∂Ñ≤™êÎ~Ú.
áêÅ QÆ_»∞=٠֒ѨŠ„`å¿Ñ áêÅ∞ =∂„`«"Õ∞ J@∞=O\˜ QÆ∞}O Hõey LO\Ï~Ú
(ã¨∞#<≥ ui‡r, H˜`å|∞„~°*ÏJ). U K«O\˜ Ñ≤Å¡"å_≥·<å P =Ü«∞ã¨∞ûÖ’, P q^èŒOQÍ
U „ã‘Î áêÖˇ<· å ã¨~ˆ „`åy LO>Ë, `«^•fi~å áêÅ =~°∞㨠ã¨O|O^èOŒ U~°Ê_ç#@¡=Ù`«∞Ok.
P ã¨O|O^èŒO LO^Œx `≥eã≤# g∞^Œ@ (JO>Ë XˆH „ã‘Î K«#∞ÉÏÅ∞ „`åy# XHõ
JÉσ~Ú, XHõ J=∂‡~Ú – XˆH `«e¡a_»¤Å∞ HÍHõáÈ~Ú#ѨÊ\˜H© – J<åflK≥Öˇ¡Å∞
162
2. JÖò |Y~° JeѶã¨πÜÖÏ"£∞ g∞"£∞
«∞Y∂Å∞ 82 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
2=
Pre-final

"åiH˜ L`«Î=∞ suÖ’ J#fl=„™êÎÅ#∞ Ѩ~㰠ʨ ~° ã¨O„ѨuOѨÙÅ`À áêÅ∞ q_çÑO≤ K«

ã¨=∞‰õÄ~åÛe.283 Z=iÃÑ·<å â◊H˜ÎH˜ ^Œe¿ãÎ "å~°∞ xO^•~°∞›Å∞ HÍ~°∞. XHõ"Õà◊
q∞Oz# ÉèÏ~°O "ÕÜ«∞|_»^Œ∞. a_»¤ g∞ ã¨O`å<åxH˜ áêÅ∞Ѩ\ÏìÅ#fl^Õ g∞
=¸ÅOQÍ `«e¡x "ÕkèOK«@OQÍh, JaèÖÏ+¨ J~Ú`Õ JO^Œ∞Ö’#∂ ^À+¨O
ã¨O`å#O HÍ~°}OQÍ `«O„_çx =ÚѨC ÖË^∞Œ . J~Ú`Õ g∞~°∞ P"≥∞‰õΩ ã¨=Úz`«"∞≥ #ÿ
uѨÊÅ∞ ÃÑ@ì_»O QÍh KÕÜ«∞~å^Œ∞.284 suÖ’ W=fi=Åã≤# ^•xfl W=fiO_ç.286
"å~°ã¨∞ÅÃÑ· ‰õÄ_® W@∞=O\˜ ÉÏ^茺`Õ JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉèíÜ«∞Ѩ_»∞`«∂ =∞ã¨Å∞HÀO_ç.
LO@∞Ok.285 XHõ"Õà◊ LÉèíÜ«ÚÅ∂ JÖÏ¡ Ç π Ï g∞ HÍ~° º Hõ Ö Ïáê ÅxflO\˜ h
(`«e¡^ŒO„_»∞Å∞) `«=∞ W+¨ìѨÓ~°fiHõOQÍ,
QÆ=∞xã¨∞<Î åfl_»#fl q+¨Ü∂« xfl `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç.
J~ÚáÈ`å~°∞). "åi^ŒÌi =∞^茺 "≥·"åÇ≤ÏHõ ã¨O|O^èŒO x+≤^ŒúO. ''=Oâ◊áê~°OѨ~°ºO
s`åº U U ã¨O|O^è•Å∞ q"åǨxH˜ x+≤^Œú"≥∂ J"Õ áêÅ=~°∞㨠=¸ÅOQÍ ‰õÄ_® 234 g∞Ö’ Z=~°~Ú<å =∞~°}O˜ z, "å~°∞
x+≤^ŒúO J=Ù`å~Ú—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs, H˜`å|∞+¨¬Ç¨^•`ü). ÉèÏ~°ºÅ#∞ =^ŒeáÈ`Õ J@∞=O\˜ „ã‘ÎÅ∞
283. '=∞øÅ∂^£ ÅǨ˙— JO>Ë `«O„_ç Jx J~°÷O. q_®‰õΩÅ J#O`«~°O áêÅ∞ „`åˆQ Ѩã≤
<åÅ∞QÆ∞ =∂™êŠѨk~ÀAÅ =~°‰õÄ
Ñ≤Å¡Å PÅ<åáêÅ<å ã¨=∞㨺, q_®‰õΩÅ∞ á⁄Ok# =∞Ç≤Ïà◊Å áÈ+¨}Ï =º=Ǩ~°O `«=∞#∞ `å=Ú QÆ_∞» =Ù (W^Œ`Ì )ü Ö’
=Úã≤O¡ ã¨=∂[OÖ’ =∞iO`« [iîÅOQÍ `«Ü∂« ~°=Ù`ÀOk. nxH˜ HÍ~°}O W™ê¡g∞Ü«∞ PѨ٠HÀ"åe.287 QÆ_»∞=Ù =Úyã≤#
+¨sÜ«∞`«∞ Ѩ@¡ QÆÅ J=QÍǨÏ<å ֒Ѩ"Õ∞. ^≥·"å^Õâ◊O „ѨHÍ~°O – D PÜ«∞`«∞Ö’ `«~°∞"å`« "å~°∞ ã¨O™ê¯~°=O`«"≥∞ÿ#
ã¨∂zOz# q^èŒOQÍ – áêÅQÆ_»∞=Ù =Úy¿ã=~°‰õÄ Éèí~°Î `«# ™È÷=∞`«#∞ |\˜ì „ã‘ÎH˜ Ѩ^ŒúuÖ’ `«=∞ H˘~°‰õΩ =∞Oz^Œ#∞‰õΩ#fl
J#fl=„™êÎÅ#∞, =ã¨u ™œHõ~åºxfl HõeÊ¿ãÎ U z‰õį LO_»^Œ∞. ÉÏ^茺`å x~°fiǨÏ}Ö’ HÍ~°º"Õ∞^Œ~Ú<å KÕã¨∞‰õΩO>Ë JO^Œ∞Ö’
x~°¡Hõ∆ ºO, ѨÖÏÜ«∞#"å^ŒO á⁄_»ã¨∂Ñ≤# KÀ@ÖÏ¡ ã¨=∞㨺Å∞ L`«Ê#flO J=Ù`å~Ú. g∞ÃÑ· ^À+¨O Ug∞ÖË^Œ∞.288 g∞~°∞ U"Õ∞O
284. `«e¡x "ÕkèOK«@O JO>Ë J~°÷O Wk : XHÀ¯™êi q_®‰õΩÅ J#O`«~°O `«e¡ `«# KÕã∞¨ <Î åfl~À JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ JO`å `≥Å∞ã¨∞.
Ѩã≤a_»¤#∞ `«# ^ŒQÆæ̂~ LOK«∞HÀQÀ~°∞ÎOk. HÍx P"≥∞ =∞=∞`å#∞~åQÍÅ#∞ U=∂„`«O 286. Hõ#fl`«e¡ H͉õΩO_® "Õ~˘Hõ „ã‘Î KÕ`« Ѩã≤Ñ≤Å¡"å_çH˜ áêÅ∞ Ѩ\ ˜ìOK«_®xH˜ J#∞=∞u
ÅHõ∆ ºÃÑ@ì‰õΩO_® Éèí~°Î `«~°Ñ¶¨Ù "å~°∞ |Å=O`«OQÍ P Ѩã≤"å}˜‚ P"≥∞ #∞Oz LOk. J~Ú`Õ WO^Œ∞HõÜÕ∞º Y~°∞Ûefl <åºÜ«∞ã¨=∞‡`«OQÍ K≥e¡OK«@O J=ã¨~°O.
ÖωõΩ¯O\Ï~°∞. ÖË^• Y~°∞ÛÅ HÀã¨O ze¡QÆ=fi ‰õÄ_® P"≥∞‰õΩ W=fi‰õΩO_® Ñ≤Å¡"å}˜‚ 287. P"≥∞ Éèí~°Î`À HÍѨÙ~°O KÕã≤# „ã‘Î J~Ú<å ÖËHõ HÍѨÙ~åxH˜ =ÚO^Õ Éèí~°Î K«xáÈ~Ú
áÈ+≤¿ãÎ áÈ+≤OK«∞ ÖËHõáÈ`Õ ÖË^Œ∞, h ~Ú+¨ìO Jx Éèí~°Î JO\Ï_»∞. Wk <åºÜ«∞O L<åfl, P"≥∞ Ü«Ú=u J~Ú<å =Úã¨e „ã‘Î J~Ú<å, Z=iÔH<· å D QÆ_∞» =Ù =iÎã∞¨ OÎ k.
HÍ^Œ∞Hõ^•! JÖψQ `«O„_çx =ÚѨCuѨÊÅ∞ ÃÑ@ì_O» JO>Ë ÉèÏ=O: q_®‰õΩÅ∞ á⁄Ok# XHõ¯ QÆ~°ƒù=u J~Ú# =∞Ç≤Ïà◊‰õΩ =∂„`«"Õ∞ n#∞flOz q∞#Ǩ~ÚOѨ٠LOk.
„ã‘Î =∞iÜ«Ú P"≥∞ `«~°Ñ¶¨Ù |O^èŒ∞=ÙÅ∞ UHõ"≥∞ÿ J`«xÃÑ· HõHõ∆™êkèOѨ٠„Ѩܫ∞`«flOÖ’ ZO^Œ∞HõO>Ë Éèí~°Î K«xáÈ~Ú# „ã‘ÎÅ∞ QÆ~°ƒù=`«∞Öˇ· LO>Ë "åi W^ŒÌ`ü (QÆ_»∞=Ù) „Ѩã¨=O
ÉèÏQÆOQÍ Ñ¨ã≤Ñ≤šʼnõΩ áêÅ∞Ѩ>Ëìk ÖË^Œx `≥ˆQã≤ K≥ѨÊ@O ÖË^• XHõ"Õà◊ áêÅ∞Ѩ\ ˜ì<å =~°‰õΩ LO@∞Ok. `«ÖÏMò ã¨∂~åÖ’ WÖÏ J#|_çOk : ''QÆiƒù}© „ã‘ÎÅ W^ŒÌ`ü "åi
Y~°∞ÛÅ „H˜O^Œ ÉèÏs"≥Ú`«ÎO J`«#∞flOz ~å|>ËìO^Œ∞‰õΩ „Ѩܫ∞uflOK«@O, ÖË^• h HÍ#∞Ê JÜÕ∞º=~°‰õΩ LO@∞Ok.—— W^ŒÌ`ü HÍÅOÖ’ P „ã‘ÎÅ∞ ã≤OQÍiOK«∞HÀ=@O,
Ñ≤Å¡"å}˜‚ #∞=Ùfi fã¨∞‰õΩáÈ JO@∂ p\˜H© =∂\˜H© K≥ѨÊ@O. (PYiH˜ ã¨∞~å‡ ÖËHõ Hõà◊§‰õΩ HÍ@∞Hõ ÃÑ@∞ìHÀ=@O =O\˜q ‰õÄ_®) KÕÜ«∞‰õÄ_»^Œ∞.
285. XHõ"Õà◊ Éèí~°}O K≥e¡ã¨∂Î LO_Õ `«O„_ç QÆ#Hõ JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ =∞~°}˜¿ãÎ P Ñ≤Å¡"å_ç Éèí~°Î x=ã≤OKÕ WÅ∞¡ ^•\˜ "Õ~˘Hõ KÀ\˜H˜ áȉõÄ_»^Œ∞. J~Ú`Õ ~år Ѩ_»\ÏxH˜
áêÅ∞Ѩ>Ëì Y~°∞Ûefl J`«x "å~°ã¨∞Å∞ ÉèíiOKåe. áêÅ∞Ѩ>Ëì `«e¡ÃÑ·QÍh, Ѩã≤Ñ≤Å¡"å_ç gÅ∞O_Õ q_®‰õΩÅ∞ (`«ÖÏMˇ ~°*ò~¸) á⁄Ok# „ã‘Î JÅOHõiOK«∞‰õΩO>Ë `«Ñ¨CÖË^Œ∞.
áÈ+¨}ÃÑ· QÍh ZÖÏO\˜ K≥_»∞ „ѨÉèÏ=O Ѩ_»‰õΩO_® "å~°∞ â◊√„ÉèíOQÍ K«∂ã¨∞HÀ"åe. ~år Ѩ_\» ÏxH˜ gÅ∞ÖËx q_®‰õΩÅ∞ (`«ÖÏMˇ ÉÏ~Ú<£) á⁄Ok#"å~°∞ W^Œ`Ì ü HÍÅOÖ’
163 164
2. JÖò |Y~° JeѶã¨πÜÖÏ"£∞ g∞"£∞
«∞Y∂Å∞ 83 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
2=
Pre-final

235 P „ã‘ÎÅ#∞ (q`«O`«∞=ÙÅ#∞) K≥a`Õ Jk "Õˆ~ q+¨Ü«∞O!290 HÍx W^ŒÌ`ü

xHÍÇπÏ KÕã¨∞HÀ"åÅ#fl g∞ ã¨OHõÖÏÊxfl (QÆ_»∞=Ù) HÍÅO =ÚyÜ«∞x^Õ xHÍÇπÏ
ã¨∂K«<å „áêÜ«∞OQÍ "åiH˜ `≥eÜ«∞*Ëã<≤ å XѨÊO^•xfl xâ◊ÛÜ«∞O KÕÜ«∞HõO_ç. g∞
ÖËHõ g∞ L^ÕÌâߺxfl g∞ QÆ∞O_≥Ö’¡<Õ ^•K«∞ PO`« ~ åºÖ’¡ ^•y=Ù#fl q+¨ Ü « ∂ Å#∞
‰õΩ<åfl JO^Œ∞Ö’ `«¿ÑÊg∞ ÖË^∞Œ . g∞~°∞ ã¨~Ú`«O JÖÏ¡ÇπÏ `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï_»x
`«Ñ¨Ê‰õΩO_® "åi QÆ∞iOz „Ѩ™êÎq™êÎ~°#fl =∞~°∞=HõO_ç. Hõ#∞Hõ PÜ«∞#Ѩ@¡ J„Ѩ
ã¨OQÆu JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. J~Ú`Õ g∞~°∞ =∞`«ÎOQÍ LO_»O_ç. JÖÏ¡ÇπÏ Hõ∆q∞OKÕ
"åiH˜ Ö’áê~ÚHÍiQÍ "åQÍÌ<åÅ∞ "å_»∞, =∞$^Œ∞ã¨fiÉèÏq Jx ‰õÄ_®
KÕÜ«∞HõO_ç.289 ^èŒ~°‡Ü«ÚHõÎOQÍ U^Œ<åfl `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç.
JÅOHõiOK«∞HÀ=KåÛ? J#fl q+¨Ü∞« OÖ’ aè<åflaè„áêÜ«∂Å∞<åfl~Ú. H˘O^Œ~∞° '=K«∞Û— 236 XHõ"Õà◊ g∞~°∞ „ã‘ÎÅ#∞ `åHõ‰õΩO_®,
J#O>Ë =∞iH˘O^Œ~°∞ '‰õÄ_»^Œ∞— Jx JO@∞<åfl~°∞ (Wɡfl Hõã‘~ü). "åi =∞ǨÏ~ü#∞ x~åúiOK«‰õΩO_®<Õ
288. JO>Ë W^Œ`Ì ü (QÆ_∞» =Ù) =Úyã≤# Ñ≤^ÑŒ ¨ "å~°∞ JÅOHõiOK«∞HÀ=K«∞Û. ^•xÃÑ· Z=~°∂ "åiH˜ q_®‰õΩe¿ãÎ Jk ‰õÄ_® g∞‰õΩ
~å^•úO`«O KÕÜ«∞#Hõ¯~°ÖË^Œ∞. JÖψQ q`«O`«∞=Ù `«# ã¨O~°Hõ∆‰õΩÅ#∞, ÃÑ^ŒÌÅ#∞ áêѨO HÍ^Œ∞. J~Ú`Õ "åiH˜ ZO`À H˘O`«
ã¨O„ѨuOz ѨÙ#ifi"åǨÏO KÕã¨∞HÀ^Œe¿ãÎ "å~°∞ ã¨O`À+¨OQÍ JOwHÍ~°O `≥Å∞áêe. „ѨÜ≥∂[#O KÕ‰õÄ~°ÛO_ç. ã≤÷u =∞O`«∞_»∞
JOwHÍ~°"∞Õ HÍ^Œ∞, ^ŒQ~æÆ ∞° O_ç P U~åÊ@¡hfl KÕã≤ Pj~°fikOz =∞s ѨOáêe. q`«O`«∞ `«# ã≤÷uH˜ `«y#@∞¡QÍ, ¿Ñ^Œ "å_»∞ `«#
q"åǨxfl JѨKå~°OQÍ<À, <å"≥∂+‘QÍ<À ÉèÏqOK«‰õÄ_»^Œ∞. P ã¨`å¯~°ºOÖ’ J=~À ™È÷=∞`«‰õΩ `«y#@∞¡QÍ ^èŒ~°‡O „ѨHÍ~°O
^è•Å∞ HõeÊOK«‰Äõ _»^∞Œ . J#º =∞`åÅÖ’ D ÉèÏ=# LOk. P „ѨÉÏè "åxH˜ =Úã≤O¡ Å∞ „ѨÜ≥∂[#O KÕ‰õÄ~åÛe. L`«Î=∞OQÍ
Ö’#∞ HÍ#=ã¨~°O ÖË^Œ∞. =º=ǨÏiOKÕ"åiH˜ Wk qkèQÍ x~°~‚ ÚO
289. JO>Ë q`«O`«∞=Ù ÖËHõ =¸_»∞™ê~°∞¡ q_®‰õΩÅ∞ á⁄Ok# „ã‘Î q+¨Ü«∞"≥∞ÿ XHõ =ÚYº K«|_çOk.291
ã¨∂K«# WO^Œ∞Ö’ W=fi|_çOk. J^Õ=∞O>Ë, QÆ_»∞=Ù (W^ŒÌ`ü) HÍÅOÖ’ g∞~°∞ XHõ"Õà◊ [~°Ñ¨‰õΩO_® LO>Ë "≥O@<Õ "åix q_»nÜ«∂e. XHõ"Õà◊ ã¨=∂QÆ=∞O [iyáÈ~Ú
P"≥∞`À xHÍÇπÏ QÆ∞iOz ã¨∂K«<å„áêÜ«∞OQÍ K≥ѨÊ^Œe¿ãÎ JO^Œ∞Ö’ `«Ñ¨CÖË^Œ∞. LO>Ë JѨC_»∂ "Õ~åÊ@∞ `«Ñ¨Ê^Œ∞. HÍx uiy "åi^ŒÌ~°∂ (QÆ_»∞=Ù J#O`«~°O)
(L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ: <Õ#∞ ÃÑO_ç¡ KÕã∞¨ HÀ"åÅ#∞‰õΩO@∞<åfl#<À, <Õ#∞ XHõ L`«=Î ∞ WÖÏ¡e xHÍÇπÏ KÕã¨∞HÀQÆÅ~å ÖË^•? J#fl q+¨Ü«∞"≥∞ÿ UHÍaè„áêÜ«∞O ÖË^Œ∞. WHõ "å~°∞
HÀã¨O J<Õfi+≤ã¨∞Î<åfl<À Jx J#@OÖ’ ^À+¨O ÖË^Œ∞) HÍx P "Õ∞~°‰õΩ ~°Ç¨Ï㨺 Z#fl\˜H© Ѩ~°ã¨Ê~°O xHÍÇπÏ ^•fi~å HõÅ∞ã¨∞HÀÖË~°∞ Jx H˘O^Œ~°∞ q^•fiOã¨∞Å∞
=∞O`«<åÅ∞ ™êyOK«@O, P"≥∞KÕ`« X@∞ì "Õ~ÚOK«∞HÀ=@O =O\˜q KÕÜ«∞‰õÄ_»^Œ∞. x~°ÌfiO^ŒfiOQÍ K≥áêÊ~°∞. J~Ú`Õ "åi =∞^茺 q"åÇ¨Ï |O^è•xH˜ J=HÍâ◊O q∞ye
JÖψQ QÆ_»∞=Ù =ÚyÜ«∞Hõ=ÚO^Õ xtÛ`å~°÷O KÕã¨∞HÀ=@O ‰õÄ_® ã¨Ô~·#kHÍ^Œ∞. LO@∞O^Œx KåÖÏ=∞Ok LÅ=∂Å∞ ÉèÏqã¨∞Î<åfl~°∞ (`«Ñ¶‘û~ü Wɡfl Hõã‘~ü).
WHõ "≥Ú^Œ\ ˜™êi ÖËHõ Ô~O_»=™êi q_®‰õΩÅ∞ á⁄Ok# „ã‘ÎÅ =^ŒÌ WÖÏO\˜ „Ѩ™êÎ=# 290. JO>Ë ã¨∂K«#„áêÜ«∞OQÍ, K«∂KåÜ«∞QÍ L^ÕâÌ ßºxfl =ºHõÑÎ ~¨ K° @« =∞#fl=∂@. L^•Ç¨Ï
K«∂KåÜ«∞QÍ fã¨∞‰õΩ~å=@O ‰õÄ_® ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«O HÍ^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë P QÆ_»∞=Ù ~°}‰õΩ : h q+¨Ü«∞OÖ’ <Õ#∞ „â◊^•ú㨉õΩÎÅ∞ Hõey L<åfl#∞ Jx J#@O ÖË^• P"≥∞
ѨÓ~°ÎÜÕ∞º=~°‰õÄ P"≥∞ÃÑ· Éèí~°Î‰õΩ ǨωõΩ¯ LO@∞Ok. |Ǩïâß P"≥∞ Éèí~°Î ~år q"åǨÏO q+¨Ü«∞OÖ’ XHõ x~°‚Ü«∂xH˜ =KÕÛ=ÚO^Œ∞ <å‰õΩ `«Ñ¨Ê‰õΩO_®
Ѩ_®Å#∞‰õΩO\Ï_Õ"≥∂! `≥eÜ«∞*ËÜ«∞O_ç Jx P"≥∞ ã¨O~°Hõ∆‰õΩx`À K≥ѨÊ@O "≥Ú^ŒÅQÆ∞#q (Wɡfl Hõã‘~ü).
QÆ=∞xHõ : H˘O`«=∞Ok `≥bHõ W^ŒÌ`ü HÍÅOÖ’<Õ xHÍÇπÏ KÕã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. giH˜ 291. xHÍÇπÏ ã¨O^Œ~ƒ° Où QÍ '=∞ǨÏ~ü— x~åú~}° H͉õΩO_® LO_ç, â’Éè<í åxH˜ =ÚO^Õ q_®‰õΩÅ∞
ã¨O|OkèOz# P^Õâ◊O Uq∞@O>Ë, XHõ"Õà◊ P #= ^ŒOѨ`«∞Å∞ ã¨=∂QÆ=∞O WKÕÛã≤# „ã‘Î QÆ∞iOz WO^Œ∞Ö’ K≥ѨÊ|_çOk. J@∞=O\˜ „ã‘ÎH˜ ZO`À H˘O`«
165 166
2. JÖò |Y~° JeѶã¨πÜÖÏ"£∞ g∞"£∞
«∞Y∂Å∞
Pre-final
237 g∞~°∞ „ã‘ÎÅ#∞ =Ú@∞ìHÀHõ=ÚO^Õ
q_®‰õΩeKÕÛ¿ãÎ, JѨÊ\˜ˆH "åi '=∞ǨÏ~ü—
™⁄=Ú‡ ‰õÄ_® x~°‚~ÚOK«|_ç LO>Ë,
xs‚`« =∞ǨÏ~üÖ’ ã¨QÆO ™⁄=Ú‡ "åiH˜
W=fiO_ç. XHõ"Õà◊ "å~°∞ („ã‘ÎÅ∞) P
™⁄=Ú‡#∞ ‰õÄ_® =∞xflOz =^Œe
ÃÑ_ç`Õ292 ÖËHõ q"åǨÏ|O^èŒO `«#
KÕuÖ’ L#fl =ºH˜Î (ѨÙ~°∞+¨µ_»∞ `å#∞ ÃÑo§
ã¨O^Œ~ƒ° Où QÍ ~ÚzÛ# =∞ǨÏ~ü ™⁄=Ú‡#∞)
„ѨÜ≥∂[#O KÕ‰õÄiÛ ™êQÆ#OѨ=∞x `åH©^Œ∞ KÕÜ«∞|_çOk. D '„ѨÜ≥∂[<åxfl—
PÜ«∂ =º‰õΩÎÅ∞ `«=∞ ™ê÷~ÚH˜ `«QÆæ@∞ì KÕ‰õÄ~åÛe. "≥Ú`åÎxH˜ =∞Oz"åiÃÑ· Wk
`«Ñ¨Êxã¨iQÍ KÕÜ«∞|_çOk. D „ѨÜ≥∂[# (=Ú`üP) x~åú~°} ‰õÄ_® [iyOk.
XHõ ¿ã=‰õΩ~åex HÍ#∞HõQÍ W"åfiÅx H˘O^Œ~O° >Ë, 500 k~°›=ÚÅ #QÆ^∞Œ K≥eO¡ KåÅx
=∞iH˘O^Œ~°∞ Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞. XHõ\ ˜ ÖËHõ JO`«Hõ<åfl Z‰õΩ¯= [`«Å |@ìÅ∞
ã¨=∞‰õÄ~åÛÅx WOHÍ H˘O^Œ~°∞ "åºMϺxOKå~°∞. J~Ú`Õ D x~å÷~°} +¨sÜ«∞`«∞
Ѩ~°OQÍ [iy#k HÍ^Œ∞. PÜ«∂ =º‰õΩÎÅ Pi÷Hõ ã≤÷uÃÑ·, "åi B^•~°ºOÃÑ· Wk
P^è•~°Ñ¨_ç LO@∞Ok.
=∞i D „ѨÜ≥∂[#O (=Ú`üP) Jxfl ~°HÍÅ q_®‰õΩʼnõΩ =iÎã¨∞ÎO^•? ÖËHõ D
PÜ«∞`«∞Ö’, ~ÚHõ¯_» ¿Ñ~˘¯#|_ç#, D ~°HõѨ٠q_®‰õΩʼnõΩ =∂„`«"Õ∞ =iÎã¨∞ÎO^•?
J#fl q+¨Ü∞« "≥∞ÿ ‰õÄ_® ^ŒfiO^•fiaè„áêÜ«∂Å∞<åfl~Ú. Jxfl ~°HÍÅ q_®‰õΩÅ∞ á⁄Ok#
=∞Ç≤Ïà◊‰Ωõ Wk =iÎã∞¨ OÎ ^Œx k=º Y∞~üP<£Ö’x =∞iH˘xfl PÜ«∞`«∞Å∞ ã¨∂zã¨∞<Î åfl~Ú.
ZO`À H˘O`« „ѨÜ∂≥ [#O KÕ‰Äõ iÛ ã¨Q“~°=OQÍ Ñ¨OáêÅ#fl D P^ÕâO◊ Ö’ ^•y=Ù#fl
Ѩ~°=∂~°÷O QÆ∞iOz, ^•x Ü≥ÚHõ¯ ÖÏÉèÏÅ QÆ∞iOz „Ѩ`ÕºHõOQÍ K≥ѨÊ#=ã¨~°O ÖË^Œ∞.
Éè^Ë •aè„áêÜ«∂Å∞ =zÛ, =∂\Ï =∂\Ï ÃÑiy, QÆ∞O_≥‰Ωõ QÍÜ«∞"≥∞ÿ =º=Ǩ~°O q_®‰õΩÅ
=~°‰õÄ =zÛ#ѨC_»∞ L^•~°OQÍ =∞ã¨Å∞HÀ=@O, gÖˇ·#O`«=~°‰õΩ „ã‘ÎH˜ T~°@
HõeÊOK«@O KåÖÏ J=ã¨~O° . `«^•fi~å Éèqí +¨º`«∞ÖÎ ’ „ѨfHÍ~° ÉèÏ=O ÃÑÅ∞¡|Hõ‰Ωõ O_®
LO@∞Ok. HÍx "åã¨Î=OQÍ [~°∞QÆ∞`«∞#fl^Õq∞\©? =∞# ã¨=∂[OÖ’ q_®‰õΩÅ∞
á⁄Ok# „ã‘xÎ z#flK«∂Ѩ٠K«∂_»@"Õ∞ Q͉õΩO_®, J`«ºO`« J==∂#Hõ~"° ∞≥ #ÿ ^À~°}Ö˜ ’
P"≥∞#∞ ™êQÆ#OѨ@O Ѩiáê\˜ J~ÚáÈ~ÚOk. D K«~º° =Å¡ P ~Ô O_»∞ ‰õΩ@∞OÉÏÅ
=∞^茺 QÆÅ ã¨`«ûO|O^è•Å∞ âßâ◊fi`«OQÍ K≥_çáÈ`å~Ú.
292. =∞ǨÏ~ü ™⁄=Ú‡ =ÚO^Œ∞QÍ<Õ Y~åÔ~· LO_ç, Éèí~°Î P"≥∞#∞ =Ú@∞ìHÀHõ=ÚO^Õ, YÖò=`≥
ã¨Ç‘ÏǨ‰õΩ ("åã¨Î="≥∞ÿ# UHÍO`åxH˜) =ÚO^Õ q_®‰õΩÅ∞ WzÛ# ѨHõ∆OÖ’ x~å÷i`«
167
84 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
2=
Hõ∆q∞Oz"Õ¿ãÎ293 Jk "Õˆ~ q+¨Ü«∞O.
g∞ =∞xflOѨÙÅ "≥Y· i ^≥=· ÉèHí HΘ ˜ KåÖÏ
ã¨xflÇ≤Ï`«"∞≥ #ÿ k. XO_˘HõiѨ@¡ B^•~°ºO
K«∂Ѩ\Ïxfl q㨇iOK«HõO_ç. xã¨ûO
^ÕǨÏOQÍ JÖÏ¡ÇπÏ g∞ Hõ~°‡Å#∞
QÆ=∞xã¨∂Î<Õ L<åfl_»∞.
=∞ǨÏ~üÖ’ ã¨QÆÉèÏQÆO P"≥∞‰õΩ qkèQÍ K≥e¡OKåe. XHõ"Õà◊ q_®‰õΩÅ∞ á⁄Ok# „ã‘Î
J`«xfl Hõ∆q∞¿ãÎ, JѨC_»∞ J`«xÃÑ· P K≥e¡OѨ٠ÉÏ^茺`« LO_»^Œ∞.
293. q"åǨÏ|O^èOŒ `«# KÕuÖ’ L#fl =ºHÎ̃ JO>Ë Éè~í ΰ Jx J~°O÷ . (P =Ú_çx qáêÊÖÏ?
ÖËHõ JÖψQ LOKåÖÏ? J<Õ H©ÅHõ x~°‚Ü«∞O ÔQ·H˘<Õ =ºH˜Î ~ÚHõ¯_» Éèíˆ~Î). ã¨QÆO
=∞ǨÏ~ü Éèí~°Î =∂Ѷ‘ KÕÜ«∞@O Uq∞\©? J#fl ã¨O^ÕǨÏO ~ÚHõ¯_» HõÅQÆ=K«∞Û. JO>Ë
XHõ"Õà◊ J`«_»∞ xHÍÇπÏ ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ<Õ =∞ǨÏ~ü ™⁄=Ú‡#∞ =^èŒ∞=Ù‰õΩ ~ÚKÕÛã≤=ÙO>Ë,
^•xfl P"≥∞ #∞O_ç "åѨã∞¨ fã¨∞HÀ‰õΩO_® =^ŒeÃÑ@ì_O» J#fl=∂@! D ã¨O^Œ~ƒ° Où QÍ
ã¨^Œ=∞~°=~°Î##∞, LѨHÍ~° ÉèÏ"åxfl =∞~°∞=~å^Œx W™ê¡O LѨ^Õt™ÈÎOk. =∞ǨÏ~ü
q+¨Ü«∞OÖ’ Hõ#|~°KÕ B^•~°ºO =Ú#∞‡O^Œ∞ g∞ áêe@ â◊√Éèíã¨∂K«HõO J=Ù`«∞O^Œx
nx ÉèÏ=O.
''q"åÇ¨Ï |O^èŒO `«# KÕuÖ’ L#fl =ºH˜Î—— JO>Ë „ã‘Î Ü≥ÚHõ¯ ã¨O~°Hõ∆‰õΩ_»∞ Jx
H˘O`«=∞Ok "åºMϺ`«Å∞ Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~∞° . HÍx ~Úk ãÔ̈~O· k HÍ^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë
q"åǨÏ|O^è•xfl H˘#™êyOKÕ ÖËHõ ~°^Œ∞ÌѨ~°KÕ JkèHÍ~°O ã¨O~°Hõ∆‰õΩxH˜ LO_»^Œ∞.
=∞~À q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë =∞ǨÏ~ü „ã‘ΠǨωõΩ¯. ^•xfl =∂Ѷ‘ KÕ¿ã JkèHÍ~°O „ã‘ÎH˜
=∂„`«"Õ∞ LOkQÍx P"≥∞ ã¨O~°Hõ∆‰õΩxH˜ ÖË^Œ∞. HÍ|\˜ì WO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ WzÛ#
q=~°}Ë ã¨Ô~·Ok (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü).
QÆ=∞xHõ : q_®‰õΩÅ∞ á⁄Ok# „ã‘ÎÅ∞ <åÅ∞QÆ∞ ~°HÍÅ∞ :
1. =∞ǨÏ~ü =ÚO^Œ∞QÍ Y~åÔ~· LO_ç, q"åǨÏO `«~°∞"å`« Éèí~°Î ã¨=∂QÆ=∞O
‰õÄ_® KÕã≤ =ÙO>Ë J\˜ì q_®‰õΩÅ∞ á⁄Ok# =∞Ç≤Ïà◊‰õΩ ѨÓiÎ =∞ǨÏ~ü ǨωõΩ¯
„áêÑ≤Îã¨∞ÎOk. 229= PÜ«∞`«∞Ö’ nx q=~åÅ∞ L<åfl~Ú.
2. =∞ǨÏ~ü ™⁄=Ú‡ ‰õÄ_® x~å÷i`«O H͉õΩO_®, q"åǨ#O`«~°O ã¨=∂QÆ=∞O
‰õÄ_® [~°QƉõΩO_® L#fl „ã‘ÎH˜ ˆH=ÅO H˘O`« ÅaÌ =∂„`«O KÕ‰õÄ~°Û|_»∞
`«∞Ok.
3. =∞ǨÏ~ü ǨωõΩ¯ =ÚO^Œ∞QÍ<Õ x~°‚~ÚOK«|_çOk. HÍx HÍ~°ºO [~°QÆÖË^Œ∞.
168
2. JÖò |Y~° JeѶã¨πÜÖÏ"£∞ g∞"£∞
«∞Y∂Å∞ 85 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
2=
Pre-final

238 #=∂AÅ#∞ HÍáê_»∞HÀO_ç á⁄O^ÕÖÏ,296 "åix Z=~°∂ WO_»#¡ ∞Oz

=ÚYºOQÍ =∞^躌 Ö’ =Ù#fl #=∂A#∞.294 ÔQO\˜"ÕÜ«∞‰õΩO_® LO_ÕÖÏ gÅ∞<å=∂
JÖÏ¡ÇπÏ ã¨=∞Hõ∆OÖ’ q#„=ÚÖˇ· „"åÜ«∂e. XHõ"Õà◊ "å~°∞ `«=∞O`«@
xÅ|_»O_ç. `å=ÚQÍ "≥o§áÈ~Ú, `«=∞ q+¨Ü«∞OÖ’
239 Ѩiã≤÷`«∞Å∞ ÉèíÜ«∂#HõOQÍ ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«OQÍ Uq∞ KÕã≤<å ^•xH˜
L#flѨC_»∞ #_»∞ã¨∂Î<À ÖËHõ "åǨÏ#OÃÑ· g∞~°∞ xO^•~°∞›Å∞ HÍ~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ
áÈ`«∂<À (#=∂A KÕÜ«∞O_ç). âßOu ã¨~åfikè‰Ωõ _»∞, q"ÕK<« åѨ~∞° _»∞.
Éèí„^Œ`«Å∞ <≥ÅH˘#fl `«~°∞"å`« JÖÏ¡ÇπÏ 241 q_®‰õΩÅ∞ á⁄Ok# =∞Ç≤Ïà◊ʼnõΩ
g∞‰õΩ É’kèOz# q^èOŒ QÍ PÜ«∞xfl ^蕺xO ã¨=Úz`« "Õ∞Å∞ KÕÜ∞« @O ÉèÏ=ºO. Wk
K«O_ç. ^•x QÆ∞iOz JO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ ^≥=· cèuѨ~∞° ÅÃÑ· qkèQÍ KÕÜ∞« |_çOk.297
g∞‰õΩ `≥b^Œ∞.295 296. D PÜ«∞`«∞ ~°^∞Œ Ì Ñ¨~K° |« _çOk. J=∞Å∞Ö’ L#fl PÜ«∞`«∞ WO`«‰Ωõ =ÚO^Õ „Ѩ™êÎ=#‰õΩ
240 g∞Ö’ Z=~°~Ú<å K«xáÈ~Ú, "å~°∞ =zÛOk. ^•x „ѨHÍ~°O W^ŒÌ`ü (QÆ_»∞=Ù) HÍÅO 4 =∂™êÅ 10 ~ÀAÅ∞ Jx
`«=∞ ÉèÏ~°ºÅ#∞ =^ŒeáÈ`Õ, "å~°∞ XHõ ã¨Ê+¨ìO KÕÜ«∞|_çOk. JnQÍHõ "å~°ã¨`«fi P^ÕâßʼnõΩ ã¨O|OkèOz# PÜ«∞`«∞Ö’
U_®k HÍÅOáê@∞ „ѨÜ≥∂[#O q`«O`«∞=Ù ÉèÏQÆO ‰õÄ_® x~å÷iOK«|_çOk. HÍ|\˜ì WHõg∞^Œ@ Éèí~°Î `«# ÉèÏ~°º
J@∞=O\˜ =∞Ç≤Ïà◊‰õΩ ã¨QÆO =∞ǨÏ~ü ™⁄=Ú‡ K≥e¡OKåe. gi~°∞=ÙiH˜ ¿Ñi@ U ~°Hõ=∞~Ú# gÅ∞<å=∂ ‰õÄ_® ~åÜ«∞#=ã¨~°O ÖË^Œ∞.
ã¨O|OkèOz# q=~åÅ∞ 237= PÜ«∞`«∞Ö’ =KåÛ~Ú. 297. Wk ã¨~fi° ™ê^è•~°}"≥∞#ÿ P[˝. WO^Œ∞Ö’ q_®‰õΩÅ∞ á⁄Ok# =∞Ç≤Ïà◊ÅO^Œ~∂° =KÕÛ™êÎ~∞° .
4. q"åǨÏO `«~°∞"å`« ã¨OÉè’QÆO =∂„`«O [iyOk. HÍx P"≥∞ =∞ǨÏ~ü ZO`À "Õ~åÊ@∞ ã¨O^Œ~ƒ° Où QÍ =∞Ç≤Ïà◊Å`À ã¨ÇϨ $^ŒÜ∞« `«`À "≥∞ÅQÍÅh, gÖˇ#· O`« Z‰õΩ¯=QÍ
x~°‚~ÚOK«|_»ÖË^Œ∞. J\˜ì Ѩiã≤÷uÖ’ P =∞Ç≤Ïà◊‰õΩ ''=∞ǨÏÔ~ q∞ãπ¡—— "åiH˜ ÅaÌ KÕ‰õÄiÛ ã¨Q“~°=OQÍ Ñ¨OÑ≤OKåÅx WO^Œ∞Ö’ `åH©^Œ∞ KÕÜ«∞|_çOk.
W=fi|_»∞`«∞Ok. =∞ǨÏÔ~ q∞ãπ¡ JO>Ë P =∞Ç≤Ïà◊ ѨÙ\˜ìO\˜ `«~°Ñ¶¨Ù "åi WO^Œ∞Ö’ Jã¨OMϺHõ"≥∞ÿ# ™ê=∂lHõ Ѩ~°=∂~å÷Å∞ ^•y L<åfl~Ú. =Úã≤¡OÅ∞ D
™ê÷~Úx|\˜ì, ÖËHõ P =Oâ◊OÖ’ ™ê^è•~°}OQÍ fã¨∞‰õΩ<Õ =∞ǨÏ~ü#∞ |\˜ì LѨ^âÕ ßxfl ã¨iQÍæ J=∞Å∞Ѩi¿ãÎ ZO`«ÉÏQÆ∞O_»∞! ^Œ∞~°^$Œ +¨=ì âß`«∞Î "å~°∞ D É’^è#Œ ∞
P"≥∞ =∞ǨÏ~ü x~åúiOK«|_»∞`«∞Ok. Jn ™ê^茺O HÍHõáÈ`Õ P =∞Ç≤Ïà◊
Ü≥∂Qƺ`«#∞ JOK«<å"Õã≤ P"≥∞‰õΩ ZO`« =∞ǨÏ~ü W=fi=K«∞Û<À q㨇iOKå~°∞. WkÖÏ LO_»QÍ H˘O`«=∞Ok ''=Ú[ÎÇ≤Ïn<£—— (^≥·#Ok# r=#
x~°‚~Ú™êÎ~°∞.(<≥·Å∞Öò B`å~ü, B#∞Öò =∂|∂^£) =º=Ǩ~åÅÃÑ· +¨sÜ«∞`«∞ ã¨∂„`åÅ#∞ J#fi~ÚOѨ*¿Ë ã"å~°∞)Å∞ D 'ÅaÌ— (=Ú`üP)H˜
=„HõÉèÏ+¨ºO K≥|∞`«∞<åfl~°∞. '=Ú`üP— JO>Ë q_®‰õΩÅ∞ á⁄Ok# „ã‘ÎH˜ rq`åO`«O
294. =∞^躌 #=∂A JO>Ë 'J„ãπ #=∂*ò— Jx ÉèÏ=O. HõO^ŒHáõ È~å@O <å_»∞ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ
=ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) D #=∂A#∞ ''ã¨ÖÏ`«∞Öò =Ù™êΗ— (=∞^躌 #=∂A)QÍ Y~å~°∞ K≥e¡OK«=Åã≤# =∞<À=iÎ ÖËHõ Pã≤ÎÖ’ W=fi=Åã≤# ǨωõΩ¯ Jx "åiÖ’ H˘O^Œ~°∞
KÕâß~°∞ (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs, H˜`å|∞Öò lǨ^£). qâ◊nHõiOKå~°∞. Wq ~Ô O_»∂ x~å^è•~°"∞≥ #ÿ "Õ. `«# rq`« ÉèÏQÆ™êfiq∞QÍ Ñ¨xH˜~å^Œx
ÉèÏqOz, P"≥∞`À `≥QÆ„`≥OѨÙÅ∞ KÕã¨∞‰õΩ#fl ѨÙ~°∞+¨µ_»∞ P"≥∞‰õΩ rq`åO`«O ZÖÏ
295. â◊„`«∞=Ù "≥∞~°∞ѨÙ^•_ç KÕÜÚ≥ K«Û#fl ÉèÜ
í ∞« O L#flѨC_»∞ U q^èOŒ QÍ #=∂A KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl
Ѷ¨~°"åÖË^Œ∞. JO>Ë #_»∞ã¨∂Î #_»∞ã¨∂Î, "åǨÏ#OÃÑ· ‰õÄ~˘Ûx #=∂A KÕÜ«∞=K«∞Û. =∞<À=iÎ WK«∞Û‰õΩO\Ï_»∞? JÖψQ `å#∞ HÍ^Œ#∞‰õΩ#fl, ÖËHõ `«##∞ HÍ^Œ#fl =∞QÆ"å_ç
J~Ú`Õ ÉèíÜ«∞OHõ~° Ѩiã≤÷`«∞Å∞ `˘ÅyáÈ~Ú, âßOu Éèí„^Œ`«Å∞ <≥ÅH˘#flg∞^Œ@, #∞Oz Jaè=∂#=u J~Ú# U P_»k =∂„`«O ZÖÏ J`«x ^ŒQÆæ~° rq`åO`«O
g∞‰õΩ <ÕiÊ# q^èŒOQÍ<Õ #=∂A KÕÜ«∞=Åã≤ LO@∞Ok. =ÚÃ+ì`«∞ΉõΩO@∞Ok?
169 170
2. JÖò |Y~° JeѶã¨πÜÖÏ"£∞ g∞"£∞
«∞Y∂Å∞ 86 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
2=
Pre-final

242 g∞~°∞ J~°÷O KÕã¨∞‰õΩx |∞kúQÍ 245 JÖÏ¡ÇπωõΩ =∞Oz ~°∞}O299 WKÕÛ
=∞ã¨Å∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩQÍ#∞ JÖÏ¡ÇπÏ D "å~°∞ g∞Ö’ Z=Ô~·<å L<åfl~å? ^•xfl
q^èŒOQÍ `«# PÜ«∞`«∞Å#∞ (P[˝Å#∞) PÜ«∞# Z<Àfl ~Ô @∞¡ ÃÑOz uiy W™êÎ_∞» .
g∞‰õΩ qâ◊^ŒÑ¨~°∞ã¨∞Î<åfl_»∞. (Láêkèx) `«yæOKÕ"å_»∞, ÃÑOKÕ"å_»∞
243 "ÕÅ ã¨OYºÖ’ LO_ç ‰õÄ_® =∞~°} JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞. Hõ_»‰õΩ g∞~°O`å =∞~°e
cèu`À WÅ∂¡ "åH˜b =^ŒeáÈ=_®xH˜ áÈ=Åã≤Ok PÜ«∞# "≥·Ñ¨ÙˆH.
ã≤^Œú"≥∞ÿ# "åix h=Ù K«∂_»ÖË^•? 246 =¸™ê `«~°∞"å`« W„™ê~¸Å∞
JÖÏ¡ÇÏπ "åi`À ''Kå=O_ç—— Jx J<åfl_»∞. ã¨O`«u ÃÑ^ŒÌÅ (Ô~O_»∞ <åůŠ^èÀ~°}˜)x
=∞i "åix uiy „|uH˜OKå_»∞.298 QÆ∞iOz #∞=Ùfi PÖ’zOKå"å?300
xã¨ûO^ÕÇϨ OQÍ JÖÏ¡ÇÏπ [#∞ÅѨ@¡ ^ŒÜ∞« 299. ''=∞Oz~°∞}O—— JO>Ë ÉèÏ=O ^≥·==∂~°æOÖ’ Y~°∞ÛÃÑ@ì_»O. JO>Ë „áê}`åºQÆO
QÆÅ"å_»∞. HÍx "åiÖ’ J`«ºkè‰õΩÅ∞ KÕã#≤ >Ë¡ ^è#Œ `åºQÆO KÕÜ∞« @O. ^≥=· ^è~Œ ‡° L#flu HÀã¨O Hõ+Ñì¨ _¨ ç K≥=∞\’_çÛ ã¨OáêkOz#
Hõ$`«[`˝ « K«∂Ѩ~∞° . ™⁄=Ú‡#∞ =∞#ã¨∂ÊùiQÎ Í JiÊOK«@O. nxHÀã¨O Tyã¨ÖÏ_»‰Äõ _»^∞Œ . Ñ≤ã<≤ åi`«#O
244 JÖÏ¡ÇπÏ =∂~°æOÖ’ áÈ~å_»O_ç. Hõ#|~°K«‰õÄ_»^Œ∞. D ~ÀA ^≥·==∂~°æOÖ’ JiÊ¿ãÎ ˆ~Ѩ\ ˜ ~ÀA# =∂ QÆ`ÕOHÍ#∞?!
JÖÏ¡ÇπÏ JO`å q<Õ"å_»∞, Jhfl `≥eã≤# Jx ã¨O^ÕÇϨ Ѩ_‰» Äõ _»^∞Œ . ZO^Œ∞HõO>Ë LáêkèÖ’ ã¨=∞$kú <˘ã¨Q@Æ OQÍh, `«yOæ K«@O
"å_»#fl q+¨Ü∂« xfl g∞~°∞ `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç. QÍh JÖÏ¡ÇπÏ KÕ`«∞Ö’¡ LOk. PÜ«∞# q∞=∞‡efl Ô~O_»∞ q^è•Å∞QÍ#∂ ѨsH˜∆™êÎ_»∞.
XHÀ¯™êi g∞ Láêkèx `«yæOz, XHÀ¯™êi ѨÙ+¨¯ÅOQÍ „Ѩ™êkOz ѨsH˜∆™êÎ_»∞.
298. D ã¨OѶ¨∞@# QÆuOz# XHÍ<˘Hõ ã¨=∂*Ïxk. nxH˜ ã¨O|OkèOz# q=~åÅ∞ U ^≥·==∂~°æOÖ’ Y~°∞ÛÃÑ@ì_»O =Å¡ ã¨OѨ^Œ `«~°QÆ^Œ∞. ^•xfl Z<Àfl Ô~@∞¡ ÃÑOz =∞s
„áê=∂}˜Hõ ǨÏnã¨∞Ö’ ‰õÄ_® á⁄O^Œ∞Ѩ~°K«|_çÖË=Ù. H˘xfl Hõ^äŒ<åÅ „ѨHÍ~°O Wk g∞‰õΩ "åѨã∞¨ KÕ™êÎ_®Ü«∞#. D ã¨=∞$kú ~°H~õ H° ÍÅ∞QÍ LO@∞Ok. Éè∫uHõ =$kú`Àáê@∞
W„™ê~¸Öò ã¨O`«u HÍÅOÖ’ [iy# L^ŒO`«O Jh, Ç≤Ï*òvÖò J<Õ „Ѩ=HõÎ KÕã≤# P^蕺u‡Hõ qHÍã¨O g∞‰õΩ „áêÑ≤Îã¨∞ÎOk. „áêѨOzHõ [O~°≠Ï\ÏÅ #∞Oz, ~ÀQÍÅ
„áê~°÷##∞ qx JÖÏ¡ÇπÏ P *Ïu „Ѩ[Å#∞ uiy „|uH˜OKå_»h J#|_»∞`ÀOk. ÉÏi#∞Oz JÖÏ¡ÇπÏ q∞=∞‡efl HÍáê_ç, g∞ =∞#ã¨∞Å∞ ‰õΩ^Œ∞@Ѩ_ÕÖÏ KÕÜ«∞=K«∞Û.
Ü«Ú^ŒúOÖ’ K«xáÈ`å=∞#fl ÉèíÜ«∞O`À<À ÖËHõ ¿Ñ¡QÆ∞"åºkè "å`«#Ѩ_ç K«zÛáÈ`å=∞#fl WHõ Ѩ~°Ö’HõOÖ’ g∞‰õΩ ÅaèOKÕ Ñ¨Ù}ºÑ¶¨Å"≥∞ÿ`Õ q∞=∞‡efl Pâ◊Û~°ºÑ¨iKÕ q^èŒOQÍ
cèu`À<À "å~°∞ `«=∞ WO_»¡#∞Oz =¸\Ï=ÚÖˇ¡ ã¨~°∞̉õΩ<åfl~°∞. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ LO@∞Ok.
JÖÏ¡ÇπÏ "å~°O^Œih =∞$`«∞º"å`«# Ѩ_Õã≤ Kå=Ù„|`«∞‰õΩÅ∞ "åi KÕ`«∞Ö’¡ ÖË=h,
^≥·=z`«Î=∞~Ú`Õ<Õ "å~°∞ „|uH˜ |@ì Hõ@ìQÆÅ~°h QÆ∞~°∞Î KÕÜ«∞^ŒeKå_»∞. "å~°∞ U 300. J~°cÖ’ '=∞Å=Ù<£— J<Õ Ñ¨^OŒ LOk. U^Õx *ÏuÖ’x „Ѩ=ÚY∞Å#∞, Ü≥∂QÆ∞ºÅ#∞
^Õâ◊"Õ∞y<å, U QÆ_»Ñ¨=^ŒÌ „|`«∞‰õΩ QÆ_»Ñ¨QÀi<å Hõ_»‰õΩ "å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ P„â◊Ü«∞OÖ’H˜ '=∞Ö=Ù<£—QÍ =º=ǨÏi™êÎ~°∞. g~°∞ ã¨ÅǨ^•~°∞Å∞QÍ, <åÜ«∞‰õΩÅ∞QÍ LO\Ï~°∞.
~å=Åã≤O^Õ#x ‰õÄ_® É’kèOK«^eŒ Kå_»∞. JÖψQ JÖÏ¡ÇÏπ K«xáÈ~Ú# "åix uiy xѶ¨∞O@∞=ÙÖ’ '=∞ÅJ— J<Õ Ñ¨^•xH˜ xO_»@O J<Õ J~°÷O LOk. "åix K«∂_»QÍ<Õ
„|uH˜OKÕ â◊H˜Î Hõey L<åfl_»∞. ^•xH˜ ã¨r= ™êHõ∆ ºO D L^ŒO`«"Õ∞. `«^Œ∞Ѩi XHõq^è"Œ ∞≥ #ÿ ÉèÜ
í ∞« O Hõà§◊ Ö’¡ xO_çáÈ`«∞Ok (Sã¨~∞° `«áÎ ê¶ ã‘~)ü . WHõ¯_» „Ѩ™êÎqOK«|_ç#
"åHõºOÖ’ ^≥·==∂~°æOÖ’ áÈ~å_»=∞x =Úã≤¡OʼnõΩ LѨ^ÕtOK«@O [iyOk. ^≥·=„Ѩ=HõÎ ¿Ñ~°∞ +¨µ"£∞"ÕÖò Jx J#|_»∞`ÀOk. Wɡfl Hõã‘~ü ã¨Ç¨ J<ÕHõ=∞Ok
^≥=· =∂~°Oæ Ö’ Ü«Ú^Œ=ú ∞<Õãi¨ H˜ hà◊√¡ #=∞ÅHõO_ç Jx WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ ¿Ñ~˘¯#|_ç# "åºMϺ`«Å∞ q=iOz# ^•x „ѨHÍ~°O ^≥·=„Ѩ=HõΠǨτ[`ü =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)
ã¨OѶ¨∞@# ^•fi~å *Ï˝Ñ¨HõO K≥Ü«∞º|_çOk. r=#‡~°}ÏÅ x~°‚Ü«∞O <ÕÅÃÑ· HÍ^Œ∞, =∞~°}O `«~∞° "å`« W„™ê~¸Öò =Oâ◊ã∞¨ Å÷ ∞ H˘O`« HÍÅO =~°‰Ωõ ã¨<å‡~°Oæ ÃÑ<· Õ L<åfl~°∞.
xOyÃÑ<· Õ KÕÜ∞« |_çOk. Ü«Ú^Œú "≥∞^ÿ •#O #∞Oz "≥#∞flK«∂Ñ≤ áêiáÈ~Ú#O`«=∂„`å# HÍx P `«~°∞"å`« "åiÖ’ q=ÚY`« á⁄_»ã¨∂Ѩ <å~°OaèOzOk. ^èŒ~°‡OÖ’ ÖËxáÈx
g∞~°∞ =∞$`«∞º=Ù #∞Oz `«Ñ≤ÊOK«∞HÀÖË~°∞. q+¨Ü«∂Å∞ „Ѩ"Õâ◊ÃÑ\˜ì ^•x ~°∂Ѩو~YÅ#∞ =∂iÛ"ÕÜ«∞™êQÍ~°∞. PYiH˜ "åi
171 172
2. JÖò |Y~° JeѶã¨πÜÖÏ"£∞ g∞"£∞
«∞Y∂Å∞ 87 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
2=
Pre-final

''"Õ∞=Ú ^≥=· =∂~°Oæ Ö’ áÈ~å_ÕO^Œ∞‰õΩQÍ#∞ 247 ''JÖÏ¡ÇπÏ `åÅ∂`ü#∞ g∞ ~åAQÍ

=∂HÀã¨O Z=i#~Ú<å ~åAQÍ xÜ«∞ xÜ«∞q∞OKå_»——x "åi „Ѩ=HõÎ "åiH˜
q∞OK«∞——301 Jx "å~°∞ `«=∞ „Ѩ=HõÎ#∞ `≥eÜ«∞*Ëã≤#ѨC_»∞, ''J`«x JkèHÍ~°O
HÀ~å~°∞. ^•xH˜ P „Ѩ=Hõ,Î ''f~å Ü«Ú^ŒOú =∂ÃÑ· ZÖÏ #_»∞ã¨∞ÎOk? ~å*ϺkèHÍ~å
qkèOK«|_®¤Hõ g∞~°∞ "≥#∞HõO[ "Õ™êÎ xH˜ J`«xHõ<åfl Z‰õΩ¯= ǨωõΩ¯^•~°∞Å=Ú
ˆ~"≥∂!—— Jx J<åfl_»∞. ^•xH˜ "å~°∞, "Õ∞=∂Ü≥∞! Hõhã¨O J`«xH˜ ã≤iã¨OѨ^ÖŒ ’¡
''"Õ∞=Ú WѨÊ\˜ˆH Wà◊¡#∞Oz `«iq∞"ÕÜ«∞ ‰õÄ_® qã¨Î $u "˘ã¨QÆ|_»ÖË^Œ∞—— Jx
|_®¤=Ú. =∂ Ñ≤šʼnõΩ ^Œ∂~°O KÕÜ«∞ (™ê‰õΩÅ∞) K≥ѨʙêQÍ~°∞. „Ѩ=HõÎ "åiH˜
|_®¤=Ú. JÖÏO@ѨC_»∞ "Õ∞=Ú WÖÏ #K«Û*ˇáêÊ_»∞: ''(K«∂_»O_ç!) JÖÏ¡ÇÏπ
^≥·==∂~°æOÖ’ áÈ~å_»‰õΩO_® LO_»@O J`«<Õfl g∞ÃÑ· (<åÜ«∞‰õΩxQÍ) Z#∞fl
J<Õk ZÖÏ ™ê^茺O?—— Jx (Hõ_»∞ QÆOcè ‰õΩ<åfl_»∞. *Ï˝#Ѩ~°OQÍ, âßs~°HõOQÍ
~°OQÍ) ѨeHÍ~°∞. f~å Ü«Ú^ŒúO qkèQÍ ‰õÄ_® J`«xH˜ PkèHõº`«#∞ „Ѩ™êkO
KÕÜ«∞|_ç#ѨC_»∞, "åiÖ’ H˘kÌ=∞Ok Kå_»∞.302 JÖÏ¡ÇÏπ `å#∞ HÀi# "åiH˜
q∞#Ǩ q∞ye# "å~°O`å "≥#∞fl ~å*ϺkèHÍ~°O W™êÎ_»∞. JÖÏ¡ÇπÏ qâßÅ
K«∂áê~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ ^Œ∞~å‡~°∞æÅ#∞ ÉÏQÍ ã¨OѨ#∞fl_»∞, *Ï˝# ã¨OѨ#∞fl_»∞ ‰õÄ_®!
Z~°∞QÆ∞. J^è~Œ ‡° "≥∞#ÿ k Ug∞ HÍ^Œx `≥Å∞™ÈÎOk. XHõ"àÕ ◊ ~å[iHõO J^è~Œ ‡° "≥∞#ÿ ^Œ~Ú`Õ JÖÏ¡ÇÏπ
=º=Ǩ~°O q„QÆǨ~å^èŒ# =~°‰õÄ =zÛOk. ^≥·= „Ѩ=HõÎÅ∞ "åix Jxflq^è•ÖÏ "åi HÀiHõ#∞ „`Àã≤ÑÙ¨ KÕÛ"å_Õ. HÍx JÖÏ¡ÇÏπ "åi HÀiHõ#∞ =∞xflOKå_»∞. '`åÅ∂`ü—#∞
É’^èÑŒ ~¨ K° å~°∞. J~Ú<å "åà◊√¡ +≤~∞° ¯#∞, áêѨHÍ~åºÅ#∞ q_»<å_»Ö^Ë ∞Œ . Ѩ~º° =™ê#OQÍ "åiH˜ ~åAQÍ xÜ«Ú‰õΩÎ}˜‚ KÕâß_»∞. nx^•fi~å É’^èŒÑ¨_Õ^Õq∞@O>Ë ~åA QÆ#Hõ
JÖÏ¡ÇπÏ "åiÃÑ· â◊„`«∞ ɡ_»^Œ#∞ "≥∂áê_»∞. â◊„`«∞=ÙÅ∞ gi „áêO`åÅ#∞ =â◊Ѩ~°K«∞ x~°O‰õΩâ◊√_»∞, ^Ò~°˚#ºÑ¨~°∞_»∞ H͉õΩO_®, ÃÑ·QÍ ^≥·"å[˝Å#∞ áêeã¨∂Î „Ѩ[Å =∞^茺
HÀ=@"Õ∞QÍHõ, ÉèÏs ã¨OYºÖ’ gà◊¡ =∞#∞+¨µÅ#∞ Mˇ·nÅ∞QÍ Ñ¨@∞ì‰õΩ<åfl~°∞. "åiÖ’ <åºÜ«∂xfl, ^èŒ~å‡xfl Ѩi~°H˜∆ã¨∞Î#fl"å_»~Ú`Õ J`«x ~å[iHõO ˆH=ÅO ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«"Õ∞
^≥=· „Ѩ=HõÅΠѨ~O° Ѩ~° ‰õÄ_® PyáÈ~ÚOk. Z@ìHˆ ʼnõΩ H˘O`«=∞Ok ã¨[#˚ ∞Å „áê~°#÷ HÍ^Œ∞, "åOKèh« Ü«∞O ‰õÄ_®. =∞ixfl q=~åÅÔH· JÖò =∂~Ú^• ã¨∂~å 20= PÜ«∞`«∞
Ü≥ÚHõ¯ q=~°}#∞ J^茺ܫ∞#O KÕÜ«∞O_ç.
Ѷe¨ `«OQÍ +¨µ"£∞"ÕÖò J<Õ „Ѩ=HõÎ „ѨÉqíè OѨ*ÜË ∞« |_®¤~∞° . PÜ«∞# "åi =∞^躌 =∞Ozx
ÃÑOá⁄OkOKÕ, K≥_»∞Å#∞ JiHõ>Ëì „Ñ¨Ü«∞`åflxfl x~åѶ¨∂@OQÍ H˘#™êyOKå_»∞. 302. W„™ê~¸Öò =OjÜ«ÚÅ∞ `åÅ∂`ü#∞ ~åAQÍ JOwHõiOK«HõáÈ=_®xH˜ Jã¨Å∞
^≥·==∂~°æO "≥·Ñ¨Ù‰õΩ „Ѩ[Å#∞ Ñ≤Å∞=™êQÍ_»∞. `«=∞H˘Hõ <åÜ«∞Hõ`åfixfl W¿ãÎ J`«x HÍ~°}O PÜ«∞# W„™ê~¸Öò ã¨O`«uÖ’x ~å[=OâßxH˜ K≥Ok#"å_»∞ HÍHõáÈ=@"Õ∞.
<Õ`$« `«fiOÖ’ â◊„`«∞=ÙÅ`À áÈ~å_ç, HÀÖ’Ê~Ú# „áêÉè"í åxfl uiy ã¨OáêkOK«∞‰õΩO\Ï PÜ«∞# ™ê^è•~°} ã≤áê~Ú =∂„`«"Õ∞. JO^Œ∞ˆH PÜ«∞#O>Ë "åiH˜ JÉèíºO`«~°O.
=∞x "å~°∞ „Ѩ=HõÎ=ÚO^Œ∞ ã¨iH˘`«Î „Ѩuáê^Œ##∞ fã¨∞‰õΩ=KåÛ~°∞. HÍx P „Ѩ=HõΉõΩ 'Wk <å ZOÑ≤Hõ HÍ^Œ∞, JÖÏ¡ÇπÏ DÜ«∞xfl Z#∞fl‰õΩ<åfl_»∞— Jx „Ѩ=HõÎ "åiH˜
`«# *Ïu „Ѩ[Å K«OK«Å ã¨fiÉèÏ=O QÆ∞iOz ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. f~å Ü«Ú^ŒúѶ¨∞_çÜ«∞Å∞ #K«Û*ˇáêÊ_»∞. JnQÍHõ ~å[iHõO HÀã¨O, <åÜ«∞Hõ`«fiO HÀã¨O ã≤iã¨OѨ^ŒÅHõ<åfl,
Pã¨#fl"≥∞ÿ#ѨÙ_»∞ "≥#∞flK«∂Ñ≤ áêiáÈ`åˆ~"≥∂ Hõ^•! Jx PÜ«∞# K≥ѨÊ<ÕK≥áêÊ_»∞. ‰õΩÅQÀ„`åÅHõ<åfl |∞kú‰õΩâ◊Å`«, „Ѩ*Ï˝áê@"åÅ∞, ^è≥·~°º™êǨϙêÅ∞, =„[ã¨OHõÅÊO
Hõ_»‰õΩ PÜ«∞# J#∞=∂#"Õ∞ x[=∞~ÚOk. KåÖÏ J=ã¨~°O. D ã¨∞QÆ∞}ÏÅ∞ g∞Hõ<åfl `åÅ∂`üÖ’<Õ "≥∞O_»∞QÍ L<åflÜ«∞h,
JO^Œ∞ˆH JÖÏ¡ÇπÏ g∞ÃÑ· PÜ«∞#‰õΩ „áê^è•#º`«#∞ WKåÛ_»x ^≥·=„Ѩ=HõÎ "å~°O^ŒiH©
301. `«=∞ HÀã¨O XHõ ~åA#∞ xÜ«∞q∞OK«=∞x „Ѩ[Å∞ HÀ~°\Ïxfl|\˜ì, ^•x „ѨHÍ~°O LѨ^ÕtOKå_»∞. J^ŒÖÏ LOz`Õ JÖÏ¡ÇπÏ qâßÅ ã¨OѨ#∞fl_»∞, Jhfl `≥eã≤#"å_»∞.
^≥·=„Ѩ=HõÎ ^≥·"åxfl „áêi÷OK«\Ïxfl|\˜ì '~å[iHõO— J<Õk ™êfiÉèÏqHõOQÍ K≥_»¤k, PÜ«∞# `å#∞ HÀi#"åiH˜ ÖˇH¯õ ÖË#O`«QÍ J#∞„QÆÇÏ≤ ™êÎ_∞» . Q“~°=O PÜ«∞# KÕ`∞« Ö’¡
173 174
2. JÖò |Y~° JeѶã¨πÜÖÏ"£∞ g∞"£∞
«∞Y∂Å∞
Pre-final
248 "åi „Ѩ=HõÎ "åiH˜ =∞m§ D
q^èOŒ QÍ #K«Û*ˇáêÊ_»∞: J`«x ~å[iHÍxH˜
ã¨O|OkèOz# |Ç≤Ï~°OQÆ x^Œ~°≈#O
Uq∞@O>Ë (J`«x UÅ∞|_çÖ’) g∞ =^Œ‰Ì Ωõ
P (â◊√Éèíã¨∂K«HÍÅ) ÃÑ>ˇì uiy
=ã¨∞ÎOk.303 JO^Œ∞Ö’ g∞ „ѨÉèí∞=Ù
`«~°Ñ¶¨Ù# g∞‰õΩ QÆ∞O_≥ x|ƒ~°O LOk.
=¸™ê, Ǩ~°∂<£ ‰õΩ@∞Oc‰õΩÅ∞ =^Œe
"≥o§# J=âıëêÅ∞ ‰õÄ_® JO^Œ∞Ö’
L<åfl~Ú. ^•xfl ^Œ∂`«Å∞ "≥∂ã¨∞‰õΩ
=™êÎ~°∞. g∞ˆ~ QÆ#Hõ qâ◊fiã≤Oz# "åÔ~·`Õ
WO^Œ∞Ö’ g∞H˘~°‰Ωõ ã¨Ê+¨=ì ∞~Ú# ã¨∂K«#
LOk.
LOk. P Q“~°"åxfl PÜ«∞# Z=iHõO>Ë "åiH˜ W=fi_»∞. Ü≥∂QÆ∞ºÖˇ·#"åiˆH W™êÎ_»∞.
J~°›`« Z=iÖ’ LO^À, Z=iÖ’ ÖË^À PÜ«∞#‰õΩ `≥Å∞ã¨∞ – D q^èŒOQÍ ^≥·=„Ѩ=HõÎ
`«# *Ïu "åiH˜ qâ◊nHõiOz, W^ŒO`å ^≥·=x~°‚Ü«∂#∞™ê~°O [iyO^Œx K≥áêÊ~°∞.
(JѨÊ\˜Hõ~Ú<å P [#O #=∂‡~å? JO>Ë "å~°O`« ã¨∞ÅÉèíOQÍ #"Õ∞‡ ~°HõO HÍ^Œ∞
=∞i. ''#∞=Ùfi K≥¿ÑÊ^Õ x["≥∞`ÿ Õ U^Œ~Ú<å x^Œ~≈° #O K«∂Ñ≤OK«∞—— Jx =∞~À _ç=∂O_»∞
KÕâß~°∞. ~åÉ’ÜÕ∞ PÜ«∞`«∞Ö’ P x^Œ~°≈#O QÆ∞iOz q=iOK«|_çOk.)
303. =¸ÅOÖ’ ÃÑ>ˇ#ì ∞ '`å|∂`ü— Jx J#|_çOk. D `å|∂`ü '`ÒÉò— #∞O_ç =zÛOk.
JO>Ë =∞~°Å@O Jx nx J~°O÷ . W„™ê~¸Öò ã¨O`«u"å~°∞ â◊√Éè„í âıÜ∂« Å#∞ PtOz
P ÃÑ>ˇì "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ =∞~°Ö"Ë å~°∞ (Ѷ`¨ Çü ï¨ Öò Yn~ü). P ÃÑ>ˇÖì ’ ^≥=· „Ѩ=HõÅÎ ~Ú# =¸™ê,
Ǩ~°∂<£ (JÖˇ·Ç≤Ï=Úã¨ûÖÏO)Å =ã¨∞Ιê=∞„y LO_Õk. PYiH˜ P ÃÑ>ˇì#∞ ‰õÄ_®
"åi â◊„`«∞=ÙÅ∞ ^ÀK«∞‰õΩx "≥àϧ~°∞. JÖÏ¡ÇÏπ P ÃÑ>ˇ#ì ∞ XHõ 'ã¨∂K«#—QÍ ^≥=· ^Œ∂`«Å
^•fi~å Ǩτ[`ü `åÅ∂`ü QÆ_»Ñ¨=^ŒÌ‰õΩ KÕ~åÛ_»∞. ^•xfl K«∂_»QÍ<Õ W„™ê~¸Öò
=OjÜ«ÚÅ∞ P#O^ŒO`À Ѩ~°=tOzáÈÜ«∂~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ `åÅ∂`ü#∞ K«„Hõ=iÎQÍ
W+¨ìѨ_®¤_»#\ÏxH˜ nxfl XHõ `å~å¯}OQÍ ÉèÏqOKå~°∞. JO`ÕHÍ^Œ∞, P ÃÑ>ˇì#∞
JÖÏ¡ÇπÏ W„™ê~¸Öò =OjÜ«ÚÅ "≥·Éèí"åxH˜, ã≤÷~°`åfixH˜ „ѨfHõQÍ Y~å~°∞ KÕâß_»∞.
U *ÏuHõ~Ú<å XHõ xÅHõ_», „ѨâßO`«`«, `«$Ñ≤Î, QÆ∞O_≥ x|ƒ~°O J<Õk Åaè¿ãÎ Jk
^Õ=Ùx `«~°Ñ¶¨Ù# P *ÏuH˜ "˘ã¨QÆ|_ç# KåÖÏ ÃÑ^ŒÌ HÍ#∞Hõ Jx ÉèÏqOKåe. 'QÆ∞O_≥
x|ƒ~°O— J<Õk =∂=¸Å∞ =ã¨∞=Î Ù HÍ^Œ∞. ^Õ=Ù_»∞ „Ѩ`ºÕ HõOQÍ J#∞„QÆÇÏ≤ OK«^ÅŒ z#
^•ã¨∞ʼnõΩ =∂„`«"Õ∞ Jk X#QÆ∂_»∞`«∞Ok. cèHõ~° Ü«Ú^•úÅÖ’ ~°HõÎѨÙ>Ë~°∞Å∞
175
88 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
2=
249 `åÅ∂`ü Ãã<· åºxfl fã¨∞‰õΩx |Ü«∞Å∞
^Õ i #Ѩ C _» ∞ WÖÏ „Ѩ H õ \ ˜ O Kå_» ∞ :
''K«∂_»O_ç! JÖÏ¡ÇπÏ q∞=∞‡efl XHõ
HÍÅ∞=304 ^•fi~å ѨsH˜∆OK«É’`«∞<åfl_»∞.
JO^Œ∞Ö’x hà◊§#∞ „`åy#"å_»∞ <å "å_»∞
HÍ_»∞. „`åQÆx"å_»∞ =∂„`«"Õ∞ <å "å_»∞.
KÕ`ÀÎ QÆ∞ÔH¯_»∞ h~°∞ fã¨∞‰õΩx „`åy`Õ
Ѷ¨~°"åÖË^Œ∞.—— HÍx H˘kÌ=∞Ok `«Ñ¨Ê q∞y
e# "å~°O`å P hà◊§#∞ (Hõ_»∞ѨÙxO_®)
„`åˆQâß~°∞.305 `åÅ∂`ü qâßfiã¨∞Öˇ#· `«#
„Ѩ=Ç≤Ïã¨∞Î#flѨC_»∞, â◊"åÅ QÆ∞@ìÅ∞ ¿Ñ~°∞‰õΩáÈ`«∞#flѨC_»∞ QÆ∞O_≥x|ƒ~°O ÖËx"å~°∞
Ѩiã≤u÷ x K«∂ã≤ ɡOÉËÖuˇ áÎ È`å~°∞. J~Ú`Õ ^≥"· å#∞„QÆÇϨ O`À QÆ∞O_≥x|ƒ~°O á⁄Ok#
qâßfiã¨∞Å∞ =∂„`«O Hõ^#Œ ~°OQÆOÖ’ U=∂„`«O `˘}‰õΩ¯O_®, Ѩ~fi° `«OÖÏ xÅ|_»`å~°∞.
„Ѩ`º« i÷=~°Oæ gi ã¨~÷ Ú~åºxfl K«∂ã≤ HõÅ=~°Ñ_¨ ∞» `«∞Ok. nxfl|\˜ì J~°=÷ ∞ÜÕ∞º^Õq∞@O>Ë
„Ѩ=HõÎÅ∞ =^Œe"≥o§# zǨflÅ∞, J=âıëêÅ∞ – ^≥·"å[˝`À – „ѨÜ≥∂[#O
KÕ‰õÄ~°∞Û`å~Ú. HÍx Jq „Ѩ=HõÎ J=âıëêÖË J#fl^•xH˜ QÆ\ ˜ì P^è•~åÅ∞ LO_®e.
ÖËx ã¨O|O^è•xfl PáêkOz#O`«=∂„`å# â◊√ÉèÏÅ∞ ã¨O„Hõq∞OK«=Ù. D =∞^茺
KåÖÏKÀ@¡ 'Ѩq„`« Hˆ âßÅ∞—, 'J=âıëêÅ∞— J<Õ ¿Ñ~°`¡ À „Ѩ^~Œ ≈° #Å∞ x~°fiÇ≤Ïã¨∞<Î åfl~°∞.
"å\˜ "≥#∞Hõ U Kåi„`«Hõ P^è•~°=¸ LO_»^∞Œ . JÖψQ =∞iH˘O`«=∞Ok =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ
(ã¨Jã¨O) ¿Ñ~°∞`À PÜ«∞# Ѩq„`« áê^Œ∞HõÅ PHÍ~åxfl `«Ü«∂~°∞KÕã≤ WO\˜=ÚOy@
„"ÕÖÏ_»n¿ãÎ `«=∞ JHõ¯~°Å∞ f~åÎÜ∞« h, HõëêìÅ∞ `˘ÅyáÈ`åÜ«∞h #=Ú‡`å~°∞. JÖψQ
ã¨=∂^èŒ∞Å =^ŒÌ ã¨[˚#∞Å ¿Ñ~° "≥Ú‰õΩ¯HÀ=@O, "≥Ú‰õΩ¯|_ç K≥e¡Oz# =ã¨∞Î=ÙÅ#∞
u#@O J`«ºO`« Ѩq„`«OQÍ, â◊√Éèí^•Ü«∞HõOQÍ ÉèÏqOK«@O ‰õÄ_® [~°∞QÆ∞`ÀOk.
x*ÏxH˜ Wk ^≥·"Õ`«~°∞Å ¿Ñi@ "≥Ú‰õΩ¯|_ç. Wk ‰õÄ_® +≤~ü¯ ѨikèÖ’H˜ =ã¨∞ÎOk.
Hõ#∞Hõ W@∞=O\˜ =ã¨∞Î=ÙÅ∞ u#@O ǨÏ~å"£∞ (x+≤^ŒúO). ã¨=∂^èŒ∞Å#∞ Hõ_çy P
hà◊§#∞ „`åQÆ@O, â◊s~åxH˜ ѨÓã¨∞HÀ=@O â◊√Éèí„Ѩ^ŒO Jx ÉèÏqOKÕ"å~°∞<åfl~°∞.
"åã¨Î"åxH˜ D ã¨=∂^èŒ∞Å ™êfl#O ‰õÄ_® 'HÍÉÏQÆ$Ç¨Ï ™êfl<åx—H˜ J#∞Hõ~°}Ë. nxH˜
ZÖÏO\˜ P^è•~°OÖË^Œ∞. +≤~ü¯`À ~°OQÆiOK«|_ç# P HÍÅ∞+¨º [ÅO Ѩq„`«O ZÖÏ
J~ÚáÈ`«∞Ok? "≥Ú`åÎxH˜ D áÈHõ_»Åhfl x~å^è•~°"≥∞ÿ#q, xˆ~›`«∞Hõ"≥∞ÿ#q.
+¨sÜ«∞`ü`À g\˜H˜ ZÖÏO\˜ ã¨O|O^èŒO ÖË^Œ∞.
304. D HÍÅ∞= *’~å¤<£‰õΩ – áêÅã‘Î<å‰õΩ =∞^茺֒ LOk (Wɡfl Hõã‘~ü).
305. <Õ`«‰õΩ q^èÕÜ«ÚÖˇ· LO_»@O Z\˜ì Ѩiã≤÷uÖ’#∂ Jx"å~°ºO. JO^Œ∞<å Ü«Ú^ŒúO
176
2. JÖò |Y~° JeѶã¨πÜÖÏ"£∞ g∞"£∞
«∞Y∂Å∞ 89 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
2=
Pre-final

Ãã#· ºO`À HÍÅ∞= ^•\˜ =ÚO^Œ∞‰õΩ áÈ`«∞ 251 Hõ_»‰õΩ JÖÏ¡ÇπÏ J#∞[˝`À "å~°∞
#flѨC_»∞, ''*ÏÅ∂`ü`À, J`«x Ãã·#ºO`À (*ÏÅ∂`ü Ãã<· åºxfl) F_çOKå~°∞. ^•=Ó^£
`«ÅѨ_Õ â◊H˜Î D ~ÀA =∂Ö’ ÖË^Œ∞——306 *ÏÅ∂`ü#∞ ã¨OǨÏiOKå_»∞.308 =∞i
Jx "å~°<åfl~°∞. HÍx JÖÏ¡ÇÏπ #∞ HõÅ∞ã¨∞ JÖÏ¡ÇπÏ ^•=Ó^£‰õΩ ~å*ϺkèHÍ~åhfl,
HÀ=Åã≤ LO^Œ<Õ q+¨Ü«∞OÃÑ· ^Œ$_è» q"ÕK«##∂ Xã¨QÍ_»∞.309 WOHÍ, `å#∞
qâßfiã¨O QÆÅ H˘O`« =∞Ok WÖÏ HÀi#O`« *Ï˝<åxfl ‰õÄ_® PÜ«∞#‰õΩ
J<åfl~°∞ : ''XHõ z#fl =~°æO, XHõ ÃÑ^ŒÌ „Ѩ™êkOKå_»∞. JÖÏ¡ÇπÏ QÆ#Hõ H˘O^Œix
=~åæxfl, ^≥·"å[˝`À [~ÚOK«@O `«=∞‰õΩ P^Œ~∞° =ÙQÍ xÅ"åÅx JaèÅ+≤OKÕ"å~°∞ "≥ÚHõ¯"Àx ™êǨϙêxfl, ã¨~÷ Ú~åºhfl
Z<Àfl™ê~°∞¡ [iyOk.—— JÖÏ¡ÇπÏ ã¨Ç¨Ï#O K«∂áêe.
K«∂¿Ñ"åiH˜ JO_»QÍ xÅ∞™êÎ_»∞.
307. *ÏÅ∂`ü : J=∂eMÏ *Ïu"åÔ~·# â◊„`«∞¿ã#ʼnõΩ JkèѨu. `åÅ∂`ü =∞iÜ«Ú J`«x
250 *ÏÅ∂`ü`À, J`«x Ãã#· ºO`À =ÚMÏ ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å∞ J`«xfl Z^Œ∞~À¯=Åã≤# `«~°∞}O Pã¨#fl=∞~ÚOk. *ÏÅ∂`ü Ãã·#ºO
=Úv J~Ú#ѨC_»∞ "å~°∞ WÖÏ „áêi÷O Ü«Ú^ŒúÑ≤áê㨠HõÅk. áÈ~å\ÏÖË TÑ≤iQÍ rqOKÕ *Ïu Jk. P Ãã·<åºx‰õΩ#fl ¿Ñ~°∞
Kå~°∞: ''„ѨÉ∂íè ! =∂‰õΩ ã¨ÇϨ # ã¨~÷ Ú~åºÅ∞ „Ѩu+¨Åª ^Œ$ëêì º qâßfi㨠¿ã#Å∞ H˘OK≥O ÉèÜ í ∞« Ѩ_®¤~Ú. HÍx f~å Ü«Ú^ŒOú "≥Ú^ŒÅÜÕ∞º
„Ѩ™êkOK«∞. =∂ HÍà◊‰¡ Ωõ xÅHõ_#» ∞ W=Ùfi. =ÚO^Œ∞, Jqâßfi㨠¿ã#ʼnõΩ „ѨuQÍ `«=∞‰õΩ ã¨Ç¨Ï# ã¨÷~Ú~åºÅ#∞ "˘ã¨QÆ=∞h,
Jqâßfi㨠[#∞ÅÃÑ· ([iˆQ áÈ~å@OÖ’) q*Ü«∂xfl KÕ‰õÄ~°Û=∞x "å~°∞ ^≥·"åxfl n<åun#OQÍ Ji÷OKå~°∞. `«=∞ =^ŒÌ Zxfl
=∂‰õΩ `À_»Ê_»∞.——307 Ü«Ú^Œú "≥∞à◊‰Ωõ =Å∞ L<åfl, ™ê^è#Œ ã¨OѨ`∞« ÅÎ ∞<åfl WÖÏO\˜ H©ÅHõ `«~∞° }OÖ’ qâßfiã¨∞Å∞
^≥·= ã¨Ç¨Ü«∞O HÀã¨O „Ѩ`ÕºHõOQÍ "≥Ú~°ÃÑ@∞ìHÀ=@O J=ã¨~°O. |„^£ ~°}~°OQÆOÖ’
ÖÏO\˜ H©ÅHõ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ D q^èÕÜ«∞`« #∂\˜H˜ #∂~°∞ âß`«O Hõ#|~°Kåe. ‰õÄ_® =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) D q^èŒOQÍ<Õ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ "Õ_»∞‰õΩ<åfl~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ
Ü«Ú^ŒúOÖ’ q[Ü«∞O =iOKåÅO>Ë Ãã·x‰õΩÅ∞ J`«ºO`« ™êǨÏã¨O`À áÈ~å_®e. PÜ«∞# (ã¨) "Õ_»∞HÀÅ∞‰õΩ P"≥∂^Œ=Ú„^Œ "Õâß_»∞. QÆ∞ÃÑÊ_»∞ =∞Ok =Úã≤¡O ¿ã#ʼnõΩ
PHõe ^ŒÑ≤ÊHõÅ#∞, W`«~°„`å HõëêìÅ#∞ J`«ºO`« x„QÆǨÏO`À ã¨Ç≤ÏOKåe. D Ô~O_»∞ Jqâßfiã¨∞Å ÉèÏs Ãã·#ºOÃÑ· JѨÙ~°∂Ѩ"≥∞ÿ# q[Ü«∂xfl "˘ã¨QÍ_»∞.
q+¨Ü«∂Ö’¡ "åiH˜ tHõ∆}, `«sÊù^Œ∞ WKÕÛ L^ÕÌâ◊ºO`À `åÅ∂`ü HÍÅ∞= X_»∞¤# XHõ 308. JѨÊ\˜H˜ Ǩτ[`ü ^•=Ó^£ ^≥·=„Ѩ=HõÎQÍ QÍh, K«„Hõ=iÎQÍ QÍh xÜ«Ú‰õΩÎÅ∞ HÍÖË^Œ∞.
ѨsHõ∆ ÃÑ\Ïì_»∞. "åiÖ’ xHÍ~°û~Ú# ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å∞ ZO^Œ~°∞<åfl~À PÜ«∞# `åÅ∂`ü Ãã#· ºOÖ’ XHõ ™ê^è•~°} ã≤áê~ÚQÍ<Õ PÜ«∞# áÈ~å_®~°∞. J~Ú`Õ JÖÏ¡ÇÏπ
`≥Å∞ã¨∞HÀ^ŒeKå_»∞. HÍx "åiÖ’ Jkè‰õΩÅ∞ '*Ïi—áÈÜ«∂~°∞. h~°∞ „`åy# "åi PÜ«∞# KÕ`«∞Å g∞^Œ∞QÍ *ÏÅ∂`ü Hõ^äŒ#∞ HõOzH˜ KÕ~åÛ_»∞. JO`ÕHÍ^Œ∞, XHõ z#fl
ã¨OYºÃÑ· "åºMϺ`«Ö’¡ aè<åflaè„áêÜ«∂Å∞<åfl~Ú. h~°∞ „`åQƉΩõ O_® L#fl"å~°∞ =∂„`«O Ãã·xHõ =~°æO ^•fi~å Éèí∂q∞Ö’ K≥ň~yáÈ`«∞#fl XHõ ÃÑ^ŒÌ Ãã·xHõ =~åæxfl z`«∞ÎQÍ
313 =∞Ok Jx `≥eÜ«∞*ËÜ∞« |_çOk. |„^£ ã¨O„QÍ=∞OÖ’ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ F_çOKå_»∞.
(ã¨Jã¨O) "≥O@ =zÛ# ã¨Ç¨cÅ ã¨OYº‰õΩ Wk ã¨=∂#O. "åã¨Î=O JÖÏ¡ÇπψH 309. P `«~°∞"å`« JÖÏ¡ÇπÏ ~å*ϺkèHÍ~°O`À áê@∞, „Ѩ=HõΠѨ^Œq (#|∞=fi`ü) ÉÏ^茺`«#∞
Z~°∞Hõ. ‰õÄ_® PÜ«∞#‰õΩ „Ѩ™êkOKå_»∞. WHõ¯_» 'Ç≤ÏHõ‡`ü— J<Õ Ñ¨^ŒO „ѨÜ≥∂yOK«|_çOk.
306. â◊„`«∞Ãã·#ºO ÉèÏs ã¨OYºÖ’ LO_»@O K«∂ã≤ `˘Å∞`« =Úã≤¡O ¿ã#Å∞ ÉèíÜ«∞O^Àà◊# Ç≤ÏHõ‡`ü JO>Ë #|∞=fi`ü Jx H˘O^Œ~°∞, ֒ǨÏѨ٠=ã¨∞Î=ÙÅ `«Ü«∂sÖ’ <≥·Ñ¨Ù}ºO
K≥O^•~Ú. D ~ÀA â◊„`«∞=Ù#∞ Z^Œ∞~˘¯<Õ ã¨`«∞Î= `«=∞Ö’ ÖË^Œx K≥ѨÊ\ÏxH˜ =ÚYº Jx =∞iH˘O^Œ~°∞ Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞. Ç≤ÏHõ‡`ü JO>Ë P Ü«Ú^Œú ã¨=∞Ü«∞OÖ’ H˘xfl
HÍ~°}O W^Õ. HÍx "åiÖ’x qA˝Å∞, *Ï˝#∞Å∞, ã≤÷`«„ѨA˝Å∞ =∂„`«O `˘}HõÖË^Œ∞. q+¨Ü«∂Ö’¡ PÜ«∞# Hõ#|~°z# J=QÍǨÏ<å „Ñ¨uÉèí Jh, JÖÏ¡ÇπÏ Jcè+¨ìO =∞iÜ«Ú
[Ü«∂Ѩ[Ü«∂Å∞ ˆH=ÅO ã¨OMϺ|ÅOÃÑ·, PÜ«Ú^èŒã¨OѨuÎÃÑ· P^è•~°Ñ¨_çÖË=h, JÖÏ¡ÇÏπ ã¨OHõÅÊO`À Jq PÜ«∞# J#∞‰õΩ#fl@∞ìQÍ<Õ [iyáÈÜ«∂Ü«∞x WOH˘O^Œ~∞°
"åã¨"Î åxH˜ Jq ^≥=· „Ѩ}ÏoHõ, ^≥"· å[˝‰Ωõ Ö’|_ç LO\ÏÜ«∞x "åiH˜ `≥Å∞ã¨∞. JÖÏ¡ÇÏπ Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~∞° .
177 178
2. JÖò |Y~° uÖòπ HÖÏ"£
JeѶ õ„~°∞ã¨∞ ∞Å∞
g∞"£∞ 90 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
3=
Pre-final

=∞iH˘O^Œi ^•fi~å D q^èŒOQÍ `«~°QÆ`«∞Å#∞ L#fl`«O KÕâß_»∞. WOHÍ

`˘ÅyOK«Háõ È`Õ Éè∞í qÖ’ HõÖ’¡ÅO ~ˆ HÔ uÎ
LO_Õk. HÍx JÖÏ¡ÇπÏ Ö’Hõ"åã¨∞ÅÃÑ·
ZO`À ^ŒÜ«∂#∞„QÆǨÏO HõÅ"å_»∞.310
252 Wq JÖÏ¡ÇπÏ PÜ«∞`«∞Å∞. g\˜x
"Õ∞=Ú ã¨`«º|^ŒúOQÍ h‰õΩ qxÑ≤ã¨∞Î
<åfl=Ú. (F =ÚǨÏ=∞‡^£!) xã¨ûO^Õ
ǨÏOQÍ #∞=Ùfi ^≥=· ã¨O^ÕâÇ◊ Ϩ ~°∞ÅÖ’x311
"å_»=Ù.
253 g~°∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎÅ∞. giÖ’ H˘O^Œ
iH˜ =∞iH˘O^ŒiÃÑ· "Õ∞=Ú „áê^è•#º`«#∞
"˘ã¨QÍ=Ú.312 giÖ’ H˘O^Œi`À
JÖÏ¡ÇπÏ ã¨OÉèÏ+≤OKå_»∞. H˘O^Œi
310. D "åHõºOÖ’ ^Õ=Ùx q^è•#O Z@∞=O\˜^À q=iOK«|_çOk. nx „ѨHÍ~°O
PÜ«∞# =∂#=ÙÖ’¡x XHõ =~°Oæ ^•fi~å =∞~À =~°Ñæ Ù¨ ^Ò~°<˚ åºxfl, ^•x ^Œ∞~å„Hõ=∞}#∞
`«∞^Œ=Ú\˜ìã¨∂Î LO\Ï_»∞. ÖË^• XHõ =~°æO ^•fi~å =∞~À =~åæxfl JkèHÍ~° ™ê÷<åÅ
#∞Oz `˘Åy™êÎ_»∞. JÖÏ [~°QÆHõáÈ`Õ – U^À XHõ =~°æO =∂„`«"Õ∞ ‰õΩsÛÅ#∞
JO\˜ÃÑ@∞ì‰Ωõ x LO>Ë – P =~°Oæ `«# JkèHÍ~° |ÅO`À Éè∂í q∞Ö’ K≥Å~ˆ yáÈ`«∞Ok.
^ÀÑ≤_ô ^Ò~°<˚ åºÅ∞ q∞ug∞iáÈ`å~Ú. JO^Œ∞Hˆ D ^≥=· âßã¨<åxfl Ö’Hõ"åã¨∞Å áêe@
^Õ=Ùx =∞ǨÏ^•#∞„QÆǨÏOQÍ `«ÅáÈÜ«∂e. nxQÆ∞iOz JÖÏ¡ÇπÏ Ç¨Ï*ò ã¨∂~åÖ’x
38= PÜ«∞`«∞Ö’#∂, 40= PÜ«∞`«∞Ö’#∂ qâ◊nHõiOKå_»∞.
311. D QÆ`« HÍÅѨ٠ã¨OѶ¨∞@#Å∞ g∞ÃÑ· J=`«iOѨ*ËÜ«∞|_Õ „QÆO^äŒO ^•fi~å Ö’HÍxH˜
`≥eã≤=ã¨∞Î<åfl~Ú. Hõ#∞Hõ F =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨), g∞‰õΩ JO^Œ*ËÜ«∞|_Õ ^≥·=ã¨O^Õâ◊O
ã¨`åºxH˜ „ѨfHõ! ZO^Œ∞HõO>Ë g∞~°∞ D q+¨Ü«∂Å#∞ U^Õx „QÆO^äŒOÖ’ K«^Œ=@"≥∂,
Z=i ^•fi~å#~Ú<å q#@"≥∂ [~°QÆÖË^Œ∞. nx^•fi~å qk`«=∞ÜÕ∞º ^Õq∞@O>Ë Wq
=Ú=∂‡\˜H© ^≥·=O `«~°Ñ¶¨Ù# g∞ÃÑ· J=`«iOѨ*ˇÜ«∞º|_Õ JQÀK«~° q+¨Ü«∂Å∞. k=º
Y∞~üP<£Ö’ ÃщõΩ¯KÀ@¡ QÆ`«HÍÅѨ٠Ѷ¨∞@#Å#∞ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) "åi
^≥·=^Ò`åºxH˜ „Ѩ|Å x^Œ~°≈<åÅ∞QÍ ã¨=∞iÊOK«@O [iyOk.
312. D q+¨Ü«∂xfl JÖÏ¡ÇπÏ W`«~°KÀ@¡ ‰õÄ_® „Ѩ™êÎqOKå_»∞. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : ''"Õ∞=Ú
H˘O`«=∞Ok „Ѩ=HõÎʼnõΩ =∞iH˘O`«=∞OkÃÑ· „áê^è•#º`«#∞ "˘ã¨QÍ=Ú—— (|h
W„™ê~¸Öò – 55). D "åã¨Î=OÖ’ ZÖÏO\˜ ã¨O^ÕǨxH˜ P™ê¯~°O ÖË^Œ∞. J~Ú`Õ
179
"Õ∞=Ú =∞~°º"£∞ ‰õΩ=∂~°∞_»QÆ∞ D™ê‰õΩ
ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# ã¨∂K«#Å∞ „Ѩ™êkOKå=Ú.
Ѩiâ◊√^•ú`«‡ ^•fi~å J`«xH˜ `À_®Ê@∞#O
kOKå=Ú.313 XHõ"Õà◊ JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ QÆ#Hõ
`«e¿ãÎ gi `«~°∞"å`« ã¨Ê+ì̈=∞~Ú# x^Œ~°≈
<åÅ∞ K«∂ã≤# „Ѩ[Å∞ Ѩ~°ã¨Ê~°O `«QÆ=Ù
ÖÏ_»∞‰õΩ<Õ "å~°∞ HÍ^Œ∞. HÍx "å~°∞
qÉè^Ë •Ö’¡ Ѩ_áç ÈÜ«∂~°∞. "åiÖ’ H˘O^Œ~∞°
qâ◊fiã≤OK«QÍ, =∞i H˘O^Œ~∞° Jqâßfiã¨∞
Å∞QÍ LO_çáÈÜ«∂~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ QÆ#Hõ
HÀi`Õ g~°∞ Ѩ~°ã¨Ê~°O HõÅÇ≤ÏOK«∞‰õΩ<Õ
"å~°∞ HÍ~°∞.314 HÍx JÖÏ¡ÇπÏ =∂„`«O
`å#∞ `«ÅzO^Õ KÕ™êÎ_»∞.
=∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) "å~°∞ `«# ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å#∞^ÕÌtOz, ''g∞~°∞ „Ѩ=HõÎÅ =∞^茺
<å‰õΩ „Ѩ`ºÕ Hõ`#« ∞ W=fiHõO_ç—— Jx J<åfl~°∞ (ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ |∞MÏs – H˜`å|∞Öò Ѷ*¨ ÏÜ≥∞Öò).
D „Ѩɒ^è#Œ O XHõiH˜ =∞~˘HõiÃÑ· W=fi|_ç# „âı+`ª¨ #« ∞ „`Àã≤ÑÙ¨ K«Û@O ÖË^∞Œ . HÍHõáÈ`Õ
^≥=· „Ѩ=HõÅÎ P^Œ~åaè=∂<åÅÖ’, =∞~åº^ŒÖ’ ZÖÏO\˜ Ö’@∞ ~åx=fi‰õÄ_»^#Œ fl `åH©^∞Œ
WO^Œ∞Ö’ Wq∞_ç LOk. ^Õ=Ù_»∞ H˘O^ŒiH˜ =∞iH˘O^ŒiÃÑ· „áê^è•#º`«#∞ „Ѩ™êkO
Kå_»O>Ë U HÍ~°}OQÍ „Ѩ™êkOKå_À g∞‰õΩ `≥eÜ«∞^Œ∞. HÍ|\ì̃ g∞~°∞ <å „áê=ÚYº
`«#∞ QÆ∞iOz K≥Ñ≤Ê#ѨC_»∞ W`«~° „Ѩ=HõÎʼnõΩ QÆŠѶ¨∞#`«, =∞~åº^Œ‰õΩ U=∂„`«O
qѶ¨∂`«O HõÅQƉõÄ_»^Œ∞. x*ÏxH˜ Z=i „Ѩ`ÕºHõ`« "åik. =∞i „Ѩ=HõÎÅO^ŒiÃÑ·
JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨)‰õΩ „âı+¨ª`« <˘ã¨QÆ|_ç# q+¨Ü«∞O ‰õÄ_® u~°∞QÆ∞ÖËx ã¨`«º"Õ∞.
JÃÇÏ¡ ã¨∞#fl`ü "å~°O^Œ~°∂ D q+¨Ü«∂xfl UHÍaè„áêÜ«∞O`À qâ◊fiã≤™êÎ~°∞. D
q+¨Ü«∂xH˜ Y∞~üP<£ ǨÏnã¨∞Å ^•fi~å ‰õÄ_® ~°∞A=ÙÅ∞<åfl~Ú. (q=~åÅ HÀã¨O
Ѷ¨`üǨïÖò Yn~üÖ’ JÖÏ¡=∂ ëœHÍh "åºMϺ#O K«∂_»O_ç).
313. Ǩτ[`ü D™ê (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) ‰õΩ W=fi|_ç# =∞Ç≤Ï=∞Å QÆ∞iOz WHõ¯_» „Ѩ™êÎqOK«@O
[iyOk. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : PÜ«∞# =∞$`«∞Å#∞ ã¨r=ÙÅ∞QÍ KÕÜ«∞@O. Pe W„=∂<£
ã¨∂~åÖ’ D q=~åÅ∞ =™êÎ~Ú. Ѩiâ◊√^•ú`«‡ JO>Ë Ç¨Ï„[`ü l„cÖò Jx ÉèÏ=O.
314. D JOâßxfl JÖÏ¡ÇπÏ k=º Y∞~üP<£Ö’ J<ÕHõ KÀ@¡ L^•Ç¨ÏiOKå_»∞. ^Õ=Ù_»∞
J=`«iOѨ*Ëã≤# ^èŒ~°‡OÖ’ qÉèË^•Å∞, "≥·=∞#™êºÅ∞ á⁄_»ã¨∂áêÅ#flk ^Õ=Ùx
Jaè=∞`«O Jx nx ÉèÏ=O ZO`«=∂„`«O HÍ^Œ∞. x*ÏxH˜ "≥·=∞#™êºxfl PÜ«∞#
180
2. JÖò |Y~° JeѶ
uÖòπ HÖÏ"£
õ„~°∞ã¨∞ ∞Å∞
g∞"£∞ 91 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
3=
Pre-final

254 F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! "åºáê~° 255 JÖÏ¡ÇÏπ (=∂„`«"∞Õ x*ÏxH˜ P~å^躌

ÖÏ"å^ÕgÅ∞QÍh, ¿ãflǨÏ|O^è•Å∞QÍh,
ã≤á¶ê~°∞ûÅ∞QÍh315 LO_»x P ~ÀA
~åHõ=ÚO^Õ "Õ∞=Ú g∞‰õΩ „Ѩ™êkOz#
^•xÖ’ #∞Oz Y~°∞ÛKÕÜ«∞O_ç. "åã¨Î"å
xH˜ u~°™ê¯~°∞ÖË ^Œ∞~å‡~°∞æÅ∞.
ã¨∞`«~å=¸ W+¨Ñì _¨ _» ∞» . `å#∞ ã¨=∞‡uOz P"≥∂kOz# r=#^è~Œ å‡xfl =∂#=ÙÅO`å
J=ÅOaOz "å~°∞ #~°HÍyflH˜ PǨïu H͉õΩO_® LO_®Å#fl^Õ PÜ«∞# Jcè+¨ìO.
JO^Œ∞ˆH PÜ«∞# `«# „QÆO^ä•Å#∞ J=`«iOѨ*Ëâß_»∞. `«# ã¨O^Õâ◊ǨÏ~°∞Å#∞
ѨOÑ≤OKå_»∞. D ã¨O^Õâ◊ Ѩ~O° Ѩ~#° ∞ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O)ÃÑ· Ѩiã¨=∂ѨOÎ KÕâß_»∞.
J~Ú`Õ JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) `«^Œ#O`«~°O ‰õÄ_® Ybá¶êÅ
^•fi~å, ã¨[#˚ ∞Öˇ#· q^•fiOã¨∞Å ^•fi~å =∞Ozx ÃÑOá⁄OkOKÕ, K≥_∞» Å#∞ x~°∂‡eOKÕ
ã¨O^Õâ„◊ Ѩ^•è # HÍ~°º„Hõ=∞O H˘#™êyOѨ|_çOk. D ã¨O^Õâ◊ HÍ~åºxfl `«~O° `«~O° ...
x~°O`«~°O KÕã¨∂Î LO_®Åx QÆ\ ˜ìQÍ `åH©^Œ∞ KÕÜ«∞@O ‰õÄ_® [iyOk. ZO^Œ∞‰õΩ?
ZO^Œ∞HõO>Ë ^≥·=O ã¨=∞‡uOz# r=# ^èŒ~å‡xfl „Ѩ[ÅO^Œ~°∂ J=ÅOaOz
^≥·=„Ѩã¨#fl`«#∞ K«∂~°Q˘<åÅx! J~Ú`Õ PÜ«∞# D [QÆuÖ’ ã¨<å‡~°æO`À áê@∞
JѨ=∂~åæxfl ‰õÄ_® LOz, P Ô~O_»∞ =∂~åæŠѨ~°º=™ê<åxfl ‰õÄ_® q_»=∞~°z
K≥Ñ≤Ê =∞x+≤H˜ P Ô~O\˜Ö’ U^À XHõ =∂~åæxfl Z#∞fl‰õΩ<Õ J=HÍâ◊O HõeÊOKå_»∞.
JO>Ë PÜ«∞# =∞x+≤x ѨsH˜O∆ K«^eŒ Kå_»∞. PÜ«∞<Õ QÆ#Hõ `«ÅK«∞‰õΩO>Ë `«# ^•ã¨∞Öˇ#·
=∂#=ÙÅO^Œ~°∂ `«# ã¨xflkèÖ’ "≥∂HõiÖË¡ÖÏ KÕã¨∞‰õΩ<Õ"å_Õ. XHõ"Õà◊ PÜ«∞# JÖÏ
KÕã≤=ÙO>Ë, =∞x+≤ ã¨OHõÖÏÊxH©, J`«x ¿ãfiKåÛùkèHÍ~åxH˜ qÅ∞=, J~°÷O ÖˉõΩO_®
áÈÜÕ∞q. WѨC_»∞ JÖÏ¡ÇπÏ K«∂¿ãk XHõ¯>Ë – `«#H˜=fi|_ç# ¿ãfiKåÛùkèHÍ~åxfl
ZO`«=∞Ok ã¨kfixÜ≥∂QÆO KÕ™êÎ~°∞? =∞Ô~O`«=∞Ok ^Œ∞ifixÜ≥∂QÆѨ~°K«∞‰õΩx
^≥·=kèHͯ~°∞Å∞QÍ q∞yeáÈ`å~°∞? W^Õ Jã¨Å∞ ѨsHõ∆. ^Õ=Ùx „Ѩ}ÏoHõ‰õΩ, Ü«ÚH˜ÎH˜
Ö’|_ç D ѨsHõ∆ ÃÑ@ì|_»∞`ÀOk.
315. D PÜ«∞`«∞ ^•fi~å ã≤á¶ê~°∞û "åãÎ̈qHõ`« =ÚO^Œ∞‰õΩ =zÛOk. XHõѨC_»∞ Ü«¸^Œ∞Å∞,
„ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞, u~°™ê¯~°∞Å∞, =Ú„+≤‰õΩ¯Å∞ nxÃÑ· KåÖÏ nè=∂ =ºHõÎO KÕâß~°∞. "å~°∞
`«=∞ `«=∞ =∞`« ÃÑ^ŒÌÅ#∞ – JO>Ë „Ѩ=HõÎÅ#∞, =bÅ#∞, ã¨[˚#∞Å#∞, Ñ‘~°¡#∞,
=Úi¬^Œ∞Å#∞ „Ѩ™êÎqã¨∂Î "åiH˜ ^≥·= ã¨=∞Hõ∆OÖ’ Q˘Ñ¨Ê ѨÅ∞‰õΩ|_ç LO^Œh, "å~°∞
P ѨÅ∞‰õΩ|_çx LѨÜ≥∂yOz `«=∞ J#∞Ü«∂Ü«ÚÅ HÀã¨O HÀiO^ŒÖÏ¡ =∞OE~°∞
KÕ~ÚOK«∞‰õΩO\Ï~°x „ѨQÍ_èO» QÍ qâ◊fiã≤™êÎ~∞° . ^•<Õfl "å~°∞ +≤áê¶ J`üQÍ =º=ǨÏiOKÕ
"å~°∞. <Õ\ ˜ J*Ï˝#∞Å∞ K≥|∞`«∞#fl =∂@Å<Õ P<å_»∞ ã¨`º« u~°™ê¯~°∞Å∂ K≥¿ÑÊ"å~°∞.
181
^≥·=O). PÜ«∞# `«Ñ¨Ê =∞~À P~å^èŒ∞º_»∞
ÖË<Õ ÖË_»∞. PÜ«∞# ã¨r=Ù_»∞† JxflO\˜H©
=¸ÖÏ^è•~°O. PÜ«∞#‰õΩ ‰õΩ#∞‰õΩQÍh,
x„^ŒQÍh Ѩ@ì^Œ∞. Éèí∂=∂ºHÍâßÅÖ’
L#fl ã¨=∞ã¨Î=¸ PÜ«∞# Jnè#OÖ’
LOk. PÜ«∞# J#∞=∞u ÖˉõΩO_®
PÜ«∞# ã¨=∞Hõ∆OÖ’ ã≤á¶ê~°ã¨∞ KÕÜ«∞QÆÅ
"å_≥=_»∞? "åiH˜ =ÚO^Œ∞ L#fl ^•xh,
"≥#∞Hõ L#fl^•xx ‰õÄ_® PÜ«∞# Z~°∞QÆ∞.
PÜ«∞# HÀi#k `«Ñ¨Ê PÜ«∞#‰õΩ#fl
*Ï˝#OÖ’x U q+¨Ü«∞=¸ "åi
„QÍǨϺ ѨikèÖ’H˜ ~å^Œ∞.316 PÜ«∞#
`«=∞ =∞`« ÃÑ^ŒÅÌ ∞ JÖÏ¡ÇÏπ ^Œ~åƒ~°∞Ö’ ǨÏ~îO° KÕã≤ =∞s `«=∞ _ç=∂O_»∞¡ ™êkè™êÎ~#° flk
"åi L^ÕÌâ◊ºO. HÍx ^≥·=ã¨=∞Hõ∆OÖ’ WÖÏO\˜ ã≤á¶ê~°∞ûʼnõΩ ZÖÏO\˜ J=HÍâ◊=¸
ÖË^Œx D "åHõºOÖ’ x~°ÌfiO^ŒfiOQÍ K≥¿ÑÊÜ«∞|_çOk.
P `«~°∞"å`« PÜ«∞`«∞Öò ‰õΩsû ^•fi~å, W`«~° "åHͺŠ^•fi~å ‰õÄ_® Z@∞=O\˜
ã≤á¶ê~°∞ûÅ#∞ JÖÏ¡ÇπÏ ã¨=∞‡u™êÎ_À qâ◊nHõiOK«@O [iyOk. J~Ú`Õ P ã≤á¶ê~°∞û
‰õÄ_® JO^Œ~°∂ KÕÜ«∞ÖË~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ J#∞=∞uOz#"å~°∞ =∂„`«"Õ∞ ã≤á¶ê~°∞û
KÕÜ∞« QÆÅ∞æ`å~°∞. JÖÏ¡ÇÏπ J#∞=∞uOz# "åi HÀã¨O =∂„`«"∞Õ ã≤áê¶ ~°∞û KÕÜ∞« QÆÅ~°∞.
=∞i JÖÏ¡ÇπÏ J#∞=∞uOKÕk Z=iHÀã¨O JO>Ë ã¨=∂^è•#O XHõ¯>Ë – UHõ
^≥·"å~å^茉õΩÅ HÀã¨O! D ã≤á¶ê~°∞û#∞ ^≥·=^Œ∂`«Å∞, ^≥·=„Ѩ=HõÎÅ∞ ‰õÄ_® KÕ™êÎ~°∞.
J=∞~°QÆ`«∞ʼnõΩ, ã¨[˚#∞ʼnõΩ ‰õÄ_® D J=HÍâ◊O W=fi|_»∞`«∞Ok. J~Ú`Õ giÖ’
Z=~°∂ JÖÏ¡ÇπÏÃÑ· ZÖÏO\˜ XuÎ_ô fã¨∞‰õΩ~åÖË~°∞. ÃÑ·QÍ g~°O`å P ã¨=∞Ü«∞OÖ’
JÖÏ¡ÇπÏ ÉèíÜ«∞O`À QÆ[QÆ*Ï =}˜H˜áÈ`«∂ LO\Ï~°∞. "åi =ÚY Hõ=oHõÅ∞
=∂iáÈ`«∞O\Ï~Ú. ''JÖÏ¡ÇÏπ W+¨Ñì _¨ #ç "åi HÀã¨"∞Õ "å~°∞ ã≤áê¶ ~°∞û KÕÜ∞« QÆÅ∞QÆ∞`å~°∞.
^≥·=cèu`À "å~°∞ HõOÑ≤ã¨∂Î LO\Ï~°∞—— (JOaÜ«∂ – 28).
316. Wk PÜ«∞`«∞Öò ‰õΩsû. nx „âı+`ª¨ ,« =∞Ç≤Ï=∞ QÆ∞iOz „áê=∂}˜Hõ ǨÏnã¨∞ÅÖ’ =zÛOk.
L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ: D PÜ«∞`«∞ k=º Y∞~üP<£Ö’x Ѷ∞¨ #"≥∞#ÿ PÜ«∞`«∞. nxfl áê~åÜ«∞}O
KÕÜ«∞@O =Å¡ ~å„uѨÓ@ Ã+·`å<£ H©_»∞#∞Oz ~°Hõ∆} Åaèã¨∞ÎOk. „Ѩu Ѷ¨~ü˚ #=∂*ò
J#O`«~°O D PÜ«∞`«∞Öò ‰õΩsûx ѨiîOK«@O ѨÙ}º„Ѩ^ŒO (`«Ñ¶‘û~ü Wɡfl Hõã‘~ü).
182
2. JÖò |Y~° JeѶ
uÖòπ HÖÏ"£
õ„~°∞ã¨∞ ∞Å∞
g∞"£∞ 92 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
3=
Pre-final

‰õΩsÛ "≥·âßźO317 Éèí∂=∂ºHÍâßÅ#∞ 257 qâ◊fiã≤Oz# "åi ã¨O~°Hõ∆‰õΩxQÍ

Ѩi"Õ+Oª≤ z LOk. "å\˜x ~°HO∆˜ K«\ÏxH˜ ã¨fiÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ LO\Ï_»∞. PÜ«∞#
PÜ«∞# Z#fl_»∂ JÅã≤áÈ_»∞. PÜ«∞# "åix pHõ@¡#∞Oz "≥Å∞QÆ∞ "≥·Ñ¨Ù‰õΩ
ã¨~Àfi#fl`«∞_»∞, Q˘Ñ¨Ê"å_»∞. fã¨∞‰õΩáÈ`å_»∞. HÍQ͆ Jqâßfiã¨∞Å
256 ^è~Œ ‡° O q+¨Ü∞« OÖ’ |Å=O`«O Ug∞ <Õ™êÎÅ∞ Ã+·`å#∞ÖË (`åQÆ∂`Õ). "åà◊√¡
"åix "≥Å∞QÆ∞#∞Oz pHõ@¡ "≥·Ñ¨Ù‰õΩ
ÖË^Œ∞. ã¨<å‡~°æO JѨ=∂~°æO #∞Oz ÖωõΩ¯áÈ`å~°∞. "å~°∞ #~°Hõ"åã¨∞Å∞,
„Ѩã∞¨ Êù@=∞~ÚºOk.318 Hõ#∞Hõ Z=~°~Ú`Õ HõÅHÍÅO JO^Œ∞Ö’<Õ Ñ¨_ç LO\Ï~°∞.
JÖÏ¡ÇπÏ `«Ñ¨Ê "Õi`«~° P~å^èŒ∞ºÅ#∞
(`åQÆ∂`ü#∞) u~°ã¨¯iOz JÖÏ¡ÇπÏ#∞ J~Ú`Õ D PÜ«∞`«∞ 'P^Õâ◊O— ^Œ$ëêì º ã¨~°fi™ê^è•~°}"≥∞ÿ#k. JO>Ë U XHõ¯iÃÑ·
=∂„`«"Õ∞ qâ◊fiã≤™êÎ~À "å~°∞ ^Œ$_è»"≥∞ÿ# ‰õÄ_® W™ê¡O ã‘fiHõiOK«O_ç J#fl XuÎ_ç fã¨∞‰õΩ~å|_»^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë JÖÏ¡ÇπÏ
Hõ_çÜ«∂xfl Ѩ@∞ì‰õΩ<åfl~°∞. Jk Z#fl\˜H© ã¨<å‡~åæhfl – JѨ=∂~åæxfl ‰õÄ_® ã¨Ê+¨ìOQÍ =∞# =ÚO^Œ∞OKå_»∞. J~Ú`Õ q∞^蕺
"å^ŒO =∞iÜ«Ú +≤~ü¯ Ü≥ÚHõ¯ ^Ò~°˚<åºxfl, Ñ‘_»##∞ JiHõ@ì_®xH˜ lǨ^£ LOk.
`≥QÆ^Œ∞. JÖÏ¡ÇπÏ ã¨~°fiO q<Õ"å_»∞, ã¨~°fiO |ÖÏ`å¯~°O`À ^•xH˜ Z@∞=O\˜ ã¨O|O^èOŒ ÖË^∞Œ . JÖÏ¡ÇÏπ ^è~Œ å‡xfl PK«iOK«@OÖ’,
`≥eã≤#"å_»∞. ^•x „ѨKå~° =∂~°æOÖ’ J=~À^è•Å∞ ã¨$+≤ìã¨∂Î LO>Ë, J\˜ì J=~À^è•Å#∞
Wk JÖÏ¡ÇÏπ Ü≥ÚHõ¯ âßã≤OKÕ QÆ∞}Ïxfl, PÜ«∞# "≥É· "íè åxfl, â◊HÜ
Θ Ú« ‰õΩÅÎ #∞ Jaè=i‚OKÕ `˘ÅyOK«∞HÀ=\ÏxH˜ – Jx"å~°º ã≤u÷ Ö’ – Hõ^#Œ ~°OQÆO "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ Hõ^ÅŒ @"Õ∞ lǨ^£!
PÜ«∞`«∞. „Ѩu =ºH˜Î `«# W+¨Ñì Ó¨ ~°fiHõOQÍ, LO>Ë `«# u~°™ê¯~° "≥Y· iÃÑ<· Õ xÅHõ_Q» Í LO_»\ÏxH˜
317. '‰õΩsû— JO>Ë J_»∞QÆ∞ ÃÑ>Ëì ã¨÷Å=∞x H˘O^Œ~°∂, *Ï˝#O Jx H˘O^Œ~°∞, ^≥·=â◊H˜Î Jx ÖËHõáÈ`Õ =∞#ã¨∂ÊùiÎQÍ W™ê¡OÖ’H˜ „Ѩ"ÕtOK«\ÏxH˜ =∂~åæxfl ã¨∞QÆ=∞O K≥Ü«∞º@"Õ∞
=∞iH˘O^Œ~∞° , ~å*ϺkèHÍ~°O Jx WOH˘O^Œ~∞° , 'J~ü¬— Jx H˘O^Œ~∞° Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~∞° . lǨ^£ (^èŒ~°‡Ü«Ú^ŒúO) Ü≥ÚHõ¯ Jã¨Å∞ ÅHõ∆ ºO. D =∂~°æOÖ’ J=~À^èŒOQÍ xeKÕ
J~Ú`Õ ^Õ=Ùx QÆ∞}QÆ}ÏÅ q+¨Ü«∞OÖ’ Y∞~üP<£ ǨÏnã¨∞Å∞ Uq∞K≥Ñ≤Ê<å ^•xÃÑ· â◊‰õΩÎefl `å`å¯eHõOQÍ =∞xflOz =^Œe"Õã≤<å `«~°∞"å`« Jq T~°∞HÀ=Ù. LO_»∞O_ç
ã¨fiO`« Jaè„áêÜ«∂Å∞, =~°#‚ Å∞ *ÁÑ≤ÊOKÕ|^Œ∞Å∞ Ü«∞^è•`«^OŒä QÍ "å\˜x qâ◊fiã≤OK«@O J_»¤O‰õΩefl ã¨$+≤ìOK«@O, "ÕkèOK«@O =O\˜ KÕ+¨ìʼnõΩ áêÅÊ_»∞`«∂<Õ LO\Ï~Ú.
ã¨~Ô #· q^è•#O. ǨÏnã¨∞"Õ`ÅΫ , ã¨ÅѶÅπ q^è•#O ‰õÄ_® W^Õ. HÍ|\˜ì nxfl '‰õΩsû—QÍ<Õ JO^Œ∞ˆH JÖÏ¡ÇπÏ lǨ^£#∞ âßâ◊fi`«"≥∞ÿ# K«~°ºQÍ LOKå_»∞. „Ѩà◊Ü«∞k#O =~°‰õÄ
#=∂‡e. J~ü¬ "Õ~°∞, ‰õΩsû "Õ~°∞. Jk ZÖÏ LO@∞Ok? ^•xÃÑ· PÜ«∞# ZÖÏ Jk LO@∞Ok. ''lǨ^£ „Ѩà◊Ü«∞k#O =~°‰õÄ LO@∞Ok—— Jx ǨÏnã¨∞Ö’ LOk.
Pã‘#∞_»=Ù`å_»∞?? J<Õ q+¨Ü«∞O =~°‚<åf`«O. ZO^Œ∞HõO>Ë P q+¨Ü«∞ Ѩi*Ï˝#O =∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) "å~°∞ Y∞^Œ∞ÌQÍ Jqâßfiã¨∞Å`À, |Ǩï^≥·"Àáêã¨
=∞#‰õΩ ÖË^Œ∞. ‰õΩÅ`À áÈ~å_®~°∞. PÜ«∞# (ã¨) WÖÏ J<åfl~°∞ :
318. D PÜ«∞`«∞ U <ÕѨ^䌺OÖ’ J=`«iOzO^Œ<Õk QÆ=∞xOK«^ŒyOk. J<åû~ü =~åæxH˜ ''ÖÏ ~ÚÖÏÇ¨Ï WÅ¡ÖÏ¡ÇÏπ =∞iÜ«Ú =ÚǨÏ=∞‡^Œ∞„~°ã∂¨ Å∞ÖÏ¡ÇÏπ —— (JÖÏ¡ÇÏπ `«Ñʨ "Õ~˘Hõ
K≥Ok# H˘O`«=∞Ok Ü«Ú=‰õΩÅ∞ Ü«¸^Œ∞Å∞QÍ<À, „ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞QÍ<À =∂iáÈÜ«∂~°∞. P~å^èŒ∞º_»∞ ÖË_»∞, =ÚǨÏ=∞‡^£ JÖÏ¡ÇπÏ „Ѩ=HõÎ) J<Õ q+¨Ü«∂xfl XѨC‰õΩ<Õ ^•HÍ
`«~°∞"å`« H˘O`« HÍÖÏxH˜ gà◊√¡ W™ê¡O ã‘fiHõiOz, Ü«¸^Œ∞Å∞QÍ<À, „ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞QÍ<À [#∞Å`À <Õ#∞ áÈ~å_»∞`«∂<Õ LO_®Åx <å‰õΩ P^ÕtOK«|_çOk—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs
L#fl `«=∞ #= `«~åxfl ‰õÄ_® W™ê¡O ѨÙK«∞ÛHÀ=∞x |Å=O`«O KÕÜ«∞™êQÍ~°∞.
JѨC_»∞ D ^≥=· "å‰õΩ¯ J=`«iOzOk. J=`«~}° Ï Ñ¨Ó~°fi~°OQÆO ^Œ$ëêì º H˘O`«=∞Ok – H˜`å|∞Öò D=∂<£).
q^•fiOã¨∞Å∞ D PÜ«∞`«∞#∞ ˆH=ÅO „QÆO^äŒ=ǨïÅ#∞ ^Œ$+≤ìÖ’ ÃÑ@∞ì‰õΩx =zÛO^Œx JÖψQ ^è~Œ ‡° „Éè+í `ì¨ ‰« Ωõ áêÅÊ_ç# "åiH˜ qkèOK«|_Õ tHõ‰∆ Ωõ ‰õÄ_® D PÜ«∞`«∞ q~°∞^ŒOú
J<åfl~°∞. JO>Ë =Úã≤¡O ~å[ºOÖ’ x=ã≤OKÕ „QÆO^äŒ=ǨïÅ∞ QÆ#Hõ 'l*òÜ«∂—#∞ HÍ^Œ∞. ^èŒ~°‡„Éèí+¨µì_≥·# =ºH˜ÎH˜ =∞~°} tHõ∆ LO^ŒO>Ë Jk |Å=O`«O`À =Ú_çѨ_ç#
K≥e¡ã¨∂Î L#fl ѨHõ∆OÖ’, W™ê¡O ã‘fiHõiOK«O_ç Jx "åiÃÑ· XuÎ_ç fã¨∞‰õΩ~å=@O q+¨Ü«∞O HÍ^Œ∞. ÃÑ·QÍ Jk W™ê¡O ~å[ºO Ü≥ÚHõ¯ Ãã·^•úOuHõ ã¨fi~°∂áêxfl HÍáê_Õ
[~°Q^Æ ∞Œ . K«~º° Ö’ ÉèÏQÆO. XHõ =Úã≤O¡ ~å[ºOÖ’ XHõ Jqâßfiã≤H˜ `«# Jqâßfiã¨OÃÑ· xÅHõ_Q» Í
183 184
2. JÖò |Y~° JeѶ
uÖòπ HÖÏ"£
õ„~°∞ã¨∞ ∞Å∞
g∞"£∞
Pre-final
258 JÖÏ¡ÇπÏ `«#‰õΩ ~å*ϺkèHÍ~°O
WKåÛ_»x (QÆ~°fiOH˘kÌ) W„ÉÏÇ‘ÏO`À
J`«x „ѨÉèí∞=Ù (Z=~°#fl) q+¨Ü«∞OÃÑ·
Q˘_»=Ѩ_ç# "åxx h=Ù K«∂_»ÖË^•?
''r=#‡~°}ÏÅ#∞ WKÕÛ"å_»∞ <å „Ñ¨É∞íè =Ù——
Jx W„ÉÏÇ‘ÏO J#flѨC_»∞, ''<Õ#∂ „|uH˜
™êÎ#∞, K«OѨÙ`å#∞—— Jx J`«#<åfl_»∞.
JѨC_»∞ W„ÉÏÇ‘ÏO (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO), ''ã¨~ˆ !
JÖÏ¡ÇπÏ ã¨∂~°∞º}˜‚ `«∂~°∞Ê "≥·Ñ¨Ù #∞Oz
L^Œ~ÚOѨ*Ëã¨∞Î<åfl_»∞ Hõ^•! =∞i #∞=Ùfi
^•xfl HÍã¨Î Ѩ_=» ∞\˜ "≥Ñ· Ù¨ #∞Oz L^Œ~ÚO
Ѩ*ˇ~Úº—— Jx HÀi#ѨC_»∞ P ^≥·=u~°
™ê¯i a`«~Î á° ÈÜ«∂_»∞. Ü«∞^•~°÷ "Õ∞q∞@O>Ë
JÖÏ¡ÇÏπ ^Œ∞~å‡~°∞Åæ ‰õΩ ã¨<å‡~°Oæ K«∂Ѩ_∞» .
LO_ÕO^Œ∞‰õΩ J#∞=∞u W=fi=K«∞ÛQÍx XHõ™êi W™ê¡OÖ’H˜ =zÛ# g∞^Œ@, =∞m¡
^•#∞flOz uiyáÈ=\ÏxH˜, W™ê¡OÃÑ· u~°∞QÆ∞ÉÏ@∞ KÕÜ«∞\ÏxH˜ J#∞=∞u
W=fi|_»^Œ∞. HÍ|\˜ì W™ê¡OÖ’H˜ ~å^ŒÅz#"å_»∞ ÉÏQÍ PÖ’zOz, Jhfl ÉËsA
"Õã¨∞‰õΩx =∞s ~å"åe. D q+¨Ü«∞OÖ’ ^Œ$_è»OQÍ, YzÛ`«OQÍ =º=ǨÏiOK«@O
KåÖÏ J=ã¨~°O. ZO^Œ∞HõO>Ë D =º=Ǩ~°OÖ’ QÆ#Hõ "≥∞`«Hõ "≥·Yi J=ÅOa¿ãÎ
Ãã·^•úOuHõ K«„@"Õ∞ ‰õΩѨʉõÄeáÈ`«∞Ok. ^•O`À ^•x J#∞Ü«∂Ü«ÚÖ’¡ Ãã·^•úOuHõ
"åºÑ¶∂¨ `«O, QÆO„^ŒQÀà◊ãu÷≤ U~°Ê_»`å~Ú. D JÜ≥∂=∞Ü«∂=ã¨÷ W™ê¡g∞Ü«∞ ã¨=∂*Ïxfl
f„=OQÍ „ѨÉèÏq`«O KÕÜ«∞=K«∞Û! `«`å¯~°}OQÍ ^Õâ◊OÖ’ âßOuÉèí„^Œ`«Å∞ ^≥|ƒu<Õ
„Ѩ=∂^ŒO LO@∞Ok. U q^èŒOQÍ#~Ú`Õ =∞x+≤H˜ rqOKÕ Ç¨Ï‰õΩ¯ LO^Œx K≥Ñ≤Ê
~å[ºOÖ’ ǨÏ`åºHÍO_»#∞, ^˘OQÆ`<« åxfl, =ºaèKå~åxfl, ^ÀÑ≤_xô J#∞=∞uOK«@O
[~°QÆ^À J^Õq^èŒOQÍ ÉèÏ= „ѨHõ@<å ¿ãfiK«Ûù ¿Ñi@ XHõ W™ê¡g∞Ü«∞ =º=ã¨÷Ö’
Ãã·^•úOuHõ u~°∞QÆ∞ÉÏ@∞ (WiÎ^•^£) ‰õΩ ‰õÄ_® J#∞=∞uOK«@O [~°QÆ^Œ∞. Wk 'ÖÏ
W„HÍǨϗ ѨikèÖ’H˜ ~å^Œ∞. XHõ ~å[ºOÖ’ #~°"Õ∞^è•xfl ã¨$+≤ìOz, „Ѩ*Ï rq`åÖ’¡
J~åK«HÍxfl ~ˆ ¿Ñ "åiH˜ =∞~°} ^ŒO_»# qkèOK«@O ZÖÏ <åºÜ«∞"≥∂, XHõ Ãã^· •úOuHõ
ã¨=∂[OÖ’ ^èŒ~°‡„Éèí+¨ì`«‰õΩ áêÅÊ_ç „Ñ¨[Å ^èŒ~°‡Ñ¨^ä•<Õfl „Ѩâßfl~°÷HõOQÍ xÅɡ\ ˜ì#
=ºH˜Îx `«∞^Œ=Ú\˜ìOK«@O ‰õÄ_® JÖψQ <åºÜ«∞O. ~å*Ϻxfl J~åK«HõO J=º=ã¨÷Å
#∞O_ç HÍáê_»@O "≥Ú^Œ\ ˜^•x ÅHõ∆ º"≥∞ÿ`Õ, ~å[ºOÖ’x Ãã·^•úOuHõ ã¨fiÉèÏ=
185
93 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
3=
259 ÖË^• WO_»H¡ Ñõ C¨ Å∞ ‰õÄe `«Å„H˜O^Œ∞
Å∞QÍ Ñ¨_ç=Ù#fl Ѩ@ì}O g∞^Œ∞QÍ
áÈ~Ú# "å_»∞† (J`«xx h=Ù K«∂_»
ÖË^•?) ''nx Kå=Ù `«~°∞"å`« JÖÏ¡ÇπÏ
uiy nxH˜ ZÖÏ „áê}O áÈ™êÎ_»∞?——319
Jx P =ºH˜Î Pâ◊Û~°ºáÈ~Ú#ѨC_»∞ JÖÏ¡ÇÏπ
J`«xfl K«OÑ≤ #∂ˆ~à◊§=~°‰Ωõ =∞~°}ã≤u÷ Ö’
LOKå_»∞. `«~°∞"å`« J`«xfl ÖËÑ≤, ''D
ã≤u÷ Ö’ #∞=Ùfi ZO`«HÍÅO L<åfl=Ù?—— Jx
J_çQÍ_»∞. ''=∞Ǩ J~Ú`Õ XHõ ~ÀA ÖËHõ
XHõ ~ÀAÖ’ H˘O`« ÉèÏQÆO——320 Jx
ã¨fi~°∂áêʼnõΩ qѶ¨∂`«O HõÅQƉõΩO_® *Ï„QÆ`«ÎѨ_»@O Ô~O_À^•x ÅHõ∆ ºO. D Ô~O_»∞
L^ÕÌâߺÅ∂ XHõ ~å[ºO HÀã¨O Jx"å~°º"Õ∞. D<å_»∞ =Úã≤¡O ^ÕâßÅ∞ D Ô~O_»∞
Pâ◊Ü∂« Å#∞ L¿ÑH˜O∆ z#O^Œ∞‰õΩ K≥eO¡ K«∞‰õΩO@∞#fl =¸ÅºO JO`å ~ÚO`å HÍ^Œ∞.
"å\˜ ^≥·#Ok# ã¨=∞㨺ʼnõΩ, PO^Àà◊<åÉèíi`«"≥∞ÿ# ã≤÷uQÆ`«∞ʼnõΩ =¸Å HÍ~°}O
W^Õ Hõ^•!
319. =¸ÅOÖ’ 'J"£HõÅ¡r— J<Õ Ñ¨^ŒO =zÛOk. J"£HõÅ¡r JO>Ë ''ÖËHõ J`«#∞—— Jx
J~°O÷ . D Ѩ^OŒ ~åÉ’ÜÕ∞ ã¨OѶ∞¨ @##∞ WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ ¿Ñ~˘¯#|_ç# ã¨OѶ∞¨ @#`À
J#∞ã¨O^è•#O KÕã¨∞Î#flk. (WO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ K≥ѨÊ|_ç# ã¨OѶ¨∞@# =∂kiQÍ<Õ)
h=Ù <ÕÅ=∞@ìO J~Ú# #QÆ~°O QÆ∞O_® "≥o§# =ºH˜Î ã¨OѶ¨∞@# QÆ∞iOz
PÖ’zOK«ÖË^•? Jx ^•x ÉèÏ=O. <ÕÅ=∞@ìO J~Ú=Ù#fl P #QÆ~°O QÆ∞O_® "≥o§#
=ºH˜Î Z=~°∞? nxÃÑ· qaè#fl Hõ^<Œä åÅ∞ L<åfl~Ú. Ǩτ[`ü L*ˇ~· ü ¿Ñ~°∞ D ã¨O^Œ~ƒ° Où QÍ
ÉÏQÍ „Ѩãk≤ Kú O≥ kOk. H˘O`«=∞Ok „Ѩ=HõÎ ã¨ÇϨ K«~∞° Å∞, "åi t+¨µºÅ∞ ‰õÄ_® nxx
ã¨=∞i÷OKå~°∞. Ü«∞^•~°O÷ JÖÏ¡ÇÏπ Hˆ `≥Å∞ã¨∞. nxH˜ =ÚO^Œ∞ =zÛ# "åHõºOÖ’ (Ǩτ[`ü
W„ÉÏÇ‘ÏO – #„=¸^£Å ã¨OѶ¨∞@#Ö’) ''^Õ=Ù_»∞<åfl_»∞. PÜ«∞# LxH˜ ã¨`«ºO—— Jx
K≥Ñʨ @O [iyOk. =∞i D "åHõºOÖ’ ^Õ=Ùx J^Œ∞ƒù`åÅ∞, â◊‰Ωõ ÅÎ ∞ q=iOK«|_®¤~Ú.
#∂ˆ~à◊§ `«~°∞"å`« JÖÏ¡ÇπÏ P =ºHÎ̃x, J`«x QÍ_ç^Œ#∞ uiy „|uH˜OKå_»∞. #∂ˆ~à◊√¡
QÆ_»z<å Éè’[#Ѩ^•~å÷Å∞ ‰õΩo§áȉõΩO_® HÍáê_®_»∞. „ѨѨOK«OÖ’ =∞# =ÚO^Œ∞
XHõ ^Œ$ëêìO`«OQÍ D ѨxKÕã≤# JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ „Ѩà◊Ü«∞k<å# ã¨=∞ã¨Î =∂#=ÙÅ#∞
uiy ÖËÑÙ¨ `å_»∞. #∂ˆ~à◊¡ `«~∞° "å`« ѨÙ#~°∞r˚=#O KÕã#≤ "å_»∞ "Õ#"ÕÅ ã¨O=`«û~åÅ
`«~°∞"å`« =∂„`«O ѨÙ#~°∞^ŒúiOK«ÖË_®?
320. P =ºH˜Î =∞~°}˜Oz#ѨÙ_»∞ HÍã¨Î á⁄^≥ÌH˜¯O^Œh, ÖËÑ≤ xÅɡ@ì|_ç#ѨÙ_»∞ WOHÍ
186
2. JÖò |Y~° JeѶ
uÖòπ HÖÏ"£
õ„~°∞ã¨∞ ∞Å∞
g∞"£∞ 94 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
3=
Pre-final

J`«#∞ |^Œ∞eKåÛ_»∞. ''ÖË^Œ∞. #∞=Ùfi `«~°∞"å`« XHÀ¯ Ѩ~°fi`«OÃÑ· ^•x

#∂ˆ~à◊√§ D ã≤u÷ Ö’ Ѩ_Lç <åfl=Ù. HÍã¨Î h XHÀ¯ (=∂Oã¨Ñ¨Ù) =ÚHõ¯#∞ LOK«∞.
J#fláêhÜ«∂Å "≥·Ñ¨Ù K«∂_»∞. Jq PÃÑ·# "å\˜x Ñ≤Å∞=Ù. Jq h =^ŒÌ‰õΩ
U=∂„`«O K≥_çáÈÖË^Œ∞. =∞i h QÍ_ç^Œ#∞ Ѩ~∞° QÔ `«∞‰Î Ωõ O@∂ =™êÎ~Ú.322 JÖÏ¡ÇÏπ
‰õÄ_® K«∂ã¨∞HÀ. "Õ∞=Ú x#∞fl „Ѩ[Å ã¨~°fiâ◊H˜Î=∞O`«∞_»∞, q"ÕHõ=O`«∞_»#fl
HÀã¨O XHõ x^Œ~≈° #OQÍ KÕÜ∞« ^ŒeKå=Ú. ã¨OQÆux ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞HÀ—— Jx J<åfl_»∞.
"Õ∞=Ú (QÍ_ç^Œ) Z=ÚHõÅ#∞ Uq^èŒOQÍ 322. =∞$`«∞Å#∞ „|uH˜OK«\ÏxH˜ ã¨O|OkèOz# WOH˘Hõ ã¨OѶ¨∞@# Wk.
ÖËÑ≤, "å\˜ÃÑ· =∂Oã¨O xOѨÙ`å"≥∂ UHõ^"·≥ Àáêã¨#Ö’ ZO`À xHÍ~°û~Ú# ^≥=· „Ѩ=HõΠǨτ[`ü W„ÉÏÇ‘ÏO (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO)
K«∂_»∞! W^ŒO`å „Ñ¨ã¨∞Êù@=∞~Ú HÀiHõÃÑ·, PÜ«∞# P`«‡ `«$Ñ≤Î HÀã¨O D ^Œ$â◊ºO K«∂Ѩ|_çOk. WO`«H© P <åÅ∞QÆ∞
áÈÜ«∂Hõ, ''JÖÏ¡ÇπÏ „Ѩun KÕÜ«∞QÆŠѨ‰õ∆ΩÅ∞ U"Õq? Y∞~üP<£ "åºMϺ`«Å∞ J<ÕHõ¿Ñ~°∞¡ „Ѩ™êÎqOKå~°∞. P ¿Ñ~°¡ x~å÷~°}
ã¨=∞~°∞÷_»x <å‰õΩ `≥Å∞ã¨∞——321 Jx =Å¡ HõeQˆ „ѨÜ∂≥ [#O Ug∞ ÖË^∞Œ . JO^Œ∞Hˆ JÖÏ¡ÇÏπ ‰õÄ_® "å\˜ ¿Ñ~°#¡ ∞ `≥Å∞ѨÖ^Ë ∞Œ .
J<åfl_»`#« ∞. J~Ú`Õ Jq "Õˆ~fi~°∞ *Ï`«∞ʼnõΩ K≥Ok# Ѩ‰õ∆ΩÅ∞. ^≥·"å^Õâß#∞™ê~°O W„ÉÏÇ‘ÏO
(J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) <åÅ∞QÆ∞ Ѩ‰Ω∆õ Å#∞ ¿ãHõiOz, "å\˜x =∞zÛHõ KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl~°∞. =∞zÛHõ
260 (=∞~˘Hõ ã¨OѶ¨∞@#) ''F „ѨÉèí∂! KÕã¨∞HÀ=_®xH˜ HÍ~°}O, `«~°∞"å`« P Ѩ‰õ∆ΩÅ#∞ ã¨iQÍæ QÆ∞~°∞ÎѨ\ÏìÅ#fl^Õ. "å\˜x
h=Ù =∞$`«∞Å#∞ ZÖÏ „|uH˜™êÎ"À HÍã¨Î HÀã≤# Ñ≤^ÑŒ ¨ "å\˜ ÉèÏQÍÅ#∞ <åÅ∞QÆ∞ H˘O_»ÅÃÑ· LOKå~åÜ«∞#. "å\˜x Ñ≤Å∞=QÍ<Õ
<å‰õΩ K«∂Ѩ"å?—— Jx W„ÉÏÇ‘ÏO Jq Ѩ~∞° QÔ `«∞‰Î Ωõ O@∂ PÜ«∞# =^Œ‰Ì Ωõ =KåÛ~Ú. 'Ѷ㨠∞¨ ~üÇï¨ #fl WÖˇH· —õ ‰õΩ XHõ J#∞"å^ŒO
q#flqOK«∞‰õΩ#flѨC_»∞, ''h‰õΩ #=∞‡HõO ''Jq∞ÖòǨï#fl—— Jx KÕÜ«∞@O [iyOk. 'Jq∞ÖòǨï#fl— JO>Ë "å\˜x =∞zÛHõ
ÖË^•?—— Jx ^Õ=Ùx `«~°Ñ¶¨Ù# ÃãÅgÜ«∞ KÕã∞¨ HÀ Jx J~°O÷ . P q^èOŒ QÍ =∞zÛHõ KÕã∞¨ HÀ=@O =¸ÅOQÍ Jq uiy „|uH˜#
|_çOk. ''ZO^Œ∞‰õΩ ÖË^Œ∞?! (<å‰õΩ ѨÓiÎ `«~åfi`« ã¨∞ÅÉèíOQÍ "å\˜x QÆ∞~°∞ÎѨ@ì=K«∞Û, JѨC_»∞ D Ѩ‰õ∆ΩÅ∞ h=Ù =∞zÛHõ
#=∞‡HõO LOk. HÍHõáÈ`Õ) P`«‡ `«$Ñ≤ÎÔH· KÕã∞¨ ‰õΩ#fl"Õ#x h‰õΩ ÉÏQÍ #=∞‡HõO HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok, WHõ "å\˜ QÆ∞iOz h‰õΩ ZÖÏO\˜
J#∞=∂<åÅ∂ LO_»=Ù Jx ^•x ÉèÏ=O. D ÉèÏ=O QÆ#Hõ fã¨∞‰õΩO>Ë 'Ѷ㨠∞¨ ~üÇï¨ #fl—
WÖÏ J_çQÍ#∞—— Jx J`«#<åfl_»∞. `«~åfi`« 'ã¨∞=∞‡ YfÎǨï#fl— (J#O`«~°O "å\˜x =ÚHõ¯Å∞ =ÚHõ¯Å∞QÍ HÀ~Ú) J<Õ
JѨC_»∞ JÖÏ¡ÇπÏ ''<åÅ∞QÆ∞ Ѩ‰õ∆ΩÅ#∞ =∂@ =∂i˚`«=Ú (=∞ÇπÏEѶπ)QÍ L#fl@∞¡ ÉèÏqOK«=Åã≤ LO@∞Ok.
fã¨∞HÀ. "å\˜x =∞zÛHõ KÕã∞¨ HÀ. ("å\˜x J~Ú`Õ 'Ѷ¨ã¨∞~üǨï#fl— J<Õ Ñ¨^•xH˜ 'YfÎǨï#fl— (=ÚHõ¯Å∞ =ÚHõ¯Å∞QÍ HÀ~Ú)
HÀã≤ =ÚHõ¯Å∞ =ÚHõ¯Å∞QÍ K≥~Úº). J<Õ =∞~À J~°÷O ‰õÄ_® K≥ѨÊ|_çOk. D J~å÷xfl fã¨∞‰õΩO>Ë WHõ U ã¨=∞™êº
á⁄^Œ∞ÌQÆ∂HõÖË^Œx K≥ѨÊ|_»∞`«∞Ok. ^•xfl|\˜ì J`«<Õ=∞x TÇ≤ÏOKå_»O>Ë XHõ"Õà◊ LO_»^Œ∞. 'Ѷ¨ã¨∞~üǨï#fl— `«~åfi`« U Ѩ^Œ=¸ =∂i˚`«O (=∞ÇπÏEѶπ)QÍ L#fl@∞¡
`å#∞ x#fl ~ÚHõ¯_çH˜ =zÛ LO>Ë XHõ ~ÀA QÆ_»z LO@∞Ok. ÖËHõ D ~À*Ë Wk ÉèÏqOK«#=ã¨~O° ÖË^∞Œ . q+¨Ü∞« O ^•#O`«@ J^Õ ã¨∞É’^èHŒ Oõ J=Ù`«∞Ok. "≥Ú`åÎxH˜
[iy LO>Ë |Ǩïâß H˘xfl QÆO@Å „H˜`«O [iy LO@∞Ok. =∞i K«∂_»É’`Õ D D Ѩ^•Å ÉèÏ=O Uq∞@O>Ë P Ѩ‰õ∆ΩÅ#∞ =ÚHõ¯Å∞ =ÚHõ¯Å∞QÍ HÀã≤, "å\xfl\˜x
ã¨OѶ¨∞@# [iy #∂ˆ~à◊√§ xO_®~Ú. HõeÑ≤, "Õˆ~fi~°∞ H˘O_»ÅÃÑ· "å\˜ =ÚHõ¯Å∞ LOz, P `«~åfi`« "å\˜x Ñ≤e¿ãÎ Jq
321. JO>Ë <å‰õΩ =ÚO^Œ∞#∞Op #=∞‡Hõ=ÚOk. HÍHõáÈ`Õ D J#∞Éèí=O ^•fi~å <å „|uH˜ =∞m§ h =^ŒÌ‰õΩ =KÕÛ™êÎ~Ú. JÖψQ [iyOk ‰õÄ_®!
#=∞‡HõO =∞iO`« |ÅѨ_çOk. <å *Ï˝#O ‰õÄ_® ÃÑiyOk J#flk P =ºH˜Î =∂@Å HÍx ^≥=· „Ѩ=HõÎ ã¨ÇϨ K«~∞° Å, "åi t+¨µºÅ (JO>Ë `å|~¸#¡) "åºMϺ<åxH˜, ã¨ÅѶÅπ
L^ÕâÌ O◊ . q^è•<åxH˜ U=∂„`«O qÅ∞= W=fix ™êO„Ѩ^•Ü«∞, P^èŒ∞xHõ ™ÈHÍÖò¤ "åºMϺ`«Å∞
187 188
2. JÖò |Y~° JeѶ
uÖòπ HÖÏ"£
õ„~°∞ã¨∞ ∞Å∞
g∞"£∞
Pre-final
261 JÖÏ¡ÇπÏ =∂~°æOÖ’ `«=∞ ^èŒ<åxfl
Y~°∞ÛKÕ¿ã"åi LѨ=∂#O WÖÏ
LO@∞Ok : XHõ q`«<Î åxfl <å@QÍ, Jk
"≥ÚÅÔHuÎ JO^Œ∞Ö’ #∞Oz U_»∞ "≥#∞flÅ∞
ѨÙ@∞ì‰õΩ=™êÎ~Ú. „Ѩu "≥#∞flÖ’#∂
#∂ˆ~ã≤ yO[Å∞ LO\Ï~Ú. W^Õq^èŒOQÍ
JÖÏ¡ÇπÏ `å#∞ HÀi#"åiH˜ ã¨=∞$kú
"˘ã¨QÆ∞`å_»∞.323 JÖÏ¡ÇπÏ Ñ¨Ù+¨¯ÅOQÍ
„Ѩ™êkOKÕ"å_»∞, „Ѩun `≥eã≤#"å_»∞.
H˘O^Œ~°∞ 'Ѷ¨ã¨∞~üǨï#fl— J<Õ Ñ¨^•xfl ˆH=ÅO '=∞zÛHõ KÕã¨∞HÀ— Jx =∂„`«"Õ∞
J#∞=kOKå~°∞. Ѩ‰õ∆ΩÅ∞ =ÚHõ¯Å∞ KÕÜ«∞|_»@O, P =ÚHõ¯Å#∞ "Õˆ~fi~°∞ H˘O_»ÅÃÑ·
LOK«QÍ, Jq JÖÏ¡ÇπÏ =∞Ç≤Ï=∞`À Hõeã≤ =∞m¡ Ü«∞^è•`«^äŒOQÍ Ñ¨‰õ∆ΩÅ∞QÍ =∂~°@O
– D q+¨Ü«∂Å#∞ "å~°∞ JOwHõiOK«ÖË^Œ∞. "åi D Jaè=∞`«O ã¨Ô~·#k HÍ^Œ∞.
"åi Jaè„áêÜ«∞O =¸ÅOQÍ D ã¨OѶ¨∞@#‰õΩ QÆÅ =∞Ç≤Ï=∞ø#fl`åºÅ∞ `«yæáÈ`«∞
<åfl~Ú. "å~°∞ K≥Ñ≤Ê# J~°÷O „ѨHÍ~°"≥∞ÿ`Õ Jã¨Å∞ D ã¨OѶ¨∞@##∞ WHõ¯_»
á⁄O^Œ∞Ѩ~°K«=Åã≤# J=ã¨~°O U=ÚO@∞Ok K≥ѨÊO_ç?! =∞$`«∞Å#∞ „|uH˜Oz
K«∂Ѩ=∞x W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ „Ѩ=HõÎ J_çy# „Ѩâ◊fl Ü«∞^è•`«^äŒOQÍ q∞yeáÈ^Œ∂?! x*ÏxH˜
XHõ „áê}˜ =∞~°}˜Oz ^•x ^ÕǨÏO J}∞=}∞=Ó q_çáÈ~Ú#ѨÊ\˜H© JÖÏ¡ÇπÏ P
„áê}˜x uiy „|uH˜OK«QÆÅ_»x `≥eÜ«∞*ˇÑ¨Ê@"Õ∞ D ã¨OѶ¨∞@# Jã¨Å∞ L^ÕÌâ◊ºO.
XHõ ǨÏnã¨∞Ö’ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) Ǩτ[`ü W„ÉÏÇ‘ÏO (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO)
QÍi D ã¨OѶ¨∞@##∞ „Ѩ™êÎqã¨∂Î WÖÏ J<åfl~°∞ : ''"Õ∞=Ú â◊OHõ q+¨Ü«∞OÖ’
W„ÉÏÇ‘ÏO Hõ<åfl Z‰õΩ¯= ǨωõΩ¯^•~°∞Å=Ú—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs – H˜`å|∞`«ÎѶ‘û~ü).
W„ÉÏÇ‘ÏO â◊OH˜OKå~°∞ Jx nx ÉèÏ=O ZO`«=∂„`«O HÍ^Œ∞. ÃÑ·QÍ PÜ«∞#
â◊OH˜OKå~°<Õ ^•xfl Wk „`Àã≤ѨÙK«∞Û`ÀOk. =∞$`«∞Å#∞ uiy „|uH˜OKÕ q+¨Ü«∂xfl
W„ÉÏÇ‘ÏO â◊OH˜OK«ÖË^Œ∞. XHõ"Õà◊ PÜ«∞<Õ QÆ#Hõ â◊OH˜Oz LO>Ë, JÖÏO\˜ â◊OHõ#∞
"≥e|∞K«Û_®xH˜ PÜ«∞#Hõ<åfl "Õ∞"Õ∞ Z‰õΩ¯= ǨωõΩ¯^•~°∞Å=Ú Jx nx ÉèÏ=O (=∞ixfl
q=~åÅÔH· Ѷ¨`üǨïÖò Yn~üÖ’ ëœHÍh – ~°Ç¨Ï‡.Öˇ· – "åºYº#∞ K«∂_»O_ç).
323. ^≥=· =∂~°Oæ Ö’ Y~°∞ÛKÕÜ∞« @O =Å¡ ÅaèOKÕ Ñ¨Ù}Ϻxfl q=iOK«\ÏxH˜ D LѨ=∂#O
W=fi|_çOk. WHõ¯_» '^≥·==∂~°æOÖ’ Y~°∞Û—‰õΩ lǨ^£ HÀã¨O ÃÑ>Ëì Y~°∞Û Jx J~°÷O
fã¨∞‰õΩ#fl@¡~Ú`Õ lǨ^£ HÀã¨O KÕ¿ã Y~°∞Û‰õΩ PÜ«∞`«∞Ö’ K≥ѨÊ|_ç#O`« ѨÙ}ºO
Åaèã¨∞ÎOk J#fl J~°÷O =ã¨∞ÎOk. XHõ"Õà◊ D '^≥·==∂~°æOÖ’ Y~°∞Û—#∞ Jxfl ~°HÍÅ
ã¨`å¯~åºÅ HÀã¨O KÕÜ«∞|_Õ Y~°∞ÛQÍ `«ÅáÈã≤#@¡~Ú`Õ, JѨC_»∞ PÜ«∞`«∞Ö’
189
95 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
3=
262 Z=~°~Ú`Õ ^≥·==∂~°æOÖ’ `«=∞
^èŒ<åxfl Y~°∞Û KÕã≤# `«~°∞"å`« `«=∞
^•`«$`åfixfl =∂\˜=∂\˜H© Kå@∞`«∂
LO_»‰õΩO_®, („QÆÇ‘Ï`«Å =∞#ã¨∞û#∞)
<˘Ñ≤ÊOK«‰õΩO_®324 *Ï„QÆ`«ÎѨ_»`å~À,
"åi „ѨuѶ¨ÅO "åi „ѨÉèí∞=Ù =^ŒÌ
LO@∞Ok. "åiÔHÖÏO\˜ cèuQÍh,
^Œ∞óYOQÍh LO_»^∞Œ .
263 ^•#O KÕã≤# `«~°∞"å`« =∞#ã¨∞
<˘Ñ≤ÊOK«@O325 HõO>Ë =∞Oz=∂@
ѨÅHõ@O, Hõq∆ ∞OK«@O ZO`À "Õ∞Å∞.
JÖÏ¡ÇÏπ JHõ¯~°ÖxË "å_»∞, ã¨ÇϨ # jÅ∞_»∞.
K≥ѨÊ|_ç# ѨÙ}ºO +¨sJ`üѨ~°"≥∞ÿ# q^èŒ∞Å HÀã¨O KÕ¿ã Y~°∞Û (#Ѷ¨MÏ`ü)‰õΩ, JÖψQ
^≥·==∂~°æOÖ’ ã¨fiK«ÛùO^ŒOQÍ KÕ¿ã Y~°∞Û (ã¨^ŒMÏ`≥ <åѶ≤ÖÏ)‰õΩ Åaèã¨∞ÎO^Œ#fl J~°÷O
=ã¨∞ÎOk. (=∞i XHõ ã¨`å¯~åºxH˜ Ѩk Ô~@¡ ѨÙ}ºO Åaèã¨∞ÎO^Œ#fl =∂@‰õΩ J~°÷O
Uq∞\˜? J#fl ã¨O^ÕÇϨ O D ã¨O^Œ~ƒ° Où QÍ HõÅQÆ=K«∞Û. ^•xH˜ ã¨=∂^è•#O Uq∞@O>Ë
Y~°∞Û`À xq∞`«ÎO ÖËx) W`«~° ã¨`å¯~åºÅ∞ 'JÖò ǨÏã¨#`«∞ a J+¨i J"£∞™êeǨ— –
XHõ ã¨`å¯~åºxH˜ ѨkÔ~@¡ ѨÙ}ºO Åaèã¨∞ÎOk – J#fl P^Õâ◊O „H˜OkH˜ =™êÎ~Ú.
(Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü). JO>Ë q^èŒ∞ÅÃÑ·, ã¨fiK«ÛùO^Œ ã¨`å¯~åºÅÃÑ· KÕ¿ã Y~°∞Û‰õΩ ÅaèOKÕ
ѨÙ}ºO (Y~°∞Û`À xq∞`«OÎ ÖËx) W`«~° ã¨`å¯~åºÅ‰õΩ ÅaèOKÕ Ñ¨Ù}ºO Hõ<åfl Z‰õΩ¯=QÍ
LO@∞O^Œ#fl =∂@! J^ŒÖÏ LOz`Õ ^≥·==∂~°æOÖ’ Y~°∞Û‰õΩ QÆÅ „áê=ÚYº`«,
=∞ǨÏ`«∞Î ‰õÄ_® ã¨∞ã¨Ê+¨ì"Õ∞. Ü«Ú^Œú™ê=∞„y, Ãã·x‰õΩÅ J=ã¨~åÅ∞ ã¨=∞‰õÄ~°#O`«
=~°‰õÄ Ãã·xHõ HÍ~°ºHõÖÏáêÅ∞ ‰õÄ_® K«∞~°∞‰õΩQÍ ™êQÆ=Ù. =∞i _»|∞ƒÖˉõΩO_®
Ü«Ú^Œú™ê=∞„y ÅaèOK«^Œ∞.
324. =∞i ^≥=· =∂~°Oæ Ö’ Y~°∞ÛÃÑ\˜#ì „Ñ¨u XHõ¯iH© D =∞ǨÏ`üÑÓ¨ ~°fiHõ ™ê÷~Ú „áêÑ≤OÎ K«^∞Œ .
P ÃÑ>Ëì Y~°∞ÛÖ’ z`«âÎ √◊ kú LO_®e. „QÆÇÏ‘ `« =∞#ã¨∞#∞ QÍÜ«∞Ѩ~K° ‰« Ωõ O_® LO_®e.
Z=iHõ~Ú<å LѨHÍ~°O KÕã≤ U^À XHõ ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’ ^≥Ñ≤Êá⁄_çz#@¡~Ú`Õ ¿Ñ^Œ"åx
=∞#ã¨∞ z=Ù‰õΩ¯=∞O@∞Ok. D KÕ+¨ì ‰õÄ_® XHõ <Õ~°"Õ∞. =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O)
WÖÏ „ѨɒkèOKå~°∞: ''„Ѩà◊Ü«∞k<å# JÖÏ¡ÇπÏ =ÚQÆ∞æ~°∞ =º‰õΩÎÅ`À =∂\Ï¡_»_»∞.
"åiÖ’ XHõ_»∞ LѨHÍ~åxfl ZOKÕ"å_»∞—— (=Úã≤¡O : H˜`å|∞Öò D=∂<£).
325. Ü«∂K«‰õΩÅ#∞ Hõã≤iH˘@ì~å^Œ∞, qkeOK«‰õÄ_»^Œ∞ Jx nx ÉèÏ=O. nxH˜ |^Œ∞Å∞
190
2. JÖò |Y~° JeѶ
uÖòπ HÖÏ"£
õ„~°∞ã¨∞ ∞Å∞
g∞"£∞ 96 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
3=
Pre-final

264 F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! `«# ^èŒ<åxfl D „Ѩ^Œ~°≈<åHÍ~°∞ʼnõΩ `å=Ú KÕã¨∞‰õΩ#fl

Ѩ~°∞Å "≥∞ѨCHÀã¨O Y~°∞ÛKÕã¨∂Î,
JÖÏ¡ÇπÏ#∞ QÍh, JOu=∞k<åxfl QÍh
qâ◊fiã≤OK«x =ºH˜Î =∂kiQÍ g∞~°∞ g∞
LѨHÍ~åxfl Kå@∞‰õΩx, („QÆÇ‘Ï`«Å)
=∞#ã¨∞ûÅ#∞ <˘Ñ≤ÊOz g∞ ^•#^è~Œ å‡Å#∞
=$^è• KÕã¨∞HÀHõO_ç. J`«x LѨ=∂#O
H˘kÌQÍ =∞\˜ì ¿Ñ~°∞‰õΩx L#fl #∞#flx ~åu
|O_» =O\˜k. ^•xÃÑ· ÉèÏs=~°¬O ‰õΩiã≤,
P =∞\˜ì HÍ™êÎ H˘@∞ì‰õΩáÈ~Ú, Hõ\ ˜Hõ
~å~Ú =∂„`«"Õ∞ q∞QÆ∞Å∞`«∞Ok.326
"åi`À =∞$^Œ∞=ÙQÍ =∂\Ï¡_®e. Ü«∂K«‰Ωõ Å∞ J_çyO^ŒÖÏ¡ g∞~°∞ W=fi#=ã¨~O° ÖË^∞Œ .
W=fiÖË~∞° ‰õÄ_®. D™êiH˜ =∞xflOK«∞ J<À, ^Õ=Ù_»∞ hÃÑ<· å, <åÃÑ<· å ^ŒÜ∞« EѨÙQÍHõ
J<À K≥Ñ≤Ê =∞OzѨ^ŒúuÖ’ ѨOÑ≤"ÕÜ«∂e. W^Õ =∞$^Œ∞ ÉèÏ+¨}O ÖËHõ =∞Oz=∂@
(M∫Å∞"£∞ =∂~°∂Ѷ¨Ù<£). =∞i ''Hõ∆q∞OK«@O—— (=∞Q∑Ѷ≤~°`«∞<£) JO>Ë Uq∞\˜? J#fl
ã¨O^ÕÇϨ O HõÅQÆ=K«∞Û. Ü«∂K«‰Ωõ ÅÖ’#∂ ~°H~õ H° ÍÅ "å~°∞O\Ï~°∞. x[OQÍ J=ã¨~O°
U~°Ê_ç XHõi =ÚO^Œ∞ KÕ~ÚKåÑ≤ Ji÷Oz#"åi P`«‡ Q“~°"åxfl ã¨^• ^Œ$+≤ìÖ’
ÃÑ@∞ìHÀ"åe. '"å_Õq∞\© WÖÏ =ÚÃ+ì`«∞ΉõΩO@∞<åfl_»∞?— ÖÏO\˜ =∂@efl
ѨÅHõ@OQÍh, #Å∞QÆ∞i =ÚO^Œ∂ J`«xfl #=ÙfiÅáêÅ∞ KÕÜ∞« @OQÍh KÕÜ∞« ‰õÄ_»^∞Œ .
U ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’#~Ú<å HÀѨOÖ’ Ü«∂K«‰õΩx <À@ J=∞~åº^ŒHõ~°"≥∞ÿ# =∂@
"≥Å∞=_ç<å gÖˇ·#O`« =~°‰õΩ =∞xflOz =^ŒeÃÑ\Ïìe. Wk ‰õÄ_® '=∞Q∑Ѷ≤~°`«∞<£—
„H˜OkˆH =ã¨∞ÎOk. ^•#O KÕã≤# `«~°∞"å`« Ü«∂K«‰õΩ}˜‚ #Å∞QÆ∞iÖ’ xÅɡ\ ˜ì <å<å
=∂@Å<ÕHõO>Ë J`«xѨ@¡ =∞$^Œ∞"≥·Yix J=ÅOaOK«@O, J`«x Ü«∂K«##∞
`≥~=° ∞~°∞QÆ∞ QÍqOK«@O, L¿ÑH˜O∆ K«@O ZO`À "Õ∞Å∞. JO^Œ∞Hˆ ǨÏnã¨∞Ö’ J#|_çOk:
''JÖò Hõe=∞`«∞`«Î~Úº|`«∞ ã¨^ŒY`«∞<£—— (ã¨^ŒfiK«#O ‰õÄ_® ^•#"Õ∞) (ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O
– H˜`å|∞[˚HÍ`ü). =∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) WOHÍ D q^èŒOQÍ
LѨ^ÕtOKå~°∞ : ''g∞~°∞ U ã¨`å¯~åºhfl (=∂~°∂Ѷπ#∂) JÅÊOQÍ ÉèÏqOK«HõO_ç –
PYiH˜ g∞ ã¨Ç¨ÏŸ^Œ~°∞}˜‚ #=Ùfi`«∂ ѨÅHõiOK«_®xfl ‰õÄ_®!—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O –
H˜`å|∞Öò a„~ü).
326. WO^Œ∞Ö’ Ô~O_»∞ =ÚYº q+¨Ü«∂Å∞ <˘H˜¯ K≥ѨÊ|_®¤~Ú. XHõ\ ˜ : ^•#^èŒ~å‡Å∞ KÕã≤
LѨHÍ~åxfl Kå@@O, ^•#O ѨÙK«∞Û‰õΩ#fl"åi =∞#ã¨∞û#∞ <˘Ñ≤ÊOK«@O WÖÏO\˜
^≥ÑÊ≤ á⁄_»∞ѨÙÅ∞ HõÑ@
¨ ∞Å∞ =∂„`«"∞Õ KÕ™êÎ~∞° . #Å∞QÆ∞iÖ’ ¿Ñ~°∞ „Ѩu+ª̈efl á⁄O^ŒQÀi
191
^•xÖ’ #∞Oz Ug∞ „áêÑ≤ÎOK«^Œ∞.
JÖÏ¡ÇπÏ ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞ʼnõΩ ã¨<å‡~°æO
K«∂Ѩ_»∞.
265 WHõ ^≥·=„Ѩã¨#fl`«#∞ K«∂~°Q˘<Õ
`«Ñ#¨ `À, ^Œ$_è#» =∞‡HõO`À `«=∞
ã¨OѨ^Œ#∞ Y~°∞ÛÃÑ>Ëì"åi LѨ=∂#O
"≥∞~°Hõ „áêO`«OÖ’ L#fl `À@ =O\˜k.327
ÉèÏs =~°¬O ‰õΩi¿ãÎ Jk ~Ô \˜Oì Ѩ٠ѨO@#∞
Wã¨∞ÎOk. XHõ"Õà◊ ^•xÃÑ· ÃÑ^ŒÌ =~°¬O
Ѩ_»‰õΩO_®, ˆH=ÅO "å#[Å∞¡ ‰õΩiã≤<å
ã¨iáÈ`«∞Ok. JÖÏ¡ÇÏπ g∞ Ѩ#∞ÅxflO\˜h
K«∂ã¨∂<Î Õ L<åfl_»∞.
^•#O KÕã≤#"å~°∞ =∂„`«"Õ∞ D q^èŒOQÍ <À~°∞ *Ï~°`å~°∞. qâßfiã¨∞Å#|_Õ"åiH˜
Wq ZO`«=∂„`«O â’aèOK«=Ù. Ô~O_»∞ : D ~°Hõ=∞~Ú# ^•#O #∞#flx |O_»~å~Ú
=O\˜k. U HÍã¨Î =∞\˜ì ^•xÃÑ· ¿Ñ~°∞‰õΩx L<åfl q`«Î#O <å@_®xH˜ ѨxH˜~å^Œ∞.
XHõ"Õà◊ q`«Î#O "Õã≤<å ^•xÃÑ· ‰õΩi¿ã =~å¬xH˜ "≥Ú`«ÎO H˘@∞ì‰õΩáÈ`«∞Ok. nx
ÉèÏ=O Uq∞@O>Ë =~°¬O U q^èŒOQÍ P ~åu „Ѩ^ÕâßxH˜ „ѨÜ≥∂[#O KÕ‰õÄ~°ÛÖËHõ
áÈ~ÚO^À J^Õq^èŒOQÍ „Ѩ^Œ~°≈<å |∞kú QÆÅ"å_çH˜ ‰õÄ_® J`«x ^•#O ZÖÏO\˜
„ѨÜ≥∂[#O KÕ‰õÄ~°Û^Œ∞.
327. Wk ^≥=· „Ѩã#¨ fl`«#∞ K«∂~°Q˘<Õ ÅHõ∆ ºO`À `«=∞ ^è<Œ åxfl =ºÜ«∞Ѩ~K° "Õ åi ^Œ$ëêìO`«O.
"å~°∞ Y~°∞ÛÃÑ\˜ì# ^èŒ#O Z`«Î~Ú# „Ѩ^Õâ◊OÖ’ =Ù#fl `À@ ÖÏO\˜k. ÉÏQÍ =~°¬O
‰õΩi¿ãÎ P `À@ #∞Oz Ô~\˜ìOѨ٠kQÆ∞|_ç Åaèã¨∞ÎOk. XHõ"Õà◊ ã¨#flx [Å∞¡ ÖËHõ
`«∞ѨÊ~° ÖÏO\˜k Ѩ_ç<å ^•xH˜ ã¨iáÈ`«∞Ok. "åi ^•#^èŒ~å‡Å∞ ‰õÄ_® JO`Õ.
Jq z#fl"≥·<å, ÃÑ^ŒÌ"≥·<å ^≥·=Hõ$Ѩ`À Z<Àfl Ô~@∞¡ ÃÑOK«|_ç, "åiH˜ "åѨã¨∞ KÕÜ«∞
|_»`å~Ú. J~°c =¸ÅOÖ’ ''[#fl`«∞<£—— J<Õ Ñ¨^ŒO =zÛOk. "≥ÚHõ¯Å∞, K≥@∞¡
ÉÏQÍ ^Œ@ìOQÍ ÃÑ~°QÆ@O =¸ÅOQÍ HõxÑ≤OK«‰õΩO_® LO_Õ <ÕÅ#∞ '[#fl`«∞<£— Jx
JO\Ï~°∞. ÖËHõ #Å∞"≥·Ñ¨ÙÅ #∞Oz ^Œ@ì"≥∞ÿ# HõOK≥ LO_»@O =¸ÅOQÍ
HõxÑ≤OK«‰õΩO_® LO_Õ `À@#∞ '[#fl`«∞<£— JO\Ï~°∞. '[#fl`«∞<£— J<Õk Jã¨Å∞
'l<£— J<Õ ^è•`«∞=Ù #∞O_ç =zÛOk. l<£ J<Õk HõO\˜H˜ HÍ#~åx „áê}˜. =∂`«$
QÆ~°ƒùOÖ’ =Ù#fl tâ◊√=Ù#∞ ‰õÄ_® '[h<£— Jx JO\Ï~°∞ – Jk ‰õÄ_® HõxÑ≤OK«^Œ∞
192
2. JÖò |Y~° JeѶ
uÖòπ HÖÏ"£
õ„~°∞ã¨∞ ∞Å∞
g∞"£∞
Pre-final
266 g∞Ö’ Z=iHõ~Ú<å Y~°∂~˚ O° , „^•Hõ∆
ѨO_»¡ `À@ LO_ç, JO^Œ∞Ö’ Ñ≤Å¡
HÍÅ∞=Å∞ „Ѩ=Ç≤Ïã¨∂Î, JO^Œ∞Ö’ J`«xH˜
Jxfl ~°HÍŠѶ֨ ÏÅ∞ ‰õÄ_® Åaèã∂¨ Î LO_ç,
J`«#∞ =Úã¨e"å_≥· áÈQÍ, =∞~À"≥·Ñ¨Ù
J`«x Ñ≤Å¡Å∞ |ÅÇ‘Ï#∞Å∞QÍ LO_»QÍ–
JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ P `À@ÃÑ· xѨCÅ∞K≥iˆQ
=_»QÍe =zÛ P `À@ HÍeáÈ=\Ïxfl
g∞Ö’ Z=~°~Ú<å㨈~ W+¨ìѨ_»`å~å?328
g∞~°∞ PÖ’zOKÕ@O^Œ∞‰õΩQÍ#∞ JÖÏ¡ÇπÏ
D q^èOŒ QÍ `«# PÜ«∞`«∞Å#∞ g∞‰õΩ ã¨Ê+¨ì
Ѩ~∞° ã¨∞<Î åfl_»∞.
QÆ#Hõ! JÖψQ L<å‡^•xfl, =∂#ã≤Hõ ã¨O`«∞Å#O Ö’Ñ≤OK«\Ïxfl 'A#∂<£—QÍ
=º=ǨÏi™êÎ~∞° . ZO^Œ∞HõO>Ë P ã≤u÷ Ö’ `≥eqÃÑ· XHõ q^è"Œ ∞≥ #ÿ á⁄~° Hõ=Ú‡‰õΩO@∞Ok.
WHõ [#fl`ü#∞ (ã¨fi~åæxfl) '[#fl`ü— Jx J#\ÏxH˜ Jã¨Å∞ HÍ~°}O Jk Hõà◊¡‰õΩ
HõxÑ≤OK«‰õΩO_® ^•z LOK«|_»@"Õ∞. '~°Éò=`«∞<£— JO>Ë Z`«∞ÎQÍ LO_Õ <Õņ
'"åaÅ∞<£— JO>Ë ÉèÏs =~°¬O.
328. D '„Ѩ^~Œ ≈° <å|∞kú— #∞Oz HÍáê_Õ L^ÕâÌ O◊ `À WHõ¯_» WOH˘Hõ L^•Ç¨Ï~°} W=fi|_çOk.
`À@ ^•fi~å =KÕÛ P^•Ü«∞O`À „|`«∞‰õΩ |O_çx ÖψQ XHõ =Úã¨e"å_»∞<åfl_»∞.
J`«xH˜ K«O\˜Ñ≤Å¡ÖËQÍx Ü«ÚHõÎ =Ü«∞ã¨∞û‰õΩ KÕi# H˘_»∞‰õΩÅ∞ ÖË~°∞. =∞~À"≥·Ñ¨Ù P
=Ú^Œ∞ã¨e ‰õÄ_® WѨC_»∞ Hõ+¨ìѨ_ç _»|∞ƒ ã¨Oáê~ÚOK«ÖË_»∞. P `À>Ë J`«x
r=<å^è•~°O. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ L#fl@∞ìO_ç P `À@ÃÑ· XHõ ÃÑ#∞QÍe gzOk.
^•O`À L#flk HÍ™êÎ T_»∞Û‰õΩáÈ~ÚOk. =∞i P `À@#∞ ѨÓ~°fi ã≤÷uH˜ `≥KÕÛ
ã¨`«∞Î= ‰õÄ_® P =Úã¨e Ô~·`«∞Ö’ ÖË^Œ∞. #Å∞QÆ∞iÖ’ ¿Ñ~°∞„Ѩu+¨ªefl á⁄O^•Å#fl
`«ÅOѨÙ`À ã¨`å¯~åºÅ∞ KÕã≤# ^Œ∞+¨ìã¨OHõÅ∞ÊŠѨiã≤÷u ‰õÄ_® „Ѩà◊Ü«∞k<å# WÖψQ
LO@∞Ok. HÍѨ@ºO =¸ÅOQÍ "åi ã¨`¯« ~°‡Åhfl |∂_ç^ÖŒ ’ áÈã≤# Ѩhfl~°=Ù`å~Ú.
=∞~À=OHõ "å~°∞ HõëêìÅ Hõ_»ex ^•@_®xH˜ XHÀ¯ ã¨`å¯~°ºO HÀã¨O J„~°∞Å∞ Kåã¨∂Î
LO\Ï~°∞. =∞ixfl ã¨`å¯~åºÅ#∞ ã¨OáêkOK«∞‰õΩ =^•Ì=∞O>Ë, P J=HÍâ◊O ‰õÄ_®
W=fi|_»^•Ü≥∞! =∞i g∞ Ѩiã≤÷u ‰õÄ_® WÖψQ ~°∂ѨÙ^•ÖÏÛÅx g∞~°∞
HÀ~°∞‰õΩO@∞<åfl~å? Jx ~ÚHõ¯_» JÖÏ¡ÇπÏ „Ѩtflã¨∞Î<åfl_»∞.
rq`åO`«O ^≥·==∂~°æOÖ’ JOH˜`«ÉèÏ=O`À ™ê^èŒ#KÕã≤, `åºQÍÅ∞ KÕã≤ =Ü«∞ã¨∞
g∞^ŒÑ¨_ç# `«~°∞"å`« Ã+·`å<£ Z`«∞ÎʼnõΩ z`«Î~ÚáÈ~Ú ^≥·= Jq^èÕÜ«∞`«‰õΩ áêÅÊ_ç#
193
97 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
3=
267 F qâ◊fiã≤Oz# "å~°ÖÏ~å! ^èŒ~°‡
ã¨=∞‡`«"≥∞ÿ# g∞ ã¨Oáê^Œ#Ö’ #∞Oz,
"Õ∞=Ú g∞ HÀã¨O <ÕÅ #∞Oz L`«ÊuÎKãÕ #≤
=ã¨∞Î=ÙÅÖ’ #∞Oz Y~°∞Û KÕÜ«∞O_ç.329
"å\˜Ö’x K≥_»∞ (<åã≤~°HõO) =ã¨∞Î=ÙÅ#∞
Y~°∞ÛÃÑ>Ëì ã¨OHõÅÊO KÕã∞¨ HÀHõO_ç – g∞~°∞
ã¨fiÜ«∞OQÍ "å\˜x fã¨∞HÀ~°∞. XHõ"àÕ ◊ Hõà√◊ ¡
=¸ã¨∞H˘x LO>Ë Jk "Õ̂~ q+¨Ü∞« O.330
JÖÏ¡ÇπÏ JHõ¯~°ÖËx"å_»∞, ã¨~°fi™È΄`«
=ÚʼnõΩ J~°∞›_x» `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç.
"åiH˜ ‰õÄ_® D LѨ=∂#O =iÎã¨∞ÎO^Œx Ǩτ[`ü Wɡfl JÉσãπ =∞iÜ«Ú Ç¨Ï„[`ü
L=∞~ü (~°l)Å∞ K≥áêÊ~°∞ (ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ |∞MÏs – H˜`å|∞`«ÑÎ û‘¶ ~ü, Ѷ`¨ Çü ï¨ Öò Yn~ü e뜬HÍh
=∞iÜ«Ú `«Ñ¶‘û~ü Wɡfl [s~ü `«„c).
329. ^•#^èŒ~å‡Å∞ ã‘fiHÍ~°Ü≥∂QƺO HÍ"åÅO>Ë – „H˜`«O PÜ«∞`«∞Ö’ K≥ѨÊ|_ç#@∞¡ – Jq
=∞#fl<£ (LѨHÍ~åxfl Kå@∞HÀ=@O), J[<£ („QÆÇÏ‘ `« =∞#ã¨∞ <˘Ñ≤ÊOK«@O) =∞iÜ«Ú
„Ѩ^Œ~°≈<å|∞kú (iÜ«∂) =O\˜ =∂e<åºÅ #∞Oz Ѩiâ◊√„ÉèíOQÍ LO_»@O`Àáê@∞
ã¨Oáê^Œ# ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«O J~Ú LO_®e. =∞x+≤ "åºáê~°O KÕã≤<å, =º=™êÜ«∞O
KÕã≤<å, L^ÀºQÆO KÕã≤<å, =∞ˆ~Ѩx ^•fi~å ^èŒ<åxfl Pi˚Oz<å – Jk ^≥·=O
ã¨=∞‡uOz# Ѩ^uúŒ Ö’ – Pi˚OKåe. J@∞=O\˜ ã¨Oáê^Œ# 'Ѩiâ◊√^Œ"ú ∞≥ #ÿ — ã¨Oáê^Œ#
J#|_»∞`«∞Ok. ''K≥_»∞ (Ycãπ) =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ JÖÏ¡ÇπÏ =∂~°æOÖ’ W"åfiÅ#fl `«ÅOѨÙ
~åx=fiHõO_ç—— JO>Ë ÉèÏ=O J^è~Œ ‡° OQÍ, J<åºÜ«∞OQÍ, J„Hõ=∞OQÍ Pi˚Oz# ^•xx
W=fi~å^Œ∞ Jx! JÖÏO\˜ ^•<åxfl JÖÏ¡ÇπÏ ã‘fiHõiOK«_»∞. ''JÖÏ¡ÇπÏ Ñ¨iâ◊√^Œ∞ú_»∞.
Ѩiâ◊√^Œú (ǨÏÖÏÖò) =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ =∂„`«"Õ∞ PÜ«∞# P"≥∂k™êÎ_»∞—— Jx ǨÏnã¨∞Ö’
LOk. 'Ycãπ—‰õΩ =∞~À J~°÷O ѨxH˜~åx, <åã≤~°HõO =ã¨∞Î=ÙÅ∞. "å\˜x ‰õÄ_®
JÖÏ¡ÇπÏ =∂~°æOÖ’ W=fi~å^Œ∞. =∞n<åÖ’x J<åû~°∞¡ H˘O^Œ~°∞ ^≥·==∂~°æOÖ’
=º=™êÜ≥∂`«Ê`«∞ÅÎ #∞ W=fi=Åã≤ =zÛ#ѨC_»∞ <åã≤~H° Oõ Y~°∂~˚ Ñ° O¨ _»#¡ ∞ =∞ã≤^˚ ∞Œ Ö’
WzÛ "≥àı§"å~°∞. Wk JÖÏ¡ÇπωõΩ #K«ÛÖË^Œ∞. D <ÕѨ^䌺OÖ’<Õ ''g∞~°∞ Jq∞`«OQÍ
„¿Ñq∞OKÕ =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ Y~°∞ÛÃÑ@ì#O`«=~°‰õÄ g∞~°∞ ã¨`å¯~°º™ê÷~ÚH˜ KÕ~°∞HÀÖË~°∞——
J#fl k=º =K«#O J=`«iOzOk (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü – ui‡r, Wɡfl =∂*ÏÅ
P^è•~°OQÍ).
330. <åã≤~°HõO =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ g∞~°∞ ã¨~Ú`«O =∞#ã¨∂ÊùiÎQÍ Ñ¨ÙK«∞ÛHÀ~°∞. J@∞=O@ѨC_»∞
^≥·==∂~°æOÖ’ JÖÏO\˜ =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ W=fi@O ÉèÏ=ºO HÍ^Œ∞Hõ^•! Jx nx ÉèÏ=O.
194
2. JÖò |Y~° JeѶ
uÖòπ HÖÏ"£
õ„~°∞ã¨∞ ∞Å∞
g∞"£∞ 98 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
3=
Pre-final

268 Ã+·`å<£ g∞‰õΩ ^•i„^ŒºO QÆ∞iOz
ÉèíÜ«∞ÃÑ_»`å_»∞. hu=∂e# Ѩ#∞ÅÔH·
ѨÙiH˘Å∞Ê`å_»∞.331 HÍQ͆ JÖÏ¡ÇπÏ
q∞=∞‡efl Hõq∆ ∞™êÎ#h, J#∞„QÆÇÏ≤ ™êÎ#x
"åQÍÌ#O KÕã¨∞Î<åfl_»∞. JÖÏ¡ÇπÏ Q˘Ñ¨Ê
L^•~° ã¨fiÉèÏ=Ù_»∞, Jhfl `≥eã≤#"å_»∞.
269 PÜ«∞# `å#∞ HÀi# "åiH˜ q[˝`å
q"ÕK#« Å#∞ „Ѩ™êk™êÎ_∞» . Z=iH˜ q[˝`å
q"ÕK#« Å∞ "˘ã¨Q|Æ _®¤Ü∂≥ J`«xH˜ Z<Àfl
"Õ∞à◊√¡ "˘ã¨QÆ|_ç#>Ë¡.332 Ç≤Ï`«É’^èŒ#∞
|∞kú=∞O`«∞Å∞ `«Ñ¨Ê =∞~˘Hõ~°∞ „QÆÇ≤ÏO
K«~∞° .
331. g∞~°∞ ^≥·==∂~°æOÖ’ ^èŒ<åxfl =ºÜ«∞Ѩ~°KåÅx J#∞‰õΩ#flѨC_»∞ q∞=∞‡efl Ã+·`å<£
ѨiѨi q^è•Å∞QÍ „ѨH¯õ ^•i Ѩ\Oì˜ K«E™êÎ_∞» . WÖÏ Y~°∞ÛKÕ¿ãÎ g∞~°∞ k"åÖÏ f™êÎ~h° ,
=ÚÃ+`ì ∞« HÎ À=Åã≤# Ѩiã≤u÷ ^•Ñ¨Ùiã¨∞OÎ ^Œh ÉèÜ
í ∞« ÃÑ_»`å_»∞. =∞i J^Õ ^Œ∞ëê¯~åºÅÖ’
Y~°∞ÛÃÑ@ìÉ’`«∞#flѨC_»∞ ZÖÏO\˜ ã¨OHÀK«O ^Œi KÕ~°x=fi_»∞. ÃÑ·QÍ JÖÏO\˜
^Œ∞ëê¯~åºÅ‰õΩ ZO`À JO^Œ"≥∞ÿ# ¿Ñ~°∞¡ÃÑ\˜ì, ~°OQÆ∞~°OQÆ∞Å _ç*ˇ·#∞Å#∞ JuH˜Oz,
=∞<ÀǨÏ~°"≥∞ÿ# f~°∞Ö’ g∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ fã¨∞‰õΩ=™êÎ_»∞. "å\˜HÀã¨O g∞~°∞ ZO`«
_»|∞ƒ J~Ú<å qK«ÛÅq_çQÍ `«QÆÖˇ>ËìÖÏ q∞=∞‡efl ã¨=∂Ü«∞`«ÎѨ~°∞™êÎ_»∞. g∞~°∞
QÆ=∞xOKå~ÀÖË^À XHõ ã¨OˆH∆=∞ HÍ~°º„Hõ=∞O HÀã¨O, XHõ =∞ã≤˚^£, =∞^Œ~åû ѨxHÀã¨O
g∞~°∞ ZѨC_»~Ú<å XHõ ^èŒ#=O`«∞x =^ŒÌ‰õΩ "≥o`Õ `åxKÕÛ =O^Œ ~°∂áêÜ«∞Å
HÀã¨O Ѩk™ê~°∞¡ uѨC`å_»∞. Ѩ^Õã≤ „Ѩâ◊flÅ`À q∞=∞‡efl LH˜¯iaH˜¯i KÕ¿ã™êÎ_»∞.
HÍx P ã≤÷u=∞O`«∞_Õ ^Œ∞ëê¯~åºÅ HÀã¨O _»|∞ƒ Y~°∞ÛÃÑ_»∞`«∞#flѨC_»∞ WÖÏO\˜
P~åÅ∞ Ug∞ fÜ«∞_»∞. P^•Ü«∞Ѩ٠Ѩ#∞fl JkèHÍ~°∞Å#∞ ã¨O`À+¨ÃÑ>ËOì ^Œ∞‰õΩ, J„Hõ=∞
suÖ’ Öˇ·Ãã#∞ûÅ∞ á⁄O^ÕO^Œ∞‰õΩ Zxfl J_»¤^•~°∞Öˇ·<å `˘‰õΩ¯`å_»∞. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’
ZÖÏO\˜ ã¨OHÀK«O, `«_»ÉÏ@∞ J`«xÖ’ LO_»^Œ∞.
332. J~°cÖ’ 'Ç≤ÏHõ‡`ü— J#|_çOk. nxfl ѨÅ∞=Ù~°∞ ѨÅ∞ ÉèÏ"åÖ’¡ fã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. Ç≤ÏHõ‡`ü
JO>Ë q+¨Ü∂« =QÍǨÏ#, q^Œº Jx H˘O^Œ~∞° , ã¨~Ô #· Jaè„áêÜ«∂<Õfl Hõey LO_»@=∞x
H˘O^Œ~°∞, Y∞~üP<£Ö’x ~°^Œ∞ÌѨ~°K«|_ç# PÜ«∞`«∞Å∞, "å\˜H˜ |^Œ∞Å∞ J=∞Å∞Ö’
L#fl PÜ«∞`«∞ʼnõΩ ã¨O|OkèOz# *Ï˝#O, J=QÍǨÏ#, x~°‚Ü«∞O ÔQ·H˘#QÆÅ â◊H˜Î
Jx =∞iH˘O^Œ~∞° , Hˆ =ÅO Y∞~üP<£ ǨÏnã¨∞Å *Ï˝#O Jx WOH˘O^Œ~∞° ÉèÏqOKå~°∞.
x*ÏxH˜ D ÉèÏ"åÅhfl 'Ç≤ÏHõ‡`ü— qãÎ̈ $`« ѨikèÖ’H˜ =KÕÛ™êÎ~Ú. ã¨ÇÏ‘ ÃÇÏ· <£ (|∞MÏs,
195
270 g∞~°∞ (^≥·==∂~°æOÖ’) ZO`« Y~°∞Û
KÕã≤<å, U "≥Ú‰õΩ¯|_ç KÕã¨∞‰õΩ<åfl333
JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ ^•xQÆ∞iOz ѨÓiÎQÍ `≥Å∞ã¨∞.
^Œ∞~å‡~°∞æʼnõΩ ã¨Ç¨Ü«∞O KÕ¿ã "åÔ~=~°∂
ÖË~∞° .
271 XHõ"Õà◊ g∞~°∞ |Ç≤Ï~°OQÆOQÍ ^•#
^è~Œ å‡Å∞ KÕã<≤ å =∞Oz^Õ QÍx, QÀѨºOQÍ
x~°∞¿Ñ^ŒÅ‰õΩ W¿ãÎ Jk g∞ H˘~°‰õΩ
L`«Î=∞O.334 (nx=Å¡) JÖÏ¡ÇπÏ g∞
áêáêÅ#∞ `«∞_çzÃÑ_»`å_»∞. JÖÏ¡ÇπωõΩ
g∞~°∞ KÕ¿ã^ŒO`å `≥Å∞ã¨∞.
=Úã≤¡OÅ) Ö’x ǨÏnã¨∞ WHõ¯_» QÆ=∞<å~°›O: ''W^ŒÌ~°∞ =º‰õΩΊѨ@¡ D~°¬º (~°+π¯)
K≥O^Œ@O ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«"Õ∞. XHõ_»∞ : ã≤iã¨OѨ^ŒÅ∞ "˘ã¨QÆ|_»QÍ ã¨`«º=∂~°æOÖ’
Y~°∞ÛKÕ¿ã"å_»∞. =∞~˘Hõ_»∞ : JÖÏ¡ÇπÏ Ç≤ÏHõ‡`ü#∞ „Ѩ™êkOK«QÍ ^•x P^è•~°OQÍ
„Ѩ[Å =∞^茺 f~°∞ÊÅ∞ WKÕÛ"å_»∞. „Ѩ[ʼnõΩ Ç≤ÏHõ‡`ü#∞ É’^èŒÑ¨~°KÕ"å_»∞—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ
|∞MÏs : H˜`å|∞Öò WÖò‡ † =Úã≤¡O – H˜`å|∞ ã¨ÖÏuÖò =Ú™êѶ≤s<£).
333. #„*ò : "≥Ú‰õΩ¯|_ç. <Õ#∞ J#∞‰õΩ#fl Ѷ¨ÖÏ<å Ѩx QÆ#Hõ J~ÚáÈ`Õ ÖËHõ <Õ#∞
Z^Œ∞~˘¯O@∞#fl Ѷ¨ÖÏ<å Hõiî# ѨsHõ∆ #∞O_ç <å‰õΩ =ÚH˜Î Åaè¿ãÎ ^≥·==∂~°æOÖ’
WO`«"≥Ú`«ÎO ^•#O KÕ™êÎ#∞ Jx Z=Ô~·<å =∞#ã¨∞Ö’ J#∞‰õΩO>Ë Jk '#„*ò—
J=Ù`«∞Ok. ^•<Õfl `≥Å∞QÆ∞Ö’ "≥Ú‰õΩ¯HÀ=@O Jx JO\Ï~°∞. D "≥Ú‰õΩ¯ ^è~Œ ‡° ã¨=∞‡`«O
QÆ#Hõ ^•xfl K≥eO¡ K«@O `«Ñʨ xã¨i. XHõ"àÕ ◊ J^è~Œ ‡° "≥∞#ÿ , ^≥=· kèHͯ~°O`À ‰õÄ_»∞‰õΩ#fl
"≥Ú‰õΩ¯|_ç KÕã¨∞‰õΩO>Ë ^•xfl f~°Û@O `«Ñ¨Êxã¨iHÍ^Œ∞. "≥Ú‰õΩ¯|_ç ‰õÄ_® #=∂*ò,
LѨ"å™êÅ =∂kiQÍ P~å^èŒ<Õ. HÍ|\˜ì JÖÏ¡ÇπÏ q∞#Ǩ WOH˘Hõi Z=i ¿Ñ~°∞#
"≥Ú‰õΩ¯‰õΩ<åfl Jk ''P~å^èŒ#Ö’ +≤~ü¯‰õΩ `å=Ù HõeÊOK«@O——`À ã¨=∂#"Õ∞. <Õ_»∞
=∞# =Úã≤¡O ™È^Œ~°∞Å∞ ^Œ~åæÅ ^ŒQÆæ~°, ã¨=∂^èŒ∞Å =^ŒÌ fˆ~Û "≥Ú‰õΩ¯|_»∞Å∞ ‰õÄ_®
D +≤~ü¯ HÀ=ˆH K≥O^Œ∞`å~Ú. ^≥·=O =∞#efl +≤~°∞¯ #∞Oz HÍáê_»∞QÍHõ!
334. ™ê^è•~°} Ѩiã≤`÷ ∞« Ö’¡ ~°ÇϨ 㨺OQÍ ^•#^è~Œ å‡Å∞ KÕÜ∞« @"Õ∞ L`«=Î ∞O Jx D PÜ«∞`«∞
^•fi~å qk`«=∞=Ù`ÀOk. XHõ"àÕ ◊ U ã¨O^Œ~ƒ° Où Ö’#~Ú<å |Ç≤Ï~°OQÆOQÍ – JO^ŒiH©
`≥e¿ãÖÏ – ^•#O KÕ¿ãÎ ^•x=Å¡ W`«~°∞ʼnõΩ ‰õÄ_® „¿Ñ~°} Åaèã¨∞ÎO^Œ#∞‰õΩO>Ë
JѨC_»∞ |Ç≤Ï~°OQÆOQÍ ‰õÄ_® ^•#O KÕÜ«∞=K«∞Û. „Ѩ^Œ~°≈<å|∞kúx =∞#ã¨∞Ö’
~åx=fi‰õΩO_® W`«~∞° Å#∞ =∞Oz"≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ ѨÙiH˘ÖËÊ ã¨^∞Œ ^ÕâÌ O◊ `À Z=~°~Ú<å WÖÏO\˜
ã¨`å¯~åºÖ’¡ `˘e J_»∞QÆ∞"Õ¿ã,Î J@∞=O\˜ "åiH˜ ÅaèOKÕ „Ѩ`ºÕ Hõ"∞≥ #ÿ ѨÙ}ºO QÆ∞iOz
196
2. JÖò |Y~° JeѶ
uÖòπ HÖÏ"£
õ„~°∞ã¨∞ ∞Å∞
g∞"£∞ 99 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
3=
Pre-final

272 (F „Ѩ=HÍÎ!) "åix ã¨<å‡~°æOÃÑ· 273 ^≥·==∂~°æOÖ’ x=∞QÆ∞flÖˇ·#

`≥zÛ xÅɡ>ìË ÉÏ^躌 `« hÃÑ· ÖË^∞Œ . "åã¨"Î å
xH˜ ã¨<å‡~°æ ÉèÏQͺxfl JÖÏ¡ÇπÏ `å#∞
HÀi# "åiH˜ J#∞„QÆÇ≤Ï™êÎ_»∞. g∞~°∞
^≥·= =∂~°æOÖ’ U =∞Oz =ã¨∞Î=Ù#∞
=ºÜ«∞Ѩ~z° <å, ^•x ÖÏÉèÏxfl ã¨fiÜ«∞OQÍ
g∞ˆ~ á⁄O^Œ∞`å~°∞. HÍHõáÈ`Õ g∞~°∞
ˆH=ÅO JÖÏ¡ÇπÏ „Ѩã¨#fl`« HÀã¨"Õ∞ Y~°∞Û
KÕÜ«∂e. g∞~°∞ ZO`« Y~°∞ÛKÕã≤<å ^•x
ѨÓiÎ „ѨuѶŨ O g∞‰õΩ W=fi|_»∞`«∞Ok.335
g∞‰õΩ ZO`«=∂„`«O J<åºÜ«∞O [~°Q^Æ ∞Œ .
ǨÏnã¨∞Ö’¡ ã¨Ê+¨ìOQÍ K≥ѨÊ|_çOk. J~Ú`Õ Wq „Ѩ`ÕºHõ Ѩiã≤÷`«∞Å∞. WHõ ™ê^è•~°}
ã¨=∞Ü«∂Ö’¡ =∂„`«O ™ê^茺"≥∞ÿ#O`«=~°‰õΩ QÀѨºOQÍ – Z=iH© `≥eÜ«∞‰õΩO_® –
^•#^è~Œ å‡Å∞ KÕÜ∞« @O Z‰õΩ¯= ѨÙ}º„Ѩ^OŒ . =∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) "å~°∞
XHõ™êi WÖÏ „Ѩ=zOKå~°∞ : „Ѩà◊Ü«∞k<å# Z=Ô~=iHõ~Ú`Õ ^≥·= ã≤OǨã¨#O
„H˜O^Œ h_» Åaèã∞¨ OÎ ^À "åiÖ’ XHõ ÉèÏQƺ=O`«∞_»∞ QÀѨºOQÍ ^•#^è~Œ å‡Å∞ KÕã#≤ "å_»∞.
J`«#∞ ^•#^èŒ~å‡Å∞ KÕ¿ã f~°∞ ZO`« QÆ∞@∞ìQÍ LO_Õ^ŒO>Ë ‰õΩ_çKÕ`ÀÎ UO ^•#O
KÕâß_À Z_»=∞KÕuH˜ ‰õÄ_® `≥e¿ãk HÍ^Œ∞.—— D „âı+`ª¨ « ã¨fiK«ÛOù ^Œ (#ѶÖ≤ ò) ^•#^è~Œ å‡ÅˆH
=iÎã∞¨ OÎ ^Œh, '[HÍ`ü— ÖÏO\˜ qkèQÍ W=fi=Åã≤# ^•<åÅ#∞ |Ç≤Ï~°OQÆOQÍ W=fi@"Õ∞
"Õ∞Åx H˘O^Œ~°∞ q^•fiOã¨∞Å∞ Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞. J~Ú`Õ Y∞~üP<£Ö’ KÕÜ«∞|_ç#
„Ѩɒ^è#Œ ã¨fiK«ÛOù ^Œ ^•<åʼnõΩ, `«Ñʨ xã¨i ^•<åʼnõΩ ‰õÄ_® =iÎã∞¨ OÎ k (Wɡfl Hõã~‘ )ü .
ǨÏnã¨∞Ö’x q+¨Ü«∞O ‰õÄ_® D ÉèÏ=OÖ’<Õ LOk.
335. qq^èŒ "åºMϺ<åÅ ^•fi~å É’^èŒÑ¨_Õ^Õ=∞O>ˆ =Úã≤¡OÅ∞ Jqâßfiã¨∞Öˇ·# `«=∞
|O^èŒ∞=ÙʼnõΩ Pi÷Hõ ã¨Ç¨Ü«∞O KÕÜ«∞@O ã¨=∞O[ã¨O HÍ^Œx ÉèÏqOKÕ"å~°∞. ÃÑ·QÍ
"å~°∞ =Úã≤¡OÅ∞QÍ =∂iáÈ"åÅx HÀ~°∞‰õΩ<Õ"å~°∞. JѨC_»∞ D PÜ«∞`«∞
J=`«iOzOk. Z=iHõ~Ú<å㨈~ ã¨<å‡~åæ# #_çKÕ ã¨^Œ∞ƒkú JÖÏ¡ÇπÏ `«~°Ñ¶¨Ù#
Åaèã¨∞ÎOk. ã¨<å‡~°æO QÆ∞iOz É’^èŒÑ¨~°K«@O =~°ˆH g∞ ÉÏ^茺`«. WHõáÈ`Õ, g∞~°∞
^≥=· =∂~°Oæ Ö’ z`«âÎ √◊ kú`À Uq∞ Y~°∞ÛKÕã<≤ å ^•x ѨÓiΠѨÙ}ºÑ¶Å¨ O g∞‰õΩ Åaèã∞¨ OÎ k.
nxfl|\˜ì J=QÆ`«=∞ÜÕ∞º XHõ q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë =Úã≤¡"Õ∞`«~°∞Öˇ·# |O^èŒ∞=ÙÅ#∞
P^Œ∞HÀ=@O, |O^èŒ∞`«fi „áêuѨkHõÃÑ· "åi`À =∞OzQÍ "≥∞ÅQÆ@O ѨÙ}º„Ѩ^ŒO.
J~Ú`Õ '[HÍ`ü— J#|_Õ `«Ñ¨Êxã¨i ^•<åʼnõΩ =∂„`«O =Úã≤¡OÖË Ç¨Ï‰õΩ¯^•~°∞Å∞.
=Úã≤¡"Õ∞`«~°∞ʼnõΩ [HÍ`ü ™⁄=Ú‡ W=fi~å^Œ∞.
197
HÍ~°}OQÍ , („|`«∞‰õΩ `≥~°∞=Ù HÀã¨O)
Éè∂í q∞Ö’ ã¨OK«iOKÕ gÅ∞ÖËx x~°∞
¿Ñ^ŒÅ∞336 "åã¨Î"åxH˜ g∞ ^èŒ#
ã¨Ç¨Ü«∂xH˜ J~°∞›Å∞. "åi x[ã≤÷ux
QÆ∞iOz `≥eÜ«∞x"å~°∞, (P`å‡aè=∂#O
=Å¡) "åÔ~=ih J_»QÆHõ áÈ=@O K«∂ã≤,
"åix J=ã¨~åÅ∞ ÖËx"å~°∞QÍ
`«ÅáÈ™êÎ~∞° . g∞~°∞ "åi "åÅHÍxfl K«∂ã≤
"åã¨Î=ã≤÷ux TÇ≤ÏOK«=K«∞Û. `«=∞‰õΩ
ã¨Ç¨Ü«∞O K≥Ü«∞º=∞O@∂ "å~°∞ „Ѩ[Å
"≥O@Ѩ_~» ∞° .337 (J@∞=O\˜ `åºQÆ^#Œè ∞Å
ã¨Ç¨Ü«∂~°÷O) g∞~°∞ ZO`« ™⁄=Ú‡
"≥zÛOz<å, xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^•x QÆ∞iOz
JÖÏ¡ÇπωõΩ `≥Å∞ã¨∞.
336. ^≥·==∂~°æOÖ’ WÅ∂¡ "åH˜b =^Œe =∞Hͯ #∞O_ç =∞n<å‰õΩ =Åã¨=zÛ# =ÚǨl~°∞¡
g~°∞. ^è•i‡Hõ q^Œº#∞ Pi˚OKÕ q^•º~°∞÷Å∞, q^•fiOã¨∞Å∞, ^≥·=HÍ~°ºO HÀã¨O `«=∞
rq`åÅ#∞ JOH˜`«O KÕã≤#"å~°∞ ‰õÄ_® D HÀ=Ö’H˜ =™êÎ~°∞.
337. Wk qâßfiã¨∞Å XHõ =ÚYº ÅHõ∆}O. ¿Ñ^ŒiHõOÖ’ „=∞QÆ∞æ`«∂ L#flѨÊ\˜H© "å~°∞
<À~°∞ `≥~°z W`«~°∞Å#∞ Ug∞ J_»∞QÆ~°∞. ™ê^茺"≥∞ÿ#O`«=~°‰õÄ L#fl ^•O`À<Õ `«$Ñ≤Î
Ѩ_®Åh, `«=∞ ÉÏ^èÅŒ #∞ #Å∞QÆ∞iH© K≥ÑC¨ HÀ~å^Œx J#∞‰õΩO\Ï~°∞. J~°cÖ’ ~Ô O_»∞
Ѩ^•Å∞ =KåÛ~Ú. XHõ\˜ `«JѶC¨ Ѷ,π ~Ô O_Àk WÖòÇ¨ Ѷ.π `«JѶC¨ Ѷπ JO>Ë P`å‡aè=∂#O
Jx J~°÷O. WÖòǨѶπ JO>Ë ã¨Ç¨Ü«∞O K≥Ü«∞ºO_ç Jx =∞s l_»∞¤QÍ J_»QÆ@O Jx
J~°÷O =ã¨∞ÎOk. Jã¨Å∞ Z=ih Ug∞ J_»QƉõΩO_® LO_»@O 'WÖòǨѶπ— Jx
=∞iH˘O^Œ~°∞ ÉèÏqOKå~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë giH˜ 'P`«‡Q“~°=O— KåÖÏ =ÚYº=∞x
WO`«‰õΩ=ÚO^Õ K≥ѨÊ|_çOk (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü). XHõ"Õà◊ Z=i#~Ú<å U^Œ~Ú<å
J_çy<å „|u=∂Å∞`«∂ "≥O@Ѩ_»~°∞ Jx =∞i H˘O`«=∞Ok "åºMϺ`«Å∞
Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞. J=ã¨~°O ÖËHõáÈ~Ú<å Ü«∂zOK«\Ïxfl ǨcQÍ KÕã¨∞HÀ~°∞ (<Õ\ ˜
„á⁄ÃÑ+¶ #¨ Öò ѶH¨ ~© ¡° =∂kiQÍ) Jx WOHÍ H˘O`«=∞Ok q^•fiOã¨∞Å∞ "åºMϺxOKå~°∞.
WO\˜O\˜H© áÈ~Ú F =Ú^ŒÌ J#flO ÃÑ@ì=∞<À, ~Ô O_»∞ Y~°∂~˚ Ñ° O¨ _»∞¡ ^è~Œ ‡° O K≥Ü∞« º=∞<À
=ÚÃ+ì`«∞ΉõΩ<Õ"å~°∞ "åã¨Î"åxH˜ x~°∞¿Ñ^ŒÅ∞ HÍ~°h, J=ã¨~°O LO_ç ‰õÄ_®
198
2. JÖò |Y~° JeѶ
uÖòπ HÖÏ"£
õ„~°∞ã¨∞ ∞Å∞
g∞"£∞
Pre-final
274 Z=~°~Ú`Õ `«=∞ ã≤iã¨OѨ^ŒÅ#∞
~ˆ ~ÚO|=à◊√¡ ~°ÇϨ 㨺OQÍ#∂, |Ç≤Ï~°OQÆO
QÍ#∂ Y~°∞ÛKÕ™êÎ~À "åi H˘~°‰õΩ "åi
„ѨÉèí∞=Ù =^ŒÌ (Q˘Ñ¨Ê) ѨÙ}ºÑ¶¨ÅO LOk.
"åiÔHÖÏO\˜ ÉèíÜ«∞OQÍh, ^Œ∞óYOQÍh
LO_»^∞Œ .
275 =_ô¤ ™⁄=Ú‡ u<Õ"å~°∞338 Ã+·`å#∞
Ѩ@@ì O=Å¡ L<å‡k J~Ú#"åx ÖÏQÍ<Õ
xÅ|_»`å~°∞.339 "åiH© ^Œ∞~°æu
P`å‡aè=∂#O =Å¡ W`«~°∞Å =ÚO^Œ∞ KÕ~Ú KåѨ‰õΩO_® QÆ∞@∞ìQÍ, QÆ∞OÉèí#OQÍ
„|uˆH"åˆ~ ã≤ãŨ ~Ú# x~°∞¿Ñ^ŒÅx =∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) q=iOKå~°∞.
D =∂@ J#fl `«~åfi`« PÜ«∞# (ã¨) ''ÖÏ Ü«∞ãπJÅ∂#<åfl㨠WÖòǨá¶ê—— (`«=∞‰õΩ
ã¨Ç¨Ü«∞O KÕÜ«∞=∞O@∂ "å~°∞ „Ѩ[Å "≥O@ Ѩ_»~°∞) J#fl PÜ«∞`«∞#∞ ѨiîOKå~°∞
(ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ |∞MÏs : J`«ÑÎ û‘¶ ~ü = [˚HÍ`ü). HÍ|\˜ì `«=∞ ^è<Œ åxfl 'ã¨^HŒ Í— QÍ W=fi^ŒÅz#
"å~°∞ „á⁄ÃѶ+¨#Öò Ѷ¨H©~°¡‰õΩ WKÕÛ|^Œ∞Å∞ ^èŒ~°‡*Ï˝# ã¨=Úáê~°˚#Ö’ LO_ç Láêkèx
ã¨=∞‰õÄ~°∞ÛHÀÖËx "åiH©, ^≥·==∂~°æOÖ’ „Ѩ™ê÷#O KÕ¿ã"åiH©, `«=∞ ^•i„^Œº ã≤÷ux
Kå@∞HÀ‰õΩO_® Q“~°=OQÍ „|`«∞‰õΩ|O_çx ÖÏQÆ∞`«∂ LO_Õ"åix J<Õfi+≤Oz, L`«=Î ∞
suÖ’ P^Œ∞HÀ"åe. ZO^Œ∞HõO>Ë "å~°∞ Jaè=∂#O =Å¡ W`«~°∞Å =ÚO^Œ∞ `«=∞
QÀ_»∞#∞ qxÑ≤OK«∞HÀ~°∞.
J^Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ – `«=∞ J=ã¨~åʼnõΩ `«y# Láêkè LO_ç ‰õÄ_® Ѩ~°∞Å =ÚO^Œ∞
KÕ~Ú KåK«@O `«=∞#∞ `å=Ú J==∂#Ѩ~K° ∞« HÀ=@"Õ∞. JÖÏ KÕã#≤ "åi =ÚMÏÅÃÑ·
„Ѩà◊Ü«∞k<å# QÍÜ«∂Å∞ HõxÑ≤™êÎÜ«∞x ǨÏnã¨∞Ö’ LOk (ã¨∞#<£ „QÆO^äŒHõ~°ÎÖˇ·#
#Å∞QÆ∞~°∂ D ǨÏnã¨∞#∞ "≥eH˜ fâß~°∞ – ui‡rÖ’x H˜`å|∞[˚HÍ`üÖ’ D ǨÏnã¨∞
LOk). x`«ºO [#∞Å =ÚO^Œ∞ Ü«∂zã¨∂Î uiˆQ"åx "≥ÚǨÏOÃÑ· „Ѩà◊Ü«∞k<å#
=∂Oã¨O LO_»^xŒ |∞MÏs, =Úã≤O¡ ÅÖ’x ǨÏnã¨∞Ö’ LOk (q∞ëê¯`ü, H˜`å|∞[˚HÍ`ü
P^è•~°OQÍ).
338. PÜ«∞`«∞Ö’ 'iÉÏ— Jx LOk. iÉÏ JO>Ë JkèHõO, Z‰õΩ¯= J<Õ J~å÷Å∞ =™êÎ~Ú.
^•<Õfl =∞#O =_ô¤QÍ =º=ǨÏi™êÎO. iÉÏ (=_ô¤Ö’) Ô~O_»∞ ~°HÍÅ∞<åfl~Ú: 1. i|Öò
Ѷ*¨ ò.¡ 2. i|#flã‘JÇπÏ. P~°∞ =ã¨∞=Î ÙÅ ÖÏ"å^ÕgÖ’¡ ÃÇÏK«∞Û`«Q∞Æ Åæ =¸ÅOQÍ, #QÆ^∞Œ
~°∞} =º=Ǩ~°O =¸ÅOQÍ [iˆQ =_ô¤x 'i|Öò Ѷ¨*ò¡— Jx JO\Ï~°∞. (P P~°∞
=ã¨∞Î=ÙÅ q=~åÅ∞ ǨÏnã¨∞Ö’¡ =KåÛ~Ú. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ QÀ^èŒ∞=∞ʼnõΩ |^Œ∞Å∞QÍ
199
100 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
3=
QÀ^èŒ∞=∞Å`À<Õ ÖÏ"å^ÕgÅ∞ [~°Ñ¨=Åã≤ LO>Ë P Ô~O_»∂ ã¨iã¨=∂#OQÍ LO_®e.
^•O`Àáê@∞ Jk #QÆ^Œ∞ =º=Ǩ~°"≥∞ÿ ‰õÄ_® LO_®e. JO>Ë P Ô~O_»∞ =ã¨∞Î=ÙÅ∞
JHõ¯_Õ KÕ`∞« Å∞ =∂~åe. JÖÏQ͉õΩO_® P ~Ô O_»∞ =ã¨∞=Î ÙÅ∞ ã¨iã¨=∂#OQÍ ÖˉΩõ <åfl,
JÖψQ JѨÊ\˜HõѨC_»∞ =ã¨∞Î=∂iÊ_ç [~°QƉõΩO_® XHõ =ã¨∞Î=Ù #QÆ^Œ∞QÍ LO_ç
=∞~À =ã¨∞Î=Ù ~°∞}OQÍ<À ÖËHõ Ô~O_»∂ ~°∞}OQÍ<À LO>Ë P =º=Ǩ~°O =_ô¤
=º=Ǩ~°O „H˜OkH˜ =ã¨∞ÎOk). WHõ Ô~O_Àk i|#flã‘JÇπÏ. Z=iHõ~Ú<å H˘O`«
#QÆ^Œ∞ J~°∞=ÙQÍ WzÛ Ñ¨ÙK«∞Û‰õΩ<Õ@ѨC_»∞ Z‰õΩ¯= ѨÙK«∞Û‰õΩO\Ï#x +¨~°`«∞ ÃÑ@ì@O
'i|#flã‘JÇπÏ— J=Ù`«∞Ok. Wk ‰õÄ_® =_ô¤ÜÕ∞. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ 6 <≥ÅÅ QÆ_»∞=Ù
H˘~°‰õΩ Z=iHõ~Ú<å 100 ~°∂áêÜ«∞Å∞ ~°∞}OQÍ WzÛ "åѨã¨∞ KÕ¿ã ã¨=∞Ü«∞OÖ’
125 ~°∂. W"åfiÅx +¨~`° ∞« ÃÑ@ì_O» . JO>Ë 6 <≥ÅÅ QÆ_∞» =Ù HÀã¨O 25 ~°∂áêÜ«∞Å∞
J^Œ#OQÍ Ñ¨ÙK«∞ÛHÀ=@=∞#fl=∂@. ^≥·=„Ѩ=HõÎ „Ñ≤Ü«∞ ã¨Ç¨ÏK«~°∞Öˇ·# JbQÍ~°∞ WÖÏ
J<åfl~°∞ : ''‰õΩÅ∞¡ Y~ül<£ [„~° =∞<£Ñ¶¨J`«<£ Ѷ¨Ç¨ï= i|<£.—— JѨC W=fi@O
^•fi~å =zÛ# „ѨÜ≥∂[#"Õ∞^≥·<å =_ô¤ÜÕ∞ (ÃѶ·AÖò Yn~ü). WÖÏO\˜ JѨC =ºH˜ÎQÆ`«
J=ã¨~åÅ HÀã¨O WzÛѨÙK«∞Û‰õΩ<åfl, "å}˜[ºO H˘~°‰õΩ WzÛѨÙK«∞Û‰õΩ<åfl – Ô~O_»∞
Ѩiã≤`÷ ∞« Ö’¡ ‰õÄ_® Wk =_ôÜ
¤ ∞Õ . D =_ô¤ ǨÏ~å"£∞ (x+≤^OúŒ ) QÍ Ñ¨iQÆ}O˜ K«|_»∞`«∞Ok.
J*Ï˝# HÍÅOÖ’#∂ D Ô~O_»∞ ~°HÍÅ ~°∞}ÏÅ ÖÏ"å^ÕgÅ∞ [iˆQq. D Ô~O\˜h
W™ê¡O x+≤^ŒúOQÍ Y~å~°∞ KÕã≤Ok.
=~°ÎHõO HÀã¨O ÉϺO‰õΩ ^•fi~å fã¨∞‰õΩ<Õ ~°∞}ÏÅ∞ '=_ô¤— ÖÏ"å^ÕgŠѨikèÖ’H˜
~å=x H˘O`«=∞Ok ÉèÏqã¨∞Î<åfl~°∞. XHõ =ºH˜Î ÉϺO‰õΩ #∞Oz ~°∞}O fã¨∞‰õΩx,
"å}˜[ºO ^•fi~å ÃÑ^ŒÌ"≥Ú`«ÎOÖ’ ÖÏÉèÏÅ∞ QÆ_çã¨∞Î#flѨC_»∞ H˘kÌáê\˜ ™⁄=Ú‡#∞
ÉϺO‰õΩ‰õΩ J^Œ#OQÍ K≥e¡OK«@OÖ’ ^À+¨O U=ÚOn? Jx "å~°∞ „Ѩtfl™êÎ~°∞.
WÖÏO\˜ =_ô¤x ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«OQÍ Y~å~°∞ KÕÜ«∂Åx HÀˆ~ D =∞Ǩ#∞ÉèÏ=ÙʼnõΩ
K≥_»∞QÆ∞ HÍ#~åHõáÈ=K«∞Û QÍx ^Õ=Ùx ^Œ$+≤ìÖ’ =∂„`«O WO^Œ∞Ö’ J<ÕHõ K≥_»∞QÆ∞Å∞
L<åfl~Ú. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : ~°∞}O fã¨∞‰õΩx "åºáê~°O KÕ¿ã =ºH˜ÎH˜ YzÛ`«OQÍ
ÖÏÉèíO =ã¨∞ÎO^Œ#fl Qͺ~°O\© Ug∞ ÖË^Œ∞. ÖÏÉèÏÅ ã¨OQÆu J@∞Oz, ÃÑ\˜ì# Jã¨Å∞
ÃÑ@∞ì|_ç J<åfl uiy =ã¨∞OÎ ^Œ#fl ^Œ$_è#» =∞‡HõO Ug∞ LO_»^∞Œ . XHÀ¯™êi "åºáê~°OÖ’
ÃÑ>Ëì =¸Å^èŒ#=∞O`å =ÚxyáÈ`«∞Ok. HÍx =∞~À=OHõ ~°∞}^•`« (ÉϺO‰õΩ ÖËHõ
ëê=ÙHÍ~°∞) =∂„`«O `å#∞ ~ÚzÛ# Jã¨Å∞`Àáê@∞ =_ô¤x ‰õÄ_® J}ÏÃÑ·ã¨Å`À
ã¨Ç¨ ~å|@∞ì‰õΩO\Ï_»∞. JO>Ë =_ô¤ "åºáêiH˜ ÖÏÉèí#ëêìÅ iã¨∞¯ LO_»^Œ∞. HÍx
JѨC fã¨∞‰õΩx k"åÖÏ fã≤# =ºH˜ÎÃÑ· D ÃÑ@∞ì|_ç^•s =º=ã¨÷ H˜Oz`ü *Ïe
‰õÄ_® Hõ#|~°K‰« Ωõ O_® J`«x `ÀÅ∞ =Åz =∞s =ã¨∂Å∞ KÕã∞¨ ‰õΩO@∞Ok. W@∞=O\˜
J<åºÜ«∂xfl, ^ÀÑ≤_ôx +¨sÜ«∞`«∞ ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«OQÍ ZÖÏ Y~å~°∞ KÕã¨∞ÎOk? J^≥·`Õ
ã¨=∂[OÖ’x x~å^è•~° r=ÙÅ#∞ P^Œ∞HÀ=∞x K≥|∞`«∞O^•Ü≥∞! ¿Ñ^ŒÅ#∞O_ç,
200
2. JÖò |Y~° JeѶ
uÖòπ HÖÏ"£
õ„~°∞ã¨∞ ∞Å∞
g∞"£∞ 101 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
3=
Pre-final

Ѩ@_ì ®xH˜ HÍ~°}O ''"åºáê~°O ‰õÄ_® =_ô¤ J`«x =º=Ǩ~°O ^≥·"ånè#O.342

ÖÏO\˜^Õ Hõ^•!——340 Jx "å~°∞ J#@"Õ∞. WHõg∞^Œ@ ‰õÄ_® nxH˜ áêÅÊ_ç#"åˆ~
"åã¨Î"åxH˜ JÖÏ¡ÇπÏ "åºáê~åxfl #~°H"õ åã¨∞Å∞. "å~°∞ HõÅHÍÅO JO^Œ∞Ö’
^è~Œ ‡° ã¨=∞‡`«O KÕã,≤ =_ôx¤ x¿+kèOKå_»∞. Ѩ_ç LO\Ï~°∞.
Hõ#∞Hõ Z=~°∞ `«# „ѨÉèí∞=Ù =^ŒÌ#∞Oz 276 JÖÏ¡ÇπÏ =_ô¤x ǨÏiOѨ*Ë™êÎ_»∞,
=zÛ# Ç≤Ï`«É’^èŒ#∞ qx =_ô¤x ^•#^è~Œ å‡Å#∞ ÃÑOK«∞`å_»∞.343 "Õ∞Å∞#∞
=∂#∞‰õΩ<åfl_À, J`«_»∞ QÆ`«OÖ’ =∞iKÕ"åix, áêÑ≤+¨µìÅ#∞ JÖÏ¡ÇπÏ
ѨÙK«∞Û‰õΩ#fl^Õ^À ѨÙK«∞Û‰õΩ<åfl_»∞.341 ã¨∞`«~å=¸ „¿Ñq∞OK«_∞» .
J=ã¨~°=Ú#fl "åi #∞O_ç ZÖÏO\˜ „ѨÜ≥∂[<åÅ#∞ PtOK«‰õΩO_® – x™êfi~°÷OQÍ 277 qâ◊fiã≤Oz (ã¨∞#fl`ü „ѨHÍ~°O) ã¨`å¯
– ã¨Ç¨Ü«∞O K≥Ü«∞º=∞x K≥¿ÑÊ âßã¨<åOQÆO ^ÀÑ≤_ôx ã¨Ç≤ÏOK«ÖË^Œ∞ Hõ^•!? ~åºÅ∞ KÕ¿ã"åiH˜, #=∂AÅ#∞ <≥ÅH˘ÖËÊ
x™êfi~° ÷ ¿ã"åÉè Ï =O`À 㨠= ∂[OÖ’x JQÆ ` « º Ѩ ~ ° ∞ ʼnõ Ω , JÉè Ï QÆ º r=Ùʼnõ Ω "åiH˜, [HÍ`ü#∞ K≥e¡OKÕ"åiH˜ `«=∞
KÕÜ«¸`«xzÛ#ѨC_»∞ „Ѩ[Å=∞^茺 QÆÅ JO`«~åÅ∞ ã¨=∞ã≤áÈ`å~Ú. ã¨=∂[OÖ’ „ѨÉèí∞=Ù =^ŒÌ ѨÙ}ºÑ¶¨ÅO LOk. "åiÔH
™È^Œ~É° Ïè "åÅ∞, ™ê#∞Éè∂í u, ã¨ÇϨ HÍ~°ÉÏè "åÅ∞, „¿Ñ=∂#∞~åQÍÅ∞ zQÆ∞i™êÎ~Ú. nxH˜ ÖÏO\˜ ÉèíÜ«∞OQÍh, p‰õÄzO`«QÍh
ѨÓiÎQÍ q~°∞^Œ"ú ∞≥ #ÿ k =_ô.¤ D =_ô¤ =º=ã¨÷ =¸ÅOQÍ ™êfi~°÷ „Ñ≤Ü∞« `«fiO ÃÑOá⁄O^Œ∞ LO_»=Ù.
`«∞Ok. Hõ~°‰õΩ^Œ#O, ǨÏ$^ŒÜ«∞ HÍiî#º`« „Ѩ|Å∞`å~Ú. XHõ ÃÑ@∞ì|_ç ^•~°∞_»∞,
XHõ =_ô¤ "åºáêi ZO`«¿ãѨ\ ˜H© ~°∂áê~Ú ^•fi~å ~°∂áê~Ú ã¨OáêkOK«∞HÀ "åÅ<Õ 278 F qâ◊fiã≤Oz# "å~°ÖÏ~å!
PÖ’z™êÎ~∞° `«Ñʨ nx=Å¡ ¿Ñ^ŒÅ „|`«∞‰õΩÅ∞ ZÖÏ Ñ¨i}q∞™êÎÜ∂≥ ! Jx PÖ’zOK«~∞° . JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉèíÜ«∞Ѩ_»O_ç. g∞~°∞ xHÍ~°û
ã¨=∂[OÖ’ u+¨ª"Õã≤ L#fl Pi÷Hõ =∂O^ŒºO`À#∂, <≥·uHõ J^èÀQÆu`À#∂ "åiH˜ ~Ú# qâßfiã¨∞ÖË J~Ú#@¡~Ú`Õ q∞ye
ѨxÖË^Œ∞. W@∞=O\˜ "≥·Ñ¨s`åºxfl, x~åÌH˜∆}º ^èÀ~°}˜x W™ê¡g∞Ü«∞ +¨sÜ«∞`«∞ Z\Ï¡ =Ù#fl =_ô¤x q_çzÃÑ@ìO_ç.
ǨÏi¬ã¨∞ÎOk? =_ô¤ =º=ã¨÷ =Å¡ L`«Ê#fl=∞ÜÕ∞º J#~å÷Å∞ WOHÍ KåÖÏ L<åfl~Ú. 279 XHõ"àÕ ◊ g∞~°∞ QÆ#Hõ JÖÏ KÕÜ∞« #@¡
q=~åÖ’¡H˜áÈÜÕ∞ J=HÍâ◊O ~ÚHõ¯_» ÖË^Œ∞. K≥ѨÊ=KÕÛ^Õq∞@O>Ë =_ô¤ =Ú=∂‡\˜H© ~Ú`Õ JÖÏ¡ÇÏπ =∞iÜ«Ú PÜ«∞# „Ѩ=Hõ`Î À
ǨÏ~å"£∞ (x+≤^ŒúO). Jk =ºH˜ÎQÆ`« J=ã¨~åÅHÀã¨O fã¨∞‰õΩ<åfl, =~°ÎHõO HÀã¨O Ü«Ú^•úxH˜ ã≤^ŒúOHõO_ç.344 XHõ"Õà◊ g∞~°∞
fã¨∞‰õΩ<åfl – =∞ˆ~ L^ÕÌâ◊ºO`À fã¨∞‰õΩ<åfl Jk ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«O JÜÕ∞º „Ѩ㨈HÎ ÖË^Œ∞.
339. JO>Ë =_ô¤ ™⁄=Ú‡ u<Õ"å_çH˜ D ^Œ∞ã≤÷u ã¨=∂kè#∞Oz ÖËѨ|_Õ@ѨC_À, Ǩτ+π 342. JO>Ë Ñ¨âßÛ`åÎѨO K≥Ok# Ñ≤^ŒÑ¨ J`«_»∞ huH˜ xÅ|_»`å_À ÖËHõ PO`«~°ºOÖ’
"≥∞ÿ^•#OÖ’ ÖËѨ|_Õ@ѨC_À U~°Ê_»∞`«∞Ok. [xOKÕ K≥_∞» QÆ∞ "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ *ÏiáÈ`å_À ѨsH˜O∆ K«@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. x[OQÍ<Õ J`«xÖ’
340. "åºáê~åxfl =_ô¤`À áÈÅÛ@O ^•~°∞}O. ZO^Œ∞HõO>Ë "åºáê~°OÖ’ =ã¨∞Î =∂~°HõO Ѩi=~°Î# =¿ãÎ ã¨i. ÖˉõΩO>Ë ^≥·"å„QÆǨxH˜ QÆ∞~°=Ù`å_»∞.
[~°∞QÆ∞`«∞Ok. "åºáê~°OÖ’ ÖÏÉèí#ëêìÅ iã¨∞¯ LO@∞Ok. HÍx =_ô¤ =º=Ǩ~°O 343. =_ô¤ =O\˜ =Ú^Œ#+¨ìѨ٠™⁄=Ú‡ =Å¡ HõeˆQ J#~å÷Å`Àáê@∞, ^•# ^èŒ~å‡Å=O\˜
J@∞=O\˜k HÍ^Œ∞. J^ŒÖÏ=ÙOz`Õ "åºáê~åxfl JÖÏ¡ÇπÏ Ç¨ÏÖÏÖò (^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«O) ã¨`å¯~åºÅ ^•fi~å „áêÑ≤ÎOKÕ â◊√ÉèÏÅ∞ WO^Œ∞Ö’ q=iOK«|_®¤~Ú. =_ô¤ ÃÑ·H˜
QÍ Y~å~°∞KÕã≤, =_ô¤x ǨÏ~å"£∞ (x+≤^ŒúO)QÍ „ѨHõ\ ˜OKå_»∞. JÖÏO@ѨC_»∞ Wq ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞#fl@∞¡ HõxÑ≤Oz<å ^•x Ѩi}Ï=∞O ÉèíÜ«∞OHõ~°OQÍ LO@∞Ok. WѨC_»∞
Ô~O_»∂ ã¨=∂#O ZÖÏ J=Ù`å~Ú? D "åã¨Î"åxfl áêâßÛ`«º Pi÷Hõ xѨÙ}∞Å∞ ã¨~Ú`«O JOwHõiã¨∞Î<åfl~°∞.
341. W™ê¡O ã‘fiHõiOz# `«~∞° "å`« ÖËHõ ѨâßÛ`åÎÑO¨ K≥Ok# `«~∞° "å`«, QÆ`O« Ö’ ѨÙK«∞Û‰õΩ#fl 344. Wk J`«ºO`« f„==∞~Ú# ÃÇÏK«ÛiHõ. =∞ˆ~ ~Ú`«~° áêѨHÍ~°ºOÃÑ· ‰õÄ_® WÖÏO\˜
=_ô¤ÃÑ· „ѨtflOK«|_»^Œ∞ Jx ÉèÏ=O. L`«Î~°∞fi *ÏsKÕÜ«∞|_»ÖË^Œ∞. JO^Œ∞ˆH D PÜ«∞`«∞ <ÕѨ^䌺OÖ’ Ǩτ[`ü J|∞ÌÖÏ¡ a<£
201 202
2. JÖò |Y~° JeѶ
uÖòπ HÖÏ"£
õ„~°∞ã¨∞ ∞Å∞
g∞"£∞ 102 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
3=
Pre-final

ѨâßÛ`åÎѨO K≥Ok`Õ g∞ Jã¨Å∞ ™⁄=Ú‡ 281 g∞~°∞ JO`å JÖÏ¡ÇπÏ "≥·Ñ¨Ù‰õΩ

g∞ˆH LO@∞Ok. g∞~°∂ XHõiH˜ =∞~°eOѨ|_Õ ~ÀA‰õΩ ÉèÜ í ∞« Ѩ_O» _ç. P
J<åºÜ«∞O KÕÜ«∞‰õÄ_»^Œ∞. g∞‰õΩ ‰õÄ_® `«~åfi`« „Ѩu XHõ¯iH© `å#∞ KÕã¨∞‰õΩ#fl
J<åºÜ«∞O [~°∞QƉÄõ _»^∞Œ .345
Hõ~°‡Å‰õΩ ѨÓiÎ „ѨuѶ¨ÅO "˘ã¨QÆ|_»∞
280 XHõ"àÕ ◊ ~°∞}„QÆã∞¨ _Î ∞» ~Ú|ƒO^Œ∞Ö’¡ `«∞Ok. Z=iH© ZÖÏO\˜ J<åºÜ«∞O
LO>Ë J`«x Ѩiã≤u÷ "≥∞~°∞QÆ∞Ѩ_=Õ ~°‰Äõ
J`«xH˜ QÆ_»∞=Ù W"åfie. ÖË^• =∞xflOz [~°Q^Æ ∞Œ .347
^•#OQÍ =^Œe ÃÑ@ìO_ç. g∞ˆ~ QÆ#Hõ 282 F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! g∞~°∞ Ѩ~°ã¨Ê~°O
`≥Å∞ã¨∞HÀQÆey`Õ Wk g∞ H˘~°‰Ωõ „âıÜ∂≥ XHõ xs‚`« QÆ_»∞=Ù H˘~°‰õΩ JѨC =º=
^•Ü«∞HõO.346 Ǩ~°O KÕã¨∞‰õΩO@∞#flѨC_»∞ ^•xfl
JÉσãπ (~°l) WÖÏ J<åfl~°∞ : ''W™ê¡g∞Ü«∞ ~å[ºOÖ’ =_ô¤x =^ŒÅx"å_»∞ LO>Ë (ã¨Ê+¨Oì QÍ) „"åã¨∞HÀO_ç.348 „"å¿ã"å_»∞ D
ã¨=∞HÍb# Ybá¶ê J`«xfl Ñ≤eÑ≤Oz, J`«xKÕ`« „áêÜ«∞tÛ`«ÎO (`ÒÉÏ) KÕ~ÚOKåe. =º=Ǩ~åxfl g∞ =∞^茺 <åºÜ«∞|^ŒúOQÍ
J`«_»∞ |∞kúQÍ qO>Ë ã¨i, ÖˉõΩO>Ë J`«x t~°ã¨∞û#∞ KèÕkOKåe—— (Wɡfl Hõã‘~ü). „"åÜ«∂e. JÖÏ¡ÇπÏ Z=_çÔH·`Õ „"åÜ«∞@O
345. g∞~°∞ QÆ#Hõ Jã¨Å∞ ™⁄=Ú‡Hõ<åfl JkèHõOQÍ =ã¨∂Å∞KÕ¿ãÎ g∞ `«~°Ñ¶¨Ù# W`«~°∞ʼnõΩ <Õ~åÊ_À, J`«#∞ „"åÜ«∞\ÏxH˜ x~åHõiO
J<åºÜ«∞O [iy#@∞¡ ÖˇHõ¯. XHõ"Õà◊ g∞‰õΩ Jã¨Å∞ ™⁄=Ú‡ ‰õÄ_® =Ú@ìHõáÈ`Õ K«‰õÄ_»^Œ∞. J`«_»∞ „"åÜ«∂e. ~°∞}O
g∞‰õΩ J<åºÜ«∞O [iy#@∞¡ ÖˇHõ¯. J=ÅOaOK«HõáÈ`Õ P ^À+¨O W™ê¡On HÍ^Œ∞, ^•xfl „Ѩ"Õâ◊ÃÑ\˜ì# ^≥·"åxn HÍ^Œ∞.
346. J*Ï˝#HÍÅOÖ’ ëê=ÙHÍ~°∞ =^ŒÌ fã¨∞‰õΩ#fl JѨC#∞ xs‚`« ã¨=∞Ü«∂xH˜ K≥eO¡ K«Háõ È`Õ, =Úã≤¡OÅ∞ `«=∞ HÍ~°∞}º =º=ã¨÷ Ü≥ÚHõ¯ „áê=ÚMϺxfl, P=â◊ºHõ`«#∞ QÆ∞iÎOz, `«=∞
=_ôä Ñ· =_ô¤ "Õ¿ã"å_»∞. P K«„Hõ=_ô¤ k# k# „Ѩ=~°=ú ∂#"≥∞ÿ J#uHÍÅOÖ’<Õ QÀ~°O`« r=#~°^ä•xfl ^•xHõ#∞QÆ∞}OQÍ áÈx¿ãÎ ZO`« ÉÏ=ÙO_»∞!
JѨC H˘O_»O`« J~Ú ‰õÄ~°∞Û<Õk. ~°∞}„QÆã¨∞Î_»∞ ^•xfl K≥e¡OK«ÖËHõ ëê=ÙHÍ~°∞‰õΩ 347. Wk =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O)ÃÑ· J=`«iOz# PYi k=º Y∞~üP<£
^•™ÈǨÏO J<Õ"å_»∞. J`«x D |ÅÇ‘Ï#`«#∞ ™⁄=Ú‡ KÕã¨∞‰õΩO@∂ ëê=ÙHÍ~°∞ =K«#=∞x H˘xfl LÖËY¡ <åÅ ^•fi~å `≥Å∞™ÈÎOk. D "åHõºO J=`«iOz# H˘<åflà◊§Hˆ
J`«xfl ÉÏxã¨QÍ =∂~°∞ÛHÀ=@"≥∂, "≥\ ˜ìKåH˜s KÕ~ÚOK«∞HÀ=@"≥∂ KÕ¿ã"å_»∞. PÜ«∞# (ã¨Jã¨O) WǨÏÖ’Hõ rq`åxfl g_çáÈÜ«∂~°∞ – ã¨Å¡ÖϡǨï JÖˇ·Ç≤Ï = ã¨Å¡O!
(x#fl"≥Ú#fl\˜ ^•HÍ =∞# <å@ ‰õÄ_® Ѩiã≤÷u WOK«∞q∞OK«∞ J^Õ##∞HÀO_ç – (Wɡfl Hõã‘~ü).
J#∞"å^Œ‰õΩ_»∞). JO^Œ∞ˆH JÖÏ¡ÇπÏ U=∞x P^ÕtOKå_»O>Ë, ~°∞}„QÆã¨∞Îx #∞Oz 348. =_ô¤ x¿+kèOK«|_ç# ã¨=∂[OÖ’, ^•#^èŒ~å‡Å QÆ∞iOz <˘H˜¯ =Hͯ}˜OK«|_ç#
=_ô¤ QÆ∞O[@O J@∞Oz, ~°∞}„QÆã¨∞Î_»∞ Pi÷Hõ ~Ú|ƒO^Œ∞Ö’¡ LO>Ë J`«x ã≤÷u =º=ã¨÷Ö’ „Ѩ[ʼnõΩ JѨC J=ã¨~°O Z‰õΩ¯=QÍ LO@∞Ok. ZO^Œ∞HõO>Ë ~ÚHõ¯_»
"≥∞~°∞QÆ∞Ѩ_Õ =~°‰õÄ ~°∞}^•`« J`«xH˜ QÆ_»∞=Ù W"åfie. XHõ"Õà◊ J`«x ~°∞}Ïxfl =_ô¤ ǨÏ~å"£∞QÍ Y~å~°∞KÕÜ«∞|_çOk. áÈ`Õ „Ѩu=ºH©Î ^•#^èŒ~å‡Å∞ KÕ¿ã ™È÷=∞`«
ѨÓiÎQÍ =∂ѶK‘ ¿Õ ãÎ =∞s =∞Ozk. WÖÏ B^•~°ºO`À "≥∞ÅQÆ@O J`«ºO`« =∞ǨÏ`«∂Ê~°fiHõ Hõey LO_»_»∞. JÖψQ „Ѩu =ºH©Î ^•#^èŒ~å‡Å∞ ѨÙK«∞ÛHÀ=_®xH˜ ‰õÄ_® =ÚO^Œ∞‰õΩ
q+¨Ü«∞=∞x ǨÏnã¨∞Å ^•fi~å ‰õÄ_® ~°∂_èô J=Ù`ÀOk. D Ô~O_»∞ =º=ã¨÷ ~å_»∞. W@∞=O\˜ Ѩiã≤÷uÖ’ =∞x+≤ `«# J=ã¨~åÅ#∞ f~°∞ÛHÀ=_®xH˜ JѨC
(ÃÑ@∞ì|_ç^•s =º=ã¨÷ – W™ê¡g∞Ü«∞ =º=ã¨÷)Ö’¡ ZO`« ÃÑ^ŒÌ =º`åºã¨O LO^À KÕÜ∞« @O Jx"å~°ºO J=Ù`«∞Ok. D JѨC =º=Ǩ~°OÖ’<Õ QÆ#Hõ J*Ï„QÆ`,Ϋ J„â◊^úŒ
K«∂_»O_ç! XHõ =º=ã¨÷ P™êO`«O J<åºÜ«∞O, ^Ò~°˚#ºO, x~åÌH˜∆}º"≥·Yi, ™êfi~°÷ =Ç≤Ï¿ãÎ Jk Z<Àfl J#~å÷ʼnõΩ ^•ifã¨∞ÎOk. JO^Œ∞ˆH 'PÜ«∞`«∞^ŒÌ~Ú<£— J#|_Õ D
Ѩ~`° fi« OÃÑ· P^è•~°Ñ_¨ ç LO_»QÍ =∞~À =º=ã¨÷ ™ê#∞Éè∂í u, ã¨ÇϨ HÍ~°ÉÏè =O, KÕܸ
« `«ÃÑ· PÜ«∞`«∞Ö’ – k=º Y∞~üP<£Ö’x J`«ºO`« ã¨∞n~°=… ∞~Ú# D PÜ«∞`«∞Ö’ – JÖÏ¡ÇÏπ
<≥ÅH˘x L#flk. =Úã≤¡OÅ∞ Y∞^Œ∞ÌQÍ D â◊√Éèí„Ѩ^Œ"≥∞ÿ#, HÍ~°∞}º„Ѩ^Œ"≥∞ÿ# =º=ã¨÷#∞ JѨC =º=Ǩ~åxH˜ ã¨O|OkèOz# =ÚYº"≥∞ÿ# ã¨∂K«#ÅxflO\˜h ã¨Ê+¨ìOQÍ
203 204
2. JÖò |Y~° JeѶ
uÖòπ HÖÏ"£
õ„~°∞ã¨∞ ∞Å∞
g∞"£∞ 103 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
3=
Pre-final

ѨÙK«∞Û‰õΩ#fl =ºH˜Î q+¨Ü∂« xfl q_»=∞~°z "åiÖ’ XHÍ"≥∞ =∞~°záÈ`Õ, Ô~O_»= „ã‘Î

„"å~ÚOKåe.349 D q+¨Ü«∞OÖ’
J`«#∞ `«# „ѨÉèí∞"≥·# JÖÏ¡ÇπωõΩ
ÉèíÜ«∞Ѩ_®e. ѨÙK«∞Û‰õΩ#fl ^•xfl `«yæOz
„"å~ÚOK«‰Äõ _»^∞Œ . XHõ"àÕ ◊ ~°∞}„QÆÇÏ‘ `«
J=∂Ü«∞‰õΩ_À, |ÅÇ‘Ï#∞_À, ÖËHõ K≥Ñ≤Ê
„"å~ÚOK«ÖËx"å_À J~Ú LO>Ë J`«x
ã¨O~°Hõ∆‰õΩ_»∞ <åºÜ«∞OQÍ „"å~ÚOKåe.
g∞Ö’ W^ŒÌ~°∞ ѨÙ~°∞+¨µÅ#∞ D =º=Ǩ~å
xH˜ ™ê‰õ∆ΩÅ∞QÍ ÃÑ@∞ìHÀO_ç. W^ŒÌ~°∞
ѨÙ~°∞+¨µÅ∞ ÅÉèºí O HÍxѨHO∆õ Ö’ g∞i+¨Ñì _¨ Õ
™ê‰õ∆ΩÅÖ’ XHõ ѨÙ~°∞+¨µ}˜‚, W^ŒÌ~°∞ „ã‘ÎÅ#∞
™ê‰õ∆ΩÅ∞QÍ ÃÑ@∞ìHÀO_ç.350 ZO^Œ∞HõO>Ë
á⁄O^Œ∞Ѩ~°Kå_»∞. =∞x+≤ ^≥·#Ok# rq`åxH˜ ZO`À J=ã¨~°"≥∞ÿ# JѨC J`«x
áêe@ `«Ñ¨CQÍ Ñ¨i}q∞OK«~å^Œh, J`«xfl ѨѨCÖ’ HÍ֡ܫ∞º‰õΩO_® LOKåÅx
D Hõ@∞ìk@ì"≥∞ÿ# U~åÊ@∞¡ KÕÜ«∞|_®¤~Ú. JO^Œ∞ˆH HÍÅѨiq∞ux =ÚO^Œ∞QÍ<Õ
x~å÷iOK«∞HÀ=∞x P^ÕtOK«|_çOk. JÖψQ ÖÏ"å^ÕgÅ∞ ed`«ÑÓ¨ ~°fiHõOQÍ LO_®Åx
‰õÄ_® `åH©^Œ∞ KÕÜ«∞|_çOk. P =º=Ǩ~åxH˜ ã¨O|OkèOz ™ê‰õ∆ΩÅ#∞ ‰õÄ_®
LOK«∞HÀ=∞x xˆ~ÌtOK«|_çOk.
349. ~°∞}„QÆÇ‘Ï`« JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉèíÜ«∞Ѩ_»∞`«∂, L#fl^Œ∞#fl@∞ìQÍ ^Œ™êÎ"ÕA „"å~ÚOKåe.
ZO`« ™⁄=Ú‡ JѨCQÍ Ñ¨ÙK«∞Û‰õΩO>Ë JO`Õ „"åÜ«∂e. `«yæOz „"åÜ«∞‰õÄ_»^Œ∞.
XHõ"Õà◊ ~°∞}„QÆã¨∞Î_»∞ J=∂Ü«∞‰õΩ_À, q+¨Ü«∂=QÍǨÏ# ÖËx"å_À, =∞u ã≤÷q∞`«O
ÖËx"å_À J~Ú LO>Ë J`«x `«~°Ñ¶¨Ù# J`«x ã¨O~°Hõ∆‰õΩ_»∞ <åºÜ«∞ã¨=∞‡`«OQÍ P
ÖÏOKè«<åÅ#∞ ѨÓiÎKÕÜ«∂e. ~°∞}^•`«‰õΩ #+¨ìO "å\˜Å¡‰õΩO_® LO_»QÆÅO^Œ∞ʼnõΩ
D *Ï„QÆ`«ÎÅ∞ fã¨∞HÀ=@O J=ã¨~°O.
350. JO>Ë g∞‰õΩ #=∞‡Hõã¨∞÷Öˇ·#"å~°∞, x*Ï~ÚfѨ~°∞Å∞ Jx ÉèÏ=O. k=º Y∞~üP<£Ö’x
=¸ÅO ^•fi~å `≥e¿ã =∞~À q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë W^ŒÌ~°∞ =∞Ç≤ÏàÏ ™ê‰õ∆ΩÅ∞ XHõ
ѨÙ~°∞+¨ ™êH˜∆H˜ ã¨=∂#O. JÖψQ ѨÙ~°∞+¨µ_»∞ ÖˉõΩO_® ˆH=ÅO XHõ „ã‘Î ™êHõ∆ ºO
~ÚzÛ<å Jk ã‘fiHÍ~°Ü≥∂QƺO HÍ^Œ∞. „ã‘Î `«Ñ¨Ê =∞~˘HõiH˜ `≥eÜ«∞x =º=Ǩ~°O
J~Ú`Õ JѨC_»∞ P"≥∞ ™êHõ∆ ºO ã‘fiHÍ~°Ü∂≥ Qƺ=∞=Ù`«∞Ok. ^•"åKÕã#≤ =ºH˜Î „Ѩ=∂}O
KÕã≤#ѨHõ∆OÖ’, XHõ¯ =∞QÆ"å_»∞ ™êHõ∆ ºO ~ÚzÛ<å ã¨iáÈ`«∞Ok Hõ^•! =∞i JÖψQ
205
=∞~°záÈ~Ú# P"≥∞‰õΩ *Ï˝Ñ¨HõO KÕÜ«∞
=K«∞Û.351 ™êHõ∆ ºO HÀã¨O Ñ≤Å∞=|_ç
#ѨC_»∞ ™ê‰õΩ∆ Å∞ ~å=\ÏxH˜ x~åHõiOK«
‰õÄ_»^Œ∞. xs‚`«HÍÅO H˘~°‰õΩ fã¨∞‰õΩ<Õ
JѨC, z#fl^≥<· å ÃÑ^Œ^Ì <·≥ å ^•xfl „"åã¨∞HÀ
=@OÖ’ =∂„`«O J„â◊^Œú KÕÜ«∞~å^Œ∞.
JÖÏ¡ÇπÏ ^Œ$+≤ìÖ’ D Ѩ^Œúu ZO`À
<åºÜ«∞=O`«"≥∞ÿ#k. Wk ™êH∆ͺxfl
ã≤÷~°OQÍ LOK«∞`«∞Ok. ã¨O^ÕǨʼnõΩ,
(Jáê~å÷ʼnõΩ) Ö’#∞H͉õΩO_® LO_ÕO
^Œ∞‰õΩ ‰õÄ_® Wk ÉÏQÍ ^ÀǨÏ^Œ
Ѩ_∞» `«∞Ok.352 XHõ"àÕ ◊ g∞ =∞^躌 [iˆQ
U^Õx q"å^ŒOÃÑ· ^•"Õ^•~°∞x „Ѩ=∂}O`À áê@∞ W^ŒÌ~°∞ „ã‘ÎÅ∞ WzÛ# ™êHõ∆ ºO
P^è•~°OQÍ f~°∞Ê W=fi@O ã¨Ô~·#^Õ<å HÍ^•? J#fl q+¨Ü«∞OÃÑ· aè<åflaè„áêÜ«∂
Å∞<åfl~Ú. ǨÏ#Ѷ‘ ^èŒ~°‡"Õ`«ÎÅ ^Œ$+≤ìÖ’ Wk ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«O HÍ^Œ∞. HÍx ǨÏnã¨∞"Õ`«ÎÅ∞
nxH˜ ã¨∞=ÚYOQÍ<Õ L<åfl~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë XHõ ™êH˜∆`Àáê@∞, XHõ „Ѩ=∂}O
‰õÄ_® LO>Ë ^•x P^è•~°OQÍ x~°Ü ‚ ∞« O QÔ H· ˘#=K«Ûx ǨÏnã¨∞ ^•fi~å ~°∂_èô J=Ù`ÀOk.
=∞~°ÖÏO@ѨC_»∞ W^ŒÌ~°∞ =∞Ç≤ÏàÏ ™ê‰õ∆ΩÅ∞ XHõ ѨÙ~°∞+¨ ™êH˜∆H˜ ã¨=∂#"≥∞ÿ#@¡~Ú`Õ,
W^ŒÌ~°∞ =∞Ç≤Ïà◊Å ™êHõ∆ ºO =∞iÜ«Ú XHõ „Ѩ=∂}O P^è•~°OQÍ f~°∞Ê ~Ú=fi@O
‰õÄ_® ^èŒ~°‡ ã¨=∞‡`«"Õ∞ (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü).
351. XHõ ѨÙ~°∞+¨ ™êH˜∆H˜ |^Œ∞Å∞QÍ W^ŒÌ~°∞ =∞Ç≤ÏàÏ ™ê‰õ∆ΩÅ#∞ LOK«@OÖ’x =∞~°‡O
~ÚHõ¯_» K≥ѨÊ|_çOk. ™ê^è•~°}OQÍ „ã‘Î *Ï˝Ñ¨Hõâ◊H˜ÎÖ’#∂, ã¨=∞Ü«∞ã¨∂ÊùiÎÖ’#∂
ѨÙ~°∞+¨µxHõ<åfl H˘OK≥O "≥#∞HõO["Õã¨∞ÎOk (ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡OÖ’x ǨÏnã¨∞ ^•fi~å
‰õÄ_® D ã¨OQÆu qk`«=∞=Ù`ÀOk). H˘O`«=∞Ok ÉèÏqã¨∞Î#fl@∞¡QÍ Wk „ã‘Î*Ïux
H˜OK«Ñ¨~°KÕ L^ÕÌâ◊ºO`À K≥ѨÊ|_ç# =∂@ ZO`«=∂„`«O HÍ^Œ∞. ѨÙ~°∞ëêkèHõº`«#∞
Kå@@O JO`«H<õ åfl HÍ^Œ∞. "åã¨"Î åÅ, ã¨OѶ∞¨ @#Å P^è•~°OQÍ Wk Z=~°∂ HÍ^Œ#ÖËx
ã¨`«ºO.
352. =º=Ǩ~°O ed`«ÑÓ¨ ~°fiHõOQÍ LO>Ë <åºÜ«∞O, ^è~Œ å‡Å áêÅ# ã¨*Ï=ÙQÍ ™êQÆ∞`«∞Ok.
™êH∆ͺÅ∞ ^Œ$_è»OQÍ LO\Ï~Ú. XHõ"Õà◊ ™ê‰õ∆ΩÅ∞ K«xáÈ~Ú<å ÖËHõ JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’
ÖˉõΩ<åfl „"å`«Ñ¨Ó~°fiHõѨ„`«O XHõ¯>Ë ã¨=∞㨺ÅxflO\˜H© Ѩiëê¯~°OQÍ xÅ∞ã¨∞ÎOk.
206
2. JÖò |Y~° JeѶ
3.uÖòπ uÖò
HÖÏ"£
õ„~°H∞õ„ã¨~°∞ ∞Å∞
g∞"£
ã¨∞Å∞∞ 104 2. JÖò |Y~° 1=
3=
3=áê~å
áê~å
Pre-final

=º=Ǩ~°O JѨÊ\˜HõѨC_»∞ `ÕeáÈÜÕ∞ #q∞‡ WzÛ# J=∂#`«∞#∞ J`«#∞ "åѨã∞¨

"åºáê~° ÖÏ"å^ÕgÅ^≥`· Õ J\˜ì Ѩiã≤u÷ Ö’ KÕÜ«∂e. WOHÍ J`«#∞ `«# „ѨÉèí∞"≥·#
^•xfl „"åã¨∞HÀHõáÈ~Ú<å Ѷ¨~°"å ÖË^Œ∞. JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉèíÜ«∞Ѩ_»∞`«∂ =∞ã¨Å∞
HÍx „HõÜ«∞ q„HõÜ«∂Å ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ HÀ"åe.357 g∞~°∞ ™êH∆ͺxfl ^•K«HõO_ç.
‰õÄ_® ™ê‰õ∆ΩÅ#∞ LOK«∞HÀO_ç.353 ™êH∆ͺxfl ^•KÕ"åx ǨÏ$^ŒÜ«∞O áêѨ
^Œ™êÎ"A
Õ „"å¿ã"åix QÍh, ™ê‰õΩ∆ Å#∞ Éèí∂~Ú+¨ì"≥∞ÿ#k.358 g∞~°∞ KÕ¿ã^ŒO`å
QÍh W~°HÍ@OÖ’ ÃÑ@ì~å^Œ∞354 (Jx JÖÏ¡ÇπωõΩ `≥Å∞ã¨∞.
`≥Å∞ã¨∞HÀO_ç). XHõ"Õà◊ g∞~°∞ QÆ#Hõ J=∞Å∞Ѩ~°K«O_ç. U q+¨Ü«∂Å#∞ q_»<å_»=∞x P*Ï˝Ñ≤OK«|_çO^À "å\˜x
JÖÏKÕ¿ãÎ Jk xÜ«∞"≥∂Å¡OѶ¨∞# „H˜OkH˜ q_»<å_»O_ç. D q+¨Ü«∞OÖ’ ZšѨC_»∂ JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉèíÜ«∞Ѩ_»∞`«∂ LO_»O_ç.
=ã¨∞ÎOk. JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉèíÜ«∞Ѩ_»O_ç.355 356. XHõ"Õà◊ „Ѩܫ∂}Ï=ã¨÷Ö’ JѨC fã¨∞HÀ=Åã≤=¿ãÎ, JHõ¯_» Ѩ„`«O „"å¿ã"å~°∞QÍh,
JÖÏ¡ÇÏπ g∞‰õΩ (Ѩ^uúŒ x) <Õ~∞° Ê `«∞<åfl_»∞. „"å`« Ѩ„`«OQÍh ÅÉèíºO HÍHõáÈ`Õ JѨC_»∞ JѨC fã¨∞‰õΩ<Õ"å_»∞ JѨC WKÕÛ =ºH˜Î
JÖÏ¡ÇπÏ Jhfl `≥eã≤#"å_»∞. ^ŒQÆæ~° `«# =ã¨∞Î=Ù#∞ ‰õΩ^Œ∞=ÃÑ\Ïìe. =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) ã¨~Ú`«O XHõ™êi `«#
283 XHõ"Õà◊ g∞~°∞ „Ѩܫ∂}OÖ’ LO_ç, Ü«Ú^ŒúHõ=Kåxfl XHõ Ü«¸^Œ∞x =^ŒÌ `åHõ@∞ìÃÑ\Ïì~°∞ (|∞MÏi – =Úã≤¡O). `åHõ@∞ì
„"å¿ã"å_»∞ ^˘~°Hõ¯áÈ`Õ =ã¨∞Î=Ù#∞ ÃÑ@ì|_ç# =ã¨∞Î=Ù „ѨÜ≥∂[#O KÕ‰õĈ~Û^≥· LO>Ë J\˜ì „ѨÜ≥∂[#O =ã¨∞Î=Ù
`åHõ@∞ìQÍ ÃÑ@ìO_ç.356 XHõiH˜ =∞~˘Hõi Ü«∞[=∂xˆH ^ŒHͯe. `åHõ@∞ì ÃÑ@∞ìH˘#fl"åxH˜ =∂„`«O HÍ^Œ∞. HÍHõáÈ`Õ `åHõ@∞ì
Ѩ@¡ #=∞‡HõO U~°Ê_ç#@¡~Ú`Õ, `«##∞ ÃÑ@∞ì‰õΩ#fl =ã¨∞Î=Ù "≥∞~ÚO>ˇ#<£û HÀã¨O U=∞<åfl Y~°∞Û J~Ú`Õ P Y~°∞Ûefl =ã¨∞Î=Ù
Ü«∞[=∂xÃÑ· =_ç¤OK«=K«∞Û. q∞ye# P^•Ü«∂xfl =∂„`«O =ã¨∞Î=Ù Ü«∞[=∂xˆH
q+¨Ü«∞O edOK«|_ç LO_»@O =Å¡ ã¨O^ÕǨʼnõΩ, J#∞=∂<åʼnõΩ P™ê¯~°O W=fi=Åã≤ LO@∞Ok.
LO_»^Œ∞.
357. XHõ"Õà◊ XO_˘Hõi Ѩ@¡ #=∞‡HõO L#fl@¡~Ú`Õ =ã¨∞Î=Ù#∞ `åHõ@∞ìQÍ ÃÑ@∞ìHÀ‰õΩO_®
353. „HõÜ«∞q„HõÜ«∂Å ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ ‰õÄ_® ™ê‰õ∆ΩÅ∞O>Ë =∞Ozk. =ÚYºOQÍ ÉèÏsZ`«∞Î# ‰õÄ_® ÖÏ"å^ÕgÅ =º=Ǩ~°O [~°Ñ¨=K«∞Û. WHõ¯_» J=∂#`«∞ JO>Ë 'JѨC— Jx
ã¨~°∞‰õΩ#∞ JѨCQÍ ~Úã¨∞Î#flѨC_»∞, ÖË^• ÃÑ^ŒÌ `«~°Ç¨ "å}˜[º XѨÊO^•Å∞ J~°÷O. ^≥·"åxH˜ ÉèíÜ«∞Ѩ_»∞`«∂ fã¨∞‰õΩ#fl JѨC#∞ L`«Î=∞suÖ’ uiy W"åfie.
KÕã¨∞‰õΩO@∞#flѨC_»∞ D ™êH∆ͺÅ∞ ZO`À „áê^è•#º`«#∞ ã¨O`«iOK«∞‰õΩO\Ï~Ú.
358. ™êH∆ͺxfl ^•zÃÑ@ì_»O =∞ǨѨ~å^èŒO. JO^Œ∞ˆH nxÃÑ· f„==∞~Ú# ÃÇÏK«ÛiHõ
™êH∆ͺÅ∞ ÖËHõáÈ`Õ U^À XHõ ѨHõ∆O"å~°∞ =∂@`«¿ÑÊ, q=ÚY`« K«∂¿Ñ „Ѩ=∂^ŒO
KÕÜ«∞|_çOk. ǨÏnã¨∞ÅÖ’ ‰õÄ_® nxÃÑ· f„= ÃÇÏK«ÛiHõ KÕÜ«∞|_çOk. JÖψQ
LO@∞Ok. H˘O`«=∞Ok "åºMϺ`«Å∞ D =~°ÎHÍxfl WO_»¡ H˘#∞QÀÅ∞QÍ, ^Œ∞HÍ}ÏÅ,
™êHõ∆ ºOÃÑ· xÅ|_»@O, ã¨`«º™êHõ∆ ºO W=fi@O ZO`À ѨÙ}º„Ѩ^Œ"≥∞ÿ# q+¨Ü«∞O Jx
ëêѨÙÅ J=∞‡HõOQÍ, Ѩâ◊√=ÙÅ „HõÜ«∞q„HõÜ«∂Å∞QÍ `«ÅáÈâß~°∞ (Sã¨~°∞`«Îá¶êã‘~ü).
‰õÄ_® K≥Ñʨ |_çOk. =∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) WÖÏ LѨ^tÕ OKå~°∞ : ''™êHõ∆ ºO
354. W~°HÍ@OÖ’ ÃÑ@ì~å^ŒO>Ë ÉèÏ=O – ^Œ™êÎ"ÕAÅ∞ „"å¿ã"åix, ™ê‰õ∆ΩÅ∞QÍ LO_Õ HÀã¨O Ñ≤Å∞=|_»Hõ=ÚO^Õ, ã¨fiÜ«∞OQÍ ™êHõ∆ ºO W=fi_®xH˜ =ÚO^Œ∞‰õΩ =zÛ# ™êH˜∆
"åix =∞s ^Œ∂~°„áêO`åʼnõΩ Ñ≤ez =º=Ǩ~°O KÕÜ«∞@O, "åi ™ê^èŒHõÉÏ^èŒHÍÅ#∞ J`«∞º`«=Î Ú_»∞—— (ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ =Úã≤O¡ – H˜`å|∞Öò JMòlÜ«∞). "Õ~˘Hõ LÖËY¡ #OÖ’ J`«ºO`«
Ѩ\Oì˜ K«∞HÀHõáÈ=@O, J|^ŒÑú Ù¨ q+¨Ü∂« ʼnõΩ ™êH˜Q∆ Í LO_»=∞x "åiÃÑ· XuÎ_ç fã¨∞‰õΩ hK«"∞≥ #ÿ ™êHõ∆ ºO U^À ‰õÄ_® `≥eÜ«∞*ËÜ∞« |_çOk. ''J`«ºO`« JÅ∞ÊÖˇ#· ™ê‰õΩ∆ Öˇ=~À
~å=@O, q+¨Ü∂« xfl =„H©Hiõ Oz „"åÜ«∞=∞#@O, "å~°∞ XѨCHÀHõáÈ`Õ ÉˇkiOK«@O <Õ#∞ g∞‰õΩ `≥Å∞Ѩ<å? ™êHõ∆ ºO W=fiO_ç Jx Ñ≤Å∞=Hõ =ÚO^Õ "å~°∞ ™êHõ∆ ºO
– W=hfl W~°HÍ@OÖ’ÃÑ>Ëì, #+¨ìO KÕ‰õĈ~Û Ñ¨^Œú`«∞ÖË. WKÕÛO^Œ∞‰õΩ ZQÆ|_ç =™êÎ~°∞.—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs – H˜`å|∞„iMÏMò). JO>Ë `«Ñ¨C_»∞
355. JO>Ë g∞‰õΩ U U q+¨Ü∂« Å J=∞Å∞ÃÑ· `åH©^∞Œ KÕÜ∞« @O [iyO^À "å\˜x YzÛ`«OQÍ ™êH∆ͺÅ∞, J|^ŒúѨ٠™êH∆ͺÅ∞ ~ÚKÕÛ "å~°#fl=∂@! D ѨxKÕã≤ "å~°∞ áêáêxfl
207 208
2. JÖò |Y~° JeѶ
uÖòπ HÖÏ"£
õ„~°∞ã¨∞ ∞Å∞
g∞"£∞ 105 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
3=
Pre-final

284 PHÍâßÅÖ’, Éèí∂q∞Ö’ L#fl „Ѩu
=ã¨∞=Î Ó JÖÏ¡ÇÏπ ^Õ. g∞ =∞#ã¨∞ÅÖ’ L#fl
^•xfl g∞~°∞ "≥Å_¡ Oç z<å ÖËHõ ^•zÃÑ\˜<ì å
JÖÏ¡ Ç π Ï g∞#∞O_ç ^•x Öˇ H õ ¯ f㨠∞
‰õΩO\Ï_»∞.359 P `«~∞° "å`« PÜ«∞# `å#∞
HÀi# "åix Hõ∆q∞™êÎ_»∞, `å#∞ HÀi#
"åix tH˜∆™êÎ_»∞. JÖÏ¡ÇπωõΩ JxflO\˜ÃÑ·
JkèHÍ~°O LOk.
=¸@ Hõ@∞ì‰õΩO\Ï~°∞. D ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ 'ǨÏ$^ŒÜ«∞O— JO@∂ „Ѩ`ÕºHõOQÍ
„Ѩ™êÎqOK«@O QÆ=∞<å~°›O. ǨÏ$^ŒÜ«∞O =∂#= â◊s~å=Ü«∞"åÅxflO\˜H© ™ê~°kä
ÖÏO\˜k. J^≥ÖÏO\˜ =∂Oã¨Ñ¨Ù =Ú^ŒÌO>Ë Jk QÆ#Hõ ã¨*Ï=ÙQÍ LO>Ë â◊s~°=∞O`å
P~ÀQƺ=O`«OQÍ LO@∞Ok. Jk QÆ#Hõ K≥_áç È`Õ â◊s~°=∞O`å K≥_áç È`«∞Ok (ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ
|∞MÏs – H˜`å|∞Öò D=∂<£).
359. D PÜ«∞`«∞ J=`«iOz#ѨC_»∞ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ „Ñ≤Ü«∞ ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å∞ (~°l) f„=OQÍ
PO^Àà◊# K≥O^•~°x ǨÏnã¨∞Å ^•fi~å `≥Å∞™ÈÎOk. "å~°∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) ^ŒQÆæ~°‰õΩ
=zÛ, ''F ^≥·=„Ѩ=HÍÎ (ã¨)! =∂‰õΩ P^ÕtOK«|_ç#@∞¡QÍ #=∂*ò, ~À*Ï, [HÍ`ü,
lǨ^£ `«k`«~° PK«~°}Å#∞ ™ê^茺"≥∞ÿ#O`«=~°‰õΩ "Õ∞=Ú áê\˜ã¨∂Î<Õ L<åfl=Ú.
ZO^Œ∞HõO>Ë Wq =∂ â◊H˜ÎH˜ q∞Oz#q HÍ=Ù. HÍx =∞#ã¨∞Ö’ [xOKÕ PÖ’K«#Å∞,
„¿Ñ~°}ÅÃÑ· =∂ÔHÖÏO\˜ J^Œ∞Ѩ٠LO_»^Œ∞. Jq =∞x+≤ `åǨÏ`«∞‰õΩ Ö’|_»xq.
=∞Ô~·`Õ JÖÏ¡ÇπÏ g\˜ QÆ∞iOz ‰õÄ_® ÖˇHõ¯ fã¨∞‰õΩO\Ï#x „ѨHõ\ ˜OKå_»∞—— Jx
q#flqOK«∞‰õΩ<åfl~°∞. ''„Ѩã¨∞Î`åxH˜ U P[˝ =zÛ<å g∞~°∞ '"Õ∞=Ú q<åfl=Ú,
t~°™ê=Ç≤ÏOKå=Ú— J<Õ J#O_ç—— Jx =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨) `«# ã¨Ç¨ÏK«~°∞ʼnõΩ
ã¨=Ú^•~ÚOKå~°∞. ã¨ÇϨ K«~∞° Å∞ =∂~°∞ =∂\Ï¡_Ö» ^Ë ∞Œ . "åi D q^èÜ
Õ ∞« `å ÉèÏ"åxfl
K«∂z JÖÏ¡ÇπÏ D "åHͺxfl J=`«iOѨ*Ëâß_»∞ : ''JÖÏ¡ÇπÏ U „áê}˜ÃÑ·<å ^•x
â◊H˜ÎH˜ q∞Oz# ÉèÏ~°O "ÕÜ«∞_»∞.—— D PÜ«∞`«∞ ^•fi~å ÃÑ· PÜ«∞`«∞ P^Õâßxfl
~°^Œ∞ÌѨ~°Kå_»∞ (Wɡfl Hõã‘~ü, Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü). „H˜Ok ǨÏnã¨∞ ‰õÄ_® nxfl
ã¨=∞i÷™ÈÎOk: =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨) WÖÏ ÃãÅqKåÛ~°∞: ''<å J#∞K«~° ã¨=∂[O "åi
PO`«~åºÖ’¡ [xOKÕ q+¨Ü«∂Å#∞ JÖÏ¡ÇπÏ =∞xflOKå_»∞. J~Ú`Õ PO`«~°ºOÖ’
[xOz# K≥_»¤ q+¨Ü«∂Å#∞ PK«i¿ãÎ ÖËHõ <À\˜`À =ºHõÎѨi¿ãÎ =∂„`«O PÜ«∞#
`«Ñ¨Ê‰õΩO_® „Ѩtfl™êÎ_»∞—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs – H˜`å|∞Öò W`üö). nxfl|\˜ì
J=QÆ`«=∞ÜÕ∞º^Õq∞@O>Ë =∞#ã¨∞Ö’ L`«Ê#fl=∞ÜÕ∞º ÉèÏ"åÅ∞, ÉèÏ=#ÅÃÑ· ÖˇHõ¯
fã¨∞HÀ|_»^Œ∞. HÍx "å\˜ÃÑ· ^Œ$_è» ã¨OHõÅÊO KÕã¨∞‰õΩO>Ë ÖËHõ PK«~°}Ö’ ÃÑ_ç`Õ
209
285 `«# „ѨÉèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù# J=`«iOѨ
*ËÜ«∞|_ç# ^•xx „Ѩ=HõÎ qâ◊fiã≤OKå_»∞.
^•xfl qâßfiã¨∞Å∞ ‰õÄ_® (ã¨`«º=∞x
#=∂‡~°∞.) "å~°O`å JÖÏ¡ÇÏπ #∞, PÜ«∞#
^Œ∂`«Å#∞, PÜ«∞# „QÆO^ä•Å#∞, PÜ«∞#
„Ѩ=HõÎÅ#∂ qâ◊fiã≤OKå~°∞. ''"Õ∞=Ú
PÜ«∞# (ѨOÑ≤#) „Ѩ=HõÅÎ =∞^躌 ZÖÏO\˜
qK«H}∆õ #∞, Éè^Ë ÉŒ Ïè "åhfl áê\˜OK«=Ú——360
(Jx "å~°∞ K≥|∞`å~°∞). ''"Õ∞=Ú
q<åfl=Ú. q^èÕÜ«ÚÅO JÜ«∂º=Ú. =∂
„ѨÉèí∂! "Õ∞=Ú h Hõ∆=∂aèHõ∆#∞
Ji÷ã¨∞Î<åfl=Ú. Hõ_»‰õΩ "Õ∞=Ú =∞~°e
~å=Åã≤Ok h =^ŒÌˆH—— Jx JO\Ï~°∞.
=∂„`«O xÅnã≤ J_»QÆ@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. nxH˜ „ѨuQÍ W=∂"£∞ Wɡfl [s~ü `«„c
U=∞O\Ï~°O>ˆ D PÜ«∞`«∞ ~°^∞Œ Ì HÍÖË^∞Œ . JÖÏ¡ÇÏπ xÅnã≤ ÖˇH¯õ fã¨∞‰õΩ#fl "å~°O^ŒiH©
tHõ∆ Ѩ_ç f~°∞`«∞O^Œx ‰õÄ_® J#∞HÀ~å^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë JÖÏ¡ÇπÏ ÖˇHõ¯
fã¨∞HÀ=_®xÔH·`Õ JO^Œi #∞Op fã¨∞‰õΩO\Ï_»∞. HÍx ÖˇHõ¯ fã¨∞‰õΩ#fl `«~°∞"å`«
KåÖÏ=∞Ok PÜ«∞# Hõ∆=∂QÆ∞}O ^•fi~å =ÚHÎ̃ á⁄O^Œ∞`å~°∞. =∞iH˘O^ŒiÔH·`Õ† "åi
XH˘¯Hõ¯ áêáêxfl QÆ∞~°∞ÎKÕã≤, P áêѨO KÕã≤#@∞¡ "åiKÕ`« XÑ≤ÊOz, Hõ_»‰õΩ "åiH˜
Hõ∆=∂aèHõ∆ ÃÑ_»`å_»∞ (D ǨÏnã¨∞ ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs, =Úã≤¡OÅÖ’ LOk – Wɡfl Hõã‘~ü
P^è•~°OQÍ).
360. D "åHõºOÖ’ =∞~À™êi 'qâßfi™êÅ— „Ѩ™êÎ=##∞ fã¨∞‰õΩ=zÛ qâßfiã¨∞ʼnõΩ 'qâßfi㨗
„áê=ÚYº`«#∞ *Ï˝Ñ¨HõO KÕÜ«∞@O [iyOk. `«~°∞"å`« "åHõºOÖ’ JÖÏ¡ÇπÏ `«#
^•ã¨∞ʼnõΩ KÕã≤# =∞ǨϟѨHÍ~åxfl QÆ∞~°∞Î KÕâß_»∞. J^Õ=∞O>Ë PÜ«∞# "åiÃÑ· â◊H˜ÎH˜
q∞Oz# |~°∞=Ù ÉÏ^茺`«Å#∞ "≥∂ѨÖË^Œ∞. D Ô~O_»∞ PÜ«∞`«∞Å∞ J`«ºO`«
=∞ǨÏ`üѨÓ~°fiHõ"≥∞ÿ#=h ǨÏnã¨∞Å ^•fi~å `≥Å∞™ÈÎOk. ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) WÖÏ
„Ѩ=zOKå~°∞ : ''Z=~°~Ú<å |Y~å ã¨∂~åÖ’x z=i Ô~O_»∞ PÜ«∞`«∞Å#∞
~å„uѨÓ@ áê~åÜ«∞}O KÕ¿ãÎ Jq J`«x HÀã¨O KåÅ∞—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs – Wɡfl
Hõã‘~ü). JO>Ë g\˜ =¸ÅOQÍ JÖÏ¡ÇπÏ J`«xfl `«# ~°Hõ∆}Ö’H˜ fã¨∞‰õΩO\Ï_»∞.
~å„uѨÓ@ KÕ¿ã ^≥=· ^蕺<åxH˜ D ~Ô O_»∞ PÜ«∞`«∞Å∞ ã¨i`«∂QÆ∞`åÜ«∞x =∞iH˘O`«
=∞Ok q^•fiOã¨∞Å∞ Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞.
210
2. JÖò |Y~° JeѶ
uÖòπ HÖÏ"£
õ„~°∞ã¨∞ ∞Å∞
g∞"£∞ 106 2. JÖò |Y~° 1= áê~å
Pre-final

286 JÖÏ¡ÇπÏ U „áê}˜ÃÑ·<å ^•x â◊H˜ÎH˜

q∞Oz# ÉèÏ~°O "ÕÜ∞« _»∞. Jk U ѨÙ}Ϻxfl
ã¨OáêkOz<å ^•xˆH Åaèã¨∞ÎOk. =∞i
Jk U áêáêxfl =¸@QÆ@∞ì‰õΩ<åfl ^•x
Ѷ¨e`åxfl Jk K«qK«∂ã¨∞ÎOk. (WÖÏ
„áêi÷ã¨∂Î LO_»O_ç): ''F =∂ „ѨÉèí∂!
"Õ∞=Ú =∞~°záÈ~Ú<å, ÖËHõ "Õ∞=Ú
á⁄~°|_ç<å =∞=∞‡efl xÅnÜ«∞‰õΩ. =∂
„ѨÉèí∂! =∂‰õΩ ѨÓ~°fiO QÆuOz# "åiÃÑ·
"Õã≤#@∞=O\˜ ÉèÏ~åxfl =∂ÃÑ· "ÕÜ«∞‰õΩ.
=∂ „ѨÉèí∂! "Õ∞=Ú "≥∂Ü«∞ÖË#@∞=O\˜
|~°∞=Ù#∞ =∂ÃÑ· "≥∂Ѩ‰õΩ. =∞=∞‡efl
=∞xflOz =^ŒeÃÑ@∞ì. =∂‰õΩ Hõ∆=∂aèHõ∆
ÃÑ@∞ì. =∂ÃÑ· ^ŒÜ«∞EѨÙ. h"Õ =∂
ã¨O~°H‰∆õ Ωõ _»=Ù. JO^Œ∞KÕ`« Jqâßfiã¨∞ʼnõΩ
=ºuˆ~HõOQÍ =∂‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞Ѩ_»∞.——
"Õ~˘Hõ ǨÏnã¨∞ „ѨHÍ~°O =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O)‰õΩ "Õ∞~å*ò Ü«∂„`« ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ
„Ѩ™êkOK«|_ç# =¸_»∞ =~åÅÖ’ |Y~å ã¨∂~åÖ’x D z=i Ô~O_»∞ PÜ«∞`«∞Å∞
‰õÄ_® L<åfl~Ú (ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O – ã≤„^Œ`«∞Öò =Ú#ÎǨ „Ѩ™êÎ=# QÆÅ J^蕺ܫ∞O).
^≥·=Ñ‘~îåxH˜ (J~ü¬‰õΩ) „H˜O^Œ#∞#fl Y*Ï<å#∞Oz JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨)‰õΩ D
Ô~O_»∞ PÜ«∞`«∞Å∞ J#∞„QÆÇ≤ÏOK«|_®¤Ü«∞x =∞iH˘xfl LÖË¡Y<åÅ∞ `≥Å∞ѨÙ`«∞<åfl~Ú.
D PÜ«∞`«∞Å∞ PÜ«∞#‰õΩ `«Ñ¨Ê =∞~˘HõÔ~=iH© J#∞„QÆÇ≤ÏOK«|_»ÖË^Œ∞ (JǨχ^£,
#™ê~Ú, `«„ÉÏh, ɡ·Ç¨Ïv, ǨH˜"£∞, ^•ig∞). D ã¨∂~å =ÚyOѨÙÃÑ· Ǩτ[`ü
=ÚP*ò (~°l) 'Pg∞<£— J<Õ"å~°∞ (Wɡfl Hõã‘~ü).

211 193
3. Pe W„=∂<£ uÖòHõ„~°∞ã¨∞Å∞
Pre-final
3. Pe W„=∂<£ (W„=∂<£ ‰õΩ@∞O|O) ã¨∂~å
ѨiK«Ü«∞O
k=º Y∞~üP<£Ö’ Wk =¸_»= ã¨∂~å. J~Ú`Õ k=º Y∞~üP<£ J=`«~°} „Hõ=∞OÖ’
=¸_»= ã¨∂~åQÍ ÉèÏqOK«~å^Œ∞. Wk =∞^Œh ã¨∂~å, JO>Ë =∞n<åÖ’ J=`«iOzOk. D
ã¨∂~åÖ’ `ÒÇ‘Ï^£ (UHõ ^≥"· å~å^è#Œ ), k=º Y∞~üP<£ J=`«~}° Å ^è$Œ gHõ~}° , „Ѩ=HõÅΠѨ~O° Ѩ~,°
H˘xfl W™ê¡g∞Ü«∞ K«@Ñì ~¨ "° ∞≥ #ÿ P^ÕâßÅ∞ „Ѩ^•è #OQÍ L<åfl~Ú. J`«ºO`« ^è~Œ ‡° Ѩ~åÜ«∞}`«fiO
Hõey# W„=∂<£ ‰õΩ@∞O|O – „Ѩ=HõÎ =¸™ê (Jã¨), „Ѩ=HõÎ D™ê (Jã¨)ʼnõΩ ѨÓsfi‰õΩ_≥·#
W„=∂<£ ‰õΩ@∞O|O ¿Ñ~°∞ D ã¨∂~å‰õΩ ÃÑ@ì_»O [iyOk.
D ã¨∂~å `ÒÇ‘Ï^£ (UHõ ^≥·"å~å^èŒ#)#∞ <˘H˜¯ K≥|∞`«∂ „áê~°OÉèíO J=Ù`«∞Ok.
k=º Y∞~üP<£ ^Õ=Ùx `«~°Ñ¶¨Ù# J=`«iã¨∞Î#fl ^≥·="å}˜ Jx <˘H˜¯ K≥|∞`«∂, WO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞
J=`«iOz# k=º „QÆO^ä•Å∞ – `Ò~å`ü, WOrÖòÅ#∞ ^èŒ$gHõiã¨∞ÎOk. =Ú#∞Ѩ\ ˜ k=º
„QÆO^ä•Å∞ – `Ò~å`ü, WOrÖòÅ =∂kiQÍ H͉õΩO_® k=º Y∞~üP<£ XHõ ã¨OѨÓ~°‚"≥∞ÿ# k=º
"å}˜ Jx D ã¨∂~å `≥Å∞ѨÙ`«∞Ok. k=º Y∞~üP<£Ö’x ~Ô O_»= ã¨∂~å =ÚYºOQÍ Ü«¸^Œ∞Å
QÆ∞iOz, „Ѩ=HõÎ =¸™ê (Jã¨) QÆ∞iOz „Ѩ™êÎqOzOk. HÍQÍ, D ã¨∂~å =ÚYºOQÍ
„ÔH·ã¨Î=ÙÅ QÆ∞iOz, „Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) QÆ∞iOz „Ѩ™êÎqOzOk.
D ã¨∂~å#∞ Ô~O_»∞ =ÚYº"≥∞ÿ# ÉèÏQÍÅ∞QÍ qÉèílOK«=K«∞Û. "≥Ú^Œ\ ˜ ÉèÏQÆOÖ’
„QÆO^äŒ „Ѩ[Å (Ü«¸^Œ∞Å, „ÔH·ã¨Î=ÙÅ) QÆ∞iOz, =ÚYºOQÍ „ÔH·ã¨Î=ÙÅ QÆ∞iOz „Ѩ™êÎ=#
LOk. "åix „Ѩ`ÕºHõOQÍ L^ÕÌtOz K≥ѨÊ_»O [iyOk. H˘`«ÎQÍ J=`«iã¨∞Î#fl D
^≥·==K«<åÅ#∞ ã‘fiHõiOKåÅh, JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞QÍ Z=ih KÕ~°Û~å^Œx K≥ѨÊ_»O
[iyOk. Ô~O_»= ÉèÏQÆOÖ’ W™ê¡g∞Ü«∞ ^èŒ~°‡ ã¨∂„`åÅ∞, ^≥·"å^ÕâßÅ „Ѩ™êÎ=# LOk.
Ü«∂=`«∞Î =∂#"åox ã¨$+≤ìOzOk PÜ«∞<Õ. =∞x+≤H˜ =∂`«$QÆ~°ƒùOÖ’ PÜ«∞#
~°∂ѨÙ~ˆ YÅ∞ W™êÎ_∞» . WHõ¯_» J~°O÷ KÕã∞¨ HÀ=Åã≤# q+¨Ü∞« "Õ∞=∞O>Ë, =∂`«$QÆ~ƒ° Où Ö’ rq`«O
ZÖÏO\˜^À =∞#‰õΩ `≥eÜ«∞#>Ë¡, ѨÙ@∞ìHõ "≥#∞Hõ L#fl ~°Ç¨Ï™êºÅ∞ =∞#‰õΩ `≥eÜ«∞#>Ë¡,
D™ê „Ѩ=HõÎ (Jã¨) ѨÙ@∞ìHõ ‰õÄ_® =∞x+≤ "Õ∞^茉õΩ JO^Œx q+¨Ü«∞O.
W„™ê~¸Öò ã¨O`«u QÆ∞iOz „Ѩ™êÎqã¨∂,Î "åix JÖÏ¡ÇÏπ zǨflÅ#∞ qâ◊fiã≤OK«_®xH˜
x~åHõiOKÕ "åiQÍ =i‚OK«_»O [iyOk. QÆ`« HÍÖÏxH˜ K≥Ok# 43 =∞Ok „Ѩ=HõÎÅ#∞
ǨÏ`«=∂iÛ# *ÏuQÍ, 170 =∞Ok ã¨^•Kå~° ã¨OѨ#∞flÅ#∞ K«OÑ≤# "åiQÍ ¿Ñ~˘¯Ok.
Ü«¸^Œ∞Å#∞, „ÔH·ã¨Î=ÙÅ#∞ L^ÕÌtOz, "åiH˜ k=º „QÆO^ä•Å#∞ „Ѩ™êkOK«_»O [iyO^Œh,
212
107 3. Pe W„=∂<£ 3= áê~å
HÍx "å~°∞ P „QÆO^ä•Å‰õΩ Hõ@∞ì|_»ÖË^Œx q=∞i≈OK«_»O [iyOk. "åi „QÆO^ä•ÅÖ’ „Ѩ=HõÎ
=ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) QÆ∞iOz# „Ѩ™êÎ=# LO^Œh, HÍ|\˜ì „QÆO^ä„Œ Ѩ[Å∞ „Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£
(ã¨Jã¨O)#∞ qâ◊fiã≤OKåÅx K≥ѨÊ_»O [iyOk.
"≥∞ã¨ûÜ«∞º JÖÏ¡ÇπÏ HÍ^Œh, JÖÏ¡ÇπÏ ‰õΩ=∂~°∞_»∞ ‰õÄ_® HÍ^Œh, ˆH=ÅO =∂=¸Å∞
=∞x+≤ =∂„`«"Õ∞#h, XHõ „Ѩ=HõÎ =∂„`«"Õ∞#x K≥ѨÊ_»O [iyOk. D ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ J<ÕHõ
Kåi„`«Hõ ã¨OѶ¨∞@#Å#∞ „Ѩ™êÎqOK«_»O [iyOk.
D ã¨∂~åÖ’ P^Œ"£∞, D™ê (Jã¨)Å ã¨$+≤ì QÆ∞iOz QÆ∞~°∞Î KÕÜ«∞_»O [iyOk. D™ê
„Ѩ=HõÎ ã¨$+≤xì P^Œ"∞£ (Jã¨) ã¨$+≤`ì À áÈÅÛ@O [iyOk. P^Œ"∞£ (Jã¨)#∞ ^Õ=Ù_»∞ `«e`¡ O« „_ç
W^ŒÌ~°∂ ÖˉõΩO_® ã¨$+≤ìOKå_»∞. D™ê (Jã¨)#∞ ˆH=ÅO `«O„_ç ÖˉõΩO_® ѨÙ\˜ìOKå_»∞. D™ê
„Ѩ=HõÎ JÖÏ¡ÇÏπ ã¨$+≤Oì z# =∂#==∂„`«∞_»∞ `«Ñʨ JO`«‰Ωõ q∞Oz Ug∞ HÍ^Œx D PÜ«∞`«∞Å∞
ã¨Ê+¨ìO KÕã¨∞Î<åfl~Ú. JÖÏ¡ÇπÏ `«Ñ¨Ê P~å^èŒ#‰õΩ J~°∞›_»∞ =∞Ô~=fi~°∂ ÖË~°x D q^èŒOQÍ ã¨Ê+¨ìO
KÕÜ«∞_»O [iyOk.
=∂#"åo HÀã¨O LxH˜Ö’H˜ fã¨∞‰õΩ~å|_ç# L`«Î=∞ ã¨=∂[OQÍ =Úã≤¡=ÚÅ#∞ D
ã¨∂~åÖ’ Jaè=i‚OK«_O» [iyOk. =∞Oz "≥Ñ· Ù¨ #‰õΩ Ñ≤eKÕ, K≥_∞» #∞Oz x~ÀkèOKÕ ã¨=∂[OQÍ
U~°Ê_®Åx =Úã≤¡=ÚÅ#∞ „áÈ`«ûÇ≤ÏOzOk. D ã¨∂~åÖ’ =Úã≤¡=ÚÅ <≥·uHõ ã¨÷~Ú~åºxfl
ÃÑOá⁄OkOKÕ "åHͺÅ∞ L<åfl~Ú. Jqâßfiã¨∞Å∞ Z#fl\˜H© =Úã≤=¡ ÚʼnõΩ #+¨Oì HõeyOK«Ö~Ë h° ,
Ѩ~åÉèí=O, J==∂#O, ^≥·#ºO, ^≥·"å„QÆǨÏO, Ѩ`«<åÅ∞ "åiH˜ `«Ñ¨Ê=x `≥eÜ«∞*Ëã≤Ok.
=Úã≤¡=ÚÅ∞ Hõ+¨ìHÍÅOÖ’ ã¨Ç¨Ï#O =Ç≤Ï¿ãÎ, JÖÏ¡ÇπÏ#∞ #=Ú‡‰õΩO>Ë Jqâßfiã¨∞Å ‰õΩ„@Å∞
ÉèíQÆfl=∞=Ù`åÜ«∞x Éèí~À™ê WzÛOk.
D ã¨∂~å Ô~O_»∞ =ÚYº"≥∞ÿ# q+¨Ü«∂Å#∞ <˘H˜¯ K≥|∞`«∂ =ÚQÆ∞ã¨∞ÎOk. Jq :
1. ^Õ=Ù_»∞ XHõ¯_Õ J#fl q+¨Ü«∞O. Éèí∂=∂ºHÍâßÅ ã¨$+≤ì, ˆ~~ÚO|=à◊√¡ XHõ^•x
`«~åfi`« XHõ\ ˜ ~å=_»O =O\˜ ^Œ$ëêìO`åÅ∞ ^Õ=Ù_»∞ XHõ¯_Õ J#fl "åã¨"Î åxfl ã¨Ê+¨Oì KÕã∞¨ <Î åfl~Ú.
2. ã¨Ç¨Ï#"Õ∞ ™êѶ¨ÖϺxH˜ ™ê^èŒ#=∞x qâ◊nHõiã¨∞ÎOk.
Q
213
3. Pe W„=∂<£ uÖòHõ„~°∞ã¨∞Å∞
Pre-final
3. Pe W„=∂<£1 ã¨∂~å
J=`«~°} : =∞n<å PÜ«∞`«∞Å∞ : 200
Jáê~° Hõ~∞° }Ï=∞Ü«Ú_»∞, Ѩ~=° ∞ Hõ$áêjÅ∞_≥#·
JÖÏ¡ÇÏπ ¿Ñ~°∞`À
1 – 2 JeѶπ ÖÏ"£∞ g∞"£∞. JÖÏ¡ÇπÏ –
PÜ«∞# `«Ñ¨Ê =∞~À P~å^茺 ^≥·=O ÖË_»∞.
PÜ«∞# ã¨r=Ù_»∞, ã¨~°fiã¨$+≤ìH˜
=¸ÖÏ^è•~°O. 2
1. D ã¨∂~å =∞n<åÖ’ J=`«iOzOk. WO^Œe qq^èŒ PÜ«∞`«∞Å∞ qq^èŒ ã¨O^Œ~åƒù
ÅÖ’– Ç≤Ï„[`ü J#O`«~°O – J=`«iOKå~Ú. "≥Ú^Œ\˜ 83 PÜ«∞`«∞Å∞ Ç≤Ï„r 9=
U@ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) ã¨xflkèH˜ =zÛ# #[~å<£ „ÔH·ã¨Î=|$O^ŒO QÆ∞iOz
J=`«iOѨ*ËÜ«∞|_ç#"Õ. „ÔH·ã¨Î= =∞`åKå~°∞ºÅ∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) =^ŒÌ‰õΩ =zÛ „ÔH·ã¨Î=
=∞`« qâßfi™êÅ QÆ∞iOz – W™ê¡O QÆ∞iOz "åkOKå~°∞. "åi ã≤^•úO`åÅ#∞
YO_çã¨∂Î '=ÚÉÏǨÏÖÏ— H˘~°‰õΩ ‰õÄ_® "åix Ñ≤Å∞=@O [iyOk. "å\˜ q=~åÅ∞
=Ú#∞‡O^Œ∞ =™êÎ~Ú. D <ÕÑ^¨ ºŒä OÖ’<Õ D ã¨∂~åÖ’x D PÜ«∞`«∞Å#∞ J^躌 Ü«∞#O
KÕÜ∂« e.
2. ǨÏÜ«Úº<£ =∞iÜ«Ú YÜ«¸º=Ú<£ : Wq Ô~O_»∂ JÖÏ¡ÇπÏ Ü≥ÚHõ¯ =ÚYº QÆ∞}ÏÅ∞.
'ǨÏÜ«Úº<£— JO>Ë ã¨r=Ù_»∞. x`«∞º_»∞, Pk =∞^蕺O`« ~°Ç≤Ï`«∞_»∞. ѨÓ~°fiO ‰õÄ_®
L<åfl_»∞. <Õ_∂» L<åfl_»∞, U<å\˜HÔ <· å LO\Ï_»∞. PÜ«∞#‰õΩ =∞~°}O J#flk LO_»^∞Œ .
'YÜ«¸ºO— JO>Ë ã¨=∞ã¨Î ã¨$+≤Hì ˜ =¸ÖÏ^è•~°O, ã¨=∞™êÎhfl „Ѩu+≤Oª z#"å_»∞, ã¨~åfihfl
HÍáê_Õ"å_»∞, Ѩ~°º"ÕHõ∆‰õΩ_»∞ Jx ÉèÏ=O. qâ◊fiO "≥Ú`«ÎO PÜ«∞#ÃÑ·<Õ P^è•~°Ñ¨_ç
LOk. HÍx PÜ«∞# =∂„`«O Z=iÃÑ·<å P^è•~°Ñ¨_çÖË_»∞. qâ◊fi=∞O`«\˜H© PÜ«∞#
Ü≥ÚHõ¯ J=ã¨~O° LOk. HÍx PÜ«∞#‰õΩ =∂„`«O Z=i J=ã¨~=° ¸ ÖË^∞Œ . „ÔHã· =Ψ ÙÅ∞
Uã¨∞„H©ã¨∞Î (Ǩτ[`ü D™ê)#∞ ^≥·=OQÍ ÖËHõ ^Õ=Ùx ‰õΩ=∂~°∞_»∞QÍ ÖËHõ =ÚQÆ∞æiÖ’
XHõxQÍ #"Õ∞‡"å~°∞. Hõ#∞Hõ "åiH˜ D PÜ«∞`«∞ ^•fi~å ["å|∞ W=fi|_çOk –
Uã¨∞„H©ã¨∞Î ‰õÄ_® ^Õ=Ùx ã¨$+≤ì J~Ú#ѨÙ_»∞, PÜ«∞# ã¨~Ú`«O `«e¡ Hõ_»∞Ѩ٠#∞Oz
ѨÙ\˜ì#ѨC_»∞, PÜ«∞# ѨÙ@∞ìHõ ‰õÄ_® ã¨$+≤ì LxH˜Ö’H˜ =zÛ# KåÖÏ HÍÅO `«~°∞"å`«
[iy#ѨÙ_»∞ PÜ«∞# ^Õ=Ù_»∞ ÖËHõ ^Õ=Ùx ‰õΩ=∂~°∞_»∞ ZÖÏ J=Ù`å~°∞? g∞ qâßfiã¨"∞Õ
QÆ#Hõ XHõ"Õà◊ x["≥∞ÿ#^≥·`Õ PÜ«∞# XHõ =∂#= ã¨$+≤ìQÍ =ÚO^Œ∞‰õΩ=KÕÛ |^Œ∞Å∞
^≥·=`«fiѨ٠ÅHõ∆}ÏÅ`À ã¨$+≤ì LxH˜H˜ =ÚO^Œ∞QÍ<Õ „ѨÉèíqOz LO_®eûOk. PÜ«∞#‰õΩ
=∞~°}O ‰õÄ_® ã¨OÉèíqOK«=Åã≤Ok HÍ^Œ∞. HÍx XHÍ<˘Hõ xs‚`« ã¨=∞Ü«∞OÖ’
214
108 3. Pe W„=∂<£ 3= áê~å
3 (F „Ѩ=HÍÎ!) PÜ«∞# hÃÑ· ã¨`«ºO`À
áê@∞ D „QÆO^ä•xfl J=`«iOѨ*âË ß_»∞.3
^•xH˜ ѨÓ~°fiO =zÛ# „QÆO^ä•Å#∞ Jk
^è$Œ =Ѩ~∞° ã¨∞OÎ k. PÜ«∞<Õ `Ò~å`«∞, Wh˚Å∞
„QÆO^ä•Å#∞ J=`«iOѨ*Ëâß_»∞,4
4 WO`«‰õΩ =Ú#∞Ѩ٠„Ѩ[Å =∂~°æ^Œ~°≈
Hõ`fi« OQÍ. WOHÍ w@∞~å~Ú (Y∞~üP<£)x
‰õÄ_® PÜ«∞<Õ J=`«iOѨ*Ëâß_»∞.5
JÖÏ¡ÇÏπ PÜ«∞`«∞Å#∞ u~°ã¯¨ iOz# "åiH˜
Hõi#î tHõ∆ Ѩ_@ » O MÏÜ«∞O. JÖÏ¡ÇÏπ
ã¨~åfikè‰Ωõ º_»∞. „ѨfHÍ~°O KÕ¿ã"å_»∂#∞.
PÜ«∞# =∞~°}O˜ K«=Åã≤#"åˆ~. „ÔHã· =Ψ ÙÖˇ`· Õ PÜ«∞# =∞$`«∞º"å`«# Ѩ_®¤~<° Õ JO\Ï~°∞.
k=º Y∞~üP<£Ö’x =¸_»∞ PÜ«∞`«∞ÅÖ’ JÖÏ¡ÇπÏ Ü≥ÚHõ¯ =∞Ǩϟ#fl`« <å=∞O (WÃã‡
P["£∞) ¿Ñ~˘¯#|_çO^Œh, ^•x P^è•~°OQÍ KÕ¿ã "Õ_»∞HÀÅ∞ „`Àã≤ѨÙK«Û|_»^Œh
ǨÏnã¨∞Ö’¡ K≥ѨÊ|_çOk : "å\˜Ö’ "≥Ú^Œ\˜k Pe W„=∂<£ ã¨∂~åÖ’x D (Ô~O_»=)
PÜ«∞`«∞. Ô~O_»=k : PÜ«∞`«∞Öò ‰õΩsûÖ’xk (JÖϡǨï ÖÏ ~ÚÖÏÇ¨Ï WÖÏ¡ Ǩï=Öò
ǨÏÜ«ÚºÖò YÜ«¸º"£∞). =¸_»=k : `åǨ ã¨∂~å Ö’xk (= J#uÖò =ÙEǨï
eÖò ǨÏ~ÚºÖò YÜ«¸º"£∞) (Wɡfl Hõã‘~ü – `«Ñ¶‘û~ü PÜ«∞`«∞Öò ‰õΩsû).
3. JO>Ë D „QÆO^äOŒ JÖÏ¡ÇÏπ `«~Ñ° Ù¨¶ #∞O_ç J=`«iOѨ*Ü Ë ∞« |_çO^Œ<kÕ ã¨`º« O. WO^Œ∞Ö’
ã¨O^ÕǨxH˜ P™ê¯~°O ÖË^Œ∞. WHõ¯_» „QÆO^äŒO JO>Ë k=º Y∞~üP<£ Jx ÉèÏ=O.
4. WO`«‰õΩ =Ú#∞Ѩ٠^≥·=„Ѩ=HõÎÅ (JÖˇ·Ç≤Ï=Úã¨ûÖÏO)ÃÑ· J=`«iOz# „QÆO^ä•Å∞
ã¨`«º"≥∞ÿ#=x D „QÆO^äŒO ^èŒ$gHõiã¨∞ÎOk. P „QÆO^ä•ÅÖ’ q=iOK«|_ç# JOâß
ÅxflO\˜h JOwHõiã¨∞ÎOk. "å\˜Ö’ ¿Ñ~˘¯#|_ç=Ù#fl Éèíq+¨º`«∞ΉõΩ ã¨O|OkèOz#
„ѨHõ@#Å#∞ XѨC‰õΩO@∞Ok. ѨÓ~°fiѨ٠„QÆO^ä•Å#∞ J=`«iOѨ *Ëã≤#"å_Õ D
Y∞~üP<£ „QÆO^ä•xfl ‰õÄ_® J=`«iOѨ*Ëâß_»#\ÏxH˜ W^˘Hõ „Ѩ|Å `å~å¯}O.
XHõ"Õà◊ ã¨~°fiÖ’Hõ „ѨÉèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù#QÍHõ "Õ~˘Hõi „Ѩ"Õ∞Ü«∞O`À, =∂#=ÙÅ Hõ$+≤`À
Wk ~°∂á⁄OkOK«|_ç LO>Ë Jk ѨÓ~°fiѨ٠„QÆO^ä•Å#∞ ã¨`«º=∞x ^èŒ$gHõiOKÕk
HÍ^Œ∞, "å\˜H˜ q~°∞^ŒúOQÍ LO_Õk. Jxfl q+¨Ü«∂ÅÖ’#∂ "å\˜`À qÉèËkOKÕk.
5. JO>Ë `Ò~å`ü, Wh˚Å∞ „QÆO^ä•Å∞ ‰õÄ_® `«=∞ `«=∞ HÍÖÏÖ’¡ =∂#"åoH˜ ã¨<å‡~°æO
K«∂¿Ñ=#flk xifi"å^•Oâ◊O. ZO^Œ∞HõO>Ë P „QÆO^ä•Å#∞ J=`«iOѨ*ËÜ«∞@OÖ’x
Jã¨Å∞ L^ÕÌâ◊ºO =∂~°æO K«∂Ѩ@"Õ∞. P `«~åfi`« ''D w@∞~å~Úx ‰õÄ_® PÜ«∞<Õ
215
3. Pe W„=∂<£ uÖòHõ„~°∞ã¨∞Å∞ 109 3. Pe W„=∂<£ 3= áê~å
Pre-final
5 xâ◊ÛÜ«∞OQÍ – Éèí∂=∂ºHÍâßÅÖ’x („Ѩ[Å#∞) „Éè+í µ¨ Ñì \¨ Oì˜ K«\ÏxH˜ „ѨÜ∞« ufl
U =ã¨∞Î=Ó JÖÏ¡ÇπωõΩ QÀѨºOQÍ ÖË^Œ∞. ™êÎ~°∞. `«=∞ L^ÕÌâߺŠHõ#∞QÆ∞}OQÍ
6 PÜ«∞<Õ `å#∞ HÀi# q^èŒOQÍ =∂`«$ `å`«Ê~åºÅ∞ f™êÎ~°∞. x*ÏxH˜ "å\˜
QÆ~åƒùÖ’¡ g∞ ~°∂Ѩو~YÅ#∞ =∞Å∞™êÎ_»∞.6 "åã¨ÎqHõ`« JÖÏ¡ÇπωõΩ `«Ñ¨Ê "ÕÔ~=iH©
PÜ«∞# `«Ñ¨Ê =∞~À P~å^èŒ∞º_»∞ ÖË_»∞. `≥b^Œ∞.8 J~Ú`Õ *Ï˝#OÖ’ ѨiѨHõfi`«
PÜ«∞# â◊H˜Î ã¨OѨ#∞fl_»∞, q"ÕHõ ã¨OѨ L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : JÖÏ¡ÇπÏ Jã≤Î`«fiO, ã¨fi~°æ#~°HÍÅ∞, ^≥·=^Œ∂`«Å∞ "≥Ú^ŒÅQÆ∞#q. "å\˜
#∞fl_»∞ ‰õÄ_®#∞. "åã¨ÎqHõ`«#∞ PHõoOѨ٠KÕã¨∞HÀ=@OÖ’ =∂#= |∞nú*Ï˝<åÅ∞ qѶ¨Å=∞=Ù`«∂
7 hÃÑ· „QÆO^ä•xfl J=`«iOѨ*Ëã≤#"å_»∞ LO\Ï~Ú. "å\˜#∞Oz <å<å~å÷Å∞ fÜ«∞_®xH© ÖËHõ "å\˜Ö’x Jã¨Ê+¨`ì #« ∞ P^è•~°OQÍ
PÜ«∞<Õ. JO^Œ∞Ö’ ã¨∞ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# KÕã¨∞‰õΩx „Ѩ[Å#∞ ÃÑ_»^•i Ѩ\ ˜ìOK«_®xH˜ P™ê¯~°O LO@∞Ok. ǨÏ$^ŒÜ«∂ÅÖ’
(=ÚǨϯ=∂`ü) =K«<åÅ∞<åfl~Ú. Jq '=„Hõ`«— L#fl"å~°∞ WÖÏO\˜ H˜¡+¨ì=∞~Ú# PÜ«∞`«∞Å #∞Oz ‰õÄÑ‘Å∞ ÖÏy, "å\˜
^•fi~å 'LѨ„^Œ=O— ã¨$+≤ìã¨∂Î LO\Ï~°∞.
„QÆO^ä•xH˜ =¸ÅO. =∞iH˘xfl |Ǩïq^èŒ
ÉèÏ=O`À ‰õÄ_ç# (=Ú`«ëêaǨ`ü) „ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞ KÕã≤Ok ‰õÄ_® J^Õ. k=º Y∞~üP<£ Ǩτ[`ü D™ê (Uã¨∞„H©ã¨∞Î)#∞
=K«<åÅ∞<åfl~Ú.7 ǨÏ$^ŒÜ«∂ÅÖ’ =„Hõ`« ^≥=· ^•ã¨∞_»∞ =∞iÜ«Ú ^≥=· „Ѩ=HõÎ Jx ã¨Ê+¨Oì KÕãO≤ k. Wk ZO`À ã¨Ê+¨"ì ∞≥ #ÿ , xiÌ+"ì¨ ∞≥ #ÿ
L#fl "å~°∞ JO^Œ∞Ö’x |Ǩïq^èŒ ÉèÏ= q+¨Ü«∞O. HÍx „ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞ D ã¨∞ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# q+¨Ü«∂xfl =kÖËã≤ Uã¨∞„H©ã¨∞Î#∞ k=º
Y∞~üP<£ ~°∂ǨïÖÏ¡ÇÏπ (^Õ=Ùx P`«‡), Hõe=∞`«∞ÖÏ¡ÇÏπ (^≥=· "å‰õΩ¯) Jx Jaè=i‚Oz#
=K«<åÅ (=Ú`«ëêaǨ`ü) "≥O@Ѩ_ç Ѩ^•Å#∞ P„â◊~ÚOz, "å\˜ Pã¨~å`À `«ÑC¨ _»∞ qâßfi™êÅ "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ P^è•~åÅ∞ "≥eH˜f¿ã
J=`«iOѨ*âË ß_»∞—— J#fl ѨÅ∞‰õΩ#∞ |\˜ì qk`«=∞ÜÕ∞º^Õq∞@O>Ë JOu=∞ ^≥=· „QÆO^äŒ „ѨÜ∞« `«flO KÕ™êÎ~∞° . D<å\˜ =∞# ã¨=∂[OÖ’x a^£JfÅ (^è~Œ ‡° OÖ’ H˘`«Î ѨÙO`«Å∞
"≥∞ÿ# Y∞~üP<£ "˘ã¨QÆ|_ç# `«~°∞"å`« WHõ Wh˚Å∞ (ɡ·aÅ∞), `Ò~å`üÅ J=ã¨~°O `˘‰õΩ¯`«∞#fl "åi) Ѩiã≤÷u ‰õÄ_® ~ÚO`Õ. Y∞~üP<£ „ѨɒkèOz# ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ#
ÖË^∞Œ . <Õ_∞» ã¨`åºã¨`åºÅ#∞, ^è~Œ å‡^è~Œ å‡Å#∞ "Õ~∞° Ѩ~K° Q« eÆ Qˆ „QÆO^äOŒ Y∞~üP<£ XHõ¯>Ë. qâßfi™êʼnõΩ q~°∞^ŒúOQÍ a^£JfÅ∞ HõeÊOz# |∂@HõѨ٠ã¨∂„`åÅhfl D
Hõ#∞Hõ Y∞~üP<£ „QÆO^ä•xfl ã¨`«º=∞x #"Õ∞‡=~°‰õÄ Z=~°∂ =Úã≤¡OÅ∞, qâßfiã¨∞Å∞ '=Ú`«ëêaǨ`ü—Å P^è•~°OQÍ HõeÊOz#"Õ. XHÀ¯™êi '=ÚǨϯ=∂`ü— Å#∞ ã¨~Ú`«O
HÍ*ÏÅ~°∞. D „Ѩ|∞^Œ∞Åú ∞ `«=∞ QÍ~°_`ô À '=Ú`«ëêaǨ`ü—Å∞QÍ =∂ˆ~Û „ѨÜ∞« `«flO KÕã∞¨ OÎ \Ï~°∞.
6. JO>Ë JO^ŒOQÍ#∂–JO^ŒqHÍ~°OQÍ#∂, =∞QÆ"åxQÍ#∂–P_»^•xQÍ#∂, ÉèÏQƺ nxH˜ aè#flOQÍ ã¨`«º|^Œú"≥∞ÿ# qâßfiã¨OQÆÅ =Úã≤¡OÅ∞ '=ÚǨϯ=∂`ü— =K«<åÅ#∞
=O`«∞xQÍ#∂ – ^Ò~åƒùQ∞Æ ºxQÍ#∂, ã¨~åfiOQÆ ã¨∞O^Œ~O° QÍ#∂ – JOQÆqHõÅ∞xQÍ#∂ `«∞.K«. `«Ñ¨Ê‰õΩO_® áê\˜™êÎ~°∞. '=Ú`«ëêaǨ`ü—Å ^ŒQÆæ~°‰õΩ =KÕÛã¨iH˜ "å~°∞ `«=∞
`«#H˜+Oì¨ =zÛ# q^èOŒ QÍ =∞Å∞™êÎ_∞» . =∂`«$QÆ~åƒùÅÖ’ Wxfl q^è•Å∞QÍ ~°∂ѨHÅõ Ê# q[˝`#« ∞ „Ѩ^iŒ ≈ã¨∂Î "å\˜Ñ@¨ ¡ `«=∞‰õΩ „ѨQÍ_è"» ∞≥ #ÿ qâßfiã¨O LO^Œx K≥ÑÊ≤ ã¨Oâ◊Ü∂«
KÕ¿ã JkèHÍ~°O ^≥·"åxH˜ =∂„`«"Õ∞ LOk. J@∞=O@ѨC_»∞ Ǩτ[`ü D™ê ʼnõΩ `≥~° kOKÕ™êÎ~∞° . gÅ~Ú#O`«=~°‰Ωõ ã¨Ê+¨"ì ∞≥ #ÿ =K«<åÅ P^è•~°OQÍ Jã¨Ê+¨"ì ∞≥ #ÿ
JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO (Uã¨∞„H©ã¨∞Î) ^≥·=O ZÖÏ J=Ù`å~°∞? "åã¨Î"åxH˜ PÜ«∞# ã¨~Ú`«O =K«<åÅ#∞ ‰õÄ_® J=QÍǨÏ# KÕã¨∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ Ü«∞uflã¨∂Î LO\Ï~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë
=∂`«$QÆ~°ƒùOÖ’ ã¨$+≤ì„Ѩ„H˜Ü«∞ Ü≥ÚHõ¯ qq^èŒ ^Œâ◊Å#∞ JkèQÆq∞Oz# "åˆ~<åÜ≥∞! D '=ÚǨϯ=∂`ü—<Õ Y∞~üP<£ 'Jã¨Å∞ „QÆO^äŒO—QÍ Y~å~°∞ KÕã≤Ok. =∞x+≤ g\˜x
7. =ÚǨϯ=∂`ü :JO>Ë ã¨Ê+¨"ì ∞≥ #ÿ q. WO^Œ∞Ö’ KÕÜ∞« =Åã≤#q–KÕÜ∞« ‰õÄ_»xq, P^ÕâßÅ∞– z`«Îâ◊√kú`À J~°÷O KÕã¨∞‰õΩ<Õ „Ѩܫ∞`«flO KÕã≤#ѨÙ_»∞ LѨ„^Œ"åÅ #∞Oz ã¨∞~°H˜∆`«OQÍ
P[˝Å∞, J#∞[˝Å∞, QÍ^èÅŒ ∞–=$`åÎO`åÅ∞ Jhfl L<åfl~Ú. Jq ZO`À ‰õÄÅOHõ+O¨ QÍ LO\Ï_»∞. `«Ñ¨C_»∞ qâßfi™êʼnõΩ Ö’#∞ H͉õΩO_® LO\Ï_»∞. JÖÏ¡ÇπÏ =∞#efl
LO\Ï~Ú. "å\˜ J~°O÷ ã≤~÷ O° QÍ LO@∞Ok. "å\˜x J~°O÷ KÕã∞¨ HÀ=@OÖ’ ZÖÏO\˜ J@∞=O\˜ ã¨^Œ∞ƒkú HõÅ"åiQÍ KÕÜ«ÚQÍHõ!
W|ƒOn LO_»^Œ∞. nxH˜ „ѨuQÍ =Ú`«ëêaǨ`ü J#|_Õ PÜ«∞`«∞Å∞ L<åfl~Ú. 8. =¸ÅOÖ’ ''`ågÖò—— J<Õ Ñ¨^ŒO =zÛOk. `ågÖò‰õΩ ''U^≥·<å q+¨Ü«∂xH˜
216 217
3. Pe W„=∂<£ uÖòHõ„~°∞ã¨∞Å∞ 110 3. Pe W„=∂<£ 3= áê~å
Pre-final
á⁄Ok#"å~°∞ =∂„`«O, ''"Õ∞=Ú g\˜x 11 Ѷ≤~“#∞ [#∞ʼnõΩ, "åiH˜ ѨÓ~°fiO
qâ◊fiã≤OKå=Ú. W=hfl =∂ „ѨÉèí∞=Ù QÆuOz# "åiH˜ Ѩ\#ì˜ QÆ`Õ giH© Ѩ_∞»
`«~°Ñ¶¨Ù#∞Oz =zÛ#"Õ—— Jx JO\Ï~°∞. `«∞Ok. (ZO^Œ∞HõO>Ë) "å~°∞ =∂ =K«<å
"å㨠Π" åxH˜ |∞nú *Ï˝ < åÅ∞ Hõ Å "å~° ∞ Å#∞ kèHõ¯iOKå~°∞. =∞i JÖÏ¡ÇπÏ ‰õÄ_®
=∂„`«"Õ∞ Ç≤Ï`«É’^èŒ#∞ „QÆÇ≤Ï™êÎ~°∞. "åix "åi áêáêʼnõΩQÍ#∞ Ѩ@∞ì
8 ("å~°∞ WÖÏ "Õ_»∞‰õΩO@∂ LO\Ï~°∞:) ‰õΩ<åfl_»∞. JÖÏ¡ÇπÏ f„=OQÍ ^ŒO_çOKÕ
''=∂ „ѨÉ∂íè ! ã¨<å‡~°Éæ Ïè QƺO „Ѩ™êkOz# "å_»∞ ã¨∞=∂!
`«~°∞"å`« =∂ ǨÏ$^ŒÜ«∂ÅÖ’ =„Hõ`«#∞ 12 (F „Ѩ=HÍÎ!) Jqâßfiã¨∞Å`À K≥ѨC:
~åhÜ«∞‰õΩ. h =^ŒÌ #∞Oz =∂‰õΩ HÍ~°∞ ''`«fi~°Ö’<Õ g∞~°∞ F@q∞ áêÅ=Ù`å~°∞.
}Ϻxfl „Ѩ™êkOK«∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h"Õ #~°HOõ "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ ã¨g∞HõiOK«|_»`å~°∞. Jk
Q˘Ñ¨Ê ^•`«=Ù.—— J`«ºO`« K≥_¤» x"å㨠ã¨Å÷ O.——
9 ''=∂ „ѨÉ∂íè ! xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h=Ù [#∞ 13 =ÚMÏ=Úv J~Ú# P Ô~O_»∞ =~åæ
ÅO^Œih XHõ ~ÀA ã¨g∞Hõi™êÎ=Ù. P ÅÖ’ g∞ HÀã¨O xâ◊ÛÜ«∞OQÍ QÆ∞}áê~î°
~ÀA ~å=@OÖ’ ã¨O^ÕǨxH˜ ZÖÏO\˜ ã¨∂K«# LOk. "å\˜Ö’ XHõ =~°æO ^≥·=
=∂~°Oæ Ö’ áÈ~å_»∞`«∂ LO_»QÍ, ~Ô O_Àk
P™ê¯~°O ÖË^∞Œ , JÖÏ¡ÇÏπ Z\˜ì Ѩiã≤u÷ Jqâßfiã¨∞Å =~°æO. "å~°∞ `«=∞ Hõ<åfl
Ö’#∂ "åQÍÌ<åxH˜ q~°∞^ŒúOQÍ =º=Ç¨Ï Ô~O_çO`« Å∞O_»\Ïxfl "å~°∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ
iOK«_∞» .—— `«=∞ Hõà◊§`À uÅH˜OKå~°∞.10 JÖÏ¡ÇπÏ
10 Jqâßfiã¨∞Å#∞9 "åi ã≤iã¨OѨ^ŒÅ∞ `å#∞ `«Åz# "åiH˜ `«# ã¨Ç¨ Ü«∞O`À
QÍh, "åi ã¨O`å#OQÍh JÖÏ¡ÇπÏ (tHõ∆) |ÅO KÕ‰Äõ ~°∞Û`å_»∞. Hõà√◊ §#fl "åiHÀã¨O
#∞Oz q_çÑ≤OK«@OÖ’ U=∂„`«O LѨ WO^Œ∞Ö’ Q˘Ñ¨Ê QÆ∞}áê~î°O LOk.
Ü≥∂QÆÑ_¨ =» Ù. #~°HÍxH˜ WO^è#Œ O JÜÕ∞º Y∞~üP<£Ö’ '`ågÖò—‰õΩ ã¨O|OkèOz# D Ô~O_»∞ J~å÷Å∂ LѨÜ≥∂yOK«|_ç#@∞¡
"å~°∞ gˆ~. ^•YÖÏÅ∞<åfl~Ú (Wɡfl Hõã‘~ü "åºMϺ# ™ê~åOâ◊O).
ã¨O|OkèOz# Jã¨Å∞ "åã¨qÎ Hõ`—« — Jx XHõ J~°O÷ LOk. D J~°O÷ QÆ#Hõ fã¨∞‰õΩO>Ë 9. WHõ¯_» Jqâßfiã¨∞Å∞ JO>Ë Ü«¸^Œ∞Åx ÉèÏ=O. D Éèíq+¨º"å}˜ Ju `«fi~°Ö’<Õ
=¸ÅOÖ’ `«Ñ¨Êxã¨iQÍ 'WÅ¡ÖÏ¡ÇπÏ— (JÖÏ¡ÇπÏ `«Ñ¨Ê) =~°‰õΩ "åHõºO ѨÓ~°Î~Ú#@∞¡ <≥~°"ÕiOk. Ü«¸^Œ∞ʼnõΩ K≥Ok# |#∂Mˇ·#∞MÏ, |#∂ #r~ü `≥QÆÅ∞ ^Õâ◊O #∞Oz
ÉèÏqOKåe. J~Ú`Õ `ågÖò‰õΩ 'U^Œ~Ú<å q+¨Ü«∂xH˜ ã¨O|OkèOz# "åºMϺ#O, |Ç≤Ï+¨¯iOK«|_®¤~Ú. |#∂ Y∞Ô~[· `≥Q"Æ å~°∞ =kèOK«|_®¤~∞° . Mˇ|· ~ü [~ÚOK«|_çOk.
`å`«Ê~°ºO, q=~°}— J<Õ =∞~À J~°O÷ ‰õÄ_® LOk. D J~°O÷ fã¨∞‰õΩO>Ë 'WÅ¡ÖÏ¡ÇÏπ — P `«~°∞"å`« Ü«¸^Œ∞ÅÃÑ· 'l*òÜ«∂— qkèOK«|_çOk (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü).
^ŒQÆæ~° H͉õΩO_® '=„~åã≤Y∂# Ѷ≤Öò We‡— (*Ï˝#OÖ’ ѨiѨHõfi`« á⁄Ok#"å~°∞) J<Õ 10. JO>Ë „Ѩu =~°æO `«=∞ „Ѩ`«ºi÷ =~åæxfl `«=∞Hõ<åfl Ô~O_çO`«Å∞QÍ K«∂_»™êyOk.
KÀ@ ‰õÄ_® "åHͺxfl ѨÓiÎ KÕÜ«∞=K«∞Û. ZO^Œ∞HõO>Ë Ñ¨iѨHõfi *Ï˝#∞Å∞ ‰õÄ_® Jqâßfiã¨∞Å ã¨OYº ^•^•Ñ¨Ù "≥~Úº. JO>Ë =Úã≤¡OÅHõ<åfl =¸_»∞ Ô~@∞¡ Z‰õΩ¯=QÍ
ã¨Ô~·# "åºMϺ#O, q=~°} KÕ¿ã ™ê=∞~å÷ºxfl, *Ï˝<åxfl Hõey LO\Ï~°∞. k=º L<åfl~°#fl=∂@. J~Ú`Õ "åi HõO\˜H˜ =Úã≤O¡ Å∞ ~Ô O_»∞"ÕÅ =∞OkQÍ HÍ#=KåÛ~°∞.
218 219
3. Pe W„=∂<£ uÖòHõ„~°∞ã¨∞Å∞
Pre-final
14 „ã‘ÅÎ ∞, ‰õΩ=∂~°∞Å∂, áÈQÆ∞KÕÜ∞« |_ç#
"≥O_ç |OQÍ~°∞ ~åã¨∞Å∂, JK«∞Û"ÕÜ«∞
|_ç# ("Õ∞e*Ïu) QÆ∞„~åÅ∞, Ѩâ√◊ =ÙÅ∂,
ѨO@á⁄ÖÏÅ∞ =O\˜ "åº"≥∂ǨÅÃÑ·
„¿Ñ=∞, [#∞ʼnõΩ =∞<À[˝OQÍ KÕÜ«∞
=Úã≤O¡ ÅO>Ë Jqâßfiã¨∞Å QÆ∞O_≥Ö’¡ ^Œ_» ѨÙ\˜Oì K«@"Õ∞ nx Jã¨Å∞ L^ÕâÌ º◊ O. =∞~À"≥Ñ· Ù¨
=Úã≤¡O Ãã·x‰õΩÅ ã¨OYº =¸_»∞ =O^ŒÅ ÃÑ·zÅ∞‰õΩ (313) =∂„`«"Õ∞. "åi HõO\˜H˜
Jqâßfiã¨∞Å∞ 600 ÖËHõ 700 =∞OkQÍ HõxÑ≤OKå~°∞. x*ÏxH˜ Jqâßfiã¨∞Å ã¨OYº
~°}~°OQÆOÖ’ ã¨∞=∂~°∞ "≥~Úº. =Úã≤O¡ Å P`«‡ qâßfi™êxfl, ã¨~÷ Ú~åºxfl W#∞=∞_çOѨ
*ËÜ∞« _®xH˜ ^Õ=Ù_çÖÏ KÕâß_»∞. ^Õ=Ùx =ӺǨÏ"Õ∞ QÆ#Hõ ~ÚHõ¯_» ѨxKÕã≤ LO_»Háõ È`Õ,
`«=∞Hõ<åfl =¸_çO`«Å∞ JkèHõOQÍ L#fl Jqâßfiã¨∞Å#∞ K«∂ã≤ =Úã≤¡OÅ∞ ÉèíÜ«∞Ѩ_Õ
"åˆ~"≥∂! =¸_çO`«Å‰õΩ |^Œ∞Å∞ Ô~O_çO`«Å∞QÍ Hõ#|_Õã¨iH˜ "åi P`«‡ qâßfiã¨O
ã¨_»ÅÖË^Œ∞. J~Ú`Õ D Ô~\˜ìOѨÙQÍ HÍ#=KÕÛ ã≤÷u Hõ^Œ# ~°OQÆOÖ’ HÍÅ∞ "≥∂ѨHõ
=ÚO^Œ∞ =∂„`«"∞Õ . W~°∞ ѨHÍ∆ Å ¿ã#Å∞ Ѩ~㰠ʨ ~°O `«ÅѨ_#ç g∞^Œ@ „Ѩu =~°Oæ "åiH˜
„Ѩ`«ºi÷ =~°æO `«‰õΩ¯=QÍ HõxÑ≤OKÕ@@∞ì KÕÜ«∞@O [iyOk. U XHõ¯ =~°æO ‰õÄ_®
Ü«Ú^ŒOú Ѩ@¡ q=ÚY`« K«∂Ѩ~å^Œ#fl^Õ nx ÅHõ∆ ºO (Wɡfl Hõã~‘ )ü . J<£áê¶ Öò ã¨∂~åÖ’x
44= PÜ«∞`«∞Ö’ D q+¨Ü«∞O =∞iO`« ã¨Ê+¨ìOQÍ q=iOK«|_çOk.
=∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨) =∞Hͯ #∞Oz =∞n<å‰õΩ Ç≤Ï„[`ü KÕã≤# Ô~O_»∞ ã¨O=`«û~åňH |„^£
Ü«Ú^Œú"≥∞ÿ^•#OÖ’ Z^Œ∞~°~Ú# ã¨OѶ¨∞@# Wk. J<ÕHõ q^è•Å∞QÍ Wk H©ÅHõ"≥∞ÿ#
áÈ~å@O. 1. Jk ã¨`åºã¨`åºÅ‰õΩ =∞^茺 [iy# „Ѩ„Ѩ^äŒ=∞ áÈ~å@O! 2. D
áÈ~å@O ZÖÏO\˜ Ѩ^äŒHõO, =ӺǨÏ~°K«# ÖˉõΩO_®<Õ [iyOk. ã≤iÜ«∂ #∞Oz
=~°ÎHõ ™ê=∞„yx fã¨∞‰õΩx =∞Hͯ‰õΩ "≥à◊√`«∞#fl J|∂ ã¨∞á¶êº<£ HÀã¨O =Úã≤¡OÅ∞
|Ü«∞Å∞^Õ~å~°∞. D =~°Î=∂<åxfl `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl J|∂ ã¨∞á¶êº<£ `«# =~°ÎHõ a_®~°∞
kâ◊#∞ =∂iÛ ZÖÏQÀ `«Ñ≤ÊOK«∞‰õΩ<åfl_»∞. HÍx =∞Hͯ Jqâßfiã¨∞Å∞ `«=∞ â∫~åºxfl
„Ѩ^iŒ ≈OKÕ L^ÕâÌ º◊ O`À =Úã≤O¡ ÅÃÑ· ^ŒO_≥uÎ =KåÛ~°∞. |„^£ "≥∞^ÿ •#OÖ’ W~°∞=~åæÅ∂
=∂~˘¯<åfl~Ú. 3. D Ü«Ú^Œú ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ ^Õ=Ùx „Ѩ`ÕºHõ ã¨Ç¨Ü«∞O =Úã≤¡OʼnõΩ
ÅaèOzOk. 4. K«i„`« kâ◊#∞ =∞Åz# D Ü«Ú^ŒúOÖ’ Jqâßfiã¨∞ʼnõΩ Ѷ¨∞’~°
Ѩ~å[Ü«∞O Z^Œ∞~°~ÚOk. Ѩ~°º=™ê#OQÍ "åiÖ’x P`«‡ qâßfiã¨O h~°∞QÍi
áÈ~ÚOk.
220
111 3. Pe W„=∂<£ 3= áê~å
|_çOk.11 Wk „áêѨOzHõ r=#
™ê=∞„y. =∞~°eáÈ=Åã≤# J`«∞º`«Î=∞
x"åã¨"≥∞ÿ`Õ JÖÏ¡ÇπÏ =^ŒÌ<Õ LOk.
11. +¨ÇϨ "å`ü : JO>Ë ã¨ÇϨ [OQÍ =∞x+≤ W+¨Ñì _¨ ,Õ J`«x =∞#ã¨∞#∞ ^ÀK«∞‰õΩ<Õ =ã¨∞=Î ÙÅ∞
Jx ÉèÏ=O. JO^Œ∞ˆH P =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ HÀ~°∞HÀ=@O, "å\˜ Ѩ@¡ "≥∂A K«∂Ѩ@O
`«Ñ¨C HÍ^Œ∞. HÍHõáÈ`Õ D q+¨Ü«∞OÖ’ =∞x+≤ q∞ug∞iáȉõÄ_»^Œ∞. +¨sÜ«∞`«∞
qkèOz# ǨÏ^Œ∞ÌÅ#∞ Ju„Hõq∞OK«‰õÄ_»^Œ∞. "å\˜x =∞x+≤ H˘~°‰õΩ PHõ~°¬=O`«OQÍ,
=∞<À[˝"≥∞ÿ#qQÍ KÕÜ«∞@O J#flk ‰õÄ_® ^Õ=Ùx `«~°Ñ¶¨Ù# F ѨsˆH∆. ''"Õ∞=Ú
=∞#∞+¨µÅ#∞ ѨsH˜∆OKÕ xq∞`«ÎO Éèí∂q∞ÃÑ· L#fl "å\˜x =∞<À[˝"≥∞ÿ#qQÍ KÕâß=Ú——
(JÖò HõǨÏÑ¶π – 7).
Jxfl\˜Hõ<åfl =ÚO^Œ∞ „ã‘Î „Ѩ™êÎ=# =zÛOk. ZO^Œ∞HõO>Ë Ü«ÚHõÎ=Ü«∞ã¨∞û‰õΩ KÕi#
„Ѩu =∞x+≤H© „ã‘Î J`«ºO`« J=ã¨~°O. J`«xH˜ J`«ºO`« ~Ú+¨ì"≥∞ÿ#k ‰õÄ_® „ã‘ÎÜÕ∞.
''„ã‘Î =∞iÜ«Ú ã¨∞"åã¨# <å‰õΩ J`«ºO`« „Ñ‘uHõ~"° ∞≥ #ÿ k—— Jx =∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^£
(ã¨Jã¨O) "å~°∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ =Hͯ}˜OKå~°∞ (=Úã¨fl^≥ JǨχ^£). JÖψQ ''„ѨÑO¨ K«OÖ’
J`«ºO`« „âı+¨ª=∞~Ú# ™ê=∞„y U^Œ<åfl LO^ŒO>Ë Jk =∞Oz #_»=_çHõQÆÅ „ã‘Î
=∂„`«"Õ∞—— Jx ‰õÄ_® PÜ«∞# (ã¨) „Ѩ=zOKå~°∞. JO^Œ∞ˆH P"≥∞ Ü≥∞_»Å QÆÅ
„¿Ñ=∞ +¨sÜ«∞`«∞ qkèOz# Ѩiq∞`«∞Ö’¡ LO>Ë P"≥∞ =∞x+≤ H˘~°‰õΩ J`«∞º`«Î=∞
ã¨Ç¨Ï^èŒ~°‡Kåi}˜QÍ LO_»QÆÅ^Œ∞. JÖψQ Ѩ~°Ö’Hõ ™êѶ¨ÖϺxH˜ ^ÀǨÏ^ŒÑ¨_Õ qÅ∞"≥·#
ã¨OѨ^ŒQÍ ‰õÄ_® Ѩi}q∞OK«QÆÅ^Œ∞. ÖËHõáÈ`Õ D =∞QÆ∞"Õ =∞QÆ"åxáêe@ F
LѨ„^Œ=OQÍ ‰õÄ_® `«Ü«∂~°=QÆÅ^Œ∞. JO^Œ∞ˆH<Õ"≥∂ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) D
q^èŒOQÍ ÃãÅqKåÛ~°∞: <å `«^Œ#O`«~°O á⁄_»ã¨∂¿Ñ LѨ„^Œ"åÅÖ’ ѨÙ~°∞+¨µÅ áêe@
J`«ºO`« #+¨^ì •Ü«∞Hõ"∞≥ #ÿ LѨ„^Œ=O „ã‘ÅÎ ^Õ—— (ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ |∞MÏs : H˜`å|∞xflHÍÇπÏ).
JÖψQ =∞QÆÑÅ≤ Å¡ Ѩ@¡ „¿Ñ=∞: =Úã≤O¡ Å â◊HxΘ , |ÖÏxfl ÃÑOK«@O, ã¨O`«ux JkèHOõ
KÕã∞¨ HÀ=@O, qãÎ̈ $`«Ñ~¨ K° ∞« HÀ=@O nx ÅHõ∆ º=∞~Ú`Õ D „¿Ñ=∞ "≥∞K«∞ÛHÀ ^Œy#^Õ.
ÖËHáõ È`Õ Jk xO^•~°›O. D ã¨O^Œ~ƒ° Où QÍ JOu=∞ ^≥=· „Ѩ=Hõ(Î ã¨) "åi D „Ѩ=K«<åxfl
QÆ=∞xOK«O_ç : PÜ«∞# (ã¨) WÖÏ J<åfl~°∞ – ''Jq∞`«OQÍ „¿Ñq∞OKÕ, JkèHõ
ã¨O`å<åxfl Hõ<Õ „ã‘xÎ =∞#∞"å_»O_ç. ZO^Œ∞HõO>Ë <Õ#∞ „ѨàÜ ◊ ∞« k<å# W`«~° ã¨=∂*Ï
ʼnõΩ „ѨuQÍ <å J#∞K«~° ã¨=∂[O (L=∞‡`ü) Ü≥ÚHõ¯ JkèHõ ã¨OYºÃÑ· QÆ~fi° Ѩ_`» å#∞.——
D PÜ«∞`«∞ ^•fi~å ã¨<åºã¨`«fiO, "≥·~åQƺO, =∞#∞[ *Ïu [#<åÅ#∞ xÜ«∞O„uOKÕ
‰õΩ@∞O| xÜ«∞O„`«}Ï Ñ¨^äŒHÍÅ =O\˜q YO_çOK«|_®¤~Ú. ZO^Œ∞HõO>Ë '|h<£—
(ã¨O`å#O) J<Õk |Ǩï=K«# Ѩ^ŒO. WHõáÈ`Õ ã≤iã¨OѨ^ŒÅ ^•fi~å =∞x+≤ `«#
Pi÷Hõ ã≤÷ux "≥∞~°∞QÆ∞Ѩ~°K«∞‰õΩO\Ï_»∞. |O^èŒ∞`«fi ǨωõΩ¯Å∞ <≥~°"Õ~°∞™êÎ_»∞. ã¨OˆH∆=∞
221
3. Pe W„=∂<£ uÖòHõ„~°∞ã¨∞Å∞ 112 3. Pe W„=∂<£ 3= áê~å
Pre-final
15 (F „Ѩ=HÍÎ!) "åiH˜ K≥ÑC¨ : g\˜H<õ åfl 16 "å~°∞ WÖÏ "Õ_»∞‰õΩO\Ï~°∞: ''=∂
"Õ∞Öˇ#· ^Õ^À <Õ#∞ g∞‰õΩ `≥Å∞Ѩ<å? ^≥=· ÉèHí Θ „ѨÉèí∂! "Õ∞=Ú qâ◊fiã≤OKå=Ú. Hõ#∞Hõ
HõÅ"åiH˜ "åi „ѨÉèí∞=Ù =^ŒÌ ã¨fi~°æ =∂ áêáêÅ#∞ Hõ∆q∞OK«∞. WOHÍ
=<åÅ∞<åfl~Ú. "å\˜ „H˜O^Œ HÍÅ∞=Å∞ =∞=∞‡efl Jyfl tHõ∆ #∞Oz HÍáê_»∞.——
„Ѩ=Ç≤Ïã¨∞ÎO\Ï~Ú. "å\˜Ö’ "å~°∞ 17 "å~°∞ F~°∞Ê =Ç≤Ï™êÎ~∞° , ã¨^• ã¨`º« "Õ∞
ZÅ¡HÍÅO LO\Ï~°∞.12 Ѩq„`«∞Öˇ·# ѨÅ∞‰õΩ`å~°∞. q^èÕÜ«∞`« K«∂ѨÙ`å~°∞.
ÉèÏ~°ºÅ∞ "åi HÀã¨O LO\Ï~°∞.13 (g@ ^≥·==∂~°æOÖ’ Y~°∞ÛKÕ™êÎ~°∞. ~å„u z=i
xflO\˜`Àáê@∞) JÖÏ¡ÇÏπ „Ѩã#¨ fl`« "åiH˜ ÉèÏQÆOÖ’ Hõ∆=∂aèHõ∆ÔH· "Õ_»∞‰õΩO\Ï~°∞.
„áêÑ≤ãÎ ∞¨ OÎ k. JÖÏ¡ÇÏπ ^•ã¨∞Å#∞ HõxÃÑ@∞ì
H˘x L<åfl_»∞. 18 JÖÏ¡ÇπÏ `«Ñ¨Ê =∞~À P~å^茺^≥·=O
ÖË_»x ã¨fiÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ, PÜ«∞#
HÍ~°º„Hõ=∂ÅÔH,· ^•#^è~Œ å‡ÅÔH· _»|∞ƒ#∞ "≥zÛ™êÎ_∞» . XHõi =ÚO^Œ∞ KÕ~ÚKåz Ji÷OKÕ ^Œ∂`«Å∞, *Ï˝# ã¨OѨ#∞flÅ∂ ™êHõ∆º
n# ã≤÷u #∞Oz `«#∞fl `å#∞ HÍáê_»∞‰õΩO\Ï_»∞. D ÅH∆ͺŠHÀã¨O J`«_»∞ ^≥·= q∞ã¨∞Î<åfl~°∞.14 PÜ«∞# ã¨=∞`«fiO,
„Ѩ™êk`åÅ#∞ LѨÜ≥∂y¿ãÎ =∞Oz^Õ. JÖÏ HÍx ѨHõ∆OÖ’ Jq J`«x q<åâßxH˜ ã¨=∞`«∂HõO`À D qâßfixfl xeÑ≤
HÍ~°}Éèí∂`«=∞=Ù`å~Ú. QÆ∞„~åÅ∞ ^≥·==∂~°æOÖ’ áÈ~å\ÏxH˜ LѨÜ≥∂QÆѨ_»`å~Ú. LOKå_»∞. ã¨~åfikè‰õΩº_»∞, q"ÕK«<åje
Ѩâ√◊ =ÙÅ∞ ¿ã^•ºxH˜, `«k`«~° „ѨÜ∂≥ [<åÅ HÀã¨O L^ÕtÌ Oz#q. Éè∂í q∞x ѨO@Å∞
ѨO_çOK«\ÏxH˜ LѨÜ≥∂yOK«∞‰õΩO\ÏO. =∞i D ÅH∆ͺŠHÀã¨O QÍHõ ˆH=ÅO J~Ú# PÜ«∞# `«Ñ¨Ê =∞~˘HõÔ~=~°∂
_»|∞ƒ ã¨OáêkOK«@O HÀã¨O, ¿Ñ~°∞ „Ѩu+¨ªÅ HÀã¨O, |_®~Ú HÀã¨O QÆ∞„~åÅ#∞, P~å^è#Œ ‰õΩ J~°∞›Å∞ HÍ~°∞.
Ѩâ√◊ =ÙÅ#∞ áÈ+≤¿ãÎ Jk =Ú=∂‡\˜H© QÆ~›°hÜ«∞"Õ∞. =∞x+≤ D Ѩâ√◊ áÈ+¨}Ö’, QÆ∞„~åÅ 19 xã¨ûO^ÕǨÏOQÍ W™ê¡O =∂„`«"Õ∞
"≥∂AÖ’ ^≥·=<å=∞㨇~°} Ѩ@¡ x~°¡Hõ∆ ºO =Ç≤ÏOz, qÖÏã¨=O`«"≥∞ÿ# rq`åxH˜ JÖÏ¡ÇπÏ =^ŒÌ ã¨=∞‡`«"≥∞ÿ# ^èŒ~°‡O.15
JÅ"å@∞Ѩ_ç`Õ ÖÏÉèí^•Ü«∞Hõ"≥∞ÿ# D =ã¨∞Î=ÙÖË J`«x áêe@ ǨxHõ~°OQÍ
Ѩi}q∞™êÎ~Ú. 'Y<åf~ü— : Wk 'd<£`å~ü—‰õΩ |Ǩï=K«#O. JO>Ë x^èŒ∞Å∞† "≥O_ç „ã‘ÅÎ ∞, ™œjź=`«∞Å∞ Jx J~°O÷ . ~åÉ’ÜÕ∞ ~Ô O_»∞ "åHͺ֒¡#∂ ^≥=· ÉèHí ÑΘ ~¨ åÜ«∞}∞Å
|OQÍ~åÅ∞, ã≤iã¨OѨ^ÅŒ JkèHõ qã¨Î $u Jx WHõ¯_» ^•x ÉèÏ=O. 'JÖò =Úã¨=fi=∞ÇπÏ— ã¨∞QÆ∞}ÏÅ∞ q=iOK«|_®¤~Ú.
JO>Ë "Õ∞`«HÀã¨O "Õ∞`«âßÅÖ’H˜ =^ŒeÃÑ@ì|_ç# QÆ∞„~åÅ∞ ÖËHõ Ü«Ú^ŒúO HÀã¨O 14. WHõ¯_» +¨Ç¨^Œ`ü (™êHõ∆ ºq∞=fi@O) JO>Ë q_»=∞~°zK≥ѨÊ@O, ™ê=^è•#Ѩ~°K«@O
ã≤^ÑúŒ ~¨ K° |« _ç#q ÖËHõ QÆ∞~°∞HÎ Àã¨O U^Œ~Ú<å ã¨OYº ÖËHõ zǨÏflO "ÕÜ∞« |_ç# QÆ∞„~åÅ∞ Jx ÉèÏ=O. JO>Ë JÖÏ¡ÇπÏ U^≥·`Õ ã¨$+≤ìOKå_À, =∞ˆ~^≥·`Õ É’^èŒÑ¨~°Kå_À "å\˜^•fi~å
Jx ÉèÏ=O (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü, Wɡfl Hõã‘~ü). `«# 'UHõ`«fiO— "≥·Ñ¨Ù‰õΩ =∞#O^ŒiH© =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO =Ç≤ÏOKå_»∞ (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü).
12. g∞~°∞ „ѨѨOK«OÖ’x D =ã¨∞Î=ÙŠѨ@¡ "≥∂A ÃÑOK«∞‰õΩx ã¨~°fiã¨fiO W^Õ#x ^≥·=^Œ∂`«Å∞, *Ï˝#∞Å∞ ‰õÄ_® D '^Õ=Ùx UHõ`åfixfl— (`ÒÇ‘Ï^£) QÆ∞iOz
„Éèí=∞Ѩ_»HõO_ç. x*ÏxH˜ ^≥·=O =^ŒÌ g∞HÀã¨O ã≤^ŒúOKÕã≤ LOK«|_ç#k WO`«Hõ<åfl ™êHõº∆ q∞ã¨∞<Î åfl~°∞. JÖÏ¡ÇÏπ `«# ^Œ∂`«Å`À áê@∞ `«=∞ ¿Ñ~°∞#∞ ‰õÄ_® „Ѩ™êÎqOK«@O
"Õ∞Öˇ·#k. Jk ˆH=ÅO ^≥·=ÉèíH˜ÎѨ~åÜ«∞}∞ʼnõΩ =∂„`«"Õ∞ Åaèã¨∞ÎOk. HÍ|\˜ì g∞~°∞ *Ï˝#∞Å, q^•fiOã¨∞Å J^Œ$+¨Oì J<åe. nx^•fi~å *Ï˝<åxH˜ QÆÅ „áê^è•#º`«, =∞ǨÏ`«∞Î
ÉèÜ
í ∞« Éè‰í Ωõ ÅÎ q^è•<åxfl (`«MÏfi#∞) J=ÅOaOK«O_ç Jx qâßfiã¨∞ʼnõΩ É’^èÑŒ ~¨ K° @« O Z@∞=O\˜^À `≥Å∞™ÈÎOk. *Ï˝#O JO>Ë ^≥·=„QÆO^äŒ *Ï˝#O, ã¨∞#fl`ü *Ï˝#O Jx
[iyOk. g∞Ö’<Õ QÆ#Hõ ^≥·"å^ÕâßÅ#∞ áêeOKÕ QÆ∞}O ÃÑOá⁄Ok`Õ, WǨÏѨ~åÅ ÉèÏ=O (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü).
â◊√ÉèÏÅhfl g∞ =ÚO^Œ∞ =zÛѨ_ç#>Ë¡#x K≥ѨÊ|_çOk. 15. W™ê¡O ^èŒ~°‡O H˘`«Î ^èŒ~°‡"Õ∞g∞ HÍ^Œ∞. „Ѩ=HõÎÅO^Œ~°∂, `«=∞ `«=∞ HÍÖÏÖ’¡, `«=∞
13. Ѩq„`« „ã‘ÅÎ O>Ë „áêѨOzHõ JѨiâ◊√„Éè`í Å« ∞, |Ç≤Ï+¨µãì u÷≤ , ѨÙi\˜ãu÷≤ =O\˜q LO_»x `«=∞ *Ï`«∞ʼnõΩ É’^èÑŒ ~¨ z° # ^è~Œ ‡° "Õ∞ Wk. HÍHõáÈ`Õ JOu=∞ ^≥=· „Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£
222 223
3. Pe W„=∂<£ uÖòHõ„~°∞ã¨∞Å∞
Pre-final
„QÆO^äŒOHõÅ „Ѩ[Å∞ `«=∞ =^ŒÌ‰õΩ *Ï˝#O
=KÕÛã≤# Ñ≤^ŒÑ¨<Õ `«=∞Ö’x Ѩ~°ã¨Ê~°
Jã¨∂Ü«∂ ^ÕfiëêÅ HÍ~°}OQÍ qÉèkË OK«∞
(ã¨Jã¨O) ^•fi~å Wk =∂#"åoH˜ ã¨OѨÓ~°‚OQÍ JO^Œ*ËÜ«∞|_çOk. =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ
(ã¨Jã¨O) `≥eÑ≤#@∞¡QÍ<Õ =∞#O D ^è~Œ å‡xfl ѨÓiÎQÍ #q∞‡ #_»∞K«∞HÀ"åe. `ÒÇ‘Ï^£
(^Õ=Ùx UHõ`«fiO), i™êÅ`ü (^≥·=^Ò`«ºO), Pd~°`ü (Ѩ~°Ö’HõO)ÃÑ· ^Œ$_è» qâßfiã¨O
Hõey LO_®e. JÖÏ¡ÇπÏ XHõ¯_Õ Jh ˆH=ÅO #q∞‡#O`«=∂„`å# ÖËHõ H˘xfl =∞Oz
Ѩ#∞Å∞ KÕã¨∞‰õΩ#flO`« =∂„`å# =∞# rq`«OÖ’ ã¨OѨÓ~°‚ W™ê¡O ~å^Œ∞. ^•x=Å¡
Ѩ~°Ö’Hõ ™êѶ¨ÅºO ‰õÄ_® ã≤kúOK«^Œ∞. W™ê¡O J<åfl, D=∂<£ J<åfl, r=# ^èŒ~°‡O
J<åfl ѨÓiÎÉèÏ=O Uq∞@O>Ë – JÖÏ¡ÇπÏ XHõ¯_Õ#x #=∂‡e. ˆH=ÅO PÜ«∞<Õfl
P~åkèOKåe, =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) ã¨"Õ∞`«OQÍ ^≥·=„Ѩ=HõÎÅO^Œih qâ◊fiã≤OKåe.
=∞Ǩ„Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨)`À ^≥·=^Ò`«ºO Ѩiã¨=∂ѨÎ=∞~ÚO^Œ#fl q+¨Ü«∂xfl
=∞#™ê~å JOwHõiOKåe. D qâßfi™êÅ`À áê@∞ Y∞~üP<£ ǨÏnã¨∞Å „ѨHÍ~°O
ã¨^•K«~°}Å#∞ „â◊^ŒúQÍ J=ÅOaOKåe. W^Õ W™ê¡O ^èŒ~°‡O. D ^èŒ~°‡O `«Ñ¨Ê
=∞~˘Hõ ^èŒ~°‡O Un ^≥·= ã¨=∞Hõ∆OÖ’ ã‘fiHÍ~°Ü≥∂QƺO HÍ^Œ∞. D =∂~åæxfl `«Ñ¨Ê =∞~À
=∂~åæxfl J=ÅOaOz# "å_»∞ Ѩ~Ö° ’HõOÖ’ qѶŨ ∞_»=Ù`å_»∞, #+¨áì È`å_»∞. ''="≥∞ñÿ
Ü«∞ºÉò`«y ÔQ·~°Öò W™ê¡q∞ n#<£ Ѷ¨Öˇ·ñ Ü«ÚMò|Å q∞<£Ç¨ï. = Ǩï= Ѷ≤Öò Pd~°u
q∞#Öò MÏã≤s<£—— (Z=Ô~·<å W™ê¡O#∞ H͉õΩO_® =∞~À ^èŒ~å‡xfl J<Õfi+≤¿ãÎ J`«x
^è~Œ ‡° O ã‘fiHõiOK«|_»^∞Œ . JÖÏO\˜ =ºH˜Î Ѩ~Ö° ’HõOÖ’ #+¨áì È~Ú#"åiÖ’ KÕiáÈ`å_»∞
– Pe W„=∂<£ : 85).
^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Å¡ÖϡǨï JÖˇ·Ç≤Ï = ã¨Å¡O) QÍi ^≥·=^Ò`«ºO ã¨=∞ã¨Î =∂#=ÙʼnõΩ
=iÎã¨∞ÎOk. ''(F „Ѩ=HÍÎ) "åi`À J#O_ç : „Ѩ[ÖÏ~å! <Õ#∞ g∞ JO^ŒiHÀã¨O
ѨOѨ|_ç# ^≥·= ã¨O^Õâ◊ǨÏ~°∞}˜‚—— (P~åÑ¶π – 158). ''ã¨=∞ã¨Î Ö’Hõ"åã¨∞ʼnõΩ
ÃÇÏK«ÛiOKÕ"åxQÍ LO_ÕO^Œ∞‰õΩ D w@∞~å~Ú (k=º Y∞~üP<£)x `«# ^•ã¨∞xÃÑ·
J=`«iOѨ*Ëã≤#"å_»∞ ZO`À â◊√Éèí„Ѩ^Œ"≥∞ÿ#"å_»∞—— (JÖò Ѷ¨Ù~åö<£ – 1).
ǨÏnã¨∞Ö’ =∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^Œ∞ (ã¨Jã¨O) "å~°∞ WÖÏ „Ѩ=zOKå~°∞ : ''Z=i
KÕuÖ’ <å „áê}O LO^À PÜ«∞# g∞^Œ „Ѩ=∂}O KÕã≤ K≥|∞`«∞<åfl#∞ – ##∞fl
qâ◊fiã≤OK«‰õΩO_® K«xáÈ~Ú# U Ü«¸^Œ∞_≥·<å, „ÔH·ã¨Î=Ù_»~Ú<å 㨈~ J`«#∞
#~°Hõ"åã≤ÜÕ∞—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O). PÜ«∞# (ã¨) WOHÍ WÖÏ K≥áêÊ~°∞: ''<Õ#∞
`≥Å¡"åiHÀã¨O, #Å¡"åiHÀã¨O – JO^ŒiHÀã¨O „Ѩ=HõÎQÍ Ñ¨OѨ|_®¤#∞.—— JO^Œ∞ˆH
224
113 3. Pe W„=∂<£ 3= áê~å
‰õΩ<åfl~°∞.16 JÖÏ¡ÇÏπ =K«<åŠѨ@¡ Z=~°∞
u~°™ê¯~° "≥·Yix J=ÅOaOz<å 㨈~,
JÖÏ¡ÇπÏ KåÖÏ `˘O^Œ~°QÍ<Õ "åi ÖˇHõ¯
`ÕÅ∞™êÎ_∞» .17
20 XHõ"Õà◊ JѨÊ\˜H© "å~°∞ h`À Q˘_»=
Ѩ_ç`Õ, ''<Õ#∂, <å J#∞K«~°∞Å∞ ^≥·=
q^èÕÜ«∞`«‰õΩ `«ÖXQÍæ=Ú—— Jx (F
„Ѩ=HÍÎ!) "åiH˜ K≥¿ÑÊ~Ú. ''=∞i g∞~°∞
‰õÄ_® ^≥·"å[˝‰õΩ `«ÅXQÆ∞æ`«∞<åfl~å?——
PÜ«∞# (ã¨) `«# ã¨=∞HÍb# ~åAʼnõΩ, K«„Hõ=~°∞ÅÎ ‰õΩ, ã¨~åÌ~∞° ʼnõΩ L`«~Î åÅ∞ „"åã¨∂Î
W™ê¡O#∞ ã‘fiHõiOK«=∞x HÀ~å~°∞ (ã¨Ç‘ÏÃÇ·Ï<£ : Wɡfl Hõã‘~ü P^è•~°OQÍ).
16. ''"åi Ѩ~°ã¨Ê~° qÉèË^ŒO—— JO>Ë XˆH ^èŒ~å‡xfl J#∞ã¨iOKÕ"å~°∞ Ѩ~°ã¨Ê~°O KÕã¨∞‰õΩ#fl
qÉè^Ë •Åx ÉèÏ=O. L^• : Ü«¸^Œ∞Ö’¡x Ѩ~㰠ʨ ~° qÉè^Ë •Å∞, "å\˜ =¸ÅOQÍ U~°Ê_ç#
=~åæÅ∞. JÖψQ „ÔH·ã¨Î=ÙÖ’¡x Ѩ~°ã¨Ê~° qÉèË^•Å∞, "å\˜=¸ÅOQÍ "åiÖ’ U~°Ê_ç#
=~åæÅ∞. J^Õq^èŒOQÍ Ü«¸^Œ∞ʼnõΩ – „ÔH·ã¨Î=ÙʼnõΩ =∞^茺QÆÅ qÉèË^•Å‰õΩ ‰õÄ_® D
PÜ«∞`«∞ =iÎã¨∞ÎOk. D qÉèË^•Å =¸ÅOQÍ<Õ Ü«¸^Œ∞Å∞ „ÔH·ã¨Î=ÙÅ#∞, „ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞
Ü«¸^Œ∞Å#∞ ''g∞~°∞ Jã¨Å∞ U ^è~Œ ‡° OÃÑ<· å ÖË~∞° —— Jx Ѩ~㰠ʨ ~°O `«∂Å<å_»∞‰õΩ<Õ"å~°∞.
JÖψQ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) ^≥=· ^Ò`åºxH˜, D™ê (J֡Ƿ Ï≤ ) ^≥=· ^Ò`åºxH˜ ã¨O|OkèOz#
qÉèË^•Å∞ ‰õÄ_® WO^Œ∞Ö’H˜ =KÕÛ™êÎ~Ú. =∞i K«∂_»É’`Õ "åi D qÉèË^•Å‰õΩ,
Ѷ¨∞~°¬}ʼnõΩ U^≥·<å |Å"≥∞ÿ# P^è•~°O LO^• JO>Ë JÖÏO\˜^Õn ÖË^Œ∞. ˆH=ÅO
Jã¨∂Ü«∞, "≥·~°ÉèÏ=O =Å¡ D `«QÍ^•ÖÁKÕÛq. JO>Ë "å~°∞ ã¨`åºxfl `≥Å∞ã¨∞‰õΩx
‰õÄ_® „áêѨOzHõ ã¨fi„ѨÜ≥∂[<åÅ HÀã¨O, ‰õΩǨÏ<å „Ñ¨u+¨ªÅ HÀã¨O `«=∞ ÃÑ_»ã¨i
^èÀ~°}˜ÃÑ· áê`«∞‰õΩáÈ~Ú LO_Õ"å~°∞. Hõ_»∞ â’K«hÜ«∞"≥∞ÿ# q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë <Õ\ ˜
=Úã≤¡O q^•fiOã¨∞ÅÖ’x XHõ ÃÑ^ŒÌ =~°æO W@∞=O\˜ ™êfi~°÷ѨÓi`« ÅH∆ͺŠHÀã¨"Õ∞
`«=∞ =∞O‰õΩ`«#OÃÑ· "≥ÚO_çQÍ xÅ|_ç LOk. JÖÏ¡ÇπÏ =∞#O^ŒiH© ã¨^Œ∞ƒkúx
„Ѩ™êkOK«∞QÍHõ!
17. JÖÏ¡ÇπÏ =K«<åŠѨ@¡ u~°™ê¯~°"≥·Yi JO>Ë ÉèÏ=O, W™ê¡O ^≥·=ã¨=∞‡`«"≥∞ÿ# ^èŒ~°‡O
Jx Kå\˜K¿≥ ÑÊ =K«<åÅ#∞ „`Àã≤ÑÙ¨ K«Û@O J#fl=∂@! WÖÏ „`Àã≤ÑÙ¨ KÕÛ"åi ã¨OQÆu
JÖÏ¡ÇπÏ K«∂ã¨∞‰õΩO\Ï_»∞.
225
3. Pe W„=∂<£ uÖòHõ„~°∞ã¨∞Å∞ 114 3. Pe W„=∂<£ 3= áê~å
Pre-final
Jx „QÆO^ä=Œ ǨïÅ#∞, x~°H~∆õ åã¨∞ºÅ#∞18 ^≥=· „QÆO^äOŒ "≥Ñ· Ù¨ #‰õΩ ~°O_ç Jx Ñ≤ez
J_»∞QÆ∞. XHõ"àÕ ◊ "åˆ~QÆ#Hõ XѨC‰õΩ#fl #ѨÊ\˜H© "åiÖ’x XHõ =~°æO =ÚYO
@¡~Ú`Õ ã¨<å‡~°æ ÉèÏQƺO á⁄Ok#>Ë¡. uѨC‰õΩx20 áÈ=\Ïxfl h=Ù K«∂_»Ö^Ë •?
XHõ"Õà◊ "å~°∞ q=ÚY`«#∞ „Ѩ^Œi≈¿ãÎ, 24 "åi (D "≥·=ÚYº) ^èÀ~°}˜H˜
ã¨O^Õâßxfl JO^Œ*ËÜ«∞@O =~°ˆH h HÍ~°}O† ''#~°HÍyfl =∞=∞‡efl ÖˇH˜¯OK«
ÉÏ^茺`«. JÖÏ¡ÇπÏ `«# ^•ã¨∞Å#∞ ^Œy# H˘xfl ~ÀAÅ∞ =∂„`«"Õ∞
K«∂ã¨∂<Î Õ L<åfl_»∞. HÍÅ∞Û`«∞Ok—— Jx "å~°∞ K≥ѨÊ@"Õ∞.
21 Z=~°~Ú`Õ JÖÏ¡ÇπÏ PÜ«∞`«∞Å#∞ "åi D =∞<ÀHõeÊ`« q+¨Ü«∂ÖË ^èŒ~°‡O
u~°ã¨¯iã¨∂Î, J<åºÜ«∞OQÍ „Ѩ=HõÎÅ#∞ q+¨Ü«∞OÖ’ "åix "≥∂ã¨OÖ’ Ѩ_»
K«OѨÙ`«∂, „Ѩ[Ö’¡ <åºÜ«∞O QÆ∞iOz "Õâß~Ú.21
P*Ï˝ÑO≤ KÕ"åix ‰õÄ_® `«∞^Œ=Ú\˜ãì ∞¨ Î 25 =∞i "Õ∞=Ú "åix ã¨=∂"Õâ◊Ѩ~°z#
<åfl~À19 "åiH˜ (F „Ѩ=HÍÎ!) =º^è• ~ÀA# "åi QÆ`ÕOHÍ#∞? Jk ~å=
Éèíi`«"≥∞ÿ# tHõ∆ LO^Œ#fl â◊√Éèí"å~°Î#∞ @OÖ’ ZÖÏO\˜ ã¨O^ÕÇ¨ xH˜ `å=Ù ÖË^∞Œ .
qxÑ≤OK«∞. JѨC_»∞ „Ѩu „áê}˜H© Jk ã¨OáêkOK«∞
22 "åi Hõ~°‡Å∞ WǨÏѨ~åÅÖ’ =$^è• ‰õΩ#fl ^•x ѨÓiÎ „ѨuѶ¨ÅO W=fi|_»∞
J~ÚáÈÜ«∂~Ú. "åix P^Œ∞‰õΩ<Õ `« ∞ Ok. Z=iH© ZÖÏO\˜ J<åºÜ« ∞ O
"åÔ~=~°∂ ÖË~∞° . [~°Q^Æ ∞Œ .22
23 „QÆO^äOŒ Ö’x XHõ ÉèÏQÆO W=fi|_»QÍ, 20. „QÆO^äŒO "˘ã¨QÆ|_ç# "å~°O>Ë ~ÚHõ¯_» Ü«¸^Œ∞Åx ÉèÏ=O. =∞n<åÖ’ x=ã≤OKÕ
`«=∞ Ѩ~°ã¨Ê~° =º=Ǩ~åÅ f~°∞Ê HÀã¨O Ü«¸^Œ∞Ö’¡x F ÃÑ^ŒÌ =~°æO W™ê¡O#∞ XѨCHÀÖË^Œ∞ ã¨iHõ^•, =Úã≤¡OʼnõΩ, JOu=∞
18. WHõ¯_» x~°Hõ∆~åã¨∞ºÅO>Ë Jˆ~aÜ«∂‰õΩ K≥Ok# |Ǩï^≥·"å~å^茉õΩÅ#fl=∂@. ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨)‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ ‰õΩ„@Å∞ Ѩ#fl@OÖ’ x=∞QÆfl"≥∞ÿOk. "åi D
„QÆO^äŒ=ǨïÖˇ·# Ü«¸^Œ∞Å∞, „ÔH·ã¨Î=ÙÅ`À áÈÅ∞Û‰õΩO>Ë "å~°∞ ^•^•Ñ¨Ù JHõ∆~° *Ï˝#O ‰õΩÜ«Ú‰õΩÅÎ , qzÛù#flHõ~° HÍ~°ºHõÖÏáêÅ HÍ~°}OQÍ "åiÖ’x ~Ô O_»∞ `≥QÅÆ #∞ #QÆ~O°
ÖËx"åˆ~. #∞Oz |Ç≤Ï+¨¯iOK«@O`Àáê@∞, XHõ `≥QÆ#∞ `«∞^Œ=Ú\˜ìOK«=Åã≤ =zÛOk.
19. Wk "åi `«Åa~°∞ã¨∞`«<åxH˜, L<å‡^•xH˜ Ѩ~åHÍ+¨ª J#fl=∂@! "å~°∞ ^≥=· „Ѩ=HõÅÎ <Õ 21. Wk Ü«¸^Œ∞Å q∞ug∞i# x~°¡Hõ∆º^èÀ~°}˜H˜ „Ѩ|Å `å~å¯}O. "å~°∞ ^≥·=„QÆO^ä•xfl
Q͉õΩO_® <åºÜ«∞O QÆ∞iOz =∂\Ï¡_"Õ åix ‰õÄ_® =^ŒeÃÑ\ìÖ^Ë ∞Œ . =∞Ozx QÆ∞iOz x~°¡Hõ∆ºO KÕã≤OkQÍHõ, Jã¨Å∞ #~°HÍyfl `«=∞#∞ `åHõ<Õ `åHõ^Œx, XHõ"Õà◊ `åH˜<å
„ѨɒkèOz, K≥_∞» #∞Oz P¿Ñ ÉÏ^躌 `«#∞ x~°fiiÎOKÕ ã¨`º« ã¨O^ÕâH◊ ~õ Åΰ #∞, z`«âÎ √◊ ^Œ∞Öú #·ˇ H˘<åflà◊√¡ =∂„`«"Õ∞#x nè=∂#∞ =ºHõÎO KÕ¿ã"å~°∞. "åi D ã‘fiÜ«∞HõeÊ`« q+¨Ü«∂ÖË
qâßfiã¨∞Å#∞ Ãã`· O« ǨÏ`«º KÕâß~°∞. D ã¨O^Œ~ƒ° Où QÍ QÆ=∞xOK«=Åã≤# XHõ =ÚYº"≥∞#ÿ ~°∞A=∂~°æO Ѩ@¡ "åix "≥∂™êxH˜ QÆ∞iKÕâß~Ú.
q+¨Ü«∞O Uq∞@O>ˆ JÖÏ¡ÇπÏ `«# „Ѩ=HõÎÅ`Àáê@∞ ã¨`«º^èŒ~°‡ L#fluÔH· áê@∞Ѩ_Õ, 22. „Ѩà◊Ü«∞k<å# "åi „ѨQÆÖσùÅ∞, =¸_è»#=∞‡HÍÅ∞ U=∂„`«O ѨxH˜~å=Ù. u~°∞QÆ∞ÖËx
=∞Ozx „ѨɒkèOKÕ, K≥_»∞Å#∞Oz "åiOKÕ ã¨[˚#∞Å QÆ∞iOz „Ѩ™êÎqOz "åi <åºÜ«∂nèâ√◊ _»∞, f~°∞Êk#Ѩ٠ܫ∞[=∂x J~Ú# JÖÏ¡ÇÏπ „Ѩu XHõ¯iH© "å~°∞ KÕã∞¨ ‰õΩ#fl
™ê÷#O ZO`« L#fl`«"≥∞ÿO^À `≥eÜ«∞*Ëâß_»∞. Hõ~°‡efl |\˜ì ѨÓiÎ „ѨuѶ¨ÅO W™êÎ_»∞. Z=iH© ZÖÏO\˜ J<åºÜ«∞O [~°QÆ^Œ∞.
226 227
3. Pe W„=∂<£ uÖòHõ„~°∞ã¨∞Å∞
Pre-final
26 (F =ÚǨÏ=∞‡^£) D q^èOŒ QÍ Ñ¨Å∞‰õΩ:
''F JÖÏ¡ÇπÏ! qâ◊fi~å*ϺkèѨf! h=Ù
HÀi#"åiH˜ ~å*ϺkèHÍ~°O W™êÎ=Ù.
h=Ù HÀi# "åi#∞O_ç ~å*Ϻxfl ÖωõΩ¯O
\Ï=Ù. h=Ù HÀi# "åiH˜ Q“~°="≥Úã¨QÆ∞
`å=Ù. h=Ù HÀi# "åix Ѩ~åÉèí"åxH˜
QÆ∞iKÕ™êÎ=Ù. ã¨=∞ã¨Î "Õ∞à◊¥¡ h KÕuÖ’<Õ
L<åfl~Ú.23 xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h=Ù „Ѩu
=ã¨∞Î=ÙÃÑ·# JkèHÍ~°O HõÅ"å_»=Ù.
27 #∞"Õfi ~å„ux ѨQÆ\ ˜Ö’xH˜ „Ѩ"ÕtOѨ
*Ë™êÎ=Ù, ѨQÆ\˜x ~å„uÖ’xH˜ fã¨∞ÔHà◊
`å=Ù.24 #∞"Õfi xs˚="≥∞ÿ# "å\˜#∞Oz
r==Ú#fl "å\˜x fã¨∞<Î åfl=Ù, =∞i #∞"Õfi
23. D PÜ«∞`«∞Ö’ JÖÏ¡ÇÏπ Ü≥ÚHõ¯ Jáê~°"∞≥ #ÿ â◊H™Î˜ ê=∞~å÷ºÅ∞ q=iOK«|_®¤~Ú. PÜ«∞#
`åx+¨ìѨ_ç# "åiH˜ W+¨ì"≥ÚzÛ#O`«QÍ J#∞„QÆÇ≤Ï™êÎ_»∞. ~åA#∞ ¿Ñ^ŒQÍ =∂iÛ<å,
¿Ñ^Œ"å}˜‚ ~åAQÍ Ñ¨\Ïìa¿è +HõO KÕã<≤ å – Jk PÜ«∞#ˆH K≥Å∞¡`∞« Ok. P„QÆÇ¨ #∞„QÆÇ¨ Å∞
PÜ«∞#ˆH â’aè™êÎ~Ú. JkèHÍ~åÅxflO\˜H˜ Ü«∞[=∂x PÜ«∞<Õ. ''JÖò Mˇ~· ∞° aÜ«∞kHõ——
Jx J<Õ |^Œ∞Å∞ ''aÜ«∞kHõÖò Mˇ·~ü—— Jx ã¨=∂Kå~° Ѩ^•xfl =ÚO^Œ∞QÍ ¿Ñ~˘¯#@O
„Ѩ`ÕºHÍ~å÷xfl ã¨∂z™ÈÎOk. JO>Ë "Õ∞à◊§hfl h KÕuÖ’<Õ L<åfl~Ú, h=Ù `«Ñ¨Ê
=∞~˘Hõ~Ô =~°∂ "Õ∞Å∞#∞ „Ѩ™êkOK«Ö~Ë ∞° Jx ^•x ÉèÏ=O. 'H©_∞» —#∞ ã¨$+≤Oì z#"å_»∞
‰õÄ_® PÜ«∞<Õ J~Ú#ѨÊ\˜H© ~ÚHõ¯_» ^•x „Ѩ™êÎ=# ÖË^Œ∞. ˆH=ÅO "Õ∞Å∞ =∂„`«"Õ∞
„Ѩ™êÎ=#‰õΩ =zÛOk. ZO^Œ∞HõO>Ë "Õ∞Å∞ J#flk ˆH=ÅO ^≥·=Hõ$Ѩ =∂„`«"Õ∞. WHõ
H©_»∞ JO\Ï~å! Jk =∞x+≤ KÕã≤# ^Œ∞+¨¯~°‡Å‰õΩQÍ#∞ ÅaèOKÕ „ѨuѶ¨ÅO. =∞~À
q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë, =∂#=ÙxH˜ HõeˆQ H©_»∞ ‰õÄ_® qkè„"å`«Ö’ ~åÜ«∞|_ç L#fl^Õ!
=∞i JOu=∞OQÍ qkè„"å`« "≥Ú`«OÎ "Õ∞Å∞`À ‰õÄ_»∞‰õΩ#flkQÍ<Õ ÉèÏqOK«|_»∞`«∞Ok.
D q^èŒOQÍ JÖÏ¡ÇπÏ Ñ¨#∞Åhfl ‰õÄ_® "Õ∞àı§ J=Ù`å~Ú. |Ǩïâß JO^Œ∞ˆH<Õ"≥∂ D
PÜ«∞`«∞Ö’ ˆH=ÅO "Õ∞à◊¡#∞ =∂„`«"Õ∞ „Ѩ™êÎqOK«@O [iyOk (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü).
24. ~å„ux ѨQÆ\˜Ö’xH˜, ѨQÆÅ∞#∞ ~å„uÖ’xH© „Ѩ"ÕtOѨ*ˇÜ«∞º@O JO>Ë ÉèÏ=O
~°∞`«∞=ÙÅ =∂~°∞ÊÅ∞. ~å„u ã¨∞n~°…OQÍ L#flѨC_»∞ ѨQÆÅ∞ z#flkQÍ LO@∞Ok.
~å„u z#flkQÍ L#flѨC_»∞ ѨQÅÆ ∞ á⁄_»=ÙQÍ LO@∞Ok. JO>Ë H˘xfl ã¨=∞Ü«∂ÅÖ’
228
115 3. Pe W„=∂<£ 3= áê~å
r==Ú#fl "å\˜ #∞Oz xs˚="≥∞#ÿ "å\˜x
"≥eH˜fã¨∞Î<åfl=Ù.25 WOHÍ h=Ù HÀi#
"åiH˜ ÖˇHõ¯ÖË#O`« Láêkèx W™êÎ=Ù.——
28 qâßfiã¨∞Å∞ `«=∞ `À\˜ qâßfiã¨∞Å#∞
=^Œe Jqâßfiã¨∞Å#∞ ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞QÍ
KÕã¨∞HÀ~å^Œ∞.26 JÖÏ KÕ¿ã"å_»∞ U
ѨQÆÅ∞Ö’x XHõ ÉèÏQÆO ~å„uÖ’xH©, =∞iH˘xfl ã¨=∞Ü«∂ÅÖ’ ~å„uÖ’x XHõ ÉèÏQÆO
ѨQÆ\˜Ö’xH© =ã¨∞ÎOk. Ѩ~°º=™ê#OQÍ ˆ~~ÚO|=à◊√¡ `«~°∞QÆ∞`«∂ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∂
LO\Ï~Ú. D `Õ_®Å∞ Pã≤Ü«∂ ÖÏO\˜ LëÈ‚„QÆ`« ÃÇÏK«∞ÛQÍ L#fl ^ÕâßÅÖ’ Hõ<åfl
S~Àáê=O\˜ j`«Å ^ÕâßÅÖ’ JkèHõOQÍ HõxÑ≤™êÎ~Ú.
25. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ: =ÚO^Œ∞ ã¨r="≥∞ÿ# =∞x+≤ #∞Oz (xs˚="≥∞ÿ#) ˆ~`«ã¨∞û "≥Å∞=_»∞
`«∞Ok. `«~åfi`« P xs˚="≥∞#ÿ ^•x (ˆ~`«ã∞¨ û) #∞OKÕ =∞m¡ =∞x+≤ ѨÙ@∞ìHõ [~°∞QÆ∞`«∞Ok.
J^Õq^èOŒ QÍ r=O ÖËx 'QÆ∞_»∞—¤ #∞Oz, =ÚO^Œ∞ HÀ_çÑÅ≤ ¡ =ã¨∞OÎ k. `«~åfi`« ã¨r="≥∞#ÿ
P HÀ_ç#∞OKÕ (r=OÖËx) QÆ∞_»∞¤ |Ü«∞\˜H˜ =ã¨∞OÎ k. JÖψQ Jqâßfiã≤ WO@ qâßfiã≤
ѨÙ@ì@O, qâßfiã≤ Hõ_»∞ѨÙ# Jqâßfiã≤ ѨÙ@ì@O ‰õÄ_® nx ÉèÏ=O HÍ=K«∞Û.
H˘xfl LÖË¡Y<åÅ „ѨHÍ~°O =ÚP*ò (~°l) ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) ã¨xflkèH˜ =zÛ, `«#ÃÑ·
~°∞}ÉèÏ~°O LO^Œx q#flqOK«∞HÀQÍ D PÜ«∞`«∞Å#∞ Ѩiãî ∂¨ Î LO_»=∞x, PÜ«∞`«∞#∞
ѨiîOz# Ñ≤^ŒÑ¨ D ^Œ∞P#∞ ‰õÄ_® KÕÜ«∞=∞x PÜ«∞# (ã¨Jã¨O) ã¨∂zOKå~°∞. P
^Œ∞P Wk : ~°Ç¨‡#^Œ∞Ì<£Ü«∂ =Öò Pd~°u = ~°Ç‘Ï=∞Ǩï=∂ `«∂f =∞<£`«ëê=Ù
q∞<£Ç¨ï=∂ = `«"£∞#=Ù =∞<£`«ëê=Ù W~üǨÏg∞fl ~°Ç¨Ï‡`«<£ `«∞Q∑hh aǨ J<£
~°Ç¨Ï‡u =∞<£ã≤"åHõ JÖϡǨï=∞‡ JQ∑xh q∞#Öò Ѷ¨„d =Mòl Jxfl^≥·Ì<£ – 'g∞ÃÑ·
LǨï^£ Ѩ~fi° `«=∞O`« ~°∞}ÉèÏ~°O L<åflã¨~ˆ g∞~°∞ ^•xfl fiÛ"Õ¿ã U~åÊ@∞#∞ JÖÏ¡ÇÏπ
D ^Œ∞P ^•fi~å KÕ™êÎ_»—x "Õ~˘Hõ LÖË¡Y#O ^•fi~å `≥Å∞™ÈÎOk (=∞*ò=∞=Ù*ò
["å~Ú^£).
ÃÑ#· ¿Ñ~˘¯#|_ç# ^Œ∞P‰õΩ J~°O÷ : F WǨÏѨ~Ö° ’HÍÅ Hõ~∞° }Ï=∞Ü«Ú_®! F WǨÏѨ~°
Ö’HÍÅ Hõ$áêjÅ∞_®! h=Ù HÀi#"åiH˜ h=Ù WǨÏѨ~åÖ’¡#∂ „Ѩ™êk™êÎ=Ù. h=Ù
`«ÅK«∞‰õΩ#fl"åiH˜ „Ѩ™êkOK«‰õΩO_® LO\Ï=Ù. („ѨÉèí∂!) h Hõ~°∞}Ѩ@¡ `«Ñ¨Ê
W`«~°∞ÅO^Œi Hõ~°∞} Ѩ\Ï¡ x~°¿ÑH∆ÍѨ~°∞}˜‚ JÜÕ∞ºÖÏ h=Ù ##∞fl Hõ~°∞}˜OK«∞. ##∞fl
¿Ñ^ŒiHõO #∞Oz ã≤÷u=∞O`«∞}˜‚ K≥~Úº. <å ~°∞}ÉèÏ~åxfl `˘ÅyOK«∞.
26. PÜ«∞`«∞Ö’ 'BeÜ«∂— Jx J#|_çOk. Wk =b J<Õ Ñ¨^•xH˜ |Ǩï=K«#O.
229
3. Pe W„=∂<£ uÖòHõ„~°∞ã¨∞Å∞ 116 3. Pe W„=∂<£ 3= áê~å
Pre-final
q+¨Ü«∞OÖ’#∂ JÖÏ¡ÇπÏ`À ã¨O|O^èŒO 30 P ~ÀA „Ѩu =ºH©Î `å#∞ KÕã¨∞‰õΩ#fl
ÖËx"å_»∞. J~Ú`Õ U q^èŒOQÍ#~Ú<å ѨÙ}Ϻhfl, `å#∞ KÕã≤# áêáêhfl `«#
"åi H©_∞» #∞Oz ~°H}∆õ á⁄O^Õ L^ÕâÌ º◊ O`À =ÚO^Œ∞ K«∂ã¨∞‰õΩO\Ï_»∞. `«#‰õÄ – `«#
g∞~°∞ "≥∞ÿ„uHÀã¨O „Ѩܫ∞ufl¿ãÎ Jk "Õˆ~ áêáêxH© =∞^躌 ZO`À ^Œ∂~°O LO>Ë
q+¨Ü«∞O.27 JÖÏ¡ÇπÏ `«#‰õΩ =∂„`«"Õ∞ ÉÏ=ÙO_Õ^Õ! Jx HÍOH˜∆™êÎ_»∞. JÖÏ¡ÇπÏ
ÉèÜ
í ∞« Ѩ_=» Åã≤OkQÍ q∞=∞‡efl ÃÇÏK«Ûiã¨∞Î `«# QÆ∞iOz q∞=∞‡efl ÃÇÏK«Ûiã¨∞<Î åfl_»∞.
<åfl_»∞. Hõ_‰» Ωõ (g∞~°∞) =∞~°eáÈ=Åã≤Ok JÖÏ¡ÇπÏ `«# ^•ã¨∞ŠѨ@¡ Jq∞`«"≥∞ÿ#
JÖÏ¡ÇπÏ =^ŒÌˆH. "å`«ûźO QÆÅ"å_»∞.
29 (F „Ѩ=HÍÎ!) "åiH˜ K≥ѨC : ''g∞~°∞ 31 (F „Ѩ=HÍÎ!) "åiH˜ K≥ÑC¨ : ''g∞‰õΩ
g∞ QÆ∞O_≥Ö’¡x =∂@Å#∞ ^•z<å ÖËHõ x[OQÍ<Õ JÖÏ¡ÇπÏ Ñ¨@¡ „¿Ñ=∞ LO>Ë
=ºHõΠѨ~°z<å – "å@xflO\˜h JÖÏ¡ÇπÏ g∞~°∞ ##∞fl J#∞ã¨iOK«O_ç.28 (`«`«Êùe
`≥Å∞ã¨∞ ‰õΩO\Ï_»∞. Éèí∂=∂ºHÍâßÅÖ’ `«OQÍ) JÖÏ¡ÇπÏ q∞=∞‡efl „¿Ñq∞™êÎ_»∞.
L#fl=hfl PÜ«∞#‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. JÖÏ¡ÇπÏ g∞ áêáêÅ#∞ =∞xfl™êÎ_»∞.29 PÜ«∞#
ã¨~åfihfl KÕÜ∞« QÆÅ ã¨=∞~°∞_÷ ∞» .—— Jq∞`«OQÍ Hõ∆q∞OKÕ"å_»∞, Jáê~°OQÍ
=∞#ã¨∂ÊùiÎQÍ „¿Ñq∞OKÕ, ã¨xflÇ≤Ï`« ã¨O|O^èŒO Hõey LO_Õ =ºH˜Îx '=b— Jx HõxHõiOKÕ"å_»∞.——
JO\Ï~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ ‰õÄ_® `«##∞ qâßfiã¨∞Å =bQÍ „ѨHõ\˜OK«∞‰õΩ<åfl_»∞ (JÖò ÉèÏ=##∞ =ºHõÑÎ ~¨ K° @« O q<å =∂~åæO`«~O° ÖË#ѨÙ_»∞ "å~°∞ WÖÏ KÕÜ∞« @O qѨs`«O
|Y~° – 257). ÉèÏ=O Uq∞@O>Ë qâßfiã¨∞Å∞ Ѩ~°ã¨Ê~°O „ѨQÍ_è» ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞. JxÑ≤OK«∞HÀ^Œ∞.
J@∞=O@ѨC_»∞ "å~°∞ `«=∞ qâßfi㨠™È^Œ~°∞Å#∞ HÍ^Œx Jqâßfiã¨∞ʼnõΩ P ™ê÷#O 28. JÖÏ¡ÇπÏ Ñ¨@¡ `«=∞‰õΩ, `«=∞ Ѩ@¡ JÖÏ¡ÇπωõΩ Z#ÖËx „¿Ñ=∞ LO^Œx XHõ "≥·Ñ¨Ù
W=fi@O ZO`«=∂„`«O ÉèÏ=ºO HÍ^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë Jqâßfiã¨∞Å∞ J@∞ JÖÏ¡ÇπωõÄ, Ü«¸^Œ∞Å∂, =∞~À"≥·Ñ¨Ù „ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞ ‰õÄ_® K≥ѨC‰õΩ<Õ"å~°∞. =ÚYºOQÍ „ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞
W@∞ =Úã≤O¡ ʼnõΩ ‰õÄ_® q~À^è∞Œ ÖË. =∞i J@∞=O@ѨC_»∞ "åi`À ¿ãflǨxH˜ P™ê¯~°O Ǩτ[`ü D™ê =∞iÜ«Ú =∞~°º"£∞Å „¿Ñ=∞Ö’, ÉèHí ÖΘ ’ ZO`«QÍ Juâ◊~Úe¡ áÈÜ«∂~°O>Ë
ZHõ¯_»∞On? JO^Œ∞Hˆ JÖÏ¡ÇÏπ D JOâßxfl Y∞~üP<£Ö’ J<ÕHKõ À@¡ ZO`À ã¨Ê+¨Oì QÍ, "åix ^≥=· `«fiѨ٠™ê÷#OÖ’ „Ѩu+≤Oª Ѩ*âË ß~°∞. D q^èOŒ QÍ KÕ¿ãÎ `å=Ú ^≥=· „Ѩã#¨ fl`«#∞
xiú+¨ìOQÍ K≥¿ÑÊâß_»∞. qâßfiã¨∞Å∞ Jqâßfiã¨∞Å#∞ PO`«~°Oy‰õΩÅ∞QÍ KÕã¨∞‰õΩx |_»Ü∞« QÆÅ=∞x, PÜ«∞# ™êg∞ѨºO á⁄O^ŒQÅÆ =∞x "å~°∞ `«ÅáÈ¿ã"å~°∞. HÍx "å~°∞
#+¨ìáÈ~å^Œ#fl^Õ nx =ÚM’º^ÕÌâ◊O. HÍHõáÈ`Õ Jx"å~°º Ѩiã≤÷`«∞Ö’¡ "åi`À ã¨Okè _®OaHÍÅ∞ ѨeH˜#O`«=∂„`å# ÖËHõ ã¨fiÜ«∞OHõeÊ`« PKå~åÅ#∞ J#∞ã¨iOz#O`«
KÕã¨∞HÀ=@O, "≥∞ÿ„f ã¨O|O^è•Å#∞ U~°Ê~°K«∞HÀ=@O, "å}˜[º XѨÊO^•Å∞ =∂„`å# JÖÏ¡ÇπÏ „¿Ñ=∞ ÅaèOK«^Œh, x[OQÍ<Õ "å~°∞ ^≥·=„¿Ñ=∞#∞ HÀ~°∞‰õΩ<Õ"åÔ~·`Õ
KÕã∞¨ HÀ=@O, ÖÏ"å^ÕgÅ∞ [~°Ñ@¨ O ã¨=∞O[ã¨"∞Õ . JÖψQ =Úã≤O¡ ŠѨ@¡ "≥~· "° Y·≥ ix JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O)#∞ qâ◊fiã≤Oz, PÜ«∞# K«∂Ñ≤# q^è•<åxfl J#∞ã¨iO
J#∞ã¨iOK«‰õΩO_® LO_Õ Jqâßfiã¨∞Å Ü≥∞_»Å L^•~°OQÍ =º=ǨÏiOz, "Õ∞Å∞ KåÅx ã¨Ê+¨ìOQÍ „ѨHõ@# QÍqOK«|_çOk. D PÜ«∞`«∞ ^•fi~å JÖÏ¡ÇπÏ `«#Ѩ@¡
KÕÜ«∞@O ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«"Õ∞. '=Ú=∞ÎÇ≤Ï<å— ã¨∂~åÖ’ nxH˜ ã¨O|OkèOz# q=~åÅ∞ „¿Ñ=∞‰õΩ, „Ѩã¨#fl`«‰õΩ ã¨O|OkèOz# XHõ 'w@∞~å~Ú—x x~å÷iOKå_»∞. P
~å#∞<åfl~Ú. ZO^Œ∞HõO>Ë XHõi Ü≥∞_»Å LѨHÍ~°ÉèÏ=O`À "≥∞ÅQÆ@O, "åi`À 'w@∞~å~Ú—ÃÑ· "Õ∞eq∞ Jx `Õe#"å~°∞ ™êѶ¨ÅºO á⁄Ok#>Ë¡ ÖˇHõ¯. ÖˉõΩO>Ë J`«x
=º=Ǩ~åÅ∞ [~°Ñ¨@O "Õ~°∞, "åix PO`«~°Oy‰õΩÅ∞QÍ KÕã¨∞HÀ=@O "Õ~°∞. „¿Ñ=∞ |∂@Hõ"≥∞ÿO^Œx J~°÷O. JÖÏO\˜ =ºH˜Î ÅHõ∆º™ê^èŒ#Ö’ qѶ¨Å∞_≥·#>Ë¡. ^≥·=„Ѩ=HõÎ
27. Jqâßfiã¨∞Å UÅ∞|_çÖ’ L#fl =Úã≤¡=ÚʼnõΩ ã¨O|OkèOz# P^Õâ◊O ~Úk. "≥∞ÿ„u ã¨fiÜ«∞OQÍ WÖÏ „Ѩ=zOz L<åfl~°∞ : ''=∂`À ã¨O|O^èŒO ÖËx – JO>Ë "Õ∞=Ú
230 231
3. Pe W„=∂<£ uÖòHõ„~°∞ã¨∞Å∞
Pre-final
32 WOHÍ "åiH˜ K≥ѨC : ''g∞~°∞
JÖÏ¡ÇπωõΩ, PÜ«∞# „Ѩ=HõΉõΩ q^èÕÜ«ÚÖˇ·
LO_»O_ç.—— XHõ"Õà◊ "å~°∞ q=ÚY`«
K«∂Ñ≤`Õ JÖÏ¡ÇÏπ u~°™ê¯~°∞Å#∞ U =∂„`«O
W+¨Ñì _¨ _» ∞» .30
33 xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ P^Œ"£∞‰õÄ,
#∂ÇπωõÄ, W„ÉÏÇ‘ÏO Ѩi"å~åxH©,
W„=∂<£ ã¨O`«uH© ã¨=∞ã¨Î Ö’Hõ"åã¨∞ÅÃÑ·
(„áê^è•#º`« WzÛ `«# ã¨O^Õâ◊O HÀã¨O)
Z#∞fl‰õΩ<åfl_»∞.31
K«∂Ñ≤# Ѩ^ŒúuH˜ aè#fl"≥∞ÿ#– suÖ’ Z=~°~Ú<å U^Œ<åfl PK«i¿ãÎ Jk „`Àã≤ѨÙK«Û
^Œy#k—— (|∞MÏi, =Úã≤¡O).
29. JO>Ë ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) q^è•<åxfl J#∞ã¨iOK«@O =Å¡ g∞ áêáêÅ∞ Hõ∆q∞OK«|_»@O
XHõ¯>Ë HÍ^Œ∞, g∞~°∞ ^≥·"åxH˜ „Ñ≤Ü«∞`«=ÚÅ∞QÍ ‰õÄ_® Y~å~°∞ KÕÜ«∞|_»`å~°∞. XHõ
=∞x+≤ ^≥·= ^Œ~åƒ~°∞Ö’ „Ñ≤Ü«∞`«=ÚxQÍ xÅ|_»@O JO>Ë ™ê=∂#º q+¨Ü«∞O
HÍ^Œ∞ – Jk ZO`À L#fl`«"≥∞ÿ# ™ê÷#O ã¨∞=∂!
30. D PÜ«∞`«∞Ö’ =∞~À™êi ^≥·= q^èÕÜ«∞`«`Àáê@∞, ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) q^èÕÜ«∞`« QÆ∞iOz
<˘H˜¯ K≥ѨÊ|_çOk. Hõ#∞Hõ WHõ "≥∂Hõ∆O, ™êѶ¨ÅºO J<Õq ZHõ¯_»~Ú<å L<åflÜ«∞O>Ë
ˆH=ÅO =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) "åi ã¨∞#fl`ü J#∞ã¨~°}Ö’<Õ ##fl=∂@. PÜ«∞#
(ã¨) q^è•#OѨ@¡ "≥·=ÚYºO Hõ#|~°K«@O JO>Ë u~°™ê¯~°"≥·YiH˜ áêÅÊ_»@"Õ∞.
HÍQ͆ u~°™ê¯~°∞Å#∞ JÖÏ¡ÇπÏ ZO`«=∂„`«O „¿Ñq∞OK«_»∞. "å~°∞ ^≥·=„¿Ñ=∞‰õΩ
ã¨O|OkèOz# Zxfl ™êH∆ͺÅ∞ ã¨=∞iÊOz<å, Zxfl HÀ`«Å∞ HÀã≤<å x~°~°÷Hõ"Õ∞
J=Ù`å~Ú. 'Ǩïl˚Ü«∞º`≥ ǨÏnãπ— (ǨÏnã¨∞Å∞ „áê=∂}˜Hõ"≥∞ÿ# P^è•~åÅ∞) J#fl
q+¨Ü∂« xfl „`Àã≤ÑÙ¨ KÕÛ"åiH˜, ^≥=· „Ѩ=HõÎ q^èÜ
Õ ∞« `«Ñ@¨ ¡ "≥=· ÚYºO Hõ#|~°KÕ "åi~°∞=ÙiH©
D PÜ«∞`«∞Ö’ f„="≥∞ÿ# ÃÇÏK«ÛiHõ LOk. ZO^Œ∞HõO>Ë D Ô~O_»∞ =~åæÅ"å~°∂
`«=∞^≥·# suÖ’ J=ÅOaã¨∞Î#fl ^èÀ~°}˜<Õ WHõ¯_» ‰õΩ„Ѷπ (^èŒ~°‡u~°™ê¯~°O)QÍ
ѨiQÆ}˜OK«@O [iyOk. JÖÏ¡ÇπÏ =∞#efl D LѨ„^Œ=O #∞Oz HÍáê_»∞QÍHõ!
31. ^≥·=„Ѩ=HõÎÅ (JÖˇ·Ç≤Ï=Úã¨ûÖÏO) ‰õΩ@∞OÉÏÅÖ’ W^ŒÌ~°∞ W„=∂<£Å∞<åfl~°∞. "åiÖ’
XHõ~°∞ „Ѩ=HõÎ =¸™ê, Ǩ~°∂<£Å `«O„_ç. Ô~O_»="å~°∞ Ǩτ[`ü =∞~°º"£∞ `«O„_ç. D
PÜ«∞`«∞Ö’ „Ѩ™êÎ=#‰õΩ =zÛ# W„=∂<£ Ô~O_»="å~°∞. Y∞~üP<£ "åºMϺ`«Ö’¡
J`«ºkèHõ=∞Ok D Jaè„áêÜ«∞O`À UH©Éèíq™êÎ~°∞. D =OâßxH˜ Ǩτ[`ü =∞~°º"£∞
232
117 3. Pe W„=∂<£ 3= áê~å
34 "åiÖ’ H˘O^Œ~°∞ =∞iH˘O^Œi
ã¨O`å#O.32 JÖÏ¡ÇπÏ JO`å q<Õ"å_»∞,
Jhfl `≥eã≤#"å_»∞.
35 (P ã¨O^Œ~åƒùxfl *Ï˝Ñ¨HõO KÕ~Ú,)
W„=∂#∞ ÉèÏ~°º WÖÏ "Õ_»∞‰õΩ#flk : ''F
<å „Ñ¨Éèí∂! <å QÆ~°ƒùOÖ’ L#fl ^•xx h
¿ã=HÀã¨O JOH˜`«O KÕÜ«∂Åx33 "≥Ú‰õΩ¯
‰õΩ<åfl#∞. h=Ù <å `«~°Ñ¶¨Ù# nxx ã‘fiHõ
iOK«∞. xã¨ûO^ÕǨÏOQÍ h=Ù ã¨~°fiO q<Õ
"å_»=Ù, ã¨~fi° O `≥eã≤#"å_»=Ù.——
=∞iÜ«Ú P"≥∞ ‰õΩ=∂~°∞_≥·# Ǩτ[`ü D™ê =¸ÅOQÍ Q˘Ñ¨Ê™ê÷#O ÅaèOzOk.
=∞~°º"£∞ `«e¡¿Ñ~°∞ 'ǨÏ<åfl a<≥Î á¶êY∂^£— Jx "åºMϺ`«Å∞ ¿Ñ~˘¯<åfl~°∞ (Y∞~°∞Îc,
Wɡfl Hõã~‘ )ü . D PÜ«∞`«∞Ö’ JÖÏ¡ÇÏπ W„=∂<£ ã¨O`«u`Àáê@∞ =∞~À =¸_»∞ ‰õΩ@∞O
ÉÏÅ#∞ QÆ∞iOz ‰õÄ_® „Ѩ™êÎqOKå_»∞. PÜ«∂ HÍÖÏÖ’¡ PÜ«∞# "åiH˜ Q“~°"À#fl`«∞efl
"˘ã¨QÍ_»∞. "åiÖ’ XHõ~°∞: Ǩτ[`ü P^ŒO (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO). DÜ«∞xfl ^Õ=Ù_»∞ `«#
ã¨fiǨϙêÎÅ`À KÕâß_»∞. PÜ«∞#Ö’ „áê}O áÈâß_»∞. ^≥·=^Œ∂`«Å∞ PÜ«∞# Z^Œ∞@
"≥∂HõiÖË¡O`« „âı+¨ª™ê÷#O "˘ã¨QÍ_»∞. qq^èŒ =ã¨∞Î=ÙÅ ¿Ñ~°∞¡ K≥¿ÑÊ *Ï˝#"≥Úã¨QÍ_»∞.
PÜ«∞#‰õΩ ã¨fi~°æOÖ’ x"åã¨O HõeÊOKå_»∞. P `«~°∞"å`« PÜ«∞xfl Éèí∂=∞O_»ÅOÃÑ·H˜
ѨOáê_»∞. JÖÏ Ñ¨OѨ@OÖ’ Jã¨OMϺHõ"≥∞ÿ# Ѩ~°=∂~å÷Å∞ ^•y L<åfl~Ú. Ô~O_»=
"å~°∞: Ǩτ[`ü #∂ÇπÏ. DÜ«∞# `«# *Ïu „Ѩ[Å HÀã¨O „Ѩ=HõQÎ Í KÕã≤ ѨOѨ|_®¤~∞° .
x[^≥·"åxfl =^Œe q„QÆǨ~å^èŒ# "≥Ú^ŒÖˇ\ ˜ì# `«# *Ïu [#∞Å#∞^ÕÌtOz PÜ«∞#
^èŒ~°‡É’^èŒ KÕâß~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ DÜ«∞#‰õΩ n~å…Ü«Ú+¨µ „Ѩ™êkOKå_»∞. DÜ«∞# `«#
*Ïu "åiÃÑ· `˘q∞‡k#fl~° â◊`åÉÏÌÅ áê@∞ Ѩi„â◊q∞OKå~°∞. HÍx QÆ∞ÃÑÊ_»∞ =∞Ok
`«Ñ¨Ê Z=~°∂ PÜ«∞# =∂@ q#ÖË^Œ∞. Z@ìˆHʼnõΩ PÜ«∞# ÉÏ^è•`«Ñ¨Î ǨÏ$^ŒÜ«∞O`À
KÕã≤# âßѨ<å~å÷Å =¸ÅOQÍ – qâ◊fiã≤Oz# "å~°∞ q∞#Ǩ – *Ïu [#∞ÅO`å
LÃÑÊ#Ö’ =ÚOz"ÕÜ∞« |_®¤~∞° . WHõ W„ÉÏÇ‘ÏO ã¨O`«u : JÖÏ¡ÇÏπ DÜ«∞# ã¨O`«uÖ’
ZO`À=∞Okx „Ѩ=HõÎÅ∞QÍ xÜ«Ú‰õΩÎefl KÕâß_»∞. "åiÖ’ H˘O^ŒiH˜ ~å*ϺkèHÍ~åxfl
‰õÄ_® WKåÛ_»∞. Hõ_»‰õΩ Hõ@ìHõ_»Ñ¨\ ˜ „Ѩ=HõÎ J~Ú# =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) ‰õÄ_®
D Ѩ~°OѨ~°Ö’x"åˆ~. DÜ«∞# (ã¨) Ǩτ[`ü W„ÉÏÇ‘ÏO ‰õΩ=∂~°∞_»QÆ∞ W™ê‡~¸Öò
(JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) =Oâ◊Ѩ~°OѨ~°Ö’ ѨÙ\Ïì~°∞.
32. ÖËHõ nx Ô~O_»= J~°÷O ^èŒ~°‡O q+¨Ü«∞OÖ’ XHõiH˘Hõ~°∞ ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩÅ∞ Jx.
233
3. Pe W„=∂<£ uÖòHõ„~°∞ã¨∞Å∞
Pre-final
36 `«~∞° "å`« P"≥∞ „Ѩãq¨ Oz#ѨC_»∞,
''„ѨÉèí∂! <å‰õΩ P_»Ñ≤Å¡ Hõey#^Õ!—— Jx
q#flqOK«∞‰õΩOk. P"≥∞ Hõ#fl ã¨O`å#O
U^À JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. =∞QÆ
Ñ≤Å¡"å_»∞ P_»Ñ≤Å¡ =O\˜"å_»∞ HÍ_»∞.34
''<Õ#∞ D áêѨ‰õΩ =∞~°º"£∞ Jx ¿Ñ~°∞
ÃÑ\Ïì#∞.35 <Õ#∞ D"≥∞#∂, D"≥∞
ã¨O`å<åxfl âßѨ„QÆã¨∞Î_≥·# Ã+·`å<£ ÉÏi
#∞Oz ~°Hõ∆} á⁄O^Œ\ÏxH˜ h‰õΩ JѨÊ
yã¨∞<Î åfl#∞——36 Jx J#flk.
33. '=ÚǨτ~°~°<£— (h ¿Ñ~°∞g∞^Œ =^ŒeÃÑ_»∞`«∞<åfl#∞) J<Õk =¸Å Ѩ^ŒO. JO>Ë h
P~å^èŒ<åÅÜ«∞ ¿ã=HÀã¨O JOH˜`«O KÕã¨∞Î<åfl#∞ Jx ^•x ÉèÏ=O.
34. D =∂@Ö’ H˘OK≥O x~åâ◊ LOk, `«##∞ =∞xflOz `«#∞ ã¨=∞iÊOK«∞‰õΩO@∞#fl
^•xx ã‘fiHõiOK«=∞<Õ q#flѨ=¸ LOk. '<Õ#∞ J#∞‰õΩ#fl ^•xH˜ aè#flOQÍ P_»Ñ≤Å¡
ѨÙ\˜ìO^Õ!— J#fl ÉÏ^èŒ =∞iÜ«Ú 'h „Ѩã¨#fl`« HÀã¨O XHõ ¿ã=‰õΩ}˜‚ ã¨=∞iÊOK«∞
HÀ"åÅ#∞‰õΩ<åfl#∞, D ¿ã= =∞QÆ"å_≥·`Õ<Õ ÉÏQÍ KÕ™êÎ_»∞, WѨC_»∞ <Õ#∞ h‰õΩ UO
ã¨=∞iÊOK«QÆÅ<À h‰õΩ `≥Å∞ã¨∞, ^ŒÜ«∞KÕã≤ ^•<Õfl ã‘fiHõiOK«∞— J#fl q#flѨ=¸ P"≥∞
=∂@Ö’ `˘}H˜ã¨ÖÏ_»∞`«∞#flk (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü).
35. ǨѶ≤*ò Wɡfl Hõã‘~ü D PÜ«∞`«∞ P^è•~°OQÍ, =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨) "åi W`«~° ǨÏnã¨∞Å
P^è•~°OQÍ K≥¿ÑÊ^Õq∞@O>ˆ tâ◊√=Ù [x‡Oz# <å_Õ <å=∞Hõ~°}O KÕÜ«∂e. U_»=
~ÀA# ¿Ñ~°∞ ÃÑ\ÏìÅ#fl ǨÏnã¨∞#∞ PÜ«∞# |ÅÇ‘Ï#"≥∞ÿ#k ([~¸Ñ¶π)QÍ Y~å~°∞
KÕâß~°∞. J~Ú`Õ Ç¨Ѷ≤*ò Wɡfl Y~Úº"£∞ nxH˜ ã¨O|OkèOz# ǨÏnã¨∞ÅxflO\˜h
â’kèOz# `«~°∞"å`«, "≥Ú^Œ\ ˜ ~ÀAQÍh, =¸_»= ~ÀAQÍh, U_»= ~ÀA# QÍh
<å=∞Hõ~°}O KÕÜ«∞=K«Û#fl Jaè„áêÜ«∂xH˜ =KåÛ~°∞. D q+¨Ü«∞OÖ’ g@xflO\˜H©
"≥ã¨∞Å∞ÉÏ@∞ LOk (`˘ÇπÏѶ¨`«∞Öò =∞ø^Œ∂^£).
36. P"≥∞ "≥Ú~°#∞ JÖÏ¡ÇπÏ PÅH˜OKå_»∞. XHõ ã¨Ç‘ÏÇπÏ Ç¨Ïnã¨∞Ö’ WÖÏ LOk: U
tâ◊√"≥<· å ã¨~ˆ [x‡Oz#ѨÙ_»∞ Ã+`· å<£ ^•xfl `å‰õΩ`å_»∞. ^•O`À tâ◊√=Ù U_»∞ã¨∞OÎ k.
J~Ú`Õ JÖÏ¡ÇπÏ =∞~°º"£∞#∞, =∞~°º"£∞ ‰õΩ=∂~°∞_»QÆ∞ D™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)#∞ D
Ã+·`å<£ `åH˜_ç #∞O_ç ã¨∞~°H˜∆`«OQÍ LOKå_»∞ (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs – H˜`å|∞`«ÎѶ‘û~ü†
=Úã≤¡O – H˜`å|∞Öò Ѷ¨*ÏÜ≥∞Öò).
234
118 3. Pe W„=∂<£ 3= áê~å
37 JO`Õ! P"≥∞ „ѨÉ∞íè =Ù P Ѩãá≤ êѨ#∞
L`«Î=∞suÖ’ ã‘fiHõiOz, J`«∞º`«Î=∞
suÖ’ P"≥∞#∞ áÈ+≤OKå_»∞. P"≥∞
ÉÏQÀQÆ∞Å∞ K«∂¿ã ÉÏ^躌 `«#∞ [HõiÜ«∂º‰õΩ
JѨÊyOKå_»∞.37 [HõiÜ«∂º P"≥∞
‰õΩ\©~åxH˜ "≥o§#ѨC_»ÖÏ¡, P"≥∞ =^ŒÌ
PǨ~° Ѩ^•~å÷Å∞ HõxÑ≤OKÕq.38
''=∞~°º"£∞! Wq h =^Œ‰Ì Ωõ ZHõ¯_ç #∞Oz
=KåÛ~Ú?—— Jx PÜ«∞# J_çy`Õ,
''JÖÏ¡ÇÏπ =^ŒÌ #∞Oz—— Jx P"≥∞ K≥¿ÑÊk.
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ `å#∞ HÀi# "åiH˜
ÖˇHõ¯ÖË#O`«QÍ Láêkèx „Ѩ™êk™êÎ_»∞.
37. Ǩτ[`ü [HõiÜ«∂º (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) Ǩτ[`ü =∞~°º"£∞H˜ Ñ≤#`«O„_ç ‰õÄ_®. JnQÍHõ
PÜ«∞# P<å\˜ ^≥·=„Ѩ=HõÎ ‰õÄ_®. JO^Œ∞=Å¡ P"≥∞ HÀã¨O PÜ«∞#Hõ<åfl =∞Oz
ã¨O~°Hõ∆‰õΩÅ∞ WOÔH=~°∞ HÍQÆÅ∞QÆ∞`å~°∞? Ǩτ[`ü =∞~°º"£∞ Éè∫uHõ J=ã¨~åÅ#∞
f~°Û@OÖ’#∂, P"≥∞‰õΩ q^•º|∞^Œ∞úÅ∞ <Õ~°Ê@OÖ’#∂, P"≥∞#∞ ã¨O™ê¯~°=uQÍ
fiÛk^ŒÌ@OÖ’#∂ Ǩτ[`ü [HõiÜ«∂º =∂„`«"Õ∞ `«y# =ºH˜Î.
38. =¸ÅOÖ’ q∞„ǨÉò, i*òMò J<Õ Ô~O_»∞ Ѩ^•Å∞ =KåÛ~Ú. q∞„ǨÉò JO>Ë ‰õΩ\©~°O
Jx J~°÷O. i*òMò (PǨ~°Ñ¨^•~å÷Å∞) JO>Ë Ñ¨O_»∞¡ Ѷ¨ÖÏÅ∞ J#fl=∂@. P ã‘[<£Ö’
ÖËx ѨO_»∞¡ P"≥∞ =^Œ‰Ì Ωõ =KÕÛq. ZO_®HÍÅOÖ’ ~å=Åã≤# Ѷ֨ ÏÅ∞ j`åHÍÅOÖ’#∂,
j`åHÍÅOÖ’ ~å=Åã≤# ѨO_»∞¡ ZO_®HÍÅOÖ’#∂ ã¨=∞iÊOK«|_»@O qz„`«O,
qâı+¨O Hõ^Œ∂! Ǩτ[`ü [HõiÜ«∂ºQÍh, ÖËHõ PÜ«∞# ^•fi~å xÜ«∞q∞OK«|_ç# =∞~À
¿ã=‰õΩ_»∞QÍh "å\˜x `≥KÕÛ"å~°∞ HÍ^Œ∞. JO^Œ∞ˆH Wq ZHõ¯_ç#∞Oz =KåÛ~Ú?
JO@∂ [HõiÜ«∂º Pâ◊Û~°ºO`À „ѨtflOKå~°∞. 'JÖÏ¡ÇπÏ =^ŒÌ #∞Oz— Jx =∞~°º"£∞
["åazÛOk. Wk Ǩτ[`ü =∞~°º"£∞QÍi q+¨Ü«∞OÖ’ [iy# =∞Ç≤Ï=∞ J<åe.
„ѨHõ$uH˜ q~°∞^ŒúOQÍ ã¨OÉèíqOKÕ ^•xx '=∞Ç≤Ï=∞— ÖËHõ 'J^Œ∞ƒù`«O— Jx JO\Ï~°∞.
D =∞Ç≤Ï=∞Å∞, J^Œ∞ƒù`åÅ∞ XHõ ^≥=· „Ѩ=HõÎ KÕ`∞« Å g∞^Œ∞QÍ [iy`Õ ^•xfl ''=¸l*Ï——
JO\Ï~°∞. J^Õ XHõ =b KÕ`« WÖÏO\˜q [iy`Õ ^•xx ''Hõ~å=∞`ü—— Jx JO\Ï~°∞.
Wq Ô~O_»∂ ã¨`«º|^Œú"≥∞ÿ#"Õ. HÍHõáÈ`Õ Jq ^≥·"å[˝`À, ^≥·=„Ѩ}ÏoHõ‰õΩ Hõ@∞ì|_ç
ã¨OÉèíq™êÎ~Ú. =∞Ç≤Ï=∞Å#∞, ÖËHõ J^Œ∞ƒù`åÅ#∞ ZѨC_»O>Ë JѨC_»∞ K«∂Ñ≤OKÕ
235
3. Pe W„=∂<£ uÖòHõ„~°∞ã¨∞Å∞ 119 3. Pe W„=∂<£ 3= áê~å
Pre-final
38 JHõ¯_Õ [HõiÜ«∂º (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) `«# 40 ^•xH˜ [HõiÜ«∂º WÖÏ q#flqOK«∞
„ѨÉèí∞=Ù#∞ "Õ_»∞‰õΩ<åfl_»∞. ''F <å „Ñ¨Éèí∂! ‰õΩ<åfl_»∞ : ''„ѨÉèí∂! <Õ<Õ"≥∂ ѨO_»∞
h =^ŒÌ#∞O_ç <å‰õΩ =∞Oz ã¨O`å<åxfl =Úã¨e"å}˜.‚ <å ÉèÏ~°º U"≥∂ Q˘„_®Å∞.
„Ѩ™êkOK«∞. xã¨ûO^ÕÇϨ OQÍ h=Ù "≥Ú~°#∞ JÖÏO@ѨC_»∞ <å‰õΩ H˘_»∞‰õΩ ZÖÏ
PÅH˜OKÕ"å_»=Ù—— Jx J<åfl_»∞. ѨÙ_»`å_»∞?—— ^•xH˜, ''JÖψQ [~°∞QÆ∞
39 ‰õΩ\©~°OÖ’ xÅ|_ç #=∂A `«∞Ok. JÖÏ¡ÇπÏ `å#∞ HÀi#k KÕ™êÎ_»∞——
KÕã∞¨ OÎ _»QÍ ^≥=· ^Œ∂`«Å∞ `«##∞ Ñ≤ez, Jx (^≥·=^Œ∂`«) ã¨=∂^è•#O WKåÛ_»∞.
''JÖÏ¡ÇÏπ h‰õΩ Ü«∞Ǩº QÆ∞iOz# â◊√Éè"í å~°Î 41 ''<å „Ñ¨Éèí∂! nxH˜ ã¨O|OkèOz#
Wã¨∞<Î åfl_»∞.39 J`«_∞» ^≥=· "å‰õΩ¯#∞ ^è$Œ = x^Œ~°≈#O U^Œ<åfl <å H˘~°‰õΩ x~°‚
Ѩ~°∞™êÎ_»∞.40 <åÜ«∞‰õΩ_Ò`å_»∞. P`«‡ ~ÚOK«∞—— Jx J`«#∞ =∞#q KÕã¨∞
x„QÆǨÏO HõÅ"å_»∞, ^≥·=„Ѩ=HõÎ, ã¨^Œfi~°Î HÀQÍ, ''h H˘~°‰Ωõ x^Œ~≈° #O Uq∞@O>Ë,
#∞Å HÀ=‰õΩ K≥Ok#"å_≥· LO\Ï_»∞—— =¸_»∞ ~ÀAÅ =~°‰õÄ #∞=Ùfi Ãã·QÆÅ∞
Jx K≥áêÊ~°∞. KÕÜ«∞@O `«Ñ¨Ê [#∞Å`À =∂\Ï¡_» ÖË=Ù.
JkèHÍ~°O, â◊H˜Î „Ѩ=HõÎʼnõΩ =∞iÜ«Ú =bʼnõΩ LO_»^Œ∞. D =∞ǨÏhÜ«ÚʼnõΩ #∞=Ùfi h „ѨÉ∞íè =Ù#∞ J`«ºkèHOõ QÍ ã¨‡iã¨∂Î
^≥·=ã¨xflkèÖ’ qt+¨ª™ê÷#O LO^Œ#fl ^•xH˜ Wq `å~å¯}"Õ∞. J~Ú`Õ "å~°∞ LO_»∞. L^ŒÜ∞« O, ™êÜ«∞O„`«O PÜ«∞#
qâ◊fi=º=ã¨÷Ö’ `å=Ú `«ÅzO^ŒÖÏ¡ KÕÜ«∞QÆeˆQ JkèHÍ~°O ‰õÄ_® Hõey L<åfl~°x Ѩq„`«`«#∞41 H˘xÜ«∂_»∞`«∂ LO_»∞——
ÉèÏq¿ãÎ Jk á⁄~°ÉÏ@∞. 'a^£JfÅ∞— WHõ¯_Õ á⁄~°|_®¤~°∞. BeÜ«∂ʼnõΩ (^Õ=Ùx Jx K≥áêÊ_»∞.
„Ñ≤Ü«∞`«=∞ ^•ã¨∞ʼnõΩ) QÆÅ H˘xfl =∞Ç≤Ï=∞efl L^•Ç¨Ïiã¨∂Î D „Ѩ|∞^Œ∞úÅ∞ nx^•fi~å `≥Å∞ã¨∞Î#flk. "åi~°∞=Ù~°∂ XO_˘Hõi ^≥·=^Ò`åºxfl (#|∞=fi`ü#∞)
[#™ê=∂<åºxfl +≤~∞° ¯‰õΩ (JÖÏ¡ÇÏπ `À áê@∞ =bÅ#∞ ã¨=∂#OQÍ ÉèÏqOKÕ áêáêxH˜), ã¨=∞i÷OK«∞‰õΩ<åfl~°∞. =∞ixfl q=~åÅHÀã¨O =∞~°º"£∞ ã¨∂~å "åºMϺ#O K«^Œ=O_ç.
JO^èŒ qâßfi™êʼnõΩ Ö’#∞ KÕã¨∞ÎO\Ï~°∞. nxH˜ ã¨O|OkèOz# =∞ixfl q=~åÅ∞ 'ã¨~Úº^Œ<£— JO>Ë ã¨~åÌ~°∞, <åÜ«∞‰õΩ_»∞ Jx J~°÷O. 'ǨÏã¨∂~°<£— (P`«‡ x„QÆǨÏO
"≥∂l*Ï`ü („Ѩ=HõÎÅ =∞Ç≤Ï=∞Å∞) ¿Ñ~˘¯#|_ç# KÀ@ =™êÎ~Ú. HõÅ"å_»∞) JO>Ë K≥_»∞Å ^Œi^•Ñ¨ÙʼnõΩ ‰õÄ_® áÈx"å_»x J~°÷O. 'ǨÏã¨∂~°<£— J<Õ
39. ã‘[<£Ö’ ~å=Åã≤# ѨO_»∞¡ J<£ã‘[<£Ö’ Hõ#|_Õã¨iH˜ Ǩτ[`ü [HõiÜ«∂ºÖ’ ‰õÄ_® Ѩ^•xfl '=∞ÇπÏã¨∂~ü— J#fl J~°O÷ Ö’ fã¨∞‰õΩO>Ë huÉÏǨϺ"≥∞#ÿ KÕ+Åì¨ #∞Oz ѨÓiÎQÍ
Pâ◊Å∞ zQÆ∞iOKå~Ú. XHõ"≥·Ñ¨Ù `å#∞ =Úã¨e"å_≥· LO_ç, =∞~À"≥·Ñ¨Ù `«# ÉèÏ~°º PѨ|_ç#"å_»#fl J~°÷O ‰õÄ_® =ã¨∞ÎOk. nx P^è•~°OQÍ H˘O`«=∞Ok "åºMϺ`«Å∞
Q˘„_®Å∞ J~Ú#ѨÊ\˜H© PÜ«∞#Ö’ ^≥=· HÍ~°∞}ºO Ѩ@¡ Pâ◊ JO`«iOK«Ö^Ë ∞Œ . =∞~°º"£∞‰õΩ '#ѨÙO㨉õΩ_»∞— Jx ÉèÏqOKå~°∞. HÍx D ÉèÏ=# ã¨Ô~·Ok HÍ^Œ∞. ÃÑ·QÍ W^˘Hõ
J^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ# suÖ’ ѨO_»∞¡ Ѷ¨ÖÏÅ#∞ „Ѩ™êkOz#@∞¡QÍ<Õ ^Õ=Ù_»∞ `«#‰õÄ XHõ ֒ѨO. WHõ¯_» D QÆ∞}Ïxfl ֒ѨOQÍ H͉õΩO_® Q˘Ñ¨Ê^Œ#OQÍ Jaè=i‚OK«@O
=∞Oz a_»¤x¿ãÎ ZO`« ÉÏ=ÙO_»∞! J#fl HÀiHõ ѨÙ\˜ìOk. JO^Œ∞ˆH ^≥·=ã¨xflkèÖ’ [iyO^Œ#fl ã¨OQÆux =∞~°∞=~å^Œ∞.
PÜ«∞# KÕ`«∞Å∞ J„Ѩܫ∞`«flOQÍ ÃÑ·H˜ ÖËKå~Ú. PÜ«∞# J^èŒ~åÅ #∞Oz "Õ_»∞HÀÅ∞ 41. =$^•úѨºOÖ’ J^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ# suÖ’ ã¨O`å# â◊√Éèí"å~°Î qxÑ≤OK«|_Õã¨iH˜ PÜ«∞#Ö’
=K«<åÅ∞ "≥Å∞=_®¤~Ú. ^Õ=Ù_»∞ "å\˜x ^ŒÜ«∞`À P"≥∂kOKå_»∞. L`«∞ûHõ`« ÃÑiyOk. P "Õ∞~°‰õΩ U^Œ<åfl P#"åÅ∞ W=fi=∞x HÀ~å~åÜ«∞#. =¸_»∞
40. ^≥·= "å‰õΩ¯#∞ ^èŒ$=Ѩ~°K«@=∞O>Ë ÉèÏ=O ^≥·=„Ѩ=HõΠǨτ[`ü D™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO ~ÀAÅ áê@∞ h <À@ =∂@~å^Œ∞. J^Õ P#"åÅ∞. J~Ú`Õ DÖ’QÍ h=٠֒֒ѨÖË
– Uã¨∞„H©ã∞¨ )Î #∞ ^è$Œ gHõiOK«@O J#fl=∂@! JO>Ë Ü«∞ÇπÏÜ«∂, D™ê HõO>Ë ÃÑ^Œ"Ì å~°x ^≥=· <å=∂xfl gÖˇ#· O`« Z‰õΩ¯=QÍ ã¨‡iOKåe. L^ŒÜ∞« O ™êÜ«∞O„`«O ^Õ=Ùx Ѩq„`«`#« ∞
236 237
3. Pe W„=∂<£ uÖòHõ„~°∞ã¨∞Å∞ 120 3. Pe W„=∂<£ 3= áê~å
Pre-final
42 (P ã¨O^Œ~åƒùxfl ‰õÄ_® *Ï˝ÑH¨ Oõ KÕ~Ú. 44 Wq JQÀK«~° q+¨Ü«∂ÅÖ’xq. (F
=∞~°º"£∞#∞ L^ÕtÌ ºOz) ^≥=· ^Œ∂`«Å∞ WÖÏ „Ѩ=HÍÎ!) "å\˜x h‰õΩ =Ç‘Ï ^•fi~å
J<åfl~°∞ : ''F =∞~°º"£∞! JÖÏ¡ÇÏπ (`«# ¿ã= `≥eÜ«∞*Ëã¨∞Î<åfl=Ú. =∞~°º"£∞‰õΩ
H˘~°‰õΩ) x#∞fl Z#∞fl‰õΩ<åfl_»∞. x#∞fl áÈ+¨‰õΩÅ∞QÍ Z=~°∞O_®e? J#fl
Ѩiâ◊√^Œ∞~ú åeQÍ KÕâß_»∞. „ѨÑO¨ K«OÖ’x q+¨Ü«∞"≥∞ÿ "å~°∞ `«=∞ HõÅ=ÚÅ∞
=∞Ç≤Ïà◊ÅO^ŒiÃÑ· h‰õΩ „áê^è•#º`«#∞ Wã¨∂Î qã¨i#ѨC_»∞ h=Ù JHõ¯_» ÖË=Ù. (D
h ZOÑ≤Hõ KÕâß_»∞.42 =º=Ǩ~°OÃÑ·) "å~°∞ Q˘_»=Ѩ_ç#ѨC_»∞
43 ''(Hõ#∞Hõ) F =∞~°º"£∞! #∞=Ùfi h ‰õÄ_® h=Ù JHõ¯_» ÖË=Ù.43
„ѨÉèí∞=Ù‰õΩ q^èÕÜ«∞`« K«∂ѨÙ. PÜ«∞#‰õΩ 45 ^≥·=^Œ∂`«Å∞ ''F =∞~°º"£∞! JÖÏ¡ÇπÏ
ã¨*ÏÌ K≥~Úº (PÜ«∞# ™êxfl^茺OÖ’ h‰õΩ `«# "å‰õΩ¯‰õΩ44 ã¨O|OkèOz#
"≥∂HõiÅ∞¡). '~°∞‰õÄ— KÕ¿ã "åi`À áê@∞ D LÖË¡Y<åÅxflO\˜h ‰õÄ~°ÛQÍ qk`«=∞ÜÕ∞º^Õq∞@O>Ë ~ÚHõ¯_» „Ѩ™êÎqOK«|_ç#
#∞=Ófi ~°∞‰õÄ K≥~Úº (q#„=∞`«`À PÜ«∞# =∞Ç≤ÏàÏ=∞}∞ÅO^ŒiH© JÖÏ¡ÇπÏ „ã‘Î *ÏuÃÑ· „áê^è•#º`«#∞ ~ÚKåÛ_»∞. ÖËHõ g~°∞ `«=∞
=ÚO^Œ∞ `«Å=OK«∞).—— `«=∞ HÍÖÏʼnõΩ K≥Ok# =∞Ç≤Ïà◊Ö’¡ Q˘Ñ¨Ê"å~°∞QÍ L<åfl~°∞. "åã¨=Î O ^≥"· åxˆH Z~°∞Hõ.
H˘xÜ«∂_»∞`«∂ LO_®e. D q^èOŒ QÍ h=Ù h‰õΩ "˘ã¨Q|Æ _Õ J#∞„QÆÇ¨ xH˜ Hõ$`«[`˝ Å« ∞ 43. a^£JfÅ∞ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) Ѩ@¡ „¿Ñ=∂uâ◊Ü«∞O`À K≥¿ÑÊ =∂Ü«∞=∂@ʼnõΩ
`≥Å∞ѨىõΩ#fl@¡=Ù`«∞Ok Jx PÜ«∞#‰õΩ ã¨∂zOK«|_çOk. WO^Œ∞Ö’ Q˘Ñ¨Ê QÆ∞}áê~îO° D "åHõºO K≥OѨÃÑ@∞ì =O\˜k. =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨)‰õΩ JQÀK«~° *Ï˝#O LO^Œh,
LOk. ^Õ=Ù_»∞ g∞~°∞ HÀ~°∞‰õΩ#fl q^èŒOQÍ g∞‰õΩ „Ѩ™êkOz#ѨÙ_»∞ J^Õ suÖ’ PÜ«∞# (ã¨) JxflKÀ\Ï¡ Jxfl ã¨=∞Ü«∂Ö’¡ LO\Ï~°x a^£JfÅ∞ JO@∞O\Ï~°∞.
^≥"· åxH˜ Hõ$`«[`˝ Å« ∞ ‰õÄ_® `≥Å∞ѨÙHÀ"åe. Hõ$`«[`˝ Å« ∞ ZO`« Z‰õΩ¯=QÍ `≥Å∞ѨىõΩO>Ë XHõ"Õà◊ "å~°#fl@∞¡ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨) x[OQÍ JQÀK«~°*Ï˝x J~Ú=ÙO>Ë PÜ«∞xfl
JO`Õ JkèHõOQÍ ^≥·"å#∞„QÆǨÅ∞ „áêÑ≤ΙêÎ~Ú. JO`ÕHÍ^Œ∞, Jq =∞# áêe@ (ã¨) L^ÕtÌ Oz ^Õ=Ù_»∞ WÖÏ Jx LO_Õ"å_»∞ HÍ_»∞. (''Wq JQÀK«~° q+¨Ü∂« ÅÖ’xq.
â◊√ÉèíHõ~°OQÍ ‰õÄ_® Ѩi}q∞™êÎ~Ú. "å\˜x "Õ∞=Ú h‰õΩ `≥eÜ«∞*Ëã¨∞Î<åfl=Ú——) JÖψQ 'h=Ù P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ JHõ¯_»
42. Ǩτ[`ü =∞~°º"£∞#∞ ^Õ=Ù_»∞ J`«∞º`«Î=∞ =∞Ç≤Ïà◊QÍ Y~å~°∞ KÕâß_»∞. JO>Ë P"≥∞ `«# ÖË=Ù— Jx J#\Ïxfl|\˜ì „Ѩ=HõÎ (ã¨)QÍ~°∞ JxflKÀ\Ï¡ Ǩ[Ô~· LO\Ï~°#flk ‰õÄ_®
HÍÅOÖ’ QÆÅ =∞Ç≤Ïà◊Ö’¡ÔHÖÏ¡ Q˘Ñ¨Ê =∞Ç≤Ïà◊ Jx ÉèÏ=O. ZO^Œ∞HõO>Ë Ç¨Ï„[`ü x[O HÍ^Œx `ÕeáÈ~ÚOk.
=∞~°º"£∞`Àáê@∞ Ǩτ[`ü Yn*Ï (~°.J<£Ç¨)‰õΩ ‰õÄ_® D Q“~°=ѨÙ~°™ê¯~°O HõÅ=ÚÅ∞ qã¨~=° Åã≤# J=ã¨~O° ZO^Œ∞‰õΩ U~°Ê_çO^ŒO>Ë, J<ÕH=õ ∞Ok =∞~°º"£∞‰õΩ
ÅaèOz#@∞¡ ǨÏnã¨∞Å ^•fi~å ~°∂_èô J=Ù`ÀOk. Ǩτ[`ü Yn*Ï #∞^ÕÌtOz 'Mˇ·~°∞x ã¨O~°H‰∆õ Ωõ Å∞QÍ LO\Ï=∞x =ÚO^Œ∞‰õΩ =KåÛ~°∞. D q+¨Ü∞« O `ÕÅÛ\ÏxH˜ x~åfiǨωõΩÅ∞
™ê~ÚǨ— – =∞Ç≤Ïà◊ÅO^ŒiÖ’H© L`«Î=Ú~åÅ∞ – Jx ǨÏnã¨∞Ö’ LOk. =∞iH˘xfl p\©Å∞ "Õã≤ ¿Ñ~°∞ x~åúiOKÕ Ñ¨^ŒúuÖ’ HõÅ=ÚÅ∞ qã≤~å~°#fl=∂@. D q=~åÅhfl
ǨÏnã¨∞Ö’¡ #Å∞QÆ∞~°∞ =∞Ç≤Ïà◊Å#∞ ã¨OѨÓ~°∞‚Å∞QÍ ¿Ñ~˘¯#@O [iyOk. "å~°∞ : =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨) ÃÑ· J=`«iOK«@O ‰õÄ_® XHõq^èŒOQÍ PÜ«∞# (ã¨) ^≥·=^Ò`åºxfl
=∞~°º"£∞, Pã≤Ü«∂ (Ѷ≤~“<£ ÉèÏ~°º), Yn*Ï, P~Úëê (~°l). 'ã¨s^£— =O@HÍxH˜ ã¨`«º=∞x x~å÷iOKÕ XHõ „Ѩ=∂} xHõ+¨"Õ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë ^≥·="å}˜ (=Ç‘Ï) „Ѩ=HõÎ
W`«~° =O@HÍÅxflO\˜ÃÑ· ZÖÏ „áê^è•#º`« LO^À JÖψQ Ǩτ[`ü P~Úëê g∞^Õ J=`«iã¨∞ÎOk, W`«~°∞Å g∞^Œ J=`«iOK«^Œ∞. =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) "åi „Ѩ=HÍÎ
(~°.J<£Ç¨)‰õΩ =∞Ç≤Ïà◊ÅO^ŒiÃÑ· „âı+¨ª`« LOk Jx ǨÏnã¨∞Ö’ K≥ѨÊ|_çOk (Wɡfl Ѩ^ŒqÃÑ· J#∞=∂<åxH˜ QÆ∞Ô~· L#fl Ü«¸^Œ∞Å∞, „ÔH·ã¨Î=ÙʼnõΩ Wk n>ˇÿ# ["å|∞.
Hõã~‘ )ü . ui‡rÖ’x LÖËY¡ #OÖ’ =ÚǨÏ=∞‡^£(ã¨) ѨلuHõ J~Ú# á¶êu=∂(~°.J<£Ç¨ )‰õΩ 44. '^≥=· "å‰õΩ¯— (Hõe=∞`«∞ÖÏ¡ÇÏπ ) Jx Ǩτ[`ü D™ê (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) #∞^ÕtÌ Oz JÖÏ¡ÇÏπ
‰õÄ_® J`«∞º`«Î=∞„âı}˜ =∞Ç≤Ïà◊Å ã¨~°ã¨# ™ê÷#O W=fi|_çOk (Wɡfl Hõã‘~ü). J#@OÖ’x „Ѩ^è•# L^ÕÌâ◊O PÜ«∞# ѨÙ@∞ìHõ „Ѩ`ÕºHõ `«~°Ç¨Ö’ [iyOk. ™ê^è•~°}
238 239
3. Pe W„=∂<£ uÖòHõ„~°∞ã¨∞Å∞
Pre-final
â◊√Éèí"å~°Î#∞ qxÑ≤ã¨∞Î<åfl_»∞. J`«x ¿Ñ~°∞
=∞ã‘ÇπÏ D™ê a<£ =∞~üÜ«∞"£∞.45 J`«_»∞
WǨÏѨ~åÅÖ’ Q“~°=hÜ«Ú_»=Ù`å_»∞.
J`«#∞ (JÖÏ¡ÇπÏ) ™êg∞ѨºO á⁄Ok#
"åiÖ’ XHõ_»∞.
=∂#= ã¨∂„`åxH˜ aè#flOQÍ – `«O„_ç ÖˉΩõ O_®<Õ – ^≥"· å[˝`À PÜ«∞# ѨÙ\˜Oì K«|_®¤~∞° .
'J~ÚáÈ— J#fl ^Õ=Ùx "å‰õΩ¯ÃÑ· PÜ«∞# ã¨$+≤ì [iyOk. JO^Œ∞KÕ`« Ǩτ[`ü D™ê
'Hõe=∞`«∞ÖÏ¡ÇπÏ— (^≥·"å[˝ ÖËHõ ^≥·="å‰õΩ¯) QÍ Ñ≤Å∞=|_®¤~°∞.
45. 'D™ê a<£ =∞~üÜ«∞"£∞— JO>Ë =∞~°º"£∞ ‰õΩ=∂~°∞_≥·# D™ê Jx J~°÷O† =∞ã‘ÇπÏ :
Wk '=∞ãπǨï<£— #∞Oz =zÛ# Ѩ^ŒO. J~°cÖ’ '=∞ã¨Ç¨ÏÖò J~ü[— JO\Ï~°∞. JO>Ë
J`«#∞ Éè∞í qÖ’ ã¨OK«iOKå_»x ^•xH˜ J~°O÷ . ^•x „ѨHÍ~°O '=∞ã‘ÇÏπ — J<Õ Ñ¨^•xH˜
J`«ºkèHõOQÍ ã¨OK«iOKÕ"å_»x J~°÷O =ã¨∞ÎOk. '=∞ã‘ÇπÏ— J<Õ Ñ¨^•xH˜ KÕ`ÀÎ
ã¨Êi≈OKÕ"å_»x ‰õÄ_® XHõ J~°O÷ =ã¨∞OÎ k. D™ê „Ѩ=HõÎ ^≥"· å^ÕâO◊ `À ~ÀQÆ„QÆã∞¨ ÅÎ #∞
KÕ`ÀÎ ã¨Êi≈Oz #Ü«∞O KÕ¿ã"å~°=@OKÕ`« PÜ«∞#‰õΩ P ¿Ñ~°∞ =zÛOk. =∞ã‘ÇπÏ
J<Õ Ñ¨^ŒO 'Ѷ¨~¸Öò— J<Õ Ñ¨^•xH˜ ã¨O`«∞Å# Ѩ^ŒO. J~°cÖ’ 'Ѷ¨~¸Öò—‰õΩ
ã¨O`«∞Å#OQÍ =KÕÛ Ñ¨^•Å‰õΩ Hõ~ΰ =∞iÜ«Ú Hõ~‡° }˜–~Ô O_»∞ ~°HÍÅ J~å÷Å∂ =™êÎ~Ú.
^•x „ѨHÍ~°O '=∞ã‘ÇÏπ —‰õΩ ÃÑ#· K≥Ñʨ |_ç# ~Ô O_»∞ J~å÷Å∞ Hõ~åÎÉÏè "åxfl ã¨∂zã¨∞<Î åfl~Ú.
Wk WÖÏ LO_»QÍ „Ѩà◊Ü«∂xH˜ =ÚO^Œ∞ ѨÙ_»`å_»x K≥ѨC‰õΩ<Õ LѨ„^Œ"儈Qã¨~°∞}˜‚
(^Œ*Ï˚Öò#∞) ‰õÄ_® '=∞ã‘ÇπÏ— J<Õ Ñ≤Å∞™êÎ~°∞. =∞i D '=∞ã‘ÇπÏ— Hõ~åÎѨ^Œ=∂ ÖËHõ
Hõ~‡° }˜ Ѩ^=Œ ∂? J#fl ã¨O^ÕÇϨ O D ã¨O^Œ~ƒ° Où QÍ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. ^•xH˜ ã¨=∂^è•#O
Uq∞@O>Ë Jk Hõ~åÎѨ^Œ=¸ HÍ=K«∞Û, Hõ~°‡}˜ Ѩ^Œ=¸ HÍ=K«∞Û. ZO^Œ∞HõO>Ë
'=∞ãπǨï<£—‰õΩ K≥iÑ≤"ÕÜ«∞@O J<Õ WOHÀ J~°÷O ‰õÄ_® LOk. ^Œ*Ï˚Öò‰õΩ XHõ Hõ#∞fl
=∂„`«"Õ∞ LO@∞Ok. =∞~ÀHõ#∞fl K≥i¿Ñã≤#@∞ìQÍ LO@∞Ok. JO^Œ∞Hõx J`«}˜‚
'=∞ã‘ÇπÏ— (K≥iÑ≤"ÕÜ«∞|_ç#"å_»∞) Jx Ñ≤Å∞™êÎ~°∞. D q^èŒOQÍ K«∂¿ãÎ '=∞ã‘ÇπÏ—
J#fl Ѩ^OŒ Hõ~‡° }˜ Ѩ^OŒ J=Ù`«∞Ok. J~Ú`Õ ^Œ*Ï˚Öò ‰õÄ_® „ѨÑO¨ K«OÖ’ qѨs`«OQÍ
ã¨OKå~°O KÕ™êÎ_h» , =∞Hͯ =∞n<åÅ∞ `«Ñʨ „Ѩu KÀ@∞H© KÕ~∞° ‰õΩO\Ï_»x ǨÏnã¨∞Ö’¡
K≥ѨÊ|_çOk (|∞MÏs, =Úã≤¡O). JO^Œ∞Hõx J`«xfl '=∞ã‘ÇπÏ— Jx Ñ≤Å∞™êÎ~°x
=∞iH˘O`«=∞Ok K≥|∞`å~°∞. ™ê^è•~°}OQÍ Y∞~üP<£ "åºMϺ`«Å∞ `«=∞ „QÆO^ä•Ö’¡
W^Õ =∂@ ~åâß~°∞. nx „ѨHÍ~°O '=∞ã‘ÇπÏ— J#flk Hõ~åÎѨ^ŒO J=Ù`«∞Ok.
WOH˘O`«=∞Ok âß„ã¨Î"Õ`«ÎÅ∞ U=∞O\Ï~°O>Ë Ü«¸^Œ∞Å, „ÔH·ã¨Î=ÙŠѨiÉèÏ+¨Ö’
^Õ=Ùx KÕ`« xÜ«∞q∞OK«|_ç# Q˘Ñ¨Ê „Ѩ=HõÎ#∞ '=∞ã‘ÇπÏ— Jx Ñ≤Å∞™êÎ~°∞. JO>Ë "åi
240
121 3. Pe W„=∂<£ 3= áê~å
46 ''J`«_»∞ LÜ«∂ºÅÖ’ L#flѨC_»∂,
ÃÑ^Œ"Ì å_≥#· ѨC_»∂#∞46 „Ѩ[Å`À =∂\Ï¡_»
`å_»∞. WOHÍ J`«_»∞ ã¨^Œfi~°Î#∞ÅÖ’x
"å_≥· LO\Ï_»∞—— Jx J#flѨC_»∞†
ѨiÉèÏ+¨Ö’ =∞ã‘ÇπÏ J<Õk XHõ ^Œ$_è»z`«∞Î_≥·# „Ѩ=HõΉõΩ Ѩ~åºÜ«∞Ѩ^ŒO J#fl=∂@!
XHõ Q˘Ñ¨Ê qѨ"¡ åxH˜ HÍ~°‰Ωõ _»Ü∞Õ º „Ѩ=HõÎ „ѨÉqíè OK«#∞<åfl_»x Ü«¸^Œ∞ʼnõΩ â◊√Éè"í å~°Î
W=fi|_çOk. ^•xfl "å~°∞ `«Ñ¨CQÍ J~°÷O KÕã¨∞H˘x P =∞ã‘ÇπÏ (qѨ¡"åxH˜
HÍ~°‰õΩ_»ÜÕ∞º „Ѩ=HõÎ ) HÀã¨O WѨÊ\˜H© xsH˜∆ã¨∞Î<åfl~°∞. Pã¨H˜ÎHõ~°"≥∞ÿ# q+¨Ü«∞O
Uq∞@O>Ë „Ѩà◊Ü«∂xH˜ =ÚO^Œ∞ ~åÉ’ÜÕ∞ LѨ„^Œ"儈Qã¨~°∞_»∞ (^Œ*Ï˚Öò), Ü«¸^Œ∞Å∞
Z^Œ∞~°∞K«∂ã¨∞Î#fl '=∞ã‘ÇπÏ— `«<Õ#x „ѨHõ\˜OK«∞‰õΩO\Ï_»∞. JO^Œ∞ˆH J`«xfl =∞ã‘ÇπÏ
^Œ*Ï˚Öò Jx Ñ≤Å∞=@O [~°∞QÆ∞`«∞O^Œx "åºMϺ`«Å∞ q=i™êÎ~°∞. x*ÏxH˜ J`«#∞
K≥¿ÑÊ „Ѩu=∂@, Kտ㠄Ѩu Ѩx ^ŒQÍ, "≥∂™êÅ`À ‰õÄ_»∞H˘x LO@∞Ok. „ѨѨOK«
K«i„`«Ö’ Z=~°∂ Hõxqx Z~°∞QÆ#@∞=O\˜, =∞Ǩ ^ŒQÍHÀ~°∞`«<åxH˜ J`«#∞ áêÅÊ_»
`å_»∞. JO^Œ∞ˆH J`«xfl '^Œ*Ï˚Öò— J<åfl~°∞ =∞i! ^Œ*Ï˚Öò JO>Ë LѨ„^Œ"儈Qã¨~°∞_»∞,
=∞Ǩ "≥∂ã¨QÍ_»∞ Jx J~°÷O.
WHõáÈ`Õ 'D™ê— J<Õ Ñ¨^OŒ : H˘O`«=∞Ok nxfl J~°ÉƒË `«~° Ѩ^OŒ QÍ Y~å~°∞ KÕÜ∞« QÍ,
=∞iH˘O^Œ~∞° Wk J~°c Ѩ^"Œ ∞Õ #h, nxH˜ <åÜ«∞Hõ`fi« O =Ç≤ÏOKÕ"å_»∞ Jx J~°=÷ ∞x
K≥áêÊ~°∞ (Y∞~°∞Îc, Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü).
46. Ǩτ[`ü D™ê (Uã¨∞„H©ã¨∞Î) LÜ«∂ºÅÖ’ LO_»QÍ<Õ ã¨OÉèÏ+≤Oz# q+¨Ü«∞O =∞~°º"£∞
ã¨∂~åÖ’ LOk. WkQÍHõ ã¨Ç‘ÏÇπÏ Ç¨Ïnã¨∞Ö’ W^ŒÌ~°∞ ÉÏÅ∞~° „Ѩ™êÎ=# =zÛOk.
"åiÖ’ XHõ~°∞ AÔ~·*ò, =∞~˘Hõ~°∞ W„™ê~¸Öò =Oâ◊ã¨∞÷~åÖˇ·# XHõ „ã‘ÎH˜ K≥Ok#
Ñ≤Å¡"å_»∞ (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs– H˜`å|∞Öò JOaÜ«∂, J^蕺ܫ∞O : =*ò‰õΩ~ü Ѷ≤Öò
H˜`åa =∞~°º"£∞). D LÖËY¡ #OÖ’ „Ѩ™êÎ=#‰õΩ =zÛ# =ÚQÆ∞~æ ∞° ÉÏÅ∞~°∞ W„™ê~¸Öò
ã¨O`«uH˜ K≥Ok#"åà◊√§. WkQ͉õΩO_® ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡OÖ’ 'HõO^ŒHÍÅ"åà◊§— QÍ^èŒÖ’
‰õÄ_® áêÅ∞ „`åˆQ Ѩã≤"å_»∞ =∂\Ï¡_ç#@∞¡ LOk. Ü«¸ã¨∞Ѷπ „Ѩ=HõÎ QÆ∞iOz
™êH∆ͺ^è•~åÅ`À f~°∞Ê KÕã≤#k Ѩã≤Ñ≤Å¡"å_»∞ Jx „ѨKå~°OÖ’ L#fl=∂@ "åã¨Î=O
HÍ^Œ∞. Jã¨Å∞ P =ºH˜Î QÆ_»¤O QÆÅ"å_»∞ (E eÇπÏÜ«∞ÇπÏ). nx^•fi~å J`«#∞ ÃÑ^ŒÌ
=∞x+≤ Jx `≥Å∞ã¨∞Î#flk (J[˚~Úá¶ê „QÆO^äŒO, 881= ¿Ñr).
D "åHõºOÖ’ 'HõÇπÏÅ∞<£— J<Õ Ñ¨^ŒO =zÛOk. HõÇπÏÅ∞<£ JO>Ë #_ç =Ü«∞ã¨∞û Jx
J~°÷O. ÃÑ^ŒÌ"å_≥·# `«~åfi`« #_ç=Ü«∞ã¨∞ûÖ’ ã¨OÉèÏ+≤™êÎ_»#fl =∂@‰õΩ J~°÷O Uq∞\˜?
241
3. Pe W„=∂<£ uÖòHõ„~°∞ã¨∞Å∞ 122 3. Pe W„=∂<£ 3= áê~å
Pre-final
47 P"≥∞, ''<å „Ñ¨Éèí∂! <å‰õΩ Ñ≤Å¡"å_»∞ 49 WOHÍ J`«#∞ W„™ê~¸Å∞ =Oj
ZÖÏ Ñ¨Ù_®Î_∞» ? ##∞fl U =∞x+‘ `åHõÖ^Ë !Õ —— Ü«ÚÅ "≥·Ñ¨Ù‰õΩ „Ѩ=HõÎQÍ Ñ¨OѨ|_»`å_»∞.
Jx J#flk. ''JÖψQ [~°∞QÆ∞`«∞Ok. ("åi#∞^ÕtÌ ºOz PÜ«∞# WÖÏ JO\Ï_»∞)
JÖÏ¡ÇÏπ `å#∞ HÀi#k ѨÙ\™ì˜ êÎ_∞» . PÜ«∞# ''<Õ#∞ g∞ =^Œ‰Ì Ωõ g∞ „ѨÉ∞íè =Ù ^ŒQiæÆ #∞Oz
U^≥·<å Ѩxx KÕÜ«∞ ã¨OHõeÊOK«∞‰õΩx ã¨∂K«##∞ fã¨∞‰õΩ=KåÛ#∞. <Õ#∞ g∞
'J~ÚáÈ— Jx JO>Ë KåÅ∞, Jk 'J~Ú HÀã¨O ѨH˜∆ PHÍ~°O L#fl XHõ =∞\˜ì
áÈ`«∞Ok—47 Jx (^≥·=^Œ∂`« ^•fi~å) ÉÁ=∞‡#∞49 `«Ü∂« ~°∞KÕã≤ JO^Œ∞Ö’ T^Œ∞
ã¨=∂^è•#O ÅaèOzOk. `å#∞. Jk ^≥·"å[˝`À ѨH˜∆ J=Ù`«∞Ok.
48 JÖÏ¡ÇπÏ J`«xH˜ JHõ∆~°*Ï˝<åxfl,48 WOHÍ <Õ#∞ ^≥"· å[˝`À ѨÙ@∞ì„QÆ∞_çx¤ , ‰õΩ+¨µª
q"ÕHÍxfl, `Ò~å`«∞, Wh˚Å∞ „QÆO^ä•Å ~Àyx ÉÏQÆ∞KÕ™êÎ#∞. =∞$`«∞Å#∞
*Ï˝<åhfl <Õ~°∞Ê`å_»∞ (Jx ‰õÄ_® ^≥·= „|uH˜™êÎ#∞.50 g∞~°∞ u<Õ"å\˜h, g∞~°∞
^Œ∂`«Å∞ `≥eáê~°∞). g∞ WO_»¡Ö’ xÅ∞=KÕã≤ LOz# "å\˜x
QÆ∞iOz (‰õÄ_®) K≥|∞`å#∞. g∞ˆ~ QÆ#Hõ
JO>Ë PÜ«∞# ÃÑ^ŒÌ"å_≥·, ^≥·=ã¨O^Õâßxfl JO^Œ∞‰õΩx ã¨O㨯~°}Ï HÍ~°º„Hõ=∂xH˜
qâ◊fiã≤OKÕ"åÔ~·`Õ WO^Œ∞Ö’ g∞ H˘~°‰õΩ
LѨ„Hõq∞Oz#ѨÙ_»∞ [#∞Å#∞^ÕÌtºOz ã¨OÉèÏ+≤™êÎ_»x nx ÉèÏ=O Jx H˘O`«=∞Ok
Q˘Ñ¨Ê ã¨∂K«# LOk.——
q^•fiOã¨∞Å∞ Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞. Ǩτ[`ü D™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) „Ѩà◊Ü«∞O
ã¨g∞Ñ≤Oz#ѨÙ_»∞ kq #∞Oz Éè∞í qH˜ ky=zÛ KÕ¿ã W™ê¡O „ѨKå~°"∞Õ 'D ã¨OÉèÏ+¨}— 49. 'JMòÅ∞Y∞ ʼnõΩ"£∞— (<Õ#∞ g∞ H˘~°‰õΩ ã¨$+≤ì™êÎ#∞) – WO^Œ∞Ö’ JMòÅ∞Y∞ J#fl
Jx WOH˘O`«=∞Ok "åºMϺ`«Å∞ qâ◊nHõiOKå~°∞. „Ѩà◊Ü«∞ ã¨g∞Ѩ HÍÅOÖ’ D™ê Ѩ^ŒO ã¨$+≤ì™êÎ#∞ J#fl ÉèÏ=OÖ’ K≥ѨÊ|_»ÖË^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë ã¨$+≤ìOKÕ"å_»∞ ˆH=ÅO
„Ѩ=HõÎ PHÍâ◊O #∞Oz ky=™êÎ~x° =∞# JÃÇÏ¡ã∞¨ #fl`ü "åi qâßfiã¨O. „áê=∂}˜H"õ ∞≥ #ÿ JÖÏ¡ÇπÏ =∂„`«"Õ∞. JO^Œ∞Ö’ ã¨O^ÕǨxH˜ P™ê¯~°"Õ∞ ÖË^Œ∞. WHõ¯_» D Ѩ^ŒO
=Ú`«"åu~ü ǨÏnã¨∞Å ^•fi~å D q+¨Ü«∞O x~°∂Ñ≤`«"≥∞ÿ LOk (`«Ñ¶‘û~ü Wɡfl Hõã‘~ü, 'Lã¨qfi~°∞—, JO>Ë ÉÏǨϺ~°∂áêxfl =∞Å∞™êÎ#∞. 'LYkÌ~°∞— (`«Ü«∂~°∞KÕ™êÎ#∞) J#fl
Y∞~°∞Îc). ÉèÏ=OÖ’ =∂„`«"Õ∞ LѨÜ≥∂yOK«|_çOk (Y∞~°∞Îc).
47. Ñ≤Å¡"å_»∞ ѨÙ_»`å_»#fl "å~°Î x#∞fl Pâ◊Û~°ºOÖ’ =ÚOK≥uÎ LO_»=K«∞Û. HÍx ^Õ=Ùx 50. '^≥·"å[˝`À— (a W*òxÖÏ¡Ç≤Ï) J#fl Ѩ^ŒO Ô~O_Õã≤™ê~°∞¡ K≥ѨÊ|_»@O QÆ=∞<å~°›O.
nxfl|\˜ì É’^èÑŒ _¨ ^Õ =Õ ∞O>Ë ^≥=· `«fiѨ٠QÆ∞}ÏÅÖ’, JkèHÍ~åÅÖ’ `«##∞ ÉèÏQÆ™êfiq∞QÍ
â◊H˜Î ™ê=∞~å÷ºÅ =ÚO^Œ∞ W^Õg∞ Hõ+¨ìHÍ~°ºO HÍ^Œ∞. Éè∫uHõ „áêHõ$uHõ q^è•<åxH˜
Z=~°∂ TÇ≤ÏOK«∞HÀ~å^Œh, `å#∞ Hˆ =ÅO XHõ ^•ã¨∞_»∞ =∞iÜ«Ú „Ѩ=HõÎ =∂„`«"∞Õ #x
q~°∞^ŒúOQÍ ‰õÄ_® PÜ«∞# U^≥·<å KÕÜ«∞QÆÅ∞QÆ∞`å_»∞. 'J~ÚáÈ— J#fl XHõ¯=∂@`À
D™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) K≥ѨÊ^ŒeKå~°∞. `«# ^•fi~å [~°∞QÆ∞`«∞#fl^ŒO`å XHõ
`å#∞ `«ÅzO^ŒÖÏ¡ KÕ™êÎ_»∞. =∞Ç≤Ï=∂xfi`«O ("≥∂l*Ï) =∂„`«"Õ∞. Jn ^≥·"å[˝`À<Õ [~°∞QÆ∞`ÀOk. JO^Œ∞Ö’
48. WHõ¯_» J~°cÖ’ 'H˜`åÉò— Jx =zÛOk. H˜`åÉò J<Õ Ñ¨^ŒO ~ÚHõ¯_» '„"å`«— J#fl <å Q˘Ñ¨Ê`«#O Ug∞ÖË^Œ∞ Jx ‰õÄ_® „Ѩ=HõÎ D™ê ã¨Ê+¨ìѨ~°K«^ŒeKå~°∞. Wɡfl Hõã‘~ü
J~°÷OÖ’ fã¨∞HÀ|_çOk. ÖË^• `Ò~å`ü, Wh˚Å∞ „QÆO^ä•Å`À áê@∞ =∞ˆ~^≥·<å „QÆO^äŒ WÖÏ JO@∞<åfl~°∞ : JÖÏ¡ÇπÏ „Ѩu „Ѩ=HõΉõÄ J`«x HÍÅѨ٠ã≤÷uQÆ`«∞Å#∞|\˜ì H˘xfl
*Ï˝#O ^Õ=Ù_»∞ PÜ«∞#‰õΩ "˘ã¨QÍ_»x ^•x ÉèÏ=O HÍ=K«∞Û (Y∞~°∞Îc). ÖËHõ `Ò~å`ü, =∞Ç≤Ï=∞Å∞ „Ѩ™êkOKå_»∞. P „Ѩ=HõÎ#∞ „Ѩ[Å∞ ã¨`«º=O`«∞_»∞QÍ, B#fl`«ºO
WOrÖò Ѩ^•Å∞ =¸ÅOÖ’ =zÛ# JÖò H˜`åÉò, JÖò Ç≤ÏHõ‡`ü J<Õ Ñ¨^•Å‰õΩ `å`«Ê~°ºO QÆÅ"å_»∞QÍ #=∂‡Å#fl^Õ ^•x Jã¨Å∞ L^ÕâÌ º◊ O. ^≥=· „Ѩ=HõΠǨτ[`ü =¸™ê (J֡Ƿ Ï≤
HÍ=K«∞Û. ã¨ûÖÏO) HÍÅOÖ’ „Ѩ[Ö’¡ KÕ`«|_ç „Ñ¨ÉèÏ=O qѨs`«OQÍ LO_Õk. =∞O„`«q^ŒºÅ∞,
242 243
3. Pe W„=∂<£ uÖòHõ„~°∞ã¨∞Å∞
Pre-final
50 ''WOHÍ <Õ#∞ <å‰õΩ ѨÓ~°fiO J=`«
iOz# `Ò~å`«∞ („QÆO^ä=Œ Ú)#∞ ^è$Œ =Ѩ~∞°
ã¨∞Î<åfl#∞. g∞ H˘~°‰õΩ x¿+kèOK«|_ç#51
H˘xfl =ã¨∞=Î ÙÅ#∞ ^è~Œ ‡° ã¨=∞‡`«O QÍqOK«
\ÏxH˜ ‰õÄ_® <Õ#∞ =KåÛ#∞. WOHÍ <Õ#∞
g∞ =^ŒÌ‰õΩ g∞ „ѨÉèí∞=Ù ã¨∂K«##∞ fã¨∞‰õΩ
=KåÛ#∞. Hõ#∞Hõ g∞~°∞ JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ ÉèÜ í ∞«
Ѩ_»O_ç. <å‰õΩ q^èÕÜ«∞`« K«∂ѨO_ç.——
HõxHõ@∞¡ ÃÑK«ÛiÖÏ¡~Ú. HÍx JÖÏ¡ÇÏπ PÜ«∞#‰õΩ J`«ºO`« â◊H=Θ ∞O`« "≥∞#ÿ =∞Ç≤Ï=∞#∞
„Ѩ™êkOKÕã¨iH˜ ^•x=ÚO^Œ∞ =∂O„u‰õΩÅ =∞O„`«`«O„`åÅhfl Ѩ\ÏѨOK«Öˇ·<å~Ú.
^•O`À Ǩτ[`ü =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) ã¨`«º=O`«∞_≥·# „Ѩ=HõÎ Jx `Õ@`≥Å¡O
J~ÚáÈ~ÚOk. =∞O„`«QÍà◊√¡ ã¨~Ú`«O D q+¨Ü«∂xfl XѨC‰õΩx =¸™ê#∞
qâ◊fiã≤OKå~°∞.
J^Õq^èOŒ QÍ Ç¨Ï„[`ü D™ê (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) HÍÅOÖ’ "≥^· ºŒ O, "åºkè x"å~°} ZO`À
„áê^è•#º`«#∞ ã¨O`«iOK«∞‰õΩ<åfl~Ú. JO^Œ∞ˆH =∞$`«∞}˜‚ „|uH˜OKÕ, ѨÙ@∞ì„QÆ∞_ç¤H˜
K«∂ѨÙ#∞ „Ѩ™êkOKÕ, ‰õΩ+¨µ~ª Àyx #Ü«∞O KÕ¿ã =∞Ç≤Ï=∞Å∞ ^≥=· „Ѩ=HõÎ D™ê (J֡Ƿ Ï≤
ã¨ûÖÏO)‰õΩ "˘ã¨QÆ|_®¤~Ú. P HÍÅѨ٠"≥·^ŒºxѨÙ}∞_≥=~°∂ D J^Œ∞ƒù`åÅ∞ KÕÜ«∞ÖËHõ
áÈÜÕ∞"å_»∞.
JÖψQ JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) HÍÅOÖ’ ™êÇ≤Ïf qÅ∞=ʼnõΩ,
`Õ<Ö≥ ÁeˆH `Õ@"≥∞#ÿ Hõq`åfixH˜ Jq∞`«"∞≥ #ÿ „áê=ÚYºO LO_Õk. JO^Œ∞KÕ`« PÜ«∞#
(ã¨Jã¨O)‰õΩ k=º Y∞~üP<£ =O\˜ =∞<ÀǨÏ~° â‹·e`À ‰õÄ_»∞‰õΩ#fl, J`«∞º`«Î=∞ ™êÇ≤Ïf
„Ѩ=∂}ÏÅ#∞ Hõey=Ù#fl L„^ŒOæ ^äOŒ „Ѩ™êkOK«|_çOk. J@∞=O\˜ „QÆO^ä•xfl „ѨÑO¨
K«OÖ’x Q˘Ñ¨Ê ™êÇ≤Ïf"Õ`ÅΫ ∞, =∞ǨHõ=ÙÖˇ=~°∂ WѨÊ\˜=~°‰Äõ ~°zOK«ÖHË áõ ÈÜ«∂~°∞.
=∞Ô~ѨÊ\˜H© WÖÏO\˜ Hõ$ux ã¨=∞iÊOK«ÖË~°#flk ã¨`«ºO (Wɡfl Hõã‘~ü).
51. P =ã¨∞=Î ÙÅ∞ ZO^Œ∞‰õΩ x¿+kèOK«|_®¤Ü∞« #flk „Ѩâfl◊ . |Ǩïâß ^Õ=Ù_»∞ "åix tH˜O∆ KÕ
L^ÕÌâ◊ºO`À H˘xfl =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ "åiÔH· ǨÏ~å"£∞ (x+≤^ŒúO)QÍ Y~å~°∞KÕã≤ LO_»=K«∞Û.
ÖË^• ^èŒ~°‡âß„™êÎxfl ^≥·#Ok# rq`åxH˜ J#fi~ÚOѨ*ËÜ«∞@OÖ’ "åi q^•fiOã¨∞Å
=Å¡ [iy# á⁄~°ÉÏ@∞ =¸ÅOQÍ D Ѩiã≤÷u U~°Ê_ç LO_»=K«∞Û. JÖÏO\˜
á⁄~°ÉÏ@∞#∞ |Ǩïâß Ç¨Ï„[`ü D™ê ã¨ikkÌ "å\˜x uiy ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«OQÍ Y~å~°∞
KÕã≤ LO_»=K«∞Û (Wɡfl Hõã‘~ü).
244
123 3. Pe W„=∂<£ 3= áê~å
51 ''xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇÏπ <å‰õÄ „ѨÉ∞íè "Õ,
g∞‰õÄ „ѨÉ∞íè "Õ. Hõ#∞Hõ g∞~°O`å PÜ«∞<Õfl
P~åkèOK«O_ç. W^Õ ~°∞A=∂~°Oæ .——52
52 J~Ú`Õ "åiÖ’x u~°™ê¯~° "≥·Yix
Ѩã≤QÆ\ ˜ì#53 `«~°∞"å`« D™ê, ''JÖÏ¡ÇπÏ
=∂~°Oæ Ö’ <å‰õΩ `À_»Ê_Õ"åÔ~=~°∞?——54 Jx
„ѨtflOK«QÍ, ǨÏ"åsÅ∞,55 ''JÖÏ¡ÇπÏ
=∂~°æOÖ’ "Õ∞=Ú (g∞‰õΩ) `À_»Ê_»`å=Ú.
52. JO>Ë ^≥·=ã¨xflkèÖ’ P~å^èŒ# KÕÜ«∞@OÖ’, PÜ«∞# Z^Œ∞@ xã¨ûǨÜ«∞ã≤÷ux =ºHõÎ
Ѩ~°∞ã¨∂Î xÅ|_»@OÖ’ <Õ#∂, g∞~°∞ – ã¨=∂#∞Å"Õ∞. Hõ#∞Hõ ~°∞A=∂~°æO XHõ¯>Ë.
J^Õq∞@O>Ë JO^Œ~°∂ HõÅã≤ XˆH ^≥·"åxfl P~åkèOK«@O! PÜ«∞# ^≥·=`«fiOÖ’
"Õ~˘Hõix ã¨Ç¨Ï=~°∞ÎÅ∞QÍ xÅɡ@ì‰õΩO_® LO_»@O!!
53. JO>Ë W„™ê~¸bÜ«ÚÅ∞ Ѩ<flÕ ‰õΩ„@Å∞, HõÑ@¨ KÕ+Åì¨ ∞ ^•^•Ñ¨Ù ‰õΩ„Ѷπ (Jqâßfiã¨O)`À
‰õÄ_»∞‰õΩ#flqQÍ, ^≥·=„Ѩ=HõÎ D™ê ã¨O^Õâßxfl `«$}©HõiOKÕqQÍ LO_Õq. WHõ gà◊√¡
ZO`«=∂„`«O `«# ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩÅ∞ HÍ*ÏÅ~°x D™ê‰õΩ J~°÷"≥∞ÿáÈ~ÚOk.
54. `«~`° ~« åÅ∞QÍ, Ü«ÚQÆÜÚ« QÍÅ∞QÍ K«i„`« Kå\˜K¿≥ ÑÊ^Õ=∞O>Ë ZO`À=∞Ok ^≥=· „Ѩ=HõÅÎ ∞
`«=∞ *Ïu "åi PQÆ_®Å#∞ ÉèíiOK«ÖËHõ `˘Å∞`« *ÏuH˜ K≥Ok# q"ÕHõ=O`«∞Å#∞
ã¨O„ѨuOz "åi ã¨Ç¨Ü«∞ ã¨Ç¨ÏHÍ~åÅ#∞ HÀ~å~°∞. JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O)
‰õÄ_® „áê~°OÉèíOÖ’ W^Õ Ñ¨x KÕâß~°∞. =∞Hͯ ‰õΩÔ~·+¨µÅ∞ PÜ«∞# (ã¨) ã¨O^Õâ◊ HÍ~°º
„Hõ=∞OÖ’ „Ѩ^è•# J_»¤OH˜QÍ xeKå~°∞. JO^Œ∞KÕ`« PÜ«∞# (ã¨) ǨÏ*ò ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ
^Œ∂~° „Ѩ^ÕâßÅ #∞Oz qq^èŒ `≥QÆÅ "åix HõÅ∞ã¨∞‰õΩx ^≥·=^èŒ~°‡ „ѨKå~°OÖ’ `«#‰õΩ
ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩÅ∞QÍ xÅ∞==∞x HÀˆ~"å~°∞. nxH˜ J<åû~°∞Å∞ J#∞‰õÄÅOQÍ ã¨ÊOkO
Kå~°∞. Ç≤Ï„[`ü‰õΩ =ÚO^Œ∞, Ç≤Ï„[`ü `«~°∞"å`« ‰õÄ_® J<åû~ü =sæÜ«ÚÅ∞ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ
(ã¨)‰õΩ JO_»QÍ xeKå~°∞.
Ǩτ[`ü D™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) ‰õÄ_® W^Õq^èŒOQÍ „Ѩ[Å ã¨Ç¨ÏHÍ~åxfl HÀ~å~°∞. D
~°H=õ ∞~Ú# JÉèºí ~°#÷ '+≤~¯ü —QÍ Ñ¨iQÆ}O˜ K«|_»^∞Œ . Jã¨Å∞ ^≥=· „Ѩ=HõÅÎ ∞ =KÕÛ^Õ '+≤~¯ü —#∞
~°∂ѨÙ=∂Ѩ_®xH˜ Hõ^•! =∞i J@∞=O@ѨC_»∞ "å~°∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ +≤~ü¯H˜ ZÖÏ
áêÅÊ_»`å~°∞? HÍx ã¨=∂^èŒ∞Å =^ŒÌ‰õΩ "≥o§ "≥Ú‰õΩ¯|_»∞Å∞ f~°∞Û‰õΩ<Õ "å~°∞ `å=Ú
X_çQÆ>Ëì KÕ+¨ì#∞ ã¨=∞i÷OK«∞HÀ=\ÏxH˜ Ǩτ[`ü D™ê (JÖˇ·Ç≤Ï)QÍi D ѨÅ∞‰õΩÅ#∞
(^≥·==∂~°æOÖ’ <å‰õΩ `À_»Ê_Õ"åÔ~=~°∞? J#fl ѨÅ∞‰õΩÅ#∞) L^•Ç¨ÏiOK«@O "åi
245
3. Pe W„=∂<£ uÖòHõ„~°∞ã¨∞Å∞ 124 3. Pe W„=∂<£ 3= áê~å
Pre-final
"Õ∞=Ú JÖÏ¡ÇÏπ #∞ qâ◊fiã≤OKå=Ú. "Õ∞=Ú 55 JѨC_»∞ JÖÏ¡ÇπÏ WÖÏ J<åfl_»∞ :
q^èÕÜ«ÚÅ=∞Ü«∂º=Ú. D q+¨Ü«∂xH˜ F D™ê! <Õ#∞ x#∞fl ѨÓiÎQÍ fã¨∞‰õΩO
g∞~°∞ ™ê‰õΩ∆ Å∞QÍ LO_»O_ç—— Jx ["åa \Ï#∞.57 x#∞fl <å "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ ÖËÑÙ¨ ‰õΩO\Ï#∞.
KåÛ~°∞. Jqâßfiã¨∞Å ÉÏi#∞Oz x#∞fl Ѩiâ◊√^Œ∞ú
53 ("å~°∞ WOHÍ WÖÏ J<åfl~°∞) ''„ѨÉ∂íè ! xQÍ KÕ™êÎ#∞.58 x#∞fl J#∞ã¨iOz#
h=Ù J=`«iOѨ*Ëã≤# ^•xfl "Õ∞=Ú JÖÏ¡ÇπÏ#∞ Z`«∞ÎQÆ_»Ö’¡ ™ê\˜ÖËx "Õ∞\˜ (Mˇ·~°∞Öò =∂H˜s<£) Jx K≥ѨÊ@O [iyOk.
qâ◊fiã≤OKå=Ú. "Õ∞=Ú h „Ѩ=HõÎ#∞ D Z`«∞ÎQÆ_» K≥_»∞ L^ÕÌâ◊ºO`À "Õ¿ãÎ Jk ‰õΩ„@, „^ÀǨÏO J#|_»∞`«∞Ok. J^Õ
J#∞ã¨iOKå=Ú. Hõ#∞Hõ ™ê‰õ∆ΩÅ ã¨^Œ∞^ÕÌâ◊O`À<À, P`«‡~°Hõ∆} HÀã¨"≥∂ "Õ¿ãÎ JѨC_»k =∞Oz =ӺǨÏO, "Õ∞Öˇ·#
*Ïa`åÖ’ =∂ ¿Ñ~°∞¡ ‰õÄ_® „"åã¨∞HÀ.—— Z`«∞ÎQÆ_»QÍ Ñ¨iQÆ}˜OK«|_»∞`«∞Ok.
54 Jqâßfiã¨∞Å∞ ~°Ç¨Ï㨺OQÍ Z`«∞ÎÅ∞ 57. PÜ«∞`«∞Ö’ '=Ú`«=Ñ‘Êù— Jx J#|_çOk. nx =¸ÅѨ^ŒO '`«=Ñ≤ÊùÜ«Ú<£.— Jã¨Å∞
"ÕÜ«∞™êQÍ~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ ‰õÄ_® "åi Z`«∞Î g@xflO\˜ ^è•`«∞=Ù '=Ѷ≤Ü«Úº<£.— nxH˜ ã¨OѨÓiÎQÍ fã¨∞HÀ=@O J<Õ J~°÷O
ʼnõΩ ÃÑ· Z`«∞ÎÅ∞ "Õâß_»∞. Z`«∞ÎÅ∞ "Õ¿ã =ã¨∞ÎOk. =∞x+≤ =∞~°}˜Oz#ѨÙ_»∞ '=á¶ê`ü— J<Õ Ñ¨^ŒO "å_»|_»∞`«∞Ok. HÍ~°}O
"åiÖ’ JÖÏ¡ÇπÏ ™ê\˜ÖËx "Õ∞\˜.56 J`«x Éè∫uHõ â◊H˜Î Ü«Ú‰õΩÎÅhfl P Hõ∆}OÖ’ [ѨÙÎ KÕã¨∞HÀ|_»`å~Ú. D q^èŒOQÍ
K«∂¿ãÎ =∞~°}O J<Õk =á¶ê`ü Ü≥ÚHõ¯ qq^èŒ ã≤÷`«∞Ö’¡ XHõ ã≤÷u =∂„`«"Õ∞. =á¶ê`ü
Jq"ÕHÍxH˜, „ǨÏã¨fi^Œ$+≤ìH˜ `å~å¯}O. JÖÏ¡ÇπÏ "åiH˜ ã¨<å‡~åæhfl, ã¨^Œ∞ƒkúh JO>Ë =∞~°}"Õ∞ Jx J#∞HÀ#=ã¨~°O ÖË^Œ∞. =∞x+≤ x„^ŒÖ’H˜ *Ï~°∞‰õΩ#flѨC_»∞
"˘ã¨QÆ∞QÍHõ! ‰õÄ_® J`«xH˜ `«#ÃÑ· U=∂„`«O J^Œ∞ѨÙ, J[=∂~Ú+‘ LO_»^Œ∞. =∞x+≤ â◊‰õΩÎÅ∞–
55. 'ǨÏ"åiÜ«¸º<£— J<Õk ǨÏ"ås J<Õ Ñ¨^•xH˜ |Ǩï=K«#O. 'ǨÏ"åsÅ∞— JO>Ë `å`å¯eHõOQÍ – J`«#∞flOz fã¨∞HÀ|_»`å~Ú. JO^Œ∞ˆH k=º Y∞~üP<£ x„^Œ#∞
ã¨Ç¨ Ü«∞‰õΩÅ∞, `À_®Ê@∞xKÕÛ"å~°∞ Jx J~°O÷ . =∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O)"å~°∞ ‰õÄ_® =á¶ê`üQÍ Jaè=i‚OzOk. nx^•fi~å É’^èŒÑ¨_Õ^Õq∞@O>Ë =Ѷ≤Ü«Úº<£,
WÖÏ „Ѩ=zOKå~°∞ : ''„Ѩu „Ѩ=HõΉõÄ Z=~À XHõ~°∞ „Ѩ`ÕºHõ ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩÅ∞QÍ `«=Ñ≤ÊùÜ«Ú<£, =á¶ê`ü J<Õ Ñ¨^•Å‰õΩ Jã¨Å∞ J~°÷O ã¨OѨÓiÎQÍ fã¨∞HÀ=@=∞<ÕQÍx
LO\Ï~°∞. <å ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩ_»∞ Aɡ·~ü (~°l)—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs: H˜`å|∞Öò lǨ^£). "å\˜ J~°÷O =∞~°}O HÍ^Œ∞. 'Whfl =Ú`«=Ñ‘ÊùHõ— J<Õ Ñ¨^ŒO ~ÚHõ¯_» D Jã¨Å∞
56. Ǩτ[`ü D™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) HÍÅOÖ’ ã≤iÜ«∂ „áêO`«O ~À=∞#∞Å UÅ∞|_çÖ’ J~°O÷ Ö’<Õ „ѨÜ∂≥ yOK«|_çOk. JO>Ë – 'F D™ê! <Õ#∞ x#∞fl Ü«¸^Œ∞Å ‰õΩ„@#∞Oz
LO_Õk. "åi `«~Ñ° Ù¨¶ # P „áêO`åxH˜ JkèHÍiQÍ xÜ«∞q∞`«∞_≥· L#fl =ºH˜Î Jqâßfiã≤. HÍáê_ç, x#∞fl ѨÓiÎQÍ <å "≥·Ñ¨Ù‰õΩ – PHÍâßÅÃÑ·H˜ – Z`«∞ΉõΩO\Ï#∞— Jx ^Õ=Ù_»∞
D™ê (Uã¨∞„H©ã¨∞Î)‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ Ü«¸^Œ∞Å∞ P JkèHÍi K≥=ÙÖ’¡ U"Õ"À K≥ѨÊ^ŒeKå_»∞. [iyOk ‰õÄ_® J^Õ#∞. =∞~°}O J<Õ Ñ¨^ŒO =á¶ê`ü‰õΩ „Ѩ`åº=∂fl
#∂iáÈ™ê~°∞. J`«_»∞ `«O„_ç ÖËx"å_»h, HõÖ’¡Å HÍ~°‰õΩ_»h Kå_ôÅ∞ K≥áêÊ~°∞. Ü«∞OQÍ qiqQÍ "å_»|_»∞`«∞O_»@O KÕ`« H˘O^Œ~°∞ WHõ¯_» '=Ú`«=Ѷ‘ÊùHõ—‰õΩ '<Õ#∞
"åi Ѷ~≤ åº^Œ∞ÅÃÑ· ~å[ºáêʼnõΩ_»∞ Ǩτ[`ü D™ê (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO)‰õΩ tÅ∞= "ÕÜ∞« =∞x x#∞fl =∞~°}˜OѨ*Ë™êÎ#∞— J<Õ `«~°∞˚=∂ KÕâß~°∞. J~Ú`Õ JHõ¯_Õ "å~°∞ =∞~À ã¨OQÆu
P^ÕtOKå_»∞. HÍx JÖÏ¡ÇπÏ Ç¨Ï„[`ü D™ê (Uã¨∞„H©ã¨∞Î)#∞ ã¨∞~°H˜∆`«OQÍ PHÍâ◊OÃÑ·H˜ ‰õÄ_® ã¨Ê+ì̈O KÕâß~°#flk QÆ=∞<å~°›O. J^Õq∞@O>Ë, D PÜ«∞`«∞Ö’ Ѩ^•Å "å_»HõO
Z`«∞ΉõΩ<åfl_»∞. PÜ«∞# |^Œ∞Å∞ PÜ«∞xfl áÈe=Ù#fl =∞~À =ºH˜ÎH˜ – PÜ«∞<Õ#x – =ÚO^Œ∞k "≥#H˜¯, "≥#∞Hõk =ÚO^Œ∞H˜ – [iyOk. JO>Ë ÉèÏ=O s`åº '~åѶ≤=ÙHõ—
„Éèí=∞Ѩ_ç – tÅ∞= "Õâß~°∞. `å=Ú D™ê‰õΩ =∞~°}^ŒO_»# qkèOKå=∞x "å~°O`å (<Õ#∞ x#∞fl <å "≥·Ñ¨Ù Z`«∞ΉõΩO\Ï#∞) J#fl Ѩ^ŒO =ÚO^Œ∞ LOk. '=Ú`«=Ѷ‘ÊùHõ—
ã¨O|~°Ñ_¨ ∞» `«∞<åfl~°∞. J~°cÖ’ '=∞„H±— J<Õ Ñ¨^OŒ =zÛOk. =∞„H± JO>Ë ~°ÇϨ 㨺OQÍ (x#∞fl =∞~°}˜OѨ*Ë™êÎ#∞) J#fl Ѩ^ŒO `«~åfi`« LOk. D q^èŒOQÍ KÕÜ«∞@O =Å¡
Ѩ<Õfl ‰õΩ\˜ÅѨ<åflQÆO, ~°Ç¨Ï㨺 Z`«∞ÎQÆ_» Jx J~°÷O. D Ô~O_»= ÉèÏ=OÖ’<Õ ~ÚHõ¯_» ÉèÏ=O U=∞=Ù`«∞O^ŒO>Ë – F D™ê! <Õ#∞ x#∞fl PHÍâ◊OÃÑ·H˜ Z`«∞ΉõΩO\Ï#∞.
246 247
3. Pe W„=∂<£ uÖòHõ„~°∞ã¨∞Å∞ 125 3. Pe W„=∂<£ 3= áê~å
Pre-final
"åix „Ѩà◊Ü«∞k#O =~°‰õÄ59 Jqâßfi 59 JÖÏ¡ÇπÏ ^Œ$+≤ìÖ’ D™ê LѨ=∂#O
ã¨∞ÅÃÑ· ÃÑ·KÕ~ÚQÍ LOK«∞`å#∞. P P^ŒO LѨ=∂<åxfl áÈe#^Õ. (PÜ«∞#)
`«~åfi`« g∞~°O`å =∞~°e ~å=Åã≤Ok <å J`«xfl =∞\˜ì`À KÕã≤ 'J~ÚáÈ— Jx P*Ï˝
=^ŒÌˆH. JѨC_»∞ <Õ<Õ g∞ =∞^茺 L#fl Ñ≤OK«QÍ<Õ J`«#∞ (=∞x+≤QÍ) J~Ú
Ѩ~°ã¨Ê~° qÉèË^•ÅÃÑ· f~°∞Ê KÕ™êÎ#∞. áÈÜ«∂_»∞.
56 =∞i Jqâßfiã¨∞ÅÔH·`Õ <Õ#∞ WÇ¨Ï 60 h „ѨÉ∞íè =Ù `«~Ñ° Ù¨¶ #∞Oz (=zÛ#)
Ö’HõOÖ’#∂, Ѩ~°Ö’HõOÖ’#∂ Hõiî# ã¨`«ºO W^Õ. *Ï„QÆ`«Î! â◊OH˜OKÕ "åiÖ’
tHõ∆ qkè™êÎ#∞. "åix P^Œ∞‰õΩ<Õ KÕiáȉõΩ.
"åÔ~=~°∂ LO_»~∞° . 61 Hõ#∞Hõ h =^ŒÌ‰õΩ D *Ï˝#O =zÛ#
57 J~Ú`Õ qâ◊fiã≤Oz, ã¨`å¯~åºÅ∞ KÕã#≤ `«~∞° "å`« ‰õÄ_® h`À Z=~°~Ú<å D
"åiH˜ "åi ѨÓiΠѨÙ}ºÑ¶¨ÖÏxfl JÖÏ¡ÇπÏ q+¨ Ü « ∞ OÖ’ "å^Œ # ‰õ Ω ky`Õ "åi`À
W™êÎ_»∞. JÖÏ¡ÇπÏ ^Œ∞~å‡~°∞æÅ#∞ ZO`« ã¨Ê+¨Oì QÍ WÖÏ K≥¿ÑÊ~Ú : ''~°O_ç! g∞~°∂
=∂„`«O W+¨Ñì _¨ _» ∞» . "Õ∞=Ú HõÅã≤ =∞# ‰õΩ=∂~°∞Å#∞, =∞#
„ã‘ÎÅ#∞ Ñ≤Å∞^•ÌO. ã¨fiÜ«∞OQÍ =∞#O
58 (F =ÚǨÏ=∞‡^£!) "Õ∞=Ú h‰õΩ (k=º
‰õÄ_® =^•ÌO. P `«~åfi`« – 'J|^•úÅ∞
Y∞~üP<£) PÜ«∞`«∞Å#∞, q"ÕHOõ `À ‰õÄ_ç#
K≥¿ÑÊ"åiÃÑ· JÖÏ¡ÇπÏ âßѨO Ѩ_»∞QÍHõ—
Ç≤Ï`«É’^èŒ#∞ K«kq qxÑ≤ã¨∞Î<åfl=Ú.
Jx n<åun#OQÍ „áêi÷^•Ì=Ú.——60
P `«~åfi`« =∞m¡ „ѨѨOK«OÖ’H˜ kOÑ≤#ѨC_»∞ h‰õΩ =∞~°}O W™êÎ#∞. WѨC_»∞
Ü«¸^Œ∞Å KÕ`«∞Ö’¡ h‰õΩ =∞~°}O ~å^Œ∞. h=Ù ã¨Ç¨Ï["≥∞ÿ# =∞~°}"Õ∞ =∞~°}˜™êÎ=Ù xH˜á∆ êÎʼnõΩ Ö’#∞QÍx ã¨fiK«Û"ù ∞≥ #ÿ ^è~Œ å‡xfl J#∞ã¨i™êÎ~∞° . P q^èOŒ QÍ D™ê „Ѩ=Hõ‰Î Ωõ
(Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü, Wɡfl Hõã‘~ü). x["≥∞ÿ# J#∞Ü«∂Ü«ÚÅ∞ =Úã≤¡OÖË J=Ù`å~°∞.
58. JO>Ë Ü«¸^Œ∞Å∞ h‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ KÕ¿ã ^Œ∞„+¨ÊKå~°O #∞Oz, hÃÑ· "Õ¿ã hÖÏѨxO^ŒÅ 60. D PÜ«∞`«∞ (61= PÜ«∞`«∞) 'PÜ«∞`≥ =ÚÉÏǨÏÖÏ—QÍ Ñ≤Å∞=|_»∞`«∞Ok. JO>Ë
HÍÅ∞+¨º "å`å=~°}O #∞Oz x#∞fl HÍáê_»∞`å#∞ Jx nx ÉèÏ=O. JÖÏ¡ÇπÏ `«# Ô~O_»∞ =~åæÅ "å~°∞ ‰õÄ_® `å=Ú K≥¿ÑÊ^Õ ã¨`«º=∞x "åkã¨∞Î#flѨC_»∞ Jã¨`«ºO
JOu=∞ „Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) ^•fi~å D "åQÍÌ<åxfl <≥~°"Õ~åÛ_»∞. D™ê „Ѩ=HõΠѨeˆH"åiÃÑ· ^Õ=Ùx âßѨO Ѩ_»∞QÍHõ! Jx XO_˘Hõix â◊Ñ≤OK«@O J#fl=∂@.
x~ÀÌ+¨`åfixfl, x~°‡Å`åfixfl „ѨѨOKåxH˜ Kå\˜ K≥áêÊ_»∞. ã¨`åºã¨`åºÅ q+¨Ü«∞"≥∞ÿ ÉèË^•aè„áêÜ«∞O U~°Ê_ç, =º=Ǩ~°O Z@∂ `ÕÅx ã≤÷u
59. D 'ÃÑK· ~Õ Ú— Z=iH˜ =iÎã∞¨ OÎ n? „ÔHã· =Ψ ÙÅHÍ, =Úã≤O¡ ÅHÍ? J#fl ã¨O^ÕÇϨ O ~ÚHõ¯_» U~°Ê_ç#ѨC_»∞ D '=ÚÉÏǨÏÖÏ— [~°∞QÆ∞`«∞Ok.
HõÅQÆ=K«∞Û. „ÔH·ã¨Î=ÙÅ qâßfi™êÅ∞ ÃÑ_»„`À=Ѩ\˜ì# HÍ~°}OQÍ Ñ¨~°Ö’Hõ ™êѶ¨ÅºO nx ѨÓ~°fi~°OQÆO Uq∞\©? Jx „ѨtflOK«∞‰õΩO>Ë Ç≤Ï„r 9= ã¨O=`«û~°OÖ’ #*ò~å<£
"åiH˜ ÅaèOK«HõáÈ~Ú#ѨÊ\˜H© „ѨѨOK«OÖ’ =∂„`«O "å~°∞ Ü«¸^Œ∞ÅÃÑ· ZšѨC_»∂ „áêO`«O #∞Oz XHõ „ÔH·ã¨Î= |$O^ŒO =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨) =^ŒÌ‰õΩ =zÛOk. ^≥·=„Ѩ=HõÎ
PkèHõº`«#∞ „Ѩ^Œi≈ã¨∂Î LO_»=K«∞Û. Wk XHõ\˜. WHõ Ô~O_»= ÉèÏ=OÖ’ D ÃÑ·KÕ~Ú D™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) q+¨Ü«∞OÖ’ Juâ◊Ü«∞O`À ‰õÄ_ç# `«=∞ qâßfi™êÅ QÆ∞iOz
=ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) J#∞Ü«∂Ü«ÚÅk HÍ=K«∞Û. ZO^Œ∞HõO>Ë "å~°∞ D™ê „Ѩ=HõÎ`À P |$O^ŒO "åkOK«™êyOk. Z@ìHˆ ʼnõΩ D PÜ«∞`«∞ J=`«iOzOk. nx P^è•~°OQÍ
ã¨Ç¨ q∞QÆ`å „Ñ¨=HõÎÅO^Œih qâ◊fiã≤™êÎ~°∞. "å~°∞ K«∂Ñ≤# ã¨Ô~·#, U=∂„`«O „ѨH˜∆ѨΠ=∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨) „ÔHã· =Î̈ |$O^•xfl '=ÚÉÏǨÏÖÏ— H˘~°‰Ωõ PǨfixOKå~°∞. WO^Œ∞HÀã¨O
248 249
3. Pe W„=∂<£ uÖòHõ„~°∞ã¨∞Å∞ 126 3. Pe W„=∂<£ 3= áê~å
Pre-final
62 xâ◊ÛÜ«∞OQÍ W^Õ ã¨`«º|^Œú"≥∞ÿ# =^Œe =∞#Ö’ Z=~°∂ WOH˘Hõix
=$`åÎO`«O. JÖÏ¡ÇπÏ `«Ñ¨Ê =∞~À „ѨÉèí∞=ÙÅ∞QÍ KÕã¨∞HÀ~å^Œ∞.——62 D
P~å^èŒ∞º_»∞ ÖË_»∞. xã¨ûO^ÕǨÏOQÍ „Ѩuáê^Œ# Ѩ@¡ QÆ#Hõ "å~°∞ q=ÚY`«
JÖÏ¡ÇÏπ ÜÕ∞ ã¨~åfikè‰Ωõ º_»∞, q"ÕH=õ O`«∞_»∞. K«∂Ñ≤`Õ, ''"Õ∞=Ú =∂„`«O =Úã≤¡=ÚÅ=Ú
63 (D ã¨"åÅ∞ qã≤i#) `«~∞° "å`« ‰õÄ_® J#fl q+¨Ü«∂xH˜ g∞~°∞ ™ê‰õ∆ΩÅ∞QÍ
"å~°∞ (ã¨`åºxfl) XѨCHÀHõ uiyáÈ~Ú LO_»O_ç——63 Jx "åiH˜ K≥¿ÑÊÜ«∞O_ç.
#@¡~Ú`Õ, Jã¨Å∞ ã¨OH∆ÀÉèÏxfl ~ˆ HÔ uÎOKÕ 62. „QÆO^äŒ=ǨïÅ =∞<À=∞ã≤Îëê¯Å#∞ ‰õΩkÑ≤"Õ¿ã "åHõºO Wk. g∞~°∞ Ǩτ[`ü D™ê#∞,
"åÔ~=~À JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. Ǩτ[`ü L*ˇ·~ü#∞ „ѨÉèí∞=Ù(~°Éò)QÍ #=Ú‡`«∞<åfl~°∞. HÍx g∞ #=∞‡HõO QÆ∞_ç¤ #=∞‡HõO.
64 (F „Ѩ=HÍÎ!) "åiH˜ ã¨Ê+¨ìOQÍ K≥ѨC: "å~°∞ „ѨÉèí∞=ÙÅ∞ HÍ~°∞. g∞ÖÏO\˜ =∞#∞+¨µÖË. JnQÍHõ g∞~°∞ ^èŒ~å‡xfl (ǨÏÖÏÖò#∞)
J^èŒ~°‡O (ǨÏ~å"£∞)QÍ, J^èŒ~å‡xfl ^èŒ~°‡OQÍ Y~å~°∞KÕ¿ã x~°‚Ü«∂kèHÍ~°O g∞
''F „QÆO^äŒ=ǨïÖÏ~å! =∂Ö’#∂, g∞ =∞`åkèHÍ~°∞ʼnõΩ, PKå~°∞ºÅ‰õΩ JѨÊyOKå~°∞. Wk ‰õÄ_® XHõq^èŒOQÍ "åix
Ö’#∂ ã¨=∂#OQÍ L#fl XHõ q+¨Ü«∞O „ѨÉèí∞=ÙÅ∞QÍ KÕã¨∞HÀ=@"Õ∞. `ÒÉÏ ã¨∂~åÖ’x 31= =K«#O nxH˜ `å~å¯}O. D
"≥·Ñ¨Ù‰õΩ ~°O_ç. J^Õ=∞O>Ë =∞#O ^èÀ~°}˜ ‰õÄ_® ã¨Ô~·Ok HÍ^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë Ç¨ÏÖÏÖò – ǨÏ~å"£∞Å x~°‚Ü«∂kèHÍ~°O
JÖÏ¡ÇπÏ#∞ `«Ñ¨Ê "ÕÔ~=ih P~åkèOK« ˆH=ÅO JÖÏ¡ÇπωõΩ =∂„`«"Õ∞ LOk (Wɡfl Hõã‘~ü, Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü).
‰õÄ_»^Œ∞, PÜ«∞#‰õΩ ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞QÍ
63. ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏsÖ’ LOk : k=º Y∞~üP<£Ö’x D P^Õâß#∞™ê~°O =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ
Z=ih HõeÊOK«~å^Œ∞.61 JÖÏ¡ÇπÏ#∞ (ã¨Jã¨O) ~À=Ú K«„Hõ=iÎÜ«∞QÆ∞ ÃÇÏiH˜¡Ü«∞ãπ‰õΩ XHõ ÖËY ~åâß~°∞. P ÖËYÖ’ PÜ«∞#
PÜ«∞# (ã¨) Ǩτ[`ü Jb (~°l), Ǩτ[`ü á¶êu=∂(~°l), Ǩτ[`ü ǨÏã¨<£ =∞iÜ«Ú (ã¨) D PÜ«∞`«∞ P^è•~°OQÍ W™ê¡O#∞ ã‘fiHõiOK«=∞x HÀ~å~°∞. XHõ"àÕ ◊ h=Ù W™ê¡O#∞
ǨïÃã·<£Å#∞ ‰õÄ_® Ñ≤Å∞K«∞‰õΩ<åfl~°∞. g∞~°∞ ‰õÄ_® g∞ PÅ∞a_»¤Å#∞ Ñ≤Å∞K«∞HÀO_ç. ã‘fiHõi¿ãÎ h‰õΩ Ô~\˜ìOѨ٠ѨÙ}ºÑ¶¨ÅO Åaèã¨∞ÎOk, ÖËHõáÈ`Õ h áêe`« „Ѩ[Å
=∞#O LÉèÜ í Ú« ÅO HõÅã≤ =∞#Ö’x Jã¨`º« "å^Œ∞ÅÃÑ· ^Õ=Ùx âßѨO Ѩ_=» ∞x â◊Ñ^≤ •ÌO áêѨÉèÏ~°=∞O`å h g∞^ŒÑ¨_»∞`«∞O^Œx ÃÇÏK«ÛiOKå~°∞. ǨÏnã¨∞ "åHͺÅ∞ WÖÏ
Jx ã¨"åÅ∞ qã≤~å~°∞. D ã¨"åÅ∞ÃÑ· „ÔH·ãÎ̈=ÙÅ∞ Ѩ~°ã¨Ê~°O ã¨O„ѨuOK«∞‰õΩ#fl g∞^Œ@ L<åfl~Ú: ''W™ê¡O =ÚO^Œ∞ x#∞fl #∞=Ùfi ã¨=∞iÊOK«∞HÀ. âßOuQÍ LO\Ï=Ù. W™ê¡O
'=ÚÉÏǨÏÖÏ—#∞ Z^Œ∞~˘¯#ÖËHáõ ÈÜ«∂~°∞. `«=∞~°∞ =∂#∞O_ç UO HÀ~°∞‰õΩ<åfl f~°Û_®xH˜ ã‘fiHõiOK«∞, JÖÏ¡ÇπÏ h‰õΩ Ô~\˜ìOѨ٠ѨÙ}ºÑ¶¨ÅO "˘ã¨QÆ∞`å_»∞. XHõ"Õà◊ #∞=Ùfi QÆ#Hõ
ã≤^Œú"Õ∞QÍh, '=ÚÉÏǨÏÖÏ— =∂„`«O =^ŒÌ<åfl~°∞. JѨC_»∞ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ(ã¨) "åiÃÑ· W™ê¡O ã‘fiHÍ~°O Ѩ@¡ q=ÚY`« K«∂áê=O>Ë h ѨiáêÅ#Ö’ L#fl [#∞Å áêѨO
'l*òÜ«∂—#∞ qkèOKå~°∞. P ™⁄=Ú‡#∞ =ã¨∂Å∞ KÕ¿ã xq∞`«ÎO PÜ«∞# (ã¨) 'Jg∞<≥ ‰õÄ_® hg∞^Õ Ñ¨_∞» `«∞Ok. (ZO^Œ∞HõO>Ë h áêe`«∞Å∞ W™ê¡O ã‘fiHõiOK«Hõ áÈ=\ÏxH˜
L=∞‡`ü— (L=∞‡`ü Ü≥ÚHõ¯ x*Ï~ÚfѨ~°∞_»∞)QÍ `«#KÕ`« H˜`å|∞ JO^Œ∞‰õΩ#fl Ǩτ[`ü #∞"Õfi HÍ~°‰õΩ_»Ü«∂º=Ù HÍ|\˜ì!)—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs : H˜`å|∞ |^£~ÚÖò =Ç‘Ï).
J|∂ Lɡ·^Œ a<£ [„~åÇπÏ (~°l)#∞ "åi "≥O@ ѨOÑ≤OKå~°∞ (`«Ñ¶‘û~ü Wɡfl Hõã‘~ü, D PÜ«∞`«∞Ö’ =¸_»∞ =ÚMϺOâßÅ∞ QÆ=∞<å~°›"≥∞ÿ#q – 1. ˆH=ÅO XHõ¯_≥·#
Ѷ`¨ Çü ï¨ Öò Yn~ü P^è•~°OQÍ). nx `«~∞° "åu PÜ«∞`«∞Ö’ „QÆO^ä=Œ ǨïÖˇ#· Ü«¸^Œ∞Å∞, JÖÏ¡ÇπÏ#∞ =∂„`«"Õ∞ P~åkèOKåe. 2. PÜ«∞#‰õΩ ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞QÍ "Õi`«~°∞Å#∞
„ÔH·ã¨Î=ÙʼnõΩ UHõ^≥·"å~å^èŒ# "≥·Ñ¨Ù‰õΩ Ñ≤Å∞Ѩ٠W=fi|_çOk. xÅɡ@ì~å^Œ∞ – JO>Ë +≤~ü¯‰õΩ X_çQÆ@ì~å^Œ∞. 3. „ѨѨOK«OÖ’ U =ºH˜ÎH©, U â◊H˜ÎH©
+¨sÜ«∞`ü‰Ωõ ~°∂ѨHÅõ Ê# KÕ¿ã JkèHÍ~°O Hõ@Éì @ˇ ~ì å^Œ∞. Z=iHõ~Ú<å D JkèHÍ~åxfl
61. JO>Ë U q„QÆǨxfl QÍh, tÅ∞=#∞ QÍh, Jyflx QÍh, =∞ˆ~ ~Ú`«~° =ã¨∞Î=Ù#∞ QÆ#Hõ Hõ@ìɡ_ç`Õ, "åix ^≥·"åÅ∞QÍ, „ѨÉèí∞=ÙÅ∞QÍ t~°™ê=Ç≤ÏOz#>Ë¡ ÖˇHõ¯.
QÍh JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞QÍ xÅɡ@ì‰õÄ_»^Œ∞. XHõ¯_≥·# JÖÏ¡ÇπÏ#∞ =∂„`«"Õ∞
P~åkèOKåe. „Ѩ=HõÎÅO`å ~ÚzÛ# ã¨O^Õâ◊O ‰õÄ_® W^Õ. Hõe=∞`«∞<£ ã¨"å=Ù<£ (ã¨=∂#OQÍ L#fl q+¨Ü«∞O) JO>Ë D =¸_»∞ JOâßÖË. D
250 251
3. Pe W„=∂<£ uÖòHõ„~°∞ã¨∞Å∞ 127 3. Pe W„=∂<£ 3= áê~å
Pre-final
65 F „QÆO^ä=Œ ǨïÖÏ~å! g∞~°∞ W„ÉÏÇ‘ÏO 67 W„ÉÏÇ‘ÏO Ü«¸^Œ∞_»∂ HÍ^Œ∞,
q+¨Ü«∞OÖ’ ZO^Œ∞‰õΩ Q˘_»=Ѩ_»∞ „ÔH·ãÎ̈=Ù_»∂ HÍ^Œ∞. PÜ«∞# XˆH ^Õ=Ùx"≥·Ñ¨Ù
`«∞<åfl~°∞. `Ò~å`«∞, Wh˚Å∞ „QÆO^ä•Öˇ·`Õ Jaè=ÚY∞_≥·# =Úã≤¡O.66 PÜ«∞#
PÜ«∞# `«~∞° "å`«<Õ J=`«iOKå~Ú Hõ^•! =Ú„+≤‰õΩ¯ÅÖ’x "å_»∞ ZO`«=∂„`«O
J~Ú<å g∞~°∞ J~°O÷ KÕã∞¨ HÀˆ~?!64 HÍ^Œ∞.
66 K«∂_»O_ç, g∞‰õΩ `≥eã≤# q+¨Ü∞« O 68 JO^ŒiHõ<åfl Z‰õΩ¯=QÍ W„ÉÏÇ‘ÏO‰õΩ
QÆ∞iOz g∞Ô~ÖÏQÆ∂ "åkOKå~°∞. HÍx ^ŒQÆæi"å~°=∞x K≥ѨC‰õΩ<Õ Ç¨Ï‰õΩ¯ Z=i
g∞‰õΩ `≥eÜ«∞x q+¨Ü«∂Å QÆ∞iOz Hõ~Ú<å LOn JO>Ë, Jk PÜ«∞xfl J#∞
ZO^Œ∞‰õΩ "åkã¨∞Î<åfl~°∞?65 (Ü«∞^•~°÷O) ã¨iOz#"åiH©, =∞iÜ«Ú D „Ѩ=HõΉõÄ,
JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ `≥Å∞ã¨∞ QÍx g∞‰õΩ `≥eÜ«∞^Œ∞. qâßfiã¨∞ʼnõÄ =∂„`«"∞Õ LOk.67 JÖÏ¡ÇÏπ
=¸_»∞ JOâßÅ P^è•~°OQÍ<≥·<å =Úã≤¡OÅ`À UHõO Hõ=∞‡x „QÆO^äŒ=ǨïÅ#∞ qâßfiã¨∞ʼnõΩ =∂„`«"∞Õ <ÕãOÎ̈ .
Ñ≤Å∞=@O [iyOk. J^Õq^èŒOQÍ q_çáÈ~Ú# =∞# =Úã≤¡O ã¨=∂*Ïxfl UHõO 69 „QÆO^äŒ=ǨïÅÖ’x XHõ =~°æO
KÕÜ«∞\ÏxH˜ ‰õÄ_® =¸_»∞ JOâßÅ`À ‰õÄ_ç# D 'Hõe=∞`«∞<£ ã¨"å=Ù<£—<Õ q∞=∞‡efl ÃÑ_»„`À= Ѩ\ ˜ìOKåÅx
„áêuѨkHõQÍ KÕã¨∞HÀ=@O ZO`≥·<å J=ã¨~°O. K«∂™ÈÎOk. x*ÏxH˜ "å~°∞ `«=∞#∞ `å"Õ∞
64. W„ÉÏÇ‘ÏO `«=∞"å_»O>Ë `«=∞"å_»x J@∞ Ü«¸^Œ∞Å∞, W@∞ „ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞ ‰õÄ_® ÃÑ_»„`À=Ö’ Ѩ_»"Õã¨∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. HÍx
"å^Œ∞ÖÏ_»@OÖ’x „Ѩ^è•# L^ÕÌâ◊O Uq∞@O>Ë PÜ«∞# "åi ^èŒ~å‡xfl =∂„`«"Õ∞ P q+¨Ü∂« xfl "å~°∞ „QÆÇÏ≤ OK«@O ÖË^∞Œ .68
J#∞ã¨iOKå_»x "å~°∞ K≥Ñʨ ^ŒeKå~°∞. =∞i K«∂_»É’`Õ Ü«¸^Œ∞Å∞ qâ◊fiã≤OKÕ `Ò~å`«∞
„QÆO^äŒO QÍh, „ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞ #"Õ∞‡ ɡ·aÅ∞ „QÆO^äŒOQÍh W„ÉÏÇ‘ÏO (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) 66. J~°cÖ’ ''ǨÏhѶ<¨ ,£ =Úã≤=¡ ∞<£—— Jx =zÛOk. JO>Ë |Ǩï^≥"· Àáêã¨<å ÉèÏ"åÅѨ@¡
Ѩ~=° ∞ѨkOz# Z<Àfl ã¨O=`«û~åÅ `«~∞° "å`« J=`«iOKå~Ú. =∞i JÖÏO@ѨC_»∞ qã¨∞QÆ∞#∞, q~°HxΘ =ºHõÑÎ ~¨ ∞° ã¨∂,Î Hˆ =ÅO XˆH XHõ¯_≥#· ^Õ=Ùx ^•™êºxH˜ JOH˜`"« ∞≥ #ÿ
W„ÉÏÇ‘ÏO Ü«¸^Œ∞_À ÖËHõ „ÔH·ã¨Î=Ù_À ZÖÏ J=Ù`å~°∞? W„ÉÏÇ‘ÏOH˜ – =¸™êH˜ "å_»∞ Jx J~°÷O.
=∞^茺 "≥~Úº ã¨O=`«û~åÅ `Õ_® LO_»QÍ, W„ÉÏÇ‘ÏOH˜ – D™êH˜ =∞^茺 Ô~O_»∞ "ÕÅ 67. W„ÉÏÇ‘ÏO J#∞ã¨iOz# ^èŒ~å‡xH©, PÜ«∞# J#∞ã¨iOz# +¨sÜ«∞`«∞‰õΩ KÕ~°∞=QÍ
ã¨O=`«û~åÅ JO`«~°O LOk (Y∞~°∞Îc). Z=~°~Ú<å L<åfl~°∂ JO>Ë "å~°∞ =∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^Œ∞ (ã¨Jã¨O) =∞iÜ«Ú
65. g∞‰õΩ `≥eã≤# q+¨Ü«∂Ö’¡<Õ–JO>Ë g∞ ^èŒ~°‡O, g∞~°∞ J#∞ã¨iOKÕ „QÆO^äŒ*Ï˝#O PÜ«∞# J#∞K«~°∞Öˇ·# =Úã≤¡=ÚÅ∞ =∂„`«"Õ∞. JO^Œ∞ˆH k=º Y∞~üP<£Ö’ ã¨~Ú`«O
q+¨Ü∞« OÖ’<Õ – g∞~°∞ J~°O÷ Ѩ~O÷° ÖˉΩõ O_® "åkOK«∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. JÖÏO@ѨC_»∞ W„ÉÏÇ‘ÏO q^è•<åxfl J#∞ã¨iOK«=∞x =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O)‰õΩ P^ÕtOK«@O
Jã¨Å∞ g∞‰õΩ Ug∞ `≥eÜ«∞x q+¨Ü«∂Ö’¡ "å^Œ∞ÖÏ_»∞‰õΩO>Ë Jk ~ÚOHÍ ZO`« [iyOk (J<£ #ÇπÏ¡ – 123). ǨÏnã¨∞Ö’ LOk – ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Å¡ÖϡǨï JÖˇ·Ç≤Ï
J~°÷~°Ç≤Ï`«OQÍ, xˆ~›`«∞HõOQÍ LO@∞O^À TÇ≤ÏOK«=K«∞Û. "åã¨Î"åxH˜ g∞~°∞ U = ã¨ÅO¡ ) WÖÏ „Ѩ=zOKå~°∞ : ''„Ѩu „Ѩ=Hõ‰Î Äõ „Ѩ=HõÅÎ Ö’ H˘O`«=∞Ok ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞
W„ÉÏÇ‘ÏO QÆ∞iOz ^≥|ƒÖÏ_»∞‰õΩO@∞<åfl~À PÜ«∞# UHõ^≥·"å~å^èŒ#Ö’ xQÆ∞æ`Õe# LO\Ï~°∞. HÍQÍ, "åiÖ’ <å Ñ≤`å=∞Ǩï_»∞ =∞iÜ«Ú <å „Ñ¨Éèí∞=Ù‰õΩ ¿ãflÇ≤Ï`«∞_≥·#
"å_»∞. q∞^䕺"å^Œ∞ʼnõΩ H˘~°Hõ~åx H˘Ü«∞ºQÍ `«Ü«∂~°~Ú# J™ê^è•~°} =ºH˜Î`«fiO @∞=O\˜ PÜ«∞<Õ (W„ÉÏÇ‘ÏO Q͈~) <å ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞.—— D =∂@ J#fl `«~åfi`«
PÜ«∞#k. ''#∞=Ùfi q^èÕÜ«Ú_»=Ù J~ÚáÈ—— Jx ^≥·"å[˝ HÍQÍ<Õ, '<Õ#∞ ã¨HõÅ Ö’HÍÅ PÜ«∞# D PÜ«∞`ü ѨiîOKå~°∞. (ã¨∞#<≥ ui‡r – Wɡfl Hõã‘~ü P^è•~°OQÍ).
„ѨÉ∞íè "≥#· JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ q^èÜ
Õ Ú« }˜‚ J~ÚáÈÜ«∂#∞— Jx ã¨ÊOkOz# q#Ü«∞je PÜ«∞#. 68. =Úã≤¡=ÚŠѨ@¡ Ü«¸^Œ∞Ö’¡ QÆÅ Jã¨∂Ü«∞‰õΩ, "≥·~°ÉèÏ"åxH˜ Wk „Ѩu~°∂ѨO. D
252 253
3. Pe W„=∂<£ uÖòHõ„~°∞ã¨∞Å∞
Pre-final
70 ''F „QÆO^äŒ=ǨïÖÏ~å! g∞~°∞
ã¨fiÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ PÜ«∞`«∞ʼnõΩ ™êH˜∆QÍ
LO_ç ‰õÄ_® "å\˜x ZO^Œ∞‰õΩ u~°ã¨¯
iã¨∞<Î åfl~°∞?——69
71 ''„QÆO^äŒO HõÅ F „Ѩ[ÖÏ~å! `≥eã≤
‰õÄ_® g∞~°∞ ã¨`åºxH˜ Jã¨`«ºÑ¨Ù ~°OQÆ∞
ѨÙeq∞ ^•xx ZO^Œ∞‰õΩ J#∞=∂<åã¨Ê^ŒO
KÕ™êÎ~°∞? (L^ÕÌâ◊ºÑ¨Ó~°fiHõOQÍ) ã¨`åºxfl
ZO^Œ∞‰õΩ HõÑÊ≤ ѨÙK«∞Û`«∞<åfl~°∞??——70
"≥~· É° Ïè =O =¸ÅOQÍ<Õ "å~°∞ =Úã≤=¡ ÚÅ#∞ JѨ=∂~åæxH˜ Ö’#∞ K≥Ü∞« ºE¿ã"å~°∞.
x*ÏxH˜ D q^èŒOQÍ "å~°∞ `«=∞efl `å"Õ∞ ÃÑ_»„`À=Ö’ Ѩ_»"Õã¨∞‰õΩO@∞<åfl~°h,
ã¨fiÜ«∞OQÍ "åiH˜ ‰õÄ_® P q+¨Ü«∞O `≥eÜ«∞@O ÖË^Œx JÖÏ¡ÇπÏ ÃÇÏK«Ûiã¨∞Î<åfl_»∞.
69. JO>Ë =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) ã¨`«º ã¨O^Õâ◊ǨÏ~°∞_»h, PÜ«∞# (ã¨) K≥|∞`«∞#fl^ŒO`å
"åã¨Î==∞h `≥eã≤ ‰õÄ_® g∞~°∞ PÜ«∞xfl u~°ã¨¯iã¨∞Î<åfl~°∞.
70. Ü«¸^Œ∞Ö’¡ u+¨ª"Õã≤# Ô~O_»∞ ÃÑ^ŒÌ <Õ~åÅ∞ ~ÚHõ¯_» "ÕÖˇuÎ K«∂Ѩ|_®¤~Ú.
1. ^è~Œ å‡^è~Œ å‡Å#∞, ã¨`åºã¨`åºÅ#∞ HõÅQÍѨÙÅQÆO KÕã≤ „Ѩ[ʼnõΩ ã¨`º« "Õ∞^À ã¨Ê+¨Oì QÍ
É’^èŒÑ¨_»‰õΩO_® KÕÜ«∞@O. 2. x*Ïxfl ^•K«@O. JO>Ë `Ò~å`«∞ „QÆO^äŒOÖ’
=ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) „Ѩ=HõÎ QÆ∞iOz ã¨∂zOK«|_ç# P#"åà◊#¡ ∞ [#∞ʼnõΩ `≥eÜ«∞‰õΩO_®
^•zÃÑ@ì_O» . Hõhã¨O D q^èOŒ QÍ#~Ú<å =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) ã¨`º« „Ѩ=HõÎ J#fl q+¨Ü∞« O
|Ç≤Ï~°æ`«O H͉õΩO_® LO_®Å#flk "åi Jã¨Å∞ L^ÕÌâ◊ºO. D Ô~O_»∞ JѨ~å^è•Å‰õΩ
^Œ∂~°OQÍ LO_»=∞x "åiH˜ D PÜ«∞`«∞Ö’ `åH©^∞Œ KÕÜ∞« _»O [iyOk. ZO^Œ∞HõO>Ë
D Ô~O_»∞ <Õ~åʼnõΩ "å~°∞ |∞kúѨÓ~°fiHõOQÍ áêÅÊ_Õ"å~°∞. D ѨxH˜ X_çQÆ\ ˜ì "å~°∞
`«=∞ ^Ò~åƒùQͺxfl =∞iO`«QÍ ÃÑOK«∞‰õΩ<åfl~°∞. |Y~å ã¨∂~åÖ’ ‰õÄ_®, ''`≥eã‘
ã¨`åºxfl Jã¨`º« O`À HõeÑ≤"Ü Õ ∞« HõO_ç, ã¨`åºxfl ^•K«HOõ _ç—— Jx "åix =∞O^ŒeOK«@O
[iyOk (PÜ«∞`«∞ <≥O. 42). WHõ¯_» „QÆO^äŒ=ǨïÅ∞ J<Õ Ñ¨^ŒO Ü«¸^Œ∞Å`Àáê@∞,
„ÔH·ã¨Î=ÙʼnõΩ ‰õÄ_® =iÎã¨∞ÎO^Œx H˘O`«=∞Ok "åºMϺ`«Å∞ ÉèÏqã¨∞Î<åfl~°∞. JO>Ë D
<Õ~åʼnõΩ ^Œ∂~°OQÍ LO_»=∞x P W~°∞=~åæÅ "åiH© „ѨɒkèOK«@O [~°∞QÆ∞`«∞#fl^Œx
"åi Jaè„áêÜ«∞O. =∞iH˘O`«=∞Ok "åºMϺ`«Å ^Œ$+≤ìÖ’ =∞n<åÖ’ x=ã≤Oz#
Ü«¸^Œ`≥QÆÅ∞ |#∂ Y∞Ô~·[, |#∂ #r~ü, |#∂ Mˇ·#∞MÏʼnõΩ =∂„`«"Õ∞ D
PÜ«∞`«∞ =iÎã¨∞ÎOk. D z=i Jaè„áêÜ«∞"Õ∞ ã¨Ô~·#k. ZO^Œ∞HõO>Ë =Úã≤¡OŠѨ@¡
254
128 3. Pe W„=∂<£ 3= áê~å
72 „QÆO^äŒ=ǨïÅÖ’x XHõ =~°æO WÖÏ
J#flk : ''qâ◊fiã≤Oz#"åiÃÑ· J=`«iO
z# ^•xx L^ŒÜ«∞O qâ◊fiã≤Oz,
™êÜ«∞O„`«O u~°ã¨¯iOK«O_ç. |Ǩïâß
WÖÏQÆ~Ú<å "å~°∞ =∞~°eáÈ`åˆ~"≥∂!——71
73 ''g∞~°∞ g∞ ^è~Œ å‡xfl J#∞ã¨iOKÕ"åix
`«Ñ¨Ê "ÕÔ~=ih #=∞‡=^Œ∞Ì——72 (Jx
JO\Ï~°∞). (F „Ѩ=HÍÎ!) "åiH˜ K≥ѨC :
''xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ K«∂¿Ñ =∂~°æ"Õ∞
ã¨<å‡~°Oæ .——73 („QÆO^ä=Œ ǨïÅ∞ `«=∞ "åiH˜
WOHÍ D q^èOŒ QÍ ‰õÄ_® #∂iáÈ™êÎ~∞° )
<Õ~°∞QÍ "≥·~° "≥·Yix „Ѩ^Œi≈OK«@OÖ’ ZšѨC_»∂ JO^ŒiHõO>Ë =ÚO^Œ∞O_Õk D
=¸_»∞ `≥QÆÖË.
71. Ü«¸^Œ∞Å ‰õΩ\˜Å Ѩ<åflQÍÖ’¡ =∞~˘Hõ Ѩ<åflQÆO Wk. nx^•fi~å "å~°∞ =Úã≤¡OÅ#∞
ã¨<å‡~°æO #∞Oz `«Ñ≤ÊOK«\ÏxH˜ „Ѩܫ∞uflOKÕ"å~°∞. „á⁄^Œ∞Ì# ѨÓ@ =Úã≤¡OÅ∞QÍ
=∂i ™êÜ«∞O„`«O ѨÓ@ W™ê¡O#∞ q_»<å_»∞`«∂ LO>Ë =Úã≤O¡ Å ta~åÖ’¡ HõÅ=~°O
ˆ~ÔH`«∞Î`«∞Ok. W™ê¡O ^èŒ~°‡OÖ’ U"À Ö’áêÅ∞O_»@O =ÖË¡ [#∞Å∞ WÖÏ uiy
áÈ`«∞<åflˆ~"≥∂! J#fl J#∞=∂#Ѩ٠c*ÏÅ∞ "åiÖ’ <å@∞‰õΩO\Ï~Ú Jx H˘O`«=∞Ok
Ü«¸^Œ∞Å∞ D ‰õΩ\˜Å Ѩ<åflQÍxfl Ѩ<åfl~°∞.
72. Ü«¸^Œ∞Å∞ `«=∞Ö’ `å=Ú K≥ÑC¨ ‰õΩ#fl =∂@eq – ÃÑH· ˜ =∂„`«O g∞~°∞ =Úã≤O¡ Å∞QÍ
#\˜OK«O_ç. HÍx ֒Ѩe#∞Oz =∂„`«O g∞~°∞ Ü«¸^Œ∞Å∞QÍ<Õ LO_»O_ç. g∞~°∞ g∞
^èŒ~°‡OÃÑ·<Õ LO_®e. W`«~°∞Å =∂@ʼnõΩ „ѨÉèÏq`«O HÍ~å^Œ∞.
73. Ü«¸^Œ∞Å ã¨OÉèÏ+¨}Å QÆ∞iOz K≥|∞`«∂ =∞^躌 Ö’ ǨÏ~îå`«∞QÎ Í 'Y∞Öò W#fl Ǩï^ŒÖÏ¡ÇÏ≤
Ǩï=Öò Ǩï^•— („Ѩ=HÍÎ! K≥ÃÑÊ~Úº. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇÏπ K«∂¿Ñ =∂~°"æ ∞Õ ã¨<å‡~°Oæ )
J#fl "åHõºO fã¨∞‰õΩ~å=@O áê~î°‰õΩʼnõΩ qz„`«OQÍ#∂, ÃÑ·QÍ Jk Jã¨O^Œ~°ƒù"≥∞ÿ#
"åHõºOQÍ#∂ JxÑ≤OK«=K«∞Û. g\˜<Õ 'A"≥∞¡ =¸`«i*Ï— (Jã¨O^Œ~°ƒù "åHͺÅ∞)
Jx JO\Ï~°∞. q+¨Ü∞« „Ѩ"åǨÏO =∞^躌 Ö’, W@∞=O\˜ "åHͺÅ#∞ qq^èŒ L^ÕâÌ ßÅ`À
"å_»@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. WHõ¯_» Ü«¸^Œ∞Å ‰õΩO\˜™ê‰õΩÅ#∞, ‰õΩ\˜Å Ѩ<åflQÍÅ#∞
ã¨Ê+‘ìHõiOKÕ L^ÕÌâ◊ºO`À WÖÏ K≥ѨÊ|_çOk. JO>Ë ^≥·==∂~°æOÖ’ "åÔ~xfl =∂Ü≥∂
áêÜ«∂Å∞ KÕã≤<å, Zxfl J=~À^è•Å#∞ HõeÊOz<å ^•x=Å¡ "å\˜ÖË¡ #+¨ìO Ug∞
255
3. Pe W„=∂<£ uÖòHõ„~°∞ã¨∞Å∞ 129 3. Pe W„=∂<£ 3= áê~å
Pre-final
''g∞‰õΩ "˘ã¨QÆ|_ç#^Õ74 "ÕÔ~=iHõ~Ú<å 75 „QÆO^äŒ=ǨïÅÖ’ H˘O^Œ~°∞ ZÖÏO\˜
"˘ã¨QÆ|_ç LO_»=K«Ûh, ÖËHõ "å~°∞ g∞ "å~°O>Ë, h=Ù "åi =^ŒÌ XHõ
„ѨÉèí∞=Ù ã¨=∞Hõ∆OÖ’ g∞‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ ÃÑ^ŒÌ ^è#Œ ~åtx J=∂#`«∞QÍ ÃÑ\˜<ì åã¨~ˆ ,
"åk™êÎ~°x (g∞~°∞ ZO`«=∂„`«O J#∞HÀ "å~° ∞ ^•xfl h‰õ Ω uiy WKÕ Û ™êÎ ~ ° ∞ .
HõO_ç).—— F „Ѩ=HÍÎ! "åi`À J#∞: "åiÖ’ =∞i H˘O^Œ~°∞ ‰õÄ_® L<åfl~°∞.
''J#∞„QÆǨÅhfl JÖÏ¡ÇπÏ KÕuÖ’ "åÔ~ÖÏO\˜ "å~°O>Ë #∞=Ùfi "åiH˜ XHõ¯
L<åfl~Ú. PÜ«∞# `å#∞ HÀi# "åiH˜ n<å~° ∞ #∞ JѨ Ê yOz<å "å~° ∞ uiy
"å\˜x W™êÎ_»∞. JÖÏ¡ÇπÏ Q˘Ñ¨Ê qã¨Î $u W=fi~°∞ – #∞=Ùfi "åi <≥ugÎ ∞^Œ xÅ∞ÛO>Ë
HõÅ"å_»∞, Jhfl `≥eã≤#"å_»∞.—— `«Ñ¨Ê! ZO^Œ∞HõO>Ë ''x~°Hõ∆~° ‰õΩ‰õ∆ΩÅ
74 ''PÜ«∞# `å#∞ HÀi# "åix `«# (Ü«¸^Õ`«~°∞Å) ǨωõΩ¯ q+¨Ü«∞OÖ’
HÍ~°∞}ºO H˘~°‰õΩ „Ѩ`ÕºH˜OK«∞‰õΩO\Ï_»∞. =∞=∞‡efl xÅnÜ«∞@O [~°QÆ^Œ∞—— Jx
JÖÏ¡ÇπÏ Q˘Ñ¨Ê J#∞„QÆǨÏO HõÅ"å_»∞.——75 "å~°∞ K≥Ñ≤Ê L<åfl~°∞. g~°∞ `≥eã≤ ‰õÄ_®
JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ J|^•úxfl Páêkã¨∞<Î åfl~°∞.76
LO_»^Œ∞, JÖÏ¡ÇπÏ `å#∞ HÀi#"åiH˜ =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO =Ç≤ÏOz f~åÎ_»∞ Jx nx
ÉèÏ=O. *Ï„QÆ`!Ϋ JÖÏO\˜ `≥eq`«‰Ωõ ¯= Ѩx KÕÜ∞« HõO_ç... D ÉèÏ=OÖ’ fã¨∞‰õΩO>Ë =∞^躌 Ö’
74. Wk ‰õÄ_® Ü«¸^Œ∞Å∞ K≥ѨC‰õΩ#fl =∂>Ë. JO>Ë – g∞ =~°æOÖ’ ^≥·=^Ò`«º Ѩ~°OѨ~° =zÛ# 'A"≥∞¡ =¸`«i*Ï— (Jã¨O^Œ~°ƒù "åHõºO) q∞#Ǩ ''„ѨÉèí∞=Ù ã¨=∞Hõ∆OÖ’
L#fl>Ë¡, W`«~°∞ʼnõΩ ‰õÄ_® ^≥·=^Ò`«ºO ÅaèOK«=K«∞Û Hõ^•! Ü«¸^Œ∞Å =∂kiQÍ<Õ x"ÕkOK«∞‰õΩO\Ï~°∞!—— J<Õ "åHõºO =~°‰õΩ Jq Ü«¸^Œ∞Å∞ K≥ѨC‰õΩ#fl =∂@Å∞QÍ<Õ
W`«~∞° Å∞ ‰õÄ_® ã¨`º« OÃÑ· LO_»=K«∞Û Hõ^•! ÖÏO\˜ =∂@Å∞ "å~°∞ g∞‰õΩ K≥|∞`åˆ~"≥∂! ѨiQÆ}O˜ K«|_»`å~Ú.
HÍx g∞~°∞ =∂„`«O "åi =∂@efl #=∞‡HõO_ç Jx Ü«¸^Œ <åÜ«∞‰õΩÅ∞ `«=∞ "åiH˜ Ô~O_»∞ : WHõ Ô~O_»= ÉèÏ=OÖ’ fã¨∞‰õΩO>Ë JÖÏ¡ÇπÏ Ü«¸^Œ∞ʼnõΩ D q^èŒOQÍ
#∂iáÈâß~°#fl=∂@! „ѨɒkèOz#@¡=Ù`«∞Ok : F Ü«¸^Œ∞ÖÏ~å! g∞~°∞ ã¨`åºxfl J}z"Õ¿ã L^ÕÌâ◊ºO`À
75. D PÜ«∞`«∞‰õΩ Ô~O_»∞ J~å÷Å∞<åfl~Ú. XHõ\˜: á⁄^≥̉õΩ¯`«∞#fl ã¨=∞Ü«∞OÖ’ g∞~°∞ D ‰õΩ„@Å∞ Ѩ#∞fl`«∞<åfl~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë g∞‰õΩ W=fi|_ç#@∞=O\˜ q^Œº, J#∞„QÆÇϨ O,
W™ê¡O ã‘fiHõiOz á⁄^Œ∞Ì QÆ∂‰õΩ`«∞O_»QÍ P =∞`«O #∞Oz =∞~°eá⁄O_ç. g∞~°∞ WÖÏ =Ç‘Ï, +¨sJ`«∞, ^èŒ~°‡O "Õi`«~°∞ʼnõΩ ‰õÄ_® W=fi|_çO^Õ! J#fl Jã¨∂Ü«∂yflÖ’
KÕÜ«∞@O =Å¡ "≥Ú^Œ\˜#∞Op W™ê¡OÃÑ· ã≤÷~°OQÍ L#fl =Úã≤¡OÅ∞ ‰õÄ_® JÜ≥∂ g∞~°∞ ^ŒÇ≤ÏOK«∞‰õΩáÈ`«∞<åfl~°∞. D ã¨`«º"Õ∞ QÆ#Hõ Éèí∂=∞O_»ÅOÖ’ „"Õà◊¥¡#∞‰õΩO>Ë
=∞Ü«∞OÖ’ Ѩ_çáÈ~Ú `«=∞ ^èŒ~°‡O #∞Oz uiyáÈÜÕ∞ J=HÍâ◊O LOk Jx Ü«¸^Œ WѨÊ\˜=~°‰õÄ „ѨѨOK«OÖ’ g∞‰õΩ QÆÅ PkèѨ`«ºO ZHõ¯_» KÕ*ÏiáÈ`«∞O^À##fl
ѨO_ç`∞« Å∞ `«=∞ J#∞K«~° =~åæxH˜ <Õ~ˆ Ê"å~°∞. "å~°∞ `«=∞ t+¨µºÅ‰õΩ ~ÚOHÍ U=∞x PO^Àà◊# g∞Ö’ LOk. JO`ÕHÍ^Œ∞, WѨÊ\˜=~°‰õÄ ã¨`åºxfl ^•zÃÑ@ì_®xH˜ g∞~°∞
K≥¿ÑÊ"å~°O>ˆ g∞~°∞ <å=∞HÍ =Úã≤¡OÅ∞QÍ LO_®e. x[OQÍ =Úã≤¡OÅ∞ J~ÚáÈ KÕã¨∞Î#fl ~°Ç¨Ï㨺 Ü«∞`åflÅ∞ ZHõ¯_» |@ì|Ü«∞Å=Ù`åÜ≥∂##fl ÉèíÜ«∞O ‰õÄ_® g∞
‰õÄ_»^Œ∞ ã¨∞=∂! "åã¨Î"åxH˜ g∞~°∞ =∞#ã¨∂ÊùiÎQÍ Ü«¸^Œ∞Å∞QÍ<Õ LO_®e. ^èŒ~°‡O, PO`«~åºÖ’¡ LOk. ^èŒ~°‡O =∞iÜ«Ú +¨sÜ«∞`«∞ ˆH=ÅO ^≥·=Hõ\ÏHõ∆=∞h, Wq Z=i
^≥·=ã¨O^Õâ◊O, +¨sÜ«∞`«∞, ^Õ=Ùx „Ѩ`ÕºHõ Hõ$Ѩ =∂‰õΩ "˘ã¨QÆ|_ç#>Ë¡ J#∞ºÅ‰õÄ "å~°ã¨`«fi=¸ HÍ=h, ^Õ=Ù_»∞ `å#∞ HÀi# "åix Hõ\ÏH˜∆Oz "åiH˜ ã¨<å‡~°æÉèÏQƺO
"˘ã¨Q|Æ _ç LO_»=K«∞ÛHõ^•! =∂ÖψQ J#∞ºÅ∞ ‰õÄ_® ã¨`º« =∂~°Oæ ÃÑ· LO_»=K«∞ÛHõ^•! „Ѩ™êk™êÎ_»#fl q+¨Ü«∂xfl g∞~°∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩO>Ë ZO`« ÉÏ=ÙO_Õk!
"å~°∞ ~ˆ Ѩ\˜ ~ÀA# ^≥=· ã¨=∞HõO∆ Ö’ =∂‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ "åkOz =∞=∞‡efl ^À+¨µÅ∞QÍ 76. 'Lq∞‡~¸º<£— (x~°Hõ∆~° ‰õΩ‰õ∆ΩÅ∞) JO>Ë K«^Œ∞=Ù~åx"å~°∞, J*Ï˝#∞Å∞ Jx J~°÷O.
xÅn™êΈ~"≥∂ Hõ^•! Jx PÖ’zOz P PÖ’K«<å „Ñ¨"åǨÏOÖ’ H˘@∞ì‰õΩáÈ`åˆ~"≥∂! JO>Ë Jˆ~aÜ«∂Ö’x =Ú„+≤‰õΩ¯Å#∞^ÕÌtºOz Ü«¸^Œ∞Å∞ D Ѩ^ŒO "å_®~°∞.
256 257
3. Pe W„=∂<£ uÖòHõ„~°∞ã¨∞Å∞ 130 3. Pe W„=∂<£ 3= áê~å
Pre-final
76 ZO^Œ∞‰õΩ xÅnÜ«∞@O [~°QÆ^Œ∞? 78 "åiÖ’x =∞iH˘O^Œ~°∞ „QÆO^ä•xfl
("åix xÅnÜ«∞@O MÏÜ«∞O). J~Ú`Õ Ñ¨iîã¨∂Î `«=∞ <åÅ∞HõÅ#∞ „uѨC`å~°∞ –
WzÛ# =∂@#∞ xÅ∞ѨىõΩx, ÉèÜ í ∞« Éè‰í Ωõ ÅÎ Jk „QÆO^äŒOÖ’x ÉèÏQÆ"Õ∞ Jx g∞~°∞
"≥Y· ix J=ÅOa¿ã,Î JÖÏ¡ÇÏπ ÉèÜ í ∞« Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ ÉèÏqOKåÅ#fl L^ÕÌâ◊ºO`À "å~°ÖÏ
77
QÆÅ"åix „¿Ñq∞™êÎ_»∞. KÕ™êÎ~∞° . HÍx "åã¨"Î åxH˜ Jk „QÆO^äOŒ Ö’
77 Z=~°~Ú`Õ JÖÏ¡ÇÏπ "åQÍÌ<åxfl, `«=∞ JO`«~åƒùQÆO HÍ<ÕHÍ^Œ∞. ''Jk JÖÏ¡ÇπÏ
„Ѩ=∂}ÏÅ#∞ H˘kÌáê\˜ =¸ÖϺxH˜ `«~Ñ° Ù¨¶ #∞Oz =zÛ#k—— Jx "å~°∞
J=Ú‡‰õΩO\Ï~À JÖÏO\˜ "åiH˜ Ѩ~° JO\Ï~°∞. J~Ú`Õ Ü«∞^•~å÷xH˜ Jk
Ö’HõOÖ’ U ÉèÏQÆ=¸ ÖË^Œ∞. JÖÏ¡ÇπÏ JÖÏ¡ÇπÏ `«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç =zÛ#k HÍ^Œ∞.
"åix „Ѩà◊Ü«∞k<å# ѨÅHõiOK«@O "å~°∞ L^ÕÌâ◊º ѨÓ~°fiHõOQÍ JÖÏ¡ÇπωõΩ
QÍh, "åi =OHõ K«∂_»@OQÍh KÕÜ∞« _»∞. Jã¨`åºxfl JO@QÆ_∞» `«∞<åfl~°∞.79
"åix Ѩiâ◊√^ŒúѨ~°K«_»∞. ÃÑ·QÍ "åi fã¨∞‰õΩ#fl "åQÍÌ<åxfl <≥~"° ~Õ Û° @O. ÉèÜ
í ∞« Éè‰í Ωõ ÅÎ "≥Y· ix J=ÅOaOK«@=∞O>Ë ^Õ=Ù_»∞
HÀã¨O ÉÏ^è•Hõ~"° ∞≥ #ÿ tHõ∆ LO@∞Ok.78 x¿+kèOz# q+¨Ü«∂Å *’eH˜ áȉõΩO_® LO_»@O =∞iÜ«Ú ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨)
PK«iOK«=∞x K≥Ñ≤Ê#"å\˜x PK«iOK«@O. WÖÏO\˜ ã¨[˚#∞Å∞ ^Õ=Ùx Ѩ@∞ìÖ’H˜
Ü«¸^Œ∞Å∞ JѨÊyO`«Ö’¡ „^ÀǨxH˜ áêÅÊ_Õ"å~°∞. `å=Ú XHõ"Õà◊ u<åfl =Ú„+≤‰õΩ¯Å ~å~°∞. ÃÑ·QÍ "å~°∞ ^≥·=„Ñ‘uH˜ áê„`«∞Å=Ù`å~°∞.
™⁄=Ú‡ uO@∞<åfl=Ú QÆ#Hõ Jk `«=∞ H˘~°‰õΩ ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«"Õ∞##flk "åi L"åK«.
"å~°∞ K≥¿ÑÊ D =∂@ JÖÏ¡ÇπωõΩ J|^•úxfl JO@QÆ@ì_»"Õ∞. Z=i ™⁄=Ú‡#~Ú<å 78. WO^Œ∞Ö’ ~Ô O_»∞ ~°HÍÅ ^Œ∞~°#˚ ∞Å „Ѩ™êÎ=# LOk. XHõ~∞° : ^≥=· O`À KÕã#≤ "åQÍÌ<åxfl,
J<åºÜ«∞OQÍ ™êfiǨ KÕÜ«∞=K«Ûx JÖÏ¡ÇπÏ ZÖÏ JO\Ï_»∞? H˘xfl Y∞~üP<£ "åºMϺ `«=∞ „Ѩ=∂}ÏÅ#∞ PO`«~°ºOÖ’ J}zÃÑ>Ëìã≤, ã¨fiÅÊ"≥∞ÿ# ã¨fi„ѨÜ≥∂[<åÅ HÀã¨O
<åÅÖ’ QÆÅ LÖË¡Y<åÅ „ѨHÍ~°O =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨) ‰õÄ_® Ü«¸^Œ∞Å D =∂@efl =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨)#∞ qâ◊fiã≤OKÕO^Œ∞‰õΩ x~åHõiOz#"å~°∞. Ô~O_À"å~°∞ : J|^ŒúѨÙ
qx D q^èŒOQÍ =Hͯ}˜OKå~°∞ : ''^≥·=q~À^èŒ∞Å∞ J|^ŒúO K≥áêÊ~°∞. J*Ï˝# HÍÅO „Ѩ=∂}ÏÅ∞ KÕã≤ `«=∞ ã¨~°∞‰õΩ#∞ J"Õ∞‡"å~°∞† W`«~°∞Å ™⁄=Ú‡#∞ ™êfiǨ KÕ¿ã"å~°∞.
<å\˜ WÖÏO\˜ JǨÏOÉèÏ"åÅhfl <å áê^•Å „H˜O^Œ L<åfl~Ú–JѨÊyO`«Å∞ (J=∂# ǨÏnã¨∞ÅÖ’ ‰õÄ_® WÖÏO\˜ "åà◊¡ „Ѩ™êÎ=# LOk. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ =∞ǨÏhÜ«∞
`«∞Å∞) `«Ñʨ . Jq Z\˜ì Ѩiã≤u÷ Ö’#∂ K≥eO¡ K«|_»`å~Ú. P J=∂#`«∞Å∞ =∞Oz"åi =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) WÖÏ „Ѩ=zOKå~°∞ : ''Z=~°~Ú`Õ W`«~°∞Å ™⁄=Ú‡#∞ Hõ|oOKÕ
"≥·<å㨈~, ^Œ∞~å‡~°∞æÅq J~Ú<å 㨈~ ("åiH˜ =Ú@ì*ˇÑ¨Ê |_»`å~Ú)—— (Wɡfl Hõã‘~ü, L^ÕâÌ O◊ `À J|^ŒÑú Ù¨ „Ѩ=∂}O KÕ™êÎ_À J`«_∞» P„QÆÇϨ Ÿ^Œ„QÆ∞_≥=· Ù#fl ã≤u÷ Ö’ JÖÏ¡ÇÏπ #∞
Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü). HõÅ∞ã¨∞‰õΩO\Ï_»∞ (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs – H˜`å|∞Öò =∞™êMÏ`ü† ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O –
D ~°Hõ=∞~Ú# =∂@efl <Õ\ ˜ =Úã≤¡OÅ∞ ‰õÄ_® H˘O^Œ~°∞ JO@∂ LO_»@O Hõ_»∞ H˜`å|∞Öò D=∂<£). PÜ«∞# (ã¨Jã¨O) WOHÍ D q^èOŒ QÍ „Ѩ=zOKå~°∞ : ''=ÚQÆ∞~æ ∞°
â’K«hÜ«∞O. =Ú„+≤‰õΩ¯Å ™⁄=Ú‡efl Hõ|oOKÕ L^ÕÌâ◊ºO`À "å~°∞ '^•~°∞Öò ǨÏ~üƒ— =º‰õΩÅÎ `À JÖÏ¡ÇÏπ =∂\Ï¡__» ∞» , "åi =OHõ Hõ<fl≥ uÎ ‰õÄ_® K«∂_»_∞» . "åix Ѩiâ◊√^Œ∞eú fl
(=Úã≤O¡ Å∞ Ü«Ú^ŒOú KÕã∞¨ #Î fl ^ÕâO◊ )Ö’ =_ô¤ fã¨∞HÀ=K«Ûh, 'ǨÏ~°c— ^Õâã◊ ∞¨ Å÷ ™⁄=Ú‡#∞ KÕÜ«∞_»∞. ÃÑ·QÍ "åiH˘~°‰õΩ =º^è•Éèíi`«=∞~Ú# tHõ∆ ã≤^ŒúOQÍ LO@∞Ok – "åiÖ’
Hõ|oOK«@O `«Ñ¨C HÍ^Œx JO\Ï~°∞. Wk ã¨iHÍ^Œ∞. ÃÑ·# ¿Ñ~˘¯#|_ç# ^≥·=„Ѩ=HõÎ XHõ_»∞ J|^ŒúѨ٠„Ѩ=∂}ÏÅ∞ KÕã≤ `«# ã¨~°‰õΩ#∞ J"Õ∞‡"å_»∞—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O –
„Ѩ=K«#O D Jaè„áêÜ«∂xfl YO_çã¨∞Î#flk. H˜`å|∞Öò D=∂<£) WOHÍ J<ÕHõ ǨÏnã¨∞ÅÖ’ D q+¨Ü«∂Å∞ „Ѩ™êÎ=#‰õΩ =KåÛ~Ú
(Wɡfl Hõã‘~ü, Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü).
77. WzÛ# =∂@#∞ xÅ∞ѨÙHÀ=@O JO>ˆ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O)#∞ qâ◊fiã≤OK«
=Åã≤OkQÍ „QÆO^äŒ=ǨïÅ #∞Oz ÖË^• „Ѩ=HõÎÅ ^•fi~å "åi J#∞Ü«∂Ü«ÚÅ #∞Oz 79. Ü«¸^Œ∞Ö’¡x ѨO_ç`« =~°Oæ Wk. "å~°∞ ^≥=· „QÆO^ä"Œ ∞≥ #ÿ `Ò~å`«∞Ö’ =∂~°∞ÊÅ∞ KÕ~∞° ÊÅ∞
258 259
3. Pe W„=∂<£ uÖòHõ„~°∞ã¨∞Å∞
Pre-final
79 JÖÏ¡ÇπÏ U =∞x+≤Hõ~Ú<å „QÆO^ä•hfl,
q"ÕHÍhfl, „Ѩ=HõΠѨ^Œqx (#|∞=fi`ü#∞)
„Ѩ™êkOz# g∞^Œ@ ‰õÄ_® 'g∞~°∞
JÖÏ¡ÇπÏ#∞ =^ŒeÃÑ\˜ì <å‰õΩ ^•ã¨∞Å∞
HõO_ç— Jx J`«_»∞ „Ѩ[Ö`À J#@O
ZO`«=∂„`«O `«QÆ^Œ∞. ^•xH˜ |^Œ∞Å∞,
'g∞~°O`å „Ñ¨Éèí∞=Ù "åÔ~·áÈO_ç—80Jx
J`«_»<åe. ZO^Œ∞HõO>Ë g∞~°∞
„QÆO^ä•xfl <Õˆ~Ê "å~°=@O KÕ`«#∂,
„QÆO^ä•xfl K«k"Õ "å~°=@O KÕ`«#∂81
(g∞~°∞ g∞ „ѨÉèí∞=Ù "å~°=@"Õ∞ ^èŒ~°‡O).
KÕÜ«∞@"Õ∞QÍHõ =∞~À Ô~O_»∞ JѨ~å^è•Å‰õΩ ‰õÄ_® X_çQÆ\Ïì~°∞. XHõ>Ë=∞O>Ë "å~°∞
„QÆO^ä•xfl Ѩiîã¨∞Î#flѨC_»∞ <åÅ∞Hõ#∞ „uÑ≤Ê LKåÛ~°}Ö’ =∂~°∞Ê =KÕÛÖÏ KÕ¿ã"å~°∞.
P q^èŒOQÍ XHõ q+¨Ü«∞O ^ŒfiO^•fi~å÷ʼnõΩ `å=Ù WKÕÛÖÏ KÕÜ«∞@OÖ’ Hõ$`«Hõ$`«∞ºÅ∞
HÍQÆeˆQ"å~°∞. Ô~O_»=^Õ=∞O>Ë, `å=Ú ã¨fiÜ«∞OQÍ HõeÊOz# q+¨Ü«∂Å#∞ [#∞Å∞
^≥·=„áÈHõÎOQÍ ÉèÏqOKÕÖÏ Jaè#~ÚOKÕ"å~°∞.
^Œ∞~°^$Œ +ì̈=âß`«∂Î =Úã≤O¡ ã¨=∂[OÖ’ ‰õÄ_® WÖÏO\˜ „Ѩ|∞^Œ∞Åú ∞ ѨÙ@∞ì‰Ωõ =KåÛ~°∞.
''g∞~°∞ g∞ ѨÓsfi‰õΩÅ J_»∞QÆ∞*Ï_»Ö’¡ #_»∞™êÎ~°∞—— J#fl =∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^£
(ã¨) "åi Éèíq+¨º"å}˜x ™êHÍ~°O KÕã¨∂Î "å~°∞ „áêѨOzHõ ã¨fi„ѨÜ≥∂[<åÅ∞, `«=∞
=~°æ ([=∂J`ü) ^Œ∞~°aè=∂#O, `«=∞ Ѷ≤HõÇπÏѨ@¡ q∞ug∞i# Jaè=∂#O HÍ~°}OQÍ
k=º Y∞~üP<£Ö’x P^ÕâßÅ =∞`«Å|∞Å∞ fÜ«∞@OÖ’ "åã¨Î"åʼnõΩ |Ǩï^Œ∂~°OQÍ
"≥o§áÈ`«∞<åfl~°∞. g~°∞ k=º Y∞~üP<£ PÜ«∞`«∞Å<≥·`Õ Ñ¨iî™êÎ~°∞. HÍx `å`«Ê~°ºO
K≥¿ÑÊ@ѨC_»∞ =∂„`«O `«=∞ Jaè=∞`«O "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ "≥ÚyæáÈ`å~°∞. `«=∞ =∞øbfi ™êÃÇÏ|∞
k=º Y∞~üP<£ "≥Å∞QÆ∞Ö’ q+¨Ü∂« xfl qâ◊nHõiOKå~°x ™ê=∂#º „Ѩ[Å∞ `«ÅáÈã¨∞OÎ
\Ï~°∞. HÍx x*ÏxH˜ "å~°∞ q_»=∞~°z K≥ÑÊ≤ #^ŒO`å Y∞~üP<£ ã¨∂ÊùiHÎ ˜ q~°∞^ŒOú QÍ#∂,
`«=∞ =∞<ÀHõeÊ`« PÖ’K«#‰õΩ J#∞QÆ∞}OQÍ#∂ LO@∞Ok. JÖÏ¡ÇπÏ =∞#efl
"å\˜#∞Oz ~°H˜∆OK«∞QÍHõ!
80. D "åHõºO „ÔH·ã¨Î=ÙÅ#∞ L^ÕÌtOz K≥ѨÊ|_çOk. ZO^Œ∞HõO>Ë "å~°∞ Uã¨∞„H©ã¨∞Î
(D™ê JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)#∞ ^≥·=OQÍ KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. =∞i D™ê XHõ =∂#==∂„`«∞_Õ.
HÍHõáÈ`Õ PÜ«∞#‰õΩ ^≥·=„QÆO^äŒO, q"ÕHõO`À áê@∞ „Ѩ=HõΠѨ^Œq "˘ã¨QÆ|_çOk.
J@∞=O\˜ „Ѩ=HõÎ Z=~°∂, x[^≥·"åxfl =^ŒeÃÑ\˜ì `«# Éèí‰õΩÎÅ∞QÍ =∂iá⁄=∞‡x
260
131 3. Pe W„=∂<£ 3= áê~å
80 ^Œ∂`«Å#∞, „Ѩ=HõÅÎ #∞ „ѨÉ∞íè =ÙÅ∞QÍ
KÕã¨∞HÀ=∞x J`«_»∞ g∞‰õΩ Z#fl\˜H©
P^ÕtOK«(ÖË)_»∞. Uq∞\©, g∞~°∞ =Úã≤=¡ Ú
Å~Ú# g∞^Œ@ ‰õÄ_® J`«_»∞ q∞=∞‡efl
Jqâßfi™êxH˜ áêÅÊ_»=∞x P*Ï˝
Ñ≤™êÎ_®?82 (Wk Jã¨OÉèí=O).
Z#fl\˜H© J#_»∞. g∞~°∞ g∞ „ѨÉèí∞=Ù "å~°Å∞ J=O_ç Jx =∂„`«"Õ∞ J`«#∞ Ñ≤Å∞ѨÙ
~Ú™êÎ_»∞. '~°Éσh— JO>Ë „ѨÉèí∞=Ù Ü≥ÚHõ¯ =∞x+≤ Jx J~°÷O. ~°Éò („ѨÉèí∞=Ù)
=∞iÜ«Ú 'W—("å_»∞) J<Õ ~Ô O_»∞ Ѩ^•Å ã¨OÜ≥∂QÆO`À '~°Éσh— U~°Ê_çOk (Ѷ`¨ Çü ï¨ Öò
Yn~ü).
81. JO>Ë „QÆO^ä*Œ Ï˝<åxfl QÆ∞iOz „Ѩ[ʼnõΩ É’kèOKÕ "å~°=@OKÕ`« "å~°∞ KåÖÏ `«fi~°QÍ
„ѨÉèí∞=Ù#∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ"åeûOk. „ѨÉèí∞=Ù`À „Ѩ`ÕºHõ ã¨O|O^èŒO ÃÑ@∞ìHÀ"åeûOk.
JÖψQ „QÆO^äŒO QÆ∞iOz `≥eã≤=Ù#fl"å~°∞ [#∞ʼnõΩ k=º Y∞~üP<£ „Ѩɒ^èŒ#Å#∞
qxÑ≤OKÕ tHõ}∆ W=fi@O J=ã¨~O° . `«=∞#∞ ѨÓlOK«=∞x „Ѩ[ʼnõΩ K≥¿ÑÊ JkèHÍ~°O
^≥·=„Ѩ=HõÎňH ÖË#ѨÙ_»∞ =∞~˘HõiH˜ =∂„`«O P ǨωõΩ¯, JkèHÍ~°O ZO^Œ∞‰õΩ
„áêÑ≤ΙêÎ~Ú? (`«Ñ¶‘û~ü Wɡfl Hõã‘~ü).
82. JO>Ë „Ѩ=HõÎÅ#∞QÍh, ^≥·=^Œ∂`«Å#∞QÍh, =∞Ô~=i#~Ú<åQÍh ^≥·=OQÍ<À, ^≥·=O
Ü≥ÚHõ¯ QÆ∞}ÏÅ∞ ѨÙ}˜H˜ ѨÙK«∞Û‰õΩ#fl"å~°<À #=∞‡|ÅHõ@O ‰õΩ„Ѷπ (Jqâßfiã¨O)`À
‰õÄ_»∞‰õΩ#fl Ѩx. J@∞=O@ѨC_»∞ g∞~°∞ =Úã≤¡OÅ∞ J~ÚáÈ~Ú# g∞^Œ@ XHõ
„Ѩ=HõÎ JO`«\˜"å_»∞ WÖÏO\˜ Jqâßfi㨠áÈHõ_»‰õΩ ZÖÏ áêÅÊ_»`å_»∞? ZO^Œ∞HõO>Ë
™ê\˜ÖËx „ѨÉèí∞"≥·# JÖÏ¡ÇπÏ "≥·Ñ¨Ù‰õΩ „Ѩ[Å#∞ PǨfixOK«@"Õ∞ „Ѩ=HõΠѨ<åÜ≥∞!
=∞i H˘O`«=∞Ok Y∞~üP<£ "åºMϺ`«Å∞ D =K«#O <ÕÑ^¨ ºŒä O QÆ∞iOz WÖÏ J<åfl~°∞:
=∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨)‰õΩ áê^•aè=O^Œ#O (ã¨*ÏÌ) KÕ¿ãO^Œ∞‰õΩ J#∞=∞uOK«=∞x
H˘O`«=∞Ok =Úã≤¡OÅ∞ J#∞=∞u HÀ~°QÍ D PÜ«∞`«∞ J=`«iOzOk (Ѷ¨`üǨïÖò
Yn~ü). =∞iH˘O`«=∞Ok Jaè„áêÜ«∞O „ѨHÍ~°O† Ü«¸^Œ∞Å∞, „ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞ LÉèíÜ«ÚÅ∂
HõÅã≤ =∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) =^Œ‰Ì Ωõ XHõ „Ѩuáê^Œ# fã¨∞‰õΩ=KåÛ~°∞. ''„ÔHã· =Ψ ÙÅ∞
Uã¨∞„H©ã¨∞Î#∞ P~åkèã¨∞Î#fl@∞¡QÍ "Õ∞=Ú ‰õÄ_® `«=∞ix P~åkèOKåÖÏ?—— J#flk P
„Ѩuáê^Œ#. ^•xH˜ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ(ã¨) WÖÏ J<åfl~°∞: ''=∞#O JÖÏ¡ÇπÏ#∞ =^Œe "Õ~˘Hõ
ix ѨÓlOK«@=∂?! WÖÏO\˜ =∂@Å #∞Oz <Õ#∞ JÖÏ¡ÇÏπ â◊~}° ∞ "Õ_∞» `«∞<åfl#∞.
JÖÏ¡ÇπÏ ##∞fl ѨOÑ≤OzOk WÖÏO\˜ ã¨O^Õâ◊O W=fi\ÏxH˜ HÍ^Œ∞.—— D <ÕѨ^䌺OÖ’
D PÜ«∞`«∞ J=`«iOzOk (Wɡfl Hõã‘~ü – ã‘~°`ü Wɡfl Ç≤Ïëê"£∞ P^è•~°OQÍ).
261
3. Pe W„=∂<£ uÖòHõ„~°∞ã¨∞Å∞ 132 3. Pe W„=∂<£ 3= áê~å
Pre-final
81 JÖÏ¡ÇπÏ (`«#) „Ѩ=HõÎÅ #∞O_ç <Õ#∞ g∞ÃÑ· "≥∂Ñ≤# ÉÏ^躌 `«#∞ ã‘fiHõiã¨∞Î
"åQÍÌ#O fã¨∞‰õΩ#flѨC_»∞ ''<Õ#∞ g∞‰õΩ <åfl~å?—— Jx „ѨtflOK«QÍ ''"Õ∞=Ú XѨC
„QÆO^ä•xfl, q"ÕHÍxfl Xã¨y# `«~∞° "å`«, g∞ ‰õΩO@∞<åfl=Ú—— Jx JO^Œ~∂° J<åfl~°∞.
=^ŒÌ L#fl ^•xfl ã¨`«º=∞x ^èŒ$gHõiOKÕ ''=∞~°~Ú`Õ nxH˜ g∞~°∞ ™ê‰õ∆ΩÅ∞QÍ
„Ѩ=HõÎ g∞ =^Œ‰Ì Ωõ =¿ãÎ g∞~°∞ `«Ñʨ ‰õΩO_® LO_»O_ç. g∞`Àáê@∞ <Õ#∂ ™êH˜∆QÍ
J`«xfl qâ◊fiã≤OKåe, J`«xH˜ ã¨Ç¨ Ü«∞ LO\Ï#∞—— Jx JÖÏ¡ÇπÏ J<åfl_»∞.
Ѩ_®e——83 Jx K≥áêÊ_»∞. `«~∞° "å`« PÜ«∞# 82 nx `«~∞° "å`« ‰õÄ_® Z=~°∞ uiy
''D q+¨Ü∂« xfl g∞~°∞ XѨC‰õΩO@∞<åfl~å? áÈ`å~À "åˆ~ Ѩ~°=∞ Jq^èÕÜ«ÚÅ∞.84
83. Wk „Ѩ=HõÎÅ #∞O_ç JÖÏ¡ÇπÏ fã¨∞‰õΩ#fl „Ѩ=∂}O. 1. nx „ѨHÍ~°O U ^≥·=„Ѩ=HõÎ 83 PHÍâßÅÖ’#∂, Éè∂í q∞Ö’#∂ L#fl
J~Ú<å rqOz LO_»QÍ =∞~À„Ѩ=HõÎ ‰õÄ_® „ѨÉqíè OѨ*Ü Ë ∞« |_ç`Õ =Ú#∞Ѩ\ ˜ „Ѩ=HõÎ
D „Ѩ=HõÎ#∞ qâ◊fiã≤OK«@O, W`«xH˜ `À_®Ê@∞#OkOK«@O `«Ñ¨Êxã¨i. `«# "å~°O`å – `«=∞‰õΩ W+¨ì=Ú<åfl
rq`«HÍÅOÖ’ „ѨÉèíqOz# „Ѩ=HõÎ#∞ qâ◊fiã≤OK«@O XHõ „Ѩ=HõΈH `«Ñ¨Êxã¨i ÖËHõáÈ~Ú<å85 JÖÏ¡ÇπÏ q^èÕÜ«∞`«‰õΩ
J~Ú#ѨC_»∞ J`«x J#∞Ü«∂Ü«ÚÅ∞ ‰õÄ_® P „Ѩ=HõÎ#∞ qâ◊fiã≤OK«@O WOÔHO`« Hõ@∞ì|_ç LO_»QÍ, g~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ ^èŒ~å‡xfl
Jx"å~°º"≥∂ PÖ’zOK«O_ç! 2. =∞iH˘O`«=∞Ok q^•fiOã¨∞Å∞ nxH˜ "åºMϺ#OQÍ H͉õΩO_® =∞~À ^è~Œ å‡xfl J<Õfi+≤ã∞¨ <Î åfl~å?
WÖÏ J<åfl~°∞: D PÜ«∞`«∞Ö’ '~°ã¨∂Å∞"£∞ =Úã¨kÌY∞<£— Jx ™ê^è•~°} <å=∞O Z@ìˆHʼnõΩ "å~°O`å PÜ«∞# "≥·Ñ¨Ù#ˆH
„ѨÜ≥∂yOK«|_ç#ѨÊ\˜H© Jk 'J„~°ã¨∂Öò— J<Õ XHõ „Ѩ`ÕºHÍ~°÷OÖ’ LѨÜ≥∂yOK« =∞~°eOK«|_»`å~°∞.
|_çOk. JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) ^èŒ$gHõ~°} QÆ∞iOz Wk ã¨∂z™ÈÎOk. =Ú#∞Ѩ\ ˜ U QÆ∞~°∞=Ù<À QÆ∞_ç¤QÍ J#∞ã¨iOK«@O =Å¡, "åi KÕ`«∞Å g∞^Œ 'ɡ·`ü— („Ѩ=∂}O)
„Ѩ=HõΊǨÏÜ«∂OÖ’ QÆ#Hõ JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) „ѨÉèíq¿ãÎ "å~°O`å JOu=∞ KÕÜ∞« @O =Å¡ HÍ^Œ∞. =∞i =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) `«~åfi`« „Ѩ=HõÅÎ JkèHÍ~°"∞Õ K≥Å#¡ ѨC_»∞,
^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨)#∞ qâ◊fiã≤Oz `«=∞ ã¨O^Õâ◊ ÉÏ^茺`«Å#∞ q~°q∞OK«∞HÀ"åe. J~Ú`Õ [#™ê=∂<åºxfl `«=∞ q^èÕÜ«ÚÅ∞QÍ =∂~°∞Û‰õΩ<Õ Ç¨Ï‰õΩ¯ W`«~°∞ʼnõΩ ZHõ¯_ç #∞Oz
"≥Ú^Œ\ ˜ Jaè„áêÜ«∞OÖ’ D Ô~O_»= Jaè„áêÜ«∞O ‰õÄ_® JO`«s¡#"≥∞ÿ LOk. Hõ#∞Hõ
Y∞~üP<£ PÜ«∞`«∞Ö’x Ѩ^Œ*ÏÅO s`åº "≥Ú^Œ\ ˜ ÉèÏ="Õ∞ ZO`À ã¨=∞O[ã¨"≥∞ÿ#k. =ã¨∞ÎOk?† 'Wãπ~°∞<£— JO>Ë „Ѩ=∂}O, ÉÏ^茺`« Jx J~°÷O.
ZO^Œ∞HõO>Ë =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) JO^Œ*ãË #≤ *’ºu~°‡Ü«∞"≥∞#ÿ ã¨O^ÕâO◊ 84. D "åHõºOÖ’ Ü«¸^Œ∞Å∞, „ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞ `«k`«~°∞ʼnõΩ ÃÇÏK«ÛiHõ LOk. =ÚǨÏ=∞‡^Œ∞
`«~°∞"å`« =∞~À *’ºux "≥eyOK«=Åã≤# J=ã¨~°O ÖË^Œ∞. ǨÏnã¨∞Ö’ WÖÏ =ÙOk: „Ѩ=HõÎ (ã¨) =zÛ# `«~°∞"å`« ‰õÄ_® PÜ«∞xfl HÍ^Œx `«=∞ `«=∞ ^èŒ~å‡ÅÃÑ· áê`«∞‰õΩ
XHõ™êi Ǩτ[`ü L=∞~ü (~°l) `Ò~å`«∞ „QÆO^äŒOÖ’x ѨÙ@Å#∞ K«^Œ∞=Ù`«∞O_»@O áÈ=@O JO>Ë „Ѩ=HõÎÅ ^•fi~å "åi J#∞Ü«∂Ü«ÚÅ #∞Oz ^Õ=Ù_»∞ fã¨∞‰õΩ#fl
K«∂z =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨) "åi =ÚMÏ~°qO^ŒO P„QÆǨÏO`À HõOkáÈ~ÚOk. P „Ѩ=∂}ÏxH˜ q~°∞^ŒúOQÍ „Ѩ=iÎOK«@"Õ∞. HÍQ͆ U *Ïu "åÔ~·<å 㨈~ `«=∞ „Ѩ=HõÎ
ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ PÜ«∞# (ã¨Jã¨O) WÖÏ J<åfl~°∞ : ''Z=i KÕuÖ’ =ÚǨÏ=∞‡^£ KÕã≤# „Ѩ=∂}Ïxfl kèHõ¯i¿ãÎ Jk ‰õΩ„Ѷπ (^èŒ~°‡ u~°™ê¯~°O) J=Ù`«∞Ok. HÍ|\˜ì =∞Ǩ
„áê}=ÚO^À P â◊H=Θ ∞O`«∞x ™êH˜Q∆ Í K≥|∞`«∞<åfl#∞–XHõ"àÕ ◊ =¸™ê (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) „Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) Ѩ@¡ u~°™ê¯~° "≥·Yi ‰õÄ_® '‰õΩ„Ѷπ—QÍ<Õ ÉèÏqOK«|_»∞`«∞Ok.
Q͈~ „|uH˜ =zÛ<å, g∞~°∞ ##∞fl =^Œe PÜ«∞# "≥O@ "≥o§`Õ, g∞~°∞ JѨ=∂~°æO 'Ѷ≤ãπMò— J<Õ Ñ¨^ŒO WHõ¯_» ‰õΩ„Ѷπ (u~°™ê¯~°O) J<Õ J~°÷OÖ’ "å_»|_çOk. Jã¨Å∞
áêÅ=Ù`å~°∞—— (=Úã¨fl^≥ JǨχ^£ – Wɡfl Hõã‘~ü P^è•~°OQÍ). 'Ѷ≤ãπö— JO>Ë áêѨO, Jq^èÕÜ«∞`«† HÍQÍ, =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) QÍi ^≥·=^Ò`åºxfl „`Àã≤
"≥Ú`«Îg∞‡^Œ J=QÆ`«=∞ÜÕ∞º^Õq∞@O>Ë „Ѩà◊Ü«∞k#O =~°‰õÄ =∞ˆ~ „Ѩ=HÍÎ ~åÉ’_»∞. ѨÙK«Û@O ˆH=ÅO áêѨO =∂„`«"Õ∞ HÍ^Œ∞, Jk ‰õΩ„Ѷπ (JO>Ë ^èŒ~°‡ u~°™ê¯~°O, ^≥·=
HÍ|\˜ì =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) „Ѩ=HõÎ#∞ qâ◊fiã≤OK«@O `«Ñ¨Êxã¨i. PÜ«∞xfl (ã¨) u~°™ê¯~°O).
J#∞ã¨iOz#ѨÙ_Õ ™êѶ¨ÅºO ã≤kúã¨∞ÎOk. JO`ÕQÍx U W=∂=Ú<À, U Ñ‘~°∞<À, 85. Éèí∂=∂ºHÍâßÅÖ’ =Ù#fl U =ã¨∞Î"≥·<å㨈~, `«# H˜+¨ì=Ú<åfl ÖˉõΩ<åfl Jk ^•x
262 263
3. Pe W„=∂<£ uÖòHõ„~°∞ã¨∞Å∞ 133 3. Pe W„=∂<£ 3= áê~å
Pre-final
84 (F „Ѩ=HÍÎ!) "åi`À J#∞ : ''"Õ∞=Ú 87 "åi áêѨѶ¨ÅOQÍ "åiÃÑ· JÖÏ¡ÇπÏ
JÖÏ¡ÇÏπ #∞, =∂ÃÑ· J=`«iOѨ*Ü ˇ ∞« º|_ç# âßѨO, ^Œ∂`«Å, ã¨=∞ã¨Î [#∞Å âßѨO
^•xh qâ◊fiã≤OKå=Ú. WOHÍ W„ÉÏ Ñ¨_∞» `«∞Ok.
Ç‘Ï=Ú, W™ê‡~¸Å∞, WãπǨY∞, 88 D (âßѨ„QÆã¨Î) ã≤÷uÖ’ "å~°∞
Ü«∂Y∂|∞ÃÑ·, PÜ«∞# ã¨O`å#OÃÑ· HõÅHÍÅO LO\Ï~°∞. "åi tHõ∆#∞
J=`«iOѨ*ˇÜ«∞º|_ç# ^•xh, =¸™ê, `«yOæ K«@OQÍh, "åiH˜ QÆ_∞» =Ù W=fi@O
D™ê WOHÍ W`«~° „Ѩ=HõÎʼnõΩ "åi QÍh [~°QÆ^Œ∞.
„ѨÉ∞íè =Ù `«~Ñ° Ù¨¶ # "˘ã¨Q|Æ _ç# "å\˜x "Õ∞=Ú 89 J~Ú`Õ P `«~°∞"å`« Z=~°∞
qâ◊fiã≤OKå=Ú.86 "Õ∞=Ú "åi =∞^茺 ѨâßÛ`åÎѨO K≥Ok, `«=∞ #_»=_çHõ#∞
ZÖÏO\˜ ÉèË^ŒÉèÏ"åxfl Hõ#|~°K«=Ú. ã¨ik^Œ∞̉õΩO\Ï~À ("å~°∞ ~°H˜∆OK«|_»
"Õ∞=Ú PÜ«∞#ˆH q^èÕÜ«ÚÅ=Ú.—— `å~°∞). xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ Hõ∆q∞OKÕ
85 Z=~°~Ú<å W™ê¡O#∞ H͉õΩO_® =∞~À "å_»∞, Hõ~∞° }˜OKÕ"å_»∞.87
^èŒ~å‡xfl J<Õfi+≤¿ãÎ J`«x ^èŒ~°‡O ã‘fiHõiO ã¨O^Õâ◊O ^≥·=ã¨O^Õâ◊=∞x, "åiÃÑ· J=`«iOz# „QÆO^ä•Å∞, ã¨Ç‘Ïá¶êÅ∞ JÖÏ¡ÇπÏ
K«|_»^Œ∞. JÖÏO\˜ =ºH˜Î Ѩ~°Ö’HõOÖ’ `«~°Ñ¶¨Ù #∞Oz J=`«iOz#"Õ#x =∞#ã¨∂ÊùiÎQÍ #=∞‡@O J#fl=∂@. J~Ú`Õ
#+¨ìáÈ~Ú# "åiÖ’ KÕiáÈ`å_»∞. k=º Y∞~üP<£ JOu=∞ ^≥·=„QÆO^äŒO HÍ=@O =Å¡, ^•x ~åHõ`À "≥#∞Hõ\ ˜
86 (`˘Å∞`«) qâ◊fiã≤Oz, DÜ«∞# „Ѩ=HõÎ „QÆO^ä•ÅÖ’x P^ÕâßÅhfl ~°^~ÌŒ ÚáÈ`å~Ú. WѨC_»∞ Hˆ =ÅO k=º Y∞~üP<£ =∂„`«"∞Õ
J<Õ q+¨Ü«∞O ã¨`«º"Õ∞#x ™êHõ∆ºO PK«~°} Ü≥∂QƺO.
(‰õÄ_®) ~ÚzÛ, f~å `«=∞ =^ŒÌ‰õΩ ã¨Ê+¨ì 87. D "åHͺxH˜ ѨÓ~°fi~°OQÆO Uq∞@O>Ë =∞n<å‰õΩ K≥Ok# J<åû~°∞ÅÖ’ XHõ =ºH˜Î
"≥∞#ÿ ã¨∂K«#Å∞ =KÕÛã≤# g∞^Œ@ Jqâßfi ^èŒ~°‡„Éèí+¨µì_≥·, =Ú„+≤‰õΩ¯Å`À KÕiáÈÜ«∂_»∞. HÍx `«fi~°Ö’<Õ J`«xH˜ *Ï˝<À^ŒÜ«∞O
ã¨∞Öˇ·áÈ~Ú# "åiH˜ JÖÏ¡ÇπÏ ã¨<å‡~°æO J~Ú, ѨâßÛ`åÎѨO`À ‰õΩOzOK«∞‰õΩáÈÜ«∂_»∞. `å#∞ QÆ#Hõ uiy ~°∞A=~°Î#∞_»∞
ZÖÏ K«∂ѨÙ`å_»∞? JÖÏ¡ÇÏπ W@∞=O\˜ HÍ^Œe¿ãÎ `«# ѨâßÛ`åÎÑO¨ ã‘fiHÍ~°Ü∂≥ Qƺ=∞=Ù`«∞O^•?! Jã¨Å∞ `«#‰õΩ `ÒÉÏ KÕã∞¨ ‰õΩ<Õ
^Œ∞~å‡~°∞æʼnõΩ ^•i K«∂Ѩ_»∞. J=HÍâ◊O LO^•? (ǨÏÖò b q∞<£ `Ò|u<£?) Jx =∞~˘Hõi ^•fi~å =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ
(ã¨)#∞ J_çyOKå_»∞. JѨC_»∞ D PÜ«∞`«∞ J=`«iOzOk. D PÜ«∞`«∞Å ^•fi~å
Ѩiq∞`«∞Å#∞ ^•\˜ áÈ=@OQÍh, `«# HÍ~°º Ѩikèx H͉õΩO_® =∞~À Ѩxx KÕÜ∞« @O É’^èŒÑ¨_Õ XHõ =ÚYº q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë ^èŒ~°‡O #∞Oz =∞~°eáÈ=@O (WiÎ^•^£)
QÍh KÕÜ∞« *ÏÅ^Œ∞. =∞i J@∞=O@ѨC_»∞ g∞~°∞ P â◊H=Θ ∞O`«∞x ã¨=∞HõO∆ Ö’ `«Å=OK« J#flk KåÖÏ ÃÑ^ŒÌ áêѨ"∞Õ . ZO^Œ∞HõO>Ë XHõ™êi XHõ q+¨Ü∂« xfl ã¨`º« =∞x Hõ#∞Q˘#fl
\ÏxH˜ ZO^Œ∞‰õΩ `«@Ѩ\Ï~Úã¨∞<Î åfl~°∞? `«^∞Œ Ѩi "åHõºOÖ’ „Ѩu „Ѩ=Hõ#Î ∞, JÖÏ¡ÇÏπ Ñ≤=∞‡@ ^•xfl q_»<å_»@=∞O>Ë Jk =∞x+≤Ö’x ^Œ∞~°Ç¨ÏOHÍ~åxH˜, "≥·~°ÉèÏ"åxH˜,
`«~°Ñ¶¨Ù #∞Oz J=`«iOz# „Ѩu „QÆO^ä•xfl ZÖÏO\˜ ÉèË^ŒÉèÏ=O ÖˉõΩO_® #=∞‡@O PO`«~°ºOÖ’x JHõ¯ã¨∞‰õΩ „Ѩ|Å `å~å¯}O. D "≥·YiH˜ X_çQÆ\ ˜ì# "åix Hõiî#OQÍ
`«Ñʨ xã¨i Jx K≥ÑÊ≤ , "å\˜x qâ◊fiã≤OK«=Åã≤# f~°∞`≥#∞flÅ#∞ qâ◊nHõiOz# g∞^Œ@, tH˜O∆ KåeûO^Õ. J~Ú`Õ KÕã#≤ `«ÑC¨ ÃÑ· ã≤Q∞Æ `æ À ‰õΩq∞eáÈ~Ú, z`«âÎ √◊ kú`À ~°∞A=∂~°Oæ
W™ê¡O `«Ñ¨Ê =∂~åæO`«~°O ÖË^Œh, W`«~°„`å =∂~åæÅ#∞ J#∞ã¨iOz# "åi "≥·Ñ¨Ù‰õΩ QÆ#Hõ =∞~°e=¿ãÎ, JÖÏO\˜ "åi q+¨Ü«∞OÖ’ JÖÏ¡ÇπÏ Hõ∆=∂je Jx
<˘ã¨@ #+¨Oì , Ѩ~åÉè=í O =∂„`«"∞Õ edOK«|_ç LO@∞O^Œx ã¨Ê+¨Ñì ~¨ K° @« O [iyOk.
=∞~°∞=~å^Œ∞.
86. JO>Ë, PÜ«∂ HÍÖÏÖ’¡ =zÛ# „Ѩ=HõÎÅO^Œ~°∂ ã¨`«º=O`«∞Åh, "å~°∞ JO^Œ*Ëã≤#
264 265
3. Pe W„=∂<£ uÖòHõ„~°∞ã¨∞Å∞
Pre-final
90 Z=~°∞ qâ◊fiã≤Oz# g∞^Œ@ Jqâßfiã¨
"≥·YiH˜88 X_çQÆ_»`å~À, P `«~°∞"å`«
Jqâßfiã¨OÖ’ =∞iO`« ÃÑK«ÛiÅ∞¡`å~À
"åi ѨâßÛ`åÎѨO ã¨∞`«~å=¸ ã‘fiHõiOK«
|_»^Œ∞. JѨ=∂~°æO áêÖˇ·# "å~°O>Ë
gˆ~.89
91 =∞Ô~=~°∞ Jqâßfi™êxH˜ X_çQÆ\ ˜ì,
Jqâßfiã¨∞Å∞QÍ<Õ =∞~°}˜OKå~À "åiÖ’
Z=~°~Ú<åã¨~ˆ Éè∂í q∞ xO_® |OQÍ~°O
ã¨=∞iÊOz<å, `«=∞ áêáêxH˜ ѨiǨ
88. D PÜ«∞`«∞Ö’ "åiH˜ qkèOK«|_Õ tHõ∆ q=iOK«|_çOk. ^è~Œ ‡° O #∞Oz =∞~°eáÈ~Ú#
g∞^Œ@ ѨâßÛ`åÎѨO K≥O^Œ‰õΩO_® rq`åO`«O Jqâßfiã¨∞Å∞QÍ<Õ LO_ç, Jqâßfiã¨∞
Å∞QÍ<Õ =∞~°}˜Oz# "åiH˜ D tHõ∆ `«Ñ¨Ê^Œ∞.
89. rq`åO`«O `«Åa~°∞ã¨∞Å∞QÍ =º=ǨÏiOz QÆ∞O_≥Ö’x „áê}O Q˘O`«∞^•\˜ |Ü«∞\˜H˜
=ã¨∞Î#flѨC_»∞ K≥O^Õ Ñ¨âßÛ`åÎѨO QÆ∞iOz ~ÚHõ¯_» K≥ѨÊ@O [iyOk. x*ÏxH˜
^Õ=Ù_»∞ `«# ѨâßÛ`åÎѨ ã‘fiHÍ~° ^•fi~åxfl ZѨC_»∂ `≥iKÕ LOK«∞`å_»∞. WO`«‰õΩ
=ÚO^Œ∞ =zÛ# PÜ«∞`«∞Ö’ ѨâßÛ`åÎÑO¨ ã‘fiHõiOK«|_»∞`«∞O^Œx K≥Ñʨ |_ç# q+¨Ü∞« O
WO^Œ∞‰õΩ „Ѩ|Å x^Œ~°≈#O. JnQÍHõ k=º Y∞~üP<£Ö’ JÖÏ¡ÇπÏ Ñ¨^Õ Ñ¨^Õ Ñ¨âßÛ`åÎѨ
(`ÒÉÏ) „áê=ÚMϺxfl, ^•x ã‘fiHõ$ux QÆ∞iOz qâ◊^ŒÑ¨~°Kå_»∞. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ :
1. ''PÜ«∞<Õ `«# ^•ã¨∞Å #∞O_ç ѨâßÛ`åÎáêxfl ã‘fiHõi™êÎ_»∞—— (+¨Ø~å–25).
2. ''JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ `«# ^•ã¨∞ŠѨâßÛ`åÎáêxfl P"≥∂k™êÎ_»x "åiH˜ `≥eÜ«∞^•?——
(`ÒÉÏ– 104). ǨÏnã¨∞ÅÖ’ ‰õÄ_® D JOâ◊O ã¨q=~°OQÍ =zÛOk. Hõ#∞Hõ ÃÑ·
PÜ«∞`«∞Ö’ =zÛ# ѨâßÛ`åÎѨO =∞~°} Ѷ¨∞_çÜ«∞Ö’¡ K≥O^Õ Ñ¨âßÛ`åÎѨO J#fl=∂@!
W@∞=O\˜ ѨâßÛ`åÎѨO P"≥∂^ŒÜ≥∂QƺO HÍ*ÏÅ^Œ∞. k=º Y∞~üP<£Ö’<Õ "Õ~˘HõKÀ@
K≥ѨÊ|_ç#@∞¡ – ''^Œ∞ëê¯~åºÅ‰õΩ X_çQÆ_»∞`«∂ LO_Õ "åiÖ’ Z=iHõ~Ú<å =∞~°}
Ѷ∞¨ _çÜ∞« ^•Ñ¨ÙiOz#ѨÙ_»∞, J`«#∞ '<Õ#∞ ѨâßÛ`åÎÑO¨ K≥O^Œ∞`«∞<åfl#∞— Jx JO\Ï_»∞.
HÍx J`«x ѨâßÛ`åÎѨO P"≥∂kOK«|_»^Œ∞—— (J<£ x™ê – 18). ǨÏnã¨∞Ö’ WÖÏ
LOk : ''JÖÏ¡ÇπÏ `«# ^•ã¨∞xH˜ =∞~°} "≥H˜¯à◊√¡ ~å‰õΩO_® L#flO`« =~°‰õÄ J`«x
ѨâßÛ`åÎáêxfl ã‘fiHõi™êÎ_∞» —— (=Úã¨fl^≥ JǨχ^£, ui‡r – ÃÑA
·¶ Öò Yn~ü, JÖò *Ïq∞=Ùã¨û
w~ü q=~°} P^è•~°OQÍ).
266
134 3. Pe W„=∂<£ 3= áê~å
~°OQÍ WzÛ<å ã¨~ˆ Jk ã‘fiHÍ~°Ü∂≥ QƺO
J=^Œ∞. =º^è•Éèíi`«"≥∞ÿ# tHõ∆‰õΩ áê„`«∞
ÅÜÕ∞º "å~°O>Ë gˆ~. gix P^Œ∞‰õΩ<Õ
"å_≥=_»∂ LO_»_∞» .90
90. ǨÏnã¨∞Ö’ WÖÏ LOk : „Ѩà◊Ü«∞k<å# JÖÏ¡ÇπÏ XHõ #~°Hõ"åã≤x J_»∞QÆ∞`å_»∞,
'XHõ"Õà◊ h ^ŒQÆæ~° Éèí∂=∞O_»ÅO xO_® ã¨OѨ^Œ, ™ê=∞„y LO>Ë, D #~°HõtHõ∆
#∞Oz q=ÚH˜Î á⁄O^Œ\ÏxH˜ h=Ù ^•xfl ѨiǨ~°OQÍ W=fiQÆÅ"å?— Jx. ^•xH˜
J`«#∞ 'W™êÎ#O—\Ï_»∞. JѨC_»∞ JÖÏ¡ÇπÏ J`«xH˜ WÖÏ K≥|∞`å_»∞ : „ѨѨOK«OÖ’
<Õ#∞ h‰õΩ WO`«Hõ<åfl KåÖÏ ã¨∞ÅÉèí"≥∞ÿ# Ѩx K≥áêÊ#∞, <å‰õΩ ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞QÍ
=∞Ô~=ih xÅɡ@=ì ^ŒxÌ . HÍx #∞=Ùfi =∂„`«O P Ѩx (+≤~¯ü KÕÜ∞« @O) =∂#∞HÀÖË^∞Œ
(=Úã¨fl^≥ JǨχ^£ – Wɡfl Hõã‘~ü). nx ^•fi~å `≥e¿ã^Õ=∞O>Ë Jqâßfiã≤ H˘~°‰õΩ
âßtfi`«=∞~Ú# #~°Hõ tHõ∆ LO@∞Ok. J`«_»∞ WǨÏÖ’HõOÖ’ U"≥·<å =∞OzѨ#∞Å∞
KÕã≤ =Ù#flѨÊ\˜H© J`«xÖ’x u~°™ê¯~° "≥·Yi =¸ÅOQÍ Jq =$^è• J~ÚáÈ`å~Ú.
ǨÏnã¨∞Ö’ K≥ѨÊ|_ç#@∞¡† J|∞ÌÖÏ¡ a<£ [^£P<£ KåÖÏ =∞Oz"å_»∞, Jukä
=∞~åº^ŒKÕ¿ã"å_»∞, ¿Ñ^ŒÅ#∞ áÈ+≤OKÕ"å_»∞, ÉÏxã¨Å‰õΩ q=ÚH˜Î "˘ã¨QÆ∞`«∂
LO_Õ"å_»∞, =∞i J`«x D ã¨`«¯~°‡Å∞ J`«xH˜ ÖÏÉèí^•Ü«∞HõO J=Ù`åÜ«∂? Jx
Z=~À J_»QÍæ, ''HÍ=Ù. ZO^Œ∞HõO>Ë J`«#∞ rq`«OÖ’ XHõ¯ ~ÀA ‰õÄ_® `«#
áêáêÅ =∞xflOѨÙHÔ · `«# „ѨÉ∞íè =Ù#∞ "Õ_∞» HÀÖË^∞Œ —— Jx =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) K≥áêÊ~°∞
(ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O – H˜`å|∞Öò D=∂<£).
(<Õ_»∞ =∞#O K«∂ã¨∂Î LO\ÏO – Ö’Hõ HõàϺ}O, =∂#= ã¨OˆH∆=∞O ¿Ñi@
KåÖÏ=∞Ok KåÖÏ =∞Oz Ѩ#∞Å∞ KÕã∞¨ OÎ \Ï~°∞. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ Pã¨∞Ѩ„`«∞Å x~å‡}O,
"å\˜ Ѩ~°º"ÕHõ∆}, q^•ºÅÜ«∂Å ™ê÷Ѩ#, PѨ^ŒÖ’¡ =Ù#fl "åix P^Œ∞HÀ=@O,
™ê#∞Éèí∂u, ™êO`«fi##∞ "≥e|∞K«Û@O "≥Ú^ŒÅQÆ∞#q. WÖÏO\˜ Ѩ#∞Å∞ KÕ¿ãÎ
ã¨iáÈ`«∞O^Œx "åà◊§O\Ï~°∞. D=∂<£ J<åfl, W™ê¡O J<åfl "åiÔHÖÏO\˜ Pã¨H˜Î
LO_»^∞Œ . ™ê^è•~°}OQÍ „Ѩ[Å∞ "åi ã¨OHˆ =∆ ∞ HÍ~°º„Hõ=∂Å#∞ K«∂ã≤ „ѨÉÏè q`«∞Å=Ù
`å~°∞. "åi ¿ã=Å#∞ H˘xÜ«∂_»`å~°∞. ÉÏQÍ<Õ LOk. =∂#=¿ã= KÕÜ«∞@O Q˘Ñ¨Ê
q+¨Ü∞« "Õ∞ – JO^Œ∞Ö’ ZÖÏO\˜ ã¨O^ÕÇϨ O ÖË^∞Œ . ZO^Œ∞HõO>Ë D Ѩ#∞Å∞ KÕÜ∂« Åx
^Õ=Ù_»∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ P*Ï˝Ñ≤OKå_»∞.
D ã¨`å¯~åºÅ∞ ^≥·=ã¨=∞Hõ∆OÖ’ Ѷ¨eOKåÅO>Ë, g\˜x <≥~°"ÕiÛ# =ºH˜Î Ѩ~°Ö’Hõ
"≥∂Hõ∆O á⁄O^•ÅO>Ë `˘Å∞`« J`«#∞ ''qâ◊fiã≤OKåÅx—— ǨÏnã¨∞Å∞ K≥|∞`«∞<åfl~Ú.
JO>Ë J`«#∞ ^≥·=^Ò`«ºO ã¨`«º=∞x, Ѩ~°Ö’HõO `«^䌺=∞x ^Œ$_è»OQÍ #=∂‡e. ^Õ=Ùx
267
3. Pe W„=∂<£ Å<£H`õ„~°«<∞ã¨åÅ∞
uÖò ∞Å∞
Pre-final
92 g∞‰õΩ „Ñ≤Ü«∂u„Ñ≤Ü«∞"≥∞ÿ# =ã¨∞Î=ÙÅ
#∞O_ç g∞~°∞ (^≥·==∂~°æOÖ’) Y~°∞Û
ÃÑ@ì#O`« =~°‰õÄ g∞~°∞ ѨÙ}º ™ê÷~ÚH˜
KÕ~°∞HÀÖË~°∞.91 g∞~°∞ Y~°∞ÛÃÑ>Ëì^ŒO`å
JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ `≥Å∞ã¨∞.92
UHõ`«fiO (`ÒÇ‘Ï^£) Ѩ@¡ ^Œ$_è»qâßfiã¨O Hõey LO_®e. W™ê¡OÖ’x P~å^èŒ#Å#∞
`«# rq`«OÖ’ J=ÅOaOKåe. P `«~°∞"å`« ÃÑ·# ¿Ñ~˘¯#|_ç# ã¨OˆH∆=∞
HÍ~°º„Hõ=∂ÅÖ’ ǨÏ$^ŒÜ«∞ѨÓ~°fiHõOQÍ áêÖÁæ<åe. JѨC_»∞ D ã¨`å¯~åºÅhfl
^≥·"å^ÕâßxHõ#∞QÆ∞}OQÍ <≥~°"ÕiÛ#@∞¡QÍ Ñ¨iQÆ}˜OK«|_»`å~Ú. Ѩ~°Ö’HõOÖ’ g\˜H˜
ѨÙ}ºÑ¶¨ÅO W<£ëê JÖÏ¡ÇπÏ (^≥·=O `«e¿ãÎ) `«Ñ¨Ê‰õΩO_® Åaèã¨∞ÎOk. nxH˜ |^Œ∞Å∞QÍ
J`«_»∞ ^≥·"åxfl qâ◊fiã≤OK«‰õΩO_®, D =∞OzѨ#∞Å∞ ^≥·"å^ÕâßÖ’¡xq Jx
`« Å áÈÜ« ∞ ‰õ Ω O_® KÕ ã ≤ # @¡ ~ Ú`Õ – WǨ Ï Ö’Hõ O Ö’ J`« x H˜ ¿Ñ~° ∞ „Ѩ u +¨ ª Å ∞
„áêÑ≤ÎOK«=K«∞Û<Õ"≥∂ QÍx Ѩ~°Ö’HõOÖ’ =∂„`«O ÅaèOKÕ Ñ¨Ù}ºÑ¶¨ÅO Ug∞ LO_»^Œ∞.
HÍ|\˜ì „Ѩu XHõ¯~°∂ "≥Ú^Œ@ JÖÏ¡ÇπÏ#∞, PÜ«∞# „Ѩ=HõÎ (ã¨)#∞ qâ◊fiã≤Oz, `«=∞
ã¨HÅõ ã¨^•K«~}° Å „Ѩ^•è # L^ÕâÌ º◊ O ^≥=· O =∞iÜ«Ú ^≥=· „Ѩ=HõÅÎ "≥∞ѨC á⁄O^Œ@"Õ∞#x
ÉèÏqOz `«^Œ#∞QÆ∞}OQÍ =∞ã¨Å∞HÀ"åe – J#∞"å^Œ‰õΩ_»∞).
Ô~O_À q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë JHõ¯_» U =ºH©Î Éèí∂=∞O_»Å=∞O`« |OQÍ~åxfl ѨiǨ
~°OQÍ ~ÚzÛ<å #~°HõtHõ∆ #∞Oz |Ü«∞@Ѩ_»ÖË_»∞. Jã¨Å∞ JHõ¯_» Z=i=^•Ì Ug∞
LO_»^Œ∞. XHõ"Õà◊ L<åfl Éèí∂q∞ JO`«\˜ xkèx ã¨=∞iÊOK«∞‰õΩ<åfl tHõ∆#∞Oz =ÚH˜Î
ÅaèOK«^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë Ñ¨iǨ~°O fã¨∞‰õΩx =^ŒeÃÑ>Ëì ã¨÷ÅO HÍ^Œk. "Õ~˘HõKÀ@
ÃãÅgÜ«∞|_ç#@∞¡ ''J`«x #∞Oz U^≥·<å „Ñ¨uѶ¨ÅO fã¨∞HÀ=@O [~°QÆ^Œ∞, U
ã≤á¶ê~°ã¨∂ J`«xH˜ „ѨÜ≥∂[#Hõ~°O HÍ*ÏÅ^Œ∞—— (JÖò |Y~°–123).''P ~ÀA „HõÜ«∞
q„HõÜ∂« Å∞ [~°Q@ Æ OQÍh, q∞„`«∞Å ™êÜ«∞O á⁄O^Œ@OQÍh [~°Q^Æ ∞Œ —— (W„ÉÏÇ‘ÏO–31).
91. J~°cÖ’ 'a„~ü— Jx =zÛOk. a„~ü (ã¨`å¯~°ºO, ѨÙ}ºO) JO>Ë ~ÚHõ¯_» ã¨^•K«~°}
ÖËHõ ã¨fi~°Oæ Jx J~°O÷ (Ѷ`¨ Çü ï¨ Öò Yn~ü). D PÜ«∞`«∞ J=`«iOz#ѨÙ_»∞ =∞n<åÖ’
ã≤÷u=∞O`«∞_≥·# Ǩτ[`ü J|∂ `«ÖÏ› J<åûs (~°l) ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) ã¨xflkèH˜ =zÛ,
''F ^≥·=„Ѩ=HÍÎ! ɡ·~°∞Ǩ `À@ <å‰õΩ Jxfl\˜HõO>Ë „Ñ≤Ü«∞"≥∞ÿ#k. HÍ|\˜ì <Õ#∞
^•xfl ^≥·=„Ñ‘u xq∞`«ÎO ^•#O KÕÜ«∞^ŒeKå#∞—— Jx q#flqOK«∞‰õΩ<åfl~°∞. ^•xH˜
PÜ«∞# (ã¨), ''J^≥O`À ÖÏÉèí^•Ü«∞Hõ"≥∞ÿ# `À@ Hõ^•! ^•xfl #∞=Ùfi h |O^èŒ∞=ÙʼnõΩ
ѨOzÃÑ_ç`Õ ÉÏ=ÙO@∞O^Õ"∂≥ !—— Jx ã¨ÅǨ WKåÛ~°∞. JO^Œ∞KÕ`« PÜ«∞# P `À@#∞
`«# |O^è∞Œ =ÙʼnõΩ, ÉÏÉÏ~Ú, ÃÑ`«OÎ „_ç ‰õΩ=∂~°∞ʼnõΩ ѨOzÃÑ\Ïì~∞° (=Úã¨fl^≥ JǨχ^£).
268
135 3. Pe W„=∂<£ 4= áê~å
3=
93 `Ò~å`«∞ „QÆO^äŒO J=`«iOK«Hõ
ѨÓ~°fiO, W„™ê~¸Öò (Ü«∂Y∂|∞) `«#
HÀã¨O x¿+kèOK«∞‰õΩ#fl =ã¨∞Î=ÙÅ∞ `«Ñ¨Ê
W`«~° PǨ~° Ѩ^•~å÷Åhfl W„™ê~¸Öò
=Oâ◊ã¨∞÷Å H˘~°‰õΩ ^èŒ~°‡ ã¨=∞‡`«OQÍ<Õ
LO_Õq. 'g∞~°∞ ã¨`«º=O`«∞ÖË J~Ú`Õ
`Ò~å`«∞#∞ fã¨∞‰õΩx ~°O_ç, ^•xfl K«kq
qxÑ≤OK«O_ç—93 Jx (F =ÚǨÏ=∞‡^£!)
"åiH˜ K≥ѨC.
W^Õq^èŒOQÍ =∞Ô~O`À =∞Ok ã¨Ç¨cÅ∞ `å=Ú Jq∞`«OQÍ „¿Ñq∞OKÕ =ã¨∞Î=ÙÅ#∞
^≥·==∂~°æOÖ’ Y~°∞ÛKÕâß~°∞. 'q∞=∂‡ `«∞Ç≤Ï|∂ƒ<£— Jx PÜ«∞`«∞Ö’ J#|_çOk.
g∞~°∞ „¿Ñq∞OKÕ =ã¨∞Î=ÙÅxflO\˜h ^•#O KÕÜ«∞=∞x nx ÉèÏ=O HÍ^Œ∞. 'g∞~°∞
„¿Ñq∞OKÕ =ã¨∞Î=ÙÖ’¡ #∞Oz— Jx nxH˜ J~°÷O =ã¨∞ÎOk. HÍ|\˜ì ^•#^èŒ~å‡Å∞ KÕ¿ã
ã¨=∞Ü«∞OÖ’ =∞Oz =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ ^•#OQÍ W"åfie. J`«∞º`«Î=∞"≥∞ÿ#, ѨiѨÓ~°‚"≥∞ÿ#
™ê÷~Úx á⁄O^Œ\ÏxH˜ W^Õ Ñ¨^Œúux J=ÅOaOKåe. J~Ú`Õ ™ê^è•~°}"≥∞ÿ# ÖËHõ
`«=∞ J=ã¨~åxH˜ q∞Oz# =ã¨∞=Î ÙÅ#∞ ÖËHõ `å=Ú LѨÜ∂≥ yOz# áê`« =ã¨∞=Î ÙÅ#∞
^•#O KÕÜ«∞‰õÄ_»^Œh, "å\˜H˜ ѨÙ}ºO ÅaèOK«^Œx ^•x ÉèÏ=O ZO`«=∂„`«O HÍ^Œ∞.
WÖÏO\˜ =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ ‰õÄ_® ^•#O KÕÜ«∞=K«∞Û. g\˜H˜ ‰õÄ_® ѨÙ}ºO Åaèã¨∞ÎOk.
HÍx ѨiѨÓ~°"‚ ∞≥ #ÿ , J`«∞º`«=Î ∞"≥∞#ÿ ™ê÷#O =∂„`«O Jq∞`«OQÍ „¿Ñq∞OKÕ =ã¨∞=Î ÙÅ#∞
^•#O KÕã≤#ѨC_Õ ^Œ‰õΩ¯`«∞Ok.
92. g∞~°∞ WKÕÛ =ã¨∞=Î Ù <åã≤~H° "õ ∂≥ , <å}º"≥∞#ÿ ^À JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. =∞#ã¨∂ÊùiQÎ Í
^•#O KÕâß~À, J#º =∞#㨯OQÍ KÕâß~À ‰õÄ_® PÜ«∞#‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. ^•x „ѨHÍ~°"Õ∞
PÜ«∞# g∞‰õΩ ѨÙ}ºÑ¶¨ÅO „Ѩ™êk™êÎ_»∞.
93. D PÜ«∞`«∞, nx `«~∞° "åu ~Ô O_»∞ PÜ«∞`«∞Å∞ Ü«¸^Œ∞Å PˆHÑ∆ }¨ ʼnõΩ ã¨=∂^è•#OQÍ
J=`«iOKå~Ú. WO`«H© P PˆH∆Ѩ}ÖËq∞\©? JO>Ë H˘O`«=∞Ok Ü«¸^Œ∞Å∞
=∞Ǩ„Ѩ=Hõ(Î ã¨)#∞^ÕtÌ Oz WÖÏJ<åfl~°∞:''g∞~°∞ XHõ"Ñ·≥ Ù¨ W„ÉÏÇ‘Ï=Ú J#∞Ü«∂Ü«ÚÅO
Jx K≥ѨC‰õΩO@∂<Õ =∞~À"≥·Ñ¨Ù XO>ˇ =∂Oã¨O uO@∞<åfl~åÜ≥∞. =∞i K«∂_»É’`Õ
W„ÉÏÇ‘Ï=Ú ^èŒ~°‡OÖ’ XO>ˇ =∂Oã¨O, XO>ˇáêÅ∞ x¿+kèOK«|_®¤~Ú.—— nxH˜
["å|∞QÍ JÖÏ¡ÇÏπ U=∞<åfl_»O>ˆ Ü«¸^Œ∞Å P~ÀѨ} x~å^è•~°"∞≥ #ÿ k. W„ÉÏÇ‘Ï=Ú
(J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) ^è~Œ ‡° OÖ’ D ~Ô O_»∞ =ã¨∞=Î ÙÅ∞ x+≤^OúŒ (ǨÏ~å"£∞)QÍ ÖË=Ù. HÍHõáÈ`Õ
W„™ê~¸Å∞ (Ü«∂Y∂|∞) `«#O`«@ `å#∞QÍ H˘xfl =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ `«# HÀã¨O
269
3. Pe W„=∂<£ Å<£H`õ„~°«<∞ã¨åÅ∞
uÖò ∞Å∞ 136 3. Pe W„=∂<£ 4= áê~å
3=
Pre-final
94 nx `«~°∞"å`« ‰õÄ_® Z=~°~Ú<å 97 JO^Œ∞Ö’ ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# ã¨∂K«#Å∞
JÖÏ¡ Ç π Ï ‰õ Ω J|^•ú x fl Páêk¿ãÎ "åˆ ~ <åfl~Ú. =∞MÏ"≥∞ W„ÉÏÇ‘ÏO (W„ÉÏÇ‘ÏO
^Œ∞~å‡~°∞Åæ =Ù`å~°∞. xÅ|_ç# ã¨÷ÅO) L#flk. JO^Œ∞Ö’H˜
95 "åiH˜ K≥ѨC: ''JÖÏ¡ÇπÏ ã¨`«ºO „Ѩ"ÕtOz#"å_»∞ ~°Hõ∆} á⁄O^Œ∞`å_»∞.95
ѨeHÍ_»∞. Hõ#∞Hõ g∞~°O`å UHÍ„QÆz`«ÎO JHõ¯_çH˜ "≥à§ı ™È÷=∞`«QÅÆ "åiH˜, P QÆ$ǨÏ
HõÅ W„ÉÏÇ‘Ï=Ú ^è~Œ å‡<Õfl J#∞ã¨iOK«O_ç. (Ü«∂„`«) ǨÏ*ò KÕÜ«∞\Ïxfl JÖÏ¡ÇπÏ
PÜ«∞# |Ǩï^≥·"Àáê㨉õΩÅÖ’x "å_»∞ qkèQÍ96 KÕâß_»∞. =∞Ô~=~°~Ú<å (D
HÍ_»∞.—— P[˝#∞ t~°™ê=Ç≤ÏOK«\ÏxH˜) x~åHõi¿ãÎ
JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ ã¨=∞ã¨Î Ö’Hõ"åã¨∞Å J=ã¨~O°
96 xâ◊ÛÜ«∞OQÍ =∂#=ÙÅ H˘~°‰õΩ ZO`«=∂„`«O ÖË^∞Œ .97
„Ѩ„Ѩ^=Œä ∞OQÍ Y~å~°∞ KÕÜ∞« |_ç# (^≥=· )
QÆ$ǨÏO |Hͯ֒ (=∞Hͯ֒) L#fl^Õ.94 98 ''F „QÆO^äŒ=ǨïÖÏ~å! g∞~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ
Jk â◊√Éèí„Ѩ^Œ"≥∞ÿ#k, ã¨=∞ã¨Î Ö’Hõ"åã¨∞ PÜ«∞`«∞Å("åHͺÅ)#∞ ZO^Œ∞‰õΩ u~°ã¨¯
ʼnõΩ =∂~°æ^Œ~°≈HõO ‰õÄ_®#∞. iã¨∞<Î åfl~°∞? g∞~°∞ KÕ¿ã Hõ~‡° ʼnõΩ JÖÏ¡ÇÏπ
™êH˜∆QÍ L<åfl_»∞—— Jx (F „Ѩ=HÍÎ!)
x¿+kèOK«∞‰õΩ<åfl~°∞. P =ã¨∞Î=ÙÖË D XO>ˇ =∂Oã¨O, XO>ˇ áêÅ∞. ("≥Ú‰õΩ¯|_ç "åiH˜ K≥ѨC.
=¸ÅOQÍ<À, J<å~ÀQƺO HÍ~°}OQÍ<À PÜ«∞# D x~°Ü ‚ ∂« xH˜ =KåÛ~°∞). Ǩτ[`ü
Ü«∂Y∂|∞QÍi D x~°Ü ‚ ∞« O ‰õÄ_® `Ò~å`«∞ „QÆO^äOŒ J=`«iOK«Hõ ѨÓ~°fiO [iyOk. 95. D „Ѩ^Õâ◊OÖ’ ǨÏ`åºHÍO_» ™êyOK«@O, ~°HõÎáê`«O ã¨$+≤ìOK«@O, [O`«∞=ÙÅ#∞
=∞i `Ò~å`«∞ „QÆO^ä"Œ ∞Õ "≥∂ W„ÉÏÇ‘Ï=Ú, Ü«∂Y∂|∞Å KåÖÏHÍÅO `«~∞° "å`« =zÛOk. "Õ\Ï_»@O, PYiH˜ K≥@¡#∞ #~°Hõ@O ‰õÄ_® x+≤^Œú"Õ∞ (ã¨Ç‘ÏÃÇ·Ï<£).
=∞~°ÖÏO@ѨC_»∞ g∞~°∞ WÖÏO\˜ JÉèíºO`«~åÅ#∞ ZÖÏ ÖË=<≥`«∞Î`«∞<åfl~°∞? JnQÍHõ 96. ''"≥àı§ ™È÷=∞`« LO>Ë....—— JO>Ë „Ѩܫ∂} Y~°∞ÛÅ∞, =ã¨∞Ιê=∞„yx ã¨=∞‰õÄ~°∞ÛHÀ
g∞~°∞ (Ü«¸^Œ∞Å∞) áêÅÊ_Õ H˘xfl ^Œ∞~å‡~åæÅ, ^Œ∞~åQÆ`åÅ =¸ÅOQÍ<Õ `Ò~å`«∞Ö’ QÆey`Õ Jx J~°O÷ . nO`Àáê@∞ ǨÏ*ò Ü«∂„`«HÔ · Ѩiã≤`÷ ∞« Å∞ ™ê#∞‰õÄÅOQÍ LO_®e.
H˘xfl =ã¨∞Î=ÙÅ∞ x¿+kèOK«|_®¤~Ú (JÖò J<£ P"£∞ ã¨∂~å:146, x™ê ã¨∂~å: "≥àı§ ~°∂@∞Ö’ âßOuÜ«Ú`« Ѩiã≤÷`«∞Å∞ <≥ÅH˘x LO_®e. ^èŒ#=∂# „áê}ÏʼnõΩ
160). g∞‰õΩ J#∞=∂#=ÚO>Ë `Ò~å`«∞ „QÆO^äOŒ `≥zÛ K«^=Œ O_ç – Ǩτ[`ü W„ÉÏÇ‘ÏO ZÖÏO\˜ „Ѩ=∂^ŒO á⁄Oz LO_»‰õÄ_»^Œ∞. JÖψQ Ü«∂„f‰õΩ_»∞ JO`«^Œ∂~°O
HÍÅOÖ’ D =ã¨∞Î=ÙÅ∞ x+≤^ŒúOQÍ Y~å~°∞ HÍÖË^Œ#fl "åã¨Î=O g∞ˆH `≥Å∞ã¨∞ÎOk. „ѨÜ∂« }O KÕÜ∞« QÆeQˆ O^Œ∞‰õΩ P~ÀQƺ=O`«OQÍ LO_®e. „ã‘ÅÎ ∞ Ü«∂„`«‰Ωõ |Ü«∞Å∞^Õi`Õ
g∞ÃÑ·# ã¨~Ú`«O H˘xfl PǨ~°Ñ¨^•~å÷Å∞ x¿+kèOK«|_®¤~Ú. ^•xHͯ~°}O g∞ "åi"≥O@ =∞„ǨÏ"£∞ |O^èŒ∞=ÙÅ∞ LO_®e (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü). ™È÷=∞`« L#fl „Ѩu
`«Åa~°∞ã¨∞`«#"Õ∞. JO>Ë ^•xH˜ tHõ∆QÍ Jq g∞‰õΩ x¿+kèOK«|_®¤Ü«∞#fl=∂@! XHõ¯~°∂ ǨÏ*ò KÕÜ«∞@O qkè Jx D PÜ«∞`«∞ ã¨∂z™ÈÎOk. HÍQ͆ rq`«OÖ’
(Sã¨~°∞`«Îá¶êã‘~ü). Hˆ =ÅO XHõ™êi ǨÏ*ò KÕÜ∞« @O =∂„`«"∞Õ qkè (Ѷ~¨ )˚ü Jx ǨÏnã¨∞Å ^•fi~å `Õ@`≥ÅO¡
94. Ü«¸^Œ∞Å ~Ô O_À PˆHÑ∆ }¨ ‰õΩ ["åak. 'ɡ`· ∞« Öò =∞dÌã—π Jxfl\˜H<õ åfl "≥Ú^Œ\˜ P~å^è<Œ å J=Ù`ÀOk (`«Ñ¶‘û~ü Wɡfl Hõã‘~ü).
ˆHO„^ŒO J~Ú LO_»QÍ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) `«# =ÚMÏxfl 'HÍÉÏ QÆ$ǨÏO— "≥·Ñ¨Ù‰õΩ 97. â◊H©Î™È÷=∞`«Å∞ LO_ç ‰õÄ_® ǨÏ*ò KÕÜ«∞_®xH˜ x~åHõi¿ãÎ Jk ‰õΩ„Ѷπ (u~°™ê¯~°"≥·Yi)
ZO^Œ∞‰õΩ „uѨC‰õΩ<åfl~°∞?— Jx "å~°∞ „ѨtflOKÕ"å~°∞. nxH˜ ã¨=∂^è•#OQÍ, g∞~°∞ J=Ù`«∞O^Œx Y∞~üP<£ „ѨHõ\˜OzOk. ǨÏnã¨∞ÅÖ’ ‰õÄ_® WÖÏO\˜ "å~°∞ f„=OQÍ
K≥¿ÑÊ D =∂@ ‰õÄ_® x[=∞~ÚOk HÍ^Œh, ^≥·"å~å^èŒ# HÀã¨O xi‡OK«|_ç# ÃÇÏK«ÛiOK««|_®¤~°∞. Hõ#∞Hõ ǨÏ*ò KÕÜ«∞@O qkè J#fl q+¨Ü«∞OÖ’ WHõ ZÖÏO\˜
"≥Ú@ì"≥Ú^Œ\˜ ^≥·=QÆ$ǨÏO =∞Hͯ #QÆ~°OÖ’#∞#fl HÍÉÏ QÆ$ǨÏ"Õ∞#x K≥ѨÊ|_çOk. ã¨O^ÕǨÏ=¸ q∞yÅ∞O_»^Œ∞ (`«Ñ¶‘û~ü Wɡfl Hõã‘~ü).
270 271
3. Pe W„=∂<£ Å<£H``õ„~°«<«<∞ã¨åÅ∂
Å<£
uÖò åÅ∞∞Å∞ 137 3. Pe W„=∂<£ 4= áê~å
3=
Pre-final
99 ''„QÆO^äŒ=ǨïÖÏ~å! JÖÏ¡ÇπÏ =∂~°æO 101 g∞‰õΩ JÖÏ¡ÇπÏ PÜ«∞`«∞Å∞
#∞Oz g∞~°∞ qâ◊fiã≤Oz#"åix ZO^Œ∞‰õΩ ("åHͺÅ∞) K«kq qxÑ≤ã¨∞ÎO_»QÍ,
J_»∞‰¤ Ωõ O@∞<åfl~°∞? (W^Õ ã¨<å‡~°Oæ J#fl PÜ«∞# „Ѩ=HõÎ g∞ =∞^茺#∞O_»QÍ g∞~°∞
^•xH˜) g∞~°∞ ™ê‰õ∆ΩÖˇ·98 LO_ç ‰õÄ_® Jqâßfi™êxH˜ ZÖÏ áêÅÊ_»QÆÅ~°∞?
JO^Œ∞Ö’ Ö’áêÅ∞ "≥uˆH „Ѩܫ∞`«flO Z=~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ (^èŒ~°‡=Ú)#∞ QÆ\ ˜ìQÍ
ZO^Œ∞‰õΩ KÕã¨∞Î<åfl~°∞? JÖÏ¡ÇπÏ g∞ KÕ+ì̈ŠѨ@∞ì‰õΩ<åfl_À100 xã¨ûO^ÕǨÏOQÍ J`«_»∞
Ѩ@¡ Ѩ~°^蕺<åxH˜ Ö’<≥· ÖË_»∞—— Jx (F ~°∞A=∂~°æO "≥·Ñ¨Ù ^Œ~°≈Hõ`«fiO =Ç≤ÏOK«
„Ѩ=HÍÎ!) "åiH˜ K≥ѨC. |_ç#>Ë.¡
100 qâ◊fiã≤Oz# F „Ѩ[ÖÏ~å! g∞~°∞ 102 F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! JÖÏ¡ÇπωõΩ
„QÆO^äŒ=ǨïÅÖ’x U^Œ~Ú<å =~°æO ZO`«QÍ ÉèíÜ«∞Ѩ_®Ö’ JO`«QÍ ÉèíÜ«∞
"åi =∂@#∞ q<åfl~°O>Ë, "å~°∞ Ѩ_O» _ç.101 =Úã≤O¡ Å∞QÍ `«Ñʨ =∞~°}O˜ K«
q∞=∞‡efl g∞ qâßfiã¨ã≤÷u #∞Oz HõO_ç.
Jqâßfiã¨∞Å∞QÍ =∂~°∞Û`å~°∞.99 „H˜`«"Õ∞ P Ô~O_»∞ `≥QÆÅ =∞^茺 [iy# |∞Pãπ Ü«Ú^•úxfl QÆ∞~°∞ÎKÕã≤, J*Ï˝#HÍÅѨÙ
„ѨfHÍ~° ÉèÏ"åÅ#∞ ~°QÆ∞ÖÁæe¿Ñ ÉÏ^茺`«#∞ Ü«¸^Œ∞Å∞ XHõ Ü«Ú=‰õΩ_çH˜ JѨÊyO
98. JO>Ë W™ê¡O ^≥·=^èŒ~°‡O Jh, ~°∞A=∂~°æO Jh g∞‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. D ^èŒ~å‡xfl Kå~°∞. XHõiOH˘Hõix Ô~K«ÛQ˘_»∞`«∂ áê_ç# Ѩ^•ºÅ#∞ ‰õÄ_® K«kq qxÑ≤OK«=∞x
=∂#=ÙʼnõΩ JO^Œ*Ëã¨∞Î#fl ã¨O^Õâ◊ǨÏ~°∞_»∞ ã¨`«ºã¨O^èŒ∞_»x ‰õÄ_® g∞‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. "å~°`«xH˜ `åH©^Œ∞ KÕâß~°∞. P =ºH˜Î JHõ∆~åÖÏ K≥Ñ≤Ê#>Ë¡ KÕâß_»∞. ^•O`À JHõ¯_ç
g∞ „Ѩ=HõÅÎ ÃÑ· J=`«iOz#, g∞~°∞ x`«ºO áê~åÜ«∞}O KÕã∂¨ Î LO_Õ g∞ „QÆO^ä•ÅÖ’ "å`å=~°}O =∂iáÈ~ÚOk. W~°∞ `≥QÆÅ =∞^茺 áê`« HõHõ∆Å∞ |∞ã¨H˘\Ïì~Ú. XO_˘
‰õÄ_® D ã¨OQÆu #"≥∂^≥· LOk. J~Ú<å g∞~°∞ =„Hõ =∞#ã¨∞¯Öˇ· ^•iÖ’ ÃÑ_»^•i Hõix ^Œ∂+≤OK«∞‰õΩ<åfl~°∞. Hõ_»‰õΩ Hõ`«∞ÎÅ∞ ^Œ∂ã¨∞HÀ=_®xH˜ ‰õÄ_® ã≤^Œú=∞Ü«∂º~°∞.
f™êΈ~?! WOHÍã¨Î LO>Ë Ü«Ú^ŒúO "≥Ú^ŒÅÜÕ∞º^Õ. JO`«Ö’<Õ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) =zÛ,
99. Ü«¸^Œ∞Å ‰õΩ\˜Å Ѩ<åflQÍÅ#∞, "≥∂ã¨Ñ¨Ói`« KÕ+¨ìÅ#∞, =Úã≤¡=ÚÅ#∞ ÃÑ_»„`À= "åiH˜ #K«Û*ˇÑ¨Ê@O`À "åà◊√¡ âßOuOKå~°∞. JѨC_»∞ D PÜ«∞`«∞ =∞iÜ«Ú nx
Ѩ\Oì˜ K«\ÏxH˜ "å~°∞ KÕ¿ã hK«=∞~Ú# Ѩ#∞Å#∞ YO_çOz# `«~∞° "å`« =Úã≤=¡ ÚÅ#∞ `«~åfi`« ~åÉ’ÜÕ∞ PÜ«∞`«∞Å∞ J=`«iOKå~Ú (`«Ñû‘¶ ~ü Wɡfl Hõã~‘ ,ü Ѷ`¨ Çü ï¨ Öò Yn~ü).
‰õÄ_® J„Ѩ=∞`«ÎO KÕÜ«∞@O [iyOk. g∞~°∞ ‰õÄ_® "åi q+¨Ü«∞OÖ’ *Ï„QÆ`«ÎQÍ 100. JÖÏ¡ÇπÏ#∞ QÆ\˜ìQÍ Ñ¨@∞ìHÀ=@O (Uu™ê"£∞ aÖÏ¡ÇπÏ) JO>Ë JÖÏ¡ÇπÏ P"≥∂kOz#
LO_®e ã¨∞=∂! J#∞k#O g∞‰õΩ ^≥·="åHͺÅ∞ K«kq qxÑ≤ã¨∞Î#flѨÊ\˜H©, ^≥·= ^è~Œ å‡<Õfl QÆ\Qì˜ Í Ñ¨@∞ìHÀ=@O, ^•x J#∞ã¨~}° Ö’ ZÖÏO\˜ J„â◊^#úŒ ∞ Hõ#|~°K‰« Ωõ O_®
ã¨O^Õâ◊ǨÏ~°∞_»∞ ã¨~Ú`«O g∞=∞^茺 L#flѨÊ\˜H© g∞~°∞ Ü«¸^Œ∞Å Z`«∞ÎʼnõΩ z`«Î~Ú LO_»@O Jx ÉèÏ=O.
áÈ=K«∞Û ã¨∞=∂! *Ï„QÆ`«Î!! 101. 'ZO`«QÍ ÉèíÜ«∞Ѩ_®Ö’ JO`«QÍ ÉèíÜ«∞Ѩ_»O_ç— JO>Ë W™ê¡O P^ÕâßÅ#∞, q^èŒ∞Å#∞
nxH˜ ѨÓ~°fi~°OQÆO Wk : J<åû~ü =~åæxH˜ K≥Ok# Ô~O_»∞ `≥QÆÅ∞ Bãπ =∞iÜ«Ú Ñ¨ÓiÎQÍ áê\˜OK«@O, "åiOK«|_ç# "å\˜H˜ ^Œ∂~°OQÍ =∞ã¨Å∞HÀ=@O Jx ÉèÏ=O.
Y„**òÅ∞ XHõ ã¨=∂"Õâ◊OÖ’ ‰õÄ~˘Ûx Ѩ~°ã¨Ê~°O K«iÛOK«∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. JѨC_Õ D PÜ«∞`«∞ J=`«iOz#ѨC_»∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å∞ WO^Œ∞Ö’x P[˝#∞, JO>Ë
ëêãπ a<£ Mˇ·ãπ J<Õ Ü«¸^Œ∞_»∞ J@∞"≥·Ñ¨Ù#∞OKÕ ™êyáÈÜ«∂_»∞. Bãπ – Y„[*ò 'ZO`«QÍ ÉèíÜ«∞Ѩ_®Ö’ JO`«QÍ ÉèíÜ«∞Ѩ_»O_ç— J<Õ P^Õâßxfl K«∂ã≤ PO^Àà◊#
`≥QÆÅ "åi =∞^茺QÆÅ ã¨Yº`«#∞, „¿Ñ=∂#∞~åQÍefl K«∂ã≤ F~°∞ÛHÀÖËHõáÈÜ«∂_»∞. K≥O^•~°x, JѨC_»∞ JÖÏ¡ÇÏπ =∞m§ 'Ѷ`¨ YΫ ∞ÖÏ¡ÇϨ =∞ãÎ̈`å`«∞"£∞— (g∞~°∞ g∞ â◊HHΘ ˘Åk
ZO^Œ∞HõO>Ë D Ô~O_»∞ `≥QÆÅ =∞^茺 XHõѨC_»∞ |^Œú"≥·~°O LO_Õk. W™ê¡O ѨÙ}º=∂ JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉèíÜ«∞Ѩ_»O_ç) J<Õ PÜ«∞`«∞#∞ J=`«iOѨ*Ëâß_»x H˘O^Œ~°∞ "åºMϺ`«Å∞
Jx P ~Ô O_»∞ `≥QÅÆ ∞ áêÅ∞`ÕxÜ«∞ÖÏ¡ HõÅã≤áÈÜ«∂~Ú. J~Ú`Õ Ç≤Ï„[`ü‰Ωõ H˘kÌHÍÅO K≥|∞`å~°∞ (JO>Ë D q^èOŒ QÍ ~Ô O_»= PÜ«∞`«∞ "≥Ú^Œ\˜ PÜ«∞`«∞#∞ ~°^∞Œ ÑÌ ~¨ z° O^Œ#flk
272 273
3. Pe W„=∂<£ Å<£H`õ„~°«<∞ã¨åÅ∞
uÖò ∞Å∞ 138 3. Pe W„=∂<£ 4= áê~å
3=
Pre-final
103 JÖÏ¡ÇπÏ „`å_»∞#∞ JO^Œ~°∂ HõÅã≤ 104 "Õ∞Å∞ "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ Ñ≤eKÕ, =∞Ozx K≥Ü∞« º
QÆ\ ˜ìQÍ Ñ¨@∞ìHÀO_ç.102 peáÈHõO_ç.103 =∞x P*Ï˝Ñ≤OKÕ, K≥_»∞Å #∞Oz "åiOKÕ
JÖÏ¡ÇπÏ g∞ÃÑ· ‰õΩiÑ≤Oz# ^ŒÜ«∂#∞ XHõ =~°Oæ g∞Ö’ LO_®e. D Ѩxx KÕ¿ã
„QÆÇ¨ xfl [˝ÑHÎ≤ ˜ `≥K∞« ÛHÀO_ç–JѨC_»∞ g∞~°∞ "åˆ~ ™êѶ¨ÖϺxfl á⁄O^Œ∞`å~°∞.
XO_˘HõiH˜ â◊„`«∞=ÙÅ∞QÍ LO_Õ"å~°∞. 105 `«=∞ =^ŒÌ‰õΩ ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# x^Œ~°≈
PÜ«∞# g∞ ǨÏ$^ŒÜ«∂ÅÖ’ Ѩ~°ã¨Ê~°O <åÅ∞ =KÕÛã≤# `«~°∞"å`« ‰õÄ_®
„¿Ñ=∂#∞~åQÍÅ#∞ ã¨$lOKå_»∞. ^•O`À =~åæÅ∞QÍ q_çáÈ~Ú, qÉèËkOK«∞‰õΩ#fl
PÜ«∞# J#∞„QÆǨÏO =Å¡ g∞~°∞ XHõi "åi =∂kiQÍ g∞~°∞ `«Ü«∂~°=
H˘Hõ~∞° J#fl^Œ=Ú‡Å∞QÍ =∂~å~°∞. g∞~°∞ HõO_ç.104 =∞ǨtHõ∆ L#flk W@∞=O\˜"åi
Jyfl QÆ∞O_»O PYi JOK«∞ʼnõΩ KÕ~∞° HÀQÍ, HÀã¨"∞Õ .
PÜ«∞# q∞=∞‡efl ^•#∞flOz HÍáê_®_»∞.
=º`庙êÅ∞ ã¨~fi° „`å LO_Õ".Õ J=QÍǨÏ#Ö’ QÆÅ D "≥q· ^躌 O =Ú~îåʼnõΩ, =~åæʼnõΩ
g∞~°∞ ã¨<å‡~°æO á⁄O^•Åx D q^èŒOQÍ ^•i fÜ«∞^Œ∞. „Ѩ=HõÎ „Ñ≤Ü∞« ã¨ÇϨ K«~∞° ÅÖ’, "åi t+¨µºÖˇ#· `å|~¸<£ÅÖ’ ã¨~Ú`«O
JÖÏ¡ÇπÏ g∞‰õΩ `«# ã¨∂K«#Å#∞ qâ◊^Œ D áê\˜ =º`庙êÅ∞ LO_Õq. HÍx Jq =Úã≤¡O ã¨=∂[OÖ’ =Ú~îåʼnõΩ ^•i
Ѩ~∞° ã¨∞<Î åfl_»∞. `≥~°=ÖË^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë J=ÅO|<å q^è•#OÖ’ ã¨fiÅÊ"≥∞ÿ# `Õ_® áê_®Å∞#flѨÊ\˜H©
"åi Jaè„áêÜ«∞O). J~Ú`Õ ~Ô O_»= PÜ«∞`«∞#∞ <åã≤Mò (~°^∞Œ ÑÌ ~¨ K° kÕ ) QÍ ÉèÏqOKÕHOõ >Ë "åi ÉèíH©Î qâßfi™êʼnõΩ ˆHO„^ŒaO^Œ∞=Ù Y∞~üP<£ ǨÏnã¨∞ÖË. J~Ú`Õ ~å#∞~å#∂
=Ú|~Úº<£ ("≥Ú^Œ\˜^•xH˜ q=~°})QÍ ÉèÏqOK«@O ã¨Ô~·#k. ZO^Œ∞HõO>Ë Ô~O_»∞ '=ºHÎ̃ „áê=ÚYºO— ÃÑiyáÈ~ÚOk. =ºHÎ̃ Ѩ@¡ QÆÅ Jaè=∂#O Juâ◊~Úe¡ '~åQÍ#—
PÜ«∞`«∞Å =∞^躌 ã¨=∞~°™êxH˜ gÅ∞ÖËx KÀ@ =∂„`«"∞Õ "≥Ú^Œ\˜ PÜ«∞`«∞ ~°^~ÌŒ Ú#@∞¡QÍ Ñ¨_çOk. P ~åQÍxH˜ Jaè=∂#∞Å '`å#O— ‰õÄ_® `À_»~ÚOk. Ѷ¨e`«OQÍ
ÉèÏqOKåe. HÍx WHõ¯_» Ѩiã≤u÷ "Õ~∞° . WHõ¯_» ~Ô O_»∞ PÜ«∞`«∞Å∞ Ѩ~㰠ʨ ~°O ã¨=∞~°ãO¨ =∞`å=ÅO|#Ö’ PÜ«∂ =º‰õΩÅÎ ∞ „áê^è•#º`« ~ÚzÛ# 'Jaè=∞`«O— Z#ÖËx „áêK«∞~°ºO
K≥O^Œ\ÏxH˜ gÅ∞Ok. WѨC_»∞ D PÜ«∞`«∞‰õΩ 'Ѷ¨`«ÎY∞ÖÏ¡Ç¨Ï Ç¨ÏYö `«∞MÏuÇ‘Ï á⁄OkOk. "åi ¿Ñ~°¡`À =Ú~îåÅ∞, =~åæÅ∞ ѨÙ@∞ì‰õΩ=KåÛ~Ú. P =º‰õΩÎÅ∞ <˘H˜¯
=∞ã¨`Î å`«∞"£∞— (g∞~°∞ g∞ â◊HHΘ ˘Åk JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ ÉèÜ
í ∞« Ѩ_=» Åã≤# q^èOŒ QÍ ÉèÜ
í ∞« Ѩ_O» _ç) =Hͯ}˜Oz# ^Œ$HõÊ^äŒO, "åi qKå~°^è•~° LOk K«∂âß~°∂, Jk „Ѩ^äŒ=∞ ™ê÷<åxfl
J<Õ J~°÷O =ã¨∞ÎOk (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü). P„Hõq∞OK«∞HÀQÍ "åi Jaè=∂#∞Å∞ ^≥·=O =∞iÜ«Ú ^≥·=„Ѩ=HõÎ „Ѩ=K«<åÅ#∞
kfifÜ«∞ ™ê÷<åxH˜ kQÆ*Ï~åÛ~°∞. ^•O`À =Úã≤¡O ã¨=∂[OÖ’ peHõŠѨ~°fiO
102. ÉèÜ
í ∞« Ѩ_=» ∞x É’kèOz# `«~∞° "å`« JO^Œ~∂° HõÅã≤ ^Õ=Ùx „`å\˜x QÆ\Qì˜ Í Ñ¨@∞ìHÀ=∞x "≥Ú^ŒÅ~ÚOk. D peHõÅ∞ k# k# „Ѩ=~°÷=∂#"≥∞ÿ<å~Ú.
K≥ѨÊ@O QÆ=∞<å~°›O. JO>Ë =∂#= ™êѶ¨ÅºO D Ô~O_»∞ ã¨∂„`åÅÃÑ·<Õ P^è•~°Ñ¨_ç
104. ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# x^Œ~°≈<åÅ∞ =zÛ# `«~°∞"å`« ‰õÄ_® qÉèË^•Å∞ ã¨$+≤ìOz# "å~°∞
LOk. =∂#=ÙÅ SHõº`« ‰õÄ_® D Ô~O_»∞ JOâßÅ P^è•~°OQÍ<Õ ™ê^茺=∞=Ù`«∞Ok, Ü«¸^Œ∞Å∞, „ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞. "åi D qÉèË^•Å‰õΩ HÍ~°}O ã¨`«º"Õ∞^À `≥eÜ«∞Hõ HÍ^Œ∞.
™ê^茺"≥∞ÿ# `«~åfi`« Jk ã≤÷~°OQÍ#∂ LO@∞Ok. Jhfl `≥eã≤ ‰õÄ_® "åà◊√¡ `«=∞ „áêѨOzHõ ã¨fi„ѨÜ≥∂[<åÅ HÀã¨O, =∞<À"åOKè«Å
103. '=ÖÏ `«Ñ¶¨„~°Y∂— JO>Ë peHõ fã¨∞‰õΩ~åHõO_ç, qÉèËkOK«∞HÀHõO_ç Jx J~°÷O. ÃÑ· HÀã¨O _˘OHõu~°∞QÆ∞_»∞ ^èÀ~°}`˜ À peHõŠѨ~åfixfl "≥Ú^ŒÖ\ˇ Ïì~∞° . L^ÕâÌ º◊ ѨÓ~°fiHõOQÍ
=K«#OÖ’ ¿Ñ~˘¯#|_ç# Ô~O_»∞ ã¨∂„`åÅ#∞ QÆ#Hõ g∞~°∞ q㨇iOz#@¡~Ú`Õ g∞ xˆ~›`«∞Hõ "≥·YiÃÑ· áê`«∞‰õΩáÈÜ«∂~°∞. k=º Y∞~üP<£ qaè#fl q^è•Å∞QÍ "åi D
=∞^茺 J<≥·Hõº`«, peHõ =ã¨∞ÎOk. g∞~°∞ K≥ÖÏ¡K≥^Œ∞Ô~·áÈ`å~°∞. =Úã≤¡O ã¨=∂[OÖ’ =„Hõ|∞kúx ZO_»QÆ\ ˜ìOk. ÃÑ_»ã¨i ^èÀ~°}˜x =∂#∞HÀ=∞x ѨÅ∞q^è•Å∞QÍ #K«Û
á⁄_»ã∂¨ Ñ≤# =Ú~îåÅ "≥#∞Hõ QÆÅ K«i„`«#∞ Ѩiâ’kè¿ãÎ D ã¨OQÆu qk`«=∞=Ù`«∞Ok. *ˇÑ≤ÊOk. HÍx J`«ºO`« qKå~°Hõ~°=∞~Ú# q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë D (=Úã≤¡O)
Y∞~üP<£ ǨÏnã¨∞Å#∞ J=QÍǨÏ# KÕã∞¨ HÀ=@OÖ’, ÉèÏ"å~å÷Å q+¨Ü∞« OÖ’ ã¨fiÅÊ"≥∞#ÿ ã¨=∂[OÖ’x =Ú~îå <åÜ«∞‰õΩÅ∞ ‰õÄ_® WÖÏO\˜ HõѨ@ "≥·Yi<Õ „Ѩ^Œi≈ã¨∂Î L=∞‡`ü
274 275
3. Pe W„=∂<£ Å<£H``õ„~°«<«<∞ã¨åÅ∂
Å<£
uÖò åÅ∞∞Å∞ 139 3. Pe W„=∂<£ 4= áê~å
3=
Pre-final
106 P<å_»∞ H˘xfl =ÚMÏÅ∞ "≥ey 109 PHÍâßÅÖ’#∂, Éèí∂q∞Ö’#∂
áÈ`«∂ LO\Ï~Ú. =∞iH˘xfl =ÚMÏÅ∞ L#fl ã¨=∞ã¨=Î ¸ JÖÏ¡ÇÏπ Hˆ K≥O^Œ∞`«∞Ok.
#Å¡|_ç LO\Ï~Ú.105 #Å∞Ѩ٠P=iOz ã¨HõÅ =º=Ǩ~åÅ∂ JÖÏ¡ÇπÏ "≥·Ñ¨ÙˆH
L#fl "≥ÚǨÅ∞ Hõey# "åi #∞^ÕtÌ Oz, =∞o§OK«|_»`å~Ú.
''g∞~°∞ qâ◊fiã≤Oz# g∞^Œ@ u~°™ê¯~° 110 =∂#=ÙÅ HÀ㨠O LxH˜ Ö ’xH˜
"≥·YiH˜ X_çQÆ\Ïì~å? 㨈~, g∞~°∞ u~°ã¨¯ fã¨∞‰õΩ~å|_ç# „âı+¨ª ã¨=∂[O g∞~°∞.
iOz# ^•x Ѷe¨ `«OQÍ tHõ#∆ ∞ K«q g∞~°∞ =∞Oz q+¨Ü«∂ÅÔH· P*Ï˝Ñ≤™êÎ~°∞,
K«∂_»O_ç—— (Jx J#|_»∞`«∞Ok). K≥_»∞ #∞Oz PѨÙ`å~°∞, WOHÍ g∞~°∞
107 `≥ÅQ¡ Í „ѨHÍtã¨∞#Î fl "≥ÚǨÅ"å~°∞ JÖÏ¡ÇÏπ #∞ qâ◊fiã≤™êÎ~∞° .106 „QÆO^äŒ =ǨïÅ∞
^≥·=HÍ~°∞}ºOÖ’ LO\Ï~°∞. JO^Œ∞Ö’ ‰õÄ_® qâ◊fiã≤Oz LO>Ë, Jk "åiHÀã¨O
"å~°∞ HõÅHÍÅO LO\Ï~°∞. „âıÜ«∞㨯~°O JÜÕ∞ºk. "åiÖ’ H˘O^Œ~°∞
108 (F „Ѩ=HÍÎ!) Wq JÖÏ¡ÇπÏ =K« qâßfiã¨∞Å∞ ‰õÄ_® L<åfl~°∞.107 HÍx
<åÅ∞. "å\˜x "Õ∞=Ú h‰õΩ L#fl^Œ∞ J`«ºkè‰õΩÅ∞ Jq^èÕÜ«ÚÖË.
#fl@∞¡QÍ K«kq qxÑ≤ã¨∞Î<åfl=Ú. Ö’Hõ 106. D PÜ«∞`«∞Ö’ =Úã≤¡OÅ∞ „âı+¨ª ã¨=∂[O (Mˇ·Ô~ L=∞‡`ü) QÍ Ñ≤Å∞=|_®¤~°∞. ^•xH˜
"åã¨∞ʼnõΩ J<åºÜ«∞O KÕÜ∂« Å#fl `«ÅOѨ٠„Ѩ^è•# HÍ~°}O ‰õÄ_® `≥Å∞Ѩ|_çOk – J^Õ=∞O>Ë "å~°∞ =∞Ozx P*Ï˝Ñ≤™êÎ~°∞,
JÖÏ¡ÇπωõΩ ZO`«=∂„`«O ÖË^Œ∞. K≥_»∞ #∞Oz "åi™êÎ~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ Ü≥∞_»Å qâßfiã¨O Hõey LO\Ï~°∞. JO>Ë =Úã≤¡O
ã¨=∂[OÖ’ D =¸_»∞ ã¨^Œ∞æ}ÏÅ∞ L#flѨC_Õ Jk „âı+¨ªã¨=∂[O JxÑ≤OK«∞‰õΩO
ã¨OQÆi`î `« åfixH˜ `«∂@∞¡ á⁄_»∞ã¨∞<Î åfl~°∞. ã¨`º« "Õ∞^À, ^•xH˜ ã¨O|OkèOz# ã¨Ê+ì̈"∞≥ #ÿ @∞Ok. ÖËHõáÈ`Õ Jk `«# "≥·tëꪺxfl HÀÖ’Ê`«∞Ok. P `«~°∞"å`« „QÆO^äŒ=ǨïÅ
x^Œ~°≈<åÖË"À "åiH˜ `≥bHõHÍ^Œ∞, `≥Å∞ã¨∞. HÍx "åà◊√¡ `«=∞ HÍÅÊxHõ =Ú~îåÅ#∞ ^èÀ~°}˜ YO_çOK«|_çOk. Jk ‰õÄ_® =Úã≤¡=ÚʼnõΩ "Õ∞ÖÁ¯Å∞Ѩ٠ÖÏO\˜k. JO>Ë
JO\˜ÃÑ@∞ì‰õΩx, `«=∞ `≥eq`Õ@ÅxflO\˜h – QÆ`« ã¨=∂*ÏÅÖ’x ã¨O‰õΩz`« =∞Ozx ÃÑOá⁄OkOKÕ, K≥_»∞Å #∞O_ç "åiOKÕ Ñ¨xx q㨇iOz# U *ÏuÔH·<å㨈~
ã¨fiÉèÏ=ÙÅ=ÖË – Y∞~üP<£ ǨÏnã¨∞ʼnõΩ =„HõÉÏè +¨ºO K≥Ñʨ \ÏxH˜, Z@∞ uÑ‘Ê "å\˜#∞Oz „QÆO^ä=Œ ǨïʼnõΩ Ѩ\#ì˜ QÆ`Õ Ñ¨_∞» `«∞Ok. ZO^Œ∞HõO>Ë "åà◊√¡ ''K≥_∞» Å #∞Oz XO_˘Hõix
`å=Ú J#∞ã¨iã¨∞#Î fl, `«=∞ =∞`« QÆ∞~°∞=ÙÅ∞ K≥ÑÊ≤ # ÉèÏ"åxfl ~å|>Ëì Jã¨ÇϨ ºHõ~"° ∞≥ #ÿ P¿Ñ Ѩxx =∂<Õâß~°∞—— (JÖò =∂~Ú^Œ – 79). WO`«H© =∞Ozx ÃÑOá⁄OkOKÕ
ѨxHÀã¨O "≥zÛã¨∞Î<åfl~°∞. Ѩx 'Ѷ¨Ô~˚ S<£— ("≥·Ü«∞H˜ÎHõ qkè) „H˜OkH˜ =ã¨∞ÎO^•? 'Ѷ¨Ô~˚ H˜á¶êÜ«∞— (™ê=¸Ç≤ÏHõ
105. Ǩτ[`ü Wɡfl JÉσãπ (~°l) D PÜ«∞`«∞‰õΩ `å`«Ê~°ºO K≥|∞`«∂ (^≥=· „Ѩ=HõÎ ã¨O„Ѩ^• qkè) „H˜OkH˜ =ã¨∞ÎO^•? 'Ѷ¨Ô~˚ H˜á¶êÜ«∞— „H˜OkH˜ =ã¨∞ÎO^Œx KåÖÏ=∞Ok ѨO_ç`«∞Å∞
Ü«∂xfl YzÛ`«OQÍ J#∞ã¨iOKÕ) 'JÃÇÏ¡ ã¨∞#fl`ü =Öò [=∂J`ü— "åi =ÚMÏÅ∞ Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞. JO>Ë Ñ¨O_ç`«∞Å∞, q^•fiOã¨∞Å∞, "Õ∞^è•=ÙÅ∞ D Hõ~°Î"åºxfl <≥~°
„ѨHÍtã¨∂Î LO\ÏÜ«∞h, nxH˜ aè#flOQÍ ^èŒ~°‡OÖ’ H˘O„Q˘`«Î áÈHõ_»Å∞ áÈÜÕ∞"åi "Õ~°∞ã¨∂Î LO_®e. ZO^Œ∞HõO>Ë =∞OzѨ#∞Å∞–K≥_»∞Ѩ#∞ʼnõΩ ã¨O|OkèOz# ã¨Ô~·#
(JÃÇÏ¡ a^£J`ü) =ÚMÏÅ∞ "å_çáÈ~Ú, #Å∞ѨÙQÍ LO\ÏÜ«∞x K≥áêÊ~°∞ (Wɡfl +¨sJ`«∞ *Ï˝#O "åiˆH LO@∞Ok. "å~°∞ QÆ#Hõ ã¨=∂[OÖ’ D ã¨O^Õâ◊ „Ѩ^•#
Hõã‘~ü, Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü). nx^•fi~å É’^èŒÑ¨_Õ^Õq∞@O>Ë, JÃÇÏ¡ ã¨∞#fl`ü =Öò ÉÏ^茺`«#∞ x~°fiiοãÎ ™ê=∂#º „Ѩ*ÏhHõOÃÑ· #∞Oz P |~°∞=Ù `˘ÅyáÈ`«∞Ok. U
[=∂J`ü"å~°∞ J#∞ã¨iã¨∞Î#fl^Õ Jã¨Å∞ W™ê¡O ^èŒ~°‡O. WHõáÈ`Õ a^£JfÅ∞ q^èOŒ QÍ ™ê^è•~°} ã¨=∞Ü«∞OÖ’ lǨ^£ (^≥=· =∂~°Oæ Ö’ áÈ~å@O) ‰õÄ_® Ѷ~Ô¨ ˚ H˜áê¶ Ü«∞
(H˘`«ÎѨÙO`«Å∞ `˘ˆH¯"å~°∞) Ѩ~°Ö’Hõ ™êѶ¨ÖϺxH˜ =¸Å"≥∞ÿ#@∞=O\˜ D W™ê¡O QÍ<Õ LO@∞O^À P q^èŒOQÍ J#fl=∂@. JO>Ë ã¨=∂[OÖ’ XHõ =~°æO ^•xfl
J#∞„QÆǨxH˜ KåÖÏ ^Œ∂~°OÖ’ L<åfl~°∞. x~°fiiοãÎ q∞QÆ`å "å~°O^Œi `«~°Ñ¶¨Ù# Jk ã¨iáÈ`«∞Ok.
276 277
3. Pe W„=∂<£ Å<£H``õ„~°«<«<∞ã¨åÅ∂
Å<£
uÖò åÅ∞∞Å∞ 140 3. Pe W„=∂<£ 4= áê~å
3=
Pre-final
111 "å~°∞ g∞‰õΩ U=∂„`«O Ǩx áÈÜ«∂~°∞. "åiH˜ n<å=ã¨÷ JO@QÆ@ì
HõeyOK«ÖË~°∞ – =∞Ǩ J~Ú`Õ H˘OK≥O |_çOk. "åi D ã≤÷uH˜ HÍ~°}"Õ∞q∞
ÉÏkèOK«@O `«Ñ¨Ê.108 XHõ"Õà◊ g∞`À @O>Ë "å~°∞ JÖÏ¡ÇÏπ PÜ«∞`«∞Å#∞ u~°ã¯¨
`«ÅѨ_»=Åã≤# Ѩiã≤÷`Õ U~°Ê_ç#@¡~Ú`Õ iOKÕ"å~°∞, J<åºÜ«∞OQÍ „Ѩ=HõÎÅ#∞
"å~°∞ g∞‰õΩ "≥#∞fl K«∂Ñ≤ áêiáÈ`å~°∞. P K«OÑ≤"Õ¿ã"å~°∞. "åi Jq^èÕÜ«∞`«‰õΩ,
`«~°∞"å`« "åiÔHÖÏO\˜ ã¨Ç¨Ü«∞=¸ Ju„Hõ=∞}ʼnõΩ110 âßã≤Î Wk!
ÅaèOK«^∞Œ . 113 "å~°O`å XHõÖÏO\˜"å~°∞ HÍ~°∞. D
112 ã¨~°fi„`å "åiÃÑ· Ѩ~åÉèí=Ѩ٠^≥|ƒ „QÆO^äŒ=ǨïÅÖ’x XHõ =~°æO "å~°∞
Ѩ_∞» `«∞Ok – "åiH˜ JÖÏ¡ÇÏπ â◊~}° ∞ ÖË^• (ã¨`º« OÃÑ)· xÅHõ_Q» Í L<åfl~°∞. "å~°∞ ~å„u
„Ѩ[Å #∞O_ç JÉèíÜ«∞ ǨÏã¨ÎO Åaè¿ãÎ ã¨=∞Ü«∂Ö’¡ ‰õÄ_® ^≥=· "åHͺÅ#∞ áê~å
`«Ñ¨Ê!109 "å~°∞ ^≥·"å„QÆǨxH˜ áê„`«∞Öˇ· Ü«∞}O KÕ™êÎ~°∞, ™êëêìOQÆѨ_»`å~°∞.
107. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ J|∞ÌÖÏ¡ÇπÏ a<£ ã¨ÖÏ"£∞ ÖÏO\˜"å~°∞. PÜ«∞# "≥Ú^Œ\’¡ Ü«¸^Œ∞_Õ. 114 JÖÏ¡ÇπÏ#∞, JOu=∞k<åxfl ‰õÄ_®
HÍx `«~∞° "å`« W™ê¡O ã‘fiHõiOKå~°∞. WÖÏO\˜ qâßfiã¨áê„`«∞Å ã¨OYº KåÖÏ `«‰Ωõ ¯=. "å~°∞ qâ◊fiã≤™êÎ~∞° . =∞Ozx P*Ï˝Ñ™≤ êÎ~∞° ,
108. ÉÏ^èŒÃÑ@ì_»O (J[<£) JO>Ë WHõ¯_» J~°÷O JѨxO^ŒÅ∞ "≥∂Ѩ@O, J|^•úÅ∞ K≥_∞» #∞O_ç PѨÙ`å~°∞. ã¨`å¯~åºÅ HÀã¨O
HõeÊOK«@O. g\˜ ^•fi~å =Úã≤¡OÅ#∞ ZO`« ÉÏ^èŒÃÑ\˜ì#ѨÊ\˜H© =ÚMÏ=Úv Ѩ~°ã¨Ê~°O áÈ\©Ñ¨_»`å~°∞. g~°∞ ã¨[˚#∞Å
J~Ú#ѨC_»∞ =∂„`«O "å~°∞ q∞=∞‡efl „ѨuѶ¨∞\˜OK«ÖË~°∞. ÃÑ·QÍ `ÀHõ=Ú_çz HÀ=‰õΩ K≥Ok#"å~°∞.
u~À#∞‡Y∞Å=Ù`å~°∞. Z@ìˆHʼnõΩ [iyOk ‰õÄ_® J^Õ. =∞n<å #QÆ~°O #∞Oz
Ü«¸^Œ∞Å∞ ÔQO\˜"ÕÜ«∞|_®¤~°∞. PÃÑ·# Mˇ·|~°∞ ‰õÄ_® ÔH·=ã¨=∞~ÚOk. JHõ¯_ç #∞Oz 115 "å~°∞ U =∞Oz ѨxKÕã≤<å ^•xH˜
‰õÄ_® Ü«¸^Œ∞Å∞ `«iq∞"ÕÜ«∞|_®¤~°∞. J#O`«~°O ã≤iÜ«∂ „áêO`«OÖ’x „ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞ qÅ∞= W=fiHõáÈ=@O J<Õk [~°QÆ^Œ∞.
=Úã≤¡OÅ KÕuÖ’ Ѩ~å[Ü«∂xfl K«qK«∂âß~°∞. nxH˜ „ѨfHÍ~°OQÍ J#fl@∞¡ tÅ∞= ÉèÜ
í ∞« Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ QÆÅ"åi QÆ∞iOz JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ
Ü«Ú^•úÅÖ’ „ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞ =Úã≤¡OÅÃÑ· J„ѨuǨÏ`«OQÍ ^•_»∞Å∞ KÕâß~°∞. 'ɡ·`«∞Öò
=ÚY^ŒÌãπ—#∞ =Úã≤¡OÅ #∞Oz ™êfinè#O ‰õÄ_® KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. J~Ú`Õ 90 ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞.111
ã¨O=`«û~åÅ `«~°∞"å`« ã¨∞ÖÏÎ<£ ã¨ÖÏǨïnÌ<£ JÜ«¸ºc ^•xx „ÔH·ã¨Î=ÙÅ KÕ`«∞Ö’¡ „Ѩ[Å `«~°Ñ¶¨Ù# JÉèíÜ«∞O "åiH˜ ÅaèOKåe. D "åHͺxH˜ Ô~O_»∞ J~å÷Å∞<åfl~Ú.
#∞Oz q_çÑ≤OKå~°∞. J~Ú`Õ D<å_»∞ =Úã≤¡OÅ qâßfi㨠=∂O^ŒºO =Å¡<≥·`Õ<Õg∞, (1). W™ê¡g∞Ü«∞ ~å*ϺxH˜ |^Œ∞Å∞ ™ê^è•~°} =Úã≤O¡ Å∞ "åiH˜ P„â◊Ü∞« q∞zÛ LO_®e.
lÜ≥∂xã¨∞ìÅ ‰õΩÜ«Ú‰õΩÎÅ =Å¡<≥·`Õ<Õg∞ ''ɡ·`«∞Öò =∞dÌãπ—— =∞~À™êi =Úã≤¡OÅ #∞Oz „Ѩu =Úã≤¡O‰õÄ D ~°Hõ=∞~Ú# P„â◊Ü«∞O WKÕÛ Ç¨Ï‰õΩ¯ LOk. XHõ ™ê=∂#º
KÕ*ÏiáÈ~ÚOk. HÍx Ѩiã≤÷`«∞Å D ã¨fi~°∂ѨO =∂~°HõáÈ^Œ∞. =ÚYºOQÍ Ç¨Ï„[`ü =Úã≤O¡ J~Ú<åã¨~ˆ Z=iHõ~Ú<å JÉèÜ í ∞« q∞¿ãÎ J`«x P„â◊Ü∂« xfl HÍ^Œ<Õ JkèHÍ~°O
D™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) ~åHõ`À „ÔH·ã¨Î=O JO`«"≥∞ÿ W™ê¡O PkèHõº`« <˘O^Œ∞`«∞Ok. =Úã≤O¡ ѨiáêʼnõΩʼnõΩ ÖË^xŒ `åH©^∞Œ KÕÜ∞« |_çOk. ÖË^• (2). U^≥<· å ÃÑ^ŒÌ =Úã≤"¡ ∞Õ `«~°
ã¨Ç‘ÏÇπÏ Ç¨Ïnã¨∞Å∞ D q+¨Ü«∂xfl ^èŒ$=Ѩ~°∞ã¨∞Î<åfl~Ú (Wɡfl Hõã‘~ü). â◊H˜Î ÖËHõ ~å[ºO „áÈ^ŒƒÅO "åiH˜ ÅaèOKåe. ZO^Œ∞HõO>Ë "åHõºOÖ’ 'J<åflãπ— J<Õ
109. ^≥"· å„QÆÇ¨ xH˜ QÆ∞~Ô #· HÍ~°}OQÍ Ü«¸^Œ∞ÅÃÑ· J==∂#O, ^≥<· åº=ã¨÷ <≥\"ì˜ Ü
Õ ∞« |_®¤~Ú. Ѩ^ŒO =zÛOk. Wk qã¨Î$`«"≥∞ÿ# J~°÷OHõŠѨ^ŒO. WO^Œ∞Ö’H˜ =Úã≤¡OÅ∞,
`å`å¯eHõOQÍ D ^Œ∞ã≤÷u #∞Oz "å~°∞ |Ü«∞@Ѩ_Õ =∂~åæÅ∞ Ô~O_»∞. XHõ\˜ : "å~°∞ =Úã≤¡"Õ∞`«~°∞Å∞ ‰õÄ_® =KÕÛ™êÎ~°∞.
^Õ=Ùx â◊~}° ∞ á⁄O^•e. JO>Ë "å~°∞ W™ê¡O ã‘fiHõiOKåe. ÖË^• W™ê¡g∞Ü«∞ ~å[ºOÖ’ 110. JO>Ë – ZO`« É’^èÑŒ ~¨ z° <å `«=∞ ÃÑ_»ãi¨ ^èÀ~°}x˜ , JǨÏOHÍ~åxfl =∂#∞HÀ‰õΩO_®
'l*òÜ«∂—#∞ K≥e¡Oz 'lg∞‡—Å∞ (ÉÏ^茺`« fã¨∞HÀ|_ç#"å~°∞) QÍ LO_®e. Ô~O_»∞ : ǨÏ^Œ∞Ì g∞i „Ѩ=iÎOz#O^Œ∞ʼnõΩ "åiÃÑ· Ѩ_ç# ^Õ=Ùx ^≥|ƒ Jk.
278 279
3. Pe W„=∂<£ Å<£H``õ„~°«<«<∞ã¨åÅ∂
Å<£
uÖò åÅ∞∞Å∞ 141 3. Pe W„=∂<£ 4= áê~å
3=
Pre-final
116 WHõ á È`Õ Jqâßfi㨠∞ Å∞† "åi 118 F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! g∞~°∞ g∞ "åix
ã¨OѨ^ŒQÍh, ã¨O`å#OQÍh ^≥·= `«Ñʨ "Õi`«~∞° Å#∞ g∞ PO`«~O° y‰õΩÅ∞QÍ
ã¨=∞HõO∆ Ö’ "åiH˜ U=∂„`«O ѨxH˜~å=Ù. KÕã¨∞HÀHõO_ç.113 W`«~°∞Å∞ g∞‰õΩ #+¨ìO
"å~°∞ #~°HÍyfl"åã¨∞Å∞. HõÅHÍÅO HõeyOK«\ÏxH˜ `«=∞‰õΩ ^˘iˆH U
JO^Œ∞Ö’<Õ Ñ¨_ç LO\Ï~°∞. J=HÍâßhfl q_çzÃÑ@ì~°∞. g∞~°∞ HõëêìÖ’¡
117 D Jqâßfiã¨∞Å∞ WǨÏÖ’Hõ Ѩ_®Å#fl^Õ114 "åi HÀiHõ. "åiÖ’x
rq`«OÖ’ KÕã¨∞Î#fl Y~°∞Û f„==∞~Ú# JHõ¯ã¨∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ "åi <À@ "≥Å¡_»
K«eQÍÅ∞Å∞ `«ye ã¨~°fi<åâ◊#"≥∞ÿ#112 ~ÚOk. WHõ "å~°∞ `«=∞ PO`«~åºÖ’¡ ^•z
^Œ∞~å‡~°∞æÅ á⁄ÖÏxfl áÈe#k. JÖÏ¡ÇπÏ LOz#k =∞iO`« f„="≥∞ÿ#k. "Õ∞=Ú
"åiÔHÖÏO\˜ J<åºÜ«∞=¸ KÕÜ«∞ÖË^Œ∞. g∞ H˘~°‰õΩ ã¨∂K«#Å#∞ ã¨Ê+¨ìO KÕâß=Ú.
"åã¨Î"åxH˜ "åˆ~ `«=∞g∞^Œ `å=Ú g∞~°∞ |∞kú=∞O`«∞ÖË J~Ú`Õ (g\˜ÃÑ·
J<åºÜ«∞O KÕã∞¨ ‰õΩ<Õ"å~°∞. Ü≥∂K«# KÕÜ«∞O_ç).
111. JO>Ë "≥#∞Hõ\ ˜ PÜ«∞`«∞ÅÖ’ YO_çOz# q^èOŒ QÍ „QÆO^ä=Œ ǨïÅO`å J@∞=O\˜"å~°∞ =~°‰õÄ Ñ¨~°Ö’Hõ rq`«OÖ’ "åiÔHÖÏO\˜ ѨO_»∂¡ Ѷ¨ÖÏÅ∞ ÅaèOK«=Ù. JHõ¯_» "åiH˜
HÍ~°∞. "åiÖ’#∂ =∞Oz "å~°∞<åfl~°∞. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ J|∞ÌÖÏ¡ a<£ ã¨ÖÏ"£∞, Jã¨^£ âßtfi`«"≥∞ÿ# #~°Hõ"Õ∞ ™êfiQÆ`«O ѨÅ∞‰õΩ`«∞Ok.
a<£ Lɡ·^£, ™êÅ| a<£ ã¨JòÜ«∞ÇπÏ, LÃã·^£ a<£ ã¨JòÜ«∞ÇπÏ "≥Ú^ŒÅQÆ∞"å~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ 113. D q+¨Ü«∞O WO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ ‰õÄ_® =zÛOk. nx J=ã¨~°O ^Œ$ëêì º =∞~À™êi
"åiH˜ W™ê¡O ÉèÏQͺxfl J#∞„QÆÇÏ≤ OKå_»∞. xHÍ~°û~Ú# qâßfiã¨∞Ö’¡ LO_Õ ÉèÜ í ∞« Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞, „Ѩ™êÎqOK«|_çOk. J~°cÖ’ 'a`å#`«<£— J<Õ Ñ¨^ŒO =zÛOk. PO`«~°Oy‰õΩ}˜‚,
™êufiHõ`« "åiÖ’ ‰õÄ_® L<åfl~Ú. JÖÏ¡ÇπÏ "åi`À#∂, "å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ`À#∂ ~°Ç¨Ï™êºÅ∞ ã¨~Ú`«O `≥eã≤# q∞„`«∞}˜‚ 'a`å#`«<£— JO\Ï~°∞. =Úã≤¡=ÚʼnõΩ
„Ѩã#¨ ∞flÅ=ÙQÍHõ! † MÏ~Ú=∞`«∞<£ (ã¨`º« OÃÑ· xÅHõ_Q» Í LO\Ï~°∞) JO>Ë +¨sJ`«∞‰õΩ, ã¨O|OkèOz Jqâßfiã¨∞Å∞, =Ú„+≤‰õΩ¯Å∞ "≥e|∞KÕÛ Jaè„áêÜ«∂Å#∞, PO`«~åºÖ’¡
^≥·=„Ѩ=HõÎ(ã¨)‰õΩ q^èÕÜ«∞`« K«∂ѨÙ`å~°x ÉèÏ=O. 'Ü«∞ãπA^Œ∂<£— JO>Ë "å~°∞ ^•z=ÙOK«∞‰õΩ<Õ q+¨Ü«∂Å#∞ JÖÏ¡ÇπÏ ã¨∂zOKå_»∞. D PÜ«∞`«∞#∞, W@∞=O\˜
~å„uѨÓ@ ^≥·"å~å^èŒ#Ö’ QÆ_»∞ѨÙ`«∂, `«Ç¨ÏA˚^£ #=∂AÅ∞ KÕ™êÎ~°∞. #=∂AÖ’¡ W`«~° PÜ«∞`«∞Å#∞ ^Œ$+≤ìÖ’ ÃÑ@∞ì‰õΩx, W™ê¡g∞Ü«∞ ~å[ºOÖ’ =Úã≤¡"Õ∞`«~°∞Å#∞
Y∞~üP<£ áê~åÜ«∞}O KÕ™êÎ~°∞. WÖÏO\˜ ã¨^Œfi~°Î#∞Å „Ѩ™êÎ=# =Ú#∞‡O^Œ∞ ‰õÄ_® H©ÅHõ âßYÖ’¡ xÜ«∞q∞OK«~å^Œx, H©ÅHõ=∞~Ú# Ѩ^Œ=ÙÅ∞ ‰õÄ_® ~Ú=fi~å^Œh
~å#∞#flk. ѨO_ç`«∞Å∞, q^•fiOã¨∞Å∞ Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞. XHõ LÖË¡Y#O „ѨHÍ~°O Ǩτ[`ü J|∂
112. „ѨàÜ◊ ∞« k<å# Jqâßfiã¨∞Å ã¨O`å#OQÍh, "åi Pã≤áÎ êã¨∞ÅÎ ∞QÍh "åiˆHq^èOŒ QÍ#∂ =¸™ê J+πJs (~°l) QÍ~°∞ XHõ 'lg∞‡— (=Úã≤¡"Õ∞`«~°∞)x `«# =ºHÎ̃QÆ`« HÍ~°º^Œi≈QÍ
`À_»Ê_»ÖË=Ù. JO`ÕHÍ^Œ∞, Ö’Hõ HõàϺ}O ¿Ñi@ "å~°∞ KÕ¿ã =∞Oz Ѩ#∞Å∞, "å~°∞ ÃÑ@∞ì‰õΩ<åfl~°∞. D ã¨OQÆu `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl Ǩτ[`ü L=∞~ü (~°l) PÜ«∞xfl f„=OQÍ
KÕÑ>¨ ìË ã¨OHˆ =∆ ∞ HÍ~°º„Hõ=∂Å∞ ‰õÄ_®–D=∂<£ ÖË#O^Œ∞=Å¡–x~°~H÷° Oõ J~ÚáÈ`å~Ú. =∞O^ŒeOK«_»"Õ∞QÍHõ WÖÏ J<åfl~°∞: ''JÖÏ¡ÇπÏ ^Œ∂~°O KÕã≤# "åix g∞~°∞ ^ŒQÆæ~°‰õΩ
"åi Y~°∞Û f„="≥∞#ÿ K«eQÍe `«ye# ѨO@á⁄ÅO ÖÏO\˜k. ^Œ∞~å‡~°∞Åæ ∞ P á⁄ÖÏxfl KÕ~°ÛHõO_ç. JÖÏ¡ÇπÏ "åix J==∂#Ѩ~°K«QÍ g∞~°∞ "åiH˜ Q“~°= "≥Úã¨QÆHõO_ç.
K«∂ã¨∞‰õΩx `≥QÆ =Úiã≤áÈÜÕ∞"å~°∞. P á⁄ÅO ^•fi~å =KÕÛ Ñ¶¨Å™êÜ«∞OÃÑ· Z<Àfl JÖÏ¡ÇÏπ "åix #=∞‡Hõ „^ÀǨïÅ∞QÍ Y~å~°∞ KÕÜ∞« QÍ g∞~°∞ "åix PO`«~O° y‰õΩÅ∞QÍ
Pâ◊Å∞ ‰õÄ_® ÃÑ@∞ì‰õΩ<åfl~°∞. HÍx JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ "åi Pâ◊Åhfl =∞\˜ìÖ’ HõÅã≤ KÕã¨∞HÀHõO_ç.—— Ǩτ[`ü L=∞~ü (~°l) QÍi D "åºYº‰õΩ =¸ÖÏ^è•~°O k=º
áÈÜ«∂~Ú. nxfl|\˜ì qk`«=∞ÜÕ∞º^Õq∞@O>Ë =∞#∞+¨µÅ∞ ã¨OˆH∆=∞ HÍ~°º„Hõ=∂Å Y∞~üP<£Ö’x D =K«#"Õ∞.
HÀã¨O ZO`«_»|∞ƒ Y~°∞ÛÃÑ\˜ì<å, Ö’HõOÖ’ "åi ¿Ñ~°∞ „Ѩu+¨ªÅ∞ ZO`«QÍ =∂~À‡y W=∂"£∞ Y∞~°∞cÎ WÖÏ JO@∞<åfl~°∞ : ''D HÍÅOÖ’ „QÆO^ä=Œ ǨïÅ#∞ Ãã„Hõ@sÅ∞QÍ,
áÈ~Ú<å㨈~ "åi =∞<ÀÉèí∂q∞Ö’ D=∂<£ (qâßfiã¨O) J<Õ q`«Î#O <å@∞HÀ#O`« =ºH˜ÎQÆ`« ã¨ÅǨ^•~°∞Å∞QÍ xÜ«∞q∞OK«∞HÀ=@O =¸ÅOQÍ Ñ¨iã≤÷`«∞Å∞ =∂i
280 281
3. Pe W„=∂<£ Å<£H``õ„~°«<«<∞ã¨åÅ∂
Å<£
uÖò åÅ∞∞Å∞ 142 3. Pe W„=∂<£ 4= áê~å
3=
Pre-final
119 g∞Ô~·`Õ "åix „¿Ñq∞ã¨∞Î<åfl~°∞.115 120 g∞ˆ H ^≥ · < å "Õ ∞ Å∞ Hõ e y`Õ "å~° ∞
HÍx "å~°∞ =∂„`«O q∞=∞‡efl „¿Ñq∞OK«@O ÉÏ^èŒÑ¨_»`å~°∞. J^Õ g∞ˆH^≥·<å Ǩx
ÖË^Œ∞. g∞~°∞ „QÆO^ä•#flO`«\˜h qâ◊fiã≤ã¨∞Î [iy`Õ =∂„`«O P#Ok™êÎ~∞° .117 g∞ˆ~
<åfl~°∞ (HÍx "å~°∞ qâ◊fiã≤OK«@O ÖË^Œ∞. QÆ#Hõ ã¨Ç¨Ï#O`À, ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ`À
=∞~°ÖÏO@ѨC_»∞ "å~°∞ g∞‰õΩ ¿ãflÇ≤Ï`«∞ =º=ǨÏiOz#@¡~Ú`Õ "åi ‰õΩ„@
ÖˇÖÏ J=Ù`å~°∞?). "å~°∞ q∞=∞‡efl HõÅã≤ g∞ÔHÖÏO\˜ #+¨=ì ¸ KÕ‰Äõ ~°Û^Œ∞.118 ZO^Œ∞
#ѨC_»∞ `å=Ú qâ◊fiã≤OKå=∞x K≥|∞ HõO>Ë "åi HÍ~°ºHõÖÏáêÅxflO\˜h JÖÏ¡ÇÏπ
`å~°∞, HÍx g∞ ^ŒQiæÆ #∞Oz `«ÑC¨ ‰õΩ#fl =Ú@ì_çOz L<åfl_»∞.
ѨC_»∞ g∞ÃÑ· HÀѨOH˘nÌ `«=∞ „"Õà◊¡#∞ 116. Wk "åi PO`«~°ºOÖ’ J}y=Ù#fl „HÀ^è•yflx ã¨∂z™ÈÎOk. nx `«~°∞"å`« =KÕÛ
Hõã≤QÍ H˘~°∞‰õΩ¯O\Ï~°∞.116 ''g∞~°∞ g∞ PÜ«∞`«∞ ‰õÄ_® "åiÖ’x Jã¨Ç¨Ï<åxfl, P„QÆǨ"Õâßxfl "≥Å¡_ç™ÈÎOk.
HÀáê"Õâ◊OÖ’<Õ Kå=O_ç. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ 117. qâ◊fiã≤Oz# "åi Ü≥∞_»Å HõѨ@∞ÅÖ’x f„= q~À^èŒÉèÏ"åxfl, F~°fiÖËx`«<åxfl D
JÖÏ¡ÇπÏ QÆ∞O_≥Ö’¡x QÆ∞@∞ì#∞ QÆ∞iOz "åHõºO "≥Å¡_ç™ÈÎOk. =Úã≤¡=ÚʼnõΩ Hõeq∞ „áêÑ≤ÎOz<å, ^Õ=Ùx `À_®Ê@∞`À
ÉÏQÍ `≥eã≤#"å_»∞—— Jx "åiH˜ K≥Ñʨ O_ç. "åiÔHHõ¯_»~Ú<å q[Ü«∞O =iOz<å, "åi ã¨OYºÖ’ =$kú [iy<å D HõѨ@∞Å∞
áÈÜ«∂~Ú. =¸~°∞öÅ∞, Jq"Õ‰õΩÅ∞ <åÜ«∞‰õΩÅ∞QÍ, Jg∞~°∞¡QÍ J=`«iOKå~°∞—— F~°∞ÛHÀÖË~∞° . ֒֒ѨÖË L_»∞‰õΩ¯O\Ï~°∞. Jã¨∂Ü«∂yflÖ’ ^ŒÇÏ≤ OK«∞‰õΩáÈ`«∂ LO\Ï~°∞.
(`«Ñ¶‘ûÔ~ Y∞~°∞Îc). ^Œ∞~°^Œ$+¨ì=âß`«∂Î <Õ\ ˜ =Úã≤¡O ~å*ϺÅÖ’ ã¨~Ú`«O k=º =∞i J^Õ =Úã≤¡OÅ∞ Hõ~°∞=Ù HÍ@HÍʼnõΩ Ö’#=@"≥∂, ^≥·=„Ѩ}ÏoHõ##∞ã¨iOz U
Y∞~üP<£Ö’x D Ju =ÚYº=∞~Ú# ã¨∂K«##∞ JO`«QÍ Ñ¨\ ˜ìOK«∞HÀ=@O ÖË^Œ∞. Ü«Ú^ŒOú Ö’#~Ú<å F@q∞ á⁄O^Œ@"≥∂ [iy`Õ =∞Ǩ ã¨O|~°Ñ_¨ áç È`å~°∞. qHõ\Ï@ì
ÃÑQ· Í =Úã≤O¡ ~å*ϺÅÖ’ =Úã≤"¡ ∞Õ `«~∞° Å∞ J`«ºO`« H©ÅHõ=∞~Ú# Ǩϟ^•Å#∞ JÅOHõ Ǩã¨O KÕ™êÎ~°∞. WO`«H© K≥á⁄ÊKÕÛ^Õq∞@O>Ë =∞#ã¨∞Ö’¡ WO`«\˜ ‰õΩà◊√§#∞ ^•zÃÑ@∞ì
iOKå~°∞. ^•x Ѩ~°º=™ê#O ‰õÄ_® [QÆkfik`«"Õ∞. =Úã≤¡O ~å*ϺÅ∞ QÆ#Hõ `«=∞ ‰õΩ#fl"å~°∞ g∞ „âıÜ≥∂aèÖÏ+¨µÖˇÖÏ J=Ù`å~°∞? "åix g∞~°∞ g∞ PO`«~°Oy‰õΩÅ∞QÍ
^ÕjÜ«∂OQÆ, q^ÕâßOQÆ =º=Ǩ~åÅÖ’, q^è•<åÅÖ’ D 'P^Õâßxfl— `«QÆ∞ suÖ’ ZÖÏ xÜ«∞q∞OK«∞‰õΩO\Ï~°∞? JO^Œ∞ˆH JÖÏ¡ÇπÏ Ü«¸^Œ∞Å`À, „ÔH·ã¨Î=ÙÅ`À ã¨~Ú`«O
áê\˜¿ãÎ WѨC_»∞ [~°∞QÆ∞`«∞#fl ÉèÏs #ëêìxfl x"åiOK«@O Jã¨OÉèí=O Ug∞ HÍ^Œ∞. ¿ãflǨÏO KÕÜ«∞~å^Œx `åH©^Œ∞ KÕâß_»∞. ZO^Œ∞HõO>Ë "å~°∞ ‰õÄ_® =Úã≤¡OŠѨ@¡
114. q∞=∞‡efl ^≥|ƒ fÜ«∞_®xH˜ "å~°∞ ã¨^• á⁄Oz =ÙO\Ï~°∞. g∞‰õΩ #+¨ìO KÕ‰õĈ~Û U "≥~· É° Ïè =O Hõey L<åfl~°∞. =Úã≤O¡ ʼnõΩ q[Ü«∞O =i¿ãÎ Jã¨ÇϨ #O`À zO^Œ∞ÖË™êÎ~∞° ,
z#fl J=HÍâ◊O ^˘iH˜<å "å~°∞ ^•xfl áÈQ˘@∞ìHÀ~°∞. g∞~°∞ ÉÏ^èŒÑ¨_»∞`«∞O>Ë K«∂z JѨ[Ü«∞O Z^Œ∞Ô~·`Õ =∂„`«O P#O^ŒO`À Zyi QÆO`Õ™êÎ~°∞.
P#OkOKåÅ#fl^Õ "åi HÀiHõ. 'ÖÏÜ«∞JòÅ∂#— JO>Ë `«‰Ωõ ¯= KÕÜ∞« ‰õΩO_® LO_»~∞° , 118. "åi =∂Ü≥∂áêÜ«∂Å #∞Oz |Ü«∞@Ѩ_Õ =∂~°æq∞k. JO>Ë HõѨ@∞Å, W™ê¡O
J=HÍâßxfl ѨÓiÎQÍ qxÜ≥∂yOK«∞HÀ‰õΩO_® =^ŒeÃÑ@ì~°∞ Jx ÉèÏ=O† YÉÏÅ<£ q~À^èŒ∞Å ‰õΩ„@Å #∞Oz |Ü«∞@Ѩ_»\ÏxH˜ L`«Î=∞suÖ’ ã¨Ç¨Ï#O =Ç≤ÏOKåe.
JO>Ë #+¨ìO, <åâ◊#O† '=∂ Jx`«∞Î"£∞— JO>Ë ^Õx=¸ÅOQÍ<≥·`Õ g∞~°∞ HõëêìxH˜, JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ ÉèÜ í ∞« Ѩ_∞» `«∂ LO_®e. D<å_»∞ =Úã≤=¡ ÚÅÖ’ D ~Ô O_»∞ QÆ∞}ÏÖË Ö’Ñ≤O
ÉÏ^èŒÅ‰õΩ QÆ∞~“`å~À† WHõ¯_» 'J#`«∞<£— J#fl Ѩ^ŒO '=Ú+¨Y¯`«∞<£— J<Õ J~°÷OÖ’ Kå~Ú. D HÍ~°}OQÍ<Õ "å~°∞ J#∞ºÅ PQÆ_®Å‰õΩ |e J=Ù`«∞<åfl~°∞. J#∞ºÅ∞
"å_»|_çOk. =Ú+¨Y¯`«∞<£ JO>Ë ÉÏ^èŒ, Hõ+¨ìO.
™êkèOz# Éè∫uHõ „ѨQuÆ =¸ÅOQÍ, "≥*· Ï˝xHõOQÍ ™êOˆHuHõOQÍ "å~°∞ ã¨OáêkOz#
115. g∞~°∞ D #Ü«∞=OK«‰õΩÅ #=∂AÅ#∞ K«∂z, "åi uÜ«∞ºx =∂@Å#∞ qx ѨÙ~ÀQÆu =¸ÅOQÍ "åiH˜ „ѨÑO¨ KåkèHºõ `« „áêÑ≤OÎ zO^Œx KåÖÏ=∞Ok ÉèÏqã¨∞<Î åfl~°∞.
"≥∂ã¨áÈ`«∞<åfl~°∞. "åix g∞ q∞„`«∞Å∞QÍ `«ÅáÈã≤, ^ŒQÆæ~°‰õΩ KÕ~°∞ã¨∞Î<åfl~°∞. HÍx HÍx =Úã≤¡=ÚÅ J^èÀQÆuH˜ JO`«Hõ<åfl |Å"≥∞ÿ# =∞~À HÍ~°}=ÚOk – J^Õ=∞O>Ë
"å~°∞ x[OQÍ g∞ q∞„`«∞Å∞ HÍ~°∞. "åi J}∞=}∞=Ù<å g∞~°O>Ë q~À^èŒÉèÏ=O "å~°∞ ^è~Œ ‡° =∂~°Oæ Ö’ ã¨ÇϨ #ã¨~÷ Ú~åºÅ#∞ HÀÖ’Ê`«∞<åfl~°∞. `«=∞#∞ ã¨$+≤Oì z# ^≥"· åxH˜
"≥Åã≤ LOk. ÉèíÜ«∞Ѩ_»=Åã≤# suÖ’ ÉèíÜ«∞Ѩ_»@O ÖË^Œ∞. x*ÏxH˜ D Ô~O_»∞ q+¨Ü«∂Ö’¡<Õ "åi
282 283
3. Pe W„=∂<£ Å<£H`õ„~°«<∞ã¨åÅ∞
uÖò ∞Å∞ 143 3. Pe W„=∂<£ 4= áê~å
3=
Pre-final
121 (F „Ѩ=HÍÎ! P ã¨=∞Ü«∂xfl ‰õÄ_® 122 g∞Ö’x Ô~O_»∞ ã¨=¸Ç¨Å "åi
[˝ÑHÎ≤ ˜ `≥K∞« ÛHÀ,) JѨC_»∞ h=Ù `≥Å`≥Å P`«‡qâßfiã¨O ã¨#flye¡#ѨC_»∞120 JÖÏ¡ÇÏπ
"å~°∞`«∞O_»QÍ h WO\˜ #∞O_ç |Ü«∞Å∞ "åiH˜ JO_»QÍ L<åfl_»∞.121 qâßfiã¨∞Öˇ#·
^Õi ~°}~°OQÆOÖ’ qâßfiã¨∞Å∞ "≥∂ǨÏiOK« "å~°∞ ã¨^• JÖÏ¡ÇπÏ<Õ #=Ú‡HÀ"åe.
=Åã≤# ã¨Ö÷ ÏÅ#∞ x~å÷iOK« ™êQÍ=Ù.119 123 |„^£ (Ü«Ú^ŒúO)Ö’ g∞~°∞ J`«ºO`«
JÖÏ¡ÇπÏ JO`å q<Õ"å_»∞, Jhfl `≥eã≤# ^ŒÜ«∞hÜ«∞ã≤÷uÖ’ L#flѨC_»∞ JÖÏ¡ÇπÏ
"å_»∞. q∞=∞‡efl P^Œ∞‰õΩ<åfl_»∞.122 HÍ|\˜ì
q[Ü«∞ ~°Ç¨Ï㨺O ^•y LOk. JÖÏ¡ÇπÏ ã¨Ç¨Ü«∞O ‰õÄ_® D Ô~O_»∂ L#flѨC_Õ JÖÏ¡ÇπωõΩ =∂„`«"Õ∞ ÉèíÜ«∞Ѩ_»O_ç.
Åaèã¨∞ÎOk. `«^•fi~å g∞‰õΩ Hõ$`«[˝`«Å∞ `≥Å∞ѨىõΩ<Õ
119. "≥∞*Ïi\© LÅ=∂ (q^•fiOã¨∞Å) „ѨHÍ~°O Wk LǨï^£ Ü«Ú^Œú ~°OQÍxH˜ ã¨O|OkèO ã¨^Œ∞ƒkú „áêÑ≤Îã¨∞ÎOk.
z# ã¨OѶ∞¨ @#. D ã¨OѶ∞¨ @# Ç≤Ï„r 3= ã¨O=`«û~°O, +¨"åfiÖò <≥ÅÖ’ ã¨OÉèqí OzOk.
124 (D Hõ$`«[˝`«Å =¸ÅOQÍ<Õ g∞‰õΩ
‰õΩÑ¡ OΨ QÍ nx ѨÓ~°fi~°OQÆO Wk : U_®k „H˜`"« ∞Õ (Ç≤Ï„r 2Ö’) |„^£ Ü«Ú^Œ"ú ∞≥ ^ÿ •#OÖ’
Jqâßfiã¨∞ʼnõΩ Ѷ¨∞’~° Ѩ~å[Ü«∞O Z^Œ∞~°~ÚOk. "åi "≥O@=zÛ# "åiÖ’ 70
ã¨Ç¨Ü«∞ ã¨Ç¨ÏHÍ~åÅ∞ JO^Œ=K«∞Û. (F
=∞Ok JO`«=∞Ü«∂º~°∞. =∞~À _≥|ƒù~Ú=∞Ok Ü«Ú^ŒúMˇ·nÅ∞QÍ Ñ¨@∞ì|_®¤~°∞. D „Ѩ=HÍÎ!) h=Ù qâßfiã¨∞Å#∞ F^•iÛ# P
Ѩ~åÉè=í O "åix `«Ö`ˇ ∞« HÎ À‰õΩO_® KÕãO≤ k. JO^Œ∞=Å¡ "å~°O`å HõÅã≤ =Úã≤=¡ ÚʼnõΩ Ѷ¨∞_çÜ«∞Å#∞ HÍã¨Î *Ï˝Ñ¨HõO KÕã¨∞HÀ!)
=ºuˆ~HõOQÍ F ÃÑ^ŒÌ Ü«Ú^•úxH˜ =ӺǨÏ~°K#« KÕÜ∞« ™êQÍ~°∞. "åi =∞Ç≤Ïà◊Å∞ ã¨~Ú`«O ''Uq∞\©, PHÍâ◊O #∞Oz =¸_»∞ "ÕÅ
ã¨=∞~° ã¨<åflǨÖ’¡ =ÚxyáÈÜ«∂~°∞. 3 "ÕÅ=∞Ok Ããx· ‰õΩÅ`À "å~°∞ LǨï^£ H˘O_» =∞Ok ^Œ∂`«Å#∞ kOÑ≤ g∞ „ѨÉèí∞=Ù
^ŒQÆæ~° "≥∂ǨÏiOz L<åfl~°x `≥eã≤#O`«<Õ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨) `«# ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å#∞ g∞‰õΩ `À_»Ê_»@O g∞‰õΩ KåÅ^•?—— Jx
ã¨O„ѨuOKå~°∞. =∞n<åÖ’<Õ LO_ç â◊„`«∞=Ù#∞ xÅ∞=iOKåÖÏ? ÖËHõ =∞n<å JѨC_»∞ #∞=Ùfi "åi`À J<åfl=Ù.
á⁄e"Õ∞~°Å∞ ^•\˜ =zÛ â◊„`«∞=Ù#∞ Z^Œ∞~À¯"åÖÏ? J#fl q+¨Ü«∞OÃÑ· ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å "å\˜x q_»∞=@O XHõ ^≥=· „Ѩ=Hõ‰Î Ωõ U=∂„`«O â’aèOK«^∞Œ —— Jx x+¨¯~°¬QÍ K≥áêÊ~°∞.
ã¨ÅǨ HÀ~å~°∞. #QÆ~O° Ö’<Õ LO_ç â◊„`«∞=Ù#∞ Z^Œ∞~˘¯O^•=∞x H˘O`«=∞Ok ã¨Ç¨ cÅ∞ Hõ_»‰õΩ "≥~Úº=∞Ok =Úã≤¡OÅ∞ Ü«Ú^•úxH˜ |Ü«∞Å∞^Õ~å~°∞. f~å ~°}~°OQÍxH˜ KÕ~°∞
ã¨ÅǨ ~ÚKåÛ~°∞. HõѨ\Ï„ˆQã¨~°∞_≥·# J|∞ÌÖÏ¡ a<£ Lɡ· ‰õÄ_® W^Õ Jaè„áêÜ«∂xfl ‰õΩO@∂ LO_»QÍ HõѨ@∞Å ã¨~åÌ~°∞ J~Ú# J|∞ÌÖÏ¡ a<£ Lɡ· ^≥·=„Ѩ=HõÎ `«#
"≥Å¡_çOKå_»∞. J~Ú`Õ |„^£ Ü«Ú^ŒúOÖ’ áêÖÁæ<Õ J=HÍâ◊O ÅaèOK«x H˘O`«=∞Ok ã¨ÅǨ#∞ áê\˜OK«ÖË^Œ#fl ™ê‰õΩ`À =¸_»∞=O^ŒÅ =∞Okx "≥O@ɡ@∞ì‰õΩx WO\˜
B`åûÇ≤ÏHõ ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å∞ =∞n<å á⁄e"Õ∞~°Å∞ ^•\˜áÈ~Ú, |Ç≤Ï~°OQÆ „Ѩ^Õâ◊OÖ’ =ÚYO Ѩ\Ïì_»∞. J`«x D PHõã≤‡Hõ x~°‚Ü«∞O`À KåÖÏ=∞Ok =Úã≤¡O Ü≥∂^èŒ∞Å
`«ÅѨ_»\ÏxˆH „áê^è•#º`« ~ÚKåÛ~°∞. PÜ«∞# (ã¨Jã¨O) `«# ‰õΩ\©~°O ֒ѨeH˜ P`«‡ qâßfiã¨O h~°∞QÍiáÈ~ÚOk. ^•x „ѨÉèÏ=O P Ü«Ú^ŒúOÃÑ· ‰õÄ_® Ѩ_çOk
"≥o§ ™êÜ«Ú^èŒ∞Öˇ· =KåÛ~°∞. |Ǩïâß `å=Ú ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) =∞<ÀQÆ`åxH˜ (Wɡfl Hõã‘~ü).
q~°∞^ŒOú QÍ ã¨ÅǨ~ÚzÛ, PÜ«∞xfl W|ƒO^Œ∞Ö’¡ ÃÑ\Ïì"∞Õ "≥∂##fl ã¨Oâ◊Ü∞« O`À ~Ô O_À 120. Jq Bãπ, Y„[*ò‰õΩ K≥Ok# Ô~O_»∞ `≥QÆÅ∞ (|#∂ Ǩiã¨, |#∂ ã¨Å=∞).
=~°Oæ "å~°∞ H˜Oz`ü ã≤Q∞Æ Ñæ _¨ ®¤~∞° . ''^≥=· „Ѩ=HÍÎ! #QÆ~O° Ö’<Õ LO_ç â◊„`«∞=Ù#∞ ZkiO 121. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ JÖÏ¡ÇÏπ "åiÖ’ P`«‡qâßfi™êxfl ÃÑOá⁄OkOz, ^è~·≥ åºxfl ‰õÄ_»Q\Æ ,ì̃
KåÅ#flk g∞ HÀiHõ J~Ú`Õ JÖψQ HÍx=fiO_ç. WHõ¯_»∞O_Õ â◊„`«∞=Ù#∞ Z^Œ∞~˘¯O^•O—— "åiH˜ ã¨Ç¨Ü«∞ =∞OkOKå_»∞.
Jx "å~°∞ K≥áêÊ~°∞ ‰õÄ_®. ^•xHÍÜ«∞# (ã¨) ''Ü«Ú^Œú=„™êÎÅ#∞ `˘_çy# `«~åfi`«
122. ã¨OMϺѨ~°OQÍ#∂, PÜ«Ú^èŒ ™ê=∞„y s`åº#∞ g∞~°∞ J`«ºO`« |ÅÇ‘Ï#∞Å∞QÍ L#fl
284 285
3. Pe W„=∂<£ Å<£H`õ„~°«<∞ã¨åÅ∞
uÖò ∞Å∞ 144 3. Pe W„=∂<£ 4= áê~å
3=
Pre-final
125 ''J=Ù#∞. g∞ˆ~QÆ#Hõ ã¨Ç¨Ï#O 126 JÖÏ¡ÇÏπ g∞ H˘~°‰Ωõ nxx â◊√Éè"í å~°Î
=Ç≤ÏOz, ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ`À "≥∞ÅQÆ∞`«∂ QÍ#∂, WOHÍ g∞ =∞<Àx|ƒ~°O HÀã¨O
LO_ç, "å~°∞ (^≥·= q~À^èŒ∞Å∞) W^Õ [iˆQ U~åÊ@∞QÍ#∂ KÕâß_»∞. Ü«∞^•~å÷
P"Õâ◊O`À g∞ÃÑ·H˜ ^ŒO_≥uÎ=¿ãÎ, g∞ xH˜ Jã¨Å∞ ã¨Ç¨Ü«∞O =∂„`«O JÖÏ¡ÇπÏ
„ѨÉèí∞=Ù S^Œ∞"ÕÅ =∞Ok123 „Ѩ`ÕºHõ `«~°Ñ¶¨Ù #∞Oz ÅaèOKÕ^Õ. PÜ«∞#
zǨflÅ∞QÆÅ124 ^Œ∂`«Å`À g∞‰õΩ ã¨~åfikè‰Ωõ º_»∞, q"ÕK<« åѨ~∞° _»∞.
™êÜ«∞=∞Ok™êÎ_∞» .—— 127 Jqâßfiã¨∞ÅÖ’x XHõ =~°æO Hõ^äŒ
ѨC_»∞ PÜ«∞# g∞‰õΩ JѨÓ~°fiOQÍ `À_»Ê_®¤_»∞. P ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ =Úã≤¡OÅ ã¨OYº =ÚyOK«_®xH˜ ÖË^• "åix Ѩ~åÉèí=O
313 =∂„`«"Õ∞. ˆH=ÅO Ô~O_»∞ QÆ∞„~åÅ∞, 70 XO>ˇÅ∞<åfl~Ú. q∞ye# "å~°O`å áêÅ∞KÕÜ∞« _®xH˜,("å~°O`å) F@q∞áêÖˇ·
HÍe#_»Hõ# =KåÛ~°∞ (Wɡfl Hõã‘~ü). "≥#∞uiyáÈ=\ÏxH˜ QÍ#∞125 (JÖÏ¡ÇπÏ
123. |„^£ "≥∞ÿ^•#O "≥·Ñ¨Ù‰õΩ =Úã≤¡OÅ∞ |Ü«∞Å∞^ÕiOk Ü«Ú^ŒúO HÀã¨O HÍ^Œ∞. ‰õΩÔ~·+π‰õΩ g∞‰õΩ D ã¨Ç¨ Ü«∞=∞OkOKå_»∞).
K≥Ok# =~°ÎHõ a_®~°∞#∞ `«xv KÕÜ«∞@"Õ∞ "åi L^ÕÌâ◊O. HÍx f~å JHõ¯_çH˜ 128 (F „Ѩ=HÍÎ! D =º=Ǩ~°OÖ’)
KÕ~∞° ‰õΩ<Õãi¨ H˜ =∞Hͯ =Ú„+≤‰Ωõ ¯Å XHõ ÃÑ^ŒÌ Ãã#· ºO ã¨HÅõ Ü«Ú^Œãú <¨ åflǨÅ`À, ã¨=∞~° hÔHÖÏO\˜ x~°‚Ü«∂kèHÍ~°O ÖË^Œ∞.126
<å^ŒO KÕã¨∂Î =™ÈÎO^Œx ã¨=∂Kå~°O JOkOk. D "å~°Î q#flO`«<Õ =Úã≤¡OÅÖ’ JÖÏ¡ÇÏπ (QÆ#Hõ `«e¿ã)Î "åi ѨâßÛ`åÎáêxfl
HõÅ=~°O "≥Ú^ŒÅ~ÚOk. "åiÖ’ PO^Àà◊#`Àáê@∞ â◊„`«∞=ÙʼnõΩ QÆ\˜ìQÍ |∞kú P"≥∂k™êÎ_∞» ÖË^• "åix tH˜™∆ êÎ_∞» .127
K≥áêÊÅ<Õ ÉèÏ"À^ÕfiQÍÅ∞ á⁄OQÆ∞H˘KåÛ~Ú. P `«~∞° "å`« JO^Œ~∂° Hõeã≤ ^≥=· ã¨xflkèÖ’ „Ѩã¨∞Î`åxH˜ "å~°∞ J„Hõ=∂xH˜ áêÅÊ_ç#
Hõ_»∞ n#OQÍ "Õ_»∞HÀ=@O [iyOk. JÖÏ¡ÇπÏ "åi "≥Ú~°Å#∞ PÅH˜OKå_»∞. "åˆ~!
=ÚO^Œ∞QÍ "≥~Úº=∞Okx, P `«~åfi`« =¸_»∞ "ÕÅ=∞Ok ^Œ∂`«Å#∞ ™êÜ«∞OQÍ 125. ã¨~fi° â◊‰Ωõ _Î ∞» , ã¨~åfikè‰Ωõ _≥#· ^≥=· ã¨Ç¨ Ü«∞ Ѷe¨ `«q∞k. J<£áê¶ Öò ã¨∂~åÖ’ ^≥=· ^Œ∂`«Å
ѨOÑ≤™êÎ#x JÖÏ¡ÇπÏ â◊√Éèí"å~°Î JO^Œ*Ëâß_»∞. g∞~°∞ ã¨Ç¨Ï<åxfl áê\˜ã¨∂Î, JÖÏ¡ÇπωõΩ ã¨OYº "≥~Úº Jx `≥Å∞Ѩ|_çOk. ''g∞~°∞ g∞ „ѨÉ∞íè =Ù ã¨Ç¨ Ü«∞O HÀã¨O Ji÷Oz#ѨÙ_»∞,
ÉèíÜ«∞Ѩ_»∞`«∂ L#fl ѨHõ∆OÖ’ â◊„`«∞ Ãã·#ºO g∞ÃÑ· WѨC_»∞#fl P„QÆǨ"ÕâßÅ`À<Õ PÜ«∞# g∞ JÉèíº~°÷##∞ PÅH˜ã¨∂Î "≥~Úº=∞Ok ^Œ∂`«Å ^•fi~å g∞‰õΩ `À_»Ê_»`å#x,
^•_ç KÕã≤#@¡~Ú`Õ S^Œ∞"ÕÅ ^Œ∂`«Å#∞ ѨOÑ≤ J~Ú<å g∞‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞O KÕ™êÎ#x "å~°∞ =~°∞ã¨QÍ g∞ =^ŒÌ‰õΩ =™êÎ~°x J<åfl_»∞—— (J<£ á¶êÖò – 9). D "åHõºO ^•fi~å
"åQÍÌ#O KÕâß_»∞. (HÍx =Ú„+≤‰õΩ¯Å L`åûǨÏO HÍ™êÎ Hõ^Œ# ~°OQÍxH˜ ~åQÍ<Õ É’^èÑŒ _¨ ^Õ qÕ ∞@O>Ë ^≥=· ^Œ∂`«Å∞ x*ÏxH˜ =zÛOk "≥~Úº=∞O^Õ. J~Ú`Õ J=ã¨~åxfl
h~°∞QÍiáÈ~ÚOk. ~°}~°OQÍxH˜ KÕ~°∞HÀHõ=ÚO^Õ "åi „âı}∞Ö’¡ ÉèË^•aè„áêÜ«∞O |\˜ì =¸_»∞"ÕÅ =∞OkQÍh, J~Ú^Œ∞"ÕÅ =∞OkQÍh ѨOѨ|_»`å~°x "åQÍÌ#O
KÕÜ∞« |_çOk. HÍx P J=ã¨~O° U~°Ê_»Ö^Ë ∞Œ . HÍ|\˜ì =¸_»∞ "ÕÅ=∞Ok ÖËHõ J~Ú^Œ∞
á⁄_»ã¨∂Ñ≤Ok. H˘O`«=∞Ok =∞Hͯ‰õΩ uiy"≥o§áÈÜ«∂~°∞. =zÛ# "åiÖ’ ‰õÄ_® "ÕÅ =∞Ok ^≥=· ^Œ∂`«Å∞ ~åÖË^hŒ , =Úã≤O¡ Å P`«‡ qâßfi™êxfl W#∞=∞_çOѨ *ËÜ∞« @"Õ∞
H˘xfl `≥QÅÆ <åÜ«∞‰õΩÅ∞ Ü«Ú^•úxH˜ ã¨∞=ÚYOQÍ ÖË~∞° ). Z@ìHˆ ʼnõΩ =¸_»∞ "ÕÅ=∞Ok nx L^ÕÌâ◊º=∞h, Jã¨Å∞ ã¨Ç¨Ü«∞"≥∞ÿ`Õ JÖÏ¡ÇπÏ^Õ#x H˘O`«=∞Ok "åºMϺ`«Å∞
^Œ∂`«Å ™êÜ«∞O`À<Õ =Úã≤O¡ ʼnõΩ q[Ü«∞O ÅaèOzOk. J~Ú^Œ∞"ÕÅ =∞Ok ^Œ∂`«Å∞ "åºMϺxOKå~°∞. JÖÏ¡ÇπωõΩ ^Œ∂`«Å J=ã¨~°OQÍh, "Õ~˘Hõi J=ã¨~°OQÍh ÖË^Œ∞.
~å=Åã≤# J=ã¨~°O ‰õÄ_® ÖËHõáÈ~ÚOk. J~Ú`Õ J~Ú^Œ∞"ÕÅ =∞On =KåÛ~°x PÜ«∞# ã¨~°fiâ◊‰õΩÎ_»∞, ã¨~°fiA˝_»∞. JO^Œ∞KÕ`« PÜ«∞# |„^£ ~°OQÆOÖ’ =Úã≤¡OʼnõΩ
H˘O`«=∞Ok "åºMϺ`«Å∞ Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞. JO_»QÍ xeKå_»∞. Ѷe¨ `«OQÍ =Úã≤O¡ ʼnõΩ K«i„`å`«‡Hõ q[Ü«∞O =iOzOk. Jqâßfi
124. JO>Ë "å~°∞ ^≥·=^Œ∂`«Åx QÆ∞~°∞ÎѨ@ì_®xH˜ H˘xfl „Ѩ`ÕºHõ P#"åà◊√¡ LO\Ï~Ú. ã¨∞Å, q∞^䕺"å^Œ∞Å â◊H˜Î ã¨#flye¡Ok. ã¨`«º u~°™ê¯~°∞Å JǨÏO J}˜yOk
(Sã¨~°∞`«Îá¶êã‘~ü).
286 287
3. Pe W„=∂<£ Å<£H``õ„~°«<«<∞ã¨åÅ∂
Å<£
uÖò åÅ∞∞Å∞
Pre-final
129 Éèí∂=∂ºHÍâßÅÖ’ =Ù#fl^ŒO`å
JÖÏ¡ÇπÏ^Õ. PÜ«∞# `å#∞ HÀi# "åix
Hõq∆ ∞™êÎ_∞» , `å#∞ HÀi# "åix tH˜™∆ êÎ_∞» .
JÖÏ¡ÇπÏ Hõ∆q∞OKÕ"å_»∂, Hõ~°∞}˜OKÕ"å_»∞
‰õÄ_®#∞.
130 F qâ◊fiã≤Oz# "å~°ÖÏ~å! kfiQÆ∞}©
Hõ$`«O, |ǨïQÆ∞}©Hõ$`«O KÕã≤ =_ô¤x
u#HõO_ç.128 g∞~°∞ ™êѶŨ ºO á⁄O^Œ\Ï
xH˜ QÍ#∞ JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉèíÜ«∞Ѩ_»O_ç.
126. JO>Ë D Jqâßfiã¨∞ʼnõΩ ã¨<å‡~°æO K«∂Ѩ@"≥∞ÿ<å, ÖËHõ "åi q+¨Ü«∞OÖ’ =∞ˆ~^≥·<å
x~°‚Ü«∞O ÔQ·H˘#@=∞~Ú<å – J^ŒO`å JÖÏ¡ÇπÏ KÕ`«∞Ö’¡ LOk. ǨÏnã¨∞Å „ѨHÍ~°O
LǨï^£ ~°}~°OQÆOÖ’ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) "åi ^ŒO`åÅ∞ ~åe
áÈÜ«∂~Ú. =ÚMÏ~°qO^•xH˜ ‰õÄ_® QÍÜ«∞"≥∞ÿOk. JѨC_®Ü«∞# (ã¨) ''„Ѩ=HõÎ#∞
QÍÜ«∞Ѩ~°z# *Ïu ZÖÏ ÉÏQÆ∞Ѩ_»∞`«∞Ok?—— Jx ѨeHÍ~°∞. JO>Ë WHõ "å~°∞
ã¨<å‡~°æO á⁄O^Õ J=HÍâßÅ∞ =∞$Qƺ"≥∞ÿáÈÜ«∂Ü«∞#fl ÉèÏ=O PÜ«∞# (ã¨) =∂@Ö’¡
=ºHõÎ=∞~ÚOk. JѨC_»∞ D PÜ«∞`«∞ J=`«iOzOk.
=∞iH˘xfl LÖËY¡ <åÅ „ѨHÍ~°O PÜ«∞# (ã¨) H˘O`«=∞Ok Jqâßfiã¨∞Å#∞ â◊ÑO≤ K«\ÏxH˜
'Y∞#∂`≥ <ålÖÏ— ‰õÄ_® (#=∂AÖ’) KÕ¿ã"å~°∞. ^•xÃÑ· D PÜ«∞`«∞ J=`«iOK«QÍ
PÜ«∞# (ã¨) Y∞#∂`≥ <ålÖÏÖ’ "åix â◊ÑO≤ K«@O =∂<Õâß~°∞ (Wɡfl Hõã~‘ ,ü Ѷ`¨ Çü ï¨ Öò
Yn~ü). =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O)‰õΩ ã¨~åfikèHÍ~åÅ∞ HõÅ=x "åkOKÕ"åiH˜ D PÜ«∞`«∞
Hõ#∞qѨC HÍ"åe. `å#∞ `«Åz# "åi#ÖÏ¡ ã¨<å‡~åæ# ÃÑ>Ëì JkèHÍ~°O PÜ«∞#
(ã¨)‰õΩ ÖË^Œ∞. ^≥·=„Ѩ=HõÎÅ∞ ^≥·=ã¨O^Õâßxfl =∂#"åoH˜ JO^Œ*Ëã≤, "åix #~°HÍyfl
ÉÏi#∞Oz HÍáê_»\ÏxH˜ x~°O`«~O° Ѩi`«Ñã≤ ∂¨ Î LO\Ï~°#flk JHõ~∆ ° ã¨`º« "≥∞#ÿ ѨÊ\˜H,©
P ã¨<å‡~°æ ÉèÏQͺxfl „Ѩ™êkOKÕ"å_»∞ =∂„`«O JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞#x =∞~°∞=~å^Œ∞.
127. ^≥·=„Ѩ=HõÎ Z=i#~Ú`Õ â◊Ñ≤OKå~À "å~°O`å Hõ_»‰õΩ W™ê¡O ã‘fiHõiOKå~°∞. ^Õ=Ù_»∞
"åiH˜ ã¨^Œ∞ƒkúxKåÛ_»∞. HÍ|\˜ì ã¨~åfikèHÍi, JQÀK«~° q+¨Ü«∂Å *Ï˝x ˆH=ÅO
JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞#x J=QÆ`«=∞=Ù`ÀOk.
128. LǨï^£ áÈ~å@OÖ’ =Úã≤O¡ ʼnõΩ Z^Œ∞~°~Ú# JѨ[Ü«∂xH˜ Jã¨Å∞ HÍ~°}O ^≥=· „Ѩ=HõÎ
Ѩ@¡ Jq^èÜ Õ ∞« `«, ^è#Œ "åº"≥∂ǨÏO. JO^Œ∞Hˆ "åix ^è#Œ "åº"≥∂ǨÏOÖ’ Ju ÉèÜ í ∞« O
Hõ~° ~°∂Ѩ"∞≥ #ÿ '=_ô™¤ ⁄=Ú‡— q+¨Ü∞« "≥∞ÿ ÃÇÏK«ÛiOK«@O [iyOk. =∞x+≤Ö’ ^è#Œ "åº"≥∂
288
145 3. Pe W„=∂<£ 4= áê~å
3=
131 Jqâßfiã¨∞Å H˘~°‰õΩ ã≤^ŒúO KÕÜ«∞
|_ç# #~°HÍyflH˜ ÉèíÜ«∞Ѩ_»O_ç.
132 ^≥·"åxH˜, ^≥·=„Ѩ=HõΉõΩ q^èÕÜ«∞`«
K«∂ѨO_ç – `«^•fi~å g∞~°∞ HõxHõiOK«|_Õ
J=HÍâ◊O LOk.
133 g∞ „ѨÉèí∞=Ù Ü≥ÚHõ¯ Hõ∆=∂aèHõ∆
"≥Ñ· Ù¨ #‰õΩ, ã¨fi~°Oæ "≥Ñ· Ù¨ #‰õΩ Ѩ~∞° QÔ `«OÎ _ç.129
^•x "≥_»Å∞Ê Éèí∂=∂ºHÍâßÅO`«
LO@∞Ok. Jk ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ∞ QÆÅ"åi
HÀã¨O `«Ü∂« ~°∞ KÕÜ∞« |_çOk.
Ǩxfl, ¿Ñ~åâ◊#∞ ÃÑOz J`«xfl Ѩ~°=∞Ö’aèQÍ, Hõiî<å`«∞‡xQÍ =∂ˆ~Û =∞ǨÏ=∂‡i
'=_ô¤.— Z<ÀflÔ~@∞¡ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∂ áÈÜÕ∞ =_ô¤x u#HõO_ç Jx J#\Ïxfl|\˜ì `«‰õΩ¯=
=_ô¤ J~Ú`Õ fã¨∞HÀ=KåÛ? J#fl ã¨O^ÕǨxfl Z=~°~Ú<å "≥e|∞K«Û=K«∞Û. HÍx
nxÉèÏ=O Wk ZO`«=∂„`«O HÍ^Œ∞. `«‰õΩ¯"≥·<å Z‰õΩ¯"≥·<å =_ô¤ =_ô¤ÜÕ∞. Jk x+≤^ŒúO
(ǨÏ~å"£∞) J#flk xifi"å^•Oâ◊O. J*Ï˝# HÍÅOÖ’ xs‚`« QÆ_»∞=ÙÃÑ· ~°∞}„QÆã¨∞Î_»∞
~°∞}Ïxfl K≥e¡OK«HõáÈ`Õ, J`«xH˜ =∞iH˘O`« QÆ_»∞=Ù ~ÚzÛ, ÃÑOz# QÆ_»∞=Ù#∞|\˜ì
=∞iO`« Z‰õΩ¯= =_ô¤ =_ç¤OK«|_Õk. (=∞#<å@ nxfl K«„Hõ=_ô¤QÍ =º=ǨÏi™êÎ~°∞) D
=_ô¤ ™⁄=Ú‡ WO`≥· JO`≥· – k# k# „Ѩ=~°=÷ ∂#"≥∞ÿ – ~°∞}„QÆã∞¨ xÎ áêe@ Ѩ~fi° `«OÖÏ
`«Ü«∂~°=Ù`«∞Ok. XHõ ™ê=∂#º =∞x+≤ rq`åO`«O P TaÖ’ #∞Oz |Ü«∞@
Ѩ_Ö» _Ë ∞» . JO^Œ∞Hˆ JÖÏ¡ÇÏπ "åiH˜ Ç≤Ï`ÀѨ^âÕ O◊ KÕâß_»∞ – 'JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ ÉèÜ
í ∞« Ѩ_O» _ç,
Jqâßfiã¨∞Å H˘~°‰õΩ ã≤^ŒúO KÕÜ«∞|_ç# #~°HÍyflH˜ ÉèíÜ«∞Ѩ_»O_ç— Jx! g∞ˆ~QÆ#Hõ
=_ô¤ ™⁄=Ú‡#∞ u#@O =∂#HõáÈ`Õ, D *Ï_»ºO q∞=∞‡efl „Hõ=∞„Hõ=∞OQÍ Jqâßfiã¨
ã≤÷uH˜ KÕiÛ, P `«~°∞"å`« #~°HÍyflH˜ PǨïu KÕã¨∞ÎOk J#fl ÃÇÏK«ÛiHõ ‰õÄ_® D
LѨ^Õâ◊OÖ’ JO`«s¡#"≥∞ÿ LOk. ZO^Œ∞HõO>Ë =_ô¤ u#@O JÖÏ¡ÇπωõΩ, PÜ«∞#
„Ѩ=HõΉõΩ =ºuˆ~HõOQÍ Ü«Ú^ŒúO KÕÜ«∞@"Õ∞.
129. ã≤iã¨OѨ^ŒÅ "≥·Ñ¨Ù‰õΩ, „áêѨOzHõ „ѨÜ≥∂[<åÅ "≥·Ñ¨Ù‰õΩ Ѩ~°∞QÆ∞Å∞ fã≤ Ѩ~°Ö’Hõ
rq`åxfl áê_»∞KÕã¨∞‰õΩ<Õ |^Œ∞Å∞ ^≥·=O =∞iÜ«Ú ^≥·=„Ѩ=HõΉõΩ q^èÕÜ«ÚÖˇ· ^Õ=Ùx
Hõ∆=∂aèHõ∆#∞, ã¨fi~°æÖ’HÍxfl á⁄O^Õ „Ѩܫ∞`«flO KÕÜ«∞O_ç, P ã¨fi~åæxfl JÖÏ¡ÇπÏ `«#‰õΩ
ÉèíÜ«∞Ѩ_»∞`«∂ rq`«O QÆ_ç¿Ñ"åi HÀã¨O `«Ü«∂~°∞KÕâß_»x J~°÷O. P ^≥·=cèuѨ~°∞Å
H˘xfl ã¨^Œ∞æ}ÏÅ∞ `«~°∞"åu =K«<åÖ’¡ qâ◊nHõiOK«|_®¤~Ú.
289
3. Pe W„=∂<£ Å<£H`õ„~°«<∞ã¨åÅ∞
uÖò ∞Å∞ 146 3. Pe W„=∂<£ 4= áê~å
3=
Pre-final
134 "å~°∞ Hõeq∞Ö’#∂, ÖËq∞Ö’#∂ 137 g∞‰õΩ ѨÓ~°fiO ‰õÄ_® WÖÏO\˜
(^≥=· =∂~°Oæ Ö’) Y~°∞ÛKÕ™êÎ~∞° .130 HÀáêxfl Ѷ¨∞@#Å∞ [iQÍ~Ú. Hõ#∞Hõ (k=º ã¨O^Õ
kQÆ„q∞OQÆ∞`å~°∞,131 „Ѩ[ŠѨ@¡ =∞xflO âßxfl) kèHõ¯iOz# "åiH˜ Ѩ\˜ì# QÆ`Õ
ѨÙÅ "≥·Yix J=ÅOa™êÎ~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ q∞\’ Éè∂í q∞Ö’ ã¨OK«iOz K«∂_»O_ç.133
WÖÏO\˜ 㨠^ •Kå~° 㨠O Ѩ # ∞flÅ<Õ 138 ™ê=∂#º „Ѩ*ÏhHõO HÀã¨O Wk (D
„¿Ñq∞™êÎ_»∞. Y∞~üP<£) XHõ É’^è#Œ . ÉèÜ í ∞« Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞
135 `«=∞ ^•fi~å U^≥·<å huÉÏǨϺ"≥∞ÿ# HõÅ"åi HÀã¨"≥∞ÿ`Õ Wk =∂~°æ^Œ~°≈HõO
Ѩx [iyáÈ`Õ ÖË^• `«=∞ P`«‡Å‰õΩ "å~°∞ =∞iÜ«Ú Ç≤Ï`ÀѨ^Õâ◊O.
U^≥·<å J<åºÜ«∞O KÕã¨∞‰õΩO>Ë "≥O@<Õ ã¨‡i™êÎ~°∞. 'JÖÏ¡ÇπÏ! Hõ∆q∞OK«∞— Jx „áêi÷™êÎ~°∞. [iy# `«Ñ¨CÃÑ· ã≤QÆ∞æ`À
JÖÏ¡ÇπÏ#∞ `«ÅK«∞‰õΩx, `«=∞ áêáêÅ ‰õΩq∞eáÈ`å~°∞.
Hõ=∆ ∂Ѩ}HÔ · "Õ_∞» ‰õΩO\Ï~°∞.132 – x*ÏxH˜ 133. LǨï^£ Ü«Ú^ŒúOÖ’ =Úã≤¡O Ãã·x‰õΩÅ∞ 700 =∞Ok =~°‰õÄ L<åfl~°∞. "åiÖ’
JÖÏ¡ÇπÏ `«Ñ¨Ê áêáêÅ#∞ Hõ∆q∞OKÕ qÅ∞q^ŒºÖ’ „áêg}ºO QÆÅ "å~°∞ 50 =∞Ok ^•HÍ L<åfl~°∞. =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨)
"å_≥=_»∞<åfl_»∞? – "å~°∞ `«=∞ =Å¡ "å~°O^Œih XHõ ^Œà◊OQÍ q_»nã≤ J|∞ÌÖÏ¡ a<£ Aɡ·~ü (~°l) <Õ`«$`«fiOÖ’ XHõ
[iyOk `«ÑC¨ Jx `≥eã≤#ѨÙ_»∞ ^•xÃÑ· Ѩ~°fi`« QÆ∞@ìÃÑ· "≥∂ǨÏiOKå~°∞. q[Ü«∞O ÅaèOz<å, JѨ[Ü«∞O Z^Œ∞Ô~·<å P
ǨÏ@O K≥Ü«∞º~°∞. ã¨Å÷ O #∞Oz =∂„`«O Hõ^ÅŒ =^ŒxÌ "åiH˜ QÆ\Qì˜ Í `åH©^∞Œ ‰õÄ_® KÕâß~°∞. P "≥Ñ· Ù¨ #∞Oz
136 `«=∞ „ѨÉ∞íè =Ù `«~Ñ° Ù¨¶ #∞Oz Hõ=∆ ∂aèH,∆õ U Jâ◊fi^ŒàO◊ =zÛ<å ÉÏ}Ïxfl ã¨OkèOz, ^•xfl "≥#H˜¯ <≥\ÏìÅx ‰õÄ_® ã¨∂zOKå~°∞.
„H˜O^Œ HÍÅ∞=Å∞ „Ѩ=Ç≤ÏOKÕ ã¨fi~°=æ <åÅ∞ J~Ú`Õ =Úã≤O¡ Å∞ P~°OÉèOí Ö’ q[Ü«∞O ™êkèOz, q[Ü«∞„áêÑ≤xÎ áÈQÆ∞KÕã∞¨ HÀ=@O
„ѨuѶŨ OQÍ ÅaèOKÕk W@∞=O\˜ "åiˆH. "åi HõO@Ѩ_çOk. ^•O`À Ѩ~°fi`«QÆ∞@ìÃÑ· "≥∂ǨÏiOz L#fl [@∞ìÖ’ XH˜O`«
"å\˜Ö’ "å~°∞ ZÅ¡HÍÅO LO\Ï~°∞. D L`åûǨÏO L~°HÅõ ∞ "ÕãO≤ k. `å=¸ q[Ü«∞ „áêÑ≤HÎ Àã¨O ZO^Œ∞‰õΩ áȉõÄ_»^∞Œ ?!
ã¨`å¯~åºÅ∞ KÕ¿ã"åiH˜ ÅaèOKÕ Ñ¨Ù}ºÑ¶Å¨ O J#fl P„`«O Z‰õΩ¯=~ÚOk. D q+¨Ü«∞OÃÑ· "åiÖ’ ÉèË^•aè„áêÜ«∞O ‰õÄ_®
ZO`« K«H¯õ xk! á⁄_»ã∂¨ Ñ≤Ok. "å~°∞ ^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨) QÍi Ç≤Ï`ÀѨ^âÕ ßxH˜ <å<å~å÷Å∞ fÜ«∞™êQÍ~°∞.
Ü«Ú^ŒúO [~°∞QÆ∞`«∞#flO`« ¿ãÑ¨Ó ZHõ¯_çH© "≥à◊§‰õΩO_® ~ÚHõ¯_Õ LO_»=∞x ^≥·=„Ѩ=HõÎ
130. JO>Ë "å~°∞ `«=∞ =^ŒÌ _»|∞ƒ L#flѨC_ÕHÍ^Œ∞, Pi÷Hõ ~Ú|ƒO^Œ∞Å∞ L#flѨC_»∞
‰õÄ_® ^≥·==∂~°æOÖ’ Y~°∞ÛÃÑ@ì_®xH˜ "≥#∞HÍ_»_»∞. ZÅ¡"Õà◊ÖÏ "å~°∞ ѨÙ}Ϻ~°˚# =∞#‰õΩ K≥áêÊ~°∞. WѨC_≥ÖÏQÆ∂ Ü«Ú^ŒúO =Úyã≤Ok. â◊„`«∞¿ã#Å∞ ѨÖÏÜ«∞#O
HÀã¨O ã≤^ŒúOQÍ LO\Ï~°∞. z`«Îyã¨∞Î<åfl~Ú. J@∞=O@ѨC_»∞ =∞#O ~ÚHõ¯_» k‰õΩ¯Å∞ K«∂ã¨∂Î ZO^Œ∞‰õΩ
131. ÉÏQÍ HÀѨO =zÛ#ѨÙ_»∞ "å~°∞ P"Õâ◊OÖ’ TyáȉõΩO_®, ^•xfl ֒֒ѨÖË J}K«∞ xÅ|_®e? Jx H˘O^Œ~°∞ K≥áêÊ~°∞. JO`Õ, Ѩk=∞Ok ã¨Ç¨cÅ∞ q∞#Ǩ q∞ye#
‰õΩO\Ï~°∞. P„QÆǨÏOÖ’#∂ x„QÆǨxfl „Ѩ^Œi≈™êÎ~°∞. Hõã≤ f~°∞ÛHÀQÆÅ J=HÍâ◊O "å~°O`å xs‚`« ã¨÷ÖÏxfl =^Œe"≥o§, q[Ü«∞„áêÑ≤Î HÀã¨O ZQÆ|_®¤~°∞. D J=HÍâ◊O
LO_ç ‰õÄ_® `«=∞#∞ `å=Ú Hõ\˜ìѨ_Õã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. ÃÑ·QÍ `«=∞‰õΩ HÀѨO `≥Ñ≤ÊOz# ^˘iH˜O^Õ `«_»=ÙQÍ Jqâßfiã¨∞Å∞ P Ѩ~°fi`« QÆ∞@ì g∞^Œ∞QÍ<Õ =zÛ "≥∞~°∞ѨÙ^•_ç KÕã≤
"åix =∞xflOz á⁄=∞‡O\Ï~°∞. =Úã≤¡OÅ#∞ #Å∞"≥·Ñ¨ÙÅ #∞Op =Ú@ì_çOKå~°∞. =Úã≤¡OÅÖ’ f„="≥∞ÿ# QÆO„^ŒQÀà◊O
132. JO>Ë =∂#= ã¨Ç¨Ï["≥∞ÿ# ^Ò~°ƒÅºO =Å¡ "åi ^•fi~å U^≥·<å hu=∂e# Ѩx <≥ÅH˘Ok. J#∂ǨϺ"≥∞ÿ# D Ѩi}Ï=∞O #∞Oz "å~°∞ `Õ~°∞HÀÖËHõáÈÜ«∂~°∞. nO`À
[iy<å, JÅã¨`fi« O =Å¡ U^≥<· å J<åºÜ«∂xH˜ X_çQ\Æ <ì˜ å "≥O@<Õ `Õ~∞° ‰õΩx JÖÏ¡ÇÏπ #∞ ã¨Ç¨Ï[OQÍ<Õ "åiH˜ ZO`À #+¨ìO "å\˜e¡Ok. D PÜ«∞`«∞ ^•fi~å JÖÏ¡ÇπÏ "åix
290 291
3. Pe W„=∂<£ Å<£H``õ„~°«<«<∞ã¨åÅ∂
Å<£
uÖò åÅ∞∞Å∞ 147 3. Pe W„=∂<£ 4= áê~å
3=
Pre-final
139 „‰õΩOyáÈHõO_ç, ^Œ∞ódOK«HõO_ç.134 141 D ѨsHõ∆ ^•fi~å JÖÏ¡ÇπÏ ã≤ã¨Öˇ·#
qâßfiã¨∞Å∞QÍ LO>Ë Hõ_‰» Ωõ g∞ˆ~ PkèHºõ `« qâßfiã¨∞Å#∞ "Õ~°∞ KÕã≤ Jqâßfiã¨∞Å#∞
á⁄O^Œ∞`å~°∞. `«∞^Œ=Ú\˜Oì K«^eŒ Kå_»∞.136
140 g∞~°∞ ^≥|ƒu<åfl~°#∞‰õΩO>Ë g∞ 142 Uq∞\©, g∞~°∞ ã¨fi~°æOÖ’ (W>Ëì)
„Ѩ`«º~°∞÷Å∞ ‰õÄ_® JÖψQ ^≥|ƒu<åfl~°∞. „Ѩ"tÕ OK«QÅÆ =∞x J#∞‰õΩO@∞<åfl~å?137
"Õ∞=Ú D HÍÅK«„HÍxfl [#∞Å =∞^茺 "åã¨"Î åxH˜ g∞Ö’ (`«#=∂~°Oæ Ö’) áÈ~å_Õ
„uѨC`«∂ LO\Ï=Ú.135 (LǨï^£ "åÔ~=~À, F~°∞Ê =Ç≤ÏOKÕ"åÔ~=~À138
Ü«Ú^ŒúOÖ’ g∞‰õΩ Z^Œ∞Ô~·# JѨ[Ü«∂xH˜ WѨÊ\˜=~°‰õÄ JÖÏ¡ÇπÏ Ñ¨sH˜∆OK«<Õ ÖË^Œ∞.
Jã¨Å∞ HÍ~°}O Uq∞@O>Ë) g∞Ö’ 136. LǨï^£ Ü«Ú^ŒOú Ö’ =Úã≤O¡ ʼnõΩ `«=∞ ã¨fiÜ«∞OHõ$`«O =¸ÅOQÍ `å`å¯eHõOQÍ F@q∞
(xHÍ~°û~Ú#) qâßfiã¨∞Å∞ Z=~À JÖÏ¡ÇÏπ Z^Œ∞Ô~·#ѨÊ\˜H©, Éèíq+¨º`«∞ÎÖ’ Jk "åiH˘~°‰õΩ Z<Àfl ~°HÍÅ∞QÍ „ѨÜ≥∂[#Hõ~°O
K«∂Ñ≤OK«^ŒeKå_»∞. g∞Ö’ H˘O^ŒiH˜ J~ÚOk. "å\˜x JÖÏ¡ÇπÏ D "åHͺ֒¡ q=iã¨∞Î<åfl_»∞. XHõ\˜ : D Ü«Ú^ŒúO ^•fi~å
'+¨Ç¨^Œ`ü— (g~° =∞~°}) ™ê÷~Úx ‰õÄ_® JÖÏ¡ÇπÏ qâßfiã¨∞Å#∞ |Ç≤Ï~°OQÆѨ~°K«^ŒeKå_»∞. Hõ+¨ìHÍÅOÖ’ Hõ^ŒÅx H˘O_»ÖÏ
PÜ«∞# „Ѩ™êkOK«^eŒ Kå_»∞. JÖÏ¡ÇÏπ ã≤~÷ `° åfixfl „Ѩ^iŒ ≈OKÕ "åÔ~=~À JÖÏ¡ÇÏπ K«∂_»^eŒ Kå_»∞. JÖÏO\˜ ã¨ÇϨ #=¸~°∞ÅÎ O`å
^Œ∞~å‡~°∞Åæ #∞ ã¨∞`«~å=¸ W+¨Ñì _¨ _» ∞» . xHÍ~°û~Ú# qâßfiã¨∞Å#fl=∂@! Ô~O_»∞ : ^Õ=Ù_»∞ `«# „Ñ≤Ü«∞^•ã¨∞Ö’¡ H˘O^ŒiH˜
J=∞~°g~°∞(+¨ÇÏ‘ ^£)Å „âı}Ö˜ ’ xÅɡ@^ì eŒ Kå_»∞. =¸_»∞: qâßfiã¨∞Å#∞ "åi `«ÑC¨ Å
F^•~°Û^ŒeKå_»∞ – WÖÏO\˜ Ѷ∞¨ @# g∞ˆH Ѩiq∞`«O HÍ^Œ∞. QÆ`H« ÍÅOÖ’#∂ WÖÏO\˜ #∞Oz Ѩiâ◊√^Œ∞eú fl KÕÜ∞« ^ŒeKå_»∞. J~°cÖ’ 'Ü«Ú=∞Ç≤Ï›ã∞¨ — J<Õ Ñ¨^OŒ "å_»|_çOk.
"≥·Ñ¨s`åºÅ∞ [iQÍ~Ú. Z@ìˆHʼnõΩ ^≥·"åxfl, ^≥·=„Ѩ=HõÎ#∞ u~°ã¨¯iOz# "åˆ~ ^•x =¸ÅѨ^ŒO `«"£∞Ç‘Ïãπ† D Ѩ^•xH˜ Z#∞flHÀ=@O Jx XHõ J~°÷O LOk.
#+¨áì È`å~°∞. ^•O`Àáê>Ë '`«`üÇ‘Ï~ü—, '`«Mòbãπ— J<Õ =∞~À Ô~O_»∞ J~å÷Å∞ ‰õÄ_® L<åfl~Ú.
134. „H˜`«O™êi Ü«Ú^ŒúOÖ’ g∞‰õΩ #+¨ìO "å\˜e¡# ã¨OQÆu x["Õ∞. JO`«=∂„`å# g∞~°∞ J~Ú`Õ P Ô~O_çO\˜ ÉèÏ=O ^•^•Ñ¨Ù XHõ¯>Ë – Ѩiâ◊√^ŒúѨ~°K«@=∞x† (Ѷ¨`üǨïÖò
Hõ$OyáÈ=Åã≤#, ^Œ∞ódOK«=Åã≤# ѨxÖË^∞Œ . g∞Ö’<Õ QÆ#Hõ qâßfiã¨âH◊ Θ L#fl@¡~Ú`Õ Yn~ü). =∞# L~°∂Ì J#∞"å^Œ‰Ωõ Öˇ#· =ÚǨÏ=∞‡^£ A<åQÆ_Qôè Í~°∞ – (JÖÏ¡ÇÏπ PÜ«∞#ÃÑ·
JOu=∞ q[Ü«∞O g∞ˆH Åaèã∞¨ OÎ k. JO>Ë g∞ q[Ü«∞ ~°ÇϨ 㨺O qâßfiã¨O (D=∂<£) âßOu ‰õΩiÑ≤OK«∞QÍHõ!) WHõ¯_» '`«"£∞Ç‘Ïãπ— J#fl Ѩ^•xH˜ "≥Ú^Œ\˜ J~å÷xfl, J#QÍ
Ö’<Õ ^•y LO^Œx JÖÏ¡ÇπÏ D "åHõºOÖ’ ã¨Ê+¨ìѨiKå_»∞. D ã¨OѶ¨∞@# `«~°∞"å`« Z#∞flHÀ=@O J<Õ J~å÷<flÕ fã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. D "åHõºOÖ’ ^•y=Ù#fl =∞~À Ѩ~=° ∂~°O÷
[iy# Ü«Ú^•úÅxflO\˜Ö’#∂ =Úã≤¡OÅ∞ `«=∞ PkèHõº`«#∞ x~°∂Ñ≤OK«∞HÀ=@O Uq∞@O>Ë JÖÏ¡ÇÏπ Jqâßfiã¨∞Å#∞ JO`«"Ú≥ OkOK«QÀ~å_»∞. `å`å¯eHõOQÍ `«=∞‰õΩ
QÆ=∞<å~°›O. ÅaèOz# q[Ü«∞O`À "å~°∞ LaƒáÈ~Ú, `«Åa~°∞ã¨∞`«#O „Ѩ^Œi≈™êÎ~°∞. P
135. Wq =∞~À q^è"Œ ∞≥ #ÿ ™êO`«fi# =K«<åÅ∞. LǨï^£ Ü«Ú^ŒOú Ö’ g∞ ѨHO∆õ "åiH˜ Z‰õΩ¯= `«Åa~°∞ã¨∞`«#"Õ∞ "åi Ѩ`«<åxH˜, q<åâßxH˜ <åOk "åK«Hõ=∞=Ù`«∞Ok.
QÍÜ«∂Öˇ·<åÜ«∞x ÉÏ^èŒÑ¨_»HõO_ç. g∞ â◊„`«∞=~åæxH˜ ‰õÄ_® |„^£ Ü«Ú^ŒúOÖ’, LǨï^£ 137. JO>Ë ^≥=· =∂~°Oæ Ö’ áÈ~å_»‰Ωõ O_®<Õ, Hõi#î ѨsHõÅ∆ ∞ Z^Œ∞~À¯‰õΩO_®<Õ ã¨fi~°æ „Ѩ"âÕ O◊
Ü«Ú^Œú „áê~°OÉèíOÖ’ WÖÏO\˜ QÍÜ«∂ÖË `«yÖÏ~Ú. [Ü«∂Ѩ[Ü«∂Å∞ ^≥·"ånè#O. Åaèã∞¨ OÎ ^Œx ÉèÏqã¨∞<Î åfl~å? ZO`«=∂„`«O HÍ^Œ∞. Hõi#î ѨsHõÖ∆ ’¡ <≥Q∞Æ ‰æ Ωõ =zÛ#"åiˆH
D HÍÅ K«„HõѨ٠ZQÆ∞à◊√§ kQÆ∞à◊§#∞ ^Õ=Ù_»∞ g∞ =∞^茺 fã¨∞‰õΩ=ã¨∞ÎO\Ï_»∞. HÍ|\˜ì ã¨fi~°æO Åaèã¨∞ÎOk. "Õ~˘Hõ KÀ@ WÖÏ ÃãÅgÜ«∞|_çOk : ''Uq∞\©, g∞~°∞ ã¨fi~°æOÖ’
g∞~°∞ J==∂# ÉèÏ~°O`À Hõ$OyáȉõΩO_® qâßfi™êxfl, ^è≥·~åºxfl ‰õÄ_»QÆ@∞ìHÀO_ç „Ñ¨"Õt™êÎ=∞x TÇ≤Ïã¨∞Î<åfl~å? g∞‰õΩ ѨÓ~°fiO QÆuOz# "åiH˜ Z^Œ∞Ô~·# Ѩiã≤÷`«∞Å∞
Jx nxÉèÏ=O. g∞H˜OHÍ Z^Œ∞~°∞ HÍ<ÕÖË^Œ∞. "åiÃÑ· HõëêìÅ∞, ÉÏ^èŒÅ∞ q~°∞K«∞‰õΩѨ_®¤~Ú. `«^•fi~å
292 293
3. Pe W„=∂<£ Å<£H``õ„~°«<«<∞ã¨åÅ∂
Å<£
uÖò åÅ∞∞Å∞
Pre-final
143 Ü«Ú^•úxH˜ =ÚO^≥·`Õ g∞~°∞ (g~°)
=∞~°}Ïxfl ZO`«QÍ<À HÀ~°∞‰õΩ<Õ"å~°∞.139
WѨC_»∞ ^•xfl g∞~°∞ g∞ HõàÏ¡~å uÅH˜O
Kå~°∞.140
"å~°∞ ÉÏQÍ ‰õΩkÑ≤"ÕÜ«∞|_®¤~°∞—— (JÖò |Y~°:214). =∞~ÀKÀ@ D q^èŒOQÍ
J#|_çOk: ''"Õ∞=Ú qâ◊fiã≤OKå=Ú Jx J#QÍ<Õ q_çzÃÑ@ì|_»`å=∞h, ѨsH˜∆OK«
|_»=∞x „Ѩ[Å∞ J#∞‰õΩO@∞<åfl~å?—— (J<£ Hõ|∂`ü–2).
138. D q+¨Ü«∞O WO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ |Y~å ã¨∂~åÖ’ ‰õÄ_® =zÛOk. ã¨O^Œ~Àƒùz`«OQÍ
~ÚHõ¯_» ‰õÄ_® „Ѩ™êÎ=#‰õΩ =zÛOk. ã¨fi~°æ „Ѩ"âÕ O◊ HÀã¨O g∞Ö’x "Õ∞eq∞ |OQÍ~åxfl
"Õ~°∞ KÕÜ«∂e. ^•xHÀã¨O g∞~°∞ ѨsH˜∆OK«|_»@O J=ã¨~°O. g∞Ö’ HõbÎ ã¨~°‰õΩ
U^À, "Õ∞eq∞ ã¨~°‰õΩ U^À Hõ^Œ# ~°OQÆOÖ’ HõëêìÖˇ^Œ∞Ô~·#ѨC_»∞QÍx `≥eã≤~å^Œ∞.
139. |„^£ Ü«Ú^ŒOú Ö’ áêÖÁæ#ÖËHáõ È~Ú# ã¨Ç¨ cÅ∞ Hõ<Õ HõÅÅ#∞ D "åHõºO ã¨∂zã¨∞#Î flk.
`«=∞‰õÄ J=HÍâ◊O ^˘iH˜#@¡~Ú`Õ `å=Ú ‰õÄ_® â◊„`«∞=ÙŠѨO‰õΩÎÖ’¡H˜ K˘K«∞Û‰õΩ
áÈ~Ú, ^≥·=q~À^èŒ∞Å#∞ JO`«"≥ÚOkOz `«=∞ „Ѩ`åáêxfl Kå\˜ K≥|∞`å=∞x "å~°∞
K≥¿ÑÊ"å~°∞. J@∞=O\˜ B`åûÇ≤ÏHõ ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å HÀiHõÃÑ·<Õ =∞n<å #QÆ~°O ^•\˜ –
â◊„`«∞=Ù#∞ „ѨuѶ¨∞\˜OK«_®xH˜ – |Ü«∞\˜H˜ ~å=Åã≤ =zÛOk. HÍx f~å â◊„`«∞=ÙÅ∞
KÕã≤# "≥∞~°∞ѨÙ^•_ç`À F@q∞ áêÖˇ·<åHõ D B`åûÇ≤ÏHõ Ü≥∂^èŒ∞Ö’¡x P"Õâ◊O HÍ™êÎ
K«ÖÏ¡iáÈ~ÚOk. "åiÖ’ H˘O^Œ~Ô `· Õ Ñ¨ÖÏÜ«∞#O z`«yÎ OKå~°∞. H˘kÌ=∞Ok =∂„`«"∞Õ
ã≤÷~°OQÍ xÅ|_®¤~°∞. q=~åÅ∞ =Ú#∞‡O^Œ∞ ~åÉ’`«∞<åfl~Ú – (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü).
JO^Œ∞ˆH ǨÏnã¨∞Ö’ ÃãÅgÜ«∞|_çOk : ''g∞~°∞ â◊„`«∞=Ù`À =ÚMÏ=Úv J"åfiÅx
HÀ~°∞HÀHõO_ç. ã¨^• Ü≥∂QƈH∆=∂Å HÀã¨"Õ∞ ^≥·"åxfl „áêi÷OK«O_ç. XHõ"Õà◊ â◊„`«∞=Ù#∞
„ѨuѶ¨∞\˜OK«Hõ `«Ñ¨Êx Ѩiã≤÷`Õ QÆ#Hõ U~°Ê_ç`Õ JѨC_»∞ "≥ÚHõ¯"Àx ™êǨϙêxfl,
ã¨÷~Ú~åºxfl Hõ#|~°K«O_ç. Y_®æÅ h_»Ö’<Õ ã¨fi~°æO LO^Œ#fl q+¨Ü«∂xfl
q㨇iOK«HõO_ç—— (ã¨Ç‘ÏÃÇ·Ï<£ – Wɡfl Hõã‘~ü P^è•~°OQÍ).
140. JO>Ë Y_®æÅ ~°≠∞oÑ≤OѨÙÖ’¡x "≥∞~°∞ѨÙ#∞, D>ˇÖ’¡x "Õ_çx "å_çh, ÉÏ}ÏÅ∞
ã¨$+≤ìOz# Ǩϟ~°∞#∞, Ü«Ú^Œú HÍ=Ú‰õΩÅ áÈ~å@ Ѩ\˜=∞#∞ – g@xflO\˜Ö’#∂
`˘}˜H˜ã¨ÖÏ_Õ =∞$`«∞º=Ù#∞– g∞~°∞ g∞ K«~°‡K«‰õ∆Ω=ÙÅ`À `«^ÕHõOQÍ gH˜∆OKå~°∞QÍ!†
'~°S`«∞"£∞— =∞iÜ«Ú '`«<£A~°∂<£— Ô~O_»∂ XˆH J~°÷O Hõey# Ѩ^•Å∞. K«∂_»@O
Jx "å\˜H˜ J~°÷O. =∂@Ö’ KÕ= fã¨∞‰õΩ~å=@O HÀã¨O D Ѩ~åºÜ«∞Ѩ^•Å#∞
LѨÜ≥∂yOK«@O [iyOk.
294
148 3. Pe W„=∂<£ 4= áê~å
3=
144 =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Å¡ÖϡǨï JÖˇ·Ç≤Ï =
ã¨ÅO¡ ) XHõ „Ѩ=HõÎ =∂„`«"∞Õ .141 DÜ«∞#‰õΩ
ѨÓ~°fiO ‰õÄ_® (KåÖÏ=∞Ok) „Ѩ=HõÎÅ∞
QÆuOKå~°∞. XHõ"àÕ ◊ DÜ«∞# K«xáÈ`Õ ÖËHõ
K«OѨ|_ç`Õ g∞~°∞ – W™ê¡O #∞Oz –
"≥#∞uiyáÈ`å~å? "≥#∞ uiyáÈÜÕ∞
"å_»∞ JÖÏ¡ÇπωõΩ U=∂„`«O Ǩx
HõeyOK«ÖË_»∞.142 Hõ$`«[˝`«Å∞ `≥e¿Ñ
"åiH˜ JÖÏ¡ÇπÏ `«fi~°Ö’<Õ =∞Oz
„ѨuѶ¨ÅO "˘ã¨QÆ∞`å_»∞.143
141. =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) XHõ ^≥·=„Ѩ=HõÎÜÕ∞. JO>Ë ^≥·=^Ò`«ºO =¸ÅOQÍ PÜ«∞#‰õΩ D
Ö’HõOÖ’ qt+¨ª`« „áêÑ≤ÎOzOk. JO`«=∂„`å# PÜ«∞# =∂#= ã¨Ç¨Ï["≥∞ÿ#
q+¨Ü«∂ʼnõΩ Jf`«∞Å∞ HÍ~°∞. ^≥·qHõ QÆ∞}ÏÅ∞ Hõey=Ù#fl =ºH˜Î ‰õÄ_® HÍ~°∞. Hõ#∞Hõ
PÜ«∞# =∞~°}O ‰õÄ_® U<å\˜ÔH·<å Jã¨OÉèí="≥∞ÿ# q+¨Ü«∞"Õ∞g∞ HÍ^Œ∞.
142. LǨï^£ áÈ~å@OÖ’ =Úã≤O¡ ʼnõΩ Z^Œ∞~Ô #· F@q∞H˜ =∞~À =ÚYº HÍ~°}O† =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ
(ã¨) JO`«"Ú≥ OkOK«|_®¤~#° fl =^ŒOux Jqâßfiã¨∞Å∞ "åºÑ≤OѨ*Ü Ë ∞« @"Õ∞. D =^ŒOu
=Úã≤¡OÅÖ’ "åºÑ≤OK«@O`À, "åi P`«‡ qâßfiã¨O ã¨#flye¡Ok. `«=∞ =∞^茺
^≥·=„Ѩ=ˆHÎ(ã¨) ÖË#ѨÙ_»∞ `å=Ú ~ÚOÔH=i HÀã¨O áÈ~å_®e?! J#fl x~åâ◊`À
"å~°∞ "≥#∞HõO[ "Õâß~°∞. "åi D ^èÀ~°}x˜ q=∞i≈ã¨∂Î D PÜ«∞`«∞ J=`«iOzOk.
JO^Œ∞Ö’ U=∞#|_çO^ŒO>ˆ Jqâßfiã¨∞Å KÕuÖ’ „Ѩ=HõΠǨÏ`«=∂~°Û|_»@O ÖË^•
„Ѩ=Hõ‰Î Ωõ =∞~°}O ã¨OÉèqí OK«@O – W^Õg∞ H˘`«Î q+¨Ü∞« O HÍ^Œ∞. "≥#∞Hõ\˜ „Ѩ=HõÅÎ ∞
‰õÄ_® QÆuOKå~°∞. "åiÖ’ ‰õÄ_® H˘O^Œ~°∞ `«=∞ *Ï`«∞Å "åi KÕ`« =kèOK«|_®¤~°∞.
XHõ"Õà◊ g∞ =∞^茺# L#fl „Ѩ=HõΉõΩ ‰õÄ_® WÖÏO\˜ Ѩiã≤÷`Õ Z^Œ∞~°=Ù`Õ, g∞~°∞
W™ê¡O ^èŒ~°‡O #∞Oz =∞~°eáÈ`å~å? QÆ∞~°∞ÎOK«∞HÀO_ç, D q^èŒOQÍ "≥#∞fl
K«∂Ñ≤#"å_»∞ JÖÏ¡ÇπωõΩ ZÖÏO\˜ #+¨ì=¸ HõeyOK«ÖË_»∞. J`«_»∞ `«# ã¨fiÜ«∂xˆH
#+¨ìO KÕ‰õÄ~°∞Û‰õΩO\Ï_»∞.
Ç≤Ï. â◊. 11= ÜÕ∞@ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) "åã¨Î=OQÍ =∞~°}˜Oz#ѨC_»∞ ã¨~°fi„`å
qëê^ŒKèåÜ«∞Å∞ P=iOKå~Ú. Ǩτ[`ü L=∞~ü (~°l) ÉèÏ"À„^ÕHÍʼnõΩ Ö’#Ü«∂º~°∞.
P"Õâ◊ѨÓi`«∞Öˇ· ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) "åi =∞~°}"å~°Î#∞ YO_çOK«™êQÍ~°∞. P
ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Ǩτ[`ü J|∂|„H± ã≤nÌMò (~°l) ZO`À q[˝`«`À, ã¨=∞Ü«∞ã¨∂ÊùiÎ`À
^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) "åi "ÕkHõ „ѨHõ¯# xÅ|_ç D PÜ«∞`«∞#∞ áê~åÜ«∞}O KÕâß~°∞.
295
3. Pe W„=∂<£ Å<£H``õ„~°«<«<∞ã¨åÅ∂
Å<£
uÖò åÅ∞∞Å∞ 149 3. Pe W„=∂<£ 4= áê~å
3=
Pre-final
145 ^≥·"å[˝ HÍ#O`«=~°‰õÄ U „áê}© 147 "åik XHõ¯>Ë Ñ¨Å∞‰õΩ : ''=∂ „ѨÉ∂íè !
Kå=^Œ∞. x~å÷i`« ã¨=∞Ü«∞O ~åÜ«∞|_ç =∂ áêáêÅ#∞ Hõ∆q∞OK«∞. =∂ Ѩ#∞Ö’¡
LOk. „áêѨOzHõ Ѷ¨e`åxfl HÀ~°∞‰õΩ#fl =∂ =Å¡ [iy# 'Ju—x =∞xflOK«∞.
"åiH˜ "Õ∞=Ú ZO`À H˘O`« WKÕÛ™êÎ=Ú. =∂ áê^•Å‰õΩ xÅHõ_»#∞ „Ѩ™êkOK«∞.
Ѩ~°Ö’Hõ „ѨuѶ¨ÖÏxfl HÀ~°∞‰õΩ#fl "åiH˜ Jqâßfi㨠[#∞ʼnõΩ =ºuˆ~HõOQÍ =∂‰õΩ
"Õ∞=Ú ^•xfl ‰õÄ_® J#∞„QÆÇ≤Ï™êÎ=Ú.144 `À_®Ê@∞#OkOK«∞.——
Hõ$`«AÖ˝ ·ˇ LO_Õ"åiH˜ "Õ∞=Ú `«fi~°Ö’<Õ 148 JÖÏ¡ÇπÏ "åiH˜ „áêѨOzHõ Ѷ¨ÖÏhfl
=∞Oz „Ѩu Ѷ¨ÖÏxfl "˘ã¨QÆ∞`å=Ú. WKåÛ_»∞, Ѩ~Ö° ’HõÑÙ¨ L`«=Î ∞ ѨÙ}º Ѷ֨ Ïxfl
146 ZO`À=∞Ok „Ѩ=HõÅÎ ‰õΩ P^Œ~∞° =ÙQÍ ‰õÄ_® „Ѩ™êkOKå_»∞. ã¨`å¯ ~åºÅ#∞
xez, ZO^Œ~À ã¨[˚#∞Å∞ ^≥·==∂~°æOÖ’ L`«Î=∞ suÖ’ x~°fiiÎOKÕ"åix JÖÏ¡ÇπÏ
áÈ~å_®~°∞. "åiH˜ ‰õÄ_® ^≥·==∂~°æOÖ’ ZO`«QÍ<À „¿Ñq∞™êÎ_»∞.
HõëêìÖˇ^Œ∞~°Ü«∂º~Ú. HÍx "åÔ~#fl_»∂ 149 F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! g∞~°∞ QÆ#Hõ
^è≥·~°ºO HÀÖ’ÊÖË^Œ∞, Jâ◊HõÎ`«‰õΩ Ö’#∞ Jqâßfiã¨∞Å =∂@ q<åfl~°O>Ë, "å~°∞
HÍÖË^∞Œ , ÖÁOyáÈ#∂ ÖË^∞Œ . JÖÏ¡ÇÏπ W+¨ì q∞=∞‡efl g∞ HÍe =∞_»=∞ÅÃÑ·<Õ u~À#∞‡
Ѩ_Õk (WÖÏO\˜) ã¨Ç¨Ï#=¸~°∞ÎÅ<Õ.145 Y∞efl KÕ™êÎ~°∞ (^èŒ~°‡„Éèí+¨µìefl KÕ™êÎ~°∞).
JO`Õ! Ǩτ[`ü L=∞~ü (~°l) QÍi P"Õâ◊O XHõ¯™êiQÍ K«ÖÏ¡iáÈ~ÚOk. J|∂|„H± JѨC_»∞ #+¨ìáÈÜÕ∞k g∞ˆ~.
(~°l)QÍ~°∞ Y∞~üP<£ "åHõºO Ѩiîã¨∞ÎO>Ë JѨC_»Ñ¨C_Õ Jk J=`«i™ÈÎO^•! 150 "åã¨"Î åxH˜ JÖÏ¡ÇÏπ ÜÕ∞ g∞ ~°H‰∆õ Ωõ _»∞,
JxÑ≤OzOk. JnQÍHõ, Ǩτ[`ü L=∞~ü (~°l) ZO`« L„^Õ‰õΩÖˇ·#ѨÊ\˜H©, Y∞~üP<£ PÜ«∞<Õ J`«∞º`«=Î ∞ ã¨Ç¨ Ü«∞‰õΩ_»∂#∞.146
ѨiîOz#ѨC_»ÖÏ¡ PÜ«∞# ^•xH˜ 'z`«ÎO— J<Õ"å~°∞.
^è≥·~åºxfl #∂iáÈÜ«∞_®xH˜ "≥#∞Hõ\ ˜ „Ѩ=HõÎÅ, "åi „Ñ≤Ü«∞ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å J™ê^è•~°}
143. WHõ¯_» Hõ$`«[`˝ Å« ∞ `≥ÅѨ@O JO>Ë ÉèÏ=O ^≥=· =∂~°Oæ Ö’ xÅHõ_» K«∂Ѩ@O, ^Õ=Ù_»∞ `åºQÍÅ#∞, ã¨Ç¨Ï# ã¨÷~Ú~åºÅ#∞ ‰õÄ_® L^•Ç¨ÏiOK«@O [iyOk.
KÕã#≤ Jáê~°"∞≥ #ÿ "Õ∞à◊‰¡ Ωõ |^Œ∞Å∞QÍ ^≥"· å^ÕâßÅ#∞ áêeOK«@O J#fl=∂@! Hõ$`«[`˝ å
ѨÓ~°fiHõOQÍ =º=ǨÏiOKÕ"åix JÖÏ¡ÇπÏ =∞iO`«QÍ J#∞„QÆÇ≤Ï™êÎ_»∞. 145. JO>Ë Ü«Ú^Œú ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’ Z^Œ∞~°ÜÕ∞º HõëêìʼnõΩ "≥~°=‰õΩO_®, MË^ŒÑ¨_»‰õΩO_®,
ÉèíÜ«∞„ÉèÏO`«∞ʼnõΩ Ö’#∞ H͉õΩO_®, â◊„`«∞=Ù‰õΩ Z^Œ∞~˘_ç¤ xÅ|_Õ "åix ~ÚHõ¯_»
144. ^è≥·~°ºO g_ç, Ñ≤iH˜`«#O K«∂Ñ≤#"åiÖ’ P`«‡ qâßfi™êxfl ÃÑOá⁄OkOK«_®xH˜ D ã¨Ç¨Ï#jÅ∞~°∞ Jx J#@O [iyOk.
q^èŒOQÍ LѨ^ÕtOK«@O [iyOk. =∞~°} ã¨=∞Ü«∞O =ÚO^Œ∞QÍ<Õ x~°‚~ÚOK«|_ç
LO_»QÍ, Ñ≤iH˜Ñ¨O^ŒÖˇ· áêiáÈ=Åã≤# J=ã¨~°"Õ∞=ÚOn? JÖÏ áêiáÈ=@O =Å¡ 146. D q+¨Ü∞« O WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ ‰õÄ_® =zÛOk. J~Ú<å =∞m¡ ѨÙ#~å=$`«=∞~ÚOk.
HõeˆQ „ѨÜ≥∂[#O Uq∞\©? g∞iÖÏ Ñ¨ÖÏÜ«∞#O z`«ÎyOz, H˘^ÀÌQ˘áÈÊ „áêѨOzHõ ZO^Œ∞HõO>Ë LǨï^£ Ü«Ú^ŒúOÖ’ =Úã≤¡OʼnõΩ Hõey# ã¨fiÅÊ Ñ¨~å[Ü«∂xfl J^Œ#∞QÍ
ÖÏÉèÏÅ#∞ A„~°∞‰õΩ#flѨÊ\˜H©, âßtfi`«"≥∞ÿ# Ѩ~°Ö’HõOÖ’ g∞‰õΩ ÅaèOKÕ Ñ¨Ù}ºÑ¶¨ÅO fã¨∞H˘x Jqâßfiã¨∞Å∞, HõѨ@∞Å∞ =Úã≤¡OʼnõΩ Lz`« ã¨ÅǨÅ∞ L^•~°OQÍ ~Ú=fi
Ug∞ LO_»^Œ∞. nxH˜ aè#flOQÍ Ñ¨~°Ö’Hõ ™êѶ¨ÖϺxfl ÅHõ∆ºOQÍ ÃÑ@∞ì‰õΩx rqOKÕ ™êQÍ~°∞. ''ZO^Œ∞H˘zÛ# `«O\ÏQÍh, g∞~°∞ g∞ `å`«=Ú`åÎ`Å« ^è~Œ ‡° O "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ =∞~°e
"åiH˜ Ѩ~°Ö’HõOÖ’ ѨÙ}ºÑ¶¨ÅO ZÖÏQÆ∂ Åaèã¨∞ÎOk. J~Ú`Õ JÖÏO\˜"åiH˜ á⁄O_ç—— Jx ѨÙiH˘ÅÊ™êQÍ~°∞. WÖÏO\˜ Ѩiã≤÷uÖ’ =Úã≤¡OÅ∞ QÆ#Hõ "åi `«Ñ¨C_»∞
„ѨѨOK«OÖ’ ‰õÄ_® JÖÏ¡ÇπÏ – J_®fi#∞ûQÍ – J#∞„QÆÇ≤Ï™êÎ_»∞. "åiÖ’ L`ÕÎ*Ïxfl, ã¨ÅǨÅÃÑ· J=∞Å∞KÕã¨∂Î, x[OQÍ<Õ =∞~°eáÈ`Õ rq`åÅ∞ ^Œ∞~°ƒù~°"≥∞ÿáÈ`åÜ«∞x,
296 297
3. Pe W„=∂<£ Å<£H``õ„~°«<«<∞ã¨åÅ∂
Å<£
uÖò åÅ∞∞Å∞
Pre-final
151 `«fi~°Ö’<Õ "Õ∞=Ú Jqâßfiã¨∞Å
ǨÏ$^ŒÜ«∂ÅÖ’ ÉèíÜ«∂xfl Hõey™êÎ=Ú.
ZO^Œ∞HõO>Ë JÖÏ¡ÇπÏ U „Ѩ=∂}Ïhfl
J=`«iOѨ*Ü Ë ∞« #ѨÊ\˜H–© x~å^è•~°OQÍ–
"å~°∞ W`«~°„`å "å\˜x JÖÏ¡ÇπωõΩ
ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞QÍ HõeÊã¨∞Î<åfl~°∞. Hõ#∞Hõ
#~°HÍyflÜÕ∞ "åi x"å㨠ã¨÷ÅO.147 Jk
^Œ∞~å‡~°∞Åæ K≥_¤» x"åã¨O.
152 JÖÏ¡ÇπÏ g∞‰õΩ KÕã≤# "åQÍÌ<åxfl
x[O KÕã≤ K«∂áê_»∞. JѨC_»∞ g∞~°∞
PÜ«∞# J#∞[˝`À "åix =kèOK«
WǨÏѨ~åÅÖ’ q<åâßxfl K«qK«∂_»=Åã≤ =ã¨∞ÎO^Œx ÃÇÏK«ÛiOK«@O [iyOk.
Ü«∞^•~å÷xH˜ ™êѶ¨ÅºO ã≤kúOKÕk ^≥·==∂~°æOÖ’<Õ#x, ^≥·=O =∂„`«"Õ∞ J`«∞º`«Î=∞
ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩ_»h =Úã¨Öχ#∞ʼnõΩ É’^èŒÑ¨~°K«@O [iyOk.
147. =Úã≤¡OŠѨ~å[Ü«∂xfl K«∂ã≤# Jqâßfiã¨∞Å∞ H˘O^Œ~°∞, =Úã≤¡OÅ#∞ <å=∞~°∂áêÖË¡
‰õΩO_® KÕÜ«∞\ÏxH˜ WO`«Hõ<åfl =∞Oz J=HÍâ◊O ^˘~°Hõ^Œx ÉèÏqOKå~°∞. J~Ú`Õ
JÖÏ¡ÇπÏ D H©ÅHõ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ =Úã≤¡OÅO>Ë ã¨`«º u~°™ê¯~°∞Å QÆ∞O_≥Ö’¡ ^Œ_»
ѨÙ\˜ìOKå_»∞. JO^Œ∞KÕ`« "å~°∞ `«=∞ PO`«~åºÖ’¡ [xOz# ^Œ∞+¨ì PÖ’K«#‰õΩ
HÍ~°º~°∂ѨO ~Ú=fiÖËHõáÈÜ«∂~°∞ (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü). 'ã¨Ç‘ÏÃÇ·Ï<£—Ö’x ǨÏnã¨∞
„ѨHÍ~°O =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) WÖÏ J<åfl~°∞ : ''<å‰õΩ ѨÓ~°fiO U „Ѩ=HõΉõÄ
~Ú=fi|_»x J~Ú^Œ∞ =ã¨∞=Î ÙÅ∞ <å‰õΩ ~Ú=fi|_®¤~Ú. "å\˜Ö’ XHõ>=Ë ∞O>Ë, â◊„`«∞=Ù
XHõ <≥ÅHÍÅO „Ѩܫ∂}˜Oz#O`« ^Œ∂~°OÖ’ LO_»QÍ<Õ J`«xÖ’ <å `åÅ∂‰õΩ
ÉèíÜ«∂xfl HõÅ∞QÆ*Ëã≤ <å‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞O KÕÜ«∞@O [iyOk.
D ǨÏnã¨∞ ^•fi~å É’^èŒÑ¨_Õ^Õ=∞O>Ë â◊„`«∞=ÙʼnõΩ ZšѨC_»∂ PÜ«∞# (ã¨) JO>Ë
XHõÖÏO\˜ ÉèíÜ«∞=Ú, cèu LO_Õq. PÜ«∞#`À áê@∞ PÜ«∞# J#∞K«~°∞ÅO>Ë ‰õÄ_®
â◊„`«∞=ÙÅ∞ [_»∞ã¨∞‰õΩ<Õ"å~°∞. ^•xH˜ HÍ~°}O "åi +≤ˆ~¯. +≤~°∞¯‰õΩ X_çQÆ>Ëì"å~°∞
ZšѨC_»∂ ÉèíÜ«∞HõOÑ≤`«∞Öˇ· LO\Ï~°∞. g∞~°∞ QÆ=∞xOKå~À, ÖË^À! =Úã≤¡OÅÖ’x
XHõ ÃÑ^ŒÌ =~°Oæ "åi qâßfi™êÅ∞ |ÅÇ‘Ï#"≥∞,ÿ "åiÖ’ +≤~¯ü ÉèÏ"åÅ∞ á⁄_»ã∂¨ Ñ≤#ѨÊ\˜
#∞Oz "å~°∞ ã¨~Ú`«O Ñ≤iH˜"å~°∞QÍ `«Ü«∂~°Ü«∂º~°∞. â◊„`«∞=ÙÅ∞ "åiH˜ ÉèíÜ«∞
Ѩ_®eûOk áÈ~Ú, "åˆ~ â◊„`«∞=ÙʼnõΩ ÉèíÜ«∞Ѩ_»∞`«∞<åfl~°∞.
298
150 3. Pe W„=∂<£ 4= áê~å
3=
™êQÍ~°∞.148 J~Ú`Õ PYiH˜ g∞~°∞ Ñ≤iH˜
`«#O K«∂áê~°∞. HÍ~°ºx~°fiǨÏ}Ö’
qÉèËkOK«∞‰õΩ<åfl~°∞.149 g∞~°∞ W+¨ìѨ_Õ
=ã¨∞Î=Ù#∞ PÜ«∞# g∞‰õΩ K«∂¿Ñã¨iH˜,
Õ ∞« `«‰Ωõ 150 X_çQ\Æ Ïì~∞° . g∞Ö’
g∞~°∞ Jq^èÜ
H˘O^Œ~°∞ „ѨѨOK«O HÀã¨O „áê‰õΩ
ÖÏ_»QÍ,151 =∞iH˘O^Œ~∞° Ѩ~Ö° ’HÍxfl
HÀ~°∞‰õΩ<åfl~°∞.152 JO^Œ∞=Å¡ JÖÏ¡ÇπÏ
148. WO`«H© JÖÏ¡ÇπÏ x[O KÕã≤ K«∂Ñ≤# P "åQÍÌ#O Uk? J#fl „Ѩâ◊fl D ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ
[xOK«=K«∞Û. Wk, JÖÏ¡ÇπÏ `å#∞ =¸_»∞"ÕÅ ÖËHõ S^Œ∞"ÕÅ ^Œ∂`«efl kOѨÙ`å#x
KÕã≤# "åQÍÌ#"Õ∞#x H˘O`«=∞Ok "åºMϺ`«Å∞ `«ÅáÈâß~°∞. HÍx WÖÏ `«ÅáÈÜ«∞
\ÏxH˜ gÅ∞ÖË^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë ^Œ∂`«Å#∞ kOѨÙ`å##fl JÖÏ¡ÇπÏ "åQÍÌ#O |„^£
Ü«Ú^•úxH˜ =∂„`«"∞Õ Ñ¨iq∞`«O. HÍQ͆ D PÜ«∞`«∞Ö’ „Ѩ™êÎ=#‰õΩ =zÛ# "åQÍÌ#O
=Úã≤O¡ Å q[Ü«∂xH˜, ^≥=· ã¨Ç¨ Ü«∂xH˜ ã¨O|OkèOz# ã¨~fi° ™ê=∂#º"≥∞#ÿ "åQÍÌ#O.
D "åQÍÌ<åxfl JÖÏ¡ÇπÏ `«~°Ñ¶¨Ù# JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨), =Úã≤¡=ÚʼnõΩ qxÑ≤Oz
L<åfl~°∞. =∞Hͯ֒ LO_»QÍ<Õ D "Õ∞~°‰õΩ H˘xfl PÜ«∞`«∞Å∞ J=`«iOKå~Ú. nx
„ѨHÍ~°O Ü«Ú^•ú~°OÉèíOÖ’ =Úã≤¡=ÚÅ∞ PkèHõº`«#∞ „Ѩ^Œi≈OKå~°∞ ‰õÄ_®. 'JѨC_»∞
g∞~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ J#∞[˝`À "åix =kèOK«™êQÍ~°∞— J#fl "åHõºO D q+¨Ü«∂<Õfl
ã¨∂z™ÈÎOk.
149. WHõ¯_» qÉèËkOK«∞HÀ=@O JO>Ë J~°÷O, LǨï^£ Ü«Ú^Œú ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ Ñ¨~°fi`«OÃÑ·
xÜ«∞q∞OK«|_ç# 50 =∞Ok qÅ∞HÍO„_» =∞^茺 U~°Ê_ç# ÉèË^•aè„áêÜ«∞O. `˘Å∞`«
=Úã≤¡=ÚʼnõΩ ÅaèOz# q[Ü«∂xfl K«∂ã≤, q[Ü«∞^èŒ<åxfl „áÈQÆ∞KÕã¨∞HÀ"åÅ#fl
P~å@O`À "å~°∞ JHõ¯_ç #∞Oz `«~e° "≥o§# ã¨O^Œ~ƒ° Où Wk. nxfl J^Œ#∞QÍ fã¨∞H˘x
Jqâßfiã¨∞Å∞ P Ѩ~°fi`« =∂~°æO ^•fi~å<Õ =zÛ =Úã≤¡OÅÃÑ· q~°∞K«∞‰õΩѨ_®¤~°∞.
150. JO>Ë D ã¨÷ÅO #∞Oz Z\˜ì Ѩiã≤÷uÖ’#∂ Hõ^ŒÅ=^ŒÌ#fl ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) ã¨∂K«##∞
MÏ`«~°∞ K≥Ü«∞º‰õΩO_® Ü«Ú^Œú„áêÑ≤Î HÀã¨O ZQÆ|_®¤~°∞.
151. JO>Ë `«=∞ Hõ~=ΰ º áêÅ##∞ q㨇iOz „áêѨOzHõ „ѨÜ∂≥ [<åÅÃÑ· ^Œ$+≤xì xeáê~°∞.
x*ÏxH˜ "å~°∞ P ã¨÷ÅOÖ’ ã≤÷~°OQÍ xÅ|_ç LO>Ë ã¨OѨÓ~°‚ q[Ü«∞O ÅaèOKÕk.
HÍx '=∂Öˇ QÆh=∞`ü— (q[Ü«∞^è#Œ O)ÃÑ· "åiH˜ Hõey# =∞‰õΩ¯= =¸ÅOQÍ Z^Œ∞~°∞^≥|ƒ
`«yeOk.
152. Ѩ~Ö° ’HÍxfl HÀ~°∞‰õΩ#fl"å~°O>Ë, `å=Ú "≥∂ǨÏiOK«|_ç=Ù#fl ã¨Ö÷ Ïxfl =^Œe =ÚO^Œ∞‰õΩ
áÈ=\ÏxH˜ ã¨∞`«~å=¸ XѨCHÀx"å~°∞ Jx ÉèÏ=O. ^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨) KÕã#≤ ã¨∂K«##∞
299
3. Pe W„=∂<£ Å<£H``õ„~°«<«<∞ã¨åÅ∂
Å<£
uÖò åÅ∞∞Å∞
Pre-final
q∞=∞‡efl ѨsH˜∆OKÕ xq∞`«ÎO, q∞=∞‡efl
"åi #∞Oz "≥#H˜¯=∞o¡OKå_»∞.153
J~Ú<å PÜ«∞# q∞=∞‡efl Hõq∆ ∞OKå_»∞.
Ü«∞^•~å÷xH˜ JÖÏ¡ÇπÏ qâßfiã¨∞ŠѨ@¡
Q˘Ñ¨Ê J#∞„QÆǨÏ=¸iÎ.154
153 P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ g∞~°∞ Ѩ~å~°=
™êQÍ~°∞.155 WOH˘Hõix Ѩ\ Oì˜ K«∞‰õΩ<Õ
^蕺¿ã g∞‰õΩ ÖËHõáÈ~ÚOk. P Hõ∆}OÖ’
"≥#∞Hõ #∞Oz „Ѩ=HõÎ q∞=∞‡efl ˆHHõ
"Õã¨∂Î<Õ =Ù<åfl_»∞.156 Hõ#∞Hõ g∞‰õΩ ^ŒHõ¯
YzÛ`«OQÍ áê\˜ã¨∂Î, `«^Œ∞Ѩi P[˝ JÜÕ∞º=~°‰õÄ JHõ¯_Õ xѶ¨∂"Õã≤ LOKåÅx
"å~°∞ Ѩ@∞ì|\Ïì~°∞.
153. JO>Ë "≥Ú^Œ\’¡ g∞‰õΩ ÅaèOz# q[Ü«∂xfl `«~°∞"å`« JѨ[Ü«∞OQÍ =∂iÛ
Jqâßfiã¨∞Å =ÚO^Œ∞ g∞~°∞ xÅ^˘‰õΩ¯HÀ‰õΩO_® KÕâß_»∞. P q^èŒOQÍ q∞=∞‡efl
ѨsH˜O∆ Kå_»∞.
154. =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ „Ñ≤Ü∞« ã¨ÇϨ K«~∞° Å (~°l) B#fl`åºxfl, qt+¨`ª #« ∞ Wk ã¨∂z™ÈÎOk. =∂#=
ã¨Ç¨Ï["≥∞ÿ# ^Ò~°ƒÖϺŠ=Å¡ H˘xfl ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’ "åi J_»∞QÆ∞Å∞ `«_»|_ç#ѨÊ\˜H©
JÖÏ¡ÇÏπ "åiH˜ D qt+¨`ì #« ∞ J#∞„QÆÇÏ≤ OKå_»∞. "åix Hõ\ÏH˜O∆ Kå_»∞. ZO^Œ∞HõO>Ë
"å~°∞ JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨)‰õΩ KÕ^À_»∞ "å^À_»∞QÍ xez# =∂#= #=h`«O!
ã¨`«º|Å=Ú#fl =~°æO!! „âı+¨ªã¨=∂[O (Mˇ·Ô~ L=∞‡`ü)Ö’ „Ѩ^äŒ=∞„âı}˜H˜ K≥Ok# ã¨^Œfi~°Î
#∞Å =~°Oæ !!! J@∞=O\˜ =∞ǨÏhÜ«ÚÅÃÑ· Éèqí +¨º`«∞ÖÎ ’ Z=~°∂ "ÕÖ`ˇ ‰Î« Ωõ O_® LO_»\Ï
xH˜ JÖÏ¡ÇπÏ JѨÊ\˜HõѨC_Õ "åi á⁄~°ÉÏ@∞#∞ ZuÎK«∂Ñ≤, =∞xflOz, WHõg∞^Œ@
WÖÏO\˜ á⁄~°ÉÏ@∞¡ K≥Ü«∞º~å^Œx LѨ^ÕtOKå_»∞. JÖÏ¡ÇπÏ ã¨fiÜ«∞OQÍ Y∞~üP<£Ö’
"åiѨ@¡ ã¨~fi° ™ê^è•~°}"≥∞#ÿ =∞xflOѨÙÅ „ѨH@õ # KÕÜ∞« QÍ, WHõ"åi K«~º° #∞ `«∂Å<å_Õ
J=HÍâ◊O W`«~°∞ʼnõΩ ZHõ¯_» LOk? ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏsÖ’ á⁄O^Œ∞Ѩ~°K«|_ç# XHõ
ã¨OѶ¨∞@# „ѨHÍ~°O, XHõ™êi ǨÏ*ò Ü«∂„`« ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ XHÍ<˘Hõ =ºH˜Î Ǩτ[`ü
L™ê‡<£ (~°l)ÃÑ· H˘xfl JÉèíºO`«~åÅ∞ ÖË=<≥`åÎ_»∞. |„^£ Ü«Ú^ŒúOÖ’#∂, ɡ·`≥ i*Ïfi<£
(i*Ïfi<£ „Ѩu[˝) ã¨O^Œ~ƒ° Où QÍ#∂ PÜ«∞# ZO^Œ∞‰õΩ Ǩ[~°∞ HÍÖË^∞Œ ? J#flk "å\˜Ö’
XHõ\˜. LǨï^£ Ü«Ú^ŒúOÖ’ PÜ«∞# "≥#∞flK«∂Ñ≤ áêiáÈÜ«∂~°x ‰õÄ_® J`«_»∞
PˆH∆Ñ≤OKå_»∞. ^•xH˜ Ǩτ[`ü Wɡfl L=∞~ü (~°l) ZO`À ã¨=Úz`«"≥∞ÿ# suÖ’
300
151 3. Pe W„=∂<£ 4= áê~å
3=
‰õΩO_® áÈ~Ú# ^•x QÆ∞iOz, "å\˜e¡#
#ëêìxfl QÆ∞iOz g∞~°∞ ÉÏ^èŒÑ¨_»‰õΩO_®
LO_»\ÏxH˜ JÖÏ¡ÇπÏ g∞‰õΩ ^Œ∞óYO
"≥O|_ç ^Œ∞óYO157 HõÅ∞QÆ*âË ß_»∞.158 g∞~°∞
KÕ¿ã Ѩ#∞Åhfl JÖÏ¡ÇπωõΩ `≥Å∞ã¨∞.
ã¨=∂^è•#q∞KåÛ~°∞. P ã¨=∂^è•#O Wk: ''|„^£ Ü«Ú^Œú ã¨O^Œ~ƒ° Où QÍ PÜ«∞# ã¨f=∞}˜
(JO>Ë ^≥=· „Ѩ=HõÎ ‰õΩ=∂Ô~)Î "åºkè„QÆã∞¨ ÖÎ ·ˇ L<åfl~°∞. ɡ`· ≥ i*Ïfi<£ ã¨O^Œ~ƒ° Où QÍ PÜ«∞#
^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨) `«~Ñ° Ù¨¶ # „Ѩ`ºÕ Hõ ^Œ∂`«QÍ =∞Hͯ "≥o§ L<åfl~°∞. WHõ LǨï^£ Ü«Ú^ŒOú Ö’
ѨÖÏÜ«∞#=∞O\Ï~å! ^•xfl JÖÏ¡ÇπÏ =∞xflOKå_»∞—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs : LǨï^£
Ü«Ú^Œú „Ѩ™êÎ=#).
155. Jqâßfiã¨∞Å∞ KÕã#≤ "≥∞~°∞ѨÙ^•_ç ^è•\˜H˜ =Úã≤O¡ Å∞ `«@∞ìHÀÖËHáõ ÈÜ«∂~°∞. XHõ¯™êiQÍ
QÆO„^ŒQÀà◊O U~°Ê_çOk. HõÅHõÅO ˆ~yOk. =Úã≤¡OÅÖ’ KåÖÏ=∞Ok Hõ^Œ#~°OQÆO
#∞O_ç Ѩ~°∞ÔQ`«Î™êQÍ~°∞. '`«∞ãπ~Ú^Œ∂#— – Wk 'WãπP^£— #∞Oz U~°Ê_ç# Ѩ^ŒO.
"≥#H˜¯ K«∂_»‰õΩO_® Ѩ~°∞ÔQ`«Î@O, QÆ∞@ìÃÑ·H˜ Ѩ~°∞ÔQ`«Î@=∞x ^•x J~°÷O (`«„c).
156. ^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) H˘kÌ=∞Ok ã¨ÇϨ K«~∞° Å`À Ü«Ú^Œú "≥∞^ÿ •#OÖ’<Õ LO_çáÈÜ«∂~°∞.
áêiáÈ`«∞#fl "åi#∞^ÕÌtºOz ''^≥·=^•ã¨∞ÖÏ~å! <å "≥·Ñ¨Ù‰õΩ uiy ~°O_ç. ^≥·=^•ã¨∞
ÖÏ~å! <å "≥·Ñ¨Ù‰õΩ uiy ~°O_ç—— Jx ˆHHõÖËâß~°∞. HÍx P QÆO„^ŒQÀà◊OÖ’ PÜ«∞#
(ã¨) =∂@#∞ Z=~°∂ qxÑ≤OK«∞HÀÖË^Œ∞.
157. 'Ѷ¨J™ê|‰õΩ"£∞— (.........) JO>Ë g∞ ÉÏ^茺`å x~°¡Hõ∆ ºO =¸ÅOQÍ ^Õ=Ù_»∞ g∞‰õΩ
^Œ∞óYO `«~∞° "å`« ^Œ∞óYO HõÅ∞QÆ*âË ß_»∞. Wɡfl [s~ü, Wɡfl Hõã~‘ ü `«k`«~° "åºMϺ`«Å∞
fã¨∞‰õΩ#fl J~°÷O „ѨHÍ~°O ~ÚHõ¯_» "≥Ú^Œ\˜ ^Œ∞óMÏxH˜ ÉèÏ=O q[Ü«∞O =∞iÜ«Ú
q[Ü«∞„áêÑ≤Î ^ŒH¯õ ‰õΩO_® áÈ=@O. ~Ô O_»= ^Œ∞óMÏxH˜ ÉèÏ=O =Úã≤O¡ ʼnõΩ Jáê~°"∞≥ #ÿ
„áê}#+¨ìO [~°QÆ@O. ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) "åi P^Õâßxfl áê\˜OK«HõáÈ=@O =Å¡
D Ѩiã≤u÷ L`«Ê#fl"≥∞Oÿ k. JnQÍHõ, ^≥=· „Ѩ=Hõ(Î ã¨) Ü«Ú^ŒOú Ö’ J=∞~°QuÆ <˘O^•~°#fl
=^ŒOu ‰õÄ_® "åi ^Œ∞óMÏxfl =∞iO`«QÍ ÃÑOzOk.
158. D q^èOŒ QÍ JÖÏ¡ÇÏπ "åiH˜ ^Œ∞óYO "≥O|_ç ^Œ∞óYO HõÅ∞QÆ*Ü Ë ∞« @OÖ’ XHõ Ѩ~=° ∂~°O÷
‰õÄ_® ^•y LOk. J^Õ=∞O>Ë HõëêìʼnõΩ F~°∞Û‰õΩ<Õ, „Ѩu‰õÄŠѨ=<åʼnõΩ Z^Œ∞s^Õ
™ê=∞~°º÷ O, ã¨~÷ Ú~°ºO "åiÖ’ ÃÑ~°QÍe. D QÆ∞}O "åiÖ’ ÃÑOá⁄Ok#<å_»∞ [iy#
#+¨ìOÃÑ· Hõ$OyáÈ~Ú, KÕ`«∞Öˇ`Õοã ^ŒÜ«∞hÜ«∞ ã≤÷u ~å‰õΩO_® LO@∞Ok.
301
3. Pe W„=∂<£ Å<£H`õ„~°«<∞ã¨åÅ∞
uÖò ∞Å∞ 152 3. Pe W„=∂<£ 4= áê~å
3=
Pre-final
154 =∞i D ^Œ∞óYO `«~°∞"å`« PÜ«∞# JO`å JÖÏ¡ÇπÏ^Õ——163 Jx (F „Ѩ=HÍÎ!)
âßOuÜ«Ú`« ã≤÷ux g∞ÃÑ· J=`«iOѨ "åiH˜ K≥ѨC. "å~°∞ `«=∞ PO`«~åºÖ’¡
*Ëâß_»∞. ^•O`À g∞Ö’x XHõ =~°æO J}z ÃÑ@∞ì‰õΩ#fl q+¨Ü«∂Å#∞ h
"åiÃÑ· ‰õΩ#∞‰õΩ P=Ç≤ÏOK«™êyOk.159 =ÚO^Œ∞ "≥e|∞K«Û@O ÖË^Œ∞.164 ''=∂
J~Ú`Õ =∞~À=~°æO "å~°∞ `«=∞ „áê} HõO@∂ JkèHÍ~°"Õ∞^≥·<å LO_ç LO>Ë
~°Hõ∆}160 QÆ∞iOz f„= qKå~°OÖ’ Ѩ_ç "Õ∞q∞ÖÏ Ç¨Ï`«=∂~°Û|_ç LO_Õ"åà◊§O
áÈÜ«∂~°∞. "å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ Ü≥∞_»Å =∞s HÍ=Ú——165 Jx "å~°O@∞<åfl~°∞. (JO>Ë
J*Ï˝#O`À ‰õÄ_ç#, ã¨`«º^Œ∂~°"≥∞ÿ# `«=∞ =∞#∞+¨µÅ∞ K«OѨ|_Õ"å~°∞ HÍ^Œ∞
ã¨O^ÕÇ¨ Å#∞, J#∞=∂<åÅ#∞ =ºHõÑÎ ~¨ K° « Jx "åi Jaè„áêÜ«∞O). ''XHõ"Õà◊ g∞~°∞
™êQÍ~°∞.161 ''WO`«H© =∂‰õO@∂ U^Œ<åfl g∞ WO_»Ö¡ ’¡<Õ L#flѨÊ\˜H,© =kèOK«|_»@O
JkèHÍ~°O LO^•?——162 Jx "å~°<"Õ å~°∞. J#flk g∞‰õΩ ~åã≤ÃÑ\˜ì LO>Ë g∞ JO`«@
''nxH˜ ã¨O|OkèOz# x~°‚Ü«∂kèHÍ~°O g∞ˆ~ =^躌 ã¨Ö÷ ÏʼnõΩ =zÛ f~åÎ~∞° ——166
Jx "åiH˜ K≥ѨC. g∞ =∞#ã¨∞Ö’¡ ^•y
159. WO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ „Ѩ™êÎqOK«|_ç# n<å=ã¨÷ `«~°∞"å`« JÖÏ¡ÇπÏ =Úã≤¡OÅÃÑ· ^ŒÜ«∞ L#fl "å\˜x ѨiH˜OKÕO^Œ∞‰õΩ, g∞ ǨÏ$^Œ
K«∂áê_»∞. Ü«Ú^Œú~°OQÆOÖ’ q∞yeáÈ~Ú# =Úã≤¡OÅÃÑ· PÜ«∞# XHõ ~°Hõ=∞~Ú# Ü«∂ÅÖ’ =Ù#fl ^•xx â◊√kú KÕ¿ãO
„ѨâßO`« ã≤÷ux HõeÊOKå_»∞. ^•O`À "å~°∞ ‰õΩ#∞‰õΩ fâß~°∞. D ‰õΩ#∞‰õΩ JÖÏ¡ÇπÏ ^Œ∞‰õΩ167 (JÖÏ¡ÇπÏ D Ѩiã≤÷`«∞Å#∞
`«~°Ñ¶¨Ù #∞Oz J=`«iOz# ã¨Ç¨Ü«∂xH˜, „ѨâßO`«`«‰õΩ x^Œ~°≈#O. ^•x QÆ∞iOz L`«Ê#flO KÕâß_»∞). JÖÏ¡ÇπÏ QÆ∞O_≥Ö’¡x
Ǩτ[`ü J|∂ `«ÖÏ› (~°l) WÖÏ JO@∞<åfl~°∞: LǨï^£ "≥∞ÿ^•#OÖ’ ‰õΩ#∞‰õΩ Ѩ\˜ì#
QÆ∞@∞ì#∞ ÉÏQÍ Ziy#"å_»∞.168
"åiÖ’ <Õ#∂ L<åfl#∞. <å KÕuÖ’ =Ù#fl Y_»æO Z<Àfl™ê~°∞¡ KÕ*Ïi H˜O^ŒÑ¨_çOk.
<Õ#∞ ^•xfl Ѩ@∞ì‰Ωõ <Õ"å}˜.‚ Jk =∞m¡ Ѩ_áç ÈÜÕ∞k. =∞m¡ Ѩ@∞ì‰Ωõ O>Ë =∞m¡ *ÏiѨ_kÕ —— 163. JO>Ë, D =º=Ǩ~°O g∞ Jnè#OÖ’ ÖË^∞Œ . ã¨Ç¨ Ü«∞"≥∞<ÿ å, q[Ü«∞"≥∞<ÿ å ^≥"· å[˝`À<Õ
(ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ |∞MÏs)† '`å~ÚѶ`¨ ∞« <£— J<Õ Ñ¨^OŒ – UHõ=K«#O, |Ǩï=K«#O – ~Ô O_çO\˜ Åaèã¨∞ÎOk. Uk KÕÜ«∂e? Uk KÕÜ«∞‰õÄ_»^Œ<Õ ^•xfl PÜ«∞<Õ x~°‚~Ú™êÎ_»∞, g∞~°∞
HÀã¨O LѨÜ≥∂yOK«|_»∞`«∞Ok (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü). HÍ^Œ∞ Jx ÉèÏ=O.
160. g~°∞ Z=~À HÍ^Œ∞, =∞n<åÖ’x HõѨ@∞Å∞ (=Ú<åѶ≤H±Å∞). "åiÔHO`«¿ãѨ\˜H© `«=∞ 164. JO>Ë, "å~°∞ `«=∞ =∞#ã¨∞Ö’¡ 'HÍѨ@ºO— (xá¶êMò) J<Õ ‰õΩÅ∞¡#∞ ^•zÃÑ@∞ì‰Ωõ <åfl~°∞.
„áê}ÏÅ QÆ∞iOz# kQÆ∞Å∞ `«Ñ¨Ê =∞~À PÖ’K«# LO_Õk HÍ^Œ∞. ÃÑ·H˜ =∂„`«O '=∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO— HÀã¨O Z^Œ∞~°∞K«∂ã¨∞Î<åfl=∞x JO\Ï~°∞. HÍx
JO`«~°OQÆOÖ’x L^ÕÌâ◊O "Õˆ~ LOk.
161. JO>Ë ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) "åi ã¨O^Õâ◊OÖ’ U^À ֒ѨO LO^Œh, PÜ«∞# (ã¨) 165. D =∂@Å∞ "å~°∞ Ѩ~°ã¨Ê~°O K≥ѨC‰õΩO\Ï~°∞ ÖË^• ֒֒ѨÖË K≥ѨC‰õΩO\Ï~°∞.
JO^Œ*Ë¿ã r=# q^è•#O (n<£) Ü≥ÚHõ¯ Éèíq+¨º`«∞Î „Ѩ=∂^ŒOÖ’ Ѩ_çO^Œh, PÜ«∞#
(ã¨)‰õΩ ^≥=· ã¨Ç¨ Ü«∞O JO^Œ@O ÖË^hŒ – WÖÏ ~°H~õ H° ÍÅ∞QÍ J#∞=∂xOK«™êQÍ~°∞. 166. WÖÏO\˜ HÍH˜ÖˇHõ¯Å =Å¡ „ѨÜ≥∂[#O Uq∞\©? =∞~°}O U^À XHõ~ÀA ~å=@O
`«^䌺O. ^•#∞flOz Z=~°∂ `«Ñ≤ÊOK«∞HÀÖË~°∞. ^•xfl "å~Ú^• "≥Ü«∞º#∂ ÖË~°∞. Jk
162. WѨC_çO`«H© ^≥·=O `«~°Ñ¶¨Ù# =∂ˆH^Œ<åfl ã¨Ç¨Ü«∞O JO^Œ∞`«∞O^•? ÖË^•? áÈh ‰õÄ_® ^Õ=Ù_»∞ ~åã≤ÃÑ\˜ì#KÀ>Ë P =∞$`«∞º=Ù q∞=∞‡efl Hõ|oã¨∞ÎOk. XHõ"Õà◊ U^À
Jn HÍ^ŒO>Ë Hõhã¨O =∂ =∂@ J~Ú<å K≥Å∞¡`«∞O^•? ÖË^•? J#flk "åi XHõKÀ@ g∞ =∞~°}O edOK«|_ç LO_ç, g∞~°∞ g∞ WO_»¡Ö’¡ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl– Jk
L^ÕâÌ O◊ . q∞=∞‡efl U^À XHõ =OHõ`À JHõ¯_çH˜ ÖωõΩ¯áÈ`«∞Ok.
302 303
3. Pe W„=∂<£ Å<£H``õ„~°«<«<∞ã¨åÅ∂
Å<£
uÖò åÅ∞∞Å∞ 153 3. Pe W„=∂<£ 4= áê~å
3=
Pre-final
155 W~°∞ ã¨=¸Ç¨Å∞ =ÚMÏ=Úv 156 F qâ◊fiã≤Oz# "å~°ÖÏ~å! g∞~°∞ P
J~Ú# ~ÀA# g∞Ö’ H˘O^Œ~°∞ "≥#∞fl Jqâßfiã¨∞ÖÏ¡QÍ „Ѩ=iÎOK«HõO_ç. "å~°∞,
K«∂áê~°∞. "å~°∞ KÕã#≤ H˘xfl `«ÑC¨ Å =Å¡ `«=∞ ™È^Œ~∞° Å∞ „ѨÜ∂« }OÖ’<À, Ü«Ú^ŒOú
Ã+·`å<£ "åix `«_»ÉÏ@∞‰õΩ Ö’#∞ Ö’<À L#flѨC_»∞ ''XHõ"Õà◊ "å~°∞ =∂
KÕâß_»∞. 169 J~Ú<å JÖÏ¡ÇπÏ "åix =^Œ<Ì Õ LO_çLO>Ë K«xáÈÜÕ∞"å~°∂ HÍ^Œ∞,
=∞xflOKå_»∞.170 JÖÏ¡ÇπÏ Hõ∆q∞OKÕ"å_»∞, K«OѨ|_Õ"å~°∂ HÍ^Œ∞——171 Jx JO\Ï~°∞.
ã¨ÇϨ #jÅ∞_»∂#∞. D q^èŒ"≥∞ÿ# "åi PÖ’K«#Å#∞ JÖÏ¡ÇπÏ
167. ã¨OÉèíqOz# Ѩi}Ï=∂Å#∞ `«ÅK«∞‰õΩx g∞~°∞ PO^Àà◊# K≥O^ŒHõO_ç. D "åi ǨÏ$^ŒÜ«∞â’HÍxH˜ HÍ~°}ÏÅ∞QÍ
Ѩi}Ï=∂Å ^•fi~å HÍѨ@º~ÀQÆO L#fl"åÔ~=~À g∞#∞O_ç Uiáê~°"Õ¿ã J=HÍâ◊O KÕÜ«∂Å<Õ172 "åiÖÏO\˜ =∂@Å∞
HõeyOk. D ѨsHõÖ∆ ’ g∞~°∞ áÈ`«áÈÜ«∞|_®¤~∞° . `«áêÊ`åÅO`å ZyiáÈQÍ ^≥"· åxH˜ =∂\Ï¡_»∞`«∞O\Ï~°∞. "åã¨Î"åxH˜ „áê}
HÍ=Åã≤# "Õ∞Öˇ#· ã¨~‰° Ωõ – JO>Ë ã¨`º« |ÅO L#fl =~°Oæ – xÅ|_çOk. P `«~∞° "å`« aèH∆õ ÃÑ>Ë"ì å_»∞, „áê}O f¿ã"å_»∞ JÖÏ¡ÇÏπ
PÜ«∞# ÃÑ·âßzHõ „¿Ñ~°}Å #∞Oz g∞ ǨÏ$^ŒÜ«∂Å#∞ Ѩiâ◊√^ŒúO KÕâß_»∞. =∂„`«"Õ∞. g∞~°∞ KÕ¿ã Ѩ#∞Åxfl\˜h
168. g∞Ö’ xHÍ~°û~Ú# =Úã≤¡OÅ∞ Z=~À, HÍѨ@º =Úã¨∞QÆ∞#∞ "Õã¨∞‰õΩ#fl "åÔ~=~À JÖÏ¡ÇπÏ HõxÃÑ_»∞`«∂<Õ L<åfl_»∞.
JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. ^èŒ~°‡Ü«Ú^ŒúOÖ’ ^•y=Ù#fl Jã¨OMϺHõ Ѩ~°=∂~å÷ÅÖ’ 157 g∞~°∞ ^≥=· =∂~°Oæ Ö’ K«OѨ|_ç<å ÖËHõ
XHõ>=Ë ∞O>Ë ^•x ^•fi~å z`«âÎ √◊ kúQÅÆ qâßfiã¨∞Öˇ=~À – =OK«<å tÅÊ xëê‚`∞« Öˇ=~À K«xáÈ~Ú<å, (g∞‰õΩ ÅaèOKÕ) ^Õ=Ùx
ã¨Ê+¨ìOQÍ `ÕeáÈ`«∞Ok. P `«~°∞"å`« ã¨Éèíºã¨=∂[ ã¨Éèí∞ºÅ∞ "åix QÆ∞Ô~Îiy "åi Hõ=∆ ∂aèH∆õ =∞iÜ«Ú HÍ~°∞}ºO "å~°∞
Ü≥∞_»Å J„Ѩ=∞`«ÎOQÍ LO_»QÆÅ∞QÆ∞`å~°∞. ‰õÄ_»Éˇ_»∞`«∞#fl ^•xHõ<åfl ZO`À
169. JO>Ë LǨï^£ Ü«Ú^Œú ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ =Úã≤¡OÅ =Å¡ [iy# á⁄~°ÉÏ@¡‰õΩ HÍ~°}O "Õ∞Öˇ#· q.173
"åiÖ’x H˘xfl |ÅÇ‘Ï#`«ÖË. JO^Œ∞=Å¡ Ã+·`å<£ "åix É’ÖÏÎ H˘\˜ìOK«@OÖ’ P 171. WÖÏO\˜ q∞^䕺 qâßfi™êÅ #∞O_ç =Úã≤¡=ÚÅ#∞ *ÏQÆ~°∂HõѨ~°K«@O nx Jã¨Å∞
~ÀA ‰õÄ_® ã¨Ñ¶¨bHõ$`«∞_»Ü«∂º_»∞. `˘eHÍÅѨ٠ã¨[˚#∞Å∞ (ã¨ÅѶπÅ∞) H˘O`«=∞Ok L^ÕÌâ◊O. 'J~Ú`Õ w`Õ— ÖÏO\˜ TǨQÍ<åÅ∞ =∞x+≤ qâßfi™êxfl (D=∂<£#∞)
=Hͯ}˜Oz#@∞¡ ''ã¨`å¯~åºxH˜ |^Œ∞Å∞QÍ =∞ixfl ã¨`å¯~åºÅ∞ KÕ¿ã ã¨^Œ∞ƒkú =∞x+≤H˜ |ÅÇ‘Ï# Ѩ~∞° ™êÎ~Ú. "åã¨"Î åxH˜ P<å\˜ Jqâßfiã¨∞ÅÖ’, HõÑ@¨ ∞ÅÖ’ WÖÏO\˜ ÉèÏ"åÅ∞
„Ѩ™êkOK«|_»∞`«∞Ok. K≥_»∞‰õΩ „ѨuѶ¨ÅOQÍ =∞ixfl K≥_»∞ʼnõΩ ^•fi~°O u+¨"ª ãÕ ≤ LO_Õq. Wq Ñ≤iH˜`<« åxH˜ „ѨfHõÅ∞. r=#‡~°}ÏÅ∞ ^≥"· ånè#"≥∞ÿ L<åflÜ«∞h,
`≥~°K«∞‰õΩO@∞Ok.—— =∞~°}ÏxH˜ XHõ ã¨=∞Ü«∞O x~å÷iOK«|_ç LO^Œx =∞x+≤ `«ÅáÈã≤#ѨÙ_»∞ J`«xH˜
170. JÖÏ¡ÇπÏ „Ѩ=HõÎ (ã¨) QÍi „Ñ≤Ü«∞ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å á⁄~°ÉÏ@¡#∞ ZuÎK«∂Ñ≤, "å\˜ Ѩi}Ï=∂ ã¨OHõÅÊ |ÅO ã≤kãú ∞¨ OÎ k. J`«xÖ’ P`«‡ qâßfiã¨O ÃÑOá⁄O^Œ∞`«∞Ok. ^≥=· =∂~°Oæ Ö’
Å#∞, JO^Œe Ѩ~=° ∂~å÷Å#∞ q=iã¨∂<Î Õ `«# =∞xflOѨÙÅ „ѨH@ õ # ‰õÄ_® KÕÜ∞« @O áÈ~å@ Ѩ\˜=∞#∞ „Ѩ^Œi≈OKÕ ã¨∂ÊùiÎ Åaèã¨∞ÎOk.
qâı+¨O! nx^•fi~å =∞#‰õΩ É’^èŒÑ¨_Õ =ÚYº q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë „Ѩ=HõÎ (ã¨) QÍi 172. qâßfiã¨OÖ’x D K≥_»∞QÆ∞ ǨÏ$^ŒÜ«∂"Õ^Œ#ˆH HÍ~°}Éèí∂`«O J=Ù`«∞Ok. ''XHõ"Õà◊
„Ñ≤Ü∞« ã¨ÇϨ K«~∞° Å∞ JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ ‰õÄ_® „Ñ‘uáê„`«∞Å∞. P ã¨`º« qâßfiã¨∞Å#∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ "å~°∞ WÅ∞¡ q_çzáȉõΩO_® LO>Ë ÖËHõ Hõ^Œ# ~°OQÍxH˜ Hõ^ŒO `˘Hõ¯‰õΩO_® –
JÖÏ¡ÇπÏ =∞xflOz, "åiѨ@¡ „Ѩã¨#∞fl_»=QÍ, WHõ P =∞ǨÏhÜ«ÚÅ#∞ q=∞i≈OKÕ, WO\’¡<Õ LO_çáÈ`Õ–D ^Œ∞~°æu Ѩ>Ëìk HÍ^Œ∞—— ÖÏO\˜ =∂@Å∞ J~°÷O Ѩ~°÷O ÖËxq.
"åi K«~°ºÅ#∞ QÆi›OKÕ Ç¨Ï‰õΩ¯ =∞#É’\˜ ™ê=∂#º =Úã≤¡OʼnõΩ U=∂„`«O ÖË^Œ∞. Ѩ\ ˜+¨ì"≥∞ÿ# HõOK«∞HÀ@ÅÖ’ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl, HÍO„H©@∞ |OHõ~°¡Ö’ `«Å^•K«∞‰õΩ<åfl
Wk =Úã≤¡=ÚÅO^ŒiH© XHõ ÃÇÏK«ÛiHõ ÖÏO\˜k. =∞$`«∞º=Ù =^ŒeÃÑ@ì^∞Œ . ~å=Åã≤# ã¨=∞Ü«∂xH˜ Jk =zÛf~°∞`«∞Ok. ''g∞Ô~Hõ¯_»∞<åfl,
304 305
3. Pe W„=∂<£ Å<£H``õ„~°«<«<∞ã¨åÅ∂
Å<£
uÖò åÅ∞∞Å∞ 154 3. Pe W„=∂<£ 4= áê~å
3=
Pre-final
158 g∞~°∞ K«xáÈ~Ú<å ÖËHõ K«OѨ U^≥·<å Ѩx QÆ∞iOz `«∞k x~°‚Ü«∂xH˜
|_ç<å (z=~°‰Ωõ ) g∞~°∞ ã¨g∞HõiOK«|_Õk =zÛ#ѨC_»∞, JÖÏ¡ÇÏπ ÃÑ· ÉèÏ~°O "≥∂ѨÙ.176
JÖÏ¡ÇπÏ =^ŒÌˆH (Jx =∞~°∞=HõO_ç). xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇÏπ `«##∞ #=Ú‡‰õΩ#fl
159 (F „Ѩ=HÍÎ!) JÖÏ¡ÇπÏ ^ŒÜ«∞=Å¡<Õ "åix „¿Ñq∞™êÎ_»∞.
h=Ù "åi Ü≥∞_»Å =∞$^Œ∞ =∞#ã¨∞¯_» 160 JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ QÆ#Hõ g∞‰õΩ `À_®Ê@∞
=Ü«∂º=Ù. XHõ"àÕ ◊ #∞"Õfi QÆ#Hõ Hõ~¯° â◊√_»=Ù, #Ok¿ãÎ WHõ q∞=∞‡efl Z=~°∂ [~ÚOK«
Hõi#î =∞#ã¨∞¯_»=Ù J~Ú=ÙO>Ë "å~°O`å ÖË~°∞. XHõ"Õà◊ PÜ«∞<Õ QÆ#Hõ q∞=∞‡efl
h ^ŒQÆæi #∞Oz "≥o§áÈÜÕ∞"å~°∞.174 q_çzÃÑ>Ë¿ì ã,Î `«~∞° "å`« g∞‰õΩ ã¨Ç¨ Ü«∞Ѩ_»
Hõ#∞Hõ #∞=Ùfi "åiѨ@¡ =∞xflOѨÙÅ QÆÅ"å_≥=_»∞? HÍ|\˜ì qâ◊fiã≤Oz# "å~°∞
"≥·Yix J=ÅOaOK«∞, "åi Hõ∆=∂Ѩ} ã¨^• JÖÏ¡ÇπÏ<Õ #=Ú‡HÀ"åe.
HÀã¨O (^≥·"åxfl) "Õ_»∞HÀ. HÍ~°º Uq∞\’ J~°÷=∞=Ù`«∞Ok. H˘O`«=∞Ok q^•fiOã¨∞Å∞ D ã¨ÅǨ ã¨O„ѨuOѨÙÅ#∞
x~°fiǨÏ}Ö’ "åix ã¨O„Ѩkã¨∂Î LO_»∞.175 '"ålÉò— (J=â◊ºO) QÍ `«ÅáÈÜ«∞QÍ, =∞iH˘O`«=∞Ok '=Úã¨ÇΠϨ Éò— (JaèÅ+¨}Ü © ∞« O)QÍ
Ѩ\ ˜+¨ì=∞~Ú# HÀ@ÅÖ’ L<åfl㨈~ =∞$`«∞º=Ù q∞=∞‡efl Ѩ@∞ìH˘x f~°∞`«∞Ok—— (J<£ ÉèÏqOKå~°∞ (Wɡfl Hõã‘~ü). D <ÕѨ^䌺OÖ’ W=∂"£∞ ëœHÍh WÖÏ "åºMϺxOKå~°∞ :
x™ê–78). HÍ|\˜ì ^Œ$_è» qâßfiã¨OQÆÅ =Úã≤=¡ ÚÅ∞ =∂„`«"∞Õ WÖÏO\˜ ǨÏ$^ŒÜ∂« "Õ^#Œ ''ѨiáêʼnõΩÅ∞ `«=∞‰õΩ `≥eÜ«∞x q+¨Ü«∂ÅÃÑ· ÖËHõ `«=∞‰õΩ J#∞=∂#O L#fl
#∞Oz |Ü«∞@Ѩ_»QÆÅ∞QÆ∞`å~°∞. JOâßÅÃÑ· K«~º° fã¨∞‰õΩ<Õ =ÚO^Œ∞ q^•fiOã¨∞Å#∞ ã¨O„ѨuOK«@O J=ã¨~O° . Ããx· Hõ
173. =∞$`«∞º"≥·`Õ Z\˜ì Ѩiã≤÷uÖ’#∂ ~åHõ `«Ñ¨Ê^Œ∞. J~Ú`Õ =∞~°}˜Oz# Ñ≤^ŒÑ¨ =∞x+≤ =º=Ǩ~åÖ’¡ Ãã·xHÍkèHÍ~°∞efl ã¨O„ѨuOKåe. „Ѩ*Ï „ѨÜ≥∂[<åÅ QÆ∞iOz
^Õ=Ùx Hõ∆=∂aèHõ∆‰õΩ, ^≥·=HÍ~°∞}ϺxH˜ J~°∞›_»Ü«∂º_»O>Ë J`«_»∞ WǨÏÖ’HõOÖ’ PÖ’zã¨∞#Î flѨC_»∞ xѨÙ}∞Å#∞, "Õ∞^è•=ÙÅ#∞ ã¨O„ѨuOKåe. qq^èŒ „áêO`åÅ "åi
rq`åO`«O Hõ+Ñì¨ _¨ ç ‰õÄ_»É\ˇ #ì˜ ã≤iã¨OѨ^ÅŒ xflO\˜H<õ åfl „âı+"ª¨ ∞≥ #ÿ ^•xfl á⁄Ok#>Ë.¡ J=ã¨~åÅ#∞, „áê^è•#º`«Å#∞ J=Ö’Hõ#O KÕ¿ã ã¨=∞Ü«∞OÖ’ `«# „H˜Ok"åix,
JO^Œ∞ˆH ^≥·==∂~°æOÖ’ áÈ~å_ÕO^Œ∞‰õΩ Z#fl_»∂ "≥~°=‰õÄ_»^Œ∞. ã¨O`À+¨OQÍ, QÆ=~°fl~°¡#∞ ã¨O„ѨuOKåe.——
P#O^ŒOQÍ ^•xHÀã¨O =ÚO^Œ∞‰õΩ ~å"åe. z`«âÎ √◊ kú`À J`«<åѨx KÕ¿ãÎ xâ◊ÛÜ«∞OQÍ '^è~Œ ‡° "Õ`ÅΫ #∞, q^•fiOã¨∞Å#∞ ã¨O„ѨuOK«‰Ωõ O_® x~°Ü
‚ ∂« Å∞ fã¨∞‰õΩ<Õ Ñ¨iáêʼnõΩ}˜‚
^≥·=HÍ~°∞}ºO, ^Õ=Ùx Hõ∆=∞ J`«xfl =i™êÎ~Ú.
QÆ^≥Ì kOѨ@O "ålÉò (`«Ñ¨Êxã¨i) J#fl q+¨Ü«∞OÖ’ ZÖÏO\˜ ÉèË^•aè„áêÜ«∞O
174. =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) ã¨fi`«Ç¨QÍ „¿Ñ=∞=∞Ü«ÚÅ∞. JÖÏ¡ÇπÏ `«# ÖË^∞Œ — Jx Wɡfl `≥q· ∞Ü«∂ J<åfl~°∞. J~Ú`Õ D ^è~Œ ‡° "Õ`ÅΫ #∞ ã¨O„ѨuOK«@=∞<Õk,
„Ѩ=HõÖÎ ’x D QÆ∞}Ïxfl QÆ∞iOz K≥|∞`«∂, hÖ’x D =∞$^Œ∞`åfixH©, ^ŒÜ∂« „~°`Ì Å« ‰õΩ +¨sJ`üÖ’ q=iOK«|_»x ÖËHõ ~å[ºOÖ’ U~åÊ@¡‰Ωõ ã¨O|OkèOz# q+¨Ü∂« Å =~°‰Ωõ
Jã¨Å∞ HÍ~°}O ^≥·=Hõ$¿Ñ. ^≥·=^èŒ~°‡ „ѨKå~åxH˜ D =∞$^Œ∞`«fiO ZO`À J=ã¨~°O.
hÖ’<Õ QÆ#Hõ D ã¨^Œ∞æ}O LO_ç LO_»HõáÈ`Õ, nxH˜ |^Œ∞Å∞QÍ h=Ù Hõiî# =∂„`«"Õ∞ Ѩiq∞`«O. áÈ`Õ U q+¨Ü«∞OÖ’ +¨sJ`ü P^ÕâßÅ∞ ã¨Ê+¨ìOQÍ L<åflÜ≥∂
ã¨fiÉèÏ=Ù_»=Ù, ^Œ∞~°∞ã¨∞ "≥Y· i HõÅ"å_»=Ù J~Ú=ÙO>Ë [#∞Å∞ h‰õΩ ^ŒQ~æÆ Ü ° ∞Õ º|^Œ∞Å∞, "å\˜Ö’ WHõ "Õ~˘Hõi ã¨ÅǨÅ∞ fã¨∞HÀ=Åã≤# J=ã¨~O° LO_»^∞Œ (Ѷ`¨ Çü ï¨ Öò Yn~ü).
^Œ∂~°O "≥o§á⁄ÜÕ∞º"å~°∞. JO^Œ∞ˆH h=Ù h ã¨Ç¨ÏK«~°∞ŠѨ@¡ x`«ºO =∞xflOѨÙÅ 176. JO>Ë, ã¨ÅǨ fã¨∞‰õΩ#fl `«~°∞"å`« h=Ù Uk ã¨=Úz`«=∞#∞‰õΩO>Ë ^•xfl K≥~Úº.
"≥·Yi<Õ J=ÅOaã¨∂Î LO_®Åx LѨ^Õtã¨∞Î<åfl_»∞. HÍx JÖÏ¡ÇπÏÃÑ· P^è•~°Ñ¨_ç =∞s K≥~Úº. nx ^•fi~å É’^èŒÑ¨_Õ^Õq∞@O>Ë, ã¨ÅǨ
175. JO>Ë, `À\˜ =Úã≤¡OŠǨÏ$^ŒÜ«∂Å#∞ [~ÚOKÕ Ñ¨#∞Ö’¡ XHõ\˜ Jaè„áêÜ«∂Å#∞ =∞O_»ex ã¨O„ѨuOz# g∞^Œ@ ‰õÄ_® JOu=∞ x~°Ü ‚ ∞« O ~å*ϺkèHÍi^Õ J=Ù`«∞Ok.
`≥Å∞ã¨∞‰õΩO@∂ LO_»@O. D PÜ«∞`«∞ ^•fi~å ã¨ÅǨ ã¨O„ѨuOѨÙÅ P=â◊ºHõ`« ã¨ÅǨ =∞O_»e K≥Ñ≤Ê# „Ѩu^•xh ѨiáêʼnõΩ_»∞ áê\˜OK«#=ã¨~°O ÖË^Œ∞.
306 307
3. Pe W„=∂<£ Å<£H``õ„~°«<«<∞ã¨åÅ∂
Å<£
uÖò åÅ∞∞Å∞ 155 3. Pe W„=∂<£ 4= áê~å
3=
Pre-final
161 XHõ „Ѩ=HõÎ „^ÀǨxH˜ áêÅÊ_»@ 164 JÖÏ¡ÇπÏ qâßfiã¨∞ʼnõΩ KÕã≤#
=∞<Õk [~°QxÆ Ñ¨x.177 „^ÀǨxH˜ áêÅÊ_Õ =∞ǨϟѨHÍ~°O Uq∞@O>Ë, PÜ«∞#
„Ѩu XHõ¯_»∂ `«#∞ „^ÀǨxH˜ "åiÖ’ #∞O_Õ XHõ „Ѩ=HõÎ#∞ Z#∞fl‰õΩx
áêÅÊ_ç# ^•xx fã¨∞‰õΩx „ѨàÜ ◊ ∞« k<å# "åi =^ŒÌ‰õΩ ѨOáê_»∞.178 J`«_»∞ "åiH˜
Ǩ[~°=Ù`å_»∞. `«~°∞"å`« „Ѩu XHõ¯iH© PÜ«∞# "åHͺÅ#∞ K«kq qxÑ≤™êÎ_»∞.
"å~°∞ KÕã¨∞‰õΩ#fl Hõ~°‡Å‰õΩ ѨÓiÎ "åix Ѩiâ◊√^Œ∞eú fl KÕ™êÎ_∞» . "åiH˜ „QÆO^äŒ
„ѨuѶŨ O W=fi|_»∞`«∞Ok. "åiÔHÖÏO\˜ *Ï˝<åhfl, q"ÕHÍhfl É’kè™êÎ_»∞.179 xâ◊Û
J<åºÜ«∞O [~°QÆ^Œ∞.
178. ^≥·=„Ѩ=HõÎ XHõ =∂#= =∂„`«∞_»∞ HÍ=@O, P „Ѩ*Ï ã¨=¸Ç¨ÏOÖ’ #∞OKÕ "åix
162 Uq∞\©, ^≥·= „Ѩã¨#fl`«‰õΩ ã¨O㨯iOKÕ „Ѩ=HõÎ#∞ ^Õ=Ù_»∞ ZOÑ≤Hõ KÕÜ«∞@O xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^≥·=Hõ$¿Ñ Jh, Wk
J#∞QÆ∞}OQÍ #_»∞K«∞‰õΩ#fl"å_»∞, =∂#"åoH˜ ^Õ=Ù_»∞ KÕã≤# =∞ǨϟѨHÍ~°O Jh q=iOK«@O [iyOk. (1).
^≥·"å„QÆǨxH˜ áê„`«∞_≥· JuK≥_»¤ ZO^Œ∞HõO>Ë J`«_∞» P *Ïu [#∞Å∞ =∂\Ï¡_Õ ÉèÏ+¨Ö’<Õ ^≥=· ã¨O^Õâßxfl JO^Œ*™Ë êÎ_∞» .
x"åã¨"≥∞ÿ# #~°HÍxH˜ áÈÜÕ∞"åx`À "åi Ü«∂ã¨Ö’<Õ "åix ѨÅHõi™êÎ_∞» . JO^Œ∞=Å¡ „Ѩu=ºH©Î J`«x =∂@#∞ `˘O^Œ~Q° Í
ã¨=∂#∞_»=Ù`å_®? J~°÷O KÕã¨∞‰õΩO\Ï_»∞. (2). J`«_»∞ =∂#==∂„`«∞_≥· LO_»@O =¸ÅOQÍ =∞#∞[
*Ïu J`«xH˜ `˘O^Œ~°QÍ ^ŒQÆæ~°=Ù`«∞Ok. (3). XHõ =∞x+≤ =∞~À =∞x+≤x
163 JÖÏ¡ÇπÏ =^ŒÌ "åi ™ê÷<åÅ∞ "Õˆ~fi J#∞ã¨iOK«QÆÅ_»∞ QÍx, =∞x+¨<Õ"å_»∞ ^≥·=^Œ∂`«Å#∞ J#∞ã¨iOK«ÖË_»∞. ^≥·=^Œ∂`«
~°∞QÍ L<åfl~Ú ã¨∞=∂! "å~°∞ KÕ¿ã^ŒO`å ‰õÄ_® =∂#=ÙÅ =∞<ÀÉèÏ"åÅ#∞, "åi J=ã¨~åÅ#∞ ã¨iQÍæ J~°÷O KÕã¨∞HÀÖË_»∞.
JÖÏ¡ÇπÏ K«∂ã¨∂Î<Õ L<åfl_»∞. JO^Œ∞ˆH „Ѩ=HõÎÅ#∞ ^≥·=^Œ∂`«Å #∞Oz Z#∞fl‰õΩx LO>Ë "å~°∞ ^≥·=^èŒ~°‡ „ѨKå~åxH˜
ã¨O|OkèOz# ÉÏ^茺`«Å#∞ ã¨*Ï=ÙQÍ x~°fiiÎOK«ÖËHõáÈÜÕ∞"å~°∞. JO^Œ∞ˆH `«#
QÆ=∞<å~°›"≥∞ÿ# =∞~À q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë ã¨ÅǨ^•~°∞Å∞ Zxfl =∞Oz ã¨ÅǨeKÕÛ „Ѩ=HõÅÎ O^Œih JÖÏ¡ÇÏπ =∂#=*Ïu #∞OKÕ Z#∞fl‰õΩ<åfl_»∞. "å~°∞ =∂\Ï¡_Õ ÉèÏ+¨Ö’<Õ
"åÔ~#· ѨÊ\˜H© ѨiáêʼnõΩ_»∞ JÖÏ¡ÇÏπ ÃÑ· P^è•~°Ñ_¨ H» õ `«Ñʨ ^Œ∞. =KÕÛ PÜ«∞`«∞Ö’ ‰õÄ_® ^≥·=ã¨O^Õâßxfl J=`«iOѨ*Ëâß_»∞. ^•xH˜ x^Œ~°≈<åeq :
JÖÏ¡ÇπÏÃÑ· ÉèÏ~°O "≥∂Ѩ=∞x =∞m¡ `åH©^Œ∞ KÕÜ«∞|_çOk.
1. ''(F „Ѩ=HÍÎ!) g∞‰õΩ ѨÓ~°fiO "Õ∞=Ú Ñ¨OÑ≤# „Ѩ=HõÎÅO`å =∂#=ÙÖË. "åiH˜
177. LǨï^£ Ü«Ú^Œú ã¨O^Œ~ƒ° Où QÍ `«=∞ ™ê÷<åÅ#∞ =^ŒeÃÑ\˜ì q[Ü«∞„áêÑ≤Î "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ Ѩ~∞° QÆ∞Å∞ "Õ∞=Ú '=Ç‘Ï—x JO^Œ*Ë¿ã"å~°O.—— (JOaÜ«∂ – 7)
fã≤#"åi =∞#ã¨∞Ö’¡ =zÛ# PÖ’K«# Uq∞@O>Ë `å=Ú QÆ#Hõ ã¨HÍÅOÖ’ JHõ¯_çH˜ 2. ''(F „Ѩ=HÍÎ!) g∞‰õΩ ѨÓ~°fiO "Õ∞=Ú Ñ¨OÑ≤# „Ѩ=HõÎÅO`å J#flO u<Õ"åˆ~.
KÕ~°∞HÀHõáÈ`Õ, W`«~°∞Å∞ "å\˜x ™êfiǨ KÕ™êÎ~°∞. ^•xÃÑ· D ÃÇÏK«ÛiHõ =zÛOk. |*Ï~°¡Ö’ ã¨OK«iOKÕ"åˆ~.—— (JÖò Ѷ¨Ù~åö<£ – 20)
q[Ü«∞ ^èŒ#OÖ’ #∞Oz g∞ "å\Ï g∞‰õΩ ^ŒHõ¯^Œx Jã¨Å∞ g∞Ô~ÖÏ J#∞‰õΩ<åfl~°∞? ã¨fiÜ«∂<å ^≥·=„Ѩ=HõÎ KÕ`« WÖÏ K≥Ñ≤ÊOK«@O [iyOk :
Uq∞\©, g∞‰õΩ g∞ <åÜ«∞‰õΩ_»∞ J~Ú# =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O)ÃÑ· Éèí~À™ê ÖˉõΩO_® 3. ''(F „Ѩ=HÍÎ!) "åi`À J#O_ç: <Õ#∂ g∞ÖÏO\˜ XHõ =∂#=Ù}Ë‚. J~Ú`Õ <åÃÑ·
áÈ~ÚO^•? QÆ∞~°∞OÎ K«∞HÀO_ç! XHõ „Ѩ=HõÎ ^•fi~å Z#fl\˜H,© ZÖÏO\˜ Jqhf [~°Q^Æ ∞Œ . '=Ç‘Ï— J=`«iã¨∞ÎOk.—— (Ǩg∞"£∞ ã¨*ÏÌ – 6)
Wk =Ú=∂‡\˜H© Jã¨OÉè=í O. ZO^Œ∞HõO>Ë Jqhu J<Õk „Ѩ=HõÎ <≥*· ÏxˆH =ºuˆ~HõO.
XHõ"àÕ ◊ „Ѩ=Hˆ Î JqhuѨ~∞° _≥`· Õ =∞i J`«x ^≥=· ^Ò`«ºO ZÖÏ #=∞‡â◊Hºõ O J=Ù`«∞Ok? D<å_»∞ KåÖÏ=∞Ok =ÚǨÏ=∞‡^£ „Ѩ=HõÎ (ã¨) =∂#= =∂„`«∞ÖË##fl q+¨Ü«∂xfl
Jqhu ÖËHõ „^ÀǨÏO (dÜ«∂#`ü) =∞ǨѨ~å^èŒO. ǨÏnã¨∞ÅÖ’ Jk x~°ÌfiO^ŒfiOQÍ „QÆÇ≤ÏOK«‰õΩO_®, JO^èŒ qâßfi™êʼnõΩ Ö’#=Ù`«∞<åfl~°∞.
YO_çOK«|_çOk. 179. D PÜ«∞`«∞Ö’ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) "åi =¸_»∞ =ÚYº ÉÏ^茺`«Å∞ ã¨∂zOK«|_®¤~Ú.
308 309
3. Pe W„=∂<£ Å<£H`õ„~°«<∞ã¨åÅ∞
uÖò ∞Å∞ 156 3. Pe W„=∂<£ 4= áê~å
3=
Pre-final
Ü«∞OQÍ JO`«‰õΩ =ÚO^≥·`Õ180 "åà◊√§ 166 W~°∞=~åæÅ "å~°∞ _èHô ˘#fl P ~ÀA#
ã¨Ê+¨"ì ∞≥ #ÿ JѨ=∂~åæxH˜ Ö’<≥· LO_Õ"å~°∞. g∞‰õΩ Hõey# ÉÏ^èŒ ^≥·"å[˝ "Õ∞~°ˆH#x
165 (Uq∞\©?) g∞ÃÑ· PѨ^Œ~åQÍ<Õ – `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç. g∞Ö’ (ã≤ã¨Öˇ·#) qâßfiã¨∞
nxHõ<åfl Ô~O_çO`«Å∞QÍ g∞~°∞ "åiÃÑ· Öˇ=~À JÖÏ¡ÇÏπ (|Ç≤Ï~°OQÆOQÍ) `≥Å∞ã¨∞HÀ
q~°∞K«∞‰õΩѨ_ç LO_ç ‰õÄ_® – W^≥Hõ¯_ç ^ŒeKå_»∞.
#∞Oz =zÛѨ_Oç ^Œx JO\Ï~å?181 ''Wk 167 ^ŒQÍHÀ~°∞Öˇ=~À183 ‰õÄ_® PÜ«∞#
KÕ*`Ë ∞« ÖÏ g∞~°∞ H˘x`≥K∞« Û‰õΩ#fl^Õ——182Jx `≥Å∞ã¨∞HÀ"åÅ#∞‰õΩ<åfl_»∞. ''~°O_ç, ^≥·=
(F „Ѩ=HÍÎ!) "åiH˜ K≥ѨC. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ =∂~°æOÖ’ áÈ~å_»O_ç ÖË^• Jqâßfiã¨∞
JÖÏ¡ÇÏπ „Ѩu ^•xh KÕÜ∞« QÆÅ ã¨=∞~°∞_÷ ∞» . Å#∞ Z^Œ∞~À¯O_ç—— Jx "åi`À
1. k=º =K«<åÅ áê~åÜ«∞}O. 2. ǨÏ$^ŒÜ«∞â◊√kú. 3. „QÆO^äŒ*Ï˝<åxfl, q"ÕHÍhfl (HõѨ@∞Å`À) J#flѨC_»∞, ''Ü«Ú^ŒúO
<Õ~Ê° @O. [~°QÆÉ’`«∞O^Œx =∂‰õΩ `≥eã≤ LO>Ë
„QÆO^ä•xfl <ÕiÊOK«@OÖ’ 'Ѩ~î°#O— (uÖÏ=`ü) ‰õÄ_® =KÕÛã¨∞ÎOk. Ѩ~î°#O`Àáê>Ë `«Ñʨ ‰õΩO_® g∞"≥O@ =KÕÛ "åà◊§"Õ∞——184
q+¨Ü«∂xfl q_»=∞~°z K≥¿ÑÊ Ñ¨xx ‰õÄ_® KÕÜ«∞=K«∞Û. áê~åÜ«∞}O K≥Ü«∞º‰õΩO_® J~Ú`Õ D PÜ«∞`«∞Ö’ =zÛ# W<£ (.. ...) J@∞=O\˜k HÍ^Œ∞. nxx '=ÚYѨÊÑù Ǩ¶ Ïπ
áê~î°O K≥ѨÊ@O ™ê^茺=∞ÜÕ∞º q+¨Ü«∞O HÍ^Œ∞. J~Ú#ѨÊ\˜H© áê~åÜ«∞}Ïxfl "Õ~°∞QÍ q∞#Öò =Úã¨YöÅÇπÏ— JO\Ï~°∞. JO>Ë D 'W<£—, ã¨^Œ~°∞ PÜ«∞`«∞Ö’, 'W#fl— (xâ◊Û
„Ѩ™êÎqOK«@O QÆ=∞xOK«^yŒ # q+¨Ü∞« O. nxfl|\ì̃ J=QÆ`=« ∞ÜÕ∞º^Õq∞@O>Ë „QÆO^äŒ Ü«∞OQÍ, xã¨ûO^ÕǨÏOQÍ) J<Õ J~°÷OÖ’ LѨÜ≥∂yOK«|_çO^Œ#fl=∂@!
áê~åÜ«∞}O XHõ ѨÙ}º„Ѩ^"Œ ∞≥ #ÿ q+¨Ü∞« O. áê~åÜ«∞}O KÕ¿ã"åxH˜, ^•xfl q<Õ"åxH˜ 181. JO>Ë LǨï^£ Ü«Ú^ŒúOÖ’ g∞ ѨH∆ÍxH˜ K≥Ok# 70 =∞Ok J=∞~°QÆu <˘Ok`Õ,
Jk J~°÷"≥∞ÿ<å, J~°÷OHÍHõáÈ~Ú<å ѨiîOz#O^Œ∞‰õΩ ѨÙ}ºO ZÖÏQÆ∂ „áêÑ≤Îã¨∞ÎOk. |„^£ Ü«Ú^ŒúOÖ’ g∞~°∞ ‰õÄ_® 70 =∞Ok Jqâßfiã¨∞Å#∞ =kèOz L<åfl~°∞. =∞~À
k=º Y∞~üP<£ "åHͺÅÃÑ· Ü≥∂K«# KÕÜ«∞@O, ^•x ÉèÏ"åxfl `≥Å∞ã¨∞HÀ=\ÏxH˜ 70 =∞Okx |OnÅ∞QÍ Ñ¨@∞ì‰õΩ<åfl~°∞.
Hõ$+≤ K≥Ü«∞º@O =Ú=∂‡\˜H© J=ã¨~°"Õ∞. J~Ú`Õ D ÅHõ∆ºO <≥~°"Õ~°#O`« =~°‰õÄ
182. JO>Ë – ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) g∞‰õΩ QÆ\˜ìQÍ `åH©^Œ∞ KÕã≤#ѨÊ\˜H© g∞~°∞ PÜ«∞# (ã¨)
Y∞~üP<£#∞ ѨiîOK«‰õΩO_® KÕ`«∞Å∞ =Ú_»∞K«∞‰õΩx ‰õÄ~ÀÛ=@O ‰õÄ_® ã¨=∞‡`«O =∂@efl ÖˇHõ¯KÕÜ«∞‰õΩO_® xs‚`« ã¨÷ÖÏxfl =^Œe g∞~°∞ Ѷ¨∞’~° `«Ñ≤Ê^ŒO KÕâß~°∞. g∞~°∞
HÍ^Œ∞. KÕã≤# P `«Ñ¨C=Å¡<Õ Jqâßfiã¨∞Å∞ P "≥·Ñ¨Ù#∞OKÕ PHõã≤‡Hõ ^•_ç KÕã≤ g∞‰õΩ #+¨ìO
ǨÏ$^ŒÜ«∞â◊√kú (`«*òH˜Ü«∞) JO>Ë qâßfi™êÅ#∞, PK«~°}Å#∞, #_»=_çHõ#∞ ã¨O㨯iO HõeyOKå~°∞.
K«@O, K«H¯õ k^Œ@Ì =∞x ÉèÏ=O. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ–=∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^£(ã¨) `«# *Ïu 183. LǨï^£ Ü«Ú^Œú~°OQÆOÖ’ g∞‰õΩ KÕ‰õÄi# #+¨ìO ^≥·=„Ѩ}ÏoHõ „ѨHÍ~°"Õ∞ KÕ‰õÄiOk
„Ѩ[Å#∞ +≤~¯ü ÉèÏ"åÅ#∞Oz `ÒÇ‘Ï^£ ÉèÏ"åÅ "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ =∞o§OKå~°∞. <≥u· HõOQÍ ZO`À (Éèíq+¨º`«∞ÎÖ’ g∞~°∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) P^Õâßxfl âßÜ«∞â◊‰õΩÎÖÏ áêeOKÕÖÏ KÕÜ«∞_®xH˜
kQÆ*Ïi áÈ~Ú# "åiÖ’ ^≥=· cèu, Ѩ~Ö° ’Hõ cèu P^è•~°OQÍ L`«=Î ∞ <≥u· HõÑÙ¨ qÅ∞=Å#∞ WÖÏ KÕÜ«∞@O [iyOk). ^≥·=qâßfiã¨∞Å#∞ – =OK«‰õΩÅ #∞O_ç ã¨Ê+¨ìOQÍ "Õ~°∞
#∂iáÈâß~°∞. 'Ç≤ÏHõ‡`ü— JO>Ë KåÖÏ =∞Ok Y∞~üP<£ "åºMϺ`«Å ^Œ$+≤ìÖ’ ǨÏnã¨∞ Ѩ~°KåÅ#fl Ѩ~°=∂~°÷O ‰õÄ_® WO^Œ∞Ö’ ^•y LOk.
Jx ÉèÏ=O.
184. D =∂@Å ^•fi~å "å~°∞ UO K≥ѨÊ^ŒÅK«∞‰õΩ<åfl~°O>Ë, g∞~°∞ x[OQÍ<Õ Ü«Ú^•úxH˜
180. JO>Ë =∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) ^≥·=„Ѩ=HõÎQÍ Z#∞flHÀ|_»Hõ =Ú#∞Ѩ٠J~°|∞ƒÅ∞ "≥à◊√`«∞#fl@¡~Ú`Õ "Õ∞=¸ g∞`Àáê@∞ =zÛ LO_Õ"åà◊§O. HÍx g∞~°∞ "≥à◊√`«∞#flk
=∂~°æqÇ‘Ï#`«, =∂~°æ„Éèí+¨ì`«Å PYi JOK«∞ʼnõΩ KÕiáÈÜ«∂~°#flk xifi"å^•Oâ◊O† Ü«Ú^ŒOú KÕÜ∞« \ÏxH˜ HÍ^Œ∞, HõëêìÅ∞ H˘x`≥K∞« ÛHÀ=\ÏxˆH! UiHÀi g∞~°∞ HõëêìÅ#∞,
™ê^è•~°}OQÍ J~°cÖ’ 'W<£— (....) J<Õ Ñ¨^•xH˜ 'XHõ"Õà◊— Jx J~°÷O =ã¨∞ÎOk. Hõ_»QÆO_»¡#∞ H˘x`≥K«∞Û‰õΩO@∂ LO_»QÍ "Õ∞"≥∞O^Œ∞‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞O KÕÜ«∂e?
310 311
3. Pe W„=∂<£ Å<£H``õ„~°«<«<∞ã¨åÅ∂
Å<£
uÖò åÅ∞∞Å∞ 157 3. Pe W„=∂<£ 4= áê~å
3=
Pre-final
Jx "å~°∞ |^Œ∞eKåÛ~°∞. P<å_»∞ "åà◊√¡ 169 JÖÏ¡ÇπÏ =∂~°æOÖ’ K«OѨ|_ç#
qâßfiã¨O Hõ<åfl Jqâßfi™êxH˜ |Ǩï "åix ã¨∞`«~å=¸ =∞$`«∞Å∞QÍ `«ÅáÈÜ«∞
KÕ~°∞=Ö’ L<åfl~°∞.185 `«=∞ =∞#ã¨∞Ö’¡ HõO_ç. "å~°∞ ã¨r=ÙÅ∞. "åiH˜ `«=∞
ÖËx ^•xfl <À\˜`À ѨÅ∞‰õΩ`«∞<åfl~°∞.186 „ѨÉèí∞=Ù =^ŒÌ PǨ~°O188 W=fi|_»∞
"å~°∞ ^•z LOKÕ ^•xx JÖÏ¡ÇπÏ ÉÏQÍ `«∞Ok.
Z~°∞QÆ∞. 170 JÖÏ¡ÇπÏ `«# J#∞„QÆǨÏO =Å¡
168 "å~°∞ `«=∞ WO_»¡Ö’¡<Õ ‰õÄ~°∞Û#flk "˘ã¨y# ^•O`À "å~°∞ KåÖÏ ã¨O`À+¨OQÍ
QÍHõ, `«=∞ ™È^Œ~°∞Å QÆ∞iOz =∂\Ï¡_»∞ L<åfl~°∞. WOHÍ `«=∞`À =zÛKÕ~x° , `«=∞
‰õΩO@∂, "å~°∞ ‰õÄ_® `«=∞ =∂@ qx "≥#∞Hõ („ѨѨOK«OÖ’<Õ) LO_çáÈ~Ú#
L#fl@¡~Ú`Õ D q^èŒOQÍ K«OѨ|_ç "åi189 (qâßfiã¨∞Å) QÆ∞iOz Ѩ~㰠ʨ ~°O
LO_Õ"å~°∞ HÍ^Œ∞ Jx JO\Ï~°∞. ''g∞~°∞ â◊√Éè"í å~°Î qxÑ≤OK«∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. ÉèÜ
í ∞«
ã¨`«º=O`«∞ÖË J~Ú`Õ g∞ „áê}ÏÅ#∞ Ѩ_=» Åã≤#, ^Œ∞ódOK«=Åã≤# J=ã¨~O°
=∞$`«∞º"å`«# Ѩ_»‰õΩO_® HÍáê_»∞ ÖË#O^Œ∞ʼnõΩ ("å~°∞ P#O^ŒOQÍ
HÀO_ç——187 Jx (F „Ѩ=HÍÎ!) "åiH˜ K≥ÑC¨ . L<åfl~°∞).
HõѨ\Ï„ˆQã¨~°∞_≥·# J|∞ÌÖÏ¡ a<£ Lɡ· =∞iÜ«Ú J`«x J#∞OQÆ∞ J#∞K«~°∞Å∞ ѨeH˜# XHõ"Õà◊ g∞ =∂@Ö’¡ U=∂„`«O x*Ï~Úf L<åfl g∞~°∞ g∞ =∞~°}Ïxfl "å~Ú^•
ѨÅ∞‰õΩeq. `å=Ú K≥¿ÑÊ^•xfl Ѩ\˜ìOK«∞HÀ#O^Œ∞‰õΩ x~°ã¨#QÍ "å~°∞ 'ëœ`ü— J<Õ "Õã≤ K«∂Ñ≤OK«O_ç Jx JÖÏ¡ÇπÏ ã¨"åÅ∞ qã≤~å_»∞. nx ÉèÏ=O Uq∞@O>Ë qkè„"å`«
ã¨÷ÅO =^ŒÌ‰õΩ KÕ~°∞‰õΩ<åflHõ =∞n<å‰õΩ u~°∞QÆ∞ =ÚYO Ѩ\Ïì~°∞. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ #∞Oz Z=~°∂ `«ÑÊ≤ OK«∞HÀÖË~∞° . =∞$`«∞º=Ù ZѨC_»∞ ~å"åÖ’, ZHõ¯_» ~å"åÖ’ ~åã≤ÃÑ\˜ì
J|∞ÌÖÏ¡ a<£ Ç≤Ï*Ï"£∞ J<åûs (~°l) "åà◊¡‰õΩ #K«Û*ˇÑ≤Ê Ü«Ú^ŒúOÖ’ áêÖÁæ<ÕÖÏ LO@∞Ok. ^•x „ѨHÍ~°O Jk =zÛf~°∞ÎOk. ^≥·==∂~°æOÖ’ áÈ~å@Ѩ\˜=∞#∞
XÑ≤ÊOKÕO^Œ∞‰õΩ f„= „Ѩܫ∞`«flO KÕÜ«∞™êQÍ~°∞ (W`«~° q=~åÅ∞ "≥#∞Hõ\˜ JOâßÖ’¡ „Ѩ^Œi≈OK«=Åã≤# H©ÅHõ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ "≥#∞flK«∂Ñ≤ áêiáÈ~Ú#O`« =∂„`å# ÖËHõ
¿Ñ~˘¯#|_®¤~Ú). Ü«Ú^Œú ~°OQÍxH˜ "≥à◊§‰õΩO_® HÍH˜ÖˇHõ¯Å∞ "Õã¨∂Î WO\’¡ ‰õÄ~°∞Û#flO`« =∂„`å#
185. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ "åi <À@ "≥Å∞=_»¤ =∂@Å∞ "åiÖ’x HÍѨ\ϺxH˜ (xá¶êMò‰õΩ), =∞$`«∞º=Ù Hõ|oOK«‰õΩO_® LO_»^Œ∞.
Jqâßfi™êxH˜ (‰õΩ„Ѷπ‰õΩ) „ѨuaO|OQÍ L<åfl~Ú. 188. J=∞~°QÆ`«∞Å∞ ã¨r=ÙÅ∞QÍ LO\Ï~°#flk "åã¨Î==∂? ÖËHõ ˆH=ÅO "åi Q“~°=O
^Œ$ëêìº JÖÏ J#|_çO^•? JO>Ë =Ú=∂‡\˜H© "åã¨Î="Õ∞. HÍx „ѨѨOK«"åã¨∞Å∞ P
186. "å~°∞ ÃÑH· ˜ K≥ÑÊ≤ # =∂@Å∞ WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ q=iOK«|_®¤~Ú. WѨC_»∞ D PÜ«∞`«∞Ö’ q+¨Ü∂« xfl J~°O÷ KÕã∞¨ HÀÖË~∞° . (k=º Y∞~üP<£ D q+¨Ü∂« xfl ã¨Ê+¨Oì QÍ „ѨH\õ O˜ zOk.
"åi JO`«~°OQÆO QÆ∞iOz K≥ѨÊ|_»∞`ÀOk. `å=Ú "≥à◊§HõáÈ=@O =Å¡ =Úã≤¡OÅ JÖò |Y~å ã¨∂~åÖ’x 154= PÜ«∞`«∞#∞ K«∂_»O_ç). =∞i P rq`åxfl ã¨∂÷ÅOQÍ
Ãã·#ºOÖ’ P`«‡ qâßfiã¨O H©∆}˜ã¨∞ÎO^Œh, Wk Ѩ~ÀHõ∆OQÍ â◊„`«∞=ÙʼnõΩ ÖÏÉèíO ZÖÏ J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åe J#flk „Ѩâ◊fl. ã¨=∂^èŒ∞ÅÖ’H˜ "åi P`«‡Å∞ uiy
KÕ‰Äõ ~°∞ã¨∞OÎ ^Œh "å~°∞ =∞#ã¨∞Ö’ J#∞‰õΩ<Õ"å~°∞. JO>Ë U^À XHõq^èOŒ QÍ W™ê¡O‰õΩ, ѨOѨ|_»`åÜ«∞h, ^≥"· å#∞„QÆÇ¨ Å#∞ P™êfikã¨∂Î "å~°∞ JO^Œ∞Ö’ Ǩ~ÚQÍ LO\Ï~°x
=Úã≤¡OʼnõΩ, ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) L^Œº=∂xH˜ qѶ¨∂`«O HõÅQÍÅ#flk "åi =∞#ã¨∞Ö’ H˘O`«=∞Ok q^•fiOã¨∞Å∞ Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞. ã¨fi~°æOÖ’ ѨO_»∞¡ Ѷ¨ÖÏÅ ã¨∞"åã¨##∞
L#fl HÀiHõ. Ñ‘Å∞Û`«∂ "å~°∞ ã¨∞YOQÍ, ã¨O`«$ѨÎOQÍ LO\Ï~°x =∞i H˘O^Œ~°∞ "åºMϺxOKå~°∞.
187. `«=∞ ã¨ÖǨ#∞ áê\˜Oz Wà◊§Ö’¡<Õ ‰õÄ~°∞Ûx LO>Ë Ü«Ú^ŒúOÖ’ J=∞~°QÆ`«∞Öˇ·# `«=∞ J~Ú`Õ Ç¨Ïnã¨∞ ^•fi~å =¸_À q+¨Ü∞« O ‰õÄ_® `≥eÜ«∞=™ÈÎOk. W^Õ x[=∞~ÚOk.
™È^Œ~°∞ʼnõΩ D ^Œ∞~°æu Ѩ>Ëìk HÍ^Œ#flk HõѨ@∞Å L"åK«. nxH˜ ã¨=∂^è•#OQÍ, J^Õq∞@O>Ë "åi P`«‡Å∞ ѨK«Ûx Ѩ‰õ∆ΩÅ L^Œ~åÖ’¡H˜ „Ѩ"Õâ◊ÃÑ@ì |_»`å~Ú. Jq
312 313
3. Pe W„=∂<£ Å<£H`õ„~°«<∞ã¨åÅ∞
uÖò ∞Å∞
Pre-final
171 JÖÏ¡ÇπÏ =~åŠѨ@¡, (PÜ«∞#)
J#∞„QÆǨÏO Ѩ@¡ "å~°∞ ZO`«QÍ<À
ã¨O`À+≤ã¨∞Î<åfl~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ qâßfiã¨∞Å
ѨÙ}ºÑ¶¨ÖÏxfl =$^è• HÍx=fi_»#fl
q+¨Ü«∞O ‰õÄ_® "åi<≥O`«QÍ<À
ã¨O`«$ѨÑÎ ~¨ z° Ok.190
ã¨fi~°æOÖ’ uO@∂ „`åQÆ∞`«∂, JO^Œe J#∞„QÆǨÅ#∞ `«xqf~å P™êfikã¨∂Î
LO\Ï~Ú (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü – ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O : H˜`å|∞Öò W=∂~°ÇπÏ „ѨHõ~°}O
P^è•~°OQÍ).
189. JO>Ë WѨÊ\˜=~°‰Äõ (K«xáȉõΩO_®) „ѨÑO¨ K«OÖ’<Õ L#fl qâßfiã¨∞Å∞, ÖËHõ lǨ^£Ö’
áêÖÁæ#fl"å~°∞ g~°=∞~°}O á⁄Ok `«=∞ÖÏQÍ "å~°∞ ‰õÄ_® J#∞„QÆǨÏÉèíi`«"≥∞ÿ#
WÖÏO\˜ rq`åxH˜ <ÀK«∞‰õΩO>Ë WOHÍ ÉÏ=ÙO@∞O^Õ"≥∂! Jx J#∞‰õΩO@∂
LO\Ï~°∞. LǨï^£ Ü«Ú^ŒúOÖ’ J=∞~°QÆu<˘Ok#"å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞^ÕÌtºOz,
''„ѨÑO¨ K«OÖ’ =∂ "≥#∞Hõ LO_çáÈ~Ú# =∂ ™È^Œ~∞° ʼnõΩ ã¨∞Yã¨O`ÀëêÅ`À xO_ç#
=∂ r=# Ѩiã≤÷`«∞Å#∞ QÆ∞iOz `≥eÜ«∞*Ë¿ã"åÔ~=~°~Ú<å L<åfl~å?! D "å~°Î
QÆ#Hõ "åiH˜ JOk`Õ "åÔ~#fl_»∂ ^èŒ~°‡Ü«Ú^ŒúO (lǨ^£) Ѩ@¡ q=ÚY`« K«∂Ѩ‰õΩO_®
LO\Ï~°∞—— Jx q#flqOK«∞HÀQÍ, ''g∞ Jaè„áêÜ«∂xfl <Õ#∞ "åiH˜ `≥eÜ«∞*Ë™êÎ#∞——
Jx JÖÏ¡ÇπÏ Ç¨g∞ ~ÚKåÛ_»∞. D <ÕѨ^䌺OÖ’<Õ JÖÏ¡ÇπÏ D PÜ«∞`«∞#∞
J=`«iOѨ*Ëâß_»∞ (=Úã¨fl^≥ JǨχ^£, ã¨∞#<≥ J|∂ ^•=Ó^£). W^ÕQÍHõ WOHÍ
J<ÕHõ ǨÏnã¨∞Å ^•fi~å ‰õÄ_® +¨Ç¨^Œ`ü (J=∞~°QÆu) Q˘Ñ¨Ê^Œ#O qk`«=∞=Ù`ÀOk.
L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ XHõ ǨÏnã¨∞Ö’ WÖÏ J#|_çOk: ''=∞~°}˜Oz ^Õ=Ùx ã¨xflkèÖ’
P^Œ~°} á⁄Ok# U „áê}© uiy WǨÏÖ’HõOÖ’H˜ ~å=\ÏxH˜ W+¨ìѨ_»^Œ∞. J~Ú`Õ
J=∞~°QÆ`«∞_»∞ =∂„`«O =∞m¡ WǨÏÖ’HõOÖ’H˜ =zÛ =∞~À™êi ^≥·==∂~°æOÖ’
g~°=∞~°}O á⁄O^•Åx JaèÅ+≤™êÎ_»∞. J=∞~°QÆu <˘O^Õ"åiH˜ ÅaèOKÕ L#fl`«
„âı}˜x uÅH˜Oz# HÍ~°}OQÍ J`«xÖ’ D Pâ◊, JaèÖÏ+¨ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok—— (=Úã¨fl^≥
JǨχ^£, ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O).
^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) `«#`À D q^èŒOQÍ J<åfl~°x Ǩτ[`ü *Ïa~ü (~°l) K≥áêÊ~°∞:
''h‰õΩ `≥Å∞™ê! JÖÏ¡ÇπÏ h `«O„_çx „|uH˜Oz, '<å#∞O_ç U=∞<åfl HÀ~°∞HÀ— Jx
J_çQÍ_»∞. ^•xH˜ h `«O„_ç, '<å‰õΩ XˆH XHõ¯ HÀiHõ LOk – J^Õq∞@O>Ë =∞m¡
##∞fl „ѨÑO¨ K«OÖ’H˜ ѨOÑ≤¿ãÎ <Õ#∞ =∞m¡ h =∂~°Oæ Ö’ áÈ~å_ç J=∞~°QuÆ <˘O^•Å#flk
<å HÀiHõ— Jx |^Œ∞eKåÛ_»∞. 'Wk Jã¨OÉèí=O. ZO^Œ∞HõO>Ë XHõ™êi <å ^ŒQÆæ~°‰õΩ
=zÛ# `«~°∞"å`« „ѨѨOK«OÖ’ uiy"≥àı§ J=HÍâ◊O Z=iH© W=fi|_»^Œx <Õ#∞
=ÚO^Õ x~°‚Ü«∞O KÕ¿ãâß#∞— Jx JÖÏ¡ÇπÏ JO\Ï_»∞.
314
158 3. Pe W„=∂<£ 4= áê~å
3=
172 Z=~°~Ú`Õ f„=OQÍ QÍÜ«∞Ѩ_ç#
`«~°∞"å`« ‰õÄ_® ^≥·=O =∞iÜ«Ú ^≥·=
„Ѩ=HõÎ P[˝Å#∞ t~°™ê=Ç≤ÏOKå~À,
"åiÖ’ Z=~°~Ú`Õ ã¨^•K«~°} KÕã≤,
ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ`À =∞ã¨Å∞‰õΩ<åfl~À "åi
H˘~°‰õΩ Q˘Ñ¨Ê ѨÙ}ºÑ¶¨Å=ÚOk.191
190. WHõ¯_» J=∞~°Q`Æ ∞« Å ã¨O`Àëêxfl =∞~À=∂~°∞ „Ѩ™êÎqOz "åiH˜ ã¨O`À+¨O `«Ñʨ ‰õΩO_®
ÅaèOz f~°∞`«∞O^Œx <˘H˜¯ K≥ѨÊ|_»∞`«∞#flk. JÖψQ =∞~À q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë
"åi D ã¨∞Yã¨O`ÀëêʼnõΩ HÍ~°}O ÉèíÜ«∞O, ^Œ∞óYO`À ‰õÄ_»∞‰õΩ#fl Ѩiã≤÷`«∞Å∞
^Œ∂~°=∞=@O XHõ¯>Ë HÍ^Œ∞. JÖÏ¡ÇÏπ „Ѩ™êkOz# J#O`«"∞≥ #ÿ =~åÅ#∞, J#∞„QÆÇ¨
Å#∞ K«∂z# `«~°∞"å`« "åi ǨÏ$^ŒÜ«∂O`«~åàÏÅ∞ P#O^ŒO`À Ѩ~°=t™êÎ~Ú.
=∞i H˘O`«=∞Ok "åºMϺ`«Å „ѨHÍ~°O "åiH˜ Hõey# "≥Ú^Œ\ ˜ ã¨O`ÀëêxH˜ HÍ~°}O
„ѨѨOK«OÖ’ `«=∞ "≥#∞Hõ LO_çáÈ~Ú# `«=∞ ã¨Ç¨ÏŸ^Œ~°∞Å∞. Ô~O_»= ã¨O`ÀëêxH˜
HÍ~°}O JÖÏ¡ÇπÏ "˘ã¨y# J#O`« J#∞„QÆǨÅ∞ (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü).
191. LǨï^£ Ü«Ú^ŒúO #∞O_ç =∞Hͯ‰õΩ uiy=ã¨∞Î#flѨC_»∞ =∂~°æ=∞^茺OÖ’ =Ú„+≤‰õΩ¯Å‰õΩ
XHõ PÖ’K«# `«\˜ìOk. `å=Ú =∞n<åÃÑ· ^ŒO_≥`ÕÎ ã¨∞=~å‚=HÍâßxfl *Ï~°q_»∞K«∞
‰õΩ<åfl=∞h, =Úã≤O¡ Å∞ Jxfl q^è•Å∞QÍ#∂ ^è~·≥ º° ™êǨϙêÅ#∞ HÀÖ’Ê~Ú, ѨÖÏÜ«∞#O
z`«Îyã¨∞Î#fl `«~°∞}OÖ’ `å=Ú QÆ#Hõ =∞n<å #QÆ~°OÃÑ· ^•_ç[iÑ≤ LO>Ë W™ê¡O
=$Hõ∆O ‰õÄHõ\˜„"Õà◊§`À ÃÑHõeOK«|_Õk Hõ^•! Jx ‰õΩÔ~·+¨µÅ∞ ÉËsA "Õã¨∞‰õΩ<åfl~°∞.
ã¨iQÍæ J^Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ J@∞ =∞n<åÖ’ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O), â◊„`«∞=ÙÅ∞ U
Hõ}∆ OÖ’#~Ú<å =∞~À™êi =∞n<åÃÑH· ˜ ^ŒO_≥uÎ =™êÎ~x° J#∞=∂xOKå~°∞. JO^Œ∞Hˆ
`«# ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å`À ã¨O„ѨuOѨÙÅ∞ "≥Ú^ŒÖˇ\Ïì~°∞. JѨÊ\˜ˆH Ü«Ú^ŒúOÖ’ Jáê~°"≥∞ÿ#
^è#Œ „áê} #+ì̈O ã¨OÉèqí Oz ÉÏ^è•`«ÑÎ̈ ǨÏ$^ŒÜ∞« O`À L#fl „Ѩ=HõÎ „Ñ≤Ü∞« ã¨ÇϨ K«~∞° Å∞
`«=∞ <åÜ«∞‰õΩx P^Õâ◊OÃÑ· P`«‡ ~°Hõ∆}‰õΩ ã≤^Œú"≥∞ÿáÈÜ«∂~°∞. =∞n<å‰õΩ 8 "≥∞ÿà◊§
^Œ∂~å# L#fl ''Ǩτ=∂=ÙÖò Jã¨^£—— =^ŒÌ "≥∂ǨÏiOKå~°∞. D ã¨=∂Kå~°O J@∞
=Ú„+≤‰Ωõ ¯Å‰õΩ KÕiáÈ~ÚOk. ^•O`À =∞n<åÃÑ· ^•_çKÜ Õ ∞« \ÏxH˜ Wk ã¨~Ô #· ã¨=∞Ü«∞O
HÍ^Œx `«ÅáÈã≤ =∞Hͯ =Ú„+≤‰õΩ¯Å∞ `ÀHõ =Ú_çKå~°∞. P `«~°∞"å`« ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨)
`«# ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å`À HõÅã≤ =∞n<å‰õΩ "åѨã¨∞ JÜ«∂º~°∞.
D PÜ«∞`«∞Ö’ „Ѩ=HõÎ ã¨Ç¨ÏK«~°∞Ö’¡x D q^èÕÜ«∞`å ÉèÏ=O H˘xÜ«∂_»|_çOk.
=∞iH˘O`«=∞Ok "åºMϺ`«Å Jaè„áêÜ«∞O „ѨHÍ~°O D PÜ«∞`«∞ J|∂ ã¨∞á¶êº<£
ÃÇÏK«ÛiHõ <ÕѨ^䌺OÖ’ J=`«iOzOk. =KÕÛ U_®k '|„^≥ ã¨∞„Ѷ¨∂—Ö’ g∞‰õΩ – =∂‰õΩ
315
3. Pe W„=∂<£ Å<£H``õ„~°«<«<∞ã¨åÅ∂
Å<£
uÖò åÅ∞∞Å∞ 159 3. Pe W„=∂<£ 4= áê~å
3=
Pre-final
173 ''Jqâßfiã¨[#∞Å∞ g∞‰õΩ =ºu 174 (`«`«Êùe`«OQÍ) "å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ
ˆ~HõOQÍ ÉèÏs Ãã·<åºxfl "≥∂ǨÏiOz „Ѩ™êkOz# =~åÅ`À, J#∞„QÆǨÏO`À
L<åfl~°∞. g∞~°∞ "åiH˜ ÉèÜ
í ∞« Ѩ_O» _ç—— Jx uiy =KåÛ~°∞.193 "åiÔHÖÏO\˜ H©_»∂
„Ѩ[Å∞ "åi`À J#flѨC_»∞, P =∂@ HõÅQÆÖ^Ë ∞Œ . "å~°∞ JÖÏ¡ÇÏπ „Ѩã#¨ fl`«#∞
"åi qâßfi™êxfl =∞iO`«QÍ ÃÑOzOk. J#∞ã¨iOKå~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ Q˘Ñ¨Ê
^•xH˜ ["å|∞QÍ ''=∂‰õΩ JÖÏ¡ÇÏπ KåÅ∞. J#∞„QÆǨÏO HõÅ"å_»∞.
PÜ«∞# KåÖÏ=∞Oz HÍ~°º™ê^茉õΩ_»∞——192 175 x*ÏxH˜ (D "å~°Î JO^Œ*Ëã≤#)
Jx "å~°<åfl~°∞. "å_»∞ Ã+·`å#∞. "å_»∞ `«# q∞„`«∞Å
=∞^茺 áÈ~°∞ [~°∞QÆ∞`«∞O^Œx J|∂ ã¨∞á¶êº<£ ÃÇÏK«ÛiOKå_»∞. (PÜ«∞# JѨÊ\˜H˜OHÍ QÆ∞iOz g∞‰õΩ ÉèÜ í ∞« ÃÑ\Ïì_∞» .194 Hõ#∞Hõ
=Úã≤¡O HÍÖË^Œ∞). J`«x ã¨"åÅ∞#∞ ã‘fiHõiã¨∂Î =Úã≤¡OÅ∞ ^≥·"åxH˜, ^≥·=„Ѩ=HõΉõΩ g∞~°∞ Jqâßfiã¨∞ʼnõΩ ÉèÜ í ∞« Ѩ_H» Oõ _ç,
ѨÓiÎ q^èÕÜ«∞`«#∞ Hõ#|~°∞™êÎ=∞x =ÚO^Œ∞‰õΩ =KåÛ~°∞. â◊H˜Î =OK«# ÖˉõΩO_® g∞~°∞ qâßfiã¨∞ÖË J~Ú`Õ <å‰õΩ
áÈ~å_»`å=∞x =∂\˜KåÛ~°∞ (Ѷ`¨ Çü ï¨ Öò Yn~ü, Wɡfl Hõã~‘ Åü Ö’x "åºMϺ# ™ê~åOâ◊O). í ∞« Ѩ_O» _ç.195
ÉèÜ
J~Ú`Õ D z=i Jaè„áêÜ«∞O ~åÉ’ÜÕ∞ PÜ«∞`«∞ ÉèÏ=O`À ã¨=∞~°ã¨O K≥O^Œ@O
ÖË^∞Œ . hJò=∞Öò =H©Öò—— (=∂‰õΩ JÖÏ¡ÇπÏ KåÅ∞. PÜ«∞# J`«∞º`«Î=∞ HÍ~°º™ê^茉õΩ_»∞) J<Õ
=K«<åxfl J`«ºkèHõOQÍ Ñ¨iîã¨∂Î LO_»@O =∞ǨÏ`«∂Ê~°fiHõ q+¨Ü«∞O Jx ǨÏnã¨∞Å∞
192. 'Ǩτ=∂=ÙÖò Jã¨^—£ ã¨O^Œ~ƒ° Où QÍ (H˘O`«=∞Ok Wk |„^≥ ã¨∞„QÍÖ’ [iy# ã¨OѶ∞¨ @# K≥|∞`«∞<åfl~Ú. ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ |∞MÏs `«k`«~° „QÆO^ä•ÅÖ’x LÖËY¡ #O „ѨHÍ~°O ^≥=· „Ѩ=HõÎ
Jx K≥|∞`å~°∞) Jqâßfiã¨∞Å <åÜ«∞‰õΩ_≥·# J|∂ ã¨∞á¶êº<£ H˘O`«=∞OkH˜ ^èŒ#O Ǩτ[`ü W„ÉÏÇ‘ÏO (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)#∞ JyflÖ’ Ѩ_»"Õã≤#ѨC_»∞ PÜ«∞# <À@ D
WzÛ, "åiKÕ`« =Úã≤O¡ ÅÖ’ =^ŒO`«∞efl "åºÑ≤OѨ*âË ß_»∞. =∞Hͯ‰õΩ K≥Ok# =Ú„+≤‰Ωõ ¯Å∞
=K«#"Õ∞ "≥Å∞=_çOk (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü).
ã¨~fi° q^è•ÖÏ Ü«Ú^•úxH˜ ã¨#fl^Œ∞Öú ·ˇ =ã¨∞<Î åfl~°#flk P =^ŒO`«∞Å ™ê~åOâ◊O. nx=Å¡
=Úã≤¡OÅ ta~åÅÖ’ HõÅ=~°O ѨÙ\ÏìÅh, "å~°∞ ^è≥·~°º™êǨϙêÅ#∞ g_ç Ѩ~°ã¨Ê~°O 193. WHõ¯_» =~°O (h—=∞`«∞<£) JO>Ë âßOu Jh, J#∞„QÆǨÏO (Ѷ¨*ò¡) JO>Ë ÖÏÉèíO
qÉèkË OK«∞HÀ"åÅx Jqâßfiã¨∞Å∞ PtOKå~°∞. =∞iH˘xfl LÖËY¡ <åÅ „ѨHÍ~°O Ã+`· å<£ Jh J~°÷O. |„^≥ ã¨∞„Ѷ¨∂Ö’ =~°ÎHõO ^•fi~å =Úã≤¡OʼnõΩ Wk „áêÑ≤ÎOzOk. |„^≥
`«# =¸HõÅ KÕ`« D ѨÙHÍ~°∞¡ ѨÙ\˜ìOKå_»∞. J~Ú`Õ =Úã≤¡OÅ∞ D ~°Hõ=∞~Ú# ã¨∞„Ѷ¨∂ =^ŒÌ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨) XHõ =~°ÎHõ a_®~°∞ =^ŒÌ ã¨~°‰õΩ H˘x q„Hõ~ÚOKå~°∞.
=^ŒO`«∞ʼnõΩ U=∂„`«O `˘}HõÖ^Ë ∞Œ ã¨iHõ^•, kfiQÆ∞}©H$õ `« qâßfiã¨O`À, ã¨=∞kèHÀ`åû `«^•fi~å =zÛ# ÖÏÉèÏxfl PÜ«∞# (ã¨) ã¨ÇϨ K«~∞° ÅO^ŒiH© ѨOzÃÑ\Ïì~∞° (Wɡfl Hõã~‘ )ü .
ǨÏO`À „Ѩu‰õÄŠѨ=<åʼnõΩ Z^Œ∞s^Œ_®xH˜ xâ◊Û~ÚOK«∞‰õΩ<åfl~°∞. =Úã≤¡OÅÖ’x 194. g∞ â◊„`«∞=ÙÅ∞ ZO`À |Å=O`«∞Åx "å_»∞ g∞‰õΩ #∂iáÈâß_»∞. D =∂@ʼnõΩ
P ÉèÏ"å<Õfl WHõ¯_» qâßfiã¨OÖ’ ÃÑ~°∞QÆ∞^ŒÅQÍ ã¨∂zOK«@O [iyOk. ZO^Œ∞HõO>Ë g∞~°∞ h~°∞QÍi áÈ`å~°x "å_»#∞‰õΩ<åfl_»∞.
qâßfiã¨O (D=∂<£) ZO`« QÆ\Qì˜ Í LO>Ë ã¨OHõÅÊO ‰õÄ_® JO`Õ ^Œ$_èO» QÍ LO@∞Ok.
195. "å~°∞ g∞=∞^躌 =^ŒO`«∞efl "åºÑ≤OѨ*ãË ∞¨ #Î flѨC_»∞ g∞ˆ~=∂„`«O MË^ÑŒ _¨ ‰» Ωõ O_® g∞~°∞
=∞x+≤Ö’ áÈ~å@ÉèÏ=O, ã¨∂ÊùiÎ ‰õÄ_® JѨC_Õ Ñ¨Ù@∞ì‰õΩ =™êÎ~Ú. D PÜ«∞`«∞
^•fi~å `Õ@`≥Å¡=∞ÜÕ∞º WOH˘Hõ q+¨Ü«∞"Õ∞q∞@O>Ë D=∂<£ (qâßfiã¨O) J<Õk <åÃÑ·<Õ P^è•~°Ñ¨_»O_ç. <å "≥·Ñ¨ÙˆH =∞~°ÅO_ç. g∞‰õΩ <å ã¨Ç¨Ü«∞O KåÅ∞. <Õ#∞
ÃÑ~°Q‰Æ Ωõ O_®, `«~Q° ‰Æ Ωõ O_® Yx[O ÖÏQÍ Ñ¨_ç LO_Õ =ã¨∞=Î ÙHÍ^Œ∞. JO^Œ∞Ö’ ÃÇÏK«∞Û g∞‰õΩ JO_»QÍ LO_ç, g∞ HÍ~°ºO ™êkèOzÃÑ_»`å#∞. "Õ~˘HõKÀ@ `åH©^Œ∞ KÕã≤#@∞¡
`«QÆ∞æÅ∞ J=Ù`«∂ LO\Ï~Ú. ǨÏnã¨∞ "Õ`«ÎÅ Jaè„áêÜ«∞O ‰õÄ_® W^Õ. Hõ+¨ìHÍÅOÖ’ ''Uq∞\©, JÖÏ¡ÇπÏ `«# ^•ã¨∞xH˜ ã¨iáÈ_®?—— (JA˚=∞~ü–36). =∞~ÀKÀ@ WÖÏ
qâßfiã¨∞Å#|_Õ"å~°∞ `«=∞ „Ѩܫ∞`åflÅ∞ `å=Ú KÕã¨∂Î<Õ ã¨~°fiÖ’Hõ „ѨÉèí∞=Ù, HÍ~°º J#|_çOk : ''<Õ#∂, <å „Ñ¨=HõÎÅ∞ =∂„`«"Õ∞ PkèѨ`«ºO =Ç≤Ï™êÎ~°∞ Jx JÖÏ¡ÇπÏ
™ê^茉õΩ_»∞ J~Ú# JÖÏ¡ÇπÏÃÑ· ѨÓiÎ Éèí~À™ê KÕ™êÎ~°∞. JO^Œ∞ˆH ''ǨÏã¨∞ƒ#ÖϡǨï = ~åã≤ÃÑ>Ëìâß_»∞—— (=Ú*Ï^ŒÅÇπÏ–21).
316 317
3. Pe W„=∂<£ Å<£H``õ„~°«<«<∞ã¨åÅ∂
Å<£
uÖò åÅ∞∞Å∞ 160 3. Pe W„=∂<£ 4= áê~å
3=
Pre-final

176 (F „Ѩ = HÍÎ ! ) Jqâßfi㨠O Ö’ 179 JѨq„`«∞Å#∞ Ѩq„`«∞Å #∞Oz "Õ~∞°

=ÚO^Œ∞‰õΩ ^Œ∂ã¨∞‰õΩáÈ`«∞#fl "åix K«∂ã≤ Ѩ~°KÕ =~°‰õÄ198 JÖÏ¡ÇπÏ qâßfiã¨∞Å#∞
#∞=Ùfi kQÆ∞Å∞ K≥O^Œ‰Ωõ . "å~°∞ JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ WѨC_»∞#fl ã≤÷uÖ’<Õ =^ŒeÃÑ@ì_»∞. JÖÏ
U=∂„`«O H©_∞» HõeyOK«Ö~Ë ∞° . "åiH˜ Ѩ~° Jx JÖÏ¡ÇÏπ g∞‰õΩ JQÀK«~° q+¨Ü∂« Å#∂
Ö’HõOÖ’ ZÖÏO\˜ ÉèÏQÆ=¸ W=fi~å^Œ `≥Å∞Ѩ_»∞.199 ÃÑ·QÍ JÖÏ¡ÇπÏ `«# „Ѩ=HõÎ
#flk JÖÏ¡ÇπÏ L^ÕÌâ◊O.196 "åi H˘~°‰õΩ ÅÖ’ `å#∞ HÀi# "åix (WO^Œ∞HÀã¨O)
Ѷ¨∞’~° tHõ∆ HõÅ^Œ∞. Z#∞fl‰õΩO\Ï_»∞.200 JO^Œ∞KÕ`« g∞~°∞
177 qâßfi™êxH˜ |^Œ∞Å∞QÍ Jqâßfi™êxfl JÖÏ¡ÇπÏ#∞, PÜ«∞# „Ѩ=HõÎÅ#∞ qâ◊fiã≤O
H˘<Õ"å~°∞ Z\˜ìѨiã≤÷uÖ’#∂ JÖÏ¡ÇπωõΩ K«O_ç. g∞ˆ~ QÆ#Hõ qâ◊fiã≤Oz, ^≥·=cèu
JѨHÍ~°O KÕÜ«∞ÖË~°∞. ÃÑ·QÍ =º^è•Éèíi`« Ѩ~∞° Å∞QÍ =∞ã¨Å∞‰õΩ#fl@¡~Ú`Õ g∞‰õΩ Q˘Ñ¨Ê
"≥∞ÿ# tHõ∆ "åiHÀã¨O ã≤^ŒúO KÕÜ«∞|_ç ѨÙ}ºÑ¶¨ÅO Åaèã¨∞ÎOk.
LOk. '^Õ=Ùx QÆ_∞» =Ù—QÍ Ñ¨i}q∞ã¨∞OÎ k. Ѩ~º° =™ê#OQÍ "åi áêѨO ѨO_»∞`«∂ áÈ`«∞Ok.
178 "Õ∞=Ú Wã¨∞#Î fl J=HÍâßxfl Jqâßfi u~°™ê¯~° "≥·YiÖ’, `«Åa~°∞ã¨∞`«#OÖ’ "å~°∞ =∞iO`« "ÕQÆOQÍ =ÚO^Œ∞‰õΩ
ã¨∞Å∞ `«=∞ áêe@ "Õ∞Öˇ·#^Œx ÉèÏqOK« ^Œ∂ã¨∞‰õΩáÈ`å~°∞. Éèí∞qÖ’ K≥ň~yáÈ`å~°∞. Hõ_»‰õΩ ^Õ=Ù_»∞ "åiÃÑ· `«# H˘~°_®#∞
~å^Œ∞ ã¨∞=∂! "å~°∞ `«=∞ áêáêŠѨÙ@ì#∞ ~°≠∞oÑ≤™êÎ_»∞. âßtfi`«"≥∞ÿ# #~°HÍxfl "åi x"å㨠™ê÷#OQÍ Y~å~°∞ KÕ™êÎ_»∞. D
ÃÑOK«∞HÀ=\ÏxˆH D J=HÍâ◊O JOâßxfl JÖÏ¡ÇπÏ k=º Y∞~üP<£Ö’ J<ÕHõKÀ@¡ „Ѩ™êÎqOKå_»∞. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ
Wã¨∞Î<åflO.197 J==∂#Éèíi`«"≥∞ÿ# tHõ∆ "≥∂q∞#∂<£ ã¨∂~åÖ’ K«∂_»O_ç: ''"Õ∞=Ú "åi ã≤iã¨O`å<å^Œ∞ÅÖ’ =$kú "˘ã¨Q∞Æ `«∂
"åi HÀã¨"Õ∞ LOk. LO>Ë, "åiH˜ "Õ∞à◊√¡ KÕÜ∞« @OÖ’ "Õ∞"Õ∞ `˘O^Œ~Ñ° _¨ ∞» `«∞<åfl=∞x "å~°#∞‰õΩO@∞<åfl~å?
ÖË^Œ∞. "å~°∞ Jã¨Å∞ q+¨Ü«∂xfl J~°÷O KÕã¨∞HÀ=@O ÖË^Œ∞—— (55, 56).
196. „Ѩ[ÅO`å W™ê¡O ã‘fiHõiOKåÅ#flk =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) HÀiHõ! JO^Œ∞ˆH "åi
kèHͯ~° "≥Y· i PÜ«∞xfl =∞#™êÎáêxH˜ Ö’#∞KÕ¿ãk. JO^Œ∞KÕ`,« 'h=Ù kQÆ∞Å∞ K≥O^Œ‰Ωõ . 198. JO^Œ∞Hˆ JÖÏ¡ÇÏπ `«Ñʨ ‰õΩO_® ѨsHõ∆ ÃÑ_»`å_»∞. `«^•fi~å `«# q∞„`«∞Å#∞ |Ç≤Ï~°OQÆ
gà◊√¡ JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ ZÖÏO\˜ H©_∂» HõeyOK«Ö~Ë ∞° . ÃÑ÷ ÑK«∞Û gà◊√¡ `«=∞ Ѩ~Ö° ’Hõ rq`å<Õfl Ѩ~∞° ™êÎ_∞» . â◊„`«∞=ÙÅ#∞ J==∂<åxH˜ QÆ∞iKÕ™êÎ_∞» . qâßfiã¨∞Å#∞, Fiq∞QÆÅ "åix
áê_»∞ KÕã¨∞‰õΩO@∞<åfl~°∞— Jx JÖÏ¡ÇπÏ PÜ«∞xfl (ã¨) F^•~åÛ_»∞. ^≥·=„Ѩ=HõÎÅ∞ XHõ "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ – HÍѨ@ºO, "≥~· É° Ïè =O QÆÅ "åix =∞~À "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ ã¨Ê+¨Oì QÍ q_»nÜ«∞_®xˆH
=∂#=ÙÅ „âıÜ≥∂aèÖÏ+¨µÖˇ· LO\Ï~°#fl ^•xH˜ Wk =∞K«∞Û`«∞#Hõ. JÖÏ¡ÇπÏ "åix HõëêìʼnõΩ Ö’#∞ KÕ™êÎ_»∞, LǨï^£ Ü«Ú^ŒúOÖ’ KÕã≤#@∞¡QÍ.
197. D PÜ«∞`«∞Ö’ JÖÏ¡ÇÏπ qq^èŒ *Ï`«∞ʼnõΩ =º=kèxKÕÛ `«# q^è•<åxfl qâ◊nHõiOKå_»∞. 199. g∞‰õΩ JQÀK«~åÅ *Ï˝#O ZÖÏQÆ∂ ÖË^∞Œ . x["≥∞#ÿ , #=∞‡^ŒQæÆ ã¨ÇϨ K«~∞° Öˇ=~À, qâßfiã¨
PÜ«∞# `«# „Ѩ}ÏoHõ##∞ã¨iOz ã¨`«º u~°™ê¯~°∞ʼnõΩ, =Ú„+≤‰õΩ¯Å‰õΩ QÆ_»∞=٠Ѷ¨∂`«‰õΩÖˇ=~À ã¨Ê+¨ìOQÍ `ÕeáÈ"åÅO>Ë g∞‰õΩ WÖÏO\˜ Hõiî# ѨsHõ∆Å∞ Z^Œ∞~°=@O
Wã¨∂ÎáÈ`å_»∞. `å`å¯eHõOQÍ "åiH˜ ã≤iã¨OѨ^Œbfl, ã¨O`å<å^Œ∞efl, JkèHÍ~åÅ#∞ KåÖÏ J=ã¨~O° . WÖÏO\˜ ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’<Õ =º‰õΩÅÎ x[ã¨fi~°∂ѨO |Ü«∞@Ѩ_∞» `«∞Ok.
‰õÄ_® W™êÎ_∞» . ^Õ=Ù_»∞ "åiH˜ Jáê~°OQÍ J#∞„QÆÇÏ≤ ã¨∞<Î åfl_»x „Ѩ[Å∞ `«ÅáÈ™êÎ~∞° . 200. JQÀK«~° q+¨Ü«∂Å#∞ `≥eÜ«∞*ËÜ«∞@O ^≥·=q^è•#O HÍ^Œ∞. J~Ú`Õ `å#∞ HÀi#
J~Ú`Õ D =∞ǨÉèÏQͺÅ#∞ J#∞ÉèíqOKÕ"å~°∞ g\˜x ^≥·"å#∞„QÆǨÅ∞QÍ ÉèÏqOz „Ѩ=HõÎÅÖ’ H˘O^ŒiH˜ H˘xfl q+¨Ü«∂Å#∞ PÜ«∞# `≥eÜ«∞*Ë™êÎ_»∞. `«^•fi~å „Ñ¨=HõÎ
^≥·=q^èÕÜ«∞`å =∂~åæxfl J=ÅOa¿ãÎ ã¨i. ÖˉõΩO>Ë D '^≥·=Hõ$¿Ñ— "åi áêe@
`«# *Ïu „Ѩ[ÅÖ’ ^ŒQÍHÀ~°∞Öˇ=~À, "åi HÍ~°ºHõÖÏáêÖËq∞\’, "å~°∞ Ѩ#∞fl`«∞#fl
318 319
3. Pe W„=∂<£ Å<£H`õ„~°«<∞ã¨åÅ∞
uÖò ∞Å∞ 161 3. Pe W„=∂<£ 4= áê~å
3=
Pre-final

180 JÖÏ¡ÇπÏ `«# Hõ$Ѩ`À „Ѩ™êkOz# 181 ''JÖÏ¡ÇπÏ ¿Ñ^Œ"å_»∞, "Õ∞=Ú

^•xÖ’ Ñ≤ã<≤ å~°∞Å∞QÍ „Ѩ=iÎOKÕ"å~°∞, P
Ñ≤ã≤<åi`«#O `«=∞ áêe@ "Õ∞Öˇ·#^Œx
ÉèÏqOK«~å^Œ∞. "åã¨Î"åxH˜ Jk "åi
áêe@ ǨxHõ~O° . Ñ≤ã<≤ åi`«#O`À "å~°∞
‰õÄ_»É@ˇ ∞ì‰Ωõ #fl =ã¨∞"Î Õ „ѨàÜ
◊ ∞« k<å# "åi
"≥∞_»‰õΩ QÆ∞k|O_»QÍ =∂~°∞`«∞Ok.201
Éèí∂=∂ºHÍâßÅ "å~°ã¨`«fiO JÖÏ¡ÇπψH
K≥O^Œ∞`«∞Ok. g∞~°∞ KÕ¿ã^ŒO`å JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ
`≥Å∞ã¨∞.
‰õΩ`«O„`åÅ =Å¡ ^èŒ~°‡Ñ¨^äŒOÖ’ ZÖÏO\˜ J=~À^è•Å∞ Z^Œ∞~°=Ù`«∞<åflÜ≥∂ `≥Å∞ã¨∞
‰õΩO\Ï_»∞. JO>Ë H˘xfl „Ѩ`ÕºHõ ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’, Z=~À XHõi^ŒÌ~°∞ „Ѩ=HõÎʼnõΩ
ã¨OHˆ `«„áêÜ«∞OQÍ D ã¨OQÆu `≥eÜ«∞*ËÜ∞« |_»∞`«∞Ok. JO`ÕQÍx Wk ã¨~fi° ™ê^è•~°}
q+¨Ü∞« O ZO`«=∂„`«O HÍ^Œ∞. JÖÏ¡ÇÏπ `«ÅK«#O`«=~°‰Äõ „Ѩ=HõÅÎ ∞ ã¨~Ú`«O HõÑ@¨ ∞Å
֒Ѩe q+¨Ü«∂Å#∞, "åi =∞kÖ’ "≥∞^ŒÅ∞`«∞#fl ‰õΩÜ«Ú‰õΩÎÅ#∞ Ѩã≤QÆ@ìÖË~°∞ (`ÒÉÏ
ã¨∂~åÖ’x 101= PÜ«∞`«∞Ö’ JÖÏ¡ÇπÏ `«# „Ѩ=HõÎ#∞^ÕÌtºOz D ã¨OQÆu K≥áêÊ_»∞
– ''F „Ѩ=HÍÎ! ѨÖ@¡ˇ ∂i "åà◊§Ö’¡#∂, =∞n<å "åã¨∞Ö’¡#∂ ѨÙ@∞ì‰Ωõ =zÛ# HõÑ@¨ ∞Å#∞
g∞~°∞ Z~°∞QÆ~°∞. "Õ∞=Ú "åix Z~°∞QÆ∞^Œ∞=Ú—— Jx *ÏQÆ~°∂HõѨ~°Kå_»∞). nx =∞~À
ÉèÏ=O Wk ‰õÄ_® HÍ=K«∞Û : JQÀK«~° *Ï˝<åxfl "Õ∞=Ú ˆH=ÅO „Ѩ=HõÎʼnõΩ =∂„`«"Õ∞
„Ѩ™êk™êÎ=Ú. ZO^Œ∞HõO>Ë "åi ÉÏ^躌 `«Å s`åº D *Ï˝<åxfl "åiH˜ „Ѩ™êkOK«@O
J=ã¨~°O. D =Ç‘Ï (^≥·="å}˜) =∞iÜ«Ú JQÀK«~° =º=Ǩ~åÅ P^è•~°OQÍ<Õ "å~°∞
[#∞Å#∞ ^≥·==∂~°æO "≥·Ñ¨Ù‰õΩ Ñ≤Å∞™êÎ~°∞. g\˜ P^è•~°OQÍ<Õ "å~°∞ `«=∞#∞
^≥·=„Ѩ=HõÎÅ∞QÍ x~°∂Ñ≤OK«∞‰õΩO\Ï~°∞. D q+¨Ü«∞"Õ∞ Y∞~üP<£Ö’ =∞~ÀKÀ@ D
q^èOŒ QÍ ¿Ñ~˘¯#|_çOk – ''~°ÇϨ 㨺 *Ï˝x PÜ«∞# =∂„`«"∞Õ . PÜ«∞# `«# ~°ÇϨ ™êºÅ#∞
`å<≥#∞fl‰õΩ#fl „Ѩ=HõΉõΩ `«Ñ¨Ê Z=iH© `≥Å∞Ѩ_»∞—— (l<£ – 26, 27). nx^•fi~å
É’^èŒÑ¨_Õ^Õq∞@O>Ë „Ѩ=HõÎʼnõΩ "åi #|∞=fi`ü ÉÏ^茺`«Å‰õΩ ã¨O|OkèOz# JQÀK«~°
q+¨Ü«∂Å∞ =∂„`«"Õ∞ `≥Å∞Ѩ|_»`å~Ú, JO`ÕQÍx, '=∂ HÍ# – =∂ Ü«∞‰õÄ#∞—,
JO>Ë [iy#=hfl – Éèíq+¨º`«∞ÎÖ’ [~°QÆÉ’ÜÕ∞ q+¨Ü«∂Åhfl "åiH˜ `≥Å∞Ѩ|_»=Ù.
H˘O`«=∞Ok q∞^䕺"å^Œ∞Å∞ D ~°H"õ ∞≥ #ÿ JQÀK«~° *Ï˝#O „Ѩ=HõÅÎ O^ŒiH© LO@∞O^Œx
K≥|∞`å~°∞. =∞iH˘O^ŒÔ~·`Õ 'J~Ú=∞‡Ü≥∞ =∂ã¨∂g∞<£— (Ѩiâ◊√^Œ∞úÖˇ·# W=∂=ÚÅ)‰õΩ
320
^èŒx‰õΩÅO——202 Jx J#fl"åi =∂@#∞
JÖÏ¡ÇπÏ q<åfl_»∞. "åi D =∂@#∞
"Õ∞=Ú „"åã¨∞‰õΩO\Ï=Ú. "å~°∞ „Ѩ=HõÅÎ #∞
J<åºÜ«∞OQÍ Ç¨Ï`«=∂~°Û\Ïxfl ‰õÄ_®
"Õ∞=Ú #"≥∂^Œ∞ KÕã¨∞‰õΩO\Ï=Ú.203
''^ŒÇ≤ÏOKÕ Jyfl tHõ∆#∞ K«qK«∂_»O_ç.
182 ''Wk g∞~°∞ WO`«‰õΩ=Ú#∞ѨÙ
KÕã¨∞‰õΩ#fl Hõ~°‡Å‰õΩ „ѨuѶ¨ÅO. JÖÏ¡ÇπÏ
`«# ^•ã¨∞ʼnõΩ J<åºÜ«∞O KÕ¿ã"å_»∞
HÍ_»∞—— Jx (f~°∞Êk<å#) "Õ∞=Ú "åiH˜
K≥|∞`å=Ú.
‰õÄ_® JQÀK«~° *Ï˝#O LO@∞O^Œx #q∞‡OK«\ÏxH˜ „Ѩܫ∞ufl™êÎ~°∞ (Jk â◊√^Œú
Jq"ÕHõO).
201. JÖÏ¡ÇÏπ „Ѩ™êkOz# ã≤iã¨OѨ^ÖŒ ’¡Oz JÖÏ¡ÇÏπ =∂~°Oæ Ö’ Y~°∞ÛÃÑ@ì_®xH˜ "≥#∞HÍ_Õ
Ѩ~°=∞Ñ‘<åã≤ QÆ∞iOz WÖÏ K≥ѨÊ|_çOk. "å_»∞ qkèQÍ K≥e¡OK«=Åã≤# [HÍ`ü#∞
‰õÄ_® ~Ú=fi_»∞. „ѨàÜ ◊ ∞« k<å# JÖÏO\˜ Ö’aè Ü≥ÚHõ¯ ^è<Œ åxfl J`«ºO`« ÉèÜ
í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ
q+¨ÑÓ¨ i`«ã~¨ Ê° OQÍ =∂iÛ J`«x "≥∞_»Ö’ Ǩ~°OQÍ "ÕÜ∞« |_»∞`«∞O^Œx ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ |∞MÏs
ǨÏnã¨∞Ö’ =zÛOk. P ã¨~°ÊO J`«x ^Œ=_»Å#∞ Ѩ@∞ì‰õΩx '<Õ#∞ h ã¨OѨ^Œ#∞,
h=Ù ‰õÄ_»Éˇ\˜ì# Y*Ï<å#∞— Jx JO@∂ LO@∞Ok (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs :
H˜`å|∞`«ÎѶ‘û~ü).
202. JÖÏ¡ÇπÏ qâßfiã¨∞Öˇ·# `«# ^•ã¨∞ÅÖ’, `«# =∂~°æOÖ’ ^èŒ<åxfl Y~°∞ÛKÕ¿ã ã¨∂ÊùiÎx
ÃÑOá⁄OkOKÕ L^ÕÌâ◊ºO`À ''JÖÏ¡ÇπωõΩ =∞Oz ~°∞}O ~ÚKÕÛ"åÔ~=~°∞?—— Jx
„¿Ñ~ˆ Ñ≤OKå_»∞ (JÖò |Y~° – 245). ^•xÃÑ· ã¨ÊOkã¨∂Î Ü«¸^Œ∞Å∞, ''F =ÚǨÏ=∞‡^£
(ã¨)! Uq∞\©, h „ѨÉèí∞=Ù ^•ã¨∞Å"≥∞ÿ# =∂#∞Oz JѨC J_çˆQO`« ¿Ñ^Œ"å_≥·
áÈÜ«∂_®?—— Jx „ѨtflOKå~°∞. nxH˜ ã¨=∂^è•#OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ D PÜ«∞`«∞#∞
J=`«iOѨ*Ëâß_»∞ (Wɡfl Hõã‘~ü).
203. JO>Ë "å~°∞ XHõ "≥·Ñ¨Ù WÖÏO\˜ JkèHõ „Ѩã¨OQÍÅ`À JÖÏ¡ÇπÏ Ñ¨@¡ J=∞~åº^ŒHõ~°OQÍ
„Ѩ=iÎOK«@"Õ∞QÍHõ, =∞~À"≥·Ñ¨Ù ("åi ѨÓsfi‰õΩÅ∞) ^≥·=„Ѩ=HõÎÅ#∞ JHÍ~°}OQÍ
=kèOz =∞ǨѨ~å^è•xH˜ X_çQ\Æ Ïì~∞° . "åi J`åºKå~åÅhfl ^≥=· ã¨=∞HõO∆ Ö’ #"≥∂^Œ∞
KÕÜ«∞|_®¤~Ú. "å\˜H˜ „ѨuѶ¨ÅOQÍ "å~°∞ #~°HÍyflH˜ PǨïu KÕÜ«∞|_»`å~°∞.
321
3. Pe W„=∂<£ Å<£H``õ„~°«<«<∞ã¨åÅ∂
Å<£
uÖò åÅ∞∞Å∞ 162 3. Pe W„=∂<£ 4= áê~å
3=
Pre-final
183 ''Jyfl ux"Õ¿ã@@∞=O\˜ Y∞~åƒhx 185 „Ѩu „áê}© =∞$`«∞º=Ù ~°∞z K«∂_»
=∂ =^ŒÌ‰õΩ `Õ#O`«=~°‰õÄ U „Ѩ=HõÎ#∂ =Åã≤O^Õ. „ѨàÜ ◊ ∞« k<å# g∞~°∞ JO^Œ~∂°
qâ◊fiã≤OK«~å^Œx JÖÏ¡ÇÏπ =∂‰õΩ P*Ï˝ÑO≤ g∞ Hõ~°‡Å ѨÓiΠѶ¨e`åxfl á⁄O^Œ∞`å~°∞.
Kå_»∞—— Jx K≥Ñ≤Ê# [#O "å~°∞. F JѨC_»∞ Z=_»∞ #~°HÍyfl #∞Oz HÍáê_»
„Ѩ=HÍÎ! "åi`À WÖÏ J#∞ : ''<å‰õΩ |_ç, ã¨fi~°Oæ Ö’ „Ѩ"âÕ O◊ HõeÊOK«|_»`å_À
ѨÓ~°fiO g∞ =^Œ‰Ì Ωõ =zÛ# „Ѩ=HõÅÎ ∞ W`«~° J`«_∞» xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ã¨Ñb¨¶ Hõ$`«∞_»Ü∂« º_»∞.
J<ÕHõ =∞Ç≤Ï=∞Å`Àáê@∞, g∞~°∞ „áêѨOzHõ rq`«"∞≥ `ÿ Õ XHõ =∂Ü«∂=ã¨∞=Î Ù
HÀ~°∞`«∞#fl D =∞Ç≤Ï=∞#∞ ‰õÄ_® fã¨∞‰õΩ `«Ñ¨Ê =∞ˆ~g∞ HÍ^Œ∞.206
=KåÛ~°∞. =∞i g∞~°∞ ã¨`º« =O`«∞ÖË J~Ú`Õ 186 xâ◊ÛÜ«∞OQÍ g∞ ^è#Œ „áê}ÏÅ ^•fi~å
"åix ZO^Œ∞‰õΩ K«Oáê~°∞?——204 g∞~°∞ ѨsH˜∆OK«|_»`å~°∞.207 JO`ÕHÍ^Œ∞,
184 (WO`«QÍ É’^èÑŒ ~¨ z° #ѨÊ\˜H)© "å~°∞ g∞‰õΩ ѨÓ~°fiO „QÆO^äŒO "˘ã¨QÆ|_ç# "åi
x#∞fl kèHõ¯i¿ãÎ, h‰õΩ ѨÓ~°fiO ‰õÄ_® `«~Ñ° Ù¨¶ #∞O_ô, =Ú„+≤‰Ωõ ¯Å `«~Ñ° Ù¨¶ #∞O_ô
ã¨Ê+¨=ì ∞~Ú# x^Œ~≈° <åÅ#∞, ã¨ÇÏ‘ á¶êÅ#∞,
*’u~°‡Ü«∞"≥∞ÿ# „QÆO^ä•xfl fã¨∞‰õΩ=zÛ# 205. D "åHõºOÖ’ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O)#∞ F^•~°Û@O [iyOk. "å~°∞ (Ü«¸^Œ∞Å∞)
q∞=∞‡efl kèHõ¯iOz#O^Œ∞‰õΩ ÉÏ^èŒÑ¨_»HõO_ç. "å~°∞ "Õ¿ã K˘Ñ¨Ê^ŒO@∞ „Ѩâ◊flÅ∞,
„Ѩ=HõÎÅ∞ ‰õÄ_® W@∞=O\˜ kèHͯ~åxH˜ xˆ~›`«∞Hõ=∞~Ú# "å^Œ#Å∞ q∞=∞‡efl =∞#™êÎáêxH˜ QÆ∞iK≥Ü«∞º~å^Œ∞. WÖÏO\˜
QÆ∞~°Ü∂« º~°∞.205 ^Œ∞~°fiº=Ǩ~°O g∞ Ѩ@¡<ÕHÍ^Œ∞, g∞‰õΩ ѨÓ~°fiO QÆuOz# J<ÕHõ=∞Ok „Ѩ=HõΊѨ@¡
204. Ü«¸^Œ∞Å =∞~À kèHõ¯~°} WHõ¯_» YO_çOK«|_çOk. PHÍâ◊O #∞O_ç Jyfl =zÛ ‰õÄ_® WÖψQ [iyOk Jx LѨ^ÕtOK«|_çOk.
Y∞~åƒh =ã¨∞=Î Ù#∞, ^•#^è~Œ å‡Å#∞ ux"Õ¿ã =∞Ç≤Ï=∞#∞ K«∂¿Ñ^•HÍ g∞~°∞ U „Ѩ=Hõ#Î ∂ 206. XHõ>Ë=∞O>ˆ =∞~°}O U^À XHõ<å_»∞ `«^䌺O J#flk u~°∞QÆ∞ÖËx ã¨`«ºO. Ô~O_À
#=∞‡=^Œ∞Ì Jx ^Õ=Ù_»∞ `«=∞‰õΩ `åH©^∞Œ KÕã≤ L<åfl_»x Ü«¸^Œ∞Å<Õ"å~°∞. D =∂@Å q+¨Ü«∞O Uq∞@O>ˆ „ѨѨOK«OÖ’ Z=~°∞ =∞Oz KÕã≤<å K≥_»∞ KÕã≤<å ^•x ѨÓiÎ
^•fi~å "å~°∞ K≥ѨÊ^ŒÅzO^Õq∞\© JO>Ë, ''F =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O)! g∞~°∞ „ѨuѶ¨ÅO "åiH˜ W=fi|_»∞`«∞Ok. =¸_»=^Õ=∞O>ˆ D „ѨѨOK« rq`«OÖ’ `«=∞
WѨÊ\˜=~°‰õÄ J@∞=O\˜ =∞Ç≤Ï=∞#∞ =∂‰õΩ K«∂Ѩ<Õ ÖË^Œ∞. HÍ|\˜ì ^≥·"å^Õâ◊O „ѨÉèí∞=Ù JcèëêìxHõ#∞QÆ∞}OQÍ =∞ã¨Å∞‰õΩx, ^•xH˜ |Ǩï=∂#OQÍ #~°HÍyfl
„ѨHÍ~°O g∞ ^≥·=^Ò`åºxfl ã‘fiHõiOK«=Åã≤# ÉÏ^茺`« =∂ÃÑ· ÖË^Œ∞.—— ÉÏi#∞Oz ~°H˜∆OK«|_ç ã¨fi~°æã¨∞MÏÅ#∞ á⁄Ok#"å_»∞ ã≤ã¨Öˇ·# q*Ë`«. <åÖ’æk : D
=∞i "åã¨"Î åxH˜ JO`«‰Ωõ =Ú#∞Ѩ٠=zÛ# „Ѩ=HõÅÎ ∞ WÖÏO\˜ =∞Ç≤Ï=∞efl K«∂Ñ≤<å– „ѨѨOK«O F =∂Ü«∂*ÏÅO. D =∂Ü«∞Ö’ z‰õΩ¯‰õΩáȉõΩO_® J`«ºO`« ÖÏѶ¨∞=OQÍ
PHÍâ◊O #∞Oz Jyfl =zÛ |e ^•<åxfl u<Õã<≤ å – "å~°∞ „Ѩ=HõÅÎ #∞ qâ◊fiã≤OK«Ö^Ë ∞Œ . `«##∞ HÍáê_»∞‰õΩ#fl"å_»∞ ^èŒ#∞º_»∞. WHõ¯_ç =∂Ü≥∂áêÜ«∂ÅÖ’, "≥∂ã¨Ñ¨Ói`«
PHÍâ◊O #∞Oz Jyfl =zÛ |e^•<åxfl u<Õ¿ãÎ ^≥·=ã¨=∞Hõ∆OÖ’ `«=∞ ã¨`å¯~åºÅ∞ =ÅÜ«∞OÖ’ ^•~°∞}OQÍ z‰õΩ¯‰õΩ#fl"å_»∞ qѶ¨Å∞_»Ü«∂º_»∞.
P"≥∂kOK«|_ç#@∞¡ ÖˇHõ¯. W@∞=O\˜ =∞Ç≤Ï=∞#∞ K«∂Ñ≤# „Ѩ=HõÎ ã¨`«º=O`«∞_»x
‰õÄ_® "å~°∞ qâ◊fiã≤OKåe. HÍx Ü«¸^Œ∞Å∞ JÖÏO\˜ =∞Ç≤Ï=∞efl K«∂Ñ≤# „Ѩ=HõÎefl 207. qâßfiã¨∞Å∞ `«=∞ qâßfi™êxH˜ `«Q@ æÆ ∞ìQÍ Ñ¨sH˜O∆ K«|_»`å~°x K≥Ñʨ |_çOk. JÖò |Y~°
#=∞‡ÖË^Œ∞ ã¨iHõ^•, "åix kèHõ¯iOKå~°∞. g∞~°∞ HÀi# =∞Ç≤Ï=∞efl g∞‰õΩ K«∂Ñ≤# ã¨∂~åÖ’x 155= =K«#OÖ’ ‰õÄ_® Wk q=iOK«|_çOk. D PÜ«∞`«∞
„Ѩ=HõÎefl =∞i g∞~°∞ ZO^Œ∞‰õΩ kèHõ¯iOKå~°∞? g∞ =∂@Ö’¡ U=∂„`«O x*Ï~Úf "åºMϺ#OÖ’ XHõ ã¨OѶ¨∞@# ‰õÄ_® „Ѩ™êÎqOK«|_çOk. ^•x „ѨHÍ~°O =OK«‰õΩÅ
L<åfl g∞~°∞ P „Ѩ=HõeÎ fl P^ŒiOKåeûOk! J<åºÜ«∞OQÍ "åix ǨÏ`«=∂~°Û=Åã≤Ok <åÜ«∞‰õΩ_≥·# J|∞ÌÖÏ¡ a<£ Lɡ· JѨÊ\˜H˜OHÍ =Úã≤¡O#x „ѨHõ\˜OK«ÖË^Œ∞. JѨÊ\˜H˜
HÍ^Œ∞ Jx JÖÏ¡ÇπÏ ÃãÅqKåÛ_»∞. |„^£ Ü«Ú^ŒúO ‰õÄ_® ~ÚOHÍ [~°QÆÖË^Œ∞. Ǩτ[`ü ™ê^£ a<£ LÉÏ^Œ (~°l)#∞
322 323
3. Pe W„=∂<£ Å<£H`õ„~°«<∞ã¨åÅ∞
uÖò ∞Å∞ 163 3. Pe W„=∂<£ 4= áê~å
3=
Pre-final
g∞~°∞ ÉÏ^è•Hõ~"° ∞≥ #ÿ =∂@Öˇ<Àfl q#=Åã≤ 187 (*Ï˝ Ñ ¨ H õ O K≥ ~ Úº,) JÖÏ¡ Ç π Ï
=ã¨∞OÎ k. WÖÏO\˜ Ѩiã≤`÷ ∞« Ö’¡ g∞~°∞ „QÆO^äŒ=ǨïÅ #∞Oz, ''g∞~°∞ „QÆO^äŒ
QÆ#Hõ ã¨Ç¨Ï#O áê\˜ã¨∂Î, ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ`À *Ï˝<åxfl „Ѩ[ʼnõΩ `«Ñ¨Ê‰õΩO_®
=∞ã¨Å∞‰õΩO>Ë W^≥O`À ™êǨϙȿÑ`«"≥∞ÿ# q=iOKåe. ^•xx ^•K«‰õÄ_»^Œ∞—— Jx
Ѩ<.Õ 208 "åQÍÌ#O fã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. J~Ú#ѨÊ\˜H©
Ѩ~å=∞i≈OKÕ L^ÕÌâ◊ºO`À ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) Ǩiãπ a<£ Y„[*ò `≥QÆ"åi "≥·Ñ¨Ù‰õΩ "å~°∞ D "åQÍÌ<åxfl `«=∞ gѨ٠"≥#∞Hõ
|Ü«∞Å∞^Õ~å~°∞. ^•iÖ’ H˘O`«=∞Ok ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞. "åiÖ’ =Ú„+≤‰õΩ¯Å∞, Ѩ_»"ÕÜ«∞@"Õ∞QÍHõ Ju `«‰õΩ¯= =¸ÖϺ
Ü«¸^Œ∞Å∞, J|∞ÌÖÏ¡ a<£ Lɡ· ‰õÄ_® L<åfl~°∞. PÜ«∞# (ã¨) "åǨÏ#O ^•fi~å xH˜ ^•xfl Jq∞‡"Õâß~°∞. "å~°∞ KÕã≤# D
Zyi# ^è∂Œ oH˜ J`«_∞» z~å‰õΩѨ_®¤_∞» . ^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨) JHõ¯_Õ xÅ|_ç P ã¨=¸Ç¨xH˜ =~°HÎ Oõ |ǨïK≥_k¤» .209
W™ê¡O ã¨O^ÕâO◊ W=fi™êQÍ~°∞. nxÃÑ· J|∞ÌÖÏ¡ a<£ Lɡ· f„=OQÍ ã¨ÊOkOK«@"Õ∞HÍHõ, 188 `å=Ú KÕã#≤ Ѩ#∞ÅÃÑ· ã¨O|~°Ñ_¨ Õ
Jã¨ÉèíºHõ~°"≥∞ÿ# =∂@Å<åfl_»∞. J^Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ JHõ¯_»∞#fl H˘O`«=∞Ok =Úã≤¡OÅ∞
PÜ«∞xfl (ã¨) „Ѩâ◊Oã≤OK«™êQÍ~°∞. Ô~O_»∞ =~åæÅ=∞^茺 =∂\Ï =∂\Ï ÃÑiyOk. "å~°∞, `å=Ú KÕÜ«∞x ѨxH˜ ‰õÄ_®
XO_˘HõiÃÑ· Hõ`«∞ÎÅ∞ ^Œ∂ã¨∞HÀ=\ÏxH˜ ã≤^Œú=∞=Ù`«∞O_»QÍ PÜ«∞# (ã¨) JO^Œih `«=∞‰õΩ *Ë*ËÅ∞ ÅaèOKåÅx `«Ç¨Ï`«Ç¨Ï
âßO`«Ñ¨~åÛ~°∞. JHõ¯_ç #∞Oz ™ê^£ (~°l) =^ŒÌ‰õΩ "≥o§ [iy# ^•xfl QÆ∞iOz ÖÏ_Õ"å~°∞ tHõ∆#∞Oz |Ü«∞@Ѩ_®Î~°x
K≥áêÊ~°∞. ^•xH˜ ™ê^£ (~°l) ÉÏ^èÑŒ _¨ @» "Õ∞ QÍHõ J|∞ÌÖÏ¡ÇÏπ a<£ Lɡַ ’x Jã¨ÇϨ <åxH˜, #∞=Ùfi J#∞HÀ‰õΩ. "åi H˘~°ÔH·`Õ =º^è•
"≥·~°ÉèÏ"åxH˜ Jã¨Å∞ HÍ~°}"Õ∞q∞\’ K≥áêÊ~°∞. PÜ«∞# (~°l) Hõ^äŒ#O „ѨHÍ~°O, Éèií `«"∞≥ #ÿ tHõ∆ LOk.210
=∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) =∞Hͯ #∞O_ç =∞n<å‰õΩ „Ѩ™ê÷#O KÕÜ«∞Hõ=ÚO^Œ∞, =∞n<å J=ÅOaOKåÅx `åH©^∞Œ KÕÜ∞« |_çOk. D Ѩi}Ï=∞O ^•fi~å É’^èÑŒ _¨ Õ XHõ =ÚYº
áœ~°∞Å∞ J|∞ÌÖÏ¡ a<£ Lɡ·H˜ H˜s@O `˘_çyOz, J`«xfl `«=∞ <åÜ«∞‰õΩxQÍ q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë ã¨<å‡~°æO "≥·Ñ¨Ù‰õΩ „Ѩ[Å#∞ Ñ≤eKÕ"åiH˜ HõëêìÅ∞ ~å=@O,
Z#∞flHÀ"åÅ#∞‰õΩ<åfl~°∞. HÍx ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) ~å=@O`À J`«#∞ Hõ#fl JO^Œ"≥∞ÿ# =∞#ã¨∞ <˘Ñ≤ÊOKÕ ã¨OѶ¨∞@#Å∞ Z^Œ∞~°=@O ZO`À ã¨Ç¨Ï[O, Jx"å~°ºO ‰õÄ_®.
HõÅ K≥kiáÈ~ÚOk. P q+¨Ü«∂xfl `«ÅK«∞‰õΩx J`«_»∞ ~°∞㨠~°∞ã¨ÖÏ_Õ"å_»∞. J^Õ nxH˜ q~°∞QÆ∞_»∞ XHõ¯>Ë – F~°∞Ê`À =º=ǨÏiã¨∂Î ^≥·=ã¨Ç¨Ü«∂xfl Ji÷OK«@O
^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) Ѩ@¡ J`«xÖ’ QÆÅ JHõ¯ã¨∞‰õΩ, D~°¬º‰õΩ Jã¨Å∞ HÍ~°}O. HÍ|\˜ì (F (Wɡfl Hõã‘~ü).
„Ѩ=HÍÎ!) `«=∞~°∞ J`«x Jã¨Ç¨Ï<åxfl JO`«QÍ Ñ¨\˜ìOK«∞HÀHõO_ç Jx ™ê^£ a<£ 209. Wk „QÆO^äŒ=ǨïʼnõΩ KÕÜ«∞|_ç# ÃÇÏK«ÛiHõ. „QÆO^äŒO (`Ò~å`ü, ɡ·aÅ∞)Ö’ L#fl
LÉÏ^• (~°l) Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞ (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs : H˜`å|∞`«ÎѶ‘û~ü ™ê~åOâ◊O). q+¨Ü∂« Å#∞, JOu=∞ ^≥=· „Ѩ=HõÎ QÆ∞iOz W=fi|_ç# ã¨∂K«#Å#∞ ZÖÏO\˜ ^•Ñ¨iHõO
208. =Úã≤¡OÅ =∞#ã¨∞ <˘Ñ≤ÊOKÕ "åiÖ’ „QÆO^äŒ=ǨïÅ∞ =ÚY∞ºÅ∞. „QÆO^äŒ=ǨïÅO>Ë ÖˉõΩO_® „Ѩ[ʼnõΩ q=iOKåÅx ^Õ=Ù_»∞ "åi#∞Oz „Ѩ=∂}O fã¨∞‰õΩ<åfl_»∞.
Ü«¸^Œ∞Å∞, „ÔH·ã¨Î=ÙÅ#fl=∂@! J~°|∞ƒ |Ǩï^≥·"å~å^茉õΩÅ∂ JO`Õ. ^•O`Àáê@∞ HÍx ã¨fiÅÊ"≥∞ÿ# „áêѨOzHõ „ѨÜ≥∂[<åÅ HÀã¨O "å~°∞ ^≥·"åxH˜zÛ# =∂@#∞ gѨÙ
=∞n<å‰õΩ =zÛ# `«~∞° "å`« HõÑ@ ¨ ∞Å∞ ‰õÄ_® `«=∞ HõÑ@ ¨ KÕ+Åì¨ `À f„= =∞#™êÎáêxH˜ "≥#∞Hõ Ѩ_»"Õâß~°∞. D PÜ«∞`«∞ ^•fi~å qk`«=∞ÜÕ∞º =∞~À =ÚMϺOâ◊O Uq∞@O>Ë
QÆ∞i KÕâß~°∞. =ÚYºOQÍ HõѨ\Ï„ˆQã¨~°∞_≥·# J|∞ÌÖÏ¡ a<£ Lɡ· =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨) ѨO_ç`«∞Å∞, "Õ∞^è•=ÙÅ#|_Õ"å~°∞ `«=∞ =^ŒÌ QÆÅ „ѨÜ≥∂[#Hõ~°=∞~Ú# q^•º
"åix J_»∞QÆ_»∞QÆ∞<å H˜OK«Ñ¨~°KÕq^èŒOQÍ =∂\Ï¡_Õ"å_»∞. WO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ q+¨Ü«∂Å#∞ ^•K«‰õΩO_® Ö’HÍxH˜ Kå\˜K≥áêÊe. `«^•fi~å „Ñ¨[Å JO^èŒqâßfi™êÅ∞
K≥ÑC¨ ‰õΩ#fl@∞¡ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨) ~åHõ`À J`«x Ѩ^qŒ KÕ*ÏiáÈ~ÚOk. „ѨfH͈~K«Û`ù À ã¨O㨯iOK«|_ç, "å~°∞ ~°∞A=∂~åæ# ѨÜ∞« xOKÕ J=HÍâ◊=ÚOk. ™êfi~°„÷ ѨÜ∂≥ [<åÅ
֒֒ѨÖË ~°yeáÈ`«∂ LO_Õ"å_»∞. WÖÏO\˜ Ѩiã≤÷`«∞Ö’¡ =Úã≤¡OÅ∞ Ô~zÛáÈ~Ú, HÀã¨O, Ѩ^=Œ ÙÅ HÀã¨O q^Œº#∞, âß„™êÎÅ#∞ HõÑÊ≤ ѨÙK«Û@O =∞ǨѨ~å^èOŒ . „ѨàÜ
◊ ∞« k<å#
"å`å=~°}Ïxfl =∞iO`« L„kHõÎOQÍ `«Ü«∂~°∞ KÕ¿ã|^Œ∞Å∞ x„QÆǨÏO`À, ã¨=∞Ü«∞ J@∞=O\˜ "åiH˜ Jyfl Hõà‹§O "ÕÜ«∞|_»∞`«∞Ok (ǨÏnã¨∞).
ã¨∂Êùi`Î À =º=ǨÏiOKåÅh, Z^Œ∞\˜ "åiѨ@¡ gÅ~Ú#O`« =~°‰Ωõ =∞xflOѨÙÅ "≥Y· ix 210. `å=Ú KÕã≤# Ѷ¨∞#HÍ~åºÅ QÆ∞iOz =∂„`«"Õ∞ Q͉õΩO_® KÕÜ«∞x "å\˜ QÆ∞iOz
324 325
3. Pe W„=∂<£ Å<£H`õ„~°«<∞ã¨åÅ∞
uÖò ∞Å∞
Pre-final
189 Éèí∂=∂ºHÍâßÅ ™ê~°fiÉè∫=∞`«fiO
JÖÏ¡ÇπÏ^Õ. JÖÏ¡ÇπÏ „Ѩu =ã¨∞Î=ÙÃÑ·
JkèHÍ~°O QÆÅ"å_»∞.
190 xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Éèí∂=∂ºHÍâßÅ
ã¨$+≤ìÖ’, ˆ~~ÚO|=à◊¡ ~åHõáÈHõÅÖ’
qA˝Å‰õΩ Z<Àfl ã¨∂K«#Å∞<åfl~Ú.211
„Ѩ[Å∞ `«=∞#∞ á⁄QÆ_®Åh Lqfià◊¥§ˆ~"å~°∞ D "åHõºOÖ’ QÆ\ ˜ìQÍ =∞O^ŒeOK«
|_®¤~°∞. ^≥·=„Ѩ=HõÎ HÍÅOÖ’ H˘O`«=∞OkÖ’ D '„Ѩ^Œ~°≈<å *Ï_»ºO— LO_»@O =Å¡
"åix ã¨O㨯iOKÕ L^ÕÌâ◊ºO`À D "åHõºO J=`«iOzOk. WÖÏO\˜ "å~°∞ <Õ_»∞
Ö’HõOÖ’ =∞s Z‰õΩ¯"≥· áÈÜ«∂~°∞. „Ѩ*Ï ¿ã=HÀã¨O "åiH˜ Ѩ^Œq HÍ"åe. Ѩ^Œq
ÖËx^Õ, Ѩ„uHõÖ’¡ `«=∞ ¿Ñ~°∞ Ѩ_»x^Õ "å~°∞ „Ѩ*Ï ¿ã= KÕÜ«∞~°∞. ã¨<å‡<åÅ∞ KÕã≤
ѨÓÅ^ŒO_»Å∞ "ÕÜ∞« x^Õ "å~°∞ ã¨OHˆ =∆ ∞ HÍ~åºÅ HÀã¨O K«O^•Å∞ W=fi~°∞. D PÜ«∞`«∞
^•fi~å É’^èÑŒ _¨ Õ =∞~À q+¨Ü∞« O Uq∞@O>Ë Ü«¸^Œ∞Å∞ ^≥=· „QÆO^äOŒ Ö’ ÃÇÏK«∞Û`«Q∞Æ Åæ ∞
KÕ¿ã"å~°∞. `«=∞ L^ÕÌâßÅHõ#∞QÆ∞}OQÍ =∂~°∞Û‰õΩ<Õ"å~°∞. WO`«KÕã≤ ‰õÄ_® "å~°∞
`«=∞ Hõ$`åºÅÃÑ· ã≤Q∞Æ Ñæ _¨ |Õ ^Œ∞Å∞ ã¨O|~°Ñ_¨ "Õ å~°∞. <Õ\ ˜ q∞^䕺"å^Œ∞Å∞ ‰õÄ_® JO`Õ.
"å~°∞ „Ѩ[ʼnõΩ JѨ=∂~°æO Ѩ\ ˜ìOKÕ „ѨHõ@#Å∞ KÕã¨∂Î, ^≥·= =K«<åʼnõΩ =„HõÉèÏ+¨ºO
K≥Ñ≤Ê „Ѩ[Å#∞ JÜ≥∂=∞Ü«∞OÖ’ Ѩ_»"Õã¨∂Î LO\Ï~°∞. ÃÑ·QÍ `å=Ú KÕã≤Ok KåÖÏ
Q˘Ñ¨ÊѨx J#∞‰õΩx T~°@ K≥O^Œ∞`«∂ LO\Ï~°∞. `«=∞ =~°æO =∂„`«"Õ∞ ã¨`«º=~°æ=∞h
ã¨QÆ~°fiOQÍ Kå\˜K≥|∞`«∂ LO\Ï~°∞ – `«™ê‡`ü *Ï„QÆ`«Î!
211. JO>Ë Éèí∂=∂ºHÍâßÅ x~å‡}OÃÑ·, xdÅ [QÆuÖ’x x`«º#∂`«# x^Œ~°≈<åÅÃÑ·
zO`«# KÕ¿ã"åiH˜ ã¨$+≤ìHõ~°Î QÆ∞iOz, PÜ«∞# QÆ∞}QÆ}ÏÅ QÆ∞iOz ‰õ∆Ω}‚OQÍ
É’^èŒÑ¨_»∞`«∞Ok. ã¨∞qâßÅ"≥∞ÿ# D qâ◊fi=∞O_»ÅO ZÖÏO\˜ P@OHõ=¸, ֒Ѩ=¸
ÖˉõΩO_® ZO`À ã¨*Ï=ÙQÍ ™êyáÈ=@O "åix J|∞ƒ~°Ñ¨~°∞ã¨∞ÎOk. nx"≥#∞Hõ F
„Ѩ}ÏoHÍ ~°K«~Ú`« L<åfl_»h, PÜ«∞# J#∞[˝„ѨHÍ~°"Õ∞ W^ŒO`å [~°∞QÆ∞`ÀO^Œx,
P =∞Ǩâ◊H˜Î=O`«∞_»∂ JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞#x "åiH˜ J=QÆ`«=∞=Ù`«∞Ok. D q^èŒOQÍ
Ü≥∂zOK«@O |∞núq"ÕHÍÅ∞#fl"åiˆH ™ê^茺=∞=Ù`«∞Ok. *Ï˝<À^ŒÜ«∞O J~Ú#
`«~°∞"å`« "å~°∞ HÍňH∆ѨO KÕã¨∂Î ‰õÄ~ÀÛ~°∞. "å~°∞ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl, xÅ|_ç L<åfl,
Ѩ_»HõÃÑ· "Õ∞#∞ "åeÛ<å P ã¨~Àfi#fl`« „ѨÉèí∞=Ù <å=∂xfl 㨇iã¨∂Î LO\Ï~°∞. PÜ«∞#
Ѩq„`«`«#∞ H˘xÜ«∂_»∞`«∂ LO\Ï~°∞. PÜ«∞#‰õΩ `«=∞ „â◊^•úÉèí‰õΩÎÅ x"åo Ѷ¨∞\˜ã¨∂Î
LO\Ï~°∞.
ǨÏnã¨∞Ö’ =zÛOk. =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) "å~°∞ 'W#fl Ѷ‘ YÖòdã¨û=∂"åu— J<Õ
326
164 3. Pe W„=∂<£ 4= áê~å
3=
191 "å~°∞ xÅ∞Ûx, ‰õÄ~°∞Ûx, `«=∞
Ѩ_»HõÅÃÑ· XuÎye JÖÏ¡ÇπÏ#∞ 㨇iã¨∂Î
LO\Ï~°∞. Éèí∂=∂ºHÍâßÅ ã¨$+≤ì QÆ∞iOz
Ü≥∂K«# KÕã¨∂Î LO\Ï~°∞. "åiÖÏ
JO\Ï~°∞ : ''=∂ „ѨÉ∂íè ! #∞=Ùfi D ã¨$+≤xì
x~°~H÷° Oõ QÍ KÕÜ∞« ÖË^∞Œ . #∞=Ùfi Ѩq„`«∞_»=Ù.
=∞=∞‡efl #~°HÍyfl tHõ∆ #∞Oz HÍáê_»∞.212
PÜ«∞`«∞ "≥Ú^ŒÅ∞‰õΩx D ã¨∂~å PYi=~°‰õÄ ~å„u `«Ç¨ÏA˚^£ #=∂*ò H˘~°‰õΩ
ÖËz#ѨÙ_»∞ ѨiîOKÕ"å~°∞. P `«~°∞"å`« =ÙE KÕ¿ã"å~°∞ (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs –
H˜`å|∞`«ÎѶ‘û~ü, ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O† H˜`å|∞ ã¨ÖÏuÖò =Ú™êѶ≤s<£....)
212. D Ѩk PÜ«∞`«∞Ö’¡x "≥Ú^Œ\ ˜ PÜ«∞`«∞Ö’ JÖÏ¡ÇπÏ `«# â◊H˜ÎÜ«Ú‰õΩÎÅ#∞, Jx`«~°
™ê^躌 "≥∞#ÿ `«# „Ѩ*#˝ ∞ qâ◊^ÑŒ ~¨ z° |∞núq"ÕHÍÅ∞ QÆÅ"å~°∞ =∂„`«"∞Õ D x^Œ~≈° <åÅ#∞
„QÆÇ≤Ï™êÎ~°x J<åfl_»∞. Wxfl x^Œ~°≈<åÅ∞ Hõà◊§ =ÚO^Œ~° L#flѨÊ\˜H© "å\˜x QÆ∞iOz
Ѩ\ ˜ìOK«∞HÀx"åiH˜, WOHÍ ^Õ=Ùx LxH˜H˜ ã¨O|OkèOz# *Ï˝<À^ŒÜ«∞O HÍÖË^Œx
J#∞HÀ"åe. HÍx qz„`«O Uq∞@O>Ë Ö’HõOÖ’ `«=∞ x[ „ѨÉèí∞=Ù QÆ∞iOz
f„==∞~Ú# ã¨Oâ◊Ü«∂xH˜, ã¨OkQÍúxH˜ Ö’<≥· ã¨"åÅHõ∆ „Ѩâ◊flÅ∞ "Õ¿ã"åˆ~ D<å_»∞
=∞Ǩ*Ï˝#∞Å∞QÍ, "Õ∞^è• ã¨OѨ#∞flÅ∞QÍ K≥ÖÏ=∞}© J=Ù`«∞<åfl~°∞. Ѷ¨ ~Ú<åfl eÖÏ¡Ç≤Ï
= ~Ú<åfl WÖˇ·Ç≤Ï ~ål=Ó<£!† `«~°∞"åu =K«#OÖ’ ^≥·=<å=∞ 㨇~°} KÕ¿ã"åi, ^≥·=
x^Œ~°≈<åÅÃÑ· Ü≥∂K«#KÕ¿ã"åi „Ѩ™êÎ=# =zÛOk. ǨÏnã¨∞Ö’ ‰õÄ_® nx QÆ∞iOz
q=iOK«|_çOk. =∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^Œ∞ (ã¨) "å~°∞ WÖÏ LѨ^tÕ OKå~°∞: ''xÅ|_ç
#=∂A KÕÜ«∞O_ç, XHõ"Õà◊ xÅ|_ç #=∂A KÕÜ«∞ÖËHõáÈ`Õ ‰õÄ~˘Ûx #=∂A
KÕÜ«∞O_ç. ‰õÄ~°∞Ûx ‰õÄ_® #=∂A KÕÜ«∞ÖËHõáÈ`Õ Ñ¨~°∞O_ç – XHõ „ѨHõ¯‰õΩ XuÎye
– #=∂A KÕÜ«∞O_ç—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs † H˜`å|∞ã¨ûÖÏ`ü).
WÖÏO\˜ ã¨[˚#∞Å∞ ZÅ¡"Õà◊ÖÏ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ 㨇iã¨∂Î LO\Ï~°∞. Éèí∂=∂ºHÍâßÅ ã¨$+≤ì
„Ѩ„H˜Ü«∞Ö’x Ѩ~°=∂~°úOÃÑ· Ü≥∂K«# KÕ™êÎ~°∞. `«^•fi~å "åiH˜ ã¨$+≤ìHõ~°Î Ü≥ÚHõ¯ „Ѩ*Ï˝
áê@"åÅ∞, B#fl`«ºO, JkèHÍ~°O, HÍ~°∞}ºO – W`åºk q+¨Ü«∂Å∞ `≥eã≤=™êÎ~Ú.
D qâ◊fi=º=ã¨÷ L`«∞ÎuÎQÍ<Õ LxH˜Ö’H˜ ~åÖË^Œh, ^•ã¨∞ŠѨsH∆Í~°÷"Õ∞ W^ŒO`å
[iyO^Œ#fl ã¨OQÆu "åiH˜ ã¨∞É’^èŒHõO J=Ù`«∞Ok. D ѨsHõ∆Ö’ LfÎ~°∞‚Öˇ·# "å~°∞
ã¨fi~°æã¨∞MÏʼnõΩ J~°∞›Å=Ù`å~°h, LfÎ~°∞‚Å∞ HÍx"åiH˜ #~°Hõ"Õ∞ QÆu Jx ‰õÄ_®
327
3. Pe W„=∂<£ Å<£H`õ„~°«<∞ã¨åÅ∞
uÖò ∞Å∞ 165 3. Pe W„=∂<£ 4= áê~å
3=
Pre-final
192 ''F =∂ áÈ+¨‰õΩ_®! #∞"≥fi=i<≥·`Õ ã¨ˆ~, „ã‘ÎÅ~Ú<å㨈~ – <Õ#∞ =$^è•
#~°HÍyflÖ’ Ѩ_»"Õ™êÎ"À, "å}˜‚ #∞=Ùfi KÕÜ∞« #∞.214 g∞~°∞ Ѩ~㰠ʨ ~°O XˆH HÀ=‰õΩ
Ѩ~åÉèí"åxH˜, J==∂<åxH˜ QÆ∞i K≥Ok#"å~°∞.215 HÍ|\˜ì `«=∞ ã¨fiã¨÷ÅO
KÕã≤#>Ë¡. Ü«∞^•~å÷xH˜ ^Œ∞~å‡~°∞æʼnõΩ =^Œe =Å㨠"≥o§#"å~°∞ (Ç≤Ï„[`ü KÕã≤#
`À_»Ê_Õ"åÔ~=~°∂ LO_»~∞° . "å~°∞), `«=∞ Wà◊§#∞Oz "≥à◊¡Q˘@ì|_ç#
193 ''=∂ „ѨÉèí∂! Ñ≤eKÕ"å_˘Hõ_»∞ "å~°∞, <å =∂~°Oæ Ö’ "ÕkOè ѨÙʼnõΩ QÆ∞~Ô #·
qâßfiã¨O (D=∂<£) "≥·Ñ¨Ù‰õΩ Ñ≤Å=@O, "å~°∞, <å =∂~°Oæ Ö’ áÈ~å_ç K«OѨ|_ç#
'„Ѩ[ÖÏ~å! g∞ „ѨÉ∞íè =Ù#∞ qâ◊fiã≤OK«O_ç— "å~°∞ – J@∞=O\˜ "åi K≥_∞» QÆ∞Å#∞
Jx Ñ≤Å∞Ѩ٠x=fi@O "Õ∞=Ú q<åfl=Ú. "åi #∞Oz ^Œ ∂ ~° O KÕ ™ êÎ # ∞. „H˜ O ^Œ
JO`Õ! "Õ∞=Ú qâ◊fiã≤OKå=Ú. Hõ#∞Hõ F HÍÅ∞=Å∞ „Ѩ=Ç≤ÏOKÕ (ã¨fi~°æ) =<åÅÖ’
„ѨÉèí∂! =∂ áêáêÅ#∞ Hõ∆q∞OK«∞. =∂ "åix „Ѩ"ÕtOѨ*Ë™êÎ#∞. Wn JÖÏ¡ÇπÏ
K≥_∞» QÆ∞Å#∞ =∂ #∞Oz ^Œ∂~°O K≥~Úº. `«~°Ñ¶¨Ù# "åiH˜ ÅaèOKÕ Ñ¨Ù}ºÑ¶¨ÅO.
㨠[ ˚ # ∞Å`Àáê@∞ =∂‰õ Ω =∞~° } O JÖÏ¡ÇπÏ =^ŒÌ<Õ J`«∞º`«Î=∞=∞~Ú# ѨÙ}º
"˘ã¨Q∞Æ . Ѷ¨ÅO LOk—— Jx ÃãÅqKåÛ_»∞.
194 ''=∂ „ѨÉ∂íè ! h „Ѩ=HõÅÎ ^•fi~å h=Ù 214. 'ѨÙ~°∞+¨µÖˇ<· å, „ã‘ÖÎ <·ˇ å— Jx <˘H˜¯ K≥Ñʨ @OÖ’x =ÚYº L^ÕâÌ O◊ Uq∞@O>Ë Ñ¨Ù}ºÑ¶Å¨ O
=∂‰õΩ KÕã#≤ "åQÍÌ#O „ѨHÍ~°O =∞=∞‡efl „áêÑ≤ÎOKÕ q+¨Ü«∞OÖ’ ZÖÏO\˜ qK«Hõ∆}‰õΩ, ÃÇÏK«∞Û`«QÆ∞æʼnõΩ P™ê¯~°O ÖË^Œ∞. H˘xfl
J#∞„QÆÇÏ≤ OK«∞. „ѨàÜ ◊ ∞« k<å# =∞=∞‡efl H˘xfl q+¨Ü∂« ÅÖ’ W™ê¡O „ã‘ΠѨÙ~°∞+¨µÅ HÍ~°ºÑ¨i^è∞Œ Å#∞ "Õ~∞° Ѩ~K° @« O =Å¡ |Ǩïâß
J==∂#Ѩ~°K«‰õΩ. Z\˜ì Ѩiã≤÷uÖ’#∂ ѨÙ}ºÑ¶¨ÅOÖ’ ‰õÄ_® `Õ_® LO@∞O^Õ"≥∂##fl ã¨O^ÕǨÏO Z=iHõ~Ú<å HõÅQÆ=K«∞Û.
h=Ù "åQÍÌ<åxH˜ q~°∞^ŒOú QÍ =º=ǨÏiOKÕ L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : ‰õΩ@∞O| Ü«∂[=∂#ºO, ã¨Oáê^Œ<å ÉÏ^茺`«, ^èŒ~°‡Ü«Ú^ŒúOÖ’
"å_»=Ù HÍ=Ù.—— áêÖÁæ#@O, "å~°ã`¨ fi« OÖ’ ã¨QOÆ "å\Ï „ã‘ÅÎ ‰õΩ W=fi@O – W`åºk q+¨Ü∂« Å#∞|\˜ì
ã¨`å¯~åºÅ ѨÙ}ºÑ¶Å¨ OÖ’ ‰õÄ_® ÃÇÏK«∞Û`«Q∞Æ Åæ ∞O\ÏÜÕ∞"≥∂#x J#∞=∂#O ~å=K«∞Û.
195 "åi „ѨÉèí∞=Ù "åi "≥Ú~°#∞ HÍx ÃÇÏK«∞Û`«QÆ∞æÖËg∞ LO_»=Ù. XHõ =∞Oz ѨxKÕã≤#O^Œ∞‰õΩ ѨÙ~°∞+¨µÅ‰õΩ ÅaèOKÕ
PÅH˜Oz P"≥∂kOKå_»∞213 : ''g∞Ö’ ѨÙ}ºÑ¶¨Å"Õ∞ „ã‘ÎʼnõÄ Åaèã¨∞ÎOk.
ѨxKÕ¿ã"åi Ѩxx – "å~°∞ ѨÙ~°∞+¨µÖˇ<· å
215. D "åHõºO "≥#∞Hõ\ ˜ "åHõºO`À =Ú_çѨ_ç#k. q^èÕÜ«∞`«Ö’#∂, ѨÙ}º Ѷ¨Å„áêÑ≤Î
"åiH˜ É’^èÑŒ _¨ ∞» `«∞Ok. JO^Œ∞Hˆ "å~°∞ `«=∞#∞ #~°HÍyfl #∞Oz HÍáê_»=∞x n#OQÍ q+¨Ü«∞OÖ’#∂ „ã‘ΠѨÙ~°∞+¨µÅO`å XˆH `«~°Ç¨‰õΩ K≥Ok#"å~°∞. H˘xfl LÖË¡Y<åÅ
"Õ_»∞‰õΩO\Ï~°∞. P `«~°∞"åu =¸_»∞ PÜ«∞`«∞ÅÖ’ ‰õÄ_® =∞xflOѨÙÔH·, Ѩ~åÉèí= „ѨHÍ~°O XHõ™êi Ǩτ[`ü L"≥∞‡ ã¨Å=∂ (~°.J<£Ç¨) ^≥·=„Ѩ=HõÎ #∞^ÕÌtOz, 'F
ã≤÷u ~å‰õΩO_® LO_ÕO^Œ∞ÔH· „ѨÉèí∞=Ù#∞ „áêi÷OK«@O [iyOk. ^≥·=„Ѩ=HÍÎ (ã¨Jã¨O)! Ç≤Ï„[`ü ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ „ã‘ÎÅ „Ѩ™êÎ=# ~åÖË^Õg∞?— Jx
213. J~°cÖ’ 'Ѷ¨ã¨Î*Ï|— Jx LOk. JO>Ë "åi "Õ_»∞HÀÅ∞#∞ P"≥∂kOKå_»∞ Jx „ѨtflOK«QÍ D PÜ«∞`«∞ J=`«iOzOk (`«Ñ¶‘ûÔ~ `«„c, Wɡfl Hõã‘~ü, Ѷ¨`üǨïÖò
WHõ¯_» ^•x ÉèÏ=O (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü). Yn~ü).
328 329
3. Pe W„=∂<£ Å<£H`õ„~°«<∞ã¨åÅ∞
uÖò ∞Å∞ 166 3. Pe W„=∂<£ 4= áê~å
3=
Pre-final
196 (F „Ѩ=HÍÎ!) #QÆ~åÅÖ’ ^≥·= 198 HÍx `«=∞ „ѨÉèí∞=Ù‰õΩ ÉèíÜ«∞Ѩ_»∞`«∂
u~°™ê¯~°∞Å ¿ãfiKåÛù ã¨OKå~°O x#∞fl =∞ã¨Å∞‰õΩ<Õ"åi HÀã¨O „H˜O^Œ HÍÅ∞=Å∞
"≥∂ã¨ÑÙ¨ K«Û ‰õÄ_»^∞Œ .216 „Ѩ=Ç≤ÏOKÕ (ã¨fi~°æ) =<åÅ∞<åfl~Ú.
197 Wk KåÖÏ ã¨fiÅÊ „ѨÜ≥∂[#O "å\˜Ö’ "å~°∞ HõÅHÍÅO LO\Ï~°∞. Wn
=∂„`«"Õ∞.217 P `«~°∞"å`« #~°Hõ"Õ∞ "åi JÖÏ¡ÇπÏ =^ŒÌ #∞Oz "åiH˜ ÅaèOKÕ
x"å㨠ã¨÷ÅO J=Ù`«∞Ok. J^≥O`À Pu^䌺O. ã¨^Œfi~°Î#∞Å HÀã¨O JÖÏ¡ÇπÏ
J^è•fi#fl"≥∞#ÿ ã¨Å÷ O. =^ŒÌ L#flk JxflO\˜HOõ >Ë „âı+"ª¨ ∞≥ #ÿ k.218
216. D =∂@ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) #∞^ÕÌtOz K≥ѨÊ|_ç#ѨÊ\˜H© Wk ã¨=∞ã¨Î =Úã≤¡O 199 „QÆO^äŒ=ǨïÅÖ’ H˘O^Œ~°∞<åfl~°∞ –
ã¨=∂*ÏxH˜ =iÎã∞¨ OÎ k. Ѩ\Ïì}ÏÅÖ’ ã¨OK«iOK«@O JO>Ë =~°HÎ Oõ HÀã¨"∂≥ , W`«~„° `å "å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞, g∞ÃÑ· J=`«iOz#
=º=Ǩ~åÅ HÀã¨"≥∂ XHõ #QÆ~°O #∞Oz WOHÀ #QÆ~åxH˜, XHõ ^Õâ◊O #∞Oz ^•xh, "åi "≥Ñ· Ù¨ #‰õΩ J=`«iOz# ^•xfl
"Õ~˘Hõ ^ÕâßxH˜ ~åHõáÈHõÅ∞ ™êyOK«@O Jx ÉèÏ=O. D ã¨OKå~°O "å}˜[º Jaè=$kúH,˜ ‰õÄ_® qâ◊fiã≤™êÎ~°∞. JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉèíÜ«∞
„áêѨOzHõ =º=Ǩ~åŠѨÙ~ÀQÆuH˜ „Ѩ|Å `å~å¯}O. J~Ú`Õ W=hfl Ѩ_»∞`«∂ LO\Ï~°∞.219 JÖÏ¡ÇπÏ PÜ«∞`«∞
`å`å¯eHõ"≥∞ÿ#=h, H˘kÌáê\˜ ÖÏÉèíO =∂„`«"Õ∞#h, D ǨÏ_®q_çx, ã¨O^Œ_çx K«∂ã≤ Å#∞ H˘kÌáê\˜ =¸ÖϺxH˜ J=Ú‡HÀ~°∞.
qâßfiã¨∞Å∞ PO^Àà◊# K≥O^Œ=Åã≤# Ѩx ÖË^Œh JÖÏ¡ÇπÏ ^è≥·~°ºO K≥|∞`«∞<åfl_»∞. JÖÏO\˜"åi „ѨuѶŨ O "åi „ѨÉ∞íè =Ù =^ŒÌ
qâßfiã≤ J~Ú#"å_»∞ ã¨^• JOu=∞ Ѩi}Ï=∞OÃÑ· ^Œ$+≤ì xÅáêe. qâßfiã¨O QÆ#Hõ LOk. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇÏπ "ÕQOÆ QÍ ÖˇH¯õ
Ö’Ñ≤¿ãÎ âßtfi`«"≥∞ÿ# #~°HÍyflx K«qK«∂_»=Åã≤ LO@∞Ok. „áêѨOzHõ ã≤iã¨OѨ^Œ
ÅÖ’ =Úxy `ÕÅ∞`«∞#fl Jqâßfiã¨∞Å∞ D #~°HÍyflH˜ áê„`«∞Å=Ù`å~°∞. D JOâ◊O fã¨∞‰õΩO\Ï_»∞.
k=º Y∞~üP<£Ö’ ѨÅ∞KÀ@¡ q=iOK«|_çOk. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : (1). ''Jqâßfiã¨∞Öˇ#· "åˆ~ 218. ÃÑ#· ¿Ñ~˘¯#|_ç# "åiH˜ aè#flOQÍ JÖÏ¡ÇÏπ Ѩ@¡ ÉèÜ í ∞« Éè‰í Ωõ ÅÎ `À rq`«O QÆ_∞» ѨÙ`«∂,
JÖÏ¡ÇπÏ PÜ«∞`«∞Å q+¨Ü«∞OÖ’ [QÆ_®Å‰õΩ kQÆ∞`å~°∞. HÍ|\˜ì Ѩ@ì}ÏÅÖ’ "å~°∞ ã¨^•K«~°} KÕã¨∂Î LO_Õ"å~°∞<åfl~°∞. "åi =^ŒÌ Pã‘Î JO`«ã¨∞÷Å∞ ÖËHõáÈ=K«∞Û.
u~°∞QÍ_»@O x#∞fl "≥∂ã¨OÖ’ Ѩ_»"ÕÜ«∞~å^Œ∞—— (JÖò "≥∂q∞<£ – 4). (2.) ''F ѨÅ∞‰õΩ|_ç ÖËHõáÈ=K«∞Û. J~Ú<å㨈~ ^≥·=ã¨xflkèÖ’ "å~°∞ P^ŒiOK«|_»`å~°∞. "å~°∞
„Ѩ=HÍÎ! WÖÏ „ѨH\õ O˜ K«∞: JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ J|^•úÅ#∞ JO@QÆ>"ìË å~°∞ Z#fl\˜H© ™êѶ֨ Ϻxfl ^Õ=Ùx Pu^二 O á⁄O^Œ∞`å~°∞. „ѨÑO¨ K«OÖ’ Jqâßfiã¨∞ʼnõΩ, =Ú„+≤‰Ωõ ¯Å‰õΩ ÅaèOz#
á⁄O^ŒÖË~°∞. "å~°∞ H˘xfl ~ÀAÅ áê@∞ WǨÏÖ’Hõ rq`«OÖ’ ã¨∞MÏÅ#∞ J#∞Éèí ÉèÏQͺÅHõ<åfl qÅ∞"≥#· , „âı+"ª¨ ∞≥ #ÿ ÉèÏQͺÅ∞ D ã¨[#˚ ∞ʼnõΩ ã¨~fi° Ö’Hõ„ѨÉ∞íè "≥#· JÖÏ¡ÇÏπ
q™êΈ~"≥∂. HÍx `«~°∞"å`« "åÔ~ÖÏQÆ∂ =∂ "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ =∞~°e ~å=Åã≤O^Õ——
(Ü«¸#∞ãπ–70). (3). ''"Õ∞=Ú "åiH˜ H˘O`«HÍÅO „ѨѨOK«OÖ’ ã¨∞MÏÅ#∞ ^ŒQÆæ~° Åaè™êÎ~Ú.
J#∞Éèqí OKÕ J=HÍâßxfl Wã¨∞<Î åfl=Ú, `«~∞° "å`« "åix Jâ◊‰Ωõ ÅÎ ∞QÍ KÕã≤ XHõ Hõ~Àî ~° 219. =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) ^≥=· ^Ò`åºxfl ã¨`º« =∞x ^è$Œ gHõiOz, qâßfi㨠ÉèÏQƺO á⁄Ok#
tHõ∆ "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ ÖÏQÆ∞H˘xáÈ`å=Ú—— (Å∞Mχ<£ – 24). „QÆO^äŒ=ǨïÖ’¡ ã¨[˚#∞Å „Ѩ™êÎ=# WHõ¯_» =zÛOk. "åiÖ’x qâßfi™êxfl, W`«~°
217. JO>Ë D „áêѨOzHõ ã¨∞Y™œMϺÅ∞, Éè’QÆqÖÏ™êÅ∞ ÃÑH· ˜ ZO`« Z‰õΩ¯=QÍ HõxÑ≤ã∞¨ #Î fl ã¨^Œ∞æ}ÏÅ#∞ H˘xÜ«∂_»∞`«∂ JÖÏ¡ÇπÏ „QÆO^äŒ=ǨïÖ’¡ "åi "≥·tëꪺxfl ã¨Ê+ì̈ѨiKå_»∞.
ѨÊ\˜H©, "åã¨Î"åxH˜ Jq |Ǩïã¨fiÅÊ"≥∞ÿ#q. ZO^Œ∞HõO>Ë z=~°‰õΩ J=hfl JO`« JO>Ë „QÆO^ä=Œ ǨïÖ’¡x J`«ºkè‰Ωõ Å∞ W™ê¡O =∞iÜ«Ú W™ê¡O „Ѩ=HõÎ (ã¨)‰õΩ q~°∞^ŒOú QÍ
=∞ÜÕ∞º"Õ. Jq JO`«O HÍHõ ѨÓ~°fi"Õ∞ "å\˜x J#∞ÉèíqOKÕ "å~°∞ ‰õÄ_® JO`«=∞=Ù ‰õΩ„@Å∞ Ѩ#∞fl`«∞O_»QÍ, "åi =~åæxHˆ K≥Ok# H˘kÌ=∞Ok ã¨[#˚ ∞Å∞ ã¨`åº=∞$`åxfl
`å~°∞. D „áêѨOzHõ ÖÏÉèÏÅ#∞, Éè’QÆqÖÏ™êÅ#∞ A„~°∞‰õΩ<Õ „Ѩܫ∞`«flOÖ’ "å~°∞ P™êfikOz ^Õ=Ùx ^Œ$+≤ìÖ’ L#fl`« tY~åÅ#∞ Jkè~ÀÇ≤ÏOz# "å~°Ü«∂º~°∞.
JÖÏ¡ÇπÏ#∞ q㨇iã¨∞Î<åfl~°∞. Jxfl ~°HÍÅ <≥·uHõ xÜ«∞=∂Å#∞, Hõ@∞ìÉÏ@¡#∞, ^Õ=Ù_»∞ ZO^Œ∞HõO>Ë g~°∞ x`«ºO JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉèíÜ«∞Ѩ_»∞`«∂ rqOKÕ"å~°∞. *Ï<≥_»∞ á⁄@ì
qkèOz# ǨÏ^Œ∞ÌÅ#∞ Ju„Hõq∞OKÕ g~°∞ z=~°‰õΩ ™êkèOKÕ^Õq∞\©? xOѨÙHÀ=@O HÀã¨O ^≥·="åHͺÅ#∞ J=Ú‡‰õΩ<Õ ~°HõO HÍ^Œ∞ g~°∞. nxfl|\˜ì
330 331
3. Pe W„=∂<£ Å<£H`õ„~°«<∞ã¨åÅ∞
uÖò ∞Å∞ 167 3. Pe W„=∂<£ 4= áê~å
3=
Pre-final
200 F qâ◊fiã≤Oz# "å~°ÖÏ~å! g∞~°∞
ã¨Ç¨Ï#ã¨÷~Ú~åºÅ#∞ „Ѩ^Œi≈OK«O_ç.220
Ѩ~㰠ʨ ~°O ã¨ÇϨ #O QÆ∞iOz É’kèOK«∞
‰õΩO@∂, (JÖÏ¡ÇπÏ =∂~°æOÖ’ áÈ~°∞‰õΩ)
ã¨=∂Ü«∞`«Î"≥∞ÿ LO_»O_ç. JÖÏ¡ÇπωõΩ
ÉèíÜ«∞Ѩ_»∞`«∂ LO_»O_ç. `«^•fi~å g∞~°∞
™êѶ¨ÅºO á⁄O^Œ=K«∞Û.
J~°÷=∞ÜÕ∞º^Õq∞@O>Ë „áêѨOzHõ ã¨fi„ѨÜ≥∂[<åÅ HÀã¨O ^≥·==K«<åÅ#∞ Ѩ}OQÍ
ÃÑ>Ëì"å~°∞, "å\˜H˜ =„HõÉèÏ+¨ºO K≥¿ÑÊ"å~°∞ – Ö’HõO ^Œ$+≤ìÖ’ ZO`«Q˘Ñ¨Ê q^•fiOã¨∞
Å∞QÍ, QÆ∞~°∞=ÙÅ∞QÍ K≥ÖÏ=∞}© J~Ú#ѨÊ\˜H© – ^Õ=Ùx ^Œ$+≤ìÖ’ "å~°∞ qâßfi™êxH˜,
ÉèíH©Î `«`«Ê~°`«‰õΩ ^Œ∂~°"≥∞ÿáÈÜ«∂~°∞. ǨѶ≤*ò Wɡfl Hõã‘~ü WÖÏ JO@∞<åfl~°∞:
''„QÆO^ä=Œ ǨïÖ’¡ JÖÏ¡ÇÏπ KÕ`« H˘xÜ«∂_»|_ç# D qâßfiã¨∞Å∞ Ü«¸^Œ=~°Oæ Ö’ Ѩ@∞ì=∞x
Ѩk=∞Ok ‰õÄ_® ÖË~°∞. J~Ú`Õ „ÔH·ã¨Î=ÙÖ’¡ KåÖÏ=∞Ok W™ê¡O ã‘fiHõiOKå~°∞——
(`«Ñ¶‘û~ü Wɡfl Hõã‘~ü).
220. WHõ¯_» ã¨Ç¨Ï# ã¨÷~Ú~åºÅ#∞ „Ѩ^Œi≈OK«@=∞O>Ë J~°÷O =∞<À"åOKè«Å#∞ J^Œ∞ѨÙÖ’
LOK«∞HÀ=@O, q+¨Ü∞« Ö’Å`åfixH˜ ^Œ∂~°OQÍ LO_»@O, ^≥"· å*Ï˝áêÅ#ÔH· =∞#ã¨∞#∞
ã¨=∂Ü«∞`«OÎ KÕÜ∞« @O J#fl=∂@! Ü«Ú^Œú ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’ â◊„`«∞=Ù‰õΩ ÉèÜ í ∞« Ѩ_‰» Ωõ O_®
"≥ÚHõ¯"Àx ™êǨϙêxfl '=Ú™ê|~°`—ü JO\Ï~°∞. Wk ã¨ÇϨ #OÖ’ J`«ºO`« Hõi#î `«~"° ∞≥ #ÿ
Ѩiã≤÷u. JO^Œ∞ˆH nxx "Õ~°∞QÍ „Ѩ™êÎqOK«@O [iyOk. Ü«Ú^Œú~°OQÆOÖ’
K«Hõ¯x ã¨=∞#fiÜ«∞O`À, Ѩ\ ˜+¨ì"≥∞ÿ# ~°}hu`À J„Ѩ=∞`«ÎOQÍ LO_®Åx
`åH©^Œ∞ KÕÜ«∞|_çOk. '~åa`«∂— JO>Ë Ü«Ú^Œú"≥∞ÿ^•#OÖ’ "≥∂ǨÏiOz# ã¨÷ÖÏÖ’¡
J`«ºO`« J„Ѩ=∞`«Î`«`À ^≥·==∂~°æOÖ’ áÈ~å@O HÀã¨O ã¨=∂Ü«∞`«Î"≥∞ÿ LO_»@O.
JO^Œ∞Hˆ ''^≥=· =∂~°Oæ (Ü«Ú^ŒOú )Ö’ XHõ¯~ÀA KÕã#≤ "≥∂ǨÏiOѨ٠„ѨÑO¨ K«O =∞iÜ«Ú
JO^Œ∞Ö’ =Ù#fl ã¨~°fiã¨fiO Hõ<åfl „âı+¨ª"≥∞ÿ#k—— Jx ǨÏnã¨∞Ö’ J#|_çOk (ã¨Ç‘ÏÇπÏ
|∞MÏs – ÉÏ|∞ Ѷ¨l¡ iÉÏ`ü). ''=∞#ã¨∞‰õΩ ÉèÏ~°OQÍ LO_Õ Ñ¨iã≤÷`«∞Ö’¡ ѨÓiÎQÍ
=ÙE KÕã≤, KåÖÏ ^Œ∂~°O =~°‰õΩ =∞ã≤˚^Œ∞ʼnõΩ #_»z~å=@O, XHõ #=∂A KÕã≤
=∞~À #=∂A H˘~°‰õΩ =∞ã≤˚^Œ∞ÅÖ’ xsH˜∆OK«@O ‰õÄ_® '"≥∂ǨÏiOѨٗ (iÉÏ`ü)
QÍ<Õ Ñ¨iQÆ}˜OK«|_çOk—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O – H˜`å|∞`«ÎǨ~°).

Y
332 325
4.J<£ x™ê =ÖòÅ<£=ÚÇπ ÏåÅ∞
``«<«<åÅ∂ã¨<å`ü
4. J<£ x™ê („ã‘ÎÅ∞) ã¨∂~å
ѨiK«Ü«∞O
Wk =∞n<åÖ’ J=`«iOz# ã¨∂~å. JO>Ë =∞^Œh ã¨∂~å. nxÖ’ 176 PÜ«∞`«∞Å∞
L<åfl~Ú. D PÜ«∞`«∞Å∞ =ÚYºOQÍ W™ê¡g∞Ü«∞ K«\ÏìʼnõΩ, =∞Ç≤Ïà◊ŠǨωõΩ¯Å‰õΩ, W`«~°
™êOѶ≤∞Hõ ã¨=∞㨺ʼnõΩ ã¨O|OkèOz#q. D ã¨∂~åÖ’ J<ÕHõ <≥·uHõ ã¨∂„`åÅ∞ ‰õÄ_®
„Ѩ™êÎqOK«|_®¤~Ú. P~ÀQƺHõ~"° ∞≥ #ÿ ã¨=∂[ x~å‡}ÏxH˜, L`«=Î ∞"≥∞#ÿ =∂#= ã¨O|O^è•Å‰õΩ
Wq ZO`«~Ú<å J=ã¨~°"≥∞ÿ#q. D ã¨∂~å =ÚYºOQÍ „ã‘ÎÅ ã¨=∞㨺Å#∞ „Ѩ™êÎqOzOk.
„ã‘ΊǨωõΩ¯Å∞, q"åǨxH˜ ã¨O|OkèOz "åi ǨωõΩ¯Å∞, ‰õΩ@∞O|OÖ’, "å~°ã¨`«fiѨ٠Pã≤ÎÖ’
"åi ǨωõΩ¯Å#∞ „Ѩ™êÎqOzOk. JO^Œ∞=Å¡<Õ D ã¨∂~å‰õΩ ''„ã‘ÎÅ∞—— Jx ¿Ñ~°∞ ÃÑ@ì|_çOk.
D ã¨∂~å „áê~°OÉèí =K«#O JÖÏ¡ÇπÏ Ñ¨@¡ ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ#∞ „Ѩ™êÎqOzOk. D „Ѩ™êÎ=#
^•fi~å D ã¨∂~å‰õΩ ã¨O|OkèOz# Jã¨Å∞ q+¨Ü«∂ʼnõΩ HÍ=Åã≤# <ÕѨ^䕺xfl W=fi_»O
[iyOk. JO>Ë W™ê¡g∞Ü«∞ K«\ÏìʼnõΩ ã¨O|OkèOz# ã¨=∂Kå~åxfl JÖÏ¡ÇπÏ Ñ¨@¡ ÉèíÜ«∞O
Hõey LO_®Å#fl ÃÇÏK«ÛiHõ`À JOkOK«_»O [iyOk. JÖÏ¡ÇπÏ Ñ¨@¡ ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ∞ ÖËx^Õ
K«\Ïìxfl áê\˜OK«_O» J#flk [~°Q^Æ ∞Œ . „Ѩ[Å∞ ^•xH˜ Hõ@∞ì|_»_O» [~°Q^Æ ∞Œ . ^è•i‡Hõ qâßfiã¨O,
™êOѶ≤∞Hõ =º=Ǩ~åÅ∞ Ѩ~°ã¨Ê~° ã¨O|O^èŒO Hõey L#fl=#fl q+¨Ü«∂xfl D q^èŒOQÍ ã¨Ê+¨ìO
KÕã≤Ok. „áê~°OÉèí =K«#OÖ’ =∂#"åo Ü«∂=`«∞Î XˆH `«O„_ç P^ŒO (Jã¨) ã¨O`å#=∞x
`≥eÜ«∞*ËãO≤ k. D ã¨∂~å#∞ ~Ô O_»∞ qÉèÏQÍÅ∞QÍ qÉèlí OK«=K«∞Û. "≥Ú^Œ\ ˜ ÉèÏQÆO W™ê¡g∞Ü«∞
âßã¨<åʼnõΩ ã¨O|OkèOz#k. Ô~O_»= qÉèÏQÆO P^蕺u‡Hõ q+¨Ü«∂ʼnõΩ ã¨O|OkèOz#k.
D Ô~O_»∞ qÉèÏQÍÖ’¡#∂ =∞x+≤ #_»=_ç QÆ∞iOz# P^ÕâßÅ∞<åfl~Ú.
D ã¨∂~å „QÆO^äŒ „Ѩ[Å#∞ L^ÕtÌ Oz H˘xfl =ÚYº"≥∞#ÿ q+¨Ü∂« Å#∞ „Ѩ™êÎqOzOk.
=ÚYºOQÍ ^è•i‡Hõ qâßfi™êxH˜ ã¨O|OkèOz ^Õ=ÙxH˜ ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ#∞, ã¨Ç¨Ï=~°∞ÎÅ#∞
xÅɡ@ì_»O QÆ∞iOz, JÖÏ¡ÇπωõΩ ã¨O|OkèOz J|^•úÅ∞ HõeÊOK«_»O QÆ∞iOz „Ѩ™êÎqã¨∂Î,
D KÕ+Åì¨ ∞ ^Œ∞~å‡~°"æ ∞≥ #ÿ <Õ~åÅh, Hõq∆ ∞OK«~åx áêáêÅx ÃÇÏK«ÛiOzOk. WO^Œ∞Ö’ K≥Ñʨ |_ç#
=∞~˘Hõ =ÚYº"≥∞#ÿ q+¨Ü∞« O – Ü«¸^Œ∞Å∞ ^≥=· =K«<åÅ#∞ "å\˜ ã¨O^Œ~ƒ° Où #∞Oz `˘ÅyOz,
"å\˜H˜ W+ì̈O =zÛ# `å`«Ê~°ºO K≥Ñʨ _®xfl „Ѩ™êÎqã¨∂,Î =¸™ê „Ѩ=HõÎ (Jã¨) Ѩ@¡ Ü«¸^Œ∞Å
=º=Ǩ~°â‹·eh, PÜ«∞#‰õΩ "å~°∞ ÃÑ\˜ì# W|ƒO^Œ∞Å#∂ q=iOK«_»O [iyOk. Ü«¸^Œ∞Å∞
=¸™ê „Ѩ=HõÎ (Jã¨)#∞ `«=∞‰õΩ ^Õ=Ù_çx „Ѩ`«ºHõ∆OQÍ K«∂Ñ≤OK«=∞x J_çQÍ~°∞. "å~°∞
P=Ù^Œ∂_»#∞ ѨÓlOKÕ"å~°∞. x+≤^Œú"≥∞ÿ# =_ô¤ u<Õ"å~°∞. "åQÍÌ# ÉèíOQÍxH˜ áêÅÊ_Õ"å~°∞.
333
168 4.J<£ x™ê 5= áê~å
4= áê~å
JÖÏ¡ÇÏπ zǨflÅ#∞ qâ◊fiã≤OK«_®xH˜ x~åHõiOKÕ"å~°∞. ^è•i‡Hõ qâßfi™êxfl u~°ã¯¨ iOKÕ"å~°∞.
H˘O^Œ~°∞ „Ѩ=HõÎÅ#∞ ǨÏ`«=∂~åÛ~°∞. =∞~°ºO‰õΩ ã¨O|OkèOz ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ# JѨ"å^Œ∞
ã¨$+≤Oì Kå~°∞. =∞~°ºO ‰õΩ=∂~°∞_»∞ D™ê „Ѩ=HõÎ (Jã¨)#∞ `å=Ú Ç¨Ï`«=∂~åÛ=∞x ÉèÏqOKå~°∞.
D ã¨∂~å „Ñ¨HÍ~°O `Ò~å`«∞ „QÆO^äOŒ Ö’ ~åÉ’ÜÕ∞ „Ѩ=HõÎ QÆ∞iOz# =~°#‚ ѨÓiÎQÍ =ÚǨÏ=∞‡^£
(ã¨)‰õΩ J#fi~ÚOKÕkQÍ, ã¨Ê+¨ìOQÍ LOk. HÍx Ü«¸^Œ∞Å∞ ^•xx =„H©HõiOz `å`«Ê~°ºO
K≥ѨC‰õΩ<åfl~°∞.
D ã¨∂~å ^Õ=Ù_»∞ XHõ¯_Õ Jx QÆ\ ˜ìQÍ <˘H˜¯ K≥Ñ≤ÊOk. D™ê „Ѩ=HõÎ (Jã¨), ^Õ=Ùx
„Ѩ=HõÎ =∂„`«"Õ∞ Jh, PÜ«∞# =∞~°ºO ‰õΩ=∂~°∞_»h, PÜ«∞##∞ ǨÏ`«º KÕÜ«∞_»O HÍx,
PÜ«∞##∞ tÅ∞= "ÕÜ«∞_»O HÍx [~°QÆÖË^Œh, JÖÏ¡ÇπÏ PÜ«∞#∞fl `«# "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ Ñ≤Å∞K«∞
‰õΩ<åfl_»x `≥eÑ≤Ok. qâßfiã¨∞Å∞ XˆH XHõ¯ ^Õ=Ù_≥·#, JÖÏ¡ÇπÏ#∞, PÜ«∞# ^Œ∂`«Å#∞, QÆ`«
HÍÅOÖ’ J=`«iOz# „QÆO^ä•Å#∞, ^≥·=„Ѩ=HõÎÅ#∞, f~°∞Êk<åxfl qâ◊fiã≤OKåÅx
„ѨɒkèOzOk.
D ã¨∂~å HõѨ@ qâßfiã¨∞Å QÆ∞iOz ‰õÄ_® „Ѩ™êÎqOzOk. HõѨ@ qâßfiã¨∞Å∞
ÃÑ·H˜ =∂„`«O `å=Ú W™ê¡O#∞ qâ◊fiã≤OKå=∞x JO\Ï~°∞. HÍx PK«~°}Ö’ "å~°∞ „Ѩ=HõÎ
=ÚǨÏ=∞‡^£(ã¨) P^ÕâßÅ#∞ U=∂„`«O áê\˜OK«~°∞. ÃÑ·QÍ Jqâßfiã¨∞Å∞, |Ǩï^≥·"å
~å^茉õΩÅ~Ú# Z_®i J~°|∞ƒ `≥QÆʼnõΩ `«=∞ ã¨Ç¨Ü«∞ ã¨Ç¨ÏHÍ~åÅ∞ H˘#™êyã¨∂Î =KåÛ~°∞.
=Úã≤¡=ÚÅ#∞ x~åâß xã¨Ê $ǨÏʼnõΩ QÆ∞iKÕ¿ã ѨÙHÍ~°∞¡ "åºÑ≤OKÕÖÏ KÕ¿ã"å~°∞. WÖÏO\˜
"åiH˜ Ѩ~°Ö’HõOÖ’ ÉÏ^è•Hõ~°"≥∞ÿ# Hõiî#"≥∞ÿ# tHõ∆ `«Ñ¨Ê^Œx ÃÇÏK«ÛiOzOk.
Q
334
4.J<£ x™ê =ÖòÅ<£=ÚÇπ ÏåÅ∞
``«<«<åÅ∂ã¨<å`ü 169 4.J<£ x™ê 5= áê~å
4= áê~å

4. J<£ x™ê1 ã¨∂~å 2 `«O„_ç ÖËx a_»¤Å‰õΩ "åi Pã≤Îx

"åiH˜=fiO_ç. Ѩiâ◊√^Œú"≥∞ÿ#, ^èŒ~°‡ã¨=∞‡
J=`«~°} : =∞n<å PÜ«∞`«∞Å∞ : 176 `«"∞≥ #ÿ =ã¨∞=Î ÙʼnõΩ |^Œ∞Å∞ JѨq„`«"∞≥ #ÿ ,
Jáê~° Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_»∞, Ѩ~°=∞ Hõ$áêjÅ∞_≥·#
JÖÏ¡ÇπÏ ¿Ñ~°∞`À J^èŒ~°‡"≥∞ÿ# =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ fã¨∞HÀHõO_ç.
1 =∂#=ÙÖÏ~å! q∞=∞‡efl XˆH „áê}˜ g∞ ™⁄=Ú‡Å`Àáê@∞ "åi ™⁄=Ú‡#∞
#∞Oz ѨÙ\ì̃Oz,2 ^•#∞flOKÕ ^•x [`«#∞ ‰õÄ_® HõÅQÍѨÙÅQÆO KÕã≤ ™êfiǨ KÕÜ∞«
‰õÄ_® ã¨$+≤ìOz, P W^ŒÌi ^•fi~å HõO_ç. =Ú=∂‡\˜H© Wk =∞Ǩ
ZO`À=∞Ok ѨÙ~°∞+¨µÅ#∞, „ã‘ÎÅ#∞ áê`«H"õ ∞Õ .4
"åºÑ≤OѨ*Ëã≤# g∞ „ѨÉèí∞=Ù‰õΩ Jaè„áêÜ«∂xfl ã¨=∞i÷OKå~°∞. k=º Y∞~üP<£Ö’x YÅY q∞<£Ç¨ J<Õ Ñ¨^ŒO ‰õÄ_®
ÉèíÜ«∞Ѩ_»O_ç. Z=i¿Ñ~°∞`À g∞~°∞ Ǩτ[`ü ǨÏ"åfi ã¨$+≤ì P^ŒO #∞O_Õ [iyO^Œ#fl "å^•xH˜ |ÅO KÕ‰õÄ~°∞ã¨∞Î#flk.
Ѩ~°ã¨Ê~°O g∞‰õΩ HÍ=Åã≤#"å\˜x 3. J~°cÖ’ '=Öò J~üǨ"£∞— Jx J#|_çOk. "åHõºOÖ’ D Ѩ^•xH˜ – nxH˜ =ÚO^Œ∞
J_»∞QÆ∞`å~À P JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ ÉèÜ
í ∞« Ѩ_O» _ç. =zÛ# 'JÖÏ¡ÇπÏ— J#fl Ѩ^•xH˜ =∞^茺 J`üѶπ (ã¨O|O^èŒO) LOk. Hõ#∞Hõ D
|O^èŒ∞`«fi ã¨O|O^è•Å `≥QÆ„`≥OѨÙʼnõΩ "åHͺxH˜ 'JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ ÉèÜí ∞« Ѩ_O» _ç, |O^è∞Œ `åfiÅ#∞ „`≥OK«\ÏxH˜ ‰õÄ_® ÉèÜ
í ∞« Ѩ_O» _ç—
^Œ∂~°OQÍ LO_»O_ç.3 xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Jx ÉèÏ=O =ã¨∞ÎOk. J~üǨ"£∞ J<Õk '~°Ç≤Ï=Ú<£—‰õΩ |Ǩï=K«#O. JO>Ë
JÖÏ¡ÇπÏ g∞ÃÑ· xѶ¨∂ "Õã≤ L<åfl_»∞. =∂`«$QÆ~°ƒùO`À =Ú_çѨ_ç =Ù#fl ~°HõÎ ã¨O|O^è•Å∞, |O^èŒ∞`åfiÅ#fl=∂@! =∞„ǨÏ"£∞
(q"åǨÏO x+≤^OúŒ KÕÜ∞« |_ç#) |O^è∞Œ =ÙÅ∞, ÔQ·~ü =∞„ǨÏ"£∞ (q"åǨÏO x+≤^OúŒ HÍx)
1. x™ê : x™ê JO>Ë „ã‘ÎÅx J~°÷O. D ã¨∂~åÖ’ KåÖÏ =~°‰õΩ „ã‘ÎʼnõΩ ã¨O|OkèOz# |O^è∞Œ =ÙÅ∞ – W~°∞=Ù~°∂ ‰õÄ_® 'J~üÇ¨ "£∞— QÍ<Õ Ñ¨iQÆ}O˜ K«|_»`å~°∞. |O^è∞Œ `åfiÅ#∞
q+¨Ü«∂Å, ǨωõΩ¯Å „Ѩ™êÎ=# LO_»@O =Å¡ nxH˜ D ¿Ñ~°∞ =zÛOk. „`≥OK«@O Ѷ∞¨ ’~°áêѨO. nxfl 'Y`Õ ~°ÇÏ‘ ‡— (|O^è∞Œ qzÛùu)Î Jx JO\Ï~°∞. |O^è∞Œ =ÙÅ`À
2. ''XˆH „áê}˜—— JO>Ë =∂#=ÙÅ =¸Å ѨÙ~°∞+¨µ_≥·# Ǩτ[`ü P^ŒO (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) ã¨`«ûO|O^è•Å#∞ Z\˜ì Ѩiã≤÷`«∞Ö’¡#~Ú<å H˘#™êyOKåÅh, "åi ǨωõΩ¯Å#∞
Jx ÉèÏ=O. ''YÅY q∞<£Ç¨ *∫[Ǩ—— (^•#∞flOz ^•x [`«#∞ ã¨$+≤ìOK«@O) J<Õ <≥~"° ~Õ åÛÅx ǨÏnã¨∞Ö’¡ QÆ\ Qì˜ Í `åH©^∞Œ KÕÜ∞« |_çOk. W^≥O`À Q˘Ñ¨Ê ѨÙ}ºHÍ~°º=∞x
"åHõºOÖ’ 'q∞<£Ç¨— (^•#∞flOz) JO>Ë P^ŒO #∞Oz PÜ«∞# ÉèÏ~°º J~Ú# Ǩτ[`ü ‰õÄ_® K≥ѨÊ|_çOk. nxfl 'ã≤ÖÏ ~°Ç‘χ— (|O^èŒ∞`«fi ã¨`«ûO|O^èŒO) JO\Ï~°∞.
ǨÏ"åfi#∞ ã¨$+≤ìOK«@O Jx J~°÷O. Ǩτ[`ü ǨÏ"åfi Ǩτ[`ü P^ŒO #∞Oz ZÖÏ 4. `«O„_çÖËx a_»¤Å∞ Ü«ÚHõÎ =Ü«∞ã¨∞û‰õΩ KÕ~°∞HÀQÍ<Õ ÖËHõ "åiH˜ Ö’Hõ*Ï˝#O ~åQÍ<Õ
ã¨$+≤ìOK«|_çO^Œ#fl q+¨Ü«∞OÖ’ aè<åflaè„áêÜ«∂Å∞<åfl~Ú. Ǩτ[`ü Wɡfl JÉσãπ "åi Pã≤Îáêã¨∞ÎÅ#∞ "åiH˜ JѨÊ*ˇÑ¨ÊO_ç. 'Ycãπ— JO>Ë Ñ¨xH˜~åx =ã¨∞Î=ÙÅh,
(~°l) Hõ^äŒ#O „ѨHÍ~°O Ǩτ[`ü ǨÏ"åfi, ѨÙ~°∞+¨µx #∞Oz (JO>Ë P^ŒO #∞Oz) '`«~ÚºÉò— JO>Ë <å}º"≥∞ÿ# =ã¨∞Î=ÙÅx ÉèÏ=O. "åi Pã≤Îáêã¨∞ÎÖ’¡ #∞Oz =∞Oz
ã¨$lOK«|_çOk. J#QÍ PÜ«∞# Ü≥ÚHõ¯ Z_»=∞"≥·Ñ¨Ù „ѨHõ¯>ˇ=ÚHõ #∞Oz ã¨$+≤ìOK« =∞Oz ÉèÏQÍÅ#∞, <å}º"≥∞ÿ# =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ f¿ãã¨∞‰õΩx, ѨxH˜~åx =ã¨∞Î=ÙÅ#∞
|_çO^Œx ÉèÏ=O. XHõ ǨÏnã¨∞Ö’ WÖÏ J#|_çOk : ''„ã‘Î „ѨHõ¯>ˇ=ÚHõ #∞Oz "≥Ú‰õΩ¯|_çQÍ "åiH˜ WzÛ KÕ`«∞Å∞ ^Œ∞Å∞ѨىõΩ<Õ <≥·KåºxH˜ áêÅÊ_»HõO_ç. WÖÏO\˜
ã¨$+≤ìOK«|_çOk. „ѨHõ¯>ˇ=ÚHõÖ’ J`«ºO`« =OHõ~° ÉèÏQÆO ^•x ÃÑ·ÉèÏQÆO. XHõ"Õà◊ ѨxH˜=∂e# =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ Jâ◊√^Œú"≥∞ÿ# =ã¨∞Î=ÙÅ∞ (Ycãπ)QÍ, <å}º"≥∞ÿ# =ã¨∞Î=ÙÅ#∞
#∞=Ùfi QÆ#Hõ ^•xfl u#flQÍ KÕÜ«∞É’`Õ Jk qiyáÈ`«∞Ok. #∞=Ùfi QÆ#Hõ P"≥∞ Ѩq„`«"≥∞ÿ# =ã¨∞Î=ÙÅ∞ (`«~ÚºÉò)QÍ Jaè=i‚Oz K≥ѨÊ^ŒÅK«∞‰õΩ#fl^Õq∞@O>Ë, g∞~°∞
^•fi~å „Ñ¨Ü≥∂[#O á⁄O^Œ^Œe¿ãÎ P =OHõ~° ã≤÷uÖ’<Õ „ѨÜ≥∂[#O á⁄O^ŒQÆÅ=Ù—— U =ã¨∞=Î ÙÅ#∞ "Õ∞Öˇ#· qQÍ `«ÅáÈã≤ Hõ|oOKå~À J"Õ g∞ áêe@ JѨq„`«OQÍ,
(ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs – H˜`å|∞ |^£~ÚÖò YÖòö † ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O – H˜`å|∞„~°*Ï~Ú). J^èŒ~°‡"≥∞ÿ#qQÍ, Jâ◊√Éèí"≥∞ÿ#qQÍ Ñ¨i}q∞™êÎ~Ú. ZO^Œ∞HõO>Ë g∞ L^ÕÌâ◊ºO =∂i
D ǨÏnã¨∞ "≥Å∞QÆ∞Ö’ ѨO_ç`«∞Å∞ Ǩτ[`ü Wɡfl JÉσãπ (~°l) ^•fi~å #∞_»=|_ç# áÈ~ÚOk. g∞ ã¨OHõÅÊOÖ’ K≥_»∞QÆ∞ KÀ@∞ KÕã¨∞‰õΩOk. HÍ|\˜ì K≥_»∞ L^ÕÌâ◊ºO`À
335 336
4.J<£ x™ê =ÖòÅ<£=ÚÇπ ÏåÅ∞
``«<«<åÅ∂ã¨<å`ü 170 4.J<£ x™ê 5= áê~å
4= áê~å
3 (g∞ ã¨O~°Hõ∆}Ö’ L#fl) `«O„_çÖËx 4 „ã‘ÎʼnõΩ "åi =∞ǨÏ~ü ™⁄=Ú‡#∞ =∞#
P_» Ñ ≤ Å ¡ Å #∞ q"åǨ Ï =∂_ç <åºÜ« ∞ O ã¨∂ÊùiÎQÍ W=fiO_ç. XHõ"Õà◊ "å~°∞ QÆ#Hõ
KÕÜ«∞ÖË=∞#fl ÉèíÜ«∞O g∞‰õΩO>Ë, g∞‰õΩ `«=∞O`«@ `å=ÚQÍ – W+¨Ñì Ó¨ ~°fiHõOQÍ –
#zÛ# "Õi`«~° „ã‘ÎÅÖ’ W^ŒÌixQÍh, =∞ǨÏ~üÖ’ H˘O`« "≥Ú`åÎxfl =^ŒeÃÑ\˜ì
=ÚQÆ∞æix QÍh, #Å∞QÆ∞ixQÍh q"åÇ¨Ï #@¡~Ú`Õ ã¨O`À+¨OQÍ (xã¨ûOHÀK«OQÍ)
=∂_»O_ç. J~Ú`Õ "åi =∞^茺 <åºÜ«∞ ^•xfl J#∞ÉèíqOK«O_ç.
|^ŒúOQÍ =º=ǨÏiOK«ÖË=∞#fl ÉèíÜ«∞O 5 JÖÏ¡ÇÏπ g∞ [~°∞QÆ∞ÉÏ@∞‰õΩ P^è•~°OQÍ
g∞‰õΩ#flѨC_»∞ XHͯ"≥∞`À<Õ ã¨iÃÑ@∞ì
HÀO_ç. ÖË^• g∞ Ü«∂[=∂#ºOÖ’H˜ KÕã#≤ g∞ ^è<Œ åxfl Jq"Õ‰Ωõ ŠѨ~O° KÕÜ∞«
=zÛ# ÉÏx㨠„ã‘ÅÎ `À QÆ_Ñ» O¨ _ç.5 g∞~°∞ HõO_ç. HÍHõáÈ`Õ P ã¨OѨ^ŒÖ’ #∞Oz
XHõ "≥·Ñ¨Ù‰õΩ "≥ÚyæáȉõΩO_®6 (JO>Ë "åiH˜ J#fl =„™êÎÅ∞ "≥Ú^ŒÅQÆ∞#q ã¨=∞
J<åºÜ«∂xH˜ áêÅÊ_»‰Ωõ O_®) LO_»\ÏxH˜ ‰õÄ~°ÛO_ç. "åi`À =∞Oz`«#O`À, =∞$^Œ∞
Wk J`«∞º`«=Î ∞ =∂~°Oæ . =ÙQÍ =∂\Ï¡_»O_ç.
XHõi ™⁄=Ú‡#∞ `«=∞ ™⁄=Ú‡Ö’ HõeÑ≤ u#@O x¿+^èŒO. XHõ"Õà◊ „âıÜ≥∂aèÖÏ+¨`À, 6 `«O„_çÖËx a_»¤Å∞ ÃÑm§_»∞‰õΩ =KÕÛ
Z^Œ∞\˜"åi ™⁄=Ú‡#∞ Jaè=$kúѨ~°KÕ L^ÕÌâ◊O`À `«=∞ ™⁄=Ú‡Ö’ HõÅ∞ѨىõΩO>Ë J\˜ì =~°‰õÄ "åix fiÛk^Œ∞Ì`«∂, ѨsH˜∆ã¨∂Î
™⁄=Ú‡Ö’ #∞Oz u#@O ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«"Õ∞. LO_»O_ç. XHõ"àÕ ◊ "åiÖ’ `≥eq `Õ@Å∞,
5. D <ÕѨ^䌺OÖ’ Ǩτ[`ü P~Úëê (~°.J<£Ç¨) LÖË¡Y#O QÆ=∞<å~°›O. J<å^äŒ ÉÏeHõ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨)‰õΩ „Ѩ`ÕºHõO. nx P^è•~°OQÍ =Úã≤¡O ã¨=∂*ÏxH˜ K≥Ok# U =ºH˜Î
ã≤÷u=∞O`«∞~åÅ∞, JO^ŒQÆ`≥Î J~Ú =ÙO_ç XHõi ã¨O~°Hõ∆}Ö’ L#flѨC_»∞, P =ºH˜Î J~Ú<å #Å∞QÆ∞~°∞ „ã‘ÎʼnõΩ q∞Oz q"åǨÏ=∂_»ÖË_»∞ (Wɡfl Hõã‘~ü).
P"≥∞ Sâ◊fi~åºxH˜, JO^•xH˜ „ѨÉèÏq`«∞_≥· P"≥∞#∞ xHÍÇπÏ KÕã¨∞HÀ=_®xÔH·`Õ 6. "≥Ú`«Îg∞‡^Œ XHÍ"≥∞#∞ q"åǨÏ=∂_»@O`À<Õ ã¨iÃÑ@∞ìHÀ=K«∞Û. XHõiHõ<åfl Z‰õΩ¯=
KÕã∞¨ ‰õΩO\Ï_»∞QÍx, `«# W`«~° ÉèÏ~°ºÅH˜zÛ#@∞¡QÍ D"≥∞‰õΩ =∞ǨÏ~ü ǨωõΩ¯#∞ W=fi_»∞. =∞Ok ÉèÏ~°ºÅ∞#flѨC_»∞ "åi =∞^茺 ã¨=∞ÉèÏ=O`À "≥∞ÅQÆ@O g∞‰õΩ Hõ+ì̈O HÍ=K«∞Û.
JÖÏ¡ÇπÏ D J<åºÜ«∂xfl JiHõ@ì ^ŒeKå_»∞. g∞ áÈ+¨}Ö’ L#fl J<å^èŒ ÉÏeHõÅ ™ê^è•~°}OQÍ [iˆQ^Õq∞@O>Ë Éèí~°Î =∂#ã≤HõOQÍ U ÉèÏ~°º"≥·Ñ¨Ù‰õΩ "≥Úyæ LO\Ï_À,
q+¨Ü«∞OÖ’ <åºÜ«∞O KÕÜ«∞ÖË=∞#fl J#∞=∂#O g∞‰õΩ#flѨC_»∞ Jã¨Å∞ "åix P"≥∞ r=<å=ã¨~åŠѨ@¡<Õ Z‰õΩ¯= „â◊^Œú =Ç≤Ï™êÎ_»∞. P q^èŒOQÍ J`«_»∞ ã¨=∞`«fiO,
q"åǨÏ"Õ∞ KÕã¨∞HÀ=^Œ∞Ì. W`«~° „ã‘ÎÅ#∞ q"åǨÏ=∂_Õ =∂~°æO g∞HÀã¨O ZÖÏQÆ∂ ã¨=∞`«∂HõO #∞Oz `˘ÅyáÈ`å_»∞. Wk ^≥·= ã¨=∞Hõ∆OÖ’ <Õ~°OQÍ Ñ¨iQÆ}˜OK«|_»∞
`≥~°K«∞‰õΩx LOk (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs: H˜`å|∞`«ÎѶ‘û~ü). XHͯ"≥∞<Õ HÍ^Œ∞, W^ŒÌˆ~ã≤, `«∞Ok. k=º Y∞~üP<£ D q+¨Ü«∂<Õfl =∞~À KÀ@ J`«ºO`« K«`«∞~°`«`À qѨÙbHõiO
=ÚQÆ∞æˆ~ã≤, #Å∞QÆ∞ˆ~ã≤ „ã‘ÎÅ#∞ ‰õÄ_® q"åǨÏ=∂_»=K«∞Û. HÍHõáÈ`Õ "åi =∞^茺 zOk: ''ÉèÏ~°ºÅ =∞^茺 ѨÓiÎ <åºÜ«∞O áê\˜OK«@O J#flk g∞ =Å¡ HÍxѨx.
<åºÜ«∞OQÍ =∞ã¨Å∞‰õΩ<Õ ™È÷=∞`« LO_®e. ÖËHáõ È`Õ XHͯ"≥∞`À<Õ HÍѨÙ~°O KÕÜ∂« e.
ÖË^ŒO\Ï~å, g∞ Ü«∂[=∂#ºOÖ’H˜ ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«OQÍ =zÛ# ÉÏx㨠„ã‘Î`À QÆ_»Ñ¨O_ç. g∞Ô~O`«QÍ HÀ~°∞‰õΩ<åfl D q+¨Ü«∞OÖ’ ã¨Ñ¶¨bHõ$`«∞Å∞ HÍÖË~°∞. Hõ#∞Hõ (g∞~°∞
D PÜ«∞`«∞ ^•fi~å qk`«=∞ÜÕ∞º XHõ =ÚYº q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë XHõ =Úã≤¡O Hõhã¨O WÖÏ J~Ú<å KÕÜ∞« O_ç). W`«~° ÉèÏ~°ºÅ#∞ _ÀÖÏÜ«∞=∂# ã≤u÷ Ö’ Ѩ_"» ¿Õ ãÖÏ
(x[OQÍ `«#‰õΩ J=ã¨~=° ∞#∞‰õΩO>Ë) UHõ HÍÅOÖ’ #Å∞QÆ∞~°∞ „ã‘ÅÎ #∞ `«# ^•OѨ`º« g∞~°∞ XHõ ÉèÏ~°º "≥·Ñ¨ÙˆH ѨÓiÎQÍ "≥ÚyæáÈHõO_ç.—— (x™ê – 129).
rq`«OÖ’H˜ fã¨∞‰õΩ~åQÆÅ_»∞. JO`«‰õΩq∞Oz KÕã¨∞HÀÖË_»∞. ã¨Ç‘ÏÇπÏ Ç¨Ïnã¨∞ÅÖ’ D nx ^•fi~å ã¨Ê+¨ì=∞ÜÕ∞º^Õq∞@O>Ë, UHõ HÍÅOÖ’ XHõiHõO>Ë Z‰õΩ¯= „ã‘ÎÅ#∞
q+¨Ü«∂xH˜ ã¨O|OkèOz# =∞ixfl `«Ñ‘ûà◊√¡ =KåÛ~Ú. ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) "å~°∞ q"åǨÏ=∂_»@O, "åi =∞^茺 ã¨=∂#`åfixfl áê\˜OK«HõáÈ=@O Jã¨=∞O[ã¨O,
UHõHÍÅOÖ’ #Å∞QÆ∞~°∞Hõ<åfl Z‰õΩ¯= =∞Ok ã¨f=∞}∞Å#∞ Hõey L<åfl~°O>Ë Jk WOHÍ „Ѩ=∂^ŒHõ~°O ‰õÄ_®.
337 338
4.J<£ x™ê =ÖòÅ<£=ÚÇπ ÏåÅ∞
``«<«<åÅ∂ã¨<å`ü 171 4.J<£ x™ê 5= áê~å
4= áê~å
HÍ~°º^ŒHõ∆`« HÍ#=¿ãÎ "åi Pã≤Îx "åiH˜ 8 Pã≤Îx ѨOK«∞‰õΩ<Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ |O^èŒ∞
JѨÊyOK«O_ç. "å~°∞ ÃÑ^ŒÌ "å~°=Ù`«∞<åfl =ÙÅ∞, `«O„_çÖxË a_»Å¤ ∞, x~°∞¿Ñ^ŒÅ∞ =¿ãÎ
~°#fl ÉèíÜ«∞O`À "åi Pã≤Îáêã¨∞ÎÅ#∞ JO^Œ∞Ö’ #∞Oz "åiH© H˘O`« W=fiO_ç.
P^Œ~åÉÏ^Œ~åQÍ ^Œ∞ÉÏ~å Y~°∞Û KÕÜ«∞ (P ã¨O^Œ~åƒù#) "åi`À =∞$^Œ∞=ÙQÍ
HõO_ç. `«O„_çÖËx a_»¤Å áÈ+¨‰õΩ_»∞ =∂\Ï¡_O» _ç.9
^èŒ#=O`«∞_≥·# ѨHõ∆OÖ’ "åi ™⁄=Ú‡#∞ 8. W™ê¡O‰õΩ ѨÓ~°fiO [iˆQ J<åºÜ«∂ÅÖ’ XHõ\ ˜ „ã‘ÎʼnõΩ, z#fl Ñ≤šʼnõΩ "å~°ã¨`«fiOÖ’
=Ú@∞ìHÀ‰õÄ_»^Œ∞. XHõ"Õà◊ J`«_»∞ ¿Ñ^Œ "å\Ï ~Ú=fi‰õΩO_® LO_»@O. Ü«Ú^•úÅÖ’ áêÖÁæ<ÕO^Œ∞‰õΩ J~°∞›Öˇ·# ÃÑ^ŒÌ Ñ≤Å¡Å∞
"å_≥·`Õ ^èŒ~°‡|^ŒúOQÍ – J=ã¨~° "≥∞ÿ#O`« =∂„`«"∞Õ Pã≤Î "≥Ú`åÎxH˜ "å~°ã∞¨ ÅÜÕ∞º"å~°∞. `«=∞ `«e^¡ OŒ „_»∞Å∞, ã¨g∞Ѩ |O^è∞Œ =ÙÅ∞
"Õ∞~°‰õΩ – J#∞ÉèíqOK«=K«∞Û. =∞i "åi =^Œe "≥o§# Pã≤ÎÖ’ ѨÙ~°∞+¨µÅ =∂kiQÍ<Õ „ã‘ÎʼnõΩ, P_»Ñ≤Å¡Å∞ – =∞QÆÑ≤Å¡ÅO^ŒiH©
Pã≤xÎ "åiH˜ JѨÊyOKÕ@ѨC_»∞ ^•xH˜ ‰õÄ_® "å\Ï x~å÷i`«"∞≥ ÿ LO^Œx JÖÏ¡ÇÏπ D PÜ«∞`«∞Ö’ qѨÙbHõiOKå_»∞. HÍHõáÈ`Õ
™ê‰õ∆Ωefl ÃÑ@∞ìHÀO_ç. ÖˇHõ¯ fã¨∞HÀ=\Ï P_» Ñ≤Å¡‰õΩ ÅaèOKÕ "å\Ï =∞QÆ Ñ≤Å¡"å_çH˜ ÅaèOKÕ "å\ÏÖ’ ã¨QÆÉèÏQÆO J~Ú
xH˜ JÖÏ¡ÇπÏ KåÅ∞.7 LO@∞Ok. Jk "Õˆ~ q+¨Ü«∞O (=¸_»∞ PÜ«∞`«∞Å `«~åfi`« P q=~åÅ∞ ‰õÄ_®
7 `«e¡^ŒO„_»∞Å∞, ã¨g∞Ѩ|O^èŒ∞=ÙÅ∞ =™êÎ~Ú). nxfl „ã‘Î*ÏuH˜ [iy# J<åºÜ«∞OQÍ ÉèÏqOz QÆQÀæÅ∞ K≥O^Œ=Åã≤#
=^Œe"≥o§# Pã≤ÎÖ’ ѨÙ~°∞+¨µÅ‰õΩ ÉèÏQÆO J=ã¨~O° ÖË^∞Œ . W™ê¡O Ü≥ÚHõ¯ D "å~°ã`¨ fi« xÜ«∞=∞O <åºÜ«∞O, ^è~Œ ‡° O`À ‰õÄ_»∞‰õΩx
LOk. JÖψQ `«e¡^ŒO„_»∞Å∞, ã¨g∞Ѩ LOk. ZO^Œ∞HõO>Ë „ã‘ÎÅÃÑ· W™ê¡O ã¨Oáê^Œ<å ÉèÏ~°O "≥∂ѨÖË^Œ∞. ѨÙ~°∞+¨µ}˜‚ P"≥∞
|O^èŒ∞=ÙÅ∞ =^Œe"≥o§# Pã≤ÎÖ’ „ã‘ÎʼnõΩ áÈ+¨‰õΩxQÍ, ã¨O~°Hõ∆‰õΩxQÍ xÜ«∞q∞OzOk. JnQÍHõ q"åÇ¨Ï ã¨=∞Ü«∞OÖ’ „ã‘ÎH˜
‰õÄ_® ÉèÏQÆO LOk. P Pã≤Î `«‰Ωõ ¯"≥<· åã¨~ˆ =∞ǨÏ~ü ~°∂ѨOÖ’ ™⁄=Ú‡ =Ú_»∞`«∞Ok. ^•xfl K≥eO¡ KÕ ÉÏ^躌 `« Hõ@∞ì‰Ωõ #fl "≥ÚQÆ∞_çÃÑ·
Z‰õΩ¯"≥·<å㨈~ (JO^Œ∞Ö’) "å\Ï =∂„`«O "≥∂Ѩ|_çOk. D ~°HõOQÍ Ñ¨Ù~°∞+¨µxÃÑ· – „ã‘ÎHõ<åfl – Z<Àfl Ô~@∞¡ Pi÷HõѨ~°"≥∞ÿ#
x~åúi`«"∞≥ ÿ LOk.8 |~°∞=Ù, ÉÏ^躌 `«Å∞<åfl~Ú. WÖÏO\˜ Ѩiã≤u÷ Ö’ „ã‘HÎ ˜ ã¨QÉÆ Ïè QÆO |^Œ∞Å∞ =∞QÆ"åx`À
7. J<å^äŒÅ Pã≤ÎH˜ ã¨O|OkèOz# =ÚYº"≥∞ÿ# =∂~°æ^Œ~°≈Hõ xÜ«∞=∂Å∞ ã¨∂zOK«|_ç# ã¨=∂#OQÍ Ñ¨ÓiÎ ÉèÏQÆO W¿ãÎ Jk XHõ ~°HõOQÍ Ñ¨Ù~°∞+¨µxÃÑ· 'AÅ∞O— J=Ù`«∞Ok.
`«~°∞"å`« 'ÖˇHõ¯ fã¨∞HÀ=\ÏxH˜ JÖÏ¡ÇπÏ KåÅ∞— Jx J#@O QÆ=∞<å~°›O. JO>Ë HÍx JÖÏ¡ÇπÏ Z=iH© J<åºÜ«∞O (AÅ∞O) KÕÜ«∞^ŒÅK«ÖË^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë PÜ«∞#
`«O„_çÖËx a_»¤Å Pã≤Îx g∞~°∞ Uq^èŒOQÍ HÍáê_®~°∞, "åi Pã≤Îx "åiH˜ JѨÊyOKÕ <åºÜ«∞jÅ∞_»∞, q"ÕHõ=O`«∞_»∞.
ã¨=∞Ü«∞OÖ’ <åºÜ«∞OQÍ =º=ǨÏiOKå~å ÖË^•? JO^Œ∞Ö’ U"≥∞ÿ<å ÃÇÏK«∞Û`«QÆ∞æÅ∞ 9. H˘O`«=∞Ok q^•fiOã¨∞Å∞ D Ç≤Ï`ÀѨ^Õâßxfl (J#QÍ Pã≤ΠѨOѨHõO ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ
QÍh, HõÅQÍѨÙÅQÆOQÍh KÕâß~å? D =º=Ǩ~°OÖ’ g∞ x*Ï~Úf U áê\˜k? – Pf‡Ü«ÚʼnõΩ, J<å^äŒÅ‰õΩ, JQÆ`«ºÑ¨~°∞ʼnõΩ ZO`À H˘O`« ~ÚzÛ ™êQÆ#OáêÅ#fl
`«k`«~° q+¨Ü«∂Å∞ [<åxH˜ `≥eã≤<å `≥eÜ«∞HõáÈ~Ú<å JÖÏ¡ÇπωõΩ =∂„`«O LѨ^Õâßxfl) "å~°ã¨`«fi âßã¨#O #∞O_ç ~°^ŒÌ~Ú#@∞¡QÍ Y~å~°∞ KÕâß~°∞. HÍx
`≥b‰õΩO_® ÖË=Ù. g∞~°∞ PÜ«∞# ã¨xflkèÖ’ Ǩ[Ô~#· ѨC_»∞ PÜ«∞# g∞ ÖˇH¯õ `ÕÅ∞™êÎ_∞» . „áê=∂}˜Hõ"≥∞ÿ# q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë, "åã¨Î"åxH˜ Wk ~°^Œ∞Ì HÍÖË^Œ∞. ÃÑ·QÍ ~Úk
JO^Œ∞ˆH Wk ZO`À ÉÏ^茺`«`À ‰õÄ_»∞‰õΩ#fl Ѩx Jx ǨÏnã¨∞Ö’ K≥ѨÊ|_çOk. <≥·uHõOQÍ ZO`À =ÚYº"≥∞ÿ# ã¨∂K«#. Pã≤ÎÖ’ "å\ωõΩ ǨωõΩ¯^•~°∞Å∞ HÍx
XHõ™êi ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) J|∂[~ü (~°l) #∞^ÕÌtOz, ''F J|∂[~ü! <Õ#∞ x#∞fl ã¨g∞Ѩ|O^è∞Œ =ÙÖ’¡ KåÖÏ=∞Ok c^Œ"å~°∞O\Ï~°∞. "åiH˜ "å\Ï ZÖÏQÆ∂ W=fi|_»^∞Œ .
|ÅÇ‘Ï#∞xQÍ K«∂ã¨∞Î<åfl#∞. <å HÀã¨O W+¨ìѨ_Õ^Õ h HÀã¨O ‰õÄ_® ~Ú+¨ìѨ_»∞ HÍ|\˜ì "åiH˜ á⁄ã¨QÆ"Õ∞Å∞ KÕã≤ ѨOÑ≤`Õ „¿Ñ=∂#∞~åQÍÅ∞ ÃÑOá⁄O^Œ∞`å~Ú.
`«∞<åfl#∞. h=Ù W^ŒÌ~°∞ =º‰õΩÎÅÃÑ· ‰õÄ_® 'Jg∞~°∞— (<åÜ«∞‰õΩx)QÍ QÍh, `«O„_çÖËx |O^èŒ∞`åfiÅ∞ =∞iO`« Ѩ\ ˜+¨ìO J=Ù`å~Ú. WO^Œ∞Ö’ Z<Àfl Ѩ~°=∂~å÷Å∞ ^•y
a_»Å¤ ‰õΩ ã¨O~°H‰∆õ Ωõ xQÍ QÍh J=‰õΩ—— Jx LѨ^tÕ OKå~°∞ (ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ =Úã≤O¡ –H˜`å|∞Öò L<åfl~Ú. WHõ¯_» QÆ=∞xOK«=Åã≤# =∞~À q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë W|ƒ_ç=Ú|ƒ_çQÍ
W=∂~°).
339 340
4.J<£ x™ê =ÖòÅ<£=ÚÇπ ÏåÅ∞
``«<«<åÅ∂ã¨<å`ü 172 4.J<£ x™ê 5= áê~å
4= áê~å
9 XHõ"Õà◊ `å=Ú `«=∞ "≥#∞Hõ z#fl z#fl 11 JÖÏ¡ÇπÏ g∞ ã¨O`å#O q+¨Ü«∞OÖ’
Ѩã≤HõO^Œ∞Å#∞ q_çzáÈ`Õ, "åiÔHHõ¯_» g∞‰õΩ D q^èŒOQÍ P*Ï˝Ñ≤ã¨∞Î<åfl_»∞ : XHõ
J<åºÜ«∞O [~°∞QÆ∞`«∞O^À#x PO^Àà◊# JÉσ~Ú "å\Ï W^ŒÌ~°∞ J=∂‡~ÚÅ
K≥O^Õ"å~°∞ (D ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ) ÉèíÜ«∞ "å\ωõΩ ã¨=∂#O.11 XHõ"àÕ ◊ (=∞$`«∞xH˜)
Ѩ_®e. "å~°∞ JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉèíÜ«∞Ѩ_»∞`«∂, W^ŒÌ~°∞Hõ<åfl Z‰õΩ¯==∞Ok ‰õΩ=∂Ô~ÎÅ∞
ã¨=Úz`«"≥∞ÿ# suÖ’ =∂\Ï¡_®e.10 =∂„`«"Õ∞ LO>Ë "åiH˜ "å~°ã¨`«fi Pã≤ÎÖ’
10 `«O„_çÖËx a_»¤Å ™⁄=Ú‡#∞ J<åº =¸_çO@ Ô~O_˘O`«∞Å ÉèÏQÆO
Ü«∞OQÍ u<Õ"å~°∞ `«=∞ á⁄@ìefl Jyfl`À Åaèã∞¨ OÎ k.12 XHõ"àÕ ◊ XˆH ‰õÄ`«∞~°∞O>Ë
xOѨىõΩO@∞<åfl~°∞. `«fi~°Ö’<Õ "å~°∞ =∞~°}O˜ KÕ =ºH˜Î `«# gÅ∞<å=∂Ö’ P ~Ô O_çO\˜x ^Œ$+≤Öì ’ ÃÑ@∞ìH˘x qÅ∞¡ K≥¿ÑÊ@@∞¡
=∞O_Õ JyflÖ’H˜ „Ѩ"Õt™êÎ~°∞. K«∂_®e. XHõ"Õà◊ =∞~°} Ѷ¨∞_çÜ«∞Å∞ ã¨g∞Ñ≤Oz# =ºH˜Î ÉÏQÍ L#fl"å_≥·`Õ, J`«x
=zÛѨ_»∞`«∞#fl "å~°ã¨`«fi ÉèÏQÍxfl K«∂ã≤ MÏ~°∂<£ÖÏQÍ q∞_çã≤Ѩ_»‰õΩO_®, Ѷ≤~üB<£ Pã≤ÖÎ ’ #∞Oz =¸_À =O`«∞#∞ ã¨g∞Ѩ |O^è∞Œ =ÙÖ’¡ ^•i„^ŒºO J#∞Éèqí ã¨∞#Î fl "åi¿Ñ~°
=∂kiQÍ JǨÏOHÍ~°O „Ѩ^Œi≈OK«‰õΩO_® ZO`À x„QÆǨÏO áê\˜OKåe. ÉèÏ"åÅ∞, gÅ∞ „"åÜ«∞=∞x ã¨ÅǨ~Ú"åfie. ÖË^ŒO>Ë U^Õx ^è•i‡Hõ ã¨Oã¨÷‰õΩ ~åã≤ ~Ú=fi=∞x
ÉèÏ"À„^ÕHÍÅ#∞ J^Œ∞ѨÙÖ’ ÃÑ@∞ìHÀ=Åã≤# `«~°∞}O Jk. +¨sÜ«∞`«∞ s`åº K≥áêÊe. P q^èŒOQÍ Jk J`«x Ѩ~°Ö’Hõ ™êѶ¨ÖϺxH˜ ^ÀǨÏ^ŒÑ¨_»∞`«∞Ok. XHõ"Õà◊
"å~°ã¨`«fiOÖ’ "å\ωõΩ <ÀK«∞HÀx g∞ Pf‡Ü«ÚÅ∞ H˘O^Œ~°∞ P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ JHõ¯_» =∞~°}O˜ KÕ"å_»∞ ã≤u÷ =∞O`«∞_»∞ HÍxѨHO∆õ Ö’ =¸_À=O`«∞ Pã≤HÎ ˜ gÅ∞ „"åÜ«∞‰õΩO_®
LO\Ï~°∞. "åi =∞<À=∞Ü«∞ ÉèÏ"åÅ#∞ Ѩã≤QÆ\ ˜ì, "åix =∞~åº^ŒQÍ Ñ¨ÅHõiOKåe, J`«xfl Páêe. ZO^Œ∞HõO>Ë J`«_»∞ áÈ~Ú# `«~°∞"å`« J`«x PÅ∞a_»¤Å∞ W`«~°∞Å
„¿Ñ=∞`À "åi =∞#ã¨∞efl [~ÚOKåe. JO`ÕQÍx ^èŒ#=∞^•O^èŒ∞Öˇ· "åix =ÚO^Œ∞ KÕ~ÚKåÑ≤ Ji÷OK«=Åã≤# JQÆ`«ºO U~°Ê_»‰õÄ_»^Œ∞. JÖψQ Z=~°~Ú<å
Dã¨_çOK«∞HÀ~å^Œ∞. `«=∞ "å~°ã∞¨ ʼnõΩ Pã≤Î ^ŒH¯õ ‰õΩO_® KÕ¿ã PÖ’K«#Ö’ LO>Ë "åix JÖÏ KÕÜ∞« ‰õΩO_®
J_»∞H¤ À"åe. `«=∞ `«^#Œ O`«~O° `«=∞ Ñ≤ÅÖ¡ QË #Æ Hõ =ÚÃ+`ì ∞« HÎ À=Åã≤# ^Œ∞ã≤u÷ U~°Ê_ç`Õ
10. H˘O`«=∞Ok q^•fiOã¨∞Å ^Œ$+≤ìÖ’ gÅ∞ „"åÜ«∞|_ç#"åix (J#QÍ 'Bã≤Ü«∂—#∞) `«=∞ÔHO`« ÉÏ^èŒHõÅ∞QÆ∞`«∞O^À TÇ≤ÏOK«∞‰õΩx, W`«~°∞ʼnõΩ ‰õÄ_® JÖÏO\˜ ^Œ∞~°=ã¨÷
L^ÕÌtºOz D LѨ^Õâ◊O KÕÜ«∞|_çOk. `«=∞ áÈ+¨}Ö’ =Ù#fl `«O„_çÖËx a_»¤Å#∞ ^•Ñ¨ÙiOK«‰õΩO_® LO_ÕÖÏ „âıÜ≥∂aèÖÏ+¨`À "≥∞ÅQÍe.
`«=∞ Hõ#flÑ≤Å¡Å =ÖË K«∂ã¨∞HÀ"åÅh, `å=Ú K«xáÈ`«∞#flѨC_»∞ `«=∞ Ѩã≤Ñ≤Å¡Å D q=~°} ^•fi~å ÃÑ#· ¿Ñ~˘¯#|_ç# qaè#fl =º‰õΩÅÎ O^ŒiH© D PÜ«∞`«∞ =iÎã∞¨ OÎ k
Ѩ@¡ `«=∞‰õΩ ZO`« zO`« LO@∞O^À JO`Õ zO`« P '|ÅÇ‘Ï# =~°Oæ — Ѩ@¡ LO_®Åx (`«Ñ¶‘ûÔ~ Y∞~°∞Îc, Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü).
`åH©^Œ∞ KÕÜ«∞|_çOk.
11. WÖÏ x~å÷iOK«|_»@OÖ’QÆŠѨ~=° ∂~å÷Å#∞ WO`«‰Ωõ =ÚO^Õ q=iOK«@O [iyOk.
=∞i H˘O`«=∞Ok ѨO_ç`«∞Å Jaè„áêÜ«∞O „ѨHÍ~°O ™ê^è•~°} „Ѩ[Å#∞^ÕÌtOz D (8= áê^Œã¨∂zHõ K«∂_»O_ç). "å~°ã¨∞Ö’¡ P_»Ñ≤Å¡Å∞ – =∞QÆ Ñ≤Å¡Å∞ QÆ#Hõ LO>Ë
q^èŒOQÍ É’kèOK«|_çOk. `«O„_çÖËx Ѩã≤"åà◊¡ Ѩ@¡, W`«~° z#fl Ñ≤šŠѨ@¡ D xÜ«∞=∞O „ѨHÍ~°O ѨOѨHõO [~°∞QÆ∞`«∞Ok. P_»Ñ≤Å¡Å∞QÍh, =∞QÆÑ≤Å¡Å∞QÍh–
"å`«ûźO`À "≥∞ÅQÍÅh, "å~°∞ g∞ áÈ+¨}Ö’ L<åfl㨈~ ÖËHõáÈ~Ú<å 㨈~ "åiÃÑ· "å~°∞ z#fl "åÔ~·<å ÃÑ^ŒÌ"åÔ~·<å– "åi "å\ÏÅ∞ "åiH˜ ÅaèOz f~åeûO^Õ. PYiH˜
*Ïe K«∂áêÅx `åH©^Œ∞ KÕÜ«∞@O [iyOk. =∂`«$QÆ~°ƒùOÖ’ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞#fl tâ◊√=Ù ([h<£) ‰õΩ ã¨~Ú`«O =∞$`«∞_»∞ =^Œe#
WOHÍ H˘O`«=∞Ok "åºMϺ`«Å „ѨHÍ~°O =∞~°} Ѷ¨∞_çÜ«∞Å∞ ã¨g∞Ñ≤Oz# "åi Pã≤ÎÖ’ ÉèÏQÆO Åaèã¨∞ÎOk. J~Ú`Õ Jqâßfiã¨∞Öˇ·# ã¨O`å<åxH˜ "å~°ã¨`«fi ǨωõΩ¯
^ŒQ~æÆ ° ‰õÄ~°∞Û#fl "åi#∞^ÕtÌ Oz D q^èOŒ QÍ Ç≤Ï`ÀѨ^âÕ O◊ KÕÜ∞« |_çOk : WǨÏÖ’HÍxfl ã¨O„Hõq∞OK«^Œ∞.
g_çáÈ`«∞#fl "åi#∞^ÕÌtOz "åi ÉÏ^茺`«Å#∞ "å~°∞ QÆ∞~°∞ÎKÕÜ«∂e. XHõ"≥·Ñ¨Ù ^Õ=Ùx 12. JO>Ë =∞$`«∞xH˜ =∞QÆ Ñ≤Å¡Å∞ Z=~°∂ ÖˉõΩO_® W^ŒÌ~°∞ HõO>Ë Z‰õΩ¯==∞Ok
ǨωõΩ¯Å`À áê@∞ =∞~À"≥·Ñ¨Ù ^•ã¨∞ŠǨωõΩ¯Å#∞ QÆ∞iOz "åiH˜ <˘H˜¯ K≥áêÊe. ‰õΩ=∂Ô~ÎÅ∞O>Ë J`«x "≥Ú`«ÎO Pã≤ÎÖ’x Ô~O_˘O`«∞Å ÉèÏQÆO "åiH˜ W=fi|_»∞`«∞Ok.
341 342
4.J<£ x™ê =ÖòÅ<£=ÚÇπ ÏåÅ∞
``«<«<åÅ∂ã¨<å`ü
P"≥∞‰õΩ ã¨QÆÉèÏQÆO ^Œ‰õΩ¯`«∞Ok.
K«xáÈ~Ú# =ºH˜ÎH˜ QÆ#Hõ ã¨O`å#
=ÚO>Ë,13 J`«x `«e^¡ OŒ „_»∞ÅÖ’ XH˘¯Hõ¯
iH˜ J`«#∞ =^Œe"≥o§# Pã≤ÎÖ’ PiO@
XHõ ÉèÏQÆO Åaèã¨∞ÎOk. XHõ"Õà◊ =∞$`«∞_»∞
ã¨O`å#O ÖËx"å_≥· LO_ç, J`«x `«e¡
^ŒO„_»∞ÖË J`«x Pã≤ÎH˜ "å~°ã¨∞Öˇ·#ѨÙ_»∞,
J`«x `«e¡H˜ =¸_çO@ XHõ ÉèÏQÆO
XHõ"Õà◊ ˆH=ÅO W^ŒÌ~°∞ ‰õÄ`«∞à◊√§ L<åfl㨈~ "åiH˜ D Ô~O_˘O`«∞Å ÉèÏQÆO ѨOz
W=fi@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ ǨÏnã¨∞Ö’ ¿Ñ~˘¯#|_ç#@∞¡ LǨï^£
Ü«Ú^Œúã¨O^Œ~°ƒùOQÍ ™ê^£ a<£ ~°c (~°l) J=∞~°QÆ`«∞ÅÜ«∂º~°∞. PÜ«∞#‰õΩ W^ŒÌ~°∞
‰õΩ=∂Ô~ÅÎ ∞. HÍx ™ê^£ QÍi Pã≤#Î O`«\h˜ PÜ«∞# ™È^Œ~∞° _»∞ ™êfinè#O KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl_»∞.
JѨC_»∞ ^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨) *’HõºO KÕã∞¨ ‰õΩx P J=∂‡~ÚÅ Ñ≤#`«O„_ç #∞Oz =¸_çO@
Ô~O_˘O`«∞Å Pã≤Îx "åiH˜ WÑ≤ÊOKå~°∞ (ui‡r, J|∂ ^•=Ó^£, Wɡfl =∂[ –
H˜`å|∞Öò Ѷ~¨ åÜ≥∞*ò). JnQÍHõ =∞$`«∞xH˜ "å~°ã∞¨ Å∞QÍ J`«x W^Œ~Ì ∞° ™È^Œs=∞}∞Å∞
=∂„`«"Õ∞ LO>Ë, J\˜ì Ѩiã≤÷uÖ’ =∞$`«∞_»∞ =^ŒeáÈ~Ú# Pã≤ÎÖ’ =¸_çO@
Ô~O_˘O`«∞Å ÉèÏQÆO "åiH˜ W=fi|_»∞`«∞Ok. D q+¨Ü«∞O D ã¨∂~å z=~À¡
~å#∞#flk. =∞$`«∞x W^Œ~Ì ∞° ™È^Œs=∞}∞Å∞ Pã≤ÖÎ ’ =¸_çO@ ~Ô O_˘O`«∞Å ÉèÏQÍxH˜
ǨωõΩ¯^•~°∞Å∞ J=Ù`«∞O_»QÍ, =∞$`«∞x W^Œ~Ì ∞° ‰õÄ`«∞à◊√§ `«=∞ Ñ≤„`åi˚`O« Ö’ =¸_çO@
Ô~O_˘O`«∞Å ÉèÏQÍxfl á⁄O^Œ@OÖ’ ã¨Oâ◊Ü«∂xH˜ ÖËâ◊=∞~Ú<å P™ê¯~°O
LO_»‰õÄ_»^Œ∞. JHõ¯_» ‰õÄ_® ™È^Œs=∞}∞Å∞ W^ŒÌiHõO>Ë Z‰õΩ¯==∞Ok L#flѨC_»∞,
"åix W^ŒiÌ HõO>Ë Z‰õΩ¯==∞Ok ‰õΩ=∂Ô~ÅÎ ™ê÷#OÖ’ LOz =º=ǨÏiOK«@O [iyOk
(Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü). "≥Ú`åÎxH˜ J=QÆ`«=∞ÜÕ∞º^Õq∞@O>Ë P_» Ñ≤Å¡Å∞ W^ŒÌÔ~·<å,
W^ŒÌiHõO>Ë Z‰õΩ¯= =∞O^≥·<å – Ô~O_»∞ Ѩiã≤÷`«∞Ö’¡#∂ "å~°ã¨`«fi ™⁄=Ú‡QÍ "åiH˜
=¸_çO@ Ô~O_»∞ ÉèÏQÍÅ∞ Åaè™êÎ~Ú. q∞ye# Pã≤Î =∞$`«∞x 'Jã¨|— |O^èŒ∞=ÙÖ’¡
ѨOK«|_»∞`«∞Ok.
13. `«e^¡ OŒ „_»∞ʼnõΩ ÅaèOKÕ "å\ÏʼnõΩ ã¨O|OkèOz =¸_»∞ Ѩiã≤`÷ ∞« Å∞ q=iOK«|_®¤~Ú.
Wk "≥Ú^Œ\ ˜ Ѩiã≤÷u. nx „ѨHÍ~°O =∞$`«∞_»∞ ã¨O`å#O HõÅ"å_≥·`Õ J`«x
`«e¡^ŒO„_»∞Ö’¡ „Ѩu XHõ¯iH˜ PiO@ XHõ =O`«∞ (1/6) Pã≤Î Åaèã¨∞ÎOk (Wq
Ô~O_»∂ HõeÑ≤`Õ =¸_çO@ XHõ =O`«∞ – 1/3 – J=Ù`«∞Ok). q∞QÆ`å =¸_çO@
~Ô O_»∞ =O`«∞Å∞ (2/3) ã¨O`å<åxH˜ ѨOK«|_»`å~Ú. XHõ"àÕ ◊ =∞$`«∞x ã¨O`å#OÖ’
343
173 4.J<£ x™ê 5= áê~å
4= áê~å
W"åfie.14 XHõ"àÕ ◊ =∞$`«∞xH˜ QÆ#Hõ J<ÕHõ
=∞Ok J#fl^Œ=Ú‡Å∞O>Ë, JѨC_»∞ `«e¡H˜
PiO@ XHõ ÉèÏQÆO =∂„`«"Õ∞ ^Œ‰õΩ¯
`«∞Ok.15 K«xáÈ~Ú# =ºH˜Î „"åã≤#
gÅ∞<å=∂#∞ J=∞Å∞Ѩ~°z, J`«#∞ KÕã≤
=Ù#fl JѨCÅ#∞ fiÛ# g∞^Œ>Ë D (Pã≤Î
Ü≥ÚHõ¯) "å\ÏÅ∞ Åaè™êÎ~Ú. g∞ `«O„_»∞
ÅÖ’ ÖËHõ ‰õΩ=∂~°∞ÅÖ’ – g∞‰õΩ „ѨÜ≥∂
[#O KÕ‰õÄ~°Û@OÖ’ Z=~°∞ Z‰õΩ¯=
ã¨xflÇ≤Ï`«∞Ö’ g∞‰õΩ `≥eÜ«∞^Œ∞.16 Wq
JÖÏ¡ÇπÏ `«~°Ñ¶¨Ù# x~°‚~ÚOK«|_ç#
"å\ÏÅ∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇÏπ ã¨~fi° *Ï˝x,
ѨiѨÓ~°‚ q"ÕHõO QÆÅ"å_»∞.
ˆH=ÅO ‰õÄ`«∞~°∞ =∂„`«"Õ∞ LO>Ë, ˆH=ÅO ã¨QÆO Pã≤Î (JO>Ë "≥Ú`«ÎO Pã≤Îx P~°∞
ÉèÏQÍÅ∞QÍ qÉèlí ¿ãÎ JO^Œ∞Ö’ =¸_»∞ ÉèÏQÍÅ∞) P"≥∞‰õΩ áÈ`«∞Ok. q∞ye# =¸_»∞
ÉèÏQÍÅÖ’ XHõ ÉèÏQÆO (JO>Ë "≥Ú`«ÎO Pã≤ÎÖ’ P~°= ÉèÏQÆO) =∞$`«∞x `«e¡H˜
W=fi|_»∞`«∞Ok. XHõ ÉèÏQÆO `«O„_çH˜ "˘ã¨QÆ|_»∞`«∞Ok. q∞yeáÈ~Ú# P~°=ÉèÏQÆO
Jã¨ÉÏ |O^èŒ∞=Ù J~Ú# HÍ~°}OQÍ =∞$`«∞x `«O„_ç fã¨∞‰õΩO\Ï_»∞. D q^èŒOQÍ
=∞$`«∞x `«O„_çH,˜ `«O„_ç J~Ú#O^Œ∞‰õΩ XHõ ÉèÏQÆO, 'Jã¨ÉÏ— |O^è∞Œ =Ù J~Ú#O^Œ∞‰õΩ
=∞~À ÉèÏQÆO – "≥Ú`«ÎO Ô~O_»∞ ÉèÏQÍÅ∞ ^Œ‰õΩ¯`å~Ú.
14. Wk ~Ô O_À Ѩiã≤u÷ –=∞$`«∞xH˜ ã¨O`å#O ÖË#ѨC_»∞... ('W*χ— „ѨHÍ~°O =∞#=_»∞,
=∞#=~åÅ∞ ‰õÄ_® ã¨O`å#OÖ’ KÕi L<åfl~°#flk QÆ=∞<å~°›O). D Ѩiã≤÷uÖ’
`«e¡H˜ =¸_À=O`«∞ Åaèã¨∞ÎOk. q∞ye# Ô~O_»∞ =O`«∞Å∞ Jã¨ÉÏ Ç¨Ï‰õΩ¯QÍ `«O„_çH˜
Åaè™êÎ~Ú. XHõ"Õà◊ `«e¡^ŒO„_»∞Å`Àáê@∞ K«xáÈ~Ú# ѨÙ~°∞+¨µx ÉèÏ~°º ÖËHõ
K«xáÈ~Ú# „ã‘Î Ü≥ÚHõ¯ Éèí~°Î ‰õÄ_® „|uH˜ LO>Ë ÉèÏ~°º ÖËHõ Éèí~°Î Ü≥ÚHõ¯ "å\Ï#∞
=ÚO^Œ∞QÍ<Õ "Õ~°∞KÕã≤ (nxH˜ ã¨O|OkèOz# q=~åÅ∞ ~å#∞<åfl~Ú), q∞ye L#fl
Pã≤ÎÖ’ #∞Oz `«e¡H˜ =¸_À=O`«∞ W"åfie. PÃÑ·# q∞ye L#fl^ŒO`å `«O„_çk.
15. WHõ =¸_À Ѩiã≤÷u : `«e¡^ŒO„_»∞Å`Àáê@∞ =∞$`«∞x ™È^Œ~° ™È^Œs=∞}∞Å∞ ‰õÄ_®
„|uH˜ L<åfl~°∞. P ™È^Œ~°∞Å∞ XˆH `«e¡^ŒO„_»∞Å ã¨O`å#"≥∞ÿ<å ÖËHõ `«O„_ç XHõ¯_Õ
J~Ú=ÙO_ç `«Å∞¡Å∞ "Õ~ˆ fi~°~Ú<å ÖË^• `«e¡ XHõ¯`Õ J~Ú=ÙO_ç `«O„_»∞Å∞ "Õ~ˆ fi~°~Ú<å
– D J#fl^Œ=Ú‡Å∞, JHͯK≥Öà¡ˇ √◊ ¡ =∞$`«∞x `«O„_ç „|uH˜ LO_»QÍ Pã≤HÎ ˜ ǨωõΩ¯^•~°∞Å∞
344
4.J<£ x™ê =ÖòÅ<£=ÚÇπ ÏåÅ∞
``«<«<åÅ∂ã¨<å`ü
12 g∞ ÉèÏ~°ºÅ‰õΩ ã¨O`å#O ÖËxѨHõ∆OÖ’
"å~°∞ =^Œe"≥o§# Pã≤ÖÎ ’ ã¨QÉÆ Ïè QÆO g∞k.
XHõ"Õà◊ "åiH˜ ã¨O`å#=ÚO>Ë "å~°∞
q_çzÃÑ\˜ì# Pã≤ÎÖ’ <åÖ’æÉèÏQÆO g∞‰õΩ
K≥O^Œ∞`«∞Ok.17 "å~°∞ „"åã≤áÈ~Ú#
gÅ∞<å=∂#∞ J=∞Å∞ Ѩ~°z# g∞^Œ@,
ÖË^• "å~°∞ KÕã#≤ JѨCefl fiÛ# g∞^Œ>Ë
D ѨOѨHõO [~°QÍe. g∞‰õΩ Ñ≤Å¡Å∞ ÖËx
ѨHõ∆OÖ’ g∞~°∞ =^ŒeáÈÜÕ∞ Pã≤ÎÖ’ g∞
ÉèÏ~°ºÅ‰õΩ <åÖ’æ ÉèÏQÆO Åaèã¨∞ÎOk.
XHõ"Õà◊ g∞‰õΩ Ñ≤Å¡Å∞O>Ë JѨC_»∞ g∞~°∞
HÍHõáÈ~Ú#ѨÊ\˜H©, `«e¡H˜ ÅaèOK«=Åã≤# Pã≤Î "å\ÏÖ’ `«QÆ∞æ^ŒÅ‰õΩ =∂„`«O "å~°∞
HÍ~°‰Ωõ Å=Ù`å~°∞. JO>Ë "å~°∞ XHõiHõ<åfl Z‰õΩ¯==∞Ok L#flѨC_»∞ `«eH¡ ˜ ^ŒH¯õ =Åã≤#
=¸_À =O`«∞ ÉèÏQÍxfl P~À=O`«∞ ÉèÏQÆOQÍ =∂ˆ~Û™êÎ~#° fl=∂@! q∞ye# ™⁄=∞‡O`å
(PiO\ S^À=O`«∞) `«O„_çH˜ K≥O^Œ∞`«∞Ok. =∞~À "å~°ã¨∞_≥=~°∂ ÖË#ѨC_Õ D
q^èŒOQÍ =iÎã¨∞ÎOk. ǨѶ≤*ò Wɡfl Hõã‘~ü WÖÏ „"åã¨∞Î<åfl~°∞ : "≥∞*Ïi\© LÅ=∂
^Œ$+≤ìÖ’ W^ŒÌiHõ<åfl Z‰õΩ¯= =∞Ok ™È^Œ~°∞ʼnõΩ =iÎOKÕ P^Õâ◊"Õ∞ W^ŒÌ~°∞ ™È^Œ~°∞ʼnõΩ
‰õÄ_® =iÎã¨∞ÎOk. JO>Ë XHõ ™È^Œ~°∞_»∞ ÖËHõ ™È^Œi L#fl ѨHõ∆OÖ’ Pã≤ÎÖ’
=¸_À=O`«∞ `«e¡H˜ K≥O^Œ∞`«∞Ok. Jk P~À=O`«∞QÍ =∂~°∞Ê K≥O^Œ^Œ#fl=∂@!
(Wɡfl Hõã‘~ü).
16. HÍ|\˜ì g∞~°∞ g∞‰õΩ ã¨=Úz`«O JxÑ≤Oz# suÖ’ Pã≤Îx ѨOK«HõO_ç. ^≥·"å[˝
„ѨHÍ~°O Z=iH˜ ZO`«ÉèÏQÆO Y~åÔ~· LO^À JO`« ÉèÏQÆO "åiH˜ WKÕÛÜ«∞O_ç.
17. =∞$`«∞x ã¨O`å#O „|uH˜ ÖËxѨHõ∆OÖ’ J`«x ÖËHõ P"≥∞ H˘_»∞‰õΩ Ñ≤Å¡Å∞ – JO>Ë
=∞#=à◊√§ – ã¨O`å#OQÍ<Õ Ñ¨iQÆ}˜OK«|_»`å~°∞ ã¨∞=∂! D q+¨Ü«∞OÖ’ =Úã≤¡O
ã¨=∂[OÖ’x ^èŒ~°‡"Õ`«ÎÅO^Œi =∞^茺 UHÍaè„áêÜ«∞O LOk (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü, Wɡfl
Hõã‘~ü). JÖψQ K«xáÈ~Ú# Éèí~°Î‰õΩ K≥Ok# ã¨O`å#O – P ã¨O`å#O WѨC_»∞
J`«xH˜ "å~°ã¨∞~åÖˇ·# ÉèÏ~°º‰õΩ ѨÙ\˜ì#^≥·<å㨈~ ÖËHõ (JO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ K«xáÈ~Ú#
ÖËHõ q_®‰õΩÅ∞ á⁄Ok#) =∞~À ÉèÏ~°º‰õΩ ѨÙ\˜ì#^≥·<å 㨈~. JÖψQ K«xáÈ~Ú# „ã‘ÎH˜
K≥Ok# ã¨O`å#O. P ã¨O`å#O WѨC_»∞ P"≥∞‰õΩ "å~°ã∞¨ _≥#· Éè~í ^ΰ •fi~å Hõey#^≥<· å
㨈~ ÖËHõ =∂r Éèí~°Î ^•fi~å Hõey#^≥·<å 㨈~.
345
174 4.J<£ x™ê 5= áê~å
4= áê~å
=^Œe"≥à§ı Pã≤ÖÎ ’ g∞ ÉèÏ~°ºÅ‰õΩ Zxq∞^À
=O`«∞18 =∂„`«"∞Õ Åaèã∞¨ OÎ k. g∞~°∞ „"åã≤
"≥o§# gÅ∞<å=∂#∞ J=∞Å∞Ѩ~z° , ÖË^•
g∞~°∞ KÕã"≤ o≥ §# JѨCefl fiÛ# `«~∞° "å`Õ
q∞ye# Pã≤ÖÎ ’ ѨOѨHÍÅ∞ [~°∞QÆ∞`å~Ú.
K«xáÈ~Ú# ѨÙ~°∞+¨µ_»∞ ÖËHõ „ã‘Î 'HõÖÏÖÏ—
J~Ú LO_ç19 (JO>Ë "åiH˜ `«O„_çQÍx,
H˘_»∞‰õΩQÍx ÖˉΩõ O_® LO_ç) "åiH˜ XHõ
™È^Œ~∞° _»∞ ÖËHõ XHõ ™È^Œi L#fl@¡~Ú`Õ20
"åiÖ’ XH˘¯Hõ¯iH˜ PiO@ XHõ ÉèÏQÆO
K˘Ñ¨C# Åaèã¨∞ÎOk. HÍx "å~°∞ XHõi
Hõ<åfl Z‰õΩ¯= =∞Ok L#fl@¡~Ú`Õ JѨC_»∞
18. XˆH ÉèÏ~°º J~Ú<å㨈~ 4= ÉèÏQÆO ÖËHõ 8= ÉèÏQÆO ǨωõΩ¯QÍ Åaèã¨∞ÎOk. XHõ"Õà◊
XHõiHõO>Ë Z‰õΩ¯==∞Ok ÉèÏ~°ºÅ∞#flѨÊ\˜H© J^Õ 4= ÉèÏQÆO ÖËHõ 8= ÉèÏQÆO "å~°O^Œi
=∞^躌 ã¨=∞OQÍ Ñ¨OK«@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. JO`ÕQÍx XH˘¯Hõ¯iH˜ <åÅæ= ÖËHõ Zxq∞^Œ=
ÉèÏQÆO K˘Ñ¨C# W=fi@O [~°QÆ^Œ∞. D q+¨Ü«∞OÖ’ ‰õÄ_® ^èŒ~°‡"Õ`«ÎÅO^Œi =∞^茺
UHÍaè„áêÜ«∞O LOk (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü).
19. `«O„_çQÍh, H˘_»∞‰õΩQÍh ÖËx ѨÙ~°∞+¨µ_»∞ ÖË^• „ã‘Î Ü≥ÚHõ¯ =∞$`«^ÕǨxfl WHõ¯_»
'HõÖÏÖÏ— QÍ Jaè=i‚OK«@O [iyOk. Wk 'WH±bÖò— #∞O_ç =zÛOk. U^Õx =ã¨∞=Î Ù
Ü≥ÚHõ¯ `«Å ÉèÏQÆO Jxfl"≥·Ñ¨ÙÅ #∞Op K«∞@∞ì=Ú@ì|_ç LO>Ë ^•xfl 'WH±bÖò—QÍ
=º=ǨÏi™êÎ~°∞. WHõ¯_» `«O„_çQÍh, H˘_»∞‰õΩQÍh ÖËx =∞$`«∞}˜‚ 'HõÖÏÖÏ— Jx
K≥ѨÊ|_»@OÖ’x PO`«~°ºO Uq∞@O>Ë xÜ«∞=∞|^ŒúOQÍ<≥·`Õ J`«xH˜ "å~°ã¨∞Öˇ=~°∂
ÖË~°∞QÍh Ѩiã¨~åÖ’¡x Pf‡Ü«ÚÅ∞, ^ŒQÆæi|O^èŒ∞=ÙÅ∞ Pã≤ÎHÀã¨O =zÛ KÕ~åÎ~°∞
(Ѷ`¨ Çü ï¨ Öò Yn~ü, Wɡfl Hõã~‘ )ü . =∞iH˘O`«=∞Ok D Ѩ^OŒ 'HõÅÅ¡ — #∞Oz =zÛO^Œx
K≥|∞`å~°∞. HõÅ¡Å JO>Ë JÅã≤áÈ=@=∞x âßaÌHõ J~°÷O. J`«x =~°‰õΩ KÕ~°∞H˘x
=Oâ◊^è•~° JÅã≤áÈ~ÚO^Œh, P `«~åfi`« =ÚO^Œ∞‰õΩ #_»=ÖËHõáÈ~ÚO^Œx ÉèÏ=O.
20. JO>Ë XˆH `«e¡H˜ ѨÙ\˜ì# J<åflK≥Öˇ¡à◊√¡. HÍx "åi `«O„_»∞Å∞ "Õˆ~fi~°∞. nxH˜ aè#flOQÍ
™⁄O`« ™È^Œs=∞}∞Å, JÖÏ¡f ™È^Œ~°∞Å (`«O„_ç XHõ¯_Õ J~Ú LO_ç `«Å∞¡Å∞ "Õˆ~fi~°∞
J~Ú# ™È^Œ~°∞Å) Pã≤Î "å\Ï D q^èŒOQÍ LO_»^Œ∞. nxH˜ ã¨O|OkèOz# `«Ñ‘ûà◊√¡
‰õÄ_® D ã¨∂~å z=~À¡ ~å#∞<åfl~Ú. D q+¨Ü«∞OÖ’ ‰õÄ_® ѨO_ç`«∞ÅO^Œi
=∞^茺 UHÍaè„áêÜ«∞O LOk (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü).
346
4.J<£ x™ê =ÖòÅ<£=ÚÇπ ÏåÅ∞
``«<«<åÅ∂ã¨<å`ü 175 4.J<£ x™ê 5= áê~å
4= áê~å
"≥Ú`«ÎO Pã≤ÎÖ’x =¸_À ÉèÏQÍxfl Wk W`«~∞° ʼnõΩ #+¨Hì ~õ O° QÍ Ñ¨i}q∞OK«
"å~°O`å ã¨=∂#OQÍ Ñ¨OK«∞HÀ"åe.21 ‰õÄ_»^∞Œ .23 Wk JÖÏ¡ÇÏπ `«~Ñ° Ù¨¶ # [iy#
J~Ú`Õ =∞$`«∞_»∞ „"åã≤# gÅ∞<å=∂#∞ x~å÷~°}. JÖÏ¡ÇπÏ Jhfl `≥eã≤# "å_»∞,
J=∞Å∞Ѩ~°z, ÖË^• J`«x JѨCÅhfl ã¨Ç¨Ï#jÅ∞_»∞.
fiÛ# g∞^Œ>Ë D ѨOѨHõO [~°QÍe.22
13 Wq JÖÏ¡ÇπÏ x~åúiOz# ǨÏ^Œ∞ÌÅ∞.
21. XHõiHõ<åfl Z‰õΩ¯==∞Ok L#flѨC_»∞ "å~°O`å =¸_çO@ XHõ =O`«∞ Pã≤ÎÖ’ JÖÏ¡ÇπÏ =∞iÜ«Ú PÜ«∞# „Ѩ=HõÎ
ÉèÏQÆ™êfi=ÚÖ∫`å~°∞. D ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ P_» – =∞QÆ =º`åºã¨O ‰õÄ_® K«∂Ѩ|_»^Œ∞. (ã¨Jã¨O)‰õΩ q^èÕÜ«∞`« K«∂¿Ñ"åiH˜
„ã‘ÎʼnõÄ, ѨÙ~°∞+¨µÅ‰õÄ ã¨=∂#"≥∞ÿ# ÉèÏQÍÅ∞ W=fi|_»`å~Ú. JÖÏ¡ÇπÏ, „H˜O^Œ HÍÅ∞=Å∞ „Ѩ=Ç≤ÏOKÕ
QÆ=∞<å~°›O : `«e¡ `«~°Ñ¶¨Ù ™È^Œ~°∞Å∞ H˘xfl q+¨Ü«∂ÅÖ’ W`«~° "å~°ã¨∞ÅHõ<åfl (ã¨fi~°æ) =<åÅÖ’ „Ѩ"Õâ◊O HõeÊ™êÎ_»∞.
aè#fl"≥∞ÿ#"å~°∞. 1. g~°∞ ˆH=ÅO `«=∞ `«e¡ =¸ÅOQÍ "å~°ã¨∞Å=Ù`å~°∞. 2. giH˜ "å\˜Ö’ "å~°∞ HõÅHÍÅO LO\Ï~°∞. Q˘Ñ¨Ê
W=fi|_Õ "å~°ã`¨ fi« ÉèÏQÆOÖ’ P_» – =∞QÆ `Õ_® ÖˉΩõ O_® ã¨=∂#OQÍ W=fi|_»∞`«∞Ok. q[Ü«∞O JO>Ë W^Õ.
3.=∞$`«∞xH˜ `«O„_çQÍh, H˘_»∞‰õΩQÍh ÖË#ѨC_Õ g~°∞ "å~°ã¨∞Å∞QÍ Ñ¨iQÆ}˜OK«
|_»`å~°∞. 4. D HÀ=‰õΩ K≥Ok# „ã‘ΠѨÙ~°∞+¨µÅ∞ ZO`«=∞Ok =Ù<åfl㨈~ =¸_çO@ 14 Z=_»∞ JÖÏ¡ÇπÏ =∞iÜ«Ú PÜ«∞#
XHõ =O`«∞‰õΩ q∞Oz "åiH˜ W=fi|_»^Œ∞. ÃÑ·# K≥ѨÊ|_ç#@∞¡ "åiH˜ K«xáÈ~Ú# „Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) Ü≥∞_»Å Jq^èÕÜ«Ú_≥·,
`«=∞ `«e¡ `«~°Ñ¶¨Ù ™È^Œ~°∞x #∞Oz ÅaèOKÕ Pã≤ÎÖ’ `«=∞ „ã‘ΠѨÙ~°∞+¨µÅ "å\ÏÅ∞ PÜ«∞# x~åúiOz# ǨÏ^Œ∞ÌÅ#∞ g∞i
ã¨iã¨=∂#OQÍ LO\Ï~Ú. ѨÙ~°∞+¨µxH˜ „ã‘Î HõO>Ë XHõ =O`«∞ Z‰õΩ¯= ÅaèOKÕ áÈ`å_À "å_çfl PÜ«∞# #~°HÍyflÖ’ Ѩ_»
q^è•#O WHõ¯_» =iÎOK«^∞Œ . Ǩτ[`ü L=∞~ü (~°l) `«# ѨiáêÅ<å HÍÅOÖ’ WÖψQ "Õ™êÎ_»∞. "å_»O^Œ∞Ö’ ZÅ¡HÍÅO Ѩ_ç
f~°∞Ê KÕâß~°∞. D ã¨O^Œ~ƒ° Où QÍ W=∂"£∞ AÇπÏs (~°ÇϨ ‡.Öˇ)· "åºYº QÆ=∞xOK«^yŒ #k. LO\Ï_»∞. J==∂#Hõ~°"≥∞ÿ# tHõ∆
''Ǩτ[`ü L=∞~ü (~°l) D q^èŒOQÍ x~°‚Ü«∞O ÔQ·H˘<åfl~°O>Ë xâ◊ÛÜ«∞OQÍ P "Õ∞~°‰õΩ JÖÏO\˜ "åiHÀã¨"∞Õ LOk.
PÜ«∞# =^ŒÌ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) "åi ǨÏnã¨∞ LO_ç LO@∞Ok—— (Wɡfl Hõã‘~ü). =^ŒÌ#∞Oz J}ÏÃÑ·ã¨Å`À "å~°∞ ^Œ∞Å∞ѨىõΩx áÈ`å~°∞. HÍx ™ê^è•~°}OQÍ =∞$`«∞x
22. "å~°ã¨`«fi P^ÕâßÅ#∞ q=iOz# „Ѩu™ês, PYiÖ’ ''=∞~°}âßã¨<åxfl (qÅ∞¡#∞) "å~°ã∞¨ Å∞ '=∞~°} âßã¨#O— Ѩ@¡ J„â◊^úŒ =Ç≤ÏOK«@O, =∞~°∞ѨىõΩ Ö’#=@O [~°∞QÆ∞`«∂
J=∞Å∞ Ѩ~°z# `«~°∞"å`«, JѨCÅ∞ fiÛ# `«~°∞"å`« Pã≤ΠѨOK«∞HÀ"åe—— Jx LO@∞Ok. JO^Œ∞ˆH JÖÏ¡ÇπÏ =∂\˜=∂\˜H© gÅ∞<å=∂#∞ „Ѩ™êÎ=#‰õΩ fã¨∞‰õΩ=zÛ,
<˘H˜¯ K≥Ñʨ @O, XHõ\H˜ ˜ =¸_»∞™ê~°∞¡ QÆ∞~°∞KÎ Ü
Õ ∞« @O QÆ=∞xOK«^QŒ æÆ q+¨Ü∞« O. nxfl|\˜ì "å~°ã∞¨ Å∞ ^•xfl q㨇iOK«‰Ωõ O_® LO_®Åx `åH©^∞Œ KÕã∞¨ <Î åfl_»∞ (~°∂ǨïÖò =∞Ph).
D Ô~O_»∞ q+¨Ü«∂Å#∞ J=∞Å∞Ѩ~°K«@O ZO`« J=ã¨~°"≥∂ qk`«=∞=Ù`ÀOk.
QÆ=∞xHõ : ÉèÏ~°º‰õΩ =∞ǨÏ~ü ǨωõΩ¯ K≥e¡Oz LO_»HõáÈ`Õ Jk ‰õÄ_® '^≥·<£— (JѨC)
JxflO\˜HõO>Ë =ÚO^Œ∞ =∞$`«∞x JѨCÅ#∞ f~°Û@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. P `«~åfi`«
„H˜OkˆH =ã¨∞ÎOk. ^•xfl Pã≤ΠѨOÑ≤}©H˜ =ÚO^Œ∞ K≥e¡OK«@O J=â◊ºO. D =∞ǨÏ~ü
J`«x =ã≤Ü«∞º`«∞ (gÅ∞<å=∂)#∞ J=∞Å∞Ѩ~°K«@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. nxÃÑ· ‰õÄ_®
™⁄=Ú‡ fã¨∞HÀ=@O`Àáê@∞ ÉèÏ~°ºQÍ ‰õÄ_® P"≥∞ Pã≤ÎÖ’ ǨωõΩ¯^•~°∞ J=Ù`«∞Ok.
UHÍaè„áêÜ«∞O LOk. J~Ú`Õ Y∞~üP<£Ö’ =ã‘Ü«∞`«∞ (gÅ∞<å=∂ ÖËHõ
=∞~°}âßã¨#O) „Ѩ™êÎ=# =ÚO^Œ∞QÍ KÕÜ«∞|_»@O PÖ’zOK«^Œy#k. „áê=ÚYºO 23. gÅ∞<å=∂ ^•fi~å Z=iHõ~Ú<å Pã≤ΠǨωõΩ¯ ^ŒHõ¯‰õΩO_® KÕÜ«∞@O ÖË^• XHõiH˜=fi
s`åº JѨCÅ „Ѩ™êÎ=# =ÚO^Œ∞QÍ ~å=Åã≤Ok. HÍx ^Õ=Ù_»∞ '=ã‘Ü∞« `«∞—#∞ `˘Å∞`« =Åã≤# ^•xHõ<åfl Z‰õΩ¯= WÑ≤ÊOK«@O, ÖËHõ `«yæOK«@O ÖË^• "å~°ã¨∞ʼnõΩ #+¨ìO
„Ѩ™êÎqOz, JѨCefl fˆ~Û ÉÏ^躌 `«#∞ `«~∞° "å`« <˘H˜¯ K≥áêÊ_»∞. ZO^Œ∞HõO>Ë =∞$`«∞x KÕ‰õĈ~Û L^ÕÌâ◊ºO`À '<Õ#∞ Ѷ¨ÖÏ<å Ѷ¨ÖÏ<å "åiH˜ WO`« ÉÏH©Ñ¨_ç L<åfl#—x T~°ˆH
JO`«º„H˜Ü∞« Å∞ J~ÚáÈQÍ<Õ JѨCÅ"åà◊√¡ ZÖÏQÆ∂ =zÛ ‰õÄ~°∞ÛO\Ï~°∞. "å~°ã∞¨ Å K≥Ñʨ @O – W=hfl "å~°ã∞¨ ʼnõΩ #+¨Oì HõeyOKÕ KÕ+Åì¨ ∞. JO>Ë =ã‘Ü∞« `«∞ (gÅ∞<å=∂)
347 348
4.J<£ x™ê =ÖòÅ<£=ÚÇπ ÏåÅ∞
``«<«<åÅ∂ã¨<å`ü 176 4.J<£ x™ê 5= áê~å
4= áê~å
15 g∞ „ã‘ÎÅÖ’ Z=~°~Ú<å J„Hõ=∞ 16 g∞Ö’ U W^ŒÌ~°~Ú<å D áê_»∞Ѩx26
ã¨O|O^èŒO ÃÑ@∞ì‰õΩO>Ë "åiH˜ =ºu KÕ¿ãÎ "åi^ŒÌih ÉÏkèOK«O_ç.27 XHõ"Õà◊
ˆ~HõOQÍ g∞Ö’x #Å∞QÆ∞~°∞ =º‰õΩÎÅ#∞ "å~°∞ ѨâßÛ`åÎѨѨ_ç, `«=∞ „Ѩ=~°Î##∞
™ê‰õ∆ΩÅ∞QÍ fã¨∞‰õΩ~°O_ç. "å~°∞ QÆ#Hõ ã¨ik^Œ∞̉õΩO>Ë "åix L¿ÑH˜∆OK«O_ç.
™êHõ∆ ºO W¿ãÎ P „ã‘ÅÎ #∞ =∞~°}HÍÅO =KÕÛ xã¨ûO^ÕǨÏOQÍ JÖÏ¡ÇπÏ Ñ¨âßÛ`åÎáêxfl
=~°‰õΩQÍh,24 ÖË^• JÖÏ¡ÇπÏ "åiHÀã¨O ã‘fiHõiOKÕ"å_»∞, Hõ~°∞}˜OKÕ"å_»∞ ‰õÄ_®.
U^≥·<å =∂~åæO`«~°O ã¨∂zOKÕ=~°‰õΩ 17 Jq"ÕHOõ =Å¡ U^≥<· å K≥_∞» HÍ~åºxH˜
QÍh25 – QÆ$ǨÖ’¡ x~°ƒOkèOz LOK«O_ç. áêÅÊ_ç, "≥#∞"≥O@<Õ `«Ñ¨C `≥Å∞ã¨∞‰õΩx
^•fi~å, JѨC ^•fi~å – Ô~O_»∞ q^è•Å∞QÍ#∂ "å~°ã¨∞ʼnõΩ #+¨ìO HõeyOK«\ÏxH˜ ѨâßÛ`åÎѨO K≥O^Õ"åi ѨâßÛ`åÎáêxfl
„Ѩܫ∞`«flO [~°QÆ=K«∞Û. W@∞=O\˜ KÕ+¨ìÅ∞ =∞ǨѨ~å^è•Å∞QÍ ÉèÏqOK«|_»`å~Ú. ã‘fiHõiOKÕ ÉÏ^茺`« =∂„`«"Õ∞ JÖÏ¡ÇπÏÃÑ·
JO`ÕHÍ^Œ∞, D ~°H=õ ∞~Ú# =∞~°} âßã¨#O (=ã≤Ü∞« º`«∞) ‰õÄ_® q∞^二 QÍ, J^è~Œ ‡° OQÍ LOk. J@∞=O\˜ "åi ѨâßÛ`åÎáêxfl
Y~å~°∞ KÕÜ«∞|_»∞`«∞Ok. JÖÏ¡ÇÏπ ã‘fiHõi™êÎ_∞» . JÖÏ¡ÇÏπ =∞Ǩ*Ï˝x,
24. W™ê¡O „áê~°OÉèíOÖ’ =ºaèKå~åxH˜ áêÅÊ_Õ „ã‘ÎʼnõΩ qkèOK«|_ç# tHõ∆ Wk.
Q˘Ñ¨Ê q"ÕHõ=O`«∞_»∞.
JѨÊ\˜HO˜ HÍ =ºaèKå~° <Õ~åxH˜ tHõ∆ x~åúiOK«|_»Ö^Ë ∞Œ . HÍ|\˜ì D tHõ∆ `å`å¯eHõOQÍ ~åà◊√¡ ~°∞"Õfi tHõ∆ qkèOK«|_»∞`«∞Ok. ÃÑo§HÍx "å~°∞ QÆ#Hõ =ºaèKå~°O KÕ¿ãÎ #∂~°∞
J=∞Å∞Ѩ~°K«|_çOk. D PÜ«∞`«∞Ö’ WOHÀ q+¨Ü«∞O ‰õÄ_® QÆ=∞<å~°›O. J~°c H˘~°_® ^≥|ƒÅ∞ H˘@ì|_»`å~Ú. nx QÆ∞iOz q=~åÅ∞ #∂~ü ã¨∂~åÖ’ =∞iÜ«Ú
ÉèÏ+¨Ö’ =¸_»∞ #∞Oz Ѩk =~°‰õΩ =ã¨∞Î=ÙÅ ã¨OYº QÆ∞iOz K≥ѨÊ\ÏxH˜ xÜ«∞=∞O „áê=∂}˜Hõ"≥∞ÿ# ǨÏnã¨∞Ö’¡ L<åfl~Ú.
Uq∞@O>Ë, =ã¨∞=Î ÙÅ∞ ѨÙOeOQÆ"∞≥ `ÿ Õ "å\˜x ã¨∂zOKÕ ã¨OYº „ã‘eÎ OQÆÑ^¨ "Œ ∞≥ ÿ LO_®e. 26. Uq∞\© D ''áê_»∞Ѩx—— J#flk WHõ¯_» ã¨Ç¨Ï[OQÍ [xOKÕ „Ѩâ◊fl. |Ǩïâß ~Úk
XHõ"Õà◊ =ã¨∞Î=ÙÅ∞ „ã‘ÎeOQÆ"≥∞ÿ`Õ "å\˜x ã¨∂zOKÕ ã¨OYº ѨÙOeOQÆO "å_»|_®e. ã¨fieOQÆ ã¨OѨ~°¯O (Ǩϟ"≥∂ Ãã‰õΩû"åe\©) HÍ=K«∞Û#x H˘O`«=∞Ok q^•fiOã¨∞Å∞
WHõ¯_» PÜ«∞`«∞Ö’ ''J~ü|JÇπÏ—— Jx =zÛOk. J~ü|JÇπÏ JO>Ë <åÅ∞QÆ∞ ÖËHõ "åºMϺxOKå~°∞. =∞i H˘O`«=∞Ok nxfl Jq"åÇ≤Ï`«∞Öˇ·# „ã‘ΠѨÙ~°∞+¨µÅ âßs~°Hõ
#Å∞QÆ∞~°∞ Jx J~°÷O. Wk (JO>Ë J~ü|JÇπÏ) „ã‘ÎeOQÆ Ñ¨^ŒO. HÍ|\˜ì nx `«~åfi`« ã¨O|O^èŒO J#fl ÉèÏ=OÖ’ fã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. WO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ =zÛ# PÜ«∞`«∞#∞
ZÖÏQÆ~Ú<å ѨÙOeOQÆ Ñ¨^"Œ ∞Õ ~å"åe. P Ѩ^OŒ 'i*ÏÖò— J=Ù`«∞Ok. i*ÏÖò J#QÍ g~°∞ =ÚÇπÏã¨<å`ü (q"åÇ≤Ï`«∞Å)‰õΩ „Ѩ`ÕºHõ"≥∞ÿ#kQÍ ÉèÏqOKå~°∞. „ã‘ΠѨÙ~°∞+¨µÅ∞ –
ѨÙ~°∞+¨µÅ∞ Jx J~°÷O. JO>Ë #Å∞QÆ∞~°∞ ѨÙ~°∞+¨µÅ#fl=∂@! "å~°∞ q"åÇ≤Ï`«∞Öˇ·<å㨈~, Jq"åÇ≤Ï`«∞Å∞ J~Ú<å 㨈~ – "å~°∞ ÃÑ@∞ì‰õΩ<Õ J„Hõ=∞
ã¨O|O^èŒ"Õ∞ D 'áê_»∞Ѩx— Jx WOH˘O`«=∞Ok q=iOKå~°∞. J~Ú`Õ Wɡfl [s~ü
"≥Ú`åÎxH˜ `≥e¿ã^Õq∞@O>Ë, Z=~°~Ú<å =ºaèKå~åxH˜ áêÅÊ_®¤~x° P~ÀÑ≤OK«^ÅŒ z `«„c =∂„`«O Jq"åÇ≤Ï`«∞Öˇ·# „ã‘ΠѨÙ~°∞+¨µÅ J„Hõ=∞ ã¨O|O^èŒO J#fl ^•xˆH
#ѨC_»∞ ^•xH˜ #Å∞QÆ∞~°∞ ѨÙ~°∞+¨µÅ ™êHõ∆ ºO `«Ñ¨Êxã¨i. JO>Ë W™ê¡O ^èŒ~°‡O „áê^è•#º`« WKåÛ~°∞. "≥Ú^Œ\ ˜ PÜ«∞`«∞Ö’ `≥Å∞Ѩ|_ç# tHõ∆ (QÆ$Ç¨Ï x~°ƒO^èŒO KÕã≤
=ºaèKå~° <Õ~åxH˜ ZO`« Hõiî#"≥∞ÿ# tHõ∆ qkèOzO^À, P <Õ~åxfl ~°∞A=Ù KÕÜ«∞@O LOKåÅ#flk) ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) "å~°∞ ã¨∂zOz# 'tÖÏtHõ∆— `«~°∞"å`« ~°^Œ∞Ì
HÀã¨O ‰õÄ_® JO`Õ Hõiî#"≥∞ÿ# +¨~°`«∞#∞ qkèOzOk. Jn XHõ\ © Ô~O_»∂ HÍ^Œ∞, Ѩ~°K«|_çO^Œh, JÖψQ D PÜ«∞`«∞Ö’ `≥Å∞Ѩ|_ç# tHõ∆ #∂~ü ã¨∂~åÖ’
<åÅ∞QÆ∞ ™êH∆ͺÅ∞ HÍ"åe. Hõàϧ~å K«∂ã≤#@∞¡ #Å∞QÆ∞~°∞ ™ê‰õ∆ΩÅ∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ ã¨Ê+¨ìѨ~°K«|_ç# #∂~°∞ H˘~°_® ^≥|ƒÅ tHõ∆ P^è•~°OQÍ ~°^Œ∞ÌѨ~°K«@O [iyO^Œh
~å#O`«=~°‰õÄ +¨sÜ«∞`«∞Ѩ~°OQÍ tHõ∆ qkèOK«\ÏxH˜ P™ê¯~°O LO_»^Œ∞. PÜ«∞# K≥áêÊ~°∞ (`«Ñ¶‘ûÔ~ `«„c).
25. WHõ¯_» =∂~åæO`«~°O JO>Ë ÉèÏ=O `«~°∞"åu HÍÅOÖ’ JÖÏ¡ÇπÏ x~åúiOz# tHõ∆. 27. 'ÉÏkèOK«@O— JO>Ë J~°÷O f„=OQÍ =∞O^ŒeOK«@O, p"å@∞¡ ÃÑ@ì_»O ÖË^• KÕ`ÀÎ
JO>Ë q"åÇ≤Ï`«∞Öˇ·# ѨÙ~°∞+¨µÅ∞, „ã‘ÎÅ∞ WÖÏO\˜ J„Hõ=∞ ã¨O|O^è•Å‰õΩ X_çQÆ_ç`Õ H˘@ì_O» . J~Ú`Õ WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ q=iOK«|_ç#@∞¡, D tHõ∆ ~°^∞Œ ÑÌ ~¨ K° |« _çOk.
349 350
4.J<£ x™ê =ÖòÅ<£=ÚÇπ ÏåÅ∞
``«<«<åÅ∂ã¨<å`ü 177 4.J<£ x™ê 5= áê~å
4= áê~å
18 x~°O`«~°O áêѨHÍ~åºÅ‰õΩ áêÅÊ XHõ"Õà◊ "å~°∞ QÆ#Hõ ÉÏǨ@OQÍ U^≥·<å
_»∞`«∂, f~å =∞~°} Ѷ¨∞_çÜ«∞Å∞ ã¨g∞Ñ≤O hu=∂e# ѨxH˜ áêÅÊ_ç`Õ Jk "Õˆ~
KåHõ ''WѨC_»∞ <Õ#∞ ѨâßÛ`åÎѨѨ_»∞ q+¨Ü«∞O.31 "åi`À L`«Î=∞suÖ’
`«∞<åfl#∞——28 Jx J<Õ "åi ѨâßÛ`åÎѨO HÍѨÙ~°O KÕÜ«∞O_ç. XHõ"Õà◊ "å~°∞ g∞‰õΩ
P"≥∂kOK«|_»^Œ∞. JÖψQ Jqâßfi㨠#K«ÛHõáÈ`Õ |Ǩïâß U^À XHõ¯ q+¨Ü«∞O
ã≤÷uÖ’ „áê}O q_çKÕ "åi ѨâßÛ`åÎѨO =¸ÅOQÍ g∞‰õΩ #K«ÛHõáÈ=K«∞Û. HÍx
‰õÄ_® ã‘fiHõiOK«|_»^Œ∞. WÖÏO\˜ "åi g∞‰õΩ #K«Ûx P q+¨Ü«∞OÖ’<Õ JÖÏ¡ÇπÏ
HÀã¨"Õ∞ "Õ∞=Ú =º^è•Éèíi`«"≥∞ÿ# tHõ∆#∞ Jáê~°"≥∞ÿ# â◊√ÉèÏxfl á⁄O^Œ∞Ѩ~°Kå
ã≤^ŒúO KÕã≤ LOKå=Ú. _Õ"≥∂!32 (g∞ˆHO `≥Å∞ã¨∞?)
19 qâ◊fiã≤Oz# F „Ѩ[ÖÏ~å! g∞~°∞ HÍ#∞HõÅ ~°∂ѨOÖ’ ~ÚzÛ# Pã≤Îáêã¨∞ÎÅxflO\˜h UHõѨHõ∆OQÍ =^Œ∞Å∞‰õΩx,
|Å=O`«OQÍ „ã‘ÎʼnõΩ "å~°ã¨∞Öˇ· ‰õÄ~ÀÛ J`«#∞flOz 'ÃãÅ=Ù— fã¨∞HÀ"åÅ#flk J`«x ^Œ∞~°∞^ÕâÌ O◊ J~Ú LO_Õk. ÃÑH· ˜ ã¨Ê+¨Oì QÍ
=@O29 g∞‰õΩ ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«O HÍ<Õ~°^Œ∞. HõxÑ≤OK«x D 'J=∂#∞ëêxfl— ‰õÄ_® W™ê¡O x~°ÌfiO^ŒfiOQÍ YO_çOzOk.
g∞~°∞ "åiH˜ WzÛ# ^•xÖ’ (=∞ǨÏ~ü) 31. ÉÏǨ@OQÍ hu=∂e# ѨxH˜ áêÅÊ_»@O JO>Ë Z=i`À#~Ú<å J„Hõ=∞ ã¨O|O^èOŒ
#∞Oz H˘O`« ™⁄=Ú‡ HÍ*Ë ¿ ã ÃÑ@∞ìHÀ=@O ÖË^• ^Œ∞~åƒù+¨ÖÏ_»@O ÖË^• kèHͯ~°"≥·YiH˜ áêÅÊ_»@O Jx J~°÷O.
L^ÕÌâ◊ºO`À30 "åix PÑ≤ LOK«∞HÀHõO_ç. W\˜ì Ѩiã≤÷uÖ’ P"≥∞ `«# Éèí~°Î `«#H˜zÛ# =∞ǨÏ~ü ™⁄=Ú‡#∞, `«# ¿Ñ~° ~åã≤#
28. QÆ∞O_≥Ö’¡x „áê}O Q˘O`«∞^•\˜ áÈ`«∞#flѨC_»∞ ÖˇOѨÖËã¨∞‰õΩO>Ë ÖÏÉèíO Ug∞ÖË^Œx, Pã≤Îáêã¨∞ÎÅ#∞ Éèí~°Î‰õΩ "åѨã¨∞KÕã≤ 'Y∞ÖÏ— ^•fi~å J`«#∞flOz "Õ~°Ê_ÕÖÏ ÉèÏ~°ºÑ¨@¡
J@∞=O\˜ ѨâßÛ`åÎѨO ^≥·= ã¨xflkèÖ’ ã‘fiHÍ~°Ü≥∂QƺO HÍ^Œx nx^•fi~å ã¨Ê+¨ì=∞=Ù =º=ǨÏiOK«\ÏxH˜ QÍ#∞ Éèí~°Î‰õΩ J#∞=∞u W=fi|_çOk. ÉèÏ~°º ã¨fiÜ«∞OQÍ 'Y∞ÖÏ—
`«∞#flk. ǨÏnã¨∞ ^•fi~å ‰õÄ_® D q+¨Ü«∞O qѨÙbHõiOK«|_çOk. Pe W„=∂<£ ^•fi~å Éèí~°Î#∞Oz q_çáÈ^ŒÅz#ѨC_»∞, P"≥∞‰õΩ WzÛ# =∞ǨÏ~ü ™⁄=Ú‡#∞ uiy
ã¨∂~å 90= =K«#OÖ’ ‰õÄ_® D q+¨Ü«∞"Õ∞ ã¨∂\˜QÍ K≥ѨÊ|_çOk. fã¨∞‰õΩ<Õ Ç¨Ï‰õΩ¯ Éèí~°Î‰õΩ LO@∞Ok (ã¨∂Ô~ |Y~° 229= PÜ«∞`«∞ K«∂_»=K«∞Û).
29. W™ê¡O‰õΩ ѨÓ~°fiO „ã‘Î *ÏuÃÑ· [~°∞QÆ∞`«∂ L#fl =∞~À ^Ò~°˚#ºO ~ÚHõ¯_» 32. ÉèÏ~°º`À HÍѨÙ~°O KÕÜ«∞=Åã≤# Ѩ^Œúux D PÜ«∞`«∞ q=iOzOk. D q+¨Ü«∂xfl
¿Ñ~˘¯#|_çOk. Z=~°~Ú<å XHõ =ºH˜Î =∞~°}˜¿ãÎ "å~°ã¨∞Å∞ J`«x Pã≤ÎÃÑ· q~°∞K«∞‰õΩ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) =∞iO`« ã¨Ê+¨ìOQÍ q_»=∞~°z K≥áêÊ~°∞. D PÜ«∞`«∞‰õΩ ÉèÏ"å~°÷OQÍ
Ѩ_ç#>Ë¡, "å~°∞ J`«x ÉèÏ~°º#∞ ‰õÄ_® K«∞@∞ì=Ú>Ëì"å~°∞. P"≥∞ ~Úëêì~ÚëêìÅ`À XHõ ǨÏnã¨∞ WÖÏ LOk: ''qâßfiã≤ (J~Ú# Éèí~°Î) qâßfiã¨∞~åÖˇ·# „ã‘Î (ÉèÏ~°º) Ѩ@¡
U=∂„`«O xq∞`«ÎO ÖˉõΩO_® P"≥∞#∞ `«=∞ ^•OѨ`«ºOÖ’H˜ f¿ãã¨∞HÀ"åÅx UǨϺÉèÏ=O Hõey LO_»‰õÄ_»^Œ∞. XHõ"Õà◊ P"≥∞ JÅ"å@¡Ö’x U^Õx XHõ q+¨Ü«∞O
L|ÖÏ@Ѩ_Õ"å~°∞. ÖË^• J#flHÀ, `«=Ú‡_çHÀ, J#fl ‰õΩ=∂~°∞xHÀ P"≥∞#∞ Hõ@ìɡ>Ëì `«#‰õΩ ~Ú+¨ìHõ~°OQÍ ÖËHõáÈ`Õ, W`«~° JÅ"å@∞¡ Z<Àfl =∞Ozq ‰õÄ_® P"≥∞Ö’
"å~°∞. PYiH˜ ã¨=u `«e¡x =∞#∞"å_»\ÏxH˜ ‰õÄ_® "≥#∞HÍ_Õ"å~°∞ HÍ^Œ∞. Jn LO_»=K«∞Û—— (ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ =Úã≤O¡ – H˜`å|∞„i*Ï~Ú). nx ÉèÏ=O Uq∞@O>Ë K≥_∞» #_»`,«
‰õΩ^Œ~°#ѨC_»∞ P"≥∞ `«# ~Ú+¨ìO`À =∞~À =ºH˜Îx ÃÑo§KÕã¨∞‰õΩ<Õ ¿ãfiK«Û ù‰õÄ_® „^ÀǨÏO, Jq^èÕÜ«∞`« ÖÏO\˜ ^Œ∞~°∞æ}ÏÖËg ÖˉõΩO_® W`«~°„`å z#fl z#fl Ö’áêÅ∞
P"≥∞‰õΩ LO_Õk HÍ^Œ∞. P"≥∞ rq`«O "≥∂_»∞"åi# „|`«∞‰õΩ J~ÚáÈÜÕ∞k. D ÉèÏ~°ºÖ’ LO>Ë "å\˜ QÆ∞iOz ~å^•úO`«O KÕÜ«∂eû# J=ã¨~°O ÖË^Œ∞. Ö’áêÅ∞
~°Hõ=∞~Ú# J<åºÜ«∂xfl W™ê¡O JiHõ\ ˜ìOk. ÖËx"å~°∞ Ö’HõOÖ’ Z=~°∂ ÖË~°∞. „Ѩu z#fl Ö’áêxfl ™ê‰õΩQÍ fã¨∞‰õΩx p\˜H©
=∂\˜H© zO^Œ∞ÖËã¨∂Î q_®‰õΩÅ „Ѩ™êÎ=# fã¨∞‰õΩ=ã¨∂Î LO>Ë Hõà◊Hõà◊ÖÏ_»=Åã≤#
30. P<å_»∞ Ju=ÅÃÑ· [iˆQ =∞~À AÅ∞O Uq∞@O>Ë Éèí~°Î‰õΩ QÆ#Hõ ÉèÏ~°º #K«ÛHõáÈ`Õ HÍѨÙ~åÅ∞ HÍ™êÎ ‰õΩѨʉõÄeáÈ`å~Ú. HÍ|\˜ì z#flz#fl Ö’áêÅ q+¨Ü«∞OÖ’ Éèí~°Î
P"≥∞‰õΩ q_®‰õΩezÛ =keÃÑ>Ëì |^Œ∞Å∞, P"≥∞#∞ qѨs`«OQÍ "ÕkOè z, _ÀÖÏÜ«∞=∂# F~°∞Ê`À, <Õ~°∞Ê`À =º=ǨÏiOKåe. ZO^Œ∞HõO>Ë U ÉèÏ~°º#∞ `å#∞ Ѩ^•ÌHõ
ã≤u÷ Ö’ ÃÑ>Ë"ì å_»∞. P"≥∞ D "ÕkOè ѨÙÅ#∞ Éèií OK«ÖHË õ Éè~í ΰ `«#‰õΩ =∞ǨÏ~ü ~°∂ѨOÖ’, ™êkèã∞¨ <Î åfl_À P"≥∞ ^•fi~å<Õ J`«xH˜ JÖÏ¡ÇÏπ Z<Àfl =~åÅ∞ „Ѩ™êkOK«=K«∞Û. P"≥∞
351 352
4.J<£ x™ê =ÖòÅ<£=ÚÇπ ÏåÅ∞
``«<«<åÅ∂ã¨<å`ü 178 4.J<£ x™ê 5= áê~å
4= áê~å
20 g∞~°∞ XHõ ÉèÏ~°º ™ê÷#OÖ’ =∞~À 22 g∞ `«O„_»∞Å∞ q"åǨÏ=∂_ç# „ã‘ÅÎ #∞
ÉèÏ~°º#∞ KÕã¨∞HÀ^Œe¿ãÎ, "åiÖ’ Z=i g∞~°∞ Z\˜ì Ѩiã≤÷uÖ’#∂ ÃÑo§ KÕã¨∞
Hõ~Ú<å g∞~°∞ ÃÑ^ŒÌ ^è#Œ ~åtx WzÛ=Ù<åfl HÀHõO_ç.36 ѨÓ~°fiO [iyO^Õ^À [iy
㨈~, ^•xÖ’#∞Oz U H˘OK≥O ‰õÄ_® áÈ~ÚOk. J^˘Hõ ã≤QÆ∞æ=∂e# Ѩx,
uiy fã¨∞HÀHõO_ç.33 Uq∞\©, Jk ^ÕfiëêxH˜ =¸ÅO, XHõ K≥_»∞ #_»`«.
J<åºÜ«∞O, ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# áêѨO J~Ú#Ñ¨Ê 23 g∞ H˘~°‰Ωõ x¿+kèOK«|_ç#"å~°∞37– g∞
\˜H© g∞~°∞ ^•xfl fã¨∞‰õΩO\Ï~å? `«Å∞¡Å∞, g∞ ‰õΩ=∂Ô~ÎÅ∞, g∞ JHͯ
21 g∞~°∞ Ѩ~°ã¨Ê~°O HõÅ∞ã¨∞‰õΩ#fl K≥Öˇ¡à◊√§, g∞ "Õ∞#`«ÎÅ∞, g∞ `«e¡
`«~°∞"å`«,34 P „ã‘ÎÅ∞ g∞ #∞O_ç QÆ\ ˜ì ™È^Œs=∞}∞Å∞ (g∞ Ñ≤#fl=∞‡ ÃÑ^Œ=Ì ∞‡Å∞),
"åQÍÌ#O fã¨∞‰õΩ#fl `«~∞° "å`«35 ‰õÄ_® P g∞ J#fl^Œ=ڇŠ‰õΩ=∂Ô~ÅÎ ∞, JHͯK≥Öà¡ˇ §◊
^è<Œ åxfl g∞Ô~ÖÏ (uiy) fã¨∞HÀQÆÅ∞QÆ∞ ‰õÄ`«∞à◊√§ ("Õ∞#HÀ_»à√◊ §), g∞‰õΩ áêezÛ#
`å~°∞? `«Å∞¡Å∞, áêÅ =~°∞㨠^•fi~å g∞‰õΩ
^•fi~å ^Õ=Ù_»∞ J`«xH˜ L`«Î=∞ ã¨O`å#O „Ѩ™êkOK«=K«∞Û! P"≥∞ ^•fi~å J`«x JHͯK≥Öà¡ˇ √◊ § J~Ú#"å~°∞, g∞ ÉèÏ~°ºÅ
WÅ∂¡ "åH˜eÖ’ ã≤~°∞Å∞ á⁄Oyá⁄~°Å=K«∞Û! `«Å∞¡Å∞ (J`«ÅÎ ∞), g∞~°∞ ^•OѨ`º« ã¨∞MÏxfl
HÍx qKå~°Hõ~°"≥∞ÿ# q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë =Úã≤¡O ™È^Œ~°∞Å∞ D Y∞~üP<£ ǨÏnã¨∞ J#∞ÉèíqOz# g∞ ÉèÏ~°ºÅ (P"≥∞ =∂r
LѨ^ÕâßÅ#∞ ÃÑ_»K≥q#ÃÑ\˜ì, Ju ™ê^è•~°} q+¨Ü«∂Å P^è•~°OQÍ `«=∞ ÉèÏ~°ºÅ‰õΩ Éè~í ΰ ^•fi~å ѨÙ\˜#ì ) g∞ ã¨O~°H} ∆õ Ö’
q_®‰õΩeKÕÛã¨∂Î LO\Ï~°∞. D q^èŒOQÍ "å~°∞ W™ê¡O `«=∞‰õΩ ~ÚzÛ# q_®‰õΩÅ 34. Ѩ~°ã¨Ê~°O HõÅ∞ã¨∞HÀ=@=∞O>Ë ã¨=∂QÆ=∞O [~°Ñ¨@O, ^•OѨ`«º ã¨∞YO á⁄O^Œ@O
J„™êÎxfl J`«ºO`« ^•~°∞}"≥∞ÿ# suÖ’ „ѨÜ≥∂yã¨∞Î<åfl~°∞. Jx"å~°º"≥∞ÿ# Ѩiã≤÷`«∞Ö’¡ Jx J~°÷O.
"å_»\ÏxH˜ =∂„`«"Õ∞ P ǨωõΩ¯ ~Ú=fi@O [iyOk HÍx D ~°HõOQÍ H˘OѨefl
‰õÄÅÛ\ÏxH˜ HÍ^Œ∞! P_»"åiH˜ J<åºÜ«∞O KÕÜ«∞_®xH˜, Hõ#flÑ≤Å¡Å rq`åÅ#∞ 35. QÆ\ ˜ì "åQÍÌ#O fã¨∞HÀ=@=∞O>Ë xHÍÇπÏ ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ Ñ¨Ù~°∞+¨µx (=~°∞x) #∞Oz
ã¨~°fi<åâ◊#O KÕÜ«∞_®xH˜ D ǨωõΩ¯ ~Ú=fi|_»ÖË^Œ∞. QÆ`«ºO`«~°OÖËx Ѩiã≤÷`«∞Ö’¡ fã¨∞‰õΩ<Õ "åQÍÌ#O. WÖÏ¡ex ã¨∞YÃÑ_»`å#h, XHõ"Õà◊ =ke<å L`«Î=∞suÖ’<Õ
ÉèÏ~åºÉè~í Åΰ ∞ q_çáÈ=_®xH˜ HõeÊOK«|_ç# D "≥ã∞¨ Å∞ÉÏ@∞#∞ ^Œ∞ifixÜ≥∂QÆÑ~¨ K° @« O =^ŒÅ∞`å#x J`«_»∞ ~ÚKÕÛ '=∂@.—
=Å¡ W™ê¡O‰õΩ K≥_»¤ ¿Ñ~°∞ =™ÈÎOk. D q^èŒOQÍ W™ê¡O‰õΩ K≥Ok# XHõ Q˘Ñ¨Ê 36. J*Ï˝#HÍÅOÖ’ ã¨=u H˘_»∞‰õΩÅ∞ q`«O`«∞=Ù J~ÚáÈ~Ú# `«=∞ `«O„_»∞Å ÉèÏ~°ºÅ#∞
ã¨∞QÆ∞}Ïxfl K≥_»∞QÍ, ^Œ∞~å‡~°æOQÍ z„fHõiOK«@O [~°∞QÆ∞`ÀOk. (ã¨=u `«Å∞¡Å#∞) ÃÑo§KÕã¨∞‰õΩ<Õ"å~°∞. huÉÏǨϺ"≥∞ÿ# D KÕ+¨ì‰õΩ áêÅÊ_»~å^Œx
33. `«=∞O`«@ `å=ÚQÍ ÉèÏ~°º‰õΩ q_®‰õΩezÛ#ѨC_»∞ =∞ǨÏ~ü ǨωõΩ¯#∞ uiy ~ÚHõ¯_» QÆ\ ˜ìQÍ K≥ѨÊ|_çOk. `«O„_ç XHõ™êi ÃÑo§KÕã¨∞‰õΩx, P"≥∞#∞ XHõ¯™êi
fã¨∞HÀ~å^Œx KåÖÏ QÆ\ ˜ìQÍ `åH©^Œ∞ KÕÜ«∞|_çOk. PÜ«∞`«∞Ö’ 'd<£`å~°∞<£— J<Õ ‰õÄ_® HõÅ∞ã¨∞HÀ‰õΩO_® q_®‰õΩeKÕÛã≤# „ã‘Îx ‰õÄ_® ã¨=u H˘_»∞‰õΩ q"åǨÏ=∂_»
Ѩ^ŒO =zÛOk. d<£`å~°∞<£ JO>Ë KåÖÏ ÃÑ^ŒÌ "≥Ú`«ÎOÖ’ ^èŒ#O Jx J~°÷O. J#QÍ ~å^Œ∞. Ǩτ[`ü Wɡfl JÉσãπ (~°l) LÖË¡Y#O ^•fi~å ‰õÄ_® D ã¨OQÆu
xHÍÇπÏ ã¨O^Œ~ƒ° Où QÍ g∞~å"≥∞‰õΩ ZO`« ÃÑ^Œ"Ì Ú≥ `«OÎ Ö’ =∞ǨÏ~ü ™⁄=Ú‡ ~ÚzÛ=Ù<åflã¨~ˆ ~°∞A==Ù`ÀOk. =Úã≤¡O q^•fiOã¨∞Å Jaè„áêÜ«∞O ‰õÄ_® W^Õ (`«Ñ¶‘ûÔ~ `«„c).
JO^Œ∞Ö’ #∞Oz U H˘OK≥O ‰õÄ_® _ç=∂O_»∞ KÕÜ«∞@OQÍh, ÖÏHÀ¯=@O QÍh 37. q"åǨÏO H˘~°‰õΩ x¿+kèOK«|_ç# „ã‘ÎÅ q=~åÅ∞ ~ÚHõ¯_» ¿Ñ~˘¯#|_®¤~Ú. "åiÖ’
`«QÆ^Œ∞. XHõ"Õà◊ g∞~°ÖÏ KÕ¿ãÎ Jk AÅ∞O J=Ù`«∞Ok. |Ç≤Ï~°OQÆ áêѨO U_»∞ ~°HÍÅ x+≤^úŒ „ã‘ÅÎ ∞ =Oâ◊áê~°OѨ~º° OQÍ =™êÎ~∞° . U_»∞QÆ∞~°∞ áêÅ=~°∞㨠^•fi~å
JxÑ≤OK«∞‰õΩO@∞Ok. =™êÎ~°∞. #Å∞QÆ∞~°∞ J`«Î"åiO\˜ `«~°Ñ¶¨Ù# =™êÎ~°∞. JnQÍHõ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) "åi
353 354
4.J<£ x™ê =ÖòÅ<£=ÚÇπ ÏåÅ∞
``«<«<åÅ∂ã¨<å`ü 179 4.J<£ x™ê 5= áê~å
4= áê~å
#∞#fl ‰õÄ`«∞à◊√§ – XHõ"Õà◊ g∞~°∞ J#fl q+¨Ü«∞"≥∞ÿ Jaè„áêÜ«∞ÉèË^ŒO LOk. =ÚQÆ∞æ~°∞ W=∂=ÚÅ∞ (J#QÍ J|∂
"åi`À ã¨=∂QÆ=∞O [~°Ñ¨‰õΩO_® LO>Ë Ç¨Ïhá¶ê, =∂eH±, JǨχ^£ a<£ ǨÏO|Öò –~°ÇϨ ‡Öˇ–· Å∞) P"≥∞#∞ ‰õÄ`«∞~°∞QÍ<Õ ÉèÏqOz,
(ˆH=ÅO ÃÑo§=∂„`«O KÕã¨∞‰õΩx "åiH˜ P"≥∞`À xHÍÇπÏ KÕã∞¨ HÀ=\Ïxfl x+≤^OúŒ QÍ „ѨH\õ O˜ Kå~°∞. W=∂"£∞ ëêѶ~¨ Ú =∂„`«O
q_®‰õΩÅ∞ ~ÚKÕÛã≤=Ù#fl ѨHõ∆OÖ’ "åi P"≥∞#∞ ^è~Œ ‡° |^Œ=ú ∞~Ú# ‰õΩ=∂Ô~QÎ Í Ñ¨iQÆ}O˜ K«Ö^Ë ∞Œ . ZO^Œ∞HõO>Ë 'Ü«¸ã‘‰Ωõ =ÚÖÏ¡Çï¨
‰õÄ`«∞à◊¡#∞ q"åǨÏ=∂_»@O) g∞ H˘~°‰õΩ Ѷ‘ BÖÏk‰õΩ"£∞— (JÖÏ¡ÇπÏ g∞ ã¨O`å#O q+¨Ü«∞OÖ’ g∞‰õΩ P*Ï˝Ñ≤ã¨∞Î<åfl_»∞) J<Õ
áêѨO HÍ^Œ∞. JÖψQ g∞ "≥#∞fl #∞O_ç PÜ«∞`«∞ D"≥∞‰õΩ =iÎOK«^Œ∞. Hõ#∞Hõ J„Hõ=∞ ã¨O|O^èŒO =¸ÅOQÍ Ñ¨Ù\˜ì# a_»¤Å∞
(ã¨öeOK«|_ç# g~°ºO`À) ѨÙ\˜ì# g∞ Pã≤ÎH˜ "å~°ã¨∞Å∞ HÍÖË~°#fl q+¨Ü«∞"≥∞ÿ ѨO_ç`«∞Å =∞^茺 UHÍaè„áêÜ«∞O LOk.
H˘_»∞‰õΩÅ ÉèÏ~°ºÅ∞ (HÀ_»à◊√§), g∞ HÀã¨O J^Õq^èOŒ QÍ P"≥∞ D PÜ«∞`«∞ ÉèÏ=ѨikèÖ’H˜ ‰õÄ_® ~å*ÏÅ^Œx W=∂"£∞ ëêѶ~¨ ¸
x¿+kèOK«|_®¤~∞° . (UHõHÍÅOÖ’) W^Œ~Ì ∞° Jaè„áêÜ«∞O. Ü«∞^•~°÷O JÖÏ¡ÇπψH `≥Å∞ã¨∞ (Wɡfl Hõã‘~ü).
JHͯ K≥Öà¡ˇ §◊ #∞ HõeÑ≤ ÉèÏ~°ºÅ∞QÍ KÕã∞¨ HÀ 3. JHͯK≥Öˇ¡à◊√§ (JY"å`ü) : "å~°∞ `À|∞@∞ì=ÙÖˇ·<å, ã¨=u JHͯK≥Öˇ¡à◊§~Ú<å –
=@O ‰õÄ_® g∞ H˘~°‰Ωõ x+≤^"úŒ ∞Õ . Ö’QÆ_» "å~°O`å JHͯK≥Öà¡ˇ √◊ §QÍ<Õ Ñ¨iQÆ}O˜ K«|_»`å~°∞. ã¨=u JHͯK≥Öà¡ˇ √◊ ¡ ~Ô O_»∞ q^è•Å∞QÍ
[iyO^Õ^À [iyáÈ~ÚOk. xã¨ûO^Õ LO_»=K«∞Û.
ǨÏOQÍ JÖÏ¡ÇπÏ Hõ∆=∂je, Hõ$áêHõ~°∞_»∞ ★ JMòÜ«∂Ѷ‘ JHͯK≥Öˇ¡à◊√¡ : `«e¡ XHõ¯>Ë J~Ú LO_ç `«O„_»∞Å∞ =∂„`«O
‰õÄ_®#∞. "Õˆ~fi~°∞QÍ L#fl"å~°∞.
„Ѩ=K«#O „ѨHÍ~°O ÉèÏ~°º Ü≥ÚHõ¯ "Õ∞#`«Î#∞, Ñ≤#`«e¡x, P"≥∞ ™È^Œ~°∞ŠѨلuHõ#∞, ★ JÖÏ¡f JHͯ K≥Öˇ¡à◊√¡ : `«O„_ç XHõ¯_Õ J~Ú LO_ç `«Å∞¡Å∞ =∂„`«O
P"≥∞ JHͯK≥Öˇ¡à◊§ ѨلuHõ#∞ ‰õÄ_® – UHõHÍÅOÖ’ – xHÍÇπÏ KÕã¨∞HÀ~å^Œ∞. "Õˆ~fi~°∞QÍ L#fl"å~°∞.
=Oâ◊áê~°OѨ~°ºO s`åº x¿+kèOK«|_ç# „ã‘ÎÅÖ’ `«Å∞¡Å∞, ‰õΩ=∂Ô~ÎÅ∞, JHͯK≥Öˇ¡à◊√§,
"Õ∞#`«ÎÅ∞, Ñ≤#fl=∞‡Å∞, ™È^Œ~°∞ŠѨلuHõÅ∞, "Õ∞#HÀ_»à◊√§ KÕi L<åfl~°∞. JÖψQ 4. "Õ∞#`«ÎÅ∞ (J=∂‡`ü) : D HÀ=Ö’ `«O„_ç ™È^Œs=∞}∞Å∞, `å`«Å JHͯK≥Öˇ¡à◊√§
XˆH`«e¡ áêÅ∞ „`åQÆ@O =Å¡ U~°Ê_ç# áêÅ=~°∞㨠ã¨O|O^è•Å =¸ÅOQÍ ã¨iQÍæ ‰õÄ_® KÕi L<åfl~°∞.
D U_»∞ ~°HÍÅ „ã‘ÎÅ∞ q"åǨxH˜ x¿+kèOK«|_»`å~°∞. WHõ J`«Î"åi `«~°Ñ¶¨Ù# 5. ÃÑ^ŒÌ=∞‡, Ñ≤#fl=∞‡Å∞ (MÏÖÏ`ü) : WO^Œ∞Ö’ `«e¡ JHͯK≥Öˇ¡à◊√§, J=∞‡=∞‡QÍi
x¿+kèOK«|_ç# „ã‘ÎÅÖ’ J`«ÎQÍ~°∞, xHÍÇπÏ KÕã¨∞‰õΩ#fl (`«~°∞"å`« â◊√ÉèíHÍ~°ºO ™È^Œs=∞}∞Å∞, <åÜ«∞#=∞‡QÍi ™È^Œs=∞}∞ÅO`å KÕi L<åfl~°∞.
[iyáÈ~Ú#) ÉèÏ~°ºÅ‰õΩ P"≥∞ =Ú#∞Ѩ\ ˜ Éèí~°ÎÅ ^•fi~å ѨÙ\˜ì# ‰õΩ=∂Ô~ÎÅ∞, HÀ_»à◊√¡ 6. ™È^Œ~° ‰õΩ=∂Ô~ÎÅ∞ : =¸_»∞ ~°HÍÅ J#fl^Œ=ڇŠ‰õΩ=∂Ô~ÎÅ∞ D ѨikèÖ’H˜
L<åfl~°∞. W^ŒÌ~°∞ ™⁄O`« JHͯK≥Öˇ¡à◊§#∞ UHõHÍÅOÖ’ ÉèÏ~°ºÅ∞QÍ Hõey LO_»@O =™êÎ~°∞. ã¨fiO`« J#fl^Œ=Ú‡Å∞, ã¨=u J#fl^Œ=Ú‡Å∞, `«e¡ `«~°Ñ¶¨Ù# =zÛ KÕi#
‰õÄ_® ǨÏ~å"Õ∞ (x+≤^Œú"Õ∞). J#fl^Œ=Ú‡Å∞ – D =¸_»∞ ~°HÍÅ ™È^Œ~°∞Å ‰õΩ=∂Ô~ÎÅ∞ q"åǨxH˜ x¿+kèOK«
(I). =ÚǨτ~°=∂`≥ #ã¨aÜ«∞º (=Oâ◊Ѩ~°OQÍ Ç¨Ï~å"£∞ QÍqOK«|_ç# „ã‘ÎÅ∞) : |_®¤~∞° .
1. `«Å∞¡Å∞ (L=∞‡Ç¨`ü): `«Å∞¡ÅÖ’ `«Å∞¡Å =∂`«Å∞ (J=∞‡=∞‡Å∞), "åi 7. "Õ∞#HÀ_»à◊√§ : WO^Œ∞Ö’ ‰õÄ_® =¸_»∞ ~°HÍÅ "Õ∞#HÀ_»à◊√§ KÕi L<åfl~°∞.
<åÜ«∞#=∞‡Å∞, `«O„_»∞Å =∂`«Å∞ (<åÜ«∞#=∞‡Å∞, =Ú<åflÜ«∞#=∞‡Å∞, "åi (II) =ÚǨτ~°=∂`≥ ~°*Ï~ÚÜ«∞º (áêÅ =~°∞㨠=¸ÅOQÍ x¿+kèOK«|_ç# „ã‘ÎÅ∞) :
ѨÓsfi‰õΩÅ∞) ‰õÄ_® KÕi L<åfl~°∞.
1. Ô~O_Õà◊¡ ֒Ѩ٠=Ü«∞ã¨∞ûÖ’ g∞~°∞ áêÅ∞ „`åy# „ã‘Î.
2. ‰õΩ=∂Ô~ÎÅ∞ (|<å`ü) : giÖ’ Hõ#fl ‰õÄ`«∞à◊§`À áê@∞ "åi ѨلuHõÅ∞
(=∞#=~åà◊√§, =∞#=~åà◊§ ‰õΩ=∂Ô~ÅÎ ∞, PÃÑ"· å~°∞ ‰õÄ_® =™êÎ~∞° ). J„Hõ=∞ ã¨O|O^èOŒ 2. g∞ Hõ#fl `«e¡ ÖËHõ g∞‰õΩ K«#∞ÉÏÅ∞ ~ÚzÛ# =∞ˆ~ „ã‘Î =^ŒÌ~Ú<å áêÅ∞ „`åy
^•fi~å ѨÙ\˜#ì P_»ÑÅ≤ ¡ +¨sÜ«∞`üÑ~¨ O° QÍ ‰õÄ`«∞~°∞QÍ<Õ Ñ¨iQÆ}O˜ K«|_»∞`«∞O^•? ÖË^•? L#fl „ã‘Î Z=~°~Ú<å 㨈~ P"≥∞ g∞ áêÅ=~°∞㨠™È^Œi J=Ù`«∞Ok. P"≥∞ g∞`À
355 356
4.J<£ x™ê =ÖòÅ<£=ÚÇπ ÏåÅ∞
``«<«<åÅ∂ã¨<å`ü
HõÅã≤ P áêÅ∞ „`åy<å, g∞‰õΩ =ÚO^Œ∞ „`åy L<åfl, g∞ `«~°∞"å`« „`åy=Ù<åfl 㨈~
P"≥∞ g∞ ™È^ŒiQÍ<Õ Ñ¨iQÆ}˜OK«|_»∞`«∞Ok. =Oâ◊Ѩ~°OQÍ x+≤^Œú=∞ÜÕ∞º |O^èŒ∞`åfi
Åhfl áêÅ =~°∞㨠^•fi~å ‰õÄ_® ǨÏ~å"£∞ (x+≤^ŒúO) J=Ù`å~Ú. ZO^Œ∞HõO>Ë
áêÅ=~°∞㨠`«e¡ Ü≥ÚHõ¯ Hõ#fla_»¤Å∞ =∞iÜ«Ú áêÅ=~°∞㨠a_»¤ÅO`å ‰õÄ_® P"≥∞
=^ŒÌ áêÅ∞ „`åy# Ñ≤Å¡"å_çH˜ J#fl^Œ=Ú‡Å∞, JHͯK≥Öˇ¡à◊√¡ J=Ù`å~°∞. JÖψQ P"≥∞
Éèí~°Î J`«xH˜ 'áêÅ=~°∞㨠`«O„_ç— J=Ù`å_»∞. P ѨÙ~°∞+¨µx JHͯK≥Öˇ¡à◊√§ J`«xH˜
'áêÅ =~°∞㨠"Õ∞#`«ÎÅ∞— J=Ù`å~°∞. WOHÍ áêÅ=~°∞㨠`«e¡ Ü≥ÚHõ¯ JHͯK≥Öˇ¡à◊√§ D
Ñ≤Å"¡ å_çH˜ 'áêÅ=~°∞㨠Ñ≤#fl=∞‡ ÃÑ^Œ=Ì ∞‡Å∞— J=Ù`å~°∞. P"≥∞ Éè~í ΰ (J#QÍ áêÅ=~°∞ã¨
`«O„_ç Ü≥ÚHõ¯) ™È^Œ~∞° Å∞ W`«xH˜ 'áêÅ=~°∞㨠ÉÏÉÏ~Ú, ÃÑ^Œ<å#flÅ∞— J=Ù`å~°#fl
=∂@. WHõ¯_» XHõ q+¨Ü«∞O QÆ=∞<å~°›O. áêÅ`«e¡ WO\˜"åi`À D ã¨O|O^è•Å∞
P"≥∞=^ŒÌ áêÅ∞„`åy# Ñ≤Å¡"å_ç =~°ˆH Ѩiq∞`«"≥∞ÿ LO\Ï~Ú. PYiH˜ P JÉσ~Ú
Ü≥ÚHõ¯ ™⁄O`« J#fl^Œ=ڇʼnõΩ ‰õÄ_® P WO\˜`À Z@∞=O\˜ x+≤^Œú |O^èŒ∞`«fiO
LO_»^Œx QÆ=∞xOKåe.
(III) =ÚǨτ~°=∂`ü aÖò =Ú™êǨÏ~° – ÉèÏ~°ºÅ `«Å∞¡Å∞ (JO>Ë – J`«ÎÅ∞),
ÉèÏ~°ºÅ `«Å∞¡Å`À áê@∞ "åi J=∞‡=∞‡Å∞, <åÜ«∞#=∞‡Å∞ ‰õÄ_® D HÀ=Ö’H˜
=™êÎ~°∞. XHõ"Õà◊ U „ã‘Î#~Ú<å q"åǨÏO KÕã¨∞‰õΩx, ã¨OÉè’yOK«‰õΩO_®<Õ P"≥∞‰õΩ
q_®‰õΩezÛ#ѨÊ\˜H© P"≥∞ `«e`¡ À q"åǨÏO x+≤^=úŒ ∞=Ù`«∞Ok. XHõ"àÕ ◊ U „ã‘#Î ~Ú<å
q"åǨÏO KÕã¨∞‰õΩx, ã¨OÉè’yOK«‰õΩO_®<Õ q_®‰õΩezÛ# Ñ≤^ŒÑ¨ P"≥∞ ‰õÄ`«∞ix
=∂„`«O xHÍÇπÏ KÕã¨∞HÀ=K«∞Û (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü).
g∞ ã¨O~°Hõ∆}Ö’ ÃÑiˆQ g∞ ÉèÏ~°ºÅ ‰õΩ=∂Ô~Î(~°cÉÏ)Å∞ : JO>Ë q"åÇ¨Ï |O^èŒOÖ’H˜
=zÛ# ÉèÏ~°ºÅ‰õΩ JO`«‰õΩ=ÚO^Õ "åi =∂r Éèí~°ÎÅ ^•fi~å ‰õÄ`«∞à◊√§ ѨÙ\˜ì LO>Ë,
J\˜ì ‰õÄ`«∞à◊√§ xHÍÇπωõΩ ǨÏ~åO J=Ù`å~°∞. XHõ"àÕ ◊ P ÉèÏ~°ºÅ`À J`«_∞» ã¨OÉè’QÆO
[~°Ñ¨‰õΩO_®<Õ q_®‰õΩÅ∞ ~ÚzÛ LO>Ë, JѨC_»∞ P J=∂‡~ÚÅ∞ J`«x HÀã¨O
ǨÏ~åO (x+≤^ŒúO) J=~°∞.
WHõ¯_» J~°cÖ’ 'Ѷ‘ ǨïEi‰õΩ"£∞— (g∞ ã¨O~°H} ∆õ Ö’ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞#fl) Jx J#|_çOk.
Wk xÜ«∞=∞O HÍ^Œ∞. JO>Ë g∞ ÉèÏ~°ºÅ ‰õΩ=∂Ô~ÎÅ∞ g∞ ã¨O~°Hõ∆}Ö’ Q͉õΩO_®,
W`«~° KÀ@¡ LO>Ë "åix q"åǨÏO KÕã∞¨ HÀ=K«Ûx D PÜ«∞`«∞ L^ÕâÌ º◊ O ZO`«=∂„`«O
HÍ^Œ∞. ™ê^è•~°}OQÍ Ñ≤Å¡Å∞ `«=∞ `«e¡`Àáê@∞ P"≥∞ Éèí~°Î ã¨O~°Hõ∆}Ö’<Õ LO\Ï~°∞
Hõ#∞Hõ JÖÏ K≥ѨÊ|_çOk. JOKÕ`« ÉèÏ~°º‰õΩ =∂r Éèí~°Î ^•fi~å Hõey# ѨلuHõ `«#
ã¨O~°Hõ∆}Ö’ ÃÑiy<å =∞Ô~Hõ¯_» ÃÑiy<å – ÉèÏ~°º`À ã¨OÉè’QÆO [iy# ѨHõ∆OÖ’ –
P J=∂‡~Ú `«# H˘~°‰õΩ âßâ◊fi`«OQÍ x+≤^ŒúO J~ÚáÈ`«∞Ok.
357
180 4.J<£ x™ê 5= áê~å
4= áê~å
g∞ "≥#∞fl #∞O_ç ѨÙ\˜ì# g∞ ‰õΩ=∂~°∞Å ÉèÏ~°ºÅ∞ : J~°cÖ’ 'ǨÏÖÏ~ÚÅ∞— Jx
LOk. Wk 'ǨÏbÖÏ— J<Õ Ñ¨^•xH˜ |Ǩï=K«#O. Jã¨Å∞ Wk 'ǨÏÅ¡ – Ü«∞Ç≤ÏÅ∞¡—
#∞Oz =zÛOk. 'ǨÏÅ¡ – Ü«∞Ç≤ÏÅ∞¡— JO>Ë kQÆ@=∞x J~°O÷ . Éè~í ΰ ZHõ¯_» x"åã¨=ÚO>Ë
ÉèÏ~°º ‰õÄ_® JHõ¯_Õ x"åã¨=ÚO@∞Ok. Éèí~°Î ZHõ¯_» ky`Õ ÉèÏ~°º ‰õÄ_® JHõ¯_Õ
kQÆ∞`«∞Ok. Hõ#∞Hõ<Õ ÉèÏ~°º#∞ J~°cÖ’ 'ǨÏbÖÏ— J<åfl~°∞. "≥Ú`åÎxH˜ 'ǨÏÖÏ~ÚÅ∞
JÉò<å~Ú‰õΩ"£∞— JO>Ë g∞ ‰õΩ=∂~°∞Å ÉèÏ~°ºÅ#fl=∂@! Hõ#fl H˘_»∞‰õΩÅ`À áê@∞,
H˘_»∞‰õΩÅ ã¨O`å#O, ‰õÄ`«∞à◊§ ã¨O`å#O (=∞#=à◊§) Ü≥ÚHõ¯ ÉèÏ~°ºÅ∞ ‰õÄ_® D
HÀ=Ö’H˜ =™êÎ~°∞. J^Õq^èŒOQÍ áêÅ =~°∞㨠‰õΩ=∂~°∞Å ÉèÏ~°ºÅ∞ ‰õÄ_® x+≤^ŒúOQÍ
ѨiQÆ}˜OK«|_»`å~°∞. =∞i ^Œ`«Î`« fã¨∞‰õΩ#fl Ѩل`«∞Å q+¨Ü«∞OÖ’ D x¿+^è•[˝
=iÎOK«^∞Œ . ^Œ`ÑΫ Ù¨ „`«∞Å ÉèÏ~°ºÅ∞ QÆ#Hõ q`«O`«∞=ÙÅ=@"≥∂, q_®‰õΩÅ∞ á⁄O^Œ@"≥∂
[iy`Õ "åix g∞~°∞ ѨÙ#ifi"åǨÏO KÕã∞¨ HÀ=@O ^è~Œ ‡° ã¨=∞‡`«"∞Õ . JO^Œ∞Hˆ PÜ«∞`«∞Ö’
'ǨÏÖÏ~ÚÅ∞ JÉò<å~Ú‰õΩ"£∞— Jx K≥Ñ≤Ê# `«~åfi`« 'q∞<£ JãπÖÏa‰õΩ"£∞— (g∞ "≥#∞fl
#∞Oz ѨÙ\˜ì#) J#fl xÜ«∞=∞O LOK«|_çOk.
UHõHÍÅOÖ’ JHͯ K≥Öˇ¡o§^ŒÌih HõeÑ≤ ÉèÏ~°ºÅ∞QÍ KÕã¨∞HÀ=@O : Wk ‰õÄ_®
^è~Œ ‡° ã¨=∞‡`«O HÍ^Œ∞. P JHͯK≥Öà¡ˇ √◊ § ~°HÎõ ã¨O|Onè‰Ωõ Öˇ<· åã¨~ˆ , áêÅ =~°∞㨠ã¨O|O^èOŒ
s`åº JHͯK≥Öà¡ˇ √◊ § J#|_ç<åã¨~ˆ –"åi^ŒiÌ h UHõHÍÅOÖ’ ÉèÏ~°ºÅ∞QÍ á⁄O^Œ‰Äõ _»^∞Œ .
J~Ú`Õ "åi~°∞=ÙiÖ’ XHõ~°∞ K«xáÈ=@"≥∂, ÖËHõ q_®‰õΩÅ∞ ~Ú=fi@"≥∂ [iy`Õ
W^ŒÌ`ü (QÆ_»∞=Ù) ѨÓ~°Î~Ú# `«~åfi`« P"≥∞ Ô~O_À ™È^Œix ^•OѨ`«º rq`«OÖ’xH˜
`≥K«∞ÛHÀ=@O ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«"Õ∞. JÖψQ #Å∞QÆ∞~°∞ ÉèÏ~°ºÅ∞#fl =ºH˜Î "åiÖ’ XHÍ"≥∞‰õΩ
q_®‰õΩezÛ =∞~˘HÍ"≥∞#∞ JѨÊ\˜HõѨC_Õ ÃÑO_®¡_»ÖË_»∞. q_®‰õΩe=fi|_ç# „ã‘ÎH˜
QÆ_»∞=Ù (W^ŒÌ`ü) ѨÓiÎ HÍ"åe.
QÆ=∞xHõ : =ºaèKå~°O =¸ÅOQÍ |O^èŒ∞`«fi x+≤^Œú`« (Ǩï~ü=∞`ü) U~°Ê_»∞`«∞O^•
ÖË^•? – D q+¨Ü«∞OÖ’ ѨO_ç`«∞Å =∞^茺 ÉèË^•aè„áêÜ«∞O LOk. J`«ºkèHõ=∞Ok
ѨO_ç`∞« Å∞ U=∞<åfl~°O>Ë, XHõ =ºH˜Î U „ã‘`Î À#~Ú<å J„Hõ=∞ ã¨O|O^èOŒ ÃÑ@∞ì‰Ωõ O>Ë,
^•x P^è•~°OQÍ P „ã‘Î J`«x`À q"åǨxH˜ x+≤^ŒúO HÍ*ÏÅ^Œ∞. J^Õ q^èŒOQÍ `«#
ÉèÏ~°º Ü≥ÚHõ¯ `«e¡ (J`«Î)`À ÖËHõ (=∞~À Éèí~°Î ^•fi~å Hõey#) P"≥∞ ‰õÄ`«∞~°∞`À
J„Hõ=∞ ã¨O|O^èŒO ÃÑ@∞ì‰õΩ#fl HÍ~°}OQÍ J`«x ÉèÏ~°º J`«x H˘~°‰õΩ ǨÏ~å"£∞
HÍ*ÏÅ^Œ∞. (P^è•~åÅ HÀã¨O Ѷ`¨ Çü ï¨ Öò Yn~ü "åºMϺ#O K«∂_»O_ç). J~Ú`Õ Ç¨Ï#Ѷő
„ѨHÍ~°O, =∞iH˘O`«=∞Ok ѨO_ç`«∞Å „ѨHÍ~°O =ºaèKå~°O =Å¡ ‰õÄ_® ã¨O|Okè`«
„ã‘ÎÅ`À |O^èŒ∞`«fi x+≤^Œú`« (Ǩï~ü=∞`ü) U~°Ê_»∞`«∞Ok.
D q+¨Ü«∞OÖ’ "≥Ú^Œ@QÍ ¿Ñ~˘¯#|_ç# "≥∞*Ïi\© LÅ=∂Å Jaè„áêÜ«∂xfl H˘xfl
ǨÏnã¨∞Å∞ ‰õÄ_® ã¨=∞i÷ã¨∞Î<åfl~Ú.
358
4.J<£ x™ê =ÖòÅ<£=ÚÇπ
`«<åÅ∂
Ïã¨<å`ü
24 Éè~í Qΰ ÅÆ „ã‘ÅÎ ∞ ‰õÄ_® g∞ H˘~°‰Ωõ
x¿+kèOK«|_®¤~∞° . J~Ú`Õ g∞
Ü«∂[=∂#ºOÖ’xH˜ =zÛ# ÉÏxã¨
„ã‘ÎÅ∞38 =∂„`«O (x¿+kèOK«|_»ÖË^Œ∞).
JÖÏ¡ÇπÏ D P^ÕâßÅ#∞ g∞ÃÑ· qkèO
Kå_»∞. D „ã‘ÎÅ∞ q∞#Ǩ q∞QÆ`å „ã‘ÎÅ#∞
38. =¸ÅOÖ’ '=ÚÇπÏã¨<å`ü— Jx LOk. Wk 'WÇπÏ™ê<£— J<Õ Ñ¨^ŒO #∞Oz =zÛOk.
k=º Y∞~üP<£ 'WǨû<£— J<Õ Ñ¨^•xfl <åÅ∞QÆ∞ J~å÷ÅÖ’ LѨÜ≥∂yOzOk :
1. q"åǨÏO 2. ¿ãfiK«Ûù 3. ™œjźO 4. W™ê¡O. D ~°HõOQÍ '=ÚǨÏû<å`ü— J<Õ
Ѩ^•xH˜ <åÅ∞QÆ∞ J~å÷Å∞ =™êÎ~Ú. 1. q"åÇ≤Ï`« „ã‘ÎÅ∞ 2. ã¨fi`«O„`« „ã‘ÎÅ∞
3. ™œjź=`«∞Öˇ#· „ã‘ÅÎ ∞ 4. =Úã≤O¡ „ã‘ÅÎ ∞. WHõ¯_» =∂„`«O "≥Ú^Œ\ ˜ J~°"÷ ∞Õ =iÎã∞¨ OÎ k.
nx ѨÓ~°fi~°OQÆOÖ’ U=∞#|_çO^ŒO>Ë H˘xfl Ü«Ú^•úÅ `«~°∞"å`« Jqâßfiã¨∞Å „ã‘ÎÅ∞
‰õÄ_® – Ü«Ú^Œú„áêÑ≤ÎQÍ – =Úã≤¡OÅ Ü«∂[=∂#ºOÖ’H˜ Mˇ·nÅ∞QÍ =zÛ#ѨC_»∞
"åi`À ã¨=∂QÆ=∞O [~°Ñ¨_®xH˜ =Úã≤¡OÅ∞ Tyã¨ÖÏ_®~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë "å~°∞
q"åÇ≤Ï`« „ã‘ÎÅ∞. D q+¨Ü«∞"≥∞ÿ "å~°∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) =ÚO^Œ∞ ã¨O^ÕǨÏO
"≥e|∞K«ÛQÍ D PÜ«∞`«∞ J=`«iOzOk (Wɡfl Hõã‘~ü). nx^•fi~å J=QÆ`«
=∞ÜÕ∞º^Õq∞@O>Ë, Ü«Ú^Œú™⁄`«∞ÎQÍ ÅaèOKÕ Jqâßfiã¨∞Å „ã‘ÎÅ∞ q"åÇ≤Ï`«∞Öˇ·#ѨÊ\˜H©
"å~°∞ `«=∞ Ü«∂[=∂#ºOÖ’H˜ =zÛ#ѨC_»∞ "åi`À ã¨=∂QÆ=∞O [~°Ñ¨@O
^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«"Õ∞. J~Ú`Õ "åiH˜ Hõhã¨O XHõ ~°∞`«∞„™ê=O [iy# g∞^Œ>Ë "åi=^ŒÌ‰õΩ
"≥àϧe. XHõ"Õà◊ "å~°∞ QÆ~°ƒù=`«∞Öˇ· LO>Ë „Ѩã¨=O JÜÕ∞º=~°‰õÄ PQÍe.
ÉÏx㨠„ã‘ÎÅ ã¨=∞㨺 : k=º Y∞~üP<£ J=`«~°}ÏHÍÅOÖ’ ™ê^è•~°}OQÍ
ã¨=∂[=∞O`«\Ï ÉÏxã¨Å∞, ÉÏxã¨~åà◊§ =º=¿ã÷ LO_Õk. J~Ú`Õ Y∞~üP<£ XHõ¯™êiQÍ
nxx x¿+kèOK«ÖË^Œ∞. JOK≥Å"åsQÍ JiHõ>Ëì LáêÜ«∂Å#∞ =∞# =ÚO^Œ∞OzOk.
ÉÏxã¨Å‰õΩ gÅ~Ú#xfl ™œÅÉèϺÅ#∞ ã¨=∞‰õÄiÛ, "åiH˜ [iˆQ J<åºÜ«∂xfl
x~ÀkèOKåÅ#fl^Õ nx =ÚM’º^ÕÌâ◊O. 1. P<å_»∞ H˘xfl `≥QÆÅ "åi (ѨÙ~°∞+¨µÅ,
„ã‘ÅÎ ) „HõÜ∞« q„HõÜ∂« Å∞ [iˆQq. H˘#|_ç# „ã‘ΠѨÙ~°∞+¨µÖË ÉÏxã¨Å∞QÍ Ñ≤Å∞=|_Õ"å~°∞.
Ü«∞[=∂x ã¨~fi° q^è•ÖÏ "åi ^•fi~å ÅaÌ á⁄O^Õ"å_»∞. 2. Ü«Ú^•ú#O`«~O° Mˇn· Å∞QÍ
Ѩ@∞ì|_ç# Jqâßfiã¨∞Å „ã‘ÎÅ∞ =Úã≤¡OÅ ™⁄`«∞ÎQÍ Ñ¨OK«|_Õ"å~°∞. P „ã‘ÎÅ∞
ÉÏxã¨~åà◊√§QÍ "åi WO\˜H˜ =KÕÛ"å~°∞. P HÍÅOÖ’ Ü«Ú^ŒMú n·ˇ Å HÀã¨O JO`«~å˚fÜ«∞
K«\ÏìÖËg∞ ÖË=Ù. Mˇ·nÅ∞QÍ Ñ¨@∞ì|_ç# „ã‘ÎÅ#∞ XHÀ¯ ѨÙ~°∞+¨µx Ü«∂[=∂#ºOÖ’
~Ú=fi@O P<å\˜ P ã¨=∞㨺‰õΩ ã¨~Àfi`«Î=∞ Ѩiëê¯~°OQÍ LO_Õk. ZO^Œ∞HõO>Ë P
„ã‘ÅÎ #∞ ã¨=∂[OÖ’ JÖψQ =kÖË¿ãÎ "åi „|`«∞‰õΩ |*Ï~°∞# Ѩ_∞» `«∞Ok. ã¨=∂[OÖ’
359
181 4.J<£ x™ê 5= áê~å
4= áê~å
g∞~°∞ =∞ǨÏ~ü ~°∂ѨOÖ’ ^èŒ#O K≥e¡Oz
q"åǨÏ=∂_»@O g∞ H˘~°‰Ωõ ^è~Œ ‡° ã¨=∞‡`«O
(ǨÏÖÏÖò) KÕÜ«∞|_çOk. J~Ú`Õ
K≥_∞» Å #∞O_ç ^Œ∂~°OQÍ LO_Õ L^ÕâÌ º◊ O
`À<Õ D Ѩx K≥Ü«∂ºe `«Ñ¨Ê HÍ=∞„H©_»Å
HÀã¨O HÍ^Œ∞.39 JO^Œ∞Hˆ g∞~°∞ U „ã‘ÅÎ `À
™œMϺxfl á⁄O^•~À "åiH˜ x~å÷i`«
™œjźO ™ê÷<Õ K≥_»∞Å∞ „Ѩ|eáÈÜÕ∞ „Ѩ=∂^Œ=ÚO@∞Ok (=∞ixfl q=~åÅ HÀã¨O
=∞øÖÏ<å ã¨~¸^£ JǨχ^£ JHõƒ~åÉÏn ~°zOz# ''W™ê¡OÖ’ ÉÏxã¨`fi« O "åã¨qÎ Hõ`—« —
(L~°∂Ì) „QÆO^ä•xfl J^茺ܫ∞#O KÕÜ«∞QÆÅ~°∞). "≥Ú`«Îg∞‡^Œ Éèí~°Î QÆÅ „ã‘ÎÅ∞ – "å~°∞
=Úã≤¡=ÚÖˇ·<å, =Úã≤¡"Õ∞`«~°∞Öˇ·<å – Ѩ~å~Ú Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ H˘~°‰õΩ x¿+kèOK«|_®¤~°∞.
J~Ú`Õ q[Ü«∞™⁄`«∞ÎQÍ =Úã≤¡OÅ Ü«∂[=∂#ºOÖ’H˜ =zÛ# „ã‘ÎÅ∞ =∂„`«O
"åiHÀã¨O x+≤^ŒúO HÍ~°∞. XHõ |Ç≤Ï+¨µì J#O`«~°O "å~°∞ P „ã‘ÎÅ`À âßs~°Hõ
ã¨O|O^èŒO U~°Ê~°K«∞HÀ=K«∞Û.
39. JO>Ë Y∞~üP<£ ǨÏnã¨∞ÅÖ’ ã¨∂zOK«|_ç# x+≤^Œú „ã‘ÎÅ#∞ `«Ñ¨Ê, q∞QÆ`å „ã‘ÎÅ#∞
xHÍÇπÏ KÕã¨∞HÀ=@O ^èŒ~°‡"Õ∞. J~Ú`Õ D ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ <åÅ∞QÆ∞ +¨~°`«∞Å∞<åfl~Ú:
1. LÉèíÜ«ÚÅ `«~°Ñ¶¨Ù<å ã¨=∞‡u á⁄O^•e. 2. =~°∞_»∞ =^èŒ∞=Ù‰õΩ =∞ǨÏ~ü ™⁄=Ú‡
K≥e¡OK«\ÏxH˜ XѨCHÀ"åe. 3. "åi^ŒÌih âßtfi`« „áêuѨkHõÃÑ· q"åǨÏ|O^èŒOÖ’
W=∞_»Û@O „Ѩ^è•# ÅHõ∆ ºO J~Ú LO_®e – (=ºaèKå~°OÖ’ =∂kiQÍ<À ÖËHõ
'+≤Ü«∂Å∞— KÕã¨∞‰õΩ<Õ =Ú`üP ÃÑo§Ö’ =∂kiQÍ<À) ˆH=ÅO HÍ=∞`åáêxfl
K«ÖÏ¡~∞° ÛHÀ=@O L^ÕâÌ º◊ O J~Ú LO_»~å^Œ∞. +≤Ü∂« Ö’¡ HÍ=∞"åOKèÅ« ∞ f~°∞ÛHÀ=@O
HÀã¨O H˘xfl QÆO@Å H˘~°‰õΩ, H˘xfl ~ÀAÅ H˘~°‰õΩ Jx ÃÑo§KÕã¨∞‰õΩ<Õ PKå~°O
LOk. Wk ѨzÛ =ºaèKå~°O. 4. D xHÍÇπÏ „Ѩ„H˜Ü«∞ Kå@∞=∂@∞QÍ H͉õΩO_®
|Ç≤Ï~°OQÆOQÍ – #Å∞QÆ∞iH© `≥e¿ãÖÏ – [~°QÍe. ™ê‰õ∆ΩÅ ã¨=∞Hõ∆OÖ’ [~°QÍe. D
<åÅ∞QÆ∞ +¨~`° ∞« Å∞ <≥~"° ~Õ Û° |_ç`Õ Jk xHÍÇπÏ XѨÊO^ŒO J#|_»∞`«∞Ok. D PÜ«∞`«∞
+≤Ü«∂Å∞ KÕã¨∞‰õΩ<Õ =Ú`üP q"åǨxfl YO_çOK«@O`Àáê@∞ <Õ_»∞ =∞# <å@
[~°∞QÆ∞`«∞#fl 'ǨÏÖÏÖÏ— q^è•<åxfl ‰õÄ_® YO_ç™ÈÎOk. (ǨÏÖÏÖÏ QÆ∞iOz q=~åÅ∞
JÖò |Y~° ã¨∂~å q=~°}Ö’ K«^Œ∞=ÙHÀQÆÅ~°∞). ZO^Œ∞HõO>Ë =Ú`üP q"åǨÏOÖ’
=∂kiQÍ<Õ Ç¨ÏÖÏÖÏ q^è•#OÖ’ ‰õÄ_® „ã‘Îx âßtfi`« „áêuѨkHõÃÑ· q"åǨÏ
|O^èŒOÖ’H˜ `≥K«∞ÛHÀ"åÅ<Õ L^ÕÌâ◊O LO_»^Œ∞. ˆH=ÅO XHõ ~å„u QÆ_ç¿Ñ L^ÕÌâ◊O`À
=ÚO^Õ xâ◊Û~ÚOK«∞‰õΩx D ÃÑo§ KÕ™êÎ~°∞.
360
4.J<£ x™ê =ÖòÅ<£=ÚÇπ Ïã¨<å`ü
`«<åÅ∂ 182 4.J<£ x™ê 5= áê~å
4= áê~å
=∞ǨÏ~ü ™⁄=Ú‡#∞ WzÛ"ÕÜ«∞O_ç.40 =∂_»O_ç.42 xÜ«∞=∂#∞™ê~°O "åi
=∞ǨÏ~ü ™⁄=Ú‡ x~åúiOK«|_ç# `«~∞° "å`« =∞ǨÏ~ü#∞ "åiH˜ W=fiO_ç. J~Ú`Õ "å~°∞
g∞~°∞ Ѩ~°ã¨Ê~°O – W+¨ìѨÓ~°fiHõOQÍ – P ™œjź=`«∞Öˇ· LO_®e. ÉÏǨ@OQÍ
q+¨Ü«∞"≥∞ÿ XHõ J=QÍǨÏ#‰õΩ =¿ãÎ Jj¡Å HÍ~åºÅ‰õΩ áêÅÊ_»x"åÔ~· LO_®e.
JO^Œ∞Ö’ ^À+¨O Ug∞ ÖË^Œ∞.41 xâ◊Û Kå@∞=∂@∞ „¿Ñ=∞ HõÖÏáêÅ∞ ™êyOKÕ
Ü«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ ã¨~°fiO `≥eã≤#"å_»∞, "å~°∞ H͉õΩO_® LO_®e. =∞i P ÉÏxã¨
q"ÕH=õ O`«∞_»∞. „ã‘ÎÅ∞ q"åǨÏ|O^èŒOÖ’ Hõ@∞ì|_ç#
`«~°∞"å`« ‰õÄ_® ã≤QÆ∞æ=∂e# ѨxH˜ QÆ#Hõ
25 g∞Ö’ Z=iHõ~Ú<å ã¨fi`«O„`«∞ÅQÆ∞ X_çQÆ_ç`Õ ã¨fi`«O„`«∞ÅQÆ∞ „ã‘ÎʼnõΩ qkèOKÕ
=Úã≤¡O „ã‘ÎÅ#∞ q"åǨÏ=∂_Õ ™È÷=∞`« tHõ∆Ö’ ã¨QÆO tHõ∆ giH˜ qkèOK«|_»∞
ÖËHõáÈ`Õ, g∞ Ü«∂[=∂#ºOÖ’ L#fl `«∞Ok.43 `«=∞ =Å¡ áêѨHÍ~°ºO [iy
qâßfiã¨∞Öˇ·# ÉÏx㨠„ã‘ÎÅ#∞ xHÍÇπÏ áÈ`«∞O^Õ"≥∂, F~°∞ÛHÀÖË"Õ∞"≥∂ J#fl
KÕã¨∞HÀ"åe. g∞ qâßfi㨠ã≤÷u QÆ∞iOz ÉèíÜ«∞O L#fl"åiH˜ WÖÏ ÉÏx㨠„ã‘ÎÅ#∞
JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. g∞~°O`å q"åǨÏ=∂_Õ "≥ã¨∞Å∞ÉÏ@∞ W=fi|_çOk.
Ѩ~㰠ʨ ~°O XHõ¯>Ë Hõ^•! HÍ|\˜ì "åi Ü«∞[ XHõ"Õà◊ g∞~°∞ P`«‡ x„QÆǨxfl JÅ=~°K«∞
=∂#∞Å J#∞=∞u`À "åix q"åÇ¨Ï ‰õΩO>Ë Jk g∞ˆH „âıÜ«∞㨯~°O. JÖÏ¡ÇπÏ
40. ^è~Œ ‡° |^ŒOú QÍ g∞~°∞ q"åǨÏ=∂_ç# „ã‘ÅÎ ^•fi~å 'ã¨∞YO— á⁄Ok#ѨC_»∞ "åiH˜™êÎ=∞x Jq∞`«OQÍ Hõ∆q∞OKÕ"å_»∞, Jáê~°OQÍ
=∂\˜zÛ# =∞ǨÏ~ü ǨωõΩ¯#∞ "åiH˜ W=fiO_ç. HõxHõiOKÕ "å_»∂#∞.44
41. q"åÇ¨Ï ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ XHõ™êi =∞ǨÏ~ü ™⁄=Ú‡ x~åúiOK«|_ç#ѨÊ\˜H© ^ŒOѨ`«∞Å 42. nxfl|\˜ì É’^èŒÑ¨_Õ^Õ=∞O>Ë ÉÏx㨠„ã‘ÎÅ Ü«∞[=∂xÜÕ∞ "åi ã¨O~°Hõ∆‰õΩ_»∞ ‰õÄ_®.
=∞^茺 ã¨^Œ=QÍǨÏ# L#flѨC_»∞ "å~°∞ÉèíÜ«ÚÅ∂ Ѩ~°ã¨Ê~°O K«iÛOK«∞‰õΩx ^•xÃÑ· J`«x J#∞=∞u á⁄O^Œ‰õΩO_® U ÉÏx㨠„ã‘Îx ‰õÄ_® Z=~°∂ q"åǨÏ=∂_»*ÏÅ~°∞.
ѨÙ#~åÖ’K«# KÕã¨∞HÀ=K«∞Û. ÉèÏ~°ºQÆ#Hõ `«e¿ãÎ P ™⁄=Ú‡#∞ H˘O`« `«yæOK«@"≥∂, JÖψQ ÉÏx㨠ѨÙ~°∞+¨µ_»∞ ‰õÄ_® `«# Ü«∞[=∂x J#∞=∞u á⁄O^Œ‰õΩO_® Z=ih
ѨÓiÎQÍ =^Œ∞Å∞HÀ=@"≥∂ KÕÜ«∞=K«∞Û. JÖψQ Éèí~°Î `«#∞ x~å÷iOz# =∞ǨÏ~üHõ<åfl xHÍÇπÏ KÕã¨∞HÀÖË_»∞.
Z‰õΩ¯= W=fi^ŒÅz<å W=fi=K«∞Û. WO^Œ∞Ö’ ZÖÏO\˜ ^À+¨O ÖË^Œ∞.
43. JO>Ë ÉÏx㨠„ã‘Î QÆ#Hõ J„Hõ=∞ ã¨O|O^èŒO ÃÑ@∞ì‰õΩO^Œx x~°∂Ñ≤`«=∞~Ú`Õ tHõ∆QÍ
QÆ=∞<å~°›O : 'ã¨∞YO á⁄O^Œ@O— (Wã≤Î"£∞`å) J<Õ Ñ¨^•xfl +≤Ü«∂ =~°æO "å~°∞ P"≥∞‰õΩ #∂~°∞ H˘~°_® ^≥|ƒÅ |^Œ∞Å∞ JO^Œ∞Ö’ ã¨QÆO, Ü«∂Éèˇ· H˘~°_® ^≥|ƒÖË
=„H©HõiOz nx^•fi~å '=Ú`üP ÃÑo§—x ~°∞A=Ù KÕÜ«∞\ÏxH˜ qѶ¨Å „Ѩܫ∞`åflÅ∞ H˘@ì|_»`å~Ú. JO>Ë giH˜ tÖÏtHõ∆ ÖË^Œ#fl=∂@! ZO^Œ∞HõO>Ë tÖÏtHõ∆ ã¨QÆO
KÕã¨∞ÎO\Ï~°∞. x*ÏxH˜ WHõ¯_» 'ã¨∞YO á⁄O^Œ@O— JO>Ë q"åǨ#O`«~°O ѨÙ~°∞+¨µ_»∞ qkèOK«@O ™ê^茺Ѩ_»^Œ∞. Jq"åÇ≤Ï`« ÉÏx㨠„ã‘ΉõΩ =∞O^ŒeOѨ٠tHõ∆ qkèOK«|_»∞
„ã‘Î`À [i¿Ñ ã¨OÉè’QÆO. P"≥∞ #∞Oz á⁄O^Õ ã¨∞YO Jx J~°÷O. D PÜ«∞`«∞
'=Ú`üP ÃÑo§—x ^è~Œ ‡° ã¨=∞‡`«O KÕãO≤ ^Œx K≥Ñʨ \ÏxH˜ gÖË^¡ ∞Œ . ZO^Œ∞HõO>Ë D PKå~°O `«∞Ok. =∞ixfl q=~åÅ HÀã¨O `«Ñ¶‘û~ü Wɡfl Hõã‘~üx K«∂_»O_ç.
W™ê¡O‰õΩ ѨÓ~°fiO #∞OKÕ #_»∞ã¨∂Î =zÛOk. ^•x=¸ÅOQÍ W™ê¡O `˘ÖÁÌe ~ÀAÖ’¡ 44. JO>Ë, `«=∞ Ü«∞ø=# â◊H˜Îx, HÍ=∞"åOKè«#∞ J^Œ∞ѨÙÖ’ LOK«∞HÀÖË=∞#∞‰õΩ#fl (¿Ñ^Œ)
‰õÄ_® Jk J=∞Ö’¡ LO_çOk. HÍx P `«~åfi`« ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨), WHõ „Ѩà◊Ü«∞O "åiH˜ D q^èŒOQÍ ÉÏx㨠„ã‘ÎÅ#∞ =∞#∞"å_Õ ~å~Úf HõeÊOK«|_çOk. ZO^Œ∞HõO>Ë
=~°‰Äõ D `å`å¯eHõ q"åÇ¨Ï Ñ¨^uúŒ x¿+kèOK«|_çO^Œx J`«ºO`« ã¨Ê+¨"ì ∞≥ #ÿ =∂@Ö’¡ "åiH˜ D ™œÅÉèºí O ‰õÄ_® ÖËHáõ È`Õ "å~°∞ ÃÑ_»^•i f¿ã „Ѩ=∂^ŒO LOk. JÖÏO\˜
K≥¿ÑÊâß~°∞. „Ѩ=∂^ŒO Un ÖË^Œ#fl ^Œ$_è» #=∞‡HõO `«=∞‰õΩ LO>Ë, `«=∞ =∞<À"åOKè«ÅÃÑ· `«=∞‰õΩ
361 362
4.J<£ x™ê =ÖòÅ<£=ÚÇπ Ïã¨<å`ü
`«<åÅ∂ 183 4.J<£ x™ê 5= áê~å
4= áê~å
26 JÖÏ¡ÇπÏ g∞‰õΩ (^èŒ~å‡^èŒ~å‡Å#∞) q„HõÜ«∂Å ^•fi~å ÅaèOKÕ ^•xx48 (u#
q_»=∞~°z K≥áêÊÅh, g∞ ѨÓsfi‰õΩÖ’¡x =K«∞Û). q∞=∞‡efl g∞~°∞ K«OѨÙHÀHõO_ç.49
(ã¨[#˚ ∞Å) =∂~°Oæ ÃÑ· q∞=∞‡efl #_çÑO≤ Kå xã¨ûO^ÕÇϨ OQÍ JÖÏ¡ÇÏπ g∞ÃÑ· Jq∞`«"∞≥ #ÿ
Åh, g∞ ѨâßÛ`åÎáêxfl P"≥∂kOKåÅx ^ŒÜ«∞QÆÅ"å_»∞.
JaèÅ+≤ã∞¨ <Î åfl_»∞. JÖÏ¡ÇÏπ ã¨~fi° O `≥eã≤# 30 `«Åa~°∞ã¨∞`«#O`À, ^Ò~°#˚ ºO`À nxH˜
"å_»∞, q"ÕHõ ã¨OѨ#∞fl_»∞. (D Jq^èÜ Õ ∞« `«‰Ωõ ) áêÅÊ_Õ"å_çfl50 "Õ∞=Ú
27 JÖÏ¡ÇπÏ g∞ ѨâßÛ`åÎáêxfl JOwHõ #~°HÍyflÖ’ Ѩ_»"Õ™êÎ=Ú. WÖÏ KÕÜ«∞@O
iOKåÅx HÀ~°∞`«∞<åfl_»∞. HÍx, `«=∞ JÖÏ¡ÇπωõΩ KåÖÏ `ÕeHõ.
=∞<À"åOKè«Å#∞ J#∞ã¨iã¨∞Î#fl"å~°∞ ʼnõΩ áêÅÊ_»@O. WqQÍHõ +¨sÜ«∞`«∞ "åiOz# U J„Hõ=∞ Ѩ^Œúux =~°ÎHõOÖ’
=∂„`«O g∞~°∞ (^≥·==∂~°æO #∞Oz) J=ÅOaOz<å Jk J^èŒ~°‡O „H˜OkˆH =ã¨∞ÎOk. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : E^ŒO, =_ô¤
ÃÑ_»^•i fã≤ KåÖÏ ^Œ∂~°O "≥o§áÈ"å fã¨∞HÀ=@O, H˘Å`«Ö’¡ `«∂xHõÖ’¡ `«yæOz W=fi@O W`åºkq. JÖψQ
Åx45 HÀ~°∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. x¿+kèOK«|_ç# =ã¨∞Î=ÙÅ „HõÜ«∞q„HõÜ«∂Å∞ [~°Ñ¨@O ‰õÄ_® J^èŒ~°‡O „H˜OkˆH
28 g∞ÃÑ·# L#fl |~°∞=Ù#∞ `«yæO =ã¨∞OÎ k. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : +¨sJ`ü J#∞=∞uOKÕ J=ã¨~O° Un ÖˉΩõ O_® á¶È\’„QÆÑ,≤¶
ˆ~_çÜ≥∂, \©.g, q.ã≤.P~ü., g_çÜ≥∂ Ѷ≤Å∞‡Å∞, Jj¡ÖÏxfl „¿Ñˆ~Ñ≤OKÕ ˆHÃã@∞¡
KåÅ#flk JÖÏ¡ÇÏπ JaèÖÏ+¨. ZO^Œ∞HõO>Ë "≥Ú^ŒÅQÆ∞#q – g\˜x xi‡OK«@O, J=∞‡@O, =∞~°=∞‡`«∞Î KÕÜ∞« @O Jhfl J^è~Œ ‡° O.
=∂#=Ù_»∞ |ÅÇ‘Ï#∞_»∞QÍ Ñ¨Ù\˜ìOK«
|_®¤_∞» .46 48. D ÖÏ"å^ÕgÅ∞, „HõÜ∞« q„HõÜ∂« Å∞ ‰õÄ_® ^è~Œ ‡° ã¨=∞‡`«"∞≥ #ÿ =ã¨∞=Î ÙÅ`À [~°QÍÅ#flk
+¨~°`«∞. W~°∞=~åæÅ =∞^茺 JOwHÍ~°O`À [iy#ѨÊ\˜H© P ÖÏ"å^ÕgÅ∞ J^èŒ~°‡
29 F qâ◊fiã≤Oz# "å~°ÖÏ~å! XO_˘Hõi =ã¨∞Î=ÙʼnõΩ ã¨O|OkèOz#"≥·`Õ – P "≥Ú`«ÎO =~°ÎHõ"Õ∞ J^èŒ~°‡O J~ÚáÈ`«∞Ok.
™⁄=Ú‡#∞ J^è~Œ ‡° OQÍ u#HõO_ç.47 J~Ú`Õ JnQÍHõ 'Ѩ~°ã¨Ê~° JOwHÍ~°O— J#fl q+¨Ü«∞OÖ’ W~°∞ѨH∆ÍÅ "åiH© P ã¨=∂"Õâ◊O
Ѩ~°ã¨Ê~° JOwHÍ~°O`À [iˆQ „HõÜ«∞ ѨÓiÎ HÍ#O`«=~°‰õÄ XѨÊO^•xfl ~°^Œ∞ÌѨ~°KÕ JkèHÍ~°O ‰õÄ_® LO@∞Ok. n<Õfl
ѨÓiÎQÍ J^Œ∞Ѩ٠LO@∞O^Œx J#∞‰õΩO>Ë ã¨fi`«O„`« „ã‘Î`À q"åÇ¨Ï ã¨O|O^èŒO 'dÜ«∂~Ô =∞l¡ã—π Jx JO\Ï~°∞. JO>Ë W^Œ~Ì ∞° HõÅã≤ ÖÏ"å^ÕgÅÃÑ· U^Œ<åfl XѨÊO^ŒO
xâ◊ÛÜ«∞=∞ÜÕ∞º ^•HÍ FÑ≤Hõ Ѩ@ì_»"Õ∞ =∞Ozk. KÕã¨∞‰õΩ#flѨC_»∞ P ~Ú^ŒÌ~°∂ JHõ¯_ç #∞Oz q_çáÈ~Ú# g∞^Œ>Ë ã¨~°∞‰õΩ J=∞‡HõO
45. 'J<£ `«g∞Å∂— : JO>Ë ~°∞A=∂~åæxfl g_ç q∞^䕺 ÉèÏ"åÅ "≥·Ñ¨Ù "≥ÚyæáÈ"åÅh, H˘#∞QÀÅ∞ J=∞Å∞Ö’H˜ =ã¨∞OÎ k. ǨÏnã¨∞Ö’ ‰õÄ_® D q+¨Ü∞« O ã¨Ê+¨Ñì ~¨ K° |« _çOk:
=∂~°æ„Éèí+¨µìÖˇ· áÈ"åÅx HÍOH˜∆ã¨∞Î<åfl~°x ÉèÏ=O. ''"å}˜[º XѨÊO^ŒO KÕã¨∞‰õΩ<Õ W^ŒÌ~°∞ =º‰õΩÎʼnõΩ JHõ¯_ç #∞Oz x„+¨¯q∞OKÕ =~°‰õÄ
(^•xH˜ ã¨O|OkèOz#) ѨÓiÎ JkèHÍ~°O LO@∞Ok—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs, ã¨Ç‘ÏÇπÏ
46. D |ÅÇ‘Ï#`« =¸ÅOQÍ =∞x+≤ áêáêʼnõΩ X_çQÆ>Ëì „Ñ¨=∂^ŒO Z‰õΩ¯=QÍ á⁄Oz =Úã≤¡O : H˜`å|∞Öò |∞Ü«¸).
LO@∞Ok. JO^Œ∞ˆH JÖÏ¡ÇπÏ J`«x H˘~°‰õΩ gÖˇ·#xfl ™œÅÉèϺÅ#∞ ã¨=∞‰õÄ~åÛ_»∞.
™È÷=∞`« ÖËx "åiH˜ ÉÏx㨠„ã‘ÎÅ#∞ q"åǨÏ=∂_Õ ~å~Úf HõeÊOK«|_»@O ‰õÄ_® 49. P`«‡Ç¨Ï`«º ‰õÄ_® ~ÚO^Œ∞Ö’H˜ =ã¨∞ÎOk. ZO^Œ∞HõO>Ë Jk ‰õÄ_® =∞ǨѨ~å^èŒ"Õ∞.
"å\˜Ö’ XHõ ™œÅÉèíº"Õ∞. =∞iH˘O`«=∞Ok D '|ÅÇ‘Ï#`«—#∞ „ã‘ÎÅ q+¨Ü«∞OÖ’ Ѷ¨∞’~°=∞~Ú# áêáêʼnõΩ, JѨKå~åʼnõΩ X_çQÆ@ì_»O ‰õÄ_® `«=∞#∞ `å=Ú K«OѨÙ
|ÅÇ‘Ï#`«QÍ ÉèÏqOKå~°∞. ѨÙ~°∞+¨µÖ’¡x D |ÅÇ‘Ï#`« HÍ~°}OQÍ<Õ P_»"å~°∞ "åix HÀ=@O`À ã¨=∂#"Õ∞. ™ê\˜ =Úã≤O¡ #∞ JHÍ~°}OQÍ Ç¨Ï`«=∂~°Û@O ‰õÄ_® `«=∞#∞
W>Ëì =Ö’¡ "Õã¨∞‰õΩO@∂ LO\Ï~°∞. `å=Ú K«OѨÙHÀ=@O =O\˜^.Õ ZO^Œ∞HõO>Ë =Úã≤O¡ ÅO`å XˆH ^ÕÇϨ O =O\˜"å~°∞.
47. J^èŒ~°‡OQÍ u#@=∞O>Ë ^ŒQÍ, "≥∂ã¨O, =OK«#, #=∞‡Hõ „^ÀǨÏO, HõbÎ=O\˜ ^Œ∞âıÛ+ì̈ 50. JO>Ë `≥eã≤ ‰õÄ_® x+≤^Œú Ѩ#∞ʼnõΩ áêÅÊ_»@O. ^≥·=cèu L#fl"å_≥=_»∂ WÖÏ
363 364
4.J<£ x™ê =ÖòÅ<£=ÚÇπ Ïã¨<å`ü
`«<åÅ∂
31 g∞‰õΩ "åiOK«|_Õ =∞ǨѨ~å^è•Å‰õΩ51
QÆ#Hõ g∞~°∞ ^Œ∂~°OQÍ L#fl@¡~Ú`Õ, g∞
z#fl z#fl áêáêÅ#∞ "Õ∞=Ú g∞ (ÖˇHõ¯)
#∞O_ç f¿ã™êÎ=Ú. WOHÍ q∞=∞‡efl
Q“~°=„Ѩ^Œ ™ê÷<åÖ’¡ „Ѩ"ÕtOѨ*Ë™êÎ=Ú.
KÕÜ«∞_»∞. JǨÏOHÍ~°O`À q„~°gˆQ"å_»∞ `«#ˆHn Z^Œ∞~°∞ÖË^Œx `«ÅáÈ¿ã Ѩ~°=∞
^Œ∞~å‡~°∞æ_»∞ =∂„`«"Õ∞ WÖÏO\˜ "å\˜H˜ áêÅÊ_»`å_»∞.
51. (HõÉÏ~Ú~ü) =∞ǨѨ~å^è•Å x~°fiK«#OÃÑ· aè<åflaè„áêÜ«∂Å∞<åfl~Ú. tHõ∆Å∞
x~å÷iOK«|_ç L#fl áêáêÖË =∞ǨѨ~å^è•Åx H˘O^Œ~°<åfl~°∞. Y∞~üP<£ ǨÏnã¨∞Å∞
f„=OQÍ ÃÇÏK«ÛiOz, ^èŒ∂`«¯iOz# K≥_»∞ HÍ~åºÖË =∞ǨѨ~å^è•Åx =∞iH˘O^Œ~°∞
x~°fizOKå~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ =∞iÜ«Ú PÜ«∞# „Ѩ=HõÎ (ã¨) x+≤^Œú=∞x K≥Ñ≤Ê U U Ѩ#∞Å
#∞Oz =∂#"åox "åiOKå~À "å\˜H˜ áêÅÊ_ç#@¡~Ú`Õ Jk =∞ǨáêѨO „H˜OkH˜
=ã¨∞OÎ ^Œx WOHÍ H˘O^Œ~∞° "åºMϺxOKå~°∞. "åã¨=Î "Õ∞q∞@O>Ë =∞x+≤ KÕ¿ã áêѨOÖ’,
ÃÑ· "å\˜Ö’ U XHõ¯ JOâ◊O L<åfl Jk =∞ǨѨ~å^èŒOQÍ<Õ Ñ¨iQÆ}˜OK«|_»∞`«∞Ok.
ǨÏnã¨∞ÅÖ’ ѨÅ∞ =∞Ǩ áêáêÅ∞ „Ѩ™êÎ=#‰õΩ =KåÛ~Ú. "å\˜x H˘O`«=∞Ok
q^•fiOã¨∞Å∞ „QÆO^äŒ~°∂ѨOÖ’ ã¨OHõÅ#O ‰õÄ_® KÕâß~°∞. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ W=∂"£∞
[ǨÏcQÍi 'JÖò HõÉÏ~Ú~ü— „QÆO^äŒO, ÃÇ·Ï`«q∞QÍi 'J[˚"ål~°∞ J<£ WMòu~åѶ≤Öò
HõÉÏ~Ú~ü— „QÆO^äOŒ "≥Ú^ŒÅQÆ∞#q. WHõ¯_˘Hõ ã¨∂„`«„áêÜ«∞"≥∞#ÿ q+¨Ü∞« O K≥Ñʨ |_çOk.
J^Õ=∞O>Ë +≤~ü¯, `«e¡^ŒO„_»∞Å Jq^èÕÜ«∞`«, J|^ŒúO =O\˜ ÃÑ^ŒÌ ÃÑ^ŒÌ áêáêÅ #∞O_ç
^Œ∂~°OQÍ LO_Õ =Úã≤¡O Ü≥ÚHõ¯ z#fl z#fl á⁄~°ÉÏ@¡#∞ "Õ∞=Ú =∞xfl™êÎ=Ú Jx
JÖÏ¡ÇπÏ JO@∞<åfl_»∞. J<£ #*ò‡ ã¨∂~åÖ’ ‰õÄ_® D q+¨Ü«∞O q=iOK«|_çOk.
J~Ú`Õ z#fl z#fl `«Ñ¨CÅ =∞xflOѨ٠HÀã¨O, =∞ǨѨ~å^è•Å`À áê@∞, hu=∂e#
Ѩ#∞ʼnõΩ ^Œ∂~°OQÍ LO_»@O ‰õÄ_® J=ã¨~°=∞x JHõ¯_» K≥ѨÊ|_çOk. WHõ¯_»
QÆ=∞<å~°›"∞≥ #ÿ =∞~À q+¨Ü∞« O Uq∞@O>Ë z#fl z#fl `«ÑC¨ ÅÃÑ· =∞x+≤ ã≤Q∞Æ Ñæ _¨ ‰» Ωõ O_®,
ѨâßÛ`åÎѨÉèÏ=O`À ‰õΩq∞eáȉõΩO_® xtÛO`«QÍ LO>Ë „Hõ=∞OQÍ Jq ÃÑ^ŒÌ
áêáêÅ∞QÍ Ñ¨i}q∞™êÎ~Ú. JÖψQ ÃÑ^ŒÌ áêáêʼnõΩ ^Œ∂~°OQÍ LO_»@O`À áê@∞
=∞x+≤ W™ê¡O q^èŒ∞Å#∞ x~°fiiÎOK«@O, ã¨`å¯~åºÅ∞ KÕÜ«∞@O ‰õÄ_® J=ã¨~°"Õ∞.
=∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨) QÍi „Ñ≤Ü«∞ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å∞ (~°l) W™ê¡g∞Ü«∞ +¨sÜ«∞`«∞ Ü≥ÚHõ¯ D
<≥·*Ïxfl ÉÏQÍ PHõoOѨ٠KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. JO^Œ∞ˆH "å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ `«=∞#∞ Hõ∆q∞™êÎ#x
"åQÍÌ#O KÕã≤#ѨÊ\˜H© KÕ`«∞Å∞ =Ú_»∞K«∞‰õΩx ‰õÄ~ÀÛÖË^Œ∞. ÃÑ·QÍ ^Õ=Ùx Hõ∆=∞#∞,
Hõ~∞° }#∞ ™êHÍ~°O KÕã∞¨ HÀ=@O HÀã¨O J=ã¨~"° ∞≥ #ÿ ™ê=∞„yx ã¨=∞‰õÄ~°∞ÛHÀ=@OÖ’
365
184 4.J<£ x™ê 5= áê~å
4= áê~å
32 JÖÏ¡ÇπÏ g∞Ö’ H˘O^ŒiH˜ =∞iH˘O^Œ
iÃÑ· ^Õx =¸ÅOQÍ qt+¨`ª #« ∞ „Ѩ™êkO
Kå_À ^•xHÀã¨O Pâ◊Ѩ_»HõO_ç.
ѨÙ~°∞+¨µÅ∞ ã¨OáêkOz# ^•xx|\˜ì
"åi ÉèÏQÆO "åi‰õΩO@∞Ok. JÖψQ
„ã‘ÎÅ∞ ã¨OáêkOz# ^•xx|\˜ì "åi
ÉèÏQÆO "åi‰õΩO@∞Ok. HÍHõáÈ`Õ g∞~°∞
JÖÏ¡ÇπÏ #∞O_ç PÜ«∞# J#∞„QÆǨxfl
Ji÷ã∂¨ Î LO_»O_ç.52 xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇÏπ
„Ѩun `≥eã≤#"å_»∞.
x=∞QÆ∞flÅÜ«∂º~°∞. HÍx =∞#=¸ L<åflO. =∞# Hõ~°‡Å *’ÖˇÖ’ ã¨^•K«~°}Öˇ·`Õ
ÖË=ÙQÍx, =∞# ǨÏ$^ŒÜ«∂Å∞ =∂„`«O Pâ◊Å∞, PHÍOHõ∆Å`À xO_ç L<åfl~Ú!
52. nx ѨÓ~°fi~°OQÆO Wk : ''ѨÙ~°∞+¨µÅ∞ ^èŒ~°‡Ü«Ú^ŒúOÖ’ áêÖÁæO\Ï~°∞. J=∞~°QÆu
<˘O^Œ∞`å~°∞. HÍQ͆ „ã‘ÎÖˇ·# "Õ∞=Ú D Ѷ¨∞#HÍ~åºxH˜ <ÀK«∞HÀ‰õΩO_® áÈ`«∞<åfl=Ú.
"å~°ã¨`«fiOÖ’ =∂‰õΩ ÅaèOKÕ ÉèÏQÆO ‰õÄ_® ã¨QÆ"Õ∞—— Jx Ǩτ[`ü L"≥∞‡ ã¨Å=∂
(~°.J<£Ç¨) ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨)‰õΩ q#flqOK«∞HÀQÍ D ^≥·==K«#O J=`«iOzOk
(=Úã¨fl^≥ JǨχ^£ : ã¨OѨÙ\˜ – 6, ¿Ñr–322). D ^≥·"å^Õâ◊OÖ’x „Ѩ^è•# L^ÕÌâ◊ºO
Uq∞@O>Ë Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ‰õΩ JÖÏ¡ÇπÏ „Ѩ™êkOz# âßs~°Hõ â◊H˜Î ™ê=∞~å÷ºÅ "≥#∞Hõ
Ѩ~°=∂~°÷O LOk. ѨÙ~°∞+¨µÅ HÍ~°ºˆH∆„`«O „ã‘ÎÅ HÍ~°ºÑ¨ikèHõ<åfl aè#fl=∞~ÚOk.
ѨÙ~°∞+¨µÅ∞ ^≥=· =∂~°Oæ Ö’ Ü«Ú^ŒOú KÕ™êÎ~∞° . „ã‘ÅÎ ã¨fiÉèÏ"åxH˜ ã¨iѨ_x» Z<Àfl |Ü«∞\˜
Ѩ#∞Å#∞ "å~°∞ KÕ™êÎ~∞° . Wk „ѨH$õ u ^è~Œ ‡° O. JÖÏ¡ÇÏπ "åiH˜ „Ѩ™êkOz# J#∞„QÆÇϨ O.
HÍ|\˜ì =∞Ç≤Ïà◊Å∞ `«=∞Ö’ ÖËx „Ѩ`ÕºHõ`«Å∞ ѨÙ~°∞+¨µÖ’¡ LO_»@O K«∂z, "å\˜x
HÍOH˜O∆ K«@O, ѨÙ~°∞+¨µÅ∞ KÕ¿ã Ѩ#∞Å∞ `å=¸ KÕ™êÎ=∞x HÀ~°∞HÀ=@O ã¨||∞HÍ^Œ∞.
J~Ú`Õ ^≥·=q^èÕÜ«∞`«Ö’, ã¨`å¯~åºÅÖ’, ^•#^èŒ~å‡ÅÖ’ "å~°∞ â◊H˜Î=OK«# ÖˉõΩO_®
Hõ$+≤KÕÜ«∂e. D ~°OQÆOÖ’ "å~°∞ Hõ$+≤KÕ¿ãÎ – ѨÙ~°∞+¨µÅ =∂kiQÍ – "å~°∞
ã¨OáêkOK«∞‰õΩ#fl^•xH˜ ѨÓiÎ „ѨuѶ¨ÅO Åaèã¨∞ÎOk. nO`Àáê@∞ ^≥·"å#∞„QÆǨÏO
HÀã¨O ã¨^• „áêi÷ã¨∂Î LO_®e. WHõ ѨÙ~°∞+¨µÅ‰õΩ – „ã‘ÎʼnõΩ HÍ~°ºÑ¨ikè s`åº
L#fl@∞=O\˜ =º`庙êÅ∞ ã¨Ç¨Ï["≥∞ÿ#q. Wk u~°∞QÆ∞ÖËx „ѨHõ$u ^èŒ~°‡O. Pâ◊Å∞
ÃÑOK«∞‰õΩ#flO`« =∂„`å# Jq „áêÑ≤ÎOKÕq HÍ=Ù. HÍHõáÈ`Õ ^≥·=Hõ\ÏHõ∆O`À "å~°∞
`«=∞‰õΩ ÅaèOKÕ Hõ+¨ìѶ¨ÖÏxfl ZO`«QÍ<À ÃÑOK«∞HÀ=K«∞Û.
366
4.J<£ x™ê =ÖòÅ<£=ÚÇπ Ïã¨<å`ü
`«<åÅ∂
33 `«e¡^ŒO„_»∞Å∞, ã¨g∞Ѩ |O^èŒ∞=ÙÅ∞
=^Œe"≥o§# Pã≤ÎH˜ "Õ∞=Ú "åi
"å~°ã¨∞Å#∞ x~å÷iOzÃÑ\Ïì=Ú.53 g∞~°∞
Z=i`À#~Ú<å U^Œ~Ú<å XѨÊO^ŒO
KÕã¨∞‰õΩx LO>Ë, `«^Œ#∞QÆ∞}OQÍ "åi
ÉèÏQÍxfl "åiH˜ W=fiO_ç.54 Ü«∞^•~å÷xH˜
JÖÏ¡ÇπÏ JxflO\˜ÃÑ· ™êH˜∆QÍ L<åfl_»∞.
53. J~°cÖ’ '=∞"åb— J<Õ Ñ¨^ŒO LѨÜ≥∂yOK«|_çOk. Wk '=∞øÖÏ—‰õΩ |Ǩï=K«#O.
=∞øÖÏ J<Õ Ñ¨^•xH˜ ѨÅ∞ J~å÷Å∞<åfl~Ú. ¿ãflÇ≤Ï`«∞_»∞, ¿ãfiK«Ûù<˘ã¨QÆ|_ç# ÉÏxã¨,
`«O„_ç ™È^Œ~°∞x ‰õΩ=∂~°∞_»∞, á⁄~°∞QÆ∞"å_»∞ J<Õ J~å÷Å∞ =™êÎ~Ú. HÍx ~ÚHõ¯_»
=∂„`«O '"å~°ã¨∞Å∞— J<Õ ÉèÏ=OÖ’ D Ѩ^ŒO „ѨÜ≥∂yOK«|_çOk. nx J~°÷O
Uq∞@O>Ë U ѨÙ~°∞+¨µ_≥·<å, =∞ˆ~ „ã‘Î J~Ú<å `«=∞ "≥#∞Hõ Pã≤Îx q_çz =∞~°}˜¿ãÎ,
P Pã≤ÎH˜ `«e¡^ŒO„_»∞Å∞, ^ŒQÆæi |O^èŒ∞=ÙÅ∞ "å~°ã¨∞Å=Ù`å~°∞.
54. D "åHõºO J=∞Å∞Ö’ LO^•? ÖËHõ ~°^ŒÌ~ÚO^•? J#fl q+¨Ü«∞OÖ’ Y∞~üP<£
"åºMϺ`«Å =∞^茺 aè<åflaè„áêÜ«∂Å∞<åfl~Ú. Wɡfl [s~ü `«„c `«k`«~°∞Å∞ Wk ~°^Œ∞Ì
HÍÖË^Œx (JO>Ë Wk '=ÚÇπÏHõ"£∞— PÜ«∞`«∞ Jx) Jaè„áêÜ«∞Ѩ_»∞`«∞<åfl~°∞. "åiÖÏ
JO@∞<åfl~°∞ : 'S=∂<£— JO>Ë „Ѩ=∂}O KÕÜ«∞@O ÖËHõ X_»O|_çHõ KÕã¨∞HÀ=@O
Jx J~°÷O. W™ê¡O‰õΩ ѨÓ~°fiO W~°∞=Ù~°∞ =º‰õΩÎÅ ÖËHõ W~°∞`≥QÆÅ =∞^茺 Ѩ~°ã¨Ê~°
ã¨Ç¨ Ü«∞ ã¨ÇϨ HÍ~åʼnõΩ ã¨O|OkèOz WÖÏO\˜ XѨÊO^•Å∞ [iˆQq. W™ê¡O J#O`«~O°
‰õÄ_® D Ѩ^Œúu H˘#™êyOk. ^•xH˜ ã¨O|OkèOz# ÉèÏQÆ"Õ∞ ~ÚHõ¯_» „Ѩ™êÎqOK«
|_çOk. '#ã‘|Ǩï"£∞— ("åi ÉèÏQÆO) – JO>Ë P „Ѩ=∂}ÏxH˜ ÖËHõ XѨÊO^•xH˜
J#∞QÆ∞}OQÍ W=fi=Åã≤# ã¨Ç¨Ü«∞ã¨Ç¨ÏHÍ~åÅ "å\ÏÜÕ∞.
J~Ú`Õ Wɡfl Hõã~‘ ü ã¨Ç¨ =∞i H˘O`«=∞Ok "åºMϺ`«Å ^Œ$+≤Öì ’ D P^ÕâO◊ ~°^∞Œ ÑÌ ~¨ K° «
|_çOk. ZO^Œ∞HõO>Ë gi ^Œ$+≤ìÖ’ WHõ¯_» XѨÊO^ŒO (S=∂<£) JO>Ë ÉèÏ=O Ç≤Ï„[`ü
J#O`«~°O =ÚǨl~°¡ – J<åû~üÅ =∞^茺 ™œ„ÉèÏ`«$`«fiO „áêuѨkHõÃÑ· [iy#
XѨÊO^ŒO. nx „ѨHÍ~°O XHõ J<åû~ü =ºH˜Î Pã≤ÎH˜, J`«x |O^èŒ∞=Ù H͉õΩO_®,
=ÚǨl~ü =ºH˜Î "å~°ã∞¨ _»Ü∞Õ º"å_»∞. J~Ú`Õ D XѨÊO^ŒO `å`å¯eHõ"∞≥ #ÿ k. JO^Œ∞=Å¡
''^≥·"å^Õâ◊O „ѨHÍ~°O |O^èŒ∞=ÙÅ∞ XO_˘Hõi áêe@ Z‰õΩ¯= ǨωõΩ¯^•~°∞Å∞—— (J<£
á¶êÖò – 75) J#fl P^Õâßxfl J=`«iOѨ*Ëã≤ nxx ~°^Œ∞ÌѨ~°Kå_»∞ JÖÏ¡ÇπÏ. J~Ú`Õ
WѨC_»∞ 'Ѷ¨ P`«∂Ǩï"£∞ #ã‘|Ǩï"£∞— ("åiH˜ "åi ÉèÏQÆO W=fiO_ç) J<Õ =∂@‰õΩ
ÉèÏ=O Uq∞@O>Ë, "≥∞„ÿ u, „¿Ñ=∞, "å`«ûźO, ã¨ÇϨ HÍ~° ÉèÏ=O P^è•~°OQÍ Z=iHõ~Ú<å
367
185 4.J<£ x™ê 5= áê~å
4= áê~å
34 ѨÙ~°∞+¨µÅ∞ „ã‘ÎÅÃÑ· JkèHÍ~°∞Å∞.
ZO^Œ∞HõO>Ë JÖÏ¡ÇπÏ XHõiH˜ WOH˘HõiÃÑ·
qt+¨ª`«#∞ "˘ã¨QÍ_»∞. JnQÍHõ
ѨÙ~°∞+¨µÅ∞ `«55=∞ ã¨OѨ^Œ#∞ ("åiÃÑ·)
Y~°∞ÛÃÑ\Ïì~°∞. Hõ#∞Hõ QÆ∞}=O`«∞Öˇ·#
„ã‘ÎÅ∞ q^èÕÜ«ÚÖˇ· LO\Ï~°∞. `«=∞ Éèí~°ÎÅ∞
U^Œ<åfl H˘O`«ÉèÏQÆO ~Ú=fi^Œe¿ãÎ Jk ~ÚѨÊ\˜H© W=fi=K«∞Û. JÖψQ =ã‘Ü«∞`«∞
KÕÜ«∞@O ÖËHõ gÅ∞<å=∂ ~åÜ«∞@O ‰õÄ_® WO^Œ∞Ö’H˜ =ã¨∞ÎOk. Hõ#∞Hõ WHõ #∞Oz
XѨÊO^ŒO =¸ÅOQÍ XHõ~°∞ WOH˘HõiH˜ "å~°ã¨∞Å=@O (=∞"åÖÏ`≥ JMò^£)QÍh,
„Ѩ=∂}O =¸ÅOQÍ XO_˘HõiH˜ "å~°ã∞¨ Å=@O (=∞"åÖÏ`≥ ǨÏÖòÊ)ù QÍh, ™œ„ÉèÏ`«$`«fi
„áêuѨkHõQÍ "å~°ã¨∞Å=@O (=∞"åÖÏ`≥ LY∞=fi`ü)QÍh [iˆQ „Ѩ㨈HÎ LO_»^Œ∞.
=∞i H˘O`«=∞Ok q^•fiOã¨∞Å∞ D "åHͺxfl „H˜Ok q^èŒOQÍ "åºMϺxOKå~°∞ :
W^ŒÌ~°∞ =º‰õΩÎÖ’¡ U XHõ¯_≥·<å "å~°ã¨∞Å∞ ÖËx"å_≥· LO\Ï_»∞. "åiÖ’ XHõ =ºH˜Î
~Ô O_À =ºH˜`Î À ''<Õ#∞ h‰õΩ '=∞øÖÏ— J~ÚáÈÜ«∂#∞. <Õ<^Õ <·≥ å JѨ~å^è•xH˜ áêÅÊ_ç`Õ
#∞=Ùfi ‰õÄ_® ™êÜ«∞O KÕÜ«∂e. <Õ#∞ K«OѨ|_ç`Õ <å '~°HõÎѨiǨ~°O— #∞=Ùfi
fã¨∞HÀ—— Jx JO\Ï_»∞. "å~°ã¨∞Å∞ ÖËx =ºH˜Î K«xáÈ~Ú#ѨC_»∞ Ô~O_À =ºH˜Î J`«x
Pã≤Îx f¿ãã¨∞‰õΩO\Ï_»∞. x[OQÍ J`«x "å~°ã¨∞_≥=_»∂ ÖË#ѨÙ_Õ Wk ™ê^茺=∞=Ù
`«∞Ok. WOHÍ H˘O`«=∞Ok ѨO_ç`«∞Å „ѨHÍ~°O WHõ¯_» XѨÊO^•xfl KÕã¨∞‰õΩ#fl
"å~°O>Ë PÅ∞=∞QÆÅx J~°O÷ . ZO^Œ∞HõO>Ë PÜ«∞`«∞Ö’ '=Å¡r# JY^Œ`ü S=∂#∞‰õΩ"£∞—
J<Õ "åHõºO, JO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ =zÛ# '=Öò JMò~°|∂#— J#fl Ѩ^ŒO`À ã¨O|O^èŒO
(J`üѶπ) Hõey LOk. nx „ѨHÍ~°O PÜ«∞`«∞‰õΩ ÉèÏ=O U=∞=Ù`«∞O^ŒO>Ë –
`«e^¡ OŒ „_»∞Å∞, |O^è∞Œ =ÙÅ∞, g∞ =∞^躌 Ѩ~㰠ʨ ~° XѨÊO^ŒO U~°Ê_ç#"å~°∞ (PÅ∞=∞QÆÅ∞)
– g~°∞ =^Œe"≥o§# Pã≤HÎ ˜ JÖÏ¡ÇÏπ ǨωõΩ¯^•~°∞Å#∞, "å~°ã∞¨ Å#∞ x~°~‚ ÚOz ÃÑ\Ïì_∞» .
Hõ#∞Hõ P ǨωõΩ¯^•~°∞ʼnõΩ "åi ǨωõΩ¯Å∞ WKÕÛÜ«∞O_ç – D J~°÷O QÆ#Hõ fã¨∞‰õΩO>Ë
QÆ`« (11, 12=) PÜ«∞`«∞Ö’¡x Pã≤ΠѨOѨHÍÅ QÆ∞iOz WHõ¯_» =∞m¡ ‰õΩ¡Ñ¨ÎOQÍ
„Ѩ™êÎqOz P ǨωõΩ¯Å#∞ `«Ñʨ ‰õΩO_® K≥eO¡ KåÅx QÆ\ Qì˜ Í `åH©^∞Œ KÕã#≤ @¡=Ù`«∞Ok.
55. D "åHõºOÖ’ ѨÙ~°∞+¨µÅ JkèHÍ~åxH˜, PkèHõº`«H˜ Ô~O_»∞ HÍ~°}ÏÅ∞ `≥Å∞Ѩ|_®¤~Ú.
XHõ\ ˜: „ѨHõ$uѨ~°"≥∞ÿ#k. âßs~°Hõ =∂#ã≤Hõ â◊H˜Î ™ê=∞~å÷ºÅÖ’, ѨÙ@∞ìHõs`åº<Õ
ѨÙ~°∞+¨µ_»∞ „ã‘ÎHõO>Ë qÅHõ∆}"≥∞ÿ#"å_»∞. Ô~O_»∞ : ã¨OáêkOz áÈ+≤OKÕ ÉÏ^茺`«#∞
+¨sÜ«∞`«∞ ѨÙ~°∞+¨µxÃÑ· "≥∂Ñ≤Ok. „ã‘Î HÀ=∞ÖÏOy. P"≥∞Ö’x HÀ=∞Å`«fiO, âßs~°Hõ
368
4.J<£ x™ê =ÖòÅ<£=ÚÇπ Ïã¨<å`ü
`«<åÅ∂ 186 4.J<£ x™ê 5= áê~å
4= áê~å
ÖËx ã¨=∞Ü«∞OÖ’ JÖÏ¡ÇπÏ ~°Hõ∆}Ö’ 35 XHõ"Õà◊ PÅ∞=∞QÆÅ =∞^茺 q=ÚY`«
LO@∂ (`«=∞ jÖÏhfl, Éèí~°Î ã¨OѨ^Œ#∞) q~À^èŒOQÍ =∂ˆ~ ÉèíÜ«∞O g∞‰õΩO>Ë Éèí~°Î
HÍáê_»∞`å~°∞. U „ã‘ÎÅ∞ Jq^èÕÜ«∞`«‰õΩ `«~°Ñ¶¨Ù #∞Oz XHõ =∞^茺=iÎh, ÉèÏ~°º
áêÅÊ_»`å~°x g∞‰õΩ ÉèÜ í ∞« O LO@∞O^À "≥·Ñ¨Ù#∞Oz XHõ =∞^茺=iÎh xÜ«∞q∞OK«∞
"åiH˜ #K«Û*ˇÑʨ O_ç. (J=ã¨~"° ∞≥ `ÿ )Õ Ñ¨_H» õ HÀO_ç.57 "åi^ŒÌ~°∂ QÆ#Hõ ã¨~°∞ÌÉÏ@∞‰õΩ
^ŒQÆæ~° "åix "Õ~°∞QÍ LOK«O_ç. „Ѩܫ∞`«flO KÕÜ«∞^Œe¿ãÎ JÖÏ¡ÇπÏ P ^ŒOѨ
"åix H˘@ìO_ç. P `«~°∞"å`« "å~°∞ `«∞Å =∞^躌 ~år ‰õΩ^Œ∞~°∞Û`å_»∞. xã¨ûO^Õ
QÆ#Hõ g∞‰õΩ q^èÕÜ«ÚÖˇ·`Õ "åix J#=㨠ǨÏOQÍ JÖÏ¡ÇπÏ Jhfl `≥eã≤#"å_»∞,
~°OQÍ "ÕkèOKÕ L^ÕÌâ◊ºO`À ™ê‰õΩÅ∞ ã¨~fi° O Ziy#"å_»∞.
"≥`H« ¯õ O_ç.56 xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇÏπ ã¨~Àfi#fl 36 JÖÏ¡ÇπÏ#∞ P~åkèOK«O_ç. PÜ«∞#‰õΩ
`«∞_»∞, Q˘Ñ¨Ê"å_»∞. ã¨Ç¨Ï=~°∞ÎÅ∞QÍ Z=ih HõeÊOK«HõO_ç.
|ÅÇ‘Ï#`« ^Œ$ëêì º, ã¨ÇϨ [ã≤^OúŒ QÍ P"≥∞Ö’ á⁄O^Œ∞Ѩ~K° |« _ç=Ù#fl „g_®ÉèÏ=O ^Œ$ëêì º `«e^¡ OŒ „_»∞ŠѨ@¡ L`«=Î ∞OQÍ =º=ǨÏiO
W™ê¡O P"≥∞ HÍ~°ºÑ¨ikèx "Õ~°∞QÍ LOzOk. ‰õΩ@∞O| áÈ+¨}Ï ÉèÏ~°O #∞Oz K«O_ç. |O^èŒ∞=ÙŠѨ@¡, `«O„_çÖËx a_»¤Å
P"≥∞#∞ ^Œ∂~°OQÍ LOzOk. ѨÙ~°∞+¨µÅÃÑ· „ã‘Î JkèHÍ~åxH˜ q~°∞^Œú"≥∞ÿ# D Ѩ@¡, x~°∞¿Ñ^ŒÅ Ѩ@¡, Pf‡Ü«ÚÖˇ·#
Y∞~üP<£ P^ÕâßxH˜ `å`«Ê~°ºOQÍ L#fl ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ |∞MÏsÖ’x ǨÏnã¨∞#∞ QÆ=∞xOK«O_ç. á⁄~°∞QÆ∞"åiѨ@¡, |O^èŒ∞=ÙÅ∞ HÍx
^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) WOHÍ „Ѩ=zOKå~°∞ : ''`«=∞ =º=Ǩ~åÅ#∞ „ã‘ÎH˜ JѨÊ*ˇ¿ÑÊ *Ïu á⁄~°∞QÆ∞"åi Ѩ@,¡ 58 „ѨH¯õ #∞#fl q∞„`«∞Å
Z#fl\˜H© ™êѶ¨ÅºO á⁄O^Œ*ÏÅ^Œ∞—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs : H˜`å|∞Öò =∞QÍr). Ѩ@,¡ 59 ÉÏ@™ê~°∞ŠѨ@,¡ g∞ Jnè#OÖ’
56. Jq^èÜ Õ ∞« `«‰Ωõ X_çQ>Æ ìË „ã‘ÅÎ #∞ ^•iH˜ `Õ=\ÏxH˜ "≥Ú@ì"Ú≥ ^Œ@ "åiH˜ #K«Û*ˇáêÊe. L#fl ÉÏxã¨Å Ѩ@¡60 B^•~°ºO`À
`«~°∞"å`« Ô~O_»= =∂„`«QÍ `å`å¯eHõOQÍ "åi Ѩ_»HõʼnõΩ ^Œ∂~°OQÍ LO_®e. "≥∞ÅQÆO_ç. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ JǨÏO
L`«Î=Ú~åÖˇ·# „ã‘ÎH˜ ~Úk ã¨~Ú`«O F ÃÑ^ŒÌ <À\©ã¨∞ÖÏO\˜^Õ. JѨÊ\˜H© P"≥∞ HÍ~°O`À q„~°gˆQ"åix, |_®~ÚH˘>Ëì
„Ѩ=~°Î#Ö’ Ѩi=~°Î# ~åHõáÈ`Õ `ÕeQÍæ H˘>ËìO^Œ∞‰õΩ J#∞=∞uOK«|_çOk. J~Ú`Õ "åix ZO`«=∂„`«O W+¨Ñì _¨ _» ∞» .61
=¸~°∞Öö Ï¡, H˜~å`«‰Ωõ ÖÏ¡ ÉèÏ~°ºÅ#∞ H˘@ì~å^Œ∞. D ~°H=õ ∞~Ú# ^Ò~°#˚ ºO KÕ¿ã, "ÕkOè KÕ 57. WO\˜ <åÅ∞QÆ∞ QÀ_»Å =∞^躌 J=ÅOaOK«=Åã≤# D =¸_»∞ Ѩ^`úŒ ∞« Å∂ ã¨`Ê« eù `åÅ
J#∞=∞ux ^≥=· O =∞iÜ«Ú ^≥=· „Ѩ=HõÎ Z=iH© ~Ú=fiÖË^∞Œ . XHõ"àÕ ◊ "åiÖ’ PtOz# x=fiHõáÈ`Õ <åÅæ= ^ŒâÖ◊ ’ W~°∞ѨHÍ∆ Å =∞^躌 =~°∞ÅÎ #∞ Ñ≤Å∞K«∞HÀ"åe. P =∞^躌 =~°∞ÅÎ ∞
=∂~°∞Ê HõxÑ≤¿ãÎ g∞ ^èÀ~°}˜x ‰õÄ_® =∂~°∞ÛHÀO_ç. ÖËxáÈx ™ê‰õΩÅ∞ "≥uH˜ "åix <åºÜ«∞jÅ∞~°∞, qA˝Öˇ· LO_®e. "å~°∞ D z‰õΩ¯ ã¨=∞㨺‰õΩ ã¨=∂^è•#O "≥`«HÍÅx
"ÕkèOKÕ, Ñ‘_çOKÕ „Ѩܫ∞`«flO KÕÜ«∞HõO_ç. p\˜H© =∂\˜H© q_®‰õΩÅ „Ѩ™êÎ=# z`«Îâ◊√kú`À „Ѩܫ∞ufl¿ãÎ ^Õ=Ù_»∞ `«Ñ¨ÊHõ `À_»Ê_»`å_»∞. JѨÊ\˜H© ã¨=∞㨺 Ѩiëê¯~°O
fã¨∞‰õΩ~åHõO_ç. q_®‰õΩÅ J„ã¨ÎO Jx"å~°º Ѩiã≤÷uÖ’ =∂„`«"Õ∞ „ѨÜ≥∂yOK«|_»∞ HÍHõáÈ`Õ WHõ P ^ŒOѨ`«∞Å =∞^茺 '"Õ~åÊ@∞— `«Ñ¨Ê QÆ`«ºO`«~°O ÖË^Œ∞. (q=~åÅ
`«∞Ok. HÍx H˘O`«=∞Ok ѨÙ~°∞+¨µÅ∞ D ǨωõΩ¯#∞ ^Œ∞ifixÜ≥∂QÆѨ~°∞ã¨∂Î, „Ѩuz#fl HÀã¨O `«Ñ¶‘ûÔ~ `«„c, Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü, `«Ñ¶‘û~ü Wɡfl Hõã‘~üÅ#∞ K«∂_»O_ç).
q+¨Ü«∞OÃÑ· P"Õâ◊Ѩ_ç q_®‰õΩeKÕÛã¨∂Î LO\Ï~°∞. P q^èŒOQÍ "å~°∞ `«=∞ ^•OѨ`«º 58. 'JÖò *ÏiÖò A#∞Éò— (|O^èŒ∞=ÙÅ∞ HÍx á⁄~°∞QÆ∞"å~°∞) J<Õ Ñ¨^ŒO Pf‡Ü«ÚÖˇ·#
rq`åxfl KÕ*`Ë ∞« ÖÏ <åâ◊#O KÕã∞¨ ‰õΩO@∂ LO\Ï~°∞. `å=Ú `«=∞ rq`åxfl ^Œ∞~°ƒ~ù O° á⁄~°∞QÆ∞ "å~°∞ J#fl Ѩ^•xH˜ =ºuˆ~HõOQÍ LѨÜ≥∂yOK«|_çOk. W~°∞QÆ∞á⁄~°∞QÆ∞
KÕã¨∞‰õΩ#flkQÍHõ `«=∞ Ñ≤Å¡Å „|`«∞‰õΩÅ#∞ ‰õÄ_® #~°Hõ„áêÜ«∞O KÕã¨∂Î LO\Ï~°∞. "åiÖ’ ‰õÄ_® Ô~O_»∞ ~°HÍÅ "å~°∞O\Ï~°∞. XHõ~°∞: |O^èŒ∞=ÙÅ∞. Ô~O_»="å~°∞:
Wk =Ú=∂‡\˜H© QÆ~°›hÜ«∞O. á⁄~°∞QÆ∞<Õ L#flѨÊ\˜H© |O^èŒ∞=ÙÅ∞ HÍx"å~°∞. J~Ú<å㨈~ "å~°∞ =∞# á⁄~°∞QÆ∞
369 370
4.J<£ x™ê =ÖòÅ<£=ÚÇπ Ïã¨<å`ü
`«<åÅ∂ 187 4.J<£ x™ê 5= áê~å
4= áê~å
37 "å~°∞ Ñ≤ã<≤ å~°∞Å∞QÍ „Ѩ=iÎOK«@"Õ∞ 39 "åˆ~ QÆ#Hõ JÖÏ¡ÇπÏ#∞, JOu=∞
QÍHõ, W`«~°∞ʼnõΩ ‰õÄ_® Ñ≤ã≤<åi`«<åxfl k<åxfl qâ◊fiã≤Oz, JÖÏ¡ÇπÏ `«=∞‰õΩ
<Õ~°∞Ê`å~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ `«# J#∞„QÆǨÏO „Ѩ™êkOz# ^•xÖ’#∞Oz Y~°∞ÛÃÑ_ç`Õ
#∞O_ç `«=∞‰õΩ „Ѩ™êkOz# ^•xfl UO áÈÜÕ∞k?"åi ã≤u÷ QÆ`∞« Å∞ JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ
^•zÃÑ_»`å~°∞. W@∞=O\˜ u~°™ê¯~°∞Å ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞.
H˘~°‰õΩ "Õ∞=Ú J==∂#Hõ~°"≥∞ÿ# tHõ∆#∞ 40 JÖÏ¡ÇπÏ Z=iH© ~°=fiO`« J<åºÜ«∞O
ã≤^ŒúO KÕã≤ LOKå=Ú. KÕÜ«∞_»<Õk xâ◊ÛÜ«∞O. ã¨`å¯~°ºO LO>Ë
38 "å~°∞ „Ѩ[ʼnõΩ K«∂Ѩ\ÏxH˜ `«=∞ PÜ«∞# ^•xfl Ô~\˜ìOѨ٠KÕ™êÎ_»∞. JO`Õ
™⁄=Ú‡#∞ Y~°∞ÛÃÑ_»`å~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ#∞, HÍ^Œ∞, `«# =^Œ#Ì ∞#fl ^•xÖ’#∞Oz Q˘Ñ¨Ê
JOu=∞k<åxfl qâ◊fiã≤OK«~∞° . "åã¨=Î „ѨuѶ¨ÖÏxfl "˘ã¨QÆ∞`å_»∞.
"Õ∞q∞@O>Ë Ã+·`å#∞ Z=iH˜ ¿ãflÇ≤Ï`«∞_» 41 (F =ÚǨÏ=∞‡^£–ã¨!) "Õ∞=Ú „Ѩu
Ü«∂º_À62 ("åix WÖψQ <åâ◊#O ã¨=∂[O #∞Oz XHõ ™êH˜x∆ `≥zÛ, "åiÃÑ·
KÕ™êÎ_»∞). "å_»∞ |ǨïK≥_»¤ ¿ãflÇ≤Ï`«∞_»∞. x#∞fl ™êH˜Q∆ Í ÃÑ\˜#ì ѨC_»∞63 "åi Ѩiã≤u÷
"åÔ~·#O^Œ∞=Å¡ "åiѨ@¡ ã¨Ç¨ÏHÍ~° ÉèÏ=O`À =∞ã¨Å∞HÀ"åe. á⁄~°∞QÆ∞"åi Ü≥∞_»Å ZÖÏ LO@∞Ok?
ã¨^•ƒù=O`À "≥∞eˆQ q+¨Ü«∞"≥∞ÿ ǨÏnã¨∞ÅÖ’ ‰õÄ_® Ѩ^Õ Ñ¨^Õ `åH©^Œ∞ KÕÜ«∞|_çOk. „Ѩ^Œ~°≈<å |∞kú`À Y~°∞ÛÃÑ@ì_»O, Ö’‰õΩÅ "≥∞ѨC#∞ á⁄O^ŒQÀ~°@O – D Ô~O_»∞
59. „ѨHõ¯#∞#fl q∞„`«∞Å∞ JO>Ë „Ѩܫ∂}OÖ’ `À_»∞QÍ L#fl"å~°∞, =~°ÎHõ ÉèÏQÆ™êfiq∞, q+¨Ü∂« Å#∞ ^Õ=Ù_»∞ ZO`«=∂„`«O W+ì̈Ñ_¨ _» ∞» . ^≥=· u~°™ê¯~°∞Å∞ =∂„`«"∞Õ WÖÏO\˜
ã¨Ç¨ÏŸ^Àºy, rq`« ÉèÏQÆ™êfiq∞ "≥Ú^ŒÅQÆ∞"å~°∞. `«=∞ #∞O_ç U^Œ<åfl „ѨÜ≥∂[<åxfl |_®~Úx Kå@∞‰õΩO\Ï~°h, JÖÏ¡ÇÏπ =∞iÜ«Ú JOu=∞k#OÃÑ· qâßfiã¨O ÖËx"å~°∞,
PtOz `«=∞‰õΩ ^ŒQÆæÔ~·# =ºH˜Î ‰õÄ_® D HÀ=Ö’H˜ =™êÎ_»∞. JO`ÕHÍ^Œ∞, K«^Œ∞=Ù Ã+·`å#∞‰õΩ q∞„`«∞Å∞QÍ =∂i# "å~°∞ =∂„`«"Õ∞ D HõѨ\ <å@HÍÖÏ_»`å~°x
ã¨O^茺ŠHÀã¨O ^ŒQÆæÔ~·#"å_»∞, U^≥·<å Ѩx <Õ~°∞Û‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ =zÛ#"å_»∞, "å}˜[º
=º=Ǩ~åÅ xq∞`«ÎO g∞ =^ŒÌ‰õΩ =zÛ ‰õÄ~°∞Û<Õ"å_»∞ ‰õÄ_® D ѨikèÖ’H˜ =™êÎ_»∞ K≥ѨÊ\Ïxfl|\˜ì D áÈHõ_»#∞ JÖÏ¡ÇπÏ ZO`«QÍ QÆi›ã¨∞Î<åfl_À J~°÷O KÕã¨∞HÀ=K«∞Û.
(Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü). 63. „Ѩu ã¨=∂[O #∞Oz XHõ „Ѩ=HõÎ ^≥·=ã¨xflkèÖ’H˜ =zÛ D q^èŒOQÍ ™êHõ∆ ºO
60. `«=∞ WO\’¡ ѨxKÕ¿ã <ÒHõ~∞° ,¡ áêÖË~∞° ,¡ ^Œ∞HÍ}ÏÖ’¡, Hõ~å‡QÍ~åÖ’¡ ѨxKÕ¿ã HÍi‡‰õΩÅ∞ ѨÅ∞‰õΩ`å_»∞: ''F JÖÏ¡ÇπÏ! "Õ∞"≥∞ÿ`Õ h ã¨O^Õâßxfl giH˜ ÃÇÏK«∞Û`«QÆ∞æÅ∞ ÖˉõΩO_®
‰õÄ_® D ѨikèÖ’H˜ =™êÎ~°∞. ÉÏxã¨Å Ѩ@¡ LѨHÍ~°ÉèÏ=O`À "≥∞ÅQÍÅx JO^Œ*âË ß=Ú. gà◊√¡ D ã¨O^Õâßxfl ÃÑ_»Kq≥ # ÃÑ_ç`Õ JO^Œ∞Ö’ =∂ `«¿ÑÊ=ÚOn?——
ǨÏnã¨∞ÅÖ’ QÆ\ ˜ìQÍ K≥ѨÊ|_çOk. nxÃÑ· JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) =ÚO^Œ∞‰õΩ =zÛ ''F JÖÏ¡ÇπÏ! gà◊√¡ ã¨`«ºO
61. QÆ~fi° O, JǨÏOHÍ~°O, q∞_çãá≤ ê@∞ JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ U=∂„`«O y@ì=Ù. ÃÑQ· Í XHõ ǨÏnã¨∞Ö’ ѨÅ∞‰õΩ`«∞<åfl~°∞—— Jx JO\Ï~°∞. PÜ«∞# (ã¨) JÖÏ J#\ÏxH˜ PÜ«∞#ÃÑ· J=`«iO
ZO`« QÆ\ ˜ìQÍ =Hͯ}˜OK«|_çO^À K«∂_»O_ç: ''=∞#ã¨∞Ö’ P=yO[O`« J~Ú<å z# k=ºY∞~üP<Õ =¸ÖÏ^è•~°O. D „QÆO^äŒOÖ’ "≥#∞Hõ\ ˜ „Ѩ=HõÎÅ „Ѩ™êÎ=#
JǨÏOHÍ~°O LO>Ë J@∞=O\˜ =ºH˜Î ã¨fi~°æOÖ’ „Ѩ"ÕtOK«_»∞—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O : =zÛOk. `«=∞ `«=∞ *Ï`«∞Å#∞ L^ÕÌtºOz "å~°∞ WzÛ# Ñ≤Å∞Ѩ٠‰õÄ_® ¿Ñ~˘¯#
H˜`å|∞Öò D=∂<£). WHõ¯_» JǨÏOHÍ~°O „Ѩ`ÕºHõOQÍ YO_çOK«|_çOk. =∞#ã¨∞Ö’
JǨÏOHÍ~°O ÖËx"å_Õ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ P~åkèã¨∂Î, JÖÏ¡ÇπÏ ã¨∂zOz# =º‰õΩÎÅO^Œih |_çOk. ã¨~°fiÖ’Hõ „ѨÉèí∞=Ù Z^Œ∞@ ã¨OÉèíqOK«É’ÜÕ∞ P ^Œ$âߺxfl TÇ≤ÏOK«∞
P^Œi™êÎ_»∞. QÆifi+≤ì J~Ú# =ºH˜Î ^Õ=Ùx ǨωõΩ¯#∂ ã¨iQÍ <≥~°"Õ~°ÛÖË_»∞, ^•ã¨∞Å ‰õΩO>Ë<Õ XÅ∞¡ [Å^Œiã¨∞ÎOk. XHõ™êi JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ(ã¨) Y∞~üP<£#∞
ǨωõΩ¯Å#∞ ‰õÄ_® <≥~°"Õ~°Û_»∞. áê~åÜ«∞}O KÕã≤ qxÑ≤OK«=∞x Ǩτ[`ü J|∞ÌÖÏ¡ a<£ =∞ãπ=Ó^£ (~°l)#∞ HÀ~å~°∞.
62. JÖÏ¡ÇÏπ =∂~°Oæ Ö’ Y~°∞ÛÃÑ@ì‰Ωõ O_® Ѩ~=° ∞ Ö’aèQÍ =∂~°@O, XHõ"àÕ ◊ Y~°∞ÛÃÑ\ì̃<å PÜ«∞# Y∞~üP<£ áê~åÜ«∞}O KÕÜ«∞™êQÍ~°∞. D PÜ«∞`«∞ =^ŒÌ‰õΩ ~åQÍ<Õ ''KåÅ∞,
371 372
4.J<£ x™ê =ÖòÅ<£=ÚÇπ Ïã¨<å`ü
`«<åÅ∂ 188 4.J<£ x™ê 5= áê~å
4= áê~å
42 P ~ÀA Jqâßfiã¨∞Å∂, „Ѩ=HõΠѨ@¡ ^•ú=ã¨Ö÷ ’ ‰õÄ_® – ™êfl#O KÕÜ∞« #O`«
Jq^èÕÜ«∞`«‰õΩ áêÅÊ_ç#"å~°∂ `å=Ú =~°‰Äõ 65–#=∂A KÕÜ∞« ~å^Œ∞. (=∞ã≤^˚ ∞Œ )
<ÕÅ=∞@ìO KÕÜ«∞|_ç`Õ ÉÏ=ÙO_»∞<Õ! Jx ^•iQÆ∞O_® ™êyáÈÜÕ∞\˜ Ѩiã≤÷u
HÀ~°∞‰õΩO\Ï~°∞. "å~°∞ ^≥·=ã¨=∞Hõ∆OÖ’ U J~Ú`Õ Jk "Õˆ~ q+¨Ü«∞O!66 XHõ"Õà◊
XHõ¯ q+¨Ü«∂hfl ^•K«ÖË~°∞. g∞~°∞ "åºkè„QÆã¨∞ÎÖˇ·`Õ, ÖËHõ „Ѩܫ∂}OÖ’
43 qâ◊fiã≤Oz# „Ѩ[ÖÏ~å! g∞~°∞ LO>Ë ÖËHõ g∞Ö’ Z=~°~Ú<å =∞Å
(`åy#) =∞`«∞ÎÖ’ L#flѨC_»∞ #=∂A =¸„`« qã¨~#˚° KÕã=≤ ¿ãÎ ÖËHõ g∞~°∞ „ã‘ÅÎ `À
^Œi^•Ñ¨ÙʼnõΩ ‰õÄ_® áÈHõO_ç.64 g∞~°∞ ã¨=∂QÆ=∞O [iÑ≤ LO>Ë – J\˜ì ã≤÷uÖ’
ѨeˆH^Õq∞\’ g∞‰õΩ J~°÷O HÍQÆey g∞‰õΩ h~°∞ ÅÉèºí O HÍxѨHO∆õ Ö’ Ѩiâ◊√„Éèí
#ѨC_Õ (#=∂A K≥Ü∂« ºe). ÖˇO· yHõ Jâ◊√ "≥∞#ÿ =∞\˜ì (x LѨÜ∂≥ yOKÕ) ã¨OHõÅÊO
KÕã¨∞HÀO_ç. (^•O`À) g∞ =ÚMÏÅ#∞,
WHõ PѨO_ç—— Jx J<åfl~°∞ ^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨). P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ PÜ«∞# (ã¨) HõàQ¡◊ ∞Æ O_®
J„â◊√^è•~°Å∞ „Ѩ=Ç≤ÏOK«™êQÍÜ«∞x Ǩτ[`ü J|∞ÌÖÏ¡ a<£ =∞ãπ=Ó^£ (~°l) q=iOKå~°∞
KÕ`∞« Å#∞ `«∞_»∞K«∞HÀO_ç.67 xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
(ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs : Ѷ¨*Ï~ÚÅ∞Öò Y∞~üP<£). JÖÏ¡ÇπÏ =∞xflOKÕ"å_»∞, Hõ∆=∂aèHõ∆
ÃÑ>Ë"ì å_»∞.
D JOâßxfl P^è•~°OQÍ fã¨∞‰õΩx H˘O`«=∞Ok „Ѩ[Å PÖ’K«#Å∞ ÃÑ_»„`À=Ѩ\Ïì~Ú.
"åˆ~=∞O\Ï~°O>Ë, ^Õ#fl~Ú<å „Ñ¨`«ºHõ∆OQÍ uÅH˜Oz# =ºH˜Î =∂„`«"Õ∞, ^•xH˜ =∂#=ÙÅÃÑ· ™êH˜∆QÍ LOK«@O ZÖÏ ™ê^茺=∞ÜÕ∞ºk? =∞i P ÖˇHõ¯# =ÚǨÏ=∞‡^£
(ã¨) J#∞Ü«∂Ü«ÚÖ’¡x „Ѩu XHõ¯}©‚ ''JxflKÀ\Ï¡ LO\Ï_»∞, Jhfl K«∂ã¨∞ÎO\Ï_»∞——
ã¨O|OkèOz ™êHõ∆ ºO ~Ú=fiQÆÅ∞QÆ∞`å_»∞. JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) ™ê‰õ∆Ω Jx JO\Ï~å? W^ŒO`å J~°÷O ÖËx "å^Œ#. JO^èŒ qâßfiã¨O. P^è•~°OÖËxk.
ÅO^ŒiÃÑ· '™êH˜∆—QÍ xÅɡ@ì|_®¤~°O>Ë PÜ«∞# (ã¨) ã¨~°fi„`å PÜ«∂ *Ï`«∞Å ã≤÷uQÆ`«∞ U"≥∞ÿ#ѨÊ\˜H© ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) q+¨Ü«∞OÖ’ W@∞=O\˜ qâßfi™êxfl Hõey=ÙO_»@O
Å#∞ „Ѩ`«ºHõ∆OQÍ uÅH˜Oz LO_®e – D ~°HõOQÍ =ÚǨÏ=∞‡^£ „Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) ѨzÛ +≤~ü¯ J=Ù`«∞Ok. (JÖÏ¡ÇπÏ =∞#efl ~°H˜∆OK«∞QÍHõ!)
''JxflKÀ\Ï¡ LO\Ï~°∞. JxflO\˜h K«∂ã¨∂Î LO\Ï~°∞—— J<Õ F „Éèí+¨ìHõ~°"≥∞ÿ# q#∂`«fl
`«`åfixfl a^£JfÅ∞ „ѨuáêkOKå~°∞. Wk ã¨Ô~·Ok HÍ^Œ∞. XHõq^èŒOQÍ Wk PÜ«∞# 64. =∞^Œºáê#O x¿+kèOK«|_»Hõ =ÚO^Œ∞ *Ïs KÕÜ«∞|_ç# L`«Î~°∞fi Wk. Jã¨ÖËO
(ã¨)‰õΩ JÖÏ¡ÇπÏ QÆ∞}QÆ}ÏÅÖ’ ÉèÏQÆ™êfi=∞ºO HõeÊOK«@O =O\˜^Õ. ZO^Œ∞HõO>Ë [iyO^ŒO>Ë XHõ qO^Œ∞ Éè’[#OÖ’ `«Ñ¨Ê`åy# `«~°∞"å`« #=∂A HÀã¨O
*Ï˝#Ѩ~°OQÍ JxflKÀ\Ï¡ LO_ç, JO^Œih K«∂_»@O J<Õk JÖÏ¡ÇπÏ QÆ∞}O. Hõ#∞Hõ xÅ|_ç#ѨC_»∞ ™ê~å=∞`«∞ÖÎ ’ =Úxy L#fl W=∂=Ú Y∞~üP<£ =K«<åÅ#∞ `«ÑC¨ QÍ
'+¨Ç‘Ï^£— J<Õ Ñ¨^•xfl P^è•~°OQÍ KÕã¨∞H˘x a^£JfÅ∞ KÕã¨∞Î#fl "å^Œ# U=∂„`«O ѨiOî Kå~°∞ (q=~åÅ HÀã¨O ui‡r „QÆO^äOŒ Ö’ J<£ x™ê ã¨∂~å "åºMϺ#O K«∂_»O_ç).
JѨC_»∞ D P[˝ J=`«iOzOk. WHõ#∞Oz `åy# "≥∞ÿHõOÖ’ #=∂A K≥Ü«∞º~å^Œx
Ѩã¨ÖËxk. #=∞‡Hõ"≥∞ÿ# *Ï˝#O P^è•~°OQÍ ‰õÄ_® ™êHõ∆ ºO W=fi=K«∞Û. JOu=∞ ã¨Ê+¨ìOQÍ K≥ѨÊ|_çOk. JO>Ë JѨÊ\’¡ ˆH=ÅO #=∂A "Õà◊Ö’¡ =∂„`«"Õ∞ =∞^Œº
^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) JO^ŒiÃÑ· ™êH˜∆QÍ KÕÜ«∞|_®¤~°O>Ë ÖËHõ ™êHõ∆ ºO ~Ú™êÎ~°O>Ë J~°÷O áê<åxH˜ ^Œ∂~°OQÍ LO_»=∞x P^ÕtOK«|_çO^Œ#fl=∂@! P `«~åfi`« H˘O`« HÍÖÏxH˜
k=º Y∞~üP<£Ö’ `≥Å∞Ѩ|_ç# Ü«∞^•~å÷Å P^è•~°OQÍ ™êHõ∆ ºO ~Ú™êÎ~°∞. =∞^Œºáê#O ѨÓiÎQÍ x¿+kèOK«|_çOk.
Y∞~üP<£Ö’ „ѨHõ\ ˜OK«|_ç# ã¨OѶ¨∞@#ÅHõ<åfl ã¨`«º|^Œú"≥∞ÿ#q WOˆH=ÚO\Ï~Ú
K≥ѨÊO_ç?! D Ü«∞^•~°÷ *Ï˝#O „áêuѨkHõÃÑ·<Õ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) QÍi J#∞K«~° 65. JѨiâ◊√^Œú ã≤÷uÖ’ ‰õÄ_® #=∂A K≥Ü«∞º‰õÄ_»^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë #=∂A HÀã¨O
ã¨=∂*Ïxfl ã¨~Ú`«O k=º Y∞~üP<£ '+¨µÇ¨Ï^•=Ù JÅ<åflãπ— (ã¨=∞ã¨Î =∂#"åoÃÑ· =∞x+≤ Ѩiâ◊√^ŒúOQÍ LO_»@O J=ã¨~°O.
™ê‰õΩ∆ Å∞)QÍ Y~å~°∞ KÕãO≤ k. XHõ"àÕ ◊ ™êHõ∆ ºO ~Ú=fi_®xH˜ '„Ѩ`º« HõO∆ QÍ uÅH˜OK«@O— 66. JO>Ë „Ѩܫ∂}OÖ’ L#flѨC_»∞ h~°∞ ÅaèOK«HõáÈ`Õ Jâ◊√^•ú=ã¨÷Ö’<Õ #=∂A
Jx"å~°º"≥∞ÿ LO>Ë =ÚǨÏ=∞‡^£ J#∞K«~° ã¨=∂*Ïxfl Éèí∂=∞O_»ÅOÖ’x ã¨=∞ã¨Î K≥Ü∞« ºO_ç Jx nx ÉèÏ=O ZO`«=∂„`«O HÍ^Œ∞. J`«ºkèH=õ ∞Ok q^•fiOã¨∞Å ^Œ$+≤Öì ’
373 374
4.J<£ x™ê =ÖòÅ<£=ÚÇπ Ïã¨<å`ü
`«<åÅ∂ 189 4.J<£ x™ê 5= áê~å
4= áê~å
44 „QÆO^äŒOÖ’ H˘O`«ÉèÏQÆO ~Ú=fi|_ç# 46 H˘O`«=∞Ok Ü«¸^Œ∞Å∞ Ѩ^•Å#∞
"åix g∞~°∞ K«∂_»ÖË^•? "å~°∞ =∂~°æ "å\˜ x[™ê÷#O #∞Oz `å~°∞=∂~°∞
„Éèí+¨ì`«#∞ H˘x`≥K«∞Û‰õΩO\Ï~°∞. g∞~°∞ KÕ™êÎ~∞° . ''"Õ∞=Ú q<åfl=Ú, Jq^èÜÕ Ú« ÅO
‰õÄ_® =∂~°Oæ `«áêÊÅ#flk "åi L^ÕâÌ O◊ . JÜ«∂º=Ú—— Jx "å~°O\Ï~°∞. JO`Õ
45 g∞ â◊„`«∞=ÙÅ QÆ∞iOz JÖÏ¡ÇπÏ HÍ^Œ∞ – ''q#∞. hˆHg∞ q#Ѩ_‰» Äõ _»^∞Œ .68
ÉÏQÍ Ziy#"å_»∞. g∞‰õΩ q∞„`«∞_çQÍ ~å~Ú<å—— Jx ѨÅ∞‰õΩ`å~°∞. JÖÏ
J<Õ@ѨC_»∞ "å~°∞ `«=∞ <åÅ∞Hõ#∞ "≥∞e
JÖÏ¡ÇπÏ KåÅ∞. g∞‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩ_çQÍ uѨC`å~°∞. (W™ê¡O) ^èŒ~å‡xfl ZQÆ`åo
(‰õÄ_®) JÖÏ¡ÇπÏ KåÅ∞. KÕÜ«∂Å#flk Jã¨Å∞ "åi L^ÕÌâ◊O. WÖÏ
nx ÉèÏ=O Uq∞@O>Ë – JѨiâ◊√^•ú=ã¨÷Ö’ g∞~°∞ =∞ã≤˚^Œ∞Ö’ ‰õÄ~ÀÛ~å^Œ∞. HÍx J<Õ |^Œ∞Å∞ "å~°∞ ''"Õ∞=Ú q<åfl=Ú.
=∞ã≤˚^£ QÆ∞O_® ™êyáÈHõ`«Ñ¨Êx Ѩiã≤÷u Z^Œ∞~°~Ú`Õ Jk "Õˆ~ q+¨Ü«∞O! JÖÏ q^èÕÜ«ÚÅ=∞Ü«∂º=Ú—— Jh, ''q#O_ç.
"≥à◊§=K«∞Û. P<å_»∞ =∞n<åÖ’ H˘O`«=∞Ok „Ѩ=HõÎ „Ñ≤Ü«∞ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å∞ (~°l) `«=∞ =∂ =OHõ K«∂_»O_ç—— Jx ѨeH˜ LO>Ë
Wà◊¡‰õΩ ~åHõáÈHõÅ∞ ™êyOKåÅO>Ë =∞ã≤˚^≥ #|g QÆ∞O_®<Õ "≥à◊§=Åã≤ =KÕÛk. "åi Jk "åiH˘~°‰õΩ ZO`À „âıÜ«∞㨯~°OQÍ,
™œHõ~åº~°÷"Õ∞ D ~å~Úf ~Ú=fi|_çOk (`«Ñ¶‘û~ü Wɡfl Hõã‘~ü)† áÈ`Õ „Ѩܫ∂}©‰õΩx ã¨=∞O[ã¨OQÍ LO_Õk. HÍx JÖÏ¡ÇπÏ
QÆ∞iOz =ÚO^Œ∞ ~åÉ’`«∞#flk. "åi Jqâßfiã¨O =¸ÅOQÍ "åix
67. 1. =ÙE HÀã¨O h~°∞ LѨÜ≥∂yOK«@O =Å¡ Ǩx HõÅ∞QÆ∞`«∞O^Œ<Õ ÖËHõ "åºkè â◊Ñ≤OKå_»∞. WHõ "åiÖ’ qâ◊fiã≤OKÕk
=Ú^Œ∞~°∞`«∞O^Œ<Õ ÉèÜ
í ∞« O L#fl ~ÀQÆ„QÆã∞¨ ÅÎ ∞. 2. „ѨÜ∂« }©‰Ωõ Å∞ : ã¨∞n~°… „ѨÜ∂« }OÖ’ |ǨïH˘kÌ=∞Ok =∂„`«"∞Õ .69
L#fl"åÔ~·<å, z#fláê\˜ „Ѩܫ∂}OÖ’ L#fl"åÔ~·<å "å~°∞ „Ѩܫ∂}©‰õΩÅ∞QÍ<Õ Éèí∂q∞Ö’x =∞\˜ì =∞# Ѩiâ◊√^Œú`«‰õΩ ™ê^èŒ#OQÍ KÕÜ«∞|_çOk—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O
ÉèÏqOK«|_»`å~°∞. "åiH˜ QÆ#Hõ h~°∞ ÅÉèºí O HÍHõáÈ`Õ '`«Ü∞« =Ú‡"£∞— KÕã∞¨ ‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ – H˜`å|∞Öò =∞™êl^£).
J#∞=∞u LOk. h~°∞ ÅÉèíºO HÍ#ѨÙ_»∞ ™ê÷xHõ =ºH˜ÎH˜ ‰õÄ_® D "Õ∞~°‰õΩ J#∞=∞u 68. Ü«¸^Œ∞Å ‰õΩ\˜Å Ѩ<åflQÍÅÖ’, ^Œ∞~å‡~åæÅÖ’ XHõ\ ˜ Wk : ''"Õ∞=Ú q<åfl=Ú——
LO^Œ#∞HÀO_ç. HÍx "åºkè„QÆã¨∞ÎxH˜, „Ѩܫ∂}©‰õΩxH˜ ™ê^è•~°}OQÍ '`«Ü«∞=Ú‡"£∞— Jx J#@O`À áê>Ë ''Jq^èÜ Õ ∞« `«‰Ωõ áêÅÊ_»`å=Ú—— Jx J<Õ"å~°∞. JO>Ë ^≥=· „Ѩ=HõÎ
J=ã¨~O° Z‰õΩ¯=QÍ U~°Ê_»∞`«∞Ok. JO^Œ∞Hõx „Ѩ`ºÕ HõOQÍ D J#∞=∞u W=fi|_çOk. (ã¨) K≥¿ÑÊk `å=Ú Z\˜ìѨiã≤÷uÖ’#∂ PK«iOKÕk ÖË^Œ∞ J#flk "åi L^ÕÌâ◊O. WÖÏ
3. HÍÅHõ$`åºÅ∞ f~°∞Û‰õΩx =zÛ# "å~°∞. 4. ÉèÏ~°º`À ~°uÖ’ áêÖÁæ#fl"å~°∞. "å~°∞ =∞#ã¨∞Ö’<Õ J#∞‰õΩ<Õ"å~°∞ ÖËHõ `«=∞ ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å =ÚO^Œ∞ P =∂@ J<Õ"å~°∞.
‰õÄ_® h~°∞ ÅÉèºí O HÍxѨHO∆õ Ö’ `«Ü∞« =Ú‡"£∞ KÕã≤ #=∂A KÕÜ∞« =K«∞Û. `«Ü∞« =Ú‡"£∞ H˘xfl™ê~°¡~Ú`Õ ÉÏǨ@OQÍ – "≥ÚǨÏO g∞^Õ – K≥¿ÑÊ¿ã"å~°∞. JÖψQ ã¨=∂"ÕâßÖ’¡
KÕ¿ã Ѩ^Œúu Wk : XˆH™êi Ô~O_»∞ KÕ`«∞bfl Ѩiâ◊√„Éèí"≥∞ÿ# =∞\˜ìÃÑ· H˘\˜ì =∞}˜Hõ@∞ì ‰õÄ~°∞Ûx ''ÔQ·~° =Úãπ=∞~Ú<£—— (h =∂@ Z=~°∂ q#‰õÄ_»^Œ∞) Jx HÀ~°∞‰õΩ<Õ"å~°∞.
=~°‰õÄ Ô~O_»∞ KÕ`«∞efl `«∞_»∞K«∞HÀ"åe ("≥∂KÕ`«∞Å =~°‰õÄ JHõ¯~°ÖË^Œ∞). `«~°∞"å`« JO>Ë Wk XHõq^èŒOQÍ âßѨ<å~°÷O. h=∂@ „Ѩ*ÏÉÏǨïà◊ºOÖ’ ã‘fiHÍ~°Ü≥∂QƺO
Ô~O_»∞ KÕ`«∞bfl =ÚMÏxH˜ `«∞_»∞K«∞HÀ"åe. =∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) "å~°∞ H͉õÄ_»^Œ∞ QÍHõ! Jx "å~°∞ â◊Ñ≤ã¨∞Î<åfl~°∞† '~å~Ú<å— J<Õ Ñ¨^•xH˜ q=~°} HÀã¨O
D `«Ü«∞=Ú‡"£∞ QÆ∞iOz qâ◊nHõiã¨∂Î, ''Ô~O_»∞ J~°KÕ`«∞Å#∞, =ÚMÏhfl JÖò |Y~° ã¨∂~åÖ’x 104= PÜ«∞`«∞ Ü≥ÚHõ¯ áê^Œã¨∂zHõ K«∂_»QÆÅ~°∞.
`«∞_»∞K«∞HÀ=_®xH˜ XHõ¯™êi =∞\˜ìÃÑ· H˘_ç`Õ ã¨iáÈ`«∞Ok—— Jx J<åfl~°∞ (=Úã¨fl^≥ 69. Ü«¸^Œ∞ÅÖ’ qâ◊fiã≤OKÕ "åi ã¨OYº |Ǩï `«‰õΩ¯= J#fl q+¨Ü«∞O WO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞
JǨχ^£). 'ã¨~¸^Œ<£ `«~Úº|<£— JO>Ë Ñ¨iâ◊√„Éè"í ∞≥ #ÿ =∞\˜ì Jx J~°O÷ . H˘O`«=∞Ok ‰õÄ_® =zÛOk. "åiÖ’ qâ◊fiã≤Oz# "å~°∞ Ѩ@∞ì=∞x Ѩk=∞Ok ‰õÄ_® ÖË~°∞.
`«ÅáÈã¨∞Î#fl@∞¡ Éèí∂q∞Ö’ #∞Oz ÅaèOKÕ „Ѩun WO^Œ∞Ö’H˜ ~å^Œ∞. ǨÏnã¨∞ ^•fi~å ÖË^• "å~°∞ ˆH=ÅO H˘xfl q+¨Ü«∂Å<Õ qâ◊fiã≤™êÎ~°#flk ‰õÄ_® XHõ ÉèÏ=O HÍ=K«∞Û.
D q+¨Ü«∞O =∞iO`« ã¨Ê+¨ìOQÍ É’kèOK«|_çOk – ''=∞#‰õΩ h~°∞ ÅÉèíºO HÍ#ѨC_»∞ HÍQ͆ Jxfl q+¨Ü∂« Å#∞ qâ◊fiã≤Oz#ѨC_Õ P 'qâßfiã¨O— „ѨÜ∂≥ [#HÍi J=Ù`«∞Ok.
375 376
4.J<£ x™ê =ÖòÅ<£=ÚÇπ Ïã¨<å`ü
`«<åÅ∂ 190 4.J<£ x™ê 5= áê~å
4= áê~å
47 F „QÆO^ä=Œ ǨïÖÏ~å! "Õ∞=Ú J=`«iO 49 `å=Ú Ñ¨q„`«∞Å=∞x P`«‡ ã¨∞Îu
Ѩ*Ëã≤# ^•xx qâ◊fiã≤OK«O_ç. Jk g∞ KÕã¨∞‰õΩ<Õ "åix #∞=Ùfi K«∂_»ÖË^•?
=^ŒÌ L#fl^•xx ^èŒ$gHõiã¨∞ÎOk. "Õ∞=Ú Ü«∞^•~å÷xH˜ JÖÏ¡ÇÏπ `å#∞ HÀi# "åix
=ÚMÏÅ#∞ qHõ$`«O KÕã≤, gѨ٠"≥·Ñ¨Ù‰õΩ Ѩq„`«∞Å∞QÍ KÕ™êÎ_»∞. Z=iH© XHõ z#fl
uѨÊHõ =ÚO^Õ70 ÖËHõ â◊x"å~°O "åà◊#¡ ∞ Ñ‘K∞« JO`« J<åºÜ«∞O ‰õÄ_® [~°Q^Æ ∞Œ .75
â◊Ñ≤Oz#@∞¡QÍ "Õ∞=Ú "åih â◊Ñ≤OK«Hõ 50 "å~°∞ JÖÏ¡ÇπωõΩ ZÖÏO\˜ Jã¨`åº
=ÚO^Õ71 nxx (D „QÆO^ä•xfl) qâ◊fiã≤O Å#∞ Páêkã¨∞<Î åfl~À K«∂_»∞!76 ã¨Ê+¨"ì ∞≥ #ÿ
K«O_ç. JÖÏ¡ÇÏπ `«ÅK«∞‰õΩ#fl Ѩx WHõ áêѨO HÍ=\ÏxH˜ D XHõ¯ KÕ+ì¨ KåÅ∞.77
J~ÚáÈ~Ú#>Ë.¡ 72
75. `å=Ú JÖÏ¡ÇπÏ ‰õΩ=∂~°∞Å=∞h, `«=∞#∞ JÖÏ¡ÇπÏ Jq∞`«OQÍ „¿Ñq∞ã¨∞Î<åfl_»h
48 `«#‰õΩ ÉèÏQÆ™êfiq∞QÍ =∞~˘Hõix Ü«¸^Œ∞Å∞ `«=∞ QÆ∞iOz Q˘Ñ¨ÊÅ∞ K≥ѨC‰õΩ<Õ"å~°∞. J~Ú`Õ JÖÏ¡ÇπωõΩ =∂„`«"Õ∞
HõeÊOK«\Ïxfl (+≤~°∞¯#∞) JÖÏ¡ÇπÏ P`«‡â◊√kúK¿Õ ã JkèHÍ~°=ÚO^Œh, Z=~°∞ x[OQÍ Ñ¨iâ◊√^Œ∞Åú Ü«∂º~À ‰õÄ_® PÜ«∞#ˆH
ã¨∞`«~å=¸ Hõq∆ ∞OK«_∞» . Wk `«Ñʨ PÜ«∞# `≥Å∞ã¨x JÖÏ¡ÇπÏ D "åHõºOÖ’ qâ◊nHõiOKå_»∞† PÜ«∞`«∞Ö’ 'Ѷ¨fÖò— J<Õ Ñ¨^ŒO
JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ ÉèÏQÆ™êfi=∞ºO HõeÊOz#"å_»∞ =zÛOk. Y~°∂˚~°Ñ¨Ù q`«Î#OÃÑ· LO_Õ QÍ@∞Ö’x Ñ‘K«∞#∞ 'Ѷ¨fÖò— JO\Ï~°∞. "åiH˜
Ѷ∞¨ ’~° áêѨO`À ‰õÄ_ç# HõÅÊ# KÕâß_»∞.74 JO`« z#fl J<åºÜ«∞O ‰õÄ_® [~°QÆ^Œx ^•x ÉèÏ=O.
76. JO>Ë `«=∞ Ѩq„`«`« QÆ∞iOz "å~°∞ Q˘Ñ¨ÊÅ∞ K≥ѨCH˘x JÖÏ¡ÇπωõΩ J|^•úxfl
70. JO>Ë JÖÏ¡ÇπÏ QÆ#Hõ `«e¿ãÎ g∞ áêáêʼnõΩ QÍ#∞ D tHõ∆#∞ qkèOK«QÆÅ_»∞. JO@QÆ\Ïì~∞° .
71. D QÍ^èŒ 'JÖò P~åѶπ— ã¨∂~åÖ’ ~å#∞#flk. WO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ ‰õÄ_® K«∂KåÜ«∞QÍ 77. "å~°∞ J|^•ú„ˆQã¨~°∞Åh, L#flg ÖËxg HõeÊOKÕ"å~°x J#_®xH˜ P`«‡â◊√kúH˜
„Ѩ™êÎqOK«|_çOk. JO>Ë g∞~°∞ QÆ#Hõ ^•iH˜ ~åHõáÈ`Õ, "åi ÖψQ g∞~°∂ âßѨ„QÆã∞¨ ÅÎ ∞ ã¨O|OkèOz "å~°∞ HõeÊOz# D XHõ¯ J|^ŒúO KåÅ∞. k=º Y∞~üP<£Ö’x D
HÍ=K«∞Û. PÜ«∞`«∞ ^•fi~å, nx ѨÓ~°fi ~°OQÍxH˜ ã¨O|OkèOz# LÖË¡Y<åÅ ^•fi~å J=QÆ`«
72. XHõ™êi PÜ«∞# U^≥·<å q+¨Ü«∂xfl P*Ï˝Ñ≤¿ãÎ WHõ ^•xfl P¿Ñ"å~°∞QÍx, =∞ÜÕ∞º XHõ =ÚYº q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë P`«‡ã¨∞Îu KÕã¨∞HÀ=@O, Éèí[#Ѩ~°∞Å KÕ`«,
=ºuˆ~H˜OKÕ"å~°∞QÍx LO_»~°∞. =Ok=∂QÆ^èŒ∞ÅKÕ`« `«=∞ á⁄QÆ_»ÎÅ∞ KÕ~ÚOK«@O ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«O HÍ^Œ∞. =ÚYºOQÍ
73. JO>Ë U qâßfiã≤ J~Ú<å ~Ú`«~°„`å `«Ñ¨CÅÃÑ· ѨâßÛ`åÎѨO K≥O^Œ‰õΩO_®<Õ K«x P`«‡â◊√kú, Ѩq„`«`Å« QÆ∞iOz Q˘Ñ¨ÊÅ∞ K≥ÑC¨ HÀ=@O ZO`«=∂„`«O ã¨=∞‡`«O HÍ^Œ∞.
áÈ~Ú#ѨÊ\˜H© PÜ«∞# `å#∞ HÀi# `«# ^•ã¨∞Å#∞ Hõ∆q∞OK«QÆÅ_»∞. KåÖÏ =∞OkH˜ D =∂@<Õ k=º Y∞~üP<£ "Õ~˘HõKÀ@ D q^èOŒ QÍ K≥ÑÊ≤ Ok : ''g∞~°∞ g∞ Ѩiâ◊√^Œ`ú «
tHõ∆"Õã≤# `«~°∞"å`« Hõ∆q∞™êÎ_»∞. WOHÍ KåÖÏ=∞Okx =∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) QÆ∞iOz Q˘Ñ¨ÊÅ∞ K≥ѨCHÀHõO_ç. g∞Ö’ x[OQÍ ^≥·=cèuQÆÅ"å_≥=_À JÖÏ¡ÇπωõΩ
"åi ã≤á¶ê~°ã¨∞ÃÑ· =∞xfl™êÎ_»∞. J~Ú`Õ +≤~°∞¯‰õΩ áêÅÊ_ç# "åix =∂„`«O Z\˜ì ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞—— (J<£ #*ò‡ – 32).
Ѩiã≤u÷ Ö’#∂ Hõq∆ ∞OK«_∞» . ZO^Œ∞HõO>Ë =Ú„+≤‰Ωõ ¯Å HÀã¨O ã¨fi~°Oæ ǨÏ~å"£∞ (x+≤^OúŒ ) ǨÏnã¨∞Ö’ WÖÏ =ÙOk – Ǩτ[`ü q∞MÏÌ^£ (~°l) WÖÏ q=iOKå~°∞ : ''á⁄QÆ_»ÎÖ’¡
QÍqOK«|_çOk. =ÚOK≥`"ÎÕ åi =ÚYOÃÑ· =∞#∞fl "ÕÜ∞« =∞x ^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) =∂‰õΩ P^ÕtOKå~°∞——
74. ''=Ú=∂‡\˜H© +≤~°∞¯ KåÖÏ ÃÑ^ŒÌ ^Œ∞~å‡~°æO—— Jx "Õ~˘HõKÀ@ ÃãÅgÜ«∞|_çOk (ã¨∂Ô~ (ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O : H˜`å|∞A˚ÇπÏÌ).
Å∞Mχ<£). ǨÏnã¨∞Ö’ D +≤~∞° ¯ áêáêÅxflO\˜Ö’H© ÃÑ^ŒkÌ QÍ ¿Ñ~˘¯#|_çOk: JH±|~°∞Öò =∞~À ǨÏnã¨∞Ö’ WÖÏ LOk–XHõ =ºH˜Î =∞~À=ºH˜xÎ J^ÕÑx¨ QÍ „ѨâO◊ ã≤ã∂¨ Î LO_»@O
HõÉÏ~Úi J+≤¬~ü‰õΩ aÖÏ¡Ç≤Ï..... (Ѷ¨∞’~° áêáêÅxfl\˜Ö’ÔHÖÏ¡ Ju Ѷ¨∞’~° áêѨO qx ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨), ''h Ѩiã≤÷u Hõ_»∞ â’K«hÜ«∞O! #∞=Ùfi h ¿ãflÇ≤Ï`«∞x "≥∞_»
JÖÏ¡ÇπÏ ^≥·=`«fiOÖ’ "Õ~˘HõiH˜ ÉèÏQÆ™êfi=∞ºO HõeÊOK«@O.) #iˆHâß=Ù—— Jx J<åfl~°∞. P `«~°∞"å`« PÜ«∞# (ã¨) WÖÏ LѨ^ÕtOKå~°∞ : ''g∞Ö’
377 378
4.J<£ x™ê =ÖòÅ<£=ÚÇπ Ïã¨<å`ü
`«<åÅ∂ 191 4.J<£ x™ê 5= áê~å
4= áê~å
51 „QÆO^äŒOÖ’ H˘O`«ÉèÏQÆO W=fi|_ç# 54 ÖËHõ JÖÏ¡ÇÏπ `«# J#∞„QÆÇϨ O`À „Ѩ[
"åix h=Ù K«∂_»Ö^Ë •? "å~°∞ q„QÆÇ¨ ʼnõΩ „Ѩ™êkOz# ^•xÃÑ· "å~°∞ Jã¨∂Ü«∞
Å(lÉòÎ)ÃÑ·, q∞^䕺 ^≥·"åÅ(`åQÆ∂`ü)ÃÑ· Ѩ_»∞`«∞<åfl~å?80 "Õ∞"≥∞ÿ`Õ W„ÉÏÇ‘Ï=Ú
qâßfiã¨O Hõey L<åfl~°∞. Jqâßfiã¨∞Å ã¨O`«uH˜ „QÆO^ä•xfl, q"ÕHÍhfl „Ѩ™êkO
QÆ∞iOz Jaè„áêÜ«∞ Ѩ_∞» `«∂, ''qâßfiã¨∞Å Kå=Ú. Q˘Ñ¨Ê ™ê„=∂*Ϻxfl ‰õÄ_®
HõO>Ë gˆ~ KåÖÏ =~°‰õΩ ã¨<å‡~åæ# "˘ã¨QÍ=Ú.
L<åfl~°∞——78 Jx JO\Ï~°∞. 55 `«~°∞"å`« "åiÖ’ H˘O^Œ~°∞ D
52 JÖÏ¡ÇπÏ â◊Ñ≤OzOk ‰õÄ_® gi<Õ. „QÆO^ä•xfl qâ◊fiã≤OK«QÍ, H˘O^Œ~°∞
JÖÏ¡ÇÏπ âßáêxH˜ QÆ∞~Ô #· "åix P^Œ∞‰õΩ<Õ (qâ◊fiã≤OK«‰õΩO_®) PyáÈÜ«∂~°∞.81
"å_≥=}©‚ h=Ù K«∂_»=Ù. ("åix) ^ŒÇ≤ÏOK«\ÏxH˜ #~°HõO KåÅ∞.
53 ~å*Ϻkè H Í~° O Ö’ "åiˆ H ^Œ < åfl 56 =∂ PÜ«∞`«∞Å#∞ „`Àã≤ÑÙ¨ zÛ# "åix
ÉèÏQÆ=ÚO^•? XHõ"Õà◊ LO>Ë "å~°∞ "Õ∞=Ú JyflÖ’ Ѩ_»"Õ™êÎ=Ú.82 "åi
[#∞ʼnõΩ ~°=O`« ‰õÄ_® W=fi~°∞.79 "å~°∞ Y~°∂˚~°Ñ¨Ù yO[ÃÑ· LO_Õ QÍ@∞Ö’x Ñ‘K«∞ JO`«\ ˜ „ѨÜ≥∂[#O ‰õÄ_®
Z=Ô~·<å =∞~˘Hõix JO`«QÍ á⁄QÆ_®Å<Õ J#∞‰õΩO>Ë, '<Õ#∞ DÜ«∞# QÆ∞iOz WÖÏ KÕ‰õÄ~°Û~°∞. Y~°∂˚~°Ñ¨Ù yO[ÃÑ· LO_Õ Ñ¨QÆ∞Å∞ ÖËHõ QÍ@∞#∞ '#v~ü— JO\Ï~°∞ (Wɡfl
J#∞‰õΩO@∞<åfl#∞— Jx =∂„`«O J<åe. JÖÏ¡ÇπÏ JO^Œih HõxÃÑ@∞ì‰õΩx LO_»QÍ Hõã‘~ü).
g∞~°∞ XHõi ǨÏ$^ŒÜ«∞â◊√kú QÆ∞iOz H˜`å|∞ W=fiHõO_ç—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs : 80. JO`ÕHÍ^Œ∞ ^Õ=Ù_»∞ W„™ê~¸Öò ã¨O`«ux Q͉õΩO_® =∞~À ã¨O`«u #∞Oz `«#
H˜`å|∞+¨¬Ç¨^•`ü =Öò J^ŒÉò, =Úã≤¡O : H˜`å|∞A˚ÇπÏÌ). z=i „Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) #∞ Z#∞fl‰õΩ#flO^Œ∞‰õΩ "å~°∞ Jã¨∂Ü«∞K≥O^Œ∞`«∞<åfl~°∞.
78. D "åHõºOÖ’ Ü«¸^Œ∞Å∞ áêÅÊ_Õ =∞~À KÕ+Ãì¨ Ñ· Pâ◊Û~°ºO "≥e|∞K«Û|_çOk. J^Õ=∞O>Ë "åã¨=Î "Õ∞=∞O>Ë #|∞=fi`ü („Ѩ=HõΠѨ^qŒ ) JÖÏ¡ÇÏπ Ü≥ÚHõ¯ Q˘Ñ¨Ê=~°O. ^•xfl PÜ«∞#
`å#∞ HÀi# "åiH˜ J#∞„QÆÇ≤Ï™êÎ_»∞.
"å~°∞ „QÆO^äŒ=ǨïÖˇ· LO_ç ‰õÄ_® 'lÉòΗ (q„QÆǨÅ∞, *’ºu+¨µºÅ∞, =∂O„u‰õΩÅ∞
"≥Ú^ŒÅQÆ∞"å\˜)x, `åQÆ∂`ü (|∂@HõѨ٠^≥·"åÅ)#∞ #=Ú‡`«∞<åfl~°∞. =∞Hͯ֒x 81. JO>Ë ^≥·=„Ѩ=HõÎ W„ÉÏÇ‘ÏO =OâßxH˜ K≥Ok# W„™ê~¸bÜ«ÚʼnõΩ "Õ∞=Ú
Jqâßfiã¨∞Å#∞ =Úã≤=¡ ÚÅHõ<åfl =∞Oz"å~°∞QÍ, ã¨<å‡~°Qæ Í=ÚÅ∞QÍ `«ÅáÈã¨∞<Î åfl~°∞. ~å*ϺkèHÍ~°O`À áê@∞, „Ѩ=HõΠѨ^Œg ÉÏ^茺`«Å (#|∞=fi`ü)#∞ ‰õÄ_® „Ѩ™êkO
Kå=Ú. HÍx UO ÖÏÉèíO? Ü«¸^ŒÅO`å P „Ѩ=HõÎÅ#∞ qâ◊fiã≤OK«ÖË^Œ∞. H˘O^Œ~°∞
'lÉòΗ J<Õ Ñ¨^•xH˜ ÃÑ·# ¿Ñ~˘¯#|_ç# J~å÷Åhfl K≥ѨÊ|_®¤~Ú. ǨÏnã¨∞Ö’ 'lÉòΗ qâ◊fiã≤¿ãÎ =∞iH˘O^Œ~°∞ q=ÚY`« K«∂áê~°∞. Hõ#∞Hõ (F =ÚǨÏ=∞‡^£!) g~°∞ h
QÆ∞iOz WÖÏ J#|_çOk : ''Ѩ‰Ω∆õ Å#∞ ZQÆ∞~°"ãÕ ,≤ w`«Å∞ wã≤ â◊‰Ωõ <åÅ∞ K«∂_»@O ã¨O^Õâßxfl D<å_»∞ x~åHõiã¨∞Î <åfl~°O>Ë Jk Pâ◊Û~°ºHõ~°O Ug∞ HÍ^Œ∞. gà◊¡ QÆ`«
lÉòÎ „H˜OkH˜ =ã¨∞ÎOk—— (ã¨∞#<≥ J|∂ ^•=Ó^£ : H˜`å|∞uÎÉò). JO>Ë W=hfl K«i„`« JO`å „Ñ¨=HõΊѨ@¡ kèHͯ~° "≥·Yi`À xO_ç LOk. PYiH˜ `«=∞ =Oâ◊OÖ’<Õ
Ã+·`å#∞ Ѩ#∞Å∞. Ü«¸^Œ∞ÅÖ’ ‰õÄ_® ^•^•Ñ¨Ù D Ѩ#∞Åhfl LO_Õq. `åQÆ∂`ü „ѨÉèíqOz# „Ѩ=HõÎÅÃÑ· ã¨~Ú`«O gà◊√¡ u~°QÆ|_®¤~°∞. H˘O^Œ~°∞ q^•fiOã¨∞Å∞ 'P=∞#
JO>Ë Ã+`· å<£ Jx ‰õÄ_® XHõ J~°O÷ . =∞~À=∂@Ö’ K≥áêÊÅO>Ë |∂@HõÑÙ¨ ^≥"· åÅ#∞ aÇ‘Ï—Ö’x 'Ç‘Ï— ã¨~°fi<å=∞O =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Å¡ÖϡǨï JÖˇ·Ç≤Ï = ã¨Å¡O)#∞ ã¨∂z
ѨÓlOK«@=∞O>Ë Ã+`· å#∞ J_»∞QÆ∞*Ï_»Ö’¡ #_»=@"Õ∞. Hõ#∞Hõ Ã+`· å<£ ‰õÄ_® '`åQÆ∂`ü— ™ÈÎ#fl^Œx K≥áêÊ~°∞. ^•x „ѨHÍ~°"≥∞ÿ`Õ Ü«¸^Œ∞Ö’¡ H˘O^Œ~°∞ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O)#∞
ѨikèÖ’H˜ =™êÎ_»∞. qâ◊fiã≤OKå~°∞, =∞iH˘O^Œ~∞° PÜ«∞xfl u~°ã¯¨ iOKå~°∞ J#fl ÉèÏ=O =ã¨∞OÎ k.– U=∞#∞
79. JO>Ë ~å*ϺkèHÍ~°OÖ’ "åiÔHÖÏO\˜ ÉèÏQÆ™êfi=∞ºO ÖË^Œx K≥ѨÊ\ÏxH˜ D q^èŒOQÍ ‰õΩ#flѨÊ\˜H© WÖÏO\˜ kèHͯ~°∞ŠѨ~°º=™ê#O #~°HÍyfl `«Ñ¨Ê =∞ˆ~g∞ HÍ^Œ∞ ã¨∞=∂!
J#|_çOk. XHõ"Õà◊ JÖÏO\˜ ÉèÏQÆ™êfi=∞ºO J<Õk "åi‰õΩO>Ë Ü«¸^Œ∞Å∞ `«=∞ 82. JO>Ë #~°HÍyflÖ’H˜ <≥\ ˜ì"ÕÜ«∞|_Õk XHõ¯ „QÆO^äŒ=ǨïÅÖ’x Jqâßfiã¨∞Å∞ =∂„`«"Õ∞
Ñ≤ã≤<åi`«#O =¸ÅOQÍ [#∞ʼnõΩ Ug∞ ~Ú=fi~°∞. =ÚYºOQÍ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨)‰õΩ HÍ^Œ∞. ã¨=∞ã¨Î Jqâßfiã¨∞Å x"å㨠ã¨÷ÅO #~°Hõ"Õ∞ J=Ù`«∞Ok.
379 380
4.J<£ x™ê =ÖòÅ<£=ÚÇπ Ïã¨<å`ü
`«<åÅ∂
K«~å‡Å∞ ÉÏQÍ L_çH˜áÈ~Ú#ѨC_»ÖÏ¡,
"å\˜H˜ |^Œ∞Å∞QÍ, "å~°∞ tHõ∆ Ü≥ÚHõ¯ ~°∞z
K«∂¿ãO^Œ∞‰õΩ83 "Õ~ˆ K«~å‡Å#∞ ã¨$+≤™ì êÎ=Ú.
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ ã¨~åfikè‰õΩº_»∞,
q"ÕH=õ O`«∞_»∞.
57 =∞Ô~=~°∞ qâ◊fiã≤Oz ã¨`å¯~åºÅ∞
KÕ™êÎ~À84 "åix "Õ∞=Ú, „H˜O^Œ
HÍÅ∞=Å∞ „Ѩ=Ç≤ÏOKÕ (ã¨fi~°æ) =<åÅÖ’H˜
fã¨∞‰õΩáÈ`å=Ú. "å\˜Ö’ "å~°∞
HõÅHÍÅO LO\Ï~°∞. "åiHÀã¨O JHõ¯_»
Ѩq„`«∞Öˇ#· ÉèÏ~°ºÅ∞O\Ï~°∞. WOHÍ "Õ∞=Ú
83. #~°Hõ Ü«∂`«# Ü≥ÚHõ¯ f„=`«, ^•x âßtfi`« tHõ∆ ~ÚHõ¯_» „Ѩ™êÎqOK«|_çOk. K«~å‡Å∞
HÍÅ@O, "å\˜ ™ê÷#OÖ’ H˘`«Î K«~å‡Å∞ ~å=@O J#∞k#O H˘xfl =O^ŒÅ™ê~°∞¡
[~°∞QÆ∞`«∂ LO@∞O^Œx „Ѩ=HõÎ „Ѩ`º« Hõã∆ Ǩ Ϩ K«~∞° Å Hõ^<Œä åÅ ^•fi~å `≥Å∞™ÈÎOk. =Úã¨fl^≥
JǨχ^£Ö’x XHõ LÖË¡Y#O „ѨHÍ~°O #~°Hõ"åã¨∞Å∞ #~°HõOÖ’ ZO`« ã¨∂÷ÅHÍÜ«ÚÅ∞
J~ÚáÈ`å~°O>Ë, "åi K≥=ÙÅ #∞O_ç – "≥∞_» "≥#∞Hõ ÉèÏQÍxH˜ =∞^茺 QÆÅ JO`«~°O
U_»∞=O^ŒÅ ã¨O=`«û~åÅO`« ã¨∞n~°…O J~Ú LO@∞Ok. "åi K«~°‡Ñ¨Ù =∞O^ŒO 70
*Ï<≥à◊√§ LO@∞Ok. "åi ^Œ=_» LǨï^£ Ѩ~°fi`«=∞O`« LO@∞Ok.
84. Jqâßfiã¨∞ʼnõΩ „ѨuQÍ qâßfiã¨∞ʼnõΩ ÅaèOKÕ âßtfi`« ã¨∞MÏÅ „Ѩ™êÎ=# D "åHõºOÖ’
KÕÜ«∞|_çOk. J~Ú`Õ qâ◊fiã≤OK«@O`Àáê@∞ ã¨`å¯~åºÅ∞ KÕã≤# "åiH˜ =∂„`«"Õ∞
D J#∞„QÆǨÅ∞ Åaè™êÎ~Ú. k=º Y∞~üP<£Ö’ 'qâßfi㨗 (D=∂<£) „Ѩ™êÎ=#
=zÛ#ѨC_»ÖÏ¡ ã¨`å¯~åºÅ (J=∞Å∞™êûÖˇÇÏπ )#∞ ‰õÄ_® „Ѩ™êÎqOz – D ~Ô O_çO\˜H©
=∞^茺 q_»nÜ«∞~åx ã¨O|O^èŒO LO^Œx JÖÏ¡ÇπÏ ã¨Ê+¨ìO KÕâß_»∞. ã¨^•K«~°} ÖËx
qâßfiã¨O ã¨∞"åã¨#ÖËx HÍy`«ÑÙ¨ ѨÙ=ÙfiÖÏO\˜k, ѨO_»∞Ñ¡ Ö¨¶ ÏÅ∞ W=fix =$HõO∆ ÖÏO\˜k!
„Ѩ=HõÎ „Ñ≤Ü«∞ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å∞ (~°l), L`«Î=∞ `«~åʼnõΩ K≥Ok# =Úã≤¡OÅ∞ D q+¨Ü«∂xfl
ÉÏQÍ ri‚OK«∞‰õΩ<åfl~°∞. JO^Œ∞KÕ`« "åi rq`åÅ∞ qâßfi㨠ѨÙ=ÙfiÅ`À, ã¨`å¯~åºÅ
Ѷ¨ÖÏÅ`À xO_ç=ÙO_Õq. P HÍÅOÖ’ „H˜Ü«∂â◊¥#º`« ÖËHõ ^Œ∞„+≤¯Ü«∞`À áê@∞
qâßfiã¨O (D=∂<£) J<Õk J#∂ǨϺ"≥∞ÿ# q+¨Ü«∞OQÍ LO_Õk.
HÍx D<å_»∞ Ѩiã≤u÷ ѨÓiÎQÍ =∂iáÈ~ÚOk. qâßfiã¨O (D=∂<£) J<Õk D<å_»∞
„Ѩã¨OQÍʼnõΩ, Ç≤Ï`«É’^èŒÅˆH Ѩiq∞`«O J~ÚOk. ã¨`å¯~åºÅ∞ KÕâß=∞x Q˘Ñ¨ÊÅ∞
K≥ѨC‰õΩ<Õ "åiÖ’ qâßfiã¨O Ö’Ñ≤Oz LO@∞Ok. H˘O`«=∞Ok, `å=Ú Ñ¶¨ÖÏ<å
Ѷ¨ÖÏ<å =∞OzѨ#∞Å∞, ã¨OˆH∆=∞ HÍ~åºÅ∞ KÕâß=∞x JO\Ï~°∞. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ:
381
192 4.J<£ x™ê 5= áê~å
4= áê~å
"åix ^Œ@ì"≥∞ÿ# h_»Ö’¡H˜ (=∞iÜ«Ú
ѨÓiѨÓ~°‚ ™œYºOÖ’H˜) fã¨∞‰õΩ
85
áÈ`å=Ú.
58 ''Z=i J=∂#`«∞Å#∞ "åiH˜ JѨÊ
yOK«O_ç.86 „Ѩ[Å =∞^茺 f~°∞ÊÅ∞
x*Ï~Úf `«`«Ê~°`«, JÉèÏQÆ∞ºÅ‰õΩ KÕÜ«¸`«, ™ê#∞Éèí∂u "≥Ú^ŒÅQÆ∞#q. HÍx "å~°∞
qâßfi㨠ÉèÏQͺxH˜ <ÀK«∞HÀ~°∞. J\˜ì Ѩiã≤÷uÖ’ "åi D „Ѩ*’ѨÜ≥∂QÆ Ñ¨#∞Å∞
„ѨѨOK«OÖ’ "åi ¿Ñ~°∞ „Ѩu+¨ªefl W#∞=∞_ç™êÎÜÕ∞"≥∂QÍx, JÖÏ¡ÇπÏ ã¨=∞Hõ∆OÖ’
"å\˜H˜ ZÖÏO\˜ qÅ∞"å, P^Œ~°}Ï LO_»^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë D ã¨`å¯~åºÅ∞ D=∂<£
(qâßfiã¨O) P^è•~°OQÍ LxH˜Ö’H˜ =zÛ#q HÍ=Ù. „áêѨOzHõ H©iÎ „Ѩu+¨ªÅ
=~°ˆH "åi ã¨OˆH∆=∞ HÍ~°º„Hõ=∂Å∞ Ѩiq∞`«O JÜ«∂º~Ú. „âıÜ≥∂aèÖÏ+¨µÅ∞QÍ,
ã¨O㨯~°ÅÎ ∞QÍ Ö’HõO "åix H˘xÜ«∂_çOk. JO`«\`˜ À<Õ "åi „ѨuѶŨ O Ѩiã¨=∂ѨOÎ
J~ÚOk.
85. ^Œ@ì"≥∞ÿ#, ã¨fiK«Ûù"≥∞ÿ#, HÍÅ∞+¨º ~°Ç≤Ï`«"≥∞ÿ# K«Å¡x h_»Å∞, "å\˜<Õ J#∞"å^ŒOÖ’
'ã¨OѨÓ~°‚ ™œYºO—QÍ Jaè=i‚OK«@O [iyOk. ǨÏnã¨∞Ö’ WÖÏ LOk: ''ã¨fi~°æOÖ’
XHõ =$Hõ∆O LOk. ^•x h_» ZO`«QÍ qã¨Îie¡ LO@∞O^ŒO>Ë XHõ ~“`«∞ #∂ˆ~à◊√¡
Ѩܫ∞xOz<å P ^Œ∂~åxfl ^•@ÖË_»∞. P =$Hõ∆O ¿Ñ~°∞ '+¨„[`«∞Öò Y∞ÖòÌ— (=Úã¨fl^≥
JǨχ^£–ã¨OѨÙ\˜ : 2, |∞MÏsÖ’ H˜`å|∞ |^Œ~ÚÖò YÖòö).
86. J`«ºkèHõ=∞Ok Y∞~üP<£ "åºMϺ`«Å Jaè„áêÜ«∞O „ѨHÍ~°O D PÜ«∞`«∞ Ǩτ[`ü
L™ê‡<£ a<£ `«ÖÏ› (~°l)#∞ ^Œ$+≤ìÖ’ ÃÑ@∞ì‰õΩx J=`«iOzOk. HÍÉÏ QÆ$Ç¨Ï `åà◊O
K≥=ÙÅ∞ PÜ«∞# =^ŒÌ LO_Õq. =Oâ◊áê~°OѨ~º° OQÍ PÜ«∞# ‰õΩ@∞Oc‰õΩÖË D ÉÏ^躌 `«#∞
x~°fiÇ≤Ïã¨∂Î =ã¨∞<Î åfl~°∞. =∞Hͯ q[Ü«∞O ã¨O^Œ~ƒ° Où QÍ =∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O)
HÍÉÏ QÆ$ǨÏOÖ’H˜ „Ѩ"ÕtOKå~°∞. `«"åѶπ "≥Ú^ŒÅQÆ∞ HÍ~åºÅ#∞ PK«iOz# `«~åfi`«
Ǩï^≥·aÜ«∂ X_»O|_çHõ ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ W™ê¡O ã‘fiHõiOz# L™ê‡<£ a<£ `«ÖÏ› (~°l)
#∞ Ñ≤ez HÍÉÏ `åà◊O K≥=ÙÅ#∞ JѨÊyOKå~°∞. ''WkQÀ, Wq h `åà◊O K≥=ÙÅ∞. D
~ÀA "åQÍÌ<åÅ#∞ <≥~"° ~ˆÕ Û~ÀA, ã¨^fiŒ º=Ǩ~°O KÕ¿ã ~ÀA—— Jx ‰õÄ_® =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ
(ã¨Jã¨O) ÃãÅqKåÛ~°∞ (Wɡfl Hõã‘~ü). D PÜ«∞`«∞ XHÍ<˘Hõ „Ѩ`ÕºHõ ã¨OѶ¨∞@#
<ÕѨ^䌺OÖ’ J=`«iOz#ѨÊ\˜H©, WO^Œe P^Õâ◊O =∂„`«O ã¨~°fi™ê^è•~°}"≥∞ÿ#k.
áêe`«∞ʼnõΩ, áêʼnõΩʼnõΩ – JO^ŒiH© ~Úk =iÎã¨∞ÎOk. Ü≥∂QÆ∞ºÖˇ·# "åiH˜
J=∂#`«∞Å#∞ JѨÊyOKåÅx D "åHõºOÖ’ P*Ï˝ÑO≤ K«|_çOk. WHõ¯_» J=∂#`«∞Å∞
Ô~O_»∞ ~°HÍÅ∞. XHõ\ ˜: XHõ~°∞ WOH˘Hõi =^ŒÌ Éèí„^ŒÑ¨~°K«=∞x ÃÑ\˜ì# ™⁄=Ú‡Å∞.
"å\˜Ö’ U=∂„`«O „^ÀǨxH˜ áêÅÊ_»‰õΩO_® Ü«∞^è•`«^äŒOQÍ Éèí„^ŒÑ¨~°Kåe. =zÛ
382
4.J<£ x™ê =ÖòÅ<£=ÚÇπ Ïã¨<å`ü
`«<åÅ∂
KÕ¿ã@ѨC_»∞ <åºÜ«∞OQÍ f~°∞Ê
KÕÜ«∞O_ç——87 Jx JÖÏ¡ÇπÏ q∞=∞‡efl
QÆ\ ˜ìQÍ P^Õtã¨∞Î<åfl_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
JÖÏ¡ÇÏπ g∞‰õΩ KÕ¿ã LѨ^âÕ O◊ ZO`À K«H¯õ
xk.88 xã¨ûO^ÕǨÏOQÍ JÖÏ¡ÇπÏ Jhfl
qO@∞<åfl_»∞, K«∂ã¨∞<Î åfl_»∞.
59 F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! JÖÏ¡ÇπωõΩ
q^èÕÜ«∞`« K«∂ѨO_ç. „Ѩ=HõÎ (ã¨Å¡ÖϡǨï
JÖˇ·Ç≤Ï = ã¨Å¡O)‰õΩ q^èÕÜ«∞`« K«∂ѨO_ç.
=∞iÜ«Ú g∞Ö’x JkèHÍ~°∞ʼnõΩ ‰õÄ_®.89
J_çy#ѨC_»∞ Z=i ™⁄=Ú‡Å#∞ "åiH˜ JѨÊyOKåe. Ô~O_»∞: Ô~O_»= ~°HõѨÙ
J=∂#`«∞ Ѩ^Œ=ÙʼnõΩ ã¨O|OkèOz#k. D Ѩ^Œ=Ùefl Ü≥∂Qƺ`« =Ù#fl "åiH˜,
<åºÜ«∞jÅ∞iH˜ =∂„`«"Õ∞ Hõ@ìɡ\Ïìe. ˆH=ÅO ~å[H©Ü«∞, *Ïu, =Oâ◊ „áêuѨkHõÃÑ·
Ѩ^=Œ Ùefl ѨOK«@O, i[ˆ~fi+¨#¡ P^è•~°OQÍ HÀ\Ï xOѨ@O D PÜ«∞`«∞‰õΩ q~°∞^ŒOú .
87. <åºÜ«∞|^ŒúOQÍ f~°∞ÊÅ∞ W"åfiÅh, =ÚYºOQÍ Ñ¨iáêʼnõΩÖˇ·# "å~°∞ <åºÜ«∂xfl
q_»<å_»~å^Œx D PÜ«∞`«∞Ö’ `åH©^∞Œ KÕÜ∞« |_çOk. XHõ ǨÏnã¨∞Ö’ WÖÏ J#|_çOk:
''ѨiáêʼnõΩ_»∞ J<åºÜ«∂xH˜ X_çQ@Æ ‰ì Ωõ O_® L#flO`«=~°‰Äõ J`«xH˜ JÖÏ¡ÇÏπ JO_»QÍ
LO\Ï_»∞. J`«_»∞ J<åºÜ«∂xH˜ áêÅÊ_»@O "≥Ú^ŒÖˇ\ ˜ì#ѨC_»∞ JÖÏ¡ÇπÏ J`«xfl
J`«x =∂<å# =^ŒeÃÑ>Ëì™êÎ_»∞—— (ã¨∞#<≥ Wɡfl =∂[, H˜`å|∞Öò JÇπÏHÍ"£∞).
88. JO>Ë Z=i J=∂#`«∞Å#∞ "åiH˜ JѨÊyOKåÅh, „Ѩ[Å =∞^茺 f~°∞ÊÅ∞ ~ÚKÕÛ
ã¨=∞Ü«∞OÖ’ x+¨ÊHõá∆ ê`«OQÍ =º=ǨÏiOKåÅx JÖÏ¡ÇÏπ KÕã#≤ LѨ^âÕ O◊ J#fl=∂@!
89. LÅ∞Öò J„"£∞ : JO>Ë g∞Ö’x JkèHÍiHõ [#∞Å∞. H˘O`«=∞Ok ^Œ$+≤ìÖ’ WHõ¯_»
LÅ∞Öò J„"£∞ JO>Ë ~å*ϺkèHÍ~°∞Å∞, „ѨÉ∞íè `åfikèHÍ~°∞Å∞. =∞i H˘O`«=∞Ok ^Œ$+≤Öì ’
^èŒ~°‡"Õ`«ÎÅ∞, W™ê¡g∞Ü«∞ q^•fiOã¨∞Å∞. – Ô~O_»∂ ãÔ̈~·#"Õ. x*ÏxH˜ Jã¨Å∞ q^èÕÜ«∞`«
J<Õk JÖÏ¡ÇπψH Hõ#|~°Kåe. ZO^Œ∞HõO>Ë Y∞~üP<£Ö’ WÖÏ J#|_çOk: 1. ''ÉÏQÍ
q#O_ç. ã¨$+≤ìOK«@O, P*Ï˝Ñ≤OK«@O J<Õk PÜ«∞#ˆH K≥O^Œ∞`«∞Ok (JÖò P~åѶπ –
54). 2. 'P[˝ JÖÏ¡ÇÏπ Hˆ ™⁄O`«O— (Ü«¸ã¨∞Ѷπ : 40). J~Ú`Õ ^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨ÅÖ¡ Ï¡Çï¨
J֡Ƿ Ï≤ = ã¨ÅO¡ ) JÖÏ¡ÇÏπ JcèëêìxH˜ ã¨fiK«Û"ù ∞≥ #ÿ „Ѩu~°∂ѨO. PÜ«∞# Wëêì~ÚëêìʼnõΩ
„Ѩuxkè. Hõ#∞Hõ JÖÏ¡ÇπÏ `«#`Àáê@∞ `«# „Ѩ=HõÎ#∞ ‰õÄ_® „Ѩ`ÕºHõOQÍ „Ѩ™êÎqOz
PÜ«∞# P[˝#∞ `«Ñ¨Êxã¨iQÍ J#∞ã¨iOKåÅx Y~å~°∞ KÕâß_»∞. „Ѩ=HõÎ q^èÕÜ«∞`«
"åã¨Î"åxH˜ JÖÏ¡ÇπÏ q^èÕÜ«∞`Õ#x K≥áêÊ_»∞. ''Z=~°∞ „Ѩ=HõΉõΩ q^èÕÜ«ÚÅÜ«∂º~À
"å~°∞ JÖÏ¡ÇπωõΩ q^èÕÜ«ÚÅÜ«∂º~°∞—— (J<£ x™ê – 80). nx^•fi~å J=QÆ`«=∞ÜÕ∞º
383
193 4.J<£ x™ê 5= áê~å
4= áê~å
PÃÑ·# U q+¨Ü«∞OÖ’ <≥·<å g∞ =∞^茺
q"å^ŒO `«Öuˇ `Î Õ ^•xfl JÖÏ¡ÇÏπ =∞iÜ«Ú
„Ѩ=HõÎ "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ =∞~°ÅÛO_ç – g∞‰õΩ x[OQÍ
JÖÏ¡ÇπÏÃÑ·, JOu=∞ k#OÃÑ· #=∞‡HõO
L#fl@¡~Ú`Õ (g∞iÖÏ KÕÜ∞« @O J=â◊ºO)!
W^Õ "Õ∞Öˇ·# Ѩ^Œúu. Ѩi}Ï=∞O s`åº
‰õÄ_® W^Õ JxflO\˜HõO>Ë L`«Î=∞
"≥∞ÿ#k.90
^Õq∞@O>Ë Y∞~üP<£ U q^èŒOQÍ W™ê¡O ^èŒ~å‡xH˜ =¸ÖÏ^è•~°"≥∂, ǨÏnã¨∞ ‰õÄ_®
J^Õq^èŒOQÍ =¸ÖÏ^è•~°O. JÖψQ Jg∞~°¡‰õΩ, JkèHÍ~°∞ʼnõΩ q^èÕÜ«ÚÖˇ· LO_»@O
‰õÄ_® J=ã¨~°"Õ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë "å~°∞ ^≥·=O =∞iÜ«Ú ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) P[˝Å#∞
=∞# =∞^茺 „Ѩ"Õâ◊ÃÑ_»`å~°∞ ÖË^• L=∞‡`ü Ü≥ÚHõ¯ ™ê=¸Ç≤ÏHõ „ѨÜ≥∂[<åÅ#∞
HÍáê_»∞`«∂, `«`û« O|Okè`« =º=Ǩ~åÅ#∞ J[=∂~Ú+‘ KÕã∂¨ Î LO\Ï~°∞. nxfl|\˜ì
É’^èŒÑ¨_Õ^Õq∞@O>Ë Jg∞~°¡‰õΩ, JkèHÍ~°∞ʼnõΩ q^èÕÜ«ÚÖˇ· LO_»@O J=ã¨~°"Õ∞
J~Ú#ѨÊ\˜H© D q^èÕÜ«∞`« ÉË+¨~°`«∞QÍ [~°QÆ^Œ∞. Jk +¨~°`«∞Å`À ‰õÄ_»∞‰õΩ#flk.
`˘Å∞`« JÖÏ¡ÇπÏ =∞iÜ«Ú PÜ«∞# „Ѩ=HõΉõΩ q^èÕÜ«∞`« K«∂áêe. `«=∞ JkèHÍ~°∞Å∞
+¨sÜ«∞`«∞‰õΩ Hõ@∞ì|_ç, '=∞Oz— q+¨Ü«∂ÅÖ’ P*Ï˝Ñ≤Oz#ѨÙ_»∞ q^èÕÜ«∞`« K«∂áêe.
K≥_∞» Å q+¨Ü∞« OÖ’ Jg∞~°¡ J_»∞QÆ∞ʼnõΩ =∞_»∞QÆ∞ÖÁ`«=Î Åã≤# J=ã¨~O° ÖË^∞Œ . JO^Œ∞Hõ<Õ
'Jf=ÙÖϡǨϗ `«~åfi`« 'Jf=Ù„~°ã¨∂Å— Jx J~Ú`Õ J#|_çOk. HÍx 'Jf=Ó
LeÖò J„"£∞— Jx K≥ѨÊÖË^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë JÖÏ¡ÇπÏ q^èÕÜ«∞`«, „Ѩ=HõÎ q^èÕÜ«∞`« –
„Ѩ`ºÕ Hõ q^è∞Œ Å∞. HÍx JkèHÍ~°∞Å q^èÜ Õ ∞« `« „Ѩ`ºÕ Hõ qkè HÍ^Œ∞. Jk JÖÏ¡ÇÏπ =∞iÜ«Ú
„Ѩ=HõÎ q^èÕÜ«∞`«‰õΩ Ö’|_ç#k. ǨÏnã¨∞Ö’ ‰õÄ_® WÖÏ J#|_çOk: ''ã¨$+≤ì q^èÕÜ«∞`«
=Å¡ ã¨$+≤ìHõ~°Î Ѩ@¡ Jq^èÕÜ«∞`« [iy`Õ J@∞=O\˜ q^èÕÜ«∞`« `«QÆ^Œ∞. (JÖò ÉÏh –
q∞ëê¯`ü). ''=∞OzѨ#∞Ö’¡<Õ q^èÕÜ«∞`« K«∂áêe—— (|∞MÏs – H˜`å|∞Öò JÇπÏHÍ"£∞).
<åÜ«∞‰õΩ_»∞ Jq^èÕÜ«∞`«‰õΩ X_çQÆ@ì#O`«=~°‰õÄ J`«x =∂@ q<åe. J`«xH˜
q^èÕÜ«∞`« Hõ#|~°Kåe. XHõ"Õà◊ ѨO_ç`«∞Å (LÅ=∂)#∞, q^•fiOã¨∞Å (Ѷ¨ÙHõǨ)#∞
'LÅ∞Öò J„"£∞—QÍ ÉèÏqOz#@¡~Ú`Õ "åi q+¨Ü∞« OÖ’ ‰õÄ_® W^Õ ã¨∂„`«O =iÎã∞¨ OÎ k.
"å~°∞ ^≥·"å^ÕâßÅ#∞, „Ѩ=HõÎ LѨ^ÕâßÅ#∞ [#∞ʼnõΩ q=iã¨∂Î LO\Ï~°∞. „Ѩ[ʼnõΩ
^è~Œ ‡° O "≥Ñ· Ù¨ =∂~°^æ ~Œ ≈° Hõ`fi« O =Ç≤Ïã¨∂Î LO\Ï~°∞. Hõ#∞Hõ "åiH˜ q^èÜ Õ ∞« `« Hõ#|~°Kåe.
nx^•fi~å É’^èÑŒ _¨ ^Õ =Õ ∞O>Ë Ñ¨O_ç`∞« Å∞, q^•fiOã¨∞Å∞ ‰õÄ_® ^è•i‡Hõ =º=Ǩ~åÅÖ’
– „ѨÉèí∞`åfikèHÍ~°∞Å ÖÏO\˜"åˆ~. J~Ú`Õ W™ê¡g∞Ü«∞ q^•fiOã¨∞Å∞ ‰õÄ_® ^≥·=O
=∞iÜ«Ú ^≥·=„Ѩ=HõÎ P[˝efl „Ѩ[ʼnõΩ q=iOz#O`« HÍÅ"Õ∞ „Ѩ[Å∞ "åi =∂@
q<åe. "å~°∞ QÆ#Hõ QÍ_ç `«Ñ¨C`«∞#fl@∞¡ JxÑ≤¿ãÎ [#™ê=∂#ºO "åiH˜ q^èÕÜ«∞`«
384
4.J<£ x™ê =ÖòÅ<£=ÚÇπ Ïã¨<å`ü
`«<åÅ∂ 194 4.J<£ x™ê 5= áê~å
4= áê~å
60 (F „Ѩ=HÍÎ!) hÃÑ· J=`«iOz#^•hfl, 62 =∞i W^Õq∞\˜? "å~°∞ `«=∞ KÕ*`Ë ∞« ÖÏ
h‰õΩ ѨÓ~°fiO "åiÃÑ· J=`«iOz# ^•hfl KÕã¨∞‰õΩ#fl ^•x Ѩ~°º=™ê#OQÍ "åiÃÑ·
qâ◊fiã≤OKå=Ú Jx JO@∂<Õ `«=∞ =º= U^Œ<åfl PѨ^Œ =zÛ Ñ¨_ç`Õ, JѨC_»∞
Ǩ~åÅ#∞ f~°∞Ê HÀã¨O ^≥·"Õ`«~°∞Å "å~°∞ h =^ŒÌ‰õΩ =zÛ, JÖÏ¡ÇπÏÃÑ·
(`åQÆ∂`ü) =^Œ‰Ì Ωõ fã¨∞‰õΩ áÈQÀˆ~ "åix „Ѩ=∂}O KÕã¨∂Î ''"Õ∞=Ú "Õ∞Å∞#∞,
h=Ù K«∂_»ÖË^•? =∞i x*ÏxH˜ ã¨Ü≥∂^茺#∞ HÍOH˜∆Oz =∂„`«"Õ∞ WÖÏ
Ã+·`å<£#∞ (`åQÆ∂`ü#∞) u~°ã¨¯iOK«=∞x KÕâß=Ú——92 Jx JO\Ï~°∞.
"åiH˜ (ã¨Ê+¨ìOQÍ) P^ÕtOK«@O
[iyOk. Ã+·`å<≥·`Õ "åix =∂~°æO 63 "åi ǨÏ$^ŒÜ«∂ÅÖ’ L#fl^ŒO`å
`«ÑÊ≤ Oz KåÖÏ ^Œ∂~°OÖ’ Ѩ_"» Ü Õ ∂« Åx JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. Hõ#∞Hõ (F
HÀ~°∞`«∞<åfl_»∞. „Ѩ=HÍÎ!) "åix Ѩ\Oì˜ K«∞HÀ‰õΩ. HÍHõáÈ`Õ
"åiH˜ É’^èŒÑ¨~°∞ã¨∂Î LO_»∞. "åi
61 ''JÖÏ¡ÇπÏ J=`«iOѨ*Ëã≤# ^•x =∞<ÀˆH∆„`«OÖ’ <å@∞‰õΩ<ÕÖÏ =∂@
"≥·Ñ¨Ù‰õΩ, „Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) "≥·Ñ¨Ù‰õΩ ~°O_ç—— K≥|∞`«∂ LO_»∞.93
Jx "åi`À J#flѨC_»ÖÏ¡, D HõѨ@∞Å∞
h #∞O_ç J~Ú+¨ìOQÍ =ÚYO „uѨC‰õΩx J~Ú`Õ D P^Õâ◊O ã¨~°fi™ê=∂#º"≥∞ÿ#k. ^≥·=„QÆO^ä•xfl, ^≥·=„Ѩ=HõÎ ã¨O„Ѩ^•Ü«∂xfl
áÈ=\Ïxfl h=Ù QÆ=∞x™êÎ=Ù.91 HÍ^Œx `«=∞ ã¨=∞㨺Å#∞ J#∞ºÅ=^ŒÌ‰õΩ fã¨∞‰õΩáÈÜÕ∞ "å~°O^ŒiH© ~Úk =iÎã¨∞ÎOk.
''qâßfiã¨∞Å =∞^茺 f~°∞Ê K≥ѨÊ\ÏxH˜, "åix JÖÏ¡ÇπÏ =∞iÜ«Ú PÜ«∞# „Ѩ=HõÎ
K«∂Ѩ#=ã¨~°O ÖË^Œ∞. ÃÑ·QÍ "≥·=ÚYº ^Œâ◊Ö’ L#flѨC_»∞ `≥eã≤ ‰õÄ_® "åi "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ Ñ≤ez#ѨC_»∞, '"Õ∞=Ú q<åfl=Ú, t~°™ê=Ç≤ÏOKå=Ú— Jx "å~°O\Ï~°∞.——
J_»∞QÆ∞*Ï_»Ö’¡ #_»=@O áêѨO J=Ù`«∞Ok. JÖÏO\˜ "åi#∞^ÕtÌ ºOz JÖÏ¡ÇÏπ U=∞<åfl_À `≥Å∞™ê? ''™êѶ֨ Ϻxfl á⁄Ok#"å~°O>Ë
90. q"å^•ã¨Ê^Œ"∞≥ #ÿ q+¨Ü∂« xfl JÖÏ¡ÇÏπ =∞iÜ«Ú PÜ«∞# „Ѩ=HõÎ "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ =∞~°ÅÛ@=∞O>Ë "åˆ~—— (#∂~ü – 51).
<Õ\ ˜ ^è•i‡Hõ ѨiÉèÏ+¨Ö’ J~°÷O Y∞~üP<£ ǨÏnã¨∞Å "≥·Ñ¨Ù‰õΩ =∞~°Å@O J#fl=∂@! 92. `«=∞ `«ÑC¨ _»∞ x~°Ü
‚ ∂« Å =¸ÅOQÍ ^≥"· å„QÆÇ¨ xH˜ QÆ∞~Ô ,· HõëêìÅ∞ Hõ_Q» OÆ _»Ö¡ ’ z‰õΩ¯‰õΩ
Jaè„áêÜ«∞Éè^Ë •Å#∞, q"å^•Å#∞ Ѩi+¨¯iOK«\ÏxH˜ Wk J`«∞º`«=Î ∞"≥∞#ÿ =∂~°^æ ~Œ ≈° Hõ áÈ~Ú#ѨC_»∞ ÅÉ’kÉ’=∞O@∂ ^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) =^Œ‰Ì Ωõ Ѩ~∞° QÔ `«∞‰Î Ωõ x =KÕÛ"å~°∞.
ã¨∂„`«O! D ã¨∂„`«O ^•fi~å J~°÷=∞ÜÕ∞º^Õ=∞O>Ë =∞~À =¸_À=ºH˜Îx J#∞ã¨iOK« ''JÉ˃, "åàı§^À =∂‰õΩ <åºÜ«∞O KÕ™êÎ~°x ÉèÏqOz "Õ∞=Ú JHõ¯_çH˜ "≥à◊§ÖË^Œ∞.
=Åã≤# JQÆ`«ºOÖË^Œ∞. XHÍ<˘Hõ xs‚`« ѨO_ç`«∞}˜‚ J#∞ã¨iOK«@O (`«Mòb^≥ Jã¨Å∞ g∞Hõ<åfl <åºÜ«∞O KÕ¿ã"åà◊√§ Z=~°∞<åfl~°∞? HÍHõáÈ`Õ "åà◊§#∞ ‰õÄ_® HõÅ∞ѨىõΩ
=ÚJÜ«∞º<£ ÖËHõ `«Mòb^≥ +¨Mòã‘) `«Ñ¨Êxã¨i Jx K≥¿ÑÊ"å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ =∞iÜ«Ú áÈ"åeHõ^•! ã¨^Œ=QÍǨÏ# HÀã¨"Õ∞ "åix ã¨O„ѨuOKå=Ú. JO`«‰õΩq∞Oz =∂‰õΩ
PÜ«∞# „Ѩ=HõÎ`À áê@∞ =¸_À =ºH˜Î J#∞ã¨~°}#∞ `«Ñ¨Êxã¨i ("ålÉò)QÍ Y~å~°∞ =∞~À L^ÕÌâ◊O ÖË^Œ∞—— JO@∂ HÍà◊§ ÉË~åxH˜ =™êÎ~°∞.
KÕâß~°∞. k=º Y∞~üP<£Ö’x D PÜ«∞`«∞‰õΩ ѨÓiÎQÍ q~°∞^Œú"≥∞ÿ# D =¸_À =ºH˜Î 93. D "åHõºOÖ’ JÖÏ¡ÇπÏ U=∞O@∞<åfl_»O>Ë : ÃÑ·H˜ "åà◊√¡ J|^•úÅ∞ K≥|∞`«∞#flѨÊ\˜H©
J#∞ã¨~°} =Úã≤¡OʼnõΩ SHõº ã¨=∂[O (L=∞‡`≥ =Ú`«ÎÇ≤Ï^•) H͉õΩO_® J<≥·Hõº "åi JO`«~°OQÆO QÆ∞iOz =∂‰õΩ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. `«^Œ#∞QÆ∞}OQÍ<Õ "Õ∞=Ú "åiH˜
ã¨=∂[O (L=∞‡`≥ =Ú<£`«+≤~°ÇπÏ)QÍ, WOHÍ K≥áêÊÅO>Ë =Úã≤¡O ã¨=∂[ SHõº`«#∞ „ѨuѶ¨ÅO W™êÎ=Ú. F =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨)! ^•xfl QÆ∞iOz h=Ù zOuOK«‰õΩ. "å~°∞ h
^•^•Ñ¨Ù ^Œ∞™êû^茺OQÍ =∂iÛ"Õã≤Ok. =ÚO^Œ∞ =ºHõÎѨiKÕ HõÅ¡ÉÁe¡ =∂@Å#∞ f„=OQÍ fã¨∞HÀ‰õΩ. "åix L¿ÑH˜∆OK«∞.
91. ˆHã¨∞Å#∞ <åºÜ«∞™ê÷<åxH˜ fã¨∞ÔHàı§|^Œ∞Å∞ Ü«¸^Œ <åÜ«∞‰õΩÅ =^ŒÌ‰õΩ, ‰õΩÔ~·+¨µ J~Ú`Õ "åiH˜ É’^èÑŒ ~¨ K° Õ „ѨÜ∞« `åflÅ#∞ =∂„`«O =∂#∞HÀ‰õΩ. =∞#ã¨∞efl PHõ@∞ì‰Ωõ <Õ
ã¨~åÌ~°∞Å =^ŒÌ‰õΩ "≥o§ f~°∞ÊHÀˆ~ "åi#∞^ÕÌtOz D PÜ«∞`«∞Å∞ J=`«iOKå~Ú. „Ѩ=K«<åÅ ^•fi~å "åix ã¨O㨯iOKÕ h HÍ~°º„Hõ=∂xfl H˘#™êyOK«∞.
385 386
4.J<£ x™ê =ÖòÅ<£=ÚÇπ Ïã¨<å`ü
`«<åÅ∂ 195 4.J<£ x™ê 5= áê~å
4= áê~å
64 "Õ∞=Ú U „Ѩ=Hõ#Î ∞ ѨOÑ≤<å ^≥"· å[˝`À 66 XHõ"Õà◊ "Õ∞=Ú ''q∞=∞‡efl g∞~°∞
(„Ѩ[Å∞) J`«xx J#∞ã¨iOKåÅ<Õ K«OѨÙHÀO_ç—— ÖË^• ''g∞ Wà◊¡ #∞Oz "≥o§
ѨOáê=Ú. "åˆ~ QÆ#Hõ `«=∞ P`«‡Å‰õΩ áÈO_ç—— J<Õ P^Õâßxfl "åiÃÑ· qkèOz
J<åºÜ«∞O KÕã¨∞‰õΩ#flѨC_»∞, h =^ŒÌ‰õΩ LO>Ë, "åiÖ’ |ǨïH˘kÌ=∞Ok =∂„`«"∞Õ
=zÛ Hõ=∆ ∂Ѩ}HÔ · ^≥"· åxfl "Õ_∞» ‰õΩx LO>Ë, ^•xfl áê\˜OKÕ"å~°∞. JÖÏ H͉õΩO_®
„Ѩ=HõÎ ‰õÄ_® "åi =∞xflOѨÙHÔ · q#flqOK«∞ "å~°∞ `«=∞‰õΩ LѨ^ÕtOK«|_»∞`«∞#fl
‰õΩx LO>Ë94 JѨC_»∞ "å~°∞ JÖÏ¡ÇÏπ #∞ q^èŒOQÍ KÕã≤=ÙO>Ë xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Jk
Hõ∆q∞OKÕ"å_»∞QÍ, Hõ~°∞}˜OKÕ"å_»∞QÍ "åi H˘~°‰õΩ „âıÜ«∞㨯~°O JÜÕ∞ºk,
á⁄Ok LO_Õ"å~°∞. Z‰õΩ¯= ã¨~÷ Ú~åºhfl X#QÆ∂~ˆ Ûk.96
65 Hõ#∞Hõ (F „Ѩ=HÍÎ!) h „ѨÉ∞íè =Ù `À_»∞! 95. ™ê^è•~°}OQÍ D PÜ«∞`«∞ J=`«~°} "≥#∞Hõ XHõ Ü«¸^Œ =ºH˜ÎH˜ – XHõ =Úã≤¡OH©
"å~°∞ `«=∞ Ѩ~°ã¨Ê~° q"å^•ÅxflO\˜Ö’ =∞^茺 [iy# `«QÍ^•#∞ L^•Ç¨ÏiOK«@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. J^Õq∞@O>Ë, ^≥·=„Ѩ=HõÎ
x#∞fl f~°ÊiQÍ KÕã¨∞HÀ#O`«=~°‰õÄ, (ã¨Jã¨O) ^Œ~åƒ~°∞Ö’ f~°∞Ê [iy# `«~°∞"å`« ‰õÄ_® P =Úã≤¡O Ǩτ[`ü L=∞~ü
`«~åfi`« h=Ù "åi =∞^躌 K≥ÑÊ≤ # f~°∞ÊѨ@¡ (~°l) =^ŒÌ‰õΩ "≥o§ f~°∞Ê HÀ~å_»∞. ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) f~°∞Ê ~ÚKåÛ~°x `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl
"å~°∞ `«=∞ =∞#ã¨∞ÅÖ’ ZÖÏO\˜ L=∞~ü (~°l) P„QÆǨϟ^Œ„QÆ∞Öˇ· P =Úã≤¡O t~°ã¨∞û#∞ KèÕkOKå~°∞. HÍx D ã¨OѶ¨∞@#
ã¨OHÀKåxH˜, Jã¨O`«$Ñ≤ÎH˜ P™ê¯~°O x[O HÍ^Œ∞. nx P^è•~åÅ∞ ã¨iQÍæ ÖË=Ù. Wɡfl Hõã‘~ü ‰õÄ_® D q+¨Ü«∂xfl
~Ú=fi‰õΩO_® =∞#ã¨∂ÊùiÎQÍ t~°™ê= qâ◊nHõiOKå~°∞. nx ѨÓ~°fi~°OQÍxH˜ ã¨O|OkèOz# Jã¨Å∞ ã¨OѶ∞¨ @# Uq∞@O>Ë,
^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) "Õ∞#`«Î ‰õΩ=∂~°∞_»QÆ∞ Ǩτ[`ü Aɡ·~ü (~°l)H˜ – =∞~À =∞x+≤H˜
Ç≤ÏOK«#O`«=~°‰õÄ – "å~°∞ qâßfiã¨∞Å∞ =∞^茺 á⁄ÖÏʼnõΩ hà◊√¡ =kÖËKÀ@ Q˘_»= [iyOk. P =º=Ǩ~°O ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨)
HÍ*ÏÅ~°∞.95 ^•HÍ =zÛOk. qKå~°} [iÑ≤# `«~∞° "å`« PÜ«∞# (ã¨) WzÛ# f~°∞Ê Ü«∂^Œ$zÛùHOõ QÍ
nx ^•fi~å J=QÆ`«=∞ÜÕ∞º^Õq∞@O>Ë â◊„`«∞=ÙÅ ‰õΩ„@Å∞ ‰õΩ`«O„`åÅ#∞ =∞xflOѨÙŠǨτ[`ü Aɡ·~ü (~°l)‰õΩ J#∞‰õÄÅOQÍ =zÛOk. ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) f~°∞Ê ~Ú=fi@OÖ’
"≥·Yi ^•fi~å, Ç≤Ï`ÀѨ^ÕâßÅ ^•fi~å, ǨÏ$^ŒÜ«∂Å#∞ PHõ@∞ì‰õΩ<Õ ã¨O^Õâ◊O ^•fi~å |O^èŒ∞„Ñ‘ux Hõ#|~°Kå~°x Ô~O_À =ºH˜Î Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤_»∞. ^•xÃÑ· D PÜ«∞`«∞
==Ú‡ KÕ¿ãO^Œ∞‰õΩ „Ѩܫ∞uflOKåe. J=`«iOzOk. (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs – x™ê ã¨∂~å "åºMϺ#O). ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨)
94. Hõ∆=∂Ѩ}ÔH· ^≥·=ã¨xflkèÖ’ "Õ_»∞‰õΩO>Ë ã¨iáÈ`«∞Ok. ^•xHÀã¨O „Ѩ=HõÎ ^ŒQÆæiH˜ ~ÚzÛ# f~°∞ÊÃÑ· qÉèkË OK«@O ã¨OQÆ`@« ∞Oz, ^•xÃÑ· Hõhã¨O =∞#ã¨∞Ö’ ÖËâ=◊ ∞~Ú<å
~å#Hõ¯ˆ~¡^Œ∞. HÍx ~ÚHõ¯_» JÖÏ J#|_»ÖË^Œ∞. ÃÑ·QÍ ''F „Ѩ=HÍÎ! "å~°∞ h =^ŒÌ‰õΩ Jã¨O`«$Ñ≤Î ~åA‰õΩ<åfl Jk qâßfi™êxH˜ =ºuˆ~HõOQÍ Ñ¨i}q∞ã¨∞OÎ ^Œx ÃÇÏK«ÛiOK«@O
=zÛ, Hõ∆=∂Ѩ}ÔH· ^≥·"åxfl "Õ_»∞‰õΩx LO>Ë, #∞=Ùfi ‰õÄ_® "åi Hõ∆=∂Ѩ} HÀã¨O [iyOk. D PÜ«∞`«∞ ǨÏnã¨∞ kèHͯ~°∞ʼnõΩ ZÖÏQÆ∂ ÃÇÏK«ÛiˆH. J~Ú`Õ ^≥·=„Ѩ=HõÎ
^≥·"åxfl „áêi÷OKÕ"å_çq—— Jx J#|_çOk. ZO^Œ∞HõO>Ë "åà◊√¡ `«=∞ `«QÍ^•Å (ã¨) "åi „Ѩ=K«<åÅ∞ (ã¨Ç‘ÏÇπÏ Ç¨Ïnã¨∞Å∞) `Õ@`≥Å¡OQÍ `«=∞ =ÚO^Œ∞ LO_»QÍ
q+¨Ü∞« OÖ’ J#∞ºÅ =^Œ‰Ì Ωõ "≥o§ „Ѩ=Hõ#Î ∞ JQ“~°=ѨiKå~°∞. JO^Œ∞KÕ`« "åi JǨÏO "å\˜ÃÑ· W=∂=Ú Ñ¨Å∞‰õΩʼnõΩ „áê^è•#º`«xKÕÛ "å~°∞ ‰õÄ_® P`«‡ ѨijÅ#
J}QÆ_®xH˜ "å~°∞ „Ѩ=HõÎ =^ŒÌ‰õΩ ~å=Åã≤ LOk J#flk nx ÉèÏ=O. KÕã¨∞HÀ=Åã≤# ã¨O^Œ~°ƒùq∞k. Hõ_»∞ â’K«hÜ«∞"≥∞ÿ# q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë "å~°∞ `«=∞
(PÜ«∞`«∞Ö’x Ѩ^*Œ ÏÖÏxfl |\˜,ì ã¨OÉ’^è<Œ å f~°∞x|\˜ì D JOâ◊O PÜ«∞# (ã¨Jã¨O) ÉèÏëêºÅ#∞ K≥Å∞¡ÉÏ@∞ KÕã¨∞‰õΩ<Õ „Ѩܫ∞`«flOÖ’ PÜ«∂ ǨÏnã¨∞Å#∞ |Ç≤Ï~°OQÆOQÍ
rq`«O`À =Ú_çѨ_ç#k. HÍx H˘O`«=∞Ok D q+¨Ü«∞OÖ’ Juâ◊~ÚÖÏ¡~°∞. „Ѩ=HõÎ x~åHõi™êÎ~°∞ ÖË^• "å\˜H˜ =„HõÉèÏëêºÅ∞ K≥Ñ≤ÊQÍh, qâ◊fiã¨hÜ«ÚÖˇ·# LÖË¡Y‰õΩÅ#∞
(ã¨) rq`«HÍÅOÖ’ÖÏQÍ<Õ D<å_»∞ ‰õÄ_® PÜ«∞# (ã¨) ã¨=∂kè =^ŒÌÔHo§ Hõ∆=∂Ѩ} |ÅÇ‘Ï#∞Å∞QÍ Y~å~°∞ KÕã≤QÍh PÜ«∂ ǨÏnã¨∞Å#∞ „`Àã≤ѨÙK«Û\ÏxH˜ ¿ÇÏÜ«∞"≥∞ÿ#
HÀ~åÅx "å~°O\Ï~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ WÖÏO\˜ JѨ=∂~°æO #∞Oz ~°H˜∆OK«∞QÍHõ! – „Ѩܫ∞`åflÅ∞ KÕã¨∞ÎO\Ï~°∞.
J#∞"å^Œ‰õΩ_»∞.) 96. Jq^èÕÜ«ÚÖˇ·# "åiH˜ D PÜ«∞`«∞Ö’ K«∞~°HõÅ∞ "ÕÜ«∞|_®¤~Ú. `ÕeHõáê\˜ P[˝Å#∞
387 388
4.J<£ x™ê =ÖòÅ<£=ÚÇπ Ïã¨<å`ü
`«<åÅ∂ 196 4.J<£ x™ê 5= áê~å
4= áê~å
67 J^ÕQÆ#Hõ [iy LO>Ë "Õ∞=Ú =∂ 70 Wn JÖÏ¡ÇπÏ `«~°Ñ¶¨Ù #∞Oz ÅaèOKÕ
=^ŒÌ #∞O_ç "åiH˜ Q˘Ñ¨Ê ѨÙ}ºÑ¶¨ÅO J#∞„QÆǨÏO. `≥Å∞ã¨∞ HÀ=\ÏxH˜
„Ѩ™êkOz LO_Õ "åà◊§O. JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ KåÅ∞.
68 WOHÍ "åiH˜ ~°∞A=∂~°Oæ K«∂Ñ≤Oz 71 qâßfiã¨∞ÖÏ~å! g∞~°∞ g∞ P`«‡~°Hõ∆}Ï
LO_Õ"åà◊§O. ™ê=∞„yx ã¨=∞‰õÄ~°∞ÛHÀO_ç.98 PÃÑ·#
69 Z=~°~Ú`Õ JÖÏ¡ÇπωõΩ, „Ѩ=HõÎ "Õ̂~fi~°∞ ^ŒàÏÅ∞QÍ U~°Ê_ç |Ü«∞Å∞^Õ~O° _ç
(ã¨Jã¨O)‰õΩ q^èÜ Õ ∞« `« Hõ#|~°∞™êÎ~À "åˆ~ ÖË^• JO^Œ~°∂ HõÅã≤Hõ@∞ìQÍ Hõ^ŒÅO_ç.
JÖÏ¡ÇπÏ J#∞„QÆǨÏO á⁄Ok# „Ѩ=HõÎÅ 72 g∞Ö’ H˘O^Œ~∞° "≥#∞HÍ_Õ"å~°∞ ‰õÄ_®
`À#∂, ã¨`«ºã¨O^èŒ∞Å`À#∂, +¨Ç‘Ï^Œ∞Å L<åfl~°∞.99 XHõ"àÕ ◊ g∞‰õΩ U^Œ<åfl #+¨Oì
`À#∂, ã¨^fiŒ ~°#Î ∞Å`À#∂ LO\Ï~°∞. g~°∞ "å\˜e¡`Õ, ''JÖÏ¡ÇπÏ ##∞fl J#∞„QÆÇ≤ÏO
ZO`À =∞Oz ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞.97 Kå_»∞. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ <Õ#∞ "åi"≥O@
t~°™ê=Ç≤ÏOK«\ÏxˆH ã¨OkQÆúOÖ’ Ѩ_»∞`«∞#fl g~°∞ Hõiî#"≥∞ÿ# P^ÕâßÅ#∞ WOÔHHõ¯_» ÖË#∞—— Jx JO\Ï~°∞.
áêe™êÎ~°∞? HÍx JÖÏ¡ÇπÏ „¿Ñ=∞=∞Ü«Ú_»∞, ^ŒÜ«∂jÅ∞_»∞. PÜ«∞# P^ÕâßÅ∞ ‰õÄ_® Hõ^•!—— Jx ã¨O^ÕǨÏѨ_®¤~°∞. JѨC_»∞ JÖÏ¡ÇπÏ D PÜ«∞`«∞#∞ J=`«iOѨ*Ëã≤ "åi
ã¨~°à◊"≥∞ÿ#q, PK«~°} Ü≥∂Qƺ"≥∞ÿ#"Õ. Hõ#∞Hõ Hõhã¨O `«=∞‰õΩ É’kèOK«|_»∞`«∞#fl =∞#ã¨∞Å∞ ‰õΩ^Œ∞@ Ѩ_ÕÖÏ KÕâß_»∞ (Wɡfl Hõã‘~ü).
P^ÕâßÅ#∞ QÆ#Hõ „Ѩ[Å∞ q#Ü«∞OQÍ áê\˜Oz#@¡~Ú`Õ J"Õ ^èŒ~°‡O g∞^Œ ã¨Ç¨Ï# =∞i H˘O`«=∞Ok ã¨ÇϨ K«~∞° Öˇ`· Õ ã¨fi~°Oæ Ö’ ^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨) ã¨ÇϨ K«~º° O HÀã¨O „Ѩ`ºÕ HõOQÍ
ã¨÷~Ú~åºÅ‰õΩ ™Èáê#=∞=Ù`å~Ú. ZO^Œ∞HõO>Ë q^èÕÜ«∞`« =¸ÅOQÍ qâßfiã¨O q#fláêÅ∞ KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. JÖÏO\˜ "åi#∞^ÕÌtºOz, #Ѷ≤Öò (ã¨fiK«ÛùO^Œ) #=∂AÅ∞
ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. Jq^èÜ
Õ ∞« `« =¸ÅOQÍ `«~∞° QÆ∞`«∞Ok. ã¨`å¯~åºÅ∞ KÕã∂¨ áÎ È`Õ ã¨<å‡~°Oæ J`«ºkèHõOQÍ KÕÜ«∞=∞x PÜ«∞# (ã¨) `åH©^Œ∞ KÕâß~°∞. ''g∞~°∞ (gÖˇ·#xfl) Z‰õΩ¯=
ã¨∞ÅÉèí=∞=Ù`«∂ áÈ`«∞Ok. K≥_»∞ʼnõΩ áêÅÊ_»∞`«∂ áÈ`Õ ^Œ∞~å‡~°æO ã¨∞ÅÉèí`«~° ã¨*ÏÌÅ ^•fi~å <å‰õΩ `À_»Ê_»O_ç—— Jx PÜ«∞# (ã¨) ÃãÅqKåÛ~°∞ (ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O:
=∞=Ù`«∞Ok. H˜`å|∞ã¨ûÖÏ`ü). WOH˘Hõ ǨÏnã¨∞Ö’ WÖÏ J#|_çOk – ''ã¨`«ºã¨O^èŒ∞_»∞, x*Ï~Úf
97. JÖÏ¡ÇÏπ =∞iÜ«Ú PÜ«∞# „Ѩ=Hõ(Î ã¨)‰õΩ q^èÜ
Õ ∞« `« Hõ#|~°z# "åiH˜ ÅaèOKÕ Ñ¨Ù}ºÑ¶Å¨ O Ѩ~°∞_≥·# =~°Î‰õΩ_»∞ „Ѩ=HõÎÅ, ã≤nÌY∞Å (ã¨`«ºã¨O^èŒ∞Å), +¨Ç‘Ï^Œ∞Å(J=∞~°g~°∞Å)Å`À
Z@∞=O\˜^À ~ÚHõ¯_» K≥ѨÊ@O [iyOk. ''=∞x+≤ Z=ix Jaè=∂x™êÎ_À "åi áê@∞ LO\Ï_»∞—— (ui‡r : H˜`å|∞Öò |∞Ü«¸).
™êOQÆ`«º"Õ∞ J`«xH˜ Åaèã¨∞ÎOk—— J#fl ǨÏnã¨∞ D ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ QÆ=∞<å~°›O (ã¨Ç‘ÏÇπÏ qâßfiã¨OÖ’#∂, q^èÕÜ«∞`«Ö’#∂ ѨiѨÓ~°‚ ™ê÷~ÚH˜ KÕ~°∞‰õΩ#fl "åix 'ã≤nÌY∞Å∞— QÍ
|∞MÏs: H˜`å|∞Öò J^ŒÉò, =Úã≤¡O : H˜`å|∞Öò a„i =ã≤ûÅu =Öò P^•Éò). Ǩτ[`ü =º=ǨÏi™êÎ~°∞. „Ѩ=HõΠѨ^Œq (#|∞=fi`ü) `«~°∞"åu ™ê÷#O ~Ú^Õ. =∞ǨÏhÜ«∞
J#ãπ (~°l) WÖÏ JO@∞<åfl~°∞ : ''^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) <À@ "≥Å∞=_ç# D „Ѩ=K«#O =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) "åi J#∞K«~° ã¨=∂[OÖ’ D JO`«ã¨∞÷ á⁄Ok# "åiÖ’ Ǩτ[`ü
q#flѨC_»∞ ã¨Ç¨ÉωõΩ Hõey#O`« P#O^ŒO =∞Ô~#fl_»∂ HõÅQÆÖË^Œ∞—— ZO^Œ∞HõO>Ë J|∂|Hõ~ü ã≤nÌMò (~°l) J„QÆQÍ=ÚÅ∞. JO^Œ∞ˆH „Ѩ=ˆHÎ`«~° =º‰õΩÎÅÖ’ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ
"å~°∞ ã¨fi~°æOÖ’ ‰õÄ_® `«=∞ „Ñ≤Ü«∞„Ѩ=HõÎ (ã¨) ™êOQÆ`åºxfl HÀ~°∞‰õΩ<Õ"å~°∞. (ã¨) `«~°∞"åu ™ê÷#O PÜ«∞#^Õ J#fl q+¨Ü«∞OÖ’ UHÍaè„áêÜ«∞O LOk. WHõ
D PÜ«∞`«∞ ѨÓ~°fi~°OQÍxH˜ ã¨O|OkèOz# LÖË¡Y<åÖ’¡ WÖÏ K≥ѨÊ|_çOk: ^Õ=Ùx ǨωõΩ¯Å`À áê@∞, ^•ã¨∞ŠǨωõΩ¯Å#∞ ‰õÄ_® ѨÓiÎQÍ <≥~°"Õ~°∞ã¨∂Î, JO^Œ∞Ö’
H˘O`«=∞Ok ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å∞ =zÛ, ''F ^≥·=„Ѩ=HÍÎ (ã¨)! ^Õ=Ù_»∞ `«=∞iH˜ ã¨fi~°æOÖ’ ZÖÏO\˜ Ö’@∂ ~åx=fi‰õΩO_® *Ï„QÆ`«ÎѨ_Õ"åix ã¨[˚#∞Å∞ (™êeÇ‘Ï<£) Jx
L#fl`« ™ê÷<åÅ#∞ „Ѩ™êk™êÎ_»∞. =∂‰õΩ JO`«Hõ<åfl J^èŒ=∞ ™ê÷#"Õ∞ Åaèã¨∞ÎOk. JO\Ï~°∞.
JO^Œ∞=Å¡ "Õ∞=Ú JHõ¯_» g∞ ™êOQÆ`åºxH˜, ã¨Ç¨ÏK«~åºxH˜ ^Œ∂~°"≥∞ÿ áÈ`å=Ú. 98. 'Ç≤Ï*ò~‰° Ωõ "£∞— JO>Ë (P`«‡ ~°H}∆õ ÀáêÜ«∂xfl J=ÅOaOK«@O) JO>Ë Ü«Ú^Œ™ú ê=∞„yx
„ѨѨOK«OÖ’ =∂‰õΩ „áêÑ≤ÎOz# g∞ ã¨Ç¨ÏK«~°º ÉèÏQƺO Ѩ~°Ö’HõOÖ’ „áêÑ≤ÎOK«^Œ∞ – PÜ«Ú^è•Å#∞, X#~°∞Å#∞, "åǨÏ<åÅ#∞ ã¨=∞‰õÄ~°∞ÛHÀ=@O Jx ÉèÏ=O.
389 390
4.J<£ x™ê =ÖòÅ<£=ÚÇπ Ïã¨<å`ü
`«<åÅ∂
73 XHõ"àÕ ◊ ^≥"· å#∞„QÆÇϨ O U^Œ<åfl g∞‰õΩ
Åaè¿ã,Î 100 g∞ =∞^躌 – J`«x =∞^躌 ¿ãflǨÏ
|O^èŒ"Õ∞ ÖË#@∞¡QÍ =∂\Ï¡_»∞`«∂101 –
''JÔ~ˆ~! <Õ#∂ "åi "≥O@ LO_ç LO>Ë
Ѷ∞¨ #q[Ü«∂xfl á⁄Ok LO_Õ"å_ç<!Õ ——102
Jx K≥|∞`å~°∞.
74 HÍ|\˜ì WǨÏÖ’Hõ rq`åxfl Ѩ~°Ö’HÍ
xH˜ |^Œ∞Å∞QÍ Jq∞‡"Õã≤#"å~°∞103
^≥=· =∂~°Oæ Ö’ áÈ~å_®e. ^≥=· =∂~°Oæ Ö’
áÈ~å_»∞`«∂ K«OѨ|_ç#"åxH˜ ÖË^•
q[Ü«∞O á⁄Ok#"åxH˜ "Õ∞=Ú Q˘Ñ¨Ê
ѨÙ}ºÑ¶¨ÖÏxfl "˘ã¨QÆ∞`å=Ú.
99. "≥#∞HÍ_Õ "åÔ~=~°O>Ë HõÑ@¨ ∞Å#fl=∂@. "å~°∞ U^À XHõ q^èOŒ QÍ Ü«Ú^ŒOú ɡ_^» #Œ ∞Oz
`«ÑC¨ HÀ"åÅ#fl L^ÕâÌ º◊ O`À PÅ㨺O KÕ™êÎ~∞° . JO^Œ∞HÀã¨O ‰õΩO\˜ ™ê‰õΩÅ∞ K≥|∞`å~°∞.
100. WHõ¯_» ^≥·"å#∞„QÆǨÏO JO>Ë J~°÷O Ü«Ú^ŒúOÖ’ ÔQÅ∞ѨÙ, PkèHõº`«, Ü«Ú^Œú„áêÑ≤Î.
101. JO>Ë "å~°∞ g∞ ^è•i‡Hõ ™È^Œ~∞° ÖË HÍ^Œ#fl@∞¡, g∞‰õΩ JѨiz`«∞Öˇ#· >Ë¡ =∂\Ï¡_`» å~°∞.
102. JO>Ë Ü«Ú^Œú„áêÑ≤Î (=∂Öˇ QÆh=∞`ü)Ö’ "å\Ï á⁄Ok LO_Õ"åà◊§O† ã¨OѨ^Œ#∞
á⁄O^Œ@"Õ∞ „ѨѨOKåxfl HÀ~°∞‰õΩ<Õ"åi „Ѩ^è•# Pâ◊Ü«∞"≥∞ÿ LO@∞Ok.
103. J~°cÖ’ +¨~å, Ü«∞+πs (Ü«∞+π~°∂#) J<Õ Ñ¨^•xH˜ J=∞‡@O, H˘#@O – Ô~O_»∞
J~å÷Å∂ =™êÎ~Ú. ÃÑ·# =¸ÅOÖ’ L~°∂Ì J#∞"å^Œ‰õΩÅ∞ "≥Ú^Œ\ ˜ J~å÷xfl
fã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. D J~°O÷ fã¨∞‰õΩ#fl@¡~Ú`Õ "åHõº x~å‡}O WÖÏ LO@∞Ok: =¸ÅOÖ’
'áÈ~å_®e— (Ѷ¨Öò Ü«ÚMÏuÖò) J#flk „H˜Ü«∂Ѩ^ŒO. nxHõ~°Î 'Jq∞‡"Õã≤#"å~°∞—
(JÅ¡r# Ü«∞+π~°∂#Öò ǨÏÜ«∂`«) J=Ù`«∞Ok. D q^èŒOQÍ ÉèÏqOz#@¡~Ú`Õ –
ÃÑ·# K≥Ñ≤Ê#@∞¡ – ÉèÏ=O WÖÏ =ã¨∞ÎOk : Ѩ~°Ö’HõO HÀã¨O WǨÏÖ’Hõ rq`åxfl
Jq∞‡"Õã≤#"å~°∞ (ÖËHõ =∞~À=∂@Ö’ K≥ѨCHÀ"åÅO>Ë) WǨÏÖ’Hõ rq`åxfl `åºQÆO
KÕã≤# g~°∞Å∞ ^≥·==∂~°æOÖ’ áÈ~å_®e.
ÃÑ·^•xH˜ aè#flOQÍ =∞#O Ô~O_»= J~°÷O fã¨∞‰õΩ#fl@¡~Ú`Õ – J#QÍ =¸ÅOÖ’x
'Ü«∞+π~°∂#— J#fl Ѩ^•xfl Jq∞‡"Õã≤#"å~°∞ Jx Q͉õΩO_® 'H˘#fl"å~°∞— Jx J~°÷O
KÕã¨∞‰õΩ#fl@¡~Ú`Õ JѨC_»∞, 'JÅ¡r# Ü«∞+π~°∂#Öò ǨÏÜ«∂`«— (H˘#∞‰õΩ¯#fl"å~°∞)
J#flѨ^OŒ "åHõºOÖ’ Hõ~‡° QÍ =∂~°∞`«∞Ok. JѨÙÊ_»∞ PÜ«∞`«∞‰õΩ, 'Ѩ~Ö° ’HÍxH˜ |^Œ∞Å∞
391
197 4.J<£ x™ê 5= áê~å
4= áê~å
75 ''=∂ „ѨÉèí∂! ^Œ∞~å‡~°∞æÅ Ü≥ÚHõ¯ D
ѨÙ~°=Ú #∞O_ç =∂‰õΩ q=ÚHÎ̃<˘ã¨Q∞Æ .104
=∂ H˘~°‰õΩ h =^ŒÌ#∞Oz XHõ ~°Hõ∆‰õΩ}˜‚
xÜ«∞q∞OK«∞, =∂‰õΩ (JO_»QÍ) h =^ŒÌ
#∞Oz XHõ ã¨Ç¨ Ü«∞‰õΩ}˜‚ ѨOÑ≤OK«∞——
Jx "Õ_»∞‰õΩO@∞#fl |ÅÇ‘Ï# ѨÙ~°∞+¨µÅ,
„ã‘ÅÎ , Ѩã"≤ åà◊§ q"≥∂K«#HÔ · g∞~°∞ ^≥=·
=∂~°æOÖ’ ZO^Œ∞‰õΩ áÈ~å_»@O ÖË^Œ∞?!
WǨÏÖ’HÍxfl H˘#∞‰õΩ¯#fl"åi`À áÈ~å_®e— J<Õ J~°÷O =ã¨∞ÎO^Œ#fl=∂@! J~Ú`Õ
áÈ~å_Õ^≥=~°∞? ÖËHõ 'áÈ~å_®e— J#fl Ѩ^•xH˜ "åHõºOÖ’ Hõ~°Î Uk? J#fl „Ѩâ◊fl D
ã¨O^Œ~ƒ° Où QÍ [xã¨∞OÎ k. ^•xH˜ ã¨=∂^è•#O Uq∞@O>Ë – =¸ÅOÖ’ 'Ѷ֨ ò Ü«ÚMÏuÖò—
(áÈ~å_®e) J#fl `«~åfi`« 'JÖò "≥∂q∞#∞<åflѶ~≤ ∞° — (^≥=· =∂~°Oæ Ö’ áÈ~å@O xq∞`«OÎ
|Ü«∞Å∞^Õi# qâßfiã≤) J<Õ Ñ¨^OŒ =∂i˚`=« Ú (=∞ÇπÏEѶ)π QÍ L#fl@∞¡ ÉèÏqOK«=Åã≤
LO@∞Ok.
"≥Ú`åÎxH˜ nx ™ê~åOâ◊O Uq∞@O>Ë, PÜ«∞`«∞Ö’ 'Ü«∞+π~°∂#— J#fl Ѩ^•xH˜
'H˘#∞‰õΩ¯#fl— Jx J~°O÷ K≥ÑÊ≤ #@¡~Ú`Õ, 'Z=~°~Ú`Õ `«=∞ ^è~Œ å‡xfl, hux*Ï~ÚfʼnõΩ
|^Œ∞Å∞QÍ WǨÏÖ’HõѨ٠`«∞K«Ûù „ѨÜ≥∂[<åÅ#∞ H˘#∞‰õΩ¯O\Ï~À "åiH˜ =ºuˆ~HõOQÍ
qâßfiã¨∞Å∞ ^≥·==∂~°æOÖ’ áÈ~å_®e— J#fl ÉèÏ=O =ã¨∞ÎOk (Wɡfl Hõã‘~ü D ÉèÏ="Õ∞
fã¨∞‰õΩ<åfl~°∞).
104. ^Œ∞~å‡~°∞æÅ∞ x=ã≤OKÕ Ñ¨Ù~°=Ú JO>Ë – ã¨O^Œ~åƒùxfl |\˜ì – =∞Hͯ #QÆ~°O Jx
J~°÷O. Ç≤Ï„[`ü J#O`«~°O =∞Hͯ֒ LO_çáÈ~Ú# x~å^è•~°r=ÙÅ∞, |ÅÇ‘Ï#∞Å∞,
„ã‘ÎÅ∞, Ñ≤Å¡Å∞ Jqâßfiã¨∞Å PQÆ_®Å‰õΩ `åà◊ÖËHõ ^Œ∞~°ƒù~° ã≤÷uÖ’ rqOKÕ"å~°∞.
^Œ∞~å‡~°∞Åæ , ^Œ∞+¨µÅì ÉÏi#∞O_ç `«=∞#∞ HÍáê_»=∞x n<åun#OQÍ ^≥"· åxfl "Õ_∞» ‰õΩ<Õ
"å~°∞. JѨC_»∞ ^≥·=HÍ~°∞}ºO Hõ^Œe=zÛOk. ^Œ∞+¨µìÅ ÉÏi#∞Oz D x~å^è•~°
r=Ùefl ~°H˜∆OK«\ÏxH˜ g∞~°∞ ^≥·==∂~°æOÖ’ ZO^Œ∞‰õΩ áÈ~å_»@O ÖË^Œ∞? JO@∂
^Õ=Ù_»∞ =Úã≤¡OÅ áœ~°∞ëêxfl *ÏQÆ$`«O KÕâß_»∞. D PÜ«∞`«∞ P^è•~°OQÍ W™ê¡g∞Ü«∞
q^•fiOã¨∞Å∞ U=∞<åfl~°O>Ë, ™ê\˜ =Úã≤O¡ Å∞ U „áêO`«OÖ’ "ÕkOè ѨÙʼnõΩ QÆ∞~°=Ù`«∞<åfl,
ZHõ¯_» "å~°∞ Jqâßfiã¨∞Å, q∞^䕺"å^Œ∞Å K≥~°Ö’ ÉÏkèOK«|_»∞`«∂=Ù<åfl 㨈~ "åix
HÍáê_Õ L^ÕÌâ◊ºO`À =Úã≤¡OÅ∞ ^èŒ~°‡Ü«Ú^ŒúO K≥Ü«∂ºe. Wk lǨ^£ Ü≥ÚHõ¯ Ô~O_»=
~°HõO. "≥Ú^Œ\ ˜ ~°HõO lǨ^£ ^≥·=^èŒ~°‡ L#fluHÀã¨O [~°∞QÆ∞`«∞Ok.
392
4.J<£ x™ê =ÖòÅ<£=ÚÇπ Ïã¨<å`ü
`«<åÅ∂ 198 4.J<£ x™ê 5= áê~å
4= áê~å
76 qâ◊fiã≤Oz# "å~°∞ ^≥·==∂~°æOÖ’ =∞=∞‡efl ZO^Œ∞‰õΩ „|`«Hõx=fiÖË^Œ∞?——108
áÈ~å_»`å~°∞. Jqâßfi㨠"≥·Yix J=ÅO Jx J#™êQÍ~°∞. "åi`À WÖÏ
aOz#"å~°∞ ^≥"· `Õ ~« ∞° Å =∂~°Oæ Ö’ áÈ~å_» K≥ѨC : ''„áêѨOzHõ „ѨÜ≥∂[<åÅ∞
`å~°∞.105 Hõ#∞Hõ (F qâßfiã¨∞ÖÏ~å!) |Ǩï ã¨fiÅÊ"≥∞ÿ#q. (JÖÏ¡ÇπωõΩ) ÉèíÜ«∞
g∞~°∞ Ã+·`å#∞ ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å`À Ü«Ú^ŒúO Ѩ_Õ"åiH˜ Ѩ~°Ö’Hõ"Õ∞ "Õ∞Öˇ·#k. g∞‰õΩ
KÕÜ«∞O_ç. Ã+·`å#∞ l`«∞ÎÅ∞ J`«ºO`« (JHõ¯_») XHõ z#fl Ñ‘K∞« JO`« J<åºÜ«∞O
|ÅÇ‘Ï#"≥∞#ÿ q.106 ‰õÄ_® [~°QÆ^Œ∞.
77 ''g∞ KÕ`«∞Å#∞ PѨÙHÀO_ç, #=∂A 78 g∞Ô~Hõ¯_» L<åfl㨈~, =∞$`«∞º=Ù
Å#∞ <≥ÅH˘Å∞Ê`«∂ LO_»O_ç, [HÍ`«∞#∞ q∞=∞‡efl Hõ|oã¨∞ÎOk. PYiH˜ g∞~°∞
K≥eã¡ ∂¨ Î LO_»O_ç—— Jx P^ÕtOK«|_ç# "å~°#∞‰õΩO@∂ L#flѨÊ\˜H© "åix Ü«Ú^ŒúO #∞Oz PѨ@O [iyOk. Ô~O_»∞
"åix h=Ù K«∂_»ÖË^•? f~å "åiH˜ q+¨Ü«∂Å QÆ∞iOz "åiH˜ `åH©^Œ∞ KÕÜ«∞|_çOk. XHõ\ ˜ : u~°™ê¯~°∞Å ^Ò~°̊<åºÅ#∞
Ü«Ú^ŒOú K≥Ü∞« º=∞x P*Ï˝ÑO≤ K«|_ç`,Õ "åi ã¨Ç¨Ï# ã¨÷~Ú~åºÅ`À F~°∞ÛHÀ"åe. =∞xflOѨÙÅ "≥·Yi`À =∞ã¨Å∞HÀ"åe. Ô~O_»∞ :
Ö’x XHõ =~°Oæ "å~°∞ ^≥"· åxH˜ ÉèÜ í ∞« Ѩ_» JÖÏ¡ÇÏπ `À Ѩ\ +˜ "ì¨ ∞≥ #ÿ ã¨O|O^è•xfl, ã¨O„ѨuOѨÙÅ#∞ Hõey=ÙO_»@O HÀã¨O #=∂*ò,
=Åã≤# suÖ’ – ÃÑ·QÍ JO`«HõO>Ë [HÍ`ü =∞iÜ«Ú W`«~° P~å^èŒ#Å#∞ QÆ\ ˜ìQÍ PK«iã¨∂Î LO_®e. J~Ú`Õ =∞Hͯ
Z‰õΩ¯=QÍ<Õ– [#∞ʼnõΩ ÉèÜ í ∞« Ѩ_» ™êQÍ~°∞. #∞O_ç =∞n<å‰õΩ „Ѩ™ê÷#O KÕã≤ =∞n<åÖ’ =Úã≤¡OÅ∞ XHõ 'â◊H˜Î—QÍ L^ŒƒùqOz#
''„ѨÉ∂íè ! h=Ù =∂ÃÑ· Ü«Ú^•úxfl ZO^Œ∞‰õΩ `«~°∞"å`« â◊„`«∞=Ù#∞ ZkiOz áÈ~å_ÕO^Œ∞‰õΩ "åiH˜ J#∞=∞u ~Ú=fi|_çOk. f~å
qkèOKå=Ù?107 =∞i H˘O`«HÍÅOáê@∞ Ü«Ú^ŒúO H˘~°‰õΩ J#∞=∞u ~Ú=fi|_ç# `«~°∞"å`« =Úã≤¡OÅÖ’x H˘O^Œ~°∞
|ÅÇ‘Ï#`«#∞, J^è≥·~åºxfl Hõ#|~°Kå~°∞. JѨC_»∞ JÖÏ¡ÇπÏ D PÜ«∞`«∞#∞
105. Ü«Ú^ŒúO K≥Ü«∞º=Åã≤# Ѩiã≤÷u XHõ qâßfiã≤H©, Jqâßfiã≤H˜ ‰õÄ_® Z^Œ∞~°=Ù`«∞Ok. J=`«iOѨ*Ëã≤, XHõѨC_»∞ g∞~°∞ =∞Hͯ #QÆ~°OÖ’ L#flѨC_»∞ â◊„`«∞=Ù`À Ü«Ú^ŒúO
J~Ú`Õ P W~°∞=Ùi Ü«Ú^ŒúÅH∆ͺÅÖ’ Éèí∂=∂ºHÍâßÅO`« =º`åºã¨O LO@∞Ok. KÕ™êÎ=∞x Q˘Ñ¨ÊÅ∞ K≥ѨC‰õΩ<Õ"å~°∞. f~å g∞ HÀiHõ "Õ∞~°‰õΩ Ü«Ú^ŒúO qkèOK«|_ç`Õ,
qâßfiã≤ JÖÏ¡ÇπÏ HÀã¨O áÈ~å_»`å_»∞. ˆH=ÅO Ü«Ú^Œú„áêÑ≤Î, ~å*ϺkèHÍ~°O J`«x WѨC_»∞ ZO^Œ∞‰õΩ ÉèíÜ«∞Ѩ_»∞`«∞<åfl~°∞? Jx „Ѩtflã¨∞Î<åfl_»∞.
ÅHõ∆ ºO J~Ú LO_»^Œ∞. HÍx Jqâßfiã≤ =∂„`«O ˆH=ÅO „áêѨOzHõ L^ÕÌâߺÅ#∞,
ã¨fi„ѨÜ≥∂[<åÅ#∞ ^Œ$+≤ìÖ’ ÃÑ@∞ì‰õΩx Hõ^Œ#~°OQÍxH˜ Hõ^Œe =™êÎ_»∞. D PÜ«∞`«∞ "≥Ú^Œ\’¡ ''g∞ KÕ`«∞Å#∞ PѨÙHÀO_ç—— (JO>Ë Ü«Ú^ŒúO KÕÜ«∞HõO_ç) Jx
P*Ï˝ÑO≤ K«|_çOk. H˘O`«=∞Ok D "åHͺxH˜ =„HõÉÏè +¨ºO K≥|∞`«∂, #=∂A ã≤u÷ Ö’–
106. =Úã≤¡OÅ P`«‡ qâßfi™êxfl ÃÑOá⁄OkOKÕ L^ÕÌâ◊ºO`À D „Ѩ™êÎ=# `Õ|_çOk – ~°∞‰õÄ #∞Oz ÖËz xÅ|_Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ – '~°¿Ñ¶ Ü«∞^≥<· —£ KÕÜ∞« ~å^Œ∞ Jx Jaè„áêÜ«∞
^≥·"Õ`«~° (`åQÆ∂`ü) L^ÕÌâߺÅ`À "ÕÜ«∞|_Õ Z`«∞ÎQÆ_»Å∞, ‰õΩ„@Å∞ ZO`À |ÅÇ‘Ï#OQÍ Ñ¨_®¤~°∞. Wk ã¨O‰õΩz`« ^Œ$+≤ì`À K≥Ü«∞º|_ç# `«Ñ¨C_»∞ J#fi~ÚOѨ٠`«Ñ¨Ê =∞ˆ~g∞
LO\Ï~Ú. HÍ|\˜ì "åi Éè∫uHõ X#~°∞Å#∞, =∞Ok =∂~°ƒÖÏxfl K«∂ã≤ g∞~°∞ HõÅ=~°O HÍ^Œ∞. WÖÏ Jaè„áêÜ«∞Ѩ_ç "å~°∞ k=º Y∞~üP<£Ö’x PÜ«∞`«∞#∞, ^•x J~å÷xfl
K≥O^ŒHõO_ç. g∞ qâßfi㨠â◊H˜Î =ÚO^Œ∞, ^≥·==∂~°æOÖ’ áÈ~å_®Å#fl g∞ ã¨OHõÅÊ =∂ˆ~Û ^Œ∞™êûǨϙêxH˜ X_çQ\Æ Ïì~∞° .D ~°H=õ ∞~Ú# `«∞K«Û"ù ∞≥ #ÿ „ѨÜ∞« `«flO XHõ =Úã≤O¡
|ÅO =ÚO^Œ∞ Ã+·`å<£ Ü≥ÚHõ¯ Éè∫uHõ X#~°∞Å∞ ZO^Œ∞‰õÄ Ñ¨xH˜~å=Ù. "å_ç l`«∞ÎÅ∞ q^•fiOã¨∞xH˜ ZO`«=∂„`«O â’aèOK«^xŒ "å~°∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. ^≥=· O =∞xflOK«∞QÍHõ!
W>Ëì qѶ¨Å"≥∞ÿáÈ`å~Ú.
108. ''=∞i H˘<åflà◊§áê@∞ Ü«Ú^•úxfl ZO^Œ∞‰õΩ PÑ≤ LOK«ÖË^Œ∞?—— J#fl ÉèÏ=OÖ’ ‰õÄ_®
107. =∞Hͯ #QÆ~°OÖ’ L#flѨC_»∞ =Úã≤¡OÅ∞ ã¨OMϺѨ~°OQÍ, Pi÷HõOQÍ |ÅÇ‘Ï#∞Å∞. nxfl `«~°∞˚=∂ KÕÜ«∞=K«∞Û. 'J*e<£ YsÉò— JO>Ë =∞$`«∞º=Ù ÖË^• lǨ^£ qkè
â◊„`«∞=ÙÅ#∞ ZkiOKÕ ™ê=∞~°÷ºO "åi=^ŒÌ ÖË^Œ∞. JO^Œ∞ˆH Ü«Ú^ŒúO KÕÜ«∂Åx JÜÕ∞º QÆ_»∞=Ù Jx ÉèÏ=O (`«Ñ¶‘û~ü Wɡfl Hõã‘~ü).
393 394
4.J<£ x™ê =ÖòÅ<£=ÚÇπ Ïã¨<å`ü
`«<åÅ∂
Ѩ\ ˜+¨ì"≥∞ÿ# HÀ@ÅÖ’ L<åfl㨈~109 (Jk
q∞=∞‡efl =^ŒÅ^Œ∞). "åiˆH^≥·<å =∞Oz
[iy`Õ ''Wk JÖÏ¡ÇπÏ `«~°Ñ¶¨Ù# ÅaèO
zOk—— Jx JO\Ï~°∞. J^Õ "åiˆH^≥·<å
H©_»∞ Hõey`Õ, ''W^ŒO`å h =¸ÅOQÍ<Õ
[iyOk——110 Jx xOk™êÎ~°∞. ''W=hfl
109. „áêѨOzHõ rq`«O Ѩ@¡ =∞‰õΩ¯= ÃÑOK«∞‰õΩx, =∞~°}O #∞O_ç áêiáÈ"åÅ#∞‰õΩ<Õ
|ÅÇ‘Ï# =Úã≤O¡ Å#∞ L^ÕtÌ ºOz D LѨ^âÕ O◊ KÕÜ∞« |_çOk. D „áêѨOzHõ rq`«O
#tOzáÈÜÕ∞k. WO^Œe ã¨∞MÏÅ∞ ‰õÄ_® `å`å¯eHõ"≥∞ÿ#"Õ. =∞iH˘O`« QÆ_»∞=Ù
„Ѩ™êkOK«=∞x g∞~°∞ q#flqOK«∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. HÍx Ѩ~°Ö’HõOÖ’ g∞‰õΩ ÅaèOKÕ
ã¨∞YÉè’QÍÅ∞ g\˜Hõ<åfl Z<Àfl Ô~@∞¡ "Õ∞Öˇ·#=h, âßtfi`«"≥∞ÿ#=h =∞~°∞=HõO_ç. ^≥·=O
=∞iÜ«Ú ^≥=· „Ѩ=Hõ‰Î Ωõ q^èÜ
Õ Ú« Öˇ· L#fl "åiH˜ D âßtfi`« ã¨∞MÏÅ∞ =i™êÎ~Ú. =∞~À
=ÚYº q+¨Ü«∞O Uq∞@O>ˆ g∞~°∞ ^≥·==∂~°æOÖ’ áÈ~å_ç<å, áÈ~å_»HõáÈ~Ú<å
=∞$`«∞º=Ù =∂„`«O ~å=Åã≤# Ѷ∞¨ _çÜ∞« Ö’ =zÛf~°∞`«∞Ok. Z\˜ì Ѩiã≤u÷ Ö’#∂ g∞~°∞
^•#∞flOz `«ÑÊ≤ OK«∞HÀÖË~∞° . g∞~°∞ HõOK«∞HÀ@ÅÖ’ â◊~}° ∞á⁄Ok<å, L‰õΩ¯ |OHõ~Ö¡° ’
`«Å^•K«∞‰õΩ<åfl Jk q∞=∞‡efl =^ŒÅ^Œ∞QÍHõ =^ŒÅ^Œ∞. =∞~°ÖÏO@ѨC_»∞ g∞~°∞
=∞$`«∞º=Ù‰õΩ ÉèíÜ«∞Ѩ_ç ^≥·==∂~°æOÖ’ áÈ~å_»‰õΩO_® =OHõÅ∞ÃÑ\˜ì „ѨÜ≥∂[#O
Uq∞\©?
QÆ=∞<å~°› q+¨Ü«∞O : H˘O`«=∞Ok =Úã≤¡OÅ∞ ã¨fi`«Ç¨QÍ Ü«Ú^Œú=∞O>Ë ÉèíÜ«∞O=Å¡
JÖÏ J<åflˆ~QÍx, x[OQÍ "å~°∞ Jqâßfiã¨∞Å∞ HÍ~°∞. JO^Œ∞=Å¡ JÖÏ¡ÇÏπ "åiÖ’x
D ^Ò~°ƒÖϺxfl Hõ∆q∞OKå_»∞. JO`ÕHÍ^Œ∞, J`«ºO`« |Å"≥∞ÿ# x^Œ~°≈<åÅ ^•fi~å
"åi =∞<À|ÖÏxfl ÃÑOKå_»∞.
110. WHõ¯_ç #∞Oz =∞m¡ HõѨ@∞Å „Ѩ™êÎ=# "≥Ú^ŒÅ~ÚOk. QÆ`« ã¨=∂*ÏÅÖ’x
u~°™ê¯~°∞Å∞ ѨeH˜# Hõ$`«Ñ¶¨∞fl`åѨÓ~°fiHõ"≥∞ÿ# =∂@ÖË g~°∞ ‰õÄ_® ѨeHÍ~°∞.
L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : ÖÏÉèíO KÕ‰õÄi`Õ (Hõeq∞, PǨ~À`«Ê`«∞ÎÅ∞, ã≤iã¨OѨ^ŒÅ∞,
ã¨O`å<À`«ÊuÎ "≥Ú^ŒÅQÆ∞#q ѨÙ+¨¯ÅOQÍ Åaè¿ãÎ) Jk ^≥·=Hõ$Ѩ=Å¡ KÕ‰õÄiO^Œh,
#+¨ìO "å\˜e¡`Õ (Hõ~°∞=Ù HÍ@HÍÅ∞, ÖËq∞, „ѨHõ$u "≥·Ñ¨s`åºÅ∞ ÖÏO\˜q =¿ãÎ),
F =ÚǨÏ=∞‡^£! Jk h =¸ÅOQÍ<Õ "å\˜e¡O^Œx K≥ѨʙêQÍ~°∞. JO>Ë h ^èŒ~å‡xfl
J=ÅOaOK«@O =Å¡<Õ =∂H© PѨ^ŒÅ∞ =KåÛ~Ú Jx xOkOKÕ"å~°∞. ^≥·=„Ѩ=HõÎ
=¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) Ѩ@¡ ‰õÄ_® QÆ`«OÖ’ WÖψQ [iyOk. JO^Œ∞ˆH JÖÏ¡ÇπÏ
Ѷ≤~üB<£ *Ïu „Ѩ[Å#∞^ÕÌtºOz WÖÏ ÃãÅqKåÛ_»∞ : =∞i "åiˆH^≥·<å "Õ∞Å∞ Hõey`Õ
''Wk =∂‰õΩ HõÅQÆ=Åã≤#^Õ (Wk =∂ ǨωõΩ¯)—— Jx JO\Ï~°∞. J^Õ "åiˆH^≥·<å
395
199 4.J<£ x™ê 5= áê~å
4= áê~å
"åã¨Î"åxH˜ JÖÏ¡ÇπÏ `«~°Ñ¶¨Ù#<Õ ã¨OÉèíqO
Kå~Ú—— Jx (F „Ѩ=HÍÎ!) "åiH˜ `≥eÜ«∞
*Ë~Ú. Jã¨Å∞ giˆH"≥∞ÿáÈ~ÚOn? U
q+¨Ü«∂xfl ‰õÄ_® g~°∞ ÉÁuÎQÍ J~°÷O
KÕã∞¨ HÀˆ~?!111
79 h‰õΩ U =∞Oz [iy<å Jk JÖÏ¡ÇÏπ
`«~Ñ° Ù¨¶ #∞OKÕ [~°∞QÆ∞`«∞Ok.112 h‰õΩ U^≥<· å
K≥_∞» [iy`Õ Jk h ã¨fiÜ«∞OHõ$`«"∞Õ .113
H©_∞» Hõey`Õ, ''=¸™ê J`«x J#∞Ü«∂Ü«ÚÅ JѨâ‰◊ Ωõ #O =Å¡ D ^Œ∞~°uæ Ѩ\ Oì˜ k——
Jx xOk™êÎ~°∞ (JÖò P~åÑ¶π – 131).
111. "Õ∞Å∞ [iy<å, H©_»∞ [iy<å – JO`å ^≥·=O `«~°Ñ¶¨Ù#<Õ [~°∞QÆ∞`«∞O^Œ#fl q+¨Ü«∞O
giH˜ J~°÷O HÍ^Õq∞\©? Jã¨Å∞ q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë `«=∞ J=QÍǨÏ<å ֒ѨO =Å¡,
J*Ï˝# "≥·YiHÍ~°}OQÍ, ^Œ∞~åQÆ`åÅ =¸ÅOQÍ, "åi ǨÏ$^ŒÜ«∞Hõ"å\ÏÅ∞
=¸ã¨∞‰õΩáÈÜ«∂~Ú. =∞Op – K≥_»∞Å qK«Hõ∆}Ï *Ï˝#O "åiÖ’ H©∆}˜OzOk.
112. h‰õΩ U =∞Oz [iy<å Jk ^≥·=Hõ$Ѩ =∂„`«"Õ∞#x `≥Å∞ã¨∞HÀ. h ã¨`å¯~åºÅ‰õΩ
„ѨuѶ¨ÅOQÍ =∂„`«O HÍ^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë h‰õΩ ã¨`å¯~åºÅ∞ KÕ¿ã ã¨^Œ∞ƒkú Hõey<å,
P ã¨^∞Œ ƒkú ‰õÄ_® ^≥=· „Ѩ™êk`«"∞Õ #x =∞~°∞=É’‰õΩ. JnQÍHõ ^≥"· å#∞„QÆÇ¨ Å∞, =~åÅ∞
ZO`« q™êÎ~°OQÍ L<åflÜ«∞O>Ë "å\˜=ÚO^Œ∞ =∞x+≤ KÕ¿ã P~å^èŒ#Å∞, Láêã¨#Å∞
U=∂„`«O ÖˇHõ¯Ö’H˜ ~å=Ù. JO^Œ∞ˆH XHõ™êi =∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O)
U=∞<åfl~°O>Ë, U =ºH˜Î ã¨fi~°æOÖ’ „Ѩ"ÕtOz<å ^≥·=HÍ~°∞}ºO =Å¡<Õ „Ѩ"Õt™êÎ_»∞
(J`«x ã¨`å¯~åºÅ =Å¡ HÍ^Œ∞). Wk q#fl PÜ«∞# (ã¨) „Ñ≤Ü∞« t+¨µºÅ∞, ''F ^≥=· „Ѩ=HÍÎ!
`«=∞~°∞ ‰õÄ_® ^≥·=HÍ~°∞}ºO ÖˉõΩO_® ã¨fi~°æOÖ’ „Ѩ"ÕtOK«ÖË~å?—— Jx „ѨtflOK«QÍ
''J=Ù#∞. JÖÏ¡ÇπÏ ##∞fl `«# HÍ~°∞}ºKèåÜ«∞Ö’H˜ fã¨∞HÀ#O`«=~°‰õÄ <Õ#∞ ã¨~Ú`«O
ã¨fi~°æOÖ’H˜ "≥à◊§ÖË#∞—— Jx PÜ«∞# (ã¨) qâ◊nHõiOKå~°∞ (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs :
H˜`å|∞„iMÏMò).
113. =∞x+≤H˜ "å\˜ÖË¡ H©_»∞ ‰õÄ_® ^≥·"å[˝`À<Õ ã¨OÉèíqOz#ѨÊ\˜H©, ^•x "≥#∞Hõ =∞x+≤
ã¨fiÜ«∞O Hõ$`«O U^À XHõ\ ˜ LO@∞Ok. JO^Œ∞ˆH ''Jk h ã¨fiÜ«∞O Hõ$`«"Õ∞——, J#QÍ
'h áêáêʼnõΩ, `«Ñ¨CʼnõΩ Ѷ¨e`«"Õ∞— Jx K≥ѨÊ|_çOk. D =∂>Ë k=º Y∞~üP<£Ö’
=∞~ÀKÀ@ D q^èŒOQÍ J#|_çOk : ''g∞ÃÑ·H˜ U PѨ^Œ =zÛ<å, Jk g∞ Hõ~°‡Å
Ѷ¨e`«"≥∞ÿ LO@∞Ok. áÈ`Õ, Z<Àfl á⁄~°áê@¡#∞ PÜ«∞# W>Ëì =∞xflOKÕã¨∞ÎO\Ï_»∞——
(J+π +¨Ø~å – 30).
396
4.J<£ x™ê =ÖòÅ<£=ÚÇπ Ïã¨<å`ü
`«<åÅ∂ 200 4.J<£ x™ê 5= áê~å
4= áê~å
(F =ÚǨÏ=∞‡^£!) "Õ∞=Ú x#∞fl ã¨=∞ã¨Î 83 âßOuH˜ ã¨O|OkèOz# "å~°ÎQÍh,
[#∞ʼnõΩ ã¨O^Õâ◊O JO^Œ*Ë¿ã "åxQÍ ÉèíÜ«∂O^Àà◊#efl HõeyOKÕ ã¨=∂Kå~°O
KÕã≤ ѨOáê=Ú. nxH˜ ™êH˜∆QÍ JÖÏ¡ÇπÏ QÍh U^≥·<å "åiH˜ JOk#ѨC_»∞ ^•xfl
KåÅ∞. "å~°∞ Kå\˜OѨ٠"Õ¿ã™êÎ~∞° . ^•xH˜
80 D „Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O)‰õΩ q^èÕÜ«∞`« |^Œ∞Å∞ "å~°∞ P q+¨Ü«∂xfl „Ѩ=HõΉõΩ,
K«∂Ñ≤#"å_»∞ JÖÏ¡ÇπωõΩ q^èÕÜ«∞`« q+¨Ü∞« O Ö’`«∞Ö’¡H˜ "≥à§ı `«=∞Ö’x qA˝
K«∂Ñ≤#>Ë.¡ =∞Ô~=Ô~`· Õ q=ÚY`« K«∂Ѩ٠ʼnõΩ KÕ~°"Õã≤ LO>Ë "å~°∞ JO^Œe x*Ï
`å~À "åiÃÑ· "Õ∞=Ú x#∞fl HÍ=e"åxQÍ x*ÏÅ#∞, Lz`å#∞z`åÅ#∞ ѨiH˜Oz
KÕã≤ ѨOѨÖË^Œ∞. XHõ x~°‚Ü«∂xH˜ ~å=\ÏxH˜ P™ê¯~°
=ÚO_Õk.116 ^≥·"å#∞„QÆǨÏO, PÜ«∞#
81 `å=Ú q^èÜ Õ ∞« `« K«∂ѨÙ`«∞#fl@∞¡ "å~°∞ HÍ~°∞}º"Õ∞ QÆ#Hõ g∞ÃÑ· ÖˉΩõ O_ç #@¡~Ú`Õ
h =ÚO^Œ~° „ѨHõ\ ˜™êÎ~°∞. HÍx h ^ŒQÆæ~° g∞Ö’ H˘O^Œ~∞° `«Ñʨ – JO^Œ~∂° Ã+`· å#∞
#∞Oz "≥o§áÈ~Ú# `«~°∞"å`«, "åiÖ’x J#∞Ü«∂Ü«ÚÅ∞QÍ =∂iáÈÜÕ∞"å~°∞.
XHõ =~°Oæ "å~°∞ ~å„u"ÕàÖ◊ ’¡ ã¨=∂"Õâ"◊ ∞≥ ÿ 115. k=º Y∞~üP<£ ^•fi~å ã¨<å‡~°Oæ á⁄O^ÕO^Œ∞‰õΩ JO^Œe "åHͺÅÃÑ· Ü≥∂K«# KÕÜ∞« @O
`å=Ú K≥Ñ≤Ê#^•xH˜ =ºuˆ~HõOQÍ =∞O`« J=ã¨~=° ∞x WO^Œ∞Ö’ QÆ∞~°∞Î KÕÜ∞« |_çOk. Ü≥∂K«#, zO`«# KÕÜ∞« @O =Å¡ q+¨Ü∞« O
<åÅ∞ [~°∞ѨÙ`å~°∞.114 ~å„uѨÓ@ "å~°∞ „Ѩã∞¨ Êù@O J=Ù`«∞Ok. D „QÆO^äOŒ ^≥=· „QÆO^ä=Œ ∞h, ã¨`º« |^Œ"ú ∞≥ #ÿ „QÆO^ä=Œ ∞h K≥Ñʨ \ÏxH˜
[i¿Ñ ~°Ç¨Ï㨺 =∞O`«<åÅ#∞ JÖÏ¡ÇπÏ XHõ „Ѩ=∂} xHõ+O¨ ¿Ñ~˘¯#|_çOk. J^Õ=∞O>Ë XHõ"àÕ ◊ ~Ú^Õ QÆ#Hõ (Jqâßfiã¨∞Å∞
#"≥∂^Œ∞ KÕã¨∞‰õΩO@∞<åfl_»∞. Hõ#∞Hõ (F `«ÅáÈã¨∞Î#fl@∞¡QÍ) =∂#= HõeÊ`« „Ѩ=K«#"≥∞ÿ LO>Ë JO^Œe JOâßÅÖ’#∂, Jk
=ÚǨÏ=∞‡^£!) "åix Ѩ\ ˜ìOK«∞HÀ‰õΩ. L^•Ç¨ÏiOz# qq^èŒ =$`åÎO`åÅÖ’#∂ "≥~· ∞° ^Œºú O LO_Õk. ZO^Œ∞HõO>Ë W^À ã¨OH˜Ñ∆ Ψ
JÖÏ¡ÇπÏÃÑ·<Õ P^è•~°Ñ¨_ç LO_»∞. HÍ~°º ѨÙã¨ÎHõO HÍ<ÕHÍ^Œ∞. ã¨=∞„QÆ"≥∞ÿ#, ã¨q=~°"≥∞ÿ# „QÆO^äŒO. WO^Œe „Ѩu ÉèÏQÆO, „Ѩu
™ê^èŒ#ÔH· JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ KåÅ∞. HÍO_»O qt+ª̈OQÍ, JѨÙ~°∂ѨOQÍ LOk. =∂#= q~°z`«"≥∞ÿ# ÃÑ^ŒÌ ÃÑ^ŒÌ „QÆO^ä•Ö’¡
JO`«\ ˜ QÍOcè~°ºO, `Õ@^Œ#O LO_»=Ù. JnQÍHõ D „QÆO^äŒOÖ’ QÆ`« ã¨=∂*ÏÅ
82 Uq∞\©, "å~°∞ Y∞~üP<£ QÆ∞iOz QÍ^äŒÅ∞, ã¨OѶ¨∞@#Å∞ ‰õÄ_® ‰õΩ¡Ñ¨ÎOQÍ q=iOK« |_®¤~Ú. JQÀK«~° q+¨Ü«∂Å
Ü≥∂K«# KÕÜ«∞~å? XHõ"Õà◊ Wk QÆ#Hõ *Ï˝x J~Ú# JÖÏ¡ÇπÏ `«Ñ¨Ê "Õ~˘HõÔ~=~°∂ "å\˜x K≥ѨÊÖË~°∞. WOH˘Hõ q+¨Ü«∞O
JÖÏ¡ÇπÏ `«~°Ñ¶¨Ù#∞OzQÍHõ WOH˘Hõi Uq∞@O>Ë, "≥#∞Hõ\ ˜ *Ï`«∞Å =$`åÎO`åÅÖ’ ZHõ¯_® `Õ_®QÍh, "åºÑ¶¨∂`«OQÍh
`«~°Ñ¶¨Ù #∞Oz =zÛ LO>Ë JO^Œ∞Ö’ =∞K«∞ÛÔH·<å ÖË^Œ∞. =∂#=Ù_»∞ ѨÓ~°fiѨ٠ã¨OѶ¨∞@#Å#∞ K≥ѨÊ^ŒÅz<å WO`«
"åiH˜ ZO`À "≥~· ∞° ^Œºú O Hõ#Ѩ_kÕ .115 ѨÓã¨QÆ∞zÛ#@∞¡QÍ K≥ѨÊÖË_»∞. J`«x q=~°}Ö’ ZO`À "≥·~°∞^茺O Hõ#|_»∞`«∞Ok.
114. JO>Ë † D HõѨ@∞Å∞ h =ÚO^Œ∞ "≥Å¡_çOz# q+¨Ü«∂xH˜ =ºuˆ~HõOQÍ ~å„u"Õà◊Ö’¡ HÍx k=º Y∞~üP<£Ö’ WÖÏO\˜ Ö’áêÅ∞, =º`庙êÅ∞ ZHõ¯_® ÖËHõáÈ=@O XHõ¯\˜
ã¨=∂"Õâ◊"≥∞ÿ ‰õΩ„@Å∞ Ѩ#∞fl`å~°∞. "å~°∞ g∞ „âıÜ≥∂aèÖÏ+¨µÅ∞ HÍ<ÕHÍ~°∞. JO^Œ∞KÕ`« KåÅ∞ – Jk ^≥·=„áÈHõÎ=∞h, „ѨH˜∆áêÎʼnõΩ Ö’#∞HÍx Ѩq„`« „QÆO^äŒ=∞h, ^Õ=Ù_»∞ `«#
"åix ÖˇHõ¯KÕÜ«∞‰õΩ. "åi =∂@Å∞, "å~°∞ Ѩ<Õfl ‰õΩÜ«Ú‰õΩÎÅ∞ h‰õΩ U=∂„`«O Ǩx ^Œ∂`« ^•fi~å `«# JOu=∞ „Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) =^ŒÌ‰õΩ ѨOÑ≤# ã¨O^Õâ◊O Jx
HõeyOK«ÖË=Ù. #∞=Ùfi JÖÏ¡ÇπÏ<Õ #=Ú‡HÀ. ZO^Œ∞HõO>Ë h HÍ~°º„Hõ=∞=ÚÅ#∞ K≥ѨÊ_®xH˜!
<≥~°"Õˆ~Û"å_»∞. Jqâßfiã¨∞Å ‰õΩ`«O„`åÅ#∞ uÑ≤ÊH˘>Ëì"å_»∞ JÖÏ¡ÇπÏ =∂„`«"Õ∞. 116. H˘O`«=∞Ok P"ÕâÑ◊ ~¨ ∞° Å∞, `˘O^Œ~á° ê@∞ =Úã≤=¡ ÚÅ #∞^ÕtÌ ºOz K≥Ñʨ |_ç# q+¨Ü∞« O
397 398
4.J<£ x™ê =ÖòÅ<£=ÚÇπ Ïã¨<å`ü
`«<åÅ∂ 201 4.J<£ x™ê 5= áê~å
4= áê~å
84 Hõ#∞Hõ h=Ù JÖÏ¡ÇπÏ =∂~°æOÖ’ 86 Z=~°~Ú<å g∞‰õΩ 'ã¨ÖÏO— KÕã≤
Ü«Ú^ŒúO K≥~Úº. h=Ù h ã¨fiÜ«∂xH˜ #ѨC_»∞ g∞~°∞ JO`«HõO>Ë L`«Î=∞ suÖ’
=∂„`«"Õ∞ ÉÏ^èŒ∞º_»=Ù. J~Ú`Õ ["å|∞ W=fiO_ç ÖË^• Hõhã¨O J^Õ
qâ◊fiã≤Oz# "åix (Ü«Ú^ŒúO KÕÜ«∞=∞x) q^èOŒ QÍ<≥<· å K≥Ñʨ O_ç.117 xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
„¿Ñˆ~Ñ≤ã¨∂Î LO_»∞. `«fi~°Ö’ JÖÏ¡ÇπÏ JÖÏ¡ÇπÏ „Ѩu^•xH© ÖˇHõ¯ fã¨∞‰õΩO\Ï_»∞.
Jqâßfiã¨∞Å Ü«Ú^•úxfl PÑ≤<å PÑ≤
"ÕÜ∞« =K«∞Û! JÖÏ¡ÇÏπ JO^ŒiHõO>Ë Q˘Ñ¨Ê 87 JÖÏ¡ÇÏπ – PÜ«∞# `«Ñʨ =∞~À P~å^躌
â◊HQΘ ÅÆ "å_»∞, tH˜O∆ K«@OÖ’ ‰õÄ_® KåÖÏ ^≥·=O ÖË_»∞. PÜ«∞# q∞=∞‡ÅflO^Œih
Hõi#î ∞_»∞. „Ѩà◊Ü«∞k<å# ã¨g∞Hõi™êÎ_»∞. P~ÀA
85 Z=~°~Ú<å XHõ =∞Oz Ѩx HÀã¨O (~å=@O)Ö’ ã¨O^ÕǨxH˜ `å"ÕÖË^Œ∞.
ã≤áê¶ ~°ã∞¨ KÕ¿ã,Î J`«xH˜ JO^Œ∞Ö’ H˘O`« JÖÏ¡ÇπÏ =∂@Hõ<åfl ã¨`«º"≥∞ÿ# =∂@
ÉèÏQÆO Åaèã∞¨ OÎ k. =∞Ô~=~°~Ú<å XHõ K≥_∞» =∞Ô~=ik HÍQÆÅ^Œ∞?
Ѩx HÀã¨O ã≤áê¶ ~°ã∞¨ KÕ¿ã,Î P áêѨOÖ’ 117. J~°cÖ’ '`«ÇÏ≤ Ü«∞º`«∞<£— Jx LOk. JO>Ë n~å…ÜÚ« +¨µ „Ѩ™êkOK«=∞x „áêi÷OK«@O,
J`«xH© "å\Ï LO@∞Ok. JÖÏ¡ÇπÏ nqOK«@O Jx ÉèÏ=O. J~Ú`Õ ~ÚHõ¯_» D Ѩ^OŒ 'ã¨ÖÏO KÕÜ∞« @O— J#fl ÉèÏ=OÖ’
JxflO\˜ÃÑ· J^Œ∞Ѩ٠J[=∂~Ú+‘ LѨÜ≥∂yOK«|_çOk (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü). J`«∞º`«Î=∞ suÖ’ ["å|∞ W"åfiÅ<Õ
HõÅ"å_»∞. =∂@‰õΩ ǨÏnã¨∞ „ѨHÍ~°O q=~°} Uq∞@O>Ë, 'Jã¨ûÖÏ=Ú JÖˇ‰· Ωõ "£∞— Jx Z=~°~Ú<å
Wk. âßOu"å~°Î JO>Ë =Úã≤¡OÅ q[Ü«∂xH˜ ã¨O|OkèOz# Hõ|∞~°∞. (D "å~°Î JO>Ë |^Œ∞Å∞ ѨeˆH@ѨC_»∞ '= JÖˇ·‰õΩ=Úã¨ûÖÏO = ~°Ç¨Ï‡`«∞ÖÏ¡ÇπÏ— Jx J<åe.
q#flѨC_»∞ âßOuã¨∞ã≤~÷ `° Å« Ѩ=<åÅ∞ g™êÎ~Ú. nx=¸ÅOQÍ XHÀ¯™êi q∞ug∞i# 'Jã¨ûÖÏ=Ú JÖˇ‰· Ωõ "£∞ = ~°ÇϨ ‡`«∞ÖÏ¡ÇÏπ — Jx Z=~°~Ú<å ã¨ÖÏOKÕ¿ã,Î '= JÖˇ‰· Ωõ =Úã¨û
P`«‡ qâßfiã¨O „Ѩ|e #+¨ìO KÕ‰õÄ~°=K«∞Û). ÉèíÜ«∂O^Àà◊#Å ã¨=∂Kå~°O JO>Ë ÖÏ=Ú = ~°ÇϨ ‡`«∞ÖÏ¡ÇÏ≤ = |~°HÍ`«∞ÇπÏ— Jx „Ѩu ã¨ÖÏ"£∞ KÕÜ∂« e. HÍx Z=~°~Ú<å,
=Úã≤¡OÅ F@q∞H˜, "åi ǨÏ`åºHÍO_»‰õΩ ã¨O|OkèOz# Hõ|∞~°∞ Jx J~°÷O 'Jã¨ûÖÏ=Ú JÖˇ‰· Ωõ "£∞ = ~°ÇϨ ‡`«∞ÖÏ¡ÇÏ≤ = |~°HÍ`«∞ÇπÏ— JO@∂ ã¨ÖÏO KÕâß~°#∞HÀO_ç,
(nx=¸ÅOQÍ =Úã≤O¡ ã¨=∂[OÖ’ ã¨~fi° „`å x~åâßxã¨Ê $ǨÏÅ∞ P=iOz, "åiÖ’x
P`«‡ qâßfiã¨O ã¨#flyÖË¡ „Ѩ=∂^Œ=ÚOk). HÍ|\˜ì WÖÏO\˜ ã¨=∂Kå~°"∞Õ ^≥<· å `«=∞‰õΩ JѨC_»∞ J^Œ#Ѩ٠Ѩ^•ÖËg∞ KÕ~°Û‰õΩO_®<Õ „Ѩuã¨ÖÏO KÕÜ«∂e (Wɡfl Hõã‘~ü).
JOk#ѨC_»∞ ^•xfl „Ѩ*ÏÉÏǨïà◊ºOÖ’ "åºÑ≤OѨ*¿Ë ã|^Œ∞Å∞ ^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O)‰õΩ =∞~À ǨÏnã¨∞Ö’ WÖÏ LOk : Hˆ =ÅO 'Jã¨ûÖÏ=Ú JÖˇ‰· Ωõ "£∞— Jx JO>Ë Ñ¨kѨÙ}ϺÅ∞
qxÑ≤OKåe. ÖË^• g∞Ö’x qA˝Å‰õΩ, "Õ∞^è•=ÙʼnõΩ D ã¨=∂Kå~åxfl KÕ~°"ÕÜ«∂e. Åaè™êÎ~Ú. ^•O`Àáê@∞ '= ~°Ç¨Ï‡`«∞ÖÏ¡ÇπÏ— Jx ‰õÄ_® JO>Ë W~°"≥· ѨÙ}ϺÅ∞
"å~°∞ P ã¨=∂Kå~°OÖ’x x*Ïx*ÏÅ#∞, Lz`å#∞z`åÅ#∞ qKåiOz, ^•xfl „áêÑ≤ΙêÎ~Ú. '= |~°HÍ`«∞ÇπÏ— J<Õ Ñ¨^•xfl ‰õÄ_® ѨeH˜`Õ =ÚѨÊù~Ú Ñ¨Ù}ϺÅ∞
„Ѩ[ʼnõΩ `≥eÜ«∞*ËÜ«∞@O ÖÏÉèíHõ~°"≥∂ #+¨ìHõ~°"≥∂ ÉËsA"Õ™êÎ~°∞. ™ê^è•~°} „Ѩ™êkOK«|_»`å~Ú (=Úã¨fl^≥ JǨχ^£ – ã¨OѨÙ\˜ : 4, ¿Ñr – 439, 440). D
Ѩiã≤÷`«∞Ö’¡<Õ D q+¨Ü«∂xH˜ ZO`À „áê=ÚYº=Ú#flѨC_»∞ J™ê^è•~°}, J`«º=ã¨~° =∞~åº^ŒÅ∞ =Úã≤¡OÅ H˘~°ˆH#x =∞~°∞=~å^Œ∞. JO>Ë XHõ =Úã≤¡O‰õΩ =∞~À =Úã≤¡O
Ѩiã≤÷`«∞Ö’¡ WOÔHO`« „áê=ÚMºO LO@∞O^À TÇ≤ÏOK«∞HÀ=K«∞Û, Wã≤ÎOÉÏ`ü : Wk
'#Éò`∞« <£— #∞Oz =zÛ# Ѩ^OŒ . ÉÏq `«=Ùfi`«∞#flѨC_»∞ "≥Ú@ì"Ú≥ ^Œ@QÍ Tˆ~ h\˜x Z^Œ∞~°∞Ѩ_ç#ѨC_»∞ ã¨ÖÏO KÕÜ«∂e. lg∞‡Öˇ·# (W™ê¡g∞Ü«∞ ~å[ºO ÉÏ^茺`«
'#|`«∞<£— JO\Ï~°∞. JÖψQ 'Wã≤ÎOÉÏ`ü— J<Õ Ñ¨^ŒO, U^Œ~Ú<å q+¨Ü«∂xfl =Ç≤ÏOz#) Ü«¸^Œ∞ʼnõΩ, „ÔH·ã¨Î=ÙʼnõΩ ã¨ÖÏO q+¨Ü«∞OÖ’ =ÚO^ŒO[ "ÕÜ«∞~å^Œ∞.
â’kèOK«@O, ^•x Ö’`«∞Ö’¡H˜ "≥à◊§@O J<Õ J~°÷OÖ’ LѨÜ≥∂yOK«|_»∞`«∞Ok. XHõ"Õà◊ ã¨ÖÏO‰õΩ |^Œ∞Å∞ ѨeH˜<å ''= JÖˇ·‰õΩ"£∞—— Jx =∂„`«O ѨÅHÍe (ã¨Ç‘ÏÇπÏ
(Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü). |∞MÏs : H˜`å|∞Öò Wã‘Î*Ï<£† =Úã≤¡O : H˜`å|∞ã¨ûÖÏO).
399 400
4.J<£ x™ê =ÖòÅ<£=ÚÇπ Ïã¨<å`ü
`«<åÅ∂ 202 4.J<£ x™ê 5= áê~å
4= áê~å
88 g∞ˆH"≥∞ÿáÈ~ÚOn? HõѨ@∞Å q+¨ XHõ"Õà◊ "å~°∞ q=ÚY∞Öˇ·áÈ`Õ "åix
Ü«∞OÖ’ g∞~°∞ Ô~O_»∞ =~åæÅ∞QÍ Ñ¨@∞ìHÀO_ç.122 ZHõ¯_» ^˘iH˜`Õ JHõ¯_»
J~Ú áÈ`«∞<åfl~°∞?118 "åã¨Î"åxH˜ "åi "åix K«OѨO_ç.123 *Ï„QÆ`«Î! "åiÖ’
ã¨fiÜ«∞OHõ$`åÅ =¸ÅOQÍ JÖÏ¡ÇπÏ Z=ih g∞ q∞„`«∞xQÍ, ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩxQÍ
"åix "≥#H˜¯ =∞~°eOKå_»∞.119 Uq∞\©, ÉèÏqOK«HõO_ç.
JÖÏ¡ÇÏπ ã¨<å‡~°Oæ #∞Oz `«ÑÊ≤ Oz# "åix 90 J~Ú`Õ g∞`À XѨÊO^ŒO KÕã¨∞‰õΩ#fl
g∞~°∞ ã¨<å‡~åæxH˜ fã¨∞‰õΩ~å^ŒÅ∞ "åi`À HõÅã≤áÈ~Ú#"åiH©, ÖË^• W@∞
ã¨∞<Î åfl~å? JÖÏ¡ÇÏπ JѨ=∂~°Oæ Ѩ\Oì˜ z# g∞`À#∂, J@∞ `«=∞ =~°æO "åi`À#∂
"åi HÀã¨O h=Ù Z#fl\˜H© U =∂~°æO Ü«Ú^ŒúO KÕÜ«∞\ÏxH˜ =∞#™⁄ѨÊHõ124 g∞
Hõ#∞Q˘#ÖË=Ù ã¨∞=∂!120 ^ŒQÆæ~°‰õΩ =KÕÛ "åiH˜ =∂„`«O D
89 `å=Ú Jqâßfiã¨∞Å∞QÍ L#fl>Ë¡ g∞~°∞ P[˝ #∞O_ç q∞#Ǩ~ÚOѨ٠LOk.
‰õÄ_® Jqâßfi㨠"≥·Yix J=ÅOaOz, JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ QÆ#Hõ `«e¿ãÎ g∞ÃÑ· "åiH˜
PÃÑ·# JO^Œ~°∂ XˆHÖÏQÍ J~ÚáÈ"å „áê|ÖϺxfl Xã¨Qˆ "å_Õ. J^ÕQ#Æ Hõ [iy`Õ
Å#flk "åi PHÍOHõ∆! Hõ#∞Hõ "å~°∞ "å~°∞ g∞`À Ü«Ú^ŒOú KÕ¿ã"åˆ~.125 HÍ|\˜ì
^≥·= =∂~°æOÖ’ `«=∞ ã¨fiã¨÷ÖÏxfl =^Œe "å~°∞ g∞ ^•i#∞Oz `«ÑC¨ ‰õΩx, g∞`À
|Ü«∞Å∞ ^Õ~#° O`«=~°‰Äõ , "åiÖ’ Z=ih Ü«Ú^ŒúO KÕÜ«∞‰õΩO_®, ã¨OkèHÀã¨O
g∞ ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞QÍ KÕã¨∞HÀHõO_ç.121 „Ѩܫ∞ufl¿ãÎ126 (JѨC_»∞ "åiÃÑ· ^•_ç
118. JO>Ë HõѨ@∞Å =º=Ǩ~°OÖ’ Jã¨Å∞ g∞ =∞^茺 ^ŒfiO^•fiaè„áêÜ«∂xH˜ `å=Ù HõÅQÆ [~°Ñ\¨ ÏxH˜) JÖÏ¡ÇÏπ g∞‰õΩ =∂~°Oæ `≥~z°
‰õΩO_® LO_®eûOk. WHõ¯_» HõѨ@∞ÅO>Ë LǨï^£ Ü«Ú^Œú ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ =∞n<å LOK«ÖË^Œ∞.
#∞Oz H˘O`«^∂Œ ~°O =zÛ, `«=∞ =∂@‰õΩ qÅ∞= ~Ú=fiÖË^#Œ fl ™ê‰õΩ`À =∂~°=æ ∞^躌 O 121. Z=~°~Ú<å ^≥·==∂~°æOÖ’ WÅ∂¡ "åH˜e =^Œe |Ü«∞Å∞^Õi`Õ (Ç≤Ï„[`ü KÕ¿ãÎ) WHõ
#∞OKÕ "≥#H˜¯ uiy# "å~°x ÉèÏ=O (|∞MÏi, =Úã≤¡O). P HõѨ@∞Å q+¨Ü«∞OÖ’ "åi z`«âÎ √◊ kúx â◊OH˜OK«#=ã¨~O° ÖË^∞Œ . "å~°∞ xHÍ~°û~Ú# =Úã≤=¡ ÚÅx ÉèÏqOKåe.
=Úã≤¡OÅ =∞^茺 Ô~O_»∞ =~åæÅ∞ U~°Ê_®¤~Ú. "åiÖ’ XHõ =~°æO "å~°∞ HõѨ@∞Å`À J@∞=O\˜ "åi`À ¿ãflǨÏO KÕÜ«∞=K«∞Û, ã¨`«ûO|O^è•Å∞ ÃÑ@∞ìHÀ=K«∞Û.
ã¨~Ú`«O Ü«Ú^ŒúO K≥Ü«∂ºÅx HÀ~°QÍ, Ô~O_»= =~°æO "å~°∞, Ѩiã≤÷`«∞Å ã¨fi~°∂ѨO 122. g∞‰õΩ "åiÃÑ· PkèHõº`« ÅaèOz#ѨC_»∞, P Ѩx K≥Ü«∞º=K«∞Û.
^Œ$ëêì º JÖÏ KÕÜ«∞@O ã¨=Úz`«O HÍ^Œx Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞. 123. "å~°∞ =∞Hͯ ѨÙ}ºˆH∆„`«O ѨikèÖ’ ^˘iH˜<å, ѨikèH˜ P=Å ^˘iH˜<å "åix
119. 'Hõã|¨ ∂— JO>Ë "å~°∞ KÕ*`Ë ∞« ÖÏ =¸@Hõ@∞ì‰Ωõ #fl áêѨO Jx J~°O÷ . JO>Ë ^≥=· „Ѩ=HõÎ ^ŒO_çOK«=Åã≤O^Õ.
(ã¨) Ü≥∞_»Å "åà◊§ "≥~· "° Y·≥ i =∞iÜ«Ú ^è~Œ ‡° Ü«Ú^ŒOú Ѩ@¡ "≥=· ÚYº^èÀ~°}˜ Jx ÉèÏ=O† 124. Ô~O_»∞ ~°HÍÅ [#∞Å`À Ü«Ú^ŒúO K≥Ü«∞º#=ã¨~°O ÖË^Œx WO^Œ∞Ö’ `≥Å∞Ѩ|_çOk.
'J~üHãõ Ǩ ï¨ "£∞— J#QÍ "≥#H˜¯ =∞~°eOK«@O. JO>Ë U u~°™ê¯~°O, =∂~°qæ Ç‘Ï#`«Ö’¡ XHõ~°∞: g∞~°∞ U =~°æO`À x~°∞º^Œúã¨Okè KÕã¨∞‰õΩ<åfl~À "åi`À ã¨`«ûO|O^è•Å∞ Hõey
#∞Oz "å~°∞ =KåÛ~À =∞m§ JO^Œ∞Ö’ˆH "åix <≥\ ˜ì"Õâß_»∞. ÖËHõ "åi u~°™ê¯~°O, L#fl"å~°∞. =∞~˘Hõ~°∞ : `«@ã¨÷OQÍ LO_»^ŒÅKÕ"å~°∞. JO>Ë `«=∞ =~°æO "åi`À
=∂~°qæ Ç‘Ï#`« =¸ÅOQÍ "åix q<åâ◊O áêÅ∞KÕâß_»x ‰õÄ_® ^•x ÉèÏ=O HÍ=K«∞Û. HõÅã≤ g∞ÃÑ· ^•_ç [~°Ñ\¨ ÏxH˜QÍh, g∞`À HõÅã≤ `«=∞ =~°Oæ "åiÃÑ· ^•_çKÜ Õ ∞« \ÏxH˜
120. x~°O`«~° kèHͯ~° "≥·Yi, "≥·~° ã¨fiÉèÏ=O =¸ÅOQÍ JÖÏ¡ÇπÏ Z=i ǨÏ$^ŒÜ«∂ÅÔH·`Õ QÍh Pã¨H˜Î Hõ#|~°K«x "å~°∞.
ã‘Å∞ "Õ™êÎ_À, "åiH˜ WHõ Z=~°∂ ã¨<å‡~°æO K«∂ѨÖË~°∞. 125. Wk ^≥·=Hõ$Ѩ =∂„`«"Õ∞. ^Õ=Ù_»∞ "åix Ü«Ú^•úxH˜ ^Œ∂~°OQÍ LOz g∞ =∂~åæxfl
401 402
4.J<£ x™ê =ÖòÅ<£=ÚÇπ Ïã¨<å`ü
`«<åÅ∂
91 "åiÖ’ =∞iH˘O`«=∞Okx ‰õÄ_®
g∞~°∞ K«∂™êÎ~°∞. "å~°∞ (ÃÑ·H˜) g∞ #∞Oz,
`«=∞ =~°æO "åi #∞Oz âßOuQÍ
LO_®Åx HÀ~°∞‰õΩO\Ï~°∞.127 (HÍx)
ZѨC_≥<· å LѨ„^Œ=O "≥Ñ· Ù¨ =∞~°eOK«|_ç`Õ
=∞iO`« ã¨∞ÅÉèí`«~°O KÕâß_»∞. XHõ"Õà◊ "åˆ~ QÆ#Hõ `«=∞ =~°æO "åiH˜ J#∞‰õÄÅOQÍ
~°OQƄѨ"Õâ◊O KÕã≤ g∞`À Ü«Ú^•úxH˜ `«ÅѨ_ç LO>Ë Ñ¨iã≤÷u =∞iO`« H˜¡+¨ì`«~°OQÍ
LO_Õk. HÍx JÖÏ [~°QÆÖË^Œ∞. Hõ#∞Hõ "åà◊√¡ x[OQÍ Ü«Ú^•úxH˜ ^Œ∂~°OQÍ
LO@∞#fl@¡~Ú`Õ g∞~°∞ ‰õÄ_® "åiH˜ =ºuˆ~HõOQÍ Ããx· Hõ K«~º° ‰õΩ LѨ„Hõq∞OK«HOõ _ç.
126. JO>Ë g∞~°∞ "åi *’eH˜ áȉõΩO_® LO_®e. ^•i #∞Oz `«Ñ¨CHÀ=@=∞<åfl,
ã¨Okè ã¨O^Õâ◊O ѨOѨ@=∞<åfl, Ü«Ú^ŒúO KÕÜ«∞‰õΩO_® LO_»@=∞<åfl – =¸_çO\˜
ÉèÏ=O XHõ¯>Ë! q+¨Ü∂« xfl =∞iO`« qѨÙÅOQÍ K≥¿ÑÊ L^ÕâÌ º◊ O`À ~ÚHõ¯_» D =¸_»∞
Ѩ^•Å∞ „ѨÜ≥∂yOK«|_®¤~Ú. =Úã≤¡OÅ∞ "åiÃÑ· HõÜ«∂ºxH˜ HÍÅ∞ ^Œ∞=fi~å^Œ∞ J#fl
L^ÕÌâ◊ºO`À<Õ Ñ¨i Ѩi q^è•Å∞QÍ <˘H˜¯ =Hͯ}˜OK«@O [iyOk. ÃÑ·QÍ WÖÏO\˜
Ѩiã≤÷u U~°Ê_»@O J<Õk ˆH=ÅO ^≥·=Hõ$Ѩ =∂„`«"Õ∞. HÍ|\˜ì J@∞=O\˜ `«@ã¨÷
"≥·Yix J=ÅOaOKÕ"åi`À L`«Î=∞ suÖ’<Õ =∞ã¨Å∞HÀ"åe. J#=ã¨~°OQÍ "åix
HõqfiOK«@"≥∂, "åiѨ@¡ x~°Ü Ì ∞« QÍ =º=ǨÏiOK«@"≥∂ [iy`Õ Jk "åiÖ’ „ѨfHÍ~°
ÉèÏ"åÅ#∞ ÃÑOá⁄OkOK«=K«∞Û. J^ÕQ#Æ Hõ [iy`Õ =Úã≤O¡ Å áêe@ Jk #+¨Hì ~õ O° QÍ
Ѩi}q∞OK«=K«∞Û. HÍ|\˜ì "åà◊√¡ „Ѩã¨∞Î`« "≥·YiH˜ Hõ@∞ì|_ç L#flO`«HÍÅO "åi`À
Ü«Ú^Œú „Ѩ™êÎ=# `ÕHõO_ç. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ |h Ǩ+≤"£∞ `≥QÆ`À ã¨O|O^èŒO Hõey =Ù#fl
ã¨=¸Ç¨xH˜ ‰õÄ_® Wk =iÎã∞¨ OÎ k. "åà◊√¡ |„^£ Ü«Ú^Œú ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Ü«Ú^Œ~ú O° QÍxÔH`· Õ
=KåÛ~°∞. HÍx |h Ǩ+≤"£∞`À HõÅã≤ =Úã≤¡OÅ`À áÈ~å_»@O Ѩ@¡ "åiH˜ U=∂„`«O
Pã¨H˜ÎÖË^Œ∞. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ ^≥·=„Ѩ=HõÎ ÉÏÉÏ~ÚQÍÔ~·# Ǩτ[`ü JÉσãπ (~°l)
`«k`«~°∞Å∞. "å~°∞ JѨÊ\˜H˜OHÍ =Úã≤¡OÅ∞ HÍHõáÈ=@O =¸ÅOQÍ ÉÏǨ@OQÍ
Jqâßfiã¨∞Å ta~°OÖ’ KÕ~°=Åã≤ =zÛOk. JO^Œ∞ˆH =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) Ǩτ[`ü
JÉσãπ (~°l)#∞ `«∞^Œ=Ú\˜Oì K«‰Ωõ O_® Hˆ =ÅO Ü«Ú^ŒMú n·ˇ QÍ<Õ LOKå~°∞† 'ã≤Öò=Ú<£—
J#flѨ^ŒO WHõ¯_» '=Ú™êÅ=∞`ü— (ã¨Okè) J<Õ J~°÷OÖ’ "å_»|_çOk.
127. D =¸_À =~°æO HõѨ@∞Å =~°æO. =Úã≤¡OÅ #∞Oz ã¨∞~°H˜∆`«OQÍ LO_ÕO^Œ∞‰õΩ "åà◊√¡
=Úã≤¡OÅ =^ŒÌ‰õΩ =zÛ#ѨC_»∞ `å=Ú W™ê¡O ã‘fiHõiOKå=∞x K≥|∞`å~°∞. HÍx `«=∞
=~°æO "åi=^ŒÌ‰õΩ áÈ~Ú#ѨC_»∞ |Ǩï^≥·"å~å^èŒ#‰õΩ X_çQÆ_»`å~°∞. W™ê¡O#∞
q=∞i≈™êÎ~°∞. D ~°HõOQÍ gà◊√¡ W~°∞=~åæÅ "åix "≥∂ã¨yOz `«=∞ Ѩ|ƒO
QÆ_∞» ѨÙHÀE™êÎ~∞° .
403
203 4.J<£ x™ê 5= áê~å
4= áê~å
=∂„`«O128 Ñ≤e¡"≥ÚQÆæÅ∞ "Õ™êÎ~°∞. "å~°∞
QÆ#Hõ g∞‰õΩ ^Œ∂~°OQÍ LO_»Háõ È`Õ, g∞‰õΩ
¿ãflÇ¨Ï Ç¨ÏãÎ̈O JOkOK«Háõ È`Õ, (Ü«Ú^ŒOú
#∞Oz) `«=∞ KÕ`«∞Å#∞ PÑ≤ LOK«Hõ
áÈ`Õ129 "åix Ѩ@∞ìHÀO_ç, ZHõ¯_»
^˘iH˜`Õ JHõ¯_Õ "åix ǨÏ`« =∂~°ÛO_ç.
"Õ∞=Ú g∞‰õΩ ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# JkèHÍ~åxfl
„Ѩ™êkOz#k giÃÑ·<Õ.130
92 XHõ qâßfiã≤ =∞~À qâßfiã≤x
K«OѨ@O ZO`«=∂„`«O `«QÆ^Œ∞.131
128. WHõ¯_» 'Ѷ≤`åfl— (LѨ„^Œ=O) JO>Ë J~°÷O +≤~ü¯ (|Ǩï^≥·"å~å^èŒ#) Jh HÍ=K«∞Û
(D J~°÷O fã¨∞‰õΩO>Ë 'L~üH˜ã¨∂ Ѷ‘Ǩ— J#fl Ѩ^•xH˜ '"å~°∞ P +≤~ü¯Ö’ˆH
=∞~°eOK«|_»`å~°∞— J<Õ ÉèÏ=O =ã¨∞OÎ k). ÖËHõ Ѷ`≤ åfl JO>Ë Ü«Ú^ŒOú ‰õÄ_® HÍ=K«∞Û.
J#QÍ =Úã≤¡OÅ`À áÈ~å_»\ÏxH˜ Ñ≤Å∞=|_ç#ѨC_»∞ ÖËHõ =∞~°eOѨ|_ç#ѨC_»∞
"å~°∞ KåÖÏ ã¨∞ÅÉèíOQÍ ^•xH˜ ã¨#fl^Œ∞úÖ∫`å~°∞.
129. =¸ÅOÖ’ 'Ü«ÚÖòY∂— (¿ãflǨÏǨÏã¨ÎO JOkOK«@O), 'Ü«∞‰õΩѨÓÊù— (KÕ`«∞efl PÑ≤
LOK«@O) J<Õ Ô~O_»∞ Ѩ^•Å∞ =KåÛ~Ú. D Ô~O_»∞ Ѩ^•Å‰õΩ, JO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞
=zÛ# 'Å"£∞ Ü«∂`«lÅ∂— (^Œ∂~°OQÍ LO_»Háõ È`Õ) J#fl Ѩ^OŒ `À J`üÑπ¶ (ã¨O|O^èOŒ )
LOk. Hõ#∞Hõ Ü«ÚÖòY∂, Ü«∞‰õΩѶ¨ÓÊù J<Õ Ñ¨^•Å‰õΩ =ÚO^Œ∞ ‰õÄ_® 'Å"£∞— KÕ~°@O
ã¨Ç¨Ï[O. 'Å"£∞—–‰õΩ ÖË^Œ∞, ÖËHõáÈ`Õ J<Õ J~å÷Å∞ =™êÎ~Ú. D q^èŒOQÍ Å"£∞
Ü«∂`«lÅ∂, Å"£∞ Ü«ÚÖòY∂, Å"£∞ Ü«∞‰õΩѶ¨ÓÊù – J#fl Ѩ^•Å‰õΩ =~°∞ã¨QÍ –
^Œ∂~°OQÍ LO_»Háõ È`Õ...., ¿ãflǨÏǨÏãÎ̈O JOkOK«Háõ È`Õ ....., PÑ≤ LOK«Háõ È`Õ....
J<Õ J~å÷Å∞ =™êÎ~Ú.
130. "åà◊¡ ǨÏ$^ŒÜ«∂ÅÖ’ ¿Ñ~°∞‰õΩáÈ~Ú# HÍѨ@º ~ÀQÆO =Å¡, g∞‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ "åà◊¡
J}∞=}∞=Ù<å ÃÑ#"Õã¨∞‰õΩ#fl q~À^èŒ ÉèÏ=O =Å¡ "åiÃÑ· Hõiî#K«~°º fã¨∞HÀ=\ÏxH˜
"Õ∞=Ú g∞‰õΩ JkèHÍ~åxfl „Ѩ™êkOKå=Ú. "åi ǨÏ$^ŒÜ«∂ÅÖ’ D HõѨ@ ~ÀQÆO
LO_»|>Ëì Hõ^•, "å~°∞ WO`«Ö’<Õ =∞m¡ Ѷ≤`åflÖ’H˜ (+≤~ü¯Ö’H˜ ÖËHõ g∞‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ
[~°∞QÆ∞`«∞#fl Ü«Ú^ŒúOÖ’H˜) kQÍ~°∞.
131. '`«Q^Æ ∞Œ —, 'â’ÉèÏÜ«∞=∂#O HÍ^Œ∞— – Jx J#flѨÊ\˜H© Jã¨Å∞ ^•x L^ÕâÌ º◊ O KÕÜ∞« ~å^Œ∞
J<Õ. Jk x+≤^Œú`«#∞ ã¨∂z™ÈÎOk. JO>Ë XHõ qâßfiã≤ =∞~À qâßfiã≤x K«OѨ@O
x+≤^OúŒ J#fl=∂@. k=º Y∞~üP<£Ö’<Õ =∞~ÀKÀ@ ÃãÅgÜ«∞|_ç#@∞¡† ''^≥=· „Ѩ=Hõ‰Î Ωõ
404
4.J<£ x™ê =ÖòÅ<£=ÚÇπ Ïã¨<å`ü
`«<åÅ∂ 204 4.J<£ x™ê 5= áê~å
4= áê~å
á⁄~°áê@∞# [iy`Õ132 Jk "Õˆ~ XHõ"Õà◊ "å~°∞ Hõ∆=∂aèHõ∆ÃÑ_ç`Õ Jk "Õˆ~
q+¨Ü«∞O. Z=~°~Ú<å á⁄~°áê@∞# XHõ q+¨Ü«∞O.134 HÍx K«OѨ|_ç# =ºH˜Î,
=Úã≤¡O#∞ K«OÑ≤`Õ ^•xH˜ ѨiǨ~°OQÍ â◊„`«∞ =~åæxH˜ K≥Ok#"å_≥·, J`«#∞
XHõ =Úã≤¡O ÉÏxã¨#∞ ÉÏxã¨`«fiO #∞Oz =Úã≤¡O ‰õÄ_® J~Ú=ÙO>Ë J\˜ì
q_çÑ≤OKåe. WOHÍ Ç¨Ï`«∞x ‰õΩ@∞Oc Ѩiã≤÷uÖ’ XHõ¯ =Úã≤¡O ÉÏx㨉õΩ
‰õΩʼnõΩ ~°HõΠѨiǨ~°O K≥e¡OKåe.133 q=ÚH˜Î <˘ã¨QÍe.135 XHõ"Õà◊ ǨÏ`«∞_»∞
ÉÏ^èŒ HõeyOK«@O g∞‰õΩ `«QÆ^Œ∞—— (JÖò JÇπÏ*ÏÉò – 53). JO>Ë ^≥·=„Ѩ=HõÎ#∞ g∞`À X_»O|_çHõ KÕã¨∞‰õΩ#fl *ÏuH˜
ÉÏkèOK«@O ǨÏ~å"£∞ (x+≤^ŒúO) J#fl=∂@. K≥Ok#"å_≥#· ѨÙ_»∞ ~°HÎõ ѨiǨ~åxfl J`«x
132. á⁄~°ÉÏ@∞ J<ÕHõ q^è•Å∞QÍ [~°∞QÆ∞`«∞Ok. K«O¿Ñ L^ÕÌâ◊ºO ÖËHõáÈ~Ú#ѨÊ\˜H©
‰õΩ@∞Oc‰õΩʼnõΩ K≥e¡Ozf~åe. (^•O`À
J#∞HÀ‰õΩO_® ǨÏ`«º [iyáÈ=@O Jx WHõ¯_» ÉèÏ=O. áê@∞) XHõ =Úã≤¡O ÉÏxã¨#∞ ‰õÄ_®
ã¨fi`«O„`«∞_çfl KÕÜ∂« e.136 ÉÏx㨉Ωõ q=ÚH˜Î
133. á⁄~°ÉÏ@∞# ǨÏ`åº <Õ~åxH˜ áêÅÊ_ç#O^Œ∞‰õΩ K≥e¡OK«=Åã≤# [i=∂<å QÆ∞iOz <˘ã¨Qˆ ™È÷=∞`« ÖËx"å~°∞ Z_»`Q≥ ‰Æ Ωõ O_®
~ÚHõ¯_» q=iOK«@O [iyOk. WO^Œ∞Ö’ Ô~O_»∞ q+¨Ü«∂Å∞<åfl~Ú :
1. áêѨѨiǨ~°OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ #∞Oz Hõ∆=∂aèHõ∆ á⁄O^Œ@O HÀã¨O XHõ =Úã≤¡O Ô~O_»∞ =∂™êÅ∞ LѨ"åã¨O LO_®e.137
ÉÏx㨠"≥∞_»#∞ q_çÑ≤OKåe. "≥∞_»#∞ q_çÑ≤OK«@O JO>Ë ÉÏx㨠|O^èŒ<åÅ #∞O_ç JÖÏ¡ÇπÏ #∞Oz Hõ∆=∂aèHõ∆ á⁄O^Œ\ÏxH˜
J`«xH˜ q=ÚH˜Îx "˘ã¨QÆ@O Jx J~°÷O. 2. =∂#= ǨωõΩ¯ HÍÅ~åÜ«∞|_ç#O^Œ∞‰õΩ (D Ѩ^Œúu ã¨∂zOK«|_çOk). JÖÏ¡ÇπÏ
ѨiǨ~°O. Wk 'kÜ«∞`ü— (~°HâÎõ √◊ ůO) J#|_»∞`«∞Ok. ǨÏ`«ºKÕã#≤ O^Œ∞‰õΩ ѨiǨ~°OQÍ Jhfl `≥eã≤#"å_»∞, q"ÕK<« åѨ~∞° _»∂#∞.
ǨÏ`«∞x "å~°ã¨∞ʼnõΩ K≥e¡OK«=Åã≤#^•xfl 'kÜ«∞`ü— JO\Ï~°∞. ǨÏnã¨∞Å „ѨHÍ~°O |\˜ì D kÜ«∞`ü ™⁄=Ú‡#∞ x~åúiOK«@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. (=∞ixfl q=~åÅ HÀã¨O
D 'kÜ«∞`ü— Ѩi=∂}O #∂~°∞ XO>ˇÅ∞ ÖËHõ "å\˜ qÅ∞=‰õΩ ã¨=∂#"≥∞#ÿ |OQÍ~°∞, ã¨O|Okè`« ǨÏnã¨∞ "åºMϺ<åÅ#∞, Ѷ≤HõÇπÏ „QÆO^ä•Å#∞ K«∂_»QÆÅ~°∞).
"≥O_ç, HõÔ~hû ~°∂ѨOÖ’ LO@∞Ok. 134. D "åHõºOÖ’ Hõ∆q∞Oz =^ŒeÃÑ@ì_»O J<Õk 'Hõ∆=∂aèHõ∆—QÍ, ^•#^èŒ~°‡OQÍ
QÆ=∞<å~°› q+¨Ü«∞O : L^ÕÌâ◊ºÑ¨Ó~°fiHõOQÍ Ç¨Ï`åº<Õ~åxH˜ áêÅÊ_ç#@¡~Ú`Õ 'd™êãπ— Jaè=i‚OK«|_çOk. JO>Ë D =∞xflOѨÙÅ "≥Y· ix „áÈ`«ûÇ≤ÏOKåÅ#flk nx L^ÕâÌ º◊ O.
(=∞~°}^ŒO_»#) ÖËHõ 'kÜ«∞`≥ =ÚQÆÅ¡*Ï— (Hõiî#"≥∞ÿ# ~°HõÎâ◊√ůO) LO@∞Ok.
'kÜ«∞`≥ =ÚQÆÅ*¡ Ï— Ѩi=∂}O #∂~°∞ XO>ˇÅ∞. J~Ú`Õ =Ü«∞ã¨∞#∞ |\˜,ì <å}º`«#∞ 135. ǨÏ`«∞_»∞ â◊„`«∞=~åæxH˜ K≥Ok# =Úã≤¡O J~Ú#ѨC_»∞ ~°HõÎâ◊√ůO (kÜ«∞`ü)
|\ì̃ Jq =¸_»∞ HÀ=ÅHÀ ÖËHõ =¸_»∞ „Ѩ=∂}ÏÅHÀ K≥Ok#"≥· LO\Ï~Ú. J~Ú`Õ K≥eO¡ K«=Åã≤# J=ã¨~O° ÖË^∞Œ . ZO^Œ∞HõO>Ë P ~°HâÎõ √◊ ÖϯxH˜ "å~°ã∞¨ Å∞ â◊„`«∞=~åæxH˜
á⁄~°ÉÏ@∞=Å¡ [iy# ǨÏ`åº<Õ~åxH˜ ˆH=ÅO kÜ«∞`ü (~°HõÎâ◊√ůO) K≥e¡OK«=Åã≤ K≥Ok# Jqâßfiã¨∞Å=Ù`å~°∞. "å~°∞ =Úã≤O¡ ~°HÎõ â◊√ÖϯxH˜ ǨωõΩ¯^•~°∞Å∞ HÍ*ÏÅ~°∞.
LO@∞Ok. nxH˜ 'd™êãπ— LO_»^∞Œ . D 'kÜ«∞`ü— ‰õÄ_® #∂~°∞ XO>ˇÖQË Íx <å}º`« =∞i H˘O`«=∞Ok nxH˜ K≥Ñ≤Ê# HÍ~°}O U=∞O>Ë D ~°Hõ=∞~Ú# =Úã≤¡OÅ∞ W™ê¡O
q+¨Ü«∞OÖ’ Hõiî#"≥∞ÿ# POHõ∆Å∞ ÖË=Ù. JnQÍHõ D ~°Hõ"≥∞ÿ# kÜ«∞`ü qÅ∞= ã¨∞#<≥ ã‘fiHõiOz# g∞^Œ@ J`«ºO`« H©ÅHõ"∞≥ #ÿ Ç≤Ï„[`ü (=Åã¨) KÕÜ∞« ÖË^∞Œ . =∞i K«∂_»É’`Õ
J|∂ ^•=Ó^£Ö’x ǨÏnã¨∞Ö’ 800 n<å~°∞¡ ÖËHõ 8"ÕÅ k~°›"£∞Å∞QÍ K≥ѨÊ|_çOk. P<å_»∞ Ç≤Ï„[`ü‰õΩ ã¨O|OkèOz KåÖÏ QÆ\ ˜ìQÍ `åH©^Œ∞ KÕÜ«∞|_çOk. "åiÖ’x D
ui‡r LÖË¡Y#OÖ’ 12 "ÕÅ k~°›"£∞Å∞QÍ ¿Ñ~˘¯# |_çOk. JÖψQ Ǩτ[`ü L=∞~ü "≥eu =¸ÅOQÍ "åi ǨÏ`«º JO`« f„="≥∞ÿ# q+¨Ü«∞OQÍ Ñ¨iQÆ}˜OK«|_»ÖË^Œ∞
(~°l) `«# dÖÏѶ¨`ü HÍÅOÖ’ D ~°HõÎâ◊√ůO qÅ∞=Ö’ ÃÇÏK«∞Û`«QÆ∞æÅ∞ KÕâß~°∞. (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü).
qq^èŒ =$`«∞ÅÎ #∞|\˜,ì PÜ«∂ =º‰õΩÅÎ ã≤u÷ QÆ`∞« Å#∞|\˜ì qq^èŒ ~°HÍÅ∞QÍ ~°HâÎõ √◊ Öϯxfl 136. Wk =¸_»= Ѩiã≤u÷ . "≥Ú^Œ\ ˜ Ѩiã≤u÷ Ö’ =∂kiQÍ<Õ WO^Œ∞Ö’#∂ J^Õ Ñ¨iǨ~°O,
x~åúiOKå~°∞. (W~åfi=ÙÖò QÆbÖò : ã¨OѨÙ\˜–8). nx ÉèÏ=O Uq∞@O>Ë Jã¨Å∞ J^Õ ~°HõÎâ◊√ůO (kÜ«∞`ü) K≥e¡OK«=Åã≤ LO@∞Ok. ǨÏ`«∞_»∞ 'lg∞‡— J~Ú#ѨÙ_»∞
kÜ«∞`ü #∂~°∞ XO>ˇÖ.Ë ^•xfl P^è•~°OQÍ KÕã∞¨ ‰õΩx PÜ«∂ HÍÖÏŠѨiã≤`÷ ∞« Å#∞ =Úã≤O¡ ‰õΩ K≥eO¡ KÕ ~°HâÎõ √◊ ůOÖ’ ã¨QOÆ ™⁄=Ú‡ K≥eO¡ K«=Åã≤ LO@∞O^Œx H˘O`«=∞Ok
405 406
4.J<£ x™ê =ÖòÅ<£=ÚÇπ Ïã¨<å`ü
`«<åÅ∂
93 WHõ L^ÕâÌ º◊ ѨÓ~°fiHõOQÍ XHõ qâßfiã≤x
K«O¿Ñ"åxH˜ „ѨuѶ¨ÅO #~°Hõ"Õ∞.
JO^Œ∞Ö’ "å_»∞ HõÅHÍÅO Ѩ_ç LO\Ï_»∞.
"å_çÃÑ· ^≥·"å„QÆǨÏO,138 PÜ«∞# âßѨO
Ѩ_»∞`«∞Ok. WOHÍ PÜ«∞# J`«x HÀã¨O
ÃÑ^ŒÌ tHõ∆#∞ ã≤^ŒúO KÕã≤ LOKå_»∞.139
"åºMϺ`«Å∞ Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~∞° . ZO^Œ∞HõO>Ë Jqâßfiã≤H˜ W=fi|_Õ 'kÜ«∞`ü— =Úã≤O¡ ‰õΩ
W=fi|_Õ 'kÜ«∞`ü—Ö’ ã¨QÆÉèÏQÆO J~Ú LO@∞O^Œx ǨÏnã¨∞Ö’ LOk. HÍx D
=¸_À Ѩiã≤÷uÖ’ ‰õÄ_® =Úã≤¡O ǨÏ`«∞x QÆ∞iOKÕ K≥ѨÊ|_çO^Œ#flk x[=∞x
`À™ÈÎOk.
137. JO>Ë XHõ "≥∞_»#∞ q_çÑ≤OKÕ ™È÷=∞`« ÖË#ѨC_»∞ "≥Ú^Œ\ ˜ =∞iÜ«Ú =¸_»=
Ѩiã≤÷`«∞Ö’¡ 'kÜ«∞`ü— (~°HõÎâ◊√ůO) K≥e¡OK«@O`À áê@∞ x~åѶ¨∂@OQÍ (<åQÍ
ÖˉõΩO_®) Ô~O_»∞ =∂™êÅ áê@∞ LѨ"åã¨O áê\˜OK«@O Jx"å~°ºO. J^Õ J`«x
„áêÜ«∞tÛ`åÎxH˜ =∂~°Oæ . XHõ"àÕ ◊ =∞^躌 Ö’ <åQÍ=¿ãÎ =∞m§ "≥Ú^Œ\ ˜ #∞Oz LѨ"åã¨O
"≥Ú^ŒÖ\ˇ ì˜ ~Ô O_»∞ <≥ÅÅ áê@∞ ѨÓiÎ K≥Ü∞« º=Åã≤ LO@∞Ok. J~Ú`Õ +¨sÜ«∞`«∞Ѩ~"° ∞≥ #ÿ
HÍ~°}O =Å¡ <åQÍ=¿ãÎ J\˜ì Ѩiã≤u÷ Ö’ =∞m¡ "≥Ú^Œ\#˜ ∞Oz LѨ"åã¨O LO_»#=ã¨~O°
ÖË^Œ∞. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : ~°∞`«∞„™ê=O, ѨÙi\˜ ~°Hõ΄™ê=O ÖËHõ f„="≥∞ÿ# Jã¨fiã¨÷`«, –
JO>Ë LѨ"åã¨O LO_»ÖË#O`« "åºkè„QÆã¨Î ã≤÷u U~°Ê_»@O. WHõ „Ѩܫ∂}Ï=ã¨÷Ö’
‰õÄ_® D LѨ"å™êÅ <åQÍ KÕÜ«∞=KåÛ ÖË^•? J#fl q+¨Ü«∞"≥∞ÿ ^ŒfiO^•fiaè„áêÜ«∂
Å∞<åfl~Ú (Wɡfl Hõã‘~ü).
138. |∞kúÑÓ¨ ~°fiHõOQÍ =Úã≤O¡ #∞ K«OÑ≤# "å_ç#∞^ÕtÌ ºOz WÖÏ J#|_çOk. ǨÏ`«º =¸_»∞
q^è•Å∞QÍ LO@∞Ok. 1. á⁄~°ÉÏ@∞# [iy# ǨÏ`«º (WO`«‰õΩ=ÚO^Õ nx QÆ∞iOz
K≥ѨCHÀ=@O [iyOk). 2. L^ÕÌâ◊ºÑ¨Ó~°fiHõOQÍ<Õ KÕã≤#@∞ìO_Õ Ç¨Ï`«º. D ~°HõѨÙ
ǨÏ`«º QÆ∞iOz ‰õÄ_® ǨÏnã¨∞Ö’ q=~åÅ∞<åfl~Ú. 3. L^ÕâÌ º◊ ѨÓ~°fiHõOQÍ HÍ"åÅx
XHõix K«OѨ@O – JO>Ë ™ê^è•~°}OQÍ Ç¨Ï`«º KÕÜ∞« \ÏxH˜ LѨÜ∂≥ yOKÕ PÜ«Ú^è•
Å#∞ LѨÜ∂≥ yOK«@O. L^• : Hõu,Î Y_»Oæ W`åºkq. D PÜ«∞`«∞Ö’ ™ê\˜ qâßfiã≤x
K«OѨ@O KåÖÏ f„=OQÍ fã¨∞HÀ|_çOk. ^•x tHõ∆ #~°Hõ=∞x ã¨Ê+¨ìOQÍ K≥ѨÊ@O
QÆ=∞<å~°›O. JO^Œ∞Ö’ HõÅHÍÅO LO_®eû LO@∞O^Œx, ^•xH˜ `À_»∞ D ^•~°∞}
JѶ¨∂~Ú`åºxH˜ áêÅÊ_ç# "åxÃÑ· ^Õ=Ùx P„QÆǨÏO`Àáê@∞, âßѨO ‰õÄ_®
Ѩ_»∞`«∞O^Œx, J`«x H˘~°‰õΩ =º^è•Éèíi`«"≥∞ÿ# Ü«∂`«# ã¨=∞‰õÄ~°Û |_»∞`«∞O^Œx
K≥ѨÊ\Ïxfl|\˜ì W^≥O`« Ѷ¨∞’~°"≥∞ÿ# <Õ~°"≥∂ qk`«=∞=Ù`ÀOk. WO`« Hõiî#"≥∞ÿ#
tHõ∆Å∞ UHõHÍÅOÖ’ =∞ˆ~ JѨ~åkè QÆ∞iOp q=iOK«|_»ÖË^Œ∞. ǨÏnã¨∞ÅÖ’ ‰õÄ_®
D JѨ~åkè Hõiî# Ѩ^Œ*ÏÅO`À xOkOK«|_®¤_»∞.
139. ™ê\˜ qâßfiã≤x K«OÑ≤# "åx ѨâßÛ`åÎÑO¨ ã‘fiHõiOK«|_»∞`«∞O^•? ÖË^•? ÃÑ· PÜ«∞`«∞Ö’
407
205 4.J<£ x™ê 5= áê~å
4= áê~å
94 F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! g∞~°∞ ^≥=· =∂~°Oæ Ö’
"≥à◊√Î#flѨC_»∞ x*Ïx*ÏÅ#∞ `≥Å∞ã¨∞H˘x
=º=ǨÏiOK«O_ç. Z=~°~Ú<å g∞‰õΩ
ã¨ÖÏO KÕ¿ãÎ ^•xH˜ ã¨=∂^è•#OQÍ 'h=Ù
qâßfiã≤q HÍ=Ù— Jx J#HõO_ç.140 g∞~°∞
KÕÜ∞« |_ç# f„="≥∞#ÿ ÃÇÏK«ÛiHõÅ ^Œ$ëêì º ѨâßÛ`åÎÑO¨ ã‘fiHõiOK«|_»^xŒ H˘O`«=∞Ok
q^•fiOã¨∞Å∞ Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~∞° . HÍx Y∞~üP<£ ǨÏnã¨∞Å =¸ÖÏxfl |\˜ì z`«âÎ √◊ kú`À
K≥O^Õ U ѨâßÛ`åÎѨO J~Ú<å㨈~ ã‘fiHÍ~°Ü≥∂Qƺ=∞=Ù`«∞O^Œx `≥Å∞™ÈÎOk.
L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ: ''(D áêáêÅ `«~°∞"å`«) Z=~°∞ ѨâßÛ`åÎѨO K≥Ok, qâ◊fiã≤Oz,
ã¨`å¯~åºÅ∞ KÕ™êÎ~À "åi áêáêÅ#∞ JÖÏ¡ÇπÏ Ñ¨Ù}ϺÅ∞QÍ =∂iÛ"Õ™êÎ_»∞—— (JÖò
Ѷ¨Ù~åö<£–70). `ÒÉωõΩ ã¨O|OkèOz# WÖÏO\˜ "åHͺÅ∞ Y∞~üP<£Ö’ ~ÚOHÍ
L<åfl~Ú. ÃÑ^ŒÌ áêѨ=∞~Ú<å, z#fl áêѨ=∞~Ú<å㨈~ =∞x+≤ x+¨¯Å‡+¨"≥∞ÿ#
ǨÏ$^ŒÜ∞« O`À ѨâßÛ`åÎÑѨ _¨ ,ç ã≤Q∞Æ `æ À ‰õΩOzOK«∞‰õΩáÈ~Ú#ѨC_»∞ JÖÏ¡ÇÏπ `«Ñʨ ‰õΩO_®
Hõ∆q∞™êÎ_»∞. =∞i ~ÚHõ¯_» âßtfi`«"≥∞ÿ# #~°HõÜ«∂`«<Õ QÆu Jx J#|_çO^ŒO>Ë
ѨâßÛ`åÎѨO K≥O^Œ‰õΩO_® =∞~°}˜Oz# "åiH˜ D ^Œ∞~°æu Ѩ_»∞`«∞O^Œx ÉèÏqOKåe.
JÖψQ ѨâßÛ`åÎѨO K≥O^Œ‰õΩO_® =∞~°}˜Oz# "å~°∞ HõÅHÍÅO #~°HõOÖ’ Ѩ_ç
LO_»@=∞O>Ë ã¨∞n~°…HÍÅO áê@∞ #~°HõOÖ’ LO\Ï~°x ÉèÏ=O. ZO^Œ∞HõO>Ë
âßtfi`«OQÍ #~°HõOÖ’ Ѩ_ç LO_Õ"å~°∞ Jqâßfiã¨∞Å∞ =∞iÜ«Ú =Ú„+≤‰õΩ¯ÖË.
QÆ=∞<å~°›"≥∞ÿ# WOH˘Hõ q+¨Ü«∞"Õ∞q∞@O>Ë Ç¨Ï`åº<Õ~°O '^•ã¨∞ŠǨωõΩ¯Å—`À
=Ú_çѨ_ç#k. ѨâßÛ`åÎѨO ^•fi~å ‰õÄ_® D <Õ~°O Hõ∆=∂~°›O HÍ^Œ∞. HÍx JÖÏ¡ÇπÏ
`«# „Ѩ`ÕºHõ Hõ\ÏHõ∆O`À ǨÏ`«∞x ^•fi~å Hõ∆=∂aèHõ∆ ÃÑ\˜ìOz, ǨÏ`«∞xH˜ ѨÙ}ºÑ¶¨ÅO
„Ѩ™êkOK«@O`À áê@∞, ǨÏO`«‰Ωõ }˜‚ =∞xflOKÕ U~åÊ@∞ ‰õÄ_® KÕÜ∞« QÆÅ_»∞ (Ѷ`¨ Çü ï¨ Öò
Yn~ü, Wɡfl Hõã‘~ü).
140. ǨÏnã¨∞Å „ѨHÍ~°O H˘O`«=∞Ok „Ѩ=HõÎ ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å∞ XHõ „áêO`«O QÆ∞O_® ™êy
áÈ`«∞O_»QÍ XHõ Q˘éˇÅ] HÍѨi `å~°ãѨ _¨ ®¤_∞» . =Úã≤O¡ Å#∞ K«∂_»QÍ<Õ J`«_∞» "åiH˜
'ã¨ÖÏO— KÕâß_»∞. |Ǩïâß „áê}ÉèÜ í ∞« O`À J`«#∞ `«=∞‰õΩ ã¨ÖÏO KÕã∞¨ <Î åfl_»x H˘O^Œ~∞°
ã¨Ç¨cÅ∞ `«ÅáÈâß~°∞. x*Ïx*ÏÅ∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ‰õΩO_® "å~°`«xfl ǨÏ`«=∂~åÛ~°∞.
JHõ¯_»∞#fl "Õ∞HõÅ#∞ (q[Ü«∞^èŒ#OQÍ) „QÆÇ≤ÏOz "å\˜x ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) ã¨=∞Hõ∆OÖ’
ã¨=∞iÊOKå~°∞. JѨC_»∞ D PÜ«∞`«∞ J=`«iOzOk (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs, ui‡r –
x™ê ã¨∂~å "åºMϺ#O). H˘xfl LÖË¡Y<åÅÖ’ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨) ‰õÄ_® `«#
ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å#∞ =∞O^ŒeOKå~°x LOk. Ö’QÆ_» =∞Hͯ֒ L#flѨC_»∞, g∞~°∞ ‰õÄ_®
D Q˘„Ô~Å HÍѨi =∂kiQÍ<Õ g∞ qâßfi™êxfl ^•K«∞H˘x „|`«Hõ=Åã≤ =KÕÛk.
408
4.J<£ x™ê =ÖòÅ<£=ÚÇπ Ïã¨<å`ü
`«<åÅ∂ 206 4.J<£ x™ê 5= áê~å
4= áê~å
„áêѨOzHõ r=# ™ê=∞„yx J<Õfi+≤OK« WO\’¡ ‰õÄ~°∞Ûx LO_Õ"åiÃÑ· JO`«ã¨∞÷Å
@OÖ’ Ѩ_ç L<åflˆ~"≥∂! J~Ú`Õ JÖÏ¡ÇπÏ s`åº ZO`À L#flux „Ѩ™êkOKå_»∞.
=^ŒÌ q[Ü«∞^èŒ#O ѨÙ+¨¯ÅOQÍ LOk.141 P =∂@H˘¿ãÎ JÖÏ¡ÇπÏ „Ѩu XHõ¯iH©
Ö’QÆ_» g∞~°∞ ‰õÄ_® WÖψQ LO_Õ"å~°∞. L`«=Î ∞ „ѨuѶŨ O W™êÎ#x "åQÍÌ#O KÕã≤
HÍx `«~°∞"å`« JÖÏ¡ÇπÏ q∞=∞‡efl L<åfl_»∞.143 J~Ú`Õ PÜ«∞# ‰õÄ~°∞Ûx
Hõ\ÏH˜O∆ Kå_»∞. Hõ#∞Hõ g∞~°∞ q+¨Ü∂« xfl LO_Õ "åiÃÑ· =Ú*ÏÇ≤Ï^£ (Ü≥∂^èŒ∞)ʼnõΩ
ѨiH˜Oz =∞s =∞ã¨Å∞HÀO_ç. xã¨ûO^Õ Q˘Ñ¨Ê „ѨuѶ¨ÅO ^•fi~å „âı+¨ª`«#∞
ǨÏOQÍ JÖÏ¡ÇπωõΩ g∞~°∞ KÕ¿ã^ŒO`å „Ñ¨™êkOKå_»∞.
`≥Å∞ã¨∞. 96 PÜ«∞# `«~°Ñ¶¨Ù# "åi H˘~°‰õΩ L#fl`«
95 U HÍ~°}=¸ ÖˉΩõ O_® (WO\˜ ™ê÷<åÅ∂ L<åfl~Ú. =∞xflOѨ٠=∞iÜ«Ú
Ѩ@∞ì#) ‰õÄ~°∞ÛO_çáÈÜÕ∞ qâßfiã¨∞Å∞, ^≥=· HÍ~°∞}ºO ‰õÄ_® LOk. JÖÏ¡ÇÏπ Hõq∆ ∞OKÕ
=∂~°æOÖ’ `«=∞ ^èŒ# „áê}ÏÅ`À áÈ~å_Õ "å_»∞, Hõ~∞° }˜OKÕ"å_»∞ ‰õÄ_®#∞.
qâßfiã¨∞Å∂ ã¨=∂#∞Å∞ HÍÖË~∞° .142 `«=∞ 97 Z=~°~Ú`Õ `«=∞‰õΩ `å=Ú J<åºÜ«∞O
^è#Œ „áê}ÏÅ`À áÈ~å_Õ"åiH˜ JÖÏ¡ÇÏπ KÕã¨∞‰õΩO@∂ L<åfl~À, "åi „áê}ÏÅ#∞
(^•xfl =∞iÛáÈÜ«∂~å g∞~°∞?) Jx J<åfl~°x LOk (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs : f¿ã@ѨC_»∞ ^≥=· ^Œ∂`«Å∞, ''g∞ˆ~ ã≤u÷ Ö’
H˜`å|∞kÌÜ«∂`ü). J`«xfl ǨÏ`«º KÕÜ«∞@O g∞‰õΩ ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«O HÍ^Œx PÜ«∞# LO_Õ"å~°∞?——144 Jx "åix J_»∞QÆ∞`å~°∞.
„Ѩ=K«#OÖ’x L^ÕÌâ◊O. #ѨÊ\˜H© Ü≥∂^è∞Œ ʼnõΩ ÅaèOKÕ Ñ¨Ù}ºO`À ã¨=∂#OQÍ "åiH˜ ‰õÄ_® ѨÙ}ºO Åaèã∞¨ OÎ k.
141. JO>Ë, D Q˘éˇ]Å HÍѨix K«OÑ≤#O^Œ∞=Å¡ g∞‰õΩ XHõ z#fl Q˘éˇ]Å =∞O^Œ ZO^Œ∞HõO>Ë, `«QÆ∞ HÍ~°}O "åix PÑ≤ LOzOk (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs : H˜`å|∞Öò
„áêÑ≤ÎOzO^Õ"≥∂! HÍx JÖÏ¡ÇπÏ =^ŒÌ L#fl q[Ü«∞ ^èŒ<åÅ∞ nxHõ<åfl Z<Àfl Ô~@∞¡ lǨ^£).
ÃÑ^ŒÌq. L`«Î=∞"≥∞ÿ#q. ^≥·=O =∞iÜ«Ú ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨)‰õΩ q^èÕÜ«∞`« K«∂Ñ≤#O^Œ∞‰õΩ 143. `«=∞ ^èŒ# „áê}ÏÅ#∞ Ѩ}OQÍ ÃÑ\˜ì ^≥·==∂~°æOÖ’ áÈ~å_Õ"åiH˜ ÅaèOKÕ „âı+¨ª`«
Jq g∞‰õΩ WǨÏÖ’HõOÖ’#∂, Ѩ~°Ö’HõOÖ’#∂ „áêÑ≤ΙêÎ~Ú. lǨ^£Ö’ áêÖÁæ#ÖËHõáÈÜÕ∞"åiH˜ ÅaèOK«#ѨÊ\˜H© JÖÏ¡ÇπÏ qâßfiã¨∞Ö’¡x D W~°∞
142. ^≥·==∂~°æOÖ’ áÈ~å_Õ"å~°∞ – WO_»¡Ö’¡ ‰õÄ~˘Ûx LO_Õ"å~°∞ ã¨=∂#∞Å∞ HÍ*ÏÅ~°∞ =~åæÅ "åiH© "Õ∞Å∞ KÕ™êÎ#x "åQÍÌ#O KÕâß_»∞. nx P^è•~°OQÍ W™ê¡g∞Ü«∞
J#fl ã¨∂H˜Î J=`«iOz#ѨÙ_»∞ JO^èŒ∞Öˇ·# Ǩτ[`ü J|∞ÌÖÏ¡ a<£ L"≥∞‡ =∞‰õÄÎ"£∞ q^•fiOã¨∞ÖË=∞O\Ï~°O>Ë ™ê^è•~°} Ѩiã≤÷`«∞ÅÖ’ lǨ^£ (^èŒ~°‡Ü«Ú^ŒúO) 'Ѷ¨Ô~˚S<£—
(~°l) "≥Ú^ŒÅQÆ∞"å~°∞, ''"Õ∞=Ú qHõÖÏOQÆ∞ÅO. JO^Œ∞KÕ`« "Õ∞=Ú Ü«Ú^ŒúOÖ’ ("≥·Ü«∞H˜ÎHõ qkè) HÍ^Œ∞. 'Ѷ¨Ô~˚ H˜á¶êÜ«∞— (™ê=¸Ç≤ÏHõ qkè) =∂„`«"Õ∞. JO>Ë H˘O^Œ~°∞
áêÖÁæ#ÖË=Ú Hõ^•!—— Jx J<åfl~°∞. JO>Ë WO\’¡ ‰õÄ~°∞Ûx LO_»@O =¸ÅOQÍ Ü«Ú^ŒúOÖ’ áêÖÁæ<åfl ã¨iáÈ`«∞Ok. J=ã¨~°"≥∞ÿ#O`« =∞Ok Ü«Ú^ŒúOÖ’ áêÅ∞
Ü≥∂^èŒ∞ʼnõΩ ÅaèOKÕ Ñ¨Ù}ºO =∂‰õΩ ÅaèOK«^Õ! J#flk "åi ÉÏ^èŒ. `å=Ú WO\’¡ ѨOK«∞‰õΩ<åfl P „áêO`åxH˜ K≥Ok# W`«~°∞Å `«~°Ñ¶¨Ù# ‰õÄ_® D Hõ~°Î=ºO <≥~°"Õi
‰õÄ~°∞ÛO_çáÈ`«∞#flk JOQÆ"≥·HõźO =¸ÅOQÍ<Õ QÍh ™È=∞i`«#O =Å¡ HÍ^Œ∞. #@∞¡QÍ<Õ ÉèÏqOK«|_»∞`«∞Ok.
=∞~°ÖÏO@ѨC_»∞ `«=∞‰õΩ ѨÙ}ºO ÅaèOK«HõáÈ=@O ã¨|ÉË<å?! J#flk "åi 144. =∞Hͯ =∞iÜ«Ú ^•x Ѩiã¨~° „áêO`åʼnõΩ K≥Ok# =Úã≤¡=ÚÅ #∞^ÕÌtºOz D
JO`«~°OQÆO. JѨC_»∞ JÖÏ¡ÇπÏ ''U HÍ~°}=¸ ÖˉõΩO_®—— J<Õ Ñ¨^•xfl KÕiÛ PÜ«∞`«∞ J=`«iOzOk. "å~°∞ W™ê¡O ã‘fiHõiOz =Úã≤¡=ÚÅÜ«∂º~°∞ QÍx `«=∞
J@∞=O\˜ +¨sÜ«∞`«∞Ѩ~°"≥∞ÿ# HÍ~°}O =Å¡ WO\˜Ñ¨@∞ì# LO_çáÈ~Ú# "åiH˜ WÅ∂¡"åH˜ex, |O^èŒ∞q∞„`«∞Å#∞ =^Œe Ç≤Ï„[`ü („Ѩ™ê÷#O) KÕÜ«∞‰õΩO_® LO_ç
q∞#Ǩ~ÚOѨ٠~ÚKåÛ_»∞. JO>Ë WÖÏO\˜"å~°∞ ^≥·==∂~°æOÖ’ áÈ~å_»HõáÈ~Ú áÈÜ«∂~°∞. =Úã≤¡OÅO`å XHõ â◊H˜ÎQÍ Pq~°ƒùqOK«_®xH˜ "å~°O`å XHõKÀ\˜H˜
409 410
4.J<£ x™ê =ÖòÅ<£=ÚÇπ Ïã¨<å`ü
`«<åÅ∂ 207 4.J<£ x™ê 5= áê~å
4= áê~å
^•xH˜ "å~°∞, ''"Õ∞=Ú =∂ „Ѩ^Õâ◊OÖ’ 99 JÖÏ¡ÇπÏ "åix =∞xflOK«=K«∞Û!
|ÅÇ‘Ï#∞Å=ÚQÍ, (xã¨ûǨÜ«ÚÅOQÍ) JÖÏ¡ÇπÏ =∞xflOKÕ"å_»∞, Hõ∆=∂aèHõ∆
LO_Õ"å~°=Ú——145 Jx |^Œ∞e™êÎ~°∞. ÃÑ>Ë"ì å_»∞.
''Uq∞\©? g∞~°∞ (XHõ „áêO`«O #∞Oz 100 JÖÏ¡ÇπÏ =∂~°æOÖ’ `«# ã¨fiã¨÷ÖÏxfl
=∞~À „áêO`åxH˜) =Åã¨áÈ=\ÏxH˜ =^Œe =Åã¨áÈ~Ú#"å_»∞ Éèí∂=∞O_»
^Õ=Ùx Éèí∂q∞ qâßÅOQÍ ÖË^•?—— Jx
^≥=· ^Œ∂`«Å∞ "åix J_»∞QÆ∞`å~°∞. gi ÅOÖ’ Z<Àfl P„â◊Ü«∂Å#∞, qã¨Î $ux
x"å㨠ã¨Å÷ "Õ∞ #~°HOõ . Jk J`«ºO`« K≥_¤» á⁄O^Œ∞`å_»∞.147 JÖÏ¡ÇπÏ =∞iÜ«Ú
QÆ=∞º™ê÷#O. PÜ«∞# „Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) "≥·Ñ¨Ù‰õΩ =Åã¨
"≥à◊§\ÏxH˜ `«# QÆ$ǨÏO #∞Oz |Ü«∞Å∞
98 J~Ú`Õ x[OQÍ<Õ U ™ê^è#Œ ã¨OѨuÎ ^Õi ^•iÖ’ =∞$`«∞º"å`«# Ѩ_ç# "åxH˜
ÖËx, ^•i `≥eÜ«∞x146 xã¨ûǨÜ«ÚÖˇ#· ѨÙ}ºÑ¶¨ÅO „Ѩ™êkOKÕ ÉÏ^茺`«
ѨÙ~°∞+¨µÅ, „ã‘ÅÎ , Ѩã"≤ åà◊§ (ã¨OQÆu "Õ~∞° ). JÖÏ¡ÇπÏk.148 JÖÏ¡ÇπÏ Jáê~°OQÍ
=Åã¨áÈ"åÅx P^ÕtOK«|_ç#ѨÊ\˜H© H˘O`«=∞Ok =Úã≤¡=ÚÅ∞ WO^Œ∞‰õΩ Hõ∆q∞OKÕ"å_»∞, Jq∞`«OQÍ Hõ~°∞}˜OKÕ
™êǨÏã≤OK«ÖËHõáÈÜ«∂~°∞. JO^Œ∞ˆH Ç≤Ï„[`ü KÕÜ«∂Å#fl ^≥·"å^Õâßxfl HÍ^Œ#fl "åix "å_»∞.
P`«‡Å‰õΩ J<åºÜ«∞O KÕã¨∞‰õΩ#fl"å~°∞QÍ Jaè=i‚OK«@O [iyOk. JO`ÕHÍ^Œ∞, "åi W=fi|_çOk. z#fl Ñ≤šʼnõΩ +¨sÜ«∞`«∞ P^ÕâßÅ∞ =iÎOK«HõáÈ~Ú#ѨÊ\˜H© Ç≤Ï„[`ü
x"å㨠ã¨÷ÅO #~°Hõ=∞x ‰õÄ_® „ѨHõ\ ˜OK«|_çOk. nx^•fi~å qk`«=∞ÜÕ∞º F „áê=ÚMϺxfl `≥eÜ«∞*ˇÑ¨Ê\ÏxH˜ "åi „Ѩ™êÎ=# ã¨~Ú`«O ~ÚHõ¯_» `Õ|_çOk. ÖËHõ
=ÚMϺOâ◊O Uq∞@O>Ë H˘xfl „Ѩ`ºÕ Hõ Ѩiã≤`÷ ∞« Å ^Œ$ëêì º W™ê¡O Ü≥ÚHõ¯ H˘xfl P^ÕâßÅ WHõ¯_» Ѩã≤"åà◊§O>Ë ÉèÏ=O =∞s z#fl Ñ≤Å¡Åx HÍ^Œ∞. „áê[˝ =Ü«∞ã¨∞û‰õΩ `«fi~°Ö’
áê\˜OѨ٠, qâßfiã¨O – Jqâßfi™êÅ ã¨=∞㨺QÍ Ñ¨i}q∞ã¨∞ÎOk. P ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’ KÕ~°∞‰õΩ<Õ"å~°x HÍ=K«∞Û.
Ç≤Ï„[`ü KÕÜ«∞=∞#fl P[˝#∞ áêe¿ãÎ Jk qâßfiã¨OQÍ#∂, HÍ^ŒO>Ë kèHͯ~°O 147. ^≥·==∂~°æOÖ’ =Åã¨áÈ=\Ïxfl, |Ǩï^≥·=`«fi ÉèÏ"åʼnõΩ JÅ¡O`« ^Œ∂~°OQÍ
(‰õΩ„Ѷπ)QÍ#∂ Y~å~°∞ KÕÜ«∞|_çOk. D PÜ«∞`«∞ ^•fi~å É’^èŒÑ¨_Õ WOHÀ =ÚYº LO_»\Ïxfl D PÜ«∞`«∞ ѨÙiH˘Å∞Ê`ÀOk. '=Ú~åQÆ=∞<£— JO>Ë ã¨Å÷ O, LO_Õ KÀ@∞
q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë W™ê¡g∞Ü«∞ P^ÕâßÅ#∞, LѨ^ÕâßÅ#∞ ^≥·#Ok# rq`«OÖ’ ÖËHõ P„â◊Ü«∞O Jx J~°÷O. 'ã¨J`«<£— JO>Ë Láêkè, ã¨÷ÖÏÅ ÖËHõ ~å*ϺŠqã¨Î $u,
áê\˜OK«@O ^Œ∞™êû^茺O J~ÚáÈ~Ú# K≥_»∞ =º=ã¨÷#∞Oz ã¨`«º„Ѩ^è•#"≥∞ÿ# =º=ã¨÷ ѨÙ+¨¯Å`« J#fl J~å÷Å∞ =™êÎ~Ú.
"≥·Ñ¨Ù‰õΩ =Åã¨áÈ=@O qkè. 148. ã¨OHõÖÏÊxfl |\˜ì ѨÙ}ºÑ¶¨ÅO Åaèã¨∞ÎO^Œ#fl Ǩg∞ ~ÚO^Œ∞Ö’ W=fi|_çOk. =∞~°}O
145. WHõ¯_» „Ѩ^Õâ◊O ÖËHõ Éèí∂q∞ (J~ü˚) JO>Ë J~°÷O =∞Hͯ =∞iÜ«Ú ^•x Ѩiã¨~° ã¨OÉèqí OK«@O =Å¡ XHõ =ºH˜Î `«# ÅH∆ͺxfl ™êkèOK«ÖHË áõ È~Ú#ѨÊ\˜H© `«# ã¨OHõÅÊâ◊√kú
„áêO`åÅ∞. JѨÊ\’¡ Jk Jqâßfiã¨∞Å „áê|źOQÆÅ „Ѩ^Õâ◊O. W™ê¡O P^ÕâßÅ =¸ÅOQÍ Ñ¨ÓiΠѨÙ}Ϻxfl =¸@QÆ@∞ì‰Ωõ O\Ï_»∞. QÆ`« HÍÅOÖ’ =O^Œ=∞Okx K«OÑ≤
Hõ#∞QÆ∞}OQÍ rqOK«@O JHõ¯_» QÆQÆ#"≥∞ÿáÈÜÕ∞k. JO^Œ∞KÕ`« ^≥·"å^ÕâßÅ#∞ ѨâßÛ`åÎÑO¨ K≥O^Œ\ÏxH˜ ã¨[#˚ ∞Å „Ѩ^âÕ O◊ "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ ™êyáÈ~Ú# XHõ =ºH˜Î L^•Ç¨Ï~°}
áêeOK«\ÏxH˜ J#∞=ÙQÍ L#fl „Ѩ^Õâ◊O (=∞n<å) "≥·Ñ¨Ù‰õΩ ™êyá⁄=∞‡x P*Ï˝Ñ≤OK« ǨÏnã¨∞ ^•fi~å =∞#‰õΩ `≥Å∞™ÈÎOk. =∂~°=æ ∞^躌 OÖ’<Õ =∞$`«∞º=Ù J`«xfl Hõ|oOzOk.
|_çOk. JÖÏ¡ÇπÏ J`«x "≥·Ñ¨Ù‰õΩ HÍ~°∞}ºO`À =∞~°ÖÏ_»∞. `«#∞ |Ü«∞Å∞^Õi# ã¨÷ÅO Hõ<åfl
ѨÙ}Ϻ`«∞‡Å [#"å™êxH˜ J`«#∞ ^ŒQÆæ~°QÍ LO_ÕÖÏ U~åÊ@∞ KÕâß_»∞. `«`«Êùe`«OQÍ
146. XHõ „Ѩ^Õâ◊O #∞Oz =∞~À „Ѩ^ÕâßxH˜ =Åã¨áÈ=\ÏxH˜ ™È÷=∞`« ÖËx, ^•i `≥eÜ«∞x HÍ~°∞}º ^Œ∂`«Å∞ J`«xfl `«=∞ "≥O@ Z`«∞ΉõΩ"≥àϧ~°∞ (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs : H˜`å|∞Öò
xã¨ûǨÜ«∞ =Úã≤¡O „ã‘ΠѨÙ~°∞+¨µÅ‰õΩ, Ѩã≤Ñ≤šʼnõΩ D P[˝ #∞Oz q∞#Ǩ~ÚOѨ٠JOaÜ«∂† =Úã≤¡O : H˜`å|∞`ÒÎÉÏ).
411 412
4.J<£ x™ê =ÖòÅ<£=ÚÇπ Ïã¨<å`ü
`«<åÅ∂ 208 4.J<£ x™ê 5= áê~å
4= áê~å
101 g∞~°∞ „Ѩܫ∂}OÖ’ L#flѨC_»∞, 102 (F „Ѩ = HÍÎ ! ) h=Ù "åi =∞^è Œ º
Jqâßfiã¨∞Å∞ q∞=∞‡efl "Õk™è êÎ~<° Õ ÉèÜ
í ∞« O L#flѨC_»∞, "åi HÀã¨O #=∂A#∞
QÆ#Hõ g∞‰õΩO>Ë, g∞~°∞ #=∂AÅ#∞ "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ\˜ì#ѨC_»∞, "åiÖ’x XHõ
‰õΩkOK«∞HÀ=@OÖ’ `«Ñ¨CÖË^Œ∞.149 xâ◊Û ã¨=¸Ç¨ÏO `«=∞ PÜ«Ú^è•Å#∞ fã¨∞H˘x
Ü«∞OQÍ Jqâßfiã¨∞Å∞ g∞ |Ç≤Ï~°OQÆ h "≥O@ xÅ|_®e. =∞i "å~°∞ ã¨*ÏÌ
â◊„`«∞=ÙÖË. KÕÜ«∞QÍ<Õ g∞ "≥#H˜¯ "≥o§áÈ"åe.
JÖψQ Z=~°~Ú<å ^≥·==∂~°æOÖ’ =Åã¨áÈÜÕ∞ ã¨OHõÅÊO`À WO\˜ #∞Oz JѨÊ\˜ =~°‰õÄ #=∂*òÖ’ áêÖÁæ#x
|Ü«∞Å∞^Õ~°QÍ, ^•iÖ’<Õ =∞~°}O ã¨OÉèíq¿ãÎ – J`«x ã¨OHõÅÊâ◊√kú HÍ~°}OQÍ Ô~O_»= ã¨=¸Ç¨ÏO =zÛ h`Àáê@∞
J`«xH˜ Ç≤Ï„[`ü ѨÙ}Ϻxfl „Ѩ™êkOKÕ ÉÏ^躌 `« JÖÏ¡ÇÏπ ÃÑ· LO@∞Ok. JÖÏ¡ÇÏπ J`«xH˜ #=∂A KÕÜ«∂e. "å~°∞ ‰õÄ_® `«=∞
~°=fiO`« J<åºÜ«∞O ‰õÄ_® KÕÜ«∞_»∞. ǨÏnã¨∞Ö’ WÖÏ LOk: ''W#fl=∞Öò P=∂Å∞ ~°Hõ∆} ™ê=∞„yx, `«=∞ PÜ«Ú^è•Å#∞
axflÜ«∂º`ü—— (PK«~°}Å∞ ã¨OHõÖÏÊÅÃÑ· P^è•~°Ñ¨_ç LO\Ï~Ú). ''=∞x+≤ KÕã¨∞‰õΩ#fl KÕ|∂x LO_®e. g∞~°∞ g∞ PÜ«Ú^è•Å
ã¨OHõÖÏÊxfl|>Ëì J`«xˆH^≥·<å ã≤kúã¨∞ÎOk.—— ''Z=~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ =∞iÜ«Ú PÜ«∞# „Ѩ=HõΠѨ@,¡ ™ê=∞„yѨ@¡ U=∞~°∞áê@∞‰õΩ Ö’<≥`· ,Õ
HÀã¨O Ç≤Ï„[`ü KÕâß~À, "åi Ç≤Ï„[`ü JO^Œ∞xq∞`«Î"Õ∞ LO@∞Ok. =∞Ô~=~°~Ú`Õ XHõ¯™êiQÍ g∞ÃÑ· q~°∞K«∞‰õΩѨ_®Åx
„áêѨOzHõ „ѨÜ∂≥ [<åxfl á⁄O^Œ_®xH˜ ÖËHõ „ã‘xÎ q"åǨÏ=∂_»\ÏxH˜ =Åã¨áÈÜ«∂_À Jqâßfiã¨∞Å∞ HÀ~°∞‰õΩO\Ï~°∞.150 J~Ú`Õ
J`«x =Å㨠J`«x P L^ÕÌâߺňH =iÎã¨∞ÎOk—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs, ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O).
D P[˝ ã¨~°fi™ê^è•~°}"≥∞ÿ#k. ^èŒ~å‡xH˜ ã¨O|OkèOz# Jxfl JOâßʼnõΩ Wk =~°¬O =¸ÅOQÍ ÖËHõ Jã¨fiã¨÷`«
=iÎã¨∞ÎOk. JO>Ë XHõ Ѩxx KÕã¨∞Î#flѨC_»∞ ^≥·= „Ѩã¨#fl`«#∞ K«∂~°Q˘<åÅ#flk =¸ÅOQÍ W|ƒOkQÍ LO_ç g∞~°∞ g∞
=∞x+≤ ã¨OHõÅÊ"≥∞ÿ LO>Ë Jk ^≥·=ã¨=∞Hõ∆OÖ’ ã‘fiHÍ~°Ü≥∂Qƺ=∞=Ù`«∞Ok. ÖËHõáÈ`Õ PÜ«Ú^è•Å#∞ q_çz#@¡~Ú`Õ Jk ^À+¨O
„`Àã≤ѨÙK«Û|_»∞`«∞Ok. HÍ^Œ∞. J~Ú<å P`«‡~°Hõ∆} ™ê=∞„yx
149. „Ѩܫ∂}Ï=ã¨÷Ö’ #=∂A#∞ ‰õΩkOK«∞HÀ=_®xH˜ J#∞=∞u W=fi|_çOk. ''XHõ"Õà◊ "≥O@ fã¨∞H˘x LO_»O_ç. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
g∞‰õΩ ÉèÜí ∞« =ÚO>Ë...—— J<Õ =∂@ ™ê^è•~°} Ѩiã≤`÷ ∞« Å ^Œ$ëêìº J#|_çOk. ZO^Œ∞HõO>Ë JÖÏ¡ÇπÏ u~°™ê¯~°∞Å HÀã¨O J==∂#
P<å_»∞ Jˆ~aÜ«∂ JO`å JâßOu JÅ[_»∞Å`À J@∞ì_Hç ᘠÈÜÕ∞k. W™ê¡O =∞iÜ«Ú Hõ~"° ∞≥ #ÿ tHõ#∆ ∞ ã≤^OúŒ KÕã≤ LOKå_»∞.
=Úã≤¡OʼnõΩ ã¨~°fi„`å â◊„`«∞=ÙÅ∞ á⁄Oz LO_Õ"å~°∞. J_»∞QÆ_»∞QÆ∞<å „Ñ¨=∂^•Å∞ HÍ^Œ∞. =_ô¤ ™⁄=Ú‡ Ju ã¨fiÅÊ Ñ¨i=∂}OÖ’<≥·<å 㨈~ fã¨∞HÀ=@O, u#@O,
[iˆQq. U „ѨÜ∂« }=¸ „ѨâßO`«OQÍ KÕã∞¨ HÀ=\ÏxH˜ gÅ∞O_Õk HÍ^Œ∞. JO^Œ∞KÕ`« ^•xH˜ ã¨O|OkèOz HÍy`åÅ∞ ~åÜ«∞@O – Jhfl x+≤^"úŒ ∞Õ . JÖψQ WOH˘Hõ PÜ«∞`«∞
„Ѩܫ∂}OÖ’ L#flѨC_»∞ #=∂A#∞ 'Yã¨~ü— KÕã¨∞‰õΩ<Õ ™œÅÉèíºO W=fi|_çOk. K«∂_»O_ç :
J~Ú`Õ ''XHõ"Õà◊ g∞‰õΩ ÉèíÜ«∞=ÚO>Ë—— – J#fl "åHͺxfl K«∂ã≤ „Ѩܫ∂}OÖ’
â◊„`«∞ÉèíÜ«∞=ÚO>Ë<Õ 'Y„ãπ— KÕÜ«∞\ÏxH˜ J#∞=∞u LO@∞O^Œx `«ÅáÈÜ«∞~å^Œ∞. Wk ''g∞ ÉÏx㨠„ã‘ÎÅ∞ jÅ=`«∞Å∞QÍ LO_»QÀi#ѨC_»∞ ("åix "Õâߺ=$uÎÔH· |Å=O`«
P<å\˜ Ѩiã≤÷`«∞Å ^Œ$ëêì º K≥Ñ≤Ê#=∂@ Jx WO`«‰õΩ=ÚO^Õ q=iOKåO. k=º ÃÑ@ìHõO_ç)—— (#∂~ü : 33).
Y∞~üP<£Ö’ "Õi`«~° KÀ@¡ ‰õÄ_® W@∞=O\˜ +¨~°`«∞Å`À ‰õÄ_ç# "åHͺÅ∞ L<åfl~Ú. P „ã‘ÎÅ∞ "Õâߺ=$uÎH˜ ^Œ∂~°OQÍ LO_®Åx HÀ~°∞‰õΩ<Õ"å~°∞ HÍ|\˜ì JÖÏ¡ÇπÏ JÖÏ
x*ÏxH˜ Jq +¨~°`«∞Å∞ HÍ=Ù. ™ê^è•~°} Ѩiã≤÷`«∞Å ^Œ$ëêì º K≥ѨÊ|_ç#q =∂„`«"Õ∞. q=iOKå_»∞. JO`ÕQÍx XHõ"Õà◊ "å~°∞ ^•xH˜ XѨC‰õΩO>Ë "åiKÕ`« "Õâߺ=$uÎ
L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : #_»Ñ¨@O ^èŒ~°‡ ã¨=∞‡`«O J=Ù`«∞O^Œx ^•x ÉèÏ=O HÍ^Œ∞. J@∞=O\˜^Õ D
''qâßfiã¨∞ÖÏ~å! W|ƒ_ç=Ú|ƒ_çQÍ ÃÑiˆQ D =_ôx¤ u#@O =∂#O_ç—— (Pe W„=∂<£: PÜ«∞`«∞ ‰õÄ_® : ''g∞ ã¨O~°H}
∆õ Ö’ ÃÑiy# g∞ ÉèÏ~°ºÅ ‰õΩ=∂Ô~eÎ fl (q"åǨÏ=∂_»@O
130) JO>Ë =_ô¤ W|ƒ_ç=Ú|ƒ_çQÍ ÃÑ~°QHÆ áõ È`Õ u#=K«Ûx ^•x J~°O÷ ZO`«=∂„`«O x+≤^ŒúO)—— (x™ê : 23).
413 414
4.J<£ x™ê =ÖòÅ<£=ÚÇπ Ïã¨<å`ü
`«<åÅ∂
Z=Ô~·<å D "åHͺxfl K«∂ã≤ `«=∞ ã¨O~°Hõ∆}Ö’ ÃÑ~°QÆx ‰õΩ=∂Ô~Îefl q"åǨÏO
KÕã∞¨ HÀ=K«Ûx J#∞‰õΩO>Ë á⁄~°|_ç#>Ë.¡ WÖÏO\˜ PÜ«∞`«∞Å∞ WOHÍ J<ÕHOõ L<åfl~Ú.
H˘O`«=∞Ok „Ѩ=HõÎ „Ñ≤Ü«∞ã¨Ç¨ÏK«~°∞ʼnõΩ ‰õÄ_® ã¨O^ÕǨÏO HõeyOk – WѨC_»∞
Ѩiã≤÷`«∞Å∞ ã¨^Œ∞Ì=∞}˜QÍ~Ú, âßOu <≥ÅH˘#flk. HÍ|\˜ì WѨC_»∞ =∞#O
„ѨÜ∂« }Ï=ã¨Ö÷ ’ #=∂A#∞ `«yOæ K«=Åã≤# J=ã¨~O° ÖË^"Õ ∂≥ ! Jx "å~°#∞‰õΩ<åfl~°∞.
JѨC_»∞ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨) "åi ã¨O^ÕǨxfl ^Œ∂~°O KÕã¨∂Î, ''Wk JÖÏ¡ÇπÏ `«~°Ñ¶¨Ù#
g∞‰õΩ ã¨^ŒMÏ (^•#O) ÖÏO\˜k. D ã¨^ŒMÏ#∞ g∞~°∞ „QÆÇ≤ÏOK«O_ç—— Jx J<åfl~°∞
(=Úã¨fl^≥ JǨχ^£ – ã¨OѨÙ\˜ : 1 – ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O : H˜`å|∞Öò =Ú™êѶ≤s<£).
QÆ=∞xHõ : #=∂A Y„ãπ KÕ¿ã J#∞=∞u ZO`« ^Œ∂~°Ñ¨Ù „Ѩܫ∂}OÖ’ Åaèã¨∞ÎOk?
Zxfl ~ÀAÅ =~°‰õΩ Y„ãπ KÕã¨∞HÀ=K«∞Û J<Õ q+¨Ü«∂ÅÖ’ KåÖÏ aè<åflaè„áêÜ«∂
Å∞<åfl~Ú. W=∂"£∞ ëœHÍh QÍ~°∞ 3 Ѷ¨~üã¨MòÅ∞ (9 HÀã¨∞Å ^Œ∂~°O) J#fl
LÖË¡Y<åxH˜ „áê^è•#º`« ~ÚKåÛ~°∞ (<≥·Å∞Öò B`å~ü – ã¨OѨÙ\˜ : 3 – ¿Ñr : 220).
JÖψQ KåÖÏ=∞Ok Ѩiâ’^艌 Ωõ Å∞ U=∞O\Ï~°O>Ë „ѨÜ∂« }Ï=ã¨Ö÷ ’ U^≥<· å XHõKÀ@
=¸_»∞ ÖËHõ <åÅ∞QÆ∞ ~ÀAÅHõ<åfl Z‰õΩ¯= HÍÅO PyáÈÜÕ∞ ã¨OHõÅÊO ÖË#ѨÙ_Õ D
'Y„ãπ— =iÎã¨∞ÎOk. Z‰õΩ¯= HÍÅO PyáÈÜÕ∞ L^ÕÌâ◊O L#flѨC_»∞ #=∂A#∞ Y„ãπ
KÕÜ«∞\ÏxH˜ J#∞=∞u ÖË^Œ∞ (q=~åÅ HÀã¨O q∞~üP`«∞Öò =∞á¶êfÇπÏ „QÆO^äŒO
K«∂_»O_ç).
150. D PÜ«∞`«∞Ö’ 'ã¨ÖÏ`«∞Öò M∫Ѷπ—‰õΩ ã¨O|OkèOz# P[˝ LOk. 'ã¨ÖÏ`«∞Öò M∫Ѷπ—
JO>Ë cè`å=ǨÏã≤÷uÖ’ KÕ¿ã #=∂*ò Jx J~°÷O. =Úã≤¡O ¿ã#Å∞ – â◊„`«∞¿ã#Å∞
=ÚMÏ=Úd J~Ú=ÙO_ç =Úã≤O¡ Å∞ XHõ¯ Hõ}∆ O áê@∞ Ѩ~^° •è º<åxH˜ Ö’<≥<· å „Ñ¨=∂^ŒO
[iˆQ H˜¡+¨ì Ѩiã≤÷`«∞Å∞ U~°Ê_ç L#flѨC_»∞ #=∂A‰õΩ "Õà◊ J~Ú`Õ 'ã¨ÖÏ`«∞Öò M∫Ѷπ—
KÕÜ«∂Å<Õ P[˝ LOk. D #=∂A ZÖÏ KÕÜ«∂Ö’ ǨÏnã¨∞ÅÖ’ =∞iO`« ‰õ∆Ω}‚OQÍ
`≥Å∞Ѩ|_çOk. Ãã·#ºO Ô~O_»∞ |$O^•Å∞QÍ q_çáÈ~Ú, XHõ |$O^ŒO â◊„`«∞=ÙÅ
ÉÏi#∞Oz ~°Hõ∆}ÔH· ѨǨÏ~å HÍã¨∞ÎO_»QÍ Ô~O_»= |$O^ŒO =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O)`À
HõÅã≤ ™ê=¸Ç≤ÏHõ #=∂A KÕã≤Ok. D |$O^ŒO "å~°∞ #=∂A#∞ =ÚyOK«∞H˘x
~Ô O_»= |$O^ŒO "åi ™ê÷<åÅÖ’H˜ "≥o§ ѨÇϨ ~å HÍÜ«∞™êQÍ~°∞. JѨC_»∞ #=∂AÖ’
áêÖÁæ#x Ô~O_»= |$O^ŒO =zÛ #=∂A KÕã≤Ok. PÜ«∞# (ã¨) XHÀ¯ [@∞ì‰õΩ
XHÀ¯ '~°HÍ`«∞— K˘Ñ¨C# ™ê=¸Ç≤ÏHõ #=∂A KÕ~ÚOz#@∞¡ =∞iH˘xfl LÖË¡Y<åÅ
^•fi~å `≥Å∞™ÈÎOk. JO>Ë ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) Ô~O_»∞ ~°HÍ`«∞Å #=∂A KÕÜ«∞QÍ,
PÜ«∞xfl J#∞ã¨iOKÕ ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å∞ =∂„`«O XHõ ~°HÍ`«∞ #=∂A =∂„`«"Õ∞
KÕÜ∞« QÆeQÍ~°∞. WOH˘xfl P^è•~åÅ ^•fi~å `≥e¿ã^Õ=∞O>Ë PÜ«∞# (ã¨) XHÀ¯ [@∞ì‰Ωõ
~Ô O_Õã≤ ~°HÍ`«∞Å K˘Ñ¨C# #=∂A KÕ~ÚOKå~°∞. P q^èOŒ QÍ ^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨) <åÅ∞QÆ∞
415
209 4.J<£ x™ê 5= áê~å
4= áê~å
103 =∞i g∞~°∞ #=∂A#∞ <≥~°"ÕiÛ#
`«~°∞"å`« xÅ∞K«∞<åfl, ‰õÄ~°∞Û<åfl, Ѩ~°∞O
_ç<å JÖÏ¡ÇπÏ#∞ 㨇iã¨∂Î LO_»O_ç.151
J~Ú`Õ Ñ¨iã≤÷`«∞Å∞ ‰õΩ^Œ∞@Ѩ_ç# `«~°∞
"å`« =∂„`«O #=∂A#∞ <≥Å
H˘ÅÊO_ç.152 xã¨ûO^ÕǨÏOQÍ #=∂A#∞
x~åúi`« "Õà◊Ö’¡ KÕÜ«∞@O qâßfiã¨∞ʼnõΩ
qkèQÍ KÕÜ«∞|_çOk.153
~°HÍ`«∞Å #=∂A KÕ~ÚOK«QÍ, ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å∞ =∂„`«O Ô~O_Õã≤ ~°HÍ`«∞Å K˘Ñ¨C#
KÕâß~°∞. =∞iH˘xfl LÖË¡Y<åÅÖ’ WÖÏ =ÙOk : PÜ«∞# (ã¨Jã¨O) XHõ ~°HÍ`«∞
#=∂A KÕ~ÚOz# g∞^Œ@ MÏ~Ú^•Ö’ ‰õÄ~°∞Ûx LO_»QÍ Ãã·x‰õΩÅ∞ xÅ|_ç `«=∞
`«~Ñ° Ù¨¶ # ~Ô O_»= ~°HÍ`«∞#∞ ѨÓiÎKâÕ ß~°∞. P `«~∞° "å`« "≥o§ â◊„`«∞=Ù#∞ „ѨuѶ∞¨ \˜OKÕO
^Œ∞‰õΩ xÅ|_çáÈÜ«∂~°∞. JѨC_»∞ Ô~O_À [@∞ì ã¨Éèí∞ºÅ∞ =zÛ „Ѩ=HõÎ (ã¨) "≥#∞Hõ
#=∂A KÕâß~°∞. PÜ«∞# (ã¨) "åiH˜ ‰õÄ_® XˆH ~°HÍ`«∞ #=∂A KÕ~ÚOz
'MÏ~Ú^•— Ö’ ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞. `«# "≥#∞Hõ#∞#fl ã≤áê~ÚÅ∞ ÖËz xÅ|_ç Ô~O_»=
~°HÍ`«∞ ѨÓiÎ KÕ¿ã =~°‰õÄ PÜ«∞# (ã¨) JÖψQ ‰õÄ~°∞Ûx LO_ç PYiÖ’ ã¨ÖÏO
KÕâß~°∞. D q^èŒOQÍ PÜ«∞# (ã¨) Ô~O_»∞ ~°HÍ`«∞Å #=∂A KÕâß~°∞. PÜ«∞#
ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å∞ ‰õÄ_® Ô~O_Õã≤ ~°HÍ`«∞Å K˘Ñ¨C# #=∂A#∞ <≥~°"Õ~åÛ~°∞ (q=~åÅÔH·
ǨÏnã¨∞ „QÆO^ä•Å#∞ K«∂_»O_ç).
151. JO>Ë ÉèíÜ«∞ã≤÷uÖ’ KÕÜ«∞|_Õ #=∂A XHõ q^èŒOQÍ ‰õΩkOK«|_ç# #=∂*Ë. HÍ|\˜ì
D Ö’@∞#∞ ÉèísÎ KÕÜ«∞\ÏxH˜ xÅ∞K˘x, ‰õÄ~˘Ûx WOHÍ Ñ¨_»∞H˘x L#flѨC_»∞
ã¨~Ú`«O JÖÏ¡ÇπÏ#∞ 㨇iã¨∂Î LO_®Åx WHõ¯_» „ѨɒkèOK«@O [iyOk.
152. JO>Ë Ü«Ú^Œú"Õ∞Ѷ¨∂Å∞ `˘ÅyáÈ~Ú, ÉèíÜ≥∂`åÊ`« "å`å=~°}O =∂iáÈ~Ú
âßOuÜ«Ú`« Ѩiã≤÷`«∞Å∞ <≥ÅH˘#flѨC_»∞ #=∂A#∞ ^•x Jã¨Å∞ Ѩ^ŒúuÖ’<Õ
KÕÜ«∂Åx nx ÉèÏ=O.
153. #=∂AÅ#∞ x~å÷i`« "Õà◊Ö’¡ KÕÜ«∞@O J=â◊º=∞x WO^Œ∞Ö’ QÆ\ ˜ìQÍ `åH©^Œ∞
KÕÜ«∞|_çOk. JO^Œ∞=Å¡ +¨sJ`üѨ~°"≥∞ÿ# HÍ~°}"Õ∞n ÖˉõΩO_® Ô~O_»∞ "Õà◊Å
#=∂AÅ#∞ XˆH ã¨=∞Ü«∞OÖ’ HõeÑ≤ KÕÜ«∞@O ã¨=∞‡`«O HÍ^Œx nx ^•fi~å
ã¨Ê+¨ì=∞=Ù`ÀOk. ZO^Œ∞HõO>Ë D q^è•#OÖ’ U^À XHõ #=∂A "Õà◊HÍx "Õà◊Ö’
KÕÜ«∞|_»∞`«∞Ok. Jk D PÜ«∞`ü ã¨∂ÊùiÎH˜ q~°∞^ŒúO.
416
4.J<£ x™ê =ÖòÅ<£=ÚÇπ Ïã¨<å`ü
`«<åÅ∂ 210 4.J<£ x™ê 5= áê~å
4= áê~å
104 "åix "≥O|_çOK«@OÖ’ U=∂„`«O 106 Hõ∆=∂aèHõ∆ÔH· JÖÏ¡ÇπÏ#∞ "Õ_»∞HÀ.158
|ÅÇ‘Ï#`«#∞ „Ѩ^iŒ ≈OK«HOõ _ç.154 XHõ"àÕ ◊ xã¨ûO^ÕǨÏOQÍ JÖÏ¡ÇπÏ Hõ∆q∞OKÕ"å_»∞,
g∞~°∞ Jq„âßO`«OQÍ L<åfl~°#∞‰õΩO>Ë g∞ HõxHõiOKÕ"å_»∞.
=∂kiQÍ<Õ "å~°∞ ‰õÄ_® Jq„âßO`«OQÍ ^≥·=„Ѩ=HõÎ(ã¨) ã¨xflkèH˜ =KåÛ_»∞. ^˘OQÆ`«<åxH˜ X_çQÆ\ ˜ìOk Ѷ¨ÖÏ<å Ü«¸^Œ∞_Õ
L<åfl~°∞. ÃÑ·QÍ JÖÏ¡ÇπÏ #∞Oz "å~°∞ #x "å~°O`å q=iOKå~°∞. J~Ú`Õ Ü«¸^Œ∞_»∞ ‰õÄ_® ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) ^ŒQÆæiH˜
PtOK«x "å\˜x g∞~°∞ Ptã¨∞Î<åfl~°∞.155 =zÛ, `å<ÕáêѨO Z~°∞QÆ#h, "åàı§ ^˘OQÆ`«#O KÕã≤ `«# WO\’¡ P Hõ=Kåxfl
JÖÏ¡ÇπÏ Jhfl `≥eã≤#"å_»∞, q"ÕK«<å áê~°"Õâß~°x ã¨O*Ï~Ú+‘ ~ÚK«∞Û‰õΩ<åfl_»∞. |h [Ѷ¨~ü |$O^ŒO "å~°∞ `≥eqg∞i#
Ѩ~∞° _»∞. "å~°∞. "å~°∞ `«=∞ "åHÍÛ`«∞~°ºO`À Ü«¸^Œ=ºH˜<Î Õ ^À+≤QÍ xÅɡ\Ïì~∞° . ^≥=· „Ѩ=Hõ(Î ã¨)
105 (F „Ѩ=HÍÎ!) JÖÏ¡ÇÏπ h‰õΩ K«∂Ñ≤# ‰õÄ_® "åi "åHõÊ\˜=∞‰õΩ „ѨÉÏè q`«∞Öˇ· J<åû~ü =ºH˜xÎ x~ÀÌ+Q≤ Í Y~å~°∞KÕã≤ Ü«¸^Œ∞}˜‚
q^èŒOQÍ h=Ù „Ѩ[Å =∞^茺 f~°∞Ê <Õ~°ã¨∞÷xQÍ „ѨHõ\ ˜OKåÅ#∞‰õΩ<åfl~°∞. JO`«Ö’<Õ D PÜ«∞`«∞Å∞ J=`«iOKå~Ú.
K≥Ü∞« º\ÏxH˜ QÍ#∞ 156 "Õ∞=Ú h "≥·Ñ¨Ù‰õΩ nx ^•fi~å ã¨Ê+¨=ì ∞ÜÕ∞º q+¨Ü∞« O Uq∞@O>Ë ^≥=· „Ѩ=HõÎ ã¨~Ú`«O =∂#= ã¨ÇϨ ["≥∞#ÿ
D „QÆO^ä•xfl ã¨`º« O`Àáê@∞ ѨOáê=Ú. |ÅÇ‘Ï#`«=Å¡ q+¨Ü«∂xfl ã¨iQÍæ J~°÷O KÕã¨∞HÀÖËHõáÈ=K«∞Û. JnQÍHõ PÜ«∞#
Hõ#∞Hõ „^ÀǨxH˜ áêÅÊ_Õ"åi `«~°Ñ¶¨Ù# (ã¨)‰õΩ JQÀK«~° *Ï˝#O LO_»^Œx ‰õÄ_® nx^•fi~å É’^èŒÑ¨_»∞`«∞#flk. JQÀK«~åÅ
"åkQÍ xÅ|_»‰õΩ.157 *Ï˝#"Õ∞ QÆ#Hõ PÜ«∞# (ã¨)‰õΩ LO_ç LO>Ë `«Hõ∆}O PÜ«∞#‰õΩ x[ã¨fi~°∂ѨO J~°÷
154. JO>Ë g∞ â◊„`«∞=Ù#∞ `«iq∞ H˘@ì_»OÖ’ ZÖÏO\˜ |ÅÇ‘Ï#`«#∂, JÅã¨`åfihfl =∞ÜÕ∞ºk. HÍx JÖÏ [~°QÆÖË^Œ∞. J~Ú`Õ JÖÏ¡ÇπÏ `«# „Ѩ=HõÎÅ ^•fi~å `«Ñ¨C
Hõ#|~°K«HõO_ç. ÃÑ·QÍ "åiH˜ =ºuˆ~HõOQÍ g∞ â◊H˜ÎÜ«Ú‰õΩÎÅxflO\˜h ^è•~°É’ã≤ =∞s [~°QƉõΩO_®, J<åºÜ«∞O [~°QƉõΩO_® ã¨`«fi~°"Õ∞ "åix HÍáê_»∞`å_»∞. „Ѩ=HõÎÅ
áÈ~å_»O_ç. "åi HÀã¨O J=ã¨~°"≥∞ÿ# KÀ@ÖÏ¡ á⁄Oz ‰õÄ~˘ÛO_ç. ^•fi~å <åºÜ«∂<åºÜ«∂Å, ^è~Œ å‡^è~Œ å‡Å q+¨Ü∞« OÖ’ ZѨC_≥<· å ‰õΩ_çZ_»=∞ÜÕ∞º Ѩiã≤u÷
Z^Œ∞~°=Ù`Õ "≥O@<Õ JÖÏ¡ÇÏπ q+¨Ü∂« xfl qâ◊^ÑŒ ~¨ K° @« "≥∂, ÃÇÏK«ÛiOK«@"≥∂ KÕ™êÎ_∞» .
155. JO>Ë g∞~°∞ Jq„âßO`«OQÍ áÈ~å_ç#>Ë,¡ g∞ â◊„`«∞=ÙÅ∞ ‰õÄ_® Jq„âßO`« áÈ~å@O ZO^Œ∞HõO>Ë „Ѩ=HÍÎÑ^¨ qŒ ÃÑ· L#fl"åiKÕ`« „Ѩ[ʼnõΩ ÖËâ"◊ ∞≥ <ÿ å J<åºÜ«∞O [~°Q~Æ å^Œ∞.
KÕâß~°∞. g∞‰õΩ QÍÜ«∂Öˇ·#>Ë¡ "åiH© QÍÜ«∂Öˇ·<å~Ú. g∞‰õΩ Hõey# ÉÏ^èŒÅ‰õΩ QÍ#∞ P ÉÏ^躌 `« ã¨fiÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ fã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. XHõ¯ „Ѩ=HõÅÎ q+¨Ü∞« OÖ’ `«Ñʨ "Õ~˘Hõi
JÖÏ¡ÇπÏ L`«Î=∞ „ѨuѶ¨ÅO „Ѩ™êk™êÎ_»#fl Pâ◊ g∞‰õΩOk. HÍx g∞ â◊„`«∞=ÙʼnõΩ P q+¨Ü«∞OÖ’ WÖÏ [~°QÆ^Œ∞.
Pâ◊ ‰õÄ_® ÖË^Œ∞Hõ^•! HÍ|\˜ì Ѩ~°Ö’Hõ ™êѶ¨ÖϺxfl ÅHõ∆ ºOQÍ ÃÑ@∞ì‰õΩx g∞~°∞
Ѩ_ç#O`« „â◊=∞, g∞~°∞ K«∂Ñ≤#O`« áÈ~å@Ѩ\ ˜=∞ Jqâßfiã¨∞ʼnõΩ ZÖÏQÆ∂ 157. WHõ¯_» „^ÀǨxH˜ áêÅÊ_ç# "å~°∞ JO>Ë P |h Lɡ·iMò "åˆ~. `å=Ú Y∞^Œ∞ÌQÍ
™ê^躌 Ѩ_^» ∞Œ . HÍ|\˜ì g∞~°∞ cèuÅ¡‰Ωõ O_®, „‰õΩOyáȉõΩO_®, ѨÓiÎ â◊HhΘ , L`åûǨxfl ^˘OQÆ`«#O KÕã≤OkQÍHõ, `«=∞ "åQÍú\ ˜`À, ^ŒÉÏ~ÚOѨÙÅ`À Ü«¸^Œ=ºH˜Îx xOk`«∞
‰õÄ_»QÆ@∞ì‰õΩx g∞ â◊„`«∞=Ù‰õΩ QÆ\ ˜ìQÍ |∞kúK≥ѨÊO_ç Jx D "åHͺxH˜ ÉèÏ=O. xQÍ xÅɡ>Ëì Ü«∞`«flO KÕâß~°∞. D PÜ«∞`«∞ `«~°∞"å`« =KÕÛ "åHͺÅÖ’ ‰õÄ_® gi
156. D PÜ«∞`«∞Å (PÜ«∞`«∞ <≥O. 104 #∞O_ç 113 =~°‰õΩ) J=`«~°} "≥#∞Hõ XHõ =∞iÜ«Ú gix ã¨=∞i÷Oz#"åi ^Œ∞sflu QÆ∞iOz ^Õ=Ù_»∞ `«# „Ѩ=HõÎ (ã¨)‰õΩ
ã¨OѶ¨∞@# LOk. J<åû~ü =~åæxH˜ K≥Ok# |h [Ѷ¨~ü `≥QÆÖ’ `À=∂ ÖËHõ |+‘~ü `≥eÜ«∞Ѩ~°Kå_»∞. =~°æ, „áêOfÜ«∞ ^Œ∞~°aè=∂#O`À f~°∞ÊÅ∞ ~ÚKÕÛ ÃÑ^ŒÌʼnõΩ Wk
a<£ Lɡ·iMò J<Õ XHõ =ºH˜Î LO_Õ"å_»∞. J`«#∞ =∞~À J<åû~ü =ºH˜ÎH˜ K≥Ok# QÆ∞}áê~îO° HÍ"åe. ''`«Ñʨ ~Ú<å XѨÊ~Ú<å <å "å_»∞—— J<Õ ^èÀ~°}x˜ =∂#∞HÀ=∞x
Ü«Ú^ŒúHõ=Kåxfl (W#∞Ѩ *ÏÔH\ò#∞) ^˘OyeOKå_»∞. P q+¨Ü«∞O H˘O`«=∞OkH˜ W™ê¡O JO\’Ok.
`≥eã≤Ok. ^•xÃÑ· QÆ∞ã¨QÆ∞ã¨Å∞ "≥Ú^ŒÅÜ«∂º~Ú. ^•O`À P =ºH˜Î PO^Àà◊#K≥Ok, 158. ''F =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) – q+¨Ü∞« O Ö’`«∞Ö’¡H˜ "≥à§◊ ‰õΩO_®<Õ #∞=Ùfi „^ÀǨïʼnõΩ
`«# ^˘OQÆ`<« åxfl HõÑÊ≤ ѨÙKÕÛ „ѨÜ∞« `«flOÖ’ P Hõ=Kåxfl XHõ Ü«¸^Œ∞x „áêOQÆ}OÖ’ JO_»QÍ xÅ|_»É’Ü«∂=Ù. JO^Œ∞‰õΩQÍ#∞ Hõ∆=∂aèHõ∆ "Õ_»∞HÀ—— Jx JÖÏ¡ÇπÏ
áêˆ~âß_»∞. JO`ÕHÍ^Œ∞, |h [Ѷ¨~ü‰õΩ K≥Ok# H˘O`«=∞Okx "≥O@ɡ@∞ì‰õΩx =∞O^ŒeOK«@O QÆ=∞<å~°›O. nxfl|\˜ì É’^èŒÑ¨_Õ^Õ=∞O>Ë W~°∞=Ù~°∞ =º‰õΩÎÅ∞ `«=∞
417 418
4.J<£ x™ê =ÖòÅ<£=ÚÇπ Ïã¨<å`ü
`«<åÅ∂ 211 4.J<£ x™ê 5= áê~å
4= áê~å
107 P`«‡ „^ÀǨÏO KÕã∞¨ ‰õΩ<Õ "åi ѨHÍ∆ # 110 Z=~°~Ú<å ^Œ∞ëê¯~åºxH˜ áêÅÊ_ç
xez "åkOK«‰õΩ. ^ŒQÍHÀ~°∞#∞, áêÑ≤+≤ì ÖË^• `«#‰õΩ `å#∞ J<åºÜ«∞O KÕã¨∞‰õΩx,
"å_çx JÖÏ¡ÇπÏ ã¨∞`«~å=¸ W+ì̈Ѩ_»_»∞. P `«~°∞"å`« Hõ∆=∂Ѩ}ÔH· JÖÏ¡ÇπÏ#∞
Ji÷¿ãÎ, J`«_»∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ Hõ∆=∂jeQÍ,
108 "å~°∞ „Ѩ[Å #∞Oz ^•HÀ¯QÆÅ~°∞. Hõ$áêjeQÍ á⁄O^Œ∞`å_»∞.
HÍx JÖÏ¡ÇπÏ #∞Oz ^•HÀ¯ÖË~°∞. "å~°∞
~å„u"Õà◊Ö’¡ JÖÏ¡ÇπÏ W+¨ìѨ_»x 111 HÍx Z=_» ~ Ú<å áêáêxfl
q+¨Ü«∂ÅÃÑ· ~°Ç¨Ï㨺 =∞O`«<åÅ∞ ã¨OáêkOK«∞‰õΩO>Ë J`«#∞ ã¨OáêkOK«∞
™êyã¨∞Î#flѨC_»∞ PÜ«∞# "åi`À áê@∞ ‰õΩ#flk J`«xÃÑ·<Õ Ñ¨_»∞`«∞Ok.160
JÖÏ¡ÇπÏ „Ѩun `≥eã≤#"å_»∞, q"ÕK«<å
LO\Ï_»∞. "åi Hõ~°‡ÅxflO\˜h PÜ«∞# Ѩ~∞° _»∞.
Ѩi"Õ+Oì≤ z L<åfl_»∞.
112 WOHÍ Z=~°~Ú<å U^≥·<å `«Ñ¨C
109 „áêѨOzHõ rq`«OÖ’<≥·`Õ g∞~°∞ KÕã≤, ÖË^• áêáêxH˜ áêÅÊ_ç, P
"åi `«~°Ñ¶¨Ù# "åkOKå~°∞QÍx, „Ѩà◊Ü«∞ xO^Œ#∞ U áêѨO Z~°∞QÆx J=∂Ü«∞‰õΩx
k<å# "åiH˜ =∞^ŒÌ`«∞QÍ JÖÏ¡ÇπÏ`À ÃÑ·H˜ <≥\ ˜ì"Õ¿ãÎ, JÖÏO\˜"å_»∞ KåÖÏ ÃÑ^ŒÌ
Z=~°∞ "åk™êÎ~∞° ? "åi `«~Ñ° Ù¨¶ # =HÍÖÏÎ JѨxO^Œ#∞, ã¨Ê+¨"ì ∞≥ #ÿ áêáêxfl Z`«∞‰Î Ωõ #fl
Z=~°∞ ѨÙK«∞Û‰õΩO\Ï~°∞?159 "å_»=Ù`å_»∞.161
`«QÍ^• QÆ∞iOz x"ÕkOK«∞‰õΩ#flѨC_»∞ "åiÖ’ Z=~°∞ ã¨`«ºOÃÑ· L<åfl~À 113 (F =ÚǨÏ=∞‡^£!) ^≥·"å#∞„QÆǨÏO,
`≥Å∞ã¨∞HÀ‰õΩO_® QÆ∞_ç¤QÍ XHõ ѨH∆Í# xez "åkOK«@O ã¨=∞‡`«O HÍ^Œ∞. JnQÍHõ PÜ«∞# HÍ~°∞}ºO hÃÑ· ÖˉõΩO_® LO>Ë
U^≥·<å XHõ ѨHõ∆O"å_»∞ "≥∂ã¨O`À, ^èŒ#|ÅO`À, "åQÍú\ ˜`À <åºÜ«∞™ê÷#O ÖËHõ
~å*ϺkèHÍi KÕ`« `«#Hõ#∞‰õÄÅOQÍ f~°∞Ê KÕ~ÚOK«∞‰õΩO>Ë J@∞=O\˜ f~°∞ʉõΩ "åiÖ’x XHõ ã¨=¸Ç¨ÏO x#∞fl `«Ñ¨C
^≥=· ã¨=∞HõO∆ Ö’ ZÖÏO\˜ qÅ∞"å, „áê=ÚYºO ÖË^∞Œ . =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨) D q+¨Ü∂« <Õfl ^•i Ѩ\ ˜ìOKåÅ<Õ J#∞‰õΩOk.162 HÍx
XHõ ǨÏnã¨∞Ö’ WÖÏ ã¨Ê+¨ìO KÕâß~°∞ : ''*Ï„QÆ`«Î! <Õ#∂ =∂#==∂„`«∞}Ë‚. g∞ 160. D q+¨Ü∂« <Õfl JÖÏ¡ÇÏπ "Õ~˘HõKÀ@ WÖÏ ÃãÅqKåÛ_»∞ : ''|~°∞=Ù#∞ "≥∂¿ã"å_≥=_»∂
"å^Œ##∞ q#fl `«~∞° "å`« ^•x "≥Å∞QÆ∞Ö’ x~°Ü ‚ ∞« O QÔ H· ˘O@∂ LO\Ï#∞. Z=~°~Ú<å WOH˘Hõi |~°∞=Ù#∞ "≥∂Ü«∞_»∞—— (|h W„™ê~¸Öò – 15). JO>Ë Z=_»∂ WOH˘Hõi
`≥e"≥·#"å_»∞, <Õ~°Êi, =∂@HÍi J~Ú=ÙO_ç `«# "å^Œ#Ö’ PkèѨ`«ºO =Ç≤Ï¿ãÎ Hõ~°‡Å‰õΩ ÉÏ^茺`« =Ç≤ÏOK«~°∞ Jx ÉèÏ=O. „Ѩu „áê}˜H© Jk ã¨OáêkOz
<Õ#∞ J`«x =∂@ʼnõΩ „ѨÉèÏq`«∞}˜‚ J~Ú, J`«_»∞ J<åºÜ«∞"åk J~Ú#ѨÊ\˜H© `≥zÛ#^•xH˜ J#∞QÆ∞}OQÍ<Õ „ѨuѶ¨ÅO Åaèã¨∞ÎOk.
<Õ#`«x ѨH∆Í# x~°‚Ü«∞O ÔQ·H˘O\Ï<Õ"≥∂! J=`«e ѨH∆ÍxH˜ K≥O^Œ=Åã≤# ǨωõΩ¯x 161. D PÜ«∞`«∞Ö’x ÃÇÏK«ÛiHõ JO^ŒiH©, Jxfl HÍÖÏÅ "åiH© =iÎã¨∞ÎOk. =∞n<åÖ’
W=`«e =ºH˜ÎH˜ WKÕÛ™êÎ<Õ"≥∂! *Ï„QÆ`«Î! (P ǨωõΩ¯) 'Jyfl =ÚHõ¯— Jx J`«#∞
`≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. ^•xfl ѨÙK«∞Û‰õΩO\Ï_À ÖËHõ =kÖË™êÎ_À Jk J`«x ~Ú+¨Oì —— (ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ |#∂ Lɡ·iMò `≥QÆ"å~°∞ U q^èŒOQÍ `«=∞ `«Ñ≤Ê^•xfl HõÑ≤ÊѨÙK«∞ÛHÀ=\ÏxH˜, XHõ
|∞MÏs : H˜`å|∞+¨¬Ç¨^Œ... ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O : H˜`å|∞Öò JMòlÜ«∞). x~ÀÌ+≤ÃÑ· JѨxO^Œ "Õâß~À JÖψQ Ö’HõOÖ’ ZHõ¯_»~Ú<å WÖÏO\˜ ã¨OѶ¨∞@#Å∞
[~°Q=Æ K«∞Û. ^•x Ѩ~º° =™ê#O f„=OQÍ LO_»É’`«∞O^Œx ^Õ=Ù_»∞ ÃÇÏK«Ûiã¨∞<Î åfl_»∞.
159. JO>Ë D JѨ~å^è•xH˜ áêÅÊ_ç#O^Œ∞‰õΩ (Ѩ~Ö° ’HõOÖ’) J`«xfl xÅnÜ«∞@O [iy`Õ
JÖÏ¡ÇπÏ Ñ¨@∞ì #∞Oz J`«xfl ~°H˜∆OKÕ "å_≥=_»∞O\Ï_»∞? 162. WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ ‰õÄ_® K≥ÑC¨ ‰õΩ#fl@∞¡ ^≥=· „Ѩ=HõÅÎ ∞ (J֡Ƿ Ï≤ =Úã¨ûÖÏO) ^Õ=Ùx „Ѩ`ºÕ Hõ
419 420
4.J<£ x™ê =ÖòÅ<£=ÚÇπ Ïã¨<å`ü
`«<åÅ∂
x*ÏxH˜ "å~°∞ `«=∞#∞ `å"Õ∞ JѨ=∂~åæ
xH˜ Ö’#∞KÕã¨∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. "å~°∞
hÔHÖÏO\˜ Ǩh HõeyOK«Ö~Ë ∞° . JÖÏ¡ÇÏπ
hÃÑ· „QÆO^ä•xfl, q"ÕHÍhfl J=`«iOѨ
*Ëâß_»∞. h‰õΩ `≥eÜ«∞x q+¨Ü«∂Å#∞
h‰õΩ <Õ~åÊ_»∞.163 hÃÑ· JÖÏ¡ÇÏπ Ü≥ÚHõ¯
Q˘Ñ¨Ê J#∞„QÆǨÏO LOk.
Ѩ~°º"ÕHõ∆}Ö’ LO\Ï~°∞. Wk "åiÃÑ· ^Õ=Ùx Hõ\ÏHõ∆O =∞iÜ«Ú PÜ«∞# „Ѩ`ÕºHõ
J#∞„QÆǨxH˜ x^Œ~°≈#O.
WHõ ^≥·=„Ѩ=HõÎ(ã¨)#∞ ÃÑ_»„`À= Ѩ\ ì̃OK«Eã≤# ã¨=¸Ç¨ÏO JO>Ë PÜ«∞# ã¨xflkèÖ’
|#∂ Lɡ·iMò `≥QÆ"åiH˜ J#∞‰õÄÅOQÍ "åkOz#"å~°x ÉèÏ=O. "åi D "å^Œ#
=¸ÅOQÍ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨), Jã¨Å∞ ^˘OQÆ<Õ x~ÀÌ+≤QÍ Y~å~°∞ Kտ㠄Ѩ=∂^ŒO
[~°QÉÆ ’~ÚOk.
163. WHõ¯_» ^Õ=Ùx =∞~À Q˘Ñ¨Ê J#∞„QÆǨÏO, LѨHÍ~°O QÆ∞iOz *Ï˝Ñ¨HõO K≥Ü«∞º@O
[iyOk. J^Õ „QÆO^äŒO =∞iÜ«Ú q"ÕHõO. WOHÍ W`«~° =ÚYº q+¨Ü«∂ʼnõΩ
ã¨O|OkèOz# *Ï˝#O. „QÆO^äŒ=∞O>Ë k=º Y∞~üP<£ Jh, q"ÕHõO JO>Ë ã¨∞#fl`ü
Jh J~°÷O. D Ô~O_çO\˜ ^•fi~å =∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O)‰õΩ JѨÊ\˜
=~°‰Äõ `≥eÜ«∞x Z<Àfl Ѩ~=° ∂~å÷Å∞, r=# ~°ÇϨ ™êºÅ∞ `≥eâß~Ú. k=º Y∞~üP<£Ö’
~Ú`«~° KÀ@¡ JÖÏ¡ÇÏπ `«# D J#∞„QÆÇ¨ xfl QÆ∞iOz *Ï˝ÑH¨ Oõ KÕâß_»∞. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ:
1. ''(F „Ѩ=HÍÎ!) „QÆO^äŒO JO>Ë Uq∞\’, qâßfiã¨O (D=∂<£) JO>Ë Uq∞\’ h‰õΩ
Jã¨Å∞ Ug∞ `≥eÜ«∞x Ѩiã≤÷uÖ’ "Õ∞=Ú =∂ P[˝ ^•fi~å (Y∞~üP<£#∞ ~ÚzÛ) XHõ
P`«‡#∞ (^Œ∂`«#∞) h =^ŒÌ‰õΩ ѨOáê=Ú—— (J+π +¨Ø~å: 52). 2. ''(F „Ѩ=HÍÎ!)
hÃÑ· „QÆO^äŒO J=`«iOѨ*ËÜ«∞|_»∞`«∞O^Œx Jã¨Å∞ h=Ù TÇ≤ÏOK«<≥·<å ÖË^Œ∞. HÍx
Wk ˆH=ÅO h „ѨÉèí∞=Ù Hõ$Ѩ=Å¡<Õ (hÃÑ· J=`«iOzOk)—— (JÖò Yã¨ãπ – 86). D
PÜ«∞`«∞Å ^•fi~å qk`«=∞ÜÕ∞º^Õq∞@O>Ë JÖÏ¡ÇπÏ `«# „Ѩ=HõÎÃÑ· „Ѩ`ÕºHõOQÍ
^ŒÜ«∞^ŒeKå_»∞. PÜ«∞#‰õΩ =∞ǨϟѨHÍ~°O KÕâß_»∞. Hõ#∞Hõ<Õ PÜ«∞#‰õΩ „QÆO^ä•hfl,
q"ÕHÍhfl "˘ã¨QÍ_»∞. WqQÍHõ PÜ«∞# (ã¨)‰õΩ `≥eÜ«∞x =∞Ô~<Àfl xQÆ∂_è»"≥∞ÿ#
q+¨Ü«∂Å#∞ ‰õÄ_® <Õ~åÊ_»∞. PÜ«∞# (ã¨) JQÀK«~° q+¨Ü«∂Å *Ï˝xHÍ~°∞ J#fl
^•xH˜ D "åHõºO ‰õÄ_® XHõ `å~å¯}"Õ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë Y∞^Œ∞QÌ Í JQÀK«~° q+¨Ü∂« Å∞
`≥eã≤# "åiH˜ "Õ~˘Hõi #∞Oz *Ï˝<åxfl á⁄O^Œ=Åã≤# P=â◊ºHõ`« LO_»^Œ∞ Hõ^•!
=Ç‘Ï ^•fi~åQÍh, =∞~À =∂~åæ#QÍh ã¨=∂Kå~°O JO^Œ∞‰õΩ<Õ =ºH˜Î 'JQÀK«~° *Ï˝x—
(Pe=ÚÖò ÔQ·Éò) J#|_»~°∞.
421
212 4.J<£ x™ê 5= áê~å
4= áê~å
114 "å~°∞ [i¿Ñ J`«ºkèHõ ~°Ç¨Ï㨺
=∞O`«<åÅÖ’ U "Õ∞Å∂ LO_»^Œ∞.164
J~Ú`Õ ^•#^è~Œ å‡Å QÆ∞iOz ÖËHõ =∞Oz
Ѩ#∞Å QÆ∞iOz ÖËHõ „Ѩ[Å =∞^茺
ã¨O|O^è•Å#∞ "≥∞~°∞QÆ∞Ѩ~K° \« O QÆ∞iOz
P*Ï˝Ñ≤OKÕ"åx ~°Ç¨Ï㨺 =∞O`«<åÖ’¡
"Õ∞Å∞O@∞Ok.165 Z=~°~Ú<å ˆH=ÅO
^≥=· „Ѩã#¨ fl`« HÀã¨O D Ѩ#∞Å∞ KÕ¿ã166
Î
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ "Õ∞=∞`«xH˜ Q˘Ñ¨Ê „ѨuѶŨ O
„Ѩ™êk™êÎ=Ú.167
164. J~°cÖ’ '#*ò"å— J<Õ Ñ¨^OŒ =zÛOk. WHõ¯_» #*ò"å JO>Ë =Úã≤O¡ ʼnõΩ =ºuˆ~HõOQÍ
HõѨ@∞Å∞ Ѩ~°ã¨Ê~°O [i¿Ñ ~°Ç¨Ï㨺 ã¨=∂Ö’K«#Åh, QÆ∞ã¨QÆ∞ã¨Åh J~°÷O. Ѩ~°ã¨Ê~°O
XO_˘HõiH˜ =ºuˆ~HõOQÍ [i¿Ñ QÀѨº"≥∞#ÿ ã¨=∂"ÕâßʼnõΩ ‰õÄ_® D Ѩ^OŒ =iÎã∞¨ OÎ k.
165. JO>Ë ^•#^èŒ~å‡Å#∞ „áÈ`«ûÇ≤ÏOK«\ÏxH©, ã¨OˆH∆=∞ HÍ~°º„Hõ=∂Å#∞ KÕѨ@ì_®xH©,
„Ѩ[Å =∞^茺 U~°Ê_ç# Jáê~å÷Å#∞ ^Œ∂~°OKÕã≤ "åix HõÅѨ\ÏxH˜ Ѩ~°ã¨Ê~°O
ã¨O„ѨuOѨÙÅ∞ [~°Ñ¨@O JaèÅ+¨}©Ü«∞"Õ∞. WÖÏO\˜ ã¨^Œ∞^ÕÌâߺÅ`À „Ѩ[Å`À
ã¨=∂"Õâ=◊ ∞=@O ѨÙ}º„Ѩ^=Œ ∞x ǨÏnã¨∞Å ^•fi~å ‰õÄ_® ~°∂_èô J=Ù`ÀOk† =∂~°∂Ѷ:π
„Ѩu =∞Oz Ѩh '=∂~°∂Ñ¶π— „H˜OkˆH =ã¨∞ÎOk.
166. U ѨxKÕã≤<å ^≥·"åxfl "≥∞Ñ≤ÊOKÕ L^ÕÌâ◊ºO`À KÕ¿ãÎ<Õ Jk ѨÙ}º„Ѩ^ŒO J=Ù`«∞Ok.
ÖˉõΩO>Ë ZO`« Q˘Ñ¨Ê Ѩx J~Ú<å Jk =$^è• J~ÚáÈ`«∞Ok. XHÀ¯™êi Jk
J`«x áêe@ ǨxHõ~°OQÍ ‰õÄ_® Ѩi}q∞OK«=K«∞Û. JÖÏ¡ÇπÏ =∞#efl „Ѩ^Œ~°≈<å
|∞kú #∞Oz, HõѨ@ qâßfiã¨O #∞Oz ~°H˜∆OK«∞QÍHõ!
167. D PÜ«∞`«∞Ö’ „Ѩ™êÎqOz# =∞OzѨ#∞Å =∞ǨÏ`«‡ºO QÆ∞iOz ǨÏnã¨∞ÅÖ’ ‰õÄ_®
<˘H˜¯ =Hͯ}˜OK«@O [iyOk. ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«OQÍ Pi˚Oz# ã¨Oáê^Œ# #∞Oz XHõ¯
Y~°∂˚~° ѨO_»∞#∞ ^•#O KÕã≤<å Jk LǨï^£ Ѩ~°fi`«=∞O`«QÍ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞O^Œx
K≥ѨÊ|_çOk (ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O: H˜`å|∞[˚HÍ`ü). XHõ=∞Oz =∂@#∞ LѨ^ÕtOK«@O
‰õÄ_® Q˘Ñ¨Ê ã¨`å¯~°º"Õ∞. JÖψQ |O^è∞Œ q∞„`«∞Å =∞^躌 U~°Ê_ç# JO`«~åÅ JQÍ^è•Å#∞
ѨÓ_»Û@O, Z_»"≥ÚǨÏO – ÃÑ_»"≥ÚǨÏOQÍ LO@∞#fl "åi=∞^茺 ã¨Yº`«#∞
ÃÑOá⁄OkOK«@O Q˘Ñ¨Ê ã¨^•K«~}° QÍ Ñ¨iQÆ}O˜ K«|_»∞`«∞Ok. D ~°H=õ ∞~Ú# ã¨Ü∂≥ ^躌
HÀã¨O áê@∞Ѩ_»@O #Ѷ≤Öò #=∂AÅ∞ KÕÜ«∞@OHõ<åfl, #Ѷ≤Öò LѨ"å™êÅ∞
áê\˜OK«@O Hõ<åfl, ã¨fiK«ÛùO^Œ"≥∞ÿ# ^•#^èŒ~å‡Å∞ KÕÜ«∞@OHõ<åfl „âı+¨ª`«~°=∞x XHõ
422
4.J<£ x™ê =ÖòÅ<£=ÚÇπ Ïã¨<å`ü
`«<åÅ∂
115 HÍx Z=~°~Ú<å ã¨<å‡~°æO „Ѩã¨∞Êù
ù@"≥∞ÿ# g∞^Œ@ ‰õÄ_® „Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O)‰õΩ
=ºuˆ~HõOQÍ áÈ`Õ, qâßfiã¨∞ÅO^Œi
=∂~åæxfl g_ç, W`«~° =∂~åæxfl
J#∞ã¨i¿ãÎ, "Õ∞=∞`«xfl J`«#∞ =∞~°Å
^ŒÅK«∞‰õΩ#fl "≥·Ñ¨ÙˆH =∞~°Å∞™êÎ=Ú. Hõ_»‰õΩ
J`«xfl #~°HõOÖ’ Ѩ_»"Õ™êÎ=Ú.168 Jk
J`«ºO`« K≥_¤» QÆ=∞º™ê÷#O.
ǨÏnã¨∞ K≥|∞`ÀOk (J|∂ ^•=Ó^£ : H˜`å|∞Öò J^ŒÉò, ui‡r : H˜`å|∞Öò a„~ü,
=Úã¨fl^≥ JǨχ^£ – 6/444, 445). PYiH˜ ã¨Ü≥∂^茺 ‰õΩkˆ~Û "å_çH˜ J|^ŒúO
ѨÅHõ\ÏxH˜ ‰õÄ_® J#∞=∞uOK«|_çOk – XO_˘Hõix ^ŒQÆæ~°KÕ~°Û_®xH˜ H˜Oz`ü
Ö∫HõºO „Ѩ^Œi≈OK«=Åã≤ =zÛ<å J`«#∞ `å`åû~°O KÕÜ«∞‰õÄ_»^Œ∞.
''[#∞Å =∞^躌 ã¨Ü∂≥ ^躌 HÀã¨O =∞Oz =∂@#∞ "åºÑ≤OѨ*¿Ë ã"å_»∞ ÖËHõ =∞Oz=∂@
ѨeHˆ "å_»∞ J|^•úÅHÀ~°∞ HÍ*ÏÅ_»∞—— (|∞MÏs : H˜`å|∞ã¨∞ûÅÇπÏ † =Úã≤O¡ =∞iÜ«Ú
ui‡r: H˜`å|∞Öò a„~ü, J|∂^•=Ó^£ : H˜`å|∞Öò J^ŒÉò).
168. ã¨<å‡~°æ"Õ∞^À ã¨Ê+¨ìOQÍ É’^èŒÑ¨_ç# `«~°∞"å`« ‰õÄ_® ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) #∞
=ºuˆ~H˜Oz, qâßfiã¨∞Å =∂~åæxfl HÍ^Œx, "Õ~˘Hõ =∂~åæxfl J=ÅOaOz#"å_»∞
W™ê¡O ^èŒ~°‡O #∞Oz `˘ÅyáÈ~Ú#>Ë¡. J@∞=O\˜ =ºH˜ÎH˜ #~°Hõ"Õ∞ QÆu Jx
ÃÇÏK«ÛiOK«|_çOk. WHõ¯_» 'qâßfiã¨∞Å∞— JO>Ë „Ѩ=HõÎ „Ñ≤Ü«∞ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å∞ (~°l) Jx
ÉèÏ=O. "å~°∞ W™ê¡O ^èŒ~å‡xH˜ „Ѩ^äŒ=∞„âı}˜ J#∞Ü«∂Ü«ÚÅ∞. W™ê¡O „Ѩɒ^èŒ#ʼnõΩ
„ѨuaO|O ÖÏO\˜"å~°∞. Y∞~üP<£ J=`«iOKÕ `˘eHÍÅOÖ’ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ „Ñ≤Ü«∞
ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å∞ q∞#Ǩ qâßfiã¨∞Å =∞~À=~°æO Un ÖË^Œ∞. JO^Œ∞KÕ`« ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨)
Ü≥∞_»Å =ºuˆ~Hõ ^èÀ~°}˜, „Ѩ=HõÎ ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å =∂~°æO Q͉õΩO_® W`«~°„`å =∂~åæÅ#∞
J#∞ã¨iOK«@O – "åã¨"Î åxH˜ D ~Ô O_»∂ XHõ>.Ë Hõ#∞Hõ „Ѩ=HõÎ ã¨ÇϨ K«~∞° Å =∂~åæxfl,
"åi q^è•<åxfl =^ŒeÃÑ@ì@O ‰õÄ_® u~°™ê¯~°O, JѨ=∂~°æO „H˜OkˆH =ã¨∞ÎOk.
H˘O`«=∞Ok q^•fiOã¨∞Å∞ ''qâßfiã¨∞Å =∂~°Oæ —— J<Õ Ñ¨^•xfl L=∞‡`ü UHÍaè„áêÜ«∞O
K≥Ok# =∂~°æO (W*χÜ≥∞ L=∞‡`ü) J#fl J~°÷OÖ’ fã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. HÍ|\˜ì ã¨=∞ã¨Î
L=∞‡`ü (=Úã≤O¡ ã¨=∂[O) UH©Éqíè Oz# q^è•#O Ѩ@¡ "≥=· ÚYº ^èÀ~°}˜ Hõ#|~°K@« O
‰õÄ_® u~°™ê¯~° "≥·YiH©, JѨ=∂~åæxH© P#"åÖË. J~Ú`Õ WHõ¯_˘Hõ q+¨Ü«∞O
QÆ=∞<å~°›O– Jã¨Å∞ 'W*χ— JO>Ë U^Õx q+¨Ü«∞OÖ’ =Úã≤¡O ã¨=∂*ÏxH˜ K≥Ok#
ѨO_ç`«∞Å, q^•fiOã¨∞Å (Ѷ¨ÙHõǨÅ) UHÍaè„áêÜ«∞O ÖËHõ U^Õx q+¨Ü«∞OÖ’ „Ѩ=HõÎ
423
213 4.J<£ x™ê 5= áê~å
4= áê~å
116 `«#‰õΩ ÉèÏQÆ™êfi=∞ºO (+≤~¯ü ) HõeÊOK«
\Ïxfl JÖÏ¡ÇπÏ Z\ì̃ Ѩiã≤÷uÖ’#∂ Hõ∆q∞O
K«_»∞. +≤~ü¯ q∞#Ǩ `å#∞ HÀi#"åi
q∞ye# áêáêÅ#∞ Hõq∆ ∞™êÎ_∞» . JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ
ã¨ÇϨ =~°∞ÅÎ ∞QÍ W`«~∞° Å#∞ xÅɡ\#ì˜ "å_»∞
=∂~°æ„Éèí+¨ì`«Ö’ KåÖÏ ^Œ∂~°O "≥o§
áÈÜ«∂_»∞.
117 "å~°∞ JÖÏ¡ÇÏπ #∞ =^Œe „ã‘ÅÎ #∞
"≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰õΩO@∞<åfl~°∞.169 "åã¨Î"åxH˜
"å~°ã¨Å∞ á⁄QÆ~°∞É’`«∞ Ã+·`å#∞#∞
"≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰Ωõ O@∞<åfl~°∞.170
ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å UHÍaè„áêÜ«∞O – W*χ֒ D Ô~O_»∞ JOâßÅ∂ KÕi L<åfl~Ú. Hõ#∞Hõ
D Ô~O_çO\˜ u~°™ê¯~°O ÖËHõ g\˜Ö’ U XHõ¯^•x u~°™ê¯~°O Ãã·`«O ‰õΩ„ѶπQÍ<Õ
ÉèÏqOѨ|_»∞`«∞Ok. J~Ú`Õ „Ѩ=HõÎ ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å UHÍaè„áêÜ«∞O KåÖÏ q+¨Ü«∂Ö’¡
HõxÑ≤ã¨∞ÎOk (W*χ֒x D JOâßxH˜ ã¨O|OkèOz# L^•Ç¨Ï~°}Öˇ<Àfl =∞#‰õΩ
Åaè™êÎ~Ú). HÍx „Ѩ=HõÎ ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å 'W*χ— `«~åfi`« =Úã≤¡O ã¨=∂[ ѨO_ç`«∞Å,
q^•fiOã¨∞Å UHÍaè„áêÜ«∞O (W*χ) ‰õÄ_® Z<Àfl q+¨Ü«∂Ö’¡ LO^Œx "åkOK«@O
[iyOk. HÍx x*ÏxH˜ =Úã≤O¡ ã¨=∂[ ѨO_ç`∞« Å, q^•fiOã¨∞ÅO^Œi UHÍaè„áêÜ«∞O
L#fl W@∞=O\˜ W*χ q+¨Ü«∂Å∞ KåÖÏ J~°∞^Œ∞QÍ<Õ L<åfl~Ú. "≥Ú`åÎxH˜ „Ѩ=HõÎ
ã¨ÇϨ K«~∞° Å UHÍaè„áêÜ«∂xfl (W*χÜ≥∞ ã¨Ç¨ ÉÏ#∞) u~°ã¯¨ iOK«@O '‰õΩ„Ѷ—π J~Ú#>Ë,¡
W@∞=O\˜ =Úã≤¡O ã¨=∂[ UHÍaè„áêÜ«∂xfl (W*χ#∞) u~°ã¨¯iOK«@O ‰õÄ_®
‰õΩ„Ѷπ „H˜OkˆH =ã¨∞OÎ k. ZO^Œ∞HõO>Ë ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ Ç¨Ïnã¨∞Ö’ WÖÏ J#|_çOk– ''JÖÏ¡ÇÏπ
<å J#∞K«~° ã¨=∂*Ïxfl JѨ=∂~°æOÃÑ· UHõO HÍx=fi_»∞. HÍQ͆ '[=∂J`ü—
(ã¨=¸Ç¨ÏO ÖË^• ™ê=¸Ç≤ÏHõ =º=ã¨÷)ÃÑ· JÖÏ¡ÇπÏ Ç¨Ïã¨ÎO LO@∞Ok—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ
ui‡r : eÖò JÖòÉÏh : 2, ǨÏnã¨∞ <≥O|~°∞ – 1759).
169. ''W<åã¨∞<£—— („ã‘ÎÅ∞) : „ã‘ÎÅ∞ JO>Ë „ã‘Î ^Õ=`«Å#fl=∂@. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : ÖÏ`ü,
L*Ï˚, =∞<å`ü, <å~ÚÖÏ "≥Ú^ŒÅQÆ∞ ^Õ=`«Å∞. ÖËHõ '^≥·=^Œ∂`«Å∞— J#fl ÉèÏ=O
‰õÄ_® HÍ=K«∞Û. ZO^Œ∞HõO>Ë J~°|∞ƒ =Ú„+≤‰õΩ¯Å∞ ^Œ∂`«Å#∞ JÖÏ¡ÇπÏ ‰õΩ=∂Ô~ÎÅ∞QÍ
ÉèÏqOz "å\˜x ѨÓlOKÕ"å~°∞.
170. q„QÆǨ~å^èŒ#, ^≥·=^Œ∂`«Å ѨÓ[, W`«~° =º‰õΩÎÅ, â◊‰õΩΊѨÓ[ "åã¨Î"åxH˜ Ã+·`å#∞
ѨÓ*Ë. ZO^Œ∞HõO>Ë Ã+·`å<Õ =∞x+≤x ^≥·=ã¨xflkè #∞Oz ÖωõΩ¯áÈ~Ú gkègkè<å,
424
4.J<£ x™ê =ÖòÅ<£=ÚÇπ Ïã¨<å`ü
`«<åÅ∂ 214 4.J<£ x™ê 5= áê~å
4= áê~å
118 JÖÏ¡ÇÏπ "å}˜‚ â◊ÑO≤ Kå_»∞. Ã+`· å#∞ 120 "å_»∞ "åiH˜ =\˜ì "åQÍÌ<åÅ∞ KÕã∂¨ Î
WÖÏ J<åfl_»∞: ''h ^•ã¨∞Å #∞O_ç <Õ#∞ LO\Ï_»∞. Pâ◊Å∞ Hõeyã¨∂Î LO\Ï_»∞.
xs‚`« ÉèÏQÍxfl á⁄Ok f~åÎ#∞.171 HÍx Ã+·`å#∞ "åi`À KÕ¿ã "åQÍÌ<åÅhfl
119 "åix ^•i #∞Oz `«Ñ≤Êã¨∂Î "≥∂ã¨ÑÓ¨ i`« "≥∞#ÿ "Õ.
LO\Ï#∞. "åiH˜ L`«∞uÎ Î Pâ◊Å∞ K«∂Ñ≤ã∂¨ Î 121 W@∞=O\˜ "å~°∞ KÕ~°∞HÀ=Åã≤#
LO\Ï#∞.172 Ѩâ√◊ =ÙÅ K≥=ÙÅ∞ pÅÛ=∞x ã¨÷Å"Õ∞ #~°HõO. WHõ "åiH˜ ^•#∞flOz
"åiH˜ ѨÙ~°=∂~Ú™êÎ#∞.173 JÖÏ¡ÇπÏ `«ÑÊ≤ OK«∞‰õΩ<Õ =∂~°Oæ Un LO_»^∞Œ .
ã¨$+≤ìx =∂~°Û=∞x "åix P^Õt 122 HÍQ͆ Z=~°∞ qâ◊fiã≤Oz ã¨`å¯
™êÎ#∞.——174 q#O_ç! JÖÏ¡ÇπÏ#∞ =^Œe ~åºÅ∞ KÕ™êÎ~À "åix "Õ∞=Ú „H˜O^Œ
Ã+·`å#∞#∞ `«# ¿ãflÇ≤Ï`«∞xQÍ KÕã¨∞‰õΩ#fl HÍÅ∞=Å∞ „Ѩ=Ç≤ÏOKÕ (ã¨fi~°æ) =<åÅÖ’H˜
"å_»∞ ã¨Ê+¨Oì QÍ #+¨áì È~Ú#>Ë.¡ fã¨∞‰õΩáÈ`å=Ú. JO^Œ∞Ö’ "å~°∞ HõÅ
"å_»"å_»<å, QÆ_»Ñ¨ QÆ_»Ñ¨<å, W`«~°∞Å P™ê÷<åÅ =ÚO^Œ∞ `«Å =OKÕÖÏ KÕ™êÎ_»∞. HÍÅO, âßâ◊fi`«OQÍ LO\Ï~°∞. D JÖÏ¡ÇÏπ
`«~°∞"åu PÜ«∞`«∞Ö’ D q+¨Ü«∞"Õ∞ K≥ѨÊ|_çOk. "åQÍÌ#O ã¨`«º"≥∞ÿ#k. JÖÏ¡ÇπÏ HõO>Ë
171. xs‚`«ÉèÏQÆO JO>Ë =Ú„+≤‰õΩ¯Å∞ `«=∞ ^Õg^Õ=`«Å ¿Ñ~°, ã¨=∂^èŒ∞ÅÖ’ L#fl `«=∞ ã¨`º« "≥∞#ÿ =∂@ ѨeHˆ ^≥=~°∞?175
ÃÑ^ŒÌÅ, ѨÓsfi‰õΩÅ ¿Ñ~° ã¨=∞iÊOK«∞‰õΩ<Õ "≥Ú‰õΩ¯|_»∞Å∞, <≥·"Õ^•ºÅ∂ HÍ=K«∞Û. ÖËHõ ÅH∆ͺŠHÀã¨O ã¨$+≤ìOKå_»∞. HÍx =Ú„+≤‰õΩ¯Å∞ "å\˜ ã¨$+≤ì Ѩ~°=∂~åúxfl x~°¡Hõ∆ ºO
Ã+·`å<£ JѨ=∂~°æO Ѩ\ ˜ìOz `«# "≥O@ #~°HÍxH˜ fã¨∞‰õΩ"≥àı§ #~°Hõ"åã¨∞Å KÕã,≤ "å\˜x `«=∞ P~å^躌 ^≥"· åÅ∞QÍ KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl~°∞. '=∂~°∞Ê— JO>Ë „ѨH$õ u ^è~Œ å‡xfl
ã¨=¸Ç¨ÏO ‰õÄ_® HÍ=K«∞Û. =∂~°Û@O J#fln XHõ J~°O÷ HÍ=K«∞Û. ÖË^• ^è~Œ å‡xfl J^è~Œ ‡° OQÍ, J^è~Œ å‡xfl ^è~Œ ‡° OQÍ
172. Ã+·`å<£ *’HõºO =Å¡, "å_ç „¿Ñˆ~Ѩ}Å =Å¡ =∞x+≤Ö’ ~°Hõ~°HÍÅ Pâ◊Å∞ [x™êÎ~Ú. KÕã¨∞HÀ=@O J#fln XHõ J~°÷O HÍ=K«∞Û. JÖψQ ѨÙ~°∞+¨µÅ‰õÄ, „ã‘ÎʼnõÄ ‰õΩ@∞O|
^è~Œ ‡° q~°∞^Œ"ú ∞≥ #ÿ HÀÔ~¯Öˇ<Àfl ѨÙ@∞ì‰Ωõ =™êÎ~Ú. "å\˜x <≥~"° ~Õ ∞° ÛHÀ"åÅ#fl P~å@OÖ’ xÜ«∞O„`«}Ï PѨˆ~+¨#∞¡ KÕ~ÚOz Ñ≤Å¡Å∞Hõ<Õ ™ê=∞~°÷ºO ÖˉõΩO_® KÕÜ«∞@O ‰õÄ_®
J`«#∞ ã¨<å‡~°æO #∞Oz `«Ñ≤ÊáÈ~Ú, =∂~°æ qÇ‘Ï#`« Ü≥ÚHõ¯ z=i JOK«∞Å =~°‰õÄ D =∂~°∞ÊÖ’ XHõ ÉèÏQÆO HÍ=K«∞Û. "Õ∞HõÑπ ¿Ñ~°∞`À P_»"å~°∞ =∞QÆ"åiÖÏ, =∞QÆ"å~°∞
"≥o§áÈ`å_»∞. P_»"åiÖÏ `«Ü«∂~°=@O, ѨK«ÛÉÁ@∞¡ "Õ~ÚOK«∞HÀ=@O =O\˜q ‰õÄ_® D
173. K≥=ÙÅ∞ pÅÛ_»O JO>Ë Ñ¨Ù}ºO H˘~°‰Ωõ =^ŒeÃÑ\ì^ÅŒ z# Ѩâ√◊ =ÙÅ K≥=ÙÅ∞ HÀÜ«∞@O =∂~°∞ÊÖ’ JO`«~åƒùQÆ"≥∞ÿ LO_»=K«∞Û. W=hfl Ã+·`å#∞ áÈHõ_»ÖË. g\˜H˜ ^Œ∂~°OQÍ
Jx J~°÷O. P<å_»∞ =Ú„+≤‰õΩ¯Å∞ `«=∞ ^Õg^Õ=`«Å ¿Ñ~° D q^èŒOQÍ Ñ¨â◊√=ÙÅ#∞ LO_»@O ZO`À J=ã¨~O° . J~Ú`Õ Ñ¨â√◊ =ÙÅ #∞O_ç JkèHõ L`«ÊuÎh, „ѨÜ∂≥ [<åhfl
=^ŒeÃÑ_»`å=∞x "≥Ú‰õΩ¯‰õΩx, ^•xH˜ P#"åÅ∞QÍ "å\˜ K≥=ÙÅ#∞ pÖËÛ"å~°∞. |Ç‘Ï~å, PtOz D ~°H=õ ∞~Ú# K«~º° Å∞ fã¨∞‰õΩO>Ë Jk ã¨=∞‡`«"∞Õ . L^• : (áÈ`«∞) Ѩâ√◊ =ÙʼnõΩ
™ê~ÚÉÏ Ñ¨â◊√=ÙÅ#∞ "å~°∞ WÖψQ KÕ¿ã"å~°∞. |∞_»¤ H˘\˜Oì K«@O. JÖÏO\˜ Ѩâ√◊ =ÙÅ#∞ Y∞~åƒh ã¨O^Œ~ƒ° Où QÍ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O)
174. ''JÖÏ¡ÇπÏ ã¨$+≤ìÖ’ =∂~°∞ÊÅ∞ KÕÜ«∞@O—— J<Õ=∂@‰õΩ ~°Hõ~°HÍÅ q=~°}Å∞ l|ÇπÏ KÕã≤#@∞¡ P^è•~åÅ∞<åfl~Ú. XHõ"Õà◊ JÖÏO\˜ Ѩâ◊√=ÙÅ∞ ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«O
K≥ѨÊ|_®¤~Ú. "å\˜Ö’ XHõ\ ˜ QÆ`« JOâ◊OÖ’ q=iOK«|_ç#k. JO>Ë Ñ¨â◊√=ÙÅ HÍxѨHO∆õ Ö’ ^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) "å\˜x Y∞~åƒh H˘~°‰Ωõ LѨÜ∂≥ yOKÕ"å~°∞ HÍ^Œ∞.
K≥=ÙÅ∞ HÀÜ«∞@O, pÅÛ@O, ÖËHõ K≥=ÙʼnõΩ ~°O„^è•Å∞ "ÕÜ«∞@O. W"ÕQ͉õΩO_® 175. Ã+·`å<£ "åQÍÌ<åÅ∞ "≥∂ã¨Ñ¨Ói`«"≥∞ÿ#"≥· LO\Ï~Ú. HÍx =∂#=Ù_»∞ ‰õÄ_®
JÖÏ¡ÇπÏ ã¨$+≤ìÖ’ =∂~°∞Ê =∞Ô~<Àfl ~°HÍÅ∞QÍ [~°QÆ=K«∞Û. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ JÖÏ¡ÇπÏ qz„`«"∞≥ #ÿ "å_»∞. "å_»∞ ã¨`º« =O`«∞Å∞ K≥¿ÑÊ =∂@Å#∞ KåÖÏ `«‰Ωõ ¯=QÍ #=Ú‡`å_»∞.
ã¨$+≤ìOz# J^Œ∞ƒù`« =ã¨∞Î=ÙÅ Jã¨Å∞ Pâ◊Ü«∂xfl =∂iÛ "å\˜x P~å^茺 ^≥·"åÅ∞QÍ HÍx P_ç `«¿ÑÊ"åi =∂@Å#∞ QÆ∞_ç¤QÍ #"Õ∞‡™êÎ_»∞. Ö’HõOÖ’ g∞‰õΩ Z@∞ K«∂ã≤<å
H˘Å=@O. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ: JÖÏ¡ÇÏπ ã¨∂~°∞º}˜,‚ K«O„^Œ∞}˜,‚ Ѩ~fi° `åÅ#∞, Jyflh qq^èŒ Ã+`· å#∞=∂~°Oæ Ö’ #_çK"Õ å~°∞ J`«ºkèH=õ ∞Ok HÍ#=™êÎ~∞° . HÍx JÖÏ¡ÇÏπ =K«<åÅ#∞
425 426
4.J<£ x™ê =ÖòÅ<£=ÚÇπ Ïã¨<å`ü
`«<åÅ∂ 215 4.J<£ x™ê 5= áê~å
4= áê~å
123 x[ã≤÷u (™êѶ¨ÅºO) g∞ PHÍOHõ∆Å 126 PHÍâßÅÖ’, Éèí∂q∞Ö’ L#fl
Hõ#∞QÆ∞}OQÍ QÍh, „QÆO^ä=Œ ǨïÅ Pâ◊Å∞ ã¨=∞ã¨=Î ¸ JÖÏ¡ÇÏπ ^Õ. JÖÏ¡ÇÏπ JxflO\˜h
JaèÖÏ+¨ÅÃÑ· P^è•~°Ñ¨_ç QÍh ÖË^Œ∞. Ѩi"Õ+Oª≤ z L<åfl_»∞.
K≥_»∞‰õΩ áêÅÊ_ç# "å_»∞ Z=_≥·<å ^•x 127 (F „Ѩ=HÍÎ!) "å~°∞ x#∞fl „ã‘ÎÅ
Ѷe¨ `åxfl J#∞Éèqí ™êÎ_∞» . ^≥=· ã¨=∞HõO∆ Ö’ q+¨Ü«∞"≥∞ÿ ^èŒ~å‡^Õâ◊O Uq∞@x J_»∞QÆ∞
`«##∞ ã¨=∞i÷OKÕ, `«##∞ P^Œ∞‰õΩ<Õ `«∞<åfl~°∞.178 "åiH˜ K≥ѨC: ''JÖÏ¡ÇπÏ
"åÔ~=ih J`«_»∞ á⁄O^ŒÖË_»∞. ã¨fiÜ«∞OQÍ "åi q+¨Ü«∞OÖ’ q∞=∞‡efl
124 ã¨`å¯~åºÅ∞ KÕ¿ã "å~°∞ – "å~°∞ P^Õtã¨∞<Î åfl_»∞. WOHÍ `«O„_çÖxË P_»
ѨÙ~°∞+¨µÖˇ<· å, „ã‘ÖÎ <·ˇ å – qâ◊fiã≤Oz LO>Ë, Ñ≤šʼnõΩ g∞~°∞, "åi H˘~°‰õΩ x~åúiO
WÖÏO\˜ "å~°∞ `«Ñ¨Ê‰õΩO_® ã¨fi~°æOÖ’ K«|_ç# ǨωõΩ¯#∞ "åiH˜=fi‰õΩO_®,179
„Ѩ"Õt™êÎ~°∞. "åiH˜ Y~°∂˚~°Ñ¨Ù q`«Î#O q+¨Ü«∞"Õ∞q∞@O>Ë Wxfl ÃÇÏK«ÛiHõÅ∞ KÕÜ«∞|_ç<å =Úã≤¡OÅ∞ xtÛO`«QÍ JO^Œ"≥∞ÿ#
g∞^Œ LO_Õ QÍ@∞‰õΩ ã¨=∂#OQÍ ‰õÄ_® HõÅÅ∞QÆO@∂, ã¨^•K«~°}‰õΩ ^Œ∂~°"≥∞ÿ HÍňH∆ѨO KÕã¨∂Î LO_çáÈ`«∞<åfl~°∞.
J<åºÜ«∞O [~°Q^Æ ∞Œ .176 177. WHõ¯_» ™êѶ¨ÖϺxH˜ XHõ „Ѩ=∂}O, XHõ P^Œ~°≈O K«∂Ѩ|_çOk. J^Õq∞@O>Ë
125 XHõ =ºH˜Î JÖÏ¡ÇπÏ =ÚO^Œ∞ WǨÏѨ~°Ö’HÍÅÖ’ q[Ü«∞O, "≥∂Hõ∆O á⁄O^ŒQÀi#"å_»∞ `«#∞fl `å#∞ ÉË+¨~°`«∞QÍ
`«Å=Oz, ã¨^•Kå~° ã¨OѨ#∞fl_≥· LO_ç, JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ ã¨=∞iÊOK«∞HÀ"åe. ã¨^•K«~}° KÕÜ∂« e. `«=∞ Ñ≤`å=∞Ǩï_≥#· W„ÉÏÇ‘Ï=Ú
UHÍ„QÆz`«∞Î_≥·# W„ÉÏÇ‘Ï=Ú ^èŒ~å‡xfl (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) ^èŒ~å‡xfl P^Œ~°≈OQÍ fã¨∞HÀ"åe. ZO^Œ∞HõO>Ë W„ÉÏÇ‘Ï=Ú
J#∞ã¨i¿ãÎ – ^èŒ~°‡O s`åº J`«xHõO>Ë (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO)#∞ ^Õ=Ù_»∞ `«# <ÕãOΨ QÍ KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl_»∞. Z=i ǨÏ$^ŒÜ∞« OÖ’ JÖÏ¡ÇÏπ
L`«Î=Ú_»∞ =∞Ô~=_»∞ HÍQÆÅ_»∞? Ѩ@¡ x["≥∞ÿ# „¿Ñ=∂aè=∂<åÅ∞ QÆ∂_»∞Hõ@∞ì‰õΩO\ÏÜ≥∂, "ÕÔ~=iH© JO^Œ∞Ö’ KÀ@∞
W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)#∞ JÖÏ¡ÇπÏ ÖˉõΩO_® LO@∞O^À J`«_»∞, <Õã¨ÎO ÖËHõ ¿ãflÇ≤Ï`«∞_»∞ (YbÖò) J#|_»`å_»∞.
`«# q∞„`«∞xQÍ KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl_»∞.177 'YbÖò— J<Õk Hõ~åÎÑ^¨ OŒ . Hõ~åÎÑ^¨ OŒ Ö’ 'KÕ¿ã"å_»∞— J<Õ J~°O÷ =ã¨∞OÎ k. D q^èOŒ QÍ
YbÖò J<Õ =∂@‰õΩ Jaè=∂xOKÕ"å_»∞ Jx J~°÷O. J~Ú`Õ H˘O`«=∞Ok nxfl
PK«iOKÕ"å~°∞ |ǨïH˘kÌ=∞Ok =∂„`«"Õ∞ Hõ#|_»`å~°∞. ''<å‰õΩ Hõ$`«A˝Öˇ· "≥∞eˆQ Hõ~‡° }˜ Ѩ^OŒ QÍ ÉèÏqOKå~°∞. (Hõ~‡° }˜ Ѩ^OŒ Ö’ 'KÕÜ∞« |_»"¤ å_»∞— J<Õ J~°O÷ =ã¨∞OÎ k).
^•ã¨∞Å∞ H˘kÌ=∞O^Õ LO\Ï~°——x ^Õ=Ù_»∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ ÃãÅqã¨∞Î<åfl_»∞ (ã¨ÉÏ – 13). D q^èŒOQÍ 'YbÖò— J#fl Ѩ^•xH˜ Jaè=∂xOK«|_ç#"å_»∞ J#fl ÉèÏ=O =ã¨∞ÎOk.
176. Ѩ~Ö° ’HõOÖ’ `å=Ú "≥∂HõO∆ á⁄O^Œ@O MÏÜ«∞O Jx „QÆO^ä=Œ ǨïÅ∞ ã¨O|~°Ñ_¨ "Õ å~°∞. ~Ô O_»∞ J~å÷Å∂ ã¨~Ô #· "Õ. ZO^Œ∞HõO>Ë W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ JÖÏ¡ÇÏπ #∞ Jaè=∂xOKå~°∞, JÖÏ¡ÇÏπ
"åi „Éè=í ∞Å#∞ Ѩ\ÏѨOK«Å∞ KÕã∂¨ Î JÖÏ¡ÇÏπ , Hˆ =ÅO Pâ◊Å∞, JaèÖÏ+¨ÅÃÑ· Ѩ~Ö° ’Hõ KÕ`« Jaè=∂xOK«|_®¤~°∞ ‰õÄ_® (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü). JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O)
™êѶ¨ÅºO P^è•~°Ñ¨_çÖË^Œh, ^•xHÀã¨O qâßfiã¨O (D=∂<£) =∞iÜ«Ú ã¨^•K«~°} WÖÏ „ѨHõ\ ˜OKå~°∞ : ''W„ÉÏÇ‘Ï=Ú#∞ ¿ãflÇ≤Ï`«∞xQÍ KÕã¨∞‰õΩ#fl>Ë¡ JÖÏ¡ÇπÏ ##∞fl
(J=∞Å∞™êûeÇπÏ) J=â◊º=∞x ã¨Ê+¨ìO KÕâß_»∞. nxH˜ aè#flOQÍ Hõ~°‡Å Ѩ„`«OÖ’ ‰õÄ_® ¿ãflÇ≤Ï`«∞xQÍ KÕã¨∞‰õΩ<åfl_»∞—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O : H˜`å|∞Öò =∞™êl^£).
^Œ∞ëê¯~åºÅ∞ #"≥∂^≥· LO>Ë tHõ∆#∞ K«qK«∂_»=Åã≤ LO@∞O^Œx, P tHõ∆#∞Oz 178. „ã‘ΊǨωõΩ¯Å QÆ∞iOz P<å_»∞ [#∞Å∞ "≥e|∞KÕÛ ã¨O^ÕǨʼnõΩ D PÜ«∞`«∞Ö’
`«Ñ≤ÊOKÕ ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩ_≥=_»∂ JHõ¯_» LO_»É’_»x ‰õÄ_® JÖÏ¡ÇπÏ qѨÙbHõiOKå_»∞. ã¨=∂^è•<åe=fi|_®¤~Ú.
D PÜ«∞`«∞Ö’ JÖÏ¡ÇÏπ „QÆO^ä=Œ ǨïÅ`À áê@∞, qâßfiã¨∞Å#∞ ‰õÄ_® É’^èÑŒ i¨ Kå_»∞.
Ü«¸^Œ∞Å, „ÔHã· =Ψ ÙÅ =∂kiQÍ "å~°∞ Hˆ =ÅO Pâ◊Å∞, PHÍOHõÅ∆ Ö’<Õ LO_çáÈ~å^Œx, 179. ÃÑ·# J~°c "åHõºOÖ’x '=∂ Ü«Ú`üÖÏ JÖˇ·‰õΩ"£∞— (g∞‰õΩ K«kq qxÑ≤OK«|_Õ
ã¨^•K«~°} Ѩ@¡ „â◊^Œú=Ç≤ÏOKåÅ#flk nx Jã¨Å∞ L^ÕÌâ◊ºO. HÍx qKå~°Hõ~°"≥∞ÿ# PÜ«∞`«∞Å∞) J#fl Ѩ^OŒ ''JÖÏ¡Çï¨ Ü«ÚѶfπ ‰õΩ"£∞—— (JÖÏ¡ÇÏπ q∞=∞‡efl P^Õtã¨∞<Î åfl_»∞)
427 428
4.J<£ x™ê =ÖòÅ<£=ÚÇπ Ïã¨<å`ü
`«<åÅ∂
"åix q"åǨÏ=∂_®Å<Õ g∞ HÀiHõ
QÆ∞iOp,180 |ÅÇ‘Ï#∞Öˇ·# Ñ≤Å¡Å
QÆ∞iOp181 g∞‰õΩ qxÑ≤OK«|_»∞`«∞#fl
Y∞~üP<£ PÜ«∞`«∞Å∞ ‰õÄ_® (q∞=∞‡efl
P^Õtã¨∞<Î åfl~Ú). WOHÍ `«O„_çÖxË a_»Å¤
q+¨Ü«∞OÖ’ <åºÜ«∞OQÍ =º=ǨÏiOK«
=∞x182 ‰õÄ_® PÜ«∞# g∞‰õΩ P*Ï˝Ñã≤ ∞¨ Î
<åfl_»∞. g∞~°∞ U =∞OzѨx KÕã≤<å ^•x
QÆ∞iOz JÖÏ¡ÇπωõΩ ѨÓiÎQÍ `≥Å∞ã¨∞.
J#fl "åHõºO`À J`üÑπ¶ ã¨O|O^è•xfl Hõey=ÙOk. ^•x „ѨHÍ~°O J~°O÷ WÖÏ =ã¨∞OÎ k:
JÖÏ¡ÇπÏ nx QÆ∞iOz q=iã¨∞Î<åfl_»∞, JÖψQ J<å^äŒ ÉÏeHõʼnõΩ ã¨O|OkèOz
„QÆO^äŒOÖ’ WO`«‰õΩ =Ú#∞¿Ñ J=`«iOz# "åHͺÅ∞ ‰õÄ_® D q+¨Ü«∂xfl
qѨÙbHõiã¨∞Î<åfl~Ú. x™ê ã¨∂~åÖ’x 3= PÜ«∞`«∞Ö’ D `«Ñ‘ûà◊√¡ L<åfl~Ú.
JO^ŒOQÍ L#fl J<å^äŒ P_»Ñ≤Å¡Å#∞ g∞~°∞ ÃÑO_®¡_»\ÏxÔH·`Õ ZQÆ|_»`å~°∞QÍx
"åi =∞ǨÏ~ü ǨωõΩ¯#∞ K≥e¡OK«~°∞. Wk J<åºÜ«∞O Jx JHõ¯_» K≥ѨÊ|_çOk.
180. J~°cÖ’ '~°y|— (.........) JO>Ë Pã¨H˜Î K«∂Ѩ@O. "åã¨Î=OÖ’ D Ѩ^ŒO Ô~O_»∞
J~å÷Å HÀã¨O LѨÜ≥∂yOK«|_»∞`«∞Ok. 1. ~°y| Ѷ‘ (Pã¨H˜Îx Hõeæ LO_»@O) 2.
~°y| J<£ (Pã¨H˜Î ÖËHõáÈ=@O). nx „ѨHÍ~°O ÃÑ· PÜ«∞`«∞#∞ Ô~O_»∞ q^è•Å∞QÍ
`«~°∞˚=∂ KÕÜ«∞=K«∞Û. ÃÑ· PÜ«∞`«∞Ö’ ˆH=ÅO `«~üQÆ|∂# Jx =∂„`«"Õ∞ LOk.
('`«~üQÆ|∂#— – J<Õk '~°y|—‰õΩ =~°Î=∂# „H˜Ü«∂~°∂ѨO J#fl q+¨Ü«∂xfl
QÆ∞~°∞ÎOK«∞HÀ"åe). '`«~üQÆ|∂#— `«~åfi`« 'Ѷ‘— (........) J~Ú<å LO_»=K«∞Û. 'J<£—
(......) J~Ú<å LO_»=K«∞Û. L~°∂Ì J#∞"å^Œ‰õΩÅ∞ ^•x `«~åfi`« 'Ѷ‘— L#fl@∞¡QÍ
ÉèÏqOz `«~°∞˚=∂ KÕâß~°∞ ("åix q"åǨÏ=∂_®Å<Õ 'g∞ HÀiHõ— QÆ∞iOz Jx).
WHõ Ô~O_À J~°÷O fã¨∞‰õΩO>Ë, J#QÍ '`«~üQÆ|∂#— `«~åfi`« J<£ L#fl@∞¡
ÉèÏqOz#@¡~Ú`Õ '"åix q"åǨÏ=∂_®Å<Õ HÀiHõ g∞‰õΩ ÖË#ѨC_»∞— Jx
J#∞=kOK«=Åã≤ =ã¨∞ÎOk. '~°y| J<£— J<Õ Ñ¨^•xH˜ Pã¨H˜Î ÖËHõáÈ=@O, x~°¡Hõ∆ ºO
KÕÜ«∞@O J<Õ J~å÷Å∞<åflÜ«∞#\ÏxH˜ WOHÀ L^•Ç¨Ï~°} ‰õÄ_® Y∞~üP<£Ö’ LOk.
''==∞<£ Ü«∞~üQÆ|∞ J<£ q∞Å¡u W„ÉÏÇ‘Ï=∞ WÖÏ¡ =∞<£ ã¨Ñ¶≤Ç¨Ï #Ѷπã¨ÇπÏ—— (â◊√^Œú
Jq"ÕH˜ =∂„`«"Õ∞ W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ ^èŒ~å‡xfl x~°¡Hõ∆ ºO KÕ™êÎ_»∞ – JÖò |Y~° ã¨∂~å :
130= PÜ«∞`«∞). Ô~O_»= J#∞"å^ŒO ^Œ$ëêì º ÉèÏ=O WÖÏ =ã¨∞ÎOk : `«O„_çÖËx
P_»Ñ≤Å¡ JO^ŒOQÍ ÖË#ѨC_»∞ P"≥∞ PÅ<åáêÅ<å K«∂ã¨∞Î#fl"å~°∞ P"≥∞#∞
ÃÑO_®¡_»@O Ѩ@¡ Pã¨H˜Î K«∂Ѩ~°∞. ÖË^• P"≥∞`Àáê@∞ Pã≤ÎH˜ "å~°ã¨∞Öˇ·# W`«~°∞Å∞
429
216 4.J<£ x™ê 5= áê~å
4= áê~å
128 Éèí~°Î `«##∞ Dã¨_çOK«∞‰õΩO\Ï_»<À
ÖËHõ `«##∞ Ѩ\ ˜ìOK«∞HÀ_»<À „ã‘ÎH˜
ÉèíÜ«∞=Ú#flѨC_»∞ "åi^ŒÌ~°∂ Ѩ~°ã¨Ê~°O
ã¨~°∞ÌÉÏ@∞ KÕã¨∞‰õΩO>Ë JO^Œ∞Ö’
"åi~°∞=ÙiÃÑ· U=∂„`«O ^À+¨O ÖË^∞Œ .183
‰õÄ_® P"≥∞#∞ xHÍÇπÏ KÕã∞¨ HÀ=\ÏxH˜ =ÚO^Œ∞‰õΩ ~å~°∞. "Õ~˘HõKÀ@ P"≥∞‰õΩ ~ÚzÛ
ÃÑO_ç¡KÕÜ«∞@O Ѩ@¡ ‰õÄ_® „â◊^Œú Hõ#|~°K«~°∞ – P"≥∞‰õΩ K≥O^Œ=Åã≤# "å~°ã¨`«fi
ǨωõΩ¯Ö’ "Õ~˘Hõ~°∞ ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞ H͉õÄ_»^Œ#fl ^Œ∞~°∞^ÕÌâ◊ºO`À. "≥Ú^Œ\ ˜
J#∞"å^•xfl fã¨∞‰õΩ<åfl, Ô~O_»= J#∞"å^•xfl fã¨∞‰õΩ<åfl – JOu=∞OQÍ ÉèÏ=O
=∂„`«O XHõ¯>Ë. ÃÑ#· ¿Ñ~˘¯#|_ç# ~Ô O_»∞ Ѩ^`úŒ ∞« Å∂ J<åºÜ«∞ѨÓi`«"∞≥ #ÿ "Õ. Y∞~üP<£
D Ô~O_»∞ ~°HÍÅ J<åºÜ«∂Å#∂ YO_ç™ÈÎOk.
181. J<å^èŒ ÉÏeHõÅ =º=Ǩ~°OÖ’#∂ (x™ê ã¨∂~åÖ’x 3= PÜ«∞`«∞ K«∂_»O_ç),
|ÅÇ‘Ï#∞Å∞, xã¨ûǨÜ«ÚÖˇ·# ÉÏÅÅ q+¨Ü«∞OÖ’#∂ (x™ê ã¨∂~å 11= PÜ«∞`«∞)
g∞‰õΩ K«kq qxÑ≤OK«|_Õ "åHͺÅÖ’ ‰õÄ_® g∞‰õΩ ^Õ=Ùx =∂~°æ^Œ~°≈Hõ ã¨∂„`åÅ∞
Åaè™êÎ~Ú. x™ê ã¨∂~å 11= PÜ«∞`«∞Ö’ H˘_»∞‰õΩÅ`Àáê@∞, ‰õÄ`«∞à◊¡‰õΩ ‰õÄ_®
Pã≤ÖÎ ’ ÉèÏQÆO ~Ú"åfiÅ#fl P[˝ W=fi|_çOk. HÍ~°}O Uq∞@O>Ë, J*Ï˝#HÍÅOÖ’
(W™ê¡O‰õΩ ѨÓ~°fiO) ã¨O`å#OÖ’ ÃÑ^ŒÌ"åix =∂„`«"Õ∞ "å~°ã¨∞Å∞QÍ Ñ¨iQÆ}˜Oz,
z#fl"åiH˜, |ÅÇ‘Ï#∞ʼnõΩ, P_»"åiH˜ J<åºÜ«∞O KÕ¿ã"å~°∞. J~Ú`Õ W™ê¡g∞Ü«∞
+¨sÜ«∞`«∞ gà◊¡O^Œih Pã≤ÎH˜ "å~°ã¨∞Å∞QÍ – ǨωõΩ¯^•~°∞Å∞QÍ – Y~å~°∞ KÕã≤Ok.
182. J<å^èŒ∞ÅѨ@¡ <åºÜ«∞ã¨=∞‡`«OQÍ =º=ǨÏiOK«O_ç J#fl ^≥·=„QÆO^äŒOÖ’x LѨ^Õâ◊O
‰õÄ_® g∞‰õΩ Ѩ^Õ Ñ¨^Õ K«kq qxÑ≤OK«|_»∞`ÀOk. `«O„_çÖËx P_»Ñ≤Å¡ JO^ŒQÆ`≥Î
J~Ú<å, HÍHõáÈ~Ú<å 㨈~ P"≥∞ Ü≥∞_»Å g∞ =º=Ǩ~°O XˆH q^èŒOQÍ LO_®e.
Ô~O_»∞ Ѩiã≤÷`«∞Ö’¡#∂ g∞~°∞ P"≥∞‰õΩ <åºÜ«∞O KÕÜ«∂e.
183. U HÍ~°}OQÍ#~Ú<å Éè~í ΰ `«# ÉèÏ~°º‰õΩ ^Œ∂~°OQÍ LO_»@"≥∂ ÖËHõ P"≥∞#∞ x~°H¡ ∆õ ºO
KÕÜ«∞@"≥∂ KÕ¿ãÎ ÖË^• XHõiHõ<åfl Z‰õΩ¯= =∞Ok ÉèÏ~°ºÅ∞#flѨC_»∞ JO^ŒK«O^•Å
s`åº "≥#∞HõO["Õã≤# ÉèÏ~°ºÑ¨@¡ L^•ã‘#OQÍ LO_»@O ÖÏO\˜k KÕ¿ãÎ – J\˜ì
Ѩiã≤÷uÖ’ ÉèÏ~°º `«# Éèí~°Î`À U^≥·<å XHõ 'J=QÍǨÏ#—‰õΩ =¿ãÎ (L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ
=∞ǨÏ~ü ™⁄=Ú‡#∞ =^ŒÅ∞HÀ=@O ÖËHõ =∞<À=iÎx =^ŒÅ∞HÀ=@O ÖË^• `«# '=O`«∞—#∞
`åºQÆO KÕÜ«∞@O =O\˜q KÕ¿ãÎ) JO^Œ∞Ö’ `«Ñ¨CÖË^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë Ñ¨~°ã¨Ê~°
ã¨^=Œ QÍǨÏ# ÖËHõ ã¨~∞° ÉÌ Ï@∞ "≥Y· i ã¨~fi° q^è•ÖÏ „âıÜ∞« 㨯~°O. qâßfiã¨∞Å =∂`«Ü∞« QÆ∞
Ǩτ[`ü ™œ^• (~°.J<£Ç¨ ) ‰õÄ_® =Úã¨e`«#OÖ’ `«# '=O`«∞—#∞ `«# ã¨=u J~Ú#
430
4.J<£ x™ê =ÖòÅ<£=ÚÇπ Ïã¨<å`ü
`«<åÅ∂ 217 4.J<£ x™ê 5= áê~å
4= áê~å
ã¨~°∞ÌÉÏ@∞ JxflO\˜Hõ<åfl "Õ∞Öˇ·#k. 130 XHõ"Õà◊ "åi~°∞=Ù~°∂ q_çáÈ=@O
'¿Ñ~åâ◊— J<Õk „Ѩu „áê}˜Ö’#∂ á⁄O^Œ∞ [iy`Õ, JѨC_»∞ JÖÏ¡ÇπÏ `«#
Ѩ~K° |« _ç LOk.184 XHõ"àÕ ◊ g∞~°∞ B^• qã¨Î $`«"∞≥ #ÿ J#∞„QÆÇϨ O`À "åi~°∞=ÙiH©–
~åºxfl K«∂Ñ≤, ÉèÜ í ∞« Éè‰í Ωõ ÅÎ "≥Y· ix J=ÅO XHõi J=ã¨~°O WOH˘HõiH˜ ÖˉõΩO_® –
aOz#@¡~Ú`Õ g∞ =º=Ǩ~° â‹·e `À_»Ê_»`å_»∞.186 JÖÏ¡ÇπÏ Jáê~°"≥∞ÿ#
JÖÏ¡ÇπωõΩ `≥Å∞ã¨∞ÎOk. qãÎ̈ $u HõÅ"å_»∞, q"ÕHõ ã¨OѨ#∞fl_»∞.
XHÍ"≥∞ "≥·Ñ¨Ù‰õΩ "≥ÚyæáÈ`«∞#fl =∞#ã¨∞#∞ =∂„`«O xÜ«∞O„uOK«ÖË~°∞. J~Ú`Õ D
129 g∞~°∞ ZO`«QÍ PtOz#ѨÊ\˜H©, =∂#ã≤Hõ ^Ò~°ƒÅºOÃÑ· ^Õ=Ù_»∞ xÅnÜ«∞_»∞. =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) D q+¨Ü«∞OÖ’
âßÜ«∞â◊‰õΩÎÖÏ „Ѩܫ∞uflOz#ѨÊ\˜H© g∞ =∞# =ÚO^Œ∞ F L`«=Î ∞ P^Œ~å≈xfl <≥ÅH˘ÖÏÊ~°∞. HÍx KåÖÏ=∞Ok WHõ¯_Õ ^≥|ƒuO@∂
ÉèÏ~°ºÅO^Œi =∞^躌 g∞~°∞ Jxflq^è•ÖÏ LO\Ï~°∞. `«=∞ D =∂#ã≤Hõ „¿Ñ=∞ =¸ÅOQÍ XHõ ÉèÏ~°º "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ ѨÓiÎQÍ "≥ÚyæáÈ~Ú
<åºÜ«∞O K≥Ü«∞º@=∞#flk g∞ =Å¡ HÍx W`«~° ÉèÏ~°ºÅ ǨωõΩ¯efl L¿ÑH˜∆ã¨∂Î LO\Ï~°∞. `«=∞‰õΩ '„Ñ≤Ü«∂u „Ñ≤Ü«∞"≥∞ÿ# ÉèÏ~°º—#∞
Ѩx. HÍ|\˜ì g∞~°∞ ѨÓiÎQÍ XHÍ"≥∞ "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ ã¨∞YÃÑ@ì_®xH˜ J+ì̈Hëõ êìÅ∂ Ѩ_`» å~°∞. HÍx W`«~° ÉèÏ~°ºÅ Hõh㨠J=ã¨~åÅ∞ ‰õÄ_®
"≥ÚyæáÈ~Ú, Ô~O_À Pq_»#∞ JxtÛ`« f~°Û~°∞. "åi Hõ+ãì¨ ∞¨ MÏÅ#∞ Hõhã¨O J_çy `≥Å∞ã¨∞HÀ~°∞. ÃÑQ· Í "åà◊§#∞ _ÀÖÏÜ«∞=∂#
≥ ∞« ºHõO_ç.185 XHõ"àÕ ◊ g∞~°∞
ã≤u÷ Ö’ Ѩ_"» Ü ã≤÷uÖ’ =^Œe"Õ™êÎ~°∞. JO>ˆ "åà◊¡`À J@∞ ã¨=ºOQÍ HÍѨÙ~°=¸ KÕÜ«∞~°∞, W@∞
g∞ ^èÀ~°}x˜ ã¨ik^Œ∞‰Ì Ωõ x, ÉèÜ í ∞« Éè‰í Ωõ ÅÎ "åà◊§#∞ q_®‰õΩÖˇ·<å W=fi~°∞. Z@∂HÍx Ѩiã≤÷uÖ’ LOz, "åi rq`åÅ`À
(`«MÏfi)`À =∞ã¨Å∞‰õΩO>Ë xâ◊ÛÜ«∞OQÍ P_»∞‰õΩO\Ï~°∞. Wk J<åºÜ«∞O, ^Œ∞~å‡~°æO. W™ê¡O nxfl JiHõ@ìQÀ~°∞ÎOk. ÉèÏ~°ºÅ
JÖÏ¡ÇπÏ Hõ∆q∞OKÕ"å_»∞, HõxHõiOKÕ"å_»∞. =∞^茺 ѨHõ∆áê`« "≥·Yix J=ÅOaOKÕ =ºH˜Î#∞^ÕÌtºOz ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Å¡ÖϡǨï JÖˇ·Ç≤Ï
Ǩτ[`ü P~Úëê (~°.J<£Ç¨) HÀã¨O `åºQÆO KÕâß~°∞. D x~°‚Ü«∂xfl ^≥·=„Ѩ=HõÎ = ã¨Å¡O) WÖÏ =Hͯ}˜OKå~°∞ : ''Z=iÔH·`Õ W^ŒÌ~°∞ ÉèÏ~°ºÅ∞O_»QÍ J`«_»∞ XHÍ"≥∞
(ã¨Jã¨O) ‰õÄ_® P"≥∂kOKå~°∞ (ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ |∞MÏs, ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ =Úã≤O¡ : H˜`å|∞xflHÍÇπÏ). "≥·Ñ¨Ù‰õΩ "≥ÚyæáÈ`å_À (JO>Ë =∞~˘HÍ"≥∞#∞ L¿ÑH˜∆™êÎ_À) J`«_»∞ „Ѩà◊Ü«∞k<å#
â◊s~°OÖ’x XHõ áê~°≈fiO Ѩ_çáÈ~Ú# ã≤÷uÖ’ =™êÎ_»∞—— (ui‡r : H˜`å|∞xflHÍÇπÏ).
184. J~°cÖ’ '+¨µÇ¨Ï›— JO>Ë ¿Ñ~åâ◊, Ñ≤ã<≤ åi`«#O, ™êfi~°„÷ Ñ≤Ü∞« `«fiO J<Õ J~å÷Å∞ =™êÎ~Ú.
™ê^è•~°}OQÍ „Ѩu XHõ¯iH© ™⁄O`«ÖÏÉèíO J`«ºO`« „Ñ‘uHõ~°O J~Ú LO@∞Ok. 186. Wk PYi ã≤÷u. ZO`« „Ѩܫ∞uflOz<å PÅ∞=∞QÆÅ =∞^茺 ~år ™ê^茺O HÍ#ѨÙ_»∞
^•xHÀã¨O „Ѩu „áê}© Ñ≤ã≤<åiQÍ#∂, ¿Ñ~åâ◊`À#∂ =º=ǨÏiã¨∞ÎOk. q_®‰õΩÅ (`«ÖÏMò) ^•fi~å "Õ~°Ê_çáÈ=@"Õ∞ =∞Ozk. q_çáÈ~Ú# `«~°∞"å`« P
=∞QÆ"å_ç Jaè~°∞zH˜ `«QÆæ ÉèÏ~°º ^˘~°∞‰õΩ`«∞O^Õ"≥∂! JÖψQ P „ã‘ÎH˜ P"≥∞ ã¨fiÉèÏ=O`À
185. =∞x+≤ ZO`« <åºÜ«∞jÅ∞_≥·#ѨÊ\˜H© „¿Ñ=∂#∞~åQÍÅ s`åº ÉèÏ~°ºÅO^Œi =∞^茺 ã¨=∞#fiÜ«∞O K≥O^ŒQÅÆ Éè~í ΰ ^˘~°∞‰õΩ`å_Õ"∂≥ ! W™ê¡OÖ’ '`«ÖÏMò— J`«ºO`« J~Ú+¨Hì ~õ °
ã¨=∞ÉèÏ=O K«∂Ѩ@O J#flk ™ê^茺O HÍx Ѩx. J#fl=„™êÎÅ∞ ã¨=∞‰õÄ~°Û@OÖ’, "≥∞ÿ# Ѷ¨∞@ìOQÍ Jaè=i‚OK«|_çOk. XHõ ǨÏnã¨∞Ö’ WÖÏ LOk: ''`«ÖÏMò ^èŒ~°‡
W`«~°„`å Éè∫uHõ J=ã¨~åÅ∞ f~°Û@OÖ’ J`«_»∞ ÃÇÏK«∞Û`«QÆ∞æÅ∞ ÖˉõΩO_® ã¨=∞‡`«"∞Õ . HÍx ^è~Œ ‡° ã¨=∞‡`«"∞≥ #ÿ "å\˜Ö’ JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ ZO`À J~Ú+¨Hì ~õ "° ∞≥ #ÿ k `«ÖÏMò——
=∞ã¨Å∞‰õΩ#flѨÊ\˜H,© =∂#ã≤HOõ QÍ =∂„`«O ã¨=∞ÉèÏ"åxfl áê\˜OK«Ö_Ë ∞» . XHõiHõ<åfl (J|∂ ^•=Ó^£, q∞ëê¯`ü). J~Ú<å㨈~ q_®‰õΩʼnõΩ JÖÏ¡ÇπÏ J#∞=∞uOKå_»∞.
Z‰õΩ¯= =∞Ok ÉèÏ~°ºÅ∞#flѨC_»∞ J`«x =∞#ã¨∞ XHÍ"≥∞ Ѩ@¡ Z‰õΩ¯=QÍ "≥ÚyæáÈ=K«∞Û. ZO^Œ∞HõO>Ë XHÀ¯™êi Ѩiã≤÷`«∞Å∞ ZO`« ã¨OH˜¡+¨ìOQÍ ~°∂ѨÙ^•Å∞™êÎÜ«∞O>Ë
ZO^Œ∞HõO>Ë „¿Ñ=∞ J#flk =∞#ã¨∞`À =Ú_çѨ_ç#k. ^•xÃÑ· J^Œ∞Ѩ٠™ê^茺O HÍ^Œ∞. q_çáÈ=@O q<å QÆ`«ºO`«~°O LO_»^Œ∞. q_®‰õΩÖË "åi áêe@ "Õ∞Å∞ JxÑ≤™êÎ~Ú.
ã¨fiÜ«∞OQÍ JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O)<Õ K«∂_»O_ç – `«# ã¨f=∞}∞Ö’¡ PÜ«∞#
(ã¨) Ǩτ[`ü P~Úëê (~°.J<£Ç¨ )#∞ JkèHOõ QÍ „¿Ñq∞OKÕ"å~°∞. ÉèÏ~°ºÅ =∞^躌 <åºÜ«∞O HÍ|\˜ì 'ã¨~∞° ‰Ì Ωõ áÈ=@O WHõ Jã¨OÉè=í O— J#∞‰õΩ#flѨC_Õ q_®‰õΩÅ#∞ P„â◊~ÚOKåÅx
KÕÜ«∂Å#fl HÀiHõ L#flѨÊ\˜H© <åºÜ«∞O KÕÜ«∞@O J™ê^茺O Jx J#|_»@OÖ’x Y∞~üP<£ ǨÏnã¨∞Å∞ K≥|∞`«∞<åfl~Ú.
=∞~°‡O Uq∞@O>Ë uO_çuѨÊÅ q+¨Ü«∞OÖ’ g∞~°∞ ã¨=∂#OQÍ =º=ǨÏiOz<å ÃÑ#· ¿Ñ~˘¯#|_ç# ǨÏnã¨∞, P^è•~åÅ s`åº, |ÅÇ‘Ï#"≥∞#ÿ ^Œ~Ú#ѨÊ\˜H© ÉèÏ~åºÉè~í Åΰ
431 432
4.J<£ x™ê =ÖòÅ<£=ÚÇπ Ïã¨<å`ü
`«<åÅ∂ 218 4.J<£ x™ê 5= áê~å
4= áê~å
131 PHÍâßÅÖ’, Éèí∂q∞Ö’ =Ù#fl 135 F qâ◊fiã≤Oz# "å~°ÖÏ~å! g∞~°∞
ã¨=∞ã¨Î=¸ JÖÏ¡ÇπÏ^Õ. JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉèíÜ«∞ <åºÜ«∞O q+¨Ü∞« OÖ’ QÆ\Qì˜ Í xÅ|_»O_ç.
Ѩ_»∞`«∂ "≥∞ÅQÆ=Åã≤OkQÍ "Õ∞=Ú g∞‰õΩ JÖÏ¡ Ç π Ï „Ѩ ã ¨ # fl`« xq∞`« Î O (㨠` « º O
ѨÓ~°fiO „QÆO^äŒO "˘ã¨QÆ|_ç#"åiH©, =∂„`«"Õ∞ ѨeˆH) ™ê‰õ∆ΩÅ∞QÍ LO_»O_ç –
g∞‰õÄ P*Ï˝Ñ≤OKå=Ú. XHõ"Õà◊ g∞~°∞ Jk g∞ ã¨fiÜ«∂xH©, g∞ `«e¡^ŒO„_»∞ʼnõΩ,
u~°ã¨¯i¿ãÎ, PHÍâßÅÖ’, Éèí∂q∞Ö’ g∞ |O^èŒ∞=ÙʼnõΩ =ºuˆ~HõOQÍ Ñ¨i}
L#fl^ŒO`å JÖÏ¡ÇπÏ^Õ#h, JÖÏ¡ÇπÏ q∞Oz<å ã¨~ˆ !189 J`«#∞ ^èxŒ ‰õΩ_»~Ú<å,
JHõ¯~°Å∞ ÖËx"å_»h, ™È΄`«hÜ«Ú_»h ¿Ñ^Œ"å_≥·<å 㨈~. "åiѨ@¡ JÖÏ¡ÇπÏ
=∞~°∞=HõO_ç. (g∞Hõ<åfl) Z‰õΩ¯= „âıÜ≥∂aèÖÏ+≤.190
132 PHÍâßÅÖ’, Éè∂í q∞Ö’ L#fl =ã¨∞=Î Ù HÍ|\˜ì g∞~°∞ g∞ =∞<À"åOK諉õΩ ÖÁOy
Åhfl JÖÏ¡ÇπÏ Jnè#OÖ’<Õ L<åfl~Ú. áÈ~Ú <åºÜ«∂xfl g_»HOõ _ç.191 XHõ"àÕ ◊
HÍ~°ºx~åfiǨÏHÍiQÍ JÖÏ¡ÇπÏ KåÅ∞. g∞~°∞ g∞ ™êH∆ͺxfl =„H©Hiõ Oz<å, ™êHõ∆ ºO
K≥ѨÊ\ÏxH˜ q=ÚY`« K«∂Ñ≤<å192 g∞~°∞
133 JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ QÆ#Hõ `«e¿ãÎ F „Ѩ[ KÕ¿ã Ѩ#∞Åhfl JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ `≥Å∞ã¨∞ ã¨∞=∂!
ÖÏ~å! q∞=∞‡efl `˘ÅyOz, g∞ ™ê÷#OÖ’ "≥#∞flK«∂Ñ≤`Õ g∞ ™ê÷#OÖ’ PÜ«∞# "Õi`«~°∞Å#∞ `≥™êÎ_»∞. "å~°∞ g∞ÖÏO\˜ "åÔ~·
W`«~°∞efl `ÕQÆÅ_»∞.187 D Ѩx KÕÜ«∞QÆÅ LO_»~°∞—— (=ÚǨÏ=∞‡^£ – 38).
ѨÓiÎ â◊H˜Î JÖÏ¡ÇπωõΩ LOk.
188. Z=~°~Ú<å Hˆ =ÅO Ü«Ú^Œ„ú áêÑ≤Î (=∂Öˇ QÆh=∞`ü) HÀã¨O ^è~Œ ‡° Ü«Ú^ŒOú KÕ¿ãÎ JO`«H<õ åfl
134 Z=~°~Ú`Õ „áêѨOzHõ „ѨuѶ¨ÖÏxfl Jq"ÕHõO =∞~˘Hõ\ ˜ U=ÚO@∞Ok? JÖψQ JÖÏ¡ÇπÏ WǨÏѨ~åÅ ™êѶ¨ÖϺÅ∞
HÀ~°∞‰õΩO@∞<åfl_À (J`«_∞» ), JÖÏ¡ÇÏπ =^ŒÌ Ô~O_çO\˜h „Ѩ™êkOK«\ÏxH˜ ã≤^ŒúOQÍ LO_»QÍ XˆH XHõ¯ ÖÏÉèÏxfl HÀ~°∞‰õΩx
„áêѨOzHõ „ѨuѶ¨ÅO`À áê@∞ Ѩ~°Ö’Hõ ^•xHÀã¨O ZQÆ|_»@O ZO`«=~°‰õΩ ã¨=∞O[ã¨O? =∞x+≤ Ô~O_çO\˜h ZO^Œ∞‰õΩ
„ѨuѶ¨ÅO ‰õÄ_® LOk (Jx `≥Å∞ã¨∞ HÍOH˜∆OK«‰õÄ_»^Œ∞?
HÀ"åe).188 JÖÏ¡ÇπÏ JO`å q<Õ"å_»∞, 189. x`«ºO <åºÜ«∂xH˜, ^èŒ~å‡xH˜ Hõ@∞ì|_ç LO_®Åh, ™êHõ∆ ºq∞¿ãÎ ã¨`«º|^ŒúOQÍ<Õ
JxflO\˜h K«∂¿ã"å_»∞ ã¨∞=∂! ~Ú"åfiÅh D =K«#OÖ’ qâßfiã¨∞ʼnõΩ JÖÏ¡ÇπÏ QÆ\ ˜ìQÍ `åH©^Œ∞ KÕã¨∞Î<åfl_»∞. `å=Ú
=∞^茺 ã¨~°∞ÌÉÏ@∞ J™ê^茺OQÍ Ñ¨i}q∞Oz#ѨC_Õ D ǨωõΩ¯#∞ qxÜ≥∂yOKåÅx K≥¿ÑÊ ™êHõ∆ ºO `«=∞‰õΩ, `«=∞ `«e¡^ŒO„_»∞ʼnõΩ, `«=∞ Pf‡Ü«ÚʼnõΩ #+¨ìHõ~°OQÍ
Y∞~üP<£ =∞iÜ«Ú ã¨∞#fl`«∞Å ^•fi~å ã¨Ê+¨ìO J=Ù`ÀOk. Ѩi}q∞Oz#ѨÊ\˜H© "≥#∞HÍ_»~å^Œx ‰õÄ_® „ѨɒkèOK«@O [iyOk. ZO^Œ∞HõO>Ë
QÆ=∞xHõ : ÃÑ·# ¿Ñ~˘¯#|_ç# J|∂ ^•=Ó^£Ö’x ǨÏnã¨∞#∞ ¿+Mò JÖòÉÏhQÍ~°∞ ã¨`«ºO Jxfl\˜Hõ<åfl =ÚYºO. JO^Œih âßã≤OK«QÆeˆQk ã¨`«ºO =∂„`«"Õ∞.
|ÅÇ‘Ï#"≥∞ÿ#kQÍ Y~å~°∞ KÕâß~°∞ (W~åfi=ÙÖò QÆbÖò, 2040= ǨÏnã¨∞). J~Ú`Õ 190. JO>Ë xOk`«∞_»∞ „j=∞O`«∞_≥·#O^Œ∞# <åºÜ«∞O, ™êHõ∆ ºO q+¨Ü«∞OÖ’ J`«x Ѩ@¡
+¨sJ`üѨ~°"≥∞ÿ# HÍ~°}"Õ∞n ÖˉõΩO_® q_®‰õΩÅ∞ W=fi@O J"åOKè«hÜ«∞O J#fl ã¨_»eOѨÙÅ ^èÀ~°}˜x J=ÅOaOK«@OQÍh, ÖËHõ J`«_»∞ ¿Ñ^Œ"å_≥·#O^Œ∞=Å¡ J`«x
q+¨Ü«∞OÖ’ =∂„`«O ZÖÏO\˜ ã¨O^ÕǨÏO ÖË^Œ∞. g∞^Œ *ÏeѨ_»@OQÍh KÕÜ«∞‰õÄ_»^Œ∞. "åà◊¡ q+¨Ü«∞OÖ’ ^Õ=Ù_»∞ g∞Hõ<åfl Z‰õΩ¯=
187. Wk ^Õ=Ùx „ѨK«O_» â◊H˜ÎH˜ x^Œ~°≈#O. q=ÚY`« K«∂Ñ≤# "åi J=ã¨~°O PÜ«∞#‰õΩ „¿Ñ=∞=∞Ü«Ú_»∞.
ÖË^Œ∞. D q+¨Ü«∂<Õfl ^Õ=Ù_»∞ "Õ~˘HõKÀ@ D q^èŒOQÍ ÃãÅqKåÛ_»∞ : ''g∞~°∞ QÆ#Hõ 191. JO>Ë g∞ =∞<À"åOKè«, |O^èŒ∞„Ñ‘u, P„t`« ѨHõ∆áê`«O, =~°æ ^Œ∞~°aè=∂#O,
433 434
4.J<£ x™ê =ÖòÅ<£=ÚÇπ Ïã¨<å`ü
`«<åÅ∂
136 F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! JÖÏ¡ÇπÏ#∞,
PÜ«∞# „Ѩ=HõÎ (ã¨)#∞, PÜ«∞# `«# „Ѩ=HõÎ
(ã¨)ÃÑ· J=`«iOѨ*Ëã≤# „QÆO^ä•hfl,
JO`«‰õΩ =Ú#∞Ѩ٠PÜ«∞# J=`«iOѨ
*Ëã≤# „QÆO^ä•Åxfl\˜h qâ◊fiã≤OK«O_ç.193
Z=_»∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞, PÜ«∞# ^Œ∂`«Å#∞,
PÜ«∞# „QÆO^ä•Å#∞, PÜ«∞# „Ѩ=HõÎÅ#∞,
JOu=∞ k<åxfl u~°ã¨¯iOKå_À "å_»∞
=∂~°Oæ `«ÑÊ≤ KåÖÏ^Œ∂~°O "≥o§áÈÜ«∂_»∞.
~åQÆ^fiÕ ëêÅ∞ q∞=∞‡efl <åºÜ«∞O, ^è~Œ å‡Å q+¨Ü∞« OÖ’ QÆ∞_ç"¤ åiQÍ KÕÜ∞« ~å^Œ∞ ã¨∞=∂!
D q+¨Ü«∂<Õfl JÖÏ¡ÇπÏ "Õ~˘Hõ KÀ@ WÖÏ ÃãÅqKåÛ_»∞ : ''XHõiѨ@¡ QÆÅ q~À^èŒO
HÍ~°}OQÍ g∞~°∞ <åºÜ«∂xfl =^ŒÅHõO_ç—— (JÖò =∂~Ú^Œ – 8).
192. J~°cÖ’ '`«Öò=Ó— J#|_çOk. Wk 'Öˇ·— #∞O_ç U~°Ê_ç# Ѩ^ŒO. Öˇ· JO>Ë
q+¨Ü«∂xfl =„H©HõiOK«@O, `å~°∞=∂~°∞ KÕÜ«∞@O, L^ÕÌâ◊ºÑ¨Ó~°fiHõOQÍ J|^ŒúO
K≥ѨÊ@O Jx J~°÷O. JO>Ë `«Ñ¨C_»∞ ™êHõ∆ ºO ~Ú=fi@O, ™êH∆ͺxH˜ ÃÑ_»~å÷Å∞
fÜ«∞@O Jx ÉèÏ=O. q=ÚY`« K«∂Ѩ@=∞O>Ë ã¨`åºxfl HõÑÊ≤ ѨÙK«Û@O ÖËHõ ™êHõ∆ ºO
K≥ѨʉõΩO_® LO_»@O J#fl=∂@! – D Ô~O_»∞ q+¨Ü«∂ʼnõΩ ‰õÄ_® ^Œ∂~°OQÍ
LO_®Åx `åH©^Œ∞ KÕÜ«∞|_çOk. nx ™ê~åOâ◊O Wk : 1. Z\˜ì Ѩiã≤÷uÖ’#∂
<åºÜ«∞O KÕÜ∂« e. <åºÜ«∞O q+¨Ü∞« OÖ’ "≥=· ÚYº ^èÀ~°}˜ ѨxH˜~å^Œ∞. `å=Ú K≥Ñʨ @O
=Å¡ XHõ~°∞ `«=∞ QÆ∞iOz U=∞#∞‰õΩO\Ï~À#x PÖ’zOK«‰õÄ_»^Œ∞. P„t`«
ѨHõ∆áê`åxH˜ U=∂„`«O `ågÜ«∞‰õÄ_»^Œ∞. ÃÑ·QÍ D ^èŒ~°‡HÍñ\Ï#∞ <≥ÅH˘ÅÊ@OÖ’
Ѩ~㰠ʨ ~°O JO^Œ~∂° ã¨Ç¨ Ü«∞ ã¨ÇϨ HÍ~åÅOkOK«∞HÀ"åe. 2. <åºÜ«∞O K≥¿ÑÊ@ѨC_»∞,
™êHõ∆ ºO ~ÚKÕÛ@ѨC_»∞ ˆH=ÅO ^≥·=„Ñ‘u g∞ ^Œ$+≤ìÖ’ LO_®e. JѨC_Õ g∞~°∞
q+¨Ü«∂xH˜ =„HõÉèÏ+¨ºO K≥ѨÊ@O, ÖËxáÈx =∞`«Å|∞Å∞ fÜ«∞@O, ™êH∆ͺxfl
^•K«@O =O\˜"å\˜H˜ ^Œ∂~°OQÍ LO\Ï~°∞. WOHÍ g∞~°∞ ã¨=∞`«fiO ã¨=∞`«∂HÍÅ#∞
™ê÷ÑO≤ K«QÅÆ ∞QÆ∞`å~°∞. 3. g∞~°∞ ~ÚKÕÛ f~°∞Ê ã¨fiÜ«∞OQÍ g∞‰õΩ, g∞ `«e^¡ OŒ „_»∞ʼnõΩ,
g∞ PѨÙÎʼnõΩ #+¨ìHõ~°OQÍ ~°∂á⁄Ok<å㨈~ g∞~°∞ <åºÜ«∞O #∞Oz "≥·^˘ÅQƉõÄ_»^Œ∞.
ã¨~°fiHÍÅ ã¨~åfi=ã¨÷Ö’¡ g∞~°∞ <åºÜ«∞OÃÑ· xÅHõ_»QÍ LO_®e. 4. HõÅ"åi H©iÎ
„Ѩu+¨ªefl K«∂ã≤ "≥∞`«Hõ"≥·Yix J=ÅOaOK«@"≥∂, ÖËx"åi ^≥·#ºã≤÷uH˜ *ÏeѨ_ç
=∞$^Œ∞=ÙQÍ =º=ǨÏiOK«@"≥∂ KÕÜ«∞HõO_ç. "åi^ŒÌi áêe@ Uk „âıÜ«∞㨯~°"≥∂
^≥·"åxˆH ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. 5. f~°∞Ê ã¨=∞Ü«∞OÖ’ =∞<À"åOKè«Å‰õΩ ^•ã¨∞Öˇ·áÈ~Ú XHõ
"≥·Ñ¨Ù‰õΩ "≥ÚyæáÈ=@O, =~°æ ^Œ∞~°aè=∂#O KÕ`« J<åºÜ«∞ã¨∞÷xH˜ JO_»QÍ xÅ=@O
435
219 4.J<£ x™ê 5= áê~å
4= áê~å
137 Z=~°∞ qâ◊fiã≤Oz =∞m§ u~°™ê¯~°∞
ÅÜ«∂º~À, =∞m¡ qâ◊fiã≤Oz =∞m¡ u~°™ê¯~°
"≥Y· iH˜ X_çQ\Æ Ïì~À, PÃÑ#· `«=∞ u~°™ê¯~°
"≥·YiÖ’ ÃÑK«Ûie¡áÈÜ«∂~À JÖÏO\˜
"åix JÖÏ¡ÇπÏ ã¨¿ãq∞~å Hõ∆q∞OK«_»∞.
J@∞=O\˜ "åiH˜ ã¨<å‡~°æO ‰õÄ_®
K«∂Ѩ_∞» .194
=O\˜q ã¨∞`«~å=¸ ã¨ÇÏ≤ OK«~åxq. HÍ|\˜ì D ã¨O‰õΩz`«, ѨHá∆õ ê`« Ѩ^`úŒ ∞« ÅxflO\˜h
JkèQÆq∞Oz x+¨ÊHõ∆áê`«OQÍ <åºÜ«∞O KÕÜ«∞O_ç.
D ã¨=∞`«fiO, ã¨=∞`«∂HõO <≥ÅH˘ÅÊ|_Õ ã¨=∂[OÖ’ âßOf ã¨∞ã≤÷~°`«Å∞
"≥e¡q~°∞™êÎ~Ú. P ã¨=∂[OÃÑ· ^Õ=Ù_»∞ `«# HÍ~°∞}Ϻxfl ‰õΩiÑ≤™êÎ_»∞. Hõ\ÏH˜∆™êÎ_»∞.
D q+¨Ü«∂xfl =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ „Ñ≤Ü«∞ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å∞ (~°l) ÉÏQÍ J~°÷O KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞.
^•xH˘Hõ LѨ=∂#O Wk : Mˇ·|~üÖ’x Ü«¸^Œ∞Å Jnè#OÖ’ L#fl á⁄ÖÏÅ, `À@Å
L`«Ê`«∞ÅÎ #∞ JOK«<å "Õ¿ã xq∞`«OÎ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) `«# ã¨ÇϨ K«~∞° Öˇ#· Ǩτ[`ü
J|∞ÌÖÏ¡ a<£ ~°"åÇ¨Ï (~°l)#∞ ѨOÑ≤OKå~°∞. f~å JHõ¯_çH˜ KÕ~°∞‰õΩ<åflHõ Ü«¸^Œ∞Å∞
PÜ«∞#‰õΩ ÅOK«O W=fiÉ’Ü«∂~°∞. PÜ«∞# "åiѨ@¡ Ѩ@∞ìq_»∞ѨÙÅ ^èÀ~°}˜x
J=ÅOaOKåÅ#fl^Õ P ÅOK«O L^ÕâÌ º◊ O. ^•xHÍÜ«∞# U=∞<åfl~À K«∂_»O_ç: ''^≥=· O
`À_»∞! „ѨÑO¨ K«OÖ’ <å‰õΩ JO^ŒiHõ<åfl „Ñ≤Ü∞« `«=Ú_≥#· =ºH˜Î `«~Ñ° Ù¨¶ # <Õ#∞ „ѨuxkèQÍ
=KåÛ#∞. <å ^Œ$+≤Öì ’ J`«ºO`« J~Ú+ì̈H~õ "° ∞≥ #ÿ "å~°∞ g∞~°∞. J~Ú`Õ =∂ <åÜ«∞‰õΩx
„¿Ñ=∞QÍh, g∞ Ѩ@¡ <å‰õΩ#fl J~Ú+¨`ì Q« Íh ##∞fl J<åºÜ«∞O H˘~°‰Ωõ ѨÙiH˘ÅÊÖË=Ù.——
PÜ«∞# QÍi =∂@Å∞ qx, ''D ã¨=∞`«∂HõO (<åºÜ«∞jÅO) =¸ÅOQÍ<Õ Éèí∂=∂º
HÍâßÅ =º=ã¨÷ ã¨∞~°H˜∆`«OQÍ xÅ|_ç LOk—— Jx Ü«¸^Œ∞Å∞ Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞
(`«Ñ¶‘û~ü Wɡfl Hõã‘~ü).
193. qâ◊fiã≤Oz#"åi<Õ qâ◊fiã≤OK«=∞x `åH©^Œ∞ KÕÜ«∞@O – K«ifi`« K«~°}O =O\˜k
HÍ^Œ∞. "åã¨Î"åxH˜ D PÜ«∞`«∞ ѨiѨÓ~°‚OQÍ qâ◊fiã≤OKåÅh, P `«~åfi`« ^•xÃÑ·
xÅHõ_Q» Í LO_®Åh „Ѩ[Å#∞ P^Õt™ÈÎOk. á¶êuǨ ã¨∂~åÖ’x ''WÇπÏk#ã≤û~å`«Öò
=Úã¨Îv"£∞—— J<Õ "Õ_»∞HÀÅ∞ =K«<åxfl =∂\˜=∂\˜H© LK«ÛiOK«@O "≥#∞Hõ L#fl
PO`«~°ºO ‰õÄ_® ~Ú^Õ.
194. Ü«¸^Œ∞Å#∞ ^Œ$+≤Öì ’ ÃÑ@∞ì‰Ωõ x D ÃÇÏK«ÛiHõ KÕÜ∞« |_çO^Œx H˘O`«=∞Ok "åºMϺ`«Å∞
Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞. Ü«¸^Œ∞Å∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ =¸™ê<≥·`Õ qâ◊fiã≤OKå~°∞. HÍx L*ˇ·~ü#∞
u~°ã¨¯iOKå~°∞. L*ˇ·~ü#∞ qâ◊fiã≤Oz#ѨÙ_»∞ D™ê#∞ u~°ã¨¯iOKå~°∞. P `«~°∞"å`«
436
4.J<£ x™ê =ÖòÅ<£=ÚÇπ Ïã¨<å`ü
`«<åÅ∂ 220 4.J<£ x™ê 5= áê~å
4= áê~å
138 HõѨ@∞ʼnõΩ =º^è•Éèíi`«"≥∞ÿ# tHõ∆ ÃÑ\˜ì "Õ~ˆ =∂@Å∞ =∂\Ï¡_@» O "≥Ú^ŒÅ∞
MÏÜ«∞O J#fl â◊√Éèí"å~°Î#∞ "åiH˜ JO^Œ ÃÑ@ì #O`«=~°‰õÄ – P ã¨=¸Ç¨ÏOÖ’
*ˇ~Úº. "åi`À HõÅã≤ ‰õÄ~ÀÛHõO_ç. (J#º^è•)
139 "å~°∞ ZÖÏO\˜"å~°O>Ë, qâßfiã¨∞ g∞~°∞ ‰õÄ_® P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ "åiÖÏO\˜
Å#∞ =^Œe Jqâßfiã¨∞Å#∞ `«=∞ q∞„`«∞ "å~°∞QÍ<Õ Ñ¨iQÆ}˜OK«|_»`å~°∞.197
Å∞QÍ KÕã¨∞‰õΩO@∞<åfl~°∞.195 Uq∞\©? JÖÏ¡ÇπÏ xâ◊ÛÜ«∞OQÍ HõѨ@∞Å∞,
"å~°∞ Q“~°= „Ѩu+¨ªÅ HÀã¨O "åi=^ŒÌ‰õΩ Jqâßfiã¨∞ÅO^Œih #~°HõOÖ’ áÈQÆ∞
"≥à√◊ `«∞<åfl~å? Ü«∞^•~å÷xH˜ Q“~°==∞O`å KÕÜ∞« #∞<åfl_»∞.
JÖÏ¡ÇπÏ Jnè#OÖ’ LOk196 (Jx "å~°∞ 141 D HõÑ@¨ ∞Å∞ g∞‰õΩ U QÆu Ѩ_∞» `«∞O
`≥Å∞ã¨∞HÀ"åe). ^À#x Pã¨H˜Î`À Z^Œ∞~°∞ K«∂ã¨∂Î
140 JÖÏ¡ÇπÏ `«# „QÆO^äŒOÖ’ Wk=~°ˆH LO\Ï~°∞. XHõ"Õà◊ JÖÏ¡ÇπÏ `«~°Ñ¶¨Ù
g∞ =^Œ‰Ì Ωõ D P[˝#∞ J=`«iOѨ*âË ß_»∞: #∞Oz g∞‰õΩ q[Ü«∞O KÕ‰õÄi`Õ,
Z=Ô~<· å JÖÏ¡ÇÏπ "åHͺÅ#∞ u~°ã¯¨ iã¨∂,Î ''"Õ∞=Ú g∞`À ÖË=∂?!—— Jx JO\Ï~°∞.
ѨiǨ㨠=∂_»∞`«∞#fl@∞¡ g∞~°∞ q#fl =iÎã¨∞ÎOk. HÍx HõѨ@∞ʼnõΩ D q+¨Ü«∞O `≥eÜ«∞^Œ∞—— (JÖò =Ú<åѶ≤Y∂<£ –8).
@¡~Ú`Õ, – "å~°∞ P =∂@Å∞ q_çz JO>Ë g~°∞ HõѨ@ KÕ+¨ìÅ ^•fi~å, Jqâßfiã¨∞Å`À ¿ãflǨÏO KÕÜ«∞@O ^•fi~å Q“~°=O
u~°™ê¯~° =∂~°Oæ Ö’ ѨÙ~ÀQÆq∞ã¨∂áÎ ÈÜ«∂~°∞. PYiH˜ JOu=∞ ^≥=· „Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ á⁄O^•Å#∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. x*ÏxH˜ D Ѩ^uúŒ Ѩ~åÉè"í åxH˜ QÆ∞iKÕã∞¨ OÎ k, Q“~°"åxH˜
(ã¨Jã¨O)#∞ ‰õÄ_® u~°ã¨¯iOKå~°∞. HÍ^Œ∞.
D "åHõºO HõѨ@∞efl L^ÕÌtºOz J=`«iOzO^Œx =∞iH˘O`«=∞Ok Y∞~üP<£ 197. JO>Ë, "åiOz#ѨÊ\˜H© ^≥·="åHͺÅ#∞ ZQÆ`åo KÕ¿ã"åi ã¨=¸Ç¨ÏOÖ’ QÆ#Hõ
"åºMϺ`«Å∞ Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞. =Úã≤¡OʼnõΩ H©_»∞ HõeyOKåÅ#flk "åi L^ÕÌâ◊O g∞~°∞ ‰õÄ~°∞ÛO>Ë, "åi ÃÑ_»ã¨i ^èÀ~°}˜x g∞~°∞ YO_çOK«HõáÈ`Õ P áêѨOÖ’ g∞~°∞
J~Ú LO_»@O =Å¡ "å~°∞ =∂\˜=∂\˜H© =Úã¨Öχ#∞Öˇ· =∞m¡ `«=∞ HÍѨ@º~ÀQÆO ‰õÄ_® "åi`À ã¨=∂#∞ÖË J=Ù`å~°∞. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ XHõ ǨÏnã¨∞Ö’ WÖÏ LOk :
=¸ÅOQÍ JѨ=∂~°Oæ "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ "≥o§áÈÜÕ∞"å~°∞. `«`Ê« eù `«OQÍ PYiH˜ "å~°∞ ã¨<å‡~°Oæ ''g∞Ö’ JÖÏ¡ÇÏπ =∞iÜ«Ú JOu=∞ k#OÃÑ· qâßfiã¨O L#fl =ºH˜,Î =∞^ŒºO ¿ãqOK«|_Õ
"≥·Ñ¨Ù‰õΩ =KÕÛ J=HÍâßÅ∞ =∞$Qƺ"≥∞ÿ áÈÜ«∂~Ú. qO^Œ∞Ö’ áêÖÁæ#‰õÄ_»^Œ∞—— (=Úã¨fl^≥ JǨχ^£ : ã¨OѨÙ\˜ – 1, ¿ÑrÅ∞ – 20,
195. Wk HõѨ@∞Å kfiáê„`åaè#Ü«∞O! WO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ JÖò |Y~å ã¨∂~åÖ’ ‰õÄ_® ã¨OѨÙ\˜:2, ¿Ñl: 339). nx^•fi~å `≥e¿ã^Õq∞@O>Ë ^≥·=O =∞iÜ«Ú ^≥·=„Ѩ=HõÎ
"åi D ^ŒfiO^Œfi „Ѩ=$uÎ „Ѩ™êÎ=#‰õΩ =zÛOk. Jqâßfiã¨∞Å#∞ HõÅ∞ã¨∞‰õΩ#flѨC_»∞ (ã¨) P^ÕâßÅ#∞ =∂@Å ^•fi~åQÍx, KÕ`Å« ^•fi~åQÍx ZQÆ`åo KÕ¿ã ã¨=∂"ÕâßÅÖ’,
"å~°∞ ''x*ÏxH˜ "Õ∞=Ú g∞ ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å"Õ∞. =Úã≤¡OÅ`À ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞QÍ #\˜ã¨∞Î HÍ~°º„Hõ=∂ÅÖ’ Ǩ[~°=@O J^èŒ~°‡O. <Õ\ ˜ <åÜ«∞‰õΩÅ, áêâßÛ`«º <åQÆiHõ`å
<åfl=∞O`Õ—— Jx J<Õ"å~°∞. „ѨÉèÏq`«∞Å ã¨=∂"ÕâßÅÖ’ [iˆQk ‰õÄ_® ~Ú^Õ. q"åǨk "Õ_»∞HõÅ∞ "≥Ú^ŒÅ∞‰õΩx
196. JO>Ë Jqâßfiã¨∞Å`À Hõeq_çQÍ L#flO`«=∂„`å# g∞‰õΩ Q“~°=„Ѩu+¨Åª ∞ Åaè™êÎÜ∞« #∞ ѨÙ\˜ì# ~ÀA ѨO_»∞QÆÅ =~°‰õÄ <Õ_»∞ JxflKÀ\Ï¡ JÖÏ¡ÇπÏ =∞iÜ«Ú PÜ«∞# „Ѩ=HõÎ
‰õΩO>Ë Jk X\˜ì „Éèí=∞ =∂„`«"Õ∞. Q“~°=O J<Õk JÖÏ¡ÇπÏ Jnè#OÖ’ LOk. ^•xfl P^ÕâßÅ#∞ ѨiǨÏã≤OK«@O [~°∞QÆ∞`«∞#flk. W™ê¡O P^ÕâßÅ#∞ x~°¡Hõ∆ ºO KÕÜ«∞@O
PÜ«∞# qâ◊fiã≤Oz# "åiH˜ "˘ã¨Q∞Æ `å_»∞. ''Q“~°"åxfl JaèÅ+≤OKÕ „Ѩu"å_»∂, JÖÏ¡ÇÏπ ‰õÄ_® "å\˜x ѨiǨÏã≤OK«@O „H˜OkˆH =ã¨∞ÎOk. W@∞=O\˜ "Õ_»∞HõÖ’¡ áêÖÁæ#@O
=∂„`«"Õ∞ Q“~°"åxH˜ ѨÓiÎQÍ J~°∞›_»x `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe—— (á¶êu~ü – 10). =∞ǨáêѨO. =∞#ã¨∞Ö’¡ qâßfiã¨O LO_®ÖËQÍx, ''g∞~°∞ ‰õÄ_® "åiÖÏO\˜"åˆ~——
J#fl PÜ«∞`«∞ qâßfiã¨∞ŠǨÏ$^ŒÜ«∂Å#∞ =}˜H˜™ÈÎOk!
''"åã¨Î"åxH˜ Q“~°=O J<Õk JÖÏ¡ÇπωõΩ, PÜ«∞# „Ѩ=HõΉõΩ, qâßfiã¨∞ʼnõΩ =∂„`«"Õ∞
437 438
4.J<£ x™ê =ÖòÅ<£=ÚÇπ Ïã¨<å`ü
`«<åÅ∂
XHõ"Õà◊ Jqâßfiã¨∞ʼnõΩ HÍã¨ÎO`« PkèHõº`«
Åaè¿ãÎ, ''g∞‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ áÈ~å_Õ â◊H˜Î
=∂‰õΩ ÖË^•? (J~Ú<å㨈~) "Õ∞=Ú
=Úã≤¡OÅ ÉÏi#∞Oz q∞=∞‡efl ~°H˜∆OK«
ÖË^•?——198 Jx (HõѨ@∞Å∞) "åi`À
JO\Ï~°∞. HÍ|\˜ì „ѨàÜ◊ ∞« k<å# JÖÏ¡ÇÏπ
ã¨fiÜ«∞OQÍ g∞ =∞^躌 f~°∞ÊKÕ™êÎ_∞» .199
JÖÏ¡ÇπÏ Z#fl\˜H© Jqâßfiã¨∞ʼnõΩ,
qâßfiã¨∞ÅÃÑ· (q[Ü«∞) =∂~°Oæ ã¨∞QÆ=∞O
KÕÜ∞« _»∞.200
198. JO>ˆ ''"Õ∞=Ú QÆ#Hõ `«e¿ãÎ q∞=∞‡efl F_çOKÕ "åà◊§"Õ∞. =∂ ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞ Hõ^•!
J#fl L^ÕÌâ◊ºO`À T~°∞‰õΩ<åflO. =Úã≤¡OŠѨH∆Í# xÅ∞=‰õΩO_® "Õ∞=Ú Ñ¨~ÀHõ∆OQÍ
g∞‰õΩ ã¨Ç¨ Ü«∞Ѩ_®¤O. "åi ÉÏi #∞Oz q∞=∞‡efl ~°HO∆˜ KåO. "Õ∞=Ú J=ÅOaOz#
D ^ŒfiO^Œfi hu =¸ÅOQÍ<Õ g∞‰õΩ PkèHõº`« ÅaèOzOk. ÃÑ·H˜ "Õ∞=Ú =Úã≤¡OÅ
=∞#∞+¨µÅ∞QÍ Hõ#|_ç<å =Úã≤O¡ ʼnõΩ #+¨Oì HõeyOK«\ÏxH˜ ÅaèOz# U J=HÍâßhfl
"Õ∞=Ú =^ŒÅ∞HÀÖË^Œ∞. Z@ìˆHʼnõΩ g∞~°∞ =Úã≤¡OÅÃÑ· PkèѨ`«ºO ã¨OáêkOKå~°∞.
HÍ|\˜ì "Õ∞=Ú g∞ =∞#∞+¨µÅ"Õ∞#x #=∞‡O_ç—— – HõѨ@∞Å∞ Jqâßfiã¨∞Å`À K≥Ñ≤Ê#
=∂@Å ™ê~åOâ◊q∞k!
199. „ѨѨOK«OÖ’ g∞~°∞ "≥∂ã¨O`À, =OK«#`À `å`å¯eHõ „ѨÜ≥∂[<åefl á⁄Ok#ѨÊ\˜H©
Ѩ~°Ö’HõOÖ’ g∞ Z`«∞ÎQÆ_»ÖËg∞ ѨxH˜~å=Ù. JÖÏ¡ÇπÏ g∞ PO`«~åºÖ’¡ L#fl ÉèÏ"åÅ∞,
ÉèÏ=#ÅxflO\˜h Ziy#"å_»∞. "å@xflO\˜h PÜ«∞# |@ì|Ü«∞Å∞ KÕã≤, PÃÑ·#
f~°∞Ê K≥|∞`å_»∞. JѨC_»∞ `≥eã≤=ã¨∞ÎOk – HõѨ@hu ZO`« Ѷ¨∞’~° Ѩ~åÉèí"åxH˜
HÍ~°}Éè∂í `«=∞=Ù`«∞O^À! ^•x =¸ÅOQÍ âßâ◊fi`« #~°Htõ Hõ∆ J#∞Éèqí OK«=Åã≤ =ã¨∞OÎ k
(JÖÏ¡ÇπÏ â◊~°}∞!)
200. JO>Ë Z\˜ì Ѩiã≤u÷ Ö’#∂ ^Õ=Ù_»∞ Jqâßfiã¨∞ʼnõΩ PkèHºõ `«#∞ "˘ã¨Q_Æ ∞» . D "åHͺxH˜
Y∞~üP<£ "åºMϺ`«Å∞ qaè#fl ÉèÏ"å~å÷Å∞ K≥áêÊ~°∞ : 1. W™ê¡O J#∞Ü«∂Ü«ÚʼnõΩ
ÅaèOKÕ D PkèHºõ `« f~°∞Ê k<åxH˜ ã¨O|OkèOz#k. 2. "å^Œ# s`åºQÍh, P^è•~åÅ∞
x^Œ~°≈<åÅ ^Œ$ëêì º QÍh Jqâßfiã¨∞Å∞ =Úã≤¡OÅÃÑ· Z#fl\˜H© PkèHõº`«#∞ á⁄O^ŒÖË~°∞.
3. ZѨC_»<åfl Jqâßfiã¨∞ʼnõΩ PkèHºõ `« ÅaèOz<å, =Úã≤O¡ Å "≥É· =íè O, "åi ã¨O㨯 $f
<åQÆiHõ`«Å∞ ã¨=∞ã≤áÈÜÕ∞O`« PkèHõº`« =∂„`«O ZѨC_»∂ ÅaèOK«^Œ∞. XHõ ã¨Ç‘ÏÇπÏ
ǨÏnã¨∞ ^•fi~å ‰õÄ_® D `å`«Ê~åºxH˜ ã¨=∞~°÷# Åaè™ÈÎOk. 4. =Úã≤¡OÅ∞ `«=∞
^èŒ~å‡=ÅO|#Ö’ ã≤÷~°OQÍ L#flO`«=~°‰õÄ, "å~°∞ J^èŒ~å‡xfl Jã¨Ç≤ϺOK«∞‰õΩO@∂,
439
221 4.J<£ x™ê 5= áê~å
4= áê~å
142 xâ◊ÛÜ«∞OQÍ HõÑ@ ¨ ∞Å∞ JÖÏ¡ÇÏπ #∞
"≥∂ã¨O KÕÜ«∞Eã¨∞Î<åfl~°∞. J~Ú`Õ
JÖÏ¡ÇπÏ "åi "≥∂™êxH˜ tHõ∆ qkèOK«
#∞<åfl_»∞.201 "å~°∞ #=∂A HÀã¨O
xÅ|_ç#ѨC_»∞ ZO`À |^ŒúHõO`À,202
ˆH=ÅO [#∞ʼnõΩ K«∂¿Ñ L^ÕÌâ◊O`À
xÅ|_»`å~°∞.203 U^À <å=∞ =∂„`«OQÍ
^≥"· åxfl 㨇i™êÎ~∞° .204
K≥_»∞Å#∞ JiHõ_»∞`«∂ L#flO`« =~°‰õÄ Jqâßfiã¨∞Å∞ "åix ÖÁOQÆnã¨∞HÀÖË~°∞.
W=∂"£∞ W|∞flÖò J~°c WÖÏ JO@∞<åfl~°∞: ''JxflO\˜Hõ<åfl L`«Î=∞"≥∞ÿ# J~°÷O
W^Õ.—— ZO^Œ∞HõO>Ë JÖÏ¡ÇÏπ D q^èOŒ QÍ ÃãÅqã¨∞<Î åfl_»∞: ''g∞ÃÑ· U qѨ`∞« Î =zÛѨ_<ç å
Jk g∞~°∞ ã¨OáêkOK«∞‰õΩ#fl ^•x Ѷ¨ÅO J~Ú LO@∞Ok—— (J+π +¨Ø~å–30).
JO>Ë =Úã≤¡OÅ∞ ZѨC_»∞, ZHõ¯_» F@q∞x K«qK«∂ã≤<å Jk "åi á⁄~°ÉÏ@∞
=Å¡<Õ#x `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü). nx^•fi~å `≥e¿ã^Õq∞@O>Ë, =Úã≤¡OÅ
Ѩ~å[Ü«∞O, Ѩ~ånè#`« "å~°∞ KÕã¨∞‰õΩ#fl `«Ñ¨CŠѶ¨e`«"Õ∞.
201. nxH˜ ã¨O|OkèOz# ã¨OH˜∆ѨΠq=~°} JÖò |Y~å ã¨∂~å „áê~°OÉèíOÖ’<Õ =zÛOk.
202. W™ê¡O =¸Å ã¨O÷ ÉèÏÅÖ’ ZO`À =ÚYº"≥∞#ÿ k #=∂A. JO^Œ∞Ö’ ‰õÄ_® HõÑ@ ¨ ∞Å∞
`«=∞ |^ŒÌHÍxfl, ™È=∞i`«<åxfl „Ѩ^Œi≈OKÕ"å~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë "åi JO`«~°OQÍÅÖ’
qâßfiã¨OQÍh, ^≥·=cèuQÍh, z`«Îâ◊√kúQÍh LO_Õq HÍ=Ù. JO^Œ∞ˆH Wëê, Ѷ¨„*ò
#=∂AÅ∞ "åiÔHO`À ÉèÏ~°O JxÑ≤OKÕq. =∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) "å~°∞
„Ѩ=zOz#@∞¡, ''HõÑ@¨ ∞ÅÃÑ· Wëê, Ѷ„¨ *ò "ÕàÅ◊ #=∂AÅ∞ =∞s ÉèÏ~°OQÍ LO\Ï~Ú——
(ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs: =∞"åv`«∞ã¨ûÖÏ`ü – ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O, H˜`å|∞Öò =∞™êl^£).
203. #=∂A KÕã≤<å "å~°∞ (HõѨ@∞Å∞) [#∞ʼnõΩ K«∂¿Ñ L^ÕÌâ◊ºO`À, =Úã≤¡OÅ#∞
"≥∂ã¨Ñ¨ÙKÕÛ ã¨OHõÅÊO`À KÕ™êΈ~ `«Ñ¨Ê =∞#™ê~å KÕÜ«∞~°∞.
204. JÖÏ¡ÇÏπ #∞ U^À <å=∞=∂„`åxH˜ 㨇i™êÎ~∞° . ÖËHõ #=∂A KÕã<≤ å ‰õΩÑ¡ OΨ QÍ KÕ™êÎ~∞° .
#=∂AÖ’ z`«Îâ◊√kú, ^≥·=ÉèíH˜Î, J}‰õΩ=, q#„=∞`« Ö’Ñ≤Oz#ѨÙ_»∞ =∞x+≤
x^•#OQÍ#∂, UHÍ„QÆ z`«ÎO`À#∂ #=∂A KÕÜ«∞ÖË_»∞. JÖò |Y~å ã¨∂~åÖ’x
45= =K«#OÖ’ K≥ѨÊ|_ç#@∞¡, xâ◊ÛÜ«∞OQÍ #=∂A Hõ+¨ì"≥∞ÿ#Ѩ<Õ. HÍx JÖÏ¡ÇπωõΩ
ÉèíÜ«∞Ѩ_Õ ^•ã¨∞ʼnõΩ Jk ZO`«=∂„`«O Hõ+¨ì`«~°O HÍ^Œ∞. ǨÏnã¨∞ÅÖ’ JOu=∞
^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) WÖÏ „ѨɒkèOKå~°∞: ''Wn HõÑ\¨ ˜ #=∂A, Wn HõÑ\¨ ˜ #=∂A,
Wn HõѨ\ ˜ #=∂A. J`«_»∞ ‰õÄ~˘Ûx ã¨∂~°∞ºx HÀã¨O xsH˜∆™êÎ_»∞. ã¨∂~°∞º_»∞
Ã+`· å<£ Ü≥ÚHõ¯ ~Ô O_»∞ H˘=ڇŠ=∞^躌 L#flѨC_»∞ (JO>Ë ã¨∂~åºãÎ̈=∞Ü«∞ ã¨=∞Ü«∞O
440
4.J<£ x™ê =ÖòÅ<£=ÚÇπ Ïã¨<å`ü
`«<åÅ∂ 222 4.J<£ x™ê 5= áê~å
4= áê~å
143 "å~°∞ Z@∂ H͉õΩO_® =∞^茺֒<Õ 146 J~Ú`Õ Ñ¨âßÛ`åÎѨO K≥Ok, `«=∞
Tyã¨ÖÏ_»∞`«∞<åfl~°∞. ѨÓiÎQÍ J@∂ „Ѩ=~°Î##∞ K«Hõ¯k^Œ∞̉õΩx, JÖÏ¡ÇπÏ#∞
LO_»~°∞, ã¨iQÍæ W@∂ LO_»~°∞.205 QÆ\ ˜ìQÍ #q∞‡, `«=∞ ^èŒ~å‡xfl JÖÏ¡ÇπÏ
JÖÏ¡ÇπÏ Z=i#~Ú`Õ JѨ=∂~°æO áêÖË˚ H˘~°ˆH „Ѩ`ÕºH˜OK«∞‰õΩ#fl@¡~Ú`Õ JѨC_»∞
™êÎ_À "åxHÀã¨O h=Ù U =∂~åæhfl Hõ#∞ g~°∞ qâßfiã¨∞Å`Àáê@∞ LO\Ï~°∞.208
Q˘#ÖË=Ù. `«fi~°Ö’<Õ JÖÏ¡ÇπÏ qâßfiã¨∞ʼnõΩ Q˘Ñ¨Ê
144 F qâ◊fiã≤Oz# "å~°ÖÏ~å! qâßfiã¨∞ „ѨuѶ¨ÖÏxfl „Ѩ™êk™êÎ_»∞.
Å#∞ =^Œe Jqâßfiã¨∞Å#∞ q∞„`«∞Å∞QÍ HÍѨ@ºO. D HÍѨ@º ~ÀQÆO L#fl"åix HõѨ@∞Å∞QÍ =º=ǨÏiOK«@O [iyOk.
KÕã∞¨ HÀHõO_ç. Uq∞\©, g∞‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ „Ѩ[Å#∞ "≥∂ã¨yOz, `«=∞ Ѩ|ƒO QÆ_»∞ѨىõΩ<Õ L^ÕÌâ◊ºO`À HõѨ@∞Å∞ D ^ŒfiO^Œfi
g∞ˆ~ JÖÏ¡ÇπωõΩ ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# P^è•~°O hux áê\˜™êÎ~°∞. =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) HÍÅOÖ’ WÖÏO\˜ XHõ =~°æO LO_Õk.
ã¨=∞‰õÄ~°Û^ŒÅ∞ã¨∞<Î åfl~å?206 "å~°∞ `«=∞#∞ =Úã≤¡OÅ∞QÍ ÃÑ·H˜ K≥ѨC‰õΩ#flѨÊ\˜H©, x*ÏxH˜ "å~°∞ =Úã≤¡=ÚÅ∞
145 HõÑ@ ¨ ∞Å∞ xâ◊ÛÜ«∞OQÍ #~°HOõ Ö’x HÍ~°∞. "åi PO`«~åºÖ’¡ HÍѨ@ºO, u~°™ê¯~°O u+¨ª"Õã≤ LO_Õq. "åi Ö’QÆ∞@∞ì#∞
J^èŒ=∂u J^èŒ=∞ „âı}˜Ö’H˜áÈ`å~°∞.207 QÆ∞iOz JÖÏ¡ÇÏπ =Ç‘Ï (^≥=· "å}˜) ^•fi~å `«# „Ѩ=HõÎ (ã¨)‰õΩ ѨÓiÎQÍ `≥eÜ«∞*Ëâß_»∞.
"åiH˜ ã¨Ç¨Ü«∞Ѩ_Õ "åix h=Ù J~Ú`Õ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) P<å\˜ Ѩiã≤÷`«∞Å ^Œ$ëêì º "åi Ö’QÆ∞@∞ì#∞ |@ì|Ü«∞Å∞
Z#fl\˜H© K«∂_»ÖË=Ù. KÕÜ«∞ÖË^Œ∞. HÍHõáÈ`Õ HÍѨ@º ~ÀQÆ ÅHõ∆}ÏÅ#∞ PÜ«∞# (ã¨) ã¨OˆH`«„áêÜ«∞OQÍ
`≥eÜ«∞*Ëâß~°∞. `«^•fi~å =Úã≤¡OÅ∞ HõѨ@∞Å#∞ Ѩã≤QÆ>Ëì"å~°∞. PÜ«∞# (ã¨Jã¨O)
Pã¨#fl"≥∞ÿ#ѨÙ_»∞) ÖËz @Hõ@HÍ <åÅ∞QÆ∞ ã¨*ÏÌÅ∞ KÕ¿ã™êÎ_»∞—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O :
WÖÏ „Ѩ=zOKå~°∞ : ''Z=iÖ’ <åÅ∞QÆ∞ ^Œ∞+¨ì ÅHõ∆}ÏÅ∞ á⁄_»ã¨∂ѨÙ`åÜ≥∂ J`«_»∞
H˜`å|∞Öò =∞™êl^£† =ÚJ`åÎ : H˜`å|∞Öò Y∞~üP<£).
ѨiѨÓ~°‚ #Ü«∞=OK«‰õΩ_»∞ (HõѨ\ ˜) J~Ú LO\Ï_»∞: =∞Ô~=iÖ’ D <åeæO\˜Ö’
205. Jqâßfiã¨∞Å =^ŒÌ‰õΩ "≥o§#ѨÙ_»∞ "åi ã¨Ç¨Ï"åã¨∞Å∞QÍ K≥ѨC‰õΩO\Ï~°∞. =Úã≤¡OÅ XHõ ^Œ∞~°∞æ}O LO@∞O^À ^•xfl q_»<å_»#O`«=~°‰õÄ J`«xÖ’ HÍѨ@ºOÖ’x XHõ
=^ŒÌ‰õΩ =zÛ#ѨC_»∞ "åi „âıÜ≥∂aèÖÏ+¨µÅ∞QÍ #\˜™êÎ~°∞. ÃÑ· #∞OzQÍh, ֒Ѩe ÉèÏQÆO LO@∞Ok. J"Õ=∞O>ˆ 1. J`«x =^ŒÌ J=∂#`«∞ (JѨÊyO`«)#∞ Éèí„^ŒÑ¨i¿ãÎ
#∞OzQÍh "å~°∞ ѨÓiÎQÍ Jqâßfiã¨∞Å "≥·Ñ¨Ù<å ÖË~°∞, ѨÓiÎQÍ =Úã≤¡OÅ "≥·Ñ¨Ù<å ^•xfl HÍ*Ë™êÎ_»∞. 2. =∂\Ï¡_ç`Õ J|^ŒúO K≥|∞`å_»∞. 3. P_ç `«Ñ¨C`å_»∞. 4.
ÖË~°∞. ÃÑ·H˜ =Úã≤¡OÅ =∞#∞+¨µÅ∞QÍ HÍ#=ã¨∞Î#flѨÊ\˜H© ֒Ѩe#∞Oz Jqâßfiã¨∞Å [QÆ_®xH˜ ky#ѨÙ_»∞ ã¨`åºxfl ^èŒ~å‡xfl Ѩi`«ºlOz Jã¨`åºxH© J_»¤QÀÅ∞‰õΩ
=∞Ozx HÍOH˜∆ã¨∞Î<åfl~°∞. =∞i H˘O`«=∞Ok HõѨ@∞Å∞ qâßfi™êxH˜ – Jqâßfi™êxH© X_çQ_Æ `» å_»∞—— (ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ |∞MÏs : D=∂<£ – ÉÏ|∞ JÖÏ=∞uÖò =Ú<åѶM≤ ò† =Úã≤O¡ :
=∞^躌 Tyã¨ÖÏ_»∞`«∞<åfl~°∞. JO^Œ∞Hˆ HõÑ\¨ ˜ QÆ∞iOz =∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O)
WÖÏ "åºMϺxOKå~°∞ : ''HõѨ\ ˜ LѨ=∂#O (Q˘éˇ]áÈ`«∞`À [`«Hõ@ì_®xH˜) Ô~O_»∞ D=∂<£ – ÉÏ|∞ |Ü«∂#∞ Y™ê~ÚeÖò =Ú<åѶ≤Mò). WqQÍHõ ~ÚOHÍ W`«~°
Q˘éˇ] =∞O^ŒÅ =∞^茺 `å~°\Ï¡_Õ Q˘éˇ]ÖÏO\˜k. XHÀ¯™êi Jk XHõ =∞O^Œ "≥·Ñ¨Ù‰õΩ ^Œ∞~°∞æ}ÏÅ∞ ‰õÄ_® ~å#∞#fl PÜ«∞`«∞ÅÖ’ q=iOK«|_®¤~Ú.
áÈ`Õ, =∞~À™êi =∞~À=∞O^Œ "≥·Ñ¨Ù‰õΩ "≥à◊√`«∞Ok—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O : H˜`å|∞Öò XHõ"Õà◊ <Õ\ ˜ =Úã≤¡OÅÖ’ D ã¨fiÉèÏ=O HõxÑ≤¿ãÎ "å~°∞ `«=∞Ö’x D J=QÆ∞}ÏÅ#∞
=Ú<åѶ≤v<£). |\˜ì HõѨ@∞Å#∞ áÈe#"å~°∞QÍ Ñ¨iQÆ}˜OK«|_»`å~°x ѨO_ç`«∞Å∞ "åºMϺxOKå~°∞.
206. JO>Ë Jqâßfiã¨∞Å`À ¿ãflǨÏã¨O|O^è•Å∞ ÃÑ@∞ìHÀ~å^Œx JÖÏ¡ÇÏπ `åH©^∞Œ KÕã∞¨ <Î åfl_»∞. =∞iH˘O`«=∞Ok q^•fiOã¨∞Å∞ qâßfiã¨O Ö’Ñ≤Oz# HõÑ@ ¨ ∞Å∞ – PK«~} ° â◊¥#º"≥∞#ÿ
Wk `≥eã≤# `«~∞° "å`« ‰õÄ_® Z=~°~Ú<å WHõ g∞^Œ@ "åix ^Àã¨∞ÅÎ ∞QÍ KÕã∞¨ ‰õΩO>Ë, HõѨ@∞Å∞ Jx =sæHõiOKå~°∞. ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) HÍÅOÖ’x HõѨ@∞ÅÖ’ qâßfiã¨O
g∞~°∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ g∞‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ ™êH∆ͺxfl ã¨=∞‰õÄ~°∞Û‰õΩO@∞<åfl~°x ÉèÏ=O. (D=∂<£) Ö’Ñ≤Oz LO_Õk. HÍx <Õ\ ˜ „H˜Ü«∂â◊¥#º"≥∞ÿ# =Úã≤¡OÅÖ’ qâßfiã¨"≥∞ÿ`Õ
207. =∞#ã¨∞Ö’ XHõ\ ˜, =∂@Ö’ XHõ\ ˜! ÃÑ·# =∞$^Œ∞`«fiO ֒ѨÅO`å ‰õΩà◊√¡!! – W^Õ LOkQÍh PK«~°} Ö’Ñ≤Ozk. D=∂<£ Ö’Ñ≤Oz# "åiH˜ qkèOK«|_Õ tHõ∆ HÍѶ≤~°∞¡,
441 442
4.J<£ x™ê ÖÏ=ÖòÜ«Å<£Ú=ÚÇπ
Ç≤`«<Ï|∞ƒÖÏ¡
Ïã¨<å`üǨï
åÅ∂
147 g∞~°∞ Hõ$`«AÅ˝ ∞QÍ =∞ã¨Å∞‰õΩO@∂,
qâßfiã¨∞Å∞QÍ L#flѨC_»∞209 JÖÏ¡ÇπÏ
q∞=∞‡efl tH˜∆Oz UO KÕ™êÎ_»∞? JÖÏ¡ÇπÏ
qÅ∞=xKÕÛ"å_»∂, Jhfl `≥eã≤#"å_»∞.210
148 J<åºÜ«∂xH˜ QÆ∞Ô~·#"å_»∞ `«Ñ¨Ê, U
=∞x+≤ J~Ú<å K≥_»∞ =∂@Å∞ aQÆæ~°QÍ
ѨÅHõ\Ïxfl JÖÏ¡ÇÏπ W+¨Ñì _¨ _» ∞» .211JÖÏ¡ÇÏπ
JO`å q<Õ"å_»∂, Jhfl `≥eã≤#"å_»∞.
=Ú„+≤‰Ωõ ¯Å =∂kiQÍ âßâ◊fi`« #~°Hõ tHõ∆ J~Ú LO@∞Ok. J~Ú`Õ PK«~}° Ö’Ñ≤Oz#
"åiH˜ JÖÏ¡ÇπÏ qkèOKÕ tHõ∆ PÜ«∞# Jcèëêìxfl |\˜ì LO@∞Ok.
nxH˜ WOH˘Hõ ÉèÏ=O J#∞"å^ŒOÖ’ K≥ѨÊ|_ç# q+¨Ü«∞"Õ∞. JO>Ë JÖÏ¡ÇπÏ "åi
HõÑ@¨ "≥Y· iH˜ `«y# tHõ∆ qkè™êÎ_∞» . "å~°∞ WǨÏÖ’HõOÖ’ ã¨<å‡~åæxH˜ ^Œ∂~°O J=@"Õ∞
Q͉õΩO_®, Ѩ~Ö° ’HõOÖ’ #~°HOõ Ö’x J@ì_∞» QÆ∞ ™ê÷<å# LO\Ï~°∞. =∞i H˘O`«=∞Ok
q^•fiOã¨∞Å∞ U=∞x K≥áêÊ~°O>Ë f~°∞Êk<å# "åiH˜ `˘Å∞`« "≥Å∞QÆ∞ „Ѩ™êkOK«
|_»∞`«∞Ok. "å~°∞ P "≥Å∞QÆ∞Ö’ =Úã≤¡OÅ`À HõÅã≤ #_»∞™êÎ~°∞. P `«~°∞"å`« "åiÃÑ·
JO^èŒHÍ~°O P=iã¨∞ÎOk. JÖò ǨÏn^£ ã¨∂~åÖ’x 13= "åHõºOÖ’ D q+¨Ü«∞O
q=iOK«|_çOk. – (D JOâ◊O J#∞"å^Œ‰õΩÅ `«~°Ñ¶¨Ù #∞Oz).
#~°HOõ Ö’x J@ì_∞» QÆ∞ „Ѩ^âÕ O◊ 'ǨqÜ«∞— J#|_»∞`«∞Ok. JÖÏ¡ÇÏπ ^•#∞flOz =∞#efl
~°H˜∆OK«∞QÍHõ! HÍѨ@º QÆ∞}ÏÅ∞ =∞#Ö’ *Á~°|_»‰õΩO_® LO_»∞QÍHõ!!
208. JO>Ë † HõÑ@ ¨ ∞Ö’¡x "åÔ~=~°~Ú<å ã¨~ˆ z`«âÎ √◊ kú`À D <åÅ∞QÆ∞ ã¨^∞Œ }æ ÏÅ#∞ ѨÙ}˜H˜
ѨÙK«∞Û‰õΩO>Ë JÖÏ¡ÇπÏ "åix #~°HÍyfl ÉÏi#∞Oz ~°H˜∆Oz, ã¨[˚#∞Å`À áê@∞
ã¨fi~°æOÖ’H˜ „Ѩ"ÕtOѨ*Ë™êÎ_»∞.
209. Hõ$`«A˝Å∞QÍ "≥∞ÅQÆ@=∞O>Ë ÉèÏ=O ^≥·"å[˝efl J#∞ã¨iOz K≥_»∞ʼnõΩ ^Œ∂~°OQÍ
LO_»@O, ã¨`å¯~åºÅ#∞ =∞#ã¨∂ÊùiQÎ Í KÕÜ∞« @O J#fl=∂@! Wk ^≥"· å#∞„QÆÇ¨ ʼnõΩ
„H˜Ü∂« `«‡HõOQÍ K«∂¿Ñ Hõ$`«[`˝ åÉèÏ=O. D=∂<£ (qâßfiã¨O) JO>Ë ^Õ=Ùx UHõ`åfixfl,
PÜ«∞# áÈ+¨H`õ åfixfl, JOu=∞ ^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨) "åi „ѨÉ=íè <åxfl, PÜ«∞# ã¨O^Õâßxfl
=∞#™ê~å #q∞‡ `«^Œ#∞QÆ∞}OQÍ #_»=@O.
210. JO>Ë ^≥·"å#∞„QÆǨŠѨ@¡ Hõ$`«[˝`å ÉèÏ=O Hõey LO_Õ"åix ^Õ=Ù_»∞ `«Ñ¨ÊHõ
P^Œi™êÎ_»∞. =∞#ã¨∂ÊùiÎQÍ qâ◊fiã≤Oz# "åÔ~=~À ^≥·"åxH˜ Z~°∞ˆH. "åi qâßfiã¨
™ê÷~Úx, PK«~°}Ï f~°∞#∞|\˜ì PÜ«∞# "åiH˜ JO`«ã¨∞÷Å#∞ „Ѩ™êk™êÎ_»∞.
211. XHõiÖ’ U^≥·<å K≥_»∞QÆ∞ LO>Ë ^•xfl K«~°ÛhÜ«∂Oâ◊OQÍ KÕÜ«∞~å^Œh, UHÍO`«OÖ’
443
223 4.J<£ x™ê 5= áê~å
4=
6= áê~å
149 g∞~°∞ U^Œ<åfl =∞Oz Ѩxx |Ç≤Ï~°æ
`«OQÍ KÕã<≤ å, QÆ∞@∞ìQÍ KÕã<≤ å ÖËHõ U^≥<· å
K≥_»∞QÆ∞#∞ =∞xflOz =^Œe ÃÑ\˜ì<å212
JÖÏ¡ÇπÏ Jq∞`«OQÍ =∞xflOKÕ"å_»∞,
ã¨~fi° â◊‰Ωõ _Î ∂» (Jx `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç.)
J`«xfl #K«Û*ˇáêÊÅx +¨sÜ«∞`«∞ `åH©^Œ∞ KÕ™ÈÎOk. XHõ"Õà◊ ^èŒ~å‡xH˜ #+¨ìO
"å\˜Å∞¡`∞« #fl ѨHO∆õ Ö’ ^•xfl |Ç≤Ï~°`æ O« KÕÜ∞« =K«∞Û. JÖψQ ѨaQ¡ Íæ K≥_∞» ‰õΩ áêÅÊ_»@O
‰õÄ_® ZO`«=∂„`«O "åOKè«hÜ«∞O HÍ^Œ∞. P =∂@H˘¿ãÎ K≥_»∞#∞ QÆ∞@∞ìQÍ KÕã≤<å,
|Ç≤Ï~°OQÆOQÍ KÕã≤<å–Jk J^èŒ~°‡"Õ∞, x+≤^Œú"Õ∞! =∞i P K≥_»∞#∞ ÉÏǨ@OQÍ KÕ¿ãÎ
Jk =∞iO`« ^•~°∞}O JxÑ≤OK«∞‰õΩO@∞Ok. k=º Y∞~üP<£ ÃÑ·# ¿Ñ~˘¯#|_ç# D
Ô~O_»∞ ~°HÍÅ K≥_»∞Å#∂ |Ü«∞@ÃÑ@ì\Ïxfl YO_ç™ÈÎOk. JÖψQ XHõ =ºH˜Îx J`«#∞
KÕÜ«∞x `«Ñ¨CH˜ ÖËHõ KÕã≤# `«Ñ¨CÔH·<å J`«xfl Z_®ÃÑ_® ^Œ∞e¿ÑÜ«∞@O ‰õÄ_®
WO^Œ∞Ö’H˜ =KÕÛã¨∞ÎOk. JO>Ë nxfl ‰õÄ_® Y∞~üP<£ YO_çã¨∞Î#flk.
J~Ú`Õ ^Œ∞~å‡~°∞æx =¸ÅOQÍ J<åºÜ«∂xH˜ QÆ∞~°ÜÕ∞º =ºH˜ÎH˜ =∂„`«O `«∂Å<å_Õ
J#∞=∞u ~Ú=fi|_çOk. `«#‰õΩ [iy# J<åºÜ«∂xfl #Å∞QÆ∞i =ÚO^Œ∂
q=iOK«\ÏxH˜ ‰õÄ_® J#∞=∞u LOk. nx=Å¡ [iˆQ XHõ "Õ∞Å∞ Uq∞@O>Ë P
K≥_»¤"å_»∞ WHõg∞^Œ@ K≥_»∞‰õΩ ^Œ∂~°OQÍ LO_»=K«∞Û ÖË^• ÉÏkè`« =ºH˜ÎH˜ [iy#
#ëêìxfl K≥eO¡ K«=K«∞Û. ~Ô O_À "Õ∞Å∞ Uq∞@O>ˆ D ã¨OѶ∞¨ @# [#∞ʼnõΩ QÆ∞}áê~îO°
HÍQÆÅ^Œ∞. ǨÏnã¨∞Ö’ WÖÏ LOk: XHõ=ºH˜Î ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) ã¨xflkèÖ’H˜ =zÛ,
`«# á⁄~°∞QÆ∞"å_»∞ `«##∞ J^ÕѨxQÍ "Õkèã¨∞Î#fl@∞¡ Ѷ≤~åº^Œ∞ KÕâß_»∞. ''h WO\’¡x
™ê=∂#∞#∞ fã≤ gkèÖ’ ÃÑ@∞ì—— Jx PÜ«∞# (ã¨) J`«xH˜ ã¨ÅǨ ~ÚKåÛ~°∞. P
=ºH˜Î J^Õ Ñ¨xKÕâß_»∞. ^•iQÆ∞O_® #_»záÈÜÕ∞ "å~°O`å 'Uq∞\© ã¨OQÆu?— Jx
qKåiOK«™êQÍ~°∞. P =ºH˜Î `«# á⁄~°∞QÆ∞"åx "ÕkOè ѨÙÅ#∞ UHõ~∞° =ÙÃÑ>Ë"ì å_»∞. ^•O`À
^•i# "≥àı§"å~°O`å P á⁄~°∞QÆ∞"å_çfl â◊Ñ≤OKÕ"å~°∞. D Ѩiã≤÷u á⁄~°∞QÆ∞"å_çH˜
ZO`À W|ƒOkHõ~°OQÍ `«Ü«∂~°~ÚOk. Z@ìˆHʼnõΩ J`«_»∞ Hõ∆=∂Ѩ} HÀ~°∞HÀ=@"Õ∞
QÍHõ, WHõg∞^Œ@ Z#fl_»∂ "ÕkOè K«#x x~°~‚ ÚOK«∞‰õΩ<åfl_»∞. |Ü«∞@=Ù#fl ™ê=∂#∞#∞
WO\’¡H˜ `«~°eOK«=∞x ‰õÄ_® J`«_»∞ „áê^èÕÜ«∞Ѩ_®¤_»∞—— (ã¨∞#<≥ J|∂ ^•=Ó^£ :
H˜`å|∞Öò J^ŒÉò).
212. Z=~°~Ú<å `À\˜ =ºH˜ÎÃÑ· ^Ò~°˚<åºxH˜ áêÅÊ_ç`Õ, `«#‰õΩ [iy# J<åºÜ«∞O "Õ∞~°ˆH
„ѨfHÍ~°O f~°∞ÛHÀ=\ÏxH˜ W™ê¡g∞Ü«∞ +¨sÜ«∞`«∞ J#∞=∞uxzÛOk. ''Ѩ~°ã¨Ê~°O
^Œ∞~åƒù+¨‰õΩ, u@¡‰õΩ ky# W~°∞=ÙiÖ’ =ÚO^Œ∞QÍ u@¡ ѨÙ~å}O "≥Ú^ŒÖˇ\ ˜ì# "åxÃÑ·
P áêѨO Ѩ_»∞`«∞Ok. J~Ú`Õ ÉÏkè`«∞_≥·# Z^Œ∞\˜ =ºH˜Î (ˆH=ÅO u@∞ì‰õΩ ["å|∞
=∂„`«"∞Õ K≥ÑÊ≤ ) ǨÏ^Œ∞Ì g∞~°‰Ωõ O_® L#flѨC_Õ WÖÏ [~°∞QÆ∞`«∞Ok (ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ =Úã≤O¡ :
444
4.J<£ x™ê ÖÏ=ÖòÜ«
Å<£Ú=ÚÇπ Ïã¨<å`ü
`Ç≤«<Ï|∞ƒÖÏ¡
åÅ∂ Ǩï 224 4.J<£ x™ê 5= áê~å
4=
6= áê~å
150 Z=~°~Ú`Õ JÖÏ¡ÇπÏ#∞, PÜ«∞# 153 (F „Ѩ=HÍÎ!) h=Ù PHÍâ◊O #∞Oz
„Ѩ=HõÎÅ#∞ u~°ã¨¯i™êÎ~À, JÖÏ¡ÇπÏ U^≥·<å „QÆO^ä•xfl `«=∞ÃÑ· J=`«iOѨ
=∞iÜ«Ú PÜ«∞# „Ѩ=HõÎÅ =∞^茺 *ˇÜ«∞º=Åã≤OkQÍ D „QÆO^äŒ=ǨïÅ∞
Éè^Ë ÉŒ Ïè =O áê\˜OK«^ÅŒ ∞ã¨∞<Î åfl~À, WOHÍ x#∞fl J_»∞QÆ∞`«∞<åfl~°∞.215 "å~°∞ nx
''"Õ∞=Ú H˘O`«=∞Ok „Ѩ=HõÅÎ #∞ qâ◊fi Hõ < åfl ÃÑ^Œ Ì HÀiˆ H =¸™ê#∞ HÀi
ã≤ ™ êÎ O , =∞i H˘O`« = ∞Okx qâ◊ fi L<åfl~°∞. ''=∂‰õΩ JÖÏ¡ÇÏπ #∞ „Ѩ`º« HõO∆ QÍ
K«∂Ñ≤OK«∞—— Jx "å~°∞ HÀ~å~°∞. "åi
ã≤OK«O—— Jx K≥|∞`«∂,Ô~O\˜H© =∞^茺 F D ^Œ∞~å‡~°æ "≥Y· i =¸ÅOQÍ "åiÃÑ·
(ã¨iH˘`«)Î =∂~åæxfl fÜ«∞^ŒÅ∞ã¨∞<Î åfl~À– Ñ≤_∞» QÆ∞ q~°∞K«∞‰õΩ Ѩ_Oç k. PÃÑ#· "åi
151 gàı§ Jã¨Öˇ·# Jqâßfiã¨∞Å∞.213 =^ŒÌ‰õΩ Z<Àfl ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# x^Œ~°≈<åÅ∞
WÖÏO\˜ Jqâßfiã¨∞Å H˘~°‰õΩ "Õ∞=Ú =zÛ# `«~∞° "å`« ‰õÄ_® "å~°∞ P=Ù
J==∂#Hõ~°"≥∞ÿ# tHõ∆#∞ ã≤^ŒúO KÕã≤ ^Œ∂_»#∞ `«=∞ P~å^茺 ^≥·=OQÍ KÕã¨∞‰õΩ
LOKå=Ú. <åfl~°∞. JѨÊ\˜H© "Õ∞=Ú ^•xfl =∞xflO
Kå=Ú. WOHÍ, "Õ∞=Ú =¸™ê‰õΩ ã¨Ê+¨"ì ∞≥ #ÿ
152 (nxH˜ aè#flOQÍ) Z=~°∞ JÖÏ¡ÇÏπ #∞, „áê|ÖϺxfl (|Ç≤Ï~°OQÆ x^Œ~°≈<åxfl)
PÜ«∞# „Ѩ=HõÎÅO^Œih qâ◊fiã≤Oz, "˘ã¨QÍ=Ú.
"åiÖ’ Z=i =∞^蕺 `Õ_® K«∂Ѩ‰õΩO_® Ü«¸^Œ∞Å∞ Ǩτ[`ü D™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)#∞, Ǩτ[`ü =ÚǨÏ=∞‡^Œ∞ (ã¨Jã¨O)#∞
LO\Ï~À "åiH˜ JÖÏ¡ÇπÏ "åi ѨÓiÎ x~åHõiOK«QÍ, „ÔHã· =Ψ ÙÅ∞ Ǩτ[`ü =ÚǨÏ=∞‡^Œ∞ (ã¨)#∞ x~åHõiOKå~°∞. HÍQ͆ „Ѩ=HõÅÎ
ѨÙ}ºÑ¶¨ÖÏxfl „Ѩ™êk™êÎ_»∞.214 JÖÏ¡ÇπÏ =∞^茺 ÉèË^ŒÉèÏ=O Hõ#|~°KÕ "å~°O`å Jqâßfiã¨∞Å HÀ=‰õΩ K≥Ok#"åˆ~#x JÖÏ¡ÇπÏ
Jáê~°OQÍ Hõ∆q∞OKÕ"å_»∞, Jq∞`«OQÍ ã¨Ê+¨Oì KÕâß_»∞.
Hõ~∞° }˜OKÕ"å_»∞. 214. qâßfiã¨∞Å q^è•#O Uq∞\’ ~ÚHõ¯_» `Õ@`≥Å¡O KÕÜ«∞@O [iyOk. "å~°∞
H˜`å|∞Öò a„~ü). „ѨfHÍ~°O f~°∞Û‰õΩ<Õ J#∞=∞u ~Ú=fi|_ç#ѨÊ\˜H©, ^Œ∞~å‡~°∞æ}˜‚ „Ѩ=HõÎÅO^Œih qâ◊fiã≤™êÎ~°∞. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : =Úã≤¡OÅ∞ JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨)`À
=∞xflOz =^ŒeÃÑ@ì_»O L`«Î=∞O Jx ÃãÅgÜ«∞|_çOk. ZO^Œ∞HõO>Ë JÖÏ¡ÇπÏ ã¨Ç¨, JO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ „ѨÉèíqOѨ*ËÜ«∞|_ç# ^≥·=„Ѩ=HõÎÅO^Œih qâ◊fiã≤™êÎ~°∞. D
ã¨~°fiâ◊‰õΩÎ_»∞, tH˜∆OKÕ JkèHÍ~°O HõÅ"å_≥·#ѨÊ\˜H©, PÜ«∞# ã¨~Ú`«O J<åºÜ«∂xH˜ PÜ«∞`«∞Ö’ '=∞`åÅhfl XHõ¯>Ë— (=ÇπÏ^Œ`≥ J^£Ü∂« <£) J#fl ÉèÏ=# YO_çOK«|_çOk.
X_çQÆ\ ˜ì# ^•ã¨∞Å#∞ Jq∞`«OQÍ =∞xflã¨∞Î<åfl_»∞. JO^Œ∞ˆH Y∞~üP<£Ö’ "Õ~˘HõKÀ@ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) „Ѩ=HõÎ ^≥·=^Ò`åºxfl qâ◊fiã≤OK«x"åi =∞`« ÉèÏ"åÅhfl „`Àã≤ѨÙK«Û
WÖÏ K≥ѨÊ|_çOk: ''K≥_»∞‰õΩ „Ѩu„H˜Ü«∞ J^Õ~°Hõ=∞~Ú# K≥_»∞. HÍx Z=~°~Ú<å |_®¤~Ú. Hˆ =ÅO ^≥=· OÃÑ· qâßfiã¨O Hõey LO>Ë ã¨iáÈ^Œh, ^≥=· O`À áê@∞ JOu=∞
Hõ∆q∞Oz, ã¨O㨯~°}‰õΩ „Ѩܫ∞ufl¿ãÎ ^•xH˜ „ѨuѶ¨ÅO WKÕÛ ÉÏ^茺`« JÖÏ¡ÇπÏk—— (J+π ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨)ÃÑ· qâßfiã¨O Hõey LO>Ë<Õ ™êѶ¨ÅºO ã≤kúã¨∞ÎO^Œh, D ^Œ$HõÊ^äŒOÃÑ·
+¨Ø~å – 40). XHõ ǨÏnã¨∞Ö’ WÖÏ LOk : ''Hõ∆q∞OK«@O =Å¡ JÖÏ¡ÇπÏ Q“~°"åxfl #=∞‡HõO ÖËx"å~°∞ "≥∂HõO∆ á⁄O^Œ*ÏÅ~°x Y∞~üP<£ ã¨Ê+¨Oì KÕãO≤ k. (=∞ixfl q=~åÅ
=∞iO`« JkèHõO KÕ™êÎ_»∞—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O : H˜`å|∞Öò a„~ü =ã≤ûÖÏ – ÉÏ|∞ HÀã¨O JÖò |Y~° ã¨∂~åÖ’x 62= PÜ«∞`«∞ q=~°}#∞ K«∂_»O_ç).
Wã≤ÎÇπÏÉÏaÖò JѶπq =`«Î"åA"£).
213. „QÆO^äŒ=ǨïÅ∞ H˘O`«=∞Ok „Ѩ=HõÎefl qâ◊fiã≤Oz, =∞iH˘O`«=∞Okx u~°ã¨¯iOKÕ 215. JO>Ë, ^≥·=„Ѩ=HõÎ =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) U q^èŒOQÍ `«∂~ü Ѩ~°fi`«O ÃÑ·H˜ "≥o§
"å~°∞. D q+¨Ü«∞O WO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ ‰õÄ_® „Ѩ™êÎ=#‰õΩ =zÛOk. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : ѨÅHõÅÃÑ· „"åÜ«∞|_ç L#fl `Ò~å`«∞ „QÆO^ä•xfl `≥KåÛ_À J^Õq^èOŒ QÍ (F =ÚǨÏ=∞‡^£!)
445 446
4.J<£ x™ê ÖÏ=ÖòÜ«
Å<£Ú=ÚÇπ Ïã¨<å`ü
`Ç≤«<Ï|∞ƒÖÏ¡
åÅ∂ Ǩï 225 4.J<£ x™ê 5= áê~å
4=
6= áê~å
154 "åi #∞Oz „Ѩ=∂}O fã¨∞HÀ= 157 WOHÍ–''=∞~°º"£∞ Ѩل`«∞_»QÆ∞,
\ÏxH˜ "Õ∞=Ú "åiÃÑH· ˜ `«∂~°∞ Ѩ~fi° `åxfl ^≥·=„Ѩ=HõÎ D™ê#∞ "Õ∞=Ú Ç¨Ï`«
Z`åÎ=Ú. ã¨*ò^• KÕã¨∂Î (#QÆ~°) =∂~åÛ=Ú—— Jx J#@O =Å¡ – ("å~°∞
^•fi~°OÖ’xH˜ „Ѩ"tÕ OK«=∞x "åix P*Ï˝ tHõ∆#∞ K«qK«∂âß~°∞). x*ÏxH˜ "å~°∞
Ñ≤OKå=Ú. â◊x"å~°O <å_»∞ ǨÏ^Œ∞Ì g∞i PÜ«∞xfl K«OѨ#∂ÖË^Œ∞,218 tÅ∞=ÃÑ·H˜
„Ѩ=iÎOK«=^ŒxÌ ‰õÄ_® "åiH˜ LѨ^tÕ O ZH˜¯OK«#∂ ÖË^∞Œ . x[O Uq∞@O>Ë, "åi
Kå=Ú. D q^èŒOQÍ "Õ∞=Ú "åi #∞Oz H˘~°‰õΩ PÜ«∞xfl áÈe# =ºH˜Î ~°∂á⁄O
KåÖÏ QÆ\ ˜ì "åQÍÌ#O fã¨∞‰õΩ<åfl=Ú. kOK«|_®¤_»∞.219 D™ê q+¨Ü«∞OÖ’
155 "å~°∞ „Ѩ=∂} ÉèíOQÆO KÕÜ«∞@O qÉèËkOz#"å~°∞ PÜ«∞# =º=Ǩ~°OÖ’
=Å¡#∂, ^≥·"å[˝Å Ѩ@¡ u~°™ê¯~° "≥·YiH˜ ã¨O^ÕǨxH˜ Ö’#Ü«∂º~°∞. JOK«<åÅ#∞
X_çQÆ@ì_»O =Å¡#∂, „Ѩ=HõÎÅ#∞ J#∞ã¨iOK«@O `«Ñ¨Ê220 "åiH˜ D
J<åºÜ«∞OQÍ Ç¨Ï`«=∂~°Û@O =Å¡#∂,216 q+¨Ü«∞"≥∞ÿ YzÛ`«OQÍ Ug∞ `≥eÜ«∞^Œ∞.
''=∂ ǨÏ$^ŒÜ«∂ÅÃÑ· QÆÖË|∞Å∞<åfl~Ú—— Jã¨Å∞ "å~°∞ PÜ«∞xfl K«OѨÖË^Œ∞.
Jx K≥ѨÊ@O =Å¡#∂ ("åiH© âßã≤Î 218. nx^•fi~å qk`«=∞ÜÕ∞º^Õ=∞O>Ë `«=∞ Ѩ^HŒä Oõ „ѨHÍ~°O ^≥=· „Ѩ=HõÎ D™ê (Uã¨∞„H©ã∞¨ )Î #∞
[iyOk). "åã¨Î"åxH˜ "åi u~°™ê¯~°O K«OѨ@OÖ’QÍh, tÅ∞=ÃÑ·H˜ ZH˜¯OK«@OÖ’QÍh Ü«¸^Œ∞Å∞ Hõ$`«Hõ$`«∞ºÅ∞
HÍ~°}OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ "åi ǨÏ$^ŒÜ«∂ʼnõΩ HÍÖËHáõ ÈÜ«∂~°∞. Pe W„=∂<£ ã¨∂~åÖ’x 55= PÜ«∞`«∞‰õΩ W=fi|_ç# ™ê~åOâ◊OÖ’
ã‘Å∞ "Õâß_»∞. JO^Œ∞=Å¡ "å~°∞ KåÖÏ D q+¨Ü«∞O ‰õΩ¡Ñ¨ÎOQÍ q=iOK«|_çOk.
`«‰õΩ¯=QÍ =∂„`«"Õ∞ qâ◊fiã≤™êÎ~°∞. 219. nx ÉèÏ=O Uq∞@O>Ë, `«##∞ K«OáêÅ#fl Ü«¸^Œ∞Å ‰õΩ„@#∞ QÆ∞iOz `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl
Ǩτ[`ü D™ê (Uã¨∞„H©ã¨∞Î) `«# J#∞K«~°∞Öˇ·# ǨÏ"åsÅ#∞ ã¨=∂"Õâ◊Ѩ~°Kå~°∞. P
156 "å~°∞ u~°™ê¯~åxH˜ áêÅÊ_»@O ǨÏ"åsÅ ã¨OYº 12 ÖËHõ 17 =∂„`«"∞Õ . ''g∞Ö’ Z=~°~Ú<å <å ™ê÷#OÖ’ LiHõO|O
=Å¡, =∞~°º"£∞ÃÑ· KåÖÏ Ñ¶¨∞’~°"≥∞ÿ# ZHõ¯_®xH˜ ã≤^ŒúOQÍ L<åfl~å? D `åºQÍxH˜ ã≤^Œú=∞ÜÕ∞º "åiH˜ ^Õ=Ù_»∞ <å
JѨxO^Œ#∞ "≥∂Ѩ@O =Å¡,217 ~°∂Ѩو~YÅ#∞ „Ѩ™êk™êÎ_»∞—— Jx D™ê (Uã¨∞„H©ã¨∞Î) J_çQÍ~°∞. "åiÖ’ XHõ
g∞~°∞ ‰õÄ_® PHÍâ◊O g∞kH˜ "≥o§ ed`« Y∞~üP<£#∞ fã¨∞‰õΩ~°O_ç Jx "å~°∞ Ü«Ú=‰õΩ_»∞ D ѨxH˜ ã≤^ŒúO JÜ«∂º_»∞. JѨC_»∞ Ǩτ[`ü D™ê (Uã¨∞„H©ã¨∞Î)
HÀ~å~°∞. "åi D HÀiHõ "≥#∞Hõ D~°¬º, ^Õfi+¨O, q~À^èŒO `«Ñ¨Ê =∞ˆ~g∞ ÖË=Ù. JHõ¯_ç#∞Oz PHÍâ◊O g∞kH˜ Z`«∞ÎHÀ|_®¤~°∞. `«~°∞"å`« Ü«¸^Œ∞Å∞ =zÛ, Uã¨∞„H©ã¨∞Î
216. JO>Ë "åi "åQÍÌ# ÉèíOQÆO =Å¡#∂, ^≥·= "åHͺÅ#∞ "å~°∞ „`Àã≤ѨÙK«Û@O =Å¡#∂, PHÍ~°OÖ’ L#fl Ü«Ú=‰õΩ}˜‚ fã¨∞‰õΩ"≥o§ tÅ∞=ÃÑ·H˜ ZH˜¯OKå~°∞. `å=Ú D™ê
^≥=· „Ѩ=HõÅÎ #∞ J<åºÜ«∞OQÍ Ç¨Ï`«=∂iÛ# HÍ~°}OQÍ#∂ ^Õ=Ù_»∞ "åix â◊ÑO≤ Kå_»∞ (Uã¨∞„H©ã¨∞Î)#∞ tÅ∞= ÃÑ·H˜ ZH˜¯OKå=∞x Ü«¸^Œ∞Å∞ `«ÅáÈâß~°∞. HÍx "åã¨Î"åxH˜
ÖË^• "åix tH˜∆OKå_»∞. Ǩτ[`ü D™ê JHõ¯_» ÖË~°∞. PÜ«∞# ã¨r= ã≤÷uÖ’<Õ PHÍâ◊O ÃÑ·H˜ Z`«∞ÎHÀ|_®¤~°∞
217. JѨxO^Œ JO>Ë Ü«¸ã¨∞Ѷπ #*Ï˚~`ü À Ǩτ[`ü =∞~°º"£∞‰õΩ J„Hõ=∞ ã¨O|O^èOŒ LO^Œ#fl (Wɡfl Hõã‘~ü, Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü).
JѨxO^Œ! <Õ\ H˜ © H˘O`«=∞Ok ™ÈHÍÖò¤ Ѩiâ’^艌 Ωõ Å∞ D ÃÑ^ŒÌ JѨxO^Œ#∞ ''x~°∂Ñ≤`« 220. ^≥=· „Ѩ=HõÎ D™ê (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) ~°∂ѨÙ~ˆ YÅ#∞ áÈe=Ù#fl =ºH˜xÎ K«OÑ≤# `«~∞° "å`«,
Ü«∞^•~°÷O—— Jx #=∞‡|Å∞‰õΩ`«∞O\Ï~°∞. D q^èŒOQÍ Ü«¸ã¨∞Ѷπ #*Ï˚~ü D™ê `«O„_ç `å=Ú D™ê#∞ `«∞^Œ=Ú\˜ìOKå=∞x "åiÖ’x XHõ =~°æO QÆ\ ˜ìQÍ #=∞‡™êyOk.
Jh (^≥·=O =∞xflOK«∞QÍHõ!) K≥Ñ≤Ê ^≥·=„Ѩ=HõÎ D™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) Ü≥ÚHõ¯ HÍx =∞~À=~°æO =∂„`«O ã¨O^ÕǨÏOÖ’ Ѩ_çOk. tÅ∞=ÃÑ·H˜ ZH˜¯OK«|_ç# =ºH˜Î
=∞Ç≤Ï=∂xfi`« ѨÙ@∞ìHõ#∞ „`Àã≤~å[O@∞<åfl~°∞. D™ê (Uã¨∞„H©ã¨∞Î) HÍ_»h, J`«#∞ =∞~À =ºH˜Î Jh "åi J#∞=∂#O. Ǩτ[`ü
447 448
4.J<£ x™ê ÖÏ=ÖòÜ«
Å<£Ú=ÚÇπ Ïã¨<å`ü
`Ç≤«<Ï|∞ƒÖÏ¡
åÅ∂ Ǩï
158 ÃÑQ· Í JÖÏ¡ÇÏπ PÜ«∞xfl `«# "≥Ñ· Ù¨ #‰õΩ
Z`«∞ΉõΩ<åfl_»∞.221 JÖÏ¡ÇÏπ ã¨~åfikè‰Ωõ º_»∞,
=∞Ǩq"ÕH.˜ 222
D™ê tÅ∞=ÃÑ·H˜ ZH˜¯OK«|_®¤~°#fl q+¨Ü«∂xfl D =~°æO „`Àã≤ѨÙK«Û™êyOk. D™ê
PHÍâ◊O "≥·Ñ¨Ù‰õΩ ™êyáÈ=@O ‰õÄ_® "å~°∞ K«∂âß~°x H˘O`«=∞Ok K≥|∞`å~°∞.
WHõ¯_» qÉèË^ŒO JO>Ë ã¨fiÜ«∞OQÍ „ÔH·ã¨Î= =~åæÖ’¡ L#fl qÉèË^•Åx =∞iH˘O`«=∞Ok
`«ÅáÈâß~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë „ÔH·ã¨Î=ÙÖ’¡x #ã¨∂ÎiÜ«∂ =~°æO, D™ê (Uã¨∞„H©ã¨∞Î)
âßs~°HõOQÍ#~Ú`Õ tÅ∞=ÃÑ·ÔHHͯ~°∞QÍx, ^≥·qHõOQÍ HÍ^Œ∞ Jx JO@∞Ok. J~Ú`Õ
D ǨÏ`«º âßs~°HõOQÍ#∂, ^≥·qHõOQÍ#∂ ‰õÄ_® ѨiѨÓiÎ J~ÚO^Œx =∞ÖϯxÜ«∂
=~°æO #=Ú‡`ÀOk (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü). "≥Ú`«ÎO g∞^Œ "å~°∞ J#∞=∂<åxH˜,
ã¨Oâ◊Ü«∂xH˜ Ö’<≥· L<åfl~°∞.
221. JÖÏ¡ÇπÏ Ç¨Ï„[`ü D™ê JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO (Uã¨∞„H©ã¨∞Î)#∞ ã¨r=OQÍ PHÍâßxH˜
Z`«∞ΉõΩ<åfl_»#\ÏxH˜ D PÜ«∞`«∞ „Ѩ|Å x^Œ~°≈#O. =Ú`«"åu~ü (J#QÍ
`«~`° ~« åÅ∞QÍ ZO`À=∞Ok KÕ`« LÖËd¡ OK«|_»∞`«∂ =™ÈÎ#fl) „áê=∂}˜H"õ ∞≥ #ÿ @∞=O\˜
ǨÏnã¨∞Å ^•fi~å ‰õÄ_® D q+¨Ü«∞O ~°∂_èô J=Ù`ÀOk. qq^èŒ Ç¨Ïnã¨∞ „QÆO^ä•Å`À
áê@∞, ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs, ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O „QÆO^ä•Ö’¡#∂ D ã¨OѶ¨∞@# #"≥∂^≥·
LOk. D ǨÏnã¨∞ÅÖ’ PHÍâ◊OÃÑ·H˜ Z`«∞ÎHÀ|_»@O`À áê@∞ „Ѩà◊Ü«∞k<åxH˜
ã¨g∞ѨOÖ’ PÜ«∞# Éèí∞qÃÑ·H˜ ky ~å=\ÏxH˜ ã¨O|OkèOz# J<ÕHõ q+¨Ü«∂Å∞
‰õÄ_® „Ѩ™êÎ=#‰õΩ =KåÛ~Ú. W=∂"£∞ Wɡfl Hõã‘~ü D LÖË¡Y<åÅxflO\˜h ¿Ñ~˘¯x
z=~À¡ WÖÏ "åºMϺxOKå~°∞: ''D ǨÏnã¨∞Åhfl ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Å¡ÖϡǨï JÖˇ·Ç≤Ï =
ã¨Å¡O) HÍÅO #∞Oz <Õ\ ˜ =~°‰õΩ „Ѩu Ü«ÚQÆOÖ’#∂ ZO`À=∞Ok KÕ`«
LÖËd¡ OK«|_»∞`«∂ =ã¨∞<Î åfl~Ú (JO>Ë Wq '=Ú`«"åu~ü— ǨÏnã¨∞Å∞). D ǨÏnã¨∞Å#∞
LÖË¡dOz#"åiÖ’ Ǩτ[`ü J|∂ǨïÔ~·~° (~°l), Ǩτ[`ü J|∞ÌÖÏ¡ a<£ =∞ãπ=Ó^£
(~°l), L™ê‡<£ a<£ J|∞Öò Pãπ, J|∂ L=∂=∞, #∞"åfiãπ a<£ ã¨"£∞P<£, J|∞ÌÖÏ¡
a<£ J„"£∞ a<£ Pãπ, =Ú[g∞‡ a<£ *ÏiÜ«∞, J|∂ ã¨∞Ô~·Ç¨, Ǩï*ˇ·á¶ê a<£ LÃã·^£
(~°l) „ѨÉèí$`«∞Å∞<åfl~°∞. D ǨÏnã¨∞ÅÖ’ PÜ«∞# (D™ê) ZÖÏ kQÆ∞`å~À, U
ã¨Å÷ OÖ’ kQÆ∞`å~À ‰õÄ_® ã¨∂zOK«|_çOk. PÜ«∞# (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) _≥=∂㨯ãπÖ’x
=∞<å~å +¨iöÜ«∂ =^ŒÌ, Ѷ¨„*ò #=∂AÔH· WMÏ=∞`ü K≥¿ÑÊ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ kQÆ∞`å~°x
`≥Å∞Ѩ|_çOk. PÜ«∞# ѨOkx K«OѨÙ`å~°∞. tÅ∞=#∞ q~°Q˘æ_»`å~°∞. l*òÜ«∂#∞
=∂Ѷ‘ KÕ™êÎ~∞° . PÜ«∞# ǨÏÜ«∂OÖ’ „Ѩ[ÅO`å =Úã≤O¡ Å=Ù`å~°∞. LѨ„^Œ"儈Qã¨~∞° _≥#·
^Œ*Ï˚Öò ‰õÄ_® PÜ«∞# ^•fi~å ã¨OǨÏiOK«|_»`å_»∞. PÜ«∞# HÍÅOÖ’ Ü«∂E*ò
=∂E*òÅ LѨ„^Œ=O ‰õÄ_® ѨÙ@∞ì‰õΩ=ã¨∞ÎOk. Hõ_»‰õΩ PÜ«∞# âßѨO =¸ÅOQÍ<Õ
"åi~°∞=Ùi Hõ^äŒ HõOzH˜ KÕ~°∞`«∞Ok.——
222. JÖÏ¡ÇπÏ Q˘Ñ¨Ê â◊H˜Î=∞O`«∞_»∞. PÜ«∞# ã¨OHõÖÏÊxfl, „Ѩ}ÏoHõ#∞ Z=~°∂ ^•@ÖË~°∞.
449
226 4.J<£ x™ê 5= áê~å
4=
6= áê~å
159 „QÆO^äŒ=ǨïÅÖ’ U XHõ¯_»∂
D™ê#∞, J`«x (JO>Ë `«# ÖËHõ PÜ«∞#)
=∞~°}ÏxH˜ =Ú#∞Ѩ٠qâ◊fiã≤OK«‰õΩO_®
q∞QÆÅ_»∞.223 „Ѩà◊Ü«∞ k<å# PÜ«∞#
"åiÃÑ· ™êH˜∆QÍ LO\Ï_»∞.224
PÜ«∞# â◊~°}∞*ÁzÛ# "åiH˜ Z=~°∂ ZÖÏO\˜ H©_»∞ `«ÅÃÑ@ìÖË~°∞. ÃÑ·QÍ PÜ«∞#
q"ÕHõã¨OѨ#∞fl_»∞. PÜ«∞# x~°‚Ü«∂Åhfl Ü«ÚH˜Î`À, Ѩ~°=∂~°÷O`À ‰õÄ_»∞‰õΩx
LO\Ï~Ú.
223. 'YÉòÅ =∞øuÇ‘Ï— (`«# =∞~°}ÏxH˜ =ÚO^Œ∞) J#fl=∂@Ö’ 'Ç‘Ï— (`«#) J<Õ ã¨~°fi
<å=∞O „QÆO^äŒ=ǨïÅ#∞ („ÔH·ã¨Î=ÙÅ#∞) ã¨∂zã¨∞Î#fl^Œx H˘O`«=∞Ok ѨO_ç`«∞Å∞
Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞. JO>Ë K«xáÈÜÕ∞@ѨC_»∞ „Ѩu „ÔH·ã¨Î=Ù_»∂ D™ê (Uã¨∞„H©ã¨∞Î)#∞
qâ◊fiã≤™êÎ_∞» . HÍx =∞~°} ã¨=∞Ü«∞OÖ’ qâ◊fiã≤OK«@O x„+¨ÊÜ≥∂[#Hõ~O° J=Ù`«∞Ok.
J~Ú`Õ 'ã¨ÅѶπ— =∞iÜ«Ú KåÖÏ=∞Ok Y∞~üP<£ "åºMϺ`«Å „ѨHÍ~°O WHõ¯_» 'Ç‘Ï—
J<Õ ã¨~°fi<å=∞O ^≥·=„Ѩ=HõÎ D™ê (Uã¨∞„H©ã¨∞Î)#∞ ã¨∂zã¨∞Î#flk. JO>Ë PÜ«∞#
=∞~À™êi D Éè∞í qÃÑH· ˜ ky=zÛ, ^Œ*Ï˚Öò J<Õ HõÖ’¡Å [#‰õΩ}˜‚ ã¨OǨÏiOz, ã¨~fi° „`å
W™ê¡O#∞ "åºÑ≤OѨ*Ëã≤# `«~åfi`« (WHõ q∞yeáÈ~Ú#) Ü«¸^Œ∞Å∞, „ÔH·ã¨Î=ÙÅO^Œih
ǨÏ`«=∂~°∞™êÎ~°∞. Éèí∂=∞O_»ÅOÃÑ· =Úã≤¡OÅ∞ `«Ñ¨Ê Z=~°∂ q∞QÆÅ~°∞. D q^èŒOQÍ
„ѨѨOK«OÖ’=Ù#fl „QÆO^äŒ=ǨïÅO^Œ~°∂ Ǩτ[`ü D™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO – Uã¨∞„H©ã¨∞Î)
=∞~°}˜OK«Hõ=ÚO^Õ qâ◊fiã≤Oz `«#∞=Ù Kåe™êÎ~°∞. "åi qâßfiã¨O U `«~°Ç¨‰õΩ
K≥Ok#^≥·<å, U ™ê÷~ÚH˜ K≥Ok#^≥·<å – "å~°∞ qâ◊fiã≤OK«@ =∞<Õk =∂„`«O `«^䌺O.
ã¨Ç‘ÏÇπÏ Ç¨Ïnã¨∞Å ^•fi~å ‰õÄ_® D q+¨Ü«∞O x[=∞x x~å÷~°} J=Ù`ÀOk.
=∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) D q^èŒOQÍ ÃãÅqKåÛ~°∞: ''Z=i KÕuÖ’ <å
„áê}=ÚO^À P â◊H=Θ ∞O`«∞x ™êH˜!∆ =∞~°º"£∞ ‰õΩ=∂~°∞_»∞ JkèHÍiQÍ, <åºÜ«∞jÅ∞xQÍ
g∞ =∞^茺‰õΩ U`≥OKÕ ã¨=∞Ü«∞O `«Ñ¨ÊHõ =ã¨∞ÎOk. PÜ«∞# tÅ∞=#∞ q~°Q˘æ_»`å~°∞.
ѨOkx =kè™êÎ~°∞. l*òÜ«∂ Ѩ#∞fl#∞ ZuÎ"Õ™êÎ~°∞. ^èŒ#O ZO`« Z‰õΩ¯=QÍ
J~ÚáÈ`«∞O^ŒO>Ë ^•xfl ѨÙK«∞Û‰õΩ<Õ"åÔ~=~°∂ LO_»~°∞ (JO>Ë ^•#^èŒ~å‡Å#∞
ã‘fiHõiOKÕ"å~°∞ LO_»~°x ÉèÏ=O). XHõ¯ ã¨*ÏÌ (™êëêìOQƄѨ}Ï=∞O) „ѨѨOK«O
=∞iÜ«Ú JO^Œ∞Ö’ L#fl ™ê=∞„yHõ<åfl „âı+¨ª"≥∞ÿ#kQÍ J~ÚáÈ`«∞Ok.—— D ǨÏnã¨∞
qxÑ≤Oz# `«~°∞"å`« Ǩτ[`ü J|∂ ǨïÔ~·~å (~°l) WÖÏ J<åfl~°∞ – ''g∞~°∞
HÍ"åÅ#∞‰õΩO>Ë k=º Y∞~üP<£Ö’x D =K«<åxfl K«^Œ∞=ÙHÀO_ç : ''= W<£ q∞<£
450
4.J<£ x™ê ÖÏ=ÖòÜ«
Å<£Ú=ÚÇπ Ïã¨<å`ü
`Ç≤«<Ï|∞ƒÖÏ¡
åÅ∂ Ǩï 227 4.J<£ x™ê 5= áê~å
4=
6= áê~å
160 Ü«¸^Œ∞Å ^Œ∞~å‡~°æO =Å¡ "åiH˜ 162 J~Ú`Õ "åiÖ’ ѨiѨÓ~°"‚ ∞≥ #ÿ ,
^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«OQÍ L#fl J<ÕHõ Ѩiâ◊√^Œú ѨiѨHfiõ `«<˘Ok# *Ï˝#O QÆÅ"å~°∂,226
=ã¨∞Î=ÙÅ#∞ "Õ∞=Ú "åiHÀã¨O x¿+kèO qâ◊fiã≤Oz# "å~°∂, hÃÑ· J=`«iOѨ
Kå=Ú. "å~°∞ ZO`À=∞Okx ^≥=· =∂~°Oæ *ˇÜ«∞º|_ç# ^•xh, h‰õΩ ѨÓ~°fiO
#∞Oz J_»∞H¤ À=@O =Å¡#∂,225 J=`«iOѨ*Ü ˇ ∞« º|_ç# ^•xh qâ◊fiã≤OKÕ
"å~°∂, #=∂AÅ#∞ <≥ÅH˘ÖËÊ"å~°∂,227
161 x¿+kèOK«|_ç# =_ô¤x ѨÙK«∞Û [HÍ`«∞#∞ K≥e¡OKÕ"å~°∂,228 JÖÏ¡ÇπÏ
HÀ=@O =Å¡#∂, [#∞Å ™⁄=Ú‡#∞ J<åº =∞iÜ«Ú JOu=∞ k<åxfl qâ◊fiã≤OKÕ
Ü«∞OQÍ ™êfiǨ KÕÜ∞« @O =Å¡#∂ ("åiH© "å~°∂229 – g~°O^ŒiH© "Õ∞=Ú Q˘Ñ¨Ê
^Œ∞~°æu Ѩ\ ˜ìOk). "åiÖ’ Jqâßfiã¨∞ ѨÙ}ºÑ¶¨ÖÏxfl „Ѩ™êk™êÎ=Ú.
Å∞QÍ L#fl"åi HÀã¨O "Õ∞=Ú ÉÏ^è•Hõ~° 163 (F =ÚǨÏ=∞‡^£!) "Õ∞=Ú #∂ÇπÏ
=∞~Ú# tHõ∆#∞ ã≤^ŒúO KÕã≤ LOKå=Ú. "≥·Ñ¨Ù‰õΩ, J`«x `«~°∞"å`« =zÛ# „Ѩ=HõÎÅ
JÇπÏeÖò H˜`åa WÖÏ¡ ÅÜ«¸q∞##fl aÇ‘Ï Y|¡ =∞øuÇ‘Ï—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs : "≥·Ñ¨Ù‰õΩ =Ç‘Ï Ñ¨OÑ≤#>Ë¡ ("å}˜x
H˜`å|∞Öò JOaÜ«∂). nxH˜ ã¨O|OkèOz# ǨÏnã¨∞Å∞ ZO`« JkèHõ ã¨OYºÖ’ J=`«iOѨ*Ëã≤#>Ë¡) h "≥·Ñ¨Ù‰õÄ =Ç‘Ï
L<åflÜ«∞O>Ë W=hfl Hõeã≤ '`«"å`«∞~ü— ™ê÷~ÚH˜ KÕ~°∞‰õΩ<åfl~Ú. (^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) ѨOáê=Ú. WOHÍ "Õ∞=Ú W„ÉÏÇ‘Ï=Ú,
HÍÅO #∞Oz „Ѩu Ü«ÚQÆOÖ’#∂ ZO`À=∞Ok LÖË¡Y‰õΩÅ∞ XHõ q+¨Ü«∞O W™ê‡~¸Å∞, WãπǨY∞, Ü«∂‰õÄ|∞
q=iOK«\Ïxfl `«"å`«∞~ü JO\Ï~°∞. W@∞=O\˜ ǨÏnã¨∞Å#∞ =Ú`«"åu~ü ǨÏnã¨∞Å∞QÍ =∞iÜ«Ú J`«x ã¨O`«u "åiH˜, D™ê,
=º=ǨÏi™êÎ~°∞). D =Ú`«"åu~ü LÖË¡Y<åÅ P^è•~°OQÍ<Õ JÃÇÏ¡ ã¨∞#fl`ü"å~°O`å JÜ«¸º|∞, Ü«¸#∞ã¨∞, Ǩ~°∂#∞,
Ǩτ[`ü D™ê (Uã¨∞„H©ã¨∞Î) PHÍâ◊OÖ’ ã¨r=OQÍ L<åfl~°h, „Ѩà◊Ü«∞ HÍÖÏxH˜ ã¨∞Öˇ·=∂#∞Å "≥·Ñ¨Ù‰õΩ ‰õÄ_® =Ç‘Ï
=ÚO^Œ∞ PÜ«∞# Éè∂í =∞O_»ÅOÃÑH· ˜ ky=™êÎ~x° , ^Œ*Ï˚Öò`À ã¨Ç¨ q∞^䕺^è~Œ å‡Åxfl\˜x ѨOáê=Ú.230 WOHÍ "Õ∞=Ú ^•=Ó^Œ∞‰õΩ
~°∂ѨÙ=∂Ñ≤ W™ê¡O#∞ ã¨~fi° „`å „áê|źO =Ç≤ÏOKÕÖÏ KÕ™êÎ~h° , Ü«∂E*ò =∂E*òÅ<Õ [|∂~°∞ („QÆO^äŒO) "˘ã¨QÍ=Ú.
"å~°∞ ‰õÄ_® PÜ«∞# ǨÏÜ«∂OÖ’<Õ |Ü«∞\˜H˜ =™êÎ~h° , PÜ«∞# (Uã¨∞„H©ã∞¨ )Î „áê~°<÷ å 226. JO>Ë W™ê¡O ã‘fiHõiOz# J|∞ÌÖÏ¡ a<£ ã¨ÖÏO (~°l) `«k`«~° „QÆO^ä=Œ ǨïÅ#fl=∂@!
Ѷe¨ `«OQÍ<Õ D LѨ„^Œ=O ‰õÄ_® JO`«=∞=Ù`«∞O^Œx QÆ\ Qì˜ Í qâ◊fiã≤™êÎ~∞° . ǨÏnã¨∞Å 227. ѨÓ~°fiO „QÆO^äŒ=ǨïÅ∞QÍ LO_ç `«~°∞"å`« JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨)#∞ qâ◊fiã≤Oz#
^•fi~å J=QÆ`«=∞ÜÕ∞ºk ‰õÄ_® W^Õ. "å~°∞ ÖË^• Ç≤Ï„[`ü KÕã≤#"å~°∞ =∞iÜ«Ú J<åû~°∞Åx ÉèÏ=O. JO>Ë +¨sÜ«∞`«∞
224. D ™êHõ∆ ºO `«# "≥Ú^Œ\ ˜ rq`åxH˜, JѨÊ\˜ ã≤÷uQÆ`«∞ʼnõΩ ã¨O|OkèOz#^≥· QÆ∞iOz ‰õ∆Ω}‚OQÍ `≥eã≤#"å~°∞, ã¨OѨÓ~°‚ qâßfiã¨O QÆÅ"å~°∞ J@∞=O\˜
LO@∞Ok. JÖò =∂~Ú^Œ ã¨∂~åÖ’x PYi ÉèÏQÆOÖ’ K≥ѨÊ|_ç#@∞¡ '(JÖÏ¡ÇπÏ!) áêѨHÍ~åºÅ‰õΩ ^Œ∂~°OQÍ LO\Ï~°∞. ^≥·"åxH˜ J~Ú+¨ìHõ~°"≥∞ÿ# Ѩ#∞Å∞ KÕÜ«∞~°∞.
<Õ#∞ "åi =∞^茺 L#flO`«HÍÅ"Õ∞ <Õ#∞ "åix HõxÃÑ@∞ì‰õΩx L<åfl#∞.— 228. WHõ¯_» [HÍ`ü JO>Ë J~°÷O ^èŒ#Ѩ~°"≥∞ÿ# [HÍ`«∂ HÍ=K«∞Û, P`«‡â◊√kú ([HÍ`≥ #Ѷπãπ)
‰õÄ_® HÍ=K«∞Û. [HÍ`≥ #Ѷπû JO>Ë `«=∞ <≥·uHõ`«#∞, #_»=_çHõ#∞ áêáêÅ #∞Oz
225. JO>Ë x~°O`«~°O "å~°∞ X_çQÆ_»∞`«∂áÈ~Ú# áêáêÅ, JѨ~å^è•Å =¸ÅOQÍ – Ѩiâ◊√^ŒúO KÕã¨∞HÀ=@O.
tHõQ∆ Í – Z<Àfl ǨÏÖÏÖò (^è~Œ ‡° ã¨=∞‡`«"∞≥ #ÿ ) =ã¨∞=Î ÙÅ#∞ ǨÏ~å"£∞ (x+≤^OúŒ ) QÍqOKå=Ú.
JÖò J<£ P"£∞ ã¨∂~åÖ’x 146= PÜ«∞`«∞Ö’ D q=~åÅ∞ =™êÎ~Ú. 229. JÖÏ¡ÇπÏ `«Ñ¨Ê =∞~À P~å^茺 ^≥·=O ÖË_»x qâ◊fiã≤OK«@O`À áê@∞, =∞~°}Ï#O`«~°O
451 452
4.J<£ x™ê ÖÏ=ÖòÜ«Å<£Ú=ÚÇπ Ïã¨<å`ü
Ç≤`Ï«<|∞ƒÖÏ¡
åÅ∂ Ǩï
164 h‰õΩ ѨÓ~°fiO QÆuOz# ZO`À
=∞Ok „Ѩ=HõÎÅ =$`åÎO`åÅ#∞ "Õ∞=Ú
h‰õΩ `≥eÜ«∞*Ëâß=Ú.231 =∞Ô~O`À =∞Ok
„Ѩ=HõÎÅ QÍ^äŒÅ#∞ `≥Å∞ѨÖË^Œ∞.232
=¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)`À<≥·`Õ JÖÏ¡ÇπÏ
<Õ~∞° QÍ =∂\Ï¡_®_»∞.233
uiy ÖËѨ|_»`å=∞h, JHõ¯_» PK«~°}Å#∞ |\˜ì |Ǩï=∂#O =∞iÜ«Ú tHõ∆
Åaè™êÎÜ«∞#fl q+¨Ü«∞O ã¨`«ºO Jx #=Ú‡`å~°∞.
230. Ǩτ[`ü Wɡfl JÉσãπ (~°l) Hõ^äŒ#O: ^≥·=„Ѩ=HõÎ =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) `«~°∞"å`«
^Õ=Ù_»∞ U =∞x+≤ÃÑ<· å `«# ã¨O^Õâßxfl J=`«iOѨ*Ü ˇ ∞« º@O QÍh, „Ѩ=HõQÎ Í xÜ«ÚHõOÎ
KÕÜ∞« @OQÍh KÕÜ∞« ÖË^xŒ H˘O`«=∞Ok "åkOK«™êQÍ~°∞. D q^èOŒ QÍ "å~°∞ =ÚǨÏ=∞‡^£
(ã¨) "åi ^≥·=^Ò`åºxfl (i™êÅ`ü#∞) ‰õÄ_® u~°ã¨¯iOKå~°∞. "åiH˜ ["å|∞QÍ D
PÜ«∞`«∞ J=`«iOzOk (Wɡfl Hõã~‘ )ü . WO^Œ∞Ö’ "åi "å^Œ##∞ YO_çOK«@O`Àáê@∞
=ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) "åi ^≥·=^Ò`åºxfl ‰õÄ_® x~°∂Ñ≤OK«@O [iyOk.
231. k=º Y∞~üP<£Ö’ 24 ÖËHõ 25 =∞Ok „Ѩ=HõÎÅ ¿Ñ~°∞¡, "åi rq`« ã¨OѶ¨∞@#Å∞
„Ѩ™êÎ=#‰õΩ =KåÛ~Ú. "åi ¿Ñ~°∞¡ Wq : 1. P^ŒO 2. W„nãπ 3. #∂ÇπÏ 4. Ǩ˙^£
5. ™êeÇπÏ 6. W„ÉÏÇ‘ÏO 7. Å∂`ü 8. W™ê‡~¸Öò 9. WãπǨMò 10. Ü«∂‰õÄÉò
11. Ü«¸ã¨∞Ѷπ 12. JÜ«¸ºÉò 13. +¨µSÉò 14. =¸™ê 15. Ǩ~°∂<£ 16.
Ü«¸#∞ãπ 17. ^•=Ó^£ 18. ã¨∞Öˇ·=∂<£ 19. WÖòÜ«∂ãπ 20. JÖò Z™ê 21.
[HõiÜ«∂º 22. Ü«∞Ǩº 23. D™ê 24. AÖò H˜Ñ¶π¡ (KåÖÏ=∞Ok q^•fiOã¨∞Å
„ѨHÍ~°O) 25. Ǩτ[`ü =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Å"å`«∞ÖÏ¡Ç≤Ï = ã¨ÖÏ=ÚǨ˙ JÖˇ·Ç≤Ï =
JÖˇ·Ç≤Ï"£∞ J[‡~¸<£ – PÜ«∞#ÃÑ·, W`«~° „Ѩ=HõÎÅO^ŒiÃÑ· JÖÏ¡ÇπÏ Ü≥ÚHõ¯ âßOf
HÍ~°∞}ϺÅ∞ ‰õΩiÜ«ÚQÍHõ!)
232. k=º Y∞~üP<£Ö’ „Ѩ™êÎ=#‰õΩ ~åx „Ѩ=HõÎÅ, ã¨O^Õâ◊ǨÏ~°∞Å ã¨OYº ZO`«? – Wk
JÖÏ¡ÇπψH `≥Å∞ã¨∞. ã¨∞„Ѩã≤^Œú"≥∞ÿ# XHõ ǨÏnã¨∞Ö’ ÅH∆Í W~°"≥· <åÅ∞QÆ∞"ÕÅ =∞Ok
Jh, "Õ~˘Hõ ǨÏnã¨∞Ö’ Zxq∞k "ÕÅ =∞Ok Jx LOk. J~Ú`Õ D Ô~O_»∞
LÖË¡Y<åÅ∂ KåÖÏ |ÅÇ‘Ï#"≥∞ÿ#q. Y∞~üP<£ ǨÏnã¨∞Å ^•fi~å `Õ@`≥Å¡=∞ÜÕ∞º
^Õq∞@O>Ë qq^èŒ HÍÖÏÖ’¡, qq^èŒ „Ѩ^ÕâßÖ’¡ Ѩiã≤÷`«∞Å ã¨fi~°∂áêxHõ#∞QÆ∞}OQÍ
ZO`À=∞Ok â◊√Éè"í å~åÎÇϨ ~°∞Å∞, ÃÇÏK«ÛiOKÕ"å~°∞ (^≥=· „Ѩ=HõÅÎ ∞) =KåÛ~°∞. z=iH˜
D „Ѩ=HõΊѨ~°OѨ~° Ǩτ[`ü =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) "åi ~åHõ`À Ѩiã¨=∂ѨÎ
=∞~ÚOk. PÜ«∞# (ã¨)‰õΩ ѨÓ~°fiO =zÛ# „Ѩ=HõÎÅ ã¨OYº Jã¨Å∞ ZO`«? J#flk
453
228 4.J<£ x™ê 5= áê~å
4=
6= áê~å
165 "Õ∞=Ú "åix â◊√Éèí"å~°ÎÅ∞ qx
Ñ≤OKÕ, ÃÇÏK«ÛiOKÕ „Ѩ=HõÎÅ∞QÍ KÕã≤
ѨOáê=Ú234 –„Ѩ=HõÅÎ ∞ =zÛ# `«~∞° "å`«
JÖÏ¡ÇπωõΩ =ºuˆ~HõOQÍ "åkOK«\ÏxH˜
„Ѩ[Å =^ŒÌ U P^è•~°=¸ q∞QÆʼnõÄ_»^xŒ
("Õ∞q∞ÖÏ KÕâß=Ú).235 JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞
ã¨~åfikè‰Ωõ º_»∞, =∞Ǩq"ÕH.˜
ˆH=ÅO JÖÏ¡ÇπψH `≥Å∞ã¨∞ – "ÕÔ~=iH© `≥eÜ«∞^Œ∞. WHõáÈ`Õ PÜ«∞# (ã¨Å¡ÖϡǨï
J֡Ƿ Ï≤ = ã¨ÅO¡ ) `«^#Œ O`«~O° `«=∞#∞ „Ѩ=HõÅÎ ∞QÍ „ѨH\õ O˜ K«∞‰õΩ#fl"å~°∞, „ѨH\õ O˜ K«∞
HÀÉ’ÜÕ∞ "å~°O`å – HõÖ’¡Å [#‰õΩÅ∞, LѨ„^Œ"儈Qã¨~°∞Å∞, J|^•úÅHÀ~°∞Å∞.
J@∞=O\˜ =∂~°æ„Éèí+¨µìÅ =∂@efl #q∞‡ "åix J#∞ã¨iOKÕ"å~°∞ ‰õÄ_® W™ê¡O
Ѩikè #∞Oz "≥·^˘ÅyáÈ`å~°∞. WÖÏO\˜"å~°∞ =∞~˘Hõ q#∂`«fl ã¨=∂[OQÍ
~°∂á⁄O^Œ∞`åˆ~QÍx, =ÚǨÏ=∞‡nÜ«ÚÅ∞QÍ =∂„`«O ÉèÏqOѨ|_»~°∞. JÖψQ q∞~å˚
MÏkÜ«∂hx '=∞ã‘ÃÇÏ =∞ø=Ó^£— („Ѩà◊Ü«∂xH˜ =ÚO^Œ∞ ~å#∞<åfl~°x K≥ѨÊ|_ç#
=∞ã‘ÇπÏ) Jx `«ÅáÈ¿ã q∞~å˚~¸Å∞ ‰õÄ_® P HÀ=‰õΩ K≥Ok#"åˆ~.
233. Wk Ǩτ[`ü =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) qt+¨ª`« J#fl=∂@! ^≥·=O`À <Õ~°∞QÍ
ã¨OÉèÏ+≤Oz# Ѷ¨∞#`« W`«~° „Ѩ=HõÎÅO^ŒiÖ’ DÜ«∞#‰õΩ ^ŒH˜¯Ok. ã¨Ç‘ÏÇπÏ Wɡfl
Ç≤ÏÉσ<£‰õΩ K≥Ok# XHõ LÖË¡Y#O ^Œ$ëêì º ^≥·=O`À <Õ~°∞QÍ ã¨OÉèÏ+≤Oz# Ѷ¨∞#`«
Ǩτ[`ü P^ŒO =∞iÜ«Ú Ç¨Ï„[`ü =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O)‰õΩ ‰õÄ_® =iÎã¨∞ÎO^Œx
W=∂"£∞ Wɡfl Hõã‘~ü ÉèÏqOKå~°∞ (`«Ñ¶‘û~ü Wɡfl Hõã‘~ü).
234. â◊√Éèí"å~°Î JO>Ë qâ◊fiã≤Oz# "åiH˜ J#∞„QÆǨÏÉèíi`«"≥∞ÿ# ã¨fi~°æ=<åÅ â◊√Éèí"å~°Î
W=fi@O. ÃÇÏK«ÛiHõ JO>Ë ^≥·=kèHͯ~åxH˜ áêÅÊ_ç# "åiHÀã¨O =º^è•Éèíi`«"≥∞ÿ#
#~°HÍyfl ã≤^ŒúOQÍ LO^Œx ÉèíÜ«∞ÃÑ@ì_»O.
235. 'Jã¨Å∞ =∂‰õΩ h ã¨O^Õâ◊O Ug∞ JO^ŒÖË^Œ∞— Jx f~°∞Êk<å# „Ѩ[Å∞ JÖÏ¡ÇπÏ
=ÚO^Œ∞ ™ê‰õΩÅ∞ K«∂ÃÑ>Ëì J=HÍâ◊O Un q∞QÆʼnõΩO_® LO_»\ÏxH˜ QÍ#∞ PÜ«∞#
â◊√Éèí"å~°ÎÅ∞ JO^Œ*Ë¿ã, ÉèíÜ«∞ÃÑ>Ëì „Ñ¨=HõÎÅ#∞ Jxfl HÍÖÏÖ’¡#∂, Jxfl *Ï`«∞Ö’¡#∂,
Jxfl „áêO`åÅÖ’#∂ ѨOÑ≤OKå_»∞. Y∞~üP<£Ö’ "Õ~˘HõKÀ@ K≥Ñʨ |_ç#@∞¡ ''XHõ"àÕ ◊
"Õ∞=Ú gà◊§#∞ („Ѩ=HõÎ#∞ ѨOѨHõ) =Ú#∞¿Ñ `«∞^Œ=Ú\˜ìOz LO>Ë, '„ѨÉèí∂! h=Ù
=∂ =^ŒÌ‰õΩ „Ѩ=HõÎ#∞ ZO^Œ∞‰õΩ ѨOѨÖË^Œ∞? D J==∂#Hõ~° ã≤÷u U~°Ê_»Hõ=ÚO^Õ
"Õ∞=Ú h ã¨∂K«#Å#∞ J=ÅOaOz LO_Õ"å~°O Hõ^•?— Jx JO\Ï~°∞—— (`åǨ –
134).
454
4.J<£ x™ê ÖÏ=ÖòÜ«
Å<£Ú=ÚÇπ Ïã¨<å`ü
`Ç≤«<Ï|∞ƒÖÏ¡
åÅ∂ Ǩï 229 4.J<£ x™ê 5= áê~å
4=
6= áê~å
166 (F „Ѩ=HÍÎ!) hÃÑ· J=`«iOѨ*Ëã≤# 171 F „QÆO^äŒ =ǨïÖÏ~å! g∞~°∞ g∞
^•xx QÆ∞iOz, ^•xfl `«# *Ï˝#O`À ^èŒ~°‡O q+¨Ü«∞OÖ’ Juâ◊~ÚÅ¡HõO_ç.238
J=`«iOѨ*Ëâß#x JÖÏ¡ÇπÏ ã¨fiÜ«∞OQÍ ã¨`«ºO `«Ñ¨Ê =∞~À=∂@ JÖÏ¡ÇπωõΩ
™êHõ∆ ºq∞ã¨∞Î<åfl_»∞. ^Œ∂`«Å∞ ã¨~Ú`«O PáêkOK«HõO_ç. =∞~°º"£∞ ‰õΩ=∂~°∞_≥·#
^•x QÆ∞iOz ™êHõ∆ ºq∞ã¨∞Î<åfl~°∞. Jã¨Å∞ D™ê =∞ã‘ÇπÏ ˆH=ÅO ^≥·=„Ѩ=HõÎ
™êH˜∆QÍ JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ KåÅ∞. =∞iÜ«Ú (J~ÚáÈ J#fl) ^≥·="å‰õΩ¯
167 Z=~°~Ú`Õ Jqâßfi™êxH˜ X_çQÆ\ ˜ì, (^•fi~å ѨÙ\˜ìOK«|_ç#"å~°∞) =∂„`«"Õ∞.
^≥·==∂~°æOÖ’H˜ ~å‰õΩO_® W`«~°∞Å#∞ Ǩτ[`ü =¸™ê (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) `«# *Ïu „Ѩ[Å#∞^ÕtÌ Oz WÖÏ J<åfl~°∞ : ''XHõ"àÕ ◊
‰õÄ_® J_»∞¤‰õΩ<åfl~À "å~°∞ xã¨ûO^Õ g∞~°∂, Éèí∂=∞O_»ÅOÃÑ· x=ã≤OKÕ"å~°O`å HõÅã≤ Jqâßfi㨠=∂~åæxfl Z#∞fl‰õΩ<åfl
ǨÏOQÍ JѨ=∂~°æOÖ’ KåÖÏ ^Œ∂~°O (JÖÏ¡ÇπωõΩ HõeˆQ #+¨ìO Ug∞ÖË^Œ∞) JÖÏ¡ÇπÏ U JHõ¯~å ÖËx"å_»∞, ã¨∞ÎuOK«|_ç#
"≥o§áÈÜ«∂~°∞. "å_»∞—— (W„ÉÏÇ‘ÏO – 8) – ǨÏnÃã Y∞^£ã‘Ö’ JÖÏ¡ÇπÏ WÖÏ ÃãÅqã¨∞Î<åfl_»x LOk
– ''F <å ^•ã¨∞ÖÏ~å! g∞Ö’x `˘e – `«∞k =∂#=ÙÅ∞, l#∞flÅO`å HõÅã≤ g∞Ö’
168 Jqâßfiã¨∞Öˇ·, J<åºÜ«∂xH˜ áêÅÊ JO^ŒiHõ<åfl Q˘Ñ¨Ê ã¨^•Kå~° ã¨OѨ#∞flx ǨÏ$^ŒÜ∞« O =ÖË J~ÚáÈ~Ú#ѨÊ\˜H© ^•x=Å¡
_ç# "åix JÖÏ¡ÇπÏ Z\˜ì Ѩiã≤÷uÖ’#∂ <å ~å*ϺkèHÍ~°OÖ’ ZÖÏO\˜ ÃÑ~°∞QÆ∞^ŒÅ LO_»^Œ∞. XHõ"Õà◊ g∞Ö’x `˘e–`«∞k
Hõ∆q∞OK«@OQÍh, U^≥·<å =∂~°æO =∂#=ÙÅ∞, l<åfl`«∞ÅO`å HõÅã≤ g∞Ö’x Ѩ~°=∞ Jq^èÕÜ«Úx ǨÏ$^ŒÜ«∞O =Öˇ
K«∂Ѩ@OQÍh KÕÜ∞« _»∞236– J~ÚáÈ~Ú#ѨÊ\˜H© <å ~å*ϺkèHÍ~°OÖ’ Uáê\˜ `«~°∞QÆ∞^ŒÖÏ ~å^Œ∞. F <å
169 "åiH˜ #~°H=õ ∂~°Oæ K«∂Ѩ@O `«Ñʨ ! ^•ã¨∞ÖÏ~å! XHõ"Õà◊ g∞~°O`å HõÅã≤ XHõ "≥∞ÿ^•#OÖ’ QÆ∞q∞QÆ∂_ç ##∞fl
"å~°O^Œ∞Ö’ ZÅ¡HÍÅO Ѩ_ç LO\Ï~°∞. JÉèíºi÷OK«∞‰õΩ<åfl, g∞ JÉèíº~°÷#Å Hõ#∞QÆ∞}OQÍ <Õ#∞ XH˘¯Hõ¯xH˜ Wã¨∂Î áÈ~Ú<å
WÖÏ KÕÜ∞« @O JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ |Ǩï ã¨∞Å∞=Ù. <å Y*Ï<åÖ’ – XHõ ã¨∂kx ã¨=Ú„^ŒOÖ’ =ÚOz |Ü«∞\˜H˜ fÜ«∞@O =Å¡
ã¨=Ú„^ŒOÖ’ =KÕÛ Ö’@∞ ZO`« LO@∞O^À JO`«‰Ωõ q∞Oz# Ö’@∞ (<å Y*Ï<åÖ’)
170 „Ѩ[ÖÏ~å! g∞ =^ŒÌ‰õΩ g∞ „ѨÉèí∞=Ù U~°Ê_»^Œ∞—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O – H˜`å|∞Öò a„~ü).
`«~°Ñ¶¨Ù#∞Oz „Ѩ=HõÎ ã¨`«ºO fã¨∞‰õΩ 238. J~°cÖ’ 'ÖÏ `«Q∑Å∂— Jx LOk. JO>Ë Juâ◊~ÚÅ¡HõO_ç Jx J~°÷O. `«Q∑Å∂
=KåÛ_»∞. HÍ|\ì̃ g∞~°∞ qâ◊fiã≤OK«O_ç. J#fl Ѩ^ŒO Jã¨Å∞ 'QÆ∞Å∞=Ùfi<£— #∞Oz =zÛOk. QÆ∞Å∞=Ùfi<£ J<Õ Ñ¨^•xH˜
Jk g∞ˆH "Õ∞Å∞. XHõ"Õà◊ g∞~°∞ QÆ#Hõ Juâ◊~ÚÅ¡@O, U^Õx q+¨Ü«∞OÖ’ ǨÏ^Œ∞Ì g∞~°@O J<Õ J~å÷Å∞<åfl~Ú. „ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞
u~°ã¨¯i¿ãÎ PHÍâßÅÖ’, Éèí∂q∞Ö’ L#fl Ǩτ[`ü D™ê q+¨Ü«∞OÖ’#∂, PÜ«∞# `«e¡QÍÔ~·# =∞~°º"£∞ q+¨Ü«∞OÖ’#∂
^ŒO`å JÖÏ¡ÇÏπ ^Õ (Jx `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç).237 Juâ◊~ÚÖÏ¡~°∞. "åix '^≥·=^Ò`«º— ™ê÷#O #∞O_ç ÖËÑ≤ '^≥·=`«fiѨٗ ™ê÷#OÖ’
JÖÏ¡ÇπÏ Jhfl `≥eã≤#"å_»∞, q"ÕHõ=O`«∞ „Ѩu+≤ªOKå~°∞. ^Õ=Ù}˜‚ ѨÓlOz#@∞¡QÍ<Õ "åi^ŒÌih ѨÓlOK« ™êQÍ~°∞. JO`ÕHÍ^Œ∞,
_»∂#∞. Uã¨∞„H©ã¨∞Î#∞ ÉèíH˜Î`À P~åkèOz, J#∞ã¨iOKÕ =∞`åkèHÍ~°∞Å#∞ ã¨~Ú`«O „ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞
236. ZO^Œ∞HõO>Ë x~°O`«~°O u~°™ê¯~åxH˜ X_çQÆ_»∞`«∂ LO_»@O =Å¡, J<åºÜ«∂xH˜ ^≥"· åOâ◊ãO¨ Éè∂í `«∞Å∞QÍ `«ÅáÈÜ«∞™êQÍ~°∞. ^è~Œ å‡^è~Œ å‡Å#∞ x~°~‚ ÚOKÕ (Uk ǨÏÖÏÖò,
áêÅÊ_»∞`«∂ LO_»@O =Å¡ gà◊¡ ǨÏ$^ŒÜ«∂ÅÃÑ· #Å∞Ѩ٠P=iOzOk. WHõ "å~°∞ =∞ˆ~k ǨÏ~å"£∞ J<Õ ^•xx Y~å~°∞KÕ¿ã) JkèHÍ~°O P =∞`åkèHÍ~°∞ʼnõΩ Hõ@ìɡ\ ˜ì
ѨâßÛ`åÎѨO K≥Ok, ã¨<å‡~°æO "≥·Ñ¨Ù‰õΩ =™êÎ~°#fl Pâ◊Å∞ Ug∞ q∞QÆÅÖË^Œ∞. =∞~À 'Ju—H˜ „jHÍ~°O K«∞\Ïì~°∞. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ `ÒÉÏ ã¨∂~åÖ’ K≥ѨÊ|_ç#@∞¡ –
237. JO>Ë, g∞ u~°™ê¯~° "≥·Yi=Å¡ JÖÏ¡ÇπωõΩ "å\˜ÖË¡ #+¨ìO Ug∞ ÖË^Œ∞. ^≥·=„Ѩ=HõÎ ''"å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ =^Œe `«=∞ ѨO_ç`«∞Å#∞, ã¨<åºã¨∞Å#∞ „ѨÉèí∞=ÙÅ∞QÍ KÕã¨∞‰õΩ
455 456
4.J<£ x™ê ÖÏ=ÖòÜ«
Å<£Ú=ÚÇπ Ïã¨<å`ü
`Ç≤«<Ï|∞ƒÖÏ¡
åÅ∂ Ǩï 230 4.J<£ x™ê 5= áê~å
4=
6= áê~å
^•xfl PÜ«∞# =∞~°º"£∞ "≥·Ñ¨Ù „ѨÜ≥∂yO HÍ|\˜ì g∞~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∂, PÜ«∞#
Kå_»∞. WOHÍ PÜ«∞# (D™ê) ^Õ=Ùx ѨOÑ≤# „Ѩ=HõÎÅO^Œih qâ◊fiã≤OK«O_ç.
^ŒQÆæi #∞Oz =zÛ# P`«‡ =∂„`«"Õ∞.239 ^Õ=Ù_»∞ '=ÚQÆ∞æ~°∞— Jx J#HõO_ç.240 D
<åfl~°∞.—— (31= PÜ«∞`«∞). ǨÏnã¨∞ „ѨHÍ~°O „ѨÉèí∞=ÙQÍ KÕã¨∞HÀ=@=∞O>Ë ÉèÏ=O – („u`«fiO) "å^Œ##∞ =∂#O_ç. WO^Œ∞Ö’<Õ
"å~°∞ ǨÏÖÏÖò Jx K≥Ñ≤Ê# ^•xfl ǨÏÖÏÖòQÍ#∂, ǨÏ~å"£∞ Jx K≥Ñ≤Ê#^•xfl ǨÏ~å"£∞ g∞‰õΩ "Õ∞Å∞Ok. P~å^èŒ∞º_»QÆ∞ JÖÏ¡ÇπÏ
QÍ#∂ #=∂‡~°∞. =∞i "åã¨"Î åxH˜ D JkèHÍ~°O JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ =∂„`«"∞Õ LOk. J~Ú`Õ XHõ¯_»∞ =∂„`«"Õ∞. PÜ«∞#‰õΩ ‰õΩ=∂~°∞
„QÆO^äŒ=ǨïÅ∞ D ǨωõΩ¯#∞ ‰õÄ_® `«=∞ =∞`åkèѨ`«∞ʼnõΩ Hõ@ìɡ\Ïì~°∞. JOu=∞ _»∞<åfl_»<Õ q+¨Ü«∂xH˜ PÜ«∞#
^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) D Ju"å^•xfl L^•Ç¨Ïiã¨∂Î `«# q+¨Ü«∞OÖ’ JÖÏO\˜ Jf`«∞_»∞, Ѩiâ◊√^Œ∞ú_»∞. PHÍâßÅÖ’#∂,
'Ju—H˜ áÈ~å^Œx `«# J#∞K«~° ã¨=∂*ÏxH˜ ÃÇÏK«ÛiOKå~°∞. PÜ«∞# (ã¨) WÖÏ Éè∂í q∞Ö’#∂ L#fl^ŒO`å PÜ«∞#‰õΩ
J<åfl~°∞ : ''„ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞ =∞~°º"£∞ Ѩل`«∞_»QÆ∞ D™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) q+¨Ü«∞OÖ’ K≥Ok#^Õ. HÍ~°º x~åfiǨÏHÍiQÍ JÖÏ¡ÇπÏ
Ju"å^•xH˜ áêÅÊ_ç#@∞¡QÍ g∞~°∞ <å q+¨Ü«∞OÖ’ Juâ◊~ÚÅ¡HõO_ç. <Õ#∞ ^Õ=Ùx XHõ¯_Õ KåÅ∞.
^•ã¨∞_»#∞ =∂„`«"Õ∞. HÍ|\˜ì g∞~°∞ ##∞fl PÜ«∞# ^•ã¨∞_»h, „Ѩ=HõÎ Jx =∂„`«"Õ∞ 172 =∞ã‘ÇπÏ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) QÍh,
J#O_ç—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs : H˜`å|∞Öò JOaÜ«∂ † =Úã¨fl^≥ JǨχ^£–ã¨OѨÙ\˜ :1 JÖÏ¡ÇÏπ ™êg∞ѨºO á⁄Ok# ^Œ∂`«Å∞241
– ¿Ñr : 23, 153). QÍh `å=Ú JÖÏ¡ÇπÏ ^•ã¨∞Å∞ HÍ=\Ïxfl
HÍx qKå~°H~õ "° ∞≥ #ÿ q+¨Ü∞« O Uq∞@O>Ë, ^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨) WO`« ÃÇÏK«ÛiOz#ѨÊ\˜H© JQ“~°=OQÍ, J==∂#Hõ~°OQÍ ZO`«
=Úã≤¡O ã¨=∂[O D 'Ju—H˜ ^Œ∂~°OQÍ LO_»ÖËHõáÈ~ÚOk. „ÔH·ã¨Î=ÙÅ =∂kiQÍ<Õ =∂„`«O ÉèÏqOK«~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ ^•ã¨ºO
=Úã≤¡OÅ∞ ‰õÄ_® `«=∞ „Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨)#∞, PYiH˜ ã¨[˚#∞Å#∞ ‰õÄ_® KÕÜ∞« \Ïxfl J==∂#Hõ~O° QÍ, JQ“~°
^≥·qHõ QÆ∞}ÏÅ∞ HõÅ"åiQÍ `«ÅáÈÜ«∞™êQÍ~°∞. x*ÏxH˜k „ÔH·ã¨Î=ÙÅ áÈHõ_». =OQÍ ÉèÏqOz, QÆ~åfiuâ◊Ü«∞O`À
JO`ÕHÍ^Œ∞, =Úã≤O¡ Å∞ `«=∞ ѨO_ç`∞« Å#∞, ^è~Œ ‡° "Õ`ÅΫ (Ѷ٨ HõÇ¨ )Å#∞ ^è~Œ ‡° É’^艌 Ωõ Å∞QÍ q„~°gQˆ "åi#O^Œih JÖÏ¡ÇÏπ `«# =^Œ‰Ì Ωõ
Q“~°qOKÕ|^Œ∞Å∞ UHõOQÍ "åix +¨sÜ«∞`ü x~å‡`«Å∞QÍ<Õ `«ÅáÈÜ«∞@O "≥Ú^ŒÖ\ˇ Ïì~∞° . „áÈQÆ∞KÕ™êÎ_»∞.
=∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) KÕã≤# ÃÇÏK«ÛiHõ x[=∞~ÚOk. PÜ«∞# (ã¨Jã¨O) WÖÏ 240. „ÔH·ã¨Î=ÙÖ’¡ J<ÕHõ =~åæÅ∞<åfl~Ú. "åiÖ’ H˘O^Œ~°∞ D™ê (Uã¨∞„H©ã¨∞Î)#∞ ^≥·=OQÍ,
„Ѩ=zOKå~°∞ : ''U q^èŒOQÍ#~Ú`Õ XHõ K≥ѨC, *’_ô K≥ѨCÖψQ LO@∞O^À, J^Õ =∞iH˘O^Œ~°∞ ^Õ=Ùx ÉèÏQÆ™êfiq∞QÍ, WOH˘O^Œ~°∞ ^Õ=Ùx ‰õΩ=∂~°∞xQÍ #=Ú‡`å~°∞.
q^èŒOQÍ g∞~°∞ `«Ñ¨Ê‰õΩO_® g∞ "≥#∞Hõ\ ˜ ã¨=∂*ÏÅ "åix J#∞ã¨i™êÎ~°∞.—— „H©ã¨∞Î#∞ ^≥·=OQÍ qâ◊fiã≤OKÕ"åˆ~ =∞m§ '^Õ=Ùà◊√§ =ÚQÆ∞æ~°∞— Jh, JO^Œ∞Ö’ D™ê
=ÚQÆ∞æiÖ’ XHõ~°∞ (™êeã¨∞ ã¨ÖÏã¨ÇπÏ) Jx `«ÅáÈ™êÎ~°∞. HÍQ͆ '^Õ=Ùà◊√¡ =ÚQÆ∞æ~°∞—
239. 'Hõe=∞`«∞ÖÏ¡ÇπÏ— (^Õ=Ùx "å‰õΩ¯) JO>Ë ÉèÏ=O – 'J~ÚáÈ— J#fl ^≥·"å^Õâ◊O`À Jx J#@O =∂<≥Ü«∞ºO_ç – "åãÎ̈"åxH˜ ^Õ=Ù_»∞ XHõ¯_Õ Jx JÖÏ¡ÇπÏ D "åHõºOÖ’
Ǩτ[`ü D™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) `«O„_ç ÖˉõΩO_®<Õ Ñ¨Ù\Ïì~°∞. D "å‰õΩ¯ ^≥·=^Œ∂`« ã¨Ê+¨ìO KÕâß_»∞.
Ǩτ[`ü l„|~¸Öò ^•fi~å Ǩτ[`ü =∞~°º"£∞ =~°‰õΩ KÕiOk. ^Õ=Ùx P`«‡ 241. D™ê „Ѩ=HõÎ#∞ KÕã≤#@∞ì "å~°∞ H˘O`«=∞Ok ^≥·=^Œ∂`«Å#∞ ‰õÄ_® ^≥·=`«fiOÖ’
(~°∂ǨïÖÏ¡ÇÏπ ) JO>Ë ÉèÏ=O ^≥"· å[˝"∞Õ ~°‰Ωõ Ǩτ[`ü l„|~¸Öò =∞~°º"£∞ÃÑ· T^Œ@O. ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞QÍ xÅɡ\Ïì~°∞. HÍx "å~°O`å ˆH=ÅO ^≥·=^•ã¨∞ÖË#x JÖÏ¡ÇπÏ D
D q^èŒOQÍ ^≥·=„Ѩ=HõÎ D™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO – Uã¨∞„H©ã¨∞Î) ^≥·=^Œ∂`« ^•fi~å PÜ«∞`«∞Ö’ `Õ@`≥ÅO¡ KÕâß_»∞. `å=Ú ^Õ=Ùx ^•ã¨∞Å=∞x K≥ÑC¨ HÀ=\ÏxH˜ "åÔ~#fl_»∂
=∞~üÜ∞« "£∞ "≥Ñ· Ù¨ =^ŒÅ|_ç# ^≥=· "å‰õΩ¯ JÜ«∂º~°∞. JÖψQ PÜ«∞# ^Õ=Ù_»∞ l„|~¸Öò ã≤Q∞Æ Ñæ _¨ ~» ∞° . =∞~°ÖÏO@ѨC_»∞ g∞~°∞ "åix ^≥"· åÅ∞QÍ, ^≥=· `«fiOÖ’ ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞QÍ,
^•fi~å =∞~üÜ«∞"£∞ =^ŒÌ‰õΩ ѨOÑ≤# P`«‡ ‰õÄ_® JÜ«∂º~°∞ (`«Ñ¶‘û~ü Wɡfl Hõã‘~ü). ^≥·"åOâ◊ ã¨OÉèí∂`«∞Å∞QÍ ZÖÏ Y~å~°∞ KÕã¨∞‰õΩO@∞<åfl~°∞?
457 458
4.J<£ x™ê ÖÏ=ÖòÜ«
Å<£Ú=ÚÇπ Ïã¨<å`ü
`Ç≤«<Ï|∞ƒÖÏ¡
åÅ∂ Ǩï 231 4.J<£ x™ê 5= áê~å
4=
6= áê~å
173 =∞i Z=~°∞ qâ◊fiã≤Oz, ã¨`å¯~åºÅ∞ 175 HÍ|\˜ì, Z=~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ qâ◊fi
PK«iOKå~À, "åiH˜ "åi ѨÓiΠѨÙ}º ã≤Oz, PÜ«∞#`À `«=∞ ã¨O|O^è•xfl
Ѷ֨ Ïxfl "˘ã¨Q@ Æ "Õ∞QÍHõ, `«# J#∞„QÆ Ñ¨\ ˜+¨ªO KÕã¨∞‰õΩO\Ï~À "åix PÜ«∞#
ǨÏO`À =∞iO`«QÍ „Ѩ™êk™êÎ_»∞.242 `«# HÍ~°∞}ºOÖ’H˜, J#∞„QÆǨÏOÖ’H˜
HÍQ͆ (JÖÏ¡ÇÏπ ^•™êºxfl) z#fl`«#OQÍ f¿ãã¨∞‰õΩO\Ï_»∞. "åiH˜ `«# "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ `≥KÛÕ
`«ÅáÈã≤ `«Åa~°∞ã¨∞Å∞QÍ „Ѩ=iÎOz#243 ~°∞A=∂~°Oæ K«∂ѨÙ`å_»∞.
"åiH˜ PÜ«∞# ÉÏ^è•Hõ~°"≥∞ÿ# tHõ∆#∞ 176 (F „Ѩ=HÍÎ!) g~°∞ x#∞fl ('HõÖÏÖÏ—
qkè™êÎ_»∞.244 JÖÏ¡ÇÏπ `«Ñʨ "åix QÆ∞iOz) ^èŒ~å‡^Õâ◊O J_»∞QÆ∞`«∞<åfl~°∞.
P^Œ∞‰õΩ<Õ ~°H‰∆õ Ωõ }˜Q‚ Íh, ã¨Ç¨ Ü«∞‰õΩ}˜Q‚ Íh JÖÏ¡ÇπÏ (ã¨fiÜ«∞OQÍ) 'HõÖÏÖÏ— QÆ∞iOz
"å~°∞ á⁄O^ŒÖË~°∞. g∞‰õΩ P^Õâ◊O Wã¨∞Î<åfl_»x #∞=Ùfi "åiH˜
174 „Ѩ[ÖÏ~å! g∞ =^ŒÌ‰õΩ g∞ „ѨÉèí∞=Ù K≥ÑC¨ . U =ºHõ~Î Ú<å ã¨O`å#O ÖˉΩõ O_®
`«~°Ñ¶¨Ù #∞Oz ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# x^Œ~°≈#O K«xáÈ`Õ, J`«xH˜ XHõ ™È^Œi =∂„`«"Õ∞
(|∞~üÇ¨ <£) =KÕÛã≤Ok.245 WOHÍ, "Õ∞=Ú LO>Ë, J`«#∞ =^Œe "≥o§# Pã≤ÖÎ ’
g∞ =^ŒÌ‰õΩ ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# *’ºux ã¨QÆÉèÏQÆO247 P"≥∞‰õΩ Åaèã¨∞ÎOk. XHõ"Õà◊
ѨOáê=Ú.246 247. 'HõÖÏÖÏ— QÆ∞iOz WO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ ‰õÄ_® =zÛOk. `«O„_çQÍh, H˘_»∞‰õΩQÍh ÖËx
242. D '=∞iO`« J#∞„QÆǨÏO— Uq∞\©? |Ǩïâß Wk, qâßfiã¨∞ʼnõΩ ^Õ=Ù_»∞ ã≤á¶ê~°ã¨∞ ã≤÷uÖ’ =∞~°}˜Oz# "åxx 'HõÖÏÖÏ—QÍ =º=ǨÏi™êÎ~°∞. W`«x "å~°ã¨`«fiO QÆ∞iOz
KÕ¿ãO^Œ∞‰õΩ „Ѩ™êkOKÕ J#∞=∞u J~Ú LO_»=K«∞Û Jx H˘O`«=∞Ok q^•fiOã¨∞Å∞ =∞~À™êi ã¨∂~å z=~À¡ „Ѩ™êÎqOK«|_»∞`ÀOk. ˆH=ÅO H˘_»∞‰õΩ =∂„`«O ÖˉõΩO_®
q=iOKå~°∞. D J#∞=∞ux á⁄Ok "å~°∞ ^≥·=O HÀi# "åi HÀã¨O ã≤á¶ê~°ã¨∞ =∞~°}˜Oz# =ºH˜Î 'HõÖÏÖÏ— J#|_»`å_»x H˘O^Œ~°∞ `«ÅáÈã¨∞Î<åfl~°∞. JO>Ë `«O„_ç
KÕ™êÎ~∞° . LO\Ï_»x ÉèÏ=O. Wk ã¨Ô~·# `«ÅOѨ٠HÍ^Œ∞. HõÖÏÖÏ QÆ∞iOz "≥Ú^Œ@ WzÛ#
243. JO>Ë JÖÏ¡ÇπÏ P~å^èŒ# KÕÜ«∞‰õΩO_®, PÜ«∞#‰õΩ q^èÕÜ«∞`« K«∂Ѩ‰õΩO_®, u~°™ê¯~° x~°fiK«#"Õ∞ ã¨Ô~·#k. ZO^Œ∞HõO>Ë =∞$`«∞x `«O„_ç „|uH˜ LO_»QÍ, ™È^Œi Z\˜ì
ÉèÏ"åxfl, á⁄QÆ~°∞"≥∂`«∞`«<åxfl „Ѩ^Œi≈OK«@O. Ѩiã≤÷uÖ’#∂ Pã≤ÎH˜ "å~°ã¨∞~åÅ∞ HÍ*ÏÅ^Œ∞. P"≥∞‰õΩ `«O„_ç J=~À^èŒO(ǨlÉò)QÍ
244. D q+¨Ü∂« <Õfl JÖÏ¡ÇÏπ "Õ~˘Hõ PÜ«∞`«∞Ö’ D q^èOŒ QÍ ÃãÅqKåÛ_»∞ : ''xâ◊ÛÜ«∞OQÍ xÅ∞™êÎ_»∞. HÍx ÃÑ· "åHõºOÖ’ Y∞~üP<£ U=∞O@∞O^ŒO>ˆ 'HõÖÏÖÏ— Pã≤Î ã¨QÆÉèÏQÆO
Z=~°~Ú`Õ <å P~å^èŒ# Ѩ@¡ q=ÚY`« K«∂Ñ≤ QÆifi+¨µìÅÜ«∂º~À, "å~°∞ Ѩ~åÉèí=O ã¨ÇϨ Ÿ^ŒiH˜ Åaèã∞¨ OÎ k. HÍ|\˜ì H˘_»∞‰õΩ`À áê@∞ `«O„_ç ‰õÄ_® ÖËx ã≤u÷ Ö’ =∞~°}O˜ z#
áêÖˇ· #~°HõOÖ’ „Ѩ"Õt™êÎ~°∞—— (JÖò "≥∂q∞<£ – 60). =ºH˜Î =∂„`«"Õ∞ 'HõÖÏÖÏ— J#|_»`å_»x `ÕeáÈ~ÚOk.
245. J~°cÖ’ '|∞~å›<£— Jx LOk. |∞~å›<£ JO>Ë ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# P^è•~°O, x^Œ~°≈#O Jx QÆ=∞xHõ : WHõ¯_» H˘_»∞‰õΩ J#fl ÉèÏ=OÖ’ J`«x =∞#=_»∞ ‰õÄ_® =™êÎ_»∞. JÖψQ
J~°O÷ . D P^è•~°O QÆ#Hõ XHõ™êi =zÛ# `«~∞° "å`« WHõ ã¨O^ÕÇ¨ ʼnõΩ, J#∞=∂<åʼnõΩ ™È^Œi J<Õã¨iH˜ `À|∞@∞ì=Ù`À áê@∞, `«# `«O„_çH˜ (=∞~À ÉèÏ~°º ^•fi~å Hõey#
U=∂„`«O P™ê¯~°O LO_»‰õÄ_»^Œ∞. JO^Œ∞ˆH `«^Œ∞Ѩi "åHõºOÖ’ nxfl *’ºuQÍ Ñ¨Ù„uHõ, JO>Ë `«#) ã¨=u `«e¡^•fi~å [x‡Oz# ™È^Œi ‰õÄ_® "å~°ã¨∞~åeQÍ
Jaè=i‚OK«@O [iyOk. xÅ∞ã¨∞OÎ k (Sã¨~∞° `«áÎ ê¶ ã‘~)ü . ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ Ç¨Ïnã¨∞Å ^•fi~å ~°∂_èô JÜÕ∞º WOH˘Hõ q+¨Ü∞« O
Uq∞@O>Ë, 'HõÖÏÖÏ— J~Ú# =∞$`«∞x ™È^Œi`Àáê@∞, ‰õÄ`«∞~°∞ ‰õÄ_® LO>Ë
246. *’ºu JO>Ë Y∞~üP<£ J#fl=∂@! Jk ‰õΩ„Ѷπ, +≤~ü¯Å JO^èŒHÍ~°OÖ’ ~°∞A=∂~°æOÃÑ· ‰õÄ`«∞iH˜ ã¨QÆÉèÏQÆO, ™È^ŒiH˜ ã¨QÆÉèÏQÆO Åaèã¨∞ÎOk. ‰õÄ`«∞i`À áê@∞ =∞#=~åÅ∞
ѨÜ∞« xOK«\ÏxH˜ "≥Å∞QÆ∞xã¨∞OÎ k. =∞x+≤ ‰õΩ_ç Z_»=∞Å JѨ=∂~åæʼnõΩ Ö’#∞H͉õΩO_® (‰õΩ=∂~°∞x ‰õÄ`«∞~°∞) ‰õÄ_® LO>Ë ‰õÄ`«∞iH˜ Pã≤ÎÖ’ ã¨QÆÉèÏQÆO, =∞#=~åeH˜
HÍáê_»∞`«∞Ok. Jk ã¨∂zOKÕ ÉÏ@#∞ J#∞ã¨iOz#"å~°∞ ^≥·=Hõ\ÏH∆ÍxH˜ P~°=ÉèÏQÆO W=fi|_»∞`«∞Ok. q∞ye# =¸_çO@ XHõ ÉèÏQÆO ™È^ŒiH˜ W=fi|_»∞`«∞Ok
J~°›`« á⁄O^Œ∞`å~°∞.
459 460
4.J<£ x™ê ÖÏ=ÖòÜ«
Å<£Ú=ÚÇπ Ïã¨<å`ü
`Ç≤«<Ï|∞ƒÖÏ¡
åÅ∂ Ǩï 232 4.J<£ x™ê 5= áê~å
4=
6= áê~å
™È^Œi – ã¨O`å#O ÖˉΩõ O_® =∞~°}¿˜ ãÎ
P"≥∞ ™È^Œ~°∞_»∞ P"≥∞ Pã≤ÎH˜ "å~°ã¨∞
_Ò`å_»∞.248 XHõ"àÕ ◊ (=∞~°}O˜ z# =ºH˜HÎ )˜
W^Œ~Ì ∞° ™È^Œs=∞}∞Å∞O>Ë, J`«x "≥Ú`«OÎ
Pã≤ÎÖ’ =¸_çO@ Ô~O_˘O`«∞Å ÉèÏQÆO
"åi^ŒiÌ H© ^Œ‰Ωõ ¯`«∞Ok.249 XHõ"àÕ ◊ ™È^Œs
™È^Œ~°∞Å∞ J<ÕHõ=∞Ok "å~°ã¨∞Å∞QÍ
L#flѨC_»∞, XHõ ѨÙ~°∞+¨µx ÉèÏQÆO W^Œ~Ì ∞°
„ã‘ÎʼnõΩ WKÕÛ ÉèÏQÍʼnõΩ ã¨=∂#OQÍ
LO@∞Ok.250 g∞~°∞ ÃÑ_»^•i Ѩ@‰ì Ωõ O_®
LO_ÕO^Œ∞‰õΩQÍ#∞ JÖÏ¡ÇπÏ g∞‰õΩ
ã¨Ê+¨ìOQÍ q_»=∞~°z K≥|∞`«∞<åfl_»∞.
JÖÏ¡ÇπÏ „Ѩun `≥eã≤#"å_»∞.
(Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü, Wɡfl Hõã‘~ü). nxfl|\˜ì qk`«=∞ÜÕ∞º ^Õq∞@O>Ë =∞$`«∞xH˜
ã¨O`å#=Ú#fl ѨHO∆õ Ö’, =∞$`«∞x ™È^Œs=∞}˜H˜ ('[qÖò Ѷ٨ ~°∂*ò— ~°∂ѨOÖ’) "å~°ã`¨ fi«
™⁄=Ú‡ Ug∞ ÅaèOK«^Œ∞. XHõ"Õà◊ =∞$`«∞xH˜ =∞QÆ ã¨O`å#=ÚO>Ë, ™È^Œs=∞}˜H˜
Jã¨ÖqË ^èOŒ QÍ#∂ Ug∞ ÅaèOK«^∞Œ . =∞$`«∞xH˜ P_» ã¨O`å#=Ú#flѨC_»∞ ™È^Œs=∞}˜
JãπÉÏ J=Ù`«∞Ok. P_» ã¨O`å#O ^è~Œ ‡° „ѨHÍ~°OQÍ fã¨∞HÀQÍ 'q∞ye#k— ™È^Œs=∞}˜
ѨÙK«∞Û‰õΩO@∞Ok. P 'q∞ye#k— ZO`« JO>Ë XHõ¯ ‰õÄ`«∞ˆ~ L#flѨC_»∞ ã¨QÆÉèÏQÆO,
XHõiHõ<åfl Z‰õΩ¯==∞Ok L#flѨC_»∞ =¸_çO@ XHõ ÉèÏQÆO J#fl=∂@.
248. JÖψQ `«O„_ç ‰õÄ_® „|uH˜ LO_»x Ѩiã≤÷u Wk. ZO^Œ∞HõO>Ë ™È^Œ~°∞x HõO>Ë
`«O„_ç ã¨g∞Ѩ "å~°ã¨∞xQÍ ÉèÏqOѨ|_»`å_»∞. =∞$`«∞~åe `«O„_ç „|uH˜ LO_»QÍ
™È^Œ~°∞_»∞ ǨωõΩ¯^•~°∞_»∞ JÜÕ∞º „Ѩ㨈HÎ LO_»^Œ∞. XHõ"Õà◊ P HõÖÏÖÏ =∞$`«∞~åe
Éèí~°ÎQÍh, P"≥∞ `«e¡ `«~°Ñ¶¨Ù ™È^Œ~°∞_»∞QÍh LO>Ë "åi ÉèÏQÍÅ∞ "åiH˜zÛ q∞ye#
Pã≤Îx P"≥∞ ™È^Œ~°∞xH˜ W=fi@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok (Wɡfl Hõã‘~ü).
249. W^ŒÌ~°∞ JHͯK≥Öˇ¡à◊§Hõ<åfl Z‰õΩ¯= =∞Ok L#flѨC_»∞ ‰õÄ_® W^Õ P[˝ =iÎã¨∞ÎOk.
nxÉèÏ=O Uq∞@O>Ë 'HõÖÏÖÏ— =ºH˜ÎH˜ W^ŒÌ~°∞ ÖËHõ W^ŒÌiHõ<åfl Z‰õΩ¯==∞Ok
JHͯK≥Öˇ¡à◊√§ L#flѨC_»∞ "åiH˜ =∞$`«∞x "≥Ú`«ÎO Pã≤ÎÖ’ =¸_çO@ Ô~O_˘O`«∞Å
ÉèÏQÆO Åaèã¨∞ÎOk.
250. XHõ"Õà◊ 'HõÖÏÖÏ— =∞$`«∞xH˜ "å~°ã¨∞Å∞QÍ xÅ|_ç# "åiÖ’ P_»"å~°∞, =∞QÆ"å~°∞
‰õÄ_® LO>Ë W^ŒÌ~°∞ P_»"åiH˜ ÅaèOKÕ ÉèÏQÍxH˜ ã¨=∂#OQÍ XHõ =∞QÆ"å_çH˜
W=fi@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok.
Y
461 454
5. JÖò =∂~Ú^• ÖÏ Ü«ÚÇ≤Ï|∞ƒÖϡǨï 233 5. JÖò =∂~Ú^• 6= áê~å

5. JÖò =∂~Ú^Œ (Éè’[# |Å¡) ã¨∂~å

ѨiK«Ü«∞O
Wk =∞n<åÖ’ J=`«iOz# ã¨∂~å. D ã¨∂~å =ÚYºOQÍ =¸_»∞ q+¨Ü«∂Å#∞
<˘H˜¯ K≥|∞`«∞Ok. Jq : `ÒÇ‘Ï^£ JO>Ë UHõ^"·≥ å~å^è#Œ , W™ê¡g∞Ü«∞ K«\ÏìÅ∞, „QÆO^ä„Œ Ѩ[Å∞
(JO>Ë `Ò~å`ü, WOrÖò „QÆO^ä•Å∞ ѨOѨ|_ç# „Ѩ[Å∞ – Ü«¸^Œ∞Å∞, „ÔHã· =Ψ ÙÅ∞). =ÚYºOQÍ
D ã¨∂~å „ÔH·ã¨Î=ÙÅ#∞ L^ÕÌtOzOk. D ã¨∂~å ¿Ñ~°∞, WO^Œ∞Ö’x 112= PÜ«∞`«∞ =Å¡
=zÛOk. P PÜ«∞`«∞Ö’ D™ê „Ѩ=HõÎ (Jã¨) t+¨µºÅ∞ PÜ«∞#∞fl PHÍâ◊O #∞Oz PǨ~°
Ѩ^•~å÷Å∞ =_ç¤Oz# Éè’[# |Å¡#∞ kOK«=∞x HÀ~°`å~°∞. ^•x<Õ D ã¨∂~å‰õΩ ¿Ñ~°∞QÍ
ÃÑ@ì_»O [iyOk.
D ã¨∂~å =¸_»∞ =ÚYº"≥∞ÿ# Kåi„`«Hõ Hõ^äŒ<åÅ#∞ `≥eÜ«∞*Ë™ÈÎOk.
1. "≥Ú^Œ\ ˜ Hõ^äŒ#O W„™ê~¸Öò ã¨O`«u QÆ∞iOz.
2. Ô~O_»= Hõ^äŒ#O D™ê „Ѩ=HõÎ (Jã¨) t+¨µºÅ‰õΩ ã¨O|OkèOz#k. "≥∞ã¨ûÜ«∞º
JÖÏ¡ÇπÏ HÍ^Œx D ã¨∂~å <˘H˜¯ K≥Ñ≤ÊOk.
3. =¸_»= Hõ^#Œä O ǨcÖò, MÏcÖò QÆ∞iOz#k. XHõ J=∂Ü«∞‰õΩ_≥#· , ã¨<å‡~°∞æ
_≥·# =ºH˜Î XHõ ™êfi~°÷Ѩ~°∞_≥·#, ^Œ∞+¨µìx KÕuÖ’ ZÖÏ Ç¨Ï`«ºQÍqOK«|_®¤_À
D Hõ^äŒ#O `≥Å∞ѨÙ`«∞Ok.
D ã¨∂~åÖ’ J<ÕHõ KÀ@¡ „QÆO^äŒ „Ѩ[Å „Ѩ™êÎ=# =zÛOk. H˘`«Î ã¨O^Õâ◊ǨÏ~°∞_çx
(„Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨)#∞) qâ◊fiã≤OKåÅx JÖÏ¡ÇπÏ "åiH˜ Ñ≤Å∞ѨÙxKåÛ_»∞. „Ѩ=HõÎ
=ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨)‰õΩ, PÜ«∞# fã¨∞‰õΩ=zÛ# ^≥·=ã¨O^ÕâßxH˜ =∞^ŒÌ`«∞QÍ LO_®Åx J<åfl_»∞.
Ü«¸^Œ∞Å∞, „ÔHã· =Ψ ÙÅ∞ ^Õ=Ùx ã¨O`å#O Jx K≥Ñʨ _®xfl, ^Õ=Ùx „Ñ‘uáê„`«∞Åx "åkOK«_®xfl
D ã¨∂~å ã¨"åÅ∞ KÕã¨∂Î, "å~°∞ ‰õÄ_® ™ê^è•~°} =∂#=ÙÖË Jx ã¨Ê+¨ìO KÕã≤Ok.
D ã¨∂~å z=~À¡ f~°∞Êk#O ^Œ$âߺxfl Pq+¨¯iOK«_»O [iyOk. P<å_»∞ „Ѩ[Å∞
`«=∞ „ѨÉèí∞=Ù Z^Œ∞@ Ǩ[~°=Ù`å~°∞. P<å_»∞ D™ê „Ѩ=HõÎ (Jã¨)#∞ P~åkèOz# "åi
Jã¨`«ºO |@ì|Ü«∞Å=Ù`«∞Ok. P<å_»∞ JÖÏ¡ÇπÏ D™ê „Ѩ=HõÎ (Jã¨)#∞ ''##∞fl HÍ^Œx
x#∞fl, h `«e¡x P~åkèOKåÅx h=Ù „Ѩ[ʼnõΩ É’kèOKå"å?—— Jx „Ѩtfl™êÎ_»∞. D™ê
„Ѩ=HõÎ (Jã¨) |^Œ∞eã¨∂Î `å#∞ JÖÏ¡ÇÏπ #∞ =∂„`«"∞Õ P~åkèOKåÅx É’kèOz#@∞¡ `≥Å∞ѨÙ`å~°∞.
Q
462
5. JÖò =∂~Ú^• ÖÏ Ü«ÚÇ≤Ï|∞ƒÖϡǨï 234 5. JÖò =∂~Ú^• 6= áê~å

5. JÖò =∂~Ú^• ã¨∂~å 2 qâ◊fiã≤Oz# F „Ѩ[ÖÏ~å! JÖÏ¡ÇπÏ

zǨflÅ#∞QÍh,4 U x+≤^úŒ =∂™êxflQÍh5
J=`«~°} : =∞n<å PÜ«∞`«∞Å∞ : 120 JQ“~°=Ѩ~°K«HõO_ç. Y∞~åƒh xq∞`«ÎO
Jáê~° Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_»∞, Ѩ~°=∞ Hõ$áêjÅ∞_≥·# HÍÉÏ QÆ$ǨxH˜ Q˘xáÈ|_»∞`«∞#fl
JÖÏ¡ÇπÏ ¿Ñ~°∞`À
[O`«∞=ÙÅ, "≥∞_»Ö’ Ѩ\ÏìÅ∞ Hõ@|ì _ç L#fl
1 F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! „Ѩ=∂}ÏÅ#∞,
XѨÊO^•Å#∞ <≥~"° ~Õ Û° O_ç.1 g∞‰õΩ K«kq ã¨∂~å 143= PÜ«∞`«∞Ö’ =™êÎ~Ú. WqQÍHõ ÖË_ç, lOHõ "≥Ú^ŒÅQÆ∞ "Õ\Ï_»|_Õ
qxÑ≤OK«|_Õq `«Ñʨ 2 q∞ye# K«`∞« ëêÊ^Œ [O`«∞=ÙÅ∞ ‰õÄ_® ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«"Õ∞. J~Ú`Õ Ç¨Ï*ò =∞iÜ«Ú L„=∂Å HÀã¨O 'W„Ǩ"£∞—
nHõ∆|∂x L#flѨC_»∞ D [O`«∞=ÙÅ#∞QÍh, Ѩ‰õ∆ΩÅ#∞QÍh "Õ\Ï_»@O ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«O
Ѩâ◊√=ÙÅhfl g∞ HÀã¨O ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«O HÍ^Œ∞. ã¨∞#fl`«∞Ö’ `≥Å∞Ѩ|_ç# ã¨∂„`åÅ „ѨHÍ~°O U [O`«∞=ÙÅ∞ HÀ~°Ñ¨à◊¡`À
(ǨÏÖÏÖò) QÍqOK«|_®¤~Ú. 3 J~Ú`Õ peÛu#"À (JO>Ë E <åÉò HÍ"À), =∞ˆ~ Ѩ‰õ∆ΩÅ∞ ѨO*Ï`À ^•_ç KÕÜ«∞"À (JO>Ë
g∞~°∞ 'W„Ǩ"£∞— ã≤÷uÖ’ L#flѨC_»∞ E q∞MòÅÉò HÍ"À) J=hfl ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«"Õ∞. JÖò |Y~å ã¨∂~å 173= PÜ«∞`«∞‰õΩ
"Õ@#∞ ^è~Œ ‡° ã¨=∞‡`«OQÍ Ñ¨iQÆ}O˜ K«HOõ _ç. W=fi|_ç# "åºMϺ#OÖ’ D q=~åÅ∞ =KåÛ~Ú. 'E <åÉò— JO>Ë HÀ~°Ñ¨à◊§`À
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ `å#∞ HÀi#k [O`«∞=ÙÅ#∞ Ѩ@∞ìH˘x peÛ u<Õ [O`«∞=ÙÅ∞. L^• : ѨÙe, z~°∞`«Ñ¨Ùe, ‰õΩHõ¯,
P*Ï˝Ñ≤™êÎ_»∞. `À_ÕÅ∞ "≥Ú^ŒÅQÆ∞#q. 'E q∞MòÅÉò— JO>Ë Ñ¨O*Ï`À "Õ\Ï_Õ Ñ¨‰õ∆ΩÅ∞. L^• :
_ÕQÆ, ~å|O^Œ∞, „QÆ^ŒÌ "≥Ú^ŒÅQÆ∞#q.
1. J~°cÖ’ 'LY∂^£— J<Õ Ñ¨^ŒO =zÛOk. Wk 'JMòÌ— J<Õ Ñ¨^•xH˜ |Ǩï=K«#O. 4. J~°cÖ’ '+¨P~Ú~ü— Jx LOk. Wk '+¨~¸~°`«∞<£—‰õΩ |Ǩï=K«#O. '+¨P~Ú~ü—
'JMòÌ— JO>Ë =Ú_ç"ÕÜ«∞@=∞x J~°÷O. D Ѩ^•xfl U^Õx =ã¨∞Î=Ù‰õΩ =Ú_ç"ÕÜ«∞@O JO>Ë zǨflÅ∞, ã¨∂K«#Å∞ Jx J~°÷O. ^Õ=Ù_»∞ U U =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ ÉèíH˜ÎH˜, Ѩq„`«`«‰õΩ
HÀã¨=¸ LѨÜ≥∂y™êÎ~°∞, JÖψQ QÆ\ ˜ì XѨÊO^ŒO KÕã¨∞HÀ=@O J<Õ ÉèÏ=OÖ’ ã¨∂K«#Å∞QÍ KÕâß_À "å\˜x ^Õ=Ùx zǨflÅ∞QÍ Ñ¨iQÆ}˜™êÎ~°∞. H˘O`«=∞Ok
‰õÄ_® D Ѩ^•xfl LѨÜ≥∂y™êÎ~°∞. WHõ¯_» 'JMòÌ— JO>Ë ^Õ=Ù_»∞ =∂#=ÙʼnõΩ *Ïs q^•fiOã¨∞Å∞ D Ѩ^•xfl ã¨~°fi™ê^è•~°} ÉèÏ=OÖ’ fã¨∞HÀQÍ, =∞i H˘O`«=∞Ok
KÕã#≤ P[˝Å∞ Jx ÉèÏ=O. =∞#∞+¨µÅ∞ Ѩ~㰠ʨ ~°O KÕã∞¨ ‰õΩ<Õ =º=Ǩ~åʼnõΩ, ~°H~õ H° ÍŠǨÏ*ò L„=∂ňH Ѩiq∞`«O KÕâß~°∞. JO>Ë Ç¨Ï*ò, L„=∂ Ü«∂„`«Ö’¡ KÕÜ«∞=Åã≤#
XѨÊO^•Å‰õΩ ‰õÄ_® D Ѩ^ŒO =iÎã¨∞ÎOk. =º=Ǩ~°O ^≥·=O`À [iy#^≥·<å, ™ê\˜ Ѩ#∞Å#fl=∂@! JÖψQ ǨÏ*ò L„=∂Å ã¨OHõÅÊO`À ^≥·=QÆ$ǨÏO "≥·Ñ¨Ù‰õΩ ™êyáÈÜÕ∞
=∞#∞+¨µÅ`À [iy#^≥·<å – Ô~O\˜H© Hõ@∞ì|_ç LO_»@O ZO`À J=ã¨~°O. "åix J_»∞¤HÀ=@O ‰õÄ_® ^Õ=Ùx zǨflÅ#∞ JQ“~°=Ѩ~°K«@O „H˜OkˆH =ã¨∞ÎOk.
2. D q=~åÅ∞ =¸_»= PÜ«∞`«∞Ö’ ~å#∞<åfl~Ú. 5. J~°cÖ’ 'J+¨¬ÇÏπ ~°Öò ǨÏ~å"£∞— (x+≤^úŒ =∂ã¨O) Jx UHõ=K«#O „ѨÜ∂≥ yOK«|_çOk.
3. J~°cÖ’ '|Ç‘Ï=∞`«∞Öò J<£P"£∞— Jx LOk. '|Ç‘Ï=∞— JO>Ë K«`«∞ëêÊ^ŒO, <åÅ∞QÆ∞ J~Ú`Õ ÉèÏ=O s`åº x+≤^Œú =∂™êÅhfl JO^Œ∞Ö’H˜ =KÕÛ™êÎ~Ú. x+≤^Œú =∂™êÅ∞
HÍà◊á Ñ· xÅ|_Õ [O`«∞=Ù Jx J~°O÷ . Wk '|ÇπÏ=Ú<£— ÖËHõ 'WÉòÇ¨ "£∞— J<Õ =¸ÅѨ^OŒ ÖËHõ Q“~°=„Ѩ^Œ"≥∞ÿ# =∂™êÅ∞ JO>Ë ~°[Éò, AÖòYJ^Œ, lÖòǨÏ*ò˚, =ÚǨτ~°"£∞.
#∞Oz U~°Ê_çOk. WÉòǨ"£∞ JO>Ë Jã¨Ê+¨ì`«. [O`«∞=ÙŠѨÅ∞‰õΩ, ã¨OÉèÏ+¨} D <åÅ∞æ =∂™êʼnõΩ JÖÏ¡ÇπÏ HõeÊOz# Q“~°=„ѨuѨuÎx HÍáê_®e. D =∂™êÖ’¡
Jã¨Ê+¨ìOQÍ, J~°÷O H͉õΩO_® LO@∞Ok Hõ#∞Hõ "å\˜x '|Ç‘Ï=∞— Jx J#@O Ü«Ú^•úÅ∞ KÕÜ«∞@O, ~°HõÎáê`«O ã¨$+≤ìOK«@O `«QÆ^Œ∞. PÜ«∞`«∞Ö’ UHõ=K«#
[iyO^Œx H˘O`«=∞Ok K≥|∞`å~°∞. WHõáÈ`Õ J<£P"£∞† XO>ˇ, P=Ù, "Õ∞Hõ, á⁄>ËÅì ∞#∞ „ѨÜ≥∂QÍxfl ^Œ$+≤ìÖ’ ÃÑ@∞ìH˘x H˘O`«=∞Ok q^•fiOã¨∞Å∞ WHõ¯_» 'x+≤^Œú =∂ã¨O—
'J<£P"£∞— JO\Ï~°∞. nx =¸ÅѨ^•xH˜ '"≥∞`«Î^Œ#O— J#fl J~°÷O LOk. ÃÑ·# JO>Ë lÖòǨÏ*ò˚ =∂ã¨O XHõ¯>Ë Jx Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞. `ÒÉÏ ã¨∂~åÖ’x
¿Ñ~˘¯#|_ç# Ѩâ◊√=ÙÅ #_»HõÖ’ ‰õÄ_® HÍã¨Î "≥∞`«Î^Œ#O LO_»@O KÕ`« "å\˜x '=Ú„+≤‰õΩ¯Å∞ ZHõ¯_» HõxÑ≤¿ãÎ JHõ¯_» "åix =kèOK«O_ç— J#fl PÜ«∞`«∞ J=`«~°}`À,
'J<£P"£∞— Jx Ñ≤eKå~°∞. "≥Ú`åÎxH˜ D K«`∞« ëêÊ^Œ Ѩâ√◊ =ÙÅ∞ (|Ç‘Ï=∞`«∞Öò J<£P"£∞) Jã¨Å∞ D PÜ«∞`«∞Ö’x =∂™êÅ x+≤^Œú`Õ ~°^ŒÌ~ÚáÈ~ÚO^Œx =∞iH˘O`«=∞Ok
P_» =∞QÆ HõeÑ≤ "≥Ú`«ÎO Zxq∞k ~°HÍÅ∞<åfl~Ú. g\˜ q=~åÅ∞ JÖò J<£P"£∞ ÉèÏqOKå~°∞. HÍx D q^èŒOQÍ ÉèÏqOK«#=ã¨~°O ÖË^Œ∞. ÃÑ· Ô~O_»∞ P^ÕâßʼnõÄ
"å\˜ "å\˜ PK«~°} Ѩi^èŒ∞Å∞<åfl~Ú. "å\˜ =∞^茺 ZÖÏO\˜ "≥·~°∞^茺O ÖË^Œ∞.
463 464
5. JÖò =∂~Ú^• ÖÏ Ü«ÚÇ≤Ï|∞ƒÖϡǨï 235 5. JÖò =∂~Ú^• 6= áê~å
[O`«∞=ÙÅ *’eH˜áÈHõO_ç.6 JÖψQ `«=∞ ǨÏ^Œ∞Ìg∞i#"å~°∞QÍ =∂iÛ "ÕÜ«∞~å^Œ∞.9
„ѨÉ∞íè =Ù J#∞„QÆÇ¨ xfl, „Ѩã#¨ fl`«#∞ á⁄O^Õ ã¨`å¯~åºÅÖ’, JÖÏ¡ÇπÏ cèu`À ‰õÄ_ç#
L^ÕÌâ◊ºO`À Ѩq„`«QÆ$ǨÏO (HÍÉÏ) "≥·Ñ¨Ù‰õΩ q+¨Ü«∂ÅÖ’ XO_˘HõiH˜ `À_»Ê_»∞`«∂
"≥à√◊ `«∞#fl "åiH˜ J_»∞¤ `«QÅÆ HõO_ç.7 J~Ú`Õ LO_»O_ç. áêѨHÍ~åºÅÖ’, ^Ò~°˚#ºÑ¨Ù
g∞~°∞ W„Ǩ"£∞ nHõ#∆ ∞ q~°q∞Oz# g∞^Œ@ Ѩ#∞Ö’¡ Z=i`À#∂ ã¨Ç¨ÏHõiOK«HõO_ç.10
"Õ\Ï_»=K«∞Û.8 =∞ã≤˚^≥ ǨÏ~å"£∞‰õΩ JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉèíÜ«∞Ѩ_»∞`«∂ LO_»O_ç.
áȉõΩO_® (XHõѨC_»∞) q∞=∞‡efl xã¨ûO^ÕǨÏOQÍ JÖÏ¡ÇπÏ KåÖÏ Hõiî#OQÍ
xÅ∞=iOz# "åi Ѩ@¡ ^Õfi+¨O q∞=∞‡efl tH˜O∆ KÕ"å_»∞.
6. ǨÏ*ò Ü«∂„f‰õΩ_»∞ ǨÏ~°"£∞Ö’ 'Y∞~åƒh— W=fi_®xH˜ `«# "≥O@ `ÀÅ∞‰õΩx "≥àı§ 3 g∞ H˘~°‰Ωõ x¿+kèOK«|_ç# =ã¨∞=Î ÙÅ∞
Ѩâ√◊ =Ù#∞ 'ǨÏn—QÍ =º=ǨÏi™êÎ~∞° . 'YÖÏ~Ú^Œ— J<Õ Ñ¨^OŒ YÖÏ^Œ`∞« <£ #∞O_ç =zÛOk. Wq : =∞$`«Ñ⨠√◊ =Ù, ~°HOÎõ , ѨOk=∂Oã¨O,
JO>Ë "≥∞_»Ö’ Hõ@ì|_ç# Ѩ\ÏìÅ∞ Jx J~°÷O. QÆ∞~°∞ÎHÀã¨O "≥∞_»Ö’ |∂@∞¡QÍx ÖËHõ JÖÏ¡ÇπÏ ¿Ñ~°∞`À QÍHõ "Õi`«~°∞Å ¿Ñ~°∞`À
Ѩ\ÏìÅ∞QÍx Hõ@|ì _ç LO_ç, ǨÏ*ò ÖËHõ L„=∂ Ü«∂„`« ã¨O^Œ~ƒ° Où QÍ Y∞~åƒh KÕÜ∞« |_Õ l|ÇπÏ11 KÕÜ«∞|_ç# Ѩâ◊√=Ù, Q˘O`«∞
Ѩâ◊√=ÙÅx WHõ¯_» ^•x ÉèÏ=O. "≥Ú`åÎxH˜ YÖÏ~Ú^£ JO>Ë Ç¨Ï~°"£∞‰õΩ Q˘xáÈ|_Õ Ñ≤ãH¨ |õ _»@O =Å¡ K«zÛ# Ѩâ√◊ =Ù,12 ^≥|ƒ
Ѩâ◊√=ÙÅ∞ =∂„`«"Õ∞. J~°c =¸ÅOÖ’ YÖÏ~Ú^£‰õΩ =ÚO^Œ∞ =zÛ# 'ǨÏn— J#fl `«ye K«xáÈ~Ú# Ѩâ√◊ =Ù,13 Z`«~Î Ú#
Ѩ^•xH˜ ‰õÄ_® J~°÷O J^Õ. J~Ú`Õ "å\˜ „áê=ÚYº`«#∞ <˘H˜¯ K≥|∞`«∂ Ô~O_Õã≤ 9. =Ú„+≤‰Ωõ ¯Å∞ Ç≤Ï„r 6= ÜÕ∞@ =Úã≤O¡ Å#∞ HÍÉÏQÆ$ǨÏO ã¨O^Œi≈OK«‰Ωõ O_® J_»∞‰¤ Ωõ #fl
Ѩ^•Å#∞ LѨÜ≥∂yOK«@O [iyOk. "≥Ú`åÎxH˜ K≥ѨÊ^ŒÅK«∞‰õΩ#fl ^Õq∞@O>Ë, ã¨OQÆu "åã¨Î="Õ∞ J~Ú#ѨÊ\˜H©, g∞~°∞ P ã¨OQÆux *Ï˝Ñ¨HõO LOK«∞‰õΩx "åiÃÑ·
J@∞=O\˜ Ѩâ◊√=ÙÅ#∞ Z=i #∞O_ô ÖÏHÀ¯=@OQÍh, ǨÏ~°"£∞‰õΩ "≥à◊§‰õΩO_® „ѨfHÍ~åxH˜ kQÆHOõ _ç. „ѨfHÍ~°O f~°∞Û‰õΩ<Õ ã≤u÷ Ö’ L#flѨÊ\˜H© â◊„`«∞=Ù#∞ Hõq∆ ∞Oz
J_»∞¤HÀ=@O QÍh KÕÜ«∞~å^Œ∞. =^ŒeÃÑ@ì_»O J`«∞º`«Î=∞=∞x D PÜ«∞`«∞Ö’ É’kèOK«|_çOk.
7. JO>Ë Ç¨Ï*ò L„=∂Å L^ÕÌâ◊ºO`ÀQÍh, Láêkè J<Õfi+¨}Ö’QÍh Ѩq„`« ˆH∆„`åxH˜ 10. J`«ºO`« =ÚYº"≥∞ÿ# huã¨∂„`«O =Úã≤¡=ÚʼnõΩ W=fi|_çOk. ^•xfl „Ѩu =Úã≤¡O
"≥àı§ "åix J_»∞¤HÀHõO_ç. "åix "ÕkèOK«HõO_ç. D P[˝ qâßfiã¨∞Å∞ – =Ú„+≤‰õΩ¯Å∞ J_»∞QÆ_»∞QÆ∞<å, Hõ∆}Hõ∆}Ï# QÆ∞~°∞ÎOK«∞‰õΩx, `«^Œ#∞QÆ∞}OQÍ =∞ã¨Å∞HÀ"åe.
HõÅã≤ ǨÏ*ò KÕ¿ã HÍÖÏxH˜ ã¨O|OkèOz#^Œh, `«~åfi`« `ÒÉÏ ã¨∂~åÖ’x 28= =∞OzѨ#∞ÅÖ’ Ѩ~°ã¨Ê~°O KÕ^À_»∞ "å^À_»∞QÍ LO_»@O, K≥_»∞ KÕ+¨ìʼnõΩ, áêÑ≤+≤ì
PÜ«∞`«∞ (=Ú„+≤‰õΩ¯Å∞ JѨiâ◊√^Œ∞úÅ∞. Hõ#∞Hõ D U_®k `«~°∞"å`« "å~°∞ HÍÉÏ Ñ¨#∞ʼnõΩ ѨK«Û*ˇO_® K«∂Ѩ‰õΩO_® LO_»@OÖ’<Õ ã¨=∂[ „âıÜ«∞ã¨∞û, ѨÙ~ÀQÆu,
QÆ$ǨÏO ^Œi^•Ñ¨ÙʼnõΩ ‰õÄ_® áȉõÄ_»^Œ∞) J#fl PÜ«∞`«∞ J=`«iOz# `«~åfi`« ÃÑ· =∂#= =∞#∞QÆ_» Wq∞_ç L<åfl~Ú. <Õ\ ˜ =Úã≤¡OÅO`å D ã¨∂„`åxfl `«=∞ =∞^茺
PÜ«∞`«∞Ö’ =Ú„+≤‰Ωõ ¯Å =∞@∞‰õΩ ÉèÏ=O ~°^~ÌŒ ÚáÈ~ÚO^Œx H˘O`«=∞Ok q^•fiOã¨∞Å∞ J=∞Å∞Ѩi¿ãÎ ZO`« ÉÏ=ÙO_»∞!
Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞. J~Ú`Õ D PÜ«∞`«∞ ~°^Œ∞ÌHÍÖË^Œh, ÃÑ·QÍ W^˘Hõ =ÚÇπÏHõ"£∞ 11. D ã¨∂~å "≥Ú^Œ\ ˜ PÜ«∞`«∞Ö’ ã¨∂zOK«|_ç# x+≤^Œú [O`«∞=ÙÅ ¿Ñ~°∞¡ WHõ¯_»
(J#QÍ J=∞Ö’¡ L#fl) PÜ«∞`«∞ Jh, WO^Œ∞Ö’x P[˝ =Úã≤¡OʼnõΩ ã¨O|OkèOz#k „Ѩ™êÎqOK«|_®¤~Ú. |Y~å ã¨∂~åÖ’x 173= PÜ«∞`«∞Ö’ D „Ѩ™êÎ=# áêH˜∆HõOQÍ
=∂„`«"Õ∞#x =∞iH˘O`«=∞Ok ѨO_ç`«∞Å∞ K≥áêÊ~°∞ (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü). =zÛOk.
8. 'W„Ǩ"£∞— JO>Ë Ç¨Ï*ò L„=∂Å HÀã¨O |∂<Õ nHõ∆. D nHõ∆|∂x#"å~°∞ Ô~O_»∞ 12. Z=~°<åfl Q˘O`«∞ Ñ≤ã≤H˜ K«OÑ≤<å, ÖËHõ P [O`«∞=Ù ZHõ¯_»~Ú<å W~°∞‰õΩ „Ѩ^Õâ◊OÖ’
`≥Å¡\ ˜ ^Œ∞ѨÊ@∞¡ ^èŒi™êÎ~°∞. ™ê^è•~°} ã¨=∞Ü«∂ÅÖ’ XHõ =Úã≤¡O‰õΩ 'ǨÏÖÏÖò— W~°∞‰õΩ¯áÈ~Ú TÑ≤~å_»Hõ K«zÛáÈ~Ú<å ^•xfl u#‰õÄ_»^Œ∞.
(^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«O)QÍ LO_Õ H˘xfl Ѩ#∞Å∞ 'W„Ǩ"£∞— ã≤÷uÖ’ 'ǨÏ~å"£∞— (x+≤^ŒúO) 13. Z=~°~Ú<å ~å~Ú qã¨~@° O =Å¡QÍh, ÖÏsî`À, Hõ„~°`À H˘@ì_O» =Å¡QÍh K«xáÈ~Ú#
J~ÚáÈ`å~Ú. "å\˜Ö’¡ "Õ\Ï_»@O ‰õÄ_® XHõ\ ˜. [O`«∞=Ù. HÍx Jk Kå=Hõ=ÚO^Õ ^•xfl l|ÇπÏ KÕã≤#@¡~Ú`Õ u#=K«∞Û.
465 466
5. JÖò =∂~Ú^• ÖÏ Ü«ÚÇ≤Ï|∞ƒÖϡǨï
ã¨÷ÅO #∞Oz „H˜O^ŒÑ¨_ç K«xáÈ~Ú#k14
ÖËHõ H˘=Ú‡ `«QÆÅ@O =Å¡ K«zÛ
áÈ~Ú#k,15 „‰õÄ~°=∞$QÍÅ∞ peÛ
u#@O =Å¡ K«xáÈ~Ú# Ѩâ◊√=Ù16 (Wq
g∞ H˘~°‰õΩ ǨÏ~å"£∞ QÍqOK«|_®¤~Ú).
HÍx g∞~°∞ XHõ"Õà◊ 'l|ÇπÏ— KÕ¿ãÎ Jk
g∞ H˘~°‰õΩ x+≤^ŒúO HÍ^Œ∞.17 JÖψQ
J*Ï˝#HÍÅOÖ’ ^≥|ƒ`«ye K«zÛ# [O`«∞=ÙÅ#∞ u<Õ"å~°∞. W™ê¡g∞Ü«∞ +¨sÜ«∞`ü
^•xfl x¿+kèOzOk.
`«∞áêH©`À "Õ@ : `«∞áêH©`À "Õ\Ï_»|_ç# [O`«∞=Ù ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«=∂ HÍ^• J#fl
q+¨Ü∞« OÖ’ ѨO_ç`∞« Å =∞^躌 aè<åflaè„áêÜ«∂Å∞<åfl~Ú. W=∂"£∞ ëœHÍh XHõ ǨÏnã¨∞
P^è•~°OQÍ `«∞áêH©`À "Õ\Ï_»|_ç# [O`«∞=Ù#∞ ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«O (ǨÏÖÏÖò)QÍ Y~å~°∞
KÕâß~°∞ (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü). JO>Ë 'aã≤‡ÖÏ¡ÇπÏ— ѨiîOz `«∞áêH© QÆ∞O_»∞ ¿ÑÅÛQÍ,
^•O`À [O`«∞=Ù (l|ÇπÏ KÕÜ«∞Hõ=ÚO^Õ) K«xáÈ`Õ ^•xfl u#@O D Jaè„áêÜ«∞O
„ѨHÍ~°O ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«"Õ∞ J=Ù`«∞Ok.
14. P [O`«∞=Ù `«#O`«@ `å#∞QÍ „H˜O^ŒÑ¨_ç#^≥·<å㨈~, Z=~°<åfl „H˜OkH˜ „`Àã≤
Ѩ_»Q˘\˜ì<å㨈~ – Ô~O_»∞ Ѩiã≤÷`«∞Ö’¡#∂ – Jk x+≤^Œú"Õ∞.
15. '#fǨÏ`«∞<£— JO>Ë, U^Œ~Ú<å =ã¨∞Î=Ù _èô H˘#@O =Å¡ K«xáÈ~Ú# [O`«∞=Ù
J#fl=∂@! l|ÇπÏ KÕÜ«∞Hõ=ÚO^Õ QÆ#Hõ Jk K«zÛáÈ`Õ, ^•xfl u#‰õÄ_»^Œ∞.
16. JO>Ë – ѨÙe, z~°∞`«Ñ¨Ùe, ã≤OǨÏO, `À_ÕÅ∞ – W`åºk „‰õÄ~° =∞$QÍÅ∞ `«=∞
QÀà◊§`À pÅÛ@O=Å¡QÍh, u#@O =Å¡QÍh K«zÛáÈ~Ú# [O`«∞=ÙÅ∞. J*Ï˝#
HÍÅOÖ’ [#∞Å∞ WÖÏO\˜ "å\˜x ‰õÄ_® u<Õ"å~°∞. W™ê¡O nxfl ‰õÄ_®
x¿+kèOzOk.
17. J`«ºkèHõ=∞Ok Y∞~üP<£ "åºMϺ`«Å ^Œ$+≤ìÖ’ '[O`«∞=Ù „|uH˜ LO>Ë ^•xfl l|ÇπÏ
KÕã≤ u#=K«Û<Õ D 'q∞#Ǩ~ÚOѨٗ ÃÑ#· ¿Ñ~˘¯#|_ç# [O`«∞=ÙÅxflO\˜H© =iÎã∞¨ OÎ k.
J#QÍ Q˘O`«∞ Ñ≤ãH¨ |õ _ç#k (=Ú<£YxYÇπÏ), ^≥|ƒ`«ye#k (=∞øY∂[ÇπÏ), ÃÑ#· ∞Oz
„H˜OkH˜ *ÏiѨ_ç#k (=Ú`«~°kÌÜ«∞ÇπÏ), _èôH˘#flk (#fǨ) „‰õÄ~°=∞$QÍÅ∞
^•_çKÕã≤#k – Jxfl [O`«∞=ÙʼnõÄ D q∞#Ǩ~ÚOѨ٠=iÎã¨∞ÎOk. JO>Ë XHõ"Õà◊
J@∞=O\˜ [O`«∞"Õ^Œ~Ú<å „|u‰õΩ#fl ã≤÷uÖ’ HõxÑ≤¿ãÎ ^•xfl +¨sÜ«∞`«∞ ã¨∂zOKÕ
Ѩ^ŒúuÖ’ l|ÇπÏ KÕã≤ u#=K«∞Û. l|ÇπÏ KÕ¿ã Hõ∆}O =~°‰õÄ Jk „áê}O`À<Õ LOk
467
236 5. JÖò =∂~Ú^• 6= áê~å
P™ê÷<åÅ =^ŒÌ |e WzÛ#q ‰õÄ_®
x+≤^Œú"Õ∞.18 J^Õ q^èŒOQÍ ÉÏ}ÏÅ
„ѨÜ≥∂QÆO ^•fi~å J^Œ$ëêìxfl ѨsH˜∆O
K«∞HÀ=@O ‰õÄ_® x+≤^Œú"Õ∞.19 W=hfl
J`«ºO`« hK«"∞≥ #ÿ áêѨHÍ~åºÅ∞. D ~ÀA
Jqâßfiã¨∞Å∞ g∞ ^èŒ~°‡O QÆ∞iOz WHõ
Pâ◊#∞ =^Œ∞Å∞ ‰õΩ<åfl~°∞. *Ï„QÆ`«Î! g∞~°∞
ÉèíÜ«∞ Ѩ_»=Åã≤Ok "åiH˜ HÍ^Œ∞, g∞~°∞
<å‰õΩ ÉèíÜ«∞Ѩ_»O_ç. D ~ÀA g∞ H˘~°‰õΩ
g∞ ^èŒ~å‡xfl ѨiѨÓ~°‚O QÍqOKå#∞.
Jx ÉèÏqOK«\ÏxH˜ P#"åÅ∞ Uq∞@O>Ë, Q˘O`«∞ HÀã≤#ѨC_»∞ Jk `«_»`«_®
HÍà◊§`À H˘@∞ìHÀ"åe. HõuÎ`À l|ÇπÏ KÕã¨∞Î#flѨC_»∞ D Hõ^ŒeHõ QÆ#Hõ ÖËHõáÈ`Õ
JѨÊ\˜ˆH Jk „áê}O q_çzO^Œx J#∞HÀ"åe.
l|ÇπÏ KÕ¿ã Ѩ^Œúu : 'aã≤‡ÖÏ¡ÇπÏ— ѨiîOz Ѩ^Œ∞<≥·# ѨiHõ~°O`À Q˘O`«∞ <åàÏÅ∞
"ÕQÆOQÍ `≥yáÈÜÕ∞ÖÏ HÀÜ«∂e. 'l|ÇπÏ—`À áê@∞ '#ǨÏ~ü— Ѩ^Œúu ‰õÄ_® ^èŒ~°‡
ã¨=∞‡`«"Õ∞. D Ѩ^Œúu „ѨHÍ~°O [O`«∞=Ù xÅ|_ç LO_»QÍ ^•x Q˘O`«∞ `≥ˆQÖÏ
HõuÎ`À "Õ@∞ "ÕÜ«∞|_»∞`«∞Ok. ^•x=¸ÅOQÍ Q˘O`«∞<åàÏÅ∞ `≥y ~°HõÎ=∞O`å
|Ü«∞\˜H˜ "≥o§áÈ`«∞Ok. ™ê^è•~°}OQÍ XO>ˇ#∞ D q^èŒOQÍ<Õ l|ÇπÏ KÕ™êÎ~°∞.
18. =Ú„+≤‰õΩ¯Å∞ `å=Ú „Ѩu+≤ªOz# q„QÆǨʼnõΩ ã¨g∞ѨOÖ’ ~å~Ú`À<À, =∞ˆ~^≥·<å
=ã¨∞Î=Ù`À<À |eÑ‘~î°O XHõ\ ˜ xi‡™êÎ~°∞. ^•<Õfl '#∞ã¨∞Éò— JO\Ï~°∞. ^Õg^Õ=`«Å
¿Ñ~°∞ g∞^Œ "≥Ú‰õΩ¯‰õΩ#fl [O`«∞=ÙÅ#∞ "å~°∞ WHõ¯_çH˜ `≥zÛ, |eÑ‘~O°î ÃÑ· |e ~Ú™êÎ~∞° .
^≥·"Õ`«~°∞Å ¿Ñ~° [O`«∞|e WKÕÛ Ñ¨^Œú`«∞Ö’¡ W^˘Hõ\ ˜. nx^•fi~å qk`«=∞ÜÕ∞º
^Õq∞@O>Ë P™ê÷<åÅ =^ŒÌ, ã¨=∂^èŒ∞Å, ^Œ~åæÅ =^ŒÌ JHõ¯~°Å∞ f~åÎÜ«∞#fl ã¨OHõÅÊO
`À<À, ã¨=∂^è∞Œ Ö’¡ L#fl =∞$`«∞efl „Ѩã#¨ ∞flefl KÕ¿ã L^ÕâÌ º◊ O`À<À (HÀ_ç, "Õ∞HõÖÏO\˜)
Ѩâ√◊ =ÙÅ#∞ HÀÜ«∞@O, ѨÖÏ=ÙÅ∞ =O_ç uxÑ≤OK«@O =Ú=∂‡\˜H© x+≤^OúŒ (ǨÏ~å"£∞).
D Ѩ#∞Åhfl ''^≥·"Õ`«~°∞Å ¿Ñ~° P™ê÷<åÅ =^ŒÌ WKÕÛ [O`«∞|e—— „H˜OkˆH =™êÎ~Ú.
19. J~°cÖ’ '`«ã¨ÎMòã≤=¸ aÖò J*òÖÏ"£∞— Jx =zÛOk. nxH˜ Ô~O_»∞ J~å÷Å∞<åfl~Ú.
XHõ\ ˜: ÉÏ}ÏÅ ^•fi~å ѨOѨHõO KÕÜ«∞@O. Ô~O_»∞ : ÉÏ}ÏÅ „ѨÜ≥∂QÆO ^•fi~å
*Ï`«HÍxfl `≥Å∞ã¨∞HÀ=@O. "≥Ú^Œ\ ˜ J~°÷OÖ’ fã¨∞‰õΩO>Ë – E^ŒOÖ’ l|ÇπÏ
KÕÜ«∞|_ç# [O`«∞=Ùefl ѨOÑ≤}© KÕ¿ãO^Œ∞‰õΩ D ÉÏ} „ѨÜ≥∂QÆO KÕ¿ã"å~°∞. D
Ѩ^Œúu „ѨHÍ~°O Jq H˘O^ŒiH˜ ^˘iˆHq, H˘O^ŒiH˜ ^˘iˆHq HÍ=Ù. Ô~O_»= J~°÷OÖ’
468
5. JÖò =∂~Ú^• ÖÏ Ü«ÚÇ≤Ï|∞ƒÖϡǨï 237 5. JÖò =∂~Ú^• 6= áê~å
g∞ÃÑ· <å J#∞„QÆǨxfl ѨÓiÎKÕâß#∞. WzÛ# "Õ@ [O`«∞=ÙÅ∞22 g∞ HÀã¨O
WOHÍ, W™ê¡O#∞ g∞ ^èŒ~°‡OQÍ ã¨=∞‡ U^≥·<å "Õ\Ï_ç`Õ (P "Õ@ =∂O™êxfl
uOz P"≥∂kOKå#∞. Z=_»~Ú<å g∞~°∞ u#O_ç). HÍx, g∞~°∞ "å\˜x
f„==∞~Ú# PHõe ÉÏ^èŒ`À JÖÏ¡_ç JÖÏ¡ÇπÏ g∞‰õΩ É’kèOz# Ѩ^ŒúuÖ’
áÈ`«∂ – QÆ`«ºO`«~°OÖËx Ѩiã≤÷uÖ’ `«sÊù^Œ∞ KÕã≤ LO_®e ã¨∞=∂! ^•xÃÑ·
áêáêxH˜ áêÅÊ_Õ L^ÕÌâ◊O ÖˉõΩO_® JÖÏ¡ÇπÏ <å=∂xfl 㨇iOK«O_ç.23
LO_ç, (ÃÑ· "å\˜Ö’ ^Õ#fl~Ú<å JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉèíÜ«∞Ѩ_»∞`«∂ LO_»O_ç.
u#fl@¡~Ú`Õ) xã¨ûO^ÕǨÏOQÍ JÖÏ¡ÇπÏ xã¨ûO^ÕÇϨ OQÍ JÖÏ¡ÇÏπ `˘O^Œ~Q° Í ÖˇH¯õ
Hõq∆ ∞OKÕ"å_»∞, HõxHõiOKÕ"å_»∂#∞.20 fã¨∞‰õΩ<Õ"å_»∞.——
4 (F „Ѩ=HÍÎ!) `«=∞ H˘~°‰õΩ 'ǨÏÖÏÖò— 5 D ~ÀA Ѩiâ◊√^Œ"ú ∞≥ #ÿ =ã¨∞=Î ÙÅhfl g∞
(J#QÍ ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«O) KÕÜ«∞|_ç# HÀã¨O ǨÏÖÏÖò KÕÜ«∞|_®¤~Ú. „QÆO^äŒ
=ã¨∞=Î ÙÖËq? Jx „Ѩ[Å∞ x#∞fl J_»∞QÆ∞ =ǨïÅ∞ l|ÇπÏ KÕã#≤ k g∞ H˘~°‰Ωõ ^è~Œ ‡°
`«∞<åfl~°∞. "åiH˜ WÖÏ K≥ѨC: ''Ѩiâ◊√^Œú ã¨=∞‡`«O.24 g∞~°∞ l|ÇπÏ KÕã#≤ k "åi
"≥∞ÿ# =ã¨∞Î=ÙÅhfl g∞ HÀã¨O ǨÏÖÏÖò
KÕÜ«∞|_®¤~Ú.21 JÖψQ g∞~°∞ tHõ∆} Ѩq„`«"∞≥ #ÿ qQÍ<Õ ÉèÏqOK«|_»`å~Ú. ǨÏ~å"£∞ (J^è~Œ ‡° O)QÍ x~å÷iOK«|_ç# =ã¨∞=Î ÙÅ∞
ÃÑ·H˜ ZO`« Ѩiâ◊√„ÉèíOQÍ HÍ#=zÛ<å ^è•i‡HõOQÍ Jq Jâ◊√^Œú"≥∞ÿ#"Õ, hK«"≥∞ÿ#"Õ.
fã¨∞‰õΩO>Ë – U^≥<· å Ѩxx „áê~°OaèOK«\ÏxH˜ "å~°∞ ÉÏ}„ѨÜ∂≥ QÆO ^•fi~å â◊‰Ωõ #O
K«∂¿ã"å~°∞. nxHÀã¨O "å~°∞ =¸_»∞ ~°HÍÅ ÉÏ}ÏÅ#∞ `«Ü«∂~°∞KÕâß~°∞. "å\˜Ö’ 22. J~°cÖ’ '["åiÇπÏ— Jx LOk. Wk *ÏiÇπÏ J<Õ Ñ¨^•xH˜ |Ǩï=K«#O. WHõ¯_»
XHõ^•xÃÑ· 'WѶπJÖò— (K≥~Úº) Jh, Ô~O_»=^•xÃÑ· 'ÖÏ `«Ñ¶πJÖò— (K≥Ü«∞º=^Œ∞Ì) Jh D Ѩ^OŒ ã¨OáêkOzÃÑ>Ëqì (HÍã≤Éò) J<Õ J~°O÷ Ö’ LOk. JO>Ë "Õ@ [O`«∞=ÙÅ∞.
L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : "Õ@‰õΩHõ¯, "Õ@ ѨH˜∆, z~°∞`«Ñ¨Ùe "≥Ú^ŒÅQÆ∞#q. J~Ú`Õ D "Õ@
LO_Õk. =¸_»= ^•xÃÑ· Ug∞ ~åÜ«∞|_ç LO_Õk HÍ^Œ∞. "≥Ú^Œ\ ˜ÉÏ}O `«ye`Õ [O`«∞=ÙÅ#∞ "Õ@ HÀã¨O =^ŒÅHõ =ÚO^Œ∞, "Õ@ QÆ∞iOz `«sÊù^Œ∞ W"åfie. JO>Ë
Ѩx "≥Ú^ŒÖˇ>Ëì"å~°∞. Ô~O_»=k `«ye`Õ Ñ¨x =∂<Õ¿ã"å~°∞. =¸_»= ÉÏ}O QÆ#Hõ [O`«∞=Ù#∞ "Õ\Ï_»\ÏxH˜ =^ŒÅQÍ<Õ Jq "Õ@HÀã¨O Ѩ~°∞ÔQ`åÎe. PQÆ=∞#flѨC_»∞
`«ye`Õ =∞~À™êi J^Œ$ëêìxfl ѨsH˜∆OK«∞‰õΩ<Õ"å~°∞. Wk ‰õÄ_® *’㨺O =O\˜ Ѩ<Õ. PQÍe, "≥#H˜¯ uiy ~°=∞‡#flѨC_»∞ "≥#H˜¯ uiy ~å"åe.
XHõ~H° Oõ QÍ Wk ‰õÄ_® JÖÏ¡ÇÏπ #∞ Q͉õΩO_® W`«~∞° efl ã¨Ç¨ Ü«∞O HÀã¨O Ji÷OK«@O 23. D q^èŒOQÍ `«sÊù^Œ∞ W=fi|_ç# "Õ@ [O`«∞=ÙÅ ^•fi~å "Õ\Ï_»|_ç# [O`«∞=ÙÅ∞
(Wã≤Î"£∞^•^£ aÔQ·iÖÏ¡ÇπÏ) „H˜OkˆH =ã¨∞ÎOk. JO^Œ∞KÕ`« W™ê¡g∞Ü«∞ +¨sÜ«∞`«∞Ö’ ~Ô O_»∞ +¨~`° ∞« ÅÃÑ· ǨÏÖÏÖò (^è~Œ ‡° ã¨=∞‡`«O) J=Ù`å~Ú – 1. "Õ@HÀã¨O =kÖË@ѨC_»∞
Wk ‰õÄ_® x+≤^ŒúOQÍ Y~å~°∞ KÕÜ«∞|_çOk† 'Wã≤ÎMò™ê"£∞— JO>Ë J^Œ$+¨ìO 'aã≤‡ÖÏ¡ÇπÏ— ѨiîOK«|_ç LO_®e. 2. "Õ\Ï_ç# [O`«∞=Ù#∞ Jk `«# Ü«∞[=∂x
`≥Å∞ã¨∞HÀ=@O Jx J~°O÷ . J*Ï˝#HÍÅOÖ’ J~°|∞ƒÅ∞ ÉÏ}ÏÅ ^•fi~å `«=∞ J^Œ$ëêìxfl HÀã¨O LOKåe. JO>Ë ^•xfl Jk u#‰õΩO_® LO_®e. XHõ"Õà◊ P q^èŒOQÍ
ѨsH˜∆OK«∞‰õΩ<Õ"å~°∞. "Õ\Ï_»|_ç# [O`«∞=Ù K«zÛáÈ~Ú<å ^•xfl u#=K«∞Û. ZO^Œ∞HõO>Ë `«sÊù^∞Œ á⁄Ok#
20. f„==∞~Ú# PHõe ÉÏ^茉õΩ `«@∞ìHÀÖËHõ „áê}O áÈÜÕ∞ H˜¡+¨ìѨiã≤÷u U~°Ê_ç#ѨC_»∞ "Õ@ [O`«∞=Ù#∞ =kÖË@ѨC_»∞ Ü«∞[=∂x 'aã≤‡ÖÏ¡ÇπÏ— ѨiîOKå_»∞ QÆ#Hõ! J~Ú`Õ
ÃÑ#· x¿+kèOK«|_ç# [O`«∞=ÙÅ#∞ ã¨~Ú`«O =∞x+≤ u#_®xH˜ J#∞=∞u W=fi|_çOk. `«sÊù^Œ∞ á⁄Ok# "Õ@ [O`«∞=Ù`Àáê@∞ =∞~À [O`«∞=Ù ‰õÄ_® P "Õ@Ö’ áêÖÁæO>Ë,
J~Ú`Õ ^≥"· å^ÕâßÅ#∞ kèH¯õ iOKÕ L^ÕâÌ O◊ QÍh, q∞ug∞i „Ѩ=iÎOKÕ ^Œ∞+¨ì ã¨OHõÅÊOQÍh J\˜ì Ѩiã≤÷uÖ’ "Õ\Ï_»|_ç# [O`«∞=Ù#∞ u#‰õÄ_»^Œ∞ (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs :
ÖˉõΩO_® – ˆH=ÅO „áê}Ïxfl HÍáê_»∞‰õΩ<Õ ã¨`«ûOHõÅÊO`À =∂„`«"Õ∞ u<åe. H˜`å|∞[˚ÉÏ~ÚÇπÏ =Ãã· û^£† =Úã≤¡O – H˜`å|∞Ãã· û^£).
21. JO>Ë Ç¨ÏÖÏÖò (^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«O) QÍ Y~å~°∞ KÕÜ«∞|_ç# =ã¨∞Î=ÙÅhfl Ѩiâ◊√„Éèí"≥∞ÿ#q, 24. J~Ú`Õ [O`«∞=Ù ~°HõÎO „Ѩ=Ç≤ÏOKÕ f~°∞Ö’ "å~°∞ l|ÇπÏ KÕã≤#ѨC_Õ Jk ǨÏÖÏÖò
469 470
5. JÖò =∂~Ú^• ÖÏ Ü«ÚÇ≤Ï|∞ƒÖϡǨï 238 5. JÖò =∂~Ú^• 6= áê~å
H˘~°‰Ωõ ^è~Œ ‡° ã¨=∞‡`«O. ™œjź=`«∞ÅQÆ∞ QÍx, |Ç≤Ï~°OQÆOQÍ =ºaèKå~°O KÕÜ∞« @O
=Úã≤¡O „ã‘ÎÅ∞, g∞‰õΩ ѨÓ~°fiO „QÆO^äŒO HÀã¨O, Kå@∞=∂@∞ „¿Ñ=∞HõÖÏáêÅ∞
"˘ã¨Q|Æ _ç# "åi ™œjź=`«∞ÅQÆ∞ „ã‘ÅÎ ∞ [~°Ñ¨@O HÀã¨O "å~°∞ g∞‰õΩ ǨÏÖÏÖò
‰õÄ_® g∞ H˘~°‰Ωõ ǨÏÖÏÖò J=Ù`å~°∞.25 HÍ~°∞. qâßfi™êxfl u~°ã¨¯iOz#"åi
J~Ú`Õ g∞~°∞ "åiH˜ K≥e¡OK«=Åã≤# Hõ~°‡Å∞ =$^ä• J~ÚáÈ`å~Ú. Ѩ~°
=∞ǨÏ~ü ™⁄=Ú‡#∞ K≥e¡Oz, "åix Ö’HõOÖ’ "å~°∞ #+¨ìáÈ~Ú# "åiÖ’
q"åǨÏ|O^èOŒ Ö’H˜ `≥K∞« ÛHÀ"åe. JO`Õ KÕ~åÎ~∞° .
J=Ù`«∞Ok. „Ѩã¨∞Î`«O Ü«¸~°Ñ¨Ù ^ÕâßÅÖ’ „QÆO^äŒ=ǨïÅ∞ (Ü«¸^Œ∞Å∞, „ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞) 6 F qâ◊fiã≤Oz# "å~°ÖÏ~å! g∞~°∞
[O`«∞=ÙÅ 'l|ÇπÏ— H˘~°‰õΩ LѨÜ≥∂yOKÕ Ü«∞O„`«Ñ¨iHõ~åÅ ^•fi~å ~°HõÎO #=∂A H˘~°‰õΩ ÖËz#ѨC_»∞ g∞
„Ѩ=Ç≤ÏOK«^xŒ JO@∞<åfl~°∞. JÖÏO\˜ Ü«∞O„`åÅ ^•fi~å HÀã≤# [O`«∞=ÙÅ∞ =Úã≤O¡ Å "≥ÚǨÅ#∞, "≥∂KÕ`«∞Å ã¨"Õ∞`«OQÍ g∞
HÀã¨O ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«O HÍ=Ù Jx QÆ=∞xOKåe. KÕ`«∞Å#∞ Hõ_»∞HÀ¯O_ç.26 g∞ `«ÅÅ#∞
25. „QÆO^äŒ=ǨïÅ (Ü«¸^Œ∞Å, „ÔH·ã¨Î=ÙÅ) „ã‘ÎÅ#∞ q"åǨÏ=∂_»\ÏxH˜ ÃÑ@ì|_ç# XHõ =∞ã¨ÇπÏ KÕÜ«∞O_ç,27 pÅ=∞O_»Å =~°‰õΩ
=ÚYº"≥∞ÿ# +¨~°`«∞ "å~°∞ ™œjź=`«∞Öˇ· LO_®e. HÍx <Õ\ ˜ áêâßÛ`«º ã¨O㨯 $uH˜ g∞ HÍà◊§#∞ Hõ_»∞HÀ¯O_ç.28 XHõ"Õà◊ g∞~°∞
„ѨÉèÏq`«∞Öˇ·# „QÆO^äŒ=ǨïÅ „ã‘ÎÅ∞ U "Õ∞~°‰õΩ jÅ=`«∞Öˇ· LO\Ï~À TÇ≤ÏOK«=K«∞Û.
Ô~O_À q+¨Ü«∞O: Z=Ô~·<å qâ◊fiã≤Oz# `«~°∞"å`«, Jqâßfi㨠=∂~åæxfl ‰õÄ_® 26. Hõhã¨O XHõ™êiQÍx, Ô~O_Õã≤ =¸_Õã≤™ê~°∞¡ QÍx J~°KÕ`«∞Å∞ Hõ_çy, ѨÙH˜¯eOz,
J=ÅOa¿ãÎ "åi Hõ~°‡Åhfl |∂_ç^ŒÖ’ áÈã≤# Ѩhfl~°∞ÖÏ =$^è• J~ÚáÈ`å~Ú. D =Ú‰õΩ¯Ö’H˜ h~°∞ áÈxzÛ â◊√„ÉèíOKÕã≤# g∞^Œ@ "≥ÚǨÏO Hõ_»QÍe. "≥ÚǨÏO Hõ_çy#
"åHõºO ^•fi~å =Úã≤¡OʼnõΩ K≥Ü«∞º|_Õ XHõ ÃÇÏK«ÛiHõ Uq∞@O>Ë, U „ã‘Îx `«~°∞"å`Õ Ô~O_»∞ KÕ`«∞bfl "≥∂KÕ`«∞Å ã¨"Õ∞`«OQÍ Hõ_»QÍe. D „H˜Ü«∞Åhfl '=ÙE—Ö’
q"åǨÏ=∂_»@O =Å¡ g∞ qâßfiã¨O (D=∂<£) „Ѩ=∂^ŒOÖ’ Ѩ_Õ J=HÍâ◊=ÚO^À JO`«~åƒùQÍÅ∞. ǨÏnã¨∞Å ^•fi~å ã¨~Ú`«O D ã¨OQÆu ~°∞A==Ù`ÀOk.
JÖÏO\˜ =∞QÆ∞= =ÅÖ’ Ѩ_»‰õΩO_® LO_»@OÖ’<Õ g∞‰õΩ "Õ∞Å∞Ok. D =∞^茺 27. =∞ã¨ÇπÏ KÕ¿ã@ѨC_»∞ Ô~O_»∞ (`«_ç) J~°KÕ`«∞Å`À ѨÓiÎ `«Å#∞ `«∞_»∞K«∞HÀ"åe.
HÍÅOÖ’ „QÆO^ä=Œ ǨïÅ „ã‘ÅÎ #∞ q"åǨÏO KÕã∞¨ ‰õΩ#fl J<ÕH=õ ∞Ok =Úã≤O¡ Å qâßfiã¨O `«Å =ÚO^Œ∞ ÉèÏQÆO #∞Oz "≥Ú^ŒÖˇ\ ˜ì `«Å "≥#∞Hõ ÉèÏQÆO =~°‰õÄ `«∞_»"åe. P
ZÖÏ _ÀÖÏÜ«∞=∂# ã≤÷uÖ’ LO^À q_»=∞~°z K≥ѨÊ#=ã¨~°O ÖË^Œ∞. Ö’Hõ*Ï˝#O `«~∞° "å`« ~Ô O_»∞ J~°K`Õ ∞« Å#∂ `«Å =ÚO^Œ∞ ÉèÏQÆO "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ fã¨∞‰õΩ~å"åe. `«~∞° "å`«
L#fl "å~°O^ŒiH© D ã¨OQÆu `≥Å∞ã¨∞. 'D=∂<£— (qâßfiã¨O)#∞ HÍáê_»∞HÀ=@O K≥=ÙÅ =∞ã¨ÇÏπ ‰õÄ_® KÕÜ∂« e. XHõ"àÕ ◊ `«Å‰õΩ `«ÅáêQÍ K«∞@∞ì‰Ωõ x LO>Ë "Õ∞*’à◊á Ñ·
„Ѩu =Úã≤¡O q^Œ∞ºHõÎ ^èŒ~°‡O. ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«=∞~Ú# XHõ ѨxHÀã¨O q^Œ∞ºHõÎ ^èŒ~å‡xfl =∞ã¨ÇÏπ KÕã#≤ @∞¡ ^•xÃÑ<· Õ =∞ã¨ÇÏπ KÕÜ∞« =K«Ûx ǨÏnã¨∞Å ^•fi~å `≥Å∞™ÈÎOk (ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ
(Ѷ¨~ü˚#∞) „Ѩ=∂^ŒOÖ’ Ѩ_»"≥Ü«∞º=Åã≤#O`«\ ˜ iãπ¯ fã¨∞HÀ~å^Œ∞. ÃÑ·# „Ѩ™êÎqOK« =Úã≤¡O – H˜`å|∞`«ÎǨ~°`ü). D q^èŒOQÍ XHõ¯™êi =∞ã¨ÇπÏ KÕ¿ãÎ ã¨iáÈ`«∞Ok.
|_ç# Ô~O_»∞ +¨~°`«∞Å∞ YzÛ`«OQÍ <≥~°"Õ~°QÆÅ=#fl Qͺ~°O\© L#flѨC_Õ (1. P „ã‘Î 28. =ÙE ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ pÅ=∞O_»Å ã¨"Õ∞`«OQÍ Ô~O_»∞ HÍà◊¥§ Hõ_»QÍe. J~Ú`Õ =ÙE
™œjź=u J~Ú LO_®e. 2. P"≥∞#∞ =∞#∞"å_»@O =¸ÅOQÍ =∞# 'D=∂<£—‰õΩ KÕã≤ L#fl ã≤÷uÖ’ "Õ∞*’à◊√¡ ^èŒi¿ãÎ, ǨÏnã¨∞ „ѨHÍ~°O =∞e™êi =ÙE KÕ¿ã@ѨC_»∞
ZÖÏO\˜ qѶ∂¨ `«O HõÅQÆÉ’^Œ#fl ^Œ$_è» #=∞‡HõO, Éè~í À™ê L#flѨC_Õ) D ™êǨϙêxH˜ P "Õ∞*’à◊¡ÃÑ· =∞ã¨ÇπÏ KÕã≤<å ã¨iáÈ`«∞Ok.
ѨÓ#∞HÀ"åe. JnQÍHõ, QÆ=∞xOK«=Åã≤# =∞~À q+¨Ü∞« "Õ∞q∞@O>Ë D „QÆO^ä=Œ ǨïÅ ã¨∂K«#:1. =∞x+≤ "≥Ú^Œ\ ˜ #∞OKÕ =ÙE`À L#fl@¡~Ú`Õ #=∂A‰õΩ LѨ„Hõq∞Oz
„ã‘ÎʼnõΩ `«=∞ ^èŒ~°‡O QÆ∞iOz# Ѩi*Ï˝#O ÉÁuÎQÍ ÖË^•Ü≥∞! ÃÑ·QÍ "å~°∞ ^èŒ~°‡O g∞^Œ #ѨÙ_»∞ =∞m¡ =ÙE KÕÜ«∞#Hõ¯~°ÖË^Œ∞. J~Ú`Õ „Ѩu #=∂A HÀã¨O ã¨iH˘`«ÎQÍ
u~°∞QÆ∞ÉÏ@∞ KÕã∞¨ <Î åfl~°∞. WHõ ^≥=· cèu JO\Ï~å, Jk Jã¨ÖË ÖË^∞Œ . =∞~°ÖÏO@ѨC_»∞ =ÙE KÕÜ«∞@O "≥Ú`«Îg∞‡^Œ =∞Oz^Õ. 2. =ÙE‰õΩ =ÚO^Œ∞ ã¨OHõÅÊO KÕã¨∞HÀ=@O
"å~°∞ x[OQÍ<Õ „QÆO^äŒ=ǨïÅ#|_»`å~å?! U"≥∂ ^Õ=Ù_Õ Z~°∞QÆ∞! qkè. 3. =ÙE‰õΩ =ÚO^Œ∞ 'aã≤‡ÖÏ¡ÇÏπ — Ñ¨iOî K«@O ‰õÄ_® J=ã¨~"° ∞Õ . 4. "≥ÚǨÏOÃÑ·
471 472
5. JÖò =∂~Ú^• ÖÏ Ü«ÚÇ≤Ï|∞ƒÖϡǨï 239 5. JÖò =∂~Ú^• 6= áê~å
Öˇ·OyHõ Jâ◊√^•ú=ã¨÷‰õΩ Ö’#=Ù`Õ ™êfl#O JÖÏ¡ÇÏπ q∞=∞‡efl ZÖÏO\˜ W|ƒOkH© QÆ∞i
KÕã≤ Ѩiâ◊√^Œ∞Åú ∞ J=fiO_ç.29 XHõ"àÕ ◊ g∞~°∞ KÕÜ«∞^ŒÅK«∞HÀ_»∞.31 g∞~°∞ Hõ$`«A˝
"åºkè„QÆã∞¨ ÖÎ `·ˇ Õ ÖËHõ „ѨÜ∂« }Ï=ã¨Ö÷ ’ LO>Ë ÅÜÕ∞ºO^Œ∞‰õΩ32 q∞=∞‡efl Ѩiâ◊√^Œ∞úÅ∞QÍ
ÖËHõ g∞Ö’ Z=~°~Ú<å HÍÅHõ$`åºÅ∞ KÕã≤, g∞ÃÑ· `«# J#∞„QÆǨxfl ã¨OѨÓ~°‚O
f~°∞Û‰õΩx =¿ãÎ ÖËHõ g∞~°∞ „ã‘ÎÅ`À ã¨=∂ QÍqOKåÅ#fl^Õ PÜ«∞# JaèÖÏ+¨!
QÆ=∞O [iÑ≤ LO>Ë – J\˜ì Ѩiã≤u÷ Ö’ – 7 g∞ÃÑ· L#fl JÖÏ¡ÇπÏ J#∞„QÆǨxfl,
h~°∞ ÅÉèíºO HÍHõáÈ`Õ Ñ¨iâ◊√„Éèí"≥∞ÿ# PÜ«∞# g∞#∞O_ç fã¨∞‰õΩ#fl „Ѩ=∂}Ïxfl
=∞\˜`ì À '`«Ü∞« =Ú‡"£∞— KÕã∞¨ HÀO_ç. ^•xfl *Ï˝Ñ¨HõO LOK«∞HÀO_ç. JѨC_»∞ g∞~°∞,
g∞ "≥ÚǨÅÃÑ,· KÕ`∞« ÅÃÑ· `«∞_»∞K«∞HÀO_ç.30 ''"Õ∞=Ú q<åfl=Ú, t~°™ê=Ç≤ÏOKå=Ú——
QÆ∞|∞~°∞QÍ QÆ_O¤» L#flѨC_»∞ „"Õà`¡◊ À 'dÖÏÖò— KÕÜ∂« e. 5. xs‚`« â◊s~å=Ü«∞"åÅ#∞ Jx K≥Ñ≤Ê L<åfl~°∞. JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉèíÜ«∞
„Hõ=∞|^Œú"≥∞ÿ# suÖ’<Õ Hõ_»QÍe. 6. XHõ J=Ü«∞=O Hõ_çy# `«~°∞"å`« – =∞~À Ѩ_»∞`«∂ LO_»O_ç. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ
J=Ü«∞=O "≥O@<Õ Hõ_»QÍe– JO`«~°O LO_»‰õÄ_»^Œ∞. 7. =ÙEÖ’x xs‚`« =∞#ã¨∞Ö’¡x q+¨Ü«∂Å∞ ã¨~Ú`«O
â◊s~å=Ü«∞"åÅ∞ ѨÓiÎQÍ Hõ_»QÍe. Jq =∞^茺֒ ZHõ¯_® á⁄_çQÍ LO_»‰õΩO_® Ziy#"å_»∞.
*Ï„QÆ`«Î =Ç≤ÏOKåe. ÖËHõáÈ`Õ =ÙE ѨÓiÎHÍ^Œ∞. 8. U â◊s~å=Ü«∞=O ‰õÄ_®
=¸_»∞™ê~°¡Hõ<åfl Z‰õΩ¯=QÍ Hõ_»QƉõÄ_»^Œ∞. XHõ"Õà◊ Z‰õΩ¯= ™ê~°∞¡ Hõ_çy`Õ Jk 8 F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! g∞~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ
ã¨O„Ѩ^•Ü«∞ (ã¨∞#fl`ü‰Ωõ ) q~°∞^ŒOú J=Ù`«∞Ok (`«Ñû‘¶ ~ü Wɡfl Hõã~‘ ,ü Ѷ`¨ Çü ï¨ Öò Yn~ü). H˘~°‰Ωõ ã¨`º« OÃÑ· xÅHõ_Q» Í LO_»O_ç.
29. Wk '[<å|`ü— J<Õ Jâ◊√^•ú=ã¨÷. g~°º ã¨öÅ#O =Å¡QÍh, ÉèÏ~°º`À ã¨OÉè’yOK«@O <åºÜ«∂xH˜ ™ê‰õ∆ΩÅ∞QÍ LO_»O_ç.33
=Å¡QÍh =∞x+≤ D JѨiâ◊√^Œú ([<å|`ü) ã≤÷uH˜ Ö’#=Ù`å_»∞. ÃÇ·Ï*ò (|Ç≤Ï+¨µì a<£ Ǩï*ˇ·~ü (~°l), 'F J|∂ |„H± ‰õΩ@∞Oc‰õΩÖÏ~å! g∞ =¸ÅOQÍ JÖÏ¡ÇπÏ
ã≤u÷ ), xá¶êãπ (ѨÙi\˜ ~°H„Îõ ™ê=O) ‰õÄ_® D JѨiâ◊√^Œú ѨikèÖ’H˜ =™êÎ~Ú. ~°H„Îõ ™ê=O [#∞ʼnõΩ Z<Àfl â◊√ÉèÏÅ#∞ „Ѩ™êkOKå_»∞. Wk g∞ ^•fi~å ÅaèOz# "≥Ú^Œ\ ˜ â◊√ÉèíO
ѨÓiÎQÍ PyáÈ~Ú# g∞^Œ@ Ѩiâ◊√^Œú`« á⁄O^Œ\ÏxH˜ `«ÅO\˜ ™êfl#O KÕÜ«∞@O HÍ^Œ∞— Jx Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~∞° (JO>Ë g∞ ‰õΩ@∞O|O L=∞‡`ü H˘~°‰Ωõ â◊√Éè„í Ѩ^"Œ ∞≥ #ÿ k
J=ã¨~°O. XHõ"Õà◊ h~°∞ ÅaèOK«HõáÈ`Õ Ñ¨iâ◊√^Œú`å ã¨OHõÅÊO`À '`«Ü«∞=Ú‡"£∞— Jx ÉèÏ=O). (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs, JÖò =∂~Ú^Œ ã¨∂~å).
KÕã¨∞HÀ"åe. nxH˜ ã¨O|OkèOz# q=~åÅ∞ ǨÏnã¨∞Ö’ L<åfl~Ú (Ѷ¨`üǨïÖò
Yn~ü, Sã¨~°∞`«Îá¶êã‘~ü). 31. JO^Œ∞ˆH g∞‰õΩ '`«Ü«∞=Ú‡"£∞— ™œHõ~°ºO HõeÊOK«|_çOk.
30. D PÜ«∞`«∞Ö’ Jâ◊√^•ú=ã¨÷#∞ `˘ÅyOKÕ xq∞`«ÎO ã¨∂zOK«|_ç# Ѩ^Œúu x™ê 32. JO^Œ∞Hˆ =ÙEKÕã#≤ „Ѩu™ês ^Œ∞P KÕÜ∞« =∞x ǨÏnã¨∞Å∞ =∞#efl LѨ^tÕ ã¨∞<Î åfl~Ú.
ã¨∂~åÖ’x 43= =K«#OÖ’ ‰õÄ_® WO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ q=iOK«|_çOk. ã¨Ç‘ÏÇπÏ ^Œ∞PŠѨÙã¨ÎHÍÅ #∞O_ç D ^Œ∞P#∞ HõO~î°ã¨ÎO KÕã¨∞HÀ"åe.
|∞MÏsÖ’ D PÜ«∞`«∞ ѨÓ~°fi~°OQÆO q=iOK«|_çOk. nx „ѨHÍ~°O XHÍ<˘Hõ 33. <åºÜ«∂xH˜ ã¨O|OkèOz WO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ x™ê ã¨∂~åÖ’x 135= PÜ«∞`«∞Ö’
„Ѩܫ∂}OÖ’ 'ɡ·^•— J<Õ ã¨÷ÅOÖ’ Ǩτ[`ü P~Úëê (~°.J<£Ç¨) HõO~î°Ç¨~°O ‰õÄ_® `åH©^Œ∞ KÕÜ«∞|_çOk. JÖψQ ^•x `«~åfiu "åHõºO QÆ∞iOz D ã¨∂~å
áÈQ˘@∞ì‰Ωõ <åfl~°∞. D HÍ~°}OQÍ Ñ¨Ü∞« #|$O^ŒO JO`å JHõ¯_Õ PyáÈ=Åã≤ =zÛOk. P~°OÉèíOÖ’#∂ <˘H˜¯ =Hͯ}˜OK«|_çOk. ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) "åi ^Œ$+≤ìÖ’
Ѷ¨„*ò #=∂*ò KÕ^•Ì=∞O>Ë JHõ¯_» h~°∞ ÖË^Œ∞. Ѩiã¨~åÖ’¡ "≥uH˜`Õ ZHõ¯_® h~°∞ <åºÜ«∂xH˜ ZO`« „áê^è•#º`« LO_Õ^À##fl^•xH˜ Ǩτ[`ü <À=∂<£ a<£ |+‘~ü
ÅÉèºí O HÍÖË^∞Œ . P ã¨O^Œ~ƒ° Où QÍ D PÜ«∞`«∞ J=`«iOzOk. WO^Œ∞Ö’ '`«Ü∞« =Ú‡"£∞— (~°l)QÍ~°∞ `≥eÑ≤# D ã¨OѶ¨∞@# F =∞K«∞Û`«∞#Hõ. PÜ«∞# WÖÏ q=iOKå~°∞:
™œÅÉèíºO =Úã≤¡OʼnõΩ HõeÊOK«|_çOk. D PÜ«∞`«∞#∞ q#flѨC_»∞ Ǩτ[`ü LÃã·^£ ''=∂ <å#flQÍ~°∞ <å‰õΩ XHõ HÍ#∞Hõ#∞ ~ÚKåÛ~°∞. Jk K«∂ã≤ =∂ J=∞‡QÍ~°∞, D
473 474
5. JÖò =∂~Ú^• ÖÏ Ü«ÚÇ≤Ï|∞ƒÖϡǨï 240 5. JÖò =∂~Ú^• 6= áê~å
U^≥·<å XHõ =~°æO`À L#fl q~À^èŒO 12 JÖÏ¡ÇπÏ W„™ê~¸Öò ã¨O`«u #∞O_ç
q∞=∞‡efl <åºÜ«∞q~°∞^Œú`«‰õΩ áêÅÊ_» QÆ\ ˜ì "åQÍÌ<åxfl fã¨∞‰õΩ<åfl_»∞.35 "åiÖ’
hÜ«∞‰õÄ_»^∞Œ . <åºÜ«∞O K≥Ü∞« ºO_ç. Wk #∞OKÕ Ñ¨<≥flO_»∞ =∞Ok <åÜ«∞‰õΩÅ#∞
^≥=· cèuH˜ J`«ºO`« KÕ~∞° "≥#· k. JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ "Õ∞=Ú xÜ«∞q∞OKå=Ú.36 WOHÍ
ÉèíÜ«∞Ѩ_»∞`«∂ LO_»O_ç. g∞~°∞ KÕ¿ã JÖÏ¡ÇπÏ "åi`À WÖÏ J<åfl_»∞ :
Ѩ#∞Åhfl JÖÏ¡ÇπωõΩ `≥Å∞ã¨∂Î<Õ ''xâ◊ÛÜ«∞OQÍ <Õ#∞ g∞‰õΩ `À_»∞QÍ
LO\Ï~Ú. L<åfl#∞. g∞~°∞ QÆ#Hõ #=∂A#∞
9 qâ◊fiã≤Oz, =∞OzѨ#∞Å∞ KÕã#≤ "åiH˜ <≥ÅH˘Å∞Ê`«∂ LO>Ë, [HÍ`ü Wã¨∂Î LO>Ë,
Q˘Ñ¨Ê =∞xflOѨÙ`À áê@∞, Q˘Ñ¨Ê „Ѩu „Ѩܫ∂}O #∞O_ç uiy=ã¨∂Î ^•iÖ’ XHõ =$Hõ∆O „H˜O^Œ q„â◊q∞OKå~°∞. Y_»æO
Ѷ¨ÅO ‰õÄ_® LO^Œx JÖÏ¡ÇπÏ "åQÍÌ#O =$H∆ÍxH˜ „"ÕÖÏ_»∞`«∂ LOk. P =ºH˜Î Y_»Oæ fã¨∞‰õΩx PÜ«∞# (ã¨)ÃÑ· q~°∞K«∞‰õΩѨ_®¤_∞» .
KÕâß_»∞. 'F =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨)! WѨC_»∞ <å ÉÏi#∞O_ç x#∞fl ~°H˜∆OK«QÆÅ "åÔ~=~À K≥ѨCHÀ!—
J<åfl_»∞. ''JÖÏ¡ÇπÏ—— Jx PÜ«∞# (ã¨) „ѨâßO`«OQÍ |^Œ∞eKåÛ~°∞. P ã¨=∂^è•#O
10 =∞Ô~=~°∞ Jqâßfi™êxH˜ X_çQ\Æ ,ì˜ =∂ q#flO`«<Õ J`«x KÕuÖ’x Y_»æO *Ïi „H˜O^ŒÑ¨_çOk. =∞i H˘O`«=∞Ok Hõ^äŒ#O
P^ÕâßÅ#∞ kèHõ¯iOKå~À "åˆ~ #~°Hõ „ѨHÍ~°O HÍÉò a<£ J„+¨Ñ¶π |$O^ŒO =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨)‰õΩ, PÜ«∞# ã¨Ç¨ÏK«~°∞ʼnõΩ H©_»∞
"åã¨∞Å∞. `«ÅÃÑ\˜ìOk. "≥∂ã¨O`À Ǩx HõeyOKåÅx ‰õΩ„@ѨxflOk. HÍx JÖÏ¡ÇπÏ D ^Œ∞+¨ì
11 qâßfiã¨∞ÖÏ~å! JÖÏ¡ÇπÏ g∞‰õΩ KÕã≤# Ѩ<åflQÆO #∞Oz `«# „Ѩ=HõÎ#∞ HÍáê_®_»∞.
LѨHÍ~åxfl HÍã¨Î [˝Ñ≤ÎH˜ `≥K«∞ÛHÀO_ç – "Õ~˘Hõ Hõ^äŒ#O „ѨHÍ~°O XHõ =Úã≤¡O KÕuÖ’ á⁄~°áê@∞# W^ŒÌ~°∞ Pq∞~ü `≥QƉõΩ
JѨC_»∞ XHõ *Ïu"å~°∞ g∞ÃÑ· KÕ~Ú K≥Ok# =∞#∞+¨µÅ∞ ǨÏ`«=∂~°Û|_®¤~°∞. Ü«¸^Œ `≥QÆ J~Ú# |#∂ #r~ü`À [iy#
KÕã¨∞HÀ"åÅx J#∞‰õΩ<åfl~°∞. J~Ú`Õ XѨÊO^ŒO „ѨHÍ~°O ~°HõΠѨiǨ~°O (kÜ«∞`ü) K≥e¡OKÕ q+¨Ü«∞OÖ’ "åi#∞Oz
fã¨∞HÀ=Åã≤# ã¨Ç¨Ü«∞ ã¨Ç¨ÏHÍ~åÅ QÆ∞iOz =∂\Ï¡_»\ÏxH˜ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨) `«#
JÖÏ¡ÇπÏ "åi KÕ`«∞Å∞ g∞ÃÑ· ÖË=‰õΩO_® ã¨ÇϨ K«~∞° Å`À HõÅã≤ JHõ¯_çH˜ "≥àϧ~°∞. Ü«¸^Œ∞Å`À ã¨O„ѨuOѨÙÅ∞ [i¿Ñ L^ÕâÌ º◊ O`À
Páê_»∞.34 JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉèíÜ«∞Ѩ_»∞`«∂ PÜ«∞# (ã¨) XHõ QÀ_»‰õΩ P#∞‰õΩx ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞. P QÀ_» ÃÑ·#∞Oz u~°∞QÆe
LO_»O_ç. qâßfiã¨∞Å∞ #=Ú‡HÀ=Åã≤Ok ~å~Úx PÜ«∞# (ã¨)ÃÑ· Ѩ_ÕÜ«∂Åx Ü«¸^Œ∞Å∞ ‰õΩ„@Ѩ<åfl~°∞. J~Ú`Õ JÖÏ¡ÇπÏ
‰õÄ_® JÖÏ¡ÇπÏ<Õ. '=Ç‘Ï— ^•fi~å D ã¨OQÆux `«# „Ѩ=HõΉõΩ `≥eÜ«∞*Ëâß_»∞. D ã¨OѶ¨∞@#ÅxflO\˜
HÍ#∞Hõ‰õΩ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) ™êH˜∆QÍ LO_»#O`«=~°‰õÄ `å#∞ ^•xfl XѨCHÀ#x `«~åfi`« JÖÏ¡ÇπÏ D PÜ«∞`«∞#∞ J=`«iOѨ*Ëã≤ LO_»=K«∞Û. ZO^Œ∞HõO>Ë XHÀ¯
JOk. JѨC_»∞ =∂ <å#fl ^≥·=„Ѩ=HõÎ(ã¨) =^ŒÌ‰õΩ"≥o§ q+¨Ü«∂xfl q=iOKå~°∞. PÜ«∞`«∞ J=`«~°} "≥#∞Hõ XHõ\ ˜Hõ<åfl Z‰õΩ¯= HÍ~°}ÏÅ∞, Ѩiã≤÷`«∞Å∞ LO_»=K«∞Û
'#∞=Ùfi h Ñ≤Å¡ÅO^ŒiH© D HÍ#∞Hõ#∞ ~ÚKåÛ"å?— Jx ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) ^Œ~åºÑ¨ÙÎ (`«Ñ¶‘û~ü Wɡfl Hõã‘~ü, Sã¨~°∞`«Îá¶êã‘~ü, Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü).
KÕâß~°∞. 'ÖË^Œ—x =∂ <å#flQÍ~°∞ |^Œ∞eKåÛ~°∞. '=∞~°~Ú`Õ JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉèíÜ«∞Ѩ_»∞. 35. JÖÏ¡ÇπÏ, WO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ PÜ«∞`«∞Ö’¡ =ÚǨÏ=∞‡^£ „Ѩ=HõÎ (ã¨) ^•fi~å `å#∞
ã¨O`å#O =∞^茺 <åºÜ«∂xfl áê\˜OK«∞. <Õ#∞ J<åºÜ«∂xH˜ ™êH˜∆QÍ LO_»#∞— Jx qâßfiã¨∞Å #∞Oz fã¨∞‰õΩ#fl XѨÊO^•xfl, „Ѩ=∂}Ïxfl <≥~°"Õ~°Û=∞x "åiH˜ QÆ\ ˜ìQÍ
K≥áêÊ~°∞ (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs, =Úã≤¡O–H˜`å|∞Öò Ç≤Ï|). `åH©^Œ∞ KÕâß_»∞. ã¨`åºxfl ™ê÷Ñ≤OK«=∞h, <åºÜ«∂xH˜ Hõ@∞ì|_ç ™êHõ∆ ºO K≥ѨÊ=∞x
34. D PÜ«∞`«∞ <ÕѨ^䌺OÃÑ· Y∞~üP<£ "åºMϺ`«Å∞ ѨÅ∞ ã¨OѶ¨∞@#Å#∞ ¿Ñ~˘¯<åfl~°∞. P^ÕtOKå_»∞. `«~åfi`« `å#∞ "åiÃÑ· ‰õΩiÑ≤Oz# Éè∫uHõ, P^蕺u‡Hõ =~åÅ#∞ QÆ∞~°∞Î
L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : XHõ Ñ¨Öˇ¡@∂i ɡ·`«∞ [iÑ≤# ^•_ç. ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) XHÍ<˘Hõ KÕâß_»∞. =ÚYºOQÍ `å#∞ "åix ã¨`«º^èŒ~°‡OÃÑ·, ~°∞A=∂~°æOÃÑ· #_çKÕ ã¨^Œ∞ƒkúx
475 476
5. JÖò =∂~Ú^• ÖÏ Ü«ÚÇ≤Ï|∞ƒÖϡǨï 241 5. JÖò =∂~Ú^• 6= áê~å
<å „Ñ¨=HõÎÅ#∞ qâ◊fiã≤ã¨∂Î, "åix `«=∞‰õΩ É’kèOK«|_ç# LѨ^Õâ◊OÖ’
Q“~°qOz "åiH˜ ã¨Ç¨Ü«∞Ѩ_ç`Õ, KåÖÏ ÉèÏQÆO "å~°∞ =∞~°záÈÜ«∂~°∞.38
JÖÏ¡ÇπωõΩ L`«Î=∞ ~°∞}Ïxfl Wã¨∂Î LO>Ë (F „Ѩ=HÍÎ!) "å~°∞ áêÅÊ_Õ U^À XHõ
<Õ#∞ g∞ K≥_»∞QÆ∞Å#∞ g∞ #∞Oz ^Œ∂~°O „^ÀǨxH˜ ã¨O|OkèOz# ã¨=∂Kå~°O h‰õΩ
KÕ™êÎ#∞. „H˜O^Œ ÃãÅÜÕ∞à◊√¡ „Ѩ=Ç≤ÏOKÕ ã¨fi~°æ JO^Œ∞`«∂<Õ LO@∞Ok.39 J~Ú`Õ "åiÖ’
=<åÅÖ’H˜ q∞=∞‡efl fã¨∞‰õΩ áÈ`å#∞. H˘kÌ=∞Ok =∂„`«O JÖÏO\˜ "å~°∞
D „Ѩ=∂}O `«~°∞"å`« ‰õÄ_® g∞Ö’ HÍ~°∞.40 J~Ú<å 㨈~ #∞=Ùfi "åix
Z=_≥·<å u~°™ê¯~° "≥·YiH˜ áêÅÊ_ç`Õ =∞xflã¨∂,Î L¿ÑH˜ã∆ ∂¨ Î LO_»∞.41 xã¨ûO^Õ
J`«_∞» ~°∞A=∂~°Oæ (ã¨"å=Ùãû¨ cÖò) #∞Oz ǨÏOQÍ JÖÏ¡ÇπÏ L`«Î=∞OQÍ =º=ǨÏ
`«Ñ≤ÊáÈÜ«∂_»∞.—— iOKÕ"åix Jq∞`«OQÍ „¿Ñq∞™êÎ_»∞.
13 P `«~°∞"å`« "å~°∞ `«=∞ "åQÍÌ<åxfl ^≥=· „Ѩ=HõÅÎ ^ŒÜ∞« , *Ïe, Hõ~∞° } ÖÏO\˜ „Ѩ=K«<åʼnõΩ P Hõ~‰° Ωõ QÆ∞O_≥Å∞ Hõ~Q° ÖÆ ^Ë ∞Œ .
ÉèíOQÆѨ~°z# HÍ~°}OQÍ "Õ∞=Ú "åix ÃÑ·QÍ "å~°∞ ^≥·= =K«<åÅÖ’ „ѨH˜∆áêÎʼnõΩ, =∂~°∞ÊÅ∞ KÕ~°∞ÊʼnõΩ áêÅÊ_»@O
â◊Ñ≤OKå=Ú. "åi ǨÏ$^ŒÜ«∂Å#∞ "≥Ú^ŒÖˇ\Ïì~°∞. "åã¨ÎqHõ q+¨Ü«∂ʼnõΩ =„HõÉèÏ+¨ºO K≥ѨʙêQÍ~°∞. Jã¨Å∞ q+¨Ü«∞O
Hõiî#O KÕâß=Ú. (`«`å¯~°}OQÍ) "å~°∞ Uq∞@O>Ë "åi =∞#ã¨∞Ö’¡ =„Hõ`« =KÕÛã≤Ok. "åi x~°ƒÜ ù ∞« O, x~°H¡ ∆õ º"≥Y· i <å<å\˜H©
Ѩ^•Å#∞ "å\˜ (Jã¨Å∞) ™ê÷#O #∞Oz ÃÑiyáÈ~ÚOk. Ѷ¨e`«OQÍ "å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ "åHͺÅÖ’ ã¨~Ú`«O W+¨ìO =zÛ#@∞¡
`å~°∞=∂~°∞ KÕã¨∞Î<åfl~°∞.37 JO`ÕHÍ^Œ∞, =∂~°∞ÊÅ∂ KÕ~°∞ÊÅ∂ "≥Ú^ŒÖˇ\Ïì~°∞.
„Ѩ™êkOz# ã¨OQÆu – g@xflO\˜h „Ѩ™êÎqOz# `«~åfi`« JÖÏ¡ÇπÏ W„™ê~¸Öò Ü«¸^Œ∞Å D "≥·Yi =Úã≤¡OʼnõΩ Hõ#∞qѨC HÍ"åeûOk. HÍx ^Œ∞~°^Œ$+¨ì=âß`«∂Î
=Oâ◊O"åi #∞Oz fã¨∞‰õΩ#fl "åQÍÌ<åxfl, „Ѩ=∂}Ïxfl QÆ∞iOz ¿Ñ~˘¯O@∞<åfl_»∞. =Úã≤¡OÅ∞ ã¨~Ú`«O Hõiî# =∞#ã¨∞¯Å∞QÍ `«Ü«∂~°=Ù`«∞<åfl~°∞. ^≥·= =K«<åʼnõΩ
P „Ѩ=∂}Ïxfl "å~°∞ <≥~°"Õ~°ÛÖËHõáÈÜ«∂~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ D L^•Ç¨Ï~°} ^•fi~å =„HõÉÏè +¨ºO K≥¿ÑÊ ^Œ∞~°∞}æ O "åiÖ’#∂ KÀ@∞ KÕã∞¨ ‰õΩO\’Ok. J*Ï˝#∞Å ã¨OQÆ`@« ∞O
=Úã≤¡OÅ#∞ Ѩ~ÀHõ∆OQÍ ÃÇÏK«Ûiã¨∞Î<åfl_»∞. |h W„™ê~¸ÖòÖ’x JkèHõ ã¨OMϺ‰õΩÅ K«O_ç, *Ï˝#∞Å∞, |∞kúr=ÙÅ∞ ã¨~Ú`«O ^≥·"åxH˜ U =∂„`«O ÉèíÜ«∞Ѩ_»‰õΩO_®
=∂kiQÍ XѨÊO^•xfl LÅ¡OѶ≤∞Oz, q„~°gQÆHõO_ç Jx =ÚO^Œ∞QÍ<Õ J„Ѩ=∞`«ÎO ^≥=· =K«<åÅ`À K≥ÅQÍ@=∂_»∞`«∞<åfl~°∞. Y∞~üP<£ ™êH˜Q∆ Í "åi =ÚO^Œ∞ ^≥"· ÀѨ^âÕ O◊
KÕã¨∞Î<åfl_»∞. KÕã≤<å "åi Hõ~°‰õΩ QÆ∞O_≥Å∞ Hõ~°QÆ@O ÖË^Œ∞. `å=Ú áêÅÊ_ç# J`åºKå~åÅÃÑ·
36. ^≥·=„Ѩ=HõΠǨτ[`ü =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) '[ÉÏa~°ÇπÏ— (P*Ï#∞ÉÏǨïÅ)`À "å~°∞ ѨâßÛ`åÎѨÉèÏ=O`À ã≤QÆ∞æ Ѩ_»@O ÖË^Œ∞. `å=Ú ã¨$+≤ìOKÕ a^£J`üÅ HÀã¨O,
Ü«Ú^•úxH˜ ã¨#fl^Œú"≥∞ÿ#ѨÙ_»∞ `«# *Ïu „Ѩ[ʼnõΩ K≥Ok# 12 `≥QÆÅÃÑ· 12 =∞Ok ^èŒ~å‡xH˜ `å=Ú K≥ѨÊ^ŒÅKÕ ã¨iH˘`«Î "åºMϺ<åÅ HÀã¨O "å~°∞ k=º =K«<åʼnõΩ
HÍ=e"åà◊§#∞ (#vÉòÅ#∞) xÜ«∞q∞OKå~°∞. PÜ«∂ `≥QÆÅ#∞ Ü«Ú^ŒúO HÀã¨O `«Ñ¨C_»∞ J~å÷Å∞ fÜ«∞_®xH˜ ‰õÄ_® "≥#∞HÍ_»@O ÖË^Œ∞ (^≥·=O =∞xflOK«∞QÍHõ!).
ã¨=∂Ü«∞`«ÎѨ~°K«@O, "å\˜H˜ =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO =Ç≤ÏOK«@O, "åi =º=ǨÏ~åÅ#∞ 38. Wk =¸_»= ^Œ∞+¨Êi}Ï=∞O. ^≥·"å^ÕâßÅ#∞ J=∞Å∞Ѩ~°KÕ q+¨Ü«∞OÖ’ "å~°∞
K«Hõ¯k^ŒÌ@O D #vÉòÅ (<åÜ«∞‰õΩÅ) ÉÏ^茺`«QÍ x~°‚~ÚOKå~°∞. Hõ#|~°z# JÅã¨`fi« O, x~°H¡ ∆õ ºO =¸ÅOQÍ "å~°∞ ^è•i‡HõOQÍ J^èÀQÆu áêÅÜ«∂º~°∞.
37. Wxfl Hõ@∞ììk@ì"≥∞ÿ# U~åÊ@∞¡ KÕã≤# g∞^Œ@ ‰õÄ_® W„™ê~¸Öò ã¨O`«u "å~°∞ P_ç# "åi =∞kÖ’ ã¨HÍ~å`«‡Hõ PÖ’K«#Å∞ H˘~°=_®¤~Ú. "åi ÉèÏ"åÅÖ’ ã≤~÷ `° fi« O, xÅHõ_»
=∂@ `«áêÊ~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ`À KÕã≤# "åQÍÌ<åxfl ÉèíOQÆѨiKå~°∞. Ѷ¨e`«OQÍ "å~°∞ Ö’Ñ≤OKå~Ú. "≥Ú`«Îg∞‡^Œ "å~°∞ ã¨<å‡~åæxˆH ^Œ∂~°"≥∞ÿáÈÜ«∂~°∞.
^Õ=Ùx âßáêxH˜ QÆ∞~°Ü«∂º~°∞. D âßѨO =¸ÅOQÍ<Õ "åi ǨÏ$^ŒÜ«∂Å∞ áêëê} 39. JO>Ë "≥∂ã¨O, ^ŒQÍ, JѨÊyO`«Ö’¡ „^ÀǨÏO, ‰õΩ„@Å∞ ‰õΩ`«O„`åÅ∞ – "åi
ǨÏ$^ŒÜ∂« Öˇ· áÈÜ«∂~Ú. JO^Œ∞=Å¡<Õ ã¨`åº=∞$`åxfl Jq P™êfikOK«ÖHË áõ ÈÜ«∂~Ú. #_»=_çHÖõ ’ JO`«~åƒùQÍÖˇ· áÈÜ«∂~Ú. "å\˜H˜ ã¨O|OkèOz# ã¨OѶ∞¨ @#Å∞ J#∞k#O
g∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ =ã¨∞ÎO\Ï~Ú.
477 478
5. JÖò =∂~Ú^• ÖÏ Ü«ÚÇ≤Ï|∞ƒÖϡǨï
14 `«=∞#∞ `å=Ú '#™ê~å—42
(„ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞)QÍ K≥ѨC‰õΩ<Õ "åi#∞O_ç
‰õÄ_® "Õ∞=Ú "åQÍÌ#O fã¨∞‰õΩ<åfl=Ú.
J~Ú`Õ "å~°∞ ‰õÄ_® `«=∞‰õΩ KÕÜ«∞|_ç#
LѨ^Õâ◊OÖ’x Z‰õΩ¯= ÉèÏQÍxfl
q㨇iOKå~°∞. D HÍ~°}OQÍ "Õ∞=Ú "åi
=∞^茺 q~À^è•xfl, q^ÕfiëêÅ#∞
`«yeOKå=Ú. Jq „ѨàÜ ◊ ∞« k#O =~°‰Äõ
43
LO\Ï~Ú. "å~°∞ KÕã¨∂Î LO_ç#
Ѩ#∞ÅxflO\˜h JÖÏ¡ÇπÏ `«fi~°Ö’<Õ "åiH˜
`≥eÜ«∞*Ë™êÎ_∞» .
40. P H˘kÌ=∞Ok „QÆO^ä=Œ ǨïÅÖ’x "åˆ~. "å~°∞ JÖÏ¡ÇÏπ #∞ qâ◊fiã≤Oz =Úã≤O¡ ÅÜ«∂º~°∞.
"åi ã¨OYº ѨkH˜ Ö’¿Ñ LOk.
41. áÈ~å_ÕO^Œ∞‰õΩ J#∞=∞u ÖËx HÍÅOÖ’ D =∞xflOѨÙÅ "≥·Yi QÆ∞iOz `åH©^Œ∞
KÕÜ«∞|_çOk. P `«~°∞"å`« H˘O`«HÍÖÏxH˜ nx ™ê÷#OÖ’ ''JÖÏ¡ÇπÏ#∞,
JOu=∞k<åxfl qâ◊fiã≤OK«x "åi`À Ü«Ú^ŒúO KÕÜ«∞O_ç—— J#fl `ÒÉÏ ã¨∂~å, 29=
"åHõºO J=`«iOzOk. J~Ú`Õ H˘O`«=∞Ok "åºMϺ`«Å „ѨHÍ~°O ''=∞xflOѨÙÅ
"≥·Yix J=ÅOaOK«O_ç—— J#fl P[˝ ~°^Œ∞Ì HÍÖË^Œ∞. Ѩiã≤÷`«∞Å ã¨fi~°∂áêxfl ^Œ$+≤ìÖ’
ÃÑ@∞ì‰õΩx D ^≥·"ÀѨ^Õâßxfl ã¨~Ú`«O J=ÅOaOK«=K«∞Û. Ü«Ú^ŒúO ^•fi~å ÅaèOKÕ
„ѨÜ≥∂[<åÖË XHÀ¯™êi D =∞xflOѨÙÅ ^•fi~å ‰õÄ_® „áêÑ≤ΙêÎ~Ú.
42. J~°cÖ’ '#™ê~å— Jx LOk. JO>Ë „ÔH·ã¨Î=ÙÅx ^•x J~°÷O. Jã¨Å∞ #™ê~å J<Õ
Ѩ^ŒO '#∞„ã¨`ü— #∞Oz =zÛOk. #∞„ã¨`ü JO>Ë ã¨Ç¨Ü«∞O Jx J~°÷O. ''^≥·=^èŒ~°‡O
q+¨Ü∞« OÖ’ g∞Ö’ <å‰õΩ ã¨Ç¨ Ü«∞Ѩ_Õ "åÔ~=~°∞?—— J#fl Ǩτ[`ü D™ê (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO)
„Ѩâ◊fl‰õΩ ã¨=∂^è•#OQÍ z`«Îâ◊√kúQÆÅ H˘O`«=∞Ok J#∞K«~°∞Å∞, ''#ÇπÏ#∞
J<åû~°∞ÖÏ¡ÇπÏ—— ("Õ∞=Ú ^≥·"åxH˜ ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩÅO) JO@∂ =ÚO^Œ∞‰õΩ =KåÛ~°∞. D
#„™êhÅ∞ („ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞) ‰õÄ_® Ü«¸^Œ∞Å =∂kiQÍ „QÆO^äŒ=ǨïÖË. gà◊¡#∞Oz ‰õÄ_®
JÖÏ¡ÇπÏ „Ѩ=∂}O fã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. HÍx `«~°∞"å`« "å~°∞ ‰õÄ_® D XѨÊO^•xfl
MÏ`«~°∞ K≥Ü«∞ºÖË^Œ∞. `«`«Êùe`«OQÍ gà◊§ ǨÏ$^ŒÜ«∂Å∞ ‰õÄ_® „ѨÉèÏ=~°Ç≤Ï`«O
J~ÚáÈÜ«∂~Ú. gà◊¡ #_»=_çHõ ÉèÏq`«~åʼnõΩ P^Œ~°≈„áêÜ«∞O, ã¨∂ÊùiÎ^•Ü«∞HõO
H͉õΩO_® áÈ~ÚOk.
43. ^Õ=ÙxH˜ WzÛ# =∂@ Ѩ@¡ g~°∞ K«∂Ñ≤# q=ÚY`« =¸ÅOQÍ#∂, PK«~°}
479
242 5. JÖò =∂~Ú^• 6= áê~å
15 F „QÆO^äŒ=ǨïÖÏ~å! g∞ =^ŒÌ‰õΩ =∂
„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) =KÕÛâß_»∞. g∞~°∞
HõÑ≤ÊѨÙK«∞Û`«∂ LO_ç#44 „QÆO^äŒOÖ’x
Z<Àfl q+¨Ü«∂Å#∞ J`«#∞ g∞ =ÚO^Œ∞
qѨÙbHõiã¨∞<Î åfl_»∞. =∞Ô~<Àfl q+¨Ü∂« Å#∞
L¿ÑH˜ã∆ ∞¨ <Î åfl_»∞. JÖÏ¡ÇÏπ `«~Ñ° Ù¨¶ #∞Oz g∞
=^Œ‰Ì Ωõ *’ºu =KÕÛã≤Ok. JO>Ë, ã¨Ê+¨"ì ∞≥ #ÿ
„QÆO^äŒO =KÕÛã≤Ok.45
16 ^•x ^•fi~å JÖÏ¡ÇÏπ `«# „Ѩã#¨ fl`«#∞
J#∞ã¨iOKÕ"åiH˜ âßOu =∂~åæÅ#∞
K«∂ѨÙ`å_»∞. `«# HÀiHõ "Õ∞~°‰Ωõ "åix
pHõ@Ö¡ ’ #∞Oz "≥eH˜fã≤, HÍOu "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ
fã¨∞‰õΩ=™êÎ_»∞. ~°∞A=∂~°æO "≥·Ñ¨Ù‰õΩ
^Œ~≈° Hõ`fi« O =Ç≤Ï™êÎ_∞» .
Ö’Ñ≤Oz# „Ѩ=~°#Î HÍ~°}OQÍ#∂ JÖÏ¡ÇÏπ "åi =∞^躌 ã¨^=Œ QÍǨÏ#, ã¨Yº`« ÖˉΩõ O_®
KÕâß_»∞. Wk „Ѩà◊Ü«∞O =~°‰õÄ LO@∞Ok. <Õ_»∞ „ÔH·ã¨Î=OÖ’ J<ÕHõ =~åæÅ∞<åfl~Ú.
XHõi á⁄_» WOH˘HõiH˜ y@ì^Œ∞. "å~°∞ Ѩ~°ã¨Ê~°O "≥·~°ÉèÏ=O Hõey LO\Ï~°∞. XHõ
=~°æO "å~°∞ WOH˘Hõ =~°æO "åi „áê~°÷<åÅÜ«∞OÖ’ „áê~°÷# KÕÜ«∞~°∞.
â’K«hÜ«∞"≥∞#ÿ q+¨Ü∞« O Uq∞@O>Ë =Úã≤O¡ ã¨=∂[O ‰õÄ_® WÖÏO\˜ "≥=· ∞#™êºxH˜
Ö’<≥· LOk. "åiÖ’#∂ J<ÕHõ Jaè=∞`åÅ∞ QÆÅ"å~°∞<åfl~°∞. XHõi Jaè=∞`«O
WOH˘HõiH˜ Ѩ_^» ∞Œ . "åi =∞^躌 f„==∞~Ú# Éè^Ë •aè„áêÜ«∂Å∞<åfl~Ú. XHõiOH˘Hõix
q~À^èŒ∞Å∞QÍ K«∂ã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. W^ŒO`å K«∂ã¨∞ÎO>Ë Ñ¨Ó~°fiO „ÔH·ã¨Î=ÙʼnõΩ Ѩ_ç# tHõ∆
=Úã≤¡OÅÃÑ· ‰õÄ_® Ѩ_çO^Õ"≥∂#xÑ≤™ÈÎOk. (JÖÏ¡ÇπÏ =∞#ÃÑ· ^ŒÜ«∞EѨÙQÍHõ!)
44. JO>Ë `Ò~å`«∞, WOrÅ∞ (ɡa· Å∞) „QÆO^ä•ÅÖ’ "å~°∞ `«=∞ =∞<À"åOKèÅ« Hõ#∞QÆ∞}OQÍ
KÕã#≤ „ѨHá∆˜ êÎÅ#∞, `å~°∞=∂~°∞ KÕã#≤ P[˝Å#∞ "å~°∞ HõÑÊ≤ ѨÙKÕÛO^Œ∞‰õΩ „ѨÜ∞« uflOKÕ
"å~°∞. JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) WÖÏO\˜ H©ÅHõ=∞~Ú# q+¨Ü«∂Å#∞ ã¨Ê+¨ìOQÍ
q_»=∞~°z K≥áêÊ~°∞. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : tÖÏ tHõ∆ q+¨Ü«∞OÖ’ "å~°∞ P_ç#
^•QÆ∞_»∞=¸`«Å∞ WO^Œ∞‰õΩ XHõ x^Œ~°≈#O. ǨÏnã¨∞ÅÖ’ Wk q=~°OQÍ =zÛOk.
45. *’ºu (#∂~ü) J<åfl, ã¨Ê+¨"ì ∞≥ #ÿ „QÆO^äOŒ (H˜`å|∞"£∞ =Úc<£) J<åfl ~ÚHõ¯_» Y∞~üP<£
Jx ÉèÏ=O. D „QÆO^äŒO ^•fi~å JÖÏ¡ÇπÏ =∂#=ÙʼnõΩ ã¨<å‡~°æO "≥·Ñ¨Ù‰õΩ ^Œ~°≈Hõ`«fiO
=Ç≤Ïã¨∞<Î åfl_»∞. J~°cÖ’ ''#∂~°∞<£ = H˜`å|∞"£∞ =Úc<£—— (*’ºu '=∞iÜ«Ú— ã¨Ê+¨"ì ∞≥ #ÿ
480
5. JÖò =∂~Ú^• ÖÏ Ü«ÚÇ≤Ï|∞ƒÖϡǨï
17 ''JÖÏ¡ÇÏπ (JO>Ë) =∞~°º"£∞ Ѩل`«∞_≥#·
=∞ã‘ÇπÏÜÕ∞—— Jx J#fl"å~°∞ xã¨ûO^Õ
ǨÏOQÍ Jqâßfi™êxH˜ áêÅÊ_®¤~°∞. (F
„Ѩ=HÍÎ!) "åiH˜ K≥ÑC¨ : ''XHõ"àÕ ◊ JÖÏ¡ÇÏπ
=∞~°º"£∞ Ѩل`«∞_≥#· =∞ã‘ÇÏπ x, J`«x `«ex¡ ,
Éèí∂=∞O_»ÅOÖ’x ã¨=∞ã¨Î [#∞Å#∂
<åâ◊#O KÕÜ∞« ^Œe¿ã,Î PÜ«∞xfl J_»∞H¤ ÀQÆÅ
â◊H˜Î, JkèHÍ~°O Z=i ‰õΩ<åfl~Ú?
„QÆO^äŒO) Jx =zÛOk. WHõ¯_» '=∞iÜ«Ú— J#fl Ѩ^ŒO '*’ºu— =∞iÜ«Ú 'ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ#
„QÆO^äŒO— – Ô~O_»∂ "Õˆ~fi~°∞ =ã¨∞Î=ÙÅx ã¨∂zOK«\ÏxH˜ ~åÖË^Œ∞. x*ÏxH˜ WHõ¯_»
'=∞iÜ«Ú— J#fl Ѩ^ŒO *’ºu JO>Ë Uq∞\’ q=iOK«@O HÀã¨O LѨÜ≥∂yOK«
|_çOk. Jk ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# „QÆO^äŒ=∞x qâ◊nHõi™ÈÎOk. nx<Õ J~°cÖ’ 'J`≥Êù `«Ñ¶πã‘i—
JO\Ï~°∞. D q=~°}‰õΩ x^Œ~°≈#O ‰õÄ_® ÖËHõáÈÖË^Œ∞. J^Õq∞@O>Ë nx `«~åfiu
"åHõºOÖ’ ''Ü«∞ÇπÏn aÇ≤ÏÖÏ¡ÇπÏ—— (JÖÏ¡ÇπÏ nx^•fi~å =∂~°æO K«∂ѨÙ`å_»∞) Jx
K≥Ñʨ |_çOk. XHõ"àÕ ◊ *’ºu =∞iÜ«Ú ã¨Ê+¨"ì ∞≥ #ÿ „QÆO^äOŒ – ~Ô O_»∂ "Õ~ˆ fi~°∞ =ã¨∞=Î ÙÅ∞
J~Ú L#fl@¡~Ú`Õ `«~åfiu "åHõºOÖ’ 'Ü«∞ÇπÏn aÇ≤Ï=∞ÖÏ¡Ç¨ï— (JÖÏ¡ÇπÏ P Ô~O_ç\ ˜
^•fi~å – ÖËHõ – "å\˜ ^•fi~å ã¨<å‡~°æO K«∂ѨÙ`å_»∞) Jx K≥áêÊeûOk. HÍx `«~åfiu
P "åHõºOÖ’ JÖÏ ÖË^Œ∞. nx^•fi~å É’^èŒÑ¨_Õ^Õq∞@O>Ë D "åHõºOÖ’x *’ºu
=∞iÜ«Ú ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# „QÆO^äŒO – Ô~O_»∂ "Õˆ~fi~°∞ =ã¨∞Î=ÙÅ∞ HÍ=Ù. Ô~O_»∂ XHõ¯>Ë.
J^Õ Y∞~üP<£. nxH˜ q~°∞^ŒúOQÍ WHõ¯_» #∂~ü (*’ºu) JO>Ë =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨) Jh,
„QÆO^äŒ=∞O>Ë Y∞~üP<£ Jh H˘O^Œ~°∞ KÕã≤# "åºMϺ#O ã¨Ô~·Ok HÍ^Œ∞. =ÚYºOQÍ
a^£JfÅ∞ D q^èOŒ QÍ "åk™êÎ~∞° . =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨) q+¨Ü∞« OÖ’ "å~°∞ ''#∂~°∞q∞‡<£
#∂iÖÏ¡ÇÏ≤ (JÖÏ¡ÇÏπ *’ºuÖ’ JO`«~åƒùQOÆ )—— J<Õ ^Œ$HõÊ^ä•xH˜ ~°∂ѨHÅõ Ê# KÕâß~°∞.
=∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨) =∂#==∂„`«∞Å#fl q+¨Ü«∂xfl x~åHõiOKå~°∞. `«=∞ ã¨fiHõeÊ`«
qâßfi™êxH˜ J#∞‰õÄÅOQÍ "å~°∞, ''JÖÏ¡ÇÏπ Jxfl\˜H<õ åfl =ÚO^Œ∞ ^≥=· „Ѩ=HõÎ HÍOux
ã¨$lOz, P HÍOu ^•fi~å ã¨=∞ã¨Î [QÆuh ã¨$+≤ìOKå_»∞—— J#fl ǨÏnã¨∞#∞ Pã¨~åQÍ
fã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. =∞i K«∂_»É’`Õ, „áê=∂}˜Hõ ǨÏnã¨∞ ã¨OHõÅ<åÅÖ’ ZHõ¯_® D
ǨÏnã¨∞ HõxÑ≤OK«^Œ∞. HÍQ͆ Wk ui‡r =∞iÜ«Ú J|∂ ^•=Ó^£ „QÆO^ä•Ö’¡x
''JÖÏ¡ÇπÏ „Ѩ„Ѩ^äŒ=∞OQÍ HõÅ=Ú#∞ ã¨$+≤ìOKå_»∞—— J#fl =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O)
„Ѩ=K«<åxH˜ q~°∞^ŒúOQÍ LOk. D <ÕѨ^䌺OÖ’ qMϺ`« ǨÏnã¨∞"Õ`«Î JÖò ÉÏh
WÖÏ ~åâß~°∞ : (JÖÏ¡ÇπÏ „Ѩ„Ѩ^äŒ=∞OQÍ HõÅ=Ú#∞ ã¨$+≤ìOKå_»∞) J#fl D ǨÏnã¨∞
„áê=∂}˜Hõ"≥∞ÿ#k. WO^Œ∞Ö’ ZÖÏO\˜ ã¨O^ÕǨxH© `å=ÙÖË^Œ∞. JO`ÕHÍ^Œ∞, [#∞Ö’¡
481
243 5. JÖò =∂~Ú^• 6= áê~å
Éè∂í =∂ºHÍâßÅÖ’#∂, "å\˜ =∞^躌 Ö’#∂
L#fl"å\˜ ã¨=∞ã¨Î ™ê~°fiÉè∫=∞`åfixH˜
JkèÑu¨ JÖÏ¡ÇÏπ ÜÕ∞. PÜ«∞# `å#∞ HÀi#
^•xfl 㨠$ +≤ ì ™ êÎ _ » ∞ . JÖÏ¡ Ç π Ï „Ѩ u n
KÕÜ«∞QÆÅ JkèHÍ~°O HõÅ"å_»∞.——46
18 ''"Õ∞=Ú JÖÏ¡ÇÏπ Ѩل`«∞ÅO, PÜ«∞#‰õΩ
„Ñ≤Ü«∞"≥∞ÿ# "å~°O——47 Jx Ü«¸^Œ∞Å∞,
„ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞ (#„™êhÅ∞) JO\Ï~°∞. (F
„Ѩ=HÍÎ!) "åix WÖÏ J_»∞QÆ∞ :
„áêK«∞~°ºO á⁄Ok=Ù#fl 'F *Ïa~ü! JÖÏ¡ÇπÏ "≥Ú@ì"≥Ú^Œ@QÍ h „Ѩ=HõÎ *’ºux
ã¨$+≤ìOKå_»∞— J#fl ǨÏnã¨∞ 'q∞^䌺— Jx K≥ѨÊ\ÏxH˜ ‰õÄ_® ÃÑ· ǨÏnã¨∞ XHõ „Ѩ|Å
`å~å¯}O (`åbMÏ`«∞Öò q∞ëê¯`ü, "≥Ú^Œ\ ˜ ã¨OѨÙ\˜ 34= ¿Ñr).
46. D PÜ«∞`«∞Ö’ JÖÏ¡ÇÏπ `«# ã¨OѨÓ~°‚ PkèÑ`¨ åºxfl, J™ê^è•~°}"≥∞#ÿ `«# JkèHÍ~åxfl
QÆ∞iOz „Ѩ™êÎqOKå_»∞. „ÔH·ã¨Î=ÙÅ „u`«fi qâßfi™êxfl, "≥∞ã¨ûÜ«∞º ^Õ=Ù_»∞ J#fl"åi
=¸_è» #=∞‡HÍxfl YO_çOK«@O nx Jã¨Å∞ L^ÕÌâ◊ºO. ѨÓ~°fiO „ÔH·ã¨Î=ÙÖ’¡ XHõ
=~°æO 'Ü«∂‰õÄaÜ«∂º— =∂„`«"Õ∞ Uã¨∞„H©ã¨∞Î#∞ ^≥·=OQÍ ÉèÏqOKÕk. HÍx „Ѩã¨∞Î`«O
„ÔH·ãÎ̈=ÙÖ’¡ ^•^•Ñ¨Ù Jxfl =~åæÅ∂, U^À XHõ q^èŒOQÍ Uã¨∞„H©ã¨∞Î#∞ ^≥·=OQÍ ÉèÏqOz
H˘Å∞ã¨∞Î<åfl~Ú. „Ѩã¨∞Î`«O „ÔH·ã¨Î= „ѨѨOK«OÖ’ ''=¸_»∞ ^≥·"åÅÉèÏ=#—— "Õà◊¥¡#∞
‰õΩOk. J~Ú`Õ U „Ѩ=HõÎ#~Ú<å ^≥·=OQÍQÍh, ^≥·"åOâ◊ã¨OÉèí∂`«∞_»∞QÍ QÍh
Y~å~°∞KÕã,≤ P q^èOŒ QÍ H˘Å=@O ѨzÛ ‰õΩ„Ѷπ (^≥=· u~°™ê¯~°O) Jh D ã¨O^Œ~ƒ° Où QÍ
Y∞~üP<£ `Õ@`≥Å¡O KÕ™ÈÎOk. „ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞ Uã¨∞„H©ã¨∞Î (=∞ã‘ÇπÏ)#∞ ^≥·=OQÍ Y~å~°∞
KÕã≤ D ~°Hõ=∞~Ú# Jqâßfi™êxH˜ X_çQÆ\Ïì~°∞. JÖψQ =∞ˆ~ =~°æO"åÔ~·<å U
„Ѩ=HõÎ#~Ú<å㨈~ „Ѩ=HÍΠѨ^Œq#∞Oz, =∂#=`«fi ™ê÷~Ú #∞Oz `˘ÅyOz
J=∂O`«O ^≥·=`«fiѨ٠ё~î°OÃÑ· ‰õÄ~ÀÛɡ_ç`Õ "å~°∞ ‰õÄ_® Jqâßfiã¨∞Å ã¨~°ã¨<Õ
xÅ|_»`å~°∞. Ѷ¨ #=ÓA aÖÏ¡Ç≤Ï q∞<£ ǨlÇ≤ÏÖò Jv^ŒuÖò á¶êã≤^Œu.
47. Ü«¸^Œ∞Å∞ Ǩτ[`ü L*ˇ~· #ü ∞ ^Õ=Ùx ‰õΩ=∂~°∞xQÍ Y~å~°∞ KÕÜ∞« QÍ, „ÔHã· =Ψ ÙÅ∞ Ǩτ[`ü
D™ê (Uã¨∞„H©ã¨∞Î)#∞ ^Õ=Ùx ‰õΩ=∂~°∞_»x J<åfl~°∞. `å=Ú ‰õÄ_® ^Õ=Ùx =∂#ã¨
Ѩل`«∞Å=∞x K≥ÑC¨ ‰õΩ<åfl~°∞. "å~°∞ ^Õ=Ùx ‰õΩ=∂~°∞Åx K≥Ñʨ ÖË^hŒ , ^Õ=Ùx ‰õΩ=∂~°∞Å
J#∞Ü«∂Ü«ÚÅO (J`üÉÏ=Ù JÉò<å~ÚÖÏ¡ÇÏ≤ ) Jx K≥ÑC¨ ‰õΩ<åfl~°x =∞iH˘O`«=∞Ok
"åºMϺxOKå~°∞. Ô~O_çO\˜ =∞^茺 `Õ_® ÃÑ^ŒÌQÍ ÖË^Œ∞. P Ô~O\˜Ö’ U=∂@ K≥Ñ≤Ê<å
^Õ=Ùx Ѩ@¡ "åiH˜ QÆÅ qâßfiã¨O Z@∞=O\˜^À |Ç≤Ï~°æ`«=∞=Ù`«∂<Õ LOk.
482
5. JÖò =∂~Ú^• ÖÏ Ü«ÚÇ≤Ï|∞ƒÖϡǨï 244 5. JÖò =∂~Ú^• 6= áê~å
''=∞~°~Ú`Õ g∞ áêáêʼnõΩQÍ#∞ PÜ«∞# 20 =¸™ê `«# *Ïu "åi#∞^ÕÌtOz
q∞=∞‡efl ZO^Œ∞‰õΩ tH˜ã∆ ∞¨ <Î åfl_»∞?48 HÍ^Œ∞, K≥Ñ≤Ê# q+¨Ü«∂xfl *Ï˝Ñ¨HõO KÕã¨∞HÀO_ç :
g∞~°∞ ‰õÄ_® PÜ«∞# ã¨$+≤ìOz# =∂#= ''F <å *Ïu „Ѩ[ÖÏ~å! JÖÏ¡ÇπÏ g∞‰õΩ
=~åæxH˜ K≥Ok#"åˆ~. PÜ«∞# `å#∞ KÕã≤# LѨHÍ~åxfl HÍã¨Î =∞##O
HÀi# "åix Hõ∆q∞™êÎ_»∞, `å#∞ HÀi# KÕã∞¨ HÀO_ç – PÜ«∞# g∞Ö’ „Ѩ=HõeÎ fl
"åix tH˜∆™êÎ_»∞.49 Éèí∂=∂ºHÍâßÅ xÜ«∞q∞OKå_»∞. q∞=∞‡efl ~åAÅ∞QÍ
Ö’#∂, "å\˜ =∞^茺#∂ L#fl"å@ KÕâß_»∞.51 Ö’Hõ"åã¨∞ÅÖ’ Z=iH©
xflO\˜ÃÑ· JkèHÍ~°O JÖÏ¡ÇπÏ^Õ. PÜ«∞# „Ѩ™êkOK«x ^•xx g∞‰õΩ „Ѩ™êkO
"≥·Ñ¨ÙˆH =∞~°eáÈ=Åã≤ LOk.—— Kå_»∞.——52
19 „QÆO^äŒ=ǨïÖÏ~å! „Ѩ=HõÎÅ tHõ∆‰õΩ áê„`«∞Å=Ù`å~°∞. Hõ#∞Hõ F „QÆO^äŒ=ǨïÖÏ~å! g∞~°∞ ‰õÄ_® JO^ŒiÖÏO\˜
PQÆ=∞# „Hõ=∞OÖ’ q~å=∞O `«~åfi`« =∂ =∂#=ÙÖË. =∞~°ÖÏO@ѨC_»∞ W`«~° =∞#∞+¨µÅ‰õΩ aè#flOQÍ g∞Ѩ@¡ „Ѩ`ºÕ Hõ =º=Ǩ~°O
„Ѩ=HõÎ g∞ =^Œ‰Ì Ωõ =KÕÛâß_»∞. J`«#∞ g∞‰õΩ ZÖÏ [~°∞QÆ∞`«∞Ok?
ã¨Ê+¨ìOQÍ q_»=∞~°z K≥|∞`«∞<åfl_»∞. =∂ 50. Ǩτ[`ü D™ê (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO)H© – JOu=∞ ^≥=· „Ѩ=HõΠǨτ[`ü =ÚǨÏ=∞‡^Œ∞ (ã¨Jã¨O)
=^ŒÌ‰õΩ â◊√Éèí"å~°Î JOkOKÕ"å_»∞, ÉèíÜ«∞ "åiH© =∞^躌 ^•^•Ñ¨Ù 570 ÖËHõ 600 ã¨O=`«û~åÅ =º=kè LOk. Wk 'ã¨OkèHÍÅO—
ÃÑ>Ëì"å_»∞ Z=~°∂ ~åÖË^Œ#fl =∂@ g∞~°∞ (Ѷ¨`ü~å) QÍ Ñ¨iQÆ}˜OK«|_»∞`«∞Ok. D ã¨OkèHÍÅO `«~°∞"å`« "Õ∞=Ú =∂ JOu=∞
J#‰õΩO_® LO_ÕO^Œ∞‰õΩQÍ#∞ (D ã¨O^Õâ◊ǨÏ~°∞}˜‚ g∞ =^ŒÌ‰õΩ ѨOÑ≤OKå=Ú. ÖËHõáÈ`Õ, '=∂ =^ŒÌ‰õΩ â◊√Éèí"å~åÎǨÏ~°∞_»∞
U~åÊ@∞ [iyOk). JO^Œ∞ˆH WѨC_»∞ QÍh, ÃÇÏK«ÛiHõ KÕ¿ã"å_»∞ QÍh ~åÖË^Õ!— Jx g∞~°∞ =∂@ =∂ˆ~Û J=HÍâ◊O LOk.
x[OQÍ â◊√Éèí"å~°Î qxÑ≤OKÕ"å_»∞, Hõ#∞Hõ <Õ#∞ g∞‰õΩ ™ê‰õΩÅ∞ K≥¿ÑÊ J=HÍâ◊O W=fi^ŒÅK«∞HÀÖË^Œ∞ Jx JÖÏ¡ÇπÏ
ÉèíÜ«∞ÃÑ>Ëì"å_»∞ g∞ =^ŒÌ‰õΩ =KÕÛâß_»∞.50 „QÆO^äŒ=Ǩïefl L^ÕÌtOz K≥|∞`«∞<åfl_»∞.
JÖÏ¡ÇÏπ JxflO\˜ÃÑ· JkèHÍ~°O HõÅ"å_»∞. 51. ^≥·=„Ѩ=HõÎÖ’¡ KåÖÏ=∞Ok |h W„™ê~¸Öò #∞OKÕ xÜ«Ú‰õΩÎÅÜ«∂º~°∞. D Ѩ~°OѨ~°
48. Ü«¸^Œ∞Å, „ÔH·ã¨Î=ÙÅ =∂@Ö’¡ U=∂„`«O Ѩã¨ÖË^Œ#fl^•xH˜ Wk x^Œ~°≈#O. XHõ"Õà◊ Ǩτ[`ü D™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) =~°‰õÄ ™êyOk. JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O)
g∞~°∞ x[OQÍ<Õ JÖÏ¡ÇπωõΩ „Ñ‘uáê„`«∞Öˇ· LO>Ë g∞ Ѩiã≤÷u WÖÏ LO_Õk HÍ^Œ∞. =∂„`«O W™ê‡~¸Öò ã¨O`«uH˜ K≥Ok#"å~°∞. JÖψQ W„™ê~¸Öò ã¨O`«uH˜
g∞~°∞ ^≥·"åxH˜ „Ñ≤Ü«∞"≥∞ÿ# "åÔ~· LO>Ë g∞~°∞ `«ÅzO^ŒÖÏ¡ KÕÜ«∞\ÏxH˜ g∞‰õΩ ¿ãfiK«Ûù K≥Ok#"å~°∞ ZO`À=∞Ok Éèí∂=∞O_»ÅOÖ’ ~å*ϺÅ#∞ UÖÏ~°∞. H˘O`«=∞Ok
LO_Õk. g∞ `«Ñ¨CÅ#∞ QÆ∞iOz ^Õ=Ù_»∞ q∞=∞‡efl xÅn¿ã"å_»∞ HÍ^Œ∞. HÍx "åã¨Î= „Ѩ=HõÅÎ ‰õΩ ã¨~Ú`«O ~å*ϺkèHÍ~°O ÅaèOzOk. Ǩτ[`ü ^•=Ó^£ (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO)QÍi
Ѩiã≤÷`«∞Å∞ JÖÏ ÖË=Ù. g∞ áêáêʼnõΩ „ѨuQÍ JÖÏ¡ÇπÏ q∞=∞‡efl Hõiî<åu Hõiî#OQÍ ~å*ϺkèHÍ~°O WO^Œ∞‰õΩ XHõ L^•Ç¨Ï~°}. nxfl|\˜ì qk`«=∞ÜÕ∞º ^Õq∞@O>Ë „Ѩ=HõÎ
tH˜∆ã¨∞Î<åfl_»∞. JO>Ë g∞~°∞ PÜ«∞#‰õΩ „Ñ‘uáê„`«∞Å∞ HÍ~°<ÕQÍ J~°÷O. JÖÏ¡ÇπÏ =\˜ì Ѩ^ŒqÖψQ ~å[iHõO ‰õÄ_® ^Õ=Ùx =∞ǨÏ^Œ#∞„QÆǨÏ"Õ∞. HÍ|\˜ì ~å[H©Ü«∂xfl,
"å^Œ#Å P^è•~°OQÍ f~°∞Ê KÕÜ«∞_»∞. qâßfiã¨O (D=∂<£), PK«~°} (J=∞Öò), ÉèíH˜Î JkèHÍ~åxfl K≥_»∞ JOâ◊OQÍ ÉèÏqOK«@O ã¨=∞O[ã¨O HÍ^Œ∞. ~å*ϺkèHÍ~°"Õ∞ QÆ#Hõ
(`«MÏfi) P^è•~°OQÍ PÜ«∞# =∞#∞+¨µÅ =º=Ǩ~åÅÃÑ· x~°Ü ‚ ∞« O QÔ H· ˘O\Ï_»∞. WǨÏѨ~° ã¨fi`«Ç¨QÍ K≥_»¤ =ã¨∞Î=Ù J~ÚLO>Ë ^Õ=Ù_»∞ „Ѩ=HõÎefl ~åAÅ∞QÍ KÕ¿ã"å_Õ HÍ^Œ∞.
™êѶ¨ÖϺÅ∞ Ô~O_»∂ g\˜ÃÑ·<Õ P^è•~°Ñ¨_ç LO\Ï~Ú. ѨiáêÅ# KÕÜ«∞@O =∞Ozk HÍ^Œ#∞‰õΩO>Ë JÖÏ¡ÇπÏ nxfl `«# J#∞„QÆǨÏOQÍ
¿Ñ~˘¯<Õ"å_Õ HÍ^Œ∞. ~å[iHõOQÍh, ~å[H©Ü«∂Å∞ QÍh ã¨fi`«Ç¨QÍ K≥_»¤q HÍ=Ù.
49. D Hõ∆q∞OK«@=∞~Ú<å, tH˜∆OK«@=∞~Ú<å ^Õ=Ùx ã¨Oq^è•#O „ѨHÍ~°"Õ∞ "å\˜x UÖË "åiÖ’ L#fl K≥_»∞QÆ∞ =¸ÅOQÍ "å\˜H˜ K≥_»¤ ¿Ñ~°∞ =zÛOk. D
[~°∞QÆ∞`«∞Ok. J^Õq∞@O>Ë qâßfiã¨∞Å∞ Hõ=∆ ∂Ѩ}‰õΩ J~°›`« á⁄O^ŒQÍ, Jqâßfiã¨∞Å∞ K≥_¤» ¿Ñ~°∞#∞ JO@QÆ@_ì O» Ö’ áêâßÛ`«º „Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ ^èfiŒ ["åǨωõΩÅ∞ ‰õÄ_® „Ѩ=ÚY
483 484
5. JÖò =∂~Ú^• ÖÏ Ü«ÚÇ≤Ï|∞ƒÖϡǨï 245 5. JÖò =∂~Ú^• 6= áê~å
21 ''<å *Ïu"å~°ÖÏ~å! JÖÏ¡ÇπÏ g∞‰õΩ 22 ^•xH˜ "å~°∞ WÖÏ |^Œ∞eKåÛ~°∞ :
~åã≤ÃÑ\˜ì#53 D Ѩq„`« „Ѩ^Õâ◊OÖ’ ''=¸™ê! JHõ¯_» =∞Ǩ |Å=O`«∞Å∞
„Ѩ"ÕtOK«O_ç.54 "≥#∞fl K«∂Ñ≤ =∞~°e L<åfl~°∞. "å~°Hõ¯}∞‚Oz "≥o§áÈ#O`«
áÈHõO_ç.55 "≥#∞flK«∂Ñ≤ =∞~°eáÈÜ«∂~°O>Ë =~°‰õÄ "Õ∞=Ú JO^Œ∞Ö’ „Ѩ"ÕtOKÕk
g∞ˆ~ #+¨áì È`å~°∞.—— ÖË^Œ∞. XHõ"Õà◊ "å~°∞ "≥o§áÈ`Õ =∂„`«O,
Éè∂í q∞Hõ#∞ áÈ+≤OKå~°∞. "å~°∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ „ѨÑO¨ K« ~å[H©Ü∂« Å∞ #_»∞ѨÙ`∂« <Õ „áêK«∞ºÅ "Õ∞=Ú `«Ñ¨Ê‰õΩO_® JO^Œ∞Ö’H˜
=∞kÖ’ ~å[H©Ü«∂ŠѨ@¡ U=yOѨÙ#∞, AQÆ∞Ѩû#∞ <å>Ë „Ѩܫ∞`«flO KÕâß~°∞. „Ѩ"Õt™êÎ=Ú.——56
"≥Ú`«gÎ ∞‡^Œ ~å[iHõOQÍh, UHõã`¨ åÎHõ ѨiáêÅ#QÍh – ѨiáêʼnõΩ_»∞ QÆ#Hõ ^≥=· cèu 23 JѨC_»∞, JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉèíÜ«∞Ѩ_Õ
Ѩ~°∞_»∞, <åºÜ«∞jÅ∞_≥·# ѨHõ∆OÖ’ – „Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ =º=ã¨÷Hõ<åfl =∞Oz Ѷ¨e`åÅ#∞ "åiÖ’ PÜ«∞# J#∞„QÆǨÏO á⁄Ok#
W=fiQÆÅ^Œ∞. W^Œ~Ì ∞° WÖÏ J<åfl~°∞ : ''g∞~°∞ "åix
52. W„™ê~¸Öò ã¨O`«uH˜ "˘ã¨y# Jã¨OMϺHõ"≥∞ÿ# =~åÅ#∞ ^Õ=Ù_»∞ ~ÚHõ¯_» *Ï˝Ñ¨HõO Z^Œ∞~À¯=\ÏxH˜ (Hõhã¨O) ^•fi~°O
KÕ~Úã¨∞<Î åfl_»∞. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : =∞<£, ã¨ÖÏfi J<Õ PǨ~°Ñ^¨ •~å÷Å J=`«~}° , "Õ∞Ѷ∂¨ Š֒ѨeHÔ <· å „Ñ¨"tÕ OK«O_ç. g∞~°∞ ֒ѨeH˜
KèåÜ«∞, Ѷ~≤ Bü <£ ÉÏi#∞Oz ~°HO∆˜ K«\ÏxH˜ "åiHÀã¨O ã¨=Ú„^ŒOÖ’ =∂~°Oæ U~°Ê~°K@« O „Ѩ"tÕ ¿ãÎ KåÅ∞, g∞ˆ~ PkèHºõ `«
"≥Ú^ŒÅQÆ∞#q. D ~°HõOQÍ D *Ïu PkèHõº`«, ^≥·"å#∞„QÆǨÅ ^Œ$ëêì º `«# HÍÅOÖ’ á⁄O^Œ∞`å~°∞. g∞~°∞ qâßfiã¨∞ÖË J~Ú`Õ
W`«~° *Ï`«∞ÅHõ<åfl ZO`À =ÚO^ŒO[Ö’ LO_Õk. J~Ú`Õ JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ JÖÏ¡ÇÏπ <Õ #=∞‡O_ç.——57
(ã¨Jã¨O) „ѨÉèíqOz# `«~°∞"å`« D „âı+¨ª`« =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) QÍi J#∞K«~° J=∂eMÏ *Ïu`À áÈ~å_»@O `«Ñ¨Ê =∂~åæO`«~°O ÖË^Œ∞. HÍã¨Î ^è≥·~°ºO KÕã≤ P
ã¨=∂*ÏxH˜ ÅaèOzOk. ''=∂#=ÙÅ HÀã¨O LxH˜Ö’H˜ fã¨∞‰õΩ~å|_ç# „âı+ª¨ ã¨=∂[O Ѩq„`« Hˆ „∆ `«OÖ’H˜ „Ѩ"tÕ ¿ãÎ ^Õ=Ùx `À_®Ê@∞`À Jk `«=∞ =â◊O J=Ù`«∞O^Œx =¸™ê
g∞~°∞—— Jx ^Õ=Ù_»∞ "åiH˜ H˜`å|∞ WKåÛ_»∞ (Pe W„=∂<£–110). J~Ú`Õ D (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) â◊√Éèí"å~°Î JOkOKå~°∞. J~Ú<å㨈~ J=∂eMÏ`À áÈ~å_»\ÏxH˜
„âı+¨ª`« XHõ +¨~°`«∞`À =Ú_çѨ_ç LOk. D +¨~°`«∞ ‰õÄ_® D PÜ«∞`«∞Ö’<Õ W„™ê~¸Öò ã¨O`«u"å~°∞ ™êǨÏã≤OK«ÖË^Œ∞ (Wɡfl Hõã‘~ü).
`≥eÜ«∞*ËÜ«∞|_çOk – ''g∞~°∞ „Ѩ[ʼnõΩ =∞Ozx QÆ∞iOz P*Ï˝Ñ≤™êÎ~°∞. K≥_»∞#∞O_ç 54. JO>Ë `«# =∂~°æOÖ’ áÈ~å_ç# ѨHõ∆OÖ’ JÖÏ¡ÇπÏ „Ѩ™êk™êÎ#x "åQÍÌ#O KÕã≤#
PѨÙ`å~°∞. ^≥·"åxfl qâ◊fiã≤™êÎ~°∞.—— HÍ~°∞}º„ѨÉèí∞=Ù J~Ú# JÖÏ¡ÇπÏ =Úã≤¡OʼnõΩ D q[Ü«∞O, ã¨Ç¨Ü«∂Å#fl=∂@.
'Ѩx— KÕ¿ã ã¨^Œ∞ƒkúx "˘ã¨y, "å~°∞ x[OQÍ<Õ „âı+¨ª ã¨=∂[OQÍ q~ålÖË¡ J=HÍâ◊O 55. '"≥#∞flK«∂Ñ≤ =∞~°ÅHõO_ç— JO>Ë áÈ~å@O Ѩ@¡ q=ÚY`« K«∂Ѩ~å^Œx ÉèÏ=O.
„Ѩ™êkOK«∞QÍHõ! 56. J=∂eMÏ *Ïu â∫~°º Ѩ~å„Hõ=∂ʼnõΩ W„™ê~¸Öò ã¨O`«u"å~°∞ [_»∞ã¨∞‰õΩ<åfl~°∞.
53. W„™ê~¸Öò ã¨O`«uH˜ =¸ÅѨÙ~°∞+¨µ_≥·# Ǩτ[`ü Ü«∂Y∂Éò (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) ɡ·`«∞Öò D HÍ~°}OQÍ `˘e ^Œâ◊Ö’<Õ "å~°∞ KÕ`«∞Öˇ`ÕÎâß~°∞. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ "å~°∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ
=∞dÌãπÖ’ LO_Õ"å~°∞. J~Ú`Õ Ç¨Ï„[`ü Ü«¸ã¨∞Ѷπ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) DlѨÙìÖ’ =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) =∂@#∞ ÅHõ∆ º ÃÑ@ìHõáÈ=@"Õ∞ QÍHõ, ^Õ=Ùx "åQÍÌ#OÃÑ·
<åÜ«∞Hõ`«fiO =Ç≤Ïã¨∞Î#flѨC_»∞ W„™ê~¸Öò ã¨O`«u"å~°∞ DlѨÙì‰õΩ `«~°eáÈÜ«∂~°∞. ‰õÄ_® "åiH˜ #=∞‡HõO ÖˉõΩO_® áÈ~ÚOk.
^≥·=„Ѩ=HõÎ =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) "åix Ѷ≤~üB<£ ɡ_»^Œ#∞Oz HÍáê_ÕO^Œ∞‰õΩ 57. =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) *Ïu „Ѩ[ÅÖ’ P ~Ú^ŒÌ~°∞ =∂„`«"Õ∞ x[ÉèÏ=OÖ’
~å„uH˜ ~å„`Õ JHõ¯_ç#∞Oz `«~°eOKÕ ^•HÍ "å~°∞ JHõ¯_Õ x"åã¨=ÚO_Õ"å~°∞. P qâ◊fiã¨hÜ«ÚÅ∞QÍ, x*Ï~ÚfѨ~°∞Å∞QÍ x~°∂Ñ≤OK«∞‰õΩ<åfl~°∞. "åiH˜ ^≥·=ã¨Ç¨Ü«∞O
~ÀAÖ’¡ ɡ·`«∞Öò =∞dÌãπÃÑ· J=∂eMÏ *Ïu Ü≥ÚHõ¯ JkèHÍ~°O LO_Õk. J^˘Hõ Ѩ@¡ ã¨OѨÓ~°‚ qâßfiã¨O LOk. 'HÍã¨ÎO`« ^è≥·~°ºO`À J_»∞QÆ∞=ÚO^Œ∞‰õΩ "ÕÜ«∞O_ç, P
g~°*Ïu. "åiÖ’ â∫~°ºO, Ѩ~å„Hõ=∞O "≥∞O_»∞QÍ LO_Õq. =∞m¡ ɡ·`«∞Öò =∞dÌãπ `«~åfi`« ^≥·=ã¨Ç¨Ü«∞O ZÖÏ Åaèã¨∞ÎO^À g∞ˆ~ K«∂^Œ∞Ì~°∞QÍx— JO@∂ "å~°∞ `«=∞
„Ѩ^Õâ◊OÖ’H˜ "≥o§ ã≤÷~°Ñ¨_®Åx ^≥·=„Ѩ=HõÎ =¸™ê xâ◊Û~ÚOK«∞‰õΩ<åfl~°∞. ^•xHÀã¨O `À\˜"åiH˜ #K«Û*ˇÑ¨Ê_®xH˜ âßÜ«∞â◊‰õΩÎÖÏ „Ѩܫ∞uflOKå~°∞.
485 486
5. JÖò =∂~Ú^• ÖÏ Ü«ÚÇ≤Ï|∞ƒÖϡǨï 246 5. JÖò =∂~Ú^• 6= áê~å
24 (HÍx D =∂@efl "å~°∞ ÅHõ∆ º 27 (F =ÚǨÏ=∞‡^£–ã¨!) P^ŒO Ü≥ÚHõ¯
ÃÑ@ìÖË^Œ∞). ''F =¸™ê! "å~°∞ JHõ¯_» W^ŒÌ~°∞ ‰õΩ=∂~°∞Å =$`åÎO`åxfl ‰õÄ_®
L#flO`« =~°‰õÄ "Õ∞=Ú ã¨∞`«~å=¸ "åiH˜ Ü«∞^è•`«^äŒOQÍ qxÑ≤OK«∞.62
JHõ¯_çH˜ "≥à◊§É’=Ú. #∞=Ófi, h "åi~°∞=Ù~°∂ ^≥·"åxH˜ #[~å<å
„ѨÉèí∞=Ó áÈ~Ú LÉèíÜ«ÚÅ∂ "åi`À ã¨=∞iÊOK«QÍ, "åiÖ’ XHõi #[~å<å
áÈ~å_»O_ç. "Õ∞q∞Hõ¯_Õ ‰õÄ~°∞Ûx ã‘fiHõiOK«|_çOk. =∞~˘Hõik ã‘fiHõiOK«
LO\Ï=Ú——58 Jx "å~°∞ K≥áêÊ~°∞. D *Ïu"å~°∞ #ÅÉèˇ· UO_»¡^•HÍ JHõ¯_Õ `«KåÛ_»∞`«∂ LO_»=Åã≤ =zÛOk. P
25 JѨC_»∞ =¸™ê WÖÏ q#flqOK«∞ ã≤÷uÖ’ ‰õÄ_® "åiÃÑ· =∞<£, ã¨ÖÏfi PǨ~° Ѩ^•~å÷Å∞ J=`«iOKå~Ú. ^•xÃÑ·
‰õΩ<åfl_»∞ : ''„ѨÉèí∂! <å‰õΩ <å ‰õÄ_® "å~°∞ ã¨O`«$Ñ≤Î K≥O^Œ‰õΩO_®, ''XˆH ~°Hõ=∞~Ú# PǨ~°O uh uh =∂‰õΩ
ã¨fiÜ«∞OÃÑ<· å, <å ™È^Œ~∞° xÃÑ#· =∂„`«"∞Õ "≥ÚǨÏO "≥ÚuÎOk. =∂ HÀã¨O ‰õÄ~°QÍÜ«∞Å∞, PǨ~°^è•<åºÅ∞, ѨѨCk#∞ã¨∞Å∞
JkèHÍ~°O LOk. HÍ|\˜ì #∞=Ùfi =∞=∞‡efl ѨO_çOK«=∞x h „ѨÉèí∞=Ù#∞ „áêi÷OK«∞—— Jx =¸™êÃÑ· XuÎ_ç fã¨∞‰õΩ=KåÛ~°∞. D
– D Jq^èÕÜ«ÚÅ#∞ "Õ~°∞ K≥~Úº.——59 "≥∞^ÿ •#OÖ’ =ÙO_»QÍ<Õ "åiÃÑ· "Õ∞Ѷ∂¨ Å ^•fi~å h_» HõeÊOK«|_çOk. Ǩτ[`ü =¸™ê
26 JѨC_»∞ JÖÏ¡ÇπÏ WÖÏ J<åfl_»∞: (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) `«# Hõ„~°`À H˘O_»~å~ÚÃÑ· H˘@ìQÍ 12 `≥QÆÅ HÀã¨O 12 T@Å∞
''WHõ D Éèí∂q∞ "åi HÀã¨O #ÅÉèˇ· z=Ú‡‰õΩ =KåÛ~Ú. D q^èŒOQÍ ~°Hõ~°HÍÅ J#∞„QÆǨÅ∞ "åiH˜ ÅaèOKå~Ú. #ÅÉèˇ·
ã¨O=`«û~åÅ ^•HÍ x¿+kèOK«|_çOk. ÜÕ∞O_»¡ `«~åfi`« "å~°∞ ɡ`· ∞« Öò =∞dÌãÖπ ’ „Ѩ"tÕ OKÕÖÏ Ñ¨iã≤`÷ ∞« Å∞ =∞ÅK«|_®¤~Ú.
"å~°∞ ZHõ¯_® xÅ∞= h_» ÖˉΩõ O_® <ÕÅÃÑ· 61. „Ѩ=HõÎÅ∞ `«=∞ *Ïu „Ѩ[Å "Õ∞Å∞#∞ HÀ~°∞‰õΩ<Õ "åÔ~· LO\Ï~°∞. `å=Ú JO^Œ*Ë¿ã
`«KåÛ_»∞`«∂ u~°∞QÆ∞`«∞O\Ï~°∞.60 Hõ#∞Hõ ã¨O^Õâßxfl ã‘fiHõiOz "å~°∞ WǨÏÖ’HõOÖ’#∂, Ѩ~Ö° ’HõOÖ’#∂ ™êѶŨ ºO á⁄O^•Åx
#∞=Ùfi D Jq^èÕÜ«∞ [#∞Å q+¨Ü«∞OÖ’ Lqfià◊¥§~°∞`«∂ LO\Ï~°∞. ^•xHÀã¨O „Ѩ=HõÎÅ∞ JǨÏiflâ◊Å∂ „Ѩܫ∞ufl™êÎ~°∞. ZO`«
^Œ∞ódOK«‰Ωõ .——61 É’^èŒÑ¨~°z<å *Ïu „Ѩ[Å∞ ã¨<å‡~°æO "≥·Ñ¨Ù‰õΩ ~åHõáÈ`Õ ã¨Ç¨Ï[OQÍ<Õ "å~°∞
58. HÍx ZO`« #K«Û*ˇÑ≤Ê<å W„™ê~¸Öò ã¨O`«u"åiH˜ Hõ#∞qѨC HÍÖË^Œ∞. "å~°∞ H©ÅHõ =∞#™êÎáêxH˜ Ö’#=Ù`å~°∞. JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) ã¨~Ú`«O WÖÏO\˜
ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Ñ≤iH˜Ñ¨O^ŒÅ∞QÍ „Ѩ=iÎOKå~°∞. J=∞~åº^Œ#∞, "≥ÚO_ç`«<åhfl Ѩiã≤u÷ H˜ Ö’#=Ù`«∂ LO_Õ"å~°∞. k=º Y∞~üP<£Ö’ J<ÕHKõ À@¡ JÖÏ¡ÇÏπ D q+¨Ü∂« xfl
„Ѩ^Œi≈OKå~°∞. '#∞=Ófi, h „ѨÉèí∞=Ù – W^ŒÌ~°∂ HõÅã≤ áÈ~å_»O_ç— JO@∂ `«=∞ „Ѩ™êÎqOKå_»∞. D PÜ«∞`«∞ z=iÖ’ JÖÏ¡ÇπÏ `«# „Ѩ=HõÎ J~Ú# =¸™ê
x~°¡Hõ∆ º^èÀ~°}˜x, ™È=∞i`«<åxfl =ºHõÎO KÕâß~°∞. nxH˜ aè#flOQÍ |„^£ Ü«Ú^•ú<Õfl (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)#∞ F^•~åÛ_»∞ – =¸™ê! „Ѩ=HÍÎ ^èŒ~å‡xfl x~°fiiÎOK«@O =~°ˆH h
fã¨∞HÀO_ç! áÈ~å_Õ"å~°∞ KåÖÏ H˘kÌ=∞O^Õ J~Ú#ѨÊ\˜H©, `«QÆ∞ PÜ«Ú^茙ê=∞„y Ѩx. #∞=Ùfi D q^Œ∞ºHõÎ ^èŒ~å‡xfl x~°fiiÎOKå=Ù. "åi rq`åÅ#∞ fiÛk^Œ∞Ì`«∂,
ÖËHáõ È~Ú#ѨÊ\˜H© ã¨Ç¨ cÅ∞ ZÖÏO\˜ ™ê‰õΩÅ∂ K≥Ñʨ ‰õΩO_® ^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨) P^Õâßxfl "åix q[Ü«∞ ^•fi~°O =~°‰õÄ `≥zÛ xÅɡ\Ïì=Ù. XHõ"Õà◊ "åiѨC_»∞ q=ÚY∞Öˇ·,
t~°™ê=Ç≤Ïã¨∂Î Ü«Ú^Œ~ú O° QÍxH˜ `«~e° =KåÛ~°∞. P ã¨O^Œ~ƒ° Où QÍ "å~°∞ WÖÏ J<åfl~°∞:
''^≥·=„Ѩ=HÍÎ! =¸™ê *Ïu"å~°∞ =¸™ê‰õΩ ÃÑ_»ã¨iQÍ ã¨=∂^è•#O WzÛ#@∞¡QÍ K«ÑŨ z`«∞ÖÎ ·ˇ =¸~°Oö QÍ „Ѩ=iοãÎ Jk h `«ÑC¨ HÍ^Œ∞. #∞=Ùfi h Hõ~"ΰ åºxfl <≥~"° ~Õ åÛ=Ù.
"Õ∞=Ú W=fi=Ú—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs : H˜`å|∞Öò =∞QÍr, H˜`å|∞`«ÎѶ‘û~ü). WHõ WѨC_»∞ h=Ù "åi Ѩ~°º=™ê#O QÆ∞iOz zOuOK«=Åã≤# ѨxÖË^Œ∞. WÖÏO\˜
59. ^≥·=„Ѩ=HõÎ =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) QÍi D q#uÖ’ `«# *Ïu"åi q+¨Ü«∞OÖ’ ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’ =∞x+≤H˜ ^Œ∞óYO =ÚOK«∞‰õΩ ~å=@O ã¨Ç¨Ï[O. HÍx x#∞fl D
XH˜O`« xã¨ûǨÜ«∞ ã≤÷u, XH˜O`« `≥QÆ„`≥OѨÙÅ PÖ’K«# – Ô~O_»∂ `˘}H˜ã¨ÖÏ_»∞ q+¨Ü∞« "≥∞ÿ xÅnÜ«∞@O [~°Q^Æ ∞Œ . ^Õ=Ùx ^Œ$+≤Öì ’ h ÉÏ^躌 `« <≥~"° iÕ Ok Jx JÖÏ¡ÇÏπ
`«∞<åfl~Ú. K≥Ñʨ ^ŒeKå_»∞.
60. Jk 'fÇπÏ— "≥∞^ÿ •#OQÍ ¿Ñ~°∞"≥∂ã≤Ok. Jq^èÜ Õ ∞« `«, lǨ^£ Ѩ@¡ q=ÚY`« =¸ÅOQÍ 62. P^ŒO W^ŒÌ~°∞ ‰õΩ=∂~°∞ÅÖ’ XHõi ¿Ñ~°∞ ǨaÖò, =∞~˘Hõi ¿Ñ~°∞ MÏaÖò.
487 488
5. JÖò =∂~Ú^• ÖÏ Ü«ÚÇ≤Ï|∞ƒÖϡǨï
|_»ÖË^Œ∞.63 JѨC_»∞ Ô~O_»=`«#∞ ''<Õ#∞
x#∞fl K«O¿Ñ™êÎ#∞—— J<åfl_»∞. ^•xH˜
ã¨=∂^è•#OQÍ "≥Ú^Œ\ ˜"å_»∞, ''JÖÏ¡ÇπÏ
cèuѨ~°∞Å #[~å<å#∞ =∂„`«"Õ∞
ã‘fiHõi™êÎ_∞» –
28 ''#∞=Ùfi ##∞fl K«OѨ\ÏxH˜ K≥~Úº
ZuÎ<å, <Õ#∞ =∂„`«O x#∞fl K«O¿Ñ L^ÕÌ
â◊O`À K≥~Úº Z`«#Î ∞. <Õ#∞ ã¨HÅõ Ö’HÍÅ
„ѨÉèí∞"≥·# JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉèíÜ«∞Ѩ_»∞`«∞<åfl#∞.
29 ''#∞=Ùfi h áêѨO`À áê@∞, <å
áêѨO ‰õÄ_® h <≥uÎ#ÃÑ@∞ì‰õΩx64 #~°Hõ
"åã¨∞Ö’¡ KÕiáÈ"åÅx HÀ~°∞‰õΩO\Ï#∞
(QÍx <Õ#∞ =∂„`«O P áêáêxH˜
X_çQ@Æ ì ÖË#∞). ^Œ∞~å‡~°∞Åæ ‰õΩ „ѨuѶŨ O
W^Õ—— Jx J<åfl_»∞.
63. D #[~å<å ÖËHõ Y∞~åƒh ZO^Œ∞‰õΩ ã¨=∞iÊOK«|_çOk? J#flk „Ѩâfl◊ . nx QÆ∞iOz
„áê=∂}˜Hõ"≥∞ÿ# LÖË¡Y#O Un ÖË^Œ∞. J~Ú`Õ nx QÆ∞iOz XHõ ã¨OѶ¨∞@#
ã¨∞„Ѩã≤^Œú=∞~ÚOk. Pk =∂#=ÙÖˇ·# P^ŒO – ǨÏ"åfiÅ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) HõÅ~ÚHõ
=Å¡ XˆH HÍ#∞ÊÖ’ ǨÏ"åfi‰õΩ JÉσ~Ú – J=∂‡~Ú Ñ¨Ù>Ëì"å~°∞. Ô~O_À HÍ#∞ÊÖ’
‰õÄ_® XHõ JÉσ~Ú`À áê@∞ XHõ J=∂‡~Ú [x‡OKÕk. XHõ HÍ#∞ÊÖ’ ѨÙ\˜ì#
Ñ≤Å¡Å ÃÑo§ =∞~À HÍ#∞ÊÖ’ ѨÙ\˜ì# Ñ≤Å¡Å`À [iÑ≤OK«|_Õk. J~Ú`Õ Ç¨cÅ∞`À
HõÅã≤ ѨÙ\˜ì# P_»Ñ≤Å¡ JO^ŒqHÍ~°OQÍ LO_Õk. HÍQ͆ MÏcÅ∞`À HõÅã≤ [x‡Oz#
J=∂‡~Ú =∂„`«O JO^ŒQÆ`≥Î. P<å\˜ xÜ«∞=∂Å „ѨHÍ~°O ǨcÅ∞ q"åǨÏO
MÏcÅ∞ K≥Öe¡ˇ `À#∂, MÏcÅ∞ q"åǨÏO ǨcÅ∞ K≥Öe¡ˇ `À#∂ [~°QÍe. HÍx MÏcÅ∞
JO^ŒqHÍ~°OQÍ L#fl ǨcÅ∞ K≥Öˇ¡eH˜ |^Œ∞Å∞ JO^ŒQÆ`≥Î J~Ú# `«# `À|∞@∞ì=Ù<Õ
q"åǨÏ=∂_»^ŒÅKå_»∞. Ñ≤`å=∞Ǩï_≥·# P^ŒO (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) J`«xfl ZO`«QÍ<À
#K«Û*ˇáêÊ~°∞ HÍx J`«_»∞ qxÑ≤OK«∞HÀÖË^Œ∞. Z@ì̂HʼnõΩ Ǩτ[`ü P^ŒO P ã¨=∞㨺‰õΩ
Ѩiëê¯~° =∂~°æO ã¨∂zã¨∂Î, ^≥·=ã¨=∞Hõ∆OÖ’ Y∞~åƒh W=fi=∞x P^ÕtOKå~°∞. Z=i
Y∞~åƒh ã‘fiHõiOK«|_»∞`«∞O^À "åiH˜ MÏcÅ∞ K≥Öˇ¡exzÛ q"åǨÏO [iÑ≤OK«|_»∞
`«∞O^Œx =ÚO^Œ∞QÍ<Õ K≥áêÊ~°∞. PYiH˜ ǨcÅ∞ Y∞~åƒh ã‘fiHõiOK«|_çOk. JO>Ë
PHÍâ◊O #∞Oz Jyfl=zÛ P Y∞~åƒhx ǨÏiOzOk. P q^èŒOQÍ Jyfl =zÛ
489
247 5. JÖò =∂~Ú^• 6= áê~å
30 `«~åfi`« J`«x =∞#ã¨∞ `«#
™È^Œ~°∞x ǨÏ`«ºˆH ѨÙiH˘eÊOk. J`«}˜‚
ǨÏ`«ºKÕã≤ J`«_»∞ #+¨ìáÈ~Ú# "åiÖ’
KÕiáÈÜ«∂_»∞.65
31 P `«~°∞"å`« ™È^Œ~°∞x â◊"åxfl ZÖÏ
^•KåÖ’ J`«xH˜ K«∂Ñ≤OK«\ÏxH˜ JÖÏ¡ÇÏπ
XHõ HÍH˜x ѨOáê_»∞. Jk <ÕÅ#∞
„`«=fi™êyOk. J`«#∞ (P ^Œ$âߺxfl
Y∞~åƒhx ǨÏiOK«@O Y∞~åƒh ã‘fiHõ$uH˜ x^Œ~°≈#OQÍ ÉèÏqOK«|_Õk. H˘O`«=∞Ok
"åºMϺ`«Å Jaè„áêÜ«∞O „ѨHÍ~°O ǨcÅ∞ XHõ =∞Oz á⁄>ËìÅ∞#∞ Y∞~åƒh KÕÜ«∞QÍ
MÏcÅ∞ =∂„`«O QÀ^èŒ∞=∞ "≥#∞fl#∞ #[~å<åQÍ ã¨=∞iÊOKå_»∞. JѨC_»∞ ǨcÅ∞
Y∞~åƒh ã‘fiHÍ~°Ü≥∂QƺO J=@O`À J`«xÃÑ· MÏcÅ∞ Jã¨∂Ü«∞ K≥O^•_»∞.
64. '<å áêѨO— JO>Ë J~°÷O XHõ"Õà◊ <Õ#∞ x#∞fl ǨÏ`«=∂~°Û^Œe¿ãÎ <åÃÑ· Ѩ_Õ áêѨO
J#fl =∂@! 'ǨÏO`«‰õΩx`À áê@∞ ǨÏ`«∞_»∞ ‰õÄ_® #~°HõOÖ’H˜ áÈ`å_»∞— Jx
ǨÏnã¨∞Ö’ LOk. 'ǨÏO`«‰Ωõ _»∞ #~°HÍxH˜ áÈ=@O ZÖÏQÆ∂ ã¨ÇϨ ["Õ∞. HÍx ǨÏ`«∞_»∞
#~°HÍxH˜ áÈ=@"Õ∞q∞\©?— Jx „Ѩ=HõÎ ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å∞ (~°l) J_»QÍæ, ''ǨÏ`«∞_»∞ ‰õÄ_®
`«# „Ѩ`«ºi÷x K«O¿Ñ L^ÕÌâ◊ºO`À<Õ LO\Ï_»∞!—— Jx =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) K≥áêÊ~°∞
(ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs, =Úã≤¡O – H˜`å|∞Öò Ѷ≤`«<£).
65. JO^Œ∞Hˆ ǨÏnã¨∞Ö’ J#|_çOk : ''J<åºÜ«∞OQÍ U ǨÏ`«ºKÕÜ∞« |_ç<å (ǨÏO`«‰Ωõ x`À
áê@∞) P áêѨÉèÏ~°O P^ŒO Ü≥ÚHõ¯ P "≥Ú^Œ\ ˜ Ѩل`«∞xÃÑ· ‰õÄ_® "ÕÜ«∞|_»∞`«∞Ok.
ZO^Œ∞HõO>Ë Ç¨Ï`åº <Õ~åxH˜ „Ѩ„Ѩ^äŒ=∞OQÍ áêÅÊ_çOk W`«<Õ QÆ#Hõ!—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ
|∞MÏs: H˜`å|∞Öò JOaÜ«∂– J^蕺ܫ∞O : 1† =Úã≤¡O : H˜`å|∞Öò Y™ê=∞).
W=∂"£∞ Wɡfl Hõã~‘ ü WÖÏ JO@∞<åfl~°∞ : ''ǨcÅ∞#∞ J<åºÜ«∞OQÍ K«OÑ≤# <Õ~åxH˜
MÏcÅ∞‰õΩ D „ѨѨOK«OÖ’<Õ `«Hõ∆}O tHõ∆ qkèOK«|_ç#@∞¡ ÃÑ·H˜ HõxÑ≤™ÈÎOk.——
ǨÏnã¨∞ U=∞O@∞O^À QÆ=∞xOK«O_ç – =∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) WÖÏ
„Ѩ=zOKå~°∞ : ''^Ò~°˚#ºO, |O^èŒ∞`«fi ã¨O|O^è•Å `≥QÆ„`≥OѨÙÅ∞ – D Ô~O_»∞
JѨ~å^è•Å∞ ZO`« Ѷ¨∞’~°"≥∞ÿ#=O>Ë g\˜H˜ áêÅÊ_ç#"åiH˜ JÖÏ¡ÇπÏ WǨÏÖ’HõOÖ’<Õ
`«Hõ∆}O tHõ∆ qkè™êÎ_»∞. J~Ú`Õ Ñ¨~°Ö’Hõ tHõ∆ "Õ~°∞QÍ LO@∞Ok. JHõ¯_» ‰õÄ_®
"å~°∞ D tHõ∆#∞ J#∞ÉèíqOK«Hõ `«Ñ¨Ê^Œ∞—— (J|∂ ^•=Ó^£ : H˜`å|∞Öò J^ŒÉò † Wɡfl
=∂[: H˜`å|∞A˚ÇπÏÌ). HÍQ͆ MÏcÅ∞ KÕã≤# <Õ~°OÖ’ D Ô~O_»∞ JѨ~å^è•Å∞ Wq∞_ç
L<åfl~Ú (Wɡfl Hõã‘~ü).
490
5. JÖò =∂~Ú^• ÖÏ Ü«ÚÇ≤Ï|∞ƒÖϡǨï 248 5. JÖò =∂~Ú^• 6= áê~å
K«∂ã≤,) ''JÜ≥∂º! <å ™È^Œ~°∞x â◊"åxfl 33 Z=~°∞ JÖÏ¡ÇÏπ `À#∂, PÜ«∞# „Ѩ=HõÎ
^•KÕ q+¨Ü«∞OÖ’ <Õ#∞ D HÍH˜áê\˜ `À#∂ áÈ~å_»∞`å~À, Éè∂í q∞Ö’ HõÖ’¡ÖÏxfl
"å}˜‚ ‰õÄ_® HÍÖËHõáÈÜ«∂<Õ—— JO@∂ ~ˆ HÔ uÎã∂¨ Î u~°∞QÆ∞`«∞O\Ï~À "å~°∞ =kèOK«
ã≤Q∞Æ `æ À ‰õΩq∞eáÈÜ«∂_»∞. |_®e. ÖË^• Li HõO|O ZH˜¯OK«|_®e.
32 D HÍ~°}OQÍ<Õ "Õ∞=Ú W„™ê~¸Å∞ ÖË^• Z^Œ∞~°∞QÍ "åi HÍà◊√¡ KÕ`«∞Å∞
ã¨O`«uÃÑ· D Ѷ¨~å‡<å qkèOKå=Ú: YO_çOK«|_®e. ÖË^• "åix ^ÕâO◊
''Z=~°~Ú<å XHõi ǨÏ`«º‰õΩ „Ѩf #∞Oz |Ç≤Ï+¨¯iOKåe.68 Wk WǨÏ
HÍ~°OQÍ H͉õΩO_®, Éèí∂q∞Ö’ HõÖ’¡ÖÏxfl Ö’HõOÖ’ "åiH˜ HõÅQÆ=Åã≤# Ѩ~åÉè=í O.
ˆ~ÔHuÎOz #O^Œ∞‰õΩ H͉õΩO_®, JHÍ~° Ѩ~°Ö’HõOÖ’ "åiH˜ qkèOK«|_Õ tHõ∆
}OQÍ Z=i#~Ú<å K«OÑ≤#@¡~Ú`Õ (WO`«Hõ<åfl) Ѷ¨∞’~°OQÍ LO@∞Ok.
J`«_∞» ã¨=∞ã¨Î =∂#=ÙÅ#∞ K«OÑ≤#"å_»=Ù „Ѩ=iÎOKå~°∞. ^Õ=Ù_»∞ D PÜ«∞`«∞ ^•fi~å `«# JOu=∞ „Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O)#∞
`å_»∞. JÖψQ Z=~°~Ú<å XHõi F^•~°∞ã¨∞<Î åfl_»∞ – F „Ѩ=HÍÎ! x#∞fl `«∞^Œ=Ú\˜Oì K«\ÏxH˜, h HÍ~°º„Hõ=∂xH˜ qѶ∂¨ `«O
„áê}Ïxfl ~°H˜∆¿ãÎ J`«_»∞ ã¨=∞ãÎ̈ =∂#=ÙÅ HõeyOK«\ÏxH˜ gà◊√¡ Ѩ<Õfl ‰õΩ„@Å∞, ‰õΩÜ«Ú‰õΩÎÅ∞ H˘`«Î"Õg∞ HÍ=Ù. gà◊¡ K«i„`« JO`å
„áê}ÏÅ#∞ ~°H˜∆Oz# "å_»=Ù`å_»∞.——66 ‰õΩ„@Å∞, ‰õΩ`«O„`åÅ`À<Õ xO_ç LOk. "≥Ú`åÎxH˜ #∞=Ùfi ã¨Ç¨Ï# ã¨÷~Ú~åºÅ#∞
"åi=^ŒÌ‰õΩ =∂ „Ѩ=HõÎÖˇO^Œ~À ã¨Ê+¨ì „Ѩ^Œi≈ã¨∂Î, ^≥·=ã¨Ç¨Ü«∞OÃÑ· P^è•~°Ñ¨_»∞. gà◊¡ Z`«∞ÎʼnõΩ ÃÑ· Z`«∞ÎÅ∞ "ÕÜ«∞@OÖ’
=∞~Ú# x^Œ~°≈<åÅ#∞ fã¨∞‰õΩ=KåÛ~°∞. ^Õ=Ù_»∞ ™ê\˜ÖËx "Õ∞\˜ Jx PÜ«∞# ^è≥·~°ºO K≥|∞`«∞<åfl_»∞.
HÍx P `«~∞° "å`« ‰õÄ_® "åiÖ’ KåÖÏ 68. D PÜ«∞`«∞ J=`«~°}‰õΩ ^•ifã≤# ã¨OѶ¨∞@# QÆ=∞xOK«^Œy#k. JHõÖò, LÔ~·<å
=∞Ok J=xÖ’ ^Œ∞~å‡~°æO, ^Ò~°˚<åºÅ‰õΩ `≥QÆʼnõΩ K≥Ok# H˘O`«=∞Ok W™ê¡O ã‘fiHõiOz =∞n<å #QÆ~åxH˜ =KåÛ~°∞. HÍx
áêÅÊ_Õ"å~°∞ L<åfl~°∞.67 =∞n<å "å`å=~°}O "åiH˜ Ѩ_»ÖË^Œ∞. "å~°∞ Jã¨fiã¨÷`«‰õΩ QÆ∞~°Ü«∂º~°∞. ^≥·=„Ѩ=HõÎ
(ã¨Jã¨O) P |$O^•xfl =∞n<å‰õΩ H˘O`«^∂Œ ~°OÖ’ ã¨^MŒ Ï XO>ˇÅ∞ "Õ∞¿ã „Ѩ^âÕ ßxH˜
66. D ^•~°∞}"≥∞ÿ# ǨÏ`«º `«~°∞"å`« JÖÏ¡ÇπÏ =∞x+≤ „áê}O qÅ∞=#∞ `≥eÜ«∞*Ë¿ã ѨOѨÙ`«∂, H˘O`«HÍÅO JHõ¯_Õ LO_ç XO>ˇáêÅ∞, XO>ˇ =¸„`«O `åQÆ=∞<åfl~°∞.
xq∞`«ÎO W„™ê~¸Öò ã¨O`«uH˜ D Ѷ¨~å‡<å#∞ *Ïs KÕâß_»∞. =∂#= ~°HÍÎxH˜ ^•x=Å¡ ^Õ=Ù_»∞ ã¨fiã¨÷`«#∞ KÕ‰õÄ~°∞™êÎ_»x ã¨ÅǨ ~ÚKåÛ~°∞. P q^èŒOQÍ<Õ "å~°∞
^Õ=Ùx ^Œ$+≤ìÖ’ ZO`« qÅ∞= LO^À, ǨÏ`åº<Õ~°O ZO`« Ѷ¨∞’~°"≥∞ÿ#^À nxfl|\˜ì áê\˜Oz, H˘kÌHÍÅOÖ’<Õ P~ÀQƺ=O`«∞ÅÜ«∂º~°∞. ã¨fiã¨÷`« KÕ‰õÄ~°@O`À<Õ "åi
TÇ≤ÏOK«=K«∞Û. D ã¨∂„`«O XHõ¯ |h W„™ê~¸Öò‰õΩ =∂„`«"Õ∞ =iÎOK«^Œ∞, W™ê¡O |∞kú ‰õÄ_® QÆ_ç¤HõizOk. XO>ˇÅ HÍѨix, Ѩ~°º"ÕHõ∆‰õΩ}˜‚ ^•~°∞}OQÍ K«O¿Ñã≤,
É’^èŒ#Å „ѨHÍ~°O D ã¨∂„`«O <å\˜H©, <Õ\ ˜H©, =∞Ô~#fl\˜H© =iÎã¨∞ÎOk. ã¨∞Öˇ·=∂<£ XO>ˇefl `ÀÅ∞‰õΩáÈ™êQÍ~°∞. D ã¨=∂Kå~åxfl `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨)
a<£ ~°c WÖÏ JO@∞<åfl~°∞: ''|h W„™ê~¸Öòx L^ÕtÌ Oz# D PÜ«∞`«∞ =∞#‰õį_® H˘O`«=∞Okx ѨOáê~°∞. "å~°∞ P <Õ~ã° ∞¨ e÷ fl Ѩ@∞ì‰Ωõ x =zÛ ^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨) ã¨=∞HõO∆ Ö’
=iÎã¨∞ÎO^•?—— Jx <Õ#∞ ǨÏã¨<£ |„ã‘x J_»QÍæ, ^•xHÍÜ«∞#, ''J=Ù#∞, ã¨Ç¨Ï=~°∞ΠǨ[~°∞ѨiKå~°∞. ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) "åi HÍà◊√¡ KÕ`«∞efl =ºuˆ~Hõ kâ◊Ö’ #~°Hõ=∞x
Öˇ=~°∂ ÖËx ^Õ=Ùx ™êH˜∆QÍ K≥|∞`«∞<åfl – |h W„™ê~¸Öò "åi ~°HõÎO JÖÏ¡ÇπÏ P^ÕtOKå~°∞. "åi HõàÖ¡◊ ’¡ ã¨Åã¨ÖÏ HÍÖË W#∞ѨK∞« =fiÅ "å`« ÃÑ\˜Oì Kå~°∞ (ZO^Œ∞HõO>Ë
^Œ$+≤ìÖ’ =∞# ~°HõÎOHõ<åfl Z‰õΩ¯= Q“~°=„Ѩ^Œ"≥∞ÿOk HÍ^Œ∞—— Jx ã¨=∂^è•#q∞KåÛ~°∞ gà◊√§ D q^èŒOQÍ<Õ Ñ¨â◊√=ÙÅ HÍѨiѨ@¡ „Ѩ=iÎOKå~°∞). `«~°∞"å`« "åà◊¡#∞ =∞O_»∞
(Wɡfl Hõã‘~ü). >ˇO_»Ö’¡ Ѩ_"» âÕ ß~°∞. Hõ_‰» Ωõ "å~°∞ JHõ¯_Õ =∞Å=∞ÖÏ =∂_ç K«zÛáÈÜ«∂~°∞. ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ
67. D PÜ«∞`«∞ Ü«¸^Œ∞ʼnõΩ =∞O^ŒeOѨ٠ÖÏO\˜k. "åi=^ŒÌ‰õΩ ^≥·=„Ѩ=HõÎÅ∞ |∞MÏsÖ’x ǨÏnã¨∞Ö’– "å~°∞ ^˘OQÆ`<« åxH˜ áêÅÊ_»@"Õ∞ Q͉õΩO_® ǨÏ`«º ‰õÄ_®
ã¨Ê+¨=ì ∞~Ú# ã¨∂K«#Å#∞, P^è•~åÅ#∞ fã¨∞‰õΩ=KÕÛ"å~°∞. HÍx ã¨~fi° ^• "å~°∞ ǨÏ^Œ∞gÌ ∞i KÕâß~°∞, qâ◊fiã≤Oz# `«~°∞"å`« Jqâßfi™êxH˜ ‰õÄ_® áêÅÊ_®¤~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ =∞iÜ«Ú
491 492
5. JÖò =∂~Ú^• ÖÏ Ü«ÚÇ≤Ï|∞ƒÖϡǨï
34 HÍx "åiÖ’ Z=~° ~ Ú<å g∞
J^Œ∞ѨÙÖ’H˜ ~åHõ=ÚO^Õ69 ѨâßÛ`åÎѨ
Ѩ_ç`Õ, JÖÏ¡ÇπÏ Jq∞`«OQÍ Hõ∆q∞OKÕ
"å_»∞, Jáê~°OQÍ Hõ~°∞}˜OKÕ"å_»x
`≥Å∞ã¨∞HÀO_ç.
PÜ«∞# „Ѩ=HõÎ (ã¨) Ѩ@¡ u~°∞QÆ∞ÉÏ@∞ ‰õÄ_® KÕÕâß~°∞ Jx LOk (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs :
H˜`å|∞kÌÜ«∂`ü ... ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O : H˜`å|∞Öò Y™ê=∞).
k=º Y∞~üP<£Ö’x D P[˝ ã¨~°fi™ê^è•~°}=∞~ÚOk. Wk qâßfiã¨∞ʼnõΩ, Jqâßfiã¨∞
ʼnõΩ – W^ŒÌiH© =iÎã¨∞ÎOk. D PÜ«∞`«∞ 'PÜ«∞`≥ =ÚǨ~°|— J#|_»∞`«∞Ok.
=ÚǨ~°ÉÏ JO>Ë W™ê¡g∞Ü«∞ ~å[ºÑ¨ikèÖ’ ÖË^• ^•x ã¨iǨÏ^Œ∞Ì „áêO`åÖ’¡
„Ѩܫ∂}O KÕ¿ã "åiÃÑ· ѨHõ_»ƒOnQÍ, =∂@∞"Õã≤ ™êÜ«Ú^èŒ∞Öˇ· ^•_ç KÕÜ«∞@O,
ǨÏ`åºHÍO_»‰õΩ áêÅÊ_»@O, ^ÀÑ≤_ô KÕÜ«∞@O, H˜_®flѨÙʼnõΩ áêÅÊ_»@O,
=∂#ÉèíOQÍÅ∞ KÕÜ«∞@O "≥Ú^ŒÅQÆ∞#q. PÜ«∞`«∞Ö’ 4 tHõ∆Å∞ „Ѩ™êÎqOK«|_®¤~Ú.
Ѩiã≤÷`«∞Å ã¨fi~°∂áêxfl ^Œ$+≤ìÖ’ ÃÑ@∞ì‰õΩx ã¨=∞HÍb# <åÜ«∞‰õΩ_»∞ (ÖË^• Ybá¶ê)
P <åeæO\˜Ö’ `«#‰õΩ ã¨=Úz`«=∞xÑ≤Oz# tHõ∆#∞ qkèOK«QÆÅ_»∞.
=∞i H˘O`«=∞Ok WÖÏ Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞ : XHõ"Õà◊ u~°∞QÆ∞ÉÏ@∞^•~°∞Å∞ ǨÏ`«ºÅ∞
=∞iÜ«Ú ^ÀÑ≤_ôÅ∞ KÕ¿ãÎ, L„QÆ"å^•xH˜ áêÅÊ_ç`Õ "åiH˜ =∞~°} tHõ∆ qkèOK«@O
=∞iÜ«Ú LifÜ«∞@O [~°∞QÆ∞`å~Ú. XHõ"Õà◊ Z=~°~Ú<å ˆH=ÅO ǨÏ`«ºKÕã≤
™⁄=Ú‡#∞ Å∂\© KÕÜ«∞‰õΩO_® LO>Ë J`«xH˜ =∞~°} ^ŒO_»# qkèOK«|_»∞`«∞Ok.
Z=~°~Ú<å ǨÏ`«ºKÕÜ«∞@O`À áê@∞, ™⁄=Ú‡#∞ ‰õÄ_® ^ÀK«∞‰õΩO>Ë, J`«x XHõ
‰õΩ_ç K≥~Úº`À áê@∞ Z_»=∞ HÍÅ∞ uÜ«∞º|_»∞`«∞Ok. ÖË^• Z_»=∞ K≥~Úº`Àáê@∞
‰õΩ_ç HÍÅ∞ fÃãÜ«∞º|_»∞`«∞Ok. Z=~°~Ú<å ǨÏ`åº <Õ~åxH˜QÍh, ^ÀÑ≤_ôH˜ QÍh
áêÅÊ_»‰õΩO_® ˆH=ÅO JÅ[_çx ã¨$+≤ì¿ãÎ J`«xfl ^Õâ◊O #∞Oz |Ç≤Ï+¨¯iOK«@O
[~°∞QÆ∞`«∞Ok.
J~Ú`Õ g@xflO\˜Ö’,tHõ∆ qkèOKÕ q+¨Ü«∞OÖ’ <åÜ«∞‰õΩx^Õ JOu=∞x~°‚Ü«∞O J#fl
"≥Ú^Œ\ ˜ Jaè„áêÜ«∞"Õ∞ ã¨Ô~·#^Œx W=∂"£∞ ëœHÍh JO@∞<åfl~°∞ (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü).
69. JO>Ë "å~°∞ Ѩ@∞ì|_»H=õ ÚO^Õ Ñ¨âßÛ`åÎÑO¨ K≥Ok, W™ê¡g∞Ü«∞ ~å[º=º=㨉÷ Ωõ Ö’|_ç
LO\Ï=∞x „ѨHõ\ ˜¿ãÎ, JÖÏO\˜ "åix Hõ∆q∞Oz =^ŒeÃÑ\Ïìe. WO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞
„Ѩ™êÎqOz# tHõ∆Å∞ "åiH˜ qkèOK«‰õÄ_»^Œ∞. =∞i "å~°∞ ǨÏ`«ºKÕã≤ ÖË^• ^ÀÑ≤_ôH˜
áêÅÊ_ç ÖË^• =∂#ÉèíOQÍÅ∞ KÕã≤, „Ѩ[ÅÃÑ· KÕ~ÚKÕã¨∞‰õΩ<åfl Hõ∆q∞OKåeûO^Õ<å?
ÖËHõ "åiH˜ „ѨfHÍ~°O KÕÜ«∞=KåÛ? J#fl q+¨Ü«∞OÖ’ ÉèË^•aè„áêÜ«∞O LOk.
493
249 5. JÖò =∂~Ú^• 6= áê~å
35 qâ◊fiã≤Oz# F „Ѩ[ÖÏ~å! JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ
ÉèíÜ«∞Ѩ_»∞`«∂ LO_»O_ç. PÜ«∞# ™êg∞
áêºxfl J<Õfi+≤OK«O_ç.70 PÜ«∞#
=∂~°æOÖ’ (Ü«Ú^Œú „áêuѨkHõ#) Hõ$+≤
ã¨ÅѨO_ç. `«^•fi~å g∞~°∞ ™êѶ¨ÅºO
á⁄O^Œ=K«∞Û.
H˘O`«=∞Ok ѨO_ç`«∞Å „ѨHÍ~°O D ÃÑ^ŒÌ <Õ~åÅ∞ Hõ∆=∂~°›O HÍ=Ù. "åi#∞Oz
ѨiǨ~°O fã¨∞HÀ=Åã≤O^Õ. J~Ú`Õ W=∂"£∞ ëœHÍh, W=∂"£∞ Wɡfl Hõã‘~ü ÖÏO\˜
q^•fiOã¨∞Å∞ "åix ѨÓiÎQÍ Hõ∆q∞OK«=Åã≤O^Õ#x JO@∞<åfl~°∞. PÜ«∞`«∞ Ü≥ÚHõ¯
ÉÏǨº~°÷O ^•fi~å ‰õÄ_® D q+¨Ü«∞"Õ∞ É’^èŒÑ¨_»∞`«∞#flk. HÍx Ѩ@∞ì|_ç# `«~°∞"å`«
ѨâßÛ`åÎѨO K≥Ok`Õ =∂„`«O "åi JѨ~å^è•Å∞ Hõ∆q∞OK«|_»=Ù, "å~°∞ tH∆Í~°∞›ÖË
(Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü, Wɡfl Hõã‘~ü).
70. PÜ«∞`«∞Ö’ '=ã‘ÖÏ— J<Õ Ñ¨^ŒO LOk. =ã‘ÖÏ JO>Ë U^Õx Pâ◊Ü«∂xfl
™êkèOK«\ÏxH˜, ™êg∞ѨºO, ™êxfl^茺O á⁄O^Œ\ÏxH˜ J=ÅOaOK«|_Õ =∂~°æO ÖËHõ
™ê^èŒ#O Jx J~°÷O. ''JÖÏ¡ÇπÏ ™êg∞áêºxfl á⁄O^Õ ™ê^èŒ#O "≥`«HõO_ç—— JO>Ë
PÜ«∞#‰õΩ ^ŒQÆæ~° KÕˆ~Û ã¨`å¯~åºÅ#∞ KÕÜ«∞=∞x J~°÷O. W=∂"£∞ ëœHÍh WÖÏ
JO@∞<åfl~°∞ : ''™êg∞ѨºO J#fl ÉèÏ=OÖ’ =Ù#fl '=ã‘ÖÏ— ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ#∞,
ã¨^•K«~°}Å#∞ ã¨∂zã¨∞Î#flk. "å\˜ ^•fi~å ^•ã¨∞Å∞ `«=∞ „ѨÉèí∞=Ù ™êg∞áêºxfl
á⁄O^Œ∞`å~°∞.—— J^Õq^èŒOQÍ x+≤^Œú Ѩ#∞ʼnõΩ, =º~°÷ HÍ~°ºHõÖÏáêʼnõΩ ^Œ∂~°OQÍ
=∞ã¨Å∞HÀ=@O ^•fi~å ‰õÄ_® ^≥·=™êg∞ѨºO „áêÑ≤Îã¨∞ÎOk. HÍx J*Ï˝#∞Å∞ H˘O^Œ~°∞
D x[=∞~Ú# =ã‘ÖÏ#∞ =kÖËã≤ ã¨=∂^èŒ∞ÅÖ’ Y##"≥∞ÿ L#fl "åix '=ã‘ÖÏ—QÍ
ÉèÏqOKå~°∞. +¨sÜ«∞`«∞Ö’ WÖÏO\˜ ÉèÏ=#ʼnõΩ, `«ÅOѨÙʼnõΩ ZÖÏO\˜ P^è•~°O
ÖË^∞Œ . J~Ú`Õ f~°∞Êk<å# JÖÏ¡ÇÏπ JOu=∞ ^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) QÍiH˜ „Ѩ™êk™êÎ#x
"åQÍÌ#O KÕã≤# '=∞MÏ"≥∞ =∞ÇπÏ=¸^£— ‰õÄ_® =ã‘ÖÏÜÕ∞#x ǨÏnã¨∞ ^•fi~å
`≥Å∞™ÈÎOk. JO^Œ∞ˆH 'J*Ï<£— Ñ≤Å∞Ѩ٠`«~°∞"å`« <å HÀã¨O D '=ã‘ÖÏ ^Œ∞P—#∞
KÕ¿ã "å~°∞ <å ã≤á¶ê~°ã¨∞‰õΩ J~°∞›Å=Ù`å~°x =∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O)
`≥eÜ«∞*Ëâß~°∞ (ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ |∞MÏs : H˜`å|∞Öò J*Ï<£† ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ =Úã≤O¡ : H˜`å|∞ã¨ûÖÏ`ü).
J*Ï<£ Ñ≤Å∞Ѩ٠~ÚzÛ# „Ѩu™ês ѨiîOK«|_Õ P '=ã‘ÖÏ ^Œ∞P— Wk : ''JÖϡǨï=∞‡
~°|ƒ ǨlÇ≤Ï^•Ì= u`åÎ=∞‡u =ã¨ûÖÏuÖò MÏ~Ú=∞u Pu =ÚǨÏ=∞‡^Œ xÖò =ã‘Å`«
=Öò Ѷ¨rÅ`« =Éò JãπǨï =∞MÏ=∞"£∞ =∞ÇπÏ=¸^Œ xÅ¡r = J`«ÎǨ (|∞MÏs,
=Úã≤¡O – H˜`åÉò =∞*ò‰õÄ~ü).
494
5. JÖò =∂~Ú^• ÖÏ Ü«ÚÇ≤Ï|∞ƒÖϡǨï 250 5. JÖò =∂~Ú^• 6= áê~å
36 u~°™ê¯~° "≥·Yix J=ÅOaOz# 39 áêѨO KÕã≤# `«~°∞"å`« ѨâßÛ`åÎѨO
"åi=^ŒÌ Éè∂í q∞Ö’ L#fl ã¨OѨ^Œ "≥Ú`«OÎ , K≥Ok, `«# #_»=_çHõ#∞ ã¨ik^Œ∞̉õΩ#fl
WOHÍ JO`Õ ã¨OѨ^Œ ^•x`Àáê@∞ LO_ç, "åx "≥·Ñ¨Ù‰õΩ JÖÏ¡ÇπÏ HÍ~°∞}ºO`À
P "≥Ú`«ÎO ã¨OѨ^Œ#∞ "å~°∞ „Ѩà◊Ü«∞ =∞~°Å∞`å_»∞.74 xã¨ûO^ÕÇϨ OQÍ JÖÏ¡ÇÏπ
k#Ѩ٠tHõ∆#∞Oz `«Ñ≤ÊOK«∞HÀ=\ÏxH˜ Hõ∆=∂aèHõ∆ÃÑ>Ëì"å_»∞, Hõ~°∞}˜OKÕ"å_»∂#∞.
ѨiǨ~°OQÍ W=fi^ŒÅz<å – Jk 40 PHÍâßÅ =∞iÜ«Ú Éèí∂q∞ Ü≥ÚHõ¯
"åi#∞O_ç ã‘fiHõiOѨ*ÏÅ^Œ∞. "åiH˜ ~å*ϺkèHÍ~°O JÖÏ¡ÇÏπ ^Õ##fl ã¨OQÆu h‰õΩ
ÉÏ^è•Hõ~°"≥∞ÿ# tHõ∆ LO@∞Ok.71 `≥eÜ«∞^•? PÜ«∞# `å#∞ `«Åz# "åix
37 "å~°∞ #~°HÍyfl #∞Oz |Ü«∞@Ѩ_® tH˜™∆ êÎ_∞» , `å#∞ `«Åz# "åix
Åx Ѩi`«Ñ≤™êÎ~°∞. HÍx "å~°∞ ^•#∞flOz Hõq∆ ∞™êÎ_∞» . JÖÏ¡ÇÏπ JxflO\˜ÃÑ· u~°∞QÆ∞
|Ü«∞\˜H˜ ~åÖË~°∞. "åi HÀã¨O âßtfi`« ÖËx JkèHÍ~°O HõÅ"å_»∞.
"≥∞#ÿ tHõ∆ LO@∞Ok.72 41 F „Ѩ=HÍÎ! Jqâßfiã¨OÖ’ =ÚO^Œ∞‰õΩ
38 ^˘OQÆ`#« O KÕã#≤ k – ѨÙ~°∞+¨µ_≥<· å, ^Œ∂ã¨∞‰õΩáÈÜÕ∞ "åix K«∂ã≤ #∞=Ùfi
„ã‘Î J~Ú<å – LÉèíÜ«ÚÅ KÕ`«∞Å∂ ^Œ∞ódOK«‰õΩ. `å=Ú =Úã≤¡=ÚÅ"Õ∞#x
#~°HõO_ç.73 Jk "å~°∞ KÕã≤# ^•xH˜ "å~°∞ <À\˜`À ѨeH˜<å ã¨~ˆ – "åã¨"Î åxH˜
„ѨuѶ¨ÅO. JÖÏ¡ÇπÏ `«~°Ñ¶¨Ù# qkèOK« "åi ǨÏ$^ŒÜ«∂Å∞ qâßfiã¨Ñ¨Ói`«O
|_ç# tHõ∆. JÖÏ¡ÇπÏ ã¨~åfikè‰õΩº_»∞, HÍ=Ù75 ("å\˜Ö’ HÍѨ@ºO LOk).
q"ÕK«<åje ‰õÄ_®. Éèí„^ŒÑ¨~°K«|_ç# =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ ^˘OyeOz<å ÖËHõ JÉèí„^ŒOQÍ L#fl =ã¨∞Î=ÙÅ#∞
71. ǨÏnã¨∞Ö’ WÖÏ J#|_çOk : XHõ #~°Hõ"åã≤x #~°HõOÖ’ #∞Oz fã≤ J`«xfl ^˘OyeOz<å – ^ÕxHõ~Ú<å tHõ∆ `«Ñ¨Ê^Œx Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞. J~Ú`Õ W`«~°
^≥·=ã¨=∞Hõ∆OÖ’ Ǩ[~°∞Ѩ~°K«@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. ''h x"å㨠ã¨÷ÅO ZÖÏ LOk?—— ^èŒ~°‡"Õ`«ÎÅ∞ ^˘OQÆ`«#O Ü≥ÚHõ¯ Ѩiã≤÷uh, Ѩi=∂}Ïxfl ‰õÄ_® ѨiQÆ}#Ö’H˜
Jx JÖÏ¡ÇπÏ J`«xfl J_»∞QÆ∞`å_»∞. ''J`«ºO`« ^Œ∞~°ƒù~°OQÍ LOk—— Jx J`«#∞ fã¨∞HÀ"åÅx ÉèÏqã¨∞Î<åfl~°∞. WHõ ZO`« ™⁄=Ú‡#∞ ^˘Oye¿ãÎ D tHõ∆ qkèOKåe?
|^Œ∞e™êÎ_»∞. ''Éèí∂q∞ xO_çáÈÜÕ∞O`« |OQÍ~°O ѨiǨ~°OQÍ ~ÚzÛ D ^Œ∞~°ƒù~° J#fl q+¨Ü∞« OÖ’ ‰õÄ_® Éè^Ë •aè„áêÜ«∞O LOk. áê=Ù n<å~°∞QÍh, =¸_»∞ k~°›=ÚÅ
x"åã¨ã¨÷ÅO #∞Oz |Ü«∞@Ѩ_»@O hH˜+¨ì"Õ∞<å?—— Jx JÖÏ¡ÇπÏ =∞m¡ „Ѩtfl™êÎ_»∞. qÅ∞=‰õΩ ã¨=∂#"≥∞ÿ# ^•xfl QÍh ^˘Oye¿ãÎ ^˘OQÆ"åxKÕux #~°Hõ=K«Ûh,
''W+¨ì"Õ∞—— Jx J`«#O\Ï_»∞. JѨC_»∞ JÖÏ¡ÇπÏ WÖÏ ã¨=∂^è•#q∞™êÎ_»∞ – ''<Õ#∞ JO`«Hõ<åfl `«‰õΩ¯= ™⁄=Ú‡#∞ ^˘OyeOz#ѨÙ_»∞ ǨÏã¨ÎYO_»# tHõ∆ qkèOK«~å^Œh
„ѨѨOK«OÖ’ nxHõ<åfl KåÖÏ ã¨fiÅÊ"≥∞ÿ# ^•xx h#∞O_ç HÀ~å#∞. HÍx #∞=Ùfi ǨÏnã¨∞"Õ`«ÎÅ∞ JO@∞<åfl~°∞. JnQÍHõ H˘O`«=∞Ok Jaè„áêÜ«∞Ѩ_ç#@∞¡ KÕ`«∞efl
^•xfl ÅHõ∆ ºÃÑ@ìÖ^Ë ∞Œ .—— =∞m¡ J`«#∞ #~°HOõ Ö’ Ѩ_"» Ü
Õ ∞« |_»`å_»∞. (ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ =Úã≤O¡ "≥Ú^ŒÅ∞#∞OzQÍh, "≥∂KÕ`«∞Å =^ŒÌ #∞OzQÍh H͉õΩO_® =∞}˜Hõ@∞ì =^ŒÌ#∞Oz
– ã≤Ѷ¨`«∞Öò dÜ«∂=∞† ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs – H˜`å|∞„iMÏMò, H˜`å|∞Öò JOaÜ«∂). =∂„`«"Õ∞ YO_çOKåe. (q=~åÅ HÀã¨O ǨÏnã¨∞, Ѷ≤HõÇπÏ „QÆO^ä•Å#∂, Y∞~üP<£
72. D PÜ«∞`«∞ Jqâßfiã¨∞ʼnõΩ =iÎã¨∞ÎOk. ZO^Œ∞HõO>Ë qâßfiã¨∞Å∞ U^À XHõ<å_»∞ – "åºMϺ<åÅ#∞ J^茺ܫ∞#O KÕÜ«∞QÆÅ~°∞).
tHõ∆ J#∞ÉèíqOz# `«~°∞"å`« – #~°HõOÖ’ #∞Oz fÜ«∞|_»`å~°x ǨÏnã¨∞Å∞ 74. WHõ¯_» ѨâßÛ`åÎÑO¨ (`ÒÉÏ) JO>Ë ÉèÏ=O ^≥=· ã¨xflkèÖ’ JOwHõiOK«|_Õ Ñ¨âßÛ`åÎÑO¨
K≥|∞`«∞<åfl~Ú. J#fl=∂@! JO`ÕQÍx ^˘OQÆ`«#"≥∂, =∞~À J`åºKå~°"≥∂ KÕã≤ `å#∞ ѨâßÛ`åÎѨO
73. ÉÏǨº~°÷„QÍǨïÖˇ·# H˘O^Œ~°∞ ^èŒ~°‡"Õ`«ÎÅ∞ ^˘OQÆ`«#O z#fl^≥·<å ÃÑ^ŒÌ^≥·<å, JÖψQ K≥O^•#x „ѨÉ∞íè `åfixH˜ K≥a`Õ ã¨iáÈ^Œ∞. tHõÅ∆ ∞ ѨâßÛ`åÎÑO¨ ^•fi~å =∂Ѷ‘ KÕÜ∞« |_»=Ù.
495 496
5. JÖò =∂~Ú^• ÖÏ Ü«ÚÇ≤Ï|∞ƒÖϡǨï 251 5. JÖò =∂~Ú^• 6= áê~å
HÍQ͆ Ü«¸^Œ∞Ö’¡x H˘O^Œ~°∞ `«Ñ¨C_»∞ 42 g~°∞ K≥qÜ≥Úyæ J|^•úÅ∞
=∂@Å#∞ Pã¨H`Θ À K≥qÜ≥Úyæ qO\Ï~°∞. q<Õ"å~°∞,77 x+≤^"úŒ ∞≥ #ÿ ™⁄=Ú‡ (ǨÏ~åO)
WOHÍ WO`«=~°‰õÄ h =^ŒÌ‰õΩ ~åx KåÖÏ Z‰õΩ¯=QÍ u<Õ"å~°∞. XHõ"Õà◊
"åi HÀã¨O QÆ∂_è»Kå~°∞Å∞QÍ =º=ǨÏi "å~°∞ (`«=∞ Q˘_»=Å#∞) h =^ŒÌ‰õΩ
ã¨∞Î<åfl~°∞. "å~°∞ Ѩ^•Å Jã¨Å∞ ã¨O^Œ fã¨∞‰õΩ=¿ãÎ, hH˜+¨ì=ÚO>Ë "åi =∞^茺
~åƒùxfl q_çzÃÑ\˜ì, "å\˜x `å~°∞=∂~°∞ f~°∞Ê K≥ÑC¨ , ÖË^OŒ >Ë q=ÚY`«#∞ `≥Å∞ѨÙ.
KÕ™êÎ~°∞. ''g∞‰õΩ D P^Õâ◊"Õ∞ QÆ#Hõ W=fi Ѩ~°KÕ=ÚO^Œ∞ Ü«¸^Œ∞Å∞ Ѩ~°ã¨Ê~°O ã¨O„ѨuOK«∞‰õΩ<åfl~°∞ – ''=∞#O =ÚǨÏ=∞‡^£
|_ç`Õ ^•xfl ã‘fiHõiOK«O_ç. D P^Õâ◊O (ã¨) =^ŒÌ‰õΩ "≥à◊^•O. J~Ú`Õ =∞#O ã¨$+≤ìOK«∞‰õΩ#fl H˘`«ÎK«@ìO „ѨHÍ~°O H˘~°_®
QÆ#Hõ ÅaèOK«Háõ È`Õ ^Œ∂~°OQÍ LO_»O_ç—— ^≥|ƒÅ∞ H˘>Ëì, =ÚMÏxH˜ =∞ã≤Ѩӿã tHõ∆ qkè¿ãÎ XѨC‰õΩO^•O. XHõ"Õà◊ ~åà◊√¡
Jx („Ѩ[ʼnõΩ) K≥|∞`å~°∞.76 JÖÏ¡ÇπÏ ~°∞=fi=∞x f~°∞Ê ~Ú¿ãÎ =∂„`«O x~åHõi^•ÌO—— Jx Ѩ^äŒHõO "Õã¨∞‰õΩ<åfl~°∞.
Z=i#~Ú<å q<åâßx (Ѷ`≤ åfl)H˜ Ö’#∞ Ǩτ[`ü J|∞ÌÖÏ¡ a<£ L=∞~ü (~°l) WÖÏ JO@∞<åfl~°∞ – Ü«¸^Œ∞Å∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ
KÕÜ«∞^Œe¿ãÎ JÖÏ¡ÇπωõΩ „ѨuQÍ h‰õΩ (ã¨Jã¨O) ã¨xflkèH˜ =KåÛ~°∞. tÖÏ tHõ∆ QÆ∞iOz `Ò~å`«∞ U=∞O\’Ok? Jx ^≥=· „Ѩ=HõÎ
"åiÃÑ· U JkèHÍ~°O LO_»^∞Œ . JÖÏ¡ÇÏπ (ã¨) "åix J_çQÍ~°∞. =ºaèKå~°O KÕã≤# "åiH˜ H˘~°_® ^≥|ƒÅ∞ H˘\ÏìÅh,
Ѩiâ◊√^Œú Ѩ~K° ^« ÅŒ K«∞HÀÖËxk W@∞=O\˜ |Ç≤Ï~°OQÆOQÍ J==∂#Ѩ~°KåÅh =∂ „QÆO^äŒOÖ’ LOk Jx "å~°∞ K≥áêÊ~°∞.
"åi ǨÏ$^ŒÜ∂« Å<Õ. "åiH˜ WǨÏÖ’HõO JѨC_»∞ "≥O@<Õ Ç¨Ï„[`ü J|∞ÌÖÏ¡ a<£ ã¨ÖÏ"£∞ (~°l) *’HõºO KÕã¨∞‰õΩx, ''g∞~°∞
Ö’#∂ Ѩ~åÉèí=O LO@∞Ok, Ѩ~° K≥¿ÑÊk J|^ŒOú . `Ò~å`«∞ „QÆO^äOŒ Ö’ ~åà◊√¡ ~°∞=fi=∞x P^ÕtOK«|_çOk. "≥o§ `Ò~å`«∞
Ö’HõOÖ’ ‰õÄ_® "åiH˜ Ѷ¨∞’~° tHõ∆ fã¨∞‰õΩ~°O_ç—— Jx J<åfl~°∞. "å~°∞ `Ò~å`«∞ `≥zÛ K«^=Œ ™êQÍ~°∞. ~åà◊√¡ ~°∞"Õfi "åHõºO
`«Ñ¨Ê^Œ∞. ^ŒQÆæ~°‰õΩ ~åQÍ<Õ ^•xÃÑ· KÕ~ÚÃÑ\˜ì, ^•xH˜ =ÚO^Œ∞ "≥#Hõ L#fl "åHͺÅ#∞ K«^Œ=
™êQÍ~°∞. ''=ÚO^Œ∞ JHõ¯_ç #∞Oz K≥~Úº uÜ«∞ºO_ç—— Jx J|∞ÌÖÏ¡ÇπÏ a<£ ã¨ÖÏ"£∞
75. Jqâßfiã¨∞Å∞, =Ú„+≤‰Ωõ ¯Å∞ qâ◊fiã≤Oz ã¨<å‡~°Oæ "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ ~åHõáÈ=@O K«∂ã≤ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (~°l) ѨÙ~°=∂~ÚOKå~°∞. K≥~Úº Z`åÎ~°∞. JHõ¯_» ~åà◊√¡ ~°∞"Õfi P^Õâ◊O edOK«|_ç
(ã¨Jã¨O) f„= =∞#™êÎáêxH˜ QÆ∞~°ÜÕ∞º"å~°∞. D Ѩiã≤÷ux QÆ=∞xOz# JÖÏ¡ÇπÏ, LOk. Z@ìˆHʼnõΩ "å~°∞ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) K≥¿ÑÊk x[O Jx XѨCHÀ"åeû
Hõ$OyáÈ=Åã≤# J=ã¨~°O ÖË^Œh, WÖÏO\˜ "≥ÚO_ç"å~°∞ qâ◊fiã≤OK«HõáÈ~Ú#O`« =zÛOk. `Ò~å`«∞ „QÆO^äŒOÖ’x D P[˝##∞ã¨iOz =ºaèKå~°O KÕã≤# P Ü«¸^Œ
=∂„`å# h‰õΩ HõeˆQ #+¨ìO Ug∞ÖË^Œh, h=Ù <å ^Œ$+≤ìÖ’ U=∂„`«O xO^•~°∞›_»=Ù [O@‰õΩ tÖÏ tHõ∆ qkèOK«@O [iyOk. (q=~åÅÔH· ã¨Ç‘ÏÃÇ·Ï<£ W`«~° – ǨÏnã¨∞
HÍ=Ù Jx `«# ã¨O^Õâ◊ǨÏ~°∞}˜‚ F^•~°∞ã¨∞Î<åfl_»∞. „QÆO^ä•Å#∞ – K«∂_»QÆÅ~°∞).
76. 41= PÜ«∞`«∞ #∞Oz 44= PÜ«∞`«∞ =~°‰õΩ – D <åÅ∞æ PÜ«∞`«∞Å J=`«~°} 2. ~Ô O_»= ã¨OѶ∞¨ @# : Ü«¸^Œ∞Ö’¡x XHõ `≥QÆ "å~°∞ `«=∞#∞ W`«~° Ü«¸^Œ `≥QÅÆ Hõ<åfl
"≥#∞Hõ ~Ô O_»∞ ã¨OѶ∞¨ @#Å∞ q=iOK«|_®¤~Ú. 1. q"åÇ≤Ï`«∞Öˇ#· W^Œ~Ì ∞° Ü«¸^Œ∞Å∞ L`«Î=ÚÅ∞QÍ, ‰õΩb#∞Å∞QÍ ÉèÏqOKÕ"å~°∞. JO^Œ∞KÕ`« `«=∞ `≥QƉõΩ K≥Ok# =ºH˜Îx
=ºaèKå~åxH˜ áêÅÊ_ç# ã¨OѶ∞¨ @#. Ü«¸^Œ∞Å∞ ZÖÏQÆ∂ `«=∞ „QÆO^ä"Œ ∞≥ #ÿ `Ò~å`«∞Ö’ Z=~°~Ú<å K«OÑ≤`Õ ~°HõÎѨiǨ~°OQÍ #∂~°∞ =ã¨MòÅ∞ K≥e¡OKåÅh, W`«~° `≥QÆʼnõΩ
=∂~°∞ÊÅ∞ KÕ~°∞ÊÅ∞ KÕ¿ãâß~°∞. JO`ÕHÍ^Œ∞, `«=∞ „QÆO^äŒOÖ’x Z<Àfl P[˝Å#∞ "å~°∞ K≥Ok# =ºH˜Îx ǨÏ`«ºKÕ¿ãÎ 50 =ã¨MòÅ∞ ~Ú¿ãÎ ã¨iáÈ`«∞O^Œx "å~°∞ x~å÷iOKå~°∞.
áê\˜OKÕ"å~°∞ HÍ^Œ∞. JÖÏO\˜ P[˝ÅÖ’ XHõ\ ˜ tÖÏtHõ.∆ q"åÇ≤Ï`«∞Öˇ· LO_ç J„Hõ=∞ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) =∞n<å‰õΩ =zÛ# `«~°∞"å`« ~°HõÎѨiǨ~°OQÍ ã¨QÆÉèÏQÆO
ã¨O|O^è•xH˜ X_çQÆ\ ˜ì# "åiÃÑ· ~åà◊√¡ ~°∞"åfiÅx "åi „QÆO^äŒOÖ’ LOk. HÍx ѨÙK«∞Û‰õΩO@∞#fl Ü«¸^Œ `≥QÆÅÖ’ K≥·`«#ºO =zÛOk. `å=Ú WHõ g∞^Œ@ #∂~°∞
"å~°∞ P tHõ#∆ ∞Oz `«ÑÊ≤ OK«∞HÀ=\ÏxH˜, P "åHͺxfl ^•zÃÑ>Ëì „Ñ¨Ü∞« `«flO KÕ¿ã"å~°∞. =ã¨MòÅ ~°HÑÎõ i¨ Ǩ~°O K≥eO¡ K«É’=∞x "å~°O`å `≥Qˆ ã≤ K≥áêÊ~°∞. Ü«¸^Œ `≥QÅÆ =∞^躌
=ºaèKå~°O KÕã≤# W^ŒÌ~°∞ „ã‘ΠѨÙ~°∞+¨µÅ#∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) ã¨=∞Hõ∆OÖ’ Ǩ[~°∞ D =º=Ǩ~°OÃÑ· ~°QÆ_» "≥Ú^ŒÅ~ÚOk. Ѩ~°ã¨Ê~°O "å~°∞ Hõ`«∞ÎÅ∞ ^Œ∂ã¨∞HÀ=_®xH˜
497 498
5. JÖò =∂~Ú^• ÖÏ Ü«ÚÇ≤Ï|∞ƒÖϡǨï 252 5. JÖò =∂~Ú^• 6= áê~å
XHõ"Õà◊ #∞=Ùfi "åi#∞Oz =ÚYO =Úã≤=¡ ÚÖˇ#· „Ѩ=HõÅÎ ∞,78 ~°ÉσhÅ∞,
„uѨC‰õΩ<åfl "å~°∞ hÔHÖÏO\˜ Ǩh ^è~Œ ‡° "Õ`ÅΫ ∞ Ü«¸^Œ∞Å79 ã¨=∞㨺Å#∞
HõeyOK«Ö~Ë ∞° . XHõ"àÕ ◊ #∞=Ùfi ("åi Ѩi+¨¯iOKÕ"å~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë ^Õ=Ùx
=º=Ǩ~åÅÃÑ·), f~°∞Ê K≥a`Õ "åi=∞^茺 D „QÆO^ä•xfl ~°H˜∆OK«=Åã≤OkQÍ "åiH˜
<åºÜ«∞ã¨=∞‡`«OQÍ f~°∞Ê K≥ÑC¨ . xã¨ûO P*Ï˝Ñ≤OK«@O [iyOk.80 nxH˜ "å~°∞
^ÕǨÏOQÍ JÖÏ¡ÇπÏ <åºÜ«∞jÅ∞~°#∞ ™ê‰õΩ∆ Å∞QÍ LO_Õ"å~°∞.81 HÍ|\˜ì g∞~°∞
„¿Ñq∞™êÎ_»∞. =∞#∞+¨µÅ‰õΩ ÉèíÜ«∞Ѩ_»HõO_ç. <å‰õΩ
43 ^≥"· å^ÕâßÅ∞ á⁄O^Œ∞Ѩ~K° |« _ç =Ù#fl =∂„`«"Õ∞ ÉèíÜ«∞Ѩ_»O_ç. <å "åHͺÅ#∞
`Ò~å`«∞ „QÆO^äŒO `«=∞ =^ŒÌ L#flѨÊ\˜H© H˘kÌáê\˜ "≥ʼnõΩ J=Ú‡HÀHõO_ç.82 Z=~°∞
"å~°∞ x#∞fl Z\Ï¡ <åºÜ«∞xˆ~`‚ Q« Í KÕã∞¨ ‰õΩO 78. J~°cÖ’ J㨡=¸ Jx J#|_çOk. Wk ^≥·=„Ѩ=HõÎÅ „Ѩ^è•# ã¨∞QÆ∞}O. "å~°∞
@∞<åfl~°∞? (Wk Pâ◊Û~°ºHõ~O° Hõ^∂Œ ?!) P ZšѨC_»∂ ^≥·=q^èÕÜ«ÚÅ∞QÍ – =Úã≤¡=ÚÅ∞QÍ – LO\Ï~°∞. JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ
`«~∞° "å`« =∞m§ uiyáÈ`«∞<åfl~°∞. Ü«∞^•~°÷ J~Ú# =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) Wã¨∞Î#fl ã¨O^Õâ◊O ‰õÄ_® H˘`«Î ã¨O^Õâ◊O HÍ^Œ∞. Jk
"Õ∞q∞@O>Ë "å~°ãŨ ∞ qâßfiã¨∞ÖË HÍ~°∞. ‰õÄ_® =Ú#∞Ѩ\ ˜ „Ѩ=HõÎÅ∞ JO^Œ*Ëã≤# ^≥·=q^èÕÜ«∞`å (W™ê¡O) ã¨O^Õâ◊"Õ∞. JO>Ë
^≥·=„Ѩ=HõÎÅO^Œi =∞øeHõ ã¨O^Õâ◊O XHõ¯>Ë – ''JO>Ë XHõ¯_≥·# ^Õ=Ù}˜‚ P~åkèOKåe,
44 "Õ∞=Ú `Ò~å`«∞ „QÆO^ä•xfl J=`«iOѨ P~å^èŒ#Ö’, ^•ã¨ºOÖ’ PÜ«∞#‰õΩ ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞QÍ W`«~°∞Å#∞ HõeÊOK«‰õÄ_»^Œ∞.——
*Ëâß=Ú. JO^Œ∞Ö’ =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fi=Ú, U ^≥·=„Ѩ=HõÎ J~Ú<å =∞øeHõOQÍ Jxfl\˜Hõ<åfl =ÚO^Œ∞ K≥Ñ≤ÊOk W^Õ. J^Õ
*’ºf L<åfl~Ú. D `Ò~å`«∞ P^è•~°OQÍ<Õ UHõ^"·≥ å~å^è<Œ å ã¨O^ÕâO◊ ! ''(F „Ѩ=HÍÎ!) "Õ∞=Ú h‰õΩ ѨÓ~°fiO U „Ѩ=Hõ#Î ∞ ѨOÑ≤<å,
ã≤^Œú=∞Ü«∂º~°∞. JO`«Ö’<Õ "åiÖ’x H˘O^Œ~°∞ qA˝Å∞ "åix ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) J`«xH˜ =Ç‘Ï ^•fi~å '<Õ#∞ `«Ñ¨Ê =∞~À P~å^茺^≥·=O ÖË_»∞. Hõ#∞Hõ g∞~°∞ <å ^•ã¨º"Õ∞
KÕÜ∞« O_ç— J<Õ q+¨Ü∂« xfl `≥eÜ«∞*Ëâß=Ú——. W^Õ k=º Y∞~üP<£Ö’ 'JnÌ<—£ QÍ ‰õÄ_®
=^ŒÌ‰õΩ fã¨∞‰õΩ=KåÛ~°∞. P ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ<Õ D PÜ«∞`«∞Å∞ J=`«iOKå~Ú. g\˜Ö’x =º=ǨÏiOK«|_çOk. ''(+¨~üJ ʼnõΩ"£∞ q∞#nÌx .....) PÜ«∞# #∂ÇπÏ „Ѩ=HõΉõΩ
XHõ PÜ«∞`«∞Ö’ d™êãπ (~°HÎõ ѨiǨ~°O) QÆ∞iOz P^ÕtOK«|_çOk. d™êãπ JO^ŒiH© P*Ï˝Ñ≤Oz# ^èŒ~å‡<Õfl h‰õΩ ‰õÄ_® x~°‚~ÚOKå_»∞—— (+¨Ø~å ã¨∂~åÖ’x 13=
ã¨=∂#OQÍ =iÎã¨∞ÎO^Œx ‰õÄ_® ã¨Ê+¨ìO KÕÜ«∞|_çOk. (D LÖË¡Y#O =Úã¨fl^≥ =K«#O).
JǨχ^£Ö’ LOk. nx „áê=∂}˜H`õ #« ∞ ¿+Mò JǨχ^£ ëêH˜~ü ^è$Œ gHõiOKå~°∞. =Úã¨fl^≥ 79. JO>Ë Ü«¸^Œ∞Å =∞^茺 `«Öˇ`ÕÎ q"å^•ÅÃÑ· f~°∞ÊÅ∞ Jx ÉèÏ=O.
JǨχ^£ – ã¨OѨÙ\˜ :1, ǨÏnã¨∞ <≥O|~°∞: 2212). XˆH ã¨=∞Ü«∞OÖ’ D Ô~O_»∞ 80. `«~°∞"åu HÍÅOÖ’ Ü«¸^ŒÑ¨O_ç`«∞Å∞ „ѨH˜∆áêÎʼnõΩ áêÅÊ_ç#@∞¡QÍ „Ѩ^äŒ=∞ „âı}˜
ã¨OѶ¨∞@#Å∞ [iy D PÜ«∞`«∞Å J=`«~°}‰õΩ ^ÀǨÏ^ŒÑ¨_ç LO_»=K«Ûx W=∂"£∞ q^•fiOã¨∞Å∞, `˘eHÍÅѨ٠ã¨[˚#∞Å∞ `Ò~å`«∞ „QÆO^äŒOÖ’ ZÖÏO\˜ „ѨH˜∆áêÎʼnõΩ
Wɡfl Hõã‘~ü ÉèÏqã¨∞Î<åfl~°∞ (Wɡfl Hõã‘~ü). ѨÓ#∞HÀÖË^Œ∞. "å~°∞ ^≥·"å[˝‰õΩ Hõ@∞ì|_ç =∞ã¨Å∞‰õΩO@∂, `Ò~å`«∞ „QÆO^ä•xfl
77. J~°cÖ’ 'ã¨=∂‡=Ó<£— Jx LOk. ã¨=∂‡=Ó<£ JO>Ë J^ÕÑx¨ QÍ q<Õ"å~°∞ J#fl=∂@! HÍáê_Õ"å~°∞.
nxH˜ Ô~O_»∞ J~å÷Å∞ HÍ=K«∞Û: QÆ∂_è»Kå~° HÍ~°ºHõÖÏáêÅ∞ x~°fiÇ≤ÏOK«\ÏxH˜ „Ѩu 81. JO>Ë D „QÆO^äŒO ZÖÏO\˜ ÃÇÏK«∞Û`«QÆ∞æÅ∞ ÖˉõΩO_® LO_Õk. ZO^Œ∞HõO>Ë Wk
z#fl q+¨Ü«∞OÖ’#∂ `«Å^Œ∂~°Û@O, #H˜¯ #H˜¯ q#@O ÖË^• W`«~°∞Å =∂@efl ^Õ=Ùx `«~°Ñ¶¨Ù# ѨOѨ|_ç# „QÆO^äŒO.
q#\ÏxH˜, ã‘fiHõiOK«\ÏxH˜ K≥=ÙÅ∞ iH˜¯Oz =∞s q#@O. H˘O`«=∞Ok "åºMϺ`«Å∞ 82. JO>Ë „Ѩ[Å XuÎ_çH˜ Ö’<≥·, "åiH˜ ÉèíÜ«∞Ѩ_ç `Ò~å`«∞ „QÆO^äŒOÖ’x ã≤ã¨Öˇ·#,
"≥Ú^Œ\ ˜ J~å÷xfl fã¨∞HÀQÍ, =∞i H˘O^Œ~°∞ Ô~O_»= J~å÷xfl fã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. xHÍ~°û~Ú# P^ÕâßÅ#∞ Hõ#∞=∞~°∞QÆ∞ Kտ㠄Ѩܫ∞`«flO KÕÜ«∞HõO_ç. ã¨fiÅÊ ÖÏÉèÏÅ
HÀã¨O, ™êfi~°÷O`À ^≥·=ã¨∂‰õΩÎÅ#∞ =∂iÛ"ÕÜ«∞HõO_ç.
499 500
5. JÖò =∂~Ú^• ÖÏ Ü«ÚÇ≤Ï|∞ƒÖϡǨï 253 5. JÖò =∂~Ú^• 6= áê~å
JÖÏ¡ÇπÏ J=`«iOѨ*Ëã≤# =Ç‘Ï „ѨHÍ~°O 46 P „Ѩ=HõÎÅ `«~°∞"å`« "Õ∞=Ú
f~°∞Ê K≥Ü«∞º~À "åˆ~ (Hõ~°_»∞QÆ\ ˜ì#) =∞~°º"£∞ ‰õΩ=∂~°∞_»QÆ∞ D™ê#∞
Jqâßfiã¨∞Å∞.83 ѨOáê=Ú. PÜ«∞# `«#‰õΩ ѨÓ~°fiO =zÛ#
45 "Õ∞=Ú `Ò~å`«∞ „QÆO^äŒOÖ’ `Ò~å`«∞ „QÆO^ä•xfl ã¨`«º=∞x ^èŒ$gHõiO
Ü«¸^Œ∞Å HÀã¨O XHõ âßã¨<åxfl edO KÕ"å_»∞. "Õ∞=∞`«xH˜ WOrÅ∞ „QÆO^ä•xfl
Kå=Ú: (nx „ѨHÍ~°O) „áê}ÏxH˜ |^Œ∞Å∞ "˘ã¨QÍ=Ú.86 JO^Œ∞Ö’ =∂~°æ^Œ~°≈
„áê}O, Hõ#∞fl‰õΩ |^Œ∞Å∞ Hõ#∞fl, =Ú‰õΩ¯‰õΩ Hõ`«fi=¸, *’ºf LO_Õq. Jk `«#‰õΩ
|^Œ∞Å∞ =Ú‰õΩ¯, K≥qH˜ |^Œ∞Å∞ K≥q, =ÚO^Œ∞#fl `Ò~å`«∞ „QÆO^ä•xfl
ѨO\˜H˜ |^Œ∞Å∞ Ѩ#∞fl. JÖψQ H˘xfl ^èŒ$gHõiOKÕk. JO`ÕHÍ^Œ∞, Jk ^≥·=cèu
„Ѩ`ºÕ Hõ QÍÜ«∂Å HÀã¨O ‰õÄ_® (ã¨iã¨=∂ HõÅ"åiH˜ P™êO`«O =∂~°æ^Œi≈x
#OQÍ) „ѨfHÍ~°O LOk.84 HÍx Z= =∞iÜ«Ú Ç≤Ï`«É’kèx ‰õÄ_®.87
~°~Ú<å Hõ∆=∂aèHõ∆ ÃÑ_ç`Õ Jk J`«x QÆ=∞<å~°› q+¨Ü«∞O : D PÜ«∞`«∞Å ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ W™ê¡g∞Ü«∞ Ãã·^•úOuHõ ѨO_ç`«∞Å∞
áêe@ ѨiǨ~°O (HõáêÊù~å) J=Ù`«∞Ok. (LÅ=∂Ü≥∞ Lã¨∂e~¸º<£) WÖÏ ~åâß~°∞ : "≥#∞Hõ\ ˜ +¨sÜ«∞`«∞Ö’x P^Õâßxfl
JÖÏ¡ÇπÏ J=`«iOѨ*Ëã≤# ^•xHõ#∞ QÆ#Hõ ^Õ=Ù_»∞ Ü«∞^è•`«^äŒOQÍ (~°^Œ∞Ì KÕÜ«∞‰õΩO_®) LOz#@¡~Ú`Õ, ^•xfl
QÆ∞}OQÍ f~°∞Ê W=fix"åˆ~ ^Œ∞~å‡~°∞Åæ ∞.85 J=∞Å∞Ѩ~°K«=Åã≤# ÉÏ^茺`« =∞#ÃÑ· ‰õÄ_® LO@∞Ok. D PÜ«∞`«∞Ö’x P[˝ ~°^Œ∞Ì
83. ^≥·"å[˝Å∞, ^≥·= âßã¨<åÅ∞ =Ú#∞Ѩ\ ˜ #∞OKÕ g∞=^ŒÌ LO_»QÍ Jã¨Å∞ g∞~°∞ q∞^䕺 HÍÖË^Œ∞. HÍ|\˜ì Wk ‰õÄ_® W™ê¡g∞Ü«∞ +¨sÜ«∞`«∞Ö’ JO`«~åƒùQÆ"Õ∞. ǨÏnã¨∞Å
ÉèÏ"åʼnõΩ ZÖÏ ÖÁOyáÈÜ«∂~°∞? Jqâßfiã¨∞ŠѨ@¡ ZÖÏ ~årѨ_çáÈÜ«∂~°∞? ^•fi~å ‰õÄ_® D q+¨Ü∂« xH˜ ã¨=∞~°#÷ Åaè™ÈÎOk (D JOâ◊OÃÑ· =∞ixfl q=~åÖ’¡H˜
84. `Ò~å`«∞ „QÆO^äŒOÖ’ „áê}ÏxH˜ |^Œ∞Å∞ „áê}O, QÍÜ«∂xH˜ |^Œ∞Å∞ QÍÜ«∞O Jx áÈ^ŒÅK«∞‰õΩ#fl"å~°∞ Ѷ¨`üǨïÖò ÉÏs, <≥·Å∞Öò B`å~ü „QÆO^ä•Å#∞ K«∂_»QÆÅ~°∞).
x~å÷iOK«|_ç LO_»QÍ Ü«¸^Œ∞Ö’¡x XHõ `≥QÆ"å~°∞ (|#∂ #r~ü) =∞~À `≥QÆ"åi 86. JO>Ë ^≥=· „Ѩ=HõÎ D™ê (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) QÍiH˜, PÜ«∞#‰õΩ =Ú#∞Ѩ٠=zÛ# „Ѩ=HõÅÎ ‰õΩ
(|#∂ Y∞Ô~·[) Ѩ@¡ `«kƒù#flOQÍ =º=ǨÏiOK«@O, ~°HõΠѨiǨ~°O q+¨Ü«∞OÖ’ =∞^茺 Z‰õΩ¯= JO`«~°O ÖË^Œ∞. `«#‰õΩ =ÚO^Œ∞ ѨOѨ|_ç# `Ò~å`«∞ „QÆO^ä•xfl D™ê
<åºÜ«∂xfl g_»@O "åi k"åÖÏHÀ~°∞`«<åxH˜ „Ѩ|Å x^Œ~°≈#O. (Uã¨∞„H©ã¨∞Î) „Ѩ=HõÎ ^èŒ$gHõiOKå~°∞, ^•xfl PÜ«∞# Jã¨`«º=∞x H˘\˜ìáêˆ~Ü«∞ÖË^Œ∞.
nx^•fi~å PÜ«∞# ã¨`«º=O`«∞_≥·# „Ѩ=HõÎ Jh, =¸™ê#∞ ѨOÑ≤# ^Õ=Ù_Õ PÜ«∞xfl
85. JO>Ë Ü«¸^Œ∞Ö’¡x U `≥QÆ"åÔ~·`Õ D ~°Hõ=∞~Ú# f~°∞ÊKÕâß~À Jk ^≥·"å[˝‰õΩ ‰õÄ_® ѨOáê_»x ~°∞A==Ù`«∞#flk. J~Ú#ѨÊ\˜H© Ü«¸^Œ∞Å∞ Ǩτ[`ü D™ê#∞
q~°∞^Œú"≥∞ÿOk. D q^èŒOQÍ "å~°∞ ^≥·="åHͺÅ`À K≥ÅQÍ@=∂_ç J<åºÜ«∂xH˜
X_çQÆ\Ïì~°∞. HÍ|\˜ì ^≥·"å^ÕâßÅ#∞ Ü«∞^è•`«^äŒOQÍ J=ÅOaOK«@O q<å =∞x+≤H˜ kèHõ¯iOK«@"Õ∞QÍHõ, PÜ«∞xfl J==∂#Ѩ~åÛ~°∞. ^èŒ~°‡„Éèí+¨µì_»x ‰õÄ_® QÀÅKÕâß~°∞.
=∂~åæO`«~°O ÖË^Œ∞. "å\˜Hõ#∞QÆ∞}OQÍ<Õ J`«#∞ x~°‚Ü«∂Å∞ ÔQ·H˘<åe. rq`«OÖ’x 87. JO>Ë XHõѨC_»∞ `Ò~å`«∞ „QÆO^äŒO U q^èŒOQÍ „Ѩ[ʼnõΩ =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiOQÍ LO_Õ^À
Jxfl =º=Ǩ~åÅÖ’#∂ J`«#∞ "å\˜ #∞Oz =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO á⁄O^•e. XHõ"Õà◊ J^Õq^èOŒ QÍ WѨC_»∞ WOrÅ∞ =∂#"åoH˜ =∂~°^æ iŒ ≈QÍ, Ç≤Ï`ÀѨ^âÕ O◊ QÍ LO@∞Ok
J`«#∞ JÖÏ KÕÜ«∞HõáÈ`Õ ^≥·=^Œ~åƒ~°∞Ö’ J<åºÜ«∞Ѩ~°∞_»∞QÍ Y~å~°=Ù`å_»∞. Jx ÉèÏ=O. =∞i JÖψQ k=º Y∞~üP<£ J=`«iOz# `«~∞° "å`« `Ò~å`«∞, WOrÅ∞`À
áêáê`«∞‡_»∞QÍ Ñ¨iQÆ}˜OK«|_»`å_»∞. Jqâßfiã≤QÍ ÉèÏqOK«|_»`å_»∞. WÖÏO\˜ áê@∞ W`«~° PHÍâ◊ „QÆO^ä•Å P^ÕâßÅhfl ~°^ŒÌ~Ú áÈÜ«∂~Ú. WѨC_»∞ ã¨<å‡~åæxH˜,
"åiHÀã¨O JÖÏ¡ÇπÏ D =¸_»∞ Ѩ^•Å#∞ LѨÜ≥∂yOz `«# P„QÆǨxfl, Jã¨=∞‡ux =ÚH˜ÎH˜ UÔH·Hõ ™ê^èŒ#O k=º Y∞~üP<£ =∂„`«"Õ∞. D „QÆO^äŒO`À JÖÏ¡ÇπÏ `«#
=ºHõÎѨiKå_»∞. WO`« ã¨Ê+¨ìOQÍ `≥eÑ≤# g∞^Œ@ ‰õÄ_® =∞x+≤ `«# =∞<À"åOKè«Å#∞ PHÍâ◊ „QÆO^ä•Å J=`«~°}#∞ Ѩiã¨=∂ѨÎO KÕâß_»∞. „Ѩà◊Ü«∞k#O =~°‰õÄ
J#∞ã¨i¿ãÎ, ã¨fiHõeÊ`« K«\ÏìÅ#∞ J=ÅOa¿ãÎ J`«xHõ<åfl ^Œ∞~°^Œ$+¨ì=O`«∞_»∞ [x‡OK«É’ÜÕ∞ =∂#=ÙÅO^ŒiH© D „QÆO^ä"Œ ∞Õ =∂~°^æ ~Œ ≈° HõO =∞iÜ«Ú "≥∂Hõ„∆ Ѩ^•~Úx
WOÔH=_»∞O\Ï_»∞? J#fl „ѨHõ@# ‰õÄ_® D =∂@Ö’¡ Wq∞_ç LOk. nxѨ@¡ zH͉õΩ K≥Ok#"å_»∞,
501 502
5. JÖò =∂~Ú^• ÖÏ Ü«ÚÇ≤Ï|∞ƒÖϡǨï
47 WOrÅ∞ „QÆO^äŒO QÆÅ"å~°∞ ‰õÄ_®,
JÖÏ¡ÇπÏ WOrÅ∞Ö’ J=`«iOѨ*Ëã≤#
^•xHõ#∞QÆ∞}OQÍ<Õ f~°∞Ê K≥Ü«∂ºe.88
JÖÏ¡ÇπÏ J=`«iOѨ*Ëã≤# ^•x
„ѨHÍ~°O f~°∞ÊK≥Ü∞« ºx "åˆ~ áêáê`«∞‡Å∞.
48 WOHÍ (F „Ѩ=HÍÎ!) "Õ∞=Ú h "≥·Ñ¨Ù‰õΩ
D „QÆO^ä•xfl ã¨`º« ã¨"∞Õ `«OQÍ J=`«iOѨ
*Ëâß=Ú. Jk `«#Hõ<åfl =ÚO^Œ∞ =zÛ#
„QÆO^ä•Å#∞ ã¨`«º=∞x ^èŒ$gHõiã¨∞ÎOk,
"å\˜x Ѩi~°H˜∆ã¨∞ÎOk.89 HÍ|\˜ì #∞=Ùfi
#∞^Œ∞~°∞ z\˜¡Oz#"å_»∞ ZšѨC_»∂ Jã¨O`«$Ñ≤ÎH˜ Ö’<≥· LO\Ï_»∞. nO`À
ã¨O|O^è•xfl „`≥OK«∞‰õΩ#fl"å_»∞ "≥·Ñ¶¨ÖϺÅ#∞ K«qK«∂ã¨∂Î LO\Ï_»∞. nxfl|\˜ì
J~°÷=∞ÜÕ∞º^Õq∞@O>Ë ''Jxfl =∞`åÅ∞ XHõ¯>Ë—— J#fl `«`«fiO ã¨Ô~·Ok HÍ^Œ∞. ã¨`«ºO
ZѨC_»∂ XHõ¯>Ë, J<ÕHõO HÍ^Œ∞. ã¨`«ºO q∞#Ǩ q∞QÆ`å=hfl q∞^äÕº. `Ò~å`«∞ `«#
HÍÅOÖ’ ã¨`«º„QÆO^äŒOQÍ LO_Õk. P `«~°∞"å`« WOrÅ∞ „QÆO^äŒO `«# HÍÅOÖ’
ã¨`«º „QÆO^äŒOQÍ, *’ºuQÍ JÅ~åiOk. WOrÅ∞ J=`«iOz# g∞^Œ@ `Ò~å`«∞
„ѨHÍ~°O PK«iOK«@O J^èŒ~°‡O. JÖψQ Y∞~üP<£ J=`«iOz# `«~°∞"å`« WOrÅ∞
„QÆO^äŒO ~°^ŒÌ~ÚOk. HÍ|\˜ì WѨC_»∞ WOrÅ∞ „ѨHÍ~°O PK«iOK«@O J^èŒ~°‡O.
WѨC_»∞ k=º Y∞~üP<£ XHõ¯>Ë „ѨѨOK«OÖ’ ^Õ=Ùx JOu=∞ „QÆO^äŒO. Ü«∂=`«∞Î
„ѨÑO¨ KåxH©, ã¨=∞ã¨Î =∂#"åoH© =∂~°^æ ~Œ ≈° Hõ „QÆO^äOŒ ! PK«~}° Ü≥∂Qƺ"≥∞#ÿ „QÆO^äOŒ !!
HÍ|\˜ì D JOu=∞ ^≥·=„QÆO^ä•xfl qâ◊fiã≤OK«#O`«~°‰õÄ, JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎQÍ
=ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) #∞ JOwHõiOK«#O`«=~°‰õÄ "≥∂Hõ∆O ÅaèOK«^Œ∞. =∞iO`« q=~°}
HÀã¨O |Y~å ã¨∂~åÖ’x 62= PÜ«∞`«∞‰õΩ "åºMϺ#O ‰õÄ_® K«∂_»O_ç.
88. WOrÅ∞ „QÆO^ä•xH˜ ã¨O|OkèOz# D P[˝ ^≥·=„Ѩ=HõÎ D™ê (Uã¨∞„H©ã¨∞Î)
JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO ^≥·=^Ò`«ºO H˘#™êy#O`« HÍÅO =~°‰õÄ LO_çOk. JOu=∞
^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Å¡ÖϡǨï JÖˇ·Ç≤Ï = ã¨Å¡O) „ѨÉèí=#O`À D™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)
^≥=· ^Ò`«ºHÍÅO ‰õÄ_® ã¨=∂Ѩ=Î ∞~ÚOk. WOrÅ∞ „QÆO^ä•#∞ã¨~}° ‰õÄ_® ~°^~ÌŒ ÚOk.
P<å\˜ #∞Op =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) „Ѩ=HõÎ#∞ qâ◊fiã≤Oz, k=ºY∞~üP<£ „QÆO^ä•xfl
J#∞ã¨iOKÕ "åˆ~ qâßfiã¨∞Å∞ ("≥∂q∞#∞¡)QÍ =º=ǨÏiOK«|_»`å~°∞.
89. „Ѩu PHÍâ◊ „QÆO^äŒO `«#Hõ<åfl =ÚO^Œ∞ J=`«iOz# „QÆO^ä•xfl ã¨`«º=∞x
^èŒ$gHõiã¨∞ÎOk. k=º Y∞~üP<£ ã¨~Ú`«O `«#Hõ<åfl =ÚO^Œ∞ J=`«iOz# PHÍâ◊
503
254 5. JÖò =∂~Ú^• 6= áê~å
"åi Ѩ~°ã¨Ê~° =º=Ǩ~åÅÃÑ· JÖÏ¡ÇπÏ
J=`«iOѨ*ãË #≤ D „QÆO^ä•xHõ#∞
QÆ∞}OQÍ<Õ f~°∞Ê K≥~Úº.90 h =^ŒÌ‰õΩ
=zÛ# D ã¨`åºxfl g_ç, "åi =∞<À
"åOKèÅ« #∞ J#∞ã¨iOK«‰Ωõ .91 g∞Ö’ „Ѩu
XHõ¯i HÀã¨O "Õ∞=Ú XHõ q^è•<åxfl,
=∂~åæhfl x~åúiOKå=Ú.92 JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞
„QÆO^ä•Å#∞ ^èŒ$=Ѩ~°zOk. nxfl|\˜ì qk`«=∞ÜÕ∞º^Õq∞@O>Ë P „QÆO^ä•Å∞ x[OQÍ
^≥=· „QÆO^ä•ÖË. J~Ú`Õ k=º Y∞~üP<£ ѨÓ~°fiѨ٠„QÆO^ä•Å#∞ Hˆ =ÅO ^è$Œ gHõiOK«@O`À<Õ
PQÆHõ "å\˜x Ѩi~°H˜∆OKÕk (=ÚÃÇ·Ïq∞<£)QÍ, "å\˜H˜ ™êH˜∆QÍ, J=∂#`«∞^•~°∞QÍ,
JkèHÍiQÍ Y~å~°∞ KÕÜ∞« |_çOk. JO>Ë Ñ¨Ó~°fiѨ٠„QÆO^ä•Å∞ „ѨHá∆˜ êÎʼnõΩ, =∂~°∞ÊÅ∞
KÕ~°∞ÊʼnõΩ Ö’#=@O =Å¡ WѨC_»∞ Y∞~üP<£ KÕ¿ã f~°∞Ê `«∞k f~°∞ÊQÍ LO@∞Ok.
Y∞~üP<£ ^Õxfl „áê=∂}˜HõOQÍ Y~å~°∞ KÕã¨∞ÎO^À J^Õ „áê=∂}˜Hõ"≥∞ÿOk. Y∞~üP<£
^Õxfl q∞^䌺QÍ Y~å~°∞ KÕã¨∞ÎO^À J^Õ q∞^䌺.
90. WO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ 42= PÜ«∞`«∞Ö’ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) #∞^ÕÌtºOz, 'h=Ù "åi
=º=Ǩ~åÅ#∞ hH˜+ì̈=ÚO>Ë Ñ¨i+¨¯iOK«∞, ÖˉõΩO>Ë ÖË^Œ∞— Jx J#|_çOk. J~Ú`Õ
WѨC_»∞ ^•x ™ê÷#OÖ’ ã¨iH˘`«QÎ Í P^ÕtOK«|_çOk – '"åi Ѩ~㰠ʨ ~° =º=Ǩ~åÅ#∞
D (Y∞~üP<£) „QÆO^ä•xHõ#∞QÆ∞}OQÍ<Õ Ñ¨i+¨¯iOK«∞— Jx!
91. "åã¨Î"åxH˜ Wk 'L=∞‡`ü—‰õΩ KÕÜ«∞|_»∞`«∞#fl LѨ^Õâ◊O. ã¨`åºã¨`åºÅ#∞,
^èŒ~å‡^èŒ~å‡Å#∞ "Õ~°∞Ѩ~°KÕ =∂~°æ^Œ~°≈Hõ „QÆO^äŒO g∞=∞^茺 LO_»QÍ, g∞~°∞ g∞
=∞<À"åOKè«Å Hõ#∞QÆ∞}OQÍ g∞ =º=Ǩ~åÅ#∞ Ѩi+¨¯iOK«∞HÀ=@O, ã¨fiHõeÊ`«
âßã¨<åʼnõΩ, Jaè„áêÜ«∂ʼnõΩ `«ÖÁyæ `«^#Œ ∞QÆ∞}OQÍ f~°∞ÊÅ∞ K≥Ñʨ @O JѨ=∂~°=æ ∞x
K≥ѨÊ|_çOk. XHõ „Ѩ=HõΈH WÖÏO\˜ x~°‚Ü«∞O ÔQ·H˘<Õ J#∞=∞u ÖË#ѨÙ_»∞ ™ê=∂#º
=∂#=ÙʼnõΩ ZÖÏ LO@∞Ok?
92. JO>Ë "≥#∞Hõ\ ˜ +¨sJ`«∞Å∞ (^èŒ~°‡âß„™êÎÅ∞) Jx ÉèÏ=O. "å\˜ =∞^茺 H˘xfl áêH˜∆Hõ
q+¨Ü«∂ÅÖ’ Jaè„áêÜ«∞ ÉèË^•Å∞O_Õq. XHõ +¨sÜ«∞`«∞Ö’ ǨÏ~å"£∞ (J^èŒ~°‡O)QÍ
LO_Õ H˘xfl q+¨Ü«∂Å∞, =∞~˘Hõ +¨sÜ«∞`«∞Ö’ ǨÏÖÏÖò (^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«O)QÍ LO_Õq.
XHõ q+¨Ü«∞O XHõ +¨sÜ«∞`«∞Ö’ ^Œ$_è»O (Rigid)QÍ LO_»QÍ, J^Õ q+¨Ü«∞O =∞~À
+¨sÜ«∞`«∞Ö’ J^Œ$_è»O (Flexible)QÍ LO_Õk. J~Ú`Õ =∞øeHõOQÍ JO^Œi ^èŒ~°‡O
=∂„`«O XHõ¯>Ë – J^Õ ^Õ=Ùx UHõ`«fiO`À ‰õÄ_»∞‰õΩ#fl ^èŒ~°‡O. D ~°HõOQÍ
^≥·=„Ѩ=HõÎÅO^Œi ã¨O^Õâ◊O XHõ¯>Ë! D q+¨Ü«∞"Õ∞ XHõ ǨÏnã¨∞Ö’ WÖÏ q=iOK«
504
5. JÖò =∂~Ú^• ÖÏ Ü«ÚÇ≤Ï|∞ƒÖϡǨï 255 5. JÖò =∂~Ú^• 6= áê~å
QÆ#Hõ `«e¿ãÎ g∞ JO^Œih XˆH ã¨=∂ 50 Uq∞\©, "å~°∞ =∞m§ J*Ï˝# (HÍÅ)ѨÙ
[OQÍ KÕã≤ LO_Õ"å_»∞. J~Ú`Õ g∞‰õΩ f~°∞Ê HÀ~°∞`«∞<åfl~å?94 #=∞‡HõO QÆÅ
"˘ã¨QÆ|_ç# ^•xÖ’ q∞=∞‡efl ѨsH˜∆OKå "åiHÀã¨O JÖÏ¡ÇπÏ Hõ<åfl L`«Î=∞ f~°∞Ê
Å#flk PÜ«∞# JaèÖÏ+¨.93 HÍ|\ì̃ g∞~°∞ W=fiQÆÅ "å_≥=_»∞O\Ï_»∞?95
ã¨`å¯~åºÅ∞ KÕÜ«∞@OÖ’ `«fi~°Ñ¨_»O_ç. 51 F qâ◊fiã≤Oz# "å~°ÖÏ~å! Ü«¸^Œ∞
g∞~°O`å =∞~°eáÈ=Åã≤Ok JÖÏ¡ÇπÏ Å#∞, #™ê~å#∞ (JO>Ë „ÔH·ã¨Î=ÙÅ#∞)
"≥·Ñ¨ÙˆH. P `«~°∞"å`« PÜ«∞#, g∞~°∞ ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞QÍ KÕã¨∞HÀHõO_ç.96 "å~°∞
Ѩ~°ã¨Ê~°O qÉèËkOK«∞‰õΩ<Õ q+¨Ü«∂Å XO_˘HõiH˜ ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞.97 g∞Ö’
QÆ∞iOz g∞‰õΩ (`«#f~°∞Ê) `≥eÜ«∞*Ë™êÎ_∞» . `«#=ÚO^Œ∞ `«Å=OKÕÖÏ KÕã¨∞‰õΩ<Õ"å_Õ. HÍx PÜ«∞# QÆ#Hõ JÖÏKÕ¿ãÎ 'q∞=∞‡efl
49 (F „Ѩ=HÍÎ!) JÖÏ¡ÇπÏ J=`«iOѨ ѨsH˜∆OKåe— J#fl L^ÕÌâ◊O <≥~°"Õ~°^Œ∞. ã¨`åºã¨`åºÅ#∞, ^èŒ~å‡^èŒ~å‡Å#∞ ZOÑ≤Hõ
*Ëã≤# ^•xHõ#∞QÆ∞}OQÍ<Õ h=Ù "åi KÕã¨∞‰õΩ<Õ ¿ãfiK«Ûù LO_ç ‰õÄ_®, Z=~°∞ ã¨<å‡~åæxfl Z#∞fl‰õΩO\Ï~À ѨsH˜∆OKåÅ<Õ
=∞^茺 f~°∞Ê KÕ~Ú. "åà◊§ HÀiHõÅ#∞ PÜ«∞# D ¿ãfiK«Ûù#∞ "˘ã¨QÍ_»∞.
ZO`«=∂„`«O J#∞ã¨iOK«‰õΩ. JÖÏ¡ÇπÏ h 94. WѨC_»∞ Y∞~üP<£ =∞iÜ«Ú W™ê¡OÅ∞ q∞#Ǩ q∞ye#^ŒO`å J*Ï˝#"Õ∞ Hõ^•!
"≥·Ñ¨Ù‰õΩ J=`«iOѨ*Ëã≤# U^Õx P[˝ J~Ú<å㨈~ gà◊√¡ *’ºuh, ã¨<å‡~åæxfl (W™ê¡O#∞) HÍ^Œx J*Ï˝<åO^èŒHÍ~°O "≥·Ñ¨ÙˆH
q+¨Ü«∞OÖ’ "å~°∞ x#∞fl „ѨHõ¯^•i áÈ"åÅ#∞‰õΩO@∞<åfl~å? J*Ï˝# HÍÅO <å\˜ =º=ã¨÷ ZO`« ^•~°∞}"≥∞ÿ#^À K≥Ñ≤Ê,
Ѩ\ ˜ìOK«‰õΩO_® h=Ù KåÖÏ J„Ѩ=∞`«ÎOQÍ ^•xѨ@¡ U=yOѨÙ#∞ HõeyOK«\ÏxH˜ D q^èŒOQÍ K≥ѨÊ|_çOk. ''JÖÏ¡ÇπÏ hÃÑ·
LO_»∞. XHõ"àÕ ◊ "å~°∞ q=ÚY`« K«∂Ñ≤`,Õ J=`«iOѨ*Ëã≤# ^•xHõ#∞QÆ∞}OQÍ #∞=Ùfi ~ÚKÕÛ f~°∞ÊÅÃÑ· g~°∞ q=ÚY`«
"å~°∞ X_çQÆ\ ˜ì# H˘xfl áêáêʼnõΩQÍ#∞ K«∂ѨÙ`«∞<åfl~°∞, gѨ٠uѨC‰õΩO@∞<åfl~°∞. J*Ï˝#HÍÅO <å\˜ Ѩ^Œú`«∞Å#∞
"åiH˜ tHõ∆ qkèOKåÅ#fl^Õ JÖÏ¡ÇπÏ J<Õfi+≤ã¨∞Î<åfl~°∞—— (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü).
ã¨OHõÅÊO Jx `≥Å∞ã¨∞HÀ. „Ѩ[Ö’¡ 95. ǨÏnã¨∞Ö’ WÖÏ LOk : ''W™ê¡OÖ’H˜ =zÛ J*Ï˝# HÍÅѨ٠Ѩ^Œú`«∞Å#∞ J<Õfi+≤OKÕ
KåÖÏ=∞Ok Jq^èÕÜ«ÚÖË LO\Ï~°∞. "åih, J<åºÜ«∞OQÍ XHõix K«OáêÅ#∞‰õΩ<Õ "åix JÖÏ¡ÇÏπ JO^ŒiHõ<åfl Z‰õΩ¯=QÍ
|_çOk – ''^≥·=„Ѩ=HõÎÅ ã¨=¸Ç¨xH˜ K≥Ok# "Õ∞=Ú JÖÏ¡f (ã¨=u) ™È^Œ~°∞ÅO. Jã¨Ç≤ϺOK«∞‰õΩO\Ï_»∞—— Jx =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨) „Ѩ=zOKå~°∞ (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs:
=∂ JO^Œi ^èŒ~°‡O XHõ¯>Ë—— Jx =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) "å~°∞ ÃãÅqKåÛ~°∞ (ã¨Ç‘ÏÇπÏ H˜`å|∞kÌÜ«∂`ü).
|∞MÏs). JÖÏ¡f ™È^Œ~°∞ÅO>Ë XˆH `«O„_çH˜ ѨÙ\˜ì# a_»¤Å∞. HÍx "åi `«Å∞¡Å∞ 96. Ü«¸^Œ∞Å#∞, „ÔH·ã¨Î=ÙÅ#∞ ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞QÍ KÕã¨∞HÀ=@OQÍh, H©ÅHõ =º=Ǩ~åÅÖ’
=∂„`«O "Õ~°∞. n#~°úO Uq∞@O>Ë "å~°O^Œ~°∂ `≥zÛ# ^èŒ~°‡O =∂„`«O XHõ¯>Ë QÍx, "åix PO`«~°Oy‰õΩÅ∞QÍ KÕã¨∞HÀ=@OQÍh `«QÆ^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë "å~°∞ W™ê¡O‰õΩ,
"åiH˜ W=fi|_ç# +¨sÜ«∞`«∞Å∞ =∂„`«O "Õˆ~fi~°∞. J~Ú`Õ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) =Úã≤¡=ÚʼnõΩ â◊„`«∞=ÙÅ∞. "åi`À ¿ãflǨÏO KÕÜ«∞@O ZO`« f„==∞~Ú# q+¨Ü«∞O
"å~°∞ „Ѩ"Õâ◊ÃÑ\˜ì# +¨sÜ«∞`«∞ `«~°∞"å`« =Ú#∞Ѩ\ ˜ +¨sÜ«∞`«∞Åhfl ~°^ŒÌ~Ú<å~Ú. JO>Ë Z=~°~Ú<å =Úã≤O¡ ÅÖ’ P ѨxH˜ X_çQ_Æ `ç Õ J`«#∞ ‰õÄ_® "åiH˜ K≥Ok#"å_»∞
WѨC_»∞ n<£ (^èŒ~°‡O)`À áê@∞ +¨sÜ«∞`«∞ ‰õÄ_® XHõ¯>Ë. QÍ<Õ [=∞Hõ@ì|_»`å_»∞ (=∞ixfl q=~åÅ HÀã¨O Pe W„=∂<£ ã¨∂~åÖ’x 28=
93. JO>Ë k=º Y∞~üP<£ J=`«iOz# `«~°∞"å`« =∂#= ™êѶ¨ÅºO nx`À<Õ =Ú_çѨ_ç PÜ«∞`«∞, 118= PÜ«∞`«∞‰õΩ q=~°} K«∂_»O_ç).
L#flѨÊ\˜H,© "≥∂Hõ=∆ ∂~åæxfl J=ÅOaOKÕ q+¨Ü∞« OÖ’ ^Õ=Ù_»∞ =∞#∞+¨µÅÃÑ· ZÖÏO\˜ 97. k=º Y∞~üP<£ x~°ÌfiO^ŒfiOQÍ, ã¨∂\˜QÍ K≥Ñ≤Ê# D Ü«∞^•~å÷xfl <Õ_»∞ Z=~°~Ú<å
x~°ƒO^èŒO, |Å=O`«O ÃÑ@ìÖË^Œ∞. PÜ«∞<Õ QÆ#Hõ `«e¿ãÎ |Å=O`«OQÍ JO^Œ~°∂ „ѨÑO¨ K«OÖ’ QÆ=∞xOK«=K«∞Û. Ü«¸^Œ∞Å∞ – „ÔHã· =Ψ ÙÅ∞ Ãã^· •úOuHõOQÍ, qâßfiã¨Ñ~¨ O° QÍ
505 506
5. JÖò =∂~Ú^• ÖÏ Ü«ÚÇ≤Ï|∞ƒÖϡǨï 256 5. JÖò =∂~Ú^• 6= áê~å
Z=~°~Ú<åã¨~ˆ "åi`À K≥eq∞KÕ¿ãÎ J`«_∞» 53 qâßfiã¨∞Å∞ ("åi D Ѩiã≤÷ux
‰õÄ_® "åiÖ’ XHõ_»∞QÍ<Õ ÉèÏqOK« K«∂ã≤), ''"Õ∞=Ú g∞`À<Õ L<åfl=∞x
|_»`å_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Œ∞~å‡~°∞æʼnõΩ J^ÕѨxQÍ JÖÏ¡ÇπÏ ¿Ñ~° Hõ~îÀ~°
JÖÏ¡ÇπÏ ã¨<å‡~°æO K«∂Ѩ_»∞.98 „Ѩ=∂}ÏÅ∞ KÕã≤ K≥ÑÊ≤ Ok gàı§<å?!—— Jx
52 =∞i ǨÏ$^ŒÜ«∂ÅÖ’ (HÍѨ@º) JO\Ï~°∞. gà◊§ ã¨`å¯~åºÅhfl =$^ä•
JÜ«∂º~Ú. P q^èOŒ QÍ g~°∞ (Ѷ∞¨ ’~°OQÍ)
~ÀQÆO99 L#fl"å~°∞ Ѩ^ÕѨ^Õ "åi "≥·Ñ¨Ù‰õΩ #+¨áì ÈÜ«∂~°∞.
Ѩ~°∞ÔQ`«Î@O h=Ù K«∂™êÎ=Ù. JO`ÕHÍ^Œ∞,
''=∂ÃÑ· U PѨ^Œ =zÛѨ_»∞`«∞O^À#x 54 F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! g∞Ö’ Z=~°~Ú<å
"Õ∞=Ú ÉèíÜ«∞Ѩ_»∞`«∞<åfl=Ú——100 Jx 㨈~ `«=∞ ^èŒ~°‡O#∞Oz uiyáÈ`Õ
"å~°O\Ï~°∞. J~Ú`Õ `«fi~°Ö’<Õ JÖÏ¡ÇπÏ (áÈ=K«∞Û),103 JÖÏ¡ÇπÏ `«fi~°Ö’<Õ =∞~À
q[Ü«∂xfl KÕ‰Äõ ~°Û=K«∞Û101 ÖËHõ `«# =^ŒÌ *Ïu"åix fã¨∞‰õΩ=™êÎ_»∞. JÖÏ¡ÇπÏ
#∞Oz ^Õ#fl~Ú<å J#∞„QÆÇÏ≤ OK«=K«∞Û102 "åix „¿Ñq∞™êÎ_»∞, "å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞
JѨC_»∞ "å~°∞ `«=∞ PO`«~åºÖ’¡ „¿Ñq∞™êÎ~°∞.104 "å~°∞ qâßfiã¨∞ŠѨ@¡
^•z ÃÑ\˜#ì q+¨Ü∂« ÅÃÑ· ѨâßÛ`åÎѨ "å\˜Å∞¡`«∞O^Õ"≥∂! JO^Œ∞ˆH =ÚO^Œ∞ #∞Op Ü«¸^Œ∞Å`À ¿ãflǨÏã¨O|O^è•Å∞
Ѩ_`» å~°∞. ÃÑ@∞ì‰Ωõ x LO>Ë Hõ+Hì¨ ÍÅOÖ’ "å~°∞ `«=∞#∞ P^Œ∞‰õΩO\Ï~°x HõÑ@¨ ∞Å∞ Z`«∞Î "Õâß~°∞.
Ѩ~°ã¨Ê~°O ZO`«QÍ<À qÉèËkOK«∞‰õΩ#flѨÊ\˜H©, XO_˘Hõix K«∂ã≤ Jã¨∂Ü«∞K≥Ok# 101. JO>Ë Ü«Ú^ŒúOÖ’ =Úã≤¡OÅ∞ q[Ü«∞ Ѩ`åHõO ZQÆ∞~°"Õ¿ãÎ.......
ѨÊ\˜H© W™ê¡O =∞iÜ«Ú =Úã≤¡=ÚÅ ^ŒQÆæ~°H˘KÕÛã¨iH˜ "å~°O`å UHõ"≥∞ÿáÈ`å~°∞. 102. JO>Ë =Úã≤=¡ ÚʼnõΩ q[Ü«∞O =iOz, Ü«¸^Œ∞Å∞ „ÔHã· =Ψ ÙÅ∞ l*òÜ∂« K≥eO¡ K«=Åã≤#
=Úã≤¡=ÚʼnõΩ =ºuˆ~HõOQÍ XHõiOH˘HõiH˜ ã¨Ç¨ÏHõiOK«∞‰õΩO\Ï~°∞. Ѩiã≤÷u U~°Ê_ç`Õ HõѨ@∞Å∞ `«=∞ „ǨÏã¨fi^Œ$+≤ìÃÑ· ã≤QÆ∞æѨ_ç =∞m¡ =Úã≤¡=ÚʼnõΩ
98. D PÜ«∞`«∞ŠѨÓ~°fi~°OQÆO QÆ∞iOz WÖÏ K≥ѨÊ|_»∞`«∞Ok : Ǩτ[`ü LÉÏ^• a<£ ^ŒQÆæ~°=\ÏxH˜ „Ѩܫ∞ufl™êÎ~°∞. Éèíq+¨º`«∞ÎÖ’ ã¨OÉèíqOK«É’ÜÕ∞ Ѩi}Ï=∂Å#∞ D
™êq∞`ü (~°l), HõѨ@∞Å <åÜ«∞‰õΩ_≥·# J|∞ÌÖÏ¡ a<£ Lɡ· – W~°∞=Ù~°∂ J*Ï˝#HÍÅO PÜ«∞`«∞ ã¨∂z™ÈÎOk. Ü«¸^Œ∞Ö’¡x |#∂ Y∞Ô~·[ "å~°∞ ǨÏ`«=∂~°Û|_®¤~°∞. "åi
#∞OKÕ Ü«¸^Œ∞ʼnõΩ q∞„`«∞Å∞QÍ, ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩÅ∞QÍ LO@∂ =KÕÛ"å~°∞. |„^£ Ñ≤Å¡Å∞ |On JÜ«∂º~°∞. |#∂ #r~ü `≥QÆ #QÆ~°O #∞Oz |Ç≤Ï+¨¯iOK«|_çOk.
Ü«Ú^ŒúOÖ’ =Úã≤¡OʼnõΩ q[Ü«∞O =iOK«@O`À J|∞ÌÖÏ¡ a<£ Lɡ· ‰õÄ_® W™ê¡O#∞ 103. JÖÏ¡ÇπÏ K≥Ñ≤ÊOk JHõ∆~åÖÏ x[O J~ÚOk. ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) K«xáÈ~Ú#
ã‘fiHõiã¨∞#Î fl@∞ì „Ñ¨H\õ O˜ Kå_»∞. P `«~åfi`« H˘O`«HÍÖÏxˆH Ü«¸^Œ∞Ö’¡x |#∂ Mˇ#· ∞MÏ =∞~°∞<å\˜ #∞OKÕ W™ê¡O ^èŒ~°‡O #∞Oz =∞~°eáÈÜÕ∞"å~°∞ – ^èŒ~°‡„Éèí+¨µìÅ∞ – `«Å
`≥QÆ"å~°∞ J~åK«HÍxH˜, JÅ[_»∞ʼnõΩ ѨÓ#∞‰õΩx z‰õΩ¯Ö’¡ Ѩ_®¤~°∞. JѨC_»∞ Ǩτ[`ü Z`åÎ~°∞. D ^èŒ~°‡„Éèí+¨ì LѨ„^Œ"åxfl J}z"Õ¿ã Ѷ¨∞#`« Ǩτ[`ü J|∂|„H± ã≤nÌMò
LÉÏ^• a<£ ™êq∞`ü (~°l) `«# Ü«¸^Œ q∞„`«∞Ö`À ¿ãflǨÏã¨O|O^è•xfl „`≥OK«∞HÀQÍ, (~°l) QÍi¯, PÜ«∞# ã¨Ç¨ÏK«~°∞ʼnõΩ ^ŒH˜¯Ok.
J|∞ÌÖÏ¡ a<£ Lɡ· =∂„`«O nxH˜ aè#flOQÍ =º=ǨÏiã¨∂Î, Ü«¸^Œ∞efl ~°H˜∆OK«_®xH˜ 104. ^èŒ~°‡„Éèí+¨ì`« (WÔ~Î^•^£)‰õΩ áêÅÊ_ç# "åiH˜ =ºuˆ~HõOQÍ JÖÏ¡ÇπÏ xÅɡ>Ëì *ÏuÖ’
âßÜ«∞â◊‰õΩÎÖÏ Hõ$+≤ KÕâß_»∞. D <ÕѨ^䌺OÖ’<Õ D PÜ«∞`«∞ J=`«iOzOk. <åÅ∞QÆ∞ ã¨∞QÆ∞}ÏÅ∞O\Ï~Ú: 1. "åix JÖÏ¡ÇπÏ Jq∞`«OQÍ „¿Ñq∞™êÎ_»∞, "å~°∞
99. ~ÀQÆO JO>Ë HÍѨ@ºO, =OK«# (=Ú<åѶ¨Y`ü) Jx J~°÷O. JO>Ë PO`«~°ºOÖ’ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ „¿Ñq∞OKÕ "åÔ~· LO\Ï~°∞. 2. "å~°∞ ™ê\˜ =Úã≤¡O ™È^Œ~°∞Å Ü≥∞_»Å
HÍѨ@ºO u+¨ª"Õã≤#"å~°∞ H˘O^Œ~°∞, Ü«¸^Œ∞Å`À K≥eq∞ HÀã¨O J„~°∞Å∞ Kåã¨∞Î<åfl ^ŒÜ∂« „~°Ì ǨÏ$^ŒÜÚ« Å∞QÍ LO\Ï~°∞, Jqâßfiã¨∞ŠѨ@¡ =∂„`«O Hõi#î OQÍ =º=ǨÏiOKÕ
~°#fl=∂@! "åÔ~· LO\Ï~°∞. 3. "å~°∞ ^≥·==∂~°æOÖ’ "≥ÚHõ¯"Àx g~°∞Å∞QÍ xezáÈ~å_»∞`å~°∞.
4. `å=Ú J=ÅOaOKÕ ^èŒ~°‡=∂~°æOÖ’ Z=Ô~O`«QÍ `«∂Å<å_ç<å, Z=Ô~xfl
100. JO>Ë =Úã≤¡=ÚÖË QÆ#Hõ Ü«Ú^ŒúOÖ’ Ѩ~å[Ü«∞O á⁄Ok`Õ `«=∞‰õΩ ‰õÄ_® #+¨ìO hÖÏѨxO^ŒÅ∞ "≥∂Ñ≤<å U=∂„`«O `˘}‰õΩ¯O_®, [O‰õΩÖˉõΩO_® =ÚO^Œ∞‰õΩ
507 508
5. JÖò =∂~Ú^• ÖÏ Ü«ÚÇ≤Ï|∞ƒÖϡǨï 257 5. JÖò =∂~Ú^• 6= áê~å
=∞$^Œ∞ ã¨fiÉèÏ=ÙÅ∞QÍ#∂, Jqâßfiã¨∞ÅѨ@¡ 56 JÖÏ¡ÇπÏ#∞, PÜ«∞# „Ѩ=HõÎ#∞,
Hõiî#∞Å∞QÍ#∂ LO\Ï~°∞. "å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ qâßfiã¨∞Å#∞ q∞„`«∞Å∞QÍ KÕã∞¨ ‰õΩ#fl "å~°∞,
=∂~°æOÖ’ áÈ~å_»∞`å~°∞. xOkOKÕ"åi JÖÏ¡ÇπÏ Ñ¨Hõ∆O"åˆ~107 q[Ü«∞O
xO^ŒÅ#∞ "å~°∞ U=∂„`«O Ѩ\ ˜ìO á⁄O^Œ∞`å~°#fl q+¨Ü∂« xfl `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe.
K«∞HÀ~°∞.105 Wk JÖÏ¡ÇπÏ J#∞„QÆǨÏO. 57 F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! g∞‰õΩ ѨÓ~°fiO
PÜ«∞# `å#∞ HÀi# "åiH˜ nxfl „Ѩ™êk „QÆO^äŒO "˘ã¨QÆ|_ç# "åiÖ’ g∞ ^èŒ~å‡xfl
™êÎ_»∞. JÖÏ¡ÇπÏ qã¨Î $u HõÅ"å_»∞, #=ÙfiÖÏ@QÍ, q<À^ŒOQÍ KÕã¨∞‰õΩ#fl
*Ï˝# ã¨OѨ#∞fl_»∞. "åixQÍh, Jqâßfiã¨∞Å#∞QÍh108 g∞
55 (=Úã≤¡=ÚÖÏ~å!) "åã¨Î"åxH˜ g∞ ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞QÍ KÕã∞¨ HÀHõO_ç. g∞ˆ~ QÆ#Hõ
¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞ JÖÏ¡ÇπÏ, PÜ«∞# „Ѩ=HõÎ, x[=∞~Ú# qâßfiã¨∞Öˇ·`Õ JÖÏ¡ÇπωõΩ
WOHÍ #=∂A#∞ <≥ÅH˘ÖËÊ, [HÍ`«∞#∞ ÉèíÜ«∞Ѩ_»∞`«∂ LO_»O_ç.
K≥e¡OKÕ, ~°∞‰õÄ KÕ¿ã (P~å^èŒ#Ö’ Z=i`À##fl „Ѩâ◊fl L^Œ~Úã¨∞ÎOk. ^•xH˜ ã¨=∂^è•#O D PÜ«∞`«∞Ö’ LOk.
J}‰õΩ=#∞ Hõey LO_Õ) qâßfiã¨∞Å∞ qâßfiã¨∞ʼnõΩ JO^ŒiHõ<åfl Z‰õΩ¯=QÍ #=∞‡^ŒQÆæ"å~°∞ ^≥·=O =∞iÜ«Ú ^≥·=„Ѩ=HõÎÜÕ∞.
=∂„`«"∞Õ .106 P `«~∞° "å`« "åi^ŒiÌ h qâ◊fiã≤OKÕ ™ê\˜ =Úã≤=¡ ÚÅ∞. "å~°∞ #=∂A#∞ <≥ÅH˘ÖËÊ"åÔ~·
LO\Ï~°∞. ^Õ=Ù_»∞ `«=∞‰õΩ „Ѩ™êkOz# ^•xÖ’#∞Oz [HÍ`«∞#∞ (J#QÍ qkèQÍ
™êyáÈ`å~°∞. =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨) QÍi „Ñ≤Ü∞« ã¨ÇϨ K«~∞° ÅÖ’ D ã¨∞QÆ∞}ÏÅ∞ ѨÙ+¯¨ ÖOQÍ K≥e¡OK«=Åã≤# ^•<åxfl) W™êÎ~°∞. ZšѨC_»∂ q#Ü«∞jÅ∞~°∞QÍ LO\Ï~°∞.
LO_Õq. JO^Œ∞ˆH JÖÏ¡ÇπÏ "åiH˜ WǨÏѨ~åÅ ÉèÏQͺÅ#∞ „Ѩ™êkOKå_»∞. "å~°∞
„ѨѨOK«OÖ’<Õ ^Õ=Ùx „Ñ≤Ü«∞`«=∞ ^•ã¨∞Å∞QÍ âߡѶ≤∞OK«|_®¤~°∞. 107. PÜ«∞`«∞Ö’ 'Ç≤ÏAƒÖÏ¡ÇπÏ— (JÖÏ¡ÇπÏ Ñ¨Hõ∆O, JÖÏ¡ÇπÏ ‰õÄ@q∞) Jx J#|_çOk.
^≥·"åxfl, ^≥·=„Ѩ=HõÎ#∞ #=Ú‡‰õΩx, ™ê\˜™È^Œ~°∞Å`À HõÅã≤"≥∞Åã≤ LO_Õ"åˆ~
105. ''xOkOKÕ "åi xO^ŒÅ#∞ U=∂„`«O ÅHõ∆ ºÃÑ@ì~°∞—— J#fl qâßfiã¨∞Å PYi ã¨^Œ∞æ}O 'Ç≤ÏAƒÖÏ¡ÇπÏ— J#|_»`å~°∞. "å~°∞ Jqâßfiã¨∞Å∞, =Ú„+≤‰õΩ¯Å`À – "å~°∞ `«=∞
KåÖÏ =ÚYº"≥∞ÿ#k. ^≥·=q^èÕÜ«∞`« =∞iÜ«Ú ^≥·=„Ѩ=HõÎ q^èÕÜ«∞`å =∂~°æOÖ’ Zxfl |O^èŒ∞q∞„`«∞Öˇ·<å㨈~ – ã¨xflÇ≤Ï`«OQÍ "≥∞ÅQÆ~°∞. "åix `«=∞ PO`«~°Oy‰õΩÅ∞QÍ
J_»¤O‰õΩÅ∞ HõeÊOK«|_ç<å, Zxfl xO^ŒÅ∞ x+¨Øª~åÅ∞ Z^Œ∞Ô~·<å "å~°∞ Ѩ\ ˜ìOK«∞ KÕã¨∞HÀ~°∞. =Ú*Ï^ŒÖÏ ã¨∂~åÖ’x PYi PÜ«∞`«∞Ö’ ‰õÄ_® D q+¨Ü«∞"Õ∞
HÀ‰õΩO_®, ÅHõ∆ ºO "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ ^Œ∂ã¨∞‰õΩáÈ`«∞O\Ï~°∞. ã¨=∂[OÖ’ K≥_∞» QÆ∞Å∞, LѨ„^Œ"åÅ∞ K≥Ñʨ |_çOk – ''JÖÏ¡ÇÏπ #∂, Ѩ~Ö° ’HÍhfl qâ◊fiã≤OKÕ"å~°∞ JÖÏ¡ÇÏπ =∞iÜ«Ú, PÜ«∞#
ã¨~°fi™ê=∂#º"≥∞ÿ áÈ~Ú#ѨÙ_»∞ "å\˜x ^è≥·~°ºOQÍ ZkiOz, „Ѩu‰õÄŠѨ=<åʼnõΩ „Ѩ=HõÎ#∞ â◊„`«∞=ÙÅ∞QÍ =º=ǨÏiOKÕ"åix Jaè=∂xã¨∞Î#fl@∞ì h=Ù K«∂_»=Ù – "å~°∞
Z^Œ∞s^•ÅO>Ë D ã¨∞QÆ∞}O =∞x+≤Ö’ LO_»@O ZO`À J=ã¨~°O. ã¨=∂[OÖ’x `«=∞ `«O„_»∞Öˇ·<å㨈~, `«=∞ ‰õΩ=∂~°∞Öˇ·<å㨈~, `«=∞ J#fl^Œ=Ú‡Öˇ·<å㨈~, `«=∞
ZO`À=∞Ok D K≥_»∞Å #∞O_ç, huÉÏǨϺ`« #∞O_ç, ™ê=∂lHõ ~°∞QƇ`«Å #∞O_ç |O^èŒ∞=ÙÖˇ·<å 㨈~. (ZO^Œ∞HõO>Ë) "åi ǨÏ$^ŒÜ«∂ÅÖ’ qâßfiã¨O (D=∂<£) QÆ\ ˜ìQÍ
`«=∞#∞ ~°H˜∆OK«∞HÀ"åÅx `«Ñ¨# Ѩ_»∞`«∞O\Ï~°∞. HÍx "å~°∞ Ö’HÍxH˜ [_»∞ã¨∞‰õΩx <å@∞‰õΩOk. "åiH˜ JÖÏ¡ÇπÏ „Ѩ`ÕºHõOQÍ ã¨Ç¨Ü«∞O KÕ™êÎ_»∞. „H˜O^Œ HÍÅ∞=Å∞
=ÚO^Œ∞‰õΩ ~å~°∞. D =∂~°æOÖ’ Z^Œ∞~°ÜÕ∞º HõëêìÅ#∞ ã¨Ç≤ÏOK«\ÏxH˜, g∞^ŒÑ¨_Õ „Ѩ=Ç≤ÏOKÕ ã¨fi~°=æ <åÖ’¡ JÖÏ¡ÇÏπ "åiH˜ „Ѩ"âÕ O◊ HõeÊ™êÎ_∞» . "å\˜Ö’ "å~°∞ HõÅHÍÅO
JÉèÏO_®Å#∞ "≥∂Ü«∞_®xH˜, ^Œ∞ifi=∞~°≈Å#∞, JѨxO^ŒÅ#∞ ÉèíiOK«\ÏxH˜ LO\Ï~°∞. JÖÏ¡ÇÏπ "åiѨ@¡ „Ѩã#¨ ∞fl_»Ü∂« º_»∞. "å~°∞ JÖÏ¡ÇÏπ Ѩ@¡ „Ѩã#¨ ∞flÅÜ«∂º~°∞.
™êǨÏã≤OK«~°∞. Ѷ¨e`«OQÍ "å~°∞ K≥_»∞Å#∞ =∞#™ê~å Jã¨Ç≤ϺOK«∞‰õΩ#flѨÊ\˜H©, P "å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ Ñ¨H∆ÍxH˜ K≥Ok#"å~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ Ñ¨Hõ∆"Õ∞ Z#fl\˜ÔH·<å q[Ü«∞O
K≥_»∞Å ~˘OÑ≤ #∞Oz |Ü«∞@‰õΩ ~åÖËHõáÈ`å~°∞. JO^Œ∞ˆH D <åÅ∞æ ã¨^Œ∞æ}ÏÅ∞
ѨÙ}˜H˜Ñ¨ÙK«∞Û‰õΩ#fl"å~°∞ ^èŒ#ºr=ÙÅh, ^≥·"å#∞„QÆǨxH˜ áê„`«∞Öˇ·# "å~°h JÖÏ¡ÇπÏ ™êkèã¨∞ÎO^Œx `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç—— (JÖò =Ú*Ï^ŒÅÇπÏ z=i PÜ«∞`«∞).
ÃãÅqKåÛ_»∞. 108. „QÆO^äŒO "˘ã¨QÆ|_ç# "å~°O>Ë Ü«¸^Œ∞Å∞, „ÔH·ã¨Î=ÙÅx ÉèÏ=O. Jqâßfiã¨∞ÅO>Ë
106. Ü«¸^Œ∞Å`À, „ÔH·ã¨Î=ÙÅ`À ¿ãflǨÏO KÕÜ«∞~å^Œx JO>Ë, =∞i ¿ãflǨÏO KÕÜ«∂eûOk |Ǩï^≥"· Àáê㨉Ωõ Å#fl=∂@! ^≥=· ^è~Œ å‡xfl Pëê=∂+‘QÍ, "ÕàÏHÀà◊OQÍ ÉèÏqOKÕ"å~°∞
509 510
5. JÖò =∂~Ú^• ÖÏ Ü«ÚÇ≤Ï|∞ƒÖϡǨï 258 5. JÖò =∂~Ú^• 6= áê~å
58 g∞~°∞ #=∂A HÀã¨O Ñ≤ez#ѨC_»∞ 59 (F „Ѩ=HÍÎ!) "åiH˜ K≥ѨC : ''F
"å~°∞ ^•xfl #=ÙfiÖÏ@QÍ, `«=∂ëêQÍ „QÆO^ä=Œ ǨïÖÏ~å!(JO>Ë F Ü«¸^Œ∞ÖÏ~å,
KÕã¨∞‰õΩO\Ï~°∞.109 ZO^Œ∞HõO>Ë "å~°∞ „ÔH·ã¨Î=ÙÖÏ~å!) "Õ∞=Ú JÖÏ¡ÇπÏ#∞,
ÉÁuÎQÍ |∞kúÖËx"å~°∞. =∂"≥·Ñ¨Ù‰õΩ J=`«iOѨ*ËÜ«∞|_ç#
– ÃÑH· ˜ "å~°∞ ZO`« =∞Oz"å~°∞QÍ HõxÑ≤Oz#ѨÊ\˜H© – ^≥=· q~À^è∞Œ ÖË#h, JO^Œ∞=Å¡ ^•xh, ^•xH˜ ѨÓ~°fiO J=`«iOѨ
qâ◊fiã≤Oz#"å~°∞ "åà◊¡`À ^Àã‘Î KÕÜ«∞@O ÉèÏ=ºO HÍ^Œx =∞~À™êi D PÜ«∞`«∞ *ËÜ«∞|_ç# ^•xx qâ◊fiã≤ã¨∞Î<åfl=∞#fl
<˘H˜¯ K≥|∞`ÀOk. HÍ~°}O`À, WOHÍ g∞Ö’ J`«ºkè‰Ωõ Å∞
109. ǨÏnã¨∞Ö’ WÖÏ J#|_çOk : ''J*Ï<£ Ñ≤Å∞Ѩ٠q#QÍ<Õ Ã+·`å<£ Jáê#"åÜ«Ú=Ù JѨ=∂~åæ# L#fl HÍ~°}O`À<Õ Hõ^• g∞~°∞
"≥Å∞=~°∞K«∞‰õΩO@∂ áêiáÈ`å_»∞. J*Ï<£ Ñ≤Å∞Ѩ٠ѨÓ~°Î~Ú# `«~°∞"å`« =∞m¡ =∂`À "≥~· "° Y·≥ ix J=ÅOaã¨∞#Î flk?.——
uiy=™êÎ_»∞. `«H©ƒ~ü (JÖϡǨï JHõƒ~ü) ѨÅ∞‰õΩ`«∞#flѨC_»∞ =∞m¡ "≥#∞flK«∂Ñ≤ 60 "åiH˜ K≥ѨC : ''JÖÏ¡ÇπÏ =^ŒÌ nx
áêiáÈ`å_»∞. P `«~°∞"å`« =∞m¡ uiy=zÛ #=∂rÅÖ’ ^Œ∞„¿+Ê~°}efl
ˆ~ÔHuΙêÎ_»∞........—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs – H˜`å|∞Öò J*Ï<£† ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O – Hõ<åfl K≥_∞» „ѨuѶŨ O á⁄O^Õ"å~°∞ Z=~À
H˜`å|∞ã¨ûÖÏ`ü). Ã+`· å#∞ =∂kiQÍ<Õ Ã+`· å#∞ J#∞OQÆ∞ J#∞K«~∞° ʼnõΩ ‰õÄ_® J*Ï<£ <Õ#∞ g∞‰õΩ `≥Å∞Ѩ<å? JÖÏ¡ÇπÏ âßáêxH˜
Ñ≤Å∞Ѩ٠Hõ~°‚Hõ~îÀ~°OQÍ LO@∞Ok. JO^Œ∞ˆH "å~°∞ ^•xfl ZQÆ`åo KÕÜ«∞_®xH˜ QÆ∞~Ô #· "å~°∞, PÜ«∞# P„QÆÇ¨ xH˜ áê„`«∞Öˇ#·
„Ѩܫ∞ufl™êÎ~°∞. "å~°∞–"åiÖ’ H˘O^Œix PÜ«∞# HÀ`«∞
D PÜ«∞`«∞ ^•fi~å `≥e¿ã =∞~À =ÚMϺOâ◊O Uq∞@O>Ë k=º Y∞~üP<£ =∂kiQÍ<Õ Å∞QÍ, ѨO^Œ∞Å∞QÍ KÕâß_»∞–WOHÍ q∞^䕺
„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) "åi ǨÏnã¨∞ ‰õÄ_® W™ê¡O ^èŒ~å‡xH˜ =¸ÅO. ZO^Œ∞HõO>Ë ^≥·"åÅ#∞ ѨÓlOz#"å~°∞. J`«ºO`«
Y∞~üP<£ #=∂A HÀã¨O ~Ú=fi|_Õ 'Ñ≤Å∞Ѩٗ QÆ∞iOz =∂„`«"Õ∞ „Ѩ™êÎqOzOkQÍh J^äŒ=∞„âı}˜H˜ K≥Ok#"å~°∞ gˆ~.
P 'Ñ≤Å∞Ѩٗ Uq∞\©? J^≥ÖÏ LO@∞Ok? ÖÏO\˜ q+¨Ü«∂Å#∞ ZHõ¯_® q_»=∞~°z ~°∞A=∂~°Oæ #∞Oz |Ǩï^Œ∂~°O "≥o§
K≥ѨÊÖË^Œ∞. D q+¨Ü«∞O ǨÏnã¨∞ ^•fi~å =∂„`«"Õ∞ qk`«O J~ÚOk. ǨÏnã¨∞, 'n<£— áÈ~Ú# "å~°∞ ‰õÄ_® gˆ~.110
(^èŒ~°‡O) Ü≥ÚHõ¯ „áê=∂}˜Hõ`«‰õΩ x^Œ~°≈#O J#_®xH˜ W^˘Hõ „Ѩ|Å `å~å¯}O. „áê=∂}˜HõOQÍ JOk# ǨÏnã¨∞ U^Œ~Ú<å J#∞ã¨~°}©Ü«∞"Õ∞! P ǨÏnã¨∞#∞
JO>Ë nxÉèÏ=O Uq∞@O>Ë Y∞~üP<£ =¸ÅOQÍ x~°∂Ѩ} JÜÕ∞º P^ÕâßÅ#∞, JO^Œ*Ëã≤# "å~°∞ XHõ¯ˆ~ J#fl HÍ~°}OQÍ<À ÖËHõ Jk W=∂=ÚÅ W*ˇÎǨ^£`À
q^Œ∞ºHõÎ ^èŒ~å‡Å#∞ áê\˜OK«@O U q^èŒOQÍ J=â◊º"≥∂, áê\˜OK«‰õΩO_® u~°ã¨¯iO ã¨=∞#fiÜ«∞O K≥O^ÕkQÍ ÖË^Œ<À ÖË^• Ѷ¨ÖÏ<å LÖË¡Y‰õΩx ^èŒ~å‡=QÍǨÏ# Z#fl^ŒQÆæk
K«@O U q^èŒOQÍ ‰õΩ„Ѷπ „H˜OkH˜ =ã¨∞ÎO^À J^Õq^èŒOQÍ „áê=∂}˜Hõ ǨÏnã¨∞ ^•fi~å HÍ^Œ#fl ™ê‰õΩ`À<À ÖË^• ¿ÇÏ`«∞=Ù „áêuѨkHõÃÑ<· À ÖË^• W@∞=O\˜"Õ J<ÕHõ HÍ~°}ÏÅ
~°∂_èô J~Ú# q+¨Ü∂« xfl áê\˜OK«@O ‰õÄ_® qkèÜ∞Õ . ^•xfl `«Ñʨ ‰õΩO_® áê\˜OKåe. P^è•~°OQÍ<À – ǨÏnã¨∞#∞ „`Àã≤ѨÙK«Û@O, ~°^Œ∞ÌѨ~°K«@O ã¨Ô~·Ok HÍ^Œ∞. W=hfl
^•xfl u~°ã¨¯iOz# ѨHõ∆OÖ’ Jk ‰õΩ„Ѷπ J=Ù`«∞Ok. J~Ú`Õ P ǨÏnã¨∞ ǨÏnã¨∞ŠѨ@¡ "≥=· ÚYº ^èÀ~°}˜ Ü≥ÚHõ¯ qq^èŒ ~°∂áêÅ∞QÍ<Õ Ñ¨iQÆ}O˜ K«|_»`å~Ú.
„áê=∂}˜Hõ"≥∞ÿ#^Œ~Ú LO_®e. x[OQÍ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) K≥Ñ≤Ê#@∞ì ÖËHõ PÜ«∞#
^•fi~å JOwHÍ~°O á⁄Ok#@∞ì `«y# ™êH∆ͺ^è•~åÅ∞ HÍ"åe. ǨÏnã¨∞#∞ JO^Œ*ãË #≤ 110. JO>Ë (F „QÆO^ä=Œ ǨïÖÏ~å!) g∞~°∞ =∂ Ѩ@¡ H˜#∞Hõ =Ç≤ÏOK«\ÏxH˜ HÍ~°}O Uq∞\˜?
LÖË¡Y‰õΩŠѨ~°OѨ~° =∞^茺֒ ZHõ¯_® 'eO‰õΩ— `≥y LO_»‰õÄ_»^Œ∞. P q^èŒOQÍ "Õ∞=Ú KÕã#≤ áêѨO Uq∞\˜? "Õ∞=Ú ^≥"· åxfl, ^≥=· „Ѩ=Hõ#Î ∞, Y∞~üP<£#∞, Y∞~üP<£‰Ωõ
„áê=∂}˜Hõ"≥∞ÿ#kQÍ ~°∞A=~Ú# ǨÏnã¨∞ – Jk ZO`À=∞Ok LÖË¡Y‰õΩÅ KÕ`« =ÚO^Œ∞ =zÛ# PHÍâ◊ „QÆO^ä•Å#∞ #=∞‡@"Õ∞ áêѨ=∂? Wq áêѨHÍ~åºÅ∞ HÍ"Õ?!
LÖË¡dOK«|_ç# (=Ú`«"åu~ü) ǨÏnã¨∞ J~Ú<å, XˆH XHõ LÖË¡Y‰õΩ_»∞ JOkOz# "åã¨Î"åxH˜ D ÉèÏ"åÅ∞ Hõey L#fl"å~°∞ áêáê`«∞‡Å∞ HÍ<ÕHÍ~°∞. ^Õ=Ùx ^Œ$+≤ìÖ’
(Y„ɡ "åÇ≤Ï^£) J~Ú<å, WOHÍ P ǨÏnã¨∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ „Ѩ=K«#=∞~Ú<å, PÜ«∞# ã≤ãŨ ~Ú# áêáê`«∞‡Å∞ Z=~À K≥|∞`å=Ú q#O_ç! `«=∞ Jq^èÜ Õ ∞« `å HÍ~°ºHõÖÏáêÅ
PK«iOz# Ѩx J~Ú<å ÖËHõ PÜ«∞# JOwHÍ~°O á⁄Ok# q+¨Ü«∞=∞~Ú<å – =¸ÅOQÍ ^Õ=Ùx âßáêxH˜ QÆ∞~°~Ú#"å~°∞, ^Õ=Ùx P„QÆǨxH˜ HÍ~°‰õΩÅ~Ú#"å~°∞
511 512
5. JÖò =∂~Ú^• ÖÏ Ü«ÚÇ≤Ï|∞ƒÖϡǨï 259 5. JÖò =∂~Ú^• 6= áê~å
61 "å~°∞ g∞ =^ŒÌ‰õΩ =zÛ#ѨC_»∞, 64 ''JÖÏ¡ÇπÏ KÕ`«∞Å∞ Hõ\ ˜ì"ÕÜ«∞|_ç
''"Õ∞=Ú qâ◊fiã≤OKå=Ú—— Jx JO\Ï~°∞. L<åfl~Ú——113 Jx Ü«¸^Œ∞Å∞ J<åfl~°∞.
x*ÏxH˜ "å~°∞ Jqâßfiã¨O`À<Õ =KåÛ~°∞. x*ÏxH˜ "åi KÕ`«∞ÖË Hõ\ ˜ì"ÕÜ«∞|_®¤~Ú.
=∞i P Jqâßfiã¨O`À<Õ uiy "å~°∞ J#fl D =∂@ =¸ÅOQÍ "åix
"≥o§áÈÜ«∂~°∞. "å~°∞ ^•zÃÑ>Ëì ^•xfl â◊Ñ≤OK«@O [iyOk. x*ÏxH˜ JÖÏ¡ÇπÏ
JÖÏ¡ÇπÏ ÉÏQÍ Z~°∞QÆ∞.111 KÕ`«∞Å∞ Ô~O_»∂ qâßÅOQÍ L<åfl~Ú.
62 "åiÖ’ KåÖÏ=∞Okx h=Ù K«∂™êÎ=Ù, Ѩiã¨~åÖ’¡x KåÖÏ=∞Ok ^Õ=Ùx ǨÏ^Œ∞ÌÅ#∞ Ju„Hõq∞ã¨∂Î, JqhuH˜ áêÅÊ_»∞`«∂,
"å~°∞ áêѨHÍ~åºÅ "≥·Ñ¨Ù‰õΩ, ^Ò~°˚#ºO J„Hõ=∞ ã¨Oáê^Œ##∞ Pi˚ã¨∂Î LO>Ë g∞~°∞ xi¡Ñ¨ÎOQÍ ZÖÏ LO@∞<åfl~°∞? g∞ D
"≥·Ñ¨Ù‰õΩ, J^èŒ~°‡=∞~Ú# ™⁄=Ú‡#∞ ™êfiǨ J<åã¨HõÎ`«, xi¡Ñ¨Î`« Hõ∆O`«=ºO HÍx JÅã¨`«fiO HÍ^•? nxfl|\˜ì ã¨=∂[OÖ’x
KÕÜ«∞@O "≥·Ñ¨Ù‰õΩ ZQÆ|_»∞`«∂ LO\Ï~°∞. "Õ∞^è•=ÙÅ∞, ã¨O㨯~°ÎÅ∞ =∞Ozx ÃÑOá⁄OkOK«@OÖ’, K≥_»∞Å#∞ JiHõ@ì_»OÖ’
"å~°∞ KÕ¿ã D KÕ+¨ìÅhfl Ѩ~°=∞ K≥_»¤q. x~°fiiÎOK«=Åã≤# áê„`« Uq∞\’ J~°÷=∞=Ù`ÀOk. ǨÏnã¨∞ÅÖ’ ‰õÄ_® D q+¨Ü«∞O
<˘H˜¯ =Hͯ}˜OK«|_çOk.
63 "å~°∞ WÖÏO\˜ áêÑ≤+≤ì=∂@Å∞ K≥ѨÊ
113. Pe W„=∂<£ ã¨∂~å 181= PÜ«∞`«∞Ö’ K≥ѨÊ|_ç# =∂@ÖÏO\˜^Õ Wk ‰õÄ_®.
‰õΩO_®, J^è~Œ ‡° "≥∞#ÿ ™⁄=Ú‡#∞ u#‰õΩO_® JÖÏ¡ÇÏπ `«# ^•ã¨∞Å#∞ `«#=∂~°Oæ Ö’ Y~°∞ÛÃÑ>ËOì ^Œ∞‰õΩ „áÈ`«ûÇ≤Ïã¨∂,Î Jk JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ
"åi =∞`åKå~°∞ºÅ∞, ѨO_ç`«∞Å∞ "åix WKÕÛ L`«Î=∞ ~°∞}O Jx Jaè=i‚Oz#ѨÙ_»∞ ''JÖÏ¡ÇπÏ ^Œi„^Œ∞_»∞—— Jx Ü«¸^Œ∞Å∞
ZO^Œ∞‰õΩ PѨ~°∞? "å~°∞ KÕã¨∞Î#flk KåÖÏ "åºMϺxOKå~°∞. =∞i K«∂_»É’`Õ =∞#∞+¨µÅ ^ŒQÆæ~° L#fl^ŒO`å JÖÏ¡ÇπÏ
K≥_¤» Ѩx.112 „Ѩ™êkOz#^Õ. JÖÏ¡ÇÏπ „Ѩ™êkOz# ^•xÖ’ #∞Oz H˘O`«ÉÏè QÆO JÖÏ¡ÇÏπ =∂~°Oæ Ö’
^Õ=Ùx ^Œ$+≤Öì ’ Ѩ~=° ∞^Œ∞~å‡~°∞Åæ ∞. "å~°∞ Jã¨ÇÏ≤ ºOK«∞HÀ^Œy#"å~°∞. "åiÖ’ H˘O^Œix Y~°∞ÛÃÑ@ì_»O ~°∞}O „H˜OkH˜ ~å<Õ~å^Œ∞. J~Ú<å㨈~ JÖÏ¡ÇπÏ ^•xfl '~°∞}O—QÍ
^Õ=Ù_»∞ HÀ`«∞Å∞QÍ, ѨO^Œ∞Å∞QÍ =∂ˆ~Ûâß_»∞. ZO^Œ∞HõO>Ë "å~°∞ '`åQÆ∂`ü—#∞ Jaè=i‚Oz, ^•x „ѨuѶ¨ÅO ‰õÄ_® `«# ^•ã¨∞xH˜ uiy W™êÎ#x „ѨHõ\ ˜OKå_»∞.
P~åkèOKå~°∞. D q+¨Ü«∂Å∞ g∞‰õΩ Hõ#∞qѨC HÍ"åe. g∞ˆ~q∞\’, g∞ HÍ~°ºHõÖÏ Wk ^Õ=Ùx =∞Ǩϟ#fl`« Hõ~°∞}ÏHõ\ÏH∆ÍʼnõΩ x^Œ~°≈#O. ZO^Œ∞HõO>Ë `«# ™⁄=Ú‡#∞
áêÖËq∞\’ F™êi g∞ JO`«~O° QÆOÖ’H˜ `˘OyK«∂ã¨∞HÀO_ç. g∞ „Ѩ=~°#Î ZÖÏ LO^À `«# ^•ã¨∞xH˜ WzÛOkHÍHõ, J`«#∞ Y~°∞ÛÃÑ>Ëì^•xH˜ ~°∞}O Jx ¿Ñ~°∞ÃÑ\˜ì, =∞m¡
J^ŒÌOÖ’ F™êi K«∂ã¨∞HÀO_ç. g∞~°∞ ^Õ=Ùx ǨÏ^Œ∞ÌÅ#∞ g∞iáÈ=@O ÖË^• Uq∞? ^•xfl uiy W™êÎ##@O – Jn J<ÕHõ Ô~@∞¡ ÃÑOz W™êÎ##@O – ^≥·"åxˆH
111. Wk HõÑ@¨ ∞Å „Ѩ™êÎ=#. "å~°∞ ^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨) =^Œ‰Ì Ωõ =zÛ#ѨC_»∞ QÆ∞O_≥Ö’¡ HÍѨ@ºÑ¨Ù K≥e¡Ok. 'KÕ`«∞Å∞ Hõ\ ˜ì"ÕÜ«∞|_ç L<åfl~Ú— JO>Ë J~°÷O x[OQÍ<Õ KÕ`«∞Å∞
‰õΩÅ∞¡#∞ ÃÑ@∞ì‰Ωõ x =™êÎ~∞° . HÍѨ\Ϻ<Õfl "≥∂ã¨∞‰õΩáÈ`å~°∞. "åi =∞#ã¨∞Å∞ x~°‡Å"≥∞#ÿ q |OkèOK«|_®¤~Ú J#flk Ü«¸^Œ∞Å L^ÕÌâ◊O HÍ^Œ∞. Y~°∞ÛÃÑ@ì‰õΩO_®, W=fi‰õΩO_®
HÍ=Ù. g∞ ã¨Ç¨ÏK«~°º 㨄`«ÊÉèÏ=O "åiÃÑ· Ѩ_»^Œ∞. g∞~°∞ KÕ¿ã LѨ^ÕâßÅ∞ "åi KÕ`∞« efl Hõ\ Ñì˜ _¨ ãÕ ∞¨ ‰õΩ<åfl_»∞ Jx "å~°∞ K≥Ñʨ ^ŒeKå~°∞ (Wɡfl Hõã~‘ )ü . x*ÏxH˜ KÕ`∞« efl
=∞<ÀˆH„∆ `«OÖ’ <å@∞HÀ=Ù. ZO^Œ∞HõO>Ë "åi Éè∂í q∞ ™ê~°=O`«"∞≥ #ÿ k, "≥∞`«kÎ HÍ^Œ∞. Hõ\ ˜ìѨ_Õã¨∞‰õΩ#flk ^Õ=Ù_»∞ HÍ^Œ∞, Ü«¸^Œ∞ÖË. "å~°∞ Ñ≤ã≤<åi`«#OÖ’ J„QÆQÆ}∞ºÅ∞.
Jk |O[~°∞ Éèí∂q∞! K«=Ù_»∞ <ÕÅ! ^•xfl ÉÏQÆ∞Ѩ~°K«∞HÀ"åÅ#fl ^蕺㨠‰õÄ_® "åiH˜ JÖÏ¡ÇπÏ KÕ`«∞Å∞ ZšѨC_»∂ =^ŒÅ∞QÍ<Õ LO\Ï~Ú. PÜ«∞# Ü«∞^èÕK«ÛùQÍ Y~°∞Û
ÖË^Œ∞. LѨ^Õâ◊O á⁄O^Õ L^ÕÌâ◊O`À "åà◊√¡ g∞=^ŒÌ‰õΩ ~å=@O ÖË^Œ∞. `«=Ú‡ `å=Ú ÃÑ_»`å_»∞. `å#∞ HÀi#"åiH˜ Jáê~°OQÍ "˘ã¨QÆ∞`å_»∞. PÜ«∞# J#∞„QÆǨxH˜
=OzOK«∞HÀ=@O`À áê@∞, Z^Œ∞\˜"åix ‰õÄ_® "≥∂ã¨yOKÕ ^Œ∞~°∞^ÕÌâ◊O`À<Õ J=^è∞Œ ÖË=¡ Ù. Éè∂í =∂ºHÍâßÅ Y*Ï<åÅhfl PÜ«∞# Jnè#OÖ’ L<åfl~Ú. `«# ã¨$+≤`ì åÅ
=ã¨∞Î<åfl~°∞. J@∞=O@ѨC_»∞ ã¨`ÀºÑ¨^Õâ◊O HÀã¨O "åi ǨÏ$^ŒÜ«∞ Hõ"å\ÏÅ∞ ZÖÏ J=ã¨~åÅ∞, JHõ¯~°ÅxflO\˜h PÜ«∞<Õ f~°∞™êÎ_»∞. ѨQÆÅ~Ú<å, ˆ~Ü«∞~Ú<å, WO\’¡
`≥~°K«∞‰õΩO\Ï~Ú? L<åfl, „Ѩܫ∂}OÖ’ L<åfl – ã¨~°fiHÍÅ ã¨~åfi=ã¨÷Ö’¡ – =∞#‰õΩ J=ã¨~°=∞ÜÕ∞º
112. ^èŒ~°‡ ѨO_ç`«∞ʼnõΩ, =∞`«QÆ∞~°∞=ÙʼnõΩ D PÜ«∞`«∞ XHõ =∞O^ŒeOѨ٠ÖÏO\˜k – g∞ =ã¨∞Î ™ê=∞„y#O`«\ ˜h ã¨=∞‰õĈ~Û"å_»∞ PÜ«∞<Õ. ''g∞~°∞ Uk J_çy<å PÜ«∞#
513 514
5. JÖò =∂~Ú^• ÖÏ Ü«ÚÇ≤Ï|∞ƒÖϡǨï 260 5. JÖò =∂~Ú^• 6= áê~å
`å#∞ `«ÅK«∞‰õΩ#fl q^èŒOQÍ PÜ«∞# #@¡~Ú`Õ, "Õ∞=Ú "åi áêáêÅxflO\˜h
Y~°∞ÛÃÑ_»∞`«∞<åfl_»∞. hÃÑ·# h „ѨÉèí∞=Ù "åi #∞Oz ^Œ∂~°OKÕã≤, ã¨∞Y™œMϺÅ`À
`«~°Ñ¶¨Ù#∞Oz J=`«iOz# ã¨O^Õâ◊O ‰õÄ_»∞‰õΩ#fl ã¨fi~°æ =<åÅÖ’ "åiH˜
"åiÖ’x KåÖÏ =∞OkÖ’ `«Åa~°∞ã¨∞ `«Ñʨ ‰õΩO_® „Ѩ"âÕ O◊ HõeÊOKÕ"å~°=Ú.
`«<åxfl, u~°™ê¯~°ÉÏè "å<Õfl =$kú KÕã∞¨ OÎ k. 66 "å~°∞ QÆ#Hõ `Ò~å`«∞‰õÄ, WOrÅ∞‰õÄ,
WOHÍ, "Õ∞=Ú "åi=∞^茺 „Ѩà◊Ü«∞k#O `«=∞ „ѨÉèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù# `«=∞ =^ŒÌ‰õΩ ѨOѨ
=~°‰õÄ q~À^èŒO, q^Õfi+¨O LO_ÕÖÏ |_ç# ^•xH˜ Hõ@∞ì|_ç LO>Ë117 "å~°∞
KÕâß=Ú. "å~°∞ Ü«Ú^•úyflx ~å*Ëã#≤ ѨC `«=∞ÃÑ#· ∞Op, „H˜Ok #∞Op ѨÙ+¨¯ ÅOQÍ
_»ÖÏ¡, JÖÏ¡ÇÏπ ^•xfl PiÊ "Õ™êÎ_∞» .114 Láêkèx á⁄O^Œ∞`«∂, Ǩ~ÚQÍ u<Õ
"å~°∞ Éèí∂q∞Ö’ HõÖ’¡ÖÏxfl ˆ~ÔHuÎã¨∂Î "å~°∞.118 "åiÖ’ XHõ =~°Oæ =∂„`«O
u~°∞QÆ∞`«∞O\Ï~°∞.115 HÍQ͆ JÖÏ¡ÇÏπ HõÖ’¡Å =∞^èÕº=∂~°æO J=ÅOaã¨∞ÎOk. HÍx
[#‰õΩÅ#∞ ZO`«=∂„`«O „¿Ñq∞OK«_∞» . "åiÖ’x J`«ºkè‰Ωõ Å∞ KÕ¿ã Ѩ#∞Å∞ KåÖÏ
65 XHõ"àÕ ◊ D „QÆO^ä=Œ ǨïÖË QÆ#Hõ K≥_q¤» .119
qâ◊fiã≤Oz, ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ`À ‰õÄ_»∞‰õΩ#fl X_çQ\Æ ‰ì Ωõ O_® L#fl@¡~Ú`Õ – JÖÏ¡ÇÏπ "åix =∞xflOz, ã¨fi~°æ „Ѩ"âÕ ßxH˜ J~°∞›Å∞QÍ
(`«MÏfi) q^è•<åxfl116 J=ÅOaOz Y~å~°∞KÕ¿ã"å_»∞.
g∞‰õΩ „Ѩ™êkOKå_»∞. g∞~°∞ QÆ#Hõ JÖÏ¡ÇÏπ J#∞„QÆÇ¨ Å#∞ ÖˇH¯˜ OK«^eŒ ¿ãÎ ÖˇH¯˜ OK«Ö~Ë ∞° . 117. `Ò~å`«∞, WOrÅ∞ „QÆO^ä•Å#∞ J#∞ã¨iOK«@=∞O>Ë J~°O÷ P „QÆO^ä•ÅÖ’ W=fi|_ç#
x[OQÍ =∂#=Ù_»∞ Jq"ÕH˜, Hõ$`«Ñ¶¨Úfl_»∞—— (W„ÉÏÇ‘Ï"£∞–34). P^ÕâßÅ#∞, LѨ^ÕâßÅ#∞ áê\˜OK«@O, "å\˜Ö’ JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨)#∞
ǨÏnã¨∞Ö’ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) D q^èOŒ QÍ „Ѩ=zOKå~°∞ : ''JÖÏ¡ÇÏπ qâ◊fiã≤OKåÅ#fl JOâ◊O ‰õÄ_® LOk. '==∂ LOlÅ— JO>Ë PHÍâ◊ „QÆO^ä•ÅxflO\˜h
‰õΩ_çK≥~Úº xO_ç LOk. ˆ~~ÚO|=à◊√¡ PÜ«∞# Y~°∞ÛÃÑ_»∞`«∂ L<åfl JO^Œ∞Ö’ qâ◊fiã≤OK«@=∞#fl=∂@. "å\˜Ö’ k=º Y∞~üP<£ ‰õÄ_® XHõ\ ˜. "≥Ú`åÎxH˜ "å~°∞
`«~°∞QÆ∞^ŒÅ LO_»^Œ∞. Éèí∂=∂ºHÍâßÅ#∞ xi‡Oz#ѨÊ\˜ #∞Op PÜ«∞# W™ê¡O ã‘fiHõiOKåÅ#fl=∂@!
Y~°∞ÛÃÑ_»∞`«∂<Õ L<åfl_»∞. HÍx PÜ«∞# KÕu Y*Ï<åÖ’ ZÖÏO\˜ Ö’@∂ 118. ÃÑ·#∞Oz, „H˜Ok #∞Oz Láêkèx á⁄O^Œ@=∞<Õ Ñ¨^ŒO Juâ◊Ü≥∂H˜ÎQÍ „ѨÜ≥∂yOK«
U~°Ê_»ÖË^Œ∞........—— (|∞MÏs – =Úã≤¡O). |_çOk. JO>Ë PHÍâ◊O #∞Oz =~°¬O ‰õΩ~°=@O, Éèí∂=ÚÖ’¡ #∞Oz ѨO@Å∞
114. JO>Ë "å~°∞ ZѨC_»∞ g∞ÃÑ· HõÜ∂« ºxH˜ HÍÅ∞^Œ∞qfi<å JÖÏ¡ÇÏπ ^•xfl ==Ú‡KÕã∞¨ <Î åfl_»∞. ѨÙ+¨¯ÅOQÍ Ñ¨O_»@O J#fl ÉèÏ=OÖ’ WÖÏ J#|_çOk. k=º Y∞~üP<£Ö’<Õ =∞~ÀKÀ@
"åi ‰õΩ„@#∞ "åiÃÑ·<Õ ~°∞^Œ∞Ì`«∞<åfl_»∞. D q+¨Ü∞« O =∞~À q^èOŒ QÍ K≥Ñʨ |_çOk–''ѨÙ~°=ÚÖ’¡x „Ѩ[Å∞ qâ◊fiã≤Oz, ^≥=· ÉèHí Î̃
115. ~å[ºOÖ’ J~åK«HÍxfl, J=º=ã¨÷#∞ ã¨$+≤ìOK«@O J<Õk "åi =∞~À ^Œ∞~°Å"å@∞. Ѩ~åÜ«∞}∞Å∞QÍ =∞ã¨Å∞‰õΩx L#fl@¡~Ú`Õ "Õ∞=Ú "åiHÀã¨O Éè∂í =∂ºHÍâßÅ â◊√ÉèÏÅ
^Õ=Ù_»∞ HõÖ’¡Å [#‰õΩÅ#∞ W+¨ìѨ_»_»#fl ã¨OQÆu "åiH˜ `≥eÜ«∞Hõ HÍ^Œ∞, `≥Å∞ã¨∞. ^•fi~åÅ#∞ `≥~°z"Õ¿ã"å~°O——(JÖò P~åѶπ–96).
HÍx "åi QÆ∞}O =∂~°^Œ∞. 119. "åiÖ’x "≥∞*Ïi\© [#∞Å∞ qâßfi㨠=∂~åæxfl J=ÅOaOK«Ö^Ë ∞Œ . "å~°∞ `«=∞ u~°™ê¯~°
116. JO>Ë JÖÏ¡ÇπÏ HÀ~°∞‰õΩ<Õ q^èŒOQÍ "å~°∞ ѨiѨÓ~°‚ qâßfiã¨∞Å∞QÍ x~°∂Ñ≤OK«∞‰õΩx, "≥·YiÃÑ· áê`«∞‰õΩáÈÜ«∂~°∞. =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) ^≥·=^Ò`«ºOÃÑ· "å~°∞ U=∂„`«O
JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) ^≥·=^Ò`åºxfl "å~°∞ JOwHõiOz, áêѨHÍ~åºÅ‰õΩ ã¨`«º|^Œú"≥∞ÿ# "≥·Yix J=ÅOaOK«ÖË^Œ∞. `«=∞ D =∞O‰õΩ`«#O, ÃÑ_»ã¨i ^èÀ~°}˜<Õ
^Œ∂~°OQÍ =∞ã¨Å∞‰õΩx LO>Ë – JO>Ë =ÚYºOQÍ +≤~°∞¯ J<Õ =∞ǨѨ~å^è•xH˜ WHõ¯_» K≥_»¤Ñ¨#∞Å∞QÍ ¿Ñ~˘¯#@O [iyOk. WHõ =∞^èÕº=∂~åæxfl J=ÅOaOKÕ =~°æO
JO>Ë J|∞ÌÖÏ¡ a<£ ã¨ÖÏO (~°l) `«k`«~°∞Å∞ J#fl=∂@. J~Ú`Õ "åi ã¨OYº 8,
515 516
5. JÖò =∂~Ú^• ÖÏ Ü«ÚÇ≤Ï|∞ƒÖϡǨï
67 F „Ѩ=HÍÎ! h „ѨÉèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù #∞Oz
hÃÑ· J=`«iOѨ*ËÜ«∞|_ç# ^•xx
(„Ѩ[ʼnõΩ) JO^Œ*ˇ~Úº. XHõ"Õà◊ #∞=Ùfi
QÆ#Hõ D Ѩx K≥Ü«∞ºHõáÈ`Õ, ^≥·=„Ѩ=HõÎQÍ
h=Ù h ^èŒ~å‡xfl x~°fiiÎOK«x "å_»==Ù
`å=Ù.120 JÖÏ¡ÇπÏ x#∞fl „Ѩ[Å (H©_»∞)
#∞Oz HÍáê_»∞`å_»∞.121 xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
JÖÏ¡ÇÏπ u~°™ê¯~°∞ʼnõΩ ã¨<å‡~°Oæ K«∂Ѩ_∞» .
9H˜ q∞Oz ÖË^Œ∞. ѨÓ~°fiO "å~°∞ Ü«¸^Œ∞Å∞QÍ LO_Õ"å~°∞. `«~°∞"å`« W™ê¡O
ã‘fiHõiOKå~°∞.
120. JO>Ë (F „Ѩ=HÍÎ!) g∞ÃÑ· J=`«iOѨ*ˇÜ«∞º|_Õ q+¨Ü«∂ÅxflO\˜h x~°ƒùÜ«∞OQÍ,
ÃÇÏK«∞Û`«Q∞Æ Åæ ∞ ÖˉΩõ O_® g∞~°∞ [#∞ʼnõΩ JO^Œ*Ü
ˇ ∞« ºO_ç Jx ^Õ=Ù_»∞ LѨ^tÕ ã¨∞<Î åfl_»∞.
PÜ«∞# (ã¨Jã¨O) JÖψQ KÕâß~°∞. JO^Œ∞ˆH Ǩτ[`ü P~Úëê (~°.J<£Ç¨) WÖÏ
JO@∞<åfl~°∞: ''^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) H˘xfl q+¨Ü«∂Å#∞ `≥Å∞Ѩ‰õΩO_® ^•zÃÑ\Ïì~°∞
Jx J#∞=∂xOz#"å_»∞ J|^ŒúO ѨeHÍ_»∞—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs : 4855). JÖψQ,
''g∞ ^ŒQÆæ~° Y∞~üP<£ Q͉õΩO_® '=Ç‘Ï— ^•fi~å JOk# =∞ˆ~^Œ<åfl q+¨Ü«∞O LO^•?——
Jx Ǩτ[`ü Jb (~°l)x J_çy#ѨC_»∞ PÜ«∞# ''ÖË^Œ——x „Ѩ=∂}O KÕã≤ =∞s
K≥áêÊ~°∞. PÜ«∞# (~°l) WÖÏ J<åfl~°∞ : ''HÍHõáÈ`Õ <å ^ŒQÆæ~° Y∞~üP<£ J=QÍǨÏ#
LOk. D J=QÍǨÏ<å â◊H˜Îx JÖÏ¡ÇπÏ `å#∞ HÀi# "åiH˜ „Ѩ™êk™êÎ_»∞—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ
|∞MÏs : 3 – 69). JOu=∞ ǨÏ*ò Ü«∂„`« ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) `«#
ÅHõ=∆ ∞Ok ÖË^• ÅH∆Í 40 "ÕÅ=∞Ok ã¨ÇϨ K«~∞° Å ã¨=¸Ç¨xfl L^ÕtÌ ºOz „ѨãO¨ yã¨∂Î
WÖÏ J<åfl~°∞ : ''g∞ Jaè„áêÜ«∞O Uq∞\©? <Õ#∞ <å Hõ~°Î"åºxfl x~°fiiÎOKå<å
ÖË^•?—— nxH˜ ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å∞ ''`«=∞~°∞ ^≥·=ã¨O^Õâßxfl JO^Œ*Ëâß~°h, Hõ~°Î"åºxfl
x~°fiiÎOKå~°h, „âıÜ≥∂aèÖÏ+≤QÍ "≥∞eQÍ~°h "Õ∞=Ú ™êHõ∆ ºq∞ã¨∞Î<åfl=Ú—— Jx =ÚHõÎ
HõO~îO° `À |^Œ∞eKåÛ~°∞. PÜ«∞# (ã¨) PHÍâ◊O "≥Ñ· Ù¨ „"Õe`À ã¨O[˝ KÕã∂¨ Î ''F JÖÏ¡ÇÏπ !
nxH˜ #∞"Õfi ™êH˜∆q—— Jx =¸_»∞™ê~°∞¡ ѨeHÍ~°∞. (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs : H˜`å|∞Öò
ǨÏ*ò – ÉÏ|∞ ǨÏ[˚`«∞#flc ã¨Å¡ÖϡǨï JÖˇ·Ç≤Ï = ã¨Å¡O).
121. JÖÏ¡ÇπÏ `«# J^Œ∞ƒù`« â◊H˜Î ^•fi~å#∂, „áêѨOzHõ HÍ~°HÍÅ ^•fi~å#∂ `«# ã¨O^Õâ◊
ǨÏ~°∞}˜‚ ZÅ¡ÑC¨ _»∂ ^Œ∞+ì̈â‰◊ Ωõ ÅÎ ÉÏi#∞Oz HÍáê_»∞`«∂ LO_Õ"å_»∞. „áêѨOzHõOQÍ
K«∂¿ãÎ – PÜ«∞# (ã¨) Ñ≤#`«O„_ç J~Ú# J|∂ `åeÉò ǨÏ$^ŒÜ«∞OÖ’ PÜ«∞# (ã¨)
Ѩ@¡ Jq∞`«"≥∞ÿ# J"åº*Ï#∞~åQÍÅ#∞ á⁄O^Œ∞Ѩ~°Kå_»∞. J|∂ `åeÉò XHõ "≥·Ñ¨Ù
517
261 5. JÖò =∂~Ú^• 6= áê~å
68 (F „Ѩ=HÍÎ!) "åiH˜ K≥ѨC : ''F
„QÆO^äŒ=ǨïÖÏ~å! g∞~°∞ `Ò~å`«∞#∂,
WOrÅ∞#∂, g∞ „ѨÉèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù# g∞
=^ŒÌ‰õΩ ѨOѨ|_ç# ^•xh (g∞ rq`å
ÅÖ’) <≥ÅH˘ÅÊ#O`«=~°‰õÄ g∞~°∞ U
^è~Œ ‡° OÃÑ<· å ÖË#>Ë.¡ —— h „ѨÉ∞íè =Ù `«~Ñ° Ù¨¶ #
hÃÑ· J=`«iOѨ*Ü Ë ∞« |_ç#k "åiÖ’x
J<Õ‰õΩÅ `«Åa~°∞ã¨∞`«<åxfl, u~°™ê¯~°
"≥·Yix =∞iO`« JkèHõO KÕã¨∞ÎOk.122
Hõ#∞Hõ h=Ù D u~°™ê¯~°∞ÅÃÑ· kQÆ∞Å∞
K≥O^Œ‰Ωõ .
ã¨`«ºu~°™ê¯iQÍ LO@∂<Õ, =∞~À"≥·Ñ¨Ù ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨)‰õΩ JO_»QÍ xÅ|_®¤~°∞. Wk
‰õÄ_® |Ǩïâß ^≥=· bÅ J~Ú LO_»=K«∞Û. |Ǩïâß PÜ«∞# QÆ#Hõ W™ê¡O ã‘fiHõiOz
LO>Ë Y∞Ô~+· π ã¨~åÌ~∞° Å∞ PÜ«∞xfl ‰õÄ_® "≥e"Õ¿ã"åˆ~"≥∂! J|∂ `åeÉò K«xáÈ~Ú#
`«~°∞"å`« H˘O`«=∞Ok Y∞Ô~·+¨µ <åÜ«∞‰õΩÅ ^•fi~å, =∞n<å J<åû~°¡ ^•fi~å JÖÏ¡ÇπÏ
PÜ«∞# (ã¨)‰õΩ `À_®Ê@∞#O^Œ*âË ß_»∞. Z@ìHˆ ʼnõΩ D 67= PÜ«∞`«∞ J=`«iOzOk.
P ~ÀA#∞Op PÜ«∞# (ã¨) `«#‰õΩ ~°Hõ∆}QÍ, ѨǨÏ~åQÍ Z=~°∂ LO_»#=ã¨~°O
ÖË^Œx K≥¿ÑÊâß~°∞. P `«~°∞"å`« ‰õÄ_® Z<Àfl ã¨OH˜¡+¨ì Ѩiã≤÷`«∞Å∞ U~°Ê_®¤~Ú. HÍh
^Õ=Ù_»∞ `«# „Ѩ=HõÎ#∞ ^Œ∞~å‡~°∞æÅ #∞Oz HÍáê_®_»∞. Ü«¸^Œ∞Å∞ `«=∞ ‰õΩ„@Å∞,
‰õΩ`«O„`åÅ ^•fi~å PÜ«∞# (ã¨)‰õΩ JѨHÍ~°O `«ÅÃÑ@ìÉ’~Ú#ѨC_»ÖÏ¡ ^Õ=Ù_»∞ '=Ç‘Ï—
^•fi~å ‰õΩ„@Å#∞ |Ü«∞@ÃÑ\Ïì_»∞. Ǩϟ~åǨϟs áÈ~å\ÏÅÖ’ ã¨~Ú`«O Jqâßfiã¨∞Å
^•_ç#∞Oz PÜ«∞xfl ~°H˜∆OKå_»∞.
122. Wk ^≥·= ã¨O„Ѩ^•Ü«∞O. ã¨<å‡~°æO „áêÑ≤ÎOK«@"≥∞ÿ<å, JѨ=∂~°æO ÅaèOK«@"≥∞ÿ<å –
Jk =∞x+≤ KÕ¿ã H˘xfl Ѩ#∞ÅÃÑ· ‰õÄ_® P^è•~°Ñ¨_ç LO@∞Ok. H˘xfl =∞Oz
Ѩ#∞Å =¸ÅOQÍ =∞x+≤ qâßfiã¨OÖ’, ã¨^Œfi~°Î#Ö’, ã¨^Œ∞ƒkúÖ’, „âıÜ≥∂^•Ü«∞Hõ"≥∞ÿ#
Ѩi*Ï˝#OÖ’ =$kú [~°∞QÆ∞`«∞Ok. JÖψQ =∞iH˘xfl ^Œ∞ëê¯~åºÅ =¸ÅOQÍ
Jqâßfiã¨OÖ’, `«Åa~°∞ã¨∞`«#OÖ’ =$kú HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. D JOâßxfl JÖÏ¡ÇπÏ k=º
Y∞~üP<£Ö’ Z<ÀflKÀ@¡ „Ѩ™êÎqOKå_»∞. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : 1. ''D Y∞~üP<£ qâßfiã¨∞ʼnõΩ
=∂~°æ^Œ~°≈HõO =∞iÜ«Ú ã¨fiã¨÷`« KÕ‰õĈ~Ûk. HÍx qâ◊fiã≤OK«x "åi K≥=ÙʼnõΩ K≥=Ù_»∞
LOk. "åi Hõà◊§‰õΩ Wk QÆO`«—— (Ǩg∞"£∞ Jã¨û[ÌÇπÏ – 44). 2. ''qâßfiã¨∞ʼnõΩ
ã¨fiã¨÷`«#∞, HÍ~°∞}Ϻxfl KÕ‰õĈ~Û q+¨Ü«∂Å#∞ "Õ∞=Ú D Y∞~üP#∞Ö’ J=`«iOѨ
518
5. JÖò =∂~Ú^• ÖÏ Ü«ÚÇ≤Ï|∞ƒÖϡǨï 262 5. JÖò =∂~Ú^• 6= áê~å
69 =Úã≤¡=ÚÖˇ·<å, Ü«¸^Œ∞Öˇ·<å, 72 ''JÖÏ¡ÇπÏ (JO>Ë) =∞~°º"£∞
™êa~¸Öˇ·<å, #™ê~å („ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞) ‰õΩ=∂~°∞_»QÆ∞ =∞ã‘ÇπÏÜÕ∞——125 Jx
J~Ú<å – Z=~°~Ú<å 㨈~–"å~°∞ QÆ#Hõ K≥Ñ≤Ê#"å~°∞ xã¨ûO^ÕǨÏOQÍ Jqâßfi™ê
JÖÏ¡ÇπÏ#∞, JOu=∞ k<åxfl qâ◊fiã≤Oz, xH˜ áêÅÊ_ç#>Ë¡. Ü«∞^•~å÷xH˜ =∞ã‘ÇπÏ
ã¨^•K«~°} KÕã≤#@¡~Ú`Õ "åiÔHÖÏO\˜ Y∞^Œ∞ÌQÍ "åi`À WÖÏ Ñ¨eHÍ_»∞ : ''F
ÉèíÜ«∞OQÍh, zO`«QÍh LO_»É’^Œ∞.123 W„™ê~¸Å∞ =Oâ◊ã∞¨ Ö÷ Ï~å! <å‰õÄ, g∞‰õÄ
70 "Õ∞=Ú W„™ê~¸Å∞ ã¨O`«u "åi „ѨÉèí∞"≥·# JÖÏ¡ÇπÏ#∞ =∂„`«"Õ∞ ѨÓlO
#∞O_ç QÆ\ì˜ "åQÍÌ#O fã¨∞‰õΩ<åfl=Ú. "åi K«O_ç.——126 Z=_»∞ JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ ã¨ÇϨ =~°∞Î
=^ŒÌ‰õΩ „Ѩ=HõÎÅ#∞ ѨOáê=Ú. HÍx "åi Å∞QÍ W`«~°∞Å#∞ HõeÊOKå_À JÖÏO\˜
=∞<ÀcèëêìxH˜ q~°∞^Œú"≥∞ÿ# P^ÕâßÅ#∞ "åxHÀã¨O JÖÏ¡ÇÏπ ã¨fi~åæxfl x¿+kèOKå_»x
„Ѩ=HõÎÅ∞ "åi =^ŒÌ‰õΩ fã¨∞‰õΩ=zÛ#ѨC `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç. J`«x x"åã¨O #~°HÍyfl.
_»ÖÏ¡ "å~°∞ „Ѩ=HõÎÅÖ’ H˘O^Œix ^Œ∞~å‡~°∞æʼnõΩ ã¨Ç¨Ü«∞Ѩ_Õ "å_≥=_»∂
kèH¯õ iOKå~°∞, =∞iH˘O^Œix ǨÏ`«º KÕã∂¨ Î LO_»_∞» .127
L<åfl~°∞.
"å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ "≥·Ñ¨Ù‰õΩ =∞~°e, ѨâßÛ`åÎѨO K≥O^ŒQÍ JÖÏ¡ÇπÏ "åi ѨâßÛ`åÎáêxfl
71 `«=∞‰õΩ U LѨ„^Œ==¸ P"≥∂kOKå_»∞. "åiH˜ XHõ J=HÍâ◊O WKåÛ_»∞. HÍx P J=HÍâßxfl ‰õÄ_® "åiÖ’x
ã¨OÉèíqOK«^Œx "å~°∞ `«ÅáÈâß~°∞. D KåÖÏ=∞Ok ã¨kfixÜ≥∂QÆO KÕã¨∞HÀÖË^Œ∞. Ѷ¨e`«OQÍ =∞m§ "åiÃÑ· ^≥·=tHõ∆
HÍ~°}OQÍ "å~°∞ QÆ∞_ç"¤ å~°∞QÍ, K≥q\˜ q~°∞K«∞‰õΩѨ_Oç k.
"å~°∞QÍ „Ѩ=iÎOKå~°∞. J~Ú`Õ P
`«~∞° "å`« JÖÏ¡ÇÏπ "åi ѨâßÛ`åÎáêxfl 125. 17= PÜ«∞`«∞Ö’ ‰õÄ_® D q+¨Ü«∞O K≥ѨÊ|_çOk. „QÆO^äŒ=ǨïÅ =∂~°æqÇ‘Ï#`«
JOwHõiOKå_»∞. HÍx P `«~∞° "å`« ‰õÄ_® „Ѩ™êÎ=#‰õΩ ~å=@O =Å¡ =∞~À™êi D q+¨Ü«∞O ѨÙ#~å=$`«=∞~ÚOk. Uã¨∞#∞
"åiÖ’ KåÖÏ=∞Ok JO^è∞Œ Å∞, |kè~∞° Å∞ ^Õ=Ù_»∞QÍ `«ÅáÈã¨∞Î#fl „ÔH·ã¨Î= =~°æO "åi Ju"å^ŒO WHõ¯_» YO_çOK«|_çOk.
J~ÚáÈÜ«∂~°∞.124 JÖÏ¡ÇÏπ "åi KÕ+ì¨ 126. =∞~°º"£∞ ‰õΩ=∂~°∞_»QÆ∞ =∞ã‘ÇπÏ (Uã¨∞„H©ã¨∞Î) áêÅ∞ `åQÆ∞`«∞#fl Ѩã≤`«#OÖ’<Õ
ÅxflO\˜h K«∂ã¨∂<Î Õ L<åfl_»∞. =∂\Ï¡_»@O "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ\˜ì, Jxfl\˜Hõ<åfl =ÚO^Œ∞ `å#∞ '^Õ=Ùx ^•ã¨∞}˜‚— Jx
*Ëã∞¨ <Î åfl=Ú. J~Ú`Õ áêáê`«∞‡Å‰õΩ "å\˜ ^•fi~å #+¨Oì `«Ñʨ =∞~˘Hõ\ ˜ =$kú J=^Œ∞—— „ѨHõ\ ˜OKå_»∞ (™ê^è•~°}OQÍ Ô~O_Õà◊¡Hõ<åfl `«‰õΩ¯= =Ü«∞ã¨∞Ö’ L#fl Ѩã≤Ñ≤Å¡Å∞
(|h W„™ê~¸Öò – 82). =∂\Ï¡_»ÖË~°∞). PÜ«∞# (Uã¨∞) WÖÏ J<åfl~°∞ : ''<Õ#∞ JÖÏ¡ÇπÏ ^•ã¨∞_»#∞, PÜ«∞#
„Ѩ=HõÎ#∞. PÜ«∞# <å‰õΩ „QÆO^ä•xfl ‰õÄ_® "˘ã¨QÍ_»∞—— (=∞~°º"£∞ – 30). JO>Ë
123. D q+¨Ü«∞O JÖò |Y~å ã¨∂~åÖ’x 62= PÜ«∞`«∞Ö’ ‰õÄ_® =zÛOk. QÆ=∞xO `å#∞ ^Õ=Ùx ^•ã¨∞}˜‚ Jx PÜ«∞# <˘H˜¯ =Hͯ}˜OKå~°∞. ÃÑ^ŒÌ"å~°~Ú# `«~åfi`«
K«QÅÆ ~°∞.
‰õÄ_® PÜ«∞# `«# *Ïu "åiH˜ D ã¨O^Õâ◊"Õ∞ ~ÚKåÛ~°∞. PÜ«∞# (Uã¨∞) WÖÏ
124. `«=∞ÔHÖÏO\˜ tHõ∆ Ѩ_^» xŒ "å~°#∞‰õΩ<åfl~°∞. HÍx ^≥=· ã¨O„Ѩ^•Ü«∞O „ѨHÍ~°O "åiÃÑ· J<åfl~°∞: ''xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ <å‰õÄ „ѨÉèí∞"Õ, g∞‰õÄ „ѨÉèí∞"Õ. HÍ|\˜ì g∞~°O`å
XHõ PѨ^Œ =zÛѨ_çOk. J^Õq∞@O>Ë, ã¨`åºxfl ѨiH˜OKÕ q+¨Ü«∞OÖ’ "å~°∞ PÜ«∞# ^•ã¨º"Õ∞ KÕÜ«∞O_ç. W^Õ ~°∞A=∂~°æO—— (Pe W„=∂<£ : 51). `«e¡ X_çÖ’
=∞iO`« JO^èŒ∞Öˇ·áÈÜ«∂~°∞. ã¨`«º ã¨O^Õâ◊O "åi Hõ~°‚ѨÙ\ÏʼnõΩ ™ÈHõÖË^Œ∞. JѨC_»∞
519 520
5. JÖò =∂~Ú^• ÖÏ Ü«ÚÇ≤Ï|∞ƒÖϡǨï 263 5. JÖò =∂~Ú^• 6= áê~å
73 ''JÖÏ¡ÇπÏ =ÚQÆ∞æiÖ’ =¸_»="å_»∞—— 74 "å~°∞ JÖÏ¡ÇÏπ "≥Ñ· Ù¨ #‰õΩ =∞~°Å~å?
Jx J#fl"å~°∞ ‰õÄ_® =Ú=∂‡\˜H© Hõ∆=∂Ѩ} HÀã¨O PÜ«∞xfl "Õ_»∞HÀ~å?
u~°™ê¯~åxH˜ (‰õΩ„Ѷπ‰õΩ) áêÅÊ_ç#>Ë¡.128 JÖÏ¡ÇπÏ Jáê~°OQÍ Hõ∆q∞OKÕ"å_»∞,
"åã¨"Î åxH˜ XHõ¯_≥#· JÖÏ¡ÇÏπ `«Ñʨ =∞~À Jq∞`«OQÍ Hõ~∞° }˜OKÕ"å_»∞ ‰õÄ_®.
P~å^茺^≥·=O ÖË<ÕÖË_»∞. XHõ"Õà◊ "å~°∞ 75 =∞~°º"£∞ ‰õΩ=∂~°∞_≥·# =∞ã‘ÇπÏ XHõ
QÆ#Hõ `«=∞ D =∂@Å#∞ =∂#∞HÀHõáÈ`Õ, „Ѩ=HõÎ `«Ñ¨Ê =∞ˆ~g∞ HÍ_»∞. PÜ«∞#‰õΩ
"åiÖ’ u~°™ê¯~°"≥·YiÃÑ· LO_Õ "åiH˜ =Ú#∞Ѩ٠‰õÄ_® ZO`À=∞Ok „Ѩ=HõÎÅ∞
ÉÏ^è•Hõ~°"≥∞ÿ# tHõ∆ `«Ñ¨Ê‰õΩO_® QÆuOKå~°∞. PÜ«∞# `«e¡ ã¨^Œfi~°Î#∞
JO@∞‰õΩO@∞Ok. ~åÅ∞.129 P `«b¡ H˘_»∞‰õΩe~°∞=Ù~°∂
L#flѨC_»∞ PÜ«∞# K≥Ñ≤ÊOk ‰õÄ_® ~Ú^Õ (K«∂_»O_ç : =∞~°º"£∞ ã¨∂~å 36= J#flO u<Õ"åˆ~.130 K«∂_»∞, "Õ∞=Ú "åi
=K«#O). „Ѩà◊Ü«∞k<åxH˜ =ÚO^Œ∞ PÜ«∞# kq #∞Oz Éèí∞qH˜ ky=zÛ#ѨC_»∞ =ÚO^Œ∞ U q^èŒOQÍ x^Œ~°≈<åÅ#∞
‰õÄ_® „ѨѨOK« =∂#"åox ^Õ=Ùx UHõ`«fiO =∞iÜ«Ú ^≥·"å~å^èŒ# "≥·Ñ¨ÙˆH Ñ≤Å∞™êÎ~°∞ qâ◊nHõiã¨∞<Î åfl"≥∂! J~Ú<å "å~°∞ ZÖÏ
QÍx `«##∞ ѨÓlOK«=∞x K≥ѨÊ~°∞. D q+¨Ü«∞O ã¨Ç‘ÏÇπÏ Ç¨Ïnã¨∞Å ^•fi~å ~°∂_èô uiyáÈ`«∞<åfl~À K«∂_»∞!
J=Ù`ÀOk. =Úã≤O¡ q^•fiOã¨∞ÅO^Œi =∞^蕺 D q+¨Ü∞« OÃÑ· UHÍaè„áêÜ«∞O LOk. Jqâßfi™êxH˜ áêÅÊ_ç#>Ë,¡ =ÚQÆ∞iæ Ö’ =¸_»="å_»∞ JÖÏ¡ÇÏπ J<Õ '„u`«fiO— ÉèÏ=##∞
127. Uã¨∞„H©ã¨∞Î (D™ê JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) áêÅ∞ „`åˆQ =Ü«∞ã¨∞Ö’<Õ `å#∞ ^Õ=Ùx ^•ã¨∞}˜‚, Hõey L#fl"å~°∞ ‰õÄ_® Jqâßfi™êxH˜ X_çQÆ\Ïì~°∞.
^Õ=Ùx „Ѩ=Hõ#Î ∞ Jx K≥Ñʨ @"Õ∞QÍHõ, ÃÑ^Œ~Ì Ú# `«~åfi`« ‰õÄ_® W^Õ „ѨH@ õ # KÕâß~°∞. 129. J~°cÖ’ =∞~°º"£∞ #∞^ÕÌtOz 'ã≤nÌY`«∞<£— Jx J#@O [iyOk. ã≤nÌY`«∞<£ JO>Ë
^•O`À áê@∞ +≤~¯ü (|Ǩï^≥"· å~å^è#Œ )#∞ YO_çOKå~°∞. +≤~¯ü Ü≥ÚHõ¯ ÉèÜ í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ qâßfiã¨∞~åÅ∞, Éèí‰õΩÎ~åÅ∞ J#fl J~å÷Å∞ =™êÎ~Ú. P"≥∞QÍ~°∞ ã¨~Ú`«O D™ê#∞
Ѩ~º° =™ê<åxfl ‰õÄ_® ã¨Ê+¨Ñì i¨ Kå~°∞. +≤~¯ü =¸ÅOQÍ #~°HOõ Ö’H˜ <≥\"ì˜ Ü
Õ ∞« |_ç#"å}˜‚ ^≥=· „Ѩ=HõQÎ Í qâ◊fiã≤OK«@"Õ∞ QÍHõ, PÜ«∞# WKÕÛ ã¨O^Õâßxfl ã¨`º« =∞x ^è$Œ gHõiOKå~°∞.
|Ü«∞\˜H˜ f¿ã"å_≥=_»∂ LO_»_»x ÃÇÏK«ÛiOKå~°∞. nxfl|\˜ì J~°÷=∞ÜÕ∞º^Õq∞@O>Ë P"≥∞QÍ~°∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎÅ HÀ=‰õΩ K≥Ok# "å~°∞ HÍ~°∞.
128. „ÔH·ã¨Î=ÙÖ’¡x WOH˘Hõ =~°æO "åi QÆ∞iOz WHõ¯_» „Ѩ™êÎqOK«@O [iyOk. "å~°∞ H˘O`«=∞Ok Ǩτ[`ü =∞~°º"£∞`À áê@∞ WãπǨMò (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) `«e¡ J~Ú#
''„u`«fiO—— ÃÑ· qâßfiã¨O Hõey LO_Õ"å~°∞. nxHÀã¨O "å~°∞ ~ÚzÛ# x~°fiK«#OÃÑ· Ǩτ[`ü ™ê~å#∞, Ǩτ[`ü =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) `«e¡x ‰õÄ_® ^≥·=„Ѩ=HõÎÅ∞QÍ
ã¨fiÜ«∞OQÍ "åiÖ’<Õ qÉè^Ë •Å∞<åfl~Ú. "≥Ú`åÎxH˜ g~°∞ JÖÏ¡ÇÏπ `Àáê@∞ =∞~À ~Ú^ŒiÌ H˜ `«ÅáÈâß~°∞. "åi D `«ÅOѨ٠ã¨Ô~·OkHÍ^Œ∞. "å~°∞ `«=∞ `«ÅOѨىõΩ P^è•~åÅ∞
– JO>Ë D™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)#∞, PÜ«∞# `«e¡ =∞~°º"£∞ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)#∞ ‰õÄ_® ‰õÄ_® ¿Ñ~˘¯<åfl~°∞. Ǩτ[`ü =∞~°º"£∞`À#∂, Ǩτ[`ü ™ê~å`À#∂ ^≥·=^Œ∂`«Å∞
=∂\Ï¡_®~°h, Ǩτ[`ü =¸™ê `«e¡QÍi =^ŒÌ‰õΩ ^Õ=Ù_»∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ =Ç‘Ï Ñ¨Oáê_»x,
^≥·"åÅ∞QÍ H˘eKå~°∞. HÍx D "Õ∞~°‰õΩ D™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) Z#fl_»∂ K≥ѨÊÖË^Œ∞. JO^Œ∞=Å¡ D =ÚQÆ∞æih ^≥·=„Ѩ=HõÎÅ∞QÍ ÉèÏqOK«=K«Û#flk gi "å^Œ#. J~Ú`Õ
P q+¨Ü«∞"Õ∞ Y∞~üP<£ D q^èŒOQÍ q=iOzOk. f~°∞Êk<å# ã¨~°fiÖ’Hõ „ѨÉèí∞=QÆ∞ J`«ºkèHõ =∞Ok q^•fiOã¨∞Å ^Œ$+≤ìÖ’ D "å^Œ# J`«ºO`« |ÅÇ‘Ï#"≥∞ÿ#k. ÃÑ·QÍ
JÖÏ¡ÇπÏ Ç¨Ï„[`ü D™ê (Uã¨∞„H©ã¨∞Î) #∞^ÕÌtOz WÖÏ J_»∞QÆ∞`å_»∞ : ''=∞~°º"£∞ Wk, ''"Õ∞=Ú Ñ¨OÑ≤# „Ѩ=HõÅÎ O`å ѨÙ~°∞+¨µÖË—— (Ü«¸ã¨∞Ñ¶π – 109) J#fl ^≥=· "å‰õΩ¯‰õΩ
‰õΩ=∂~°∞_»"≥·# F D™ê! JÖÏ¡ÇπÏ#∞ =^Œe ##∂fl, <å `«e¡x ^≥·"åÅ∞QÍ KÕã¨∞HÀO_ç q~°∞^ŒúOQÍ LOk. JO^Œ∞=Å¡ D "å^Œ# ѨiQÆ}#Ö’H˜ fã¨∞HÀ^ŒQÆæk HÍ^Œ∞.
Jx #∞=Ùfi [#∞Å`À K≥áêÊ"å?—— (JÖò =∂~Ú^Œ – 116). „ѨtflOKÕ D f~°∞#∞|\˜ì
130. Uã¨∞„H©ã¨∞ÎQÍh, =∞~°º"£∞QÍh ^Õ=Ùà◊√¡ HÍ~°#_®xH˜, "å~°∞ =∂#=ÙÅ∞ =∂„`«"Õ∞#x
É’^èŒÑ¨_Õ^Õq∞@O>Ë Uã¨∞„H©ã¨∞Î#∞, PÜ«∞# `«e¡x ‰õÄ_® „ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞ ^≥·"åÅ∞QÍ K≥Ñʨ \ÏxH˜ Wk „Ѩ|Å `å~å¯}O. ZO^Œ∞HõO>Ë J#fláêhÜ«∂Å∞ =∂#= J=ã¨~åÅ∞.
`«ÅáÈâß~°∞. "åi ^Œ$+≤ìÖ’ JÖÏ¡ÇπÏ =¸_»="å_»∞. Uã¨∞#∞ ^Õ=Ù_»∞QÍ #q∞‡#"å~°∞ ^Õ=Ù_≥·# "å_»∞ WÖÏO\˜ JHõ¯~°Å‰õΩ Jf`«∞_≥· LO\Ï_»∞.
521 522
5. JÖò =∂~Ú^• ÖÏ Ü«ÚÇ≤Ï|∞ƒÖϡǨï
76 "åi`À WÖÏ K≥ѨC : Uq∞\©, g∞~°∞
JÖÏ¡ Ç π Ï #∞ HÍ^Œ x g∞‰õ Ω #+¨ ì O QÍh,
ÖÏÉèOí QÍh KÕ‰Äõ ~ˆ Û JkèHÍ~°O ÖËx "åix
P~åkèã¨∞Î<åfl~å? JÖÏ¡ÇπÏ =∂„`«"Õ∞ Jhfl
q<Õ"å_»∞, ã¨~fi° =¸ `≥eã≤#"å_»∞.131
77 WÖÏ K≥¿ÑÊ~Ú : ''F „QÆO^äŒ=Ǩï
ÖÏ~å! g∞~°∞ g∞ ^èŒ~°‡OÖ’ J<åºÜ«∞OQÍ
ǨÏ^Œ∞ÌÅ∞ g∞~°HõO_ç.132 ѨÓ~°fiO `å=Ú
=∂~°æO #∞Oz `«Ñ¨Ê_»"Õ∞QÍHõ, ZO`À
=∞Okx =∂~°Oæ #∞Oz `«ÑÊ≤ Oz ~°∞A
=∂~°æ„Éèí+¨µìÖˇ·# "åi =∞<À"åOKè«Å#∞
J#∞ã¨iOK«HOõ _ç.——133
131. |Ǩï ^≥"· å~å^艌 Ωõ Å Jq"ÕHÍxfl, J=∂Ü«∞Hõ`åfixfl ~ÚHõ¯_» ZuÎ K«∂Ѩ@O [iyOk.
ZO^Œ∞HõO>Ë "å~°∞ `«=∞‰õΩ U=∂„`«O ÖÏÉè#í ëêìÅ∞ KÕ‰Äõ ~°ÛÖËx =ã¨∞=Î ÙÅ#∞, =º‰õΩÅÎ #∞
P~å^茺 ^≥·"åÅ∞QÍ KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. ÖÏÉèí#ëêìÅ ã¨OQÆu JÖÏ LOK«O_ç, Hõhã¨O
`«=∞#∞ "≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰õΩ<Õ "åi "≥Ú~°Å#∞ PÅH˜OKÕ, "åi =∞<À~°^ä•xfl `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<Õ
â◊H˜Î ‰õÄ_® "å\˜H˜ ("åiH˜) ÖË^Œ∞. D â◊H˜Î XHõ¯ JÖÏ¡ÇπψH ã¨fiO`«O. JO^Œ∞ˆH HõëêìÅ
#∞Oz QÆ>ˇìH˜¯OKÕ"å_»∞, JHõ¯~°Å#∞ fˆ~Û"å_»∞ JÖÏ¡ÇπÏ =∂„`«"Õ∞.
132. JO>Ë ã¨`åºxfl #q∞‡ #_»∞K«∞‰õΩ<Õ q+¨Ü«∞OÖ’ ǨÏ^Œ∞Ìg∞i „Ѩ=iÎOK«~å^Œx ÉèÏ=O.
^Õxfl U "Õ∞~°‰õΩ PK«iOK«=∞x J#|_çO^À P "Õ∞~°ˆH PK«iOKåe. ^èŒ~°‡OÖ’ U
=ã¨∞=Î Ù‰õΩ U ™ê÷~Ú LO^À ^•xfl P ™ê÷#OÖ’<Õ LOKåe. ÉèHí Ω qâßfi™êÅÖ’ J=^è∞Œ Å∞
g∞i ^≥·=^Ò`åºxfl, ^≥·=„Ѩ=HõÎ#∞ ^≥·=`«fiѨ٠™ê÷#OÖ’ „Ѩu+≤ªOK«@O ZO`«=∂„`«O
`«QÆ^Œ∞. HÍx „QÆO^äŒ=ǨïÖˇ·# g∞~°∞ („ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞) ^≥·=„Ѩ=HõÎ D™ê (Uã¨∞„H©ã¨∞Î –
J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO)#∞ UHõOQÍ ^≥=· `«fiѨ٠™ê÷#OÖ’ ‰õÄ~ÀÛɡ\ ì̃ ^è~Œ ‡° OÖ’ Juâ◊~ÚÖÏ¡~∞° .
ǨÏ^Œ∞gÌ ∞i „Ѩ=iÎOKå~°∞. D 'Ju"å^ŒO— Jxfl HÍÖÏÅ∂, Jxfl Ü«ÚQÍÖ’¡#∂ +≤~∞° ¯‰õΩ,
JѨ=∂~åæxH˜ ^•fi~°O `≥izOk. ™ê^è•~°}OQÍ =∞x+≤ `å#∞ #"Õ∞‡ "åix QÍ_èO» QÍ
„¿Ñq∞™êÎ_»∞. D „¿Ñ=∞ XHÀ¯™êi â◊$u q∞Oz ~åQÍ# Ѩ_»∞`«∞Ok. `«=∞ =∞^茺#
L#fl W=∂=Ú#∞, <åÜ«∞‰õΩ}˜‚, QÆ∞~°∞=Ù#∞ ‰õÄ_® ÃÑ·QÆO|~°∞Å =∂kiQÍ Ñ¨~°=∞
ѨÙh`«∞Å∞QÍ `«ÅáÈ™êÎ_»∞. JO^Œ∞ˆH "åix q=∞~°≈‰õΩ Jf`«∞Å∞QÍ ÉèÏq™êÎ_»∞.
^Œ∞~°^Œ$+¨ì=âß`«∂Î D 'Ju"å^ŒO— =Úã≤¡O ã¨=∂[OÖ’#∂ *Á~°|_çOk. "å~°∞
H˘O`«=∞Ok W=∂=ÚŠѨ@¡ QÆÅ Jaè=∂#OÖ’ Juâ◊~Úe¡ "åi Jaè„áêÜ«∂Å#∞,
523
264 5. JÖò =∂~Ú^• 6= áê~å
78 W„™ê~¸Å∞ ã¨O`«uÖ’x Jqâßfi
ã¨∞Å∞ ^•=Ó^Œ∞ <À@, =∞~°º"£∞ Ѩل`«∞_≥#·
D™ê <À@ â◊Ñ≤OK«|_®¤~°∞.134 ZO^Œ∞
HõO>Ë "å~°∞ Jq^èÕÜ«∞`«‰õΩ áêÅÊ_Õ"å~°∞.
ǨÏ^Œ∞Ìg∞i „Ѩ=iÎOKÕ"å~°∞.135
79 "å~°∞, `å=Ú KÕ¿ã K≥_∞» Ѩ#∞Å #∞O_ç
XO_˘Hõix x~ÀkèOKÕ"å~°∞ HÍ~°∞.136
"å~°∞ KÕã¨∂Î LO_ç#k |ǨïK≥_»¤k.
f~°∞ÊÅ#∞, W*ˇÇÎ ¨ ^£#∞ t~À^è•~°ºOQÍ fã¨∞HÀ=@"Õ∞QÍHõ "å\˜H˜ ^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O)
„Ѩ=K«<åÅHõ<åfl Z‰õΩ¯= „áê=ÚMϺxfl PáêkOKå~°∞. q∞ug∞i „Ѩ=iÎOK«@OÖ’
Wk ‰õÄ_® XHõ ÉèÏQÆ"Õ∞.
133. JO>Ë ^è~Œ å‡=ÅO|# q+¨Ü∞« OÖ’ g∞~°∞ g∞ ѨÓsfi‰õΩÅ J_»∞QÆ∞ʼnõΩ =∞_»∞QÆ∞ÖÁ`«HÎ Oõ _ç.
XHõ ^≥·=„Ѩ=HõÎ#∞ ã¨~åã¨i ^Õ=ÙxQÍ KÕ¿ãã≤, `å=Ú ^•i `«Ñ≤ÊOk QÍHõ, W`«~°∞Å#∞
ã¨~Ú`«O ÃÑ_»„`À= Ѩ\ ˜ìOKÕ "å~°∞ g∞‰õΩ =∂~°æ^Œ~°≈‰õΩÖˇÖÏ J=Ù`å~°∞?
134. JO>Ë [|∂~ü „QÆO^äOŒ Ǩτ[`ü ^•=Ó^Œ∞ (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO)ÃÑ,· ɡa· Å∞ „QÆO^äOŒ Ǩτ[`ü
D™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) ÃÑ· J=`«iOѨ*ˇÜ«∞º|_ç#ѨÙ_»∞ D q^èŒOQÍ â◊Ñ≤OK«@O
[iyOk. WѨC_»∞ JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨)ÃÑ· J=`«iOѨ *ˇÜ«∞º|_ç# k=º
Y∞~üP<£Ö’ ‰õÄ_® Jqâßfiã¨∞Å∞ W^Õq^èŒOQÍ â◊Ñ≤OK«|_®¤~°∞. âßѨO JO>Ë ^≥·=
HÍ~°∞}ϺxH˜, „âıÜ≥∂™êѶ¨ÖϺʼnõΩ ^Œ∂~°OQÍ LOK«@O Jx ÉèÏ=O.
135. D âßáêxH˜ HÍ~°}ÏÅ∞ Ô~O_»∞. XHõ\ ˜ : JÖÏ¡ÇπÏ qkèOz# "å\˜x <≥~°"Õ~°Û‰õΩO_®
LO_»@O. ǨÏ~å"£∞ (x+≤^Œú) q+¨Ü«∂Å "≥#∞HõѨ_»@O. Ô~O_»∞: ^èŒ~°‡O q+¨Ü«∞OÖ’
Juâ◊~ÚÅ¡@O. ÖËxáÈx "å\˜x ^èŒ~°‡OÖ’ *ÁÑ≤ÊOz, ^•x ~°∂Ѩو~YÅ#∞ =∂iÛ
"ÕÜ∞« @O.
136. JO`ÕHÍ^Œ∞, "åiH˜ ã¨=∂[OÖ’ „Ѩ|Å∞`«∞#fl K≥_»∞ŠѨ@¡ U =∂„`«O ÉÏ^èŒ LO_Õk
HÍ^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë "å~°∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ K≥_»∞Å TaÖ’ ‰õÄ~°∞‰õΩx LO_Õ"å~°∞. K≥_»∞Å
#∞Oz P¿Ñ ѨxKÕÜ∞« HõáÈ=@O "åi áêe@ âßѨOQÍ Ñ¨i}q∞OzO^Œx ѨO_ç`∞« Å∞
"åºMϺxOKå~°∞. K≥_»∞ `«=∞ Hõà◊¡ =ÚO^Œˆ~ [~°∞QÆ∞`«∞<åfl, ^•xfl J_»∞¤HÀ‰õΩO_®
K«∂ã‘ K«∂_»#@∞¡QÍ „Ѩ=iÎOK«@O KåÖÏ ÃÑ^ŒÌ<Õ~°O. Wk ^≥·"å„QÆǨxH˜ HÍ~°}Éèí∂`«
=∞=Ù`«∞Ok. ǨÏnã¨∞Ö’ ‰õÄ_® D JѨ~å^è•xH˜ X_çQÆ\ ˜ì# "åix QÆ\ ˜ìQÍ
ÃÇÏK«ÛiOK«@O [iyOk. XHõ ǨÏnã¨∞Ö’ =∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) WÖÏ
524
5. JÖò =∂~Ú^• ÖÏ Ü«ÚÇ≤Ï|∞ƒÖϡǨï 265 5. JÖò =∂~Ú^• 6= áê~å
80 "åiÖ’ KåÖÏ=∞Okx h=Ù K«∂™êÎ=Ù, 82 qâßfiã¨∞ŠѨ@¡ â◊„`«∞`«fiOÖ’ JO^Œi
"å~°∞ Jqâßfiã¨∞Å`À ¿ãflǨÏã¨O|O^è•Å∞ Hõ<åfl Z‰õΩ¯=QÍ Hõ~°_»∞QÆ\ ˜ì#"å~°∞
ÃÑ@∞ì‰Ωõ O\Ï~°∞. "å~°∞ `«=∞ ã¨fiÜ«∞O HÀã¨O Ü«¸^Œ∞Å∞ =∞iÜ«Ú =Ú„+≤‰Ωõ ¯Åx h=Ù
U^Œ~Ú`Õ =ÚO^Œ∞‰õΩ ѨOѨ٠‰õΩ<åfl~À `≥Å∞ã¨∞ ‰õΩO\Ï=Ù.139 WHõ qâßfiã¨∞Å`À
Jk KåÖÏ K≥_»¤k. JO^Œ∞ˆH JÖÏ¡ÇπÏ ¿ãflǨÏO q+¨Ü∂« xH˜ =¿ãÎ ''"Õ∞=Ú ã¨Ç¨ Ü«∞
"åiѨ@¡ J„Ѩã¨#∞fl_»Ü«∂º_»∞. "å~°∞ ‰õΩÅO (#™ê~å ÖËHõ „ÔH·ã¨Î=ÙÅO)—— Jx
HõÅHÍÅO tHõ∆Ö’ Ѩ_ç LO\Ï~°∞.137 K≥ѨC‰õΩ<Õ "åix h=Ù Z‰õΩ¯= ã¨xflÇ≤Ï`«∞
81 "åiH˜ JÖÏ¡ÇπÏ Ñ¨@¡, „Ѩ=HõΠѨ@¡, Å∞QÍ K«∂™êÎ=Ù. ZO^Œ∞HõO>Ë "åiÖ’
„Ѩ=HõÃÎ Ñ· J=`«iOѨ*Ü Ë ∞« |_ç# ^•x Ѩ@¡ ѨO_ç`∞« Å∞, Éè=í |O^è•Å‰õΩ ^Œ∂~°OQÍ
qâßfiã¨"Õ∞ QÆ#Hõ LO>Ë "å~°∞ LO_Õ =∞`åKå~°∞ºÅ∞140 L<åfl~°∞. WOHÀ
Jqâßfiã¨∞Å#∞ ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞QÍ KÕã¨∞‰õΩ<Õ q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë "å~°∞ JǨÏOHÍ~°O
"åˆ~ HÍ^Œ∞. HÍx "åiÖ’ KåÖÏ =∞Ok K«∂Ѩ~°∞.
^≥·=q^èÕÜ«∞`«‰õΩ ^Œ∂~°"≥∞ÿ áÈÜ«∂~°∞.138 139. ZO^Œ∞HõO>Ë Ü«¸^Œ∞ÅÖ’ Jã¨∂Ü«∂^ÕfiëêÅ∞ JkèHõO. "å~°∞ x`«ºO ã¨`«ºOѨ@¡
„Ѩ=zOKå~°∞: W„™ê~¸Öò ã¨O`«u"åiÖ’ „Ѩ"tÕ Oz# „Ѩ„Ѩ^=Œä ∞ K≥_∞» QÆ∞ Uq∞@O>Ë "≥=· ÚYº ^èÀ~°}x˜ „Ѩ^iŒ ≈™êÎ~∞° . JǨÏOHÍ~°O`À =∞`« „Ѩɒ^艌 Ωõ Å#∞, q^•fiOã¨∞Å#∞
XHõ=ºH˜Î K≥_»∞‰õΩ áêÅÊ_»∞`«∞O_»QÍ =∞~À =ºH˜Î K«∂ã≤, ''^≥·"åxH˜ ÉèíÜ«∞Ѩ_»∞. D JQ“~°=Ѩ~°∞™êÎ~°∞. JO^Œ∞ˆH ^≥·=„Ѩ=HõÎefl ã¨~Ú`«O kèHõ¯iOKÕ, ǨÏ`«=∂ˆ~Û „Ѩ=$uÎ
K≥_»∞ Ѩxx =∂<≥~Úº—— Jx K≥|∞`å_»∞. HÍx P =∞~°∞<å_Õ K≥_»∞‰õΩ áêÅÊ_ç# P "åiÖ’ „Ѩ|eOk. PYiH˜ "å~°∞ JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O)#∞ ã¨~Ú`«O
=ºH˜Î`À HõÅã≤ ‰õÄ~ÀÛ=\ÏxH˜, J`«x`À HõÅã≤ u#_®xH˜, „`åQÆ_®xH˜ U=∂„`«O ǨÏ`«º KÕ¿ãO^Œ∞‰õΩ J<ÕHõ™ê~°∞¡ ‰õΩ„@Ѩ<åfl~°∞. PÜ«∞# (ã¨)ÃÑ· KÕ`«|_ç KÕâß~°∞.
ã≤Q∞Æ Ñæ _¨ _» ∞» . =∞i "åã¨"Î åxH˜ J`«#∞ ^•xfl Jã¨ÇÏ≤ ºOK«∞HÀ"åeûOk, J`«xH˜ ^Œ∂~°OQÍ ~°Hõ~°HÍÅ∞QÍ PÜ«∞# (ã¨) ÅH∆ͺxH˜ J=~À^èŒO HõeÊOKÕ hK« „Ѩܫ∞`åflÅ∞ KÕâß~°∞.
LO_®eûOk. D=∂<£ (qâßfiã¨O) HÀˆ~k ‰õÄ_® W^Õ. "åi D ^ŒfiO^Œfi ã¨fiÉèÏ=O D q+¨Ü«∞OÖ’ =Ú„+≤‰õΩ¯Å∞ ‰õÄ_® ^•^•Ñ¨Ù W^Õq^èŒOQÍ =º=ǨÏiOKå~°∞.
=¸ÅOQÍ JÖÏ¡ÇÏπ "åi =∞^躌 "≥=· ∞#™êºxfl ã¨$+≤Oì Kå_»∞. Hõ_‰» Ωõ "å~°∞ ^≥"· å„QÆÇ¨ xH˜ 140. J~°cÖ’ '~°∞Ǩƒ<£— J#|_çOk. ~°∞Ǩƒ<£ JO>Ë P~å^è<Œ åѨ~∞° Å∞. UHÍO`« ‰õΩǨÏ~åÖ’¡
áê„`«∞ÅÜ«∂º~°∞.—— `«~∞° "å`« PÜ«∞# (ã¨) WÖÏ J<åfl~°∞ : ''^≥=· ™êH˜!∆ g∞~°∞ `«Ñʨ ‰õΩO_® ^≥·=^蕺#O KÕã¨∞‰õΩ<Õ "å~°x ÉèÏ=O. 'dã‘ûã‘<£— JO>Ë Ñ¨O_ç`«∞Å∞, „Ѩɒ^茉õΩÅ∞
„Ѩ[ʼnõΩ =∞Ozx QÆ∞iOz P^ÕtOK«O_ç. K≥_»∞Å #∞Oz "åiOK«O_ç. ^Œ∞~å‡~°∞æx Jx J~°O÷ . „ÔHã· =Ψ ÙÖ’¡x D =∞`åKå~°∞ºÅÖ’ ^è~Œ ‡° *Ï˝#O`À áê@∞ q#Ü«∞ q#„=∞`«Å∞
KÕ~ÚѨ@∞ìHÀO_ç (ÖËHáõ È`Õ g∞‰õÄ J^Õ QÆu Ѩ_∞» `«∞Ok)—— (J|∂ ^•=Ó^£ : H˜`å|∞Öò `˘}H˜ã¨ÖÏ_»∞`å~Ú. Z=~°~Ú<å g∞ ‰õΩ_ç K≥OѨÃÑ· H˘_ç`Õ "åiH˜ Z_»=∞ K≥OѨ#∞
=∞ÖÏÇ≤Ï"£∞–4336). D q^Œ∞ºHõÎ ^è~Œ å‡xfl QÆ#Hõ Ѩi`«ºl¿ãÎ ^≥=· tHõ‰∆ Ωõ QÆ∞iHÍ=Åã≤ JѨÊ*ˇÑʨ O_ç Jx "åi „QÆO^ä•ÅÖ’ edOK«|_ç LOk. JO>Ë [QÆ_®Å‰õΩ, `«Q=Æ ÙʼnõΩ
=ã¨∞ÎO^Œx, P `«~°∞"å`« ^≥·"åxfl "Õ_»∞‰õΩ<åfl "Õ_»∞HÀà◊√¡ ã‘fiHÍ~°Ü≥∂QƺO HÍ*ÏÅ=x ^Œ∂~°OQÍ LO_»=∞x ÉèÏ=O. D HÍ~°}OQÍ „ÔHã· =Ψ ÙÅ∞ =Úã≤O¡ Å áêe@ Ü«¸^Œ∞ÅHõ<åfl
"Õ~˘Hõ LÖË¡Y#OÖ’ K≥ѨÊ|_çOk (=Úã¨fl^≥ JǨχ^£ – ã¨OѨÙ\˜ : 5† ¿Ñr – 388). KåÖÏ ^ŒQÆæi"å~°∞. J~Ú`Õ W™ê¡O Ѩ@¡ â◊„`«∞`«fiO q+¨Ü«∞OÖ’ „ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞ W`«~°∞Å
137. Wk Jqâßfiã¨∞Å`À KÕã≤# ™êfi~°÷ѨÓi`« K≥eq∞H˜ ÅaèOz# Ѩ~°º=™ê#O. "åi D Hõ<åfl H˘OK≥O "≥∞`«Hõ"≥·Yix J=ÅOaOz#ѨÊ\˜H©, '"≥·~°ÉèÏ=O— J<Õk „ÔH·ã¨Î=ÙÖ’¡
"≥·YiH˜ ^Õ=Ù_»∞ P„QÆÇ≤ÏOKå_»∞. D P„QÆǨÏO "åi #~°Hõ tHõ∆‰õΩ „Ѩ^è•# HÍ~°} ‰õÄ_® LOk. tÅ∞= Ü«Ú^•úÅ`À "≥Ú^ŒÖˇ·# D "≥·~°"≥·Yix WѨÊ\˜^•HÍ U^À XHõ
=∞~ÚOk. q^èŒOQÍ "å~°∞ H˘#™êyã¨∂Î<Õ L<åfl~°∞. D =∞^茺HÍÅOÖ’ #~Ú`Õ W™ê¡O‰õΩ
=ºuˆ~HõOQÍ Ü«¸^Œ∞Å∞ – „ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞ UHõ"≥∞ÿ ã¨OѶ¨∞\˜`«OQÍ `«=∞ HÍ~°ºHõÖÏáêÅ#∞
138. nx ÉèÏ="Õ∞q∞@O>Ë =∞<ÀˆH∆„`«OÖ’ qâßfi㨠(D=∂<£) q`«Î#O <å@∞‰õΩ#fl"å~°∞ H˘#™êyã¨∞Î<åfl~°∞. JO^Œ∞ˆH k=º Y∞~üP<£ LÉèíÜ«ÚÅ`À#∂ ¿ãflǨÏ|O^èŒO
Jqâßfiã¨∞Å`À Z#fl_»∂ K≥eq∞ K≥Ü«∞º~°∞. ‰õΩ^Œ∞~°∞ÛHÀ~å^Œx `åH©^Œ∞ KÕã≤Ok.
525 526
5. JÖò =∂~Ú^• ÖÏ= Ü«W*Ï
ÚÇ≤Ïã¨q∞TǨï
|∞ƒÖÏ¡ 266 5. JÖò =∂~Ú^• 6=
7= áê~å
83 „Ѩ=HõÎÃÑ· J=`«iOz# ^•xx "å~°∞ 85 "å~°∞ D q^èŒOQÍ Ñ¨eH˜#O^Œ∞‰õΩ
q#flѨC_»∞, ã¨`åºxfl „QÆÇ≤ÏOz# QÍ#∞ JÖÏ¡ÇπÏ "åiH˜ „H˜O^Œ HÍÅ∞=Å∞
HÍ~°}OQÍ "åi Hõà◊§ #∞Oz Hõhfl~°∞ „Ѩ=Ç≤ÏOKÕ ã¨fi~°æ =<åÅ#∞ „Ѩ™êk
„Ѩ=Ç≤ÏOK«@O h=Ù QÆ=∞x™êÎ=Ù. "åiÖÏ ™êÎ_»∞. "å~°O^Œ∞Ö’ HõÅHÍÅO LO\Ï~°∞.
JO\Ï~°∞ : ''=∂ „ѨÉèí∂! "Õ∞=Ú qâ◊fiã≤O ã¨[˚#∞ʼnõΩ WÖÏO\˜ „ѨuѶ¨Å"Õ∞
Kå=Ú. HÍ|\˜ì =∂ ¿Ñ~°¡#∞ ‰õÄ_® Åaèã∞¨ OÎ k.
^èŒ$gHõiOKÕ"åi`À áê@∞ „"åã¨∞HÀ. 86 WHõáÈ`Õ u~°™ê¯~° "≥·YiH˜ áêÅÊ_ç,
84 ''"Õ∞=Ú JÖÏ¡ÇπÏ#∞, =∂ =^ŒÌ‰õΩ =∂ PÜ«∞`«∞Å#∞ kèHõ¯iOKÕ"å~°∞ – "åˆ~
=zÛ# ã¨`åºxfl qâ◊fiã≤OK«‰õΩO_® #~°Hõ"åã¨∞Å∞.
LO_»\ÏxH˜ WHõ =∂ =^ŒÌ q∞ye# ™ê‰õΩ 87 qâ◊fiã≤Oz# F „Ѩ[ÖÏ~å! JÖÏ¡ÇÏπ g∞
U=ÚOk? =∂ „ѨÉèí∞=Ù =∞=∞‡efl HÀã¨O ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«O (ǨÏÖÏÖò) KÕã≤#
ã¨[˚#∞Å ã¨Ç¨ÏK«~°ºOÖ’ KÕ~°∞™êÎ_»#fl Pâ◊ Ѩq„`«"≥∞ÿ# =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ g∞ JO`«@
=∂‰õΩOk.——141 g∞~°∞QÍ x¿+kèOK«∞HÀHõO_ç.142 q∞ug∞i
141. Jaã‘xÜ«∂ (WkäÜ∂≥ Ñ≤Ü∂« ) ^ÕâO◊ Ö’ x=ã≤OKÕ „ÔHã· =Ψ ÙÅ <ÕÑ^¨ ºŒä OÖ’ D PÜ«∞`«∞Å∞ áÈHõO_ç. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇÏπ q∞ug∞i
J=`«iOKå~Ú. Jaã‘xÜ«∂Ö’ JãπǨÏ=∂ #*Ï+‘ J<Õ K«„Hõ=iÎ LO_Õ"å_»∞. Jk áÈÜÕ∞ "åix W+¨ìѨ_»_»∞.
„ÔH·ã¨Î= ~å[ºO. H˘xfl LÖË¡Y<åÅ „ѨHÍ~°O ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) P ~ÀAÖ’¡ Ǩτ[`ü
J„"£∞ a<£ L=∞Ü«∞º [„g∞ (~°l) ^•fi~å #*Ï+‘ K«„Hõ=iÎH˜ XHõ ÖËY#∞ ѨOÑ≤OKå~°∞. „Ѩ™êÎ=# =zÛOk. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ: Pe W„=∂<£ ã¨∂~åÖ’ WÖÏ J#|_çOk :
PÜ«∞# P ÖËY#∞ #*Ï+‘H˜ K«kq qxÑ≤OKå~°∞. P L`«~Î O° Ö’x ã¨OQÆux „QÆÇÏ≤ Oz# ''„QÆO^äŒ=ǨïÅÖ’ ‰õÄ_® H˘O^Œ~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ qâ◊fiã≤™êÎ~°∞. h "≥·Ñ¨Ù‰õΩ ѨOѨ|_ç#
#*Ï+‘, JѨÊ\˜ˆH =∞Hͯ #∞Oz `«=∞ ^ÕâßxH˜ =Å㨠=zÛ# =Úã≤¡=ÚÅ#∞, *ÏѶ¨~ü D „QÆO^ä•xfl qâ◊fiã≤™êÎ~°∞. ã¨fiÜ«∞OQÍ "åi "≥·Ñ¨Ù‰õΩ Wk=~°‰õΩ ѨOѨ|_ç# „QÆO^ä•xfl
a<£ Jc `åeÉò (~°l)#∞ `«# ^Œ~åƒ~°∞‰õΩ Ñ≤eÑ≤OKå_»∞. „ÔH·ã¨Î= =∞`åKå~°∞ºÅ#∞, ‰õÄ_® qâ◊fiã≤™êÎ~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ ã¨=∞Hõ∆OÖ’ q#„=ÚÖˇ· LO\Ï~°∞—— (199).
ѨO_ç`∞« Å#∞ ‰õÄ_® ã¨=∂"ÕâÑ◊ i¨ Kå_»∞. Y∞~üP<£#∞ áê~åÜ«∞}O KÕã≤ qxÑ≤OK«=∞x ǨÏnã¨∞ ^•fi~å `≥e¿ã WOH˘Hõ q+¨Ü«∞"Õ∞q∞@O>Ë #*Ï+‘ K«„Hõ=iÎ K«xáÈÜ«∂_»#fl
Ǩτ[`ü *ÏѶ¨~ü (~°l)#∞ ѨÙ~°=∂~ÚOKå_»∞. #*Ï+‘ K«„Hõ=iÎ P*Ï˝#∞™ê~°O Ǩτ[`ü Hõ|∞~°∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) ‰õΩ JOk#ѨÙ_»∞, PÜ«∞# `«# ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å#∞ Ñ≤ez,
*ÏѶ¨~ü (~°l) =∞~°º"£∞ ã¨∂~å#∞ K«kq qxÑ≤OKå~°∞. D ã¨∂~åÖ’ Uã¨∞„H©ã¨∞Î ''Jaã‘xÜ«∂Ö’ g∞ ™È^Œ~∞° _»∞ K«xáÈÜ«∂_»∞. J`«x JO`«º„H˜Ü∞« Å #=∂A ([<å*Ï
Q˘Ñ¨Ê^Œ<åxfl QÆ∞iOz K≥|∞`«∂<Õ, PÜ«∞# XHõ ^≥·=„Ѩ=HõÎ Jh, ^Õ=Ùx ^•ã¨∞_»h #=∂A) KÕÜ«∞O_ç—— Jx P*Ï˝Ñ≤OKå~°∞. `«~°∞"å`« PÜ«∞# Z_®i "≥∞ÿ^•#OÖ’
ã¨Ê+¨ìOQÍ K≥ѨÊ|_çOk. D ã¨`åºxfl `≥Å∞ã¨∞‰õΩx "å~°O`å Jq∞`«OQÍ #*Ï+‘ K«„Hõ=iÎ #=∂*ˇ [<å*Ï (QÍ~ÚÉÏ<å) KÕ~ÚOKå~°∞ (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs :
„ѨÉèÏq`«∞ÅÜ«∂º~°∞. "åi Hõà◊√¡ K≥=∞‡yÖÏ¡~Ú. "å~°O`å D ã¨`åºxfl qâ◊fiã≤OKå~°∞. H˜`å|∞Öò [<å~Ú*ò† ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O : H˜`å|∞Öò [<å~Ú*ò). =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨)
=∞iH˘O`«=∞Ok ѨO_ç`«∞Å Jaè„áêÜ«∞O „ѨHÍ~°O ã¨fiÜ«∞OQÍ #*Ï+‘ K«„Hõ=iÎÜÕ∞
H˘O`«=∞Ok „ÔHã· =Ψ ѨO_ç`∞« Å#∞ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨ÅO¡ ) =^Œ‰Ì Ωõ ѨOáê_»∞. "åi =ÚO^Œ∞ ^≥=· ^Ò`«ºOÃÑ· qâßfi㨠„ѨH@õ # KÕã#≤ „QÆO^ä=Œ ǨïʼnõΩ ~Ô \˜Oì Ѩ٠ѨÙ}ºÑ¶Å¨ O Åaèã∞¨ OÎ ^Œx
=ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Å¡O) Y∞~üP<£ K«kq qxÑ≤OK«QÍ<Õ "å~°∞ J„Ѩܫ∞`«flOQÍ "Õ~˘Hõ ǨÏnã¨∞ ^•fi~å `≥Å∞™ÈÎOk (|∞MÏs – H˜`å|∞Öò WÖò‡, H˜`å|∞xflHÍÇπÏ.)
HõO@`«_çÃÑ\Ïì~°∞. W™ê¡O#∞ ã‘fiHõiOKå~°∞. (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü). 142. ǨÏnã¨∞Ö’ =zÛOk : XHõ =ºH˜Î ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) ã¨xflkèÖ’H˜ =zÛ WÖÏ
k=º Y∞~üP<£ PÜ«∞`«∞Å#∞ q#flѨC_»∞ "å~°∞ „ѨÉèÏq`«∞Öˇ·# f~°∞ WO^Œ∞Ö’ q#flqOK«∞‰õΩ<åfl_»∞ – ''^≥·=„Ѩ=HÍÎ! <Õ#∞ =∂Oã¨O u#flѨC_»ÖÏ¡ <å =∞<À"åOKè«Å∞
Jaè=i‚OK«|_çOk. k=º Y∞~üP<£Ö’ =∞iH˘xfl KÀ@¡ ‰õÄ_® W@∞=O\˜ „ÔH·ã¨Î=ÙÅ <åÃÑ· „áê|źO =Ç≤Ïã¨∞Î<åfl~Ú. HÍ|\˜ì <Õ#∞ <å HÀã¨O =∂O™êxfl x¿+kèOK«∞
527 528
5. JÖò =∂~Ú^• ÖÏ=Ü«W*Ï
ÚÇ≤Ï|∞ƒÖÏ¡
ã¨q∞TǨï
88 JÖÏ¡ÇπÏ g∞‰õΩ „Ѩ™êkOz# "å\˜Ö’
#∞Oz ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«"≥∞ÿ#, Ѩiâ◊√^Œú"≥∞ÿ#
Ѩ^•~å÷Å#∞ Éèí∞lOK«O_ç. g∞~°∞
qâ◊fiã≤OKÕ JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉèíÜ«∞Ѩ_»O_ç.
89 g∞~°∞ KÕ¿ã J~°÷OÖËx „Ѩ=∂}ÏÅ#∞
QÆ∞iOz JÖÏ¡ÇπÏ q∞=∞‡efl xÅnÜ«∞_»∞.
J~Ú`Õ g∞~°∞ Ѩ\ ˜+¨ìѨ~°z# „Ѩ=∂}Ï
Å#∞ QÆ∞iOz PÜ«∞# q∞=∞‡efl `«Ñ¨Ê
‰õΩO_® xÅn™êÎ_»∞.143 (J@∞=O\˜
‰õΩ<åfl#∞—— Jx J<åfl_»∞. JѨC_»∞ D PÜ«∞`«∞ J=`«iOzOk (ã¨Ç‘ÏÇπÏ ui‡r :
eÖò JÖò ÉÏh – ã¨OѨÙ\˜ 3 : ¿Ñr – 46). =∞iH˘O`«=∞Ok ã¨Ç¨ cÅ∞ "≥~· åQͺxH˜,
^≥·=ÉèíH˜ÎH˜ Z‰õΩ¯= „áê^è•#º`« W=fi_®xH˜ H˘xfl ǨÏÖÏÖò q+¨Ü«∂ʼnõΩ ^Œ∂~°OQÍ
LO_»™êQÍ~°∞. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : ÃÑo¡ KÕã¨∞HÀ=@O, ~å„uѨÓ@ x„kOK«@O,
ѨQÆ\ ˜Ñ¨Ó@ J#flO u#@O =O\˜q =∂#∞‰õΩ<åfl~°∞. D q+¨Ü«∞O ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨)‰õΩ
`≥eÜ«∞QÍ, JÖÏ KÕÜ«∞=^ŒÌx PÜ«∞# "åiOKå~°∞. Ǩτ[`ü L™ê‡<£ a<£ =∞*ò=Ó<£
(~°l) J<Õ ã¨Ç¨a `«# ÉèÏ~°º‰õΩ ^Œ∂~°OQÍ LO_»™êQÍ~°∞. PÜ«∞# ÉèÏ~°º KÕã≤#
Ѷ~≤ åº^Œ∞#∞ ѨÙ~°ã¯¨ iOK«∞‰õΩx ^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨) PÜ«∞xfl ‰õÄ_® =∞O^ŒeOKå~°∞ (ǨÏnã¨∞
„QÆO^ä•Å P^è•~°OQÍ). "≥Ú`åÎxH˜ D PÜ«∞`«∞ ^•fi~å#∂, ǨÏnã¨∞Å ^•fi~å#∂
É’^èŒÑ¨_Õ^Õq∞@O>Ë ^Õ=Ù_»∞ ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«OQÍ Y~å~°∞ KÕã≤# U =ã¨∞Î=Ù#~Ú<å
=∞#∞+¨µÅ∞ `«=∞O`«@ `å=ÚQÍ x¿+kèOK«∞HÀ=@O ÖËHõ "å\˜H˜ ^Œ∂~°OQÍ LO_»@O
ÉèÏ=ºO HÍ^Œ∞. D ^è~Œ å‡^è~Œ å‡Å∞ J#fláêhÜ«∂ʼnõΩ ã¨O|OkèOz#"≥<· å, =„ã¨^Î •è ~°}‰õΩ
ã¨O|OkèOz#"≥·<å, Öˇ·OyHõ "åOKè«Å‰õΩ ã¨O|OkèOz#"≥·<å – "å\˜x J=ÅOaO
K«@OÖ’<Õ JO^ŒO LOk. =∂#= ã¨Éºíè `å ã¨O㨯 $`«∞ʼnõΩ, =∞#∞QÆ_‰» Ωõ Wq „áê}O
=O\˜q.
QÆ=∞xHõ : XHõ¯ „ã‘Î q+¨Ü«∞OÖ’ `«Ñ¨Ê, q∞QÆ`å q+¨Ü«∂Ö’¡ Z=~°~Ú<å XHõ
=ã¨∞Î=Ù#∞ `«# HÀã¨O ǨÏ~åO KÕã¨∞‰õΩ#flO`« =∂„`å# Jk ǨÏ~å"£∞ J~ÚáÈ^Œ∞.
D ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ H˘O`«=∞Ok ѨO_ç`«∞Å Jaè„áêÜ«∞"Õ∞=∞O>Ë, J`«_»∞ ǨÏ~å"£∞
Jx K≥ÑÊ≤ #O^Œ∞‰õΩQÍ#∞ ѨiǨ~°O K≥eO¡ K«=Åã≤ LO@∞Ok. H˘O`«=∞Ok q^•fiOã¨∞Å∞
ѨiǨ~°O K≥eO¡ K«#=ã¨~O° ÖË^xŒ JO@∞<åfl~°∞. WÖÏO\˜ "åiÖ’ W=∂"£∞ ëœHÍh
‰õÄ_® L<åfl~°∞. HÍx W=∂"£∞ Wɡfl Hõã‘~ü WÖÏ "åºMϺxOKå~°∞: ''D PÜ«∞`«∞
`«~åfi`« JÖÏ¡ÇπÏ „Ѩ=∂}ÏxH˜ ѨiǨ~°O x~å÷iOKå_»∞. nxfl|\˜ì ^èŒ~°‡"≥∞ÿ# ^•xx
529
267 5. JÖò =∂~Ú^• 6=
7= áê~å
„Ѩ=∂}ÉèíOQÍxH˜ g∞~°∞ K≥e¡OK«=Åã≤#)
ѨiǨ~°O Uq∞@O>Ë, g∞~°∞ g∞ WO\˜
"åiH˜ ÃÑ>Ëì144 =∞^茺~°HõѨ٠J#flO Ѩk
=∞Ok ¿Ñ^ŒÅ‰õΩ uxÑ≤OKåe ÖË^• "åiH˜
|@ìÅ∞ÃÑ\Ïìe145 ÖË^• XHõ ÉÏxã¨HÀ,
J^è~Œ ‡° OQÍ KÕã∞¨ HÀ=@O JO>Ë Jk „Ѩu#|∂#@O`À ã¨=∂#"Õ∞. Jk ѨiǨ~åxfl
HÀ~°∞`«∞Ok—— – J~Ú`Õ D "åºYº „áê=∂}˜Hõ ǨÏnã¨∞Å =ÚO^Œ∞ xÅ^˘‰õΩ¯HÀ*ÏÅ^Œ∞.
Hõ#∞Hõ ëœHÍh QÍi Jaè„áêÜ«∞"Õ∞ ã¨Ô~·#^Œx `≥Å∞™ÈÎOk.
143. „Ѩ=∂}Ïxfl J~°cÖ’ ǨÏÖòÊù ÖËHõ Ü«∞g∞<£ Jx Ñ≤Å∞™êÎ~°∞. D „Ѩ=∂}O =¸_»∞
~°HÍÅ∞QÍ LO@∞Ok. 1. ÅѶπ∞=Ù<£ 2. QÆ=¸ãπ 3. =ÚJYö^Œ`«∞<£.
1. ÅѶπ∞=Ù<£ : JO>Ë =∞x+≤ J~°÷OѨ~°÷O ÖˉõΩO_® p\˜H© =∂\˜H© X>Ëìã≤ =∞s
K≥ѨÊ@O. nxfl `«# T`«Ñ¨^ŒOQÍ KÕã¨∞HÀ=@O. W@∞=O\˜ „Ѩ=∂}ÏÅ QÆ∞iOz
Ѩ\ ˜ìOѨ٠LO_»^Œ∞.
2. QÆ=¸ãπ : JO>Ë =∞x+≤ Z^Œ∞\˜"åix "≥∂ã¨yOK«\ÏxH˜ L^ÕÌâ◊ºÑ¨Ó~°fiHõOQÍ
KÕ¿ã J|^ŒúѨ٠„Ѩ=∂}O. Wk =∞ǨѨ~å^èŒO. Ѷ¨∞’~åuѶ¨∞’~° áêѨO. W@∞=O\˜
„Ѩ=∂}ÏxH˜ ѨiǨ~°O LO_»^Œ∞.
3. =ÚJYö^`Œ ∞« <£ : JO>Ë =∞x+≤ `«# =∂@#∞ ^Œ$_èO» KÕÜ∞« _®xH˜ L^ÕâÌ º◊ ѨÓ~°fiHõOQÍ
„Ѩ=∂}O KÕÜ«∞@O. W@∞=O\˜ ÉÏã¨#∞ QÆ#Hõ J`«#∞ `«Ñ≤Ê`Õ ÃÑ· PÜ«∞`«∞Ö’
¿Ñ~˘¯#|_ç# ѨiǨ~°O (Hõá¶êÊù~å) K≥e¡OK«=Åã≤ LO@∞Ok.
144. D J#flO U Ѩi=∂}OÖ’ LO_®e J#fl q+¨Ü«∞"≥∞ÿ „áê=∂}˜Hõ LÖË¡Y#O Un
ÖË^Œ∞. J~Ú`Õ W=∂"£∞ ëêѶ¨~ÚQÍ~°∞ XHÀ¯ ¿Ñ^Œ"åxH˜ XHõ '=Ú^£— PǨ~°O
ÃÑ\ÏìÅx Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~∞° . nxHÀã¨O PÜ«∞#, ~°=∞*Ï<£ =∂ã¨OÖ’ LѨ"åã¨ãu÷≤ Ö’
ÉèÏ~°º`À ã¨OÉè’yOz# áêáêxH˜ ѨiǨ~°OQÍ ¿Ñ^ŒÅ‰õΩ J#flO ÃÑ@ì=∞x K≥|∞`«∞#fl
ǨÏnã¨∞#∞ P^è•~°OQÍ fã¨∞‰õΩx D x~å÷~°}‰õΩ =KåÛ~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë ã¨^Œ~°∞ =ºH˜ÎH˜
^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) 15 '™ê—Å Y~°∂˚~åÅ∞ WzÛ, "å\˜x 60 =∞Ok ¿Ñ^Œ"åiH˜
ѨOzÃÑ@ì=∞<åfl~°∞. XHõ '™ê— 4 '=Ú^£—ʼnõΩ ã¨=∂#O. nx „ѨHÍ~°O „Ѩ=∂}
ÉèOí QÍxH˜ ѨiǨ~°O „H˜O^Œ Ѩk=∞Ok x~°∞¿Ñ^ŒÅ‰õΩ XH˘¯Hõ¯iH˜ XHÀ¯ =Ú^£ PǨ~°O
ã¨=∞‰õÄi¿ãÎ ã¨iáÈ`«∞Ok (Ѩk '=Ú^£—Å∞ HõeÑ≤`Õ "≥Ú`«ÎO ^•^•Ñ¨Ù P~°∞ H˜Ö’Å∞
J=Ù`å~Ú) (Wɡfl Hõã‘~ü).
145. |@ìÅ∞ ÃÑ>Ëì q+¨Ü«∞OÖ’#∂ aè<åflaè„áêÜ«∞O LOk. ™ê^è•~°}OQÍ XHõ =∞x+≤
#=∂*ò KÕã¨∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ gÅ∞QÍ ã¨iáÈÜÕ∞ XHõ [`« |@ìÅ#fl J~°÷O =ã¨∞ÎOk. =∞i
530
5. JÖò =∂~Ú^• ÖÏ=Ü«W*Ï
ÚÇ≤Ï|∞ƒÖÏ¡
ã¨q∞TǨï 268 5. JÖò =∂~Ú^• 6=
7= áê~å
ÉÏxã¨~åeHÀ ¿ãfiK«Ûù <˘ã¨QÍe.146 W"Õg 91 ™ê~å~Ú, E^•Å ^•fi~å g∞ =∞^茺
KÕÜ«∞ÖËx"å~°∞ =¸_»∞ ~ÀAÅ áê@∞ q~À^è•xfl, ^Õfiëêxfl ã¨$lOKåÅh,
LѨ"åã¨O áê\˜OKåe147 – g∞~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ ã¨‡~°} #∞Op, #=∂A #∞Op
„Ѩ=∂}ÏÅ∞ KÕã≤#ѨC_»∞ ("å\˜x ÉèíOQÆ q∞=∞‡efl ^Œ∂~°OQÍ LOKåÅx149 Ã+`· å#∞
Ѩ~°z#O^Œ∞‰õΩQÍ#∞ WKÕÛ) „Ѩ=∂}ÏÅ HÀ~°∞‰õΩO@∞<åfl_»∞. Hõ#∞Hõ WHõ#~Ú<å
ѨiǨ~°O Wk. JO^Œ∞Hˆ g∞~°∞ „Ѩ=∂}ÏÅ "å\˜x =∂#∞HÀO_ç.
q+¨Ü«∞OÖ’ KåÖÏ *Ï„QÆ`«ÎQÍ LO_»O_ç. ã¨Ê+¨ìOQÍ nxfl QÆ∞iOz "åiOK«@O [~°QÆÖË^Œ∞. HÍx WHõ¯_» nxx, nO`Àáê@∞
D q^èOŒ QÍ g∞~°∞ Hõ$`«[`˝ å ѨÓ~°fiHõOQÍ E^ŒO, |Ǩï^≥·"Àáêã¨<å ã¨÷ÖÏÅ∞, áêzHõÅ ^•fi~å *’㨺O `≥Å∞ã¨∞HÀ=@O –
=∞ã¨Å∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩQÍ#∞ JÖÏ¡ÇÏπ g∞HÀã¨O g@xfl\˜h Ѩ~=° ∞ AQÆ∞áêûHõ~"° ∞≥ #ÿ q (i*òã)π QÍ ¿Ñ~˘¯x J`«ºO`« ã¨Ê+¨"ì ∞≥ #ÿ =∂@Ö’¡
`«# P^ÕâßÅ#∞ `Õ@`≥Å¡O KÕã¨∞Î<åfl_»∞. "å@xfl\˜h x¿+kèOK«@O [iyOk. JO`ÕHÍ^Œ∞, g\˜=Å¡ HõeˆQ ^Œ∞+¨Êi}Ï=∂xfl
90 F qâ◊fiã≤Oz# "å~°ÖÏ~å! ™ê~å~Ú, QÆ∞iOz ‰õÄ_® ~ÚHõ¯_» ÃÇÏK«ÛiOK«@O QÆ=∞<å~°›O. PYiH˜ g∞~°∞ g\˜x WHõ#~Ú<å
E^ŒO, |eÑ‘~åî Å∞, *’㨺O HÀã¨O "å_Õ =∂#∞‰õΩO\Ï~å? ÖË^•? Jx K≥Ñ≤Ê qâßfiã¨∞ʼnõΩ ѨsHõ∆ ÃÑ@ì_»O [iyOk.
ÉÏ}ÏÅ∞– W=hfl Ѩ~=° ∞ AQÆ∞áêûHõ~"° ∞≥ #ÿ xHÍ~°û~Ú# qâßfiã¨∞ÅO`å D PÜ«∞`«∞ J=`«iOK«QÍ<Õ ^Õ=Ùx Jaè=∞`åxfl ѨãQ≤ \Æ ì˜
=∞^Œº¿ã=<åxfl Ѩi`«ºlOKå~°∞. ''F „ѨÉèí∂! "Õ∞=Ú g\˜x =∂#∞‰õΩ<åfl=Ú—— Jx
q+¨Ü«∂Å∞, Ã+·`å<£ KÕ+ì̈Å∞. HÍ|\˜ì „H˜Ü«∂`«‡HõOQÍ ã¨=∂^è•#q∞KåÛ~°∞ (=Úã¨fl^≥ JǨχ^£–ã¨OѨÙ\˜ : 2, ¿Ñr – 351).
"å\˜H˜ ^Œ∂~°OQÍ LO_»O_ç. g∞~°ÖÏ KÕ¿ãÎ HÍx <Õ\ ˜ P^èŒ∞xHõ ''"Õ∞^è•=ÙÅ∞—— H˘O^Œ~°∞ nxÃÑ· `«ÅuHõ¯ „Ѩâ◊flÅ∞ "Õã¨∞Î<åfl~°∞.
™êѶ¨ÅºO á⁄O^Œ=K«∞Û.148 ™ê~å~Úx ǨÏ~å"£∞QÍ „ѨHõ\ ˜Oz# PÜ«∞`«∞ Y∞~üP<£Ö’ ZHõ¯_® ÖË^Õ?! Jx
H˘O`«=∞Ok WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ JOâ◊OÖ’ ¿Ñ~˘¯#|_ç# PǨ~° Ѩi=∂}Ïxfl, JÖψQ JO@∞<åfl~°∞.
WO^Œ∞Ö’x =„ã¨Î x~°‚Ü«∂xfl „áêOfÜ«∞ „Ѩ[ŠѨiã≤÷`«∞Å#∞ |\˜ì x~°‚~ÚOKåÅx ™ê~å~Úx XHõ ÃÑ·âßzHõ KÕ+¨ìQÍ Jaè=i‚Oz, ^•xH˜ ^Œ∂~°OQÍ LO_»=∞x K≥ѨÊ@O
Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞. JO>Ë g\˜x HÍÖÏxfl|\˜ì, „áêO`åxfl|\˜ì, „Ѩ[Å ã≤÷uQÆ`«∞Å#∞
|\˜ì x~°‚~ÚOK«=K«Û#fl=∂@. q=~åʼnõΩ D PÜ«∞`«∞‰õΩ "åºMϺ#OQÍ Wɡfl Hõã‘~ü ǨÏ~å"£∞ HÍHõáÈ`Õ Uq∞\˜? P^è∞Œ xHõ ™ÈHÍÖò¤ ѨO_ç`∞« Å∞ ^•xfl x¿+^è•[˝Å *Ïa`åÖ’
"≥Å¡_çOz# Jaè„áêÜ«∂xfl J^茺ܫ∞#O K≥Ü«∞º=K«∞Û. KÕ~Û° HõáÈ`Õ Jk "åi Y~°‡. ^•x ^•fi~å "å~°∞ K≥Ñʨ ^ŒÅzO^Õq∞\©? XHõ hK«=∞~Ú#
146. á⁄~°ÉÏ@∞# [iy# ǨÏ`«º‰õΩ K≥e¡OK«=Åã≤# 'kÜ«∞`ü—#∞ áÈÅ∞ã¨∂Î WHõ¯_» ‰õÄ_® Ѩx, Ã+`· å<£ KÕ+ì¨ ‰õÄ_® ^è~Œ ‡° ã¨=∞‡`«O HÍQÆÅ^Œx "å~°∞ ~°∞A=Ù K≥Ü∞« º^ŒÅ∞ã¨∞<Î åfl~å?
=Úã≤¡O ÉÏxã¨#∞ ÖËHõ ÉÏxã¨~åex =∂„`«"Õ∞ q_»∞^ŒÅ KÕÜ«∂Åx H˘O`«=∞Ok ™êѶ¨ÖϺxH˜ ^ÀǨÏ^ŒÑ¨_Õ =ã¨∞Î=ÙÅ∞ – Ѩ`«<åxH˜ HÍ~°}Éèí∂`«=∞ÜÕ∞º =ã¨∞Î=ÙÅ∞
ѨO_ç`«∞Å∞ ÉèÏqã¨∞Î<åfl~°∞. J~Ú`Õ D PÜ«∞`«∞Ö’ JÖÏO\˜ POHõ∆ÖËg ÖË=h, Ô~O_»∞#∂ ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«"≥∞ÿ#"Õ#x "å~°∞ K≥ѨÊ^ŒÅ∞ã¨∞Î<åfl~å? W<åfleÖÏ¡Ç≤Ï = W<åfl
¿ãfiK«Ûù"˘ã¨QÆ|_Õ ÉÏx㨠=Úã≤¡O J~Ú<å, Jqâßfiã≤ J~Ú<å Ѷ¨~°"åÖË^Œx W=∂"£∞ WÖˇ·Ç≤Ï ~ål=Ó<£.
ëœHÍh JO@∞<åfl~°∞. 149. ™ê~å~Ú, E^ŒO =Å¡ á⁄_»ã¨∂¿Ñ =∞ixfl K≥_»∞QÆ∞Å∞ ~ÚHõ¯_» ¿Ñ~˘¯#|_®¤~Ú. P
147. ÃÑ#· ¿Ñ~˘¯#|_ç# =¸_çO\˜Ö’ U XHõ¯\© <≥~"° ~Õ Û° QÆeQˆ â◊HÖΘ xË "å~°∞ =¸_»∞~ÀAÅ K≥_»∞QÆ∞Å∞ ™ê=∂lHõ"≥∞ÿ#g, ^è•i‡Hõ"≥∞ÿ#g HÍ=K«∞Û. JO^Œ∞ˆH =∞^Œºáê<åxfl
áê@∞ LѨ"åã¨O áê\˜¿ãÎ ã¨iáÈ`«∞Ok. D LѨ"å™êÅ∞ x~°O`«~°O (=∞^茺֒ ''JѨ~å^è•Å J=∞‡——QÍ Jaè=i‚OK«@O [iyOk. JÖψQ E^ŒO ‰õÄ_® Ѩ~°=∞
<åQÍÖˉõΩO_®) áê\˜OKåÅx H˘O`«=∞Ok q^•fiOã¨∞Å∞ Jaè„áêÜ«∞Ѩ_»∞`«∞O_»QÍ, ^Œi„^Œ"∞≥ #ÿ =ºã¨#O. D =ºã¨<åxH˜ ^•™ÈǨÏ=∞#fl =ºH˜Î ZO^Œ∞‰õÄ Ñ¨xH˜~åx"å_»∞QÍ
gÅ∞#∞|\˜ì áê\˜Oz<å ã¨iáÈ`«∞O^Œx =∞i H˘O`«=∞Ok JO@∞<åfl~°∞. =∂iáÈ`å_»∞. Q˘Ñ¨Ê Q˘Ñ¨Ê [g∞O^•~°∞Å∞, „j=∞O`«∞ÖË nx "å`«# Ѩ_ç aK«ÛQÍà◊√Q¡ Í
148. ™ê~å~Ú QÆ∞iOz W=fi|_ç# =¸_»= P^Õâ◊O ~Úk. "≥Ú^Œ\ ˜ Ô~O_»∞ P^ÕâßÅÖ’ =∂iáÈÜ«∂~°∞.
531 532
5. JÖò =∂~Ú^• ÖÏ=Ü«W*Ï
ÚÇ≤Ï|∞ƒÖÏ¡
ã¨q∞TǨï 269 5. JÖò =∂~Ú^• 6=
7= áê~å
92 JÖÏ¡ÇπωõΩ q^èÕÜ«∞`« K«∂ѨO_ç. `«#‰õΩ ÉèíÜ«∞Ѩ_Õ"åÔ~=~À `≥Å∞ã¨∞HÀ"å
PÜ«∞# „Ѩ=HõΉõΩ q^èÕÜ«∞`« K«∂ѨO_ç. Åx. nx `«~°∞"å`« ‰õÄ_® ǨÏ^Œ∞Ì g∞i
(K≥_»∞ŠѨ@¡) Hõ_»∞ *Ï„QÆ`«ÎQÍ LO_»O_ç. „Ѩ=iÎOKÕ"åiH˜ =º^è•Éèíi`«"≥∞ÿ# tHõ∆
XHõ"Õà◊ g∞~°∞ QÆ#Hõ q=ÚY`« K«∂Ñ≤`Õ, LO@∞Ok.
=∂ „Ѩ=HõÎÃÑ· L#fl ÉÏ^茺`«ÖÏ¡ ã¨Ê+¨ìOQÍ 95 F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! g∞~°∞ W„Ǩ=Ú
q+¨Ü«∂xfl JO^Œ*ËÜ«∞@O =~°ˆH#x ã≤u÷ Ö’ L#flѨC_»∞153 "Õ@ [O`«∞=ÙÅ#∞
`≥Å∞ã¨∞HÀO_ç. K«OѨHõO_ç. g∞Ö’ Z=~°~Ú<å L^ÕÌâ◊º
93 qâ◊fiã≤Oz, ã¨`å¯~åºÅ∞ KÕ¿ã "å~°∞ ѨÓ~°fiHõOQÍ154 ^•xx K«OÑ≤#@¡~Ú`Õ
(WO`«‰õΩ =Ú#∞ѨÙ) u#fl^•xH˜, `åy# LѨÜ≥∂yOK«|_Õq. JO^Œ∞=Å¡ P<å\˜ ã≤÷uQÆ`«∞Å ^Œ$ëêì º D q^èŒOQÍ q+¨Ü«∞O
^•xH˜ "åiÃÑ· Z@∞=O\˜ áêѨO „Ѩ™êÎqOK«|_çOk. J~Ú`Õ 'W„Ǩ"£∞— ã≤u÷ Ö’ U q^èOŒ QÍ "Õ\Ï_ç<å, U PÜ«Ú^è•Å`À
LO_»^Œ∞. HÍHõáÈ`Õ "å~°∞ WHõ g∞^Œ@ ѨiHõ~åÅ`À "Õ\Ï_ç<å x+≤^Œú"Õ∞ J=Ù`«∞Ok.
ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ`À "≥∞ÅQÍe, qâ◊fiã≤Oz 152. "Õ@ J~°|∞ƒÅ Láêkè J<Õfi+¨}Ö’ JO`«~åƒùQÆO. JO^Œ∞ˆH ^Õ=Ù_»∞ W„Ǩ"£∞ ã≤÷uÖ’
=∞OzѨ#∞Å∞ K≥Ü∂« ºe. =∞m¡ ÉèÜ í ∞« Éè‰í Ωõ ÅÎ "Õ\Ï_»\Ïxfl x¿+kèOz "åiH˜ ѨsHõ∆ ÃÑ\Ïì_»∞. =ÚYºOQÍ ^≥·=„Ѩ=HõÎ ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å∞
"≥·Yix J=ÅOaOKåe, qâ◊fiã≤OKåe. Ǩï^≥a· Ü«∂ =^ŒÌ |㨠KÕã#≤ ѨC_»∞ Z<Àfl "Õ@ [O`«∞=ÙÅ∞ "åiH˜ ^•Ñ¨ÙÖ’ HõxÑ≤OKÕq.
=∞m§ JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉèíÜ«∞Ѩ_»∞`«∂ J~Ú`Õ P ~ÀAÖ’¡<Õ D <åÅ∞QÆ∞ PÜ«∞`«∞Å∞ J=`«iOKå~Ú. g\˜Ö’ ã¨O|Okè`«
ã¨^fiŒ ~°#Î ∞Å∞QÍ =∞ã¨Å∞HÀ"åe. W@∞=O\˜ P[˝Å∞ W=fi|_®¤~Ú.
ã¨^Œfi~°Î#∞Å<Õ JÖÏ¡ÇπÏ „¿Ñq∞™êÎ_»∞.150 153. "Õ\Ï_Õ [O`«∞=ÙÅO>Ë Hˆ =ÅO u#\ÏxH˜ ѨxH˜=KÕÛ [O`«∞=ÙÅ∞ =∂„`«"∞Õ #x W=∂"£∞
94 qâßfiã¨∞ÖÏ~å! g∞ KÕ`«∞ʼnõÄ, g∞ ëêѶ¨~Ú Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞. Jq `«Ñ¨Ê W`«~°„`å Éèí∂K«~° [O`«∞=ÙÅ#∞ W„Ǩ"£∞
ã≤÷uÖ’ K«OÑ≤<å Ѷ¨~°"åÖË^Œx K≥áêÊ~°∞. HÍx J`«ºkèHõ=∞Ok ѨO_ç`«∞Å ^Œ$+≤ìÖ’ D
D>ˇÅ‰õÄ JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’ L#fl151 H˘xfl qK«Hõ∆}‰õΩ `å=ÙÖË^Œ∞. u#_®xH˜ LѨÜ≥∂QÆѨ_Õ [O`«∞=ÙÖˇ·<å – W`«~°„`å
"Õ@ [O`«∞=ÙÅ ^•fi~å JÖÏ¡ÇÏπ q∞=∞‡efl [O`«∞=ÙÖˇ·<å "Õ\ ˜h K«OѨ‰õÄ_»^Œ∞. HÍx ǨÏnã¨∞ÅÖ’ ¿Ñ~˘¯#|_ç# 5 ~°HÍÅ
ѨsH˜∆™êÎ_»∞.152 `«##∞ K«∂_»‰õΩO_®<Õ [O`«∞=ÙÅ#∞ =∂„`«O Z\˜ì Ѩiã≤÷`«∞Ö’¡#~Ú<å K«OѨ=K«∞Û. J"Õ=∞O>Ë † 1. HÍH˜
150. =∞^Œºáê<åxfl x¿+kèOz# `«~°∞"å`« H˘O`«=∞Ok „Ѩ=HõÎ ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å∞ (~°l) 2. _ÕQÆ 3. `ÕÅ∞ 4. ZÅ∞Hõ 5. Ñ≤zÛ‰õΩHõ¯ (ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O – H˜`å|∞Öò ǨÏ*ò). '=∞i
PÖ’K«#Ö’ Ѩ_áç ÈÜ«∂~°∞. JO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ KåÖÏ =∞Ok ÉèHí ÑÎ̃ ~¨ ∞° Öˇ#· ã¨ÇϨ K«~∞° Å∞ áê=Ú ã¨OQÆ`Õq∞\©?— Jx Ǩτ[`ü <å¿Ñ¶ QÍix J_»QÍæ, '^•xfl K«O¿Ñ q+¨Ü«∞OÖ’
=∞^ŒºO ¿ãqOKÕ"å~°∞. =∞i K«∂_»É’`Õ "å~°O`å qâ◊fiã≤Oz =∞OzѨ#∞Å∞ KÕã#≤ "åˆ~. ÉèË^•aè„áêÜ«∂xH˜ `å"ÕÖË^Œ∞— Jx PÜ«∞# |^Œ∞eKåÛ~°∞ (Wɡfl Hõã‘~ü). W=∂"£∞
"åiÖ’ KåÖÏ=∞Ok ^≥·==∂~°æOÖ’ áÈ~å_ç J=∞~°QÆu <˘O^•~°∞. =∞i "åi =∂eH±, W=∂"£∞ JǨχ^£ `«k`«~° ѨO_ç`«∞Å∞ `À_ÕÅ∞, „‰õÄ~°=∞$QÍÅ∞, z~°∞`«Ñ¨Ùe,
ã¨OQÆ`Õq∞\˜? J#flk "åi ã¨O^ÕǨÏO. D PÜ«∞`«∞ ^•fi~å "åi ã¨O^ÕǨÏx=$uÎ ÃÑ^ŒÌѨÙe, ã≤OǨÏO ÖÏO\˜ [O`«∞=ÙÅ#∞ HõiKÕ ‰õΩHõ¯Å HÀ=Ö’H˜ fã¨∞‰õΩ<åfl~°∞.
KÕÜ∞« |_çOk. "å~°O`å D=∂<£ (qâßfiã¨O) =∞iÜ«Ú `«MÏfi (^≥=· ÉèHí )Θ „áêuѨkHõÃÑ<· Õ JO^Œ∞KÕ`« W„Ǩ"£∞ ã≤÷uÖ’ D „‰õÄ~° [O`«∞=ÙÅ#∞ K«OѨ@O ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«"Õ∞#x
=∞~°}˜OKå~°x, ZO^Œ∞HõO>Ë JѨÊ\˜H˜OHÍ =∞^Œºáê# x¿+^è•[˝Å∞ ~åÖË^Œx nx ÉèÏqOKå~°∞ (Wɡfl Hõã‘~ü).
ÉèÏ=O. 154. ''L^ÕÌâ◊ºÑ¨Ó~°fiHõOQÍ—— J#fl Ѩ^•xfl|\˜ì H˘O`«=∞Ok q^•fiOã¨∞ÖË=∞O\Ï~°O>Ë,
151. ^ŒQÆæ~°Ö’ L#fl "Õ@ [O`«∞=ÙÅ#∞, z#fláê\˜ [O`«∞=ÙÅ#∞ ™ê^è•~°}OQÍ KÕ`ÀÎ>Ë á⁄~°áê@∞ =Å¡QÍh, =∞~°∞ѨÙ=Å¡QÍh K«OÑ≤# [O`«∞=Ù‰õΩQÍ#∞ ѨiǨ~°O (Ѷk≤ Ü«∂)
Ѩ@∞ìHÀ=@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. ^Œ∂~°OÖ’ L#fl "Õ@ [O`«∞=ÙÅ HÀã¨O D>ˇÅ∞, ÉÏ}ÏÅ∞ K≥e¡OK«#=ã¨~°O ÖË^Œ∞. HÍx "≥∞*Ïi\© LÅ=∂Å∞ =∂„`«O Z\˜ì Ѩiã≤÷uÖ’#∂
533 534
5. JÖò =∂~Ú^• ÖÏ=Ü«W*Ï
ÚÇ≤Ï|∞ƒÖÏ¡
ã¨q∞TǨï 270 5. JÖò =∂~Ú^• 6=
7= áê~å
J`«_»∞ `å#∞ K«OÑ≤# [O`«∞=Ù‰õΩ Ѷe¨ `åxfl K«qK«∂¿ãO^Œ∞‰õΩ (D q^èOŒ QÍ
ã¨=∂#"≥∞ÿ# [O`«∞=Ù#∞ ѨiǨ~°OQÍ x~å÷iOK«|_çOk). QÆ`«OÖ’ [iy#
K≥eO¡ K«@O J=â◊ºO.155 ^•xx g∞Ö’x ^•xfl JÖÏ¡ÇÏπ =∞xflOKå_»∞. WHõg∞^Œ@
W~°∞=Ù~∞° <åºÜ«∞jÅ∞~°∞ x~°~‚ ÚOKåe.156 ‰õÄ_® Z=~°~Ú<å JÖÏ KÕ¿ãÎ JÖÏ¡ÇπÏ
ѨiǨ~°OQÍ ~Ú=fi|_Õ [O`«∞=Ù#∞ „ѨfHÍ~°O KÕ™êÎ_∞» . JÖÏ¡ÇÏπ ã¨~åfikè
Y∞~åƒh xq∞`«OÎ HÍÉÏ =^Œ‰Ì Ωõ KÕ~åÛe.157 ‰õΩº_»∞, „ѨfHÍ~°O KÕ¿ã"å_»∂#∞.
ÖË^• P áêáêxH˜ ѨiǨ~°OQÍ H˘O`« 96 ã¨=Ú„^ŒÑ¨Ù [O`«∞=ÙÅ#∞ "Õ\Ï_»@O,
=∞Ok ¿Ñ^ŒÅ‰õΩ J#flO ÃÑ\Ïìe. ÖË^• ^•x PǨ~°O g∞H˘~°‰õΩ ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«O
^•xH˜ ã¨=∂#OQÍ LѨ"åã¨O áê\˜O QÍqOK«|_çOk.159 g∞ „ѨÜ≥∂[#O
Kåe.158 `å#∞ áêÅÊ_ç# KÕ+¨ì‰õΩ HÀã¨O, „Ѩܫ∂}©‰õΩÅ HÀã¨O ‰õÄ_®.
ѨiǨ~°O K≥e¡OKåeûO^Õ#x JO@∞<åfl~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë D PÜ«∞`«∞Ö’ 'L^ÕÌâ◊º J~Ú`Õ g∞~°∞ W„Ǩ=Ú ã≤÷uÖ’
ѨÓ~°fiHõOQÍ— J#fl Ѩ^OŒ ™ê^è•~°} Ѩiã≤`÷ ∞« Å ^Œ$ëêì º K≥Ñʨ |_çO^Õ HÍx Jk xÜ«∞=∞O L#flO`«=~°‰õÄ Éèí∂q∞ÃÑ· "Õ\Ï_»@O
HÍ^Œ∞. Y∞~üP<£Ö’ W@∞=O\˜ L^•Ç¨Ï~°}Å∞ KåÖÏ L<åfl~Ú. x¿+kèOK«|_çOk. JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉèíÜ«∞
155. ã¨=∂#"≥∞ÿ# [O`«∞=Ù (ÖËHõ JÖÏO\˜ [O`«∞=Ù) JO>Ë ã¨$+≤ìs`åº, Ѩi=∂}O Ѩ_»O_ç. PÜ«∞# =^ŒÌˆH g∞~°O`å ã¨g∞Hõ
s`åº ^•O`À ã¨i`«∂Qˆ [O`«∞=Ù J#fl=∂@! ǨÏ#Ѷ‘ q^•fiOã¨∞Å∞ `«ÅáÈã¨∞#Î fl@∞¡QÍ iOK«|_»`å~°∞.
"≥Å s`åº ã¨=∂#"≥∞ÿ# [O`«∞=Ù HÍ^Œ∞. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ lOHõ#∞ K«OÑ≤#@¡~Ú`Õ LѨ"å™êÅÖ’ ‰õÄ_® ÃÇÏK«∞Û`«QÆ∞æÅ∞ LO\Ï~Ú. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : W„Ǩ"£∞ nHõ∆Ö’
^•xÖÏO\˜ (^•xH˜ ã¨=∂#"≥∞#ÿ ) "Õ∞Hõ#∞ ѨiǨ~°OQÍ W"åfie. ^Œ∞Ñ≤Êx K«OÑ≤#@¡~Ú`Õ L#fl =ºH˜ÎQÆ#Hõ XHõ lOHõ#∞ K«OÑ≤`Õ ^•xH˜ ã¨=∂#"≥∞ÿ# [O`«∞=ÙQÍ "Õ∞Hõ#∞
JO^Œ∞‰õΩ XHõ P=Ù#∞ ѨiǨ~°OQÍ WK«∞ÛHÀ"åe. J~Ú`Õ XHõ"àÕ ◊ K«OÑ≤# [O`«∞=Ù‰õΩ ѨiQÆ}#Ö’H˜ fã¨∞‰õΩx, l|ÇπÏ H˘~°‰õΩ ^•xx HÍÉωõΩ `«~°eOKåe. XHõ"Õà◊ "Õ∞Hõ
ã¨=∂#"≥∞ÿ# [O`«∞=Ù Un ÅÉèíºO HÍx ѨHõ∆OÖ’ ^•x Ys^Œ∞ ‰õÄ_® ѨiǨ~°OQÍ QÆ#Hõ ÅÉèºí O HÍHõáÈ`Õ Ç¨Ï„[`ü Wɡfl JÉσãπ (~°l) Jaè„áêÜ«∞O „ѨHÍ~°O P~°∞QÆ∞~°∞
W=fi=K«∞Û. P ѨiǨ~° "≥Ú`åÎxfl =∞Hͯ‰õΩ ѨOÑ≤OKåe. JQÆ`«ºÑ¨~°∞ʼnõΩ J#flO ÃÑ\Ïìe. ÖË^• =¸_»∞~ÀAÅ áê@∞ LѨ"åã¨O LO_®e.
156. XHõ"Õà◊ K«OѨ|_ç# [O`«∞=Ù‰õΩ ã¨=∂#"≥∞ÿ#, J^Õ HÀ=‰õΩ K≥Ok# [O`«∞=Ù XHõ"Õà◊ 12 H˘=Ú‡Å∞ QÆÅ ÃÑ^ŒÌ lOHõ<À, P ™ê÷~ÚH˜ K≥Ok# =∞ˆ~^≥·<å [O`«∞=Ù<À
^˘~°Hõ¯áÈ`Õ, J\˜ì Ѩiã≤÷uÖ’ <åºÜ«∞ã¨=∞‡`«OQÍ P [O`«∞=Ù "≥Å#∞ x~å÷iOz, P K«OÑ≤`Õ ^•xH˜ ã¨=∂#OQÍ P=Ù#∞ ѨiǨ~°OQÍ W"åfieû LO@∞Ok. =∞i P
"≥Ú`«ÎO`À PǨ~°Ñ¨^•~å÷Å#∞ H˘x =∞Hͯ #QÆ~°OÖ’x ¿Ñ^Œ„Ѩ[Å =∞^茺 XH˘¯Hõ¯iH˜ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ P=ÙQÆ#Hõ ÅÉèíºO HÍHõáÈ`Õ 20 =∞Ok JÉèÏQÆ∞ºÅ‰õΩ J#flO ÃÑ\Ïìe.
XHÀ¯ '=Ú^£— K˘Ñ¨C# ѨOÑ≤}© KÕÜ«∞@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. ǨÏ#Ѷ‘ ѨO_ç`«∞Å „ѨHÍ~°O ÖË^• 20 ~ÀAÅáê@∞ LѨ"åã¨O áê\˜OKåe. K«OѨ|_ç# [O`«∞=Ù nxHõ<åfl ÃÑ^ŒÌ
XHÀ¯ ¿Ñ^Œ"å_çH˜ Ô~O_Õã≤ '=Ú^£—Å K˘Ñ¨C# W"åfieû LO@∞Ok. `«~°Ç¨‰õΩ K≥Ok#^≥·`Õ JѨC_»∞ ѨiǨ~°OQÍ XO>ˇ#∞ ã¨=∞iÊOK«∞ HÀ"åe. =∞i
157. D ѨiǨ~°O [O`«∞=Ù ~°∂¿Ñ}ÏQÍh, "≥Å ~°∂¿Ñ}ÏQÍh HÍÉωõΩ KÕ~åe. WHõ¯_» XO>ˇQÆ#Hõ ÅÉèíºO HÍHõáÈ`Õ 30 =∞Ok ¿Ñ^ŒÅ‰õΩ J#flO ÃÑ\Ïìe ÖË^• 30
HÍÉÏ JO>Ë "≥Ú`«ÎO ǨÏ~°"£∞ „áêO`«O (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü). JO>Ë P ѨiǨ~°O ~ÀAÅáê@∞ LѨ"åã¨O LO_®e (Wɡfl Hõã‘~ü).
=∞Hͯ ǨÏ~°"£∞ „áêO`« ѨikèÖ’ x=ã≤OKÕ x~°∞¿Ñ^ŒÅ‰õΩ ѨOKåe. 159. 'Ãã·^£— JO>Ë WHõ¯_» ÉèÏ=O ã¨r=OQÍ L#fl h\˜ [O`«∞=ÙÅ∞. '`«P=ÚÇ¨ï— JO>Ë
158. ѨiǨ~°OQÍ ¿Ñ^ŒÅ‰õΩ J#flO uxÑ≤OK«@OQÍx ÖËHõ JO^Œ∞‰õΩ ã¨=∂#OQÍ K«xáÈ=@O =¸ÅOQÍ X_»∞¤‰õΩ =zÛѨ_»¤ ÖËHõ h\˜ LѨi`«ÅOÃÑ·H˜ `Õe=zÛ#
LѨ"å™êÅ∞ áê\˜OK«@OQÍx – Ô~O_ç\’¡ U^Œ~Ú<å KÕÜ«∞=K«∞Û. K«OѨ|_ç# KÕѨÅ∞, `«k`«~° [O`«∞=ÙÅ∞. Jq ã¨=Ú„^ŒOÖ’x"≥·<å, #^Œ∞Å∞, K≥~°∞=ÙÖ’¡x"≥·<å
[O`«∞=Ù =¸ÖϺxfl|\˜ì ¿Ñ^ŒÅ‰õΩ ÃÑ@ì|_Õ J#flOÖ’ ÃÇÏK«∞Û`«QÆ∞æÅ∞ L#fl>Ë¡ HÍ=K«∞Û. ã¨=Ú„^ŒOÖ’x [O`«∞=ÙÅ∞ „áê}O q_çz<å Jq ǨÏÖÏÖò (^è~Œ ‡° ã¨=∞‡`«O)QÍ<Õ
535 536
5. JÖò =∂~Ú^• ÖÏ=Ü«W*Ï
ÚÇ≤Ï|∞ƒÖÏ¡
ã¨q∞TǨï 271 5. JÖò =∂~Ú^• 6=
7= áê~å
97 Q“~°=„Ѩ^Œ QÆ$ǨÏ"≥∞ÿ# 'HÍÉÏ—#∞ 100 (F „Ѩ=HÍÎ!) "åiH˜ K≥ѨC:
JÖÏ¡ÇπÏ =∂#= =∞#∞QÆ_» ™ê^èŒ#OQÍ JѨq„`«`« Ü≥ÚHõ¯ PkèHõº`« h‰õΩ ZO`«
KÕâß_»∞. WOHÍ x+≤^Œú =∂™êhfl, ǨÏn ÉÏQÍ `Àz#ѨÊ\˜H© JѨq„`«=Ú–
Ѩâ◊√=Ù#∞ (ǨÏ~°"£∞ ˆH∆„`«OÖ’ Y∞~åƒh Ѩq„`«=Ú Z#fl\˜H© ã¨=∂#O HÍÖË=Ù.161
W=fi|_Õ [O`«∞=ÙÅ#∞), "≥∞_»ÅÖ’ Hõ#∞Hõ F q"ÕHõ=O`«∞ÖÏ~å! JÖÏ¡ÇπωõΩ
Ѩ\ÏìÅ∞160 "Õã#≤ [O`«∞=ÙÅ#∞ ‰õÄ_®. ÉèíÜ«∞Ѩ_»∞`«∂ LO_»O_ç, `«^•fi~å g∞~°∞
PHÍâßÅÖ’, Éèí∂q∞Ö’ L#fl ã¨=∞ã¨Î ™êѶ¨ÅºO á⁄O^Œ=K«∞Û.
=ã¨∞Î=ÙÅ QÆ∞iOz JÖÏ¡ÇπωõΩ `≥Å∞ã¨h,
PÜ«∞# „Ѩun ‰õ∆Ω}‚OQÍ Ziy#"å_»#fl 101 F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! g∞‰õΩ QÆ#Hõ
ã¨OQÆu g∞‰õΩ `≥eÜ«∞_®xH˜QÍ#∞ PÜ«∞# q_»=∞~°z K≥a`Õ g∞‰õΩ ÉÏ^èŒ HõeyOKÕ
WÖÏ KÕâß_»∞. @@∞=O\˜ q+¨Ü«∂Å#∞ QÆ∞iOz
J_»QHÆ Oõ _ç. J~Ú`Õ Y∞~üP<£ J=`«iOKÕ
98 `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç! JÖÏ¡ÇÏπ tH˜O∆ K«@OÖ’ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ g∞~°∞ "å\˜x QÆ∞iOz
Hõiî#∞_»∞. ^•O`Àáê@∞ JÖÏ¡ÇπÏ Jáê „Ñ¨tfl¿ãÎ Jq g∞‰õΩ q_»=∞~°z K≥Ñʨ |_»
~°OQÍ Hõ∆q∞OKÕ"å_»∞, HõxHõiOKÕ"å_»∞ `å~Ú.162 WO`«=~°‰õΩ "Õã≤# „Ѩâ◊flÅ#∞
‰õÄ_®. JÖÏ¡ÇπÏ =∞xflOKå_»∞. JÖÏ¡ÇπÏ
99 ã¨O^Õâßxfl JO^Œ*ËÜ«∞@O =~°ˆH Jq∞`«OQÍ Hõq∆ ∞OKÕ"å_»∞, ã¨ÇϨ #jÅ∞_»∞
„Ѩ=HõÎ ÉÏ^茺`«. g∞~°∞ "≥Å¡_çOKÕn, ^•z ‰õÄ_®.
ÃÑ>Ëìn – JO`å JÖÏ¡ÇπωõΩ `≥Å∞ã¨∞. 161. JѨq„`«O JO>Ë J^è~Œ ‡° O ÖË^• Jqâßfiã≤ ÖË^• JѨ~åkè ÖË^• ѨxH˜~åxk HÍ=K«∞Û.
JÖψQ Ѩq„`«O JO>Ë ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«O ÖË^• qâßfiã≤ ÖË^• q^èÕÜ«Ú_»∞ ÖË^• "Õ∞Öˇ·#
ѨiQÆ}˜OK«|_»`åÜ«∞x ǨÏnã¨∞Å ^•fi~å ~°∂_èô J=Ù`ÀOk. q=~åʼnõΩ `«Ñ¶‘û~ü Wɡfl
Hõã‘~ü, <≥·Å∞Öò J"£`å~ü „QÆO^ä•Å#∞ K«∂_»QÆÅ~°∞. =ã¨∞Î=Ù J#fl J~°÷O HÍ=K«∞Û. ÖËHõ D J~å÷Åhfl nx ѨikèÖ’H˜ ~å=K«∞Û. JO>Ë
'Jâ◊√^Œú`«— L#fl =ã¨∞Î=Ù U^Œ~Ú<å – Jk Jqâßfiã¨"≥∞ÿ<å, áêѨHÍ~°º"≥∞ÿ<å,
160. HÍÉÏ QÆ$Ǩxfl 'ɡ·`«∞Öò ǨÏ~å"£∞— (x+≤^Œú QÆ$ǨÏO, Ѩq„`« QÆ$ǨÏO, Q“~°==∞~åº^ŒÅ JѨã=¨ º"≥∞#ÿ Ѩ#∞Öˇ<· å, hu=∂e# =∂@Öˇ<· å – Jk ZO`« ÃÇÏK«∞ÛQÍ L#flѨÊ\˜H©
QÆ$ǨÏO) Jx J#_®xH˜ „Ѩ^•è # HÍ~°}O ^•x ѨikèÖ’H˜ =KÕÛ „áêO`«OÖ’ "Õ\Ï_»@O, 'Ѩiâ◊√^Œú`«—`À áÈ\©Ñ¨_»*ÏÅ^Œ∞. Wq Ô~O_»∂ Z\˜ì Ѩiã≤÷uÖ’#∂ ã¨=∂#O HÍÖË=Ù.
K≥@∞¡ #~°H@õ O W`åºkq x¿+kèOK«|_®¤~Ú. PYiH˜ Hõ#fl `«O„_çx K«OÑ≤# ^Œ∞~å‡~°∞_æ ∞» ZO^Œ∞HõO>Ë JѨiâ◊√„Éèí`«, Jâ◊√^Œú`«Å =¸ÅOQÍ P =ã¨∞Î=ÙÖ’x â◊√ÉèíO
`å~°ã¨Ñ¨_ç<å P ѨikèÖ’ „ѨfHÍ~°O f~°∞Û‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ J#∞=∞uOK«|_Õk HÍ^Œ∞. #tOzáÈ`«∞Ok. HÍQ͆ Ѩiâ◊√^Œú`«#∞ ã¨O`«iOK«∞‰õΩ#fl =ã¨∞Î=٠Ѩi=∂}OÖ’
JO`ÕQÍHõ D „áêO`«O [#∞Å x"å™êxH˜, =∞#∞QÆ_»‰õΩ Ü≥∂Qƺ"≥∞ÿ# „áêO`«OQÍ
`«‰õΩ¯=QÍ L#flѨÊ\˜H© ^•x=Å¡ â◊√Éèí„âıÜ«∂Å∞ „áêÑ≤Îã¨∂Î LO\Ï~Ú.
Y~å~°∞ KÕÜ«∞|_çOk. nx ÉèÏ=O Uq∞@O>Ë D Ѩq„`« QÆ$ǨÏO =¸ÅOQÍ
=∞Hͯ"åã¨∞Å r=#O ã¨∞Y„Ѩ^Œ=∞=@"Õ∞ Q͉õΩO_®, Pi÷HõOQÍ Jk "åiH˜ |ÅO 162. D POHõ∆ Y∞~üP<£ J=`«iOKÕ HÍÅOÖ’ LO_Õk. JkèH„õ Ѩâfl◊ Å∞ "ÕÜ∞« =^ŒxÌ ^≥=· „Ѩ=HõÎ
KÕ‰õÄ~°∞ã¨∞ÎOk. JÖψQ Ѩq„`« <≥ÅÅÖ’ HÍÉÏ QÆ$ǨxH˜ `«~°eOK«|_Õ [O`«∞=ÙÅ∞ (ã¨Jã¨O) ã¨fiÜ«∞OQÍ `«# ã¨Ç¨ÏK«~°∞ʼnõΩ K≥¿ÑÊ"å~°∞. XHõ ǨÏnã¨∞ „ѨHÍ~°O PÜ«∞#
‰õÄ_® =∞#∞QÆ_» ™ê^èŒ<åÖË. ZO^Œ∞HõO>Ë g\˜^•fi~å ‰õÄ_® =∞Hͯ"åiH˜ ÃÑ·# (ã¨) WÖÏ „Ѩ=zOKå~°∞ : ''Z=~°~Ú<å, `å#∞ "Õã#≤ „Ѩâfl◊ =¸ÅOQÍ JѨÊ\˜=~°‰Äõ
¿Ñ~˘¯#|_ç# „ѨÜ≥∂[<åÅ∞ KÕ‰õĈ~q. ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«O (ǨÏÖÏÖò) QÍ L#fl =ã¨∞Î=Ù x+≤^ŒúO (ǨÏ~å"£∞)QÍ Y~å~°∞ KÕÜ«∞|_ç`Õ
537 538
5. JÖò =∂~Ú^• ÖÏ=Ü«W*Ï
ÚÇ≤Ï|∞ƒÖÏ¡
ã¨q∞TǨï 272 5. JÖò =∂~Ú^• 6=
7= áê~å
102 g∞ ѨÓsfi‰õΩÖ’¡ ‰õÄ_® H˘O^Œ~°∞ 104 ''JÖÏ¡ÇÏπ J=`«iOѨ*ãË #≤ P^ÕâßÅ
WÖÏO\˜ q+¨Ü∂« Å#∞ J_çQÍ~°∞. =∞i P "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ, „Ѩ=HõÎ "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ ~°O_ç—— Jx "åi`À
q+¨Ü«∂Å#∞ u~°ã¨¯iOzOk ‰õÄ_® J#flѨC_»∞, ''=∂ `å`« =Ú`åÎ`«Å∞
"åˆ~.163 J=ÅOaã¨∂Î LO_»QÍ "Õ∞=Ú K«∂ã≤#
103 JÖÏ¡ÇÏπ '|Ç‘Ï~å—#∞QÍh, '™ê~ÚÉÏ— q^è•#"Õ∞ =∂‰õΩ KåÅ∞—— Jx "å~°O
#∞QÍh, '=ã‘ÖÏ—#∞QÍh, 'Ǩ"£∞—#∞QÍh \Ï~°∞. Uq∞\©? "åi `å`« =Ú`åÎ`Å« ‰õΩ
U~°Ê~°K«ÖË^Œ∞.164 J~Ú#ѨÊ\˜H© Jqâßfi Ug∞ `≥bHõáÈ~Ú#ѨÊ\˜H©, "å~°∞
ã¨∞Å∞ JÖÏ¡ÇπωõΩ J|^•úxfl JO@QÆ_»∞`«∞ ã¨<å‡~°Oæ Ö’ #_»=#ѨÊ\˜H© g~°∞ "åà◊<¡ Õ
<åfl~°∞. "åiÖ’ KåÖÏ=∞Ok Jq"Õ‰õΩÅ∞. J#∞ã¨i™êÎ~å?
J`«#∞ =Úã≤¡OÅÖ’ JO^ŒiHõ<åfl ÃÑ^ŒÌ <Õ~°ã¨∞÷_»=Ù`å_»∞—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs : ǨÏnã¨∞ 105 F qâ◊fiã≤Oz# "å~°ÖÏ~å! g∞~°∞ g∞
<≥O|~°∞ – 7289† ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O : H˜`å|∞Öò Ѷ¨*ÏÜ≥∞Öò). QÆ∞iOz *Ï„QÆ`«ÎѨ_»O_ç. g∞~°∞ QÆ#Hõ
163. g∞ ѨÓsfi‰õΩÅ∞ X_çQÆ\ ˜ì# áêáêxH˜ g∞~°∞ ‰õÄ_® áêÅÊ_»`åˆ~"≥∂ *Ï„QÆ`«Î!
ã¨<å‡~°Oæ Ö’ #_»∞ã¨∞#Î fl@¡~Ú`Õ ^•i `«ÑÊ≤ #
L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ: ''^Õ=Ù_»∞ g∞ÃÑ· ǨÏ*ò Ü«∂„`«#∞ qkèQÍ x~°~‚ ÚOKå_»∞—— Jx ^≥=· „Ѩ=HõÎ "å~°∞ g∞‰õΩ ZÖÏO\˜ #+¨ìO HõeyOK«
(ã¨) ѨeHÍ~°∞. ''U>Ë\Ï qkèQÍ Ç¨Ï*ò KÕÜ«∂eûO^Õ<å?—— Jx XHõ =ºH˜Î PÜ«∞xfl *ÏÅ~°∞.165 g∞~°O`å JÖÏ¡ÇπÏ =^ŒÌˆH
„ѨtflOKå_»∞. ^•xHÍÜ«∞# (ã¨) =∞ø#O =Ç≤ÏOKå~°∞. HÍx P =ºH˜Î =¸_»∞™ê~°∞¡ =∞~°eáÈ=Åã≤ LOk. JѨC_»∞ PÜ«∞#
J^Õ=∂@#∞ J_çˆQã¨iH˜, ''XHõ"Õà◊ <Õ#∞ 'J=Ù#—x JO>Ë U>Ë\Ï Jk 'qkè—QÍ g∞~°∞ KÕã≤# Hõ~°‡ÅxflO\˜h g∞‰õΩ
Y~åÔ~·áÈ`«∞Ok. J^Õ QÆ#Hõ [iy`Õ U>Ë\Ï Ç¨Ï*ò KÕÜ«∞@O g∞‰õΩ ™ê^茺O HÍ^Œ∞—— `≥Å∞ѨÙ`å_»∞.
Jx |^Œ∞eKåÛ~åÜ«∞# (ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O : H˜`å|∞Öò ǨÏ*ò – ǨÏnã¨∞ <≥O|~°∞ – 1. |Ç‘Ï~å : áêÅ∞ Ñ≤`«Hõ‰õΩO_® =^Œe"ÕÜ«∞|_Õ Ñ¨â◊√=Ù. P áêÅ∞ ^Õ=`«Å‰õΩ
412† =Úã¨fl^≥ JǨχ^£, ã¨∞#<≥ J|∂ ^•=Ó^£, #™ê~Ú, Wɡfl =∂[). D „Ѩ`ÕºHõO Jx J<Õ"å~°∞. WÖÏO\˜ Ѩâ◊√=ÙÅ á⁄^Œ∞QÆ∞Å#∞ Z=~°∂ =Ú@∞ìHÀ~°∞.
PÜ«∞`«∞ <ÕѨ^䌺OÖ’ H˘O`«=∞Ok "åºMϺ`«Å∞ WÖÏ Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞ : JÖÏ¡ÇπÏ 2. ™ê~ÚÉÏ : Wq ^Õ=`«Å ¿Ñ~° =^Œe "ÕÜ∞« |_ç# Ѩâ√◊ =ÙÅ∞. "å\˜x "åǨÏ#OQÍ
`«# „QÆO^äŒOÖ’ U q+¨Ü«∂#fl~Ú<å „Ñ¨™êÎqOK«HõáÈ`Õ, P q+¨Ü«∞"≥∞ÿ PÜ«∞# QÍh, |~°∞=Ù "≥∂Ü«∞\ÏxH˜QÍx LѨÜ≥∂yOKÕ"å~°∞ HÍ~°∞.
=∞xflOѨÙÅ "≥·Yix J=ÅOaOKå_»x `«ÅáÈÜ«∂e. HÍ|\˜ì P q+¨Ü«∞"≥∞ÿ g∞~°∞
‰õÄ_® PÜ«∞#ÖψQ =∞ø#OQÍ LO_çáÈO_ç (Wɡfl Hõã‘~ü). "Õ~˘Hõ ǨÏnã¨∞Ö’ 3. =ã‘ÖÏ : XHõ™êi P_» XO>ˇ#∞ Dx, Ô~O_»=™êi ‰õÄ_® P_» XO>ˇ<Õ Dx#
=∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨) ã¨Ê+¨ìOQÍ WÖÏ =Hͯ}˜OKå~°∞ : ''g∞‰õΩ `≥Å∞Ѩ|_»x q+¨Ü«∂Å XO>ˇ#∞ ^Õ=`«Å ¿Ñ~° =^ŒeÃÑ>Ëì¿ã"å~°∞.
QÆ∞iOz g∞~°∞ ##∞fl „ѨtflOK«HOõ _ç. ZO^Œ∞HõO>Ë g∞‰õΩ ѨÓ~°fiO QÆuOz# ã¨=∂*ÏÅ 4. Ǩ"£∞ : J<ÕHõ XO>ˇ Ñ≤ÅÅ¡ ѨÙ@∞ìH‰õ Ωõ =¸ÅOQÍ xez# =∞QÆ XO>ˇ. W@∞=O\˜
"å~°∞ Ѩ^Õ Ñ¨^Õ „Ѩâfl◊ Å =~°¬O ‰õΩiÑ≤Oz, „Ѩ=HõÅÎ `À qÉèkË Oz q<åâßxH˜ QÆ∞~°Ü∂« º~°∞—— =∞QÆ XO>ˇ KÕ`« =º=™êÜ«∞ Ѩ#∞Å∞ KÕ~ÚOK«@O, "åǨÏ#OQÍ LѨÜ≥∂yOK«@O
(ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O : H˜`å|∞Öò ǨÏ*ò). ÉèÏ=ºO HÍ^Œx `«Åz ^•xfl ^Õ=`«Å ¿Ñ~° =^ŒeÃÑ>Ëì"å~°∞. D q^èŒOQÍ ^Õ=`«Å
164. J~°|∞ƒÅ∞ ѨÓ~°fiO `«=∞ ^Õ=`«Å ¿Ñ~° "≥Ú‰õΩ¯|_çQÍ ã¨=∞iÊOK«∞‰õΩ<Õ qq^èŒ ~°HÍÅ ¿Ñ~° Ѩâ◊√=ÙÅ#∞ =^ŒeÃÑ\˜ì# „Ѩ„Ѩ^äŒ=∞ =ºH˜Î J„"£∞ a<£ Pq∞~ü Y∞*Ï~Ú Jx
[O`«∞=Ùeq. g\˜ QÆ∞iOz ~°H~õ H° ÍÅ "åºMϺ<åÅ∞ KÕÜ∞« |_®¤~Ú. ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ |∞MÏsÖ’ ‰õÄ_® D ǨÏnã¨∞ ^•fi~å `≥eÜ«∞=™ÈÎOk. ''J`«_»∞ #~°HõOÖ’ „¿ÑQÆ∞Å∞ ÖÏQÆ@O
Ǩτ[`ü ã¨~¸^£ a<£ =Úã¨Ü«∞ºÉò (~°l) Hõ^äŒ#O „ѨHÍ~°O nx "åºMϺ#O WÖÏ <Õ#∞ K«∂âß#∞—— Jx =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) `≥eáê~°∞ (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs : JÖò
LOk : =∂~Ú^• ã¨∂~å "åºMϺ#O). JÖÏ¡ÇπÏ D q^èŒOQÍ Ñ¨â◊√=ÙÅ#∞ x~°‚~ÚOK«ÖË^Œh,
539 540
5. JÖò =∂~Ú^• ÖÏ=Ü«W*Ï
ÚÇ≤Ï|∞ƒÖÏ¡
ã¨q∞TǨï 273 5. JÖò =∂~Ú^• 6=
7= áê~å
106 F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! g∞Ö’ Z=i LO_ç, g∞‰õΩ =∞~°} qѨ`∞« Î ^•Ñ¨Ùi¿ã167
Î
Hõ~Ú<å =∞~°} ã¨=∞Ü«∞O ^ŒQÆæ~°Ñ¨_ç, J#∞ºe^ŒÌix ‰õÄ_® ™ê‰õ∆ΩÅ∞QÍ
J`«_»∞ qÅ∞¡ K≥ѨÊ^ŒÅz#ѨC_»∞ g∞Ö’x fã¨∞HÀ=K«∞Û. XHõ"àÕ ◊ g∞‰õΩ J#∞=∂#O
W^ŒÌ~°∞ =º‰õΩÎÅ∞ ™ê‰õ∆ΩÅ∞QÍ LO_»@O Hõey`Õ #=∂A J#O`«~°O P W^ŒÌih
ÉèÏ=ºO. P W^ŒÌ~°∞ =º‰õΩÎÅ∂ ^èŒ~°‡zO`«# PѨÙHÀO_ç. =∞i "åi^ŒÌ~°∂ ^Õ=ÙxÃÑ·
QÆÅ"åÔ~· LO_®e. ("å~°∞ g∞ "åÔ~· „Ѩ=∂}O KÕã≤ WÖÏ K≥áêÊe : ''"Õ∞=Ú
LO_®e).166 ÖË^• g∞~°∞ „ѨÜ∂« }Ï=ã¨Ö÷ ’ ã¨fi„ѨÜ∂≥ [#O HÀã¨O „Ѩ=∂}ÏÅ#∞
"≥Ú‰õΩ¯|_»∞Å#∞ PÜ«∞# `«# HÀã¨"Õ∞ „Ѩ`ÕºH˜OKå_»x D PÜ«∞`«∞Ö’ qâ◊^ŒÑ¨~°K« J=Ú‡‰õΩ<Õ"åà◊§O HÍ=Ú.168 ("Õ∞=Ú
|_çOk. J~Ú`Õ ^Õ=`«Å ¿Ñ~° [O`«∞=ÙÅ#∞ ˆH\Ï~ÚOKÕ Ñ¨^Œú`«∞Å∞ =Ú„+≤‰õΩ¯Å∞ ™êHõ∆ ºq∞KÕÛ =ºH˜Î) =∂ |O^èŒ∞=Ù
ã¨$+≤ìOz#"Õ. ^Õ=`«Å, q∞^䕺^≥·"åÅ ¿Ñ~° [O`«∞=ÙÅ#∞ JK«∞Û"Õã≤ =kÖË PKå~°O J~Ú<å㨈~ ("Õ∞=Ú x+¨ÊHõ∆áê`«OQÍ<Õ
<Õ\ ˜H© =Ú„+≤‰õΩ¯ÅÖ’#∂, Hõ^ä•Hõkè`« =Úã≤¡=ÚÅÖ’#∂ J=∞Ö’¡ LOk. ^≥·=O =º=ǨÏi™êÎ=Ú). JÖÏ¡ÇπÏ Ü≥ÚHõ¯
HÍáê_»∞QÍHõ! ™êH∆ͺxfl "Õ∞=Ú ^•z ÃÑ@ì=Ú. XHõ"Õà◊
165. D PÜ«∞`«∞#∞ J~°O÷ KÕã∞¨ HÀ=@OÖ’ H˘O`«=∞Ok á⁄~°|_®¤~∞° . `«=∞ ã‘fiÜ«∞ PK«~}° "Õ∞=∞ÖÏ KÕ¿ãΠѶ¨∞’~°"≥∞ÿ# áêáêxH˜
Ѩ@¡ „â◊^=úŒ Ç≤Ï¿ãÎ ã¨iáÈ`«∞O^Œh, =∞Ozx ÃÑOK«=Åã≤#, K≥_∞» Å#∞ x~°∂‡eOK«=Åã≤# áêÅÊ_ç# "å~°=∞=Ù`å=Ú.——
J=ã¨~°O ÖË^Œx "å~°∞ Jaè„áêÜ«∞Ѩ_»∞`«∞<åfl~°∞. D Jaè„áêÜ«∞O ã¨Ô~·Ok HÍ^Œ∞.
ZO^Œ∞HõO>Ë ã¨=∂[OÖ’ =∞Ozx ÃÑOá⁄OkOK«=Åã≤# P=â◊ºHõ`« ZO`≥·<å LOk. =∞Ozx ÃÑOá⁄OkOK«\ÏxH˜ Ѩiã≤÷`«∞Å∞ U=∂„`«O J#∞=ÙQÍ ÖË#ѨÙ_»∞, „áê}
XHõ =Úã≤¡O QÆ#Hõ D q^Œ∞ºHõÎ ^èŒ~å‡xfl `«ºl¿ãÎ Jã¨Å∞ J`«#∞ ã¨<å‡~°æO g∞^Õ ÉèíÜ«∞O L#flѨC_»∞ D ÉÏ^茺`«#∞ – `å`å¯eHõOQÍ – q_»<å_»=K«∞Û.
L#fl@∞¡ HÍ^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë 'ã¨<å‡~°æO— J#fl=∂@Ö’ =∞Ozx QÆ∞iOz P*Ï˝Ñ≤OKÕ, 166. ''"å~°∞ g∞ "åÔ~· LO_®e—— – JO>Ë '=Úã≤¡=ÚÖˇ· LO_®e— Jx H˘O`«=∞Ok
K≥_∞» Å #∞Oz P¿Ñ ÉÏ^躌 `« ‰õÄ_® LOk. =∞~À"≥Ñ· Ù¨ ÃÑ· PÜ«∞`«∞Ö’ JÖÏ¡ÇÏπ 'W[ÇπÏ `«ÅáÈÜ«∞QÍ, 'gÅ∞<å=∂ „"å¿ã "åx `≥QÆ"åÔ~· LO_®e— Jx =∞i H˘O`«=∞Ok
`«^≥·`«∞"£∞— (g∞~°∞ ã¨<å‡~°æOÖ’ #_»∞ã¨∞Î#flѨC_»∞) J<Õ xÜ«∞=∞O ÃÑ\Ïì_»∞. nx^•fi~å ÉèÏqOKå~°∞. ''J#∞ºe^ŒÌ~°∞—— J#fl "åHõºOÖ’ ‰õÄ_® Ô~O_»∞ J~å÷Å∞<åfl~Ú.
`≥e¿ã^Õq∞@O>Ë =∞Ozx ÃÑOKÕ, K≥_»∞x „`«∞OKÕ QÆ∞~°∞`«~° ÉÏ^茺`«#∞ q㨇iOz, 1. =Úã≤"¡ ∞Õ `«~∞° Å∂ („QÆO^ä=Œ ǨïÅ∞) HÍ=K«∞Û ÖË^• =∞~°}âßã¨#O „"å¿ã"åx `≥Q‰Æ Ωõ
ˆH=ÅO ã‘fiÜ«∞ ã¨O㨯~°}‰õΩ =∂„`«"Õ∞ Ѩiq∞`«=∞~ÚáÈ`Õ ^•x=Å¡ „ѨÜ≥∂[#O K≥O^Œx =º‰õΩÎÅ∞ Jx ‰õÄ_® HÍ=K«∞Û.
Ug∞ LO_»^∞Œ . JO^Œ∞Hˆ , „Ѩ[Å∞ D PÜ«∞`«∞#∞ J~°O÷ KÕã∞¨ HÀ=@OÖ’ á⁄~°É_®¤~x°
Ǩτ[`ü J|∂|„H± (~°l)‰õΩ `≥eã≤#ѨC_»∞, ''„Ѩ[ÖÏ~å! g∞~°∞ D PÜ«∞`«∞#∞ 167. =∞x+≤ „ѨÜ∂« }Ï=ã¨Ö÷ ’ f„=OQÍ "åºkè„QÆã∞¨ _Î ,·≥ „|uH˜ |Ü«∞@Ѩ_Õ P™ê¯~°O ÖË#ѨÙ_»∞
J#fi~ÚOѨ*ËÜ«∞@OÖ’ á⁄~°É_®¤~°∞. ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) „Ѩɒkèã¨∞ÎO_»QÍ <Õ#∞ <åºÜ«∞=O`«∞Öˇ·# W^ŒÌ~°∞ =º‰õΩÎÅ#∞ ™ê‰õ∆ΩÅ∞QÍ ÃÑ\˜ì gÅ∞<å=∂ „"åÜ«∞^Œe¿ãÎ
q<åfl#∞ – 'K≥_»∞ [~°∞QÆ∞`«∞O_»QÍ „Ѩ[Å∞ K«∂ã‘K«∂_»#@∞¡QÍ =º=ǨÏi¿ãÎ, ^•xfl „"åÜ«∞=K«∞Û.
ã¨O㨯iOKÕ „Ѩܫ∞`«flO KÕÜ«∞HõáÈ`Õ JÖÏ¡ÇπÏ "åix `«# tHõ∆‰õΩ QÆ∞iKÕ¿ã ã¨=∞Ü«∞O 168. JO>Ë ™ê‰õΩ∆ Å∞ "≥∂™êxH˜ áêÅÊ_ç#@∞¡QÍh, gÅ∞<å=∂#∞ =∂iÛ#@∞¡QÍh =∞$`«∞x
^ŒQÆæ~° Ѩ_çO^Œ#∞HÀO_ç—— (=Úã¨fl^≥ JǨχ^£: ã¨OѨÙ\˜–1 † ui‡r – ǨÏnã¨∞ – "å~°ã¨∞ʼnõΩ J#∞=∂#O =¿ãÎ "å~°∞ #=∂A KÕã≤# `«~°∞"å`« [#∞Å ã¨=∞Hõ∆OÖ’
2178. J|∂ ^•=Ó^£ – 4338 = ǨÏnã¨∞). WO`«H© D PÜ«∞`«∞ Ü≥ÚHõ¯ Jã¨Å∞ xÅnã≤ "åi#∞Oz „Ѩ=∂}O fã¨∞HÀ"åe. =∞~À"≥·Ñ¨Ù „Ѩ=∂}O KÕ¿ã"å~°∞ ‰õÄ_®,
J~°÷O Uq∞@O>Ë, g∞~°∞ ZO`«QÍ É’^èŒÑ¨~°z#ѨÊ\˜H© [#∞Å∞ =∞Oz "≥·Ñ¨Ù‰õΩ `å=Ú D =º=Ǩ~°OÖ’ ZÖÏO\˜ „ѨuѶ¨ÅO fã¨∞HÀ=@OQÍh, ÅaÌx á⁄O^Œ@O
=∞~°ÅHõáÈ`Õ, g∞‰õΩ "å\˜ÖË¡ #+¨ìO Ug∞ LO_»^Œ∞. g∞~°∞ =∂„`«O ã¨<å‡~åæ# LO_ç, QÍh KÕÜ«∞ÖË^Œx K≥áêÊe.
K≥_∞» Å *’eH˜ áȉõΩO_® LO>Ë KåÅ∞. J~Ú`Õ ã¨=∂[O <≥u· HõOQÍ =∞s kQÆ*ÏiáÈ~Ú
541 542
5. JÖò =∂~Ú^• ÖÏ=Ü«W*Ï
ÚÇ≤Ï|∞ƒÖÏ¡
ã¨q∞TǨï 274 5. JÖò =∂~Ú^• 6=
7= áê~å
107 P `«~°∞"å`« P W^ŒÌ~°∞ ™ê‰õ∆ΩÅ∞ 109 U ~ÀA# JÖÏ¡ÇπÏ „Ѩ=HõÎÅO^Œih
U^Œ~Ú<å áêáêxH˜ áêÅÊ_®¤~°x ã¨=∂"Õâ◊Ѩ~°z ''g∞‰õΩ UO ã¨=∂^è•#O
`≥e¿ãÎ,169 Z=iH˜ =ºuˆ~HõOQÍ#~Ú`Õ ÅaèOzOk?—— Jx J_»∞QÆ∞`å_À P ~ÀA,
áêѨO [iyO^À "åiÖ’ (=∞$`«∞xH˜) ''=∂ˆHg∞ `≥eÜ«∞^Œ∞.172 xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
KåÖÏ ^ŒQÆæi "åÔ~·# W^ŒÌ~°∞ =º‰õΩÎÅ∞ ~°Ç¨Ï㨺 q+¨Ü«∂Å QÆ∞iOz ѨiѨÓ~°‚
=ÚO^Œ∞‰õΩ =zÛ P W^ŒÌi ™ê÷#OÖ’ *Ï˝#O HõÅ"å_»=Ù #∞"Õfi—— Jx
xÅ|_ç,170 ''"åi^ŒÌi ™êHõ∆ ºO Hõ<åfl =∂ "å~°O\Ï~°∞.
™êHõ∆ ºO Z‰õΩ¯= ã¨`«º|^Œú"≥∞ÿ#k. D XHõ™êi =~°ÎHõO xq∞`«ÎO ã≤iÜ«∂ "≥àϧ~°∞. JHõ¯_» f„=OQÍ [|∞ƒÑ¨_ç, =∞~°}
q+¨Ü∞« OÖ’ "Õ∞=Ú ZÖÏO\˜ Ju„Hõ=∞ ã¨=∞Ü«∞O Pã¨#fl=∞~ÚO^Œx ÉèÏqOKå~°∞. PÜ«∞# ^ŒQÆæ~° =~°ÎHõ ™ê=∞„y`À áê@∞
}‰õÄ áêÅÊ_»@OÖË^∞Œ . "Õ∞"Õ∞ QÆ#Hõ JÖÏ XHõ "≥O_ç áê„`« ‰õÄ_® LOk. JѨC_®Ü«∞# W^Œ~Ì ∞° „ÔHã· =Ψ ÙÅ#∞ ™ê‰õΩ∆ Å∞QÍ fã¨∞‰õΩx,
KÕ¿ãΠѨ~°=∞ ^Œ∞~å‡~°∞æÅ =∞=Ù`å=Ú—— `«# `«^Œ#O`«~°O D ™ê=∞„y `«# "å~°ã¨∞ʼnõΩ JO^Œ*ËÜ«∂Åx K≥áêÊ~°∞. P
Jx JÖÏ¡ÇπÏÃÑ· „Ѩ=∂}O KÕã≤ K≥áêÊe. `«~°∞"å`« PÜ«∞# K«xáÈÜ«∂~°∞. P ™ê‰õ∆Ωe~°∞=Ù~°∂ uiy =KåÛHõ =~°ÎHõ ™ê=∞„yx
=∂„`«O "å~°ã¨∞ʼnõΩ =Ú@ì*ˇáêÊ~°∞. HÍx "≥O_çáê„`«#∞ J=Ú‡‰õΩx K≥i ã¨QÆO
108 D Ѩ^Œúu=Å¡ "å~°∞ Ü«∞^ä•`«^äŒOQÍ Ñ¨OK«∞‰õΩ<åfl~°∞. P ™ê=∞„yÖ’ XHõ Hõ=~°∞ HõxÑ≤OzOk. JO^Œ∞Ö’ =ã¨∞Ιê=∞„y
™êHõ∆ ºq∞™êÎ~°h, `å=Ú „Ѩ=∂}ÏÅ∞ *Ïa`å ‰õÄ_® LOk. ^•x „ѨHÍ~°O XHõ "≥O_çáê„`« ÖˇHõ¯Ö’H˜ ~å=@O ÖË^Œ∞. ^•x
KÕã≤# `«~°∞"å`« „Ѩ=∂}ÏÅ∞ `«=∞‰õΩ QÆ∞iOz "åix J_çy`Õ `«=∞ˆHg∞ `≥eÜ«∞^Œx J|^ŒúѨ٠„Ѩ=∂}O KÕâß~°∞. J~Ú`Õ
=ºuˆ~HõOQÍ Ñ¨i}q∞™êÎÜ∞« #fl ÉèÜ í ∞« O171 P áê„`«#∞ "åà◊√¡ XHõ #QÆÅ "åºáêiH˜ Jq∞‡#@∞¡ `≥eã≤Ok. JѨC_»∞ =∞$`«∞x
"åiH˜ LO@∞O^Œx PtOK«|_»∞`ÀOk. "å~°ã¨∞Å∞ P =Úã≤¡"Õ∞`«~° ™ê‰õ∆ΩʼnõΩ =ºuˆ~HõOQÍ „Ѩ=∂}O KÕã≤ P áê„`« ÃÑ·HÍxfl
JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉèíÜ«∞Ѩ_»∞`«∂ LO_»O_ç. ~å|@∞ì‰Ωõ <åfl~°∞. D LÖËY¡ #O „áê=∂}˜H`õ « s`åº |ÅÇ‘Ï#"≥∞#ÿ k (ui‡r). J~Ú`Õ
=∞~˘Hõ P^è•~°O ^•fi~å Ǩτ[`ü Wɡfl JÉσãπ (~°l) KÕ`« ‰õÄ_® D ã¨OѶ¨∞@#
q#O_ç! JÖÏ¡ÇπÏ Jq^èÕÜ«∞ [#∞ʼnõΩ ã¨OH˜Ñ∆ OΨ QÍ LÖËd¡ OK«|_çOk. JÖÏ¡=∂ JÖòÉÏh nxx „áê=∂}˜H"õ ∞≥ Oÿ kQÍ Y~å~°∞
ã¨<å‡~°Oæ K«∂Ѩ_∞» . KÕâß~°∞ (ã¨Ç‘ÏÇπÏ ui‡r – ã¨OѨÙ\˜ – 3, <≥O|~ü – 2449).
169. JO>Ë "å~°∞ KÕã≤# „Ѩ=∂}O |∂@Hõ=∞x ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿáÈ`Õ. 172. `«=∞*Ïu „Ѩ[Å∞ `«=∞ Ѩ@¡ KÕã#≤ =º=Ǩ~°O QÆ∞iOz „Ѩ=HõÅÎ ‰õΩ `≥e¿ã LO@∞Ok.
J~Ú`Õ „Ѩà◊Ü«∞k#O <å\˜ cè`å=Ç¨Ï Ñ¨iã≤÷u =Å¡<À ÖËHõ „Ѩà◊Ü«∞k# Jkè<Õ`«
170. JO>Ë =∞$`«∞x "å~°ã¨∞Å∞, ã¨g∞Ѩ|O^èŒ∞=ÙÖˇ·# W~°∞=Ù~°∞ =º‰õΩÎÅ∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ =zÛ, J~Ú# JÖÏ¡ÇÏπ ã¨=∞HõO∆ Ö’ =∂\Ï¡_Õ ^è~·≥ º° O ÖËH<õ À "å~°∞ K≥Ñʨ \ÏxH˜ x~åHõi™êÎ~∞° .
"≥Ú^Œ\ ˜ ™ê‰õ∆Ωe^ŒÌ~°∂ J<åºÜ«∂xH˜ áêÅÊ_®¤~°h, `«=∞‰õΩ K≥O^Œ=Åã≤# ǨωõΩ¯#∞ ÖË^• `å=Ú K«xáÈ~Ú# `«~∞° "å`« PÜ«∂ *Ï`«∞Å "å~°∞ J=ÅOaOz# áÈHõ_Å» #∞
HÍ*Ëâß~°x <˘H˜¯K≥áêÊe. D =º=Ǩ~°OÖ’ `å=Ú ZÖÏO\˜ "≥∂™êxH˜ áêÅÊ_»@O QÆ∞iOz `«=∞‰õΩ Ug∞ `≥eÜ«∞^Œ#flk "åi L^ÕÌâ◊"≥∞ÿ LO_»=K«∞Û. JnQÍHõ ~°Ç¨Ï㨺
ÖË^Œh, Z=iÃÑ·<å hÖÏѨxO^ŒÅ∞ "≥∂Ѩ@O ÖË^Œx „ѨHõ\ ˜OKåe. q+¨Ü«∂Å *Ï˝#=∞O`å JÖÏ¡ÇπωõΩ =∂„`«"Õ∞ LOk. P q+¨Ü«∂<Õfl „Ѩ=HõÎÅ∞
171. WÖÏ XHõ\ H˜ ˜ ~Ô O_»∞™ê~°∞¡ xÅnã≤ „Ѩ=∂}ÏÅ∞ fã¨∞‰õΩ<Õ Ñ¨^uúŒ =Å¡ [#∞Å∞ ™êH∆ͺŠ"≥Å_¡ Oç Kå~°∞.
q+¨Ü«∞OÖ’ *Ï„QÆ`«ÎѨ_Õ J=HÍâ◊O LOk. ZO^Œ∞HõO>Ë "å~°∞ QÆ#Hõ J|^ŒúѨ٠nxfl|\˜ì É’^èŒÑ¨_Õ^Õq∞@O>Ë ^≥·=„Ѩ=HõÎʼnõΩ JQÀK«~° q+¨Ü«∂Å *Ï˝#O LO_»^Œ∞.
„Ѩ=∂}ÏÅ∞ KÕ¿ãÎ U Hõ∆}OÖ’#~Ú<å |O_®~°O |Ü«∞@Ѩ_»=K«∞Û. D PÜ«∞`«∞ ˆH=ÅO JÖÏ¡ÇπÏ =∂„`«"Õ∞ JQÀK«~° q+¨Ü«∂Å *Ï˝x. HÍHõáÈ`Õ ^≥·=^Ò`«º ÉÏ^茺`«Å
J=`«~°} "≥#∞Hõ |∞^≥·Öò a<£ J|∂ =∞~°º"£∞ ã¨OѶ¨∞@# XHõ\ ˜ LOk. PÜ«∞# x~°fiǨÏ}‰õΩ ã¨O|OkèOz# H˘xfl q+¨Ü«∂Å∞ „Ѩ=HõÎʼnõΩ `≥eÜ«∞*ËÜ«∞|_»`å~Ú.
543 544
5. JÖò =∂~Ú^• ÖÏ=Ü«W*Ï
ÚÇ≤Ï|∞ƒÖÏ¡
ã¨q∞TǨï 275 5. JÖò =∂~Ú^• 6=
7= áê~å
110 JѨC_»∞ JÖÏ¡ÇπÏ D q^èŒOQÍ ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# x^Œ~°≈<åÅ`À W„™ê~¸Å∞
J_»∞QÆ∞`å_»∞ : ''=∞~°º"£∞ ‰õΩ=∂~°∞_»"#·≥ F =OjÜ«ÚÅ =^ŒÌ‰õΩ =zÛ#ѨÙ_»∞, 'Wk
D™ê! <Õ#∞ h‰õÄ, h `«e¡H˜ „Ѩ™êkO ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# =∂Ü«∂*ÏÅO `«Ñ¨Ê =∞ˆ~g∞
z# J#∞„QÆÇ¨ xfl [˝ÑHÎ≤ ˜ `≥K∞« ÛHÀ. JѨC_»∞ HÍ^Œ∞— Jx "åiÖ’x ã¨`«º u~°™ê¯~°∞Å∞
~°∂ǨïÖò Y∞^Œ∞ãπ173 ^•fi~å <Õ#∞ h‰õΩ K≥áêÊ~°∞.177 P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ "Õ∞=Ú "åix
ã¨Ç¨Ü«∞O KÕâß#∞. h=Ù TÜ«∞ÅÖ’ h #∞Oz Páê=Ú.178
L#flѨC_»∞,174 ÃÑ^ŒÌ"å_≥·# `«~°∞"å`« 177. „Ѩ=HõÎ =∂@Å#∞ kèHõ¯iOKÕ"å~°∞ ™ê^è•~°}OQÍ J`«#∞ K«∂¿Ñ ã¨∂K«#Å#∞,
‰õÄ_® „Ѩ[Å`À =∂\Ï¡_Õ"å_çq. =∞Ç≤Ï=∞Å#∞ *ÏÅq^Œº Jx K≥ÑÊ≤ `ÕeQÍæ H˘\˜áì êˆ~™êÎ~∞° . *ÏÅq^Œº `åO„uHõ q^ŒºÅ‰õΩ
JѨC_»∞ <Õ#∞ h‰õΩ „QÆO^ä•hfl, q"ÕHÍhfl ã¨O|OkèOz#k. ^≥·=„Ѩ=HõÎÅ∞ WÖÏO\˜ =∞O„`«`«O„`åÅ *’eH˜ Jã¨Å∞áÈ~°∞. ÃÑ·QÍ
`Ò~å`«∞#∂, WOrÅ∞#∂175 <Õ~åÊ#∞. „Ѩ=HõÎÅ ^•fi~å „Ñ¨ã¨∞Êù@=∞ÜÕ∞º =∞Ç≤Ï=∞Å∞ ã¨~åfikèHÍi J~Ú# JÖÏ¡ÇπÏ â◊H˜ÎH˜
JѨC_»∞ h=Ù <å J#∞=∞u`À, =∞\˜ì`À „Ѩ|Å `å~å¯}OQÍ LO\Ï~Ú. ZO^Œ∞HõO>Ë D =∞Ç≤Ï=∞Å∞ ^≥·"å[˝`À<Õ LxH˜Ö’H˜
ѨH∆˜ PHÍ~°O ÖÏO\˜^•xfl `«Ü∂« ~°∞KÕã,≤ =™êÎ~Ú. "å\˜ "≥#∞Hõ ^Õ=Ùx Ѩ~°=∂~°÷O LO@∞Ok. U „Ѩ=HõÎ J~Ú<å `å#∞
JO^Œ∞Ö’H˜ T^ŒQÍ<Õ <å J#∞=∞u`À Jk HÀi#ѨC_»ÖÏ¡ ^≥"· å[˝`À xq∞`«OÎ ÖˉΩõ O_® =∞Ç≤Ï=∞Å#∞ K«∂ѨÖ_Ë ∞» . JO^Œ∞Hˆ Ǩτ[`ü
(x[OQÍ<Õ) ѨH˜∆ J~ÚáÈÜÕ∞k. JÖψQ D™ê (Uã¨∞„H©ã¨∞Î) QÍi =∞Ç≤Ï=∞Å „Ѩ™êÎ=# =zÛ#ѨC_»∞ JÖÏ¡ÇπÏ <åÅ∞QÆ∞™ê~°∞¡
h=Ù <å J#∞=∞u`À ѨÙ@∞ìQÆ∞_ç¤h, ‰õΩ+¨µì '<å J#∞=∞u`À— Jx K≥áêÊ_»∞. „Ѩ=HõÎ D™ê U =∞Ç≤Ï=∞#∞ K«∂Ñ≤<å Jk `«#
P[˝"Õ∞~°ˆH [iyO^Œx JÖÏ¡ÇπÏ ã¨Ê+¨ìO KÕâß_»∞. D HÍ~°}OQÍ<Õ qq^èŒ =∞Ç≤Ï=∞Å∞
~Àyh ÉÏQÆ∞KÕ¿ã "å_çq. <å J#∞=∞u`À K«∂Ѩ=∞x =∞Hͯ֒x =Ú„+≤‰õΩ¯Å∞ JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O)#∞
=∞$`«∞Å#∞ ÖËÑ≤ xÅɡ>ìË "å_çq.176 h=Ù HÀi#ѨC_»∞, PÜ«∞# U=∞<åfl~À K«∂_»O_ç : ''<å „Ñ¨Éèí∞=٠Ѩ~°=∞ Ѩq„`«∞_»∞
Jq ‰õÄ_® =Ç‘Ï ^•fi~å `≥eÜ«∞Ѩ~°K«|_»`å~Ú. XHõi ^•fi~å XHõ q+¨Ü«∂xfl (PÜ«∞#‰õΩ Un J™ê^茺O HÍ^Œ∞. PÜ«∞# |ÅÇ‘Ï#`«ÅxflO\˜H© Jf`«∞_»∞. J~Ú`Õ
`≥Å∞ã¨∞‰õΩ<Õ"å~°∞ JQÀK«~° q+¨Ü«∂Å *Ï˝x HÍ*ÏÅ~°∞. „Ѩ`«ºHõ∆OQÍ Jxfl q+¨Ü«∂Å =∞Ç≤Ï=∞Å∞ K«∂Ѩ=Åã≤# J=ã¨~°O x[OQÍ<Õ LO^•? LO>Ë Z\˜ì Ѩiã≤÷`«∞Ö’¡
*Ï˝#O HõÅ"å_»∞ =∂„`«"Õ∞ JQÀK«~° *Ï˝x HÍQÆÅ_»∞. K«∂áêe? D ã¨OQÆu PÜ«∞#ˆH `≥Å∞ã¨∞. `«^Œ#∞QÆ∞}OQÍ<Õ PÜ«∞# x~°‚Ü«∞O
173. '~°∂ǨïÖò Y∞^Œ∞ãπ— JO>Ë ^≥=· ^Œ∂`« Ǩτ[`ü l„|~¸Öò (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) Jx ÉèÏ=O. ÔQ·H˘O\Ï_»∞) <Õ<≥·`Õ =∂#=Ù}˜‚ =∞iÜ«Ú „Ѩ=HõÎ#∞ =∂„`«"Õ∞.—— JO>Ë <å JO`«@
WO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ JÖò |Y~å ã¨∂~åÖ’x 87= PÜ«∞`«∞Ö’ ‰õÄ_® D q+¨Ü«∞O <Õ#∞ ZÖÏO\˜ =∞Ç≤Ï=∞Å∞ K«∂ѨÖË#∞. (q=~åʼnõΩ |h W„™ê~¸Öò ã¨∂~å 91 –
=zÛOk. 93 PÜ«∞`«∞Å∞ K«∂_»O_ç).
174. Ǩτ[`ü =∞~°º"£∞ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) Ѩã≤HõO^Œ∞ J~Ú# D™ê#∞ Z`«∞ΉõΩx `«# *Ïu "≥Ú`«Îg∞‡^Œ K≥á⁄ÊKÕÛ^Õ=∞O>Ë ^≥·=„Ѩ=HõÎÅ∞ K«∂¿Ñ =∞Ç≤Ï=∞ʼnõΩ =∞O„`«`«O„`åÅ`À,
„Ѩ[Å =^ŒÌ‰õΩ =zÛ#ѨC_»∞, "å~°∞ P Ѩã≤"å}˜‚ K«∂ã≤ Pâ◊Û~°ºáÈÜ«∂~°∞. PÜ«∞# KÕ`«|_ç`À ZÖÏO\˜ ã¨O|O^èŒO ÖË^Œ∞. XHõ"Õà◊ ã¨O|O^èŒ"Õ∞ QÆ#Hõ LO_ç LO>Ë
ѨÙ@∞ìHõ QÆ∞iOz „Ѩ[Å∞ ~°Hõ~°HÍÅ „Ѩâ◊flÅ =~°¬O ‰õΩiÑ≤OK«™êQÍ~°∞. `«Å¡_çe¡# P =∞O„`«QÍà◊√¡ „Ѩ=HõÅÎ =∞Ç≤Ï=∞ʼnõΩ q~°∞QÆ∞_»∞#∞ ‰õÄ_® Hõ#∞Q˘<Õ"å~°∞. „ѨÑO¨ K«OÖ’x
`«e¡ P Ѩã≤"åx =OHõ K«∂_»QÍ, áêÅ∞ „`åˆQ =Ü«∞ã¨∞Ö’<Õ P ÉÏÅ∞_»∞ ^≥·"å[˝`À ¿Ñ~°∞"≥∂ã≤# =∞O„`«QÍà◊§O`å HõÅã≤ ‰õÄ_® ^≥·=„Ѩ=HõÎ =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)
`«# *Ïu [#∞Å`À =∂\Ï¡_®_»∞. 'ÃÑ^ŒÌ"å_≥·# `«~°∞"å`« ‰õÄ_® ã¨OÉèÏ+≤OKå_»∞— =∞Ç≤Ï=∞ʼnõΩ q~°∞QÆ∞_»∞#∞ „Ѩ^iŒ ≈OK«ÖHË áõ ÈÜ«∂~°∞. ÃÑQ· Í ^≥"· å[˝`À „Ѩ^iŒ ≈OK«|_ç#
JO>Ë „Ѩ=HõÎQÍ xÜ«Ú‰õΩÎ_≥·# Ñ≤=∞‡@ ^≥·=ã¨O^Õâßxfl JO^Œ*Ëâß_»x J~°÷O. =∞Ç≤Ï=∞Å#∞ `å=Ú Z^Œ∞~À¯ÖË=∞x `≥eÜ«∞QÍ<Õ "å~°∞ =Úã≤O¡ Å∞QÍ =∂iáÈÜ«∂~°∞.
175. Pe W„=∂<£ ã¨∂~åÖ’x 48= PÜ«∞`«∞ „H˜O^Œ D q=~°} W=fi|_çOk. 178. Ü«¸^Œ∞Å∞ Ǩτ[`ü D™ê (Uã¨∞„H©ã¨∞Î)#∞ K«OѨ\ÏxH˜ Ѩxfl# ‰õΩ„@ QÆ∞iOz D
176. D =∞Ç≤Ï=∞Å „Ѩ™êÎ=# ‰õÄ_® Pe W„=∂<£ ã¨∂~åÖ’x 49= PÜ«∞`«∞Ö’ =zÛOk. "åHõºOÖ’ ã¨∂zOK«@O [iyOk. JÖÏ¡ÇπÏ "åi ÉÏi#∞Oz PÜ«∞xfl HÍáê_»∞`«∂,
545 546
5. JÖò =∂~Ú^• ÖÏ=Ü«W*Ï
ÚÇ≤Ï|∞ƒÖÏ¡
ã¨q∞TǨï 276 5. JÖò =∂~Ú^• 6=
7= áê~å
111 ''g∞~°∞ ##∂fl, <å „Ñ¨=HõÎ#∂ qâ◊fi 113 ^•xH˜ "åiÖÏ J<åfl~°∞ :
ã≤OK«O_ç—— Jx <Õ#∞ ǨÏ"åsʼnõΩ P*Ï˝ÑO≤ ''JO^Œ∞Ö’x PǨ~åxfl u<åÅx, `«^•fi~å
z#ѨC_»∞,179 ''"Õ∞=Ú qâ◊fiã≤OKå=Ú, =∂ =∞#ã¨∞Å∞ ã¨O`«$Ñ≤Î K≥O^•Åh, h=Ù
"Õ∞=Ú Ñ¨ÓiÎQÍ q^èÕÜ«ÚÅ=∞Ü«∂º=Ú =∂‰õΩ K≥Ñ≤Ê#^ŒO`å ã¨`«º=∞<Õ #=∞‡HõO
J#fl^•xH˜ #∞=Ùfi ™êH˜Q∆ Í LO_»∞—— Jx =∂Ö’ =∞iO`« ÃÑ~°QÍÅh, "Õ∞=Ú
"å~°<åfl~°∞. ™êHõ ∆ ºq∞KÕ Û "å~° O HÍQÆ Å QÍÅh
112 ''=∞~°º"£∞ ‰õΩ=∂~°∞_»"≥·# F D™ê! HÀ~°∞‰õΩO@∞<åfl=Ú.——
h „ѨÉ∞íè =Ù =∂ HÀã¨O PǨ~° Ѩ^•~å÷Å`À 114 JѨC_»∞ =∞~°º"£∞ ‰õΩ=∂~°∞_»QÆ∞
xO_ç # XHõ Ѩ à Ï¡ x fl PHÍâ◊ O #∞Oz D™ê WÖÏ "Õ_»∞‰õΩ<åfl_»∞ : ''F JÖÏ¡ÇπÏ!
kOѨQÅÆ _®?——180 Jx ǨÏ"åsÅ∞ J_çy# =∂ „ѨÉèí∂! PHÍâ◊O #∞Oz =∂ÃÑ·
ã¨O^Œ~°ƒùO *Ï˝Ñ¨HõO KÕã¨∞HÀ^Œy#k. PǨ~°O`À xO_ç# ѨàÏ¡xfl kOK«∞. ^•xfl
JѨC_»∞ D™ê, ''g∞ˆ~ QÆ#Hõ qâßfiã¨∞Öˇ·`Õ =∂ H˘~°‰õΩ J#QÍ =∂Ö’x `˘e"å~°∞,
í ∞« Ѩ_O» _ç——181 J<åfl_»∞.
JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ ÉèÜ `«∞k "å~°O^ŒiH© ã¨O`À+¨Hõ~°"≥∞ÿ#
PÜ«∞xfl PHÍâ◊OÃÑ·H˜ ÖËѨىõΩ<åfl_»∞. q=~åʼnõΩ Pe W„=∂<£ ã¨∂~åÖ’x 54= q+¨Ü«∞O (ѨO_»∞QÆ) HÍ"åe.182 WOHÍ
PÜ«∞`«∞#∞ K«∂_»O_ç. h `«~°Ñ¶¨Ù# Jk XHõ ã¨∂K«# HÍQÆÅQÍe.
179. ''ǨÏ"åsÅ∞—— JO>Ë ^≥·=„Ѩ=HõÎ D™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)#∞ qâ◊fiã≤Oz, PÜ«∞#‰õΩ h=Ù =∂‰õΩ PǨ~°O „Ѩ™êkOK«∞. h=Ù
=∞^Œ`Ì ∞« QÍ xez# J#∞Ü«∂Ü«ÚÅ∞. "å~°∞ "≥Ú`«OÎ 12 =∞Ok Jx K≥Ñʨ |_»∞`ÀOk. JO^ŒiHõ<åfl „âı+"ª¨ ∞≥ #ÿ PǨ~° „Ѩ^•`«=Ù.——
WHõ¯_» '=Ç‘Ï— JO>Ë ^≥·=^Œ∂`« ^•fi~å ѨOѨ|_ç# '=Ç‘Ï— HÍ^Œ∞. WHõ¯_» '=Ç‘Ï— ѨsHõ∆QÍ Ñ¨i}q∞OK«=K«∞Û. g∞ HÀiHõ "Õ∞~°‰õΩ XHõ"Õà◊ WÖÏO\˜ =∞Ç≤Ï=∞ g∞‰õΩ
JO>Ë ÉèÏ=O ^Õ=Ùx `«~°Ñ¶¨Ù# H˘O`«=∞Ok =∞#ã¨∞ÅÖ’ HõeÊOK«|_Õ ã¨^Œ∞ƒkú. ÖËHõ K«∂Ñ≤OK«|_ç# `«~°∞"å`« ‰õÄ_® g∞~°∞ qâßfiã¨OÖ’ |ÅÇ‘Ï#∞Å∞QÍ =∂i`Õ, Jk
k=º ã¨OˆH`«O. WÖÏO\˜ ã¨OˆH`«"Õ∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ =¸™ê `«e¡QÍi¯, ^≥·=„Ѩ=HõÎ D™ê g∞ tHõ∆‰õΩ HÍ~°}OQÍ =∂~°=K«∞Û. JO^Œ∞ˆH g∞~°∞ WÖÏO\˜ qѨs`«"≥∞ÿ# _ç=∂O_»∞¡
=∂`« Ǩτ[`ü =∞~°º"£∞ QÍiH˜ ‰õÄ_® W=fi|_çOk. D ã¨OˆH`å<Õfl k=º Y∞~üP<£
'=Ç‘Ï—QÍ ¿Ñ~˘¯#flk. KÕã≤ ^≥·"å„QÆǨxfl H˘x`≥K«∞ÛHÀHõO_ç. ^≥·"åxH˜ ÉèíÜ«∞Ѩ_»O_ç Jx Ǩτ[`ü D™ê
WHõ¯_» ã¨OˆH`åxfl '=Ç‘Ï—QÍ ¿Ñ~˘¯#@O K«∂ã≤ H˘O`«=∞Ok, =¸™ê „Ѩ=HõÎ `«e¡ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) ǨÏ"åsʼnõΩ #K«Û*ˇáêÊ~°∞.
=∞iÜ«Ú =∞~°º"£∞ e~°∞=Ù~°∂ „ã‘Î „Ѩ=HõÎÅ~Ú LO\Ï~°h, "åi g∞^Œ‰õΩ ‰õÄ_® =Ç‘Ï 182. W™ê¡g∞Ü«∞ +¨sÜ«∞`«∞Ö’¡ ѨO_»∞QÆ JO>Ë J~°÷O *ÏfÜ«∞ѨO_»∞QÀ, ™êfi`«O„`«º
J=`«iã¨∂Î LO_»=K«Ûh `«ÅáÈâß~°∞. HÍx Wk ã¨Ô~·#k HÍ^Œ∞. k<À`«û="≥∂ HÍ^Œ∞. J=^èŒ∞Å∞ g∞i# P#O^Œ „ѨÖÏѨ#Å`À, hf xÜ«∞=∂ʼnõΩ
180. J~°cÖ’ '=∂~Ú^Œ— Jx J#|_çOk. =∂~Ú^Œ JO>Ë PǨ~°O`À ‰õÄ_»∞‰õΩ#fl uÖ’^ŒHÍezÛ, +¨sÜ«∞`«∞ P^ÕâßÅ#∞ HÍÅ~åz `≥·`«Hõ¯ÖÏ_Õ L`«û=O JO`«Hõ<åfl
áê„`«, Ñ¨à‹§O Jx J~°÷O. JO^Œ∞ˆH =_ç¤Oz# qã¨Îi J#fl ÉèÏ=OÖ’ ‰õÄ_® nxfl HÍ^Œ∞. D ~ÀAÖ’¡ Ѩ~°fik<åxfl D J~°÷OÖ’<Õ fã¨∞HÀ=@O Ѩiáê\˜ J~Ú
fã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. D ã¨∂~å ‰õÄ_® D ¿Ñ~°∞`À<Õ LOk J#flk QÆ=∞<å~°› q+¨Ü«∞O. áÈ~ÚOk. HÍx PHÍâ◊ ^èŒ~å‡ÅÖ’ (+¨sÜ«∞`«∞ÅÖ’) Jã¨Å∞ ѨO_»∞QÆ J<Õk XHõ
^≥·=„Ѩ=HõÎ W„ÉÏÇ‘ÏO Ö’QÆ_» U q^èŒOQÍ#~Ú`Õ =∞~°}Ï#O`«~° rq`åxfl Hõàϧ~å ™ê=¸Ç≤ÏHõ L`«û=O J~Ú LO@∞Ok. P ~ÀA P ã¨=∂[OÖ’x ã¨Éèí∞ºÅO`å
K«∂_®Åx JaèÅ+≤OKå~À J^Õq^èŒOQÍ Ç¨Ï"åsÅ∞ `«=∞ P`«‡ `«$Ñ≤ÎHÀã¨O WÖÏO\˜ HõÅã≤ ^Õ=Ù_»∞ KÕã#≤ "Õ∞à◊‰¡ Ωõ QÍ#∞ Hõ$`«[`˝ Å« ∞ `≥Å∞ѨىõΩO\Ï~°∞. PÜ«∞# Q˘Ñ¨Ê^Œ<åxfl,
XHõ áê„`«#∞ PHÍâ◊O #∞Oz kOK«=∞x HÀ~å~°∞. B#fl`åºxfl Kå\˜K¿≥ ÑÊ `«Hƒ© ~°∞¡ ѨÅ∞‰õΩ`å~°∞. ^≥=· ^•ã¨º ÉèÏ=O `˘}H˜ãÖ¨ Ï_Õ q^èOŒ QÍ
181. JO>Ë, g∞~°∞ WÖÏO\˜ qѨs`«"∞≥ #ÿ HÀÔ~¯Å∞ HÀ~°HOõ _ç. WÖÏO\˜ HÀÔ~¯Å∞ g∞ áêe@ ã¨∞ÎuwuHõ#∞ PÖÏÑ≤™êÎ~°∞. ^≥·=„Ѩ=HõÎ D™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) P ~ÀA#∞ 'ѨO_»∞QÆ
547 548
5. JÖò =∂~Ú^• ÖÏ=Ü«W*Ï
ÚÇ≤Ï|∞ƒÖÏ¡
ã¨q∞TǨï 277 5. JÖò =∂~Ú^• 6=
7= áê~å
115 ^•xH˜ JÖÏ¡ÇπÏ WÖÏ ["åaKåÛ_»∞: 116 (P `«~∞° "å`«) ''=∞~°º"£∞ Ѩل`«∞_»"#·≥
''㨈~, P PǨ~åxfl <Õ#∞ g∞ÃÑ· J=`« F D™ê! JÖÏ¡ÇπÏ#∞ =^Œe ##∂fl, <å
iOѨ*™Ë êÎ#∞.183 =∞i P `«~∞° "å`« ‰õÄ_® `«ex¡ P~å^躌 ^≥"· åÅ∞QÍ KÕã∞¨ HÀO_ç Jx,
g∞Ö’ Z=~°~Ú<å Jqâßfi™êxH˜ h=Ù „Ѩ[ʼnõΩ K≥áêÊ"å?——184 Jx JÖÏ¡ÇÏπ
áêÅÊ_ç`Õ Ö’HõOÖ’ Z=iH© qkèOK« (xÅnã≤) J_çˆQ ã¨O^Œ~°ƒùO ‰õÄ_®
#@∞=O\˜ tHõ∆#∞ "åiH˜ qkè™êÎ#∞.—— 㨇iOK«∞HÀ^Œy#^Õ. JѨC_»∞ D™ê WÖÏ
~ÀA—QÍ [~°∞ѨÙHÀ"åÅx JaèÅ+≤OK«@OÖ’x Ѩ~°=∂~°÷O ‰õÄ_® J^Õ. H˘O`«=∞Ok q#flqOK«∞‰õΩO\Ï~°∞: ''(F JÖÏ¡ÇπÏ!)
=∞Ǩ#∞ÉèÏ=ÙÅ∞ D '=∂~Ú^Œ ѨO_»∞QÆ— (D^≥ =∂~Ú^Œ)#∞ P^è•~°OQÍ KÕã¨∞‰õΩx x#∞fl Ѩ~°=∞ Ѩq„`«∞xQÍ ÉèÏqã¨∞Î<åfl#∞.
'D^≥ g∞ÖÏ^£— ‰õÄ_® J@∞=O\˜ ã¨O`À+¨^•Ü«∞Hõ Ѷ¨∞_çÜÕ∞#x ÉèÏ+¨ºO K≥áêÊ~°∞. U =∂@#∞ J<Õ Ç¨Ï‰õΩ¯ <å‰õΩ ÖË^À
HÍx Jã¨Å∞ D 'D^≥ =∂~Ú^Œ— '+¨sÜ«∞`≥ =ÚǨÏ=∞‡n—H˜ ã¨O|OkèOz#^Õ HÍ^Œ∞. JÖÏO\˜ =∂@#∞ J#@O <åˆH=∂„`«O
XHõ"Õà◊ W™ê¡O QÆ#Hõ ^•xfl H˘#™êyOK«^Œe¿ãÎ P "Õ∞~°‰õΩ „ѨHõ@# KÕÜ«∞|_Õk. `«QÆ^Œ∞. XHõ"Õà◊ <Õ#∞ QÆ#Hõ JÖÏO\˜
J^ŒÖÏ LOz`Õ, P ~ÀA ѨO_»∞QÆ ~ÀA HÍQÆÅQÍe J#fl JaèÖÏ+¨#∞ =∂„`«"Õ∞ ^Õ^≥·<å Jx LO>Ë Jk h‰õΩ `≥eã≤
„Ѩ=HõÎ D™ê "≥Å¡_çOKå~°∞. XHõ"Õà◊ ѨO_»∞QÆ J<åfl ‰õÄ_® ^•xfl, ÃÑ· "åHͺ֒¡ LO_Õk. <å =∞#ã¨∞Ö’ U=ÚO^À ‰õÄ_®
q=iOz#@∞ìQÍ<Õ J~°O÷ KÕã∞¨ HÀ"åe. HÍx 'D^≥ g∞ÖÏ^£—Ö’ W@∞=O\˜"gÕ ∞ ÖË=Ù. h‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. HÍx hÖ’ U=ÚO^À
Hõ#∞Hõ a^£JfÅ∞ [~°∞ѨىõΩ<Õ 'D^≥ g∞ÖÏ^£—‰õΩ W™ê¡g∞Ü«∞ +¨sÜ«∞`«∞Ö’ ZÖÏO\˜ <å‰õΩ `≥b^Œ∞.185 xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h=Ù ã¨=∞ã¨Î
P^è•~°O ÖË^Œh, Jk ^èŒ~°‡OÖ’ HõeÊOK«|_ç# F ã¨iH˘`«Î áÈHõ_» (a^£J`ü) Jx QÆ∞ѨΠq+¨Ü«∂Å#∞ Ziy#"å_»=Ù.
Ѷ¨∞O\ÏѨ^äŒOQÍ K≥ѨÊ=K«∞Û. W™ê¡OÖ’ Ô~O_Õ Ô~O_»∞ ѨO_»∞QÆÅ∞<åfl~Ú. 1. D^Œ∞Öò
Ѷ≤„`ü 2. D^Œ∞Öò J*òǨ. D Ô~O_»∞ ѨO_»∞QÆÅ∞ q∞#Ǩ =∞~À ѨO_»∞QÆ Un ÖË^Œ∞. "åi „QÆO^ä•ÅÖ’ ‰õÄ_® „QÆO^äŒã¨÷O J~Ú LO_Õ^Œx PÜ«∞# Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞.
"åã¨Î=O JÖÏ¡ÇπψH `≥Å∞ã¨∞.
183. WO`«H© P PǨ~° Ѩ^•~å÷Å áê„`« PHÍâ◊O #∞Oz J=`«iOzO^•? ÖË^•? nxfl
q_»=∞~°z K≥¿ÑÊ „áê=∂}˜Hõ"≥∞ÿ#, ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) QÍi ǨÏnã¨∞ Un 184. D „Ѩâ◊fl f~°∞Êk<å# "ÕÜ«∞|_»∞`«∞Ok. JÖÏ¡ÇπÏ#∞ =^Œe W`«~°„`å =ã¨∞Î=ÙÅ#∞,
ÖË^Œ∞. HÍHõáÈ`Õ W=∂"£∞ ëœHÍh, W=∂"£∞ Wɡfl [s~ü `«„c ã¨Ç¨ JkèHõã¨OMϺHõ =∞#∞+¨µÅ#∞ P~å^茺 ^≥·"åÅ∞QÍ KÕã¨∞‰õΩ#fl "åiH˜ Wk ÃÇÏK«ÛiHõ ÖÏO\˜k. g∞~°∞
q^•fiOã¨∞Å∞ ''P áê„`« J=`«iOzOk—— J<Õ JO@∞<åfl~°∞. ''^•xfl g∞ÃÑ· Z=ix P~å^茺^≥·"åÅ∞QÍ, JHõ¯~°Å∞ fˆ~Û"å~°∞QÍ `«ÅáÈâß~À "å~°∞ ‰õÄ_® ^Õ=Ùx
J=`«iOѨ*™Ë êÎ#∞—— J#fl Y∞~üP<£ "åHͺxfl "å~°∞ P^è•~°OQÍ fã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. JÖÏ¡ÇÏπ ^Œ~åƒ~°∞Ö’ xÅnÜ«∞|_»`å~°∞. Ô~O_À q+¨Ü«∞O U=∞O>Ë, „ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞ Uã¨∞„H©ã¨∞Î`À
"åQÍÌ#O ã¨`«º|^ŒúO J#fl q+¨Ü«∞OÖ’ ZÖÏO\˜ ã¨O^ÕǨxH˜ `å=Ù ÖË^Œ∞QÍx, áê@∞ PÜ«∞# `«e¡ J~Ú# =∞~°º"£∞#∞ ‰õÄ_® ^≥·=OQÍ KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. =¸_À
''J=`«iOѨ*Ëã≤# `«~°∞"å`« ‰õÄ_® Z=~°~Ú<å qâßfiã¨Ñ¶¨∂`«‰õΩÅ∞QÍ „Ѩ=iοãÎ =ÚYº q+¨Ü«∞O: ^≥·"Õ`«~° P~å^茺^Õ=Ùà◊√¡ (q∞<£^Œ∂xÖÏ¡ÇπÏ) JO>Ë =Ú„+≤‰õΩ¯Å∞
Hõiî#OQÍ tH˜∆™êÎ#∞—— Jx PÜ«∞# K≥ѨÊ\Ïxfl |\˜ì ^Õ=Ùx "åQÍÌ#O +¨~°`«∞`À ѨÓlOKÕ ~åà◊√¡ ~°Ñʨ Å∞, K≥@∞ìÑÙ¨ @ìÅ∞ =∂„`«"∞Õ HÍ^Œ∞. „Ѩ[Å∞ U^À XHõ L^ÕâÌ O◊ `À,
‰õÄ_»∞‰õΩ#fl^≥á· È~ÚOk. ^Õ=Ù_»∞ D +¨~`° ∞« qkèOKÕãi¨ H˜ 'PǨ~°áê„`«#∞ kOK«=Åã≤# ÉèHí `Θ À P~åkèOKÕ Ñ¨Ù}ºÑ¨Ù~°∞+¨µÅ∞, ã¨[#˚ ∞Å∞, =∞ǨÏhÜ«ÚÅ∞ ‰õÄ_® '^≥"· `Õ ~« ° P~å^躌
J=ã¨~°O ÖË^Œ—x ǨÏ"åsÅ∞ K≥áêÊ~°x =∞iH˘O`«=∞Ok q^•fiOã¨∞Å∞ ¿Ñ~˘¯<åfl~°∞. ^Õ=Ùà◊§— HÀ=Ö’H˜ =™êÎ~°∞. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : Ǩτ[`ü D™ê (Uã¨∞„H©ã¨∞Î), Ǩτ[`ü
W=∂"£∞ Wɡfl Hõã‘~ü ‰õÄ_® D "å^Œ##∞ ã¨=∞i÷OKå~°∞. P áê„`« J=`«iOzO^Œ#fl =∞~°º"£∞ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO).
q+¨Ü∞« O „ÔHã· =Î̈ ÙÅÖ’ ‰õÄ_® „Ѩãk≤ Kú O≥ ^ŒÖ^Ë ∞Œ . „ÔHã· =Î̈ „QÆO^ä•ÅÖ’ ‰õÄ_® á⁄O^Œ∞Ѩ~° 185. `«#=^ŒÌ JQÀK«~° *Ï˝#O ÖË^Œx ^≥·=„Ѩ=HõÎ D™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) ZO`« ã¨Ê+¨ìOQÍ,
K«|_ç ÖË^Œ∞. x[OQÍ Jk J=`«iOz LO>Ë P q+¨Ü«∞O MϺu QÆ_çOK«@"Õ∞ QÍHõ, =∞Ô~O`« x~°ÌfiO^ŒfiOQÍ K≥|∞`«∞<åfl~À K«∂_»O_ç!
549 550
5. JÖò =∂~Ú^• ÖÏ=Ü«W*Ï
ÚÇ≤Ï|∞ƒÖÏ¡
ã¨q∞TǨï 278 5. JÖò =∂~Ú^• 6=
7= áê~å
117 '<å „Ñ¨É∞íè =Ó, g∞ „ѨÉ∞íè =Ó J~Ú# 118 XHõ"àÕ ◊ h=Ù "åix tH˜O∆ z#@¡~Ú`Õ
JÖÏ¡ÇπÏ#∞ =∂„`«"Õ∞ P~åkèOK«O_ç— Jx "å~°∞ h ^•ã¨∞Å∞. h=Ù QÆ#Hõ "åix
h=Ù K≥ѨÊ=∞x P*Ï˝Ñ≤Oz# q+¨Ü«∞O Hõ∆q∞Oz#@¡~Ú`Õ xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h=Ù
`«Ñ¨Ê =∞~À =∂@#∞ <Õ#∞ "åiH˜ ã¨~åfikè‰Ωõ º_»=Ù, q"ÕK<« åѨ~∞° _»=Ù.——188
K≥ѨÊÖË^Œ∞.186 <Õ#∞ "åi=∞^茺 L#flO`«
HÍÅO "åiÃÑ· ™êH˜∆QÍ L<åfl#∞. h=Ù 119 JÖÏ¡ÇπÏ D q^èŒOQÍ ÃãÅq™êÎ_»∞:
##∞fl ÃÑ·H˜ ÖËѨىõΩ#fl `«~°∞"å`« #∞"Õfi ''D ~ÀA ã¨`«º=O`«∞ʼnõΩ "åi ã¨`«ºO
"åix HõxÃÑ@∞ì‰õΩx L<åfl=Ù.187 "åã¨Î „ѨÜ≥∂[#Hõ~°=∞=Ù`«∞Ok.189 „H˜O^Œ
"åxH˜ Jxfl q+¨Ü«∂Å#∞ HõxÃÑ@∞ì‰õΩx HÍÅ∞=Å∞ „Ѩ=Ç≤ÏOKÕ (ã¨fi~°æ) =<åÅ∞
LO_Õ"å_»=Ù #∞"Õfi. "åiH˜ „áêÑ≤ΙêÎ~Ú. JO^Œ∞Ö’ "å~°∞
HõÅHÍÅO LO\Ï~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ "åi Ѩ@¡
186. Ǩτ[`ü D™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) LÜ«∂ºÅÖ’ L#fl Ѩã≤`«#OÖ’#∂, Ü«ÚHõÎ=Ü«∞ã¨∞û „Ѩã¨#∞fl_»Ü«∂º_»∞. "å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ Ñ¨@¡
=zÛ# `«~°∞"å`« ‰õÄ_® „Ѩ[Å#∞ UHõ^≥·"å~å^èŒ# "≥·Ñ¨Ù‰õΩ Ñ≤eKå~°#flk QÆ=∞<å~°› ã¨O`«∞+¨µìÅÜ«∂º~°∞. "åã¨Î"åxH˜ Q˘Ñ¨Ê
q+¨Ü∞« O. ™êѶ¨Åº=∞O>Ë W^Õ.
187. J~°cÖ’ '`«=ÃѶ·Êù`«h— Jx J#|_çOk. „ѨѨOK«O #∞O_ç h=Ù ##∞fl ~°Ñ≤ÊOK«∞‰õΩ#fl 120 Éèí∂q∞, PHÍâßÅ∞ WOHÍ "å\˜Ö’
`«~°∞"å`« Jx nxÉèÏ=O. Pe W„=∂<£ ã¨∂~åÖ’x 55= PÜ«∞`«∞Ö’ ‰õÄ_® nx L#fl ã¨=∞ã¨Î =ã¨∞Î=ÙÅ PkèѨ`«ºO
„Ѩ™êÎ=# =zÛOk. nxfl|\˜ì É’^èÑŒ _¨ ^Õ qÕ ∞@O>Ë „Ѩ=HõÅÎ ‰õΩ U q+¨Ü∂« Å∞ `≥eã≤<å, JÖÏ¡ÇÏπ ^Õ. PÜ«∞# JxflO\˜ÃÑ· JkèHÍ~°O
Jq ^≥·=„Ѩ™êk`«O J~Ú LO\Ï~Ú. JO`«‰õΩq∞Oz "åi=^ŒÌ QÆ∞ѨΠq+¨Ü«∂Å HõÅ"å_»∞.
*Ï˝#O LO_»^Œ∞. XHõi =∂~°æ^Œ~°≈HõO ÖˉõΩO_® Pk #∞Oz JO`«O =~°‰õÄ ã¨=∞ã¨Î
q+¨Ü«∂Å *Ï˝#O HõÅ"å_Õ '~°Ç¨Ï㨺 q+¨Ü«∂Å *Ï˝x— J#|_»`å_»∞. D ~°Hõ=∞~Ú# ^Õ=Ùx`À JO\Ï#x =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) K≥áêÊ~°∞. (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs : `«Ñ¶‘û~ü
*Ï˝#O JÖÏ¡ÇπωõΩ `«Ñ¨Ê "ÕÔ~=iH© ÖË^Œ∞. JO^Œ∞KÕ`« JÖÏ¡ÇπÏ =∂„`«"Õ∞ JQÀK«~° ã¨∂~°`«∞Öò =∂~Ú^Œ † ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O – ÉÏ|∞ Ѷ¨<å~Ú^Œ∞Ì<åº = |Ü«∂#∞Öò Ǩτ+π
q+¨Ü«∂Å *Ï˝x. D QÆ∞}O "Õ~˘HõiÖ’ ÖË^Œ∞. Ü«∞ø=∞Öò dÜ«∂=∞).
XHõ ǨÏnã¨∞Ö’ WÖÏ LOk : „Ѩà◊Ü«∞k<å# Ǩτ+π "≥∞ÿ^•#OÖ’, =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ 188. JÖÏ¡ÇπÏ! gà◊¡ =º=Ǩ~°O ѨÓiÎQÍ h Jnè#OÖ’ LOk. h=Ù ZÖÏ =º=ǨÏiOz<å
=ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) J#∞Ü«∂Ü«ÚÅ∞ H˘O`«=∞Ok PÜ«∞# (ã¨) "≥·Ñ¨Ù‰õΩ =ã¨∂Î Jk h ~Ú+¨ìO. x#∞fl xÅnã≤ J_çˆQ "åÔ~=~°∂ ÖË~°∞ J#flk Ǩτ[`ü D™ê
LO\Ï~°∞. HÍx ^≥=· ^Œ∂`«Å∞ "åix Ѩ@∞ì‰Ωõ x "Õ~˘Hõ"Ñ·≥ Ù¨ ÖωõΩ¯áÈ`«∞O\Ï~°∞. ''"åix (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) ѨÅ∞‰õΩÅ PO`«~°ºO.
<å =^ŒÌ‰õΩ ~åx=fiO_ç. "åà◊√¡ <å J#∞Ü«∂Ü«ÚÅ∞—— Jx PÜ«∞# (ã¨) K≥ѨÊQÍ, ''(F ''PÜ«∞# `å#∞ KÕ¿ã Ѩ#∞ʼnõΩ Z=i =ÚO^Œ∂ ["å|∞^•~°∞ HÍ_»∞. HÍx JO^Œ~°∂
=ÚǨÏ=∞‡^£! gà◊¡ x[ã¨fi~°∂ѨO) g∞‰õΩ `≥b^Œ∞. g∞ `«^Œ#O`«~°O gà◊√¡ ^èŒ~°‡OÖ’ (PÜ«∞# =ÚO^Œ∞) ["å|∞^•~°∞ÖË—— (JÖò JOaÜ«∂ – 23). D PÜ«∞`«∞Ö’ ^Õ=Ùx
ÖËxáÈx H˘`«Î q+¨Ü«∂Å#∞ HõeÊOKå~°∞—— Jx ^≥·=^Œ∂`«ÅO\Ï~°∞. ã¨=∞HõO∆ Ö’ ^•ã¨∞x Jâ◊H`Îõ ,« xã¨ûǨÜ«∞ ã≤u÷ =ºHõÑÎ ~¨ K° @« O`À áê@∞, ^Õ=Ùx B#fl`«ºO,
D ã¨OQÆu `≥eÜ«∞QÍ<Õ `«#∞ ‰õÄ_®, ã¨^•Kåi J~Ú# ^≥·=^•ã¨∞_»∞ D™ê â◊H˜Î, u~°∞QÆ∞ÖËx JkèHÍ~°O, ™ê~°fiÉè∫=∞`«fiO ‰õÄ_® q=iOK«|_®¤~Ú. D Ô~O_»∞
(J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏ"£∞) K≥ÑÊ≤ #@∞ì ''<Õ#∞ "åi =∞^躌 L#flO`«HÍÅO "åiÃÑ· ™êH˜Q∆ Í L<åfl#∞. q+¨Ü«∂Å P^è•~°OQÍ =∞xflOѨ٠‰õÄ_® Ji÷OK«|_çOk. ã¨∞ÉòǨ#ÖÏ¡ÇπÏ! ZO`«
h=Ù ##∞fl ÃÑ·H˜ ÖËѨىõΩ#fl `«~åfi`« #∞"Õfi "åix HõxÃÑ@∞ìH˘x L<åfl=Ù—— Jx qz„`«"≥∞ÿ#, xQÆ∂_è»"≥∞ÿ# =K«#q∞k!! JO^Œ∞ˆH =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) XHõ ~ÀA
551 552
5. JÖò =∂~Ú^• ÖÏ=Ü«W*Ï
ÚÇ≤Ï|∞ƒÖÏ¡
ã¨q∞TǨï 279 5. JÖò =∂~Ú^• 6=
7= áê~å
~å„u #Ѷ≤Öò #=∂AÖ’ Y∞~üP<£ áê~åÜ«∞}O KÕã¨∂Î D PÜ«∞`«∞ ^ŒQÆæ~°‰õΩ ~åQÍ<Õ
`«# L^ÕfiQÍxfl PѨÙHÀÖËHõáÈÜ«∂~°∞. PÜ«∞# (ã¨) =∞<ÀѶ¨ÅHõOÃÑ· nx „ѨÉèÏ=O
ZO`«QÍ Ñ¨_Oç ^ŒO>Ë Jxfl ~°HÍ`«∞ÅÖ’#∂ D PÜ«∞`«∞<Õ Ñ¨iOî K«™êQÍ~°∞. D Ѩ~#°î O
`≥Å¡"åˆ~^•HÍ ™êyOk (=Úã¨fl^≥ JǨχ^£ – ã¨OѨÙ\˜: 5,¿Ñr – 149).
189. P ~ÀA UHõ ^≥"· å~å^艌 Ωõ ʼnõΩ =∂„`«"∞Õ "åi UHõ ^≥"· å~å^è#Œ ÖÏÉèHí ~õ O° J=Ù`«∞O^Œx
Ǩτ[`ü Wɡfl JÉσãπ (~°l) D PÜ«∞`«∞‰õΩ ÉèÏ"å~°÷O K≥áêÊ~°∞. JO>Ë P ~ÀA
|Ǩï^≥·"å~å^茉õΩÅ Hõ∆=∂Ѩ}Å∞ ã‘fiHõiOK«|_»=#fl=∂@.

553
6. JÖò J<£P"£∞ = W*Ïã¨q∞T 280 6. JÖò J<£P"£∞ 7= áê~å

6. JÖò J<£P"£∞ (Ѩâ◊√=ÙÅ∞) ã¨∂~å

ѨiK«Ü«∞O
Wk =∞Hͯ֒ J=`«iOz# ã¨∂~å. D ã¨∂~åÖ’ Ѩâ◊√=ÙÅ QÆ∞iOz =zÛ# „Ѩ™êÎ=#
P^è•~°OQÍ D ã¨∂~å‰õΩ D ¿Ñ~°∞ ÃÑ@ì_»O [iyOk. D ã¨∂~å =ÚYºOQÍ Ô~O_»∞ q+¨Ü«∂Å#∞
<˘H˜¯ K≥|∞`«∞Ok. Jq : ^è•i‡Hõ qâßfiã¨O (D=∂<£), W™ê¡g∞Ü«∞ =∞øeHõ ã¨∂„`åÅ∞.
D =∞øeHõ ã¨∂„`åÅ∞ W™ê¡g∞Ü«∞ qâßfi™êʼnõΩ ѨÙ<å^Œ∞Å =O\˜q. ^Õ=Ùx qâ◊fi
™ê„=∂*ϺkèѨ`«ºO, ^≥·==K«<åÅ J=`«~°}, =∞~°}Ï#O`«~°O =∞m§ rqOK«|_»_»O, f~°∞Êk<å#
tH∆Í |Ǩï=∂<åÅ∞ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ q WO^Œ∞Ö’ L<åfl~Ú. D ã¨∂~å JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ L#fl â◊H™Î˜ ê=∞~å÷ºÅ#∞,
PÜ«∞#‰õΩ =∂„`«"Õ∞ „Ѩ`ÕºHõ"≥∞ÿ# ã¨$+≤ìOKÕ â◊H˜Îx qâ◊nHõiã¨∂Î, ^Õ=Ùx qâ◊fi™ê„=∂*ϺkèѨ`åºxH˜
~°∞A=ÙÅ∞ K«∂Ñ≤OzOk. JÖÏ¡ÇπÏ Éèí∂=∂ºHÍâßÅ ã¨$+≤ìHõ~°ÎQÍ D ã¨∂~å ã¨Ê+¨ìO KÕã≤Ok.
=∂#"åox =∞\˜ì #∞Oz ã¨$+≤ìOKå_»h, XˆH XHõ¯ „áê}˜ #∞Oz =∂#"åox ѨÙ\˜ìOKå_»h,
PÜ«∞# Jhfl `≥eã≤#"å_»h, Jhfl „QÆÇÏ≤ OKÕ"å_»h, =∞#O ~°ÇϨ 㨺OQÍ LOz# "å\˜x, |Ç≤Ï~°`æ O«
KÕã≤#"å\˜x, =∞#O Kտ㠄Ѩu Ѩxx JxflO\˜h Ziy#"å_»x, =∞#‰õΩ Hõ#|_»x JQÀK«~°
q+¨Ü«∂Å `åàÏÅ∞ PÜ«∞# =^ŒÌ<Õ L<åflÜ«∞x (JO>Ë =∞# „QÆǨÏ} â◊H˜Î, WO„kÜ«∞ *Ï˝<åxH˜
Jf`«"≥∞ÿ# q+¨Ü«∂Åhfl `≥eã≤#"å_»h), PÜ«∞# =∞#Å#∞ ~å„`«∞ÅÖ’ =∞$`«∞Å =∂kiQÍ
KÕ™êÎ_»h, q`«Î<åxfl, >ˇOHõ#∞ peÛ "≥ÚÅÔH`ÕÎÖÏ KÕ¿ãk PÜ«∞<Õ#x, xs˚= Ѩ^•~°÷O #∞Oz
rqx, rq #∞Oz xs˚= Ѩ^•~å÷xfl f¿ãk PÜ«∞<Õ#h, ~å„ux q„âßOu ã¨=∞Ü«∞OQÍ KÕã≤Ok
PÜ«∞<Õ#h, =∂#"åo „ѨÜ≥∂[#O H˘~°‰õΩ ã¨∂~°∞º}˜‚, K«O„^Œ∞}˜‚, #Hõ∆„`åÅ#∞ ã¨$+≤ìOzOk
PÜ«∞<Õ#h, ѨOkà◊§ g∞^Œ áêˆH, áêHõx K≥@¡`À ã¨Ç¨ ~°Hõ~°HÍÅ `À@Å#∞, =∞# „ѨÜ≥∂[#O
H˘~°‰õΩ Ѩâ◊√=ÙÅ#∞ ã¨$+≤ìOzOk PÜ«∞<Õ#x D ã¨∂~å JÖÏ¡ÇπÏ QÆ∞iOz qâ◊nHõiã¨∞ÎOk.
JÖÏ¡ÇπÏ XHõ¯_Õ Jh, Ü«¸^Œ∞Å∞ „ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞ PáêkOz# q+¨Ü«∂ʼnõΩ PÜ«∞# Jf`«∞_»x
D ã¨∂~å ã¨Ê+¨ìO KÕã≤Ok. JÖÏ¡ÇπÏ q+¨Ü«∞OÖ’ J|^•úÅ∞ HõeÊOK«=^ŒÌx W~°∞=~åæÅ#∂
ÃÇÏK«ÛiOK«_»O [iyOk. "åà◊√§ `«=∞ ã¨O`å<åxfl QÆ∞iÎOz#O`« `ÕeQÍæ k=º Y∞~üP<£
JÖÏ¡ÇπÏ =K«#O J#fl q+¨Ü«∂xfl QÆ∞iÎã¨∞Î<åfl~°h, HÍx P`«‡ q<åâ◊<åxH˜ áêÅÊ_ç# "åà◊√§ D
x*Ïxfl #=∞‡ÖËHõáÈ`«∞<åfl~°x D ã¨∂~å "åºMϺxOzOk. „ÔH·ã¨Î=ÙʼnõΩ ã¨O|OkèOz „Ѩ`ÕºHõOQÍ
„Ѩ™êÎqã¨∂Î, qâßfixfl ã¨$+≤ìOz# JÖÏ¡ÇπωõΩ Jã¨Å∞ Éèψ~º ÖË#ѨC_»∞ H˘_»∞‰õΩ ZÖÏ LO\Ï_»x
„ѨtflOzOk.
ã¨$+≤ì "≥#∞Hõ L^ÕÌâߺÅ∞, ÅH∆ͺÅ#∞, Éèí∂q∞ÃÑ· =∞# LxH˜ L^ÕÌâ◊º ÅH∆ͺÅ#∞ D ã¨∂~å
z=~À¡ „Ѩ™êÎqOzOk. JÖÏ¡ÇπÏ ^Œ$+≤ìÖ’ =∂#"åoH˜ „Ѩ`ÕºHõ"≥∞ÿ# Ǩϟ^• LO^Œx D ã¨∂~å
`≥eÑ≤Ok. Éèí∂q∞ÃÑ· =∞x+≤ L`«Î=∞"≥∞ÿ# q^èŒOQÍ =º=ǨÏiOKåÅx L^Àƒkèã¨∞ÎOk.

Q
554 0
6. JÖò J<£P"£∞ = W*Ïã¨q∞T 281 6. JÖò J<£P"£∞ 7= áê~å

6. JÖò J<£P"£∞ ã¨∂~å =^ŒÌ<Õ LOk.5 J~Ú<å g∞~°∞ ã¨Oâ◊Ü«∂

xH˜ Ö’<≥· L<åfl~°∞!6
J=`«~°} : =∞Hͯ PÜ«∞`«∞Å∞ : 165
Jáê~° Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_»∞, Ѩ~°=∞ Hõ$áêjÅ∞_≥·#
3 PHÍâßÅÖ’#∂, Éèí∂q∞Ö’#∂
JÖÏ¡ÇπÏ ¿Ñ~°∞`À x[^≥=· O PÜ«∞<Õ. g∞~°∞ ^•zÃÑ>Ënì ,
1 „Ѩâ◊Oã¨Å∞, á⁄QÆ_»ÎÅhfl Éèí∂=∂º ÃÑ·H˜ =ºHõÎѨ~°KÕn – JO`å PÜ«∞#‰õΩ
HÍâßÅ#∞ ѨÙ\˜Oì z# JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ =∂„`«"∞Õ `≥Å∞ã¨∞. g∞~°∞ KÕ¿ã Ѩ#∞Åhfl PÜ«∞#‰õΩ
â’aè™êÎ~Ú. =∞i PÜ«∞<Õ pHõ@¡#∂, Z~°∞ˆH.7
"≥Å∞QÆ∞#∂ `«Ü«∂~°∞KÕâß_»∞.1 J~Ú# 4 "åi =^Œ‰Ì Ωõ "åi „ѨÉ∞íè =Ù ã¨∂K«#ÅÖ’
ѨÊ\˜H© Jqâßfiã¨∞Å∞ (W`«~∞° Å#∞) `«=∞ #∞Oz U ã¨∂K«# =zÛ<å ^•xѨ@¡ "å~°∞
„ѨÉèí∞=Ù‰õΩ ã¨=∂#∞Å∞QÍ xÅɡ_»∞ q=ÚY`Õ K«∂ѨÙ`«∞<åfl~°∞.
`«∞<åfl~°∞.2 5 `«=∞ =^Œ‰Ì Ωõ =zÛ# D ã¨`º« „QÆO^ä•xfl
2 PÜ«∞<Õ q∞=∞‡efl =∞\˜ì`À KÕâß_»∞.3 ‰õÄ_® "å~°∞ Jã¨`«º=∞x „`Àã≤ѨÙKåÛ~°∞.
PÃÑ·# XHõ QÆ_»∞=Ù#∞ x~å÷iOKå_»∞.4 HÍ|\˜ì ^Õx Ѩ@¡ "å~°∞ ѨiǨã¨=∂_Õ
=∞~À xs‚`« QÆ_»∞=Ù =∂„`«O JÖÏ¡ÇπÏ "å~À ^•xH˜ ã¨O|OkèOz# "å~°ÎÅ∞
"åiH˜ `«fi~°Ö’<Õ JO^Œ∞`å~Ú.8
1. pHõ@¡O>Ë ~å„u pHõ\ ˜ Jh, "≥Å∞QÆ∞ JO>Ë Ñ¨QÆ\ ˜ "≥Å∞`«∞~°∞ Jh nx ÉèÏ=O.
Jqâßfiã¨Ñ¨Ù JO^èŒHÍ~°O =∞iÜ«Ú qâßfi㨠*’ºu Jx ‰õÄ_® nxH˜ =∞~À J~°÷O 5. JO>Ë Ñ¨~Ö° ’Hõ k#=∞x J~°O÷ . Jk ZѨC_»∞ ã¨OÉèqí ã¨∞OÎ ^Œ#flk JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ =∂„`«"∞Õ
HÍ=K«∞Û. "≥Å∞QÆ∞ J#fl Ѩ^•xH˜ =ºuˆ~HõOQÍ pHõ@∞¡ J<Õ |Ǩï=K«#O `≥Å∞ã¨∞.
LѨÜ∂≥ yOK«@O QÆ=∞<å~°›O. ZO^Œ∞HõO>Ë =∂#=rq`«OÖ’ HÍ~°∞pHõ@∞¡ Hõ=Ú‡HÀ= 6. JO>Ë „ѨàÜ
◊ ∞« k#O <≥ÅH˘<Õ q+¨Ü∞« OÖ’ Jqâßfiã¨∞Å∞, |Ǩï^≥"· å~å^艌 Ωõ Å∞ f„="≥∞#ÿ
\ÏxH˜ HÍ~°}ÏÖˇ<Àfl LO\Ï~Ú. HÍx "≥Å∞QÆ∞ ÖËHõ *’ºu J<Õk Zxfl q^è•Å∞QÍ ã¨Oâ◊Ü«∂xH˜ Ö’#Ü«∂º~°∞. `å=Ú =∞~°}˜Oz =∞\˜ìÖ’ HõÅã≤áÈ~Ú# `«~°∞"å`«
L#flѨÊ\˜H© "≥Ú`«Îg∞‡^Œ Jk XˆH ã¨=∞„QÆѨ^ŒOQÍ LO@∞Ok (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü). `«=∞#∞ uiy „|uH˜OK«@O ZÖÏ ™ê^躌 =∞=Ù`«∞Ok? J#flk "åi ã¨O^ÕÇϨ O. q∞=∞‡efl
qâßfiã¨O ÖËHõ ã¨<å‡~°æO XHõ¯>Ë J~Ú LO@∞Ok QÍx J<ÕHõO HÍ=Ù J#fl ÉèÏ=OÖ’ `˘e™êi ZÖÏ Ñ¨Ù\˜Oì K«@O [iyO^À =∞e™êi ‰õÄ_® JÖψQ „|uH˜OK«@O [~°∞QÆ∞
‰õÄ_® ~ÚHõ¯_» UHõ=K«#O „ѨÜ≥∂yOK«|_ç LO_»=K«∞Û. `«∞O^Œx JÖÏ¡ÇπÏ ÃãÅqKåÛ_»∞ (Ü«∂ã‘<£ ã¨∂~å).
2. JO>Ë x[^≥·"åxH˜ W`«~°∞Å#∞ ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞QÍ HõeÊOz, |Ǩï^≥·"å~å^èŒ#‰õΩ
áêÅÊ_»∞`«∞<åfl~°#fl=∂@! 7. JÖÏ¡ÇπÏ `«# B#fl`åºxH˜ `«y# q^èŒOQÍ 'J~ü¬— J<Õ Ñ‘~î°OÃÑ· Pã‘#∞_≥· L#flѨÊ\˜H©,
3. JO>Ë =∂#=*ÏuH˜ =¸ÅѨÙ~°∞+¨µ_≥·# Ǩτ[`ü P^ŒO (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)#∞ ^Õ=Ù_»∞ PÜ«∞# `«# Ѩi*Ï˝#O s`åº JxflKÀ\Ï¡ LO\Ï_»∞. U q+¨Ü«∞O ‰õÄ_® PÜ«∞#
=∞\˜ì`À KÕâß_»∞. =∞~À J~°÷O Wk: g∞~°∞ u<Õ PǨ~°Ñ¨^•~å÷Åhfl =∞\˜ì #∞OKÕ *Ï˝#Ѩikèx ^•\˜ ÖË^Œ∞. Wn JÃÇÏ¡ ã¨∞#fl`ü "åi, J#QÍ ã¨ÅѶπÅ qâßfiã¨O. HÍx
L`«ÊuÎ J=Ù`å~Ú. D PǨ~°O ^•fi~å<Õ g∞Ö’ g~°ºHõ}ÏÅ∞ `«Ü«∂~°=Ù`å~Ú. P ÃÑ_»„`À= Ѩ\ ˜ì# H˘xfl =~åæÅ∞ D PÜ«∞`«∞#∞ J~°÷O KÕã¨∞HÀ=@OÖ’ á⁄~°|_®¤~Ú.
g~åºxfl g∞~°∞ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞OÖ’H˜ ã¨öe™êÎ~°∞. P g~°ºHõ}"Õ∞ =∂`«$QÆ~°ƒùOÖ’ =∂#= JÖÏ¡ÇπÏ J~ü¬ J<Õ Pã¨<åxfl Jnè+≤ìOz ÖË_»h, PÜ«∞# JxflKÀ\Ï¡ LO\Ï_»x "å~°∞
x~å‡} „Ѩ„H˜Ü∞« ‰õΩ <åOk ѨÅ∞‰õΩ`«∞Ok. D q^èOŒ QÍ g∞ ã¨$+≤Öì ’ =∞\˜ì =ÚYºáê„`«#∞ "åkOK«@"Õ∞ QÍHõ, `«=∞ "å^Œ#‰õΩ P^è•~°OQÍ D PÜ«∞`«∞#∞ L^•Ç¨Ïi™êÎ~°∞. D
áÈ+≤ã¨∞ÎOk. qâßfiã¨=¸ ã¨Ô~·#k HÍ^Œ∞, D LѨ=∂#O ‰õÄ_® ã¨Ô~·#k HÍ^Œ∞. nx ã¨Ô~·# ÉèÏ=O
4. JO>Ë =∞~°} ã¨=∞Ü«∂xfl „"åã≤ÃÑ\Ïì_»∞. Wk : Éèí∂=∂ºHÍâßÅÖ’ U â◊H˜Î=∞O`«∞_»∞ JÖÏ¡ÇπÏQÍ Ñ≤Å∞=|_»∞`«∞<åfl_À,
555 556
6. JÖò J<£P"£∞ = W*Ïã¨q∞T
6 Uq∞\©, "Õ∞=Ú gà◊§‰õΩ ѨÓ~°fiO Zxfl
ã¨=Ú^•Ü«∂Å#∞ <åâ◊#O KÕâß"≥∂ g~°∞
K«∂_»ÖË^•? „ѨѨOK«OÖ’ g∞‰õΩ „Ѩ™ê
kOK«x |eq∞x "Õ∞=Ú P ã¨=Ú^•
Ü«∂Å "åiH˜ „Ѩ™êkOKå=Ú. "åi
HÀã¨O "Õ∞=Ú ^è•~åáê`«OQÍ =~å¬xfl
‰õΩiÑ≤OKå=Ú. "åi HÀã¨O „H˜Ok #∞Oz
HÍÅ∞=efl „Ѩ=Ç≤ÏOѨ*âË ß=Ú. HÍx "åi
áêáêÅ =¸ÅOQÍ "Õ∞=Ú "åix `«∞^Œ
=Ú\˜ìOKå=Ú.9 "åi `«~°∞"å`« W`«~°
ã¨=Ú^•Ü«∂Å#∞ „ѨÉèíqOѨ *Ëâß=Ú.10
Éèí∂=∂ºHÍâßÅÖ’ Z=i ~å*ϺkèHÍ~°O #_»∞ã¨∞Î#fl^À, Éèí∂=∂ºHÍâßÅÖ’ Z=~°∞
ã≤ã¨Öˇ·# P~å^èŒ∞º_»∞QÍ ÉèÏqOK«|_»∞`«∞<åfl_À P JÖÏ¡ÇπÏ g∞~°∞ ^•zÃÑ\˜ì#^•hfl,
|Ç≤Ï~°æ`«O KÕ¿ã ^•hfl–ã¨~åfihfl Ziy#"å_»∞ (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü). D PÜ«∞`«∞‰õΩ
=∞ixfl "åºMϺ<åÅ∞ ‰õÄ_® L<åfl~Ú. `«Ñ¶‘ûÔ~ `«„c, `«Ñ¶‘ûÔ~ Wɡfl Hõã‘~ü ÖÏO\˜
„QÆO^ä•ÅÖ’ Wq q=~°OQÍ á⁄O^Œ∞Ѩ~°K«|_ç L<åfl~Ú.
8. JO>Ë "å~°∞ K«∂Ñ≤# "≥·=ÚMϺxH˜, kèHͯ~° "≥·YiH˜ [iˆQ âßã≤Î Uq∞\’ `˘O^Œ~°QÍ<Õ
"åiH˜ `≥eã≤áÈ`«∞Ok. "Õ∞=Ú D ã¨`º« „QÆO^ä•xfl ѨiǨÏã≤OK«‰Ωõ O_®, kèH¯õ iOK«‰Ωõ O_®
LO>Ë ÉÏ=ÙO_ÕkHõ^•! Jx "å~°∞ JѨC_»∞ ֒֒ѨÖË ÉÏ^èŒÑ¨_»`å~°∞.
9. ^Œ∞~å‡~åæÅ, ^Œ∞~åQÆ`åÅ HÍ~°}OQÍ g∞Hõ<åfl |e+¨"ì ∞≥ #ÿ *Ï`«∞Å#∞, Pi÷HOõ QÍ g∞Hõ<åfl
"≥∞~°∞ÔQ·# ã≤÷uÖ’ L#fl"åix "Õ∞=Ú `«∞^Œ=Ú\˜ìOz#ѨÙ_»∞ g∞Ô~O`«? g∞ *’Ô~O`«?
D "åHõºO ^•fi~å É’^èŒÑ¨_Õ =∞~À =ÚYº q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë U^Õx XHõ *Ïu
ã≤iã¨OѨ^ÅŒ `À `«∞Å`«∂QÆ∞`«∂, "≥*· Ï˝xHõOQÍ |_®~Úx Kå@∞‰õΩO@∞#flO`« =∂„`å#
Jk ™êѶ¨Åº =∂~°æOÖ’ ѨÙ~ÀQÆq∞ã¨∞Î#fl^Œx „Éèí=∞Ѩ_»HõO_ç. D Hõeq∞ ÖË=ÚÅ∞,
Hõ+¨ì ã¨∞MÏÅ∞ „Ѩ[Å#∞ ѨsH˜∆OKÕ xq∞`«ÎO JÖÏ¡ÇπÏ HõeÊ™êÎ_»∞. D „ѨѨOK«O
"åã¨Î"åxH˜ XHõ ѨsH∆Í ã¨÷ÅO. D „áêѨOzHõ rq`«O XHõ ѨsH∆Í QÆ_»∞=Ù. D
QÆ_»∞=Ù =Úy¿ãã¨iH˜ ÖˇHõ¯Å∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ =KÕÛ™êÎ~Ú. „áêѨOzHõ "≥·Éèí"åÅ∞QÍh,
Éè’QÆÉÏè QͺÅ∞QÍh ^≥=· tHõ∆ #∞Oz HÍáê_»\ÏxH˜ P<å_»∞ U q^èOŒ QÍ#∂ LѨHiõ OK«=Ù.
10. "≥#∞Hõ\ ˜ ã¨=∂*ÏÅ "åix ѨsH˜∆Oz#>Ë¡ gà◊¡#∞ ‰õÄ_® ѨsH˜∆OK«@O D „ѨÉèí=#O
=ÚM’º^ÕâÌ O◊ .
557
282 6. JÖò J<£P"£∞ 7= áê~å
7 (F „Ѩ = HÍÎ ! ) XHõ " Õ à ◊ HÍy`« O ÃÑ·
edOK«|_ç=Ù#fl ã¨O^Õâß<Õfl "Õ∞=Ú hÃÑ·
J=`«iOѨ*Ëã≤<å, =∞i gà◊√¡ `«=∞
ã¨fiǨϙêÎÅ`À ^•xx `åH˜<å, ''Wk
ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# =∂Ü«∂*ÏÅO `«Ñ¨Ê =∞ˆ~g∞
HÍ^Œ∞—— J<Õ JO\Ï~°∞11 Jqâßfiã¨∞Å∞.
8 ''DÜ«∞# =^ŒÌ‰õΩ XHõ ^≥·=^Œ∂`«
ZO^Œ∞‰õΩ J=`«iOѨ*Ü Ë ∞« |_»Ö^Ë ∞Œ ?—— Jx
"å~°∞ JO@∞<åfl~°∞. "Õ∞"Õ∞ QÆ#Hõ ^Œ∂`«#∞
ѨOÑ≤ LO>Ë D áê\˜H˜ =º=Ǩ~°O
=Úyã≤ LO_Õk. `«~åfi`« gà◊§‰õΩ H˘kÌáê\˜
QÆ_»∞=Ù ‰õÄ_® W=fi|_Õk HÍ^Œ∞.12
11. Wk "åi "≥·~°"≥·YiH˜, JǨÏOHÍ~åxH˜ „Ѩ|Å x^Œ~°≈#O. ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# ^≥·=„QÆO^äŒO
=ÚO^Œ∞‰õΩ =zÛ# g∞^Œ@ ‰õÄ_® "å~°∞ x~åHõiã¨∞Î<åfl~°O>Ë, ^•xfl HõxHõ@∞ìQÍ
ÉèÏqã¨∞Î<åfl~°O>Ë ã¨`«ºO Ѩ@¡ "åi â◊„`«∞`«fiO U ™ê÷~ÚH˜ KÕ~°∞‰õΩO^À TÇ≤ÏOK«∞
HÀ=K«∞Û! k=º Y∞~üP<£Ö’<Õ W`«~° KÀ@¡ ‰õÄ_® WÖÏO\˜ LѨ=∂<åÅ∞ Åaè™êÎ~Ú:
L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : 1. XHõ"Õà◊ "Õ∞=Ú "åiH˘~°‰õΩ U^≥·<å PHÍâ◊^•fi~°O `≥iz<å,
"å~°∞ JO^Œ∞Ö’H˜ ZH˜¯áÈ`«∂ L#flѨC_»∞ ‰õÄ_® ''=∂ Hõà◊√¡ "≥∂ã¨áÈ`«∞<åfl~Ú.
=∂ÃÑ· KÕ`«|_ç KÕÜ«∞|_çOk—— J<Õ JO\Ï~°∞. (JÖò Ç≤Ï„*ò – 14, 15).
2. XHõ"Õà◊ PHÍâ◊O #∞Oz `«∞#HõÅ∞ Ãã·`«O ~åeѨ_»@O "å~°∞ K«∂ã≤<å 'Wq
^Œ@ì"≥∞ÿ# "Õ∞Ѷ¨∂Å∞ =∂„`«"Õ∞— Jx "å~°O\Ï~°∞. (J`ü `«∂~ü – 44).
JO>Ë U^À XHõ ™ê‰õΩ K≥Ñ≤Ê q+¨Ü«∂xfl ^•@"տ㠄Ѩܫ∞`«flO KÕ™êΈ~QÍx,
^≥·=„Ѩ}ÏoHõ#∞ XѨC‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ ã≤^Œú=∞=~°∞. =∞i K«∂_»É’`Õ qâ◊fi=º=ã¨÷Ö’ Uk
ã¨OÉèíqOz<å, Jk Ѩ~°=∞ „ѨÉèí∞=Ù Jcè+¨ìO „ѨHÍ~°"Õ∞ ã¨OÉèíqã¨∞ÎOk.
12. =∂#=`«‰õΩ =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO =Ç≤ÏOK«\ÏxH˜ qâ◊fi„ѨÉèí∞=Ù ZO`«=∞Ok „Ѩ=HõÎÅ#∞
Z#∞fl‰õΩ<åfl, =∂#= ã¨=Ú^•Ü«∂ÅÖ’ #∞OKÕ Z#∞fl‰õΩ<åfl_»∞. XHÀ¯ *ÏuÖ’ P
*ÏuH˜ K≥Ok# =ºH˜<Î Õ ZOÑ≤HKõ ãÕ ,≤ J`«x =^Œ‰Ì Ωõ ^≥=· ã¨O^ÕâO◊ (=Ç‘Ï) ѨOѨ|_Õk.
^≥·=„Ѩ=HõÎ =∂#==∂„`«∞_≥· LO_»@O J=â◊ºO. ZO^Œ∞HõO>Ë =∂#==∂„`«∞_≥·
L#fl"å_Õ ^≥·=ã¨O^Õâßxfl JOkOKÕ ÉÏ^茺`«#∞ ã¨*Ï=ÙQÍ x~°fiiÎOK«QÆÅ∞æ`å_»∞.
L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : ^≥=· ^Œ∂`«<Õ QÆ#Hõ „Ѩ=HõQÎ Í xÜ«Ú‰õΩ}Î ‚˜ KÕã≤ ѨOÑ≤`Õ J`«#∞ =∂#=ÙÅ
ÉèÏ+¨Ö’ =∂\Ï¡_»ÖË_»∞. =∂#=ÙÅ J=ã¨~åÅ QÆ∞iOz, "åi ÉèÏ"åÅ∞, ÉèÏ"À„^ÕHÍÅ
558
6. JÖò J<£P"£∞ = W*Ïã¨q∞T 283 6. JÖò J<£P"£∞ 7= áê~å
9 XHõ"Õà◊ "Õ∞=Ú ^Œ∂`«#∞ ѨOÑ≤<å, 10 (F „Ѩ=HÍÎ!) h‰õΩ ѨÓ~°fiO ‰õÄ_®
J`«xfl =∞x+≤QÍ<Õ KÕã≤ LO_Õ"å~°=Ú. KåÖÏ=∞Ok „Ѩ=HõÎÅ∞ ѨiǨÏã≤OK«
JѨC_»∞ "Õ∞=Ú ÔQ·H˘#fl D K«~°º =Å¡ |_®¤~°∞. =∞i P ѨiǨã¨=∂_Õ"åix,
"å~°∞ „Ѩã¨∞Î`«O U ã¨O^ÕǨxH˜ Ö’<≥· "å~°∞ ѨiǨÏã≤ã∂¨ Î =zÛ# PѨ^Õ K«∞@∞ì
L<åfl~À =∞m¡ J^Õ ã¨O^ÕÇ¨ xH˜ Ö’#ÜÕ∞º =Ú\˜ìOk.
"å~°∞.13 11 'HÍã¨Î Éèí∂q∞Ö’ ã¨OK«iOz,
QÆ∞iOz J`«xH˜ ÉÁuÎQÍ `≥bHõáÈ=@O =Å¡ J`«x ã¨O^Õâ◊O =∂#= ÉèÏ=#Å`À (ã¨`åºxfl) kèHõ¯iOKÕ"åiH˜ U QÆu
ã¨=∞~°ã¨O K≥O^Œ^Œ∞. =∞~°ÖÏO@ѨC_»∞ ^≥·=^Œ∂`« ^≥·=^Ò`«ºÑ¨Ù ÉÏ^茺`«#∞ ZÖÏ Ñ¨\ ˜ìO^À K«∂_»O_ç— Jx (F „Ѩ=HÍÎ!)
q[Ü«∞=O`«OQÍ x~°fiiÎOK«QÆÅ_»∞? JO^Œ∞ˆH JÖÏ¡ÇπÏ =∂#=ÙÖ’¡ #∞OKÕ "åiH˜ K≥ѨC.
^≥·=„Ѩ=HõÎÅ#∞ Z#∞fl‰õΩx =∂#=`«‰õΩ =∞ǨϟѨHÍ~°O KÕâß_»∞. JO^Œ∞ˆH HÍÉ’Å∞ P
q+¨Ü«∂xfl JÖÏ¡ÇπÏ k=º Y∞~üP<£Ö’ 'LѨHÍ~°O—QÍ ¿Ñ~˘¯<åfl_»∞ : ''JÖÏ¡ÇπÏ 12 ''PHÍâßÅÖ’#∂, Éèí∂q∞Ö’#∂ L#fl
qâßfiã¨∞ʼnõΩ =∞ǨϟѨHÍ~°O KÕâß_»∞. ã¨fiÜ«∞OQÍ "åi#∞O_Õ – "åi =∞^茺 – XHõ ^ŒO`å Z=ik?—— Jx "åix J_»∞QÆ∞.
„Ѩ=Hõ#Î ∞ ѨOáê_»∞—— (Pe W„=∂<£–164). J~Ú`Õ =∂#==∂„`«∞Å∞ ^≥=· „Ѩ=HõÅÎ ∞QÍ "åiH˜ K≥ѨC: ''ã¨=∞ã¨Î=¸ JÖÏ¡ÇπÏ^Õ.——
~å=@O ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞Å#∞ Pâ◊Û~°ºOÖ’ Ѩ_Õã≤Ok. „Ѩ=HõÎÅ<Õ"å~°∞ ^≥·=^Œ∂`«Ö’¡ HõxHõiOK«\Ïxfl JÖÏ¡ÇπÏ `«# HÀã¨O
#∞Oz ~å"åeQÍx =∞#∞+¨µÖ’¡ #∞Oz xÜ«ÚHõÎ=∞=@"Õ∞q∞\˜? J#flk "åi „Ѩâ◊fl. J=â◊ºO KÕã¨∞‰õΩ<åfl_»∞.14 JÖÏ¡ÇπÏ
„Ѩ=HõΠѨ^Œg ÉÏ^茺`«Å∞ (#|∞=fi`ü) =∂#=Ù_çH˜ â’aèOK«^Œ#flk "åi L^ÕÌâ◊ºO. „Ѩà◊Ü«∞k<å# q∞=∞‡ÅflO^Œih ã¨g∞Hõ
<Õ\ ˜ a^£JfÅ∞ (^èŒ~°‡OÖ’ H˘`«ÎѨÙO`«Å∞ `˘ˆH¯ „Ѩ|∞^Œ∞úÅ∞) ‰õÄ_® XHõ ~°HõOQÍ i™êÎ_∞» . WO^Œ∞Ö’ ZÖÏO\˜ ã¨O^ÕÇ¨ xH©
WÖψQ PÖ’zã¨∞Î<åfl~°∞. P<å_»∞ Jqâßfiã¨∞Å∞ „Ѩ=HõΊѨ^Œqx (#|∞=fi`ü#∞, `å=ÙÖË^Œ∞. HÍx `«=∞#∞ `å=Ú #+¨ìOÖ’
i™êÅ`ü#∞) =∂„`«"Õ∞ „`Àã≤ѨÙKÕÛ"å~°∞QÍx "å~°∞ =∂#==∂„`«∞Å#fl q+¨Ü«∂xfl Ѩ_"» ãÕ ∞¨ ‰õΩ#fl"å~°∞ =∂„`«O qâ◊fiã≤OK«~∞° .
=∂„`«O `«$}©Hiõ OKÕ"å~°∞ HÍ^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë "åi ‰õΩ@∞O|O QÆ∞iOz, =Oâ◊Ñ~¨ O° Ѩ~° ã≤ã¨Å~Ú# ^≥·=^Œ∂`« PHÍ~°OÖ’ ~åÖË_»∞. ã≤ã¨Öˇ·# ~°∂ѨOÖ’ QÆ#Hõ =¿ãÎ =∂#=ÙÅ∞
QÆ∞iOp "åiH˜ =ÚO^Œ∞#∞OKÕ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. HÍHõáÈ`Õ P „Ѩ=HõÎÅ∞ JO^Œ*Ë¿ã J`«xH˜ ^ŒQÆæ~°ÜÕ∞º |^Œ∞Å∞ [_»∞ã¨∞‰õΩx |Ǩï^Œ∂~°O áêiáÈÜÕ∞"å~°∞. JO^Œ∞=Å¡
ã¨O^Õâßxfl =∂„`«O "å~°∞ kèHõ¯iOKÕ"å~°∞. P ^≥·=^Œ∂`«#∞ ‰õÄ_® =∂#"åHÍ~°OÖ’<Õ Ñ¨OѨ@O Jx"å~°º=∞ÜÕ∞ºk. HÍx
HÍx <Õ\ ˜ a^£JfÅ∞ „Ѩ=HõÎÅ ^≥·=^Ò`åºxfl =∂„`«O x~åHõiOK«~°∞QÍx „Ѩ=HõÎÅ∞ JѨC_≥·<å [iˆQ^Õq∞\©? „Ѩ*Ï<åÜ«∞‰õΩÅ∞ =∞m¡ "≥Ú^Œ\ ˜H˘™êÎ~°∞. W`«#∞ ‰õÄ_®
=∂#==∂„`«∞Å∞ J#fl q+¨Ü«∂xfl „`Àã≤ѨÙK«∞Û`å~°∞. XHõ =∂#==∂„`«∞_»∞ „Ѩ=HõÎ =∞#ÖÏO\˜ =∞x+≤QÍ<Õ L<åfl_»∞Hõ^•! W`«xH© – =∞#‰õÄ =∞^茺 `Õ_® U=ÚOn?
Ѩ^Œqx (#|∞=fi`ü#∞), ^≥·=^Ò`åºxfl (i™êÅ`ü#∞) á⁄O^Œ@O Jã¨OÉèí==∞#flk Jx áê~ÚO@∞ f™êÎ~°∞. J@∞=O@ѨC_»∞ ^≥·=^Œ∂`«#∞ ѨOÑ≤ ‰õÄ_® „ѨÜ≥∂[#
"åi `«ÅOѨÙ. "≥Ú`«Îg∞‡^Œ D PÜ«∞`«∞^•fi~å ^Õ=Ù_»∞ `Õ@`≥Å¡O KÕÜ«∞^ŒÅz# "Õ∞q∞\©?
q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë Jqâßfiã¨∞Å HÀÔ~¯ Hõ#∞QÆ∞}OQÍ "Õ∞=Ú =∂ ^Œ∂`«Ö’¡ 14. ǨÏnã¨∞Ö’ =∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) K≥Ñ≤Ê#@∞¡, ''JÖÏ¡ÇπÏ ã¨$+≤ì`åÅ#∞
Z=i#~Ú<å „Ñ¨=HõÎQÍ KÕã≤ ѨOÑ≤#@¡~Ú`Õ ÖË^• „Ѩ=HõÎ#∞ ^èŒ$gHõiOKÕ xq∞`«ÎO ѨÙ\˜ìOz#ѨC_»∞ J~ü¬ÃÑ· 'xâ◊ÛÜ«∞OQÍ <å J#∞„QÆǨÏO <å P„QÆǨÏOÃÑ· PkèѨ`«ºO
"åi=^ŒÌ‰õΩ =∂ ^Œ∂`«#∞ ѨOÑ≤ LO>Ë JѨÊ\˜H© "å~°∞ qâ◊fiã≤™êÎ~°#fl Qͺ~°O\© =Ç≤ÏOz LO@∞Ok— Jx edOKå_»∞—— (ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ |∞MÏs : H˜`å|∞`ÒÎÇÏ‘ ^£ = |^£~ÚÖò
Ug∞ ÖË^Œ∞. XHõ"Õà◊ J^ÕQÆ#Hõ [iy LO>Ë "åi q<åâßxH˜ JOu=∞ Ѷ¨∞_çÜ«∞Å∞ YÖòö † ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ =Úã≤O¡ : H˜`å|∞`ÒÎÉÏ). J~Ú`Õ D J#∞„QÆÇϨ O, D ^ŒÜ∂« ^•H˜}
∆ ºO
=zÛ LO_Õq. „Ѩà◊Ü«∞k<å# ˆH=ÅO qâßfiã¨∞ʼnõΩ =∂„`«"Õ∞ „Ѩ`ÕºHõ"≥∞ÿ LO@∞Ok. Jqâßfiã¨∞Å
13. XHõ"Õà◊ "Õ∞=Ú ^≥·=^Œ∂`«<Õ „Ѩ=HõÎQÍ KÕã≤ ѨOáêÅx x~°‚~ÚOK«∞‰õΩx LO>Ë J`«#∞ áêe@ =∂„`«O JÖÏ¡ÇπÏ P„QÆǨϟ^Œ„QÆ∞_≥· LO\Ï_»∞.
559 560
6. JÖò J<£P"£∞ = W*Ïã¨q∞T 284 6. JÖò J<£P"£∞ 7= áê~å
13 ~å„uѨÓ@, ѨQÆ\ ˜"Õà◊ q„â◊q∞ã¨∂Î 15 ''<Õ<Õ QÆ#Hõ <å „Ñ¨É∞íè =Ù P[˝#∞ t~°™ê
LO_Õ^ŒO`å JÖÏ¡ÇπÏ^Õ. PÜ«∞# ã¨~°fiO =Ç≤ÏOK«HõáÈ`Õ XHÍ<˘Hõ =∞Ǩk<å#
q<Õ"å_»∞, ã¨~fi° O `≥eã≤#"å_»∞. <å‰õΩ tHõÑ∆ _¨ ∞» `«∞O^Œx <Õ#∞ ÉèÜ
í ∞« Ѩ_∞» `«∞
16
14 ''PHÍâßÅ#∞, Éèí∂q∞h ã¨$+≤ìOz# <åfl#∞—— Jx (‰õÄ_®) "åiH˜ K≥ѨC.
"å_»∞, JO^ŒiH© uxÑ≤OKÕ"å_»∂, Z=i 16 P ~ÀA Z=iÃÑ· #∞Oz P tHõ∆
#∞O_ç ‰õÄ_® PǨ~°O ѨÙK«∞ÛHÀx"å_»∂ `˘ÅyOK«|_»∞`«∞O^À P =ºH˜Îx JÖÏ¡ÇπÏ
J~Ú# JÖÏ¡ÇÏπ #∞ =^Œe <Õ#∞ "Õ~˘Hõix Jáê~°OQÍ Hõ~°∞}˜Oz#>Ë¡. J^Õ ã¨Ê+¨ì
P~å^èŒ∞ºxQÍ15 KÕã¨∞HÀ"åÖÏ?—— Jx F "≥∞#ÿ q[Ü«∞O.17
„Ѩ=HÍÎ! "åix J_»∞QÆ∞.''JO^ŒiHõO>Ë 17 XHõ"Õà◊ JÖÏ¡ÇπÏ x#∞fl U^Œ<åfl
=ÚO^Œ∞ <Õ#∞ W™ê¡O ã‘fiHõiOKåÅx <å‰õΩ ÉÏ^艌 Ωõ QÆ∞iKÕ¿ã,Î PÜ«∞# `«Ñʨ =∞Ô~=~°∂
P^ÕtOK«|_çOk—— Jx h=Ù "åiH˜ ^•xfl ^Œ∂~°O KÕÜ∞« ÖË~∞° . XHõ"àÕ ◊ PÜ«∞#
`≥eÜ«∞*ˇ~Úº. ''Z\˜ì Ѩiã≤`÷ ∞« Ö’¡#∂ h=Ù h‰õΩ U^Œ<åfl "Õ∞Å∞ KÕ¿ã,Î PÜ«∞# JxflO
|Ǩï^≥·"å~å^茉õΩÅÖ’ KÕiáȉõÄ_»^Œ∞—— \˜ÃÑ· JkèHÍ~°O HõÅ"å_»∞.18
(Jx ‰õÄ_® <å‰õΩ P^ÕtOK«|_çO^Œx 16. JO>Ë – <Õ#∞ „Ѩ=HõÎ <≥·#ѨÊ\˜H© <Õ<Õ QÆ#Hõ ^Õ=Ùx =∂@ q#‰õΩO_® PÜ«∞xfl
K≥ѨC). =^Œe WOH˘Hõix <å P~å^茺 ^≥·=OQÍ KÕã¨∞‰õΩ#fl@¡~Ú`Õ <Õ#∞ ‰õÄ_® PÜ«∞#
WǨÏÖ’HõOÖ’ =∂„`«O PÜ«∞# HÍ~°∞}ºO ã¨~°fi™ê^è•~°}OQÍ JO^ŒiH© =iÎã¨∞ÎOk. Ѩ@∞ì #∞Oz `«Ñ≤ÊOK«∞HÀÖË#∞.
PÜ«∞# HÍ~°∞}Ϻxfl qâßfiã¨∞Å∞ – Jqâßfiã¨∞Å∞, ã¨[#˚ ∞Å∞ – ^Œ∞~°#˚ ∞Å∞, q^èÜ Õ Ú« Å∞ 17. #+¨ìO #∞Oz ^Œ∂~°OQÍ LO@∂ ÖÏÉèíO á⁄O^Œ@"Õ∞ ã≤ã¨Öˇ·# ™êѶ¨ÅºO. HÍQ͆
– Jq^èÕÜ«ÚÅ∞ JO^Œ~°∂ P™êfikã¨∂Î LO\Ï~°∞. Jq^èÕÜ«∞`« HÍ~°}OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ U #~°HÍyfl #∞Oz Z=~°~Ú<å `«##∞ HÍáê_»∞‰õΩx ã¨fi~°æ=<åÅÖ’H˜ „Ѩ"Õt¿ãÎ J`«x
XHõ¯i Láêkèh xeÑ≤ LOK«_»∞. J~Ú`Õ ^Õ=Ùx D ~°Hõ"≥∞ÿ# HÍ~°∞}ºO WǨÏÖ’HõO H˘~°‰Ωõ JO`«‰Ωõ q∞Oz# ™êѶŨ ºO WOˆH=ÚO@∞On? P q+¨Ü∞« "Õ∞ k=º Y∞~üP<£Ö’
=~°Hˆ . Ѩ~Ö° ’HõOÖ’ =∂„`«O JÖÏ [~°Q^Æ ∞Œ . ZO^Œ∞HõO>Ë Jk tH∆Í ÖË^• |Ǩï=∂<åÅ "Õ~˘HõKÀ@ D q^èOŒ QÍ K≥Ñʨ |_çOk: ''Z=_»∞ #~°HÍyfl #∞Oz `«ÑÊ≤ OK«|_ç ã¨fi~°Oæ Ö’
ã¨÷ÅO. JHõ¯_» JÖÏ¡ÇπÏ Ü≥ÚHõ¯ <åºÜ«∞QÆ∞}O ѨiѨÓ~°‚OQÍ „Ѩã¨∞Êù@=∞=Ù`«∞Ok. „Ѩ"Õâ◊O HõeÊOK«|_®¤_À J`«_»∞ q[Ü«∞O á⁄O^•_»∞—— (Pe W„=∂<£ – 185).
`«`«Êùe`«OQÍ qâßfiã¨∞Å∞ PÜ«∞# Hõ\ÏH∆ÍxH˜ J~°∞›Å=Ù`å~°∞. HÍQ͆ Jqâßfiã¨∞Å∞ 18. JO>Ë ÖÏÉèí#ëêìÅ#∞ KÕ‰õÄ~°ÛQÆÅ â◊HÎ̃ JÖÏ¡ÇπωõΩ =∂„`«"Õ∞ LOk. qâ◊fi=∞O_»ÅOÖ’
âßtfi`«"∞≥ #ÿ #~°HÍxH˜ áê„`«∞Å∞QÍ xÅ∞™êÎ~∞° . JO^Œ∞Hˆ k=º Y∞~üP<£Ö’ D q^èOŒ QÍ u~°∞QÆ∞ÖËx JkèHÍ~°O QÆÅ"å_»∞ PÜ«∞# =∂„`«"∞Õ . PÜ«∞# x~°Ü ‚ ∂« kèHÍ~åxfl Z=~°∂
ÃãÅgÜ«∞|_çOk – ''<å HÍ~°∞}ºO Jxfl =ã¨∞Î=ÙÅ#∂ P=iOz LOk. J~Ú`Õ J_»∞¤HÀÖË~°∞. D q+¨Ü«∞"Õ∞ XHõ ǨÏnã¨∞Ö’x „áê~°÷#Ö’ WÖÏ q=iOK«|_çOk :
ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ`À "≥∞ňQ"åiH©, [HÍ`ü WKÕÛ"åiH©, =∂ PÜ«∞`«∞Å#∞ qâ◊fiã≤OKÕ"åiH˜ ''F JÖÏ¡ÇπÏ! h=Ù Z=iÔH·<å W=fi^Œe¿ãÎ Z=~°∂ PѨÖË~°∞. h=Ù Z=iHõ~Ú<å
<Õ#∞ P HÍ~°∞}Ϻxfl „"å™êÎ#∞—— (JÖò P~åÑ¶π – 156). W=fi‰õΩO_® PѨىõΩO>Ë J`«xH˜ WÑ≤ÊOKÕ "å~°∞ ‰õÄ_® Z=~°∂ ÖË~∞° . U ã≤u÷ =∞O`«∞xH©
15. J~°c =¸ÅOÖ’ '=eÜ«Úº<£— J<Õ Ñ¨^ŒO LOk. nxH˜ ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩ_»∞, ã¨O~°Hõ∆‰õΩ_»∞ J`«x ™È÷=∞`« h‰õΩ „ѨuQÍ ZÖÏO\˜ „ѨÜ≥∂[<åhfl KÕ‰õÄ~°Û*ÏÅ^Œ∞—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ
J#fl J~å÷Å∞ =™êÎ~Ú. HÍx PÜ«∞`«∞ ã¨O^Œ~°ƒùO ^Œ$ëêì º =eÜ«∞º<£ J<Õ Ñ¨^•xfl |∞MÏs : H˜`å|∞Öò Uu™ê"£∞† =Úã≤¡O – H˜`å|∞ã¨ûÖÏ`ü =Öò =∞™êl^£). „Ѩu
P~å^茺^≥·=O J#fl J~°÷OÖ’ fã¨∞HÀ=Åã≤ LO@∞Ok. #=∂A `«~°∞"å`« =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) D ^Œ∞P KÕ¿ã"å~°∞.
561 562
6. JÖò J<£P"£∞ = W*Ïã¨q∞T 285 6. JÖò J<£P"£∞ 7= áê~å
18 `«# ^•ã¨∞ÅÃÑ· u~°∞QÆ∞ÖËx Pkè P~å^躌 ^Õ=Ù_»∞. g∞~°∞ ^≥"· åxH˜ HõeÊOKÕ
Ѩ`«ºO,19 JkèHÍ~°O QÆÅ"å_»∞ PÜ«∞<Õ. +≤~ü¯ (ÉèÏQÆ™êfi=∞ºO)`À <åÔHÖÏO\˜
PÜ«∞# J`«ºO`« q"ÕK«<åѨ~°∞_»∞, Jhfl ã¨O|O^èŒO ÖË^Œ∞—— Jx (F „Ѩ=HÍÎ!)
`≥eã≤#"å_»∞. "åiH˜ K≥ÃÑÊ~Úº.
19 ''JO^ŒiHõ<åfl Q˘Ñ¨Ê ™êHõ∆ ºO 20 Z=iHõ~Ú`Õ "Õ∞=Ú „QÆO^ä•xfl "˘ã¨y
Z=ik?—— Jx "åix J_»∞QÆ∞. ''<å‰õÄ– L<åfl"≥∂ "å~°∞ `«=∞ Hõ#fl H˘_»∞‰õΩÅ#∞
g∞‰õÄ =∞^茺 ™êH˜∆QÍ JÖÏ¡ÇπÏ QÆ∞~°∞ÎѨ\ ˜ì#>Ë¡ „Ѩ=HõÎ#∞ QÆ∞~°∞ÎѨ_»`å~°∞.
L<åfl_»∞.20 D Y∞~üP#∞ ^•fi~å <Õ#∞ J~Ú`Õ `«=∞#∞ `å=Ú #+¨ìOÖ’
q∞=∞‡bfl, Wk Z=Ô~=i =~°‰õΩ KÕ~°∞ Ѩ_»"Õã¨∞‰õΩ#fl"å~°∞ =∂„`«O qâ◊fiã≤O
`«∞O^À "å~°O^Œih ÃÇÏK«ÛiOK«\ÏxH˜ K«~°∞.22
QÍ#∞21 D Y∞~üP<£ <å =^ŒÌ‰õΩ =Ç‘Ï 21 JÖÏ¡ÇπÏÃÑ· J|^ŒúѨ٠xO^ŒÅ∞ "≥∂¿Ñ
^•fi~å ѨOѨ|_çOk—— Jx (F "å_çHõO>Ë ÖË^• JÖÏ¡ÇπÏ PÜ«∞`«∞Å#∞
„Ѩ=HÍÎ!) "åiH˜ `≥eÜ«∞Ѩ~K° ∞« . JÖÏ¡ÇÏπ `À Jã¨`åºÅx „`Àã≤ÑÙ¨ KÕÛ "å_çHOõ >Ë Z‰õΩ¯=
áê@∞ =∞i H˘O`«=∞Ok ^Õ=Ùà◊√¡ ‰õÄ_® ^Œ∞~å‡~°∞æ_≥=_»∞O\Ï_»∞?23 WÖÏO\˜
L<åfl~°x g∞~°∞ x[OQÍ ™êHõ∆ ºO W=fi ^Œ∞~å‡~°∞æʼnõΩ Z#fl\˜H© ™êѶ¨ÅºO
QÆÅ~å? ''<Õ#∞ =∂„`«O JÖÏO\˜ ™êHõ∆ ºO „áêÑ≤ÎOK«^Œ∞.24
(W=fi#∞QÍHõ) W=fi#∞—— Jx (F „Ѩ=HÍÎ!) ÃÇÏK«ÛiOKå~À J^Õq^èŒOQÍ "å~°∞ ‰õÄ_® „Ѩ[Å#∞ ÃÇÏK«ÛiOKåe (Wk "åi
"åiH˜ K≥ѨC. ''PÜ«∞<Õ XˆH XHõ¯_≥·# q^Œ∞ºHõÎ ^èŒ~°‡O)—— (Wɡfl Hõã‘~ü).
19. JO>Ë JO^Œi t~°ã∞¨ ûÅ∞ PÜ«∞# =ÚO^Œ∞ "åe L<åfl~Ú. =∞Ǩ=∞ǨïÅ∞, x~°O‰õΩâ◊ 22. J~°cÖ’ 'Ü«∂iѶ¨Ó#Ç¨ï— Jx LOk. JO>Ë "å~°∞ J`«xfl QÆ∞~°∞ÎѨ_»`å~°x ÉèÏ=O.
K«„Hõ=~°∞ÎÅ∞, xÜ«∞O`«Å∞ Ãã·`«O PÜ«∞# Z^Œ∞@ Jâ◊‰õΩÎÖˇ· L<åfl~°∞. PÜ«∞# D QÆ∞~°∞ÎѨ@ì_»O J#flk JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) <ÕѨ^䌺OÖ’ K≥ѨÊ|_çOk.
JxflO\˜ÃÑ·<å u~°∞QÆ∞ÖËx JkèHÍ~°O QÆÅ"å_»∞. ã¨=∞ã¨Î [QÆu PÜ«∞# P[˝Å‰õΩ „QÆO^äŒ=ǨïÅ∞ `«=∞ Hõ#flH˘_»∞‰õΩÅ#∞ QÆ∞~°∞ÎѨ\ ˜ì#>Ë¡ PÜ«∞xfl QÆ∞~°∞ÎѨ_»`å~°∞.
Hõ@∞ì|_ç LOk. PÜ«∞# Kտ㠄Ѩu Ѩh q"ÕHOõ `À ‰õÄ_»∞‰õΩ#flk. „Ѩu z#fl q+¨Ü∞« O ZO^Œ∞HõO>Ë "åi „QÆO^ä•ÅÖ’ PÜ«∞# (ã¨) QÆ∞}QÆ}ÏÅ∞ qâ◊nHõiOK«|_®¤~Ú. D
PÜ«∞#‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. `«# ^ŒÜ«∂#∞„QÆǨʼnõΩ Z=~°∞ J~°∞›Ö’ =∞Ô~=~°∞ J#~°∞›Ö’ QÆ∞}QÆ}ÏÅ ^Œ$ëêì º "å~°∞ D JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ ~åHõHÀã¨O Z^Œ∞~°∞ K«∂âß~°∞
PÜ«∞#‰õΩ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. ‰õÄ_®. JO^Œ∞KÕ`« WѨC_»∞ "å~°∞ qâ◊fiã≤OK«Hõ áÈ=@O J#flk "åix f„==∞~Ú#
20. `å#∞ ™ê\˜ÖËx ^≥·=O, Q˘Ñ¨Ê ѨiáÈ+¨‰õΩ_»#fl q+¨Ü«∂xH˜ ã¨fiÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ #ëêìxH˜ Ö’#∞ KÕã¨∞ÎOk. ZO^Œ∞HõO>Ë "å~°∞ „QÆO^äŒ*Ï˝#O LO_ç‰õÄ_® ã¨`«º"å‰õΩ¯#∞
™êH˜∆. PÜ«∞xfl q∞Oz# ™êH˜∆ WOÔH=_»∂ ÖË_»∞. `«$}©Hõiã¨∞Î<åfl~°∞.
21. D PÜ«∞`«∞‰õΩ "åºMϺ#OQÍ Ç¨Ï„[`ü ~°c a<£ J#ãπ (~°l) WÖÏ JO@∞<åfl~°∞ : 23. JÖÏ¡ÇπÏ ¿Ñ~°∞`À J|^•úÅ∞ K≥Ñ≤Ê `«##∞ `å#∞ „Ѩ=HõÎQÍ „ѨHõ\ ˜OK«∞‰õΩ<Õ"å_»∞
''Z=Ô~=i =^ŒÌ‰õΩ D Y∞~üP<£ KÕ~°∞`«∞O^À "å~°∞ x[OQÍ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) ZO`« ÃÑ^ŒÌ ^Œ∞~å‡~°∞_æ À, ^≥=· "å‰õΩ¯Å#∞, ^≥=· „Ѩ=Hõ#Î ∞ L^ÕâÌ Ñ◊ Ó¨ ~°fiHõOQÍ „`Àã≤ÑÙ¨ KÕÛ"å_»∞
J#∞Ü«∂Ü«ÚÖË J~Ú`Õ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) „Ѩ[Å#∞ JÖÏ¡ÇπÏ "≥·Ñ¨Ù‰õΩ Ñ≤ez#>Ë¡ "å~°∞ ‰õÄ_® JO`ÕÃÑ^ŒÌ ^Œ∞~å‡~°∞æ_»∞. `«=∞#∞ `å=Ú „Ѩ=HõÎÅ∞QÍ |∂@HõѨ٠„ѨHõ@#Å∞
‰õÄ_® „Ѩ[Å#∞ JÖÏ¡ÇπÏ "≥·Ñ¨Ù‰õΩ Ñ≤Å"åe. U q^èŒOQÍ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) [#∞Å#∞ KÕã¨∞HÀ=@O Ѷ¨∞’~° JѨ~å^èŒO J#fl ã¨OQÆu nx^•fi~å qk`«=∞=Ù`«∞#flѨÊ\˜H©
ZO`À=∞Ok WÖÏO\˜ J|^•ú„Qˆ ã¨~∞° Å∞ Jxfl HÍÖÏÅÖ’#∂ ѨÙ@∞ì‰Ωõ =KåÛ~°∞. WÖÏO\˜
563 564
6. JÖò J<£P"£∞ = W*Ïã¨q∞T 286 6. JÖò J<£P"£∞ 7= áê~å
22 "Õ∞=Ú "å~°O^Œih ã¨g∞HõiOKÕ 24 K«∂_»∞! "å~°∞ `«=∞ QÆ∞iOz `å=Ú
~ÀA#, ''g∞~°∞ P~å^茺 ^≥·"åÅ∞QÍ ZÖÏ J|^ŒúO K≥ѨC‰õΩO\Ï~À. "å~°∞
KÕã∞¨ ‰õΩ#fl g∞ ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞ Ui?—— Jx HõeÊOK«∞‰õΩO@∂ LO_ç#=hfl "åi#∞O_ç
=Ú„+≤‰õΩ¯Å#∞ "Õ∞=Ú J_çˆQ ã¨O^Œ~°ƒùO =∞@∞=∂Ü«∞"≥∞ÿ áÈ`å~Ú.26
‰õÄ_® *Ï˝Ñ¨HõO KÕã¨∞HÀ^Œy#^Õ. 25 "åiÖ’ H˘O`«=∞Ok h "≥·Ñ¨Ù K≥q
23 JѨC_»∞ "å~°∞, ''=∂ „ѨÉèí∞"≥·# Ü≥Úyæ LO\Ï~°∞.27 "Õ∞=Ú "åi ǨÏ$^ŒÜ∂«
JÖÏ¡ÇπÏ ™êH˜∆! "Õ∞=Ú =Ú„+≤‰õΩ¯Å=Ú ÅÃÑ· `≥~° "Õã≤ LOKå=Ú. JO^Œ∞=Å¡
HÍ<ÕHÍ=Ú——25 Jx ѨÅHõ@O `«Ñ¨Ê "åi "å~°∞ ^•xx J~°O÷ KÕã∞¨ HÀÖË~∞° . "åi
+≤~∞° ¯‰õΩ =∞ˆ~ Ѷe¨ `«=¸ LO_»^∞Œ . K≥=ÙÅÖ’ K≥=Ù_»∞#∞ LOKå=Ú.28 (D
J|^•úÅ JÜ«∞ºÅ∞ 30 =∞Ok =~°‰õÄ LO\Ï~°h, "åiÖ’ „Ѩu XHõ¯_»∂ `«##∞ HÍ~°}OQÍ) "å~°∞ x^Œ~°≈<åÅxflO\˜h
„Ѩ=HõÎQÍ „ѨHõ\ ˜OK«∞‰õΩO\Ï_»x =∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) Éèíq+¨º"å}˜ K≥áêÊ~°∞. K«∂ã≤#ѨÊ\˜H© "å\˜x qâ◊fiã≤OK«~°∞.
QÆ`« â◊`åaÌÖ’ MÏkÜ«∂<£ J<Õ „QÍ=∞OÖ’ ‰õÄ_® XHõ J|^•ú„ˆQã¨~°∞_»∞ `«ÖˇuÎ `«#∞fl PYiH˜ "å~°∞ h =^ŒÌ‰õΩ =zÛ#ѨÙ_»∞
„Ѩ=HõÎQÍ „ѨHõ\ ˜OK«∞‰õΩ<åfl_»∞. J`«x J#∞Ü«∂Ü«ÚÖ’¡ H˘O`«=∞Ok <Õ_»∞ J`«xfl J#=ã¨~°OQÍ h`À "å^Œ#‰õΩ kQÆ∞`å~°∞.
XHõ „Ѩ=HõÎQÍ, '=∞ã‘ÇπÏ =∞ø=Ó^£—QÍ #=Ú‡`«∞<åfl~°∞. H˘kÌ=∞Ok XHõ Jã¨`«º"åkx Jqâßfiã¨∞Å∞ ''Wq ѨÓsfi‰õΩÅ #∞Op
ã¨`º« =O`«∞_»∞QÍ #=∞‡@O J`«x ã¨`º« ã¨O^è`Œ ‰« Ωõ `å~å¯}O HÍ*ÏÅ^Œ∞. ã¨`º« O HÀã¨O K≥ÖÏ=∞}©Ö’ L#fl Hõ@∞ìHõ^äŒÅ∞ `«Ñ¨Ê
Y∞~üP<£ ǨÏnã¨∞Å ã¨∞ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# x^Œ~°≈<åÅ∞ HÍ"åe. =∞ˆ~g∞ HÍ=Ù—— Jx JO\Ï~°∞.29
24. gi^Œ~Ì ∂° ^Œ∞~å‡~°∞Öæ Ë J~Ú#ѨC_»∞ W^Œ~Ì ∂° (1. ^≥=· O ¿Ñ~°∞`À J|^•úÅ∞ K≥¿ÑÊ"å_»∞. W=fi"≥Ú^ŒÖˇ_»`å~Ú. P Hõ∆}O #∞Oz "å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ =ÚO^Œ∞ U q+¨Ü«∂hfl
2. ã¨`åºxfl „`Àã≤ѨÙKÕÛ"å_»∞) ™êѶ¨Åº ÉèÏQͺxH˜ ZÖÏ <ÀK«∞‰õΩO\Ï~°∞? ã¨<å‡~åæxH˜ ^•zÃÑ@ìÖË~°∞—— (Wɡfl Hõã‘~ü).
|^Œ∞Å∞ ÃÑ_»^•~°∞Å∞ f¿ã „Ѩ|∞^Œ∞úʼnõΩ D Ѩi}Ï=∞O Hõ#∞qѨC HÍ"åe. 26. "å~°∞ ѨeH˜# D ѨzÛ J|^ŒúO "åiˆHq^èŒOQÍ#∂ ѨxH˜~å^Œ∞. =∂#=Ù_»∞
25. '`å=Ú =Ú„+≤‰õΩ¯Å=Ú HÍ=Ú— Jx ã¨O*Ï~Ú+‘ ~ÚK«∞Û‰õΩx U^À XHõ q^èŒOQÍ „ѨѨOK«OÖ’ WÖÏO\˜ H©ÅHõ Ѷ¨∞\ÏìÅÖ’ J|^ŒúO ѨeH˜ QÆO_»O #∞Oz QÆ>ˇìH˜¯#@∞ì
"å~°∞ D QÆO_»O #∞Oz QÆ>ˇìHͯÅx K«∂™êÎ~°∞. nxH˜ ÉèÏ"å~°÷O K≥|∞`«∂ W=∂"£∞ `«ÅáÈ™êÎ_»∞. HÍx Ѩ~°Ö’HõOÖ’ J`«x ѨѨCÅ∞_»Hõ=Ù. JÖÏ¡ÇπÏ#∞ =^Œe "å~°∞
Wɡfl [s~ü WÖÏ q=iOKå~°∞ : ''"Õ∞=Ú "åà◊§#∞ „Ѩâfl◊ Å H˘eq∞Ö’ Ѩ_"» ãÕ #≤ ѨC_»∞, ѨÓlOKÕ q∞^䕺 ^Õ=Ùà◊√¡ ‰õÄ_® P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ "åi#∞Oz =∂Ü«∞"≥∞ÿáÈ`å~°∞.
WǨÏÖ’HõOÖ’ +≤~¯ü ‰õΩ X_çQ\Æ #ì˜ "åà◊√¡ k‰õΩ¯`ÀK«x ã≤u÷ H˜ Ö’#=Ù`å~°∞. "Õ∞=Ú =Ú„+≤‰Ωõ ¯ `å=Ú Z<Àfl Pâ◊Å∞ÃÑ@∞ì‰õΩ#fl zÅ¡~°^Õ=Ùà◊√¡ H©ÅHõ ã¨=∞Ü«∞OÖ’, "åiH˜ "≥ÚO_ç
Å=Ú HÍ<ÕHÍ=Ú Jx ã¨O*Ï~Ú+‘ W=fi@O q<å "åiH˜ =∂~åæO`«~°O LO_»^Œ∞. KÕ~Ú K«∂Ñ≤™êÎ~°∞. JO>Ë "åi |O_®~°O HÍ™êÎ |Ü«∞@Ѩ_çáÈ`«∞Ok. J~Ú`Õ
KÕ`«∞Å∞ HÍÖÏHõ P‰õΩÅ∞ Ѩ@∞ì‰õΩx „ѨÜ≥∂[#O LO_»^Œ∞ Hõ^•!
JHõ¯_» =∞#∞+¨µÅ HÍà◊¥¡ KÕ`«∞Å∞ ™êHõ∆ ºO W™êÎ~Ú Hõ^•! "åi <À\˜H˜ `åà◊O 27. D =Ú„+≤‰Ωõ ¯Å∞ ^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨) =^Œ‰Ì Ωõ =zÛ, K≥q Ü≥Úyæ Y∞~üP<£#∞ q#_®xHõ~Ú`Õ
"ÕÜ«∞|_»∞`«∞Ok Hõ^•!! =∞~°ÖÏO@ѨC_»∞ "å~°∞ ™ê‰õΩÅ∞ ZÖÏ K≥|∞`å~°∞? J#fl qO\Ï~°∞QÍx P q#@O "åiÔHÖÏO\˜ ÖÏÉèÏhfl HõeyOK«^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë ã¨<å‡~°æO
ã¨O^ÕǨÏO D ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ HõÅQÆ=K«∞Û. nxH˜ Ǩτ[`ü Wɡfl JÉσãπ (~°l) QÍi á⁄O^•Å#flk "åi Pâ◊Ü«∞O HÍ^Œ∞. =∞x+≤ =∞Ozx PtOz#ѨÙ_Õ Jk J`«xH˜
ã¨=∂^è•#O Wk : ''UHõ ^≥·"Àáê㨉õΩÖˇ·# =Úã≤¡OÅ∞ ã¨fi~°æOÖ’ „Ѩ"Õtã¨∂Î LO_»@O „áêÑ≤Îã¨∞ÎOk.
K«∂ã≤ =Ú„+≤‰õΩ¯Å∞ LO_»|@ìÖËHõ Ѩ~°ã¨Ê~°O ã¨O„ѨuOK«∞‰õΩO\Ï~°∞. `å=Ú Jã¨Å∞ 28. "åiÖ’ u+¨ª"Õã≤# Jqâßfi㨠*Ï_»ºO =¸ÅOQÍ "Õ∞=Ú "åi ǨÏ$^ŒÜ«∂ÅÃÑ· `≥~°"Õã≤
+≤~ü¯ (|Ǩï^≥·"å~å^èŒ#) KÕÜ«∞<ÕÖË^Œx #=∞‡|Å∞‰õΩ`å~°∞. JѨC_»∞ JÖÏ¡ÇπÏ "åi LOKå=Ú. WOHÍ "åi K≥=ÙÅ∞ "≥Ú^Œ∞ÌÉψ~ÖÏ KÕâß=Ú. JO^Œ∞=Å¡ "åi
<Àà◊§‰õΩ `åà◊O "Õ™êÎ_∞» . "å~°∞ KÕã#≤ Hõ~‡° Å#∞ QÆ∞iOz "åi HÍà◊¥¡ KÕ`∞« Å∞ ™êHõ∆ ºO ǨÏ$^ŒÜ«∂Å∞ ã¨`åºxfl P™êfikOK«ÖË=Ù. "åi K≥=ÙʼnõΩ ã¨`«º"å}˜ ™ÈHõ^Œ∞.
565 566
6. JÖò J<£P"£∞ = W*Ïã¨q∞T 287 6. JÖò J<£P"£∞ 7= áê~å
26 "åà◊√¡ ^•#∞flOz W`«~°∞Å#∞ 28 Jã¨Å∞ q+¨Ü«∞O Jk HÍ^Œ∞. "å~°∞
PѨ@"Õ∞ Q͉õΩO_®, ã¨fiÜ«∞OQÍ "åà◊√¡ JO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ ^Õ#fl~Ú`Õ HõÑ≤ÊѨÙKÕÛ
‰õÄ_® ^•xH˜ ^Œ∂~°OQÍ LO@∞<åfl~°∞.30 "å~À Jk "åi=ÚO^Œ∞ |Ç≤Ï~°æ`«O
"åã¨Î"åxH˜ "å~°∞ `«=∞#∞ =∂„`«"Õ∞ J~ÚOk.34 XHõ"Õà◊ "å~°∞ uiy
<åâ◊#O KÕã¨∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. HÍx "åiH˜ ѨOѨ|_ç#ѨÊ\˜H,© `«=∞‰õΩ "åiOK«|_ç#
P ã¨Ê $¿ÇÏ ÖË^Œ∞.31 Ѩ#∞Åhfl =∞m¡ KÕ™êÎ~∞° . =Ú=∂‡\˜H© "åà◊√¡
27 #~°HõO ^ŒQÆæ~° "å~°∞ xÅɡ@ì|_ç J|^•úÅHÀ~°∞Å∞.35
#ѨC_»∞ h=Ù "åix K«∂¿ãÎ (ZO`« 29 ''D „áêѨOzHõ rq`«"Õ∞ Jã¨Å∞
ÉÏ=ÙO_»∞!)32 – ''JÜ≥∂º! "Õ∞=Ú =∞m¡ rq`«O. =∞m¡ =∞#O „|uH˜OK«|_»@O
uiy ѨOѨ|_ç`Õ ÉÏ=ÙO_»∞<Õ! J^ÕQÆ#Hõ J<Õk HõÅ¡——36 Jx "å~°∞ K≥|∞`«∞<åfl~°∞.
[iy`Õ "Õ∞=Ú =∂ „ѨÉèí∞=Ù ã¨∂K«#Å#∞ 30 "å~°∞ `«=∞ „ѨÉèí∞=Ù Z^Œ∞\ xÅɡ\ì
u~°ã¨¯iOK«=Ú. WOHÍ "Õ∞=Ú qâßfiã¨∞
ÅÖ’ KÕiáÈ`å=Ú!—— Jx (P ã¨=∞ |_ç# ^Œ$âߺxfl h=Ù K«∂¿ãÎ (ÉÏ=ÙO_Õk).
Ü«∞OÖ’) "å~°∞ ѨÅ∞‰õΩ`å~°∞.33 ''Wk x[O HÍ^•?!—— Jx JÖÏ¡ Ç π Ï
29. =∂~°æqÇ‘Ï#`«, =∂~°æ„Éèí+ì̈`«Å TaÖ’ "åÔ~O`«QÍ ‰õÄ~°∞‰õΩáÈÜ«∂~°O>Ë, "åi Hõà◊¡‰õΩ 2. ''=∂ „ѨÉèí∂! "Õ∞=Ú Hõàϧ~å K«∂âß=Ú. ÉÏQÍ q<åfl=Ú.WHõ =∞=∞‡efl =∞m¡
WѨC_»∞ ZO`« ÃÑ^ŒÌ =∞Ç≤Ï=∞#∞ K«∂Ñ≤<å qâßfi㨠ÉèÏQͺxH˜ "å~°∞ <ÀK«∞HÀÖË~°∞. „ѨѨOK«OÖ’H˜ ѨOÑ≤OK«∞. WHõ#∞Oz =∞Oz Ѩ#∞Å∞ KÕ™êÎ=Ú. WѨC_»∞ =∂‰õΩ
"åi "≥·~°ÉèÏ=O, Ñ≤_ç"å^ŒO Ѩ~åHÍ+¨ª‰õΩ KÕiOk. JO^Œ∞ˆH "å~°∞ k=º Y∞~üP<£#∞ #=∞‡HõO HõeyOk—— (Jãπ ã¨*ÏÌ – 12).
x~å^è•~°"≥∞ÿ# áê`«HÍÅѨ٠Hõ^äŒÅx K≥Ñ≤Ê q+¨Ü«∂xfl ^•@"Õã¨∞Î<åfl~°∞. 34. '|Ç≤Ï~°æ`«O J=@O— J<Õk J<ÕHõ q^è•Å∞QÍ [~°QÆ=K«∞Û. 1. „ѨѨOK«OÖ’#∂,
30. ™ê=∂#º „Ѩ[Å∞ qâ◊fiã≤OK«‰õΩO_® LO_®Å#fl L^ÕÌâ◊O`À "åix ^≥·=„Ѩ=HõΉõΩ, Ѩ~°Ö’HõOÖ’#∂ "å~°∞ `«=∞Ö’ J}zÃÑ@∞ìH˘x L#fl ã¨`«ºu~°™ê¯~°O, â◊„`«∞`«fiO
Y∞~üP<£‰Ωõ ^ŒQ~æÆ ° H͉õΩO_® J=~À^è•Å∞ ã¨$+≤™ì êÎ~∞° . "åà◊√¡ ã¨~Ú`«O ã¨`º« ã¨O^ÕâßxH˜ |@ì|Ü«∞Å=Ù`«∞Ok. JO>Ë "å~°∞ u~°ã¨¯iã¨∂Î L#fl^Õ "åi=ÚO^Œ∞‰õΩ =KÕÛã¨∞ÎOk.
^Œ∂~°OQÍ LO\Ï~°∞. 2. k=º Y∞~üP<£ ã¨`º« =∞h, ^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨) K≥¿ÑÊk JO`å x[=∞x "åi =∞#™êûH˜∆
31. "åà◊√¡ „Ѩ[Å#∞ J_»∞¤HÀ=@O =Å¡QÍh, "å~°∞ ã¨~Ú`«O ã¨`«ºã¨O^ÕâßxH˜ ^Œ∂~°OQÍ K≥|∞`«∂ L#flѨÊ\˜H© Ѩiã≤÷`«∞Å „ѨÉèÏ"åxH˜ Ö’<≥· "å~°∞ ^•xfl J}zÃÑ>Ëì"å~°∞.
=∞ã¨Å∞ HÀ=@O =Å¡ QÍh =∂ H˘zÛ# #+¨ìO Ug∞ÖË^Œ∞. JÖψQ =∂ „Ѩ=HõÎ Jk HÍ™êÎ P ~ÀA |Ç≤Ï~°æ`«O J=Ù`«∞Ok. ÖË^• HõѨ@∞Å∞ qâßfiã¨∞Å =ÚO^Œ∞
(ã¨Jã¨O)‰õΩ ‰õÄ_® "åi=Å¡ ZÖÏO\˜ #+¨ìO HõÅQÆ^Œ∞. Z\ÁpÛ WÖÏO\˜ qzÛù#flHõ~° P_Õ HõÑ@ ¨ <å@HÍÅ∞ JHõ¯_» JO^Œi=ÚO^Œ∂ |Ü«∞ÅÊ_»`å~Ú (`«Ñû‘¶ ~ü Wɡfl Hõã~‘ )ü .
HÍ~°ºHõÖÏáêÅ ^•fi~å "åàı§ `«=∞ q<åâßxH˜ =∂~°æO ã¨∞QÆ=∞O KÕã¨∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. 35. uiy „ѨÑO¨ K«OÖ’H˜ ~å"åÅx "å~°∞ HÀ~°∞‰õΩO@∞#flk qâ◊fiã≤OK«\ÏxH˜ HÍ^Œ∞. Hˆ =ÅO
32. JO>Ë F „Ѩ=HÍÎ! P ^Œ$â◊ºO ZO`À ÉèíÜ«∂#HõOQÍ LO@∞Ok. #~°HÍyfl Ü«∂`«# #∞O_ç `«Ñ≤ÊOK«∞HÀ=\ÏxH˜ "å~°∞ <å@Hõ=∂_»∞`«∞<åfl~°∞. "åi
33. HÍx "åiH˜ =∞~À J=HÍâ◊O W=fi|_»^∞Œ . Jqâßfiã¨∞Å D PHÍOHõ∆ k=º Y∞~üP<£Ö’ JÉèíº~°÷##∞ =∞xflOz XHõ"Õà◊ "åix =∞~À™êi „ѨѨOK«OÖ’H˜ ѨOÑ≤<å, "åi Hõ^äŒ
ѨÅ∞KÀ@¡ „Ѩ™êÎ=#‰õΩ =zÛOk. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : =∞m¡ "≥Ú^Œ\ ˜ˆH =ã¨∞ÎOk.
1. ''=∂ „ѨÉèí∂! =∞=∞‡efl D #~°HõO #∞Oz |Ü«∞@‰õΩ f~Ú. =∞m¡ "Õ∞=Ú QÆ#Hõ 36. "å~°∞ =∞~°}Ï#O`«~° rq`åxfl ѨaQ¡ Íæ kèH¯õ iã¨∞<Î åfl~°∞. „Ѩu Jqâßfiã‘ ™ê^è•~°}OQÍ
h Jq^èÕÜ«∞`«‰õΩ áêÅÊ_ç`Õ =Ú=∂‡\˜H© ^Œ∞~å‡~°∞æÅ=∞=Ù`å=Ú—— J#O\Ï~°∞. ^•xH˜ =∞~°}Ï#O`«~° rq`åxfl „`Àã≤ÑÙ¨ K«∞Û`å_»∞. J`«xÖ’x Hõ~_° ∞» QÆ\#ì˜ u~°™ê¯~° "≥Y· iH˜,
JÖÏ¡ÇÏπ , ''WO^Œ∞Ö’<Õ J==∂#Hõ~"° ∞≥ #ÿ ã≤u÷ Ö’ Ѩ_ç LO_»O_ç. <å`À =∂\Ï¡_H» Oõ _ç—— D "åã¨Î= kèHõ¯~°}Ë „Ѩ^è•# HÍ~°}O. Ѩ~°Ö’Hõ cèu QÆ#Hõ =∞x+≤ =∞#ã¨∞Ö’
Jx JO\Ï_»∞ ("≥∂q∞#∂<£–107, 108). "Õà◊¥¡#∞‰õΩO>Ë ã¨`åºxfl P™êfikOKÕO^Œ∞‰õΩ J`«_»∞ `«Ç¨Ï`«Ç¨ÏÖÏ_»∞`å_»∞.
567 568
6. JÖò J<£P"£∞ = W*Ïã¨q∞T 288 6. JÖò J<£P"£∞ 7= áê~å
J_»∞QÆ∞`å_»∞. ^•xH˜ "å~°∞ ''ZO^Œ∞‰õΩ 33 (F „Ѩ=HÍÎ!) "åà◊√¡ J<Õ =∂@Å∞
x[O HÍ^Œ∞? =∂ „ѨÉèí∞=Ù ™êH˜∆QÍ (Wk x#∞fl ^Œ∞óMÏxH˜ QÆ∞iKÕã¨∞Î<åflÜ«∞#fl
x["Õ∞)!—— Jx JO\Ï~°∞. ''=∞~°~Ú`Õ g∞ ã¨OQÆu =∂‰õΩ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞.
u~°™ê¯~åxH˜ |^Œ∞Å∞QÍ tHõ∆#∞ K«q "å~°∞ kèH¯õ iã¨∞#Î flk x#∞fl HÍ^Œ∞, x*ÏxH˜
K«∂_»O_ç——37 Jx JÖÏ¡ÇπÏ ÃãÅq™êÎ_»∞. D ^Œ∞~å‡~°∞Åæ ∞ JÖÏ¡ÇÏπ PÜ«∞`«∞Å#∞
u~°ã¯¨ iã¨∞<Î åfl~°∞.39
31 JÖÏ¡ÇπÏ#∞ HõÅ∞ã¨∞HÀ=Åã≤ LO^Œ<Õ
q+¨Ü∂« xfl kèH¯õ iOz#"å~°∞ xâ◊ÛÜ«∞OQÍ 34 h‰õΩ ѨÓ~°fiO ‰õÄ_® KåÖÏ=∞Ok
#ëêìxH˜ QÆ∞~°Ü∂« º~°∞. PYiH˜ P x~å÷i`« „Ѩ=HõÅÎ ∞ kèH¯õ iOK«|_®¤~∞° . J~Ú`Õ "å~°∞
ã¨=∞Ü«∞O JHõ™ê‡`«∞QÎ Í =zÛѨ_#ç ѨC_»∞, („Ѩ[Å) kèHͯ~°"Y·≥ iH˜, `«=∞‰õΩ ÃÑ@ì|_ç#
''JÜ≥∂º! D q+¨Ü«∂xfl "Õ∞=Ú ZO`« ÉÏ^èŒÅ‰õΩ ã¨Ç¨Ï#O =Ç≤ÏOKå~°∞. Hõ_»‰õΩ
x~°¡Hõ∆ ºO KÕâßO!—— Jx ÉÏ^èŒÑ¨_»`å~°∞. "åiH˜ =∂ ã¨Ç¨Ü«∞O JOkOk.40
"åà◊¡ Ѩiã≤÷u ZÖÏ LO@∞O^ŒO>Ë, "å~°∞ 39. Jqâßfiã¨∞Å∞ HõeÊOKÕ =∂@ʼnõΩ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) =∞#ã¨∞ z=Ù‰õΩ¯=∞<Õk. <å
`«=∞ |~°∞=ÙÅ#∞ `«=∞ gѨÙÅÃÑ· "≥∂ã¨∂Î *Ïu „Ѩ[Å∞ WÖÏ JO@∞<åflˆ~q∞\©?! Jx PÜ«∞# ÉÏ^èŒÑ¨_Õ"å~°∞. PÜ«∞xfl
LO\Ï~°∞. `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç! "å~°∞ "≥∂¿ã F^•~°Û\ÏxH˜ JÖÏ¡ÇπÏ WÖÏ JO@∞<åfl_»∞ : F „Ѩ=HÍÎ! "åã¨Î"åxH˜ "åà◊√¡ x#∞fl
|~°∞=Ù KåÖÏ K≥_»¤k.38 kèH¯õ iOK«@O ÖË^∞Œ . #∞=Ùfi ã¨`º« =O`«∞_»=h, x*Ï~ÚfѨ~∞° _»=x "åà◊√¡ XѨC‰õΩO@∞
32 „áêѨOzHõ rq`«O P@, `«=∂ëê <åfl~°∞. "åã¨Î"åxH˜ "å~°∞ kèHõ¯iã¨∞Î#flk JÖÏ¡ÇπÏ "åHͺÅ#∞! D q^èŒOQÍ "åà◊√¡
`«Ñʨ =∞ˆ~g∞ HÍ^Œ∞. J~Ú`Õ ÉèÜí ∞« Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ =∞Ǩ ^Œ∞~å‡~åæxH˜ X_çQÆ_»∞`«∞<åfl~°∞.
HõÅ"åi HÀã¨O Ѩ~°Ö’Hõ xÅÜ«∞O ZO`À ui‡r `«k`«~° „QÆO^ä•Ö’¡x XHõ LÖËY¡ #O „ѨHÍ~°O XHõ™êi J|∂[ǨÏÖò ^≥=· „Ѩ=HõÎ
"Õ∞Öˇ·#k. Uq∞\©, g∞~°∞ ÉÁuÎQÍ |∞kúx (ã¨Jã¨O) #∞^ÕÌtOz, 'F =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨)! "Õ∞=Ú x#∞fl Jã¨`«º"åk Jx J#@O
LѨÜ∂≥ yOK«~å? ÖË^∞Œ . HÍHõáÈ`Õ #∞=Ùfi `≥zÛ# ã¨O^Õâßxfl "Õ∞=Ú „`Àã≤ÑÙ¨ K«∞Û`«∞<åflO— Jx J<åfl_»∞.
37. Ѩ~°Ö’Hõ ^Œ$âߺxfl `«=∞ Hõà◊¡`À K«∂ã¨∞‰õΩ#fl <å_»∞ "åi Hõà◊√¡ x[OQÍ `≥~°∞K«∞ J`«#∞ K≥Ñ≤Ê# D =∂@Å <ÕѨ^䌺OÖ’ D PÜ«∞`«∞ J=`«iOzOk. ui‡rÖ’x
‰õΩO\Ï~Ú. Ѩ~°Ö’Hõ rq`«O ã¨`«º|^Œú"≥∞ÿ#k Jx JOwHõi™êÎ~°∞. HÍx JHõ¯_» D LÖË¡Y#O „áê=∂}˜Hõ`« s`åº |ÅÇ‘Ï#"≥∞ÿ#^Õ J~Ú#ѨÊ\˜H©, W`«~° „áê=∂}˜Hõ
XѨC‰õΩx UO ÖÏÉèíO? ''WѨC_»∞ g∞~°∞ g∞ u~°™ê¯~° "≥·YiH˜ |^Œ∞Å∞QÍ tHõ∆#∞ LÖË¡Y<åÅ „ѨHÍ~°O =∞Hͯ֒x Jqâßfiã¨∞Å∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨)#∞ qâ◊fiã¨hÜ«∞"≥∞ÿ#
J#∞ÉèíqOK«O_ç—— Jx ã¨~Àfi#fl`« „ѨÉèí∞=Ù `ÕeÛ K≥¿ÑÊ™êÎ_»∞. =ºH˜ÎQÍ, x*Ï~Úf`«`«Ê~°`« QÆÅ"åxQÍ #"Õ∞‡"å~°∞. J~Ú#ѨÊ\˜H© "åà◊√¡ PÜ«∞#
38. qâ◊fi„ѨÉèí∞=Ù J~Ú# JÖÏ¡ÇπÏ =ÚO^Œ~° Ǩ[~°∞Ѩ~°K«|_Õ q+¨Ü«∂xfl `ÕeQÍæ (ã¨) ^≥·=^Ò`åºxfl XѨCHÀÖË^Œ∞. <Õ\ ˜H© KåÖÏ =∞Ok =∞Ǩ#∞ÉèÏ=ÙÅ∞ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ
H˘\˜ìáêˆ~ã≤#"å~°∞ ZO`«\ ˜ ÉèÏs#ëêìxfl K«qK«∂™êÎ~À, "å~°∞ Z^Œ∞~˘¯<Õ F@q∞ (ã¨) "åi QÆ∞}QÆ}ÏÅ#∞, 㨄`«Ê=~°Î##∞, ã¨`«ºã¨O^èŒ`«#∞ QÆ∞iOz `«#‡Ü«∞`«fiO`À
ZO`« Ѷ∞¨ ’~°OQÍ LO@∞O^À, `«=∞ `«ÑÊ≤ ^ŒOÃÑ· "åà‹§ÖÏ ã≤Q∞Æ `æ À ‰õΩOzOK«∞‰õΩáÈ`å~À, =i‚™êÎ~∞° . `Õ<Ö≥ ÁeˆH Ѩ^*Œ ÏÅO`À LѨ<庙êe™êÎ~∞° . HÍx ^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨) J#∞ã¨~}°
"åi gѨÙÅÃÑ· LO_Õ "åi áêáêÅÉèÏ~°O "åix ZO`«QÍ Hõ$OQÆnã¨∞OÎ ^À D PÜ«∞`«∞ ^ŒQÆæ~°H˘KÕÛã¨iH˜ hà◊√¡ #=ÚÅ∞`å~°∞. „Ѩ=HõÎ (ã¨) "åi ѨÅ∞‰õΩÅ∞O_»QÍ, Ѷ≤HõÇπωõΩ,
=∞# Hõà‰¡◊ Ωõ Hõ\ #ì˜ @∞¡ z„fHõiOzOk. Ѩ~Ö° ’Hõ LxH˜x qâ◊fiã≤Oz, ^•xH˜ HÍ=Åã≤# W=∂=ÚÅ Jaè„áêÜ«∂ʼnõΩ ÃÑ^ŒÌÑ‘@ "Õ™êÎ~°∞. `å=Ú áÈ+≤OKÕ D 'áê„`«‰õΩ— J~°÷O
™ê=∞„yx ã¨=∞‰õÄ~°∞ÛHÀ=\OÖ’ `å=Ú KÕã≤# `«Ñ¨C ZO`«\ ˜ Ѩ~åÉèí"åxH˜ Uq∞\’ "åà◊√¡ ã¨fiÜ«∞OQÍ PÖ’zOKåe.
^•ifã≤O^À ‰õÄ_® "åiH˜ `≥eã≤=ã¨∞ÎOk (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü). 40. =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O)#∞ F^•~°Û\ÏxH˜ W=fi|_Õ =∞~À L^•Ç¨Ï~°} Wk. WO`«‰õΩ
569 570
6. JÖò J<£P"£∞ = W*Ïã¨q∞T 289 6. JÖò J<£P"£∞ 7= áê~å
JÖÏ¡ÇπÏ "å‰õΩ¯Å#∞ =∂ˆ~Û"å_»∞ Z=_»∂ ã¨<å‡~°æOÃÑ· ã¨g∞HõiOz LO_Õ"å_Õ.
ÖË_»∞.41 H˘O`«=∞Ok „Ѩ=HõÎʼnõΩ Hõ#∞Hõ (F „Ѩ=HÍÎ!) #∞=Ùfi Jq"Õ‰õΩÖ’¡
ã¨O|OkèOz# H˘xfl q+¨Ü«∂Å∞ KÕiáȉõΩ.44
WѨÊ\˜ˆH h =^ŒÌ‰õΩ KÕ~å~Ú.42 36 q<Õ"å~°∞ =∂„`«"∞Õ (ã¨`åºxfl) ã‘fiHõ
35 XHõ"Õà◊ "åi "≥·=ÚYºO (F =ÚÇ¨Ï i™êÎ~∞° .45 WHõáÈ`Õ =∞$`«∞Å q+¨Ü∞« O–
=∞‡^£! (ã¨) h‰õΩ ã¨ÇÏ≤ OK« ~åxkQÍ LO>Ë JÖÏ¡ÇπÏ "åix „|uH˜Oz ÖËѨÙ`å_»∞.
(h"Õ ^•xH˜ U^≥ · < å LáêÜ« ∞ O PÖ’ `«~åfi`« "å~°O`å PÜ«∞# =^ŒHˆÌ =∞~°eOK«
zOK«∞). hˆH QÆ#Hõ â◊HΘ LO>Ë Éè∂í q∞Ö’ |_»`å~°∞.
U^≥·<å ™⁄~°OQÆO ÖË^• PHÍâ◊OÖ’
U^≥·<å xK≥Û##∞ "≥uH˜ "åi HÀã¨O 37 DÜ«∞# „ѨÉèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù #∞Oz
U^≥·<å =∞Ç≤Ï=∞ `ÕQÆey`Õ `≥K«∞ÛHÀ.43 DÜ«∞#ÃÑ· U^≥·<å =∞Ç≤Ï=∞ ZO^Œ∞‰õΩ
JÖÏ¡ÇÏπ ÜÕ∞ QÆ#Hõ `«ÅK«∞‰õΩO>Ë "å~°O^Œih J=`«iOѨ*ËÜ«∞|_»ÖË^Œ∞? Jx "å~°∞
J_»∞QÆ∞`«∞<åfl~°∞. ''JÖÏ¡ÇÏπ (=Ú=∂‡\˜H)©
=ÚO^Œ∞ ‰õÄ_® „Ѩ[Å∞ `«=∞HÍÅO <å\˜ „Ѩ=HõÎÅ#∞ u~°ã¨¯iOKå~°∞. HÍ|\˜ì F =∞Ç≤Ï=∞#∞ J=`«iOѨ*Ë¿ã â◊H˜Î Hõey
=ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨)! h=Ù kQÆ∞Å∞ K≥O^Œ#=ã¨~°O ÖË^Œ∞. "åà◊§ PQÆ_®Å#∞ J`«∞º`«Î=∞ L<åfl_»∞——46 Jx (F „Ѩ=HÍÎ!) "åiH˜
suÖ’ ã¨Ç≤Ïã¨∂Î, ™êǨÏã¨O`À =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êyáÈ. QÆ`«OÖ’ "Õ∞=Ú =∂ „Ѩ=HõÎʼnõΩ K≥ѨC. J~Ú`Õ "åiÖ’ Jkè‰õΩʼnõΩ
`À_»Ê_ç#>Ë¡ h‰õÄ `À_»Ê_»`å=Ú. "Õ∞=Ú "åQÍÌ# ÉèíOQÆO KÕ¿ã"å~°O HÍ=Ú. `≥eÜ«∞^Œ∞.47
''xâ◊ÛÜ«∞OQÍ "Õ∞=Ú =∂ „Ѩ=HõÎʼnõΩ, qâßfiã¨∞ʼnõΩ ã¨Ç¨Ü«∞Ѩ_»`å=Ú—— Jx `«Ü«∂~°∞ KÕã≤ ÖË^•, PHÍâßxH˜ xK≥Û# "Õã≤ =∞Ç≤Ï=∞#∞ fã¨∞‰õΩ=zÛ<å gà◊√¡
"åQÍÌ#O KÕã≤ L<åfl=Ú (JÖò "≥∂q∞<£ – 51). ''<Õ#∂, <å „Ñ¨=HõÎÅ∞ =∂„`«"Õ∞ qâ◊fiã≤™êÎ~#° fl Qͺ~°O\© Ug∞ÖË^∞Œ . W^ŒO`å ^Õ=Ùx =ӺǨÏO „ѨHÍ~°"∞Õ [~°∞QÆ∞`ÀOk.
PkèHõºO =Ç≤Ï™êÎ=Ú—— Jx JÖÏ¡ÇπÏ „"åã≤ÃÑ\Ïì_»∞ (=Ú*Ï^ŒÅÇπÏ – 21). WÖÏO\˜ =∂#="Õ∞^èŒ WO^Œe =∞~å‡xfl `≥Å∞ã¨∞HÀ*ÏÅ^Œ∞. ^Õ=Ù_»∞ =∞x+≤H˜ XH˜O`« ¿ãfiK«Ûù#∞
PÜ«∞`«∞Å∞ WOHÍ L<åfl~Ú. L^• : ™êáêÊù`ü ã¨∂~å 171, 172 PÜ«∞`«∞Å∞. WzÛ J`«xfl ѨsH˜∆ã¨∞Î<åfl_»∞. PÜ«∞<Õ QÆ#Hõ HÀi`Õ |Å=O`«OQÍ "åi "≥∞_»Å∞
41. JO>Ë JÖÏ¡ÇπÏ "åQÍÌ#O <≥~°"Õi f~°∞`«∞Ok. h=Ù (=ÚǨÏ=∞‡^£!) Jqâßfiã¨∞ÅÃÑ· =Oz =∞s JO^Œih ã¨<å‡~°æOÃÑ·H˜ `≥KÕÛ"å_Õ. J^ÕQÆ#Hõ [iy`Õ ^Õ=Ù_»∞ =∞x+≤H˜
`«Ñ¨ÊHõ PkèѨ`«ºO =Ç≤Ï™êÎ=Ù Jx JÖÏ¡ÇπÏ F^•~åÛ_»∞. PYiH˜ [iyOk ‰õÄ_® WzÛ# ¿ãfiK«Ûù‰õΩ, x~°‚Ü«∂kèHÍ~åxH˜ J~°÷O LO_Õk HÍ^Œ∞. `«#‰õΩ #zÛ# ^•xfl
J^Õ. ZOÑ≤Hõ KÕã¨∞‰õΩ<Õ ¿ãfiK«Ûù Hõey LO_ç ‰õÄ_® =∞x+≤ ã¨<å‡~åæxfl =∞#ã¨∂ÊùiÎQÍ
42. nx^•fi~å ã¨Ê+¨ì=∞ÜÕ∞º^Õq∞@O>Ë "≥Ú^Œ\’¡ PÜ«∂ *Ï`«∞Å"å~°∞ `«=∞ „Ѩ=HõÎÅ#∞ ã‘fiHõiOKåÅ#fl^Õ ^Õ=Ùx Jaè=∞`«O.
kèHõ¯iOz<å, HõëêìʼnõΩ QÆ∞iKÕã≤<å, "åi „|`«∞‰õΩ#∞ ^Œ∞~°ƒù~°O KÕã≤<å, PYiH˜ 44. JO>Ë, F „Ѩ=HÍÎ! h=Ù "åi Jqâßfiã¨OÃÑ· Z‰õΩ¯= qKå~°Ñ¨_»‰õΩ. P =º=Ǩ~åxfl
^≥=· ã¨Ç¨ Ü«∞O ~å<Õ=zÛOk. „áêѨOzHõ q[Ü«∞O`Àáê@∞, Ѩ~Ö° ’Hõ ™êѶŨ ºO ‰õÄ_® ^≥·"åxˆH =^ŒeÃÑ@∞ì. JO^Œ∞Ö’x Ü«ÚH˜Îh, Ѩ~°=∂~å÷xfl ^Õ=Ù_Õ ÉÏQÍ Z~°∞QÆ∞.
„Ѩ=HõÎÅ#∞, "åi J#∞Ü«∂Ü«ÚÅ<Õ =iOzOk. 45. D Jqâßfiã¨∞ŠѨiã≤÷u =∞$`«∞Å =O\˜k. "å~°∞ q#ÖË~°∞. Hõ#ÖË~°∞. PÖ’zOz
43. Jqâßfiã¨∞Å, =Ú„+≤‰õΩ¯Å kèHͯ~° "≥·YiH˜ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨) =∞#ã¨∞ ã¨Ç¨Ï[OQÍ<Õ J~°÷OKÕã¨∞‰õΩ<Õ â◊H˜Î "åi‰õΩO_»^Œ∞. `«=∞‰õΩ#fl `≥eq`Õ@efl LѨÜ≥∂yOz, Ü≥∂K«#
<˘K«∞Û‰õΩ<Õk. J~Ú`Õ W^ŒO`å ^Õ=Ùx „Ѩ}ÏoHõ „ѨHÍ~°"Õ∞ [~°∞QÆ∞`ÀO^Œh, ^≥·"å[˝ Kտ㠄Ѩܫ∞`«flO "å~°∞ KÕÜ«∞@O ÖË^Œ∞. JO^Œ∞=Å¡ "å~°∞ ‰õÄ_® â◊"åÅ=O\˜ "åˆ~.
HÍ#O`«=~°‰õÄ „Ѩ=HõÎ "åà◊¡#∞ W™ê¡O =∂~°æOÃÑ·H˜ fã¨∞‰õΩ~åÖË~°x JÖÏ¡ÇπÏ D 46. JO>Ë "å~°∞ qâ◊fiã≤OK«@O `«Ñ¨Ê =∞~À =∂~°æO ÖËx ã¨∂K«##∞ ÖËHõ =∞Ç≤Ï=∞#∞
PÜ«∞`«∞Ö’ ã¨Ê+¨ìO KÕâß_»∞. PYiH˜ ^≥·=„Ѩ=HõÎ <ÕÅ#∞ „`«qfi JO^Œ∞Ö’ ™⁄~°OQÆO ^Õ=Ù_»∞ J=`«iOѨ*ËÜ«∞@O J#flk PÜ«∞#‰õΩ U=∂„`«O Hõ+¨ì`«~°O HÍ^Œ∞.
571 572
6. JÖò J<£P"£∞ = W*Ïã¨q∞T 290
38 Éè∂í q∞Ö’ ã¨OK«iOKÕ Zxfl ~°HÍÅ
[O`«∞=ÙÖˇ·<å, `«=∞ Ô~O_»∞ Ô~Hõ¯Å
ã¨Ç¨Ü«∞O`À Zyˆ~ Ѩ‰õ∆ΩÖˇ·<å – Jhfl
g∞ÖÏO\˜ ã¨=Ú^•Ü«∂ÖË.48 "Õ∞=Ú
„QÆO^äŒOÖ’ #"≥∂^Œ∞ KÕÜ«∞‰õΩO_® ^Õhfl
=^ŒeÃÑ@ìÖË^Œ∞.49PÃÑ·# JO^Œ~°∂ `«=∞
„ѨÉèí∞=Ù "≥·Ñ¨Ù‰õΩ ã¨g∞HõiOK«|_Õ"åˆ~.50
L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : ^≥·=^Œ∂`«#∞ `≥zÛ "åi Hõà◊¡=ÚO^Œ∞ „Ѩ`«ºHõ∆Ѩ~°K«@O, Ѩ~°fi`åxfl
ÃÑ·H˜ Z`«Î@O ã¨OÉèí="Õ∞. ^≥·=„Ѩ=HõÎ =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) HÍÅOÖ’ WÖÏO\˜
=∞Ç≤Ï=∞Å∞ ã¨OÉèíqOKå~Ú ‰õÄ_®. WÖÏO\˜ J^Œ∞ƒù`åÅ ^•fi~å =∞#∞+¨µÅ
=∞#ã¨∞Å#∞ PHõ@∞ì‰õΩx "å~°O^Œih XˆH „`å\˜ÃÑ· #_çÑ≤OK«QÆÅ â◊H˜Î JÖÏ¡ÇπωõΩ
LOk. J~Ú`Õ WÖÏO\˜ K«=∞`å¯~åÅ∞ [iy#<å_»∞ =∞x+≤x ѨsH˜O∆ K«@OÖ’ J~°"÷ ∞Õ
LO_»^∞Œ . XHõ"àÕ ◊ K«=∞`å¯~åÅ∞ K«∂Ѩ|_ç# `«~∞° "å`« ‰õÄ_® "å~°∞ qâ◊fiã≤OK«_®xH˜
x~åHõi¿ãÎ "åiÃÑ· ^≥·"å„QÆǨÏO q~°∞K«∞‰õΩѨ_»∞`«∞Ok. "≥O@<Õ "å~°∞ „ѨѨOK«OÖ’<Õ
Hõiî#OQÍ tH˜∆OK«|_»`å~°∞. HÍ|\˜ì =∞Ç≤Ï=∞Å∞, K«=∞`å¯~åÅ∞ K«∂Ѩ‰õΩO_®
LO_»@OÖ’<Õ =∂#"åo „âıÜ«∞O Wq∞_ç LO^Œx nx^•fi~å J=QÆ`«O J=Ù`ÀOk.
„Ѩu Ѩx "≥#∞HÍ ^Õ=Ùx Ü«ÚH˜Î, Ѩ~°=∂~°÷O `«Ñ¨ÊHõ LO@∞Ok.
47. JO>Ë "å~°∞ ^≥·"å[˝ÅÖ’x =∞~å‡hfl, Ü«ÚH˜Îh ѨÓiÎQÍ ÉËsA "ÕÜ«∞ÖË~°∞.
48. JO>Ë q∞=∞‡efl ѨÙ\˜ìOz# q^èŒOQÍ<Õ ^Õ=Ù_»∞ Ѩâ◊√ѨH∆Í^Œ∞Å#∞ ‰õÄ_® ѨÙ\˜ìOKå_»∞.
g∞‰õΩ PǨ~åxfl „Ѩ™êkOz#@∞¡ "å\˜H˜ ‰õÄ_® „Ѩ™êkã¨∞<Î åfl_»∞. ^Õ=Ù_»∞ x~å÷iOz#
=º=ã¨÷‰õΩ g∞~°∞ Hõ@∞ì|_ç L#fl>Ë¡ Jq ‰õÄ_® Hõ@∞ì|_ç L<åfl~Ú.
49. WHõ¯_» '„QÆO^äŒO— JO>Ë Ö∫ÃÇÏ =∞ÇπÏѶ¨Ó*ò (ã¨∞~°H˜∆`« Ѷ¨ÅHõO) Jh J~°÷O HÍ=K«∞Û
ÖËHõ k=º Y∞~üP<£ J#fln ^•x J~°÷O HÍ=K«∞Û. r=# q^è•<åxH˜ (n<£‰õΩ)
ã¨O|OkèOz „Ѩu q+¨Ü∞« O ã¨OH˜Ñ∆ OΨ QÍ<À, ã¨q=~°OQÍ<À JO^Œ∞Ö’ #"≥∂^≥· LOk.
L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : ''(F „Ѩ=HÍÎ!) "Õ∞=Ú D „QÆO^ä•xfl hÃÑ· J=`«iOѨ*Ëâß=Ú. Jk
„Ѩu q+¨Ü∂« hfl ã¨Ê+¨Oì QÍ q=iã¨∞OÎ k—— (J<£ #ÇπÏ¡ – 89) J#fl =K«#O QÆ=∞<å~°›O.
J~Ú`Õ D PÜ«∞`«∞ <ÕѨ^䌺OÖ’ "≥Ú^Œ\ ˜ J~°÷"Õ∞ ã¨O^Œ~åƒùxH˜ KÕ~°∞=Ö’ LOk.
50. JO>Ë „Ѩ™êÎqOK«|_ç# ã¨=¸Ç¨Åhfl XHõKÀ@ ã¨g∞HõiOK«|_»`å~Ú. K«xáÈ~Ú#
=∂#=ÙÅ#∞ ã¨r=ÙÅ∞QÍ KÕã≤ ÖˇH¯õ fã¨∞‰õΩ#fl>Ë¡ Ѩâ√◊ ѨHÍ∆ ^Œ∞Å∞, `«k`«~° r=~åã¨∞Å#∞
‰õÄ_® „|uH˜Oz "å\˜#∞Oz ‰õÄ_® ÖˇHõ¯ fã¨∞HÀ=@O [~°∞QÆ∞`«∞O^Œx ѨO_ç`«∞Å∞
Jaè„áêÜ«∞Ѩ_»∞`«∞<åfl~°∞. XHõ ǨÏnã¨∞Ö’ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O)
573
6. JÖò J<£P"£∞ 7= áê~å
39 Z=~°~Ú`Õ =∂ PÜ«∞`«∞Å#∞ kèH¯õ iã¨∞Î
<åfl~À "å~°∞ pHõ@¡Ö’ `«KåÛ_»∞`«∞#fl
K≥q\˜"å~°∞, =¸QÆ"å~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ `å#∞
HÀi# "åix ÃÑ_»^•i Ѩ\ ˜ì™êÎ_»∞.
JÖψQ PÜ«∞# `å#∞ HÀi# "åix
~°∞A=∂~°æOÃÑ· #_çÑ≤™êÎ_»∞.51
40 (F „Ѩ=HÍÎ!) "åà◊§#∞ J_»∞QÆ∞ :
''K«∂_»O_ç! JÖÏ¡ÇπÏ `«~°Ñ¶¨Ù#∞Oz g∞ÃÑ·
U^Œ~Ú<å PѨ^Œ =zÛѨ_ç`Õ ÖËHõ g∞ÃÑ·#
„ѨàÜ
◊ ∞« "Õ∞ =¿ãÎ JѨC_»∞ g∞~°∞ JÖÏ¡ÇÏπ #∞
`«Ñ¨Ê "Õ~˘HõÔ~=i#~Ú<å "≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰õΩO
\Ï~å? g∞~°∞ ã¨`«º=O`«∞ÖË J~Ú`Õ
(x[O) K≥ѨÊO_ç.——
„Ѩ=zOz#@∞¡, ''H˘=Ú‡Å∞QÆÅ XHõ "Õ∞Hõ H˘=Ú‡Å∞ ÖËx "Õ∞Hõ#∞ á⁄_çz LO>Ë
„Ѩà◊Ü«∞k<å# H˘=Ú‡Å∞QÆÅ "Õ∞Hõ‰õΩ ‰õÄ_® „ѨfHÍ~°O KÕÜ«∞@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok——
(ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O: ǨÏnã¨∞ <≥O|~°∞ – 1997). WHõ¯_» ''ã¨g∞Hõ~°}—— (Ǩτ+π) J<Õ
Ѩ^•xfl H˘O`«=∞Ok q^•fiOã¨∞Å∞ '=∞~°}O— J#fl J~°÷OÖ’ fã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. JO>Ë
JO^Œ~°∂ =∞~°}˜OK« =Åã≤#"åˆ~. WHõ¯_» 'ã¨g∞Hõ~°}— J<Õ Ñ¨^ŒO Jqâßfiã¨∞ʼnõΩ,
|Ǩï ^≥·"å~å^茉õΩʼnõΩ =∂„`«"Õ∞ =iÎã¨∞ÎO^Œx =∞i H˘O`«=∞Ok "åºMϺxOKå~°∞.
gi ^Œ$+≤Öì ’ "Õ∞Hõ‰Ωõ „ѨfHÍ~°O KÕÜ∞« |_»∞`«∞Ok J#fl ǨÏnã¨∞ Hˆ =ÅO LѨ=∂#OQÍ
=∂„`«"Õ∞ ¿Ñ~˘¯#|_çOk. „Ѩà◊Ü«∞k#O <å\˜ ÖˇHõ¯Å „áê^è•#º`«#∞ <˘H˜¯K≥ѨÊ@O
Jã¨Å∞ nx L^ÕâÌ O◊ . ÖË^• Ѩâ√◊ =ÙÅÖ’ ÉÏkèOz# – ÉÏkèOK«|_ç# "å\˜x =∂„`«"∞Õ
uiyÖËÑ≤ ÉÏkè`∞« xH˜ ÉÏkèOz# ^•x#∞O_ç ѨiǨ~°O WÑ≤ÊOz `«~åfi`« P ~Ô O_çO\˜
LxH˜ ÖˉΩõ O_® KÕÜ∞« @O [~°∞QÆ∞`«∞O^Œ#fl ÉèÏ=OÖ’ Wk =zÛ LO_»=K«∞Û (Ѷ`¨ Çü ï¨ Öò
Yn~ü). =∞iH˘xfl ǨÏnã¨∞Å ^•fi~å ‰õÄ_® D "å^Œ#‰õΩ ã¨=∞~°÷# Åaè™ÈÎOk.
51. ^≥·= "å‰õΩ¯Å#∞ „`Àã≤ѨÙKÕÛ"å~°∞ ã¨`åºxfl `«=∞ K≥=ÙÅ`À q#~°∞. ã¨`åºxfl `«=∞
<À\˜`À ѨÅHõ~°∞. HÍ|\˜ì "å~°∞ K≥q\˜"åi`À, =¸QÆ"åi`À ã¨=∂#O. JnQÍHõ
"åà◊√§ Jqâßfiã¨O J<Õ JO^èŒHÍ~°OÖ’ z‰õΩ¯‰õΩx L<åfl~°∞. JO^Œ∞KÕ`« `«=∞#∞
K«Hõ¯k^Œ∞̉õΩ<Õ ^•i Un "åiH˜ HÍ#~å^Œ∞. "åi ѨOKÕO„kÜ«∂Å∞ K«K«∞Û|_ç
áÈÜ«∂~Ú. JO^Œ∞=Å¡ "å~°∞ ÉÏQÆ∞Ѩ_Õ J=HÍâßÅ#∞ *Ï~°q_»∞ã¨∞Î<åfl~°∞.
574
6. JÖò J<£P"£∞ = W*Ïã¨q∞T 291 6. JÖò J<£P"£∞ 7= áê~å
41 ''ÖË^Œ∞. (P Hõ∆}OÖ’) g∞~°∞ ˆH=ÅO 43 =∂ `«~°Ñ¶¨Ù# "åiÃÑ·H˜ tHõ∆ =zÛ#
PÜ«∞<Õfl "Õ_»∞‰õΩO\Ï~°∞. ^ÕxHÀã¨O g∞~°∞ ѨÊ\˜H© "å~°∞ J}‰õΩ=#∞ ZO^Œ∞‰õΩ
"Õ_»∞‰õΩ<åfl~À P PѨ^Œ#∞ PÜ«∞# g∞ „Ѩ^iŒ ≈OK«Ö^Ë ∞Œ ? ÃÑQ· Í "åi ǨÏ$^ŒÜ∂« Å∞
#∞O_ç `˘ÅyOK«^ŒÅK«∞‰õΩO>Ë `˘Åy Hõiî#"≥∞ÿáÈÜ«∂~Ú. Ã+·`å<£ "åi ^Œ$+≤ìÖ’
™êÎ_»∞. JÖÏO\˜ ã¨=∞Ü«∂ÅÖ’ g∞~°∞ "å~°∞ KÕ¿ã Ѩ#∞Åhfl =∞Oz"Õ Jx
=∂„`«O (JÖÏ¡ÇπωõΩ) ã¨Ç¨Ï=~°∞ÎÅ∞QÍ xÅ „Éèí=∞Ѩ_ÕÖÏ KÕâß_»∞.53
ɡ\ #ì˜ "å~°O^Œih =∞~°záÈ`å~°∞.——52 44 `«~°∞"å`« "åiH˜ É’kèOz# q+¨Ü«∂
42 h‰õΩ ѨÓ~°fiO Z<Àfl ã¨=∂*ÏÅ Å#∞ "å~°∞ q㨇iOz#ѨC_»∞, "Õ∞=Ú "åi
=^ŒÌ‰õΩ ‰õÄ_® "Õ∞=Ú „Ѩ=HõÎÅ#∞ HÀã¨O Jxfl =ã¨∞Î=ÙÅ ^•fi~åÅ∂ `≥i
ѨOáê=Ú. PÜ«∂ ã¨=∂*ÏÅ"å~°∞ Kå=Ú. `«=∞‰õΩ „áêÑ≤ÎOz# =ã¨∞Î=ÙÅÃÑ·
J}‰õΩ=#∞ =ºHõÑÎ ~¨ K° åÅ#fl L^ÕâÌ O◊ `À "å~°∞ q∞_çãÑ≤ _¨ ∞» `«∞O_»QÍ, JHõ™ê‡ `«∞QÎ Í
"Õ∞=Ú "åà◊§#∞ ^•i„^•ºxH˜, J<å~ÀQƺ "Õ∞=Ú "åix Ѩ@∞ì‰Ωõ <åfl=Ú. JѨC_»∞,
ÉÏ^èŒÅ‰õΩ QÆ∞iKÕã≤ Ѩ@∞ì‰õΩ<åfl=Ú. "å~°∞ ѨÓiÎQÍ x~åâ◊ K≥O^•~°∞.
Ü«∞^•~å÷xH˜ ã¨=∞ã¨Î JkèHÍ~åÅ∞ ^Õ=Ùx ǨÏã¨ÎQÆ`«"≥∞ÿ L<åfl~Ú. PÜ«∞# `å#∞ HÀi# 45 D q^èŒOQÍ, ^Œ∞~å‡~åæʼnõΩ áêÅÊ_ç#
"åiH˜ ã¨<å‡~°Oæ K«∂ѨÙ`å_»∞. `å#∞ HÀi# "åix JѨ=∂~åæ# =ke"Õ™êÎ_∞» . J~Ú`Õ "åi "Õ~∞° „`≥OѨ|_çOk. ã¨=∞ã¨Î Ö’HÍÅ
PÜ«∞# x~°Ü ‚ ∞« O W>Ëì JHÍ~°}OQÍ – JÖÏ¡@áêÊQÍ – [~°Q^Æ ∞Œ . „Ѩun <åºÜ«∞|^ŒOú QÍ „ѨÉèí∞"≥·# JÖÏ¡ÇπψH Hõ$`«[˝`«Å∞.54
[~°∞QÆ∞`«∞Ok. =∂~°æqÇ‘Ï#`«ÃÑ· áê`«∞‰õΩáÈ~Ú# =¸~°∞öÅ#∞ =∂„`«"Õ∞ PÜ«∞# D PÜ«∞`«∞ "≥Ú^Œ\’¡ 'J~°S`«‰õΩ"£∞— J<Õ Ñ¨^ŒO LѨÜ≥∂yOK«|_çOk. WO^Œ∞Ö’
=^ŒeÃÑ_»`å_»∞. =∂~°æqÇ‘Ï#`« J<Õ ~˘OÑ≤ #∞O_ç |Ü«∞@Ѩ_ç ~°∞A=∂~°æOÖ’ '‰õΩ"£∞— J<Õk ã¨OÉ’^èŒ# xq∞`«ÎO =zÛ KÕi# „Ѩ`«ºÜ«∞O. Jã¨Å∞ Ѩ^ŒO 'J~°S`«—
~åQÀi# "åiH˜ PÜ«∞# `«Ñ¨Ê‰õΩO_® ã¨Ç¨Ü«∞Ѩ_»`å_»∞. (=∞ixfl q=~åÅ HÀã¨O =∂„`«"Õ∞. 'h=Ù K«∂âß"å— Jx ^•x âßaÌHõ J~°÷O. J~Ú`Õ WHõ¯_» Wk 'JMòa~°∂h—
JÖò |Y~å ã¨∂~åÖ’x 26= PÜ«∞`«∞‰õΩ q=~°}#∞ K«∂_»O_ç). (<å‰õΩ K≥ѨC, `≥Å∞ѨÙ) J#fl ÉèÏ=OÖ’ LѨÜ≥∂yOK«|_çOk.
52. D ~°H=õ ∞~Ú# „Ѩâfl◊ Å∞ k=º Y∞~üP<£Ö’ J<ÕHKõ À@¡ "ÕÜ∞« |_®¤~Ú. (L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ: 53. *Ï`«∞Å∞ <≥·uHõOQÍ J`«ºO`« Ç‘Ï#ã≤÷uH˜ kQÆ*ÏiáÈ~Ú "å\˜ =∞#ã¨∞ʼnõΩ `«∞ѨC
JÖò |Y~å ã¨∂~åÖ’x 165= PÜ«∞`«∞‰õΩ q=~°} K«∂_»O_ç.) nxfl|\˜ì ã¨Ê+¨=ì ∞ÜÕ∞º Ѩ\#ì˜ Ñ¨C_»∞ ^Õ=Ùx `«~Ñ° Ù¨¶ # =KÕÛ ÃÇÏK«ÛiHõÅ∞ ‰õÄ_® "å\˜H˜ Hõ#∞qѨC HõeyOK«Ö=Ë Ù.
^Õq∞@O>Ë =∞x+≤ =∞#ã¨∞Ö’ `ÒÇ‘Ï^£ (UHõ ^≥·"Àáêã¨#) J<Õk <å@∞‰õΩx LOk. ǨÏ$^ŒÜ«∂ʼnõΩ Ѩ\ ˜ì# `«∞ѨC =¸ÅOQÍ "åiH˜ q+¨Ü«∞O J~°÷O HÍ^Œ∞. JO^Œ∞=Å¡
J~Ú`Õ =∞x+≤ Ѩiã¨~åʼnõΩ, ™ê"å™êxH˜ „ѨÉÏè q`«∞_»=@O =Å¡<À, ‰õΩ@∞O| XuÎ_ç "å~°∞ Hõ=∆ ∂aèH∆õ HÀ~°∞`«∂ ^≥=· ã¨xflkèÖ’ KÕ`∞« Öˇ`~Ϋ ∞° . k^Œ∞ÉÌ Ï@∞ "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ "å~°∞ ~å<Õ~å~°∞.
=Å¡<À JO`«~å`«‡ „Ѩɒ^è•xfl J}z"Õã≤ |Ǩï^≥·"Àáêã¨<å ÉèÏ"åÅ "≥Å∞¡=Ö’ "åi =∞#ã¨∞ÅÖ’ ѨâßÛ`åÎѨ ÉèÏ=O HõÅQÆ^Œ∞. ÃÑ·QÍ "å~°∞ `«=∞ `«Ñ¨C_»∞ Ѩ#∞Å#∞
H˘@∞ì‰õΩáÈ`«∞O\Ï_»∞. zÅ¡~° ^Õ=Ùà◊¡ =ÚO^Œ∞ `«Å=OK«@"Õ∞ Q͉õΩO_®, "å\˜ ¿Ñ~°∞ ã¨=∞i÷OK«∞HÀ=\ÏxH˜ JO^Œ"≥∞ÿ# LѨ=∂<åÅ∞ W™êÎ~°∞. "å\˜ K«∞@∂ì ã¨∞O^Œ~°
g∞^Œ "≥Ú‰õΩ¯‰õΩO\Ï_»∞. HÍx ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ# PѨ^ŒÅ∞ #Å∞"≥·Ñ¨ÙÅ #∞O_ô
K«∞@∞ì=Ú\˜#ì ѨC_»∞ J`«xÖ’x JO`«~å`«‡ XHõ¯™êiQÍ "Õ∞ÖÁ¯O@∞Ok. P Ѷ∞¨ _çÜ∞« Ö’ =ÅÜ«∂xfl JÅ¡\ÏxH˜ „Ѩܫ∞ufl™êÎ~°∞. WÖÏ KÕã≤ `«=∞ Hõ~°Î=ºO <≥~°"Õi#@∞¡
J`«#∞ ѨÓlOKÕ z\˜ìá⁄\˜ì ^Õ=Úà◊§O^Œih =∞~°záÈ~Ú x[^≥·"åxfl Ñ≤Å∞™êÎ_»∞. =∞#ã¨∞ʼnõΩ ã¨iÌK≥ѨC‰õΩO@∂ LO\Ï~°∞. Ã+·`å<£ "åi Ѩ#∞Å∞ "åiH˜ ZO`À
=∂#= <≥·[O "åOzèOKÕ D '„ѨHõ$u ^èŒ~°‡O— (`ÒÇ‘Ï^£) ÃÑ·<Õ J`«_»∞ ã¨^• xÅHõ_»QÍ =∞OzqQÍ JxÑ≤OKÕÖÏ KÕ™êÎ~°#fl =∂@Ö’x JO`«~å~°÷O W^Õ.
LO>Ë ZO`« ÉÏ=ÙO_»∞! 54. ^≥·=„Ѩ™êk`åÅ#∞ J#∞Éèíqã¨∂Î, ^≥·"å<Õfl q㨇iOz# *Ï`«∞Å ã≤÷uQÆ`«∞Å#∞ JÖÏ¡ÇπÏ
575 576
6. JÖò J<£P"£∞ = W*Ïã¨q∞T
46 (F „Ѩ=HÍÎ!) "åix J_»∞QÆ∞:
''JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ QÆ#Hõ g∞ qxH˜_çx, g∞
K«∂ѨÙ#∞ ѨÓiÎQÍ f¿ãã¨∞‰õΩx, g∞
ǨÏ$^ŒÜ«∂ʼnõΩ =Ú„^Œ"Õ¿ãÎ, JÖÏ¡ÇπÏ `«Ñ¨Ê
"å\˜x g∞‰õΩ uiy „Ѩ™êkOK«QÅÆ =∞~À
P~å^èŒ∞º_»∞ Z=_»∞<åfl_»∞ K≥ѨÊO_ç?!——
"Õ∞"≥∞xfl q^è•Å∞QÍ =∂ ã¨∂K«#Å#∞
"åiH˜ qâ◊nHõiã¨∞Î<åfl"≥∂ K«∂_»∞!
J~Ú<å "å~°∞ =ÚYO „uѨC‰õΩO@∞
<åfl~°∞.55
D PÜ«∞`«∞Ö’ JѨÙ~°∂ѨOQÍ =i‚OKå_»∞ – JÖÏO\˜ `«Åa~°∞ã¨∞Å#∞ "Õ∞=Ú
`å`å¯eHõOQÍ Hõ\ÏH˜∆™êÎ=Ú. "åiHÀã¨O Éè’QÆÉèÏQͺŠ^•fi~åÅ∞ `≥~°∞™êÎ=Ú. "å~°∞
P qÖÏ㨠=ã¨∞Î=ÙÅÖ’ =ÚxyáÈ~Ú, `«=∞‰õΩ „áêÑ≤ÎOz# Hõeq∞ÃÑ· q∞_çã≤Ѩ_»∞`«∞#fl
ã¨=∞Ü«∞OÖ’ JHõ™ê‡`«∞QÎ Í "Õ∞=Ú "åix Ѩ@∞ì‰Ωõ x, ÖˇH¯õ J_»∞QÆ∞`å=Ú. U Pã≤áÎ êã¨∞eÎ fl
K«∂ã¨∞‰õΩx "å~°∞ =Úiã≤áÈÜÕ∞"å~À "å\˜x [ѨÙÎ KÕã¨∞‰õΩO\Ï=Ú Jx JÖÏ¡ÇπÏ
ÃÇÏK«Ûiã¨∞<Î åfl_»∞. D q+¨Ü∞« "Õ∞ XHõ ǨÏnã¨∞Ö’ =∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) ^•fi~å
WÖÏ q=iOK«|_çOk : ''Jq^èÕÜ«ÚÅ∞QÍ „Ѩ=iÎã¨∞Î#flѨÊ\˜H© JÖÏ¡ÇπÏ Z=i#~Ú<å
"åi JcèëêìxHõ#∞QÆ∞}OQÍ J#∞„QÆÇ≤Ïã¨∞ÎO>Ë, ^•xfl 'Wã≤Î^£~å*ò—QÍ (JO>Ë PÜ«∞#
=^Œ∞Å∞ Wã¨∞#Î fl@∞¡QÍ) ÉèÏqOK«O_ç. `«~∞° "å`« PÜ«∞# (ã¨Jã¨O) k=º Y∞~üP<£Ö’x
D PÜ«∞`«∞<Õ Ñ¨iîOKå~°∞ (=Úã¨fl^≥ JǨχ^£ : ã¨OѨÙ\˜ – 4, ¿Ñr – 145).
k=º Y∞~üP<£Ö’x D PÜ«∞`«∞ ^•fi~å#∂, „Ѩ=HõÎ (ã¨) "åi D „Ѩ=K«#O ^•fi~å#∂
É’^èŒÑ¨_Õ^Õ=∞O>Ë, „áêѨOzHõ rq`«OÖ’ =º‰õΩÎÅ∞QÍh, *Ï`«∞Å∞QÍh WÖÏ
ã≤iã¨OѨ^ÅŒ `À `«∞Å`«∂QÆ∞`«∞O>Ë "å~°∞ ^≥=· „Ѩã#¨ fl`«#∞ K«∂~°Q˘#fl"å~°x ÉèÏqOK«
#Hõ¯~°ÖË^Œ∞. KåÖÏ=∞Ok D q^èŒOQÍ J#∞HÀ=@"Õ∞QÍHõ, JÖÏO\˜"åix '^Õ=Ùx
ã¨[˚#^•ã¨∞Å∞—QÍ ‰õÄ_® =i‚ã¨∞ÎO\Ï~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë k=º Y∞~üP<£Ö’ JÖÏ¡ÇπÏ,
''ã¨[˚#∞Öˇ·# =∂ ^•ã¨∞ÖË Éèí∂q∞H˜ "å~°ã¨∞Å=Ù`å~°∞—— Jx K≥áêÊ_»x _˘OHõu~°∞QÆ∞_»∞
Ѷ≤ÖÏã¨Ñ¶‘ K≥|∞`å~°∞. D Jaè„áêÜ«∞O `«Ñ¨C. JÖÏ J#∞‰õΩO>Ë <Õ_»∞ „ѨѨOK«OÖ’
=∂~°æqÇ‘Ï#`«‰õΩ Ö’<≥· L#fl Z<Àfl *Ï`«∞Å∞ Éè∫uHõOQÍ H©iÎ tY~åÅ JO|~åÅ#∞
K«∞Oaã¨∞Î<åfl~Ú. x*ÏxH˜ Wk "åiH˜ ã¨$+≤ìHõ~°Î `«~°Ñ¶¨Ù# W=fi|_ç# XHõ ''J=HÍâ◊O
=∞iÜ«Ú Ñ¨sHõ∆—— =∂„`«"Õ∞QÍh, ^Õ=Ùx "≥∞ѨC‰õΩ `å~å¯}O HÍ^Œ∞. "åà◊§ áêáêÅ∞
ѨO_ç# ~ÀA "åà◊§ x[ã¨fi~°∂ѨO |Ü«∞@Ѩ_»∞`«∞Ok.
55. =∞x+≤ â◊s~å=Ü«∞"åÖ’¡ ZO`À H©ÅHõ"≥∞ÿ#q Hõà◊√¡, K≥=ÙÅ∞, ǨÏ$^ŒÜ«∞O. JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞
QÆ#Hõ `«ÅK«∞‰õΩO>Ë `å#∞ „Ѩ™êkOz# D =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ "åi #∞Oz [ѨÙÎ KÕã¨∞HÀ
577
292 6. JÖò J<£P"£∞ 7= áê~å
47 ''K«∂_»O_ç! XHõ"àÕ ◊ g∞ÃÑ· JHõ™ê‡`«∞QÎ Í
QÍh, |Ç≤Ï~°OQÆOQÍQÍh JÖÏ¡ÇπÏ Ü≥ÚHõ¯
tHõ∆ =zÛѨ_`ç Õ ^Œ∞~å‡~°∞Åæ ∞ `«Ñʨ Z=~°∞
<åâ◊#O KÕÜ«∞|_»`å~°∞?——56 Jx "åix
J_»∞QÆ∞.
48 "Õ∞=Ú „Ѩ=HõÎÅ#∞ ѨO¿Ñk, "å~°∞
â◊√Éèí"å~°Î JO^Œ*ËÜ«∞\ÏxH˜, ÃÇÏK«ÛiOK«
\ÏxH˜ =∂„`«"Õ∞.57 HÍ|\˜ì Z=~°∞
qâ◊fiã≤Oz, `«=∞ „Ѩ=~°Î##∞ ã¨i
k^Œ∞‰Ì Ωõ O\Ï~À "åiÔHÖÏO\˜ ÉèÜ í ∞« OQÍh,
58
^Œ∞óYOQÍh LO_»^∞Œ .
QÆÅ_»∞. JO>Ë "åix K≥q\˜"å~°∞QÍ KÕÜ«∞QÆÅ_»∞. HõO\˜K«∂ѨÙ#∞ áÈQ˘@ìQÆÅ_»∞.
„QÍǨϺâ◊H˜Îx xsfi~°ºO KÕÜ«∞QÆÅ_»∞. ™ê^è•~°}OQÍ Jqâßfiã¨∞Å∞ D J=Ü«∞"åÅ∞
Hõey LO_ç ‰õÄ_® "å\˜x ã¨`«ºO HÀã¨O LѨÜ≥∂yOK«ÖˉõΩO_® LO\Ï~°∞. P
^Õ=Ù_»∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ Z=i#~Ú<å ~°H˜∆OK«^Œe¿ãÎ `«Ñ¨Ê, PÜ«∞# Ѩ@∞ì#∞Oz Z=~°∂
Z=ih q_çÑO≤ K«Ö~Ë ∞° . D q^èOŒ QÍ ^Õ=Ù_»∞ ÃщõΩ¯ LѨ=∂<åÅ ^•fi~å – H˘xfl™ê~°∞¡
ÃÇÏK«ÛiHõÅ ^•fi~å, H˘xfl ™ê~°∞¡ â◊√Éè"í å~°ÅÎ ^•fi~å – q+¨Ü∂« xfl q_»=∞~°z K≥|∞`«∂
LO\Ï_»∞.
56. J~°cÖ’ '|Q∑``« <« —£ (JHõ™ê‡`«∞QÎ Í ~å=@O), '[ÇπÏ~°`<« —£ (|Ç≤Ï~°OQÆOQÍ ~å=@O)
J<Õ Ô~O_»∞ Ѩ^•Å∞ LѨÜ≥∂yOK«|_®¤~Ú. JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ PѨ^Œ ~å=@=∞O>Ë
~å„uѨÓ@ ~å=@=∞h, |Ç≤Ï~°OQÆOQÍ ~å=@=∞O>Ë Ñ¨Q\Æ Ñ˜ Ó¨ @ ~å=@=∞h ÉèÏ=O.
JO^Œ∞ˆH ã¨∂Ô~ Ü«¸#∞ãπÖ’x 50= PÜ«∞`«∞Ö’ '|Q∑`«`«<£—, '[ÇπÏ~°`«<£— Jx
Q͉õΩO_® '|Ü«∂`«<£ J"£ #Ǩ~°<£— Jx K≥ѨÊ|_çOk. JO>Ë ~å„uѨÓ@ ÖËHõ
ѨQ\Æ Ñ˜ Ó¨ @ ~å=@=∞#fl=∂@. JHõ™ê‡`«∞QÎ Í =KÕÛ PѨ^Œ JO>Ë, Z@∞=O\˜ =ÚO^Œã∞¨ Î
ã¨∂K«#Å∞ ÖˉõΩO_® XHõ¯™êiQÍ q~°∞K«∞‰õΩѨ_Õ PѨ^Œ Jh, nxH˜ aè#flOQÍ
|Ç≤Ï~°OQÆOQÍ =KÕÛ PѨ^Œ JO>Ë =ÚO^Œã¨∞Î ã¨∂K«#Å`À =KÕÛ PѨ^Œ Jx ‰õÄ_®
ÉèÏ=O K≥|∞`å~°∞. U=∞~Ú#ѨÊ\˜H© D PѨ^ÅŒ ∞ ^Œ∞~å‡~°∞Åæ ÃÑ,· ^≥"· å[˝efl kèH¯õ iOz#
"åiÃÑ·, áêáê`«∞‡ÅÃÑ· =zÛѨ_»`å~Ú. "åix ã¨=¸ÅOQÍ <åâ◊#O KÕ¿ã™êÎ~Ú.
57. ^≥=· „Ѩ=HõÅÎ ∞ ^≥"· åxH˜ q^èÜ Õ ∞« `« K«∂Ñ≤, =∞OzѨ#∞Å∞ KÕ¿ã"åiH˜ J#∞„QÆÇϨ Éèií `«"∞≥ #ÿ
ã¨fi~°Oæ Åaèã∞¨ OÎ ^Œ#fl â◊√Éè"í å~°#Î ∞ qxÑ≤™êÎ~∞° . ^≥"· å[˝efl kèH¯õ iOz, Éè∂í q∞Ö’ q„~°gQˆ
"åiH˜ ^Õ=Ù_»∞ ã≤^OúŒ KÕã≤ LOz# =º^è•Éèií `«"∞≥ #ÿ #~°Hõ tHõ∆ QÆ∞iOz ÉèÜ í ∞« ÃÑ_»`å~°∞.
578
6. JÖò J<£P"£∞ = W*Ïã¨q∞T 293 6. JÖò J<£P"£∞ 7= áê~å
49 J~Ú`Õ =∂ PÜ«∞`«∞Å#∞ J|^•úÅx "åix J_»∞QÆ∞:''„QÆ∞_ç"¤ å_»∞, Hõà√◊ §#fl"å_»∂
H˘\˜ìáêˆ~¿ã"åiH˜, "åi Jq^èÕÜ«∞`« – W^ŒÌ~°∂ ã¨=∂#∞ÖË<å?61 g∞~°∞ D
HÍ~°}OQÍ tHõ∆ JO@∞‰õΩO@∞Ok.59 =∂„`«O PÖ’zOK«~å?——
50 F „Ѩ=HÍÎ! "åiH˜ K≥¿ÑÊ~Ú: ''<å 51 ã¨fiÜ«∞OQÍ `«=∞ „ѨÉèí∞=Ù `«Ñ¨Ê,
=^ŒÌ JÖÏ¡ÇπÏ Y*Ï<åÅ∞<åflÜ«∞x <Õ#∞ `«=∞#∞ P^Œ∞‰õΩ<Õ"å~°∞QÍh, `«=∞HÀã¨O
g∞`À J#@O ÖË^Œ∞. <å =^ŒÌ JQÀK«~° ã≤á¶ê~°ã¨∞ KÕ¿ã"å~°∞QÍx LO_»x ã≤÷uÖ’
*Ï˝#O ‰õÄ_® ÖË^Œ∞. <Õ#∞ ^≥·=^Œ∂`«#x `«=∞ „ѨÉèí∞=Ù ^ŒQÆæiH˜ Ǩ[~°∞ HÍ=Åã≤
‰õ Ä _® g∞`À J#@O ÖË ^ Œ ∞ . <åÃÑ· LO@∞O^Œx ÉèÜ í ∞« Ѩ_Õ "åiH˜ (F „Ѩ=HÍÎ!)
J=`«iOѨ*ËÜ«∞|_Õ '=Ç‘Ï—x =∂„`«"Õ∞ WO^Œ∞=¸ÅOQÍ ÃÇÏK«ÛiOK«∞, nx^•fi~å
<Õ#∞ J#∞ã¨iã¨∞Î<åfl#∞.——60 (F „Ѩ=HÍÎ!) "å~°∞ ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ "≥·Yix J=ÅO
58. JO>Ë Ñ¨~°Ö’HõOÖ’ Z^Œ∞~°ÜÕ∞º ã≤÷uQÆ`«∞Å QÆ∞iOz "å~°∞ J^Õ Ñ¨xQÍ cèu aOK«=K«∞Û.62
K≥O^Œ#=ã¨~°O ÖË^Œ∞. JÖψQ "å~°∞ „ѨѨOK«OÖ’ `«=∞ "≥#∞Hõ =^Œe =zÛ# "å\˜x 52 L^ŒÜ«∞O, ™êÜ«∞O„`«O `«=∞
QÆ∞iOzQÍx, „ѨѨOK«OÖ’ J#∞ÉèíqOK«ÖËHõáÈ~Ú# ™œMϺŠQÆ∞iOz QÍx „ѨÉèí∞=Ù#∞ „áêi÷ã¨∂Î, ˆH=ÅO PÜ«∞#
ÉÏ^èÑŒ _¨ =» Åã≤# Ѩx LO_»^∞Œ . ZO^Œ∞HõO>Ë LÉèÜ
í ∞« Ö’HÍÅÖ’#∂ "åi =º=Ǩ~åÅ#∞ „Ѩã¨#fl`«#∞ á⁄O^•Å#∞‰õΩ<Õ "åix h
K«Hõ¯k^ÕÌ"å_»∞, "åi ã¨O~°Hõ∆‰õΩ_»∞, P Ô~O\˜H© Ü«∞[=∂x J~Ú# JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞. ^ŒQÆæi #∞O_ç `˘Åy á⁄=∞‡#‰õΩ. #∞=Ùfi
59. "åi tHõ∆‰õΩ „Ѩ^è•# HÍ~°}O "åi kèHͯi "≥·Yˆ~. JÖÏ¡ÇπÏ P[˝Å =ÚO^Œ∞ ("åix `˘Åy á⁄=∞‡#\ÏxH˜) hÃÑ· "åi
`«Å=OK«_®xH˜ x~åHõiOK«@O =Å¡#∂, PÜ«∞# x¿+kèOz# J^èŒ~°‡ HÍ~åºÅ‰õΩ ÖˇH¯õ U =∂„`«O ÖË^∞Œ . JÖψQ hÖˇH¯õ
x~°ƒùÜ«∞OQÍ X_çQÆ@ì_»O =Å¡#∂ "å~°∞ ^Õ=Ùx HÀáêxH˜ QÆ∞~°Ü«∂º~°∞. 61. U q^èŒOQÍ QÆ∞_ç¤"å_»∂ – Hõà◊√¡#fl"å_»∞ ã¨=∂#∞Å∞ HÍÖË~À J^Õq^èŒOQÍ ^•i`«Ñ≤Ê#
60. ^Õ=Ùx JOu=∞ „Ѩ=HõÎ (ã¨Å¡ÖϡǨï JÖˇ·Ç≤Ï = ã¨Å¡O) ZO`À x~°ÌfiO^ŒfiOQÍ WÖÏ "å_»∞ – ~°∞A=∂~°Oæ á⁄Ok#"å_»∞ ã¨=∂#∞Å∞ HÍÖË~∞° . JÖψQ qâßfiã≤ – Jqâßfiã≤
K≥ѨÊ@OÖ’x PO`«~°ºO Uq∞\’ HÍã¨Î PÖ’zOK«O_ç! PÜ«∞# (ã¨) K≥ѨÊ^ŒÅzO^Õ ‰õÄ_® ã¨=∂#∞Å∞ HÍÖË~°∞.
q∞@O>Ë, ã¨=∞ã¨Î JkèHÍ~åÅ∞ ^≥"· ånè#"≥∞ÿ L<åfl~Ú. ^Õ=Ùx J#∞=∞u, P[˝ ÖˉΩõ O_® 62. =∞#ã¨∞Ö’ ^≥·=cèu, Ѩ~°Ö’Hõ cèu L#fl"åˆ~ ÃÇÏK«ÛiHõÅ#∞ MÏ`«~°∞ KÕ™êÎ~°∞.
<Õ#∞ g∞‰õΩ U q+¨Ü«∞=¸ K≥ѨÊÖË#∞. PÜ«∞# P^Õâ◊O HÍ#O`«=~°‰õÄ g∞=ÚO^Œ∞ =∞~°}Ï#O`«~° rq`«OÃÑ· Jã¨Å∞ qâßfiã¨"Õ∞ ÖËx"åiH˜ ÉèíÜ«∞É’^èŒ KÕã≤ „ѨÜ≥∂[#O
U J^Œ∞ƒù`åhfl KÕÜ«∞ÖË#∞. Éèíq+¨º`«∞ÎÖ’ [~°QÆÉ’ÜÕ∞^Õq∞\’ g∞‰õΩ Z~°∞HõѨ~°K«_®xH˜ Uq∞\˜? ZO`« #K«Û*ˇÑ≤Ê<å "å~°∞ `«=∞ Jqâßfiã¨OÃÑ·<Õ áê`«∞‰õΩáÈ~Ú LO\Ï~°∞.
<å=^ŒÌ JQÀK«~° q+¨Ü«∂Å *Ï˝#O ÖË^Œ∞. =∂#"åf`« â◊‰õΩÎefl g∞=ÚO^Œ∞ `«=∞ ѨÓsfi‰õΩÅ∞, `«=∞ ѨÓ[º^≥·"åÅ∞ Ѩ~°Ö’HõOÖ’ `«=∞ HÀã¨O ã≤á¶ê~°ã¨∞ KÕ™êÎ~°x
„Ѩ^Œi≈OK«_®xH˜ <Õ#∞ ^≥·=^Œ∂`« (Ѷ¨iëêÎ)#∞ ‰õÄ_® HÍ#∞. <Õ#∞ ˆH=ÅO <åÃÑ· QÆ∞_ç¤QÍ #"Õ∞‡ „QÆO^äŒ=ǨïʼnõΩ, |Ǩï^≥·"å~å^茉õΩʼnõΩ, Jqâßfiã¨∞ʼnõΩ ‰õÄ_® D
J=`«iOKÕ '=Ç‘Ï— (JÖÏ¡ÇπÏ "å}˜)x YzÛ`«OQÍ J#∞ã¨iOKÕ „Ѩ=HõÎ#∞ =∂„`«"Õ∞. PÜ«∞`«∞Ö’ K«∞~°Hõ JO\˜OK«|_çOk. #~°HÍyflH˜ J~°∞›Å∞QÍ Y~å~°∞KÕÜ«∞|_ç#
„Ѩ|∞^Œ∞úefl P^Œ∞‰õΩ<Õ "å_»∞QÍh, "åi QÆ∞iOz ã≤á¶ê~°ã¨∞ KÕ¿ã"å_»∞ QÍx P<å_»∞
'=Ç‘Ï— J#flѨC_»∞ Y∞~üP<£`Àáê@∞ ǨÏnã¨∞ ‰õÄ_® JO^Œ∞Ö’H˜ =KÕÛã¨∞ÎOk. ''<å‰õΩ Z=_»∂ LO_»_∞» . J~Ú`Õ qâßfiã¨∞Å HÀã¨O ^Õ=Ùx ã¨[#˚ ^•ã¨∞Å∞ ^Õ=Ùx J#∞=∞u`À
Y∞~üP<£`À áê@∞ ^•x=O\˜^Õ =∞~˘Hõ\ ˜ ‰õÄ_® W=fi|_çOk—— Jx PÜ«∞# (ã¨) ã≤áê¶ ~°ã∞¨ KÕÜ∞« @O ã¨OÉè=í "Õ∞. JO>Ë Jqâßfiã¨∞Å, |Ǩï^≥"· å~å^艌 Ωõ Å HÀã¨O ã≤áê¶ ~°ã∞¨
XHõ ǨÏnã¨∞Ö’ K≥áêÊ~°∞. P ^•x=O\˜^Õ =∞~À JOâ◊O 'ǨÏnã¨∞—. JO>Ë =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ KÕ¿ãO^Œ∞‰õΩ J#∞=∞u ÅaèOK«^Œ∞. áêáêÅ∞ KÕã≤# qâßfiã¨∞Å∞ – "å~°∞ QÆ#Hõ
(ã¨) "åi „Ѩɒ^èŒ#Å∞ =∞iÜ«Ú PÜ«∞# q^è•#O. UHõ^≥·"Àáê㨉õΩÖˇ· LO>Ë – "åiHÀã¨O ã≤á¶ê~°ã¨∞ P"≥∂^ŒÜ≥∂Qƺ=∞=Ù`«∞Ok.
579 580
6. JÖò J<£P"£∞ = W*Ïã¨q∞T
‰õÄ_® "åiÃÑ· ZO`«=∂„`«O ÖË^Œ∞.
J~Ú#ѨÊ\˜H© XHõ"Õà◊ #∞=Ùfi "åà◊¡#∞
`˘Åyá⁄=∞‡<åfl=O>Ë ^Ò~°˚#ºÑ¨~°∞ÅÖ’
KÕiáÈ`å=Ù.63
53 ''=∂ JO^ŒiÖ’H© JÖÏ¡ÇπÏ
J#∞„QÆÇ≤ÏOz#k gà◊¡<Õ<å!—— Jx "å~°∞
ѨeHˆ O^Œ∞‰õΩQÍ#∞ "Õ∞=Ú "åiÖ’ H˘O^Œ
ix =∞iH˘O^Œi ^•fi~å ѨsH˜O∆ Kå=Ú.64
Hõ$`«[˝`å ÉèÏ=O`À "≥∞eˆQ "åix
JÖÏ¡ÇπÏ Z~°∞QÆ_® Uq∞\©?!65
63. x~å^è•~° r=ÙÅ∞, x~°∞¿Ñ^ŒÖˇ·# =Úã≤¡OÅ∞ ZO`À q#„=∞`«`À, z`«Îâ◊√kú`À
~ˆ ~ÚO|=à◊√¡ `«=∞ „ѨÉ∞íè =Ù#∞ „áêi÷ã∞¨ <Î åfl~°∞. J~Ú`Õ "å~°∞ á⁄^ŒãÌ =Ψ ∂#O ^≥=· „Ѩ=HõÎ
(ã¨) K«∞@∂ì QÆ∞q∞QÆ∂_ç LO_»@O =∞Hͯ֒x =Ú„+≤‰Ωõ ¯Å‰õΩ ã¨ÇÏ≤ OK«~åxkQÍ LO_Õk.
''F =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨)! h K«∞@∂ì QÆ∞q∞QÆ∂_ç LO_Õ D ^Œi„^Œ∞Å#∞ #∞=Ùfi HÍã¨Î
^Œ∂~°O [iÑ≤`Õ "Õ∞=Ú h`À HõÅã≤ ã¨OÉèÏ+≤OK«_®xH˜ gÅ∞O@∞Ok—— Jx D
„j=∞O`«∞Å∞, ã¨~åÌ~∞° Å∞ HÀˆ~"å~°∞. D <ÕÑ^¨ ºŒä OÖ’ JÖÏ¡ÇÏπ `«# „Ѩ=Hõ#Î ∞ J„Ѩ=∞`«OÎ
KÕã¨∞Î<åfl_»∞ : F „Ѩ=HÍÎ! D 'Q˘áÈÊà◊§— HÀã¨O, x#∞fl Jq∞`«OQÍ Jaè=∂xOKÕ
¿Ñ^Œ ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å#∞ ^Œ∂~°O KÕã¨∞HÀ‰õΩ. XHõ"Õà◊ #∞=Ùfi QÆ#Hõ JÖÏ KÕâß=O>Ë Jk
h Ǩϟ^•‰õΩ U=∂„`«O â’aèOK«^Œ∞. ÃÑ·QÍ J^˘Hõ J<åºÜ«∞O`À ‰õÄ_ç# K«~°º.
Hõ#∞Hõ #∞=Ùfi J<åºÜ«∞Ѩ~°∞Å ã¨~°ã¨# xÅ|_»‰õΩ Jx JÖÏ¡ÇπÏ ÃÇÏK«ÛiOKå_»∞.
ã¨Éèíº ã¨=∂[ ã¨Éèí∞ºÅ‰õΩ D =K«#OÖ’ Q˘Ñ¨Ê Ç≤Ï`ÀѨ^Õâ◊O LOk. ã¨=∂[OÖ’ Pã‘Î
JO`«ã∞¨ Å÷ ∞ ÖËx "åix z#flK«∂Ѩ٠K«∂_»@O, "åiH˜ P=∞_»^∂Œ ~å# =∞ã¨Å∞ HÀ=@O,
"å~°∞ XHõ ^•iQÆ∞O_® =ã¨∞ÎO>Ë `å=Ú =∞~À ^•iQÆ∞O_® "≥o§áÈ=@O, "åi`À
`≥QÆ„`≥OѨÙÅ∞ KÕã¨∞HÀ=@O q"ÕHõO, q[˝`« HÍ^Œ∞. WÖÏO\˜ KÕ+¨ìʼnõΩ J*Ï˝#∞Å∞
=∂„`«"Õ∞ áêÅÊ_»`å~°∞. qâßfiã¨∞Å∞ Z#fl_»∂ WÖÏ KÕÜ«∞~°∞. qâßfiã¨∞Å∞ Ѩ~°ã¨Ê~°O
J#fl^Œ=Ú‡Å∞. "å~°∞ ¿Ñ^Œ"åÔ~·<å, x~å„â◊Ü«ÚÖˇ·<å XO_˘Hõi Ѩ@¡ x+¨¯Å‡+¨"≥∞ÿ#
„¿Ñ=∂aè=∂<åÅ∞ Hõey LO\Ï~°∞.
64. `˘eHÍÅOÖ’ x~°∞¿Ñ^ŒÅ∞, ÉÏxã¨Å∞, ^Œo`«∞ÖË Z‰õΩ¯==∞Ok W™ê¡O ã‘fiHõiOKå~°∞.
D q+¨Ü«∞O ã¨=∂[OÖ’x „j=∞O`«∞ʼnõΩ, JÜ«∞º"å~°¡‰õΩ q∞OQÆ∞_»∞ Ѩ_»ÖË^Œ∞. `«=∞
Jnè#OÖ’ L#fl WÖÏO\˜ ¿Ñ^Œ =Úã≤¡OÅ#∞ K«∂ã≤ "å~°∞ "ÕàÏHÀà◊O KÕ¿ã"å~°∞.
ѨQÆÅ|_ç #"Õfi"å~°∞. "åix "ÕkèOz qHõ\Ï@ìǨã¨O KÕ¿ã"å~°∞. ''Uq∞\©,
581
294 6. JÖò J<£P"£∞ 7= áê~å
54 (F „Ѩ=HÍÎ!) =∂ PÜ«∞`«∞Å#∞
qâ◊fiã≤OKÕ"å~°∞ h =^ŒÌ‰õΩ =zÛ#ѨC_»∞,
''g∞ÃÑ· ã¨ÖÏ"£∞! (âßOu HõÅ∞QÆ∞QÍHõ!)66
^ŒÜ∞« K«∂Ѩ\Ïxfl g∞ „ѨÉ∞íè =Ù `«# HÀã¨O
qkèQÍ edOK«∞‰õΩ<åfl_»∞.67 g∞Ö’
Z=~°~Ú<å J*Ï˝#O =Å¡ U^Œ<åfl K≥_»∞
Ѩx KÕã≤, `«~°∞"å`« ѨâßÛ`åÎѨO K≥Ok,
k^Œ∞ÌÉÏ@∞‰õΩ „Ѩܫ∞ufl¿ãÎ JÖÏ¡ÇπÏ
Jáê~°OQÍ Hõ∆q∞OKÕ"å_»∞, Jq∞`«OQÍ
^ŒÜ«∞E¿Ñ"å_»∞——68 Jx K≥ѨC.
^≥·=Hõ\ÏH∆ÍxH˜ J~°∞›Å∞QÍ HõxÑ≤OzOk D zÅ¡~° =∞#∞+¨µÖË<å?—— Jx ZQÆ`åo
KÕ¿ã"å~°∞. D=∂<£ (qâßfiã¨O) =∞iÜ«Ú n<£ (W™ê¡O ^èŒ~°‡O) x[OQÍ ^Õ=Ùx
=∞ǨϟѨHÍ~°"∞≥ ÿ LO>Ë Jk JO^ŒiHõ<åfl =ÚO^Œ∞ `«=∞ÃÑ· J=`«iOKåeûOk J#flk
D JÜ«∞º"å~°¡ Jaè=∞`«O. k=º Y∞~üP<£Ö’ =∞~ÀKÀ@ ‰õÄ_® "å~°∞ D q^èŒOQÍ
ѨeH˜#@∞¡ K≥ѨÊ|_çOk : ''x[OQÍ Wk =∞Oz q+¨Ü«∞"Õ∞ J~Ú`Õ nxfl qâ◊fiã≤OKÕ
q+¨Ü«∞OÖ’ gà◊√¡ =∂HõO>Ë =ÚO^Œ∞‰õΩ áÈQÆeˆQ"å~°∞ HÍ^Œ∞—— (JÖò JÇπÏMÏѶπ–
11). JO>Ë D |_»∞QÆ∞ [#∞ÅHõO>Ë =ÚO^Œ∞ `å"Õ∞ =Úã≤¡OÅÜÕ∞º"å~°=∞#flk "åi
L^ÕâÌ O◊ .
65. JÖÏ¡ÇπÏ ÉÏǨϺOÖ’x `«à◊√‰õΩɡà◊√‰õΩÅ#∞, P~åƒù@O J@ìǨ™êxfl, sîg ^Œ~åÊxfl
K«∂_»_»∞. =∞x+≤Ö’x Hõ$`«[˝`å ÉèÏ"åxfl, J}‰õΩ=#∞ =∂„`«"Õ∞ K«∂™êÎ_»∞. QÆ∞O_≥Ö’¡
QÆ∂_»∞Hõ@∞ì‰õΩx L#fl ÉèÏ"åÅ#∞ PÜ«∞# ÉÏQÍ Ziy#"å_»∞. Z=i =∞#ã¨∞Ö’
x+¨¯Å‡+¨"≥∞ÿ# Hõ$`«[˝`å ÉèÏ=O LO^À, =∞Ô~=~°∞ HõѨ@ <å@Hõ=∂_»∞`«∞<åfl~À
PÜ«∞#‰õΩ ѨÓiÎQÍ `≥Å∞ã¨∞. JO^Œ∞Hˆ PÜ«∞# Hõ$`«[`˝ åÉèÏ=O xO_ç# `åºQÆ^#Œè ∞ʼnõΩ
qâßfi㨠ÉèÏQͺxfl „Ѩ™êkOKå_»∞. ǨÏnã¨∞Ö’ ¿Ñ~˘¯#|_ç#@∞¡ : ''JÖÏ¡ÇÏπ g∞ ~°OQÆ∞#∞,
~°∂ѨÙ~ˆ YÅ#∞ K«∂_»_∞» . PÜ«∞<≥`· Õ g∞ =∞#ã¨∞Å#∞, g∞ Hõ~‡° Å#∞ K«∂™êÎ_∞» —— (ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ
=Úã≤¡O : H˜`å|∞Öò a„~ü).
66. JO>Ë, "åiH˜ 'ã¨ÖÏ"£∞— KÕã≤ ÖË^• "åi ã¨ÖÏ"£∞‰õΩ „Ѩuã¨ÖÏ"£∞ KÕã≤ "åiÜ≥∞_»Å
=∞~åº^ŒQÍ =º=ǨÏiOK«∞.
67. JO>Ë, ^Õ=Ùx Ѩ@¡ Hõ$`«[˝`å ÉèÏ=O`À LO_Õ ^•ã¨∞Å#∞ Hõ~°∞}˜OKåÅx JÖÏ¡ÇπÏ
xâ◊Û~ÚOK«∞‰õΩ<åfl_»∞ J#fl â◊√Éèí"å~°Î#∞ qâßfiã¨∞ʼnõΩ qxÑ≤OK«∞. ǨÏnã¨∞Ö’
ÃãÅgÜ«∞|_ç#@∞¡† JÖÏ¡ÇπÏ qâ◊fi=∞O_»ÖÏxfl ã¨$+≤ìOz# `«~åfi`« J~ü¬ J<Õ `«#
582
6. JÖò J<£P"£∞ = W*Ïã¨q∞T 295 6. JÖò J<£P"£∞ 7= áê~å
55 D q^èŒOQÍ "Õ∞=Ú, JѨ~å^èŒ∞Å∞ `«∞<åfl~°∞. ^ÕxHÀã¨O g∞~°∞ `˘O^Œ~°
ZOK«∞‰õΩ#fl =∂~°æO ZÖÏO\˜^À qk`« ÃÑ_»∞`«∞<åfl~À Jk <å ^ŒQÆæ~°ÖË^Œ∞.
=∞ÜÕ∞ºO^Œ∞‰õΩQÍ#∞ PÜ«∞`«∞Å#∞ x~°‚Ü«∂kèHÍ~°O JÖÏ¡ÇπωõΩ `«Ñ¨Ê
q_»=∞~°z K≥|∞`«∞O\Ï=Ú. =∞Ô~=iH© ÖË^Œ∞.71 PÜ«∞# ã¨`åºxfl
56 (F „Ѩ=HÍÎ!) ''JÖÏ¡ÇÏπ #∞ =^Œe g∞~°∞ `≥eÜ«∞Ѩ~°∞™êÎ_»∞.72 JO^ŒiHõ<åfl
Ñ≤eKÕ W`«~∞° ʼnõΩ ^•ã¨ºO KÕÜ∞« @O <å‰õΩ L`«Î=∞"≥∞ÿ# f~°Êi PÜ«∞<Õ.——
x¿+kèOK«|_çOk—— Jx "åiH˜ K≥¿ÑÊ~Ú. 58 ''g∞~°∞ `˘O^Œ~ð Ñ>Ëì P =ã¨∞"Î Õ QÆ#Hõ
''<Õ#∞ g∞ HÀÔ~¯Å#∞ J#∞ã¨iOK«#∞. <å ^ŒQÆæ~° LO_ç LO>Ë g∞‰õÄ – <å‰õÄ
XHõ"Õà◊ <Õ#ÖÏ KÕã≤#@¡~Ú`Õ =∂~°æ =∞^茺 D áê\˜H˜ =º=Ǩ~°O `ÕeáÈ~Ú
qÇ‘Ï#`«‰õΩ Ö’<≥· áÈ`å#∞. ã¨<å‡~åæ# LO_Õk.73 ^Œ∞~å‡~°∞Åæ QÆ∞iOz JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ
#_çKÕ "åiÖ’ LO_»#∞——69 Jx (‰õÄ_®) ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞—— Jx (F „Ѩ=HÍÎ!) "åiH˜
"åiH˜ K≥ѨC. K≥ѨC.
57 WOHÍ WÖÏ K≥ѨC : ''<å =^ŒÌ <å 70. WHõ¯_» '„Ѩ=∂}O— (|~Úº#`«∞<£) JO>Ë ÉèÏ=O '=Ç‘Ï— ^•fi~å ^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O)ÃÑ·
„ѨÉèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù# XHõ „Ѩ=∂}O LOk.70 J=`«iOz# +¨sÜ«∞`«∞ – W™ê¡g∞Ü«∞ +¨sÜ«∞`«∞. JO^Œ∞Ö’ UHõ^≥·"å~å^èŒ#
g∞ˆ~"≥∂ ^•xfl Jã¨`«º=∞x „`Àã≤ѨÙK«∞Û H©ÅHõ"≥∞ÿ#k. ''JÖÏ¡ÇπÏ g∞ ~°∂Ѩو~YÅ#∞ K«∂_»_»∞, g∞ ã≤iã¨OѨ^ŒÅ#∞ K«∂_»_»∞.
Pã¨#OÃÑ· WÖÏ edOKå_»∞ : ''<å HÍ~°∞}ºO, <å P„QÆǨxfl q∞Oz LO@∞Ok—— PÜ«∞# ˆH=ÅO g∞ ǨÏ$^ŒÜ«∂Å#∞, g∞ PK«~°}Å#∞ =∂„`«"Õ∞ K«∂™êÎ_»∞.—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ
=Úã≤¡O, =Úã¨fl^≥ JǨχ^£).
(ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs, ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O).
71. ã¨=∞ã¨Î qâ◊fi=º=㨉÷ Ωõ JÖÏ¡ÇÏπ ÜÕ∞ ™ê~°fiÉè∫=∂kèHÍi. =º=Ǩ~åÅhfl PÜ«∞# KÕuÖ’<Õ
68. D "åHõºOÖ’ ‰õÄ_® qâßfiã¨∞ʼnõΩ â◊√Éèí"å~°Î LOk. ZO^Œ∞HõO>Ë Jq"ÕHõO =Å¡ L<åfl~Ú. j„Ѷ∞¨ OQÍ ^≥=· tHõ∆ g∞ÃÑ· J=`«iOKåÅh, ^•xfl|>Ëì <Õ#∞ ã¨`º« =O`«∞_»<À
U^Œ<åfl JѨ~å^è•xH˜ X_çQ\Æ #ì˜ Ñ¨C_»∞ ÖË^• =∂#= ã¨ÇϨ ["≥∞#ÿ ^Ò~°ƒÅºO =¸ÅOQÍ HÍ<À Y~å~°=Ù`«∞O^Œx g∞~°∞ _ç=∂O_»∞ KÕã¨∞Î<åfl~°∞ Hõ^Œ∂! D x~°‚Ü«∂kèHÍ~°O
`«=∞ =Å¡ U^Œ<åfl `«ÑC¨ [iyáÈ~Ú#ѨC_»∞ "≥O@<Õ `«ÑC¨ #∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩx ѨâßÛ`åÎѨ ‰õÄ_® ^≥·"ånè#"≥∞ÿ LOk. PÜ«∞<Õ QÆ#Hõ `«ÅK«∞‰õΩO>Ë g∞ =∞<À~°^ä•xfl D_Õ~°∞ã¨∂Î
ÉèÏ=O`À ‰õΩq∞eáÈ=@O, `«Ñ¨C#∞ ã¨ik^Œ∞ÌHÀ=@O qâßfiã¨∞Å ÅHõ∆}O. JO`ÕQÍx g∞ÃÑ· `˘O^Œ~°QÍ<Õ tHõ∆#∞ J=`«iOѨ*Ëã≤ q∞=∞‡efl J„Ѩ=∞`«∞Îefl KÕÜ«∞QÆÅ_»∞. ÖË^•
"å~°∞ `«=∞ `«Ñ¨C_»∞ Ѩxx ã¨Ô~·#kQÍ ã¨=∞i÷OK«∞HÀ=_®xH˜ Ñ≤_ç"å^ŒO KÕÜ«∞@O, `«# „Ѩ}ÏoHõ#∞ J#∞ã¨iOz g∞‰õΩ QÆ_»∞=Ù#∞ ‰õÄ_® W=fiQÆÅ_»∞. WO^Œ∞Ö’ <å
Z^Œ∞\˜"åix |∞HÍ~ÚOK«@O =O\˜q KÕÜ«∞~°∞. `«=∞ `«Ñ¨CÅ #∞Oz ѨÖÏÜ«∞#O x~°‚Ü«∂xH˜ ZÖÏO\˜ „Ѩ"Õ∞Ü«∞O ÖË^Œ∞ J#fl q+¨Ü«∂xfl ^Õ=Ù_»∞ `«# „Ѩ=HõÎ (ã¨)
z`«ÎyOKÕ „Ѩܫ∞`«flO ‰õÄ_® KÕÜ«∞~°∞. ^•fi~å qâ◊^ÑŒ ~¨ K° å_»∞.
69. JO>Ë – g∞ÖÏQÍ<Õ <Õ#∞ ‰õÄ_® JÖÏ¡ÇπÏ ^•™êºxfl HÍ^Œx, g∞ J_»∞QÆ∞ʼnõΩ 72. =¸ÅOÖ’ 'Ü«∞Y∞ã¨∞û— Jx LOk. Wk 'Yã¨ã¨∞<£— #∞Oz =zÛ# Ѩ^ŒO. Hõ#∞Hõ
=∞_»∞QÆ∞ÖÁ`«∞Î`«∂, ^≥·"Õ`«~°∞Å ^•™êºxfl "≥Ú^ŒÖˇ_ç`Õ <Õ#∞ ‰õÄ_® =∂~°æ„Éèí+¨µì}˜‚ Ü«∞Y∞ã¨∞û JO>Ë ã¨`«º q+¨Ü«∂Å∞ `≥Å∞ѨÙ`å_»∞ Jx J~°÷O. J~Ú`Õ 'Ü«∞Y∞ã¨∞û—
J~ÚáÈ=@O MÏÜ«∞O. nx ÉèÏ="Õ∞q∞@O>Ë ^≥·"Õ`«~°∞Å ^•ã¨ºO Jxfl\˜Hõ<åfl ÃÑ^ŒÌ J<Õk 'Yã¨û Jã¨~°Ç¨˙— #∞Oz ‰õÄ_® HÍ=K«∞Û. Yã¨û Jã¨~°Ç¨˙ JO>Ë
JѨ=∂~°æO. HÍx ^Œ∞~°^Œ$+¨ì=âß`«∂Î D JѨ=∂~°æO ã¨~°fi™ê=∂#º"≥∞ÿáÈ~Ú LOk. J#∞ã¨iOK«@O, "≥#∞Hõ #_»=@O. ^•x „ѨHÍ~°O ÃÑ· PÜ«∞`«∞Ö’ 'Ü«∞Y∞ã¨∞ûÖò
=Úã≤¡OÅÖ’ ã¨~Ú`«O ÃщõΩ¯=∞Ok D JѨ=∂~åæxH˜ Ö’<≥· L<åfl~°∞ – JÖÏ¡ÇπÏ Ç¨ÏYö— JO>Ë JÖÏ¡ÇπÏ ã¨`«º|^ŒúOQÍ f~°∞ÊÅ∞ K≥|∞`å_»x ÉèÏ=O (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü).
"åiH˜ ã¨<å‡~°æO K«∂ѨÙQÍHõ! 73. „Ѩ=HõÎ (ã¨) QÍi =∂@Ö’¡x JO`«~å~°÷O Uq∞@O>ˆ `å#∞ HÀi#O`«<Õ ^Õ=Ù_»∞
583 584
6. JÖò J<£P"£∞ = W*Ïã¨q∞T 296 6. JÖò J<£P"£∞ 7= áê~å
59 JQÀK«~åÅ `åà◊O K≥=ÙÅ∞, (Y*Ï 60 PÜ«∞<Õ ~å„uѨÓ@ (XH˜O`«) g∞
<åÅ∞) JÖÏ¡ÇÏπ =^Œ<Ì Õ L<åfl~Ú. P`«‡Å#∞ ™êfinè#O KÕã¨∞‰õΩO\Ï_»∞.75
JÖÏ¡ÇπωõΩ `«Ñ¨Ê W`«~°∞Öˇ=iH© "å\˜ ѨQÆ\ ˜Ñ¨Ó@ g∞~°∞ KÕ¿ã^ŒO`å PÜ«∞#‰õΩ
QÆ∞iOz `≥b^Œ∞. Éèí∂q∞Ö’#∂, ã¨=Ú„^• `≥Å∞ã¨∞. =∞m¡ PÜ«∞# x~å÷i`« ã¨=∞
ÅÖ’#∂ L#fl =ã¨∞Î=ÙÅxflO\˜ QÆ∞iOz Ü«∂xfl ѨÓiÎKÕÜ«∞_®xH˜ 76 q∞=∞‡efl
PÜ«∞#‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. ~åÖË P‰õΩ ‰õÄ_® JO^Œ∞Ö’ "Õ∞ÖÁ¯Å∞ѨÙ`«∞<åfl_»∞.77 P
PÜ«∞#‰õΩ `≥b‰õΩO_® LO_»^Œ∞. <ÕÅÖ’x `«~åfi`« g∞~°O`å PÜ«∞# "≥·Ñ¨ÙˆH =∞~°e
pHõ\ ˜ á⁄~°ÅÖ’ Ѩ_Õ U yO[ J~Ú<å – áÈ=Åã≤ L#flk.78 P `«~∞° "å`« g∞~°∞
ѨzÛk, ZO_ç#k Uk Ѩ_<ç å – ã¨Ê+¨"ì ∞≥ #ÿ
„QÆO^äŒOÖ’ #"≥∂^≥· LOk.74 KÕã¨∂Î LO_ç# Hõ~°‡ÅxflO\˜h PÜ«∞#
g∞‰õΩ `≥Å∞ѨÙ`å_»∞.
tHõ∆#∞ J=`«iOѨ*Ë¿ãÎ ÖËHõ tH˜∆OKÕ JkèHÍ~°O `«#‰õΩ WKÕÛ¿ãÎ, g∞~°∞ ǨÏ_®q_ç PÜ«∞# Jnè#OÖ’<Õ L<åflÜ«∞x D =K«#O ^•fi~å J=QÆ`=« ∞=Ù`«∞#flk. JO^Œ∞=Å¡
KÕã¨∞Î#fl P tHõ∆ ZѨC_À g∞ Hõ^äŒ#∞ HõOzH˜ KÕiÛ LO_Õk. HÍx D =º=Ǩ~°=∞O`å ã¨`«º u~°™ê¯~°∞ÅÃÑ·, =Ú„+≤‰õΩ¯ÅÃÑ· tHõ∆ ZѨC_»∞ J=`«iã¨∞ÎOk? J#fl q+¨Ü«∞O
^Õ=Ùx KÕ`∞« Ö’¡ LOk. JO`å PÜ«∞# x~å÷iOz# „Ѩ}ÏoHõ „ѨHÍ~°O [~°∞QÆ∞`ÀOk. ‰õÄ_® PÜ«∞#‰õΩ =∂„`«"Õ∞ `≥Å∞ã¨∞. PÜ«∞# ã¨=∞Ü≥∂z`«OQÍ P x~°‚Ü«∞O
HÍ|\˜ì <Õ#∞ ZѨC_»O>Ë JѨC_»∞ P tHõ#∆ ∞ J=`«iOѨ*Ü Ë ∞« =∞x ^≥"· åxfl JÉèºí i÷OK« ÔQ·H˘O\Ï_»∞. JQÀK«~åÅ (~°Ç¨Ï㨺 q+¨Ü«∂Å) `åà◊O K≥=ÙÅ∞ J~Ú^Œ∞ ~°HÍÅ∞QÍ
ÖË#∞. JÖÏO\˜ tHõ∆#∞ <å `«~°Ñ¶¨Ù# qkèOKÕ JkèHÍ~°O ‰õÄ_® <å‰õΩ ÖË^Œ∞. LO\ÏÜ«∞x ǨÏnã¨∞ ^•fi~å ‰õÄ_® =∞#‰õΩ `≥Å∞™ÈÎOk: 1. „Ѩà◊Ü«∞O ZѨC_»∞
QÆ=∞xHõ : ǨÏnã¨∞ „ѨHÍ~°O XHÍ<˘Hõ ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’ ^≥·"å[˝ÃÑ· Ѩ~°fi`åÅ ^Œ∂`« =∞Ǩ =ã¨∞ÎOk? 2. =~°¬O ZѨC_»∞, ZHõ¯_» ‰õΩ~°∞ã¨∞ÎOk? 3. =∂`«$QÆ~°ƒùOÖ’ ÃÑiˆQ tâ◊√=Ù
„Ѩ=HõÎ (ã¨) ã¨xflkèH˜ =zÛ, ''`«=∞~°∞ ÃãÅq¿ãÎ WHõ¯_ç [#∞ÅO^Œih ~Ô O_»∞ Ѩ~fi° `åÅ ã≤u÷ QÆ`∞« Å∞ 4. ~ˆ Ѩ٠ã¨OÉèqí OK«É’ÜÕ∞ ã¨OѶ∞¨ @#Å∞ Uq∞\˜? 5. =∞$`«∞º=Ù ZѨC_»∞,
=∞^茺 #∞A˚ #∞A˚ KÕ¿ã™êÎ#——x J<åfl_»∞. ^•xH˜ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O), ''=^˘Ì^Œ∞Ì. ZHõ¯_» =ã¨∞ÎOk? D J~Ú^Œ∞ q+¨Ü«∂Å *Ï˝#O JÖÏ¡ÇπωõΩ `«Ñ¨Ê "Õi`«~°∞ʼnõΩ ÖË^Œ∞
gà◊√¡ qâ◊fiã≤OK«HõáÈ~Ú<å gà◊§ `«~°∞"åu `«~°O "åiÖ’#~Ú<å ^Õ=Ù_»∞ `«##∞ (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs : JÖò J<£P"£∞ ã¨∂~å "åºMϺ#O).
P~åkèOKÕ"åix, `«#‰õΩ ™ê\˜ HõeÊOK«‰õΩO_® LO_Õ"åix ѨÙ\˜ì™êÎ_»#fl Pâ◊ 75. D PÜ«∞`«∞Ö’ 'x„^Œ—#∞ '=∞$`«∞º=Ù— (=á¶ê`ü)QÍ Jaè=i‚OK«@O QÆ=∞<å~°›O. JO^Œ∞Hˆ
<å‰õΩOk—— Jx J<åfl~°∞ (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs, ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O). ã¨∂÷Å^Œ$+≤ì`À K«∂¿ãÎ x„^Œ#∞ '=á¶ê`≥ Jã¨æ~ü— (z#fl `«~°Ç¨ =∞~°}O) QÍ#∂, =∞$`«∞º=Ù#∞ '=á¶ê`≥ JHõƒ~ü—
D ǨÏnã¨∞ k=º Y∞~üP<£Ö’x D PÜ«∞`«∞‰õΩ "åºÑ¶¨∂`«OQÍ HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. HÍx
WHõ¯_» QÆ=∞xOK«=Åã≤# =ÚYº q+¨Ü∞« "Õ∞q∞@O>Ë, D PÜ«∞`«∞Ö’ ''tHõ∆ J=`«iOѨ (ÃÑ^ŒÌ `«~°Ç¨ =∞~°}O) QÍ#∂ =º=ǨÏi™êÎ~°∞. =á¶ê`ü‰õΩ ã¨O|OkèOz# =∞iO`«
*ˇÜ«∞º=∞x HÀi#O`«<Õ tHõ∆ J=`«iOK«^Œ∞—— Jx K≥ѨÊ|_çOk. J~Ú`Õ Ç¨Ïnã¨∞Ö’– q=~°} HÀã¨O Pe W„=∂<£ ã¨∂~å 55= =K«<åxH˜ W=fi|_ç# "åºMϺ<åxfl
^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨) tHõ#∆ ∞ HÀ~°Hõ áÈ~Ú#ѨÊ\˜H© P `≥Q"Æ åi ^Œ∞~°∞ã¨∞`«<åxH˜ P„QÆÇÏ≤ Oz K«∂_»O_ç.
"åiÃÑ· tHõ#∆ ∞ J=`«iOѨ*Ü ˇ ∂« ºÅx ã¨OHõeÊOKå_»∞. HÍx `«# Ѩ@¡ ZO`À J==∂# 76. JO>Ë ^≥#· Ok# HÍ~°ºHõÖÏáêÅ∞ ѨÓiÎKãÕ ∞¨ HÀ=\ÏxH˜ =∞x+≤x z#fláê\˜ =∞~°}Ï=ã¨÷
Hõ~°OQÍ „Ѩ=iÎOz# |#∂ ã¨vѶπ#∞ tH˜∆OK«_®xH˜ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) ã¨∞=ÚY`«#∞ #∞Oz "Õ∞ÖÁ¯eÑ≤ 'rq`åxfl— „Ѩ™êk™êÎ_»∞. D r=#‡~°}ÏÅ∞ =∞x+≤x '=∞$`«∞º=Ù—
=ºHõÎO KÕÜ«∞ÖË^Œ∞. ÃÑ·QÍ `åÜ«∞Ѷπ "åã¨∞Öˇ·# P `≥QÆ"åi „âıÜ«∂xfl JaèÅ+≤OKå~°∞. Hõ|oOKÕ =~°‰õÄ J#∞k#O =ã¨∂Î<Õ LO\Ï~Ú. =∞~°}Ï#O`«~° rq`«OÃÑ·
^≥=· „Ѩ=HõÅÎ ∞ =∂#=ÙÅ „âıÜ∂≥ aèÖÏ+¨µÅ∞, =∞ǨϟѨHÍ~°∞Å∞ J~Ú LO\Ï~°#fl ^•xH˜ ã¨Oâ◊Ü«∞OÖ’ Ѩ_ç L#fl „Ѩ|∞^Œ∞úʼnõΩ D PÜ«∞`«∞ XHõ QÆ∞}áê~î°O =O\˜k.
W^˘Hõ =∞K«∞Û`«∞#Hõ. 77. JO>Ë Ñ¨QÆ\ ˜Ñ¨Ó@ – `≥Å¡"å~°QÍ<Õ – g∞ P`«‡Å#∞ g∞‰õΩ uiy JѨÊyã¨∞Î<åfl_»∞.
74. 'H˜`å|∞<£ =Úc<£— (ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# „QÆO^äŒO) JO>Ë 'Ö∫ÃÇÏ =∞ÇπÏѶ¨Ó*ò— Jx ÉèÏ=O. 78. JO>Ë – „Ѩà◊Ü«∞k#O =zÛ#ѨC_»∞ K«zÛ# "å~°O`å =∞m¡ „|uH˜ ^Õ=Ùx ã¨=∞Hõ∆OÖ’
JQÀK«~åÅ *Ï˝x JÖÏ¡ÇπÏ =∂„`«"Õ∞#h, ã¨=∞ã¨Î Y*Ï<åÅ, x^èŒ∞Å `åà◊O K≥=ÙÅ∞ Ǩ[~°∞HÍ=Åã≤ LOk.
585 586
6. JÖò J<£P"£∞ = W*Ïã¨q∞T
61 PÜ«∞# `«# ^•ã¨∞ÅÃÑ· u~°∞QÆ∞ÖËx
PkèÑ`¨ º« O QÆÅ"å_»∞. PÜ«∞# g∞ÃÑ· HÍ=e
"åà◊§#∞ ѨOѨÙ`å_»∞. z=~°‰õΩ g∞Ö’
Z=iHõ~Ú<å =∞~°} Ѷ¨∞_çÜ«∞ ã¨g∞Ñ≤¿ãÎ,
"Õ∞=Ú Ñ¨OÑ≤# ^Œ∂`«Å∞ J`«x P`«‡#∞
™êfinè#O KÕã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. (D qkè x~°fi
ǨÏ}Ö’) "åÔ~ÖÏO\˜ x~°H¡ ∆õ ºO KÕÜ∞« ~°∞.79
62 PÃÑ·# JO^Œ~°∂ `«=∞ Jã¨Å∞
Ü«∞[=∂x J~Ú# JÖÏ¡ÇπÏ ã¨xflkèH˜
fã¨∞‰õΩ~å|_»`å~°∞.80 ÉÏQÍ q#O_ç!
x~°‚Ü«∂kèHÍ~°O JÖÏ¡ÇπÏ^Õ. PÜ«∞#
|Ǩï"ÕQÆOQÍ ÖˇHõ¯ fã¨∞‰õΩO\Ï_»∞.
79. `«=∞‰õΩ ˆH\Ï~ÚOK«|_ç# ÉÏ^茺`«#∞ x~°fiiÎOK«@OÖ’ ^≥·=^Œ∂`«Å∞ U=∂„`«O
JÅã¨`åfixH˜, =∞~°∞ѨىõΩ Ö’#=~°∞. „áê}O fã¨∞‰õΩ<Õ ^Œ∂`« `«# qkèx YzÛ`«OQÍ
x~°fiÇ≤Ï™êÎ_∞» . K«xáÈÜÕ∞ =ºH˜Î QÆ#Hõ ã¨[#˚ ∞_»∞ J~Ú=ÙO>Ë J`«x P`«‡#∞ („áê}Ïxfl)
''We¡~¸º<£——‰õΩ, ^Œ∞+¨µì_»∞ J~Ú=ÙO>Ë J`«x P`«‡#∞ ''ã≤r˚<£——‰õΩ ѨOѨÙ`å_»∞.
80. JÖÏ¡ÇπÏ ã¨xflkèH˜ ''`Õ|_Õk—— Z=~°∞? JO>Ë „áê}O fã¨∞‰õΩx ^≥·=ã¨xflkèH˜ "≥àı§
^≥·=^Œ∂`«Å∞ Jx H˘O^Œ~°∞ Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞. =∂#=ÙÅO`å WO^Œ∞Ö’H˜ =™êÎ~°x
=∞iH˘O`«=∞Ok q^•fiOã¨∞Å∞ ÉèÏqã¨∞Î<åfl~°∞. nx ÉèÏ="Õ∞q∞@O>Ë Ñ¨Ù#~°∞`å÷#
k<å# JO^Œ~°∂ „Ѩà◊Ü«∞k# Jkè<Õ`« J~Ú# JÖÏ¡ÇπÏ ã¨=∞Hõ∆OÖ’ Ǩ[~°∞Ѩ~°K«
|_»`å~°∞. JO^Œi =º=Ǩ~åxfl PÜ«∞# `ÕÅ∞™êÎ_»∞. „áê}O fã¨∞‰õΩ<Õ ^≥·=^Œ∂`«
QÆ∞iOz „Ѩ™êÎqOz#ѨC_»∞ |Ǩï=K«#O „ѨÜ≥∂yOK«|_çOk. JO>Ë – „áê}O
fã¨∞‰õΩ<Õ ^≥·=^Œ∂`« XHõiHõ<åfl Z‰õΩ¯==∞Ok LO\Ï~°x PÜ«∞`«∞#∞ |\˜ì
É’^èŒÑ¨_»∞`ÀOk. D <ÕѨ^䌺OÖ’ H˘O`«=∞Ok "åºMϺ`«Å∞ U=∞O\Ï~°O>Ë, „áê}O
fã¨∞‰õΩ<Õ q+¨Ü«∞O JÖÏ¡ÇπωõΩ ‰õÄ_® =iÎã¨∞ÎOk. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ k=º Y∞~üP<£Ö’x
D PÜ«∞`«∞Ö’ WÖÏ LOk – ''[#∞Å =∞~°} ã¨=∞Ü«∞OÖ’ JÖÏ¡ÇπÏ "åi P`«‡Å#∞
ÔH·=ã¨O KÕã¨∞‰õΩO\Ï_»∞—— (A=∞~ü – 42).
HÍQ͆ „áê}O fã¨∞‰õΩ<Õ ^≥=· ^Œ∂`« "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ ‰õÄ_® Wk ã¨∂zOK«|_çOk. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ
Y∞~üP<£Ö’<Õ "Õ~˘HõKÀ@ WÖÏ J#|_çOk : "åiH˜ WÖÏ K≥ѨC: ''g∞HÀã¨O
x~å÷iOK«|_ç# =∞$`«∞º^Œ∂`« g∞ P`«‡Å#∞ ™êfinè#O KÕã¨∞‰õΩO\Ï_»∞. P `«~°∞"å`«
g∞~°∞ g∞ „ѨÉèí∞=Ù "≥·Ñ¨Ù‰õΩ =∞~°eOK«|_»`å~°∞—— (Jãπ ã¨*ò^ŒÇπÏ – 11).
587
297 6. JÖò J<£P"£∞ 7= áê~å
63 (F „Ѩ=HÍÎ!) "åix J_»∞QÆ∞:
''Éè∂í ã¨=Ú„^•ÅÃÑ· JÅ∞=Ú‰õΩ#fl pHõ@Ö¡ ’
#∞O_ç q∞=∞‡efl ~°H˜∆OKÕ"å_≥=_»∞?
'PÜ«∞# QÆ#Hõ =∞=∞‡efl D PѨ^#Œ ∞Oz
~°H¿∆˜ ãÎ "Õ∞=Ú `«Ñʨ ‰õΩO_® Hõ$`«AÅ˝ "≥∞ÿ
LO\Ï=∞—x Hõ_»∞ n#OQÍ, ֒֒ѨÖË
g∞~°∞ Z=ix "Õ_∞» ‰õΩO\Ï~°∞?——
64 ''D qѨ`∞« Î #∞O_ô, Jxfl ~°HÍÅ
^Œ∞óMÏÅ #∞O_ô g∞‰õΩ q=ÚH˜Î <˘ã¨Qˆ "å_»∞
JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞. J~Ú<å㨈~ g∞~°∞ ("Õ∞Å∞#∞
=∞izáÈ~Ú) +≤~∞° ¯‰õΩ X_çQ_Æ `» å~°∞!—— Jx
K≥ѨC.
65 (F „Ѩ=HÍÎ!) "åiH˜ K≥ѨC : ''g∞ ÃÑ·
#∞O_ç QÍh,81 g∞ áê^•Å „H˜Ok #∞Oz
QÍh82 g∞ÃÑH· ˜ tHõ#∆ ∞ `≥KÛÕ , ÖË^• q∞=∞‡efl
J<ÕHõ=∞Ok ^≥·=^Œ∂`«Å‰õΩ ‰õÄ_® Wk J#fi~ÚOK«|_çOk. x™ê ã¨∂~åÖ’x 97=
=K«#O, JÖò J<£P"£∞ ã¨∂~åÖ’x 93= =K«#O D q+¨Ü«∂xfl ã¨=∞i÷ã¨∞Î<åfl~Ú.
"åã¨Î"åxH˜ ã¨~åfikèHÍ~åÅ∞ HõÅ"å_»∞, ã¨=∞ã¨Î HÍ~åºÅ x~°fiǨÏ}‰õΩ =¸ÅO
JÖÏ¡ÇÏπ ÜÕ∞. WHõ ÃщõΩ¯=∞Ok ^≥=· ^Œ∂`«Å ã¨OQÆ`qÕ ∞\˜? Jx JO\ψ~"≥∂! "å~°O`å
=∞ʼnõΩÖò =∞ø`ü (=∞$`«∞º^Œ∂`«)‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩÅ∞. "å~°∞ #~åÅ ^•fi~å, |$ǨÏ^Œú=∞x
<åàÏÅ ^•fi~å P`«‡Å∞ ™êfinè#O KÕã¨∞‰õΩO\Ï~°∞.
WHõáÈ`Õ† =∞$`«∞º^Œ∂`«. J`«_»∞ PYiÖ’ „áê}ÏÅ∞ fã¨∞‰õΩx T~°÷fiÖ’HÍÅ "≥·Ñ¨Ù‰õΩ
™êyáÈ`å_»∞ (`«Ñ¶‘û~ü ~°∂ǨïÖò =∞Ph: ã¨OѨÙ\˜ – 5, ¿Ñr – 125).
ǨѶ≤*ò Wɡfl Hõã‘~ü, W=∂"£∞ ëœHÍh =∞iÜ«Ú JkèHõ ã¨OMϺHõ q^•fiOã¨∞Å∞
'=∞$`«∞º^Œ∂`«— =∂„`«O XHõ¯_Õ LO\Ï_»h, ã¨*ÏÌ ã¨∂~åÖ’x 11= PÜ«∞`«∞ nxH˜
„Ѩ|Å `å~å¯}=∞x JO@∞<åfl~°∞. =Úã¨fl^≥ JǨχ^£ (4= ã¨OѨÙ\˜, 287= ѨÙ@)
Ö’x Ǩτ[`ü |~å a<£ PlÉò (~°l) ǨÏnã¨∞ ^•fi~å ‰õÄ_® nxH˜ ã¨=∞~°#ú Åaè™ÈÎOk.
WHõáÈ`Õ '=∞$`«∞º^Œ∂`«Å∞— Jx |Ǩï=K«# Ѩ^ŒO LѨÜ≥∂yOK«\ÏxH˜ HÍ~°}O –
D ^Œ∂`«Å∞ Jã¨Å∞ =∞$`«∞º^Œ∂`«‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩÅ∞QÍ LO\Ï~°#fl=∂@! =∞iH˘xfl
LÖË¡Y<åÖ’¡ =∞ʼnõΩÖò =∞ø`ü (=∞$`«∞º^Œ∂`«) ¿Ñ~°∞ 'W„*Ï~¸Öò— Jx K≥ѨÊ|_çOk
(`«Ñ¶‘û~ü Wɡfl Hõã‘~ü – JeѶπ ÖÏ"£∞ g∞"£∞ Jã¨û[ÌÇπÏ). "åã¨Î=O JÖÏ¡ÇπψH `≥Å∞ã¨∞.
588
6. JÖò J<£P"£∞ = W*Ïã¨q∞T 298 6. JÖò J<£P"£∞ 7= áê~å
=~åæÅ∞QÍ q_»Q˘\˜ì XHõi `«_®MÏ#∞ 66 "åã¨Î"åxH˜ Jk ã¨`«º"≥∞ÿ<å, h *Ïu
WOH˘HõiH˜ K«∂Ñ≤OKÕ83 â◊HΘ ‰õÄ_® PÜ«∞<Õ ^•xfl Jã¨`«º=∞x u~°ã¨¯i™ÈÎOk.84
Hõey L<åfl_»∞.—— "å~°∞ "åã¨Î"åxfl ''g∞ÃÑ· <Õ#∞ HÍѨiQÍ xÜ«∞q∞OK«
„QÆÇÏ≤ OK« QÆÅO^Œ∞ʼnõΩ U q^èOŒ QÍ "Õ∞=Ú |_»ÖË^Œ∞——85 Jx („Ѩ=HÍÎ!) "åiH˜ K≥ѨC.
ã¨∂K«#Å#∞ ѨÅ∞ s`«∞Å∞QÍ q=iã¨∞Î 67 „Ѩu XHõ¯ "å~°Î‰õΩ (J#QÍ Jk
<åfl"≥∂ K«∂_»∞! [~°QÆ\ÏxH˜) XHõ ã¨=∞Ü«∞O x~å÷i`«"≥∞ÿ
81. ÃÑ·#∞Oz tHõ∆ ~å=@=∞O>Ë PHÍâ◊O #∞Oz ‰õΩi¿ã Ju=$+≤ì, ÃÑ#∞QÍÅ∞Å∞, LOk. `«fi~°Ö’<Õ g∞‰õΩ `≥eã≤áÈ`«∞Ok.
=_»QÆà◊§"å#, ~åà◊¡=~°¬O "≥Ú^ŒÅQÆ∞#q. JÖψQ xÜ«∞O`«Öˇ·# ѨiáêʼnõΩÅ∞, 68 (F „Ѩ=HÍÎ!) =∂ PÜ«∞`«∞ÅÖ’
^Œ∞~å‡~°∞æÖˇ·# JkèHÍ~°∞Å ^•fi~å [iˆQ ^Ò~°˚#ºO ‰õÄ_® HÍ=K«∞Û.
Ö’áêÅ∞ "≥uHˆ "åix h=Ù K«∂ã≤#ѨC_»∞,
82. áê^•Å „H˜O^Œ #∞Oz tHõ∆ ~å=@=∞O>Ë J~°÷O =~°^ŒÅ∞, LÃÑÊ#Å∞ =zÛ ^èŒ#„áê} "å~°∞ (nxx =^Œe) W`«~° q+¨Ü«∂ÅÃÑ·
#+¨ìO ã¨OÉèíqOK«@O, Éèí∂HõOáêÅ∞ ~å=@O, <ÕÅÖ’ ‰õÄ~°∞‰õΩáÈ=@O W`åºkq. =∂\Ï¡_»#O`« =~°‰õÄ "åi =∞^茺
JÖψQ `«=∞ KÕu„H˜O^Œ LO_Õ kQÆ∞= ™ê÷~Ú <ÒHõ~°¡, ÉÏxã¨Å, áêÖË~°¡ KÕ`« =∞x+≤ LO_»‰õΩ. XHõ"Õà◊ Ã+·`å#∞ x#∞fl
ã¨`å~ÚOK«|_»@O, "åà◊¡ Jqhu =¸ÅOQÍ =∞x+≤ Pi˚Oz#^ŒO`å áÈQ˘@∞ì‰õΩx =∞~°∞ѨىõΩ QÆ∞iKÕ¿ãÎ, *Ï˝Ñ¨HõO =zÛ#
~À_»∞¤# Ѩ_»@O ‰õÄ_® WO^Œ∞Ö’H˜ ~å=K«∞Û. g∞^Œ@ P ^Œ∞~å‡~°∞Åæ =∞^躌 # ‰õÄ~ÀÛ‰õΩ.86
83. ^Õ=Ù_»∞ U *Ïu#~Ú<å ÃÇÏK«ÛiOK«^ŒÅz#ѨC_»∞ PÜ«∞# ѨO¿Ñ tHõ∆Å∞ (PѨ^ŒÅ∞)
~°Hõ~°HÍÅ∞QÍ LO\Ï~Ú. P *Ïu „Ѩ[Å =º=Ǩ~åÖ’¡ ã¨Ê+¨ì`« ÖˉõΩO_® áÈ`«∞Ok. ZO`«=∂„`«O HÍ#ÖË=Ù. JÖÏ¡ÇπÏ ã¨O„Ѩ^•Ü«∞O `«# xs‚`« ÅHõ∆ ºO #∞Oz
`«`«Êùe`«OQÍ „Ѩ[Å∞ ã¨Oâ◊Ü«∂xH˜, ã¨OkQÍúxH˜ Ö’<≥· =~åæÅ∞QÍ, `≥QÆÅ∞QÍ, `˘ÅyáÈ=\Ïxfl ‰õÄ_® h=Ù K«∂_»=Ù—— (á¶êu~ü – 43).
=Ú~îåÅ∞QÍ peáÈ`å~°∞. XHõ =~°Oæ WOHÀ =~åæxfl `«∂Å<å_»@O "≥Ú^ŒÖ_ˇ ∞» `«∞Ok. 84. P ã¨`º« "≥∞#ÿ k Uk? Jk Y∞~üP#∂ HÍ=K«∞Û ÖË^• ^Õ=Ù_»∞ J=`«iOѨ*™Ë êÎ#O@∞#fl
XHõiOH˘Hõi ^•fi~å "ÕkèOK«|_»∞`«∞O\Ï~°∞. ǨÏnã¨∞Ö’ WÖÏ LOk: `å#∞ =¸_»∞ tHõ∆ ‰õÄ_® HÍ=K«∞Û (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü).
q+¨Ü«∂Å HÀã¨O JÖÏ¡ÇπÏ#∞ „áêi÷OKå#x =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) K≥áêÊ~°∞ : 1. <å 85. JO>Ë P~°∞ #∂Ô~·<å㨈~ 'q∞=∞‡efl <å ^•iH˜ `≥zÛf~åÎ#∞— Jx <Õ#∞ J#@O
J#∞K«~° ã¨=∂[O =ÚOѨىõΩ QÆ∞Ô~· <åâ◊#O KÕÜ«∞|_»‰õÄ_»^Œ∞. 2. ã¨~°fi„`å Hõ~°∞=Ù ÖË^Œ∞. ^≥·=ã¨O^Õâßxfl JO^Œ*ËÜ«∞@O =~°ˆH <å ÉÏ^茺`«. ''Wk g∞ „ѨÉèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù#
HÍ@HÍÅ∞ U~°Ê_ç JO`«=∞=‰õÄ_»^Œ∞. 3. "å~°∞ Ѩ~°ã¨Ê~°O `«QÆ=ÙʼnõΩ, =zÛ# ã¨`«ºO. HÍ|\˜ì W+¨ì=Ú#fl "å~°∞ nxfl J=ÅOaOK«=K«∞Û. W+¨ìO ÖËx "å~°∞
‰õΩ=Ú‡ÖÏ@ʼnõΩ Ö’#∞ H͉õÄ_»^Œ∞. D =¸_»∞ "Õ_»∞HÀà◊§Ö’ JÖÏ¡ÇπÏ "≥Ú^Œ\ ˜ u~°ã¨¯iOK«=K«∞Û—— (JÖò HõǨÏÑ¶π – 29).
Ô~O_çO\˜x P"≥∂kOKå_»∞. =¸_»= "Õ_»∞HÀÅ∞ KÕÜ«∞@OÃÑ· ^Õ=Ù_»∞ `«##∞ 86. D P[˝ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O)‰õΩ W=fi|_ç#ѨÊ\˜H©, =Úã≤¡O ã¨=∂[OÖ’x ã¨Éèí∞ºÅO
"åiOKå_»x PÜ«∞# (ã¨) `≥eáê~°∞ (ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ =Úã≤O¡ – 2216). JO>Ë =ÚǨÏ=∞‡^£ ^ŒiH© Wk =iÎã¨∞ÎOk. ^≥·="å‰õΩ¯Å#∞, ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) „Ѩ=K«<åÅ#∞ ѨiǨÏã≤OKÕ,
(ã¨Jã¨O) J#∞K«~° ã¨=∂[OÖ’ qÉèË^•Å∞ LO\ÏÜ«∞h, "åiÖ’ peHõ =ã¨∞ÎO^Œx, JÉèíºO`«~åÅ∞ "≥e|∞KÕÛ ã¨ÉèíÅ∞, ã¨=∂"ÕâßÅ∞ ZHõ¯_» [iy<å =Úã≤¡OÅ∞ "å\˜x
^•xH˜ HÍ~°}O ^Õ=Ùx Jq^èÕÜ«ÚÅ∞QÍ =∂i Y∞~üP<£ ǨÏnã¨∞ŠѨ@¡ „Ѩ[Å∞ |Ç≤Ï+¨¯iOKåe. JÖÏ¡ÇπÏ D P[˝#∞ Y∞~üP<£Ö’ W`«~° KÀ@¡ ‰õÄ_® WKåÛ_»∞.
"≥·=ÚYº ^èÀ~°}˜ Hõ#|~°K«@"Õ∞ J=Ù`«∞O^Œx JÖÏ¡ÇπωõΩ `≥Å∞ã¨∞. K≥á⁄ÊKÕÛ^Õ=∞O>Ë J<£ x™ê ã¨∂~åÖ’x 140= =K«#OÖ’ ‰õÄ_® D „Ѩ™êÎ=# =zÛOk. ^èŒ~°‡OÖ’
*Ï`«∞Å hf#_»=_çHÅõ Ö’ á⁄_»ã∂¨ ¿Ñ Ѩi}Ï=∂Å∞QÍh, "åiÃÑH· ˜ x~°O`«~O° =zÛѨ_Õ H˘`«Î ѨÙO`«Å∞ `˘‰õΩ¯`«∞#fl „Ѩ|∞^Œ∞úÅ∞ H˘O^Œ~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ =∞iÜ«Ú PÜ«∞# „Ѩ=HõÎ
PѨ^ÅŒ ∞ QÍh ^≥=· ã¨O„Ѩ^•Ü«∞O „ѨHÍ~°O ã¨OÉèqí ã¨∂Î LO\Ï~Ú. D P#"å~ÚfÖ’ (ã¨) ѨÅ∞‰õΩʼnõΩ =„HõÉèÏ+¨ºO K≥Ñ≤Ê, `«=∞ ''H˘`«Î ѨÙO`«Å#∞—— ã¨=∞i÷OK«∞HÀ
=∂~°∞Ê ~å=@O ™ê^茺Ѩ_»^Œ∞. ''h=Ù JÖÏ¡ÇπÏ ã¨O„Ѩ^•Ü«∞OÖ’ =∂~°∞Ê#∞ Eã¨∞Î<åfl~°∞. D =∞Ǩ#∞ÉèÏ=ÙÅ ÃÑ_»ã¨i "åºYºefl YO_çOz, ã¨`åºxfl xiÌ+¨ìOQÍ,
589 590
6. JÖò J<£P"£∞ = W*Ïã¨q∞T 299 6. JÖò J<£P"£∞ 7= áê~å
69 "åi ÖˇHõ¯Å ÉÏ^茺`« Un ^≥·=cèu J`«#∞flOz ã‘fiHõiOK«|_»x90 (QÆ_∞» )¤ ã≤u÷
Ѩ~∞° ÅÃÑ· ÖË^∞Œ .87 J~Ú`Õ "åiH˜ Ç≤Ï`«É’^èŒ U~°Ê_»‰õΩO_® LO_»\ÏxH˜ QÍ#∞ (h=Ù
KÕÜ∞« @O =∂„`«O =∂#∞HÀ~å^Œ∞. ZO^Œ∞ "åiH˜ É’^èŒÑ¨~°∞ã¨∂Î LO_®e ã¨∞=∂!).
HõO>Ë |Ǩïâß "å~°∞ ‰õÄ_® ^≥·=cèu `«=∞ KÕ+¨ìÅ =¸ÅOQÍ (J@∞=O\˜
Ѩ~°∞Å∞ HÍ=K«∞Û.88 Ѩiã≤÷uÖ’) z‰õΩ¯‰õΩ<Õ"å~°∞ gˆ~. `«=∞
70 („Ѩ=HÍÎ!) Z=~°∞ `«=∞ ^èŒ~å‡xfl u~°™ê¯~°"Y·≥ i HÍ~°}OQÍ "åiH˜ ã¨Åã¨ÖÏ
P@QÍ, q<À^ŒOQÍ KÕã¨∞‰õΩ<åfl~À, H͈Q h~°∞ „`åˆQO^Œ∞‰õΩ W=fi|_»∞`«∞Ok.
Z=i#~Ú`Õ „áêѨOzHõ rq`«O WOHÍ "åiH˜ ÉÏ^è•Hõ~°"≥∞ÿ# tHõ∆
"≥∂ã¨Ñ¨ÙzÛO^À "åiH˜ ^Œ∂~°OQÍ LO_»∞. LO@∞Ok.
J~Ú`Õ D Y∞~üP#∞ ^•fi~å "åiH˜ 71 (F „Ѩ=HÍÎ!) "åix J_»∞QÆ∞ :
LѨ^âÕ O◊ =∂„`«O KÕã∂¨ Î LO_»∞. U =ºH©Î Uq∞\©, "Õ∞=Ú JÖÏ¡ÇπÏ#∞ =^Œe =∂‰õΩ
`«# KÕ+¨ìÅ =¸ÅOQÍ W~°∞‰õΩ¯áÈÜÕ∞89 ÖÏÉèOí QÍh, #+¨Oì QÍh KÕ‰Äõ ~°ÛÖËx "åix
Ѩiã≤u÷ ~å‰õΩO_® LO_»\ÏxH˜, JÖÏ¡ÇÏπ "≥Ú~°ÃÑ@∞ìHÀ"åÖÏ? JÖÏ¡ÇπÏ =∂‰õΩ
`«Ñ¨Ê "ÕÔ~=~°∂ ã¨Ç¨Ü«∞O KÕÜ«∞x, ã¨<å‡~°æO K«∂Ñ≤# `«~°∞"å`« Ã+·`å#∞Å∞
ã≤áê¶ ~°ã∞¨ KÕ¿ã"å_≥=_»∂ LO_»x ^Œ∞~°=ã¨÷ XHõ =ºH˜Îx J_»qÖ’ =∂~°æqÇ‘Ï#∞}˜‚
^•Ñ¨ÙiOK«‰õΩO_® LO_»\ÏxH˜, „ѨѨOK« KÕÜ«∞QÍ, J`«x ã¨Ç¨Ï"åã¨∞Å∞ H˘O^Œ~°∞
=∞O`«\ ˜h ѨiǨ~°OQÍ WzÛ |Ü«∞@ J~Ú`Õ WHõ¯_» D Ѩ^•xH˜ 1. JѨÊyOK«|_»@O, 2. J==∂xOK«|_»@O, 3.
Ѩ_®Åx `«Ç¨Ï`«Ç¨ÏÖÏ_ç<å Jk xÅnÜ«∞|_»@O, 4. „ѨuѶ¨ÅO W=fi|_»@O J<Õ J~å÷Å∞ K≥ѨÊ|_®¤~Ú. W=hfl
ã¨∂\˜QÍ K≥¿ÑÊ ã¨OHõÅÊO`À JÖÏO\˜ ã¨=∂"ÕâßʼnõΩ Ǩ[~°∞ HÍ=K«∞ÛQÍx W`«~„° `å ^•^•Ñ¨Ù XˆH ÉèÏ"åxfl Hõey L<åflÜ«∞x W=∂"£∞ Wɡfl Hõã‘~ü JO@∞<åfl~°∞. JO>Ë
L^ÕÌâßÅ`À Ǩ[Ô~·`Õ Jk áêáêxfl =¸@Hõ@∞ìHÀ=@O`À ã¨=∂#"Õ∞. XHõ =∞x+≤ `å#∞ Pi˚Oz# ^•x Ѷ¨e`«OQÍ q<åâßxH˜ QÆ∞iKÕÜ«∞|_»‰õΩO_®
87. WHõ¯_» "åi ÖˇHõ¯Å ÉÏ^茺`« JO>Ë ^Õ=Ùx PÜ«∞`«∞Å#∞ ZQÆ`åo KÕã¨∂Î, "å\˜ÃÑ· LO_»\ÏxH˜, ÖË^• Ѩ~åÉèí=O áêÅ∞ H͉õΩO_® LO_»\ÏxH˜, xÅnÜ«∞|_»‰õΩO_®,
JÉèíºO`«~åÅ#∞ ÖË=<≥`ÕÎ "åi ÖˇHõ¯ Jx ÉèÏ=O. WÖÏO\˜ ã¨=∂"ÕâßÅ #∞Oz z‰õΩ¯|_»‰õΩO_® LO_»\ÏxH˜ QÍ#∞ J`«xH˜ Y∞~üP<£ ^•fi~å =ÚO^Œ∞QÍ<Õ
"åH“\ò KÕã≤# "åix Z#fl_»∂ xÅnã≤ J_»QÆ@O [~°QÆ^Œ∞. ZQÆ`åo KÕã≤# "å~°∞ LѨ^tÕ OKåe. ÃÇÏK«ÛiOKåe. D ÉèÏ=OÖ’<Õ (L~°∂)Ì J#∞"å^Œ‰Ωõ Å∞ ''W~°∞‰õΩ¯áÈÜÕ∞
=∂„`«"Õ∞ ^•x QÆ∞iOz „ѨtflOK«|_»`å~°∞. P áêѨÉèÏ~°O ‰õÄ_® ZQÆ`åo KÕã≤# Ѩiã≤÷u ~å‰õΩO_® LO_»\ÏxH˜—— Jx „"åâß~°∞.
"åig∞^Õ Ñ¨_»∞`«∞Ok. ã¨[˚#∞Å∞ =∂„`«O ã¨∞~°H˜∆`«OQÍ LO\Ï~°∞. 90. WǨÏÖ’HõOÖ’ ™ê^è•~°}OQÍ =∞x+≤ Z=~°~Ú<å `«# q∞„`«∞x ã¨Ç¨Ü«∞O`À<À, ÖËHõ
88. ã¨[#˚ ∞Å∞ JÖÏO\˜ ‰õΩuû`«∞Å ã¨=∂"ÕâßÅ #∞Oz x„+¨¯q∞OK«@O`À<Õ PyáȉõΩO_® XHõi ã≤á¶ê~°ã¨∞ÃÑ·<À ÖËHõ #+¨ìѨiǨ~°O K≥e¡OK«@O =Å¡<À QÆO_»O #∞Oz
=∞Ozx ÃÑOá⁄OkOKÕ, K≥_»∞Å#∞ x~°∂‡eOKÕ „Ѩܫ∞`åflÅ#∞ ‰õÄ_® =Ú=∞‡~°O QÆ>ˇì‰õΩ¯`å_»∞. HÍx Ѩ~°Ö’HõOÖ’ D =¸_»∞ ™ê^èŒ<åÅ∞ ѨxH˜~å=Ù. JHõ¯_» ã¨`«º
u~°™ê¯~°∞Å#∞ P^Œ∞‰õΩ<Õ ã¨O~°Hõ∆‰õΩ_»∞ Z=_»∂ LO_»_»∞. ^≥·"å„QÆǨÏO #∞Oz HÍáê_Õ
KÕ™êÎ~°∞. x~°O`«~°O "å~°∞ KÕ¿ã D ã¨HÍ~å`«‡Hõ Hõ$+≤ Ѷ¨e`«OQÍ ^Œ∞~å‡~°∞æÅ∞ `«=∞ ã≤á¶ê~°ã¨∞ ‰õÄ_® J`«xH˜ ^˘~°Hõ^Œ∞. #+¨ìѨiǨ~°O K≥e¡OK«_®xH˜ Z=i ^ŒQÆæ~å Ug∞
K≥_»∞ #_»`«#∞ =∂~°∞Û‰õΩ<åfl =∂~°∞ÛHÀ=K«∞Û. LO_»^Œ∞. XHõ"Õà◊ L<åfl Jk ã‘fiHÍ~°Ü≥∂Qƺ =∞=^Œ∞. D q+¨Ü«∞O k=º Y∞~üP<£Ö’
89. J~°cÖ’ '`«∞Éòã¨Å— Jx J#|_çOk. nxH˜ Jã¨Å∞ J~°÷O 'PѨ|_»@O— Jx. J<ÕHõKÀ@¡ ѨÙ#~å=$`«O J~ÚOk.
591 592
6. JÖò J<£P"£∞ = W*Ïã¨q∞T 300 6. JÖò J<£P"£∞ 7= áê~å
LO_ç, ''=∂ =^ŒÌ‰õΩ ~å!——91 Jx J`«xfl 72 (WOHÍ WÖÏ P^ÕtOK«|_çOk:)
ã¨<å‡~°æO "≥·Ñ¨Ù‰õΩ Ñ≤Å∞ã¨∞Î#flѨÊ\˜H©, ''#=∂A#∞ <≥ÅH˘ÖÊO_ç, PÜ«∞#‰õΩ
k‰õΩ¯Å∞ K«∂ã¨∂Î LO_çáÈÜÕ∞ "åx í ∞« Ѩ_O» _ç,93 PYiH˜ g∞~°O`å PÜ«∞#
ÉèÜ
=∂kiQÍ – "Õ∞=Ú ã¨<å‡~°æO #∞O_ç =^ŒÌ̂H ã¨g∞HõiOK«|_»`å~°∞.——
"≥#∞uiy áÈ"åÖÏ? "åi`À WÖÏ 73 PÜ«∞<Õ PHÍâßÅ#∂, Éèí∂q∞h
J#∞: ''Ü«∞^•~å÷xH˜ JÖÏ¡ÇπÏ K«∂Ñ≤# ã¨`«º|^ŒúOQÍ ã¨$+≤ìOKå_»∞.94 U ~ÀA#
=∂~°æ"Õ∞ ã¨<å‡~°æO.92 "Õ∞=Ú ã¨~°fiÖ’Hõ PÜ«∞# ''J~ÚáÈ——95 Jx P*Ï˝Ñ≤™êÎ_À
„ѨÉèí∞=Ù‰õΩ ѨÓiÎQÍ q^èÕÜ«ÚÅ∞ HÍ"åÅx JѨC_»∞ Jk J~ÚáÈ`«∞Ok. PÜ«∞#
=∂‰õΩ P*Ï˝Ñ≤OK«|_çOk. =∂@ ã¨`«º"≥∞ÿ#k, „ѨÉèÏ=ѨÓi`«"≥∞ÿ#k.
â◊OYO96 T^Œ|_Õ ~ÀA#, JkèHÍ~°
91. qâ◊fiã≤Oz# `«~∞° "å`« Jqâßfiã¨∞Å∞QÍ =∂iáÈ~Ú#"åi, UHõ^"·≥ Àáê㨉Ωõ Å∞QÍ LO_ç =∞O`å PÜ«∞#^Õ J=Ù`«∞Ok. PÜ«∞#
=∞m¡ |Ǩï^≥·"å~å^茉õΩÅ∞QÍ =∂iáÈ~Ú#"åi LѨ=∂#O Z@∞=O\˜^À D xQÆ∂_è»"≥∞ÿ# q+¨Ü«∂Å#∞, |Ç≤Ï~°æ`«"≥∞ÿ
PÜ«∞`«∞Ö’ q=iOK«|_çOk. J`«x LѨ=∂#O ã¨<å‡~åæ# #_çKÕ `«# ã¨Ç¨Ï"åã¨∞Å =Ù#fl q+¨Ü«∂Å#∂ Ziy# "å_»∞.
|$O^ŒOÖ’ #∞Oz `«Ñ≤ÊáÈ~Ú# =ºH˜Î ÖÏO\˜k. `«Ñ≤ÊáÈ~Ú# P =ºH˜Î J_»qÖ’ PÜ«∞<Õ q"ÕHõ ã¨OѨ#∞fl_»∞, ã¨~°fi=¸
^•s `≥#∂fl HÍ#~å‰õΩO_® L<åfl_»∞. ''WkQÀ! "Õ∞=Ú ™êyáÈ`«∞#fl ^èŒ~°‡Ñ¨^äŒOÖ’H˜ `≥eã≤#"å_»∞.
~å!—— Jx J`«x q∞„`«|$O^ŒO ˆHˆHã≤ Ñ≤Å∞ã¨∞Î<åfl, J`«#∞ P Ñ≤Å∞ѨÙ#∞ q<Õ ã≤÷uÖ’ 93. =∞x+≤ ^Õ=Ùx Jã≤÷`«fiO =ÚO^Œ∞ ÉË+¨~°`«∞QÍ `«Å=Oz, J`«xH˜ q^èÕÜ«ÚxQÍ
ÖË_»∞ ÖË^• ÃÑ·âßzHõ â◊‰õΩÎÅ∞, l<åfl`«∞Å∞ Ѩxfl# Ѩ^Œ‡=ӺǨÏOÖ’ ^•~°∞}OQÍ LO\Ï#x XѨC‰õΩ#fl `«~°∞"å`«, J`«xÃÑ· qkèOK«|_Õ JOâßÅÖ’ J`«ºO`«
z‰õΩ¯‰õΩáÈ~Ú# HÍ~°}OQÍ ã¨<å‡~°æO "≥·Ñ¨Ù‰õΩ =∞~°e~åÖËx xHõ$+¨ìã≤÷u J`«xk. =ÚYº"≥∞#ÿ k '#=∂*ò.— nxfl|\˜ì W™ê¡OÖ’ #=∂*ò‰Ωõ QÆÅ „áê=ÚYºO Z@∞=O\˜^À
92. nx ÉèÏ=O Uq∞@O>Ë Jqâßfi™êxH˜ X_çQÆ\ ˜ì# "å~°∞, ^≥·"åxH˜ ã¨Ç¨Ï=~°∞ÎÅ∞QÍ qk`«=∞=Ù`«∞#flk. P `«~°∞"å`« '`«MÏfi— (^≥·=ÉèíH˜Î) „Ѩ™êÎ=# =zÛOk. =∞x+≤Ö’
W`«~∞° Å#∞ xÅɡ\ ì˜ =∂~°qæ Ç‘Ï#`«‰Ωõ Ö’<≥#· "å~°∞ ^•i`«ÑÊ≤ # ÉÏ@™êi ÖÏO\˜"å~°∞. ^≥·=ÉèíH˜Î, ^≥·=cèu, J}‰õΩ=, q#„=∞`« ÖË#O`«=~°‰õÄ J`«_»∞ #=∂*ò qkèx
JÖÏ¡ÇπÏ "åiH˜ ã¨<å‡~°æO K«∂Ñ≤`Õ `«Ñ¨Ê "å~°∞ ~°∞A=∂~°æO "≥·Ñ¨Ù‰õΩ =∞~°e=KÕÛ ã¨„Hõ=∞OQÍ <≥~°"Õ~°ÛÖË_»∞. ''xã¨ûO^ÕǨÏOQÍ #=∂A Hõ+ì̈`«~°"≥∞ÿ# Ѩ<Õ. HÍx JÖÏ¡ÇπÏ
J=HÍâ◊O LO_»^Œ∞. JÖÏ¡ÇπÏ ã¨^Œ∞ƒkúx „Ѩ™êkOz#"å~°∞ `«Ñ¨ÊHõ =∞~°e=™êÎ~°∞. Ѩ@¡ ÉèíH˜Î, ÉèíÜ«∞=Ú QÆÅ"åiH˜ Jk ZO`«=∂„`«O Hõ+¨ìO HÍ^Œ∞—— J#fl Y∞~üP<£
ã¨∂H˜Î D ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ QÆ=∞xOK«^Œy#k (JÖò |Y~° – 45).
ã¨^Œ∞ƒkú<˘ã¨QÆ@O, ã¨<å‡~åæxH˜ uiy ~°Ñ≤ÊOK«@O xã¨ûO^ÕǨÏOQÍ ^Õ=Ùx Ѩx.
k=º Y∞~üP<£Ö’ "Õ~˘HõKÀ@ ÃãÅgÜ«∞|_ç#@∞¡ – ''h=Ù "åix ã¨<å‡~åæxH˜ `Õ"åÅx 94. '„ѨÜ≥∂[<å~°÷O ѨÙ\˜ìOKå_»∞— J#fl J~°÷O ‰õÄ_® =ã¨∞ÎOk. JO>Ë PÜ«∞#
HÀ~°∞‰õΩ#flO`« =∂„`å# ã¨iáÈ^Œ∞. JÖÏ¡ÇπÏ "åiH˜ ã¨<å‡~°æO K«∂Ѩ_»∞. JÖÏO\˜ Éè∂í =∂ºHÍâßÅ#∞ x~°~H÷° Oõ QÍ, L`«∞uÎ QÎ Í xi‡OK«Ö^Ë ∞Œ . XHõ xs‚`« ÅHõ∆ ºO`À PÜ«∞#
"åix P^Œ∞‰õΩ<Õ"å~°∞ ‰õÄ_® Z=~°∂ LO_»~°∞—— (J<£ #ÇπÏ¡ – 37). J~Ú`Õ =∞x+≤ D qâ◊fi=º=ã¨÷‰õΩ ~°∂ѨHõÅÊ# KÕâß_»∞. ã¨~åfihfl ã¨$+≤ìOz#@∞=O\˜ P UÔH·Hõ
ã¨<å‡~°æO á⁄O^Œ@"≥∞ÿ<å, JѨ=∂~åæxH˜ Ö’#=@"≥∞ÿ<å – Jk ^Õ=Ù_»∞ x~å÷iOz# ^Õ=Ù}˜‚ =∂#=ÙÅ∞ ã¨^• 㨇iOKåÅh, PÜ«∞# Ü≥∞_»Å Hõ$`«A˝Öˇ· LO_®Å#fl^Õ P
xÜ«∞=∂Å „ѨHÍ~°"Õ∞ [~°∞QÆ∞`«∞Ok. JHÍ~°}OQÍ PÜ«∞# Z=ih JѨ=∂~åæxH˜ ÅHõ∆ ºO.
Ö’#∞ KÕÜ«∞_»∞. JÖψQ JѨ=∂~°æOÃÑ· áê`«∞‰õΩáÈ~Ú ã¨<å‡~°æO Ѩ@¡ ÉÁuÎQÍ 95. =¸ÅOÖ’ 'Ü«∞ø=∞— (.....) J<Õ Ñ¨^ŒO =zÛOk. JO^Œ∞Ö’ JO`åºHõ∆~°"≥∞ÿ# 'g∞"£∞—
„â◊^ŒúK«∂Ѩx "åiH˜ ‰õÄ_® PÜ«∞# ã¨^Œ∞ƒkúx "˘ã¨QÆ_»∞. ã¨`åºxfl P™êfikOz, g∞^Œ #ã¨Éò ÖËHõ [|~ü (.......) LO_»@O QÆ=∞<å~°›O. J~°c ÉèÏ+¨Ö’ ™ê^è•~°}OQÍ
`«=∞ ^Œ∞„+¨Ê=~°#Î #∞ =∂~°∞ÛHÀ^ŒÅz# "åiH˜ JÖÏ¡ÇÏπ `«Ñʨ ‰õΩO_® ã¨Ç¨ Ü«∞Ѩ_`» å_»∞. Hõ~°‡}© Ѩ^•Å JO`åºHõ∆~åÅ∞ =∞<£ã¨∂ÉòQÍ (#ã¨Éò ÖËHõ [|~ü#∞ Hõey) LO\Ï~Ú.
593 594
6. JÖò J<£P"£∞ = W*Ïã¨q∞T 301 6. JÖò J<£P"£∞ 7= áê~å
74 W„ÉÏÇ‘Ï=Ú `«# `«O„_ç P[~°∞`À,97 75 D q^èŒOQÍ<Õ "Õ∞=Ú W„ÉÏÇ‘Ï=Ú‰õΩ
''Uq∞\©, h=Ù q„QÆǨÅ#∞ P~å^茺 Éèí∂=∂ºHÍâßÅÖ’x ã¨$+≤ì`åÅ#∞98
^≥"· åÅ∞QÍ KÕã∞¨ ‰õΩO@∞<åfl"å? #∞=Ófi, h K«∂Ñ≤OKå=Ú. J`«xH˜ ^Œ$_è» #=∞‡HõO
*Ïu"å~°∂ xã¨ûO^ÕǨÏOQÍ ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# HõÅQÍÅ#fl L^ÕÌâ◊O`À<Õ JÖÏ KÕâß=Ú.
JѨ=∂~åæxH˜ QÆ∞Ô~· L<åfl~°x 76 J`«xÃÑ· ~å„u pHõ\ ˜ JÅ∞=Ú‰õΩ#fl
<åHõxÑ≤™ÈÎOk—— Jx ѨeH˜# ã¨O^Œ~°ƒùO ѨC_»∞, J`«#∞ XHõ #Hõ∆„`åxfl K«∂ã≤
‰õÄ_® 㨇iOK«∞HÀ^Œy#^Õ. ''W`«<Õ <å „Ñ¨É∞íè =Ù—— J<åfl_»∞. HÍx Jk
WHõ¯_» ‰õÄ_® 'Ü«∞ø=∞— XHõ Hõ~°‡}˜ Ѩ^ŒO. nxH˜ =ÚO^Œ∞ 'L*ò‰õΩ~ü— (QÆ∞~°∞Î KÕã¨∞HÀ) Jã¨qÎ ∞OK«QÍ<Õ, ''Jã¨qÎ ∞OKÕ "å\˜x <Õ#∞
ÖËHõ 'W`«YÎ ∞— (ÉèÜ
í ∞« Ѩ_∞» ) J<Õ Ñ¨^•Å∞ =∂i˚`O« QÍ L#fl@∞¡ ÉèÏqOK«=Åã≤ LO@∞Ok. Jaè=∂xOK«#∞——99 Jx K≥áêÊ_»∞.
"≥Ú`åÎxH˜ ^•x ÉèÏ=O U=∞=Ù`«∞O^ŒO>Ë, P ~ÀA#∞ JO>Ë „Ѩà◊Ü«∞k<åxfl QÆ∞~°∞Î 77 =∞i J`«#∞ „ѨHÍtã¨∞Î#fl K«O„^Œ∞}˜‚
KÕã¨∞HÀO_ç, ^•xH˜ ÉèíÜ«∞Ѩ_»O_ç. ZO^Œ∞HõO>Ë P ~ÀA# JÖÏ¡ÇπÏ 'J~ÚáÈ— Jx K«∂ã≤ ''W`«#∞ <å „Ñ¨Éèí∞=Ù—— J<åfl_»∞.
P*Ï˝Ñ≤Oz#O`«<Õ PÜ«∞# `«Åz#^ŒÖÏ¡ J~ÚáÈ`«∞Ok. ÖˇHõ¯Å `«xv ‰õÄ_® HÍx Jk ‰õÄ_® Jã¨Îq∞OK«@O`À
J`«ºO`« ã¨∞Å∞=ÙQÍ, `˘O^Œ~°QÍ [iyáÈ`«∞O^Œ#fl ã¨OˆH`«O ‰õÄ_® nx ^•fi~å
=∞#‰õΩ JO^Œ∞`ÀOk. JO>Ë qâ◊fiã≤Oz# "åi ÖˇHõ¯Å∞ KåÖÏ `˘O^Œ~°QÍ ''XHõ"Õà◊ <å „Ñ¨Éèí∞=Ù QÆ#Hõ <å‰õΩ =∂~°æ
`≥=∞Å∞`å~Ú. HÍx W`«~∞° Å áêe@ =∂„`«O Jk ã¨∞n~°"… ∞≥ #ÿ k#OQÍ, "≥Ü∞Õ ºO_»‰¡ Ωõ ^Œ~°≈Hõ`«fiO =Ç≤ÏOK«HõáÈ`Õ <Õ#∞ =∂~°æ
ÖËHõ Ü«∂Éèˇ·"ÕÅ UO_»¡‰õΩ ã¨=∂#OQÍ LO@∞Ok. qÇ‘Ï# [#∞Ö’¡ KÕiáÈ`å#∞—— Jx
ѨeHÍ_»∞.
96. J~°cÖ’ 'ã¨∂~ü— Jx LOk. Jk â◊OYO HÍ=K«∞Û ÖËHõ H˘=Ú‡ÖÏO\˜k, qlÖò
ÖÏO\˜k ‰õÄ_® HÍ=K«∞Û. ^•x QÆ∞iOz ǨÏnã¨∞Ö’ D q^èŒOQÍ LOk : ''^≥·=^Œ∂`« 78 P `«~°∞"å`« ã¨∂~°∞º}˜‚100 „ѨHÍtã¨∞ÎO
W„™êѶ֑ ò ^•xfl <À\’¡ ÃÑ@∞ì‰Ωõ x, `«Å=OK«∞‰õΩx ^≥"· å[˝ HÀã¨O Z^Œ∞~°∞ K«∂ã¨∞<Î åfl~°∞. _»QÍ K«∂ã≤, ''W`«<Õ <å „Ñ¨Éèí∞=Ù. W`«#∞
^≥·=ã¨OˆH`«O JO^ŒQÍ<Õ PÜ«∞# P â◊OMÏxfl T^Œ∞`å~°∞—— (Wɡfl Hõã‘~ü). ''P ã¨∂~°∞ JO^ŒiHõ<åfl ÃÑ^Œ"Ì å_»∞—— Jx ѨeHÍ_»∞.
XHõ H˘=Ú‡ Jh, JO^Œ∞Ö’<Õ T^Œ|_»∞`«∞Ok—— Jh J|∂ ^•=Ó^£, ui‡r (<≥O|~°∞ 98. PÜ«∞`«∞Ö’ '=∞ʼnõÄ`ü— Jx LOk. JO>Ë ã¨$+≤ì`åÅx J~°÷O. ÃÑ·# J#∞"å^ŒOÖ’
4742, 3244)ÅÖ’ LOk. H˘O`«=∞Ok ѨO_ç`«∞Å „ѨHÍ~°O Wk =¸_»∞™ê~°∞¡ D J~°÷"Õ∞ fã¨∞HÀ|_çOk. ÖËHõ WHõ¯_» ^•x ÉèÏ=O '~°∞|∂aÜ«∞`ü— (JÖÏ¡ÇπÏ Ü≥ÚHõ¯
T^Œ|_»∞`«∞Ok. "≥Ú^Œ\ ˜™êi Tk#ѨÙ_»∞ JO^Œ~°∂ ã¨Ê $Ç¨Ï HÀÖ’Ê`å~°∞. nxfl áÈ+¨Hõ`«fiO) =∞iÜ«Ú 'LÅ∂Ç≤ÏÜ«∞`ü— (P~å^èŒ<å ǨωõΩ¯) HÍ=K«∞Û. JO>Ë "Õ∞=Ú
'#ѶYπ `«∞ã¨ûJMò— JO\Ï~°∞. ~Ô O_»=™êi : JO^Œ~∂° JO`«"∞≥ áÿ È`å~°∞. nxfl '#ѶYπ `«∞Öò W„ÉÏÇ‘Ï"£∞‰õΩ D q+¨Ü«∂Å∞ K«∂Ñ≤OKå=Ú, D q+¨Ü«∂Å *Ï˝#OÖ’ J`«xH˜
Ѷ¨<å— Jx Ñ≤Å∞™êÎ~°∞. =¸_»=™êi : =∂#=ÙÅO`å =∞m¡ „|uH˜OK« |_»`å~°∞. ^Œ$_è»`åfixfl „Ѩ™êkOKå=Ú. ÖËHõ J~ü¬ (^≥·= ã≤OǨã¨#O) #∞Oz Éèí∂q∞ „H˜Ok
nxx '#ѶπY`«∞Öò W<£ëê— JO\Ï~°∞. H˘O`«=∞Ok q^•fiOã¨∞Öˇ·`Õ PYi Ô~O_»∞ Ö’HÍÅ =~°‰õΩ W„ÉÏÇ‘Ï"£∞‰õΩ ã¨~°fiO K«∂ÃÑ\Ïì=Ú J#fl ÉèÏ=OÖ’ ‰õÄ_® D Ѩ^ŒO
=∂„`«"Õ∞ ã¨Ô~·#=x ÉèÏqã¨∞Î<åfl~°∞. LѨÜ≥∂yOK«|_ç LO_»=K«∞Û (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü).
97. ^≥·=„Ѩ=HõÎ W„ÉÏÇ‘Ï=Ú (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) `«O„_çH˜ P[~°∞, `åiMò J<Õ Ô~O_»∞ 99. JO>Ë QÆuOKÕ, =∂~°∞Ê K≥O^Õ ^≥·=O <åHõHõ¯~°ÖË^Œ∞ J#flk W„ÉÏÇ‘ÏO (JÖˇ·Ç≤Ï)
¿Ñ~°∞¡<åflÜ«∞x K«i„`«HÍ~°∞Å∞ JO@∞<åfl~°∞. Ô~O_»= ¿Ñ~°∞ |Ǩïâß J`«x a~°∞^Œ∞ L^ÕÌâ◊O.
J~Ú LO_»=K«∞Û. P[~°∞ PÜ«∞# Ñ≤#`«O„_ç ¿Ñ~°x =∞iH˘O`«=∞Ok ÉèÏqã¨∞<Î åfl~°∞.
HÍx Wk x[O HÍ^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë W„ÉÏÇ‘Ï=Ú `«O„_çx Y∞~üP#∞ P[~°∞QÍ 100. L^Œ~ÚOKÕ ã¨∂~°∞º_»∞ JxflO\˜Hõ<åfl ÃÑ^ŒÌQÍ LO_»@O K«∂ã≤, |Ǩïâß J^Õ `«#
Ñ≤ezOk. Hõ#∞Hõ P[~°∞ `«O„_ç J#fl^Õ ã¨Ô~·#k. ^≥=· O HÍ=K«∞Û#x PÜ«∞# (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) J#∞‰õΩ<åfl~°∞. ã¨∂~°∞º}˜‚ ѨÓlOKÕ "å~°∞
595 596
6. JÖò J<£P"£∞ = W*Ïã¨q∞T 302 6. JÖò J<£P"£∞ 7= áê~å
HÍx Jk ‰õÄ_® Jã¨qÎ ∞OKÕãi¨ H˜ J`«xÖÏ 79 <Õ#∞ PHÍâßÅ#∞, Éèí∂q∞x
J<åfl_»∞: ''F <å*Ïu "å~°ÖÏ~å! g∞~°∞ ã¨$+≤ìOz# "åx "≥·Ñ¨Ù‰õΩ UHÍ„QÆ`«`À <å
(^≥·"åxH˜) HõeÊOKÕ ÉèÏQÆ™êfi=∂ºÅ`À =ÚMÏxfl „uѨC‰õΩO@∞<åfl#∞.102 <Õ#∞
<å‰õΩ ZÖÏO\˜ ã¨O|O^èŒO ÖË^Œ∞.101 +≤~ü¯ KÕ¿ã"åiÖ’x "å}˜‚ HÍ#∞.——
‰õÄ_® WHõ¯_Õ á⁄~°|_®¤~°∞. PHÍâßÅÖ’ HõxÑ≤OKÕ #Hõ∆„`åÅ∞, „QÆǨÅxflO\˜Ö’H©
ã¨∂~°∞º_»∞ ÃÑ^ŒÌkQÍ HõxÑ≤ã¨∂Î LO_»@O =Å¡#∂, Jk "≥Å∞`«∞~°∞#∞, "Õ_çq∞x 80 J`«x *Ïu "å~°∞ J`«x`À Ñ≤_"ç å^•
Wã¨∂Î L#flO^Œ∞=Å¡#∂, =∂#= =∞#∞QÆ_» HÀã¨O ^•x P=â◊ºHõ`« ZO`À Z‰õΩ¯=QÍ xH˜ ky#ѨC_»∞,103 J`«xÖÏ J<åfl_»∞:
LO_»@O =Å¡#∂ "å~°∞ ã¨∂~°∞º}Ë‚ `«=∞ ^≥=· OQÍ `«ÅáÈã≤, ѨÓlOK«@O "≥Ú^ŒÖ\ˇ Ïì~∞° . ''Uq∞\©, g∞~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ q+¨Ü«∞OÖ’
J~Ú`Õ ^≥·=„Ѩ=HõÎ W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) ã¨∂~°ºK«O„^Œ∞Å∞ Jã¨Îq∞OK«@O <å`À "å^Œ∞ÖÏ_»∞`«∞<åfl~å? "åã¨"Î åxH˜
QÆ=∞xOz Jã¨Îq∞OKÕ "åiH˜ ^≥·=OQÍ Ñ≤Å∞=|_Õ J~°›`«ÖË^Œx „ѨHõ\ ˜Oz, "å\˜ PÜ«∞# <å‰õΩ ã¨<å‡~°æO K«∂Ñ≤OKå_»∞.
ѨÓ*Ï~°∞Å qâßfi™êxfl ã¨∞xfl`«OQÍ „`Àã≤ѨÙKåÛ~°∞. g∞~°∞ HõeÊOKÕ ã¨Ç¨Ï=~°∞ÎʼnõΩ <Õ#∞
101. JO>ˆ g∞~°∞ x[^≥·"åxfl HÍ^Œx U U =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ ÉèÏQÆ™êfi=∞ºOQÍ HõeÊã¨∞Î<åfl~À, U=∂„`«O ÉèíÜ«∞Ѩ_»#∞. J~Ú`Õ <å
U ã¨∂~°ºK«O„^•^Œ∞Å#∞, =∞ˆ~ q„QÆǨÅ#∞, ~åuÉÁ=∞‡Å#∞ g∞~°∞ ѨÓlã¨∞Î<åfl~À „ѨÉ∞íè =Ù QÆ#Hõ `«e¿ãÎ U"≥∞<ÿ å [~°Q=Æ K«∞Û.
"å\˜`À <Õ#∞ `≥QÆ„`≥OѨÙÅ∞ KÕã¨∞‰õΩO@∞<åfl#∞. "å\˜ÔHÖÏO\˜ qÅ∞= ÖË^Œx <å „Ñ¨Éèí∞=Ù *Ï˝#O JxflO\˜h P=iOz
„ѨHõ\ ˜ã¨∞Î<åfl#∞. ZO^Œ∞HõO>Ë P =ã¨∞Î=ÙÖ’¡ =∂~°∞Ê =ã¨∞ÎOk. Jq H˘O`«¿ãѨÙ
„Ѩ`«ºHõ∆=∞=Ù`å~Ú. =∞iH˘O`« ¿ãѨ٠Hõ#∞=∞~°∞ÔQ·áÈ`å~Ú. HÍ|\˜ì Jq ã¨$+≤ìHõ~°ÎÅ∞ LOk. J~Ú<å g∞~°∞ „QÆÇ≤ÏOK«~å?——
HÍ=Ù. Jq WOH˘HõxKÕ ã¨$+≤ìOK«|_ç#q =∂„`«"Õ∞. Jq ã¨$+≤ìHõ~°Î x~°‚~ÚOz# 102. ''=ÚYO „uѨC‰õΩO@∞<åfl#∞—— J#fl =∂@efl|\˜ì =∞x+≤ `å#∞ ^Õxfl HÀ~°∞‰õΩO
Ѩiq∞`«∞ÅÖ’ LO@∂ `«=∞ qkèx x~°‚~Úã¨∞Î<åflÜÕ∞ `«Ñ¨Ê, XHõix P*Ï˝Ñ≤OKÕ, @∞<åfl_À, =∞i ^Õxx Jã¨Ç≤ϺOK«∞‰õΩO@∞<åfl_À ã¨Ê+ì̈OQÍ qk`«=∞=Ù`«∞Ok. JO>Ë
âßã≤OKÕ â◊HxÎ̃ HõeyÖË=Ù. Jq ã¨fiÜ«∞OQÍ XHõ ã¨$+≤Hì ~õ ΰ =ÚO^Œ∞ `«ÅXyæ L#flѨC_»∞ ã¨~°fiÖ’Hõ „ѨÉèí∞=Ù, Éèí∂=∂ºHÍâßÅ x~å‡`« J~Ú# JÖÏ¡ÇπÏ#∞ =∂„`«"Õ∞ `å#∞
"Õ~˘HõiH˜ ÖÏÉèíOQÍh, #+¨ìOQÍh KÕ‰õĈ~Û JkèHÍ~°O "å\˜ÔHHõ¯_»∞O@∞On? ѨÓlOK«^ŒeKå#h D q+¨Ü«∞OÖ’ Z=i`À#∂, U q^èŒOQÍ#∂ ~årѨ_Õ
P HÍÅO<å\˜ K«„Hõ=iÎ – #„=¸^£ – `å#∞ Hõ#fl HõʼnõΩ *’ºu+¨µ¯Å∞ K≥Ñ≤Ê# „Ѩã¨H˜ÎÖË^Œx PÜ«∞# K≥ѨÊ^ŒeKå~°∞.
"åºMϺ#O ^Œ$ëêì º `«# ~å[ºOÖ’ [x‡OKÕ =∞QÆÑ≤Å¡Å#∞ ZHõ¯_çHõHõ¯_Õ K«O¿ÑÜ«∞=∞x 103. ^≥=· „Ѩ=HõÎ W„ÉÏÇ‘Ï=Ú (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) WzÛ# UHõ^"·≥ å~å^è<Œ å ã¨O^Õâßxfl q#flѨC_»∞,
P*Ï˝ÑO≤ Kå_»∞. Ǩτ[`ü W„ÉÏÇ‘ÏO (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) ‰õÄ_® P HÍÅOÖ’<Õ [x‡OKå~°∞. PÜ«∞# *Ïu „Ѩ[ʼnõΩ k=∞‡ uiy#O`« Ѩ#~ÚOk. ZO^Œ∞HõO>Ë P ã¨O^Õâ◊O
PÜ«∞# #„=¸^£ K«„Hõ=iÎ xÜ«∞q∞Oz# Éèí@∞Å "å`«# Ѩ_»‰õΩO_® LO_ÕO^Œ∞‰õΩ, WO`«HÍÅOQÍ "å~°∞ ¿ãqã¨∂Î =ã¨∞Î#fl q∞^䕺 ^≥·"åÅ#∞ x~°ÌfiO^ŒfiOQÍ YO_ç™ÈÎOk.
PÜ«∞# `«e¡^ŒO„_»∞Å∞ PÜ«∞xfl XHõ QÆ∞ǨÏÖ’ ~°Ç¨Ï㨺OQÍ ÃÑOKå~°∞. P QÆ∞ǨÏÖ’ JO^Œ∞Hˆ "åà◊O¡ `å HõÅã≤ "å^Œ∞ÖÏ@‰õΩ kQÍ~°∞. nxfl|\˜ì `≥e¿ã XHõ =ÚYº q+¨Ü∞« O
L#flѨC_Õ PÜ«∞# ã¨∂~°ºK«O„^Œ∞Å#∞ K«∂ã≤, D Jaè„áêÜ«∂xfl =ºHõÎѨiKå~°x
XHõ Hõ^äŒ „ѨKå~°OÖ’ LOk. HÍx QÆ∞ǨÏÖ’ LO_»QÍ<Õ PÜ«∞# WÖÏ J<åfl~°<Õk Uq∞@O>Ë =Ú„+≤‰õΩ¯Å∞ ã¨~Ú`«O `«=∞ +≤~ü¯‰õΩ J#∞‰õÄÅOQÍ H˘xfl J„™êÎÅ#∞
„Ѩ=∂}|^Œú"≥∞ÿ# q+¨Ü«∞O HÍ^Œ∞. `«# *Ïu „Ѩ[Å#∞^ÕÌtOz =∂\Ï¡_Õ@ѨC_»∞ =ÚO^Œ∞ #∞OKÕ ã≤^ŒúO KÕã¨∞‰õΩx LO\Ï~°∞. <Õ\ ˜ =Ú„+≤‰õΩ¯Å#∞ =∞#O K«∂¿ãÎ D
=∂„`«"Õ∞ PÜ«∞# WÖÏ J<åfl~°∞. `«# *Ïu"å~°∞ `«# Z^Œ∞@ LO_»@O =Å¡<Õ q+¨Ü«∞O J~°÷=∞=Ù`«∞Ok. `«=∞ |Ǩï ^≥·"Àáêã¨<å ã≤^•úO`åÅ#∞ ã¨=∞i÷OK«∞HÀ=
PÜ«∞# ''^Õ=ÙxH˜ g∞~°∞ HõeÊOKÕ ÉèÏQÆ™êfi=∂ºÅ`À <Õ#∞ qã¨∞ÔQuÎáÈÜ«∂#∞—— Jx \ÏxH˜, `«=∞ J#∞Ü«∂Ü«ÚÅ#∞ T~°_çOK«\ÏxH˜ "å~°∞ H˘xfl ''PÜ«Ú^è•Å——‰õΩ
J<åeû =zÛOk. q∞^䕺 ^≥·"åÅ "åã¨ÎqHõ`«#∞ |@ì|Ü«∞Å∞ KÕÜ«∞@O x*ÏxH˜ D Ѩ^Œ∞#∞ ÃÑ@∞ì‰õΩO\Ï~°∞. "å\˜x "å~°∞ 'x^Œ~°≈<åÅ∞—QÍ `«ÅáÈ™êÎ~°∞. ÖË^• `«=∞
`«~°˚# Éèí~°˚# Jã¨Å∞ L^ÕÌâ◊O. =∂Ü«∞ =∂@Å ^•fi~å „Ñ¨[Å#∞ "≥∂ã¨yã¨∂Î LO\Ï~°∞.
597 598
6. JÖò J<£P"£∞ = W*Ïã¨q∞T 303 6. JÖò J<£P"£∞ 7= áê~å
81 ''JÖÏ¡ÇπÏ g∞ =^ŒÌ‰õΩ U x^Œ~°≈<åhfl 83 W„ÉÏÇ‘Ï=Ú (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) `«#
J=`«iOѨ *ËÜ«∞#ѨÊ\˜H© g∞~°∞ *Ïu "åix Z^Œ∞~˘¯#\ÏxH˜ QÍ#∞ "Õ∞=Ú
JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ#∞ HõeÊOKÕ J`«xH˜ WzÛ# =∂ 'x^Œ~°≈#O—106 Wk!
q+¨Ü«∂xH˜ ÉèíÜ«∞Ѩ_»@O ÖË^Œ∞. =∞i "Õ∞=Ú `«ÅK«∞‰õΩ#fl"åi JO`«ã¨∞Îefl
J@∞=O@ѨC_»∞ JÖÏ¡ÇπωõΩ ã¨Ç¨Ï ÃÑOK«∞`å=Ú. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h „ѨÉèí∞=Ù
=~°∞ÎÅ∞QÍ g∞~°∞ xÅɡ>Ëì "å\˜H˜ <Õ<≥ÖÏ q"ÕHõ=O`«∞_»∞, Q˘Ñ¨Ê Ѩi*Ï˝#O
ÉèíÜ«∞Ѩ_»`å#∞? HÍ|\ì̃ D Ô~O_»∞ HõÅ"å_»∞.
ѨHÍ∆ ÅÖ’ ã¨∞~°H`∆˜ « ã≤u÷ H˜ J~°∞›Ö=ˇ ~À104
g∞‰õΩ `≥e¿ãÎ HÍãÎ̈ K≥ѨÊO_ç.—— 84 WOHÍ "Õ∞=Ú J`«xH˜ WãπǨY∞#∞,
Ü«∂Y∂Éò#∞107 „Ѩ™êkOKå=Ú.
82 qâ◊fiã≤Oz, `«=∞ qâßfi™êxfl "åiÖ’ „Ѩu XHõ¯iH© "Õ∞=Ú ã¨<å‡~°Oæ
^Œ∞~å‡~°æO (+≤~°∞¯)`À HõÅQÍѨÙÅQÆO KÕÜ«∞ K«∂Ñ≤OKå=Ú. JO`«‰õΩ =Ú#∞ѨÙ
‰õΩO_® LO_Õ"åˆ~ ã¨∞~°H`∆˜ O« QÍ L#fl"å~°∞. "Õ∞=Ú #∂ÇπωõΩ ã¨<å‡~°æO K«∂Ñ≤Oz
ã¨<å‡~°æOÃÑ· L#fl"å~°∞ ‰õÄ_® "åˆ~.105 L<åfl=Ú. WOHÍ J`«x ã¨O`«u108
104. Ô~O_»∞ ѨH∆ÍÅÖ’ XHõ\ ˜: qâßfiã¨∞ŠѨHõ∆O. Ô~O_»=k: Jqâßfiã¨∞ŠѨHõ∆O. qâßfiã≤ 106. JO>Ë ^Õ=Ùx UHõ`åfixH˜ (`ÒÇ‘Ï^£‰õΩ) ã¨O|OkèOz JÖÏ¡ÇπÏ `«# „Ѩ=HõÎ
^ŒQÆæ~° ^Õ=Ùx UHõ`åfixH˜ (`ÒÇ‘Ï^£‰õΩ) ã¨O|OkèOz# ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# „Ѩ=∂}ÏÖˇ<Àfl (W„ÉÏÇ‘Ï=Ú)‰õΩ WzÛ# P^è•~°O ZO`« |Å=`«Î~°OQÍ LO^ŒO>Ë P *Ïu „Ѩ[Å∞
L<åfl~Ú. HÍx Jqâßfiã≤ ^ŒQ~æÆ ,° =Ú„+≤‰Ωõ ¯ ^ŒQ~æÆ ° ^Õ=Ùx `«~Ñ° Ù¨¶ # ZÖÏO\˜ P^è•~°=¸ ^•x =ÚO^Œ∞ LH˜¯iaH˜¯i J~ÚáÈÜ«∂~°∞. H˘O`«=∞Ok ѨO_ç`∞« Å∞, WHõ¯_» x^Œ~≈° #O
ÖË^∞Œ . =¸_è#» =∞‡HÍÅ∞ ÖËHõ =„Hõ ÉèÏëêºÅ∞ =∂„`«"∞Õ "åi ^ŒQ~æÆ ° L<åfl~Ú. JO^Œ∞=Å¡ (ÖËHõ P^è•~°O) JO>Ë WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏ"£∞) `«# *Ïu"åi`À
âßOuH©, ™êѶ¨ÖϺxH˜ J~°∞›Öˇ=~À nxfl|\˜ì TÇ≤ÏOK«=K«∞Û. J#fl D =∂>Ë#x Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞ : ''JÖÏ¡ÇπÏ g∞ =^ŒÌ‰õΩ U x^Œ~°≈<åhfl
105. PÜ«∞`«∞Ö’ 'AÖò‡— J<Õ Ñ¨^ŒO "å_»|_çOk. WHõ¯_» 'AÖò‡— JO>Ë +≤~ü¯ Jx J~°÷O. J=`«iOѨ*ËÜ«∞#ѨÊ\˜H© "å\˜x g∞~°∞ JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉèÏQÆ™êfi=∞ºOQÍ HõeÊOKÕ
Jã¨Å∞ 'AÖò‡— J#fl Ѩ^•xH˜ Ö’@∞, `«Ñ¨C, áêѨO, ^Œ∞~å‡~°æO, J<åºÜ«∞O J<Õ q+¨Ü«∂xH˜ ÉèíÜ«∞Ѩ_»@O ÖË^Œ∞. =∞i J@∞=O@ѨC_»∞ JÖÏ¡ÇπωõΩ ã¨Ç¨Ï=~°∞ÎÅ∞QÍ
J~å÷Å∞ L<åfl~Ú. D PÜ«∞`«∞ J=`«iOz#ѨC_»∞ ^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨) QÍi ã¨ÇϨ K«~∞° Å∞, g∞~°∞ xÅɡ>Ëì"å\˜H˜ <Õ<≥ÖÏ ÉèíÜ«∞Ѩ_»`å#∞? HÍ|\˜ì D Ô~O_»∞ ѨH∆ÍÅÖ’ ã¨∞~°H˜∆`«
WHõ¯_» 'AÖò‡— J#fl Ѩ^ŒO âßaÌHõ J~°÷OÖ’ LѨÜ≥∂yOK«|_»ÖË^Œx `≥eÜ«∞Hõ KåÖÏ ã≤÷uH˜ J~°∞›Öˇ=~À <å‰õΩ K≥ѨÊO_ç.—— `«~åfi`« W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ „Ѩ=HõÎQÍi =∂@#∞
PO^Àà◊# Ѩ_çáÈÜ«∂~°∞. "å~°∞ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨) ã¨xflkèH˜ =zÛ, ''=∂Ö’ ^èŒ$gHõiã¨∂Î JÖÏ¡ÇπÏ WÖÏ ÃãÅqKåÛ_»∞ : ''qâ◊fiã≤Oz, `«=∞ qâßfi™êxfl ^Œ∞~å‡~°æO
J<åºÜ«∂xH˜ X_çQÆ@ì‰õΩO_® Z=~°∞<åfl~°∞? „Ѩu XHõ¯i =ÖÏ¡ ZO`À H˘O`« (+≤~∞° ¯)`À HõÅQÍѨÙÅQÆO KÕÜ∞« ‰õΩO_® LO_Õ"åˆ~ ã¨∞~°H`∆˜ O« QÍ L#fl"å~°∞. ã¨<å‡~°Oæ ÃÑ·
J<åºÜ«∞O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. =∞i =∂ 'D=∂<£— HõÅ∞+≤`«O J~ÚáÈ`«∞O^•?—— Jx L#fl"å~°∞ ‰õÄ_® "åˆ~.—— (JÖò J<£P"£∞ ã¨∂~å 81, 82 PÜ«∞`«∞Å∞).
"å~°∞ ã¨O^ÕǨÏѨ_®¤~°∞. JѨC_®Ü«∞# (ã¨Jã¨O), ''D AÖò‡ g∞~°∞ J#∞‰õΩ<Õ AÖò‡ 107. W„ÉÏÇ‘Ï=Ú ^ŒOѨ`∞« Å∞ =$^Œ∞Åú ÜÕ∞º =~°‰Äõ "åiH˜ ã¨O`å#O HõÅ∞QÆÖ^Ë ∞Œ . `«=∞H˜OHÍ
HÍ^Œ∞. WHõ¯_» AÖò‡ JO>Ë ÉèÏ=O +≤~ü¯ (^≥·=`«fiOÖ’ HõeÊOKÕ ÉèÏQÆ™êfi=∞ºO). Ñ≤Å¡Å∞ ѨÙ@ìˆ~"≥∂! Jx "å~°#∞‰õΩ<åfl~°∞. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ "åiH˜ H˘_»∞‰õΩ`À áê@∞
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ '+≤~ü¯— KåÖÏ ÃÑ^ŒÌ AÖò‡ (J<åºÜ«∞O) Jx Ǩτ[`ü Å∞Mχ<£ `«# =∞#=_ç â◊√Éèí"å~°Î ‰õÄ_® W=fi|_çOk. P =∞#=_»∞ Ü«∂Y∂|∞ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)
‰õΩ=∂~°∞xH˜ LѨ^tÕ OKå~°∞ Hõ^•!—— Jx PÜ«∞# (ã¨Jã¨O) qâ◊nHõiOKå~°∞ (ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ Jx J#|_çOk. Ǩ˙^£ ã¨∂~åÖ’x 72, 73 =K«<åÅÖ’ D â◊√Éè"í å~°Î W=fi|_çOk.
|∞MÏs : `«Ñ¶‘û~ü ã¨∂Ô~ JÖò J<£P"£∞). 'Ü«∂Y∂Éò— J#fl Ѩ^ŒO 'JMòÉò— #∞Oz =zÛOk. `«~åfi`«, "≥#∞Hõ Jx ^•x J~°÷O.
599 600
6. JÖò J<£P"£∞ = W*Ïã¨q∞T
"åiÖ’#∞Oz ^•=Ó^Œ∞ ã¨∞Öˇ·=∂#∞ʼnõΩ,
JÜ«¸º|∞ Ü«¸ã¨∞Ѷ¨ÙʼnõΩ, =¸™ê
Ǩ~°∂#∞ʼnõΩ "Õ∞=Ú ã¨<å‡~°Oæ K«∂áê=Ú.
ã¨`å¯~åºÅ∞ KÕ¿ã"åiH˜ "Õ∞=Ú WÖψQ
„ѨuѶ¨ÅO Wã¨∂Î LO\Ï=Ú.
85 WOHÍ [HõiÜ«∂º, Ü«∞Ǩº, D™ê,109
WÖϺãπʼnõΩ ‰õÄ_® ("Õ∞=Ú ã¨<å‡~°æO
K«∂Ñ≤OKå=Ú.) "å~°O`å ã¨^Œfi~°Î#∞Å
HÀ=‰õΩ K≥Ok#"åˆ~.
D q^èŒOQÍ Ü«∂Y∂Éò `«~åfi`« PÜ«∞# ã¨O`«u Éèíq+¨º`«∞ÎÖ’ âßM’ѨâßYÅ∞QÍ
qã¨Îiã¨∞ÎO^Œh, =i÷Å∞¡`«∞O^Œ#fl ÉèÏ=O P ¿Ñ~°∞Ö’<Õ LOk.
108. ''J`«x ã¨O`«u—— (A„iÜ«∞ºuÇ‘Ï) JO>Ë Z=i ã¨O`«u? #∂ÇπÏ ã¨O`«u "å~å?
ÖËHõ W„ÉÏÇ‘Ï=Ú ã¨O`«u "å~å? "åHõºOÖ’ #∂ÇπÏ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) „Ѩ™êÎ=# ^ŒQÆæ~À¡
LO_»@O =Å¡ Wk #∂ÇπÏ ã¨O`«uˆH =iÎã¨∞ÎO^Œx q^•fiOã¨∞Å∞ "åºMϺxOKå~°∞.
JO>Ë Ç¨Ï„[`ü #∂ÇπÏ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) ã¨O`«uH˜ K≥Ok# ^•=Ó^Œ∞, ã¨∞Öˇ·=∂#∞ʼnõΩ
=iÎã∞¨ OÎ ^Œ#fl=∂@! =∞iH˘O`« =∞Ok ѨO_ç`∞« ÖË=∞O@∞<åfl~°O>ˆ q+¨Ü∞« O Ǩτ[`ü
W„ÉÏÇ‘ÏO (JÖˇ·Ç≤Ï) <ÕѨ^䌺OÖ’ K«iÛOK«|_»∞`ÀOk QÆ#Hõ ''J`«x ã¨O`«u—— J<Õ
=∂@ W„ÉÏÇ‘Ï=ÚˆH K≥O^Œ∞`«∞Ok. =∞i J^Õ x["≥∞`ÿ Õ Å∂`ü (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) „Ѩ™êÎ=#
D *Ïa`åÖ’H˜ ~å‰õΩO_® LO_®eûO^Õ! J#fl ã¨Oâ◊Ü∞« O D ã¨O^Œ~ƒ° Où QÍ HõÅQÆ=K«∞Û.
ZO^Œ∞HõO>Ë Ç¨Ï„[`ü Å∂`ü (JÖˇ·Ç≤Ï) W„ÉÏÇ‘Ï=Ú ã¨O`«uÖ’x "å~°∞ HÍ^Œ∞. DÜ«∞#
W„ÉÏÇ‘ÏO ™È^Œ~°∞_≥·# Ǩ~å<£ a<£ P[~ü ‰õΩ=∂~°∞_»∞. JO>Ë W„ÉÏÇ‘Ï=Ú‰õΩ
„ÉèÏ`«$A_»∞ J=Ù`å~°∞. Ǩτ[`ü W„ÉÏÇ‘Ï=Ú (JÖˇ·Ç≤Ï) Ǩτ[`ü Å∂`ü (JÖˇ·Ç≤Ï)
QÍi¯ `«O„_ç HÍ~°∞. ÉÏÉÏ~Ú =∂„`«"Õ∞. q+¨Ü«∞ PkèHõº`« =¸ÅOQÍ DÜ«∞xfl
‰õÄ_® W„ÉÏÇ‘Ï=Ú ã¨O`«uÖ’ ÉèÏQÆOQÍ ¿Ñ~˘¯#@O [iyOk. WÖÏO\˜^Õ =∞~À
L^•Ç¨Ï~°} ‰õÄ_® Y∞~üP<£Ö’ Åaèã¨∞ÎOk. J^Õq∞@O>Ë Ç¨Ï„[`ü W™ê‡~¸Å∞
(JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) QÍix Ǩτ[`ü Ü«∂Y∂|∞ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) ã¨O`«uH˜ `å`«QÍ
¿Ñ~˘¯#@O [iyOk. HÍQ͆ PÜ«∞# Ü«∂Y∂|∞ ã¨O`«uH˜ Ñ≤#`«O„_ç J=Ù`å~°∞
(JÖò |Y~° ã¨∂~å 133= PÜ«∞`«∞#∞ K«∂_»O_ç).
109. Ǩτ[`ü D™ê – JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO – (‰õΩ `«O„_ç ÖËHõáÈ~Ú#ѨÊ\˜H© PÜ«∞#) „Ѩ™êÎ=#
Ǩτ[`ü #∂ÇπÏ ÖËHõ Ǩτ[`ü W„ÉÏÇ‘Ï=Ú ã¨O`«uÖ’ ~å=\Ïxfl |\˜ì H˘_»∞‰õΩÅ
ã¨O`å#O =∂kiQÍ, ‰õÄ`«∞i ã¨O`å#O ‰õÄ_® `«# ã¨O`å#OQÍ<Õ Ñ¨iQÆ}O˜ K«|_»∞
601
304 6. JÖò J<£P"£∞ 7= áê~å
86 WOHÍ – W™ê‡~¸Å∞‰õΩ, Ü«∞ã¨P‰õΩ,
Ü«¸#∞ã¨∞ Å∂`«∞ʼnõΩ ‰õÄ_® ("Õ∞=Ú
=∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO =Ç≤ÏOKå=Ú). "åiÖ’
„Ѩu XHõ¯iH© "Õ∞=Ú Ö’Hõ"åã¨∞ÅO^ŒiÃÑ·
„âı+¨ª`«#∞ J#∞„QÆÇ≤ÏOKå=Ú.
87 JO`ÕHÍ^Œ∞, "åi Ñ≤`å=∞ǨïÅÖ’
(`å`« =Ú`åÎ`«ÅÖ’), "åi ã¨O`å#OÖ’,
"åi ã¨Ç¨ÏŸ^Œ~°∞ÅÖ’110 ‰õÄ_® H˘O^Œix
("Õ∞=Ú Hõ\ÏH˜∆OKå=Ú.) "åix (=∂
¿ã=HÀã¨O) Z#∞fl‰õΩ<åfl=Ú. "åix
~°∞A=∂~°Oæ "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ #_çÑO≤ Kå=Ú.
`«∞O^Œx J=QÆ`«O J=Ù`ÀOk. JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) `«#
=∞#∞=∞_≥·# Ǩτ[`ü ǨÏã¨<£ – ~°l – #∞ (DÜ«∞# „Ѩ=HõÎQÍi ѨلuHõ‰õΩ Hõey#
a_»¤ J~Ú#ѨÊ\˜H)© `«# ‰õΩ=∂~°∞_»∞ Jx J#@O QÆ=∞xOK«^yŒ # q+¨Ü∞« O. Ǩτ[`ü
ǨÏã¨<£ (~°l) QÆ∞iOz =∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) WÖÏ J<åfl~°∞ : ''=Ú=∂‡\˜H©
<å (D) ‰õΩ=∂~°∞_»∞ <åÜ«∞‰õΩ_Õ. |Ǩïâß JÖÏ¡ÇπÏ W`«x ^•fi~å =Úã≤¡=ÚʼnõΩ
K≥Ok# Ô~O_»∞ ÃÑ^ŒÌ =~åæÅ =∞^茺 ã¨Okè ‰õΩ^Œ∞~°Û=K«∞Û—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs :
H˜`å|∞ã¨∞ûÅÇπÏ). q=~åʼnõΩ ''`«Ñ¶‘û~ü Wɡfl Hõã‘~ü—— K«∂_»O_ç.
110. 'PÉÏ— JO>Ë Ñ¨Ósfi‰õΩÅ∞ Jx J~°÷O. JO>Ë =Oâ◊=$Hõ∆O Ü≥ÚHõ¯ "Õà◊√¡. JO>Ë
`«O„_»∞Å∞, `å`«Å∞, =Ú`åÎ`«Å∞ J#fl=∂@. 'A„iÜ«∂º`ü— JO>Ë ã¨O`«uH˜
K≥Ok#"å~°∞. H˘_»∞‰õΩÅ∞, =∞#=à◊√¡, =Úx=∞#=à◊√¡ J#fl=∂@! JÖÏ¡ÇπÏ "åi
`å`«=Ú`åÎ`«ÅÖ’ KåÖÏ=∞OkÃÑ·, JÖψQ "åi ã¨O`«uÖ’ ÃщõΩ¯=∞OkÃÑ·, "åi
J#fl^Œ=Ú‡ÅÖ’ ‰õÄ_® J<ÕHõ =∞OkÃÑ· „Ѩ`ÕºHõOQÍ ^ŒÜ«∞^ŒeKå_»∞. ''"åà◊¡#∞
Z#∞fl‰õΩ<åfl=Ú—— (W*ò`«Éˇ·<å) JO>Ë "åà◊¡#∞ =∂‰õΩ #zÛ# ^•ã¨∞Å *Ïa`åÖ’
KÕ~°∞Û‰õΩ<åfl=Ú Jx ÉèÏ=O. J~°cÖ’ '[ɡ·`«∞Öò =∂J Ѷ≤Öò ǨÏ∫l— Jx J#@O
Hõ^Œ∞Ì. JO>Ë '<Õ#∞ H˘Å#∞Ö’ h\˜x ã¨g∞HõiOKå#∞— Jx J~°÷O. D q^èŒOQÍ
'W*ò`«Éˇ·<å— J#fl ^•xH˜ <Õ#∞ "åix <å „Ñ¨`ÕºHõ^•ã¨∞Ö’¡ HõÅ∞ѨىõΩ<åfl#∞ J#fl
J~°÷O ‰õÄ_® =ã¨∞ÎOk. JÖψQ 'W*ò`«Éˇ·<å— J#fl Ѩ^•xH˜ 'Wãπuá¶ê— J#fl J~°÷O
‰õÄ_® ~å=K«∞Û. Wã≤Îá¶ê JO>Ë Z#∞flHÀ=@O. n#∞flOKÕ '=Úã¨Îá¶ê— J<Õ Ñ¨^ŒO
=zÛOk. =Úã¨Îá¶ê JO>Ë Z#∞flHÀ|_ç#"å_»x J~°÷O (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü).
602
6. JÖò J<£P"£∞ = W*Ïã¨q∞T 305 6. JÖò J<£P"£∞ 7= áê~å
88 Wn JÖÏ¡ÇÏπ =∂~°^æ ~Œ ≈° Hõ`fi« O. PÜ«∞# iOK«∞.114 ''nxH˜ QÍ#∞ <Õ#∞ g∞#∞O_ç
`«# ^•ã¨∞ÅÖ’ `å#∞ HÀi# "åix D ZÖÏO\˜ „ѨuѶ֨ Ïhfl J_»Q@ Æ O ÖË^∞Œ .115
=∂~°Oæ ÃÑ· #_çÑO≤ Ѩ*™Ë êÎ_∞» . XHõ"àÕ ◊ g~°∞ Wk ã¨=∞ã¨Î Ö’Hõ"åã¨∞Å HÀã¨O Ç≤Ï`ÀѨ
Ãã·`«O, ^≥·=`«fiOÖ’ ÉèÏQÆ™êfi=∂ºxH˜ ^ÕâO◊ ——116 Jx (F „Ѩ=HÍÎ!) "åiH˜ K≥ÑC¨ .
(+≤~°∞¯‰õΩ) X_çQÆ\ ˜ì LO>Ë, "å~°∞ 91 ''JÖÏ¡ÇπÏ U =∂#==∂„`«∞xÃÑ·<å
KÕã¨∞‰õΩ#fl Hõ~°‡Åhfl ‰õÄ_® =$^è• ZÖÏO\˜ q+¨Ü«∂hfl J=`«iOѨ*ËÜ«∞
J~ÚáÈÜÕ∞q.111 ÖË^Œ∞—— Jx ѨeH˜#ѨC_»∞ D (Jqâßfiã¨)
89 "Õ∞=Ú „QÆO^ä•hfl, q"ÕHÍhfl, „Ѩ=HõÎ [#∞Å∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ J~°÷O KÕã¨∞HÀ=Åã≤#
Ѩ^Œqh „Ѩ™êkOz#k giˆH. XHõ"Õà◊ q^èŒOQÍ J~°÷O KÕã¨∞HÀÖË^Œ∞.117 "åix
"å~°∞ QÆ#Hõ ^•xx u~°ã¨¯iOKÕ J_»∞QÆ∞: ''=∞i =¸™ê `≥zÛ# P
ѨHõ∆OÖ’,112 ^•xx u~°ã¨¯iOK«‰õΩO_® 114. '"åi =∂~åæ<Õfl J#∞ã¨iOK«∞— J#O>Ë WO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ PÜ«∞`«∞ÅÖ’ ^Õ=Ù_»∞
LO_Õ113 KåÖÏ =∞Okx "Õ∞=Ú ^•xHÀã¨O „Ѩ™êÎqOz# „Ѩ=HõÎÅ#fl=∂@! "å~°O`å ^Õ=Ùx UHõ`«fiO (`ÒÇ‘Ï^£) "≥·Ñ¨ÙˆH „Ѩ[Å#∞
xÜ«∞q∞Oz L<åfl=Ú. Ñ≤eKå~°∞. HÍ|\˜ì ^Õ=Ùx UHõ`åfixH˜ ã¨O|OkèOz#O`«=~°‰õΩ QÆuOz# „Ѩ=HõÎÅ
90 JÖÏ¡ÇπÏ ã¨<å‡~°æO K«∂Ñ≤Oz#@∞ =∂~åæxfl J#∞ã¨iOK«=K«∞Û. JÖψQ QÆ`« „Ѩ=HõÎÅ∞ J=ÅOaOz# +¨sÜ«∞`«∞Ö’
=O\˜"å~°∞ gˆ~. Hõ#∞Hõ (F „Ѩ=HÍÎ!) U^Õx P[˝ ~°^Œ∞ÌH͉õΩO_® LO>Ë ^•xfl ‰õÄ_® J#∞ã¨iOK«=K«∞Û (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü).
ZO^Œ∞HõO>Ë ^è•i‡Hõ =¸ÖÏOâßÅ∞ U +¨sÜ«∞`«∞Ö’#~Ú<å XˆHq^èŒOQÍ LO\Ï~Ú.
#∞=Ùfi ‰õÄ_® "åi =∂~åæ<Õfl J#∞㨠HÍHõáÈ`Õ "å\˜ áêH˜H∆ ,õ ™ê¿ÑH˜H∆ õ q+¨Ü∂« Å∞, áÈHõ_Å» ∞ =∂„`«O qaè#flOQÍ LO\Ï~Ú.
111. Ѩ^≥Ìxq∞k =∞Ok „Ѩ=HõÎÅ ¿Ñ~°∞¡ „Ѩ™êÎqOz# `«~°∞"å`« JÖÏ¡ÇπÏ "åix WÖÏ ''PÜ«∞# #∂ÇπÏ „Ѩ=HõΉõΩ P*Ï˝Ñ≤Oz# ^èŒ~å‡<Õfl h‰õΩ ‰õÄ_® x~°‚~ÚOKå_»∞—— J<Õ
ÃÇÏK«ÛiOK«@O QÆ=∞<å~°› q+¨Ü∞« O. D „Ѩ=HõÅÎ ∞ [QÆuÖ’ W`«~∞° ÅO^ŒiHõ<åfl L`«=Î ÚÖË k=º =K«#O ^•fi~å ‰õÄ_® D ã¨OQÆu ã¨Ê+¨ì=∞=Ù`ÀOk (J+π +¨Ø~å – 13).
J~Ú#ѨÊ\˜H©, XHõ"Õà◊ "åà◊√§ ã¨~Ú`«O '+≤~ü¯— J<Õ ^Œ∞~å‡~åæxH˜ QÆ#Hõ áêÅÊ_ç`Õ 115. JO>Ë <Õ#∞ q∞=∞‡efl ^≥·==∂~°æO "≥·Ñ¨Ù‰õΩ Ñ≤ez, q∞=∞‡efl #~°HÍyfl #∞Oz HÍáê_Õ
"åà◊¡ ã¨`å¯~åºÅhfl <åâ◊#"≥∞ÿáÈ~Ú LO_Õq. "Õ~˘Hõ KÀ@ `«# JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ „Ѩܫ∞`«flO KÕã¨∞Î#flO^Œ∞‰õΩ g∞#∞Oz r`«O J_»QÆ@O ÖË^Œ∞. <Õ#∞ KÕ¿ã D ѨxH˜
(ã¨Jã¨O)#∞ L^ÕÌtOz ‰õÄ_® JÖÏ¡ÇπÏ D "Õ∞~°‰õΩ ÃÇÏK«ÛiOKå_»∞ : ''(F „Ѩ=HÍÎ!) =∞Oz „ѨuѶ¨ÅO Ѩ~°Ö’HõOÖ’ JÖÏ¡ÇπÏ ^ŒQÆæ~° <å‰õΩ Åaèã¨∞ÎOk.
XHõ"Õà◊ #∞=Ùfi ‰õÄ_® +≤~°∞¯‰õΩ áêÅÊ_®¤=O>Ë h Hõ~°‡Åhfl =$^ä• J~ÚáÈ`å~Ú—— 116. ã¨=∞ã¨Î [#∞Å∞ D Y∞~üP<£ ^•fi~å áê~î°O <Õ~°∞ÛHÀ"åe. ZO^Œ∞HõO>Ë D L„^ŒæO^äŒO
(JA˚=∞~ü – 65). "åã¨Î"åxH˜ „Ѩ=HõÎÅ ^•fi~å Z#fl_»∂ +≤~°∞¯ [~°QÆ^Œ∞. "å~°∞ =∞x+≤x Jqâßfiã¨O =∞iÜ«Ú |Ǩï^≥"· Àáêã¨# Ü≥ÚHõ¯ JO^èHŒ Í~°O #∞Oz "≥eH˜fã≤
^Õ=Ùx Ѩ~°º"ÕHõ∆}Ö’ LO\Ï~°∞. J~Ú`Õ +≤~ü¯ ZO`« Ѷ¨∞’~°"≥∞ÿ# Ѩ<À, ^•x ã¨<å‡~°=æ ∞<Õ HÍOux „Ѩ™êkã¨∞OÎ k. ‰õΩ_ç Z_»=∞Å JѨ"å^•Å #∞Oz, =OHõ~\° O˜ Hõ~°
^Œ∞+¨Êi}Ï=∂Å∞ ZO`« ÉèíÜ«∞OHõ~°OQÍ LO\ÏÜ≥∂ J#∞K«~° ã¨=∂*ÏxH˜ Z~°∞Hõ ^•~°∞Å #∞Oz ~°∞A=∂~°æO "≥·Ñ¨Ù‰õΩ PǨfixã¨∞ÎOk. J~Ú`Õ nx^•fi~å LѨ^Õâ◊O
Ѩ~°K«_®xH˜ ^Õ=Ù_»∞ D q^èŒOQÍ ™ê=^è•#Ѩ~°∞ã¨∞Î<åfl_»∞. á⁄O^ŒQÀˆ~ "åiH˜ =∂„`«"Õ∞ Jk `À_»Ê_»∞`«∞Ok. JO^èŒ∞Å∞QÍ, K≥q\˜"å~°∞QÍ,
112. u~°ã¨¯iOKÕ"å~°O>Ë JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) ã¨O^Õâßxfl „`Àã≤ѨÙKÕÛ (=∞Hͯ) =¸QÆ"åiQÍ =º=ǨÏiOK«QÀˆ~ "åiH˜ Z=~°~Ú<å UO KÕÜ«∞QÆÅ∞QÆ∞`å~°∞?
Jqâßfiã¨∞Å∞, =Ú„+≤‰õΩ¯Å∞. 117. PÜ«∞`«∞Ö’ 'Y„kÇ‘Ï— Jx =zÛOk. 'Y„^£— JO>Ë ã¨iQÍæ JOK«<å "ÕÜ«∞@O Jx
113. 'u~°ã¨¯iOK«‰õΩO_® LO_Õ"åà◊√§— JO>Ë ^≥·==∂~°æOÖ’ =Åã¨áÈ~Ú# =ÚǨl~°∞¡, J~°÷O. XHõ =ã¨∞Î=Ù Ü≥ÚHõ¯ "åã¨ÎqHõ`«#∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ=Åã≤# suÖ’ `≥Å∞ã¨∞HÀ=@O,
J<åû~°∞Å∞, „Ѩà◊Ü«∞k#O =~°‰õÄ Ñ¨Ù@ìÉ’ÜÕ∞ qâßfiã¨∞Å∞ Jx ÉèÏ=O. ^•xfl QÆ∞iÎOK«@O J#fl ÉèÏ=OÖ’ D Ѩ^ŒO LѨÜ≥∂yOK«|_»∞`«∞Ok.
603 604
6. JÖò J<£P"£∞ = W*Ïã¨q∞T
„QÆO^ä•xfl Z=~°∞ J=`«iOѨ*ãË #≤ @∞ì? P
„QÆO^äŒO XHõ *’ºu. =∂#=ÙÅ H˘~°‰õΩ
=∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO. g∞~°∞ ^•xfl "Õˆ~fi~°∞
HÍy`åÅ∞QÍ118 qÉèílOz K«∂ѨÙ
`«∞<åfl~°∞. Z<Àfl q+¨Ü«∂Å#∞ ^•KÕã¨∞Î
<åfl~°∞. g∞‰õΩQÍh, g∞ ÃÑ^ŒÌʼnõΩ QÍh
'"å~°∞ JÖÏ¡ÇÏπ #∞ J~°O÷ KÕã∞¨ HÀ=Åã≤# q^èOŒ QÍ KÕã∞¨ HÀÖË^∞Œ — JO>Ë ÉèÏ=O =∞Hͯ‰õΩ
K≥Ok# D Jqâßfiã¨∞Å∞ ^≥=· "å}˜x, ^≥=· „QÆO^ä•xfl u~°ã¯¨ iOz JÖÏ¡ÇÏπ q+¨Ü∞« OÖ’
`«ÑC¨ _»∞ JOK«<å "Õâß~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë "å~°ãŨ ∞ JÖÏ¡ÇÏπ QÆ∞iOz `≥Å∞ã¨∞HÀ<ÕÖ^Ë ∞Œ .
JÖÏ¡ÇπωõΩ ã¨O|OkèOz# *Ï˝#O U=∂„`«O XO@Ѩ@ìÖË^Œ∞. U=∂„`«O "åiH˜ D
'*Ï˝#O— L<åfl D ã¨O^Õâßxfl "åiO`« `ÕeQÍæ H˘\˜ìáêˆ~¿ã"å~°∞ HÍ~°∞. D
J=QÍǨÏ<åÖËq∞ HÍ~°}OQÍ<Õ "å~°∞ ^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨) PQÆ=∞#O Ѩ@¡ ‰õÄ_® ã¨OkQÍúxH˜
Ö’#Ü«∂º~°∞. ''XHõ =∂#==∂„`«∞xÃÑ· ^≥·="å}˜ ZÖÏ J=`«iã¨∞ÎOk?—— J#fl "åi
ã¨O^ÕǨÏ"Õ∞ "åi J*Ï˝<åxH˜ =∞K«∞Û`«∞#Hõ. k=º Y∞~üP<£Ö’ =∞~ÀKÀ@ ÃãÅgÜ«∞
|_çOk : – ''Uq∞\©, "Õ∞=Ú ã¨fiÜ«∞OQÍ "åiÖ’ #∞OKÕ XHõ =∞x+≤x „ѨÉqíè OѨ*ãË ,≤
„Ѩ[ʼnõΩ ÉèíÜ«∞ÃÑ@∞ì Jx K≥ѨÊ@O, qâ◊fiã≤Oz# "åiH˜ "åi „ѨÉèí∞=Ù =^ŒÌ L#fl`«
Ѩ^Œq LO^Œ#fl â◊√Éèí"å~°Î#∞ qxÑ≤OK«∞ Jx K≥Ñ≤Ê Ñ¨OѨ@O „Ѩ[ʼnõΩ qO`«QÍ
LO^•?—— (Ü«¸#∞ãπ – 2). "Õ~˘HõKÀ@ U=∞#|_çO^À K«∂_»O_ç: ''„Ѩ[Å =^ŒÌ‰õΩ
ã¨<å‡~°Oæ =KÕÛâßHõ, Uq∞\©, ^Õ=Ù_»∞ XHõ =∂#==∂„`«∞}˜‚ „Ѩ=HõQÎ Í KÕã≤ ѨOáê_®?—
Jx K≥Ñ≤Ê "å~°∞ ^•xfl qâ◊fiã≤OKÕO^Œ∞‰õΩ x~åHõiOKå~°∞—— (|h W„™ê~¸Öò – 94).
nxH˜ ã¨O|OkèOz# =∞iH˘O`« q=~°} WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ 8= PÜ«∞`«∞‰õΩ W=fi|_ç#
áê^Œã¨∂zHõÖ’ ‰õÄ_® LOk. ^Õ=Ù_»∞ XHõ =∂#= =∂„`«∞}˜‚ „Ѩ=HõÎQÍ xÜ«∞q∞Oz,
J`«x =^ŒÌ‰õΩ ^≥·=„QÆO^äŒO ѨOѨ@"Õ∞q∞\©? J#flk Jqâßfiã¨∞ʼnõΩ Hõey# Ѩã¨ÖËx
ã¨O^ÕǨÏO. ^•xH˜ ã¨=∂^è•#OQÍ JÖÏ¡Çπφ XHõ"Õà◊ J^Õ g∞ x~åHõ~°}‰õΩ
HÍ~°}=∞#∞‰õΩO>Ë, WO`«HÍÅOQÍ g∞~°∞ #=Ú‡`«∂ =ã¨∞Î#fl `Ò~å`«∞ „QÆO^ä•xfl
=¸™ê – JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO–ÃÑ· J=`«iOѨ*Ëã≤#"å_≥=_»∞? =∞i =¸™ê =∂#=
=∂„`«∞_»∞ HÍ_®?? Jx D ã¨O^ÕǨÅ ™êfi=ÚÅ#∞ J_»QÆ=∞x JO@∞<åfl_»∞.
118. ÃÑ·# K≥Ñ≤Ê# q=~°} „ѨHÍ~°O D =∂@ Ü«¸^Œ∞Å#∞^ÕÌtOz K≥ѨÊ|_ç#k : g∞~°∞
`Ò~å`«∞ „QÆO^ä•xfl YO_»YO_®Å∞QÍ qÉèlí OKå~°∞. ^•xfl "Õ~ˆ fi~°∞ HÍy`åÖ’¡ LOKå~°∞.
g∞‰õΩ ÖÏÉè™í ê\˜QÍ L<åflÜ«∞#∞‰õΩ#fl"å\˜x |Ç≤Ï~°`æ O« KÕã∞¨ <Î åfl~°∞. g∞‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ
L<åflÜ«∞#∞‰õΩ#fl HÍy`åÅ#∞ ^•KÕã¨∞Î<åfl~°∞. tÖÏtHõ∆ QÆ∞iOz J_çy#ѨC_»∞QÍh,
605
306 6. JÖò J<£P"£∞ 7= áê~å
`≥eÜ«∞x Z<Àfl q+¨Ü«∂Å∞ (WO^Œ∞
=¸ÅOQÍ) g∞‰õΩ <Õ~Ê° |_®¤~Ú.——119
^•xfl J=`«iOѨ*Ëã≤# "å_»∞
JÖÏ¡ÇÏπ ÜÕ∞120 Jx K≥ÑC¨ . P `«~åfi`«
"åà◊¡#∞ "åi =º~°÷ q+¨Ü«∂ÅÖ’<Õ
P_»∞HÀx=Ùfi.
JOu=∞^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) QÆ∞}QÆ}ÏÅ QÆ∞iOz K≥ѨÊ=Åã≤=zÛ#ѨC_»∞QÍh g∞~°∞
ã¨`åºxfl ZO^Œ∞‰õΩ HõÑ≤ÊѨÙK«∞Û`«∞<åfl~°∞?
D PÜ«∞`«∞Ö’x '`«*òJÅ∂#Ǩ˙—, '`«∞Éò^Œ∂#Ǩ— J#fl Ѩ^•Å#∞ H˘O`«=∞Ok
ѨO_ç`«∞Å∞ 'Ü«∞*òJÅ∂#Ǩ˙—, 'Ü«ÚÉò^Œ∂#Ǩ— Jx ‰õÄ_® ѨiîOKå~°#fl q+¨Ü«∞O
QÆ=∞<å~°›O. "≥Ú^Œ\ ˜ Ô~O_»∞ Ѩ^•Å‰õΩ 'g∞~°∞ KÕã¨∞Î<åfl~°∞— J#fl J~°÷O =ã¨∞ÎO_»QÍ,
`«~åfiu Ô~O_»∞ Ѩ^•Å‰õΩ '"å~°∞ KÕã¨∞Î<åfl~°∞— J<Õ J~°÷O =ã¨∞ÎOk. ǨѶ≤*ò Wɡfl Hõã‘~ü
=∞iÜ«Ú W=∂"£∞ Wɡfl [s~ü `«Éòs Ô~O_»= ~°HõѨ٠Ѩ~î°<åxˆH „áê^è•#º`« xKåÛ~°∞.
ZO^Œ∞HõO>Ë D PÜ«∞`«∞ Ü«¸^Œ∞Å#∞^ÕtÌ Oz K≥Ñʨ |_»∞`ÀOk. JnQÍHõ Wk =∞Hͯ֒
J=`«iOz# PÜ«∞`«∞. J@∞=O@ѨC_»∞ =∞Hͯ HÍÅѨ٠"åHͺÅ∞ Ü«¸^Œ∞Å#∞
<Õ~°∞QÍ Uq^èŒOQÍ ã¨OÉ’kè™êÎÜ«∞x "å~°∞ „Ѩâ◊fl ÖË=<≥`åÎ~°∞. Hõ#∞Hõ D "åHõºO
Ü«¸^Œ∞Å#∞ „Ѩ`«ºHõ∆OQÍ H͉õΩO_®, Ѩ~ÀHõ∆OQÍ =∂„`«"Õ∞ ã¨OÉ’kè™ÈÎO^Œx "å~°∞
`«=∞ Jaè„áêÜ«∞O =ºHõÎO KÕâß~°∞. =∞iH˘O`«=∞Ok ѨO_ç`«∞Å∞ D PÜ«∞`«O`å
Ѷ‰¨ Ωõ Î Ü«¸^Œ∞Å#∞^ÕtÌ OKÕ J=`«iOzO^Œx <˘H˜¯ =Hͯ}˜OKå~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë WO^Œ∞Ö’
Ü«¸^Œ∞Å∞ `«=∞Ö’x =∞O‰õΩ`«#O, Jã¨∂Ü«∞, â◊„`«∞`«fiO =¸ÅOQÍ JOu=∞
^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨)#∞ x~åHõiOKå~°h, "åi "≥~· "° Y·≥ ix ZO_»Q@Æ _ì O» Jã¨Å∞ D PÜ«∞`«∞
„Ѩ^è•# L^ÕÌâ◊=∞h "å~°∞ "åºMϺxOKå~°∞. "≥Ú`«Îg∞‡^Œ D PÜ«∞`«∞‰õΩ ã¨O|OkèOz
Y∞~üP<£ "åºMϺ`«Å∞ =¸_»∞ ~°HÍÅ Jaè„áêÜ«∂Å∞ "≥e|∞KåÛ~°∞ : 1. PÜ«∞`«∞
™êO`«O Ü«¸^Œ∞Å#∞^ÕÌtOz J=`«iOzO^Œx J<Õ"å~°∞ H˘O^Œ~°∞. 2. PÜ«∞`«∞
JO`å |Ǩï^≥·"å~å^茉õΩʼnõΩ ã¨O|OkèOz#^Œx ÉèÏqOKÕ"å~°∞ =∞i H˘O^Œ~°∞. 3.
PÜ«∞`«∞Ö’x „Ѩ^=Œä ∞ ÉèÏQÆO |Ǩï^≥"· å~å^艌 Ωõ Å #∞^ÕtÌ Oz, kfifÜ«∞ÉèÏQÆO Ü«¸^Œ∞Å
#∞^ÕÌtOz K«iÛ™ÈÎO^Œx "åkOKÕ"å~°∞ WOH˘O^Œ~°∞. "åã¨Î=O ^≥·"åxˆH Z~°∞Hõ.
119. D =∂@ Ü«¸^Œ∞Å#∞ ^Œ$+≤ìÖ’ ÃÑ@∞ì‰õΩx K≥ѨÊ|_çOk Jx J#∞‰õΩ<Õ Ñ¨Hõ∆OÖ’
`Ò~å`«∞ ^•fi~å g∞ÔH<Àfl q+¨Ü«∂Å∞ `≥Å∞Ѩ|_®¤~Ú J#fl J~°÷O =ã¨∞ÎOk. J#º^è•
Y∞~üP<£ ^•fi~å <Õ~°Ê|_®¤~Ú J#fl J~°÷O =ã¨∞ÎOk.
120. J=`«iOѨ*Ëã≤# "å_≥=_»∞ (=∞<£ J<£[Å?) J#fl ^•xH˜ Wk ã¨=∂^è•#O.
606
6. JÖò J<£P"£∞ = W*Ïã¨q∞T 307 6. JÖò J<£P"£∞ 7= áê~å
92 Wk ‰õÄ_® "Õ∞=Ú J=`«iOѨ*Ëã≤# Ü«∂`«#Ö’ L#flѨC_»∞, ^≥=· ^Œ∂`«Å∞ `«=∞
„QÆO^äŒ"Õ∞. ZO`À â◊√Éèí„Ѩ^Œ"≥∞ÿ#k, `«# KÕ`«∞Å∞ Kåz, ''㨈~! WHõ g∞ „áê}ÏÅ∞
HõO>Ë =ÚO^Œ∞#fl „QÆO^ä•Å#∞ ^èŒ$gHõiO (|Ü«∞\˜H˜) fÜ«∞O_ç. g∞~°∞ JÖÏ¡ÇπωõΩ
KÕk. h=Ù =∞Hͯ (L=Ú‡Öò Y∞~å) J|^•úÅ#∞ PáêkOz#O^Œ∞‰õÄ,122
"åih, ^•x Ѩiã¨~åÅ "åix ÃÇÏK«ÛiO JÖÏ¡ÇπÏ PÜ«∞`«∞ŠѨ@¡ QÆ~åfiuâ◊
K«\ÏxH˜QÍ#∞ (nxx J=`«iOѨ Ü«∞O`À q„~°gy#O^Œ∞‰õΩQÍ#∞ D ~ÀA
*Ëâß=Ú). Ѩ~°Ö’HõOÃÑ· ^Œ$_è» qâßfiã¨O g∞‰õΩ Ѩ~åÉèí=O`À ‰õÄ_ç# tHõ∆
L#fl"å~°∞ nxx qâ◊fiã≤™êÎ~∞° † "å~°∞ `«=∞ qkèOK«|_»∞`«∞Ok—— Jx K≥|∞`«∞O_»QÍ (P
#=∂AÅ#∞ *Ï„QÆ`QΫ Í HÍáê_»∞‰õΩ<Õ "åÔ~· ^Œ$âߺxfl) h=Ù K«∂_»QÆey`Õ ZO`«
LO\Ï~°∞. ÉÏ=ÙO_»∞!
93 JÖÏ¡ Ç π Ï ÃÑ· J|^•ú x fl Hõ e ÊOKÕ 94 "Õ∞=Ú q∞=∞‡efl "≥Ú^Œ\™˜ êi ѨÙ\˜Oì z
"å_çHõO>Ë, ÖË^• `«#ÃÑ· ZÖÏO\˜ =Ç‘Ï #@∞¡QÍ<Õ, g∞~°∞ =∂ ã¨xflkèH˜
J=`«iOK«Hõ áÈ~Ú#ѨÊ\˜H© '<åÃÑ· =Ç‘Ï XO@iQÍ123 =KåÛ~°∞. "Õ∞=Ú g∞‰õΩ
J=`«iOzOk— Jx K≥¿ÑÊ "åxHõO>Ë „Ѩ™êkOz# ^•#flO`å g∞ "≥#∞ˆH =k
ÖË^• JÖÏ¡ÇπÏ J=`«iOѨ*Ëã≤#@∞ ÖËã≤ =KåÛ~°∞. g∞ =º=Ǩ~åÅÖ’ =∂‰õΩ
=O\˜^Õ '<Õ#∞ ‰õÄ_® J=`«iOѨ*Ë™êÎ#∞— ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅx g∞~°∞ ÉèÏqOz# g∞
Jx J<Õ"å_ç HõO>Ë Ñ¨~°=∞ ^Œ∞~å‡~°∞æ_»∞ ã≤áê¶ ~°ã∞¨ ^•~°∞Å#∞ ‰õÄ_® WѨC_»∞ "Õ∞=Ú
Z=_»∞O\Ï_»∞? D ^Œ∞~å‡~°∞Åæ ∞121 =∞~°} g∞"≥O@ K«∂_»@O ÖË^Œ∞! x[OQÍ<Õ
121. J~°cÖ’ '*Ïe"£∞— Jx =zÛOk. *Ïe"£∞ JO>Ë ^Œ∞~å‡~°∞_æ ∞» Jx J~°O÷ . ^Œ∞~å‡~åæxH˜ "åiH© – g∞‰õÄ =∞^躌 QÆÅ ã¨O|O
áêÅÊ_ç# "åÔ~=~°~Ú<å 㨈~ D PÜ«∞`«∞ ÉèÏ=ѨikèÖ’H˜ =™êÎ~°∞. J~Ú`Õ ^è•Åhfl `≥y áÈÜ«∂~Ú. g∞~°∞ #=Ú‡`«∂
^≥·=„QÆO^ä•xfl „`Àã≤ѨÙKÕÛ"åà◊√§, `«=∞#∞ `å=Ú ^≥·=„Ѩ=HõÎÅ∞QÍ „ѨHõ\ ˜OK«∞‰õΩ<Õ L#fl^ŒO`å g∞‰õΩ HõxÑ≤OK«‰õΩO_®
J|^•úÅ~åÜ«Úà◊√§ giÖ’ JO^ŒiHõO>Ë =ÚO^Œ∞ ¿Ñ~˘¯#^ŒQ"æÆ å~°∞, Ѩ~=° ∞ ^Œ∞~å‡~°∞Åæ ∞. áÈ~ÚOk.
=∞$`«∞º=Ù X_çÖ’ H˘#TÑ≤i Ѷ¨∞_çÜ«∞Å∞ ÖˇHõ¯ÃÑ@∞ì‰õΩO@∞#flѨC_»∞ "åi Ѩiã≤÷u =∞~À rq`«O LO@∞Ok. n<Õfl '|~ü[Mò rq`«O— JO\Ï~°∞. =∞~°}O˜ z# ^ŒQ~æÆ ∞° flOz
J`«ºO`« ^ŒÜ«∞hÜ«∞OQÍ LO@∞Ok. „áê}O fÜ«∞_®xH˜ ^≥·=^Œ∂`«Å∞ KÕ`«∞Å∞ "åi „Ѩà◊Ü«∞O =~°‰õÄ =∞x+≤ W^Õ ã≤÷uÖ’ LO\Ï_»∞. =∞x+≤ Y##O KÕÜ«∞|_ç<å,
=ÚO^Œ∞‰õΩ KåѨÙ`«∂ LO\Ï~°∞. ''D ~ÀA J==∂#Hõ~"° ∞≥ #ÿ tHõ∆ qkèOK«|_»∞`«∞Ok—— HÍeÛ"ÕÜ«∞|_ç<å, „‰õÄ~°=∞$QÍÅ "å`«#Ѩ_ç =∞~°}˜Oz<å, ã¨=Ú„^Œ ÔH~°\ÏÅÖ’
JO>Ë D<å\˜`À „ѨѨOK«OÖ’ g∞‰õΩ #∂HõÅ∞ K≥ÖÏ¡~Ú. D ~ÀA g∞ „áê}O z‰õΩ¯H˘x K«xáÈ~Ú<å – „Ѩà◊Ü«∞O =~°‰õÄ J`«#∞ |~ü[Mò rq`«OÖ’ L#fl>Ë¡
fÜ«∞|_ç, g∞‰õΩ tHõ∆ qkèOK«@O "≥Ú^ŒÅ=Ù`«∞O^Œx ÉèÏ=O. P tHõ∆ "≥Ú^ŒÅÜÕ∞º ÖˇH¯õ . |~ü[Mò rq`«OÖ’#∂ =∞x+≤ tHõÅ∆ #∞ Z^Œ∞~˘¯O\Ï_»#fl q+¨Ü∞« O =Ú=∂‡\˜H©
ã¨÷ÅO ã¨=∂kè. ã¨=∂kè tHõ∆ ã¨`«ºO J#fl ^•xH˜ Wk „Ѩ|Å `å~å¯}O. ã¨=∂kè ã¨`«ºO. J`«#∞ U ã≤÷uÖ’ L<åfl㨈~ JÖÏ¡ÇπÏ J`«xfl tH˜∆OK«QÆÅ_»∞.
tˆH∆ QÆ#Hõ ÖË#@¡~Ú`Õ „áê}O f¿ã ^Œ∂`«Å∞, ''D ~ÀA g∞‰õΩ Ѩ~åÉèí=O`À ‰õÄ_ç#
tHõ∆ qkèOK«|_»∞`«∞Ok—— Jx K≥ѨÊ@OÖ’ J~°÷"Õ∞ ÖË^Œ∞. ã¨=∂kè JO>Ë '|~ü[Mò 122. ^≥·=„QÆO^ä•Å J=`«~°}#∞ „`Àã≤ѨÙK«Û@O, ^≥·=„Ѩ=HõÎÅ#∞ u~°ã¨¯iOK«@O, `«=∞
rq`«O— J#fl=∂@. WǨÏÖ’Hõ rq`«O `«~åfi`«, Ѩ~Ö° ’Hõ rq`åxH˜ =ÚO^Œ∞ =∞^躌 Ö’ =^Œ‰Ì Ωõ ^≥=· "å}˜ =ã¨∞OÎ ^Œx HõÅÉ¡ Áe¡ Hõ|∞~°∞¡ K≥Ñʨ @O – W=hfl JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ J|^•úÅ∞
607 608
6. JÖò J<£P"£∞ = W*Ïã¨q∞T 308 6. JÖò J<£P"£∞ 7= áê~å
95 xã¨ûO^ÕǨÏOQÍ q`«Î<åxfl, >ˇOHõ#∞ 96 L^ŒÜ«∂xfl "≥eH˜ f¿ã"å_»∞
pÖËÛ"å_»∞ JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞.124 PÜ«∞# r= PÜ«∞<Õ.127 WOHÍ PÜ«∞# ~å„ux
=Ú#fl ^•xx r==ÚÖËx ^•xÖ’ #∞Oz q„âßOu ã¨=∞Ü«∞OQÍ KÕâß_»∞.128 ã¨∂~°º
f™êÎ_»∞.125 r==Ú ÖËx ^•xx r= K«O„^Œ∞Å ÖˇHõ¯#∞ x~å÷iOKå_»∞.129
=Ú#fl ^•xÖ’ #∞Oz f¿ã"å_»∂ W^ŒO`å ã¨~åfikè‰õΩº_»∞, =∞Ǩ*Ï˝x
PÜ«∞<Õ.126 PÜ«∞<Õ JÖÏ¡ÇπÏ. =∞~°ÖÏO (J~Ú# JÖÏ¡ÇπÏ) KÕã≤# x~å÷~°}.
@ѨC_»∞ g∞~°∞ (ã¨`«ºO #∞O_ç) Z@∞ 97 pHõ@Ö¡ ’#∂, Éè∂í q∞Ö’#∂, ã¨=Ú„^ŒO
=∞~°eáÈ`«∞<åfl~°∞? Ö’#∂ g∞~°∞ =∂~°æO `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ
PáêkOK«@O „H˜OkˆH =™êÎ~Ú. QÆ~fi° O`À q„~°gQˆ "åˆ~ ^≥=· „Ѩ=HõÅÎ #∞, ^≥=· „QÆO^ä•Å#∞ QÍ#∞ PÜ«∞<Õ g∞ HÀã¨O #Hõ∆„`åÅ#∞130
u~°ã¨¯i™êÎ~°∞. WÖÏO\˜ "åiH˜ J==∂#Hõ~°"≥∞ÿ# tHõ∆Ѩ_»@O MÏÜ«∞O. ã¨$+≤ìOKå_»∞. "Õ∞=Ú *Ï˝#O HõÅ"åi
123. =¸ÅOÖ’ 'Ѷ٨ ~å^•— J<Õ Ñ¨^OŒ =zÛOk. Wk 'Ѷ~¨ ^ü ∞Œ <£—‰õΩ |Ǩï=K«#O. 'XH˘¯Hõ¯~ˆ — HÀã¨O =∂ ã¨∂K«#Å#∞ ÉÏQÍ q_»=∞~°z
Jx ^•x ÉèÏ=O† JO>Ë, g∞~°∞ ã¨=¸Ç¨ÏOQÍ, [@∞ìQÍ HõÅã≤~å~°∞. XH˘¯Hõ¯ˆ~ – K≥áêÊ=Ú.
"Õˆ~fi~°∞QÍ – =∂ =ÚO^Œ∞ Ǩ[~°=Ù`å~°∞. g∞ ^ŒQÆæ~° g∞ ã≤iã¨OѨ^ŒÅ∞ LO_»=Ù. Ö’#=Ù`å_»∞. JÖψQ PÜ«∞# g~°ºO #∞Oz, QÆ∞_»∞¤ #∞Oz =∞#∞+¨µÅ#∞, Ѩ‰õ∆ΩÅ#∞,
g∞~°∞ ѨÓlOKÕ |∂@HõѨ٠^≥·"åÅ∞ ‰õÄ_® LO_»~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ#∞ HÍ^Œx g∞~°∞ Ѩâ◊√=ÙÅ#∞ ѨÙ\ì̃™êÎ_»∞.
HõeÊOK«∞‰õΩ#fl ^Õ=Ùx áê~ü#ì ~°∞¡ Z=~°∂ g∞‰õΩ `À_»∞QÍ ~å~°∞. JO>Ë U ã¨Ç¨ Ü«∞‰õΩÅ#∞,
=∞ˆ~ Pã≤Îáêã¨∞ÎÅ#∞, Ѩ^Œ=ÙÅ#∞ K«∂ã¨∞‰õΩx g∞~°∞ q∞_çã≤Ѩ_Õ"å~À "å\˜Ö’ U 126. JO>Ë Ñ¨â√◊ ѨHÍ∆ ^Œ∞Å #∞Oz QÆ∞_»∞#¤ ∞ f™êÎ_∞» . Jk r==ÚÖËx =ã¨∞=Î ÙQÍ Ñ¨iQÆ}O˜ K«
|_»∞`«∞Ok. qâßfiã≤– Jqâßfiã≤x ‰õÄ_® ã¨r=ÙÅ∞ xs˚=ÙÅ∞QÍ Jaè=i‚OK«@O
XHõ¯\© P<å_»∞ g∞‰õΩ Pã¨~åQÍ xÅ|_»=Ù. [iyOk. JO>Ë PÜ«∞# qâßfiã≤ WO@ Jqâßfiã≤h, Jqâßfiã≤ WO@ qâßfiã≤h
124. ^Õ=Ùx JѨÙ~°∂Ѩ"≥∞ÿ# ã¨$+≤ì, J#∞Ѩ=∞"≥∞ÿ# U~åÊ@¡ QÆ∞iOz ~ÚHõ¯_» ¿Ñ~˘¯#@O ѨÙ\˜™ì êÎ_∞» . PÜ«∞# bÅÅ#∞, J™ê^è•~°} ã¨$+≤ì „Ñ¨„H˜Ü∞« #∞ Z=~°∂ ã¨"åÅ∞ KÕÜ∞« ÖË~∞° .
[iyOk. q`«<Î åxfl, >ˇOHõ#∞ ~Ô `· ∞« <ÕÅÖ’ <å@QÍ<Õ, ^•xfl J™ê^è•~°}"≥∞#ÿ suÖ’ 127. "≥Å∞`«∞~°∞ – pHõ@¡, ˆ~~ÚO|=à◊§ ã¨$+≤ìHõ~°Î ‰õÄ_® PÜ«∞<Õ. PÜ«∞# ~å„u pHõ\ ˜
peÛ, ^•#∞flOz "≥ÚHõ¯Å#∞ "≥ÚÅÔHuÎOz, "å\˜ ^•fi~å ~°Hõ~°HÍÅ =$H∆ÍÅ#∞ #∞Oz „ѨÉèÏ`« "≥Å∞`«∞~°∞#∞ "≥eH˜ f™êÎ_»∞. ^•x=¸ÅOQÍ „Ѩu =ã¨∞Î=Ó
ã¨$l™êÎ_»∞. <ÕÅ XHõ¯>Ë. ^•xH˜ ã¨~°Ñ¶¨~å KÕÜ«∞|_Õ h~°∞ ‰õÄ_® XHõ¯>Ë. HÍx U *’ºu~°‡Ü«∞O J=Ù`«∞Ok.
q`«#Î O <å\˜`Õ P "≥ÚHˆ ¯ "≥ÚÅÔH`«∞`Î ∞« Ok. U >ˇOHõ#∞ <å\˜`Õ P =$Hõ"∆ ∞Õ Ñ¨Ù_»∞`«∞Ok. 128. ѨQÆ\ ˜ "≥Å∞QÆ∞Ö’ =∞x+≤ Ѩi„â◊q∞Oz, K≥=∞\’_çÛ JÅã≤áÈ`å_»∞. D "åºÑ¨HÍÅ
P q^èOŒ QÍ P <ÕÅ^•fi~å ~°H~õ H° ÍÅ PǨ~° ^è•<åºÅ∞, ѨO_»∞¡ Ѷ֨ ÏÅ∞, ‰õÄ~°QÍÜ«∞Å∞ #∞Oz "Õ~Ê° _ç J`«#∞ „ѨâßO`«OQÍ x„^ŒáÈ=@O J=ã¨~O° . JO^Œ∞Hˆ PÜ«∞# ~å„uÃÑ·
ã¨=∞‰õÄ~°∞`å~Ú. JÖÏ¡ÇπÏQÍHõ =∞~˘HõÔ~=~°~Ú<å D Ѩ#∞efl KÕã≤ÃÑ_»∞`«∞<åfl~å?† pHõ\ ˜ á⁄~°Å#∞ ^Œ@ìOQÍ „Hõq∞‡, ^•xfl q„âßOu HÀã¨O ˆH\Ï~ÚOKå_»∞.
'ǨÏ|∞ƒ<£— JO>Ë q`«#Î O, yO[† '#"å— – Wk #"å`«∞<£‰Ωõ |Ǩï=K«#O. >ˇOHÍÜ«∞ 129. ã¨∂~°ºK«O„^Œ∞Å HÍ~°ºÑ¨ikè ã¨Ê+¨ìOQÍ x~å÷iOK«|_çOk. "å\˜ _»∂º\© "Õà◊ÅÖ’,
Jx ^•x J~°÷O. Ѩiq∞`«∞ÅÖ’ ZÖÏO\˜ =∂~°∂Ê á⁄_»ã¨∂Ѩ^Œ∞. `«=∞‰õΩ ˆH\Ï~ÚOK«|_ç# HõHõ∆ ºÖ’
125. JO>Ë q`«Î#O, >ˇOHõ ÖÏO\˜ r=O ÖËx =ã¨∞Î=ÙÅ #∞O_ç PÜ«∞# "≥ÚHõ¯Å#∞ Jq Ѩi„Éèíq∞ã¨∂Î LO\Ï~Ú. D HÍ~°}OQÍ K«eHÍÅOÖ’ ѨQÆÅ∞ z#flkQÍ LO_ç
~å„u ã¨∞n~°…OQÍ LO@∞Ok. nxH˜ aè#flOQÍ "Õã¨q HÍÅOÖ’ ѨQÆÅ∞ ã¨∞n~°…OQÍ
"≥ÚÅÔHuΙêÎ_»∞. Jq âßM’ѨâßYÅ∞QÍ qã¨Îi™êÎ~Ú. "å\˜Ö’ r==ÚO@∞Ok. Jq LO@∞Ok. ~ˆ ~Ú z#flkQÍ LO@∞Ok. =∞ixfl q=~åÅ HÀã¨O Ü«¸#∞ãπ ã¨∂~åÖ’x
ѨO_»∞¡ Ѷ¨ÖÏÅx™êÎ~Ú. "å\˜ ^•fi~å PǨ~°^è•<åºÅ∞, ѨѨC k#∞ã¨∞Å∞ „áêÑ≤ΙêÎ~Ú. 5= PÜ«∞`«∞#∞, Ü«∂ã‘<£ ã¨∂~åÖ’x 40= PÜ«∞`«∞#∞, JÖò P~åѶπ ã¨∂~åÖ’x
=∞iH˘xfl fQÆÅ∞, =$H∆ÍÅ∞ ã¨∞"åã¨##∞ "≥^Œ[Å∞¡`«∞O\Ï~Ú. "å\˜H˜ ~°OQÆ∞ ~°OQÆ∞Å 54= PÜ«∞`«∞#∞ K«∂_»O_ç.
ѨÓÅ∞ ѨәêÎ~Ú. "å\˜x K«∂ã≤, "å\˜ ã¨∞"åã¨##∞ Ñ‘eÛ =∞x+≤ =∞^èŒ∞~å#∞Éèí∂uH˜ 130. #Hõ∆„`åÅ LxH˜H˜ ã¨O|OkèOz WHõ¯_» XHõ¯ „ѨÜ≥∂[#O =∂„`«"Õ∞ ¿Ñ~˘¯#|_çOk.
609 610
6. JÖò J<£P"£∞ = W*Ïã¨q∞T 309 6. JÖò J<£P"£∞ 7= áê~å
98 WOHÍ, q∞=∞‡efl XˆH „áê}˜ #∞O_ç H˘=∞‡#∞ ã¨$lOKå=Ú.133 ^•x^•fi~å
ѨÙ\ì̃Oz#"å_»∞ PÜ«∞<Õ. =∞i XHõ ã¨÷ÅO "Õ∞=Ú XHõ^•xÃÑ· XHõ\ ˜ ¿Ñ~°∞‰õΩx L#fl
Z‰õΩ¯= HÍÅO LO_Õn, WOH˘Hõ ã¨÷ÅO yO[Å∞ QÆŠѨO@efl ѨO_ç™êÎ=Ú.134
`«‰õΩ¯= HÍÅO131 LO_ÕkQÍ x~å÷iOK« Y~°∂˚~° K≥@¡ #∞Oz, JO>Ë "å\˜ áêo
|_çOk. J~°÷O KÕã¨∞HÀQÆeˆQ "åi HÀã¨O #∞O_ç „H˜OkH˜ „"ÕÖÏ_Õ Ñ¨O_»¡ QÔ ÅÅ#∞,135
"Õ∞=Ú =∂ ã¨∂K«#Å#∞ ã¨Ê+¨ìOQÍ „^•Hõ∆ `À@Å#∞, *ˇ·`«∂#∞#∞ (Pe"£
q=iOKå=Ú. ѨO_»¡#∞),136 ^•x=∞‡ HÍÜ«∞Å#∞
99 WOHÍ – PHÍâ◊O #∞Oz =~å¬xfl L`«Ê#flO KÕâß=Ú. "å\˜Ö’ H˘xfl XHõ
‰õΩiÑ≤Oz#"å_»∞ PÜ«∞<Õ. P `«~°∞"å`« ^•xx WOH˘Hõ\ ˜ áÈe LO\Ï~Ú. =∞i
^•x ^•fi~å "Õ∞=Ú Jxfl~°HÍÅ "≥ÚHõ¯efl H˘xfl áÈe LO_»=Ù.137 „Ѩu K≥@∞ì‰õΩ
"≥eH˜fâß=Ú.132 PÃÑ·# "Õ∞=Ú Ñ¨K«Ûx "≥ÚÅÔH`«∞Î`å~Ú. K«∂ã¨∂Î LO_»QÍ<Õ #Å∞"≥·Ñ¨ÙÖÏ Ñ¨zÛHõ |Ü«∞à◊√¡ Ѩ~°K«∞‰õΩx Jk
Wk H͉õΩO_® =∞~À Ô~O_»∞ „ѨÜ≥∂[<åÅ∞ ‰õÄ_® L<åfl~Ú. Y∞~üP<£Ö’ "Õˆ~KÀ@ =Ú™êÎ|=Ù`«∞Ok.
"å\˜ „Ѩ ™ êÎ = # =zÛOk. 1. PHÍâßxH˜ JÅOHõ ~ ° } . 2. Ã+· ` å#∞Å#∞ 133. <ÕÅÖ’ K«Å¡|_ç# XHõ z#fl q`«Î#O ÖËHõ >ˇOHõ „Hõ=∞„Hõ=∞OQÍ F =∞Ǩ=$Hõ∆OÖÏ
`«iq∞H˘@ì\ÏxH˜ LѨÜ∂≥ QÆÑ_¨ Õ ™ê^è<Œ åÅ∞ (~°∞E=∞e¡+¬¨ Ü∂« f<£). JO>Ë Ã+`· å#∞Å∞ ~°∂Ѩ٠^•ÅÛ@O, Jk âßM’ѨâßYÅ∞QÍ qã¨iÎ Oz #Å∞QÆ∞iH© h_»x=fi@O, ѨÙ=ÙfiÅ∞,
PHÍâßÅÖ’H˜ áÈ=\ÏxH˜ „Ѩܫ∞uflOz#ѨC_»∞ Jq Jyfl QÀàÏÅ∞QÍ =∂i "å\˜ÃÑ· HÍÜ«∞Å∞, ѨO_»¡`À Jk Ѩiã¨~åÅ "åiH˜ „ѨÜ≥∂[#^•Ü«∞HõOQÍ =∂~°@O,
Ѩ_»`å~Ú. D =¸_»∞ q+¨Ü«∂Å∞ q∞#Ǩ Z=~°~Ú<å D #Hõ∆„`åÅ QÆ∞iOz "å`å=~°} HÍÅ∞ëêºxfl JiHõ@ì_»O – W^ŒO`å P ѨiáêʼnõΩx „Ѩ}ÏoHÍ ~°K«#Ö’
W`«~°„`å #=∞‡HÍÅ∞ Hõey LO>Ë J`«#∞ á⁄~°|_®¤_»h, JÖÏ¡ÇπωõΩ J|^•úxfl JO`«~åƒùQ"Æ ∞Õ .
PáêkOz#>Ë¡#x H˘O`«=∞Ok ã¨ÅѶπÅ∞ "åºMϺxOKå~°∞. nxfl|\˜ì qk`« 134. D "≥ÚHõ¯Å, =∞Ǩ=$H∆ÍÅ #∞O_ç ^Õ=Ù_»∞ ã¨$lOz# ^è•<åºÅ∞, HÍÜ«∞Å∞, ѨO_»∞¡
=∞ÜÕ∞º^Õq∞@O>Ë, =∞#^ÕâO◊ Ö’ *’ºu+¨µ¯Å∞ #Hõ„∆ `åÅ P^è•~°OQÍ =∞x+≤ Éèqí +¨º`«∞#Î ∞ ‰õÄ_® PÜ«∞# J^Œ∞ƒù`ã« $¨ +≤Hì ˜ „Ѩu~°∂Ѩ"∞Õ . L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : QÀ^è∞Œ =∞Å∞, =i|∞@ìÅ∞,
QÆ∞iOz, „ѨѨOK«OÃÑ· Ѩ_Õ "å\˜ „ѨÉèÏ=O QÆ∞iOz K≥¿ÑÊ=hfl x~å^è•~åÖË, J=hfl "≥ÚHõ¯*Á#fl HõO_»∞,¡ QÀ^è∞Œ =∞, *Á#fl "≥#∞flÅ∞ "≥Ú^ŒÅQÆ∞ ^è•<åºÅ∞ Ü≥∂K«# KÕ¿ã"åiH˜
+¨sÜ«∞`«∞‰õΩ q~°∞^Œú"≥∞ÿ# q+¨Ü«∂Å∞. *’㨺O ‰õÄ_® KÕ`«|_çÖ’ XHõ ÉèÏQÆ"Õ∞#x „Ѩ|Å x^Œ~°≈<åÅ∞QÍ L<åfl~Ú.
XHõ ǨÏnã¨∞Ö’ K≥ѨÊ|_»@O QÆ=∞<å~°›O : ''Z=~°~Ú`Õ #Hõ∆„`åÅ q^Œº#∞ Pi˚OKå_À 135. J~°cÖ’ 'd<£"å#∞<£— Jx =zÛOk. Wk 'd<£=Ù<£—‰õΩ |Ǩï=K«#O. ÔQÅ Jx nx
J`«#∞ KÕ`«|_ç (*ÏÅq^Œº) Ö’x XHõ ÉèÏQÍxfl <Õ~°∞Û‰õΩ<åfl_»∞—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ J|∂ J~°÷O. Y~°∂˚~° =$H∆ÍÅ #∞Oz "≥Ú^Œ@ ѨÙ=ÙfiÅ ~°∂ѨOÖ’ ÔQÅ |Ü«∞\˜H˜ á⁄_»∞K«∞‰õΩ
^•=Ó^£ <≥O|~°∞ : 3905† D ǨÏnã¨∞ 'ǨÏã¨<£— HÀ=‰õΩ K≥Ok#^Œx JÖòÉÏh =ã¨∞ÎOk. P `«~°∞"å`« ^•xH˜ z#fl z#fl Ñ≤O^ŒÅ∞ "≥ÚÅ∞™êÎ~Ú. ZO_®HÍÅOÖ’
Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞). Jq ѨO_ç HÀ`«‰õΩ =™êÎ~Ú. "å\˜Ö’ H˘xfl ÔQÅÅ∞ „H˜OkH˜ „"ÕÖÏ_»∞`«∂ KÕuH˜
131. KåÖÏ=∞Ok Y∞~üP<£ "åºMϺ`«Å∞ '=Úã¨YÎ „~°∞<£— JO>Ë =∂`«$QÆ~ƒ° =ù ∞h, '=Úã¨"Î ^£ =Œ Ù<£— JO^Œ∞`«∂ LO\Ï~Ú. =∞iH˘xfl ÔQÅÅ∞ JO^Œ=Ù (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü).
JO>Ë Ñ¨Ù~°∞+¨µx "≥#∞fl Jh Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞ (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü, Wɡfl Hõã‘~ü). 136. JO>Ë "Õ∞=Ú =~°¬O ^•fi~å "≥ÚÅÔHuÎOz# =$H∆ÍÅÖ’ „^•Hõ∆ fÔQÅ∞, *ˇ·`«∂#∞,
132. D PÜ«∞`«∞Ö’ qâ◊fi„ѨÉèí∞=Ù Ü≥ÚHõ¯ ã¨$+≤ì „Ñ¨„H˜Ü«∞Ö’x JѨÙ~°∂Ѩ"≥∞ÿ# JO^•Å∞, ^•x=∞‡ =$H∆ÍÅ∞ ‰õÄ_® L<åfl~Ú. W=hfl "Õ∞=Ú g∞ „ѨÜ∂≥ [<å~°"÷ ∞Õ Ñ¨Ù\˜Oì Kå=Ú.
J^Œ∞ƒù`åÅ∞ z„uOK«|_®¤~Ú. =~å¬<Õfl K«∂_»O_ç. Jk ‰õΩ~°=QÍ<Õ JѨÊ\˜=~°‰õÄ J~Ú<å g∞~°∞ D ã¨$+≤ìÃÑ· Ü≥∂K«# K≥Ü«∞ºˆ~q∞\˜?!
<≥„~°Å∞ H˘\˜ì L#fl <ÕÅ XHõ¯™êiQÍ Ñ¨ÙÅH˜ã¨∞ÎOk. ~°Hõ~°HÍÅ "≥ÚHõ¯Å∞ JO^Œ∞Ö’ 137. JO>Ë QÆ∞}ÏÅ, ã¨fiÉèÏ"åÅ s`åº H˘xfl ѨO_»∞¡ Ѩ~°ã¨Ê~°O áÈe LO\Ï~Ú. J~Ú<å
611 612
6. JÖò J<£P"£∞ = W*Ïã¨q∞T 310 6. JÖò J<£P"£∞ 7= áê~å
HÍã≤#HÍÜ«∞ ÃÑiy ÃÑ^Œ^Ì =Œ Ù `«∞#flѨC_»∞, 102 PÜ«∞<Õ JÖÏ¡ÇπÏ. g∞ „ѨÉèí∞=Ù.
Jk ѨO_»∞`«∞#flѨC_»∞ HÍã¨Î xt`« ^Œ$+≤`ì À PÜ«∞# `«Ñʨ =∞~˘Hõ~Ô =~°∂ P~å^è∞Œ ºÅ∞
K«∂_»O_ç! #"Õ∞‡"åi HÀã¨O g\˜Ö’ HÍ~°∞. ã¨=∞ã¨Î =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ ã¨$+≤ìOz#
x^Œ~°≈<åÅ∞<åfl~Ú.138 "å_»∞ PÜ«∞<Õ. HÍ|\˜ì g∞~°∞ PÜ«∞<Õfl
100 „Ѩ[Å∞ l<åfl`«∞Å#∞ JÖÏ¡ÇπωõΩ P~åkèOK«O_ç. Jxfl q+¨Ü«∂Å HÍ~°º
ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞QÍ Y~å~°∞ KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. ™ê^艌 Ωõ _»∞ PÜ«∞<Õ.
=∞i K«∂_»É’`Õ "åà◊¡#∞ ã¨$+≤ìOzOk 103 Z=i K«∂ѨÙÅ∞ ‰õÄ_® PÜ«∞xfl
‰õÄ_® PÜ«∞<Õ. JO`ÕHÍ^Œ∞, gà◊√¡ JO^Œ∞HÀ*ÏÅ=Ù.140 PÜ«∞# =∂„`«O
Z@∞=O\˜ *Ï˝#O ÖˉΩõ O_®<Õ PÜ«∞#‰õΩ JO^Œi K«∂ѨÙÅ#∞ JO^Œ∞HÀQÆÅ_»∞.
‰õΩ=∂~°∞Å#∞, ‰õΩ=∂Ô~ÅÎ #∞ ‰õÄ_® HõeÊO PÜ«∞# ã¨∂Hõ∆ ‡^Œ$+≤ì HõÅ"å_»∞. ã¨~°fi=¸
Kå~°∞. "åã¨Î"åxH˜ gà◊√¡ K≥¿ÑÊ D `≥eã≤#"å_»∞.
=∂@ʼnõΩ PÜ«∞# Ѩq„`«∞_»∞, L#fl`«∞_»∞. ã¨=∂^èŒ∞ÅÖ’ ѨÓ_çÛÃÑ@ì|_ç# =º‰õΩÎÅ#∞ ѨÓlã¨∞ÎO\Ï~°∞. HÍx D =K«#OÖ’,
101 PHÍâßÅ#∞, Éè∂í q∞h Pq+¨¯iOz# "å~°∞ l<åfl`«∞Å#∞ P~å^茺 ^≥·"åÅ∞QÍ KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°x J#|_çOk! WHõ¯_»
"å_»∞ PÜ«∞<Õ. JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉèÏ~°ºÜÕ∞ l<åfl`«∞ÅO>Ë ÉèÏ=O Ã+·`å#∞Å∞. "å\˜ „¿Ñ~°}ÃÑ·<Õ [#∞Å∞ +≤~ü¯H˜ áêÅÊ_»`å~°∞.
P q^èŒOQÍ "å~°∞ Ã+·`å<£‰õΩ ^•™ÈǨÏ=∞<åfl~°∞. D q+¨Ü«∞O k=º Y∞~üP<£Ö’
ÖË#ѨÙ_»∞ PÜ«∞#‰õΩ ã¨O`å#O ZÖÏ ÃщõΩ¯KÀ@¡ „Ѩ™êÎqOK«|_çOk. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : J<£ x™ê ã¨∂~åÖ’x 117= =K«#O,
HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok? PÜ«∞# „Ѩu =ã¨∞Î=Ù#∂ =∞~°º"£∞ ã¨∂~åÖ’x 44= =K«#O, Ü«∂ã‘<£ ã¨∂~åÖ’x 60= =K«#O, ã¨ÉÏ
ã¨$+≤ìOKå_»∞.139 PÜ«∞#‰õΩ „Ѩun ÉÏQÍ ã¨∂~åÖ’x 41= =K«#O.
`≥Å∞ã¨∞. 140. 'K«∂ѨÙÅ∞ PÜ«∞xfl JO^Œ∞HÀ*ÏÅ=Ù— J#flk WǨÏÖ’Hõ rq`åxˆH =iÎã¨∞ÎOk. JO>Ë
^Õx „Ѩ`ÕºHõ`« ^•x^Õ. "å\˜ ~°OQÆ∞ "Õ~°∞, ~°∂Ѩ٠"Õ~°∞, ~°∞z "Õ~°∞. "åã¨# "Õ~°∞. „Ѩã¨∞Î`«O =∞x+≤ `«#‰õΩQÆÅ HõO\˜K«∂ѨÙ`À JÖÏ¡ÇπÏ#∞ K«∂_»ÖË_»∞. J~Ú`Õ
H˘xfl =$H∆ÍÅ P‰õΩÅ∞ Ѩ~°ã¨Ê~°O áÈe LO\Ï~Ú. HÍx "å\˜ ѨO_»∞¡ =∂„`«O „Ѩà◊Ü«∞k<å# qâßfiã¨∞Å∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ K«∂™êÎ~°h, ã¨fi~°æOÖ’ ‰õÄ_® JÖÏ¡ÇπÏ ^Œ~°≈#
aè#flOQÍ LO\Ï~Ú. ÉèÏQƺO "åiH˜ „áêÑ≤ãÎ ∞¨ OÎ ^Œh „áê=∂}˜H"õ ∞≥ #ÿ =∞iÜ«Ú =Ú`«"åu~ü ǨÏnã¨∞Å ^•fi~å
138. WѨÊ\˜=~°‰õÄ ¿Ñ~˘¯#|_ç# =ã¨∞Î=ÙÅxflO\˜Ö’#∂ ã¨$+≤ìHõ~°Î Ü≥ÚHõ¯ J™ê^è•~°}"≥∞ÿ# =∞#‰õΩ ~°∞A=Ù Åaè™ÈÎOk. HÍ|\˜ì Z=~°~Ú<å D PÜ«∞`«∞#∞ P^è•~°OQÍ KÕã∞¨ ‰õΩx
â◊H˜Î, ™ê=∞~å÷ºÅ`À áê@∞ PÜ«∞# q"ÕK«#O, ^•H˜∆}ºO, Ü«ÚH˜Î `˘}H˜ã¨ÖÏ_»∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ Z=~°∂ – „ѨѨOK«OÖ’QÍh, Ѩ~°Ö’HõOÖ’QÍh – K«∂_»ÖË~°x JO>Ë
`«∞<åfl~Ú. Jk ã¨Ô~·Ok HÍ^Œ∞. '=¸`«lÖÏ— J<Õ =~°æO D Jaè„áêÜ«∂<Õfl =ºHõÎO KÕã≤Ok.
HÍx x*ÏxH˜ =∂#=ÙÅ∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ K«∂_»ÖËHõáÈÜÕ∞k „ѨѨOK«OÖ’ =∂„`«"Õ∞.
139. JO>Ë – U q^èŒOQÍ D =ã¨∞Î=ÙÅxflO\˜h ã¨$+≤ìOK«@OÖ’ ^Õ=Ù_»∞ XO@i"å_À, „ѨѨOK«OÖ’ =∂#=ÙÖˇ=~°∂ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ K«∂_»ÖË~°#fl q+¨Ü«∞O JHõ∆~åÖÏ ã¨`«ºO.
™ê\˜ÖËx"å_À J^Õq^èŒOQÍ P~å^èŒ#Å, J~°Û#Å q+¨Ü«∞OÖ’ ‰õÄ_® PÜ«∞# JO^Œ∞ˆH Ǩτ[`ü P~Úëê (~°.J<£Ç¨) QÍ~°∞ ã¨~Ú`«O D PÜ«∞`«∞#∞ L^•Ç¨Ïiã¨∂Î
XO@i"å_»∞, ™ê\˜ÖËx"å_»∞. HÍ|\˜ì P~å^èŒ#Ö’¡ PÜ«∞#‰õΩ ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞QÍ WÖÏ J<åfl~°∞ : ''^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) – "Õ∞~å*ò Ü«∂„`« ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ – JÖÏ¡ÇπÏ#∞
WOH˘Hõ~Ô =ih KÕ~Û° ~å^Œ∞. HÍx [#∞Å∞ D ™ê\˜ÖxË JÖÏ¡ÇÏπ #∞ =ke l<åfl`«∞Å#∞ ^Œi≈OKå~°x K≥Ñ≤Ê#"å_»∞ YzÛ`«OQÍ Jã¨`«ºO ѨeHÍ_»∞—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs : JÖò
ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞QÍ xÅɡ\Ïì~°∞. "åã¨Î"åxH˜ l<åfl`«∞Å#∞ ѨÙ\˜ìOz#"å_»∞ ‰õÄ_® J<£ P"£∞ ã¨∂~å "åºMϺ#O). ZO^Œ∞HõO>Ë D PÜ«∞`«∞ K≥¿ÑÊ^•xfl |\˜ì „Ѩ=HõÎ
JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞. |Ǩï^≥·"å~å^茉õΩÅ∞ ™ê^è•~°}OQÍ q„QÆǨÅ#∞, ~åà◊√¡ ~°Ñ¨ÊÅ#∞, ã¨Ç¨ Z=~°∂ ^≥"· åxfl ^Œi≈OKÕ â◊H,Θ `åǨÏ`«∞ HõeyÖË~∞° . HÍHõáÈ`Õ Ñ¨~Ö° ’Hõ rq`«OÖ’
613 614
6. JÖò J<£P"£∞ = W*Ïã¨q∞T 311 6. JÖò J<£P"£∞ 7= áê~å
104 ''xã¨ûO^ÕǨÏOQÍ g∞ =^ŒÌ‰õΩ g∞ 106 F „Ѩ = HÍÎ ! h=Ù =∂„`« O h
„ѨÉèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù#∞Oz ã¨`åºxfl ^Œi≈OKÕ „ѨÉ∞íè =Ù `«~Ñ° Ù¨¶ #∞Oz h =^Œ‰Ì Ωõ =Ç‘Ï
ã¨∂K«#Å∞ =KÕÛâß~Ú. Hõ#∞Hõ ^•xfl ^•fi~å ѨOѨ|_»∞`«∞#fl q^è•<åxfl
K«∂ã≤#"å_»∞ `«#‰õΩ ÖÏÉèOí KÕ‰Äõ ~°∞Û‰õΩO J#∞ã¨iã¨∂Î LO_»∞. PÜ«∞# `«Ñ¨Ê =∞~À
\Ï_»∞. „QÆ∞_ç¤QÍ =º=ǨÏi¿ãÎ `«#ˆH P~å^茺 ^≥·=O ÖË_»∞. =Ú„+≤‰õΩ¯Å#∞
#+¨ìO.141 <Õ#∞ =∂„`«O g∞ÃÑ· ~°Hõ∆‰õΩ}˜‚ Ѩ\Oì˜ K«∞HÀ‰õΩ.
HÍ#∞——142 (Jx F „Ѩ=HÍÎ! K≥ѨC). 107 JÖÏ¡ÇπÏ QÆ#Hõ `«ÅK«∞‰õΩx LO>Ë
105 D q^èŒOQÍ "Õ∞=Ú ã¨∂K«#Å#∞ "å~°∞ +≤~¯ü ‰õΩ X_çQ>Æ ìË "åˆ~ HÍ~°∞.144
qaè#fl HÀ}ÏÅ #∞Oz qâ◊nHõiã¨∂Î "Õ∞=Ú x#∞fl "åà◊§ÃÑ· HÍ=e"åxQÍ
LO\Ï=Ú– ''h=Ù Z=i =^Œ<Ì À áê~îåÅ∞ xÜ«∞q∞OK«ÖË^Œ∞. #∞=Ùfi "åi =º=Ǩ~å
<Õ~°∞Û‰õΩ<åfl=Ù——143 Jx "å~°∞ K≥¿ÑÊ@O ʼnõΩ ÉÏ^èŒ∞º_»=Ó HÍ=Ù.145
^Œ∞‰õΩ, ^•xfl qA˝Å‰õΩ ÉÏQÍ ã¨Ê+¨ì Pâ◊Û~°ºáÈ`å~°∞. '|Ǩïâß =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) D q+¨Ü«∂Å#∞ Z=i ^ŒQÆæ~À
Ѩ~K° Õ @O^Œ∞‰õΩQÍ#∞ ("Õ∞q∞ÖÏ KÕ™êÎ=Ú). <Õ~°∞Û‰õΩx LO\Ï_»∞!— Jx K≥ѨC‰õΩO\Ï~°∞. Y∞~üP<£Ö’<Õ =∞~ÀKÀ@ WÖÏ =ÙOk :
D ^Œ~≈° # ÉèÏQƺO ™ê^躌 =∞=Ù`«∞Ok. k=º Y∞~üP<£Ö’ =∞~ÀKÀ@ ÃãÅgÜ«∞|_ç#@∞¡: ''Jqâßfiã¨∞Å∞ WÖÏ JO\Ï~°∞–'D Y∞~üP<£ W`«x ^•fi~å KÕÜ«∞|_ç# XHõ HõÅÊ#.
''P<å_»∞ Z<Àfl =ÚMÏÅ∞ „ѨѶ¨ÙÅ¡OQÍ, `å*ÏQÍ LO\Ï~Ú. Jq `«=∞ „ѨÉèí∞=Ù =OHõ D HõÅÊ#Ö’ W`«~°∞Å∞ ‰õÄ_® W`«xH˜ ™êÜ«∞O KÕâß~°∞—. gà◊√¡ D q^èŒOQÍ K≥Ñ≤Ê
K«∂ã¨∂Î LO\Ï~Ú—— J#fl =K«<åxfl|\˜ì ‰õÄ_® D ^Œ~°≈# ÉèÏQƺO x[O Jx ^Œ∞~å‡~åæxH˜, ÃÑ^ŒÌ JѨ"å^•xH˜ X_çQÆ\Ïì~°∞. 'Wq ѨÓ~°fiHÍÅO <å\˜ „Ѩ[Å∞ Je¡#
`Õ@`≥Å=¡ ∞=Ù`ÀOk. Hõ@∞ìH^õ ÅŒä ∞. "å\˜<Õ W`«#∞ „"åã¨∞<Î åfl_»∞— Jx ‰õÄ_® "åà◊§<åfl~°∞—— (JÖò Ѷ٨ ~å¯<£–4,
141. J~°cÖ’ '|™ê~Ú~ü— Jx =zÛOk. Wk '|ã‘~°`«∞<£—‰õΩ |Ǩï=K«#O. =∞<À^Œ$+≤ìx, 5). "åã¨Î"åxH˜ "åà◊√¡ J#∞‰õΩO@∞#fl"Õg x[O HÍ=Ù. q[˝`«, q"ÕK«# QÆÅ "åiH˜
HÍOux |ã‘~°`ü JO\Ï~°∞. Y∞~üP<£Ö’ ѨÅ∞KÀ@¡, Ѩ^Õ Ñ¨^Õ q=iOK«|_»∞`«∞#fl q+¨Ü«∂xfl ѨÓã¨QÆ∞zÛ#@∞¡QÍ q=iOz, "åiѨ@¡ QÆÅ Hõ~°Î"åºxfl x~°fiiÎOK«@"Õ∞
P^è•~åÅ∞, x^Œ~≈° <åÅ∞ Jx WHõ¯_» ^•x ÉèÏ=O. D x^Œ~≈° <åÅ#∞ ^≥=· „Ѩ=Hõ(Î ã¨Jã¨O) nx Jã¨Å∞ L^ÕÌâ◊O.
‰õÄ_® ǨÏnã¨∞ÅÖ’ q=iOKå~°∞. D x^Œ~°≈<åÅ#∞ K«∂ã≤, ã¨<å‡~åæxfl á⁄Ok# 144. WO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ D q+¨Ü«∞OÃÑ· q=~°} =zÛOk. ^Õ=Ù_»∞ `«ÅK«∞HÀ=@O "Õ~°∞,
"å_»∞ `«# ã¨fiÜ«∂xH˜ "Õ∞Å∞ KÕã¨∞‰õΩ#fl "å_»=Ù`å_»∞. JHõ¯~° ÖË^Œ#∞‰õΩ#fl"å_»∞ PÜ«∞# „Ѩã¨#fl`« "Õ~°∞. ^•ã¨∞_»∞ +≤~ü¯‰õΩ X_çQÆ@ì‰õΩO_® L#flѨC_»∞ =∂„`«"Õ∞
xÅ∞=Ù<å =ÚxyáÈ`å_»∞. "Õ~˘HõKÀ@ WÖÏ ÃãÅgÜ«∞|_çOk : ''Z=~°∞ ã¨<å‡~åæxH˜ PÜ«∞# „Ѩã#¨ fl`« Åaèã∞¨ OÎ k. WO^Œ∞Ö’<Õ J`«x „âıÜ∂≥ ™êѶ֨ ϺÅ∞ Wq∞_ç L<åfl~Ú.
=KåÛ_À J`«#∞ `«# =∞Oz HÀã¨"Õ∞ ã¨<å‡~åæxH˜ =KåÛ_»∞. =∞Ô~=_»∞ JѨ=∂~åæxH˜ J~Ú`Õ JÖÏ¡ÇπÏ =∞x+≤H˜ XH˜O`« ¿ãfiK«Ûù#∂, ZOÑ≤Hõ JkèHÍ~åxfl ‰õÄ_® WKåÛ_»∞.
QÆ∞~°Ü«∂º_À "å_»∞ `«# H©_»∞HÀã¨"Õ∞ JѨ=∂~åæxH˜ QÆ∞~°Ü«∂º_»∞—— (|h W„™ê~¸Öò |Å=O`«OQÍ =∞x+≤ "≥∞_» =Oz, J`«xfl ÖÁOQÆnã¨∞HÀ"åÅ#flk PÜ«∞# Jaè=∞`«O
– 15). HÍ<ÕHÍ^Œ∞. XHõ"Õà◊ PÜ«∞# JÖÏ KÕÜ«∞^ŒÅK«∞‰õΩO>Ë z\˜ÔHÖ’<Õ P Ѩx J~Ú
142. '<Õ#∞ g∞ ~°Hõ∆‰õΩ}˜‚ HÍ#∞— Jx „Ѩ=HõÎ (ã¨) K≥ѨÊ@OÖ’x L^ÕÌâ◊O Uq∞@O>ˆ `å#∞ áÈ`«∞Ok. Wk |ÖÏ`å¯~°O „H˜OkH˜ =ã¨∞ÎOk. |Å=O`«OQÍ =∞x+≤x `«# ^•iH˜
ã¨O^Õâ◊ǨÏ~°∞_»∞ =∂„`«"Õ∞. ã¨fi~°æÖ’Hõ â◊√Éèí"å~°Î#∞ qxÑ≤OK«_»O, #~°Hõ tHõ∆ QÆ∞iOz ~°Ñ≤ÊOK«∞‰õΩ#fl <å_»∞ =∞x+≤ ѨsH˜∆OK«|_»_»∞. J_»¤^•~°∞Å∞ `˘ˆH¯ ¿ãfiK«Ûù, HÍÅÊxHõ
ÉèÜ
í ∞« ÃÑ@ì_O» , ã¨<å‡~°Oæ U^À q=iOK«@O =~°Hˆ `«# ÉÏ^躌 `«. ã¨<å‡~°Oæ ÃÑ· #_çÑO≤ KÕk ^Õ=Ùà◊§#∞ "≥ÚˆH¯ ™êfi`«O„`«ºO LO_ç ‰õÄ_® Z=_»∞ x[^≥·=O "≥·Ñ¨Ù‰õΩ =™êÎ_À
JÖÏ¡ÇÏπ ÜÕ∞. K«∂_®Å#fl^Õ PÜ«∞# Jaè=∞`«O (=∞ixfl q=~åÅ HÀã¨O JÖò |Y~° ã¨∂~åÖ’x
143. ^Õ=Ùx UHõ`«fiO (`ÒÇ‘Ï^£) QÆ∞iOz, ^•xH˜ ã¨O|OkèOz# x^Œ~°≈<åÅ QÆ∞iOz 253= PÜ«∞`«∞, JÖò J<£P"£∞ ã¨∂~åÖ’x 35= PÜ«∞`«∞‰õΩ "åºMϺ#O K«∂_»O_ç).
LѨ=∂<åÅ`À ã¨Ç¨ qaè#fl s`«∞ÅÖ’ q=iOK«@O K«∂ã≤ |Ǩï^≥·"å~å^茉õΩÅ∞ 145. D q+¨Ü«∞O ‰õÄ_® Y∞~üP<£Ö’ Z<ÀflKÀ@¡ „Ѩ™êÎqOK«|_çOk. ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨)
615 616
6. JÖò J<£P"£∞ = W*Ïã¨q∞T 312 6. JÖò J<£P"£∞ 7= áê~å
108 "å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ =^Œe "Õ_»∞‰õΩ<Õ 110 `˘e™êi U q^èŒOQÍ#~Ú`Õ gà◊√¡
"åix g∞~°∞ ^Œ∂+≤OK«HOõ _ç. ZO^Œ∞HõO>Ë nxx qâ◊fiã≤OK«ÖË^À150 J^Õ q^èŒOQÍ
nxH˜ |^Œ∞Å∞QÍ "å~°∞ ‰õÄ_® `«=∞ "Õ∞=Ú ‰õÄ_® gà◊¡ ǨÏ$^ŒÜ«∂Å#∞, gà◊¡
J*Ï˝#O KÕ`« q∞ug∞iáÈ~Ú JÖÏ¡ÇπÏ#∞ K«∂ѨÙÅ#∞ uÑ≤Ê"Õ™êÎ=Ú. "åix
^Œ∂+≤™êÎ~∞° .146 D q^èOŒ QÍ<Õ "Õ∞=Ú "åi `«Åa~°∞ã¨∞`«#OÖ’<Õ, ^•i`«Ñ≤Ê
Jxfl ã¨=∂*ÏÅ"åiH© "åi Ѩ#∞Å∞ uiˆQÖÏ =^ŒeÃÑ_»`å=Ú.
JO^Œ"∞≥ #ÿ qQÍ KÕâß=Ú. `«~åfi`« "å~°O`å ^•xH˜ ^•if¿ã =∂~åæÅ#∞ ã¨~Ú`«O =¸ã≤"ÕÜ«∂Å#fl P^ÕâßxH˜ D PÜ«∞`«∞
`«=∞ „ѨÉèí∞=Ù =^ŒÌˆH =∞~°e "≥à◊`å~°∞. =¸ÅO =O\˜^Œx W=∂"£∞ ëœHÍh Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞ (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü).
JѨC_»∞ PÜ«∞#, "å~°∞ KÕã¨∂Î L#fl 147. ˆH=ÅO „Ѩ=∂}ÏÅ∞ KÕÜ«∞@"Õ∞HÍ^Œ∞, QÆ\ ˜ìQÍ „Ѩ=∂}ÏÅ∞ KÕ™êÎ~°∞.
^Õq∞\’ "åiH˜ Z~°∞Hõ Ѩ~°∞™êÎ_»∞. 148. JO>Ë ^Õ=Ùx `«~Ñ° Ù¨¶ #∞Oz U^≥<· å J^Œ∞ƒù`åxfl, =∞Ç≤Ï=∞#∞ K«∂Ñ≤¿ãÎ x#∞fl #=Ú‡`å=Ú
109 gà◊√¡ JÖÏ¡ÇπÏÃÑ· Ju QÆ\ ˜ìQÍ J#flk Jqâßfiã¨∞Å L^ÕÌâ◊O. ^≥·=„Ѩ=HõÎ =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) QÍi¯ W=fi|_ç#
„Ѩ=∂}O KÕã¨∂Î,147 `«=∞ =^ŒÌ‰õΩ U^≥·<å Hõ„~°ÖÏO\˜k, „Ѩ=HõÎ D™ê‰õΩ W=fi|_ç# =∞Ç≤Ï=∞ÖÏ¡O\˜q, ã¨=¸^£ *Ïu "åi
ã¨∂K«# QÆ#Hõ =¿ãÎ148 `«Ñ¨Ê‰õΩO_® =^ŒÌ‰õΩ ѨOѨ|_ç# XO>ˇ ÖÏO\˜k U^≥·<å `«=∞‰õΩ ‰õÄ_® K«∂Ñ≤¿ãÎ, `å=Ú
qâ◊fiã≤™êÎ=∞x J<åfl~°∞. (F „Ѩ=HÍÎ!) qâ◊fiã≤OK«\ÏxH˜ Ѩiã≤÷u J#∞‰õÄeã¨∞ÎOk. `«=∞ =∞#ã¨∞ ‰õΩ^Œ∞@Ѩ_»∞`«∞Ok Jx
''ã¨∂K«#Åhfl JÖÏ¡ÇπÏ Jnè#OÖ’ "å~°∞ K≥Ñʨ ^ŒeKå~°∞.
L<åfl~Ú——149 Jx "åiH˜ K≥ѨC. hˆHO 149. W™ê¡O#∞ J=ÅOaOK«‰Ωõ O_® LO_»\ÏxH˜, W™ê¡O Ѩ@¡ â◊„`«∞`«fiO`À "å~°∞ WÖÏO\˜
`≥Å∞ã¨∞? XHõ"Õà◊ P ã¨∂K«#Å∞ =zÛ _ç=∂O_»∞¡ KÕã¨∞Î<åflˆ~ `«Ñ¨Ê, x[OQÍ qâ◊fiã≤OKÕ L^ÕÌâ◊ºO`À HÍ<ÕHÍ^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë
#ѨÊ\˜H© gà◊√¡ =∂„`«O qâ◊fiã≤OKÕ "å~°∞ "åi =∞#ã¨∞Å∞ x~°‡ÅOQÍ ÖË=Ù. J^ŒÖÏ LOz`Õ J^Œ∞ƒù`åÅ∞ KÕã≤ K«∂Ѩ@O,
HÍ~°∞. K«=∞`å¯~åÅ#∞ „Ѩ^Œi≈OK«@O, ã¨∂K«#Å#∞ J=`«iOѨ*ËÜ«∞@O – W=hfl JÖÏ¡ÇπÏ
Jcè+¨ìOÃÑ· P^è•~°Ñ¨_ç =Ù<åfl~Ú. PÜ«∞# QÆ#Hõ HÀi`Õ "åi D HÀÔ~¯#∞ f~°ÛQÆÅ_»∞.
"åi ã¨O^Õâ◊ „Ѩ^è•#"≥∞ÿ# ÉÏ^茺`«#∞ xiÌ+¨ìOQÍ K≥ѨÊ@O nx =ÚM’º^ÕÌâ◊O. 'ã¨á¶ê— Ѩ~°fi`åxfl |OQÍ~°∞ Ѩ~°fi`«OQÍ QÆ#Hõ =∂i¿ãÎ `å=∞O`å qâ◊fiã≤™êÎ=∞x
^≥·=ã¨O^Õâßxfl =∂#"åoH˜ KÕ~°"Õã≤, "åix ã¨<å‡~°æO "≥·Ñ¨Ù‰õΩ Ñ≤Å∞=@O =~°ˆH =∞Hͯ Jqâßfiã¨∞Å∞ K≥ÑÊ≤ #@∞¡ H˘xfl '=Ú~°ûÖò— LÖËY¡ <åÅ ^•fi~å `≥Å∞™ÈÎOk. JÖÏ¡ÇÏπ
„Ѩ=HõΊѨx. JO`«‰õΩ q∞Oz# JkèHÍ~°O "åiH˜ LO_»^Œ∞. XHõ"Õà◊ JOu=∞ gà◊¡ HÀÔ~¯#∞ =∞xflOz ã¨á¶ê Ѩ~°fi`åxfl |OQÍ~°∞ Ѩ~°fi`«OQÍ =∂~°Û@O PÜ«∞#‰õΩ
^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨)ˆH QÆ#Hõ D "Õ∞~°‰õΩ U"≥·<å „Ñ¨`ÕºHõ JkèHÍ~åÅ∞ LO_ç LO>Ë PÜ«∞# Hõ+¨ì`«~°O HÍ^Œ∞. HÍx P `«~°∞"å`« ‰õÄ_® gà◊√¡ qâ◊fiã≤OK«HõáÈ`Õ, ã¨=¸ÅOQÍ
x`«ºO `«#‰õΩ "≥#∞fl^Œ#∞flQÍ xez# `«# Ñ≤#`«O„_ç J|∂ `åeÉò#∞ =Úã≤¡OQÍ `«∞_çzÃÑ>ì|_Õ tHõ∆ giÃÑ· J=`«iã¨∞OÎ k Jx l„|~¸Öò (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) K≥Ñʨ @O`À
=∂~°∞Û‰õΩ<Õ"åˆ~. PÜ«∞# W™ê¡O ã‘fiHõiOKåÅx ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) ZO`«QÍ<À JÖÏ KÕÜ«∞=^ŒÌx =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨) JÉèíºi÷OKå~°∞ (Wɡfl Hõã‘~ü).
HÍOH˜∆OKå~°∞. HÍx J|∂ `åeÉò‰õΩ P ã¨^Œ∞ƒkú HõÅQÆÖË^Œ∞.
150. ǨÏ$^ŒÜ«∂Å#∞, K«∂ѨÙÅ#∞ „uѨÊ@=∞O>Ë J~°÷O† Jxfl q+¨Ü«∂Å∞ `≥eã≤# g∞^Œ@
146. nxfl|\˜ì É’^èŒÑ¨_Õ^Õq∞@O>Ë, XHõ K«~°º =Å¡ PtOz# „ѨÜ≥∂[#O Hõ<åfl #+¨ìO ‰õÄ_® gà◊√¡ "≥Ú^Œ\ ˜™êi qâ◊fiã≤OKÕO^Œ∞‰õΩ x~åHõiOK«@O =Å¡ "åiH˜ ^Œi„^ŒO
JkèHõOQÍ "å\˜Å∞¡`«∞#flѨC_»∞ P K«~°º ÔQ·H˘#‰õΩO_® LO_»@"Õ∞ =∞Ozk. JO^Œ∞ˆH K«∞@∞ì=Ú\˜ìOk. ã¨`åºã¨`åºÅ#∞, ^èŒ~å‡^èŒ~å‡Å#∞, =∞OpK≥_»∞Å#∞ ѨiH˜OKÕ "åi
=∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) "å~°∞ g∞~°∞ =∞~˘Hõi `«e¡^ŒO„_»∞Å#∞ ^Œ∂+≤Oz qK«Hõ∆}Ï *Ï˝#O H©∆}˜OzOk. JO^Œ∞=Å¡ WHõ g∞^Œ@ ‰õÄ_® "å~°∞ ã¨`åº=∞$`åxfl
g∞ `«e¡ ^ŒO„_»∞ÅÃÑ· ‰õÄ_® ^Œ∂+¨}Ï„™êÎÅ∞ =zÛѨ_»\ÏxH˜ HÍ~°‰õΩÅ∞ J=HõO_»x P™êfikOKÕ J=HÍâßÅ∞ ÖˉõΩO_® áÈÜ«∂~Ú (Wɡfl Hõã‘~ü).
„ѨɒkèOKå~°∞ (ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ =Úã≤O¡ : H˜`å|∞Öò D=∂<£). K≥_∞» #∞ ~°∂ѨÙ=∂¿Ñ „Hõ=∞OÖ’,
617 618
6. JÖò J<£P"£∞ =Å"£ J#fl<å
= W*심
q∞T 313 6. JÖò J<£P"£∞ 7=
8= áê~å
111 "Õ∞=Ú "åà◊§ ^ŒQÆæiH˜ ^Œ∂`«Å#∞ "åiÖ’x H˘O^Œ~°∞ =∞i H˘O^Œix
ѨOÑ≤Oz<å,151 =∞$`«∞Å∞ "åi`À "≥∂ã¨Ñ¨ÙK«Û\ÏxH˜ =ÚK«Û@Q˘e¿Ñ
=∂\Ï¡_<ç å,152 ã¨=∞ã¨Î =ã¨∞=Î ÙÅ#∞ "Õ∞=Ú =∂@Å`À „¿Ñ~ˆ Ñ≤ã∞¨ OÎ \Ï~°∞.156 h „ѨÉ∞íè "Õ
"åi Hõà§◊ Z^Œ∞>Ë `≥zÛÃÑ\ì̃<å153 "åà◊√§ QÆ#Hõ `«ÅK«∞‰õΩO>Ë "åÔ~#fl\˜H© JÖÏ
qâ◊fiã≤OK«@=∞<Õk HõÅ¡. XHõ"Õà◊ JÖÏ¡ÇπÏ KÕÜ«∞ÖË~°∞.157 HÍ|\˜ì "åà◊§#∞, "åi
`«e¿ãÎ Jk "Õ~ˆ q+¨Ü∞« O. J~Ú`Õ gà◊§Ö’ HõÅÊ#Å#∞ =^Œe"≥~Úº.
KåÖÏ=∞Ok J*Ï˝#Ѩ٠=∂@Å∞ 113 Ѩ~°Ö’HÍxfl qâ◊fiã≤OK«x "åi
=∂\Ï¡_"Õ åˆ~.154 =∞#ã¨∞Å∞ ^•x"≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ "≥ÚQÍæÅh, ^•xx
112 W^Õ q^èOŒ QÍ "Õ∞=Ú „Ѩu „Ѩ=Hõ‰Î Äõ W+¨ìѨ_®Åh, `å=Ú X_çQÆ\ ˜ì# áêáê
l#∞flÅÖ’x Ã+`· å#∞Å#∞, =∞#∞+¨µÅÖ’x ʼnõΩ "å~°∞ ‰õÄ_® X_çQÆ\ÏìÅx ("ås
Ã+·`å#∞Å#∞ â◊„`«∞=ÙÅ∞QÍ KÕâß=Ú.155 =∂Ü≥∂áêÜ«∂Å∞ KÕã¨∞Î<åfl~°∞).158
151. ^Õ=Ù_»∞ ^≥=· ^Œ∂`«Å#∞ ZO^Œ∞‰õΩ kOѨ@O ÖË^∞Œ ? Jx "å~°∞ Ѩ^Õ Ñ¨^Õ „Ѩtflã¨∞<Î åfl~°∞ J^Õq^èOŒ QÍ h=Ù ‰õÄ_® ^è~Œ ‡° q~À^è∞Œ ʼnõΩ =ºuˆ~HõOQÍ ã¨ÇϨ #ã¨~÷ Ú~åºÅ#∞ „Ѩ^iŒ ≈OK«∞.
Hõ^Œ∂! XHõ"Õà◊ ^≥·=^Œ∂`«Å<Õ „Ѩ`«ºHõ∆Ѩ~°z<å "å~°∞ qâ◊fiã≤™êÎ~å? D PÜ«∞`«∞ ^•fi~å J=QÆ`=« ∞ÜÕ∞º =∞~À q+¨Ü∞« "Õ∞q∞@O>Ë Ã+`· å#∞ J#∞Ü«∂Ü«ÚÅ∞
152. =∞~°}˜Oz# "å~°∞ ÖËz =zÛ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) ^Õ=Ùx JOu=∞ „Ѩ=HõÎ Jx ™êHõ∆ º =∞#∞+¨µÖ’¡<Õ Q͉õΩO_® l#∞flÖ’¡ ‰õÄ_® LO\Ï~°∞. D ~Ô O_»∞ =~åæÅÖ’x QÆifi+¨µÅì ∞,
q∞zÛ<å gà◊√¡ #=∞‡~°∞. `«Åa~°∞ã¨∞Å∞, á⁄QÆ~∞° É’`«∞Å∞ Ã+`· å#∞ J_»∞QÆ∞ʼnõΩ =∞_»∞QÆ∞ÖÁ`«∞`Î ∂« ^è~Œ ‡° ã¨O™ê÷Ñ<¨ å
153. "åà◊√¡ =∂\˜=∂\˜H© HÀ~°∞`«∞#fl ã¨∂K«#Å#∞, =∞Ç≤Ï=∞Å#∞ "åi Hõà◊¡ =ÚO^Õ =∂~°æOÖ’ J_»¤O‰õΩÅ∞ ã¨$+≤ìã¨∂Î LO\Ï~°∞.
„áÈQÆ∞KÕã≤<å "å~°∞ qâ◊fiã≤™êÎ~°#fl Éèí~À™ê Ug∞ ÖË^Œ∞. nxH˜ =∞~À ÉèÏ=O Wk: 156. =¸ÅOÖ’ 'Ü«¸Ç‘Ï— J#fl Ѩ^ŒO LѨÜ≥∂yOK«|_çOk. Wk '=ÇπÏÜ«Ú<£— #∞Oz
XHõ"Õà◊ Éèí∂=∞O_»ÅOÖ’x =ã¨∞Î=ÙÅxflO\˜h "åi Z^Œ∞@ fã¨∞‰õΩ=zÛ „Ѩ=HõÎÅ =zÛOk. ~°Ç¨Ï㨺OQÍ K≥¿ÑÊ =∂@#∞ '=ÇπÏÜ«Ú<£— JO\Ï~°∞. JO>Ë D ^Œ∞~å‡~°∞æÅ∞
Ѩ~O° Ѩ~° ã¨`º« |^Œ"ú ∞≥ #ÿ q+¨Ü∞« =∞x "å\˜K`Õ « ™êHõ∆ ºO WÑ≤ÊOz<å "åà◊√¡ qâ◊fiã≤™êÎ~#° fl =∞#∞+¨µÅ#∞, l#∞flÅ#∞ ÃÑ_»„`À=Ѩ\Oì˜ KÕ L^ÕâÌ O◊ `À XO_˘HõiH˜ H˘`«Î H˘`«Î z\ϯÅ∞
Qͺ~°O\© Ug∞ ÖË^Œ∞. W^Õ ÉèÏ"åxflKÕÛ WOH˘Hõ =K«#O ‰õÄ_® Y∞~üP<£Ö’ LOk : <Õ~∞° Ê`«∞O\Ï~°∞. H˘O„Q˘`«Î =ӺǨÅ∞ ~°zã¨∂Î LO\Ï~°∞. =∂Ü«∞ =∂@Å`À U=∂ˆ~Û
''Z=i q+¨Ü∞« OÖ’ h „ѨÉ∞íè =Ù =∂@ x[=∞x ~°∞A=Ù J~ÚáÈ~ÚO^À "åi=ÚO^Œ∞ „Ѩܫ∞`åflÅ∞ KÕã¨∞ÎO\Ï~°∞. g∞~°∞ QÆ=∞xã¨∂Î<Õ LO\Ï~°∞: Ã+·`å#∞ áÈHõ_»Å#∞
Jxfl ~°HÍÅ x^Œ~°≈<åÅ∞ =zÛ<å㨈~ – ÉÏ^è•Hõ~°"≥∞ÿ# tHõ∆#∞ K«qK«∂¿ã=~°‰õÄ "åºÑ≤OѨ*ËÜ«∞@OÖ’ [#∞Å∞ J`«∞º`åûǨxfl „Ѩ^Œi≈™êÎ~°∞. ã¨=∂[OÖ’ K≥_»∞
"å~°∞ qâ◊fiã≤OK«~°∞—— (Ü«¸#∞ãπ – 96, 97). j„Ѷ¨∞QÆu# ÃÑK«ÛiÅ∞¡`«∞Ok.
154. "åi D =∞O‰õΩ`«#"Õ∞ "åiH©–ã¨`«ºã‘fiHÍ~åxH˜ =∞^茺 J_»∞¤QÀ_»QÍ xez=ÙOk.D 157. Ã+·`å#∞ áÈHõ_»Å#∞ J_»∞¤‰õΩx, ã¨=∂[OÖ’ K≥_»∞QÆ∞#∞ ÃÑOz áÈ+≤OKÕ ‰õΩuû`«∞ʼnõΩ
=∞O‰õΩ`«#O, J*Ï˝#O "≥·^˘Åy#@¡~Ú`Õ |Ǩïâß "åiH˜ ã¨`åºã¨`åºÅ∞, Lz`å =Ú‰õΩ„`å_»∞ ayOKÕ â◊H˜Î JÖÏ¡ÇπωõΩ LOk. J~Ú`Õ PÜ«∞# JO^ŒiH© XH˜O`«
#∞z`åÅ∞ J~°O÷ HÍ=K«∞Û. ã¨`º« O J=QÆ`"« ∞≥ #ÿ ѨC_»∞ ^≥=· z`«=Î ∞~Ú`Õ ã¨<å‡~°æ ÉèÏQƺO 'q_»∞Ѩٗ#∞ WKåÛ_»∞. JO^ŒiѨ\Ï¡ ã¨_»eOѨÙÅ "≥·Yix J=ÅOaã¨∂Î L<åfl_»∞.
‰õÄ_® „áêÑ≤ÎOK«=K«∞Û. |Å=O`«OQÍ XHõi ¿ãfiK«Ûù#∞ ǨÏiOK«@O PÜ«∞# q^è•#O HÍ<ÕHÍ^Œ∞. D
155. JOu=∞ ^≥=· „Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O)#∞ F^•~°Û_®xH˜ W=fi|_ç# LѨ=∂<åÅÖ’ ''q_»∞Ѩٗ—Ö’x Bz`«ºO, Ѩ~°=∂~°÷O PÜ«∞#ˆH ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞.
Wk ‰õÄ_® XHõ\ ˜. Ü«∞^•~°÷"Õ∞q∞@O>Ë (F =ÚǨÏ=∞‡^£!) WO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ =zÛ# 158. ™ê^è•~°}OQÍ Ñ¨~°Ö’Hõ rq`«O Ѩ@¡ qâßfiã¨O, #=∞‡HõOÖËx "åˆ~ Ã+·`å#∞
„Ѩ=HõÅÎ O^Œ~∂° [#∞Å KÕ`« kèH¯õ iOK«|_®¤~∞° . ÉÏkèOK«|_®¤~∞° . J~Ú#ѨÊ\˜H© "å~°∞ ^Œ∞„¿+Ê~°}ʼnõΩ „ѨÉèÏq`«∞Öˇ·, "å_»∞ Ѩxfl# =ÅÖ’ ^•~°∞}OQÍ z‰õΩ¯‰õΩO\Ï~°∞.
Uq^èŒOQÍ QÆ∞O_≥ x|ƒ~°O`À, ^è≥·~°ºO`À `«=∞ Ѩxx ã¨*Ï=ÙQÍ KÕã¨∞‰õΩ áÈÜ«∂~À D<å_»∞ Z=iÖ’#~Ú`Õ f~°∞Êk#O Ѩ@¡, JHõ¯_» ã¨=∞iÊOK«|_Õ ÖˇHõ¯Å Ѩ@¡
619 620
6. JÖò J<£P"£∞ ==Å"£
W*심
q∞T
J#fl<å 314 6. JÖò J<£P"£∞ 7=
8= áê~å
114 Uq∞\©, <Õ#∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ H͉õΩO_® 116 (F „Ѩ=HÍÎ!) Éèí∂q∞ÃÑ· x=ã≤OKÕ
WOH˘Hõ <åºÜ«∞xˆ~`‚ #« ∞ "≥`H« ÍÖÏ? Ü«∞^• JkèHõ ã¨OMϺ‰õΩÅ∞ K≥Ñ≤Ê#@∞¡QÍ h=Ù
~å÷xH˜ PÜ«∞# XHõ ã¨OѨÓ~°‚ „QÆO^ä•xfl g∞ =∞ã¨Å∞‰õΩ<åfl=O>Ë "å~°∞ x#∞fl JÖÏ¡ÇπÏ
=^ŒÌ‰õΩ ѨOÑ≤ L<åfl_»∞. JO^Œe q+¨ =∂~°æO #∞Oz JѨ=∂~°æO Ѩ\ ˜ì™êÎ~°∞.
Ü«∂Å∞ ã¨Ê+¨ìOQÍ qѨÙbHõiOK«|_®¤~Ú. "å~°∞ =\˜ì TǨÏÅ#∞ J#∞ã¨i™êÎ~°∞.
"Õ∞=Ú Z=iH˜ „QÆO^äŒO "˘ã¨QÍ"≥∂ Hˆ =ÅO JOK«<åÅ`À =∂\Ï¡_`» å~°∞.163
"åiH˜, D „QÆO^äOŒ h „ѨÉ∞íè =Ù `«~Ñ° Ù¨¶ 117 `«# ^•iÖ’ #∞Oz ÃÑ_»^•i f¿ã
#∞Oz ã¨`«º ã¨"Õ∞`«OQÍ =zÛO^Œ#fl "åÔ~=~À h „ѨÉ∞íè =Ù‰õΩ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. `«#
q+¨Ü«∞O ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. HÍ|\˜ì (F =∂~°Oæ ÃÑ· #_çK"Õ åÔ~=~À ‰õÄ_® PÜ«∞#‰õΩ
„Ѩ=HÍÎ!) #∞=Ùfi â◊OH˜OKÕ"åiÖ’ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞.
KÕiáȉõΩ.159 161. ^≥·"å^ÕâßÅ#∞ =∂~°ÛQÆÅ "å_≥=_»∂ ÖË_»∞. ZO^Œ∞HõO>Ë PÜ«∞xfl q∞Oz# â◊H˜Îâße
115 ã¨`«ºO s`åº, <åºÜ«∞O s`åº h [QÆuÖ’ Z=_»∂ ÖË_»∞.
„ѨÉ∞íè =Ù "å‰õΩ¯ ã¨OѨÓ~°"‚ ∞≥ #ÿ k.160 PÜ«∞# 162. JO>Ë ^•ã¨∞Å =∂@Å#∞ q<Õ"å_»∞, "åà◊§ XH˘¯Hõ¯ Hõ^ŒeHõ#∞ HõxÃÑ@∞ì‰õΩx
"å‰õΩ¯Å#∞ =∂~°ÛQÆÅ"å_≥=_»∂ ÖË_∞» .161 L#fl"å_»∞, "åà◊§ QÆ∞O_≥Ö’¡x QÆ∞@∞ì#∞ ã¨~Ú`«O Ziy#"å_»∞ PÜ«∞#. nx„ѨHÍ~°"∞Õ
PÜ«∞# „Ѩun q<Õ"å_»∞, „Ѩun `≥eã≤# PÜ«∞# "åiH˜ „ѨuѶ¨ÅO „Ѩ™êk™êÎ_»∞.
"å_»∞.162 163. Y∞~üP<£ Kå\˜K≥Ñ≤Ê# D ã¨`«ºO Jxfl HÍÖÏÖ’¡#∂, Jxfl Ü«ÚQÍÖ’¡#∂ x["≥∞ÿ#@∞¡
qâßfiã¨O H©∆}˜ã¨∞Î#fl^À "å~°∞ Ã+·`å#∞ =∂Ü≥∂áêÜ«∂ʼnõΩ Ju ã¨∞Å∞=ÙQÍ =∞#O Hõ#∞Q˘O\ÏO. "Õ~˘HõKÀ@ JÖÏ¡ÇπÏ WÖÏ ÃãÅqKåÛ_»∞ : ''(F „Ѩ=HÍÎ!) h=Ù
QÆ∞~°=Ù`«∞<åfl~°∞. W^˘Hõ "åã¨Î=O. ZO`«QÍ HÀi<å giÖ’ KåÖÏ=∞Ok qâ◊fiã≤OK«~°∞—— (Ü«¸ã¨∞Ñ¶π – 103). nxfl|\˜ì
159. „Ѩ=HõÎ (ã¨) #∞ L^ÕÌtOz WÖÏ K≥|∞`«∞#flѨÊ\˜H©, x*ÏxH˜k PÜ«∞# J#∞K«~° É’^èÑŒ _¨ ^Õ qÕ ∞@O>Ë ã¨`º« OÃÑ,· ã¨<å‡~°Oæ ÃÑ· #_çKÕ "å~°∞ ã¨~fi° ^• H˘kÌ=∞O^Õ LO\Ï~°∞.
ã¨=∂*ÏxH˜ KÕÜ«∞|_ç# LѨ^Õâ◊O. `≥eÜ«∞*ËÜ«∞|_ç# q+¨Ü«∂Å#∞ J=∞Å∞KÕÜ«∞ HÍ|\˜ì ã¨`åºã¨`åºÅ#∞ Z#fl_»∂ JkèHõ – JÅÊã¨OYºÅ P^è•~°OQÍ K«∂_»‰õÄ_»^Œ∞.
‰õΩO_® á⁄^ŒÌã¨Î=∂#O ÖËxáÈx q+¨Ü«∂Å "≥#∞Hõ|_ç ‰õÄÑ‘Å∞ ÖÏQÆ∞`«∂ qÅ∞"≥·# ã¨`åºã¨`åºÅ#∞, ^è~Œ å‡^è~Œ å‡Å#∞ ѨiH˜OK«\ÏxH˜ x`«ºO ^Õ=Ù_»∞ „Ѩ™êkOz# „Ѩ=∂}
HÍÖÏxfl áê_»∞ KÕã¨∞‰õΩ<Õ ã¨O^ÕǨÅ ™êfi=ÚʼnõΩ, J#∞=∂<åÅ JÜ«∞ºÅ‰õΩ Wk xHõëêxfl, w@∞~å~Úx P„â◊~ÚOKåe. U^Õx XHõ ^Œ$HõÊ^ä•xfl XHõ ÃÑ^ŒÌ [#
ÃÇÏK«ÛiHõ ÖÏO\˜k. ã¨=¸Ç¨ÏO J#∞ã¨iã¨∞Î#flO^Œ∞# Jk YzÛ`«OQÍ ã¨`«ºO J~Ú LO@∞O^Œ<À, ÖËHõ
160. ã¨=∂Kå~°O, ã¨OѶ¨∞@#Å q+¨Ü«∞OÖ’ JÖÏ¡ÇπÏ "å‰õΩ¯ ã¨`«º=O`«"≥∞ÿ#kQÍ#∂, XHõ ã≤^•úO`åxfl J=ÅOaOKÕ"å~°∞ H˘kÌ=∞O^Õ L#flO^Œ∞# Jk |Ǩïâß ã¨`«ºO`À
P^ÕâßÅ∞, xˆ~tÌ Hõ xÜ«∞=∂Å q+¨Ü∂« Ö’¡ PÜ«∞# "å‰õΩ¯ ã¨=∞`«fiO`À, ã¨=∞`«∂HõO`À ‰õÄ_»∞‰õΩ#flk HÍ^Œ<À J#∞HÀ=@O á⁄~°ÉÏ@∞. WOHÍ K≥áêÊÅO>Ë k=º Y∞~üP<£Ö’x
‰õÄ_»∞‰õΩ#flkQÍ#∂ LO@∞Ok. PÜ«∞# U P[˝#∞, =∞ˆ~ K«\Ïìxfl „Ѩ*Ï ÉÏǨïà◊ºOÖ’ q=~°}Ï f~°∞#∞|\˜ì ã¨`åºxfl „¿Ñq∞Oz, ã¨<å‡~åæ# #_»∞K«∞‰õΩ<Õ "åi ã¨OYº
„Ѩ"âÕ Ã◊ Ñ\˜<ì å <åºÜ«∞O ^è~Œ å‡Å#∞ ѨÓiÎQÍ ^Œ$+≤Ü
ì ∞« O^Œ∞OK«∞‰õΩx =∞s „Ѩ"âÕ Ã◊ Ñ\Ïì_∞» . `«‰õΩ¯=QÍ<Õ LO@∞Ok. ǨÏnã¨∞ ^•fi~å ‰õÄ_® D q+¨Ü«∂xH˜ ã¨=∞~°÷# Åaè™ÈÎOk.
=∂#= „âıÜ«∞ã¨∞û‰õΩ ^ÀǨÏ^ŒÑ¨_Õ JOâßÅ<Õ PÜ«∞# P^ÕtOKå_»∞. Ö’Hõ"åã¨∞Å JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) D q^èŒOQÍ „Ѩ=zOKå~°∞: ''<å J#∞K«~° ã¨=∂[O
Ü≥∞_»Å ǨxHõ~°OQÍ =∂ˆ~ q+¨Ü«∂Å#∞ "åiOKå_»∞. HÍHõáÈ`Õ =∂#=Ù_»∞ `«# (L=∞‡`ü) 73 =~åæÅ∞QÍ peáÈ`«∞Ok. "å\˜Ö’ XHõ¯QÍ<˘Hõ¯ =~°Oæ =∂„`«"∞Õ ã¨fi~åæxH˜
Jq"ÕHOõ =Å¡<À, Ã+`· å#∞ =ÅÖ’ z‰õΩ¯‰õΩ#flO^Œ∞ =Å¡<À D Ü«∞^•~å÷xfl QÆ∞iÎOK«ÖHË õ áÈ`«∞Ok. q∞ye#=hfl #~°HÍxH˜ áÈ`å~Ú—— ã¨fi~°æOÖ’ „Ѩ"ÕtOKÕ P =~°æO ZÖÏ
áÈ`«∞<åfl_»∞. LO@∞O^À K≥|∞`«∂ PÜ«∞# (ã¨) WÖÏ J<åfl~°∞ : ''P =~°æO ##∂fl, <å
621 622
6. JÖò J<£P"£∞ ==Å"£
W*심
q∞T
J#fl<å 315 6. JÖò J<£P"£∞ 7=
8= áê~å
118 Hõ#∞Hõ JÖÏ¡ÇπÏ P^ÕâßÅÃÑ· g∞‰õΩ Ѩ i Kå_» ∞ Hõ ^ •! QÆ ` « º O`« ~ ° O ÖË x
QÆ#Hõ qâßfiã¨=ÚO>Ë JÖÏ¡ÇÏπ ¿Ñ~°∞ 㨇iO Ѩiã≤`÷ ∞« Ö’¡ Jq ‰õÄ_® („áê}~°H}∆õ HÀã¨O
K«|_ç# [O`«∞=Ù =∂O™êxfl u#O_ç.164 x+≤^Œú [O`«∞=ÙÅ∞ ã¨~Ú`«O) g∞HÀã¨O
119 JÖÏ¡ÇπÏ ¿Ñ~°∞ LK«ÛiOK«|_ç# ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«O J=Ù`å~Ú. "åã¨Î="Õ∞q∞
[O`«∞=Ù =∂O™êxfl g∞~°∞ u#Hõ @O>Ë KåÖÏ=∞Ok U „Ѩ=∂}=¸
áÈ=\ÏxH˜ Jã¨Å∞ HÍ~°}O Uq∞\©? ÖˉΩõ O_®<Õ – `«=∞ HÀiHõÅ P^è•~°OQÍ –
JÖÏ¡ÇπÏ g∞ H˘~°‰õΩ x¿+kèOz# [O`«∞ [#∞Å#∞ ÃÑ_»„`À= Ѩ\ ˜ìã¨∂Î LO\Ï~°∞.
=ÙÅ q=~åÅ#∞165 =ÚO^Œ∞QÍ<Õ ã¨Ê+¨ì xâ◊ÛÜ«∞OQÍ xÜ«∞=∂Å#∞ LÅ¡OѶ≤∞OKÕ
"åix h „ѨÉèí∞=Ù ÉÏQÍ Z~°∞QÆ∞.
„Ñ≤Ü«∞ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å q^è•<åxfl J=ÅOaã¨∞ÎOk—— (J|∂ ^•=Ó^£ : H˜`å|∞ã¨∞û#flÇπÏ–
+¨~Çü ï¨ ã¨∞û#flÇπÏ J^蕺ܫ∞O. ǨÏnã¨∞ <≥O|~°∞ – 4596, ui‡r : H˜`å|∞Öò D=∂<£). 120 g∞~°∞ |Ç≤Ï~°OQÆ áêáêÅ#∂, QÀѨº
164. [O`«∞=Ù#∞ "Õ\Ï_»∞`«∞#flѨC_»∞QÍh, ^•xx l|ÇπÏ KÕã¨∞Î#flѨC_»∞QÍh JÖÏ¡ÇπÏ "≥∞ÿ# áêáêÅ#∞ ‰õÄ_® q_»<å_»O_ç.
<å=∞O QÆ#Hõ LK«ÛiOK«@O [iy LO>Ë P [O`«∞=Ù#∞ xã¨ûOHÀK«OQÍ u#O_ç. áêáêʼnõΩ X_çQÆ>Ëì "åiH˜ Ju `«fi~°Ö’<Õ
J~Ú`Õ P [O`«∞=ÙÅ∞ ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«OQÍ Y~å~°∞ KÕÜ«∞|_ç#"≥· LO_®e. nxfl|\˜ì "å~°∞ KÕã¨∞‰õΩ#fl ^•xH˜ tHõ∆ Ѩ_ç
qk`«=∞ÜÕ∞º^Õ=∞O>Ë +¨sÜ«∞`«∞Ѩ~°OQÍ ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«"≥∞ÿ# J\ì̃ [O`«∞=ÙÅ#∞ l|ÇπÏ f~°∞`«∞Ok.
KÕ¿ã ã¨=∞Ü«∞OÖ’ L^ÕâÌ Ñ◊ Ó¨ ~°fiHõOQÍ JÖÏ¡ÇÏπ ¿Ñ~°∞ (aã≤‡ÖÏ¡ÇÏπ ) 㨇iOK«Háõ È`Õ "å\˜x 121 JÖÏ¡ÇπÏ ¿Ñ~°∞ 㨇iOK«|_»x
u#@O ã¨=∞‡`«O HÍ^Œ∞. J~Ú`Õ l|ÇπÏ KÕ¿ã ã¨=∞Ü«∞OÖ’ =Úã≤¡O =ºH˜Î JÖÏ¡ÇπÏ [O`«∞=ÙÅ#∞ u#HõO_ç. ZO^Œ∞HõO>Ë Wk
¿Ñ~°∞ LK«ÛiOKå_® ÖË^•? J#fl ã¨Oâ◊Ü«∞O U~°Ê_ç`Õ JѨC_ÕO KÕÜ«∂e? JÖÏO\˜ P*’˝Å¡OѶ¨∞# „H˜OkH˜ =ã¨∞ÎOk.166 g∞`À
Ѩiã≤÷u U~°Ê_ç`Õ JÖÏ¡ÇπÏ ¿Ñ~°∞ LK«ÛiOz ^•xx u#=K«∞Û. ǨÏnã¨∞ „ѨHÍ~°O "å^Œ∞ÖÏ_»\ÏxH˜ Ã+·`å#∞Å∞ `«=∞
Ǩτ[`ü P~Úëê (~°.J<£Ç¨ ) ^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O)#∞ D q^èOŒ QÍ J_çQÍ~°∞: ''[#∞Å∞ q∞„`«∞Å#∞ Lã≤Q˘Å∞Ê`«∞O\Ï~°∞.167
=∂ =^ŒÌ‰õΩ =∂O™êxfl (HÍ#∞HõQÍ) fã¨∞‰õΩ=ã¨∞ÎO\Ï~°∞ ("å~°∞ WѨC_çѨC_Õ W™ê¡O XHõ"Õà◊ g∞~°∞ QÆ#Hõ "åix J#∞ã¨iO
ã‘fiHõiOz# Ñ¨Öˇ¡@∂i "åà◊√¡. W™ê¡O QÆ∞iOz, ^•x É’^èŒ#Å QÆ∞iOz "åiH˜
ѨÓiÎQÍ J=QÍǨÏ# ÖË^Œ∞. HÍ|\˜ì) "åà◊√¡ JÖÏ¡ÇπÏ <å=∂xfl LK«Ûiã¨∞Î<åfl~À ÖË^À Kå~°O>Ë g∞~°∞ ‰õÄ_® JÖÏ¡ÇπωõΩ
=∂‰õΩ `≥b^Œ∞.—— ^•xHÍÜ«∞# (ã¨), ''g∞~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ ¿Ñ~°∞ LK«ÛiOz u#O_ç—— Jx ã¨ÇϨ =~°∞eÎ fl HõeÊOz#"å~°∞ (=Ú„+≤‰Ωõ ¯Å∞)
„ѨɒkèOKå~°∞ (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs – [cǨÏ`«∞Öò P~åa J^蕺ܫ∞O. ǨÏnã¨∞ J~ÚáÈ`å~°∞ (*Ï„QÆ`«Î!).
<≥O.5507). JO>Ë ã¨OkQÍúxH˜ Ö’<≥·# ã¨=∞Ü«∞OÖ’ D '~å~Úf— LOk. U q∞#Ǩ q∞ye#=hfl ǨÏÖÏÖò (^è~Œ ‡° ã¨=∞‡`«O)QÍ Ñ¨iQÆ}O˜ K«|_»`å~Ú. WkÖÏ=ÙO_»QÍ
[O`«∞=Ù<≥·<å 'aã≤‡ÖÏ¡ÇπÏ— Jx ѨeH˜ u#=K«Û#flk nx =∞`«Å|∞ ZO`«=∂„`«O x+≤^Œú (ǨÏ~å"£∞) [O`«∞=ÙÅ∞ ‰õÄ_® J`«º=ã¨~° Ѩiã≤÷uÖ’ – „áê}O HÍáê_»∞HÀ=
HÍ^Œ∞. =Úã≤¡OÅ =∞O_ôÅÖ’, =Úã≤¡OÅ ^Œ∞HÍ}ÏÅÖ’ J=∞‡|_Õ =∂Oã¨O ǨÏÖÏÖò \ÏxH˜ – ^èŒ~°‡ ã¨=∞‡`«=∞=Ù`å~Ú.
=∂Oã¨O J~Ú LO@∞O^Œ#fl ÉèÏ=O nx^•fi~å ã¨∞Êùi™ÈÎOk. XHõ"Õà◊ D =∂Oã¨O
166. JO>Ë ^è~Œ ‡° ã¨=∞‡`«"∞≥ #ÿ U [O`«∞=Ù<≥<· å l|ÇπÏ KÕã∞¨ #Î flѨC_»∞ ÖË^• "Õ\Ï_»∞`«∞#flѨC_»∞
Ѩ@¡ ‰õÄ_® ã¨O^ÕǨÏO Hõey`Õ, u<Õ@ѨC_»∞ 'aã≤‡ÖÏ¡ÇπÏ— ѨeH˜ u<åe. L^ÕÌâ◊ºÑ¨Ó~°fiHõOQÍ JÖÏ¡ÇπÏ ¿Ñ~°∞ ѨiîOK«HõáÈ`Õ Jk J^èŒ~°‡OQÍ, ^≥·"å[˝#∞
165. "å\˜ q=~åÅ∞ D ã¨∂~åÖ’<Õ ~åÉ’`«∞<åfl~Ú. WkQÍHõ W`«~° ã¨∂~åÅÖ’, ǨÏnã¨∞Å kèHõ¯iOK«@OQÍ Ñ¨iQÆ}˜OK«|_»∞`«∞Ok. Ǩτ[`ü Wɡfl JÉσãπ (~°l) ‰õÄ_® W^Õ
Ö’#∂ x+≤^Œú [O`«∞=ÙÅ q=~åÅ∞ =KåÛ~Ú. P xs‚`« ǨÏ~å"£∞ [O`«∞=ÙÅ∞ q^èŒOQÍ q=iOKå~°∞. PÜ«∞# (~°l) WÖÏ J<åfl~°∞: ''=∞~°záÈ~Ú#"å_»∞
623 624
6. JÖò J<£P"£∞ ==Å"£
W*심
q∞T
J#fl<å
122 =∞$`«∞_»∞QÍ L#fl XHõ =ºH˜ÎH˜
"Õ∞=Ú rq`«O „Ѩ™êkOz, J`«xH˜ *’ºu
<˘ã¨QÆQÍ, ^•xx ѨÙK«∞Û‰õΩx J`«#∞
[#∞Å =∞^茺 ã¨OK«iã¨∞Î<åfl_»∞. WÖÏO\˜
=ºH˜,Î Hõ\H˜ õ pHõ@Ö¡ ’ ‰õÄ~°∞‰õΩáÈ~Ú "å\˜
#∞O_ç U=∂„`«O |Ü«∞@Ѩ_»ÖËx =ºH˜Î
ÖÏO\˜"å_®?168 W^Õ q^èŒOQÍ ã¨`«º
u~°™ê¯~°∞ʼnõΩ "åi Ѩ#∞Å∞ "åiÔHO`À
JO^Œ"∞≥ #ÿ qQÍ `À™êÎ~Ú.
áêáê`«∞‡_»∞QÍ Ñ¨iQÆ}˜OK«|_»_»∞.—— W=∂"£∞ |∞MÏs Jaè=∞`«O ‰õÄ_® W^Õ. ǨÏ#Ѷ‘
ѨO_ç`«∞Å ^Œ$HõÊ^äŒO ‰õÄ_® W^Õ. HÍx W=∂"£∞ ëêѶ¨~Ú Jaè„áêÜ«∞O `«kƒù#flOQÍ
LOk. Ô~O_»∞ Ѩiã≤÷`«∞Ö’¡#∂ – J`«_»∞ JÖÏ¡ÇπÏ ¿Ñ~°∞#∞ LK«ÛiOK«@O
=∞~°záÈ~Ú<å, ÖËHõ L^ÕâÌ º◊ ѨÓ~°fiHõOQÍ LK«ÛiOK«Háõ È~Ú<å – =Úã≤O¡ KÕ`« l|ÇπÏ
KÕÜ«∞|_ç# [O`«∞=Ù ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«"Õ∞#x W=∂"£∞ ëêѶ¨~Ú Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞.
167. Ã+·`å<£ `«# J#∞OQÆ∞ J#∞K«~°∞Å ^•fi~å, ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å ^•fi~å "åºÑ≤OѨ*Ëã≤#
^Œ∞„+¨ÊKå~°O Wk: ''D =Úã≤¡OÅ∞ ^Õ=Ù_»∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ l|ÇπÏ KÕã≤# (JO>Ë =∞$`«)
[O`«∞=ÙÅ#∞ ǨÏ~å"£∞ (x+≤^OúŒ )QÍ „ѨH\õ O˜ z, `å=Ú l|ÇπÏ KÕã#≤ "å\˜x ǨÏÖÏÖò
(^è~Œ ‡° ã¨=∞‡`«O)QÍ Y~å~°∞ KÕã∞¨ <Î åfl~°∞. WÖÏ KÕã∂¨ Î ÃÑQ· Í `å=Ú JÖÏ¡ÇÏπ #∞ #"Õ∞‡"åà◊§O
Jx K≥ѨC‰õΩO@∞<åfl~°∞.—— nxH˜ ["å|∞QÍ JÖÏ¡ÇπÏ U=∞<åfl_»O>ˆ g∞~°∞ P
=∂Ü«∞Å=∂i Ã+·`å<£ =∞iÜ«Ú J`«x ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å ^Œ∞„¿+Ê~°}ʼnõΩ Ö’#∞HÍHõO_ç.
l|ÇπÏ KÕÜ«∞‰õΩO_®<Õ K«zÛáÈ~Ú# [O`«∞=ÙÅÃÑ· JÖÏ¡ÇπÏ ¿Ñ~°∞ LK«ÛiOѨ|_»Hõ
áÈ=@O =Å¡ "å\˜x u#@O ǨÏÖÏÖò (^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«O) HÍ*ÏÅ^Œ∞ (J~Ú`Õ
ã¨=Ú„^ŒOÖ’x =∞$`« [O`«∞=ÙÅ#∞ =∂„`«O u#=K«∞Û).
168. D PÜ«∞`«∞Ö’ JÖÏ¡ÇÏπ Jqâßfiã≤x =∞$`«∞x (xs˚q)QÍ#∂, qâßfiã≤x „|uH˜L#fl"åx
(ã¨rq)QÍ#∂ Jaè=i‚OKå_»∞. ZO^Œ∞HõO>Ë Jqâßfiã≤ ZšѨC_»∂ Jqâßfiã¨=∞<Õ
JO^èŒHÍ~° Ö’Ü«∞Ö’¡ `«KåÛ_»∞`«∂, "å\˜#∞O_ç |Ü«∞@Ѩ_»ÖˉõΩO_® LO\Ï_»∞.
`«`Ê« eù `«OQÍ J`«_∞» q<åâßxH˜, Ѩ~åÉè"í åxH˜ QÆ∞~°=Ù`å_»∞. HÍQ͆ qâßfiã≤ ǨÏ$^ŒÜ∂«
xH˜ JÖÏ¡ÇπÏ D=∂<£ (qâßfiã¨O) ^•fi~å r=O áÈ™êÎ_»∞. `«^•fi~å J`«xH˜ r=#
=∂~åæÅ∞ ã¨Ê+¨ìOQÍ HõxÑ≤™êÎ~Ú. `«#‰õΩ ™êѶ¨Åº ÉèÏQƺO ÅaèOKÕ ÉÏ@Ö’ J`«_»∞
#_»záÈ`å_»∞. D q+¨Ü«∞"Õ∞ „H˜Ok PÜ«∞`«∞ÅÖ’ ‰õÄ_® K≥ѨÊ|_çOk : ''JÖÏ¡ÇπÏ
qâ◊fiã≤Oz# "åiH˜ ã¨O~°Hõ∆‰õΩ_»∞. PÜ«∞# "åix pHõ@¡Ö’ #∞Oz "≥Å∞QÆ∞ Ö’xH˜
625
316 6. JÖò J<£P"£∞ 7=
8= áê~å
123 W^Õ q^èOŒ QÍ "Õ∞=Ú „Ѩu Ѩ@} ì O
Ö’#∂ JHõ¯_ç ã¨~åÌ~∞° Å<Õ JѨ~å^è•Å‰õΩ
X_çQ>Æ "ìË å~°∞QÍ KÕâß=Ú – JHõ¯_» "å~°∞
`«=∞ Ѩ<åflQÍÅ∞ Ѩ#fl\ÏxH˜!169 "åã¨"Î å
xH˜ "å~°∞ `«=∞#∞ `å"Õ∞ =OzOK«∞‰õΩO
@∞<åfl~°∞. HÍx "åiH˜ P ã¨OQÆu
`≥eÜ«∞@O ÖË^∞Œ .170
124 "åi =^ŒÌ‰õΩ U^≥·<å ã¨∂K«# =zÛ
#ѨC_»∞, ''^≥·=„Ѩ=HõÎʼnõΩ W=fi|_ç#^Õ
=∂‰õÄ W=fi|_»#O`«=~°‰õÄ171 "Õ∞=Ú
fã¨∞‰õΩ=™êÎ_»∞. HÍQ͆ Jqâßfiã¨∞Å ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞ Ã+·`å#∞Å∞. "åà◊√¡ Jqâßfiã¨∞Å#∞
"≥Å∞QÆ∞Ö’ #∞Oz pHõ@¡Ö’xH˜ fã¨∞‰õΩáÈ`å~°∞—— (JÖò |Y~° – 257). ''D Ô~O_»∞
=~åæÅ "åi LѨ=∂#O Wk : XHõ_∞» QÆ∞_ç"¤ å_»∞, K≥q\˜"å_»∞. =∞~˘Hõ_∞» Hõà√◊ #¡ fl"å_»∞,
q#QÆeˆQ"å_»∞. "åi^ŒÌ~°∂ ã¨=∂#∞Ö∫`å~å?—— (Ǩ˙^£ – 24).
''JO^èŒ∞_»∞, K«∂_»QÆeˆQ"å_»∂ ã¨=∂#∞Å∞ HÍÖË~°∞. JO^èŒHÍ~åÅ∂–HÍOu XHõ\ ˜
HÍÖË=Ù. K«Å¡^Œ<åxflKÕÛ h_» – =∞Å=∞ÖÏ =∂_ÕÛ ZO_® XˆH q^èŒOQÍ LO_»=Ù.
„|uH˜ L#fl"å~°∂ – K«xáÈ~Ú#"å~°∂ ã¨=∂#∞Å∞ HÍÖË~°∞—— (á¶êu~ü :19–22).
169. PÜ«∞`«∞Ö’ 'JHÍa~°— Jx LOk. Wk 'JH±|~ü—‰õΩ |Ǩï=K«#O. JO>Ë 'ÃÑ^ŒÌ"å~°∞—
Jx J~°÷O. WHõ¯_» ÃÑ^ŒÌ"å~°O>Ë Jqâßfiã¨∞Å, Jq^èÕÜ«ÚÅ ã¨~åÌ~°∞Å∞ Jx ÉèÏ=O.
ZÅ¡ÑC¨ _»∂ gàı§ „Ѩ=HõÅÎ , ã¨`º« ã¨O^Õâ‰◊ Ωõ Å =∂~°Oæ Ö’ „Ѩ^•è # J=~À^èOŒ QÍ LO\Ï~°∞.
™ê=∂#º [#∞Å∞ ˆH=ÅO D 'JÜ«∞º"å~°¡— "≥#Hõ LO\Ï~°∞. JO^Œ∞ˆH WHõ¯_»
[#™ê=∂<åºxfl QÆ∞iOz „Ѩ™êÎqOK«‰õΩO_® D JÜ«∞º"å~°¡<Õ „Ѩ`ÕºHõOQÍ „Ѩ™êÎqO
K«@O [iyOk. JnQÍHõ WÖÏO\˜ "åà◊√¡ ™ê^è•~°}OQÍ JkèHÍ~° =∞^•O^èŒ∞Å∞,
Pã‘Î JO`«ã¨∞ÎÅ∞ Hõey=ÙO_Õ |_®~ÚHÀ~°∞Å∞ J~Ú LO\Ï~°∞. ã¨=∂[OÖ’ `«=∞
'„Ѩ`ÕºHõ „ѨuѨuΗ ã¨=∞ã≤áÈÜÕ∞ÖÏ KÕ¿ã U ã¨`«º^èŒ~°‡ L^Œº=∞O "≥Ú^ŒÖˇ·<å ^•xfl
PkÖ’<Õ J}z"ÕÜ«∞\ÏxH˜ Ѩ_»~åxáê@∞¡ Ѩ_»`å~°∞. ^Œ∞+¨ìѨ<åflQÍÅ∞ Ѩ#∞fl`å~°∞.
(D JOâ◊"Õ∞ ã¨ÉÏ ã¨∂~åÖ’x 31–33 PÜ«∞`«∞ÅÖ’, AMò~°∞Ѷπ ã¨∂~åÖ’x 23=
=K«#OÖ’, #∂ÇπÏ ã¨∂~åÖ’x 22= "åHõºOÖ’ ‰õÄ_® K«iÛOK«|_çOk).
170. JO>Ë "åi ‰õΩ\˜Å hu Ü≥ÚHõ¯ K≥_»∞ Ѩ~°º=™ê#O, "åi J#∞OQÆ∞ J#∞K«~°∞Å
áêѨO ‰õÄ_® "åà◊§ <≥ugÎ ∞^Õ Ñ¨_∞» `«∞Ok. (=∞ixfl q=~åÅÔH· J<£H|õ ∂`ü ã¨∂~åÖ’x
13= PÜ«∞`«∞#∞, J<£ #ÇπÏ¡ ã¨∂~åÖ’x 25= PÜ«∞`«∞#∞ ‰õÄ_® K«∂_»O_ç).
626
6. JÖò J<£P"£∞ ==Å"£
W*심
q∞T
J#fl<å 317 6. JÖò J<£P"£∞ 7=
8= áê~å
qâ◊fiã≤OKÕkÖË^Œ∞—— Jx "å~°∞ JO\Ï~°∞. 127 "åi H˘~°‰õΩ "åi „ѨÉèí∞=Ù =^ŒÌ
`«# ^Ò`åºxfl Z=iH˜ JO^Œ*ËÜ«∂Ö’172 âßOu xÅÜ«∞O LOk. "åi =∞Oz
JÖÏ¡ÇπψH ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. Ju `«fi~°Ö’<Õ Ñ¨#∞Å =¸ÅOQÍ175 JÖÏ¡ÇπÏ "åiH˜
JѨ~å^èŒ∞Å∞ JÖÏ¡ÇπÏ =^ŒÌ‰õΩ KÕ~°∞‰õΩx ~°H‰∆õ Ωõ xQÍ xÅ∞™êÎ_∞» .
Ѩ~åÉèí"åhfl, `«=∞ ^Œ∞+¨ìѨ<åflQÍʼnõΩ 128 JÖÏ¡ÇπÏ "å~°O^Œih ã¨g∞HõiOKÕ
QÍ#∞ Hõiî<åu Hõiî#"≥∞ÿ# tHõ∆#∞ J#∞Éèí
q™êÎ~∞° . ~ÀA, ''F l<åfl`«∞ =sæÜ«ÚÖÏ~å! g∞~°∞
=∞#∞+¨µÖ’¡x KåÖÏ=∞Okx g∞"å~°∞QÍ
125 Hõ#∞Hõ JÖÏ¡ÇπÏ, `å#∞ ã¨<å‡~°æ KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl~°∞——176 Jx JO\Ï_»∞. JѨC_»∞
ÉèÏQƺO „Ѩ™êkOK«^ŒÅz# =ºH˜Î "åi`À ã¨O|O^è•Å∞ ÃÑ@∞ì‰õΩx L#fl
ǨÏ$^ŒÜ«∂xfl W™ê¡O H˘~°‰õΩ qѨC`å_»∞. =∞#∞+¨µÅ∞ WÖÏ JO\Ï~°∞: ''=∂ „ѨÉèí∂!
JÖψQ `å#∞ JѨ=∂~åæ# =kÖËÜ«∞ "Õ∞=Ú XO_˘Hõi ^•fi~å ÅaÌ á⁄Ok#
^ŒÅz# =ºHÎ̃ ǨÏ$^ŒÜ«∂xfl PHÍâßxÔHˆH¯ ã¨OQÆu x["Õ∞.177 Z@ìˆHʼnõΩ h=Ù =∂
"åxÖÏQÍ173 ‰õΩOzOѨ*Ë™êÎ_»∞. D
q^èŒOQÍ JÖÏ¡ÇπÏ qâ◊fiã≤OK«x "åiH˜ ‰õÄ~°∞‰õΩáÈÜÕ∞ÖÏ KÕ™êÎ_»∞. PÜ«∞`«∞Ö’ 'i*òãπ— J<Õ Ñ¨^ŒO „ѨÜ≥∂yOK«|_çOk.
=∂e<åºxfl JO@QÆ_`» å_»∞.174 i*òû JO>Ë =∂e#ºO, Jâ◊√^Œú`«, tHõ∆, Ã+·`å<£ Ñ‘_»# J#fl J~å÷Å∞ =™êÎ~Ú.
175. JO>Ë „áêѨOzHõ rq`«OÖ’ u~°™ê¯~°O, =∂~°æ„Éèí+¨ì`«, JѨ=∂~åæÅ #∞Oz `«=∞#∞
126 W^Õ h „ѨÉèí∞=Ù Ü≥ÚHõ¯ HÍáê_»∞‰õΩx ~°∞A=∂~°æOÃÑ· Ѩܫ∞xOz# qâßfiã¨∞ʼnõΩ Ѩ~°Ö’Hõ rq`«OÖ’ JÖÏ¡ÇπÏ
~°∞A=∂~°æO. LѨ^Õâßxfl ã‘fiHõiOKÕ"åi âßOu xÅÜ«∂xfl ˆH\Ï~Ú™êÎ_»∞. "åiѨ@¡ JÖÏ¡ÇπÏ „Ѩã¨#∞fl_»=Ù`å_»∞. "åix
HÀã¨O "Õ∞=Ú D PÜ«∞`«∞Å#∞ ã¨Ê+¨ìOQÍ Jq∞`«OQÍ W+¨ìѨ_»`å_»∞. "åiH˜ JO_»QÍ xÅ∞™êÎ_»∞.
q_»=∞~°z K≥áêÊ=Ú. 176. JO>Ë =∂#=ÙÖ’¡x XHõ ÃÑ^ŒÌ =~åæxfl g∞~°∞ ã¨<å‡~°æO #∞Oz `«Ñ≤ÊOz g∞
171. JO>Ë `«=∞ =^Œ‰Ì Ωõ ‰õÄ_® l„|~¸Öò =O\˜ ^≥=· ^Œ∂`«Å∞ ~å"åe, `«=∞‰õΩ ^≥=· „Ѩ=HÍÎ J#∞Ü«∂Ü«ÚÅ∞QÍ KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. D q+¨Ü«∞"Õ∞ JÖÏ¡ÇπÏ Ü«∂ã‘<£ ã¨∂~åÖ’ ‰õÄ_®
Ѩ^Œq`À ã¨`«¯iOKåe J#flk "åi =∂@Ö’¡x JO`«~å~°÷O. „Ѩ™êÎqOKå_»∞. PÜ«∞# WÖÏ ÃãÅqKåÛ_»∞: ''F P^ŒO ã¨O`«u"å~°ÖÏ~å! Ã+`· å#∞#∞
172. „Ѩ=HõQÎ Í Z=ix Z#∞flHÀ"åÖ’, D QÆ∞~°∞`«~° ÉÏ^躌 `«#∞ x~°fiiÎOKÕ Ü≥∂Qƺ`« Z=iÖ’ ѨÓlOK«=^ŒÌh, "å_»∞ g∞‰õΩ |Ç≤Ï~°OQÆ â◊„`«∞=h, g∞~°∞ <å ^•ã¨ºO =∂„`«"Õ∞
LO^À JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. ZO^Œ∞HõO>Ë PÜ«∞# q"ÕHõã¨OѨ#∞fl_»∞. JO^Œ∞ˆH KÕÜ«∂Åh, W^Õ ã¨Ô~·# =∂~°æ=∞h <Õ#∞ g∞‰õΩ `åH©^Œ∞ KÕÜ«∞ÖË^•? D Ã+·`å#∞
PÜ«∞# =∞Hͯ֒x JkèHÍ~° =∞^•O^è∞Œ ʼnõΩ |^Œ∞Å∞ J|∞ÌÖÏ¡ÇÏπ Pq∞<å ^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ g∞Ö’x XHõ ÃÑ^ŒÌ =~åæxfl ÃÑ_»„`À= Ѩ\ ˜ìOKå_»∞. J~Ú<å g∞~°∞ „QÆÇ≤ÏOK«ÖËHõ
Hõey# Ѩل`«~°`åflxfl, "≥Ú^Œ\ ˜ #∞OKÕ J<å^èŒÅ‰õΩ JÉèÏQÆ∞ºÅ‰õΩ, JQÆ`«ºÑ¨~°∞ʼnõΩ áÈÜ«∂~å?—— (Ü«∂ã‘<£ : 60 – 62).
ÃÑxflkèÖÏ xez# x~å_»O|~° rqx „Ѩ=HõÎQÍ xÜ«∞q∞OKå_»∞. 177. WO`«H© l#∞flÅ∞–=∂#=ÙÅ∞ XO_˘Hõi ^•fi~å á⁄Ok# ÅaÌ Uq∞\©? nxH˜ Ô~O_»∞
173. JO>Ë =∞x+≤ ZO`«QÍ |ÖÏxfl ‰õÄ_»QÆ@∞ìH˘x „Ѩܫ∞uflOz<å PHÍâßÅÃÑ·H˜ ZÖÏ ÉèÏ"å~å÷Å∞ K≥ѨÊ|_®¤~Ú. XHõ\ ˜ : l#∞flÅ∞ =∂#=ÙÅ ^•fi~å ÅaÌ á⁄O^Œ_»=∞O>Ë
ZHõ¯ÖË_À JÖψQ =∞#ã¨∞Å∞ ‰õΩOzOK«∞‰õΩáÈ~Ú# =º‰õΩÅÎ Ö’ UHõ^"·≥ å~å^è#Œ (`ÒÇ‘Ï^£) "å~°∞ =∂#=Ùefl `«=∞ J#∞Ü«∂Ü«ÚÅ∞QÍ KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl~°∞. "åi^•fi~å `«=∞ L^ÕâÌ ßºÅ#∞
qâßfiã¨O (D=∂<£) *Á~°|_»ÖË=Ù. XHõ"Õà◊ JÖÏ¡ÇπÏ "åi ǨÏ$^ŒÜ«∞ Hõ"å\ÏÅ#∞ <≥~"° ~Õ ∞° Û‰õΩ<åfl~°∞. =∂#=ÙÅ∞ l#∞flÅ ^•fi~å ÅaÌá⁄O^Œ_=» ∞O>Ë J~°O÷ – Ã+`· å#∞Å∞
`≥i¿ãÎ Jk "Õˆ~ q+¨Ü«∞O. K≥_»∞ Ѩ#∞Å#∞ =∞#∞+¨µÅ‰õΩ JO^Œ"≥∞ÿ#qQÍ, =∞<ÀǨÏ~°"≥∞ÿ#qQÍ JxÑ≤OKÕÖÏ
174. JO>Ë ^Õ=Ù_»∞ "åi =∞#ã¨∞Å#∞ ‰õΩOzOѨ*ãË #≤ >Ë,¡ "åix u~°™ê¯~° ÉèÏ=Ѩ٠~˘K«∞ÛÖ’ KÕâß~°∞. `«`«Êùe`«OQÍ =∞#∞+¨µÅ∞ "å\˜"≥·Ñ¨Ù‰õΩ "åº"≥∂Ç≤Ï`«∞Öˇ·, P ~°™ê™êfi^Œ#Ö’
627 628
6. JÖò J<£P"£∞ ==Å"£
W*심
q∞T
J#fl<å 318 6. JÖò J<£P"£∞ 7=
8= áê~å
HÀã¨O x~å÷iOz# QÆ_»∞=Ù‰õΩ178 "Õ∞=Ú 130 F l<åfl`«∞ =∞iÜ«Ú =∂#=
KÕ~°∞‰õΩ<åfl=Ú.—— JѨC_»∞ JÖÏ¡ÇπÏ WÖÏ =sæÜ«ÚÖÏ~å! Uq∞\©, <å P^ÕâßÅ#∞
JO\Ï_»∞ : ''WHõ #~°Hõ"Õ∞ g∞ JO^Œi g∞‰õΩ q_»=∞~°z K≥¿ÑÊ, D<å\˜ D k#O
x"å㨠ã¨Å÷ O. JO^Œ∞Ö’<Õ g∞~°∞ HõÅHÍÅO QÆ∞iOz q∞=∞‡efl ÃÇÏK«ÛiOKÕ „Ѩ=HõÎÅ∞
Ѩ_ç LO\Ï~°∞. J~Ú`Õ JÖÏ¡ÇÏπ U^Œ~Ú<å ã¨fiÜ«∞OQÍ g∞#∞O_Õ g∞ =^ŒÌ‰õΩ
`«e¿ãÎ Jk "Õˆ~ q+¨Ü«∞O——179 xã¨ûO ~åÖË^•?181 (Jx JÖÏ¡ÇπÏ `«~°Ñ¶¨Ù#
^ÕÇϨ OQÍ h „ѨÉ∞íè =Ù q"ÕHõ ã¨OѨ#∞fl_»∞, „ѨtflOK«|_ç#ѨC_»∞), ''J=Ù#∞ =KåÛ~°∞.
*Ï˝#=O`«∞_»∞. =∂‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ ã¨fiÜ«∞OQÍ "Õ∞"Õ∞
129 D q^èŒOQÍ H˘O^Œ~°∞ ^Œ∞~å‡ ™êHõ∆ ºq∞ã¨∞Î<åflO—— Jx JO\Ï~°∞.
~°∞æÅ#∞ (HÍѶ≤~°¡#∞) "Õ∞=Ú – "å~°∞ „áêѨOzHõ rq`«O "åix "≥∂™êxH˜ QÆ∞i
KÕã¨∞‰õΩ#fl Hõ~°‡Å HÍ~°}OQÍ – =∞i KÕã≤Ok. `å=Ú u~°™ê¯~°∞ÅÜ«∂º=∞#fl
H˘O^ŒiH˜ ã¨xflÇ≤Ï`«∞Å∞QÍ KÕ™êÎ=Ú.180 ã¨OQÆux QÆ∞iOz "å~°∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ
z‰õΩ¯‰õΩáÈÜ«∂~°∞. Ô~O_À J~°÷O : Ã+·`å#∞Å, l<åfl`«∞Å ^•fi~å '*’㨺O— ~°∂ѨOÖ’ ™êHõ∆ ºq∞™êÎ~∞° .182
"åºÑ≤OѨ*ËÜ«∞|_Õ q+¨Ü«∂Å#∞ =∞#∞+¨µÅ∞ x[=∞x ^èŒ$gHõiã¨∂Î, "å\˜x
J#∞ã¨iOK«™êQÍ~°∞. D q^èOŒ QÍ l<åfl`«∞Å∞ =∞#∞+¨µÅ#∞ Jq"Õ‰Ωõ efl KÕã,≤ "åix ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩÅ∞QÍ KÕâß"≥∂ J^Õq^èŒOQÍ ^Œ∞~å‡~°∞æŠѨ@¡ =º=Ǩ~°O KÕ™êÎ=Ú. JO>Ë
`«=∞ ™êfi~°÷„ѨÜ≥∂[<åÅ HÀã¨O "å_»∞‰õΩ<åfl~°∞. WHõ =∞#∞+¨µÅ∞ l<åfl`«∞Å ^•fi~å XHõ ^Œ∞~å‡~°∞æ}˜‚ =∞~À ^Œ∞~å‡~°∞æxH˜ JѨÊy™êÎ=Ú. ^Œ∞~å‡~°∞æÖ’¡ XHõ_»∞ WOH˘Hõ_çÃÑ·
á⁄Ok# ÅaÌ Uq∞@O>Ë l<åfl`«∞Å∞ K≥¿ÑÊ HõÅ¡ÉÁe¡ Hõ|∞~°¡#∞ qx =∂#=ÙÅ∞ „ѨfHÍ~°O f~°∞Û‰õΩO@∂ LO\Ï_»∞.
H˘O^Œ~°∞ P#O^ŒO`À Ѩ~°=tOz áÈÜÕ∞"å~°∞. =∞iH˘O^Œ~°∞ *’ºu+¨µºÅ∞, 181. ^≥=· ^Ò`«ºO (i™êÅ`ü), „Ѩ=HÍΠѨ^qŒ (#|∞=fi`ü) q+¨Ü∞« OÖ’ l<åfl`«∞Å∞ =∂#=Ù
™ÈkK≥¿ÑÊ"å~°∞ D =∂@Å#∞ `«=∞ „áêѨOzHõ „ѨÜ≥∂[<åÅ HÀã¨O LѨÜ≥∂yOK«∞ ʼnõΩ Ö’|_ç L<åfl~°∞. l<åfl`«∞ÅÖ’ "Õ~∞° QÍ ^≥=· „Ѩ=HõÅÎ ∞ ~åÖË^∞Œ . J~Ú`Õ ^≥=· „Ѩ=HõÅÎ
‰õΩ<Õ"å~°∞.
ã¨O^Õâßxfl `«=∞ =~åæxH˜ JO^Œ*ãË ,≤ "åix "Õ∞ÖÁ¯e¿Ñ "å~°∞ l<åfl`«∞ÅÖ’ LO\Ï~°∞.
178. JO>Ë „áêѨOzHõ rq`«OÖ’ "Õ∞=Ú x~åHõiã¨∂Î LO_Õ f~°∞Êk#O Z@ìˆHʼnõΩ J~Ú`Õ =∞#∞[ *ÏuHõ<åfl =ÚO^Œ∞ #∞OKÕ l#∞flÅ LxH˜ LO_»@O =Å¡ "åi
~å<Õ=zÛOk. ^•xH˜ ã¨=∂^è•#OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ, ''=∞Ô~·`Õ #~°HÍyflH˜ PǨïu J=O_ç. =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO HÀã¨O ‰õÄ_® "åiÖ’ #∞Oz „Ѩ=HõÎ L^ŒƒùqOz LO_»=K«∞Û,
J^Õ g∞‰õΩ `«y# ™ê÷#O—— Jx JO\Ï_»∞.
J@∞Ñ≤=∞‡@ P^ŒO (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) „ѨÉqíè Oz# `«~∞° "å`« l#∞flÅ∞ =∂#= „Ѩ=HõÅÎ ‰õΩ
179. Jqâßfiã¨∞Å#∞ âßtfi`«"≥∞ÿ# #~°Hõ tHõ∆‰õΩ QÆ∞iKÕÜ«∂Å#fl^Õ ^Õ=Ùx „Ѩ}ÏoHõ. k=º Ö’|_ç =∞ã¨Å∞‰õΩx LO\Ï~°#fl ÉèÏ=# ‰õÄ_® LOk. "≥Ú`«gÎ ∞‡^Œ JOu=∞ ^≥=· „Ѩ=HõÎ
Y∞~üP<£Ö’ =∂\˜=∂\˜H© PÜ«∞# D Ѩi}Ï=∂xfl „Ѩ™êÎqã¨∞<Î åfl_»∞. D q+¨Ü∞« OÖ’ (ã¨Jã¨O) QÍi ã¨O^Õâ◊O =∂#=ÙÅ∞, l#∞flÅO^Œih L^ÕÌtOzO^Œ#fl q+¨Ü«∞OÖ’
Z=~°∂ ã¨OkQÍúxH˜ Ö’#∞ HÍ#=ã¨~O° ÖË^∞Œ . PÜ«∞# u~°∞QÆ∞ÖËx JkèHÍ~°O HõÖ"å_»∞. =∞@∞‰õΩ ã¨O^ÕǨxH˜ P™ê¯~°O ÖË^Œ∞.
PÜ«∞# U ã¨=∞Ü«∞OÖ’#~Ú<å, U JѨ~åkè#~Ú<å #~°HõO #∞Oz |Ü«∞\˜H˜
fÜ«∞^Œe¿ãÎ, fÜ«∞QÆÅ_»∞ ‰õÄ_®. PÜ«∞xfl D x~°‚Ü«∞O ÔQ·H˘#‰õΩO_® J_»¤yOKÕ 182. Ǩτ+π "≥∞ÿ^•#OÖ’ Jqâßfiã¨∞Å∞ ÃщõΩ¯ ¿Ñ¡@∞Å∞ Ѷ≤~å~Ú™êÎ~°∞. XHÀ¯™êi `å=Ú
"å~°∞ ‰õÄ_® Z=~°∂ ÖË~°∞ (Sã¨~°∞`«Îá¶êã‘~ü). =Ú„+≤‰õΩ¯ÅO HÍ=∞x JO\Ï~°∞ (JÖò J<£P"£∞–23). XHÀ¯™êi "å~°∞ `«=∞
180. JO>Ë #~°HõOÖ’ "å~°∞ Ѩ~°ã¨Ê~°O ^ŒQÆæ~°QÍ LO\Ï~°x J~°÷=∞=Ù`ÀOk. nxH˜ =∞~À JѨ~å^è•xfl XѨCHÀ=@O q<å =∂~åæO`«~°O LO_»^Œ∞. D PÜ«∞`«∞Ö’ ‰õÄ_®
ÉèÏ=O Uq∞@O>ˆ U q^èOŒ QÍ#~Ú`Õ l#∞flefl–=∂#=Ùefl XO_˘Hõi ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞QÍ, "å~°∞ `«=∞ `«Ñ¨C#∞ XѨC‰õΩO\Ï~°x K≥ѨÊ|_çOk.
629 630
6. JÖò J<£P"£∞ ==Å"£
W*심
q∞T
J#fl<å 319 6. JÖò J<£P"£∞ 7=
8= áê~å
131 ZO^Œ∞HõO>Ë, h „ѨÉèí∞=Ù U ã‘=∞#∞ 134 g∞‰õΩ "åQÍÌ#O K≥Ü«∞º|_»∞`«∞#flk
‰õÄ_® JHõ¯_ç „Ñ¨[Å∞ (ã¨`åºã¨`åºÅ∞) =Ú=∂‡\˜H© =zÛf~°∞ÎOk. g∞~°∞
`≥Å∞ã¨∞HÀ‰õΩO_® L#fl ã≤÷uÖ’ – "åi (JÖÏ¡ÇπÏ#∞) Jâ◊‰õΩÎ}˜‚ KÕÜ«∞ÖË~°∞.187
u~°™ê¯~°"≥·Yi =¸ÅOQÍ <åâ◊#O 135 F „Ѩ=HÍÎ! "åiH˜ WÖÏ K≥ÑC¨ : ''F
KÕÜ∞« _»∞.183 <å *Ïu „Ѩ[ÖÏ~å! g∞ Ѩx g∞~°∞
132 „Ѩu XHõ¯iH© "åi PK«~°}Å#∞ KÕÜ∞« O_ç. <å Hõ~"ΰ åºxfl <Õ#∞ <≥~"° ~Õ ∞° ã¨∂Î
|\˜ì JO`«ã¨∞ÎÅ∞ Åaè™êÎ~Ú. h „ѨÉèí∞=Ù LO\Ï#∞.188 D Ö’HõOÖ’ "Õ∞Öˇ·#
"åi Ѩ#∞Å q+¨Ü«∞OÖ’ J*Ï„QÆ`«ÎQÍ Ñ¨i}Ï=∞O Z=iH˜ K≥O^Œ∞`«∞O^À
ÖË_∞» .184 `«fi~°Ö’<Õ g∞‰õΩ `≥eã≤áÈ`«∞Ok.
133 WOHÍ h „ѨÉèí∞=Ù U JHõ¯~å J<åºÜ«∂xH˜ áêÅÊ_Õ"å~°∞ xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
ÖËx"å_»∞, HõxHõiOKÕ"å_»∞.185 PÜ«∞# Z#fl\˜H© ™êѶ¨ÅºO á⁄O^ŒÖË~°∞.——189
QÆ#Hõ `«ÅK«∞‰õΩO>Ë g∞ JO^Œih ѨÓ~°fiO J<ÕHõ *Ï`«∞Å#∞ – `«Ñ¨C JHõ∆~åxfl K≥i¿Ñã≤#>Ë¡ – K≥i¿Ñã≤ "å\˜ ™ê÷#OÖ’
`«∞^Œ=Ú\˜ìOz, q∞=∞‡efl "Õ~˘Hõ =Oâ◊O H˘`«Î *Ï`«∞Å#∞ fã¨∞‰õΩ=KåÛ_À J^Õq^èŒOQÍ WѨC_»∞ q∞=∞‡efl ã¨=¸ÅOQÍ
#∞Oz ѨÙ\˜ìOz#>Ë¡, g∞ ™ê÷#OÖ’ `å#∞ x~°∂‡eOz g∞ ™ê÷#OÖ’ WOH˘Hõ *Ïux fã¨∞‰õΩ ~åQÆÅ_»∞. "å~°∞ g∞ÖÏO\˜ QÆifi+¨µÖì ·ˇ
HÀi#"åix =ã≤OѨ*™Ë êÎ_∞» .186 LO_»~°∞. (=∞ixfl q=~åÅ HÀã¨O J<£ x™ê ã¨∂~åÖ’x 133= PÜ«∞`«∞#∞,
183. JO>Ë – ^Õ=Ù_»∞ qq^èŒ *Ï`«∞Å =^ŒÌ‰õΩ `«# „Ѩ=HõÎÅ#∞ ѨOÑ≤, ^èŒ~å‡^èŒ~å‡Å#∞ W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ ã¨∂~åÖ’x 20= PÜ«∞`«∞#∞, á¶êu~ü ã¨∂~åÖ’x 15 – 17 PÜ«∞`«∞Å#∞,
ã¨Ê+¨ìOQÍ É’kèOK«#O`«=~°‰õÄ P *Ï`«∞ÅÃÑ· `«# tHõ∆#∞ J=`«iOѨ*ËÜ«∞_»∞. D =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) ã¨∂~åÖ’x 38= PÜ«∞`«∞#∞ K«∂_»O_ç).
q+¨Ü∞« "Õ∞ ã¨∂~Ô á¶êu~üÖ’x 24= PÜ«∞`«∞Ö’, ã¨∂~Ô J<£ #ÇπÏÖ¡ ’x 26= PÜ«∞`«∞Ö’, 187. "åQÍÌ#O KÕÜ∞« |_»∞`«∞#flk Uq∞\© JO>Ë J^Õ '„ѨàÜ ◊ ∞« k#O.— g∞~°∞ ^Õ=Ù}˜‚ Jâ◊‰Ωõ }Î ‚˜
ã¨∂Ô~ |h W„™ê~¸ÖòÖ’x 15= PÜ«∞`«∞Ö’, ã¨∂Ô~ =ÚÖò¯Ö’x 8, 9 PÜ«∞`«∞ÅÖ’ KÕÜ∞« ÖË~∞° JO>Ë, PÜ«∞# q∞=∞‡efl =∞e™êi ÖËÑ@ ¨ O `«^ºŒä O. D Ѩx K≥Ü∞« º‰õΩO_®
‰õÄ_® JÖÏ¡ÇπÏ qâ◊nHõiOKå_»∞. g∞Ö’ Z=~°∂ PÜ«∞xfl PѨÖË~°∞. g∞~°∞ =∞\˜ìÖ’ Hõeã≤, ‰õΩo§ Hõ$tOzáÈ~Ú<å,
184. =∂#=ÙʼnõΩ, l#∞flʼnõΩ "åi PK«~°}Å#∞ |\˜ì `«~°QÆ`«∞Å∞, ˆH@ysÅ∞ QÍeÖ’, h\˜Ö’ g∞~°∞ H˘@∞ì‰Ωõ áÈ~Ú<å PÜ«∞# q∞=∞‡efl Ü«∞^è•~°∂ѨOÖ’ „|uH˜Oz
x~å÷iOK«|_»`å~Ú. nx^•fi~å J=QÆ`«=∞ÜÕ∞º WOH˘Hõ q+¨Ü«∞"Õ∞q∞@O>Ë xÅɡ_»`å_»∞.
=∂#=ÙÖÏ¡QÍ<Õ l<åfl`«∞Å∞ ‰õÄ_® ã¨fi~°æ #~°HÍÅÖ’ „Ѩ"Õt™êÎ~°∞. 188. 'g∞~°∞ KÕã∞¨ #Î fl Ѩx =∞Oz^Õ, ^•xfl H˘#™êyOK«O_ç— Jx nx =∞`«Å|∞ ZO`«=∂„`«O
185. JÖÏ¡ÇπÏ x~°¿ÑH∆ÍѨ~°∞_»∞ (QÆh). U JHõ¯~å ÖËx"å_»∞. PÜ«∞# `«# ^•ã¨∞Öˇ·# HÍ^Œ∞. x*ÏxH˜ Wk f„==∞~Ú# ÃÇÏK«ÛiHõ. Ǩ˙^£ ã¨∂~åÖ’ ‰õÄ_® D q^èŒOQÍ
=∂#=ÙÅÃÑ·QÍh, l<åfl`«∞ÅÃÑ·QÍh P^è•~°Ñ¨_ç ÖË_»∞. "åiÖ’ Z=~°~Ú<å PÜ«∞# "åiflOQ∑ W=fi@O [iyOk: (F „Ѩ=HÍÎ!) qâ◊fiã≤OK«\ÏxH˜ x~åHõiOz# "åi`À
^•ã¨ºO KÕÜ«∞HõáÈ~Ú#O`« =∂„`å#, Z=~°~Ú<å PÜ«∞xfl qâ◊fiã≤OK«HõáÈ~Ú#O`« WÖÏ J#∞ – ''g∞~°∞ g∞ Ѩ^Œúu „ѨHÍ~°O ѨxKÕã¨∂Î LO_»O_ç, "Õ∞=Ú =∂ Ѩ^Œúu
=∂„`å# PÜ«∞#‰õΩ HõeˆQ #+¨ìO Ug∞ÖË^Œ∞. J~Ú`Õ PÜ«∞# ^ŒÜ«∂=∞Ü«Ú_»∞. `«# „ѨHÍ~°O ѨxKÕã¨∂Î LO\Ï=Ú. (Ѩ~°º=™ê#O HÀã¨O) g∞~°∂ xsH˜∆OK«O_ç, <Õ#∂
QÆ∞}QÆ}ÏÅ ##∞ã¨iOz PÜ«∞# ™ê^è•~°}OQÍ ^ŒÜ«∂^•H˜∆}ϺÅ`À "≥∞ÅQÆ∞`å_»∞. xsH˜∆™êÎ#∞—— (Ǩ˙^£ : 121, 122).
PÜ«∞#Ö’x x~°¿ÑH∆ÍQÆ∞}O ^•ã¨∞Å#∞ HõxHõiOK«@OÖ’ „Ѩu|O^èHŒ Oõ QÍ LO_»É’^Œ∞. 189. J#u HÍÅOÖ’<Õ JÖÏ¡ÇπÏ "åiH˜ ã¨`«º"Õ∞^À, Jã¨`«º"Õ∞^À ~°∞A=Ù KÕâß_»∞. Ç≤Ï„r
186. ^Õ=Ùx J™ê^è•~°}"≥∞ÿ# â◊H˜Î™ê=∞~å÷ºÅ QÆ∞iOz, =∞Ǩϟ#fl`«"≥∞ÿ#, JѨiq∞`«"≥∞ÿ# 8= ã¨O=`«û~°OÖ’ =∞Hͯ q[Ü«∞O =iOK«QÍ<Õ Ñ¨iã≤÷`«∞Å∞ XHõ¯™êiQÍ =∂i
PÜ«∞# ™ê=∞~å÷ºxfl QÆ∞iOz WO^Œ∞Ö’ q=iOK«|_çOk. U q^èOŒ QÍ#~Ú`Õ PÜ«∞# áÈÜ«∂~Ú. „Ѩ[Å∞ `«O_ÀѨ`«O_®Å∞QÍ =zÛ W™ê¡O ã‘fiHõiOK«™êQÍ~°∞. K«∂ã¨∂Î
631 632
6. JÖò J<£P"£∞ ==Å"£
W*심
q∞T
J#fl<å 320 6. JÖò J<£P"£∞ 7=
8= áê~å
136 JÖÏ¡ÇπÏ ã¨$+≤ìOz# ѨO@ á⁄ÖÏ 137 =∞i WÖψQ KåÖÏ=∞Ok
ÅÖ’ #∞Oz, Ѩâ◊√=ÙÅÖ’ #∞Oz gà◊√¡ =Ú„+≤‰õΩ¯Å ^Œ$+≤ìÖ’ "åi ã¨Ç¨Ï=~°∞ÎÅ∞,
H˘O`« ÉèÏQÍxfl JÖÏ¡ÇπÏ HÀã¨O x~å÷iO "åix <åâ◊#O KÕÜ«∞_®xH©, "åi =∞`«
Kå~°∞. ÃÑ·ÃÑK«∞Û ''Wk JÖÏ¡ÇπÏ ÉèÏQÆO, ^èŒ~å‡xfl "åiH˜ ã¨O^ÕǨã¨Ê^ŒOQÍ193
Wk "Õ∞=Ú xÖɡ\#ì˜ ã¨ÇϨ =~°∞ÅÎ ÉèÏQÆO—— KÕÜ∞« \ÏxH˜ "åi ã¨O`å# ǨÏ`«º#∞ "åiH˜
Jx ã¨fiÜ«∞OQÍ `å"Õ∞ f~å‡xOK«∞H˘x =∞OzkQÍ `Àz#@∞¡ KÕâß~°∞.194 JÖÏ¡ÇÏπ
K≥|∞`å~°∞.190 ã¨Ç¨Ï=~°∞ÎÅ HÀã¨O `«ÅK«∞‰õΩx LO>Ë "å~°ÖÏ KÕã≤ LO_Õ"å~°∞
x~å÷iOz# ÉèÏQÆO JÖÏ¡ÇπωõΩ ZÖÏQÆ∂ HÍ^Œ∞.195 Hõ#∞Hõ h=Ù "åih, "å~°∞
HõeÊOKÕ HõÅÊ#Å#∂ =kÖˇ~Úº.
KÕ~°^Œ∞.191 HÍx JÖÏ¡ÇπÏ HÀã¨O x~å÷iO
z#k =∂„`«O "å~°∞ xÅɡ\ #ì˜ ã¨ÇϨ =~°∞Î 138 ''D H˘xfl Ѩâ◊√=ÙÅ∞, ѨO@
ʼnõΩ W>Ëì KÕiáÈ`«∞Ok.192 "åi D f~°∞Ê á⁄ÖÏÅ∞ JO^ŒiH© ã¨=∞‡`«O HÍ=Ù.
ZO`« Ѷ∞¨ ’~°"∞≥ #ÿ k!? "Õ∞=Ú HÀi# "å~°∞ `«Ñ¨Ê W`«~°∞Öˇ=~°∂
"å\˜x u#@O ã¨=∞‡`«O HÍ^Œ∞——196 Jx
K«∂ã¨∂Î LO_»QÍ<Õ Ü«∂=`«∞Î Jˆ~aÜ«∂ nfiѨO W™ê¡O X_çÖ’H˜ =KÕÛã≤Ok. ~ÀA "å~°∞ `«=∞O`«@ `å=ÚQÍ – HõeÊOK«∞
~ÀA‰õÄ W™ê¡O Ѩikè qã¨ÎiOK«™êyOk.
H˘x – K≥|∞`å~°∞. H˘xfl Ѩâ◊√=ÙÅÃÑ·
190. D PÜ«∞`«∞Ö’ =Ú„+≤‰õΩ¯Å∞ `«=∞O`«@ `å=ÚQÍ HõeÊOK«∞‰õΩ<Õ qâßfi™êÅ∞ ZO`« ™êfis KÕÜ«∞\O, "å\˜ ^•fi~å |~°∞=Ù
qz„`«OQÍ LO\ÏÜ≥∂ q=iOK«@O [iyOk. JÖÏ¡ÇπÏ „Ѩ™êkOz# ѨO@á⁄ÖÏÅ
Ö’#∞Op, Ѩâ◊√=ÙÅÖ’ #∞Oz "å~°∞ XHõ "å\Ï#∞ x[^≥·=O HÀã¨O, =∞~À "å\Ï#∞ 193. JO>Ë "åi ^èŒ~°‡OÖ’ |Ǩï^≥·"Àáêã¨<å ÉèÏ"åÅ#∞ *ÁÑ≤ÊOz JÖÏ KÕÜ«∂Å#flk
`«=∞ ^Õg^Õ=`«Å HÀã¨O, ™êfi=ÚÅ"åi HÀã¨O ˆH\Ï~Ú™êÎ~°∞. ^Õ=Ùx "å\Ï#∞ "åi =ӺǨÏO.
JQÆ`«ºÑ¨~°∞Å HÀã¨O, Jukä=∞~åº^Œ HÀã¨O, |O^èŒ∞=ÙŠǨωõΩ¯Å∞ <≥~°"Õ~°Û@O HÀã¨O 194. P<å_»∞ "å~°∞ `«=∞‰õΩ ѨÙ\˜ì# P_» Ñ≤Å¡Å#∞ ã¨r=OQÍ áêuÃÑ@ì_»O, `«=∞ ^Õ=`«Å
"≥zÛ™êÎ~°∞. ^Õ=`«Å "å\Ï#∞ PÅÜ«∞ ѨÓ*Ï~°∞Å HÀã¨O, x~åfiǨωõΩÅ HÀã¨O, "≥∞ѨCHÀã¨O ã¨O`å<åxfl |e W=fi@O =O\˜ ^Œ∞~åKå~åÅ#∞ D "åHõºO
™êO㨯 $uHõ L`«û"åÅ HÀã¨O "≥zÛ™êÎ~°∞. HÍx ^Õ=`«Å HÀã¨O x~å÷iOz# ã¨∂z™ÈÎOk.
ÉèÏQÆOÖ’ PtOz# "Õ∞~°‰õΩ ѨO@Å∞ ѨO_»HõáÈ`Õ JѨC_»∞ JÖÏ¡ÇπÏ "å\ÏÖ’x 195. JO>Ë JÖÏ¡ÇπÏ QÆ#Hõ HÀ~°∞‰õΩO>Ë "åà◊√¡ D ^Œ∞~åQÆ`åʼnõΩ áêÅÊ_»‰õΩO_® P¿Ñ"å_Õ.
L`«Ê`«∞ÎÅ#∞ `«=∞ ^Õ=`«Å Ѩ^Œ∞ÌÖ’H˜ `«~°e™êÎ~°∞. `«kƒù#flOQÍ ^Õ=`«Å "å\ÏÖ’x PÜ«∞# QÆ#Hõ „Ѩ[ʼnõΩ QÆÅ D ¿ãfiKåÛùkHè Í~åxfl [ѨÙÎ KÕã∞¨ ‰õΩO>Ë "å~°∞ P Ѩ#∞Å#∞
L`«Ê`«∞ÅÎ #∞ =∂„`«O JÖÏ¡ÇÏπ "å\ÏÖ’xH˜ Z#fl\˜H© `«~e° OK«~∞° . J^Õ=∞O>Ë ''JÖÏ¡ÇÏπ KÕÜ«∞QÆeˆQ"åˆ~ HÍ^Œ∞. HÍx PÜ«∞# JÖÏ KÕ¿ãÎ ''D „ѨѨOK«O =∂#=ÙxH˜ ѨsH∆Í
JHõ¯~° ÖËx"å_»∞ Hõ^•!—— JO@∂ ã¨iÌK≥ѨC‰õΩO\Ï~°∞.
ã¨÷ÅO—— J#fl =∂@‰õΩ J~°÷"Õ∞ LO_»^Œ∞. ÃÑ·QÍ Wk |ÖÏ`å¯~°O „H˜OkH˜ =ã¨∞ÎOk.
191. JO>Ë JÖÏ¡ÇπÏ ÉèÏQÆOÖ’ Ö’@∞ U~°Ê_ç`Õ ^Õ=`«Å ÉèÏQÆOÖ’x XHõ¯ ÃÑ·™ê ‰õÄ_® =∞i „ѨHõ$u ^èŒ~°‡OÖ’ |ÖÏ`å¯~åxH˜ `å=ÙÖË^Œ∞. JO^Œ∞ˆH JÖÏ¡ÇπÏ =∞x+≤H˜ XH˜O`«
W@∞ ~åx=fi~°∞. ''=^Œ∞Å∞—— WzÛ Ñ¨sH˜∆ã¨∞Î<åfl_»∞.
192. J~Ú`Õ ^Õ=`«Å ÉèÏQÆOÖ’ Ö’@∞ |_≥˚\ò LO>Ë =∂„`«O JÖÏ¡ÇπÏ ÉèÏQÆOÖ’ #∞Oz
fã¨∞‰õΩx ã¨OÉ~åÅ∞ [~°∞ѨىõΩO\Ï~°∞. JO>Ë "åi =∞#ã¨∞ÅÖ’ JÖÏ¡ÇπÏ Hõ<åfl 196. J*Ï˝# HÍÅOÖ’x „Ѩ[Å =¸_è»`åfixH˜ ã¨O|OkèOz# =¸_»∞ x^Œ~°≈<åÅ∞ WHõ¯_»
^Õg^Õ=`«Å ÉèíH˜Î, ÉèíÜ«∞O JkèHõOQÍ L<åflÜ«∞#fl=∂@! <Õ\ ˜ =Ú„+≤‰õΩ¯Å#∞ K«∂ã≤<å ¿Ñ~˘¯#|_®¤~Ú. D PÜ«∞`«∞Ö’ ¿Ñ~˘¯#|_ç#k "≥Ú^Œ\ ˜ =¸_è®Kå~°O. Ѷ¨ÖÏ<å
Ѩiã≤÷u W^ÕHõ^•! Ѩâ◊√=ÙÅ#∞, Ѷ¨ÖÏ<å ѨO@á⁄ÖÏÅ#∞ LѨÜ≥∂yOK«@O J^èŒ~°‡O Jx "å~°∞ `«=∞‰õΩ
`å=ÚQÍ x~°‚~ÚOK«∞‰õΩ<Õ"å~°∞. `å=Ú J#∞=∞uOz#"å~°∞ =∂„`«O "å\˜x
633 634
6. JÖò J<£P"£∞ ==Å"£
W*심
q∞T
J#fl<å 321 6. JÖò J<£P"£∞ 7=
8= áê~å
ÖÏyOK«@O x¿+kèOK«|_çOk (Jx 140 =¸~°ö`«fiO H˘nÌ, U P^è•~°=¸
JO\Ï~°∞).197 =∞iH˘xfl Ѩâ◊√=ÙÅÃÑ· ÖˉõΩO_®<Õ `«=∞ ã¨O`å<åxfl ǨÏ`«ºKÕã≤#
(l|ÇπÏ KÕ¿ã ã¨=∞Ü«∞OÖ’) "å~°∞ "å~°∂, JÖÏ¡ÇπÏ LáêkèQÍ „Ѩ™êkOz#
JÖÏ¡ÇπÏ ¿Ñ~°∞ LK«ÛiOK«~°∞. JÖÏ¡ÇπωõΩ =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ JÖÏ¡ÇπωõΩ J|^•úÅ#∞
J|^•úxfl JO@QÆ@ì\ÏxH˜QÍ#∞ ("å~°∞ JO@QÆ_»∞`«∂ x¿+kèOK«∞‰õΩ#fl"å~°∂
WÖÏ KÕ™êÎ~°∞).198 "å~°∞ HõeÊOKÕ D =Ú=∂‡\˜H© #ëêìxH˜ QÆ∞~°Ü«∂º~°∞.
J|^•úʼnõΩQÍ#∞ `«fi~°Ö’<Õ JÖÏ¡ÇπÏ xâ◊ÛÜ«∞OQÍ "å~°∞ =∂~°æ qÇ‘Ï#`«‰Ωõ Ö’#
"åiH˜ ^•x „ѨuѶ¨ÅO W™êÎ_»∞. Ü«∂º~°∞. "å~°∞ ã¨<å‡~åæ# ÖË~°∞.
139 ''D Ѩâ◊√=ÙÅ QÆ~åƒùÅÖ’ L#flk 141 PÜ«∞<Õ Ñ¨Okà◊§ÃÑ· ZH˜¯OK«|_Õ
ˆH=ÅO =∂ ѨÙ~°∞+¨µÅ HÀã¨"Õ∞. =∂ „ã‘ÎÅ `À@Å#∞, ѨOkà◊§ÃÑ· ZH˜¯OK«|_»x `À@
HÀã¨O Jk x+≤^ŒúO. XHõ"Õà◊ Jk K«zÛ# Å#∞, Y~°∂˚~° K≥@¡#∞, ѨO@á⁄ÖÏÅ#∞
^≥·`Õ JO^ŒiH© JO^Œ∞Ö’ ÉèÏQÆO ã¨$lOKå_»∞. "å\˜ ^•fi~å ~°Hõ~°HÍÅ
LO@∞Ok——199 Jx ‰õÄ_® "å~°O\Ï~°∞. PǨ~° =ã¨∞=Î ÙÅ∞201 ÅÉèºí =∞=Ù`å~Ú.
"åi D `«Ñ¨C_»∞ =∂@ʼnõΩQÍ#∞
JÖÏ¡ÇÏπ `«fi~°Ö’<Õ "åix ^ŒO_ç™êÎ_∞» .200 H˘xflO\˜ QÆ∞iOz WÖÏ J<Õ"å~°∞: ''D Ѩâ◊√=ÙeKÕÛ áêÅ∞QÍh, "å\˜ QÆ~åƒùÅÖ’
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ PÜ«∞# =∞Ǩ q"ÕH˜, ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞#fl ^Œ∂_»QÍh ã¨r=OQÍ LO>Ë Jk =∂ =∞QÆ"åà◊§ˆH „Ѩ`ÕºHõO. Jk =∂
P_»"åà◊§‰õΩ x+≤^ŒúO. XHõ"Õà◊ P ^Œ∂_» K«zÛ#^≥·`Õ JѨC_»∞ JO^Œ~°∂ ^•xfl
=∞Ǩ*Ï˝x. ѨOK«∞HÀ=K«∞Û.——
u#=K«∞Û#x K≥¿ÑÊ"å~°∞. D J#∞=∞u q„QÆǨŠѨÓ*Ï~°∞ʼnõΩ, =Ú*Ï=~°¡‰õΩ 200. WÖÏO\˜ `«Ñ¨C_»∞ =∂@Å∞ =∂\Ï¡_Õ"åix, =„HõÉèÏëêºÅ∞ K≥¿ÑÊ"åih, `«=∞
ÅaèOKÕk. ã¨fi„ѨÜ∂≥ [<åÅ HÀã¨O ÖËx q+¨Ü∂« xfl JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ PáêkOKÕ"åix JÖÏ¡ÇÏπ `«fi~°Ö’<Õ
197. qq^èŒ ~°HÍÅ [O`«∞=ÙÅ#∞ "å~°∞ `«=∞ ^Õ=`«Å ¿Ñ~° JK«∞Û"Õã≤ =kÖË¿ã"å~°∞. Ѩ@∞ì‰õΩO\Ï_»h, `«# x~°‚Ü«∂kèHÍ~åÅ#∞ „Ѩ"Õâ◊ÃÑ@ì_»OÖ’ PÜ«∞# =∞Ǩ q"ÕH˜
JÖÏO\˜ Ѩâ√◊ =ÙÅ#∞ "åǨÏ<åÅ∞QÍ LѨÜ∂≥ yOK«\Ïxfl, "å\˜ÃÑ· |~°∞=Ù "ÕÜ∞« \Ïxfl Jh, `«# ^•ã¨∞Å∞ Kտ㠄Ѩu Ѩxx PÜ«∞# HõxÃÑ@∞ì‰õΩx L<åfl_»x D PÜ«∞`«∞Ö’
x¿+kèOKå~°∞. Wk "åi J*Ï˝<åxH˜ ~Ô O_À x^Œ~≈° #O. |Ç‘Ï~å, ™ê~ÚÉÏ "≥Ú^ŒÅQÆ∞ K≥Ñʨ |_çOk.
Ѩâ√◊ =ÙÅ∞ JÖÏO\˜".Õ (=∞ixfl q=~åÅÔH· JÖò =∂~Ú^Œ ã¨∂~å 164= áê^Œã∂¨ zHõ 201. J~°cÖ’ '=∂~°∞ëê`ü— J#fl Ѩ^ŒO LOk. Wk 'J~ü¬— J<Õ =¸ÅѨ^ŒO #∞Oz
K«^=Œ O_ç). =zÛOk. J~ü¬ JO>Ë Z`«∞ΉõΩ ÖËѨ@O Jx J~°÷O. WHõ¯_» =∂~°∞ëê`ü JO>Ë fQÆ=Öˇ
198. Wk "åi J*Ï˝<åxH˜ =¸_À x^Œ~°≈#O. ^≥·=„Ѩ™êk`«=∞~Ú# Ѩâ◊√=ÙÅ#∞ "å~°∞ LO_ç x\Ï~°∞QÍ xÅ|_»ÖËx "≥ÚHõ¯Å∞. D fQÆÅ∞ ѨOkà◊§ÃÑ·H˜, HõѨCÅÃÑ·H˜
l|ÇπÏ KÕ¿ã ã¨=∞Ü«∞OÖ’ JÖÏ¡ÇπÏ ¿Ñ~°∞ LK«ÛiOKÕ |^Œ∞Å∞, `«=∞ ^Õg^Õ=`«Å ¿Ñ~°∞
LK«ÛiOKÕ"å~°∞. P Ѩâ◊√=ÙÅÃÑ· ‰õÄ~˘Ûx "å~°∞ ǨÏ*ò Ü«∂„`«‰õΩ "≥àı§"å~°∞ HÍ~°x ZH˜¯OK«|_»`å~Ú. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ: „^•Hõ`∆ À@Å∞, HÍHõ~H° ÍÜ«∞, á⁄@¡HÍÜ«∞ "≥ÚHõ¯Å∞,
=∞i H˘O`«=∞Ok Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞. J~Ú`Õ "≥Ú`åÎxH˜ D Ѩ^Œú`«∞Åhfl "å~°∞ =∞Öˇ¡fQÆÅ∞ "≥Ú^ŒÅQÆ∞#q. =∞iH˘xfl fÔQÅ∞ ѨOkà◊§ÃÑ·H˜ ZH˜¯OK«|_»=Ù. Y∞~üP<£
ã¨fiÜ«∞OQÍ HõeÊOK«∞‰õΩ#fl"Õ J~Ú LO_Õq. HÍx "å~°∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇÏπ ÜÕ∞ "å\˜x g\˜x 'ÔQ·~°∞ =∂~°∂ëê`ü—QÍ ¿Ñ~˘¯#flk. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : ѨÙK«ÛHÍÜ«∞, Hõ~°∂ƒ*Ï,
x~å÷iOKå_»x J|^•úÅ∞ K≥¿ÑÊ"å~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ P^Õâ◊O "Õ∞~°ˆH `å=Ú P Ѩ#∞Å∞ ^Àã¨HÍÜ«∞ =O\˜q. ÖËHõ fQÆÅ∞QÍ LO_»‰õΩO_® QÆ\ ˜ì HÍO_»O Hõey# K≥@¡#∞
KÕã¨∞Î<åfl=∞#fl ÉèÏ=##∞ „Ѩ[ÅÖ’ HõeyOK«\ÏxH˜ „Ѩܫ∞uflOKÕ"å~°∞. ‰õÄ_® 'ÔQ·~°∞ =∂~°∂ëê`ü—QÍ ¿Ñ~˘¯#=K«∞Û. D fÔQÅ ^•fi~å L`«ÊuÎ JÜÕ∞º ѨO_»∞¡,
199. Wk =∞~À =¸_è»#=∞‡HõO. "å~°∞ `«=∞ ^Õg^Õ=`«Å ¿Ñ~° JK«∞Û"Õã≤# Ѩâ◊√=ÙÅÖ’ ‰õÄ~°QÍÜ«∞Å∞, WOHÍ Y~°∂~˚ Ñ° O¨ _»∞,¡ PǨ~° ^è•<åºÅ ~°OQÆ∞ "Õ~∞° , ~°∞z"Õ~∞° . áÈ+¨Hõ
635 636
6. JÖò J<£P"£∞ ==Å"£
W*심
q∞T
J#fl<å
*ˇ·`«∂#∞ (Pe"£), ^•x=∞‡ =$H∆ÍÅ#∞
‰õÄ_® ã¨$lOKå_»∞. "å\˜Ö’ H˘xfl
Ѩ~°ã¨Ê~°O áÈe LO\Ï~Ú. =∞iH˘xfl
áÈe LO_»=Ù.202 "å@xflO\˜ ѨO_»∞¡
ѨO_ç#ѨC_»∞ "å\˜x u#O_ç. ѨO@HÀ¿ã
~ÀA# `«Ñ¨Êxã¨iQÍ K≥e¡OK«=Åã≤#
^•x ǨωõΩ¯#∞ K≥eO¡ K«O_ç.203 q∞ug∞~°
HõO_ç.204 q∞ug∞ˆ~ "åix JÖÏ¡ÇπÏ
Z\˜ìѨiã≤÷uÖ’#∂ W+¨ìѨ_»_»∞.205
qÅ∞=Å∞ "Õ~°∞QÍ LO\Ï~Ú. HÍx "å@xflO\˜h ѨÙ\˜ìOz# "å_»∞ =∂„`«O XHõ¯_Õ
– PÜ«∞<Õ JÖÏ¡ÇπÏ.
202. W^Õ ã¨∂~åÖ’x 99= PÜ«∞`«∞‰õΩ q=~°} K«∂_»O_ç.
203. JO>Ë á⁄ÖÏÅÖ’ HÀ`« HÀã≤#ѨC_»∞, K≥@¡ ѨO_»∞¡ HÀã≤#ѨC_»∞ ¿Ñ^ŒÅ ǨωõΩ¯#∞
K≥e¡OKåe. nxx H˘O`«=∞Ok ѨO_ç`«∞Å∞ ã¨fiK«ÛùO^Œ ^•#^èŒ~°‡O (#Ѷ≤Öò ã¨^ŒMÏ)QÍ
¿Ñ~˘¯<åfl~°∞. =∞iH˘O`«=∞Ok nxx `«Ñ¨Ê‰õΩO_® KÕÜ«∞=Åã≤# ^•#O ("ålÉò
ã¨^ŒMÏ)QÍ ¿Ñ~˘¯<åfl~°∞. nx<Õ 'L„+π— Jx Ñ≤Å∞™êÎ~°∞. L„+π JO>Ë Ñ¨^À=O`«∞ Jx
J~°÷O. =~å¬Å ^•fi~å ™êQÆ∞ JÜÕ∞º <ÕÅ#∞Oz =zÛ# ѨO@Ö’ 10= ÉèÏQÆO, J^Õ
ÉÏ=ÙÅ ^•fi~å, q^Œ∞º`«∞ΠѨOѨÙÃã@¡ ^•fi~å ™êQÆ∞ JÜÕ∞º <ÕÅ#∞Oz =zÛ# ѨO@Ö’
#~Ú`Õ L„+πÖ’ ã¨QÆÉèÏQÆO JO>Ë "≥Ú`«ÎO ѨO@Ö’ 20= =O`«∞ K≥e¡OK«=Åã≤
LO@∞Ok.
204. JO>Ë, ^•#^èŒ~å‡ÅÖ’ ‰õÄ_® ǨÏ^Œ∞Ì g∞~°‰õÄ_»^Œ∞. qK«ÛÅq_çQÍ ^•<åÅ∞ KÕÜ«∞@O
=Å¡ g∞~°∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ W`«~°∞Å =ÚO^Œ∞ KÕ~Ú KåѨ=Åã≤# Ѩiã≤÷u U~°Ê_»=K«∞Û.
D 'ǨÏ^Œ∞Ì g∞~°@O— J<Õ ÃÇÏK«ÛiHõ [HÍ`ü ™⁄=Ú‡#∞ =ã¨∂Å∞KÕ¿ã JkèHÍ~°∞efl
^Œ$+≤ìÖ’ ÃÑ@∞ì‰õΩx KÕÜ«∞|_çO^Œx H˘O`«=∞Ok "åºMϺ`«Å∞ Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞.
PÜ«∞`«∞ ѨÓ~åfiѨ~åÅ ^Œ$ëêì º J#fláêhÜ«∂Å q+¨Ü∞« OÖ’ q∞ug∞~°~å^Œ#flk Jã¨Å∞
nx L^ÕÌâ◊=∞x W=∂"£∞ Wɡfl Hõã‘~ü Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë q∞ug∞i#
uO_ç=Å¡ "≥∞^Œ_∞» "≥Ú^Œ∞ÉÌ Ï~°∞`«∞Ok. âßs~°Hõ ~ÀQÍÅ∞ =™êÎ~Ú. |~°∞=Ù ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok.
'ǨÏ^Œ∞Ì g∞~°‰Äõ _»^∞Œ — J#fl `åH©^∞Œ D q+¨Ü∂« ÅxflO\˜h ^Œ$+≤Öì ’ ÃÑ@∞ì‰Ωõ <Õ KÕÜ∞« |_ç
LO_»=K«∞Û. k=º Y∞~üP<£Ö’ W`«~° KÀ@¡ ‰õÄ_® ^Õ=Ù_»∞ uO_ç q+¨Ü«∞OÖ’
q∞ug∞~°~å^Œx LѨ^ÕtOKå_»∞. nxfl|\˜ì qk`«=∞ÜÕ∞º^Õq∞@O>Ë Éè’[<å^Œ∞Å
q+¨Ü«∞OÖ’ ‰õÄ_® =∞x+≤ ǨÏ^Œ∞ÌÖ’¡ LO_®e. ÖËHõáÈ`Õ Wk ‰õÄ_® Ju„Hõ=∞}
„H˜OkˆH =ã¨∞ÎOk. HÍx <Õ\ ˜ =Úã≤¡=ÚÅ∞ D ''Ju——x `«=∞ Ѩ~°∞=Ù „Ѩu+¨ªÅ`À
=Ú_çѨ_ç# JOâ◊OQÍ ÉèÏqOz, =$^è• Y~°∞Û Z‰õΩ¯= KÕã¨∞Î<åfl~°∞.
637
322 6. JÖò J<£P"£∞ 7=
8= áê~å
142 Ѩâ◊√=ÙÅÖ’ Z`«∞ÎQÍ LO_Õ "å\˜x,
á⁄\˜Qì Í LO_Õ"å\˜h206 ѨÙ\˜Oì z#"å_»∞
‰õÄ_® PÜ«∞<Õ. JÖÏ¡ÇπÏ g∞‰õΩ WzÛ#
^•xx u#O_ç.207 HÍx Ã+·`å#∞ J_»∞QÆ∞
*Ï_»Ö’¡ #_»=HõO_ç.208 xâ◊ÛÜ«∞OQÍ "å_»∞
g∞ |Ç≤Ï~°OQÆ â◊„`«∞=Ù.
143 (Wq PÜ«∞# ã¨$+≤ìOz#) Zxq∞k
P_»=∞QÆÅ∞.209 JO>Ë Q˘éˇ]ÅÖ’ Ô~O_»∞
~°HÍÅ∞, "Õ∞HõÅÖ’ Ô~O_»∞ ~°HÍÅ∞.210
205. JO^Œ∞ˆH ''Ju—— U q+¨Ü«∞OÖ’ ‰õÄ_® "åOKè«hÜ«∞O HÍ^Œ∞. ^•#^èŒ~å‡ÅÖ’#~Ú<å,
qO^Œ∞ Éè’[<åÅÖ’#~Ú<å, ѨO_»∞QÆÅ∞ ѨÉσÅÖ’#~Ú<å– =∞^èºÕ =∂~°Oæ L`«=Î ∞O.
206. PÜ«∞`«∞Ö’ 'ǨÏ=¸Å`«<£— Jx LOk. JO>Ë |~°∞=Ù "≥∂¿ã Ѩâ◊√=ÙÅ∞ Jx J~°÷O.
L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : XO>ˇ, Z^Œ∞Ì, QÍ_ç^Œ, HõOK≥~° QÍ_ç^Œ W`åºkq. 'Ѷ¨~ü+¨<£— JO>Ë
<ÕʼnõΩ J`«∞‰õΩ¯x L#flq. Q˘éˇ]Å∞, "Õ∞HõÅ∞ =O\˜ Ѩâ◊√=ÙÅ∞. "å\˜ áêÅ∞, =∂Oã¨O
PǨ~°OQÍ Ñ¨xH˜=™êÎ~Ú.
207. JO>Ë á⁄ÖÏÅ ^•fi~å, `À@Å ^•fi~å, Ѩâ◊√=ÙÅ ^•fi~å – PǨ~°O ~°∂ѨOÖ’ –
g∞‰õΩ „Ѩ™êkOz# ^•xx Éèí∞lOK«O_ç Jx ÉèÏ=O.
208. =Ú„+≤‰õΩ¯Å∞ Ã+·`å<£ J_»∞QÆ∞*Ï_»ÅÖ’ #_»∞K«∞‰õΩO@∂ ^Õ=Ù_»∞ ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«O KÕã≤#
Z<Àfl =ã¨∞=Î ÙÅ#∞ `«=∞ HÀã¨O x¿+kèOK«∞‰õΩ<åfl~°∞. JÖψQ ^Õ=Ù_»∞ x+≤^OúŒ QÍ Y~å~°∞
KÕã≤# =ã¨∞Î=Ùefl `«=∞ H˘~°‰õΩ ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«O KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. Ã+·`å<£#∞ J#∞ã¨iOK«@
=∞O>Ë W^Õ!
209. J~°cÖ’ 'J*ò"å*ò— Jx LOk. Wk '*∫A<£—‰õΩ |Ǩï=K«#O. *∫A<£ JO>Ë
J~°÷O [`«. XˆH HÀ=‰õΩ K≥Ok# PÅ∞=∞QÆÅ#∞ HõeÑ≤ '[`«—QÍ =º=ǨÏi™êÎ~°∞.
J~Ú`Õ XHÀ¯™êi '[`«—Ö’x P_»=∞QÆ W^ŒiÌ h ‰õÄ_® „Ѩ`ºÕ HõOQÍ [`« Jx K≥|∞`å~°∞.
ZO^Œ∞HõO>Ë "å\˜Ö’x „Ѩu XHõ¯\˜ Ô~O_À^•xH˜ [`«QÍ LO@∞Ok. Y∞~üP<£Ö’x
D PÜ«∞`«∞Ö’ ‰õÄ_® 'J*ò"å*ò— J#fl Ѩ^ŒO P_» =∞QÆ J#fl J~°÷OÖ’<Õ LѨÜ≥∂
yOK«|_çOk. JO`ÕQÍx WHõ¯_» J*ò"å*ò JO>Ë [`«Å∞ Jx ÉèÏ=O HÍ^Œ∞. JÖÏ
J#∞‰õΩO>Ë Zxq∞k P_» =∞QÆʼnõΩ |^Œ∞Å∞ 16 P_» =∞QÆÅ∞ J~ÚáÈ`å~Ú. HÍx
D ã¨OYº ã¨Ô~·#k HÍ^Œx PÜ«∞`«∞Ö’x `«~åfiu ÉèÏQÆ"Õ∞ ã¨Ê+¨ìO KÕã¨∞Î#flk.
210. Ô~O_»∞ ~°HÍÅO>Ë P_», =∞QÆ Jx J~°÷O. Q˘„Ô~ *ÏuÖ’ P_» =∞QÆ, "Õ∞Hõ *ÏuÖ’ P_»
=∞QÆ, (H˘O_»*Ïu Q˘„Ô~, á⁄>ËìÅ∞ ‰õÄ_® Q˘„Ô~ „H˜OkˆH =™êÎ~Ú).
638
6. JÖò J<£P"£∞ ==Å"£
W*심
q∞T
J#fl<å 323 6. JÖò J<£P"£∞ 7=
8= áê~å
''JÖÏ¡ÇπÏ x¿+kèOz#k P Ô~O_»∞ =∞QÆ U P^è•~°=¸ ÖˉõΩO_®<Õ – „Ѩ[efl
Ѩâ◊√=ÙÅ<å ÖËHõ Ô~O_»∞ P_»Ñ¨â◊√=ÙÅ<å JѨ=∂~°Oæ Ѩ\Oì˜ KÕ L^ÕâÌ O◊ `À– JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ
ÖËHõ P Ô~O_»∞ P_»Ñ¨â◊√=ÙÅ QÆ~åƒùÅÖ’ J|^•úxfl PáêkOKÕ "åxHõ<åfl Ѩ~°=∞
L#fl"å\˜<å?211 g∞~°∞ ã¨`«º=O`«∞ÖË ^Œ∞~å‡~°∞æ_»∞ Z=_»∞O\Ï_»∞?215 WÖÏO\˜
J~Ú`Õ „Ѩ=∂}|^ŒúOQÍ <å‰õΩ `≥eÜ«∞ ^Œ∞~å‡~°∞Åæ ‰õΩ JÖÏ¡ÇÏπ ã¨<å‡~°Oæ K«∂Ѩ_∞» .
*ËÜ«∞O_ç——212 Jx (F „Ѩ=HÍÎ!) "åix 145 F „Ѩ=HÍÎ! "åiH˜ K≥ѨC : (=Ç‘Ï
J_»∞QÆ∞. ^•fi~å) <å =^ŒÌ‰õΩ =zÛ# P[˝ÅÖ’
144 JÖψQ XO>ˇÅÖ’ Ô~O_»∞ K«zÛ# [O`«∞=Ù, „Ѩ=Ç≤ÏOKÕ ~°HõÎO,
~°HÍÅ∞,213 P=ÙÅÖ’ Ô~O_»∞ ~°HÍÅ#∞ ѨOk=∂Oã¨O – Jk Ѩ~°=∞ Jâ◊√^ŒúO
(PÜ«∞# ѨÙ\˜ìOKå_»∞). =∞i g\˜Ö’ QÆ#Hõ! – WOHÍ ^≥"· `Õ ~« ∞° Å ¿Ñ~° HÀÜ«∞
JÖÏ¡ÇπÏ x¿+kèOz#k Ô~O_»∞ áÈ`«∞ |_ç# [O`«∞=Ù216 `«Ñʨ =∞ˆ~n u<Õ"å_ç
Å<å? ÖËHõ Ô~O_»∞ Ѩ_»¤Å<å? ÖËHõ P HÀã¨O x¿+kèOK«|_ç#@∞¡ <å‰õΩ HõxÑ≤O
~Ô O_»∞ Ѩ_Ť» Hõ_∞» ѨÙÅÖ’ L#fl ^Œ∂_»Å#∞ K«^∞Œ . J~Ú`Õ QÆ`º« O`«~O° ÖËx Ѩiã≤u÷ Ö’
x¿+kèOKå_®? Jx (F „Ѩ=HÍÎ!) "åà◊§#∞ – ~°∞zHÀã¨O H͉õΩO_®, ǨÏ^Œ∞Ì g∞~°
J_»∞QÆ∞. D "Õ∞~°‰õΩ JÖÏ¡ÇπÏ g∞‰õΩ ‰õΩO_® LO>Ë ("å\˜x uO>Ë J\˜ì
P^ÕtOz#ѨC_»∞ g∞~°Hõ¯_» L<åfl~å?214 ã≤÷uÖ’) h „ѨÉèí∞=Ù Hõ∆q∞OKÕ"å_»∂,
211. |Ǩï^≥·"å~å^茉õΩÅ∞ `«=∞O`«@ `å=ÚQÍ ^èŒ~°‡ ã¨=∞‡`«=ÚÖˇ·# H˘xfl [O`«∞=ÙÅ#∞ Hõ~∞° }˜OKÕ"å_»∞.
x+≤^OúŒ QÍ Y~å~°∞KÕ¿ã"å~°∞. P <ÕÑ^¨ ºŒä OÖ’ JÖÏ¡ÇÏπ "åix „Ѩtflã¨∞<Î åfl_»∞ – Uq∞\©, ZO^Œ∞‰õΩ x+≤^ŒúOQÍ x~å÷iOK«∞‰õΩ<åfl~°∞? Wk ^èŒ~å‡=ÅO|#Ö’ HõeÊOK«|_ç#
JÖÏ¡ÇπÏ "å\˜Ö’x =∞QÆ Ñ¨â◊√=ÙÅ#∞ x¿+kèOKå_®? ÖËHõ P_»Ñ¨â◊√=ÙÅ#∞ x¿+kèO 'JÉèí∂`« HõÅÊ#— HÍ^•? D "Õ∞~°‰õΩ g∞‰õΩ JkèHÍ~°O Z=iKåÛ~°∞?
Kå_®? ÖËHõ P P_»Ñ⨠√◊ =ÙÅ QÆ~åƒùÅÖ’ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞#fl Ñ≤Å[¡ O`«∞=ÙÅ#∞ x¿+kèOKå_®? 215. ^Õ=Ù_»∞ x~å÷iOz# ^èŒ~°‡OÖ’ JÜ≥∂=∞Ü«∞ ã≤÷ux ã¨$+≤ìOKÕ"å_»∞ JO^ŒiHõ<åfl
Jx. HÍx Ü«∞^•~å÷xH˜ JÖÏ¡ÇπÏ "å\˜Ö’ ^Õxh ǨÏ~å"£∞ (x+≤^ŒúO) QÍqOK«ÖË^Œ∞. ÃÑ^ŒÌ ^Œ∞~å‡~°∞_æ #» |_»`å_»∞. JOu=∞ ^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) D q^èOŒ QÍ `≥eÜ«∞*Ëâß~°x
212. |Ç‘Ï~å, ™ê~ÚÉÏ, =ã‘ÖÏ, Ǩ"£∞ "≥Ú^ŒÅQÆ∞ [O`«∞=ÙÅ#∞ g∞~°∞ 'ǨÏ~å"£∞—QÍ Ç¨Ïnã¨∞Ö’ LOk: <Õ#∞ 'J„"£∞ a<£ Å∞ÃÇ·Ï—x #~°HõOÖ’ `«# „¿ÑQÆ∞Å∞ `å<Õ
Y~å~°∞ KÕÜ«∞@O "≥#∞Hõ U^Œ<åfl P^è•~°O, „Ѩ=∂}O LO>Ë <å‰õΩ K«∂ѨO_ç. ÖÏQÆ∞`«∞O_»QÍ K«∂âß#∞. ZO^Œ∞HõO>Ë J`«_»∞ JO^ŒiHõ<åfl =ÚO^Œ∞ q„QÆǨÅ ¿Ñ~°
JÖÏO\˜^Õg∞ g∞ ^ŒQÆæ~° ÖËxѨHõ∆OÖ’ g∞ =∂@Ö’¡ U=∂„`«O Ѩã¨ÖË^Œx J#=Åã≤ =ã‘ÖÏ, Ǩ"£∞ `«k`«~° [O`«∞=ÙÅ#∞ =keÃÑ>Ëì áÈHõ_‰» Ωõ <åOk ѨeHÍ_»∞—— (ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ
=ã¨∞ÎOk. (ÃÑ·# ¿Ñ~˘¯#|_ç# [O`«∞=ÙÅ q=~åÅ HÀã¨O JÖò =∂~Ú^Œ ã¨∂~å |∞MÏs : `«Ñ¶‘û~ü ã¨∂~°`«∞Öò =∂~Ú^Œ † ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O : H˜`å|∞Öò [#flu). D
164= áê^Œã¨∂zHõ K«^Œ=O_ç). ǨÏnã¨∞‰õΩ q=~°}QÍ W=∂"£∞ Wɡfl Hõã‘~ü WÖÏ JO@∞<åfl~°∞ : J„"£∞ a<£ Å∞ÃÇ·Ï
Y∞*ÏJ `≥QÆ ã¨~åÌ~°∞ÅÖ’ XHõ_»∞. A~üǨï"£∞ `≥QÆ "åi `«~°∞"å`« W`«#∞ HÍÉÏ
213. JO>Ë XO>ˇÅÖ’x P_» =∞QÆ ~°HÍÅ∞. D Ô~O_Õã≤ ~°HÍÅ#∞ ‰õÄ_® HõÅ∞ѨىõΩO>Ë QÆ$Ç¨Ï x~åfiǨωõΩxQÍ xÜ«∞q∞`«∞_»Ü∂« º_»∞. W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ ^è~Œ ‡° OÖ’ JO^ŒiHõ<åfl =ÚO^Œ∞
"≥Ú`«ÎO 8 ~°HÍÅ∞ J=Ù`å~Ú. =∂~°∞ʉõΩ áêÅÊ_ç, Ç≤Ï*Ï*ò ˆH∆„`«OÖ’ q„QÆǨxfl <≥ÅH˘eÊ, q„QÆǨ~å^èŒ# HÀã¨O
214. JO>Ë, ^èŒ~å‡^èŒ~å‡Å#∞ JÖÏ¡ÇπÏ x~å÷iã¨∞Î#fl ã¨=∞Ü«∞OÖ’ g∞~°∞ JHõ¯_» Ǩ[Ô~· „Ѩ[efl ѨÙiH˘eÊ#"å_»∞ W`«<Õ (Wɡfl Hõã‘~ü). "≥Ú`«Îg∞‡^Œ D PÜ«∞`«∞ ^•fi~å
L<åfl~å? ÖË~°∞ Hõ^•? =∞~°ÖÏO@ѨC_»∞ g∞ JO`«@ g∞~°∞QÍ H˘xfl =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ =∞#‰õΩ J=QÆ`«=∞ÜÕ∞º^Õq∞@O>Ë JÖÏ¡ÇπÏ D Zxq∞k ~°HÍŠѨâ◊√=ÙÅ#∞ ã¨$+≤ìOz
639 640
6. JÖò J<£P"£∞ ==Å"£
W*심
q∞T
J#fl<å
146 Ü«¸^Œ∞ʼnõΩ "Õ∞=Ú QÀà◊√§ QÆÅ
[O`«∞=ÙÅxflO\˜h x¿+kèOKå=Ú.217
WOHÍ "åiH˜, P=Ù =∞iÜ«Ú "Õ∞HõÅÖ’
"å\˜ gѨÙʼnõΩ `«ye =Ù#fl H˘=Ùfih,
„¿ÑQÆ∞ÅÃÑ· L#fl^•xh, Z=ÚHõÅ`À
Hõeã≤ L#fl ^•xx `«Ñ¨Ê – q∞ye#
„H˘=Ùfi#∞ ‰õÄ_® x¿+kèOKå=Ú.218 "åi
`«Åa~°∞ã¨∞`«#O =¸ÅOQÍ "Õ∞=Ú "åiH˜
D tHõ∆ qkèOKå=Ú.219 =Ú=∂‡\˜H©
"Õ∞=Ú K≥¿ÑÊk x[O.220
=∞#∞[ *ÏuH˜ ZO`À "Õ∞Å∞ KÕâß_»∞. =∞i J@∞=O@ѨC_»∞ =∞#∞+¨µÅ∞ "å\˜Ö’
H˘xfl Ѩâ√◊ =ÙÅ#∞ `«=∞ HÀã¨O x+≤^OúŒ QÍ Y~å~°∞ KÕã∞¨ HÀ=@O ^Õ=Ùx =∞ǨϟѨHÍ~åxfl
„`Àã≤ѨÙK«Û@"Õ∞. ÃÑ·QÍ Wk +≤~ü¯ „H˜OkH˜ ‰õÄ_® =ã¨∞ÎOk.
216. D PÜ«∞`«∞Ö’ x+≤^ŒúO (ǨÏ~å"£∞) QÍqOK«|_ç# <åÅ∞QÆ∞ =ã¨∞Î=ÙÅ q=~åÅ∞ JÖò
|Y~å ã¨∂~åÖ’x 173= =K«#OÖ’ WO`«‰õΩ =ÚO^Õ =KåÛ~Ú. =∞~À™êi "å\˜x
ѨÙ#~å=$`«O KÕÜ«∞@O [iyOk. D <åÅ∞QÆ∞ =ã¨∞Î=ÙÖË Q͉õΩO_® =∞iH˘xfl
[O`«∞=ÙÅ∞ ‰õÄ_® +¨sÜ«∞`«∞Ö’ x¿+kèOK«|_ç LO_»QÍ D <åeæO\˜x =∂„`«"Õ∞
„Ѩ™êÎqOK«@OÖ’x =∞~°‡O Uq∞\©? J#fl „Ѩâ◊fl ~ÚHõ¯_» L`«Ê#flO HÍ=K«∞Û. Jã¨Å∞
q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë "≥#∞Hõ\ ˜ PÜ«∞`«∞Ö’¡ |Ǩï^≥·"å~å^茉õΩÅ =¸_è» #=∞‡HÍÅ∞,
PKå~° ^Œ∞~åKå~åÅ∞ YO_çOK«|_»∞`«∂ =KåÛ~Ú. "å\˜Ö’ H˘xfl [O`«∞=ÙÅ „Ѩ™êÎ=#
‰õÄ_® =zÛOk. Jq "åã¨Î"åxH˜ ^èŒ~°‡ ã¨=∞‡`«O (ǨÏÖÏÖò) J~Ú L#flѨÊ\˜H© "åà◊√¡
`«=∞ =¸~°ö`«fiO`À – HÍ"åÅx – "å\˜x x+≤^ŒúO (ǨÏ~å"£∞) KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. D
<ÕѨ^䌺OÖ’ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) ǨÏÖÏÖò =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ QÆ∞iOz <˘H˜¯ K≥|∞`«∂
Ѷ¨ÖÏ<å Ѷ¨ÖÏ<å =ã¨∞Î=ÙÅ∞ =∂„`«"Õ∞ ǨÏ~å"£∞ QÍqOK«|_ç#@∞¡ qâ◊nHõiOKå~°∞.
JO>Ë K«zÛ# [O`«∞=ÙÅ∞, l|ÇπÏ KÕ¿ã ã¨=∞Ü«∞OÖ’ „ã¨qOKÕ Ñ¨â◊√=ÙÅ ~°HõÎO,
Ѩ~°=∞ Jâ◊√^ŒúO J~Ú# ѨOk =∂Oã¨O, JÖÏ¡ÇπÏ ¿Ñ~°∞QÍHõ W`«~°„`å ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ
¿Ñ~°∞¡ LK«ÛiOz l|ÇπÏ KÕÜ«∞|_ç# Ѩâ◊√=ÙÅ =∂Oã¨O `«Ñ¨Ê g∞~°∞ J*Ï˝#O`À
ǨÏ~å"£∞ KÕã∞¨ ‰õΩO@∞#fl "å\˜x JÖÏ¡ÇÏπ ǨÏÖÏÖò (^è~Œ ‡° ã¨=∞‡`«O) QÍqOKå_»∞. XHõ"àÕ ◊
Jq QÆ#Hõ 'ǨÏ~å"£∞— J~Ú=ÙO>Ë "å\˜x JÖÏ¡ÇÏπ `«Ñʨ ‰õΩO_® <å‰õΩ ѨOÑ≤# '=Ç‘Ï—Ö’
„Ѩ™êÎqOz LO_Õ"å_»∞.
D PÜ«∞`«∞ÃÑ· "åºMϺxã¨∂Î W=∂"£∞ ëœHÍh WÖÏ J<åfl~°∞ : XHõ"Õà◊ D PÜ«∞`«∞
641
324 6. JÖò J<£P"£∞ 7=
8= áê~å
147 P `«~°∞"å`« ‰õÄ_® "åà◊√§ x#∞fl
kèHõ¯i¿ãÎ, ''g∞ „ѨÉèí∞=Ù qã¨Î $`«"≥∞ÿ#
HÍ~°∞}ºO HõÅ"å_»∞.221 J~Ú`Õ PÜ«∞#
tHõ∆ JѨ~å^èŒ [#∞ÅÃÑ· #∞Oz `˘Åy
áÈ^Œ∞——222 Jx "åiH˜ K≥ÃÑÊ~Úº.
=∞Hͯ֒ J=`«iOz# PÜ«∞`«∞ J~Ú LO_»Háõ È`Õ ^è~Œ ‡° OÖ’ x+≤^"úŒ ∞≥ #ÿ q D <åÅ∞QÆ∞
=ã¨∞=Î ÙÅ∞ =∂„`«"∞Õ J#fl q+¨Ü∞« O ã‘fiHÍ~°Ü∂≥ QƺO J~Ú LO_Õk. HÍx Y∞~üP<£Ö’x
JÖò =∂~Ú^Œ ã¨∂~åÖ’ ‰õÄ_® =∞iH˘xfl x+≤^Œú =ã¨∞Î=ÙÅ „Ѩ™êÎ=# =zÛOk.
JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) ‰õÄ_® H˘xfl x+≤^Œú =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ q=iOKå~°∞. JO^Œ∞=Å¡
Jq ‰õÄ_® D x+≤^•úÅÖ’ KÕ~°Û|_»`å~Ú. JnQÍHõ PÜ«∞# (ã¨) Ѩâ◊√=ÙÅ, „‰õÄ~°
[O`«∞=ÙÅ ^è~Œ å‡^è~Œ å‡Å#∞ (ǨÏÖÏÖò – ǨÏ~å"£∞Å#∞) `≥Åã¨∞HÀ=_®xH˜ ~Ô O_»∞ =¸Å
ã¨∂„`åÅ#∞ K≥áêÊ~°∞ (JÖò =∂~Ú^Œ ã¨∂~å 2= áê^Œã¨∂zHõÖ’ P q=~åÅ∞
=KåÛ~Ú). ѨOk =∂Oã¨O`À áê>Ë, ^≥"· `Õ ~« ∞° Å ¿Ñ~°∞# "≥Ú‰õΩ¯HÀ|_ç# [O`«∞=ÙÅ∞
'ǨÏ~å"£∞— Jx ã¨Ê+¨ìO KÕÜ«∞@O QÆ=∞<å~°›O. XHõ"Õà◊ JÖÏO\˜ [O`«∞=ÙÅ#∞ l|ÇπÏ
KÕ¿ã ã¨=∞Ü«∞OÖ’ 'aã≤‡ÖÏ¡ÇπÏ— K≥Ñ≤Ê#ѨÊ\˜H© – Ü«∞^•~å÷xH˜ Jq ^≥·"Õ`«~°∞Å "≥∞ѨC
á⁄O^Õ ã¨OHõÅÊO`À "å\˜ P™ê÷<åÅ, ^Œ~åæÅ =^ŒÌ l|ÇπÏ KÕÜ∞« @O =Å¡ – xã¨ûO^Õ
ǨÏOQÍ Jq ǨÏ~å"£∞QÍ<Õ Ñ¨iQÆ}O˜ K«|_»`å~Ú. ^Õ=Ùx q^èÜ Õ ∞« `å Ѩikèx ^•\˜áÈ`Õ
Jk Ѷ≤ãπö „H˜OkH˜ =ã¨∞ÎOk. JÖÏ¡ÇπÏ ¿Ñ~°∞g∞^Œ<Õ [O`«∞=ÙÅ#∞ l|ÇπÏ KÕÜ«∂Åh,
ˆH=ÅO PÜ«∞# ™êg∞ѨºO á⁄O^Õ L^ÕÌâ◊ºO`À<Õ PÜ«∞# ¿Ñ~°∞# "≥Ú‰õΩ¯HÀ "åÅh,
J#º^è• Jk Ѷã≤ öπ (Ѷ∞¨ ’~°"∞≥ #ÿ áêѨO) =∞iÜ«Ú +≤~¯ü (|Ǩï^≥"· Àáêã¨#) J=Ù`«∞O^Œx
Ѩ~°=∞ „ѨÉèí∞=Ù ã¨Ê+¨ìO KÕâß_»∞.
217. QÀà◊√¡ QÆÅ [O`«∞=ÙÅ∞ JO>Ë WHõ¯_» ÉèÏ=O „"Õà◊√¡ pʼnõΩO_® J`«∞‰õΩ¯áÈ~Ú =Ù#flq
Jx. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : XO>ˇ, xѨCHÀ_ç, ÉÏ`«∞ "≥Ú^ŒÅQÆ∞#q. D ~°Hõ=∞~Ú#
Ѩ‰õ∆ΩÅ∞, Ѩâ◊√=ÙÅhfl Ü«¸^Œ∞Å ^Œ∞~åQÆ`åÅ HÍ~°}OQÍ "åiH˜ x¿+kèOK«|_®¤~Ú.
218. JO>Ë "Õ∞HõÅ (ÖËHõ Q˘éˇÅ] ), P=ÙÅ gѨىõΩ JO@∞‰õΩx L#fl „H˘=Ùfi, "å\˜ „¿ÑQÆ∞ʼnõΩ,
Z=ÚHõʼnõΩ K«∞@∞ì‰Ωõ x =Ù#fl „H˘=Ùfi =∞@∞‰õΩ ^è~Œ ‡° ã¨=∞‡`«O QÍqOK«|_çOk. q∞ye#
„H˘=Ùfi JO`å "åi H˘~°‰õΩ x+≤^ŒúO.
219. Ü«¸^Œ∞Å Jq^èÕÜ«∞`«‰õΩ tHõ∆QÍ "Õ∞=Ú "åiÃÑ· WÖÏO\˜ POHõ∆efl qkèOKå=Ú.
JO`«‰õΩq∞Oz "å~°∞ K≥¿ÑÊ =∂@Ö’¡ "åã¨Î=O ÖË^Œ∞. `«=∞ ѨÓsfi‰õΩÖˇ·# Ǩτ[`ü
Ü«∂Y∂Éò (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) D =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ `«=∞ HÀã¨O x¿+kèOz#O^Œ∞ =Å¡,
642
6. JÖò J<£P"£∞ ==Å"£
W*심
q∞T
J#fl<å 325 6. JÖò J<£P"£∞ 7=
8= áê~å
148 ''^Õ=Ù_»∞ `«ÅK«∞H˘x LO>Ë 149 WOHÍ "åiH˜ WÖÏ K≥ÑC¨ : ''ѨiѨÓ~°‚
"Õ∞=ÚQÍh, =∂ `å`«=Ú`åÎ`«Å∞QÍh "≥∞ÿ# "å^Œ# JÖÏ¡ÇπÏ^Õ. PÜ«∞<Õ QÆ#Hõ
+≤~ü¯‰õΩ áêÅÊ_Õ"å~°O HÍ=Ú† U `«ÅK«∞‰õΩO>Ë g∞ JO^Œih ã¨<å‡~°æOÃÑ·
=ã¨∞=Î Ù#∂ x+≤^OúŒ QÍ Y~å~°∞ KÕ¿ã "å~°O #_çÑO≤ KÕ"å_Õ.——
‰õÄ_® HÍ=Ú—— 223 Jx =Ú„+≤‰õΩ¯Å∞ 150 ''JÖÏ¡ÇπÏ D =ã¨∞Î=Ùefl x¿+kèO
JO\Ï~°∞. giH˜ ѨÓ~°fiO QÆuOz# "å~°∞ Kå_»∞ Jx ™êHõ∆ ºq∞KÕÛ g∞ ™ê‰õ∆ΩÅ#∞226
‰õÄ_® WÖψQ kèHͯ~°"≥·Yix J=ÅO fã¨∞‰õΩ~°O_ç—— Jx "åix J_»∞QÆ∞. =∞i
aOKå~°∞. Hõ_»‰õΩ "å~°∞ =∂ tHõ∆#∞ "å~°∞ QÆ#Hõ JÖÏ ™êHõ∆ ºq∞¿ãÎ h=Ù
K«qK«∂âß~°∞.224 (F „Ѩ=HÍÎ!) "åix =∂„`«O "åi`Àáê@∞ ™êHõ∆ ºO W=fi‰õΩ.227
J_»∞QÆ∞: ''g∞ ^ŒQÆæ~° U^≥·<å „Ñ¨=∂}O "åi q∞^䕺 ÉèÏ"åÅ#∞ J#∞ã¨iOK«‰õΩ.
LO>Ë, ^•xfl =∂ =ÚO^Œ∞ ã¨=∞iÊO =∂ PÜ«∞`«∞Å#∞ kèHõ¯iOKÕ"åi,
K«O_ç.225 g∞~°∞ Hˆ =ÅO TǨÏÅ#∞ J#∞㨠Ѩ~°Ö’HÍxfl qâ◊fiã≤OK«x"åi, WOHÍ
i™êÎ~∞° . JOK«<åÅ`À =∂\Ï¡_`» å~°∞.—— W`«~∞° Å#∞ `«=∞ „ѨÉ∞íè =Ù‰õΩ ã¨=∂#∞Å∞QÍ
`å=Ú ‰õÄ_® PÜ«∞# J#∞Ü«∂Ü«ÚÅ∞QÍ "å\˜x x+≤^ŒúOQÍ ÉèÏqã¨∞Î<åfl=∞x "å~°∞ xÅɡ>Ëì"åi HÀiHõÅ#∞ J#∞ã¨
K≥¿ÑÊ=hfl HõÅ¡ÉÁe¡ Hõ|∞~°∞¡ =∂„`«"Õ∞. iOK«‰Ωõ .228
220. JO>Ë Ü«¸^Œ∞Å∞ K≥¿ÑÊk ѨzÛ J|^ŒúO. ‰õÄ_® ã¨Ô~·# =∂~åæxfl – ã¨<å‡~åæxfl – =∞x+≤ Z#∞fl‰õΩO\Ï_® ÖË^•? Jx Ѩ~°=∞
„ѨÉèí∞=٠ѨsH˜∆ã¨∞Î<åfl_»∞. D „ѨѨOK«O XHõ ѨsH∆Í ã¨÷ÅO Jx WO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞
221. JO>Ë, "å~°∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ#∞ 'Jã¨`«º"åk— JO@∂ P~ÀÑ≤Oz, PÜ«∞xfl (ã¨) ‰õÄ_® K≥ѨCHÀ=@O [iyOk.
u~°ã¨¯iOz#ѨÊ\˜H© "åix tH˜∆OK«@OÖ’ ^Õ=Ù_»∞ U=∂„`«O `˘O^Œ~°Ñ¨_»_»∞.
ZO^Œ∞HõO>Ë PÜ«∞#Ö’x Hõ~°∞} J@∞=O\˜k. JѨ~å^èŒ∞ʼnõΩ PÜ«∞# PYi Hõ∆}O 224. XHõ"Õà◊ `å=Ú X_çQÆ_»∞`«∂ L#fl D +≤~ü¯ (|Ǩï^≥·"Àáêã¨#) ^≥·"ÕKÕÛù J~Ú LO>Ë,
=∞i giÃÑ· ^Õ=Ùx PѨ^Œ ZO^Œ∞‰õΩ q~°∞K«∞‰õΩѨ_ç#@∞¡? ^≥·=„Ѩ}ÏoHõ (ѨsHõ∆) "Õ~°∞
=~°‰õÄ `«Ñ¨C#∞ ã¨ik^Œ∞̉õΩ<Õ J=HÍâ◊O W™êÎ_»∞. – ^≥·= „Ѩã¨#fl`« "Õ~°∞ J#fl q+¨Ü«∂xH˜ D ^≥·=tHõ∆ XHõ x^Œ~°≈#O.
222. ^Õ=Ù_»∞ =º‰õΩÎÅHõ~Ú<å, ã¨=¸Ç¨ÅÔH·<å QÆ_»∞=Ù WKåÛ_»O>Ë ^•x ÉèÏ=O PÜ«∞# 225. JO>Ë † ''"Õ∞=Ú KÕ¿ã Ѩ#∞ÅxflO\˜H© ^Õ=Ùx P"≥∂^Œ=Ú„^Œ LOk—— J#fl^Õ g∞
"åix tH˜∆OK«‰õΩO_® =^ŒeÃÑ>Ëìâß_»x ZO`«=∂„`«O HÍ^Œ∞. PÜ«∞# QÆ#Hõ "å^Œ# J~Ú`Õ ^•xH˜ U^Œ<åfl P^è•~°O (~°∞A=Ù) LO^•? LO>Ë <å‰õΩ K«∂ѨO_ç
Z=i#~Ú<å tH˜∆OKåÅx x~°‚~ÚOK«∞‰õΩ<åfl_»O>Ë WHõ "åiH˜ =¸_ç#>Ë¡. PÜ«∞# Jx nx ÉèÏ=O. "åi ^ŒQÆæ~° U „Ѩ=∂}=¸ ÖË^Œ∞. ÃÑ·QÍ "å~°∞ =¸_è» #=∞‡HÍÅ
x~°‚Ü«∂xfl `«Ñ≤ÊOKÕ, "å~Ú^• "Õ~ÚOKÕ â◊H˜Î Z=iH© ÖË^Œ∞. JO^èŒHÍ~° Ö’Ü«∞Ö’¡ `«KåÛ_»∞`«∞<åfl~°∞.
223. D q^èŒOQÍ Jáê~å÷xH˜ QÆ∞i HÍ=Åã≤# J=ã¨~°O ÖË^Œ∞. ^≥·=„Ѩ}ÏoHõ "Õ~°∞ – 226. JO>Ë – =Ú„+≤‰Ωõ ¯Å∞ `«=∞O`«@ `å=ÚQÍ H˘xfl [O`«∞=Ùefl x¿+kèOK«∞‰õΩx "å\˜x
^≥·=„Ñ‘u "Õ~°∞. D Ô~O\˜h XˆH J~°÷OÖ’ fã¨∞‰õΩ#flѨC_»∞ =∞x+≤ ã¨OkQÍúxH˜ JÖÏ¡ÇπÏ x¿+kèOKå_»x |∞HÍ~ÚOKÕ"å~°∞.
Ö’#=Ù`å_»∞. ^Õ=Ù_»∞ `«ÅK«∞HÀÖË^Œ∞ QÆ#Hõ "Õ∞=Ú +≤~ü¯‰õΩ áêÅÊ_®¤=∞x K≥Ñ≤Ê 227. ZO^Œ∞HõO>Ë "åi ™êH∆ͺÅ∞ #=∞‡â◊HõºO HÍ=Ù. J|^•úÅ∞ K≥ѨÊ@OÖ’, ÖËx=∂@efl
=Ú„+≤‰õΩ¯Å∞ `«Ñ¨C#∞ ^Õ=ÙxÃÑ· <≥@ì_®xH˜ „Ѩܫ∞ufl™êÎ~°∞. HÍx ^Õ=Ù_»∞ =∞x+≤H˜ W`«~°∞ʼnõΩ PáêkOK«@OÖ’ "å~°∞ xëê‚`«∞Å∞.
W=fi|_ç# '¿ãfiK«Ûù—#∞ ǨÏiOz, |Å=O`«OQÍ J`«x "≥∞_»#∞ =Oz `«# ^•iH˜ 228. JO>Ë – "å~°∞ x[^≥·"åxH˜ W=fi=Åã≤#O`« Q“~°"åxfl, ^≥·"Õ`«~°∞ʼnõΩ ‰õÄ_® WzÛ
`Õ^ŒÅK«@O ÖË^Œ∞. `«#‰õΩ #zÛ# =∂~åæxfl ZOÑ≤Hõ KÕã¨∞‰õΩ<Õ x~°‚Ü«∂kèHÍ~°O LO_ç P~å^èŒ#Ö’ "åix KÕ~°∞Û‰õΩ<Õ"å~°∞.
643 644
6. JÖò J<£P"£∞ ==Å"£
W*심
q∞T
J#fl<å 326 6. JÖò J<£P"£∞ 7=
8= áê~å
151 (F „Ѩ=HÍÎ!) "åiH˜ K≥ÑC¨ : ''~°O_ç, ¿Ñ^ŒiHõѨ٠ÉèíÜ«∞O`À g∞ ã¨O`å<åxfl
g∞ „ѨÉèí∞=Ù g∞ÃÑ· x¿+kèOz# =ã¨∞Î=ÙÅ∞ ǨÏ`«=∂~°ÛHõO_ç. "Õ∞=Ú g∞‰õÄ PǨ~°O
U"À g∞‰õΩ K«kq qxÑ≤™êÎ#∞.229 Wã¨∞Î<åfl=Ú, "åiH© W™êÎ=Ú.232 ã≤QÆ∞æ
J"Õ=∞O>ˆ JÖÏ¡ÇπωõΩ ã¨Ç¨Ï=~°∞ÎÅ∞QÍ =∂e# Ѩ # ∞Å∞ – Jq ÉÏǨ  @OQÍ
Z=ih HõeÊOK«HõO_ç.230 `«e¡^ŒO„_»∞Å [iˆQ"≥·<å, QÆ∞@∞ìQÍ [iˆQ"≥·<å – "å\˜
Ü≥∞_»Å L`«Î=∞suÖ’ "≥∞ÅQÆO_ç.231 ^Œi^•Ñ¨Ùʼnõį_® "≥à◊§HõO_ç. ã¨`«º
229. x*ÏxH˜ ^Õ=Ù_»∞ x¿+kèOz#q g∞~°∞ ÉèÏqã¨∞Î#fl =ã¨∞Î=ÙÅ∞ HÍ=Ù. ^Õ=Ù_»∞ x¿+kèOz (<åºÜ«∞) |^ŒOú QÍ `«Ñʨ JÖÏ¡ÇÏπ x¿+kèO
#"≥·`Õ D PÜ«∞`«∞Ö’ ¿Ñ~˘¯#|_ç# Ѩ#∞ÖË. g∞~°∞ g\˜ q+¨Ü«∞OÖ’ PÜ«∞#‰õΩ z# U „áê}˜h ǨÏ`«=∂~°ÛHõO_ç.233 g∞~°∞
ÉèíÜ«∞Ѩ_»∞`«∂ rqOK«O_ç. ZO^Œ∞HõO>Ë q∞=∞‡efl ѨÙ\˜ìOz#"å_»∂, q∞=∞‡efl PÖ’zOz ѨxKÕ™êÎ~°x, JÖÏ¡ÇπÏ g∞H©
áÈ+≤ã¨∞Î#fl"å_»∂, ã¨=∞ã¨Î q+¨Ü«∂Å#∞ HõxÃÑ@∞ì‰õΩx L#fl"å_»∂ PÜ«∞<Õ. HÍ|\˜ì q+¨Ü«∂Å#∞ QÆ∞iOz QÆ\ ˜ìQÍ `åH©^Œ∞
^Õxfl x¿+kèOKåÖ’, =∞i ^Õxx ^è~Œ ‡° ã¨=∞‡`«OQÍ Y~å~°∞ KÕÜ∂« Ö’ PÜ«∞#‰õΩ =∂„`«"∞Õ KÕâß_»∞.
ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. JO^Œ∞ˆH g∞ „ѨÉèí∞=Ù x¿+kèOz# Jã¨Å∞ q+¨Ü«∂ÖËq∞\’ <Õ#∞
g∞‰õΩ K«kq qxÑ≤ã¨∞Î<åfl#∞. g∞~°∞ g\˜H˜ Hõ@∞ì|_ç LO>ËKåÅ∞. JO`ÕQÍx, g∞ 152 ''`«O„_çÖËx a_»¤, Ü«ÚHõÎ=Ü«∞ã¨∞û‰õΩ
JO`«@ g∞~°∞QÍ ^èŒ~å‡^èŒ~å‡Å#∞ x~°‚~ÚOK«∞‰õΩx, g∞ ã¨fiÜ«∂xH˜ J<åºÜ«∞O KÕ~∞° ‰õΩ<Õ =~°‰Äõ –L`«=Î ∞ suÖ’ `«Ñʨ 234
KÕã¨∞HÀHõO_ç. – J`«x Pã≤Î ^Œi^•Ñ¨ÙʼnõΩ ‰õÄ_® "≥à§◊
230. JÖÏ¡ÇπÏ â◊H˜Î=∞O`«∞_»∞ J#fl ã¨OQÆu g∞‰õΩ `≥eã≤# g∞^Œ@, PÜ«∞# ^≥·=`«fiOÖ’ HõO_ç. H˘Å`«Å∞ `«∂xHõÅÖ’ ѨÓiÎQÍ,
WOH˘Hõ =ã¨∞Î=Ù#∞ ÉèÏQÆ™êfi=∞ºOQÍ KÕÜ«∞‰õÄ_»^Œ∞. Wk +≤~ü¯ „H˜OkH˜ =ã¨∞ÎOk. +≤~ü¯ <åºÜ«∞OQÍ =º=ǨÏiOK«O_ç.235 "Õ∞=Ú U
Ju ÃÑ^ŒÌ J<åºÜ«∞O, ^Œ∞~åQÆ`«O. nxH˜ Hõ∆=∂aèHõ∆ J<Õk ÖË<Õ ÖË^Œ∞. +≤~ü¯‰õΩ áêÅÊ_Õ 232. XHõѨC_»∞ J*Ï˝#HÍÅOÖ’ „‰õÄ~åu „‰õÄ~°OQÍ ™êy# D ã¨O`å# ǨÏ`åºHÍO_»
"åxHÀã¨O ã¨fi~°Oæ x¿+kèOK«|_çOk. #~°HÜ õ ∂« `«# J`«x <˘ã¨\~˜ å`« J~ÚáÈ`«∞Ok. <Õ_»∞ ‰õΩ@∞O| xÜ«∞O„`«}, „Éèí∂}ǨÏ`«ºÅ ~°∂ѨOÖ’ Ü«∂=`«∞Î „ѨѨOK«OÖ’
D q+¨Ü∂« Å∞ k=º Y∞~üP<£Ö’ Ѩ^Õ Ñ¨^Õ Ñ¨Ù#~å=$`«O JÜ«∂º~Ú. ^Õ=Ùx JOu=∞ x~åѶ¨∂@OQÍ H˘#™êQÆ∞`ÀOk. JÖÏ¡ÇπÏ =∞#efl ^•#∞flOz ~°H˜∆OK«∞QÍHõ!
„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) ‰õÄ_® J<ÕHõ ǨÏnã¨∞Ö’¡ D q+¨Ü«∂Å#∞ L^•Ç¨Ï~°}Å`À ã¨Ç¨
q_»=∞~°z K≥áêÊ~°∞. J~Ú#ѨÊ\˜H© „Ѩ[Å∞ Ã+·`å#∞ =∂Ü«∂*ÏÅOÖ’ Ѩ_ç '+≤~ü¯—‰õΩ 233. JO>Ë „ѨfHÍ~° <åºÜ«∞O (d™êãπ) s`åº Ç¨ÏO`«‰õΩ}˜‚ =kèOK«@O ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«"Õ∞.
X_çQÆ_»∞`«∂<Õ L<åfl~°∞. Hõ∆=∂aèHõ∆ ÃÑ_ç`Õ Jk "Õˆ~ q+¨Ü«∞O. HÍx ǨÏ`«∞x "å~°ã¨∞Å∞ QÆ#Hõ Hõ∆=∂aèHõ∆
ÃÑ@ìxѨHõ∆OÖ’ ǨÏO`«‰õΩxH˜ =∞~°}^ŒO_»# qkèOK«@O J=ã¨~°O J=Ù`«∞Ok.
J~°c =¸ÅOÖ’ 'J<£ ÖÏ `«∞+πi‰õÄ— –‰õΩ =ÚO^Œ∞ 'J"£™ê‰õΩ"£∞— J<Õ Ñ¨^ŒO ZO^Œ∞HõO>Ë, ''„ѨfHÍ~° <åºÜ«∞OÖ’ g∞ =∞#∞QÆ_» LOk—— (JÖò |Y~° – 179).
=∂i˚`«=ÚQÍ L#fl@∞¡ ÉèÏqOK«=Åã≤ LO@∞Ok. JѨC_»∞ 'g∞~°∞ +≤~ü¯ KÕÜ«∞~å^Œx
JÖÏ¡ÇπÏ QÆ\ ˜ìQÍ `åH©^Œ∞ KÕâß_»∞— J#fl ÉèÏ=O =ã¨∞ÎOk. 234. `«O„_çÖxË a_»¤ ã¨O~°H} ∆õ Ï ÉÏ^躌 `«#∞ XHõ™êi g∞~°∞ XѨC‰õΩ#fl `«~åfi`« P ÉÏ^躌 `«#∞
231. Y∞~üP<£Ö’ J<ÕHõKÀ@¡ JÖÏ¡ÇπÏ `ÒÇ‘Ï^£ (^Õ=Ùx UHõ`«fiO) =∞iÜ«Ú W`åJ`ü ã¨*Ï=ÙQÍ x~°fiiÎOK«@O, P J<å^èŒ „âıÜ«∂xfl JaèÅ+≤ã¨∂Î LO_»@O g∞ Hõ~°Î=ºO.
=∞i '„âıÜ≥∂aèÖÏ+¨— HÀˆ~^Õq∞\©? JO>Ë "å~°ã¨`«fi ǨωõΩ¯QÍ P J<å^茉õΩ ÅaèOz#
(q^èÕÜ«∞`«) QÆ∞iOz `åH©^Œ∞ KÕã≤#ѨC_»ÖÏ¡ `«e¡^ŒO„_»∞ŠѨ@¡ 㨄`«Ê=~°Î# QÆ∞iOz #QÆ^Œ∞#∞QÍh, á⁄ÖÏÅ#∞QÍh, WO\˜ ã¨÷ÖÏÅ#∞QÍh ™êfiǨ KÕÜ«∞‰õΩO_®, J`«#∞
<˘H˜¯ K≥ѨÊ@O QÆ=∞<å~°›O. nxfl|\˜ì =∞#‰õΩ É’^èŒÑ¨_Õ^Õq∞@O>Ë „ѨÉèí∞=Ù q^èÕÜ«∞`« Ü«ÚHõÎ =Ü«∞ã¨∞û‰õΩ KÕ~∞° ‰õΩ<Õ^•HÍ HÍáê_®e. ™ê^躌 "≥∞#ÿ O`«=~°‰Ωõ J<å^èŒ Pã≤áÎ êã¨∞ÅÎ #∞
`«~åfi`« `«e^¡ OŒ „_»∞Å q^èÜ
Õ ∞« `« ‰õÄ_® KåÖÏ =ÚYº"Õ∞. Z=~°~Ú<å ã¨~ˆ `«e^¡ OŒ „_»∞Å Jaè=$kú KÕÜ«∞_®xH˜ Hõ$+≤KÕÜ«∂e. ZO^Œ∞HõO>Ë P Ѩã≤"å_»∞ `«# Pã≤Îáêã¨∞Îefl
Ѩ@¡ ÉÏ^茺`å x~°fiǨÏ}Ö’ qѶ¨Å"≥∞ÿ`Õ, "å~°∞ „ѨÉèí∞=Ù P[˝efl áêeOK«@OÖ’ ‰õÄ_® HÍáê_»∞‰õΩ<Õ ã≤÷uÖ’ ÖË_»∞. `«##∞ xÅnã≤ J_çˆQ"åÔ~=~°∂ ÖË~°∞Hõ^• Jx D
ѨÓiÎQÍ ã¨Ñ¶¨bHõ$`«∞Å=Ù`å~°#fl Pâ◊ÖË^Œ∞. Pã≤áÎ êã¨∞eÎ fl Hõ|oOK«‰Äõ _»^∞Œ . ZO^Œ∞HõO>Ë JO^ŒiHõ<åfl ÃÑ^ŒÌ ã¨O~°H‰∆õ Ωõ _≥#· JÖÏ¡ÇÏπ
645 646
6. JÖò J<£P"£∞ ==Å"£
W*심
q∞T
J#fl<å 327 6. JÖò J<£P"£∞ 7=
8= áê~å
„áê}˜ÃÑ·# ‰õÄ_® â◊H˜ÎH˜ q∞Oz# ÉèÏ~°O 154 `«~°∞"å`« "Õ∞=Ú L`«Î=∞OQÍ
"≥∂Ѩ=Ú.236 ѨeH˜`Õ <åºÜ«∞"Õ∞ ѨÅHõO_ç. PK«iOKÕ"åiÃÑ· J#∞„QÆǨÏO ѨiѨÓiÎ
<åºÜ«∞ã¨=∞‡`«OQÍ =∂\Ï¡_O» _ç – =º= HÍ=\ÏxH˜, P[˝Åhfl ã¨Ê+ì̈OQÍ q=iOK«
Ǩ~°O g∞ |O^è∞Œ =Ù‰õΩ ã¨O|OkèOz#^≥<· å \ÏxH˜, =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO ÅaèOK«\Ï
xH©, Hõ~∞° }˜OK«|_»\ÏxH˜,239 "å~°∞ `«=∞
ã¨~ˆ ! JÖÏ¡ÇÏπ `À KÕã#≤ ÉÏã¨#∞ <≥~"° ~Õ Û° O_ç. „ѨÉ∞íè =Ù#∞ HõÅ∞ã¨∞‰õΩ<Õ q+¨Ü∞« "≥∞ÿ ^Œ$_è»
g∞~°∞ ã¨^• *Ï˝Ñ¨Hõ =ÚOK«∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ qâßfiã¨O Hõey LO_»\ÏxH˜ QÍ#∞
QÍ#∞ JÖÏ¡ÇÏπ g∞H˜ÖÏ `åH©^∞Œ KÕâß_»∞. =¸™ê‰õΩ „QÆO^ä•xfl "˘ã¨QÍ=Ú.
153 W^Õ237 <å ~°∞A=∂~°æO. Hõ#∞Hõ Jq. W™ê¡O ^èŒ~°‡O D =¸_»∞ =¸ÖÏOâßÅ "≥·¿Ñ Ѩi„Éèíq∞ã¨∂Î LO@∞Ok. HÍ|\˜ì
g∞~°∞ nx<Õ J#∞ã¨iOK«O_ç.238 W`«~„° `å ^•xfl U ÉèÏ=OÖ’ fã¨∞‰õΩ<åfl ™ê~åOâ◊O =∂„`«O XHõ¯>Ë.
=∂~åæÅ#∞ J#∞ã¨iOK«HõO_ç. Jq 238. '~°∞A=∂~°æO— J#flk XHõ¯>Ë. ^•xfl ^≥·==∂~°æO J#O_ô, Y∞~üP<£ =∂~°æO J#O_ç,
q∞=∞‡efl JÖÏ¡ÇπÏ =∂~°æO #∞O_ç "Õ~°∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) =∂~°æO J#O_ç – ZÖÏ J#∞‰õΩ<åfl Jk =∂„`«O XˆH =∂~°æO,
Ѩ~°∞™êÎ~Ú. g∞~°∞ ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ "≥·Yix ã¨~°à◊=∂~°æO, ™êѶ¨Åº =∂~°æO – J^Õ ~°∞A=∂~°æO. P =∂~åæÅ∞ J<ÕHõO HÍ=Ù.
Hõ#∞Hõ XˆH =∂~°æOÃÑ· #_»"åe. J<ÕHõ =∂~åæÅÃÑ· #_»=‰õÄ_»^Œ∞. W^Õ =Úã≤¡O
J=ÅOaOKÕ@O^Œ∞‰õΩQÍ#∞ JÖÏ¡ÇπÏ ã¨=∂[ SHõº`«‰õΩ, UHõ`åfixH˜ PÜ«ÚóѨ@∞ì. D ^•iÖ’ #∞Oz ÃÑ_»^•~°∞Å∞ fã≤
g∞‰õΩ D q^èŒOQÍ `åH©^Œ∞ KÕâß_»∞. #O^Œ∞=Å¡ =Úã≤O¡ ã¨=∂[O =~åæÅ∞QÍ, =Ú~îåÅ∞QÍ pe, K≥ÖÏ¡K^≥ ∞Œ ~°~Ú áÈ~ÚOk.
„Ѩu ^•xÃÑ· xѶ∂¨ "Õã≤ L<åfl_»∞. HÍ|\˜ì J<å^èŒ ™⁄=Ú‡‰õΩ Ѩ~º° "ÕH‰∆õ Ωõ Å∞QÍ L#fl"å~°∞ =∞i K«∂_»É’`Õ ''W`«~° =∂~åæÅÃÑ· áÈHõO_ç, Jq q∞=∞‡efl ^≥·==∂~°æO #∞Oz
J#∞Hõ∆}O PÜ«∞#‰õΩ ÉèíÜ«∞Ѩ_»∞`«∂ LO_®e. "Õ~°∞Ѩ~°∞™êÎ~Ú—— Jx =Úã≤¡O ã¨=∂*ÏxH˜ =ÚO^Õ `åH©^Œ∞ KÕÜ«∞@O [iyOk.
235. H˘Å`«Å∞ `«∂xHõÅÖ’ "≥∂ã¨O KÕÜ«∞@O, ѨÙK«∞Û‰õΩ<Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ÖˇHõ¯ „ѨHÍ~°O "Õ~˘HõKÀ@ ^Õ=Ù_»∞ U=∞x P^ÕtOKå_»O>ˆ ''g∞~°∞ ^èŒ~å‡xfl ™ê÷Ñ≤OK«O_ç. JO^Œ∞Ö’
ѨÓiÎQÍ Ñ¨ÙK«∞Û‰õΩx, WKÕÛ@ѨC_»∞ `«‰õΩ¯=QÍ H˘Åz W=fi@O, `«∂HõOÖ’ „^ÀǨxH˜ peHõ#∞ `ÕHOõ _ç—— (ã¨∂~Ô +¨Ø~å). JO>Ë qÉè^Ë •xH˜, peHõ‰Ωõ ^è~Œ ‡° OÖ’ ZO`«=∂„`«O
áêÅÊ_»@O Hõ_»∞ hK«"≥∞ÿ# Ѩx. <≥·uHõ k"åÖÏHÀ~°∞`«<åxH˜ Wk „ѨuaO|O. J#∞=∞u ÖË^Œ∞. D q+¨Ü«∂<Õfl =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) KåÖÏ ã¨Ê+¨ìOQÍ – <ÕÅÃÑ·
^≥·=„Ѩ=HõΠǨτ[`ü +¨µSÉò (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) *Ïu"å~°∞ q<åâßxH˜ QÆ∞iHÍ=\ÏxH˜ `«# KÕ`ÀÎ XHõ w`«wã≤ ''Wk ^Õ=Ùx ~°∞A=∂~°æO—— Jx ѨeHÍ~°∞. P w`«‰õΩ
QÆÅ HÍ~°}ÏÖ’¡ Wk ‰õÄ_® XHõ\ ˜ J#fl ã¨OQÆu q㨇iOK«~åxk. W~°∞„ѨHõ¯ÖÏ =∞i H˘xfl w`«Å∞ wã≤ ''Wq (=OHõ~°\ ˜OHõ~°) ^•~°∞Å∞. g\˜ÃÑ· Ã+·`å<£
236. JO>Ë "Õ∞=Ú KÕã≤# D P[˝Å∞ PK«~°} Ü≥∂QƺO HÍ#@∞=O\˜q HÍ=Ù. Hõ+¨ì™ê^茺 á⁄Oz L<åfl_»∞. "å_»∞ D ^•~°∞ÅÃÑ·H˜ =∞#∞+¨µefl Ñ≤Å∞ã¨∂Î L<åfl_»∞—— Jx
"≥∞ÿ#q ‰õÄ_® HÍ=Ù. XHõ"Õà◊ Jq g∞ áêe@ Hõ+¨ì`«~°O J~Ú LO>Ë "Õ∞=Ú "å\˜x J„Ѩ=∞`«OÎ KÕâß~°∞. `«~∞° "å`« PÜ«∞# (ã¨) ''W^Õ <å ~°∞A=∂~°Oæ ...—— J#fl =K«<åxfl
QÆ∞iOz P*Ï˝Ñ≤Oz LO_Õ"å~°"Õ∞ HÍ=Ú. ZO^Œ∞HõO>Ë =∂ ^•ã¨∞Å#∞ HõëêìÅáêÅ∞ áê~åÜ«∞}O KÕâß~°∞ (=Úã¨fl^≥ JǨχ^£ – ã¨OѨÙ\˜: 1† ¿Ñr–435, 465). JǨχ^£
K≥Ü∂« ºÅ#flk =∂ L^ÕâÌ O◊ HÍ^Œ∞. HÍ|\˜ì g∞~°∞ „áêѨOzHõ rq`«OÖ’ Q“~°"À#fl`«∞efl, ëêH˜~ü D ǨÏnã¨∞#∞ „áê=∂}˜Hõ"≥∞ÿ#kQÍ Y~å~°∞ KÕâß~°∞. PÜ«∞# ‰õΩ_ç „Ñ¨Hõ¯#
Ѩ~Ö° ’Hõ rq`«OÖ’ ™êѶ֨ Ϻxfl á⁄O^ŒQÀi`Õ =∂ P^ÕâßÅ#∞ qkèQÍ áê\˜OK«=Åã≤ Ô~O_»∞ w`«efl, Z_»=∞ „ѨHõ¯# Ô~O_»∞ w`«efl– "≥Ú`«ÎO <åÅ∞QÆ∞ w`«efl wã≤ "å\˜x
LO@∞Ok. Ã+`· å#∞ „`À=Å∞QÍ =i‚OKå~°x Wɡfl =∂*ÏÖ’x XHõ LÖËY¡ #OÖ’ =∞iO`« ã¨Ê+¨Oì QÍ
237. 'W^Õ— <å ~°∞A=∂~°æO Jx J#|_çOk. WO`«H© Uq∞\© P ''Wk——? JO>Ë Jk LOk.
Y∞~üP<£ HÍ=K«∞Û ÖË^• W™ê¡O ^èŒ~°‡O HÍ=K«∞Û ÖË^• D P[˝Å∞ ‰õÄ_® HÍ=K«∞Û. 239. Wk Y∞~üP<£ É’^èŒ<å â‹·eH˜ XHõ x^Œ~°≈#O. Y∞~üP<£ „Ѩ™êÎ=# =zÛ#ѨC_»∞ KåÖÏ
`ÒÇ‘Ï^£ (UHõ^≥·"å~å^èŒ#), =∞P^£ (Ѩ~°Ö’HõO), i™êÅ`ü (^≥·=^Ò`«ºO) – D =¸_Õ KÀ@¡ `Ò~å`«∞ „QÆO^äŒ „Ѩ™êÎ=##∞ fã¨∞‰õΩ ~å=@O [iyOk. JÖψQ `Ò~å`«∞#∞
647 648
6. JÖò J<£P"£∞ ==Å"£
W*심
q∞T
J#fl<å 328 6. JÖò J<£P"£∞ 7=
8= áê~å
155 =∞iÜ«Ú Wk (D Y∞~üP<£) HÍ~°∞}ºO =KÕÛã≤Ok.243 J~Ú#ѨÊ\˜H©
"Õ∞=Ú J=`«iOѨ*ãË #≤ XHõ â◊√Éè„í Ѩ^"Œ ∞≥ #ÿ JÖÏ¡ÇπÏ PÜ«∞`«∞Å#∞ Jã¨`åºÅx
„QÆO^äOŒ .240 HÍ|\˜ì g∞~°∞ nxx J#∞㨠H˘\˜áì êˆ~ã≤, "å\˜#∞Oz („Ѩ[Å#∞) P¿Ñ
iOK«O_ç. ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ`À "≥∞ÅQÆO_ç. "å_çH<õ åfl244 Ѩ~=° ∞ ^Œ∞~å‡~°∞_æ ∞» WOÔH=
`«^•fi~å g∞~°∞ Hõ~°∞}˜OK«|_Õ J=HÍâ◊O _»∞O\Ï_»∞? "Õ∞=Ú `«fi~°Ö’<Õ =∂ PÜ«∞
LOk. `«∞Å #∞O_ç P¿Ñ"åix, "åi PѨÙ^ŒÅ
156 ''=∂‰õΩ ѨÓ~°fi=ÚO_ç# Ô~O_»∞ HÍ~°}OQÍ Ñ¶¨∞’~°OQÍ tH˜∆™êÎ=Ú.
=~åæÅÃÑ· =∂„`«O „QÆO^äOŒ 241 J=`«iOѨ 158 Uq∞\©, `«=∞ =^ŒÌ‰õΩ ^≥·=^Œ∂`«Å∞
*ËÜ«∞|_çOk. "å~°∞ Uq∞ K«k"Õ"å~À, ~å"åÅh, ÖËHõ h „ѨÉ∞íè "Õ ã¨fiÜ«∞OQÍ
=∞ˆ~q∞ K«kqOKÕ"å~À Jã¨Å∞ =∂ˆHg∞ „Ѩ`«ºHõ∆=∞"åfiÅh ÖËHõ h „ѨÉèí∞=Ù =^ŒÌ
`≥eÜ«∞^Œ∞——242 Jx g∞~°∞ J#‰õΩO_® #∞Oz U^≥<· å (Q˘Ñ¨Ê) x^Œ~≈° #O ~å"åÅx
LO_»\ÏxH©, gà◊√¡ "Õz L<åfl~å?245 h „ѨÉèí∞=Ù =^ŒÌ
157 ''XHõ"àÕ ◊ =∂ˆH QÆ#Hõ „QÆO^äOŒ K≥ѨʉõΩO_® LO_»\ÏxH˜ g∞~°∞ =∂\Ï¡_ÕÉèÏ+¨ – J~°c ÉèÏ+¨ – Ö’<Õ D „QÆO^ä•xfl
"˘ã¨QÆ|_ç LO>Ë "Õ∞=Ú "åiHõ<åfl J=`«iOѨ*âË ß=Ú.
Z‰õΩ¯= ~°∞A=~°Î#∞ÅO JÜÕ∞º"åà◊§O—— 243. WHõ g∞~°∞ ™ê‰õΩÅ∞ K≥Ñ≤Ê, `«Ñ≤ÊOK«∞‰õΩ<Õ J=HÍâ◊O ZO`«=∂„`«O ÖË^Œ∞.
Jx J#‰õΩO_® LO_»\ÏxH˜QÍ#∞ 244. JO>Ë â◊√ÉèÏÅ ã¨~À=~°O, ã¨OѨÓ~°‚ =∂~°^æ ~Œ ≈° Hõ`fi« O QÆÅ „QÆO^äOŒ =KÕÛã≤# `«~∞° "å`«
("Õ∞=Ú Y∞~üP<£ „QÆO^ä•xfl g∞ =^Œ‰Ì Ωõ ‰õÄ_® ã¨<å‡~åæxfl (W™ê¡O#∞) J=ÅOaOz, ^≥=· HÍ~°∞}Ϻxfl á⁄O^ŒÖHË áõ È~Ú#"å_»∞,
ѨOáê=Ú). WѨC_»∞ g∞=^Œ‰Ì Ωõ g∞ ÃÑ·QÍ nxx kèHõ¯iOz nxѨ@¡ "≥·=ÚYº ^èÀ~°}˜ Hõ#|~°z#"å_»∞ =Ú=∂‡\˜H©
„ѨÉèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù#∞Oz XHõ ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# ^Œ∞~å‡~°∞æ_Õ. PÜ«∞`«∞Ö’ 'Ü«∞ã≤ÌѶ¨Ó<£— Jx J#|_çOk. nxH˜ XHõ J~°÷O q=ÚY`«.
„QÆO^äŒO, =∂~°æ^Œ~°≈Hõ ™ê^èŒ#O =∞iÜ«Ú =∞~À J~°÷O W`«~°∞Å#∞ ‰õÄ_® ã¨`«ºO "≥·Ñ¨Ù‰õΩ áȉõΩO_® J_»∞¤HÀ=@O.
„Ѩ™êÎqOz#ѨÙ_»∞ Y∞~üP<£ ‰õÄ_® „Ѩ™êÎqOK«|_çOk. WÖÏO\˜ Z<Àfl L^•Ç¨Ï~°}Å#∞ 245. k=º Y∞~üP<£#∞ J=`«iOѨ*ËÜ«∞@O ^•fi~å#∂, =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨)#∞ JOu=∞
ǨѶ*≤ ò Wɡfl Hõã~‘ ü #HõÅ∞ KÕâß~°∞. XHõÑC¨ _»∞ `Ò~å`«∞ „QÆO^äOŒ ‰õÄ_® XHõ ã¨=∞„QÆ"∞≥ #ÿ „Ѩ=HõQÎ Í Ñ¨OѨ@O ^•fi~å#∂ "Õ∞=Ú ã¨O^Õâßxfl JO^Œ*¿Ë ã U~åÊ@∞#∞ ã¨OѨÓ~°O‚
„QÆO^äŒOQÍ LO_Õ^Œh, ^èŒ~å‡=ÅO|#‰õΩ ã¨O|OkèOz# ã¨~°fiq+¨Ü«∂Å∂ JO^Œ∞Ö’ QÍqOKå=Ú. WѨÊ\˜H© gà◊√¡ =∂~°æ qÇ‘Ï#`«#∞ q_»<å_»HõáÈ`Õ Z=~°~Ú<å KÕ¿ã^Õ
LO_Õ=h, P q^èŒOQÍ Jk „Ѩ[ʼnõΩ =∂~°æ^Œ~°≈Hõ „QÆO^äŒOQÍ, HÍ~°∞}º„Ѩ^ŒOQÍ =ÚOn? ^≥·=^Œ∂`«Å∞ =zÛ „áê}O fã≤#ѨÙ_»∞ qâ◊fiã≤^•Ì=∞<À, „ѨÉèí∞=Ù ky=zÛ
JÅ~åˆ~^Œh k=º Y∞~üP<£ Ü≥ÚHõ¯ q=~°}Ï f~°∞#∞|\˜ì É’^èŒÑ¨_»∞`ÀOk. #ѨC_»∞ – JO>Ë „Ѩà◊Ü«∞O ã¨OÉèíqOz#ѨÙ_»∞ qâ◊fiã≤^•Ì=∞<À gà◊√¡ "Õz L<åfl~å?
240. 'D „QÆO^äŒO— JO>Ë k=º Y∞~üP<£ Jx ÉèÏ=O. JO^Œ∞Ö’ WǨÏѨ~åÅ „âıÜ≥∂ „Ѩà◊Ü«∂xH˜ =ÚO^Œ∞ ^Õ=Ù_»∞ LxH˜Ö’H˜ `≥KÕÛ ã¨∂K«#Å#∞ HõàÏ¡~å K«∂ã¨∞H˘<À ÖËHõ
™êѶ¨ÖϺÅ∞, â◊√ÉèÏÅ∞ Wq∞_ç L<åfl~Ú. ^Õ=Ùx =ÚO^Œ∞ Ǩ[~°∞Ѩ~K° |« _ç#ѨC_À qâ◊fiã≤^•Ì=∞x g~°∞ Z^Œ∞~°∞ K«∂ã¨∞<Î åfl~å?
241. JO>Ë, Ü«¸^Œ∞ʼnõΩ, „ÔHã· =Ψ ÙʼnõΩ „QÆO^ä•Å∞ "˘ã¨Q|Æ _ç#@∞¡QÍ =∂‰õΩ "˘ã¨Q|Æ _»Ö^Ë ∞Œ XHõ"Õà◊ z=i Ѷ¨∞_çÜ«∞Ö’¡ "åiH˜ *Ï˝<À^ŒÜ«∞O J~Ú<å, Jk "åiH˜ ZÖÏO\˜
J<Õ =∂@ g∞#∞O_ç ~å‰õΩO_® LO_»\ÏxH˜QÍ#∞ "Õ∞=Ú k=º Y∞~üP<£#∞ „ѨÜ≥∂[<åhfl KÕ‰õÄ~°Û^Œ∞. "åà◊√¡ ÃÑ^ŒÌ ã¨∂K«# HÀã¨O xsH˜∆Oz `«=∞ ^Œ∂~°^Œ$+≤ìx
J=`«iOѨ*âË ß=Ú. „Ѩ^Œi≈ã¨∞Î<åfl=∞x J#∞‰õΩO@∞<åflˆ~"≥∂! Wk "åi ^Œ∂~°^Œ$+≤ì HÍ^Œ∞, Jq"ÕHÍxH˜
„Ѩ|Å `å~å¯}O. ^Õ=Ùx x^Œ~°≈<åÅ∞, J^Œ∞ƒù`åÅ∞ Hõà◊¡=ÚO^Œ∞ HõxÑ≤ã¨∞Î#flѨC_»∞
242. Jk =∂ ÉèÏ+¨Ö’ ÖË^Œ∞, ZÖÏ K«k"Õk? ZÖÏ K«kqOKÕk? Jx g∞~°∞ ™ê‰õΩÅ∞ qâ◊fiã≤OK«@O U=∂„`«O Q˘Ñ¨Ê`«#O HÍ^Œ∞. Hõ~_° ∞» QÆ\#ì˜ Jqâßfiã¨∞Å∞, áêáê`«∞‡Å∞
649 650
6. JÖò J<£P"£∞ ==Å"£
W*심
q∞T
J#fl<å 329 6. JÖò J<£P"£∞ 7=
8= áê~å
#∞Oz U^Œ~Ú<å Q˘Ñ¨Ê ã¨∂K«# =KÕÛã≤# 160 ã¨`å¯~°ºO KÕã≤#"åx ã¨`å¯~åºxH˜
~ÀA#, =ÚO^Œ∞ #∞Op qâ◊fiã≤OK«‰Ωõ O_® ѨkÔ~@∞¡ Åaè™êÎ~Ú.250 ^Œ∞ëê¯~åºxH˜
P ~ÀA<Õ qâ◊fiã≤Oz#"åx qâßfiã¨O,246 X_çQÆ\ ˜ì# "åx ^Œ∞ëê¯~åºxH˜ ^•xH˜
ÖËHõ qâ◊fiã≤Oz ‰õÄ_® U ã¨`å¯~°º=¸247 ã¨iѨ_® tHõ∆ =∂„`«"Õ∞ qkèOK«|_»∞
KÕÜ∞« x"åx qâßfiã¨O J`«xH˜ U q^èOŒ `«∞Ok.251 "åiH˜ ZÖÏO\˜ J<åºÜ«∞O
QÍ#∂ LѨÜ∂≥ QÆÑ_¨ ^» ∞Œ . Hõ#∞Hõ ''g∞~°∂ [~°QÆ^Œ∞.
xsH˜∆OK«O_ç, "Õ∞=Ú ‰õÄ_® xsH˜∆ã¨∂Î 161 (F „Ѩ=HÍÎ!) D q^èŒOQÍ K≥ѨC :
LO\Ï=Ú——248 Jx (F „Ѩ=HÍÎ!) "åiH˜ ''<å „Ñ¨Éèí∞=Ù <å‰õΩ ~°∞A=∂~°æO K«∂Ñ≤O
K≥ѨC. Kå_»∞. J^˘Hõ ã≤÷~°"≥∞ÿ# ^èŒ~°‡O. ZÖÏO\˜
159 Z=~°∞ `«=∞ ^èŒ~å‡xfl =ÚHõ¯ =„Hõ`å ÖËxk, JÖÏ¡ÇπÏ "≥·Ñ¨Ù UHÍ„QÆ`«`À
K≥Hõ¯Å∞QÍ KÕã≤, =~åæÅ∞QÍ =Ú~îåÅ∞QÍ =∞~°e# W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ q^è•#O Jk.
q_çáÈÜ«∂~À249 "åà◊§`À hˆH ã¨O|O PÜ«∞# =Ú„+≤‰õΩ¯ÅÖ’x "å_»∞ HÍ_»∞.——
^èŒ=¸ ÖË^Œ∞. "åà◊§ =º=Ǩ~°O ^≥·"ånè H˘O^Œ~°∂ Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞. =Ú„+≤‰õΩ¯ÅÖ’ H˘O^Œ~°∞ ^Õg ^Õ=`«efl, =∞iH˘O^Œ~°∞
#"≥∞ÿ LOk. `«~åfi`« "åà◊√¡ KÕã≤O^Õq∞\’ ^≥·=^Œ∂`«Å#∞, WOH˘O^Œ~°∞ #Hõ∆„`åÅ#∞, q„QÆǨÅ#∞ ѨÓl™êÎ~°∞. J~Ú`Õ D
PÜ«∞# "åiH˜ `≥eÜ«∞*Ë™êÎ_∞» . PÜ«∞`«∞ ÉèÏ=O KåÖÏ qã¨Î $`«=∞~ÚOk. JÖÏ¡ÇπÏ =∞iÜ«Ú PÜ«∞# „Ѩ=HõÎ (ã¨)
‰õÄ_® JÖÏO\˜ Ѩiã≤÷uÖ’ ѨâßÛ`åÎѨO K≥O^Œ∞`å~°∞. HÍx "åi ѨâßÛ`åÎѨO =∂~åæxfl q_»<å_ç W`«~° ^èŒ~å‡Å#∞, W`«~°„`å Ѩ^Œú`«∞Å#∞ J=ÅOaOKÕ "å~°O^ŒiH©
ã‘fiHõiOK«|_»^Œ∞. ã¨Ç‘ÏÇπÏ Ç¨Ïnã¨∞Ö’ LOk : ''(`«∂~°∞Ê# L^Œ~ÚOKÕ) ã¨∂~°∞º_»∞ Wk =iÎã¨∞ÎOk. J~°cÖ’ '+≤Ü«∞J<£— Jx LOk. =~åæÅ∞, „QÆ∂ѨÙÅ∞, =Ú~îåÅ∞ Jx
Ѩ_=» ∞\˜ k‰õΩ¯# L^Œ~ÚOK«#O`«=~°‰Äõ „ѨàÜ ◊ ∞« O ã¨OÉèqí OK«^∞Œ . ã¨∂~°∞º_»∞ Ѩ_=» ∞\˜ nx J~°÷O. XHõѨC_»∞ ^èŒ~å‡=ÅO|# q+¨Ü«∞OÖ’ XˆH „`å\˜ÃÑ· LO_ç, P `«~°∞"å`«
kâ◊Ö’ L^Œ~ÚOK«@O K«∂ã≤ „Ѩ[ÅO`å (JÖÏ¡ÇÏπ #∞) qâ◊fiã≤™êÎ~∞° —— Jx =∞ǨÏhÜ«∞ `«=∞ QÆ∞~°∞=ÙÅ, =∞`« ÃÑ^ŒÅÌ =∂@ʼnõΩ ÃÑ^ŒÌ Ñ‘@"Õã,≤ "åi áê^ŒzǨflÅÖ’ #_»∞ã¨∂Î
=ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) `≥eáê~°∞. `«~°∞"å`« PÜ«∞# (ã¨) D PÜ«∞`«∞#∞ áê~åÜ«∞}O =¸Å ^èŒ~å‡xfl =ke# "å~°O^ŒiH© D Ѩ^ŒO =iÎã¨∞ÎOk (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü).
KÕâß~°∞ : ''=ÚO^Œ∞ #∞Op qâ◊fiã≤OK«‰õΩO_® P ~ÀA# qâ◊fiã≤OKÕ"åx qâßfiã¨O
J`«xˆHq^èŒOQÍ#∂ ѨxH˜ ~å^Œ∞—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs : `«Ñ¶‘û~ü JÖò J<£P"£∞ ã¨∂~å). 250. `«##∞ qâ◊fiã≤Oz, =∞OzѨ#∞Å∞ KÕ¿ã ^•ã¨∞ŠѨ@¡ JÖÏ¡ÇπÏ KÕ¿ã ^•H˜∆}º
=º=Ǩ~åxH˜, PÜ«∞# B^•~åºxH˜ Wk XHõ x^Œ~°≈#O. XHõ ã¨`å¯~åºxH˜ PÜ«∞#
246. JO>Ë ^≥=· u~°™ê¯i Ü≥ÚHõ¯ 'qâßfiã¨O— J`«xHˆ q^èOŒ QÍ#∂ „ѨÜ∂≥ [#O KÕ‰Äõ ~°Û^Œ∞. ѨkO`«Å ѨÙ}ºO „Ѩ™êkã¨∞Î<åfl_»∞. Wk PÜ«∞# "˘ã¨ˆQ Hõh㨠ѨÙ}ºÑ¶¨ÅO. H˘xfl
247. nxÉèÏ=O Uq∞@O>Ë áêáê`«∞‡_≥·# qâßfiã≤ ("≥∂q∞<£) P ~ÀA `«# áêáêÅÃÑ· ѨÙ}ºHÍ~åºÅ‰õΩ PÜ«∞# „Ѩ™êkOKÕ Ñ¨Ù}ºÑ¶¨ÅO Z<ÀflÔ~@∞¡ LO@∞O^Œx, PÜ«∞#
ã≤Q∞Æ `æ À ‰õΩOzOK«∞‰õΩáÈ~Ú#ѨÊ\˜H© P Ѷ∞¨ _çÜ∞« Ö’ Jk ã‘fiHÍ~°Ü∂≥ Qƺ=∞=^Œ∞. „áê}O ÖˇHõ¯ ÖË#O`«QÍ "˘ã¨QÆ∞`å_»x Y∞~üP<£ ǨÏnã¨∞Å ^•fi~å ~°∂_èô J=Ù`ÀOk. Jk
áÈÜÕ∞=ÚO^Œ∞ KÕ¿ã ^•#^è~Œ å‡Å∞QÍh, ѨÙ}º HÍ~åºÅ∞QÍh ™êѶ֨ ϺxH˜ LѨÜ∂≥ QÆÑ_¨ » "ÕÖÏk Ô~@∞¡ ‰õÄ_® HÍ=K«∞Û.
=x ǨÏnã¨∞Å ^•fi~å ‰õÄ_® ~°∂_èô J=Ù`ÀOk.
248. JÖÏ¡ÇÏπ #∞ qâ◊fiã≤OK«‰Ωõ O_® `«Åa~°∞ã¨∞`«#O K«∂¿Ñ"åiH©, qâ◊fiã≤Oz<å ã¨`å¯~åºÅ∞ 251. ^•ã¨∞_»∞ `«Ñ¨CKÕã≤, P `«Ñ¨CÃÑ·, ѨâßÛ`åÎѨO ‰õÄ_® K≥O^Œ‰õΩO_® LO>Ë ÖË^•
KÕÜ«∞‰õΩO_® J*Ï„QÆ`«ÎQÍ LO_Õ"åiH© Wk XHõ ÃÇÏK«ÛiHõ. k=º Y∞~üP<£Ö’ D J`«x ѨÙ}ºHÍ~åºÅ∞ J`«x áêáêÅ#∞ =∞~°∞QÆ∞Ѩ~°K«ÖË#O`« `«‰õΩ¯=QÍ LO>Ë ÖË^•
q+¨Ü«∞O =ÚǨÏ=∞‡^£ ã¨∂~åÖ’x 18= PÜ«∞`«∞Ö’, "≥∂q∞<£ ã¨∂~åÖ’x 85= P ^•ã¨∞x ^Œ∞+¨¯~°‡Å∞ Hõ∆O`«=ºO HÍ#O`« f„=OQÍ LO>Ë J\˜ì Ѩiã≤÷uÖ’ J`«xfl
PÜ«∞`«∞Ö’ ‰õÄ_® q=iOK«|_çOk. tH˜∆OK«@O Jx"å~°ºO J=Ù`«∞Ok. Wk ^≥·=™êO„Ѩ^•Ü«∞O. HÍx ^Õ=Ù_»∞ J`«#∞
249. aè#fl =~åæÅ∞QÍ peáÈ~Ú# "å~°∞ Ü«¸^Œ∞Å∞, „ÔH·ã¨Î=ÙÅh H˘O^Œ~°∞, =Ú„+≤‰õΩ¯Åx KÕã≤# XH˘¯Hõ¯ áêѨHÍ~åºxH˜ ^•xH˜ ã¨=∂#"≥∞ÿ# tHõ∆ =∂„`«"Õ∞ qkè™êÎ_»∞ QÍx
651 652
6. JÖò J<£P"£∞ ==Å"£
W*심
q∞T
J#fl<å 330 6. JÖò J<£P"£∞ 7=
8= áê~å
162 WOHÍ D q^èŒOQÍ „ѨHõ\ ˜OK«∞ : 164 (F „Ѩ=HÍÎ!) "åix J_»∞QÆ∞:
''xã¨ûO^ÕǨÏOQÍ <å #=∂A, <å ''Uq∞\©, <Õ#∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ HÍ^Œx "Õ~˘Hõ
ã¨HõÅ P~å^èŒ#Å∞, <å r=#O, <å „Ñ¨Éèí∞=Ù#∞ "≥`«∞HÀ¯"åÖÏ?! "åã¨Î"åxH˜
=∞~°}O – W=hfl ã¨~fi° Ö’HÍÅ „ѨÉ∞íè "≥#· „Ѩu^•xH© „ѨÉèí∞=Ù PÜ«∞<Õ.253 Z=~°∞
JÖÏ¡ÇπÏ H˘~°ˆH. KÕã#≤ Ѩ#∞ʼnõΩ "åˆ~ ÉÏ^è∞Œ ºÅ∞. |~°∞=Ù#∞
163 PÜ«∞#‰õΩ ÉèÏQÆ™êfi=ÚÖˇ=~°∂ ÖË~∞° . "≥∂¿ã"å_≥=_»∂ WOH˘Hõ_ç |~°∞=Ù#∞
nxQÆ∞iOKÕ <å‰õΩ P*Ï˝Ñ≤OK«|_çOk. "≥∂Ü«∞_»∞.254 P `«~åfi`« g∞~°O`å g∞
P*Ï˝áêÅ# KÕ¿ã "åiÖ’ <Õ#∞ "≥Ú^Œ\ ˜ „ѨÉèí∞=Ù =^ŒÌˆH áÈ=Åã≤ LOk. JѨC_»∞
"å}˜‚ .——252 PÜ«∞# g∞~°∞ U U q+¨Ü∂« ÅÖ’ qÉèkË O
JO`«‰õΩq∞Oz tH˜∆OK«_»∞. ZO^Œ∞HõO>Ë ^≥·"å„QÆǨÏOÃÑ· ^≥·"å#∞„QÆǨÏO ZšѨC_»∂ K«∞‰õΩ<åfl~À "å\˜ "åã¨Î"åÅ#∞ `≥eÜ«∞
ÃÑ· KÕ~ÚQÍ LO@∞Ok. *Ë™êÎ_∞» .255
252. ''nx QÆ∞iOz =∂„`«"Õ∞ <å‰õΩ P*Ï˝Ñ≤OK«|_çOk. P*Ï˝áêÅ# KÕ¿ã"åiÖ’ <Õ#∞ 165 PÜ«∞<Õ q∞=∞‡efl Éèí∂=∞O_»ÅOÖ’
`˘e"å_»#∞—— Jx ^Õ=Ù_»∞ `«# JOu=∞ „Ѩ=HõÎ (ã¨) ^•fi~å „Ñ¨Hõ@# QÍqOKå_»∞. Ybá¶êÅ∞QÍ KÕâß_»∞.256 g∞‰õΩ „Ѩ™ê
XˆH JÖÏ¡ÇÏπ #∞ P~åkèOKåÅ#fl ^•xH˜ (`ÒÇ‘Ï^≥ LÅ∂Ç≤ÏÜ«∞º`ü‰Ωõ ) ã¨O|OkèOz kOz# "å\˜Ö’257 q∞=∞‡efl ѨsH˜∆OKÕ
^≥·=„Ѩ=HõÎÅO^Œ~°∂ WzÛ# ã¨O^Õâ◊O ‰õÄ_® W^Õ. xq∞`«OÎ H˘O^ŒiH˜ =∞iH˘O^ŒiÃÑ· L#fl`«
"Õ~˘HõKÀ@ ^Õ=Ù_»∞ WÖÏ ÃãÅqKåÛ_»∞ : ''(F „Ѩ=HÍÎ!) "Õ∞=Ú h‰õΩ ѨÓ~°fiO ZO^Œ~°∞ ™ê÷<åÅ#∞ „Ѩ™êkOKå_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h
„Ѩ=HõÎÅ#∞ ѨOÑ≤<å "åiH˜ =Ç‘Ï ^•fi~å '<Õ#∞ `«Ñ¨Ê =∞~À ^Õ=Ù_»∞ ÖË_»∞. HÍ|\˜ì „ѨÉèí∞=Ù tH˜∆OK«@OÖ’ "ÕQÆ=O`«∞_»∞.
g∞~°∞ #<Õfl P~åkèOK«O_ç— J<Õ q+¨Ü«∂xfl =∂„`«"Õ∞ `≥eÜ«∞*Ëâß=Ú—— (JÖò JÖψQ PÜ«∞# Jáê~°OQÍ Hõq∆ ∞OKÕ"å_»∞,
JOaÜ«∂–25). Ǩτ[`ü #∂ÇπÏ J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO ‰õÄ_® J^Õ J<åfl~°∞: ''<Õ#∞ =∂„`«O
=Úã≤¡O J~Ú LO_®Åx <å‰õΩ P^ÕtOK«|_çOk—— (Ü«¸#∞ãπ – 72). JÖψQ Hõ~°∞}˜OKÕ"å_»∞ ‰õÄ_®#∞.
^Õ=Ù_»∞ `«# „Ѩ=HõÎ J~Ú# Ǩτ[`ü W„ÉÏÇ‘ÏO J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO #∞^ÕtÌ Oz, ''q^èÜ
Õ Ú« _»=Ù ^≥·=„Ѩ=HõÎÅO^Œ~°∂, "åi J#∞Ü«∂Ü«ÚÅ∞ ‰õÄ_® UHõ^≥·"å~å^èŒ# (`ÒÇ‘Ï^≥
J~ÚáÈ—— Jx P*Ï˝ÑO≤ z#O`«<Õ ''<Õ#∞ ã¨HÅõ Ö’HÍÅ „ѨÉ∞íè "≥#· JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ q^èÜ Õ Ú« }˜‚ LÅ∂Ç≤ÏÜ«∞º`ü)#∞ É’kèOKÕ W™ê¡O ^èŒ~å‡<Õfl J=ÅOaOKå~°∞. HÍHõáÈ`Õ PÜ«∂
J~ÚáÈÜ«∂#∞—— Jx |^Œ∞eKåÛ~°∞ (JÖò |Y~° – 131). J^Õq^èŒOQÍ Ç¨Ï„[`ü HÍÖÏÅ, Ѩiã≤`÷ ∞« Å ^Œ$ëêì º +¨sÜ«∞`«∞ P^ÕâßÅÖ’ H˘O`« "≥q· ^躌 O LO_Õk. =∞øeHõOQÍ
W„ÉÏÇ‘ÏO, Ǩτ[`ü Ü«∂Y∂Éò (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)Å∞ ''g∞~°∞ =Úã≤¡=ÚÅ∞ (^≥·=q^èÕ „Ѩ=HõÎÅO^Œ~°∂ LѨ^ÕtOz# ^èŒ~°‡O XHõ¯>Ë. J^Õ W™ê¡O.
Ü«ÚÅ∞)QÍ `«Ñ¨Ê =∞~°}˜OK«HõO_ç—— Jx `«=∞ ã¨O`å<åxH˜ `åH©^Œ∞ KÕâß~°∞. ''F 253. WHõ¯_» '„ѨÉèí∞=Ù— JO>Ë ÉèÏ=O JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞. |Ǩï^≥·"å~å^茉õΩÅ∞, Jqâßfiã¨∞Å∞
JÖÏ¡ÇπÏ! <Õ#∞ W™ê¡O ^èŒ~°‡OÃÑ· L#fl ã≤÷uÖ’<Õ =∞~°}"≥Úã¨QÆ∞—— Jx ^≥·=„Ѩ=HõÎ u~°ã¨¯iã¨∞Î#fl x[^≥·=O J#fl=∂@! |Ǩï^≥·"å~å^茉õΩÅ∞ ^Õ=Ùx áÈ+¨Hõ`åfixfl,
Ǩτ[`ü Ü«¸ã¨∞Ѷπ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) JÖÏ¡ÇπÏ#∞ "Õ_»∞‰õΩ<åfl~°∞ (Ü«¸ã¨∞Ñ¶π – 101). Ѩ~º° "ÕH}∆õ #∞ XѨC‰õΩ<Õ"å~°∞. JO`«=~°‰Äõ z‰õΩ¯ÖË^∞Œ HÍx "å~°∞ PÜ«∞# ^≥=· `«fiOÖ’
''XHõ"Õà◊ g∞~°∞ =Úã¨Öχ#∞ÖË J~Ú`Õ g∞~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ<Õ #=∞‡O_ç—— Jx ^≥·=„Ѩ=HõÎ =∂„`«O WOH˘HõiH˜ ÉèÏQÆ™êfi=∞ºO HõeÊOKÕ"å~°∞.
Ǩτ[`ü =¸™ê JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO `«# *Ïu "åiH˜ LѨ^ÕtOKå~°∞ (Ü«¸#∞ãπ–84). 254. <åºÜ«∞O q+¨Ü«∞OÖ’ JÖÏ¡ÇπÏ ™ê\˜ÖËx "Õ∞\˜. PÜ«∞# JO^Œi Ѩ\Ï¡ <åºÜ«∞OQÍ
''"Õ∞=Ú =Úã≤¡OÅ=Ú JÜ«∂º=Ú J#fl q+¨Ü«∂xH˜ h"Õ ™êH˜∆q—— Jx ^≥·=„Ѩ=HõÎ =º=ǨÏi™êÎ_»∞. XHõi áêѨÉèÏ~°O WOH˘Hõi <≥uÎg∞^Œ "≥∂Ѩ@O [~°QÆ^Œ∞. Z=~°∞
D™ê (Uã¨∞„H©ã¨∞Î) J#∞K«~°∞Öˇ·# ǨÏ"åsÅ∞ „Ѩuã¨ÊOkOKå~°∞. D q^èŒOQÍ KÕã¨∞‰õΩ#fl Ѩ#∞ʼnõΩ "åˆ~ ÉÏ^èŒ∞ºÅ∞.
653 654
6. JÖò J<£P"£∞ ==Å"£
W*심
q∞T
J#fl<å 331 6. JÖò J<£P"£∞ 7=
8= áê~å
255. „Ѩ=HõÎÅO^Œ~°∂ WzÛ# ã¨O^Õâ◊O XHõ¯>Ë. J^Õ UHõ^≥·"å~å^èŒ#. XHõ"Õà◊ g∞~°∞ QÆ#Hõ
D '^Õ=Ùx UHõ`«fiO— (`ÒÇ‘Ï^£) q+¨Ü«∞OÖ’ UH©ÉèíqOK«‰õΩO_® "å^Œ∞ÖÏ_»∞‰õΩO>Ë
Z=~°~Ú<å KÕ¿ã^Õ=ÚOn?! g∞ Ѩ^Œúux g∞~°∞ áê\˜OK«O_ç. =∂ Ѩxx "Õ∞=Ú
KÕã¨∂ÎáÈ`å=Ú. f~°∞Êk<å# ã¨~Àfi#fl`«∞_≥·# <åºÜ«∂kèѨu ã¨=∞Hõ∆OÖ’ g∞‰õÄ –
=∂‰õÄ =∞^茺 <åºÜ«∞ x~°‚Ü«∞O KÕÜ«∞|_»∞`«∞Ok.
256. JO>Ë g∞‰õΩ JkèHÍ~åÅ∞ WKåÛ_»∞. ÖË^• XHõi `«~åfi`« WOH˘Hõix "å~°ã¨∞xQÍ
(Ybá¶ê)QÍ KÕâß_»∞.
257. JO>Ë Hõeq∞ÖË=ÚÅ∞, Hõ+¨ìã¨∞MÏÅ∞, P~ÀQƺO, J<å~ÀQƺO, q^•º q"ÕHÍÅ∞, „ѨQÆf
qHÍ™êÅ∞ – W`åºk=hfl =∞x+≤H˜ ѨsHõ∆=O\˜q. U ã≤÷uÖ’#~Ú<å =∞x+≤
^èŒ~°‡=∂~°æOÖ’ #_»"åÅ#fl^Õ ^Õ=Ùx Jaè=∞`«O.

655 652
7. JÖò P~åѶπ =Å"£ J#fl<å 332 7. JÖò P~åѶπ 8= áê~å

7. JÖò P~åѶπ (tY~åÅ∞) ã¨∂~å

ѨiK«Ü«∞O
Wk =∞Hͯ֒ J=`«iOz# ã¨∂~å. D=∂<£ (^è•i‡Hõ qâßfiã¨O), `ÒÇ‘Ï^£ (UHõ^≥·"å
~å^èŒ#), =∞~°}Ï#O`«~° rq`«O, tH∆Í |Ǩï=∂<åÅ∞, ^≥·==K«<åÅ J=`«~°}, „Ѩ=HõΊѨ~°OѨ~°
Å#∞ QÆ∞iOz D ã¨∂~åÖ’ <˘H˜¯ K≥ѨÊ_»O [iyOk. D ã¨∂~åÖ’x 46= PÜ«∞`«∞Ö’ =zÛ#
q+¨Ü«∞O P^è•~°OQÍ D ã¨∂~å‰õΩ 'JÖò P~åѶπ— Jx ¿Ñ~°∞ ÃÑ@ì|_çOk.
D ã¨∂~å „áê~°OÉèí =K«<åÖ’¡ k=º Y∞~üP<£ XHõ k=º"å}˜ Jh, JÖÏ¡ÇπÏ `«~°Ñ¶¨Ù#
=∂#"åoH˜ XHõ J#∞„QÆǨÏOQÍ „Ѩ™êkOK«|_çO^Œh, =∂#"åo WǨÏÖ’HõOÖ’ ã¨O`À+¨O,
Ѩ~°Ö’HõOÖ’ ™êѶ¨ÅºO á⁄O^Œ_®xH˜ =∂#"åo nxH˜ Hõ@∞ì|_®Åh, WO^Œ∞Ö’x P^ÕâßÅ#∞
áê\˜OKåÅh, ÃÇÏK«ÛiHõÅ#∞ QÆ∞~°∞ÎOK«∞HÀ"åÅx D ã¨∂~å <˘H˜¯ K≥Ñ≤ÊOk. D ã¨∂~åÖ’
JÖÏ¡ÇπÏ „Ѩ™êkOz# =∞~˘Hõ J#∞„QÆǨÏO QÆ∞iOz ‰õÄ_® „Ѩ™êÎqOK«_»O [iyOk. Ü«∂=`«∞Î
=∂#"åox XˆH `«O„_ç P^Œ"£∞ (Jã¨) #∞Oz ã¨$+≤ìOK«_»O [iyO^Œh, P q^èŒOQÍ =∂#"åo
ã¨=∞ã¨ÎO XˆH ‰õΩ@∞O|O Jx QÆ∞~°∞ÎKÕÜ«∞_»O [iyOk.
=∞x+≤H˜ „Ѩ™êkOK«|_ç# L#fl`« ™ê÷<åxfl ‰õÄ_® „Ѩ=ÚYOQÍ „Ѩ™êÎqOzOk. =∂#
"åox `«Ñ¨C^•i Ѩ\ ˜ìOK«_®xH˜, =∞# rq`« q^è•<åxfl =∂~°æ„Éèí+¨ìO KÕ¿ãÖÏ „ѨÉèÏq`«O KÕÜ«∞
_®xH˜, P q^èŒOQÍ =∞#Å#∞ JÖÏ¡ÇπωõΩ, JÖÏ¡ÇπÏ ^èŒ~å‡xH˜ ^Œ∂~°O KÕÜ«∞_®xH˜ Ã+·`å<£ JÅ∞ÃÑ~°∞
QÆHõ, x~°O`«~åÜ«∞OQÍ „Ѩܫ∞uflã¨∂Î<Õ L<åfl_»x `≥eÜ«∞*Ëã≤Ok.
D ã¨∂~å =∂#"åox L^ÕÌtOz, Ã+·`å<£‰õΩ q^èÕÜ«∞`« K«∂Ѩ=^ŒÌh, Ã+·`å<£ K«∂Ñ≤OKÕ
ÃÑ·ÃÑ· PHõ~°¬}‰õΩ ^•™ÈǨÏO J~ÚáÈ=^ŒÌx ÃÇÏK«ÛiOzOk.
D ã¨∂~å QÆ`« *Ï`«∞Å QÆ∞iOz, "åi „Ѩ=HõÎÅ QÆ∞iOz „Ѩ™êÎqOzOk. WO^Œ∞Ö’
P^Œ"£∞, #∂ÇπÏ, Ǩ˙^£, ™êeÇπÏ, Å∂`ü, +¨µSÉò, =¸™ê ("åiÃÑ· âßOu =i¬OK«∞QÍHõ!)
QÆ∞iOz# q=~åÅ∞ „Ѩ™êÎqOzOk. =∂#"åoH˜ Ñ≤`å=∞Ǩï_≥·# P^Œ"£∞ (Jã¨) =∂„`«"Õ∞ HÍ^Œ∞,
q∞ye# „Ѩ=HõÎÅ∞ JO^Œ~°∂ ‰õÄ_® XˆHq^èŒ"≥∞ÿ# ã¨O^Õâßxfl, UHõ ^≥·"å~å^èŒ# ã¨O^Õâßxfl
=∂#"åoH˜ JOkOKå~°x D ã¨∂~å `≥eÜ«∞*Ëã≤Ok. „Ѩ=HõÎÅO^Œ~°∂ `«=∞ *Ï`«∞Å „Ѩ[Å#∞
q„QÆÇ¨ ~å^è#Œ =∂#∞HÀ=∞h, Hˆ =ÅO JÖÏ¡ÇÏπ XHõ¯_çx =∂„`«"∞Õ P~åkèOKåÅh, Z=ih JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ
ã¨=∂#OQÍ xÅɡ\ì~å^Œx É’kèOKå~°∞.
JÖÏ¡ÇπÏ Ñ¨@¡ ѨÓiÎ ã¨Ê $ǨÏ, JO>Ë PÜ«∞# Jhfl K«∂ã¨∞Î<åfl_»∞, Jhfl qO@∞<åfl_»∞ J#fl
ã¨Ê $Ç¨Ï Hõey LO_®e. ^•#^èŒ~å‡Å∞ KÕÜ«∂e. JÖÏ¡ÇπÏ ã¨O^Õâßxfl qâ◊fiã≤OKåe.
D ã¨∂~åÖ’ „QÆO^äŒ „Ѩ[Å QÆ∞iOz ã¨OH˜∆ѨÎOQÍ „Ѩ™êÎ=#Å∞ ‰õÄ_® L<åfl~Ú. "åi
„QÆO^ä•Å∞, JO>Ë `Ò~å`ü, WOrÖò „QÆO^ä•Ö’¡ „Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) ¿Ñ~°∞ „Ѩ™êÎqOK«|_çO^Œx
D ã¨∂~å `≥Å∞ѨÙ`ÀOk.
Q
656
7. JÖò P~åѶπ =Å"£ J#fl<å 333 7. JÖò P~åѶπ 8= áê~å

7. JÖò P~åѶπ ã¨∂~å 4 Z<Àfl [#"å™êÅ#∞ "Õ∞=Ú ~°∂ѨÙ

=∂áê=Ú. "å\˜ÃÑ· =∂ tHõ∆ ~å„u
J=`«~°} : =∞Hͯ PÜ«∞`«∞Å∞ : 206 "Õà<◊ À ÖËHõ =∞^蕺ǨÏflO "å~°∞ q„â◊q∞ã¨∞#Î fl
Jáê~° Hõ~∞° }Ï=∞Ü«Ú_»∞, Ѩ~=° ∞ Hõ$áêjÅ∞_≥#· JÖÏ¡ÇÏπ
¿Ñ~°∞`À ã¨=∞Ü«∞OÖ’<À3 =zÛ Ñ¨_çOk.
1 JeÑ¶π – ÖÏ"£∞ – g∞"£∞ – ™ê^£. 5 "åiÃÑ· =∂ tHõ ∆ =zÛѨ _ ç # Ѩ C _» ∞
2 W^˘Hõ „QÆO^äŒO. nx P^è•~°OQÍ h=Ù ''"Õ∞=Ú x[OQÍ<Õ ^Œ∞~å‡~°∞æÅO——4 J#fl
ÃÇÏK«ÛiOK«\ÏxH˜QÍ#∞ Wk h =^ŒÌ‰õΩ =∂@ `«Ñ¨Ê =∞~À=∂@ "åi<À\˜ #∞O_ç
ѨOѨ|_çOk. HÍ|\˜ì (F „Ѩ=HÍÎ!) nx ~åÖË^Œ∞.
Ѩ@¡ h =∞#ã¨∞Ö’ Z@∞=O\˜ ã¨OHÀK«O1 6 Z=i =^ŒÌ‰õΩ „Ѩ=HõÎÅ∞ ѨOѨ|_®¤~À
LO_»‰õÄ_»^Œ∞. qâ◊fiã≤Oz# "åiH˜ Wk "åix `«Ñ¨Ê‰õΩO_® J_»∞QÆ∞`å=Ú.
Ç≤Ï`«É’kèx (*Ï˝Ñ≤Hõ!). „Ѩ=HõÎÅ#∞ ‰õÄ_® "Õ∞=Ú `«Ñ¨Ê‰õΩO_®
3 („Ѩ[ÖÏ~å!) g∞ „ѨÉ∞íè =Ù `«~Ñ° Ù¨¶ # g∞‰õΩ „Ѩtfl™êÎ=Ú.5
"˘ã¨QÆ|_ç# ^•xx g∞~°∞ J#∞ã¨iO ''<Õ#∞ Y∞~üP<£ =∞iÜ«Ú ^•x ÖÏO\˜^Õ WzÛѨOѨ|_®¤#∞—— Jx =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨)
K«O_ç.2 JÖÏ¡ÇπÏ#∞ =^Œe W`«~° K≥áêÊ~°∞. Hõ#∞Hõ D Ô~O_çO\˜h J#∞ã¨iOK«@O J=ã¨~°O. D Ô~O_»∞ q∞#Ǩ
ã¨O~°Hõ∆‰õΩÅ#∞ J#∞ã¨iOK«HõO_ç. g∞~°∞ W`«~„° `å q^è•<åÅ#∞ J#∞ã¨iOK« =Åã≤# J=ã¨~O° ÖË^∞Œ . ÃÑQ· Í "å\˜x x~°fiÌ O^ŒfiOQÍ
|ǨïH˘kÌQÍ =∂„`«"Õ∞ Ç≤Ï`«É’^èŒ#∞ x~åHõiOKåe. ZO^Œ∞HõO>Ë JÖÏ¡ÇÏπ #∞ =^Œe W`«~„° `å g∞ TǨHõeÊ`« ™êfi=ÚÅ#∞
„QÆÇ≤Ï™êÎ~°∞. J#∞ã¨iOK«~å^Œx P `«~°∞"åu "åHõºOÖ’<Õ `åH©^Œ∞ KÕÜ«∞|_çOk. J*Ï˝#HÍÅOÖ’
ã¨~åÌ~∞° Å, *’ºu+¨µºÅ =∂@ʼnõΩ Z#ÖËx „áê^è•#º`« LO_Õk. ^è~Œ å‡^è~Œ å‡Å#∞ ‰õÄ_®
1. JO>Ë ã¨`«º„ѨKå~°O h =∞#ã¨∞û‰õΩ Hõ+¨ìOQÍ `ÀÜ«∞‰õÄ_»^Œ∞. ã¨`«º^èŒ~°‡ „ѨKå~°O KÕ¿ãÎ gàı§ x~°‚~ÚOKÕ"å~°∞.
u~°™ê¯~°∞Å∞ x#∞fl ZHõ¯_» Dã¨_çOK«∞‰õΩO\Ï~À, ZHõ¯_» "ÕkèOѨÙÅ∞ "≥Ú^ŒÅ=Ù 3. =∂ tHõŒ∆ [#∞Å∞ q„âßOu fã¨∞‰õΩO@∂ P^Œ=∞~°z x„^ŒáÈ`«∞#fl "Õà<◊ Õ =zÛѨ_Oç ^Œx
`åÜ≥∂##fl ÉèíÜ«∞O ‰õÄ_® hÖ’ HõÅQƉõÄ_»^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë JÖÏ¡ÇπÏ h‰õΩ JO_»QÍ ÉèÏ=O. =¸ÅOÖ’ 'MÏ~ÚÅ∂<£— Jx J#|_çOk. Wk 'MˇÅ· ∂Å`«∞<£— #∞Oz =zÛ#
L<åfl_»∞. PÜ«∞# h‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞Ѩ_»∞`«∞<åfl_»∞. =¸ÅOÖ’ =zÛ# 'ǨÏ~°*ò— J<Õ Ñ¨^ŒO. =∞^蕺ǨÏflO "Õà◊ q„âßOu fã¨∞HÀ=\Ïxfl 'Mˇ·Å∂ÅÇπÏ— JO\Ï~°∞.
Ѩ^•xfl ã¨Oâ◊Ü«∞O, ã¨O^ÕǨÏO, J#∞=∂#O J#fl J~°÷OÖ’ fã¨∞‰õΩO>Ë, D „QÆO^äŒO 4. J~Ú`Õ KÕ`∞« Å∞ HÍÖÏHõ P‰õΩÅ∞ Ѩ@∞ì‰Ωõ x „ѨÜ∂≥ [#O ÖË^∞Œ . QÆ_∞» =Ù W=fi|_ç#ѨC_»∞
JÖÏ¡ÇÏπ `«~Ñ° Ù¨¶ #∞Oz J=`«iOK«|_çO^Œ#fl q+¨Ü∞« OÖ’ h=Ù U=∂„`«O ã¨O^ÕÇ¨ xH˜, "å~°∞ ^•xfl ã¨kfixÜ≥∂QÆO KÕã∞¨ HÀÖË^∞Œ . Y∞~üP<£Ö’<Õ =∞~ÀKÀ@ ÃãÅgÜ«∞|_ç#@∞¡–
J#∞=∂<åxH˜ Ö’#∞HÍ~å^Œ#fl ÉèÏ=O =ã¨∞ÎOk. D =∂@Å∞ „Ѩ=HõÎ#∞^ÕÌtOz ''=∂ tHõ∆#∞ K«∂z# g∞^Œ@ "åi qâßfiã¨O, "åiˆHq^èŒOQÍ#∂ „ѨÜ≥∂[#Hõ~°O
K≥ѨÊ|_ç#ѨÊ\˜H© =Úã≤¡O ã¨=∂[ ã¨Éèí∞ºÅ∞ nx Jã¨Å∞ ã¨OÉ’kè`«∞Å∞. =ÚYºOQÍ HÍÖË^Œ∞—— ("≥∂q∞<£ – 85).
ã¨`«º^èŒ~À‡#fluÔH· rq`åÅ#∞ JOH˜`«O KÕã≤#"å~°∞ D "åHͺŠ^•fi~å ã¨∂ÊùiÎ 5. ''g∞ =^ŒÌ‰õΩ „Ѩ=HõÎÅ∞ =KåÛ~å? ÖË^•? "å~°∞ <å ã¨O^Õâßxfl g∞‰õΩ JO^Œ*Ëâß~å?
á⁄O^Œ=Åã≤ LO@∞Ok. ÖË^•?—— Jx ^Õ=Ù_»∞ u~°™ê¯~°∞Å#∞ xÅnã≤ J_»∞QÆ∞`å_»∞. ^•xH˜ "å~°∞, ''F
2. ''„ѨÉèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù# "˘ã¨QÆ|_ç# ^•xx J#∞ã¨iOK«O_ç—— JO>Ë Y∞~üP<£#∞ =∞iÜ«Ú JÖÏ¡ÇπÏ! „Ѩ=HõÎÅ∞ =∂ =^ŒÌ‰õΩ =zÛ# =∂@ x["Õ∞. HÍx "Õ∞"Õ∞ =∂ J^Œ$+¨ìO
^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨) „Ѩɒ^è#Œ Å#∞ (ǨÏnã¨∞Å#∞) J#∞ã¨iOK«O_ç Jx ÉèÏ=O. ZO^Œ∞HõO>Ë `«QÆÅ|_ç "åiѨ@¡ ^Œ∞~°∞ã¨∞QÍ „Ѩ=iÎOKå=Ú—— Jx XѨC‰õΩO\Ï~°∞. ''g∞~°∞ <å
657 658
7. JÖò P~åѶπ =Å"£ J#fl<å 334 7. JÖò P~åѶπ 8= áê~å
7 =∂‰õΩ „Ѩun `≥Å∞ã¨∞ QÆ#Hõ `«~åfi`« 10 xâ◊ÛÜ«∞OQÍ "Õ∞=Ú q∞=∞‡efl Éè∞í qÃÑ·
"åi =ÚO^Œ∞ L#fl^Œ∞#fl@∞ì qÑ≤Ê x=ã≤OѨ*Ëâß=Ú. g∞ H˘~°‰õΩ JO^Œ∞Ö’
K≥|∞`å=Ú6 – =∂‰õΩ Un `≥eÜ«∞‰õΩO_® r=# ™ê=∞„yx ã¨=∞‰õÄ~åÛ=Ú. J~Ú
ÖË^Œ∞. #ѨÊ\˜H© g∞~°∞ Hõ$`«[˝`« `≥Å∞ѨىõΩ<Õk
8 P ~ÀA |~°∞=Ù (`«∂HõO) ‰õÄ_® |Ǩï `«‰õΩ¯=.
ã¨`«º"Õ∞. Z=i „`åã¨∞ |~°∞=ÙQÍ 11 "Õ∞=Ú q∞=∞‡efl ã¨$+≤Oì Kå=Ú.8 =∞i
LO@∞O^À "åˆ~ ™êѶŨ ºO á⁄O^Õ"å~°∞. "Õ∞"Õ∞ g∞ ~°∂ѨÙ~ˆ YÅ#∞ fiÛk^•Ì=Ú. P
`«~°∞"å`« ^Œ∂`«Å#∞ ''P^ŒO =ÚO^Œ∞
9 =∞Ô~=i „`åã¨∞ `ÕeHõQÍ LO@∞O^À ™êëêìOQÆÑ_¨ O» _ç—— Jx P^ÕtOKå=Ú.
"å~°∞, =∂ PÜ«∞`«∞ŠѨ@¡ ^Œ∞~å‡~°Oæ QÍ XHõ¯ Wc¡ã¨∞ `«Ñ¨Ê JO^Œ~°∂ ™êëêìOQÆ
„Ѩ=iÎOz#O^Œ∞‰õΩQÍ#∞ KÕ*Ë`«∞ÖÏ Ñ¨_®¤~°∞. "å_»∞ =∂„`«O ™êëêìOQÆ
7
#ëêìxfl H˘x`≥K∞« Û‰õΩ<Õ"å~°∞. Ѩ_Õ"åiÖ’ KÕ~°ÖË^Œ∞.
ã¨O^Õâßxfl ÃÇÏK«∞Û`«Q∞Æ Åæ ∞ ÖˉΩõ O_® g∞ ã¨=∂*ÏÅ "åiH˜ JO^Œ*âË ß~å? g∞ ã¨=∂*ÏÅ 12 ''<Õ#∞ x#∞fl P*Ï˝Ñ≤Oz#ѨÊ\˜H©
"å~°∞ Z@∞=O\˜ "≥·Yix J=ÅOaOKå~°∞?—— Jx „Ѩ=HõÎÅ#∞ ‰õÄ_® „Ѩtfl™êÎ_»∞. ™êëêìOQÆѨ_»‰õΩO_® U q+¨Ü«∞O x#∞fl
^•xH˜ „Ѩ=HõÎÅ∞ [iy#^ŒO`å K≥ѨC‰õΩO\Ï~°∞. D q=~åÅ∞ k=º Y∞~üP<£Ö’ J_»∞‰¤ Ωõ Ok?——9 Jx (JÖÏ¡ÇÏπ ) J_çy`Õ
J<ÕHõKÀ@¡ ѨÙ#~å=$`«O JÜ«∂º~Ú.
6. =∂‰õΩ QÀѨº"≥∞ÿ# q+¨Ü«∂Å∞, |Ç≤Ï~°OQÆ q+¨Ü«∂Å∞ – Jhfl `≥Å∞ã¨∞ QÆ#Hõ "Õ∞=Ú =¸_çO\˜h "Õ∞à◊qã¨∂Î W=∂"£∞ Wɡfl Hõã‘~ü WÖÏ J<åfl~°∞: ''D =¸_»∞
"åi Z^Œ∞@ („Ѩ=HõÎÅ, „Ѩ=HõÎÅ ã¨=∂*ÏÅ =ÚO^Œ∞) "å~°∞ K≥Ñ≤Ê#n, KÕã≤#n Jaè„áêÜ«∂Å∂ ã¨Ô~·#"Õ HÍ=K«∞Û. H˘O^Œi q+¨Ü«∞OÖ’ "åi Hõ~°‡Å∞, =∞i H˘O^Œi
JO`å ѨÓã¨QÆ∞zÛ#@∞¡QÍ K≥|∞`å=Ú. iHÍ~°∞¤Å∞ `«∂HõO "ÕÜ«∞|_»=K«∞Û. WOH˘O^Œix „Ѩ`«ºHõ∆OQÍ `«∂Ü«∞ =K«∞Û——
7. D "åHͺÅÖ’ Hõ~°‡Å – ã¨`«¯~°‡Å – |~°∞=Ù QÆ∞iOz K≥ѨÊ|_çOk. „Ѩà◊Ü«∞k<å# (q=~åʼnõΩ `«Ñ¶‘û~ü Wɡfl Hõã‘~ü K«∂_»O_ç). "≥Ú`åÎxH˜ '„`åã¨∞ =∞iÜ«Ú Hõ~°‡Å
JO^Œi Hõ~°‡Å∂ D q^èŒOQÍ `«∂Ü«∞|_»`å~Ú. k=º Y∞~üP<£Ö’#∂, ǨÏnã¨∞Å |~°∞=Ù— Y∞~üP<£ ǨÏnã¨∞Å ^•fi~å ã¨`«º=∞x ~°∂_èô J=Ù`ÀOk. Hõ#∞Hõ ^•xx
Ö’#∂ ѨÅ∞KÀ@¡ D `«∂HõO „Ѩ™êÎ=#‰õΩ =zÛOk. Hõ~‡° Å∞ `«∂HõO "ÕÜ∞« |_ç#ѨÙ_»∞ „`Àã≤ѨÙK«Û@O ÖË^• ^•xH˜ =„HõÉèÏëêºÅ∞ K≥ѨÊ@O =∂~°æqÇ‘Ï#`«QÍ Ñ¨iQÆ}˜OK«
Z=i ã¨`«¯~°‡Å `«ÔH¯_» |~°∞=ÙQÍ LO@∞O^À "å~°∞ "≥∂Hõ∆O á⁄O^Œ∞`å~°∞. =∞Ô~=i |_»∞`«∞Ok. ™êOˆHuHõOQÍ, "≥·*Ï˝xHõOQÍ „ѨѨOK«O ZO`À ѨÙ~ÀQÆq∞Oz# D
ã¨`«¯~°‡Å „`åã¨∞ `ÕeHõQÍ LO@∞O^À "å~°∞ Ѩ~åÉèí=O áêÅ=Ù`å~°∞. Hõ~°‡Å‰õΩ XHõ Ü«ÚQÆOÖ’ ‰õÄ_® |~°∞=Ù `«∂HÍxH˜ ã¨O|OkèOz WÖÏO\˜ ã¨O^ÕǨʼnõΩ P™ê¯~°O
~°∂ѨÙ, PHÍ~°O ÖË#ѨC_»∞ Jq „`åã¨∞Ö’ ZÖÏ `«∂Ü«∞|_»`å~Ú? J#fl „Ѩâ◊fl HõÅQƉõÄ_»^Œ∞!
~ÚHõ¯_» [xOK«@O ã¨Ç¨Ï[O. f~°∞Êk<å# ^Õ=Ù_»∞ Hõ~°‡Å‰õΩ PHõ$ux WzÛ =∞s 8. WHõ¯_» ''q∞=∞‡efl ã¨$+≤ìOKå=Ú—— J#flѨÊ\˜H©, Pk =∂#=Ù_≥·# P^ŒO (JÖˇ·Ç≤Ïã¨û
`«~åAÖ’ `«∂HõO "Õ~Ú™êÎ_x» H˘O`«=∞Ok "åºMϺ`«Å∞ D ã¨O^Œ~ƒ° Où QÍ Jaè„áêÜ«∞ ÖÏ"£∞)<Õ Wk ã¨∂z™ÈÎOk. ZO^Œ∞HõO>Ë =∞#O^Œi =¸ÅѨÙ~°∞+¨µ_»∞ PÜ«∞<Õ Hõ^•!
Ѩ_®¤~∞° . =∞x+≤ Hõ~‡° Å∞ #"≥∂^≥· L#fl ilã¨~ì ∞° ,¡ z\ÏìÅ∞ `«∂Ü«∞|_»`åÜ«∞x =∞iH˘O`« 9. J~°cÖ’ ''J<£ÖÏ `«ãπA^Œ—— Jx LOk. Jã¨Å∞ Wk ''J<£`«ãπA^Œ—— =∂„`«"Õ∞.
=∞Ok "åºMϺxOKå~°∞. ã¨~åã¨i ã¨^~Œ ∞° =∞x¿+ `«∂Ü«∞|_»`å_»x WOH˘O`«=∞Ok WHõ¯_» 'ÖÏ— J#fl Ѩ^ŒO JkèHõOQÍ =zÛOk. (J~°cÖ’ D q^èŒOQÍ JkèHõѨ^•Å∞,
Jaè„áêÜ«∞O =ºHõÎѨiKå~°∞. =¸_»∞ q^è•Å∞QÍ Jaè„áêÜ«∞Ѩ_ç# D =ÚQÆ∞æ~°∂ `«=∞ JHõ∆~åÅ∞ ~å=@O Hõ^Œ∞Ì). 'J<£ `«ãπA^Œ— JO>Ë x#∞fl ã¨*ÏÌ KÕÜ«∞‰õΩO_® Z=~°∞
`«=∞ Jaè„áêÜ«∂ÅHõ#∞QÆ∞}OQÍ „áê=∂}˜Hõ ǨÏnã¨∞Å#∞ L^•Ç¨Ïiã¨∞Î<åfl~°∞. D Páê~°∞? Jx J~°÷O. ÖËHõ D "åHͺxfl =∞#O D q^èŒOQÍ ‰õÄ_® qѨÙÅOQÍ
659 660
7. JÖò P~åѶπ =Å"£ J#fl<å 335 7. JÖò P~åѶπ 8= áê~å
''<Õ#∞ J`«xHõO>Ë Ñ¶¨∞#∞_»#∞. h=Ù ##∞fl HÍ|\˜ì WHõ¯}∞‚Oz "≥o§áÈ. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
Jyfl`À ã¨$+≤ìOKå=Ù, J`«<Õfl"≥∂ =∞\˜ì`À #∞=Ùfi `«∞K«∞ÛùÅ HÀ=‰õΩ K≥Ok#"å_»=Ù——12
KÕâß=Ù——10 Jx Wc¡ã¨∞ K≥áêÊ_»∞. Jx JÖÏ¡ÇπÏ J<åfl_»∞.
13 ''JÖÏQÆ~Ú`Õ #∞=Ùfi PHÍâ◊O #∞Oz 14 ''JÖÏQÆ~Ú`Õ JO^Œ~∂° uiy ÖËÑ|¨ _Õ
kyáÈ.11 PHÍâ◊OÖ’ LO_ç JǨÏOHÍ~°O ~ÀA =~°‰õÄ <å‰õΩ QÆ_»∞=Ù W=Ùfi—— Jx
„Ѩ^Œi≈OKÕ Ç¨Ï‰õΩ¯ hÔHO`«=∂„`«O ÖË^Œ∞. Wc¡ã∞¨ J_çQÍ_»∞.
K≥ѨCHÀ=K«∞Û. 'ã¨*ÏÌ KÕÜ«∞@OÖ’ h‰õΩ J=~À^èŒOQÍ L#fl^Õq∞\˜?—— (Wɡfl Hõã‘~ü, 15 ''h‰õΩ QÆ_»∞=Ù W=fi|_çOk——13 Jx
Ѷ`¨ Çü ï¨ Öò Yn~ü). Ã+`· å<£ Ü«∞^•~å÷xH˜ ^≥=· ^Œ∂`«Å (Ѷi¨ ëêÎÅ) HÀ=‰õΩ K≥Ok#"å_»∞ JÖÏ¡ÇπÏ K≥áêÊ_»∞.
HÍ_»∞. "å_»ã¨Å∞ l<åfl`«∞Å =~åæxH˜ K≥Ok#"å_»x Y∞~üP<£ ^•fi~å<Õ qk`«=∞=Ù
`«∞#flk (JÖò HõǨÏÑ¶π – 50). HÍHõáÈ`Õ PHÍâ◊OÖ’ ^≥·=^Œ∂`«Å ã¨=¸Ç¨ÏO`À 16 ''h=Ù ##∞fl „Éèí+¨µì}˜‚ KÕã≤# HÍ~°
HõÅã≤ L#flO^Œ∞# ''™êëêìOQÆÑ_¨ O» _ç—— J#fl ^≥"· å[˝ JO^Œi`Àáê@∞ J`«xH© =iÎOzOk. }OQÍ14 <Õ#∞ gà◊§ HÀã¨O (JO>Ë
HÍx J`«#∞ ^≥·"å[˝#∞ áê\˜OK«ÖË^Œ∞. JO^Œ∞KÕ`« J`«xfl xÅnÜ«∞@O [iyOk. =∂#=ÙÅ HÀã¨O) h ~°∞A=∂~°æOÖ’
â◊Ñ≤OK«@O ‰õÄ_® [iyOk. (=∂@∞"Õã)≤ ‰õÄ~°∞ÛO\Ï#∞.
10. Wk Ã+·`å<£ =¸~°ö`åfixH˜ „Ѩ|Å x^Œ~°≈#O. J^èŒ=Ú_≥·# "åxH˜ ™êëêìOQÆѨ_»=∞x 17 PÃÑ·# ''=ÚO^Œ∞ #∞Op, "≥#∞Hõ
„âı+¨µª_çH˜ ZHõ¯_»~Ú<å P*Ï˝Ñ≤OK«|_»∞`«∞O^•? Ã+·`å<£ ѨѨCÖ’ HÍÖËã≤Ok WHõ¯_Õ. #∞Op, ‰õΩ_ç "≥·Ñ¨Ù#∞Op, Z_»=∞ "≥·Ñ¨Ù
`å#∞ P^ŒO Hõ<åfl „âı+¨µª_ç#x "å_»∞ „Éèí=∞Ѩ_®¤_»∞. J^ŒÖÏ LOz`Õ ^≥·"å[˝ ^≥·"å*Ë˝. #∞Op15 "åà◊§ÃÑ· ^•_ç KÕ™êÎ#∞. "åiÖ’
PÜ«∞# J#∞[˝ =ÚO^Œ∞ x"≥∂fl#fl`«Å‰õΩ `å=ÙÖË^Œ∞. P[˝#∞ J`«#∞ t~°™ê=Ç≤ÏOK« Jyfl*ÏfiÅ`À ã¨$lOK«|_®¤_»∞. P^ŒO (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) =∞\˜ì`À ã¨$lOK«|_®¤~°∞——
‰õΩO_® QÆ~åfixfl „Ѩ^Œi≈OKå_»∞. Wk J`«x "≥Ú^Œ\ ˜ `«Ñ¨C. =∞\˜ì`À KÕÜ«∞|_ç# (ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O : H˜`å|∞A˚ÇπÏÌ).
„áê}˜HõO>Ë Jyfl`À ã¨$+≤ìOK«|_ç# `å#∞ Q˘Ñ¨Ê"å_ç#x Ã+·`å<£ ÉèÏqOK«@O Ô~O_À 11. J~°cÖ’ 'q∞<£Ç¨ — (WHõ¯_ç #∞Oz) Jx LOk. nxx KåÖÏ=∞Ok Y∞~üP<£ "åºMϺ`«Å∞
`«ÑC¨ . JÖÏ¡ÇÏπ Ǩτ[`ü P^Œ=Ú (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO)#∞ `«# ã¨fiǨϙêÎÅ`À KÕã,≤ JO^Œ∞Ö’ 'ã¨fi~°Oæ — J#fl ÉèÏ=OÖ’ fã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. =∞iH˘O`«=∞Ok 'J`«∞º#fl`« Ö’HõOÖ’ "å_çH˜
`å#∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ TÑ≤iáÈâß_»∞. Wn P^ŒO‰õΩ ^Õ=Ùx `«~°Ñ¶¨Ù# ÅaèOz# qt+¨ª`«. QÆÅ ™ê÷#O— J#fl J~°÷O fã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. =∞# L~°∂Ì J#∞"å^Œ‰õΩÅ∞ D Ô~O_À J~°÷O
D "≥·t+¨ªºO =ÚO^Œ∞ „ѨѨOK«OÖ’x „Ѩun kQÆ^Œ∞_»∞¿Ñ. "åã¨Î"åÅ#∞ q㨇iOz, „ѨHÍ~°"Õ∞ 'P™ê‡<£— (PHÍâ◊O) Jx J#∞"å^ŒO KÕâß~°∞.
JOK«<åÅÃÑ· P^è•~°Ñ¨_»@O Ã+·`å<£ KÕã≤# =¸_»= `«Ñ¨C. ^Õ=Ù}˜‚ #"Õ∞‡"å_≥=_»∂
WÖÏO\˜ HÍH˜ÖˇHõ¯Å∞ "ÕÜ«∞_»∞. HÍQ͆ Ã+·`å<£ JOK«<å ‰õÄ_® ã¨Ô~·# JOK«<å 12. ^≥"· å^ÕâßÅ =ÚO^Œ∞ q#„=∞`«#∞ =ºHõOÎ KÕ¿ã |^Œ∞Å∞ `«Åa~°∞ã¨∞`«#O „Ѩ^iŒ ≈OKÕ"å_»∞
HÍ^Œ∞. xѨC '=∞\˜ì—Hõ<åfl L`«Î=∞"≥∞ÿO^Œ#fl J`«x TÇ¨Ï ã¨¿ÇÏ`«∞Hõ"Õ∞<å?! JyflÖ’ Q“~°==∞~åº^ŒÅ‰õΩ HÍ^Œ∞, Ѩ~åÉèí"åxH˜ J~°∞›_Ò`å_»∞.
HÍÖËÛQÆ∞}O L#fl=∂@ x["Õ∞. HÍÅÛ@O, =∞O_»@O, "Õ_çx=fi@O `«Ñ¨Ê Jk UO 13. JÖÏ¡ÇπÏ Wc¡ã¨∞ JÉèíº~°÷##∞ =∞xflã¨∂Î "å_çH˜ QÆ_»∞=Ù#∞, J=HÍâßxfl WKåÛ_»∞. D
KÕã∞¨ OÎ k? HÍx =∞\˜<ì Õ K«∂_»O_ç – JO^Œ∞Ö’ ã≤~÷ `° fi« O LOk. Jk h\˜x Ñ‘Å∞ã¨∞OÎ k. J=HÍâ◊O ‰õÄ_® ^≥·=„Ѩ}ÏoHõ##∞ã¨iOKÕ W=fi|_çOk. JO^Œe Bz`åºxfl ^Õ=Ù_Õ
"≥ÚHõ¯efl "≥ÚÅÔHuÎã∞¨ OÎ k. =∞~°=∞‡`«∞‰Î Ωõ J#∞=ÙQÍ LO@∞Ok. ã¨$+≤`ì åʼnõΩ xÅHõ_#» ∞ ÉÏQÍ Z~°∞QÆ∞. `«# ^•ã¨∞Å∞QÍ ~å}˜OKÕ"åÔ~=~À, Ã+·`å<£ ^•ã¨∞Å∞QÍ =∂iáÈÜÕ∞
„Ѩ™êkã¨∞ÎOk. "≥Ú`«Îg∞‡^Œ =∞\˜ìÖ’x D QÆ∞}ÏÅ∞ JyflHõ<åfl Z<Àfl Ô~@∞¡ "Õ∞Öˇ·#q. "åÔ~=~À ѨsH˜∆OK«@O ‰õÄ_® D '„Ѩ}ÏoHõ—Ö’ F =ÚMϺOâ◊O HÍ=K«∞Û.
D PÜ«∞`«∞ ^•fi~å `≥eã≤# =∞~À q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë Ã+·`å<£ Jyfl`À 14. '##∞fl „Éèí+¨µì}˜‚ KÕâß=Ù— Jx Wc¡ã¨∞ UHõOQÍ ^≥·"å<Õfl `«Ñ¨CѨ@ì_»O qz„`«OQÍ
ã¨$lOK«|_®¤_»∞. ǨÏnã¨∞ „ѨHÍ~°O ''^≥·=^Œ∂`«Å∞ HÍOu`À ã¨$+≤ìOK«|_»QÍ, Wc¡ãπ JxÑ≤OK«=K«∞Û. x*ÏxH˜ Wk ^≥·=„Ѩ}ÏoHõÖ’ ÉèÏQÆO J#fl ã¨OQÆu =∞~°∞=~å^Œ∞.
661 662
7. JÖò P~åѶπ =Å"£ J#fl<å 336 7. JÖò P~åѶπ 8= áê~å
KåÖÏ=∞Okx h=Ù Hõ$`«A˝Å∞QÍ L^ÕâÌ O◊ `À "åi^ŒiÌ PO`«~åºÅÖ’ ^Œ∞„¿+Ê
á⁄O^Œ=Ù——16 Jx Wc¡ã∞¨ ã¨"åÅ∞ KÕâß_»∞. ~°}#∞ ~ˆ HÔ uÎOKå_»∞.19 ''g∞~°∞ ^≥=· ^Œ∂`«Ö·ˇ
18 JѨC_»∞ JÖÏ¡ÇÏπ , ''`«∞K«∞Ûù_"» ,·≥ ^è∂Œ ~°∞Î áÈ`åˆ~"≥∂, ZÅ¡HÍÅO ã¨r=ÙÅ∞QÍ
_»"·≥ WHõ¯_ç#∞Oz "≥o§áÈ. "åiÖ’ Z=~°∞ LO_Õ"åiÖ’ Hõeã≤áÈ`åˆ~"≥∂#x g∞
h =∂@ qO\Ï~À g∞ JO^Œi `À#∂ „ѨÉèí∞=Ù g∞ W^ŒÌih D =$Hõ∆O =^ŒÌ‰õΩ
#~°HÍxfl xOѨÙ`å#∞—— J<åfl_»∞. áȉõΩO_® "åiOKå_»∞ ã¨∞=∂!—— Jx
Ã+`· å#∞ "åi`À J<åfl_»∞.
19 ''F P^Œ"£∞! #∞=Ófi, h ÉèÏ~°º –
W^ŒÌ~°∂ ã¨fi~°æOÖ’ LO_»O_ç. =∞i g∞~°∞ 21 ''<Õ#∞ g∞ „âıÜ≥∂aèÖÏ+≤x——20 Jx
HÀi# KÀ@∞#∞Oz (g∞‰õΩ #zÛ# ^•xfl "åi^ŒÌi =ÚO^Œ∞ X>Ëìã≤ =∞s K≥áêÊ_»∞.
fã¨∞‰õΩx) u#O_ç. HÍx D =$HõO∆ =^Œ‰Ì Ωõ fã¨∞‰õΩx u#O_ç. XHõ¯QÍ<˘Hõ¯ =$H∆Íxfl x¿+kèOK«@OÖ’x ^Õ=Ùx L^ÕÌâ◊O –
=∂„`«O áÈHõO_ç.17 áÈÜ«∂~å, g∞i PÜ«∞# =∞x+≤x ѨsH˜∆OK«^ŒeKå_»∞.
^ŒÌ~°∂ ^Œ∞~å‡~°∞æÖ’¡ KÕiáÈ`å~°∞—— (Jx 18. P^ŒO – ǨÏ"åfiÅÃÑ· L#fl ã¨fi~°æ PKåÛù^#Œ #∞ `˘ÅyOz "åi^ŒiÌ h `«Å=OK«∞‰õΩ<ÕÖÏ
"Õ∞=Ú K≥áêÊ=Ú). KÕÜ«∂Å#flk Jã¨Å∞ Ã+·`å#∞ Z`«∞ÎQÆ_». ã¨fi~°æOÖ’ "åi^ŒÌiH© PKåÛù^Œ#QÍ W=fi|_ç#
20 `«~°∞"å`« Ã+·`å#∞, Ѩ~°ã¨Ê~°O "åi ^•xx `˘ÅyOK«@OÖ’ Ã+·`å<£ Hõ$`«Hõ$`«∞º_»Ü«∂º_»∞. =¸ÅOÖ’ '™œP`ü— J<Õ
~°∞=ÙiH˜ Hõ#|_»‰õΩO_® L#fl "åi =∞~°‡ Ѩ^ŒO LѨÜ≥∂yOK«|_çOk. nx UHõ=K«#O '™œJ`«<£—† JO>Ë =∞~å‡=Ü«∞
™ê÷<åÅ#∞ "åi =ÚO^Œ∞ |Ç≤Ï~°`æ O« 18 KÕ¿ã "åÅ#fl=∂@. Jã¨Å∞ Wk 'ã¨∂=Ù<£— J#fl ^è•`«∞=Ù #∞Oz U~°Ê_çOk. 'ã¨∂=Ù<£—
'XHõ"àÕ ◊ ^Õ=Ù_»∞ `«ÅK«∞‰õΩx LO>Ë "Õ∞=Ú +≤~¯ü KÕ¿ã "åà◊§O HÍ=Ú— Jx =Ú„+≤‰Ωõ ¯Å∞ JO>Ë `«Ñ¨C, ÉÏ^èŒ Jx J~°÷O. =∞~å‡=Ü«∞"åÅ#∞ |Ç≤Ï~°OQÆѨ~°K«\Ïxfl `«Ñ¨CQÍ
J#@O ‰õÄ_® W@∞=O\˜^Õ. ÉèÏq™êÎ~°∞ Hõ#∞Hõ "å\˜x '™œP`ü— Jx Ñ≤Å∞™êÎ~°∞.
15. JO>Ë =∞Op – K≥_»∞Å =∂~åæÖ’¡ u+¨ª"Õ™êÎ#∞. =∞Oz "≥·Ñ¨Ù‰õΩáÈÜÕ∞ "åix J_»∞¤ 19. '=ãπ=ã¨`«∞<£— J<Õ Ñ¨^•xH˜ "≥∞e¡QÍ =KÕÛ â◊|ÌO, =∞#ã¨∞Ö’ [xOKÕ =∂@ J<Õ
‰õΩO\Ï#∞. K≥_»∞ "≥·Ñ¨Ù‰õΩ "≥àı§ "åix „áÈ`«ûÇ≤Ï™êÎ#∞. "å~°∞ áêÅÊ_Õ K≥_»∞ "åi J~å÷Å∞ =™êÎ~Ú. PO`«~°ºOÖ’ Ã+·`å#∞ #∂iáÈ¿ã K≥_»∞ ÉèÏ"åÅ#∞, ^Œ∞+¨ì
HõO\˜H˜ ZO`À JO^ŒOQÍ, PHõ~°¬}©Ü«∞OQÍ HõxÑ≤OKÕÖÏ KÕ™êÎ#∞. PÖ’K«#Å#∞ '=ãπ=㨗QÍ =º=ǨÏi™êÎ~°∞.
16. 'ëêH˜s<£— (Hõ$`«A˝Å∞) J<Õ Ñ¨^•xH˜ =∞~À J#∞"å^ŒO '=Ú=Ç≤Ï›n<£— (UHõ 20. "≥Ú^Œ\’¡ P^ŒO – ǨÏ"åfiʼnõΩ ã¨fi~°æOÖ’ ã¨HõÅ ™œMϺÅ∂ "˘ã¨QÆ|_®¤~Ú. "åi^ŒÌ~°∂
^≥·"Àáê㨉õΩÅ∞) Jx ‰õÄ_® KÕÜ«∞|_çOk. JO>Ë h ^•ã¨∞ÅÖ’ KåÖÏ =∞Okx Ǩ~ÚQÍ, P#O^ŒOQÍ LO_Õ"å~°∞. J~Ú`Õ D ã¨fi~°æ ã¨∞MÏÅ∞ âßtfi`«O HÍ=h,
|Ǩï^≥·"å~å^茉õΩÅ∞QÍ =∂ˆ~Û™êÎ#∞ J#flk Ã+·`å#∞ Jaè=∞`«O. J#fl>Ëì "å_»∞ `«# g∞i^ŒÌ~°∂ ZÅ¡HÍÅO ã¨fi~°æOÖ’ LO_»@O JÖÏ¡ÇπωõΩ W+¨ìO ÖË^Œh, JO^Œ∞ˆH 'P
Ѩxx KÕã∞¨ ‰õΩáÈ`«∞<åfl_»∞. P q+¨Ü∂« <Õfl Y∞~üP<£ D q^èOŒ QÍ ¿Ñ~˘¯Ok : ''Ã+`· å#∞ K≥@∞ì—#∞ ã¨g∞Ñ≤OK«~å^Œ#fl POHõ∆#∞ qkèOKå_»x K≥áêÊ_»∞. ''P K≥@∞ì Ѷ¨ÖÏxfl QÆ#Hõ
`«# J#∞=∂<åxfl x[O KÕã≤ K«∂Ñ≤OKå_»∞. qâßfiã¨∞ÅÖ’ XHõ =~°Oæ `«Ñʨ JO^Œ~∂° uO>Ë =∞x+≤ ^≥·=^Œ∂`« J~ÚáÈ`å_»∞. WHõ J`«xH˜ =∞~°}O J<Õ^Õ ~å^Œ∞. <Õ#∞
J`«xfl J#∞ã¨iOK«™êQÍ~°∞—— (ã¨ÉÏ–20). JO^Œ∞ˆH x~°O`«~°O Ã+·`å<£ H©_»∞ #∞Oz g∞ =∞Ozx HÍOH˜∆OKÕ"å}˜‚ QÆ#Hõ D ã¨OQÆu K≥|∞`«∞<åfl#∞. ÖËHõáÈ`Õ <åÔHO^Œ∞‰õΩ
â◊~°}∞"Õ_»∞`«∂ LO_»=∞x, "å_ç Ѩ<åflQÍŠѨ@¡ J„Ѩ=∞`«ÎOQÍ LO_»=∞x Y∞~üP<£ D Q˘_»=—— JO@∂ Ã+·`å<£ `«# =∂Ü«∞=∂@Å`À "åi^ŒÌih É’ÖÏÎ H˘\˜ìOKå_»∞.
ǨÏnã¨∞Å∞ =∞#‰õΩ QÆ\ ˜ìQÍ `åH©^Œ∞ KÕã¨∞Î<åfl~Ú. HõÖÏ¡HõѨ@O HÍ#x"å~°∞ P^ŒO – ǨÏ"åfiÅ∞. ™ê^è•~°}OQÍ WÖÏO\˜ x+¨¯Å‡+¨
17. P =$H∆Íxfl =^ŒeÃÑ\˜ì ã¨fi~°æOÖ’ g∞‰õΩ W+¨ì"≥∞ÿ# ^•xx, g∞‰õΩ HÍ=Åã≤#O`«QÍ =∞#ã¨∞¯Å∞ "≥∂ã¨QÍà◊§ =∂Ü≥∂áêÜ«∂ʼnõΩ |Öˇ·áÈ`«∞O\Ï~°∞.
663 664
7. JÖò P~åѶπ =Å"£ J#fl<å 337 7. JÖò P~åѶπ 8= áê~å
22 P q^èŒOQÍ "å_»∞ "åi^ŒÌih xâ◊ÛÜ«∞OQÍ "Õ∞=Ú #+¨ìáÈ`å=Ú——24Jx
"≥∂ã¨Ñ¨ÙzÛ „H˜OkH˜21 fã¨∞‰õΩ=KåÛ_»∞. "Õ_∞» ‰õΩ<åfl~°∞.
"åi^Œ~Ì ∂° P =$HõO∆ ~°∞z K«∂_»QÍ<Õ W^ŒiÌ 24 ''kyáÈO_ç. g∞~°∞ XO_˘HõiH˜
=∞~°‡™ê÷<åÅ∂ XO_˘Hõi =ÚO^Œ∞
|Ç≤Ï~°æ`«O J~ÚáÈÜ«∂~Ú. JѨC_»∞ q~À^èŒ∞Å∞. Éèí∂q∞Ö’ g∞‰õΩ x"åã¨
"åi~°∞=Ù~°∂ ã¨fi~°Oæ Ö’x P‰õΩÅ#∞ `«=∞ÃÑ· ™ê÷#O LO@∞Ok. XHõ xs‚`« HÍÅO
HõѨCHÀ™êQÍ~°∞.22 "åi „ѨÉèí∞=Ù =~°‰õÄ g∞~°∞ JHõ¯_Õ ÅaÌ á⁄O^Œ=Åã≤
"åix Ñ≤ez ''g∞~°∞ÉèíÜ«ÚÅ∂ P LO@∞Ok—— Jx ÃãÅqKåÛ_»∞.
K≥@∞ ì =^ŒÌ‰õΩ áÈ~å^Œx <Õ#∞ q∞=∞‡efl 25 ''g∞~°∞ JHõ¯_Õ „|`«HÍe. JHõ¯_Õ
"åiOK«ÖË^•? Ã+·`å#∞ g∞ |^Œú q~Àkè Kå"åe. =∞i JHõ¯_ç #∞OKÕ g∞~°∞ "≥eH˜
Jx <Õ#∞ g∞‰õΩ =ÚO^Õ K≥ѨÊÖË^•?——23 fÜ«∞|_»`å~°∞—— Jx ‰õÄ_® JÖÏ¡ÇπÏ
J<åfl_»∞. ÃãÅqKåÛ_»∞.
23 "åi^ŒÌ~°∂, ''=∂ „ѨÉèí∂! "Õ∞=Ú 26 F P^ŒO ã¨O`«u "å~°ÖÏ~å! "Õ∞=Ú
=∂ ã¨fiÜ«∂xH˜ ZO`À J<åºÜ«∞O KÕã∞¨ ‰õΩ g∞ HÀã¨O ^Œ∞ã¨∞Îefl kOKå=Ú. Jq g∞
<åfl=Ú. WѨC_»∞ h=Ù QÆ#Hõ =∂‰õΩ =∞~°‡™ê÷<åÅ#∞ HõÑÊ≤ LOK«@"Õ∞Q͉õΩO_®,
Hõ∆=∂aèHõ∆ ÃÑ\˜ì, =∂ÃÑ· ^ŒÜ«∞^ŒÅK«HõáÈ`Õ g∞ â◊s~åxH˜ â’ÉèÏÜ«∞=∂#OQÍ ‰õÄ_®
21. Jã¨Å∞ =¸ÅOÖ’ '^ŒÖÏ¡— J<Õ =∂@ =zÛOk. nx =¸ÅѨ^ŒO '`«^£eÜ«∞ÇπÏ—. 24. Hõ∆=∂Ѩ}ÔH· "Õ_»∞HÀ=\ÏxH˜ Ǩτ[`ü P^ŒO (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) JÖÏ¡ÇπÏ =^ŒÌ <Õ~°∞Û‰õΩ#fl
U^≥<· å =ã¨∞=Î Ù#∞ ÃÑ· #∞Oz „H˜OkH˜ =^ŒÅ\Ïxfl '`«^e£ Ü«∞ÇπÏ— ÖËHõ 'W^£ÖÏ— JO\Ï~°∞. =K«<åe"Õ. JÖò |Y~å ã¨∂~åÖ’x 37= PÜ«∞`«∞Ö’ Wk q=~°OQÍ =zÛOk.
Ã+·`å<£ D Pk ^ŒOѨ`«∞Å#∞ "å~°∞#fl L#fl`« ™ê÷#O #∞Oz J^èÀQÆu "≥·Ñ¨Ù‰õΩ =∞x+≤H© – Ã+·`å#∞‰õΩ =∞^茺 L#fl „Ѩ^è•# =º`åºã¨O W^Õ. Ã+·`å<£ ^≥·"å[˝#∞
ѨÙiH˘eÊ 'x+≤^Œú=$H∆Íxfl— ~°∞zK«∂¿ã ^•HÍ kQÆ*Ï~åÛ_»x WHõ¯_» ÉèÏ=O. kèHõ¯iOK«@"Õ∞QÍHõ, `«# KÕ+¨ì#∞ ã¨=∞i÷OK«∞‰õΩ<Õ „Ѩܫ∞`«flO KÕâß_»∞. ^•xHÀã¨O
22. P^ŒO =∞iÜ«Ú Ç¨Ï"åfiÅ∞ `≥eÜ«∞Hõ KÕã≤# `«Ñ¨C‰õΩ „ѨuѶ¨ÅO Wk. ^•x =¸ÅOQÍ `«~¯° OÖ’H˜ "≥àϧ_»∞. TǨQÍ<åÅ∞ KÕâß_»∞. `«`å¯~°}OQÍ ^≥=· ã¨xflkèÖ’ pè`å¯~åxH˜
"åi =∞~°‡™ê÷<åÅ∞ |Ç≤Ï~°æ`«O JÜ«∂º~Ú. "åi^ŒÌ~°∂ ã≤QÆ∞æ`À ‰õΩOzOK«∞‰õΩáÈ`«∂ QÆ∞~°Ü«∂º_»∞. HÍx Ǩτ[`ü P^ŒO (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)<Õ K«∂_»O_ç – PÜ«∞# `«#
ã¨fi~°æOÖ’x P‰õΩÅ#∞ P '™ê÷<åÅÃÑ·— QÆ|QÆÉÏ JuH˜OK«∞HÀ™êQÍ~°∞. D <ÕѨ^䌺OÖ’ `«Ñ¨CÃÑ· ã≤QÆ∞æ`À ‰õΩq∞eáÈÜ«∂~°∞. ^≥·=ã¨xflkèÖ’ ѨâßÛ`åÎѨO K≥O^•~°∞. Hõ∆=∂aèHõ∆
=ǨÏÉò a<£ =ÚO| WÖÏ JO@∞<åfl~°∞ : ''JO`«‰Ωõ =Ú#∞Ѩ٠"åiH˜ JÖÏ¡ÇÏπ `«~Ñ° Ù¨¶ # ÃÑ@ì=∞x Ji÷OKå~°∞. JѨC_»∞ ^Õ=Ù_»∞ PÜ«∞xfl Hõ∆O`«=Ùº_»∞QÍ Y~å~°∞ KÕâß_»∞.
*’ºu~°‡Ü«∞"≥∞ÿ# ^Œ∞ã¨∞ÎÅ∞ „Ѩ^•#O KÕÜ«∞|_®¤~Ú. "å\˜HõO@∂ F „Ѩ`ÕºHõ ~°∂Ѩ٠Dq^èOŒ QÍ ~Ô O_»∞ =∂~åæÅ∞ ã¨Ê+¨Oì QÍ =ÚO^Œ∞‰õΩ =KåÛ~Ú. XHõ\ :˜ Ã+`· å#∞ =∂~°Oæ .
ÖËHõáÈ~Ú#ѨÊ\˜H© Jq "åi =∞~°‡™ê÷<åʼnõΩ PKåÛù^Œ#QÍ LO_Õq—— (Wɡfl Hõã‘~ü). Ô~O_»=k : ã¨[˚#∞Å =∂~°æO. `«Ñ¨CKÕã≤Ok QÍHõ ^•xÃÑ· áê`«∞‰õΩáÈ=@O, ÖËxáÈx
23. JO>Ë – g∞‰õΩ <Õ#∞ =ÚO^Œ∞QÍ<Õ *ÏQÆ~°∂Hõ Ѩ~°z#ѨÊ\˜H© g∞~°∞ Ã+·`å<£ =ÅÖ’ P^è•~åÅ∞, x^Œ~°≈<åÅ∞ K«∂Ñ≤ Jk XѨÊx ã¨=∞i÷OK«∞HÀE_»@O Ã+·`å#∞ =∂~°æO.
Ѩ_çáÈÜ«∂ˆ~! J#flk nx ÉèÏ=O. nxfl|\˜ì qk`«=∞ÜÕ∞º^Õ=∞O>Ë Ã+·`å<£ "Õ¿ã =∂#= ^Ò~°ƒÅºO =Å¡ `«ÑC¨ [iy#ѨC_»∞ ã≤Q∞Æ `æ À ‰õΩOzOK«∞‰õΩáÈ=@O, ^≥=· ã¨xflkè
Z`«∞ÎQÆ_»Å∞, ~°zOKÕ =ӺǨÅ∞ =∞Ǩ ã¨∞O^Œ~°OQÍ, =∞<ÀǨÏ~°OQÍ LO\Ï~Ú. "å_ç Ö’H˜ =zÛ J}‰õΩ=`À ѨâßÛ`åÎѨѨ_»@O, Hõ∆=∂Ѩ} HÀã¨O n<åun#OQÍ
Z`«∞ÎʼnõΩ QÆ=∞‡`«∞ÎQÍ z`«Î=‰õΩO_® LO_®ÅO>Ë x~°O`«~°O J„Ѩ=∞`«ÎOQÍ LO_®e. "Õ_∞» HÀ=@O ã¨[#˚ ∞Å =∂~°Oæ – W^Õ ~°∞A=∂~°Oæ . ^Õ=Ù_»∞ =∞#‰õΩ ‰õÄ_® W@∞=O\˜
x~°O`«~°O P âßѨ„QÆã¨∞Îx H©_»∞#∞Oz ^Õ=Ùx â◊~°}∞"Õ_»∞‰õΩO@∂ LO_®e. ã¨^Œ∞ƒkú <˘ã¨QÆ∞QÍHõ!
665 666
7. JÖò P~åѶπ =Å"£ J#fl<å 338 7. JÖò P~åѶπ 8= áê~å
LO\Ï~Ú.25 J~Ú`Õ ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ`À ^Œ∞ã¨∞Îefl ZÖÏ `˘ÅyOѨ*Ëâß_À JÖψQ
‰õÄ_»∞‰õΩ#fl ^Œ∞ã¨∞ÎÅ∞26 WO`«Hõ<åfl "å_»∞ q∞=∞‡efl ‰õÄ_® K≥~°Ñ¨‰õÄ_»^Œ∞
=∞Ozq.27 Wq gà◊√¡ *Ï˝Ñ¨Hõ=ÚOK«∞ ã¨∞=∂! "å_»∂, "å_ç Ãã#· ºO, g∞~°∞ "åix
‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩQÍ#∞ JÖÏ¡ÇπÏ (KÕã≤#) K«∂_»ÖËx KÀ@∞#∞Oz q∞=∞‡efl K«∂ã¨∞Î
ã¨∂K«#ÅÖ’xq. <åfl~°∞.28 "Õ∞=Ú Jqâßfiã¨∞ʼnõΩ Ã+`· å#∞
27 F P^ŒO ã¨O`«u "å~°ÖÏ~å! Ã+·`å#∞ Å#∞ ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞QÍ KÕâß=Ú.29
g∞ `«e¡^ŒO„_»∞Å#∞ ã¨fi~°æO #∞Oz 28 "å~°∞ ã≤Q∞Æ =æ ∂e# Ѩx KÕã#≤ ѨC_»ÖÏ¡
|Ü«∞\˜H˜ f~ÚOz, "åi =∞~°‡™ê÷<åÅ∞ ''"Õ∞=Ú =∂ `å`« =Ú`åÎ`«Å#∞ ‰õÄ_®
"åiH˜ HõxÑ≤OKÕÖÏ KÕÜ«∞\ÏxH˜ "åi WÖÏ KÕã¨∞ÎO_»QÍ K«∂âß=Ú. JÖÏ¡ÇπÏ
25. ^Œ∞ã¨∞ÎÅ∞ Ô~O_»∞ q^è•Å∞QÍ =∞x+≤H˜ LѨÜ≥∂QÆѨ_»`å~Ú. XHõ\ ˜ : Jq J`«x ‰õÄ_® =∂‰õΩ WÖψQ KÕÜ∞« =∞x P*Ï˝ÑO≤
=∞~°‡™ê÷<åÅ#∞ HõѨC`å~Ú. Ô~O_»∞ : J`«x XO\˜H˜ JÅOHÍ~°OQÍ LO\Ï~Ú. Kå_»∞—— Jx K≥|∞`å~°∞. ''ã≤Q∞Æ =æ ∂e#
J`«xfl <åQÆiHõ`« QÆÅ =∞x+≤QÍ #Å∞QÆ∞iÖ’ xÅɡ_»`å~Ú. D Ô~O_»∞ L^ÕÌâßÅ∞ Ѩ#∞Å∞ K≥Ü«∞º=∞x JÖÏ¡ÇπÏ Z#fl\˜H©
<≥~°"Õ~°_®xH˜ QÍ#∞ ^Õ=Ù_»∞ =„™êÎÅ#∞ ã¨=∞‰õÄ~åÛ_»∞. JO>Ë =„™êÎÅ `«Ü«∂sH˜ P*Ï˝Ñ≤OK«_»∞. g∞‰õΩ U q+¨Ü«∂Öˇ·`Õ
HÍ=Åã≤# ѨuΠѨO@#∞, HõÅѨ#∞ Éèí∂=∞O_»ÅOÃÑ· L`«ÊuÎ KÕâß_»∞. '™œP`ü— JO>Ë `≥eÜ«∞"À JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ J@∞=O\˜ "å\˜x
â◊s~°OÖ’ HõÑ≤Ê LOK«=Åã≤# J=Ü«∞"åÅ∞ † sëê JO>Ë JO^ŒO, JÅOHõ~°} Páêk™êÎ~ˆ q∞\©?——30 Jx (F „Ѩ=HÍÎ!)
xq∞`«ÎO ^èŒiOKÕ^Œ∞ã¨∞ÎÅ∞.
26. 'ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ∞ QÆÅ ^Œ∞ã¨∞ÎÅ∞— JO>Ë Uq∞\©? „ѨѨOK«OÖ’ JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉèíÜ«∞Ѩ_»∞`«∂ "åix J_»∞QÆ∞.
rq`«O QÆ_çÑ≤#"å~°∞ „Ѩà◊Ü«∞k<å# ^èŒiOKÕ ^Œ∞ã¨∞ÎÅx H˘O^Œ~°∞ Jaè„áêÜ«∞Ѩ_»QÍ, 28. qâßfiã¨∞ʼnõΩ Wk ÃÇÏK«ÛiHõ! g∞Ö’x J*Ï„QÆ`«Î#∞, ™È=∞i`«<åxfl Ѩã≤QÆ\ ˜ì Ã+·`å#∞
Wk x*ÏxH˜ qâßfiã¨O (D=∂<£) Jx =∞iH˘O^Œ~∞° ÉèÏqOKå~°∞. ã¨^•K«~}° =∞iÜ«Ú =∞iÜ«Ú J`«x J#∞K«~°∞Å∞ q∞=∞‡efl „Éèí+¨µìѨ\ ˜ìOKÕ ^Œ∞ã≤÷u ~å‰õÄ_»^Œ∞ ã¨∞=∂! g∞
^≥=· cèu Jx WOH˘O^Œ~∞° "åºMϺxOKå~°∞. "≥Ú`«gÎ ∞‡^Œ JO`«~å~°O÷ XHõ¯>Ë – ^Œ∞ã¨∞ÅÎ ∞ =∂`åÑ≤`Å« #∞ ‰õÄ_® "å_»∞ ÃÑ_»„`À= Ѩ\Oì˜ z, ã¨fi~°Oæ #∞Oz |Ü«∞\˜H˜ fÜ«∞@OÖ’,
=∞x+≤Ö’ QÆ~åfixfl, JǨÏOHÍ~åxfl ã¨$lOKÕqQÍ H͉õΩO_® ^Õ=ÙxѨ@¡ cèuh, kQÆO|~°∞efl KÕÜ∞« @OÖ’ ã¨Ñb¨¶ Hõ$`«∞_»Ü∂« º_»∞. JnQÍHõ "å~°∞ HõO\˜H˜ HõxÑ≤OK«‰Ωõ O_®
J}‰õΩ=#∞ ÃÑOá⁄OkOKÕqQÍ, ã¨^•K«~°}Å "≥·Ñ¨Ù‰õΩ ѨÙiH˘ÖËÊqQÍ LO_®e. g∞g∞^Œ ^•_çKÕ™êÎ~°∞. Hõ#∞Hõ g∞~°∞ =∞iO`« J„Ѩ=∞`«ÎOQÍ LO_®e. "åà◊¡ H©_»∞
#∞Oz ^Õ=Ùx ~°Hõ∆}#∞ HÀ~°∞‰õΩO@∂ LO_®e.
27. ã¨Éèíº`å ã¨O™ê¯~åÅ#∞ „ѨuaOaOѨ*Ë¿ã =∞Oz^Œ∞ã¨∞ÎÅ∞, JO^Œ"≥∞ÿ# ^Œ∞ã¨∞ÎÅ∞
`˘_»QÆ@OÖ’ `«Ñ¨CÖË^Œ∞ QÍx P_»O|~åÅ∞, J@ìǨ™êÅHõ<åfl x~å_»O|~°`« 29. Jqâßfiã¨∞Å∞, P`«‡=OK«# KÕã¨∞‰õΩ<Õ "å~°∞ =∂„`«"Õ∞ Ã+·`å#∞ QÍÖÏxH˜ `ÕeQÍæ
"åOKè«hÜ«∞O JO@∞Ok W™ê¡O. =∞x+≤ ^èŒiOz# ^Œ∞ã¨∞ÎÅ ^•fi~å J`«xÖ’ `«Q∞Æ Å∞`å~°∞. J~Ú`Õ qâ◊fiã≤Oz# "åiÃÑ· ‰õÄ_® "å_»∞ =Å qã¨∞~°∞`«∂<Õ LO\Ï_»∞.
=∂#gÜ«∞`«, q#Ü«∞ q#„=∞`«Å∞, ^≥=· O Ѩ@¡ ÉèÜ í ∞« Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ =ºHõOÎ HÍ"åe. JO`ÕQÍHõ Un ™ê^茺O HÍHõáÈ`Õ "åix '„Ѩ^Œ~°≈<å|∞kú—H˜ Ö’#∞KÕã≤, "åi ã¨`«¯~°‡Å#∞ =$^ä•
H˘`«Î|@ìÅ∞ `˘_çy#ѨC_»ÖÏ¡ „H˜Ok ^Œ∞P ‰õÄ_® KÕÜ«∂e : ''JÖòǨÏ=ÚÌ eÖÏ¡Ç≤ÏÅ¡r KÕÜ∞« E™êÎ_∞» .
Hõ™êh =∂ L"ås aÇ≤Ï B~°f = J`«[=∞‡Å∞ aÇ≤Ï Ñ¶‘ǨÏÜ«∂f—— (ui‡r – 30. W™ê¡O‰õΩ ѨÓ~°fiO =Ú„+≤‰õΩ¯Å∞ |@ìÅ∞ q_çKÕã≤ – #QÆflOQÍ – HÍÉÏ QÆ$ǨτѨ^ŒH˜∆}
JÉÏfi|∞^•Ì"å`ü, Wɡfl =∂[: H˜`å|∞e¡ÉÏãπ). (<å â◊s~åxfl HõѨCHÀ=\ÏxH˜, KÕ¿ã"å~°∞. ÃÑ÷ ÑK«∞Û "å~°∞ `«=∞ D KÕ+#ì¨ ∞ ã¨=∞i÷OK«∞HÀ=\ÏxH˜ – ''=∂ `«eH¡ _õ ∞» ѨÙÖ’
rq`«OÖ’ JÅOHõ~°}#∞ P™êfikOK«\ÏxH˜ J#∞"≥·# ^Œ∞ã¨∞Îefl <å‰õΩ „Ѩ™êkOz# #∞Oz [x‡Oz#ѨC_»∞ "Õ∞=Ú U ã≤÷uÖ’ L<åfl"≥∂ P ã≤÷uÖ’<Õ „Ѩ^ŒH˜∆} KÕã¨∞Î
JÖÏ¡ÇπωõΩ Hõ$`«[˝`«Å∞). =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) H˘`«Î|@ìÅ∞ `˘_»y#ѨC_»ÖÏ¡ D <åfl=∞——x ã¨Q~Æ fi° OQÍ K≥ÑC¨ ‰õΩ<Õ"å~°∞. JO`ÕHÍ^Œ∞, xã≤ûQÆ∞Qæ Í WÖÏ K≥¿ÑÊ"å~°∞: ''"Õ∞=Ú
^Œ∞P KÕ¿ã"å~°∞. ^Œ∞ã¨∞ÎÅ∞ ^èŒiOz L#flѨC_»∞ ^Õ=Ùx Jq^èÕÜ«∞`«‰õΩ X_çQÆ>Ëì "åà◊§=Ú. HÍ|\˜ì D
667 668
7. JÖò P~åѶπ =Å"£ J#fl<å
29 (F „Ѩ=HÍÎ!) D q^èŒOQÍ K≥ѨC :
<å „Ñ¨Éèí∞=Ù <åºÜ«∞O31 QÆ∞iOz P^ÕtO
Kå_»∞. ã¨*ÏÌ Kտ㠄Ѩu™ês g∞ kâ◊
ã¨iQÍæ32 LO_Õ@@∞¡ K«∂ã¨∞HÀ=∞x,
^èŒ~å‡xfl (WÉÏ^Œ`ü#∞) ˆH=ÅO JÖÏ¡ÇπÏ
H˘~°ˆH „Ѩ`ÕºH˜OK«∞‰õΩx PÜ«∞xfl
"Õ_»∞HÀ=∞x PÜ«∞# P*Ï˝Ñ≤OKå_»∞.
"≥Ú^Œ\ ˜™êi JÖÏ¡ÇπÏ q∞=∞‡efl ZÖÏ
ѨÙ\˜ìOKå_À =∞e™êi ‰õÄ_® g∞~°∞
JÖψQ ѨÙ\ì̃OK«|_»`å~°∞.
^Œ∞ã¨∞ÎÅ`À HÍÉÏ QÆ$ǨτѨ^ŒH˜∆} KÕÜ«∞@O ÉèÏ=ºO HÍ^Œ∞.—— JO^Œ∞ˆH "åà◊√¡ ^Œ∞ã¨∞Îefl
f¿ãã≤ #QÆflOQÍ uiˆQ"å~°∞. "åi „ã‘ÅÎ ∞ ‰õÄ_® ^•^•Ñ¨Ù #QÆflOQÍ „Ѩ^HŒ }∆˜ KÕ¿ã"å~°∞.
`«=∞ =∞~å‡OQÆO ^ŒQÆæ~° HÍã¨ÎO`« QÀzQÆ∞_»¤ `«yeOK«∞‰õΩ<Õ"å~°∞. XHÀ¯™êi `ÀÅ∞
=ÚHõ¯#∞ K«∞@∞ì‰õΩ<Õ"å~°∞. `å=Ú X_çQÆ_»∞`«∞#fl D Å*Ï˚qÇ‘Ï#"≥∞ÿ# KÕ+¨ìHÀã¨O
"å~°∞ Ô~O_»∞ ™ê‰õΩÅ∞ K≥¿ÑÊ"å~°∞. XHõ\ ˜ – =∂ `å`« =Ú`åÎ`«Å∞ ‰õÄ_® WÖÏ
KÕã∞¨ OÎ _»QÍ "Õ∞=Ú K«∂ã≤ L<åfl=Ú. ~Ô O_»∞: D q^èOŒ QÍ KÕÜ∞« =∞x JÖÏ¡ÇÏπ ã¨fiÜ«∞OQÍ
=∞=∞‡efl P^ÕtOKå_»∞. JÖÏ¡ÇπÏ nxx YO_çã¨∂Î, WÖÏO\˜ ã≤QÆ∞æ=∂e# áÈHõ_»efl
J=ÅOaOK«=∞x ^Õ=Ù_≥ÖÏ P*Ï˝Ñ™≤ êÎ_∞» ? Jx „ѨtflOKå_»∞. JO>Ë g∞~°∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ
^Œ∞+¨ìáÈHõ_»‰õΩ áêÅÊ_ç, ^•xx ^≥·"åxH˜ JO@QÆ_»∞`«∞<åfl~°∞. `å`«=Ú`åÎ`«Å∞,
QÆ∞~°∞[#∞Å∞ K≥Ñ≤ÊO^Õ "Õ^Œ=∞x ÉèÏqOKÕ"åiH˜, QÆ∞_ç¤QÍ =ºH˜ÎѨÓ[ KÕ¿ã"åiH˜ D
PÜ«∞`«∞ ÃÇÏK«ÛiHõ HÍ"åe! ZO^Œ∞HõO>Ë 'ã¨`º« O— QÆ∞iOz "åiH˜ <˘H˜¯ K≥ÑÊ≤ #ѨC_»ÖÏ¡
"å~°∞ ^•xfl `«$}©HõiOK«@"Õ∞Q͉õΩO_® `«=∞ ѨÓsfi‰õΩÅ∞ `«=∞ÔHѨC_»∂ JÖÏ
K≥ѨÊÖË^Œh, `«=∞ W=∂=ÚÅ∞, Ñ‘~°∞ ™êÃÇÏÉòÅ∞ K≥Ñ≤Ê# q^è•#"Õ∞ `«=∞‰õΩ J#∞ã¨~°
}©Ü«∞=∞x ã¨=∂^è•#q∞™êÎ~°∞. D `«$}©Hõ~°} QÆ∞}"Õ∞ Ü«¸^Œ∞efl Ü«¸^Œ`«fiOÃÑ·,
„ÔH·ã¨Î=Ùefl „ÔH·ã¨Î= q^è•#OÃÑ·, a^£JfÅ#∞ a^£J`üÃÑ· J`«∞‰õΩ¯áÈÜÕ∞ÖÏ KÕã≤Ok.
31. WHõ¯_» '<åºÜ«∞O— JO>Ë ÉèÏ=O H˘O^Œ~∞° "åºMϺ`«Å ^Œ$+≤Öì ’ 'ÖÏ WÖÏÇ¨Ï WÅ¡ÖÏ¡ÇÏπ .—
JO>Ë `ÒÇ‘Ï^£.
32. D PÜ«∞`«∞ÃÑ· "åºMϺxã¨∂Î W=∂"£∞ ëœHÍh WÖÏ J<åfl~°∞ : ''g∞~°∞ #=∂A
KÕã¨∞Î#flѨC_»∞ g∞ =ÚMÏÅ∞ HÍÉÏ kâ◊Ö’ LO_Õ@∞ì ã¨iK«∂ã¨∞HÀO_ç. g∞~°∞ U
=∞ã≤˚^Œ∞Ö’ xÅ|_ç<å D q+¨Ü«∂xfl =∂„`«O q㨇iOK«‰õÄ_»^Œ∞.—— W=∂"£∞ Wɡfl
Hõã‘~ü L^ÕÌâ◊O =∞~Àq^èŒOQÍ LOk. PÜ«∞# WHõ¯_», kâ◊#∞ ã¨=ºOQÍ LOK«∞HÀ=@O
669
339 7. JÖò P~åѶπ 8= áê~å
30 JÖÏ¡ÇπÏ XHõ =~åæxH˜ ã¨<å‡~°æO
K«∂Ñ≤OKå_»∞. =∞~À =~°æOÃÑ· JѨ=∂~°æO
~°∂_èô J~ÚOk. "å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ =^Œe
Ã+·`å#∞Å#∞ `«=∞ ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞QÍ KÕã¨∞
‰õΩ<åfl~°∞. ÃÑ·ÃÑK«∞Û – `å=Ú ã¨<å‡~åæ#
L<åfl=∞x "å~°∞ J#∞‰õΩO@∞<åfl~°∞.
31 F P^ŒO ã¨O`«u "å~°ÖÏ~å! g∞~°∞
=∞ã≤˚^Œ∞‰õΩ Ǩ[Ô~·# „Ѩu™ês =„™êÎÅO
Hõ~}° Ѩ@33¡ „â◊^úŒ =Ç≤ÏOK«O_ç. u#O_ç,
„`åQÆO_ç. HÍx q∞ug∞~°HOõ _ç. q∞ug∞i
áÈÜÕ∞ "åix PÜ«∞# (JÖÏ¡ÇπÏ)
W+¨Ñì _¨ _» ∞» .34
JO>Ë xÅHõ_» Jh, Jn ^≥=· „Ѩ=Hõ#Î ∞ J#∞ã¨iOK«@OÖ’ xÅHõ_`» #« =∞x Jaè„áêÜ«∞
Ѩ_®¤~°∞. P `«~åfiu "åHõºOÖ’ =zÛ# '^èŒ~å‡xfl JÖÏ¡ÇπÏ H˘~°ˆH „Ѩ`ÕºH˜OK«∞H˘x—
J#fl =∂@‰õΩ ÉèÏ=O, JÖÏ¡ÇπÏ HÀã¨O z`«Îâ◊√kú`À ѨxKÕÜ«∞@=∞x K≥|∞`«∂, =∞x+≤
KÕ¿ã U PK«~}° J~Ú<å ^≥=· ã¨xflkèÖ’ ã‘fiHõ$ux á⁄O^•ÅO>Ë XHõ\ ˜ : Jk +¨sJ`ü‰Ωõ
J#∞QÆ∞}OQÍ LO_®Åh, Ô~O_»∞ : P Ѩx ˆH=ÅO JÖÏ¡ÇπÏ „Ѩã¨#fl`« HÀã¨"Õ∞ KÕã≤
LO_®Åx <˘H˜¯ =Hͯ}˜OKå~°∞. ÃÑ· PÜ«∞`«∞Ö’ D Ô~O_»∞ q+¨Ü«∂Å QÆ∞iOz
`åH©^Œ∞ KÕÜ«∞|_çO^Œx K≥áêÊ~°∞.
33. J~°c =¸ÅOÖ’ 'r#`ü— Jx J#|_çOk. WHõ¯_» r#`ü JO>Ë =„ã¨Î^è•~°} Jx
ÉèÏ=O. P<å_»∞ =Ú„+≤‰Ωõ ¯Å∞ |@ìÅ∞ q_çz #QÆflOQÍ HÍÉÏ QÆ$ǨτѨ^HŒ }∆˜ KÕã∞¨ OÎ _»@O
=Å¡ D PÜ«∞`«∞ J=`«iOzOk. |@ìÅ∞ `˘_»∞‰õΩ¯x, ã¨O™ê¯~°=O`«∞ÖÏ¡ ^≥·"å~å^èŒ#
KÕÜ«∂Åx, `«"åѶπ KÕÜ«∂Åx "åiH˜ `åH©^Œ∞ KÕÜ«∞@O [iyOk.
34. PÜ«∞`«∞Ö’ 'W„™êѶπ— J#fl Ѩ^ŒO "å_»|_çOk. W„™êѶπ JO>Ë q∞ug∞~°@O Jx
J~°÷O. U q+¨Ü«∞OÖ’#∂, PYiH˜ J#fláêhÜ«∂Å q+¨Ü«∞OÖ’ ã¨~Ú`«O 'Ju—
=∞OzkHÍ^Œ∞. XHõ ǨÏnã¨∞Ö’ =∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^Œ∞ (ã¨) "å~°∞ WÖÏ
LѨ^ÕtOKå~°∞: ''g∞H˜+¨ì"≥∞ÿ#k u#O_ç. g∞‰õΩ #zÛ# "å\˜x `˘_»QÆO_ç. HÍx
Ô~O_»∞ q+¨Ü«∂ʼnõΩ =∂„`«O ^Œ∂~°OQÍ LO_»O_ç. J"Õ=∞O>Ë : 1. Ju 2. QÆ~°fiO——
(ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs : H˜`å|∞e¡ÉÏãπ.....). ''u#O_ç, „`åQÆO_ç, HÍx q∞ug∞~°HõO_ç——
J#fl XHõ z#fl "åHõºOÖ’ JÖÏ¡ÇπÏ Ü«∂=`«∞Î "≥·^Œºâß„™êÎxfl Wq∞_çÛ LOKå_»x
H˘O`«=∞Ok ã¨ÅѶπÅ∞ Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞ (Wɡfl Hõã‘~ü).
670
7. JÖò P~åѶπ =Å"£ J#fl<å 340 7. JÖò P~åѶπ 8= áê~å
32 (F „Ѩ=HÍÎ!) "åix J_»∞QÆ∞ : 33 ''<å „Ñ¨Éèí∞=Ù x¿+kèOz#q Wq
''JÖÏ¡ÇπÏ `«# ^•ã¨∞Å H˘~°‰õΩ ã¨$lOz# =∂„`«"Õ∞ : ÉÏǨ@OQÍ#∂,36 QÀѨºO
JÅOHÍ~° =ã¨∞Î=ÙÅ#∞, Ѩiâ◊√^Œú"≥∞ÿ# QÍ#∂ KÕ¿ã ã≤QÆ∞æ=∂e# Ѩ#∞Å∞,
PǨ~°=ã¨∞Î=ÙÅ#∞ x¿+kèOz#^≥=~°∞?—— áêѨO`À ‰õÄ_»∞‰õΩ#fl „Ѩu q+¨Ü∞« =¸,
„Ѩà◊Ü«∞k<å# qâ◊fiã≤Oz# "åiÔH· J<åºÜ«∞OQÍ XHõig∞^Œ ^Œ∞~å‡~åæxH˜
„Ѩ`ÕºH˜OK«|_ç# D =ã¨∞Î=ÙÅhfl X_çQÆ@ì@O,37 JÖÏ¡ÇπÏ U „Ѩ=∂}=¸
WǨÏÖ’Hõ rq`«OÖ’ ‰õÄ_® qâßfiã¨∞Å J=`«iOѨ *ËÜ«∞HõáÈ~Ú#ѨÊ\˜H© g∞~°∞
HÀã¨O L<åfl~Ú35 Jx (F „Ѩ=HÍÎ!) JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉèÏQÆ™êfi=∞ºO HõeÊOK«@O,
"åà◊§‰õΩ K≥ѨC. D q^èŒOQÍ "Õ∞=Ú (x[OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ J<åfl_»x) g∞‰õΩ
*Ï˝#ã¨OѨ#∞flÅ HÀã¨O =∂ PÜ«∞`«∞ `≥eÜ«∞x q+¨Ü«∂xfl g∞~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ
ÅxflO\˜h qѨÙbHõiã¨∂Î LO\Ï=Ú. ¿Ñ~°∞`À K≥ѨÊ@O (g\˜x JÖÏ¡ÇπÏ
x¿+kèOKå_»∞)—— Jx F „Ѩ=HÍÎ! "åiH˜
'r#`ü— JO>Ë ÉèÏ=O JÅOHõ~}° xq∞`«OÎ |@ìÅ∞ `˘_»∞HÀ¯=@=∞x =∞iH˘O`«=∞Ok K≥ѨC.
`«ÅáÈã¨∞Î<åfl~°∞. D PÜ«∞`«∞#∞ P^è•~°OQÍ KÕã¨∞H˘x #=∂A ã¨=∞Ü«∞OÖ’
=∞~å‡=Ü«∞"åÅ#∞ (<åaè #∞Oz "≥∂HÍà◊§ =~°‰õΩ) `«Ñ¨Êxã¨iQÍ HõÑ≤Ê LOKåÅ#fl „Ѩ}ÏoHõ##∞ã¨iOz WÖÏ [~°∞QÆ∞`ÀOk. HÍx „Ѩà◊Ü«∞k<å# D =~åÅhfl
q+¨Ü∂« xfl ‰õÄ_® x~°∂Ñ≤OK«@O [iyOk. ÃÑQ· Í Ç¨Ïnã¨∞Ö’¡#~Ú`Õ =∞x+≤ XO@iQÍ qâßfiã¨∞ňH „Ѩ`ÕºH˜OK«|_»`å~Ú. Jqâßfiã¨∞Å H˘~°‰õΩ ã¨fi~°æO x¿+kèOK«|_ç#>Ë¡
L<åfl㨈~ <åaè #∞Oz "≥∂HÍà◊¡ =~°‰õΩ HõÑ≤Ê LOK«@O Z\˜ì Ѩiã≤÷uÖ’#~Ú<å J#fláêhÜ«∂Å∞ ‰õÄ_® "åiH˜ x+≤^ŒúO J~ÚáÈ`å~Ú.
J`«º=ã¨~°=∞x K≥ѨÊ|_çOk (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü). A=∂ #=∂A ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ#∂, 36. |Ç≤Ï~°OQÆ"∞≥ #ÿ hu=∂e# Ѩ#∞ÅO>Ë Ñ¨aQ¡ Íæ "Õâº◊ Å =^Œ‰Ì Ωõ áÈ=@O Jh, QÀѨº"≥∞#ÿ
ѨO_»∞QÆ ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’#∂ ã¨∞QÆO^èŒ „^Œ"åºÅ#∞ ѨÓã¨∞HÀ=@O JaèÅ+¨}©Ü«∞O. Wk hu=∂e# Ѩ#∞ÅO>Ë '„Ñ≤ÜÚ« ~åe—`À Kå@∞=∂@∞ ã¨~™° êÅ∞ [~°Ñ@ ¨ =∞h H˘O^Œ~∞°
‰õÄ_® JÅOHõ~°} (r#`ü) Ö’ JO`«~åƒùQÆ"Õ∞ (Wɡfl Hõã‘~ü). "åºMϺxOKå~°∞. =∞iH˘O`«=∞Ok q^•fiOã¨∞Å ^Œ$+≤ìÖ’ ÉÏǨ@"≥∞ÿ# hu=∂e#
35. HÍÉÏ QÆ$Ç¨Ï „Ѩ^HŒ }
∆˜ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ =„ã¨^Î •è ~°}#∞ =Ú„+≤‰Ωõ ¯Å∞ W+¨Ñì _¨ #» >Ë,¡ =∞iH˘xfl Ѩ#O>Ë ÉèÏ=O =∞„ǨÏ"£∞ QÍqOK«|_ç# (x¿+kèOK«|_ç#) „ã‘ΠѨÙ~°∞+¨µÅ#∞
=ã¨∞=Î ÙÅ#∞ ‰õÄ_® "å~°∞ `«=∞HÀã¨O x¿+kèOK«∞‰õΩ<åfl~°∞. J^Õ=∞O>Ë, ^≥=· ™êg∞ѨºO q"åǨÏ=∂_»@O. "≥Ú`«Îg∞‡^Œ =∞x+≤x <≥·uHõOQÍ kQÆ*ÏiÛ, ™ê=∂lHõOQÍ,
á⁄O^Œ_»O HÀã¨O `å=Ú JÖÏ KÕã¨∞Î<åfl=∞x "å~°∞ K≥¿ÑÊ"å~°∞ (<Õ\ ˜ =∞# ã¨∂Ѷ‘Å∞ P^蕺u‡HõOQÍ k"åÖÏf~ÚOKÕ Ñ¨#∞Åhfl huÉÏǨϺ"≥∞#ÿ Ѩ#∞Å *Ïa`åÖ’ˆH =™êÎ~Ú.
‰õÄ_® H˘O^Œ~°∞ WÖψQ KÕã¨∞ÎO\Ï~°∞.) Z<Àfl ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«"≥∞ÿ# [O`«∞=ÙÅ#∞ "å~°∞ L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : ã≤h=∂Å∞, Jj¡Å ™êÇ≤Ï`«ºO, #QÆfl J~°#÷ QÆ# áÈã¨~ì ∞° ,¡ huÉÏǨϺ`«#∞
`«=∞ ^Õg^Õ=`«Å ¿Ñ~°∞ g∞^Œ =^Œe "å\˜ =∂Oã¨O u#\Ïxfl x¿+kèOK«∞‰õΩ<åfl~°∞. ÃÑOzáÈ+≤OKÕ ã¨ÉèíÅ∞, ã¨"Õ∞‡à◊<åÅ∞, qâ◊$OYÅ`«fiO, J_»∂¤ J^Œ∞ѨÓÖËx suÖ’ „ã‘Î
D <ÕѨ^䌺OÖ’ JÖÏ¡ÇπÏ U=∞x ÃãÅqKåÛ_»O>Ë, „Ѩ[Å â’ÉèíHÀã¨O "Õ∞=Ú Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ HõÅ~ÚHõ, q"åǨk â◊√ÉèHí Í~åºÅ ã¨O^Œ~ƒ° Où QÍ [iˆQ JѨã=¨ º"≥∞#ÿ áÈHõ_Å» ∞,
„Ѩ™êkOz# ™ê=∞„yx, Ѩiâ◊√^Œú PǨ~°Ñ¨^•~å÷Å#∞ x¿+kèOK«_®xH˜ "åà‹§=~°∞? J=^èŒ∞Å∞ g∞i# P#O^Œ „ѨÖÏѨ#Å∞ – W=hfl ÉÏǨ@"≥∞ÿ# huÉÏǨϺ q+¨Ü«∂Å∞
"åà◊√¡ H˘xfl =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ `«=∞O`«@ `å=ÚQÍ x¿+kèOK«∞‰õΩ#flO`« =∂„`å# Jq QÍ<Õ ÉèÏqOK«|_»`å~Ú. JÖÏ¡ÇπÏ =∞#efl "å\˜ #∞Oz ~°H˜∆OK«∞QÍHõ!
ǨÏ~å"£∞ J~ÚáÈ=Ù. D Ѩiâ◊√^Œú"≥∞ÿ#, Ѩq„`«"≥∞ÿ# =ã¨∞Î=Ùefl "åã¨Î"åxH˜ JÖÏ¡ÇπÏ 37. ^Õ=Ùx Ѩ@¡ Jq^èÕÜ«∞`«‰õΩ áêÅÊ_»\Ï<Õfl áêѨO JO\Ï~°∞. ''h =∞#ã¨∞#∞ `˘eKÕ
qâßfiã¨∞Å HÀã¨"Õ∞ ã¨$+≤ìOKå_»∞. HÍHõáÈ`Õ Jqâßfiã¨∞Å∞, ^Õ=Ùx Jq^èÕÜ«ÚÅ∞ ‰õÄ_® „Ѩuq+¨Ü«∞=¸, W`«~°∞ʼnõΩ `≥eÜ«∞\Ïxfl h=Ù ã¨Ç≤ÏOK«ÖËx „Ѩu q+¨Ü«∞=¸
"å\˜^•fi~å ÅaÌá⁄O^Œ∞`å~°∞. XHõq^èOŒ QÍ K≥áêÊÅO>Ë „áêѨOzHõ =ã¨∞=Î ÙÅ#∞, WHõ¯_ç
ã¨∞Y ™œMϺÅ#∞ A„~°∞HÀ=@OÖ’ "å~°∞ =Úã≤¡OÅHõ<åfl ZO`À =ÚO^ŒO[Ö’ áêѨ"Õ∞—— Jx =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨) „Ѩ=zOKå~°∞ (=Úã≤¡O – H˜`å|∞Öò a„~ü).
LO\Ï~°∞. J~Ú`Õ D '|∞Åáê@O— Hõ∆}˜Hõ"≥∞ÿ#k, `å`å¯eHõ"≥∞ÿ#k. ^Õ=Ùx =∞iH˘O`«=∞Ok ^Œ$+≤ìÖ’ =∞x+≤ ã¨fiÜ«∂xH˜ Ѩiq∞`«O J~Ú L#flO`«=~°‰õÄ Jk
671 672
7. JÖò P~åѶπ =Å"£ J#fl<å 341 7. JÖò P~åѶπ 8= áê~å
34 „Ѩu ã¨=∂*ÏxH© XHõ QÆ_»∞=Ù38 37 JÖÏ¡ÇπωõΩ J|^•úÅ#∞ JO@QÆ>Ëì
x~å÷iOK«|_ç LOk. "åi xs‚`« "åxHõO>Ë ÖË^• PÜ«∞# PÜ«∞`«∞Å#∞
ã¨=∞Ü«∞O =KÕÛã≤#ѨC_»∞ XHõ¯ Hõ∆}O Jã¨`åºÅx H˘\˜áì êˆ~¿ã "åxHõO>Ë Ñ¨~=° ∞
‰õÄ_® "å~°∞ "≥#HÍ =ÚO^Œ∂ HÍÖË~°∞. ^Œ∞~å‡~°∞æ_≥=_»∞O\Ï_»∞? J@∞=O\˜
35 F P^ŒO ã¨O`«u"å~°ÖÏ~å! XHõ"Õà◊ "åiHÀã¨O ~åã≤ÃÑ\˜ì L#fl ÉèÏQÆO "åiH˜
g∞Ö’ #∞OKÕ (xÜ«Ú‰õΩÎÖˇ·#) „Ѩ=HõÎÅ∞ ÅaèOz f~°∞`«∞Ok.41 PYiH˜ =∂
g∞=^ŒÌ‰õΩ =zÛ, <å P^ÕâßÅ#∞ "å~°∞ ^Œ∂`«Å∞ "åi „áê}ÏÅ∞ ™êfinè#O
g∞‰õΩ qxÑ≤Oz#ѨÙ_»∞ ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ KÕã¨∞HÀ=\ÏxH˜ "åi=^ŒÌ‰õΩ =zÛ#ѨC_»∞
(`«MÏfi) "≥·Yix J=ÅOaOz, `«=Ú‡ ''JÖÏ¡ÇπÏ#∞ =^Œe g∞~°∞ P~åkèã¨∂Î
`å=Ú ã¨ik^Œ∞̉õΩ#fl "åiH˜ ÉèíÜ«∞O L#fl"å~°∞ WѨC_≥Hõ¯_»∞<åfl~°∞?—— Jx
QÍh, ^Œ∞óYOQÍh LO_»^Œ∞.39 J_»∞QÆ∞`å~°∞. ''"å~°O`å =∂ =^Œ#Ì ∞Oz
36 =∞Ô~=~°~Ú`Õ =∂ P^ÕâßÅ#∞ Jã¨`åº =∞@∞=∂Ü«∞"≥∞ÿ áÈÜ«∂~°∞—— Jx "åà◊√§
Åx kèHõ¯iOz, "å\˜Ñ¨@¡ ^Œ∞~°Ç¨ÏO K≥|∞`å~°∞. `å=Ú Jqâßfiã¨∞Å∞QÍ
HÍ~åxfl „Ѩ^iŒ ≈™êÎ~À "å~°∞ #~°Hõ "åã¨∞Å LO_Õ"å~°#fl q+¨Ü∂« xfl QÆ∞iOz "å~°∞
=Ù`å~°∞. JO^Œ∞Ö’ "å~°∞ ZÅ¡HÍÅO Ѩ_ç ã¨fiÜ«∞OQÍ ™êHõ∆ ºq∞™êÎ~∞° .
LO\Ï~°∞.40
áêѨ=∞#|_»∞`«∞Ok. HÍx ^•x H©_»∞ W`«~°∞ʼnõΩ ‰õÄ_® Hõey`Õ Jk ^Œ∞~å‡~°æOQÍ QÆ∞iOz K≥Ñ≤Ê#ѨC_»∞, ã¨`å¯~åºÅ#∞ (J=∞Å∞™êûÖˇÇπÏ) QÆ∞iOz ‰õÄ_® „Ѩ™êÎq
ѨiQÆ}˜OK«|_»∞`«∞Ok. J<åºÜ«∞OQÍ XHõi g∞^Œ ^Ò~°˚<åºxH˜ X_çQÆ@ì@O JO>Ë ã¨∞ÎOk. nx^•fi~å J=QÆ`«O JÜÕ∞º^Õq∞@O>Ë ^≥·=ã¨=∞Hõ∆OÖ’ ã¨^•K«~°}Å∞ QÆÅ
"åi ǨωõΩ¯#∞ HÍÅ~åÜ«∞@O, "Õ~˘Hõi ™⁄=Ú‡#∞ ™êfiǨ KÕÜ∞« @O, XHõix H˘@ì_O» qâßfiã¨"Õ∞ Z#fl^Œy#k.
u@ì_»O, #Å∞QÆ∞iÖ’ #=ÙfiÅáêÅ∞ KÕÜ«∞@O Jx J~°÷O. 40. qâßfiã¨∞Å q^è•<åxH˜ q~°∞^ŒúOQÍ ^≥·"å[˝Å#∞ kèHõ¯iOz, Éèí∂q∞Ö’ q„~°gQÆ∞`«∂
38. x~å÷i`« QÆ_»∞=Ù JO>Ë 'PK«~°}Ï HÍÅO— Jx J~°÷O. =º‰õΩÎÅ#∂, =~åæÅ#∂, #_çKÕ "åi ^Œ∞+¨Êi}Ï=∞O ZÖÏ LO@∞O^À ~ÚHõ¯_» z„fHõiOK«|_çOk. D
*Ï`«∞Å#∂ ѨsH˜∆OKÕ xq∞`«ÎO ^Õ=Ù_»∞ XHõ xs‚`« QÆ_»∞=Ù#∞ WKåÛ_»∞. P QÆ_»∞=Ù#∞ Ô~O_»∞ Ѩi}Ï=∂Å#∞ WHõ¯_» „Ѩ™êÎqOK«@OÖ’x =ÚM’º^ÕÌâ◊O Uq∞@O>Ë, [#∞Å∞
=∞ǨÏ^Œ=HÍâ◊OQÍ ÉèÏqOz JO^Œ∞Ö’ "å~°∞ =∞OzѨ#∞Å∞ KÕ™êÎ~À ÖËHõ ÃÑ_»ã¨i JOu=∞ Ѩi}Ï=∞O s`åº `«=∞‰õΩ „ѨÜ≥∂[#Hõ~°O JÜÕ∞º^•xx J=ÅOaOKåe.
^èÀ~°}∞Å#∞ J=ÅOa™êÎ~À JÖÏ¡ÇπÏ K«∂_»^ŒÅ∞ã¨∞Î<åfl_»∞. D QÆ_»∞=Ù XHÀ¯™êi `«=∞ áêe@ ǨxHõ~°OQÍ Ñ¨i}q∞OKÕ^•xx Ѩi`«ºlOKåe.
ѨÓiÎ rq`«HÍÅO W=fi|_»∞`«∞Ok. JO>Ë WǨÏÖ’Hõ rq`«OÖ’ "åÔ~ÖÏ `≥`· H« ¯õ ÖÏ_ç<å 41. D "åHͺxH˜ ѨÅ∞ ÉèÏ"å~å÷Å∞ =ºHõÎѨ~°K«|_®¤~Ú. '~åã≤ÃÑ\˜ì L#flk— JO>Ë =∞x+≤
^Õ=Ù_»∞ Ѩ@∞ìHÀ_»∞. Ѩ~°Ö’HõOÖ’<Õ "åi Éèí~°`«O Ѩ_»`å_»∞. JO>Ë gi xs‚`« QÆ_»∞=Ù PK«~°}Å∞, Láêkè, =Ü«∞ã¨∞û Jx J~°÷=∞x H˘O^Œ~°<åfl~°∞. JO>Ë "åiHÀã¨O
(J[Å∞"£∞ =Úã¨=∂‡) „ѨàÜ ◊ ∞« O J#fl=∂@. WHõ Z=i#~Ú`Õ JÖÏ¡ÇÏπ „ѨÑO¨ K«OÖ’<Õ ~åã≤ÃÑ\˜ì L#fl Láêkèx, PÜ«Ú+¨µ#∞ á⁄Ok# `«~°∞"å`«, WOHÍ "åi J^Œ$+¨ìOÖ’
tH˜∆™êÎ_À, "åi 'xs‚`« QÆ_»∞=Ù— PÜ«∞# "åix Ѩ@∞ìH˘x tHõ∆‰õΩ QÆ∞iKÕÜ«∞@O ~åã≤ÃÑ\ì|_ç=Ù#fl PK«~} ° Å∞ KÕã#≤ `«~∞° "å`«<Õ "å~°∞ =∞$`«∞º=Ù X_çÖ’H˜ "≥à`◊ å~°∞.
=~°‰õΩ J=Ù`«∞O^Œ#fl=∂@. „H˜Ok PÜ«∞`«∞ ‰õÄ_® D ÉèÏ=OÖ’<Õ K≥ѨÊ|_çOk: ''JÖÏ¡ÇπωõΩ J|^•úÅ#∞
39. ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ "≥·Yix J=ÅOaOz ã¨`å¯~åºÅ∞ KÕã≤# qâßfiã¨∞Å ã¨`«Êi}Ï=∞O JO@QÆ>"ìË å~°∞ Z#fl\˜H© ™êѶŨ ºO á⁄O^ŒÖ~Ë ∞° . „ѨÑO¨ K«OÖ’ H˘<åflà◊√¡ ÅaÌ á⁄Ok<å
ZÖÏO\˜^À ~ÚHõ¯_» K≥ѨÊ|_çOk. k=º Y∞~üP<£ J<ÕHõKÀ@¡ qâßfi™êxfl (D=∂<£) Z@ìˆHʼnõΩ "å~°∞ =∂ "≥·Ñ¨Ù‰õΩ =∞~°e ~å=Åã≤# "åˆ~—— (Ü«¸#∞ãπ – 69, 70).
673 674
7. JÖò P~åѶπ =Å"£ J#fl<å 342 7. JÖò P~åѶπ 8= áê~å
38 ''g∞‰õΩ ѨÓ~°fiO QÆuOz#42 l<åfl`«∞, ''„ѨÉèí∂! Jã¨Å∞ =∞=∞‡efl JѨ=∂~°æO
=∂#= ã¨=¸Ç¨Å`À KÕi, ("åi`À Ѩ\ ˜ìOz# "åà◊√¡ gàı§. Hõ#∞Hõ gà◊¡‰õΩ
áê@∞) g∞~°∞ ‰õÄ_® #~°HõOÖ’H˜ Ô~\˜ìOѨ٠#~°Hõ tHõ∆#∞ qkèOK«∞——46 Jx
„Ѩ"ÕtOK«O_ç—— Jx JÖÏ¡ÇπÏ "åi`À JO\Ï~°∞. JѨC_»∞ JÖÏ¡ÇÏπ , ''JO^ŒiH©
JO\Ï_»∞. "åiÖ’x „Ѩu ã¨=¸Ç¨Ï=¸ Ô~\˜ìOѨ٠tˆH∆ Ѩ_»∞`«∞Ok.47 HÍx P
JO^Œ∞Ö’ (#~°HõOÖ’) Ѩ_»∞`«∞#flѨC_»∞, ã¨OQÆu g∞‰õΩ J~°O÷ HÍ^Œ∞—— JO\Ï_»∞–
`«# ã¨ÇϨ "å㨠ã¨=¸Ç¨xH˜ âßѨ<å~å÷Å∞
ÃÑ_»∞`«∞Ok.43 PYiH˜ "å~°O`å 39 "≥Ú^Œ\ ˜"å~°∞ `«=∞ `«~°∞"åu "åi
JO^Œ∞Ö’ KÕiáÈ~Ú# `«~°∞"å`«,44 #∞^ÕÌtOz, ''g∞‰õΩ =∂ÃÑ· ZÖÏO\˜
`«~∞° "åu "å~°∞ "≥Ú^Œ\"˜ åi #∞^ÕtÌ Oz,45 „áê^è•#º`å ÅaèOK«ÖË^Œ∞. HÍ|\˜ì g∞~°∞
42. J~°cÖ’ 'L=∞=Ú<£— J<Õ Ñ¨^ŒO =zÛOk. L=∞‡`«∞<£ Jx UHõ=K«#O. L=∞=Ú<£ ‰õÄ_® g∞~°∞ ã¨OáêkOK«∞‰õΩ#fl ^•xH˜
JO>Ë ã¨=∂*ÏÅ∞† Jqâßfiã¨O, |Ǩï^≥·"å~å^èŒ#, Jq^èÕÜ«∞`«Å q+¨Ü«∞OÖ’ „ѨuѶ¨ÅOQÍ tHõ∆#∞ K«qK«∂_»O_ç——
WOK«∞q∞OK«∞ XˆHq^èŒOQÍ L#fl =~åæÅ∞, ã¨=¸Ç¨Å∞ Jx WHõ¯_» ^•x ÉèÏ=O. JO\Ï~°∞.
=¸ÅOÖ’x PÜ«∞`«∞Ö’ ''L^£Y∞Å∂ Ѷ‘ L=∞q∞<£—— (=~åæÖ’¡H˜ „Ѩ"ÕtOK«O_ç) Jx 40 Z=~°∞ =∂ PÜ«∞`«∞Å#∞ Jã¨`åºÅx
LOk. 'Ѷ‘— JO>Ë 'Ö’H˜— Jx J~°÷O =ã¨∞ÎOk. J~Ú`Õ WHõ¯_» Wk '=∞J— (`Àáê@∞) kèHõ¯iOz, "å\˜ Ѩ@¡ QÆ~åfiuâ◊Ü«∞O`À
J<Õ J~°÷OÖ’ "å_»|_ç LO_»=K«∞Û. JѨC_»∞ "åHõºO WÖÏ ~°∂á⁄O^Œ∞`«∞Ok : q„~°gQÍ~À "åi HÀã¨O PHÍâ◊^•fi~åÅ∞
''L^£Y∞Å∂ =∞J L=∞q∞<£—— JO>Ë g∞HõO>Ë =ÚO^Œ∞ WHõ¯_çH˜ =zÛ# g∞ÖÏO\˜
=∂#=, l<åfl`«∞ =~åæÅ`Àáê@∞ g∞~°∂ #~°HõOÖ’H˜ „Ѩ"ÕtOK«O_»x D PÜ«∞`«∞ J„QÆ„âı}H˜ ˜ K≥Ok#"å~°h, <åÜ«∞‰õΩÅ∞ b_»~h¡° ÉèÏ=O. D <åÜ«∞HÍ„ˆQã¨~∞° Å∞ `å=Ú
ÉèÏ=O. ã¨fiÜ«∞OQÍ K≥_áç È~Ú#kQ͉õΩO_® `«=∞ J#∞K«~° QÆ}Ïxfl ‰õÄ_® K≥_Q» ˘\Ïì~∞° . HÍ|\˜ì
`«=∞ J#∞Ü«∂Ü«ÚÅ Hõ<åfl =ÚO^Œ∞ D '<åÜ«∞‰õΩÅ∞— #~°HOõ Ö’ Ѩ_"» Ü Õ ∞« |_»`å~°∞.
43. XHõ ã¨=¸Ç¨ÏO =∞~À ã¨=¸Ç¨xfl P_çáÈã¨∞‰õΩO@∞Ok. D PÜ«∞`«∞Ö’ XHõ =~åæxfl
=∞~À=~°æO áêe@ '`À|∞@∞ì=Ù— (LMò`«∞<£)QÍ z„fHõiOK«@O [iyOk. ^èŒ~°‡O ÖËHõ 46. 'Ѷe¨ `«O— `≥eâßHõ ã¨O*Ï~Ú+‘Å∞ "≥Ú^ŒÅÜ«∂º~Ú. `«=∞ <åÜ«∞Hõ=∞#∞ºÅ, QÆ∞~°∞[#∞Å
=∂~°æqÇ‘Ï#`« ^Œ$ëêì º XHõ ã¨=¸Ç¨ÏO =∞~À ã¨=¸Ç¨xH˜ `À|∞@∞ì=Ù ÖÏO\˜k. D `«Ñ¨CÅ∞ "åiHõO\˜H˜ JѨC_»∞ HõxÑ≤OK«™êQÍ~Ú. k=º Y∞~üP<£Ö’ =∞~ÀKÀ@,
PÜ«∞`«∞ „ѨHÍ~°O #~°HÍyflH˜ PǨïu JÜÕ∞º ã¨=¸Ç¨Å∞ Ѩ~°ã¨Ê~°O JHͯK≥Öˇ¡à◊¡ =∞iO`« ã¨Ê+¨ìOQÍ D ã¨OQÆu K≥ѨÊ|_çOk : ''=∂ „ѨÉèí∂! "Õ∞=Ú =∂ ã¨~åÌ~°∞ʼnõΩ,
=O\˜q. ZO^Œ∞HõO>Ë Jq J=ÅOaOz# =∞`«O ã¨Ô~·Ok HÍ^Œ∞. =∂~°æqÇ‘Ï#`«‰õΩ ÃÑ^ŒÅÌ ‰õΩ q^èÜ
Õ ∞« `« K«∂áê=Ú. "åàı§ =∞=∞‡efl ã¨<å‡~°Oæ #∞Oz ÃÑ_»^•i Ѩ\Oì˜ Kå~°∞.
ã¨O|OkèOz# =º=Ǩ~åÅÖ’ Jq XO_˘Hõ^•xH˜ KÕ^À_»∞ "å^À_»∞QÍ LO_Õq. Hõ#∞Hõ F JÖÏ¡ÇπÏ! gà◊¡‰õΩ Ô~O_çO`«Å tHõ∆ qkèOK«∞. gà◊§#∞ f„=OQÍ â◊Ñ≤OK«∞——
Hõ#∞Hõ "å\˜ QÆ=∞º™ê÷#O ‰õÄ_® XHõ¯>Ë J~ÚOk. J^Õ #~°HõO! (JÖò JǨ˚Éò – 67, 68).
44. D =∂~°æqÇ‘Ï#∞ÅO`å XHõKÀ\˜H˜ KÕi# `«~°∞"å`« '`«fiOâ◊√O~î°— "≥·Yix J=ÅOa 47. JO>Ë WѨC_»∞ g∞~°∞ =QÆz ÖÏÉèíO Uq∞\©? XHõi<˘Hõ~°∞ xOkOK«∞HÀ=@O =Å¡
™êÎ~°∞. g∞ =¸ÅOQÍ<Õ WÖÏ [iyO^Œx XHõ =~°æO "å~°O>Ë, g∞~°∞ =∂„`«O „ѨÜ≥∂[#O Uq∞\˜? "Õ∞Å∞HÀ=Åã≤# ã¨=∞Ü«∞OÖ’ g∞~°∞ "Õ∞Å∞HÀÖË^Œ∞. g∞Ö’
`«‰õΩ¯= u<åfl~å? Jx WOH˘Hõ =~°æO K«∞~°Hõ JO\˜ã¨∞ÎOk. "≥Ú`«Îg∞‡^Œ "åi D „ѨuXHõ¯~°∂ JѨ~å^èŒ∞ÖË. Z=~°∂ `«‰õΩ¯"Õg∞ HÍ^Œ∞. Hõ#∞Hõ JO^ŒiH© U "≥∂`å^Œ∞Ö’
xO^•~ÀѨ}Å∞ "åiˆH=∂„`«O „ѨÜ≥∂[#O KÕ‰õÄ~°Û=Ù. ^Œ~°∞=٠Ѩ_®Ö’ P "≥∂`å^Œ∞Ö’<Õ Ñ¨_çOk. tHõ∆ J#∞Éèíqã¨∂Î ‰õÄ_® W`«~°∞ÅÃÑ·
45. `«~°∞"åu "å~°O>Ë z=~À¡ #~°HÍyflÖ’H˜ „Ѩ"ÕtOKÕ"å~°h, "≥Ú^Œ\ ˜"å~°O>Ë "≥Ú^Œ@ JHõ¯ã¨∞#∞ "≥à◊¡ QÆHõ¯@O ZO^Œ∞‰õΩ? ^Œ∞+¨ì<åÜ«∞‰õΩʼnõΩ – "åi t+¨µºÅ‰õΩ =∞^茺
„Ѩ"tÕ OKÕ"å~°h ÉèÏ=O. ÖËHõ `«~∞° "åu "å~°O>Ë J#∞Ü«∂Ü«ÚÅh, "≥Ú^Œ\ ˜ "å~°O>Ë [iˆQ ã¨O"å^Œ# ã¨ÉÏ ã¨∂~åÖ’x 31, 32 PÜ«∞`«∞ÅÖ’ ‰õÄ_® q=~°OQÍ =zÛOk.
675 676
7. JÖò P~åѶπ =Å"£ J#fl<å 343
`≥~∞° =|_»=Ù.48 XO>ˇ ã¨∂k ~°O„^èOŒ Ö’
#∞Oz ^Œ∂iáÈ#O`«=~°‰õÄ49 "å~°∞
ã¨fi~°æOÖ’ „Ѩ"ÕtOK«ÖË~°∞. JѨ~å^èŒ∞Å#∞
"Õ∞=Ú D q^èŒOQÍ<Õ tH˜∆™êÎO.
41 "åi „H˜O^Œ #~°HÍyfl`À KÕÜ«∞|_ç#
áê#∞Ê50 LO@∞Ok. ÃÑ·# ^Œ∞ѨÊ\˜
‰õÄ_® (^•x`À<Õ `«Ü«∂Ô~·#^Œ~Ú
LO@∞Ok). ^Œ∞~å‡~°∞Åæ ‰õΩ "Õ∞=Ú qkèOKÕ
tHõ∆ WÖψQ LO@∞Ok.
48. D "åHõºOÃÑ· "åºMϺ`«Å =∞^躌 aè<åflaè„áêÜ«∂Å∞<åfl~Ú. '"åiHÀã¨O PHÍâ◊ ^•fi~åÅ∞
`≥~°∞=|_»=Ù— JO>Ë "åi Hõ~°‡Å HÀã¨O Jx H˘O^Œ~°∂, "åi P`«‡Å HÀã¨O Jx
=∞iH˘O^Œ~°∞, "åi „áê~°÷#Å HÀã¨=∞x WOH˘O^Œ~°∞ Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞. JO>Ë
WÖÏO\˜ áêáê`«∞‡Å PK«~°}Å∞, P`«‡Å∞, ^Œ∞PÅ∞ ÃÑ·H˜áÈ=\ÏxH˜ PHÍâ◊^•fi~åÅ∞
`≥~°K«∞HÀ=Ù. =∞~Àq^èŒOQÍ K≥áêÊÅO>Ë "åi PK«~°}Å∞, "Õ_»∞HÀà◊√¡ ã‘fiHÍ~°Ü≥∂QƺO
HÍ=Ù. "åi P`«‡Å∞ Éèí∞qÃÑ·H˜ uÑ≤Ê Ñ¨OѨ|_»`å~Ú (=Úã¨fl^≥ JǨχ^£, Ô~O_»=
ã¨OѨÙ\˜Ö’x XHõ ǨÏnã¨∞ ^•fi~å ‰õÄ_® D ã¨OQÆu =∞#‰õΩ `≥Å∞ã¨∞Î#flk). =¸_»∞
q+¨Ü∂« Å∂ (PK«~}° Å∞, P`«‡Å∞, ^Œ∞PÅ∞) WO^Œ∞Ö’H˜ ~å=K«∞Û#x W=∂"£∞ ëœHÍh
"åºMϺxOKå~°∞.
49. q+¨Ü«∂xfl `ÕeQÍæ É’^èŒÑ¨~°K«\ÏxH˜ XO>ˇ LѨ=∂#O W=fi|_çOk. XO>ˇ ã¨∂k
~°O„^èŒO #∞Oz ^Œ∂iáÈ`«∞O^Œx Jã¨Å∞ nx ÉèÏ=O HÍ^Œ∞. XHõ z#fl ã¨∂k ~°O„^èŒO
#∞Oz XO>ˇ ^Œ∂iáÈ=@O ZÖÏ Jã¨OÉèí="≥∂ D ^Œ∞~å‡~°∞æÅ∞ ã¨fi~°æOÖ’
„Ѩ"tÕ OK«@O ‰õÄ_® JÖψQ Jã¨OÉè=í O J#flk nx JO`«~å~°O÷ . P<å_»∞ J~°|∞ƒÅÔH·
XO>ˇ ã¨∞„Ѩã≤^Œú Ѩâ◊√=Ù J=@O =¸ÅOQÍ ^•xx L^•Ç¨Ï~°}QÍ fã¨∞HÀ=@O
[iyOk. n<Õfl J~°cÖ’ '`åbMò aÖò =∞ǨÖò— JO\Ï~°∞. JO>Ë U^Œ~Ú<å q+¨Ü∂« xfl
Jã¨OÉèí="≥∞ÿ# q+¨Ü«∞O`À =Ú_çÃÑ@ì\Ïxfl '`åbMò aÖò =∞ǨÖò—QÍ ¿Ñ~˘¯O\Ï~°∞.
L^• : ÃÑ· PÜ«∞`«∞Ö’ ^≥·=u~°™ê¯~°∞Å ã¨fi~°æ „Ѩ"Õâßxfl, XO>ˇ ã¨∂k ~°O„^èŒO
QÆ∞O_® „Ѩ"ÕtOK«@O J<Õ q+¨Ü«∞O`À =Ú_çÃÑ@ì@O [iyOk. W^Õ `åbMò aÖò
=∞ǨÖò.
50. #~°HõOÖ’ Ѩ_ç# "åiH˜ Ѩ_»∞HÀ=\ÏxH˜ Ѩ~°∞ѨÙQÍh, HõѨCHÀ=\ÏxH˜ ^Œ∞ѨÊ\˜QÍh
LO_»=Ù. Jyfl *ÏfiÅÖË "åi Ѩ~°∞ѨÙ. Jyfl =∞O@ÖË "å~°∞ HõѨC‰õΩ<Õ ^Œ∞ѨÊ\˜QÍ
LO\Ï~Ú. #~°HõOÖ’x =º^è•Éèíi`«"≥∞ÿ# ã≤÷ux z„fHõiOK«\ÏxH˜ WÖÏ K≥ѨÊ@O
677
7. JÖò P~åѶπ 8= áê~å
42 =∞Ô~=~°∞ qâ◊fiã≤Oz, =∞Oz Ѩ#∞Å∞
KÕâß~À–U =ºH˜ÎÃÑ· ‰õÄ_® "Õ∞=Ú â◊H˜ÎH˜
q∞Oz# ÉèÏ~°O "ÕÜ∞« =Ú.51 Ü«∞^•~å÷xH˜
"åˆ~ ã¨fi~°æ"åã¨∞Å∞. JO^Œ∞Ö’ "å~°∞
HõÅHÍÅO LO\Ï~°∞.
43 "åi PO`«~åºÖ’¡ U HÍã¨Î~Ú<å
q^Õfi+¨O LO>Ë ^•xfl "Õ∞=Ú `˘Åy
™êÎ=Ú.52 "åi (x"å™êÅ) „H˜O^Œ #∞Oz
HÍÅ∞=Å∞ „Ѩ=Ç≤Ïã¨∂Î LO\Ï~Ú.
''=∞=∞‡efl D ™ê÷#O =~°‰õÄ KÕiÛ#
JÖÏ¡ÇπωõΩ (HÀ\Ï¡k) Hõ$`«[˝`«Å∞.
[iyOk. QÆ"å+π (.......) : Wk QÍ+≤Ü«∞`«∞<£‰õΩ |Ǩï=K«#O. HõÑ≤Ê"Õ¿ãk Jx
ÉèÏ=O.
51. qâßfiã¨O (D=∂<£) =∞iÜ«Ú ã¨^•K«~°}Å∞ (J=∞Å∞™êûÖˇÇπÏ) J<Õq =∞x+≤ â◊H˜ÎH˜
q∞Oz#q ZO`«=∂„`«O HÍ=Ù. XHõ =∞x+≤ ZO`« ÉèÏ~åxfl "≥∂Ü«∞QÆÅ∞QÆ∞`å_À,
=∞ˆ~ PK«~°}Å#∞ U W|ƒOnÖˉõΩO_® KÕÜ«∞QÆÅ∞QÆ∞`å_À J`«xfl ѨÙ\˜ìOz# "åxH˜
ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. "åã¨Î="Õ∞q∞@O>Ë ^Õ=Ù_»∞ qkèOz# q^èŒ∞Å#∞ =∞x+≤ JÅ"ÀHõQÍ
<≥~"° ~Õ Û° QÆÅ∞QÆ∞`å_»∞. =∞x+≤ HÀã¨O ^Õ=Ù_»∞ ã¨=∞‡uOz P"≥∂kOz# r=# q^è•#O
(W™ê¡O) ã¨~°fiHÍÅ ã¨~åfi=ã¨÷Ö’¡ PK«~°} Ü≥∂Qƺ"≥∞ÿ#k.
52. J~°cÖ’ 'Ѷ≤∞Öò— (....) J<Õ Ñ¨^ŒO "å_»|_çOk. Ѷ≤∞Öò JO>Ë =∞#ã¨∞Ö’x U^À XHõ
=¸ÅÖ’ J}QÍi LO_Õ 'HõÅHõ— ÖËHõ '#HÍ~å`«‡Hõ`«— ÖËHõ 'HõŇ+¨O— Jx J~°÷O.
PO`«~åºÖ’¡ u+¨"ª ãÕ ≤ L#fl H˘kÌáê\˜ =ºuˆ~HõÉÏè =O ‰õÄ_® ã¨fi~°"æ åã¨∞ʼnõΩ â’aèOK«^∞Œ .
ZO^Œ∞HõO>Ë ^•x=¸ÅOQÍ ã¨fi~°æ"åã¨∞ÅÖ’ Ѩ~°ã¨Ê~°O q~À^èŒÉèÏ=O, F~°fiÖËx`«#O
=O\˜q [xOK«=K«∞Û. JO^Œ∞Hˆ JÖÏ¡ÇÏπ ^•xx ã¨~Ú`«O ^Œ∂~°OKÕã≤ ã¨fi~°"æ åã¨∞ÅÃÑ·
„Ѩ`ÕºHõOQÍ ^ŒÜ«∞^ŒeKå_»∞. Ѷ¨e`«OQÍ "åi ǨÏ$^ŒÜ«∂Å∞ x+¨¯Å‡+¨OQÍ – J^ŒÌO
=Öˇ – LO\Ï~Ú. "åi =∞#ã¨∞Ö’¡ `À\˜ ã¨fi~°æ"åã≤ Ѩ@¡ "≥·~°ÉèÏ=O ÖËâ◊=∞~Ú<å
LO_»^Œ∞.
D "åHͺxH˜ "åºMϺ#OQÍ =∞iH˘O`«=∞Ok q^•fiOã¨∞Å∞ U=∞<åfl~°O>Ë ã¨fi~°æ
"åã¨∞ʼnõΩ ‰õÄ_® – "åi ã¨`«¯~°‡Å#∞, `åºQÍÅ#∞|\˜ì – JO`«ã¨∞÷Å∞, `«~°QÆ`«∞Å∞
ˆH\Ï~ÚOK«|_»`å~Ú. HÍx D `«~°QÆ`«∞Å =¸ÅOQÍ "åiÖ’ Z=~°∂ WOH˘Hõi
Ѩ@¡ Jã¨∂Ü«∞K≥O^Œ~°∞.
678
7. JÖò P~åѶπ =Å"£ J#fl<å 344 7. JÖò P~åѶπ 8= áê~å
JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ QÆ#Hõ =∂‰õΩ =∂~°æ^Œ~°≈ 44 ã¨fi~°æ"åã¨∞Å∞ #~°Hõ"åã¨∞Å#∞ ˆHHõ"Õã≤
Hõ`«fiO53 =Ç≤ÏOK«‰õΩO_® LO>Ë "Õ∞=Ú Ñ≤Å∞ã¨∂Î ''=∂ „ѨÉ∞íè =Ù =∂‰õΩ KÕã#≤ "åQÍÌ
Z#fl\˜H˜ ‰õÄ_® D ã≤÷uH˜ KÕ~°∞‰õΩ<Õ <åxfl "Õ∞=Ú x["≥∞ÿ#kQÍ á⁄O^•=Ú.
"åà◊§O HÍ=Ú. =∂ „ѨÉèí∞=Ù (`«~°Ñ¶¨Ù# =∞i g∞~°∞ ‰õÄ_® g∞ „ѨÉèí∞=Ù KÕã≤#
=zÛ#) „Ѩ=HõÎÅ∞ x[OQÍ ã¨`åº<Õfl "åQÍÌ<åxfl x["≥∞ÿ#kQÍ á⁄O^•~å?——55
fã¨∞‰õΩ=KåÛ~°∞—— Jx "å~°∞ JO\Ï~°∞. Jx „Ѩtfl™êÎ~°∞. ''J=Ù#∞—— Jx "å~°∞
JѨC_»∞ "åix Ñ≤ez WÖÏ K≥ѨÊ|_»∞ ã¨=∂^è•#q∞™êÎ~°∞. JѨC_»∞ „ѨHõ\ ˜OKÕ
`«∞Ok: ''g∞~°∞ KÕã¨∞‰õΩ#fl ã¨`«¯~°‡Å‰õΩ "å_˘Hõ_»∞ "åi =∞^茺 ''D ^Œ∞~å‡~°∞æÅÃÑ·
|^Œ∞Å∞QÍ54 g∞~°∞ D ã¨fi~åæxH˜ JÖÏ¡ÇπÏ âßѨO Ѩ_»∞QÍHõ!—— Jx „ѨHõ\ ˜
"å~°ã∞¨ ÅÜ«∂º~°∞.—— ™êÎ_∞» .
"≥Ú^Œ\ ˜ "åºMϺ<åxH˜ XHõ ǨÏnã¨∞ ^•fi~å ã¨=∞~°#÷ Åaè™ÈÎOk. J^Õ=∞O>Ë ã¨fi~°"æ åã¨∞ 45 "å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ =∂~°æO #∞Oz
Å#∞ ã¨fi~åæxH©–#~°HÍxH˜ =∞^茺 XHõ "å~°kèÃÑ· PѨ@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. "åi=∞^茺 q=ÚY`« K«∂¿Ñ"å~°∞, JO^Œ∞Ö’ =„Hõ`«
JѨÊ\˜=~°‰õÄ QÆÅ J~°=∞iHõÅ#∞, XHõi ^•fi~å WOH˘HõiH˜ Hõey# W|ƒO^Œ∞Å#∞ Å#∞ "≥uHˆ "å~°∞. Ѩ~Ö° ’HÍxfl ã¨~Ú`«O
`≥eÜ«∞*Ëã≤ "å\˜ ÖˇHõ¯ `ÕÅÛ@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. Hõ_»‰õΩ "å~°O`å ã¨fiK«ÛùOQÍ „`Àã≤ÑÙ¨ KÕÛ"å~°∞.
`«Ü«∂~°=Ù`å~°∞. JѨC_»∞ "åiH˜ ã¨fi~°æOÖ’ „Ѩ"ÕtOKÕO^Œ∞‰õΩ J#∞=∞u Åaèã¨∞ÎOk 46 "åi~°∞=Ùi =∞^茺 XHõ QÀ_»56
(ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ |∞MÏs : H˜`å|∞Öò =∞*Ïe"£∞ – ÉÏ|∞ d™êã≤Öò =∞*Ïe"£∞). L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ: J_»∞Q¤ Í LO@∞Ok. 'P~åѶ—π ÃÑ#· KåÖÏ
^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) „Ñ≤Ü∞« ã¨ÇϨ K«~∞° Å =∞^躌 <≥ÅH˘#fl H˘xfl J"åOKèh« Ü«∞ Ѷ∞¨ @#Å∞–
P<å\˜ ~å[H©Ü«∞ ã≤÷uQÆ`«∞Å ^Œ$ëêì º Wq Jx"å~°ºO JÜ«∂º~Ú. XHõ™êi Ǩτ[`ü ã¨fi~°Oæ Ö’H˜ "≥à§◊ ÖË#∞—— Jx PÜ«∞# (ã¨) q=iOKå~°∞ (ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ |∞MÏs: H˜`å|∞„iMÏMò†
Jb (~°l) QÍ~°∞ WÖÏ J<åfl~°∞ : ''"åi PO`«~åºÖ’¡ UHÍã¨Î 'q^Õfi+¨O— L<åfl ^•xfl ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O : H˜`åÉò ã≤Ѷ¨`«∞Öò dÜ«∂=∞).
"Õ∞=Ú `˘Åy™êÎ=Ú— Jx U qâßfiã¨∞efl ^Œ$+≤ìÖ’ ÃÑ@∞ì‰õΩx JÖÏ¡ÇπÏ ÃãÅqKåÛ_À 54. D "åHõºO WO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ =zÛ# 'q=~°}—‰õΩ "åºÑ¶¨∂`«OQÍ JxÑ≤OK«=K«∞Û.
"åiÖ’ <Õ#∞, <å`Àáê@∞ L™ê‡<£ (~°l), `«ÖÏ› (~°l), Aɡ·~ü (~°l)Å∞ ‰õÄ_® HÍx ~ÚHõ¯_» QÆ=∞xOK«=Åã≤# F =ÚYº q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë ã¨^•K«~°}KÕ¿ã
LO\Ï~°x <Õ#∞ Ptã¨∞Î<åfl#∞—— (Wɡfl Hõã‘~ü). PÖ’K«# =∞x+≤H˜ HõÅQÆ@O ‰õÄ_® ^≥·=Hõ$¿Ñ.
53. ã¨<å‡~åæxfl J=ÅOaOKÕ ã¨^Œ∞ƒkú ÅaèOz<å, ã¨`«¯~°‡Å∞ KÕÜ«∞QÆey<å, P ã¨`«¯~°‡Å∞ 55. |„^£ Ü«Ú^ŒúOÖ’ ǨÏ`«=∂~°Û|_ç, ÉÏqÖ’ Ѩ_»"ÕÜ«∞|_»¤ Jqâßfiã¨∞Å#∞ L^ÕÌtOz
^≥·=ã¨xflkèÖ’ ã‘fiHõ$ux á⁄Ok<å – W^ŒO`å ^Õ=Ùx Hõ\ÏHõ∆O, „Ѩ`ÕºHõ ã¨Ç¨Ü«∞O =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) ‰õÄ_® WÖψQ „ѨtflOKå~°∞ : ^•xÃÑ· Ǩτ[`ü L=∞~ü ã¨ÊOkã¨∂Î
=Å¡<Õ [iyOk `«Ñʨ JO^Œ∞Ö’ =∂ Q˘Ñ¨Ê^Œ#O Ug∞ÖË^xŒ ã¨fi~°"æ åã¨∞Å∞ K≥|∞`å~°∞. ''`«=∞~°∞ K«xáÈ~Ú# "åi#∞^ÕtÌ Oz „Ѩtflã¨∞<Î åfl~å?—— Jx J<åfl~°∞. ^•xH˜ PÜ«∞#
XHõ"Õà◊ ^≥·=Hõ$¿Ñ QÆ#Hõ ÖËHõáÈ`Õ `å=Ú D ~ÀA D ã≤÷uH˜ KÕ~°∞‰õΩx LO_Õ"å~°O (ã¨), ''^≥·=™êH˜∆! <Õ#∞ "åiH˜ K≥|∞`«∞#fl^•xx "åà◊√¡ g∞Hõ<åfl ÉÏQÍ qO@∞<åfl~°∞.
HÍ=∞x ‰õÄ_® "å~°∞ JOwHõi™êÎ~°∞. WOK«∞q∞OK«∞ W^Õ ÉèÏ"åxfl Hõey=Ù#fl XHõ HÍx WѨC_»∞ "åiH˜ ã¨=∂^è•#q∞KÕÛ â◊H˜ÎÖË^Œ∞—— Jx K≥áêÊ~°∞ (ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O :
ǨÏnã¨∞Ö’ =∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) WÖÏ „Ѩ=zOKå~°∞ : ''ÉÏQÍ H˜`å|∞Öò [#fl, H˜`å|∞Öò =∞QÍr).
`≥Å∞ã¨∞HÀO_ç! ^Õ=Ù_»∞ Hõ\ÏH˜O∆ K«#O`«=~°‰Äõ g∞Ö’ Z=ih Hˆ =ÅO J`«x ã¨^•K«~}° 56. "åi =∞^躌 JO>Ë ã¨fi~°–æ #~°HÍÅ =∞^躌 Jh J~°O÷ HÍ=K«∞Û. qâßfiã¨∞Å – Jqâßfiã¨∞Å
ã¨fi~åæxH˜ KÕ~°Û^Œ∞.—— Wk q#fl „Ñ≤Ü«∞ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å∞, ''^≥·=„Ѩ=HÍÎ (ã¨)! `«=∞i =∞^茺 Jh HÍ=K«∞Û. =¸ÅOÖ’ 'Ç≤Ï*ÏÉò— Jx =zÛOk. Jã¨Å∞ Ç≤Ï*ÏÉò JO>Ë
q+¨Ü«∞OÖ’#∂ JO`Õ<å?!—— Jx ã¨O^ÕǨÏѨ_®¤~°∞. ^•xH˜ ''J=Ù#∞. <å q+¨Ü«∞O J_»¤OQÍ LO_Õ^Œx J~°÷O. 'J_»¤QÀ_»— Jx WHõ¯_» ^•x ÉèÏ=O. "åi=∞^茺 J_»∞¤QÀ_»
Ö’#∂ JO`Õ. ^≥=· HÍ~°∞}ºO ##∞fl `«# X_çÖ’H˜ KÕ~∞° ÛHÀ#O`«=~°‰Äõ <Õ#∞ ã¨~Ú`«O U~°Ê_»∞`«∞Ok. JÖò ǨÏn^£ ã¨∂~åÖ’ ‰õÄ_® nx „Ѩ™êÎ=# =zÛOk. ''"åi =∞^茺
679 680
7. JÖò P~åѶπ =Å"£ J#fl<å 345 7. JÖò P~åѶπ 8= áê~å
=∞Ok57 LO\Ï~°∞. "å~°∞ „Ѩu XHõ¯ih 49 'JÖÏ¡ÇÏπ gà◊á Ñ· ^ŒÜ∞« K«∂Ѩ_∞» —61 Jx
"åi zǨflÅ#∞ |\˜ì QÆ∞~°∞ÎѨ_»`å~°∞.58 g∞~°∞ „Ѩ=∂}ÏÅ∞ KÕã≤ K≥¿ÑÊ"å~°∞
"å~°∞ ã¨fi~°"æ åã¨∞Å#∞ Ñ≤ez, ''Jã¨ûÖÏ=Ú gˆ~<å?—— Jx J_»∞QÆ∞`å~°∞. JѨC_»∞
JÖˇ·‰õΩ"£∞ (g∞‰õΩ âßOu HõÅ∞QÆ∞QÍHõ)!—— ''ã¨fi~°æOÖ’ „Ѩ"ÕtOK«O_ç. WHõ g∞‰õΩ
Jx JO\Ï~°∞. D P~åѶπ "å~°∞ JѨÊ\˜ ÉèíÜ«∞OQÍh, ^Œ∞óYOQÍh LO_»^Œ∞—— Jx
H˜OHÍ ã¨fi~°æOÖ’ „Ѩ"ÕtOz LO_»~°∞. "åi`À J#|_»∞`«∞Ok.
J~Ú`Õ `«=∞‰õÄ ã¨fi~°æO Åaèã¨∞ÎO^Œ#fl 50 #~°Hõ"åã¨∞Å∞ ã¨fi~°æ"åã¨∞Å#∞
Pâ◊`À LO\Ï~°∞.59 Ñ≤Å∞ã¨∂,Î ''=∂ÃÑ#· H˘kÌQÍ hà◊§~Ú<å
47 "åi ^Œ$+≤ì #~°Hõ"åã¨∞ÅÃÑ· Ѩ_ç áÈÜ«∞O_ç ÖË^• JÖÏ¡ÇÏπ g∞‰õΩ „Ѩ™êkO
#ѨC_»∞, ''F „ѨÉèí∂! =∞=∞‡efl D z# ^•O\’¡Oz U HÍã¨Î~Ú<å W@∞
^Œ∞~å‡~°∞æÅÖ’ KÕ~°Û‰õΩ—— Jx „áêi÷™êÎ~°∞. fã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. JO>Ë `«=∞‰õΩ `«fi~°Ö’ ã¨fi~°æO „áêÑ≤Îã¨∞ÎO^Œ#fl ã¨OQÆu "åiH˜ `≥e¿ã
48 'P~åѶπ—ÃÑ· L#fl"å~°∞ ZO`À=∞Okx LO@∞Ok.
(#~°Hõ"åã¨∞efl) "åi P#"åà◊¡ ^•fi~å 60. WǨÏÖ’Hõ rq`«OÖ’ JǨÏOHÍ~°O „Ѩ^Œi≈ã¨∂Î, `«=∞ =∞On=∂~°ƒÖÏxfl, Pã≤Îáêã¨∞Îefl
QÆ∞~°∞ÑÎ \¨ ì˜ Ñ≤Å∞ã¨∂,Î WÖÏ JO\Ï~°∞ : ''g∞ K«∂ã¨∞‰õΩx g∞™êÅ∞ "≥∞ÖËã¨∂Î LO_ç# #~°Hõ"åã¨∞efl QÆ∞~°∞ÎѨ\ ˜ì 'P~åѶπ "åà◊√¡— D
=~åæÅ∞QÍh, g∞ |_®~ÚQÍh g∞‰õΩ q^èŒOQÍ Ñ¨Å∞‰õΩ`å~°∞: U J#∞OQÆ∞ J#∞K«~°∞Å#∞, =∞ˆ~ Ѩ^Œ=ÙÅ#∞ K«∂ã¨∞‰õΩx
U=∂„`«O ѨxH˜ ~åÖË^Õ!60 g∞~°∞ |_®~Úx Kå@∞‰õΩ<Õ"å~À Jq D ~ÀA g∞‰õΩ ѨxH˜~å‰õΩO_® áÈÜ«∂ÜÕ∞!
Jx K«∞~°Hõ JO\˜™êÎ~°∞.
XHõ QÀ_» J_»∞¤QÍ xÅɡ@ì|_»∞`«∞Ok. ^•xH˜ XHõ `«Å∞Ѩ٠‰õÄ_® LO@∞Ok—— (JÖò
ǨÏn^£ – 13). W^Õ 'P~åѶπ— QÀ_». 61. WǨÏÖ’HõOÖ’ qâ◊fiã≤Oz# ¿Ñ^Œ"åà◊¡#∞, ÉÏxã¨Å#∞, JQÆ`«ºÑ¨~°∞Å#∞ K«∂ã≤
57. Z=~°∞ g~°∞? gà◊¡ q+¨Ü∞« OÖ’ Y∞~üP<£ "åºMϺ`«Å =∞^躌 aè<åflaè„áêÜ«∂Å∞<åfl~Ú. Jqâßfiã¨∞Ö’¡x ^èŒ#=∞^•O^èŒ∞Å∞, QÆifi+¨µìÅ∞ J=¿ÇÏà◊# KÕ¿ã"å~°∞. g∞ ^Õ=ÙxH˜ D
JkèHõ ã¨OMϺ‰õΩÅ Jaè„áêÜ«∞OÖ’, "åi ã¨`«¯~°‡Å∞ – ^Œ∞+¨¯~°‡Å∞ ã¨iã¨=∂#OQÍ ¿Ñ^Œ"åàı§ HÍ=Åã≤=KåÛ~å? gà◊§<Õ<å ^Õ=Ù_»∞ Hõ~°∞}˜OKÕk?? JO@∂ #Å∞QÆ∞iÖ’
LO\Ï~Ú. "åi ã¨`«¯~°‡Å∞ "åix #~°HõOÖ’H˜ "≥à◊§‰õΩO_® XHõ "≥·Ñ¨Ù #∞Oz "åix J==∂#Ѩ~°KÕ"å~°∞. gà◊√¡ x[OQÍ<Õ g∞ ^Õ=Ù_çH˜ „Ñ≤Ü«∞"≥∞ÿ# "åÔ~·`Õ WÖÏ
ÖÏQÆ∞`«∞O>Ë, =∞~À "≥·Ñ¨Ù #∞Oz "åi ^Œ∞+¨¯~°‡Å∞ "åix ã¨fi~°æOÖ’H˜ "≥à◊§‰õΩO_® ^Œi„^Œ∞Å∞QÍ ZO^Œ∞‰õΩ `«QÆÅ_®¤~°∞? Jx Ô~K«ÛQ˘>Ëì"å~°∞. JO`«\ ˜`À PQƉõΩO_®†
PѨÙ`«∞O\Ï~Ú. ^Õ=Ùx JOu=∞ x~°‚Ü«∞O "≥Å∞=_Õ=~°‰õÄ "å~°∞ Ô~O\˜H© =∞^茺 – ''„Ѩà◊Ü«∞k<å# ã¨~Ú`«O ^Õ=Ù_»∞ =∂ÃÑ·<Õ ^ŒÜ«∞^ŒÅ∞™êÎ_»∞. K«∂ã¨∂Î LO_»O_ç!——
JxtÛ`« ã≤÷uÖ’ – LO\Ï~°∞. Jx ¿Ñ^Œ =Úã≤¡OÅ#∞ Lã≤Q˘Å∞Ê`«∂ LO_Õ"å~°∞. P =∂@Å<Õ P~åѶπ"å~°∞ „Ѩà◊Ü«∞
k<å# QÆ∞~°∞KÎ ãÕ ,≤ D ^è#Œ =∞^•O^è∞Œ Å#∞ ^≥ÑÊ≤ á⁄_»∞™êÎ~∞° . =∞iH˘O`«=∞Ok ѨO_ç`∞« Å
58. 'ã‘=∂=Ù<£— JO>Ë zǨflÅ∞, QÆ∞~°∞ÎÅ∞, P#"åà◊√§ Jx J~°÷O. P<å_»∞ ã¨fi~°æ"åã¨∞Å Jaè„áêÜ«∞O „ѨHÍ~°O ã¨fiÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇÏπ ÜÕ∞ D =∂@Å∞ JO\Ï_»∞. P~åѶπ "åã¨∞Å∞
=ÚMÏÅ∞ ^ÕnѨº=∂#OQÍ#∂, „ѨѶ¨ÙÅ¡OQÍ#∂ LO\Ï~Ú. HÍQ͆ #~°Hõ"åã¨∞Å #~°Hõ"åã¨∞efl L^ÕÌtOz ''g∞ =∞On=∂~°ƒÅO, g∞ Pã≤Îáêã¨∞ÎÅ∞ D ~ÀA g∞‰õΩ
=ÚMÏÅÃÑ· #Å∞Ѩ٠P=iOz LO@∞Ok. "åi Hõà◊√¡ he ~°OQÆ∞Ö’ HÍOuÇ‘Ï#OQÍ ZO^Œ∞‰õÄ Ñ¨xH˜~å‰õΩO_® áÈÜ«∂~Ú—— Jx K≥Ñ≤Ê#ѨC_»∞, JÖÏ¡ÇπÏ ã¨fi~°æ"åã¨∞Å
LO\Ï~Ú. D ÅHõ∆}ÏÅ#∞|\˜ì "å~°∞ ã¨fi~°æ"åã¨∞Öˇ=~À, #~°Hõ"åã¨∞Öˇ=~À QÆ∞~°∞Î =OHõ ã¨O[˝KÕã≤, ''^≥·=HÍ~°∞}ϺxH˜ <ÀK«∞HÀ~°x g∞~°∞ U x~°∞¿Ñ^ŒÅ QÆ∞iOz Ѩ^•ÌHõ
Ѩ_`» å~°∞. „Ѩ=∂}ÏÅ∞ KÕã≤ =∞s K≥¿ÑÊ"å~À P x~°∞¿Ñ^ŒÅ∞ gˆ~—— J#O\Ï_»∞ (`«Ñ¶‘û~ü Wɡfl
59. PÜ«∞`«∞Ö’x 'Ü«∞`«‡=Ó#— J<Õ Ñ¨^•xfl H˘O^Œ~°∞ 'Ü«∂Å=¸#— J#fl ÉèÏ=OÖ’ Hõã‘~ü).
681 682
7. JÖò P~åѶπ =Å"£ J#fl<å 346 7. JÖò P~åѶπ 8= áê~å
Ѩ_ÕÜ«∞O_ç—— Jx „áê^èÕÜ«∞Ѩ_»`å~°∞. 52 "Õ∞=Ú D [#∞Å =^ŒÌ‰õΩ, =∂
^•xH˜ ã¨=∂^è•#OQÍ "å~°∞, ''D ~Ô O_çO ã¨OѨÓ~°‚ *Ï˝#O`À |Ǩï ã¨Ê+¨ìOQÍ
\˜h JÖÏ¡ÇÏπ Jqâßfiã¨∞Å H˘~°‰Ωõ x¿+kèO qâ◊nHõiOz# „QÆO^ä•xfl KÕ~°"Õâß=Ú.64
Kå_»∞——62 Jx JO\Ï~°∞. qâ◊fiã≤Oz# "åiH˜ Jk =∂~°æ^Œ~°≈Hõ
51 "å~°∞ WǨÏÖ’HõOÖ’ =∞`«^èŒ~å‡xfl ™ê^èŒ#O =∞iÜ«Ú HÍ~°∞}ºO.
P@QÍ, `«=∂ëêQÍ fã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. 53 D „QÆO^äOŒ Ö’ `≥eÜ«∞*ËÜ∞« |_ç# `«∞k
WǨÏÖ’Hõ rq`«O "åix "≥∂™êxH˜ QÆ∞i Ѷ¨e`«O65 ZѨC_»∞ =ã¨∞ÎO^• Jx
KÕãO≤ k. HÍ|\˜ì "å~°∞ D<å\˜ ã¨=∂ =∂„`«"Õ∞ `«Ñ¨Ê =∞~À ^•xHÀã¨O g~°∞
"Õâßxfl q㨇iOz#>Ë¡,63 =∂ PÜ«∞`«∞ xsH˜O∆ K«@O ÖË^∞Œ . U ~ÀA# nx `«∞k
Å#∞ „`Àã≤ѨÙzÛ#>Ë¡ D ~ÀA "Õ∞=Ú Ñ¶¨e`«O =KÕÛã¨∞ÎO^À P ~ÀA, =ÚO^Œ∞
(‰õÄ_®) gà◊¡#∞ q㨇i™êÎ=Ú. #∞Op nxx q㨇iã¨∂Î =zÛ# "åˆ~
WÖÏ JO\Ï~°∞ : ''=∂ „ѨÉ∞íè =Ù (`«~Ñ° Ù¨¶ #
62. PǨ~°Ñ¨^•~å÷Å∞ P<å_»∞ ã¨fi~°æ"åã¨∞ʼnõΩ „Ѩ`ÕºHõO J#fl q+¨Ü«∞O WO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ xÜ«Ú‰õΩÎÖˇ·#) „Ѩ=HõÎÅ∞ x[OQÍ<Õ ã¨`«º
(32= PÜ«∞`«∞Ö’) ‰õÄ_® =zÛOk. ã¨fi~°æ"åã¨∞Å <À@ ‰õÄ_® WHõ¯_» D=∂@ |^Œú"≥∞ÿ# q+¨Ü«∂Å∞ `≥KåÛ~°∞. WѨC_»∞
"≥Å∞=_çOk. =∂ HÀã¨O ã≤á¶ê~°ã¨∞ KÕ¿ã ã≤á¶ê~°ã¨∞^•~°∞
63. D HÀ=‰õΩ K≥Ok# "åi#∞^ÕÌtOz ^Õ=Ù_»∞ D q^èŒOQÍ „Ѩtfl™êÎ_»x ǨÏnã¨∞Ö’
=zÛOk– ''<Õ#∞ h‰õΩ PÅ∞a_»e¤ fl W=fiÖË^•? h‰õΩ Q“~°"À#fl`«∞efl „Ѩ™êkOK«Ö^Ë •? J^Õ ã≤ãŨ ~Ú# ^è~Œ ‡° OQÍ ÉèÏqOz ã¨O|~°Ñ_¨ ∞» `«∂ LO\Ï~°∞. Wk Ѷ∞¨ ’~° JѨ~å^èOŒ .
QÆ∞éÏ]Å#∞, XO>ˇÅ#∞ h Jnè#OÖ’ LOK«ÖË^•? #∞=Ùfi JkèHÍ~åxfl "≥ÅQÆɡ_»∞`«∂ ZO^Œ∞HõO>Ë "åi D KÕ+¨ì=¸ÅOQÍ ^≥·= ^èŒ~°‡O XHõ `«=∂ëêQÍ =∂iáÈ`«∞Ok.
„Ѩ[Å#∞Oz 'Ѩ#∞fl— =ã¨∂Å∞KÕÜ«∞ÖË^•?—— Jx ^Õ=Ù_»∞ xÅnã≤ J_çy#ѨC_»∞, ^≥·"å^ÕâßÅ, ^è•i‡Hõq^èŒ∞Å Ü≥ÚHõ¯ „áê=ÚYºO J_»∞QÆO\˜ áÈ`«∞Ok.
''J=Ù#∞ „ѨÉèí∂! #∞=Ùfi K≥¿ÑÊ=hfl x["Õ∞—— Jx JOwHõi™êÎ_»∞. ''=∞i <å =ÚO^Œ∞ 64. `«# ã¨OѨÓ~°‚ *Ï˝<åxH˜ J#∞QÆ∞}OQÍ Y∞~üP<£#∞ WzÛѨOÑ≤#@∞¡ ^Õ=Ù_»∞
Ǩ[~°ÜÕ∞º q+¨Ü«∞OÃÑ· h‰õΩ #=∞‡HõO LO_Õ^•?—— Jx JÖÏ¡ÇπÏ J`«xfl J_»QÍæ #~°Hõ"åã¨∞efl L^ÕÌtOKÕ K≥|∞`«∞<åfl_»∞. P „QÆO^äŒOÖ’ „Ѩu q+¨Ü«∞=¸ `Õ@`≥Å¡O
'ÖË^∞Œ — Jx J`«#∞ |^Œ∞e™êÎ_∞» . ''Uq^èOŒ QÍ #∞=Ùfi <å Ѩ@¡ q㨇~°}‰õΩ QÆ∞~°Ü∂« º"À K≥Ü∞« º|_ç LOk. HÍHõáÈ`Õ gà◊√¡ ^•x^•fi~å ÅaÌ á⁄O^ŒÖ^Ë ∞Œ . Jk "åi ^Ò~åƒùQºÆ O.
J^Õq^èŒOQÍ D ~ÀA <Õ#∞ x#∞fl q㨇iã¨∞Î<åfl#∞—— Jx JÖÏ¡ÇπÏ JO\Ï_»∞ (ã¨Ç‘ÏÇπÏ ^•xH˜ Z=ˆ~O KÕ™êÎ~°∞? qâ◊fiã≤Oz# "åà‹·§`Õ D =∂~°æ^Œ~°≈Hõ ™ê^èŒ#O, =∞iÜ«Ú
=Úã≤¡O – H˜`å|∞A˚ÇπÏÌ). ^≥·=HÍ~°∞}ºO ^•fi~å `«xqf~å ã¨`åº=∞$`åxfl P™êfikOKå~°∞. ''(„Ѩ[ʼnõΩ
„ѨѨOK« rq`«OÖ’ "≥∂ã¨áÈ~Ú# "å~°∞ =∂„`«"Õ∞ `«=∞ ^èŒ~å‡xfl q<À^Œ=ã¨∞Î=ÙQÍ, ã¨`åºã¨`åºÅ ÉèË^•xfl q_»=∞~°z K≥¿ÑÊ) „Ѩ=HõÎ#∞ ѨOѨ#O`«=~°‰õÄ "Õ∞=Ú Z=ih
"ÕàÏHÀà◊OQÍ fã¨∞‰õΩO\Ï~°x ‰õÄ_® D PÜ«∞`«∞ ^•fi~å J=QÆ`=« ∞=Ù`ÀOk. WÖÏO\˜ tH˜∆OK«=Ú—— (|h W„™ê~¸Öò–15) J#fl ã¨∂„`å#fl#∞ã¨iOz `å#∞ KÕÜ«∞=Åã≤#
"åi ǨÏ$^ŒÜ«∂Å #∞O_ç ^≥·=cèu, Ѩ~°Ö’Hõ zO`«# =∞@∞=∂Ü«∞O J~ÚáÈ=@O ^ŒO`å KÕâß#x ^Õ=Ù_»∞ D PÜ«∞`«∞ ^•fi~å `≥eÜ«∞*ˇáêÊ_»∞.
=Å¡ ^è~Œ å‡=ÅO|#Ö’ "å~°∞ H˘`«ÑÎ Ù¨ O`«Å∞ `˘‰õΩ¯`å~°∞. `«=∞ WKåÛù#∞™ê~°O H˘O„Q˘`«Î 65. =¸ÅOÖ’ '`ågÖò— J<Õ Ñ¨^ŒO =zÛOk. U^Œ~Ú<å q+¨Ü«∞O Ü≥ÚHõ¯ "åã¨ÎqHõ`«#∞,
q+¨Ü«∂Å#∞ *ÁÑ≤Ê™êÎ~°∞. JÖψQ `å=Ú HÀi# ÉèÏQÍÅ#∞ ^èŒ~°‡OÖ’#∞Oz `˘ÅyO ^•x Ѩi}Ï=∂xfl '`ågÖò— Jx JO\Ï~°∞. JO>Ë ^≥·=„QÆO^äŒ"≥∞ÿ# D Y∞~üP<£
K«@"≥∂, "å\˜ „áê=ÚMϺxfl L^ÕâÌ º◊ ѨÓ~°fiHõOQÍ L¿ÑH˜O∆ K«@"≥∂ KÕ™êÎ~∞° . D q^èOŒ QÍ ^•fi~å "åQÍÌ<åÅ∞, ÃÇÏK«ÛiHõÅ∞, ã¨fi~°æ–#~°HÍÅ∞ Jhfl q=iOK«|_®¤~Ú. HÍx g~°∞
"å~°∞ ^≥·=^èŒ~å‡xfl XHõ P@ =ã¨∞Î=ÙQÍ KÕã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. =∞`åxfl HÍňH∆ѨO HÀã¨O D „ѨѨOK« rq`« Ѩi}Ï=∂xfl `«=∞ HõàÏ¡~å gH˜∆OKåÅx Z^Œ∞~°∞K«∂¿ã"å~°∞.
"å_»∞‰õΩO\Ï~°∞. HÍňHÑ∆ O¨ HÀã¨"∞Õ ^è~Œ ‡° OÖ’ a^£J`üʼnõΩ c[O <å@∞`å~°∞. ÃÑ÷ ÑK«∞Û "å~°∞ Z^Œ∞~°∞K«∂ã≤# P Ѷ¨∞_çÜ«∞ ~å<Õ =zÛOk.
683 684
7. JÖò P~åѶπ =Å"£ J#fl<å
Öˇ=~°~Ú<å =∂‰õΩ Åaè™êÎ~å? ÖË^•
Ö’QÆ_» "Õ∞=Ú KÕã#≤ (K≥_∞» ) Hõ~‡° ʼnõΩ aè#fl
"≥∞#ÿ Hõ~‡° Å∞ KÕ¿ãO^Œ∞‰õΩ =∞m¡ "Õ∞=Ú (WǨÏ
Ö’HÍxH˜) uiy ѨOѨ|_»`å=∂?——–
xã¨ûO^ÕǨÏOQÍ gà◊√¡ `«=∞ ã¨fiÜ«∂xH˜
#+¨ìO KÕ‰õÄ~°∞Û‰õΩ<åfl~°∞. gà◊√¡ HõeÊã¨∂Î
=zÛ# q+¨Ü∂« Åhfl gà◊#¡ ∞Oz =∞@∞
=∂Ü«∞O JÜ«∂º~Ú.66
54 xã¨ûO^ÕÇϨ OQÍ JÖÏ¡ÇÏπ ÜÕ∞ g∞
„ѨÉèí∞=Ù. PÜ«∞# PHÍâßÅ#∞, Éèí∂q∞x
P~°∞ ~ÀAÅÖ’ ã¨$+≤ìOKå_»∞.67
66. JO>Ë U Ѩi}Ï=∞O HÀã¨O Z^Œ∞~°∞K«∂ã¨∂Î L<åfl~À P Ѩi}Ï=∞O Hõà◊¡ =ÚO^Œ∞‰õΩ
=zÛ# `«~åfi`« ã¨`åºxfl ã‘fiHõiOz „ѨÜ≥∂[#O Ug∞ LO_»^Œ∞. `«=∞#∞ P^Œ∞‰õΩ<Õ
"åÔ~=~À =™êÎ~°x k‰õΩ¯Å∞ K«∂_»@O, =∞~À™êi „áêѨOzHõ rq`«O Åaèã¨∞ÎO^Œx
Pâ◊Ñ_¨ @ » O Jq"ÕHOõ `«Ñʨ =∞ˆ~g∞ HÍ^Œ∞. WzÛ# J=HÍâßxfl "å~°∞ ^Œ∞ifixÜ≥∂QÆO
KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ#∞ =^Œe "å~°∞ ѨÓlOz# zÅ¡~°^Õ=Ùà◊¡O`å "åiH˜Ñ¨C_»∞
Hõ#|_»‰õΩO_® áÈÜ«∂~°∞. WѨC_»∞ "åix #~°HÍyfl #∞Oz HÍáê_Õ <å^èŒ∞_≥=_»∂
ÖË_∞» .
67. Pk, ™È=∞, =∞OQÆà◊, |∞^èŒ, QÆ∞~°∞, â◊√„Hõ"å~åÖË D P~°∞ ~ÀAÅ∞. â◊√„Hõ"å~°O
(A=∂) <å_Õ Pk=∂#=Ù_≥·# Ǩτ[`ü P^ŒO (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) ã¨$+≤ìOK«|_®¤~°∞.
â◊x"å~°O <å_»∞ U ã¨$+‘ì [~°QÆÖË^Œx J#|_»∞`ÀOk. JO^Œ∞ˆH Jk 'Ü«∞ø=Úã¨ûÉòΗ
QÍ Ñ≤Å∞=|_çOk. J~°cÖ’ 'ã¨ÉòΗ JO>Ë „`≥OK«@O, `≥Q˘æ@ì@O J#fl J~å÷Å∞
=™êÎ~Ú. JO>Ë P ~ÀA ã¨$+≤ì„Ѩ„H˜Ü«∞ Ѩiã¨=∂ѨÎ=∞~ÚOk. WHõ P '~ÀA—‰õΩ
J~°÷O Uq∞\©? J#flk „Ѩâ◊fl. „áêѨOzHõ rq`«OÖ’ ã¨∂~Àº^ŒÜ«∞O`À =∞# k#O
"≥Ú^ŒÅ=Ù`«∞Ok. ã¨∂~åºã¨Î=∞Ü«∞O`À P k#O ã¨=∂ѨÎ=∞=Ù`«∞Ok. ÖËHõ P '~ÀA—
^≥·=ã¨xflkèÖ’ ÖˇH˜¯OK«|_Õ ÖˇHõ¯ „ѨHÍ~°O ÖËHõ „Ѩà◊Ü«∞O QÆ∞iOz K≥ѨÊ|_Õ ÖˇHõ¯
„ѨHÍ~°O "≥ÜÕ∞ºO_»¡‰õΩ ã¨=∂#=∂? Ô~O_À^Õ ã¨Ô~·#^Œx JxÑ≤ã¨∞ÎOk. ZO^Œ∞HõO>Ë
ã¨$+≤„ì Ѩ„H˜Ü∞« ‰õΩ „jHÍ~°O K«∞@ì|_ç#ѨC_»∞ ã¨∂~°ºK«O„^Œ∞Å =º=ã¨÷ ÖË^∞Œ . Éè∂í =∂ºHÍâßÅ
ã¨$+≤ì[iy# g∞^Œ>Ë D ã¨∂~°ºK«O„^•^Œ∞Å =º=ã¨÷ <≥ÅH˘ÅÊ|_çOk. J^ŒÖÏ LOz`Õ
Wk T~°÷fiÖ’HÍʼnõΩ ã¨O|OkèOz# =º=Ǩ~°O. Éèí∂=º=ã¨÷`À nxH˜ ã¨O|O^èŒ"Õ∞
ÖË^Œ∞. HÍ|\˜ì P ~ÀA ZO`«? Uq∞\©? J#fl ã¨OQÆu P JÖÏ¡ÇπψH ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞.
=∞#O =∂„`«O W^Œq∞`«÷OQÍ ^•x QÆ∞iOz XHõ Jaè„áêÜ«∂xH˜ ~åÖË=Ú.
685
347 7. JÖò P~åѶπ 8= áê~å
P `«~°∞"å`« ã≤OǨã¨#¨OÃÑ· (J~ü¬ÃÑ·)
Pã‘#∞_»Ü«∂º_»∞.68 PÜ«∞# ~å„ux
ѨQÆ\ ˜ÃÑ· HõÑ≤Ê"Õ™êÎ_»∞. Jk ^•xfl
"ÕQÆOQÍ "≥O|_çã¨∂Î =ã¨∞ÎOk.69 WOHÍ
PÜ«∞# ã¨∂~°ºK«O„^Œ∞Å#∞, #Hõ∆„`åÅ#∞
`«# P[˝‰Ωõ Hõ@∞ì|_ç LO_Õ q^èOŒ QÍ ã¨$+≤Oì
Kå_»∞. q#O_ç! ã¨$+≤ì „Ñ¨„H˜Ü«∞ PÜ«∞#
ã¨fiO`«O. P*Ï˝Ñ#¨ PÜ«∞# ™⁄`«∞.Î ã¨HÅõ
Ö’HÍÅ „ѨÉèí∞"≥·# JÖÏ¡ÇπÏ Jáê~°"≥∞ÿ#
â◊√ÉèÏÅ∞ HõÅ"å_»∞.
WHõáÈ`Õ JÖÏ¡ÇπÏ U q+¨Ü«∞OÖ’#~Ú<å ^•xfl KÕÜ«∞ ã¨OHõeÊOz 'J~ÚáÈ— Jx
JO>Ë Jk J~ÚáÈ`«∞Ok. J~Ú#ѨÊ\˜H© PÜ«∞# XHÀ¯ =ã¨∞=Î Ù#∞ "Õ~ˆ fi~°∞ ^ŒâÅ◊ Ö’–
„Hõ=∞|^ŒúOQÍ – ã¨$+≤ìOKå_»O>Ë JO^Œ∞Ö’ ‰õÄ_® U^À =∞~°‡O, Ѩ~°=∂~°÷O ^•y
LO@∞Ok. Jk PÜ«∞#ˆH `≥Å∞ã¨∞. D q^èOŒ QÍ ^Õ=Ù_»∞ =∞#∞[ *ÏuH˜ q„âßOux,
JOK≥Å "åsQÍ Ñ¨xKÕÜ«∞\Ïxfl <Õ~åÊ_»x H˘O`«=∞Ok q^•fiOã¨∞Å∞ XHõ =∞~å‡xfl
=∂„`«O Jaè=ºHõÎO KÕâß~°∞. (Ü«∞^•~°÷O JÖÏ¡ÇπψH Z~°∞Hõ!)
68. J~°cÖ’ 'Wã¨Î"å— J<Õ Ñ¨^ŒO LѨÜ≥∂yOK«|_çOk. Wk Jã¨Å∞ 'Wã≤Î"å=Ù<£— #∞Oz
U~°Ê_çOk. Wã≤Î"å=Ù<£ JO>Ë Z`«∞ΉõΩ "≥à◊¡@O, PQÆ@O Jx J~°÷O =ã¨∞ÎOk. ã¨ÅѶπ
q^•fiOã¨∞Å∞ D Ѩ^•xH˜ ZÖÏO\˜ áÈeHõÅ∞, LѨ=∂<åÅ∞ W=fi‰õΩO_® – D
J~å÷<Õfl q=iOKå~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ J~ü¬ÃÑ· Jnè+≤ìOKå_»∞. ^•xÃÑ·# Pã‘#∞_≥· L<åfl_»∞.
J~Ú`Õ ZÖÏ Pã‘#∞_»=Ù`å_»∞, Pã‘#∞_≥· L#flѨÊ\˜ ^Õ=Ùx ã≤÷u ZÖÏ LO@∞Ok?
J#fl q+¨Ü«∂Å#∞ Z=~°∂ =i‚OK«ÖË~°∞. =i‚OK«‰õÄ_»^Œ∞ ‰õÄ_®. #~¸"£∞ a<£
ǨÏ=∂‡^£ WÖÏ J<åfl~°∞: ''JÖÏ¡ÇÏπ #∞ ã¨$+≤`ì À áÈeÛ#"å_»∞ ‰õÄ_® ‰õΩ„Ѷ‰π Ωõ (Jqâßfi™ê
xH˜) áêÅÊ_®¤_»∞. JÖψQ JÖÏ¡ÇπÏ `«# QÆ∞iOz q=iOz# q+¨Ü«∂ÅÖ’ U^Õx
q+¨Ü«∂xfl u~°ã¨¯iOz#"å_»∞ ‰õÄ_® '‰õΩ„Ѷπ—‰õΩ X_çQÆ\ ˜ì#>Ë¡.—— J~Ú`Õ JÖÏ¡ÇπÏ
QÆ∞iOz, JÖÏ¡ÇÏπ =∞iÜ«Ú PÜ«∞# „Ѩ=HõÎ q=iOz# q+¨Ü∂« xfl q_»=∞~°z K≥Ñʨ @O
=∞@∞‰õΩ =~°#‚ JxÑ≤OK«∞HÀ^Œ∞. HÍ|\˜ì JÖÏ¡ÇÏπ QÆ∞iOz =¸ÖÏ^è•~åÅ`À x~°∂Ñ≤`O«
J~Ú=Ù#fl q+¨Ü∂« Å#∞ Ü«∞^è•`«^OŒä QÍ–ÃÇÏK«∞Û`«Q∞Æ Åæ ∞ ÖˉΩõ O_®, áÈeHõʼnõΩ, =~°#‚
ʼnõΩ `ågÜ«∞‰õΩO_® – qâ◊fiã≤OK«@O Jx"å~°ºO (Wɡfl Hõã‘~ü).
69. PÜ«∞`«∞Ö’ 'ǨÏã‘ã¨<£— J#fl Ѩ^ŒO „ѨÜ≥∂yOK«|_çOk. 'ǨÏã‘ã¨<£— JO>Ë J`«ºO`«
"ÕQÆOQÍ ~å=@O Jx J~°÷O. JO>Ë XHõ^•x `«~°∞"å`« XHõ\ ˜ (ѨQÆÅ∞ – ˆ~~Ú)
"≥O@ "≥O@<Õ =™êÎ~Ú. ѨQÆ\ ˜ "≥Å∞QÆ∞ q~°l=∞‡QÍ<Õ ~å„u pHõ@∞¡ Ѩ\ÏѨOK«Öˇ·
686
7. JÖò P~åѶπ =Å"£ J#fl<å 348 7. JÖò P~åѶπ 8= áê~å
55 g∞~°∞ g∞ „ѨÉèí∞=Ù#∞ Hõ_»∞ n#OQÍ Å#∞ Z`«∞‰Î Ωõ #flѨC_»∞,72 "Õ∞=Ú P "Õ∞Ѷ∂¨
"Õ_»∞HÀO_ç. QÀѨºOQÍ ‰õÄ_® q#flqOK«∞ Å#∞ xs˚=OQÍ Ñ¨_ç=Ù#fl U^Õx „Ѩ^Õâ◊O
HÀO_ç. ǨÏ^Œ∞Ì g∞iáÈÜÕ∞ "åix PÜ«∞# "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ `«~e° ™êÎ=Ú. PÃÑ#· P "Õ∞Ѷ∂¨ Å
ã¨∞`«~å=¸ W+¨Ñì _¨ _» ∞» . ^•fi~å =~å¬xfl ‰õΩiÑ≤™êÎ=Ú. P =~°¬Ñ¨Ù
56 ã¨O㨯~°} [iy# `«~°∞"å`« h\˜ ^•fi~å Jxfl~°HÍŠѨO_»∞¡ Ѷ¨ÖÏÅ#∞
Éèí∂q∞ÃÑ· HõÖ’¡ÖÏxfl ã¨$+≤ìOK«HõO_ç. ÉèíÜ«∞ L`«Ê#flO KÕ™êÎ=Ú.73 =∞$`«∞Å#∞ ‰õÄ_®
Ѩ_»∞`«∂, Pâ◊Ѩ_»∞`«∂ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ "Õ∞=Ú WÖψQ ÖËÑ≤ xÅɡ_`» å=Ú. g∞~°∞
P~åkèOK«O_ç. xã¨ûO^ÕÇϨ OQÍ JÖÏ¡ÇÏπ (hux) „QÆÇÏ≤ OKÕ@O^Œ∞‰õΩQÍ#∞74 ("Õ∞=Ú
HÍ~°∞}ºO ã¨[˚#∞ʼnõΩ KåÖÏ ^ŒQÆæˆ~ 70 Wxfl q^è•Å∞QÍ q+¨Ü«∂xfl q_»=∞~°z
LOk. K≥|∞`«∞<åfl=Ú ã¨∞=∂!).
57 `«# HÍ~°∞}º [Å∞¡ ‰õΩi¿ã=ÚO^Œ∞ 58 =∞Oz <ÕÅ `«# „ѨÉèí∞=Ù P^Õâß#∞
QÍÅ∞Å#∞ â◊√Éèí"å~°Î ã¨∂K«HõOQÍ Ñ¨O¿Ñk ™ê~°O ѨÙ+¨¯Å"≥∞ÿ# ѨO@ xã¨∞ÎOk.
PÜ«∞<Õ.71 PYiH˜ Jq |~°∞"≥#· "Õ∞Ѷ∂¨ (nxH˜ aè#flOQÍ) K≥_¤» <ÕÅ KåÖÏ `«‰Ωõ ¯=
áÈ`å~Ú. JÖψQ ~å„u pHõ\ ˜ JÅ∞=ÚHÀQÍ<Õ Ñ¨Q\Æ ˜ "≥Å∞`«∞~°∞ JO`«iOzáÈ`«∞Ok. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^≥·=HÍ~°∞}ºO ã¨`å¯~åºxfl L`«Î=∞suÖ’ <≥~°"Õˆ~Û"åiH˜ ã¨g∞ѨOÖ’
ã¨~°fi„`å JO^èŒHÍ~°O JÅ∞=Ú‰õΩO@∞Ok. LO@∞Ok.
70. D PÜ«∞`«∞ÅÖ’ <åÅ∞QÆ∞ =ÚMϺOâßÅ∞ q=iOK«|_®¤~Ú: 1. JÖÏ¡ÇπÏ#∞ Hõ_»∞ 71. `«# ѨiáÈ+¨Hõ`åfihfl (~°∞|∂aÜ«∞º`ü#∞), P~å^èŒ<å ǨωõΩ¯ (LÅ∂Ç≤ÏÜ«∞º`ü)#∞
n<åun#OQÍ, P„~°ÌOQÍ "Õ_»∞HÀ"åe. ֒֒ѨÖË –"≥∞Å¡QÍ – "≥Ú~°ÃÑ@∞ìHÀ"åe. Kå\˜K≥¿ÑÊ =∞iH˘xfl x^Œ~°≈<åÅ#∞ ‰õÄ_® JÖÏ¡ÇπÏ WHõ¯_» á⁄O^Œ∞Ѩ~°Kå_»∞.
ǨÏnã¨∞Ö’ WÖÏ J#|_çOk : ''„Ѩ[ÖÏ~å! g∞ ã¨fiÜ«∞O Ѩ@¡ =∞$^Œ∞=ÙQÍ =º=Ç¨Ï =∞~°}Ï#O`«~° rq`«O XHõ "åã¨=Î O J#fl q+¨Ü∂« xfl qâ◊nHõiOKå_»∞. D "åHõºOÖ’
iOK«O_ç (JO>Ë "≥∞Å¡QÍ "Õ_∞» HÀO_ç) g∞~°∞ Z=ix "≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰Ωõ O@∞<åfl~À PÜ«∞# PÜ«∞# =~å¬xfl `«# ^ŒÜ«∞QÍ, Hõ~°∞}QÍ ¿Ñ~˘¯<åfl_»∞. Jk ‰õΩ~°=Hõ =ÚO^Õ K«Å¡x
K≥q\˜"å_»∂ HÍ^Œ∞, HõxÃÑ@ìx"å_»∞ ‰õÄ_® HÍ^Œ∞. PÜ«∞# g∞ "≥Ú~°Å#∞ PÅH˜OKÕ QÍÅ∞Å∞ gz â◊√Éèí ã¨OHˆ `åxfl W™êÎ~Ú. „áê}∞ʼnõΩ P "å`å=~°}O ZO`À PǨ^¡ •hfl,
"å_»∞, g∞‰õΩ Ju KÕ~∞° =Ö’ L#fl"å_»∞—— (ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ |∞MÏs : H˜`å|∞^•Ì"å`ü† =Úã≤O¡ : P#O^•hfl Hõeyã¨∞ÎOk. |∞+π~°<£ : Wk, |+‘~ü‰õΩ |Ǩï=K«#O. â◊√Éèí"å~°Î#∞
H˜`å|∞Öò [#flÇπÏ). JO^Œ*Ë¿ãq Jx J~°÷O. '~°ÇπÏ=∞`«∞<£— JO>Ë HÍ~°∞}ºO.
2. ^Œ∞P („áê~°÷#, "Õ_»∞HÀÅ∞) KÕ¿ã ã¨=∞Ü«∞OÖ’ =∞x+≤ q∞ug∞~°‰õÄ_»^Œ∞. JO>Ë 72. |~°∞"≥·# "Õ∞Ѷ¨∂ÅO>Ë h\˜`À xO_ç# "Õ∞Ѷ¨∂Åx ÉèÏ=O.
^Œ∞P ã¨=∞O[ã¨OQÍ, 㨿ÇÏ`«∞HõOQÍ LO_®e. Jã¨OÉè=í "≥∞#ÿ , JѨã=¨ º"≥∞#ÿ q+¨Ü∂« 73. ''Jxfl~°HÍÖˇ·# ѨO_»∞¡ Ѷ¨ÖÏÅ∞ ѨO_ç™êÎ=Ú—— – JO>Ë XHÀ¯ HÀ=‰õΩ K≥Ok# ѨO_»∞
Å#∞ Ji÷OK«‰õÄ_»^Œ∞. XHÀ¯q^èŒOQÍ LO@∞Ok. "å\˜ ~°OQÆ∞"Õ~°∞, ~°∂ѨÙ"Õ~°∞, ~°∞z"Õ~°∞, "å\˜ áÈ+¨Hõ
3. ã¨O㨯~°} [iy# `«~∞° "å`«, =º=ã¨÷ U~°Ê_ç# `«~∞° "å`« J=º=ã¨#÷ ∞, J~åK«HÍxfl qÅ∞=Å∞ "Õ~°∞QÍ LO\Ï~Ú. W=hfl =∂#= =∞#∞QÆ_»‰õΩ =∞ǨÏ^•#∞„QÆǨÅ∞QÍ
ã¨$+≤ìOK«~å^Œ∞. JÖÏ¡ÇπÏ P^ÕâßÅ#∞ LÅ¡OѶ≤∞Oz JâßOu JÅ[_»∞Å#∞ "åºÑ≤OѨ L<åfl~Ú.
*ËÜ∞« @O =∞ǨѨ~å^èOŒ . 74. "Õ∞=Ú =~°¬Ñ¨Ùh\˜ ^•fi~å =∞$`«Éèí∂q∞x „|uH˜Oz, ^•#∞flOz ~°Hõ~°HÍŠѨO@Å∞
4. =∞x+≤ ^≥"· å„QÆÇ¨ xH˜ ZO`«QÍ ÉèÜ
í ∞« Ѩ_®Ö’, ^≥"· å#∞„QÆÇ¨ ŠѨ@¡ JO`Õ PâßÉèÏ=O L`«Ê#flO KÕã≤#>Ë¡ f~°∞Êk<å#, =∞~°}˜Oz =∞\˜ìÖ’ HõÅã≤áÈ~Ú# =∂#=ÙÅ#∞
Hõey LO_®e. L`«=Î ∞suÖ’ ^≥"· åxfl "≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰Ωõ <Õ"å~°∞ ^Õ=Ùx ^Œ$+≤Öì ’ L`«=Î ÚÅ∞. „|uH˜Oz xÅɡ_»`å=Ú, "åi#∞Oz ÖˇHõ¯ fã¨∞‰õΩO\Ï=Ú.
687 688
7. JÖò P~åѶπ =Å"£ J#fl<å 349 7. JÖò P~åѶπ 8= áê~å
L`«ÊuÎx =∂„`«"Õ∞ Wã¨∞ÎOk.75 D 59 "Õ∞=Ú #∂ÇπÏ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)#∞
q^èOŒ QÍ "Õ∞=Ú Hõ$`«AÖ˝ ·ˇ LO_Õ"åi J`«x *Ïu =^ŒÌ‰õΩ ѨOáê=Ú. JѨC
HÀã¨O x^Œ~≈° <åÅ#∞ ѨÅ∞ q^è•Å∞QÍ _»`«#∞, ''F <å *Ïu „Ѩ[ÖÏ~å! g∞~°∞
qâı¡+≤Oz K≥|∞`å=Ú. JÖÏ¡ÇπÏ#∞ P~åkèOK«O_ç. PÜ«∞# `«Ñ¨Ê
75. J~Ú`Õ W^˘Hõ LѨ=∂#O ‰õÄ_® HÍ=K«∞Û. =¸ÅOÖ’ JÖò|Å^Œ∞`«Î~Úº|∞ "Õ~Ô =~°∂ g∞ P~å^è#Œ ‰õΩ J~°∞›Å∞ HÍ~°∞. g∞
(=∞Oz<ÕÅ) =∞iÜ«Ú JÖò|Å^Œ∞Öò Ycã¨∞ (K≥_∞» <ÕÅ) J<Õ ~Ô O_»∞ Ѩ^•Å∞ =KåÛ~Ú. q+¨Ü«∞OÖ’ XHõ =∞Ǩ k#O <å\˜ tHõ∆
JÖò|Å^Œ∞`«Î~Úº|∞ JO>Ë q+¨Ü«∂xfl `«fii`«OQÍ „QÆÇ≤ÏOKÕ"å_»∞, Ç≤Ï`«É’^èŒ#∞ QÆ∞iOz <å‰õΩ ÉèÜ í ∞« OQÍ LOk—— J<åfl_»∞.
ã‘fiHõiOKÕ Ç¨Ï$^ŒÜ«∞O, qâßfiã≤ ǨÏ$^ŒÜ«∞O, Ѩq„`«"≥∞ÿ# =∞x+≤ Jx ÉèÏ=O. nxH˜ 60 ^•xH˜ J`«x *Ïu ÃÑ^ŒÌÅ∞ ''#∞=Ùfi
aè#flOQÍ JÖò|Å^Œ∞Öò Ycãπ JO>Ë, =∞O^Œ=∞u, Ç≤Ï`«É’^èŒ#∞ „QÆÇ≤ÏOK«x =∞#ã¨∞, ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# JѨ=∂~åæxH˜ QÆ∞Ô~·#@∞¡ =∂‰õΩ
Jqâßfiã≤ ǨÏ$^ŒÜ«∞O, JѨq„`«∞_≥·# =∞x+≤ Jx ÉèÏ=O. "≥∂q∞<£ (qâßfiã≤) HõxÑ≤™ÈÎOk——76 J<åfl~°∞.
Ç≤Ï`ÀѨ^Õâßxfl j„Ѷ¨∞OQÍ „QÆÇ≤Ï™êÎ_»∞. J`«_»∞ =~°¬Ñ¨Ù h\˜x "≥O@<Õ Ñ‘Å∞Û‰õΩx,
#=r=<åxfl xOѨىõΩ#fl ™ê~°=O`«"≥∞ÿ# Éèí∂q∞ÖÏO\˜"å_»∞. ^≥·="åHͺÅ∞ 61 ''F <å *Ïu "å~°ÖÏ~å! <Õ<Õ=∂„`«O
q#flѨC_»ÖÏ¡ J`«x "Õ∞#∞ ѨÙÅH˜ã¨∞ÎOk. J`«x qâßfiã¨O `Õ*’=O`«=∞=Ù`«∞Ok. ^•i `«Ñ¨ÊÖË^Œ∞. x*ÏxH˜ <Õ#∞ ã¨~°fiÖ’Hõ
J`«x =∞OzѨ#∞Ö’¡ =∞iO`« =$kú [~°∞QÆ∞`«∞Ok. „ѨÉèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù# ѨOѨ|_ç# „Ѩ=HõÎ#∞.
nxH˜ aè#flOQÍ ã¨`åº=∞$`åxfl P™êfikOK«ÖËx"å_»∞ ™ê~°OÖËx <ÕÅ ÖÏO\˜"å_»∞. 62 ''<å „Ñ¨Éèí∞=Ù ã¨O^Õâßxfl g∞‰õΩ JO^Œ
P <ÕÅ =~°¬Ñ¨Ùh\˜x Ñ‘ÅÛ^Œ∞. Ñ‘eÛ<å ^•x#∞O_ç =∞Oz "≥ÚHõ¯Å∞ "≥ÚÅÔH`«Î=Ù. *Ëã¨∞Î<åfl#∞. <Õ#∞ g∞ "Õ∞Å∞HÀˆ~ "å_çx.
ѨO_Õ Ñ¨O@Å∞ ‰õÄ_® <åã≤~°HõO J~Ú LO\Ï~Ú. D q+¨Ü«∞"Õ∞ ǨÏnã¨∞Ö’ D g∞‰õΩ `≥eÜ«∞x q+¨Ü∂« Å∞ JÖÏ¡ÇÏπ `«~Ñ° Ù¨¶
q^èOŒ QÍ K≥Ñʨ |_çOk. „Ѩ=HõÎ =∞ǨÏhÜ«ÚÅ∞ (ã¨Jã¨O) WÖÏ ÃãÅqKåÛ~°∞ : ''JÖÏ¡ÇÏπ #∞Oz <å‰õΩ `≥Å∞ã¨∞.
<å‰õΩ WzÛѨOÑ≤# *Ï˝#O =∞iÜ«Ú ã¨<å‡~°æO <ÕÅÃÑ· ^è•~åáê`«OQÍ ‰õΩi¿ã =~°¬O 63 ''Uq∞\©? q∞=∞‡efl ÃÇÏK«ÛiOK«\Ï
ÖÏO\˜k. P <ÕÅÖ’x ™ê~°=O`«"≥∞ÿ# ˆH∆„`åÅ∞ P =~°¬Ñ¨Ù h\˜x ÉÏQÍ Ñ‘eÛ Ñ¨zÛHõ xH˜, g∞~°∞ ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ "≥·Yix J=ÅO
|Ü«∞à◊§#∞ "≥ÚÅÔHuÎOKå~Ú (ѨÙ+¨¯ÅOQÍ Ñ¨O@Å#∞ L`«ÊuÎ KÕâß~Ú). P <ÕÅÖ’x aOz `«^•fi~å g∞~°∞ Hõ~°∞}˜OK«|_Õ@O
=∞iH˘xfl ÉèÏQÍÅ∞ QÆ\ ˜ìq. P ÉèÏQÍÅÖ’ h~°∞ xÅ=\ÏxÔH·`Õ xezOk (QÍx ^•xfl ^Œ∞‰õΩ g∞ =^Œ‰Ì Ωõ ã¨fiÜ«∞OQÍ g∞ #∞OKÕ XHõ
P <ÕÅ Ñ‘ÅÛÖË^Œ∞) J~Ú#ѨÊ\˜H© P h\˜ ^•fi~å „Ñ¨[Å∞ „ѨÜ≥∂[#O á⁄O^•~°∞. =ºH˜Î ^•fi~å g∞ „ѨÉèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù#∞O_ç
ã¨fiÜ«∞OQÍ „`åQÆ@"Õ∞ QÍHõ P h\˜`À `«=∞ á⁄ÖÏÅ∞ `«_∞» ѨىõΩ<åfl~°∞. ¿ã^ŒºO KÕâß~°∞. 'LѨ^âÕ O◊ — JO^Œ@O q∞=∞‡efl Pâ◊Û
J~Ú`Õ <ÕÅÖ’x WOH˘Hõ ÉèÏQÆO ѨÓiÎQÍ |~°∞"≥·# ~åu „Ѩ^Õâ◊O. P „Ѩ^Õâ◊O h\˜x ~°ºOÖ’ =ÚOK≥uOÎ ^•?——77 Jx (#∂ÇπÏ)
„QÆÇ≤ÏOK«#∂ ÖË^Œ∞, "≥ÚHõ¯efl "≥ÚÅÔHuÎOK«#∂ ÖË^Œ∞ (<å ã¨O^Õâ◊O Ѩ@¡ „Ѩ[Å
=º=Ǩ~°O ‰õÄ_® nxfl áÈe LO@∞Ok). JÖÏ¡ÇπÏ ^èŒ~å‡xfl J~°÷O KÕã¨∞H˘x, <Õ#∞ J<åfl_»∞.
`≥zÛ# ^•x`À „ѨÜ≥∂[#O á⁄Ok#"åx LѨ=∂#O Wk. J`«#∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ 76. +≤~ü¯ (|Ǩï^≥·"å~å^èŒ#) =∞x+≤ q[˝`å q"ÕK«#Å#∞ ǨÏiã¨∞ÎOk. +≤~ü¯ "å`«#|_ç#
q^Œº <Õ~°∞Û‰õΩ<åfl_»∞, W`«~°∞ʼnõΩ ‰õÄ_® <Õ~åÊ_»∞. JÖψQ Ug∞ <Õ~°∞ÛHÀ‰õΩO_®, =∞x+≤H˜ ã¨<å‡~°æO ^Œ∞~å‡~°æOQÍ, ^Œ∞~å‡~°æO ã¨<å‡~°æOQÍ Hõ#|_»∞`«∞Ok. #∂ÇπÏ *Ïu
<Õ#∞ `≥zÛ# ã¨<å‡~åæxfl J=ÅOaOK«x =ºH˜Î LѨ=∂#O ‰õÄ_® WO^Œ∞Ö’ LOk—— ‰õÄ_® '+≤~ü¯— J<Õ "åºkèH˜ QÆ∞Ô~·Ok. "åà◊¡ Ѩiã≤÷u ZO`« xHõ$+¨ìOQÍ `«Ü«∂~°~ÚºO
(ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs: H˜`å|∞Öò WÖò‡). ^ŒO>Ë JO^èŒHÍ~° Ö’Ü«∞Ö’¡ #∞Oz HÍOu tY~åÅ "≥·Ñ¨Ù‰õΩ, +≤~ü¯ *Ï_»ºO #∞Oz
689 690
7. JÖò P~åѶπ =Å"£ J#fl<å 350 7. JÖò P~åѶπ 8= áê~å
64 J~Ú#ѨÊ\˜H© "åà◊√¡ PÜ«∞# 65 "Õ∞=Ú P^£*Ïu =^Œ‰Ì Ωõ "åi ™È^Œ~∞°
(=∂@)#∞ Jã¨`«º=∞x kèHõ¯iOKå~°∞. _≥·# Ǩ˙^£#∞ ѨOáê=Ú.79 ''<å *Ïu
"Õ∞=Ú #∂Ǩï#∞, <å=Ö’ J`«x "≥O@ „Ѩ[ÖÏ~å! g∞~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ P~åkèO
L#fl J`«x ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å#∞ ~°H˜∆Oz, =∂ K«O_ç. PÜ«∞# `«Ñ¨Ê g∞‰õΩ =∞~À P~å^茺
PÜ«∞`«∞Å#∞ kèHõ¯iOz# "å~°O^Œih ^≥·=O ÖË_»∞. =∞~°ÖÏO@ѨC_»∞ g∞~°∞
=ÚOz "Õâß=Ú. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ "å~°∞ ÉèíÜ«∞Ѩ_»~å?—— Jx J`«#∞ K≥áêÊ_»∞.
=∞s „QÆ∞_ç¤ [#∞Å∞QÍ78 =º=ǨÏiOKå~°∞. 66 ^•xH˜ J`«x *ÏuÖ’x Jqâßfiã¨
UHõ^≥·"å~å^èŒ# (`ÒÇ‘Ï^£) "≥·Ñ¨Ù‰õΩ Ñ≤eKÕ „Ѩ=ˆHÎ "åiHõO\˜H˜ =∂~°æqÇ‘Ï#∞_»∞QÍ ã¨~åÌ~°∞Å∞ ''#∞=Ùfi =∂‰õΩ `≥eq `«‰õΩ¯=
HÍ#~å™êQÍ_»∞. "åxÖÏ HõxÑ≤ã¨∞Î<åfl=Ù.80 ÃÑ·QÍ #∞=Ùfi
77. Ǩτ[`ü #∂ÇπÏ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)‰õÄ, Ǩτ[`ü P^ŒO (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)‰õΩ =∞^茺 Ѩk J|^•úÅHÀ~°∞=x =∂ Jaè„áêÜ«∞O——
HÍÖÏÅ ÖËHõ Ѩk `«~åÅ JO`«~°O LOk. #∂ÇπÏ „Ѩ=HõÎ HÍÖÏxH˜ H˘OK≥O =ÚO^Œ∞ J<åfl~°∞.
=~°‰õΩ „Ѩ[Å∞ ^≥·=^èŒ~°‡=∞~Ú# W™ê¡OÃÑ· ã≤÷~°OQÍ LO_Õ"å~°∞. ~å#∞ ~å#∞ "åiÖ’ 67 ''F <å *Ïu "å~°ÖÏ~å! <åÖ’ U
^Õ=Ùx UHõ`fi« O (`ÒÇ‘Ï^£) Ѩ@¡ q=ÚY`« ZÖÏ „Ѩ|eO^ŒO>Ë, `«=∞Ö’x H˘O`«=∞Ok =∂„`«O `≥eq`«‰Ωõ ¯=`«#O ÖË^∞Œ . <Õ#∞
ѨÙ}ºÑ¨Ù~°∞+¨µÅ∞ K«xáÈ~Ú#ѨC_»∞, "åi Jaè=∂#∞Å∞ H˘O^Œ~°∞ "åi ¿Ñ~°∞g∞^Œ ã¨HõÅ Ö’HÍÅ „ѨÉèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù# ѨOѨ
QÆ∞OѨ\ÏÅ∞, QÀѨÙ~åÅ∞ Hõ@ì_»O "≥Ú^ŒÖˇ\Ïì~°∞. JHõ¯_» "åi z„`«Ñ¨\ÏÅ∞ ‰õÄ_® |_ç# „Ѩ=HõÎ#∞.
„"ÕÖÏ_»nâß~°∞. "åix K«∂ã≤#ѨC_»ÖÏ¡ ^≥·"åxfl QÆ∞~°∞ΉõΩ `≥K«∞ÛH˘x ^≥·=^蕺#OÖ’
b#O HÍ=K«Ûx PtOKå~°∞. HÍÅ„Hõ"Õ∞}Ï "å~°∞ P z„`«Ñ¨\ÏÅ#∞ K«∂ã≤ P ã¨[˚#∞Å 68 ''<å „Ñ¨Éèí∞=Ù ã¨O^ÕâßÅ#∞ g∞‰õΩ
q„QÆǨÅ#∞ xÅɡ\Ïì~°∞. P q„QÆǨÖË „Hõ=∞„Hõ=∞OQÍ ^Õ=`«Å∞QÍ ~°∂á⁄O^•~°∞. KÕ~"° ¿Õ ã"å}˜.‚ g∞~°∞ #=∞‡^ŒQæÆ g∞ „âıÜ∂≥ aè
"å\˜ =ÚO^Œ∞ ѨÓ*Ï Ñ¨Ù#™ê¯~åÅ∞ "≥Ú^ŒÅÜ«∂º~Ú. P q^èŒOQÍ #∂ÇπÏ *Ïu ÖÏ+≤x.
„Ѩ[Å ^Œ$+≤ìÖ’ =^£Ì, ã¨∞"å, Ü«∞=ÓMò, Ü«∞QÆ∂ãπ, #„ãπ J<Õ ã¨[˚#∞Å∞ P~å^茺 69 ''Uq∞\©, q∞=∞‡efl, ÃÇÏK«ÛiOK«\ÏxH˜
^≥"· åÅ∞QÍ =∂iáÈÜ«∂~°∞. WÖÏO\˜ Ѩiã≤`÷ ∞« Ö’¡ JÖÏ¡ÇÏπ #∂ÇπÏ (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO)#∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ g∞#∞O_Õ XHõ =ºH˜Î^•fi~å, g∞
„Ѩ=HõÎQÍ xÜ«∞q∞Oz ѨOáê_»∞. PÜ«∞# ^•^•Ñ¨Ù 950 ã¨O=`«û~åÅ ã¨∞n~°…HÍÅO „ѨÉèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù#∞O_ç g∞ =^ŒÌ‰õΩ Ç≤Ï`ÀѨ
áê@∞ ^≥=· ã¨O^Õâßxfl qxÑ≤OKå~°∞. `«# *Ïu "åiÖ’ u+¨"ª ãÕ #≤ |Ǩï^≥"· å~å^è#Œ #∞ ^Õâ◊O ~å=@O g∞‰õΩ Pâ◊Û~°ºO HõeyO
~°∂ѨÙ=∂Ѩ_®xH˜ PÜ«∞# âßÜ«∞â◊‰Ωõ ÖÎ Ï Hõ$+≤KâÕ ß~°∞. HÍx |Ǩï H˘kÌ=∞Ok =∂„`«"∞Õ
PÜ«∞# É’^èŒ#∞ q<åfl~°∞. q∞ye# "å~°O`å JǨÏOHÍ~°O`À q„~°gQÍ~°∞. JѨC_»∞ 79. P^Œ∞ *Ïu JO>Ë „Ѩ„Ѩ^äŒ=∞ P^Œ∞ *Ïu Jx ÉèÏ=O. g~°∞ Ü«∞=∞<£Ö’x Wã¨∞Hõ
JÖÏ¡ÇπÏ qâ◊fiã≤Oz# P H˘kÌ=∞Okx `«Ñ¨Ê q∞ye# "å~°O^Œih =ÚOѨىõΩ QÆ∞i QÆ∞@ìÅÖ’ x=ã≤OKÕ"å~°∞. â◊s~° ^•~°∞_軺OÖ’#∂, HõO_»|ÅOÖ’#∂ "å~°∞ ™ê\˜ÖËx
KÕâß_»∞. JK«ÛO `«=∞ÖÏO\˜ XHõ =∂#==∂„`«∞_»∞ `«=∞ =∞^茺 „Ѩ=HõÎQÍ ~å=@ "å~°∞QÍ Ñ¨iQÆ}˜OK«|_Õ"å~°∞. ^≥·=„Ѩ=HõΠǨ˙^£ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) D *ÏuH˜
"Õ∞q∞\©? Jx "åà◊√¡ Pâ◊Û~°ºáÈÜÕ∞"å~°∞. P =∂>Ë ^≥=· „Ѩ=HõÎ #∂ÇπÏ (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) K≥Ok#"åˆ~.
WHõ¯_» „Ѩ™êÎqOKå~°∞. 80. P^£ *Ïu „Ѩ[Å∞ HõO_»|ÅOÖ’<≥`· Õ JO^ŒiHõ<åfl =ÚO^ŒO["Õâß~°∞ QÍx |∞kú|ÅOÖ’
78. JO>Ë ã¨`«ºO Ѩ@¡ "å~°∞ JO^èŒ∞Å∞QÍ `«Ü«∂~°Ü«∂º~°∞. XHõ q+¨Ü«∞O ã¨`«º=∞x =∂„`«O =∞s "≥#∞Hõ|_çáÈÜ«∂~°∞. `å=Ú Ñ¨Ólã¨∂Î =ã¨∞Î#fl `«=∞ `å`«=Ú`åÎ`«Å
`≥eã≤<å ^•xfl ã¨=∞i÷OKåÅ<Õ, ^•xfl P„â◊~ÚOKåÅ<Õ PÖ’K«#, WOy`« *Ï˝#O q„QÆǨÅ#∞ q_çzÃÑ\˜ì XˆH ^≥·"åxfl P~åkèOK«=∞x „ѨɒkèOKÕ „Ѩ=HõÎ "åi HõO\˜H˜
"åiH˜ ÖˉõΩO_® áÈ~ÚOk. |∞kú=∂O^ŒºO HõÅ"å_»∞QÍ HõxÑ≤OKå_»∞.
691 692
7. JÖò P~åѶπ =Å"£ J#fl<å 351 7. JÖò P~åѶπ 8= áê~å
zO^•? JÖÏ¡ÇÏπ q∞=∞‡efl #∂ÇπÏ *Ïu 71 JѨC_»∞ Ǩ˙^£ WÖÏ J<åfl_»∞ :
J#O`«~O° "å~°ã∞¨ Å∞QÍ KÕã,≤ g∞‰õΩ ''WHõ g∞ „ѨÉèí∞=Ù tHõ∆,84 PÜ«∞#
Z‰õΩ¯= â◊s~° ™œ+¨ª"åxfl „Ѩ™êkOz# P„QÆǨÏO g∞ÃÑ· q~°∞K«∞‰õΩѨ_ç#>Ë¡.
ã¨OQÆux QÆ∞~°∞ÎOK«∞HÀO_ç.81 JÖÏ¡ÇπÏ Uq∞\©, g∞~°∂ g∞ `å`«=Ú`åÎ`«Å∂
J#∞„QÆǨÅ#∞ *Ï˝Ñ¨HõO KÕã¨∞‰õΩO@∂ HõeÊOK«∞‰õΩ#fl ¿Ñ~°¡ q+¨Ü«∞OÖ’ <å`À
LO_»O_ç. `«^•fi~å g∞~°∞ ™êѶ¨ÅºO Q˘_»=Ѩ_»∞`«∞<åfl~å?85 "å\˜ QÆ∞iOz
á⁄O^Œ∞`å~°∞—— Jx Ǩ˙^£ É’^èŒ (Jq P~å^茺 ^≥·"åÅx x~å÷iOKÕ) U
Ѩ~°Kå_»∞. „Ѩ=∂}Ïhfl JÖÏ¡ÇπÏ J=`«iOѨ
70 ''"Õ∞=Ú JÖÏ¡ÇÏπ #∞ =∂„`«"∞Õ P~åkèO *ˇÜ«∞ºÖË^Œ∞. HÍ|\˜ì g∞~°∂ xsH˜∆OK«O_ç,
KåÅh, =∂ `å`«=Ú`åÎ`«Å∞ ѨÓlã¨∂Î g∞`Àáê@∞ <Õ#∞ ‰õÄ_® xsH˜∆™êÎ#∞.——
=zÛ# "å\˜x =^Œe"ÕÜ∞« =∞x (K≥Ñʨ \Ïx
ˆH<å) #∞=Ùfi =∂ =^ŒÌ‰õΩ =zÛOk?82 72 Z@ìˆHʼnõΩ "Õ∞=Ú J`«hfl, J`«x
XHõ"Õà◊ #∞=Ùfi ã¨`«º=O`«∞_»"Õ J~Ú`Õ U ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å#∞ =∂ Hõ$Ѩ`À HÍáê_®=Ú.
tHõ∆#∞ QÆ∞iOz #∞=Ùfi =∞=∞‡efl ɡki ÃÑ#"Õã¨∞‰õΩáÈ~Ú#ѨC_»∞ J`«x =∞u WÖψQ K≥_çáÈ`«∞Ok. "åiÖ’ U=∂„`«O
ã¨∞Î<åfl"À ^•xfl =∂ =^ŒÌ‰õΩ ~°Ñ≤ÊOK«∞ WOy`« *Ï˝#=Ú<åfl, ''^Õ"å! Wk ã¨`«º"Õ∞ J~Ú=ÙO>Ë ^•xfl „QÆÇ≤ÏOKÕ ã¨^Œ∞ƒkúx
K«∂^•ÌO——83 Jx "å~°∞ J<åfl~°∞. =∂‰õΩ "˘ã¨QÆ∞—— Jx "å~°∞ „áêi÷Oz LO_®eûOk. "≥Ú`åÎxH˜ P^£*Ïu "å~°∞
x~å‡}Ï`«‡Hõ ѨO^ä•#∞ J#∞ã¨iOKÕ|^Œ∞Å∞ qzÛù#flHõ~°=∞~Ú# =∂~åæ<Õfl Z#∞fl‰õΩx
81. ''WO`«\ ˜ |ÖÏkèHõº`« QÆÅ =∞~˘Hõ*Ïu WO`«=~°‰õΩ Jã¨Å∞ ѨÙ\˜ìOK«|_»ÖË^Œ∞—— Jx ^≥·"å„QÆǨxfl KÕ*Ë`«∞ÖÏ H˘x`≥K«∞Û‰õΩ<åfl~°∞.
^Õ=Ù_»∞ =∞~ÀKÀ@ „Ѩ™êÎqOKå_»∞ (JÖò Ѷ¨„*ò:8). D |ÅѨ~å„Hõ=∂ÖË "åà◊¡ `«Å
á⁄QÆ~∞° #∞ ‰õÄ_® ÃÑOKå~Ú. `«=∞HõO>Ë |Å=O`«∞Å∞ D „ѨÑO¨ K«OÖ’ Z=~°∞<åfl~°∞? 84. PÜ«∞`«∞Ö’ 'i*òã¨∞<£— Jx J#|_çOk. JO>Ë =∂e#ºO Jx J~°÷O. HÍx Jã¨Å∞
(=∞<£ J+¨^Œ∞Ì q∞<åfl Y∞=fi`«<£) JO@∂ "å~°∞ g∞™êÅ∞ "≥∞ÖËÜ«∞™êQÍ~°∞.''"åix Ѩ^ŒO 'i*òA<£— (.....). D Ѩ^ŒOÖ’x '[— JHõ∆~°O '㨗 JHõ∆~°OQÍ ~°∂áêO`«~°O
ã¨$+≤ìOz# ^≥·=O "åiHõ<åfl |Å=O`«∞_»#fl ã¨OQÆu "åiH˜ J~°÷O HÍ=@OÖË^•?—— K≥OkOk. i*òA<£ (.....) JO>Ë tHõ∆ Jx J~°÷O. XHõ"Õà◊ 'i*òã¨∞<£—<Õ Jã¨Å∞
Jx JÖÏ¡ÇπÏ „ѨtflOKå_»∞ (Ǩg∞"£∞ Jã¨û[ÌÇπÏ–15). Ѩ^OŒ QÍ ÉèÏqOz#@¡~Ú`Õ, WHõ¯_» Jk J~Ú+¨`ì ,« P„QÆÇϨ O J<Õ J~°O÷ Ö’ LO@∞Ok.
(Wɡfl Hõã‘~ü).
82. `å`«=Ú`åÎ`«Å JO^è•#∞ã¨~°} Jxfl HÍÖÏÖ’¡#∂, Jxfl *Ï`«∞Ö’¡#∂ JѨ=∂~åæxH˜ 85. "å~°∞ `å=Ú P~åkèOKÕ zÅ¡~°^Õ=Úà◊¡‰õΩ H˘xfl <å=∞Hõ~°}ÏÅ∞ KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞.
„Ѩ^è•# HÍ~°}OQÍ xezOk. P^Œ∞ *Ïu ‰õÄ_® D JO^è•#∞ã¨~°}ˆH QÆ∞~°~ÚºOk. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ: ã¨^•, ã¨∞=¸^£, ǨÏÉÏ – #∂ÇπÏ *Ïu"åiH˜ S^Œ∞QÆ∞~°∞ ^Õ=Ùà◊√¡
'+≤~∞° ¯—#∞ =^Œe '`ÒÇ‘Ï^£— =∂~åæxfl J=ÅOaOK«\ÏxH˜ "å~°∞ ã¨∞`«~å=¸ XѨCHÀ L#fl@∞¡. "åi¿Ñ~°∞¡ Y∞~üP<£Ö’ "Õˆ~KÀ@ „Ѩ™êÎ=#‰õΩ =KåÛ~Ú. JÖψQ Jˆ~aÜ«∂
ÖË^Œ∞. ^Œ∞~°^Œ$+¨ì=âß`«∂Î =Úã≤¡OÅÖ’ ‰õÄ_® `«=∞ ÃÑ^ŒÌÅ PKå~åÅ#∞ J#∞ã¨iOKÕ Ö’x =Ú„+≤‰õΩ¯Å∞ ‰õÄ_® ÖÏ`ü, =∞<å`ü, L*Ï˚, Ǩï|Öò `«k`«~°∞Å#∞ `«=∞ P~å^茺
D *Ï_»ºO „Ѩ|ÅOQÍ LOk. ^≥·"åÅ∞QÍ HõeÊOK«∞‰õΩ<åfl~°∞. JO`≥O^Œ∞‰õΩ, D<å_»∞ ‰õÄ_® |Ǩï^≥·"Àáêã¨<å
83. =∞Hͯ֒x Y∞Ô~·+¨µÅ∞ ‰õÄ_® JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨)`À W^Õ =∂@<åfl~°∞ : ''F ÉèÏ"åʼnõΩ „ѨÉèÏq`«∞Öˇ·# =Úã≤¡OÅ∞ ã¨~Ú`«O `«=∞ P~å^èŒ∞ºÅ‰õΩ WÖÏO\˜ ¿Ñ~°∞¡
^Õ"å! Wk x[OQÍ h `«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç =zÛ# ã¨`«º"Õ∞ J~Ú`Õ, PHÍâ◊O #∞Oz H˘xflO\˜x ã¨$+≤ìOK«∞‰õΩ<åfl~°∞. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : ^•`å QÆO*ˇ|H±¬, MÏ*Ï QÆsÉò
=∂ÃÑ· ~åà◊¡=~°¬O ‰õΩiÑ≤OK«∞ ÖË^• =∞ˆ~^≥·<å ÉÏ^è•Hõ~°"≥∞ÿ# tHõ∆#∞ =∂ÃÑ· J=`«iO #"å*ò, ÉÏÉÏ Ñ¶s¨ ^£ +¨H~õ ü QÆO*ò, =Ú+≤¯Öò ‰õΩëê `«k`«~° ¿Ñ~°∞¡ P<å\˜ |Ǩï^≥"· å~å^èŒ
Ѩ*~ˇ Úº—— (J<£ á¶êÖò – 32) Jx J<åfl~°∞. |Ǩï^≥"· Àáêã¨# =∞x+≤ J}∞=}∞=Ù#∂ ‰õΩÅ∞ HõeÊOK«∞‰õΩ<Õ "å\˜H˜ U=∂„`«O fã≤áÈx q^èŒOQÍ L<åfl~Ú Hõ^Œ∂!
693 694
7. JÖò P~åѶπ =Å"£ J#fl<å 352 7. JÖò P~åѶπ 8= áê~å
J~Ú`Õ =∂ PÜ«∞`«∞Å∞ J|^•úÅO@∂ JÖÏ¡ÇπÏ Ü≥ÚHõ¯ P_» XO>ˇ. Wk g∞
H˘\˜ìáêˆ~ã≤# "åi "Õ~°∞#∞ x~°∂‡eO HÀã¨O XHõ ã¨∂K«#QÍ LOk. HÍ|\˜ì
Kå=Ú. "å~°∞ Z\˜ì Ѩiã≤÷uÖ’#∂ ^Õ=Ùx Éèí∂q∞ÃÑ· "Õ∞`«"Õ∞ã¨∂Î u~°QÆ\ÏxH˜
qâ◊fiã≤OKÕ"å~°∞ HÍ~°∞.86 ^•xfl =^ŒeÃÑ@ìO_ç. ^Œ∞~°∞^ÕâÌ O◊ `À ^•xfl
73 WOHÍ "Õ∞=Ú ã¨=¸^Œ∞ *Ïu =^ŒÌ‰õΩ `åHõHõO_ç. (XHõ"Õà◊ g∞~°∞ QÆ#Hõ D
"åi ™È^Œ~∞° _≥#· ™êeÇπÏ (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) =∂@#∞ MÏ`«~°∞ KÕÜ«∞HõáÈ`Õ) ÉÏ^è•Hõ~°
#∞ ѨOáê=Ú.87 J`«_∞» (`«# "åi "≥∞#ÿ tHõ∆ XHõ\ ˜ q∞=∞‡efl Ѩ@∞ì‰Ωõ O@∞Ok.
#∞^ÕÌtOz), ''F <å *Ïu „Ѩ[ÖÏ~å! 74 ''g∞~°∞ (g∞ QÆ`åxfl QÆ∞iOz) HÍã¨Î
g∞~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ P~åkèOK«O_ç. PÜ«∞# QÆ∞~°∞ΉõΩ `≥K«∞ÛHÀO_ç – P^Œ∞ *Ïu J#O
`«Ñ¨Ê =∞~˘HõÔ~=~°∂ g∞‰õΩ P~å^èŒ∞ºÅ∞ `«~°O JÖÏ¡ÇπÏ q∞=∞‡efl "å~°ã¨∞Å∞QÍ
HÍ~°∞. g∞ =^ŒÌ‰õΩ g∞ „ѨÉèí∞=Ù =^ŒÌ #∞Oz KÕâß_»∞. g∞‰õΩ Éèí∂q∞ÃÑ· x"å™êxfl
XHõ ã¨Ê+¨ì "≥∞#ÿ x^Œ~≈° #O =KÕÛã≤Ok. Wk „Ѩ™êkOK«QÍ, ^•x "≥∞^ÿ •#OÃÑ· g∞~°∞
86. P^£ *ÏuÃÑ· ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ# QÍe"å# =zÛOk. Jk U_»∞ ~å„`«∞Å∞, Zxq∞k Éèí=<åÅ∞ xi‡ã¨∞Î<åfl~°∞.88 H˘O_»Å#∞
k<åÅ =~°‰õÄ x~°O`«~°O gzOk. ^•O`À [#"å™êÅhfl <ÕÅ=∞@ìO JÜ«∂º~Ú. `˘Åz "å\˜Ö’ QÆ$ǨÅ∞ xi‡OK«∞‰õΩO
`«=∞ |ÅѨ~å„Hõ=∂ÅÃÑ· QÆ~°fiѨ_Õ P^£*Ïu "åi â◊"åÅ∞ ‰õΩѨʉõÄe Y~°∂˚~°Ñ¨Ù @∞<åfl~°∞.89 Hõ#∞Hõ g∞~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ
ÉÁ^Œ∞ÌÅ =Öˇ HÍ#~å™êQÍ~Ú. (=∞ixfl q=~åÅ HÀã¨O K«∂_»O_ç : JÖò ǨMÏö J#∞„QÆǨÅ#∞ *Ï˝Ñ¨HõO KÕã¨∞HÀO_ç.
ã¨∂~å : 6 – 8† Ǩ˙^£ ã¨∂~å : 53 – 56† JÖò JÇπÏMÏѶπ ã¨∂~å : 24, 25). Éè∞í qÃÑ· ã¨OH∆ÀÉèÏxfl ã¨$+≤Oì K«HOõ _ç.——90
87. ã¨=¸^£ *Ïu"å~°∞ Ç≤Ï*Ï*ò ˆH∆„`åxH© – ã≤iÜ«∂ „áêO`åxH˜ =∞^茺# QÆÅ '"åkÖò
Y∞~å— J<Õ Ö’Ü«∞Ö’ x=ã≤OKÕ"å~°∞. =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) `«# ã¨ÇϨ K«~∞° Å`À ^•x *’eH˜áÈ`Õ ^≥·"å„QÆǨÏO q~°∞K«∞‰õΩѨ_»∞`«∞O^Œx ã¨=¸^£ *ÏuH˜ ÃÇÏK«ÛiHõ
HõÅã≤ Ç≤Ï„r 9= ã¨O=`«û~°OÖ’ '`«|∂H±— áÈ~å\ÏxH˜ "≥à◊√`«∞#flѨC_»∞ ã¨=¸^£ KÕÜ«∞|_çOk. HÍx P ^Œ∞~å‡~°∞æÅ∞ XO>ˇ#∞ z„`«Ç≤ÏOã¨Å∞ ÃÑ\˜ì ^•~°∞}OQÍ
*Ïu"å~°∞ x=ã≤Oz# D Ö’Ü«∞ QÆ∞O_® "≥à◊§=Åã≤ =zÛOk. JѨC_»∞ PÜ«∞# K«O¿Ñâß~°∞. Wk [iy# =¸_»∞ ~ÀAňH PѨ^Œ =zÛѨ_çOk. XHõ ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ#
(ã¨Jã¨O) `«# ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å#∞^ÕÌtOz, ''^≥·=tHõ∆‰õΩ QÆ∞Ô~·# "åi „Ѩ^ÕâßÅ g∞^Œ∞QÍ ˆHHõ ^•fi~å "å~°O`å `«∞_çzÃÑ@ì|_®¤~°∞. "å~°∞ `«=∞ x"å㨠QÆ$ǨÅÖ’ É’~å¡Ñ¨_ç
™êyáÈ`«∞#flѨC_»∞, qÅÑ≤ã¨∂Î, ^≥·=tHõ∆ #∞Oz â◊~°}∞"Õ_»∞‰õΩO@∂ "≥à◊§O_ç—— Jx „áê}ÏÅ∞ q_çKå~°∞.
É’kèOKå~°∞ (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs : H˜`å|∞ã¨ûÖÏ`ü† ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O : H˜`å|∞A˚ÇπÏÌ). 88. JO>Ë "≥∞`«Îx <ÕÅ #∞Oz =∞\˜ìx ¿ãHõiOz, W@∞HõÅ∞ `«Ü«∂~°∞KÕã≤ "å\˜^•fi~å
ã¨=¸^Œ∞ *Ïu =^ŒÌ‰õΩ Ǩτ[`ü ™êÖˇÇπÏ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) „Ѩ=HõÎQÍ Ñ¨OѨ|_®¤~°∞. JO^Œ"∞≥ #ÿ "Õ∞_»Å∞, q∞^≥ÅÌ ∞ Hõ>"ìË å~°∞. D ~°H=õ ∞~Ú# W@∞HõÅ x~å‡}ÏÅ∞ WѨÊ\˜H©
P^Œ∞ *Ïu J#O`«~°O [iy# ã¨OѶ¨∞@# Wk. ''#∞=Ùfi x[OQÍ „Ѩ=HõÎ"≥·`Õ D [~°∞QÆ∞`«∞<åfl~Ú.
~åu|O_»Å #∞Oz XHõ P_» XO>ˇ#∞ |Ü«∞\˜H˜ f~Ú. Jk ~å~Ú #∞Oz |Ü«∞\˜H˜ 89. Wk "åi â◊HΘ ™ê=∞~å÷ºÅ‰õΩ, „Ѩ*Ï˝áê@"åʼnõΩ, HõàÏ`«‡Hõ qÅ∞=ʼnõΩ „Ѩ|Å x^Œ~≈° #O.
~å=@O "Õ∞=Ú HõàÏ¡~å K«∂_®e—— Jx "å~°∞ PÜ«∞xfl _ç=∂O_»∞ KÕâß~°∞. D
=∞Ç≤Ï=∞#∞ K«∂Ñ≤# `«~°∞"å`« ‰õÄ_® g∞~°∞ QÆ#Hõ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ qâ◊fiã≤OK«HõáÈ`Õ g∞~°∞ 90. JO>Ë ^Õ=Ù_»∞ g∞‰õΩ „Ѩ™êkOz# D =~åʼnõΩQÍ#∞ Hõ$`«AÖ˝ ·ˇ LO_»O_ç. q^èÜ Õ ∞« `«#∞
q<åâßxH˜ QÆ∞~°=Ù`å~°∞ ã¨∞=∂! Jx ™êÖˇÇÏπ =ÚO^Œ∞QÍ<Õ *ÏQÆ~∂° HõÑ~¨ K° å~°∞. ™êÖˇÇÏπ Hõ#|~°K«O_ç. KÕã≤# "Õ∞Å∞#∞ =∞~°z Éèí∂q∞ÃÑ· q„~°gQÆHõO_ç. ^≥·"å^ÕâßÅ#∞
*Ïu „Ѩ[Å HÀÔ~¯ÃÑ· JÖÏ¡ÇπÏ XHõ P_» XO>ˇ#∞ „Ѩ`«ºHõ∆ѨiKå_»∞. ^Œ∞~°∞^ÕÌâ◊O`À LÅ¡OѶ≤∞Oz Éèí∂q∞ÃÑ· HõÖ’¡ÖÏxfl J=º=ã¨÷#∞, J~åK«HÍxfl ã¨$+≤ìOK«HõO_ç.
695 696
7. JÖò P~åѶπ =Å"£ J#fl<å 353 7. JÖò P~åѶπ 8= áê~å
75 *ÏuÖ’x QÆifi+¨µìÖˇ·# ã¨~åÌ~°∞Å∞ 79 JѨC_»∞ ™êeÇπÏ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)
qâ◊fiã≤Oz# |ÅÇ‘Ï# =~åæÅ "åix, "åi#∞O_ç =ÚYO „uѨC‰õΩx, ''<å *Ïu
''™êeÇπÏ `«# „ѨÉ∞íè =Ù `«~Ñ° Ù¨¶ # ѨOѨ|_ç# „Ѩ[ÖÏ~å! <å „Ñ¨Éèí∞=Ù ã¨O^Õâßxfl <Õ#∞
„Ѩ=ˆHÎ##fl q+¨Ü«∞O x[OQÍ<Õ g∞‰õΩ g∞‰õΩ JO^Œ*âË ß#∞. g∞ „âıÜ∂« xfl JaèÅ
`≥Å∞™ê?—— Jx J_çQÍ~°∞. ^•xH˜ "å~°∞, +≤OKå#∞. HÍx g∞‰õΩ „âıÜ∂≥ aèÖÏ+¨µÅO>Ë
W+¨Oì ÖËHáõ È~ÚOk.——94 Jx K≥|∞`«∂ "≥o§
''xã¨ûO^ÕǨÏOQÍ! PÜ«∞#‰õΩ WzÛ áÈÜ«∂~°∞.
ѨOѨ|_ç# ^•xÃÑ· =∂‰õΩ ѨÓiÎ #=∞‡HõO
LOk——91 Jx ã¨=∂^è•#q∞KåÛ~°∞. 80 "Õ∞=Ú Å∂`«∞ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏ"£∞)#∞
ѨOáê=Ú.95 J`«#∞ `«# *Ïu"åix
76 ''J~Ú`Õ g∞~°∞ #"Õ∞‡ q+¨Ü«∂xfl L^ÕÌtOz, ''g∞~°∞ WO`« ã≤QÆ∞æ=∂e#
"Õ∞=Ú „`Àã≤ѨÙK«∞Û`«∞<åflO——92 Jx P KÕ+¨ì‰õΩ áêÅÊ_»∞`«∞<åflˆ~q∞\˜? g∞‰õΩ
JǨÏOHÍ~°∞Å∞ J<åfl~°∞. ѨÓ~°fiO Ö’HõOÖ’ Z=~°∂ WÖÏO\˜ áê_»∞
77 `«~°∞"å`«, "å~°∞ P_ » XO>ˇ#∞ Ѩx K≥Ü«∞ºÖË^Õ!
K«O¿Ñâß~°∞. `«=∞ „ѨÉèí∞=Ù P[˝ Ѩ@¡ 93. WHõ¯_» ~°*òѶ¨`«∞<£ (Éèí∂HõOѨO) J<Õ Ñ¨^ŒO "å_»|_çOk. "Õ~˘HõKÀ@ Ãã·Ç¨Ï`«∞<£
`«Åa~°∞ã¨∞`«#O „Ѩ^Œi≈OKå~°∞. ''F (ÃÑ^ŒÌˆHHõ) J<Õ Ñ¨^ŒO =zÛOk. nxfl|\˜ì qk`«=∞ÜÕ∞º^Õq∞@O>Ë D Ô~O_»∞ ~°HÍÅ
™êeÇπÏ! x[OQÍ<Õ #∞=Ùfi ^≥=· „Ѩ=Hõ"Î `·≥ ,Õ tHõ∆Å∂ gà◊§ÃÑ· XˆH™êi =zÛѨ_®¤~Ú. JO>Ë – ÃÑ·#∞O_ç ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ# J~°∞ѨÙ
=∞=∞‡efl ɡkiã¨∂Î =zÛ# ^•xx „H˜Ok #∞Oz Éèí∂„ѨHõOѨ#! D Ô~O_»∞ tHõ∆Å∂ Hõeã≤ "åix ã¨~°fi<åâ◊#O KÕã≤
=∂ÃÑ·H˜ fã¨∞‰õΩ~å!—— Jx J<åfl~°∞. "Õâß~Ú.
78 JO`Õ, Éèí∂HõOѨO "åix 94. Ǩτ[`ü ™êÖˇÇπÏ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) <À@ D ѨÅ∞‰õΩÅ∞ PѨ^Œ‰õΩ =ÚO^Œ∞ "≥Å∞=_ç
Ѩ@∞ì‰õΩOk.93 "åà◊√¡ `«=∞ WO_»¡Ö’ LO_»=K«∞Û. ÖËHõ PѨ^Œ `«~°∞"å`« PÜ«∞# D q^èŒOQÍ Ñ¨eH˜ LO_»=K«∞Û. |„^£
É’~å¡Ñ¨_ç, JÖψQ LO_çáÈÜ«∂~°∞. Ü«Ú^ŒúO =Úyã≤# `«~°∞"å`« JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Å¡ÖϡǨï JÖˇ·Ç≤Ï = ã¨Å¡O)
Ü«Ú^ŒúÉèí∂q∞Ö’ Ѩ_ç=Ù#fl Jqâßfiã¨∞Å, =Ú„+≤‰õΩ¯Å â◊"åÅ#∞ K«∂ã≤ ѨeH˜#@∞¡.
91. JO>Ë, ™êÖˇÇπÏ `≥zÛ# UHõ ^≥·"å~å^èŒ<å ã¨O^Õâ◊O "åã¨Î"åxH˜ =∂ JO`«~å`«‡
„Ѩɒ^èŒ"Õ∞. JO^Œ∞ˆH PÜ«∞# K≥¿ÑÊk ã¨`«ºO Jx =∂ =∞#™êûH˜∆ ‰õÄ_® K≥|∞`ÀOk. 95. Ǩτ[`ü Å∂`ü (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO), W„ÉÏÇ‘ÏO (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) QÍi ™È^Œ~°∞x
JO^Œ∞KÕ`« "Õ∞=Ú PÜ«∞# ã¨O^Õâßxfl qâ◊fiã≤ã∞¨ <Î åflO Jx P ¿Ñ^Œ =Úã≤O¡ Å∞ K≥áêÊ~°∞. ‰õΩ=∂~°∞Å∞. DÜ«∞# Ǩτ[`ü W„ÉÏÇ‘ÏO#∞ qâ◊fiã≤Oz# "åˆ~. `«~åfi`« DÜ«∞xfl
WHõáÈ`Õ '™êeÇπÏ x[OQÍ ^≥·=„Ѩ=ˆHÎ<å?— J#fl "åi „Ѩâ◊fl‰õΩ, "å~°∞ ã¨=∂^è•#O ‰õÄ_® ^Õ=Ù_»∞ `«# „Ѩ=HõÎQÍ xÜ«∞q∞Oz XHõ „áêO`åxH˜ ѨOáê_»∞. *’~å¤<£ H© –
‰õÄ_® K≥ѨÊ^ŒÅK«∞HÀÖË^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë, "åi ^Œ$+≤ìÖ’ Jã¨Å∞ Jk K«~°ÛhÜ«∂Oâ◊"Õ∞ ɡ·`«∞Öò =∞dÌãπH˜ =∞^茺 #∞#fl D |ã‘Î 'ã¨^Œ∂Ì"£∞—QÍ Ñ≤Å∞=|_Õk. Wk ã¨ã¨ºâߺ=∞Å
HÍ^Œ∞. ™êeÇπÏ ^≥·=„Ѩ=HõÎ J#fl q+¨Ü«∂xfl "å~°∞ XHõ u~°∞QÆ∞ÖËx ã¨`«ºOQÍ „áêO`«O. WHõ¯_» ѨO@Å∞ qiqQÍ Ñ¨O_Õq. k=º Y∞~üP<£ D „Ѩ^Õâßxfl
`«ÅáÈ¿ã"å~°∞. =¸`«Ñ¶≤HÍ`üQÍ ¿Ñ~˘¯#flk. Å∂`ü (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) Jxfl\˜HõO>Ë =ÚO^Œ∞ ÖËHõ
UHõ^≥·"å~å^èŒ<å ã¨O^Õâ◊O`Àáê>Ë (...WHõ¯_» XHõ q+¨Ü«∞O QÆ=∞<å~°›O. „Ѩu „Ѩ=HõÎ
92. ã¨=∂[OÖ’x D <åÜ«∞‰õΩʼnõΩ ãÔ̈~·# ã¨=∂^è•#O ÅaèOz#ѨÊ\˜H© "å~°∞ ã¨HÍ~å`«‡ `«# *ÏuH˜ "≥Ú@ì"≥Ú^Œ@QÍ UHõ^≥·"å~å^èŒ<å – `ÒÇ‘Ï^£ – ã¨O^Õâ◊"Õ∞ W™êÎ_»∞.
HõOQÍ ã¨ÊOkOK«ÖË^Œ∞ ã¨iHõ^• QÆ~åfiǨÏOHÍ~°O`À u~°ã¨¯iOKå~°∞. ã¨=∂[OÖ’x „Ѩ=HõÎÅO^Œ~°∂ JÖψQ KÕâß~°∞. "≥#∞Hõ QÆ_çz# „Ѩ=HõÎÅ ã¨O^ÕâßÖ’¡ =∞#O D
D |ÅÇ‘Ï# =~åæÅ Jaè„áêÜ«∂xfl ã¨=∞i÷OK«_®xH˜ "åiH˜ JǨÏO J_»∞¤Ñ¨_çOk. q+¨Ü«∂xfl QÆ=∞xOK«=K«∞Û.) `«# *Ïu „Ѩ[Ö’¡ L#fl ã¨fieOQÆ ã¨OѨ~°¯Ñ¨Ù *Ï_®ºxfl
697 698
7. JÖò P~åѶπ =Å"£ J#fl<å
81 ''JÜ≥∂º! g∞~°∞ „ã‘ÎÅ#∞ =^Œe,96
ѨÙ~°∞+¨µÅ`À HÍ=∞ "åOKè« f~°∞Û‰õΩO@∞
<åfl~å?!97 Jã¨Å∞ g∞~°∞ =∞s |i`≥yOz
=º=ǨÏiã¨∞<Î åfl~°∞——98 Jx J<åfl~°∞.
x~°∂‡eOK«\ÏxH˜ LѨ„Hõq∞OKå~°∞. `«#∞ „Ѩ=HõÎ J=@O`À<Õ UHõOQÍ PÜ«∞#
`«# *ÏuÖ’ u+¨ª"Õã≤# huÉÏǨϺ"≥∞ÿ# D Ѩxx `«∂Å<å_®~°O>Ë, "åiÖ’ P
~ÀQÆO ZO`«QÍ „Ѩ|eáÈ~ÚO^À J=QÆ`«=∞=Ù`ÀOk. „ѨѨOK«OÖ’ JO^ŒiHõ<åfl
=ÚO^Œ∞ Å∂`ü *Ïu =∂„`«"Õ∞ D =Ú^Œ#+¨ìѨ٠KÕ+¨ì‰õΩ áêÅÊ_çO^Œx ‰õÄ_® PÜ«∞#
=ºHõÎOKÕã≤# PO^Àà◊##∞ |\˜ì J~°÷=∞=Ù`ÀOk. JO^Œ∞ˆH PÜ«∞# JxflO\˜HõO>Ë
=ÚO^Œ∞ ÖËHõ `ÒÇ‘Ï^£ ã¨O^Õâ◊O`Àáê>Ë D huÉÏǨϺ`«#∞ ã¨=∂[O #∞Oz
áê~°„^ÀÅ\ÏxH˜ #_»∞O ayOKå~°∞. JO^Œ~°∞ „Ѩ=HõÎÖÏ¡QÍ PÜ«∞# `«# *Ïu "åiH˜
JxflO\˜HõO>Ë =ÚO^Œ∞ `ÒÇ‘Ï^£ ã¨O^Õâ◊O JO^Œ*Ë¿ã q+¨Ü«∂xH˜ „áê^è•#º`«
W=fiHõáÈ=\ÏxH˜ =∞~˘Hõ HÍ~°}O – W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ „Ѩ=HõÎ ^•fi~å P „áêO`«O "åiH˜
JO`«‰õΩ =ÚO^Õ `ÒÇ‘Ï^£ ã¨O^Õâ◊O JOk LO_»=K«∞Û. "≥Ú`åÎxH˜ Å∂`ü *Ïu"å~°∞
J`«ºO`« hK«"∞≥ #ÿ KÕ+‰ì̈ Ωõ áêÅÊ_®¤~∞° . P =Ú^Œ#+ì̈ÑÙ¨ *Ïu ¿Ñ~°∞ g∞^Œ∞QÍ<Õ ã¨fieOQÆ
ã¨OѨ~å¯xfl 'Å"å`«`ü— Jx ¿Ñ~˘¯#@O [~°∞QÆ∞`ÀOk.
D ã¨fieOQÆ ã¨OѨ~å¯x (Homosexuality) H˜ áêÅÊ_ç# "åiH˜ qkèOK«=Åã≤#
tHõÃ∆ Ñ· W=∂=ÚÅ, ѨO_ç`∞« Å =∞^躌 aè<åflaè„áêÜ«∂Å∞ =ºHõ=Î ∞Ü«∂º~Ú. =ºaèKå~åxH˜
áêÅÊ_ç# "åiH˜ qkèOKÕ tˆH∆ giH˜ ‰õÄ_® qkèOKåÅx H˘O`«=∞Ok Jaè„áêÜ«∞
Ѩ_®¤~°∞. JO>Ë Ç¨ÏŸ"≥∂ Ãã‰õΩû"åe\©H˜ X_çQÆ\ ˜ì#"å~°∞ q"åÇ≤Ï`«∞Öˇ·`Õ tÖÏtHõ∆
qkèOKåÅh, Jq"åÇ≤Ï`«∞Öˇ·`Õ #∂~°∞ H˘~°_® ^≥|ƒÅ∞ H˘\ÏìÅh J<åfl~°∞. D áê_»∞
Ѩx KÕã#≤ "å~°∞ ZÖÏO\˜ "åÔ~<· åã¨~ˆ ~åà◊√¡ ~°∞"Õfi tHõ∆ Ѩ_®eûO^Õ#x =∞iH˘O`«=∞Ok
W=∂=ÚÅ∞ "åºMϺxOKå~°∞. D huÉÏǨϺ"≥∞ÿ# KÕ+¨ì#∞ KÕã≤#"åiH˜, KÕ~ÚOK«∞
‰õΩ#fl"åiH˜–W^ŒiÌ H© =∞~°} tHõ∆ qkèOKåÅx Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~∞° . J~Ú`Õ ã¨=∞ HÍb#
~å*ϺkèHÍi D áêáêxH˜ `«QÆ∞ tHõ∆ qkèOKåÅh =∞~°}^ŒO_»# =∂„`«O qkèOK«
~å^Œ#flk W=∂"£∞ J|∂ ǨÏhá¶ê Jaè=∞`«O (`˘ÇπÏѶ¨`«∞Öò JÇπÏ=l–ã¨OѨÙ\˜ :5).
96. JO>Ë g∞~°∞ g∞ Öˇ·OyHõ HÀÔ~¯efl f~°∞ÛHÀ=\ÏxH˜ „ѨHõ$u ^èŒ~å‡xH˜ q~°∞^ŒúOQÍ –
ã≤Q∞Æ Öæ ‰Ë Ωõ O_® – =∞QÆ"åà◊§ ^ŒQiæÆ H˜ áÈ`å~å?! g∞~°∞ X_çQ_Æ ∞» `«∞#fl D KÕ+ì̈ J`«ºO`«
¿ÇÏÜ«∞"≥∞ÿ#k, ¿ÇÏ`«∞=Ù‰õΩ q~°∞^Œú"≥∞ÿ#k. [O`«∞=ÙÖ’¡ ã¨~Ú`«O ÖËx D áê_»∞ |∞kú
g∞ÔHÖÏ Ñ¨Ù\˜ìOn?
97. =∞QÆ"åi Öˇ·OyHõ "åOKè«Å ѨiѨÓiÎÔH·, "åi `«$Ñ≤ÎÔH·, ™œMϺxÔH· ^Õ=Ù_»∞ P_»"åix
ѨÙ\˜ìOKå_»∞. HÍx D ^Œ∞~å‡~°∞æÅ ã¨fiÉèÏ="Õ∞ K≥_çáÈ~ÚOk. g~°∞ „ã‘ÎÅ#∞ =^Œe
ѨÙ~°∞+¨µÅ =∞Å qã¨~°˚<å =∂~åæxfl "å_»∞HÀ™êQÍ~°∞.
699
354 7. JÖò P~åѶπ 8= áê~å
82 ^•xH˜ J`«x *Ïu"å~°∞ WzÛ#
["å|∞ W^Õ: ''gà◊#¡ ∞ g∞ |ã‘Î #∞Oz "≥à¡◊
Q˘@ìO_ç. =∞Ǩ Ѩq„`«∞Å@ gà◊√§.——99
83 JѨC_»∞ "Õ∞=Ú Å∂`ü (JÖˇ·Ç≤Ï
ã¨ûÖÏO)#∞, J`«x WO\˜ "åix HÍáê
_®=Ú. J`«x ÉèÏ~°º#∞ `«Ñ¨Ê! P"≥∞
^≥·=tHõ∆‰õΩ QÆ∞~°~Ú# "åi`À LO_ç
áÈ~ÚOk.100
98. „ѨHõ$u q~°∞^Œú"≥∞ÿ# D Ѩx |i`≥yOz# KÕ+¨ìQÍ, ^≥·"å^ÕâßÅ Ju„Hõ=∞}QÍ
¿Ñ~˘¯#|_çOk. J~Ú`Õ <åQÆiHõ`å ^èŒfi["åǨωõΩÅ=∞x K≥ѨC‰õΩ<Õ áêâßÛ`«º ^ÕâßÅ
"å~°∞ <Õ_∞» D ã≤Q∞Æ =æ ∂e# Ѩxx K«@|ì ^ŒOú QÍ KÕã∞¨ ‰õΩO@∞<åfl~°∞. ÃÑQ· Í D Å`«∞HÀ~°∞
Ѩxx '„áê^äŒq∞Hõ ǨωõΩ¯— (Fundamental Right) QÍ Y~å~°∞ KÕã¨∞‰õΩO@∞<åfl~°∞.
JO>Ë áêâßÛ`«º „ѨѨOK«O ^Œ$+≤ìÖ’ WѨC_»k <Õ~°=¸ HÍ^Œ∞. K≥_»∞ Ѩx ‰õÄ_®
HÍ^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë "åi <åQÆiHõ`« ÉÏQÍ '=Úki—áÈ~ÚOk.
99. huÉÏǨϺ`«, ^Œ∞~å‡~°æO, ™ê=∂lHõ ~°∞QƇ`«Å∞ „"Õà◊¥¡#∞‰õΩáÈ~Ú# ã¨=∂[OÖ’
ã¨[˚#∞Å Ç≤Ï`«É’^èŒÅ∞ XHÀ¯™êi qO`«QÍ `À™êÎ~Ú. ^≥·=„Ѩ=HõΠǨτ[`ü Å∂`ü
(JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) =∞iÜ«Ú PÜ«∞# "≥O@#∞#fl H˘kÌ=∞Ok ™œjź=O`«∞Å∞ P
^Œ∞~å‡~°∞Åæ HõO\˜H˜ qO`« =∞#∞+¨µÖÏ¡ HõxÑ≤OKå~°∞. `«=∞ ™⁄Ãã\· Ö© ’ D Ѩq„`«∞ʼnõΩ
KÀ@∞ ÖË^Œ∞ Jx `≥ˆQã≤ K≥¿ÑÊ ^Œ∞™êûǨϙêxH˜ áêÅÊ_®¤~°∞. HÍ=∞O`À Hõà◊√¡ =¸ã¨∞‰õΩ
áÈ~Ú# "åxH˜ ã≤QÆ∂æ LO_»^Œ∞, ÉèíÜ«∞=¸ LO_»^Œ∞ J#fl ^•xH˜ W^˘Hõ „Ѩ|Å
x^Œ~°≈#O. =∞Oz "≥·Ñ¨Ù‰õΩ, ™œjźO áêiâ◊√^•úºÅ "≥·Ñ¨Ù‰õΩ PǨfixOKÕ "å~°∞ "åi
^Œ$+≤ìH˜ J^èŒ=ÚÅ∞QÍ HõxÑ≤™êÎ~°∞. =∞Oz"åi<Õ "å~°∞ K«∞ÅHõ# KÕ™êÎ~°∞.
''gà◊√¡ =∞Ǩ Ѩiâ◊√^Œ∞úÅ∞QÍ `«Ü«∂~°=Ù`«∞<åfl~°∞—— Jx J#@OÖ’x "åi L^ÕÌâ◊O
Uq∞\˜? |Ǩïâß "å~°∞ `å=Ú K«∂ã¨∞Î#fl "åã¨ÎqHõ`«#∞ QÆ∞iOz K≥Ñ≤Ê LO\Ï~°∞.
JO>Ë, "Õ∞=Ú KÕã¨∞Î#fl D Ѩx giH˜ áêѨOQÍ HõxÑ≤ã¨∞ÎOk HÍ|\˜ì, Jã¨Å∞ gà◊√§
=∞#`Àáê@∞ D |ã‘ÖÎ ’ LO_»Háõ È=@"Õ∞ =∞Ozk, gà◊#¡ ∞ WHõ¯}∞‚Oz ѨO¿ÑÜ«∞O_ç
J#flk "åà◊§ L^ÕâÌ O◊ HÍ=K«∞Û. ÖËHõ Hˆ =ÅO ZQÆ`åoˆH "å~°∞ P =∂@ Jx LO_»=K«∞Û.
100. P"≥∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ Éèψ~º J~Ú#ѨÊ\˜H© =Úã≤¡O HÍÖË^Œ∞. ÃÑ·QÍ JѨ~å^èŒ∞ʼnõΩ JO_»QÍ
xezOk.
700
7. JÖò P~åѶπ =Å"£ J#fl<å 355 7. JÖò P~åѶπ 9=
8= áê~å
MÏÅÖò =∞ÅL
84 "Õ∞=Ú "åiÃÑ· XHõ „Ѩ`ÕºHõ"≥∞ÿ# HÍ|\˜ì g∞~°∞ H˘Å`«Å∞, `«∂xHõÅÖ’
=~å¬xfl ‰õΩiÑ≤OKå=Ú.101 K«∂_»∞! P YzÛ`«OQÍ (ѨÓiÎQÍ) =º=ǨÏiOK«O_ç.
JѨ~å^èŒ∞ʼnõΩ Ѩ\ ˜ì# QÆ`Õq∞\’!102 „Ѩ[ʼnõΩ "åi =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ `«yæOz
W=fiHõO_ç.104 ã¨O㨯~°} [iy# `«~∞° "å`«
85 WOHÍ "Õ∞=Ú =∞^£Ü∞« <£ ("≥Ñ· Ù¨ ‰Ωõ ) "åi Éèí∂q∞Ö’ JÅ¡HõÖ’¡ÖÏxfl ã¨$+≤ìOK«HõO_ç.
™È^Œ~°∞_≥·# +¨µSÉò (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)#∞ g∞~°∞ QÆ#Hõ #"Õ∞‡"åˆ~ J~Ú`Õ g∞ "Õ∞Å∞
ѨOáê=Ú.103 J`«#∞ (`«# *Ïu WO^Œ∞Ö’<Õ LOk.
"åi#∞^ÕÌtOz), ''<å *Ïu "å~°ÖÏ~å! 86 ''JÖÏ¡ÇπÏ#∞ qâ◊fiã≤OKÕ"åix ɡk
g∞~°∞ JÖÏ¡ÇÏπ #∞ =∂„`«"∞Õ P~åkèOK«O_ç. iOKÕ L^ÕÌâ◊O`À, JÖÏ¡ÇπÏ =∂~°æO #∞Oz
PÜ«∞# `«Ñʨ g∞~°∞ P~åkèOK«^yŒ # "Õ~˘Hõ J_»∞¤‰õΩ<Õ PÖ’K«#`À, JO^Œ∞Ö’
^≥=· O ÖË_∞» . g∞ =^Œ‰Ì Ωõ g∞ „ѨÉ∞íè =Ù `«~Ñ° Ù¨¶ =„Hõ`«Å#∞ "≥`«∞‰õΩ`«∂ ~°Ç¨Ï^•~°∞Ö’¡
#∞Oz ã¨Ê+¨=ì ∞~Ú# x^Œ~≈° #O =KÕÛã≤Ok. ‰õÄ~ÀÛHõO_ç.105 g∞~°∞ JÅÊ ã¨OYºÖ’
LO_»QÍ JÖÏ¡ÇÏπ g∞ [#ã¨OYº#∞ JkèHOõ
101. Uq∞\© P „Ѩ`ºÕ Hõ =~°¬O? Jk ~åà◊§ =~°¬O Jx Y∞~üP<£Ö’ =∞~À KÀ@ K≥Ñʨ |_çOk. KÕã≤# ã¨OQÆux HÍã¨Î QÆ∞~°∞Î KÕã¨∞HÀO_ç.
''"Õ∞=Ú "åiÃÑ· Z_»`≥QƉõΩO_® ~åà◊§"å# ‰õΩiÑ≤OKå=Ú—— (Ǩ˙^£ – 82). ''"Õ∞=Ú HõÖ’¡ÖÏxfl ˆ~ÔHuÎOKÕ "åi Hõ^äŒ ZÖÏ
P Ѩ@ì}Ïxfl `«Å„H˜O^Œ∞Å∞ KÕã≤ "Õâß=Ú—— Jx JO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ J#|_çOk. =Úyã≤O^À ‰õÄ_® K«∂_»O_ç!
102. JO>Ë – (F =ÚǨÏ=∞‡^£! – ã¨Jã¨O) ѨaQ¡ Íæ ^≥"· å[˝efl LÅ¡OѶ∞≤ Oz, ^≥=· „Ѩ=HõÅÎ #∞ 104. Ǩτ[`ü +¨µSÉò (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) `«# *Ïu"åiH˜ UHõ ^≥"· å~å^è<Œ å ã¨O^ÕâO◊ ~ÚzÛ#
K«∞ÅHõ# KÕã≤# "åiH˜ Ѩ\ ˜ì# QÆ`Õq∞\’ K«∂âß=ÙQÍ! HÍ|\˜ì #∞=Ùfi D Jqâßfiã¨∞Å `«~°∞"å`«, H˘Å`«Å∞ `«∂xHõÖ’¡ "å~°∞ KÕã¨∞Î#fl J<åºÜ«∂xfl ZuÎK«∂áê~°∞. H˘Åz
PQÆ_®Å‰õΩ U=∂„`«O [OHõ‰õΩO_® h Hõ~°Î"åºxfl #∞=Ùfi ã¨*Ï=ÙQÍ x~°fiiÎOK«∞ Jx WzÛ<å, `«∂HõO "Õã≤ WzÛ<å ѨÓiÎQÍ W"åfiÅx, JO^Œ∞Ö’ "≥∂ã¨O KÕÜ«∞~å^Œx
^Õ=Ù_»∞ F^•~°∞ã¨∞Î<åfl_»∞. LѨ^ÕtOKå~°∞. D *Ï_»ºO ZO`« ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ#^ŒO>Ë ^•x "å`«#Ѩ_ç# *Ï`«∞Å∞
103. Ǩτ[`ü W„ÉÏÇ‘ÏO (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) H˘_»∞‰õΩ ÖËHõ =∞#=_ç ¿Ñ~°∞ =∞^£Ü«∞<£. PÜ«∞# <≥·uHõOQÍ k"åÖÏ f™êÎ~Ú. ѨÙK«∞Û‰õΩ<Õ@ѨC_»∞ ѨÓiÎQÍ Ñ¨ÙK«∞Û‰õΩx WKÕÛ@ѨC_»∞
¿Ñ~°∞ g∞^Õ PÜ«∞# =Oâ◊O =∞^£Ü«∞<£QÍ Ñ≤Å∞=|_çOk. D =Oâ◊ã¨∞÷Å∞ ã≤÷~°Ñ¨_»¤ `«yæOz W=fi@O ^ŒQÍ, "≥∂ã¨OQÍ Ñ¨iQÆ}˜OK«|_»∞`«∞Ok. WÖÏO\˜ "åiH˜ q<åâ◊O
„Ѩ^Õâ◊O ‰õÄ_® =∞^£Ü«∞<£QÍ =º=ǨÏiOK«|_çOk. D „Ѩ^Õâ◊O Ç≤Ï*Ï*ò‰õΩ "≥àı§ `«Ñ¨Ê^Œx =Ú`«Ñ¶≤ÊùѶ‘<£ ã¨∂~åÖ’ ÃÇÏK«ÛiOK«|_çOk.
^•iÖ’ ''=∞P<£——‰õΩ ã¨g∞ѨOÖ’ LOk. gi<Õ Y∞~üP<£Ö’ =∞~ÀKÀ@ ''JãπǨ|∞Öò 105. ^≥·==∂~°æO #∞O_ç „Ñ¨[Å#∞ P¿Ñ L^ÕÌâ◊O`À JO^Œ∞Ö’ =„Hõ`«Å∞ fÜ«∞@O Jxfl
JÜü∞HõÇπÏ—— (=# "åã¨∞Å∞) Jx ‰õÄ_® J#@O [iyOk. Ǩτ[`ü +¨µSÉò ~°HÍÅ „Ѩ[ÅÖ’ L#fl [É˃. D<å\˜ ™ÈHÍÖò¤ `«`«fi"Õ`«ÎÖ’¡, áêâßÛ`«º ã¨O㨯 $uH˜
(JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) gà◊§ "≥·Ñ¨Ù‰õΩ „Ѩ=HõÎQÍ Ñ¨OѨ|_®¤~°∞ (ã¨∂Ô~ +¨µJ~å 176 = „ѨÉèÏq`«∞Öˇ·# ѨO_ç`«∞ÅÖ’ ‰õÄ_® D '[|∞ƒ— LOk (JÖÏ¡ÇπÏ D [|∞ƒ#∞Oz
PÜ«∞`«∞‰õΩ q=~°}#∞ K«∂_»O_ç). =∞#efl HÍáê_»∞QÍHõ!). "å~°∞ ^•~°∞Ö’¡ ɡ·~îå~ÚOK«@OÖ’ ~°Hõ~°HÍÅ ^Œ∞~åÖ’K«#Å∞
QÆ=∞xHõ : „Ѩu „Ѩ=HÍÎ P *Ïu ™È^Œ~°∞_»∞QÍ ¿Ñ~˘¯#|_®¤~°∞. JO>Ë P *ÏuH˜ ÖËHõ LO_Õq. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ: =KÕÛáÈÜÕ∞ "åix J@HÍ~ÚOK«@O, "≥H˜¯iOK«@O.
P `≥QƉõΩ K≥Ok# =ºH˜Î J#fl=∂@! 'ã¨fiÜ«∞OQÍ g∞#∞O_Õ g∞ „Ѩ=HõÎ#∞ „ѨÉèíqOѨ ™ê^è•~°}OQÍ JÅQÍ[#O, `«∞O@~°∞Å∞ WÖÏO\˜ KÕ+Åì¨ ‰õΩ áêÅÊ_»`å~°∞. =∞Oz"å~°∞,
*Ëâß=Ú— Jx =∞~ÀKÀ@ J#|_çOk. ^≥·=„Ѩ=HõÎ =∂#= =∂„`«∞_≥· LO\Ï~°h, =∞~åº^Œã¨∞ÎÅ∞ WÖÏO\˜ Ñ≤zÛѨ#∞Å∞ KÕÜ«∞~°∞.
=∂#= =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO HÀã¨O =∂#= *Ïu #∞OKÕ ^Õ=Ù_»∞ `«# „Ѩ=HõÎÅ#∞ Ǩτ[`ü +¨µSÉò (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) ã¨O^ÕâßxH˜ „ѨÉÏè q`«∞Öˇ· PÜ«∞# ^ŒQiæÆ H˜ "≥à§ı "åix
Z#∞fl‰õΩO\Ï_»x nxfl|\˜ì J~°÷=∞=Ù`ÀOk. J_»∞H¤ À"åÅ#flk ‰õÄ_® "åi L^ÕâÌ O◊ HÍ=K«∞Û. =KÕÛáÈÜÕ∞ "åix PÑ≤, xÅ∞=Ù^ÀÑ≤_ô
701 702
7. JÖò P~åѶπ MÏÅÖò =∞ÅL
=Å"£ J#fl<å
87 ''JÖÏ¡ÇπÏ <åH˜zÛ Ñ¨OÑ≤# ã¨O^Õâßxfl
g∞Ö’ H˘O^Œ~°∞ qâ◊fiã≤OK«QÍ, =∞i
H˘O^Œ~∞° qâ◊fiã≤OK«Ö^Ë ∞Œ . HÍ|\˜ì JÖÏ¡ÇÏπ
=∞# =∞^茺 f~°∞Ê KÕ¿ã =~°‰õÄ FÑ≤Hõ
Ѩ@ìO_ç. PÜ«∞# JO^ŒiÖ’ÔHÖÏ¡
J`«∞º`«=Î ∞OQÍ f~°∞Ê K≥¿ÑÊ"å_»∞.——106
88 ^Œ∞~°Ç¨ÏOHÍ~°∞Öˇ·# J`«x *Ïu
ã¨~åÌ~°∞Å∞ (J`«#∞fl^ÕÌtOz), ''F +¨µSÉò!
g∞~°O`å =∂ =∞`«OÖ’H˜ uiy =KÕÛ¿ãÎ
ã¨i!107 ÖËHõáÈ`Õ x#∂fl, h`À áê@∞
qâ◊fiã≤Oz# "åix =∂ ѨÙ~°=Ú #∞Oz
"≥à◊§Q˘_»`åO—— Jx ÃÇÏK«ÛiOKå~°∞.
KÕã∞¨ ‰õΩ<Õ L^ÕâÌ O◊ `À ‰õÄ_® "å~°∞ ^•~°∞Ö’¡ =∂>Ëã≤ ‰õÄ~˘Û<Õ"åˆ~"≥∂! ÖËHõ =∂=¸à◊√,¡
ã¨∞OHÍÅ∞ =ã¨∂Å∞ KÕ¿ãO^Œ∞‰õΩ „Ѩ[Å#∞ J_»∞¤‰õΩ<Õ"åˆ~"≥∂! ÃÑ·# ¿Ñ~˘¯#|_ç# U
J~°÷OÖ’ fã¨∞‰õΩ<åfl Jk "åiH˜ =iÎã¨∞ÎO^Œx W=∂"£∞ ëœHÍh Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞.
ZO^Œ∞HõO>Ë D ^Œ∞~°Å"å@¡hfl "åiÖ’ LO_ç LO_»=K«∞Û (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü).
106. 'Jqâßfiã¨O— q+¨Ü«∞OÖ’ ~årѨ_»‰õÄ_»^Œ∞. ÃÑ·QÍ Jqâßfi㨠=∂~åæxfl Z#∞fl‰õΩ#fl
"åix ã¨Ê+ì̈OQÍ ÃÇÏK«ÛiOKåe. ZO^Œ∞HõO>Ë ^≥·=x~°‚Ü«∞O „ѨHÍ~°O q∞^䕺^≥·"åÅÃÑ·
ã¨`«º"å^Œ∞ʼnõΩ q[Ü«∞O ÅaèOK«@O `«^䌺O. Hõ#∞Hõ D PÜ«∞`«∞Ö’ 'ã¨Ç¨Ï#O
=Ç≤ÏOK«O_ç— JO>Ë x[OQÍ ã¨Ç¨Ï#O =Ç≤ÏOK«=∞x HÍ^Œ∞. ÃÑ·QÍ W^˘Hõ ÃÇÏK«ÛiHõ.
Y∞~üP<£Ö’<Õ "Õ~˘HõKÀ@ Jqâßfiã¨∞Å#∞ D q^èŒOQÍ ÃÇÏK«ÛiOK«@O [iyOk :
''J~Ú`Õ xsH˜∆OK«O_ç, g∞`À áê@∞ "Õ∞=¸ xsH˜∆™êÎO—— (J`ü `ÒÉÏ : 52). Wn
J@∞=O\˜ "åiflOˆQ!
107. Wk "åi *Ï`«ºÇ¨ÏOHÍ~åxH˜ Ѩ~åHÍ+¨ª! "å~°∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ WzÛ# UHõ ^≥·"å~å^èŒ#
ã¨O^Õâßxfl u~°ã¯¨ iOK«@O`À<Õ PQÆÖ^Ë ∞Œ . JO`«H<õ åfl =ÚO^Œ∞‰õΩáÈ~Ú ^≥=· „Ѩ=Hõ#Î ∞,
„Ѩ=HõÎ J#∞Ü«∂Ü«ÚÅ#∞ `«=∞ ѨÓsfi‰õΩÅ =∞`«OÖ’H˜ uiy ~°=∞‡h, ÖˉõΩO>Ë
JO^Œih "≥àQ¡◊ ˘_»`å=∞x ɡkiOKå~°O>Ë "åi QÆ~åfiǨÏOHÍ~°O U ™ê÷~ÚH˜ KÕ~∞° ‰õΩO^À
JOK«<å "ÕÜ«∞=K«∞Û. +¨µSÉò „Ѩ=HõÎ J#∞Ü«∂Ü«ÚÅ∞ Jqâßfi㨠=∞`åxfl q_»<å_ç
W™ê¡O ã‘fiHõiOKå~°∞. Hõ#∞Hõ *Ïu ã¨~åÌ~°∞Å∞ "åix `«=∞ ѨÓsfi‰õΩÅ =∞`«OÖ’H˜
uiy ~°=∞‡x ɡkiOKå~°∞. WO`«=~°‰õΩ 㨈~. HÍx +¨µSÉò „Ѩ=HõÎ#∞ `«# ѨÓsfi‰õΩÅ
=∞`«OÖ’H˜ ~°=∞‡x ZO^Œ∞‰õΩ HÀ~å~°∞? JO>Ë PÜ«∞# ‰õÄ_® „Ѩ=HõÎ HÍHõ =ÚO^Œ∞
703
356 7. JÖò P~åѶπ 9= áê~å
8=
nxH˜ ã¨=∂^è•#OQÍ +¨µSÉò WÖÏ
J<åfl~°∞: ''Uq∞\©, P =∞`«O =∂ˆH
=∂„`«O W+¨ìO ÖËHõáÈ~Ú<å "Õ∞=∞O
^Œ∞Ö’ HõÅã≤ áÈ=Åã≤O^Õ<å?!——108
89 ''JÖÏ¡ÇπÏ =∞=∞‡efl g∞ ^èŒ~°‡O
#∞Oz q=ÚH˜Î HõeyOz# `«~∞° "å`« =∞m¡
"Õ∞=Ú QÆ#Hõ JO^Œ∞Ö’ˆH =zÛ HõÅã≤áÈ`Õ,
"Õ∞=Ú JÖÏ¡ÇπωõΩ ÃÑ^ŒÌ J|^•úxfl
JO@QÆ\ ˜ì# "åà◊§O J=Ù`å=Ú.109
g∞ =∞`«OÖ’H˜ "Õ∞=Ú uiy ~å=@=∞<Õk
[~°Q^Æ ∞Œ – =∂ „ѨÉ∞íè "≥#· JÖÏ¡ÇÏπ
~åã≤ÃÑ\˜#ì ^Œ~Ú`Õ Jk "Õ~ˆ q+¨Ü∞« O.110
`«# ѨÓsfi‰õΩÅ =∞`åxfl J#∞ã¨iã¨∞ÎO_Õ"å~å? J#fl ã¨O^ÕǨÏO D ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ
HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. nxH˜ ã¨=∂^è•#O Uq∞@O>Ë, „Ѩ=HõÎ HÍHõ=ÚO^Œ∞ +¨µSÉò `«=∞
^èŒ~å‡xfl J#∞ã¨iOKÕ"å~°x ã¨~åÌ~°∞Å∞ J#∞‰õΩ#fl^ÕQÍx Jk "åã¨Î=O HÍHõáÈ=K«∞Û.
(ZO^Œ∞HõO>Ë „Ѩ=HõÎÅ∞ Z#fl_»∂ Jqâßfi㨠=∞`åxfl J=ÅOaOK«~°∞). ÖËHõ *Ïu
ã¨~åÌ~°∞Å∞ ™ê^è•~°} =Úã≤¡OÅ#∞ ^Œ$+≤ìÖ’ ÃÑ@∞ìH˘x D =∂@ Jx LO_»=K«∞Û.
108. g∞ ѨÓsfi‰õΩÅ =∞`«OÖ’H˜ uiy ~å=@O, D #QÆ~°O #∞Oz |Ü«∞\˜H˜ "≥à◊§@O
=∂‰õΩ W+ì̈O ÖËHõáÈ~Ú<å g∞~°∞ =∞=∞‡efl |Å=O`«OQÍ =∞`«O =∂iÊ™êÎ~å? ^Õâ◊O
#∞Oz "≥à◊§Q˘_®Î~å? JO>Ë – g∞ =∞`«OÖ’H˜ uiy ~°=∞‡x HÀ~°@OQÍh, D
„Ѩ^Õâ◊O #∞O_ç "≥à◊§Q˘_®Î=∞x ɡkiOK«@O QÍx g∞‰õΩ `«QÆ^Œ∞ Jx ÉèÏ=O.
109. U `å`«=Ú`åÎ`«Å „Éèí+¨ì=∞`«O #∞Oz J~Ú`Õ JÖÏ¡ÇπÏ =∞=∞‡efl HÍáê_®_À, uiy
"Õ∞=Ú J^Õ „Éèí+¨ì=∞`«OÖ’H˜ "≥o`Õ, JѨC_»∞ "Õ∞=Ú UHõOQÍ ã¨~Àfi#fl`« „ѨÉèí∞=ÙˆH
Jã¨`åºxfl PáêkOz# "å~°=∞=Ù`å=Ú.
110. Ǩτ[`ü +¨µSÉò (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) `«# ^Œ$_è» ã¨OHõÖÏÊxfl "≥e|∞zÛ# `«~∞° "å`« q∞ye#
=º=Ǩ~åxfl ^≥·"åxH˜ JѨÊyOKå~°∞. JO>Ë =∂‰õΩQÍ "Õ∞=Ú =∞m¡ q∞^䕺 "å^•xfl
J=ÅOaOKÕk ÖË^Œ∞. XHõ"Õà◊ ^Õ=Ù_»∞ `«e¿ãÎ Jk "Õˆ~ q+¨Ü«∞O Jx PÜ«∞#
K≥ѨÊ^ŒeKå~°∞. '^Õ=Ù_»∞ `«e¿ãÎ Jk "Õˆ~ q+¨Ü«∞O— – +¨µSÉò „Ѩ=HõÎ QÍi D =∂@
Y∞~üP<£Ö’ =zÛ# ''XO>ˇ ã¨∂k ~°O„^èŒOQÆ∞O_® áÈ#O`«=~°‰õÄ...——(P~åѶπ–40)
J#fl "åHõºO =O\˜^Œh (JO>Ë `å=Ú uiy =∂~°æ„Éèí+¨ì`«#∞ Z#∞flHÀ=@O JO`«
Jã¨OÉèí==∞x PÜ«∞# K≥ѨÊ^ŒeKå~°x) H˘O`«=∞Ok ѨO_ç`«∞Å∞ "åºMϺxOKå~°∞.
704
7. JÖò P~åѶπ =Å"£ J#fl<å
MÏÅÖò =∞ÅL 357 7. JÖò P~åѶπ 9=
8= áê~å
=∂ „ѨÉèí∞=Ù *Ï˝#O JxflO\˜h 92 +¨µS|∞#∞ kèH¯õ iOz# "åi Ѩiã≤u÷
Ѩi"Õ+≤ªOz LOk. "Õ∞=Ú JÖÏ¡ÇπÏ<Õ P WO_»¡Ö’ "åÔ~ѨC_»∂ x=ã≤OK«<Õ
#=Ú‡‰õΩ<åfl=Ú.111 F „ѨÉèí∂! =∂‰õÄ – ÖË^Œ#fl@∞ìQÍ =∂iáÈ~ÚOk.115
=∂ *Ïu"åiH© =∞^茺 <åºÜ«∞OQÍ f~°∞Ê +¨µS|∞#∞ kèHõ¯iOz# "åˆ~ #+¨ì
K≥~Úº. h=Ù JO^ŒiHõ<åfl L`«Î=∞OQÍ áÈÜ«∂~°∞.116
f~°∞ÊKÕ¿ã "å_»=Ù.——112 93 JѨC_»∞ +¨µSÉò "åà◊¡#∞O_ç =ÚYO
90 J`«x *ÏuÖ’x Jqâßfi㨠uѨCH˘x =∞~°eáÈ`«∂, ''F <å *Ïu
<åÜ«∞‰õΩÅ∞ ''g∞~°∞ QÆ#Hõ +¨µSÉò [#∞ÖÏ~å! <å „Ñ¨Éèí∞=Ù P^ÕâßÅ#∞
=∂~°æOÖ’ áÈÜ«∂~°O>Ë f„=OQÍ <Õ#∞ g∞‰õΩ JO^Œ*Ëâß#∞. x`«ºO g∞
#+¨áì È`å~°∞!——113 Jx ÃÇÏK«ÛiOKå~°∞. ÉÏQÀQÆ∞Å#∞ HÀ~°∞‰õΩ<åfl#∞. JÖÏO
91 JO`Õ, Éèí∂HõOѨO "åà◊§#∞ Hõ|oO @ѨC_»∞ D u~°™ê¯~°∞Å (^Œ∞~°æu)ÃÑ·
zOk. ^•O`À "å~°∞ `«=∞ Wà◊¡Ö’<Õ <Õ<O≥ ^Œ∞‰õΩ ÉÏ^èÑŒ _¨ ®e?——117 Jx J<åfl~°∞.
É’~å¡Ñ_¨ #ç >Ë¡ LO_çáÈÜ«∂~°∞.114 J<åfl~°∞ : ^≥·=tHõ∆Ö’ D =¸_»∂ Hõeã≤ L<åfl~Ú. JO>Ë PHÍâ◊O "Õ∞Ѷ¨∂=$`«O
111. JO>Ë PÜ«∞# =∂‰õΩ qâßfiã¨O (D=∂<£) ÃÑ· xÅHõ_»#∞ „Ѩ™êk™êÎ_»h, =∂‰õΩ – J~Ú L#fl ~ÀA D PѨ^Œ =zÛOk. `˘Å∞`« "Õ∞Ѷ¨∞O "åiH˜ h_»xzÛOk. P h_»
Jqâßfiã¨∞ʼnõΩ =∞^茺 J_»∞¤QÍ LO\Ï_»h, =∂ÃÑ· `«# J#∞„QÆǨÅ#∞ ѨiѨÓiÎ #∞Oz xѨC~°=fiÅ∞ Ѩ_®¤~Ú. P `«~°∞"å`« PHÍâ◊O #∞Oz ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ# J~°∞ѨÙ
QÍq™êÎ_»h, `«# P„QÆǨÏO #∞Oz =∞=∞‡efl HÍáê_»`å_»x "Õ∞=Ú QÆ\ ˜ìQÍ #=Ú‡ =zÛOk. JO`«Ö’<Õ Éèí∂q∞ „ѨHõOÑ≤OzOk. P ^≥|ƒ‰õΩ "åi ÃÑ· „áê}ÏÅ∞ ÃÑ·ˆH
`«∞<åfl=Ú. ÖËzáÈÜ«∂~Ú. ‰õΩѨʉõÄe# ~å|O^Œ∞ÖÏ¡ "å~°O`å <ÕÅH˘iQÍ~°∞.
112. PÜ«∞# QÆ#Hõ x~°‚~ÚOK«∞‰õΩ<åfl_»O>Ë qâßfiã¨∞Å#∞ ã¨∞~°H˜∆`«OQÍ LOz, u~°™ê¯ 115. JO>Ë ^Õ=Ùx tHõ∆ J=`«iOK«Hõ=ÚO^Œ∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ#∞, „Ѩ=HõÎ J#∞Ü«∂Ü«ÚÅ#∞
~°∞Å#∂ ^Œ∞~°Ç¨ÏOHÍ~°∞Å#∂ x~°∂‡e™êÎ_»∞. D =∂@Å ^•fi~å Ǩτ[`ü +¨µSÉò
|Ǩïâß ^≥·=tHõ∆ J=`«iOKåÅx HÀ~°∞‰õΩ<åfl~°∞. "≥à§◊ Q˘\ÏìÅx xâ◊Û~ÚOK«∞‰õΩ#fl D *Ï`Àº<å‡^Œ∞Å∞ ^≥=· tHõ∆ J=`«iOz# `«~∞° "å`«
<å=∞~°∂áêÖˉ¡ Ωõ O_® áÈÜ«∂~°∞. XHõÑC¨ _»∞ Jã¨Å∞ JHõ¯_» "å~°∞O_Õ"å~å?! J#fl@∞¡QÍ
113. H˘Å`«Å∞, `«∂xHõÖ’¡ "≥∂ã¨O KÕã≤ ã¨fiÅÊ =º=kèÖ’<Õ ^èŒ<åxfl =¸@QÆ@∞ì‰õΩ<Õ D J~ÚáÈÜ«∂~°∞.
=~°‰Î Ωõ ʼnõΩ x*Ï~ÚfQÍ #_»∞K«∞‰õΩ<Õ"å~°∞ #+¨áì ÈÜÕ∞"å~°∞QÍ HõxÑ≤OKå~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë
D Jqâßfiã¨∞Å ^Œ$+≤ì ZO`«¿ãѨ\ ˜H© ã¨fiÅÊHÍeHõ „ѨÜ≥∂[<åÅÃÑ·<Õ xez LO_Õk. 116. #+¨ìáÈÜÕ∞k „Ѩ=HõÎ#∞ kèHõ¯iOKÕ"åˆ~QÍx „Ѩ=HõΉõΩ q^èÕÜ«∞`« K«∂¿Ñ"å~°∞ HÍ~°∞. D
Ѩ~°Ö’HõOÖ’ „ѨÉèí∞=Ù =^ŒÌ ÅaèOKÕ âßâ◊fi`« „ѨÜ≥∂[<åÅO>Ë "åiH˜ y>ËìkHÍ^Œ∞. Jqâßfiã¨∞Å∞ WǨÏÖ’HõOÖ’<Õ HÍ^Œ∞, Ѩ~°Ö’HõOÖ’ ‰õÄ_® #ëêìxH˜ QÆ∞~°=Ù`å~°∞.
JO^Œ∞ˆH +¨µSÉò (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) J_»∞QÆ∞*Ï_»Ö’¡ #_çKÕ "å~°∞ „áêѨOzHõOQÍ Ñ¨~°Ö’HõOÖ’ ÅaèOKÕ tHõ∆ =∞iO`« Hõiî#OQÍ LO_»É’`ÀOk.
#+¨ìáÈ`å~°x "åiÃÑ· "≥Úã¨eHõhfl~°∞ HÍ~åÛ~°∞. J~Ú`Õ ã¨`åº=∞$`åxfl P™êfikOz# 117. ^≥"· å„QÆÇϨ O q~°∞K«∞‰õΩѨ_#ç `«~∞° "å`« PÜ«∞# P „Ѩ^âÕ O◊ #∞Oz x„+¨¯q∞ã¨∂Î K≥ÑÊ≤ #
"å~°∞ =∂„`«O D „áêѨOzHõ ÖÏÉèíO HÀã¨O `«=∞ qâßfi™êxfl Ѩ}OQÍ ÃÑ@ì_®xH˜ =∂@eq. ^≥·= ã¨O^Õâßxfl ÃÇÏK«∞Û`«QÆ∞æÅ∞ ÖˉõΩO_® JO^Œ*Ë¿ã <å Hõ~°Î"åºxfl <Õ#∞
U=∂„`«O ã¨∞=ÚY`« =ºHõÎѨ~°K«ÖË^Œ∞. ã¨*Ï=ÙQÍ x~°fiiÎOKå#∞. g∞ ÉÏQÀQÆ∞Å#∞ HÀ~°∞‰õΩ<åfl#∞. HÍx <å =∂@Å#∞ g∞~°∞
114. WHõ¯_» ~°*òѶ¨ÇπÏ (Éèí∂HõOѨO) J#|_çOk. Ǩ˙^£ ã¨∂~åÖ’x 94= PÜ«∞`«∞Ö’ U=∂„`«O ÅHõ∆ ºÃÑ@ìÖË^Œ∞. JÖÏO@ѨC_»∞ g∞ ^Œ∞+¨Êi}Ï=∞OÃÑ· <Õ<≥O^Œ∞‰õΩ ÉÏ^èŒ
ÃãÇ· Ϩ `«∞<£ (ˆHHõ) J<Õ Ñ¨^OŒ "å_»|_çOk. J+π +¨µJ~å ã¨∂~åÖ’x 189= =K«#OÖ’ Ѩ_®e? J#flk Ǩτ[`ü +¨µSÉò (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) QÍi ѨÅ∞‰õΩÖ’¡x JO`«~å~°÷O.
'AÅ¡`«∞<£— ("Õ∞Ѷ¨∞KèåÜ«∞) J<Õ Ñ¨^ŒO LOk. nxÃÑ· Wɡfl Hõã‘~ü "åºMϺxã¨∂Î WÖÏ
705 706
7. JÖò P~åѶπ =Å"£ J#fl<å
MÏÅÖò =∞ÅL 358 7. JÖò P~åѶπ 9=
8= áê~å
94 "Õ∞=Ú U „Ѩ=HõÎ#∞ U |ã‘ÎÖ’ 96 D |ã‘ÎÖ’ x=ã≤OKÕ "åàı§QÆ#Hõ
ѨOÑ≤<å JHõ¯_ç [#∞Å∞ J}‰õΩ=`À "≥∞Å qâ◊fiã≤Oz, ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ`À "≥∞Åy
QÍÅ#fl L^ÕÌâ◊O`À "åix JÉèÏQͺxH˜, L#fl@¡~Ú`Õ "Õ∞=Ú "åà◊¡ HÀã¨O Éèí∂=∂º
J<å~ÀQƺ ã≤÷uH© Ö’#∞ KÕâß=Ú.118 HÍâßÅ â◊√ÉèÏÅ(^•fi~åÅ)#∞ `≥~K° "Õ åà◊§O.
95 P `«~°∞"å`« "åi ^Œ∞~°=ã¨÷#∞ =∞Oz HÍx "åà◊√§ kèHͯ~åxH˜ áêÅÊ_®¤~°∞.
ã≤u÷ QÍ =∂~åÛ=Ú. "å~°∞ ÉÏQÍ Jaè=$kú JO^Œ∞=Å¡ "åi (K≥_»∞) ã¨Oáê^Œ#‰õΩ
K≥Ok#ѨC_»∞, ''(W^Õg∞ H˘`«Î q+¨Ü«∞O HÍ~°}OQÍ "Õ∞=Ú "åà◊§#∞ Ѩ@∞ì‰õΩ
HÍ^Œ∞) =∂ `å`«=Ú`åÎ`«Å‰õΩ ‰õÄ_® <åfl=Ú.
Hõ+¨ìã¨∞MÏÅ∞ Z^Œ∞~°Ü«∂º~Ú—— Jx
J<åfl~°∞. JѨC_»∞ "Õ∞=Ú "åix 97 J~Ú#ѨÊ\˜H© D |ã‘ÎÅ "åà◊√¡ ~å„u
JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ Ñ¨@∞ì‰õΩ<åfl=Ú.119 (`«=∞‰õΩ "Õà◊ x„^ŒáÈ`«∞#flѨC_»∞ `«=∞ÃÑ·
P Ѩiã≤u÷ Z^Œ∞~°=Ù`«∞O^Œx) "åà◊‰¡ Ωõ =∂ tHõ∆ =zÛѨ_»^Œx xtÛO`«QÍ
U=∂„`«O `≥eÜ«∞^Œ∞. L<åfl~å?
118. JO>Ë Jã¨fiã¨`÷ ‰« Ωõ Ö’#∞KÕã≤ âßs~°HOõ QÍ "åix ÉÏ^èÃŒ Ñ@ì_O» `À áê@∞ ¿Ñ^ŒiHÍxH©, 98 Uq∞\©, á⁄^≥̉õΩ¯`«∞O_»QÍ `å=Ú
^Œ∞iƒùHÍ∆ xH˜ QÆ∞iKÕã≤ "åi ã¨ÇϨ <åxfl ѨsH˜O∆ Kå=Ú. =∂ „Ѩ=HõÑÎ @¨ ¡ "å~°∞ Hõ#|~°z# P@áê@Ö’¡ x=∞QÆ∞flÖˇ· L#flѨC_»∞ (ǨÏ\Ï
x~å^Œ~°}, J<åã¨HõÎ`« HÍ~°}OQÍ "Õ∞=Ú "åix D ã≤÷uH˜ Ö’#∞KÕâß=Ú. D `«∞QÎ Í) =∂ PѨ^Œ q~°∞K«∞‰õΩѨ_∞» `«∞O^Œ#fl
q^èŒOQÍ#~Ú<å "åiÖ’x á⁄QÆ~°∞ J}y q#Ü«∞q#„=∞`«Å#∞ JÅ=~°K«∞‰õΩO\ψ~ ÉèÜ
í ∞« O D |ã‘ÅÎ "åà◊‰¡ Ωõ ÉÁuÎQÍ ÖË^•?
"≥∂##fl L^ÕÌâ◊O`À "Õ∞q∞ÖÏ KÕâß=Ú Jx ^Õ=Ù_»O@∞<åfl_»∞. 99 Uq∞\©, "åà◊√§ ^Õ=Ùx D =ӺǨÏO
119. Z_»`≥QÆx ~ÀQÍÅ∞, Pi÷Hõ W|ƒO^Œ∞Å ^•fi~å ‰õÄ_® "åiÖ’ Ѩi=~°Î# ~åÖË^Œ∞. QÆ∞iOz xtÛO`«QÍ L<åfl~å? #+¨áì ÈÜÕ∞
"å~°∞ `«=∞ „ѨÉ∞íè =Ù "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ =∞~°e~åÖË^∞Œ . JѨC_»∞ "Õ∞=Ú "åi ^Œ∞ã≤u÷ x K«H¯õ k^•Ì=Ú. "å~°∞ `«Ñ¨Ê =∞~˘HõÔ~=~°∂ ^Õ=Ùx
"åiH˜ Hõeq∞x „Ѩ™êkOKå=Ú. P~ÀQƺ ã¨OѨ^Œ#∞ ‰õÄ_® "˘ã¨QÍ=Ú. P
q^èŒOQÍ#~Ú<å "å~°∞ Hõ$`«A˝Å∞QÍ "≥∞ÅQÆ∞`å~°x PtOKå=Ú. HÍx P `«~°∞"å`« =ӺǨÏO QÆ∞iOz x~°H¡ ∆õ ºOQÍ LO_»~∞° .120
‰õÄ_® "åi PÖ’K«<å ã¨~°oÖ’ H˜Oz`ü =∂~°∞Ê ~åÖË^Œ∞. D ZQÆ∞à◊¥§kQÆ∞à◊√§ J=ã¨÷Å∂ "åi áêe@ „âıÜ≥∂^•Ü«∞HõOQÍ, ѨÙ}º„Ѩ^ŒOQÍ Ñ¨i}q∞™êÎ~Ú (ã¨Ç‘ÏÇπÏ
ZѨC_»∂ LO_Õ"Õ#h, `«=∞ ѨÓsfi‰õΩÅ∞ ‰õÄ_® =∞Oz ~ÀAÅ#∞ K≥_»¤~ÀAÅ#∞ =Úã≤¡O : H˜`å|∞A˚ÇπÏÌ).
Z^Œ∞~˘¯<åfl~°x ZO`À nè=∂QÍ K≥áêÊ~°∞. JO>Ë Hõ\ ˜Hõ ^•i„^ŒºO ‰õÄ_® "åiÖ’ 120. D PÜ«∞`«∞Ö’ JÖÏ¡ÇÏπ KåÖÏ =ÚYº"≥∞#ÿ XHõ q+¨Ü∂« xfl „Ѩ™êÎqOKå_»∞. J^Õ=∞O>ˆ
q#„=∞`«#∞ ã¨$lOK«ÖË^Œ∞, ã≤iã¨OѨ^ŒÅ∞ ‰õÄ_® "åiÖ’ Hõ$`«[˝`å ÉèÏ"åxfl qâßfi™êxfl (D=∂<£#∞), ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ "≥·Yi (`«MÏfi)x Z=~°∞ J=ÅOaOz<å㨈~
ÃÑOá⁄OkOK«ÖË^Œ∞. HÍÅK«„HõOÖ’ =KÕÛ D =∂~°∞ÊÅ "≥#∞Hõ L#fl JO`«~å~å÷hfl, "åiHÀã¨O PHÍâßÅ #∞Oz, Éèí∂q∞Ö’#∞Oz â◊√ÉèÏÅ ^•fi~åÅ∞ `≥~°K«∞‰õΩO\Ï~Ú.
^≥·=„Ѩ}ÏoHõ#∞ QÆ∞iOz Ü≥∂zOKÕO^Œ∞‰õΩ "å~°∞ U=∂„`«O Pã¨H˜Î Hõ#|~°K«ÖË^Œ∞. JO>Ë "åi J=ã¨~åÅ Hõ#∞QÆ∞}OQÍ PHÍâ◊O #∞Oz „ѨÜ≥∂[#Hõ~°"≥∞ÿ# =~°¬O
WHõ "åiÖ’ Ѩi=~°Î# ~å<Õ~å^Œx `Õe# `«~°∞"å`« "Õ∞=Ú Ç¨Ï\Ï`«∞ÎQÍ "åix "åi „áêO`åÅÖ’ ‰õΩ~°∞ã¨∞ÎOk. Éèí∂q∞Ö’#∞Oz ѨO@Å∞ ѨÙ+¨¯ÅOQÍ Ñ¨O_»∞`å~Ú.
=Ú@ì_Oç Kå=Ú. JO^Œ∞Hˆ ǨÏnã¨∞Ö’ qâßfiã¨∞ŠѨiã≤u÷ nxH˜ – ѨÓiÎQÍ – aè#flOQÍ
LO@∞O^Œx K≥ѨÊ|_çOk. ã¨∞Y™œMϺÅ∞, Éè’QÆÉèÏQͺÅ∞ „áêÑ≤ÎOz#ѨÙ_»∞ "å~°∞ `«`Ê« eù `«OQÍ "åi ^Œâ◊ u~°∞QÆ∞`«∞Ok. "å~°∞ ã≤iã¨OѨ^ÅŒ `À `«∞Å`«∂QÆ∞`å~°∞. nxH˜
^≥·"åxH˜ Hõ$`«A˝Öˇ· LO\Ï~°∞. HõëêìÅ∞ Hõey#ѨC_»∞ F~°∞Ê =Ç≤Ï™êÎ~°∞. D Ô~O_»∞ aè#flOQÍ u~°™ê¯~åxH˜, kèHͯ~åxH˜ áêÅÊ_ç# =∂#= ã¨=Ú^•Ü«∂Å∞ ^≥·"å„QÆǨxfl
707 708
7. JÖò P~åѶπ =Å"£ J#fl<å
MÏÅÖò =∞ÅL 359 7. JÖò P~åѶπ 9=
8= áê~å
100 Uq∞\©, JHõ¯_ç „Ñ¨[Å q<åâ◊O ^•xx `«~°∞"å`« qâ◊fiã≤OKÕ"å~°∞
123
`«~°∞"å`« Éèí∂q∞H˜ "å~°ã¨∞Å∞ J~Ú# HÍ^Œ∞. D q^èŒOQÍ JÖÏ¡ÇπÏ u~°
"åà◊¡H˜ (P ã¨OѶ¨∞@#Å∞) Hõ#∞qѨC ™ê¯~°∞ŠǨÏ$^ŒÜ∂« ÅÃÑ· =Ú„^Œ "Õ¿ã™êÎ_∞» .
HõeyOK«Ö^Ë •? "Õ∞=Ú QÆ#Hõ `«ÅK«∞‰õΩO>Ë 102 "åiÖ’ KåÖÏ=∞Okx "Õ∞=Ú =∂@
"åix "åi áêáêÅ =¸ÅOQÍ <åâ◊#O xÅ∞ѨىõΩ<Õ"å~°∞QÍ K«∂_»ÖË^Œ∞.124
KÕÜ«∞QÆÅ=∞h? "åi ǨÏ$^ŒÜ«∂ÅÃÑ· "åiÖ’ KåÖÏ=∞Okx "Õ∞=Ú Jq^èÜ Õ Ú«
(u~°™ê¯~°) =Ú„^Œ "Õ¿ã¿ãÎ WHõ "å~°∞ Ug∞ Å∞QÍ<Õ á⁄O^•=Ú.
q#ÖË~h° ?121
^•fi~å ã¨O^Õâßxfl JO^Œ*Ë¿ã HÍ~°º„Hõ=∞O ѨiѨÓiÎ HÍ#O`«=~°‰õÄ qâ◊fi„ѨÉèí∞=Ù
101 D |ã‘ÎÅ QÍ^äŒÅ#∞ ã¨∂÷ÅOQÍ U *Ïuh tH˜∆OK«_»∞. ZO^Œ∞HõO>Ë ''XHõ „Ѩ=HõÎ#∞ ѨOѨ#O`«=~°‰õÄ
"Õ∞=Ú h‰õΩ q=iã¨∞Î<åfl=Ú. "åà◊§O^Œi "Õ∞=Ú U *ÏuÃÑ·<å tHõ∆#∞ J=`«iOѨ*ˇÜ«∞º=Ú—— Jx PÜ«∞# ã¨Ê+¨ìO KÕâß_»∞
=^ŒÌ‰õÄ "åi „Ѩ=HõÎÅ∞ ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# (|h W„™ê~¸Öò – 15).
=∞Ç≤Ï=∞Å#∞ fã¨∞‰õΩ=KåÛ~°∞.122 J~Ú`Õ
"≥Ú^Œ\’¡ XHõ™êi "å~°∞ „`Àã≤ÑÙ¨ zÛ# 123. nxH˜ XHõ J~°÷O Wk : "å~°∞ qâ◊fiã≤OKÕ"å~°∞ HÍ~°x g∞™êMò k<å# "åi #∞O_ç
"åQÍÌ#O fã¨∞‰õΩ#flѨC_Õ JÖÏ¡ÇπωõΩ `≥Å∞ã¨∞. JO^Œ∞ˆH "åi=^ŒÌ‰õΩ „Ѩ=HõÎÅ∞
KÕ*Ë`«∞ÖÏ H˘x`≥K«∞Û‰õΩO\Ï~Ú. ˆ~~ÚO|=à◊§Ö’ U Hõ∆}Ï# "å~°∞ U PѨ^ŒÖ’ z‰õΩ¯ =zÛ#ѨC_»∞ – JÖÏ¡ÇπÏ *Ï˝#O „ѨHÍ~°"Õ∞ – "å~°∞ qâ◊fiã≤OK«ÖË^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë
‰õΩO\Ï~À `≥b^Œ∞. P#O^ŒO`À P_»∞`«∂ áê_»∞`«∂ LO_Õ [#"å™êÅ∞ JHõ™ê‡`«∞QÎ Í– "åi <˘ã¨@ 'D=∂<£— (qâßfiã¨O) ~åã≤ÃÑ\˜ìÖË^Œ∞. nx<Õ Ç¨Ïnã¨∞Ö’ ''Ѷ¨‰õΩÅ∞¡<£
H˘xfl x=ÚëêÅÖ’<Õ – <å=∞~°∂áêÖË¡‰õΩO_® áÈ=K«∞Û. JO^Œ∞ˆH =∞#∞+¨µÅ∞ ^Õ=Ùx =ÚÜ«∞ã¨û~°∞<£ e=∂ Y∞eY ÅǨQÍ Jaè=i‚OK«@O [iyOk. JO>Ë „Ѩu XHõ¯iH©
=ӺǨŠѨ@¡ J„â◊^Œú‰õΩ, =∞~°∞ѨىõΩ, x~°¡H∆ͺxH© Ö’<≥· LO_»‰õÄ_»^Œ∞. "åi x~°¡Hõ∆ ºO "å~°∞ ^ÕxHÀã¨O ѨÙ\˜ìOK«|_®¤~À J^Õ ã¨∞ÅÉèíO J=Ù`«∞Ok (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs: JÖˇ·¡Öò
=Å¡ "åiH˜ #+¨ìO `«Ñ¨Ê WOH˘Hõ\ ˜ Un HõÅQÆ^Œ∞. ''=∞„H±—— J<Õ Ñ¨^ŒO Ü≥ÚHõ¯ ÉèÏ=O ã¨∂~å "åºMϺ#O).
`≥Å∞ã¨∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ Pe W„=∂<£ ã¨∂~å 54= PÜ«∞`«∞ q=~°} K«∂_»O_ç. Ô~O_»= J~°÷O Wk : ^≥·=„Ѩ=HõÎÅ∞ "åi =^ŒÌ‰õΩ =zÛ#ѨC_»∞ – JO`«‰õΩ=ÚO^Õ
121. áêáêʼnõΩ Ѷe¨ `«OQÍ ^≥=· tˆH∆ J=`«iã¨∞OÎ ^Œ#fl xÜ«∞=∞O ÖË^∞Œ . ǨÏ$^ŒÜ∂« ʼnõΩ `åàÏÅ∞ "å~°∞ ã¨`åºxfl u~°ã¨¯iOz LO_»@O =¸ÅOQÍ – qâ◊fiã≤OK«ÖË^Œ∞. JO>Ë "≥Ú^Œ\’¡
‰õÄ_® Ѩ_çáÈ=K«∞Û. J^ÕQÆ#Hõ [iy`Õ ÃÑ^ŒÌ ÃÑ^ŒÌ tHõ∆Å∞, „Ѩ=∂^•Å∞ ‰õÄ_® "åix "å~°∞ ^Õxx „`Àã≤ѨÙKåÛ~À P áêѨ"Õ∞ "åix K«∞@∞ì‰õΩx, "åi Jqâßfi™êxH˜ HÍ~°}
U=∞~°∞áê@∞ #∞Oz *ÏQÆ$`«O KÕÜ«∞ÖË=Ù. D PÜ«∞`«∞Ö’ JÖÏ¡ÇπÏ K≥Ñ≤Ê# XHõ Éè∂í `«O J~ÚOk. qâ◊fiã≤OKÕ ÉèÏQƺO "åi#∞O_ç [ѨÙÎ KÕã∞¨ HÀ|_çOk. ^•<Õfl `«~∞° "åu
=ÚYº q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë, Ö’QÆ_» "Õ∞=Ú J<ÕHõ *Ï`«∞Å#∞ Ѩ@∞ì‰õΩ#fl>Ë¡ gà◊¡#∞ "åHõºOÖ’ ''ǨÏ$^ŒÜ«∂ʼnõΩ ã‘Å∞ "ÕÜ«∞|_»@O——QÍ K≥ѨÊ@O [iyOk. k=º
‰õÄ_® JѨ~å^è•Å HÍ~°}OQÍ Ñ¨@∞ì‰Ωõ x tH˜O∆ K«QÅÆ =Ú. ~Ô O_À q+¨Ü∞« O Uq∞@O>Ë Y∞~üP<£Ö’<Õ "Õ~˘HõKÀ@ D q+¨Ü«∞O WÖÏ K≥ѨÊ|_çOk : ''(F „Ѩ=HÍÎ!) XHõ"Õà◊
x~°O`«~°O <Õ~åʼnõΩ, áêáêʼnõΩ áêÅÊ_»∞`«∂ áÈ`«∞#flO^Œ∞# „Ѩ[ŠǨÏ$^ŒÜ«∂ʼnõΩ ã¨∂K«#Å∞ =zÛ<å "å~°∞ (^Ò~åƒùQÆ∞ºÅ∞) qâ◊fiã≤OKÕ"å~°∞ HÍ~°∞ J#fl ã¨OQÆu hˆHO
`åà◊O Ѩ_çáÈ`«∞Ok. `«`«Êùe`«OQÍ ã¨`«º"å}˜ "åi ǨÏ$^ŒÜ«∞ Hõ"å\ÏÅ#∞ `«@ì^Œ∞. `≥Å∞ã¨∞? `˘e™êi "å~°∞ ^•xx qâ◊fiã≤OK«x q^èOŒ QÍ<Õ "Õ∞=Ú "åi ǨÏ$^ŒÜ∂« Å#∞,
"åi =ÚO^Œ∞ Zxfl ÃÇÏK«ÛiHõÅ∞ KÕã≤<å, =∞Ô~xfl Ç≤Ï`«É’^èŒÅ∞ KÕã≤<å |kè~° "åi K«∂ѨÙÅ#∞ =∞o§ã¨∞Î<åfl=Ú. "Õ∞=Ú "åix "åi `«Åa~°∞ã¨∞`«#OÖ’<Õ ^•i
â◊OMÏ~å="Õ∞ J=Ù`«∞Ok. `«Ñ≤Ê uiˆQÖÏ =^Œe"Õ™êÎ=Ú—— (J<£P"£∞ ã¨∂~å – 109, 110).
122. "≥#∞Hõ\ ˜ ѨÙ@Ö’¡ H˘O`«=∞Ok „Ѩ=HõÎÅ QÍ^äŒÅ∞ =KåÛ~Ú. "å~°O`å `«=∞ `«=∞ 124. '=∂@ xÅ∞ѨÙHÀ=@O— JO>Ë U q+¨Ü«∞OÖ’? nxfl H˘O`«=∞Ok 'JÃÇÏÌ JÅãπΗ
*Ï`«∞Å =^ŒÌ‰õΩ ^Õ=Ùx x^Œ~°≈<åÅ#∞, =∞Ç≤Ï=∞Å#∞ fã¨∞‰õΩx =KåÛ~°∞. „Ѩ=HõÎÅ JO>Ë 'PÅ"≥∞ J~åfiÇπÏ— (P`«‡Å J=ã¨÷)Ö’ fã¨∞‰õΩ#fl "åQÍÌ#OQÍ ÉèÏqOKå~°∞.
709 710
7. JÖò P~åѶπ =Å"£ J#fl<å
MÏÅÖò =∞ÅL 360 7. JÖò P~åѶπ 9=
8= áê~å
103 "åi `«~åfi`« "Õ∞=Ú =¸™ê 106 ^•xH˜ Ѷ≤~“#∞, ''XHõ"Õà◊ #∞=Ùfi
(JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)‰õΩ =∂ ã¨∂K«#ezÛ U^Œ<åfl =∞Ç≤Ï=∞#∞ `≥zÛ=ÙO>Ë, h
Ѷ~Ô≤ “#∞ =^Œ‰Ì Ωõ , J`«x JkèHÍ~°∞Å =^Œ‰Ì Ωõ "å^Œ#Ö’ #∞=Ùfi ã¨`«º=O`«∞_»"Õ J~Ú`Õ,
ѨOáê=Ú.125 HÍx "å~°∞ =∂ ã¨∂K«#Å ^•xfl „Ѩ^Œi≈OK«∞—— J<åfl_»∞.
Ѩ@¡ KåÖÏ Ñ¶¨∞’~°OQÍ „Ѩ=iÎOKå~°∞.
J~Ú`Õ K«∂_»∞! P HõÖ’¡Å [#‰õΩʼnõΩ U 107 J`«#∞ (=¸™ê) `«# KÕu Hõ„~°#∞
QÆu Ѩ\ ì̃O^À!126 Ѩ_»"Õâß_»∞. `«Hõ∆}O Jk ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ#
ã¨~°ÊOQÍ =∂iáÈ~ÚOk.
104 =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) WÖÏ
J<åfl_»∞ : ''F Ѷ≤~“<£! <Õ#∞ ã¨~°fiÖ’Hõ 108 `«~åfi`« J`«#∞ `«# KÕux
„ѨÉèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù# ѨOѨ|_ç# „Ѩ=HõÎ#∞. |Ü«∞\˜H˜ fÜ«∞QÍ<Õ, „¿ÑHõ∆‰õΩÅO^ŒiH©
Jk ^èŒQÆ^èŒQÍ "≥∞iã≤áÈ`«∞#fl@∞ì HõxÑ≤O
105 JÖÏ¡ÇπÏ ¿Ñ~°∞`À ã¨`åºxfl `«Ñ¨Ê zOk.129
=∞ˆ~=∂@ J~Ú<å K≥Ñʨ @O <åˆH=∂„`«O
â’aèOK«^∞Œ , <Õ#∞ g∞ ^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ g∞ „ѨÉ∞íè =Ù 109 (D Ѩiã≤u÷ x QÆ=∞xOz#) Ѷ~≤ “#∞
=^Œ#Ì ∞Oz ã¨Ê+¨"ì ∞≥ #ÿ ã¨∂K«##∞ ‰õÄ_® *Ïuã¨~åÌÅ∞, ''x[OQÍ<Õ W`«QÍ_»∞ =∞Ǩ
fã¨∞‰õΩ=KåÛ#∞.127 HÍ|\˜ì W„™ê~¸Å∞ <≥Ñ· Ù¨ }ºOQÆÅ =∂O„u‰õΩ_Õ——130 J<åfl~°∞.
=OjÜ«ÚÅ#∞ <å`À ѨOѨÙ.——128 Ü«¸ã¨∞Ѷπ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) HÍÅOÖ’ g~°∞ DlѨÙì "≥o§ JHõ¯_Õ ã≤÷~°Ñ¨_®¤~°∞. HÍx
=∞iH˘O`«=∞Ok, tHõ∆ #∞Oz `«Ñ≤ÊOK«∞HÀ=\ÏxH˜ "å~°∞ `«=∞ „Ѩ=HõÎÅ`À KÕã≤# Ѷ≤~“#∞ ~å[ =Oâ◊ã¨∞÷Å∞ gix (kfifÜ«∞„âı}˜ áœ~°∞Å∞QÍ Ñ¨iQÆ}˜Oz), ÉÏxã¨efl
"åQÍÌ#O J#fl ÉèÏ=OÖ’ fã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. "å~°∞ `«=∞ =∞^茺 KÕã¨∞‰õΩ<Õ qq^èŒ ~°HÍÅ KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. ~°Hõ~°HÍÅ∞QÍ "åix "ÕkèOK«™êQÍ~°∞. (JÖò |Y~å ã¨∂~åÖ’ D
XѨÊO^•Å∞ Jx WOHÍ H˘O`«=∞Ok "åºMϺ`«Å∞ ÉèÏqOKå~°∞. U q+¨Ü∞« "≥∞ÿ "åQÍÌ#O q=~åÅ∞ =KåÛ~Ú. =Ú#∞‡O^Œ∞ ‰õÄ_® =∞ixfl q=~åÅ∞ ~å#∞<åfl~Ú). WÖÏO\˜
KÕã≤<å ^•xfl áêeOK«@O J=â◊ºO. "åQÍÌ# ÉèíOQÆO ‰õÄ_® áêѨOQÍ<Õ Ñ¨iQÆ}˜OK« Ѩiã≤÷`«∞Ö’¡ qKÕÛã≤# =¸™ê, `˘Å∞`« "åiH˜ ^≥·=ã¨O^Õâßxfl JO^Œ*Ëâß~°∞. D
|_»∞`«∞Ok. ã¨O^Õâßxfl Ѷ≤~“#∞, J`«x ^Œ~åƒ~°∞ JkèHÍ~°∞Å∞ „`Àã≤ѨÙK«Û@O`À, Hõhã¨O
125. WO`«=~°‰õΩ „Ѩ™êÎqOK«|_ç# „Ѩ=HõÎÅ `«~°∞"å`« – WHõ¯}∞‚Oz XHõ Q˘Ñ¨Ê „Ѩ=HõÎ, W„™ê~¸Å∞ ã¨O`«u "åi<≥·<å q_çzÃÑ_ç`Õ `«=∞ ѨÓsfi‰õΩÅ x"åã¨ã¨÷ÖÏxH˜
Ǩτ[`ü =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) =$`åÎO`«O "≥Ú^ŒÅ=Ù`«∞Ok. DÜ«∞# DlѨÙìÖ’ (ã≤iÜ«∂‰õΩ) "≥o§ Q“~°=„Ѩ^OŒ QÍ JÖÏ¡ÇÏπ #∞ P~åkèã∂¨ Î „|`«H=õ K«Ûx Ǩτ[`ü =¸™ê
x~°O‰õΩâ◊ K«„Hõ=iÎQÍ ~å[º"Õ∞Å∞`«∞#fl Ѷ≤~“#∞ =^ŒÌ‰õΩ, J`«x *Ïu "åi =^ŒÌ‰õΩ ^≥·= PtOKå~°∞. Ѷ≤~“#∞ ^Œ~åƒ~°∞Ö’ PÜ«∞# D „Ѩuáê^Œ<Õ KÕâß~°∞.
ã¨∂K«#Å#∞, J^Œ∞ƒù`åÅ#∞ fã¨∞‰õΩx "≥àϧ~°∞. 129. Ѷ≤~“<£ HÀiO^Õ `«_»=ÙQÍ, =¸™ê `«# x*Ï~Úfx x~°∂Ñ≤OK«∞HÀ=\ÏxH˜ JÖÏ¡ÇπÏ
126. JO>Ë ^èŒ~°}˜Ö’ K≥ň~yáÈ~Ú# D JkèHÍ~° =∞^•O^èŒ∞Å∞ PYiH˜ ã¨=Ú„^ŒOÖ’ `«#‰õΩ WzÛ Ñ¨OÑ≤# Ô~O_»∞ =∞Ç≤Ï=∞Å#∂ „Ѩ^Œi≈OKå~°∞.
=ÚOz"ÕÜ«∞|_®¤~°∞. P q=~åÅ∞ ~åÉ’`«∞<åfl~Ú. 130. =∞Ç≤Ï=∞Å#∞ K«∂ã≤# g∞^Œ@ qâ◊fiã≤OK«=Åã≤OkáÈ~Ú Ñ¶≤~“#∞ JkèHÍ~°∞Å∞ ¿Ñ¡@∞
127. `å#∞ ^≥=· „Ѩ=Hõ#Î x x~°∂Ñ≤OK«∞HÀ=\ÏxH˜ =¸™ê (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) P ÃÑ^ŒÌ ã¨∂K«##∞ Ѷ≤~å~ÚOKå~°∞. P ã¨∂K«#Å#∞ WO„^Œ*ÏÅOQÍ Y~å~°∞ KÕã≤, PÜ«∞xfl F
QÆ∞iOz „Ѩ™êÎqOKå~°∞. P ÃÑ^ŒÌ ã¨∂K«# ÖËHõ =∞Ç≤Ï=∞ Uq∞\’ =Ú#∞‡O^Œ∞ q=~°OQÍ =∂O„u‰õΩ_»∞QÍ z„uOKå~°∞. ~å*ϺkèHÍ~åxH˜ Zã¨~°∞ÃÑ@ì_®xˆH =¸™ê D =Å
~åÉ’`ÀOk. Ѩ<åfl_»x P~ÀÑ≤OKå~°∞. P HÍÅOÖ’ WO„^Œ*ÏÅO, =∂O„uHõq^Œº ÉÏQÍ „áêK«∞~°ºOÖ’
128. W„™ê~¸Å∞ ã¨O`«u"å~°∞ "åã¨Î"åxH˜ ã≤iÜ«∂ „áêO`«"åã¨∞Å∞. J~Ú`Õ Ç¨Ï„[`ü LO_Õk. JO^Œ∞=Å¡ "åà◊√¡ =∞Ç≤Ï=∞Å#∞ ‰õÄ_® =∂O„uHõ q^ŒºQÍ „Éèí=∞Ѩ_®¤~°∞.
711 712
7. JÖò P~åѶπ =Å"£ J#fl<å
MÏÅÖò =∞ÅL 361 7. JÖò P~åѶπ 9=
8= áê~å
110 ''q∞=∞‡efl g∞ Éèí∂q∞ (^Õâ◊O) 114 ''B#∞, JO`ÕHÍ^Œ∞, g∞~°∞ <å
#∞Oz "≥à◊§Q˘\ÏìÅx W`«#∞ HÀ~°∞Î ã¨xflÇ≤Ï`«∞Ö’¡ KÕ~°∞`å~°∞——132 Jx Ѷ≤~“#∞
<åfl_»∞. WѨC_ÕO KÕÜ∂« Å#∞‰õΩO@∞<åfl~À J<åfl_»∞.
g∞ˆ~ K≥ѨÊO_ç—— (Jx ã¨O„ѨuOѨÙÅ∞
KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl~°∞.) 115 JѨC_® =∂O„u‰õΩÅ∞ ''F
=¸™ê! #∞=Ùfi Ѩ_»"Õ™êÎ"å? ÖËHõ
111 "åiÖÏ J<åfl~°∞ : ''(F Ѷ≤~“<£!) =∞=∞‡ÖËfl Ѩ_"» ÜÕ ∞« =∞O\Ï"å?!——133 Jx
`«=∞~°∞ W`«xH© W`«x ™È^Œ~°∞xH© H˘O`« „ѨtflOKå~°∞.
QÆ_»∞=Ù W=fiO_ç. DÖ’QÍ ã¨g∞HõiOKÕ
Éè@
í ∞Å#∞ qq^èŒ Ñ¨@} ì ÏÅÖ’H˜ 116 ''g∞ˆ~ Ѩ_»"≥Ü«∞ºO_ç——134 Jx
ѨOÑ≤OK«O_ç. =¸™ê |^Œ∞eKåÛ_»∞. JѨC_»∞ P
112 "å~°∞ xѨÙ}∞Öˇ·# =∂O„u‰õΩ =∂O„u‰õΩÅ∞ (`«=∞ „`åà◊§#∞) Ѩ_»"Õã≤
ÅO^Œix fã¨∞‰õΩ=™êÎ~°∞.——131 „Ѩ[ʼnõΩ HõxHõ@∞ì KÕâß~°∞. "å~°O^Œih
cè`å=Ç¨Ï ã≤÷uH˜ Ö’#∞KÕã≤ F ÃÑ^ŒÌ135
113 P q^èŒOQÍ =∂O„u‰õΩÅ∞ Ѷ≤~“#∞ =∂Ü«∂*ÏÖÏxfl „Ѩ^Œi≈OKå~°∞.
=^ŒÌ‰õΩ =KåÛ~°∞, ''"Õ∞=Ú QÆ#Hõ ÔQe¿ãÎ
=∂ˆH^≥<· å áêi`À+≤HOõ Åaèã∞¨ OÎ ^•?—— Jx 132. =∂O„u‰õΩÅ∞, WO„^Œ*Ïe‰õΩÅ∞ ™ê^è•~°}OQÍ _»|∞ƒ HÀã¨O, „áêѨOzHõ Ѩ^Œ=ÙÅ
q#flqOK«∞‰õΩ<åfl~°∞. HÀã¨O, ¿Ñ~°∞„Ѩu+ª̈Å HÀã¨O „áê‰õΩÖÏ_»∞`«∞O\Ï~°∞. XO_˘Hõix q∞OzáÈÜÕ∞O^Œ∞‰õΩ
H˘`«Î H˘`«Î "≥∞à◊‰õΩ=Å#∞ <Õ~°∞Û‰õΩO@∂ LO\Ï~°∞. 'HÀ\˜ q^ŒºÅ∞ ‰õÄ\˜ H˘~°ˆH—
=∞Ç≤Ï=∞ÅÖ’ =∂#==∂„`«∞Å „Ѩ"Õ∞Ü«∞O Ug∞ LO_»^Œ∞. Jq ^Õ=Ùx `«~°Ñ¶¨Ù# J#fl ™ê"≥∞`« D =∂O„u‰õΩÅ q+¨Ü«∞OÖ’ JuH˜#>Ë¡ ã¨iáÈ`«∞Ok. Ѷ≤~“#∞
„Ѩã¨∞Êù@O J=Ù`å~Ú. J~Ú`Õ "≥Ú`«Îg∞‡^Œ =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) ‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ `«~°Ñ¶¨Ù#∞Oz =zÛ# |OQÍ~°∞ J=HÍâßxfl "åà◊√¡ *Ï~°q_»∞K«∞‰õΩO\Ï~å?! WÖÏO\˜
`«=∞ K«„Hõ=iÎx ~Ô K«ÛQ˘@ì_®xH˜ Ѷ~≤ “#∞ ^Œ~åƒ~°∞Ö’x JkèHÍ~°∞ʼnõΩ W^˘Hõ ™ê^è#Œ OQÍ J=HÍâßÅ∞ rq`«OÖ’ ZѨC_ÀQÍx ~å=Ù. JO^Œ∞ˆH "åà◊√¡, D '=∂ºlH± ëÈ—— Ö’
LѨÜ≥∂QÆѨ_çOk. ÔQe¿ãÎ `«=∞‰õΩ ÅaèOKÕ áêi`À+≤HÍÖËq∞\©? Jx ÉË~°™ê~åÅ∞ "≥Ú^ŒÖˇ\Ïì~°∞.
131. Ǩτ[`ü =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) HÍÅOÖ’ *ÏÅq^Œº =∞Oz TѨÙg∞^Œ LO_Õk. ''áêi`À+≤HÍÖË HÍ^Œ∞, ѨÙ~°™ê¯~åÅ∞ ‰õÄ_® Åaè™êÎ~Ú. i"å~°∞Ť `À áê@∂ J"å~°∞Ť ∂
JO^Œ∞Hˆ Ǩτ[`ü =¸™ê (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) K«∂Ñ≤# =∞Ç≤Ï=∞Å#∞ ‰õÄ_® "å~°∞ *ÏÅq^Œº ^Œ‰õΩ¯`å~Ú. <å ™êg∞ѨºO á⁄Ok# "åiÖ’ g∞‰õÄ ã‘@∞ ^˘~°∞‰õΩ`«∞Ok—— Jx
J<Õ J#∞‰õΩ<åfl~°∞. *ÏÅq^Œº‰õΩ q~°∞QÆ∞_»∞ *ÏÅ q^Õº#x `«ÅáÈã≤ =∂O„uHõq^ŒºÖ’ Ѷ≤~“#∞ K«„Hõ=iÎ "åiH˜ QÍÅO "Õâß_»∞.
Pi`Õi# "åix ã¨g∞HõiOKå~°∞. D q+¨Ü«∞"Õ∞ "Õ~˘HõKÀ@ =∞iO`« qѨÙÅOQÍ 133. =∂O„u‰õΩʼnõΩ `«=∞ 'q^Œº—ÃÑ· Jáê~°=∞~Ú# #=∞‡HõO LO_»|>Ëì "åà◊√¡ kfiQÆ∞}©Hõ$`«
K≥ѨÊ|_çOk. ''F =¸™ê! Uq∞\©, *ÏÅq^•º â◊H˜Î`À =∞=∞‡efl =∂ ã¨fiã¨÷ÅO L`åûǨÏO`À =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)‰õΩ ã¨"åÅ∞ qã≤~å~°∞. `«=∞ HõxHõ@∞ì „H©_»
#∞OKÕ "≥à◊§Q˘\ÏìÅ#∞‰õΩO@∞<åfl"å? "Õ∞=Ú ‰õÄ_® WÖÏO\˜ *ÏÅq^Œº#∞ h‰õΩ =ÚO^Œ∞ =¸™ê „Ѩ^iŒ ≈OKÕ =∞Ç≤Ï=∞Å∞ "≥Å"≥ÅÉ’`åÜ«∞x "åà◊√¡ HÍH˜ÖHˇ ¯õ Å∞ "Õâß~°∞.
=ºuˆ~HõOQÍ fã¨∞‰õΩ=™êÎ=Ú. J#∞"≥·# KÀ@∞#∞, ã¨=∞Ü«∂xfl x~°‚~ÚOK«∞‰õΩO^•O. XHõ"àÕ ◊ =¸™ê `«=∞HõO>Ë =ÚO^Õ `«# =∞Ç≤Ï=∞Å#∞ K«∂Ñ≤<å =KÕÛ #+¨Oì Ug∞ÖË^xŒ ,
W^ŒÌ~°O ‰õÄ_® nxH˜ Hõ@∞ì|_ç LO_®e—— Jx Ѷ≤~“#∞ =∞iÜ«Ú J`«x ^Œ~åƒ~°∞Ö’x ^•xH˜ q~°∞QÆ∞_»∞ `«=∞ =^ŒÌ ZÖÏQÆ∂ LO^Œx "åà◊√¡ nè=∂`À L<åfl~°∞.
"å~°∞ „ѨuáêkOK«QÍ, ''L`«û= k<å#, á⁄^≥̈H¯"Õà◊ J~Ú`Õ ÉÏ=ÙO@∞Ok. P ÖˇHõ¯
„ѨHÍ~°O [#∞ÅO`å JHõ¯_» QÆ∞q∞QÆ∂_»`å~°∞—— Jx =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) 134. =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) ^≥·=„Ѩ=HõÎ. ^Õ=Ùx ã¨Ç¨Ü«∞O PÜ«∞#‰õΩ `À_»∞QÍ LOk.
ã¨=∂^è•#q∞KåÛ~°∞ (`åǨ : 57 – 59). JO^Œ∞Hˆ PÜ«∞# U=∂„`«O [OHõ‰Ωõ O_®, cèuK≥O^Œ‰Ωõ O_®, ''XHõ"àÕ ◊ g∞ˆ~ =ÚO^Œ∞QÍ
713 714
7. JÖò P~åѶπ =Å"£ J#fl<å
MÏÅÖò =∞ÅL 362 7. JÖò P~åѶπ 9=
8= áê~å
117 JѨC_»∞ ''h KÕu Hõ„~°#∞ Ѩ_» 122 JO>Ë, =¸™ê, Ǩ~°∂#∞Å138
"≥~Úº—— Jx "Õ∞=Ú =¸™ê#∞ P^ÕtO „ѨÉèí∞=Ù#∞ (qâ◊fiã≤OKå=Ú J<åfl~°∞).
Kå=Ú. KÕuÖ’x Hõ„~°#∞ Ѩ_»"≥Ü«∞ºQÍ<Õ 123 ''Uq∞\©, <å J#∞=∞u á⁄O^Œ
Jk "åi (HõxHõ@∞ì) „H©_® q<庙êÅ#∞ ‰õΩO_®<Õ g∞i`«xfl qâ◊fiã≤™êÎ~å? =Ú=∂‡
q∞OˆQÜ«∞™êyOk.136
\˜H© W^ŒO`å D #QÆ~O° #∞Oz „Ѩ[Å#∞
118 D q^èŒOQÍ ã¨`«ºO `Õ@`≥Å¡ "≥à§◊ Q˘>ËOì ^Œ∞‰õΩ g∞~°O^Œ~∂° Hõeã≤ Ѩxfl#
=∞~ÚOk. "å~°∞ KÕã#≤ ^ŒO`å Jã¨`º« OQÍ Ñ¨<åflQÆ"∞Õ . Jã¨Å∞ ã¨OQÆu g∞‰õΩ WѨC_»∞
q∞yeáÈ~ÚOk. `≥Å∞ã¨∞OÎ k.139
119 "å~°∞ (Ѷ~≤ “#∞, J`«x `˘`«∞ÅÎ ∞) F_ç 124 ''<Õ#∞ XHõ „ѨHõ¯ #∞Oz g∞ KÕux,
áÈ~Ú, Ѩ~åÉèí=OáêÖˇ· "≥#∞uiQÍ~°∞.
=∞~À „ѨH¯õ #∞Oz g∞ HÍeh #~°∞‰õΩ`å#∞.
120 J~Ú`Õ =∂O„u‰õΩÅ∞ =∂„`«O P `«~°∞"å`« q∞=∞‡ÅflO^Œih Li
™êëêìOQÆѨ_çáÈÜ«∂~°∞. f™êÎ#∞——140 Jx J<åfl_»∞ Ѷ~≤ “<£.
121 ''ã¨~°fiÖ’HÍʼnõÄ „ѨÉèí∞=Ù137 "å~°∞ `«=∞ K«„Hõ=iÎ J~Ú# Ѷ≤~“#∞ Q“~°"å~°÷O ™êëêìOQÆѨ_®¤ˆ~"≥∂#x [#∞Å∞
J~Ú# "åxx qâ◊fiã≤OKå=Ú—— Jx á⁄~°|_»\ÏxH˜ P™ê¯~°O HõeQˆ k. ZO^Œ∞HõO>Ë JHõ¯_ç „Ñ¨[Å∞ JѨÊ\˜ =~°‰Äõ Ѷ~≤ “#∞<Õ
ѨeHÍ~°∞. „ѨÉèí∞=ÙQÍ `«ÅáÈã¨∂Î =KåÛ~°∞. JO^Œ∞ˆH ã¨`åºxfl Hõ#∞Q˘#fl P =∂O„u‰õΩÅ∞ `å=Ú
g∞ q^Œº#∞ „Ѩ^iŒ ≈OK«^eŒ ¿ãÎ HÍx=fiO_ç—— Jx J<åfl~°∞. "≥Ú^Œ\ ˜ Kèå#∞û =∂O„u‰õΩňH qâ◊fiã≤ã¨∞Î#flk Hõ^ä•Hõkä`« „ѨÉèí∞=Ù J~Ú# Ѷ≤~“#∞#∞ HÍ^Œh, =¸™ê Ǩ~°∂#∞Å∞
W=fi@OÖ’x =∞~˘Hõ =∞~°‡O Uq∞@O>Ë, "åà◊¡ q<åºã¨O `«~°∞"å`« ^≥·=ã¨Ç¨Ü«∞O`À qâ◊fiã≤OKÕ ã¨~Àfi#fl`« „ѨÉèí∞=ÙˆH `å=Ú ã¨*ÏÌ KÕã¨∞Î<åfl=∞x ã¨Ê+¨ìѨiKå~°∞.
Ǩτ[`ü =¸™ê (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) „Ѩ^iŒ ≈OKÕ =∞Ç≤Ï=∞ „Ѩ[ÅÃÑ· ã¨HÍ~å`«‡Hõ „ѨÉÏè =O 138. WO„^Œ*ÏÅOÖ’x x*Ïx*ÏÖËq∞\’ =∂O„u‰õΩʼnõΩ ‰õ∆Ω}‚OQÍ `≥Å∞ã¨∞. P ~ÀA
K«∂ѨÙ`«∞Ok. =∂#==∂„`«∞Å `«O„`åʼnõÄ – ^Õ=Ùx =∞Ç≤Ï=∞ʼnõΩ =∞^茺 QÆÅ =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) "åi=ÚO^Œ∞ „Ѩ^Œi≈Oz#k WO„^Œ*ÏÅO HÍ^Œx "åiH˜
ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# =º`庙êxfl „Ѩ[Å∞ „QÆÇ≤ÏOz, W™ê¡O "≥·Ñ¨Ù‰õΩ "≥ÚQÆ∞æ`å~°∞. J~°÷"≥∞ÿáÈ~ÚOk. DÜ«∞# x[OQÍ ^Õ=Ùx `«~°Ñ¶¨Ù# xÜ«ÚHõÎ"≥∞ÿ# „Ѩ`ÕºHõ „Ѩuxkè
135. D =∂O„u‰õΩÅ∞ 70"ÕÅ =∞Ok =~°‰Äõ LO\Ï~°x H˘xfl P^è•~åÅ ^•fi~å `≥Å∞™ÈÎOk. Jh, ^≥·=ã¨Ç¨Ü«∞O`À<Õ DÜ«∞# D JѨÙ~°∂Ѩ"≥∞ÿ# =∞Ç≤Ï=∞#∞ „Ѩ^Œi≈ã¨∞Î<åfl_»x
D ã¨OYº Juâ◊Ü≥∂H˜ÎQÍ<Õ HõxÑ≤ã¨∞Î#flk. "åiÖ’ XH˘¯Hõ¯~°∞ XHÀ¯„`å_»∞#∂, ‰õÄ_® "åà◊√¡ `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. JO^Œ∞ˆH "åà◊√¡ =¸™ê, Ǩ~°∂#∞Å#∞, "åi^ŒÌih
Hõ„~°#∞ qã≤~å~°∞. K«∂KÕ"åiH˜ Jq J@∂W@∂ Ѩ~°∞ÔQ`ÕÎqQÍ HÍ#=KåÛ~Ú. P ѨOÑ≤# qâ◊fi„ѨÉèí∞=Ù#∞ qâ◊fiã≤ã¨∞Î#fl@∞¡ „ѨHõ\ ˜OKå~°∞. D ã¨OѶ¨∞@# ^•fi~å
q^èOŒ QÍ `å=Ú F ÃÑ^ŒÌ WO„^Œ*ÏÖÏxfl „Ѩ^iŒ ≈OKå=∞x J#∞‰õΩ<åfl~°∞ =∂O„u‰õΩÅ∞. J=QÆ`=« ∞~ÚO^Õq∞@O>Ë ã¨`º« O ã¨`º« "Õ∞ J=Ù`«∞Ok. Jã¨`º« O Jã¨`º« "Õ∞ J=Ù`«∞Ok.
136. HõxHõ@∞ì ZO`«~Ú<å HõxHõ>Ëì. J^˘Hõ qO`«, HõÅÊ#, =jHõ~°} =∂„`«"Õ∞. Jk ã¨`º« O QÔ eKÕ=ÚO^Œ∞ Jã¨`º« O KÕ¿ã P~åƒù@O ZO`À =∞<À~°O[HõOQÍ JxÑ≤OK«=K«∞Û.
"åã¨"Î åÅ =ÚO^Œ∞ U=∂„`«O xÅ|_»Ö^Ë ∞Œ . JO^Œ∞Hˆ ^≥"· å[˝`À =¸™ê (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) HÍx Jk Z‰õΩ¯=¿ãѨ٠PQÆ^∞Œ . ã¨`åºxfl J}QÆ„^˘HͯÅh, =∞~°∞QÆ∞Ѩ~K° åÅh Z=Ô~xfl
ÖÏsîx Ѩ_»"Õ¿ãã¨iH˜ P =∂Ü«∂*ÏÅO JO`«=∞~ÚáÈ~ÚOk. =¸™ê „Ѩܫ∞`åflÅ∞ KÕã≤<å ã¨`«ºO ÃÑ·H˜ LaH˜=ã¨∞ÎOk.
(J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) „H˜O^ŒÑ_¨ "» ãÕ #≤ P Hõ„~° ÉèÜ
í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ ã¨~Ê° OQÍ =∂i "å@xflO\˜x 139. Hõ^äŒ J_»¤O uiˆQã¨iH˜ Ѷ≤~“#∞ YOQÆ∞u<åfl_»∞. D Ѩi}Ï=∂xfl J`«_»∞ HõÅÖ’
q∞OˆQã≤Ok. ‰õÄ_® TÇ≤ÏOz LO_»_»∞. JO^Œ∞ˆH Pâ◊Û~°ºáÈÜ«∂_»∞. P `«~°∞"å`« HÍã¨Î `Õ~°∞‰õΩx,
`«# ™ê~°fiÉè∫=∞`åfixH˜ Zã¨~°∞ÃÑ@ì_®xH˜ "å~°O`å Hõeã≤ ‰õΩ„@Ѩ#∞fl`«∞<åfl~°x
137. ™êëêìOQÆѨ_»@O`À<Õ T~°∞HÀ‰õΩO_® "å~°∞ `«=∞ x[„ѨÉèí∞=Ù#∞ qâ◊fiã≤ã¨∞Î#fl@∞¡ `«∂Å<å_®_»∞. qâ◊fiã≤Oz# =∂O„u‰õΩÅO^Œih ^Õâ„◊ ^ÀǨïÅ∞QÍ Y~å~°∞ KÕã,≤ "åiH˜
„ѨHõ\ ˜OK«@O qâı+¨O! "å~°∞ QÆ#Hõ Ѩa¡QÍæ JÖÏ „ѨHõ\ ˜OK«‰õΩO_® LO>Ë, |Ǩïâß `«# `«_®MÏ K«∂Ñ≤™êÎ#x ~°OÔHÅ∞ "Õâß_»∞.
715 716
7. JÖò P~åѶπ =Å"£ J#fl<å
MÏÅÖò =∞ÅL 363 7. JÖò P~åѶπ 9=
8= áê~å
125 ^•xH˜ "åiÖÏ J<åfl~°∞ : ''"Õ∞=Ú 127 Ѷ~≤ “#∞ *Ïu ã¨~åÌ~∞° Å∞ (`«=∞
(K«xáÈ~Ú) ZÖÏQÆ∂ =∂ „ѨÉ∞íè =Ù =^Œ‰Ì Ωõ K«„Hõ=iÎ#∞^ÕÌtOz), WÖÏ J<åfl~°∞:
KÕ~∞° HÀ=Åã≤# "å~°"∞Õ .141 ''Uq∞\©, #∞=Ùfi =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ï
126 ''=∂ „ѨÉ∞íè =Ù ã¨∂K«#Å∞ =∂ =^Œ‰Ì Ωõ ã¨ûÖÏO)#∞, J`«x *Ïu "åix ~å[ºOÖ’
=zÛ#ѨC_»∞, "å\˜x qâ◊fiã≤OK«@O `«Ñʨ HõÖ’¡ÅO "åºÑ≤OѨ*ËÜ«∞\ÏxH˜, 145
=∂Ö’ h‰õΩ HõxÑ≤Oz# ^À+¨O x#∂fl,146 h P~å^躌 ^≥"· åÅ#∞ Ѩi`«º
Uq∞\©?142 F „ѨÉ∂íè ! =∂ÃÑ· ã¨ÇϨ <åxfl lOK«\ÏxH˜ =^ŒeÃÑ_»`å"å?—— J<åfl~°∞.
‰õΩiÑ≤OK«∞.143 h‰õΩ q^èÕÜ«ÚÅ∞ ^•xH˜ Ѷ≤~“#∞, ''"Õ∞=Ú WѨC_Õ "åà◊¡
(=Úã≤O¡ Å∞)QÍ L#fl ã≤u÷ Ö’<Õ =∞~°}Ïxfl =∞QÆÑÅ≤ Å¡ #∞ K«O¿ÑÜ«∞@O "≥Ú^ŒÅ∞
"˘ã¨Q∞Æ !——144 ÃÑ_®Î=Ú. "åi P_»"åix =∂„`«O „|`«Hõ
x™êÎ=Ú. "åà◊§ÃÑ· =∂‰õΩ Jxfl q^è•ÖÏ
140. XHõ „ѨH¯õ #∞Oz KÕ~Ú, =∞~À „ѨH¯õ #∞Oz HÍÅ∞ #~°H@ õ =∞O>Ë – ‰õΩ_çK~Õ Ú =∞iÜ«Ú
Z_»=∞ HÍÅ∞ fÜ«∞@"≥∂ ÖËHõ Z_»=∞ KÕ~Ú =∞iÜ«Ú ‰õΩ_ç HÍÅ∞ fÜ«∞@"≥∂#x u~°∞QÆ∞ÖËx JkèHÍ~°O LOk——147 Jx
ÉèÏ=O. JO`ÕHÍ^Œ∞, ѨaQ¡ Íæ Lifã≤ `«##∞ kèH¯õ iOKÕ "åiH˜ Ѩ>ìË QÆ`qÕ ∞\’ JO^ŒiH© |^Œ∞eKåÛ_»∞.
`≥eã≤=KÕÛÖÏ KÕ™êÎ#x „ѨHõ\ ˜OKå_»∞ Ѷ≤~“<£. 144. JO>Ë ^è~Œ ‡° =∂~°Oæ Ö’ =∂ÔH^Œ∞~°Ü∞Õ º HõëêìÅ∞, ÉÏ^èÅŒ ∞ U ^ŒâÖ◊ ’#∂ =∂ qâßfi™êxfl
141. "åi =∂@Ö’¡ ~Ô O_»∞ J~å÷Å∞ LO_»=K«∞Û : 1. #∞=Ùfi QÆ#Hõ =∂ Ѩ@¡ D =º=Ǩ~°O ã¨_»eOK«‰õÄ_»^Œ∞.
KÕâß=O>Ë, „ѨàÜ ◊ ∞« k<å# Ѩ~=° ∞ „ѨÉ∞íè =Ù #∞Oz #∞=Ùfi ‰õÄ_® W@∞=O\˜ Ѩiã≤u÷ x 145. `«~°`«~åÅ∞QÍ [~°∞QÆ∞`«∞#fl^Õ ~Úk. „Ѩ*Ï rq`åÖ’¡ q^Õfiëêxfl #∂iáÈ¿ã
Z^Œ∞~À¯=Åã≤ LO@∞Ok. P<å_»∞ PÜ«∞# x#∞fl Hõiî<åuHõiî#OQÍ tH˜∆™êÎ_»∞. J™êOѶ‘∞Hõâ◊‰õΩÎÅ∞ x`«ºO ã¨[˚#∞Å<Õ HõÖ’¡Å [#‰õΩÅ∞QÍ xOkã¨∂Î =KåÛ~°∞. "å~°∞
ZO^Œ∞HõO>Ë =∞~°}O˜ z# Ñ≤^ÑŒ ¨ =∞#=∞O`å P ã¨~åfikèHÍi =^ŒHˆÌ áÈ=Åã≤ LO@∞Ok. J#∞ã¨iOKÕ UHõ^"·≥ å~å^è#Œ #∞ ѶO¨ _»"∞≥ O@e[OQÍ Jaè=i‚OKå~°∞. Ѷ~≤ “#∞ *Ïu"å~°∞
PÜ«∞# P„QÆǨÏO #∞Oz `«Ñ≤ÊOK«∞HÀQÆÅ "å_≥=_»∞? D q^èŒOQÍ WǨÏÖ’HõOÖ’ ‰õÄ_® D q+¨Ü«∞OÖ’ Z=iH© fã≤áÈÖË^Œ∞.
Ѷ≤~“<£ qkèOK«^ŒÅz# tHõ∆‰õΩ „ѨuQÍ J`«xfl Ѩ~°Ö’Hõ tHõ∆ QÆ∞iOz ÉèíÜ«∞ÃÑ@ì_»O 146. Ѷ≤~“#∞ ã¨~Ú`«O `«##∞ ã¨~Àfi#fl`« „ѨÉèí∞=ÙQÍ TÇ≤ÏOK«∞‰õΩ<Õ"å_»∞. 'J#
[iyOk. 2. =∞$`«∞º=Ù U^À XHõ<å_»∞ =∂‰õΩ ~å=Åã≤O^Õ. =∞i JÖÏO@ѨC_»∞ ~°|∞ƒ‰õΩ=ÚÖò PÖÏ— (<Õ<Õ g∞ ã¨~Àfi#fl`« „ѨÉèí∞=Ù#∞) Jx ã¨QÆ~°fiOQÍ K≥ѨC‰õΩ<åfl_»∞
P =∞$`«∞º=Ù LiHõOÉèíO ~°∂ѨOÖ’ =zÛ<å, =∞ˆ~ ~°∂ѨOÖ’ =zÛ<å – ^•xH˜ ‰õÄ_®. J~Ú`Õ P<å_»∞ J`«x`Àáê@∞ „Ѩ[Å∞ HõeÊOK«∞‰õΩ#fl WOH˜`«~° z\˜ìá⁄\˜ì
ÉèíÜ«∞Ѩ_»=Åã≤# J=ã¨~°O U=ÚOk! ^≥·"åÅ∞ ‰õÄ_® LO_Õq.
142. ''ã¨~Àfi#fl`« „ѨÉèí∞=Ù#∞ qâ◊fiã≤OK«@"Õ∞ h ^Œ$+≤ìÖ’ <Õ~°=∞~ÚO^•? Jk z„`« 147. Ѷ≤~“#∞ ѨÅ∞‰õΩÖ’¡x PO`«~°ºO Uq∞@O>ˆ D |_»∞QÆ∞=~åæÅ "åà◊√¡ =∂ ѨiáêÅ<å
Ç≤ÏOã¨Å∞ÃÑ\˜ì K«O¿ÑO`« <Õ~°=∂? xt`«OQÍ K«∂¿ãÎ Jã¨Åk <Õ~°"Õ∞HÍ^Œ∞. Jk Ü«∞O„`åOQÆOÖ’ ZÖÏO\˜ J_»¤O‰õΩÅ#∂ ã¨$+≤ìOK«ÖË~°∞. ѨÙ\˜ì# =∞QÆÑ≤Å¡Å#∞ K«O¿Ñ
=∂Ö’x q#Ü«∞jÖÏxH˜, ~°∞A=~°Î#‰õΩ „ѨuaO|O. Ü«∞^•~°÷O U^À =∂=ÚO^Œ∞ D Ѩ^äŒHõO Ѷ≤~“hÜ«ÚÅ ã¨∂K«# "Õ∞~°ˆH J=∞Å∞Ѩ~°K«|_çOk. JO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞
ã¨Ê+¨ìO JÜ«∂ºHõ "Õ∞=Ú „áêѨOzHõ ã¨fi„ѨÜ≥∂[<å ÅxflO\˜h HÍÅ^Œxfl Ü«∞^•~å÷xfl ‰õÄ_® D Ѩ^äŒHõO J=∞Å∞ [~°QÆ\ÏxH˜ HÍ~°‰õΩÅ∞ gˆ~. JѨÊ\˜H˜ Ǩτ[`ü =¸™ê
J=ÅOaOKå=Ú—— Jx "å~°<åfl~°∞. P `«~åfi`« "å~°∞ `«=∞ „ѨÉèí∞=Ù "≥·Ñ¨Ù‰õΩ =∞~°e, (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) WOHÍ Ñ¨Ù@ìÖË^Œ∞. HÍx JÖÏ¡ÇπÏ =∞Ç≤Ï=∞ K«∂_»O_ç! U ~å*ϺkèHÍi
n<åu n#OQÍ "Õ_»∞‰õΩ<åfl~°∞. `«# ~å[ºÑ¨ikèÖ’x =∞QÆÑ≤Å¡Å#∞ K«O¿Ñ „Ѩ}ÏoHõ#∞ „Ѩ"Õâ◊ÃÑ\Ïì_À ã¨fiÜ«∞OQÍ
143. h=Ù „Ѩ™êkOKÕ ã¨Ç¨Ï#O`À<Õ "Õ∞=Ú D ^Œ∞~å‡~°∞æx PQÆ_®Å#∞, "ÕkèOѨÙÅ#∞ J`«x JO`«óѨÙ~°OÖ’<Õ Ç¨Ï„[`ü =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) ÃÑiyÃÑ^ŒÌ "å~°ÜÕ∞º
ã¨Ç≤ÏOK«QÆÅ∞æ`å=Ú. Zxfl ÉÏ^èŒÖˇ^Œ∞Ô~·<å qâßfiã¨O (D=∂<£) ÃÑ· ã≤÷~°OQÍ xÅ|_» =∞ǨÏ`«Î~° U~åÊ@∞ KÕâß_® „ѨÉèí∞=Ù. ^Õ=Ùx Z`«∞ÎQÆ_»Å =ÚO^Œ∞ =∂#= =∂„`«∞Å
QÆÅ∞QÆ∞`å=Ú. Z`«∞ÎQÆ_»Å∞ xÅ∞™êÎÜ«∂? JÖÏ¡ÇπÏ `«# Z`«∞ÎQÆ_»Ö’¡ ™ê\˜ÖËx "Õ∞\˜.
717 718
7. JÖò P~åѶπ =Å"£ J#fl<å
MÏÅÖò =∞ÅL 364 7. JÖò P~åѶπ 9=
8= áê~å
128 =¸™ê `«# *Ïu "åi`À ''JÖÏ¡ÇÏπ 130 "Õ∞=Ú Ñ¶≤~“#∞ [#∞Å#∞ – QÆ∞}
ã¨Ç¨Ü«∂xfl Ji÷OK«O_ç, ã¨Ç¨Ï#O áê~î°O „QÆÇ≤Ï™êÎ~°#fl L^ÕÌâ◊O`À –
=Ç≤ÏOK«O_ç. D Éèí∂q∞ JÖÏ¡ÇπÏk. `«# ^Œ∞iƒùHÍ∆ xH©, ѨO_»∞¡ Ѷ֨ ÏÅ L`«Ê`«∞ÅÎ
^•ã¨∞ÅÖ’ `å#∞ HÀi# "åix PÜ«∞# H˘~°`«‰õÄ QÆ∞iKÕã≤152 ѨsH˜∆OKå=Ú.
nxH˜ "å~°ã¨∞Å∞QÍ KÕ™êÎ_»∞. JÖÏ¡ÇπωõΩ 131 ("åi QÆ∞}O Z@∞=O\˜^ŒO>Ë)
ÉèíÜ«∞Ѩ_Õ "åiˆH Z@ìˆHʼnõΩ JOu=∞ "Õ∞Å∞ Hõey#ѨÙ_»∞ 'Wk =∂‰õΩ `«y#^Õ—
q[Ü«∞O Åaèã∞¨ OÎ k——148 J<åfl_»∞. Jx J<Õ"å~°∞. H©_∞» Hõey#ѨC_»∞ ^•xx,
129 J`«x *Ïu"å~°∞, ''"Õ∞=Ú ã¨^• ''=¸™ê =∞iÜ«Ú J`«x ã¨ÇϨ "åã¨∞Å
Ñ‘_çOK«|_®¤=Ú– h=Ù ~åHõ=ÚO^Œ∂,149 =¸ÅOQÍ Hõey# ^Œi„^ŒO——QÍ K≥ÑC¨ ‰õΩ<Õ
h=Ù =zÛ# `«~°∞"å`« ‰õÄ_®150 ("Õ∞=Ú "å~°∞153 q#O_ç! "åi ^Œi„^ŒO JÖÏ¡ÇπÏ
Ñ‘_çOK« |_»∞`«∞<åfl=Ú)—— J<åfl~°∞. =^ŒÌ LOk.154 HÍx "åiÖ’x Jkè‰Ωõ ʼnõΩ
''`«fi~°Ö’<Õ JÖÏ¡ÇÏπ g∞ â◊„`«∞=Ù#∞ `«∞^Œ P ã¨OQÆu `≥eÜ«∞^Œ∞.
=Ú\˜Oì z, q∞=∞‡efl Éè∂í q∞H˜ „Ѩux^è∞Œ 152. JO>Ë J<å=$+≤ì U~°Ê_ç =º=™êÜ«∞O [iˆQk HÍ^Œ∞. =$H∆ÍʼnõΩ `≥QÆ∞Å∞Ѩ\ ˜ì ѨO_»¡
Å∞QÍ KÕ™êÎ_∞» . P `«~∞° "å`« g∞ „Ѩ=~°#Î L`«ÊuÎ ÉÏQÍ `≥|ƒu<Õk. Ѷ≤~“#∞ [#∞Ö’¡x á⁄QÆ~°∞#∞ J}z, "åiÖ’ P^蕺u‡Hõ
ZÖÏ LO@∞O^À K«∂™êÎ_»∞——151 Jx zO`«##∞, ^≥·=cèux ã¨$lOKÕ L^ÕÌâ◊O`À ^Õ=Ù_»∞ "åix D q^èŒOQÍ Ñ¨sH˜∆OKå_»∞.
=¸™ê "åix F^•~åÛ_»∞. Pe Ѷ≤~“<£ JO>Ë Ñ¶≤~“<£ *Ïu"å~°∞† 'ã≤h<£— JO>Ë Hõ~°∞=Ù HÍ@HÍÅ∞.
148. Ѷ~≤ “<£ `«~Ñ° Ù¨¶ # =∞~À™êi ^Ò~°<˚ åºÅ∞, J=∂#∞ëêÅ∞ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ ѨÙ_»∞ Ǩτ[`ü =¸™ê 153. JO>Ë – Pi÷Hõ Ѩiã≤u÷ "≥∞~°∞QÆ∞Ѩ_`ç Õ P Ѷ∞¨ #`« `«=∞^Õ#x Q˘Ñ¨ÊÅ∞ K≥ÑC¨ ‰õΩ<Õ"å~°∞.
(JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) `«# *Ïu "åi#∞^ÕÌtOz ѨeH˜# F^•~°∞Ê Ñ¨Å∞‰õΩeq. Ѩiã≤÷`«∞Å∞ QÆ_∞» H¤ ÍÅO =¿ã=Î ∞@∞‰õΩ =¸™ê#∞, PÜ«∞# J#∞Ü«∂Ü«Úefl ^À+¨µÅ∞QÍ xÅɡ>"ìË å~°∞.
ZѨC_»∂ XHõq^èŒOQÍ LO_»=h, Hõ+¨ìHÍÅOÖ’ ã¨Ç¨Ü«∞O H˘~°‰õΩ ã¨$+≤ìHõ~°Î<Õ g∞ =¸ÅOQÍ<Õ =∂H© ^Œi„^ŒO Ѩ@∞ì‰õΩO^Œx P_çáÈã¨∞‰õΩ<Õ"å~°∞. ''ǨÏã¨#ÇπÏ——
Ji÷OKåÅh, F~°∞Ê =Ç≤Ï¿ãÎ `«Ñ¨Ê‰õΩO_® q[Ü«∞O =iã¨∞ÎO^Œx ^è≥·~°ºO K≥áêÊ~°∞. JO>Ë =∞Ozk, ^è•#ºO, ѨO_»¡ L`«Ê`«∞ÎÖ’¡ JkèHõ kQÆ∞|_»∞Å∞ Jx WHõ¯_» ÉèÏ=O.
149. JO>Ë =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) [x‡OK«Hõ =ÚO^Œ∞ ‰õÄ_® Ѷ≤~“<£ K«„Hõ=~°∞ÎÅ∞ 'ã¨~ÚºJÇπÏ— JO>Ë ^•xH˜ q~°∞^Œú"≥∞ÿ#k, K≥_»¤k Jx ÉèÏ=O.
W„™ê~¸Öò ã¨O`«u "åiÃÑ· KÕã≤# AÅ∞O#∞ "å~°∞ D ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ „Ѩ™êÎqOKå~°∞. 154. PÜ«∞`«∞Ö’ '`å~Ú~°∞<£— J<Õ Ñ¨^ŒO LOk. '`å~Ú~°∞— JO>Ë Zyˆ~^Œx J~°÷O.
150. WO„^Œ*Ïe‰õΩÅ "≥Ñ· Ũ¶ ºO `«~∞° "å`« Ѷ~≤ “<£ K«„Hõ=~°∞ÅÎ ∞ =∞~À™êi `«=∞ÃÑ· Hõ<fl≥ „~°*ãË ,≤ JO>Ë Ñ¨H˜∆ J#fl=∂@! P<å_»∞ Ѩ‰õ∆ΩÅ#∞ ZQÆ∞~°"Õã≤ Jq ‰õΩ_ç kâ◊‰õΩ ÖËHõ Z_»=∞
^Ò~°˚#ºHÍO_»#∞ "≥Ú^ŒÖˇ\Ïì~°x "å~°∞ x~åâ◊`À K≥áêÊ~°∞. kâ◊‰õΩ áÈ=\Ïxfl|\˜ì "å~°∞ 'â◊‰õΩ<åÅ∞— K«∂¿ã"å~°∞. `å=Ú J#∞‰õΩ#fl kâ◊Ö’
151. cèu K≥O^ŒHõO_ç. j„Ѷ¨∞OQÍ<Õ ^Õ=Ù_»∞ x~°O‰õΩâ◊ <åÜ«∞‰õΩÅ#∞ `«∞^Œ=Ú\˜ìOz, Q͉õΩO_® Ѩ‰õ∆ΩÅ∞ =∞~˘Hõ "≥·Ñ¨Ù‰õΩ ZyiáÈ`Õ ^•xfl 'JѨâ◊‰õΩ#O—QÍ ÉèÏqOKÕ"å~°∞.
Éè∂í =∞O_»ÅOÖ’ g∞‰õΩ Q“~°"À#fl`«∞efl, JkèHÍ~åxfl „Ѩ™êk™êÎ_∞» . ^Œ∞~å‡~°Oæ Z‰õΩ¯= JѨÊ@∞flOz '`å~Ú~°∞<£— J<Õ Ñ¨^•xH˜ â◊‰õΩ#O J#fl J~°÷O ã≤÷~°Ñ¨_çáÈ~ÚOk.
HÍÅO ™êQÆ^Œ∞. ^Õ=Ù_»∞ g∞‰õΩ JkèHÍ~åxfl „Ѩ™êkOz# g∞^Œ@ g∞~°∞ ã¨~Ú`«O WHõ¯_» Wk D J~°÷OÖ’<Õ LѨÜ≥∂yOK«|_çOk. â◊‰õΩ#"≥∞ÿ<å – JѨâ◊‰õΩ#"≥∞ÿ<å,
ѨsH˜∆OK«|_»`å~°∞. „Ѩã¨∞Î`«O PÜ«∞# q∞=∞‡efl ÉÏ^èŒÅ‰õΩ, J}z"Õ`«‰õΩ QÆ∞iKÕã≤ g∞ ™œÉèÏQƺ"≥∞ÿ<å – ^Ò~åƒùQƺ"≥∞ÿ<å, Hõeq∞ J~Ú<å – ÖËq∞ J~Ú<å JO`å JÖÏ¡ÇπÏ
ã¨fiÉèÏ"åxfl ѨsH˜∆ã¨∞Î<åfl_»∞. =Ú#∞‡O^Œ∞ PÜ«∞# g∞‰õΩ JkèHÍ~åxfl, Pã≤Îáêã¨∞Îefl KÕ`«∞Ö’¡<Õ L<åflÜ«∞h, =¸™ê#∞QÍh, J`«x J#∞Ü«∂Ü«ÚÅ#∞QÍh ^À+¨µÅ∞QÍ
„Ѩ™êkOz ѨsH˜™∆ êÎ_∞» . Hõeq∞Ö’#∂, ÖËq∞Ö’#∂ PÜ«∞#ÃÑ\˜#ì ѨsHõÖ∆ ’ xHÍ~°∞ûQÍ xÅɡ@ì_»O J~°÷O Ѩ~°÷O ÖËx q+¨Ü«∞=∞h JÖÏ¡ÇπÏ D PÜ«∞`«∞Ö’ K≥áêÊ_»∞.
<≥QÆ∞æ‰õΩ=KÕÛ"åˆ~ ^èŒ#∞ºÅ∞ Jx =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) `«# "åiH˜ É’^èŒÑ¨~°Kå~°∞. '`å~Ú~°∞Ǩï"£∞ WO^ŒÖÏ¡ÇÏ≤ — ("åi JѨâ‰◊ Ωõ #O, ^Œi„^ŒO JÖÏ¡ÇÏπ =^ŒÌ LOk) JO>Ë
719 720
7. JÖò P~åѶπ =Å"£ J#fl<å
MÏÅÖò =∞ÅL 365 7. JÖò P~åѶπ 9=
8= áê~å
132 ''h=Ù =∂ÃÑ· =∞O„`«„ѨÜ≥∂QÆO 134 "åiÃÑ· U^Œ<åfl PѨ^Œ =zÛѨ_ç
KÕÜ∞« _®xH˜ Z@∞=O\˜ (J^Œ∞ƒù`)« ã¨∂K« #ѨC_»∞, ''F =¸™ê! h‰õΩ h „ѨÉèí∞=Ù
##∞ `≥zÛ<å "Õ∞=Ú h =∂@#∞ #=∞‡=Ú KÕã≤# "åQÍÌ#O QÆ∞iOz =∂ HÀã¨O h
QÍHõ #=∞‡=Ú——155 Jx "å~°∞ (=¸™ê‰õΩ) „ѨÉèí∞=Ù#∞ „áêi÷OK«∞. D PѨ^Œ#∞ QÆ#Hõ
K≥¿ÑÊâß~°∞. #∞=Ùfi =∂#∞Oz ^Œ∂~°O KÕ¿ãÎ "Õ∞=Ú
x#∞fl `«Ñ¨Ê‰õΩO_® qâ◊fiã≤™êÎ=Ú.
133 P `«~°∞"å`« "Õ∞=Ú "åiÃÑ· W„™ê~¸Å∞ ã¨O`«u "åix ‰õÄ_®
`«∞á¶ê#∞#∞, q∞_»`«Å ^ŒO_»∞#∞ (q_»∞^ŒÅ KÕã≤) h`À ѨOÑ≤™êÎ=Ú—— Jx
ѨOáê=Ú. ^è•#ºÑ¨Ù ѨÙ~°∞QÆ∞Å#∞, J<Õ"å~°∞.
HõѨÊÅ ~°HÍÎhfl =kÖÏ=Ú. "åã¨Î"åxH˜
W=hfl ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# =∞Ç≤Ï=∞Å∞.156 135 P `«~°∞"å`« "Õ∞=Ú "å~°∞ KÕ~°∞HÀ
J~Ú#ѨÊ\˜H© "å~°∞ JǨÏOHÍ~åxfl =Åã≤# XHõ xs‚`« QÆ_»∞=Ù =~°‰õÄ P
K«∂áê~°∞. Jã¨Å∞ q+¨Ü∞« O Uq∞@O>Ë PѨ^#Œ ∞ "åi#∞Oz `˘ÅyOK«QÍ<Õ P_ç#
"å~°∞ JѨ~å^èŒ[#∞Å∞. =∂@#∞ `«¿ÑÊ"å~°∞.157
"åi ^Œi„^•xH˜, JѨâ◊‰õΩ<åxH˜ HÍ~°}ÏÖËq∞\’ JÖÏ¡ÇπωõΩ `≥Å∞ã¨∞ Jx J~°÷O. 136 P `«~åfi`« "Õ∞=Ú "åiH˜ „ѨfHÍ~°O
"åi ^Œi„^•xH˜ HÍ~°}O ^≥·=u~°™ê¯~°O, ^èŒ~°‡O Ѩ@¡ "≥·=ÚYº ^èÀ~°}˜ `«Ñ¨Ê =∞ˆ~n KÕâß=Ú. "åix ã¨=Ú„^ŒOÖ’ =ÚOz
HÍ^Œ∞. "å~°∞ u~°™ê¯~° "≥·YiH˜ áêÅÊ_»@O`À JÖÏ¡ÇπÏ `«~°Ñ¶¨Ù #∞Oz "åiH˜ ^Œi„^ŒO "Õâß=Ú. ZO^Œ∞HõO>Ë, "å~°∞ =∂ PÜ«∞`«∞
K«∞@∞ì‰õΩ#fl^Œx ‰õÄ_® ÉèÏ=O HÍ=K«∞Û. Å#∞ Jã¨`åºÅx kèHõ¯iOKÕ"å~°∞, "å\˜
155. "åiÖ’ Hõ~°_»∞ QÆ\ ˜ì# Jqâßfi™êxH©, "≥ÚO_ç`«<åxH˜ Wk =∞K«∞Û`«∞#Hõ J#fl=∂@! Ѩ@¡ ÉÁuÎQÍ x~°H¡ ∆õ ºO =Ç≤ÏOKÕ"å~°∞.158
^Õ=Ùx `«~°Ñ¶¨Ù# ѨOѨ|_ç# =∞Ç≤Ï=∞Å#∞, ã¨∂K«#Å#∞ ‰õÄ_® "åà◊√¡ 'WO„^Œ*ÏÅO— áÈ~ÚOk. =∞Ozh~°∞ „`åQÆÉ’`Õ Jk ~°HOÎõ ÖÏ HõxÑ≤OKÕk. P HÍÅOÖ’ =Ú‰õΩ¯#∞Oz
QÍ<Õ Ñ¨iQÆ}O˜ Kå~°∞. ~°HõÎO H͈~ "åºkè ã¨~°fi„`å „Ñ¨|eáÈ~ÚO^Œx =∞iH˘O`«=∞Ok "åºMϺxOKå~°∞.
156. =¸ÅOÖ’ '`«∞á¶ê#∞— Jx =zÛOk. `«∞á¶ê#∞ JO>Ë WHõ¯_» ÉèÏ=O =~°^ŒÅ∞ ÖËHõ "åiÖ’ ^≥=· cèux, áêѨcuè x, Ѩ~Ö° ’Hõ zO`«##∞ ~°Q∞Æ ÖÁæeÊ ã¨^fiŒ ~°#Î ∞Å∞QÍ fiÛk^ÕÌ
qѨs`«"≥∞ÿ# =~°¬O HÍ=K«∞Û. =~°¬O, =~°^ŒÅ =¸ÅOQÍ "å~°∞ =ÚOѨىõΩ QÆ∞~°ÜÕ∞º xq∞`«ÎO ^Õ=Ù_»∞ x~°O`«~°O D ~°Hõ=∞~Ú# '<À\©ã¨∞Å∞— ѨO¿Ñ"å_»∞. [~å^Œ∞<£
"å~°∞. ÖËHõ qѨs`«"≥∞ÿ# „áê} #+¨ìO Jx HÍ=K«∞Û. ^•x=Å¡ „Ѩu WO\’¡ U_»∞ÊÅ∞, JO>Ë q∞_»`«Å∞† [á¶êk=Ù JO>Ë HõѨÊÅ∞. nx UHõ=K«# Ѩ^ŒO [Ѷπ^ŒJ`«∞<£†
P~°Î<å^•Å∞ qxÑ≤OKÕq. JÖψQ q∞_»`«Å ^ŒO_»∞=zÛ ~å„uH˜ ~å„`Õ "åi ѨO@efl, '^Œ=Ú<£— JO>Ë ~°HõÎO† 'PÜ«∂`«∞<£ =ÚѶ¨ã¨ûÖÏ`ü— JO>Ë q_çq_çQÍ, XHõ ^•x
`«~åfi`« XHõ\ ˜ =zÛ# =∞Ç≤Ï=∞Å∞, ã¨∂K«#Å∞.
ѨO_»∞¡ Ѷ¨ÖÏÅ#∞ u<Õ¿ãk. PÜ«∞`«∞Ö’ 'Y∞=∞‡Öò— J<Õ Ñ¨^ŒO =zÛOk. nxH˜ Ô~O_»∞
J~å÷Å∞<åfl~Ú. 1. ¿ÑÅ∞ 2. ^è•#ºÑ¨Ù ѨÙ~°∞QÆ∞Å∞. ¿ÑÅ∞ "åi â◊s~°OÖ’, |@ìÖ’¡ 157. XHõ PѨ^Œ K«∞@∞ìHÀQÍ<Õ =¸™ê (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) ^ŒQiæÆ H˜ Ѩ~∞° QÔ `«∞‰Î Ωõ O@∂ =KÕÛ"å~°∞.
Z‰õΩ¯"≥·áÈ~Ú ~À`«Ñ¨Ù\˜ìOKÕq. ^è•#ºÑ¨Ù ѨÙ~°∞QÆ∞Å∞ PǨ~° ^è•<åºÖ’¡ Ѩ_ç ֒֒Ѩe "åi q#flѨO "Õ∞~°‰õΩ =¸™ê `«# „ѨÉèí∞=Ù#∞ "Õ_»∞‰õΩ<Õ"å~°∞. PѨ^Œ `˘ÅyáÈQÍ<Õ
~°∞A=~°#Î ∞ÅÜÕ∞º |^Œ∞Å∞ `«=∞ u~°™ê¯~° "≥Y· iÃÑ· áê`«∞‰õΩáÈÜÕ∞"å~°∞. =∞m¡ PѨ^=Œ ¿ãÎ
#∞OKÕ "å\˜x _˘Å¡ KÕ¿ãq. nO`À "åi Pi÷Hõ =º=ã¨÷ J`«ÖωõΩ`«Å"≥∞ÿ áÈÜÕ∞k. =∞m¡ J^Õ =~°∞ã¨! D q^èŒOQÍ LO_»∞O_ç J~Ú^Œ∞™ê~°∞¡ „ѨHõ$u "≥·Ñ¨s`åºÅ∞ gà◊¡ÃÑ·
HõѨÊÅ∞ "åi =O@áê„`«Ö’¡, Ѩ_»HõQÆ^Œ∞Ö’¡, PǨ~°Ñ¨^•~å÷Ö’¡ ZHõ¯_»O>Ë JHõ¯_Õ =zÛѨ_®¤~Ú. J~Ú`Õ "åi =∞<À=∞ã≤Îëê¯ÅÖ’ u+¨ª"Õã≤=Ù#fl JǨÏOÉèÏ=O, ÃÑ_»ã¨i
Ѩ_çLO_Õq. ^•O`À "å~°∞ u#@O, „`åQÆ@O, x„^ŒáÈ=@O QÆQÆ#"≥∞ÿáÈÜÕ∞k. `«#O ã¨`«ºÑ¨^äŒOÖ’ ÃÑ^ŒÌ „Ѩu|O^èŒHõOQÍ xezOk. Wxfl ÃÇÏK«ÛiHõÅ#∞ K«∂ã≤#
XHõ¯=∂@Ö’ K≥áêÊÅO>Ë ^≥·qHõOQÍ [iy# D âßã≤Î =Å¡ "åi „|`«∞‰õΩ ^Œ∞~°ƒù~°"≥∞ÿ `«~°∞"å`« ‰õÄ_® "åà◊√¡ qâßfi㨠ÉèÏQͺxH˜ <ÀK«∞HÀÖËHõ áÈÜ«∂~°∞.
721 722
7. JÖò P~åѶπ =Å"£ J#fl<å
MÏÅÖò =∞ÅL 366 7. JÖò P~åѶπ 9=
8= áê~å
137 J`«ºO`« |ÅÇ‘Ï# =~°Oæ QÍ159 ѨiQÆ =¸ÅOQÍ, h „ѨÉèí∞=Ù "åi q+¨Ü«∞OÖ’
}˜OK«|_Õ [#∞Å#∞ "Õ∞=Ú P Éèí∂ÉèÏQÆO KÕã≤# =∞Oz "åQÍÌ#O <≥~°"ÕiOk.161
Ö’x „áêHõÊtÛ=∂ʼnõΩ "å~°ã¨∞Å∞QÍ WOHÍ Ñ¶≤~“#∂, J`«x *Ïu"å~°∂ KÕã≤#
KÕâß=Ú. JO^Œ∞Ö’ â◊√ÉèÏÅ∞ x~å‡}ÏÅ#∂, ÖËÑ#≤ Éè=í <åÅ#∂ "Õ∞=Ú
xOáê=Ú.160 D q^èŒOQÍ W„™ê~¸Å∞ <ÕÅ=∞@ìO KÕ¿ãâß=Ú.162
ã¨O`«u"å~°∞ áê\˜Oz# ã¨Ç¨Ï#O 138 "Õ∞=Ú W„™ê~¸Å∞ ã¨O`«u "åix
158. ^≥|ƒÃÑ· ^≥|ƒ Ѩ_ç# `«~°∞"å`« ‰õÄ_® "åi =∞`«∞Î =^ŒÅHõáÈ=@O`À "åix ã¨=Ú„^ŒO ^•\˜OKå=Ú. "å~°∞ ™êy
^ŒO_çOK«@O Jx"å~°ºO J~ÚáÈ~ÚOk. ^≥=· u~°™ê¯~åxH˜ áêÅÊ_ç# D ^Œ∞~å‡~°∞Åæ ∞ áÈ`«∞#fl ^•iÖ’, `«=∞ q„QÆÇ¨ Å#∞ JO\˜
Hõ_»‰õΩ ã¨=Ú„^ŒOÖ’ =ÚOz"ÕÜ«∞|_®¤~°∞. k=º Y∞~üP<£Ö’ J<ÕHõKÀ@¡ D q=~åÅ∞ ÃÑ@∞ì‰õΩx L#fl XHõ *Ïu „Ѩ[Å∞ "åiH˜
=KåÛ~Ú. HõxÑ≤OKå~°∞. ''F =¸™ê! gà◊¡‰õΩ D
159. |ÅÇ‘Ï# =~°æOQÍ Ñ¨iQÆ}˜OK«|_Õ "åÔ~=~°O>Ë W„™ê~¸Öò ã¨O`«u"åˆ~. Ѷ≤~“<£ P~å^茺^≥·"åÅ∞ L#fl@∞¡ =∂‰õį_® XHõ
K«„Hõ=~°∞ÎÅ∞ "åix ÉÏxã¨Å∞QÍ KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. ~°Hõ~°HÍÅ∞QÍ "åix "ÕkèOKÕ"å~°∞. ^Õ=Ú}˜‚ KÕã≤ÃÑ\ì"å?!—— Jx "å~°∞
D HÍ~°}OQÍ "å~°∞ DlѨÙì ^Õâ◊OÖ’ ^Œo`«=~°æOQÍ ÉèÏqOK«|_Õ"å~°∞. J~Ú`Õ D HÀ~å~°∞. ^•xH˜ =¸™ê, ''x[OQÍ<Õ
|_»∞QÆ∞=~åæ<Õfl, ^Õ=Ù_»∞ Éèí∂q∞H˜ "å~°ã¨∞Å∞QÍ KÕâß_»∞. JO>Ë XHõѨC_»∞ g∞~°∞ =¸~°[ö #∞Å∞—— J<åfl_»∞.163
Ѩ~ål`«∞Å∞QÍ LO_Õ"åix q*Ë`«Å∞QÍ xÅɡ\Ïì_»∞. J=Ù#∞ =∞i! ''PÜ«∞# `å#∞ 161. WO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ D ã¨∂~åÖ’x 128, 129= PÜ«∞`«∞ÅÖ’ Ǩτ[`ü =¸™ê
HÀi#"åiH˜ Q“~°=O „Ѩ™êk™êÎ_»∞. `å#∞ HÀi#"åix Ѩ~åÉèí=O áêÖË̊™êÎ_»∞—— (Pe (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) „Ѩ™êÎqOz# "åQÍÌ#"Õ∞ Wk. Yã¨ãπ ã¨∂~åÖ’ ‰õÄ_® nx „Ѩ™êÎ=#
W„=∂<£ – 26). LOk : ''Éèí∂q∞Ö’ J}z"Õ`«‰õΩ QÆ∞Ô~·# "åix J#∞„QÆÇ≤ÏOKåÅh, "åiH˜ ™ê~°^䌺O
160. 'Éèí∂ÉèÏQÆO— JO>Ë P<å\˜ ã≤iÜ«∂ ѨikèÖ’x áêÅã‘Î<å „áêO`«O. J=∂eMÏ "˘ã¨QÍÅh, "åix ~å*ϺxH˜ "å~°ã∞¨ Å∞QÍ KÕÜ∂« Åh, ~å[ºOÖ’ "åiH˜ „áê|ÖϺxfl
`«~°∞"å`« JÖÏ¡ÇπÏ |h W„™ê~¸Öò‰õΩ ‰õÄ_® WHõ¯_» PkèHõº`«#∞ "˘ã¨QÍ_»∞. =¸™ê, „Ѩ™êkOKåÅh, Ѷ~≤ “#∞ Ǩ=∂#∞ =∞iÜ«Ú "åi Ãã<· åºÅ‰õΩ "å~°∞ ÉèÜ
í ∞« Ѩ_Õ ^•xx
Ǩ~°∂<£Å =∞~°}Ï#O`«~°O–Ǩτ[`ü Ü«¸ëê a<£ #∂<£ J=∂eMÏ#∞ F_çOz K«∂áêÅh "Õ∞=Ú HÀ~°∞`«∞<åfl=Ú—— (JÖò Yã¨ãπ – 5, 6). Ѷ≤~“<£ ~å[=Oâ◊ã¨∞÷Å∞
W„™ê~¸Å∞ ã¨O`«u HÀã¨O ã≤iÜ«∂Ö’ =∂~°æO ã¨∞QÆ=∞O KÕâß~°∞. D Éèí∂ÉèÏQÆOÖ’ `«=∞ÃÑ· ™êyOz# ^Œ∞~åQÆ`åÅ#∞ ã¨Ç≤ÏOz, q[˝`«#∞ „Ѩ^Œi≈Oz#O^Œ∞‰õΩ JÖÏ¡ÇπÏ
JÖÏ¡ÇπÏ â◊√ÉèÏÅ#∞, ã¨=∞$kúx á⁄O^Œ∞Ѩ~°Kå_»∞. D ã≤iÜ«∂ „áêO`«O Éè∫uHõOQÍ, "åiÃÑ· „Ѩ`ÕºHõOQÍ HõxHõiOKå_»∞.
P^蕺u‡HõOQÍ ‰õÄ_® ZO`À H©ÅHõ"∞≥ #ÿ Hˆ „∆ `«O. ZO`À=∞Ok „Ѩ=HõÅÎ ∞ D „áêO`«OÖ’ 162. '=∂ HÍ# Ü«∞ãπ#=Ù— Jx =zÛOk. JO>Ë "å~°∞ `«Ü«∂~°∞KÕã¨∂Î LO_ç#=x J~°÷O.
ã≤÷~°Ñ¨_®¤~°∞. JHõ¯_Õ K«xáÈ~Ú ã¨=∂kè KÕÜ«∞|_®¤~°∞. WHõ Éè∫uHõOQÍ K«∂¿ãÎ D "åi Hõ~å‡QÍ~åÅ∞, Éè=í <åÅ∞, PÜ«Ú^è•Å∞ "≥Ú^ŒÅQÆ∞#=hfl JO^Œ∞Ö’H˜ =KÕÛ™êÎ~Ú.
„áêO`«O ã¨ãº¨ âߺ=∞Å"≥∞#ÿ k. ѨO@Å∞ ѨÙ+¨¯ÅOQÍ Ñ¨O_Õq. =¸ÅOÖ’ '=∞ëêiMò—, P `«~åfi`« '=∂ HÍ#∂ Ü«∂i+¨Ø<£— ("å~°∞ Z`«∞ΉõΩ ÖËÑ≤#q) Jx J#|_çOk.
'=∞QÍiÉò— J<Õ Ô~O_»∞ Ѩ^•Å∞ =KåÛ~Ú. =∞ëêiMò, '=∞+πiMò—‰õΩ |Ǩï=K«#O. JO>Ë "å~°∞ xi‡Oz# Z`«Î~Ú# "Õ∞_»Å∞, ѨOkà◊¡ ã¨Ç¨Ü«∞O`À ѨO_çOKÕ „^•Hõ∆
=∞+πiMò JO>Ë `«∂~°∞Ê k‰õΩ¯. =∞QÍiÉò, '=∞Q∑iÉò—‰õΩ |Ǩï=K«#O. =∞Q∑iÉò JO>Ë `À@Å∞ "≥Ú^ŒÅQÆ∞#=hfl WO^Œ∞Ö’H˜ =™êÎ~Ú. PÜ«∞`«∞‰õΩ J~°÷O Uq∞@O>Ë "Õ∞=Ú
Ѩ_»=∞\˜ k‰õΩ¯. U „Ѩ^ÕâßxHõ~Ú<å `«∂~°∞Ê Ñ¨_»=∞~°Å∞ XH˘¯Hõ¯>Ë LO\Ï~Ú. =∞i "åi`À áê@∞ "åi "Õ∞_»Å∞ q∞^≥ÅÌ #∞, "åi =º=™êÜ«∞Hˆ „∆ `åÅ#∞, "åi áêi„âßq∞Hõ
WHõ¯_» `«∂~°∞ÊÅ∞, Ѩ_»=∞~°Å∞ Jx |Ǩï=K«#O ZO^Œ∞‰õΩ „ѨÜ≥∂yOK«|_çOk? "å_»Å#∞, "åi ã¨O㨯 $f <åQÆiHõ`«Å‰õΩ „ѨfHõÅ∞QÍ xez=Ù#fl JѨÙ~°∂Ѩ
JO>Ë P â◊√Éèí=O`«"≥∞ÿ# <ÕÅÖ’x `«∂~°∞Ê ÉèÏQÍÅ∞ =∞iÜ«Ú Ñ¨_»=∞\˜ ÉèÏQÍÅx x~å‡}ÏÅ#∞ <ÕÅ=∞@ìO KÕâß=Ú.
WHõ¯_» ^•x ÉèÏ=O. 163. J*Ï˝<åxH˜ Ѩ~åHÍ+¨ª JO>Ë W^Õ HÍÉ’Å∞! ÖËHõáÈ`Õ Uq∞\©? Ѷ≤~“<£ =O\˜ JuÃÑ^ŒÌ
723 724
7. JÖò P~åѶπ =Å"£ J#fl<å
MÏÅÖò =∞ÅL 367 7. JÖò P~åѶπ 9=
8= áê~å
139 ''gà◊√§ U ѨxÖ’ x=∞QÆ∞flÖˇ· qѨs`«"∞≥ #ÿ Ü«∂`«#ʼnõΩ QÆ∞iKÕ¿ã"å~°∞.
L<åfl~À Jk <åâ◊#O KÕÜ∞« |_»∞`«∞Ok. g∞ ‰õΩ=∂~°∞Å#∞ K«O¿Ñã≤, g∞
gà◊√§ KÕã∞¨ #Î fl D Ѩx XHõ q∞^二 ——164 (Jx „ã‘ÎÅ#∞ =∂„`«O „|`«HõxKÕÛ"å~°∞.
J<åfl_»∞). JO^Œ∞Ö’ g∞‰õΩ g∞ „ѨÉ∞íè =Ù `«~Ñ° Ù¨¶ #
140 ''Uq∞\©, JÖÏ¡ÇÏπ #∞ HÍ^Œx <Õ#∞ ÃÑ^ŒÌ ѨsHõ∆ LO_çOk.166
g∞HÀã¨O =∞~À P~å^茺^≥·"åxfl J<Õfi+≤O 142 "Õ∞=Ú =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)‰õΩ
KåÖÏ? =∞i K«∂_»É’`Õ PÜ«∞# g∞‰õΩ =ÚÃѶ·Êù ~å„`«∞Å "åQÍÌ#O KÕâß=Ú. J^Œ
ã¨=∞ã¨Î Ö’Hõ"åã¨∞ÅÃÑ· „áê^è•#º`«#∞ WzÛ #OQÍ =∞~À Ѩk ~å„`«∞Å`À "å\˜x
L<åfl_»∞——165 Jx ‰õÄ_® =¸™ê (J֡Ƿ Ï≤ ã¨OѨÓ~°‚O KÕâß=Ú. P q^èŒOQÍ „ѨÉèí∞=Ù
ã¨ûÖÏO) J<åfl_»∞. x~å÷iOz# ѨÓiÎ QÆ_∞» =Ù #ÅÉè~·ˇ å„`«∞Å∞
J~ÚOk.167 JѨC_»∞ =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ï
141 "Õ∞=Ú q∞=∞‡efl Ѷ~≤ “hÜ«ÚÅ #∞O_ç ã¨ûÖÏO) `«# ™È^Œ~°∞_≥·# Ǩ~°∂#∞
q=ÚH˜Î HõeÊOz# ã¨O^Œ~åƒùxfl HÍã¨Î #∞^ÕÌtOz, ''<Õ#∞ "≥àϧHõ <å *Ïu
*Ï˝Ñ¨HõO KÕã¨∞HÀO_ç – "åà◊√§ q∞=∞‡efl „Ѩ[ÅÖ’ h=Ù <å‰õΩ „áêux^茺O
â◊„`«∞=Ù K≥~°#∞Oz ^Õ=Ù_»∞ `«=∞‰õΩ q=ÚH˜Îx „Ѩ™êkOz# `«~°∞"å`« ‰õÄ_®, `«=∞ =Ç≤ÏOK«∞. gà◊§#∞ fiÛk^Œ∞Ì`«∂ LO_»∞.
Hõà◊¡=ÚO^Œˆ~ ^Õ=Ù_»∞ Ãã·x‰õΩÅ ã¨"Õ∞`«OQÍ Ñ¶≤~“#∞#∞ ã¨=Ú„^ŒOÖ’ =ÚOz"Õã≤, qzÛù#flHÍ~°∞Å Jaè„áêÜ«∂Å#∞ J#∞ã¨
J™ê^è•~°}"≥∞#ÿ suÖ’ `«=∞#∞ ã¨=Ú„^•xH˜ P=e X_»∞#¤ KÕ~åÛHõ ‰õÄ_® – X_»∞‰¤ Ωõ iOK«‰Ωõ —— Jx K≥áêÊ~°∞.168
KÕ~°∞‰õΩ#fl `«~°∞"å`« â◊H˜Î=∞O`«∞_≥·# x[^≥·"åxfl =∞~°záÈ~Ú =∂#=Ù_»∞ `«# KÕ`ÀÎ 166. D Hõiî# ѨsHõ∆Å QÆ∞iOz WO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ '|Y~å ã¨∂~å—Ö’#∂ K«iÛOK«@O
`«Ü«∂~°∞KÕã≤# q„QÆǨÅ HÀã¨O "≥OѨ~å¡_»@O J*Ï˝#O =∂„`«"Õ∞HÍ^Œ∞, JÖÏ¡ÇπÏ [iyOk. 'W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ ã¨∂~å—Ö’ ‰õÄ_® D „Ѩ™êÎ=# ~å#∞#flk.
Ѩ@¡ Hõ$`«Ñ¶¨∞fl`« ‰õÄ_® J=Ù`«∞Ok. P q„QÆǨÅ∞ ~åu`À KÕÜ«∞|_ç LO_Õ=h, Jg 167. Ѷ~≤ “<£#∞, J`«x Ãã<· åºxfl ã¨=Ú„^ŒOÖ’ =ÚOz"Õã,≤ |h W„™ê~¸Öò#∞ PѨ^#Œ ∞Oz
P=Ù#∞ áÈe LO_Õ=h J#|_»∞`ÀOk. QÆ>ˇìH˜¯Oz# `«~°∞"å`«, "åi =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO xq∞`«ÎO "åiH˜ „QÆO^ä•xfl „Ѩ™êkOK«
164. JO>Ë P q„QÆǨ~å^茉õΩefl K«∂ã≤ g∞~°∞ "≥∂ã¨áÈHõO_ç. "åix K«∂ã≤, "Õ∞=¸ J^Õ =Åã≤# P=â◊ºHõ`« U~°Ê_çOk. JO^Œ∞ˆH JÖÏ¡ÇπÏ `«# „Ѩ=HõÎ =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ï
Ѩx KÕ™êÎ=∞x J#@O q"ÕHOõ JxÑ≤OK«∞HÀ^Œ∞. "åi ^Œ∞+¨¯~°‡‰õΩ "åÔ~ÖÏQÆ∂ ^Œ∞+¨Êeù `«O ã¨ûÖÏO)#∞ 30 ~å„`«∞Å HÀã¨O `«∂~°∞ Ѩ~fi° `«O (ã≤<åÜü∞ H˘O_») ÃÑH· ˜ Ñ≤Å∞K«∞‰õΩ<åfl_»∞.
J#∞Éèqí ™êÎ~∞° . "åi`Àáê@∞ g∞~°∞ ‰õÄ_® áê_≥á· È`å~å?! Jx =¸™ê (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) =∞~À 10 ~å„`«∞Å#∞ ÃÑOz "≥Ú`«ÎO 40 ~å„`«∞Å QÆ_»∞=Ù#∞ x~å÷iOKå_»∞. Ǩτ[`ü
`«# J#∞Ü«∂Ü«ÚÅ#∞ =∞O^ŒeOKå~°∞. =¸™ê (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) `«# „ѨÉ∞íè =Ù =^Œ‰Ì Ωõ áÈ`«∂ áÈ`«∂, `«# ™È^Œ~∞° _»∞ =∞iÜ«Ú
^≥=· „Ѩ=HõÎ ‰õÄ_® J~Ú# Ǩ~°∂<£ (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO)#∞ `«# „Ѩ`åº=∂flÜ«∞ „ѨuxkèQÍ
165. g∞‰õΩ Wxfl =∞ǨϟѨHÍ~åÅ∞ KÕã≤, HõëêìÅ Hõ_»e#∞Oz QÆ>ˇìH˜¯Oz, ÉÏx㨠„|`«∞‰õΩ xÜ«∞q∞Oz =∞s áÈÜ«∂~°∞. J#∞Hõ}∆ O `«# *Ïu „Ѩ[Å#∞ HõxÃÑ@∞ì‰Ωõ x LO_®Åh,
#∞Oz Q“~°=„Ѩ^Œ"≥∞ÿ# rq`«O "≥·Ñ¨Ù‰õΩ „Ѩ™ê÷#O KÕ~ÚOz# UÔH·Hõ ^≥·"åxfl HÍ^Œx ZѨÊ\˜HõѨC_»∞ "åiÖ’x K≥_»∞QÆ∞Å#∞ ^Œ∂~°O KÕã¨∂Î LO_®Åh, qzÛù#flHõ~° â◊‰õΩÎÅ
<Õ#∞ g∞HÀã¨O ~åu q„QÆǨÅ#∞, H˘Ü«∞º ÉÁ=∞‡Å#∞ KÕã≤ÃÑ\ÏìÖÏ? LѨHÍ~°O KÕã≤# ÉÏi# Ѩ_»‰õΩO_® "åà◊§#∞ HÍáê_®Åh QÆ\ ˜ìQÍ `åH©^Œ∞ KÕã≤ "≥àϧ~°∞. `«# *Ïu
„ѨÉèí∞=ÙѨ@¡ <Õ<≥ÖÏ Hõ$`«Ñ¶¨∞fl`«‰õΩ áêÅÊ_»QÆÅ#∞? =KÕÛ PÜ«∞`«∞ÅÖ’ ^Õ=Ùx =∞ixfl [#∞Å "Õ∞Å∞#∞ =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) ZO`«QÍ HÀ~°∞‰õΩ<Õ"å~À nxfl|\˜ì J~°÷O
LѨHÍ~åÅ∞ „Ѩ™êÎqOK«|_®¤~Ú. KÕã∞¨ HÀ=K«∞Û.
725 726
7. JÖò P~åѶπ =Å"£ J#fl<å
MÏÅÖò =∞ÅL
143 "Õ∞=Ú x~å÷iOz# ã¨=∞Ü«∂xH˜
=¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) =zÛ, J`«x
„ѨÉèí∞=Ù J`«x`À ã¨OÉèÏ+≤Oz# `«~åfi`«
J`«#∞ ''<å „Ñ¨É∂íè ! <å‰õΩ h ^Œ~≈° #O
HõeyOK«∞. <Õ#∞ F™êi x#∞fl K«∂™êÎ#∞——
Jx q#flqOK«∞HÀQÍ, ''Z\˜ì Ѩiã≤u÷ Ö’#∂
#∞=Ùfi ##∞fl K«∂_»Ö=Ë Ù.169 J~Ú`Õ JkQÀ!
P H˘O_» "≥Ñ· Ù¨ ^Œ$+≤xì ™êiOK«∞. Jk
QÆ#Hõ Ü«∞^è•ã≤÷uÖ’ LO_»QÆey`Õ #∞=Ùfi
‰õÄ_® ##∞fl K«∂_»QÆÅ∞QÆ∞`å=Ù—— Jx
PÜ«∞# ÃãÅqKåÛ_»∞. P `«~∞° "å`« J`«x
168. Ǩτ[`ü Ǩ~°∂<£ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) ã¨~Ú`«O XHõ „Ѩ=HõÎ. *Ïux ã¨O㨯iOK«=Åã≤#
ÉÏ^茺`« PÜ«∞#‰õΩ `≥eÜ«∞^Œx HÍ^Œ∞, `≥Å∞ã¨∞. HÍHõáÈ`Õ XHõ ã¨Ç¨ÏŸ^Œ~°∞xQÍ Hõ~°Î=º
áêÅ##∞ *Ï˝Ñ¨HõO KÕ¿ã L^ÕÌâ◊O`À =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ï) D q^èŒOQÍ É’^èŒÑ¨~°Kå~°∞.
WHõ¯_» 'g∞MÏ`ü— JO>Ë xs‚`« ã¨=∞Ü«∞O Jx J~°÷O.
169. =¸™ê (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) `«∂~°∞ Ѩ~fi° `«OÃÑH· ˜ "≥o§#ѨC_»∞ PÜ«∞# „ѨÉ∞íè =Ù PÜ«∞#`À
ã¨OÉèÏ+¨} [iáê_»∞. ã¨OÉèÏ+¨} [~°∞ѨÙ`«∞#flѨC_»∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ K«∂_®Å#fl
‰õΩ`«∂ǨÏÅO =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)Ö’ ã¨Ç¨Ï[OQÍ<Õ HõeyOk. `«#Ö’x
‰õΩ`«∂ǨÏÖÏxfl PÜ«∞# |Ü«∞@ÃÑ\Ïì~°∞. ^•xH˜ ã¨=∂^è•#OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ ''#∞=Ùfi
##∞fl ã¨∞`«~å=¸ K«∂_»ÖË=Ù—— (Å<£`«~åh) Jx J<åfl_»∞. D PÜ«∞`«∞Ö’ ''Å<£——
J<Õ Ñ¨^ŒO =zÛOk, Wk Z#fl\˜H© Jã¨OÉèí=O J#fl J~å÷xfl ã¨∂z™ÈÎOk HÍ|\˜ì
WǨÏÖ’HõOÖ’QÍh, Ѩ~°Ö’HõOÖ’ QÍh JÖÏ¡ÇπÏ ^Œ~°≈#O Jã¨OÉèí=O Jx =¸`«lÖÏ
J<Õ =~°Oæ "å~°∞ "åºMϺxOKå~°∞. HÍx D "åºYº ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ Ç¨Ïnã¨∞ʼnõΩ q~°∞^Œ"ú ∞≥ #ÿ k.
„Ѩà◊Ü«∞k<å# qâßfiã¨∞Å∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ K«∂™êÎ~°h, ã¨fi~°æ „Ѩ"Õâ◊O `«~°∞"å`« ‰õÄ_®
^Œ~°≈#ÉèÏQƺO „áêÑ≤Îã¨∞ÎO^Œx qq^èŒ „áê=∂}˜Hõ, ^Œ$_è»"≥∞ÿ# =∞iÜ«Ú =Ú`«"åu~ü
ǨÏnã¨∞Å ^•fi~å =∞#‰õΩ `≥Å∞™ÈÎOk. =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) "åi „Ѩ=K«<åÅÃÑ·,
PÜ«∞# (ã¨) q^è•#OÃÑ· #=∞‡HõO QÆÅ "å~°O`å D q+¨Ü∂« xfl #=Ú‡`å~°∞. HÍHõáÈ`Õ
WǨÏÖ’HõOÖ’ =∂„`«O ^≥·=^Œ~°≈# ÉèÏQƺO Z=iH© ÅaèOK«^Œ∞. WǨÏÖ’HõOÖ’ ^≥·"åxfl
HõO\˜`À K«∂KÕ â◊H˜Î Z=iH© ÖË^Œ∞ ‰õÄ_®. PYiH˜ „Ѩ=HõÎʼnõΩ ‰õÄ_® ÖË^Œ∞. D
PÜ«∞`«∞Ö’ P q+¨Ü∞« "Õ∞ K≥Ñʨ |_çOk. J~Ú`Õ Ñ¨~Ö° ’HõOÖ’ JÖÏ¡ÇÏπ HõO\˜K∂« ѨÙÖ’
=∞iO`« â◊H˜Îx W™êÎ_»∞. `«`«Êùe`«OQÍ Hõà◊√¡ ^≥·=^Œ~°≈# *’ºuH˜ `«@∞ìHÀQÆÅ∞QÆ∞`å~Ú.
727
368 7. JÖò P~åѶπ 9=
8= áê~å
„ѨÉ∞íè =Ù `Õ[ã¨∞û P H˘O_»ÃÑ· „Ѩãi¨ OK«QÍ<Õ
P `Õ[ã¨∞û ^•xfl `«∞`«∞ÎxÜ«∞Å∞ KÕ¿ã
ã≤Ok. =¸™ê ã¨Ê $ǨÏ`«Ñ≤Ê Ñ¨_ç
áÈÜ«∂_»∞.170 ã¨Ê $ǨÏÖ’H˜ ~åQÍ<Õ,
''(„ѨÉ∂íè !) h=٠Ѩ~=° ∞ Ѩq„`«∞_»=Ù. <Õ#∞
h ã¨xflkèÖ’ ѨâßÛ`åÎѨ Ѩ_»∞`«∞<åfl#∞.
JO^ŒiHõ<åfl =ÚO^Œ∞ <Õ<Õ x#∞fl qâ◊fiã≤
ã¨∞<Î åfl#∞——171 Jx =∞#q KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl_»∞.
144 ''F =¸™ê! x#∞fl „Ѩ=HõÎQÍ
Z#∞fl‰õΩx, h`À ã¨OÉèÏ+≤Oz [#∞ÅÃÑ·
h‰õΩ „áê^è•#º`«xKåÛ#∞. HÍ|\˜ì <Õ#∞
WzÛ# ^•xx ѨÙK«∞ÛHÀ. Hõ$`«A˝_»"≥·
LO_»∞——172 Jx JÖÏ¡ÇπÏ ÃãÅqKåÛ_»∞.
170. Ѩ~fi° `«O ã¨~Ú`«O P `Õ[ã¨∞û‰õΩ `«@∞ìHÀÖËHáõ È~ÚOk. P *’ºu~°‡Ü«∞ ã≤u÷ H˜ `åà◊ÖHË õ
^≥·=„Ѩ=HõÎ =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) ‰õÄ_® Hõà◊√¡ uiy Ѩ_çáÈÜ«∂~°∞.
=∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^Œ∞ (ã¨Å¡ÖϡǨï JÖˇ·Ç≤Ï = ã¨Å¡O) WÖÏ „Ѩ=zOKå~°∞ :
''„Ѩà◊Ü«∞k<å# JO^Œ~°∂ ã¨Ê $Ç¨Ï HÀÖ’Ê`å~°∞ (W=∂"£∞ Wɡfl Hõã‘~ü Jaè„áêÜ«∞O
„ѨHÍ~°O, Ǩτ+π "≥∞ÿ^•#OÖ’ [#∞Å =º=Ǩ~åÅ f~°∞Ê KÕ¿ãO^Œ∞‰õΩ JÖÏ¡ÇπÏ
`Õ[ie¡#ѨC_»∞ =∂#=ÙÅO`å ã¨Ê $Ç¨Ï HÀÖ’Ê`å~°∞). `«~∞° "å`« JO^Œ~∂° ã¨Ê $ǨÏÖ’H˜
=™êÎ~°∞. J~Ú`Õ JO^ŒiHõ<åfl =ÚO^Œ∞ <å‰õΩ ã¨Ê $Ç¨Ï =ã¨∞ÎOk. JѨÊ\˜ˆH =¸™ê
(J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) 'J~ü¬— (^≥=· ã≤OǨã¨#O) HÍex Ѩ@∞ì‰Ωõ x xÅ|_ç LO\Ï~°∞. PÜ«∞#
<åHõ<åfl =ÚO^Õ ã¨Ê $ǨÏÖ’H˜ =™êÎ~À ÖËHõ `«∂~°∞ Ѩ~°fi`«OÃÑ· XHõ™êi ã¨Ê $ǨÏ
HÀÖ’Ê~Ú#O^Œ∞‰õΩ „ѨuQÍ JÖÏ¡ÇπÏ PÜ«∞#‰õΩ D™êi ã¨Ê $Ç¨Ï HÀÖ’Ê=@O #∞Oz
q∞#Ǩ~ÚOѨ٠W™êÎ_À `≥eÜ«∞^Œ∞ =∞i!—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs : `«Ñ¶‘û~ü ã¨∂~°`«∞Öò
P~åѶπ† ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O : ÉÏ|∞ Ѷ¨*ÏÜ≥∞e =¸™ê JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO).
171. JO>Ë F JÖÏ¡ÇπÏ! h B#fl`åºhfl, h â◊H˜Îx JOwHõiã¨∞Î<åfl#∞. <Õ#∞ Jâ◊‰õΩÎ}‚h,
WÇ¨Ï Ö’HõOÖ’ x#∞fl K«∂_»QeÆ Qˆ â◊HΘ <åÖ’ ÖË^xŒ ‰õÄ_® <Õ#∞ XѨC‰õΩO@∞<åfl#∞
J#flk Ǩτ[`ü =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) =∂@Ö’¡x PO`«~°ºO.
172. JÖÏ¡ÇπÏ `«# „Ѩ=HõÎ =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) `À =∞e™êi =∂\Ï¡_ç# ã¨O^Œ~°ƒùO
Wk. WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ xѨC fã¨∞HÀ=\ÏxH˜ "≥o§#ѨC_»∞ `˘e™êi PÜ«∞# =¸™ê`À
=∂\Ï¡_ç, „Ѩ=HÍΠѨ^Œqx "˘ã¨QÍ_»∞.
728
7. JÖò P~åѶπ =Å"£ J#fl<å
MÏÅÖò =∞ÅL 369 7. JÖò P~åѶπ 8= áê~å
145 =∞i "Õ∞=Ú =¸™ê‰õΩ ѨÅHõÅÃÑ· "åiH˜ HÍ#=¿ãÎ "å~°∞ ^•xx `«=∞
Jxfl ~°HÍÅ LѨ^âÕ ßÅ#∂, Jxfl q+¨Ü∂« =∂~°æOQÍ KÕã¨∞HÀ~°∞. ÃÑ_»^•i HõxÑ≤¿ãÎ
ʼnõΩ ã¨O|OkèOz# q=~åÅ#∞ „"åã≤ =∂„`«O ^•xfl `«=∞ =∂~°Oæ QÍ KÕã∞¨
WKåÛ=Ú.173 J`«xH˜ WÖÏ LѨ^ÕtO ‰õΩO\Ï~°∞.177 =∂ PÜ«∞`«∞Å#∞ kèH¯õ iOz,
Kå=Ú : ''WHõ #∞=Ùfi g\˜x KåÖÏ "å\˜Ñ@¨ ¡ x~°H¡ ∆õ º "≥Y· ix Hõ#|~°K@« O
QÆ\Qì˜ Í Ñ¨@∞ìHÀ. g\˜Ö’x L`«=Î ∞ P^Õâß 178
Å#∞ áêeOK«=∞x h *Ïu "åiH˜ P*Ï˝ =Å¡ "åiH© ^Œ∞~°=ã¨÷ Ѩ\ ˜ìOk.
Ñ≤OK«∞.174 Ju `«fi~°Ö’<Õ ^Œ∞~å‡~°∞æÅ PÜ«∞# P^ÕâßÅѨ@¡ ÃÑ_»ã¨i áÈHõ_»#∞ J=ÅOaOK«@O, PÜ«∞# x^Œ~°≈<åŠѨ@¡
™ê÷<åxfl g∞‰õΩ K«∂Ñ≤™êÎ#∞.175 L¿ÑHõ∆#∞ Hõ#|~°K«@O J<åºÜ«∞O! J„Hõ=∞O!! J^èŒ~°‡O!!! JO^Œ∞ˆH JǨÏOHÍ~åxfl,
146 U Ǩωõį ÖˉõΩO_® Éèí∂q∞ÃÑ· JÖÏ¡ÇπÏ Jq∞`«OQÍ Jã¨Ç≤ϺOK«∞‰õΩO\Ï_»∞. D PÜ«∞`«∞Ö’ JǨÏOHÍ~°∞Å
QÆ~åfixfl „Ѩ^Œi≈OKÕ"åix <å P^ÕâßÅ ^Œ∞+¨Êi}Ï=∞O ZÖÏ LO@∞O^À J=QÆ`O« KÕÜ∞« |_çOk. W@∞=O\˜ á⁄QÆ~∞° É’`«∞Å#∞
JÖÏ¡ÇÏπ `«# PÜ«∞`«∞ʼnõΩ P=∞_» ^Œ∂~°OQÍ<Õ LOK«∞`å_»∞. =∞i D ^Œ∂~°O „Hõ"∞Õ }Ï
#∞Oz =∞~°e™êÎ#∞. XHõ"Õà◊ ã¨∂K«# ÃÑ~°∞QÆ∞`«∂áÈ`«∞Ok. PYiH˜ "å~°∞ ã¨`«ºO "≥·Ñ¨Ù‰õΩ uiy~åÖË#O`« ^Œ∂~åxH˜
ÅxflO\˜h uÅH˜Oz<å ‰õÄ_® "å~°∞ "≥o§áÈ`å~°∞. =∞~ÀKÀ@ ÃãÅgÜ«∞|_ç#@∞¡ : ''Z=i q+¨Ü«∞OÖ’ h „ѨÉèí∞=Ù =∂@
"å\˜x qâ◊fiã≤OK«~°∞.176 ã¨Ô~·# =∂~°æO x[=∞x ~°∂_èô J~ÚO^À "åi =^ŒÌ‰õΩ Jxfl ~°HÍÅ x^Œ~°≈<åÅ∞ =KÕÛã≤#ѨÊ\˜H© –
173. JO>Ë, `Ò~å`«∞ „QÆO^äŒO ѨÅHõÅ ~°∂ѨOÖ’ W=fi|_çOk. JO^Œ∞Ö’ ^èŒ~å‡^ÕâßÅ∞, =º^è•Éèíi`«=∞~Ú# tHõ∆#∞ HõàÏ¡~å K«∂_»#O`«=~°‰õÄ – "å~°∞ qâ◊fiã≤OK«~°∞ QÍHõ
KÕÜ«∞=Åã≤# Ѩ#∞Å∞, x+≤^•úOâßÅ∞, „Ѩɒ^èŒ#Å∞, ÃÇÏK«ÛiHõÅ∞ Jhfl ‰õ∆Ω}‚OQÍ qâ◊fiã≤OK«~°∞—— (Ü«¸#∞ãπ – 96, 97).
`≥eÜ«∞Ѩ~K° |« _®¤~Ú. 177. ^≥·"å^ÕâߊѨ@¡ "≥·=ÚYº ^èÀ~°}˜ Hõ#|~°KÕ"åiÖ’ LO_Õ =∞~À ^Œ∞~°Å"å@∞, =∞~À
174. JO>ˆ á⁄^ŒÌãÎ̈=∂#O ~å~ÚfÅ#∞, "≥ã¨∞Å∞ÉÏ@∞#∞ "≥`«∞‰õΩ¯O@∂ LO_»‰õΩO_® qz„`« =∞#ãÎ̈`fi« O WHõ¯_» ZuÎK∂« Ѩ|_çOk. J^Õ=∞O>ˆ ã¨<å‡~°Oæ "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ ^Œ~≈° Hõ`fi« O
W=fi|_ç# ^èŒ~å‡^ÕâßÅ#∞ áê\˜OKåe Jx ÉèÏ=O. =Ç≤ÏOKÕ q+¨Ü«∞O U^Œ~Ú<å "åi ^Œ$+≤ìH˜ =zÛ#ѨC_»∞ #∞^Œ∞~°∞ z\˜¡™êÎ~°∞,
175. PÜ«∞`«∞Ö’ '^•~ü— J<Õ Ñ¨^ŒO "å_»|_çOk. ^•~ü JO>Ë xÅÜ«∞O, x"åã¨O, QÆ$ǨÏO Hõã¨∞~°∞‰õΩO\Ï~°∞. HÍx =∂~°æ qÇ‘Ï#`« "≥·Ñ¨Ù‰õΩ ^•if¿ã q+¨Ü«∞O =ÚO^Œ∞‰õΩ
J#fl J~å÷Å∞ =™êÎ~Ú. HÍx WHõ¯_» x"åã¨O J<Õ Ñ¨^ŒO Ѩ~°º=™ê#O, QÆu J#fl =¿ãÎ=∞@∞‰õΩ =∞ǨÏ^•#O^ŒO`À ^•xfl J=ÅOa™êÎ~°∞. k=º Y∞~üP<£ q=iOz#
ÉèÏ=OÖ’ „ѨÜ∂≥ yOK«|_çOk. JO>Ë Jq^èÜ Õ Ú« Å =ÚyOѨ٠^•~°∞}OQÍ<Õ LO@∞Ok. D "åã¨Î=O Jxfl HÍÖÏÖ’¡#∂, Jxfl =∂#= ã¨=Ú^•Ü«∂Ö’¡#∂ =∞#‰õΩ HÍ#
ÖËHõ Jq^èÜÕ Ú« Å ^ÕâO◊ ÃÑ· g∞‰õΩ JkèHÍ~°O HõeÊ™êÎ=∞x n#~°O÷ HÍ=K«∞Û. Jq^èÜ Õ Ú« Å =ã¨∞ÎOk. PYiH˜ „âı+¨ª ã¨=∂[OQÍ Ñ≤Å∞=|_ç# =Úã≤¡O ã¨=∂[OÖ’ ã¨~Ú`«O
^Õâ◊=∞O>Ë ã≤iÜ«∂ „áêO`«=∞#fl=∂@. P<å_»∞ P „áêO`«OÖ’ J=∂eMÏ *Ïu <Õ_»∞ D Ѩiã≤÷u <≥ÅH˘x LO^Œx x~°ÌfiO^ŒfiOQÍ K≥ѨÊ_®xH˜ qKåiã¨∞Î<åfl=Ú.
~å[ºO LO_Õk. J=∂eMÏ *Ïu"å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ Ñ¨@¡ Ѩ~°=∞ Jq^èÕÜ«ÚÅ∞ (Wɡfl
Hõã‘~ü). ã¨^•K«~°} HÀã¨O Ñ≤Å∞Ѩ٠WzÛ#ѨÙ_»∞ [#∞Å∞ =ÚYO Kå>Ëã¨∞Î<åfl~°∞. J^Õ ^Œ∞ëê¯
~åºÅ∞ `å~°ã¨Ñ¨_ç#ѨÙ_»∞ "å\˜ "≥·Ñ¨Ù‰õΩ ZQÆ|_»∞`«∞<åfl~°∞.
176. WHõ¯_» 'QÆ~°fiO— JO>Ë ÉèÏ=O ^≥·"å^ÕâßÅHõ<åfl, ^≥·==K«<åÅ Hõ<åfl `«=∞ "å^Œ<Õ
ã¨Ô~·O^Œ#fl ÉèÏ"åxfl =ºHõÎѨ~°K«@O, W`«~°∞Å#∞ z#flK«∂Ѩ٠K«∂_»@O J#fl=∂@! 178. „Ѩ[Å∞ =∞OzH˜ |^Œ∞Å∞ K≥_∞» "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ, ã¨`º« O |^Œ∞Å∞ Jã¨`º« O "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ ZQÆ|_»\ÏxH˜
D JǨÏOÉèÏ=O =∂#=ÙxH˜ ZO`«=∂„`«O â’aèOK«^∞Œ . ZO^Œ∞HõO>Ë JÖÏ¡ÇÏπ ã¨$+≤Hì ~õ .ΰ QÆÅ HÍ~°}O Uq∞\’ WHõ¯_» K≥Ñʨ |_çOk. ^≥"· å[˝Å#∞ Jã¨`º« =∞x kèH¯õ iOKÕ "åiÖ’
`å#∞ ZO`«ÃÑ^ŒÌ "å_»#∞‰õΩ#flѨÊ\˜H© =∞x+≤ =∞x¿+. J`«#∞ ã¨$+≤Hì ~õ ΰ KÕ`« ã¨$+≤Oì K« „Hõ=∞„Hõ=∞OQÍ ^≥·=cèu, áêѨcèu H©∆}˜OzáÈ`«∞Ok. ÉÏ^茺`å ÉèÏ=#, ѨÓpÉèÏ=#
|_ç# XHõ „áê}˜ =∂„`«"∞Õ . ã¨$+≤Öì ’ XHõ ÉèÏQÆO J~Ú=ÙO_ç ã¨$+≤Hì ~õ <ΰ Õ ZkiOK«@O, ÉÁuÎQÍ ÖˉõΩO_® áÈ`«∞Ok. `«`å¯~°}OQÍ ^ŒÜ«∞, *Ïe, Hõ~°∞}, „¿Ñ=∞ =O\˜
729 730
7. JÖò P~åѶπ =Å"£ J#fl<å
MÏÅÖò =∞ÅL 370 7. JÖò P~åѶπ 9=
8= áê~å
147 WOHÍ =∂ PÜ«∞`«∞Å#∞, JOu=∞ 149 `«=∞‰õΩ ѨâßÛ`åÎѨO Hõey#ѨC_»∞,
k<å# HõÅ∞ã¨∞‰õΩ<Õ q+¨Ü∂« xfl Jã¨`åºÅx `å=Ú x[OQÍ<Õ =∂~°æ„Éèí+¨ì`«‰õΩ
u~°ã¨¯iOz# "åi Hõ~°‡Åhfl =$^ä• Ö’#Ü«∂º=∞#fl ã¨OQÆu J~°÷=∞Ü«∂ºHõ
J~ÚáÈÜ«∂~Ú. "åiH˜ "å~°∞ KÕã¨∂Î "å~°∞, ã≤Q∞Æ Ñæ _¨ ®¤~∞° .181 ''=∂ „ѨÉ∞íè "Õ QÆ#Hõ
LO_ç#^•x (tˆH)∆ W=fi|_»∞`«∞Ok.——179 =∂ÃÑ· ^ŒÜ«∞EѨHõ áÈ`Õ, =∂ `«Ñ¨C#∞
148 =¸™ê *Ïu"å~°∞ J`«#∞ "≥o§# =∞xflOK«HõáÈ`Õ "Õ∞=Ú Ñ¶¨∞’~°OQÍ #+¨ì
`«~åfi`« `«=∞ #QÆÅ`À P=Ù ^Œ∂_» áÈ`å=Ú—— Jx J<åfl~°∞.
q„QÆǨxfl `«Ü«∂~°∞KÕã≤, ^•xx `«=∞ 150 =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) `«# *Ïu
P~å^茺 ^≥·=OQÍ H˘Å=™êQÍ~°∞. "åi =^ŒÌ‰õΩ HÀѨO`À, qKå~°O`À
JO^Œ∞Ö’ #∞Oz XHõÖÏO\˜ â◊|OÌ =KÕÛk. uiy=zÛ ''<Õ#∞ "≥à§◊ QÍ<Õ WO`« K≥_¤»
Jk `«=∞`À =∂\Ï¡_»ÖË^Œh, `«=∞‰õΩ U J~°∞Ѩ٠q#=KÕÛk. Jk Z^Œ∞Ì J~°∞ѨÙ#∞ áÈeLO_Õk (J~Ú`Õ k=º Y∞~üP<£Ö’x
^•s K«∂Ѩ^Œh "å~°∞ PÖ’zOK«ÖË^•? "åHͺŠ^•fi~å `≥e¿ã^Õ=∞O>Ë Jk ã¨Ê+¨ìOQÍ =∂\Ï¡_Õ â◊H˜Î =∂„`«O HõeyÖË^Œ∞).
J~Ú#ѨÊ\˜H© "å~°∞ ^•xfl P~å^躌 Jk x[OQÍ ~°HõÎ=∂O™êÅ∞ QÆÅ P=Ù^Œ∂_»QÍ `«Ü«∂~°~ÚO^•? ÖËHõ |OQÍ~°∞
^≥=· OQÍ Y~å~°∞ KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl~°∞. KåÖÏ ÃÑ^ŒÌ ÉÁ=∞‡QÍ<Õ LO_ç JO^Œ∞Ö’H˜ U^À XHõ q^èŒOQÍ QÍe – *Á~°|_ç#ѨC_»ÖÏ¡ Z^Œ∞Ì
J<åºÜ«∂xH˜ áêÅÊ_®¤~∞° .180 J~°∞ѨÙ#∞ áÈe# â◊|ÌO =KÕÛ^• J#fl q+¨Ü«∞"≥∞ÿ ÉèË^•aè„áêÜ«∂Å∞<åfl~Ú. (Wɡfl
ã¨^Œ∞æ}ÏÅ∞ "åi PO`«~åºÅ #∞Oz ѨÖÏÜ«∞#O z`«Îy™êÎ~Ú. "åi ǨÏ$^ŒÜ«∂Å∞ Hõã‘~ü). D â◊ÉÏÌxfl ™⁄=Ú‡ KÕã¨∞‰õΩO@∂ ™êq∞s |h W„™ê~¸Öò#∞ ÃÑ_»„`À=
q㨇~°}‰õΩ, Ѩ~°^蕺<åxH˜ Ö’#=Ù`å~Ú. "åi =∞<À ˆH∆„`åÅÖ’ ÉèíH©Î LO_»^Œ∞, cèf Ѩ\ ˜ìOKå_»∞. ''W^Õ g∞ ã≤ã¨Öˇ·# ^≥·=O. =¸™ê nxx =∞~°záÈ~Ú, ^≥·"å<Õfi+¨}Ö’
LO_»^Œ∞. qâ◊$OYÅ`åfixH˜ "å~°∞ JÅ=_®Î~°∞. <Õ_»∞ D Ѩiã≤÷u ã¨~°fi„`å ã¨~°fi ZHõ¯_À H˘O_»Å g∞kH˜ áÈÜ«∂_»∞—— JO@∂ ^Œ∞„+¨ÊKå~°O "≥Ú^ŒÖ\ˇ Ïì_∞» . (D =$`åÎO`«O
™ê=∂#ºO J~ÚáÈ~ÚOk. `åǨ ã¨∂~åÖ’ ~å#∞#flk).
179. ^Õ=Ùx "åHͺÅ#∞ kèHõ¯iOz, Ѩ~°Ö’HÍxfl „`Àã≤ѨÙKÕÛ"åiH˜ Ѩ>Ëì QÆ`Õq∞\’ WHõ¯_» 181. =¸ÅOÖ’ 'ã¨∞d`« Ѷ‘ SnÇ≤Ï"£∞— J#fl "åHõºO LOk. nx âßaÌHõ J~°÷O KÕ`«∞Ö’¡H˜
ã¨Ê+¨ìOQÍ K≥ѨÊ@O [iyOk. ZO^Œ∞HõO>Ë "åi Hõ~°‡Å∞ ã¨`«ºOÃÑ·#QÍh, <åºÜ«∞O Ѩ_áç È=@O. Jã¨Å∞ W^˘Hõ J~°c *ÏfÜ«∞O. KÕã#≤ `«ÑC¨ ‰õΩ ѨâßÛ`åÎÑO¨ `À, ã≤Q∞Æ `æ À
^èŒ~°‡OÃÑ·#QÍh xÅ|_ç ÖË=Ù. J<åºÜ«∞O J^èŒ~°‡O "åi PK«~°}ʼnõΩ ѨÙ<å^Œ∞Å∞QÍ ‰õΩOzOK«∞‰õΩ áÈ=@=∞x nx ÉèÏ=O. =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) uiy=KåÛHõ QÍx
L<åfl~Ú. JO^Œ∞KÕ`« "åi Hõ~°‡Å z\ÏìÖ’ ‰õΩÅ∞¡, H©_»∞ `«Ñ¨Ê =∞~˘Hõ\ ˜ LO_»^Œ∞. "å~°∞ KÕã#≤ Ѷ∞¨ ’~° JѨ~å^èOŒ Uq∞\’ "åiH˜ `≥eã≤ ~åÖË^∞Œ . =¸™ê (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO)
"åi Hõ~°‡Å‰õΩ JÖÏ¡ÇπÏ ^Œ$+≤ìÖ’ ѨÓzHõ ѨÙÅ¡O`« qÅ∞= ‰õÄ_® LO_»^Œ∞. HÍHõáÈ`Õ P„QÆǨϟ^Œ„QÆ∞Öˇ·, f„=OQÍ =∞O^ŒeOz# `«~°∞"å`« "å~°∞ ѨâßÛ`åÎѨѨ_ç, Hõ∆=∂Ѩ}
"åi ^Œ∞~åQÆ`åʼnõΩ `«QÆæ ^Œ∞+¨Êùe`«O `«Ñ¨Ê‰õΩO_® "åiH˜ Åaèã¨∞ÎOk.
HÀã¨O JÖÏ¡ÇπÏ#∞ "Õ_»∞‰õΩ<åfl~°∞. `åǨ ã¨∂~åÖ’ D ã¨OQÆu q=~°OQÍ ~å#∞#flk.
180. Ǩτ[`ü =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) #ÅÉèˇ· ~å„`«∞Å HÀã¨O `«∂~°∞ Ѩ~°fi`«OÃÑ·H˜ "≥o§ HÍx qâı+¨"Õ∞q∞@O>Ë, =¸™ê „Ѩ=HõÎ =zÛ "åix =∞O^ŒeOKå~°<Õ ã¨OQÆu
#ѨC_»∞ ™êq∞s J<Õ =ºH˜Î „Ѩ[Å #QÆÅ#∞ ¿ãHõiOz "å\˜`À P=Ù^Œ∂_»#∞ `«Ü∂« ~°∞ K≥Ñʨ ‰õΩO_®<Õ D PÜ«∞`«∞Ö’ PÜ«∞# *Ïu "å~°∞ ѨâßÛ`åÎÑѨ _¨ #ç q+¨Ü∞« O q=iOK«
KÕâß_»∞. ^≥·=^Œ∂`« l„|~¸Öò (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) QÆ∞é]Ѩ٠_≥Hõ¯Å∞Ѩ_ç# KÀ@∞#∞Oz |_çOk. ÃÑ·QÍ =¸™ê „Ѩ=HõÎ =∞O^ŒeOKå~°<Õ q+¨Ü«∞O nx `«~åfiu "åHõºOÖ’
¿ãHõiOz# =∞\˜ìx ‰õÄ_® P ^Œ∂_» x~å‡}OÖ’ LѨÜ≥∂yOKå_»∞. JÖÏ¡ÇπÏ P
=∞\˜ìÖ’ r=# „ѨÉèÏ"åxfl LOKå_»∞. JO^Œ∞=Å¡ P ^Œ∂_»Ö’ #∞Oz XHõ q^èŒ"≥∞ÿ# K«iÛOK«|_çOk. *Ïu „Ѩ[Å∞ KÕã#≤ x~åfiHÍxfl, P `«~åfi`« "å~°∞ ѨeH˜# ѨÅ∞‰õΩefl
XˆHKÀ@ „Ѩ™êÎqOKÕ L^ÕÌâ◊O`À D q^èŒOQÍ K≥Ñ≤Ê LO_»=K«∞Û (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü).
731 732
7. JÖò P~åѶπ =Å"£ J#fl<å
MÏÅÖò =∞ÅL 371 7. JÖò P~åѶπ 9=
8= áê~å
x~åfiHÍxH˜ áêÅÊ_»`å~å? g∞ „ѨÉèí∞=Ù 151 JѨC_»∞, ''F „ѨÉèí∂! ##∂fl, <å
P[˝Å∞ JO^ŒHõ=ÚO^Õ g∞~°∞ `˘O^Œ~° ™È^Œ~°∞}˜‚ Hõ∆q∞OK«∞. =∂ W^ŒÌih h
Ѩ_®¤~å?—— Jx K≥Ñ≤Ê, (KÕuÖ’x) ѨÅHõ HÍ~°∞}ºOÖ’ KÕ~°∞ÛHÀ. #∞=Ùfi Hõ~°∞}˜OKÕ
Å#∞ qã¨∞~°∞QÍ F „ѨH¯õ # ÃÑ>Ëãì ,≤ 182 "å~°O^ŒiÖ’ÔHÖÏ¡ Q˘Ñ¨Ê Hõ~°∞}Ï
`«# ™È^Œ~∞° x A`«∞ΠѨ@∞ì‰Ωõ x `«# "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ =∞Ü«Ú_»=Ù—— Jx (=¸™ê) "Õ_∞» ‰õΩ<åfl_»∞.
D_»fi™êQÍ_»∞. JѨC_»∞ Ǩ~°∂#∞ 152 P=Ù^∂Œ _»#∞ ѨÓlOz# "åiÃÑ· Ju
(J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) ''F <å `«e¡ Ѩل`«∞_®!183 `«fi~°Ö’<Õ "åi „ѨÉ∞íè =Ù `«~Ñ° Ù¨¶ #∞Oz
gà◊√§ ##∞fl U =∂„`«O ÖˇHõ¯ KÕÜ«∞ÖË^Œ∞. P„QÆǨÏO, J==∂#O – „áêѨOzHõ
##∞fl K«O¿ÑÜ«∞\ÏxH˜ ‰õÄ_® ã≤^Œú rq`«OÖ’<Õ187 – Ѩ_∞» `«∞Ok. Jã¨`åº
=∞Ü«∂º~°∞.184 HÍ|\˜ì <å ã≤÷uÃÑ· â◊„`«∞ Å#∞ JÖË¡ "åix "Õ∞=Ú D q^èŒO
QÍ<Õ tH˜∆™êÎ=Ú.188
=ÙÅ∞ #=Ùfi‰õΩ<ÕÖÏ KÕÜ«∞‰õΩ.185 ##∞fl
D ^Œ∞~å‡~°∞æÅ =~°æOÖ’ [=∞Hõ@ì‰õΩ——186 Ѩiã≤÷u. =∞~À"≥·Ñ¨Ù W„™ê~¸Öò ã¨O`«u "åi "≥·~°"≥·Yi. "å~°∞ `«##∞ ǨÏ`«=∂~°Û
Jx ã¨O*Ï~Ú+‘ WKåÛ~°∞. \ÏxH˜ ã¨~Ú`«O ã≤^Œú=∞Ü«∂º~°∞. „áê}ÏÅ#∞ HÍáê_»∞HÀ=\ÏxH˜ `å#∞ – `å`å¯e
HõOQÍ – =∞ø#O =Ç≤ÏOKåeû =zÛO^Œx PÜ«∞# ã¨O*Ï~Ú+‘ WKåÛ~°∞. „áê}Ï
182. ^≥·=„Ѩ=HõΠǨτ[`ü =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) uiy=KÕÛã¨iH˜ Ѩiã≤÷`«∞Å ã¨fi~°∂ѨO áêÜ«∞ã≤÷uÖ’ D q^èŒOQÍ =º=ǨÏiOKÕO^Œ∞‰õΩ J#∞=∞u LO@∞Ok.
=∂iáÈ~ÚOk. U *Ïux ã¨O㨯iOKÕO^Œ∞‰õΩ `å#∞ JǨϟ~å„`«∞Å∞ „â◊q∞ã¨∞Î<åfl~À
P *Ïu "å~°∞ 40 ~ÀAÖ’¡<Õ QÍ_ç `«Ñ≤Ê P=Ù^Œ∂_»#∞ ѨÓlOK«@O "≥Ú^ŒÖˇ\Ïì~°∞. 185. D Ѩiã≤÷uÖ’ <å A`«∞ΠѨ@∞ì‰õΩx ÖÏy`Õ â◊„`«∞=ÙÅ∞ K«∂z J=¿ÇÏà◊# KÕ™êÎ~°∞.
Wk "åã¨"Î åxH˜ ##∞fl xÅnÜ«∂eû# ã¨O^Œ~ƒ° Où HÍ^Œ∞. Jã¨Å∞ D `«ÑC¨ ‰õΩ áêÅÊ_ç#
=¸™ê (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) P„QÆÇϨ Ÿ^Œ„QÆ∞ÅÜ«∂º~°∞. P"Õ^#Œ K≥O^•~°∞. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ "åix ^ŒO_çOKåe, "åi H©_»∞ #∞Oz *Ïu"åix HÍáê_®e J#flk Ǩ~°∂<£
PÜ«∞# `«∂~°∞ Ѩ~°fi`«OÃÑ· #∞Oz `≥zÛ# =∂~°æ^Œ~°≈Hõ ѨÅHõÅ#∞ „H˜O^ŒÃÑ\˜ì# f~°∞ =∂@Ö’¡x PO`«~°ºO.
K«∂¿ã"åiH˜ qã≤i"Õã≤#@∞¡QÍ HõxÑ≤OzOk. k=º Y∞~üP<£ nxx ''Ѩ_»"ÕÜ«∞@O——
(JÖòMÏ) QÍ Jaè=i‚OzOk. XHõ"Õà◊ 'PÜ«∞# áêˆ~âß~°∞—, 'qã≤i"Õâß~°∞— J#fl 186. ZO^Œ∞HõO>Ë <Õ#∞ +≤~¯ü ‰õΩ áêÅÊ_»@O QÍh, JO^Œ∞‰õΩ J#∞=∞uOK«@OQÍh KÕÜ∞« ÖË^∞Œ .
ÉèÏ=OÖ’ fã¨∞‰õΩ<åfl P ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’ PÜ«∞# "å\˜Ñ¨@¡ J=∞~åº^ŒQÍ „Ѩ=iÎOKå~°x "åi KÕ+¨ì#∞ K«∂ã≤ P#OkOK«#∂ ÖË^Œ∞. ÃÑ·QÍ Ö’Ö’<Õ ‰õΩq∞eáÈÜ«∂#∞. Jx"å~°º
J#ÖË=Ú. ZO^Œ∞HõO>Ë '+≤~ü¯— ã¨Ç≤ÏOK«~åx q+¨Ü«∞O. `«# *Ïu „Ѩ[Å∞ '+≤~ü¯— ã≤÷uÖ’ =∂„`«"Õ∞ D ^Œ∞+¨ìáÈHõ_»ÃÑ· =∞ø#O =Ç≤ÏOKå#∞. JÖÏO@ѨC_»∞ ##∞fl
KÕ+¨ì‰õΩ áêÅÊ_»@O PÜ«∞#‰õΩ Ѩ@ì~åx HÀѨO `≥Ñ≤ÊOzOk. `å#∞ „áê}O Hõ<åfl ^Œ∞~å‡~°∞Åæ ѨOH˜ÖÎ ’ xÅɡ@_ì O» ZO`«=~°‰Ωõ ã¨||∞? Jx Ǩ~°∂<£ K≥áêÊ~°∞. q+¨Ü∞« O
q∞#flQÍ „¿Ñq∞OKÕ '^èŒ~å‡xH˜— ^Œ∞~°æuѨ@ì_»O`À ~À+¨O =Å¡ PÜ«∞# ^•fi~å P Hõ~°‰õΩ =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)‰õΩ J~°÷=∞~ÚOk. JO^Œ∞ˆH `åq∞^ŒÌih Hõ∆q∞OK«=∞h,
"≥·Yi „Ѩ^Œi≈OK«|_çOk. Hõ~°∞}˜OK«=∞h ^≥·"åxfl "Õ_»∞‰õΩ<åfl~°∞ =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO).
187. ^≥·"å„QÆǨÏO ZÖÏ q~°∞K«∞‰õΩ Ѩ_çO^ŒO>Ë, "å~°∞ KÕã≤# +≤~°∞¯ ѨxH˜ =∞~°}"Õ∞ „áêÜ«∞
183. Ǩτ[`ü =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO), Ǩτ[`ü Ǩ~°∂<£ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)Å∞ ã¨fiO`« tÛ`«ÎOQÍ Y~å~°∞ KÕÜ«∞|_çOk. JO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ "å~°∞ rqOz#O`« HÍÅO
J#fl^Œ=Ú‡Å∞. =∞~°ÖÏO@ѨC_»∞ '<å `«e¡ Ѩل`«∞_®!— Jx ѨÅHõ@OÖ’x PO`«~°ºO J==∂#O, Ѩ~åÉèí"åʼnõΩ J~°∞›Å∞QÍ KÕÜ«∞|_®¤~°∞.
Uq∞\©? JO>Ë D ã¨OÉ’^èŒ<å f~°∞Ö’ PáêºÜ«∞`«, =∞$^Œ∞`«fiO Wq∞_ç L<åfl~Ú.
188. D tHõ∆ "åiH˘Hõ¯iˆH Ѩiq∞`«O HÍ^Œ∞. Z=~°∞ JÖÏ¡ÇπωõΩ J|^•úÅ#∞ JO@QÆ\ ˜ì<å,
184. +≤~¯ü ÖÏO\˜ Ѷ∞¨ ’~° JѨ~å^èOŒ #∞Oz `«# *Ïu "åix PѨ@OÖ’ K≥Ok# "≥Ñ· Ö¨¶ ϺxH˜ =∞Ô~=~°∞ ã¨`«º=∂~°æOÖ’ HõÅ¡ÉÁe¡ =∂@Å`À „Ѩ[efl ÃÑ_»„`À= Ѩ\ ˜ìOz<å "å~°∞
QÆÅ HÍ~°}Ïxfl Ǩ~°∂<£ (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) WHõ¯_» q=iOKå~°∞. XHõ"Ñ·≥ Ù¨ `«# |ÅÇ‘Ï# tH∆Í~°∞›Ö∫`å~°∞.
733 734
7. JÖò P~åѶπ =Å"£ J#fl<å
MÏÅÖò =∞ÅL 372 7. JÖò P~åѶπ 9=
8= áê~å
153 =∞Ô~=~°~Ú`Õ `«Ñ¨C KÕã≤# `«~°∞ #ѨC_»∞ =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) WÖÏ
"å`« ѨâßÛ`åÎѨO K≥Ok, qâ◊fiã≤™êÎ~À x"ÕkOK«∞‰õΩ<åfl_»∞ : ''<å „Ñ¨Éèí∂! h=Ù
"åix h „ѨÉèí∞=Ù – D ѨâßÛ`åÎѨO QÆ#Hõ `«ÅK«∞‰õΩx LO>Ë WO`«‰õΩ =ÚO^Õ
`«~∞° "å`« – Hõq∆ ∞™êÎ_∞» , HõxHõi™êÎ_∞» .189 gà◊§#∂, ##∂fl `«∞^Œ=Ú\˜ìOz LO_Õ
154 HÀѨO K«ÖÏ¡i# `«~°∞"å`« =¸™ê "å_çq. Uq∞\© („ѨÉ∂íè !) =∂Ö’x H˘O`«
(J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) ѨÅHõÅ#∞ Z`«∞‰Î Ωõ <åfl_»∞. =∞Ok Jq"Õ‰Ωõ Å∞ KÕã#≤ ѨxH˜ =∞=∞‡
"å\˜ÃÑ· ~åÜ«∞|_ç L#fl^•xÖ’ `«=∞ ÅflO^Œih <åâ◊#O KÕ™êÎ"å? D
„ѨÉèí∞=Ù‰õΩ ÉèíÜ«∞Ѩ_Õ"åi H˘~°‰õΩ ã¨OѶ∞¨ @# "åã¨"Î åxH˜ h `«~Ñ° Ù¨¶ #
ã¨<å‡~°=æ ¸, HÍ~°∞}º=¸ LO_ç#q.190 ÃÑ@ì|_ç# XHõ ѨsHõ∆. WÖÏO\˜ ѨsHõ∆Å
155 "Õ∞=Ú x~å÷iOz# ã¨=∞Ü«∞O HÀã¨O ^•fi~å h=Ù HÀi# "åix JѨ=∂~åæxH˜
=¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) `«# *ÏuH˜ QÆ∞iKÕã≤, h=Ù HÀi# "åix ã¨<å‡~°æOÃÑ·
K≥Ok# _≥ɡ·ƒù =∞Okx Z#∞fl‰õΩ<åfl_»∞. xÅѨ QÆÅ=Ù. #∞"Õfi =∂ ã¨O~°Hõ∆‰õΩ_»=Ù.
=∞i "åix Éèí∂HõOѨO Hõ|oOz191 Hõ#∞Hõ =∂‰õΩ Hõ=∆ ∂aèH∆õ ÃÑ@∞ì. =∂ÃÑ· ^ŒÜ∞«
189. J~Ú`Õ z`«Îâ◊√kú`À ѨâßÛ`åÎѨO K≥Ok, ^Õ=Ùx "≥·Ñ¨Ù‰õΩ =∞~°e`Õ JÖÏO\˜ "åi EѨÙ. h=Ù Hõq∆ ∞OKÕ "å~°O^ŒiÖ’H©
áêe@ ^Õ=Ù_»∞ Hõ∆=∂je, ^ŒÜ«∂=∞Ü«Ú_»∞. nx^•fi~å J=QÆ`«=∞ÜÕ∞º^Õq∞@O>Ë L`«=Î ∞ Hõ=∆ ∂jeq.192
ѨâßÛ`åÎѨO (`ÒÉÏ) ^•fi~å Jxfl ~°HÍÅ áêáêÅ∂ Hõ∆q∞OK«|_»`å~Ú. J~Ú`Õ Jk 191. D 70 =∞OkH˜ ã¨O|OkèOz# q=~åÅ∞ nx `«~°∞"å`« q=~°}Ö’ =™êÎ~Ú.
x["≥∞ÿ#, x+¨¯Å‡+¨"≥∞ÿ# `ÒÉÏ (ѨâßÛ`åÎѨO) J~Ú LO_®e. =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) ZOÑ≤HõKÕã≤, `«∂~°∞ Ѩ~°fi`«OÃÑ·H˜ fã¨∞‰õΩ"≥o§# P 70
190. J~°cÖ’ '#∞ãπYuǨ— J#|_çOk. U =¸ÅO #∞Oz J~Ú`Õ q+¨Ü«∂xfl #HõÅ∞ =∞Ok tHõ∆QÍ JO`«"≥ÚOkOK«|_®¤~°x D "åHõºOÖ’ K≥ѨÊ|_çOk. D Ѩiã≤÷u
KÕ™êÎ~À P =¸ÖÏxfl '#∞ãπMÏ—QÍ ¿Ñ~˘¯O\Ï~°∞. JÖψQ #HõÅ∞ KÕã≤# ã¨i„H˘`«Î Z^Œ∞~°~Ú#ѨC_»∞ Ǩτ[`ü =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) WÖÏ „áêi÷OKå~°∞ .....
„Ѩux ‰õÄ_® '#∞ãπMÏ— J<Õ JO\Ï~°∞. WHõ¯_» #∞ãπMÏ JO>Ë „Ѩ„Ѩ^äŒ=∞OQÍ `Ò~å`«∞ 192. W„™ê~¸Öò ã¨O`«uH˜ K≥Ok# D 70 =∞Ok Z=~°∞? D q+¨Ü«∞OÖ’ Y∞~üP<£
q+¨Ü«∂Å∞ edOK«|_ç# ѨÅHõÅ∞ Jx ÉèÏ=O. ÖË^• ѨÅHõÅ#∞ qã¨∞~°∞QÍ "åºMϺ`«Å =∞^躌 Éè^Ë •aè„áêÜ«∞O LOk. ѨÅ∞ Jaè„áêÜ«∂Å∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ =KåÛ~Ú–
Ѩ_"» Ü
Õ ∞« @O =Å¡ Jq ѨyeáÈQÍ, "å\˜x JuH˜Oz, JO^Œe q+¨Ü∂« Å#∞ #HõÅ∞KÕã,≤ "≥Ú^Œ\ ˜ Jaè„áêÜ«∞O : =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) `«# *Ïu "åiH˜ `Ò~å`«∞Ö’ L#fl
`å*ÏQÍ ~°∂á⁄OkOz# '„Ѩu— J#fl ÉèÏ=O ‰õÄ_® =ã¨∞ÎOk. J~Ú`Õ "≥Ú^Œ\ ˜ ^≥"· å[˝Å#∞ qxÑ≤Oz#ѨC_»∞, ''Wq x[OQÍ ^≥"· å[˝Åx "Õ∞"≥∞ÖÏ #=∂‡e? ^Õ=Ù_»∞
J~°÷"Õ∞ ã¨Ô~·Ok J#=K«∞Û. ZO^Œ∞HõO>Ë =¸™ê P 'ѨÅHõÅ#∞ Z`«∞ΉõΩ<åfl_»∞— Jx =∂\Ï¡_»∞`«∞O_»QÍ "Õ∞=Ú Y∞^Œ∞ÌQÍ q##O`«=~°‰õÄ "Õ∞=Ú g\˜x ^≥·"å[˝Å∞QÍ
`«~°∞"å`« J#|_çOk. nxfl|\˜ì P ѨÅHõÅ∞ ѨyeáÈÖË^Œx J~°÷=∞=Ù`ÀOk. qâ◊fiã≤OK«=Ú—— Jx "å~°∞ "≥ÚO_çQÍ J<åfl~°∞. JO^Œ∞=Å¡ PÜ«∞# 70 =∞Okx
`Ò~å`«∞ „QÆO^äŒO ‰õÄ_® k=º Y∞~üP<£ =∂kiQÍ ^≥·"åxH˜ ÉèíÜ«∞Ѩ_Õ"åi „Ѩ`ºÕ HõOQÍ Z#∞fl‰õΩx, "åà◊§#∞ `«∂~°∞ Ѩ~fi° `«O g∞^Œ‰Ωõ fã¨∞HÔ àϧ~°∞. JHõ¯_» JÖÏ¡ÇÏπ
H˘~°‰Ωõ =∂„`«"∞Õ =∂~°^æ ~Œ ≈° HõOQÍ, HÍ~°∞}º„Ѩ^OŒ QÍ Jaè=i‚OK«|_çOk. ZO^Œ∞HõO>Ë, Ǩτ[`ü =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)`À =∂\Ï¡_»@O gà◊§O`å q<åfl~°∞. f~å D
z`«âÎ √◊ kú`À ã¨<å‡~°Oæ á⁄O^•Å#fl `«Ñ#¨ `À áê~åÜ«∞}OKÕ¿ã "åiˆH ^≥=· „QÆO^ä•Å∞ ã¨OÉèÏ+¨} q#fl g∞^Œ@ "åà◊√,¡ – '"Õ∞=Ú =∂ Hõàϧ~å JÖÏ¡ÇÏπ #∞ K«∂_»#O`«=~°‰Äõ
„ѨÜ≥∂[#O KÕ‰õÄ~°∞™êÎ~Ú. Z\˜ì Ѩiã≤÷uÖ’#∂ ''ã¨`«ºO Hõ#=^Œ∞Ì, ã¨`«ºO q#=^Œ∞Ì, qâ◊fiã≤OK«É’=Ú— Jx =∂~å=Ú KÕâß~°∞.
ã¨`«ºO J#=^Œ∞Ì—— J#fl ã¨∂„`åxH˜ Hõ@∞ì|_ç rq`åO`«O ^≥·=„QÆO^ä•xfl J^茺ܫ∞#O Ô~O_»= Jaè„áêÜ«∞O : P=Ù^Œ∂_»#∞ P~å^茺 ^≥·=OQÍ KÕã¨∞‰õΩx, =∞ǨѨ~å^è•xH˜
KÕã≤<å =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO ÅaèOK«^Œ∞. áêÅÊ_ç# *Ïu "å~°O^Œi `«~Ñ° Ù¨¶ # ^Õ=Ù}˜‚ Hõ=∆ ∂aèH∆õ "Õ_∞» HÀ=\ÏxH˜ Z#∞flHÀ|_ç#"åˆ~
735 736
7. JÖò P~åѶπ =Å"£ J#fl<å
MÏÅÖò =∞ÅL 373 7. JÖò P~åѶπ 9=
8= áê~å
156 =∂HÀã¨O „ѨѨOK«OÖ’#∂, Ѩ~° ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ "≥·Yix J=ÅOaã¨∂Î,
Ö’HõOÖ’ ‰õÄ_® "Õ∞Å∞#∞ „"å~Ú. "Õ∞=Ú [HÍ`«∞#∞ K≥e¡ã¨∂Î, =∂ PÜ«∞`«∞Å#∞
h "≥·Ñ¨ÙˆH =∞~°ÖÏ=Ú.——193 (ã¨=∂ qâ◊fiã≤OKÕ "åi ¿Ñ~° D HÍ~°∞}Ϻxfl
^è•#OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ D q^èŒOQÍ) ÃãÅq `«Ñʨ ‰õΩO_® „"å™êÎ#∞.——
KåÛ_»∞ : ''<Õ#∞ HÀi# "åiH˜ =∂„`«"∞Õ
tHõ∆ qkè™êÎ#∞. J~Ú`Õ <å HÍ~°∞}ºO 157 D ã¨O^Õâ◊ǨÏ~°∞}˜‚, x~°Hõ∆~åã≤
Jxfl =ã¨∞Î=ÙÅ#∂ P=iOz LOk.194 J~Ú# D „Ѩ=HõÎ#∞ J#∞ã¨iOKÕ"å~°∞
D 70 =∞Ok. gà◊¡KÕ`« ѨâßÛ`åÎѨO KÕ~ÚOz, Hõ∆=∂aèHõ∆#∞ "Õ_»∞‰õΩ<Õ ã¨OHõÅÊO`À (Hõ~∞° }˜OK«|_»`å~°∞) J`«x „Ѩ™êÎ=# `«=∞
^≥·=„Ѩ=HõÎ =¸™ê "åix Ѩ~°fi`«O ÃÑ·H˜ "≥O@ ɡ@∞ì‰õΩx "≥àϧ~°∞. f~å JHõ¯_çH˜ =^ŒÌ L#fl `Ò~å`«∞, WOrÅ∞ „QÆO^ä•ÅÖ’
KÕ~°∞‰õΩ#fl Ñ≤^ŒÑ¨ "å~°∞ 'JÖÏ¡ÇπÏ#∞ K«∂_®eûO^Õ—#x Ѩ@∞ì|\Ïì~°∞. ed`«Ñ¨Ó~°fiHõOQÍ Åaèã¨∞ÎOk.195 P
=¸_»= Jaè„áêÜ«∞O : D 70 =∞Ok Z=~°O>Ë, `«=∞ *ÏuH˜ K≥Ok#"å~°∞ „Ѩ=HõÎ =∞Ozx K≥Ü«∞º=∞x "åiH˜
P=Ù^Œ∂_»#∞ `«Ü∂« ~°∞KÕã,≤ ^•xx ѨÓlã¨∞OÎ _»@O K«∂ã≤ ‰õÄ_® `«=∞ˆHg∞ Ѩ@#ì @∞¡QÍ P^Õt™êÎ_∞» . K≥_∞» Å #∞Oz "åi™êÎ_∞» .196
– xi¡Ñ¨ÎOQÍ – LO_çáÈÜ«∂~°∞. "åix P¿ÑO^Œ∞‰õΩ „Ѩܫ∞uflOK«ÖË^Œ∞. Ѩiâ◊√^Œ"ú ∞≥ #ÿ =ã¨∞=Î ÙÅ#∞ ^è~Œ ‡° ã¨=∞‡`«OQÍ
<åÅæ= Jaè„áêÜ«∞O : ^≥·"å^Õâß#∞™ê~°O D 70 =∞Ok `«∂~°∞ Ѩ~°fi`«OÃÑ·H˜ „ѨHõ\ ˜™êÎ_»∞. Jâ◊√^Œú"≥∞ÿ# "å\˜x x+≤^ŒúO
fã¨∞‰õΩ"≥àı§O^Œ∞‰õΩ W„™ê~¸Öò ã¨O`«uÖ’ #∞Oz „Ѩ`ÕºHõOQÍ Z#∞flHÀ|_®¤~°∞.
JHõ¯_çÔHàϧHõ gà◊√¡ „áê~°÷#Å∞ KÕâß~°∞. "å~°∞ KÕã≤# „áê~°÷#Ö’¡ XHõ\ ˜ D q^èŒOQÍ QÍ Y~å~°∞ KÕ™êÎ_∞» . "åiÃÑ· L#fl |~°∞=Ù
LOk– ''JÖÏ¡ÇÏπ ! h=Ù WO`«‰Ωõ =Ú#∞Ѩ٠Z=iH© „Ѩ™êkOK«#@∞=O\˜, WHõ g∞^Œ@ Å#∞ kOK«∞`å_»∞. "åiH˜ "ÕÜ∞« |_ç =Ù#fl
‰õÄ_® Z=iH© „Ѩ™êkOK«‰õΩO_® LO_Õ@@∞=O\˜ ^•xx =∂‰õΩ „Ѩ`ÕºHõOQÍ qâßfiã¨∞Å∂ – Jqâßfiã¨∞Å∞, JO^Œ~°∂ P HÍ~°∞}ºO ^•fi~å „Ñ¨Ü≥∂[#O á⁄O^Œ∞
„Ѩ™êkOK«∞.—— D JÉèºí ~°#÷ JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ #K«ÛÖË^∞Œ . D ã¨O‰õΩz`« ã¨fiÉèÏ=O =¸ÅOQÍ `«∞<åfl~°∞. ǨÏnã¨∞Ö’ WÖÏ LOk: ''JÖÏ¡ÇπÏ HÍ~°∞}ºO 100 ÉèÏQÍÅ∞QÍ LOk.
"å~°∞ Éèí∂HõOѨO ^•fi~å JO`«"≥ÚOkOK«|_®¤~°∞.
PÜ«∞# HÍ~°∞}ºOÖ’x XHõ ÉèÏQÆO =¸ÅOQÍ<Õ „áê}∞Å∞ XO_˘HõiÃÑ· ^ŒÜ«∂
ÃÑ·# ¿Ñ~˘¯#|_ç# D <åÅ∞QÆ∞ Jaè„áêÜ«∂ÅÖ’ Ô~O_»= Jaè„áêÜ«∞O "≥·Ñ¨Ù‰õΩ ^•H˜∆}ϺÅ∞ ‰õΩiÑ≤ã¨∞Î<åfl~°∞. „‰õÄ~°=∞$QÍÅ∞ ã¨~Ú`«O P K«Å∞==Å¡ `«=∞ Ñ≤Å¡ÅÃÑ·
KåÖÏ=∞Ok "åºMϺ`«Å∞ "≥ÚQÆ∞æK«∂áê~°∞. Wk JÖò |Y~å ã¨∂~åÖ’x 56=
=K«#OÖ’ „Ѩ™êÎ=#‰õΩ =zÛ# ã¨OѶ¨∞@<Õ#x "å~°∞ Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞. J~Ú`Õ "å`«ûÖϺxfl Hõ#|~°∞ã¨∞Î<åfl~Ú. HÍQ͆ P HÍ~°∞}ºO Ü≥ÚHõ¯ 99 ÉèÏQÍÅ#∞ PÜ«∞#
Ñ≤_»∞QÆ∞ Ѩ_ç "å~°O`å JO`«=∞Ü«∂º~°x JHõ¯_» K≥ѨÊ|_çOk. D PÜ«∞`«∞Ö’ `«# =^ŒÌ LOK«∞‰õΩ<åfl_»∞—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O–ǨÏnã¨∞ <≥O|~°∞ : 2108† Wɡfl=∂[
'Éèí∂HõOѨO— (~°*òѶ¨ÇπÏ) Jx K≥ѨÊ|_çOk. D Ô~O\˜ÃÑ· "åºMϺxã¨∂Î, |Ǩïâß – ǨÏnã¨∞ <≥O|~°∞ : 4293).
XˆH™êi Ô~O_»∞ PѨ^ŒÅ∂ =zÛ LO\ÏÜ«∞h, ÃÑ·#∞Oz Ñ≤_»∞QÆ∞Ѩ_»@O, „H˜Ok 195. D PÜ«∞`«∞ ^•fi~å ã¨Ê+¨ìOQÍ É’^èŒÑ¨_Õ^Õ=∞O>Ë =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O)
#∞Oz Éèí∂q∞ „ѨHõOÑ≤OK«@O Ô~O_»∂ ã¨OÉèíqOz LO\ÏÜ«∞x ѨO_ç`«∞Å∞ "åi ^≥·=^Ò`åºxfl (i™êÅ`ü#∞) ã¨`«º=∞x ^èŒ$gHõiOKÕ=~°‰õÄ, ^•xfl =∞#™ê~å
Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞. J~Ú`Õ, gà◊§x `«∞^Œ=Ú\˜ìOK«@"Õ∞ ^èպܫ∞O J~Ú#ѨC_»∞ qâ◊fiã≤OKÕ=~°‰Äõ Ѩ~Ö° ’Hõ ™êѶŨ ºO ã≤kOú K«^∞Œ . =∞x+≤ ^≥=· „Ѩ=HõÎ q=iOz# q^èOŒ QÍ
"≥Ú^Œ\ ˜™êi P=Ù^Œ∂_»#∞ ѨÓlOz#ѨC_Õ P tHõ∆ qkèOz LO>Ë ã¨=∞O[ã¨OQÍ
LO_Õk Hõ^•! Jx =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) "≥Ú~°ÃÑ@∞ìHÀ=@O`À áê@∞, ^≥·= qâ◊fiã≤Oz#ѨC_Õ J`«x 'qâßfiã¨O— P"≥∂kOK«|_»∞`«∞Ok. D PÜ«∞`«∞ ^•fi~å
HÍ~°∞}ºO H˘~°‰õΩ "Õ_»∞‰õΩ<åfl~°∞. JѨC_»∞ "å~°O`å =∞m¡ „|uH˜OK«|_®¤~°∞. ‰õÄ_® ''Jxfl =∞`åÅ∂ XHõ¯>Ë—— Jx K≥¿ÑÊ"åi ѨÙ<å^Œ∞Å∞ HõkeáÈ`å~Ú.
193. JO>Ë † ѨâßÛ`åÎѨO K≥O^•=Ú. 196. +¨sÜ«∞`«∞ ^Œ$+≤ìÖ’ =∞OzkQÍ LO_Õ^Õ "åã¨Î"åxH˜ =∞Ozk. +¨sÜ«∞`«∞ ^Œ$+≤ìÖ’
194. ^≥·= HÍ~°∞}ºOÖ’ JO`«\ ˜ qã¨Î $u LO_»|>Ëì Ö’HõOÖ’x ã¨[˚#∞Å∂ – ^Œ∞~°˚#∞Å∂, K≥_»∞QÍ Ñ¨iQÆ}˜OK«|_Õ „Ѩun K≥_Õ.
737 738
7. JÖò P~åѶπ =Å"£ J#fl<å
MÏÅÖò =∞ÅL 374 7. JÖò P~åѶπ 9=
8= áê~å
ã¨OHÔ à◊#¡ ∞ (qѨC`å_»∞).197 Hõ#∞Hõ Z=~°∞ 158 (F =ÚǨÏ=∞‡^£!) "åiH˜ K≥ѨC :
D „Ѩ=HõÎ#∞ qâ◊fiã≤Oz, J`«xH˜ ''F „Ѩ[ÖÏ~å! <Õ#∞ Éèí∂=∂ºHÍâßÅ
P^Œ~°∞=ÙQÍ xÅ∞™êÎ~À, `À_®Ê@∞#Ok ™ê„=∂*ϺxH˜ JkèѨu J~Ú# JÖÏ¡ÇπÏ
™êÎ~À, WOHÍ J`«x`Àáê@∞ ѨOѨ|_ç# `«~°Ñ¶¨Ù# g∞ JO^Œi =^ŒÌ‰õΩ ѨOѨ|_ç#
*’ºux J#∞ã¨i™êÎ~À "åˆ~ ™êѶ¨ÅºO „Ѩ=HõÎ#∞. PÜ«∞# `«Ñ¨Ê =∞~À
á⁄O^Õ"å~°∞.198 P~å^èŒ∞º_»∞ ÖË_»∞. PÜ«∞<Õ „|uH˜OKÕ
197. ѨÙ~å`«# ^èŒ~°‡âß„™êÎÅ (+¨sJ`«∞Å)Ö’ LO_ç# |~°∞=ÙÅ∞, ã¨OÔHà◊√¡ Wq. L^• : "å_»∞, PÜ«∞<Õ =∞~°}Ïxfl WKÕÛ"å_»∞.
ǨÏ`«º KÕã≤#"å}˜‚ K«OѨ@O qkèQÍ LO_Õk (=ÚǨÏ=∞‡nÜ«∞ +¨sJ`«∞Ö’ =∂kiQÍ Hõ#∞Hõ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ qâ◊fiã≤OK«O_ç.
P<å_»∞ ~°HõÎѨiǨ~°O K≥e¡OK«∞‰õΩ<Õ "≥ã¨∞Å∞ÉÏ@∞ LO_Õk HÍ^Œ∞, ǨÏ`«∞x "å~°ã¨∞Å∞ ã¨O^Õâ◊ǨÏ~°∞_»∞, x~°Hõ∆~åã≤ J~Ú#
Hõ∆=∂aèHõ∆ ÃÑ\˜ì<å ‰õÄ_® ǨÏO`«‰õΩxH˜ =∞~°}^ŒO_»# `«¿ÑÊk HÍ^Œ∞). ^Œ∞ã¨∞ÎʼnõΩ PÜ«∞# „Ѩ=Hõ#Î ∞ ‰õÄ_® qâ◊fiã≤OK«O_ç
XHõ™êi =∞e#O JO@∞‰õΩO^ŒO>Ë P QÆ∞_»¤#∞ JO`«=~°‰õΩ HõuÎiOz áêˆ~Ü«∞=Åã≤ – P „Ѩ=HõÎ JÖÏ¡ÇÏπ #∞ =∞iÜ«Ú PÜ«∞#
=KÕÛk. W™ê¡g∞Ü«∞ +¨sÜ«∞`«∞ WO^Œ∞Ö’ ã¨_»eOѨÙÅ "≥·Yix J=ÅOaOzOk. P^ÕâßÅ#∞ qâ◊fiã≤™êÎ_»∞. J`«xfl J#∞ã¨
=∂e#ºO JO@∞‰õΩ#fl ^Œ∞ã¨∞ÅÎ #∞ LuH˜ Pˆ~¿ãÎ ã¨iáÈ`«∞O^Œx P^ÕtOzOk. ǨÏ`«∞x iOK«O_ç. `«^•fi~å g∞~°∞ ã¨<å‡~°Oæ á⁄O^Œ∞
"å~°ã∞¨ ʼnõΩ ~°HÑÎõ i¨ Ǩ~°O K≥eO¡ KÕ J=HÍâ◊O HõeÊOzOk. XHõ"àÕ ◊ ǨÏ`«∞x "å~°ã∞¨ Å∞ `å~°∞.——199
Hõ∆q∞Oz =^ŒeÃÑ@ì^Œe¿ãÎ ^•xHÀã¨O ^•fi~åÅ∞ `≥~°z LOzOk. ''<Õ#∞ ã¨~°à◊"≥∞ÿ#,
UHÀ#∞‡Y"≥∞ÿ# ^èŒ~°‡O`Àáê@∞ ѨOѨ|_®¤#∞—— Jx JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) JÖψQ D PÜ«∞`«∞Ö’ ''PÜ«∞#`À áê@∞ ѨOѨ|_ç# *’ºux J#∞ã¨iOKÕ"å~°∞...——
"å~°∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ K≥áêÊ~°∞ (=Úã¨fl^≥ JǨχ^£ – ã¨OѨÙ\˜ : 5, ¿Ñr – 266). HÍx Jx ÃãÅgÜ«∞|_çOk. D "åHõºO ^•fi~å#∂, JÖò =∂~Ú^• ã¨∂~åÖ’x 15=
J`«ºO`« â’K«hÜ«∞"≥∞ÿ# q+¨Ü«∞"Õ∞q∞@O>Ë ã¨~°à◊"≥∞ÿ# q^è•<åÅ#∞ J#∞ã¨iO PÜ«∞`«∞ ^•fi~å#∂ J=QÆ`«=∞ÜÕ∞º^Õq∞@O>Ë '*’ºu— JO>Ë J~°÷O k=º Y∞~üP<£.
K«=Åã≤# =Úã≤¡O ã¨=∂[O PKå~° ã¨O„Ѩ^•Ü«∂Å ¿Ñi@ "≥∂Ü«∞ÖË#O`« ÉèÏ~åxfl JO`ÕQÍx '*’ºu— JO>Ë =ÚǨÏ=∞‡^£ Jx ÉèÏ=O ZO`«=∂„`«O HÍ^Œ∞. PÜ«∞#
`«# g∞^Œ "Õã¨∞‰õΩO\’Ok. J*Ï˝# HÍÅO<å\˜ QÆ∞k|O_»Å#∞ "≥∞_»Ö’ "Õã¨∞‰õΩx ÅHõ∆}ÏÅÖ’ XHõ ÅHõ∆}O '*’ºu— J#fl=∂@ "åã¨Î="Õ∞! P *’ºu =¸ÅOQÍ<Õ
ã¨`=« ∞`«=∞=Ù`ÀOk. `«`Ê« eù `«OQÍ q"åǨk â◊√ÉèHí Í~åºÅ∞ "åi #_ç¤ q~°∞ã¨∞<Î åfl~Ú. ^≥=· u~°™ê¯~°ÑÙ¨ , |Ǩï ^≥=· `«fiѨ٠JO^èHŒ Í~åÅ∞ ^Œ∂~°=∞Ü«∂º~Ú. HÍx JO`«=∂„`å#
=∞$`«∞Å ¿Ñi@ "å~°∞ [i¿Ñ ÖËxáÈx `«`O« QÍÅ∞ "åi Pi÷Hõ =º=ã¨<÷ Õ J`«ÖωõΩ`«ÅO 'PÜ«∞# *’ºu JÖÏ¡ÇÏπ *’ºuÖ’ JO`«~åƒùQOÆ — Jx ÉèÏqOK«\ÏxH˜ gÖË^¡ ∞Œ . ^è~Œ ‡° OÖ’
KÕã¨∞Î<åfl~Ú. JÖÏ¡ÇπÏ =∞# ™È^Œ~°∞ʼnõΩ ã¨^Œ∞ƒkú <˘ã¨QÆ∞QÍHõ! H˘`«ÎѨÙO`«Å∞ `˘H˜¯# a^£JfÅ∞ =ÚǨÏ=∞‡^£ „Ѩ=HõÎ ã¨fiÜ«∞OQÍ ^Õ=Ùx *’ºu Jx
198. D z=i "åHõºO ^•fi~å É’^èŒÑ¨_Õ =ÚMϺOâ◊O ‰õÄ_® J^Õ – JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ x~°∂Ñ≤OK«\ÏxH˜ qѶ¨Å „Ѩܫ∞`åflÅ∞ KÕã¨∞ÎO\Ï~°∞. Wk KåÖÏ ÃÑ^ŒÌ á⁄~°áê@∞.
=ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Å¡ÖϡǨï JÖˇ·Ç≤Ï = ã¨Å¡O)#∞ qâ◊fiã≤Oz, PÜ«∞# J_»∞QÆ∞ *Ï_»ÅÖ’ k=º Y∞~üP<£ "åHͺÅ∞ "åi D ÉèÏ=##∞ x~°fiÌ O^ŒfiOQÍ YO_çã∞¨ <Î åfl~Ú. (=∞ixfl
#_»∞K«∞‰õΩ<Õ "åˆ~ ™êѶ¨ÅºÉèÏQƺO á⁄O^Œ∞`å~°∞. PÜ«∞# (ã¨Jã¨O) ã¨O^Õâßxfl q=~åÅ HÀã¨O JÖò =∂~Ú^• ã¨∂~åÖ’x 15= PÜ«∞`«∞‰õΩ q=~°}#∞ K«∂_»O_ç).
qâ◊fiã≤OK«x"å~°∞ ™êѶ¨ÅºO á⁄O^Œ~°∞. ÃÑ·QÍ "å~°∞ #+¨ìáÈ`å~°∞. ™êѶ¨ÅºO JO>Ë 199. D PÜ«∞`«∞ ‰õÄ_® JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) "åi ^≥·=^Ò`«ºO
J~°O÷ Ѩ~Ö° ’Hõ ™êѶŨ ºO J#fl=∂@. =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) ã¨O^Õâßxfl „`Àã≤ÑÙ¨ zÛ# (i™êÅ`ü) Ü«∂=`ü „ѨѨOK« =∂#=ÙÅO^ŒiH© =iÎã¨∞ÎO^Œ#fl q+¨Ü«∂xfl, ^•xÃÑ·
"å~°∞ WǨÏÖ’HõOÖ’ ã¨~°fi„`å ™êѶ¨ÖϺÅ∞ á⁄Ok`Õ Jk ã≤ã¨Å~Ú# ™êѶ¨ÅºO
JxÑ≤OK«∞HÀ^Œ∞. <Õ_∞» áêâßÛ`«º ^ÕâßʼnõΩ K≥Ok# Ü«¸^Œ∞Å∞, „ÔHã· =Ψ ÙÅ∞, =Ú„+≤‰Ωõ ¯Å∞ LOK«=Åã≤# qâßfi™êxfl <˘H˜¯ =Hͯ}˜™ÈÎOk. ''ã¨=∞ã¨Î =∂#=ÙÖÏ~å! <Õ#∞
Pi÷HõOQÍ "≥·*Ï˝xHõOQÍ =ÚO^Œ∞‰õΩ ^Œ∂ã¨∞‰õΩáÈ`«∞#fl =∂@ "åã¨Î="Õ∞. HÍx "åi qâ◊fi„ѨÉèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù# g∞ JO^Œi"≥·Ñ¨Ù‰õÄ „Ѩ=HõÎQÍ Ñ¨OѨ|_®¤#∞—— J#fl ã¨`åºxfl
D „ѨQÆu `å`å¯eHõ"≥∞ÿ#k. Jk "åi áêe@ F ѨsHõ∆ÖÏO\˜k. D „ѨQÆu "åi „ѨHõ\ ˜OK«=∞x ^Õ=Ù_»∞ `«# „Ѩ=HõÎ (ã¨)‰õΩ P*Ï˝Ñ≤ã¨∞Î<åfl_»∞. PÜ«∞# (ã¨) ã¨=∞ã¨Î
Ѩ~°Ö’Hõ ™êѶ¨ÖϺxH˜ ã¨OˆH`«O HÍ<ÕHÍ^Œ∞. =∂#=ÙÅ ™êѶŨ ºOHÀã¨O, =ÚH˜HÎ Àã¨O ѨOѨ|_ç# „Ѩ=Hõ.Î HÍ|\˜ì WѨC_»∞ ã¨<å‡~°Oæ
739 740
7. JÖò P~åѶπ =Å"£ J#fl<å
MÏÅÖò =∞ÅL 375 7. JÖò P~åѶπ 9=
8= áê~å
159 =¸™ê *Ïu "åiÖ’ ã¨`«ºO Hõ„~°#∞ Ѷ¨ÖÏ<å ~åuÃÑ· H˘@∞ì—— Jx
„ѨHÍ~°O =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO =Ç≤ÏOKÕ, "Õ∞=∞`«xfl P^ÕtOKå=Ú. JO`Õ! (J`«#∞
ã¨`åº#fl#∞ã¨iOz <åºÜ«∞ x~°‚Ü«∂Å∞ Hõ„~°`À H˘@ìQÍ<Õ) P ~åu |O_» #∞Oz
ÔQ·H˘<Õ =~°æO ‰õÄ_® XHõ@∞Ok.200 Ѩ<fl≥ O_»∞ T@Å∞ z=Ú‡‰õΩ=KåÛ~Ú.
„Ѩu `≥QÆ"å~°∂ `å=Ú hà◊√¡ `åQÆ=Åã≤#
160 "Õ∞=Ú (=¸™ê *Ïu) "åix KÀ@∞#∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. "Õ∞=Ú "åiÃÑ·
Ѩ<fl≥ O_»∞ `≥QÅÆ ∞QÍ qÉèlí Oz, "Õ~ˆ fi~°∞ =∞|∞ƒÅ ^•fi~å h_»#∞ HõeÊOKå=Ú.
ã¨=¸Ç¨Å∞QÍ KÕâß=Ú.201 =¸™ê *Ïu "åiÃÑ· '=∞#fl ã¨ÖÏfi—Å#∞ (PǨ~°OQÍ)
"å~°∞ J`«xfl hà◊√§ J_çy#ѨC_»∞, ''h KÕu kOKå=Ú. ''"Õ∞=Ú g∞‰õΩ „Ѩ™êkOz#
=∞iÜ«Ú "≥∂Hõ∆O J<Õq Ü«¸^Œ =∞`«OÖ’QÍh, „ÔH·ã¨Î= =∞`«OÖ’QÍh, "Õi`«~° Ѩiâ◊√^Œú"≥∞ÿ# Ѩ^•~å÷Å#∞ u#O_ç—— (Jx
=∞`åÅÖ’QÍh ÖË^Œ∞. "≥∂Hõ∆O J<Õk U =∞`« ^èŒ~°‡OÖ’#~Ú<å LOk JO>Ë Jk "åiH˜ K≥áêÊ=Ú.) J~Ú`Õ "å~°∞
W™ê¡OÖ’<Õ. W™ê¡O ^èŒ~å‡xfl P„â◊~ÚOz, ^•xx YzÛ`«OQÍ J=ÅOaOz# "å~°∞ (Hõ$`«Ñ∞¨¶ fl`«‰Ωõ áêÅÊ_ç) =∂‰õΩ KÕ‰Äõ iÛ#
=∂„`«"Õ∞ "≥∂Hõ∆O á⁄O^Œ∞`å~°∞. D PÜ«∞`«∞Ö’#∂, WO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ =zÛ# #+¨ìO Ug∞ÖË^Œ∞. "å~°∞ `«=∞ ã¨fiÜ«∂xˆH
PÜ«∞`«∞Ö’#∂ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) x~°Hõ∆~åã≤ J~Ú# „Ѩ=HõÎ (#cÜ≥∞ Lq∞‡)QÍ #+¨Oì KÕ‰Äõ ~°∞Û‰õΩ<Õ"å~°∞.
=º=ǨÏiOK«|_®¤~°∞. Wk PÜ«∞# „Ѩ`ÕºHõ`«ÅÖ’ XHõ „Ѩ`ÕºHõ`«. Lg∞‡ JO>Ë 161 ''g∞~°∞ D Ѩ@flOÖ’H˜ áÈ~Ú
K«^Œ=@O, „"åÜ«∞@O ~åx"å_»∞ Jx J~°÷O. PÜ«∞# U |_çH© "≥à◊§ÖË^Œ∞. U
J^蕺Ѩ‰õΩx =ÚO^Œ∂ K«^Œ∞=ÙHÀ=\ÏxH˜ ‰õÄ~ÀÛÖË^Œ∞. U ѨÅHõÃÑ·<å JHõ∆~åÅ∞ x=ã≤OK«O_ç, JHõ¯_» g∞~°∞ HÀi#
k^ŒÌÖË^Œ∞. J~Ú#ѨÊ\˜H© PÜ«∞# (ã¨) J^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ#, JkfifÜ«∞"≥∞ÿ# Y∞~üP<£#∞ KÀ\˜#∞Oz fã¨∞‰õΩx u#O_ç. 'Ç≤Ï`«`Î ∞« <£—
ã¨=∞iÊOKå~°∞. PÜ«∞# (ã¨) „Ѩ=K«<åÅ∞, tHõ∆}Å∞ Ü«∂=`«∞Î q^•º[QÆ`«∞Î<Õ Jx ѨÅ∞‰õΩ`«∂, ™êëêìOQÆÑ_¨ ∞» `«∂ ^•fi~°O
Pâ◊Û~°ºOÖ’ =ÚOK≥`åÎ~Ú. U HõqѨÙOQÆ=Ù_»∂, =∞ˆ~ ™êÇ≤Ïf"Õ`åÎ, WOHÍ U "Õ∞^è•g QÆ∞O_® „Ѩ"ÕtOK«O_ç. "Õ∞=Ú g∞ `«Ñ¨C
K≥Ñʨ x q"ÕH=õ K«<åÅ∞ PÜ«∞# (ã¨) <À@ *ÏÅ∞"å~å~Ú. J@∞=O\˜ k=º =K«<åÅ#∞, Å#∞ Hõ∆q∞™êÎ=Ú. ã¨`å¯~åºÅ∞KÕ¿ã "åiH˜
ã¨=∞ã¨Î =∂#"åoh JO^èŒHÍ~° Ö’Ü«∞Ö’¡ #∞Oz HÍOutY~åÅ L#fluH˜ KÕˆ~Û =∞iO`«QÍ J#∞„QÆÇ≤Ï™êÎ=Ú—— Jx "åiH˜
huã¨∂„`åÅ#∞ XHõ ^≥·=„Ѩ=HõÎ =∂„`«"Õ∞ JOkOK«QÆÅ∞QÆ∞`å_»∞ Jx Ö’Hõ=∞O`å P*Ï˝ÑO≤ K«|_ç#ѨC_»∞,
XѨCHÀHõ `«Ñ¨Êx Ѩiã≤÷u U~°Ê_çOk. W^Õ x~°Hõ∆~åã≤ J~Ú# JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ 162 "åiÖ’x ^Œ∞~å‡~°∞æÅ∞ `«=∞‰õΩ W=fi
(ã¨Jã¨O) "åi qt+¨ª`«.
|_ç# "å‰õΩ¯#∞ =∞~˘Hõ =∂@`À =∂iÛ
200. JO>Ë Ü«¸^Œ =∞`åxfl g_ç W™ê¡O ã‘fiHõiOz# H˘kÌ=∞Ok. J|∞ÌÖÏ¡ a<£ ã¨ÖÏO "Õâß~°∞. JO^Œ∞=Å¡ "Õ∞=Ú "åiÃÑ·
(~°l) `«k`«~°∞Å∞. (JÖÏ¡ÇπÏ "åiѨ@¡ „Ѩã¨#∞fl_»QÆ∞QÍHõ!) PHÍâ◊O #∞Oz PѨ^Œ#∞ ѨOáê=Ú.
201. PÜ«∞`«∞Ö’ 'JãπÉÏ`«∞<£— Jx LOk. Wk 'ã≤Éò`«∞<£— J<Õ Ñ¨^•xH˜ |Ǩï=K«#O. ZO^Œ∞HõO>Ë "å~°∞ KåÖÏ J<åºÜ«∞OQÍ
ã≤Éò`«∞<£ JO>Ë =∞#∞=∞_»∞. WHõ¯_» 'JãπÉÏ`«∞<£— J#fl Ѩ^ŒO `≥QÆÅ∞ J#fl ÉèÏ=OÖ’ „Ѩ=iÎOKÕ"å~°∞.202
LѨÜ≥∂yOK«|_çOk. Ǩτ[`ü Ü«∂Y∂|∞ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) QÍi Ѩ<≥flO_»∞=∞Ok
‰õΩ=∂~°∞Å ^•fi~å Ѩ<≥flO_»∞ =OâßÅ∞ ÖËHõ `≥QÆÅ∞ LxH˜Ö’H˜ =KåÛ~Ú. XHÀ¯ `≥QÆÃÑ· „Ѩ`ÕºHõ`«Å =¸ÅOQÍ "å~°∞ "Õˆ~fi~°∞ ã¨=¸Ç¨Å∞QÍ QÆ∞iÎOѨ|_Õ"å~°∞. "åiH˜ P
XHÀ¯ #vÉò#∞ (Ѩ~°º"ÕHõ∆‰õΩ}˜‚) JÖÏ¡ÇπÏ xÜ«∞q∞OKå_»∞ (JÖò =∂~Ú^Œ – 12). D „Ѩ`ÕºHõ`«Å∞ `«# J#∞„QÆǨÏO =Å¡<Õ ÅaèOKåÜ«∞x JÖÏ¡ÇπÏ D PÜ«∞`«∞Ö’
Ѩ<≥flO_»∞ `≥QÆÅ "åiÖ’ XH˘¯Hõ¯iH˜ XHÀ¯ q+¨Ü«∞OÖ’ „Ѩ`ÕºHõ`« LO_Õk. P ¿Ñ~˘¯O@∞<åfl_»∞.
741 742
7. JÖò P~åѶπ =Å"£ J#fl<å
MÏÅÖò =∞ÅL
163 (F „Ѩ=HÍÎ!) ã¨=Ú„^Œ f~å# x=
ã≤Oz# |ã‘Î203 „Ѩ[Å ã≤÷uQÆ`«∞Å#∞
QÆ∞iOz "åix204 (Ü«¸^Œ∞Å#∞)
J_»∞QÆ∞. "å~°∞ â◊x"å~°O <å\˜
q+¨Ü«∞OÖ’ ǨÏ^Œ∞Ìg∞i „Ѩ=iÎOKÕ"å~°∞.
=∞i P â◊x"å~°O <å_Õ KÕѨÅ∞ ÃÑ·ÃÑ·H˜
`ÕeÜ«∂_»∞`«∂ "åi =ÚO^Œ∞‰õΩ =KÕÛq.
â◊x"å~°O HÍx k<åÅÖ’ Jq "åi
=ÚO^Œ∞‰õΩ =KÕÛq HÍ=Ù. "åi Jq^èÜÕ ∞« `«
=¸ÅOQÍ205 "Õ∞=Ú "åix D q^èŒOQÍ
ѨsHõ∆‰õΩ QÆ∞i KÕ¿ã"å~°=Ú.
202. D ã¨∂~åÖ’ 160= PÜ«∞`«∞ #∞O_ç 162= PÜ«∞`«∞ =~°‰õΩ q=iOK«|_ç#
q+¨Ü«∂Åhfl WO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ JÖò |Y~å ã¨∂~å „áê~°OÉèíOÖ’ =KåÛ~Ú. q=~°}
HÀã¨O JÖò |Y~å ã¨∂~å#∞ K«∂_»O_ç.
203. WO`«H© P |ã‘Î Uk? J#fl q+¨Ü«∞OÖ’ aè<åflaè„áêÜ«∂Å∞<åfl~Ú. Jk 'JÜü∞ÖÏ—
Jx H˘O^Œ~°∂, `«ÉòiÜ«∂ Jx H˘O^Œ~°∞, 'UeÜ«∂— Jx =∞iH˘O^Œ~°∞, ã≤iÜ«∂
f~° „áêO`«OÖ’x ѨÙ~°=Ú Jx WOH˘O^Œ~°∞ Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞. 'JÜü∞ÖÏ— Jx
KåÖÏ=∞Ok ÉèÏqOKå~°∞. Wk =∞^£Ü«∞<£ „áêO`åxH˜ – `«∂~°∞ Ѩ~°fi`åxH˜ =∞^茺#
Y∞Å∞˚"£∞ ã¨=Ú„^Œf~å# LOk.
204. ''"åix J_»∞QÆ∞—— JO>Ë, Z=~°∞ "å~°∞? "å~°∞ Ü«¸^Œ∞Åx `≥Å∞™ÈÎOk. D
q^èŒOQÍ J_»QÆ@O ^•fi~å Ü«¸^Œ∞ʼnõΩ K≥ѨÊ^ŒÅz#^Õq∞@O>Ë, P q+¨Ü«∞O g∞‰õΩ
=∂„`«"Õ∞ `≥Å∞ã¨x J#∞‰õΩO@∞<åflˆ~"≥∂! JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨)‰õΩ P =$`åÎO`«O
‰õ∆Ω}‚OQÍ `≥Å∞ã¨∞. PÜ«∞# ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) J#_®xH˜ W^˘Hõ `å~å¯}O. XHõ"Õà◊
PÜ«∞#ÃÑ· ^≥·=ã¨O^Õâ◊O (=Ç‘ÏÜÕ∞) QÆ#Hõ J=`«iOz LO_»HõáÈ`Õ PÜ«∞#‰õΩ D
Ü«∞^•~°÷ QÍ^äŒÅ∞ `≥e¿ãq HÍ=Ù.
205. ѨÓ~°fiHÍÅOÖ’ Ü«¸^Œ∞ÅÃÑ· ã¨OÉèíqOz# ã¨OѶ¨∞@# Wk. â◊x"å~°O <å_»∞ KÕѨÅ∞
Ѩ@ì~å^Œx ^Õ=Ù_»∞ "åiH˜ POHõ∆ qkèOKå_»∞. HÍx "åi ѨsHõ∆ xq∞`«ÎO P ~À*Ë
KÕÑŨ ∞ hà◊§ÃÑ#· `ÕeÜ«∂_»∞`«∂ "åà◊#¡ ∞ TiOKÕq. â◊x"å~°O `«Ñʨ W`«~° k<åÅÖ’
KÕÑŨ ∞ WÖÏ ÃÑH· ˜ =KÕÛq HÍ=Ù. JѨC_»∞ Ü«¸^Œ∞Å∞ `«=∞ Ju `≥eqx „Ѩ^iŒ ≈OKå~°∞.
"å~°∞ ã¨=Ú„^ŒÑ¨Ù X_»∞¤# QÀ`«∞Å∞ „`«"Õfi"å~°∞. QÀ`«∞Ö’¡ Ѩ_ç# KÕѨÅ#∞ =∞~°∞<å_»∞
Ѩ@∞ì‰Ωõ <Õ"å~°∞. D q^èOŒ QÍ "å~°∞ ^˘_ç^¤ À=Ö’ ^≥"· å[˝#∞ LÅ¡OѶ∞≤ OKå~°∞. J~°cÖ’
'Ç‘Ï`å#∞<£— Jx =zÛOk. Wk 'Ǩ˙`«∞<£—‰õΩ |Ǩï=K«#O. JO>Ë KÕѨÅ∞ Jx
743
376 7. JÖò P~åѶπ 9=
8= áê~å
164 WOHÍ "åiÖ’ XHõ =~°Oæ (=∞Ozx
„ѨɒkèOKÕ "åi#∞^ÕÌtOz), ''JÖÏ¡ÇπÏ
<åâ◊#O KÕÜ«∞É’ÜÕ∞ ÖËHõ Hõiî#OQÍ
tH˜O∆ K«É’ÜÕ∞"åiH˜206 ZO^Œ∞‰õΩ (J#=
ã¨~O° QÍ) LѨ^tÕ ™êÎ~∞° ?—— Jx K≥Ñʨ QÍ,
''g∞ „ѨÉèí∞=Ù ã¨=∞Hõ∆OÖ’ ã¨O*Ï~Ú+‘
W=fiQÆeQˆ ã≤u÷ Ö’ LO_»\ÏxH˜ (D Ѩx
KÕã¨∞Î<åfl=Ú). JÖψQ |Ǩïâß D
[#∞Å∞ (^≥·"å„QÆǨxH˜) ÉèíÜ«∞Ѩ_ç<å
ÉèÜ
í ∞« Ѩ_=» K«∞Û—— Jx "å~°∞ ã¨=∂^è•#
q∞KåÛ~°∞.
J~°O÷ . JÖψQ '+¨µ„~°J<£— J<Õ =∞~À Ѩ^OŒ =zÛOk. Wk 'ëêi=Ù<£—‰õΩ |Ǩï=K«#O.
ëêi=Ù<£ JO>Ë h\˜ÃÑ·H˜ `ÕeÜ«∂_»∞`«∂ =KÕÛ^Œx ÉèÏ=O.
206. D =~°Oæ "å~°∞ =∞Oz"åˆ~. "åÔ~#fl_»∂ D LÅ¡OѶ∞¨ #‰õΩ áêÅÊ_»Ö^Ë ∞Œ . ÃÑQ· Í â◊x"å~°O
<å_»∞ QÀ`«∞Å∞ „`«"fiÕ "åiH˜ JÖÏO\˜ „^ÀǨxH˜ áêÅÊ_»=^ŒxÌ #K«Û*ˇ¿ÑÊ"å~°∞ ‰õÄ_®.
HÍx ZO`«H© "å~°∞ q#HõáÈ=@O`À x~åâ◊KO≥ ^•~°∞. HÍx =∞iH˘O`«=∞Ok =∂„`«O
xÜ«∞=∂xfl LÅ¡OѶ≤∞OKÕ"åix Ѩ^Õ Ñ¨^Õ ÃÇÏK«Ûiã¨∂Î LO_Õ"å~°∞. JѨC_»∞
"≥Ú^Œ\=˜ ~°Oæ "å~°∞ gix L^ÕtÌ Oz ''g∞Ô~O^Œ∞‰õΩ J#=ã¨~O° QÍ WO`« „â◊=∞Ѩ_`» å~°∞?
g∞Ô~O`«QÍ „Ѩܫ∞uflOz<å D ^Œ∞~å‡~°∞æÅ∞ =∂@ q#~°∞—— Jx JO@∞O_Õ"å~°∞.
ÖËHõ ^Œ∞~å‡~°∞æÖË =∞Oz"åi`À P =∂@ Jx LO_»=K«∞Û. ''g∞ ^Œ$+≤ìÖ’ "Õ∞=Ú
^≥·"å„QÆǨxH˜, ^≥·=tHõ∆‰õΩ QÆ∞~°ÜÕ∞º"å~°"Õ∞ J~Ú#ѨC_»∞, Jk =∂ J^Œ$+¨ìOÖ’
~åã≤ÃÑ@ì|_ç L#flѨC_»∞ WHõ g∞Ô~O^Œ∞‰õΩ J#=ã¨~°OQÍ =∂‰õΩ Ç≤Ï`«É’^èŒ KÕ™êÎ~°∞?——
Jx "å~°∞ `«=∞#∞ #K«Û*ˇ¿ÑÊ ã¨[˚#∞Å`À JO@∞O_Õ"å~°∞. ^•xH˜ ã¨[˚#∞Å∞ WÖÏ
["å|∞ K≥¿ÑÊ"å~°∞ : ''^≥=· ã¨=∞HõO∆ Ö’ ^À+¨µÅ∞QÍ xÅ|_Õ ^Œ∞ã≤u÷ ~å‰õΩO_® LO_®Åx
"Õ∞g∞ Ѩx KÕã∞¨ <Î åfl=Ú. ã¨=∂[OÖ’ K≥_∞» Å∞ ÃÑK«Ûie¡#ѨC_»∞, ZÖˇ_¡ Ö» Ï áêѨHÍ~åºÅ∞
[~°∞QÆ∞`«∞#flѨC_»∞ "Õ_∞» Hõ K«∂ã¨∂Î LO_çáÈ=@O, "å\˜x J_»∞‰¤ Ωõ <ÕO^Œ∞‰õΩ „ѨÜ∞« uflO
K«Háõ È=@O ‰õÄ_® JѨ~å^è"Œ ∞Õ . D <Õ~åxH˜ áêÅÊ_ç#O^Œ∞‰õΩ ^Õ=Ù_»∞ tH˜O∆ K«=K«∞Û.
XHõ"àÕ ◊ =∂ LѨ^âÕ O◊ =Å¡ "å~°∞ =∞#ã¨∞ =∂~°∞Û‰õΩx =∞Oz"≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ =zÛ<å ~å=K«∞Û.——
"≥Ú^Œ\ ˜ "åºMϺ#O „ѨHÍ~°O P HÍÅOÖ’ =¸_»∞ =~åæÅ∞O_Õq : 1. ^≥·"å[˝efl
LÅ¡OѶ≤∞Oz KÕѨÅ∞ Ѩ>Ëì =~°æO. 2. `«#∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ ^≥·"å[˝efl LÅ¡OѶ≤∞OK«‰õΩO_®,
LÅ¡OѶ∞≤ ã¨∞#Î fl"åix PѨ‰Ωõ O_® xi¡ÑOΨ QÍ LO_çáÈ~Ú# =~°Oæ . 3. `«#∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ
744
7. JÖò P~åѶπ =Å"£ J#fl<å
MÏÅÖò =∞ÅL 377 7. JÖò P~åѶπ 9=
8= áê~å
165 =∞i "åiH˜ KÕã¨∂Î =zÛ# Ç≤Ï`« xã¨ûO^ÕǨÏOQÍ h „ѨÉèí∞=Ù tH˜∆OK«@OÖ’
É’^è#Œ ∞ "å~°∞ q㨇iOz#ѨC_»∞,207 =_çQÅÆ "å_»∞.210 xã¨ûO^ÕÇϨ OQÍ PÜ«∞#
P K≥_»∞ áÈHõ_» #∞Oz "åiã¨∂Î =zÛ# Hõq∆ ∞OKÕ"å_»∞, HõxHõiOKÕ"å_»∞ ‰õÄ_®.211
"åix "Õ∞=Ú ~°H˜∆Oz, ^Œ∞~å‡~åæxH˜ 168 "Õ∞=Ú "åix (Ü«¸^Œ∞Å#∞)
áêÅÊ_ç# "å~°O^Œih "åi Jq^èÜ Õ ∞« `«Å Éè∂í =∞O_»ÅOÃÑ· J<ÕHõ =~åæÅ∞QÍ peÛ
HÍ~°}OQÍ XHõ Hõi#î "≥∞#ÿ tHõ`∆ À Ѩ@∞ì‰Ωõ (K≥ÖÏ¡K^≥ ∞Œ ~°∞QÍ KÕã)≤ –LOKå=Ú. "åiÖ’
<åfl=Ú.208 H˘O^Œ~∞° ã¨[#˚ ∞Å∂ =∞iÜ«Ú `«kƒù#flOQÍ
166 J#QÍ "å~°∞, `«=∞‰õΩ "åiOK« LO_Õ"å~°∞ ‰õÄ_® L<åfl~°∞. |Ǩïâß
|_ç# q+¨Ü«∞OÃÑ· |i`≥yOz áÈ~Ú# "å~°∞ =∞~°e =™êÎ~ˆ "≥∂#x "Õ∞=Ú "åix
ѨC_»∞, ''WHõ g∞~°∞ hK«∞Öˇ·# HÀ`«∞Å∞QÍ =∞Oz ã≤u÷ Ö’#∂, ^Œ∞ã≤u÷ Ö’#∂ ѨsH˜O∆
=∂iá⁄O_ç——209 Jx J<åfl=Ú. Kå=Ú.212
210. Ü«¸^Œ∞Å QÆ`« K«i„`«#O`«\ ˜h u~°QÆ"Õ¿ãÎ D ã¨OQÆu ã¨Ê+¨ìOQÍ J~°÷=∞=Ù`«∞Ok.
167 „Ѩà◊Ü«∞k#O =~°‰õÄ Ü«¸^Œ∞Å#∞ "å~°∞ W`«~∞° ʼnõΩ ™êfiq∞ „^ÀǨÏO KÕã∂¨ ,Î W`«~∞° Å KÕ`« pè`¯« iOK«|_»∞`«∂, J==∂<åÅ
f„= Ü«∂`«#‰õΩ QÆ∞iKÕã¨∂Î LO_Õ"åix áêÅ=Ù`«∂, K≥@∞ìH˘Hõ~°∞ ѨÙ@ìH˘Hõ~°∞QÍ „ѨѨOK«OÖ’ qã≤i"ÕÜ«∞|_®¤~°∞. „Ѩã¨∞Î`«O
"åiÃÑ· qkè™êÎ#∞ Jx h „ѨÉèí∞=Ù W„™ê~¸Öò ¿Ñ~°∞`À "å~°∞ ™ê÷Ñ≤Oz# „ѨÉèí∞`«fiO "åiH˜ âßOf ã¨∞ã≤÷~°`«Å#∞
„ѨHõ\ ˜Oz# q+¨Ü«∞O 㨇iOK«^Œy#k. „Ѩ™êkOK«ÖË^Œ∞. J=∂Ü«∞Hõ r=ÙÅ QÀsÅÃÑ· W„™ê~¸Öò *Ï`«ºÇ¨ÏOHÍ~°Ñ¨Ù ™œ^è•xfl
^≥"· å[˝efl LÅ¡OѶ∞≤ OK«‰Ωõ O_® LO_»@"Õ∞ H͉õΩO_® LÅ¡OѶ∞≤ ã¨∞#Î fl "åix J_»∞‰¤ Ωõ #fl xi‡ã¨∞Î#fl D =OK«<å tÅÊ xëê‚`«∞Å∞ J#∞Hõ∆}O ÉèíÜ≥∂`åÊ`«O`À ‰õÄ_ç# "å`å
=~°æO. Ô~O_»= "åºMϺ#O „ѨHÍ~°=∞~Ú`Õ Ô~O_»∞ =~åæÅ=Ù`å~Ú. 1. ^≥·"å[˝efl =~°}OÖ’ TÑ≤i Ñ‘Å∞ã¨∂Î L<åfl~°∞. D<å_»∞ "å~°∞ ~å*ϺkèHÍ~åxfl Hõey =ÙO_»@O
LÅ¡OѶ≤∞OKÕ =~°æO. 2. "åix J_»∞¤‰õΩ#fl =~°æO. k=º Y∞~üP<£ q=iOz# D Ü«∞^•~å÷xH˜ U=∂„`«O aè#flOQÍ ÖË^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë
''"åiH˜ „Ѩ[Ö’¡ Z=Ô~·<å â◊~°}∞ W¿ãÎ `«Ñ¨Ê—— (= ǨÏÉòe"£∞ q∞#<åflã≤) Jx Y∞~üP<£
207. JO>Ë – ZO`«QÍ #K«Û*ˇÑÊ≤ <å "å~°∞ q#ÖË^∞Œ . `«=∞ ^Œ∞~å‡~°Oæ ÃÑ· áê`«∞‰õΩáÈÜ«∂~°∞. ã¨fiÜ«∞OQÍ ¿Ñ~˘¯Ok. D<å_»∞ "åi JkèHÍ~åxH˜ JO_»^OŒ _»Ö=ˇ i"À „Ѩ[Å∞ ã¨Ê+¨Oì QÍ
208. JO>Ë tH˜∆OK«|_ç# "å~°∞, ^≥·"å[˝Å#∞ LÅ¡OѶ≤∞Oz `«=∞ P`«‡Å‰õΩ J<åºÜ«∞O QÆ=∞xOK«=K«∞Û. (=∞ixfl q=~åÅ HÀã¨O Pe W„=∂<£ ã¨∂~å 112= PÜ«∞`«∞‰õΩ
KÕã¨∞‰õΩx, `«=∞#∞ `å=Ú #~°HÍyflH˜ PǨïu KÕã¨∞‰õΩ#fl ^Œ∞~å‡~°∞æÅ∞. JO`ÕHÍ^Œ∞, q=~°}#∞ K«∂_»O_ç). PÜ«∞`«∞Ö’ `«J[˚# (.......) Jx =zÛOk. Wk 'DJòÖÏ"£∞—
^≥·"å^ÕâßÅ#∞ ÃÑ_»K≥q#ÃÑ\˜ì Éèí∂q∞Ö’ q„~°gQÆ\Ïxfl JÅ"å@∞QÍ KÕã¨∞‰õΩ#fl J#fl J~°÷OÖ’ "å_»|_çOk. DJòÖÏ"£∞ JO>Ë `≥eÜ«∞Ѩ~°K«@O. h „ѨÉèí∞=Ù P
Jq^èÕÜ«ÚÅ∞ ‰õÄ_®#∞. Ü«¸^Œ∞ʼnõΩ ÉÏQÍ `≥eÜ«∞Ѩ~°z# ã¨O^Œ~åƒùxfl ‰õÄ_® *Ï˝Ñ¨HõO KÕã¨∞HÀO_ç Jx
209. WѨC_»∞ WO`«H© ^Õ=Ù_»∞ HÍáê_ç#k ˆH=ÅO Jq^èÕÜ«∞`«#∞ J_»∞¤‰õΩ#fl =~åæ<Õfl<å? ^•x ÉèÏ=O. `«~åfi`« 'ÅÜ«∞ÉòJã¨#fl— Jx K≥Ñʨ |_çOk. WO^Œ∞Ö’ "≥Ú^Œ\ ˜ JHõ~∆ "° ∞≥ #ÿ
Hõ_»^•HÍ =∞Ozx „Ѩɒkèã¨∂Î LO_ç# D =~åæxfl `«Ñ¨Ê q∞ye# Ô~O_»∞ =~åæÅ#∞ 'Å— (ÖÏ"£∞) `åH©^Œ∞ HÀã¨O fã¨∞‰õΩ ~å|_çOk. Wk WHõ¯_» „Ѩ=∂}Ѩ٠J~å÷xfl
‰õÄ_® ^Õ=Ù_»∞ tH˜∆OKå_®? ÖËHõ Ѩa¡QÍæ ^≥·"å[˝Å#∞ kèHõ¯iã¨∂Î, x~°O`«~°O áêáêÅ∞ Wã¨∞OÎ k. JO>Ë `å#∞ „ѨàÜ ◊ ∞« O =~°‰Äõ Ü«¸^Œ∞ÅÃÑ,· "åix Hõi#î OQÍ tH˜O∆ KÕ"åix
xÜ«∞q∞ã¨∂Î LO\Ï#x JÖÏ¡ÇπÏ QÆ\ ˜ìQÍ „Ѩ=∂}O KÕã≤ K≥|∞`«∞<åfl_»∞.
KÕã¨∂ÎáÈ~Ú# áêáê`«∞‡Å =~åæxfl tH˜∆Oz q∞ye# Ô~O_»∞ =~åæÅ#∞ ^Õ=Ù_»∞ ~°H˜∆O
Kå_®?? – D q+¨Ü«∞OÖ’ Y∞~üP<£ "åºMϺ`«Å =∞^茺 aè<åflaè„áêÜ«∂Å∞<åfl~Ú. 211. XHõ"àÕ ◊ giÖ’ Z=~°~Ú<å ѨâßÛ`åÎÑO¨ K≥Ok, W™ê¡O ã‘fiHõiOz#@¡~Ú`Õ D Ѩ~åÉè=í O
W=∂"£∞ Wɡfl Hõã‘~ü =∂„`«O Ô~O_À Jaè„áêÜ«∞O "≥·Ñ¨ÙˆH "≥ÚQÍæ~°∞. 'J`Ò— JO>Ë #∞Oz, Ñ‘_»# #∞Oz =ÚH˜Îá⁄O^Õ J=HÍâ◊O LOk.
JÖÏ¡ÇπÏ Ñ¨@¡ Jq^èÕÜ«∞`«‰õΩ áêÅÊ_»∞`«∂ "å~°∞ ǨÏ^Œ∞ÌÅ∞ g∞iáÈÜ«∂~°x ÉèÏ=O. 212. Ü«¸^Œ∞Å∞ „ѨÑO¨ K«OÖ’ qq^èŒ =~åæÅ∞QÍ qÉèlí OK«|_ç LO\Ï~°h, "åiÖ’ H˘O^Œ~∞°
745 746
7. JÖò P~åѶπ =Å"£ J#fl<å
MÏÅÖò =∞ÅL 378 7. JÖò P~åѶπ 9=
8= áê~å
169 =∞i "åi `«~°∞"å`« "åiH˜ "å~°ã¨∞ 170 Z=~°∞ „QÆO^ä•xH˜ Hõ@∞ì|_ç
Öˇ#· "å~°∞ "åi #∞Oz „QÆO^ä•xfl LO@∂, #=∂AÅ#∞ <≥ÅH˘Å∞Ê`«∂
á⁄O^•~°∞.213 "å~°∞ `«∞K«Ûù"≥∞ÿ# SÇ≤ÏHõ L<åfl~À J\˜ì ã¨O㨯~°ÎŠѨÙ}º Ѷ¨ÖÏxfl
ã¨OѨ^Œ#∞ fã¨∞‰õΩO@∞<åfl~°∞.214 ÃÑ·QÍ, "Õ∞=Ú =$^ä• KÕÜ«∞=Ú.218
''"Õ∞=Ú `«Ñ¨Ê‰õΩO_® Hõ∆q∞OK«|_»
`å=Ú——215 Jx JO@∞<åfl~°∞. JÖÏO\˜ 171 "Õ∞=Ú Ñ¨~°fi`åxfl ÃÑ·ÔHuÎ HõѨC
™⁄"Õ∞‡ =∞m¡ Åaè¿ãÎ =∞m¡ ^•xfl ‰õÄ_® =∂kiQÍ "åiÃÑ· xeÑ≤# ã¨OѶ∞¨ @#
f¿ãã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. JÖÏ¡ÇÏπ ¿Ñ~°∞`À ã¨`º« O ‰õÄ_® QÆ∞~°∞KÎ ãÕ ∞¨ HÀ^Œy#^Õ. Jk `«=∞ÃÑ#·
`«Ñ¨Ê =∞~À=∂@ K≥ѨʉõÄ_»^Œx216 Ѩ_@» O MÏÜ«∞O Jx "å~°O`å J#∞‰õΩ
„QÆO^äŒOÖ’ L#fl@∞=O\˜ „Ѩ=∂}O "åi <åfl~°∞. (P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ "Õ∞=Ú "åi`À),
#∞O_ç fã¨∞HÀ|_»Ö^Ë •? (=∞i K«∂_» ''"Õ∞=Ú g∞‰õΩ "˘ã¨y# ^•xx („QÆO^ä•xfl)
É’`Õ) JO^Œ∞Ö’ („QÆO^äOŒ Ö’) L#fl ^•xx QÆ\ ˜ìQÍ Ñ¨@∞ìHÀO_ç. WO^Œe P^ÕâßÅ#∞
"å~°∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ K«k"å~°∞.217 ÉèíÜ«∞ *Ï˝Ñ¨Hõ=ÚOK«∞HÀO_ç. `«^•fi~å g∞~°∞
Éèí‰õΩÎÅ∞ Hõey LO_Õ"åi HÀã¨O Ѩ~°Ö’Hõ cèuѨ~°∞Å∞ (=Ú`«Îv<£) J=Ù`å~°∞——219
xÅÜ«∞O ZO`À "Õ∞Öˇ·#k. =∞i D (Jx K≥áêÊ=Ú).
q+¨Ü∂« xfl g∞~°∞ J~°O÷ KÕã∞¨ HÀˆ~q∞\©?
217. J~°cÖ’ '= ^Œ~°ã¨∂ =∂Ѷ‘Ç≤Ï— Jx =zÛOk. ^Œ~üû JO>Ë K«^Œ=@O. „QÆO^äŒOÖ’
=∞Oz"å~°∂ LO\Ï~°x D PÜ«∞`«∞Ö’ K≥ѨÊ|_çOk. H˘xfl™ê~°∞¡ "å~°∞ Hõeq∞ L#fl "å\˜x "å~°∞ K«k"å~°x ÉèÏ=O. J~Ú`Õ '^Œ~°ã¨— J#fl Ѩ^•xH˜ K≥iÑ≤"ÕÜ«∞@O
^•fi~å, =∞iH˘xfl ™ê~°∞¡ ÖËq∞ ^•fi~å ѨsH˜∆OK« |_»`å~°∞. H˜~å`«Hõ K«~°ºÅ#∞ =∂x, J<Õ J~°÷O ‰õÄ_® =ã¨∞ÎOk. J~°cÖ’ '^Œ~°ã¨u „sǨïÖò P™ê~°— JO\Ï~°∞. JO>Ë
ѨâßÛ`åÎѨO K≥Ok, x[„ѨÉèí∞=Ù "≥·Ñ¨Ù‰õΩ =∞~°e =™êÎ~°#fl L^ÕÌâ◊O`À ^Õ=Ù_»∞ "åix QÍe zǨflÅ#∞ K≥iÑ≤"Õã≤O^Œx J~°÷O. D J~°÷O QÆ#Hõ fã¨∞H˘O>Ë Ü«¸^Œ∞Å∞
qq^èŒ ~°HÍÅ∞QÍ Ñ¨sH˜∆OKå_»∞. „QÆO^äŒOÖ’x q+¨Ü«∂Å#∞ K≥iÑ≤"Õ¿ã"å~°∞, "å\˜ PK«~°}#∞ =^ŒeÃÑ>Ëì"å~°x J~°÷O
213. J~°cÖ’ 'YÖòѶ¨Ù<£— (......) J#fl Ѩ^ŒO =zÛOk. J#~°∞›Å∞, ^ŒHõ∆`« Ö’Ñ≤Oz#"å~°∞, KÕã¨∞HÀ=Åã≤ LO@∞Ok.
Jã¨=∞~°∞÷Å∞ Jx ^•x J~°÷O. nxH˜ aè#flOQÍ 'YÅѶ¨Ù<£— (.. ..) J<Õ =∞~˘Hõ 218. =∞i "åiÖ’ ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ "≥·Yix J=ÅOaã¨∂Î „QÆO^ä•xfl `«∞.K«. `«Ñ¨Ê‰õΩO_®
Ѩ^Œ=ÚOk. nxH˜ =∞Oz ã¨O`å#O J<Õ J~°÷O =ã¨∞ÎOk. J#∞ã¨iOKÕ"åih, JO>Ë „ѨH˜∆áêÎʼnõΩ, =∂~°∞ÊʼnõΩ Ö’#∞HÍx `Ò~å`«∞ „QÆO^ä•xfl
214. J~°cÖ’ 'J^£<å— J#|_çOk. J^£<å JO>Ë ^ŒQ~æÆ Ö° ’ L#flk, j„Ѷ∞¨ OQÍ ÅaèOKÕk J#∞ã¨iã¨∂Î – JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Å¡ÖϡǨï JÖˇ·Ç≤Ï = ã¨Å¡O)#∞
Jx J~°÷O. ÖËHõ Wk '^Œ<åJ`«∞<£— #∞Oz U~°Ê_ç# Ѩ^ŒO HÍ=K«∞Û. nxH˜ JÅÊ"≥∞ÿ# qâ◊fiã≤Oz, #=∂A#∞ <åQÍÖˉõΩO_® KÕ¿ã ã¨^Œfi~°Î#∞ŠѨÙ}ºÑ¶¨ÖÏxfl "Õ∞=Ú =$^ä•
=ã¨∞Î=ÙÅ∞, „H˜O^ŒÑ¨_ç=Ù#fl =ã¨∞Î=ÙÅ∞ J#fl J~°÷O =ã¨∞ÎOk. "≥Ú`åÎxH˜ „áêѨOzHõ HÍx=fi=Ú. D =∂@Å∞ Ü«¸^Œ∞Ö’¡x ã¨^Œfi~°Î#∞efl ^Œ$+≤ìÖ’ ÃÑ@∞ì‰õΩx K≥ѨÊ|_®¤
=ã¨∞Î=ÙŠѨ@¡ "åiH˜ QÆÅ ¿Ñ~åâ◊#∞ ZuÎK«∂Ѩ@O Jã¨Å∞ L^ÕÌâ◊O. Ü«∞#flk QÆ=∞<å~°›O. JO>Ë "å~°∞ =Úã≤O¡ Å∞QÍ =∂i, =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) ^≥=· ^Ò`åºxfl
215. JO>Ë – F "≥·Ñ¨Ù „ѨѨOKåxfl „áÈQÆ∞KÕã¨∞‰õΩ<Õ Ü«∂=`À JǨϟ~å„`«∞Å∞ J„~°∞Å∞ ã¨`«º=∞x ^èŒ$gHõiOz#@¡~Ú`Õ JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Å¡ÖϡǨï JÖˇ·Ç≤Ï = ã¨Å¡O)
Kåã¨∂Î<Õ, =∞~À "≥·Ñ¨Ù ^Õ=Ùx Hõ∆=∂aèHõ∆ÃÑ· Pâ◊ÃÑ@∞ì‰õΩx LO_Õ"å~°∞. <Õ\ ˜ =Úã≤¡OÅ #∞ qâ◊fiã≤OK«#O`«=~°‰õÄ Z=iH© Ѩ~°Ö’Hõ ™êѶ¨ÅºO „áêÑ≤ÎOK«^Œ∞.
Ѩiã≤÷u ‰õÄ_® nxH˜ aè#flOQÍ ÖË^Œ∞ =∞i! 219. ^≥=· „Ѩ=HõΠǨτ[`ü =¸™ê (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) `«# *Ïu "åi =^Œ‰Ì Ωõ `Ò~å`«∞ „QÆO^ä•xfl
216. WO`« KÕã≤Ok KåÅ^Œ#fl@∞¡ JÖÏ¡ÇπÏ ¿Ñ~°∞`À Jã¨`åºÅ#∞ ‰õÄ_® HõeÊOKÕ"å~°∞. `≥zÛ, JO^Œ∞Ö’x P[˝Å#∞ K«kq qxÑ≤ã¨∞Î#flѨC_»∞ [iy# ã¨OѶ¨∞@# Wk.
L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : JÖÏ¡ÇπÏ `«=∞#∞ Hõ∆q∞™êÎ_»x K≥ѨÊ@O. ZO^Œ∞HõO>Ë "å~°∞ +¨~å =∂=¸Å∞QÍ D P[˝Å#∞ t~°™ê=Ç≤ÏOKÕO^Œ∞‰õΩ
747 748
7. JÖò P~åѶπ =Å"£ J#fl<å
MÏÅÖò =∞ÅL
172 h „ѨÉèí∞=Ù P^ŒO ã¨O`«u gѨÙÅ
#∞O_ç "åi ã¨O`å<åxfl fã≤, ã¨fiÜ«∞OQÍ
"åi<Õ "åiH˜ ™ê‰õΩ∆ Å∞QÍ ÃÑ\˜,ì ''<Õ#∞ g∞
„ѨÉèí∞=Ù#∞ HÍ<å?—— Jx J_çy#ѨC_»∞
''ZO^Œ∞‰õΩ HÍ=Ù? (#∞"Õfi =∂ „ѨÉ∞íè =Ùq).
D q+¨Ü«∂xH˜ "Õ∞=∞O`å ™ê‰õ∆ΩÅ∞QÍ
L<åflO——220 Jx "å~°∞ K≥áêÊ~°∞. 'nx
QÆ∞iOz =∂ˆHg∞ `≥eÜ«∞^Œ∞— Jx „ѨàÜ ◊ ∞«
k<å# g∞~°∞ J#‰õΩO_® LO_»\ÏxH©
x~åHõiOKå~°∞. ^•xH˜ JÖÏ¡ÇÏπ P„QÆÇÏ≤ Oz Ѩ~fi° `åxfl ÃÑH· Ö˜ ÑË ,≤ ^•xfl "åiÃÑ· Ѩ_"» ãÕ ≤
#∞A˚#∞A˚ KÕã"≤ ™Õ êÎ#x ÃÇÏK«ÛiOKå_»∞. D ^Œ$âߺxH˜ "å~°∞ ÉèÜ í ∞« HõOÑ≤`∞« Öˇ,· `Ò~å`«∞
„QÆO^ä•xfl YzÛ`«OQÍ áê\˜™êÎ=∞x "åQÍÌ#O KÕâß~°∞.
=∞iH˘O`«=∞Ok "åºMϺ`«Å „ѨHÍ~°O Ѩ~°fi`åxfl ÃÑ·ÔH`ÕÎ D ã¨OѶ¨∞@# ã¨fiÜ«∞OQÍ
|h W„™ê~¸Öò HÀiHõÃÑ·<Õ ã¨OÉèíqOzOk. ''D Ѩ~°fi`åxfl ^Õ=Ù_»∞ =∂ÃÑ·H˜
ZuÎ#ѨC_Õ "Õ∞=Ú `Ò~å`«∞ „QÆO^ä•xfl qâ◊fiã≤™êÎ=Ú—— Jx "å~°∞ "≥ÚO_çˆHã≤#ѨC_»∞
^Õ=Ù_»∞ ^•xfl ÃÑHÔ· `åÎ_∞» . HÍx ~Ô O_À "åºMϺ#O Hõ<åfl "≥Ú^Œ\ ˜ "åºMϺ#"Õ∞ ã¨~Ô #· ^Œx
JxÑ≤™ÈÎOk (Ü«∞^•~°÷O =∂„`«O ^≥·"åxˆH Z~°∞Hõ). WHõ¯_» ˆH=ÅO ''Ѩ~°fi`«O—— Jx
J#|_çOk. J^Õ JÖò |Y~å ã¨∂~åÖ’x (63 =∞iÜ«Ú 93 PÜ«∞`«∞Ö’¡) ~Ô O_»∞™ê~°∞¡
D ã¨OѶ¨∞@# „Ѩ™êÎ=#‰õΩ =zÛ#ѨC_»∞ P Ѩ~°fi`«O '`«∂~°∞ Ѩ~°fi`«O— Jx
J#|_çOk.
220. D "åQÍÌ#O ''JǨÏ^≥ JÅãπ—Î —QÍ ã¨∞„Ѩã^≤ OúŒ . Pk=∂#=Ù_≥#· P^ŒO (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO)
#∞ ã¨$+≤ìOz# `«~°∞"å`« JÖÏ¡ÇπÏ, P^ŒO "≥#∞fl #∞Oz ѨÙ>Ëì ã¨O`«u^•fi~å D
"Õ∞~°‰Ωõ =ÚO^Œ∞QÍ<Õ Y~å~°∞ fã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. nx q=~åÅ∞ XHõ ǨÏnã¨∞Ö’ L<åfl~Ú.
ǨÏnã¨∞ „ѨHÍ~°O : ''J~°á¶ê k<å# JÖÏ¡ÇπÏ #∂=∂<£ J<Õ KÀ@ P^ŒO gѨÙÅ
#∞Oz „Ѩ=∂}O fã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. P^ŒO gѨ٠#∞O_ç, PÜ«∞#‰õΩ ѨÙ@ìÉ’ÜÕ∞ ã¨O`å#
=∞O`«\h˜ XHõ¯™êiQÍ "≥eH˜fã≤, "åix `«# Z^Œ∞@ xÅɡ\ì˜ ''JÅã¨∞Î a ~°aƒ‰õΩ"£∞?——
(<Õ#∞ g∞ „ѨÉèí∞=Ù#∞ HÍ<å?) Jx „ѨtflOKå_»∞. ''|ÖÏ– +¨Ç≤Ï^£<å—— (ZO^Œ∞‰õΩ
HÍ=Ù? #∞"Õfi =∂ „ѨÉèí∞=Ùq J#fl ^•xH˜ "Õ∞=∞O`å ™ê‰õ∆ΩÅ∞QÍ L<åflO) Jx "å~°∞
|^Œ∞eKåÛ~°∞. (=Úã¨fl^≥ JǨχ^£–ã¨OѨÙ\˜:1, ¿Ñr–272† ǨH˜"£∞ – ã¨OѨÙ\˜ : 2,
¿Ñr – 544). W=∂"£∞ ëœHÍh D ǨÏnã¨∞ÃÑ· "åºMϺxã¨∂Î ''nx „áê=∂}˜Hõ`«
749
379 7. JÖò P~åѶπ 9=
8= áê~å
173 ÖË^• ''"≥Ú^Œ\’¡ =∂ ѨÓsfi‰õΩÅ∞
+≤~°∞¯‰õΩ áêÅÊ_®¤~°∞. "Õ∞=Ú "åi `«~°∞
"åu"åi ã¨O`«uÖ’ ѨÙ\˜ì#"å~°=Ú. P
^Œ∞~°̊#∞Å∞ KÕã≤# áêáêxH˜ #∞=Ùfi
=∞=∞‡efl q<åâßxH˜ QÆ∞iKÕ™êÎ"å?!——221
Jx g∞~°∞ J#‰õΩO_® LO_»\ÏxH˜ QÍ#∞
("Õ∞=Ú =ÚO^Õ g∞ #∞O_ç D q^èŒOQÍ
Y~å~°∞ KÕ~ÚOKå=Ú.)
q+¨Ü«∞OÖ’ Z=i #∞Op PˆH∆Ѩ}Å∞ =ºHõÎO HÍÖË^Œ∞—— Jx K≥áêÊ~°∞ (Ѷ¨`üǨïÖò
Yn~ü). PÜ«∞# WOHÍ WÖÏ "åºMϺxOKå~°∞ : Wk 'PÅ"≥∞ [„~ü— (Ѩ~°=∂}∞=ÙÅ
Ö’HõO) J#|_»∞`«∞Ok. nx QÆ∞iOz# D "åºMϺ#"Õ∞ ãÔ̈~·#k. ã¨`«º|^Œú"≥∞ÿ#k.
n#∞flOz W`«~°„`å J~å÷Å∞ fÜ«∞@O ã¨Ô~·#k HÍ^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë Wk '=∞~°∂Êù—
ǨÏnã¨∞. „Ѩ=HõÎ ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å ^•fi~å Wk ~°∂_èô J=Ù`ÀOk. nxÃÑ· TǨQÍ<åÅ∞
KÕÜ«∞@O, J#fi~ÚOѨىõΩ P™ê¯~°O HõeÊOK«@O ã¨||∞HÍ^Œ∞.——
"≥Ú`«Îg∞‡^Œ JÖÏ¡ÇπÏ XHõ¯_Õ qâ◊fi„ѨÉèí∞=Ù J#fl D 'JǨÏ^≥ JÅãπΗ ÉèÏ=# „Ѩu
=∞x+≤ <≥·[OÖ’#∂ Wq∞_ç LOk. D ÉèÏ"å<Õfl =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) D q^èŒOQÍ
ã¨Ê+¨ìѨiKå~°∞ : ''„Ѩu Ñ≤Å¡"å_»∞ ã¨Ç¨Ï[`«fiO (<≥·[O, W™ê¡O) ÃÑ·<Õ Ñ¨Ù_»`å_»∞.
HÍHõáÈ`Õ J`«x `«e¡^ŒO„_»∞Å∞ J`«xfl Ü«¸^Œ∞xQÍ<À, „ÔH·ã¨Î=ÙxQÍ<À, =∞Eã‘QÍ<À
=∂iÛ"Õ™êÎ~°∞. U q^èŒOQÍ#~Ú`Õ [O`«∞=Ù Dx#ѨC_»∞ ^•x Ñ≤Å¡ ã¨~Ú`«O
ã¨∞~°H`∆˜ O« QÍ LO@∞Ok. ^•x =Ú‰õΩ¯QÍh, K≥=ÙÅ∞QÍh HÀÜ«∞|_ç LO_»=Ù. (ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ
|∞MÏs : H˜`å|∞Öò [<åÜ≥∞*ò† =Úã≤¡O–H˜`å|∞Öò Y„^£). ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡OÖ’x XHõ
LÖË¡Y#OÖ’ JÖÏ¡ÇπÏ D q^èŒOQÍ ÃãÅqKåÛ_»x K≥ѨÊ|_çOk : ''<Õ#∞ <å ^•ã¨∞Å#∞
ǨÏhѶQπ Í – UHÍ„QÆ``« À ^Õ=Ùx "≥Ñ· Ù¨ =∞~°Ö"Ë åiQ͖ѨÙ\˜Oì Kå#∞. HÍx Ã+`· å<£ "åix
"åi (ã¨Ç¨Ï[) ^èŒ~°‡O #∞O_ç =∞~°eÛ =∂~°æqÇ‘Ï#∞efl KÕ™êÎ_»∞——– "≥Ú`«ÎO ǨÏnã¨∞
(ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O : H˜`å|∞Öò [#flÇπÏ). „ѨHõ$u ^èŒ~°‡O J<åfl, ^Õ=Ùx UHõ`«fiO J<åfl,
^Õ=Ù_»∞ ѨOÑ≤# +¨sÜ«∞`«∞ J<åfl W^Õ. WѨC_»k W™ê¡O ~°∂ѨOÖ’ ã¨∞~°H˜∆`«OQÍ
LOk.
221. ˆ~Ѩ\ ˜~ÀA# g∞~°∞ ™ê‰õΩÅ∞ K≥ѨʉõΩO_® LO_»\ÏxH©, "Õ~˘HõiÃÑ· `«Ñ¨C#∞ <≥\ ì̃"Õã≤
KÕ`∞« Å∞ ^Œ∞Å∞ѨÙHÀ‰õΩO_® LO_»\ÏxH˜ QÍ#∞ "Õ∞=Ú =ÚO^Œ∞QÍ<Õ g∞KÕ`« „Ѩ=∂}O
KÕ~ÚOKå=Ú, h"Õ =∂ „ѨÉ∞íè =Ùq Jx g∞KÕ`« K≥ÑÊ≤ OKå=∞x JÖÏ¡ÇÏπ D PÜ«∞`«∞Ö’
QÆ∞~°∞KÎ ãÕ ∞¨ <Î åfl_»∞.
750
7. JÖò P~åѶπ =Å"£ J#fl<å
MÏÅÖò =∞ÅL 380 7. JÖò P~åѶπ 9=
8= áê~å
174 "å~°∞ =∞~°e=™êÎ~ˆ "≥∂#x "Õ∞=Ú D PÜ«∞`«∞Å#∞ Jã¨`åºÅx „`Àã≤ÑÙ¨ zÛ# "åi
q^èŒOQÍ PÜ«∞`«∞Å#∞ q_»=∞~°z Ѩiã≤÷u ‰õÄ_® WÖÏO\˜^Õ. HÍ|\˜ì
K≥|∞`«∞<åfl=Ú. #∞=Ùfi "åiH˜ D QÍ^äŒÅ#∞ qxÑ≤ã¨∂Î
175 (F „Ѩ=HÍÎ!) "Õ∞=Ú =∂ LO_»∞. |Ǩïâß JÖÏÔQ<· å "å~°∞ Ü≥∂K«#
PÜ«∞`«∞Å#∞ „Ѩ™êkOK«QÍ, "å\˜#∞O_ç KÕ™êÎ~ˆ "≥∂!224
uiyáÈ~Ú# "åx =$`åÎO`åxfl "åiH˜ 177 =∂ PÜ«∞`«∞Å#∞ Jã¨`åºÅx
K«kq qxÑ≤OK«∞. z=~°‰Ωõ Ã+`· å#∞ J`«x kèHõ¯iã¨∂Î, `«=∞ ã¨fiÜ«∂xH˜ #+¨ìO
"≥O@Ѩ_Q» Í, J`«_∞» =∂~°„æ Éè+í µ¨ Åì Ö’ KÕi KÕ‰Äõ ~°∞Û‰õΩ<Õ „Ѩ[ŠѨiã≤u÷ ‰õÄ_®
áÈÜ«∂_»∞.222 KåÖÏ K≥_»¤k.225
176 "Õ∞=Ú QÆ#Hõ `«e¿ãÎ D PÜ«∞`«∞Å 178 JÖÏ¡ÇπÏ Z=_çH˜ ã¨<å‡~°æO K«∂ѨÙ
=Å¡ J`«xH˜ B#fl`åºxfl „Ѩ™êkOz `å_À J`«_Õ ã¨<å‡~°æO á⁄Ok#"å_»=Ù
LO_Õ"å~°O. HÍx J`«<"Õ ∂≥ „ѨÑO¨ K«O `å_»∞. =∞Ô~=ix PÜ«∞# JѨ=∂~°Oæ Ѩ\ì˜
"≥·Ñ¨ÙˆH „"≥ÚQÍæ_»∞. `«# =∞<À"åOKè«Å<Õ ™êÎ_À "åˆ~ #+¨áì È~Ú#"å~°=Ù`å~°∞.226
J#∞ã¨iOK«™êQÍ_»∞. JO^Œ∞=Å¡ J`«x 179 ZO`À=∞Ok l#∞flÅ#∞, =∂#=Ù
Ѩiã≤÷u ‰õΩHõ¯ Ѩiã≤÷uÖÏ `«Ü«∂~°~ÚOk. Å#∞ "Õ∞=Ú #~°HõO HÀã¨O ѨÙ\˜ìO
#∞=Ùfi ^•xfl `«iq∞<å Jk <åÅ∞Hõ#∞ Kå=Ú.227 "åiH˜ ǨÏ$^ŒÜ«∂Å∞<åfl~Ú.
|Ü«∞@ÃÑ\˜ì ~˘Ñ¨C`«∂ LO@∞Ok. ^•xfl
^•x =∂<å# =^Œe ÃÑ\˜ì<å (<åÅ∞Hõ L<åfl ÖËHõ [|∞ƒÑ¨_<ç å, Jk JÅã≤áÈ~Ú<å ÖËHõ q„âßOu fã¨∞‰õΩ<åfl – Jxfl"ÕàÖ◊ Ï
fã≤) ~˘Ñ¨C`«∂<Õ LO@∞Ok.223 =∂ Jk <åÅ∞Hõ#∞ |Ü«∞\˜H˜ fã≤ ~˘Ñ¨C`«∂ LO@∞Ok. á⁄^ŒÌã¨Î=∂#O „ѨѨOK«O
"≥#HÍŠѨ~°∞ÔQ`ÕÎ ¿Ñ~åâßѨ~°∞x Ѩiã≤÷u ‰õÄ_® W@∞=O\˜^Õ. J`«xH˜ Ç≤Ï`«É’^èŒ
222. XHÍ<˘Hõ „Ѩ`ºÕ Hõ =ºH˜xÎ QÆ∞iOz WHõ¯_» ¿Ñ~˘¯#@O [iyO^Œx Y∞~üP<£ "åºMϺ`«Å∞ KÕã<≤ å – KÕÜ∞« HõáÈ~Ú<å J`«xHˆ g∞ Ѩ@^ì ∞Œ . ZO`«¿ãѨ\ H˜ © WOHÍ WOHÍ ‰õÄ_»É>ˇ ìË
Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞. J`«xH˜ „QÆO^äŒ *Ï˝#O LO_Õk. ^•x ^•fi~å J`«#∞ HÍOux `«Ñ¨#Ö’<Õ LO\Ï_»∞. ã¨iQÍæ q„âßOu fã¨∞HÀÖË_»∞. „ѨâßO`«OQÍ x„^ŒáÈÖË_»∞.
á⁄O^Õ |^Œ∞Å∞ „áêѨOzHõ „ѨÜ∂≥ [<åÅ "≥#∞Hõ Ѩ~∞° QÆ∞Å∞ fâß_»∞. Ã+`· å<£ "≥#∞HõÑ_¨ ç J#=ã¨~°OQÍ PÜ«∂ã¨Ñ¨_»∞`«∂ LO\Ï_»∞.
=∂~°æ„Éèí+¨µì_»Ü«∂º_»∞. WO`«H© Z=_»∞ "å_»∞? ZK«\ ˜"å_»∞? – nxH˜ ã¨O|OkèOz# 224. WÖÏO\˜ ^Œ$ëêìO`åÅ ^•fi~å q+¨Ü∂« xfl qÑ≤Ê K≥a`Õ |Ǩïâß QÆ∞}áê~îO° „QÆÇÏ≤ Oz,
„áê=∂}˜Hõ P^è•~åÅ∞ ÖË=Ù. HÍ|\˜ì ^•x Ö’`«∞Ö’¡H˜ áÈ#=ã¨~O° ÖË^∞Œ . ™ê^è•~°}OQÍ =∂~°æ qÇ‘Ï#`« #∞O_ç `«=∞#∞ HÍáê_»∞‰õΩO\ψ~"≥∂! Hõ#∞Hõ JÖÏO\˜ "åi JO`«
WÖÏO\˜ =º‰õΩÎÅ∞ „Ѩu HÍÅOÖ’#∂ ѨÙ_»∞`«∂ LO\Ï~°∞. D "åHõºO WÖÏO\˜ ~å`«‡#∞ Ѩ\ ˜ì Ѩ^Õ Ñ¨^Õ ‰õΩ^Œ∞ѨÙ`«∂ LO_®e.
^Ò~åƒùQͺxH˜ Ö’#~Ú# =º‰õΩÎʼnõΩ =iÎã¨∞ÎOk. 225. ^≥=· "åHͺÅ#∞ kèH¯õ iOK«@O =Å¡ ^≥"· åxH˜ "å\˜Ö¡Ë #+¨Oì Ug∞ LO_»^∞Œ . kèH¯õ iOz#
223. J~°cÖ’ 'Ü«∞ÖòǨÏã¨∞— J#|_çOk. nx =¸ÅѨ^ŒO 'ÅǨÏã¨∞<£.— ÅǨÏã¨∞<£ JO>Ë, "åˆ~ #+¨ìáÈ`å~°∞. "åi JOu=∞ Ѩi}Ï=∞O Ѷ¨∞’~°OQÍ LO_»É’`«∞Ok.
JÅã¨@ ÖËHõ ^ŒÑ≤ÊHõ =Å¡ <åÅ∞Hõ Kåz ~˘Ñ¨Ê@O J#fl J~°÷O =ã¨∞ÎOk. ‰õΩHõ¯#∞ 226. Wk ^≥=· „Ѩ}ÏoHõÖ’ JO`«~åƒùQOÆ . nx QÆ∞iOz WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ ~Ô O_»∞ =¸_»∞™ê~°∞¡
`«iq∞H˘\˜ì<å, ÖËHõ ^•xfl ^•x =∂<å# =^ŒeÃÑ\˜ì<å – Jk "≥Ú~°QÆ@O =∂#^Œ∞. K«iÛOK«@O [iyOk.
JÖψQ ^•xH˜ Hõ_»∞ѨÙxO_® uO_çÃÑ\˜ì<å ÖËHõ PHõe`À =∂_çÛ<å, Jk P~ÀQƺOQÍ
227. Wk ''qkè„"å`«—— `À =Ú_çѨ_ç L#fl =º=Ǩ~°O. JO>Ë „Ѩu =∞x+‘, „Ѩu l#∂fl
751 752
7. JÖò P~åѶπ =Å"£ J#fl<å
MÏÅÖò =∞ÅL
HÍx "å\˜`À "å~°∞ PÖ’zOK«~∞° . "åiH˜
Hõà√◊ <¡ åfl~Ú. HÍx "å\˜`À "å~°∞ K«∂_»~∞° .
"åiH˜ K≥=ÙÅ∞<åfl~Ú. HÍx "å\˜`À "å~°∞
q#~°∞. "å~°∞ Ѩâ√◊ =ÙÖÏ¡O\˜"å~°∞. HÍ^Œ∞,
"å\˜H<õ åfl Z‰õΩ¯=QÍ<Õ ^•i `«áêÊ~°∞. –
Ѩ~°^蕺#OÖ’ Ѩ_çáÈ~Ú# "å~°O>Ë
gˆ~.228
180 JÖÏ¡ÇπωõΩ =∞Oz =∞Oz ¿Ñ~°∞¡
<åfl~Ú. HÍ|\˜ì g∞~°∞ P ¿Ñ~°¡`À
PÜ«∞<Õfl Ñ≤Å=O_ç.229 PÜ«∞# ¿Ñ~°¡ q+¨
„ѨѨOK«OÖ’H˜ áÈÜ«∂Hõ J`«_»∞ =∞Oz Ѩ#∞Å∞ KÕ™êÎ_À? K≥_»∞ Ѩ#∞Å∞ KÕ™êÎ_À
^≥·"åxH˜ =ÚO^Œ∞ #∞OKÕ `≥Å∞ã¨∞. P qkè„"å`«<Õ PÜ«∞# „"åâß_»∞. D PÜ«∞`«∞Ö’
#~°HÍyflH˜ PǨïu HÍÉ’ÜÕ∞ "åi QÆ∞iOz PÜ«∞# „Ѩ™êÎqOKå_»∞. "åi ÅHõ∆}ÏÅ∞
H˘xflO\˜x `«~∞° "åu "åHõºOÖ’ ¿Ñ~˘¯#@O [iyOk. J@∞=O\˜ ÅHõ}∆ ÏÅ∞ Z=iÖ’
á⁄_»ã¨∂Ñ≤<å, "åi Ѩi}Ï=∞O ^•~°∞}OQÍ LO_»É’`«∞O^Œx „QÆÇ≤ÏOKåe.
228. Hõà√◊ ,¡ K≥=ÙÅ∞, =∞<À=∞ã≤ëÎ ê¯Å∞ ^≥=· „Ѩ™êk`åÅ∞. D =~åÅ#∞ á⁄Ok# =∂#=Ù_»∞
"å\˜x =∞ǨÉèÏQƺOQÍ ÉèÏqOz, ã¨kfixÜ≥∂QÆO KÕã¨∞HÀ"åe. "å\˜H˜ Ѩ^Œ∞#∞ÃÑ\˜ì
^≥·"åxfl, ã¨`åºxfl â’kèOKåe. D J=Ü«∞"åÅ#∞ Hõey LO_ç ‰õÄ_® "å\˜KÕ`« D
Ѩx KÕ~ÚOK«∞HÀÖËx"å_»∞ ^ÕxH© ѨxH˜~åx "å_Õ. ÃÑ·QÍ J`«#∞ 'K«`«∞ëêÊ^ŒO— Hõ<åfl
Ç‘Ï#O J#fl=∂@. ZO^Œ∞HõO>Ë á⁄ÖÏÖ’¡, J_»=ÙÖ’¡ ã¨OK«iOKÕ [O`«∞=ÙÅ∞ ã¨~Ú`«O
`«=∞‰õΩ HõeˆQ ÖÏÉèí#ëêìÅ#∞ HÍ™ÈÎ ‰õÄ™ÈÎ ÉËsA"Õã≤ #+¨ìO "å\˜Å¡‰õΩO_® *Ï„QÆ`«Î
Ѩ_»∞`«∂ LO\Ï~Ú. HÍx JÖÏ¡ÇπÏ Z=i#~Ú`Õ JѨ=∂~åæ# =^Œe"Õâß_À "åiÖ’
D =∂„`«O WOy`« *Ï˝#O ‰õÄ_® LO_»^Œ∞. `«=∞ áêe@ Uk ÖÏÉèí^•Ü«∞HõO?
=∞ˆ~k #+¨ìHõ~°O? J<Õ^•xfl QÆ∞iOz "å~°∞ ÉÁuÎQÍ PÖ’zOK«~°∞. JO^Œ∞ˆH "å~°∞
Ѩ~° ^蕺<åxH˜, „Ѩ=∞`«Î`«‰õΩ Ö’<≥·#"å~°∞QÍ ‰õÄ_® Y~å~°∞ KÕÜ«∞|_®¤~°∞.
229. JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ QÆÅ P =∞Oz <å=∂Å ^•fi~å PÜ«∞# QÆ∞}QÆ}ÏÅ∞, B^•~°ºO, B#fl`«ºO,
„Ѩ`åѨO =ºHõÎ=∞=Ù`«∞O\Ï~Ú. |∞MÏs, =Úã≤¡OÅÖ’x ǨÏnã¨∞Ö’ JÖÏ¡ÇπωõΩ 99
¿Ñ~°∞¡ L#fl@∞¡ `≥eÜ«∞*ËÜ«∞|_çOk. ''Z=~°~Ú`Õ "å\˜x QÆ}˜ã¨∂Î LO\Ï_À J`«_»∞
ã¨fi~°æOÖ’ „Ѩ"Õt™êÎ_»∞. JÖÏ¡ÇπÏ ÉËã≤ ã¨OYºÖ’ L<åfl_»∞ (PÜ«∞# XHõ¯_»∞). ÉËã≤
ã¨OYº#∞ PÜ«∞# ZO`À W+¨ìѨ_»`å_»∞—— (|∞MÏs–H˜`å|∞^•Ì"å`ü† =Úã≤¡O –
H˜`å|∞l˚„H±). ''QÆ}˜OK«@O—— JO>Ë ˆH=ÅO ÖˇH˜¯OK«@O Jx ÉèÏqOK«HõO_ç.
753
381 7. JÖò P~åѶπ 9=
8= áê~å
Ü«∞OÖ’ =„HõOQÍ "åkOKÕ "åix =^Œe
ÃÑ@ìO_ç.230 "å~°∞ KÕã¨∂Î LO_ç#^•xH˜
"å~°∞ `«Ñʨ ‰õΩO_® tH˜O∆ K«|_»`å~°∞.
181 "Õ∞=Ú ã¨$+≤ìOz# "åiÖ’ ã¨`åºx
Hõ#∞QÆ∞}OQÍ =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO =Ç≤ÏOKÕ,
ã¨`åº#fl#∞ã¨iOz <åºÜ«∞OKÕ¿ã =∂#=
ã¨=Ú^•Ü«∞O ‰õÄ_® XHõ@∞Ok.
QÆ}˜OK«@O`Àáê@∞ "å\˜x ^Œ$_è»OQÍ qâ◊fiã≤OKåe. z`«Îâ◊√kú`À, ÉèíH˜Î`À D <å=∂
Å#∞ 㨇iOKåe. XHÀ¯ <å=∞OÖ’x JO`«~å~å÷xfl `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. "å\˜x HõO~î°ã¨ÎO
KÕã∞¨ HÀ"åe. P QÆ∞}QÆ}ÏÅ∞ `«=∞ =ºH˜QÎ `Æ « rq`«OÖ’ „ѨuaOaOKÕÖÏ „Ѩ=iÎOKåe
(q∞~üMÏ`ü, q∞ëê¯`ü "åºMϺ# „QÆO^äOŒ ). H˘xfl LÖËY¡ <åÅÖ’ 99 <å=∂Å∞ „Ѩ™êÎqO
K«|_ç L<åfl~Ú. HÍx D LÖË¡Y<åÅÖ’ |ÅÇ‘Ï#`« LOk. P ¿Ñ~°∞¡ LÖË¡Y‰õΩÅ∞
`«=∞ `«~°Ñ¶¨Ù#∞Oz *’_çOK«∞‰õΩ#fl"ÕQÍx, Jq ǨÏnã¨∞Ö’ JO`«~åƒùQÆO HÍ=x
ѨO_ç`∞« Å∞ `ÕeÛK≥áêÊ~°∞ (D q^èOŒ QÍ LÖËY¡ ‰õΩÅ∞ ǨÏnã¨∞Ö’¡ `«=∞ `«~Ñ° Ù¨¶ # *’_çOz
K≥¿ÑÊ =∂@Å#∞ '=Ú^£~°*ò— JO\Ï~°∞). JÖÏ¡ÇπÏ ¿Ñ~°∞¡ 99 =∂„`«"Õ∞ HÍ=Ù.
JO`«Hõ<åfl JkèHõOQÍ L<åfl~Ú Jx ‰õÄ_® q^•fiOã¨∞Å∞ `≥eáê~°∞ (Wɡfl Hõã‘~ü,
Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü).
230. J~°cÖ’ 'Ü«ÚÖòÇÏ≤ ^Œ∂<£— Jx J#|_çOk. Wk 'WÖòÇ¨ ^£— #∞O_ç =zÛOk. 'WÖòÇ¨ ^£—
JO>Ë XHõ "≥·Ñ¨Ù‰õΩ "≥ÚyæáÈ=@O Jx J~°÷O. ã¨=∂kèÖ’ XHõ „ѨHõ¯QÍ `«qfi# QÀux
'eÇπÏÌ— Jx Ñ≤Å∞™êÎ~°∞. ^èŒ~°‡OÖ’ WÖòǨ^£‰õΩ áêÅÊ_Õ "å~°O>Ë =„H©Hõ~°}‰õΩ X_çQÆ>Ëì
"å~°∞, ÃÑ_»„`À=Ѩ>Ëì"å~°∞ Jx ÉèÏ=O. ^≥·=<å=∂Å q+¨Ü«∞OÖ’ ÃÑ_»^•i f¿ã
~°HÍÅ∞ =¸_»∞. 1. JÖÏ¡ÇπÏ ¿Ñ~°¡#∞ =∂iÛ"ÕÜ«∞@O. =Ú„+≤‰õΩ¯Å∞ W^Õ KÕâß~°∞.
L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : JÖÏ¡ÇπωõΩ „Ѩ`åº=∂flÜ«∞OQÍ `«=∞ `«~°Ñ¶¨Ù# 'ÖÏ`ü— J<Õ ¿Ñ~°∞#
XHõ q„QÆǨxfl `«Ü«∂~°∞ KÕã¨∞HÀ=@O. JÖψQ PÜ«∞# QÆ∞}QÆ}ÏÅÖ’ XHõ>ˇÿ#
'Jr*ò—#∞ áÈe# 'L*Ï˚— J<Õ q„QÆǨxfl KÕã¨∞HÀ=@O. 2. JÖÏ¡ÇπÏ ¿Ñ~°¡Ö’ `«=∞
`«~°Ñ¶¨Ù# =∞iH˘xfl J^Œ#Ѩ٠¿Ñ~°∞¡ KÕ~°∞ÛHÀ=@O – WO^Œ∞‰õΩ JÖÏ¡ÇπÏ J#∞=∞uO
K«Ö^Ë ∞Œ . 3. JÖÏ¡ÇÏπ <å=∂Å#∞ ‰õΩkOK«@O. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : PÜ«∞#‰õΩ QÆÅ ¿Ñ~°Ö¡ ’
U^À XHõ¯ ¿Ñ~°∞`À<Õ Ñ≤Å=@O. PÜ«∞# QÆ∞}QÆ}ÏÅ#∞ ã¨∂zOKÕ ¿Ñ~°`¡ À Ñ≤Å=\Ïxfl
`«Ñ¨CQÍ ÉèÏqOK«@O (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü). JÖÏ¡ÇπÏ <å=∂Å#∞ W`«~°„`å "å\˜`À
áÈÅÛ@O, "å\˜#∞O_ç W`«~°„`å J~å÷Å∞ fÜ«∞@O ‰õÄ_® '=„H©Hõ~°}— „H˜OkH˜
~å=K«∞Û (Sã¨~°∞`«Îá¶êã‘~ü).
754
7. JÖò P~åѶπ =Å"£ J#fl<å
MÏÅÖò =∞ÅL 382 7. JÖò P~åѶπ 9=
8= áê~å
182 =∂ PÜ«∞`«∞Å#∞ Jã¨`åºÅx W`«~° =ã¨∞=Î ÙÅ#∞ "å~°∞ QÆ=∞xOK« ÖË^•?
kèH¯õ iOz# "åix "Õ∞=Ú – "åiH˜ "åi HÍÅO ^ŒQ~æÆ Ñ° _¨ ç LO_»=K«∞Û233 ##fl
`≥eÜ«∞‰õΩO_®<Õ – „Hõ=∞„Hõ=∞OQÍ (=∂ ã¨OQÆux QÆ∞iOz ‰õÄ_® "å~°∞ PÖ’zO
LK«∞ÛÖ’) ayã¨∂Î áÈ`å=Ú. K«Ö^Ë •? =∞i Y∞~üP<£ `«~∞° "å`«, "å~°∞
183 "åiH˜ H˘O`« QÆ_∞» =Ù#∞ Wã¨∞<Î åfl#∞. qâ◊fiã≤OKÕ WOH˘Hõ =ã¨∞Î=Ù U=ÚO
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ <å =ӺǨÏO ZO`À ѨH_õ ƒ» O @∞Ok?234
nQÍ231 LO@∞Ok. 186 JÖÏ¡ÇπÏ JѨ=∂~åæ# =^Œe
184 Uq∞\©, `«=∞ ã¨Ç¨Ï"åã≤ÃÑ· U ÃÑ>Ëìã≤# "åix ã¨<å‡~°æO ÃÑ·H˜ Z=~°∂
=∂„`«O L<å‡^Œ „ѨÉÏè =O ÖË^#Œ fl q+¨ fã¨∞‰õΩ~åÖË~°∞. "å~°∞ `«=∞ `«Åa~°∞ã¨∞
Ü«∂xfl QÆ∞iOz "å~°∞ PÖ’zOK«ÖË^•? `«#OÖ’<Õ `«KåÛ_»∞`«∂ LO_ÕÖÏ JÖÏ¡ÇπÏ
J`«#∞ ã¨Ê+¨ìOQÍ ÃÇÏK«ÛiOKÕ"å_»∞ "åix =^Œe"Õ™êÎ_»∞.
=∂„`«"Õ∞232 (J`«#∞ ZO`«=∂„`«O
L<å‡k HÍ_»∞). 187 ''WO`«H© P Ѷ¨∞_çÜ«∞235 ZѨC_˘
ã¨∞OÎ n?—236 Jx "å~°∞ x#∞fl „ѨàÜ ◊ ∞« O
185 Uq∞\˜, PHÍâßÅ =∞iÜ«Ú Éè∂í q∞ QÆ∞iOz J_»∞QÆ∞`«∞<åfl~°∞ Hõ^Œ∂! ''P
Ü≥ÚHõ¯ =º=ã¨#÷ ∞, JÖÏ¡ÇÏπ ã¨$+≤Oì z# *Ï˝#O =∂„`«O <å „Ñ¨Éèí∞=Ù =^ŒÌ<Õ
231. Wk ‰õÄ_® ^Õ=Ùx ѨsHõÖ∆ ’ ÉèÏQÆ"∞Õ . =º‰õΩÅÎ q+¨Ü∞« OÖ’#∂, *Ï`«∞Å q+¨Ü∞« OÖ’#∂ 233. Hõhã¨O D q+¨Ü«∂Å QÆ∞iOK≥·<å "å~°∞ z`«Îâ◊√kú`À PÖ’z¿ãÎ Ü«∞^•~å÷Å∞ "åiH˜
^Õ=Ùx ã¨O„Ѩ^•Ü«∞O XHõ¯>Ë – „Ѩu XHõ¯iH© PÜ«∞# QÆ_»∞=Ù W™êÎ_»∞. x~å‡}Ï`«‡Hõ `≥eã≤=™êÎ~Ú. JѨC_»∞ "å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ qâ◊fiã≤Oz, „Ѩ=HõΉõΩ q^èÕÜ«ÚÅ∞QÍ
kâ◊Ö’ ™êyáÈ`«∞#flO`« HÍÅO PÜ«∞# Ѩ@∞ì aQÆ∞ã¨∞HÀ^Œ∞. PÜ«∞# =^Œ∞Å∞ Wã¨∂Î<Õ =∞ã¨Å∞‰õΩO\Ï~°∞. +≤~°∞¯#∞ =∂#∞‰õΩO\Ï~°∞. =∞~°} Ѷ¨∞_çÜ«∞Å∞ ã¨g∞Ñ≤Oz#ѨÙ_»∞
LO\Ï_»∞. HÍx =º‰õΩÎÅ~Ú<å, *Ï`«∞Öˇ·<å qzÛù#flHõ~° ^èÀ~°}˜x J=ÅOaã¨∂Î `å=Ú Jqâßfi㨠ã≤u÷ Ö’ LO_»‰Äõ _»^#Œ fl q+¨Ü∞« O "åix Hõ~"ΰ Àº#∞‡Y∞efl KÕã∞¨ OÎ k.
W`«~°∞ʼnõΩ „áê} ã¨OHõ@OQÍ Ñ¨i}q∞OKÕ Ñ¨Hõ∆OÖ’ ^Õ=Ùx K«@ìO <≥=∞‡kQÍ *’HõºO HÍx "å~°∞ J#∞k#O `«=∞ Hõà=¡◊ ÚO^Œ∞ Hõ^ÖŒ Ï_Õ D ^Œ$âߺÅÃÑ· ÉÁuÎQÍ PÖ’zOK«Hõ
KÕã∞¨ ‰õΩO@∞Ok. HÍx #Å∞"≥Ñ· Ù¨ Å #∞Op `å=Ú =Ú@ì_Oç K«|_»∞`«∞<åfl=∞#fl ã¨OQÆu
"åiH˜ `≥b^Œ∞. XHõ¯™êiQÍ Ñ¨@∞ì|_ç#ѨC_»∞ J"åHõ¯=Ù`å~°∞. – xtÛO`«QÍ LO_»@O =¸ÅOQÍ ã¨`«ºO H˘~°‰õΩ "åi ǨÏ$^ŒÜ«∞Hõ"å\ÏÅ∞
`≥~°K«∞HÀ=@O ÖË^Œ∞.
232. 'ã¨Ç¨Ï"åã≤QÍ L#fl"å_»∞— JO>Ë =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) Jx ÉèÏ=O.
PÜ«∞# =∂O„u‰õΩ_»h, L<å‡k Jh =Ú„+≤‰õΩ¯Å∞ <å<å q^è•Å∞QÍ xOkOKÕ"å~°∞. 234. PÜ«∞`«∞Ö’ 'ǨÏnã¨∞— J<Õ Ñ¨^ŒO „ѨÜ≥∂yOK«|_çOk. WHõ¯_» ǨÏnã¨∞ JO>Ë k=º
(^≥·=O =∞xflOK«∞QÍHõ!) HÍx "åãÎ̈"åxH˜ PÜ«∞# L<å‡k HÍ~°∞. g∞~°∞ g∞ "≥∞^Œ_»∞‰õΩ Y∞~üP<£ Jx ÉèÏ=O. JO>Ë JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) "åi ã¨O^Õâßxfl,
"Õ∞`« ÃÑ@ìHõáÈ=@O =Å¡ ÖË^• =∞s x~°¡Hõ∆ ºOQÍ LO_»@O =¸ÅOQÍ g∞H˜ÖÏO\˜ Y∞~üP<£#∞ q#fl `«~°∞"å`« ‰õÄ_® "å~°∞ qâ◊fiã≤OK«HõáÈ`Õ, WHõ "åix „ѨÉèÏq`«O
ÖËxáÈx â◊OHõ HõÅ∞QÆ∞`«∞#flk. U „Ѩ=HõÎ#∞ QÆ∞iOz g∞~°∞ WÖÏO\˜ JÉèÏO_®Å∞ KÕ¿ã =∞~À J^Œ∞ƒù`« =ã¨∞Î=Ù U=ÚO^Œh?
"≥∂ѨÙ`«∞<åfl~À J`«#∞ "åã¨Î"åxH˜ "Õ∞=Ú Ñ¨OÑ≤# „Ѩ=HõÎ. J`«#∞ =∂#ã≤HõOQÍ 235. „Ѩà◊Ü«∞k#O 'Ѷ¨∞_çÜ«∞— Jx ZO^Œ∞‰õΩ J#|_çO^ŒO>Ë Jk U Hõ∆}OÖ’ JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ
ZO`À P~ÀQƺ=O`«∞xQÍ L<åfl_»∞. g∞‰õΩ ã¨fi~°æÖ’Hõ â◊√Éèí"å~°Î#∞ JO^Œ*Ëã¨∞Î<åfl_»∞. =zÛѨ_»∞`«∞O^À Z=iH© `≥eÜ«∞^Œ∞. Jk =zÛ# =∞~°∞Hõ∆}"Õ∞ qâ◊fi=º=ã¨÷ JO`å
#~°HÍyfl QÆ∞iOz ÉèíÜ«∞ÃÑ_»∞`«∞<åfl_»∞. HÍ|\˜ì g∞~°∞ J`«x ã¨O^Õâ◊O Ѩ@¡ x~°¡Hõ∆ º `«Å„H˜O^Œ∞Öˇ·áÈ`«∞Ok.
"≥·Yix „Ѩ^Œi≈OK«HõO_ç Jx ^Õ=Ù_»O@∞<åfl_»∞. 236. JO>Ë „Ѩà◊Ü«∞k#O ZѨC_»∞ ã¨OÉèíqã¨∞ÎOk? Jx ÉèÏ=O.
755 756
7. JÖò P~åѶπ =Å"£ J#fl<å
MÏÅÖò =∞ÅL 383 7. JÖò P~åѶπ 9=
8= áê~å
LOk.237 P ã¨=∞Ü«∞O Pã¨#fl"≥∞ÿ#ѨÙ_»∞ 189 P JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ q∞=∞‡efl XˆH „áê}˜
PÜ«∞# =∂„`«"∞Õ ^•xfl „Ѩ`º« HõÑ∆ ~¨ ∞° ™êÎ_∞» . (=ºH˜)Î #∞Oz ѨÙ\˜Oì Kå_»∞.241 =∞i J`«x
Jk PHÍâßÅÖ’#∂, Éèí∂q∞Ö’#∂ #∞O_Õ J`«x [O@#∞ ‰õÄ_® ã¨$+≤Oì
=∞Ǩ |~°∞"≥·#k (qѨ`«¯~°"≥∞ÿ# ã¨OѶ¨∞ Kå_»∞242 – J`«<å [O@ ^•fi~å „Ñ¨âßO
@#)QÍ LO@∞Ok.238 Jk JHõ™ê‡`«∞QÎ Í<Õ `«`«#∞ á⁄O^Œ\ÏxH˜!243 P `«~°∞"å`«
g∞ÃÑ· =zÛѨ_»∞`«∞Ok—— Jx (F „Ѩ=HÍÎ!)
"åiH˜ K≥ÑC¨ . h=Ù ^•x QÆ∞iOz Ѩiâ’ 240. =∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) "åi D ã¨=∂^è•#O ^•fi~å `Õ@`≥Å¡=∞ÜÕ∞º
^èŒ# KÕã≤ Hõ#∞Q˘#fl>Ë¡239 "å~°∞ x#∞fl ^Õq∞@O>Ë PÜ«∞#(ã¨)‰õΩ JQÀK«~° q+¨Ü«∂Å *Ï˝#O ÖË^Œ∞. JQÀK«~åÅ *Ï˝#O
J_»∞QÆ∞`«∞<åfl~°∞. ''^•x *Ï˝#O ˆH=ÅO JÖÏ¡ÇπψH Ѩiq∞`«O. Y∞~üP<£ D Ü«∞^•~å÷xfl WO`« ã¨Ê+¨ìOQÍ K≥¿ÑÊã≤#ѨÊ\˜H©
a^£JfÅ∞ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨)#∞ 'JQÀK«~åÅ *Ï˝x—QÍ Jaè=i‚OK«@O "åi J*Ï˝<åxH©,
JÖÏ¡ÇπÏ =^ŒÌ =∂„`«"Õ∞ LOk. HÍx J<åºÜ«∂xH˜ x^Œ~°≈#O. XHõ Ü«Ú^ŒúOÖ’ PÜ«∞# (ã¨) =ÚMÏ~°qO^•xH˜ QÍÜ«∞O
KåÖÏ =∞Ok D q+¨Ü∂« xfl `≥Å∞ã¨∞ ‰õÄ_® J~ÚOk. PÜ«∞# ѨÅ∞¡ ~åÖÏ~Ú. ''`«=∞ „Ѩ=HõÎ#∞ ã¨~Ú`«O QÍÜ«∞Ѩ~°z#
HÀ~°∞—— Jx "åiH˜ K≥ѨC. D *Ïu ZÖÏ ™êѶ¨ÅºO á⁄O^Œ∞`«∞Ok?—— Jx PÜ«∞# (ã¨) P"Õ^Œ# K≥O^Œ@O
188 (F „Ѩ=HÍÎ! "åiH˜) K≥ѨC : ‰õÄ_® =∞#O QÆ=∞xOKå=Ú. ǨÏnã¨∞ ã‘~°`ü „QÆO^ä•ÅÖ’ D ã¨OѶ¨∞@#Åhfl
''JÖÏ¡ÇÏπ `«Åz#O`« =∂„`«"∞Õ `«Ñʨ <Õ#∞ á⁄O^Œ∞Ѩ~°K«|_ç L<åfl~Ú. PÜ«∞# ^èŒ~°‡Ñ¨ufl Ǩτ[`ü P~Úëê (~°.J<£Ç¨) ÃÑ·
ã¨~Ú`«O <å HÀã¨O ÖÏÉèíOQÍh, hÖÏѨxO^ŒÅ∞ "≥∂Ѩ|_ç#ѨC_»∞ PÜ«∞# (ã¨Jã¨O) ѨÓiÎQÍ XHõ <≥Å ~ÀAÅáê@∞
#+¨ìOQÍh KÕ‰õÄ~°∞Û‰õΩ<Õ JkèHÍ~°O <å‰õΩ ZO`À "庉õΩÅ`«‰õΩ Ö’#Ü«∂º~°∞. XHõ Ü«¸^Œ „ã‘Î PÜ«∞xfl qO^Œ∞‰õΩ PǨfixOz,
ÖË^Œ∞. <åˆH QÆ#Hõ JQÀK«~° q+¨Ü«∂Å∞ qO^Œ∞ Éè’[#OÖ’ q+¨O HõeÑ≤ÃÑ\˜ìOk. P Éè’[<åxfl PÜ«∞# (ã¨)`À áê@∞
`≥eã≤=ÙO>Ë <Õ<<≥ Àfl „ѨÜ∂≥ [<åÅ∞ á⁄Ok PÜ«∞# ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å∞ H˘O^Œ~°∞ u<åfl~°∞ ‰õÄ_®. P q+¨„ѨÉèÏ=O`À H˘O^Œ~°∞
LO_Õ"å}˜.‚ U #+¨=ì ¸ <å‰õΩ "å\˜Ök¡Ë ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å∞ =∞$`«∞º"å`«# ‰õÄ_® Ѩ_®¤~°∞. =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨) ã¨~Ú`«O rq`åO`«O
HÍ^Œ∞. x*ÏxH˜ <Õ#∞ qâ◊fiã≤OKÕ "åiH˜ P q+¨ „ѨÉÏè =O`À ÉÏ^èÑŒ _¨ "Õ å~°∞. D ã¨OѶ∞¨ @#Å ^•fi~å J=QÆ`=« ∞ÜÕ∞º^Õq∞@O>Ë,
ÃÇÏK«ÛiOKÕ"å}˜‚, â◊√Éèí"å~°ÎÅ∞ JO^Œ*Ë¿ã x[OQÍ PÜ«∞#‰õΩ JQÀK«~° q+¨Ü«∂Å *Ï˝#O LO_ç LO>Ë Wxfl ~°HÍÅ∞QÍ #+¨ì
"å}˜‚ =∂„`«"∞Õ .——240 áÈ=Åã≤# Ѩiã≤÷u PÜ«∞# (ã¨)‰õΩ Z^Œ∞~°ÜÕ∞ºkHÍ^Œ∞.
237. P ã¨OѶ∞¨ @# ZѨC_»∞ ã¨OÉèqí ã¨∞OÎ k? J<Õk U =∂#==∂„`«∞xH˜ QÍh, ^≥=· ^Œ∂`«‰Ωõ 241. JO>Ë Pk =∂#=Ù_≥·# Ǩτ[`ü P^ŒO (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) J#fl=∂@.
QÍh `≥b^Œ∞. D *Ï˝#O JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ =∂„`«"∞Õ Ñ¨iq∞`«O. P ã¨=∞Ü«∞O =zÛ#ѨC_»∞ 242. [O@ JO>Ë `˘e =∂#= [O@ J~Ú# Ǩτ[`ü P^ŒO (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) =∞iÜ«Ú
PÜ«∞# ã¨fiÜ«∞OQÍ ^•xfl <≥ÅH˘Å∞Ê`å_»∞. Ǩτ[`ü ǨÏ"åfiÅx ÉèÏ=O. Ǩτ[`ü ǨÏ"åfi Ǩτ[`ü P^ŒO #∞OKÕ ã¨$lOK«|_®¤~°∞.
238. nxH˜ WOH˘Hõ J~°÷O Uq∞@O>Ë ^•x *Ï˝#O Éèí∂=∂ºHÍâßÅ "åiÃÑ· ÉèÏ~°OQÍ =∞ixfl q=~åʼnõΩ x™ê ã¨∂~åÖ’x 1= PÜ«∞`«∞‰õΩ "åºMϺ#O K«∂_»O_ç.
LO@∞Ok. ZO^Œ∞HõO>Ë Jk QÀѨº"≥∞ÿ#k. QÀѨº"≥∞ÿ#k ZѨC_»∂ QÆ∞O_≥ÅÃÑ· 243. U rq J~Ú<å `«# *ÏuˆH K≥Ok# =∞~À (PáÈl\ò) „áê}˜`À [`«Hõ\ ˜ì#ѨC_»∞
|~°∞=ÙQÍ<Õ LO@∞Ok. =∂„`«"Õ∞ ^•xH˜ ã¨∞YO, `«$Ñ≤Î, P#O^ŒO, Ǩ~Ú „áêÑ≤ΙêÎ~Ú. `«#‰õΩ D_»∂ *’_»∂
239. J~°cÖ’ 'ǨÏÑ¶Ü ≤ Ú« º<£— Jx LOk. "≥O@Ѩ_ç J_»Q@Æ O, Ѩiâ’kèOK«@O Jx ^•#~°O÷ . ÖË#O`«=~°‰õÄ, `«# [O@`À HõÅã≤ ã¨Ç¨Ïr=#O ™êyOK«#O`«=~°‰õÄ ^•x =∞#ã¨∞
„Ѩà◊Ü«∞k#O QÆ∞iOz "å~°∞ x#∞fl J_»∞QÆ∞`«∞#fl f~°∞#∞ K«∂ã¨∞ÎO>Ë, #∞=Ùfi h ‰õΩ^Œ∞@Ѩ_»^Œ∞. D q+¨Ü«∂xfl JÖÏ¡ÇπÏ =∞~ÀKÀ@ D q^èŒOQÍ ÃãÅqKåÛ_»∞ :
„ѨÉ∞íè =Ù "≥O@Ѩ_ç =∞s ^•x QÆ∞iOz `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åfl=x "å~°#∞‰õΩ#fl@∞ì JxÑ≤ã∞¨ OÎ k ''JÖÏ¡ÇπÏ ã¨∂K«#ÅÖ’ XHõ ã¨∂K«# Uq∞@O>Ë PÜ«∞# g∞HÀã¨O, ã¨fiÜ«∞OQÍ g∞
Jx ÃÑ· PÜ«∞`«∞‰õΩ ÉèÏ=O. *ÏuÖ’#∞OKÕ [O@Å#∞ ã¨$lOKå_»∞ – g∞~°∞ "åi ^•fi~å ã¨∞YO á⁄O^ÕO^Œ∞‰õΩ!
757 758
7. JÖò P~åѶπ =Å"£ J#fl<å
MÏÅÖò =∞ÅL 384 7. JÖò P~åѶπ 9=
8= áê~å
J`«#∞ `«# ã¨Ç¨Ï^èŒ~°‡Kåi}˜`À ã¨=∂ 190 =∞i JÖÏ¡ÇπÏ "åiH˜ (U ֒Ѩ=¸
QÆ=∞O [~°Ñ¨QÍ244 P"≥∞ XHõ `ÕeÔH·# ÖËx) a_»¤#∞ „Ѩ™êkOK«QÍ<Õ, P
ÉèÏ~°O ^•eÛOk (QÆ~°ƒù=u J~ÚOk). '„Ѩ™êk`«O—Ö’ "åi^ŒÌ~°∂ PÜ«∞#‰õΩ
P"≥∞ P ÉèÏ~åxfl "≥∂ã¨∞‰õΩO@∂ ÉèÏQÆ™êfi=Úefl HõeÊOK«@O "≥Ú^ŒÖˇ
uiˆQk.245 =∞i ÉèÏ~°O JkèH"õ ∞≥ #ÿ ѨC_»∞ \Ïì~°∞.247 "å~°∞ KÕ¿ã D ÉèÏQÆ™êfi=∞º
ÉèÏ~åº Éèí~°Îe~°∞=Ù~°∂ `«=∞ „ѨÉèí∞"≥·# KÕ+Åì¨ ‰õΩ JÖÏ¡ÇÏπ Jf`«∞_»∞, L#fl`«∞_»∞.
JÖÏ¡ÇπÏ#∞, ''h=Ù QÆ#Hõ =∂‰õΩ U 191 Uq∞\©, U =ã¨∞Î=Ù#∂ ã¨$+≤ìOK«ÖËx
֒Ѩ=¸ ÖËx a_»¤#∞ „Ѩ™êk¿ãÎ "Õ∞=Ú "åih, "åˆ~ ã¨fiÜ«∞OQÍ XHõi KÕ`« ã¨$+≤Oì
h‰õΩ `«Ñ¨Ê‰õΩO_® Hõ$`«A˝Å"≥∞ÿ K«|_ç# "åix gà◊√¡ (JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ)
LO\Ï=∞——x246 „áêi÷OK«™êQÍ~°∞. ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞QÍ xÅɡ_»∞`«∞<åfl~å?
WOHÍ PÜ«∞# g∞ =∞^茺 „¿Ñ=∂#∞~åQÍÅ#∞, Ѩ~°ã¨Ê~°O ^ŒÜ«∂ ã¨fiÉèÏ"åxfl ‰õÄ_®
á⁄O^Œ∞Ѩ~K° å_»∞—— (J„~°∂"£∞ – 21). JO>Ë ã¨$+≤Hì ~õ ΰ „ã‘Î – ѨÙ~°∞+¨µÅ =∞^躌 Jq∞`«"∞≥ #ÿ 192 "å~°∞ gà◊§‰õΩ U ã¨Ç¨ Ü«∞=¸ KÕÜ∞«
„¿Ñ=∞#∞, PHõ~°¬}#∞ á⁄O^Œ∞Ѩ~°Kå_»∞. ã¨Ç¨Ï["≥∞ÿ# "åi D HÀÔ~¯Å∞ [O@QÍ ÖË~°∞. Hõhã¨O `«=∞‰õΩ `å=Ú ‰õÄ_®
L#flѨC_Õ – PÅ∞=∞QÆÅ∞QÍ HõÅã≤ L#flѨC_Õ – <≥~°"Õ~°∞`å~Ú. ÉèÏ~°º‰õΩ Éèí~°Î ã¨Ç¨ Ü«∞O KÕã∞¨ HÀÖË~∞° .
^•fi~å, Éèí~°Î‰õΩ ÉèÏ~°º ^•fi~å ÅaèOKÕ „¿Ñ=∂^Œ~°}Å∞, Ѩ~°ã¨Ê~° ã¨Ç¨Ü«∞ã¨Ç¨ÏHÍ~åÅ∞ 193 XHõ"Õà◊ g∞~°∞ "åix ã¨<å‡~°æO
=i‚OK«#Åq HÍxq. Ö’HõOÖ’ WOH˘Hõi ^•fi~å D x["≥∞ÿ# „¿Ñ=∂#∞~åQÍÅ∞
„áêÑ≤OÎ K«=Ù. "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ Ñ≤e¿ãÎ "å~°∞ g∞ =∂@ q#~°∞.248
244. `˘e =∂#= [O@ ^•fi~å Uq^èŒOQÍ =∞#∞[ *Ïu "åºÑ≤OzO^À `≥eÜ«∞*ËÜ«∞ g∞~°∞ "åix Ñ≤ez<å, =∞ø#O =Ç≤ÏO
|_çOk. J~°cÖ’ '`«Ñ¶¨∞ëê¬Ç¨Ï— Jx LOk. JO>Ë Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∞ „ã‘Îx 'P„Hõq∞OKå_»∞— z<å XHõ¯>Ë.
Jx Jã¨Å∞ J~°÷O. JO>Ë ~°u„H©_» HÀã¨O P"≥∞ =^ŒÌ‰õΩ áÈÜ«∂_»x ÉèÏ=O. ÉèíÜ«∞O`À#∂, ÉèíH˜Î`À#∂, Pâ◊`À#∂ `«=∞ „ѨÉèí∞=Ù#∞ P„â◊~ÚOz ZÖÏQÆ~Ú<å
245. ѨÙ~°∞+¨µx g~°ºHõ}O „ã‘Î JO_»O`À HõÅã≤ Ѷ¨ÅnHõ~°} [iy#ѨC_»∞ P"≥∞ QÆ~°ƒùOÖ’ `«=∞#∞ D QÆO_»O #∞Oz QÆ>ˇìH˜¯OK«=∞h, ѨO_»O\˜ a_»¤#∞ „Ѩ™êkOK«=∞x "Õ_»∞
`ÕeHõáê\˜ ÉèÏ~°O =∂„`«"Õ∞ LO@∞Ok. =∞i Jk Ñ≤O_»OQÍ =∂i, P `«~°∞"å`« ‰õΩO\Ï~°∞. `«=∞ =∞<À~°^ä•xfl QÆ#Hõ D_Õi¿ãÎ rq`åO`«O ~°∞}Ѩ_ç LO\Ï=∞x
â◊s~åHõ$u á⁄O^Œ∞`«∞#flѨC_»∞ „Hõ=∞„Hõ=∞OQÍ |~°∞=Ù ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. '=∂@— W™êÎ~°∞.
246. QÆ~°ƒùã¨Î tâ◊√=٠ѨÓ~°‚Ѩi}u á⁄Ok – „Ѩã¨=HÍÅO ã¨g∞Ñ≤ã¨∞Î#flѨC_»∞ ^ŒOѨ`«∞Å 247. JÖÏ¡ÇπÏ "åi =∞<À~°^äŒO D_Õ~åÛ_»∞. QÆO_»O#∞Oz QÆ>ˇìHͯ~°∞. ѨO_»O\˜ a_»¤#∞
PÖ’K«#Å∞ ѨiѨi q^è•Å∞QÍ Ñ¨~°∞QÆ∞Å∞ fã¨∞ÎO\Ï~Ú. uÜ«∞ºx HõÅÅ`À áê@∞ ‰õÄ_® "å~°∞ á⁄O^•~°∞. HÍx P '=~°„Ѩ™ê^ŒO—Ö’ "å~°∞ +≤~°∞¯‰õΩ X_çQÆ@ì_»O
=∞#ã¨∞Ö’ ÉèÜ í ∂« O^Àà◊#Å∞ ‰õÄ_® KÀ@∞KÕã∞¨ ‰õΩO\Ï~Ú. `«=∞‰õΩ ѨÙ@ìÉ’ÜÕ∞ tâ◊√=Ù "≥Ú^ŒÖˇ\Ïì~°∞. J`«x <å=∞Hõ~°}O "≥Ú^ŒÅ∞‰õΩx "≥Ú‰õΩ¯|_»∞Å∞ fˆ~Û=~°‰õÄ "å~°∞
JO^ŒOQÍ P~ÀQƺOQÍ LO_®Åh, Jq\˜"å_≥· LO_»‰õÄ_»^Œx Pt™êÎ~°∞. P a_»¤ Kտ㠄Ѩu ѨxÖ’#∂ '+≤~°∞¯— KÀ@∞ KÕã¨∞‰õΩOk. PѨ^Œ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ x[^≥·=O [˝Ñ≤ÎH˜
`«=∞‰õΩ Pâß*’ºuQÍ, `«=∞ HõO\˜H˜ K«Å∞=QÍ LO_®Åx HÍOH˜∆™êÎ~°∞. XHõ"Õà◊ =KåÛ_»∞. PѨ^ŒÅ∞ `˘ÅyáÈÜ«∂Hõ ^Œ~åæÅ∞, ^≥·"Õ`«~° P™ê÷<åÅ∞ QÆ∞~°∞ΉõΩ =KåÛ~Ú.
JOQÆ"≥·HõźO QÆÅ "å_»∞QÍ Ñ¨Ù_ç`Õ `«=∞ QÆ`ÕOHÍ"åe? J#fl â◊OHõ ‰õÄ_® XHÀ¯™êi Wk =∞x+≤Ö’x ™êfiq∞„^ÀǨxH˜, ^ŒfiO^Œfi ã¨fiÉèÏ"åxH˜ XHõ x^Œ~°≈#O.
Ñ‘_çã¨∂Î LO@∞Ok. „Ѩã¨= "Õ^Œ# #∞Oz ZÖÏ QÆ>ˇìHͯe? J#fl ÉèíÜ«∞O ‰õÄ_® 248. JO>Ë g∞~°∞ ã¨∂zOz# =∂~åæxfl "å~°∞ J#∞ã¨iOK«~∞° . g∞ ã¨ÅǨÅ#∞ ÅHõ∆ ºÃÑ@ì~∞° .
"≥O\Ï_»∞`«∂ LO@∞Ok. „Ѩã=¨ O ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ÉèÏ~°º‰õΩ Ѷ\≤ òû ÖÏO\˜q ~å=K«∞Û##fl nxH˜ =∞~À J~°÷O : g∞~°∞ "åix =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO "≥·Ñ¨Ù‰õΩ Ñ≤e¿ãÎ g∞ =∂@ q#~°∞.
J#∞=∂#O L#flѨC_»∞ cèu P=iã¨∞ÎOk. JÖÏO\˜ Ѩiã≤÷uÖ’ P ^ŒOѨ`«∞e^ŒÌ~°∂ g∞‰õΩ ZÖÏO\˜ ã¨=∂^è•#O W=fi~°∞ (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü).
759 760
7. JÖò P~åѶπ =Å"£ J#fl<å
MÏÅÖò =∞ÅL 385 7. JÖò P~åѶπ 9=
8= áê~å
194 g∞~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ =^Œe Z=Ô~=ix 196 ''D „QÆO^ä•xfl J=`«iOѨ*Ëã≤#
"≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰õΩO@∞<åfl~À "å~°O`å JÖÏ¡ÇÏπ ÜÕ∞ =Ú=∂‡\˜H© <å ã¨Ç¨ Ü«∞‰õΩ_»∞.
g∞ÖÏO\˜ ^•ã¨∞ÖË.249 g∞~°∞ "≥Ú~°ÃÑ@∞ì ã¨[˚#∞Öˇ·# ^•ã¨∞Å ~°Hõ∆‰õΩ_»∞ PÜ«∞<Õ.——
‰õΩO@∂<Õ LO_»O_ç. (D |Ǩï^≥·"À 197 ''HÍQ͆ g∞~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ =^Œe
áêã¨#Ö’) g∞~°∞ QÆ#Hõ ã¨`º« =O`«∞Å~Ú`Õ Z=ix Ñ≤Å∞ã¨∞<Î åfl~À "å~°∞ g∞‰õΩ
"å~°∞ g∞ "≥Ú~°Å#∞ PÅH˜Oz "å\˜H˜ ã¨Ç¨ Ü«∞Ѩ_Ö» ~Ë ∞° . `«=∞ ã¨fiÜ«∂xH˜ ‰õÄ_®
ã¨=∂^è•#O W"åfie. "å~°∞ ã¨Ç¨ Ü«∞O KÕã∞¨ HÀÖË~∞° .252
195 Uq∞\˜, "å~°∞ #_»=QÆÅQÆ\ÏxH˜ 198 ''XHõ"àÕ ◊ g∞~°∞ "åiˆH^Œ~Ú<å K≥Ñʨ
"åiˆH=∞~Ú<å HÍà◊√¡<åflÜ«∂? "å~°∞ \ÏxH˜ Ñ≤ez<å "å~°∞ g∞ =∂@#∞
^Õ x #~Ú<å Ѩ @ ∞ì H À=\ÏxH˜ "åiH˜ q#ÖË~°∞.253 "å~°∞ x#∞fl K«∂ã¨∞Î#fl
KÕ`∞« Å∞<åflÜ«∂? K«∂_»QÅÆ QÆ\ÏxH˜ "åiH˜ @∞¡QÍ<Õ h‰õΩ HõxÑ≤ã∞¨ OÎ k. HÍx "åã¨"Î å
Hõà◊√¡<åflÜ«∂? q#QÆÅQÆ\ÏxH˜ "åiH˜ xH˜ "å~°ã¨Å∞ Ug∞ K«∂_»ÖË~°∞.——
K≥=ÙÅ∞<åflÜ«∂?250 (F „Ѩ=HÍÎ!) "åiH˜
K≥ѨC : ''g∞~°∞ g∞ ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅO^Œsfl 199 („Ѩ=HÍÎ!) =∞xflOѨÙÅ "≥·Yix
Ñ≤Å∞K«∞HÀO_ç. =∞i g∞~°O`å HõÅã≤ <å‰õΩ J=ÅOaOK«∞.254 =∞Ozx „Ѩɒkèã¨∂Î
H©_∞» HõeyOKÕ =ӺǨhfl ~°zOK«O_ç. <å‰õΩ LO_»∞.255 =¸~°∞Åö #∞ Ѩ\Oì˜ K«∞HÀ‰õΩ.256
H˘kÌáê\˜ QÆ_∞» =Ù ‰õÄ_® W=fiHõO_ç.——251 251. "å~°∞ g∞‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞Ѩ_»`å~°#fl "å^Œ#Ö’ g∞~°∞ ã¨`«º=O`«∞ÖË J~Ú`Õ <å‰õΩ
249. JO>Ë, "å~°∞ „|uH˜ L#flѨC_»∞ g∞ÖψQ – =∞x+≤ÖÏ – rqOKå~°∞. WѨC_≥·`Õ =ºuˆ~HõOQÍ LáêÜ«∞O PÖ’zOK«=∞x "åix HÀ~°O_ç.
"åiHõ<åfl g∞ˆ~ #Ü«∞O. WѨC_»∞ g∞~°∞ K«∂_»QÆÅ~°∞. HÍx "å~°∞ K«∂_»<≥·<åÖË~°∞. 252. `«#‰õΩ `å#∞ ™êÜ«∞O KÕã¨∞HÀÖËx"å_»∞ W`«~°∞ʼnõΩ UO ™êÜ«∞O KÕÜ«∞QÆÅ∞æ`å_»∞?
g∞~°∞ q#QÆÅ~°∞. HÍx "å~°∞ Hõhã¨O q#<≥·<åÖË~°∞. g∞~°∞ Z^Œ∞\˜"åi L^ÕÌâߺxfl 253. 193= PÜ«∞`«∞Ö’ K≥ѨÊ|_ç# q+¨Ü«∞"Õ∞ WHõ¯_® K≥ѨÊ|_çOk.
„QÆÇ≤ÏOK«QÆÅ~°∞. HÍx "åiH˜ P =∂„`«O â◊H˜Î ‰õÄ_® ÖË^Œ∞. g∞~°∞ ã¨=∂^è•#O 254. H˘O`«=∞Ok ѨO_ç`«∞Å∞ D "åHͺxfl ''"≥∂`å^Œ∞‰õΩ q∞Oz =Ù#fl ™⁄=Ú‡efl =∂„`«O
W=fiQÆÅ~°∞. "å~°∞ ã¨=∂^è•#O ‰õÄ_® W=fiÖË~∞° . nxfl|\˜ì J=QÆ`=« ∞ÜÕ∞º^Õq∞@O>Ë fã¨∞HÀ—— J#fl ÉèÏ=OÖ’ fã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. Wk [HÍ`ü qkèQÍ KÕÜ«∞|_»Hõ=ÚO^Œ∞ L#fl
=Ú„+≤‰õΩ¯Å∞ Z=i q„QÆǨÅ#∞ `«Ü«∂~°∞KÕã≤ ѨÓlã¨∞Î<åfl~À "å~°O`å XHõѨC_»∞ P^Õâ◊O (Ѷ¨`üǨïÖò ÉÏs–ã¨OѨÙ\˜: 8, ¿Ñr–305). J~Ú`Õ W`«~° "åºMϺ`«Å∞
=∞#ÖÏO\˜ =∞#∞+¨µÖË. ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏsÖ’ ã¨Ê+¨ìOQÍ K≥ѨÊ|_ç#@∞¡ Ǩτ[`ü #∂ÇπÏ nxx <≥·uHÀѨ^Õâ◊OQÍ ÉèÏqOz '=∞xflOѨÙÅ "≥·Yix J=ÅOaOK«∞— J#fl J~°÷OÖ’
(JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) HÍÅO <å\˜ „Ѩ[Å∞ ѨÓlOKÕ S^Œ∞ q„QÆǨÅ∞ JO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ fã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. W=∂"£∞ Wɡfl [s~ü, W=∂"£∞ |∞MÏs `«k`«~°∞Å∞ D J~å÷xˆH
QÆuOz# ã¨[˚#∞ÖË. „áê=ÚYº`«xKåÛ~°∞. W=∂"£∞ |∞MÏs D PÜ«∞`«∞‰õΩ "åºMϺ#OQÍ Ç¨Ï„[`ü L=∞~ü
250. JO>Ë – WѨC_»∞ "åi=^ŒÌ U â◊H©Î q∞ye LO_»ÖË^Œ∞. =∞~°}O ~å=@O`À<Õ "åi (~°l) QÍi XHõ ã¨OѶ¨∞@##∞ L^•Ç¨ÏiOKå~°∞ : nx „ѨHÍ~°O LÜ≥ÿ∞<å a<£
Hõ<Õ, q<Õ, „QÆÇ≤ÏOKÕ â◊‰õΩÎÅ∞ #tOKå~Ú. WѨC_»∞ "åi ¿Ñ~°∞# HõeÊOK«|_ç# ~åu Ç≤Ïãπfl J<Õ XHõ ã¨Ç¨ÏK«~°∞_»∞ Ǩτ[`ü L=∞~ü (~°l) ^ŒQÆæ~°‰õΩ =zÛ,''g∞~°∞ =∂‰õΩ
q„QÆÇ¨ Ö’, K≥@∞ìÑÙ¨ @ìÖ’, QÆ∞OѨ\ÏÅ∞ QÀѨÙ~åÖ’, ^Œ~åæÅ∞ P™ê÷<åÖ’ q∞ye L<åfl~Ú W=fi=Åã≤#O`« ǨωõΩ¯ W=fi@O ÖË^Œ∞. =∂ =∞^茺 <åºÜ«∞O ‰õÄ_® KÕÜ«∞@O ÖË^Œ∞——
JO`Õ! Jx f„=OQÍ q=∞i≈OKå~°∞. D =∂@Å∞ qx Ǩτ[`ü L=∞~ü (~°l) P„QÆǨÏO
761 762
7. JÖò P~åѶπ =Å"£ J#fl<å
MÏÅÖò =∞ÅL 386 7. JÖò P~åѶπ 9=
8= áê~å
200 Ã+·`å#∞ `«~°Ñ¶¨Ù #∞Oz U^≥·<å 202 WHõ Ã+·`å#∞Å ™È^Œ~°∞Å#∞ "å~°∞
^Œ∞„¿+Ê~°} Hõey#@¡~Ú`Õ JÖÏ¡ÇÏπ â◊~}° ∞ =∂~°qæ Ç‘Ï#`« "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ ÖωõΩ¯áÈ`«∞O\Ï~°∞.
"Õ_∞» HÀ.257 xâ◊ÛÜ«∞OQÍ PÜ«∞# ÉÏQÍ ("åix „Éè+í µ¨ ì Ѩ\Oì˜ K«@OÖ’) U Ö’@∂
q<Õ"å_»∞, `≥eã≤#"å_»∂#∞. ~åx=fi~°∞.259
201 xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ cèuѨ~°∞Å∞ 203 h=Ù "åi =ÚO^Œ∞ U^≥·<å
(=Ú`«Îv<£) `«=∞‰õΩ ZѨC_≥·<å Ã+·`å<£ =∞Ç≤Ï=∞#∞ „Ѩ^Œi≈OK«HõáÈ`Õ, ''#∞gfi
`«~Ñ° Ù¨¶ #∞Oz K≥_∞» PÖ’K«# `«\ #ì˜ Ñ¨C_»∞ =∞Ç≤Ï=∞#∞ ZO^Œ∞‰õΩ `ÕÖË^Œ∞?——260 Jx
"å~°∞ (`«=∞ „ѨÉèí∞=Ù Ü≥ÚHõ¯ B#fl`«º) "å~°O\Ï~°∞. ''<å „Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù#∞Oz
㨇~°}Ö’ x=∞QÆ∞flÖˇ·áÈ`å~°∞. ^•O`À <å‰õΩ ѨOѨ|_ç# P^Õâßxfl =∂„`«"∞Õ <Õ#∞
"≥O@<Õ "åiH˜ Hõ#∞qѨC HõÅ∞QÆ∞ J#∞ã¨i™êÎ#∞. qâ◊fiã≤OKÕ"åiH˜ WO^Œ∞Ö’
`«∞Ok.258 (k=º Y∞~üP<£Ö’) g∞ „ѨÉ∞íè =Ù `«~Ñ° Ù¨¶
K≥O^•~°∞. D Ѩiã≤÷ux QÆ=∞xOz# Ǩτ[`ü L=∞~ü (~°l) ã¨ÅǨ^•~°∞ Ǩï„~ü a<£ #∞Oz Z<Àfl x^Œ~°≈<åÅ∞<åfl~Ú. Wk
Mˇ·ãπ (LÜ≥ÿ∞<å a<£ Ç≤Ïãπfl „ÉèÏ`«$A_»∞) Ǩτ[`ü L=∞~ü HÀáêxfl K«ÖÏ¡~°Û_®xH˜ k=º
Y∞~üP<£Ö’x D PÜ«∞`«∞#∞ ѨiîOKå~°∞. JO>Ë ''=∞xflOѨÙÅ "≥·Yix J=ÅO =∂~°^æ ~Œ ≈° Hõ`fi« O =∞iÜ«Ú HÍ~°∞}ºO ——261
aOK«∞. =∞Ozx K≥Ü«∞º=∞x P^ÕtOK«∞. =¸~°∞öÅ#∞ Ѩ\ ˜ìOK«∞HÀ‰õΩ—— J#fl ^≥·"ÀѨ Jx F „Ѩ=HÍÎ! "åiH˜ `≥eÜ«∞*ˇ~Úº.
^Õâßxfl *Ï˝Ñ¨HõO KÕâß~°∞. `«~°∞"å`« (`«# Ñ≤#`«O„_ç J~Ú#) DÜ«∞#QÍ~°∞ ‰õÄ_® KÕ™êÎ_∞» . nx=Å¡ g∞‰õΩ f„==∞~Ú# #+¨Oì "å\˜Å=¡ K«∞Û. HÍ|\˜ì WÖÏO\˜ Ѩiã≤`÷ ∞« Ö’¡
=¸~°∞ö_Õ#h, HÍ|\˜ì DÜ«∞xfl Hõ∆q∞Oz =^ŒeÃÑ@ì_»O L`«Î=∞=∞h Ǩτ[`ü L=∞~ü g∞~°∞ Ã+·`å#∞ „¿Ñ~°}Å #∞Oz, ^Œ∞+¨ìâ◊‰õΩÎÅ HõqfiOѨÙÅ #∞Oz JÖÏ¡ÇπÏ â◊~°}∞
(~°l) H˜ ã¨ÅǨ ~ÚKåÛ~°∞. D =∂@Å∞ q#QÍ<Õ Ç¨Ï„[`ü L=∞~ü (~°l) P =ºH˜Îx "Õ_»∞‰õΩO@∂ LO_®e.
Hõ∆q∞OKå~°∞. ''^≥·=„QÆO^äŒOÖ’x P^Õâßxfl q#fl"≥O@<Õ Ç¨Ï„[`ü L=∞~ü (~°l) 258. Ã+·`å#∞ „¿Ñ~°}Å q+¨Ü«∞OÖ’ JÖÏ¡ÇπÏ cèuѨ~°∞Å∞ J=ÅOaOKÕ Ñ¨^Œúu Uq∞\’
^•x=ÚO^Œ∞ `«Å=OKÕ"å~°∞.—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs – JÖò P~åѶπ ã¨∂~å "åºMϺ#O). ~ÚHõ¯_» q=iOK«|_çOk. J~°cÖ’ '`å~ÚѶπ— Jx LOk. =∞#ã¨∞Ö’ QÍx ÖËHõ
J<åºÜ«∞Ѩ~∞° efl =∞xflOKåÅh, `≥Q„Æ `≥OѨÙÅ∞ KÕã∞¨ ‰õΩ<Õ"åi`À ã¨O|O^è•Å#∞ =∞iO HõÅÖ’ QÍx HõeˆQ ÉèÏ=#efl '`å~ÚѶπ— ÖËHõ 'fѶπ— JO\Ï~°∞. WHõ¯_» g\˜x Ã+·`å#∞
`«QÍ ÃÑOá⁄OkOK«∞HÀ"åÅh, K≥_»∞#∞ =∞Oz ^•fi~å Z^Œ∞~À¯"åÅx „ѨɒkèOKÕ „¿Ñ~°}Å∞QÍ Jaè=i‚OK«@O QÆ=∞xOK«^yŒ # q+¨Ü∞« O. ZO^Œ∞HõO>Ë Ã+`· å#∞ „¿Ñ~°}Å∞
W`«~° ǨÏnã¨∞Å ^•fi~å ‰õÄ_® D PÜ«∞`«∞ Ü≥ÚHõ¯ D ÉèÏ"åxH˜ ã¨=∞~°#÷ Åaè™ÈÎOk. ‰õÄ_® =∞<ÀÉèÏ=#Å ~°∂ѨOÖ’<Õ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü).
255. J~°cÖ’ 'L~üÊù— Jx LOk. JO>Ë J~°÷O =∂~°∂Ѷπ (=∞Oz). 259. Ã+·`å#∞Å∞ Jqâßfiã¨∞Å#∞ =∂~°æ„Éèí+¨ì`«fiO "≥·Ñ¨Ù‰õΩ ÖωõΩ¯áÈ`å~°∞. D „Ѩܫ∞`«flOÖ’
256. JO>Ë–=∞Ozx „ѨɒkèOKÕ g∞ Hõ~°Î"åºxfl g∞~°∞ <≥~°"ÕiÛ# g∞^Œ@ ‰õÄ_® "å~°∞ "å~°∞ U Ö’@∂ ~åx=fi~°∞. Jqâßfiã¨∞Å∞ =∂~°æ„Éèí+¨ì`«fiO "≥·Ñ¨Ù "≥à◊§@OÖ’ U Ö’@∂
ã¨<å‡~åæxH˜ ~å‰õΩO_® Ñ≤_"ç å^Œ#‰õΩ ky`Õ, J@∞=O\˜ J*Ï˝#∞Å`À "å^ÀѨ "å^•Å∞ KÕÜ«∞~°∞ J#fl ÉèÏ=O ‰õÄ_® =ã¨∞ÎOk.
[iÑ≤ g∞ qÅ∞"≥·# HÍÖÏxfl =$^è• KÕÜ«∞HõO_ç. JÖÏO\˜ =¸~°∞öÅ#∞ L¿ÑH˜∆OK«@"Õ∞ 260. JO>ˆ "å~°∞ HÀi#ѨC_»ÖÏ¡, "å~°∞ HÀi# =∞Ç≤Ï=∞#ÖÏ¡ "åiH˜ K«∂ѨÙ`«∂ LO_®Å#fl
=∞Ozk. =∂@! "åi _ç=∂O_»∞¡ U suÖ’ LO\ÏÜ≥∂ |h W„™ê~¸Öò ã¨∂~åÖ’x 90 –
257. D <ÕѨ^䌺OÖ’ g∞~°∞ ZO`À F~°∞Ê`À, <Õ~°∞Ê`À =º=ǨÏiOKåe. D J=HÍâßxfl 93 PÜ«∞`«∞ÅÖ’ q=iOK«|_®¤~Ú.
J^Œ#∞QÍ ÉèÏqOz, Ã+·`å#∞ q∞=∞‡efl Ô~K«ÛQ˘_»`å_»∞. „Ѩ`«º~°∞÷ŠѨ@¡ ѨiѨi 261. F „Ѩ=HÍÎ! "åiH˜ K≥ѨC : =∞Ç≤Ï=∞Å#∞ „Ѩ^Œi≈OKÕ JkèHÍ~°O ã¨=∞ã¨ÎO <å „Ñ¨Éèí∞=Ù
PÖ’K«#efl ˆ~ÔHuÎOz, g∞Ö’x „ѨfHÍ~° ÉèÏ"åÅ#∞ Ѩ~åHÍ+¨ª‰õΩ KÕˆ~Û „Ѩܫ∞`«flO Jnè#OÖ’ LOk. <Õ#∞ <å‰õΩ JO^Œ*ËÜ«∞|_Õ =Ç‘Ï (^≥·="å}˜)x J#∞ã¨iOKÕ"å}˜‚
763 764
7. JÖò P~åѶπ =Å"£ J#fl<å
MÏÅÖò =∞ÅL 387 7. JÖò P~åѶπ 9=
8= áê~å
204 k=º Y∞~üP<£ áê~åÜ«∞}O [~°∞QÆ∞ ѨiîOK«|_Õ ™ê=¸Ç≤ÏHõ #=∂AÅÖ’ W=∂=Ú "≥#∞Hõ xÅ|_ç L#fl "å~°∞
`«∞#flѨC_»∞ ^•xx „â◊^QúŒ Í q#O_ç, (=ÚYÎnÅ∞) á¶êuǨ ã¨∂~å#∞ ѨiîOK«@O ‰õÄ_® 'xÜ«∞"≥∂Å¡OѶ¨∞#— „H˜OkˆH
xâ◊≈|ÌOQÍ LO_»O_ç. `«^•fi~å g∞~°∞ =ã¨∞ÎO^Œx K≥áêÊ~°∞.
Hõ~∞° }˜OK«|_»=K«∞Û.262 HÍx WHõ¯_» QÆ=∞xOK«=Åã≤# =ÚYº q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë Y∞~üP<£ aQÆæ~°QÍ K«k"Õ
#=∂AÅÖ’ W=∂=Ú "≥#∞Hõ xÅ|_ç L#fl"å~°O`å á¶êuǨ ã¨∂~å ѨiîOKåÅx
205 h=Ù h =∞#ã¨∞Ö’<Õ – Hõ_∞» q#„=∞ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) ã¨fiÜ«∞OQÍ K≥Ñ≤Ê L<åfl~°∞. „áê=∂}˜Hõ ǨÏnã¨∞Å ^•fi~å D
`«`À, ÉèÜí ∞« O`À – h „ѨÉ∞íè =Ù#∞ 㨇iOK«∞. ã¨OQÆu ~°∂_èô J=Ù`ÀOk. HÍ|\˜ì D PÜ«∞`«∞Ö’x '^≥"· å[˝— Jqâßfiã¨∞ʼnõΩ =∂„`«"∞Õ
L^ŒÜ∞« O, ™êÜ«∞O„`«O aQÆ~æ Q° Í H͉õΩO_®
"≥∞Å¡QÍ <À\˜`À ‰õÄ_® (㨇iOK«∞). =iÎã¨∞ÎO^Œx =∞iH˘O`«=∞Ok q^•fiOã¨∞Å∞ Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞. D ã¨∂~å =∞Hͯ֒
q㨇iOKÕ "åiÖ’ KÕiáȉõΩ. J=`«iOz# ã¨∂~å J=@O =Å¡ ‰õÄ_® gi Jaè„áêÜ«∂xH˜ ã¨=∞~°÷# Åaè™ÈÎOk.
XHõ"Õà◊ D ^≥·"å^Õâßxfl ã¨~°fi™ê^è•~°}"≥∞ÿ# P^Õâ◊OQÍ ÉèÏqOz<å, ^≥·=„Ѩ=HõÎ
206 h „ѨÉèí∞=Ù‰õΩ KÕ~°∞=Ö’ L#fl "å~°∞ (ã¨Jã¨O) =ÚHõÎnʼnõΩ D P[˝ #∞Oz q<å~ÚOѨ٠WzÛ L<åfl~°∞. Hõ#∞Hõ D
PÜ«∞# P~å^èŒ# Ѩ@¡ QÆ~åfiuâ◊Ü«∞O`À ã¨~°fi™ê^è•~°}"≥∞ÿ# P[˝ =ÚHõÎnʼnõΩ =∂„`«O =iÎOK«^Œ∞. "å~°∞ [ÇπÏs #=∂AÖ’¡
"≥∞ÅQÆ~°∞. ÃÑ·QÍ "å~°∞ (J}‰õΩ=`À) Ãã·`«O W=∂=Ú "≥#∞Hõ á¶êuǨ ã¨∂~å ѨiîOK«@O J=ã¨~°O. Y∞~üP<£Ö’x D
PÜ«∞# Ѩq„`«`«#∞ H˘xÜ«∂_»∞`«∂, ã¨~°fi™ê^è•~°}"≥∞ÿ# P[˝#∞ „áê=∂}˜Hõ"≥∞ÿ#, ^Œ$_è»"≥∞ÿ# ǨÏnã¨∞ÖË „Ѩ`ÕºH˜ã¨∞Î<åflÜ«∞#fl
PÜ«∞# =ÚO^Œ∞ ™êëêìOQÆѨ_»∞`«∂ q+¨Ü∞« O QÆ=∞<å~°›O. Y∞~üP<£Ö’x W@∞=O\˜ ã¨~fi° ™ê^è•~°}"≥∞#ÿ P[˝efl ǨÏnã¨∞Å
LO\Ï~°∞. ^•fi~å „Ñ¨`ºÕ H˜OKÕ Ñ¨^uúŒ H˜ =∞Ô~<Àfl L^•Ç¨Ï~°}Å∞<åfl~Ú. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ ''=ºaèKå~°O
=∂„`«"Õ∞. =∞Ç≤Ï=∞ŠѨ@¡ g∞‰õΩ JO`«QÍ "≥∂AO>Ë D Y∞~üP<£<Õ K«∂_»O_ç. KÕã≤# „ã‘ΠѨÙ~°∞+¨µe~°∞=ÙiH© H˘~°_® ^≥|ƒÅ∞ H˘@ìO_ç—— (J<£ #∂~ü : 2) J#fl
Y∞~üP<£ Y∞^Œ∞ÌQÍ XHõ Q˘Ñ¨Ê =∞Ç≤Ï=∞. WO^Œ∞Ö’ g∞ „ѨÉèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù#∞Oz *Ï˝# ã¨~°fi™ê^è•~°}"≥∞ÿ# P[˝ #∞Oz q"åÇ≤Ï`«∞Öˇ·# =ºaèKå~°∞Å#∞ q∞#Ǩ~Ú™êÎ~°∞.
*’º`«∞Å∞ (x^Œ~°≈<åÅ∞, P^è•~åÅ∞) L<åfl~Ú. g∞ H˘~°‰õΩ =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO LOk. ''^˘OQÆ`#« O KÕã#≤ ѨÙ~°∞+¨µ_»∞ ^˘OQÆ`#« O KÕã#≤ „ã‘Î – W~°∞=Ùi KÕ`∞« Å#∂ #~°HOõ _ç——
HÍ~°∞}ºO LOk. g∞~°∞ nxfl qâ◊fiã≤Oz, g∞ ǨÏ$^ŒÜ«∂ʼnõΩ ǨÏ`«∞ÎHÀ"åe. J~Ú`Õ (=∂~Ú^Œ : 38) J#fl ã¨~°fi™ê^è•~°}"≥∞ÿ# P^Õâ◊O #∞Oz áê=Ù n<å~°∞ HõO>Ë
qâßfiã¨O ÖË#O`«=~°‰õÄ Jk g∞ =∞<ÀˆH∆„`«OÖ’ <å@∞HÀ^Œ∞.
`«‰Ωõ ¯= qÅ∞=#∞ Hõey=Ù#fl =ã¨∞=Î Ù#∞ ÖËHõ Éè„í ^ŒOQÍ ÖËx =ã¨∞=Î ÙÅ#∞ ^˘OyeOz#
262. Jqâßfiã¨∞Å#∞^ÕÌtOz K≥ѨÊ|_ç# =∂@eq. P<å_»∞ k=º Y∞~üP<£#∞ qxÑ≤ã¨∞Î#fl "åix q∞#Ǩ~Ú™êÎ~°∞. WÖÏO\˜ L^•Ç¨Ï~°}Å∞ J<ÕHõO L<åfl~Ú. JÖψQ ÃÑ·
ѨC_»∞ Jqâßfiã¨∞Å∞ QÆÖÏ\Ï KÕ¿ã"å~°∞. ''D Y∞~üP<£#∞ q#HõO_ç, QÆÖÏ\Ï KÕÜ∞« O_ç—— PÜ«∞`«∞Ö’x ''„â◊^ŒúQÍ q#O_ç, xâ◊≈|ÌOQÍ LO_»O_ç—— J#fl ã¨~°fi™ê^è•~°}"≥∞ÿ# P[˝
Jx `«=∞ =~°æO"åix Lã≤Q˘ÖËÊ"å~°∞ (Ǩg∞"£∞ Jã¨û[ÌÇπÏ – 26). g∞~°∞ WÖÏ #∞Oz =ÚHõnΠʼnõΩ q<å~ÚOѨ٠Åaèã∞¨ OÎ k. [ÇπÏs #=∂AÖ’¡ ‰õÄ_® "å~°∞ W=∂"£∞
Q˘_»=KÕ¿ã |^Œ∞Å∞ „ѨâßO`«OQÍ qO>Ë, ^•xÃÑ· zO`«# KÕ¿ãÎ |Ǩïâß ^Õ=Ù_»∞ "≥#∞Hõ á¶êuǨ ã¨∂~å ѨiîOK«@O Jx"å~°ºO. ZO^Œ∞HõO>Ë ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O)
g∞ÃÑ· ^ŒÜ∞« ^ŒÅz, g∞‰õΩ ã¨<å‡~°æ ÉèÏQƺO „Ѩ™êkOK«=K«Ûx "åiH˜ Ç≤Ï`«É’^èŒ KÕÜ∞« @O D "Õ∞~°‰õΩ QÆ\ ˜ìQÍ `åH©^Œ∞ KÕã≤ L<åfl~°∞ (D „QÆO^äŒO „áê~°OÉèíOÖ’x á¶êuǨ
[iyOk. 'Y∞~üP<£ Ѩiîã¨∞Î#flѨC_»∞ xâ◊≈|ÌOQÍ LO_»O_ç— J#fl P^Õâßxfl H˘O^Œ~°∞ ã¨∂~å "åºMϺ#OÖ’ P ǨÏnã¨∞Å∞ ¿Ñ~˘¯#|_®¤~Ú).
W=∂=ÚÅ∞ ã¨~fi° ™ê^è•~°}"≥∞#ÿ P^ÕâO◊ QÍ Ñ¨iQÆ}O˜ Kå~°∞. „Ѩu XHõ¯iH© D P^ÕâO◊
=iÎã∞¨ OÎ ^Œx Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~∞° . JO>Ë Z=~°∞, ZѨC_»∞, ZHõ¯_» Y∞~üP<£ Ѩiãî ∞¨ <Î åfl–
#=∂AÖ’ Ѩiîã¨∞Î<åfl, =∞i`«~° ã¨=∞Ü«∂ÅÖ’ Ѩiîã¨∞Î<åfl – JO^Œ~°∂ xâ◊≈|ÌOQÍ Y
^•xfl q<åeûO^Õ#h "åºMϺxOKå~°∞. D ã¨∂„`«O „ѨHÍ~°O Y∞~üP<£ aQÆæ~°QÍ
765 766
8. JÖò J<£á¶êÖò MÏÅÖò =∞ÅL 388 8. JÖò J<£á¶êÖò 9= áê~å

8. JÖò J<£á¶êÖò (Ü«Ú^Œú™⁄`«∞Î) ã¨∂~å

ѨiK«Ü«∞O
Wk =∞n<åÖ’ J=`«iOz# ã¨∂~å. WO^Œ∞Ö’ 75 PÜ«∞`«∞Å∞ L<åfl~Ú. D ã¨∂~åÖ’
=ÚYºOQÍ |„^£ Ü«Ú^•úxfl „Ѩ™êÎqOK«_»O [iyOk. „H©.â◊. 624Ö’ JO>Ë Ç≤Ï„r â◊HõO 2Ö’
|„^£ Ü«Ú^ŒúO [iyOk. JѨC_»Ñ¨C_Õ ~°∂Ѩو~YÅ∞ k^Œ∞̉õΩO@∞#fl =∞n<åÖ’x =Úã≤¡O ã¨=∂
*ÏxH˜ D Ü«Ú^ŒúO XHõ H©ÅHõ"≥∞ÿ# =∞Å∞Ѩ٠J~ÚºOk. ѨÓiÎQÍ JÖÏ¡ÇπÏÃÑ· P^è•~°Ñ¨_»\Ïxfl D
ã¨∂~å „Ñ¨=ÚYOQÍ „Ѩ™êÎqOzOk. q[Ü«∂xH˜ HÍ=Åã≤#q ã¨Ç¨Ï#O, ^≥·=ÉèíH˜Î, ^≥·=cèu =∂„`«"Õ∞
Jx <˘H˜¯ K≥Ñ≤ÊOk. Ü«Ú^Œúã¨=∞Ü«∞OÖ’, Ü«Ú^Œú~°OQÆOÖ’ áê\˜OK«=Åã≤# Ü«Ú^Œú xÜ«∞=∂Å#∞
D ã¨∂~åÖ’ K≥ѨÊ_»O [iyOk. Ü«Ú^Œú xÜ«∞=∂Å∞, Ü«Ú^ŒúMˇ·nÅ`À =º=ǨÏiOK«=Åã≤#
f~°∞, Ü«Ú^Œú™⁄`«∞Î, Ü«Ú^Œúq~°=∞}, âßOu XѨÊO^•Å‰õΩ ã¨O|OkèOz# xÜ«∞=∞ x|O^èŒ#Å#∞
D ã¨∂~å `≥eÜ«∞*Ëã≤Ok. D ã¨∂~åÖ’ Ü«Ú^Œú „Ѩ}ÏoHõÅ∞, Ãã·x‰õΩÅ ã¨OYº QÆ∞iOz#
„Ѩ™êÎ=#`À áê@∞, Ü«Ú^Œú ™ê=∂„yH˜ ã¨O|OkèOz# |ÅÇ‘Ï#`«Å q+¨Ü«∞OÖ’ `«y# „â◊^Œú
K«∂áêÅx É’kèOzOk. =Úã≤¡O Ãã·x‰õΩÅ#∞ L^ÕÌtã¨∂Î ^è≥·~°ºOQÍ, =∞_»=∞uѨÊx ^Œ$_è»z`«ÎO`À
â◊„`«∞=ÙÅ#∞ Z^Œ∞~À¯"åÅx „áÈ`«ûÇ≤ÏOzOk. JÖÏ¡ÇπÏ P^ÕâßÅ#∞, „Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O)
P^ÕâßÅ#∞ J=∞Å∞ KÕÜ«∂Åx, ^è≥·~°º™êǨϙêÅ`À ã≤÷~°OQÍ Ü«Ú^ŒúO KÕÜ«∂Åh, Ü«Ú^Œú~°OQÆO
#∞Oz "≥#∞flK«∂Ñ≤ áêiáÈ~å^Œh, Ãã·xHõ ~°Ç¨Ï™êºÅ#∞ â◊„`«∞=Ù‰õΩ K≥ѨÊ~å^Œh, Jaè„áêÜ«∞ÉèË^•Å#∞
Ѩi+¨¯iOK«∞HÀ"åÅh, Ü«Ú^Œú™⁄`«∞ÎÃÑ· ^Œ$+≤ì ÃÑ@ì~å^Œh, Ü«Ú^•úxH˜ =ÚYº ÅHõ∆ ºO „áêѨOzHõ
ã¨OѨ^Œ HÍ~å^Œx L^ÀƒkèOzOk.
Ü«Ú^Œú ã¨=∞Ü«∞OÖ’#∞, Ü«Ú^Œú q~°=∞}, âßOu ã¨O„ѨkOѨÙÅ ã¨=∞Ü«∂Ö’¡ ‰õÄ_®
â◊„`«∞=Ù`À K«~°ÛÅ∞ ™ê^茺"Õ∞ Jx D ã¨∂~å K≥Ñ≤ÊOk.
W™ê¡"£∞ ã¨O^Õâßxfl D ã¨∂~å „Ñ¨™êÎqã¨∂Î, WǨÏѨ~°Ö’HÍÖ’¡ ã¨O`À+¨ ™êѶ¨ÖϺÅ#∞
™êkèOKÕ ã¨O^Õâ◊OQÍ <˘H˜¯ K≥Ñ≤ÊOk. =~°‚O, *Ïu, Ǩϟ^•Å∞ U=~Ú<åQÍx =Úã≤¡=ÚÅO^Œ~°∂
XHõ¯>Ë Jx D ã¨∂~å L^Àƒkèã¨∞ÎOk. ^è•i‡Hõ qâßfiã¨O, ^≥·=cèu, ^Õ=Ùx UHõ`«fiO ѨÙ<å^Œ∞ÅÃÑ·
UHõ"≥∞ÿ# XˆH *ÏuQÍ =Úã≤¡=ÚÅ#∞ Jaè=i‚OzOk.

767 0
8. JÖò J<£á¶êÖò MÏÅÖò =∞ÅL
8. JÖò J<£á¶êÖò ã¨∂~å
J=`«~°} : =∞n<å PÜ«∞`«∞Å∞ : 75
Jáê~° Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_»∞, Ѩ~°=∞ Hõ$áêjÅ∞_≥·#
JÖÏ¡ÇπÏ ¿Ñ~°∞`À
1 "å~°∞ x#∞fl Ü«Ú^Œú„áêÑ≤Î (J<£á¶êÖò)
QÆ∞iOz J_»∞QÆ∞`«∞<åfl~°∞.1 (F „Ѩ=HÍÎ!)
"åiH˜ K≥ÑC¨ : ''D Ü«Ú^Œ„ú áêÑ≤Î (J<£áê¶ Öò)
JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ, „Ѩ=Hõ‰Î Ωõ K≥Ok#q.2 HÍ|\˜ì
g∞~°∞ JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉèíÜ«∞Ѩ_»O_ç. g∞
Ѩ~㰠ʨ ~° ã¨O|O^è•Å#∞ K«H¯õ k^Œ∞HÌ ÀO_ç.
g∞~°∞ qâ◊fiã≤Oz#"åˆ~ J~Ú`Õ
JÖÏ¡ÇÏπ ‰õÄ, PÜ«∞# „Ѩ=Hõ‰Î Äõ q^èÜ Õ ∞« `«
K«∂ѨO_ç.—— 3 ZHõ¯_»~Ú<å, U^≥·<å "≥eu U~°Ê_ç`Õ '^≥·=O =∞iÜ«Ú ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) Ü≥∞_»Å QÆÅ
1. 'J<£á¶êÖò— J<Õk '#Ѷ≤Öò— J<Õ Ñ¨^•xH˜ |Ǩï=K«#O. '#Ѷ≤Öò— JO>Ë 'J^Œ#O— Jx
Jã¨Å∞ J~°÷O. ^èŒ~°‡ã¨O™ê÷Ѩ<å~°÷O ã¨`«º u~°™ê¯~°∞Å`À Ü«Ú^•úxH˜ `«ÅѨ_ç#ѨC_»∞
„áêÑ≤ÎOKÕ ™⁄=Ú‡Å#∞ 'J<£á¶êÖò— JO\Ï~°∞. D ™⁄=Ú‡Å#∞ =∂Öˇ QÆh=∞`ü
(q[Ü«∞^èŒ#O, Ü«Ú^Œú„áêÑ≤Î) QÍ ‰õÄ_® =º=ǨÏi™êÎ~°∞. nxfl '#Ѷ≤Öò— J#_®xH˜
=∞~À HÍ~°}"Õ∞=∞O>Ë QÆuOz# ã¨=∂*ÏÅÃÑ· D ™⁄=Ú‡ x+≤^ŒúO J~Ú LO_Õk.
HÍQ͆ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) J#∞K«~° ã¨=∂[O HÀã¨O Wk ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«O
QÍqOK«|_çOk. ÖË^• ^èŒ~°‡Ü«Ú^ŒúO (lǨ^£) KÕã≤#O^Œ∞‰õΩ (Ѩ~°Ö’HõOÖ’) ZÖÏQÆ∂
ѨÙ}ºÑ¶¨ÅO Åaèã¨∞ÎOk. J~Ú`Õ J^Œ#OQÍ H˘O`« „ѨuѶ¨ÅO WǨÏÖ’HõOÖ’<Õ "åiH˜
WKÕÛ L^ÕÌâ◊O`À Ü«Ú^Œú„áêÑ≤Îx =Úã≤¡=ÚÅ HÀã¨O ^Õ=Ù_»∞ P"≥∂kOKå_»∞.
2. JO>Ë – Ü«Ú^Œú„áêÑ≤Îx ZѨC_»∞, ZÖÏ Ñ¨OKåe? Z=iÔHO`« W"åfie? J<Õ
q+¨Ü«∂xfl JÖÏ¡ÇπÏ =∞iÜ«Ú PÜ«∞# „Ѩ=HõÎ K«∂ã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. ^≥·"å^Õâß#∞™ê~°O
^≥=· „Ѩ=HõÎ D ™⁄=Ú‡#∞ ѨOzÃÑ_»`å~°∞. ^•x QÆ∞iOz g∞~°∞ P^Œ∞~åÌ K≥O^Œ#=ã¨~O°
ÖË^Œ∞. g∞ Wëêì#∞™ê~°O g∞~°∞ ѨOK«∞HÀ=@O ‰õÄ_® `«QÆ^Œ∞ Jx nx ÉèÏ=O.
3. ÃÑ· PÜ«∞`«∞Ö’ ¿Ñ~˘¯#|_ç# D =¸_»∞ q+¨Ü«∂ʼnõΩ Hõ@∞ì|_ç LO_»#O`«=~°‰õÄ
g∞ qâßfiã¨O ѨiѨÓ~°O‚ HÍ*ÏÅ^Œ∞. J"Õ=∞O>Ë – 1. ^≥"· åxH˜ ÉèÜ
í ∞« Ѩ_∞» `«∂ LO_®e.
2. Ѩ~°ã¨Ê~° ã¨O|O^è•Å∞ ã¨*Ï=ÙQÍ LO_ÕÖÏ *Ï„QÆ`«ÎѨ_®e. 3. ^≥·"åxH˜, ^≥·=
„Ѩ=HõÎ(ã¨)‰õΩ ã¨^• q^èÕÜ«∞`« Hõ#|~°Kåe. =ÚYºOQÍ Ü«Ú^Œú„áêÑ≤Îx ѨOÑ≤}©
KÕã¨∞Î#flѨC_»∞ ZO`À x„QÆǨÏO`À D =¸_»∞ P^ÕâßÅ#∞ `«∞.K«. `«Ñ¨Ê‰õΩO_®
768
389 8. JÖò J<£á¶êÖò 9= áê~å
2 x["≥∞ÿ# qâßfiã¨∞Å∞ Z@∞=O\˜
"å~°O>Ë – JÖÏ¡ÇπÏ „Ѩ™êÎ=# ~åQÍ<Õ
"åi ǨÏ$^ŒÜ«∂Å∞ ÉèíÜ«∞O`À =}∞‰õΩ
`å~Ú. JÖÏ¡ÇπÏ PÜ«∞`«∞Å∞ "åi
=ÚO^Œ∞ ѨiOî K«|_ç#ѨÙ_»∞, Jq "åi
qâßfi™êxfl =∞iO`« =$kúK™Õ êÎ~Ú. "å~°∞
`«=∞ „ѨÉèí∞=Ù<Õ #=Ú‡‰õΩO\Ï~°∞.4
áê\˜OK«=Åã≤ LO@∞Ok. ZO^Œ∞HõO>Ë ™⁄=ڇŠѨOѨHõO PO`«~°ºOÖ’ Jã¨∂Ü«∂
^ÕfiëêÅ#∞ ~°QÆ∞ÖÁæeÊ Ñ¨~°ã¨Ê~°O Hõ`«∞ÎÅ∞ ^Œ∂ã¨∞‰õΩ<Õ Ñ¨iã≤÷ux ã¨$+≤ìOK«=K«∞Û. D
~ÀQÍxfl #Ü«∞O KÕÜ«∞_®xH˜ Ѩ~°ã¨Ê~°O J#fl^Œ=Ú‡ÖÏ¡ "≥∞ÅQÆ@O, `åºQÆ x~°ux
HõeæLO_»@O J=ã¨~°O. ™⁄=Ú‡Å∞ ѨOK«|_»∞`«∞#flѨC_»∞ Hõ‰õΩ¯iÎѨ_Õ ã¨fiÉèÏ=O
L`«Ê#flO HÍ=K«∞Û. JO^Œ∞ˆH '`«MÏfi— (^≥·=cèu) ZO`≥·<å J=ã¨~°O. WO`«KÕã≤<å
q^èÕÜ«∞`å ÉèÏ=O— ã¨~°∞̉õΩáÈÜÕ∞ÖÏ KÕã¨∞ÎOk.
4. D PÜ«∞`«∞ÅÖ’ qâßfiã¨∞Å <åÅ∞QÆ∞ =ÚYº ÅHõ∆}ÏÅ∞ ¿Ñ~˘¯#|_®¤~Ú : 1. "å~°∞
ˆH=ÅO JÖÏ¡ÇπωõΩ =∂„`«"Õ∞ q^èÕÜ«ÚÖˇ· LO_»~°∞. JÖÏ¡ÇπωõΩ, PÜ«∞# „Ѩ=HõΉõΩ
‰õÄ_® q^èÕÜ«∞`« K«∂ѨÙ`å~°∞. =∞~Àq^èŒOQÍ K≥áêÊÅO>Ë "å~°∞ ˆH=ÅO Y∞~üP<£#∞
J#∞ã¨iOK«~°∞. Y∞~üP<£`À áê@∞ ǨÏnã¨∞Å#∞ ‰õÄ_® J#∞ã¨i™êÎ~°∞. 2. JÖÏ¡ÇπÏ
„Ѩ™êÎ=# =zÛ#ѨC_»∞ XHõ¯™êiQÍ PÜ«∞# „Ѩ`åѨO, B#fl`«ºO "åi =∞#ã¨∞Ö’¡
"≥∞^ŒÅ∞`«∞Ok. ^•O`À "åi ǨÏ$^ŒÜ«∂Å∞ cèu`À HõOÑ≤™êÎ~Ú. 3. k=º Y∞~üP<£
áê~åÜ«∞}O =Å¡ "åi 'qâßfiã¨O— (D=∂<£) =∞iO`« ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. (nxfl|\˜ì
É’^èÑŒ _¨ ^Õ qÕ ∞@O>Ë qâßfiã¨OÖ’ `«~∞° QÆ∞^ŒÅ – ÃÑ~°∞QÆ∞^ŒÅ J<Õq [~°∞QÆ∞`«∞O\Ï~Ú.
ǨÏnã¨∞"Õ`«ÎÅ ^Œ$HõÊ^äŒO ‰õÄ_® W^Õ). 4. "å~°∞ `«=∞ „ѨÉèí∞=Ù<Õ #=Ú‡‰õΩO\Ï~°∞.
n<Õfl '`«=‰õΩ¯Öò— JO\Ï~°∞. ÉÏǨϺOÖ’ KÕÜ«∞=Åã≤# Hõ@∞ìk@ì"≥∞ÿ# U~åÊ@¡hfl KÕã≤,
`«~°∞"å`« P =º=Ǩ~åxfl ^≥·"åxH˜ JѨÊyOK«@"Õ∞ '`«=‰õΩ¯Öò—. JO>Ë =∞x+≤ `«#
qK«Hõ∆}Ï*Ï˝<åxfl LѨÜ≥∂yOz, „Ѩܫ∞`«flOÖ’ U Ö’@∂ ~åx=fi‰õΩO_® *Ï„QÆ`«Î
Ѩ_»@O`À áê@∞, `«# ã¨fiÜ«∞O Hõ$+≤ÃÑ· =∂„`«"Õ∞ nè=∂#∞ =ºHõÎO KÕÜ«∞‰õΩO_®,
JÖÏ¡ÇπÏ `«e¿ãÎ P ÅHõ∆ ºO ã≤kúã¨∞ÎOk Jx ^Œ$_è»#=∞‡HõO Hõey LO_»@=∞#fl=∂@!
ZO^Œ∞HõO>Ë JÖÏ¡ÇπÏ `«ÅK«∞HÀ#O`« =~°‰õÄ =∞x+≤ ÅHõ∆ ºO Un ã≤kúOK«^Œ∞ –
J`«#∞ `«# „ѨÜ∞« `«flOÖ’ ZO`« ѨH_õ ƒ» OnQÍ =º=ǨÏiOz<åã¨~ˆ . JO^Œ∞Hˆ x["≥∞#ÿ
qâßfiã¨∞ʼnõΩ `«=∞ HÍ~°º^ŒHõ∆`«ÃÑ·, Hõ$+≤ÃÑ· ZO`« nè=∂ L#flѨÊ\˜H© J#∞Hõ∆}O "å~°∞
769
8. JÖò J<£á¶êÖò MÏÅÖò =∞ÅL 390 8. JÖò J<£á¶êÖò 9= áê~å
3 "å~°∞ #=∂A#∞ <≥ÖH˘Å∞Ê`å~°∞. 5 (D J<£á¶êÖò =º=Ǩ~°OÖ’ ‰õÄ_®
"Õ∞=Ú "åiH˜ „Ѩ™êkOz# ^•xÖ’ Wk=~°‰Ωõ L`«Ê#fl"≥∞#ÿ Ѩiã≤u÷ =O\˜^Õ
#∞Oz (=∂ =∂~°æOÖ’) Y~°∞ÛÃÑ_»`å~°∞. L`«Ê#fl=∞=Ù`ÀOk. JѨC_»∞) h „ѨÉ∞íè =Ù
4 x["≥∞ÿ# qâßfiã¨∞ÅO>Ë gˆ~. gi x#∞fl ã¨`«ºO`À h QÆ$ǨÏO #∞Oz
H˘~°‰õΩ gi „ѨÉèí∞=Ù =^ŒÌ L#fl`« ™ê÷<åÅ∞ |Ü«∞@‰õΩ fã¨∞‰õΩ=KåÛ_»∞.5 qâ◊fiã≤Oz#
L<åfl~Ú. =∞xflOѨ٠LOk. Q“~°=„Ѩ^Œ "åiÖ’x XHõ =~°æO "åiH˜ Wk W+¨ìO
"≥∞ÿ# PǨ~°O LOk. ÖË^Œ∞.6
^≥=· ã¨Ç¨ Ü«∂xfl, ^≥=· ã¨=∞‡ux HÀ~°∞‰õΩO@∂ LO\Ï~°∞. ^Õ=Ùx JO_»^OŒ _»Å∞ ÖˉΩõ O_® 6 "å~°∞ D ã¨`º« O QÆ∞iOz – Jk ã¨`º«
Un ™êkèOK«ÖË=∞x ^Œ$_è» #=∞‡HõO Hõey LO\Ï~°∞. D q+¨Ü«∞OÖ’ "å~°∞ Z#fl_»∂ =∞x ã¨Ê+¨Oì J~Ú# `«~∞° "å`« ‰õÄ_®7 –
JÅã¨`åfixH˜, Ѩ~°^蕺<åxH©, „Ѩ=∞`«Î`«‰õΩ Ö’#∞HÍ~°∞. `«~°∞"åu PÜ«∞`«∞ÅÖ’ "åi `å=Ú =∞$`«∞º=Ù "≥·Ñ¨Ù‰õΩ `«~°∞=∞|_»∞
=∞iH˘xfl ÅHõ∆}ÏÅ∞ ¿Ñ~˘¯#|_®¤~Ú. "å\˜ ^•fi~å "åiH˜ ÅaèOKÕ JO`«ã¨∞÷Å∞ `«∞#fl@∞¡, ^•xfl `å=Ú Hõàϧ~å K«∂ã¨∞#Î fl
Uq∞\’ qâ◊nHõiOK«|_®¤~Ú. @∞¡QÍ<Õ (cèue¡) h`À "å^Œ∞ÖÏ@‰õΩ
|„^£ Ü«Ú^Œú ѨÓ~åfiѨ~åÅ∞: |„^£ Ü«Ú^ŒúO <ÕѨ^䌺OÖ’<Õ D PÜ«∞`«∞Å∞ kQÍ~°∞.8
J=`«iOKå~Ú. K«i„`«QuÆ x =∂iÛ# D Kåi„`«Hõ Ü«Ú^ŒOú Ç≤Ï„r 2= ã¨O=`«û~°OÖ’ HÍÉ’`«∞O^Œx `≥eÜ«∞*Ëâß~°∞. JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ Ü«Ú^ŒúO J<Õã¨iH˜ H˘O`«=∞Ok
[iyOk. qâßfiã¨∞ʼnõΩ – Jqâßfiã¨∞ʼnõΩ =∞^茺 [iy# `˘e ã¨O„QÍ=∞O Jk! =Úã≤¡=ÚÅ∞ "≥#∞HõO["Õâß~°∞. HÍx W`«~° ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å∞ =∂„`«O ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨)`À
JnQÍHõ D Ü«Ú^ŒOú ZÖÏO\˜ ã¨<åflǨÅ∞, Ѩ^HŒä ÍÅ∞ ÖˉΩõ O_® JHõ™ê‡`«∞QÎ Í [iyOk. HõÅã≤ â◊„`«∞=Ù`À `«ÅѨ_»@"Õ∞ =∞Oz^Œx ã¨ÅǨ ~ÚKåÛ~°∞. D <ÕѨ^䌺OÖ’<Õ D
PÜ«Ú^è•Å∞, ™ê^èŒ#ã¨OѨ`«∞ÎÅ∞ ÉÁuÎQÍ ÖËHõáÈ=@O =Å¡ H˘O`«=∞Ok =Úã≤¡=ÚÅ∞ PÜ«∞`«∞Å∞ J=`«iOKå~Ú.
D Ü«Ú^ŒOú HÀã¨O =∂#ã≤HOõ QÍ ã≤^"úŒ ∞≥ Öÿ ~Ë ∞° . (JѨÊ\˜HO˜ HÍ =Úã≤O¡ HÍx) Jqâßfiã¨∞Å
<åÜ«∞‰õΩ_»∞ J|∂ ã¨∞á¶êº<£ ™ê~°^䌺OÖ’ XHõ =~°ÎHõa_®~°∞ ã≤iÜ«∂ #∞Oz =∞Hͯ 5. D =∂@Ö’¡x PO`«~°ºO Uq∞@O>Ë ''Ü«Ú^Œú„áêÑ≤Η— ѨOѨHõO q+¨Ü«∞OÖ’ =Úã≤¡OÅ
"≥·Ñ¨Ù‰õΩ ™êyáÈ`ÀOk. =∞~À"≥·Ñ¨Ù =∞n<åÖ’x =ÚǨl~ü =Úã≤¡=ÚÅ Pi÷HõѨiã≤÷u =∞^茺 aè<åflaè„áêÜ«∂Å∞ á⁄_»ã¨∂Ñ≤#>Ë¡ JO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ â◊„`«∞=ÙÅ#∞ Z^Œ∞~˘¯<Õ
q+¨Ü∞« OÖ’ ‰õÄ_® ~Ô O_»∞ ~°HÍÅ Jaè„áêÜ«∂Å∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ =KåÛ~Ú. Ü«Ú^Œ„ú áêÑ≤xÎ
^ŒÜ«∞hÜ«∞OQÍ LOk. ZO^Œ∞HõO>Ë "å~°∞ ^≥·==∂~°æOÖ’ WÅ∂¡ "åH˜eh, Pã≤Îáêã¨∞ΠѨOÑ≤}© KÕ¿ã JkèHÍ~°O JÖÏ¡ÇπÏ =∞iÜ«Ú PÜ«∞# „Ѩ=HõΉõΩ LO_»@O XHõ q^èŒOQÍ
Å#∞, L`«ÊuÎ HÍ~°HÍÅ#∞ – JxflO\˜h =∞Hͯ֒ =^Œe=KÕÛâß~°∞. "å@xflO\˜h =Úã≤O¡ ʼnõΩ „âıÜ∂≥ ^•Ü«∞HõO J~ÚOk. J^Õq^èOŒ QÍ x~åÜ«Ú^è∞Œ Öˇ#· =~°HÎ õ a_®~°∞#∞
Jqâßfiã¨∞Å∞ Hõ|oOKå~°∞. Ѩiã≤`÷ ∞« Å ã¨fi~°∂ѨO ^Œ$ëêì º =∞Hͯ Jqâßfiã¨∞Å =∞^•xfl Z^Œ∞~˘¯<Õ |^Œ∞Å∞ ã¨=∞~° ã¨<åflǨÅ`À =zÛ# Y∞Ô~·+¨µ Ãã·x‰õΩÅ#∞ Z^Œ∞~˘¯<Õ
J}K«=Åã≤# P=â◊ºHõ`« ZO`≥·<å LOk. JO^Œ∞=Å¡ D =~°ÎHõ a_®~°∞ÃÑ· ^•_ç Ѩiã≤÷ux HõeÊOz JÖÏ¡ÇπÏ =Úã≤¡OʼnõΩ Jáê~°"≥∞ÿ# "Õ∞Å∞ KÕâß_»∞. D x~°‚Ü«∞O
KÕÜ«∂Åx =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨) ã¨OHõeÊOK«∞‰õΩ<åfl~°∞. D ã¨OHõÅÊO`À<Õ =Úã≤¡OÅ∞ =Å¡ JÖÏ¡ÇÏπ `«# "åQÍÌ#O ã¨`º« =∞x x~°∂Ñ≤OKå_»∞. |„^£ ã¨O„QÍ=∞O =Å¡ =Úã≤O¡ Å
=∞n<å #∞Oz |Ü«∞Å∞^Õ~å~°∞. D ã¨=∂Kå~°O J|∂ ã¨∞á¶êº<£‰Ωõ JOkOk. ^•O`À P`«‡ã¨÷~Ú~°ºO Z<Àfl Ô~@∞¡ ÃÑiyOk. J^Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ =∞Hͯ Jqâßfiã¨∞ʼnõΩ
PÜ«∞# `«# =~°HÎ aõ _®~°∞ ѨÜ∞« xOKÕ kâ◊#∞ =∂~°Û@"Õ∞QÍHõ, =∞Hͯ‰õΩ Hõ|∞~°Oáê~°∞. #_»∞O qiy#O`« Ѩ#~ÚOk. HÍ|\˜ì JÖÏ¡ÇπÏ g∞‰õΩ KÕã≤# LѨHÍ~åÅ#∞
D "å~°Î J|∂[ǨÏÖò P"Õâßxfl =∞iO`« ÃÑOzOk. Ǩï\ÏǨï\˜# XHõ Ãã·xHõ =∞~°záÈHõO_ç. J^Œ#OQÍ „áêÑ≤OÎ z# ™⁄=ڇŠq+¨Ü∞« OÖ’ J#=ã¨~O° QÍ Q˘_»=Ѩ_,ç
^ŒàÏxfl fã¨∞‰õΩx `«=∞ =~°ÎHõ a_®~°∞ =KÕÛ |„^£ "≥·Ñ¨Ù‰õΩ ^Œ∂ã¨∞‰õΩáÈÜ«∂_»∞ J|∂ g∞ =∞^茺QÆÅ ã¨OѶ‘∞ÉèÏ"åxfl áê_»∞ KÕã¨∞HÀHõO_ç. Z\˜ì Ѩiã≤÷uÖ’#∂ g∞‰õΩ "Õ∞Å∞
[ǨÏÖò. D Hõ^ŒeHõÅ#∞ ã¨∞xt`«OQÍ QÆ=∞xOz# =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) `«# KÕ‰õÄ~åÅ#fl^Õ JÖÏ¡ÇπÏ Jaè=∞`«O.
ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å`À ã¨O„ѨuOѨÙÅ∞ [iáê~°∞. ^≥·= "åQÍÌ<åxfl ‰õÄ_® QÆ∞~°∞Î KÕâß~°∞. 6. Y∞Ô~+· µ¨ Ãã<· åºxfl Z^Œ∞~À¯=@O Ѩ@¡ =ºHõ=Î ∞~Ú# J~Ú+¨`ì « Wk. H˘kÌ=∞Ok =∂„`«"∞Õ
=~°ÎHõ a_®~°∞QÍh, Ãã·xHõ ^Œà◊OQÍh – D Ô~O\˜Ö’ U^À XHõ\ ˜ `«=∞ =â◊O D q^èŒOQÍ Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞. Jn `«=∞=^ŒÌ PÜ«Ú^èŒ ™ê=∞„y ÖËHõáÈ=@O =Å¡
770 771
8. JÖò J<£á¶êÖò MÏÅÖò =∞ÅL 391 8. JÖò J<£á¶êÖò 9= áê~å
7 P Ô~O_»∞ |$O^•ÅÖ’ U^À XHõ ^Œ∂`«Å`À g∞‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞O KÕ™êÎ#∞.
|$O^ŒO g∞ KÕuH˜ z‰õΩ¯`«∞O^Œx9 JÖÏ¡ÇÏπ "å~°∞ Z_»`≥QƉõΩO_® – XHõi "≥#∞Hõ
g∞‰õΩ "åQÍÌ#O KÕã#≤ ã¨=∞Ü«∂xfl F™êi XHõ~∞° – =ã¨∞OÎ \Ï~°∞——12 Jx K≥áêÊ_»∞.
*Ï˝Ñ¨HõO KÕã¨∞HÀO_ç! JѨC_»∞ g∞~°∞ 10 g∞‰õΩ â◊√Éèí"å~°Î#∞ JOkOK«\ÏxH©,
x~åÜ«Ú^èŒ∞Öˇ·# |$O^ŒO KÕlHͯÅx `«^•fi~å g∞ =∞#ã¨∞Å∞ ‰õΩ^Œ∞@Ѩ_\» ÏxH˜
L|ÖÏ@Ѩ_®¤~°∞.10 J^Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ JÖÏ¡ÇπÏ D q^èŒOQÍ `À_»Ê_®¤_»∞.
JÖÏ¡ÇπÏ `«# P^ÕâßÅ ^•fi~å ã¨`åºxfl `À_®Ê@∞ J<Õk Hˆ =ÅO JÖÏ¡ÇÏπ =^ŒÌ
ã¨`«ºOQÍ `Õ@`≥Å¡O KÕã≤, Jqâßfiã¨∞Å#∞
‰õÄHõ\ ˜ "Õà◊¡`À ÃÑHõeOKåÅx ã¨OHõeÊO #∞OKÕ Åaèã¨∞ÎOk ã¨∞=∂!13 xã¨ûO^Õ
K«∞‰õΩ<åfl_»∞. ǨÏOQÍ JÖÏ¡ÇπÏ â◊H˜Î=∞O`«∞_»∞, q"ÕHõ
8 JѨ~å^èŒ∞ʼnõΩ ZO`«QÍ ã¨Ç≤ÏOK«~åx ã¨OѨ#∞fl_»∞.
^Œ~Ú<å ã¨~ˆ 11 ã¨`º« O ã¨`º« OQÍ, Jã¨`º« O 11 `«# `«~°Ñ¶¨Ù# g∞‰õΩ xtÛO`«#∞
Jã¨`«ºOQÍ xQÆ∞æ`ÕÖÏÅ#flk (PÜ«∞# „Ѩ™êkOKÕO^Œ∞‰õΩ JÖÏ¡ÇπÏ g∞ÃÑ·
Jaè=∞`«O). x„^Œ =∞`«∞Î#∞14 P=iOѨ*Ëã≤#
9 ã¨Ç¨Ü«∞O HÀã¨O g∞~°∞ g∞ „ѨÉèí∞=Ù#∞ 12. D Ü«Ú^ŒúOÖ’ =Úã≤¡O Ü≥∂^èŒ∞Å ã¨OYº 313 =∂„`«"Õ∞. =∞~À"≥·Ñ¨Ù Jqâßfiã¨∞Å∞
"≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰õΩ#fl P ã¨O^Œ~åƒùxfl ‰õÄ_® =¸_çO`«Å∞ JkèHõOQÍ L<åfl~°∞. JO>Ë "å~°∞ ^•^•Ñ¨Ù 1000 =∞Ok =~°‰õÄ
[˝Ñ≤ÎH˜ `≥K«∞ÛHÀO_ç – =∞i JÖÏ¡ÇπÏ g∞ L<åfl~°∞. K«∂_»É’`Õ =Úã≤O¡ Å ^ŒQ~æÆ ° ã¨~Ô #· PÜ«Ú^è•Å∞ ‰õÄ_® ÖË=Ù. J^Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’
"≥Ú~°#∞ PÅH˜Oz, ''<Õ#∞ "≥~Úº=∞Ok Jqâßfiã¨∞Å∞ ™êÜ«Ú^èŒ∞Öˇ· =KåÛ~°∞. WÖÏO\˜ Ѩiã≤÷uÖ’ =Úã≤¡OʼnõΩ JÖÏ¡ÇπÏ
=~°HÎ õ a_®~°∞#∞ ÅHõ∆ ºOQÍ ÃÑ@∞ìHÀ=@O =∞Oz^Œ#flk "åi L^ÕâÌ O◊ . =∞n<å #QÆ~O° JO_»^ŒO_»Å∞ `«Ñ≤Ê`Õ =∞~À k‰õΩ¯ ÖË^Œ∞. JO^Œ∞=Å¡ "å~°∞ n<åun#OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ
á⁄e"Õ∞~°Å∞ ^•\˜ =ÚO^Œ∞‰õΩ áÈ~å^Œ#flk "åi Jaè=∞`«O HÍ^Œ∞. ã¨Ç¨ Ü«∂xfl Ji÷OK«™êQÍ~°∞. =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) ã¨fiÜ«∂# XHõ „Ѩ`ºÕ Hõ ta~°OÖ’
7. JO>Ë – =~°HÎ õ |$O^ŒO ZÖÏQÀ `«ÑÊ≤ OK«∞‰õΩx "≥o§áÈ~ÚO^Œh, WHõ Y∞Ô~+· µ¨ Ããx· ‰õΩÅ#∞ ZO`À P„~°ÌOQÍ `«# „ѨÉèí∞=Ù#∞ "≥Ú~°ÃÑ@∞ìHÀ=@OÖ’ x=∞QÆ∞flÖˇ· L<åfl~°∞ (ã¨Ç‘ÏÇπÏ
„ѨuѶ¨∞\˜OK«@"Õ∞ `«=∞ =ÚO^Œ∞#fl Hõ~°Î=º=∞#fl ã¨OQÆu „Ѩã¨∞Êù@O J~ÚOk. |∞MÏs : H˜`å|∞Öò =∞QÍr). JÖÏ¡ÇπÏ "åi „áê~°÷#Å#∞ PÅH˜Oz, P"≥∂^Œ=Ú„^Œ
"Õâß_»∞. "åi ã¨Ç¨Ü«∂~°÷O XHõi `«~°∞"å`« XHõ~°∞ K˘Ñ¨C# "≥~Úº=∞Ok ^≥·=^Œ∂`«
8. =Úã≤¡OÅÖ’ <≥ÅH˘#fl D PO^Àà◊#‰õΩ HÍ~°}O "åi ^ŒQÆæ~° PÜ«Ú^èŒ X#~°∞Å∞ Å#∞ – Z_»`≥QƉõΩO_® – ѨOÑ≤OKå_»∞.
ÖËHõáÈ=@"Õ∞. HÍx "å~˘Hõ\ ˜ TÇ≤Ïã¨∞ÎO_»QÍ, ^≥·=„Ѩ}ÏoHõ =∞~Àq^èŒOQÍ LOk. 13. x*ÏxH˜ ã¨Ç¨Ü«∞O J<Õk JÖÏ¡ÇπÏ =^ŒÌ #∞OKÕ =ã¨∞ÎOk. PÜ«∞# `«ÅK«∞‰õΩO>Ë
9. JO>Ë =~°ÎHõa_®~°∞ g∞‰õΩ ^˘iH˜`Õ Ü«Ú^ŒúO [~°QƉõΩO_®<Õ "å}˜[º ™ê=∞„y JO`å ^Œ∂`«Å`À xq∞`«ÎO ÖˉõΩO_® <Õ~°∞QÍ ‰õÄ_® g∞‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞O KÕÜ«∞QÆÅ_»∞. J~Ú`Õ
g∞‰õΩ ^Œ‰õΩ¯`«∞Ok. XHõ"Õà◊ Ãã·xHõ =~°æ"Õ∞ QÆ#Hõ g∞‰õΩ Z^Œ∞~°∞Ѩ_ç`Õ Ü«Ú^ŒúO q∞=∞‡efl ã¨O`«∞+¨ìѨ~°K«\ÏxH˜, g∞ PO^Àà◊##∞ ^Œ∂~°O KÕÜ«∞\ÏxH˜ ^Œ∂`«Å#∞
[~°∞QÆ∞`«∞Ok. Ü«Ú^ŒOú Ö’ QÔ Å∞ѨÙ`À áê@∞, Ü«Ú^Œ„ú áêÑ≤Î ‰õÄ_® g∞ ã¨fiO`«=∞=Ù`«∞Ok. kOѨÙ`å##fl â◊√Éèí"å~°Î#∞ JO^Œ*Ëâß_»∞. JÖÏ Jx ^≥·=^Œ∂`«Å∞ Ü«Ú^ŒúOÖ’
10. =~°ÎHõ a_®~°∞ `å~°ã¨Ñ¨_ç`Õ ã¨∞<åÜ«∂ã¨OQÍ ™⁄=Ú‡#∞ KÕlH˜¯OK«∞HÀ=K«∞Û Hõ^•! áêÖÁæ#ÖË^Œx nx ÉèÏ=O ZO`«=∂„`«O HÍ^Œ∞. "å~°∞ ‰õÄ_® Ü«Ú^ŒúOÖ’ „H˜Ü«∂`«‡
Jx g∞~°∞ ֒֒ѨÖË J#∞‰õΩ<åfl~°∞. HõOQÍ áêÖÁæ<åfl~°h, J<ÕHõ=∞Ok Jqâßfiã¨∞ʼnõΩ ^Œ~°∞=Ù "Õâß~°x ǨÏnã¨∞Å ^•fi~å
11. JÖÏ¡ÇπÏ Jcè+¨ìO =∞~ÀÖÏ LOk. XHõ™êi g∞~°∞ ZÖÏÔQ·<å â◊„`«∞=Ù#∞ =∂~˘¯O>Ë, ‰õÄ_® ~°∂_èô J=Ù`ÀOk (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs, ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O – H˜`å|∞Öò =∞QÍr,
â◊„`«∞=Ù |ÅO HÍ™êÎ H©∆}˜ã¨∞ÎOk. D Ѩi}Ï=∞O ^Œ∞~å‡~°∞æʼnõΩ q∞OQÆ∞_»∞Ѩ_ç<å, Ѷ¨*Ï~ÚÖˇ ã¨Ç¨ÉÏ).
Ѩ_»HõáÈ~Ú<å ^≥·=ã¨OHõÅÊO =∂„`«O [iy f~°∞`«∞Ok. 14. LǨï^£ Ü«Ú^ŒúOÖ’ =∂kiQÍ<Õ |„^£Ü«Ú^ŒúOÖ’ ‰õÄ_® JÖÏ¡ÇπÏ =Úã≤¡OÅÃÑ·
772 773
8. JÖò J<£á¶êÖò MÏÅÖò =∞ÅL 392 8. JÖò J<£á¶êÖò 9= áê~å
ã¨O^Œ~åƒùxfl ‰õÄ_® F™êi *Ï˝ÑH¨ Oõ KÕã∞¨ 13 JÖÏ¡ÇπÏ#∞, PÜ«∞# „Ѩ=HõÎ#∞
HÀO_ç! q∞=∞‡efl Ѩiâ◊√„ÉèÑí ~¨ K° \« ÏxH˜, ZkiOz#O^Œ∞‰õΩ "åiH˜ tHõ∆ Wk.
Ã+·`å#∞ „¿Ñ~°}Å#∞ g∞#∞O_ç áê~°„^ÀÅ JÖÏ¡ÇÏπ #∞, PÜ«∞# „Ѩ=Hõ#Î ∞ ZkiOz#
\ÏxH©,15 g∞‰õΩ QÆ∞O_≥ k@=Ù#∞ HõeyOK« "åix JÖÏ¡ÇπÏ Hõiî#OQÍ tH˜∆™êÎ_»∞.
\ÏxH˜, g∞ HÍà◊§‰õΩ xÅHõ_#» ∞ „Ѩ™êkOK« 14 Hõ#∞Hõ (WǨÏÖ’HõOÖ’) D tHõ∆#∞
\ÏxH˜16 PÜ«∞# (P ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ) K«qK«∂_»O_ç. u~°™ê¯~°∞ʼnõΩ WHõ
g∞ÃÑ· PHÍâ◊O #∞Oz =~°¬O ‰õΩiÑ≤OKå_»∞. #~°HÍyfl tHõ∆ ZÖÏQÆ∂ `«Ñ¨Ê^Œ∞.
12 (P ã¨O^Œ~åƒùxfl ‰õÄ_® F™êi 15 F qâ◊fiã≤Oz# "å~°ÖÏ~å! g∞~°∞
*Ï˝Ñ¨HõO KÕã¨∞HÀO_ç) h „ѨÉèí∞=Ù Jqâßfiã¨∞Å`À =ÚMÏ=Úv J~Ú#
^Œ∂`«Å#∞ D q^èŒOQÍ P^ÕtOKå_»∞ : ѨC_»∞ "åiH˜ "≥#∞flK«∂ѨHõO_ç.19
''<Õ#∞ g∞ "≥O>Ë L<åfl#∞. HÍ|\˜ì g∞~°∞ 16 P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ~°}huÖ’ ÉèÏQÆOQÍ
qâßfiã¨∞ʼnõΩ ^è~·≥ åºxfl HõeyOK«O_ç. <Õ#∞ "≥#H˜¯ u~°QÆ@"≥∂ ÖË^• (`«#) Ãã·xHõ
WѨC_Õ Jqâßfiã¨∞Å QÆ∞O_≥Ö’¡ ^Œ_» ^ŒàO◊ Ö’ P„â◊Ü∞« O á⁄O^ÕO^Œ∞‰õΩ uiy
ѨÙ\˜™ì êÎ#∞.17 g∞~°∞ "åi "≥∞_»ÅÃÑ· ~å=@"≥∂ `«ÑÊ≤ `Õ20 – (P ã¨=∞Ü«∞OÖ’)
H˘@ìO_ç. "åi „"Õà◊¡ Hõ}∞ѨÙÅÃÑ·
H˘@ìO_ç.——18 ÖË^• „"Õà¡◊ H˘#Å∞ Jx J~°O÷ . "å\˜ÃÑ· QÆ#Hõ QÆ\Qì˜ Í ^≥|ƒÑ¨_`ç Õ Ü«Ú^ŒOú Ö’ PÜ«Ú^è•Å∞
Ѩ@ìÖË~°∞. Hõ`«∞ÎÅ∞ ~°≠∞oÑ≤OK«ÖË~°∞. "ÕQÆOQÍ ^Œ∂ã¨∞‰õΩáÈÖË~°∞.
x„^Œ=∞`«∞#Î ∞ P=iOѨ*âË ß_»∞. `«^•fi~å "åiH˜ =∞<À ã≤q÷ ∞`«O HõeyOk. QÆ∞O_≥^_Œ »
`«yOæ k. 19. J~°cÖ’ '[ÇπÏѶ¨<£— Jx LOk. JO>Ë Ñ¨~°ã¨Ê~°O Z^Œ∞~°∞Ѩ_»@O, =ÚMÏ=Úv
15. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ^Õ=Ù_»∞ "åiH˜ „Ѩ™êkOz# =¸_»= J#∞„QÆǨÏO Uq∞@O>Ë "å~°∞ J=@O Jx J~°÷O. Ü«Ú^Œú~°OQÆOÖ’ =Úã≤¡=ÚÅ∞ Jqâßfiã¨∞Å`À =ÚMÏ=Úv
q_çk KÕã≤# „Ѩ^Õâ◊O "åiH˜ J#∞=ÙQÍ LO_ÕO^Œ∞‰õΩ =~°¬O ‰õΩiÑ≤OKå_»∞. ^•O`À J~Ú#ѨC_»∞ "≥#∞flK«∂Ñ≤ áêiáÈÜÕ∞O^Œ∞‰õΩ J#∞=∞u ÖË^Œ∞. XHõ ǨÏnã¨∞Ö’ D
"å~°∞ `«Ç¨~°`ü, =ÙE KÕã≤ Ѩiâ◊√„Éèí`« <˘O^Œ_®xH©, |_»eHõ#∞ f~°∞ÛHÀ=_®xH˜ q^èŒOQÍ J#|_çOk: ''U_»∞ q<åâ◊Hõ~°"≥∞ÿ# q+¨Ü«∂ʼnõΩ ^Œ∂~°OQÍ LO_»O_ç.—— P
gÅ∞ HõeyOk. ''g∞~°∞ ã¨[˚#∞Öˇ·# ^•ã¨∞Öˇ· LO_ç‰õÄ_® hà◊¡‰õΩ ^Œ∂~°O J~Ú U_çO\˜Ö’ XHõ\ ˜† ''„ѨuѶ¨∞@# ([ÇπÏѶπ) [iˆQ ~ÀA# "≥#∞flK«∂Ñ≤ áêiáÈ=@O——
áÈÜ«∂~ˆ !? Jâ◊√^•ú=ã¨Ö÷ ’ áÈ~å_ç`Õ g∞‰õΩ q[Ü«∞O ZÖÏ =iã¨∞OÎ k?—— Jx Ã+`· å#∞ (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs – ǨÏnã¨∞ <≥O|~°∞ : 2766 – H˜`å|∞Öò =™êÜ«∞† ã¨Ç‘ÏÇπÏ
Ѩ^ÕѨ^Õ PO`«~°ºOÖ’ [xOѨ*Ëã¨∞Î#fl ^Œ∞„¿+Ê~°}Å#∞ áê~°„^ÀÅ_®xH˜ =∞Oz =Úã≤¡O – H˜`å|∞Öò D=∂<£).
J=HÍâ◊O ÅaèOzOk. 20. "≥#∞flK«∂¿Ñ q+¨Ü«∞OÖ’ Ô~O_»∞ q<å~ÚOѨÙÅ∞<åfl~Ú. 1. ~°}`«O„`«OÖ’ ÉèÏQÆOQÍ
16. Wk ^Õ=Ùx <åÅæ= J#∞„QÆǨÏO. PÜ«∞# =Úã≤¡O Ü≥∂^èŒ∞ʼnõΩ QÆ∞O_≥ ^è≥·~åºxfl "≥#H˜¯ `«QÆæ@O, F "≥·Ñ¨Ù‰õΩ uiyáÈ=@O ÖË^• "≥∞~°∞ѨÙ^•_ç KÕ¿ã L^ÕÌâ◊O`À "≥#H˜¯
W=fi@"Õ∞QÍHõ, Hõ^ŒÅx H˘O_»ÖÏ ~°}~°OQÆOÖ’ xÅ|_»\ÏxH˜ "åi áê^•Å‰õΩ u~°QÆ@O, â◊„`«∞=Ù#∞ U=∂ˆ~Û ã¨OHõÅÊO`À áêiáÈ=@O. |Ǩïâß g~°∞ ^è≥·~°ºO
ã≤÷~°`åfixfl „Ѩ™êkOKå_»∞. KåÅHõ – F@q∞x JOwHõiOz – Ѩ~∞° QÆ∞Å∞ fã¨∞<Î åfl~°x â◊„`«∞=Ù J#∞‰õΩ<Õ q^èOŒ QÍ
17. JÖÏ¡ÇπÏ `«# `«~°Ñ¶¨Ù#, `«# ^Œ∂`«Å `«~°Ñ¶¨Ù# |„^£ Ü«Ú^Œú "≥∞ÿ^•#OÖ’ =Úã≤¡OʼnõΩ Z`«∞ÎQÆ_» "ÕÜ«∞@O. D ~°}hu XHÀ¯™êi „ѨÜ≥∂[#Hõ~°OQÍ LO@∞Ok. JO^Œ∞ˆH
qq^èŒ ~°HÍÅ∞QÍ JOkOz# ã¨Ç¨Ü«∞O QÆ∞iOz D PÜ«∞`«∞Ö’ K≥ѨÊ|_çOk. D Ѩ^Œúux J=ÅOaOK«@O ''"≥#∞flK«∂Ѩ@O—— „H˜OkH˜ ~å^Œ∞. ÃÑ· PÜ«∞`«∞Ö’ nxfl
18. PÜ«∞`«∞Ö’ ''|<å<£—— J#|_çOk. |<å<£ JO>Ë HÍà◊√¡ KÕ`∞« Å „"Õà¡◊ Ü≥ÚHõ¯ Hõ}∞ѨÙÅ∞ '`«Ç¨Ï„~°∞Ѷπ—QÍ ¿Ñ~˘¯#@O [iyOk. 2. `«# q∞„`«Ñ¨Hõ∆OÖ’ KÕˆ~ L^ÕÌâ◊O`À<À, ÖË^•
774 775
8. JÖò J<£á¶êÖò MÏÅÖò =∞ÅL 393 8. JÖò J<£á¶êÖò 9= áê~å
â◊„`«∞=Ù‰õΩ "≥#∞flK«∂Ñ≤ ѨÖÏÜ«∞#O 18 (XHõ>ˇÿ`Õ) Wk [iyáÈ~ÚOk.
z`«yÎ Oz#"å_»∞ ^≥"· å„QÆÇϨ OÖ’ z‰õΩ¯‰õΩO (Ô~O_»=^Õq∞@O>Ë) JÖÏ¡ÇÏπ Jqâßfiã¨∞Å
\Ï_»∞. #~°HõO J`«x x"åã¨O ‰õΩÜ«Ú‰õΩÅÎ #∞ |ÅÇ‘Ï#Ѩ~K° ^« ÅŒ Kå_»∞.25
J=Ù`«∞Ok. Jk J`«ºO`« K≥_»¤ QÆ=∞º
™ê÷#O.21 19 (F ã¨`«º u~°™ê¯~°∞ÖÏ~å!) g∞~°∞
f~°∞Ê#∞ HÀ~°∞`«∞#fl@¡~Ú`Õ, WkQÀ, P
17 "åà◊§#∞ g∞~°∞ K«OѨÖ^Ë ∞Œ . HÍx
f~°∞Ê g∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ =KÕÛã≤Ok.26
JÖÏ¡ÇπÏ "åà◊§#∞ K«Oáê_»∞.22 (QÆ∞ÃÑÊ_»∞
=∞#∞fl#∞) #∞=Ùfi qã¨~°ÖË^Œ∞, ^•xfl WHõ#~Ú<å g∞~°∞ =∂#∞‰õΩO>Ë Jk
JÖÏ¡ÇπÏ qã≤~å_»∞.23 qâßfiã¨∞Å „â◊=∞‰õΩ g∞ÔHO`À =∞Ozk. XHõ"Õà◊ g∞~°∞ =∞m¡
`«# `«~°Ñ¶¨Ù# =∞Oz „ѨuѶ¨ÅO J"Õ KÕ+¨ìʼnõΩ áêÅÊ_ç`Õ "Õ∞=Ú ‰õÄ_®
WKÕÛO^Œ∞‰õΩ24 JÖÏ¡ÇÏπ WÖÏ KÕâß_»∞. J^Õq^èŒOQÍ ã¨=∂^è•#O W=fi=Åã≤
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ JO`å q<Õ"å_»∞, =ã¨∞ÎOk. g∞ [# ã¨=¸Ç¨ÏO ZO`«
Jhfl `≥eã≤#"å_»∞. JkèHOõ QÍ L#flѨÊ\˜H© Jk g∞ˆHq^èOŒ
`«# "åà◊¡ ã¨Ç¨Ü«∞O á⁄O^Õ PÖ’K«#`À<À Ѩ~°∞QÆ∞Å∞ fÜ«∞@O ‰õÄ_® ''"≥#∞fl
QÍ#∂ ѨxH˜~å^Œ∞ – JÖÏ¡ÇÏπ qâßfiã¨∞
K«∂Ѩ@O—— „H˜OkH˜ ~å^Œ∞. ÃÑ· PÜ«∞`«∞Ö’ Wk '`«Ç¨ÏÜ«Úº*ò—QÍ ¿Ñ~˘¯#|_çOk. ʼnõΩ `À_»∞QÍ L<åfl_»∞.
21. D Ô~O_»∞ L^ÕÌâßÅ`À `«Ñ¨Ê – W`«~°„`å HÍ~°}ÏÅ`À – Ñ≤iH˜Ñ¨O^ŒÖÏ Hõ^Œ#~°OQÆO â◊„`«∞ ã¨=¸Ç¨xfl UO KÕÜ«∞QÆÅ∞QÆ∞`«∞Ok? HÍ|\˜ì D q[Ü«∞O g∞Ö’ QÆ~åfixH˜
#∞Oz áêiáÈÜÕ∞"å_»∞ Hõiî# tHõ∆‰õΩ áê„`«∞_»=Ù`å_»∞. KÀ\˜=fi~å^Œ∞. g∞Ö’ ^Õ=ÙxѨ@¡ Hõ$`«[˝`å ÉèÏ=O ÃÑOá⁄O^•e.
22. |„^£ Ü«Ú^Œú "åã¨Î"åÅhfl g∞ Hõà◊¡=ÚO^Œ∞<åfl~Ú. P Ü«Ú^ŒúOÖ’ g∞‰õΩ ÅaèOz# 24. P ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ g∞‰õΩ JOk# ^≥·=ã¨Ç¨Ü«∞O ‰õÄ_® =Ú=∂‡\˜H© ^≥·"å#∞„QÆǨÏ"Õ∞.
QÔ Å∞Ѩ٠"åã¨"Î åxH˜ g∞ â∫~°ºO=Å¡<À, g∞ „Ѩ*Ï˝áê@"åÅ =Å¡<À HÍ^Œ∞. J_»∞QÆ_∞» QÆ∞<å g∞~°∞ KÕã≤# Hõ$+≤Hõ<åfl, „Ѩ^Œi≈Oz# áÈ~å@Ѩ\ ˜=∞ Hõ<åfl Z‰õΩ¯= „ѨuѶ¨ÖÏxfl
JÖÏ¡ÇπÏ g∞‰õΩ `À_®Ê@∞#OkOKå_»∞. Jqâßfiã¨∞Å#∞ =∞\˜ì HõiÑ≤OKå=∞x ^Õ=Ù_»∞ g∞‰õΩ W=fi\ÏxˆH W^ŒO`å KÕâß_»∞. J~°cÖ’ '|ÖÏ=Ù<£— Jx =zÛOk.
q∞_çã≤Ѩ_»HõO_ç. x*ÏxH˜ "åix =∞\˜ì HõiÑ≤OzOk g∞~°∞ HÍ^Œ∞, JÖÏ¡ÇπÏ `«# nxH˜ ѨsHõ∆, J#∞„QÆǨÏO Jx Ô~O_»∞ qaè#fl J~å÷Å∞ L<åfl~Ú. J~Ú`Õ WHõ¯_» Wk
„Ѩ}ÏoHõ#∞ J#∞ã¨iOz W^ŒO`å KÕâß_»∞. JÖÏ¡ÇπÏ JO_»QÍ xÅ=|>Ëì g∞~°∞ XHõ J#∞„QÆǨÏO J<Õ J~°÷OÖ’<Õ "å_»|_çOk.
|Ö’¿Ñ`«"≥∞ÿ# â◊H˜ÎQÍ ~°∂á⁄O^ŒQÆeQÍ~°∞. 25. Wk Ô~O_À L^ÕÌâ◊ºO. JÖÏ¡ÇπÏ g∞ â◊„`«∞=ÙÅ "≥#∞fl qiz, ã¨`åºxH˜ =ºuˆ~HõOQÍ
23. |„^£ Ü«Ú^ŒúOÖ’ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) XHõ Ñ≤_çÔH_»∞ Wã¨∞Hõ#∞ Jqâßfiã¨∞Å Ãã·xHõ "å~°∞ ~°zã¨∞Î#fl =ӺǨÅ#∞ h~°∞QÍ~åÛÅx ã¨OHõeÊOK«∞‰õΩ<åfl_»∞. |„^£ Ü«Ú^ŒúO
ѨO‰õΩÎÅ "≥·Ñ¨Ù‰õΩ qã≤~å~°∞. P =∞\˜ìx JÖÏ¡ÇπÏ â◊„`«∞ Ãã·x‰õΩÅO^Œi Hõà◊§Ö’¡ Ѩ_ÕÖÏ ^•fi~å D Ô~O_»∞ ÅH∆ͺÅ∂ <≥~°"Õ~å~Ú.
KÕâß_»∞. `«^•fi~å "åiHõà◊√¡ =∞ã¨HõÉÏ~å~Ú. P H©ÅHõ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ "åiˆHg∞ 26. J|∂ [ǨÏÖò`À ã¨Ç¨ J<ÕHõ=∞Ok ‰õΩÔ~·+¨µ <åÜ«∞‰õΩÅ∞ =∞Hͯ #∞Oz Ü«Ú^•úxH˜
áêÅ∞áÈÖË^Œ∞. Wk ‰õÄ_® P Hõ∆}OÖ’ ^Õ=Ùx `«~°Ñ¶¨Ù# „Ѩã¨∞Êù@O QÍqOK«|_ç# |Ü«∞Å∞ ^Õˆ~@ѨC_»∞, ''F JÖÏ¡ÇπÏ! ˆ~Ѩ٠([~°QÆÉ’ÜÕ∞ Ü«Ú^ŒúOÖ’), =∂Ö’
XHõ J^Œ∞ƒù`«"Õ∞. D J^Œ∞ƒù`«O =Úã≤¡OÅ q[Ü«∂xH˜ ZO`«QÍ<À ^ÀǨÏ^ŒÑ¨_çOk. Hõ~°_»∞QÆ\ ˜ì# Jq^èÕÜ«ÚÅ#∞, |O^èŒ∞`«fi ã¨O|O^è•Å#∞ „`≥OKÕ"åix h=Ù <åâ◊#O
P q+¨Ü«∂<Õfl JÖÏ¡ÇπÏ WHõ¯_» QÆ∞~°∞ÎKÕã¨∞Î<åfl_»∞ – F „Ѩ=HÍÎ! =∞\˜ìx qã≤iOk K≥~Úº—— Jx „áêi÷OKå~°∞. |O^è∞Œ `«fi ã¨O|O^è•Å qzÛù<åflxH˜ áêÅÊ_Õk =Úã≤O¡ ÖË#x
#∞"Õfi J~Ú#ѨÊ\˜H© "Õ∞=Ú ^•xfl â◊„`«∞=Ùáêe@ J`«ºO`« „Ѩ=∂^ŒHõ~°OQÍ "å~°∞ J#∞‰õΩ<Õ"å~°∞. JO^Œ∞ˆH "å~°∞ D q^èŒOQÍ „áê~°÷# KÕâß~°∞. XHõq^èŒOQÍ
=∂~åÛ=Ú. "Õ∞"Õ∞ QÆ#Hõ D ѨxKÕã≤ LO_»HõáÈ`Õ QÆ∞ÃÑÊ_»∞ =∞#∞fl JO`«ÃÑ^ŒÌ K≥áêÊÅO>Ë JÖÏ¡ÇÏπ "å~°∞ HÀ~°∞‰õΩ#fl ^•x<Õ "åiH˜KåÛ_»∞. Hõ~_° ∞» QÆ\#ì˜ Jq^èÜ
Õ Ú« Å∞,
776 777
8. JÖò J<£á¶êÖò MÏÅÖò =∞ÅL 394 8. JÖò J<£á¶êÖò 9= áê~å
20 F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ, PÜ«∞# WѨC_»∞ QÆ#Hõ "åiH˜ qxÑ≤¿ãÎ "å~°∞
„Ѩ=HõΉõΩ q^èÕÜ«ÚÖˇ· LO_»O_ç. JO`å x~°¡Hõ∆ ºOQÍ =ÚYO „uѨC‰õΩx "≥o§
qO@∂<Õ J`«x (q^èÜ Õ ∞« `«) Ѩ@¡ q=Ú áÈ`å~°∞.30
Y∞Å∞ HÍHõO_ç. 24 F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! g∞‰õΩ rq`åxflKÕÛ
21 q#‰õΩO_® (qxÑ≤OK«∞HÀ‰õΩO_®)<Õ =ã¨∞Î=Ù "≥·Ñ¨Ù‰õΩ „Ѩ=HõÎ q∞=∞‡efl Ñ≤ez
''"Õ∞=Ú q<åfl=Ú——27 Jx J<Õ "åiÖÏ #ѨC_»∞ g∞~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ =∞iÜ«Ú PÜ«∞#
g∞~°∞ `«Ü«∂~°=HõO_ç. „Ѩ=HõÎ Ñ≤Å∞ѨىõΩ J#∞‰õÄÅOQÍ ã¨ÊOkO
22 `«=∞ |∞kúx LѨÜ≥∂yOK«x K«O_ç.31 JÖÏ¡ÇÏπ =∞x+≤H© – J`«x
K≥q\˜"å~°∞, =¸QÆ"å~°∞ =∂„`«"Õ∞ =∞#ã¨∞‰õÄ =∞^茺 J_»∞¤QÍ =™êÎ_»h,32
JÖÏ¡ÇπÏ ^Œ$+≤ìÖ’ J`«ºO`« hK«"≥∞ÿ# g∞~°O`å PÜ«∞# =^ŒÌˆH ã¨g∞HõiOK«|_»
[O`«∞=ÙÅ∞.28 `å~°#fl ã¨OQÆux `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç.
23 XHõ"Õà◊ "åiÖ’ UHÍã¨Î =∞Oz`«#O HÍ^Œ∞, "å\˜Hõ<åfl =∂~°æ„Éèí+¨µìÅ∞. Jã¨Å∞ q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë "å~°∞ (JÖÏ¡ÇπÏ
LO^ŒxÑ≤Oz<å JÖÏ¡ÇÏπ "åiH˜ q#QÆeQˆ q+¨Ü«∞OÖ’) Ѩ~°^蕺<åxH˜ Ö’#Ü«∂º~°∞—— (JÖò P~åÑ¶π – 179).
ÉèÏQƺO „Ѩ™êkOz LO_Õ"å_»∞.29 29. JO>Ë, "åi q<Õâ◊H˜Îx "åi H˘~°‰õΩ „ѨÜ≥∂[#Hõ~°OQÍ KÕã≤, "åi J=QÍǨÏ##∞
ÃÑOz LO_Õ"å_»∞. `«^•fi~å "å~°∞ ã¨`åºxfl ѨiH˜Oz, ^•xfl „QÆÇ≤ÏOz LO_Õ"å~°∞.
ã¨O|O^è•Å#∞ K≥_»Q˘\˜ì# Hõiî<å`«∞‡Å∞ Ü«Ú^ŒúOÖ’ ‰õΩѨʉõÄeáÈÜ«∂~°∞. P HÍx "åiÖ’ =∞Ozx „QÆÇ≤ÏOKåÅ#fl `«Ñ¨# U HÀâß<å ÖËHõáÈ=@O KÕ`« JÖÏ¡ÇπÏ
q+¨Ü∂« <Õfl JÖÏ¡ÇÏπ D PÜ«∞`«∞Ö’ Jqâßfiã¨∞ʼnõΩ *Ï˝ÑH¨ Oõ KÕã∂¨ Î ''U ã¨`åºã¨`åºÅ, "åiÖ’ „QÍǨϺ â◊H˜Î ÖˉõΩO_® KÕâß_»∞. "åiÖ’ J=QÍǨÏ<å =∂O^ŒºO U~°Ê_çOk.
^èŒ~å‡^èŒ~å‡Å f~°∞Ê [~°QÍÅx g∞~°∞ HÀ~°∞‰õΩ<åfl~À Jk [iyáÈ~ÚOk. HÍ|\˜ì 30. ZO^Œ∞HõO>Ë ã¨`åº=∞$`åxfl P™êfikOKåÅ#fl l*Ï˝ã¨ "åiÖ’ ÉÁuÎQÍ ÖË^∞Œ . WÖÏO\˜
WHõ#~Ú<å g∞~°∞ g∞ u~°™ê¯~° "≥Y· ix q_»<å_ç#@¡~Ú`Õ Jk g∞ áêe@ „âıÜ∞« 㨯~°O Ѩiã≤÷uÖ’ "åiH˜ ZO`«QÍ LѨ^ÕtOz<å "å~°∞ Ѩ\ ˜ìOK«∞HÀ~°∞. ÃÑ·QÍ #∞^Œ∞~°∞
J=Ù`«∞Ok. XHõ"àÕ ◊ =∞~À™êi HõÜ∂« ºxH˜ HÍÅ∞ ^Œ∞"åfi~°O>Ë =∞m¡ "Õ∞=Ú =Úã≤O¡ ňH z\˜¡ã¨∂Î, Jã¨Ç¨Ï<åxfl =ºHõÎѨ~°∞ã¨∂Î g∞ ã¨=∂"ÕâßÅ #∞Oz x„+¨¯q∞™êÎ~°∞.
™êÜ«∞Ѩ_»`å=Ú. g∞Ô~O`« ÃÑ^ŒÌ Ãã·<åºxfl `≥zÛ<å Jk g∞‰õΩ LѨÜ≥∂QÆѨ_»^Œ∞——
Jx JÖÏ¡ÇπÏ JO@∞<åfl_»∞. 31. J~°cÖ’ ''e=∂ Ü«ÚÇπÏ~¸‰õΩ"£∞—— J#|_çOk. 'rqHõ#∞ „Ѩ™êkOKÕ q+¨Ü«∂Å∞—
Jx nx J~°÷O. H˘O`«=∞Ok nxfl 'lǨ^£— J#fl J~°÷OÖ’ fã¨∞‰õΩx, lǨ^£
27. P^Õâßxfl q#fl `«~°∞"å`« ‰õÄ_® ^•xfl J=∞Å∞ KÕÜ«∞HõáÈ=@O W™ê¡O q^è•#O ^•fi~å<Õ Q“~°=„Ѩ^"Œ ∞≥ #ÿ rq`«O „áêÑ≤ãÎ ∞¨ OÎ ^Œx "åºMϺxOKå~°∞. WOHÍ H˘O`«=∞Ok
HÍ^Œ∞. ÃÑ·QÍ Jk Jqâßfi㨠q^è•#O. HÍ|\˜ì D "≥·YiH˜ ^Œ∂~°OQÍ LO_»O_ç. "åºMϺ`«Å∞ nxfl Y∞~üP<£Ö’x P[˝Å∞, x+≤^•úOâßÅ∞ =∞iÜ«Ú +¨sÜ«∞`«∞ P^ÕâßÅ∞
WÖÏO\˜ "å~°∞ K≥q\˜"å~°∞, =¸QÆ"å~°∞, |∞kúÖËx"å~°∞, WOHÍ ^≥·=O ^Œ$+≤ìÖ’ J#fl ÉèÏ=OÖ’ fã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. P q^èŒOQÍ lǨ^£ ‰õÄ_® WO^Œ∞Ö’H˜ =KÕÛã¨∞ÎO^Œx
JÅÊ"≥∞ÿ# r=ÙÅx nx `«~°∞"åu PÜ«∞`«∞Ö’ K≥ѨÊ|_çOk† PÜ«∞`«∞Ö’ '^Œ"åÉòƒ— "å~°∞ Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞. ã¨∂÷ÅOQÍ nx =∞`«Å|∞ Uq∞@O>ˆ g∞~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ
J#|_çOk. Wk '^•|ƒ`«∞<£—‰õΩ |Ǩï=K«#O. Éè∂í q∞g∞^Œ #_çKÕ „Ѩun '^•|ƒ`«∞<£— =∞iÜ«Ú PÜ«∞# „Ѩ=HõÎ K≥Ñ≤Ê#@∞¡QÍ qO>Ë g∞ rq`åÅ∞ ÉÏQÆ∞Ѩ_»`å~Ú. g∞
QÍ<Õ Ñ≤Å∞=|_»∞`«∞Ok. "≥Ú`åÎxH˜ ^Œ"åÉòƒ JO>Ë J~°÷O "≥Ú`«ÎO ã¨$+≤ì~åâ◊√Å∞. ã¨=∞㨺Åhfl Ѩiëê¯~°=∞=Ù`å~Ú. g∞ Ѩ~°∞=Ù „Ѩu+¨ªÅ∞ W#∞=∞_ç™êÎ~Ú.
28. D =∂>Ë k=º Y∞~üP<£Ö’ =∞~ÀKÀ@ D q^èOŒ QÍ K≥Ñʨ |_çOk : ''"åiH˜ ǨÏ$^ŒÜ∂« 32. D "åHõºOÃÑ· Y∞~üP<£ "åºMϺ`«Å∞ ѨÅ∞=Ù~°∞ ѨÅ∞ q^è•Å∞QÍ `«=∞ Jaè„áêÜ«∂Å#∞
Å∞<åfl~Ú. HÍx "å\˜`À "å~°∞ J~°÷O KÕã¨∞HÀ~°∞. "åiH˜ Hõà◊√¡<åfl~Ú. HÍx "å\˜`À =ºHõÎѨiKå~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ, =∞x+≤H© – J`«x =∞#ã¨∞‰õÄ =∞^茺 J_»∞¤QÍ ~å=@O
"å~°∞ K«∂_»~∞° . "åiH˜ K≥=ÙÅ∞<åfl~Ú. HÍx "å\˜`À q#~°∞. "å~°∞ Ѩâ√◊ =Ù ÖÏ¡O\˜"å~°∞. JO>Ë =∞$`«∞º=Ù ~å=@O, =∞$`«∞º=Ù U^À XHõ<å_»∞ „Ѩu XHõ¯ih Hõ|oã¨∞ÎOk,
778 779
8. JÖò J<£á¶êÖò MÏÅÖò =∞ÅL 395 8. JÖò J<£á¶êÖò 9= áê~å
25 U LѨ„^Œ="≥∞`ÿ Õ g∞Ö’x ^Œ∞~å‡~°∞Åæ ‰õΩ 26 XHõѨÊ\˜ g∞ Ѩiã≤÷ux HÍã¨Î [˝Ñ≤ÎH˜
=∂„`«"Õ∞ Ѩiq∞`«O H͉õΩO_® (™ê^è• `≥K∞« ÛHÀO_ç –JѨÊ\’¡ g∞~°∞ J=xÖ’ JÅÊ
~°}OQÍ ã¨=∂[OÖ’x "åi#O^Œih) ã¨OYºÖ’ LO_Õ"å~°∞. =∞s |ÅÇ‘Ï#∞
Hõ|oã¨∞ÎO^À ^•x ÉÏi#∞Oz q∞=∞‡efl Å∞QÍ Ñ¨iQÆ}˜OK«|_Õ"å~°∞. „Ѩ[Å∞
g∞~°∞ HÍáê_»∞HÀO_ç.33 JÖÏ¡ÇπÏ KåÖÏ q∞=∞‡efl =∞@∞ìɡ_»`åˆ~"≥∂#x g∞~°∞
Hõiî#OQÍ tH˜∆OKÕ"å_»#fl ã¨OQÆux ÉèÜ
í ∞« O`À a‰õΩ¯a‰õΩ¯=∞O@∂ LO_Õ"å~°∞.
`≥Å∞ã¨∞HÀO_ç! JÖÏO\˜ Ѩiã≤÷uÖ’ JÖÏ¡ÇπÏ g∞‰õΩ
Jk ^•Ñ¨ÙiOK«Hõ=ÚO^Õ g∞~°∞ JÖÏ¡ÇπωõÄ, PÜ«∞# „Ѩ=HõΉõÄ q^èÕÜ«∞`« K«∂ѨO_ç P„â◊Ü«∞q∞zÛ, `«# ã¨Ç¨Ü«∞O`À g∞‰õΩ
Jx H˘O^Œ~°∞ "åºMϺxOK«QÍ, JÖÏ¡ÇπÏ =∞x+≤ ǨÏ$^ŒÜ«∂xH˜ ZO`« KÕ~°∞=Ö’ |eq∞x WKåÛ_»∞. g∞‰õΩ Ѩiâ◊√„Éè"í ∞≥ #ÿ ,
LO\Ï_À q=iOK«\ÏxH˜ WÖÏ =i‚OK«@O [iyO^Œx =∞i H˘O^Œ~°∞ ÉèÏqOKå~°∞. Ѩiâ◊√^Œú"≥∞ÿ# PǨ~° =ã¨∞Î=ÙÅ#∞
JO>Ë PÜ«∞# QÆ∞O_≥Ö’¡x QÆ∞@∞ì#∞ ã¨~Ú`«O ÉÏQÍ Ziy#"å_»∞. U =ã¨∞Î=Ó, „Ѩ™êkOKå_»∞ – g∞~°∞ Hõ$`«AÖ˝ ·ˇ LO_ÕO
=∞ˆ~ Ö’QÆ∞@∂ì PÜ«∞#‰õΩ `≥eÜ«∞‰õΩO_® ÖË^∞Œ . W=∂"£∞ Wɡfl [s~ü QÍi "åºMϺ#O ^Œ∞‰õΩ.34
WÖÏ =ÙOk : ''`«# ^•ã¨∞Å =∞<ÀÉèÏ"åÅÃÑ· ^≥·"åxH˜ ѨÓiÎ JkèHÍ~°O LOk.
PÜ«∞# `«ÅK«∞‰õΩ#flѨC_»ÖÏ¡ "åiH© – "åi PO`«~åºÅ‰õΩ =∞^茺 J_»∞¤QÍ xÅ∞ã¨∂Î 27 F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! g∞~°∞ JÖÏ¡ÇÏπ ‰õÄ,
LO\Ï_»∞. ^≥·"ÕK«Ûù ÖˉõΩO_® =∞x+≤ U =ã¨∞Î=Ù#∂ `«# H˘~°‰õΩ á⁄O^ŒÖË_»∞.—— PÜ«∞# „Ѩ=HõΉõÄ ("åi ǨωõΩ¯Å
=∞iH˘O`«=∞Ok "åºMϺ`«Å∞ D "åHͺxfl |„^£ ~°}~°OQÍxH˜ ã¨O|OkèOz#kQÍ q+¨Ü«∞OÖ’) L^ÕÌâ◊ºÑ¨Ó~°fiHõOQÍ „^ÀǨÏO
ÉèÏqOKå~°∞. â◊„`«∞=ÙÅ ÉèÏs ã¨=¸Ç¨xfl K«∂ã≤, =Úã≤¡OÅ∞ ֒֒ѨÖË ÉèíÜ«∞Ѩ_®¤~°∞. `«ÅÃÑ@ìHõO_ç. JѨÊyO`«Å q+¨Ü«∞OÖ’
JѨC_»∞ JÖÏ¡ÇÏπ "åiH© –"åi ǨÏ$^ŒÜ∂« ÅH© =∞^躌 J_»∞Q¤ Í xez "åiÖ’x ÉèÜ í ∂« O ‰õÄ_® „^ÀǨxH˜ áêÅÊ_»HõO_ç.35
^Àà◊##∞ ^Œ∂~°O KÕâß_»∞. "åiH˜ =∞<À x|ƒ~åxfl HõeyOKå_»∞. ÃÑ·# ¿Ñ~˘¯#|_ç#
ÉèÏ"å~å÷Åhfl D PÜ«∞`«∞‰õΩ =iΙêÎÜ∞« x W=∂"£∞ ëœHÍh Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~∞° (Ѷ`¨ Çü ï¨ Öò ÃÑ#∞QÍÅ∞Å∞, =~°^ÅŒ ∞, Éè∂í HõOáêÅ∞ ÖÏO\˜ PѨ^ÅŒ ∞ =zÛѨ_#ç ѨC_»∞ P „Ѩ^âÕ O◊ Ö’
Yn~ü). x=ã≤OKÕ ã¨[˚#∞Å∞, ^Œ∞~°˚#∞Å∞ – JO^Œ~°∂ "å\˜ "å`«# Ѩ_»`å~°x nx ÉèÏ=O
HÍQ͆ ã¨Ç¨Ï#ã¨÷~Ú~åºÅ HÀã¨O „áêi÷OK«=∞x `åH©^Œ∞ KÕ¿ã ǨÏnã¨∞Å∞ W=∂"£∞ HÍ=K«∞Û. ÖË^• H˘xfl ǨÏnã¨∞Å „ѨHÍ~°O ã¨=∂[OÖ’ =∞Ozx „ѨɒkèOKÕ, K≥_∞» Å#∞
Wɡfl [s~ü "åºMϺ<åxfl ã¨=∞i÷OKÕqQÍ L<åfl~Ú. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ: =∞ǨÏhÜ«∞ x~°∂‡eOKÕ Ñ¨xx q_»<å_»@O =¸ÅOQÍ [iˆQ K≥_»∞ Ѩ~°º=™ê<åxfl QÆ∞iOz
=ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) "å~°∞ D q^èŒOQÍ „Ѩ=zOKå~°∞ : ''P^ŒO ã¨O`«u ÃÇÏK«ÛiOK«\ÏxH˜ D PÜ«∞`«∞ J=`«iOz LO@∞Ok.
ǨÏ$^ŒÜ«∂Å∞–XˆH ǨÏ$^ŒÜ«∞OÖÏ – Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Úx Ô~O_»∞ „"Õà◊¡ =∞^茺# L<åfl~Ú. 34. =∞Hͯ֒ W™ê¡O ã¨O^Õâ◊ „ѨKå~°O "≥Ú^ŒÖˇ\ ˜ì# `˘e^Œâ◊Ö’ =Úã≤¡OŠѨiã≤÷u ZÖÏ
PÜ«∞# "å\˜x `å#∞ `«Åz# q^èOŒ QÍ =∞o§ã¨∂Î LO\Ï_»∞.—— P `«~∞° "å`« PÜ«∞#(ã¨) LO_Õ^À, J_»∞QÆ_»∞QÆ∞<å Z@∞=O\˜ „Ѩ=∂^•Å∞ á⁄Oz LO_Õ"À WHõ¯_» QÆ∞~°∞Î
WÖÏ „áêi÷OKå~°∞ – ''JÖϡǨï=∞‡ =Ú㨄iѶ¨Öò Y∞Å∂a 㨄iѶπ Y∞Å∂|<å WÖÏ KÕÜ«∞|_çOk. P `«~°∞"å`« =∞n<å‰õΩ „Ѩ™ê÷#O KÕã≤# Ñ≤^ŒÑ¨ =Úã≤¡OÅ∞ xÅ^˘‰õΩ¯HÀ
`åJuHõ—— (ǨÏ$^ŒÜ«∂Å#∞ =∞~°eOKÕ F JÖÏ¡ÇπÏ! =∂ ǨÏ$^ŒÜ«∂Å#∞ h q^èÕÜ«∞`«
"≥·Ñ¨Ù‰õΩ =∞o§OK«∞) (ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O – H˜`å|∞Öò Y„^£). =∞iH˘xfl LÖË¡Y<åÅÖ’ QÆeQÍ~°∞. =∞i H˘<åflà◊¡ `«~åfi`« ^≥=· ã¨Ç¨ Ü«∞O`À F u~°∞QÆ∞ÖËx â◊HQΘ Í Pq~°ƒqù OKå~°∞.
''ã¨aƒ`ü Ybƒ JÖÏ nxHõ—— Jx LOk (ã¨∞#<≥ ui‡r–JÉÏfi|∞Öò Y„^£). JO>Ë 35. JÖÏ¡ÇπÏ =∞iÜ«Ú PÜ«∞# „Ѩ=HõΠǨωõΩ¯Å q+¨Ü«∞OÖ’ '„^ÀǨÏO— KÕÜ«∞@=∞O>Ë
<å ǨÏ$^ŒÜ«∂xfl h ^èŒ~°‡OÃÑ· ã≤÷~°OQÍ xÅ∞Ѩ٠Jx ÉèÏ=O. #Å∞QÆ∞iÖ’ L#flѨC_»∞ q^èÕÜ«∞`« Hõ#|~°z, UHÍO`«OÖ’ L#flѨC_»∞ `«kƒù#flOQÍ
33. JkèHÍ~°O KÕlHõ¯QÍ<Õ ™ê=∂#∞ºÅ#∞, „Ѩ=ÚY∞Å#∞ – JO^Œih XˆH q^èŒOQÍ =º=ǨÏiOK«@O J#fl=∂@! "å~°∞ KÕÜ∞« =∞#fl "å\˜Ö’ ^Õ#fl~Ú<å Ѩi`«ºlOK«@O,
ѨiQÆ}O˜ z "åiÃÑ· J<åºÜ«∞O KÕ¿ã"å~°∞ Jx XHõ J~°O÷ . ÖË^• „ѨH$õ u "≥Ñ· s¨ `åºÅ∞. KÕÜ«∞‰õÄ_»^Œ#fl"å\˜x L^ÕÌâ◊ºÑ¨Ó~°fiHõOQÍ KÕÜ«∞@O ‰õÄ_® „^ÀǨÏ|∞kú „H˜OkˆH
780 781
8. JÖò J<£á¶êÖò MÏÅÖò =∞ÅL 396 8. JÖò J<£á¶êÖò 9= áê~å
28 g∞ ã≤iã¨OѨ^ŒÅ∞, g∞ ã¨O`å#O g∞ 30 (F „Ѩ=HÍÎ!) ã¨`«º u~°™ê¯~°∞Å∞ h‰õΩ
áêe@ XHõ ѨsHõ∆ J#fl ã¨OQÆux `≥Å∞ã¨∞ =ºuˆ~HõOQÍ =ӺǨÏ~°K«# KÕã≤# ã¨OѶ¨∞
HÀO_ç.36 JÖÏ¡ÇÏπ =^ŒÌ Q˘Ñ¨Ê ѨÙ}ºÑ¶Å¨ O @##∞ ‰õÄ_® QÆ∞~°∞ΉõΩ `≥K«∞ÛHÀ. x#∞fl
LO^Œ#fl q+¨Ü«∂xfl ‰õÄ_® (q㨇iO |OnQÍ Ñ¨@∞ìHÀ"åÖÏ? ÖËHõ x#∞fl
K«HOõ _ç). ǨÏ`«º KÕÜ∂« ÖÏ? ÖËHõ x#∞fl ^ÕâO◊ #∞Oz
29 F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! g∞~°∞ QÆ#Hõ JÖÏ¡ÇÏπ "≥à§◊ Q˘\ÏìÖÏ?38 Jx "å~°∞ `«=∞ `«~Ñ° Ù¨¶ #
Ü≥∞_»Å ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ`À "≥∞ey#@¡~Ú`Õ Z`«∞ÅÎ ∞ "Õã∞¨ OÎ _»QÍ, JÖÏ¡ÇÏπ ÃÑ· Z`«∞ÅÎ ∞
PÜ«∞# g∞‰õΩ x~°‚Ü«∂`«‡Hõ"≥∞ÿ# XHõ "Õã¨∂Î L<åfl_»∞. Z`«∞ÎÅ∞ "ÕÜ«∞_»OÖ’
=ã¨∞=Î Ù#∞ (Ѷ٨ ~üMÏ<£#∞) „Ѩ™êk™êÎ_∞» . g∞ JÖÏ¡ÇπÏ ™ê\˜ÖËx "Õ∞\˜.39
áêáêÅ#∞ g∞ #∞O_ç ^Œ∂~°O KÕ™êÎ_»∞. 31 "åi =ÚO^Œ∞ =∂ PÜ«∞`«∞Å#∞
q∞=∞‡efl Hõ∆q∞™êÎ_»∞. PÜ«∞# Q˘Ñ¨Ê K«kq qxÑ≤Oz#ѨÙ_»∞, ''"Õ∞O q<åflOÖË.
J#∞„QÆÇϨ O HõÅ"å_»∞.37 "Õ∞=Ú QÆ#Hõ `«ÅK«∞‰õΩO>Ë WÖÏO\˜
=ã¨∞ÎOk. WHõáÈ`Õ JѨÊyO`«Å∞. Z=~°~Ú<å `«=∞ ^ŒQÆæ~° U^≥·<å =ã¨∞Î=Ù#∞QÍh, =∂@efl "Õ∞=¸ K≥ѨÊQÆÅO. Wq
#QÆ^Œ∞#∞QÍh J=∂#`«∞ (JѨÊyO`«)QÍ Éèí„^ŒÑ¨i¿ãÎ, ^•xx ã¨O|Okè`« =º‰õΩÎÅ∞ ѨÓsfi‰õΩÅ #∞Oz =ã¨∞Î#fl Hõ@∞ìHõ^äŒÅ∞
=KÕÛ=~°‰õÄ ã¨∞~°H˜∆`«OQÍ LOKåe. ^•xx HÍ*ËÜ«∞‰õÄ_»^Œ∞. JѨÊyO`«Å#∞ HÍáê_» `«Ñ¨Ê =∞ˆ~g∞ HÍ=Ù—— JO\Ï~°∞.
=Åã≤OkQÍ JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) "å~°∞ Ѩ^Õ Ñ¨^Õ `åH©^Œ∞ KÕâß~°∞. `«# „Ѩã¨OQÍ JO>Ë ã¨`åºã¨`åºÅ#∞, ^è~Œ å‡^è~Œ å‡Å#∞ ã¨Ê+ì̈OQÍ "Õ~∞° Ѩ~K° Õ w@∞~å~Ú Jx ÉèÏ=O.
ÅÖ’ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) `«~°K«∂, ''JѨÊyO`«Å#∞ HÍáê_»x "åxÖ’ qâßfiã¨O ÖË^Œ∞. D PÜ«∞`«∞‰õΩ ÉèÏ=O Uq∞@O>Ë `«MÏfi (ÉèÜ í ∞« Éè‰í Ωõ ÅÎ ) =Å¡ =∞#ã¨∞ ‰õΩ^Œ∞@Ѩ_∞» `«∞Ok.
"åQÍÌ<åxfl xÅɡ@∞ìHÀx"åxÖ’ ^è~Œ ‡° O ÖË^∞Œ —— Jx <˘H˜¯ =Hͯ}˜OKÕ"å~°x ǨÏnã¨∞Å =∞<À<Õ„`«O `Õ*’=O`«O J=Ù`«∞Ok. ã¨<å‡~°Oæ ã¨Ê+¨Oì QÍ HõxÑ≤ã∂¨ Î LO@∞Ok. `«^•fi~å
^•fi~å ~°∂_èô J=Ù`ÀOk (=Úã¨fl^≥ JǨχ^£ – ã¨OѨÙ\˜ : 3, ¿Ñr – 135). =∞x+≤ ã¨Oâ◊Ü∂« ʼnõΩ, ã¨O^ÕÇ¨ ʼnõΩ Ö’#∞H͉õΩO_® LO\Ï_»∞. ZHõ¯_»~Ú<å Jã¨Ê+¨`ì ,«
36. Pã≤áÎ êã¨∞ÅΠѨ@,¡ PÅ∞a_»Å¤ Ѩ@¡ QÆÅ q∞ug∞i# =∞=∞HÍ~°"∞Õ =∞x+≤x „^ÀǨxH˜ ã¨OkQÆOú U~°Ê_ç`,Õ ÃÑ_»„`À=Ѩ>ìË J#∞=∂#O =¿ãÎ `«# =∞<À<Õ„`«O ^•fi~å ã¨`åºã¨`åº
(dÜ«∂#`ü‰õΩ) áêÅÊ_ÕÖÏ KÕã¨∞ÎOk. ^èŒ#"åº"≥∂ǨÏOÖ’ ^•~°∞}OQÍ z‰õΩ¯‰õΩ#fl"å_Õ Å#∞ gH˜∆Oz =∞s ~°∞A=∂~°æOÖ’ Ѩܫ∞x™êÎ_»∞. ^≥·= ã¨Ç¨Ü«∞O, "≥∂Hõ∆O, ™êѶ¨ÅºO
^≥"· åxH©, ^≥=· „Ѩ=Hõ‰Î Äõ „^ÀǨÏO `«ÅÃÑ_»`å_»∞. JO^Œ∞Hˆ ã¨OѨ^,Œ ã¨O`å#O =∞x+≤H˜ J#fl ÉèÏ=OÖ’ ‰õÄ_® Wk fã¨∞HÀ|_»∞`«∞Ok. '`«MÏfi— ^•fi~å D „ѨÜ≥∂[<åÅhfl
XHõ ѨsHõ∆ Jx K≥ѨÊ@O [iyOk. D Ô~O_çO\˜ ^•fi~å =∞x+≤ ѨsH˜∆OK«|_»`å_»∞. KÕ‰õÄ~°∞`å~Ú. g\˜H˜ `À_»∞ `«Ñ¨CÅ∞ =∞xflOK«|_»`å~Ú. ^Õ=Ùx =∞ǨÏ^•#∞„QÆǨÏO
XHõ"≥·Ñ¨Ù =∞x+≤ Pã≤Îáêã¨∞ÎÅ#∞, PÅ∞a_»¤Å#∞ „¿Ñq∞ã¨∂Î<Õ =∞~À"≥·Ñ¨Ù J=∂#`«∞Å#∞ ‰õÄ_® „áêÑ≤Îã¨∞ÎOk.
HÍáê_»`å_® ÖË^•? JÖÏ¡ÇπÏѨ@¡, PÜ«∞# „Ѩ=HõÎѨ@¡ x+¨¯Å‡+¨"≥∞ÿ# Jaè=∂#O 38. XHõ~ÀA ~å„u =∞Hͯ֒x ''^•~°∞#fl^•fi——Ö’ ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞Å∞ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨)‰õΩ
Hõey LO\Ï_® ÖË^•? `«#ÃÑ· "≥∂Ѩ|_ç# q^è∞Œ Å#∞ ã¨*Ï=ÙQÍ x~°fiiΙêÎ_®? ÖË^•?– =ºuˆ~HõOQÍ Ñ¨xfl# Ѩ<åflQÆO Wk. Z@ìˆHʼnõΩ "å~°∞ XHõ x~°‚Ü«∂xH˜ =KåÛ~°∞.
g@xflO\˜h J`«#∞ 㨄Hõ=∞OQÍ <≥~"° iÕ ¿ãÎ ^Õ=Ù_»∞ ÃÑ\ì̃# ѨsHõÖ∆ ’ <≥y#æ >Ë.¡ J#º^è• ^•x „ѨHÍ~°O qq^èŒ `≥QÆʼnõΩ K≥Ok# Ü«Ú=‰õΩÅ∞ HõÅã≤ 'PÜ«∞#ÃÑ· JO^Œ~°∂
ѨsHõ∆ `«ÑÊ≤ #>Ë.¡ W\˜ì Ѩiã≤u÷ Ö’ D ã≤iã¨OѨ^ÅŒ ∞, D Hõ#fla_»Ö¤ Ë J`«x Ѩ~åÉè"í åxH˜ XˆH™êi ^•_ç [iÑ≤ PÜ«∞xfl ǨÏ`«ºKÕÜ«∂e. ^•x=Å¡ „ѨuǨÏ`«ºQÍ Z=~°∂
„Ѩ^è•# HÍ~°}OQÍ xÅ∞™êÎ~°∞. ǨÏ`«=∂~°Û|_»~°∞. HÍHõáÈ`Õ ZO`ÀH˘O`« ~°HõΠѨiǨ~°O WzÛ =º=Ǩ~åxfl
37. '`«MÏfi— (ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ∞) JO>Ë Jã¨ÖËq∞\©? ^Õ=Ù_»∞ KÕÜ«∞=∞#fl^•xx YzÛ`«OQÍ Ñ¨i+¨¯iOK«∞HÀ=K«∞Û— Jx P ‰õΩ„@Ѩ<åfl~°∞.
KÕÜ«∞@O! KÕÜ«∞ ‰õÄ_»^Œ∞ J#fl ^•x *’eH˜ áȉõΩO_® *Ï„QÆ`«ÎѨ_»@O!! 'Ѷ¨Ù~åö<£— 39. =ÚO^Œ∞QÍ "Õã¨∞‰õΩ#fl Ѩ^äŒHõO „ѨHÍ~°O XHõ~ÀA ~å„u ã¨O|Okè`« Ü«Ú=‰õΩÅO`å
782 783
8. JÖò J<£á¶êÖò MÏÅÖò =∞ÅL 397 8. JÖò J<£á¶êÖò 9= áê~å
32 (JO`ÕHÍ^Œ∞), ''F JÖÏ¡ÇπÏ! D =∞ã≤^˚ ≥ ǨÏ~å"£∞‰õΩ ~å‰õΩO_® J_»∞‰¤ Ωõ O@∞
Y∞~üP<£ x[OQÍ h `«~°Ñ¶¨Ù#∞O_Õ =zÛ <åfl~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ cèuѨ~°∞Å∞ `«Ñ¨Ê
LO>Ë, =∂ÃÑ· PHÍâ◊O #∞Oz ~åà◊§ "å# =∞~˘Hõ~∞° ^•xH˜ ^è~Œ ‡° Hõ~Åΰ ∞ HÍÖË~∞° . HÍx
‰õΩiÑ≤OK«∞ ÖË^• =∂ÃÑ· U^≥·<å =º^è• "åiÖ’ KåÖÏ =∞OkH˜ D ã¨OQÆu
Éèíi`«"≥∞ÿ# tHõ∆#∞ fã¨∞‰õΩ~å—— Jx ‰õÄ_® `≥b^Œ∞.42
J<åfl~°∞. 35 HÍÉÏ QÆ$ǨÏO =^ŒÌ "å~°∞ KÕ¿ã
33 (F „Ѩ=HÍÎ!) "åi =∞^茺 #∞=Ùfi #=∂*ò DÅÅ∞ "ÕÜ«∞@O, K«Ñ¨Ê@∞¡
L#flO`«HÍÅO JÖÏ¡ÇπÏ "åiÃÑ·H˜ tHõ∆#∞ K«~K° @« O `«Ñʨ 43 =∞~˘Hõ\˜ HÍ^Œ∞. Hõ#∞Hõ
fã¨∞‰õΩ~å_»∞.40 "å~°∞ Hõ=∆ ∂Ѩ}HÔ · "Õ_∞» g∞~°∞ X_çQÆ\ ˜ì# u~°™ê¯~° "≥·YiH˜ „Ѩu
‰õΩO@∂ LO_»QÍ ‰õÄ_® JÖÏ¡ÇπÏ "åix Ѷ¨ÅOQÍ D tHõ∆#∞ K«qK«∂_»O_ç.
tH˜O∆ K«_∞» .41 "åiÃÑ· XHõ¯™êiQÍ ÃÑ^ŒÌ PѨ^Œ#∞ J=`«iOѨ*ˇÜ«∞º‰õΩO_® ^ŒÜ«∞^ŒÅz LO\Ï_»∞.
42. =∞Hͯ֒x =Ú„+≤‰õΩ¯Å∞ `«=∞#∞ `å=Ú HÍÉÏQÆ$Ç¨Ï =Ú`«=b¡Å∞QÍ `«ÅáÈ¿ã"å~°∞.
34 JÖÏ¡ÇπÏ "åix tH˜∆OK«‰õΩO_® JO^Œ∞=Å¡ "å~°∞ `å=Ú W+¨ìѨ_ç# "åix HÍÉÏQÆ$Ç¨Ï „Ѩ^ŒH˜∆}‰õΩ J#∞=∞uOz,
ZO^Œ∞‰õΩ =^ŒeÃÑ\Ïìe? K«∂_»É’`Õ "å~°∞ `å=Ú W+¨Ñì _¨ x» "åix JHõ¯_çH˜ ~å‰õΩO_® P¿Ñ"å~°∞. P q^èOŒ QÍ "å~°∞ =Úã≤O¡ Å#∞
=∞ã≤˚^≥ ǨÏ~å"£∞‰õΩ ^èŒ~°‡Hõ~°ÎÅ∞ (=Ú`« ‰õÄ_® =∞ã≤^˚ ≥ ǨÏ~å"£∞#∞ ã¨O^Œi≈OK«‰Ωõ O_® xÅ∞=iOKå~°∞. =∞i K«∂_»É’`Õ "å~°∞
=b¡Å∞) HÍ~°∞. J~Ú#ѨÊ\˜H© ([#∞Å#∞) ^•xH˜ =Ú`«=b¡Å∞ HÍ<ÕHÍ~°∞. |Å=O`«OQÍ ÃÑ`«ÎO^•~°∞Öˇ· ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞. ^•xÃÑ·
PÜ«∞# (ã¨) HÀã¨O WO\˜|Ü«∞@ Z^Œ∞~°∞K«∂_»™êQÍ~°∞. PÜ«∞# (ã¨Jã¨O) |Ü«∞\˜H˜ JÖÏ¡ÇÏπ U=∞<åfl_»O>ˆ ã¨[#˚ ∞Å∞ =∂„`«"∞Õ D Ѩq„`« QÆ$ǨxH˜ ^è~Œ ‡° Hõ~Åΰ ∞ HÍQÆÅ~°∞.
~åQÍ<Õ JHõ™ê‡`«∞QÎ Í ^•_çKãÕ ≤ K«OáêÅx J#∞‰õΩ<åfl~°∞. D ‰õΩ„@#∞ QÆ∞iOz JÖÏ¡ÇÏπ Jqâßfiã¨∞ʼnõΩ, |Ǩï^≥·"å~å^茉õΩʼnõΩ nx J~°›`« ÖË^Œ∞. D PÜ«∞`«∞Ö’ "åiH˜
PÜ«∞# (ã¨)‰õΩ =ÚO^Œ∞QÍ<Õ `≥eÜ«∞*Ëâß_»∞. PÜ«∞# (ã¨) WO\˜#∞Oz |Ü«∞@‰õΩ Ѩ~åÉèí=O, F@q∞ HõÅ∞QÆ∞`åÜ«∞x LOk. JO>Ë =Úã≤¡=ÚʼnõΩ ÅaèOKÕ =∞Hͯ
=zÛ#ѨÙ_»∞ XHõ QÆ∞ÃÑÊ_»∞ =∞\˜ìx fã¨∞‰õΩx "åi `«ÅÅÃÑ· "Õã¨∂Î =KÕÛâß~°∞. P q[Ü«∞O J#fl=∂@! P ~ÀA Jqâßfiã¨∞Å =ÚMÏÅ∞ =∂_çáÈ`å~Ú. "å~°∞ J==∂#
Hõ∆}Ï# P ^Œ∞~å‡~°∞æʼnõΩ Ug∞ áêÅ∞áÈÖË^Œ∞. ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) JHõ¯_ç #∞Oz ™œ~ü ÉèÏ~°O`À ‰õΩq∞eáÈ`å~°∞. WO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ PÜ«∞`«∞Ö’ „Ѩ=HõÎ LO_»QÍ P *ÏuÃÑ·
QÆ∞Ç¨Ï =^ŒÌ‰õΩ KÕ~°∞‰õΩ<åfl~°∞. Jqâßfiã¨∞Å Z`«∞ÎʼnõΩ JÖÏ¡ÇπÏ "Õã≤# ÃÑ· Z`«∞Î Wk. PѨ^Œ q~°∞K«∞‰õΩѨ_^» ∞Œ Jx J#|_çOk Hõ^•! J#fl ã¨O^ÕÇϨ O [xOK«=K«∞Û. JO>Ë
Z`«∞ÎÅ∞ "ÕÜ«∞@OÖ’, „Ѩ}ÏoHÍ ~°K«# KÕÜ«∞@OÖ’ JÖÏ¡ÇπÏ JO^ŒiHõ<åfl „âı+¨µª_»∞. *Ïu [#∞ÅO^Œih ~°∂ѨÙ=∂¿Ñ ÃÑ^ŒÌ `«~Ç° ¨ qѨ`∞« ÅÎ ∞ ~å=Ù. HÍHõáÈ`Õ "åi "≥He˜ KÕ+Åì¨
=¸ÅOÖ’ '=∞„H±— Jx LOk. =∞„H± QÆ∞iOz =∞ixfl q=~åʼnõΩ Pe W„=∂<£ Ѷ¨e`«OQÍ "åi "≥∞_»Å∞ =OKÕ tHõ∆Å∞ "åiÃÑ· =ã¨∂Î LO\Ï~Ú. Jq XHõq^èŒOQÍ
ã¨∂~åÖ’x 54= PÜ«∞`«∞ q=~°} K«∂_»O_ç. "åi áêe@ ÃÇÏK«ÛiHõÖÏ¡O\˜q. "å\˜x K«qK«∂ã≤# `«~∞° "å`«~Ú<å "å~°∞ QÆ∞}áê~îO°
40. U^≥·<å XHõ*Ïu"åix ^≥·=„Ѩ=HõÎ ã¨O㨯iã¨∂Î LO_»QÍ, P *Ïu „Ѩ[ÅÃÑ· ^Õ=Ùx <Õ~°∞ÛHÀ"åe.
tHõ∆ ~å^Œ∞. "åi=∞^茺 #∞Oz „Ѩ=HõÎ x„+¨¯q∞Oz# `«~°∞"å`Õ tHõ∆ =zÛѨ_»∞`«∞Ok. 43. =∞Hͯ =Ú„+≤‰Ωõ ¯Å∞ (|Ǩï ^≥"· å~å^艌 Ωõ Å∞) #QÆflOQÍ HÍÉÏQÆ$Ç¨Ï „Ѩ^HŒ }∆˜ [~°Ñ@¨ O`À
D q^èŒOQÍ =∞Hͯ֒ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) LxH˜ JHõ¯_ç Jqâßfiã¨∞ʼnõΩ XHõ áê@∞ JÅQÍ[#∞Å =∂kiQÍ DÅÅ∞ "Õã≤, K«Ñ¨Ê@∞¡ H˘\˜ì, Ñ≤zÛÑ≤zÛQÍ QÆO`«∞Å∞
=~°OQÍ Ñ¨i}q∞OzOk. "Õ¿ã"å~°∞. `«=∞ D KÕ+¨ìefl ^≥·"å~å^èŒ#QÍ `«ÅáÈ¿ã"å~°∞. D 'Ñ≤zÛ— <Õ\ ˜H© H˘O`«
41. JO>Ë Éèíq+¨º`«∞ÎÖ’ "å~°∞ =Úã≤¡OÅ∞QÍ =∂i Hõ∆=∂Ѩ} HÀ~°∞‰õΩO\Ï~°∞ Jx nx =∞Ok =¸~°ö ã¨∂Ѷ‘ÅÖ’ LOk. "å~°∞ `«=∞ P„â◊=∂Å =^ŒÌ, P™ê÷<åÅ ^ŒQÆæ~°,
ÉèÏ=O HÍ=K«∞Û. ÖË^• HÍÉÏ QÆ$Ç¨Ï „Ѩ^HŒ }∆˜ KÕ¿ã ã¨=∞Ü«∞OÖ’ =∞Hͯ֒x =Ú„+≤‰Ωõ ¯Å∞ =∞ã≤^˚ ∞Œ Å ^ŒQ~æÆ ° WÖÏO\˜ ѨÓ#HÍʼnõΩ áêÅÊ_»∞`«∞O\Ï~°∞. _»ÑC¨ Å∞ "å~ÚOK«@O,
''Hõ∆q∞OK«∞ „ѨÉèí∂! =∞=∞‡efl Hõ∆q∞OK«∞—— Jx "Õ_»∞‰õΩO@∂ LO_»@O =Å¡ ^Õ=Ù_»∞ ѨÓ#HõO`À TyáÈ=@O JHõ¯_» =∂=¸ÖË. ^•<Õfl "å~°∞ `«=∞ #=∂AQÍ
784 785
8. JÖò J<£á¶êÖò MÏÅÖò =∞ÅL 398 8. JÖò J<£á¶êÖò 9= áê~å
36 xâ◊ÛÜ«∞OQÍ D ã¨`º« u~°™ê¯~°∞Å∞ 38 (F „Ѩ=HÍÎ!) D Jqâßfiã¨∞ʼnõΩ
„Ѩ[Å#∞ JÖÏ¡ÇÏπ =∂~°Oæ Ö’H˜ ~å‰õΩO_® K≥ѨC : ''"å~°∞ QÆ#Hõ =∂#∞‰õΩO>Ë
J_»∞¤HÀ=\ÏxH˜ `«=∞ ã¨OѨ^ŒÅ#∞ Y~°∞Û QÆ`«OÖ’ "åi=Å¡ [iy# áêáêÅhfl
ÃÑ_»∞`«∞<åfl~°∞. "å~°∞ `«=∞ ™⁄=Ú‡Å#∞ Hõq∆ ∞OK«|_»`å~Ú.46 XHõ"àÕ ◊ "å~°∞ =∞m§
WÖÏ Y~°∞ÛÃÑ_»∞`«∂<Õ LO\Ï~°∞. J~Ú`Õ J^Õ "≥Y· ix J=ÅOa¿ãÎ QÆ`« *Ï`«∞ÅÃÑ·
P ™⁄=Ú‡ÖË "åi áêe@ ^Œ∞óY^•Ü«∞ qkèOK«|_ç# L`«Î~°∞fiÅ LѨ=∂#O
HõOQÍ Ñ¨i}q∞™êÎ~Ú. P `«~∞° "å`« "å~°∞ LO_»<Õ LOk.——47
F_ç áÈ`å~°∞. ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞Å∞ #~°HõO
"≥·Ñ¨Ù‰õΩ „áÈQÆ∞ KÕÜ«∞|_»`å~°∞.44 39 Ѷ≤`åfl (+≤~ü¯) ã¨=∞ã≤áÈ#O`«
=~°‰Äõ ,48 ^è~Œ ‡° O "≥Ú`«OÎ JÖÏ¡ÇÏπ ^Õ
37 JÖÏ¡ÇπÏ JѨq„`«∞Å#∞ Ѩq„`«∞Å J~ÚáÈ#O`« =~°‰õÄ49 "åi`À áÈ~å
#∞Oz "Õ~∞° Ѩ~K° \« ÏxH©,45 JѨq„`«∞Å#∞ _»O_ç. XHõ"Õà◊ "å~°∞ QÆ#Hõ `«=∞ "≥·Yix
Ѩ~㰠ʨ ~°O HõeÑ≤, XˆH QÆ∞OѨÙQÍ KÕã,≤ =∂#∞‰õΩx ^•iH˜=¿ãÎ JÖÏ¡ÇπÏ "åi
PÃÑ·# "å~°O^Œih #~°HõOÖ’ Ѩ_»"≥Ü«∞º Hõ~‡° Å#∞ K«∂™êÎ_∞» .50
\ÏxH˜ WÖÏ KÕ™êÎ_»∞. ѨÓiÎQÍ #+¨ìáÈÜÕ∞ #~°HOõ Ö’H˜ <≥\"ì˜ Ü
Õ ∞« @O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. ÖË^• WǨÏÖ’HõOÖ’<Õ "åiH˜ Wk =iÎã∞¨ OÎ ^Œx
"å~°O>Ë gˆ~. J#∞‰õΩO>Ë nx ÉèÏ=O Wk: Jqâßfiã¨∞Å∞ JÖÏ¡ÇÏπ =∂~°Oæ #∞Oz „Ѩ[Å#∞ x~ÀkèO
K≥ѨC‰õΩO\Ï~°∞. "≥∞ÿ=∞~°z# <å@ºO`À =∂ „Ñ≤Ü«∞<Õ™êÎxfl (JÖÏ¡ÇπÏ#∞) "≥∞Ñ≤Ê™êÎO K«\ÏxH˜ ZO`« ã¨OѨ^Œ#∞ "≥zÛ™êÎ~À "≥zÛOK«x=fiO_ç. "Õ∞=Ú "åiH˜ D J=HÍâ◊O
Jx ã¨QÆ~°fiOQÍ K≥ѨC‰õΩO@∞O\Ï~°∞. (JÖÏ¡ÇπÏ =∞xflOK«∞QÍHõ!) W™êÎ=Ú. D q^èOŒ QÍ "Õ∞=Ú "Õ∞e~°HÑõ Ù¨ ã¨~‰° Ωõ #∞Oz `«áêÊ `åÅ∞#∞ "Õ~∞° Ѩ~∞° ™êÎ=Ú.
44. |„^£ Ü«Ú^ŒúOÖ’ =∞Hͯ ‰õΩÔ~·+¨µÅ∞ Ѷ¨∞’~°OQÍ F_çáÈÜ«∂~°∞. F_çáÈ~Ú# Ãã·#ºO Jqâßfiã¨∞Å#∞ qâßfiã¨∞Å #∞Oz, HõѨ@∞Å#∞ x+¨¯Å‡+¨ =∞#ã¨∞¯Å #∞Oz
HÍm§_»∞Û‰õΩO@∂ =∞Hͯ KÕ~°∞‰õΩOk. =∞~À "≥·Ñ¨Ù#∞Oz J|∂ ã¨∞á¶êº<£ =~°ÎHõ a_®~°∞ qÉèíl™êÎ=Ú. D q^èŒOQÍ K«∂ã≤#ѨÙ_»∞ D PÜ«∞`«∞ ^•fi~å ÅaèOKÕ ™ê~åOâ◊"Õ∞q∞
‰õÄ_® =KÕÛã≤Ok. `«=∞‰õΩ ÅaèOz# F@q∞ÃÑ· "å~°∞ f„=OQÍ ã¨g∞H˜O∆ K«∞‰õΩ<åfl~°∞. @O>Ë Jqâßfiã¨∞Å ^•fi~å "Õ∞=Ú q∞=∞‡efl ѨsH˜∆™êÎ=Ú. "å~°∞ g∞ÃÑ· Ü«Ú^•úxH˜
„áê}#+¨ìO ã¨OÉèíqOz# ‰õΩ@∞Oc‰õΩÅ∞ J|∂ã¨∞á¶êº<£ =^ŒÌ‰õΩ áÈ~Ú "å}˜[ºOÖ’ =™êÎ~∞° . `«=∞ ã≤iã¨OѨ^eŒ fl g∞‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ qiqQÍ =ºÜ«∞Ѩ~∞° ™êÎ~∞° . JѨq„`«∞
`«=∞‰õΩ ÖÏÉèíOQÍ =zÛ# ™⁄=Ú‡#∞ =Úã≤¡OÅÃÑ· „ѨfHÍ~°O f~°∞Û‰õΩ<ÕO ^Œ∞‰õΩ Å#∞ Ѩq„`«∞Å #∞O_ç UiáêÔ~Ü«∞º_®xH˜ D „Ѩ„H˜Ü«∞ J=ã¨~°O (Wɡfl Hõã‘~ü).
"≥zÛOK«=∞x HÀ~å~°∞. =Úã≤O¡ Å∞ `«=∞#∞ HÀÅ∞HÀÖË#O`«QÍ ^≥|ƒfâß~°h, JO^Œ∞=Å¡ 46. '=∂#∞HÀ=@O— JO>Ë QÆ`« "≥·Yix =∂#∞‰õΩx W™ê¡O r=# q^è•<åxfl J=ÅO
"åiÃÑ· =∞~À™êi Ü«Ú^•úxH˜ kQÆ@O J=â◊º=∞x Ѩ@∞ì|\Ïì~°∞. D PÜ«∞`«∞ D aOK«@O Jx ÉèÏ=O. ǨÏnã¨∞Ö’ ¿Ñ~˘¯#|_ç#@∞¡ † ''Z=~°∞ W™ê¡O#∞ ã‘fiHõiOz
<ÕѨ^䌺OÖ’<Õ J=`«iOzOk. WÖÏO\˜ HÍ~°ºHõÖÏáêÅ HÀã¨O `«=∞ ™⁄=Ú‡efl ã¨^•Kå~° =∂~åæxfl J#∞ã¨iOKå~À, "åix J*Ï˝# HÍÅOÖ’ KÕã#≤ áêáêÅ QÆ∞iOz
=ºÜ«∞Ѩ~K° "Õ å~°∞ ZO`« ™⁄=Ú‡#∞ Y~°∞ÛÃÑ\˜<ì å "åiH˜ ÅaèOKÕk Hõ_‰» Ωõ Ѩ~åÉè=í "Õ∞ „ѨtflOK«@O [~°QÆ^Œ∞. =∞Ô~=~°∞ W™ê¡O ã‘fiHõiOz# `«~°∞"å`« ‰õÄ_® K≥_»∞Å#∞
#h, F@q∞ "åi <˘ã¨@ „"åã≤ LO^Œh, Ѩ~°Ö’HõOÖ’#~Ú`Õ =º^è•Éèíi`«"≥∞ÿ# tHõ∆ q_»<å_»Ö^Ë À "å~°∞ QÆ`O« Ö’ KÕã#≤ áêáêÅ#∞ QÆ∞iOz, P `«~∞° "å`« KÕã#≤ áêáêÅ#∞
ZÖÏQÆ∂ `«Ñ¨Ê^Œx K≥ѨÊ@O [iyOk. QÆ∞iOz ‰õÄ_® „ѨtflOK«|_»`å~°∞ (ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ |∞MÏs : H˜`å|∞ Wã≤`Î å|uÖò =ÚiÎn<£†
45. D "Õ~åÊ@∞ Ѩ~°Ö’HõOÖ’QÍh, WǨÏÖ’HõOÖ’QÍh [~°QÆ=K«∞Û. Ѩ~°Ö’HõOÖ’ D ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O – H˜`å|∞Öò D=∂<£). ''W™ê¡O QÆ`«OÖ’x áêáêÅxflO\˜h
qÉè[í # [iˆQ ѨHO∆õ Ö’ ã¨[#˚ ∞Å∞ ^Œ∞~å‡~°∞Åæ ã¨=¸Ç¨ÏO #∞O_ç "Õ~∞° Ѩ~K° |« _»`å~°∞. `«∞_çzÃÑ_»∞`«∞Ok—— Jx "Õ~˘Hõ ǨÏnã¨∞Ö’ LOk (=Úã¨fl^≥ JǨχ^£–ã¨OѨÙ\˜ :
k=º Y∞~üP<£Ö’ ÃãÅgÜ«∞|_ç#@∞¡ ''F JѨ~å^è∞Œ ÖÏ~å! D ~ÀA g∞~°∞ "Õ~Ô á· ⁄O_ç—— 4, ¿Ñr – 199).
Jx J#|_»∞`«∞Ok (Ü«∂ã‘<£ – 59). JO>Ë ã¨[˚#∞Å #∞O_ç JѨ~å^èŒ∞Å#∞, 47. JO>Ë "å~°∞ `«=∞ Jqâßfiã¨OÃÑ,· "≥~· É° Ïè =OÃÑ· "≥ÚO_çHˆ ¿ãÎ "åi Ѩ~º° =™ê#O f„=OQÍ
Jqâßfiã¨∞Å#∞, =Ú„+≤‰Ωõ ¯Å#∞, Jq^èÜ Õ Ú« Å#∞ Ui"Õã,≤ "å~°O^Œih XHõ QÆ∞OѨÙQÍKÕã≤ LO@∞Ok. J@∞=O\˜ Jã¨`«º"å^Œ∞Å#∞ tH˜∆Oz, ã¨[˚#∞ʼnõΩ ~°Hõ∆} HõeÊOK«@O
786 787
8. JÖò J<£á¶êÖò "åÅ=¸
MÏÅÖò =∞ÅL 399 8. JÖò J<£á¶êÖò 9= áê~å
10= áê~å
40 XHõ"Õà◊ "å~°∞ (^•iH˜ ~å‰õΩO_®) qâ◊fiã≤Oz#@¡~Ú`Õ – g∞‰õΩ ÅaèOz#
uiyáÈ`Õ51 JÖÏ¡ÇÏπ ÜÕ∞ g∞ ~°H‰∆õ Ωõ _»x52 ZÖÏO\˜ Ü«Ú^Œú„áêÑ≤Î J~Ú<å㨈~,57
#=∞‡O_ç. PÜ«∞# L`«Î=∞ ã¨O~°Hõ∆‰õΩ_»∞, JO^Œ∞Ö’x S^À=O`«∞ JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ, PÜ«∞#
L`«Î=∞ ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩ_»∂#∞.53 „Ѩ=HõΉõΩ, |O^èŒ∞=ÙʼnõΩ, J<å^äŒÅ‰õΩ,
x~°∞¿Ñ^ŒÅ‰õΩ, ÉÏ@™ê~°∞ʼnõΩ K≥O^Œ∞`«∞O
41 g∞~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞, ã¨`åºã¨`åºÅ#∞ ^Œx `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç.58 JÖÏ¡ÇπωõΩ „Ѩu
"Õ~∞° ѨiKÕ ~ÀA#54 J#QÍ ~Ô O_»∞ ^•xÃÑ· JkèHÍ~°O LOk.
Ãã·<åºÅ∞ =∂~˘¯x# ~ÀA#55 "Õ∞=Ú
=∂ ^•ã¨∞xÃÑ· J=`«iOѨ*ãË #≤ ^•xx56 42 P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ g∞~°∞ ^ŒQÆæ~°Ö’ L#fl
^Õ=Ùx ã¨O„Ѩ^•Ü«∞O. PÅ㨺OQÍ#~Ú<å㨈~ Jk JѨ~å^èŒ∞ÅÃÑ· Ѩ@∞ì ayOK«@O JOK«∞# L<åfl~°∞. "å~°∞ ^Œ∂~å# L#fl
MÏÜ«∞O. JOK«∞# L<åfl~°∞.59 a_®~°∞ =∂„`«O g∞‰õΩ
48. J~°cÖ’ 'Ѷ≤`åfl— J#|_çOk. Ѷ≤`åfl JO>Ë ~ÚHõ¯_» '+≤~ü¯— (|Ǩï^≥·"å~å^èŒ#) Jx kQÆ∞=# LOk.60 XHõ"Õà◊ g∞~°∞ QÆ#Hõ
ÉèÏ=O. D +≤~°∞¯ x~°∂‡eOK«|_»#O`«=~°‰õÄ ^•xH˜ =ºuˆ~HõOQÍ áÈ~å_»∞`«∂ ã¨`º« =∞x ã¨Ê+¨Oì QÍ x~°∂Ñ≤OK«@O =Å¡#∂ D k<åxfl x~°Ü ‚ ∂« `«‡Hõ k#O(Ü«∞ø=ÚÖò
LO_®e. Ѷ¨Ù~üMÏ<£)QÍ ¿Ñ~˘¯#@O [iyOk.
49. JO>Ë Éè∂í =∞O_»ÅOÃÑ· ã¨~fi° „`å ^≥=· ^è~Œ ‡° O, ^Õ=Ù_»∞ ã¨=∞‡uOz# r=# ã¨Oq^è•#Ѩ٠55. Ô~O_»∞ Ãã·<åºÅÖ’ XHõ\ ˜ =Úã≤¡OÅk† Ô~O_»=k =∞Hͯ‰õΩ K≥Ok# Jqâßfiã¨∞Åk.
Ѩ`åHõO Ô~ѨÔ~ѨÖÏ_Õ ~ÀA =KÕÛ=~°‰õÄ ^•x L#flu HÀã¨O g∞~°∞ áÈ~å_»∞`«∂<Õ 56. JO>Ë H©ÅHõ Ü«Ú^ŒúO [iy# ~ÀA# JÖÏ¡ÇπÏ J=`«iOѨ*Ëã≤# PÜ«∞`«∞ÅÃÑ·#,
LO_®e. ^≥·=^Œ∂`«Å ^•fi~å JO^Œ*Ëã≤# ã¨Ç¨Ü«∞OÃÑ·# QÆ\ ˜ì#=∞‡HõO L#fl@¡~Ú`Õ...
57. Ü«Ú^Œ„ú áêÑ≤Î (=∂Öˇ QÆh=∞`ü) JO>Ë Ü«Ú^ŒOú Ö’ q[Ü«∂#O`«~O° KÕlHˆ ¯ Jqâßfiã¨∞Å
50. "å~°∞ `å=Ú W™ê¡O ã‘fiHõiOKå=∞x K≥ÑÊ≤ , W™ê¡g∞Ü«∞ q^è∞Œ efl <≥~"° ~Õ Û° @O "≥Ú^ŒÖ_ˇ `ç Õ ^èŒ#O Jx J~°÷O. ѨÓ~°fi ã¨=∂*ÏÅ "åiH˜ D ™⁄=Ú‡ ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«OQÍ LO_Õk
KåÅ∞, g∞~°∞ áÈ~å@O PѨO_ç. g∞~°∞ ÉÏǨºK«~°}efl =∂„`«"Õ∞ K«∂_»QÆÅ∞æ`å~°∞. HÍ^Œ∞. Ü«Ú^•ú#O`«~°O ^≥·=q~À^èŒ∞Å #∞O_ç =â◊"≥∞ÿ# ã≤iã¨OѨ^ŒÅ#∞ XHõKÀ@
JO`«~O° QÆ ã≤u÷ JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ =∂„`«"∞Õ `≥Å∞ã¨∞. HÍ|\˜ì g∞~°∞ "åi Ö’QÆ∞@∞ì#∞ QÆ∞iOz „áÈQÆ∞KÕ¿ã"å~°∞. PHÍâ◊O #∞Oz Jyfl =zÛ ^•xfl ѨÓiÎQÍ Éèí㑇Ѩ@ÅO KÕ¿ã¿ãk.
PO^Àà◊# K≥O^Œ#=ã¨~°O ÖË^Œ∞. P ã¨OQÆux ã¨~°fi*Ï˝x J~Ú# JÖÏ¡ÇπÏ K«∂ã¨∞ J~Ú`Õ =Úã≤O¡ ã¨=∂[O HÀã¨O D ™⁄=Ú‡ ^è~Œ ‡° ã¨=∞‡`«O (ǨÏÖÏÖò) QÍqOK«|_çOk.
‰õΩO\Ï_»∞. Ü«Ú^ŒúO [~°QƉõΩO_®<Õ – X_»O|_çHõÅ ^•fi~å, HõѨÊO ^•fi~å, l*òÜ«∂ ^•fi~å –
51. JO>Ë – "å~°∞QÍx W™ê¡O#∞ ã‘fiHõiOK«‰õΩO_® g∞‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ qzÛù#flHõ~° =ã¨∂Å∞ JÜÕ∞º ™⁄=Ú‡Å#∞ ''ÃѶ·——QÍ =º=ǨÏi™êÎ~°∞. XHÀ¯™êi Ü«Ú^Œú„áêÑ≤Î ‰õÄ_®
^èÀ~°}˜x H˘#™êyOz#@¡~Ú`Õ JÖÏ¡ÇπÏ `«Ñ¨Ê‰õΩO_® g∞‰õΩ `À_®Ê@∞#Ok™êÎ_»∞. ''ÃѶ·——QÍ =º=ǨÏiOK«|_»∞`«∞Ok. D ™⁄=Ú‡ Z‰õΩ¯= Ѩi=∂}OÖ’ L<åfl, `«‰õΩ¯=
52. g∞~°∞ QÆ#Hõ qâßfiã¨∞Å∞QÍ rqOz#@¡~Ú`Õ JÖÏ¡ÇπÏ g∞‰õΩ JO_»QÍ LO\Ï_»∞. Ѩi=∂}OÖ’ L<åfl–Jk Ys^≥·#^≥·<å, Ju ™ê=∂#º"≥∞ÿ#^≥·<å–^•#flO`«\ ˜h XHõ
KÀ@ „áÈQÆ∞KÕã≤ xs‚`« Ѩ^uúŒ „ѨHÍ~°O qÉèlí OK«@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. "å\ÏÅ∞ ѨOÑ≤}©
53. JÖÏ¡ÇÏπ #∞ #=Ú‡‰õΩ#fl"å~°∞, PÜ«∞##∞ `«=∞ ã¨O~°H‰∆õ Ωõ xQÍ KÕã∞¨ ‰õΩ#fl"å~°∞ =∂„`«"∞Õ HÍ#O`«=~°‰Äõ U Ããx· ‰õΩ_»∂ `«#‰õΩ ^˘iH˜# U =ã¨∞=Î Ù#∂ `«# ^ŒQ~æÆ ° LOK«∞HÀÖË_∞» .
JOu=∞ q[Ü«∞O ™êkè™êÎ~°∞. `«##∞ #=Ú‡‰õΩ#fl "åix JÖÏ¡ÇπÏ Z#fl_»∂ 58. "åãÎ̈"åxH˜ JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ U =ã¨∞=Î Ó JHõ¯~°Ö^Ë ∞Œ . HÍHõáÈ`Õ „Ѩun JÖÏ¡ÇÏπ „Ѩ™êk`«"∞Õ
x~å^è•~°∞Å∞QÍ =^ŒeÃÑ@ì_»∞. QÆ#Hõ, PÜ«∞# P[˝ÖË t~°™ê=Ç≤ÏOK«|_»`å~Ú QÆ#Hõ ~ÚHõ¯_» 'JÖÏ¡ÇπÏ "å\Ï— Jx
54. ã¨`åºã¨`åºÅ#∞ x~°‚~ÚOKÕ ~ÀA JO>Ë |„^£ Ü«Ú^ŒúO [iy# ~ÀA Jx ÉèÏ=O. J#|_çOk. Ü«∞^•~å÷xH˜ JÖÏ¡ÇπÏ =∞iÜ«Ú PÜ«∞# „Ѩ=HõÎ "å\Ï JO>Ë Jk
|„^£ Ü«Ú^ŒOú Ç≤Ï„r â◊HOõ ~Ô O_»= ã¨O=`«û~°O, ~°=∞*Ï<£ <≥Å 17= `Õn# [iyOk. XˆH"å\Ï. Ü«Ú^Œú„áêÑ≤ÎQÍ ÅaèOz# ™⁄=Ú‡#∞ S^Œ∞ ÉèÏQÍÅ∞QÍ qÉèílOz <åÅ∞QÆ∞
Wk qâßfiã¨∞ʼnõΩ – Jqâßfiã¨∞ʼnõΩ =∞^茺 [iy# „Ѩ„Ѩ^äŒ=∞ ã¨O„QÍ=∞O J=@O ÉèÏQÍÅ∞ Ü«Ú^ŒúOÖ’ áêÖÁæ#fl =Úã≤¡O Ü≥∂^èŒ∞Å =∞^茺 ѨOK«|_»`å~Ú. g\˜Ö’
=Å¡#∂, D ã¨O„QÍ=∞OÖ’ JÖÏ¡ÇπÏ =Úã≤¡OʼnõΩ q[Ü«∂xfl „Ѩ™êkOz W™ê¡O ‰õÄ_® HÍe #_»H#õ Ü«Ú^•úxH˜ =zÛ#"åxH˜ XHõ =O`«∞, "åǨÏ#O ^•fi~å Ü«Ú^ŒOú Ö’
788 789
8. JÖò J<£á¶êÖò MÏÅÖò =∞ÅL
"åÅ=¸ 400 8. JÖò J<£á¶êÖò 9= áê~å
10= áê~å
Ѩ~°ã¨Ê~°O f~å‡#O KÕã¨∞‰õΩx LO>Ë 43 (F „Ѩ=HÍÎ! P ã¨=∞Ü«∞OÖ’) JÖÏ¡ÇÏπ
x~å÷i`« ã¨=∞Ü«∂xH˜ JHõ¯_» KÕ~°∞‰õΩ<Õ h HõÅÖ’ "åi ã¨OYº#∞ JÅÊOQÍ KÕã≤
q+¨Ü∞« OÖ’ g∞~°∞ qÉèkË OK«∞‰õΩ<Õ"å~°∞.61 K«∂Ñ≤OKå_»∞. "åix JkèHõ ã¨OYºÖ’
HÍx JÖÏ¡ÇπÏ, =ÚO^Õ x~°‚~ÚOK«|_ç# K«∂Ñ≤ LO>Ë, g∞~°∞ [_»∞ã¨∞‰õΩx, D
XHõ Ѩxx KÕã≤ f~°\ÏxH˜ – <åâ◊# =º=Ǩ~°OÖ’ g∞~°∞ Ѩ~㰠ʨ ~°O Q˘_»=Ѩ_ç
=∞ÜÕ∞º"å_»∞ ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# P^è•~°OÃÑ· LO_Õ"å~°∞. J~Ú`Õ JÖÏ¡ÇπÏ (q∞=∞‡efl)
<åâ◊#=∞=_®xH©, „|uH˜ =Ù#fl"å_»∞ HÍáê_®_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ PÜ«∞# QÆ∞O_≥
‰õÄ_® ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# „Ѩ=∂}OÃÑ· „|uH˜ Ö’¡x QÆ∞@∞ì#∞ (ã¨~Ú`«O) ÉÏQÍ Ziy#
LO_»_®xH˜ QÍ#∞62 (D q^èOŒ QÍ =ÓºÇ¨Ï "å_»∞.63
~°K«# KÕâß_»∞). xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ
JO`å q<Õ"å_»∞, Jhfl `≥eã≤#"å_»∞. 44 x~°‚~ÚOK«|_ç# HÍ~åºxfl ѨÓiÎ
KÕ¿ãO^Œ∞‰õΩ64 g∞~°∞ Ѩ~㰠ʨ ~°O =∂~˘¯#fl
áêÖÁæ#fl "åxH˜ =¸_»∞ =O`«∞Å∞ Åaè™êÎ~Ú. 'Y∞=Úãπ—QÍ =º=ǨÏiOK«|_Õ S^Œ= ã¨=∞Ü«∞OÖ’ JÖÏ¡ÇÏπ , g∞ Hõà‰¡◊ Ωõ "å~°∞
ÉèÏQÆO ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) Jnè#OÖ’H˜ =ã¨∞ÎOk. P S^Œ= ÉèÏQÆO ‰õÄ_® =∞~À S^Œ∞
ÉèÏQÍÅ∞QÍ qÉèílOK«|_»∞`«∞Ok Jx J#|_çOk. JO^Œ∞Ö’ #∞Oz XHõ ÉèÏQÆO =ÚO^Œ∞QÍ<Õ xâ◊Û~ÚOK«∞‰õΩx LO>Ë |Ǩïâß U^À XHõ =~°æO Ü«Ú^•úxfl ^•@"Õ¿ã
^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨)‰õΩ K≥O^Œ∞`«∞Ok. D ÉèÏQÆOÖ’ #∞Oz ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) `å#∞ HÀi# Ü«∞`«flO KÕã≤ LO_Õ^"Õ ∂≥ ! J~Ú`Õ x~°Ü ‚ ∂« `«‡Hõ"∞≥ #ÿ D Ü«Ú^ŒOú [iy f~åeûO^Õ#x
=Úã≤¡OÅ HÀã¨O Y~°∞ÛÃÑ@ìQÆÅ~°∞. ''<å‰õΩ ÅaèOz# S^Œ=ÉèÏQÆO ‰õÄ_® =Úã≤¡OÅ ^Õ=Ù_»∞ ~åã≤ÃÑ>Ëâì ß_»∞. JO^Œ∞KÕ`« W~°∞=~åæÅ "å~°∂ '|„^£— J<Õ ã¨Å÷ OÖ’ XO_˘Hõix
„âıÜ∞« ã¨∞û H˘~°‰Ωõ "≥zÛOK«|_»∞`«∞Ok—— Jx ^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨) ÃãÅgÜ«∞@O QÆ=∞<å~°›O Z^Œ∞~˘¯#Hõ `«Ñ¨Êx Ѩiã≤÷`«∞Å∞ ã¨$+≤ìOK«|_®¤~Ú.
(ã¨∞#<≥ #™ê~Ú, ã¨Ç‘ÏÇπÏ). Ô~O_»= ÉèÏQÆO ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) |O^èŒ∞=ÙʼnõΩ Åaèã¨∞ÎOk. 62. JÖÏ¡ÇπÏ „Ѩ}ÏoHõ ##∞ã¨iOz |„^£ ~°}~°OQÆOÖ’ W~°∞=~åæÅ "å~°∂ =ÚMÏ=Úv
=¸_»= ÉèÏQÆO `«O„_çÖËx a_»¤Å‰õΩ ^Œ‰õΩ¯`«∞Ok. <åÅæ=, S^Œ= ÉèÏQÍÅ∞ =~°∞ã¨QÍ HÍ=Åã≤ =zÛOk. P Ü«Ú^ŒúO `«~°∞"å`« qâßfiã¨O (D=∂<£)ÃÑ· „|uH˜ L#fl"åiH˜
x~°∞¿Ñ^ŒÅ‰õΩ, ÉÏ@™ê~°∞ʼnõΩ K≥O^Œ∞`å~Ú. D 'Y∞=Úãπ— ™⁄=Ú‡ ã¨=∞Ü«∞ W™ê¡O XHõ ã¨`«º^èŒ~°‡O J#fl ã¨OQÆu `≥eã≤áÈ"åe. J`«#∞ Hõ_»^•HÍ P ã¨`«ºOÃÑ·
ã¨O^Œ~åƒùÅ#∞|\˜ì Y~°∞ÛKÕÜ«∞É_®Åx ѨO_ç`«∞Å∞ K≥|∞`å~°∞. rqOKåe. D ã¨`«º ^èŒ~°‡O Ѩ@¡ J`«#∞ Z#fl_»∂ Tyã¨ÖÏ@‰õΩ Ö’#∞H͉õΩO_®
59. JO>Ë =∞n<å #QÆ~åxH˜ KÕ~∞° =Ö’ L#fl JOK«∞. HÍQ͆ Jqâßfiã¨∞Å∞ nxH˜ ^Œ∂~å# LO_®e. ZO^Œ∞HõO>Ë |„^£ ã¨O„QÍ=∞OÖ’ J`«#∞ ã¨`åºxfl HõàÏ¡~å K«∂âß_»∞ HÍ|\˜!ì
L#fl =∞~À JOK«∞# L<åfl~°∞. =¸ÅOÖ’ '^Œ∞<£Ü«∂—, 'Y∞ãπ"å— J<Õ Ô~O_»∞ Ѩ^•Å∞ JÖψQ Z=~°~Ú<å Jqâßfiã¨O (‰õΩ„Ѷπ)ÃÑ· =kèOK«|_ç`Õ "å~°∞ Z#∞fl‰õΩ#fl =∂~°æO
JѨ=∂~°æO J#fl ã¨OQÆu ‰õÄ_® D Ü«Ú^ŒúOÖ’ ã¨Ê+¨ì=∞~ÚáÈ~ÚOk.
=KåÛ~Ú. '^Œ∞<£Ü«∂— J<Õk ^Œ∞#∞=Ùfi<£ #∞Oz U~°Ê_çOk. ã¨g∞ѨOÖ’xk Jx nx
J~°÷O. 'Y∞ãπ"å— JO>Ë ^Œ∂~°OQÍ L#flk Jx J~°÷O. 63. =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) QÍ~°∞ ã¨fiѨflOÖ’ Jqâßfiã¨∞Å∞ |ǨïH˘kÌ=∞Ok L#fl@∞¡
K«∂âß~°∞. P q+¨Ü«∞"Õ∞ PÜ«∞# (ã¨) `«# ã¨Ç¨ÏK«~°∞ʼnõΩ K≥áêÊ~°∞. nO`À
60. a_®~°∞ JO>Ë J|∂ ã¨∞á¶êº<£ ™ê~°^䌺OÖ’ ã≤iÜ«∂ #∞Oz =∞Hͯ #QÆ~°O "≥·Ñ¨Ù‰õΩ „Ñ≤Ü«∞ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å P`«‡ qâßfiã¨O ÃÑiyOk. XHõ"Õà◊, Jqâßfiã¨∞Å∞ KåÖÏ=∞Ok
™êyáÈ`«∞#fl =~°ÎHõ a_®~°∞. Jã¨Å∞ P =~°ÎHõ a_®~°∞#∞ J@HÍ~ÚOKÕ ÅHõ∆ ºO`À<Õ L<åfl~°#fl ã¨OQÆu "åiH˜ `≥e¿ãÎ "å~°∞ ^è≥·~°ºO HÀÖ’ÊÜÕ∞"å~°∞. Ü«Ú^ŒúO KÕÜ«∂ÖÏ?
=Úã≤¡OÅ∞ |Ü«∞Å∞^Õ~å~°∞. D a_®~°∞ ѨtÛ=∞ k‰õΩ¯# Ѩ~°fi`åxH˜ KåÖÏ ^Œ∂~å# =^•Ì? Jx "å~°∞ `«@Ѩ\Ï~ÚOKÕ"å~°∞. D Ô~O_»∞ qѨ`«∞ÎÅ #∞Oz ‰õÄ_® JÖÏ¡ÇπÏ
ѨÅÑ¡ Ù¨ „áêO`«OÖ’ LOk. HÍx Ü«Ú^ŒOú [iy# |„^£ Hˆ „∆ `«O =∂„`«O Z`≥#η „Ѩ^âÕ O◊ Ö’ "åix HÍáê_®_»∞.
LOk.
64. JÖÏ¡ÇπÏ ã¨OHõeÊOz#k [iy f~°\ÏxH˜QÍ#∞ Ѩiã≤÷`«∞Å ã¨fi~°∂ѨO D q^èŒOQÍ
61. JO>Ë Ü«Ú^ŒúO Ѷ¨ÖÏ<å `Õn#, Ѷ¨ÖÏ<å KÀ@ [~°QÍe Jx LÉèíÜ«∞=~åæÅ "å~°∞ =∞ÅK«|_çOk.
790 791
8. JÖò J<£á¶êÖò MÏÅÖò =∞ÅL
"åÅ=¸ 401 8. JÖò J<£á¶êÖò 9= áê~å
10= áê~å
(â◊„`«∞=ÙÅ∞) H˘kÌ=∞OkQÍ HõxÑ≤OKÕÖÏ 46 WOHÍ g∞~°O^Œ~°∂ JÖÏ¡ÇπωõÄ,
KÕâß_»∞. J^Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ "åi Hõà◊¡‰õΩ PÜ«∞# „Ѩ=Hõ‰Î Äõ q^èÜ
Õ Ú« Öˇ· LO_»O_ç.
‰õÄ_® q∞=∞‡efl H˘kÌ=∞OkQÍ<Õ65 K«∂Ñ≤O Ѩ~°ã¨Ê~°O Q˘_»=Ѩ_»HõO_ç. JÖÏ KÕ¿ãÎ
Kå_»∞. ã¨=∞ã¨Î =º=Ǩ~åÅ∂ JÖÏ¡ÇπÏ (Q˘_»=Ѩ_®¤~°O>Ë) g∞~°∞ Ñ≤iH˜"åÔ~·
"≥·Ñ¨ÙˆH =∞o§OK«|_»`å~Ú. áÈ`å~°∞. g∞ â◊H˜Î ã¨#flye¡áÈ`«∞Ok.
45 F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! g∞~°∞ U „Ѩ`«ºi÷ JO^Œ∞Hˆ ã¨ÇϨ # ã¨~÷ Ú~åºÅ#∞ áê\˜O
Ãã·<åºxfl J~Ú<å Z^Œ∞~À¯=Åã≤ =zÛ K«O_ç. ã¨÷~Ú~°ºO Hõ#|~°KÕ "åiH˜
#ѨC_»∞ xÅHõ_» K«∂ѨO_ç. J`«ºkèHõOQÍ JÖÏ¡ÇπÏ `À_»∞QÍ LO\Ï_»∞.67
JÖÏ¡ÇπÏ#∞ 㨇iOK«O_ç. `«^•fi~å g∞‰õΩ
q[Ü«∞O „áêÑ≤ÎOK«=K«∞Û.66 47 JǨÏOHÍ~åxfl „Ѩ^Œi≈ã¨∂Î, „Ѩ[Å
=ÚO^Œ∞ `«=∞ |_®~Úx Kå@∞‰õΩO@∂
65. =Úã≤¡OÅ∞ ‰õÄ_® =Ú„+≤‰õΩ¯Å‰õΩ KåÖÏ H˘kÌ=∞OkQÍ HõxÑ≤OKÕÖÏ KÕÜ«∞@OÖ’x `«=∞ WO_»¡ #∞Oz |Ü«∞Å∞^Õi# "åi
=∞~°‡O Uq∞@O>Ë, XHõ"Õà◊ =Úã≤¡OÅ∞ ÉèÏs Ãã·#ºOQÍ "åi HõO\˜H˜ HÍ#=zÛ =∂kiQÍ, JÖÏ¡ÇπÏ =∂~°æO #∞O_ç
LO>Ë |Ǩïâß "å~°∞ Ü«Ú^ŒúO KÕÜ«∞‰õΩO_® `ÀHõ=Ú_çKÕ "åˆ~"≥∂! Ü«Ú^•úxH˜ „Ѩ[Å#∞ P¿Ñ "åiÖÏQÍ g∞~°∞ `«Ü«∂
=ÚO^Œ∞ =Úã≤¡OÅ∞ "åi HõO\˜H˜ QÆ∞ÃÑÊ_»∞ =∞#∞+¨µÅ∞QÍ<Õ HÍ#=KåÛ~°∞. f~å ~°=HõO_ç.68 "åi PQÆ_®ÅÃÑ· JÖÏ¡ÇÏπ
Ü«Ú^ŒúO "≥Ú^ŒÅÜ«∂ºHõ Ѩiã≤÷u =∂iáÈ~ÚOk. =Úã≤¡OÅ∞ `«=∞Hõ<åfl Ô~\˜ìOѨÙ
L#fl@∞¡ Jqâßfiã¨∞ʼnõΩ JxÑ≤OzOk. Pe W„=∂<£ ã¨∂~åÖ’x 13= PÜ«∞`«∞ Ѩ@∞ì ayOK«#∞<åfl_»∞.
^•fi~å D q+¨Ü«∞O ~°∂_èô J~ÚOk. =Úã≤¡OŠѨ@¡ Jqâßfiã¨∞Å QÆ∞O_≥Ö’¡ ^Œ_» ^≥·=<å=∞㨇~°} J=ã¨~°O. ^≥·=<å=∞㨇~°} ^•fi~å "åi x[ã≤÷u ZšѨC_»∂ "åiH˜
ÃÑOK«\ÏxˆH ^≥q· HõOQÍ WÖÏ [iyOk. JO>Ë `˘Å∞`« Jqâßfiã¨∞Ö’¡ ã¨=∞~À`åûǨxfl *Ï˝Ñ¨Hõ=ÚO@∞Ok. "åÔ~#fl_»∂ `«=∞ â◊H˜ÎÜ«Ú‰õΩÎÅ ^•fi~å ÔQÅ=ÖË~°h, ^Õ=Ùx
#∂iáÈã≤, f~å Hõ^Œ# ~°OQÆOÖ’ HÍÅ∞^Œ∞qfi# Ñ≤=∞‡@ "åi L`åûǨxfl h~°∞ `À_®Ê@∞`À<Õ ÔQÅ∞Ѩ٠ã≤kúã¨∞ÎO^Œ#fl Ü«∞^•~°÷O ã¨^• "åi =∞#ã¨∞ÅÖ’ "≥∞^ŒÅ∞`«∂
QÍ~åÛe. Wn D ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ JÖÏ¡ÇπÏ `«~°Ñ¶¨Ù# J=ÅOaOK«|_ç# ~°}hu. LO_®e.
66. WHõ¯_» =Úã≤O¡ ʼnõΩ ~°}hu QÆ∞iOz LѨ^tÕ OK«|_çOk. â◊„`«∞=ÙÅ#∞ Ü«Ú^Œ~ú O° QÆOÖ’ 67. =¸_»= =ÚYº LѨ^Õâ◊O Wk. Ü«Ú^ŒúO ÖÏO\˜ ã¨OH˜¡+¨ì Ѩiã≤÷`«∞Ö’¡ ^≥·=O Ѩ@¡,
Z^Œ∞~˘¯#flѨC_»∞ "å~°∞ ZÖÏ =º=ǨÏiOKåÖ’ `åH©^Œ∞ KÕÜ«∞@O [iyOk. 1. ^≥·=„Ѩ=HõΠѨ@¡ Jq^èÕÜ«∞`«#∞ „Ѩ^Œi≈¿ãÎ ^•x Ѩi}Ï=∞O ZO`« ÉèíÜ«∞OHõ~°OQÍ
Jxfl\˜Hõ<åfl =ÚO^Œ∞ "åiÖ’ ã≤÷~°`«fiO LO_®e. Hõ^Œ# ~°OQÆOÖ’ "≥ÚHõ¯"Àx LO@∞O^À TÇ≤ÏOK«@O Hõ+¨ìO HÍ^Œ∞. P =∂@H˘¿ãÎ ™ê^è•~°} ã¨=∞Ü«∂Ö’¡ ‰õÄ_®
™êǨϙêxfl „Ѩ^iŒ ≈OKåe. D xÅHõ_» ÖË#O`« =~°‰Äõ Ü«Ú^Œ"ú ∞≥ ^ÿ •#OÖ’ xÅ|_»@O ^≥·=O =∞iÜ«Ú ^≥·=„Ѩ=HõÎ q^èÕÜ«∞`«‰õΩ Hõ@∞ì|_ç LO_®eûO^Õ. WHõ Ü«Ú^ŒúOÖÏO\˜
Hõ+Oì¨ . J~Ú`Õ ~°}huÖ’ ÉèÏQÆOQÍ F "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ `«ÑC¨ HÀ=@O, "≥#H˜¯ `«Q@
æÆ O =O\˜q J™ê^è•~°} Ѩiã≤÷`«∞Ö’¡#~Ú`Õ D q^èÕÜ«∞`å ÉèÏ=O =∞iO`« „áê=ÚMϺxfl
J^è~·≥ º° O „H˜OkH˜ ~å=Ù. WÖÏO\˜ Z`«∞QÎ _Æ Å» ‰õΩ q<å~ÚOѨ٠LO@∞Ok. nx QÆ∞iOz ã¨O`«iOK«∞‰õΩO@∞Ok. D ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ ZHõ¯_», U HÍã¨Î Jq^èÕÜ«∞`« `˘OyK«∂ã≤<å
WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ ‰õÄ_® K«iÛOK«@O [iyOk. 2. ~Ô O_À =ÚYº q+¨Ü∞« O Uq∞@O>Ë ^≥=· ã¨Ç¨ Ü«∞O xezáÈ=K«∞Û. 4. <åÖ’æ =ÚMϺOâ◊O Uq∞@O>Ë J<≥H· ºõ `«‰Ωõ , JO`«ó
Hõ^Œ#~°OQÆOÖ’ ã¨~Ú`«O JÖÏ¡ÇπÏ#∞ =∞~°záȉõÄ_»^Œ∞. ÃÑ·QÍ P Hõ∆}ÏÖ’¡ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ HõÖǨʼnõΩ `ågÜ«∞‰õΩO_® JO^Œ~°∂ XˆH „`å\˜ÃÑ· LO_®e. =∞#ã¨Ê~°÷Å∞ =∞<À
gÅ~Ú#O`« Z‰õΩ¯=QÍ ã¨‡iOKåe. J#∞Hõ}∆ O PÜ«∞# JO_»^OŒ _»Å#∞ HÀ~°∞‰õΩO@∂ x|ƒ~åxfl h~°∞ QÍ~°∞™êÎ~Ú. nx=¸ÅOQÍ g∞ â◊HΘ H©} ∆ 㘠∞¨ OÎ k. 5. Ü«Ú^Œ~ú O° QÆOÖ’
LO_®e. Ü«Ú^Œ~ú O° QÆOÖ’ "å~°∞ JÅÊ ã¨OYºÖ’ L#flѨC_»∞ ^≥=· ã¨Ç¨ Ü«∂xfl Ji÷ã∂¨ Î Z\˜ì Ѩiã≤u÷ Ö’#∂ ã¨ÇϨ # ã¨~÷ Ú~åºÅ#∞ q_»<å_»‰Äõ _»^∞Œ . XHõ"àÕ ◊ F@q∞ Hõà=¡◊ ÚO^Œ∞
LO_®e. JkèHõ ã¨OYºÖ’ L#flѨC_»∞ ‰õÄ_® ^≥·=^蕺#O J=ã¨~°"Õ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë Hõ^ŒÖÏ_»∞`«∞<åfl 㨈~ "≥#∞fl K«∂Ѩ~å^Œ∞. =∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) "å~°∞
"åi ã¨OMϺ |ÅO "åiÖ’ QÆ~åfiǨÏOHÍ~åxfl ã¨$lOK«‰õΩO_® LO_»\ÏxH˜ XHõ ǨÏnã¨∞Ö’ WÖÏ „Ѩ=zOKå~°∞: ''„Ѩ[ÖÏ~å! â◊„`«∞=Ù`À `«ÅѨ_Õ ã≤÷ux
792 793
8. JÖò J<£á¶êÖò MÏÅÖò =∞ÅL
"åÅ=¸ 402 8. JÖò J<£á¶êÖò 9= áê~å
10= áê~å
48 P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Ã+·`å#∞ "åi 49 P ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ HõѨ@∞Å∞, ǨÏ$^Œ
HÍ~°ºHõÖÏáêÅ#∞ "åiH˜ ZO`À ~°=∞}©Ü∞« Ü«∂ÅÖ’ ~ÀQÆO L#fl"å~°∞72 ‰õÄ_® WÖÏ
"≥∞ÿ#qQÍ KÕã≤ K«∂áê_»∞. ''D ~ÀA J<åfl~°∞ : ''gà◊§ ^è~Œ ‡° O gà◊§x "≥∂ã¨OÖ’
q∞=∞‡efl F_çOKÕ"å_»∞ [#∞ÅÖ’ Z=_»∂ Ѩ_»"Õã≤Ok.——73 HÍx Z=~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞
ÖË_»∞. <Õ#∞ ã¨~Ú`«O g∞‰õΩ JO_»QÍ #=Ú‡‰õΩ<åfl~À xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ
L<åfl#∞!—— Jx K≥áêÊ_»∞. HÍx f~å P ã¨~åfikè‰õΩº_»∞, q"ÕHõ=O`«∞_»∞74 (Jx
W~°∞ѨHÍ∆ Å∞ Ѩ~㰠ʨ ~°O Z^Œ∞~°∞Ѩ_#ç ѨC_»∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe).
"å_»∞ `«# =∞_»=∞ÅÃÑ· "≥#∞uiy
áÈÜ«∂_»∞. ''D =º=Ǩ~°OÖ’ g∞`À 50 (F „Ѩ=HÍÎ!) ^Œ∂`«Å∞ ã¨`«ºu~°
<åÔHÖÏO\˜ ã¨O|O^èŒO ÖË^Œ∞. g∞~°∞ ™ê¯~°∞Å „áê}ÏÅ∞ fã¨∂Î L#flѨÊ\˜
K«∂_»xk <Õ#∞ K«∂ã¨∞Î<åfl#∞.69 <Õ#∞ ^Œ$âߺxfl #∞=Ùfi K«∂_»QÆey`Õ ZO`«
í ∞« Ѩ_∞» `«∞<åfl#∞.70 JÖÏ¡ÇÏπ
JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ ÉèÜ ÉÏ=ÙO_»∞! "å~°∞ "åà◊¡ =ÚMÏÅÃÑ·,
KåÖÏ Hõiî#OQÍ tH˜∆OKÕ"å_»∞——71 Jx Ñ≤~°∞^Œ∞ÅÃÑ· H˘_»∞`«∂ LO\Ï~°∞. WOHÍ
J<åfl_»∞. WÖÏ JO@∂ LO\Ï~°∞: ''WkQÀ,
HÍOH˜O∆ K«HOõ _ç. ã¨^• JÖÏ¡ÇÏπ #∞O_ç âßOux HÀ~°∞`«∂ LO_»O_ç. XHõ"àÕ ◊ â◊„`«∞=Ù#∞ ^ŒÇÏ≤ Oz"Õ¿ã tHõ#∆ ∞ K«qK«∂_»O_ç.75
Z^Œ∞~À¯=Åã≤# JQÆ`«º"Õ∞ QÆ#Hõ U~°Ê_ç`Õ JѨC_»∞ ã¨Ç¨Ï#ã¨÷~Ú~åºÅ#∞ K«∂ѨO_ç 71. D ѨÅ∞‰õΩÅ∞ Ã+·`å#∞g HÍ=K«∞Û ÖËHõ Ã+·`å#∞ D q^èŒOQÍ Ñ¨eHÍ_»x JÖÏ¡ÇπÏ
(^è~·≥ º° O`À áÈ~å_»O_ç). ã¨fi~°Oæ Y_®æÅ h_»Ö’ LO^Œx ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç—— (ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ `«~°Ñ¶¨Ù# K≥ѨÊ|_ç#g HÍ=K«∞Û.
|∞MÏs – H˜`å|∞Öò lǨ^£). 72. JO>Ë JѨC_»Ñ¨C_Õ W™ê¡O ã‘fiHõiOz# =Úã≤¡OÅ∞ J~Ú LO_»=K«∞Û. "åi
68. =∞Hͯ‰õΩ K≥Ok# Jqâßfiã¨∞Å∞ `«=∞ =~°ÎHõ |$O^•xfl P^Œ∞HÀ=\ÏxH˜, =Úã≤¡OÅ`À PO`«~åºÅÖ’ W™ê¡O WOHÍ |ÅѨ_ç LO_»Háõ È=@O =¸ÅOQÍ =Úã≤O¡ ʼnõΩ q[Ü«∞O
Ü«Ú^ŒOú KÕÜ∞« _®xH˜ |Ü«∞Å∞^Õi#ѨC_»∞ JǨÏOHÍ~°O`À q„~°gQÆ∞`«∂, `«=∞ â∫~åºxfl KÕ‰Äõ ~°∞`«∞O^À ÖË^À ##fl â◊OHõ "åiÖ’ Hõey LO@∞Ok. ÖË^• =Ú„+≤‰Ωõ ¯Å#∞^ÕtÌ Oz
[|ƒK«~z° „Ѩ[Å =ÚO^Œ∞ „Ѩ^iŒ ≈ã¨∂Î =∞s =KåÛ~°∞. P q+¨Ü∂« <Õfl JÖÏ¡ÇÏπ ~ÚHõ¯_» WÖÏ Jx LO_»=K«∞Û ÖË^• =∞n<åÖ’ x=ã≤OKÕ Ü«¸^Œ∞efl L^ÕÌtOz D q^èŒOQÍ
„Ѩ™êÎqã¨∂,Î =Úã≤O¡ ʼnõΩ JÖÏO\˜ |_®~Ú Z#fl\˜H© â’aèOK«^xŒ `åH©^∞Œ KÕã∞¨ <Î åfl_»∞. Jx LO_»=K«∞Û.
69. =Ú„+≤‰õΩ¯Å∞ =∞Hͯ #∞Oz |Ü«∞Å∞^Õi#ѨC_»∞ "åiH˜ "åi „Ѩ`«ºi÷ `≥QÆ J~Ú# 73. JO>Ë QÆ∞ÃÑÊ_»∞=∞Ok, ã¨Ô~·# PÜ«Ú^è•Å∞ ‰õÄ_® ÖˉõΩO_® JO`«ÃÑ^ŒÌ Ãã·<åºxfl
|h |Hõ~ü a<£ H˜<å# Ѩ@¡ H˘O`« ÉèíÜ«∂O^Àà◊# LO_Õk. P `≥QÆ"å~°∞ "≥#∞Hõ ZÖÏ Z^Œ∞~À¯"åÅx gà◊√¡ |Ü«∞Å∞^Õ~å~°∞? gà◊√¡ qâ◊fiã≤ã∞¨ #Î fl ^è~Œ ‡° O gà◊x¡ "≥∂ã¨OÖ’
#∞Oz =zÛ `«=∞#∞ K«∞@∞ì=Ú_»`åˆ~"≥∂#x =Ú„+≤‰õΩ¯Å∞ J#∞=∂xOKå~°∞. P Ѩ_»"Õã≤Ok. gà◊√¡ =∞`« Ñ≤zÛÖ’ Ѩ_ç q"ÕK«##∞ HÀÖ’Ê`«∞<åfl~°∞. U=∂„`«O WOy`«
ã¨=∞Ü«∞OÖ’ |h |Hõ~ü ã¨~åÌ~°∞ J~Ú# ã¨∞~åMÏ a<£ =∂eH± PHÍ~°OÖ’ Ã+·`å#∞ *Ï˝#O ÖˉõΩO_® ˆH=ÅO P"Õâ◊O`À ^Œ∂ã¨∞‰õΩáÈ`«∞<åfl~°x "≥Úã¨e Hõhfl~°∞ HÍ~°Û
„Ѩ`«ºHõ∆"≥∞ÿ =Ú„+≤‰õΩ¯Å‰õΩ q[Ü«∞O =iã¨∞ÎO^Œ#fl â◊√Éèí"å~°Î JOkOKå_»∞. ÃÑ·QÍ `«# ™êQÍ~°∞.
ã¨Ç¨Ü«∞ ã¨Ç¨ÏHÍ~åÅ∞ "åiH˜ `À_»∞QÍ LO\ÏÜ«∞x Ǩg∞ WKåÛ_»∞. HÍx Ü«Ú^Œú 74. â◊H˜Î=∞O`«∞_≥·# JÖÏ¡ÇπÏ#∞ #=Ú‡‰õΩ#fl qâßfiã¨∞Å ã¨Ç¨Ï# ã¨÷~Ú~åºÅ ã¨OQÆu D
~°OQÆOÖ’ JÖÏ¡ÇπÏ `«~°Ñ¶¨Ù# ^Œ∂`«Å∞ ky~å=@O K«∂ã≤ Ã+·`å#∞ `ÀHõ=Ú_çKå_»∞. „áêѨOzHõ ѨÓ*Ï~°∞ʼnõΩ UO `≥Å∞ã¨∞?! U U =∂~åæÅ #∞Oz JÖÏ¡ÇπÏ `À_®Ê@∞
70. JÖÏ¡ÇπÏ Ñ¨@¡ ÉèíÜ«∞=Ú, cèu U~°Ê_»QÍ<Õ Ã+·`å#∞‰õΩ K≥=∞@Å∞ Ѩ\Ïì~Ú. =Úã≤¡OʼnõΩ #Ok™êÎ_À, U kâ◊ #∞Oz â◊„`«∞=ÙÅ "≥#∞fl q~°∞™êÎ_À D ã¨O^ÕǨÅ ™êfi=ÚʼnõΩ
^Õ=Ùx „Ѩ`ºÕ Hõ `À_®Ê@∞ LO^Œx, =Úã≤O¡ Å =ÚO^Œ∞ D ~ÀA =Ú„+≤‰Ωõ ¯Å∞ xÅ∞=ÖË~x° WOHÍ `≥eÜ«∞^Œ∞. `≥e¿ãÎ "å~°∞ WÖÏO\˜ HÍH˜ÖˇHõ¯Å∞ "ÕÜ«∞~°∞ J#flk D ѨÅ∞‰õΩÅ
P l`«∞ÎÅ=∂iH˜ J~°÷"≥∞ÿáÈ~ÚOk. ™ê~åOâ◊O.
794 795
8. JÖò J<£á¶êÖò MÏÅÖò =∞ÅL
"åÅ=¸ 403 8. JÖò J<£á¶êÖò 9= áê~å
10= áê~å
51 ''Wk g∞ KÕ`«∞Å∞ =ÚO^Œ∞QÍ<Õ KÕã≤ 53 WÖÏ ZO^Œ∞‰õΩ [~°∞QÆ∞`«∞O^ŒO>Ë,
ѨOѨىõΩ#fl áêáêxH˜ „ѨuѶ¨ÅO. JO`Õ JÖÏ¡ÇπÏ U *Ïu"åiÔH·<å J#∞„QÆǨxfl
QÍx JÖÏ¡ÇÏπ `«# ^•ã¨∞ʼnõΩ J<åºÜ«∞O „Ѩ™êkOz# `«~åfi`« "å~°∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ
KÕ¿ã"å_»∞ HÍ_»∞.——76 `«=∞‰õΩ `å"≥∞ÿ `«=∞ ã≤u÷ x =∂~°∞Û‰õΩO>Ë<Õ
52 (gà◊¡ ^èÀ~°})˜ Ѷ~≤ “#∞ J#∞Ü«∂Ü«ÚÅ, `«Ñ¨Ê78 JÖÏ¡ÇπÏ `å#∞ „Ѩ™êkOz#
"åi ѨÓsfi‰õΩÅ ^èÀ~°}˜x áÈe L#flk.77 J#∞„QÆǨxfl =∂~°Û_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
"å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ PÜ«∞`«∞Å#∞ u~°ã¨¯ JÖÏ¡ÇπÏ JO`å q<Õ"å_»∞, Jhfl `≥eã≤#
iOK«QÍ, JÖÏ¡ÇπÏ "åi áêáêÅ HÍ~° "å_»∞.
}OQÍ "åix Ѩ@∞ì‰õΩ<åfl_»∞. xã¨ûO 54 (gà◊§ áÈHõ_») Ѷ≤~“#∞ J#∞K«~°∞Å,
^ÕǨÏOQÍ JÖÏ¡ÇπÏ |Å=O`«∞_»∞, "åi ѨÓsfi‰õΩÅ áÈHõ_#» ∞ áÈe L#flk –
Hõiî#OQÍ tH˜∆OKÕ"å_»∂#∞. "å~°∞ `«=∞ „ѨÉèí∞=Ù x^Œ~°≈<åÅ#∞
75. H˘O`«=∞Ok Y∞~üP<£ "åºMϺ`«Å∞ |„^£ Ü«Ú^ŒúOÖ’ ǨÏ`«∞Öˇ·# =Ú„+≤‰õΩ¯Å QÆ∞iOz
kèHõ¯iOKå~°∞. JѨC_»∞ "Õ∞=Ú "åi
D q^èOŒ QÍ K≥Ñʨ |_çO^Œx Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~∞° . Ǩτ[`ü Wɡfl JÉσãπ (~°l) Hõ^#Œä O: áêáêÅ HÍ~°}OQÍ "åix <åâ◊#O
''=Ú„+≤‰õΩ¯Å∞ =Úã≤¡O Ü≥∂^èŒ∞Å "≥·Ñ¨Ù‰õΩ ^Œ∂ã¨∞‰õΩ=zÛ#ѨC_»∞ =Úã≤¡OÅ∞ `«=∞
KÕâß=Ú. Ѷ≤~“hÜ«ÚÅ#∞ =ÚOz
"Õâß=Ú. "å~°O`å ^Œ∞~å‡~°∞æÖË.79
Y_®æÅ`À "åi =ÚMÏÅÃÑ· "Õ@∞ "Õ¿ã"å~°∞. P ^≥|ƒÅ #∞Oz `«Ñ≤ÊOK«∞HÀ=\ÏxH˜
=Ú„+≤‰õΩ¯Å∞ gѨ٠uѨC‰õΩx áêiáÈÜÕ∞ Ü«∞`«flO KÕ¿ã"å~°∞. JѨC_»∞ ^≥·=^Œ∂`«Å∞ <Õ#∞ #"≥∂^Œ∞ KÕã≤# g∞ Hõ~°‡Å#∞ K«∂ã¨∞HÀO_ç. Z=~°∞ `«=∞ Hõ~°‡ÅÖ’x "Õ∞Å∞#∞
"åi Ñ≤~°∞^Œ∞ÅÃÑ· Y_®æÅ`À "å~ÚOKÕ"å~°∞.—— J~Ú`Õ D PÜ«∞`«∞ ã¨~°fi ™ê^è•~°} K«∂ã¨∞‰õΩO\Ï~À "å~°∞ ^≥·=™È΄`«O KÕÜ«∂e. =∞Ô~=~°∞ `«=∞ Hõ~°‡ÅÖ’ `«kƒù#fl"≥∞ÿ#
=∞~ÚOk. ^≥·==K«<åÅ#∞ „`Àã≤ѨÙzÛ# Jqâßfiã¨∞Å∞, =Ú„+≤‰õΩ¯ÅO^ŒiH© Wk ^•xfl K«∂™êÎ~À "å~°∞ `«=∞ P`«‡Å<Õ xOkOK«∞HÀ"åe—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O, H˜`å|∞Öò
=iÎã∞¨ OÎ k. nx ÉèÏ=O Uq∞@O>Ë =∞~°} Ѷ∞¨ _çÜ∞« ÅÖ’ ^≥=· ^Œ∂`«Å∞ "åi =ÚMÏÅÃÑ,· a„~ü).
Ñ≤~°∞^Œ∞ÅÃÑ· H˘_»`å~°∞. JÖò J<£P"£∞ ã¨∂~åÖ’ K≥ѨÊ|_ç#@∞¡ : ''^≥·=^Œ∂`«Å∞ 77. J~°cÖ’ '^ŒJòÉò— (..... ) J<Õ Ñ¨^ŒO "å_»|_çOk. JO>Ë JÅ"å@∞, ^èÀ~°}˜, áÈHõ_»
"åix H˘@ì_®xH˜ `«=∞ KÕ`«∞efl KåѨÙ`å~°∞—— (93). „Ѩà◊Ü«∞k<å# Jqâßfiã¨∞Å#∞ Jx J~°÷O. JO>Ë ÃÑ·QÆO|~°∞Å#∞ kèHõ¯iOK«@OÖ’ gà◊¡ ^èÀ~°}˜ (ÖËHõ áÈHõ_») x
#~°HõO "≥·Ñ¨Ù‰õΩ fã¨∞‰õΩáÈ`«∞#flѨC_»∞ D q^èŒOQÍ H˘_»`å~°h, JѨC_»∞ #~°Hõ K«∂ã¨∞OÎ >Ë, gà◊√¡ Ѷ~≤ “#∞ J#∞OQÆ∞ J#∞K«~∞° ÖÏ¡QÍ, "åi ѨÓsfi‰õΩÖˇ#· Jqâßfiã¨∞ÖÏ¡QÍ
^•fi~°áêʼnõΩ_»∞, ''㨈~, WHõ ^ŒÇ≤ÏOKÕ tHõ∆#∞ J#∞ÉèíqOK«O_ç—— Jx JO\Ï_»h =∞i HõxÑ≤ã∞¨ <Î åfl~°∞. ѨÓ~°fiO "å~°∞ ‰õÄ_® D ~°HOõ QÍ<Õ `«=∞ „Ѩ=HõÅÎ #∞ „`Àã≤ÑÙ¨ KÕÛ"å~°∞.
H˘O`«=∞Ok q^•fiOã¨∞Å∞ "åºMϺxOKå~°∞. 78. U *Ïu J~Ú<å㨈~ `«# 㨄`«Ê=~°Î# #∞O_ç =∞~°eáȉõΩO_® L#flO`«=~°‰õÄ,
JO>Ë ^≥"· å#∞„QÆÇ¨ ŠѨ@¡ x~°H¡ ∆õ º "≥Y· i J=ÅOaOK«‰Ωõ O_®, =∞OzѨ@¡ "≥=· ÚYºO
76. g∞ ã¨fiÜ«∞OHõ$`åÅ =¸ÖOQÍ<Õ D ^≥|ƒÅ∞ g∞‰õΩ Ѩ_∞» `«∞<åfl~Ú. L`«∞uÎ QÎ Í JÖÏ¡ÇÏπ „Ѩ^Œi≈OK«‰õΩO_® L#flO`«=~°‰õÄ JÖÏ¡ÇπÏ "åiÃÑ· `«# J#∞„QÆǨÅ =~å¬xfl
`«# ^•ã¨∞Å#∞ tH˜∆OK«_»∞. "åã¨Î"åxH˜ PÜ«∞# <åºÜ«∞jÅ∞_»∞. Jxfl ~°HÍÅ ‰õΩiÑ≤ã¨∂Î<Õ LO\Ï_»∞. XHõ"Õà◊ "åiÖ’ QÆ#Hõ qzÛù#flHõ~° ^èÀ~°}˜ „Ѩ|eáÈ~Ú,
J<åºÜ«∂ʼnõΩ, ^Ò~°˚<åºÅ‰õΩ PÜ«∞# Jf`«∞_»∞. XHõ ǨÏnÃã Y∞^£ã‘Ö’ JÖÏ¡ÇπÏ "å~°∞ Éè∂í q∞Ö’ K≥Å~ˆ yáÈ=@O "≥Ú^ŒÖ_ˇ `ç Õ JÖÏ¡ÇÏπ "åiÃÑ· J#∞„QÆÇ¨ ʼnõΩ |^Œ∞Å∞
ã¨fiÜ«∞OQÍ WÖÏ ÃãÅqKåÛ_»∞: ''<å ^•ã¨∞ÖÏ~å! J<åºÜ«∞O KÕÜ«∞\Ïxfl <Õ#∞ P„QÆÇ¨Ï =~°¬O ‰õΩiÑ≤™êÎ_»∞. 'tHõ∆— J<Õ H˘~°_®#∞ ~°≠∞oÑ≤™êÎ_»∞. Wk ^Õ=Ùx
ã¨fiÜ«∞OQÍ <å H˘~°‰õΩ x¿+kèOK«∞‰õΩ<åfl#∞. g∞=∞^茺 ‰õÄ_® nxx x+≤^ŒúѨ~°Kå#∞. ã¨O„Ѩ^•Ü«∞O. "Õˆ~ =∂@Ö’¡ K≥áêÊÅO>Ë *Ï`«∞ÅÖ’ áêáêÅ∞ q∞ug∞iáÈ~Ú#
HÍ|\˜ì g∞~°∞ XO_˘HõiÃÑ· J<åºÜ«∂xH˜ áêÅÊ_»HõO_ç. <å ^•ã¨∞ÖÏ~å! WkQÀ, HÍ~°}OQÍ<Õ JÖÏ¡ÇπÏ `«# J#∞„QÆǨÅ ^•fi~åxfl =¸ã≤"Õ™êÎ_»∞. Hõ#∞Hõ ^≥·"å#∞
796 797
8. JÖò J<£á¶êÖò MÏÅÖò =∞ÅL
"åÅ=¸ 404 8. JÖò J<£á¶êÖò 9= áê~å
10= áê~å
55 ã¨`åºxfl u~°ã¨¯iOz, Z#fl\˜H© 57 HÍ|\˜ì Ü«Ú^ŒúOÖ’ #∞=Ùfi ZѨC_≥·<å
^•xx qâ◊fiã≤OK«‰õΩO_® LO_Õ"åˆ~ "åiÃÑ· PkèHõºO á⁄Ok`Õ "åi "≥#∞Hõ
JÖÏ¡ÇπÏ ^Œ$+≤ìÖ’ J`«ºO`« Ç‘Ï#"≥∞ÿ# L#fl "å~°∞ ã¨~Ú`«O ɡOÉËÖˇuÎ áêi
[O`«∞=ÙÅ∞.80 áÈÜÕ∞ÖÏ "åix QÆ\ ì̃QÍ "å~ÚOK«∞.82 P
56 #∞=Ùfi "åi`À XѨÊO^ŒO KÕã∞¨ ‰õΩ q^èŒOQÍ#~Ú<å "åiH˜ |∞kú~å=K«∞Û.
<åfl=Ù. J~Ú<å "å~°∞ `«=∞ XѨÊO^•xfl 58 XHõ"Õà◊ U *Ïu "åÔ~·<å #=∞‡Hõ
Ѩ^Õ Ñ¨^Õ LÅ¡OѶ≤∞ã¨∞Î<åfl~°∞. ÃÑ·ÃÑK«∞Û „^ÀǨxH˜ áêÅÊ_»=K«Û#fl ÉèíÜ«∞O h‰õΩ
U=∂„`«O ÉèíÜ«∞Ѩ_»@O ÖË^Œ∞.81 Hõey`Õ – ã¨iã¨=∂#OQÍ – "åi
„QÆÇ¨ Å#∞ á⁄O^Œ_®xH˜ „Ѩ[Å∞ áêáêʼnõΩ ^Œ∂~°OQÍ LO_®e. Jq^èÜ Õ ∞« `å ^èÀ~°}x˜ XѨÊO^•xfl "åi =ÚO^Œ∞ qã≤i"≥~Úº.83
=∂#∞‰õΩx q^èÕÜ«∞`å ÉèÏ"åxfl JÅ=~°K«∞HÀ"åe. [iy# `«Ñ¨CÅÃÑ· ѨâßÛ`åÎѨO #=∞‡Hõ „^ÀǨÏO KÕ¿ã"åix JÖÏ¡ÇπÏ
K≥O^•e. Hõ∆=∂aèHõ∆ÔH· "Õ_»∞HÀ"åe.
ZO`«=∂„`«O W+¨Ñì _¨ _» ∞» .84
79. D q+¨Ü«∞O WO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ ‰õÄ_® =zÛOk. J~Ú`Õ D =K«#OÖ’ "åix 82. ''+¨„i^£ aÇ≤Ï"£∞—— JO>Ë (J^Œ#∞ K«∂ã≤) "åiH˜ ^≥|ƒ H˘@∞ì Jx ÉèÏ=O. P ^≥|ƒ‰õΩ
=ÚOz"Õâß=Ú, <åâ◊#O KÕâß=Ú J#fl Ѩ^•Å∞ =KåÛ~Ú. JÖÏ¡ÇπÏ "åix "å~°∞ JkiáÈ"åe. "åˆ~HÍ^Œ∞, "åiH˜ `À_»Ê_»\ÏxH˜ "≥#∞Hõ#∞Oz =ã¨∞Î#fl q∞„`«
ã¨=Ú„^ŒOÖ’ =ÚOz "åiÃÑ· ZÖÏO\˜ J<åºÜ«∂xH© áêÅÊ_»Ö^Ë hŒ , "åi JѨ~å^è•Å
ѨH∆ÍÖ’¡ ã¨~Ú`«O HõÅ=~°O "≥Ú^ŒÅ"åfie. D ^≥|ƒ‰õΩ "å~°O`å ǨÏ_»eáÈ~Ú
=¸ÅOQÍ<Õ "åiH© QÆu Ѩ\ ˜ìO^Œx ‰õÄ_® ã¨Ê+¨ìO KÕÜ«∞@O [iyOk. Ü«∞^•~å÷xH˜
JÖÏ¡ÇπÏ Z=iÃÑ· ^Ò~°˚#ºO KÕ¿ã"å_»∞ HÍ_»∞. ''h „ѨÉèí∞=Ù `«# ^•ã¨∞ʼnõΩ J<åºÜ«∞O ѨÖÏÜ«∞#O z`«yÎ OKåe. =∞~À™êi Hõ<fl≥ uÎ K«∂_»\ÏxH˜ ‰õÄ_® ™êǨÏã≤OK«x q^èOŒ QÍ
KÕ¿ã"å_»∞ HÍ_»∞—— (Ǩg∞"£∞ Jã¨û[ÌÇπÏ – 46). "åiH˜ |∞kú K≥áêÊe J#fl ÉèÏ=O =ã¨∞ÎOk.
83. '#=∞‡Hõ „^ÀǨÏO— JO>Ë ã¨OkèKÕã¨∞‰õΩx, Ö’áê~ÚHÍiQÍ =¸_À ѨHõ∆O`À KÕ`«∞Å∞
80. ''=∞#∞+¨µÅO^ŒiHõ<åfl JÅ∞ÊÅ∞—— (+¨„~°<åflã≤) Jx J<Õ |^Œ∞Å∞ ''[O`«∞=ÙÅxflO\˜
Hõ<åfl Ç‘Ï#∞Å∞—— (+¨„~°^ŒÌ"åaƒ) Jx J#@O QÆ=∞<å~°›O. ^Œ"åÉòƒ J#fl Ѩ^•xfl HõÅѨ@O ÖË^• J^Œ#∞ K«∂ã≤ *Ï~°∞HÀ=@O Jx ~ÚHõ¯_» ÉèÏ=O. Z=~°~Ú<å
™ê^è•~°}OQÍ [O`«∞=ÙÅ HÀã¨O "å_»`å~°∞. nx„ѨHÍ~°O "å~°∞ =∂#=ÙÅ∞, Ѩâ√◊ =ÙÅ WÖÏO\˜ ^ŒfiO^Œfi „Ѩ=$uÎx HõeyLO>Ë, "åi Hõ^ŒeHõefl *Ï„QÆ`«ÎQÍ QÆ=∞xã¨∂Î
Hõ<åfl Ç‘Ï#∞Å∞ J#fl ÉèÏ=O =ã¨∞ÎOk. Jqâßfiã¨∞Å∞ =∞#∞+¨µÖË J~Ú#ѨÊ\˜H© ã¨`«º LO_®e. "åi „^ÀǨÏ|∞kú |Ü«∞@Ѩ_Q» Í<Õ "åi`À KÕã∞¨ ‰õΩ#fl ã¨Okèx ÉèQí flÆ O KÕã∞¨ #Î fl@∞¡
u~°™ê¯~°O =¸ÅOQÍ "å~°∞ [O`«∞=ÙÖÏ¡ =∂iáÈÜ«∂~°∞. HÍ^Œ∞, [O`«∞=ÙÅ Hõ<åfl „ѨHõ\ ˜OKåe. g∞‰õÄ – =∂‰õÄ =∞^茺 WHõg∞^Œ@ ZÖÏO\˜ "≥∞ÿ„f ã¨O|O^è•Å∞ ÖË=Ù
Ç‘Ï#OQÍ `«Ü«∂~°Ü«∂º~°∞. Jx xiú+¨ìOQÍ K≥¿ÑÊÜ«∂e.
81. Jqâßfiã¨∞Å WOH˘Hõ ^Œ∞+¨ì ÅHõ∆}O, ^Œ∞~°Å"å@∞ WHõ¯_» „Ѩ™êÎqOK«|_çOk. "å~°∞ 84. XHõ"Õà◊ WÖÏO\˜ #=∞‡Hõ„^ÀǨÏO ("≥∂ã¨O) =Úã≤¡OÅ `«~°Ñ¶¨Ù# [iy<å 㨈~ Jk
Ѩ^Õ Ñ¨^Õ X_»O|_çHõ#∞ LÅ¡OѶ≤∞ã¨∂Î LO\Ï~°∞. xÜ«∞"≥∂Å¡OѶ¨∞#‰õΩ áêÅÊ_»∞ ‰õÄ_® Hõ∆=∂~°›O HÍ^Œ∞. =∂@ xÅ∞ѨىõΩ<Õ "åix =∂„`«"Õ∞ JÖÏ¡ÇπÏ „¿Ñq∞™êÎ_»∞.
`«∞#flѨC_»∂ "åiÖ’ U HÀâß<å ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ∞O_»=Ù. ã≤QÆ∂æ ZQÆ∂æ LO_»=Ù. Ü«¸^Œ Ǩτ[`ü =ÚPqÜ«∂ (~°l) HÍÅOÖ’ PÜ«∞#‰õΩ – ~À=∞#∞ʼnõΩ =∞^茺 x~°∞º^Œú
`≥QÆ J~Ú# |#∂ Y∞Ô~·*Ï #∞^ÕÌtºOz D =∂@Å#|_®¤Ü«∞x H˘O`«=∞Ok ã¨Okè ‰õΩkiOk. ã¨Okè QÆ_∞» =Ù =ÚyÜ«∞É’`«∞O_»QÍ ã¨iǨÏ^Œ∞ÅÌ "≥O|_ç =ÚPqÜ«∂
q^•fiOã¨∞Å∞ Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~∞° . Ü«Ú^Œú ã¨=∞Ü«∂ÅÖ’ Jqâßfiã¨∞ʼnõΩ U q^èOŒ QÍ#∂ (~°l) `«=∞ ¿ã#Å#∞ "≥∂ǨÏiOK«™êQÍ~°∞. QÆ_∞» =Ù ã¨=∂ÑÎ̈"∞≥ #ÿ =∞~°∞Hõ}
∆ Ï# ~À=∞#∞
ã¨Ç¨Ü«∞O JOkOK«É’=∞x JO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ Ü«¸^Œ∞Å∞ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨)`À ~å[ºOÃÑ· ^ŒO_»Ü«∂„`« KÕÜ«∂Å#flk PÜ«∞# Jaè=∞`«O. D ã¨OQÆu J„"£∞ a<£
XѨÊO^ŒO KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. HÍx f~å Ü«Ú^Œú ã¨=∞Ü«∞OÖ’ "å~°∞ D XѨÊO^•xfl J|㨠(~°l) J<Õ ã¨Ç¨cH˜ `≥eã≤Ok. D Ü«Ú^Œú ã¨<åflǨÅ#∞ PÜ«∞# #=∞‡Hõ
LÅ¡OѶ≤∞Oz ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O)‰õΩ "≥∂ã¨O KÕâß~°∞. „^ÀǨÏOQÍ, "≥∂ã¨Ñ¨Ói`« K«~°ºQÍ Jaè=i‚OKå~°∞. P ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ PÜ«∞# ^≥·=„Ѩ=HõÎ
798 799
8. JÖò J<£á¶êÖò MÏÅÖò =∞ÅL
"åÅ=¸ 405 8. JÖò J<£á¶êÖò 9= áê~å
10= áê~å
59 `å=Ú (tHõ∆ #∞O_ç `«Ñ≤ÊOK«∞‰õΩx) 61 XHõ"Õà◊ "å~°∞ ã¨Okè"≥·Ñ¨Ù "≥ÚQÆ∞æ
=ÚO^Œ∞‰õΩ ™êyáÈÜ«∂=∞x Jqâßfiã¨∞Å∞ K«∂Ñ≤`Õ (F „Ѩ=HÍÎ!) #∞=Ùfi ‰õÄ_® ã¨Okè
Z#fl_»∂ `«ÅáÈÜ«∞~å^Œ∞. Z\˜ì Ѩiã≤÷u "≥·Ñ¨Ù‰õΩ "≥ÚQÆ∞æK«∂ѨÙ. JÖÏ¡ÇπÏÃÑ· ÉèÏ~°O
Ö’#∂ "å~°∞ =∞=∞‡efl Jâ◊‰õΩÎefl KÕÜ«∞ "≥∂ѨÙ.86 xâ◊ÛÜ«∞OQÍ PÜ«∞# JO`å
ÖË~∞° . q<Õ"å_»∞, Jhfl `≥eã≤#"å_»∞.
60 g∞~°∞ "åà◊#¡ ∞ Z^Œ∞~À¯=\ÏxH˜ âßÜ«∞ 62 XHõ"Õà◊ "å~°∞ x#∞fl "≥∂ã¨yOK«
â◊‰õΩÎÖÏ |ÖÏxfl ‰õÄ_»QÆ@∞ìHÀ=@O85 ^Œe¿ã,Î h‰õΩ JÖÏ¡ÇÏπ KåÅ∞. PÜ«∞<Õ `«#
^•fi~å, Hõ\ ˜ì=ÙOz# QÆ∞éÏ]Å ^•fi~å ã¨Ç¨Ü«∞O ^•fi~å#∂, qâßfiã¨∞Å
ã¨#fl^Œ∞Öú ·ˇ LO_»O_ç. D ã¨<åflǨÅ ^•fi~å ^•fi~å#∂ h‰õΩ `À_»Ê_®¤_∞» .
g∞~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ q~À^èŒ∞Å#∞, g∞ q~À^èŒ∞ 63 "åi ǨÏ$^ŒÜ«∂ÅÖ’ Ѩ~°ã¨Ê~°O
Å#∞, g∞‰õΩ `≥eÜ«∞‰õΩO_® L#fl – HÍx „¿Ñ=∂#∞~åQÍÅ#∞ á⁄O^Œ∞Ѩ~°z#k
JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ =∂„`«O ÉÏQÍ `≥eã≤# – W`«~° ‰õÄ_® PÜ«∞<Õ. Éè∂í q∞Ö’ =Ù#fl ã¨=∞™êÎhfl
â◊„`«∞=ÙÅ#∞ ‰õÄ_® ÉèÜ í ∞« HõOÑ≤`∞« efl KÕÜ∞« Y~°∞ÛÃÑ\˜<ì å #∞=Ùfi Ѩ~㰠ʨ ~°O "åi ǨÏ$^Œ
=K«∞Û. JÖÏ¡ÇÏπ =∂~°Oæ Ö’ g∞~°∞ "≥zÛOKÕ Ü«∂Å#∞ HõÅѨÖËHõáÈÜÕ∞ "å_»=Ù.
^ŒO`å g∞‰õΩ ѨÓiÎQÍ uiy W=fi|_»∞ JÖÏ¡ÇÏπ ÜÕ∞ "åi =∞#ã¨∞Å#∞ Hõeáê_»∞.87
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ PÜ«∞# ã¨~åfikè‰õΩº_»∞,
`«∞Ok. g∞ÔHÖÏO\˜ J<åºÜ«∞=¸
q"ÕK<« åje.
[~°QÆ^Œ∞.
(ã¨Jã¨O) QÍi XHõ ǨÏnã¨∞#∞ L@OH˜ã¨∂Î =ÚPqÜ«∂ (~°l) KÕã¨∞Î#fl Ѩx ã¨Okè 86. Ѩiã≤`÷ ∞« Å∞ Ü«Ú^•úxH˜ ™ê#∞‰õÄÅOQÍ ÖËxѨHO∆õ Ö’, â◊„`«∞=ÙÅ∞ ã¨~Ú`«O ã¨OkèHÀã¨O
XѨÊO^•Å‰õΩ q~°∞^Œú=∞x K≥áêÊ~°∞. ^•O`À Ǩτ[`ü =ÚPqÜ«∂ (~°l) "≥#H˜¯ ã¨∞=ÚYOQÍ L#flѨHõ∆OÖ’ ã¨OkèH˜ ã≤^Œú=∞=@O PˆH∆Ѩ}©Ü«∞O HÍ^Œ∞. XHõ"Õà◊ D
`«QÍæ~°∞. `«=∞ ¿ã#Å#∞ ã¨iǨÏ^Œ∞Ì ˆ~Y#∞Oz "≥#H˜¯ Ñ≤eÑ≤OK«∞‰õΩ<åfl~°∞. (=Úã¨fl^≥ ã¨Onè ã¨O„ѨuOѨÙÅ ^•fi~å â◊„`«∞=Ù q∞=∞‡efl ^˘OQÆ^|≥ ƒ fÜ«∞E™êÎ_x» J#∞=∂#
JǨχ^£ – ã¨OѨÙ\˜ : 5, ¿Ñr – 111† J|∂^•=Ó^£ – H˜`å|∞Öò lǨ^£† ui‡r – =ÚO>Ë, g∞ˆ~=∂„`«O HõÅ=~°O K≥O^Œ#=ã¨~O° ÖË^∞Œ . J\˜ì Ѩiã≤u÷ Ö’ =º=Ǩ~°=∞O`å
JÉÏfi|∞ã≤ûÜ«∞~ü....) JÖÏ¡ÇπωõΩ JѨÊyOK«O_ç. JÖÏ¡ÇπÏ q∞=∞‡efl â◊„`«∞=Ù ^Œ∞+¨ì Ѩ<åflQÍÅ #∞Oz
ã¨∞~°H`∆˜ O« QÍ LOK«∞`å_»∞. g∞‰õΩ PÜ«∞# XHõ¯_Õ KåÅ∞. J~Ú`Õ =Úã≤O¡ Å∞ Ããx· HõOQÍ
85. D PÜ«∞`«∞Ö’ â◊H"Θ ∞Õ ~°‰Ωõ |ÖÏxfl ‰õÄ_»Q@Æ ∞ìHÀ=@=∞O>Ë qÅ∞q^ŒºÖ’ ~å@∞^ÕÅ@O |ÅÇ‘Ï#OQÍ L#flѨC_»∞, ã¨Okè^•fi~å W™ê¡O =∞iÜ«Ú =Úã≤O¡ ʼnõΩ "Õ∞Å∞ HõÅ∞QÆ∞`«∞O
Jx =∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) "åi ^•fi~å ~°∂_èô J=Ù`ÀOk (ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O: ^Œx ÉèÏqOz#ѨC_»∞ =∂„`«"Õ∞ g∞~°∞ ã¨OkèH˜ XѨCHÀ"åe. =º=Ǩ~°O `«kƒù#flOQÍ
H˜`å|∞Öò W=∂~°...). ZO^Œ∞HõO>Ë P HÍÅOÖ’ J^˘Hõ Q˘Ñ¨Ê Ü«Ú^Œú ™ê^èŒ#OQÍ L#flѨC_»∞–JO>Ë, =Úã≤O¡ Å∞ Ããx· HõOQÍ |Ö’¿Ñ`«OQÍ LO_ç, â◊„`«∞=ÙÅ∞ |ÅÇ‘Ï#OQÍ
LO_Õk. Ü«Ú^•úÅ HÀã¨O Jâ◊fi|ÅO ZO`«QÍ J=ã¨~°"≥∂, qÅ∞HÍO„_» J=ã¨~°O L#flѨC_»∞ ã¨OkèHÀã¨O Ü«∞uflOK«‰Ωõ O_® x~°Ü ‚ ∂« `«‡Hõ"∞≥ #ÿ áÈ~°∞HÀã¨"∞Õ ã≤^ÑúŒ _¨ ®e.
‰õÄ_® JO`Õ LO_Õk. =ÚǨÏ=∞‡^£ ã¨∂~åÖ’x 35= PÜ«∞`«∞ ^•fi~å, J<£áê¶ Öò ã¨∂~åÖ’x 39= PÜ«∞`«∞
J~Ú`Õ D HÍÅOÖ’ g\˜ J=ã¨~O° JO`«QÍ ÖË^∞Œ . Wk Ü«Ú^Œú q=∂<åÅ, \ÏOHõ~,¡° ^•fi~å ‰õÄ_® D q+¨Ü«∞O x~°∂Ñ≤`«O J=Ù`«∞#flk.
ÉÏO|∞Å, q∞*ˇ·à◊§ Ü«ÚQÆO. WѨC_»∞ g\˜x ã¨=∞‰õÄ~°∞Û‰õΩ#fl"åˆ~ â◊H˜Î=∞O`«∞ 87. D PÜ«∞`«∞ÅÖ’ JÖÏ¡ÇÏπ `«# „Ѩ=HõÎ (ã¨)‰õΩ, =Úã≤=¡ ÚʼnõÄ KÕã#≤ =∞ǨϟѨHÍ~åÅ#∞
Å#|_»`å~°∞. *Ï˝Ñ¨HõO KÕã¨∞Î<åfl_»∞. PÜ«∞# KÕã≤# F =∞ǨϟѨHÍ~°O Uq∞@O>Ë qâßfiã¨∞Å ^•fi~å
800 801
8. JÖò J<£á¶êÖò MÏÅÖò =∞ÅL
"åÅ=¸
64 F „Ѩ=HÍÎ! h‰õÄ, x#∞fl J#∞ã¨iOKÕ
qâßfiã¨∞ʼnõÄ JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ KåÅ∞.
65 F „Ѩ=HÍÎ! qâßfiã¨∞Å#∞ Ü«Ú^•úxÔH·
„¿Ñˆ~Ñ≤OK«∞.88 g∞Ö’ QÆ#Hõ ^è≥·~°º
ã¨~÷ Ú~åºÅ∞ QÆÅ"å~°∞ W~°"=·≥ ∞Ok LO>Ë,
"å~°∞ ~Ô O_˘O^ŒÅ =∞Okx [~Ú™êÎ~∞° .
XHõ"Õà◊ g∞Ö’ =O^Œ=∞Ok LO>Ë "å~°∞
"≥~Úº=∞Ok Jqâßfiã¨∞Å#∞ [~Ú
™êÎ~°∞.89 ZO^Œ∞HõO>Ë "å~°∞ (Jqâßfi
ã¨∞Å∞) Jq"Õ‰Ωõ Å∞.
`«# „Ѩ=HõÎ (ã¨)‰õΩ ã¨Ç¨ Ü«∞O JO^Œ*âË ß_»∞. "å~°∞ J_»∞QÆ_∞» QÆ∞<å „Ñ¨=Hõ‰Î Ωõ P^Œ~∞° =ÙQÍ
xeKå~°∞. JǨϟ~å„`«∞Å∞ ã¨Ç¨ Ü«∞ã¨ÇϨ HÍ~åÅOkOKå~°∞. J™ê^è•~°}"≥∞#ÿ `åºQÍÅ∞
KÕâß~°∞. qâßfiã¨∞ʼnõΩ ^Õ=Ù_»∞ KÕã≤# =∞ǨϟѨHÍ~°O Uq∞@O>Ë, PÜ«∞# "åi =∞^茺
=∞=∞`å#∞~åQÍÅ#∞ ÃÑOá⁄OkOKå~°∞. "ÕÔ~·# "åi =∞#ã¨∞efl XHõ\ ˜QÍ KÕâß_»∞.
"å~°O^Œ~°∂ ѨeˆHk XˆH=∂@QÍ, "å~°∞ #_çKÕk XˆH ÉÏ@QÍ KÕâß_»∞. JO`«‰õΩ
=ÚO^≥`· Õ "å~°∞ XO_˘HõiH˜ â◊„`«∞=ÙÅ∞QÍ LO_Õ"å~°∞. „ѨfH͈~K«Û`ù À ~°yeáÈÜÕ∞"å~°∞.
HÍx P `«~°∞"å`« "å~°∞ XO_˘HõiH˜ „áê}¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞QÍ =∂i áÈÜ«∂~°∞. `«~°`«~å
Å∞QÍ H˘#™êQÆ∞`«∂ =ã¨∞Î#fl ǨÏ`åºHÍO_»#∞ x~ÀkèOz, „áê}â◊„`«∞=ÙÅ =∞^茺
|Ǩï ã¨fiÅÊ=º=kèÖ’ „¿Ñ"≥∞ÿHõ ÉèÏ"åÅ#∞, ™È^Œ~° ÉèÏ"åÅ#∞ ÃÑOá⁄OkOK«@=∞O>Ë
=∂=¸Å∞ q+¨Ü«∞O HÍ^Œ∞. Wk ˆH=ÅO ^≥·=Hõ$Ѩ =∂„`«"Õ∞. Éèí∂=∞O_»ÅOÖ’ L#fl
x^è∞Œ Å∞, xˆHá∆ êÅxflO\˜h "≥zÛOz<å D ÅHõ∆ ºO ã≤kOú K«^∞Œ . Pe W„=∂<£ ã¨∂~åÖ’x
103= =K«#OÖ’ ‰õÄ_® JÖÏ¡ÇπÏ `«# D LѨHÍ~åxfl QÆ∞~°∞ÎKÕâß_»∞.
=∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) ã¨~Ú`«O Ǩï<≥·<£ áÈ~å@O ^•fi~å ã¨=∞‰õÄi#
Ü«Ú^Œú„áêÑ≤ÎÃÑ· qâßfiã¨∞Å =∞^茺 U~°Ê_ç# =∞#ã¨Ê~°÷Å#∞ ^Œ∂~°O KÕÜ«∞_®xH˜ D
LѨHÍ~åxfl *Ï˝Ñ¨HõO KÕâß~°∞: PÜ«∞# (ã¨) WÖÏ „Ѩã¨OyOKå~°∞ : ''F J<åû~°∞
=sæÜ«ÚÖÏ~å! g∞~°∞ =∂~°æqÇ‘Ï#∞Öˇ· LO_»QÍ JÖÏ¡ÇπÏ <å ^•fi~å g∞‰õΩ ã¨<å‡~°æ
ÉèÏQƺO „Ѩ™êkOz# ã¨OQÆu x[O HÍ^•? g∞~°∞ ÖËq∞H˜ QÆ∞Ô~· LO_»QÍ JÖÏ¡ÇπÏ <å
^•fi~å g∞‰õΩ Hõeq∞x „Ѩ™êkOK«Ö^Ë •?? g∞~°∞ K≥ÖÏ¡K^≥ ∞Œ ~°∞QÍ Ñ¨_ç LO_»QÍ JÖÏ¡ÇÏπ
<å ^•fi~å q∞=∞‡efl ã¨OQÆiî`«O KÕã≤# ã¨OQÆu x[O HÍ^•???—— ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨)
XHÀ¯ „Ѩâ◊fl"Õã¨∞ÎO_»QÍ J<åû~°∞Å∞ ^•xfl ã¨`«º=∞x ^èŒ$gHõiã¨∂Î áÈÜ«∂~°∞. ''JÖÏ¡ÇπÏ
=∞iÜ«Ú PÜ«∞# „Ѩ=HõÎ LѨHÍ~åÅ∞ WO`«Hõ<åfl JkèHõ"Õ∞—— Jx "å~°∞ „Ѩu™ês
K≥¿ÑÊ"å~°∞ (ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ |∞MÏs – H˜`å|∞Öò =∞QÍr † ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ =Úã≤O¡ – H˜`å|∞[˚HÍ`ü).
802
406 8. JÖò J<£á¶êÖò 9= áê~å
10= áê~å
66 㨈~, JÖÏ¡ÇπÏ WѨC_»∞ g∞ |~°∞=Ù#∞
`«yæã¨∞Î<åfl_»∞. g∞Ö’ |ÅÇ‘Ï#`« L#fl
ã¨OQÆu PÜ«∞#‰õΩ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. Hõ#∞Hõ
g∞Ö’ =O^Œ=∞Ok ^è≥·~°ºã¨÷~Ú~åºÅ∞
QÆÅ"å~°∞O>Ë "å~°∞ Ô~O_˘O^ŒÅ =∞Okx
F_ç™êÎ~∞° . XHõ"àÕ ◊ g∞Ö’ QÆ#Hõ "≥~Úº
=∞Ok LO>Ë "å~°∞ ^≥"· å*Ï˝#∞™ê~°O
Ô~O_»∞"ÕÅ =∞Okx F_ç™êÎ~°∞.90 JÖÏ¡ÇπÏ
^è≥·~°ºã¨÷~Ú~åºÅ∞ QÆÅ"åiH˜ `À_»∞QÍ
LO\Ï_»∞.91
88. Ü«Ú^ŒOú H˘~°‰Ωõ qâßfiã¨∞Å#∞ „áÈ`«ûÇ≤ÏOK«=∞x JÖÏ¡ÇÏπ `«# „Ѩ=Hõ#Î ∞ P^ÕtOKå_»∞.
D P^Õâß#∞™ê~°O =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) Ü«Ú^•úxH˜ =ÚO^Œ∞ `«# ã¨Ç¨ÏK«~°∞ÅÖ’
Ü«Ú^ŒúHÍOHõ∆#∞ #∂iáÈ¿ã"å~°∞. ^Œ∞+¨ìtHõ∆} xq∞`«ÎO, ^èŒ~°‡ã¨O™ê÷Ѩ# HÀã¨O âßÜ«∞
â◊‰õΩÎÖÏ áÈ~å_®Åh, nxH˜ |^Œ∞Å∞QÍ JÖÏ¡ÇπÏ ã¨fi~åæxfl „Ѩ™êk™êÎ_»x ѨeˆH"å~°∞.
|„^£ Ü«Ú^Œú ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ =Ú„+≤‰õΩ¯Å∞ ÉèÏs ã¨OYºÖ’ ™êÜ«Ú^èŒ∞Öˇ· =zÛ#ѨC_»∞
PÜ«∞# (ã¨) `«# „Ñ≤Ü«∞ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å #∞^ÕÌtOz, ''Éèí∂=∂ºHÍâßÅO`« "≥_»Å∞ÊQÆÅ
ã¨fi~°æOÖ’ „Ѩ"ÕtOK«\ÏxH˜ ã≤^ŒúOQÍ LO_»O_ç—— Jx K≥áêÊ~°∞. P =∂@Å∞ q#fl
L"≥∞ÿ~ü a<£ Ǩï=∂"£∞ (~°l) Pâ◊Û~°ºáÈ`«∂, ''Uq∞\©, Jk Éèí∂=∂ºHÍâßÅO`«
"≥_»Å∞Ê LO@∞O^•?—— Jx „ѨtflOKå~°∞. ''J=Ù#∞—— Jx „Ѩ=HõÎ (ã¨) |^Œ∞eKåÛ~°∞.
Wk qx PÜ«∞# Jq∞`å#O^•xH˜ Ö’#Ü«∂º~°∞. '=∞i <Õ#∞ ‰õÄ_® P ã¨fi~°æOÖ’
„Ѩ"ÕtOK«QÆÅ<å?— Jx Pâ◊QÍ J_çQÍ~°∞. ''h‰õÄ P ã¨fi~°æ ÉèÏQƺO „áêÑ≤Îã¨∞ÎOk—— Jx
ѨeHÍ~°∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨). JO`Õ! PÜ«∞# `«# Y_»æO X~°#∞ `«∞Oz"Õâß~°∞. Y~°∂˚~°
ѨO_»∞¡ fã≤ u#™êQÍ~°∞. JO`«Ö’<Õ U=∞#∞‰õΩ<åfl~À Y~°∂˚~°Ñ¨O_»∞¡ áêˆ~ã≤ ''D
ѨO_»¡hfl u<Õ =~°‰õÄ <Õ#∞ „|uH˜ LO>Ë Jk ‰õÄ_® ã¨∞n~°… rq`«"Õ∞—— Jx K≥|∞`«∂
Hõ^Œ# ~°OQÆOÖ’H˜ ^Œ∂HÍ~°∞. g~Àz`«OQÍ áÈ~å_»∞`«∂ J=∞~°QÆux P™êfikOKå~°∞
– ~°l JÖϡǨï J<£Ç¨ï. (ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O – H˜`å|∞Öò W=∂~°).
89. Wk =Úã≤¡OÅ â∫~åºxH©, qâßfiã¨O (D=∂<£) ^•fi~å ÅaèOz# P`«‡ qâßfi™êxH˜
„Ѩ|Å `å~å¯}O. 20 =∞Ok =Úã≤¡=ÚÅ∞ Ô~O_»∞ =O^ŒÅ =∞Ok Jqâßfiã¨∞Å#∞,
=O^Œ=∞Ok =Úã≤¡=ÚÅ∞ "≥~Úº=∞Ok Jqâßfiã¨∞Å#∞ F_ç™êÎ~°x D "åHõºOÖ’
â◊√Éèí"å~°Î W=fi|_çOk.
90. WO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ =zÛ# P^Õâ◊O =Úã≤¡OʼnõΩ ÉèÏ~°OQÍ `ÀzOk. ZO^Œ∞HõO>Ë Jk
1 : 10 x+¨ÊuÎ`À ‰õÄ_»∞‰õΩ#flk. JO>Ë "≥~Úº=∞Ok Jqâßfiã¨∞Å∞ XHõ "≥·Ñ¨Ù#
LO_ç, =Úã≤=¡ ÚÅ∞ =∞~À"≥Ñ· Ù¨ =O^Œ=∞Ok L<åflã¨~ˆ lǨ^£ (^è~Œ ‡° Ü«Ú^ŒOú ) KÕÜ∂« eûO
803
8. JÖò J<£á¶êÖò MÏÅÖò =∞ÅL
"åÅ=¸
67. ~å[ºOÖ’ ÉÏQÍ ~°HáÎõ ê`«O`À ‰õÄ_ç#
Ü«Ú^ŒúO [~°QÆ#O`«=~°‰õÄ Ü«Ú^Œú
Mˇ·nÅ#∞ `«# =^ŒÌ LOK«∞HÀ=@O U
„Ѩ=HõΉõÄ `«QÆ^Œ∞. g∞~°∞ „áêѨOzHõ
ã¨OѨ^ŒÅ#∞ HÀ~°∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. HÍx
JÖÏ¡ÇπÏ (g∞ HÀã¨O) Ѩ~°Ö’HÍxfl
HÀ~°∞‰õΩO@∞<åfl_»∞.92 JÖÏ¡ÇπÏ ã¨~åfikè
‰õΩº_»∞, q"ÕH=õ O`«∞_»∞.
^Õ#x =Ú#∞Ѩ\ ˜ PÜ«∞`«∞Ö’ K≥ѨÊ|_çOk. `«~°∞"å`« JÖÏ¡ÇπÏ "åiH˜ H˘O`« "≥ã¨∞Å∞
ÉÏ@∞#∞ HõeÊã¨∂Î P x+¨ÊuÎx 1:10 #∞Oz 1:2 ‰õΩ `«yOæ Kå_»∞. JO>Ë =O^Œ=∞Ok
=Úã≤=¡ ÚÅ∞ ~Ô O_»∞=O^ŒÅ =∞Ok Jqâßfiã¨∞ʼnõΩ ã¨=∂#=∞x ¿Ñ~˘¯<åfl_»∞. (ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ
|∞MÏs – J<£á¶êÖò ã¨∂~å "åºMϺ#O). WO`«Hõ<åfl `«‰õΩ¯= x+¨ÊuÎ L#flѨC_»∞
"å~°∞ ^èŒ~°‡Ü«Ú^ŒúO KÕÜ«∞@O qkè (Ѷ¨~ü˚) HÍ^Œ∞.
91. ^≥·=ã¨Ç¨Ü«∂xH˜ <ÀK«∞HÀ"åÅO>Ë =Úã≤¡OÅ∞ "≥ÚHõ¯"Àx ™êǨϙêxfl „Ѩ^Œi≈OKåe.
Hõ^Œ# ~°OQÆOÖ’ Hõ^ŒÅx H˘O_»ÖÏ ã≤÷~°`åfixfl Hõ#|~°Kåe. J#∞Hõ∆}O ^Õ=Ùx Ѩ@¡
JK«OK«Å"≥∞ÿ# ÉèíH©Î qâßfi™êÅ#∞ Hõey LO_®e. JѨC_»∞ JÖÏ¡ÇπÏ "åiH˜ `«#
"åQÍÌ#O „ѨHÍ~°O ™êÜ«∞Ѩ_»`å_»∞.
92. |„^£ Ü«Ú^ŒúOÖ’ 70 =∞Ok Jqâßfiã¨∞Å∞ =kèOK«|_®¤~°∞. =∞~À 70 =∞Ok =~°‰õÄ
Mˇ·nÅ∞QÍ Ñ¨@∞ì|_®¤~°∞. Jk qâßfi™êxH©–Jqâßfi™êxH© =∞^茺 [iy# „Ѩ„Ѩ^äŒ=∞
áÈ~°∞ HÍ=@O =Å¡ Mˇ·nŠѨ@¡ J=ÅOaOK«=Åã≤# q^è•#OÃÑ· K«~°Û [iyOk.
ZO^Œ∞HõO>Ë JѨÊ\˜ =~°‰õÄ D =º=Ǩ~°OÃÑ· ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# P^ÕâßÖËgÖË=Ù. JO^Œ∞=Å¡
=∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨) P 70 =∞Ok Ü«Ú^ŒúMˇ·nÅ QÆ∞iOz `«# ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å#∞
ã¨O„ѨuOKå~°∞. "åix ǨÏ`«=∂~åÛÖÏ? ÖËHõ #+¨Ñì i¨ Ǩ~°O fã¨∞‰õΩx =^ŒeÃÑ\ÏìÖÏ?
ã¨∂„`«|^ŒOú QÍ P ~Ô O_»∞ q+¨Ü∂« ÅÃÑ· ѨijÅ#‰õΩ P™ê¯~°O LO_»@O =Å¡ ~Ô O_çO\˜ÃÑ·
‰õÄ_® K«~°Û [iyOk. J~Ú`Õ XHÀ¯™êi xÜ«∞=∞ x|O^èŒ#Å#∞ JÖÏ „ѨHõ¯#ɡ\ ˜ì
Ѩiã≤`÷ ∞« Å ã¨fi~°∂ѨO ^Œ$ëêì º ã¨=Úz`«"∞≥ #ÿ x~°Ü
‚ ∞« O QÔ H· ˘#=Åã≤ LO@∞Ok. WHõ¯_®
JÖÏO\˜ Ѩiã≤`÷ Õ U~°Ê_çOk. J~Ú`Õ xÜ«∞=∞x|O^è#Œ ʼnõΩ „áê=ÚYºO Wã¨∂Î Z‰õΩ¯=
„ѨÜ≥∂[#Hõ~°"≥∞ÿ# ^•xHõ<åfl `«‰õΩ¯= „ѨÜ≥∂[#Hõ~°"≥∞ÿ# q+¨Ü«∞O "≥·Ñ¨Ù‰õΩ "≥ÚQÆæ@O
[iyOk. Z‰õΩ¯= „ѨÜ∂≥ [#Hõ~"° ∞≥ #ÿ JOâßxH˜ „áê^è•#º`« WzÛ LO>Ë ÉÏ=ÙO_Õk.
`«‰õΩ¯= ÖÏÉèí^•Ü«∞Hõ"≥∞ÿ# JOâ◊O "≥·Ñ¨Ù‰õΩ "≥Úyæ#O^Œ∞‰õΩ JÖÏ¡ÇπÏ `«~°Ñ¶¨Ù# ÃÇÏK«ÛiHõ
=zÛOk.
804
407 8. JÖò J<£á¶êÖò 9= áê~å
10= áê~å
68 XHõ"Õà◊ =ÚO^Œ∞ #∞OKÕ JÖÏ¡ÇπÏ =^ŒÌ
P q+¨Ü«∞O ~åã≤ LO_»HõáÈ`Õ,93 g∞~°∞
fã¨∞‰õΩ#fl ^•xÃÑ· g∞‰õΩ ÃÑ^ŒÌ tHõ∆Ѩ_ç
LO_Õk.
69 HÍ|\˜,ì g∞~°∞ á⁄Ok# ^è~Œ ‡° |^Œ"ú ∞≥ #ÿ ,
Ѩiâ◊√^Œ"ú ∞≥ #ÿ Ü«Ú^Œ„ú áêÑ≤xÎ xã¨ûOHÀ
K«OQÍ u#O_ç.94JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ ÉèÜ í ∞« Ѩ_∞» `«∂
LO_»O_ç. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇÏπ Hõq∆ ∞OKÕ
"å_»∞, HõxHõiOKÕ"å_»∂#∞.
D ã¨O„ѨuOѨÙÅ∞ [iy#ѨC_»∞, q∞^䕺"å^Œ∞Å =∞^ŒO J}QÍÅO>Ë Ü«Ú^ŒMú n·ˇ Å#∞
=kèOK«@O KåÖÏ J=ã¨~=° ∞x Ǩτ[`ü L=∞~ü (~°l) "≥Ú^ŒÅQÆ∞"å~°∞ Jaè„áêÜ«∞
Ѩ_®¤~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë Mˇ·nÅ∞QÍ Ñ¨@∞ì|_ç# "åiÖ’ ZO`À=∞Ok Jqâßfiã¨∞Å
<åÜ«∞‰õΩÅ∞ L<åfl~°∞. "åix QÆ#Hõ q_»∞^ŒÅ KÕ¿ã¿ãÎ "å~°∞ „ѨfHÍ~°ÉèÏ=O`À W™ê¡O
=∞iÜ«Ú =Úã≤¡OʼnõΩ =ºuˆ~HõOQÍ ‰õΩ„@Å∞ Ѩ#fl=K«∞Û. J~Ú`Õ Ç¨Ï„[`ü J|∂|„H±
(~°l) "≥Ú^ŒÅQÆ∞"åi Jaè„áêÜ«∞O `«kƒù#flOQÍ LOk. Mˇ·nÅ #∞O_ç ѨiǨ~°O
fã¨∞‰õΩx "åix q_»∞^ŒÅ KÕÜ«∂Åx, P q^èŒOQÍ =zÛ# ™⁄=Ú‡ ^•fi~å Ãã·xHõâ◊H˜Îx
"≥∞~°∞QÆ∞Ѩ~°K«∞HÀ"åÅx g~°∞ Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞. ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) ‰õΩ ‰õÄ_®
D Jaè„áêÜ«∞"Õ∞ #zÛOk. D <ÕÑ^¨ ºŒä OÖ’<Õ D PÜ«∞`«∞Å∞ J=`«iOKå~Ú. P<å\˜
Jˆ~aÜ«∂ ã≤u÷ QÆ`∞« Å ^Œ$ëêì º ã¨`º« u~°™ê¯~°∞Å á⁄QÆ~∞° #∞ J}z"Õ¿ã K«~º° ‰õΩ „áê^è•#º`«
WzÛ LO>Ë ÉÏ=ÙO_Õ^xŒ , D ѨiǨ~°O (Ѷk≤ Ü«∂) fã¨∞‰õΩx |OnÅ#∞ q_çzÃÑ@ì_O»
J<Õk ã¨fiÅÊ „ѨÜ≥∂[#O`À ‰õÄ_»∞‰õΩ#fl x~°‚Ü«∞=∞h, D x~°‚Ü«∞O ^Œ∂~°^Œ$+≤ì`À
‰õÄ_»∞‰õΩ#flk HÍ^Œh WO^Œ∞Ö’ K≥ѨÊ@O [iyOk. J~Ú`Õ Jã¨`«ºO ѨÓiÎQÍ
J}QÍiáÈ~Ú, Jã¨`«º"å^Œ∞Å |ÅO H©∆}˜Oz#ѨC_»∞ "åix Mˇ·nÅ∞QÍ ÃÑ@∞ì‰õΩ<åfl,
ѨiǨ~°O fã¨∞‰õΩx =^ŒeÃÑ\˜<ì å, =Úã≤O¡ Mˇn· ʼnõΩ |^Œ∞Å∞QÍ "åi =∂iÊ_ô KÕã<≤ å,
ÖËHõ Ü«Ú^Œú Mˇ·nÅ#∞ ÉÏxã¨Å∞QÍ KÕã¨∞‰õΩ<åfl Ѷ¨~°"åÖË^Œ∞.
93. WO`«H© JÖÏ¡ÇπÏ =^ŒÌ ~åã≤ÃÑ@ì|_ç# P q+¨Ü«∞O Uq∞\©? J#fl^•xÃÑ· Y∞~üP<£
"åºMϺ`«Å =∞^躌 Éè^Ë •aè„áêÜ«∞O LOk. Ü«Ú^Œú „áêÑ≤Î (=∂Öˇ QÆh=∞`ü) ^è~Œ ‡° ã¨=∞‡`«O
QÍqOK«|_çO^Œ#fl q+¨Ü«∞O JO^Œ∞Ö’ edOK«|_çO^Œx, Ü«Ú^Œú„áêÑ≤Î ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«O
HÍ=@O=Å¡ g∞~°∞ QÔ H· ˘#fl K«~º° Ö’ `«¿ÑÊg∞ÖË^xŒ K≥Ñʨ |_çO^Œx H˘O^Œ~∞° Jaè„áêÜ«∞
Ѩ_®¤~°∞. P q+¨Ü«∞O =ÚO^Œ∞QÍ ~åã≤ÃÑ\˜ì LOkQÆ#Hõ ã¨iáÈ~ÚOk. ÖËHõáÈ`Õ
q∞=∞‡efl Hõiî#OQÍ ^ŒO_çOK«=Åã≤ =KÕÛk J#flk D =∂@Å JO`«~å~°÷O. |„^£
Ü«Ú^ŒOú Ö’ áêÖÁæ#fl"åi =∞xflOѨ٠D "åHͺ֒¡x „Ѩ^•è <åOâ◊=∞x =∞iH˘O`«=∞Ok
805
8. JÖò J<£á¶êÖò MÏÅÖò =∞ÅL
"åÅ=¸ 408 8. JÖò J<£á¶êÖò 9= áê~å
10= áê~å
70 F „Ѩ=HÍÎ! g∞ Jnè#OÖ’=Ù#fl Mˇ·n 72 Z=~°∞ qâ◊fiã≤Oz, =Åã¨áÈÜ«∂~À,
Å`À WÖÏ K≥ÑC¨ : ''JÖÏ¡ÇÏπ g∞ ǨÏ$^Œ JÖÏ¡ÇπÏ =∂~°æOÖ’ `«=∞ ^èŒ#„áê}ÏÅ
Ü«∂ÅÖ’ U HÍã¨Î =∞Oz ã¨OHõ ^•fi~å áÈ~å_®~À "å~°∂,98 "åiH˜
ÖÏÊxfl95 K«∂ã≤<å, g∞#∞O_ç ѨÙK«∞Û‰õΩ#fl P„â◊Ü«∞q∞zÛ ã¨Ç¨Ü«∞Ѩ_ç#"å~°∂99 –
^•xHõ<åfl "Õ∞Öˇ·# ^•<Õfl g∞‰õΩ „Ѩ™êk "å~°O`å XO_˘HõiH˜ q∞„`«∞Å∞.100
™êÎ_∞» .96 g∞ `«ÑC¨ efl ‰õÄ_® Hõq∆ ∞™êÎ_∞» . =∞Ô~=~°∞ qâ◊fiã≤Oz#ѨÊ\˜H© (`«=∞ WÅ∂¡
JÖÏ¡ÇπÏ Hõ∆q∞OKÕ"å_»∞, Hõ~°∞}˜OKÕ "åH˜ex q_çz) =Åã¨áÈÖË^À, "å~°∞
"å_»∞.—— =Åã¨áÈ~Ú g∞ =^Œ‰Ì Ωõ ~å#O`«=~°‰Äõ 101
"åi`À g∞ÔHÖÏO\˜ ¿ãflǨÏ|O^èŒO ÖË^Œ∞.
71 XHõ"Õà◊ "å~°∞ h‰õΩ „^ÀǨÏO KÕÜ«∂ HÍHõáÈ`Õ ^è•i‡Hõ =º=Ǩ~åÅÖ’ "åÔ~
Åx J#∞‰õΩO>Ë, WO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ "å~°∞ ѨC_»∞ g∞ ã¨Ç¨ Ü«∞O HÀi<å, g∞~°∞ "åiH˜
JÖÏ¡ÇÏπ Hˆ „^ÀǨÏO `«ÅÃÑ\Ïì~∞° . Z@ìHˆ ʼnõΩ ã¨Ç¨Ü«∞Ѩ_»@O J=ã¨~°O.102 J~Ú`Õ
PÜ«∞# "åà◊¡#∞ h HõѨÊyOKå_»∞.97 g∞`À XѨÊO^ŒO KÕã¨∞‰õΩ#fl "åiH˜
JÖÏ¡ÇπÏ Jhfl `≥eã≤#"å_»∞, q"ÕHõ =ºuˆ~HõOQÍ =∂„`«O HÍ^Œ∞.103 g∞~°∞ KÕ¿ã
=O`«∞_»∞. Ѩ#∞ÅxflO\˜h JÖÏ¡ÇπÏ K«∂ã¨∂Î<Õ
Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞. HÍ~°∞}º=¸iÎ J~Ú# =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) LxH˜=Å¡ tHõ∆ L<åfl_»∞.
`«ÑÊ≤ O^Œx WOH˘O`«=∞Ok L@OH˜OKå~°∞ (q=~åʼnõΩ 'Ѷ`¨ Çü ï¨ Öò Yn~ü— K«∂_»O_ç). 98. D „Ñ≤Ü«∞ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å∞ '=ÚǨl~°∞¡— J#|_»`å~°∞. ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) ã¨Ç¨ÏK«~°∞ÅÖ’
94. Ü«Ú^Œú„áêÑ≤Î (=∂ÖˇQÆh=∞`ü) QÍ =Ú\˜ì# ™⁄=Ú‡ ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«=∞h, Ѩq„`«"≥∞ÿ#^Œh, "å~°∞ J`«∞º`«Î=∞ „âı}˜H˜ K≥Ok#"å~°∞.
Mˇ·nÅ#∞Oz ѨiǨ~°O fã¨∞‰õΩx =^ŒeÃÑ@ì_»O ‰õÄ_® ã¨=∞‡`«"Õ∞#h WHõ¯_» 99. =ÚǨl~°¡‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞Ѩ_ç# "å~°∞ 'J<åû~°∞¡— J#|_»`å~°∞. =ÚǨl~°¡ `«~°∞"åu
K≥Ñʨ |_çOk. ''~åã≤ÃÑ@ì|_ç# q+¨Ü∞« O—— |Ǩïâß W^Õ J~Ú LO_»=K«Ûx q^•fiOã¨∞Å∞ ™ê÷#O gi^Õ.
ÉèÏqOKå~°∞. 100. JO>Ë – "å~°∞ XHõiH˘Hõ~°∞ ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩÅ∞, ã¨O~°Hõ∆‰õΩÅ∞. XO_˘HõiH˜ "å~°ã¨∞Å∞
95. JO>Ë qâ◊fiã≤Oz =Úã≤¡OQÍ =∂ˆ~ PÖ’K«# QÆ#Hõ g∞ =∞#ã¨∞Ö’¡ LO>Ë. ‰õÄ_® Jx =∞iH˘O`«=∞Ok "åºMϺxOKå~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë Ç≤Ï„[`ü (=Åã¨)
96. JO>Ë – g∞#∞Oz fã¨∞HÀ|_ç# Ѷ≤kÜ«∂ (ѨiǨ~°O) Hõ<åfl "Õ∞Öˇ·# ^•xfl W™ê¡O J#O`«~°O =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨) =ÚǨl~°¡‰õΩ – J<åû~°¡‰õΩ =∞^茺 '™È^Œ~°|O^èŒO—
ã‘fiHÍ~°O `«~°∞"å`« JÖÏ¡ÇπÏ g∞‰õΩ J#∞„QÆÇ≤Ï™êÎ_»∞. J^Õ [iyOk ‰õÄ_®. Ǩτ[`ü U~°Ê~°Kå~°∞. P ™È^Œ~°ÉèÏ"åxfl Q“~°qã¨∂Î "å~°∞ `«=∞ Pã≤Îáêã¨∞ÎÖ’¡ "å~°ã¨`«fi ÉèÏQÆO
JÉσãπ (~°l) `«k`«~∞° Å∞ ‰õÄ_® P Ü«Ú^ŒMú n·ˇ ÅÖ’ L<åfl~°∞. "å~°∞ W™ê¡O ã‘fiHõiOz# ‰õÄ_® W=fi™êQÍ~°∞. J~Ú`Õ `«~°∞"å`« D "å~°ã¨`«fi P[˝ ~°^Œ∞Ì KÕÜ«∞|_çOk.
`«~°∞"å`« JÖÏ¡ÇπÏ "åà◊¡‰õΩ „áêѨOzHõ ã≤iã¨OѨ^Œefl ѨÙ+¨¯ÅOQÍ „Ѩ™êkOKå_»∞. 101. g~°∞ „Ѩ=HõÎ ã¨Ç¨ÏK«~°∞ÅÖ’ `«$fÜ«∞ „âı}˜H˜ K≥Ok#"å~°∞. g~°∞ W™ê¡O ã‘fiHõiOz#
97. =Úã≤¡OQÍ =∂~å=∞x <À\˜`À „ѨHõ\ ˜Oz, "≥∂ã¨O Kտ㠄Ѩܫ∞`«flO QÆ#Hõ KÕ¿ãÎ "åˆ~ Ñ≤^ŒÑ¨ `«=∞ „Ѩ^ÕâßÅÖ’<Õ, `«=∞ `≥QÆ"åi =∞^茺 LO_çáÈÜ«∂~°∞. JO^Œ∞ˆH J<åû~°¡
#+¨ìáÈ`å~°∞. JO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ "å~°∞ XHõ™êi ‰õΩ„Ѷπ‰õΩ, +≤~ü¯‰õΩ X_çQÆ\ ˜ì UO ã¨Ç¨ Ü«∞ã¨ÇϨ HÍ~åʼnõΩ, Pã≤áÎ êã¨∞ÖÎ ’¡ "å\Ï á⁄O^Œ\ÏxH˜ "å~°∞ ǨωõΩ¯^•~°∞Å∞ HÍ~°x
™êkèOKå~°h? |OnÅ∞QÍ =Úã≤¡OʼnõΩ zHõ¯@O `«Ñ¨Ê "å~°∞ á⁄OkO^Õg∞ ÖË^Œ∞. ã¨Ê+¨ìO KÕÜ«∞|_çOk.
JO^Œ∞ˆH "å~°∞ WHõ#~Ú<å QÆ∞}áê~î°O „QÆÇ≤ÏOKåe. XHõ"Õà◊ =∞m¡ +≤~°∞¯ =∂~°æOÖ’H˜ 102. XHõ"Õà◊ (=Ú„+≤‰õΩ¯Å ÉÏi#∞Oz) `«=∞ ^èŒ~å‡xfl ~°H˜∆OK«∞‰õΩ<Õ xq∞`«ÎO "å~°∞ g∞
áÈ`Õ =∞ixfl Ѩ~å[Ü«∂Å#∞, Ѩ~åÉèí"åÅ#∞ Z^Œ∞~˘¯#=Åã≤ LO@∞Ok. ã¨Ç¨Ü«∞O HÀi`Õ JѨC_»∞ g∞~°∞ `«Ñ¨Ê‰õΩO_® "åiH˜ ã¨Ç¨Ü«∞O JOkOKåe.
806 807
8. JÖò J<£á¶êÖò MÏÅÖò =∞ÅL
"åÅ=¸
73 Jqâßfiã¨∞Å∞ XO_˘HõiH˜ q∞„`«∞Å∞.
XHõ"Õà◊ g∞~°∞ ‰õÄ_® JÖÏ LO_»HõáÈ`Õ
Éèí∞qÖ’ LѨ„^Œ=O (Ѷ≤`åfl) "≥Ú^ŒÅ=Ù
`«∞Ok. ÃÑ^ŒÌ HõÖ’¡Å"Õ∞ K≥Å~ˆ QÆ∞`«∞Ok.104
74 Z=~°∞ qâ◊fiã≤Oz, ã¨fiã¨÷ÖÏxfl q_çz
=Åã¨áÈÜ«∂~À, JÖÏ¡ÇπÏ =∂~°æOÖ’
áÈ~å@O ã¨eáê~À, =∞Ô~=~°∞ ("åiH˜)
P„â◊Ü«∞q∞zÛ P^Œ∞‰õΩ<åfl~À – "åˆ~ x[
=∞~Ú# qâßfiã¨∞Å∞. "åi H˘~°‰õΩ
=∞xflOÑ¨Ó LOk, Q“~°=„Ѩ^Œ=∞~Ú#
Láêkè ‰õÄ_® LOk.105
103. XHõ"Õà◊ g∞~°∞ U `≥QÆ`À#~Ú<å Ö’QÆ_» x~°∞º^Œú ã¨OkèKÕã¨∞‰õΩx L#flѨHõ∆OÖ’, P
`≥QƉõΩ =ºuˆ~HõOQÍ `«=∞‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞Ѩ_»=∞x W`«~° „Ѩ^ÕâßÅ =Úã≤¡OÅ∞ q∞=∞‡efl
„áê^èÕÜ«∞Ѩ_ç#ѨÊ\˜H© g∞~°∞ ^Œ∞~°aè=∂#O`À =º=ǨÏiOK«‰õÄ_»^Œ∞. g∞~°∞ g∞
™È^Œ~∞° ʼnõΩ ã¨Ç¨ Ü«∞Ѩ_@» O Hõ<åfl WzÛ# =∂@‰õΩ Hõ@∞ì|_ç LO_»@O KåÖÏ =ÚYºO.
104. JO>Ë Jqâßfiã¨∞Å∞ Ѩ~°ã¨Ê~°O ZÖÏ HõÅã≤Hõ@∞ìQÍ LO@∂ XHõiH˘Hõ~°∞ ã¨Ç¨Ü«∞
ã¨Ç¨ÏHÍ~åÅ#∞ JOkOK«∞‰õΩO@∞<åfl~À J^Õq^èŒOQÍ g∞~°∞ ‰õÄ_® Ѩ~°ã¨Ê~°O
J#fl^Œ=Ú‡Å∞QÍ LO@∂, XHõiH˘Hõ~°∞ `À_®Ê@∞#OkOK«∞‰õΩO@∂, =∞~À"≥·Ñ¨Ù
Jqâßfiã¨∞Å q+¨Ü∞« OÖ’ J„Ѩ=∞`«OÎ QÍ LO_»Háõ È`Õ ~å[ºOÖ’ JâßOu JÅ[_»∞Å∞
ˆ~ÔH`ÕÎ „Ѩ=∂^ŒO LOk. JnQÍHõ qâßfiã¨∞Å∞– Jqâßfiã¨∞Å∞ Jxfl q+¨Ü«∂ÅÖ’#∂
HõÅã≤"≥∞Åã≤ LO_»@O =Å¡ ^è•i‡HõOQÍ, +¨sÜ«∞`«∞Ѩ~°OQÍ H˘xfl W|ƒO^Œ∞Å∞
U~°Ê_»`å~Ú. ''Jqâßfiã¨∞Å∞ XO_˘HõiH˜ q∞„`«∞Å∞—— J<Õ "åHͺxH˜ H˘O`«=∞Ok
q^•fiOã¨∞Å∞ 'Ѩ~°ã¨Ê~°O "å~°ã¨`«fi ǨωõΩ¯#∞ Hõey LO\Ï~°∞— J#fl ÉèÏ=OÖ’
fã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. Jqâßfiã¨∞Å∞ XO_˘Hõi Pã≤HÎ ˜ ǨωõΩ¯^•~°∞Å∞ HÍQÆÅ~°∞QÍx XHõ qâßfiã≤
Jqâßfiã≤ Pã≤ÎH˜ ǨωõΩ¯^•~°∞_»∞ HÍÖË_»∞. JÖψQ XHõ Jqâßfiã≤ qâßfiã≤ Pã≤ÎH©
ǨωõΩ¯^•~°∞_»∞ HÍÖË_»∞. D "å~°ã¨`«fi =º=Ǩ~°O +¨sÜ«∞`«∞`À =Ú_çѨ_ç#k.
ǨÏnã¨∞ÅÖ’ D JOâ◊O ‰õÄÅOHõ+¨OQÍ K≥ѨÊ|_çOk. "å~°ã¨`«fi ǨωõΩ¯ q+¨Ü«∞OÖ’
g∞~°∞ ˆH=ÅO ~°HõÎ ã¨O|O^è•Å#∞ „áêuѨkHõQÍ KÕã¨∞‰õΩx qâßfiã¨O (D=∂<£)
=∞iÜ«Ú Jqâßfiã¨O (‰õΩ„Ѷπ)‰õΩ =∞^茺 QÆÅ =º`庙êxfl L¿ÑH˜∆Oz#@¡~Ú`Õ Éèí∞qÖ’
ã¨OH∆ÀÉèíO `«Öˇ`«∞Î`«∞Ok. J~åK«HõO J=º=ã¨÷Å∞ `åO_»q™êÎ~Ú. rq`«O ^Œ∞~°ƒù~°"≥∞ÿ
áÈ`«∞Ok.
105. D =ÚǨl~ü – J<åû~°¡ „Ѩ™êÎ=# WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ ‰õÄ_® =zÛOk. WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞
808
409 8. JÖò J<£á¶êÖò 9= áê~å
10= áê~å
75 =∞Ô~=~°∞ P `«~°∞"å`« qâ◊fiã≤Oz,
=Åã¨áÈÜ«∂~À, g∞`À HõÅã≤ áÈ~å_®~À–
"å~°∞ ‰õÄ_® g∞"åˆ~.106 HÍx ^≥·"å[˝
„ѨHÍ~°O "åiÖ’ H˘O^Œ~∞° =∞iH˘O^ŒiH˜
|O^èŒ∞`«fi ã¨O|O^è•Å HÍ~°}OQÍ
Z‰õΩ¯= ã¨xflÇ≤Ï`«∞Å∞.107 xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
JÖÏ¡ÇπÏ „Ѩun `≥eã≤#"å_»∞.
=zÛ# „Ѩ™êÎ=#Ö’ ™È^Œ~|° O^èOŒ QÆ∞iOz <˘H˜¯ =Hͯ}˜OK«|_çOk. WHõ¯_» Ѩ~㰠ʨ ~°
ã¨Ç¨Ü«∞ã¨Ç¨ÏHÍ~åÅ „âı+¨ª`« QÆ∞iOz K≥ѨÊ@O [iyOk.
106. g~°∞ 4= =~åæxH˜ K≥Ok#"å~°∞. „áê^è•#º`« s`åº g~°∞ "≥Ú^Œ\ ˜ Ô~O_»∞ =~åæÅHõ<åfl
(=ÚǨl~°¡, J<åû~°¡Hõ<åfl) "≥#∞HõO[Ö’ L<åfl~°∞. J~Ú`Õ =¸_»= =~°æO (Ç≤Ï„[`ü
KÕÜ«∞x=~°æO) Hõ<åfl gik ÃÑ·KÕ~Ú.
107. ^è•i‡HõOQÍ U~°Ê~°K«|_ç# '™È^Œ~°|O^èŒO— P^è•~°OQÍ WO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ "å~°ã¨`«fi
ǨωõΩ¯ ÅaèOKÕk. J~Ú`Õ WѨC_»∞ D q^è•#O ~°^∞Œ ÑÌ ~¨ K° |« _çOk. WHõ#∞Oz |O^è∞Œ `«fi
ã¨O|O^è•Å „áêuѨkHõÃÑ· "å~°ã¨`«fi ǨωõΩ¯ ã¨O„Hõq∞ã¨∞ÎOk. P |O^èŒ∞`«fi ã¨O|O^èŒO
~°HõÎ ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ<å J~Ú LO_®e ÖË^• J`«Î"åi `«~°Ñ¶¨Ù# U~°Ê_ç# |O^èŒ∞`«fi"≥∞ÿ<å
J~Ú LO_®e. ^≥·"å[˝ „ѨHÍ~°O ÖËHõ ^≥·=„QÆO^äŒO „ѨHÍ~°O JO>Ë ÉèÏ=O, ''Ö∫ÃÇÏ
=∞ÇπÏѶ¨Ó*ò——Ö’ "≥Ú^Œ\ ˜#∞Op D P^Õâ◊"Õ∞ LOk. HÍHõáÈ`Õ – `å`å¯eHõOQÍ –
^≥·==∂~°æOÖ’ ã¨~°fi™êfihfl =^Œe=zÛ# "åix Pi÷HõOQÍ P^Œ∞‰õΩ<Õ L^ÕÌâ◊O`À
=ÚǨl~°¡‰õÄ – J<åû~°¡‰õÄ =∞^茺 ^è•i‡Hõ ™È^Œ~°|O^èŒO U~°Ê~°K«|_çOk. ^•x=Å¡
=ÚǨl~°¡‰õΩ ZO`À "≥ã¨∞Å∞ÉÏ@∞ HõeyOk. P J=ã¨~°O fiáÈÜ«∂Hõ `å`å¯eHõ
P^Õâ◊O ~°^Œ∞ÌѨ~°K«|_çOk. âßtfi`« „áêuѨkHõQÆÅ P^Õâ◊O K≥ÖÏ=∞}˜Ö’H˜ =zÛOk.
Y
809
9. `ÒÉÏ "åÅ=¸ 410 9. `ÒÉÏ 10= áê~å

9. J`ü `ÒÉÏ (ѨâßÛ`åÎѨO) ã¨∂~å

ѨiK«Ü«∞O
Wk =∞n<åÖ’ J=`«iOz# ã¨∂~å. D ã¨∂~å =ÚYºOQÍ ^≥·=u~°™ê¯~°∞ʼnõΩ, JÖÏ¡ÇπÏ
UHõ`åfixfl HÍ^Œ#fl"åiH˜ ^Œ∂~°OQÍ LO_®Åx É’kèã¨∞ÎOk. JÖÏ¡ÇπÏ XˆH XHõ¯ ^Õ=Ù_»#fl qâßfiã¨O
Hõey L#fl =ºH˜Îh, `ÒÇ‘Ï^£ (UHõ^≥·"å~å^èŒ#)‰õΩ Hõ@∞ì|_ç# =ºH˜Îx ¿ãflÇ≤Ï`«∞xQÍ KÕã¨∞HÀ"åÅx
É’kèOK«_»O [iyOk. JÖÏ¡ÇπωõΩ ã¨=∂#OQÍ Z=ih xÅɡ@ì~å^Œh, Z=ih JÖÏ¡ÇπωõΩ
ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞ KÕÜ«∞~å^Œx D ã¨∂~å ÃÇÏK«ÛiOzOk. =∞# „áê~°÷#Å∞, P~å^èŒ#Å∞ ѨÓiÎQÍ
JÖÏ¡ÇπψH Ѩiq∞`«O HÍ"åÅx É’kèã¨∞ÎOk. „Ѩ[Å∞ ZÖÏO\˜ =∞^茺=~°∞ÎÅ „Ѩ"Õ∞Ü«∞O ÖˉõΩO_®,
JO>Ë =∞`« QÆ∞~°∞=ÙÅ∞, =bÅ∞, =∞^茺=~°∞ÎÅ =O\˜ "åi „Ѩ"Õ∞Ü«∞O ÖˉõΩO_® ã¨fiÜ«∞OQÍ
JÖÏ¡ÇπÏ#∞ "Õ_»∞HÀ=K«Ûx D ã¨∂~å ã¨Ê+¨ìO KÕã≤Ok. W™ê¡g∞Ü«∞ ™ê=∂lHõ #_»=_çx D
ã¨∂~å xˆ~ÌtOzOk. JÖψQ ã¨O㨯~°}Ï ã¨∂„`åÅ#∞ ‰õÄ_® „ѨuáêkOzOk. D ã¨∂~å Ç≤Ï„r
â◊HõO 9Ö’ J=`«iOzOk. JO>Ë „H©.â◊. 630Ö’. D ã¨O=`«û~°O "Õã¨qÖ’<Õ „Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£
(ã¨Jã¨O) `«|∂H± ^ŒO_»Ü«∂„`«‰õΩ U~åÊ@∞¡ KÕ™ê~°∞. ã≤iÜ«∂ ~å[^è•x _≥=∞㨯ãπ "≥àı§ ^•iÖ’
`«|∂H± LOk. Wk ɡ·*ÏO>ˇÿ<£ ™ê„=∂[ºO ZšʼnõΩ ^ŒQÆæ~°QÍ LOk. =∞O_»∞"Õã¨qÖ’ `«|∂H±
=~°‰õΩ áÈ=_»O XHõ ã¨∞n~°… „Ѩܫ∂}O. x["≥∞ÿ# qâßfiã¨∞ʼnõΩ, "åi qâßfi㨠|ÖÏxH˜ Wk
Hõiî# ѨsHõ∆. D ѨsHõ∆ W™ê¡g∞Ü«∞ ã¨=∂[OÖ’x HõѨ@ qâßfiã¨∞Å#∞, "åi ^ŒfiO^Œfi „Ѩ=$uÎx
|Ü«∞@ÃÑ>Ëì ѨsHõ∆. `«|∂H± Ü«Ú^ŒúO „áê=ÚYº`« ^Œ$ëêì º =Úã≤¡O ~å[º ã¨iǨÏ^Œ∞ÌÅ Éèí„^Œ`«
HÀã¨O Ü«¸^Œ∞, „ÔH·ã¨Î= `≥QÆÅ`À âßOu XѨÊO^•Å∞ ‰õΩ^Œ∞~°∞Û‰õΩ<åfl~°∞. HÍx P `≥QÆÅ∞ UHõѨHõ∆OQÍ
XѨÊO^•Å#∞ ~°^Œ∞ÌKÕã¨∞‰õΩ<åfl~Ú. JO^Œ∞=Å¡ âßOu XѨÊO^•Å#∞ ~°^Œ∞Ì KÕã¨∞‰õΩ#fl `≥QÆÅ`À
Ü«Ú^Œú ã≤÷uÖ’ L#fl@∞¡ D ã¨∂~å „Ñ¨Hõ\ ˜OzOk. J~Ú`Õ D XѨÊO^•ÅÃÑ· ã¨O`«HÍÅ∞ KÕÜ«∞x
W`«~° Ü«¸^Œ, „ÔH·ã¨Î= `≥QÆʼnõΩ D Ü«Ú^Œú ã≤÷u =iÎOK«^Œx `≥eÑ≤Ok.
D ã¨∂~å H˘xfl W™ê¡g∞Ü«∞ K«@ìѨ~°"≥∞ÿ# JOâßÅ#∞ „Ѩ™êÎqOzOk.
1. [HÍ`ü (ã¨^ŒMÏ) "≥Ú`åÎxfl x~°∞¿Ñ^ŒÅ‰õΩ (JO>Ë KÕ~ÚKåz Ji÷OKÕ"åiH˜),
J=ã¨~å~°∞÷ʼnõΩ (J=ã¨~°=Ú<åfl KÕ~ÚKåz Ji÷OK«x "åiH˜), ÉÏ@™ê~°∞ʼnõΩ, D "≥Ú`åÎÅ#∞
¿ãHõiOz ѨOÑ≤}© KÕ¿ã"åiH˜, Mˇ·nÅ q=ÚH˜ÎH˜, ~°∞}„QÆã¨∞ÎÅ ÉèÏ~°O `«yæOK«_®xH˜, ǨÏ$^ŒÜ«∂Å#∞
ÔQÅ∞K«∞HÀ=_®xH˜ (W™ê¡O ã‘fiHõiOz#"åiH˜, W™ê¡O ã‘fiHõiOK«_®xH˜ ^ŒQÆæiÖ’ L#fl"åiH˜),
^≥·==∂~°æOÖ’ Y~°∞Û KÕÜ«∂e.
2. xã¨ûǨÜ«ÚÅ∞, "åºkè„QÆã¨∞ÎÅ∞, JÖÏ¡ÇπÏ HÀã¨O Y~°∞Û KÕÜ«∞_®xH˜ Un ÖËx"å~°∞
JÖÏ¡ÇπÏ, JÖÏ¡ÇπÏ „Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) Ѩ@¡ `«=∞ q^èŒ∞Å q+¨Ü«∞OÖ’ x*Ï~ÚfQÍ L#fl "å~°∞
áÈ~å@ Ãã·#ºOÖ’ KÕ~°_®xH˜ q∞#Ǩ~ÚOѨ٠W=fi_»O [iyOk.
Q
810 0
9. `ÒÉÏ "åÅ=¸
9. J`ü `ÒÉÏ1 ã¨∂~å
J=`«~°} : =∞n<å PÜ«∞`«∞Å∞ : 129
1 g∞~°∞ XѨÊO^•Å∞ ‰õΩ^Œ∞~°∞Û‰õΩ#fl
=Ú„+≤‰õΩ¯Å`À WHõg∞^Œ@ ZÖÏO\˜
ã¨O|O^è•Å∞O_»É’=x JÖÏ¡ÇπÏ `«~°Ñ¶¨Ù#,
PÜ«∞# „Ѩ=HõÎ `«~Ñ° Ù¨¶ # „ѨH\õ O˜ K«
|_»∞`ÀOk.2
2 Hõ#∞Hõ (F =Ú„+≤‰õΩ¯ÖÏ~å!) WHõ g∞~°∞
<åÅ∞QÆ∞ =∂™êÅ =~°‰õΩ ~å[ºOÖ’
ã¨OK«iOK«O_ç.3 g∞~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞
1. Y∞~üP<£ "åºMϺ`«Å∞ nxH˜ J<ÕHõ ¿Ñ~°∞¡ L#fl@∞¡ `≥eáê~°∞. "å\˜Ö’ Ô~O_»∞ ¿Ñ~°∞¡
=∂„`«O ã¨∞„Ѩã≤^ŒúO. XHõ\ ˜ : `ÒÉÏ (ѨâßÛ`åÎѨO, Hõ∆=∂Ѩ}). D ã¨∂~å‰õΩ '`ÒÉÏ—
J<Õ ¿Ñ~°∞ ~å=\ÏxH˜ „Ѩ^•è # HÍ~°}O Uq∞@O>Ë H˘O`«=∞Ok qâßfiã¨∞ŠѨâßÛ`åÎÑO¨
^≥·=ã¨xflkèÖ’ ã‘fiHõiOK«|_ç#@∞¡ WO^Œ∞Ö’ `≥Å∞Ѩ|_çOk. Ô~O_»∞ : `≥QÆ„`≥OѨÙÅ∞.
WHõg∞^Œ@ =Ú„+≤‰Ωõ ¯Å`À ZÖÏO\˜ ã¨O|O^èOŒ LO_»É’^Œx ÉÏǨ@OQÍ „ѨH\õ O˜ K«@O
[iyOk. ''aã≤‡ÖÏ¡ Ç≤Ï„~°Ç¨‡ x„~°Ç‘Ï"£∞—— (Jáê~° Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_»∞, Ѩ~°=∞
Hõ$áêjÅ∞_≥·# JÖÏ¡ÇπÏ ¿Ñ~°∞`À „áê~°Oaèã¨∞Î<åfl#∞) J<Õ =K«#O ÖˉõΩO_® "≥Ú^ŒÖˇ·#
UÔH·Hõ ã¨∂~å Wk. nxH˜ ‰õÄ_® ÃщõΩ¯ HÍ~°}ÏÅ#∞ Y∞~üP<£ "åºMϺ`«Å∞ á⁄O^Œ∞
ѨiKå~°∞. "å\˜Ö’ XHõ\ ˜ ZO`À ã¨=∞O[ã¨OQÍ, 㨿ÇÏ`«∞HõOQÍ HõxÑ≤OKÕ HÍ~°}O
Uq∞@O>Ë WO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ QÆ_»z# J<£á¶êÖò ã¨∂~åÖ’x JOâßʼnõΩ – `ÒÉÏ
ã¨∂~åÖ’x JOâßʼnõΩ =∞^躌 ZO`À ™ê=∞ºO LOk. XHõq^èOŒ QÍ D ã¨∂~å J<£áê¶ Öò
ã¨∂~å Ü≥ÚHõ¯ `«u=∂‡ ÉèÏQÆO. 'ã¨ÉòÜ∞≥ u"åÖò—QÍ Ñ≤Å∞=|_Õ U_»∞ ÃÑ^ŒÌ ã¨∂~åÅÖ’
Wk U_»=k.
2. =∞Hͯ q[Ü«∞O `«~åfi`« =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) – Ç≤Ï„r 9= U@ – `«# „Ñ≤Ü«∞
ã¨ÇϨ K«~∞° Öˇ#· Ǩτ[`ü J|∂|„H± (~°l), Ǩτ[`ü Jb (~°l) WOHÍ W`«~° ã¨ÇϨ K«~∞° ʼnõΩ
k=º Y∞~üP<£Ö’x D "åHͺÅ#∞ WzÛ, nxQÆ∞iOz =∞Hͯ #QÆ~O° Ö’ |Ç≤Ï~°OQÆOQÍ
„ѨHõ@# QÍqOK«=∞x ѨÙ~°=∂~ÚOKå~°∞. ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) P^Õâß#∞™ê~°O "å~°∞ D
Ѷ¨~å‡<å#∞ "≥Å∞=iOKå~°∞. WHõg∞^Œ@ Z=~°∂ #QÆflOQÍ HÍÉÏ QÆ$Ç¨Ï „Ѩ^ŒH˜∆}
K≥Ü«∞º_®xH˜ gÖË¡^Œh, =KÕÛ U_®k #∞Oz =Ú„+≤‰õΩ¯Å‰õΩ ^≥·=QÆ$Ǩxfl ã¨O^Œi≈Oz
ǨÏ*ò <≥~°"Õˆ~Û J#∞=∞u ‰õÄ_® LO_»É’^Œx "å~°∞ „ѨHõ\ ˜OKå~°∞ (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs
– H˜`å|∞ã¨ûÖÏ`ü, =Úã≤¡O – H˜`å|∞Öò ǨÏ*ò).
811
411 9. `ÒÉÏ 10= áê~å
Jâ◊‰õΩÎ}˜‚ K≥Ü«∞ºÖË~°#fl ã¨OQÆux ÉÏQÍ
`≥Å∞ã¨∞HÀO_ç. JÖÏ¡ÇπÏ Jqâßfiã¨∞Å#∞
Ѩ~åÉèí=O áêÖË˚™êÎ_»∞4 (J#fl ã¨OQÆux
‰õÄ_® =∞~°∞=HõO_ç).
3 JÖÏ¡ÇπÏ `«~°Ñ¶¨Ù #∞Op, PÜ«∞# „Ѩ=HõÎ
`«~Ñ° Ù¨¶ #∞Op ÃÑ^ŒÌ ǨÏ*ò k<å#5 „Ѩ[ʼnõΩ
`≥eÜ«∞*ËÜ«Ú#k U=∞#QÍ, JÖÏ¡ÇπÏ
=Ú„+≤‰Ωõ ¯Å‰õΩ U q^èOŒ QÍ#∂ ÉÏ^è∞Œ º_»∞
HÍ_»∞ – PÜ«∞# „Ѩ=HõÎ ‰õÄ_®. HÍ|\˜ì
3. x~°=kèHõ QÆ_»∞=Ù HÀã¨O XѨÊO^ŒO ‰õΩ^Œ∞~°∞Û‰õΩ#fl =Ú„+≤‰õΩ¯Å#∞ ÖË^• <åÅ∞QÆ∞
=∂™êÅHõ<åfl `«‰õΩ¯= =º=kèHÀã¨O ã¨Okè KÕã¨∞‰õΩ#fl =Ú„+≤‰õΩ¯Å#∞ ÖË^• <åÅ∞QÆ∞
=∂™êÅ Hõ<åfl Z‰õΩ¯= XHõ xs‚`« HÍÅO H˘~°‰õΩ ã¨OkèKÕã¨∞‰õΩ#fl =Ú„+≤‰õΩ¯Å#∞
L^ÕÌtºOz D '`≥QÆ„`≥OѨÙÅ „ѨHõ@#— KÕÜ«∞|_çOk. Jn "åQÍÌ# ÉèíOQÍxH˜
áêÅÊ_»∞`«∞#fl u~°™ê¯~°∞ňH D „ѨHõ@# =iÎã¨∞ÎOk. "≥Ú`«Îg∞‡^Œ "åà◊§O^ŒiH©
<åÅ∞QÆ∞ <≥ÅÅ QÆ_»∞=Ù x~å÷iOK«|_çOk. D QÆ_»∞=٠֒ѨŠ"å~°∞ W™ê¡O ã‘fiHõi¿ãÎ
"åiH˜ JHõ¯_» x=ã≤OK«_®xH˜ J#∞=∞u W=fi|_»∞`«∞Ok. J#º^è• "å~°∞ <åÅ∞QÆ∞
=∂™êÅ J#O`«~°O Jˆ~aÜ«∂ nfiáêxfl q_çzáÈ=Åã≤ LO@∞Ok. ÃÑ· Ô~O_»∞
=∂~åæÅÖ’ U XHõ¯ ^•x<≥·<å "å~°∞ J=ÅOaOK«x ѨHõ∆OÖ’ "å~°∞ q~À^èŒ∞Å∞QÍ
ѨiQÆ}˜OK«|_»`å~°∞. JѨC_»∞ "åi`À Ü«Ú^ŒúO KÕÜ«∞@O =Úã≤¡OÅ q^èŒ∞ºHõÎ ^èŒ~°‡O
J~ÚáÈ`«∞Ok. Jˆ~aÜ«∂ nfiѨO #∞Oz JO^èŒHÍ~åxfl, |Ǩï^≥·"Àáêã¨##∞
~°∂ѨÙ=∂Ñ≤ UHõ^≥·"Àáêã¨<å HÍOuˆ~YÅ#∞ „Ѩã¨iOѨ*ËÜ«∞_®xH˜ D K«~°º
ÔQ·H˘#=Åã≤# P=â◊ºHõ`« U~°Ê_çOk.
4. g∞‰õΩ W=fi|_»∞`«∞#fl D QÆ_»∞=Ù#∞ =∂ |ÅÇ‘Ï#`«QÍ `«ÅáÈÜ«∞HõO_ç. g∞ "Õ∞Å∞#∞
HÀi g∞‰õΩ D "≥ã¨∞Å∞ÉÏ@∞ HõeÊOK«@O [iyOk. nxfl |OQÍ~°∞ J=HÍâ◊OQÍ
ÉèÏqOz, g∞~°∞ ^•iH˜ =¿ãÎ ã¨i. ÖËHõáÈ`Õ g∞~°∞ ^≥·=„Ѩ}ÏoHõ #∞Oz `«Ñ≤ÊOK«∞HÀ
ÖË~#° fl ã¨OQÆux ÉÏQÍ J~°O÷ KÕã∞¨ HÀO_ç. g∞~°∞ u~°Q|Æ _ç J==∂#O áêÅ∞ HÍ=@O
`«Ñ¨Ê q∞yÖË^Õg∞ LO_»^Œ∞. Hõ#∞Hõ DÖ’QÍ P`å‡=Ö’Hõ#O KÕã¨∞‰õΩx =Úã≤¡OÅ∞QÍ
=∂~°O_ç J#flk D "åHõºOÖ’x JO`«~å~°÷O.
5. |∞MÏs, =Úã≤¡O `«k`«~° „áê=∂}˜Hõ ǨÏnã¨∞Å ^•fi~å x~°∂Ñ≤`«=∞ÜÕ∞º^Õq∞@O>Ë
lÖòǨÏ*ò <≥ŠѨ^Œ= `Õn, Y∞~åƒh WKÕÛ k<åxfl 'ÃÑ^ŒÌ ǨÏ*ò k#O— (Ü«∞ø=ÚÖò
ǨÏl˚Öò JHõƒ~ü) Jx JO\Ï~°∞ (ui‡r – ǨÏnã¨∞ <≥O|~°∞ : 957, |∞MÏs –
812
9. `ÒÉÏ "åÅ=¸ 412 9. `ÒÉÏ 10= áê~å
WѨÊ\˜H~õ Ú<å g∞~°∞ ѨâßÛ`åÎÑO¨ K≥Ok`Õ ZHõ¯_» Hõ#|_ç`Õ JHõ¯_Õ K«OѨO_ç,8
Jk g∞ˆH „âıÜ«∞㨯~°O. XHõ"Õà◊ g∞~°∞ "åix x~°ƒOkèOK«O_ç,9 "åix =Ú@ì_Oç
q=ÚY∞Öˇ·`Õ, g∞~°∞ Z\˜ì Ѩiã≤÷uÖ’#∂ K«O_ç. „Ѩu =∂@∞ =^ŒÌ "åiH˘~°‰õΩ
JÖÏ¡ÇπÏ#∞ F_çOK«ÖË~°#fl ã¨OQÆux á⁄Oz ‰õÄ~ÀÛO_ç.10 XHõ"àÕ ◊ "å~°∞ ѨâßÛ
`≥Å∞ã¨∞HÀO_ç. (F „Ѩ=HÍÎ!) Jqâßfiã¨∞ `åÎÑO¨ K≥Ok, #=∂A#∞ <≥ÅH˘eÊ`Õ,
ʼnõΩ =º^è•Éèií `«"∞≥ #ÿ tHõ∆ LO@∞O^Œ#fl [HÍ`«∞#∞ qkèQÍ K≥e¡¿ãÎ "åi =∂~åæ#
â◊√Éèí"å~°Î#∞ qxÑ≤OK«∞. "åix =^ŒeÃÑ@ìO_ç.11 xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
4 J~Ú`Õ g∞~°∞ XѨÊO^ŒO ‰õΩ^Œ∞~°∞Û‰õΩ#fl JÖÏ¡ÇπÏ Hõ∆q∞OKÕ"å_»∞, HõxHõiOKÕ"å_»∞.
`«~åfi`« g∞‰õΩ ZÖÏO\˜ #+¨Oì KÕ‰Äõ ~°Û_»O
QÍh, g∞‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ Z=iÔH·<å rYJ^Œ, lÖòǨÏ*ò =∞iÜ«Ú =ÚǨτ~°"£∞ =∂™êÖË P <åÅ∞QÆ∞ =∂™êÅx XHõ
Jaè„áêÜ«∞O LOk. HÍQ͆ lÖòǨÏ*ò <≥Å 10= `Õn# D '„ѨHõ@#— "≥Å∞=_çOk.
ã¨Ç¨Ü«∞O KÕÜ«∞@OQÍh KÕÜ«∞‰õΩO_® D ~°HõOQÍ D „ѨHõ@# KÕÜ«∞|_ç# ~ÀA#∞Oz ˆH=ÅO 50 ~ÀAÅ QÆ_»∞=Ù
L#fl =Ú„+≤‰Ωõ ¯Å‰õΩ =∂„`«O (D „ѨH@õ # W=fi|_çOk. D QÆ_∞» =Ù =ÚyÜ«∞QÍ<Õ =Ú„+≤‰Ωõ ¯Å#∞ Ѩ\ ,ì˜ "åix ǨÏ`«=∂ˆ~ÛO^Œ∞‰õΩ
#∞Oz) q∞#Ǩ~ÚOѨ٠LOk. g∞~°∞ J#∞=∞u W=fi|_çOk. J~Ú`Õ W=∂"£∞ Wɡfl Hõã‘~ü D Jaè„áêÜ«∞O`À UH©ÉèíqOK«
‰õÄ_® "åi`Àáê@∞ "åi XѨÊO^Œ ÖË^Œ∞. D PÜ«∞`«∞Ö’ „Ѩ™êÎqOK«|_ç# x+≤^Œú=∂™êÅ∞ P x+≤^Œú =∂™êÅ∞ HÍ=h,
QÆ_»∞=Ù#∞ ѨÓiÎKÕÜ«∞O_ç.6 xâ◊ÛÜ«∞OQÍ "åã¨"Î åxH˜ Wk lÖòÇϨ *ò 10= `Õn#∞Oz, ~°c=Ù™êûh 10= `Õn=~°‰Ωõ QÆÅ QÆ_∞» =Ù
JÖÏ¡ÇπÏ ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ∞QÆÅ "åix „¿Ñq∞ Jx PÜ«∞# Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞. =∞i g\˜x x+≤^Œú =∂™êÅ∞ (J+πǨïÔ~ Ǩï~°∞"£∞)
™êÎ_∞» . Jx ZO^Œ∞‰õΩ J#@O [iyOk? JO>Ë `≥QÆ„`≥OѨÙÅ „ѨHõ@# [iy# `«~åfi`« P
5 =∞i x+≤^Œú (Q“~°=„Ѩ^Œ"≥∞ÿ#) <åÅ∞QÆ∞ <≥ÅÖ’¡ =Ú„+≤‰õΩ¯Å`À Ü«Ú^ŒúO KÕÜ«∞\ÏxH˜QÍx, "åiH˜ =ºuˆ~HõOQÍ
=∂™êÅ∞7 QÆ_z» áÈQÍ<Õ =Ú„+≤‰Ωõ ¯Å#∞ Z@∞=O\˜ K«~°º#∞ ÔQ·H˘#\ÏxH˜QÍx J#∞=∞u ÖËHõáÈ~ÚOk. `≥QÆ„`≥OѨÙÅ
„ѨHõ@# [iy# f~°∞#∞|\˜ì D Ô~O_»= Jaè„áêÜ«∞"Õ∞ 㨿ÇÏ`«∞HõO JxÑ≤™ÈÎOk.
4655, =Úã≤¡O – 982). P ~ÀA<Õ 'q∞<å— "≥∞ÿ^•#OÖ’ D `≥QÆ„`≥OѨÙÅ „ѨHõ@# "åã¨Î=O JÖÏ¡ÇπψH Z~°∞Hõ.
KÕÜ«∞|_çOk. lÖòǨÏ*ò <≥Å 10= `Õnx 'ÃÑ^ŒÌ ǨÏ*ò k#O—QÍ =º=ǨÏiOK«\ÏxH˜ 8. H˘O`«=∞Ok "åºMϺ`«Å∞ D P^Õâßxfl ã¨~°fi™ê^è•~°}"≥∞ÿ# P^Õâ◊OQÍ ÉèÏqOKå~°∞.
„Ѩ^•è # HÍ~°}"Õ∞q∞@O>Ë, P ~ÀA# Jxfl\˜H<õ åfl =ÚYº"≥∞#ÿ ǨÏ*ò „H˜Ü∞« Å∞ <≥~"° ~Õ Û° JO>Ë Ñ¨Ù}ºˆH∆„`«O (ǨÏ~°"£∞) Ѩikè֒ѨŠHõxÑ≤Oz<å, |Ü«∞@ HõxÑ≤Oz<å "åix
|_»`å~Ú. „Ѩ[Å∞ 'L„=∞ÇπÏ—#∞ z#fl ǨÏ*òQÍ =º=ǨÏiOKÕ"å~°∞. JO^Œ∞ˆH L„=∞ÇπÏ =kèOKåeûO^Õ J#fl J~°O÷ Ö’ fã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. =∞i H˘O`«=∞Ok JÖò |Y~å ã¨∂~åÖ’x
#∞Oz nxfl ã¨Ê+¨Oì QÍ "Õ~∞° Ѩ~K° _« ®xH˜ ǨÏ*ò#∞ 'ÃÑ^ŒÇÌ Ï¨ *ò—QÍ Jaè=i‚OK«@O [iyOk. PÜ«∞`«∞#∞ L^•Ç¨Ïiã¨∂,ΠѨÙ}º Hˆ „∆ `«O (ǨÏ~°"∞£ ) ã¨iǨÏ^Œ∞ÅÌ ‰õΩ P=Å HõxÑ≤Oz#ѨÙ_»∞
â◊√„Hõ"å~°O ~ÀA# =zÛ# ǨÏ*ò 'ÃÑ^ŒÌǨÏ*ò— Jx „Ѩ*ÏÉÏǨïà◊ºOÖ’ „áêK«∞~°ºO =∂„`«"Õ∞ =kèOKåÅx Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞. JÖò |Y~å ã¨∂~åÖ’ WÖÏ J#|_çOk:
[iyOk. nxÔHÖÏO\˜ P^è•~°=¸ ÖË^Œ∞. ''=∞ã≤˚^≥ ǨÏ~å"£∞ =^ŒÌ "å~°∞ g∞ÃÑ· ^•_ç KÕÜ«∞#O`«=~°‰õÄ g∞~°∞ "åix K«OѨHõO_ç.
6. Wk =Ú„+≤‰õΩ¯Ö’¡x <åÅæ= =~°æO. "åi`À L#fl XѨÊO^ŒO QÆ_»∞=Ù =Úy¿ã =~°‰õÄ
"å~°∞ JHõ¯_» x=ã≤OKÕO^Œ∞‰õΩ J#∞=∞u LO@∞Ok. ZO^Œ∞HõO>Ë "å~°∞ ZÖÏO\˜ XHõ"Õà◊ "å~°∞ QÆ#Hõ g∞ÃÑ· Ü«Ú^•úxH˜ =¿ãÎ "åi`À áÈ~å_ÕO^Œ∞‰õΩ g∞‰õÄ J#∞=∞u
^ŒfiO^Œfi „Ѩ=∂}ÏʼnõΩ `ågÜ«∞‰õΩO_® x*Ï~ÚfQÍ XѨÊO^•xH˜ Hõ@∞ì|_ç L<åfl~°∞. LO@∞Ok—— (JÖò |Y~°: 191) (Wɡfl Hõã‘~ü).
JO^Œ∞KÕ`« =Úã≤¡OÅ∞ ‰õÄ_® "åi q+¨Ü«∞OÖ’ =∂@‰õΩ Hõ@∞ì|_ç LO_»=Åã≤OkQÍ 9. JO>Ë "åix Mˇ·nÅ∞QÍ Ñ¨@∞ìHÀO_ç. ÖË^• `«∞^Œ=Ú\˜ìOK«O_ç.
`åH©^Œ∞ KÕÜ«∞|_çOk. 10. "å~°∞ ^˘iH˜#ѨC_Õ "åix =kèOK«=K«∞ÛÖË Jx J#∞HÀHõO_ç. "åi ™ê÷<åÅ#∞,
7. WO`«H© x+≤^Œú =∂™êÅO>Ë Uq? D q+¨Ü«∞OÃÑ· aè<åflaè„áêÜ«∂Å∞<åfl~Ú. ~°[Éò, HÀ@Å#∞, "å~°∞ `«Å^•K«∞‰õΩ#fl „Ѩ^ÕâßÅ#∞ kQƃO^èŒO KÕÜ«∞O_ç. Jxfl KÀ\Ï¡
813 814
9. `ÒÉÏ "åÅ=¸ 413 9. `ÒÉÏ 10= áê~å
6 XHõ"Õà◊ =Ú„+≤‰õΩ¯ÅÖ’x U =ºH˜Î 7 JÖÏ¡ÇπÏ =^ŒÌ, PÜ«∞# „Ѩ=HõÎ =^ŒÌ
J~Ú<å h â◊~°}∞ HÀi`Õ, J`«#∞ ^≥·= =Ú„+≤‰õΩ¯Å‰õΩ XѨÊO^ŒO ZÖÏ ™ê^茺O?
"å}˜ q<ÕO`«=~°‰õΩ J`«xH˜ #∞=Ùfi J~Ú`Õ g∞~°∞ =∞ã≤˚^≥ ǨÏ~å"£∞ ^ŒQÆæ~°
P„â◊Ü∞« q∞=Ùfi. P `«~∞° "å`« J`«xfl J`«x Z=i`À XѨÊO^ŒO KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl~À14 "å~°∞
ã¨∞~°H`∆˜ « ™ê÷<åxH˜ KÕ~∞° Û.12 "å~°∞ `≥e g∞ XѨÊO^•xH˜ Hõ@∞ì|_ç L#flO`«=~°‰Äõ
Ü«∞x "å~°=@O KÕ`« "åi Ѩ@¡ D g∞~°∞ ‰õÄ_® "åi XѨÊO^•xfl Q“~°qO
q^èŒOQÍ =º=ǨÏiOKåe.13 K«O_ç. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇÏπ ÉèÜ
í ∞« Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞
15
QÆÅ "åix „¿Ñq∞™êÎ_»∞.
"åiHÀã¨O =∂>ËÜ«∞O_ç. g∞ J#∞=∞u ÖˉõΩO_® "å~°∞ Z@∂ Hõ^ŒÅÖËx Ѩiã≤÷ux
ã¨$+≤Oì K«O_ç. 8 "åi "åQÍÌ<åÅ∞ U "Õ∞~°‰õΩ #=∞‡
11. WѨC_»∞ "åiH˜ =ºuˆ~HõOQÍ ZÖÏO\˜ K«~º° Å∂ QÔ H· ˘#‰õÄ_»^∞Œ . ZO^Œ∞HõO>Ë WѨC_»∞ â◊HõºO? g∞ÃÑ· "åiH˜ UHÍã¨Î PkèHõº`«
"å~°∞ =Úã≤¡OÅÜ«∂º~°∞. W™ê¡O ã‘fiHõiOKåHõ #=∂*ò#∞ áê\˜OK«@O, [HÍ`«∞ J<Õ ÅaèOz<å "å~°∞ g∞ q+¨Ü«∞OÖ’ U
^•<åxfl qkèQÍ K≥eO¡ K«@O J=â◊º=∞x ‰õÄ_® D PÜ«∞`«∞ ^•fi~å ~°∂_èô J=Ù`ÀOk. |O^è∞Œ `åfihfl, U X_»O|_çH#õ ∂ MÏ`«~∞°
Z=Ô~·<å g\˜Ö’ U XHõ¯^•x<≥·<å u~°ã¨¯i¿ãÎ J`«_»∞ =Úã≤¡OQÍ Ñ¨iQÆ}˜OK«|_»_»∞. KÕÜ«∞~°∞.16 "å~°∞ `«=∞ <À\˜ =∂@Å`À
=∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨) =∞~°}˜Oz#ѨC_»∞ [HÍ`ü K≥e¡OK«\ÏxH˜ x~åHõiOz# q∞=∞‡efl ã¨=Ú^•~ÚOKÕ „Ѩܫ∞`«flO
"åi#∞^ÕÌtOz Ǩτ[`ü J|∂|„H± (~°l) D PÜ«∞`«∞<Õ L^•Ç¨ÏiOKå~°∞. ''^≥·=™êH˜∆! KÕã¨∞Î<åfl~°∞. HÍx "åi ǨÏ$^ŒÜ«∂Å∞
#=∂A‰õÄ – [HÍ`«∞‰õΩ =∞^茺 ÉèË^ŒO K«∂¿Ñ"åi`À <Õ#∞ áÈ~å_ç f~°∞`å#∞—— Jx =∂„`«O ZO`«H© JOwHõiOK«@O ÖË^Œ∞.
PÜ«∞# (~°l) =Hͯ}˜OKå~°∞ (=Ú`«ÎѶ¨‰õΩ<£ JÖˇ·ÇπÏ). JO>Ë #=∂A =∂„`«O KÕã≤, "åiÖ’ J`«ºkè‰õΩÅ∞ Jq^èÕÜ«ÚÅ∞.
[HÍ`«∞ K≥e¡OK«\ÏxH˜ "≥ÚǨÏO Kå>Ë¿ã "åix Hõ∆q∞OK«É’#∞ J#flk PÜ«∞# „Ѩɒ^èŒ#Å#∞ QÆ∞iOz "åiH˜ ѨÓiÎQÍ `≥e¿ãÎ |Ǩïâß "åi ^èÀ~°}˜Ö’ =∂~°∞Ê
=∂@Ö’¡x JO`«~å~°÷O. ~å=K«∞Û<Õ"≥∂! "å~°∞ ‰õÄ_® W™ê¡O#∞ ã‘fiHõiOz Ѩ~°Ö’Hõ "≥∂Hõ∆O á⁄O^Œ∞`åˆ~"≥∂!!
12. D PÜ«∞`«∞Ö’ „Ѩ™êÎq`« Jqâßfiã¨∞Å q+¨Ü«∞OÖ’ ã¨_»eOѨÙÅ "≥·Yix J=ÅOaO Ǩï^≥·aÜ«∂ XѨÊO^ŒO `«~åfi`« WÖÏO\˜ ã¨OѶ¨∞@#Å∞ Z<Àfl [iQÍ~Ú. =Úã≤¡OÅ
K«=∞x K≥ѨÊ|_çOk. "å~°∞ g∞ â◊~°}∞HÀi#ѨC_»∞ "åiH˜ P„â◊Ü«∞O W=fiO_ç. P ~°Hõ∆} HÀ~°∞`«∂ =∞n<å =zÛ# ZO`À=∞Ok Jqâßfiã¨∞Å∞ =Úã≤¡OŠ㨄`«Ê=~°Î##∞
q^èŒOQÍ "å~°∞ „áê}ÏáêÜ«∞O #∞Oz `«Ñ≤ÊOK«∞‰õΩO\Ï~°∞. H˘O`«HÍÅO g∞ =^ŒÌ K«∂z, W™ê¡O É’^èŒ#Å#∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩx W™ê¡O#∞ ã‘fiHõiOKå~°∞.
LO_ç ^≥·==K«<åÅ∞ qO\Ï~°∞. W™ê¡O „Ѩɒ^èŒ#Å#∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. `«^•fi~å
"åi „Ѩ=~°#Î Ö’ Ѩi=~°#Î ~å=K«∞Û. "åi áêëê} ǨÏ$^ŒÜ∂« Å∞ Hõ~Q° =Æ K«∞Û. PYiH˜ 14. „Ѩã¨∞Î`«O U =Ú„+≤‰õΩ¯Å~Ú`Õ g∞`À XѨÊO^•xfl áê\˜ã¨∞Î<åfl~À, "åi`À `«Ñ¨Ê
"å~°∞ W™ê¡O ã‘fiHõiOK«=K«∞Û. XHõ"àÕ ◊ JѨÊ\˜H© "å~°∞ W™ê¡O "≥Ñ· Ù¨ "≥ÚQÆ∞Kæ ∂« ѨHáõ È`Õ =∞Ô~=i`À#∂ g∞‰õΩ WHõg∞^Œ@ XѨÊO^ŒO ÖË^Œ∞.
"åix "åi ã¨∞~°H˜∆`« ™ê÷<åʼnõΩ KÕ~°ÛO_ç. ZO^Œ∞HõO>Ë g∞~°∞ "åiH˜ P„â◊Ü«∞q∞zÛ 15. JO>Ë, "åQÍÌ<åxfl xÅɡ@∞ì‰õΩ<Õ JÅ"å@∞ JÖÏ¡ÇπÏ ^Œ$+≤ìÖ’ ZO`À W+¨ìHõ~°"≥∞ÿ#k.
L<åfl~°∞. XHõ™êi =∂@ WKåÛHõ PYiHõ∆}O =~°‰õÄ ^•xH˜ Hõ@∞ì|_ç LO_»@O JO^Œ∞ˆH =º=Ǩ~°O KÕ¿ã@ѨC_»∞ Pz`«∂z J_»∞QÆ∞ "ÕÜ«∞@O J=ã¨~°O.
J=ã¨~°O. HÍ|\˜ì "å~°∞ "åi ã¨∞~°H˜∆`« ™ê÷<åʼnõΩ KÕ~°∞‰õΩ<Õ =~°‰õÄ "åix HÍáê_Õ 16. =Ú„+≤‰õΩ¯Å∞ K≥¿ÑÊ=hfl HõÅ¡ÉÁe¡ Hõ|∞ˆ~¡. "åi =º=Ǩ~°O QÀ_»g∞k Ñ≤e¡ "å@O.
ÉÏ^茺`« g∞ÃÑ·# LO@∞Ok. `å=Ú |ÅOQÍ L<åfl=∞x ÉèÏqOz#ѨC_»∞ "å~°∞ J^Œ#∞ K«∂ã≤ "≥#∞fláÈ@∞
13. â◊~°}∞ HÀi#"åiH˜ JÉèíÜ«∞O, P„â◊Ü«∞O W=fi\ÏxH˜ QÆÅ HÍ~°}ÏÅÖ’ XHõ =ÚYº á⁄_»∞™êÎ~°∞. |O^èŒ∞`«fi ã¨O|O^è•Å#∞ Ãã·`«O MÏ`«~°∞ KÕÜ«∞~°∞. XѨÊO^•Å#∞
HÍ~°}O Uq∞@O>Ë, "å~°∞ `≥eÜ«∞x"å~°∞. W™ê¡O QÆ∞iOz, W™ê¡O „Ѩ=HõÎ Q“~°qOKåÅ#fl ^蕺㨠‰õÄ_® "åi‰õΩO_»^∞Œ . H˘O`«=∞Ok Y∞~üP<£ "åºMϺ`«Å ^Œ$+≤Öì ’
815 816
9. `ÒÉÏ "åÅ=¸ 414 9. `ÒÉÏ 10= áê~å
9 "å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ "å‰õΩ¯Å#∞ Ju 12 XHõ"Õà◊ XѨÊO^ŒO KÕã¨∞‰õΩ#fl
ã¨fiÅÊ"≥∞ÿ# ^èŒ~°‰õΩ J"Õ∞‡âß~°∞. PÜ«∞# `«~∞° "å`« ‰õÄ_® gà◊√¡ `«=∞ „Ѩ=∂}ÏÅ#∞
=∂~°æO #∞Oz „Ѩ[Å#∞ Páê~°∞. "åi ÉèíOQÆѨ~°z, g∞ ^èŒ~å‡xfl ZQÆ`åo KÕ¿ãÎ
KÕ+¨ìÅ∞ |Ǩï K≥_»¤q. g∞~°∞ ‰õÄ_® P Jqâßfi㨠<åÜ«∞‰õΩÅ`À
10 U =Úã≤¡O q+¨Ü«∞OÖ’#∂ "å~°∞ `«ÅѨ_»O_ç.19 WOHõ "åi „Ѩ=∂}ÏʼnõΩ
|O^èŒ∞`«fi ã¨O|O^è•Å#∞, XѨÊO^Œ Uáê\˜ qÅ∞"åÖË^Œ∞. |Ǩïâß (`«y#
=∞~åº^ŒÅ#∂ U=∂„`«O MÏ`«~∞° KÕÜ∞« ~°∞. âßã≤Î [iy# `«~°∞"å`«<Õ) "å~°∞ (`«=∞
ǨÏ^Œ∞ÌÅ∞ g∞ˆ~"å~°∞ gˆ~.17 ^Œ∞âıÛ+¨Åì #∞) =∂#∞‰õΩO\ψ~"≥∂.
11 WѨÊ\˜Hõ~Ú<å "å~°∞ ѨâßÛ`åÎѨO Z<Àfl ™ê=∂lHõ, Pi÷Hõ ã¨=∞㨺Å∞ Ѩi+¨¯ $`«O J=Ù`å~Ú. PÜ«∂ *Ï`«∞Å, `≥QÆÅ,
K≥Ok, #=∂*ò#∞ <≥ÅH˘Å∞Ê`«∂, „áêO`åÅÖ’x JQÆ`º« Ѩ~∞° Å∞, x~°∞¿Ñ^ŒÅ∞, qHõÖÏOQÆ∞Å∞ ÅaÌ á⁄O^Œ∞`å~°∞. JO^Œ∞Hˆ
[HÍ`ü#∞ qkèQÍ K≥eO¡ K«@O "≥Ú^ŒÖ_ˇ `ç Õ Hõe=∞Ü≥∞ +¨Ç¨^Œ`ü (™êHõ∆ º=K«#O) `«~°∞"å`« W™ê¡OÖ’ D Ô~O_»∞ P~å^èŒ#ʼnõΩ
ÃÑ^ŒÑÌ @
‘ "ÕÜ∞« |_çOk. JOu=∞ ^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) WÖÏ „Ѩ=zOKå~°∞ : ''JÖÏ¡ÇÏπ
"å~°∞ g∞ ^è•i‡Hõ ™È^Œ~°∞ÖË.18 `≥eã≤# `«Ñ¨Ê =∞~À P~å^茺 ^≥·=O ÖË_»h, =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) JÖÏ¡ÇπÏ Ü≥ÚHõ¯ „Ѩ=HõÎÜ«∞x
"åi HÀã¨O "Õ∞=Ú =∂ PÜ«∞`«∞Å#∞ D „Ѩ[Å∞ ™êHõ∆ ºO WKÕÛ =~°‰õÄ #=∂*ò#∞ <≥ÅH˘eÊ, *HÍ`ü#∞ WKÕÛ =~°‰õÄ "åi`À
q^èŒOQÍ q_»=∞~°z K≥|∞`«∞<åfl=Ú. áÈ~å_»=Åã≤OkQÍ <å‰õΩ P*Ï˝ÑO≤ K«|_çOk—— (ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ |∞MÏs – H˜`å|∞Öò D=∂<£,
WO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ =zÛ# PÜ«∞`«∞ =Ú„+≤‰õΩ¯Å#∞ L^ÕÌtOz K≥ѨÊ|_çOk. HÍQ͆ D =Úã≤¡O – H˜`å|∞Öò D=∂<£). ''Z=~°∞ [HÍ`ü#∞ K≥e¡OK«~À "åi #=∂*ò #=∂*Ë
PÜ«∞`«∞Ö’ Ü«¸^Œ∞Å QÆ∞iOz „Ѩ™êÎ=# LOk. ZO^Œ∞HõO>Ë JÖÏ¡ÇπÏ WHõ¯_», HÍ^Œ∞—— Jx Ǩτ[`ü J|∞ÌÖÏ¡ a<£ =∞ãπ=Ó^£ (~°l) K≥áêÊ~°∞.
PÜ«∞`«∞Å#∞ H˘kÌáê\˜ =¸ÖϺxH˜ J"Õ∞‡âß~°x K≥áêÊ_»∞. D q^èOŒ QÍ ^≥=· =K«<åÅ#∞ 19. 'S=∂<£— Jx J~°cÖ’ LOk. 'S=∂<£— J<Õ Ñ¨^ŒO 'Ü«∞g∞<£— J<Õ Ñ¨^•xH˜ |Ǩï
J=Ú‡‰õΩ<Õ JÅ"å@∞ Ü«¸^Œ∞ňH LOk. =K«#O. 'S=∂<£— JO>Ë „Ѩ=∂}ÏÅ∞ Jx J~°÷O. ''J~Ú=∞‡ÇπÏ—— J<Õk ''W=∂"£∞——
17. Ѩ^Õ Ñ¨^Õ D „^ÀǨÏ|∞kúx QÆ∞iOz „Ѩ™êÎqOK«@O "≥#∞Hõ QÆÅ =ÚM’º^ÕâÌ O◊ =Ú„+≤‰Ωõ ¯Å, J<Õ Ñ¨^•xH˜ |Ǩï=K«#O. 'J~Ú=∞‡— JO>Ë Ñ‘ëêfiÅ∞, <åÜ«∞‰õΩÅ∞, ã¨~åÌ~°∞Å∞
Ü«¸^Œ∞ŠǨÏ$^ŒÜ«∂ÅÖ’ W™ê¡O Ѩ@¡ QÆÅ ^Õfiëêxfl, "≥·~°ÉèÏ"åxfl |@ì|Ü«∞Å∞ J#fl J~å÷Å∞ =™êÎ~Ú. "å~°∞ QÆ#Hõ XѨÊO^•xfl ÉËMÏ`«~°∞ KÕã≤ W™ê¡O r=#
KÕÜ∞« @"Õ∞. q^è•<åxfl J=¿ÇÏà◊# KÕÜ«∞@O "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ\Ïì~°O>Ë, ÃÑ·H˜ "åÔ~xfl =∂@Å∞ X>Ëìã≤
K≥Ñ≤Ê<å "å\˜H˜ ZÖÏO\˜ qÅ∞"å LO_»^Œ∞. J=hfl HõÅ¡ÉÁe¡ Hõ|∞~°∞¡ `«Ñ¨Ê =∞ˆ~g∞
18. `ÒÇ‘Ï^£ (^Õ=Ùx UHõ`fi« O), i™êÅ`ü (^≥=· ^Ò`«ºO)#∞ JOwHõiOz# Ñ≤^ÑŒ ¨ W™ê¡OÖ’ HÍ=x „QÆÇ≤ÏOK«O_ç. J\˜ì Ѩiã≤÷uÖ’ D Jqâßfi㨠^èŒfi["åǨωõΩÅ`À áÈ~å_»O_ç.
J`«ºO`« H©ÅHõ=∞~Ú# JOâ◊O #=∂*ò. Wk JÖÏ¡ÇπÏ Ç¨Ï‰õΩ¯. P~å^èŒ#‰õΩ áÈ~å@O `«~°∞"å`«<Õ "å~°∞ |Ǩïâß ^•iH˜ ~å=K«∞Û.
ã¨O|OkèOz# ѨÅ∞ HÀ}ÏÅ∞ WO^Œ∞Ö’ L<åfl~Ú. JO^Œi`À HõÅã≤ ѨO‰õΩÎÅ∞ fi D PÜ«∞`«∞#∞ P^è•~°OQÍ KÕã∞¨ ‰õΩx ǨÏ#Ѷ‘ q^•fiOã¨∞Å∞ U=∞O\Ï~°O>Ë, ''lg∞‡Å∞
xÅ|_»@O, =OQÆ@O, ™êëêìOQÆÑ_¨ @» O, n<åun#OQÍ ^≥"· åxH˜ q#fláêÅ∞ KÕã∞¨ HÀ (W™ê¡g∞Ü«∞ ~å[º=º=ã¨÷Ö’ x=ã≤OKÕ =Úã≤¡"Õ∞`«~°∞Å∞) XHõ"≥·Ñ¨Ù W™ê¡O Ѩ@¡
=@O, ^≥=· <å=∞ 㨇~°} KÕÜ∞« @O, ^•ã¨∞_»∞ `«# Jâ◊H`Îõ #« ∞, n#ã≤u÷ x `≥Å∞ѨÙHÀ=@O, Jã¨ÉèíºHõ~°OQÍ =∂\Ï¡_»∞`«∂, =∞~À"≥·Ñ¨Ù# "åQÍÌ# ÉèíOQÍxH˜ áêÅÊ_»‰õΩO_® LO>Ë
Hõ∆=∂aèHõ∆ÔH· "Õ_»∞HÀ=@O, ã¨<å‡~°æO K«∂Ѩ=∞x „áêi÷OK«@O – W=hfl P~å^èŒ#Ö’x J\˜ì Ѩiã≤÷uÖ’ "åix `«∞^Œ=Ú\˜ìOK«‰õÄ_»^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë K«OѨ\ÏxH˜ Y∞~üP<£
=ÚMϺOâßÖË. W=hfl JÖÏ¡ÇπÏ H˘~°ˆH „Ѩ`ÕºH˜OK«|_®e. Ô~O_»∞ (2) +¨~°`«∞Å#∞ „Ѩ™êÎqOzOk. JO^Œ∞KÕ`« D Ô~O_»∞ xÜ«∞=∂Å#∞ –
#=∂A `«~°∞"å`« Ô~O_»= =ÚMϺOâ◊O (qkè) [HÍ`ü. JO^Œ∞Ö’ ^≥·"å~å^èŒ#`À UHõHÍÅOÖ’ – LÅ¡OѶ≤∞OK«#O`«=~°‰õÄ lg∞‡Å∞ =∞~°} ^ŒO_»#‰õΩ J~°∞›Å∞
áê@∞ ^•ã¨∞ŠǨωõΩ¯Å∞ ‰õÄ_® Wq∞_ç L<åfl~Ú. [HÍ`ü#∞ qkèQÍ K≥e¡OK«@O =Å¡ HÍ*ÏÅ~°∞.—— J~Ú`Õ W=∂"£∞ =∂eH±, W=∂"£∞ ëêѶ¨~Ú, `«k`«~° q^•fiOã¨∞Å
817 818
9. `ÒÉÏ "åÅ=¸ 415 9. `ÒÉÏ 10= áê~å
13 `«=∞ „Ѩ=∂}ÏÅ#∞ ÉèíOQÆO KÕã≤# 15 "åi ǨÏ$^ŒÜ«∂ÅÖ’x ^Œ∞óMÏxfl,
"åi`À, „Ѩ=Hõ#Î ∞ ^ÕâO◊ #∞Oz |Ç≤Ï+¨¯ HÀáêxfl ^Œ∂~°O KÕ™êÎ_∞» .23 PÜ«∞#, `å#∞
iOKÕ20 Ѩ^HŒä Oõ "Õã#≤ "åi`À HÀi# "åi "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ HÍ~°∞}ºO`À =∞~°Å∞
g∞~°∞ ZO^Œ∞‰õΩ Ü«Ú^ŒúO KÕÜ«∞~°∞?21 `å_»∞. JÖÏ¡ÇπÏ „Ѩun `≥eã≤# "å_»∞,
(K«∂_»É’`Õ) `˘e™êi g∞ÃÑ· HõqfiOѨ٠q"ÕH=õ O`«∞_»∞.
K«~º° ʼnõΩ X_çQ\Æ #ì̃ k ‰õÄ_® "åˆ~Hõ^•!22 16 Uq∞\©, g∞~°∞ W>Ëì =^Œe"ÕÜ∞« |_»`å
Uq∞\©, g∞~°∞ "åiH˜ ÉèÜ í ∞« Ѩ_∞» `«∞<åfl~å? ~°x ÉèÏqã¨∞Î<åfl~å?24 "åã¨Î"åxH˜
g∞ˆ~ QÆ#Hõ qâßfiã¨∞Öˇ·`Õ g∞~°∞ ÉèíÜ«∞Ѩ_» g∞Ö’ Ü≥∂^è∞Œ Å∞ Z=~À,25 JÖÏ¡ÇÏπ #∞,
\ÏxH˜ JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ Z‰õΩ¯= J~°∞›_»∞. PÜ«∞# „Ѩ=Hõ#Î ∞, qâßfiã¨∞Å#∞ `«Ñʨ
14 "åi`À Ü«Ú^ŒúO KÕÜ«∞O_ç. JÖÏ¡ÇπÏ "Õ~˘HõÔ~=ih PѨÎq∞„`«∞Å∞QÍ KÕã¨∞HÀx
g∞ KÕ`∞« Å g∞^Œ∞QÍ "åix ^ŒO_ç™êÎ_∞» . "å~°∞ Z=~À26 JÖÏ¡ÇπÏ WO`«=~°‰õΩ
"åix J==∂#Ѩ~°∞™êÎ_»∞. "åiH˜ ("Õ~∞° Ѩ~z° ) K«∂_»<ÖÕ ^Ë ∞Œ . g∞~°∞ KÕ¿ã^ŒO`å
=ºuˆ~HõOQÍ g∞‰õΩ ™êÜ«∞O KÕã≤, qâßfi JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ `≥Å∞ã¨∞.27
ã¨∞Å QÆ∞O_≥Å#∞ K«Å|¡ ~°∞™êÎ_∞» . K«~°ºÅ =Å¡ Z@ìˆHʼnõΩ Ü«Ú^ŒúO Jx"å~°º"≥∞ÿOk. Ô~O_»∞ : |h |Hõ~ü J<Õ `≥QƉõΩ
^Œ$+≤ìÖ’ Jqâßfiã¨∞Å∞ W™ê¡O ^èŒ~å‡xfl J=¿ÇÏà◊# KÕ¿ã KÕ+¨ì‰õΩ X_çQÆ\ì_»O`À<Õ ‰õΩ~Ô +· µ¨ Å∞ KÕã#≤ ã¨Ç¨ Ü«∂xfl ^Œ$+≤Öì ’ ÃÑ@∞ì‰Ωõ x D "åHõºO J=`«iOz LO_»=K«∞Û.
"å~°∞ tH∆Í~°∞›Öˇ·áÈ`å~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë ^èŒ~å‡xfl ZQÆ`åo KÕã≤#"å_»∞ W`«~°„`å ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨)`À "≥∞ÿ„f XѨÊO^ŒO KÕã¨∞‰õΩ#fl Y∞*ÏJ `≥QÆÃÑ· "å~°∞ ^ŒO_≥uÎ#ѨC_»∞
"åQÍÌ<åÅ#∞, XѨÊO^•ÅxflO\˜h HÍÅ~åz#>Ë.¡ WHõ"åi „Ѩ=∂}ÏʼnõΩ, ã¨O*Ï~Ú+‘ |h |Hõ~ü `≥Q‰Æ Ωõ =∞Hͯ ‰õΩ~Ô +· µ¨ Å∞ `À_®Ê@∞#OkOKå~°∞. D `À_®Ê@∞ XѨÊO^•xH˜
ʼnõΩ ѨÓzHõ ѨÙÅ¡O`« qÅ∞= ‰õÄ_® LO_»^Œ∞ (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü). q~°∞^ŒOú .
20. =∞Hͯ֒x Jqâßfi㨠<åÜ«∞‰õΩÅ∞ '^•~°∞#fl^•fi— Ö’ ã¨=∂"Õâ"◊ ∞≥ ÿ ^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) 23. XHõѨC_»∞ =Úã≤¡OÅ∞ |ÅÇ‘Ï#∞Å∞QÍ L#flѨC_»∞ Jqâßfiã¨∞Å∞ "åiÃÑ· JO`«∞ÖËx
‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ ÔQ·H˘#=Åã≤# K«~°º QÆ∞iOz =∞O`«<åÅ∞ ™êyOKÕ"å~°∞. PÜ«∞xfl ^Ò~°˚<åºÅ∞ KÕ¿ã"å~°∞. JO^Œ∞ˆH =Úã≤¡OÅ QÆ∞O_≥Ö’¡ "åiѨ@¡ =∞O@Å∞ ~°yÖËq. P
^Õâ◊O #∞Oz |Ç≤Ï+¨¯iOKåÖÏ? ÖËHõ x~°ƒOkèOKåÖÏ? ÖËHõ ǨÏ`«ºKÕÜ«∂ÖÏ? J#fl q+¨Ü«∂<Õfl JÖÏ¡ÇπÏ ~ÚHõ¯_» QÆ∞~°∞ÎKÕã¨∂Î, "å~°∞ g∞ KÕ`«∞Ö’¡ ǨÏ`«∞Öˇ·#ѨC_»∞ "åiH˜
JOâ◊OÃÑ· f„=OQÍ `«~°˚# Éèí~°˚# [iˆQk. P q+¨Ü«∞"Õ∞ D PÜ«∞`«∞Ö’ „Ѩ™êÎqOK« HõeˆQ Ѩ~åÉèí"åxfl K«∂ã≤ g∞ QÆ∞O_≥Å∞ K«Å¡|_»`å~Ú Jx K≥|∞`«∞<åfl~°∞.
|_çOk. 24. JO>Ë g∞~°∞ ѨsH˜∆OK«|_»`å~°∞. ÖËq∞ ^•fi~å, x~°O`«~° HõëêìÅ ^•fi~å g∞ ã¨Ç¨Ï#
21. D "åHõºOÖ’ JÖÏ¡ÇπÏ =Úã≤¡=ÚÅ#∞ ^Œ∞+¨ìtHõ∆} HÀã¨O Ü«Ú^ŒúO KÕÜ«∞=∞x ã¨~÷ Ú~åºÅ∞ ѨiH˜OK«|_»`å~Ú. P `«~∞° "å`Õ g∞‰õΩ Q“~°"À#fl`«∞Å∞, „âıÜ∂≥ ™êѶ֨ ϺÅ∞
„¿Ñˆ~Ñ≤ã¨∞Î<åfl_»∞. ã≤k™ú êÎ~Ú.
22. Ô~O_»∞ ã¨OѶ¨∞@#ÅÖ’ U^À XHõ ^•xx ^Œ$+≤ìÖ’ ÃÑ@∞ì‰õΩx D q^èŒOQÍ J#|_ç 25. Ü«Ú^ŒúO [iy#ѨC_Õ ã≤ã¨Å~Ú# g~°∞Å∞, â◊¥~°∞Å∞ Z=~À `≥Å∞ã¨∞ÎOk.
LO_»=K«∞Û. XHõ\ ˜ : |„^£ Ü«Ú^Œú ã¨O^Œ~ƒ° Où QÍ =Ú„+≤‰Ωõ ¯Å∞ J=ÅOaOz# q^è•#O.
Jã¨Å∞ "å~°∞ =∞Hͯ #∞Oz |Ü«∞Å∞^ÕiOk `«=∞ =~°HÎ õ |$O^•xfl HÍáê_»∞HÀ=\ÏxˆH. 26. ''=b[`«∞<£—— JO>Ë „ѨQÍ_è»q∞„`«∞_»∞, #=∞‡^ŒQÆæ <Õã¨ÎO Jx J~°÷O. JÖÏ¡ÇπÏ =∞iÜ«Ú
HÍx `«=∞ =~°ÎHõ a_®~°∞ ã¨∞~°H˜∆`«OQÍ =∞Hͯ "≥·Ñ¨Ù‰õΩ ™êyáÈ~ÚO^Œx `≥eã≤# PÜ«∞# „Ѩ=HõÎ`À â◊„`«∞`«fiO =Ç≤Ïã¨∞Î#fl "åi`À ¿ãflÇ¨Ï ã¨O|O^è•Å∞ ÃÑ@∞ìHÀ~å^Œh,
`«~°∞"å`« ‰õÄ_® "å~°∞ ã¨=∞~° ã¨<åflǨÅ#∞ =∂#∞HÀÖË^Œ∞. |„^£ "≥∞ÿ^•#OÖ’ "åix PO`«~°OyHõ q∞„`«∞Å∞QÍ KÕã¨∞HÀ~å^Œx P^ÕtOK«|_»@O ‰õÄ_® =Úã≤¡OʼnõΩ
=Úã≤¡OÅ`À `«ÅѨ_Õ Ñ¨iã≤÷`«∞Å#∞ L^ÕÌâ◊ºÑ¨Ó~°fiHõOQÍ ã¨$+≤ìOKå~°∞. "åi HõqfiOѨ٠F ÃÑ^ŒÌ ѨsˆH∆. xHÍ~°û~Ú# qâßfiã¨∞Å#∞, "Õ∞eq∞ |OQÍ~åxfl "Õ~°∞Ѩ~°K«_®xH˜
819 820
9. `ÒÉÏ "åÅ=¸
17 =Ú„+≤‰õΩ¯Å∞ (XHõ"≥·Ñ¨Ù) `å=Ú
ã¨fiÜ«∞OQÍ `«=∞ Jqâßfi™êxfl QÆ∞iOz
™êHõ∆ ºq∞ã¨∂Î<Õ (=∞~À"≥·Ñ¨Ù) JÖÏ¡ÇπÏ
=∞ã≤˚^Œ∞Å x~°fiǨÏ}‰õΩ ZO`«=∂„`«O
`«QÆ~°∞.28 "åi Hõ~°‡Åhfl =$^ä• J~Ú
áÈÜ«∂~Ú.29 âßâ◊fi`«OQÍ "å~°∞
#~°HÍyflÖ’ LO\Ï~°∞.
P<å_»∞ D q^èŒOQÍ P^ÕtOK«=Åã≤ =zÛOk =∞i.
27. JÖÏ¡ÇπωõΩ g∞ PO`«~åºÅ QÆ∞iOz `≥eÜ«∞^Œx HÍ^Œ∞, PÜ«∞#‰õΩ Ö’QÆ∞@∞ì JO`å
`≥Å∞ã¨∞. HÍHõáÈ`Õ H©ÅHõ"≥∞ÿ# áÈ~°∞‰õΩ =ÚO^Œ∞ <å}º"≥∞ÿ# ã¨~°‰õΩ U^À–`«áêÊ
`åÅ∂ U^À, HõŇ+¨O ÖËx "åÔ~=~À – HõŇ+¨O L#fl"åÔ~=~À, q^èÕÜ«ÚÖˇ=~À,
Jq^èÕÜ«ÚÖˇ=~À `ÕeÛ"ÕÜ«∞_®xH˜ JÖÏ¡ÇπÏ D x~°‚Ü«∞O KÕâß_»∞.
28. '=∞™êl^ŒÖÏ¡ÇπÏ— JO>Ë =∞Hͯ֒x P~å^èŒ<å QÆ$ǨÏ"≥∞ÿ# '=∞ã≤˚^≥ ǨÏ~å"£∞— Jx
ÉèÏ=O. |Ǩï=K«#OÖ’ Wk „Ѩ™êÎqOK«|_»\ÏxH˜ HÍ~°}O „ѨѨOK«OÖ’x
=∞ã≤˚^Œ∞ÅxflO\˜ kâ◊ (dÉÏ¡) nx"≥·Ñ¨Ù‰õΩ LO_»@"Õ∞. ÖËHõ J~°|∞ƒÖ’¡ XˆH =ã¨∞Î=Ù
HÀã¨O |Ǩï=K«# „ѨÜ≥∂QÆO ‰õÄ_® ã¨=∞‡`«OQÍ LO_Õk HÍ|\˜ì P q^èŒOQÍ K≥Ñ≤Ê
LO_»=K«∞Û. JÖÏ¡ÇπÏ QÆ$ǨÏ"≥∞ÿ# =∞ã≤˚^≥ ǨÏ~å"£∞#∞ fiÛk^ŒÌ@O, ¿ã=ÅOkOK«@O
^èŒ~°‡Ñ¨~åÜ«∞}∞ŠѨx. ‰õΩ„Ѷπ‰õΩ (u~°™ê¯~åxH˜), +≤~ü¯ (|Ǩï^≥·"å~å^èŒ#)‰õΩ
X_çQÆ>Ëì"å~°∞ D ¿ã=‰õΩ J#~°∞›Å∞. "å~°∞ `«eƒÜ«∂Ö’ WÖÏ Ñ¨eˆH"å~°∞: Åɡ·ƒH±!
ÖÏ +¨sHõÅH± – WÖÏ¡ +¨sHõ<£ Ǩï=ÅH±, `«"£∞e‰õΩǨï = =∂ =∞ÅH± (Ǩ[~°Ü«∂º#∞
„ѨÉèí∂! h‰õΩ ÉèÏQÆ™êfi=ÚÖˇ=~°∂ ÖË~°∞. HÍx XHõ ÉèÏQÆ™êfiq∞ =∂„`«O L<åfl_»∞.
J`«#∞ h"å_Õ. J~Ú`Õ J`«xH˜, J`«#∞ Ü«∞[=∂x J~Ú# "å\˜H˜ Jã¨Å∞
Ü«∞[=∂xq =∂„`«O h"Õ) (ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O – ÉÏ|∞`«ÎÖòaÜ«∂). D q^èŒOQÍ
J~°|∞ƒ =Ú„+≤‰õΩ¯Å∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ `«=∞ +≤~ü¯ áÈHõ_»efl XѨC‰õΩ<Õ"å~°∞. ÖËHõ WHõ¯_»
™êHõ∆ ºq∞=fi@O ÖËHõ XѨCHÀ=@O JO>Ë ÉèÏ=O U =∞`«O "åÔ~·<å `«=∞ =∞`«O
QÆ∞iOz `å=Ú Ü«¸^Œ∞Å=∞<À, „ÔHã· =Î̈ ÙÅ=∞<À, |Ǩï^≥"· å~å^艌 Ωõ Å=∞<À K≥ÑC¨ HÀ=
@O ‰õÄ_® HÍ=K«∞Û.
29. "åi Hõ~°‡Å∞ (JO>Ë HÍÉÏ QÆ$Ç¨Ï „Ѩ^ŒH˜∆}, ǨÏ*ò Ü«∂„f‰õΩʼnõΩ =∞Oz h~°∞
„`åÑ≤OK«@O "≥Ú^ŒÅQÆ∞#q) ÃÑ·H˜ ZO`À =∞OzѨ#∞Å∞QÍ<Õ HõxÑ≤ã¨∞Î#flѨÊ\˜H©
qâßfiã¨O (D=∂<£) Ö’Ñ≤Oz# HÍ~°}OQÍ Jq x+¨ÊùÅO J~ÚáÈ`å~Ú. "åi
ã¨^•K«~°}Å∞ "Õ∞_çѨO_»∞ =O\˜q. ÃÑ·H˜ JO^ŒOQÍ<Õ LO\Ï~Ú. á⁄@ì qÑ≤Ê K«∂¿ãÎ
LO_Õk ѨÙ~°∞QÆ∞ÖË. ÖË^• "åi ã¨`«¯~°‡Å∞ ã¨∞"åã¨#ÖËx ѨÙ=ÙfiÅ =O\˜q† ~°∞zÖËx
ѨO_»¡ =O\˜q.
821
416 9. `ÒÉÏ 10= áê~å
18 JÖÏ¡ÇπÏ#∞, JOu=∞k<åhfl qâ◊fi
ã≤ã¨∂Î, #=∂AÅ#∞ <≥ÅH˘Å∞Ê`«∂,
[HÍ`ü#∞ qkèQÍ K≥eã¡ ∂¨ ,Î JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ `«Ñʨ
"Õ~˘HõiH˜ ÉèíÜ«∞Ѩ_»x"å~°∞ =∂„`«"Õ∞
JÖÏ¡ÇπÏ =∞ã≤˚^Œ∞Å x~°fiǨÏ}‰õΩ `«y#
"å~°∞. ã¨<å‡~°æ ÉèÏQƺO30 á⁄Ok#"å~°∞
gˆ~#x PtOK«=K«∞Û.
19 Uq∞\©, g∞~°∞ ǨÏ*ò Ü«∂„f‰õΩʼnõΩ
=∞Ozhà◊√¡ ã¨~Ñ° ~¨¶ å KÕÜ∞« \Ïxfl, =∞ã≤^˚ ≥
ǨÏ~å"£∞‰õΩ ¿ã=Å∞ KÕÜ∞« \Ïxfl† JÖÏ¡ÇÏπ #∞
JOu=∞ k<åxfl qâ◊fiã≤Oz JÖÏ¡ÇπÏ
=∂~°æOÖ’ Ü«Ú^ŒúO KÕ¿ã"åi`À ã¨=∂
#OQÍ Ñ¨iQÆ}O˜ Kå~å? "å~°∞ JÖÏ¡ÇÏπ
^Œ$+≤ìÖ’ ã¨=∂#∞Å∞ HÍ*ÏÅ~°∞.31
JÖÏ¡ÇÏπ ^Œ∞~å‡~°∞Åæ ‰õΩ ã¨<å‡~°Oæ K«∂Ѩ_∞» .32
30. qâßfiã¨O (D=∂<£) ã¨`«¯~°‡Å∞ U"À WHõ¯_» `≥eÜ«∞*ËÜ«∞@O [iyOk. =∞ǨÏhÜ«∞
=ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) WÖÏ „Ѩ=zOKå~°∞ : ''Z=~°~Ú<å XHõ =ºH˜Î <åQÍ ÖˉõΩO_®
=∞ã≤˚^£‰õΩ =ã¨∞ÎO>Ë J`«#∞ 'qâßfiã≤— Jx g∞~°O`å ™êHõ∆ ºq∞=fiO_ç—— (ui‡r – J`ü
`ÒÉÏ ã¨∂~å "åºMϺ#O). D PÜ«∞`«∞Ö’ JÖÏ¡ÇπÏÃÑ· qâßfiã¨O, JOu=∞ k#OÃÑ·
qâßfiã¨O `«~∞° "å`« „Ѩ™êÎqOK«|_ç# JOâßÅÖ’ 1. #=∂*ò, 2. [HÍ`ü, 3. ^≥=· cèu
L<åfl~Ú. nxfl|\˜ì W™ê¡O ^èŒ~°‡OÖ’ #=∂*ò [HÍ`üʼnõÄ, ^≥·=cèuH˜ (`«MÏfi‰õΩ)
QÆÅ „áê=ÚYº`« Z@∞=O\˜^À qk`«=∞=Ù`ÀOk.
31. =Ú„+≤‰Ωõ ¯Å∞ ǨÏ*ò Ü«∂„f‰õΩʼnõΩ =∞Ozh~°∞#∞ ã¨~Ñ° ~¨¶ å KÕã,≤ HÍÉÏ QÆ$Ç¨Ï x~°fiǨÏ}#∞
Ѩ~°º"ÕH˜∆Oz `å=Ú Q˘Ñ¨Ê ѨÙ}ºHÍ~°ºO KÕã≤#@∞¡ QÆ~°fiѨ_Õ"å~°∞. "å~°∞ KÕ¿ã D
Ѩx=ÚO^Œ∞ qâßfi™êxH©, lǨ^£‰õÄ ZÖÏO\˜ „áê^è•#º`å ÖË^Œx ÉèÏqOKÕ"å~°∞.
"åi QÆ~åfixfl J}K«\ÏxH˜ JÖÏ¡ÇπÏ D PÜ«∞`«∞#∞ J=`«iOѨ*Ëâß_»∞. ''g∞~°∞
ǨrʼnõΩ hà◊√¡ JOkOz, =∞ã≤^˚ ≥ ǨÏ~å"£∞ =^ŒÌ |O^À|ã¨∞Î U~åÊ@∞KÕã≤ ^è#Œ ∞ºÅ=∞Ü«∂º
=∞x ã¨O|~°Ñ¨_çáÈ`«∞<åfl~°∞ HÍÉ’Å∞! =Ú=∂‡\˜H© g∞ D Ѩ#∞Å∞ qâßfiã¨O`À,
^≥·==∂~°æOÖ’ áÈ~å@O`À ã¨i`«∂QÆÖË=Ù—— Jx ^Õ=Ù_»∞ ã¨Ê+¨ìѨ~°Kå_»∞. nxfl|\˜ì
É’^èŒÑ¨_Õ^Õq∞@O>Ë =Ú„+≤‰õΩ¯Å∞ KÕ¿ã D ã¨`å¯~°ºO ‰õÄ_® ^≥·=ã¨=∞Hõ∆OÖ’ 'ã‘fiHõ$u—
á⁄O^Œ^Œ∞ – XHõ"Õà◊ P ã¨`å¯~°ºO Ö’Hõ HõàϺ}ÏxH˜ L^ÕÌtOz#^≥·<å 㨈~! JÖÏ¡ÇπÏ
822
9. `ÒÉÏ "åÅ=¸ 417 9. `ÒÉÏ 10= áê~å
20 qâ◊fiã≤Oz, =Åã¨áÈ~Ú (Ç≤Ï„[`ü 21 "åi „ѨÉ∞íè =Ù "åiH˜ `«# HÍ~°∞}Ϻxfl,
KÕã≤), ^≥·==∂~°æOÖ’ `«=∞ ^èŒ# „Ѩã¨#fl`«#∞, (ã¨fi~°æ) =<åÅ#∞ J#∞„QÆÇ≤Ï
„áê}ÏÅ#∞ X_ç¤ áÈ~å_ç# "å~°∞ ™êÎ#x â◊√Éè"í å~°Î Wã¨∞<Î åfl_»∞. JHõ¯_» "åi
=∂„`«"∞Õ JÖÏ¡ÇÏπ ã¨xflkèÖ’ L#fl`« „âı}H˜ ˜ HÀã¨O âßâ◊fi`«"≥∞ÿ# J#∞„QÆǨÅ∞<åfl~Ú.
K≥Ok# "å~°∞. ™êѶ¨ÅºO á⁄O^Õ"å~°∞ 22 "å\˜Ö’ "å~°∞ HõÅHÍÅO LO\Ï~°∞.
‰õÄ_® gˆ~. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇÏπ =^ŒÌ Q˘Ñ¨Ê „ѨuѶŨ O
PÜ«∞`«∞ŠѨ@¡ q~À^èŒO Hõey L#fl HÍ~°}OQÍ "åi =∞OzѨ#∞Åhfl |∂_ç^ŒÖ’ LOk.33
áÈã≤# Ѩhfl~°∞ J~Ú<å~Ú.
23 F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! g∞ `«O„_»∞Å∞, g∞
H˘xfl LÖË¡Y<åÅ „ѨHÍ~°O D PÜ«∞`«∞ J=`«~°} "≥#∞Hõ QÆÅ =$`åÎO`«O WÖÏ ™È^Œ~°∞Å∞ qâßfiã¨O Hõ<åfl Jqâßfi™êxfl
LOk: XHõ~ÀA =∞ã≤˚^≥ #|gÖ’x "ÕkHõ ã¨g∞ѨOÖ’ H˘O`«=∞Ok =Úã≤¡O Z‰õΩ¯=QÍ W+¨ìѨ_»∞`«∞#fl@¡~Ú`Õ "åix
ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å∞ 'U ã¨`å¯~°ºO Q˘Ñ¨Êk?— J#fl JOâ◊OÃÑ· `«~°˚# Éèí~°˚# KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞.
W™ê¡O ã‘fiHõiOz# `«~°∞"å`« ^≥·=ã¨xflkèÖ’ Jxfl\˜Hõ<åfl Q˘Ñ¨Ê ã¨`å¯~°ºO ǨÏ*ò g∞ ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞QÍ KÕã¨∞HÀHõO_ç. g∞Ö’
Ü«∂„f‰õΩʼnõΩ h~°∞ „`åѨ@"Õ∞ Jx XHõ =ºH˜Î Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤_»∞. =∞l˚^≥ ǨÏ~å"£∞#∞ Z=~°∞ "åix Jaè=∂x™êÎ~À "å~°∞
fiÛk^ŒÌ@O Q˘Ñ¨Ê Ѩx Jx =∞~À=ºH˜Î "åkOKå_»∞. g∞~°∞ K≥ѨC‰õΩ<Õ =∞Oz ^Œ∞~å‡~°∞Åæ =Ù`å~°∞.34
Ѩ#∞ÅHõ<åfl ^≥=· =∂~°Oæ Ö’ áÈ~å_»@O „âı+Hª¨ ~õ "° ∞≥ #ÿ Ѩx Jx =¸_»= =ºH˜Î K≥áêÊ_»∞. x^Œ~°≈#O ÖˉõΩO_®<Õ `«=∞‰õΩ `å=ÚQÍ „áê^è•#º`«xK«∞ÛHÀ=@O qâßfiã¨∞ʼnõΩ
"å~°∞ P q^èOŒ QÍ "å^ÀѨ"å^•Å∞ KÕã∞¨ HÀ=\Ïxfl Ǩτ[`ü L=∞~ü (~°l) qx, "åà◊#¡ ∞ â’ÉèÏÜ«∞=∂#O HÍ^Œx ÃÇÏK«ÛiOK«@O ‰õÄ_® ^Õ=Ùx Jaè=∞`«"Õ∞. Uk Q˘Ñ¨Êk?
=∞O^ŒeOKå~°∞. ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) "åi "ÕkHõ (q∞O|~ü) ^Œyæ~° WÖÏ ÃÇÏK«∞Û Uk HÍ^Œ∞? ÖÏO\˜ JOâßÅ#∞ x~°‚~ÚOKÕ JkèHÍ~°O ˆH=ÅO JÖÏ¡ÇπωõÄ, PÜ«∞#
ã¨fi~°O`À =∂\Ï¡_»∞HÀ=@O ZO`«=∂„`«O "åOKè«hÜ«∞O HÍ^Œx p"å@∞¡ ÃÑ\Ïì~°∞. „Ѩ=HõΉõΩ =∂„`«"Õ∞ LOk. ^Õ=Ù_»∞, ^≥·=„Ѩ=HõÎ P*Ï˝Ñ≤Oz# Ѩxx x~°fiiÎOK«@O
P ~ÀA â◊√„Hõ"å~°O. ǨÏnã¨∞ LÖË¡Y‰õΩÅÖ’ XHõÔ~·# Ǩτ[`ü #∂=∂<£ a<£ |+‘~ü =~°ˆH qâßfiã¨∞ŠѨx.
(~°l) WÖÏ JO@∞<åfl~°∞: ''<Õ#∞ â◊√„Hõ"å~°O #=∂A J#O`«~°O ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) 32. `å=Ú ã¨[#˚ ∞Å=∞x "åà◊√¡ Zxfl _®OaHÍÅ∞ K≥ÑC¨ ‰õΩ<åfl "åã¨"Î åxH˜ "å~°∞ ã¨[#˚ ∞Å∞
ã¨xflkèH˜ "≥o§, =∂ =∞^茺 [iy# ã¨OÉèÏ+¨} #O`«\ ˜h q=iOz ã¨=∂^è•#O HÍ~°∞. ÃÑ·QÍ "å~°∞ ^Œ∞~°˚#∞Å∞. UHõ^≥·"Àáêã¨##∞ |Ǩï^≥·"Àáêã¨#`À HõÅQÍѨÙÅQÆO
J_çQÍ#∞. ^•xÃÑ· D PÜ«∞`«∞ J=`«iOzOk—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O – H˜`å|∞Öò KÕã≤ Ö’HõOÖ’ JO^èŒHÍ~åxfl "åºÑ≤OѨ*Ëã≤# Ѩ~°=∞ ^Œ∞~å‡~°∞æÅ∞. JO^Œ∞ˆH JÖÏ¡ÇπÏ
W=∂~°). JÖÏ¡ÇÏπ #∞ qâ◊fiã≤OK«@O, JOu=∞ k#O ã¨`º« =∞x #=∞‡@O, ^≥=· „Ѩã#¨ fl +≤~¯ü #∞ KåÖÏ ÃÑ^ŒÌ AÅ∞OQÍ, ^Œ∞~å‡~°Oæ QÍ Y~å~°∞ KÕâß_»∞. D ^Œ∞~å‡~°Oæ =¸ÅOQÍ<Õ
`«#∞ |_»¿ã L^ÕÌâ◊O`À ^≥·==∂~°æOÖ’ áÈ~å_»@O Jxfl\˜Hõ<åfl =ÚYº"≥∞ÿ#, "å~°∞ ã¨<å‡~åæxH˜ ^Œ∂~°"∞≥ áÿ ÈÜ«∂~°∞. JO^Œ∞KÕ`« ã¨<å‡~°æ ÉèÏQƺO á⁄Ok# =Úã≤O¡ ʼnõÄ
=∞ǨÏ`«∂Ê~°fiHõ"≥∞ÿ# PK«~°}Åx WHõ¯_» x~°ÌfiO^ŒfiOQÍ K≥¿ÑÊÜ«∞@O [iyOk. – JO^èŒHÍ~° Ö’Ü«∞Ö’¡ `«KåÛ_Õ D ^Œ∞~å‡~°∞æʼnõΩ U q^èŒOQÍ#∂ áÈeHõ ÖË^Œ∞.
ã¨=∞Ü«∞O ã¨O^Œ~ƒ° Où ^Œ$ëêì º WHõ¯_» lǨ^£ (^≥=· =∂~°Oæ Ö’ áÈ~å@O) QÆ∞iOz =∂„`«"∞Õ 33. XHõ¯_≥#· JÖÏ¡ÇÏπ #∞ qâ◊fiã≤Oz, ^≥=· =∂~°Oæ Ö’ `«=∞ WÅ∂¡ "åH˜eh, áê_çÑO¨ @Å#∞,
K≥áêÊeûOk. J~Ú`Õ ^≥·"åxfl qâ◊fiã≤OK«#O`«=~°‰õÄ U ã¨`å¯~°º=¸ ã‘fiHÍ~°Ü≥∂Qƺ ã≤iã¨OѨ^ŒÅ#∞ – JxflO\˜h q_çzÃÑ\˜ì Ç≤Ï„[`ü KÕã≤# (=Åã¨áÈ~Ú#) "åi,
=∞=^Œ∞ QÆ#Hõ 'D=∂<£ aÖÏ¡ÇÏπ — „Ѩ™êÎ=# ‰õÄ_® =zÛOk. "≥Ú`åÎxH˜ ^≥=· =∂~°Oæ Ö’ ^≥=· =∂~°Oæ Ö’ `«=∞ ã¨~fi° ™êfixfl ^è•~°É’ã≤ áÈ~å_ç# "åi Q˘Ñ¨Ê^Œ#O WHõ¯_» „Ѩ™êÎqOK«
áÈ~å\ÏxH˜ q∞Oz# ã¨^•K«~°} Un ÖË^Œx nx ^•fi~å ~°∂_èô J=Ù`ÀOk. |_çOk. ^≥=· ã¨xflkèÖ’ giH˜ L#fl`« Ѩ^=Œ ÙÅ∞ Åaè™êÎ~Ú. "åi rq`«O ™ê~°H÷ =õ ∞=Ù
J^Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ D PÜ«∞`«∞ ^•fi~å |Ǩï^≥·"Àáê㨉õΩÅ =¸_è»#=∞‡HÍÅ#∞ `«∞Ok. "å~°∞ ã¨Ñ¶¨bHõ$`«∞ÅÜ«∂º~°∞. ^≥·=„Ñ‘uH˜, ^≥·=HÍ~°∞}ϺxH˜, âßtfi`«"≥∞ÿ#
YO_çOK«@O`À áê@∞, PK«~°}Ö’¡ H˘xfl\˜ÃÑ· =∞iH˘xfl\˜H˜ +¨sJ`üѨ~°"≥∞ÿ# U ^≥"· å#∞„QÆÇ¨ ʼnõΩ <ÀK«∞‰õΩ#fl ^è#Œ ºr=ÙÅ∞ gˆ~. JO`ÕQÍx ™ÈHÍÖò¤ ^è~Œ å‡=ÅOc‰õΩʼnõΩ,
823 824
9. `ÒÉÏ "åÅ=¸
24 (F „Ѩ=HÍÎ!) "åiH˜ K≥ѨC : ''XHõ"Õà◊
g∞ `«O„_»∞Å∞, g∞ ‰õΩ=∂~°∞Å∞, g∞ ™È^Œ
~°∞Å∞, g∞ ÉèÏ~°ºÅ∞, g∞ ã¨g∞Ѩ |O^èŒ∞
=ÙÅ∞, g∞~°∞ ã¨OáêkOz# ã≤iã¨OѨ^ÅŒ ∞,
‰õΩO@∞Ѩ_∞» `«∞O^Õ"∂≥ #x g∞~°∞ ÉèÜ
í ∞« Ѩ_Õ
g∞ =~°ÎHõO, g∞ÔHO`À „Ñ≤Ü«∞"≥∞ÿ# g∞
QÆ$ǨÅ∞ g∞‰õΩ JÖÏ¡ÇπÏ Hõ<åfl, PÜ«∞#
„Ѩ=HõÎ Hõ<åfl, PÜ«∞# =∂~°æOÖ’ ã¨e¿Ñ
áÈ~å@O Hõ<åfl Z‰õΩ¯= „Ñ≤Ü«∞"≥∞ÿ#"≥·`Õ
JÖÏ¡ÇπÏ fã¨∞‰õΩ=KÕÛ f~°∞Ê (tHõ∆) H˘~°‰õΩ
Z^Œ∞~°∞ K«∂_»O_ç. JÖÏ¡ÇÏπ Jq^èÜÕ Ú« ʼnõΩ
35
ã¨<å‡~°æO K«∂Ѩ_»∞.
`«=∞ `å`« =Ú`åÎ`«Å sf i"åA#∞ JO\˜ÃÑ@∞ìH˘x L#fl „Ѩ|∞^Œ∞úʼnõΩ D ÉèÏQƺO
„áêÑ≤OÎ K«^∞Œ .
34. D q+¨Ü«∞O k=º Y∞~üP<£Ö’ J<ÕHõKÀ@¡ „Ѩ™êÎ=#‰õΩ =zÛOk. (K«∂_»O_ç : Pe
W„=∂<£ ã¨∂~å – 28, 118. JÖò =∂~Ú^Œ – 51, JÖò =Ú*Ï^ŒÖÏ – 22).
WHõ¯_» Ç≤Ï„[`ü (=Åã¨), lǨ^£ (^≥·==∂~°æOÖ’ áÈ~å@O) J#fl ji¬HõÅ <ÕѨ^䌺OÖ’
D „Ѩ™êÎ=# =zÛOk. ^≥·==∂~°æOÖ’ g∞~°∞ =Åã¨áÈ=Åã≤ =zÛ#ѨC_»∞ QÍh,
áÈ~å_»=Åã≤ =zÛ#ѨC_»∞ QÍh |O^èŒ∞„Ñ‘u, P„t`« ѨHõ∆áê`«O, ~åQÆ^ÕfiëêÅ∞
ѨxH˜~å=Ù. WOHÍ WѨÊ\˜=~°‰õÄ W™ê¡O ã‘fiHõiOK«x g∞ `«O„_»∞ŠѨ@¡, g∞
J#fl^Œ=ڇŠѨ@¡ g∞ PO`«~åºÖ’¡ L#fl „¿Ñ=∂#∞~åQÍÅ∞ q∞=∞‡efl Hõ\ ˜ìѨ_ÕÜ«∞
‰õÄ_»^Œ∞. qâßfiã¨O ÖËx HÍ~°}OQÍ "å~°∞ g∞ PѨÙÎÅ∞ HÍ<ÕHÍ~°∞. ÃÑ·QÍ WѨC_»∞
"å~°∞ g∞‰õΩ â◊„`«∞=ÙÅ∞QÍ L<åfl~°∞. WÖÏO\˜ Ѩiã≤÷uÖ’ g∞~°∞ QÆ#Hõ "åi`À
„¿Ñ=∂aè=∂<åÅ∞ Hõey L#fl@¡~Ú`Õ D ^ŒfiO^Œfi ã¨fiÉèÏ=O q∞=∞‡efl ^Œ∞~å‡~åæxH˜
Ö’#∞ KÕã¨∞ÎOk.
35. =∂#= <≥·[O "åOzèOKÕ, W+¨ìѨ_Õ Ñ¨Å∞ JOâßÅ∞ WHõ¯_» „Ѩ™êÎ=#‰õΩ =KåÛ~Ú.
'J+‘~°— JO>Ë =∞x+≤ ˆ~~ÚO|=à◊√¡ ã¨Ç¨Ïr=#O ™êyOKÕ ^ŒQÆæi |O^èŒ∞=ÙÅ∞,
=Oâ◊ã¨∞÷Å∞, `≥QÆÅ∞ Jx ÉèÏ=O. =∞x+≤ Pã≤Îáêã¨∞ÎÅ#∞, J~Ú# "åix ZO`À
W+¨ìѨ_»`å_»∞. `«# =~°ÎHõOÖ’ ZÖÏO\˜ ã¨Î|ú`« U~°Ê_»‰õΩO_® LO_®Åh, `«#
"å}˜[º ™ê=∞„y q„HõÜ∞« O H͉õΩO_® y_»O¤ QÆ∞ÅÖ’ Ѩ_ç LO_»~å^Œx HÀ~°∞‰õΩO\Ï_»∞.
JÖψQ `«# PÅ∞a_»¤Å, ‰õΩ@∞O| ã¨Éèí∞ºÅ ~°Hõ∆} HÀã¨O HõOK«∞HÀ@ÖÏ¡O\˜
825
418 9. `ÒÉÏ 10= áê~å
25 Ö’QÆ_» KåÖÏ ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’ JÖÏ¡ÇÏπ
g∞‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞O KÕã≤ L<åfl_»∞. Ǩï<≥·<£
Ü«Ú^ŒOú [iy# ~ÀA# ‰õÄ_® (q∞=∞‡efl
P^Œ∞‰õΩ<åfl_»∞). P ã¨O^Œ~ƒ° Où QÍ g∞~°∞ g∞
JkèHõ ã¨OYºÃÑ· QÆ~°fiѨ_®¤~°∞. HÍx P
ã¨OMϺ|ÅO g∞ˆH q^èŒOQÍ#∂
„ѨÜ∂≥ [#O HõeyOK«Ö^Ë ∞Œ . Éè∂í q∞ qâß
ÅOQÍ LO_ç ‰õÄ_® g∞HÀã¨O W~°∞ÔH·
áÈ~ÚOk. JѨC_»∞ g∞~°∞ "≥#∞fl K«∂Ñ≤
=∞~°eáÈÜ«∂~°∞.
"Õ∞_»Å∞O_®Åh, ã¨∞~°H˜∆`«"≥∞ÿ# ™œ^è•ÅÖ’ "å~°∞ ã¨∞YѨ_®Åx HÍOH˜∆™êÎ_»∞. J`«#∞
JÖÏ HÀ~°∞HÀ=@O ã¨Ç¨Ï[O ‰õÄ_®#∞. JO^Œ∞Ö’ `«Ñ¨C ‰õÄ_® ÖË^Œ∞. HÍx D
„áêѨOzHõ =ã¨∞Î=ÙŠѨ@¡ QÆÅ =∞‰õΩ¯= =Å¡ ^≥·"åxfl, ^≥·=„Ѩ=HõÎ#∞, ^≥·==∂~°æOÖ’
[~°Ñ¨=Åã≤# áÈ~å\Ïxfl J`«#∞ q㨇iOz#@¡~Ú`Õ Jk JÖÏ¡ÇπÏ ^Œ$+≤ìÖ’ KåÖÏ
f„==∞~Ú# q+¨Ü«∞OQÍ Ñ¨iQÆ}˜OK«|_»∞`«∞Ok. D ~°Hõ=∞~Ú# q㨇~°} áêѨO,
Jq^èÕÜ«∞`« „H˜OkH˜ =ã¨∞ÎOk. D Jq^èÕÜ«∞`«‰õΩ áêÅÊ_ç# =∞x+≤ ã¨<å‡~åæxH˜
^Œ∂~°"∞≥ áÿ È`å_»∞.
ǨÏnã¨∞ÅÖ’ =∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) "å~°∞ ‰õÄ_® D q+¨Ü∂« xfl ã¨Ê+¨Oì QÍ
q=iOKå~°∞ : L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ XHõ™êi Ǩτ[`ü L=∞~ü (~°l) WÖÏ J<åfl~°∞ :
''^≥=· „Ѩ=HÍÎ (ã¨Jã¨O)! `«=∞~°∞ <å‰õΩ <å „áê}O `«Ñʨ q∞ye# =ã¨∞=Î ÙÅxflO\˜H<õ åfl
„Ñ≤Ü«∞`«=ÚÅ∞.—— JѨC_»∞ PÜ«∞# (ã¨Jã¨O), ''Z=~°~Ú<å㨈~ `«# „áê}O Hõ<åfl
JkèHõOQÍ ##∞fl „¿Ñq∞OK«#O`«=~°‰õÄ J`«#∞ qâßfiã≤ HÍ*ÏÅ_»∞—— Jx J<åfl~°∞.
D =∂@ q#QÍ<Õ ''J~Ú`Õ ^≥·=™êH˜∆! WHõ#∞Oz <Õ#∞ <å „áê}O Hõ<åfl Z‰õΩ¯=QÍ
`«=∞ix „¿Ñq∞™êÎ#∞—— Jx Ǩτ[`ü L=∞~ü (~°l) K≥áêÊ~°∞. JѨC_»∞ PÜ«∞# (ã¨),
''F L=∞~ü! WѨC_»∞ #∞=Ùfi qâßfiã≤q JÜ«∂º=Ù—— Jx ѨeHÍ~°∞ (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs–
H˜`å|∞Öò S=∂<£, =#∞flE~ü).
"Õ~˘Hõ LÖË¡Y#O „ѨHÍ~°O PÜ«∞# (ã¨Jã¨O) WÖÏ „Ѩ=zOKå~°∞ : ''Z=i KÕuÖ’
<å „áê}=ÚO^À PÜ«∞# ™êH˜∆QÍ K≥|∞`«∞<åfl#∞. g∞Ö’ Z=~°~Ú<å㨈~ `«#
`«O„_çH<õ åfl, `«# ã¨O`å#O Hõ<åfl, ã¨=∞ã¨Î [#∞ÅHõ<åfl JkèHOõ QÍ ##∞fl „¿Ñq∞OK«#O`«
=~°‰õÄ – J`«#∞ qâßfiã≤ HÍ*ÏÅ_»∞—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs – H˜`å|∞Öò D=∂<£).
"Õ~˘Hõ ǨÏnã¨∞Ö’ lǨ^£ „áê=ÚMϺxfl "≥Å¡_çã¨∂Î WÖÏ J<åfl~°∞ : ''g∞~°∞ xs‚`«
826
9. `ÒÉÏ "åÅ=¸
26 P `«~°∞"å`« JÖÏ¡ÇπÏ `«# „Ѩ=HõÎÃÑ·,
qâßfiã¨∞ÅÃÑ· `«# `«~Ñ° Ù¨¶ #∞Oz ã≤q÷ ∞`åxfl
J=`«iOѨ*Ëâß_»∞. g∞‰õΩ HÍ#~åx ¿ã#
Å#∞ ѨOÑ≤OKå_»∞. ã¨`º« u~°™ê¯~°∞Å#∞
tH˜∆OKå_»∞. ã¨`åºxfl u~°ã¨¯iOKÕ"åiH˜
ÅaèOK«=Åã≤# „ѨuѶ¨ÅO W^Õ.
27 P `«~°∞"å`« ‰õÄ_® JÖÏ¡ÇπÏ `å#∞
HÀi#"åix =∞xflOz, "åiÃÑ· ^ŒÜ∞«
K«∂ѨÙ`å_»∞.36 JÖÏ¡ÇπÏ Hõ∆=∂QÆ∞}O
HõÅ"å_»∞, ^ŒÜ«∂=∞Ü«Ú_»∞.
QÆ_»∞=ÙÃÑ· =ã¨∞Î=Ù#∞ J~°∞=ÙQÍ WzÛ, =∞m¡ ^•xfl `«‰õΩ¯= ^èŒ~°‰õΩ H˘#∞QÀÅ∞ KÕ¿ã
"åºáê~åxfl ('ɡ·=Ù D<å—#∞) "≥Ú^ŒÖˇ\ ˜ì#ѨC_»∞, P=ÙÅ `ÀHõÅ∞ Ѩ@∞ì‰õΩx
=º=™êÜ«∞Ѩ٠Ѩ#∞ÅÖ’ b#"≥∞ÿáÈ~Ú lǨ^£ (^èŒ~°‡Ü«Ú^ŒúO)#∞ q㨇iOz#ѨÙ_»∞
JÖÏ¡ÇÏπ q∞=∞‡efl Ѩ~åÉè"í åxH˜ Ö’#∞KÕ™êÎ_∞» . g∞~°∞ g∞ ^è~Œ ‡° O "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ =∞~°e~å#O`«
=~°‰Äõ D Ѩ~åÉè=í O #∞Oz |Ü«∞@Ѩ_Ö» ~Ë ∞° —— (J|∂ ^•=Ó^£ – H˜`å|∞Öò |∞Ü«¸†
=Úã¨fl^≥ JǨχ^£ – ã¨OѨÙ\˜ : 2, ¿Ñr – 42).
36. =∞Hͯ – `å~ÚѶπ #QÆ~åÅ =∞^茺֒ L#fl Ѩ~°fi`« Ö’Ü«∞ Ǩï<≥·<£. WHõ¯_» ǨÏ"ål<£,
ã¨vѶπ `≥QÅÆ "å~°∞O_Õ"å~°∞. D ~Ô O_»∞ `≥QÅÆ "å~°∞ ‰õÄ_® qÅ∞q^ŒºÖ’ Pi`Õi#"å~°∞.
=Úã≤¡OÅ#∞ Z^Œ∞~À¯"åÅ#fl L^ÕÌâ◊O`À "å~°∞ KåÖÏ HÍÅOQÍ ã¨=∞~° ã¨<åflǨÅ∞
™êyã¨∞<Î åfl~°∞. D ã¨=∂Kå~°O `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl ^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨) 12"ÕÅ =∞Ok Ããx· ‰õΩÅ`À
Ǩï<≥·<£ Ö’Ü«∞‰õΩ KÕ~°∞‰õΩ<åfl~°∞. =∞Hͯ q[Ü«∞O `«~°∞"å`« 18, 19 ~ÀAʼnõΩ
+¨"åfiÖò =∂ã¨OÖ’ [iy# ã¨OѶ¨∞@# Wk. ǨÏ"ål<£, ã¨vѶπ `≥QÆÅ∞ ã¨~°fiq^è•ÖÏ
ã¨=∞~åxH˜ ã≤^ŒúO JÜ«∂º~°∞. qq^èŒ KÀ@¡ qÅ∞HÍO„_»#∞ "≥∂ǨÏiOKå~°∞. J^Õ
ã¨=∞Ü«∞OÖ’ =∞~À"≥Ñ· Ù¨ =Úã≤O¡ ÅÖ’ XH˜O`« QÆ~fi° O `˘}˜H㘠֨ Ï_»™êyOk. ZO^Œ∞HõO>Ë
WѨC_»∞ "åi =^ŒÌ Ãã·x‰õΩÅ H˘~°`«ÖË^Œ∞. "å~°∞ ^≥·=ã¨Ç¨Ü«∞OÃÑ· P^è•~°Ñ¨_»@O
Hõ<åfl Z‰õΩ¯=QÍ `«=∞ ã¨OMϺ|ÅOÃÑ· P^è•~°Ñ¨_®¤~°∞. D ~ÀA `«=∞#∞ F_çOKÕ
"≥Ú#QÍ_»∞ Z=_»∂ ÖË_#» fl `«ÅOѨ٠"åiÖ’ HõeyOk. D ^èÀ~°}˜ JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ #K«ÛÖË^∞Œ .
XHõ¯™êiQÍ Ç¨Ï"ål<£ qÅ∞HÍO„_»∞ =Úã≤¡O ¿ã#ÅÃÑ· ÉÏ}=~°¬O ‰õΩiÑ≤OKÕã¨iH˜
=Úã≤¡O Ü≥∂^èŒ∞Å∞ LH˜¯i aH˜¯i JÜ«∂º~°∞. "åi Ãã·xHõ ѨO‰õΩÎÅÖ’ HõÅ=~°O
"≥Ú^ŒÅ~ÚOk. "å~°∞ "≥#∞flK«∂Ñ≤ ѨÖÏÜ«∞#O z`«ÎyOK«™êQÍ~°∞. Hõ^Œ#~°OQÆOÖ’
^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) ã¨Ç¨ =∞~À=O^Œ=∞Ok Ãã·x‰õΩÅ∞ =∂„`«"Õ∞ xeKå~°∞. áêiáÈ`«∞#fl
827
419 9. `ÒÉÏ 10= áê~å
28 F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! =Ú„+≤‰õΩ¯Å∞
Jâ◊√^Œ∞Åú ∞.37 HÍ|\˜ì D U_®k `«~∞° "å`«
"å~°∞ =∞ã≤˚^≥ ǨÏ~å"£∞ ^Œi^•Ñ¨ÙʼnõΩ
‰õÄ_® ~å‰õÄ_»^Œ∞.38 XHõ"Õà◊ g∞‰õΩ
=Úã≤¡OÅ #∞^ÕÌtOz ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨), ''F ^≥·=^•ã¨∞ÖÏ~å! <å ^ŒQÆæ~°‰õΩ ~°O_ç. <Õ#∞
^≥·=„Ѩ=HõÎ#∞—— Jx Ñ≤Å=™êQÍ~°∞. HÍx ÖÏÉèíO ÖËHõáÈ~ÚOk. ''<Õ#∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ#∞.
<Õ#∞ K≥¿ÑÊk J|^ŒOú HÍ^Œ∞. <Õ#∞ J|∞ÌÖò =Ú`«eÎ Éò Ѩل`«∞_»#∞—— Jx x#kOK«™êQÍ~°∞.
P HõÅHõÅOÖ’ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) =∂@Å∞ "åiH˜ q#Ѩ_»ÖË^Œ∞. ÃÇÏK«∞Ûã¨fi~°O QÆÅ
Ǩτ[`ü JÉσãπ (~°l) #∞^ÕÌtOz, =Úã≤¡=ÚÅ#∞ ã¨g∞HõiOK«=∞x PÜ«∞# (ã¨)
P*Ï˝Ñ≤OKå~°∞. Ǩτ[`ü JÉσãπ (~°l) ZÅ∞ÔQuÎ „ѨHõ\ ˜OK«@O`À =Úã≤¡OÅ∞
`Õ~°∞‰õΩ<åfl~°∞. `«=∞ Ñ≤iH˜`«#OÃÑ· ã≤QÆ∞æѨ_®¤~°∞. Ü«Ú^Œú "≥∞ÿ^•#OÖ’H˜ uiy=zÛ,
g~Àz`«OQÍ áÈ~å_®~°∞. =∞~À"≥·Ñ¨Ù #∞Oz "åiH˜ ^≥·=ã¨Ç¨Ü«∞O JOkOk. ^Õ=Ù_»∞
"åi =∞#ã¨∞Å#∞ ‰õΩ^Œ∞@Ѩ~°Kå_»∞. QÆ∞O_≥ ^è≥·~åºxfl HõeyOKå_»∞. `«`«Êùe`«OQÍ
â◊„`«∞=ÙŠѨ@¡ "åi QÆ∞O_≥Ö’¡ ѨÙ\˜ì# ^Œ_» HÍ™êÎ `«yæáÈ~ÚOk. WOHÀ"≥·Ñ¨Ù #∞Oz
^≥·=^Œ∂`«Å∞ ky=zÛ â◊„`«∞=ÙÅ "≥#∞fl qiKå~°∞. Z@ìˆHʼnõΩ =Úã≤¡OʼnõΩ q[Ü«∞O
=iOzOk. D Ü«Ú^ŒúOÖ’ 6 "ÕÅ=∞Ok Jqâßfiã¨∞Å#∞ =Úã≤¡OÅ∞ Mˇ·nÅ∞QÍ
Ѩ@∞ì‰Ωõ <åfl~°∞. (P `«~∞° "å`« "å~°O`å ^≥=· „Ѩ=HõÎ – ã¨Jã¨O – P^ÕâO◊ ÃÑ· =^Œe"ÕÜ∞«
|_®¤~°∞). ÃÑ^ŒÌ Z`«∞Î# Ü«Ú^Œú„áêÑ≤Î ÅaèOzOk. Ü«Ú^•ú#O`«~°O P `≥QÆÅ <åÜ«∞‰õΩ
ÖˇO`À=∞Ok W™ê¡O ã‘fiHõiOKå~°∞. D =$`åÎO`å<Õfl JÖÏ¡ÇÏπ D =¸_»∞ PÜ«∞`«∞ÅÖ’
ã¨OH˜∆ÑÎ̈OQÍ q=iOKå_»∞.
37. '=Ú„+≤‰Ωõ ¯Å∞ Jâ◊√^Œ∞Åú ∞— JO>Ë ÉèÏ=O "åi #=∞‡HÍÅÖ’, PÖ’K«#ÅÖ’ 'â◊√kú—ÖË^∞Œ .
"å~°∞ ã¨fiK«Ûù=∞~Ú# `ÒÇ‘Ï^£ (^Õ=Ùx UHõ`«fiO)Ö’ +≤~ü¯ (|Ǩï^≥·"Àáêã¨#) J<Õ
Jâ◊√^Œ`ú #« ∞ HõbÎ KÕâß~°∞. H˘O`«=∞Ok "åºMϺ`«Å „ѨHÍ~°O Jqâßfiã¨∞Å∞ JO`«~åƒÇ¨Ïº
Jâ◊√^Œú`«Å‰õΩ Ö’<≥· LO\Ï~°∞. qâßfiã¨Ñ¨~°OQÍ "å~°∞ ZÖÏQÆ∂ Jâ◊√^Œ∞úÖË. J~Ú`Õ
ÉÏǨϺѨ~°OQÍ ‰õÄ_® "å~°∞ =¸„`«qã¨~°̊# `«~°∞"å`« '`«Ç¨~°`ü— (â◊√z, â◊√„Éèí`«Å)#∞
áê\˜OK«~°∞. JO^Œ∞ˆH "å~°∞ Y∞~üP<£Ö’ Jâ◊√^Œ∞úÅ∞QÍ Y~å~°∞ KÕÜ«∞|_®¤~°∞.
38. D '`≥QÆ„`≥OѨÙÅ „ѨHõ@#— WO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ ‰õÄ_® ã¨q=~°OQÍ ¿Ñ~˘¯#|_çOk.
J~Ú`Õ '=∞ã≤˚^≥ ǨÏ~å"£∞ ^Œi^•Ñ¨ÙʼnõΩ ‰õÄ_® ~å‰õÄ_»^Œ—#fl P[˝ =∞Hͯ֒x XHõ¯
HÍÉÏ QÆ$ǨxH˜ =∂„`«"∞Õ Ñ¨iq∞`«=∞x, W`«~° =∞ã≤^˚ ∞Œ ÅÖ’ =Úã≤"¡ ∞Õ `«~∞° Å∞ „Ѩ"tÕ OK«
=K«∞Û#x H˘O^Œ~°∞ q^•fiOã¨∞Å∞ "åkOKå~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ =∞n<å
#QÆ~°OÖ’ ã¨∞=∂=∂ a<£ L™êÖò (~°l)#∞ =∞ã≤˚^£Ö’ x~°ƒOkèOz LOKå~°∞. Hõ_»‰õΩ
JÖÏ¡ÇπÏ PÜ«∞# =∞#ã¨∞Ö’ W™ê¡OѨ@¡, ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) Ѩ@¡ „¿Ñ=∂aè=∂<åÅ#∞
á⁄O^Œ∞Ѩ~°Kå_»∞. P q^èŒOQÍ PÜ«∞# =Úã≤¡OQÍ =∂~å~°∞.
828
9. `ÒÉÏ "åÅ=¸ 420 9. `ÒÉÏ 10= áê~å
^•i„^Œº ÉèíÜ«∞O LO>Ë JÖÏ¡ÇπÏ QÆ#Hõ 30 ''L*ˇ·~ü JÖÏ¡ÇπÏ ‰õΩ=∂~°∞_»∞—— Jx
`«e¿ãÎ `«# Hõ$Ѩ`À q∞=∞‡efl ã¨OѨ#∞fl Ü«¸^Œ∞ÅO@∞<åfl~°∞. ''=∞ã‘ÇπÏ (Uã¨∞
Å∞QÍ KÕ™êÎ_»∞.39 JÖÏ¡ÇπÏ Jhfl „H©ã¨∞Î) JÖÏ¡ÇπÏ ‰õΩ=∂~°∞_»∞—— Jx #™ê~å
`≥eã≤#"å_»∞, q"ÕHõ=O`«∞_»∞. („ÔHã· =Ψ ÙÅ∞) JO@∞<åfl~°∞. Wq "åi <À\˜
=∂@Å∞ =∂„`«"Õ∞. `«=∞ ѨÓsfi‰õΩÖ’¡x
29 JÖÏ¡ÇπÏ#∂, JOu=∞k<åhfl Jqâßfiã¨∞Å∞ K≥Ñ≤Ê# =∂@Å<Õ gà◊¥§
qâ◊fiã≤OK«x, JÖÏ¡ÇπÏ =∞iÜ«Ú PÜ«∞# J#∞Hõiã¨∞<Î åfl~°∞. JÖÏ¡ÇÏπ "åix <åâ◊#O
„Ѩ=HõÎ x¿+kèOz# =ã¨∞=Î ÙÅ#∞ x+≤^OúŒ QÍ KÕÜ«ÚQÍHõ! (ã¨`«ºO #∞O_ç) "åÔ~ÖÏ
ÉèÏqOK«x, ã¨`«º^èŒ~å‡xfl J=ÅOaOK«x uiy áÈ`«∞<åfl~°∞!?
„QÆO^äŒ=ǨïÅ`À – "å~°∞ Ѩ~åÉèí=O 31 "å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ =^Œe `«=∞
áêÖˇ· `«=∞ ã¨fiǨϙêÎÅ`À l*òÜ«∂40 ѨO_ç`«∞Å (JÇπÏÉÏ~ü)#∞, ã¨<åºã¨∞Å
K≥eO¡ K« #O`«=~°‰Äõ Ü«Ú^ŒOú KÕÜ∞« O_ç. (~°∞ÇπÏÉÏ<£)#∞ `«=∞ „ѨÉ∞íè =ÙÅ∞QÍ KÕã∞¨
KåÖÏ=∞Ok ѨO_ç`«∞Å ^Œ$+≤ìÖ’ '=∞ã≤˚^≥ ǨÏ~å"£∞— JO>Ë ˆH=ÅO HÍÉÏ QÆ$ǨÏO ‰õΩ<åfl~°∞41–=∞~°º"£∞ ‰õΩ=∂~°∞_≥#· =∞ã‘ÇÏπ #∞
XHõ¯>Ë HÍ^Œ∞, ǨÏ~°"£∞ Ѩikè "≥Ú`«ÎO Jx ^•x ÉèÏ=O. P ǨÏ~°"£∞ Ѩi^èŒ∞Ö’¡ ‰õÄ_®. x*ÏxH˜ "åiH˜, XHõ¯_≥·#
„Ѩ"ÕtOK«\ÏxH˜ =Ú„+≤‰õΩ¯Å∞ J~°∞›Å∞ HÍ~°∞. H˘xfl P^è•~åÅ „ѨHÍ~°O lg∞‡Å‰õΩ, JÖÏ¡ÇπÏ#∞ =∂„`«"Õ∞ P~åkèOK«=Åã≤O
¿ã=‰õΩʼnõΩ D P^Õâ◊O #∞Oz q∞#Ǩ~ÚOѨ٠W=fi|_çOk. HÍQ͆ Ǩτ[`ü L=∞~ü kQÍ P*Ï˝Ñ≤OK«|_çOk. PÜ«∞# `«Ñ¨Ê
a<£ J|∞ÌÖò Jr*ò D PÜ«∞`«∞#∞ P^è•~°OQÍ KÕã¨∞‰õΩx `«# ѨiáêÅ<å HÍÅOÖ’ =∞~À P~å^躌 ^≥=· O ÖË_∞» . "å~°∞ x~å÷iO
Ü«¸^Œ∞Å#∞, „ÔHã· =Ψ ÙÅ#∞ ã¨~Ú`«O =∞ã≤^˚ ∞Œ ÅÖ’ „Ѩ"tÕ OK«\Ïxfl x¿+kèOKå~°∞ (Wɡfl K«∞‰õΩO@∞#fl ÉèÏQÆ™êfi=∂ºÅ‰õΩ PÜ«∞#
Hõã‘~ü). Jf`«∞_»∞, Ѩq„`«∞_»∞.
39. ǨÏ*ò Ü«∂„`å ã¨=∞Ü«∞OÖ’ =Úã≤¡"Õ∞`«~°∞Å∞ ‰õÄ_® =∞Hͯ #QÆ~åxH˜ ~å=@O =Å¡ =Úã≤¡O ~å[ºÑ¨ikèÖ’ x=ã≤OKÕ =Úã≤¡"Õ∞`«~°∞Å∞ ™êb<å P „ѨÉèí∞`åfixH˜ K≥e¡OKÕ
"åºáê~°O ÉÏQÍ [iˆQk. D x¿+^èŒO =Å¡ |Ǩïâß `«=∞ =~°ÎHõO ^≥|ƒux, `å=Ú xs‚`« "≥Ú`åÎ<Õfl 'l*òÜ«∂— JO\Ï~°∞. D l*òÜ«∂#∞ ѨÙK«∞Û‰õΩ#fl =Úã≤¡O „ѨÉèí∞`«fiO
Pi÷HõOQÍ Hõ$OyáÈ`å"Õ∞"≥∂#x H˘O`«=∞Ok =Úã≤¡OÅ∞ ֒֒ѨÖË ÉèíÜ«∞Ѩ_®¤~°∞. "åi ^èŒ#=∂# „áê}ÏÅ#∞ ~°H˜∆OKÕ ÉÏ^茺`«#∞ fã¨∞‰õΩO@∞Ok.
P q+¨Ü∂« <Õfl JÖÏ¡ÇÏπ ~ÚHõ¯_» „Ѩ™êÎqã¨∂,Î =Úã≤O¡ Å∞ ÖËq∞ QÆ∞iOz ÉèÜ
í ∞« Ѩ_=» Åã≤# WHõáÈ`Õ „QÆO^äŒ=ǨïÖˇ·# Ü«¸^Œ∞Å∞, „ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞. "å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞, JOu=∞k<åxfl
ѨxÖË^Œh, JÖÏ¡ÇπÏ `«ÅK«∞‰õΩO>Ë "å~°∞ Pi÷HõOQÍ =∞iO`« ѨÙOA‰õΩO\Ï~°x qâ◊fiã≤OKÕ "åˆ~ J~Ú#ѨÊ\˜H© "å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞, JOu=∞k<åxfl qâ◊fiã≤OK«@O
JÉèíÜ«∞q∞KåÛ_»∞. [iyOk ‰õÄ_® J^Õ. x~°O`«~° q[Ü«∂Å ^•fi~å Ü«Ú^Œú„áêÑ≤Î ÖË^Œx J#|_»@O QÆ=∞<å~°›O. nxfl|\˜ì `Õ@`≥Å¡=∞ÜÕ∞º^Õq∞@O>Ë JÖÏ¡ÇπÏ
ѨÙ+¨¯ÅOQÍ „áêÑ≤ÎOKÕk. „Hõ=∞„Hõ=∞OQÍ Jˆ~aÜ«∂ „áêO`«=∞O`å W™ê¡O X_çÖ’H˜ P*Ï˝Ñ≤Oz#@∞¡QÍ, PÜ«∞# „Ѩ=HõÎ (ã¨) K«∂Ñ≤#@∞¡QÍ JÖÏ¡ÇπÏ#∞, Ѩ~°Ö’HÍxfl
=KÕÛã≤Ok. Ñ‘_»# J}QÍiáÈ~ÚOk. =Ú#∞Ѩ\ ˜Hõ<åfl ÃÇÏK«∞Û ã¨OYºÖ’ ǨÏ*ò qâ◊fiã≤OK«HõáÈ`Õ Jk 'qâßfiã¨O—QÍ Ñ¨iQÆ}˜OK«|_»^Œ∞. „QÆO^äŒ=ǨïÅ qâßfi™êxfl
Ü«∂„f‰õΩÅ∞ =∞Hͯ‰õΩ ~å™êQÍ~°∞. Ѷ¨e`«OQÍ D ˆH∆„`«OÖ’ "åºáê~°O ÉÏQÍ Ñ¨ÙOA |∂@HõѨ٠qâßfiã¨OQÍ Y~å~°∞ KÕÜ«∞_®xH˜ =∞~À HÍ~°}"Õ∞q∞@O>Ë Ü«¸^Œ∞Å∞
‰õΩOk. ÖËq∞ ™ê÷<Õ Hõeq∞ =zÛOk. (<Õ\ ˜H© JHõ¯_» W^Õ ã≤÷u LOk). L*ˇ·~ü#∞, „ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞ D™ê (Uã¨∞„H©ã¨∞Î)#∞ ^Õ=Ùx ‰õΩ=∂~°∞Å∞QÍ HõeÊOK«∞‰õΩ<åfl~°∞.
40. =Ú„+≤‰õΩ¯Å#∞ J}z"ÕÜ«∞=∞x P^ÕtOz# `«~°∞"å`«, WѨC_»∞ „QÆO^äŒ=ǨïÖˇ·# `«~°∞"åu PÜ«∞`«∞Ö’ D q+¨Ü«∞O =ã¨∞ÎOk.
Ü«¸^Œ∞Å, „ÔH·ã¨Î=ÙÅ QÆ∞iOz K≥ѨÊ|_»∞`ÀOk. "å~°∞ W™ê¡O ã‘fiHõiOK«#~Ú<å 41. Ǩτ[`ü Jn a<£ Ǩu"£∞ (~°l) ǨÏnã¨∞ ^•fi~å D q+¨Ü«∞O =∞#‰õΩ ã¨Ê+¨ìOQÍ
ã‘fiHõiOKåe ÖË^• l*òÜ«∂ (HõѨÊO) K≥e¡Oz =Úã≤¡OÅ ~°Hõ∆}Ö’#~Ú<å LO_®e. J~°=÷ ∞=Ù`«∞Ok. PÜ«∞# WÖÏ J<åfl~°∞ – D PÜ«∞`«∞#∞ q#flѨC_»∞ <Õ#∞ ^≥=· „Ѩ=HõÎ
829 830
9. `ÒÉÏ "åÅ=¸
32 "å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ *’ºux `«=∞ <À\˜`À
(Tk) PiÊ"ÕÜ«∂Åx HÀ~°∞`«∞<åfl~°∞.
J~Ú`Õ JÖÏ¡ÇπÏ, – Jqâßfiã¨∞ʼnõΩ
ZO`«QÍ ã¨Ç≤ÏOK«~åx^≥·<å 㨈~42 – `«#
*’ºux ѨiѨÓ~°‚O KÕÜ«∞‰õΩO_® =^Œe
ÃÑ@ì\ÏxH˜ JOwHõiOK«_∞» .
(ã¨Jã¨O)#∞, ''Ü«¸^Œ∞Å∞, „ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞ Z#fl_»∂ `«=∞ ѨO_ç`«∞Å#∞ ѨÓlOK«ÖË^Œ∞
Hõ^•! =∞~°ÖÏO@ѨC_»∞ "å~°∞ `«=∞ ѨO_ç`«∞Å#∞, ã¨<åºã¨∞Å#∞ „ѨÉèí∞=ÙÅ∞QÍ
KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°x ZO^Œ∞‰õΩ J#|_çOn?—— Jx q#flqOK«∞‰õΩ<åfl#∞. ^•xH˜ PÜ«∞#
(ã¨Jã¨O), ''"å~°∞ `«=∞ ѨO_ç`«∞Å#∞ „Ѩ`«ºHõ∆OQÍ Ñ¨ÓlOK«HõáÈ=K«∞Û. HÍx `«=∞
ѨO_ç`∞« Å∞ ^è~Œ ‡° ã¨=∞‡`«O (ǨÏÖÏÖò)QÍ Y~å~°∞ KÕã#≤ =ã¨∞=Î ÙÅ#∞ g~°∂ ^è~Œ ‡° ã¨=∞‡`«OQÍ
Y~å~°∞ KÕâß~°∞. `«=∞ ѨO_ç`«∞Å∞ J^èŒ~°‡O (ǨÏ~å"£∞)QÍ x~å÷iOz# q+¨Ü«∂Å#∞
g~°∂ J^èŒ~°‡OQÍ x~å÷iOKå~°∞. J=Ù<å! gà◊√¡ "åix ѨÓlOKå~°#_®xH˜ W^Õ
`å~å¯}O—— Jx q=iOKå~°∞ (ã¨Ç‘ÏÇπÏ ui‡r – eÖò JÖòÉÏh : 2471). ^èŒ~å‡
^èŒ~å‡Å#∞ x~å÷iOKÕ JkèHÍ~°O ˆH=ÅO JÖÏ¡ÇπωõΩ =∂„`«"Õ∞ LOk. D JkèHÍ~°O
"Õ~˘HõÔ~=iHõ~Ú<å LO^Œx U =ºHõÎ~Ú<å JOwHõi¿ãÎ J`«_»∞ "åi áÈ+¨Hõ`åfixfl
(~°∞|∂aÜ«∞`ü#∞), "åi ^≥·=`åfixfl (LÅ∂Ç≤ÏÜ«∞º`ü#∞) JOwHõiOz#@¡=Ù`«∞Ok.
ã¨∂÷ÅOQÍ K≥ѨC‰õΩ#fl@¡~Ú`Õ J`«#∞ P =ºH˜ÎH˜ ^≥·=`«fiѨ٠™ê÷#O Wã¨∞Î<åfl_»#fl=∂@.
`«=∞ Ñ‘ëêfiʼnõΩ, =∞`« QÆ∞~°∞=ÙʼnõΩ ǨÏÖÏÖò – ǨÏ~å"£∞Å#∞ x~°‚~ÚOKÕ Ç¨ÏŸ^•Å∞
Hõ@ìɡ>Ëì"åiH˜ D PÜ«∞`«∞Ö’ KåÖÏ ÃÑ^ŒÌ ÃÇÏK«ÛiHõ LOk. U^Õx q+¨Ü«∞OÖ’
Y∞~üP<£ ǨÏnã¨∞Å∞ ã¨Ê+¨Oì QÍ =∂~°^æ ~Œ ≈° Hõ`fi« O =Ç≤Ïã¨∞#Î flѨÊ\˜H© ''=∂ ^è~Œ ‡° "Õ`Ϋ ^Œ$+≤Öì ’
=∂„`«O WÖÏ KÕÜ«∞@O ã¨||∞ HÍ^Œ∞, ^•xH˜ |^Œ∞Å∞ D q^èŒOQÍ KÕÜ«∞@O
ã¨=∞O[ã¨O—— ÖÏO\˜ "åºYºÅ∞ KÕ¿ã"åiH˜ ‰õÄ_® D PÜ«∞`«∞ ÃÇÏK«ÛiHõ ÖÏO\˜k.
42. JO>Ë – JÖÏ¡ÇÏπ `«# „Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) ^•fi~å =∂#"åoH˜ ѨOÑ≤# =∂~°^æ ~Œ ≈° Hõ`åfihfl,
ã¨`«º^èŒ~å‡xfl `«=∞ Ñ≤_ç"å^ŒO`À, ã¨fiÜ«∞O HõeÊ`« q+¨Ü«∂Å`À ~°∂ѨÙ=∂áêÅx
Ü«¸^Œ∞Å∞, „ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞, =Ú„+≤‰õΩ¯Å∞ JaèÅ+≤ã¨∞Î<åfl~°∞. "åi D „Ѩܫ∞`«flO Z#fl\˜H©
ã¨Ñ¶¨bHõ$`«O HÍ*ÏÅ^Œ∞. Wk ã¨∂~°ºH˜~°}ÏÅ#∞, K«O„^Œ∞x "≥Å∞QÆ∞#∞ <À\˜`À Tk
PiÊ"ÕÜ«∂Å#∞HÀ=@O =O\˜^Õ. Wk ZÖÏ Jã¨OÉèí="≥∂ ^Õ=Ù_»∞ `«# JOu=∞
„Ѩ=HõÎ (ã¨)‰õΩ WzÛ Ñ¨OÑ≤# ã¨`«º^èŒ~å‡xfl ~°∂ѨÙ=∂Ѩ@O ‰õÄ_® JÖψQ Jã¨OÉèí=O.
Jk =∞`« ^èŒ~å‡ÅxflO\˜ÃÑ· PkèѨ`«ºO =Ç≤ÏOz f~°∞`«∞Ok. xѶ¨∞O@∞=Ù „ѨHÍ~°O
'HÍѶ≤~ü— JO>Ë ^•zÃÑ>Ëì"å_»∞, HõÑ≤ÊѨÙKÕÛ"å_»∞ Jx J~°÷O. D ~°HõOQÍ 'ˆ~~Ú—x
‰õÄ_® 'HÍѶ≤~ü—QÍ =º=ǨÏi™êÎ~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë Jk `«# pHõ@¡Ö’ =ã¨∞Î=ÙÅxflO\˜h
831
421 9. `ÒÉÏ 10= áê~å
33 PÜ«∞<Õ `«# „Ѩ=HõΉõΩ =∂~°æ^Œ~°≈
Hõ`åfihfl, ã¨`«º^èŒ~å‡hfl WzÛ Ñ¨Oáê_»∞ –
=Ú„+≤‰Ωõ ¯Å‰õΩ ZO`« ã¨ÇÏ≤ OK«~åx^Œ~Ú<å
㨈~ W`«~° ^èŒ~å‡ÅÃÑ· ^•xH˜ PkèHõº`«#∞
"˘ã¨Q\Æ ÏxH˜!43
34 F qâ◊fiã≤Oz# "å~°ÖÏ~å! ѨO_ç`∞« Å
(JÇπÏÉÏ~ü)ÅÖ’, ã¨<åºã¨∞Å (~°∞ÇπÏÉÏ<£)
ÅÖ’ KåÖÏ =∞Ok J„Hõ=∞OQÍ „Ѩ[Å
™⁄=Ú‡Å#∞ ™êfiǨ KÕã¨∞Î<åfl~°∞. "åix
JÖÏ¡ÇπÏ =∂~°æO #∞Oz PѨÙ`«∞<åfl~°∞.44
^•zÃÑ>Ëìã¨∞ÎOk. q`«Î<åxfl <ÕÅÖ’ HõÑ≤ÊѨÙKÕÛ Ô~·`«∞#∞ ‰õÄ_® 'HÍѶ≤~ü— Jx JO\Ï~°∞.
WHõ ^è•i‡Hõ ѨiÉèÏ+¨Ö’ 'HÍѶ≤~ü— JO>Ë JÖÏ¡ÇπÏ *’ºux ^•KåÅx J#∞‰õΩ<Õ"å_»∞,
W™ê¡O =∞iÜ«Ú =Úã≤¡OʼnõΩ =ºuˆ~HõOQÍ PO`«~°ºOÖ’ [xOKÕ =ºuˆ~Hõ`«#∞,
HÍѨ\Ϻxfl, q~À^èŒÉèÏ"åxfl ֒֒ѨÖË J}zÃÑ@∞ì‰õΩ#fl"å_»∞ Jx ÉèÏ=O.
43. P^è•~åÅ, „Ѩ=∂}ÏÅ s`åº D 'PkèHõº`«— ZѨÊ\˜H© LO@∞Ok. J~Ú`Õ =Úã≤¡OÅ∞
^èŒ~°‡Ñ¨~åÜ«∞}∞Å∞QÍ, ~°∞A=~°Î#∞Å∞QÍ =º=ǨÏiOz# <å_»∞ „áêѨOzHõOQÍ ‰õÄ_®
PkèHõº`« „áêÑ≤ÎOzOk. WѨÊ\˜Hõ~Ú<å 㨈~ =Úã≤¡OÅ∞ `«=∞ Pâ◊Ü«∂xfl QÆ∞iÎOz,
~°∞A=∂~°æOÖ’ Ѩܫ∞x¿ãÎ „áê|źO MÏÜ«∞O. ZO^Œ∞HõO>Ë U<å\˜Hõ~Ú<å JÖÏ¡ÇπÏ
ѨHõ∆O "åˆ~ q[Ü«∞O ™êkè™êÎ~°x ^Õ=Ù_»∞ "åQÍÌ#O KÕâß_»∞. WHõ ^Õ=Ùx `À_®Ê@∞‰õΩ
HÍ=Åã≤# J~°›`«#∞ =Úã≤¡OÅ∞ ã¨OáêkOK«∞HÀ=@"Õ∞ PÅ㨺O.
44. PÜ«∞`«∞Ö’ 'JÇπÏÉÏ~ü— Jx J#|_çOk. Wk 'Ç≤Ï„Éò— J<Õ Ñ¨^•xH˜ |Ǩï=K«#O.
q+¨Ü«∂xfl K«Hõ¯QÍ, =∞<ÀǨÏ~°OQÍ qâı¡+≤Oz K≥¿ÑÊ "åix Jã¨Å∞ 'JÇπÏÉÏ~ü— QÍ
=º=ǨÏi™êÎ~°∞. JO^Œ"≥∞ÿ# #y+‘QÆÅ ^Œ∞ã¨∞ÎÅ#∞ '™œ|∞<£ =ÚǨÏ|ƒ~ü— JO\Ï~°∞.
WHõ¯_» JÇπÏÉÏ~ü JO>Ë Ü«¸^ŒÑ¨O_ç`«∞Åx ÉèÏ=O. =¸ÅOÖ’ '~°∞ÇπÏÉÏ<£— J<Õ
=∞~˘Hõ Ѩ^ŒO LOk. Wk '~åÇ≤ÏÉò—‰õΩ |Ǩï=K«#O. ~°∞ÇπÏÉÏ<£ JO>Ë WHõ¯_» „ÔH·ã¨Î=
=∞`åKå~°∞ºÅ∞ Jx ÉèÏ=O. H˘O`«=∞Ok ѨO_ç`∞« Å∞ WHõ¯_» ~°∞ÇπÏÉÏ<£ JO>Ë „ÔHã· =Î̈
ã¨∂Ѷ‘Åx K≥|∞`å~°∞. gi ^Œ$+≤ìÖ’ „ÔH·ã¨Î= ѨO_ç`«∞Å#∞ 'dã≤ûã‘<£— Jx Ñ≤Å∞™êÎ~°∞.
"≥Ú`åÎxH˜ D QÆ∞~°∞=ÙÅ∞, ã¨<åºã¨∞Å∞ ^≥·="å‰õΩ¯Ö’¡ =∂~°∞ÊÅ∞, KÕ~°∞ÊÅ∞ KÕã≤ „Ѩ[Å
Pâ◊ʼnõΩ, PHÍOHõÅ∆ ‰õΩ J#∞QÆ∞}OQÍ q+¨Ü∂« xfl qѨÙbHõiOKÕ „ѨÜ∞« `«flO KÕ¿ã"å~°∞.
D q^èŒOQÍ "å~°∞ „Ѩ[Å#∞ ã≤ã¨Å~Ú# ^≥·==∂~åæxH˜, ã¨`«º^èŒ~å‡xH˜ ^Œ∂~°OQÍ
LOKÕ"å~°∞. =∞~À"≥·Ñ¨Ù# "å~°∞ J„Hõ=∞ Ѩ^Œú`«∞Ö’¡ „Ѩ[Å #∞Oz ™⁄=Ú‡Å#∞
832
9. `ÒÉÏ "åÅ=¸
Z=~°∞ "≥O_ô, |OQÍ~åÅ#∞ áÈQÆ∞KÕã¨∂Î
"å\˜x ^≥=· =∂~°Oæ Ö’ Y~°∞Û ÃÑ@ì_O»
ÖË^À "åiH˜ ÉÏ^è•Hõ~°"≥∞ÿ# tHõ∆ LO^Œ#fl
â◊√Éè"í å~°#Î ∞ qxÑ≤OK«∞.45
35 U ~ÀA# D Y*Ï<å#∞ #~°HÍyflÖ’
HÍeÛ ^•O`À "åi <˘ã¨\Ø Ñ,· áê~å≈fiÅÃÑ,·
gѨÙÅÃÑ· "å`«Å∞ "ÕÜ∞« _»O [~°∞QÆ∞`«∞O^À
JѨC_»∞, ''Wn g∞~°∞ g∞ HÀã¨O ã¨g∞HõiO
z#k. HÍ|\ì̃ WѨC_»∞ g∞ Y*Ï<å
~°∞z K«∂_»O_ç—— (Jx "åi`À J#|_»∞
`«∞Ok).
QÆ∞OA‰õΩ<Õ"å~°∞. ^Œ∞~°^Œ$+¨ì=âß`«∂Î D<å_»∞ KåÖÏ=∞Ok =Úã≤¡OÅ∞ ‰õÄ_® D
~°∞QƇ`«‰õΩ Ö’<≥· L<åfl~°∞. ''g∞~°∞ "≥#∞Hõ\ ˜ ã¨=∂*ÏÅ q^è•<åxfl, ã¨O„Ѩ^•Ü«∂xfl
`«Ñ¨Ê‰õΩO_® J#∞ã¨i™êÎ~°∞—— J#fl =∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) "åi Éèíq+¨º"å}˜ D
ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ QÆ=∞<å~°›O (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs – H˜`å|∞Öò Uu™ê"£∞).
45. Wk [HÍ`ü P^Õâ◊O ~åHõѨÓ~°fiO qxÑ≤OK«|_ç# P[˝ Jx Ǩτ[`ü J|∞ÌÖÏ¡ a<£
L=∞~ü (~°l) `≥eáê~°∞. [HÍ`ü L`«Î~°∞fi J=`«iOz# g∞^Œ@ JÖÏ¡ÇπÏ [HÍ`ü#∞
ã≤iã¨OѨ^ŒÅ#∞ Ѩiâ◊√^ŒúѨ~°KÕ ™ê^èŒ#OQÍ Y~å~°∞ KÕâß_»∞. JO^Œ∞ˆH q^•fiOã¨∞ÖË
=∞O\Ï~°O>ˆ U ™⁄=Ú‡ #∞Oz [HÍ`ü K≥e¡OK«|_çO^À Jk 'HõO*ò— (áÈQÆ∞
KÕÜ«∞|_ç# xkè) Jx J#|_»^Œ∞. J~Ú`Õ [HÍ`ü K≥e¡OK«|_»x ã¨OѨ^Œ#∞ HõO*ò
Jh, xÅfi Jh J#=K«∞Û. [HÍ`ü K≥e¡OK«‰õΩO_® ^èŒ<åxfl ‰õΩѨÊ`≥ѨÊÅ∞QÍ áÈQÆ∞KÕ¿ã
"åiH˜ D PÜ«∞`«∞ f„==∞~Ú# <À\©ã¨∞ ÖÏO\˜k. JO^Œ∞ˆH ã¨Ç‘ÏÇπÏ Ç¨Ïnã¨∞Ö’
WÖÏ J#|_çOk : ''U =ºH˜Î J~Ú`Õ `«# ã¨OѨ^ŒÃÑ· [HÍ`ü#∞ qkèQÍ K≥e¡OK«_À
J`«x ã¨OѨ^Œ „Ѩà◊Ü«∞k<å# Jyfl ѨÅHõÅ∞QÍ KÕÜ«∞|_»∞`«∞Ok. "å\˜`À J`«x
<˘ã¨\ Ø Ñ,· ~Ô O_»∞ „ѨH¯õ ÅÃÑ,· #_»∞=ÚÃÑ· "å`«Å∞ "≥Ü∞« º|_»`å~Ú. P ~ÀA Ü«∂Éè"·ˇ ÅÕ
ã¨O=`«û~åÅO`« á⁄_»=Ù LO@∞Ok. „Ѩ[ÅO^Œi f~°∞Ê [iˆQ=~°‰õÄ J`«#∞ P
Ü«∂`«##∞ J#∞Éèíqã¨∂Î<Õ LO\Ï_»∞. P `«~°∞"å`« J`«xfl ã¨fi~åæxHÀ, #~°HÍxHÀ
fã¨∞‰õΩáÈ=@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O – H˜`å|∞[˚HÍ`ü). JѨ=∂~°æO
Ѩ\ ˜ì# ѨO_ç`«∞Å, =∞`åKå~°∞ºÅ `«~°∞"å`« HÀ@¡‰õΩ Ѩ_»QÆÖˇ`ÕÎ ÃÑ@∞ì|_ç^•~°∞Å
(=¸_»= =~°æO) Ѩiã≤÷u Wk. D =¸_»∞ =~åæÅ "å~°∞ *Ï`«∞Å x~å‡}OÖ’#∂,
Ѩ`#« OÖ’#∂ H©ÅHõáê„`« áÈ+≤™êÎ~∞° . JO^Œ∞Hˆ f~°∞Êk<å# "åiѨ@¡ ^Õ=Ùx =º=Ǩ~°O
‰õÄ_® J^Õq^èŒOQÍ LO@∞Ok.
833
422 9. `ÒÉÏ 10= áê~å
36 <≥ÅÅ ã¨OYº JÖÏ¡ÇπÏ ^ŒQÆæ~° –
JÖÏ¡ÇÏπ „QÆO^äOŒ Ö’46 Ѩ<fl≥ O_»∞ =∂„`«"∞Õ .
PÜ«∞# PHÍâßÅ#∞, Éèí∂q∞x ã¨$+≤ìOz#
~ÀA #∞Op (D ÖˇHõ¯ WÖψQ ™êQÆ∞
`«∞#flk). "å\˜Ö’ <åÅ∞QÆ∞ =∂™êÅ∞
x+≤^Œú"≥∞ÿ#q (Q“~°=„Ѩ^Œ"≥∞ÿ#q.) W^Õ
ã¨Ô~·# ^èŒ~°‡O.47 HÍ|\˜ì D =∂™êÅÖ’
g∞‰õΩ g∞~°∞ J<åºÜ«∞O KÕã∞¨ HÀHõO_ç.48
=Ú„+≤‰õΩ¯Å∞ g∞ JO^Œi`À áÈ~å_»∞
`«∞#fl>Ë¡ g∞~°∞ ‰õÄ_® "å~°O^Œi`À áÈ~å
_»O_ç.49 JÖÏ¡ÇÏπ ÉèÜí ∞« Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞QÆÅ "åiH˜
`À_»∞QÍ LO\Ï_»#fl ã¨OQÆux `≥Å∞ã¨∞
HÀO_ç.
46. ''JÖÏ¡ÇπÏ „QÆO^äŒOÖ’—— (Ѷ‘ H˜`åaÖÏ¡ÇπÏ) JO>Ë 'Ö∫ÃÇÏ=∞ÇπÏѶ¨Ó*ò—Ö’ Jx J~°÷O.
JO>Ë 'qkè„"å`«— Jx ÉèÏqOKåe. PkÖ’<Õ JÖÏ¡ÇπÏ D <≥ÅÅ ã¨OYº#∞ x~å÷iOz
L<åfl_»∞. "å\˜Ö’ <åÅ∞QÆ∞ =∂™êÅ∞ Ѩq„`«"∞≥ #ÿ q. P <åÅ∞QÆ∞ =∂™êÅÖ’ Ü«Ú^•úÅ∞
KÕÜ«∞@O, ǨÏ`«ºÅ‰õΩ, H˘\Ï¡@ʼnõΩ kQÆ@O „Ѩ`ÕºHõOQÍ x¿+kèOK«|_çOk. D
q+¨Ü«∂<Õfl JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) WÖÏ „Ѩ=zOKå~°∞: ''HÍÅO uiy uiy
Ü«∞^è•ã≤÷uH˜ – JÖÏ¡ÇπÏ Éèí∂=∂ºHÍâßÅ#∞ ã¨$+≤ìOz# <å\˜ ã≤÷uH˜ – =KÕÛã≤Ok.
U_®kÖ’ Ѩ<≥flO_»∞ =∂™êÅ∞O\Ï~Ú. "å\˜Ö’ <åÅ∞QÆ∞ =∂™êÅ∞ x+≤^Œú"≥∞ÿ#q
(Ѩq„`«"≥∞ÿ#q). "å\˜Ö’ =¸_»∞ =∂™êÅ∞ XHõ^•x `«~°∞"å`« XHõ\ ˜ =™êÎ~Ú.
J"Õ AÖòYJ^Œ, lÖòǨÏ*ò, =ÚǨτ~°O. <åÅæ= =∂ã¨O ~°[Éò. Wk [=∂k=ÙÖò
Pd~ü <≥ÅH© – ëêÉÏ<£ <≥ÅH© =∞^躌 # LO@∞Ok—— (ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ |∞MÏs – H˜`å|∞`«ÑÎ û‘¶ ~ü†
ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O – H˜`å|∞Öò Y™ê=∞). 'HÍÅO uiy Ü«∞^ä•ã≤÷uH˜ ~å=@—=∞O>Ë
J~°|∞ƒ =Ú„+≤‰õΩ¯Å∞ <≥ÅÅ ÖˇH˜¯OѨÙÖ’ KÕã¨∂Î =zÛ# =ÚO^Œ∂ "≥#HõÅ∞ WѨC_çHõ
JO`«=∞Ü«∂º~Ú Jx ÉèÏ=O.
47. JO>Ë D <≥ÅÅ∞ JÖÏ¡ÇπÏ x~å÷iOz# ÖˇHõ¯ „ѨHÍ~°O LO_»@"Õ∞ ã¨Ô~·# ^èŒ~°‡O.
"å\˜Ö’ 4 =∂™êÅ∞ x+≤^Œú=∂™êÅ∞. D ÖˇˆH¯ ã¨Ô~·#k, ã¨OѨÓ~°‚"≥∞ÿ#k.
48. JO>Ë D x+≤^Œú (Ѩq„`«) =∂™êÅÖ’ HõÜ«∂ºxH˜ HÍÅ∞^Œ∞qfi, ǨÏ`«ºÅ∞ Å∂\©Å∞
^ŒÇ¨Ï<åʼnõΩ áêÅÊ_ç, ^Õ=Ùx Jq^èÕÜ«∞`«Å‰õΩ X_çQÆ\ ˜ì g∞ ã¨fiÜ«∂xH˜ #+¨ìO
KÕ‰õÄ~°∞ÛHÀHõO_ç.
49. XHõ"Õà◊ Ѩq„`« =∂™êʼnõΩ QÆÅ =∞~åº^Œ#∞ HÍáê_»‰õΩO_® Jqâßfiã¨∞Å∞ g∞ÃÑ· ^•_ç
834
9. `ÒÉÏ "åÅ=¸ 423 9. `ÒÉÏ 10= áê~å
37 <≥ÅÅ#∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ, "≥#H˜¯ 38 F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! ''JÖÏ¡ÇπÏ
=∂~°Û@O F J^Œ#Ѩ٠Jqâßfi㨠KÕ+¨ì.50 =∂~°Oæ Ö’ |Ü«∞Å∞^Õ~O° _ç—— Jx g∞`À
D KÕ+¨ì ^•fi~å Jqâßfiã¨∞Å∞ =∂~°æ J#|_ç#ѨC_»∞ g∞~°∞ <ÕʼnõΩ J`«∞‰õΩ¯
„Éèí+¨ì`«Ö’ Ѩ_»"ÕÜ«∞|_»∞`«∞<åfl~°∞. XHõ áÈ`åˆ~q∞\˜?Jã¨Å∞ g∞ˆH"≥∞áÿ È~ÚOn?52
U_®k "å~°∞ ^•xfl ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«O g∞~°∞ Ѩ~°Ö’HÍxH˜ |^Œ∞Å∞ WǨÏÖ’Hõ
KÕã∞¨ ‰õΩx, =∞~À U_®k ^•<Õfl x+≤^OúŒ QÍ rq`å<Õfl HÀ~°∞‰õΩ<åfl~å? J~Ú`Õ q#O_ç!
Y~å~°∞ KÕã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ x+≤^Œú „áêѨOzHõ rq`«Ñ¨Ù ã¨HõÅ ™ê=∞„y
Ѩ~°z# =∂™êÅ QÆ}#Ö’ ™ê~°∂ѨºO Ѩ~°Ö’HõO =ÚO^Œ∞ J`«ºÅÊ"≥∞ÿ#k.
™êkèOK«_®xH˜,51 JÖÏ¡ÇπÏ x¿+kèOz# 39 g∞~°∞ QÆ#Hõ (^≥=· =∂~°Oæ Ö’) |Ü«∞Å∞
^•xx ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«O KÕã¨∞HÀ=\ÏxH˜ ^Õ~°HõáÈ`Õ JÖÏ¡ÇπÏ g∞‰õΩ ÉÏ^è•Hõ~°"≥∞ÿ#
("å~°∞ WÖÏ KÕ™êÎ~°∞). "åi ^Œ∞+¨ìKÕ+¨ìÅ∞ tHõ∆ qkè™êÎ_»∞. g∞‰õΩ |^Œ∞Å∞QÍ =∞~À
"åiH˜ JO^Œ"≥∞ÿ#qQÍ K«∂Ѩ|_®¤~Ú. *Ïux (g∞ ™ê÷#OÖ’) fã¨∞‰õΩ=™êÎ_»∞.
Jqâßfi㨠[#∞ʼnõΩ JÖÏ¡ÇπÏ ã¨<å‡~°æO g∞~°∞ JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ ZO`«=∂„`«O #+ì̈O
K«∂Ѩ_»∞. HõeyOK«ÖË~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ JxflO\˜ÃÑ·
KÕã#≤ ѨHO∆õ Ö’ g∞~°∞ "åiH˜ QÆ∞}áê~îO° <Õ~ˆ ÊO^Œ∞‰õΩ D Ѩq„`« =∂™êÅÖ’ ã¨~Ú`«O JkèHÍ~°O HõÅ"å_»∞.
Ü«Ú^ŒOú KÕÜ∞« =K«∞Û.
51. XHõ <≥ʼnõΩ QÆŠѨq„`«`«#∞ HÍÅ~åã≤, =∞~À <≥Å#∞ Ѩq„`« =∂ã¨OQÍ Y~å~°∞
50. PÜ«∞`«∞Ö’ '#ã‘— Jx J#|_çOk. '#ã‘— JO>Ë "≥#H˜¯ <≥@ì@O Jx J~°÷O. KÕã¨∞HÀ=@OÖ’ "åi L^ÕÌâ◊O Uq∞@O>Ë, ã¨O=`«û~°HÍÅOÖ’ JÖÏ¡ÇπÏ x¿+kèOz#
Jˆ~aÜ«∂Ö’ ã¨~Ú`«O x+≤^úŒ =∂™êÅÖ’ ǨÏ`«ºÅ∞, ^ÀÑ≤_Åô ∞ KÕÜ∞« \Ïxfl, Ü«Ú^•úÅ∞ <åÅ∞QÆ∞ =∂™êÅ QÆ}##∞ ZÖÏQÆ~Ú<å ѨÓiOKåÅ#fl^Õ. JO>Ë XHõ `«Ñ¨C KÕã≤,
"≥Ú^ŒÖ@ˇ _ì ®xfl J"åOKèh« Ü«∞"≥∞#ÿ K«~º° QÍ ÉèÏqOKÕ"å~°∞. J~Ú`Õ x~°O`«~O° =¸_»∞ ^•xfl ã¨ik^Œ∞̉õΩ<Õ „Ѩܫ∞`«flOÖ’ =∞~À `«Ñ¨C KÕÜ«∞@O J#fl=∂@! JÖÏ `«Ñ¨C
<≥ÅÅ ^•HÍ ZÖÏO\˜ =∂~°}HÍO_»‰Ωõ , ^ÀÑ≤_ô ^˘g∞‡Å‰õΩ áêÅÊ_»‰Ωõ O_® LO_®ÅO>Ë g∞^Œ `«Ñ¨C KÕã≤OkQÍHõ `å=Ú KÕ¿ã^ŒO`å ã¨Ô~·#^Õ#x =∞#ã¨∞‰õΩ ã¨iÌK≥ѨCHÀ=@O
"åi=Å¡ JÜÕ∞ºk HÍ^Œ∞. D ã¨=∞㨺#∞ Ѩi+¨¯iOK«_®xH˜ "å~°∞ _˘OHõu~°∞QÆ∞_»∞ WOH˘Hõ `«ÑC¨ . P q^èOŒ QÍ JÖÏ¡ÇÏπ "åi ^Œ$+≤Hì ˜ "åi ^Œ∞~åQÆ`åÅ#∞ JO^Œ"∞≥ #ÿ qQÍ
Ѩ^Œúux J=ÅOaOKå~°∞. J~åK«HõO ã¨$+≤ìOK«_®xH˜ J#∞=ÙQÍ L#fl ã¨=∞Ü«∞OÖ’
"å~°∞ xifiѶ¨∞flOQÍ J~åK«HõO ã¨$+≤ìOz, ''D <≥ʼnõΩ |^Œ∞Å∞QÍ Ñ¶¨ÖÏ<å <≥Å#∞ K«∂Ñ≤OKå_»∞. "åÔ~O`«¿ãѨ\H˜ © ã¨OYº#∞ ѨÓiOKÕ q+¨Ü∞« OÃÑ<· Õ ^Œ$+≤xì xeáê~°∞QÍx,
Ѩq„`«"∞≥ #ÿ =∂ã¨OQÍ Ñ¨iQÆ}^˜ •ÌO—— Jx Å*Ï˚qÇ‘Ï#OQÍ „ѨH\õ O˜ KÕ"å~°∞. L^•Ç¨Ï~° P =∂™êÅ#∞ x¿+kèOK«@OÖ’ ^Õ=Ùx L^ÕÌâ◊O Uq∞\©? Jx PÖ’zOK«ÖË^Œ∞.
}‰õΩ =ÚǨτ~°"£∞ <≥ʼnõΩ QÆÅ =∞~åº^Œ#∞ HÍÅ~åz, ^•x ™ê÷#OÖ’ ã¨Ñ¶¨~ü =∂™êxfl =∂~°}HÍO_»#∞, ^ÀÑ≤_ôÅ#∞ x~ÀkèOK«_®xˆH JÖÏ¡ÇπÏ P =∂™êÅ#∞ 'ǨÏ~å"£∞—QÍ
Ѩq„`« (x+≤^Œú) =∂ã¨OQÍ Y~å~°∞ KÕ¿ã"å~°∞. D ~°HõOQÍ "å~°∞ Ѩq„`«=∂™êÅ#∞ x~å÷iOKå_»∞. HÍx "å~°∞ =∂„`«O =∂~°}HÍO_»#∞ ã¨$+≤Oì KÕ `«=∞ ÃÑâ· ßzHõ L^ÕâÌ O◊ `À
=ÚO^Œ∞‰õÄ, "≥#H©¯ <≥\ ˜ì =∞<À"åOKè«Å ^•ã¨ºO KÕ¿ã"å~°∞. P q^èŒOQÍ "å~°∞ <≥ÅÅ „Hõ=∂xfl =∂~åÛ~°∞. ^Õ=Ù_»∞ xÜ«∞q∞Oz# ǨÏ^Œ∞ÌÅ#∞ Ju„Hõq∞Oz, PÜ«∞#
Jqâßfiã¨OÖ’ ZO`À =ÚO^Œ∞‰õΩ ^Œ∂ã¨∞‰õΩáÈÜ«∂~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë "åi =∂~°∞ÊÅ∞ P^ÕâßÅ`À K≥ÅQÍ@=∂_»@=∞O>Ë W^Õ.
KÕ~∞° ÊÅ =ÚM’º^ÕâÌ O◊ Ü«Ú^•úÅ∞KÕã≤ „áêѨOzHõ „ѨÜ∂≥ [<åÅ#∞ A„~°∞HÀ=@O `«Ñʨ 52. ~À=∞#∞ K«„Hõ=iÎ, „ÔHã· =Ψ Ù_≥#· ÃÇÏiHõã¡ π =Úã≤O¡ ʼnõΩ =ºuˆ~HõOQÍ ÃÑ^ŒÌ ã¨=∞~° ã¨<åflǨÅ∞
=∞ˆ~g∞HÍ^Œ∞. HÍÅO uiy uiy `«# ã≤ãÖ¨ #·ˇ ã≤u÷ H˜ =zÛO^Œx K≥|∞`«∂ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ KÕã¨∞Î<åfl_»x =~°Î=∂#O JO^Œ@O`À ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) ‰õÄ_® Ü«Ú^•úxH˜
(ã¨) ã¨~Ú`«O D ^Œ∞~åKå~åxfl JiHõ\Ïì~°∞. JO>Ë WHõg∞^Œ@ <≥ÅÅ D „Hõ=∞O ã≤^Œú=∞==∞x `«# ã¨Ç¨ÏK«~°∞ʼnõΩ P^ÕtOKå~°∞. Wk Ç≤Ï„r 9= ã¨O=`«û~°O +¨"åfiÖò
Pk#∞Op =ã¨∞Î#fl „Hõ=∞OÖ’<Õ LO@∞Ok. =∂ã¨OÖ’ [iy# ã¨OѶ¨∞@#. f„="≥∞ÿ# ZO_»Å∞. JO^Œ∞<å ã¨∞n~°… „Ѩܫ∂}O.
835 836
9. `ÒÉÏ "åÅ=¸ 424 9. `ÒÉÏ 10= áê~å
40 g∞~°∞ QÆ#Hõ J`«xH˜ („Ѩ=HõΉõΩ) J=`«iOѨ*Ëâß_»∞. g∞‰õΩ HÍ#~åx
`À_»Ê_»Háõ È`Õ (áÈx=fiO_ç), Jqâßfiã¨∞Å∞ Ãã·<åºÅ`À54 J`«xfl P^Œ∞‰õΩ<åfl_»∞.
^Õâ◊O #∞Oz J`«xx "≥à◊§Q˘\ì̃#ѨC_»∞– PÜ«∞# Jqâßfiã¨∞Å =∂@#∞ J@ì_»∞QÆ∞
J`«#∞ W^ŒiÌ Ö’ ~Ô O_»="å_»∞. "åi^Œ~Ì ∂° ã≤÷uH˜ kQÆ*Ï~åÛ_»∞. JÖÏ¡ÇπÏ "å‰õΩ¯
QÆ∞ǨÏÖ’ L#flѨC_»∞, J`«#∞ `«# ã¨Ç¨Ï =∂„`«"Õ∞ ã¨~Àfi#fl`«"≥∞ÿ#k, ã¨^• ÃÑ·#
K«~°∞x`À ''ÉÏ^èŒÑ¨_»‰õΩ. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ LO_Õk.55 JÖÏ¡ÇÏπ ã¨~åfikè‰Ωõ º_»∞, q"ÕHõ
JÖÏ¡ÇÏπ =∞#‰õΩ `À_»∞QÍ L<åfl_»∞——53 Jx =O`«∞_»∞.
F^•iÛ#ѨC_»∞ JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ "åiH˜ 41 `ÕeHõ JxÑ≤Oz<å㨈~, |~°∞=Ù
`À_»Ê_®¤_∞» . (P Ѷ∞¨ _çÜ∞« Ö’) JÖÏ¡ÇÏπ `«# JxÑ≤Oz<åã¨~ˆ 56– |Ü«∞Å∞^Õ~O° _ç. ^≥=·
`«~°Ñ¶¨Ù#∞Oz J`«xÃÑ· „ѨâßO`«`«#∞ =∂~°æOÖ’ g∞ ^èŒ# „áê}ÏÖÁ_ç¤
H˘O`«=∞Ok =Úã≤=¡ ÚʼnõΩ, HõÑ@ ¨ ∞ʼnõΩ D P^ÕâO◊ ÉèÏ~°OQÍ `ÀzOk. P q+¨Ü∞« "Õ∞ áÈ~å_»O_ç. g∞~°∞ QÆ#Hõ `≥Å∞ã¨∞HÀQÆey`Õ
D PÜ«∞`«∞Ö’ K≥ѨÊ|_çOk. W^Õ g∞ H˘~°‰õΩ "Õ∞Öˇ·#k.
D Ü«Ú^ŒúO `«|∂H± Ü«Ú^ŒúOQÍ Ñ≤Å∞=|_çOk. HÍx "åã¨Î"åxH˜ D Ü«Ú^ŒúO [~°QÆ JÖÏ¡ÇπÏ L<åfl_À "åi QÆ∞iOz h Jaè„áêÜ«∞ "Õ∞q∞\©?— Jx J<åfl~°∞—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ
ÖË^Œ∞. =Úã≤¡OÅ∞ 20 ~ÀAÅ =~°‰õÄ ã≤iÜ«∂ ã¨iǨÏ^Œ∞Ì „áêO`«OÖ’x `«|∂H±Ö’ |∞MÏs – J`ü `ÒÉÏ ã¨∂~å "åºMϺ#O). JO>Ë JÖÏ¡ÇπÏ JO_»QÍ xez# "åiH˜
~À=Ú ¿ã#Å HÀã¨O Z^Œ∞~°∞K«∂ã≤, uiy =KÕÛâß~°∞. D „Ѩܫ∂}OÖ’ KåbKåÅx Z=~°∂ U H©_»∂ `«ÅÃÑ@ìÖË~°∞ Jx ÉèÏ=O.
X#~°∞Å`À Ü«Ú^•úxH˜ |Ü«∞Å∞^Õi# =Úã≤¡OÅ∞ Z<Àfl J=ã¨÷Å∞ Ѩ_®¤~°∞. JO^Œ∞Hõx
D Ãã·<åºxfl ''*ˇ·+¨µÖò Lãπ~å—— (W|ƒO^Œ∞efl Z^Œ∞~˘¯#fl Ãã·#ºO) Jx Ñ≤eKå~°∞† 54. ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) ‰õΩ Ô~O_»∞ q^è•Å∞QÍ `À_»Ê_ç#@∞¡ JÖÏ¡ÇπÏ WHõ¯_» QÆ∞~°∞Î KÕâß_»∞.
'W™êûYÖò`«∞"£∞— JO>Ë 'g∞~°∞ JÅã¨`«fiO „Ѩ^Œi≈ã¨∞Î<åfl~°∞, "≥#H˜¯ `«QÆ∞æ`«∞<åfl~°∞— XHõ\ ˜: PÜ«∞#ÃÑ· „ѨâßO`«ã≤÷ux J=`«iOѨ*Ëâß_»∞. Ô~O_»∞ : PHÍâ◊O #∞Oz `«#
Jx ÉèÏ=O. D ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ |^ŒÌHÍxfl „Ѩ^Œi≈Oz# =Úã≤¡OÅ∞ |ǨïH˘kÌ=∞O^Õ ^Œ∂`«Å#∞ ѨOÑ≤ "åi ^•fi~å â◊„`«∞=ÙÅ „Ѩܫ∞`åflÅ#∞ ==Ú‡ KÕâß_»∞.
J~Ú<å =Úã≤=¡ ÚÅO^Œih L^ÕtÌ Oz D PÜ«∞`«∞ ã¨OÉ’kè™ÈÎOk (Ѷ`¨ Çü ï¨ Öò Yn~ü). 55. Jqâßfiã¨∞Å =∂@ JO>Ë '+≤~ü¯— Jh, ^≥·="å‰õΩ¯ JO>Ë `ÒÇ‘Ï^£ Jh ÉèÏ=O.
53. lǨ^£ (^èŒ~°‡Ü«Ú^ŒúO) Ѩ@¡ |^ŒÌHõO K«∂Ñ≤, P ɡ_»^Œ #∞Oz U^À XHõ q^èŒOQÍ Ç¨Ïnã¨∞Ö’ WÖÏ LOk: ''XHõ =ºH˜Î `«# â∫~åºxfl „Ѩ^iŒ ≈OKÕ L^ÕâÌ O◊ `À áÈ~å_»∞`å_»∞.
`«Ñ≤ÊOK«∞ HÀEã¨∞Î#fl "åix L^ÕÌtOz D ÃÇÏK«ÛiHõ KÕÜ«∞|_çOk – XHõ"Õà◊ g∞~°∞ =∞~À=ºH˜Î =~°æ ^Œ∞~°aè=∂#O`À áÈ~å_»∞`å_»∞. WOH˘Hõ =ºH˜Î #Å∞QÆ∞iÖ’ `«# ¿Ñ~°∞
JÖÏ¡ÇπωõΩ ã¨Ç¨Ü«∞Ѩ_»^ŒÅK«HõáÈ`Õ PÜ«∞#‰õΩ g∞ J=ã¨~°O ÖË^Œ∞. Z=i Pã¨~åÖËx „Ѩu+¨Åª ∞ =∂~À‡yáÈ"åÅ#fl ã¨OHõÅÊO`À áÈ~å_»∞`å_»∞. D =ÚQÆ∞iæ Ö’ "åã¨"Î åxH˜
ã¨OH˜¡+¨ì Ѩiã≤÷uÖ’ JÖÏ¡ÇπÏ `«# „Ѩ=HõΉõΩ KÕÜ«¸`«xzÛ P^Œ∞‰õΩ<åfl_»∞. QÆ∞ǨÏÖ’ ^≥·==∂~°æOÖ’ áÈ~å_ç#"å_≥=_»∞?—— Jx H˘O^Œ~°∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ(ã¨)#∞ „ѨtflOK«QÍ,
`«Å^•K«∞‰õΩ#fl ã¨O^Œ~ƒ° Où Ö’ â◊„`«∞=ÙÅ∞ Ju ã¨g∞ѨOÖ’H˜ =KÕÛã≤#ѨÙ_»∞ ^≥=· „Ѩ=Hõ‰Î Ωõ ''^≥·="å‰õΩ¯ L#fluÔH· áÈ~å_Õ"å_Õ "åã¨Î"åxH˜ ^≥·==∂~°æOÖ’ áÈ~å_ç# "å_»∞—— Jx
`À_»∞QÍ#∞#fl Ǩτ[`ü J|∂|Hõ~ü (~°l) ^Œ∞óYO`À qÅÑ≤OKå~°∞. P H©ÅHõ PÜ«∞# (ã¨Jã¨O) ["åaKåÛ~°∞ (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs – H˜`å|∞Öò WÖò‡† =Úã≤¡O –
ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ''qÅÑ≤OK«‰õΩ. JÖÏ¡ÇπÏ =∞#`À L<åfl_»∞—— Jx ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) PÜ«∞xfl H˜`å|∞Öò W=∂~°).
ã¨=Ú^•~ÚOKå~°∞. D q=~åÅ∞ ǨÏnã¨∞Ö’ ‰õÄ_® L<åfl~Ú. Ǩτ[`ü J|∂|Hõ~ü 56. nxÃÑ· ѨÅ∞ ÉèÏ"åÅ∞ =ºHõÑÎ ~¨ K° |« _®¤~Ú. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : =ºH˜QÎ `Æ « ™ê÷~ÚÖ’#~Ú<å–
(~°l) WÖÏ JO@∞<åfl~°∞: ''"Õ∞=Ú QÆ∞ǨÏÖ’ L#flѨC_»∞, <Õ#∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ`À, ™ê=¸Ç≤ÏHõ ™ê÷~ÚÖ’#~Ú<å Jh XHõ J~°÷O. W+¨ì=Ú<åfl – ÖËHõáÈ~Ú<å Jx
'=Ú„+≤‰Ωõ ¯Å ^Œ$+≤ì QÆ#Hõ "åi áê^•ÅÃÑ· Ѩ_Oç ^ŒO>Ë =∞#O Ѩ@∞ì|_»>¤ —¡Ë Jx J<åfl#∞. =∞~À J~°O÷ . ¿Ñ^ŒÖ<·ˇ å – ^èxŒ ‰õΩÖˇ<· å Jx WOH˘Hõ J~°O÷ . Ü«Ú=‰õΩÖˇ<· å – =$^Œ∞Öú <·ˇ å
^•xH˜ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨), 'F J|∂|Hõ~ü! U W^ŒÌiH˜ `À_»∞QÍ – =¸_»="åxQÍ– Jx "Õ~˘Hõ J~°÷O. HÍe #_»Hõ# J~Ú<å㨈~ – "åǨÏ#OÃÑ· ™êfisJ~Ú<å 㨈~ Jx
837 838
9. `ÒÉÏ "åÅ=¸ 425 9. `ÒÉÏ 10= áê~å
42 (F „Ѩ=HÍÎ!) `«fi~°QÍ ™⁄=Ú‡Å∞ 44 JÖÏ¡ÇπÏ#∞, JOu=∞ k<åxfl
ÅaèOz,57 „ѨÜ∂« }O ã¨∞ÅÉè`í ~« "° ∞≥ ÿ LO>Ë qâ◊fiã≤OKÕ"å~°∞ `«=∞ ^èŒ#„áê}ÏÅ#∞
"åà◊√¡ `«Ñʨ Hõ h "≥#∞Hõ =zÛ LO_Õ"åˆ~.58 Ѩ}OQÍ ÃÑ\˜ì áÈ~å_Õ q+¨Ü∞« OÖ’ `«=∞‰õΩ
HÍx ã¨∞n~°… „Ѩܫ∂}O J<Õã¨iH˜ Jk ÃãÅ=Ù W=fi=∞x x#∞fl Z\˜ì Ѩiã≤÷u
"åiH˜ ^Œ∞~°ƒù~°OQÍ `ÀzOk. WѨC_»∞ Ö’#∂ q#flqOK«∞HÀ~°∞.61 ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ∞
"åà◊√,¡ ''=∂Ö’<Õ QÆ#Hõ â◊HΩ ™È÷=∞`«Å∞ QÆÅ "åÔ~=~À JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞.
LO_ç LO>Ë `«Ñ¨Ê‰õΩO_® g∞ "≥O@ =zÛ 45 JÖÏ¡ÇπÏÃÑ·, JOu=∞ k#OÃÑ·
LO_Õ"å~°O—— Jx JÖÏ¡ÇπÏÃÑ· X>Ëìã≤ =∞s qâßfiã¨O ÖËx"å~°∞ =∂„`«"Õ∞ h #∞O_ç
K≥|∞`å~°∞. "åã¨Î"åxH˜ "å~°∞ `«=∞#∞ WÖÏO\˜ ÃãÅ=Ù#∞ HÀ~°∞`å~°∞. "åi
`å=Ú <åâ◊#O KÕã¨∞‰õΩO@∞<åfl~°∞.59 ǨÏ$^ŒÜ«∂Å∞ ã¨Oâ◊Ü«∂xH˜ Ö’<≥·
"å~°∞ J|^•úÅHÀ~°∞Å#fl ã¨OQÆu LO\Ï~Ú. "å~°∞ `«=∞ ã¨Oâ◊Ü«∂Å∞,
JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. ã¨O^ÕÇ¨ ÅÖ’<Õ Tyã¨ÖÏ_»∞`«∞<åfl~°∞.62
43 JÖÏ¡ÇπÏ x#∞fl =∞xflOK«∞QÍHõ! h ^Œ∞™êûǨϙêxH˜ X_çQÆ\Ïì~°∞. D q^èŒOQÍ KÕã≤ "å~°∞ `«=∞ P`«‡Å<Õ =OzOK«∞
ã¨=∞Hõ∆OÖ’ ã¨`«º=O`«∞Öˇ=~À `Õe, ‰õΩ<åfl~°∞.
J|^ŒúO K≥¿ÑÊ"åÔ~=~À ‰õÄ_® #∞=Ùfi 60. ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) #∞^ÕÌtOz ^Õ=Ù_»∞ K≥¿ÑÊ =∂@eq. Ü«Ú^ŒúOÖ’ áêÖÁæ#ÖË=∞x
`≥Å∞ã¨∞HÀ‰õΩO_®<Õ Jã¨Å∞ #∞=Ùfi "åiH˜ "å~°∞ ™ê‰õΩÅ∞ K≥Ñ≤Ê#ѨC_»∞ 'x[OQÍ<Õ "å~°∞ áêÖÁæ#ÖËx ã≤÷uÖ’ L<åfl~å?— J<Õ
J#∞=∞u ZO^Œ∞H˜KåÛ=Ù?60 q+¨Ü«∂xfl Ѩiâ’kèOK«‰õΩO_®<Õ ZO^Œ∞‰õΩ J#∞=∞u WKÕÛâß=Ù? Jx ã¨∞xfl`«OQÍ
WOHÀ J~°÷O. ÉèÏ~åºÑ≤Å¡Å∞ QÆÅ"åÔ~·<å – ÖËx"å~°~Ú<å Jx XHõ J~°÷O. "å~°∞ =∞O^ŒeOKå_»∞. D =∞O^ŒeOѨÙÖ’ ‰õÄ_® "å`«ûźO Wq∞_ç LOk. JO^Œ∞ˆH D
=Ú#∞=ÚO^Œ∞‰õΩ ^Œ∂ã¨∞‰õΩáÈÜÕ∞ "åÔ~<· å ã¨~ˆ – PÅ㨺OQÍ =zÛ Ãã#· ºOÖ’ Hõe¿ã JÅã¨`åfixfl =∞xflOz#@∞¡ "åHõºO "≥Ú^Œ\’¡<Õ K≥ѨÊ|_çOk. J#∞=∞u W=fi@OÖ’
"åÔ~·<å㨈~ J<Õk =∞~À J~°÷O. ÃÑ·# ¿Ñ~˘¯#|_ç# Ѩiã≤÷`«∞ÅxflO\˜H© D PÜ«∞`«∞ `˘O^Œ~°áê@∞ [iyO^Œh, q+¨Ü«∞O Ö’`«∞Ö’¡H˜ "≥à◊§‰õΩO_®<Õ L^•~° ^Œ$+≤ì`À
=iÎOK«QÆÅ^Œx W=∂"£∞ ëœHÍh Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞. JO^Œ∞ˆH D PÜ«∞`«∞#∞ ''`ÕeHõ =º=Ǩ~°O KÕÜ«∞|_çO^Œx `≥eÜ«∞*ËÜ«∞@O D =∂@Ö’¡x =∞~°‡O. P~å fã≤, `«QÆ∞
JxÑ≤Oz<å ã¨~ˆ – |~°∞=Ù JxÑ≤Oz<åã¨~ˆ "≥_e» áÈO_ç—— J#fl J~°O÷ Ö’ fã¨∞‰õΩO>Ë HÍ~°}OÃÑ· ~åÖËHõáÈÜÕ∞"åiH˜ 'J#∞=∞u— WKÕÛ JkèHÍ~°O PÜ«∞# (ã¨)‰õΩ ZÖÏQÆ∂
D ÉèÏ"åÅhfl WO^Œ∞Ö’ Wq∞_çáÈ`å~Ú. LOk. P =∂>Ë #∂~ü ã¨∂~åÖ’ ‰õÄ_® K≥ѨÊ|_çOk: ''(F „Ѩ=HÍÎ!) U ѨxÔH·<å
57. Ü«Ú^•úxH˜ |Ü«∞Å∞^Õ~H° áõ È=\ÏxH˜ `«Q∞Æ HÍ~°}"Õ∞n ÖËHáõ È~Ú#ѨÊ\˜H© U"À ™ê‰õΩÅ∞ "å~°∞ h J#∞=∞u J_çy`Õ, h=Ù HÀi#"åiH˜ J#∞=∞u Wã¨∂Î LO_»∞—— (#∂~ü –
K≥Ñ≤Ê =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) #∞Oz J#∞=∞u á⁄Ok#"åi QÆ∞iOz WHõ¯_» 62). ''h=Ù HÀi#"åiH˜—— JO>Ë `«QÆ∞ HÍ~°}O L#fl"åiH˜ J#∞=∞u WKÕÛ Ç¨Ï‰õΩ¯
„Ѩ™êÎqOK«@O [iyOk. „áêѨOzHõ ÅaÌ (Ü«Ú^Œ„ú áêÑ≤)Î `ÕeQÍæ KÕuH˜ JO^Œ∞`«∞O^ŒO>Ë h‰õΩ LOk Jx ÉèÏ=O.
"å~°∞ ZQÆ|_ç =KÕÛ"åˆ~. 61. xHÍ~°û~Ú# qâßfiã¨∞Å ã¨^Œ∞æ}O WHõ¯_» L^•Ç¨ÏiOK«|_çOk. H©ÅHõ ã¨=∞Ü«∂Ö’¡
58. JO>Ë JÅ"ÀHõQÍ Ü«Ú^Œú„áêÑ≤Î (=∂Öˇ QÆh=∞`ü) =zÛѨ_»∞`«∞O^Œ#∞‰õΩO>Ë "å~°∞ "å~°∞ Z#fl_»∂ ‰õΩO\˜™ê‰õΩÅ∞ K«∂Ѩ~∞° . ÃÑQ· Í "å~°∞ ã¨=∞kèHÀ`åûǨÏO`À, z`«âÎ √◊ kú`À
U=∂„`«O |^ŒÌHõO =Ç≤ÏOK«‰õΩO_®, h "≥#∞Hõ Ѩ~°∞ÔQ`«∞ΉõΩx =KÕÛ"å~°∞. ã¨∞n~°… ^≥·==∂~°æOÖ’ `«=∞ ã¨~°fi™êfihfl X_ç¤ áÈ~å_»∞`å~°∞.
„Ѩܫ∂}O J<Õã¨iH˜ ‰õΩO\˜™ê‰õΩÅ∞ K≥Ñ≤Ê `«Ñ≤ÊOK«∞‰õΩ<åfl~°∞. 62. ‰õΩO\˜™ê‰õΩÅ∞ K≥Ñ≤Ê Ü«Ú^ŒúO #∞Oz `«Ñ≤ÊOK«∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O)
59. J|^ŒúѨ٠„Ѩ=∂}ÏÅ∞ KÕÜ«∞@O =∞ǨѨ~å^èŒO Jx `≥eã≤ ‰õÄ_® "å~°∞ D #∞Oz J#∞=∞u á⁄Ok# HõѨ@∞Å #∞^ÕÌtOz K≥ѨÊ|_ç# =∂@eq. "åiH˜
839 840
9. `ÒÉÏ "åÅ=¸
46 Ü«Ú^•úxH˜ |Ü«∞Å∞^Õ~åÅ#fl L^ÕâÌ "◊ ∞Õ
QÆ#Hõ "åiH˜ LO_ç LO>Ë "å~°∞ ZÖÏ
QÆ~Ú<å „Ñ¨Ü∂« } ™ê=∞„yx ã¨=∞‰õÄ~°∞Û
‰õΩx LO_Õ"å~°∞.63 HÍx "å~°∞ |Ü«∞Å∞
^Õ~°@O JÖÏ¡ÇπωõΩ Jã¨ûÅ∞ W+¨ìOÖË^Œ∞.
JO^Œ∞Hˆ "åix Hõ^ÅŒ ‰õΩO_® P¿Ñâß_»∞.64
''"≥#∞Hõ LO_çáÈÜÕ∞ "åi`À<Õ g∞~°∂
LO_çáÈO_ç——65 Jx "åiH˜ K≥ѨÊ|_çOk.
JÖÏ¡ÇπÏÃÑ·, Ѩ~°Ö’Hõ k#OÃÑ· Jã¨ûÅ∞ #=∞‡HõO ÖË^Œ∞. D qâßfi㨠~åÇ≤Ï`«º"Õ∞ "åix
D ѨÖÏÜ«∞# "å^•xH˜ ѨÙiH˘eÊOk. qâßfi㨠(D=∂<£) c["Õ∞ QÆ#Hõ "åi =∞<À
Hˆ „∆ `«OÖ’ <å@∞‰õΩx LO>Ë "å~°∞ ^è~Œ ‡° Ü«Ú^ŒOú #∞Oz Ѩ~å~°Ü∞Õ º Z`«∞ÅÎ ∞ "ÕÜ∞« @OQÍh,
Tyã¨ÖÏ@Ö’ Ѩ_»@OQÍh KÕ¿ã"å~°∞ HÍ^Œ∞.
QÆ=∞xHõ : D lǨ^£Ö’ áêÖÁæ<Õ =º=Ǩ~°OÖ’ =Úã≤O¡ ÅÖ’ <åÅ∞QÆ∞ =~åæÅ∞<åflÜ«∞#fl
ã¨OQÆu QÆ=∞xOK«^Œy#k. "≥Ú^Œ\ ˜=~°æO : P*Ï˝Ñ≤OK«QÍ<Õ ZÖÏO\˜ `å`åû~°O
KÕÜ«∞‰õΩO_® Ü«Ú^•úxH˜ ã≤^Œú"≥∞ÿ#"å~°∞. Ô~O_»= =~°æO: "≥Ú^Œ\’¡ J@∂ W@∂
Tyã¨ÖÏ_ç#ѨÊ\˜H© `«~∞° "å`« "≥O@<Õ `Õ~∞° ‰õΩx q^èÜ Õ ∞« `« Hõ#|~°z#"å~°∞. =¸_»=
=~°æO : =$^Œ∞úÅ∞, "åºkè„QÆã¨∞ÎÅ∞, "åǨÏ#O ÖËx HÍ~°}OQÍ ã¨∞n~°… „Ѩܫ∂}O
KÕÜ«∞ÖËx"å~°∞. "åiH˜ JÖÏ¡ÇπÏ ã¨~Ú`«O J#∞=∞u WKÕÛâß_»∞. ("åi „Ѩ™êÎ=#
91, 92 PÜ«∞`«∞ÅÖ’ ~å#∞#flk). <åÅæ= =~°æO : ˆH=ÅO |^ŒÌHõO, JÅã¨`«fiO
=¸ÅOQÍ Ü«Ú^•úxH˜ |Ü«∞Å∞^Õ~°ÖËHõ áÈ~Ú#"å~°∞. ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) „Ѩܫ∂}O
#∞Oz uiy ~åQÍ<Õ "å~°∞ PÜ«∞# (ã¨) ã¨=∞Hõ∆OÖ’ Ǩ[Ô~· `«=∞ `«Ñ¨C#∞ XѨC
‰õΩ<åfl~°∞. `«=∞#∞ `å=Ú ^À+¨µÅ∞QÍ xÅɡ@∞ì‰õΩ<åfl~°∞.
D <åÅ∞QÆ∞ =~åæÅ#∞ JÖÏ LOz`Õ #Ü«∞=OK«‰õΩÅ (=Ú<åѶ≤H±Å) =~°æO =∞~˘Hõ\ ˜
LOk.
WHõ¯_» =Úã≤¡OÅ "≥Ú^Œ\ ˜ =~°æO`À áê@∞ D #Ü«∞=OK«‰õΩÅ (HõѨ@∞Å) =~°æO
„Ѩ™êÎ=# =zÛOk. =Úã≤¡OÅ q∞QÆ`å =¸_»∞ =~åæÅ „Ѩ™êÎ=# =Ú#∞‡O^Œ∞
~åÉ’`ÀOk.
63. Wq ‰õÄ_® HõѨ@∞Å#∞^ÕÌtOz K≥ѨÊ|_ç# =∂@ÖË. "å~°∞ J|^•úÅ∞ K≥Ñ≤Ê `«Ñ≤ÊOK«∞
‰õΩ<åfl~°∞. JO^Œi`À HõÅã≤ |Ü«∞Å∞^Õ~åÅ#fl PÖ’K«# "åiH˜ LO_ç LO>Ë =ÚO^Œ∞
#∞OKÕ „Ѩܫ∂} ã¨<åflǨÅ∞ KÕã¨∞‰õΩ<Õ"å~°∞. HÍx "åi L^ÕÌâßÅ∞ =ÚO^Œ∞ #∞OKÕ
=∞Ozq HÍ=Ù.
841
426 9. `ÒÉÏ 10= áê~å
47 XHõ"Õà◊ "å~°∞ g∞`À HõÅã≤ |Ü«∞Å∞
^Õi LO_ç#@¡~Ú`Õ g∞‰õΩ H©_»∞
KÕÜ«∞@O66 `«Ñ¨Ê =∞i ^Õxh ÃÑOz
LO_Õ"å~°∞ HÍ~°∞. ÃÑ·QÍ g∞ =∞^茺 J^Õ
ѨxQÍ QÆ∞„~åÅ#∞ Ѩ~∞° QÔ uÎOKÕ"å~°∞. g∞Ö’
peHõ#∞ `≥KÕÛ „Ѩܫ∞`åflÖ’¡ LO_Õ
"å~°∞.67 "åi =∂@Å#∞ q<Õ"å~°∞
ã¨fiÜ«∞OQÍ g∞Ö’<Õ L<åfl~°∞.68 P ^Œ∞~å‡
~°∞Åæ ã¨OQÆu JO`å JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ `≥Å∞ã¨∞.
64. 'ã¨|ƒ`«Ç¨ï"£∞— JO>Ë JÖÏ¡ÇπÏ "åix PÑ≤"Õâß_»∞ Jx J~°÷O. HõѨ@∞Å∞ Ü«Ú^•úxH˜
|Ü«∞Å∞^Õ~°‰õΩO_® JÖÏ¡ÇπÏ "åix Páê_»∞. ZO^Œ∞HõO>Ë "åi ~åHõ=Å¡ HõeˆQ
"Õ∞Å∞Hõ<åfl H©_»∞ Z‰õΩ¯=. "åi "≥#∞HõO[ "åiH˘~°‰õΩ W+ì̈Hõ~°"≥∞ÿ#kQÍ KÕÜ«∞|_çOk.
JO^Œ∞ˆH "å~°∞ =Úã≤¡OÅ`À HõÅã≤ |Ü«∞Å∞^Õ~°‰õΩO_® =∞n<åÖ’<Õ LO_çáÈÜ«∂~°∞
(Sã¨~°∞`«Îá¶êã‘~ü). ÉèÏ="Õ∞q∞@O>Ë "åi =∞#ã¨∞Ö’¡x ‰õΩÅ∞¡ Z@∞=O\˜^À JÖÏ¡ÇπωõΩ
`≥Å∞ã¨∞. JO^Œ∞Hˆ PÜ«∞# `«# „Ѩ}ÏoHõ##∞ã¨iOz, "å~°∞ Ü«Ú^ŒOú Ö’ áêÖÁæ#‰õΩO_®
KÕâß_»∞.
65. D =∂@ |Ǩïâß qkè„"å`«##∞ã¨iOz J~Ú<å K≥ѨÊ|_ç LO@∞Ok ÖË^• "åi
„Ѩ=~°Î# HÍ~°}OQÍ HÀѨO`À ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) `«~°Ñ¶¨Ù#~Ú<å K≥ѨÊ|_ç LO@∞Ok –
''㨈~! WHõ KÕ¿ã^Õ=ÚOn. g∞~°∞ ‰õÄ_® „ã‘ÎÅ∞, z#flÑ≤Å¡Å∞, =$^Œ∞úÅ∞, "åºkè„QÆã¨∞ÎÅ∞,
Jq\˜"åi =∂kiQÍ "åi`À HõÅã≤ WO_»¡Ö’ ‰õÄ~°∞Ûx LO_»O_ç—— Jx!
66. HõѨ@∞Å∞ ~åHõáÈ=@O XHõ q^èŒOQÍ =∞Oz^Õ. =zÛ LO>Ë "å~°∞ á⁄^ŒÌã¨Î=∂#O
=Úã≤¡O Ãã·xHõ ѨO‰õΩÎÖ’¡ qÉèË^•Å#∞, =∞#ã¨Ê~°÷Å#∞ ã¨$+≤ìOz QÆO^Œ~°QÀàÏxfl
"åºÑ≤OѨ*Ëã≤ LO_Õ"å~°∞.
67. ''QÆ∞„~åÅ#∞ Ѩ~°∞ÔQuÎOKÕ"å~°∞—— JO>Ë J~°÷O Kå_ôÅ∞, Ѩ~ÀHõ∆xO^ŒÅ ^•fi~å g∞=∞^茺
JáÈǨÏÅ#∞ KåÖÏ "ÕQÆOQÍ "åºÑ≤OѨ*Ë¿ã"å~°∞. P q^èŒOQÍ g∞ =∞^茺QÆÅ
SHõ=∞`åºxfl, ã¨OQÆiî`«`åfixfl H˘Å¡Q˘\˜ì q∞=∞‡efl K≥ÖÏ¡K≥^Œ∞~°∞QÍ KÕã≤ LO_Õ"å~°∞.
HÍ|\˜ì "å~°∞ ~åHõáÈ=@O XHõ q^èŒOQÍ g∞‰õΩ =∞Oz^Õ.
68. nxfl|\ì̃ J~°=÷ ∞ÜÕ∞º^Õq∞@O>Ë HõÑ@ ¨ ∞ʼnõΩ QÆ∂_èK» å~°∞Å∞QÍ Ñ¨xKÕ¿ã "å~°∞ H˘O^Œ~∞°
=Úã≤¡OÅÖ’#∂ *Á~°|_ç LO_Õ"å~°∞. "å~°∞ ZѨÊ\˜HõѨC_»∞ =Úã≤¡OÅ Hõ^ŒeHõÅ#∞
QÆ∞iOz HõѨ@∞ʼnõΩ ã¨=∂Kå~°O JO^Œ*Ëã¨∂Î LO_Õ"å~°∞.
842
9. `ÒÉÏ "åÅ=¸ 427 9. `ÒÉÏ 10= áê~å
48 "å~°∞ WO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ ‰õÄ_® 50 h‰õΩ U^≥·<å "Õ∞Å∞ Hõey`Õ "åiHõk
qÉèË^•Å#∞ ã¨$+≤ìOKÕ „Ѩܫ∞`åflÅ∞ ÉÏ^èŒ Hõeyã¨∞ÎOk. XHõ"Õà◊ hÃÑ· U^≥·<å
KÕâß~°∞. h HÍ~°º„Hõ=∂Å#∞ `«Å„H˜O^Œ∞ PѨ^Œ =¿ãÎ, ''(JÖÏO\˜^Õ^À [~°∞QÆ∞
Å∞QÍ KÕ¿ã KÕ+¨ìʼnõΩ ‰õÄ_® X_çQÆ\Ïì~°∞. `«∞O^Œ<Õ) "Õ∞=Ú =ÚO^Œ∞QÍ *Ï„QÆ`«Î
Hõ_‰» Ωõ "åi WëêìxH˜ =ºuˆ~HõOQÍ69 ã¨`º« O Ѩ_®¤=∞——x K≥|∞`«∂, ã¨O|~°Ñ¨_»∞`«∂
=KÕÛã≤Ok, ^≥·"å*Ë˝ PkèѨ`«ºO =Ç≤ÏO "≥o§áÈ`å~°∞.72
zOk.70 51 ''JÖÏ¡ÇπÏ =∂‰õΩ ~åã≤ÃÑ\˜ì#k `«Ñ¨Ê
49 ''<å‰õΩ J#∞=∞u W=fiO_ç. ##∞fl =∞~˘Hõ\ ˜ =∂‰õΩ [~°QÆ^Œ∞. PÜ«∞<Õ =∂
LѨ„^Œ"åxH˜ Ö’#∞ KÕÜ«∞HõO_ç—— Jx ã¨O~°H‰∆õ Ωõ _»∞. qâßfiã¨∞Öˇ#· "å~°∞ JÖÏ¡ÇÏπ <Õ
"åiÖ’ XHõ_»O\Ï_»∞. `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç! #=Ú‡HÀ"åe——73 Jx (F „Ѩ=HÍÎ!) "åiH˜
"å~°∞ LѨ„^Œ"åxˆH Ö’#Ü«∂º~°∞. K≥ѨC.
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ #~°HõO Jqâßfiã¨∞Å#∞ J#∞=∞u á⁄O^Œ‰õΩO_®<Õ <Õ#∞ WO\˜Ñ¨@∞ì# LO_çáÈ=Åã≤ =ã¨∞ÎOk. XHõ"Õà◊ J^Õ
K«∞@∞ì=Ú>Ëãì ∞¨ OÎ k.71 QÆ#Hõ [iy`Õ P áêѨO ##∞fl K«∞@∞ì‰õΩO@∞Ok. D ~°HõOQÍ W|ƒOkÃÑ@ì_»=∞O>Ë,
áêáêxH˜ QÆ∞iKÕÜ∞« @=∞x ÉèÏ=O. JO>Ë <Õ#∞ áêѨHÍ~åºxH˜ X_çQ>Æ ÖìË Ï KÕÜ∞« HõO_ç
69. HõѨ@∞Å∞ U<å_»∂ W™ê¡O ѨÙ~ÀQÆux =∞#ã¨∂ÊùiÎQÍ HÀ~°∞HÀÖË^Œ∞. ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) Jx J`«#∞ K≥ѨÊ^ŒeKå_»∞.
=∞Hͯ #∞Oz =∞n<å‰õΩ =Å㨠=zÛ#ѨÊ\˜#∞OKÕ "å~°∞ ֒֒ѨŠJã¨∂Ü«∂
^ÕfiëêÅ`À L_çH˜áÈ`«∞<åfl~°∞. W™ê¡O =∞iÜ«Ú =Úã≤¡OʼnõΩ "≥#∞fláÈ@∞ á⁄_çKÕ U nxfl =∞~À J~°÷OÖ’ fã¨∞‰õΩO>ˆ ''##∞fl |Å=O`«OQÍ g∞ "≥O@ ÖωõΩ¯áÈ~Ú,
J=HÍâ◊O ^˘iH˜<å "å~°∞ *Ï~°q_»∞=ÖË^Œ∞. =Úã≤¡OÅ Ãã·xHõ ta~åÅÖ’ peHõÅ#∞ „áê}ÏÅ∞ fÜ«∞HõO_ç—— Jx ÉèÏ=O =ã¨∞ÎOk. [^£Ì a<£ Mˇ·ãπ J<Õ =ºH˜Î =zÛ, ''##∞fl
fã¨∞‰õΩ=KÕÛO^Œ∞‰õΩ Ѩ<åflQÍÅ∞ Ѩ<Õfl"å~°∞. =Úã≤¡OʼnõΩ ZѨC_»∞, U "Õ∞Å∞ [iy<å =∂„`«O g∞"≥O@ fã¨∞‰õΩ"≥à◊§HõO_ç. ~À=∞#∞ „ã‘ÎÅ#∞ K«∂ã≤ ##∞fl <Õ#∞ x„QÆÇ≤ÏOK«∞
Jã¨∂Ü«∞K≥O^Õ"å~°∞. |„^£ ~°}~°OQÆOÖ’ =Úã≤¡OʼnõΩ ÅaèOz# JѨÓ~°fi q[Ü«∂xfl HÀÖË#∞—— Jx J<åfl_»x K≥ѨÊ|_»∞`ÀOk. D =∂@Å∞ q#QÍ<Õ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨)
"å~°∞ ri‚OK«∞HÀÖËHõáÈÜ«∂~°∞. LǨï^£ Ü«Ú^Œú ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ =∂~°æ=∞^茺OÖ’<Õ =ÚYO „uѨC‰õΩx, J`«xH˜ J#∞=∞u WKÕÛâß~°∞. JѨC_»∞ D PÜ«∞`«∞ J=`«iO
"ÕÔ~·áÈ~Ú, =Úã≤¡OʼnõΩ HõëêìÅ∞ ÃÑOKå~°∞. D ~°HõOQÍ "åi HõѨ@ KÕ+¨ìÅ∞ zOk. ''"å~°∞ WѨÊ\˜Hˆ LѨ„^Œ"åxH˜ Ö’#Ü«∂º~°∞—— Jx J#|_çOk. lǨ^£ H˘~°‰Ωõ
x~åѶ∂¨ @OQÍ ™êQÍ~Ú. J~Ú<å "å~°∞ ^≥=· HÍ~åºxfl J_»∞H¤ ÀÖËHáõ ÈÜ«∂~°∞. z=~°‰Ωõ |Ü«∞Å∞^Õ~=° ∞#fl „Ѩ=HõÎ P^Õâßxfl ÃÑ_»Kq≥ #ÃÑ@ì_"» ∞Õ F JѨ~å^èOŒ . D JѨ~å^è•xH˜
=Úã≤¡OʼnõΩ =∞Hͯ q[Ü«∞O ‰õÄ_® =iOzOk. Jˆ~aÜ«∂Ö’x [#∞ÅO`å "å~°∞ ZÖÏQÆ∂ X_çQÆ\Ïì~°∞. =∞~°}Ï#O`«~°O #~°HÍyfl "åix #Å∞"≥·Ñ¨ÙÅ #∞Oz
`«O_ÀѨ`«O_®Å∞QÍ W™ê¡OÖ’ „Ѩ"ÕtOK«@O K«∂ã≤ F~°fiÖËHõ ֒֒ѨÖË ‰õΩq∞e K«∞@∞ì=Ú@ì#∞Ok. D ~ÀA "å~°∞ Ü«Ú^ŒOú #∞Oz `«ÑÊ≤ OK«∞‰õΩ<åfl, P ~ÀA #~°HÍyfl
áÈÜ«∂~°∞. ÉÏi#∞Oz =∂„`«O `«Ñ≤ÊOK«∞HÀÖË~°∞.
70. JO^Œ∞ˆH QÆ`«OÖ’x "åi HõѨ@ KÕ+¨ìÅ QÆ∞iOz, Éèíq+¨º`«∞ÎÖ’ "å~°∞ ™êyOK«É’ÜÕ∞ 72. ã¨O^Œ~°ƒùO ^Œ$ëêì º WHõ¯_» '"Õ∞Å∞— JO>Ë q[Ü«∞=∞h, 'PѨ^Œ— JO>Ë JѨ[Ü«∞O Jh
qzÛù#flHõ~° HÍ~°ºHõÖÏáêÅ QÆ∞iOz g∞‰õΩ `≥eÜ«∞*ËÜ«∞@O [iyOk. "å~°∞ g∞`À ÉèÏ=O. [Ü«∂Ѩ[Ü«∂Å∞ Ü«Ú^ŒúOÖ’ ã¨Ç¨Ï[O. HÍx HõѨ@∞Å PÖ’K«#Å∞ WO^Œ∞‰õΩ
~åÖË^Œx ÉÏ^èŒÑ¨_»HõO_ç. "å~°∞ ~åHõáÈ=@OÖ’<Õ g∞ „âıÜ«∞ã¨∞û Wq∞_ç LOk. "å~°∞ aè#flOQÍ LO\Ï~Ú. =Úã≤¡OʼnõΩ ZѨC_»~Ú<å F@q∞ Z^Œ∞Ô~·`Õ Ö’Ö’Ñ¨ÖË
ZHõ¯_»∞<åfl LѨ„^Œ"å<Õfl ѨÙ\˜ì™êÎ~°∞. ã¨O`À+≤OK«@O, `å"Õ∞^À Ѷ∞¨ #HÍ~°ºO ™êkèOz#@∞¡ ã¨O|~°Ñ_¨ @» O "åi ‰õΩÅ∞¡"∂≥ `«∞
`«<åxH˜ „Ѩ|Å x^Œ~°≈#O. "å~°∞ ÃÑ·H˜ g∞ „âıÜ≥∂aèÖÏ+¨µÅ∞QÍ HõxÑ≤ã¨∞Î#flѨÊ\˜H©
71. ''##∞fl LѨ„^Œ"åxH˜ Ö’#∞ KÕÜ«∞HõO_ç—— ÖËHõ ''##∞fl ѨsHõ∆Ö’ Ѩ_»"ÕÜ«∞HõO_ç—— JO>Ë Ö’Ñ¨e#∞Oz "å~°∞ g∞ ÉÏQÀQÆ∞Å#∞ HÀ~°∞HÀ=@O ÖË^Œ∞. "åi =∞#ã¨∞ûÖ’¡ g∞Ѩ@¡
ÉèÏ=O – XHõ"Õà◊ `«=∞~°∞ WO\˜Ñ¨@∞ì<Õ LO_»\ÏxH˜ <å‰õΩ J#∞=∞u W=fiHõáÈ`Õ, "≥·~°ÉèÏ=O, q^Õfi+¨O ¿Ñ~°∞‰õΩx LOk.
843 844
9. `ÒÉÏ "åÅ=¸ 428 9. `ÒÉÏ 10= áê~å
52 (F „Ѩ=HÍÎ!) "åiH˜ K≥ѨC : ''g∞~°∞ 54 "å~°∞ ÃÑ>Ëì Y~°∞Û ã‘fiHõiOK«|_»Hõ áÈ=
=∂ q+¨Ü∞« OÖ’ ^ÕxHÀã¨O Z^Œ∞~°∞K«∂ã¨∞Î \ÏxH˜ HÍ~°}O Wk `«Ñʨ =∞~˘Hõ>gË ∞
<åfl~À Jk Ô~O_»∞ "Õ∞à◊§Ö’ XHõ\ ˜ `«Ñ¨Ê HÍ^Œ∞: "å~°∞ JÖÏ¡ÇÏπ #∞, PÜ«∞# „Ѩ=Hõ#Î ∞
=∞~˘Hõ>Ë=ÚOk?74 HÍQ͆ g∞ q+¨ u~°ã¯¨ iOKå~°∞. XHõ"àÕ ◊ "å~°∞ #=∂A‰õΩ
Ü«∞OÖ’ "Õ∞=¸ xsH˜∆ã¨∞Î<åfl=Ú – =zÛ<å |^ŒÌHõO`À =™êÎ~°∞. (^≥·=
JÖÏ¡ÇÏπ `å#∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ#~Ú<å q∞=∞‡efl =∂~°æOÖ’) Y~°∞ÛÃÑ\˜ì<å J~Ú+¨ìOQÍ<Õ
tH˜∆™êÎ_»∞ ÖË^• =∂ KÕ`«∞Å g∞^Œ∞QÍ Y~°∞ÛÃÑ_»`å~°∞.77
#~Ú<å (tH˜∆OѨ*Ë™êÎ_»∞)75 HÍ|\˜ì
g∞~°∂ Z^Œ∞~°∞K«∂ã¨∂Î LO_»O_ç. =∞~À"≥Ñ· Ù¨ 55 "åi ã≤iã¨OѨ^ŒÅ∞, ã¨O`å#O x#∞fl
"Õ∞=¸ g∞`Àáê>Ë Z^Œ∞~°∞ K«∂ã¨∂Î Pâ◊Û~åºxH˜ Ö’#∞KÕÜ«∞‰õÄ_»^Œ∞.78 "å\˜
LO\Ï=Ú.—— ^•fi~å „áêѨOzHõ rq`«OÖ’<Õ "åix
53 "åiH˜ K≥ÑC¨ : ''g∞~°∞ W+¨Oì `À Y~°∞Û tH˜∆OKåÅh,79 ã¨`åºxfl u~°ã¨¯iOz#
ÃÑ\˜<ì å, W+¨Oì ÖˉΩõ O_® Y~°∞Û ÃÑ\˜<ì å ã≤÷uÖ’<Õ "åi „áê}ÏÅ∞ áÈ"åÅx80
Jk Z\ì̃ Ѩiã≤÷uÖ’#∂ ã‘fiHÍ~° Ü≥∂Qƺ JÖÏ¡ÇπÏ HÀ~°∞`«∞<åfl_»∞.
=∞=^Œ∞.76 xâ◊ÛÜ«∞OQÍ g∞~°∞ H˘~°=_çOk. ''"åix Hõ∆q∞OK«=∞x h=Ù „áêi÷Oz<å, „áêi÷OK«HõáÈ~Ú<å XHõ¯>Ë——
Jq^èÕÜ«ÚÖË.—— (`ÒÉÏ : 80) J#fl k=º =K«#O ÖÏO\˜^Õ Wk ‰õÄ_®.
73. HõѨ@∞Å WH˜eO`«Å‰õΩ =Úã≤¡=ÚÅ∞ =∂#ã≤HõOQÍ Hõ$OyáÈ~å^Œh, "å~°∞ L`«Î=∞ 77. gi ^•#^èŒ~å‡Å∞ P"≥∂^ŒÜ≥∂QƺO HÍHõáÈ=_®xH˜ =¸_»∞ HÍ~°}ÏÅ∞ WO^Œ∞Ö’
ã¨Ç¨Ï#O`À "≥∞ÅQÍÅh, JÖÏ¡ÇπÏÃÑ·<Õ ÉèÏ~°O "≥∂áêÅx D PÜ«∞`«∞Ö’ LѨ^ÕtOK« `≥Å∞Ѩ|_®¤~Ú : 1. "åiÖ’x Jqâßfiã¨O, ã¨`º« OѨ@¡ "≥=· ÚYº ^èÀ~°}.˜ 2. |^ŒHÌ Oõ `À
|_çOk. JÖÏ¡ÇπÏ `«~°Ñ¶¨Ù# ~åã≤ÃÑ\˜ì#k [iyf~°∞`«∞O^Œ#fl #=∞‡HõO L#flѨC_»∞, #=∂A KÕÜ«∞@O. #=∂A KÕ¿ãΠѨÙ}ºÑ¶¨ÅO Åaèã¨∞ÎO^Œ#fl PâßÉèÏ=OQÍh,
=∞Oz [iy<å K≥_∞» [iy<å J^ŒO`å qkè„"å`«Ö’ ÉèÏQÆ"∞Õ ##fl Ü«∞^•~°O÷ É’^èÑŒ _¨ ç #=∂A#∞ q_»<å_ç`Õ tHõÑ∆ _¨ ∞» `«∞O^Œ#fl cèuQÍh "åiÖ’ ÖË=Ù. ZO^Œ∞HõO>Ë ^≥=· cèu,
#ѨC_»∞ =∞x+≤ U Hõëêì#fl~Ú<å ã¨O`À+¨O`À ã¨Ç≤Ï™êÎ_»∞. „Ѩu‰õÄŠѨ=<åʼnõΩ Pâß=Ç¨Ï ^Œ$HõÊ^äOŒ ‰õÄ_® qâßfi™êxH˜ (D=∂<£‰Ωõ ) „Ѩ|Å `å~å¯}ÏÖË. HÍx "åiÖ’
Z^Œ∞s^Œ∞`å_»∞. PѨ^ŒÅ∞ J`«x P`«‡ qâßfi™êxfl =∞iO`« ÃÑOK«∞`å~Ú. D QÆ∞}ÏÖË Ö’Ñ≤OKå~Ú. 3. J#º=∞#㨯OQÍ ^•#^è~Œ å‡Å∞ KÕÜ∞« @O† =∞#ã¨∂ÊùiQÎ Í
74. JO>Ë – q[Ü«∞"≥∂, g~°ã¨fi~°æ"≥∂ Ô~O_çO\˜Ö’ U^À XHõ\ ˜ J~ÚLO@∞Ok. KÕÜ«∞x ^•#O ZÖÏ P"≥∂^Œ =Ú„^Œ á⁄O^Œ∞`«∞Ok? D =¸_»∞ HÍ~°}ÏÅÖ’ U
=∂HÀã¨O J^Õ "Õ∞Öˇ·#k. XHõ¯\˜ Ö’Ñ≤Oz<å "åi ã¨`å¯~åºÅ∞ ã¨=∞‡uOK«|_»#>Ë¡.
75. J~Ú`Õ "Õ∞=Ú =∂„`«O g∞ q+¨Ü«∞OÖ’ Ô~O_»∞ ǨxHõ~°"≥∞ÿ# "å\˜Ö’ U^À XHõ 78. ZO^Œ∞HõO>Ë W^ŒO`å ѨsH˜∆OKÕ xq∞`«ÎO WÖÏ [~°∞QÆ∞`ÀOk. k=º Y∞~üP<£Ö’
^•xHÀã¨O xsH˜∆ã¨∂Î LO\Ï=Ú. g∞~°∞ ^Õ=Ù_»∞ J=`«iOѨ*Ë¿ã tHõ∆Hõ~Ú<å ^Õ=Ù_»∞ ѨÅ∞KÀ@¡ D q+¨Ü«∞O „Ѩ™êÎqOKå_»∞. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : 1. ''giÖ’x ѨÅ∞
QÆ∞~°=Ù`å~°∞. ÖË^• =∂ KÕ`∞« Å g∞^Œ∞QÍ#~Ú<å JÖÏ¡ÇÏπ q∞=∞‡efl ^ŒO_ç™êÎ_∞» (g∞~°∞ ~°HÍÅ „Ѩ[ʼnõΩ "Õ∞=Ú WzÛ# „áêѨOzHõ rq`«Ñ¨Ù `«à◊√‰õΩ ɡà◊√‰õΩÅ#∞ Hõ<≥fluÎ
ǨÏ`«∞Å=@"≥∂, Mˇn· Å∞QÍ Ñ¨@∞ì|_»@"≥∂ [~°∞QÆ∞`«∞Ok). D ~Ô O_çO\˜Ö’ ^Õ#fl~Ú<å ‰õÄ_® K«∂_»‰õΩ. "åix ѨsH˜∆OKÕ xq∞`«Î"Õ∞ "åiH˜^ŒO`å WKåÛ=Ú—— (`åǨ –
JÖÏ¡ÇπÏ KÕÜ«∞QÆÅ ã¨=∞~°∞÷_»∞. 131). 2. ''"Õ∞=Ú "åiH˜ ã≤iã¨O`å<å^Œ∞Å#∞ „Ѩ™êkOz `À_»Ê_»∞`«∂ LO>Ë,
76. g∞~°∞ Y~°∞ÛÃÑ\˜ì<å, Y~°∞ÛÃÑ@ìHõáÈ~Ú<å XHõ¯>Ë. ZO^Œ∞HõO>Ë ^≥·==∂~°æOÖ’ "åiH˜ "Õ∞à◊√§ KÕÜ«∞@OÖ’ "Õ∞=Ú `˘O^Œ~° Ѩ_»∞`«∞<åfl=∞x "å~°∞ ÉèÏqã¨∞Î<åfl~å?
Y~°∞ÛÃÑ@ì|_ç#k ã‘fiHÍ~° Ü≥∂Qƺ=∞"åfiÅ<åfl, =∞ˆ~^Œ~Ú<å ã¨`å¯~°ºO ã‘fiHõ$u (=Ú=∂‡\˜H© HÍ^Œ∞) "å~°ã¨Å∞ J~°÷O KÕã¨∞HÀÖË^Œ∞—— ("≥∂q∞#∂<£ – 55, 56).
á⁄O^•Å<åfl – D=∂<£ (qâßfiã¨O) Jx"å~°ºO. HÍx D qâßfiã¨"Õ∞ g∞Ö’ 79. W=∂"£∞ Wɡfl Hõã‘~ü, W=∂"£∞ Wɡfl [s~ü `«„c `«k`«~°∞Å∞ [HÍ`ü, ^•#^èŒ~å‡Å
845 846
9. `ÒÉÏ "åÅ=¸ 429 9. `ÒÉÏ 10= áê~å
56 ''"Õ∞=Ú g∞`À<Õ L<åfl=Ú—— Jx "å~°∞ 59 JÖÏ¡ÇπÏ =∞iÜ«Ú PÜ«∞# „Ѩ=HõÎ
JÖÏ¡ÇπÏg∞^Œ X>Ëìã≤ =∞s K≥|∞`«∞<åfl~°∞. WzÛ# ^•x`À `«$Ñ≤Î K≥Ok, ''=∂‰õΩ
"åã¨Î"åxH˜ "å~°∞ g∞ "å~°∞ HÍ~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ KåÅ∞. JÖÏ¡ÇπÏ `«# Hõ$Ѩ`À
"å~°ã¨Å∞ Ñ≤iH˜Ñ¨O^ŒÅ∞.81 =∂‰õΩ =∞iO`« J#∞„QÆÇ≤Ï™êÎ_»∞. PÜ«∞#
„Ѩ=HõÎ ‰õÄ_® =∂‰õΩ "˘ã¨Q∞Æ `å_»∞. "Õ∞=Ú
57 "åiH˜ ~°Hõ∆}Ï ã¨÷ÅOQÍh, QÆ∞ǨÏÅ∞ =∂„`«O JÖÏ¡ÇπÏÃÑ·<Õ Pâ◊Å∞ ÃÑ@∞ì‰õΩ
QÍh, `«Å^Œ∂~ˆ Û z#fl aÅOQÍh – Uk <åfl=Ú—— Jx "å~°∞ K≥Ñ≤Ê LO>Ë (ZO`«
HõxÑ≤Oz<å "å~°∞ ^•x "≥·Ñ¨Ù‰õΩ ѨQÍæÅ∞ ÉÏ=ÙO_Õk)!
„`≥OK«∞‰õΩx áêiáÈ`å~°∞.82 60 ^•<åÅ#∞ ˆH=ÅO x~°∞¿Ñ^ŒÅ
58 ^•<åŠѨOÑ≤}© q+¨Ü«∞OÖ’ x#∞fl H˘~°‰õÄ,85 JÉèÏQƺ r=ÙÅ H˘~°‰õΩ, "å\˜
xOkOKÕ"å~°∞83 ‰õÄ_® "åiÖ’ L<åfl~°∞. =ã¨∂à◊¡ HÀã¨O xÜ«∞q∞`«∞Öˇ#· "åiH˘~°‰Ωõ ,
JO^Œ∞Ö’ #∞Oz "åiH˜ Åaè¿ãÎ ã¨O`À ǨÏ$^ŒÜ«∂Å#∞ PHõ@∞ìHÀ=Åã≤ L#fl"åi
+≤™êÎ~∞° . ÅaèOK«Háõ È`Õ "≥O@<Õ HÀáêxfl H˘~°‰õΩ, "≥∞_»Å#∞ q_çÑ≤OK«\ÏxH©,
"≥à§◊ „QƉΩõ ¯`å~°∞.84 ~°∞}„QÆã∞¨ ÅÎ H˘~°‰Äõ , ^≥=· =∂~°Oæ H˘~°‰Äõ ,
KÕÜ«∞ÖËHõáÈ`Õ WOHõ <åºÜ«∞O KÕ¿ã"å_≥=_»∞O\Ï_»∞?—— J<åfl~°∞ (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs –
<ÕÑ^¨ ºŒä OÖ’ nx ÉèÏ=O fã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. JO>Ë HõÑ@¨ ∞Å #∞Oz (`å=Ú =Úã≤=¡ ÚÅ=∞x H˜`å|∞Öò =∞<ådÉò, ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O – H˜`å|∞[˚HÍ`ü).
ÃÑ·H˜ K≥ѨC‰õΩO@∞#fl HÍ~°}OQÍ) [HÍ`ü, ã¨^ŒMÏ`ü =O\˜ ™⁄=Ú‡Å#∞ fã¨∞‰õΩx
„áêѨOzHõOQÍ ‰õÄ_® "åix (Pi÷HõOQÍ) ^≥|ƒfÜ«∂e. 84. "åsq^èOŒ QÍ P~ÀÑ≤OK«@OÖ’x Jã¨Å∞ L^ÕâÌ O◊ „áêѨOzHõ ã¨fi„ѨÜ∂≥ [<åÖË. WÖÏO\˜
^ŒÉÏ~ÚOѨÙʼnõΩ [_»∞ã¨∞‰õΩx `«=∞‰õΩ HÍã¨Î Z‰õΩ¯= W™êÎ~°h, `«=∞‰õΩ P ™⁄=Ú‡
80. J~Ú`Õ "åi =ÚyOѨ٠=∂„`«O Jqâßfi㨠ã≤÷uÖ’ J=Ù`«∞Ok. ZO^Œ∞HõO>Ë "å~°∞ ѨÙK«∞Û‰õΩ<Õ J~°›`« L<åfl ÖˉõΩ<åfl WzÛ f~°∞`å~°<Õk "åà◊§ L^ÕÌâ◊O.
Z#fl_»∂ ^≥=· „Ѩ=Hõ#Î ∞ =∞#™ê~å qâ◊fiã≤OK«Ö^Ë ∞Œ . `«=∞ HõÑ@
¨ KÕ+Åì¨ #∞ H˘#™êyã¨∂,Î
J_»∞QÆ_»∞QÆ∞<å J=~À^è•ÖË HõeÊOKå~°∞. 85. ã¨^ŒMÏ`ü‰õΩ (^•#^èŒ~å‡Å‰õΩ) J~°∞›Å∞ Z=~À, "å\˜x U U Ѩ^Œ∞ÌÖ’¡ Y~°∞ÛÃÑ\ÏìÖ’
81. ''"Õ∞=Ú g∞ "å~°"Õ∞—— Jx "å~°∞ =∂\˜=∂\˜H© J|^ŒúѨ٠„Ѩ=∂}ÏÅ∞ KÕã¨∞Î<åfl~°O>Ë ã¨Ê+¨ìOQÍ qâ◊^ŒÑ¨~°K«\ÏxH˜ D PÜ«∞`«∞Ö’ ¿Ñ~°∞¡ ÃÑ\˜ì =∞s K≥ѨÊ@O [iyOk.
J~°÷O Uq∞\©? "å~°∞ g∞‰õΩ ÉèíÜ«∞Ѩ_»∞`«∞<åfl~°∞. Ѩa¡QÍæ q∞=∞‡efl ZkiOKÕ ^è≥·~°ºO WHõ¯_» ã¨^MŒ Ï`ü (^•<åÅ∞) JO>Ë ''ã¨^MŒ Ï`≥ "ål|—— (qkèQÍ K≥eO¡ K«=Åã≤# ^•<åÅ∞)
Jx J~°÷O. JO>Ë [HÍ`ü J#fl=∂@. D PÜ«∞`«∞Ö’ ¿Ñ~˘¯#|_ç# 8 Ѩ^Œ∞ÌÅ∞
"åiH˜ ÖË^Œ∞. q∞#Ǩ q∞ye# Ѩ^Œ∞ÌÖ’¡ D "≥Ú`åÎxfl Y~°∞ÛÃÑ@ì_®xH˜ gÖË¡^Œ∞. D Zxq∞k
82. g∞ =∞^茺 "å~°∞ ZѨC_»∞ xÅ|_ç L<åfl QÆ`«ºO`«~°O ÖËHõ xÅ|_ç LO@∞<åflˆ~ `«Ñ¨Ê Ѩ^Œ∞ÌÖ’¡#∂ qkèQÍ Ñ¨OzÃÑ\ÏìÖÏ? ÖËHõ J=ã¨~åxfl |\˜ì "å\˜Ö’x H˘xfl Ѩ^Œ∞ÌÖ’¡
=∞#ã¨∂ÊùiÎQÍ =∂„`«O HÍ^Œ∞. U HÍã¨Î ã¨O^Œ∞ ^˘iH˜<å L#flѨà◊OQÍ áêiáÈ~Ú W¿ãÎ ã¨iáÈ`«∞O^•? J#fl q+¨Ü«∞"≥∞ÿ aè<åflaè„áêÜ«∂Å∞<åfl~Ú. W=∂"£∞ ëêѶ¨~Ú
`«Å^•K«∞HÀ"åÅx K«∂ã¨∂Î LO\Ï~°∞. "≥Ú^Œ\ ˜ Jaè„áêÜ«∞O "≥·Ñ¨Ù‰õΩ "≥ÚQÆ∞æK«∂áê~°∞. J~Ú`Õ W=∂"£∞ =∂eH±, W=∂"£∞
83. Wk "åiÖ’x =∞~À ÃÑ^ŒÌ ^Œ∞+¨ì ÅHõ∆}O. PYiH˜ "å~°∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) J|∂ ǨÏhá¶ê `«k`«~∞° Å∞ ~Ô O_»= Jaè„áêÜ«∞O "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ "≥ÚQÍæ~∞° . ~Ô O_»= Jaè„áêÜ«∞"Õ∞
<åºÜ«∞jÅOÃÑ· "ÕÖ`ˇ ÎÕ =~°‰Äõ áÈÜ«∂~°∞ (^≥=· O =∞xflOK«∞QÍHõ!). Wɡfl AÖò Y∞"≥ã· ~¨ ° KåÖÏ =~°‰õΩ ã¨=∞O[ã¨O.
QÆ∞iOz WÖÏ J#|_çOk: XHõ™êi ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) q[Ü«∞^èŒ<åxfl ѨOzÃÑ_»∞ W=∂"£∞ ëêѶ¨~Ú „ѨHÍ~°O [HÍ`ü ÃÑ·HÍxfl 8 Ѩ^Œ∞ÌÖ’¡ Y~°∞ÛÃÑ@ì_»O J=ã¨~°O.
`«∞O_»QÍ J`«#∞ =zÛ, ''<åºÜ«∞ã¨=∞‡`«OQÍ Ñ¨OzÃÑ@ìO_ç—— J<åfl_»∞. ^•xH˜ ^≥=· „Ѩ=HõÎ JO>Ë Ñ¨iã≤`÷ ∞« Å#∞, J=ã¨~åÅ#∞ Ѩ\Oì˜ K«∞HÀ‰õΩO_® ѨOÑ≤}© KÕÜ∞« =Åã≤# [HÍ`ü#∞
(ã¨) ZO`À "庉õΩÅ`«‰õΩ Ö’#Ü«∂º~°∞. ''h ^èÀ~°}˜ Hõ_»∞ â’K«hÜ«∞O! <Õ<Õ <åºÜ«∞O Zxq∞k "å\ÏÅ∞QÍ KÕã≤ Zxq∞k Ѩ^Œ∞ÌÖ’¡#∂ ZO`ÀH˘O`« W"åfieûO^Õ. HÍQ͆
847 848
9. `ÒÉÏ "åÅ=¸
ÉÏ@™ê~°∞Å H˘~°‰õÄ86 "≥zÛOKåe. Wk
JÖÏ¡ÇπÏ `«~°Ñ¶¨Ù# x~°‚~ÚOK«|_ç# XHõ
qkè. JÖÏ¡ÇπÏ =∞Ǩ*Ï˝x, =∞Ǩq"ÕH˜.
~Ô O_»= Jaè„áêÜ«∞O „ѨHÍ~°O J=ã¨~åxfl, Ѩ~=° ∂~å÷Å#∞ JOK«<å"Õã≤ U U Ѩ^∞Œ ÖÌ ’¡
"≥zÛOK«@O Z‰õΩ¯= „ѨÜ∂≥ [#Hõ~"° ∂≥ P Ѩ^∞Œ ÅÌ ‰õΩ [HÍ`ü "≥Ú`åÎxfl Hˆ \Ï~ÚOKåe.
W`«~° Ѩ^Œ∞ÌÖ’¡ ˆH\Ï~ÚOK«\ÏxH˜ [HÍ`ü ™⁄=Ú‡ q∞QÆÅHõáÈ~Ú<å Ѷ¨~°"å ÖË^Œ∞. D
Ô~O_»= Jaè„áêÜ«∞OÖ’ L#flO`« ã¨=∞O[ã¨`«fiO "≥Ú^Œ\ ˜ Jaè„áêÜ«∞OÖ’ ÖË^Œ∞.
86. P Zxq∞k (8) Ѩ^Œ∞ÌÅ `«Ñ‘ûà◊√¡ Wq : 1, 2. x~°∞¿Ñ^ŒÅ∞, JÉèÏQƺr=ÙÅ∞: D
~Ô O_»∞ Ѩ^•Å‰õΩ ^ŒQiæÆ ã¨O|O^èOŒ LOk. XHõ^•xÖ’ ~Ô O_»= J~°O÷ Wq∞_ç LO@∞Ok.
D Ô~O_çO\˜h q_»nã≤ K≥ѨÊ@OÃÑ· ÉèË^•aè„áêÜ«∞O =ºHõÎ=∞~ÚOk. x~°∞¿Ñ^ŒÅ<åfl,
JQÆ`«ºÑ¨~°∞Å<åfl J=ã¨~åÅ∞ f~°x"å~°∞† `«=∞ rq`å=ã¨~åÅ∞ f~°\ÏxH˜ ZO`«
„Ѩܫ∞uflOz<å `«y#xfl =ã¨∞Î=ÙʼnõΩ <ÀK«∞HÀx "å~°∞ Jx ÉèÏ=O. JÉèÏQƺ r=ÙÅ∞
J#fl Ѩ^•xH˜ x~°fiK«#O K≥¿ÑÊ Ç¨Ïnã¨∞ XHõ\ ˜ LOk. =∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^£
(ã¨Jã¨O) WÖÏ „Ѩ=zOKå~°∞ : ''XHÀ¯ =Ú^ŒÌHÀã¨O We¡Å∂¡ =ÚÃ+ì`«∞ΉõΩO@∂ uiˆQ
"å_»∞ JÉèÏQÆ∞º_»∞ (q∞㑯<£) HÍ_»∞. Jã¨Å∞ JÉèÏQÆ∞º_»∞ JO>Ë `«# r=<å=ã¨~åÅ∞
fˆ~@O`« ã¨Oáê^Œ# ÖËx"å_»∞. J`«#∞ (`«# P`å‡aè=∂#O =¸ÅOQÍ) `«#
"åÅHÍxfl, W`«~°∞Å∞ `«##∞ aK«ÛQÍ_»∞ J#∞‰õΩ<ÕÖÏ `«Ü«∂~°∞KÕã¨∞HÀ_»∞ (`«#
¿Ñ^ŒiHÍxfl ^•zÃÑ@∞ì‰õΩO\Ï_»∞). `«#O`«@ `å#∞QÍ Z=i=ÚO^Œ∂ KÕ~ÚKåz
J_»QÆ_»∞—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs, ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O – H˜`å|∞[˚HÍ`ü). Wn ǨÏnã¨∞Ö’
W=fi|_ç# JÉèÏQÆ∞ºx x~°fiK«#O.
J~Ú`Õ Ç¨Ï„[`ü Wɡfl JÉσãπ (~°l) „ѨÉèí$`«∞Å x~°fiK«#O „ѨHÍ~°O JÉèÏQÆ∞º_»∞
(q∞ãπH©<£) J<Õ"å_»∞ aèH∆Í@# KÕ™êÎ_»∞. [#∞Å =ÚO^Œ∞ Ü«∂zOz `«# JHõ¯~°Å#∞
f~°∞Û‰õΩO\Ï_»∞. HÍQ͆ 'x~°∞¿Ñ^Œ— (Ѷv¨ ~ü) J#|_Õ"å_»∞ `«#‰õΩ J=ã¨~O° LO_ç‰Äõ _®
KÕ~ÚKåz Ji÷OK«_»∞. „Ѩ[Å=ÚO^Œ∞ `«# J=ã¨~åÅ#∞ QÆ∞iOz K≥ѨCHÀ_»∞ (Wɡfl
Hõã‘~ü).
3. [HÍ`ü =ã¨∂à◊¡ÔH· xÜ«∞q∞`«∞Öˇ·#"å~°∞ : JO>Ë ™ê=¸Ç≤ÏHõ ™ê÷~ÚÖ’ [HÍ`ü
™⁄=Ú‡#∞ – JkèHÍiHõOQÍ – „Ѩ[Å#∞Oz =ã¨∂Å∞ KÕÜ∞« \ÏxH˜ „ѨÉ∞íè `«fiO `«~Ñ° Ù¨¶ #
xÜ«Ú‰õΩÎÖˇ·# L^ÀºQÆ∞Å∞. "å\˜ ÖˇHõ¯Å∞ K«∂¿ã, ѨOÑ≤}© =º=ã¨÷Ö’ ѨxKÕ¿ã"å~°∞
‰õÄ_® D HÀ=Ö’<Õ =™êÎ~°∞. "å~°O^Œi r`«Éèí`åºÅ∞ D *HÍ`ü Ѩ^Œ∞Ì#∞Oz
W=fi=K«∞Û.
4. ǨÏ$^ŒÜ«∂Å#∞ PHõ@∞ìHÀ=Åã≤ L#fl"å~°∞ : W™ê¡O ^èŒ~å‡=QÍǨÏ#Ѩ@¡ Pã¨H˜Î
849
430 9. `ÒÉÏ 10= áê~å
61 „Ѩ=Hõ#Î ∞ ÉÏkèOKÕ"å~°∞ ‰õÄ_® "åiÖ’
H˘O^Œ~°∞<åfl~°∞. ''DÜ«∞# K≥ѨC_»∞
=∂@Å∞ q<Õ"å_»∞—— Jx "å~°O@∞<åfl~°∞.
"åiH˜ K≥ÑC¨ : ''P q<Õ"å_»∞ g∞ "Õ∞Å∞#∞
HÀˆ~"å_Õ.87 J`«_»∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞
qâ◊fiã≤™êÎ_»∞. =Úã≤¡OÅ =∂@efl #=Ú‡
`å_»∞. g∞Ö’ qâ◊fiã≤Oz# "åi Ü≥∞_»Å
J`«_»∞ HÍ~°∞}º=¸iÎ. ^≥·=„Ѩ=HõÎ
(ã¨Jã¨O)#∞ ÉÏkèOKÕ "åiH˜ ÉÏ^è•Hõ~"° ∞≥ #ÿ
tHõ∆ MÏÜ«∞O.——
Hõ#|~°∞ã¨∞#Î fl =Úã≤"¡ ∞Õ `«~∞° Å∞. `å"≥∞^Œ∞~˘¯O@∞#fl Pi÷Hõ W|ƒO^Œ∞Å∞ QÆ#Hõ fiáÈ`Õ
UHÍ„QÆ`«`À ^èŒ~°‡zO`«# KÕÜ«∞QÆeˆQ J=HÍâ◊O L#fl"å~°∞. JѨC_»Ñ¨C_Õ W™ê¡O
ã‘fiHõiOz# #= =Úã≤¡=ÚÅ∞. W™ê¡O tHõ∆} HÀã¨O r=<Àáêkèx =^ŒÅ∞‰õΩx
=zÛ#"å~°∞. "åiH˜ KÕ¿ã Pi÷Hõ ™êÜ«∞O =Å¡ W™ê¡O ^èŒ~°‡OÃÑ· xÅHõ_» „áêÑ≤ÎOKÕ
J=HÍâ◊O L#fl"å~°∞. `å=Ú á⁄Ok# Pi÷Hõ ã¨Ç¨Ü«∞O`À `«=∞ r=<å=ã¨~åÅ#∞
f~°∞ÛHÀ=@O`Àáê@∞ `«=∞ „áêO`åÅÖ’ x=ã≤OKÕ |ÅÇ‘Ï# =Úã≤¡OʼnõΩ KÕ^À_»∞
"å^À_»∞QÍ LO\Ï~°x PtOK«|_Õ"å~°∞ – gà◊¡O`å =∞#ã¨∞Å∞ ÔQÅ∞K«∞HÀ=Åã≤
L#fl"åi *Ïa`åÖ’H˜ =™êÎ~∞° . WÖÏO\˜ "å~°O^ŒiÃÑ· [HÍ`ü "≥Ú`åÎxfl "≥zÛOK«=K«∞Û.
PÜ«∂ =º‰õΩÎÅ∞ ã≤÷u=∞O`«∞Öˇ·#ѨÊ\˜H© "åiH˜ W=fi=K«∞Û. J~Ú`Õ Ç¨Ï#Ѷ‘Å ^Œ$HõÊù^äŒO
„ѨHÍ~°O D ~°H"õ ∞≥ #ÿ '=ºÜ«∞O— ã¨=∂Ѩ"Î ∞≥ áÿ È~ÚOk. HÍx Wk ã¨~Ô O· kHÍ^Œ∞. Ѩiã≤`÷ ∞« Å
ã¨fiÉèÏ=ã¨fi~°∂áêÅ#∞ ^Œ$+≤ìÖ’ ÃÑ@∞ì‰õΩx ZѨC_≥·<å D q^èŒOQÍ Y~°∞ÛÃÑ@ì=K«∞Û.
Jxfl HÍÖÏÖ’¡#∂ WÖÏO\˜ Ѩiã≤÷`«∞Å∞ L`«Ê#flO J=Ù`«∂ LO\Ï~Ú.
5. "≥∞_»Å∞ q_çÑ≤OK«@O : JO>Ë ÉÏxã¨Å q=ÚH˜Î. '=ÚHÍ`«|`ü— („"å`«Ñ¨Ó~°fiHõ
XѨÊO^ŒO) KÕã¨∞‰õΩ#fl ÉÏxã¨Å‰õΩ =∂„`«"Õ∞ D Ѩ^Œ∞Ì =iÎã¨∞ÎO^Œx H˘O`«=∞Ok
q^•fiOã¨∞Å∞ "åºMϺxOKå~°∞. ÉÏxã¨Ö’¡ „Ѩu XHõ¯iH© =iÎã¨∞ÎO^Œx =∞iH˘O^Œ~°∞
Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞. W=∂"£∞ ëœHÍh Ô~O_»= Jaè„áêÜ«∂xˆH „áê^è•#º`« WKåÛ~°∞.
6. ~°∞}„QÆã¨∞ÎÅ∞ (QÍig∞<£) : PÅ∞a_»¤Å áÈ+¨}Ï~°÷O JѨCKÕã≤, P JѨCÅ ÉèÏ~°O
#∞Oz |Ü«∞@Ѩ_»ÖËHõáÈ~Ú#"å~°∞. JO>Ë `«=∞ =^ŒÌ#∞#fl =ã¨∞Ιê=∞„yx, L`«ÊuÎ
HÍ~°HÍÅ#∞ Jq∞‡"Õã≤<å JѨCÅ Ta#∞Oz |Ü«∞@Ѩ_»QÆÅ ã≤÷uÖ’ ÖËx"å~°x
ÉèÏ=O. ~°∞}„QÆã∞¨ ÅÎ ‰õΩ *Ïg∞#∞QÍ LO_»\ÏxH˜ JOwHõiOz# HÍ~°}OQÍ, J#∂ǨϺ
"≥∞#ÿ suÖ’ ~°∞}Ïxfl K≥eO¡ K«=Åã≤# ÉèÏ~°O g∞^Œ Ѩ_#ç "å~°∞. J#∞HÀx q^èOŒ QÍ#∂,
850
9. `ÒÉÏ "åÅ=¸ 431 9. `ÒÉÏ 10= áê~å
62 q∞=∞‡efl ã¨O`À+¨ÃÑ@ì_®xH˜ "å~°∞ 64 `«=∞ QÆ∞O_≥Ö’¡ ^•y=Ù#fl QÆ∞@∞ì#∞
g∞=ÚO^Œ∞ JÖÏ¡ÇÏπ ÃÑ· „Ѩ=∂}ÏÅ∞ KÕã∂¨ Î ~°@∞ìKÕ¿ã ã¨∂~å U^≥·<å (=Úã≤¡=ÚÅÃÑ·)
áÈ`å~°∞. "å~°∞ qâßfiã¨∞ÖË QÆ#Hõ J~Ú`Õ J=`«iã¨∞OÎ ^Õ"∂≥ ##fl ÉèÜ í ∞« O D HõÑ@
¨ ∞
"åi D ã¨O`À+¨ÃÑ>Ëì ^èÀ~°}H˜ ˜ JÖÏ¡ÇÏπ Å#∞ J#∞Hõ}∆ O "≥O\Ï_»∞`«∂ LO@∞Ok.
=∞iÜ«Ú PÜ«∞# „Ѩ=HõÎ JO^ŒiHõO>Ë („Ѩ=HÍÎ!) "åiH˜ K≥ѨC : g∞~°∞ WOHÍ
Z‰õΩ¯= ǨωõΩ¯^•~°∞Å∞. ZQÆ`åo KÕã¨∂Î LO_»O_ç. ^Õx QÆ∞iOz
63 Z=_»∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞, PÜ«∞# „Ѩ=HõÎ#∞ g∞~°∞ ÉèÜí ∞« Ѩ_∞» `«∞<åfl~À ^•xfl JÖÏ¡ÇÏπ
Zki™êÎ_À J`«xH˘~°‰õΩ #~°HÍyfl ZÖÏQÆ∂ |Ü«∞@ÃÑ@ì#∞<åfl_»∞.
(HÍK«∞H˘x) LO@∞O^Œh, JO^Œ∞Ö’ 65 (g∞~°∞ K≥ѨC‰õΩO@∂ L#fl q+¨Ü«∞O
J`«#∞ HõÅHÍÅO LO_»=Åã≤ =ã¨∞ÎO^Œh, Uq∞\˜? Jx) #∞=Ùfi "åix J_çy`Õ,
Jk Ѷ¨∞’~° Ѩ~åÉèí==∞h "åiH˜ ''JÉ˃ Ug∞ÖË^Œ∞. U^À ã¨~°^•QÍ, #=Ùfi
`≥eÜ«∞^•? ÖÏ@‰õΩ WÖÏ K≥ÑC¨ ‰õΩO@∞<åfl=Ú—— Jx
„ѨHõ$u "≥·Ñ¨s`åºÅ=Å¡#∂ "åºáê~°OÖ’ f„=OQÍ #+¨ìáÈ~Ú ~°∞}„QÆã¨∞ÎÖˇ·#"å~°∞ – "å~°O\Ï~°∞. ''Uq∞\©, g∞~°∞ JÖÏ¡ÇÏπ `À,
g~°O^ŒiH© [HÍ`ü Ѩ^Œ∞Ì#∞Oz Pi÷Hõ ™êÜ«∞O JOkOK«=K«∞Û. PÜ«∞# PÜ«∞`«∞Å`À, PÜ«∞# „Ѩ=HõÅÎ `À
7. ^≥·==∂~°æOÖ’ (Ѷ‘ ã¨ceÖÏ¡ÇπÏ) : JO>Ë ^èŒ~°‡Ü«Ú^ŒúO HÀã¨O J#fl=∂@. Ü«Ú^Œú ѨiǨã¨=∂_»∞`«∞<åfl~å?88 Jx J_»∞QÆ∞.
™ê=∞„yx ã¨=∞‰õÄ~°∞ÛHÀ=\ÏxH˜, Ü≥∂^èŒ∞Å J=ã¨~åÅ#∞ f~°Û_®xH˜ [HÍ`ü#∞
"≥zÛOK«@O ã¨=∞‡`«"Õ∞. ǨÏ*ò, L„=∞ÇπÏÅ∞ ‰õÄ_® ^≥·==∂~°æO (Ѷ‘ ã¨ceÖÏ¡ÇπÏ) Ѩ^Œ∞Ì 66 ''g∞iOHõ ™ê‰õΩÅ∞ K≥ѨÊHõO_ç. g∞~°∞
„H˜O^ŒH˜ =™êÎÜ«∞x ǨÏnã¨∞Å ^•fi~å ~°∂_èô J=Ù`ÀOk. JÖψQ ^≥·=^èŒ~°‡ „ѨKå~°O qâ◊fiã≤Oz# `«~°∞"å`« Jqâßfi™êxH˜
HÀã¨O ‰õÄ_® D "≥Ú`åÎxfl "≥zÛOK«=K«Ûx H˘O`«=∞Ok q^•fiOã¨∞Å∞ ÉèÏqOKå~°∞. X_çQÆ\Ïì~°∞.89 XHõ"Õà◊ "Õ∞=Ú g∞Ö’
ZO^Œ∞HõO>Ë Wk ‰õÄ_® lǨ^£ =∂kiQÍ<Õ ã¨`«º^èŒ~°‡ L#fluÔH· [iˆQ Hõ$+≤ Jx H˘O^Œix =∞xflOz<å,90 =∞iH˘O^Œix
"å~°∞ ã¨∂„fHõiOKå~°∞. "åi <Õ~åʼnõΩQÍ#∞ Hõiî#OQÍ tH˜∆
8. ÉÏ@™ê~°∞Å (W|∞flã¨ûcÖò) H˘~°‰õΩ : JO>Ë XHõ =ºH˜Î ã≤÷u=∞O`«∞_≥·#ѨÊ\˜H© ™êÎ=Ú——91 Jx (F „Ѩ=HÍÎ!) "åiH˜ K≥ÑC¨ .
„Ѩܫ∂} ã¨=∞Ü«∞OÖ’ – J#∂ǨϺ"≥∞ÿ# suÖ’ – ã¨Ç¨Ü«∂xH˜ J~°∞›_≥·# "å_»∞ 88. P HÍÅOÖ’ HõѨ@∞Å∞ ^≥·="åHͺŠѨ@¡ "ÕàÏHÀà◊OQÍ =∂\Ï¡_Õ"å~°∞. =Úã≤¡=ÚÅ#∞
(Pi÷Hõ J=ã¨~°O U~°Ê_ç#"å_»∞). WÖÏO\˜ "åiH˜ ‰õÄ_® [HÍ`ü Ѩ^Œ∞Ì #∞Oz Pi÷Hõ ZQÆ`åo KÕ¿ã"å~°∞. PYiH˜ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O)ÃÑ· ZuÎá⁄_»∞Ѩ٠=∂@Å∞
ã¨Ç¨ Ü«∞O KÕÜ∞« =K«∞Û. =∂\Ï¡_»\ÏxH˜ ‰õÄ_® "≥#∞HÍ_Õ "å~°∞ HÍ~°∞. "å~°∞ ZO`« ѨHõ_»ƒOnQÍ L<åfl "åi
87. WHõ¯_ç #∞Oz =∞m¡ HõѨ@∞Å „Ѩ™êÎ=# "≥Ú^ŒÅ~ÚOk. ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) „Ѩu XHõ¯_ç "≥H˜eKÕ+¨ìÅ∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) ‰õΩ `≥eÜ«∞‰õΩO_® LO_Õq HÍ=Ù. 'WO`«H© g∞ L^ÕÌâ◊O
K≥ѨC_»∞ =∂@Å∞ qO\Ï~°x "å~°∞ JѨ"å^Œ∞ "Õâß~°∞. Jã¨Å∞ q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë, Uq∞\©?— Jx xÅnã≤ J_çy`Õ q+¨Ü«∂xfl ^•@"Õ¿ã"å~°∞. U^À "ÕàÏHÀàÏxH˜
^≥·=„Ѩ=HõÎÖ’x =∞$^Œ∞`åfixfl, =∞xflOѨÙÅ QÆ∞}Ïxfl J~°÷O KÕã¨∞HÀ=@OÖ’ "å~°∞ JÖÏ K≥ѨC‰õΩ<åfl=∞O`Õ Jx J<Õ"å~°∞. ''g∞ "ÕàÏHÀàÏxH˜ ^Õ=Ù_»∞, ^≥·==K«<åÅ∞,
á⁄~°|_®¤~°∞. JO^Œ∞ˆH JÖÏ¡ÇπÏ "åi JáÈǨÏ#∞ YO_çOKå_»∞. ''=∂ „Ѩ=HõÎÖ’ ^≥·=„Ѩ=ˆHÎ HÍ=Åã≤ =KåÛ~å?—— Jx JÖÏ¡ÇπÏ „Ѩtflã¨∞Î<åfl_»∞. nx ÉèÏ="Õ∞q∞@O>Ë,
ǨxHõ~°"≥∞ÿ# QÆ∞}O UnÖË^Œ∞. ÃÑ·ÃÑK«∞Û PÜ«∞# (ã¨) g∞ „âıÜ≥∂aèÖÏ+≤. g∞ QÆ∞iOz g∞~°∞ JO`«QÍ "ÕàÏHÀà◊Ѩ٠=∂@Å∞ K≥ѨCHÀ"åÅ#∞‰õΩO>Ë „ѨѨOK«OÖ’x Z<Àfl
PÜ«∞# Uk q<åfl JO^Œ∞Ö’ g∞ H˘~°‰õΩ "Õ∞Å∞ `«Ñ¨Ê =∞~˘Hõ\ ˜ ÖË^Œ∞—— Jx JÖÏ¡ÇπÏ
ã¨Ê+¨ìO KÕâß_»∞. q+¨Ü∂« Å∞ L<åfl~Ú. xã¨ûO^ÕÇϨ OQÍ g∞ =∞#ã¨∞ûÖ’¡ L#fl ‰õΩÅ∞¡‰Ωõ , HÍѨ@º ~ÀQÍxH˜
851 852
9. `ÒÉÏ "åÅ=¸ 432 9. `ÒÉÏ 10= áê~å
67 HõѨ@∞Öˇ·# ѨÙ~°∞+¨µÅ∂, „ã‘ÎÅ∂– 68 HõѨ@∞Öˇ·# ѨÙ~°∞+¨µÅ‰õÄ, „ã‘ÎʼnõÄ,
"å~°O`å XHõ¯>Ë.92 "å~°∞ K≥_∞» q+¨Ü∂« Å WOHÍ Jqâßfiã¨∞ʼnõÄ JÖÏ¡ÇÏπ #~°HÍyfl
QÆ∞iOz P*Ï˝Ñ≤Oz, =∞Oz q+¨Ü«∂Å QÆ∞iOz "åQÍÌ#O KÕã≤ =Ù<åfl_»∞.
#∞Oz PѨÙ`å~°∞. `«=∞ QÆ∞ÃÑÊà◊§#∞ =¸ã≤ JO^Œ∞Ö’ "å~°∞ ã¨^• Ѩ_ç LO\Ï~°∞.
LOK«∞`å~°∞.93 "å~°∞ JÖÏ¡ÇÏπ #∞ q㨇iO "åiH˜ `«y#k ‰õÄ_® J^Õ#∞. "åiÃÑ·
Kå~°∞. JO^Œ∞ˆH JÖÏ¡ÇπÏ ‰õÄ_® "åix JÖÏ¡ÇπÏ Ü≥ÚHõ¯ âßѨO Ѩ_çOk. "åi
q㨇iOKå_»∞.94 xâ◊ÛÜ«∞OQÍ HõѨ@∞ÖË H˘~°‰Ωõ âßtfi`«"∞≥ #ÿ tHõ∆ LOk.
áêáê`«∞‡Å∞ (Jq^èÕÜ«ÚÅ∞).
69 (HõѨ@∞ÖÏ~å! K«∂_»É’`Õ g∞ Ѩiã≤÷u
Wk x^Œ~≈° #O. ^≥=· OѨ@,¡ ^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨) Ѩ@¡ g∞ PO`«~åºÖ’¡ u+¨"ª ãÕ #≤ #HÍ~å`«‡Hõ ‰õÄ_®) g∞ ѨÓsfi‰õΩÅ =∂kiQÍ<Õ
ÉèÏ"åxfl ‰õÄ_® g∞ ^èÀ~°}˜ "≥Å¡_ç KÕ™ÈÎOk. LOk.95 "å~°∞ g∞Hõ<åfl |Å=O`«∞Å∞.
89. ^≥·"åxfl, ^≥·=„Ѩ=HõÎ#∞ ѨiǨÏã≤Oz# g∞^Œ@ g∞ qâßfi™êxH˜ (D=∂<£‰õΩ) WHõ g∞Hõ<åfl Z‰õΩ¯= ã≤iã¨OѨ^ŒÅ∞,
ZÖÏO\˜ J~°÷=¸ ÖË^Œ∞. WѨÊ\˜=~°‰õÄ HÍѨ@ºO g∞ =∞#ã¨∞Ö’¡ ^•y L#flѨÊ\˜H© ã¨O`å#O HõÅ"å~°∞. "å~°∞ `«=∞ =O`«∞
ÃÑ·H˜ g∞~°∞ =Úã≤¡OÅ ã¨~°ã¨# xÅ|_»QÆeˆQ"å~°∞. WѨC_»∞ g∞ |O_®~°O |Ü«∞@ ÉèÏQͺxfl "å_»∞‰õΩ<åfl~°∞, g∞~°∞ ‰õÄ_®
Ѩ_çáÈ~ÚOk. WHõ #∞Oz q∞=∞‡efl =Úã≤¡OÅ∞QÍ Ñ¨iQÆ}˜OKÕ P™ê¯~°O ‰õÄ_® g∞ =O`«∞ ÉèÏQͺxfl A„~°∞‰õΩ<åfl~°∞,96
ÖˉõΩO_® áÈ~ÚOk. g∞ ѨÓsfi‰õΩÅ∞ `«=∞=O`«∞ ÉèÏQͺxfl
90. P H˘O^Œ~°∞ Z=~°∞? JO>Ë `«=∞=Å¡ [iy# `«Ñ≤Ê^•Å#∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩx, ѨâßÛ`åÎѨO A„~°∞‰õΩ#fl@∞¡. "åi =∂kiQÍ<Õ g∞~°∞
K≥Ok, x["≥∞ÿ# =Úã≤¡OÅ∞QÍ =∞ã¨Å∞HÀ=@O "≥Ú^ŒÖˇ\ ˜ì#"å~°∞. ‰õÄ_® "ÕàÏHÀà◊Ѩ٠"å^Œ#Ö’¡ Ѩ_®¤~°∞.97
91. g~°∞ =∂„`«O `«=∞ JѨ~å^è•ÅÃÑ· ã≤Q∞Æ æ K≥O^ŒÖ^Ë ∞Œ . `«`Ê« eù `«OQÍ "åiÖ’ u~°™ê¯~°O, JÖψQ LO@∞Ok. "å~°∞ ^≥"· åxfl q㨇iOKå~°∞. ^Õ=Ù_»∞ ‰õÄ_® "åix q㨇iOKå_»∞.
HÍѨ@ºO <å<å\˜H© ÃÑ~°Q™Æ êQÍ~Ú. JO^Œ∞Hˆ "åiH˜ qkèOK«|_Õ tHõ∆ ‰õÄ_® Hõi#î OQÍ „ѨÑO¨ K«OÖ’ "å~°∞ JÖÏ¡ÇÏπ P^ÕâßÅ#∞ áê\˜OK«‰Ωõ O_® LO>Ë, Ѩ~Ö° ’HõOÖ’ JÖÏ¡ÇÏπ
LO@∞O^Œx K≥ѨÊ|_çOk. "åix `«# ^ŒÜ«∂#∞„QÆǨʼnõΩ ^Œ∂~°OQÍ LOK«∞`å_»∞. JO`ÕQÍx q㨇iOK«@O
92. ''"Õ∞=Ú g∞ "å~°"Õ∞—— Jx HõѨ@∞Å∞ ^Õ=ÙxÃÑ· „Ѩ=∂}O KÕã≤ K≥Ñ≤Ê#ѨÊ\˜H© ^Õ=Ù_»∞ JO>Ë JÖÏ¡ÇπÏ x[OQÍ<Õ =∞izáÈ`å_»x HÍ^Œ∞. =∞izáÈ=@=∞<Õ |ÅÇ‘Ï#`«
"åi |O_®~åxfl |Ü«∞@ÃÑ>Ëìâß_»∞. HõѨ@∞Ö’¡x ѨÙ~°∞+¨µÅ∞, „ã‘ÎÅ∞ JO^Œ~°∂ XˆH PÜ«∞#Ö’ LO_»^Œ∞ (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü).
HÀ=‰õΩ K≥Ok#"å~°h, "å~°∞ `«=∞ =~°Oæ #∞Oz ã¨Ç¨ Ü«∞ã¨ÇϨ HÍ~åÅ∞ JOkOK«∞‰õΩO
\ψ~ `«Ñʨ =Úã≤=¡ ÚʼnõΩ U=∂„`«O `À_»Ê_»*ÏÅ~°x ã¨Ê+¨Oì KÕâß_»∞. HÍѨ@ºOÖ’#∂, 95. HÍ~°ºHõÖÏáêÅ s`åº#∂, =ÚyOѨ٠s`åº#∂ g∞~°∞ ‰õÄ_® ѨÓ~°fiHÍÅOÖ’x
W™ê¡O Ѩ@¡ q~À^èOŒ Ö’#∂ g~°∞ Ѩ~㰠ʨ ~°O áÈ\©Ñ_¨ `» å~°∞. gi QÆ∞}QÆ}ÏÅ∞ qâßfiã¨∞Å Jqâßfiã¨∞Å#∞ áÈe L<åfl~°∞ Jx ÉèÏ=O.
QÆ∞}QÆ}ÏʼnõΩ ѨÓiÎ q~°∞^ŒOú QÍ LO\Ï~Ú. qâßfiã¨∞Å∞ =∞Ozx QÆ∞iOz P*Ï˝ÑO≤ K«QÍ 96. ѨÓsfi‰õΩÅ∞ „áêѨOzHõ „ѨÜ≥∂[<åÅ#∞ H˘O`«HÍÅO áê@∞ A„~°∞‰õΩ#fl>Ë¡ g∞~°∞
HõѨ@∞Å∞ K≥_»∞Å QÆ∞iOz P*Ï˝Ñ≤™êÎ~°∞. qâßfiã¨∞Å∞ K≥_»∞ Ѩ#∞Å #∞Oz "åi¿ãÎ D ‰õÄ_® g∞ =O`«∞ Éè’QÆÉèÏQͺÅ#∞ A„~°∞HÀO_ç. Z@ìˆHʼnõΩ "åiH˜ Ѩ\ ˜ì# QÆ`Õ g∞‰õÄ
#Ü«∞=OK«‰õΩÅ∞ =∞OzѨ#∞Å #∞Oz „Ѩ[Å#∞ PѨÙ`å~°∞. Ѩ@Éì ’`ÀOk.
93. QÆ∞ÃÑÊà◊§#∞ =¸ã≤ LOK«@=∞O>Ë ÉèÏ=O Ñ≤ã≤<åi`«#O =Ç≤ÏOK«@O. D HõѨ@∞Å∞ 97. JO>Ë ^≥·==K«<åÅ#∞, ^≥·=„Ѩ=HõÎ#∞ kèHõ¯iOKÕ L^ÕÌâ◊O`À g∞~°∞ W^ŒO`å KÕâß~°∞.
ZOyeKÕ`ÀÎ HÍH˜x ‰õÄ_® `ÀÅ~°∞. qâßfiã¨∞Å∞ ^≥·==∂~°æOÖ’ =∞#ã¨∂ÊùiÎQÍ Y~°∞Û g∞ ѨÓsfi‰õΩÅ∞ q+¨Ü«∞ÖÏÅã¨Ö’ =Úxy L#fl>Ë¡ g∞~°∞ ‰õÄ_® =ÚxyáÈÜ«∂~°x
ÃÑ_ç`Õ D HõѨ@∞Å∞ XH˘¯Hõ¯ ÃÑ·™ê#∞ ‰õÄ_»Éˇ>Ëì „Ñ¨Ü«∞`«flOÖ’ LO\Ï~°∞. ‰õÄ_® ÉèÏ=O HÍ=K«∞Û. 'ѨÓsfi‰õΩÅ∞— JO>Ë „QÆO^äŒ=ǨïÖˇ·# Ü«¸^Œ∞Å∞, „ÔH·ãÎ̈=ÙÅx
94. ^Õ=Ùx Ѩ@¡ "åi =º=Ǩ~°O ZÖÏ LO@∞O^À, "åiѨ@¡ ^Õ=Ùx =º=Ǩ~°O ‰õÄ_® ÉèÏ=O. XHõ ǨÏnã¨∞Ö’ =∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) "å~°∞ WÖÏ „ѨɒkèOKå~°∞:
853 854
9. `ÒÉÏ "åÅ=¸
"åi Hõ~°‡Å∞ „ѨѨOK«OÖ’#∂, Ѩ~°Ö’HõO
Ö’#∂ =$^è• J~ÚáÈÜ«∂~Ú. #ëêìxH˜
QÆ∞~Ô #· "å~°O>Ë gˆ~.98
70 Uq∞\©, "åiH˜ `«=∞ ѨÓsfi‰õΩÖˇ·#
#∂ÇπÏ *Ïu "åi, P^£ ã¨=¸^£ *Ïu
"åi, W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ *Ïu"åi, =∞^£Ü«∞<£
"åi, `«Å„H˜O^Œ∞Å∞QÍ KÕÜ«∞|_ç# |ã‘ÎÅ
"åi99 ã¨=∂Kå~°O JO^ŒÖË^•? "åi
=^ŒÌ‰õΩ "åi „Ѩ=HõÎÅ∞ x^Œ~°≈<åÅ#∞
fã¨∞‰õΩ=KåÛ~°∞.100 JÖÏ¡ÇÏπ "åiÔHÖÏO\˜
J<åºÜ«∞O KÕÜ∞« ÖË^∞Œ . "å~°∞ `«=∞ ã¨fiÜ«∂
xH˜ `å"Õ∞ J<åºÜ«∞O KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl~°∞.101
''Z=i KÕuÖ’ <å „áê}=ÚO^À PÜ«∞# ™êH˜Q∆ Í K≥|∞`«∞<åfl#∞! g∞~°∞ g∞ ѨÓsfi‰õΩÅ
Ѩ^Œú`«∞Å#∞ J#∞ã¨i™êÎ~°∞. XHÀ¯ *Ï<≥_»∞, XHÀ¯ =¸Ô~_»∞, XHÀ¯ QÆ[O g∞~°∞
"åix P^Œ~°≈OQÍ fã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. z=~°‰õΩ "å~°∞ U^≥·<å L_»∞O LO_Õ Hõ#flOÖ’H˜
^Œ∂i`Õ g∞~°∞ ‰õÄ_® P Hõ#flOÖ’ ^Œ∂~åÎ~°∞.—— ''ѨÓsfi‰õΩÅO>Ë Z=~°∞? „QÆO^äŒ
=ǨïÖÏ?—— Jx [#∞Å∞ „ѨtflOK«QÍ ''WOÔH=~°∞?—— Jx PÜ«∞# (ã¨) „Ѩuã¨ÊO
kOKå~°∞ (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs – H˜`å|∞Öò U`≥™ê"£∞† =Úã≤¡O – H˜`å|∞Öò WÖò‡).
'ÉÏJ<£ a ÉÏ~Ú<£— (XHÀ¯ QÆ[O) J#fl Ѩ^ŒO D ǨÏnã¨∞Ö’ ÖË^Œ∞. `«Ñ¶πã‘Ô~ `«„cÖ’
#HõÅ∞ KÕÜ«∞|_ç# XHõ LÖË¡Y#OÖ’ D Ѩ^•Å∞ L<åfl~Ú.
98. D ~°Hõ=∞~Ú# ^Œ∞~°∞æ}ÏÅ∞ HõÅ"å~°∞ Ѩ~°Ö’HõOÖ’ #+¨ìáÈ=@O MÏÜ«∞O. g∞
ѨÓsfi‰õΩÖ’¡x ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞Å∞ ‰õÄ_® WÖÏO\˜ J=ÅHõ∆}ÏÅ =¸ÅOQÍ<Õ tH∆Í~°∞›
ÅÜ«∂º~°∞. g∞‰õÄ J^Õ QÆu Ѩ_»∞`«∞Ok. ZO^Œ∞HõO>Ë g∞ Ѩiã≤÷u ‰õÄ_® "åiH˜
U=∂„`«O aè#flOQÍ ÖË^∞Œ . ÃÑQ· Í ã≤iã¨OѨ^ÅŒ Ö’, ã¨O`å#OÖ’ "å~°∞ g∞Hõ<åfl =∞iO`«
|ÅOQÍ LO_Õ"å~°∞. J~Ú#ѨÊ\˜H© ^≥"· å„QÆÇϨ O =ÚO^Œ∞ ZO^Œ∞‰õÄ Ñ¨xH˜ ~å‰õΩO_®
áÈÜ«∂~°∞. JÖÏO@ѨC_»∞ g∞Ô~O`«? g∞ *’Ô~O`«??
99. WHõ¯_» QÆ`« HÍÅOÖ’x P~°∞ *Ï`«∞Å „Ѩ™êÎ=# =zÛOk. "å~°O`å ã≤iÜ«∂
„áêO`«"åã¨∞ÖË. =∞i D „áêO`«O Jˆ~aÜ«∂‰õΩ =∞s ^Œ∂~å# ÖË^Œ∞. |Ǩïâß "åi
QÍ^äŒÅ#∞ g~°∞ `«=∞ `å`«=Ú`åÎ`«Å ^•fi~å qx LO\Ï~°∞. #∂ÇπÏ *Ïu"å~°∞
LÃÑÊ#Ö’ =ÚOz "ÕÜ«∞|_®¤~°∞. P^£ *Ïu "å~°∞ J`«ºO`« |ÅâßÅ∞Ô~·#ѨÊ\˜H©
f„="≥∞ÿ# QÍeH˜ ‰õΩѨʉõÄeáÈÜ«∂~°∞. ã¨=¸^£ *Ïu "å~°∞ ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ# ˆHHõ
855
433 9. `ÒÉÏ 10= áê~å
71 qâßfiã¨∞Öˇ#· ѨÙ~°∞+¨µÅ∂, qâßfiã¨∞Öˇ#·
„ã‘ÅÎ ∂–"å~°O`å XO_˘HõiH˜ (ã¨Ç¨ Ü«∞
‰õΩÅ∞QÍ, KÕ^À_»∞"å^À_»∞QÍ) q∞„`«∞Å∞QÍ
LO\Ï~°∞.102 "å~°∞ =∞Ozx QÆ∞iOz
P*Ï˝Ñ™≤ êÎ~∞° . K≥_∞» Å #∞Oz "åi™êÎ~∞° .103
#=∂AÅ#∞ <≥ÅH˘Å∞Ê`å~°∞, [HÍ`ü#∞
K≥e¡™êÎ~°∞. JÖÏ¡ÇπωõΩ, PÜ«∞# „Ѩ=HõΉõΩ
q^èÕÜ«ÚÖˇ· LO\Ï~°∞.104 JÖÏ¡ÇπÏ Ju
`«fi~°Ö’ `«# HÍ~°∞}Ϻxfl ‰õΩiÑ≤OKÕk gi
ÃÑ·<Õ. xã¨ûO^ÕǨÏOQÍ JÖÏ¡ÇπÏ
ã¨~åfikè‰Ωõ º_»∞, q"ÕK<« åje.
^•fi~å `«∞^Œ=Ú\˜ìOK«|_®¤~°∞. W„ÉÏÇ‘Ï=Ú HÍÅO <å\˜ x~°O‰õΩâ◊ K«„Hõ=iÎ #„=¸^£
a<£ Hõ<£P<£ a<£ HÀ+π, ^À=∞ ^•fi~å K«OѨ|_®¤_»∞. Ǩτ[`ü +¨µSÉò (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)
HÍÅO <å\˜ =∞^£Ü«∞<£ "åã¨∞Å∞ â◊|ÌO, Éèí∂HõOѨO, ^Œ@ì"≥∞ÿ# "Õ∞Ѷ¨∂Å ^•fi~å
~°∂ѨÙ=∂Ѩ|_®¤~°∞. Ǩτ[`ü Å∂`ü *Ïu "å~°∞ x=ã≤OKÕ 'ã¨^Œ∂Ì"£∞— J<Õ |ã‘Î
`«Å„H˜O^Œ∞Å∞QÍ KÕã≤"ÕÜ«∞|_çOk. XHõ"≥·Ñ¨Ù# "åiÃÑ· PHÍâ◊O #∞Oz ~åà◊¡ "å#
‰õΩ~°∞ã¨∞ÎO_»QÍ =∞~À"≥·Ñ¨Ù #∞Oz "å~°∞ ÃÑ·ÔHuÎ J=∂O`«O „H˜O^ŒÑ¨_»"ÕÜ«∞|_®¤~°∞.
^•O`À P |ã‘Î JO`å J`«ÖωõΩ`«Å"≥∞ÿ áÈ~ÚOk. JO^Œ∞ˆH gix '=¸`«Ñ¶≤HÍ`ü
"åã¨∞Å∞— Jx Ñ≤Å∞™êÎ~°∞. =¸`«Ñ¶≤HÍ`ü JO>Ë `«Å¡„H˜O^Œ∞Å∞QÍ KÕÜ«∞|_ç#q Jx
J~°O÷ .
100. =∞i K«∂_»É’`Õ "åiÃÑ· ^Õ=Ùx tHõ∆ T~°̂H J=`«iOK«Ö^Ë ∞Œ . "åiÖ’ „Ѩu *Ïu =^•Ì
– ã¨fiÜ«∞OQÍ "åiÖ’#∞OKÕ – XHõ „Ѩ=HõÎ „ѨÉèíqOѨ*ËÜ«∞|_®¤_»∞. HÍx "å~°∞ `«=∞
„Ѩ=HõÎÅ =∂@Å#∞ ÉÁuÎQÍ MÏ`«~°∞ KÕÜ«∞ÖË^Œ∞. ÃÑ·QÍ "åix kèHõ¯iOKå~°∞. "åi`À
â◊„`«∞`«fiO =Ç≤ÏOKå~°∞. Ѩ~°º=™ê#OQÍ "å~°∞ ^≥·"å„QÆǨxfl K«qK«∂_®eû =zÛOk.
101. "åi ÃÑ_»ãi¨ áÈHõ_Ö» Ë "åix xÅ∞=Ù<å =ÚOKå~Ú. JHÍ~°}OQÍ JÖÏ¡ÇÏπ Z=iÃÑ<· å
`«# tH∆Í H˘~°_®#∞ ~°≠∞oÑ≤OK«_»∞.
102. xO^•~°›"≥∞ÿ# HõѨ@∞Å ^Œ∞~°∞æ}ÏʼnõΩ n@∞QÍ „Ѩâ◊Oã¨hÜ«∞"≥∞ÿ# qâßfiã¨∞Å ã¨^Œ∞æ}ÏÅ
„Ѩ™êÎ=# WHõ¯_» =zÛOk. "åiÖ’x "≥Ú^Œ\ ˜ ã¨∞QÆ∞}O Uq∞@O>ˆ "å~°∞ Ѩ~°ã¨Ê~°O
¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞QÍ =∞ã¨Å∞‰õΩO\Ï~°∞. XO_˘HõiH˜ ã¨Ç¨ Ü«∞ ã¨ÇϨ HÍ~åÅOkOK«∞‰õΩO\Ï~°∞,
ã¨∞Y^Œ∞óMÏÅÖ’ áêÅ∞ ѨOK«∞‰õΩO\Ï~°∞. ǨÏnã¨∞Ö’ K≥ѨÊ|_ç#@∞¡† ''XHõ qâßfiã≤
856
9. `ÒÉÏ "åÅ=¸
72 qâ◊fiã≤Oz# WÖÏO\˜ „ã‘ΠѨÙ~°∞+¨µ
ʼnõΩ, „H˜O^Œ HÍÅ∞=Å∞ „Ѩ=Ç≤ÏOKÕ ã¨fi~°æ
=<åÅ#∞ „Ѩ™êk™êÎ#x JÖÏ¡ÇπÏ
"åQÍÌ#O KÕâß_»∞.JHõ¯_» "å~°∞ HõÅHÍÅO
LO\Ï~°∞. âßâ◊fi`«OQÍ LO_Õ ã¨fi~°æ
=<åÅÖ’ Ѩiâ◊√„Éèí"≥∞ÿ# "Õ∞_»Å∞105
"åi H˘~°‰õΩ LO\Ï~Ú. g@xflO\˜H©
q∞Oz JÖÏ¡ÇπÏ „Ѩã¨#fl`«106 "åiH˜
Åaèã∞¨ OÎ k. Q˘Ñ¨Ê ™êѶŨ ºO JO>Ë W^Õ.
™ê\˜ qâßfiã≤H˜ QÀ_»ÖÏO\˜"å_»∞. P QÀ_»Ö’x XHõ W@∞Hõ WOHÀ W@∞Hõ‰õΩ
ѨÙ+≤ªxã¨∞ÎOk—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs – H˜`å|∞ã¨ûÖÏ`ü† ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O).
=∞~À ǨÏnã¨∞Ö’ WÖÏ J#|_çOk : ''Ѩ~°ã¨Ê~° „¿Ñ=∂#∞~åQÍÅ#∞ ѨOK«∞HÀ=@O
Ö’#∂, XO_˘HõiÃÑ· ^ŒÜ«∞EѨ@OÖ’#∂ qâßfiã¨∞Å LѨ=∂#O XHõ â◊s~°O
ÖÏO\˜k. â◊s~°OÖ’x U^≥<· å XHõ J=Ü«∞=O ÉÏ^艌 Ωõ QÆ∞~Ô #· ѨC_»∞ "≥Ú`«OÎ â◊s~åxH˜
<˘Ñ≤Ê HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. â◊s~°=∞O`å "庉õΩÅ`«‰õΩ Ö’#=Ù`«∞Ok—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O,
ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs – H˜`å|∞Öò J^ŒÉò).
103. Wk qâßfiã¨∞Ö’¡x Ô~O_»= =ÚYº ã¨∞QÆ∞}O. =∞Oz (=∂~°∂Ѷπ) JO>Ë +¨sÜ«∞`ü
^Œ$+≤ìÖ’ =∞OzqQÍ Ñ¨iQÆ}˜OK«|_Õ JOâßÅ∞. K≥_»∞ (=Ú#¯~ü) JO>Ë +¨sÜ«∞`ü
^Œ$+≤Öì ’ K≥_q¤» QÍ ÉèÏqOK«|_Õ q+¨Ü∂« Å∞. JO`ÕQÍh „Ѩ[Å∞ `«=∞ =∞<À"åOKèÅ« #∞
|\˜ì =∞OzqQÍ ÉèÏqOKÕ „Ѩun =∞Ozk HÍ*ÏÅ^Œ∞. JÖψQ „Ѩ[Å∞ `å=Ú K≥_∞» QÍ
ÉèÏqOz#^ŒÖÏ¡ K≥_»∞ JxÑ≤OK«∞HÀ^Œ∞.
104. #=∂*ò 'ǨïY∂Y∞ÖÏ¡ÇπÏ— (^Õ=Ùx ǨωõΩ¯Å) *Ïa`åÖ’H˜ ~åQÍ, [HÍ`ü 'ǨïY∂Y∞Öò
WÉÏ^£— (^•ã¨∞ŠǨωõΩ¯Å) *Ïa`åÖ’H˜ =ã¨∞OÎ k. D ~Ô O_»∞ q^è∞Œ Å#∞ <≥~"° ~Õ Û° @O`À
áê@∞ qâßfiã¨∞Å∞ ã¨=∞ã¨Î =º=Ǩ~åÖ’¡ ^≥·"åxH˜, ^≥·=„Ѩ=HõÎ(ã¨)‰õΩ q^èÕÜ«ÚÖˇ· "å~°∞
`≥eÜ«∞Ѩ~°z# q^è•<åxH˜ Hõ@∞ì|_ç LO\Ï~°x K≥ѨÊ@O QÆ=∞<å~°›O.
105. P Éèí=<åÅÖ’ =Ú`åºÅ∞, ѨQÆ_®Å∞ á⁄^ŒQÆ|_ç LO\Ï~Ú. J~°cÖ’ 'J^£fl— Jx
J#|_çOk. nxH˜ ѨÅ∞ J~å÷Å∞<åfl~Ú. "å\˜Ö’ XHõ J~°÷O 'âßtfi`«"≥∞ÿ#k— Jx.
106. ã¨fi~°æ"åã¨∞ʼnõΩ ã¨fi~°æOÖ’ „áêÑ≤ÎOKÕ J#∞„QÆǨÅxflO\˜Hõ<åfl ^≥·=„Ѩã¨#fl`« ~°∂ѨOÖ’
ÅaèOKÕ =~°O ZO`À =∞ǨÏ`«∂Ê~°fiHõ"≥∞ÿ#^≥· LO@∞O^Œx ǨÏnã¨∞ ^•fi~å ‰õÄ_®
~°∂_èô J=Ù`ÀOk (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs, =Úã≤¡O – H˜`å|∞„iMÏMò, H˜`å|∞Öò [#flÇπÏ).
857
434 9. `ÒÉÏ 10= áê~å
73 F „Ѩ=HÍÎ! Jqâßfiã¨∞Å`À,
HõѨ@∞Å`À áÈ~å_»∞`«∂ LO_»∞.107 "åi
áêe@ Hõiî#OQÍ „Ѩ=iÎOK«∞.108 "åi
Jã¨Å∞ x"åã¨ã¨÷ÅO #~°Hõ"Õ∞. Jk
J`«ºO`« K≥_¤» ã¨Å÷ O.109
74 ''"Õ∞=∞ÖÏ K≥ѨÊÖË^—Œ —x "å~°∞
„Ѩ=∂}ÏÅ∞ KÕã≤ K≥|∞`«∞<åfl~°∞. Ü«∞^•~å÷
xH˜ Jqâßfi㨠"å‰õΩ¯ "åi <À@
"≥Å∞=_çOk. W™ê¡O#∞ ã‘fiHõiOz#
`«~°∞"å`« "å~°∞ ‰õΩ„Ѷπ‰õΩ (u~°™ê¯~åxH˜)
X_çQÆ\Ïì~°∞.110 "å~°∞ KÕÜ«∞ÖËHõáÈ~Ú#
107. Jqâßfiã¨∞Å`À, HõѨ@∞Å`À áÈ~å\Ïxfl H˘#™êyã¨∂Î LO_»=Åã≤OkQÍ, "åiѨ@¡
Hõi#î OQÍ =º=ǨÏiOK«=Åã≤OkQÍ D PÜ«∞`«∞Ö’ ^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O)‰õΩ P^ÕtOK«
|_çOk. PÜ«∞# `«~åfi`« D P^ÕâO◊ PÜ«∞# ã¨=∂*ÏxH˜ =iÎã∞¨ OÎ k. Jqâßfiã¨∞Å`À
áê@∞ HõÑ@¨ ∞Å`À ‰õÄ_® áÈ~å_®ÖÏ? D q+¨Ü∞« OÖ’ aè<åflaè„áêÜ«∂Å∞ =ºHõ"Î ∞≥ <ÿ å~Ú.
1. XHõ"Õà◊ HõѨ@∞Å HõѨ@ KÕ+¨ìÅ∞, W™ê¡O =ºuˆ~Hõ HÍ~°ºHõÖÏáêÅ∞ |@ì|Ü«∞Öˇ·#
ѨHõ∆OÖ’ Jqâßfiã¨∞Å`À áÈ~å_ç#>Ë¡ "åi`À#∂ áÈ~å_»=K«Ûx XHõ Jaè„áêÜ«∞O
LOk. 2. `˘Å∞`« HõѨ@∞ʼnõΩ <À\˜`À Ç≤Ï`«É’^èŒ KÕÜ«∂Åh, "å~°∞ QÆ#Hõ <≥·uHõ"≥∞ÿ#
JѨ~å^è•Å‰õΩ áêÅÊ_ç`Õ tHõ∆Å∞ qkèOKåÅh, "åiѨ@¡ J^Õ lǨ^£ Jh =∞~À
Jaè„áêÜ«∞O =ºHõÎ=∞~ÚOk. 3. Jqâßfiã¨∞Å`À lǨ^£ KÕã≤, HõѨ@∞Å`À Hõiî#OQÍ
„Ѩ=iÎOKåÅx WOHÀ Jaè„áêÜ«∞O "≥Å_¡ O·≥ k. D =¸_»∞ Jaè„áêÜ«∂Ö’¡#∂ Ѩ~㰠ʨ ~°
"≥·~°∞^ŒúºO Ug∞ÖË^Œh, Ѩiã≤÷`«∞Å ã¨fi~°∂áêxfl ^Œ$+≤ìÖ’ÃÑ@∞ì‰õΩx D =¸_çO\˜Ö’
ZHõ¯_» U q^è•#O ã¨=∞O[ã¨OQÍ LO>Ë ^•xfl J=ÅOaOK«=K«∞Û#x W=∂"£∞
Wɡfl Hõã‘~ü "åºMϺxOKå~°∞.
Î Î
108. J~°cÖ’ '=Q∑Å∞*ò— Jx LOk. Wk 'yÖò*Ï— J<Õ =¸ÅѨ^ŒO #∞Oz =zÛOk.
yÖò*Ï JO>Ë Hõiî#OQÍ „Ѩ=iÎOK«@O, â◊H˜Îx LѨÜ≥∂yOz â◊„`«∞=Ù‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ
K«~°º ÔQ·H˘#@O Jx J~°÷O. JO`ÕQÍx <À\˜ Hõ~°‰õΩ^Œ#O ^•x ÉèÏ=O HÍ^Œ∞.
ZO^Œ∞HõO>Ë Jk ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) QÍi L`«Î=∞ <≥·uHõ`«ˆH q~°∞^ŒúO. PÜ«∞# P
Ѩx KÕÜ«∞ÖË~°∞. ^Õ=Ù_»∞ ‰õÄ_® `«# „Ѩ=HõΉõΩ, P Ѩx KÕÜ«∞=∞x P*Ï˝Ñ≤OK«_»∞.
109. áÈ~å_»@O, Hõi#î OQÍ „Ѩ=iÎOK«@O J<Õq WǨÏÖ’HõO`À =Ú_çÑ_¨ #ç q. Ѩ~Ö° ’HõOÖ’
858
9. `ÒÉÏ "åÅ=¸ 435 9. `ÒÉÏ 10= áê~å
^•xx QÆ∞iOz ‰õÄ_® xâ◊Û~ÚOK«∞ 75 ''XHõ"àÕ ◊ JÖÏ¡ÇÏπ `«# Hõ$Ѩ`À =∂‰õΩ
‰õΩ<åfl~°∞.111 JÖÏ¡ÇÏπ , PÜ«∞# „Ѩ=HõÎ ã¨OѨ^Œ#∞ "˘ã¨y#@¡~Ú`Õ "Õ∞=Ú
(ã¨Jã¨O) `«=∞ K«Å∞=`À "åix ã¨OѨ#∞fl `«Ñ¨Ê‰õΩO_® ^•#^èŒ~å‡Å∞ KÕã≤, ã¨^Œfi~°Î
Å∞QÍ KÕã≤#O^Œ∞ˆH112 "å~°∞ D q^èŒOQÍ #∞Ö’¡ KÕ~°`å=Ú—— Jx JÖÏ¡ÇπÏ`À
„ѨfHÍ~°O f~°∞Û‰õΩO@∞<åfl~°∞. "å~°∞ "åQÍÌ#O KÕã≤#"å~°∞ ‰õÄ_® "åiÖ’
WѨÊ\˜ÔH·<å ѨâßÛ`åÎѨO K≥Ok`Õ Jk L<åfl~°∞.
"åi H˘~°‰õΩ „âıÜ«∞㨯~°O J=Ù`«∞Ok. 76 HÍx JÖÏ¡ÇÏπ `«# Hõ$Ѩ`À "åiH˜
XHõ"Õà◊ "å~°∞ =ÚYO „uѨC‰õΩ#fl@¡~Ú`Õ Hõeq∞x „Ѩ™êkOK«QÍ, "å~°∞ JO^Œ∞Ö’
„ѨѨOK«OÖ’#∂, Ѩ~°Ö’HõOÖ’#∂ Ñ≤ã≤<åi`«#O „Ѩ^Œi≈OK«™êQÍ~°∞. ^•@
JÖÏ¡ÇπÏ "åiH˜ =º^è•Éèíi`«"≥∞ÿ# tHõ∆‰õΩ "Õã¨∂Î, =ÚYO Kå>Ëâß~°∞.113
QÆ∞iKÕ™êÎ_∞» . Éè∂í =∞O_»ÅOÖ’ "åix 77 Ѷe¨ `«O U=∞~ÚO^ŒO>Ë, JÖÏ¡ÇÏπ `À
ã¨=∞i÷OKÕ"å_»∞, ã¨Ç¨Ü«∞Ѩ_Õ "å_≥=_»∂ KÕã#≤ "åQÍÌ<åxH˜ q~°∞^ŒOú QÍ „Ѩ=iÎOz#
LO_»_∞» .
HÍ~°}OQÍ#∂, J|^•úÅ∞ K≥|∞`«∂
#~Ú`Õ "åi x"å㨠ã¨÷ÅO #~°HõO J=Ù`«∞Ok. Jk |Ǩï K≥_»¤ x"å㨠ã¨÷ÅO.
L#flO^Œ∞‰õΩQÍ#∂ JÖÏ¡ÇÏπ "åi ǨÏ$^Œ
110. D PÜ«∞`«∞ <ÕѨ^䌺OÖ’ Y∞~üP<£ "åºMϺ`«Å∞ J<ÕHõ ã¨OѶ¨∞@#Å#∞, q+¨Ü«∂Å#∞ Ü«∂ÅÖ’ HÍѨ\Ϻxfl LOKå_»∞.
„Ѩ™êÎqOKå~°∞. "å\xflO\˜ ^•fi~å HõѨ@∞Å∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨)#∞ H˜OK«Ñ¨~°KÕ q^èŒOQÍ
=∂\Ï¡_ç#@∞¡ qk`«=∞=Ù`ÀOk. "å~°∞ K≥Ñ≤Ê# P =∂@efl H˘O`«=∞Ok =Úã≤¡OÅ∞ JÖÏ¡ÇÏπ #∞ HõÅ∞ã¨∞‰õΩ<Õ ~ÀA =~°‰Äõ Jk
qx, ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) ‰õΩ K≥áêÊ~°∞. ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) "åix xÅnã≤ J_çy#ѨC_»∞ "åiÖ’ LO@∞Ok.
`å=Ú U áêѨO Z~°∞QÆ=∞x K≥áêÊ~°∞. JÖÏ K≥ѨÊÖË^Œx „Ѩ=∂}ÏÅ∞ ‰õÄ_® KÕâß~°∞. ÃÑiyOk. =∞n<å"åã¨∞Å Pi÷Hõ Ѩiã≤÷u =Ú#∞Ѩ\ ˜Hõ<åfl ZO`À "≥∞~°∞QÆ∞Ѩ_çOk.
JѨC_»∞ D PÜ«∞`«∞ J=`«iOzOk. ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) #∞ H˜OK«Ñ¨~°KÕ q^èŒOQÍ HõѨ@∞Å∞ ã¨~Ú`«O D =~°ÎHõO ^•fi~å ÉÏQÍ |ÅѨ_®¤~°∞. P q+¨Ü«∂<Õfl JÖÏ¡ÇπÏ
=∂\Ï¡_@ » O ‰õÄ_® '‰õΩ„Ѷ—π (Jqâßfiã¨O) Jx nxfl|\ì̃ ã¨Ê+ì̈=∞=Ù`ÀOk. ^≥=· „Ѩ=HõÎ WHõ¯_» „Ѩ™êÎqã¨∂Î, JÖÏ¡ÇπÏ "åiÃÑ· ^ŒÜ«∞^ŒÅz#O^Œ∞‰õΩ D q^èŒOQÍ „ѨfHÍ~°
(ã¨) q+¨Ü«∞OÖ’ "ÕàÏHÀà◊OQÍ =∂\Ï¡_Õ"å_»∞ =Úã≤¡OQÍ q∞ye LO_»_»∞. K«~º° ʼnõΩ áêÅÊ_»∞`«∞<åfl~å? Jx „ѨtflOKå_»∞. `«=∞ ÖËq∞x Hõeq∞QÍ =∂iÛ#O^Œ∞‰õΩ
111. WO`«H© "å~°∞ KÕÜ«∞ÖËHõáÈ~Ú# P ^Œ∞+¨ì ã¨OHõÅÊO Uk? D <ÕѨ^䌺OÖ’ J<ÕHõ "å~°∞ ^≥·"åxH˜ Hõ$`«[˝`«Å∞ `≥Å∞ѨÙHÀ =Åã≤OkáÈ~Ú, D q^èŒOQÍ J~åK«HÍxH˜
ã¨OѶ¨∞@#Å∞ ¿Ñ~˘¯#|_®¤~Ú. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : `«|∂H± #∞Oz uiy =ã¨∞Î#flѨC_»∞ áêÅÊ_»@O "åi ^Œ∞+¨ì |∞kúH˜ `å~å¯}O.
HõѨ@∞Å∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) ‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ XHõ ‰õΩ„@ Ѩ<åfl~°∞. J~Ú`Õ JO^Œ∞Ö’ QÆ=∞xHõ: ^≥·=O =∞iÜ«Ú ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) `«=∞ ^ŒÜ«∞`À "åix ^èŒ#=O`«∞efl KÕâß
"å~°∞ ã¨Ñ¶¨bHõ$`«∞Å∞ HÍÖËHõáÈÜ«∂~°∞. =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) `«# Ãã·xHõ ^ŒàÏxH˜ ~°#fl "åHͺxfl J~°÷O KÕã¨∞HÀ=@OÖ’ H˘O^Œ~°∞ á⁄~°|_ÕO^Œ∞‰õΩ P™ê¯~°=ÚOk. D
H˘O`«^∂Œ ~°OÖ’ – XO@iQÍ – =ã¨∞#Î fl ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Ѩk Ѩ<fl≥ O_»∞ =∞Ok HõÑ@¨ ∞Å∞ "åHõºOÖ’ 'K«Å∞=— (Ѷ¨*ò¡) J<Õ Ñ¨^ŒO XHõ¯ JÖÏ¡ÇπψH =iÎã¨∞ÎOk. HÍHõáÈ`Õ =∞n<å
XHõ Ѩ~°fi`« Hõ#∞=∞Ö’ PÜ«∞xfl "≥O|_çOKå~°∞. J^Œ#∞ K«∂ã≤ PÜ«∞# (ã¨)ÃÑ·
^•_çKÜ Õ ∂« Åh, ^•O`À PÜ«∞# (ã¨) Hõ^Œä ã¨=∂Ѩ=Î ∞=Ù`«∞O^Œx (^≥=· O =∞xflOK«∞QÍHõ!) "åã¨∞Å Hõeq∞ HÀã¨O ^Õ=Ù_»∞ `«# „Ѩ=HõÎ#∞ ™ê^èŒ#OQÍ KÕâß_»O`Õ. PÜ«∞# (ã¨)
"å~°O`å Ѩ^äŒHõO "Õâß~°∞. JO`«Ö’<Õ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨) =Ç‘Ï (^≥·=ã¨OˆH`«O) ^•fi~å =∞n<å"åã¨∞Å =∞^躌 LO_»|\˜ì P #QÆ~O° Éè∫QÀoHõOQÍ Jxfl q^è•ÖÏ „áê=ÚMϺxfl
D q+¨Ü«∞O `≥Å∞ã¨∞‰õΩx *Ï„QÆ`«ÎѨ_®¤~°∞. ã¨O`«iOK«∞‰õΩOk – Jk "Õˆ~q+¨Ü«∞O. HÍx Hõeq∞ÖË=ÚÅ∞, ÖÏÉèí#ëêìÅ∞, ã¨∞Y
112. =Úã≤¡OÅ∞ =∞Hͯ #∞Oz =∞n<å‰õΩ =Åã¨"≥àϧHõ =∞n<å ѨÙ~°=Ú W™ê¡O‰õΩ ^Œ∞óMÏÅ∞ – W=hfl ^≥·"å[˝`À HõÅ∞QÆ∞`å~Ú – J#fl q+¨Ü«∞O =∞~°∞=~å^Œ∞.
Hˆ O„^Œ™ê÷#OQÍ =∂iOk. `«`å¯~°}OQÍ "å}˜[ºÑ¨~O° QÍ ‰õÄ_® =∞n<å‰õΩ „áê=ÚYº`« 113. D PÜ«∞`«∞ „Ѩ=HõÎ ã¨ÇϨ K«~∞° _≥#· Ǩτ[`ü ™êÅ| a<£ ǨuÉò J<åûsx L^ÕtÌ Oz#^Œx
859 860
9. `ÒÉÏ "åÅ=¸ 436 9. `ÒÉÏ 10= áê~å
78 Uq∞\©, `«=∞ Ö’QÆ∞@∞ì QÆ∞iOz, `«=∞ 80 (F „Ѩ=HÍÎ!) "åi =∞xflOѨ٠HÀã¨O
QÆ∞ã¨Q∞Æ ã¨Å QÆ∞iOz JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ JO`å h=Ù "Õ_»∞‰õΩ<åfl, "Õ_»∞HÀHõáÈ~Ú<å
`≥Å∞ã¨∞#h, JÖÏ¡ÇÏπ JQÀK«~° q+¨Ü∂« Å XHõ¯>Ë. XHõ"Õà◊ #∞=Ùfi _≥ɡ·ƒù™ê~°∞¡ "åi
xflO\˜h Ziy#"å_»h "åiH˜ =∞xflOѨ٠HÀã¨O "Õ_»∞‰õΩ<åfl㨈~ JÖÏ¡ÇπÏ
114
`≥eÜ«∞^•? Hõq∆ ∞OK«_∞» QÍHõ Hõq∆ ∞OK«_∞» .117 ZO^Œ∞
79 qâßÅ =∞#ã¨∞`À ^•#^èŒ~å‡Å∞ KÕ¿ã HõO>Ë, "å~°∞ JÖÏ¡ÇÏπ Ѩ\Ï¡, PÜ«∞# „Ѩ=HõÎ
qâßfiã¨∞Å#∞ xOkOKÕ"åix, (JÖÏ¡ÇπÏ Ñ¨\Ï¡ u~°™ê¯~° "≥·Yix J=ÅOaO
=∂~°Oæ Ö’ WKÕÛO^Œ∞‰õΩ) `å=Ú K≥=∞\’_çÛ Kå~°∞.118 W@∞=O\˜ Jq^èÕÜ«ÚʼnõΩ
ã¨OáêkOz#k `«Ñʨ 115 =∞ˆ~n `«=∞ =^ŒÌ JÖÏ¡ÇπÏ ã¨<å‡~°æO K«∂Ѩ_»∞.119
ÖËx "åix J=¿ÇÏà◊# KÕã∂¨ Î =∂\Ï¡_Õ Ü«Ú^Œú ã¨=∞Ü«∞OÖ’ q~åàÏÅ∞ W=fi=Åã≤OkQÍ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) JÑ‘ÊÅ∞
"åix JÖÏ¡ÇπÏ ‰õÄ_® P@Ѩ\ ˜ì™êÎ_»∞.116 KÕã≤#ѨC_»∞ =Úã≤¡OÅ∞ ™È÷=∞`«‰õΩ `«QÆæ@∞ìQÍ q~åàÏÅ∞ WKÕÛ"å~°∞. HõÅ"å~°∞ `«=∞
"åi HÀã¨O =º^è•Éèíi`«"≥∞ÿ# tHõ∆ LOk. ™ê÷~ÚH˜ `«QÆæ@∞ìQÍ `≥zÛW¿ãÎ ÖËx"å~°∞ ‰õÄ_® `«=∞‰õΩ L#flO`«Ö’#∞OKÕ `≥zÛ
WKÕÛ"å~°∞. „Ѩ=HõÎ Ñ≤Å∞ѨÙ#∞ ѨÙ~°ã¨¯iOK«∞‰õΩx ^≥·==∂~°æOÖ’ `«=∞ ã¨~°fi™êfihfl
H˘O`«=∞Ok Y∞~üP<£ "åºMϺ`«Å∞ Y~å~°∞ KÕâß~°∞. HÍx D q+¨Ü«∞O „áê=∂}˜Hõ `≥zÛ ^è•~°É’ã¨∞Î#fl D Ô~O_»∞ ~°HÍÅ Jaè=∂# ^èŒ#∞Å#∞ K«∂ã≤ F~°fiÖËHõ HõѨ@∞Å∞
"≥∞ÿ#k HÍ^Œ∞. D =∂@ ‰õÄ_® HõѨ@∞Ö’¡x XHõ =~åæxfl L^ÕÌtOz J#|_çOk "åi „ѨÜ∞« `åflÅÃÑ· hà◊√¡ ‰õΩ=∞‡iOKÕ"å~°∞. "åiÃÑ· KèÖ« ’‰õΩÅÎ ∞ qã≤~ˆ "å~°∞. ZuÎá⁄_»∞ѨÙ
J#fl^Õ x["≥∞ÿOk. =∂@Å`À "åix HõqfiOKÕ"å~°∞. Z=~°~Ú<å Z‰õΩ¯= ™⁄=Ú‡#∞ `≥zÛ W¿ãÎ, ''Q˘Ñ¨Ê
114. JÖÏ¡ÇπÏ`À "åQÍÌ#O KÕã≤, ^•xH˜ q~°∞^ŒúOQÍ „Ѩ=iÎOKÕ HõѨ@∞ʼnõΩ WO^Œ∞Ö’ f„= ^•`«#x JO^Œi KÕ`å JxÑ≤OK«∞HÀ=\ÏxˆH WÖÏ KÕã¨∞Î<åfl_»——x xOkOKÕ"å~°∞.
=∞~Ú# ÃÇÏK«ÛiHõ LOk. `«=∞ =∞<ÀÉèÏ"åÅ#∞ QÆ∞iOz JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ Ug∞ `≥eÜ«∞^Œx Z=~°~Ú<å H˘kÌáê\˜ ™⁄=Ú‡#∞ `≥zÛW¿ãÎ, ''D H˘kÌ "≥Ú`«ÎO`À<Õ ÅHõ∆ ºO
|Ǩïâß "å~°#∞‰õΩO@∞<åflˆ~"≥∂! HÍx JÖÏ¡ÇπωõΩ „Ѩun `≥Å∞ã¨∞. ZO^Œ∞HõO>Ë ã≤kúã¨∞ÎO^•?—— Jx ˆQe KÕ¿ã"å~°∞. ''#∞=Ùfi WKÕÛ D H˘kÌáê\˜ ™⁄"Õ∞‡ ^Õ=Ù_çH˜
PÜ«∞# ~°Ç¨Ï㨺 q+¨Ü«∂Å *Ï˝x. JO`«~åƒÇ¨Ïº q+¨Ü«∂Åhfl PÜ«∞#‰õΩ ‰õ∆Ω}‚OQÍ HÍ=Åã≤ =zÛO^•?—— Jx "≥@HÍ~°OQÍ K≥¿ÑÊ"å~°∞ (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs–J`ü `ÒÉÏ
`≥Å∞ã¨∞. ã¨∂~å "åºMϺ#O† =Úã≤¡O – H˜`å|∞[˚HÍ`ü).
115. J~°cÖ’ '=Ú`«qÎ fi~¸<£— Jx LOk. =Ú`«qÎ fi~¸<£ JO>Ë [HÍ`ü =O\˜ qkè^•<åÖË D q^èŒOQÍ HõѨ@∞Å∞ J_»∞QÆ_»∞QÆ∞<å =Úã≤¡OÅ#∞ J=¿ÇÏà◊# KÕã¨∂Î, Ô~K«ÛQ˘_»∞`«∂
Q͉õΩO_®, ã¨fiK«ÛOù ^ŒOQÍ, W+ì̈ÑÓ¨ ~°fiHõOQÍ WOHÍ Z‰õΩ¯=QÍ ^•#^è~Œ å‡Å∞ KÕ¿ã"å~°∞. LO_Õ"å~°∞.
JÖψQ =∞iH˘O^Œ~°∞, ^≥·==∂~°æOÖ’ ^•#^èŒ~å‡Å∞ KÕÜ«∞@O `«=∞‰õΩ qkè HÍHõ
áÈ~Ú#ѨÊ\˜H© =∞#óѨÓ~°fiHõOQÍ ZO`À H˘O`« WK«∞ÛHÀ"åÅ#fl ÉèÏ=#`À ‰õÄe<åe 116. =Úã≤O¡ Å#∞ "å~°∞ D q^èOŒ QÍ P@Ѩ\ ãì˜ ∂¨ Î LO>Ë JÖÏ¡ÇÏπ K«∂ã¨∂Î T~°∞‰õΩO\Ï_»x
KÕã≤, K≥=∞\’_çÛ ã¨OáêkOz, ^•xfl `≥zÛ ^≥·==∂~°æOÖ’ ã¨=∞iÊOK«∞‰õΩO\Ï~°∞. J#∞HÀ~å^Œ∞. JÖÏ¡ÇπÏ ‰õÄ_® "åix P@Ѩ\ ˜ì™êÎ_»∞. PÜ«∞# Ѩ\ ˜ìOKÕ P@ J`«ºO`«
`«=∞‰õΩ ÅaèOKÕ "Õ`«#O `«=∞ WO\˜"å~°Å‰õΩ uxÑ≤OK«\ÏxˆH ã¨iáÈHõ áÈ~Ú<å, J==∂#Hõ~°OQÍ, HÀÅ∞HÀÖË#O`« f„=OQÍ LO@∞Ok.
JO^Œ∞Ö’ #∞OKÕ H˘O`« "≥Ú`åÎxfl „¿Ñ=∞`À `≥zÛ ã¨=∞iÊOK«∞‰õΩ<Õ `åºQÆ ^èŒ#∞Å∞ 117. 70 ™ê~°∞¡ J<Õ Ñ¨^ŒO PkèHõº`å ÉèÏ=O (Supremacy) H˘~°‰õΩ „ѨÜ≥∂yOK«|_çOk.
"å~°∞. "å~°∞ `≥zÛ WzÛ# ™⁄=Ú‡ z#fl^Õ HÍ=K«∞Û HÍx "åi =∞#ã¨∞û KåÖÏ Zxfl™ê~°∞¡ "åi Hõ∆=∂Ѩ} HÀã¨O q*Ï˝Ñ¨# KÕã≤<å, JÖÏ¡ÇπÏ "åix ã¨∞`«~å=¸
ÃÑ^ŒÌk. JO^Œ∞Ö’ z`«Îâ◊√kú HõÅQÆÅã≤ LOk. JOH˜`«ÉèÏ=O LOk. ^≥·="å‰õΩ¯#∞ Hõ∆q∞OK«_»∞ Jx Jã¨Å∞ nx ÉèÏ=O. 70 HõO>Ë Z‰õΩ¯= ™ê~°∞¡ ã≤á¶ê~°ã¨∞ KÕ¿ãÎ
L#fl`« ™ê÷~ÚH˜ KÕˆ~Û „Ѩܫ∞`«flOÖ’ `å=¸ áêÅ∞ѨOK«∞HÀ"åÅ#fl P~å@O ‰õÄ_® Hõ∆q∞™êÎ_»#flk nx J~°÷O ZO`«=∂„`«O HÍ^Œ∞.
Wq∞_ç LOk. 118. Hõ∆=∂aèHõ∆ ZO^Œ∞‰õΩ ÃÑ@ì|_»^À WHõ¯_» K≥ѨÊ@O [iyOk. „Ѩ[Å∞ 'ã≤á¶ê~°ã¨∞— HÀã¨O
861 862
9. `ÒÉÏ "åÅ=¸ 437 9. `ÒÉÏ 10= áê~å
81 "≥#∞Hõ LO_çáÈ~Ú#"å~°∞, ^≥=· „Ѩ=HõÎ 82 HÍ|\˜ì WѨC_»∞ "å~°∞ `«=∞ x~åfiHÍ
(ã¨Jã¨O) "≥o§# `«~°∞"å`«, `å=Ú P xH˜ (ÅaèOKÕ) „ѨuѶ¨ÅOÃÑ· |ǨïH˘kÌQÍ
q^èŒOQÍ (WO\’¡) LO_çáÈ~Ú#O^Œ∞‰õΩ #"åfie, KåÖÏ Z‰õΩ¯=QÍ U_®fie.122
ã¨O|~°Ñ_¨ ®¤~∞° .120 ^≥=· =∂~°Oæ Ö’ `«=∞ ^è#Œ 83 XHõ"Õà◊ JÖÏ¡ÇπÏ x#∞fl "åiÖ’x U
„áê}ÏÖÁ_ç¤ áÈ~å_»@O "åiH˜ ÉÁuÎQÍ =~°æO =^ŒÌÔH·<å123 uiy fã¨∞‰õΩ"≥o`Õ,
W+¨ìO ÖË^Œ∞. ÃÑ·ÃÑK«∞Û ''WO`« f„="≥∞ÿ#
ZO_»"Õ_çÖ’ |Ü«∞Å∞^Õ~°HõO_ç—— Jx JѨC_»∞ "å~°∞ h =^ŒÌ‰õΩ =zÛ, Ü«Ú^Œú
J<åfl~°∞. (F „Ѩ=HÍÎ!) ''#~°HÍyfl WO`« "≥∞^ÿ •<åxH˜ ~å=\ÏxH˜ h J#∞=∞u QÆ#Hõ
Hõ<åfl Z‰õΩ¯= "Õ_çQÍ LO@∞Ok—— Jx J_çy`Õ,124 ''WHõ g∞~°∞ Z\˜ì Ѩiã≤`÷ ∞«
"åiH˜ K≥ÑC¨ . P ã¨OQÆux "å~°∞ „QÆÇÏ≤ ¿ãÎ Ö’¡#∂ <å`À HõÅã≤ ~åÖË~∞° . <å`À HõÅã≤
ZO`« ÉÏ=ÙO_»∞!121 â◊„`«∞=ÙÅ`À áÈ~å_»#∂ ÖË~°∞. g∞~°∞
`˘e™êˆ~ ‰õÄ~°∞Ûx LO_»\ÏxH˜ W+¨ì
Z^Œ∞~°∞ K«∂ã≤ "≥∂ã¨áÈ~å^Œ∞. qâßfiã¨O =∞iÜ«Ú ã¨`«¯~°‡Å =¸Å^èŒ#O`À "å~°∞
^≥·=ã¨=∞Hõ∆OÖ’ Ǩ[~°∞HÍ"åe. D Ѩ~°Ö’Hõ ™ê=∞„ˆQ QÆ#Hõ ÖˉõΩO_®áÈ`Õ Z=i Ѩ_®¤~°∞.125 HÍ|\˜ì g∞~°∞ WѨC_»∞ ‰õÄ_®
ã≤á¶ê~°ã¨∂ JHõ¯_» K≥Å¡<Õ~°^Œ∞. Jã¨Å∞ JÖÏO\˜ Jq^èÕÜ«ÚÅ HÀã¨O ã≤á¶ê~°ã¨∞ KÕ¿ã "≥#∞Hõ LO_çáÈÜÕ∞"åiÖ’<Õ ‰õÄ~°∞Ûx
J#∞=∞u ‰õÄ_® JÖÏ¡ÇπÏ W=fi_»∞. LO_»O_ç——126 Jx K≥ÃÑÊ~Úº.
119. 'ã¨<å‡~°æO— JO>Ë WHõ¯_» qâßfi™êxH˜ (D=∂<£‰õΩ) KÕˆ~Û =∂~°æO Jx ÉèÏ=O. 122. nx ÉèÏ=O Uq∞@O>Ë "åi #=ÙfiÖÏ@Å∞ KåÖÏ Ñ¨iq∞`«"≥∞ÿ#q. =∂ tHõ∆ "≥Ú^ŒÖˇ·#
=∂=¸Å∞QÍ ^•i K«∂Ѩ_»=∞O>Ë Jk „ѨѨOK«OÖ’ qâßfiã¨∞ʼnõΩ, Jqâßfiã¨∞ʼnõΩ `«~°∞"å`« "å~°∞ WHõ U_»∞ã¨∂Î LO_»=Åã≤O^Õ.
JO^ŒiH© K«∂Ѩ|_çOk. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : 1. ''"Õ∞=Ú =∞x+≤H˜ =∂~°æO K«∂áê=Ú.
PÃÑ· J`«#∞ Hõ$`«A˝_»=Ù`å_À, Hõ$`«Ñ¶¨Úfl_»=Ù`å_À K«∂_®e (^ŒÇ¨Ï~ü – 3). 2. 123. JO>Ë HõÑ@¨ ∞Å =~°Oæ Jx ÉèÏ=O. `«|∂H± Ü«Ú^ŒOú #∞O_ç ^Õ=Ù_»∞ x#∞fl ã¨∞~°H`∆˜ O« QÍ
''"Õ∞=Ú J`«xH˜ (=∞Op–K≥_»∞ʼnõΩ ã¨O|OkèOz#) Ô~O_»∞ =∂~åæÅ∞ K«∂ÃÑ\Ïì=Ú—— h ã≤÷~°x"åã¨O =~°‰õΩ KÕi¿ãÎ WO\˜Ñ¨@∞ì# LO_çáÈ~Ú# P HõѨ@∞Å∞ #Hõ¯ q#Ü«∞O
(|Å^£ – 10). „Ѩ^Œi≈ã¨∂Î h =^ŒÌ‰õΩ =™êÎ~°∞.
120. ‰õΩO\˜™ê‰õΩÅ∞ K≥ÑÊ≤ `«|∂H± áÈ~å\ÏxH˜ "≥à§◊ ‰õΩO_® LO_çáÈ~Ú# HõÑ@¨ ∞Å QÆ∞iOz 124. =∞~À™êi Ü«Ú^Œú"Õ∞^Œ~Ú<å ã¨OÉèíq¿ãÎ `«Ñ¨Ê‰õΩO_® `«=∞i "≥O@ =™êÎ=∞x Éèí~À™ê
=∞~À™êi „Ѩ™êÎqOK«|_çOk. =¸ÅOÖ’ 'dÖÏѶπ— Jx =zÛOk. dÖÏѶπ JO>Ë ~Ú™êÎ~∞° .
"≥#∞Hõ ÖËHõ =ºuˆ~HõOQÍ Jx J~°÷O. ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Å¡O) Ü«Ú^•úxH˜ |Ü«∞Å∞^Õi# 125. "≥Ú^Œ\™˜ êi Ñ≤ez#ѨÙ_»∞ g∞~°∞ ZÖÏQÆ∂ ~åÖË^∞Œ . HÍ|\˜ì =∞~À Ü«Ú^•úxH˜ ~å=\ÏxH˜
`«~åfi`« HõѨ@∞Å∞ PÜ«∞# "≥#∞Hõ =∞n<åÖ’ LO_çáÈÜ«∂~°<À ÖËHõ PÜ«∞# Ѩ^ŒúuH˜ ‰õÄ_® g∞~°∞ J~°›`« HÀÖ’ÊÜ«∂~°∞.
=ºuˆ~HõOQÍ =∞n<åÖ’ LO_çáÈÜ«∂~°<À D PÜ«∞`«∞‰õΩ ÉèÏ=O.
126. JO>Ë Ü«Ú^ŒúO KÕÜ«∞ÖËHõ WO_»¡Ö’ LO_çáÈÜÕ∞ „ã‘ÎÅ∞, z#flÑ≤Å¡Å∞, =Úã¨e"å~°∞,
121. #~°HÍyfl `åѨO =ÚO^Œ∞ D "Õã¨q`åѨO ÖˇHõ¯Ö’H˜ ~å^Œ#fl ã¨OQÆu "åiH˜ `≥e¿ãÎ Jq\˜"å~°∞ ZÖÏO\˜ "å~À g∞~°∂ JO`Õ. HÍ|\˜ì g∞~°∞ g∞ WO_»¡Ö’<Õ HÍňH∆ѨO
"å~°∞ ZO`«=∂„`«O "≥#∞Hõ LO_Õ"å~°∞ HÍ^Œ∞. „ѨѨOK«OÖ’x D "Õ_ç #~°HÍyfl
"Õ_çÖ’ 70= ÉèÏQÆO Jx, „ѨѨOK«OÖ’x ZO_»"Õ_çHõ<åfl #~°HÍyfl "Õ_ç 69 Ô~@∞¡ KÕã∂¨ Î LO_çáÈO_ç – D =∂@Ö’¡ =ºOQƺ ^èÀ~°}˜ LOk. XHõ"àÕ ◊ `«|∂H± Ü«Ú^ŒOú Ö’
JkèHõOQÍ LO@∞O^Œx ǨÏnã¨∞ ^•fi~å `≥Å∞™ÈÎOk (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs – |^Œ=ÙÖò áêÖÁæ#ÖËHõáÈÜ«∂"Õ∞! J#fl ÉÏ^èŒ x[OQÍ g∞ =∞#ã¨∞Ö’¡ LO>Ë, g∞~°∞ WOHÍ
YÖò)ö . WOHÍ JÖÏO\˜ ÉÏ^èŒ`À ‰õΩq∞eáÈ`«∂ LO_®e.
863 864
9. `ÒÉÏ "åÅ=¸ 438 9. `ÒÉÏ 10= áê~å
84 "åiÖ’ Z=_≥·<å K«¿ãÎ #∞=Ùfi "å_ç 85 "åi Pã≤Îáêã¨∞ÎÅ#∞, ã¨O`å<åxfl
JO`«º„H˜Ü«∞Å #=∂A ‰õÄ_® Z#fl\˜H© K«∂ã≤ #∞=Ùfi Pâ◊Û~°ºáȉõÄ_»^∞Œ . "åix D
KÕÜ«∞‰õΩ. "å_ç ã¨=∂kè =^ŒÌ ‰õÄ_® =ã¨∞Î=ÙÅ ^•fi~å WǨÏÖ’HõOÖ’<Õ tH˜∆O
xÅ|_»‰õΩ.127 "å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞, PÜ«∞# KåÅh, „áê}ÏÅ∞ áÈÜÕ∞^•HÍ "å~°∞
„Ѩ=Hõ#Î ∞ u~°ã¯¨ iOz#"å~°∞. "å~°∞ K«KÛÕ Jqâßfiã¨∞Å∞QÍ<Õ LO_®Åh JÖÏ¡ÇπÏ
=~°‰õÄ ^Œ∞+¨µìÅ∞QÍ, Jq^èÕÜ«ÚÅ∞QÍ<Õ HÀ~°∞`«∞<åfl_»∞.
L<åfl~°∞.128
86 ''JÖÏ¡ÇπÏ#∞ qâ◊fiã≤OK«O_ç, PÜ«∞#
127. D PÜ«∞`«∞ HõÑ@ ¨ ∞Å ã¨~åÌ~∞° J~Ú# J|∞ÌÖÏ¡ÇÏπ a<£ Lɡ· <ÕÑ^¨ ºŒä OÖ’ J=`«iOz „Ѩ=Hõ`Î À HõÅã≤ áÈ~å_»O_ç—— Jx P*Ï˝
#ѨÊ\˜H© nx P^Õâ◊O =∂„`«O ã¨~°fi™ê^è•~°}"≥∞ÿ#k. ‰õΩ„Ѷπ (Jqâßfiã¨O), xá¶êMò
(HÍѨ@º~ÀQÆO) ÃÑ· =∞~°}O˜ z# "å~°O^Œ~∂° D ѨikèÖ’H˜ =™êÎ~∞° . nx ѨÓ~°fi~°OQÆO Ñ≤OKÕ ã¨∂~å J=`«iOѨ*ËÜ«∞|_ç
Wk : #ѨC_»∞ "åiÖ’x „j=∞O`«∞Å =~°æO
HõѨ\Ï„ˆQã¨~°∞_»∞ J~Ú# J|∞ÌÖÏ¡ÇπÏ a<£ Lɡ· =∞~°}˜Oz#ѨC_»∞ J`«x ‰õΩ=∂~°∞_»∞,
XHõ\ ˜ h ^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ =zÛ, ''=∞=∞‡efl
xHÍ~°û~Ú# =Úã≤¡O J~Ú# J|∞ÌÖÏ¡ÇπÏ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) ã¨xflkèH˜ =zÛ D ‰õÄ~°∞Ûx LO_Õ "åi`Àáê>Ë LO_»
q^èŒOQÍ q#flqOK«∞‰õΩ<åfl~°∞ – '^≥·=„Ѩ=HÍÎ! `«=∞~°∞ g∞ K˘Hͯ#∞ „Ѩ^•#O KÕ¿ãÎ x=fiO_ç——129 JO@∂ J#∞=∞u HÀ~°∞
(â◊√ÉèíO HÀã¨O) <Õ#∞ <å `«O„_ç 'HõѶ¨<£— H˘~°‰õΩ ^•xfl LѨÜ≥∂y™êÎ#∞. JÖψQ `«∞Ok.
`«=∞~°∞ PÜ«∞# JO`«º„H˜Ü«∞Å ([<å*Ï) #=∂A#∞ KÕ~ÚOK«O_ç.— HÍ~°∞}º=¸iÎ "ÕÜ«∞_®xH˜ D ǨÏnã¨∞#∞ J^茺ܫ∞#O KÕÜ«∞O_ç: ''^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) Y##
(ã¨Jã¨O) JѨÊ\˜HõѨC_Õ `«# K˘Hͯ#∞ „Ѩ^•#O KÕâß~°∞. J`«x JO`«º„H˜Ü«∞Å "å\˜Hõ‰õΩ =KÕÛã¨iˆH J|∞ÌÖÏ¡ a<£ Lɡ· Y##O KÕÜ«∞|_®¤_»x `≥eã≤Ok. JѨC_»∞
#=∂A KÕ~ÚOK«\ÏxH˜ "≥àϧ~°∞. JѨC_»∞ Ǩτ[`ü L=∞~ü (~°l) ^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) PÜ«∞# (ã¨) ã¨=∂kèÖ’ #∞Oz J`«x â◊"åxfl |Ü«∞\˜H˜ f~ÚOKå~°∞. J`«x
#∞^ÕÌtOz, ''WÖÏO\˜ =OK«‰õΩÅ HÀã¨O „áêi÷OK«=^ŒÌx JÖÏ¡ÇπÏ q∞=∞‡efl `åH©^Œ∞ =∞$`«^ÕǨxfl `«# "≥∂HÍà◊¡ÃÑ· LOz `«# ÖÏÖÏ[ÖÏxfl "Õâß~°∞. `«# K˘Hͯ#∞
KÕâß_»∞ Hõ^•! JÖÏO@ѨC_»∞ g∞~°∞ W`«x =∞xflOѨ٠HÀã¨O ZO^Œ∞‰õΩ "Õ_∞» ‰õΩO\Ï~°∞?—— `˘_çyOKå~°∞—— (ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ |∞MÏs – H˜`å|∞e¡ÉÏãπ† ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ =Úã≤O¡ – H˜`å|∞ ã≤áê¶ uÖò
Jx „ѨtflOKå~°∞. ^•xH˜ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨), ''JÖÏ¡ÇπÏ <å‰õΩ '"Õ_»∞HÀ=^ŒÌx— J#ÖË^Œ∞. =Ú<åѶv≤ <£....).
"åi =∞xflOѨ٠HÀã¨O _≥|ƒù~Ú™ê~°∞¡ "Õ_»∞‰õΩ<åfl =∞xflOK«É’#∞ Jx =∂„`«"Õ∞ D ǨÏnã¨∞ ^•fi~å É’^èŒÑ¨_Õ^Õq∞@O>Ë qâßfi㨠ÉèÏQͺxH˜ <ÀK«∞HÀHõáÈ~Ú# "åi
K≥áêÊ_»∞. HÍ|\˜ì <Õ#∞ _≥|ƒù~Ú Hõ<åfl Z‰õΩ¯=™êˆ~¡ "åi =∞xflOѨ٠HÀã¨O Ji÷™êÎ#∞—— =∞xflOѨ٠HÀã¨O ZO`« Q˘Ñ¨Ê"å~°∞, ѨÙ}ºÑ¨Ù~°∞+¨µÅ∞ „áêi÷Oz#ѨÊ\˜H© Jk "åi
Jx |^Œ∞eKåÛ~°∞. `«~°∞"å`« PÜ«∞# (ã¨Jã¨O) J`«x [<å*Ï #=∂A#∞ H˘~°‰õΩ „ѨÜ≥∂[#Hõ~°O HÍ*ÏÅ^Œ∞.
KÕ~ÚOKå~°∞. ^•xÃÑ· D PÜ«∞`«∞ J=`«iOzOk. WHõ g∞^Œ@ HõѨ@∞Å Hõ∆=∂aèHõ∆
HÀã¨O ZO`«=∂„`«O q*Ï˝Ñ¨# KÕÜ«∞~å^Œx QÆ\ ˜ìQÍ `åH©^Œ∞ KÕÜ«∞|_çOk (ã¨Ç‘ÏÇπÏ 129. ‰õΩO\˜™ê‰õΩÅ∞ K≥Ñ≤Ê, =O\˜O\˜ ‰õΩO^Õà◊§`À Hõeã≤ ‰õÄ~ÀÛ^ŒÅz# HõѨ@∞Å QÆ∞iOz
|∞MÏs – `«Ñ¶‘û~ü ã¨∂~°`«∞Öò |~å`ü† =Úã≤¡O – H˜`å|∞ ã≤á¶êuÖò =Ú<åѶ≤v<£....). K≥ѨÊ|_ç# =∂@eq. K«∂_»É’`Õ "å~°∞ ^èŒ#=O`«∞Å∞. "åiH˜ U Ö’@∂ ÖË^Œ∞.
JÖÏO@ѨC_»∞ "å~°∞ ^≥·==∂~°æOÖ’ W`«~°∞ÅHõ<åfl =ÚO^ŒO[ "ÕÜ«∂eûOk. HÍx
128. rq`åO`«O ã¨`åºxfl u~°ã¯¨ iã¨∂,Î „^ÀǨxfl `«ÅÃÑ_»∞`«∂ u~°™ê¯~° ã≤u÷ Ö’<Õ „áê}ÏÅ∞ "≥#∞HõO[ "Õâß~°∞. `«QÆ∞ HÍ~°}OÃÑ· Ü«Ú^ŒúOÖ’ áêÖÁæ#Hõ áÈ=@O ã¨|ÉË. JÖÏO\˜
q_çz# "åi JO`«º„H˜Ü«∞Å „áê~°÷#Ö’ áêÖÁæ#@OQÍh, "åi =∞xflOѨ٠HÀã¨O "å~°∞ J#∞=∞u á⁄O^Œ=K«∞Û. HÍx D ÃÑ^ŒÌ ÃÑ^ŒÌ P™ê=ÚňH"≥∞ÿáÈ~ÚO^Œh?
JÖÏ¡ÇπÏ#∞ "Õ_»∞HÀ=@O QÍh `«QÆ^Œx D PÜ«∞`«∞Ö’ ã¨Ê+¨ìOQÍ K≥ѨÊ|_çOk. "åÔ~O^Œ∞‰õΩ QÍAÅ∞ `˘_»∞‰õΩ¯x ‰õÄ~ÀÛ"åÅ#∞‰õΩO@∞<åfl~°∞? JO>Ë ^≥=· ^è~Œ ‡° O Ѩ@,¡
"åi =∞xflOѨÙÔH· „áêi÷OK«\ÏxH˜ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) ZO`«QÍ Ñ¨i`«Ñ≤OKÕ"å~À JOK«<å ^≥·=„Ѩ=HõΠѨ@¡, Ѩ~°Ö’Hõ ™êѶ¨ÅºO Ѩ@¡ "åiÔHÖÏO\˜ Pã¨H©Î ÖË^Œ#fl=∂@!
865 866
9. `ÒÉÏ "åÅ=¸ 439 9. `ÒÉÏ 10= áê~å
87 "å~°∞ WO_»¡Ö’¡ LO_Õ P_»"åi "≥O@ 91 |ÅÇ‘Ï#∞ÅÃÑ,· ~ÀQÆÑ_‘ `ç ∞« ÅÃÑ,· Y~°∞Û
LO_»\ÏxˆH W+¨Ñì _¨ ®¤~∞° . "åi ǨÏ$^ŒÜ∂« ÃÑ@ì_®xH˜ `«=∞ =^ŒÌ Ug∞ÖËx"åiÃÑ·–
ÅÃÑ· =Ú„^Œ "ÕÜ∞« |_çOk. HÍ|\˜ì WѨC_»∞ U ^À+¨=¸ ÖË^∞Œ . J~Ú`Õ "å~°∞ JÖÏ¡ÇÏπ
U q+¨Ü«∞=¸ "åiH˜ J~°÷O HÍ^Œ∞.130 Ѩ@,¡ PÜ«∞# „Ѩ=HõΠѨ@¡ „âıÜ∂≥ aèÖÏ+¨µÖˇ·
88 HÍx ã¨fiÜ«∞OQÍ „Ѩ=Hõ#Î ∂, PÜ«∞#`À LO_®e. JÖÏO\˜ ã¨[#˚ ∞ÅÃÑ· P~ÀѨ}
áê@∞ qâ◊fiã≤Oz# "åih K«∂_»O_ç† "å~°∞ ʼnõΩ U P™ê¯~°=¸ ÖË^Œ∞. JÖÏ¡ÇπÏ
`«=∞ ^èŒ#„áê}ÏÅ`À ^≥·==∂~°æOÖ’ Jáê~°OQÍ Hõ∆q∞OKÕ"å_»∞, Hõ~°∞}˜OKÕ
áÈ~å_»∞`«∞<åfl~°∞. HÍ|\˜ì "Õ∞à◊√¡ QÆÅ"å~°∞ "å_»∂#∞.132 (J)
gˆ~. ™êѶ¨ÅºÉèÏQƺO á⁄O^Õ"å~°∞ ‰õÄ_®
gˆ~. „ѨHÍ~°O „áêѨOzHõ, áê~°Ö∫H˜Hõ Éè’QÆÉèÏQͺÅhfl "åiˆH Åaè™êÎ~Ú. W^Õ Jã¨Å∞
ã≤ã¨Å~Ú# ™êѶ¨ÅºO.
89 gi HÀã¨"Õ∞ JÖÏ¡ÇπÏ, „H˜O^Œ HÍÅ∞ 132. D '™ê‰õΩÅ∞ K≥¿ÑÊ"åà◊√§— Z=~°∞? nxÃÑ· Y∞~üP<£ "åºMϺ`«Å =∞^躌 Éè^Ë •aè„áêÜ«∞O
=Å∞ „Ѩ=Ç≤ÏOKÕ ã¨fi~°æ=<åÅ#∞ ã≤^ŒúO LOk. "å~°∞ =∞n<å #QÆ~åxH˜ Hõ_»∞^Œ∂~°OÖ’ x=ã≤OKÕ Z_®i"åã¨∞Åx H˘O^Œ~°∞
KÕã≤ LOKå_»∞. "å\˜Ö’ "å~°∞ âßâ◊fi`«OQÍ ÉèÏqã¨∞Î<åfl~°∞. "å~°∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) =^ŒÌ‰õΩ =zÛ J|^•úÅ∞ K≥Ñ≤Ê Ü«Ú^ŒúO #∞Oz
LO\Ï~°∞. Q˘Ñ¨Ê q[Ü«∞ ÉèÏQƺO JO>Ë J#∞=∞u á⁄O^•~°∞. =∞iH˘O`«=∞Ok Hõhã¨O J#∞=∞u ‰õÄ_® á⁄O^ŒÖË^Œ∞. D
W^Õ.131 q^èŒOQÍ K«∂¿ãÎ HõѨ@∞ÅÖ’ Ô~O_»∞ ~°HÍÅ „Ѩ™êÎ=# =zÛO^Œx ÉèÏqOK«=Åã≤
90 Ñ¨Öˇ¡"åã¨∞Ö’¡x ™ê‰õΩÅ∞ K≥¿ÑÊ"åà◊√¡ LO@∞Ok. =º^è•Éèíi`«"≥∞ÿ# ^≥·=tHõ∆‰õΩ g~°∞ÉèíÜ«ÚÅ∂ áê„`«∞Å=Ù`å~°∞.
‰õÄ_® `«=∞‰õΩ (Ü«Ú^ŒúO #∞Oz) ÃãÅ=Ù Y∞~üP<£ "åºMϺ`«ÅÖ’x =∞~À=~°æO "å~°∞ '=ÚJl˚~°∂<£— J<Õ Ñ¨^•xfl ''x[OQÍ<Õ
W=fi=∞x HÀ~°∞`«∂ =KåÛ~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ `«QÆ∞ HÍ~°}OQÆÅ "å~°∞—— J#fl J~°÷OÖ’ fã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. D q^èŒOQÍ K«∂ã≤#ѨC_»∞
`À#∂, PÜ«∞# „Ѩ=HõÎ`À#∂ J|^•úÖÏ PÜ«∞`«∞Ö’x z=i ÉèÏQÆO =∂„`«"Õ∞ HõѨ@∞ʼnõΩ =iÎã¨∞ÎOk. JO>ˆ D PÜ«∞`«∞Ö’
_ç#"å~°∞ ZÖÏQÆ∂ ‰õÄ~°∞Û<Õ LO_ç Ô~O_»∞ =~åæÅ „Ѩ™êÎ=# =zÛOk. "≥Ú^Œ\ ˜ =~°æO : x[OQÍ<Õ `«QÆ∞ HÍ~°}OÃÑ·
áÈÜ«∂~°∞. "åiÖ’ Jqâßfi㨠áÈHõ_»#∞ Ü«Ú^•úxH˜ "≥à◊§ÖËHõáÈ~Ú# =Úã≤¡OÅ∞. Ô~O_»= =~°æO : U HÍ~°}=¸ ÖˉõΩO_®<Õ
„Ѩ^Œi≈Oz# "åiH˜ ÉÏ^è•Hõ~°"≥∞ÿ# tHõ∆ J|^•úÅ∞ K≥Ñ≤Ê WO\’¡ ‰õÄ~°∞Û#fl HõѨ@∞Å∞. PÜ«∞`«∞ z=~À¡ =º^è•Éèíi`«"≥∞ÿ# tHõ∆
`«Ñʨ ^Œ∞.132 QÆ∞iOz „Ѩ™êÎqOK«|_ç#k D HõѨ@∞Å#∞ L^ÕÌtOKÕ – Ü«∞^•~°÷O ^≥·"åxˆH Z~°∞Hõ!
130. =∞x+≤ `«~°K«∂ `«# P`«‡#∞ =OzOK«∞‰õΩO@∂, `«Ñ¨C g∞^Œ `«Ñ¨C KÕã¨∂Î áÈ`«∞#fl 132. (J) D PÜ«∞`«∞Ö’ |Å"≥∞ÿ# HÍ~°}O =Å¡ Ü«Ú^ŒúOÖ’ áêÖÁæ#ÖËHõáÈ~Ú# "åi
ѨC_»∞ ^Õ=Ù_»∞ J`«x ǨÏ$^ŒÜ«∞ Hõ"å\ÏÖ#∞ =¸ã≤"Õ™êÎ_»∞. ã¨`åºxfl K«∂_»QÆeˆQ „Ѩ™êÎ=# =zÛOk. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : (1). |ÅÇ‘Ï#∞Å∞ (=$^Œ∞úÅ∞), JO^èŒ∞Å∞,
J`«x =∞<À<Õ„`«OÃÑ· `≥~°Ñ¨_çáÈ`«∞Ok. ã¨`åºxfl ѨiH˜OK«QÆeˆQ J`«x =∞ã≤Î+¨¯O qHõÖÏOQÆ∞Å∞, (2). "åºkè„QÆã∞¨ ÅÎ ∞, (3). Ü«Ú^ŒOú H˘~°‰Ωõ |Ü«∞Å∞^Õ~\° ÏxH˜ HÍ=Åã≤#
=Ú_»∞K«∞‰õΩáÈ`«∞Ok. P `«~°∞"å`« J`«xÖ’ qK«Hõ∆}Ï *Ï˝#O H©∆}˜OzáÈ`«∞Ok. Hõh㨠™ê=∞„y ‰õÄ_® ÖËx"å~°∞. WÖÏO\˜ "å~°∞ ~å#O^Œ∞‰õΩ xOkOK«‰õÄ_»^Œ∞.
"å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ Ñ¨@¡, „Ѩ=HõΠѨ@¡ q^èÕÜ«∞`« Hõey LO>Ë KåÅ∞. lǨ^£ (Ü«Ú^ŒúO)
131. J~Ú`Õ z`«Îâ◊√kúQÆÅ qâßfiã¨∞ŠѨiã≤÷u D #Ü«∞=OK«‰õΩÅ (=Ú<åѶ≤MòÅ) "≥·YiH˜ Ѩ@¡ "åiÖ’ ã¨^∞Œ ^ÕâÌ O◊ LO_®e. `å=Ú â◊H=Θ ∞O`«∞Å"≥∞ÿ LO>Ë `«Ñʨ Hõ D áÈ~å@OÖ’
aè#flOQÍ LO@∞Ok. "å~°∞ ZšѨC_»∂ JÖÏ¡ÇπÏ P^Õâßxfl t~°™ê=Ç≤Ï™êÎ~°∞. `«=∞ áêÖÁæ<Õ"å~°=∞#fl =∞Oz PÖ’K«# "åiÖ’ LO>Ë KåÅ∞. "å~°∞ Ü«Ú^ŒúO KÕÜ«∞ÖËHõ
ã¨OѨ^ŒÅ`À, `«=∞ „áê}ÏÅ`À ^≥·==∂~°æOÖ’ áÈ~å_»∞`å~°∞. ^Õ=Ù_»∞ "åQÍÌ#O áÈ~Ú<å ^≥=· O Ѩ@,¡ ^≥=· „Ѩ=HõΠѨ@¡ q~À^èÉŒ Ïè =O HõeyL#fl "åix "å~°∞ Jã¨ÇÏ≤ ºO
KÕã≤# â◊√ÉèÏÅ∞, "Õ∞à◊¡hfl "åiˆH ã¨fiO`«=∞=Ù`å~Ú. =∞iH˘O`«=∞Ok "åºMϺ`«Å K«∞HÀ"åe. JÖÏO\˜ ã¨[˚#∞Å∞ Ü«Ú^ŒúO KÕÜ«∞ÖËHõáÈ~Ú#ѨÊ\˜H© xO^•~°∞›Å∞ HÍ~°∞.
867 868
9. `ÒÉÏ "åÅ=¸ 440 9. `ÒÉÏ Ü«10=
∂`«láê~å
~°∂<£
92 h =^Œ‰Ì Ωõ =zÛ, `«=∞‰õΩ "åǨÏ<åÅ∞ 94 g∞~°∞ "åi =^ŒÌ‰õΩ uiy "≥o§
ã¨=∞‰õÄ~°Û=∞x q#flqOK«∞‰õΩ<Õ "åiÃÑ· #ѨC_»∞, "å~°∞ g∞ ^ŒQÆæ~°‰õΩ =zÛ
‰õÄ_® ZÖÏO\˜ PˆH∆Ѩ}ʼnõΩ P™ê¯~°O ™ê‰õΩÅ∞ K≥|∞`å~°∞. (F „Ѩ=HÍÎ!) "åi`À
ÖË^Œ∞. ''g∞‰õΩ W=fi\ÏxH˜ <å =^ŒÌ U WÖÏ J#∞ : ''™ê‰õΩÅ∞ K≥Ñʨ HõO_ç. g∞~°∞
"åǨÏ#=¸ ÖË^∞Œ —— Jx #∞=Ùfi "åiH˜ K≥¿ÑÊ U =∂@#∂ "Õ∞=Ú #=∞‡É’=Ú.
K≥ÑÊ≤ #ѨC_»∞ "å~°∞ ^Œ∞óY=^Œ#∞Ö∫`å~°∞. g∞ ã¨=∂Kå~°=∞O`å JÖÏ¡ÇπÏ =∂‰õΩ
"åi HõàÖ¡◊ ’¡ #∞Oz Hõhfl~°∞ LaH˜ =ã¨∞OÎ `≥eÜ«∞*Ëâß_»∞. WHõg∞^Œ@ ‰õÄ_®
_»QÍ (H˜¡+¨ì Ѩiã≤÷uÖ’) Y~°∞ÛÃÑ@ì_®xH˜
`«=∞ =^ŒÌ Ug∞ ÖË#O^Œ∞‰õΩ "å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ, PÜ«∞# „Ѩ=HõÎ g∞ HÍ~°º
qÅÑ≤ã¨∂Î uiy "≥o§áÈ`å~°∞.133 HõÖÏáêÅ#∞ QÆ=∞xã¨∂Î<Õ LO\Ï~°∞. `«~°∞
93 ã≤÷u=∞O`«∞Öˇ· LO_ç ‰õÄ_® h #∞O_ç "å`« g∞~°O`å QÀK«~åQÀK«~° q+¨Ü∂« Åhfl
J#∞=∞ux HÀˆ~"åiÃÑ· =∂„`«O ^À+¨O `≥eã≤# "åx"≥·Ñ¨Ù‰õΩ =∞~°eOѨ|_»`å~°∞.
LOk. "å~°∞ WO\˜Ñ@¨ ∞ì# LO_Õ P_»"åi =∞i g∞~°∞ U"Õ∞q∞ KÕã∂¨ Î LO_Õ"å~À
"≥O@ LO_»\ÏxˆH W+¨ìѨ_®¤~°∞. "åi PÜ«∞# g∞‰õΩ `≥Å∞ѨÙ`å_»∞.——
ǨÏ$^ŒÜ«∂ÅÃÑ· JÖÏ¡ÇπÏ =Ú„^Œ "Õâß_»∞. 95 g∞~°∞ "åi =^ŒÌ‰õΩ uiy "≥o§
JO^Œ∞=Å¡ "å~°∞ `≥Å∞ã¨∞HÀÖËHõ #ѨC_»∞, g∞~°∞ "åix "åi =∂<å#
134
áÈ`«∞<åfl~°∞. =^ŒeÃÑ_»`å~°#fl L^ÕÌâ◊O`À, "å~°∞ g∞
133. z`«Îâ◊√kú L#flѨÊ\˜H© Pi÷Hõ X#~°∞Å∞ ÖË#O^Œ∞# Ü«Ú^ŒúOÖ’ áêÖÁæ#ÖËHõáÈ~Ú# =ÚO^Œ∞ JÖÏ¡ÇπÏÃÑ· „Ѩ=∂}ÏÅ∞
=Úã≤O¡ Å QÆ∞iOz WHõ¯_» „Ѩ™êÎqOK«@O [iyOk. g∞‰õΩ W^•Ì=∞O>Ë U "åǨÏ#=¸ KÕÜ∞« @O "≥Ú^ŒÖ_ˇ `» å~°∞. HÍ|\ì̃ g∞~°∞
ÖË^Õ! Jx „Ѩ=HõÎ "åiH˜ K≥Ñ≤Ê#ѨC_»∞ "å~°∞ ÉÏ^èŒÑ¨_»`å~°∞. Ü«Ú^ŒúOÖ’ áêÖÁæ#ÖËHõ "åà◊§#∞ "åà◊§ =∂<å# =^ŒeÃÑ@ìO_ç.
áÈ`«∞#flO^Œ∞‰õΩ "åi HõàÖ¡◊ ’¡#∞Oz Hõhfl~°∞ LaH˜=ã¨∞OÎ k. "å~°∞ xHÍ~°û~Ú# =Úã≤O¡ Å∞. "åà◊√§ Ѩ~°=∞ Jâ◊√^Œ∞úÅ∞. "å~°∞
JÖÏ¡ÇÏπ "åi`À „Ѩã#¨ ∞fl_»=ÙQÍHõ! "åiÃÑ· "ÕÖ`ˇ _Ϋ ®xH˜ U P™ê¯~°=¸ ÖË^∞Œ . JÖÏ¡ÇÏπ ã¨OáêkOK«∞‰õΩ#fl ^•xH˜ „ѨuѶ¨ÅOQÍ
JO`«~åƒÇ¨ºÅ ã≤÷ux ÉÏQÍ Ziy#"å_»∞. PÜ«∞# "åà◊¡‰õΩ Ü«Ú^ŒúO #∞Oz "åi x"å㨠™ê÷#O #~°HOõ J=Ù`«∞Ok.
q∞#Ǩ~ÚOѨÙ#∞ WKåÛ_»∞. JÖÏO\˜ x+¨¯Å‡+¨ =∞#ã¨∞¯Å QÆ∞iOz XHõ ǨÏnã¨∞
LOk. =∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) "å~°∞ ^è~Œ ‡° Ü«Ú^ŒOú Ö’ áêÖÁæO@∞#fl =Úã≤O¡ Å`À, 134. 86, 87= PÜ«∞`«∞ÅÖ’ „Ѩ™êÎqOK«|_ç# HõÑ@¨ ∞ÖË =∞m¡ ~ÚHõ¯_» „Ѩ™êÎ=#‰õΩ =KåÛ~°∞.
D ã¨[˚#∞Å QÆ∞iOz „Ѩ™êÎqã¨∂Î WÖÏ =Hͯ}˜OKå~°∞– ''g∞ "≥#∞Hõ =∞n<åÖ’ z`«Îâ◊√kúQÆÅ =Úã≤¡OÅ =∂#ã≤Hõ Ѩiã≤÷u WÖÏ LO_»QÍ =∞~À"≥·Ñ¨Ù# HõѨ@∞Å ^èÀ~°}˜
H˘O`«=∞Ok L<åfl~°∞. g∞~°∞ U Ö’Ü«∞#∞ ^•\˜<å, U =∂~°Oæ QÆ∞O_® #_»záÈ~Ú<å `«kƒù#flOQÍ LO@∞O^Œx `≥eÜ«∞*ˇÑʨ _®xˆH gà◊¡ LѨ=∂#O W=fi|_çOk. =¸ÅOÖ’
'Y"åeѶπ— Jx J#|_çOk. Wk MÏeѶ¨`«∞<£‰õΩ |Ǩï=K«#O. 'MÏeѶ¨`«∞<£— JO>Ë
P ѨÙ}º Ѷ¨ÅOÖ’ g∞`À áê@∞ "å~°∂ ã¨=∂# ÉèÏQÆã¨∞÷ÖË.—— ''"å~°∞ =∞n<åÖ’ "≥#∞Hõ LO_çáÈ~Ú#"å~°∞. JO>Ë =∞Ç≤Ïà◊Å∞, ÉÏÅÉÏeHõÅ∞, qHõÖÏOQÆ∞Å∞, =$^Œ∞Åú ∞,
‰õÄ~°∞ÛO_ç áÈ~Ú#ѨÊ\˜H© "åiH© ѨÙ}ºÑ¶¨ÅO ZÖÏ Åaèã¨∞ÎOk?—— Jx ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å∞ |ÅÇ‘Ï#∞Å∞. "å~°∞ Ü«Ú^ŒúOÖ’ áêÖÁæ#ÖË~°∞. HÍx `«QÆ∞ HÍ~°}"Õ∞n ÖˉõΩO_®<Õ
(~°l) ã¨O^ÕǨÏѨ_»QÍ, ''`«QÆ∞ HÍ~°}O "åix Hõ\ ˜ìѨ_Õã≤Ok—— Jx PÜ«∞# (ã¨Jã¨O) ÉÏ^茺`«Å #∞Oz ѨÖÏÜ«∞#O z`«ÎyOKÕ „j=∞O`«∞Å∞ (HõѨ@∞Å∞) WHõ¯_» f„=OQÍ
ã¨=∂^è•#q∞KåÛ~°∞ (ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ |∞MÏs – H˜`å|∞Öò lǨ^£† ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ =Úã≤O¡ – H˜`å|∞Öò xOkOK«|_®¤~∞° . JHÍ~°}OQÍ WÖÏ "≥#∞Hõ LO_çáÈ=@O ZO`«Ñ∞¨¶ ’~°"∞≥ #ÿ `«ÑÊ≤ ^Œ"∂≥
W=∂~°....) "åiH˜ `≥eã≤ LO>Ë, "åiÖÏ KÕ¿ã"å~°∞ HÍ^Œ∞.
869 870
9. `ÒÉÏ Ü«"åÅ=¸
∂`«l~°∂<£ 441 9. `ÒÉÏ 11=
10= áê~å
96 g∞~°∞ "åiѨ@¡ „Ѩã¨#∞flÅ=Ù`å~°#fl 97 Ñ¨Öˇ¡@∂i ɡ·`«∞Å∞ Jqâßfiã¨O,
L^ÕÌâ◊O`À<Õ "å~°∞ „Ѩ=∂}ÏÅ∞ KÕ™êÎ~°∞. HÍѨ@ºOÖ’ =∞iO`« Hõ~°_»∞QÆ\ ì̃#
XHõ"Õà◊ g∞~°∞ "åi Ѩ@¡ „Ѩã¨#∞flÖˇ·<å "å~°∞.136 JÖÏ¡ÇÏπ `«# „Ѩ=HõÃÎ Ñ· J=`«iO
JÖÏ¡ÇπÏ =∂„`«O P Jq^èÕÜ«ÚŠѨ@¡ Ѩ*Ëã≤# P^ÕâßÅ QÆ∞iOz "åiH˜
„Ѩã#¨ ∞fl_»∞ J=_»∞.135 `≥eÜ«∞‰õΩO_® LO_Õ J=HÍâßÅ∞
135. `«|∂H± Ü«Ú^Œú ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ HõÅ¡ÉÁe¡ Hõ|∞~°∞¡ K≥Ñ≤Ê, Ü«Ú^ŒúO #∞Oz `«Ñ≤ÊOK«∞‰õΩ#fl Z‰õΩ¯=.137 JÖÏ¡ÇπÏ =∞Ǩ *Ï˝x. Q˘Ñ¨Ê
#Ü«∞=OK«‰õΩÅ (HõѨ@∞Å, =Ú<åѶ≤MòÅ) „Ѩ™êÎ=# D (94 – 96) PÜ«∞`«∞ÅÖ’ q"ÕH=õ O`«∞_»∞.
LOk. ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O), „Ѩ=HõÎ „Ñ≤Ü«∞ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å∞ ˆH∆=∞OQÍ =∞n<å‰õΩ uiy 98 `å=Ú Y~°∞ÛÃÑ>Ëì^ŒO`å XHõq^èŒOQÍ
=KÕÛã¨iH˜, "å~°∞ aHõ¯K«zÛáÈÜ«∂~°∞. JO^Œi ã¨=∞Hõ∆OÖ’H© =zÛ =∞~À™êi `«=∞ÃÑ· qkèOK«|_ç# [i=∂<å138 Jx
‰õΩO\˜™ê‰õΩÅ∞ K≥ѨÊ@O "≥Ú^ŒÖˇ\Ïì~°∞. Ѩ^Õ Ñ¨^Õ ^Õ=Ùx ¿Ñ~° „Ѩ=∂}ÏÅ∞ KÕÜ«∞ ÉèÏqOKÕ"å~°∞ ‰õÄ_® D Ñ¨Öˇ¡"åã¨∞ÅÖ’
™êQÍ~°∞. P q^èOŒ QÍ#~Ú<å =Úã≤O¡ Å qâßfi™êxfl K«∂~°Q˘<åÅ#flk "åà◊¡ `åѨ„`«Ü∞« O. H˘O^Œ~°∞<åfl~°∞.139 g∞ÃÑ· K≥_»¤ HÍÅO140
HÍx "åà◊¡ =∞<Àaè~å=∞O Uq∞\’ JÖÏ¡ÇπÏ `«# „Ѩ=HõΉõΩ `≥eÜ«∞ Ѩ~°Kå_»∞. "åà◊¡ ZѨC_»∞ =ã¨∞ÎO^•! Jx "å~°∞ Z^Œ∞~°∞
HõÅ¡ÉÁe¡ Hõ|∞~°¡#∞ #=∞‡~å^Œx ‰õÄ_® `åH©^Œ∞ KÕâß_»∞. P =∂>Ë ^≥·=„Ѩ=HõÎ "åà◊¡‰õΩ K«∂ã¨∞<Î åfl~°∞. K≥_H¤» ÍÅO "åà◊á Ñ<· Õ =zÛ
K≥¿ÑÊâß~°∞. PÜ«∞# (ã¨) WÖÏ J<åfl~°∞ : "Õ∞=Ú g∞ |∂@HõѨ٠ã¨O*Ï~Ú+‘x ZÖÏ Ñ¨_∞» `«∞Ok.141 JÖÏ¡ÇÏπ JO`å q<Õ"å_»∞,
#"Õ∞‡k? g∞ =∂@Ö’¡ U "Õ∞~°‰õΩ "åã¨Î=O LO^À ã¨g∞Ѩ Éèíq+¨º`«∞ÎÖ’ =∞iO`« Jhfl Ziy#"å_»∞.
ã¨Ê+¨Oì QÍ `≥eã≤áÈ`«∞Ok. g∞ HÍ~°ºHõÖÏáêÅ#∞ JÖÏ¡ÇÏπ ÉÏQÍ HõxÃÑ@∞ì‰Ωõ x L<åfl_»∞. 136. WO`«=~°‰õÄ =∞n<å #QÆ~°OÖ’ x=ã≤OKÕ HõѨ@∞Å QÆ∞iOz =zÛOk. =∞n<å
^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) ‰õÄ_® g∞ áÈHõ_»ÅÃÑ·, Hõ^ŒeHõÅÃÑ· xѶ¨∂ "Õã≤ LOKå~°∞. XHõ"Õà◊ K«∞@∞ì„ѨHõ¯Å QÆÅ Ñ¨Öˇ¡„áêO`åÅÖ’ ‰õÄ_® =∞iH˘O`«=∞Ok HõѨ@∞Å∞ LO_Õ"å~°∞.
JѨÊ\˜H© g∞~°∞ =Úã≤¡=ÚÅ#∞ U=∂~°ÛQÆey#ѨÊ\˜H©, PYiH˜ g∞~°O`å =∞~°e gix 'P~åÉò— Jx J<Õ"å~°∞. 'P~åc— nx UHõ=K«#O. #QÆ~"° åã¨∞Å, Ѩ@} ì "åã¨∞Å
ã¨Éèíº`å ã¨O™ê¯~åÅ`À áÈeÛK«∂¿ãÎ gà◊¡Ö’ "≥Ú~°@∞`«#O, Hõ~°‰õΩ`«#O =∞s Z‰õΩ¯=.
áÈ=Åã≤Ok JÖÏ¡ÇπÏ =^ŒÌ̂H Hõ^•! g∞ Ö’QÆ∞@∞ì JO`å PÜ«∞#‰õΩ ‰õ∆Ω}‚OQÍ `≥Å∞ã¨∞. Jqâßfiã¨O, HÍѨ@ºO q+¨Ü«∞OÖ’ ‰õÄ_® J^Õ Ñ¨iã≤÷u! JO>Ë Ñ¨@ì} „áêO`åÅÖ’
PÜ«∞xfl g∞~°∞ Z\ì̃ Ѩiã≤÷uÖ’#∂ "≥∂ã¨Ñ¨ÙK«ÛÖË~°∞. g∞ z\ÏìѨ^Œ∞ÌÅxflO\˜h PÜ«∞# x=ã≤OKÕ HõѨ@∞ÅHõ<åfl Ñ¨Öˇ¡ „áêO`åÅ HõѨ@∞Å∞ =∞iO`« Hõ~°¯â◊√Å∞QÍ LO_Õ"å~°∞.
g∞ =ÚO^Œ∞OKÕ™êÎ_»∞. P =∂@H˘¿ãÎ ^≥·"å^ÕâßÅ QÆ∞iOz ‰õÄ_® "åiH˜ JO`«QÍ `≥b^Œ∞. D PÜ«∞`«∞Ö’
g∞~°∞ K«∂ã‘ K«∂_»#@∞¡QÍ, `≥eã‘ `≥eÜ«∞#@∞¡QÍ =º=ǨÏi™êÎ̂~"≥∂#x "åà◊√¡ Pâ◊Å∞ "åi QÆ∞iOKÕ K≥ѨÊ|_çOk. H˘xfl ǨÏnã¨∞Å ^•fi~å ‰õÄ_® D Ñ¨Öˇ¡@∂i ɡ·`«∞Å
ÃÑ@∞ì‰õΩ<åfl~°∞. JO^Œ∞ˆH "å~°∞ =∂\Ï¡_ç`Õ ''^Õ=Ùx `À_»∞—— JO@∞<åfl~°∞. HÍ|\˜ì „Ѩ=~°#Î ZÖÏ LO_Õ^À `≥Å∞™ÈÎOk. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : XHõ™êi H˘O`«=∞Ok ѨÖ@ ¡ˇ ∂i
ɡ·`«∞Å∞ (P~åcÅ∞) ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) ã¨xflkèH˜ =KåÛ~°∞. ''Uq∞\©, g∞~°∞ z#fl
#∞=Ùfi "åà◊¡#∞ "åà◊¡ =∂<å# =^ŒeÃÑ@∞ì. `«=∞ PÖ’K«#Å s`åº, PK«~°}Å ^Œ$ëêì º Ñ≤Å¡Å#∞ =Ú^•Ì_»∞`«∞<åfl~å?—— Jx "å~°∞ Pâ◊Û~°ºOQÍ J_çQÍ~°∞. ''J=Ù#∞—— Jx
"åà◊√¡ Ѩ~°=∞ Jâ◊√^Œ∞úÅ∞. "å~°∞ KÕã≤# áêáêxH˜ „ѨuѶ¨ÅO #~°HõO `«Ñ¨Ê =∞~˘Hõ\ ˜ „Ѩ=HõÎ ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å∞ (~°l) ["åaKåÛ~°∞. ''^≥·=™êH˜∆! "Õ∞=Ú =∂„`«O JÖÏ
HÍ^Œ∞. =Ú^Œ∞ÌÃÑ@∞ìHÀ=Ú—— Jx "åà◊√§ J<åfl~°∞. ^•xH˜ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨), ''^Õ=Ù_»∞ g∞
(F =ÚǨÏ=∞‡^£!) h "≥∞ѨC á⁄O^•Å#fl `åѨ„`«Ü∞« O`À "åà◊√¡ J^ÕÑx¨ QÍ „Ѩ=∂}ÏÅ∞ =∞#ã¨∞Ö’¡ #∞Oz ^ŒÜ«∂^•H˜∆}ϺÅ#∞, „¿Ñ=∂#∞~åQÍÅ#∞ fã≤"Õ¿ãÎ ^•xH˜ <Õ<ÕO
KÕ™êÎ~∞° . "åà◊√¡ X\˜ª =¸~°∞Åö ∞. "åà◊¡ Ǩg∞Å#∞ #∞=Ùfi #q∞‡<å, "åi PO`«~åºÅÖ’ KÕÜ«∞#∞?—— Jx K«∞~°Hõ JO\˜OKå~°∞ (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs – H˜`å|∞Öò J^ŒÉò† ã¨Ç‘ÏÇπÏ
=Úã≤¡O – H˜`å|∞Öò Ѷ¨*ÏÜ≥∞Öò).
u+¨ª"Õã≤=Ù#fl u~°™ê¯~°"≥·Yi QÆ∞iOz JÖÏ¡ÇπωõΩ `≥eÜ«∞^Œx ZÖÏ J#∞‰õΩ<åfl~°@?!
XHõ"Õà◊ #∞=Ùfi "åix #q∞‡<å, P Jq^èÕÜ«ÚÅ#∞ ^Õ=Ù_»∞ =∂„`«O #=∞‡_»∞. 137. ZO^Œ∞HõO>Ë "å~°∞ #QÆ~åxH˜ ^Œ∂~å# LO_Õ"å~°∞. ^≥·=O =∞iÜ«Ú ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨)
"åi LѨ^ÕâßÅ#∞ q<Õ J=HÍâ◊O "åiH˜ KåÖÏ `«‰õΩ¯=QÍ ÅaèOzOk.
871 872
9. `ÒÉÏ Ü«"åÅ=¸
∂`«l~°∂<£ 442 9. `ÒÉÏ 11=
10= áê~å
99 =∞i D Ñ¨Öˇ¡[#∞ÅÖ’<Õ JÖÏ¡ÇπÏ#∞, 100 =ÚǨl~°¡Ö’, J<åû~°¡Ö’ „Ѩ„Ѩ^äŒ
JOu=∞k<åxfl qâ◊fiã≤OKÕ"å~°∞ ‰õÄ_® =∞OQÍ =ÚO^ŒO["Õã≤# "åi`À#∂,
L<åfl~°∞. `å=Ú Y~°∞ÛÃÑ>Ëì ™⁄=Ú‡#∞ ^≥=· `«~°∞"å`« z`«Îâ◊√kú`À "åix J#∞ã¨
™êg∞ѨºO á⁄O^Õ, ^≥=· „Ѩ=HõÎ "Õ_∞» HÀÅ∞‰õΩ iOz# "åi`À#∂144 JÖÏ¡ÇπÏ „Ѩã¨#∞fl
(^Œ∞P‰õΩ) ™ê^èŒ#OQÍ LѨÜ≥∂QÆѨ_Õ _»Ü∂« º_»∞.145 "å~°∞ JÖÏ¡ÇÏπ Ѩ@¡ „Ѩã#¨ ∞fl
=ã¨∞=Î ÙQÍ "å~°∞ `«ÅáÈ™êÎ~∞° .142 `≥Å∞ã¨∞ ÅÜ«∂º~°∞. „H˜O^Œ HÍÅ∞=Å∞ „Ѩ=
HÀO_ç! "å~°∞ KÕ¿ã D Y~°∞Û xâ◊Û Ç≤ÏOKÕ (ã¨fi~°)æ =<åÅ#∞ JÖÏ¡ÇÏπ "åi
Ü«∞OQÍ "åi Ü≥∞_»Å ™êg∞Ѩº ™ê^è#Œ O HÀã¨O ã≤^ŒúOKÕã≤ LOKå_»∞. "å\˜Ö’
J=Ù`«∞Ok. JÖÏ¡ÇπÏ `«Ñ¨Ê‰õΩO_® "åix "å~°∞ HõÅHÍÅO LO\Ï~°∞. Q˘Ñ¨Ê
`«# HÍ~°∞}ºOÖ’ KÕ~°∞Û‰õΩO\Ï_»∞.143
xã¨ûO^ÕǨÏOQÍ JÖÏ¡ÇπÏ Hõ∆=∂jÅ∞_»∞, ™êѶ¨ÅºO JO>Ë W^Õ.
^ŒÜ«∂=∞Ü«Ú_»∞. nx^•fi~å ã¨OˆH`«O Åaè™ÈÎOk. `«# =^ŒÌ‰õΩ 'ã¨^ŒMÏ— #∞ `≥zÛ# XHõ =ºH˜Î#∞^ÕÌtOz,
138. =¸ÅOÖ’ '=∞Q∑~°"£∞— Jx K≥ѨÊ|_çOk. Jã¨Å∞ Wk ''QÆ∞~ü=Ú<£—— #∞Oz =zÛOk. ''F JÖÏ¡ÇπÏ! J|∂ Bá¶ê ‰õΩ@∞Oc‰õΩÅÃÑ· HÍ~°∞}Ϻxfl ‰õΩiÑ≤OK«∞—— Jx PÜ«∞#
ѨiǨ~åxfl, [i=∂<å#∞ 'QÆ∞~ü=Ú<£— JO\Ï~°∞. D PÜ«∞`«∞‰õΩ ÉèÏ=O Uq∞@O>Ë ^Œ∞P KÕâß~°∞ (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs : ǨÏnã¨∞ <≥O|~°∞ – 4166† ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O –
^≥·==∂~°æOÖ’ Y~°∞Û ÃÑ\ÏìÅO>Ë HõѨ@∞ʼnõΩ =∞#™⁄¿ÑÊk HÍ^Œ∞. QÆ`«ºO`«~°O ÖËHõ ǨÏnã¨∞ <≥O|~°∞: 756).
Y~°∞ÛÃÑ_»∞`«∞#fl@∞¡ ÉèÏqOKÕ"å~°∞. 143. ^≥=· HÍ~°∞}ºO "åiH˜ „áêÑ≤ãÎ ∞¨ OÎ ^Œ#fl ^•xH˜, "å~°∞ ^≥=· HÍ~°∞}ϺxH˜ J~°∞›Å∞ J#fl^•xH˜
139. WѨC_»∞ D Ñ¨Öˇ¡"åã¨∞ÅÖ’ Ô~O_»∞ ~°HÍÅ "å~°∞<åfl~°∞. g~°∞ "≥Ú^Œ\ ˜ ~°HÍxH˜ Wk „Ѩ|Å `å~å¯}O.
K≥Ok#"å~°∞. 144. D PÜ«∞`«∞Ö’ =¸_»∞ =~åæÅ QÆ∞iOz K≥ѨÊ|_çOk. 1. =ÚǨl~°∞¡ 2. J<åû~°∞Å∞
140. J~°cÖ’ '^Œ"å~Ú~ü— Jx J#|_çOk. Wk '^•~Ú~°`«∞<£—‰õΩ |Ǩï=K«#O. 3. =ÚǨl~°¡#∞, J<åû~°¡#∞ z`«Îâ◊√kú`À J#∞ã¨iOKÕ"å~°∞.
^•~Ú~°`«∞<£ JO>Ë HÍÅK«„HõO. WHõ¯_» Hõ+¨ìO, PѨ^Œ Jx ÉèÏ=O. HÍÅK«„HõOÖ’ 1. =ÚǨl~°∞¡ : W™ê¡O ^èŒ~°‡O HÀã¨O ^≥·"å[˝ÃÑ·, ^≥·=„Ѩ=HõÎ P^Õâ◊OÃÑ· =∞Hͯ
ZQÆ∞à◊√¡ kQÆ∞à◊√¡ ã¨Ç¨Ï["Õ∞. J~Ú`Õ =Úã≤¡OÅÃÑ· Hõ+¨ìHÍÅO =¿ãÎ ÉÏ=ÙO_»∞#x "åà◊√¡ `«k`«~° „áêO`åÅ #∞Oz =∞n<å‰õΩ =Åã¨áÈ~Ú#"å~°∞. nxHÀã¨O `«=∞ WÅ∂¡
J#∞‰õΩO@∂ LO_Õ"å~°∞. "åH˜eh, Pã≤Îáêã¨∞ÎÅ#∞, PѨÙÎÅ#∞ ã¨~Ú`«O =^Œ∞Å∞‰õΩ#fl"å~°∞.
141. Ü«∞^•~å÷xH˜ "åi ^Œ∞+¨ì ã¨OHõÅÊO =¸ÅOQÍ K≥_»¤HÍÅO "åiÃÑ·<Õ =zÛѨ_»∞`«∞Ok. 2. J<åû~°∞Å∞ : =∞n<åÖ’ x=ã≤OKÕ qâßfiã¨∞Å∞. g~°∞ J_»∞QÆ_»∞QÆ∞<å ^≥·=„Ѩ=HõÎ
"åˆ~ ^•xH˜ J~°∞›Å∞. ÖËHõ K≥_»¤HÍÅO "åig∞^Õ Ñ¨_»∞QÍHõ! Jx Wk "åiH˜ âßѨO (ã¨Jã¨O)‰õΩ P^Œ~°∞=ÙQÍ xeKå~°∞. ^≥·==∂~°æOÖ’ =∞n<å‰õΩ „Ѩ™ê÷#O (Ç≤Ï„[`ü)
HÍ=K«∞Û. KÕã≤ =zÛ# =ÚǨl~°¡#∞ Jxflq^è•ÖÏ P^Œ∞‰õΩ<åfl~°∞. "åix `«=∞ J#fl^Œ=Ú‡ÖÏ¡
142. g~°∞ Ñ¨Öˇ¡"åã¨∞Ö’¡ Ô~O_»= HÀ=‰õΩ K≥Ok#"å~°∞. Ѩ@ì} „áêO`åʼnõΩ Hõ_»∞ ^Œ∂~å# K«∂ã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. "åiHÀã¨O `«=∞ ã¨~°fi™êfihfl `åºQÆO KÕÜ«∞_®xH˜ ã≤^Œú=∞Ü«∂º~°∞.
L#flѨÊ\˜H© JÖÏ¡ÇÏπ #∞, JOu=∞k<åxfl qâ◊fiã≤OKÕ ÉèÏQƺO JÖÏ¡ÇÏπ giH˜ "˘ã¨QÍ_»∞. D Ô~O_»∞ =~åæÅ QÆ∞iOz „Ѩ™êÎqã¨∂Î "åiÖ’ ''„Ѩ„Ѩ^äŒ=∞OQÍ =ÚO^ŒO["Õã≤#
qâßfiã¨O (D=∂<£) K«Å∞= =Å¡ JÖÏ¡ÇπÏ "åiÖ’x J*Ï˝<åxfl, J<åQÆiHõ`«#∞ "å~°∞—— (™êaY∂<£, J=fiÅ∂<£) Jx K≥ѨÊ@O QÆ=∞<å~°›O. WO`«H© =ÚO^ŒO[
‰õÄ_® áê~°„^ÀÖÏ_»∞. `«`«Êùe`«OQÍ "å~°∞ ^≥·==∂~°æOÖ’ KÕ¿ã Y~°∞Û#∞ [i=∂<åQÍ "Õã#≤ P ^è#Œ ºr=ÙÅ∞ Z=~°∞?– D q+¨Ü∞« OÖ’ "åºMϺ`«Å =∞^躌 aè<åflaè„áêÜ«∂Å∞
ÉèÏqOKÕ|^Œ∞Å∞ ^≥=· ™êg∞áêºxfl á⁄O^Õ J`«∞º`«=Î ∞ ™ê^è#Œ OQÍ `«ÅáÈ¿ã"å~°∞. `å=Ú =ºHõÎ=∞Ü«∂º~Ú. Ô~O_»∞ dÉÏ¡Å "≥·Ñ¨Ù‰õΩ uiy #=∂*ò KÕã≤# `˘ÖÁÌe =Úã≤¡OÅ∞ –
KÕ¿ã ^•#^è~Œ å‡Å ^•fi~å ^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) QÍi n"≥#Å∞ Åaè™êÎÜ∞« x ÉèÏqOKÕ"å~°∞. JO>Ë Éˇ`· ∞« Öò =∞dÌãπ dÉÏ¡QÍ L#flHÍÅOÖ’<Õ W™ê¡O ã‘fiHõiOz# =ÚǨl~ü =∞iÜ«Ú
^•#^èŒ~å‡Å∞ KÕ¿ã "åiHÀã¨O =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) ^Œ∞P ("Õ_»∞HÀÅ∞) KÕ¿ã"å~°x J<åû~°∞Å∞ '™êaY∂<£ J=fiÅ∂<£—QÍ Ñ¨iQÆ}O˜ K«|_»`å~°x H˘O`«=∞Ok ѨO_ç`∞« Å∞
873 874
9. `ÒÉÏ Ü«"åÅ=¸
∂`«l~°∂<£ 443 9. `ÒÉÏ 11=
10= áê~å
101 WHõáÈ`Õ† g∞ K«∞@∞ì„ѨHõ¯Å LO_Õ 102 `«=∞ `«ÑC¨ Å#∞ XѨC‰õΩ#fl"å~°∞149
Ñ¨Öˇ¡"åã¨∞ÅÖ’#∂, =∞n<åÖ’ x=ã≤OKÕ =∞iH˘O^Œ~°∞<åfl~°∞. "å~°∞ q∞„â◊=∞"≥∞ÿ#
"åiÖ’#∂ H˘O^Œ~°∞ =OK«‰õΩÅ∞ Hõ~‡° Å∞ KÕâß~°∞ – H˘xfl ã¨`å¯~åºÅ∞, H˘xfl
(=Ú<åѶ≤H±Å∞) L<åfl~°∞. "å~°∞ ^Œ∞ëê¯~åºÅ∞!150 JÖÏ¡ÇπÏ "åi ѨâßÛ`åÎ
146
=OK«#Ö’ =∞Ǩ "≥ÚO_ç"å~°∞. (F áêxfl ã‘fiHõi™êÎ_»#fl Pâ◊ LOk.151 xâ◊Û
„Ѩ=HÍÎ!) #∞=Ùfi "åix Z~°∞QÆ=Ù.147 Ü«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ Jáê~°OQÍ Hõ∆q∞OKÕ
"åÔ~=~À =∂‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. "Õ∞=Ú "åiH˜ "å_»∞, Jq∞`«OQÍ Hõ~∞° }˜OKÕ"å_»∞.
~Ô \˜Oì Ѩ٠tHõ#∆ ∞ qkè™êÎ=Ú.148 J#O`«~O°
"å~°∞ Ѷ¨∞’~°"≥∞ÿ# tHõ∆ "≥·Ñ¨Ù‰õΩ `«~°eOK« 103 (F „Ѩ=HÍÎ!) #∞=Ùfi "åix
|_»`å~°∞. Ѩiâ◊√^ŒúѨ~°K«\ÏxH©, "åix fiÛk^ŒÌ
ÉèÏqOK«QÍ, Ǩï^≥a· Ü«∂ X_»O|_çHõ ã¨O^Œ~ƒ° Où QÍ 'ɡ`· ≥ i*Ïfi<£— (i*Ïfi<£ „Ѩ=∂}O)Ö’ \ÏxH© "åi ã¨OѨ^ÅŒ #∞Oz ^•<åÅ#∞
áêÖÁæ#fl ã¨Ç¨cÅ∞ g~°∞ Jx =∞iH˘O`«=∞Ok q^•fiOã¨∞Å∞ Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞. fã¨∞HÀ. "åi ÉÏQÀQÆ∞Å HÀã¨O
|„^£ ~°}~°OQÆOÖ’ áêÖÁæ#fl"å~°x WOH˘O`«=∞Ok K≥áêÊ~°∞. W=∂"£∞ ëœHÍh ^Œ$+≤Öì ’ JO^Œ∞ˆH P‰õΩÅ∞ÖËx H˘=∞‡#∞, "≥O„@∞HõÅ∞ LO_»x QÆ∞„~åxfl, JÖψQ =ÚYOÃÑ·
ÃÑ·# „Ѩ™êÎqOK«|_ç# "å~°O`å D J`«∞º`«Î=∞ „âı}˜H˜ K≥Ok#"åˆ~. "≥O„@∞HõÅ∞ "≥ÚÅ=x Ñ≤Å"¡ å}˜‚ ‰õÄ_® J~°cÖ’ 'J"£∞~°^—£ Jx JO\Ï~°∞. "≥Ú`åÎxH˜
3. z`«âÎ √◊ kú`À =ÚǨl~°#¡ ∞, J<åû~°#¡ ∞ J#∞ã¨iOKÕ"å~°∞ : g~°∞ |Ǩïâß `å|~¸Å∞ ÃÑ· PÜ«∞`«∞Ö’ '=∞~°^∂Œ JÅxflá¶êMò— JO>Ë HÍѨ@ºO HÀã¨O "å~°∞ `«=∞#∞ JOH˜`O«
J~Ú LO\Ï~°h, ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) #∞ `«=∞ Hõà◊¡`À K«∂_»HõáÈ~Ú #ѨÊ\˜H© KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl~°∞, HÍѨ@ºOÖ’ ~å@∞^ÕÖÏ~°∞, ^•xg∞^Œ áê`«∞‰õΩáÈÜ«∂~°∞ Jx ÉèÏ=O.
„Ѩ=HõÎ „Ñ≤Ü«∞ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å (~°l) rq`åÅ#∞ K«∂ã≤, „ѨÉèÏq`«∞Öˇ· "åix YzÛ`«OQÍ 147. D "åHõºO ^•fi~å JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨)‰õΩ JQÀK«~° q+¨Ü«∂Å *Ï˝#O ÖË^Œx
J#∞ã¨iOz#"å~°x H˘O`«=∞Ok Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞. HÍQ͆ „Ѩà◊Ü«∞k#O =~°‰õÄ ã¨Ê+¨ìOQÍ É’^èŒÑ¨_»∞`«∞#flk. JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨)‰õΩ ~°Ç¨Ï㨺 q+¨Ü«∂Å *Ï˝#O
=ÚǨl~°¡#∞, J<åû~°¡#∞ „¿Ñq∞ã¨∂Î "åi J_»∞QÆ∞*Ï_»ÅÖ’ #_çKÕ =Úã≤¡OÅO`å D LO^Œx q`«O_»"å^Œ# Kտ㠄Ѩ|∞^Œ∞úÅ (JÃÇÏ¡ a^£JfÅ)‰õΩ D "åHõºO Hõ#∞qѨC
HÀ=Ö’H˜ =™êÎ~°x =∞iH˘O`«=∞Ok ѨO_ç`«∞Å∞ ã¨∂„fHõiOKå~°∞. HõeyOKåe!
145. ''JÖÏ¡ÇπÏ "åi`À „Ѩã¨#∞fl_»Ü«∂º_»∞—— JO>Ë JÖÏ¡ÇπÏ "åi ã¨`«¯~°‡Å#∞ P"≥∂kO 148. Ô~\˜ìOѨ٠tHõ∆ JO>Ë XHõ\ ˜ „áêѨOzHõ rq`«OÖ’ HõeˆQ Ѩ~åÉèí=O, =∞~˘Hõ\ ˜
Kå_»h, =∂#= ã¨Ç¨Ï["≥∞ÿ#"åi ^Ò~°ƒÖϺÅ#∞ Hõ∆q∞OKå_»x J~°÷O. XHõ"Õà◊ PÜ«∞# Ѩ~°Ö’Hõ tHõ∆ Jx H˘O`«=∞Ok "åºMϺxOKå~°∞. „ѨѨOK«OÖ’<Õ D Ô~\˜ìOѨ٠tHõ∆
QÆ#Hõ J„Ѩã¨#∞fl_≥· LO>Ë "åiH˜ ã¨fi~°æÖ’Hõ â◊√Éèí"å~°Î W=fi|_ç LO_Õk HÍ^Œ∞. ^Õ=Ùx Ѩ_»∞`«∞O^Œx =∞iH˘O`«=∞Ok Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞.
D „Ѩã¨#fl`« `å`å¯eHõ"≥∞ÿ#k HÍ^Œ∞, Jk âßtfi`«"≥∞ÿ#k. JÖÏ¡ÇπÏ "åi `«Ñ¨CÅ#∞ 149. |Å"≥∞#ÿ HÍ~°}"Õ∞nÖˉΩõ O_®, Hˆ =ÅO ™È=∞i`«#O =¸ÅOQÍ `«|∂H± áÈ~å\ÏxH˜
=∞xflOz "åiѨ@¡ ã¨O`«∞+¨µì_≥·#ѨC_»∞ =∞#O P =∞ǨÏhÜ«ÚÅ rq`åÅÃÑ·, "åi "≥à◊§ÖËHõáÈ~Ú# xHÍ~°û~Ú# =Úã≤¡OÅ#∞^ÕÌtºOz D q^èŒOQÍ J#|_çOk. "å~°∞
K«~°ºÅÃÑ· q=∞~°≈<å`«‡Hõ "åºYºÅ∞ KÕÜ«∞@O ZO`«=∂„`«O `«QÆ^Œ∞. ÃÑ·QÍ =∞#O `«=∞ `«Ñ¨C#∞ XѨCHÀ=@"Õ∞ QÍHõ, ^≥·=x~°‚Ü«∞O HÀã¨O xsH˜∆OKå~°∞.
"åi rq`åÅ#∞ P^Œ~°≈OQÍ fã¨∞HÀ"åe. x*Ï~ÚfQÍ "åix J#∞ã¨i¿ãÎ Jk 150. 'ã¨`å¯~åºÅ∞— JO>Ë Ü«Ú^•úxH˜ =ÚO^Œ∞ "å~°∞ KÕã∞¨ ‰õΩ#fl =∞OzѨ#∞Å∞. '^Œ∞ëê¯~åºÅ∞—
^≥·=„Ѩã¨#fl`«#∞ K«∂~°Q˘<Õ ™ê^èŒ#=∞=Ù`«∞Ok. XHõ"Õà◊ =∞#O P =∞ǨÏhÜ«ÚÅ JO>Ë `«|∂H± Ü«Ú^•úxH˜ "å~°∞ ã¨HÍÅOÖ’ |Ü«∞Å∞^Õ~°Hõ áÈ=@O.
Ѩ@¡ "≥·~°ÉèÏ=O QÍh, ^Õfi+¨OQÍh ÃÑOK«∞‰õΩ<åfl=∞O>Ë Jk ^Õ=Ùx J„Ѩã¨#fl`«‰õΩ 151. JÖÏ¡ÇπÏ 'Pâ◊ LOk— Jx J<åfl_»O>Ë, WHõ Jk `«Ñ¨Ê‰õΩO_® [~°∞QÆ∞`«∞O^Œ<Õ J~°÷O.
HÍ~°}O HÍ=K«∞Û. x*Ï~ÚfQÍ K≥Ok# ѨâßÛ`åÎáêxfl PÜ«∞# `«Ñ¨Ê‰õΩO_® ã¨=∞‡u™êÎ_»∞. Z@ìˆHʼnõΩ
146. =¸ÅOÖ’ ''=∞~°^Œ∂ JÅxflá¶êMò—— Jx LOk. J~°cÖ’ '=∞~°^Œ— ÖËHõ '`«=∞„~°^Œ— [iyOk ‰õÄ_® J^Õ. JÖÏ¡ÇπÏ `«# ^ŒÜ«∞`À "åi"≥·Ñ¨Ù‰õΩ =∞~°e, "åi `«Ñ¨CÅ#∞
J<Õ Ñ¨^•Å‰õΩ #∞#∞ѨÙ, *Ï~°∞_»∞`«#O, XHõ\ ˜QÍ #∞O_»@O J<Õ J~å÷Å∞ =™êÎ~Ú. Hõq∆ ∞OKå_»∞.
875 876
9. `ÒÉÏ Ü«"åÅ=¸
∂`«l~°∂<£ 444 9. `ÒÉÏ 11=
10= áê~å
„áêi÷OK«∞.152 xã¨ûO^ÕǨÏOQÍ h „áê~°÷# 105 (F „Ѩ=HÍÎ!) "åiH˜ K≥ѨC : ''g∞
(^Œ∞P) =Å¡ "åiH˜ âßOu Åaèã¨∞ÎOk. Ѩ#∞Å∞ g∞~°∞ KÕã∂¨ áÎ ÈO_ç. g∞ Ѩ#∞Å#∞
JÖÏ¡ÇπÏ JO`å q<Õ"å_»∞, Jhfl `≥eã≤# JÖÏ¡ÇπÏ ã¨fiÜ«∞OQÍ K«∂™êÎ_»∞. PÜ«∞#
"å_»∞. „Ѩ=HõÎ =∞iÜ«Ú qâßfiã¨∞Å∞ ‰õÄ_®
(K«∂™êÎ~∞° ). QÀѨº"≥∞#ÿ "å\˜h, |Ç≤Ï~°OQÆ
104 Uq∞\©, JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ `«# ^•ã¨∞Å "≥∞ÿ# "å\˜h Ziy#"åx =^ŒÌ‰õΩ g∞~°∞
ѨâßÛ`åÎáêxfl ã‘fiHõi™êÎ_»h, ^•#^èŒ~å‡ ZÖÏQÆ∂ =∞~°ÅHõ `«Ñ¨Ê^Œ∞. g∞~°∞ KÕã¨∂Î
Å#∞ P"≥∂k™êÎ_»h,153 ѨâßÛ`åÎáêxfl L#fl ^•#flO`«\ ˜h PÜ«∞# g∞‰õΩ `≥eÜ«∞
JOwHõiOK«@OÖ’#∂, ^ŒÜ∞« EѨ@O *Ë™êÎ_∞» .154
Ö’#∂ JÖÏ¡ÇÏπ ÜÕ∞ "Õ∞\˜ Jh "åiH˜ 106 WOHÍ H˘O^Œ~°∞<åfl~°∞ – "åà◊¡ =º=
`≥eÜ«∞^•? Ǩ~°O ^≥·"å^Õâ◊O =KÕÛ=~°‰õÄ "å~Ú^•
152. Wk ã¨~°fi™ê^è•~°}"≥∞ÿ# P^Õâ◊O. WHõ¯_» 'ã¨^ŒMÏ— (^•#O) JO>Ë J~°÷O qkèQÍ "ÕÜ∞« |_çOk.155 JÖÏ¡ÇÏπ "åix tH˜O∆ K«
K≥e¡OK«=Åã≤# ^•#=¸ ([HÍ`ü) HÍ=K«∞Û ÖËHõ ã¨fiK«ÛùO^ŒOQÍ K≥e¡OKÕ ^•#=¸ #∂=K«∞Û156 ÖË^• Hõq∆ ∞OK«#∂ =K«∞Û.157
(ã¨^ŒYÜ≥∞ <åѶ≤ÖÏ) HÍ=K«∞Û. D ^•#^èŒ~å‡Å ^•fi~å "åix Ѩiâ◊√^ŒúѨ~°K«=∞h, JÖÏ¡ÇπÏ Jhfl `≥eã≤#"å_»∞, q"ÕHõ
"åi rq`åÅ#∞ fiÛk^ŒÌ=∞h JÖÏ¡ÇπÏ `«# JOu=∞ „Ѩ=HõÎ (ã¨)#∞ P^ÕtOKå_»∞. =O`«∞_»∞.
D "åHõºO ^•fi~å `Õ@`≥Å¡=∞ÜÕ∞º XHõ =ÚMϺOâ◊O Uq∞@O>Ë ^•#^èŒ~å‡Å∞ =∞x+≤ Jx =∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^Œ∞ (ã¨) "å~°∞ „Ѩ=zOKå~°∞ (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs–
hf #_»=_çHõÅ#∞ ã¨O㨯i™êÎ~Ú. J`«x PK«~°}Å#∞ K«Hõ¯k^Œ∞Ì`å~Ú. JnQÍHõ H˜`å|∞[˚HÍ`ü† =Úã≤¡O – H˜`å|∞[˚HÍ`ü).
^•#^è~Œ å‡Å∞ XHõ qâßfiã≤Ö’x qâ◊fiã¨hÜ«∞`«#∞, z`«âÎ √◊ kúh =ºHõÑÎ ~¨ ∞° ™êÎ~Ú. 'ã¨^MŒ Ï— 154. g∞ Hõ~°‡Å#∞ XHõ¯ JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞HÍ^Œ∞, ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O), „Ѩ=HõÎ ã¨Ç¨ÏK«~°∞Öˇ·#
WKÕÛ"å_»∞ `«# D=∂<£ (qâßfiã¨O)Ö’ '™êkMò— (ã¨`«ºã¨O^èŒ∞_»∞) J~Ú LO\Ï_»∞. qâßfiã¨∞Å∞ ‰õÄ_® QÆ=∞x™êÎ~°∞. D =∂@Å∞ HõѨ@∞Å#∞ L^ÕÌtOz K≥ѨÊ|_®¤~Ú.
D PÜ«∞`«∞ ^•fi~å É’^èŒÑ¨_Õ =∞~À =ÚMϺOâ◊O Uq∞@O>Ë ã¨^ŒMÏ =ã¨∂Å∞ KÕ¿ã "åi L^ÕÌâßÅ∞ Z@∞=O\˜"À JÖÏ¡ÇπÏ `«# „Ѩ=HõΉõΩ `≥eÜ«∞*ËÜ«∞QÍ, ã¨O^Œ~åƒùxfl
=ºH˜Î ã¨^ŒMÏ WKÕÛ "åi HÀã¨O „áêi÷OKåe (^Œ∞P KÕÜ«∂e). `«# „Ѩ=HõΉõΩ ã¨~Ú`«O J=ã¨~åxfl |\˜ì „Ѩ=HõÎ ‰õÄ_® `«# ã¨Ç¨ÏK«~°∞ʼnõΩ P HõѨ@∞Å Hõ~°‡Å#∞ QÆ∞iOz
JÖÏ¡ÇÏπ P "Õ∞~°‰Ωõ P^ÕtOKå_»∞. D P^Õâß#∞™ê~°O ^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨) ^Œ∞P KÕ¿ã"å~°∞ H˘xfl q+¨Ü«∂Å∞ `≥eÜ«∞Ѩ~°∞ã¨∂Î LO\Ï~°∞. `«^•fi~å =Úã≤¡OÅ∞ *Ï„QÆ`«ÎѨ_»`å~°∞.
‰õÄ_®. ã¨~°fi™ê^è•~°}"≥∞ÿ# D P^Õâ◊O ^•fi~å `≥e¿ã^Õ=∞O>Ë [HÍ`ü#∞ =ã¨∂Å∞
KÕ¿ã ÉÏ^躌 `« ã¨=∞HÍb# ѨiáêʼnõΩxÃÑ· LO@∞Ok. XHõ"àÕ ◊ Z=~°~Ú<å D "≥Ú`åÎxfl 155. `«|∂H± Ü«Ú^Œú ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ "≥#∞Hõ LO_çáÈ~Ú# "åiÖ’x XHõ =~°æO HõѨ@∞Å^≥·`Õ,
W=fi_®xH˜ x~åHõi¿ãΠǨτ[`ü J|∂|„H± (~°l), =∞iÜ«Ú W`«~° ã¨Ç¨cÅ U HÍ~°}=¸ ÖˉõΩO_® – |^ŒÌHõO =¸ÅOQÍ – "≥#∞Hõ LO_çáÈ~Ú# "å~°∞
"≥·Yi##∞ã¨iOz "åà◊¡‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ lǨ^£ (Ü«Ú^ŒúO) KÕÜ«∞@O J=ã¨~°O (Wɡfl =∞iH˘O^Œ~∞° . J~Ú`Õ gà◊√¡ ‰õΩO\˜™ê‰õΩÅ∞ K≥ÑÊ≤ `«ÑÊ≤ OK«∞‰õΩ<Õ „ѨÜ∞« `«flO KÕÜ∞« ‰õΩO_®
Hõã‘~ü). `«=∞ `«Ñ≤Ê^•xfl XѨC‰õΩ<åfl~°∞. HÍx JѨÊ\˜HõѨC_Õ "åiH˜ Hõ∆=∂aèHõ∆ ÅaèOK«ÖË^Œ∞.
"åà◊¡ =º=Ǩ~°O ^≥·"åxH˜ JѨÊyOK«|_çOk. P =~°æO QÆ∞iOz# „Ѩ™êÎ=<Õ ~ÚHõ¯_»
153. ''^•#^è~Œ å‡Å#∞ P"≥∂k™êÎ_∞» —— JO>Ë "å\˜Ö’ ã¨=∞$kúx Hõey™êÎ_∞» . "å\˜x ÃÑOK«∞ =zÛOk. P q^èŒOQÍ KÕã≤# `«Ñ¨C#∞ XѨC‰õΩ#fl "å~°∞ "≥Ú`«ÎO =ÚQÆ∞æ~°∞. "åi
`å_»∞. (J~Ú`Õ P ™⁄=Ú‡ ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«"≥∞ÿ# Ѩ^ŒúuÖ’<Õ ã¨OáêkOK«|_ç LO_®e). =$`åÎO`«O =Ú#∞‡O^Œ∞ ~åÉ’`«∞Ok.
ǨÏnã¨∞Ö’ D q^èOŒ QÍ K≥Ñʨ |_çOk : ''g∞Ö’ XHõ =ºH˜Î QÆ∞„~°ÑÙ¨ Ñ≤Å#¡ ∞ ÃÑOzáÈ+≤Oz
#>Ë¡ JÖÏ¡ÇÏπ g∞ ã¨^MŒ Ï#∞ (^•<åxfl) ÃÑOzáÈ+≤™êÎ_∞» . Hõ_‰» Ωõ XHõ Y~°∂~˚ ° ѨO_»∞‰õΩ 156. XHõ"Õà◊ "å~°∞ `«=∞ `«Ñ¨CÃÑ· ǨÏ@O KÕ¿ãÎ JÖÏ¡ÇπÏ "åix tH˜∆™êÎ_»∞.
ã¨=∂#OQÍ LO_Õ ^•#O („Ѩ=~°÷=∂#"≥∞ÿ) LǨï^£ Ѩ~°fi`«OÖÏ `«Ü«∂~°=Ù`«∞Ok—— 157. "å~°∞ QÆ#Hõ =∞#ã¨∂ÊùiÎQÍ Ñ¨âßÛ`åÎѨO K≥Ok`Õ JÖÏ¡ÇπÏ "åix Hõ∆q∞™êÎ_»∞.
877 878
9. `ÒÉÏ Ü«"åÅ=¸
∂`«l~°∂<£ 445 9. `ÒÉÏ 11=
10= áê~å
107 (HõѨ@∞ÖÖ’) =∞iH˘O`«=∞Ok 108 #∞=Ùfi Z#fl_»∂ JO^Œ∞Ö’
‰õÄ_® L<åfl~°∞ – H©_∞» HõeyOKÕ, Jqâßfi xÅ|_»‰õΩ.160 J~Ú`Õ `˘e <å\˜
ã¨O`À ‰õÄ_ç# =∂@Å∞ K≥ѨC‰õΩ<Õ L^ÕÌ #∞OKÕ ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩΊѨÙ<åkÃÑ· xi‡OK«
â◊O`À, qâßfiã¨∞Å =∞^躌 peHõ#∞ `≥KÛÕ |_ç# =∞ã≤^˚ ∞Œ #∞=Ùfi xÅ|_»\ÏxH˜ Jxfl
ÅHõ∆ ºO`À, JO`«‰Ωõ =Ú#∞Ѩ٠JÖÏ¡ÇÏπ #∞, q^è•ÖÏ `«y#k.161 ÉÏQÍ Ñ¨iâ◊√^Œú`«#∞
PÜ«∞# „Ѩ=HõÎ#∞ =ºuˆ~H˜Oz# =ºH˜ÎH˜ á⁄O^Œ\Ïxfl W+¨ìѨ_Õ"å~°∞ JO^Œ∞Ö’
Pã¨~å WKÕÛ PÖ’K«#`À "å~°∞ XHõ L<åfl~°∞.162 ÉÏQÍ Ñ¨iâ◊√^Œ`ú #« ∞ áê\˜OKÕ
=∞ã≤˚^Œ∞#∞ xi‡OKå~°∞.158 (D Hõ@ì_®xfl "åix JÖÏ¡ÇπÏ „¿Ñq∞™êÎ_»∞.
xi‡OK«@OÖ’) `«=∞ L^ÕÌâ◊O "Õ∞Å∞ 160. JO>Ë – Ö’QÆ_» #∞=Ùfi KÕã≤# "åQÍÌ<å#fl#∞ã¨iOz P =∞ã≤˚^Œ∞‰õΩ "≥à◊§‰õΩ Jx
KÕÜ«∞@O `«Ñ¨Ê =∞~˘Hõ\ ˜ HÍ^Œx "å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ P^ÕtOKå_»∞. D P^Õâßxfl PÜ«∞# (ã¨) t~°™ê=Ç≤ÏOK«@"Õ∞ QÍHõ
„Ѩ=∂}ÏÅ∞ KÕ™êÎ~∞° . "å~°∞ J|^•úÅ H˘O`«=∞Ok ã¨ÇϨ K«~∞° Å#∞ ѨOÑ≤ P Hõ@_ì ®xfl ‰õÄeÛ"Õ~ÚOKå~°∞. nx P^è•~°OQÍ<Õ
HÀ~°∞Å#fl q+¨Ü«∂xH˜ JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ P~å^è#Œ HÀã¨O QÍHõ Hˆ =ÅO =Úã≤O¡ Å SHõ=∞`åºxfl H˘Å¡Q˘>Ëì L^ÕâÌ O◊ `À xi‡OK«|_Õ
™êH˜.∆ 159 =∞ã≤˚^Œ∞#∞ q^•fiOã¨∞Å∞ ''=∞ã≤˚^≥ l~å~ü—— QÍ Jaè=i‚™êÎ~°∞. =Úã≤¡OÅÖ’x peHõ#∞
158. HõѨ@∞Å F `«∞K«Ûù"≥∞ÿ# KÕ+¨ì QÆ∞iOz WHõ¯_» „Ѩ™êÎqOK«@O [iyOk. "å~°∞ x"åiOK«\ÏxH©, "åi ã¨OѶ¨∞\˜`« =º=ã¨÷‰õΩ qѶ¨∂`«O HõÅQƉõΩO_® LO_»\ÏxH˜
XHõ =∞ã≤˚^Œ∞#∞ xi‡OKå~°∞. =~å¬Å∞ ‰õΩ~°∞ã¨∞Î#flѨC_»∞, K«eQÍÅ∞Å∞ gã¨∞Î#flѨC_»∞ J@∞=O\˜ =∞ã≤˚^Œ∞Å#∞ ‰õÄeÛ"ÕÜ«∞@O J=ã¨~°=∞x ‰õÄ_® ѨO_ç`«∞Å∞ Jaè„áêÜ«∞
Ѩ_»∞`«∞<åfl~°∞.
`«=∞Ö’x |ÅÇ‘Ï#∞Å∞, =$^Œ∞úÅ∞ ^Œ∂~°O #∞Oz =∞ã≤˚^≥ #|g =~°‰õÄ ~å=@O
Hõ+¨ìOQÍ LO^Œh, "åi ™œÅÉèíºO HÀã¨"Õ∞ `å=Ú =∞~˘Hõ =∞ã≤˚^Œ∞#∞ Hõ\Ïì=∞x "å~°∞ 161. Jxfl q^è•ÖÏ `«y# P =∞ã≤˚^Œ∞ WO`«H© Uk? ''=∞ã≤˚^≥ Y∞ÉÏ—— <ÕѨ^䌺OÖ’ WÖÏ
^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) #∞ #=∞‡|eHÍ~°∞. `«=∞~°∞ QÆ#Hõ F™êi P =∞ã≤˚^Œ∞‰õΩ =zÛ #=∂A J#|_çO^•? ÖËHõ '=∞ã≤˚^≥ #|g— x ^Œ$+≤ìÖ’ ÃÑ@∞ì‰õΩx D q^èŒOQÍ LѨ^ÕtOK«
KÕ¿ãÎ `«=∞‰õΩ ZO`À â◊√ÉèíO HõÅ∞QÆ∞`«∞O^Œx ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O)‰õΩ q[˝Ñ≤Î KÕâß~°∞. |_çO^•? D q+¨Ü«∞"≥∞ÿ ѨO_ç`«∞Å =∞^茺 aè<åflaè„áêÜ«∂Å∞<åfl~Ú. D Ô~O_»∞
=∞ã≤˚^Œ∞ʼnõÄ D P^Õâ◊O =iÎã¨∞ÎO^Œx ã¨ÅѶπÖ’x XHõ =~°æO ÉèÏqOzOk.
HÍx P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ PÜ«∞# (ã¨Jã¨O) `«|∂H±‰Ωõ |Ü«∞Å∞^Õ~∞° `«∞<åfl~°∞. „ѨÜ∂« }O
#∞Oz uiy =KåÛHõ, JHõ¯_çH˜ =zÛ #=∂A KÕ™êÎ#x "åQÍÌ#O KÕâß~°∞. J~Ú`Õ W=∂"£∞ Wɡfl Hõã‘~ü WÖÏ JO@∞<åfl~°∞ : D "åHõºO =∞ã≤˚^≥ Y∞ÉÏ <ÕѨ^䌺OÖ’
`«|∂H± #∞Oz uiy =ã¨∞Î#flѨC_»∞ JÖÏ¡ÇπÏ, =Ç‘Ï ^•fi~å P =∞ã≤˚^Œ∞ x~å‡}O J#|_çO^Œx J#∞‰õΩO>Ë, H˘xfl ǨÏnã¨∞Å ^•fi~å ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ „áêuѨkHõÃÑ·
xi‡OK«|_ç# =∞ã≤^˚ ∞Œ '=∞ã≤^˚ ≥ #|g— Jx `≥Å∞™ÈÎOk. D ~Ô O_çO\˜ =∞^躌 "åºÑ¶∂¨ `«O
"≥#∞Hõ L#fl ^Œ∞~°∞^ÕÌâßÅ#∞ |@ì|Ü«∞Å∞ KÕâß_»∞. =Úã≤¡OÅ =∞^茺 =∞#ã¨Ê~°÷Å#∞ ‰õÄ_® ÖË^Œ∞. XHõ"Õà◊ `˘e<å\˜ #∞OKÕ =∞ã≤˚^≥ Y∞ÉÏÖ’ D QÆ∞}O (ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ
ã¨$+≤ìOK«@O, Jqâßfi™êxfl "åºÑ≤OѨ*ËÜ«∞@O, ^≥·"åxH˜, ^≥·=„Ѩ=HõΉõΩ â◊„`«∞=ÙQÍ QÆ∞}O) ã¨=∞$kúQÍ LO^Œx J#∞‰õΩO>Ë, =∞ã≤˚^≥ #|g P™êO`«O ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ`À
=º=ǨÏiã¨∞Î#fl"åi HÀã¨O Pã¨~å#∞ ã¨=∞‰õÄ~°Û@O "åi Jã¨Å∞ L^ÕÌâ◊=∞x `˘}H˜ã¨ÖÏ_»∞`«∂ LOk.
`≥eã≤áÈ~ÚOk. 162. Ѩiâ◊√^Œú`«#∞ ÉÏQÍ áê\˜OKÕ D ã¨[˚#∞Å∞ Z=~°∞? "å~°∞ Y∞ÉÏ "åã¨∞Åx ǨÏnã¨∞
159. JO>Ë J|^ŒúѨ٠„Ѩ=∂}ÏÅ∞ KÕã≤ "å~°∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ#∞ "≥∂ã¨yOKåÅ#∞‰õΩ<åfl~°∞. ^•fi~å ~°∂_èô J=Ù`ÀOk. ''JÖÏ¡ÇπÏ g∞ â◊√p â◊√„Éèí`«Å#∞ H˘xÜ«∂_®_»∞, WO`«H©
J~Ú`Õ "åi ‰õΩ\˜Å Ѩ<åflQÍÅ #∞Oz JÖÏ¡ÇπÏ `«# „Ѩ=HõÎ#∞ HÍáê_®_»∞. "åi g∞~°∞ UO KÕ™êÎ~°∞?—— Jx ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) "åà◊¡#∞ XHõ™êi ^Œ~åºÑ¨ÙÎ KÕÜ«∞QÍ,
ã¨OHõÅÊOÖ’ U=∂„`«O â◊√kúÖË^Œh, "å~°∞ K≥|∞`«∞#fl^ŒO`å J|^Œú=∞x JÖÏ¡ÇπÏ ''"Õ∞=Ú =∞\˜ì ÃÑ_»¤Å#∞ LѨÜ≥∂yOK«@O`À áê@∞, h~°∞#∞ ‰õÄ_® LѨÜ≥∂y™êÎO——
`≥eÜ«∞*Ëâß_»∞. Jx "å~°∞ q=iOKå~°∞ (Wɡfl Hõã‘~ü).
879 880
9. `ÒÉÏ Ü«"åÅ=¸
∂`«l~°∂<£ 446 9. `ÒÉÏ 11=
10= áê~å
109 `«# Hõ@ì_®xfl ^≥·=cèu, ^≥·=„Ѩ㨠111 xã¨ûO^ÕǨÏOQÍ JÖÏ¡ÇπÏ =Úã≤¡OÅ
#fl`«Å ѨÙ<åkÃÑ· Hõ\ #ì˜ "å_»∞ L`«=Î Ú_®? #∞O_ç, "åi ^èŒ# „áê}ÏÅ#∞ ã¨fi~åæxH˜
ÖËHõ ‰õÄeáÈ=\ÏxH˜ ã≤^ŒúOQÍ L#fl |^Œ∞Å∞QÍ H˘<åfl_»∞.165 "å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ
U^≥·<å Ö’Ü«∞ Ü≥ÚHõ¯ _˘Å¡ JOK«∞# `«# =∂~°æOÖ’ áÈ~å_»∞`å~°∞† K«OѨÙ`å~°∞,
Hõ\ì_®xfl Hõ\ ˜ì#"å_»∞ L`«Î=Ú_®? J@∞ K«OѨ|_»`å~°∞. nxÃÑ· `Ò~å`«∞Ö’#∂,
WOrÅ∞Ö’#∂, Y∞~üP<£Ö’#∂ ã¨`º« "≥∞#ÿ
Ñ≤=∞‡@ Jk J`«x`Àáê>Ë #~°HÍyflÖ’ "åQÍÌ#O KÕÜ«∞|_çOk. "åQÍÌ<åxfl
Ѩ_áç È~ÚOk.163 WÖÏO\˜ ^Œ∞~å‡~°∞Åæ ‰õΩ <≥~°"Õ~°Û@OÖ’ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ q∞Oz#
JÖÏ¡ÇπÏ ã¨<å‡~°æO K«∂Ѩ_»∞. "å_≥=_»∞O\Ï_»∞?166 HÍ|\˜ì g∞~°∞ Y~å~°∞
110 (`«=∞ =∞#ã¨∞Ö’¡x) J#∞=∂#O KÕã≤# D =~°ÎHÍxH˜QÍ#∞ ã¨O|~°
=¸ÅOQÍ "å~°∞ Hõ\#ì˜ P Hõ@_ì O» x`«ºO Ѩ_»O_ç.167 Ѷ∞¨ # q[Ü«∞O JO>Ë W^Õ.
"åi ǨÏ$^ŒÜ«∂Å#∞ (=ÚÅ∞¡ =∂kiQÍ) 112 "å~°∞ ZÖÏO\˜ "å~°O>ˆ (^≥·=
ÔHÅ∞‰õΩ`«∂<Õ LO@∞Ok. "åi ã¨xflkèÖ’) ѨâßÛ`åÎѨO K≥O^Œ∞`«∂,
ǨÏ$^ŒÜ«∂Å∞ Ѩye `«∞<å`«∞#HõÖˇ·áÈ`Õ P~å^èŒ#Å∞ KÕã¨∂Î LO\Ï~°∞, JÖÏ¡ÇπÏ
Jk "Õˆ~ q+¨Ü«∞O.164 JÖÏ¡ÇπÏ Jhfl ™È΄`«O KÕ™êÎ~∞° , LѨ"å™êÅ∞O\Ï~°∞ (ÖËHõ
`≥eã≤#"å_»∞, q"ÕHõ ã¨OѨ#∞fl_»∞.
JÖÏ¡ÇÏπ =∂~°Oæ Ö’ Éè∂í q∞ g∞^Œ ã¨OKå~°O
W=∂"£∞ Wɡfl Hõã‘~ü WÖÏ "åºMϺxOKå~°∞: ''XˆH XHõ¯_≥·# JÖÏ¡ÇπÏ#∞ =∂„`«"Õ∞ KÕã¨∂Î LO\Ï~°∞), JÖÏ¡ÇπÏ ã¨=∞Hõ∆OÖ’
P~åkèOKåÅ#fl ã¨`«ûOHõÅÊO`À xi‡Oz# ѨÙ~å`«# =∞ã≤˚^Œ∞ÅÖ’ #=∂*ò KÕÜ«∞@O =OQÆ∞`«∂, ™êëêìOQÆÑ_¨ ∞» `«∂ LO\Ï~°∞.
JaèÅ+¨}©Ü«∞O J#fl ^•xH˜ D PÜ«∞`«∞ x^Œ~°≈#O. JÖψQ ã¨[˚#∞Å∞ áêÖÁæ<Õ
™ê=¸Ç≤ÏHõ #=∂A‰õΩ Ǩ[~°=@O, â◊√p â◊√„Éèí`«Å q+¨Ü«∞OÖ’ KåÖÏ YzÛ`«OQÍ "å~°∞ `«ÅÃÑ\˜ì# qzÛù#flHõ~° Ѩx "åi QÆ∞O_≥Ö’¡ ã¨O^ÕǨÏѨ٠QÆ∞#ѨOÖÏ QÆ∞K«∞Û‰õΩO
LO_Õ"åi`À HõÅã≤ #=∂A KÕÜ«∞@O ‰õÄ_® JaèÅ+¨}©Ü«∞"Õ∞.—— @∂<Õ LO@∞Ok. `«^•fi~å "åi ǨÏ$^ŒÜ«∂Ö’¡x HÍѨ@ºO =∞iO`« ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok.
"å~°∞ áÈ~Ú #~°HÍyflÖ’ Ѩ_Õ=~°‰õÄ JO`Õ.
163. D PÜ«∞`«∞Ö’ HõÑ\¨ ˜ Hõ~‡° ʼnõΩ – qâßfiã≤ Hõ~‡° ʼnõΩ =∞^躌 LO_Õ ã¨Ê+ì̈"∞≥ #ÿ =º`åºã¨O
`≥eÜ«∞*ËÜ∞« _®xH˜ D LѨ=∂#O W=fi|_çOk. qâßfiã≤ ZѨC_»∞ U =∞Oz ѨxKÕã<≤ å 165. qâßfiã¨∞Å ^èŒ#„áê}ÏÅ#∞ ã¨fi~åæxH˜ |^Œ∞Å∞QÍ H˘<åfl#x JÖÏ¡ÇπÏ K≥ѨÊ@O PÜ«∞#
Jk ^≥·=cèu, ^≥·=„Ѩã¨#fl`«ÅÃÑ· P^è•~°Ñ¨_ç LO@∞Ok. HÍQ͆ HõѨ\ ˜ KÕ¿ã ã¨`å¯~°ºO =∞ǨÏ^Œ#∞„QÆǨxH˜ XHõ x^Œ~°≈#O. ZO^Œ∞HõO>Ë ^èŒ#„áê}ÏÅ∞ ‰õÄ_® ã¨fiÜ«∞OQÍ
„Ѩ^Œ~°≈<å |∞kú`À ‰õÄ_»∞‰õΩx LO@∞Ok. ÖË^• ^•x "≥#∞Hõ =∞ˆ~^≥·<å ^Œ∞~°∞^ÕÌâ◊O JÖÏ¡ÇπÏ „Ѩ™êkOz#"Õ. "å\˜x `«# =∂~°æOÖ’ "≥zÛOz#O^Œ∞‰õΩ J=¸Åº"≥∞ÿ#
LO_ç LO@∞Ok. J`«x D ã¨^•K«~°} h~°∞ „Ѩ=Ç≤ÏOKÕ Ö’Ü«∞„ѨHõ¯# QÆÅ Wã¨∞Hõ ã¨fi~åæxfl „Ѩ™êk™êÎ#x J#@O Q˘Ñ¨Ê Hõ\ÏHõ∆O. ZO`« K«Hõ¯x ÉË~°O Wk!
QÆ@∞ì ÖÏO\˜k. P h~°∞ "ÕQÆOQÍ „Ѩ=Ç≤Ïã¨∂Î „H˜Ok #∞Oz <ÕÅ#∞ H˘kÌH˘kÌQÍ 166. ã¨`«º"≥∞ÿ# D "åQÍÌ<åxfl JÖÏ¡ÇπÏ "≥#∞Hõ\ ˜ „QÆO^ä•ÅÖ’#∂ KÕâß_»∞. Y∞~üP<£
HÀã¨∂Î LO@∞Ok. `«`å¯~°}OQÍ P QÆ@∞ì U=∂„`«O Éèí~À™êÖËxk. JHõ¯_» Hõ@ì|_ç# „QÆO^äŒOÖ’#∂ KÕâß_»∞. "åQÍÌ<åxfl <≥~°"Õ~°Û@OÖ’ JÖÏ¡ÇπωõΩ ™ê\˜ ~åQÆÅ
Hõ@_ì O» U Hõ}
∆ OÖ’#~Ú<å – ¿ÑHõ"∞Õ _»ÖÏ – ‰õΩѨʉõÄeáÈ=K«∞Û. =∞n<å #QÆ~O° Ö’ "åÔ~=~°∞O\Ï~°∞?
HõÑ@¨ ∞Å∞ xi‡Oz# =∞ã≤^˚ ∞Œ ‰õÄ_® JÖÏO\˜^.Õ Jk "åix #~°HÍyflÖ’ Ѩ_"» Ü Õ ∞« @O 167. =Úã≤¡OÅ #∞^ÕÌtOz D =∂@Å#|_»∞`«∞<åfl~Ú. J~Ú`Õ =Úã≤¡OÅ∞ D "å}˜[º
MÏÜ«∞O. =º=Ǩ~°O KÕã#≤ ѨC_»∞ =∂„`«"∞Õ "åiH˜ D â◊√Éè"í å~°Î =iÎã∞¨ OÎ k. JO>Ë ^≥=· =∂~°Oæ Ö’
164. ǨÏ$^ŒÜ«∂Å∞ `«∞<å`«∞#HõÖˇ· áÈ=@O JO>Ë, =∞$`«∞º=Ù "åix Hõ|oOKÕ =~°‰õÄ ^èŒ#„áê}ÏÅ#∞ JiÊOK«\ÏxH˜ "å~°∞ Z#fl_»∂ "≥~°=‰õÄ_»^Œ∞.
881 882
9. `ÒÉÏ Ü«"åÅ=¸
∂`«l~°∂<£
=∞Oz Ѩ#∞Å QÆ∞iOz „Ѩɒkèã∂¨ ,Î
K≥_»∞ q+¨Ü«∂Å #∞Oz x~Àkèã¨∂Î
LO\Ï~°∞. WOHÍ JÖÏ¡ÇπÏ x~å÷iOz#
ǨÏ^Œ∞ÌÅ#∞ HÍáê_»∞`å~°∞.168 WÖÏO\˜
qâßfiã¨∞ʼnõΩ (F „Ѩ=HÍÎ!) â◊√Éèí"å~°Î#∞
qxÑ≤OK«∞.169
113 =Ú„+≤‰Ωõ ¯Å∞ |O^è∞Œ =ÙÖˇ<· åã¨~ˆ , "å~°∞
#~°Hõ"åã¨∞Åx ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿáÈ~Ú# `«~°∞"å`«
"åi =∞xflOѨ٠HÀã¨O ^≥·"åxfl "Õ_»∞
HÀ=@O „Ѩ=Hõ‰Î Ωõ QÍh, qâßfiã¨∞ʼnõΩ QÍh
ZO`« =∂„`«O `«Q^Æ ∞Œ .170
168. U =Úã≤¡OÅ ^èŒ#„áê}ÏÅ#∞ ã¨fi~åæxH˜ |^Œ∞Å∞QÍ JÖÏ¡ÇπÏ H˘#∞QÀÅ∞ KÕâß_À P
=Úã≤¡OÅ =∞iH˘xfl ã¨∞QÆ∞}ÏÅ∞ ~ÚHõ¯_» „Ѩã¨∞ÎuOK«|_®¤~Ú. "å~°∞ `«=∞ =Å¡
[iyáÈ~Ú# `«Ñ≤Ê^•ÅÃÑ· ã≤QÆ∞æ`À ‰õΩOzOK«∞‰õΩáÈ`å~°∞. Hõ∆=∂aèHõ∆ ÃÑ@ì=∞x
JÖÏ¡ÇπÏ#∞ n#OQÍ "Õ_»∞‰õΩO\Ï~°∞. <åQÍ ÖˉõΩO_® `«=∞ „ѨÉèí∞=Ù#∞ P~åkè™êÎ~°∞.
LѨ"å™êÅ∞ áê\˜™êÎ~∞° . J~°cÖ’ '™ê~ÚǨ˙<£— Jx LOk. D Ѩ^•xfl KåÖÏ=∞Ok
"åºMϺ`«Å∞ LѨ"å™êÅ∞ J#fl J~°÷OÖ’ fã¨∞HÀQÍ, H˘O`«=∞Ok Éèí∂ ã¨OKå~°O,
^≥·==∂~°æOÖ’ áÈ~å@O J#fl ÉèÏ=OÖ’ fã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. HÍx "≥Ú^Œ\ ˜ J~°÷"Õ∞
(LѨ"å™êÅ∞ J<Õ^Õ) ã¨Ô~·#k. W=∂"£∞ Wɡfl Hõã‘~ü „ѨÉèí$`«∞Å∞ 'LѨ"å™êÅ∞— J#fl
J~°÷O "≥·Ñ¨ÙˆH "≥ÚQÆ∞æK«∂áê~°∞. JÖψQ ^≥·"å~å^èŒ# HÀã¨O H˘O_»Ö’¡HÀ, HÀ#Ö’¡HÀ
áÈ~Ú u+¨ª"ÕÜ«∞@O, =∞~îåÅÖ’, P„â◊=∂ÅÖ’ Hõ~îÀ~° JÉèϺ™êʼnõΩ ѨÓ#∞HÀ=@O
‰õÄ_® nx J~°O÷ HÍ^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë WÖÏO\˜ ^èÀ~°}∞Å∞ '~°∞ÇπÏÉÏxÜ«∞`ü— ("≥~· åQƺO)
„H˜OkH˜ =™êÎ~Ú. WÖÏO\˜ "≥~· åQͺxfl, ã¨<åºã¨`åfixfl W™ê¡O ã¨∞`«~å=¸ W+¨Ñì _¨ ^» ∞Œ .
J~Ú`Õ LѨ„^Œ=O ѨÙ\˜ì, J~åK«HõO K≥ň~y# H˜¡+¨ìѨiã≤÷`«∞Ö’¡ ^èŒ~å‡xfl ~°H˜∆OK«∞HÀ=
\ÏxH˜ Ѩ@} ì ÏÅ#∞, [#"å™êÅ#∞ =^Œe á⁄ÖÏÖ’¡, Ѩ~fi° `« „áêO`åÅÖ’H˜ "≥à§◊ =K«∞Û
Jx ǨÏnã¨∞ ^•fi~å qk`«=∞=Ù`ÀOk (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs – H˜`å|∞Öò D=∂<£).
169. =∞<À "åHͯܫ∞ Hõ~°‡Å KÕ`« W™ê¡O „Ѩɒ^èŒ#ʼnõΩ „Ѩu~°∂ѨOQÍ xez, JÖÏ¡ÇπÏ
ǨÏ^Œ∞ÌÅ#∞ Q“~°qOKÕ =ºH˜Î =∂„`«"Õ∞ ѨiѨÓ~°‚"≥∞ÿ# qâßfiã≤ HÍQÆÅ_»∞. J`«#∞ ^Õ=Ùx
ǨÏ^Œ∞ÌÅ#∞ ˆH=ÅO Q“~°qOK«@"Õ∞ HÍ^Œ∞, "å\˜x „áê}OHõ<åfl q∞#flQÍ „¿Ñq∞™êÎ_»∞.
"å\˜x HÍáê_»∞`å_»∞. WÖÏO\˜ ѨiѨÓ~°‚ qâßfiã¨∞ÖË ^Õ=Ùx â◊√Éèí"å~°Î‰õΩ J~°∞›Å∞.
883
447 9. `ÒÉÏ 11=
10= áê~å
114 =∞i W„ÉÏÇ‘Ï=Ú (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)
`«# `«O„_ç =∞xflOѨÙÔH· „áêi÷OKå_»O>Ë,
J`«#∞ `«O„_çHz˜ Û# =∂@ „ѨHÍ~°O JÖÏ
KÕâß_»∞. J~Ú`Õ J`«x `«O„_ç JÖÏ¡ÇπÏ
q~Àkè Jx ã¨Ê+¨ì=∞=QÍ<Õ J`«x
Ѩ@¡ qã≤yáÈÜ«∂_»∞.171 xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
W„ÉÏÇ‘Ï=Ú (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) =∞$^Œ∞ =∞#
ã¨∞¯_»∞, ã¨ÇϨ #je.172
k=º Y∞~üP<£Ö’ ''P=∞#∂ = Jq∞Å∞™êûeǨu—— (qâ◊fiã≤Oz, ã¨`å¯~åºÅ∞
KÕã≤#"å~°∞) Jx J<ÕHõ™ê~°∞¡ K≥ѨÊ|_»@O QÆ=∞<å~°›O. P ã¨`å¯~åºÅ∞ U"Õ"À D
PÜ«∞`«∞Ö’ ‰õΩ¡Ñ¨ÎOQÍ K≥ѨÊ|_®¤~Ú.
170. nx q=~åÅ∞ ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏsÖ’ =KåÛ~Ú. ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) ã¨O~°Hõ∆‰õΩÅ∞,
Ñ≤#`«O„_ç J~Ú# J|∂ `åeÉò‰Ωõ JOu=∞ Ѷ∞¨ _çÜ∞« Å∞ ã¨g∞Ñ≤Oz#ѨÙ_»∞ ^≥=· „Ѩ=HõÎ
(ã¨) PÜ«∞# =^ŒÌ‰õΩ =KåÛ~°∞. JHõ¯_» J|∂[ǨÏÖò, J|∞ÌÖÏ¡ a<£ J|∂ L=∞Ü«∞º
‰õÄ_® ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞. PÜ«∞# (ã¨) `«# ÉÏÉÏ~Ú #∞^ÕÌtOz, ''ÉÏÉÏ~¸!
g∞~°∞ 'ÖÏ WÖÏÇ¨Ï WÅ¡ÖÏ¡ÇπÏ— ѨÅHõO_ç. ^•x P^è•~°OQÍ <Õ#∞ ^≥·=ã¨=∞Hõ∆OÖ’ g∞
QÆ∞iOz "åk™êÎ#∞—— Jx „áê^èÕÜ«∞Ѩ_®¤~°∞. ^•xH˜ J|∂[ǨÏÖò, J|∞ÌÖÏ¡ a<£ J|∂
L=∞Ü«∂º, ''F J|∂ `åeÉò! D ã≤÷uÖ’ J|∞ÌÖò =Ú`«ÎeÉò =∞`åxfl q_çz
ÃÑ_»`å~å?—— Jx PˆH∆Ñ≤OKå~°∞. (Hõ_»‰õΩ J|∂`åeÉò Jqâßfi㨠ã≤÷uÖ’<Õ Hõ#∞fl
=¸âß~°∞). ''^Õ=Ùx `«~°Ñ¶¨Ù# "åiOK«|_»#O`« =~°‰õÄ <Õ#∞ PÜ«∞# =∞xflOѨÙ
HÀã¨O „áêi÷ã¨∂Î<Õ LO\Ï#∞—— Jx =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨) K≥áêÊ~°∞. JѨC_»∞ D PÜ«∞`«∞
J=`«iOzOk. |Ǩï^≥"· å~å^艌 Ωõ Å∞ PѨÙÅÎ ~Ú<åã¨~ˆ "åi =∞xflOѨ٠HÀã¨O JÖÏ¡ÇÏπ #∞
"Õ_∞» HÀ~å^Œx WO^Œ∞Ö’ xi÷+Oì¨ QÍ K≥Ñʨ @O [iyOk (ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ |∞MÏs – H˜`å|∞`«ÑÎ û‘¶ ~ü:
J`ü `ÒÉÏ ã¨∂~å). JÖò Yã¨ãπ ã¨∂~åÖ’x 56= PÜ«∞`«∞ ‰õÄ_® D <ÕѨ^䌺OÖ’<Õ
J=`«iOzOk (F „Ѩ=HÍÎ! h=Ù HÀi# "åiH˜ h=Ù ã¨<å‡~°æO K«∂ѨÖË=Ù....).
=Úã¨fl^≥ JǨχ^£Ö’x XHõ LÖË¡Y#O „ѨHÍ~°O ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨), `«# `«e¡ =∞xflOѨÙÔH·
„áêi÷OKÕO^Œ∞‰õΩ J#∞=∞u HÀ~°QÍ D PÜ«∞`«∞ J=`«iOzOk (=Úã¨fl^≥ JǨχ^£–
ã¨OѨÙ\˜ : 5, ¿Ñr – 355). J~Ú`Õ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) "å~°∞ ''JÖÏ¡ÇπÏ! <å
*Ïu "åiH˜ Ug∞ `≥eÜ«∞^Œ∞. gà◊§x Hõ∆q∞OK«∞—— Jx KÕã≤# „áê~°÷# =∂„`«O D
PÜ«∞`«∞‰õΩ q~°∞^ŒúO HÍ^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë Jk *Ïu [#∞Å =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO HÀã¨O
884
9. `ÒÉÏ Ü«"åÅ=¸
∂`«l~°∂<£
115 JÖÏ¡ÇπÏ U *ÏuÔH·<å ã¨<å‡~°æO
K«∂Ñ≤# `«~∞° "å`« – P *Ïu „Ѩ[Å∞
=∂#∞HÀ=Åã≤# q+¨Ü∂« Å#∞ "åiH˜
q_»=∞~°z K≥ѨÊ#O`«=~°‰õÄ – "åix
JѨ=∂~åæxH˜ Ö’#∞KÕÜ«∞_»∞.173 xâ◊Û
Ü«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπωõΩ „Ѩun `≥Å∞ã¨∞.
116 xã¨ûO^ÕǨÏOQÍ Éèí∂=∂ºHÍâßÅ
™ê„=∂[ºO JÖÏ¡ÇπÏ^Õ. PÜ«∞<Õ r=#‡
~°}ÏÅ „Ѩ^•`«. JÖÏ¡ÇÏπ `«Ñʨ g∞‰õΩ =∞~À
ã¨O~°H‰∆õ Ωõ _»∞QÍh, ã¨Ç¨ Ü«∞‰õΩ_»∞QÍh ÖË_∞» .
KÕã≤# ^Œ∞P. JO>Ë "å~°∞ <å ™ê÷<åxfl, ™ê÷~Úx J~°÷O KÕã¨∞HÀÖËHõáÈ=@O KÕ`«
JÖÏ „Ѩ=iÎã¨∞Î<åfl~°∞. Hõ#∞Hõ "åiH˜ ã¨^Œ∞ƒkúx "˘ã¨QÆ∞. P q^èŒOQÍ#~Ú<å "å~°∞
h =∞xflOѨÙÔH· J~°›`«#∞ ã¨Oáêk™êÎ~°∞ J#flk PÜ«∞# (ã¨) "Õ_»∞HÀÅ∞Ö’x =∞~°‡O.
„|uH˜ L#fl Jqâßfiã¨∞Å, =Ú„+≤‰Ωõ ¯Å =∂~°^æ ~Œ ≈° Hõ`fi« O HÀã¨O „áêi÷OK«@O ã¨=∞‡`«"∞Õ .
171. `«# `«O„_ç ^≥=· q~Àkè Jh, J`«x x"å㨠ã¨Å÷ O #~°H=õ ∞x ã¨Ê+¨"ì ∞≥ áÿ È~Ú# `«~∞° "å`«
Ǩτ[`ü W„ÉÏÇ‘ÏO (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) ‰õÄ_® J`«x =∞xflOѨ٠HÀã¨O „áêi÷OK«@O
=∂<Õâß~°∞.
172. JO`«‰õΩ=Ú#∞Ѩ٠Ǩτ[`ü W„ÉÏÇ‘ÏO (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) `«# `«O„_ç =∞xflOѨ٠HÀã¨O
`åѨ„`«Ü«∞ Ѩ_»\ÏxH˜ HÍ~°}O PÜ«∞# =∞$^Œ∞ã¨fiÉèÏq HÍ=@"Õ∞.
173. D PÜ«∞`«∞ <ÕѨ^䌺OÖ’ L#fl Jã¨Å∞ q+¨Ü«∞O Wk : ''=Ú„+≤‰õΩ¯Å =∞xflOѨÙÔH·
„áêi÷OK«~å^Œ∞—— Jx JÖÏ¡ÇÏπ P^ÕtOz# ã¨OQÆu `≥Å∞ã¨∞‰õΩx „Ѩ=HõÎ „Ñ≤Ü∞« ã¨ÇϨ K«~∞° Å∞
(~°l) PO^Àà◊#‰õΩ QÆ∞~°Ü«∂º~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë JѨÊ\˜=~°‰õÄ K«xáÈ~Ú# `«=∞
ѨÓsfi‰õΩÅ =∞xflOѨÙHÀã¨O "å~°∞ ^Œ∞P ("Õ_»∞HÀÅ∞) KÕ¿ã"å~°∞. `«=∞=Å¡ [iy#
D `«Ñ¨C‰õΩQÍ#∞ `å=Ú ^≥·=ã¨=∞Hõ∆OÖ’ xÅnÜ«∞|_»`å"Õ∞"≥∂##flk "åi
J#∞=∂#O. "åi D J#∞=∂<åxfl ^Œ∂~°O KÕÜ«∞\ÏxH˜ D PÜ«∞`«∞ J=`«iOѨ
*ËÜ«∞|_çOk. U U Ѩ#∞ʼnõΩ ^Œ∂~°OQÍ LO_®Ö’ ã¨Ê+¨ìOQÍ q=iOK«#O`«=~°‰õÄ
Z=ih `«Ñ¨C Ѩ@ì@O [~°QÆ^Œh, 'JÖÏ KÕÜ«∞‰õÄ_»^Œ∞— Jx K≥Ñ≤Ê# `«~°∞"å`« ‰õÄ_®
^•xfl MÏ`«~°∞ KÕÜ«∞x"åˆ~ xÅnÜ«∞|_»`å~°h, JÖÏO\˜ x~°¡Hõ∆ º [#∞Å#∞ JÖÏ¡ÇπÏ
JѨ=∂~åæ# =^Œe"Õ™êÎ_»x WO^Œ∞Ö’ K≥ѨÊ@O [iyOk.
885
448 9. `ÒÉÏ 11=
10= áê~å
117 „Ѩ=HõÎ "≥·Ñ¨Ù‰õΩ, Hõ+¨ìHÍÅOÖ’
„Ѩ=HõÎ#∞ "≥#flO\˜=Ù#fl =ÚǨl~°¡,
J<åû~°¡ "≥·Ñ¨Ù‰õΩ JÖÏ¡ÇπÏ (^ŒÜ«∂
ÉèÏ=O`À) =∞~°ÖÏ_»∞,174 "åiÖ’
H˘O^Œi ǨÏ$^ŒÜ∂« Å∞ `«_É» Ï@∞‰õΩ Ö’<≥·
#ѨC_»∞,175 `«~åfi`« PÜ«∞# "åi
á⁄~°áê@∞#∞ =∞xflOKå_»∞. xâ◊Û
Ü«∞OQÍ PÜ«∞# "åi Ü≥∞_»Å "å`«ûźO
HõÅ"å_»∞, Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_»∞.
174. `«|∂H± Ü«Ú^ŒúO HÀã¨O ã¨<åflǨÅ∞ „áê~°OaèOz# ã¨=∞Ü«∂xfl ''Hõ+¨ìHÍÅO—— QÍ
Y~å~°∞ KÕÜ∞« @O [iyOk. Jã¨ÖË ZO_® HÍÅO. JnQÍHõ P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ѨO@Å∞
HÀ`«H˘zÛ L<åfl~Ú. =∞~À"≥·Ñ¨Ù ã¨∞n~°… „Ѩܫ∂}O. ™œHõ~åºÅ∞ K«∂¿ãÎ JO`«O`«
=∂„`«"Õ∞. JO^Œ∞ˆH P ¿ã<å "åÇ≤Ïx '*ˇ·+¨µÖò Lãπ~°ÇπÏ— (W|ƒO^Œ∞efl Z^Œ∞~˘¯#fl
Ãã·#ºO)QÍ Ñ≤Å∞=|_çOk.
JÖÏ¡ÇπÏ "åi "≥·Ñ¨Ù‰õΩ ^ŒÜ«∂ÉèÏ=O`À =∞~°Å@OÖ’x „Ѩ^è•# L^ÕÌâ◊O "åix
=∞xflOK«@"Õ∞. =∞i "å~°∞ KÕã≤# `«Ñ¨C Uq∞\©? JO>Ë ÃÑ^ŒÌ ÃÑ^ŒÌ `«Ñ¨CÅ∞ KÕ¿ãÎ<Õ
Hõ∆=∂aèHõ∆ J=ã¨~°=∞h, z#fl z#fl `«Ñ≤Ê^•Å‰õΩ Hõ∆=∂Ѩ} J=ã¨~°O ÖË^Œx
J#∞HÀ‰õÄ_»^Œ∞. =∞x+≤H˜ `≥eÜ«∞‰õΩO_®<Õ J`«x =Å¡ Z<Àfl z#fl z#fl á⁄~°áê@∞¡
[iyáÈ`«∞O\Ï~Ú. `«#Ö’x Ö’@∞áê@¡ QÆ∞iOz XHÀ¯™êi =∞x+≤H˜ ^蕺㨠‰õÄ_®
LO_»^∞Œ . ^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨) <À@ *ÏÅ∞"åi# P[˝#∞ t~°™ê=Ç≤ÏOK«_®xH˜ ZÅ¡ÑC¨ _»∂
ã≤^OúŒ QÍ LO_Õ =ÚǨl~°∞,¡ J<åû~°Ö¡ ’ LO_Õ z#fl z#fl Ö’@∞áê@¡#∞ =∞xflOK«\ÏxH˜
JÖÏ¡ÇπÏ "åiÃÑ· `«# Hõ\ÏHõ∆ gHõ∆}ÏÅ#∞ „Ѩã¨iOѨ*Ëâß_»x nx ÉèÏ=O.
175. D "åHõºO P ã¨[˚#∞ÅÖ’x Ô~O_»= =~åæxfl L^ÕÌtOz#k. P^Õâ◊O q#QÍ<Õ "å~°∞
XH˜O`« ã¨Oâ◊Ü«∂xH˜ Ö’<≥·#ѨÊ\˜H©, `˘O^Œ~°QÍ<Õ `Õ~°∞‰õΩx `«=∞ Hõ~°Î=ºO "≥·Ñ¨Ù‰õΩ
ã¨=∂Ü«∞`«ÎO JÜ«∂º~°∞. ǨÏ$^ŒÜ«∂Å∞ `«_»ÉÏ@∞‰õΩ Ö’#Ü«∂ºÜ«∞O>Ë ÉèÏ=O
ã¨`«º^èŒ~°‡O Ѩ@¡, ^≥·=„Ѩ=HõΠѨ@¡ "åiÖ’ qã¨∞QÆ∞ѨÙ\˜ìO^Œx ZO`«=∂„`«O HÍ^Œ∞.
HÍHõáÈ`Õ `«=∞‰õΩ#fl J~°H˘~° ™œHõ~åºÅ#∞ ^Œ$+≤Öì ’ ÃÑ@∞ì‰Ωõ x lǨ^£Ö’ áêÖÁæ<^Õ Ö≥ Ï?
J#fl g∞=∂O㨉õΩ QÆ∞~°Ü«∂º~°∞. HÍx Lz`å#∞z`åÅ#∞ ÉËsA "Õã¨∞‰õΩx =∞m¡
`«=∞ QÆ∞~°∞`«~° ÉÏ^茺`«ÔH· #_»∞O ayOKå~°∞.
886
9. `ÒÉÏ Ü«"åÅ=¸
∂`«l~°∂<£<£ 449 9. `ÒÉÏ 11=
10= áê~å
118 U '=ÚQÆ∞æi— =º=Ǩ~°O "å~Ú^• 119 F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉèíÜ«∞
"ÕÜ«∞|_çO^À "åi "≥·Ñ¨Ù‰õΩ ‰õÄ_® Ѩ_O» _ç. ã¨`º« =O`«∞Å "≥O@ LO_»O_ç.179
(JÖÏ¡ÇÏπ ^ŒÜ∞« `À =∞~°ÖÏ_»∞).176 Éè∂í q∞ 120 ^≥·=„Ѩ=HõÎ#∞ q_çz "≥#∞Hõ LO_ç
qâßÅOQÍ LO_ç ‰õÄ_® "åiH˜ W~°∞ÔH· áÈ=@O =∞n<åÖ’ x=ã≤OKÕ "åiH˜
áÈ~ÚOk. "åi „áê}ÏÅ∞ ‰õÄ_® "åiH˜ QÍh, K«∞@∞ì„ѨH¯õ Å x=ã≤OKÕ Ñ¨Ö@¡ˇ ∂i
ÉèÏ~°"≥∞ÿáÈÜ«∂~Ú.177 JÖÏ¡ÇπÏ Ñ¨@∞ì "åà◊§‰õΩQÍh U=∂„`«O â’ÉèÏÜ«∞=∂#O
#∞Oz `«=∞#∞ HÍáê_»∞HÀ=\ÏxH˜ HÍ^Œ∞.180 `«=∞ „áê}ÏÅ#∞ PÜ«∞#
PÜ«∞# "≥·Ñ¨Ù‰õΩ =∞~°Å@O `«Ñ¨Ê =∂~åæO QÆ_Kç å~Ú. JѨC_»∞ D PÜ«∞`«∞ J=`«iOzOk. Z@ìHˆ ʼnõΩ JÖÏ¡ÇÏπ "åi Ѩiã≤u÷ ÃÑ·
`«~°O ÖË^Œx "å~°∞ „QÆÇ≤ÏOKå~°∞. WHõ ^ŒÜ«∞^ŒeKå_»∞. "åi `«Ñ¨C#∞ Hõ∆q∞OKå_»∞. x+¨¯Å‡+¨"≥∞ÿ# "åi ѨâßÛ`åÎáêxfl
g∞^Œ@ ‰õÄ_® "å~°∞ D q^èŒOQÍ =∞~°e P"≥∂kOKå_»∞. D ã¨OѶ¨∞@#‰õΩ ã¨O|OkèOz# q=~åÅhfl Ǩτ[`ü HÍÉò a<£
=KÕÛ@O^Œ∞‰õΩ QÍ#∞ JÖÏ¡ÇÏπ "åi "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ =∂eH± ã¨fiÜ«∞OQÍ `≥eÑ≤# ǨÏnã¨∞Ö’ L<åfl~Ú. (P q=~åÅ HÀã¨O ã¨Ç‘ÏÇπÏ
=∞~°ÖÏ_»∞.178 xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ |∞MÏsÖ’x Ü«Ú^•úÅ „ѨHõ~°}OÖ’ `«|∂H± Ü«Ú^•úxH˜ ã¨O|OkèOz# J^蕺ܫ∂xfl
Jq∞`«OQÍ Ñ¨âßÛ`åÎáêxfl ã‘fiHõiOKÕ K«∂_»O_ç. ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡OÖ’x ѨâßÛ`åÎѨ „ѨHõ~°}OÖ’ ‰õÄ_® D ǨÏnã¨∞ LOk).
"å_»∞, Jáê~°OQÍ Hõ~∞° }˜OKÕ"å_»∂#∞. 177. ã¨OѶ¨∞ |Ç≤Ï+¨¯~°}‰õΩ QÆ∞Ô~·#ѨC_»∞ P =ÚQÆ∞æ~°∞ ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å∞ J#∞ÉèíqOz# "Õ^Œ#‰õΩ
176. J~°cÖ’ 'Y∞e¡Ñ¶¨Ó— Jx J#|_çOk. 'Y∞e¡Ñ¶¨Ó— JO>Ë =º=Ǩ~°O "å~Ú^• Wk =∞K«∞Û`«∞#Hõ.
"ÕÜ∞« |_ç#"å~°∞ Jx J~°O÷ . Ü«∂Éè·ˇ ~ÀAÅ áê@∞ "å~°∞ XO@i"å~°∞QÍ rqOKå~°∞. 178. "≥Ú`«ÎO Ü«∂Éèˇ· ~ÀAÅ `«~°∞"å`« JÖÏ¡ÇπÏ "åiÃÑ· HõxHõiOKå_»∞.
P `«~°∞"å`« "åi ѨâßÛ`åÎѨO ã‘fiHõiOK«|_çOk. P =ÚQÆ∞æ~°∞ ã¨Ç¨cÅ∞ g~°∞ : 1.
HÍÉò a<£ =∂eH± 2. =Ú~å~å a<£ ~°c 3. Ç≤ÏÖÏÖò a<£ L=∞Ü«∞º. x*ÏxH˜ gà◊√¡ 179. HõÖÏ¡HõѨ@OÖËx "åi ã≤ã¨Öˇ·# ѨâßÛ`åÎáêxfl P"≥∂kOK«@"Õ∞ Q͉õΩO_® JÖÏ¡ÇπÏ
=ÚQÆ∞~æ ∂° x*Ï~Úf `«`Ê« ~°`« QÆÅ =Úã≤O¡ ÖË. JO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ [iy# Ü«Ú^•úÅxflO\˜ `«# „QÆO^äOŒ Ö’ '`ÒÉÏ— ¿Ñ~°∞`À ^•xfl „Ѩ`ºÕ HõOQÍ „Ѩ™êÎqOKå_»∞. JÖÏ¡ÇÏπ "åi`À#∂,
Ö’#∂ áêÖÁæ<åfl~°∞. `«|∂H± Ü«Ú^Œú ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ "å~°∞ H˜Oz`ü JÅã¨`åfixH˜ "å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ`À#∂ „Ѩã¨#∞flÅ=ÙQÍHõ! JO^Œ∞ˆH ã¨^• JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉèíÜ«∞Ѩ_»∞`«∂
Ö’#Ü«∂º~°∞. `«~°∞"å`« "åi á⁄~°áê@∞ "åiH˜ `≥eã≤=zÛOk. `«=∞=Å¡ – `≥eã‘ LO_®Åh, ã¨`åºxfl ã¨=∞i÷OKåÅh, ã¨`«º=O`«∞Å`À<Õ LO_®Åh =Úã≤¡=ÚʼnõΩ
`≥eÜ«∞Hõ – XHõ `«Ñ¨C ZÖÏQÆ∂ [iyáÈ~ÚOk. P `«Ñ¨C#∞ ã¨=∞i÷OK«∞‰õΩ<Õ P^ÕtOK«|_çOk. =∞#ã¨∞Ö’ ^≥·=cèu L#fl"å_»∞ ã¨`«º=O`«∞_»∞QÍ<Õ LO\Ï_»∞,
„ѨÜ∞« `«flOÖ’ =∞~À `«ÑC¨ KÕã≤ (J|^ŒOú K≥ÑÊ≤ ) HõÑ@¨ ∞Å ã¨~ã° #¨ xÅ|_»@O ZO^Œ∞‰õΩ? ã¨`«º=O`«∞Å`À<Õ LO\Ï_»∞. J|^•úÅHÀ~°∞ =∞#ã¨∞Ö’ ÉèíH©Î ÉèíÜ«∞=¸ LO_»=Ù.
Jx "å~°∞ P`å‡=Ö’Hõ#O KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. JO^Œ∞ˆH ǨÏnã¨∞Ö’ J#|_çOk : ''qâßfiã≤ ("≥∂q∞<£) =Å¡ U `«Ñ¨Ê~Ú<å [iyáÈ
PYiH˜ "å~°∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) ã¨=∞Hõ∆OÖ’H˜ =zÛ `«=∞ `«Ñ¨C#∞ XѨC‰õΩ<åfl~°∞. =K«∞Û<Õ"≥∂ QÍx J`«#∞ J|^•úÅHÀ~°∞ =∂„`«O J~Ú LO_»_»∞.——
`«=∞‰õΩ U tHõ∆ qkèOz<å ^•xfl D Ö’HõOÖ’<Õ ÉèíiOK«\ÏxH˜ ã≤^Œú=∞Ü«∂º~°∞. 180. `«|∂H± Ü«Ú^ŒúOÖ’ áêÖÁæ<åeûOkQÍ JO^ŒiH© „ѨHõ@# KÕÜ«∞|_çOk. JO^Œ∞=Å¡
^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) P =ÚQÆ∞æi =º=Ǩ~åxfl ^≥·"ånè#O KÕâß~°∞. ^≥·=x~°‚Ü«∞O [iˆQ qHõÖÏOQÆ∞Å∞, =$^Œ∞úÅ∞, +¨sÜ«∞`«∞ Ѩ~°"≥∞ÿ# HÍ~°}O QÆÅ"å~°∞ `«Ñ¨Ê q∞ye#
=~°‰õÄ "Õz LO_»=∞<åfl~°∞. P =ÚQÆ∞æ~°∞ ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å`À ™ê=∂lHõ ã¨O|O^è•Å#∞ "å~°O`å Ü«Ú^ŒúOÖ’ áêÖÁæ<åeûO^Õ. HÍx =∞n<å #QÆ~°OÖ’#∂, ^•x Ѩiã¨~°
„`≥OK«∞HÀ"åÅh, "åi`À =∂\Ï¡_»#∂ =^ŒÌx ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) `«# ã¨Ç¨ÏK«~°∞ʼnõΩ „áêO`åÅÖ’#∂ x=ã≤OKÕ H˘O`«=∞Ok D Ü«Ú^Œú „ѨH@õ # `«~∞° "å`« ‰õÄ_® "≥#∞HõO[
`åH©^Œ∞ KÕâß~°∞. #ÅÉèˇ· ~å„`«∞Å∞ QÆ_»z# `«~°∞"å`«, `«=∞ ÉèÏ~°ºÅ‰õΩ ã¨~Ú`«O "Õâß~°∞. "åi D ^èÀ~°}˜ U=∂„`«O ã¨Ç≤ÏOK«~åx^Œx D PÜ«∞`«∞Ö’ JÖÏ¡ÇπÏ
^Œ∂~°OQÍ LO_®Åx "åiH˜ P^ÕtOK«|_çOk. =∞~À Ѩk~ÀAÅ∞ ^Œ∞~°ƒù~°OQÍ =∞O^ŒeOKå_»∞.
887 888
9. `ÒÉÏ Ü«"åÅ=¸
∂`«l~°∂<£ 450 9. `ÒÉÏ 11=
10= áê~å
„áê}O Hõ<åfl q∞#flQÍ ÉèÏqOK«@O 121 JÖψQ "å~°∞ (^≥·==∂~°æOÖ’) z#fl
‰õÄ_® "åiH˜ `«QÆ^Œ∞.181 ZO^Œ∞HõO>Ë "≥Ú`«ÎOÖ’ Y~°∞Û KÕã≤<å, ÃÑ^ŒÌ "≥Ú`«ÎOÖ’
^≥·= =∂~°æOÖ’ "åiH˜ ^•Ç¨ÏO Y~°∞ÛKÕã<≤ å, U Ö’Ü«∞#∞ ^•\˜"o≥ §<å185
J~Ú<å,182 JÅã¨@ Hõey<å, PHõÖ<·ˇ å, – JÖÏ¡ÇπÏ "åi ã¨`å¯~åºÅ‰õΩ J`«∞º`«Î=∞
Jqâßfiã¨∞Å#∞ HÀѨO `≥Ñ≤ÊOKÕ ã¨÷ÅO „ѨuѶ¨ÅO „Ѩ™êkOKÕ xq∞`«ÎO – J=hfl
QÆ∞O_® "å~°∞ ™êyáÈ~Ú<å,183 â◊„`«∞ "åi¿Ñ~° „"åÜ«∞|_®¤~Ú.
=ÙÅ ã¨OQÆu K«∂ã¨∞‰õΩ<åfl184 – "å@xflO 122 qâßfiã¨∞ÅO^Œ~°∂ (áÈ~å\ÏxH˜)
\˜ÃÑ· "åi ¿Ñ~° ã¨`å¯~°ºO edOK«|_»∞ |Ü«∞Å∞^Õ~°=Åã≤# J=ã¨~°O ÖË^Œ∞.
`«∞Ok. Z\˜ì Ѩiã≤÷uÖ’#∂ JÖÏ¡ÇπÏ HÍ|\˜ì "åi „Ѩu ÃÑ^ŒÌ ã¨=¸Ç¨ÏOÖ’
ã¨^Œfi~°Î#∞ŠѨÙ}ºÑ¶¨ÖÏxfl =$^è• #∞Oz XHõ z#fl ã¨=¸Ç¨ÏO |Ü«∞Å∞^Õi
(`Õ KåÅ∞. q∞ye#"å~°∞) ^èŒ~å‡=QÍǨÏ
HÍx=fi_»∞. ##∞ ÃÑOá⁄OkOK«∞‰õΩx, "å~°∞ `«=∞
181. `«=∞ „áê}ÏÅÃÑ· "åiH˜ L#flO`« fÑ≤ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) „áê}O Ѩ@¡ ÖËHõáÈ=@O =^Œ‰Ì Ωõ uiy=zÛ#ѨC_»∞, "å~°∞ ÉèÜ í ∞«
Hõ_∞» â’K«hÜ«∞O. x*ÏxH˜ "å~°∞ `«=∞ „áê}ÏÅ#∞ Ѩ}OQÍ ÃÑ\˜ì ^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) Éèí‰õΩÎÅ#∞ JÅ=~°K«∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩQÍ#∞
‰õΩ ~°Hõ∆‰õΩÅ∞QÍ xÅ∞==Åã≤Ok. "åiH˜ ÉèíÜ«∞É’^èŒ KÕÜ«∂eûOk.186 HÍx
182. "å~°∞ "≥#∞HõO[ ZO^Œ∞‰õΩ "ÕÜ«∞‰õÄ_»^À WHõ¯_» K≥ѨÊ|_çOk. ^≥·==∂~°æOÖ’ "å~°∞ WÖÏ ZO^Œ∞‰õΩ [~°QÆÖË^Œ∞?
PHõe ^ŒÑ¨CÅ#∞ ã¨Ç≤ÏOz<å, =ºÜ«∞„Ѩܫ∂ã¨ÅHÀiÛ<å, â◊„`«∞=ÙÅ P„QÆǨ"ÕâßʼnõΩ 184. ''=ÖÏ Ü«∞<åÅ∂# q∞<£ J^Œ∞qfi<£ <≥Ö· <£—— JO>Ë â◊„`«∞=Ù #∞Oz U^≥<· å fã¨∞HÀ=@O,
HÍ~°}Éèí∂`«=∞ÜÕ∞º K«~°ºÅ∞ ÔQ·H˘<åfl, â◊„`«∞=ÙÅ#∞ K«OÑ≤<å, "åix |OnÅ∞QÍ "åi ã¨OQÆu K«∂_»@O Jx J~°÷O. =∞iO`« qѨÙÅOQÍ K≥áêÊÅO>Ë "åix z`«∞Î
Ѩ@∞ì‰õΩ<åfl– W=hfl "åi MÏ`åÖ’ ã¨`å¯~åºÅ∞QÍ #"≥∂^Œ=Ù`å~Ú. nxfl|\˜ì z`«∞ÎQÍ F_çOK«@O, x~°ƒOkèOK«@O, Ü«Ú^Œú„áêÑ≤Îx fã¨∞HÀ=@O Jx ÉèÏ=O.
qk`«=∞ÜÕ∞º ^Õq∞@O>Ë =∞x+≤ =∞ã≤˚^Œ∞Ö’<À, UHÍO`« ‰õΩǨÏ~°OÖ’<À ‰õÄ~°∞Ûx 185. Ѩ~°fi`åÅ =∞^茺 QÆÅ Ö’`«@∞ì „Ñ¨^ÕâßÅ#∞, h~°∞ „Ѩ=Ç≤ÏOKÕ Ñ¨Å¡Ñ¨Ù <ÕÅ#∞ Ö’Ü«∞
„áê~°#÷ KÕã∞¨ HÀ=@O, ^≥=· ^蕺#O KÕÜ∞« @O, „QÆO^äŒ áê~åÜ«∞}O KÕÜ∞« @O =∂„`«"∞Õ J#=K«∞Û. ™ê^è•~°} „Ѩ^ÕâßÅ∞ Jx WHõ¯_» ^•x ÉèÏ=O. ^≥·==∂~°æOÖ’ WÖÏO\˜
ã¨`å¯~°ºO HÍ^Œ∞. ^≥=· =∂~°Oæ Ö’ Ѩi„â◊q∞OK«@O, P =∂~°Oæ Ö’ Z^Œ∞~°Ü∞Õ º HõëêìÅ#∞ Ö’Ü«∞Å QÆ∞O_® „Ѩܫ∂}˜OK«@O ‰õÄ_® ѨÙ}º"Õ∞. J=ã¨~åxfl|\˜ì D =∂~°æOÖ’
ã¨Ç≤ÏOK«@O, ÉÏ^èŒÅ#∞ ÉèíiOK«@O, PYiH˜ â◊„`«∞=ÙÅ QÆ∞O_≥Ö’¡ ã≤OǨÏã¨fiѨflOÖÏ `«‰õΩ¯= Y~°∞ÛÃÑ\˜ì<å, Z‰õΩ¯= Y~°∞ÛÃÑ\˜ì<å – J=hfl g∞ Hõ~°‡Å iHÍ~°∞¤Ö’
=∂ˆ~ K«~°ºÅ#∞ KÕѨ@ì@O – "å\˜Ö’ „Ѩun ^≥·=ã¨xflkèÖ’ ã¨`å¯~°ºO (J=∞Öˇ #"≥∂^Œ=Ù`å~Ú. ^•xH˜ QÍ#∞ JÖÏ¡ÇπÏ J`«∞º`«Î=∞ ѨÙ}ºÑ¶¨ÅO „Ѩ™êk™êÎ_»∞.
™êÖˇÇπÏ)QÍ edOK«|_»∞`«∞Ok. JO^Œ∞ˆH ˆH=ÅO P~å^èŒ# g∞^Œ Pã¨H˜Î H˘kÌ lǨ^£
Ѩ@¡ J<åã¨HõÎ`«#∞, qã¨∞QÆ∞#∞ „Ѩ^Œi≈OK«@O ‰õÄ_® ã¨||∞ HÍ^Œ∞. JÖÏO@ѨC_»∞ 186. D PÜ«∞`«∞‰õΩ Ô~O_»∞ ~°HÍÅ ÉèÏ"å~å÷Å∞ K≥ѨÊ|_®¤~Ú. H˘O`«=∞Ok "åºMϺ`«Å
JHÍ~°}OQÍ ^•#∞flOz `«Ñ≤ÊOK«∞HÀE_»@O ZO`«=~°‰õΩ ã¨=∞O[ã¨O JxÑ≤OK«∞ „ѨHÍ~°O D PÜ«∞`«∞ ‰õÄ_® lǨ^£ (^èŒ~°‡Ü«Ú^ŒúO) P^Õâ◊ ѨikèÖ’ˆH =ã¨∞ÎOk. nx
‰õΩO@∞Ok? „ѨHÍ~°O nx ÉèÏ="Õ∞q∞@O>ˆ "≥#∞Hõ\ ˜ PÜ«∞`«∞ÅÖ’ ''"≥#∞Hõ LO_çáÈ~Ú# "åi——x
QÆ\ ì̃QÍ =∞O^ŒeOK«@O =Å¡ „Ѩ=HõÎ ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å∞ lǨ^£ P^ÕâßÅ q+¨Ü«∞OÖ’ KåÖÏ
183. JO>Ë HÍe #_»H#õ ÖËHõ QÆ∞éÏ]Å ^•fi~å "å~°∞ U „áêO`«O g∞^Œ∞QÍ#~Ú<å ™êyáÈ`«∞ *Ï„QÆ`«Î Ѩ_»™êQÍ~°∞. ZѨC_»∞ U Ü«Ú^Œú „ѨHõ@# "≥Å∞=_ç<å, =∞ˆ~ J`«º=ã¨~°
#flѨC_»∞ ^≥·=q~À^èŒ∞Å QÆ∞O_≥Ö’¡ ^Œ_»Ñ¨Ù\Ïìe. Hõã≤`À "å~°∞ J@∞ì_çH˜áÈ"åe. D Ѩiã≤÷u Z^Œ∞Ô~·<å "å~°O`å ã≤^Œú=∞ÜÕ∞º"å~°∞. J~Ú`Õ „Ѩu Ü«Ú^Œú=¸ `«|∂H±
q^èŒ"≥∞ÿ# cè`å=Ç¨Ï "å`å=~°}Ïxfl J=ã¨~°"≥∞ÿ#KÀ@ ã¨$+≤ìOK«@O ‰õÄ_® ã¨`å¯~°º"Õ∞ Ü«Ú^ŒúO ÖÏO\˜^≥· LO_»^Œh, „Ѩu z#fl áÈ~°∞ÔH· JO^Œ~°∂ "≥_»eáÈ#=ã¨~°O ÖË^Œh,
#x K≥ѨÊ|_»@O QÆ=∞<å~°›O. J=ã¨~°O "Õ∞~°‰õΩ ZO`À H˘O`«=∞Ok "≥o`Õ ã¨iáÈ`«∞O^Œx LѨ^ÕtOK«|_çOk.
889 890
9. `ÒÉÏ Ü«"åÅ=¸
∂`«l~°∂<£
123 F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! g∞ Ѩiã¨~åÅÖ’
L#fl Jqâßfiã¨∞Å`À áÈ~å_»O_ç.187 "å~°∞
g∞Ö’x HÍiî<åºxfl K«qK«∂_®e.188
JÖÏ¡ÇπÏ ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ∞ QÆÅ"åiH˜ `À_»∞QÍ
L<åfl_»x `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç.
JO>Ë XHõ ã¨=¸Ç¨ÏO Ü«Ú^Œú "≥∞ÿ^•<åxH˜ "≥o`Õ, =∞~À ã¨=¸Ç¨ÏO L#flKÀ@<Õ
LO_ç ^èŒ~°‡*Ï˝<åxfl Pi˚OKåÅh, ^èŒ~å‡=QÍǨÏ##∞ ÃÑOá⁄OkOK«∞‰õΩx `«=∞ Ãã·xHõ
^Œà◊O Hõ^Œ# ~°OQÆO #∞Oz uiy =zÛ#ѨC_»∞ "åiH˜ ‰õÄ_® ^èŒ~å‡^èŒ~å‡Å#∞
q_»=∞~°z K≥áêÊÅx D HÀ=‰õΩ K≥Ok# Y∞~üP<£ "åºMϺ`«Å∞ Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞.
nx Ô~O_»= =∞`«Å|∞ Wk : D PÜ«∞`«∞ ^èŒ~°‡Ü«Ú^•úxH˜ ã¨O|OkèOz#k HÍ^Œ∞.
^èŒ~°‡*Ï˝<åxfl Pi˚OKåÅx D PÜ«∞`«∞ <˘H˜¯ K≥|∞`ÀOk. ^•x Ѩ^Œúux QÆ∞iOz
q=i™ÈÎOk. J^Õq∞@O>Ë, ^èŒ~°‡q^Œº HÀã¨O „Ѩu ÃÑ^ŒÌ [# ã¨=¸Ç¨ÏO #∞Oz,
„Ѩu `≥QÆ#∞Op H˘O`«=∞Ok `«=∞ WÅ∂¡ "åH˜ex =^Œe *Ï˝# Ñ‘~îåʼnõΩ, ^è•i‡Hõ
qâ◊fiq^•ºÅÜ«∂ʼnõΩ "≥àϧe. ^èŒ~°‡*Ï˝<åxH˜ ã¨O|OkèOz# qq^èŒ qÉèÏQÍÅÖ’
áêO_ç`åºxfl ÃÑOá⁄OkOK«∞HÀ"åe. P `«~°∞"å`« "å~°∞ `«=∞ `«=∞ „Ѩ^ÕâßʼnõΩ
uiy "≥o§ „Ѩ[ʼnõΩ ^èŒ~å‡^èŒ~å‡Å#∞ q_»=∞~°z K≥áêÊe. =∞Ozx „ѨɒkèOKåe,
K≥_∞» Å #∞Oz "åiOKåe. ^è~Œ å‡=QÍǨÏ# (`«ÑY¨¶ ∞öÇÏπ Ѷn≤ <Ì )£ JO>Ë W^Õ. +¨sJ`üÖ’x
P^ÕâßÅ#∞, x+≤^•úOâßÅ#∞ QÆ∞iOz `≥Å∞ã¨∞HÀ=@O.
187. Jqâßfiã¨∞Å`À U „Hõ=∞OÖ’ áÈ~å_®Ö’ D PÜ«∞`«∞Ö’ K≥Ñʨ |_çOk. =ÚO^Œ∞ "å~°∞
`«=∞ ã¨g∞ѨOÖ’ LO_Õ ã¨`«º u~°™ê¯~°∞Å#∞ ã¨<å‡~åæxH˜ `≥KÕÛ „Ѩܫ∞`«flO KÕÜ«∂e.
„ѨÜ∞« `åflÅhfl qѶŨ "≥∞#ÿ ѨC_»∞, Ñ‘_#» #∞ x~ÀkèOKÕ xq∞`«OÎ "åiÃÑ· Ü«Ú^Œú „ѨH@õ #
KÕÜ«∂e. ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) "åi q^è•#O ‰õÄ_® W^Õ. PÜ«∞# (ã¨) "≥Ú^Œ@
Jˆ~aÜ«∂ nfiѨO֒ѨŠL#fl =Ú„+≤‰Ωõ ¯Å#∞ Z^Œ∞~˘¯<åfl~°∞. D ɡ_^» Œ ã¨^∞Œ =Ì ∞}˜QÍHõ
=∞Hͯ, `åÜ«∞Ѷ,π Ü«∞=∞<£, Ü«∞=∂=∞, Ç≤Ï„*ò, Mˇ|· ~ü, ǨÏ[~ü"∂≥ `ü `«k`«~° „áêO`åÅÃÑ·
^Œ$+≤ìx ™êiOz "å\˜x [~ÚOKå~°∞. ^•O`À Jˆ~aÜ«∂Ö’x `≥QÆÅ "å~°O`å
`«O_ÀѨ`O« _®Å∞QÍ =zÛ W™ê¡O ã‘fiHõiOKå~°∞. PÃÑ#· „QÆO^ä=Œ ǨïÅ =O`«∞ =zÛOk.
Ç≤Ï„r 9= U@ PÜ«∞# (ã¨) ~À=∞#∞Å#∞ „ѨuѶ¨∞\˜OKÕO^Œ∞‰õΩ `«|∂H±‰õΩ |Ü«∞Å∞
^Õ~å~°∞. `«|∂H± Jˆ~aÜ«∂ nfiáêxH˜ P#∞‰õΩx LOk. PÜ«∞# (ã¨Jã¨O) J=ÅOaO
z# D JOK≥Å "ås q^è•<å<Õfl PÜ«∞# (ã¨) `«^Œ#O`«~°O ^èŒ~°‡ Ybá¶êÅ∞ ‰õÄ_®
J=ÅOaOKå~°∞. "å~°∞ ~À=Ú ™ê„=∂*ϺxH˜ K≥Ok# „ÔH·ã¨Î=ÙÅ "≥∞_»Å∞ =OKå~°∞.
D~å<£‰õΩ K≥Ok# *’~å„ã≤ìÜ«∞#¡#∞ F_çOKå~°∞.
188. =∞~À =∂@Ö’ K≥áêÊÅO>Ë ^èŒ~°‡ u~°™ê¯~°∞ŠѨ@¡ =Úã≤¡=ÚÅÖ’ "≥∞`«Hõ^Œ#O
891
451 9. `ÒÉÏ 11=
10= áê~å
124 U^≥<· å XHõ ã¨∂~å J=`«iOz
#ѨC_»ÖÏ¡ HõѨ@∞Ö’¡x H˘O^Œ~°∞, ''D
ã¨∂~å g∞Ö’ Z=i qâßfi™êxfl =$kú
Ѩ~°zOk?——189 Jx ("≥@HÍ~°OQÍ)
J_»∞QÆ∞`å~°∞. qâßfiã¨∞Å qâßfi™êxfl D
ã¨∂~å =$kúKÕã≤Ok. ^•xÃÑ· "å~°∞
ã¨O`À+≤ã∞¨ <Î åfl~°∞.190
125 HÍQ͆ Z=i ǨÏ$^ŒÜ«∂Å∞ ~ÀQÆ
„QÆã¨Î"≥∞ÿ L<åflÜ≥∂ "åi Jâ◊√^Œú`«Ö’ D
ã¨∂~å =∞iO`« Jâ◊√^Œú`«#∞ ÃÑOzOk.
PYiH˜ "å~°∞ Jqâßfi㨠ã≤÷uÖ’<Õ
K«KåÛ~°∞.191
ѨxH˜~å^Œ∞. ''"å~°∞ u~°™ê¯~°∞ŠѨ@¡ Hõ~°¯â◊√Å∞QÍ#∂, XO_˘Hõi (=Úã≤¡OÅ) Ѩ@¡
*ÏeQÆ∞O_≥Å∞ QÆÅ "åiQÍ#∂ LO\Ï~°∞—— Jx „Ѩ=HõÎ ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å QÆ∞iOz XHõKÀ@
K≥ѨÊ|_çOk (Ѷ¨`«ÇπÏ–29). ''"å~°∞ qâßfiã¨∞ŠѨ@¡ =∞$^Œ∞=ÙQÍ#∂, u~°™ê¯~°∞Å
Ѩ@¡ Hõi#î OQÍ#∂ =º=ǨÏi™êÎ~∞° —— Jx =∞~ÀKÀ@ ÃãÅgÜ«∞|_çOk (JÖò =∂~Ú^Œ
– 54). qâßfiã¨O (D=∂<£) "åOzèOKÕ qt+¨ª QÆ∞}O Wk.
189. D PÜ«∞`«∞ ^•fi~å HõѨ@∞ÅÖ’ u+ª̈"Õã≤ L#fl ‰õΩÅ∞¡#O`«\ ˜h |@ì|Ü«∞Å∞ KÕÜ«∞@O
[iyOk. "å~°∞ ÖËx ã¨=∞Ü«∞OÖ’ U^≥·<å XHõ H˘`«Î ã¨∂~åQÍh, ã¨∂~åÖ’x U^≥·<å
ÉèÏQÆO QÍh J=`«iOz#@∞¡ "åiH˜ `≥e¿ãÎ, "≥@HÍ~°OQÍ 'WO`«H© D ã¨∂~å ^•fi~å
Z=i qâßfiã¨O ÃÑiyO^ŒÉσ?!— Jx K≥ѨC‰õΩO\Ï~°∞.
190. U ã¨∂~å J=`«iOz<å qâßfiã¨∞Å qâßfi™êxfl Jk `«Ñ¨Ê‰õΩO_® =$kúѨ~°∞ã¨∞ÎOk.
P =$kúÃÑ· "å~°∞ `«$Ñ≤ÎK≥O^Œ∞`å~°∞, ã¨O`À+≤™êÎ~°∞ Jx JÖÏ¡ÇπÏ ÃãÅqã¨∞Î<åfl_»∞.
qâßfiã¨O (D=∂<£)Ö’ `«~°∞QÆ∞^ŒÅ, ÃÑ~°∞QÆ∞^ŒÅ [~°∞QÆ∞`«∂ LO@∞O^Œ#fl ^•xH˜
‰õÄ_® D PÜ«∞`«∞ x^Œ~°≈#"Õ∞. ǨÏnã¨∞"Õ`«ÎÅ ^Œ$HõÊ^äŒO ‰õÄ_® W^Õ.
191. '~ÀQÆO— JO>Ë HÍѨ@º ~ÀQÆO Jx J~°÷O. nx=¸ÅOQÍ "å~°∞ ^≥·==K«<åŠѨ@¡
x`«ºO â◊OHõ‰õΩ Ö’#=Ù`«∞O\Ï~°∞. H˘`«ÎQÍ J=`«iOKÕ U ã¨∂~å J~Ú<å㨈~ D
=OK«‰õΩÅ "åºkèx #Ü«∞O KÕÜ«∞^Œ∞ ã¨iHõ^•, "åiÖ’x HõŇëêxfl Jk =∞iO`«
ÃÑOK«∞`«∞Ok. „Hõ=∞„Hõ=∞OQÍ "åiÖ’x HÍѨ@º ~ÀQÆO =ÚkiáÈ=@O =Å¡ ѨâßÛ`åÎѨ
ÉèÏQƺO ‰õÄ_® "åiH˜ „áêÑ≤ÎOK«^Œ∞. HÍѨ@ºO =∞iÜ«Ú Jqâßfi㨠ã≤÷uÖ’<Õ "å~°∞
Hõ#∞fl=¸™êÎ~°∞. k=º Y∞~üP<£Ö’ JÖÏ¡ÇπÏ =∞~ÀKÀ@ K≥Ñ≤Ê#@∞¡ – ''"Õ∞=Ú D
892
9. `ÒÉÏ Ü«"åÅ=¸
∂`«l~°∂<£ 452 9. `ÒÉÏ 11=
10= áê~å
126 Uq∞\©, „Ѩu U\Ï XHõ\ ˜ ÖËHõ 128 g∞ ^ŒQÆæ~°‰õΩ ã¨fiÜ«∞OQÍ g∞Ö’
Ô~O_»∞ ™ê~°∞¡ `å=Ú U^À XHõ PѨ^ŒÖ’ #∞OKÕ XHõ „Ѩ=HõÎ =KåÛ_»∞.195 g∞‰õΩ Hõ+Oì¨
z‰õΩ¯‰õΩ áÈ=\Ïxfl "å~°∞ QÆ=∞xOK«@O HõeyOKÕ „Ѩun J`«xH˜ ÉÏ^èŒ
ÖË^•?192 J~Ú<åã¨~ˆ "å~°∞ ѨâßÛ`åÎÑO¨ Hõeyã¨∞OÎ k.196 J`«#∞ g∞ "Õ∞Å∞#∞ ZO`«
K≥O^Œ@O QÍh, QÆ∞}áê~îO° <Õ~∞° ÛHÀ=@O QÍ<À HÀ~°∞‰õΩO@∞<åfl_»∞.197 qâßfiã¨∞Å
QÍh [~°QÆ@O ÖË^Œ∞. Ü≥∞_»Å J`«#∞ "å`«ûźO HõÅ"å_»∞,
127 U^≥·<å ã¨∂~å J=`«iOz#ѨC_»∞ ^ŒÜ∂« =∞Ü«Ú_»∞.198
"å~°∞ XHõi<˘Hõ~°∞ K«∂ã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. =∞s Z‰õΩ¯"≥·áÈ~ÚOk. ã¨`«ºO, ã¨<å‡~°æO, =∞$^Œ∞`«fiO =O\˜ =∂@Å∞ "åi
''Z=_≥·<å (=Úã≤¡O) q∞=∞‡efl K«∂_»@O |∞„~°ÔHHõ¯=Ù.
ÖË^∞Œ Hõ^•!—— (J#flk P K«∂ѨÙʼnõΩ J~°O÷ ).
P `«~∞° "å`« (<≥=∞‡kQÍ) "≥o¡ 195. =∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) ~°∂ѨOÖ’ ^Õ=Ù_»∞ =Úã≤¡OʼnõΩ KÕã≤# =∞ǨϟѨ
áÈ`å~°∞.193 JÖÏ¡ÇÏπ "åi ǨÏ$^ŒÜ∂« Å#∞ HÍ~åxfl ã¨∂~å z=~À¡ „Ѩ™êÎqOKå_»∞. PÜ«∞# (ã¨Jã¨O) "≥Ú^Œ\ ˜ ÅHõ}∆ O Uq∞@O>Ë
„u¿ÑÊâß_»∞. ZO^Œ∞HõO>Ë "å~°∞ ÉÁuÎQÍ PÜ«∞# g∞ÖÏO\˜ =∂#==∂„`«∞_Õ – =∂#"åf`«∞_»∞ QÍh, ^≥·=^Œ∂`«QÍh HÍ_»∞.
K≥_»∞ qâßfi™êÅ∞ Hõey=Ù#fl"å~°∞ H˘O^Œ~°∞ '=ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) xÅ∞"≥ÖÏ¡ ^Õ=Ùx
J~°O÷ KÕã∞¨ HÀx"å~°∞.194 *’ºu— Jh, WOˆH^Õ^À Jh ™ê=∂#º „Ѩ[Å qâßfi™êxfl (D=∂<£#∞) áê_»∞
Y∞~üP<£ ÉèÏQÍÅ J=`«~°}Ï „Hõ=∞OÖ’ J=`«iOѨ*˿㠄Ѩu ÉèÏQÆ=¸ qâßfiã¨∞Å KÕã¨∞Î<åfl~°∞. J@∞=O\˜ "åiH˜ D PÜ«∞`«∞ Hõ#∞qѨC HÍ"åe.
HÀã¨O "åºkèx"å~°}, HÍ~°∞}ºO. J~Ú`Õ JÖÏ¡ÇπÏ "å\˜ ^•fi~å ^Œ∞~å‡~°∞æʼnõΩ 196. J~°cÖ’ 'J#`«∞<£— Jx LOk. =∞x+≤H˜ ÉÏ^èŒHõeyOKÕk Jx ^•#~°÷O. „áêѨOzHõ
#ëêìxfl =∂„`«"∞Õ ÃÑOK«∞`å_»∞—— (|h W„™ê~¸Öò – 82). =∞~Àq^èOŒ QÍ K≥áêÊÅO>Ë HõëêìÅ∞, Ѩ~Ö° ’Hõ tHõÅ∆ ∞ Jhfl JO^Œ∞Ö’H˜ =KÕÛ™êÎ~Ú. "≥Ú`åÎxH˜ ÉèÏ=O Uq∞@O>Ë,
Jk "åi ^Ò~åƒùQͺxH˜ Ѩ~åHÍ+¨ª. U U q+¨Ü«∂Å ^•fi~å [#∞Å∞ ã¨<å‡~°æ ÉèÏQƺO g∞‰õΩ Hõ+ì̈O JxÑ≤OKÕ „Ѩu^•xÃÑ· P „Ѩ=HõÎ ÉÏ^èŒÑ¨_»`å_»∞. q∞=∞‡efl J#=ã¨~°OQÍ
á⁄O^Œ∞`å~À "å\˜ ^•fi~å<Õ "å~°∞ =∂~°æ„Éèí+¨µìÅ∞ J=Ù`«∞O\Ï~°∞. JO`Õ=∞i! =∞x+≤ „Ѩܫ∂㨉õΩ Ö’#∞ KÕÜ«∂Å#flk PÜ«∞# Jaè=∞`«O HÍ<ÕHÍ^Œ∞. J#∞Hõ∆}O PÜ«∞#
r~å‚âÜ ◊ ∞« O (L^Œ~O° ) QÆ#Hõ K≥_áç È`Õ â◊HxΘ , ã¨fiã¨`÷ #« ∞ KÕ‰Äõ ~°Û=Åã≤# PǨ~°Ñ^¨ •~å÷ÖË (ã¨) g∞ ™œÅÉèϺxfl HÀ~°∞‰õΩO@∂ LO\Ï_»∞. ''<Õ#∞ ã¨~°à◊"≥∞ÿ#, UHÍ„QÆ`«`«`À
J`«x ~ÀQÍxfl =∞iO`« f„=`«~°O KÕ™êÎ~Ú.
‰õÄ_»∞‰õΩ#fl ^èŒ~°‡O WzÛ Ñ¨OѨ|_®¤#∞—— Jx PÜ«∞# (ã¨) K≥ѨÊ@O D ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ
192. J~°cÖ’ 'Ü«ÚѶ¨Î#∂<£— Jx LOk. JO>Ë Ñ¨sH˜∆OK«|_»∞`«∂ LO_»@O Jx Jã¨Å∞ QÆ=∞<å~°›O (=Úã¨fl^≥ JǨχ^£ – ã¨OѨÙ\˜ : 5, ¿Ñr – 266† ã¨OѨÙ\˜ : 6, ¿Ñr –
J~°O÷ . ~°H~õ H° ÍÅ∞QÍ "å~°∞ ѨsH˜O∆ K«|_»∞`«∂ L<åfl~°∞. XHÀ¯™êi „ѨH$õ u "≥Ñ· s¨ `åºÅ∞ 233). "Õ~˘Hõ ǨÏnã¨∞Ö’ ''xâ◊ÛÜ«∞OQÍ D ^èŒ~°‡O ã¨~°à◊"≥∞ÿ#k—— Jx PÜ«∞# (ã¨)
ã¨OÉèíqã¨∞Î<åfl~Ú. XHÀ¯™êi "åº^èŒ∞ʼnõΩ Ö’#=Ù`«∞<åfl~°∞. Ü«Ú^•úÅ ^•fi~å ‰õÄ_® „Ѩ=zOz#@∞¡ LOk (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs : H˜`å|∞Öò D=∂<£).
ѨsH˜O∆ K«|_»∞`«∞<åfl~°∞. ѨÓ~åfiѨ~åÅ ^Œ$ëêì º D =¸_»= J~°"÷ ∞Õ ã¨~Ô #· kQÍ `À™ÈÎOk.
197. JO>Ë g∞ ã¨<å‡~åæhfl, g∞ WǨÏѨ~åÅ ™êѶ֨ Ϻxfl JaèÅ+≤ã∞¨ <Î åfl_»∞. g∞~°∞ #~°HÍyflH˜
193. JO>Ë HõÑ@¨ ∞Å ‰õΩÜ«Ú‰õΩeÎ fl |@ì|Ü«∞Å∞KÕ¿ã PÜ«∞`«∞Å∞ J=`«iOz#ѨC_»∞ Éè∞í *ÏÅ∞ PǨïu HÍ=@O PÜ«∞#‰õΩ ZO`«=∂„`«O W+¨ìO ÖË^Œ∞. JO^Œ∞ˆH PÜ«∞# (ã¨)
`«_»∞=Ú‰õΩO\Ï~°∞. Ѩ~°ã¨Ê~°O K«∂ѨÙÅ`À<Õ Ñ¨ÅHõiOK«∞‰õΩO\Ï~°∞. P ã≤÷uÖ’ U
=Úã≤"¡ ∞≥ <ÿ å `«=∞#∞ K«∂¿ãÎ `«=∞ QÆ`OÕ HÍ#∞! J#flk P K«∂ѨÙÖ’¡x L^ÕâÌ O◊ . JO^Œ∞Hˆ F™êi WÖÏ =Hͯ}˜OKå~°∞: ''<Õ#∞ g∞ #_»∞O Ѩ\ ˜ì ÖÏQÆ∞`«∂ L<åfl#∞. HÍx g∞~°∞
JHõ¯}∞‚Oz "≥∞Å¡QÍ *Ï~°∞‰õΩO\Ï~°∞. =∂„`«O ##∞fl q_çÑ≤OK«∞‰õΩx HÍ"åÅx áÈ~Ú #~°HõOÖ’ Ѩ_»∞`«∞<åfl~°∞—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ
|∞MÏs – H˜`å|∞„iMÏMò).
194. JO>Ë ^≥=· "åHͺÅÃÑ· U=∂„`«O Ü≥∂K«# KÕÜ∞« x HÍ~°}OQÍ JÖÏ¡ÇÏπ "åi ǨÏ$^ŒÜ∂«
Å#∞ |O[~°∞ Éèí∂=ÚÅ∞QÍ =∂ˆ~Ûâß_»∞. "åi ǨÏ$^ŒÜ«∂ÅÖ’ HÍiî#ºO, Hõ~°‰õΩ^Œ#O 198. Wk PÜ«∞# <åÅæ= ã¨∞QÆ∞}O. W=hfl PÜ«∞# L`«=Î ∞ <≥u· Hõ`‰« Ωõ , =∞Oz #_»=_çH‰õ Ωõ
893 894
9. `ÒÉÏ Ü«"åÅ=¸
∂`«l~°∂<£ 453 9. `ÒÉÏ 11=
10= áê~å
129 WHõ "å~°∞ QÆ#Hõ "≥·=ÚYº ^èÀ~°}˜x
Hõ#|i¿ãÎ199 ''<å‰õΩ JÖÏ¡ÇπÏ KåÅ∞.200
PÜ«∞# `«Ñʨ "Õ~˘Hõ P~å^è∞Œ º_»∞ ÖË<ÖÕ _Ë ∞» .
<Õ#∞ =∂„`«O PÜ«∞<Õfl #=Ú‡‰õΩ<åfl#∞.
PÜ«∞# =∞Ǩϟ#fl`«"∞≥ #ÿ Ñ‘~åî xH˜ (J~ü¬‰Ωõ )
JkèѨu——201 Jx (F „Ѩ=HÍÎ!) "åiH˜
K≥ѨC.
„ѨfHõÅ∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ PÜ«∞# (ã¨) <≥u· HõOQÍ L#fl`« ™ê÷<åxfl Jkè~ÀÇ≤ÏOz#"å~°∞–
ã¨Å¡ÖϡǨï JÖˇ·Ç≤Ï = ã¨Å¡O.
199. JO>Ë PÜ«∞# (ã¨) `≥zÛ# +¨sÜ«∞`«∞ Ѩ@¡, HÍ~°∞}º ^èŒ~°‡"≥∞ÿ# W™ê¡O Ѩ@¡ "å~°∞
QÆ#Hõ q=ÚY`« K«∂Ñ≤`Õ....
200. ã¨`º« u~°™ê¯~åxH˜ áêÅÊ_Õ "åi ‰õΩÜ«Ú‰õΩÅÎ #∞O_ç `«##∞ JÖÏ¡ÇÏπ ÜÕ∞ HÍáê_»∞`å_»∞
Jx ÉèÏ=O.
201. Ǩτ[`ü J|∂^Œ~åÌ (~°l) LÖË¡dOKå~°∞ : U =ºH˜Î, D PÜ«∞`«∞ (ǨÏã≤ƒÜ«∞ÖϡǨï)#∞
L^ŒÜ«∞O – ™êÜ«∞O„`«O U_Õã≤™ê~°∞¡ Ѩiî™êÎ_À J`«x HõëêìÅ∞ f~°Û\ÏxH˜ JÖÏ¡ÇπÏ
KåÅ∞—— (ã¨∞#<≥ J|∂ ^•=Ó^£ – 5081).

895
10. Ü«¸#∞ãπ Ü«∂`«l~°∂<£ 454 10. Ü«¸#∞ãπ 11= áê~å

10. Ü«¸#∞ãπ ã¨∂~å

ѨiK«Ü«∞O
Ü«¸#∞ãπ (Jã¨) „áêp# HÍÅOÖ’ ѨÙ\˜ì# „Ѩ=HõÎ. PÜ«∞# W~åH±‰õΩ L`«Î~å# L#fl
<≥·#=ÇπÏ Ñ¨@ì}ÏxH˜ ѨOÑ≤OK«|_®¤~°∞. D ã¨∂~å =∞Hͯ HÍÅOÖ’ J=`«iOzOk. k=º
Y∞~üP<£ JÖÏ¡ÇπÏ `«~°Ñ¶¨Ù# J=`«iOz# „QÆO^äŒ=∞h, „Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O)ÃÑ· ^Õ=Ù_»∞
D „QÆO^ä•xfl J=`«iOѨKÕ™ê_»x D ã¨∂~å =ÚYºOQÍ <˘H˜¯ K≥Ñ≤ÊOk. XHõ"Õà◊ k=º Y∞~üP<£#∞
=ÚǨÏ=∞‡^£ „Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) ã¨fiÜ«∞OQÍ ~°zOz, JÖÏ¡ÇπÏ Ñ¨OÑ≤# k=º „QÆO^äŒ=∞x K≥|∞`«∞#fl
@¡~Ú`Õ, WÖÏO\˜ XHõ¯ ã¨∂~å#~Ú<å Z=~°∂ ZO^Œ∞‰õΩ ~åÜ«∞ÖËHõ áÈ`«∞<åfl~°x „ѨtflOzOk.
^Õ=Ùx UHõ`«fiO (`ÒÇ‘Ï^£) „áê=ÚMϺxfl QÆ∞iÎOKåÅx D ã¨∂~å „Ñ¨[ʼnõΩ QÆ\ ˜ìQÍ
K≥Ñ≤ÊOk. qâ◊fi„ѨÉèí∞=Ù QÆ∞iOz =∞iO`«QÍ `≥Å∞ã¨∞HÀ"åÅh, PÜ«∞#∞fl =∂„`«"Õ∞ P~åkèOKåÅh,
PÜ«∞# K«\ÏìʼnõΩ Hõ@∞ì|_®Åh, HõëêìÖ’¡ L#flѨC_»∞ `«=∞‰õΩ #+¨ìO HÍx ÖÏÉèíO HÍx HõÅ∞QÆ*Ë¿ã
â◊H˜ÎÖËx W`«~°∞Å#∞ (^Õg ^Õ=`«Å#∞, ™êfi=ÚÅ#∞, =bÅ∞, Ñ‘~°∞Å∞, ÉÏÉÏÅ∞, K≥@∞¡ ѨÙ@ìÅ∞,
~åà◊√§ =ÔQ·~åÅ#∞) "Õ_»∞‰õΩ<Õ |^Œ∞Å∞ ˆH=ÅO JÖÏ¡ÇπψH "≥Ú~°ÃÑ@∞ìHÀ"åÅx D ã¨∂~å
L^ÀƒkèOzOk. =∞~Àq^èŒOQÍ K≥áêÊÅO>Ë, JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞QÍ W`«~°∞Å#∞ KÕ~°Û~å^Œ∞.
JÖÏ¡ÇπÏ#∞ =∂„`«"Õ∞ "Õ_»∞HÀ"åe. D ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ JÖÏ¡ÇπωõΩ ‰õΩ=∂~°∞_»∞ Z=~°∂ ÖË~°x
QÆ\ ˜ìQÍ K≥ѨÊ_»O [iyOk. ^Õxh PÜ«∞#‰õΩ ã¨O|OkèOz#kQÍ KÕ~°Û_®xH˜ gÅ∞ÖË^Œ∞.
z=~À¡ Ü«¸#∞ãπ „Ѩ=HõÎ (Jã¨) QÆ∞iOz# ‰õΩ¡Ñ¨Î"≥∞ÿ# „Ѩ™êÎ=# LOk. PÜ«∞# *Ïu
„Ѩ[Å∞ PÜ«∞#∞fl u~°ã¨¯iOKå~°∞. JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞QÍ W`«~°∞Å#∞ xÅɡ>Ëì"å~°∞.
q<åâßxH˜ KÕ~°∞=Ü«∂º~°∞. HÍx q<åâ◊O ã¨∂K«#Å∞ Hõ#|_»QÍ<Õ, PÅ㨺O KÕÜ«∞‰õΩO_® "åà◊√§
ѨâßÛ`åÎѨO „ѨHõ\ ˜OKå~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ "åi ѨâßÛ`åÎáêxfl ã‘fiHõiOKå_»∞. "åiÃÑ· qkèOz#
tHõ∆#∞ LѨã¨OǨÏiOKå_»∞.
k=º Y∞~üP<£#∞ ã¨O^ÕÇ≤Ïã¨∞Î#fl Jqâßfiã¨∞Å "≥·Yih, =ÚǨÏ=∞‡^£ „Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨)#∞
=∂O„u‰õΩ_çQÍ ÉèÏqOKÕ Jqâßfiã¨∞Å ^èÀ~°}˜x D ã¨∂~åÖ’ „ѨtflOK«_»O [iyOk. Jqâßfiã¨∞Å
ÅHõ∆}ÏÅ#∞ D ã¨∂~å q=iOzOk. "å~°∞ ã¨~°fi"åºÑ≤`«"≥∞ÿ# JÖÏ¡ÇπÏ zǨflÅ#∞ ÅHõ∆ ºÃÑ@ì~°∞.
`«=∞‰õΩ ÖÏÉèíO HÍx, #+¨ìO HÍx HõeyOK«ÖËx "å\˜x ѨÓl™êÎ~°∞. Jq `«=∞HÀã¨O ^Õ=ÙxH˜
ã≤á¶ê~°ã¨∞ KÕ™êÎÜ«∞x ÉèÏq™êÎ~°∞. "åà◊√§ „áêѨOzHõ rq`«OÖ’ =ÚxyáÈ~Ú# "å~°∞, JÖÏ¡ÇπÏ#∞
HõÅ=\ÏxH˜ W+¨ìѨ_»~°∞. "åà◊√§ `«=∞‰õΩ `å"Õ∞ #+¨ìO KÕã¨∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. z=~°‰õΩ "åˆ~ JѨ[Ü«∞O
áêÅ=Ù`å~°∞. "å~°∞ J^èŒ~å‡xH˜ Hõ@∞ì|_ç#"å~°∞, K≥q\˜"å~°∞, =¸QÆ"å~°∞, JÖÏ¡ÇπÏ QÆ∞iOz
J|^•úÅ∞ HõeÊã¨∞ÎO\Ï~°∞.

Q
896
10. Ü«¸#∞ãπ Ü«∂`«l~°∂<£ 455 10. Ü«¸#∞ãπ 11= áê~å

10. Ü«¸#∞ãπ ã¨∂~å 3 xâ◊ÛÜ«∞OQÍ g∞ „ѨÉèí∞=Ù JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞.

PÜ«∞# PHÍâßÅ#∞, Éèí∂q∞h P~°∞
J=`«~°} : =∞Hͯ1 PÜ«∞`«∞Å∞ : 109 ~ÀAÅÖ’ ã¨$+≤ìOKå_»∞. `«~åfi`«
Jáê~° Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_»∞, Ѩ~°=∞ Hõ$áêjÅ∞_≥·# ã≤OǨã¨<åxfl (J~ü¬#∞) Jnè+≤ìOKå_»∞.6
JÖÏ¡ÇπÏ ¿Ñ~°∞`À PÜ«∞# ã¨=∞ã¨Î =º=Ǩ~åÅ#∞ x~°fiÇ≤Ï
1 JeÑ¶π – ÖÏ"£∞ – ~å. Wq q"ÕHõO`À ã¨∞Î<åfl_»∞.7 PÜ«∞# J#∞=∞u ÖˉΩõ O_®
xO_ç=Ù#fl „QÆO^äŒ "åHͺÅ∞.2 (PÜ«∞# ã¨=∞HõO∆ Ö’) ã≤áê¶ ~°ã∞¨ KÕÜ∞«
2 Uq∞\©, ''„Ѩ[Å#∞ ÃÇÏK«ÛiOK«∞. QÆÅ "å_≥=_»∂ ÖË_»∞.8 J@∞=O\˜
qâ◊fiã≤Oz#"åiH˜ "åi „ѨÉèí∞=Ù =^ŒÌ JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ g∞ „ѨÉèí∞=Ù. HÍ|\˜ì g∞~°∞
ѨÓiÎ „ѨuѶ¨ÅO, L#fl`« ™ê÷#O3 PÜ«∞<Õfl P~åkèOK«O_ç.9 J~Ú<å
LO^Œ#fl â◊√Éèí"å~°Î#∞ qxÑ≤OK«∞—— (WO`« K≥Ñ≤Ê<å) g∞~°∞ QÆ∞}áê~î°O
JO@∂ "åiÖ’x XHõ =∞x+≤ =^ŒÌ‰õΩ „QÆÇ≤ÏOK«~å?
"Õ∞=Ú =Ç‘Ï (ã¨O^Õâ◊O) ѨOѨ@O „Ѩ=HõÎ#∞ ^Õ=Ù_»∞ Z#∞flHÀ=@O Pâ◊Û~°ºHõ~°O HÍ~å^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë „Ѩ=HõÎ J<Õ"å_»∞
„Ѩ[Å#∞ Pâ◊Û~°ºK«H˜`«∞efl4 KÕã≤O^•? =∞#∞[*ÏuH˜ K≥Ok#"å_≥· LO_»@"Õ∞ ã¨=∞O[ã¨O. ZO^Œ∞HõO>Ë =∞#∞+¨µÅ =∞<À
(ÃÑQ· Í) u~°™ê¯~°∞Å∞, ''W`«_∞» =Ú=∂‡\˜H© ÉèÏ"åÅ∞, "åi J=ã¨~åÅ∞, |ÅÇ‘Ï#`«Å∞ Jhfl J`«xH˜ `≥eã≤ LO\Ï~Ú. JO^Œ∞=Å¡
„Ѩ=HõÎ#∞ „Ѩ[Å∂, „Ѩ[Å∞ „Ѩ=HõÎ#∂ ã¨iQÍæ J~°÷O KÕã¨∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ P™ê¯~°O
ѨzÛ =∂O„u‰õΩ_Õ——5 Jx ѨeHÍ~°∞. LO@∞Ok. nxH˜ |^Œ∞Å∞ „Ѩ=HõÎ ^≥·=^Œ∂`«Å *ÏuHÀ, l#∞flÅ HÀ=HÀ K≥Ok#"å_≥·
1. D ã¨∂~å =∞Hͯ֒<Õ J=`«iOzOk. J~Ú`Õ WO^Œ∞Ö’x Ô~O_»∞ PÜ«∞`«∞Å∞ (=∞i LO>Ë ^≥=· ^Ò`«º ÅHõ∆ ºO <≥~"° ~Õ H° áõ È=K«∞Û. ZO^Œ∞HõO>Ë „Ѩ[Å∞ J@∞=O\˜ „Ѩ=Hõ‰Î Ωõ
H˘O^Œi „ѨHÍ~°O =¸_»∞ PÜ«∞`«∞Å∞) =∂„`«O =∞n<åÖ’ J=`«iOz# PÜ«∞`«∞ ^ŒQÆæ~°ÜÕ∞º |^Œ∞Å∞ ÉèíÜ«∞Ѩ_ç JÅ¡O`« ^Œ∂~å# "≥o§áÈ=K«∞Û. J^ŒÖÏ LOz`Õ l#∞fl
Å∞QÍ ÉèÏqOK«|_»∞`«∞<åfl~Ú (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü). ÖËHõ ^≥·=^Œ∂`« J~Ú# „Ѩ=HõÎ#∞ „Ѩ[Å∞ `«=∞ Hõà◊¡`À K«∂_»ÖËHõáÈ`å~°∞. XHõ"Õà◊
2. ''JÖò ǨÏH©"£∞—— J<Õk k=º Y∞~üP<£ QÆ∞} "åK«HõO. q"ÕHõO`À ‰õÄ_»∞‰õΩ#flk Jx l#∞fl#∞ ÖËHõ ^≥·=^Œ∂`«#∞ =∂#"åHÍ~°OÖ’ ѨOÑ≤`Õ =∞m¡ J^Õ JÉèíºO`«~°O
nx J~°÷O. D Ѩ^•xH˜ =∞iH˘xfl J~å÷Å∞ ‰õÄ_® =™êÎ~Ú. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ: JÖò =ºHõÎ=∞=Ù`«∞Ok, 'W`«#∞ ‰õÄ_® =∂ÖÏO\˜ =∂#=Ù_ÕQÍ!— Jx.
=ÚÇπÏHõ"∞£ . JO>Ë ^è~Œ å‡^è~Œ å‡Å#∞, ^≥"· å[˝Å#∞, ^Õ=Ù_»∞ xÜ«∞q∞Oz# Ѩiq∞`«∞Å#∞ 5. „Ѩ=HõÎ#∞ kèHõ¯iOKÕO^Œ∞‰õΩ `«QÆ∞ HÍ~°}O ^˘~°Hõ#ѨC_»ÖÏ¡ Jqâßfiã¨∞Å∞, ''J`«_»∞
qâ◊nHõiOK«@OÖ’, qkèOK«@OÖ’ ã≤÷~°"≥∞ÿ#k. u~°∞QÆ∞ÖËxk. ǨH˜"£∞ : „Ѩ[Å =∂O„u‰õΩ_»∞—— Jx xOkOz "≥o§áÈÜÕ∞"å~°∞.
=∞^茺 U~°Ê_ç# ÉèË^•aè„áêÜ«∂Å q+¨Ü«∞OÖ’ f~°∞Ê K≥¿ÑÊk (JÖò |Y~° : 23). 6. nx q=~°} HÀã¨O JÖò P~åѶπ ã¨∂~å 54= PÜ«∞`«∞‰õΩ W=fi|_ç# "åºMϺ<åxfl
ǨH˜"£∞ J#fl Ѩ^•xH˜ '=∞ÇπωõÄ"£∞ Ѷ‘ÇπÏ— (f~°∞Ê KÕÜ«∞|_ç#k) Jx ‰õÄ_® J~°÷O K«∂_»O_ç.
~å=K«∞Û. JÖÏ¡ÇπÏ D „QÆO^äŒOÖ’ <åºÜ«∞O`À, ã¨=∞`«∂HõO`À ‰õÄ_»∞‰õΩ#fl f~°∞ÊÅ∞ 7. PÜ«∞# Éèí∂=∂ºHÍâßÅ#∞ ã¨$+≤ìOz "å\˜x "å\˜ =∂<å# =^ŒeÃÑ>ìÖË^Œ∞. ÃÑ·QÍ
KÕâß_»∞. ã¨=∞ã¨Î qâ◊fi=∞O_»ÖÏxfl ã¨*Ï=ÙQÍ #_ç¿Ñ =º=ã¨÷#∞ U~åÊ@∞ KÕâß_»∞. P =º=ã¨÷Ö’
3. =¸ÅOÖ’ 'Y^Œ=∞ ã≤^£d<£— Jx LOk. JO>Ë L#fl`« ™ê÷#O, L`«Î=∞ ѨÙ}ºÑ¶¨ÅO, ZHõ¯_® ZÖÏO\˜ "≥euQÍh, "åºÑ¶¨∂`«OQÍh HõxÑ≤OK«^Œ∞. „Ѩu=ã¨∞Î=Ù PÜ«∞#
XHõ qâßfiã≤ `«# Ѩ~°Ö’Hõ rq`«O HÀã¨O =ÚO^Œ∞QÍ Ñ¨OѨىõΩ<Õ ã¨^•K«~°}Å∞. P^Õâß#∞™ê~°O `«# ѨikèÖ’ `«#=O`«∞ qkèx 㨄Hõ=∞OQÍ x~°fiiÎã¨∂Î LOk.
4. JO^Œ∞Ö’ "å~°∞ Pâ◊Û~°ºáÈ=Åã≤# q+¨Ü«∞O Ug∞ ÖË^Œx PÜ«∞`«∞ ÉèÏ=O. JÖψQ 8. Wk =Ú„+≤‰õΩ¯Å#∞, Jqâßfiã¨∞Å#∞ L^ÕÌtOz K≥ѨÊ|_ç# =∂@. "åi qâßfi™êÅ∞
^Õ=Ùx =∞O^ŒeOѨ٠‰õÄ_® JO^Œ∞Ö’ Wq∞_ç LOk. =∂#=*ÏuÖ’ #∞OKÕ XHõ q∞^䕺 qâßfi™êÅ∞. "å~°∞ q„QÆǨÅ#∞, l#∞flÅ#∞ H˘eKÕ"å~°∞. ^≥·=ã¨=∞Hõ∆OÖ’
897 898
10. Ü«¸#∞ãπ Ü«∂`«l~°∂<£ 456 10. Ü«¸#∞ãπ 11= áê~å
4 g∞~°O`å PÜ«∞# =^ŒÌˆH =∞~°eáÈ= K«O„^Œ∞x ^ŒâÅ◊ #∞ ‰õÄ_® PÜ«∞<Õ x~å÷iO
Åã≤ LOk. JÖÏ¡ÇπÏ "åQÍÌ#O ã¨`«º Kå_»∞.12 JÖÏ¡ÇπÏ g\˜x ã¨`«º|^ŒúOQÍ
"≥∞#ÿ k. xã¨ûO^ÕÇϨ OQÍ PÜ«∞<Õ `˘e™êi `«Ñʨ (x~°~H÷° Oõ QÍ) ѨÙ\˜Oì K«Ö^Ë ∞Œ . `≥Å∞ã¨∞
ѨÙ\˜ì™êÎ_»∞, =∞i qâ◊fiã≤Oz, =∞Oz HÀQÆÅ "åiHÀã¨O PÜ«∞# D ã¨∂K«#Å#∞
Ѩ#∞Å∞ KÕã#≤ "åiH˜ <åºÜ«∞ã¨=∞‡`«OQÍ q_»=∞~°z K≥|∞`«∞<åfl_»∞.
ѨÙ}º ѶŨ O „Ѩ™êkOKÕO^Œ∞‰õΩ =∞e™êi
ѨÙ\˜ìOKÕ "å_»∞ ‰õÄ_® PÜ«∞<Õ. ã¨`åºxfl 6 xã¨ûO^ÕǨÏOQÍ ˆ~~ÚO|=à◊√§ XHõ
u~°ã¨¯iOz#"åiH˜ "åi u~°™ê¯~° ^•x `«~∞° "å`« XHõ\ ˜ ~å=@OÖ’#∂,
"≥·Yi =¸ÅOQÍ „`åQÆ\ÏxH˜ ã¨Åã¨ÖÏ Éèí∂=∂ºHÍâßÅÖ’ JÖÏ¡ÇπÏ ã¨$+≤ìOz#
H͈Q h~°∞, ÉÏ^è•Hõ~°"≥∞ÿ# tHõ∆ =ã¨∞Î=ÙÅxflO\˜Ö’#∂ ^≥·=cèu QÆÅ"åi
LO@∞Ok.10 HÀã¨O ã¨∂K«#Å∞<åfl~Ú.
5 ã¨∂~°∞º}˜‚ „ѨHÍâ◊=∂#OQÍ#∂, 7 =∞=∞‡efl HõÅ∞ã¨∞‰õΩ<Õ q+¨Ü«∞OÃÑ·
K«O„^Œ∞}˜‚ HÍOu=∞O`«OQÍ#∂ KÕã≤# #=∞‡HõO ÖËx"åiH©, „áêѨOzHõ rq`«O
"å_»∞ PÜ«∞<Õ.11 g∞~°∞ ã¨O=`«û~åÅ `À<Õ ã¨O`À+≤Oz# "åiH©, ^•x`À<Õ
ã¨OYº#∞, ÖˇHõ¯Å#∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ=\ÏxH˜ ã¨O`«$Ñ≤ÎK≥Ok# "åiH©, =∂ PÜ«∞`«∞Å
Jq `«=∞#∞ P^Œ∞‰õΩO\ÏÜ«∞x ^Œ$_è»OQÍ #"Õ∞‡"å~°∞. ã≤á¶ê~°ã¨∞ ã‘fiHõiOK«|_»@O Ѩ@¡ x~°¡Hõ∆ ºÉèÏ=O „Ѩ^Œi≈Oz# "åiH© –
ã¨OQÆu J@∞Oz, Hõhã¨O JÖÏ¡ÇπÏ J#∞=∞u ÖˉõΩO_® ã≤á¶ê~°ã¨∞ ‰õÄ_® Z=~°∂ 8 "å~°∞ Pi˚Oz# ^•x „ѨuѶŨ OQÍ "åi
KÕÜ«∞ÖË~°x ã¨Ê+¨ìO KÕÜ«∞|_çOk. P J#∞=∞u ‰õÄ_® JÖÏ¡ÇπÏ `å#∞ HÀi#"åiˆH x"åã¨O #~°HÍyfl J=Ù`«∞Ok.
– H˘xfl +¨~°`«∞ÅÃÑ· – W™êÎ_»∞.
1. ''ã≤á¶ê~°ã¨∞ q#\ÏxH˜ JÖÏ¡ÇπÏ HÀi# "åi q+¨Ü«∞OÖ’ `«Ñ¨Ê "ÕÔ~=i QÆ∞iOp xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ã¨∂~°ºK«O„^Œ∞Å∞ ^Õ=Ùx ã¨∂K«#ÅÖ’xq. qâ◊fi=º=ã¨÷#∞ #_»Ñ¨@OÖ’,
"å~°∞ ã≤á¶ê~°ã¨∞ KÕÜ«∞ÖË~°∞.—— (JOaÜ«∂ – 28). „áê}∞Å =∞#∞QÆ_»Ö’ Jq áÈ+≤ã¨∞Î#fl áê„`« JkfifÜ«∞O. Ö’HÍxH˜ ã¨∂~°∞º_»∞
2. ''JÖÏ¡ÇπÏ Z=i q+¨Ü«∞OÖ’ U^≥·<å q#flѨO q#^ŒÅ∞™êÎ_À, Z=_»∞ PÜ«∞#‰õΩ "Õ_çx=fiQÍ, K«O„^Œ∞_»∞ "≥Å∞QÆ∞xã¨∞Î<åfl_»∞. "å\˜ J=ã¨~°O `«=∞‰õΩ ZO`«QÍ LO^À
W+¨ì"≥∞ÿ#"å_À, "åx q+¨Ü«∞OÖ’ J#∞=∞u W¿ãÎ `«Ñ¨Ê "åi ã≤á¶ê~°ã¨∞ U=∂„`«O =∂#=ÙʼnõΩ `≥eÜ«∞xk HÍ^Œ∞. ã¨∂~°∞º_»∞ ã¨fiÜ«∞O „ѨHÍâ◊Hõ=∞h, nxH˜ aè#flOQÍ
LѨÜ≥∂QÆѨ_»^Œ∞.—— (J<£ #*ò‡ – 26). K«O„^Œ∞_»∞ ã¨fiÜ«∞O „ѨHÍâ◊HõO HÍ^Œh, ^•x HÍOu ã¨∂~°∞ºx #∞Oz Ѩi=~°Î#O
9. JO>Ë ã¨$+≤ìHõ~°Î, áêʼnõΩ_»∞, áÈ+¨‰õΩ_»∞, x~°fiǨÏ}Hõ~°Î, ã¨~åfikèHÍi J~Ú# JÖÏ¡ÇπÏ K≥Ok =ã¨∞ÎO^Œx âß„ã¨Î"Õ`«ÎÅ∞ ÉèÏqã¨∞Î<åfl~°∞ (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü).
=∂„`«"Õ∞ g∞ P~å^èŒ#ʼnõΩ, Láêã¨#ʼnõΩ J~°∞›_»∞. 12. JO>Ë "Õ∞=Ú K«O„^Œ∞x ÃÑiˆQ `«iˆQ ^Œâ◊Å#∞ x~å÷iOKå=Ú. Jq "≥Ú`«ÎO 28
10. D PÜ«∞`«∞Ö’ „Ѩà◊Ü«∞ k# ã¨OÉèí=O QÆ∞iOz, ^≥·= ã¨xflkèÖ’ =∂#=ÙÅO^Œi ^Œâ◊Å∞ (=∞lbÅ∞). Jk XHÀ¯ ~å„u XHÀ¯ ^Œâ◊‰õΩ KÕ~°∞‰õΩO@∞Ok. D qkè
ã¨=∂"Õâ◊O QÆ∞iOz, tH∆Í |Ǩï=∂<åÅ QÆ∞iOz K≥ѨÊ@O [iyOk. D JOâ◊O x~°fiǨÏ}Ö’ Jk U Ö’@∂ ~åx=fi^Œ∞. "≥Ú^Œ\ ˜ ^Œâ◊ÅÖ’ Jk z#flQÍ, Hõ~°"åÅO
k=º Y∞~üP<£Ö’ Ѩ^Õ Ñ¨^Õ Ñ¨Ù#~å=$`«O J=Ù`«∂ LO@∞Ok. ѨiѨi q^è•Å∞QÍ ÖÏQÍ HÍ#=ã¨∞ÎOk. P `«~°∞"å`« „Hõ=∞„Hõ=∞OQÍ Jk ÃÑ~°QÆ™êQÆ∞`«∞Ok. 14=
K≥Ñ≤Ê ^≥·=cèuh, Ѩ~°Ö’Hõ zO`«##∞ =∞x+≤Ö’ HõeyOK«@O Y∞~üP<£ „Ѩ`ÕºHõ`«. ^Œâ◊‰õΩ (14= =∞lbH˜) KÕ~°∞‰õΩ<Õã¨iH˜ ѨÓ~°‚K«O„^Œ∞xÖÏ =∂~°∞`«∞Ok. P `«~°∞"å`«
Jk =∞m§ x~°O`«~°O H©∆}˜ã¨∂ÎáÈ`«∞Ok. Hõ_»‰õΩ Jk XHõ\ © ÖËHõ Ô~O_»∞ ~å„`«∞Å∞
11. PÜ«∞# ã¨∂~°∞º}˜‚ „ѨHÍâ◊=∂#OQÍ#∂, K«O„^Œ∞}˜‚ HÍOux q~°l"Õ∞‡kQÍ#∂ KÕâß_»∞.
899 900
10. Ü«¸#∞ãπ Ü«∂`«l~°∂<£
9 xâ◊ÛÜ«∞OQÍ – qâ◊fiã≤Oz, ã¨`å¯~åºÅ∞
KÕã≤#"åiH˜ "åi „ѨÉèí∞=Ù "åi qâßfiã¨O
HÍ~°}OQÍ "åix QÆ=∞º™ê÷<åxH˜ KÕ~°∞
™êÎ_»∞13 – „H˜O^Œ HÍÅ∞=Å∞ „Ѩ=Ç≤ÏOKÕ
J#∞„QÆǨÏÉèíi`«"≥∞ÿ# ã¨fi~°æ=<åÅÖ’H˜!
10 ''JÖÏ¡ÇπÏ ! h=٠Ѩq„`«∞_»=Ù——14 J<Õ
=∂@ "åi <À@ "≥Å∞=_»∞`«∞Ok.
''Jã¨ûÖÏ=Ú JÖˇ·‰õΩ"£∞ (g∞‰õΩ âßOu
HõÅ∞QÆ∞ QÍHõ)!——15 Jx "å~°∞ Ѩ~°ã¨Ê~°O
âßOuѨÓ~°fiHõOQÍ K≥ÑC¨ ‰õΩO\Ï~°∞. ''ã¨~fi°
Ö’Hõ „ѨÉ∞íè =QÆ∞ JÖÏ¡ÇÏπ Hˆ ã¨HÅõ ™È΄`åÅ∞——
J#flk "åi =ÚyOѨ٠"åHõºO J~Ú
LO@∞Ok.
HõxÑ≤OK«‰õΩO_® áÈ`«∞Ok. P `«~°∞"å`« – ã¨iH˘`«ÎQÍ – <≥Å=OHõ ~°∂ѨOÖ’
^Œ~°≈#q∞ã¨∞ÎOk. D ÃÑiˆQ `«iˆQ ^Œâ◊Å ^•fi~å g∞~°∞ ã¨O=`«û~åÅ, <≥ÅÅ ÖˇHõ¯#∞
x~å÷i™êÎ~°∞. H˘xfl ~ÀAÅÖ’ ѨQÆÅ∞ 12 QÆO@Å∞, ~å„u 12 QÆO@Å∞ LO\Ï~Ú.
H˘xfl ã‘[#¡Ö’ ~å„u ÃÑ^ŒÌ^≥· ѨQÆÅ∞ z#fl^Œ=Ù`«∞Ok. =∞iH˘xfl ã‘[#¡Ö’ ~å„u
z#fl^≥· ѨQÆÅ∞ ã¨∞n~°…OQÍ LO@∞Ok. D ÃÑ~°QÆ@O – `«~°QÆ@OÖ’ ‰õÄ_® J<ÕHõ
„áêѨOzHõ áê~°Ö∫H˜Hõ „ѨÜ≥∂[<åÅ∞ Wq∞_ç L<åfl~Ú. D <≥Å á⁄_»∞Ѩ٠^•fi~å<Õ
ǨÏ*ò, ~°=∞*Ï<£ LѨ"å™êÅ∞, x+≤^Œú =∂™êÅ ÖˇHõ¯ Hõ@ì_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok.
13. nxH˜ =∞~À J~°÷O D q^èŒOQÍ K≥ѨÊ|_çOk : ''„ѨѨOK«OÖ’ "å~°∞ qâßfiã¨OÃÑ·
ã≤÷~°OQÍ L#fl HÍ~°}OQÍ „Ѩà◊Ü«∞k<å# JÖÏ¡ÇπÏ 'ѨÙÖòã≤~å`ü—#∞ ^•\˜áÈ=\Ïxfl
ã¨∞ÅÉèí`«~°O KÕ™êÎ_»∞.—— =∞iH˘O`«=∞Ok WÖÏ Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞ : „Ѩà◊Ü«∞k<å#
JÖÏ¡ÇπÏ D ÉèÏQƺ=O`«∞ʼnõΩ XHõ 'HÍOu—x „Ѩ™êk™êÎ_»∞. "å~°∞ P HÍOuÖ’
JÅ"ÀHõQÍ `«=∞ QÆ=∞º™ê÷<åxfl KÕ~°∞‰õΩO\Ï~°∞. D q+¨Ü«∞O 'JÖò ǨÏn^£— ã¨∂~åÖ’
‰õÄ_® K≥ѨÊ|_çOk.
14. ã¨fi~°æ"åã¨∞Å∞ ZšѨC_»∂ ^≥·=™È΄`«O KÕã¨∂Î, ^≥·"åxH˜ Hõ$`«[˝`«Å∞ `≥Å∞ѨىõΩO@∂
LO\Ï~°∞. "å~°∞ Uk ѨeH˜<å JO^Œ∞Ö’ ^≥·= „Ѩâ◊O㨠L\˜ìѨ_»∞`«∂ LO@∞Ok.
''=∞x+≤ LKèåfi㨠xâßfiã¨Å∞ ZO`« ã¨Ç¨Ï["≥∂ ã¨fi~°æ"åã¨∞Å J^èŒ~åÅÃÑ· ^≥·=™È΄`«O,
^Õ=Ùx Ѩq„`« =K«<åÅ∞ PÖÏÑ≤OK«|_»@O ‰õÄ_® JO`Õ ã¨Ç¨Ï[O—— J#fl ǨÏnã¨∞
D ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ QÆ=∞xOK«^Œy#k (ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O – H˜`å|∞Öò [#flÇπÏ....).
901
457 10. Ü«¸#∞ãπ 11= áê~å
11 „Ѩ[Å∞ ÖÏÉèíO HÀã¨O ZO`« `˘O^Œ~°
ÃÑ_»`å~À JO`Õ `˘O^Œ~°QÍ JÖÏ¡ÇπÏ
"åiH˜ #+¨ìO KÕ‰õÄiÛ`Õ "åi "åQÍÌ#O
ZѨC_À ѨÓ~°~Î ÚáÈ~Ú LO_Õk.16 Hõ#∞Hõ
=∂ =^ŒÌ‰õΩ =∞~°e ~å=@OÃÑ· #=∞‡HõO
ÖËx"åix, "å~°∞ `«=∞ `«Åa~°∞ã¨∞
`«#OÖ’ `«KåÛ_»∞`«∂ LO_ÕO^Œ∞‰õΩ – "åi
=∂<å# "åix =^ŒeÃÑ_»`å=Ú.
12 =∞x+≤H˜ U^≥·<å Hõ+¨ìO Hõey#ѨC_»∞
Ѩ_»∞H˘x, ‰õÄ~˘Ûx, xÅ|_ô =∞=∞‡efl
"≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰õΩO\Ï_»∞. =∞i "Õ∞=Ú J`«x
Hõëêìxfl J`«#∞flOz `˘ÅyOz#ѨC_»∞,
15. JO>Ë ã¨fi~°æ"åã¨∞Å∞ XHõi<˘Hõ~°∞ 'ã¨ÖÏO—`À ѨÅHõiã¨∂Î, XO_˘Hõi „âıÜ«∂xfl
JaèÅ+≤ã¨∂Î LO\Ï~°∞. ^≥·=^Œ∂`«Å∞ ã¨~Ú`«O "åiH˜ ã¨ÖÏO KÕã¨∂Î LO\Ï~°∞.
16. nxH˜ XHõ J~°÷O Wk : =∞x+≤ "Õ∞Å∞ HÀã¨O ǨÏ_®q_ç KÕã≤#>Ë¡ H©_»∞ HÀã¨O ‰õÄ_®
ǨÏ_®q_ç KÕ™êÎ_»∞. ''h=Ù ã¨`«º=O`«∞_»"Õ J~Ú`Õ h=Ù =∂\˜=∂\˜H© ÃÇÏK«Ûiã¨∞Î#fl
P tHõ∆#∞ HÍã¨Î fã¨∞‰õΩ~å K«∂^•ÌO—— Jx „Ѩ=HõΉõΩ ã¨"åÅ∞ qã¨∞~°∞`å_»∞. "å~°∞
HÀ~°∞`«∞#fl@∞¡ "Õ∞=Ú QÆ#Hõ =∂ tHõ∆#∞ "åiÃÑ·H˜ ѨOÑ≤ LO>Ë "åi Hõ^äŒ ZѨC_À
HõOzH˜ KÕi LO_Õk. HÍx "Õ∞=Ú "åiѨ@¡ Ѩ@∞ì q_»∞ѨÙÅ "≥Y· ix J=ÅOaã¨∞<Î åfl=Ú
Jx JÖÏ¡ÇπÏ JO@∞<åfl_»∞. nxH˜ =∞~À J~°÷O Wk HÍ=K«∞Û: =∂#=Ù_»∞ `«#‰õΩ
"Õ∞Å∞ KÕ‰õÄ~°Û=∞x „áêi÷Oz#>Ë¡ (^•xfl "Õ∞=Ú P"≥∂k™êÎ=Ú ‰õÄ_®) Hõ+¨ìHÍÅOÖ’
z~å‰õΩ`À zO^Œ∞ÖËã¨∂Î `«# HÀã¨O, `«# PÅ∞a_»¤Å HÀã¨O H©_»∞#∞ HÀ~°∞‰õΩO\Ï_»∞.
âßѨ<å~å÷Å∞ ÃÑ_»∞`«∂ LO\Ï_»∞. "å\˜x "Õ∞=Ú L¿ÑH˜ã∆ ∞¨ <Î åfl=Ú. <À\˜`À JÖÏO\˜
áê_»∞=∂@ÅO@∞<åfl_ÕQÍx, =∞#ã¨∂ÊùiÎQÍ J`«_»ÖÏ HÀ~°∞HÀ_»∞Hõ^•! "å~°∞ HÀiO^Õ
`«_=» ÙQÍ "Õ∞=Ú "åi âßѨ<å~å÷ʼnõΩ P"≥∂^Œ=Ú„^Œ "Õã#≤ @¡~Ú`Õ "åÔ~ѨC_À =∞$`«∞º
X_çÖ’H˜ KÕi LO_Õ"åà◊√¡. JO^Œ∞ˆH ǨÏnã¨∞Ö’ WÖÏ J#|_çOk : ''g∞~°∞ g∞
q+¨Ü∞« OÖ’, g∞ Hõ#flÑ≤ÅÅ¡ q+¨Ü∞« OÖ’, g∞ Pã≤áÎ êã¨∞ÅÎ , =~°HÎ õ "å}˜*ϺŠq+¨Ü∞« OÖ’
Z#fl_»∂ K≥_∞» QÍ „áêi÷OK«HOõ _ç. ^Õ=Ù_»∞ „áê~°#÷ Å∞ P"≥∂kOKÕ Ñ¶∞¨ _çÜ∞« ÅÖ’ XHõ"àÕ ◊
g∞~°∞ JÖÏO\˜ K≥_»∞ „áê~°÷#Å∞ KÕ¿ãÎ Jq P"≥∂^Œ=Ú„^Œ á⁄O^Õ „Ѩ=∂^Œ=ÚOk——
(ã¨∞#<≥ J|∂ ^•=Ó^£ – H˜`å|∞Öò q„`ü† =Úã≤¡O – H˜`å|∞A˚ÇπÏÌ).
902
10. Ü«¸#∞ãπ Ü«∂`«l~°∂<£ 458 10. Ü«¸#∞ãπ 11= áê~å
`«#‰õΩ Hõey# U HõëêìxH©, ZѨC_»∂, 14 =∞i "åi `«~åfi`« – g∞~°∞ U
=∞=∞‡efl „áêi÷OK«<Õ ÖË^#Œ fl@∞¡QÍ =º=Ç¨Ï q^èOŒ QÍ Ñ¨x KÕ™êÎ~À K«∂_»\ÏxH˜ "Õ∞=Ú
i™êÎ_»∞.17 D q^èŒOQÍ Ç¨Ï^Œ∞Ìg∞i "åi ™ê÷#OÖ’ q∞=∞‡efl Éèí∂q∞H˜
áÈÜÕ∞ "åi Ѩ#∞Å∞ "åiH˜ ZO`À "å~°ã¨∞Å∞QÍ fã¨∞‰õΩ=KåÛ=Ú.20
~°=∞}©Ü«∞OQÍ K≥Ü«∞º|_®¤~Ú.18 15 "åi =ÚO^Œ∞ ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# =∂ "åHͺ
13 "Õ∞=Ú g∞‰õΩ ѨÓ~°fiO Z<Àfl Å#∞ K«kq qxÑ≤Oz#ѨC_»∞,21
*Ï`«∞Å#∞–"å~°∞ J<åºÜ«∂xH˜ X_çQÆ\ ˜ì =∞=∞‡efl Hõe¿ã #=∞‡HõO ÖËx"å~°∞ ''Wk
#ѨC_»∞– `«∞^Œ=Ú\˜Oì Kå=Ú. "åi=^Œ‰Ì Ωõ `«Ñ¨Ê "Õ~˘Hõ Y∞~üP<£#∞ fã¨∞‰õΩ ~å 22
"åi „Ѩ=HõÎÅ∞ ‰õÄ_® ã¨∂K«#Å∞ ÖË^• WO^Œ∞Ö’ H˘O`« ã¨=~°} K≥~Úº——
fã¨∞‰õΩ=KåÛ~°∞. HÍx "å~°∞ qâ◊fiã≤¿ãÎ JO\Ï~°∞. (F „Ѩ=HÍÎ!) "åiH˜ K≥ѨC :
Hõ^•?! "Õ∞=Ú JѨ~å^èŒ [#∞ʼnõΩ ''<å `«~°Ñ¶¨Ù# WO^Œ∞Ö’ ã¨=~°} KÕ¿ã
WÖÏO\˜ tHõ∆<Õ qkè™êÎ=Ú.19 JkèHÍ~°O <åˆH=∂„`«O ÖË^∞Œ .23 <å =^Œ‰Ì Ωõ
17. =∂#=<≥·[O WHõ¯_» Hõà◊¡‰õΩ Hõ\ ì̃#@∞¡QÍ z„fHõiOK«|_çOk. „Ѩ[Ö’¡ Jkè‰õΩÅ ^èÀ~°}˜ '=Ç‘Ï— ^•fi~å ѨOѨ|_Õ ^•xx <Õ#∞
WÖψQ LO@∞Ok. ^≥·"åxfl qâ◊fiã≤OKÕ KåÖÏ=∞OkÖ’ ã¨~Ú`«O D "≥·Yi HõxÑ≤ã¨∂Î (Ü«∞^è•`«^äŒOQÍ) J#∞ã¨iOKÕ"å}˜‚
LO@∞Ok. "å~°∞ n<åun#OQÍ „áêi÷™êÎ~°∞. Ѩ^Õ Ñ¨^Õ ÖˇOѨÖËã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. ^≥·= =∂„`«"∞Õ . XHõ"àÕ ◊ <Õ#∞ QÆ#Hõ <å „Ñ¨É∞íè =Ù
ã¨xflkèÖ’ ‰õΩq∞e ‰õΩq∞e U_»∞™êÎ~°∞. "åi ã≤÷uÃÑ· ^ŒÜ«∞^ŒÅz JÖÏ¡ÇπÏ "åix Ѩ@¡ Jq^èÜ Õ ∞« `«‰Ωõ áêÅÊ_ç#@¡~Ú`Õ XHõ
PѨ^ŒÅ #∞Oz QÆ>ˇìH˜¯OK«QÍ<Õ ZO`À x~°¡Hõ∆ ºOQÍ, `«Å ZQÆ∞~°"Õã¨∂Î u~°∞QÆ∞`å~°∞. =∞Ǩ k#=Ú# qkèOK«|_Õ tHõ∆‰õΩ
Jã¨Å∞ `å=Ú Z#fl_»∂ ^≥·=ã¨xflkèÖ’ xã¨ûǨÜ«∞ã≤÷ux =ºHõÎѨ~°K«<Õ ÖË^Œ#fl@∞¡QÍ í ∞« Ѩ_∞» `«∞<åfl#∞.——24
ÉèÜ
„Ѩ=iΙêÎ~°∞. KÕã≤# "Õ∞Å∞#∞ =∞~°záÈ~Ú Hõ$`«Ñ¶¨ÚflÅ∞QÍ =∞ã¨Å∞HÀ=@O JO>Ë 20. YÖÏ~ÚѶπ J<Õ Ñ¨^ŒO Ybá¶ê J#fl Ѩ^•xH˜ |Ǩï=K«#O. g∞~°∞ QÆ`« ã¨=∂*ÏʼnõΩ
W^Õ! |^Œ∞Å∞QÍ ÖËHõ Ѩ~°ã¨Ê~°O "å~°ã¨∞Å∞QÍ KÕÜ«∞|_»`å~°∞ Jx nx ÉèÏ=O.
18. "åi Ѩ#∞Å∞ "åiH˜ ~°=∞}©Ü«∞OQÍ K«∂Ѩ|_»@OÖ’x L^ÕÌâ◊O "åix ѨsH˜∆OK«@O 21. JO>Ë JÖÏ¡ÇπÏ ^≥·=`åfihfl, PÜ«∞# UHõ`åfixfl x~°∂Ñ≤OKÕ JOâßÅ#∞ "åi =ÚO^Œ∞
HÍ=K«∞Û ÖË^• "åiH˜ H˘O`« QÆ_»∞=Ù WKÕÛ xq∞`«ÎO HÍ=K«∞Û. Ã+·`å#∞ „¿Ñ~°}Å „Ѩ™êÎqOz#ѨC_»∞.
^•fi~å ‰õÄ_® "åiH˜ JÖÏ JxÑ≤OK«=K«∞Û. ÖË^• K≥_»∞Å "≥·Ñ¨Ù‰õΩ ѨÙiH˘ÖËÊ =∂#= 22. JO>Ë – D Y∞~üP<£‰õΩ |^Œ∞Å∞QÍ =∞~À Y∞~üP<£#~Ú<å fã¨∞‰õΩ~°O_ç ÖË^ŒO>Ë
=∞#ã¨∞û =Å¡ ‰õÄ_® "åi KÕ+Åì¨ ∞ "åiH˜ ZO`À JO^ŒOQÍ HõxÑ≤OK«=K«∞Û (Ü«¸ã¨∞Ѷπ D „QÆO^äOŒ Ö’ =∂ Jaè=∞`åxHõ#∞QÆ∞}OQÍ =∂~°∞ÊÖˇ<· å KÕÜ∞« O_ç. JÖÏ KÕÜ∞« HõáÈ`Õ
– 53). ǨÏ^Œ∞gÌ ∞ˆ~ "å~°∞ =∂„`«"∞Õ WÖÏO\˜ Ѩiã≤`÷ ∞« Å „ѨÉÏè "åxH˜ Ö’#=Ù`«∞O\Ï~°∞. "Õ∞=Ú g∞ ã¨O^Õâßxfl PÅH˜OK«É’=Ú J#flk "åi =∂@Å L^ÕÌâ◊O.
D PÜ«∞`«∞Ö’x ÉèÏ=O Uq∞@O>Ë „áêi÷OK«@O Ѩ@¡ "≥=· ÚYºO, ^≥"· åxH˜ Hõ$`«[`˝ Å« ∞ 23. g∞~°∞ KÕ¿ã D ~Ô O_»∞ _ç=∂O_»Ö¡ ’ U XHõ¯^•xh <Õ#∞ <≥~"° ~Õ Û° ÖË#∞. <å Wëêì#∞™ê~°O
`≥Å∞ѨÙHÀ=@O Ѩ@¡ x~°¡Hõ∆ ºO, =∞<À"åOKè«Å‰õΩ ^•™ÈǨÏ=∞#@O =O\˜q "åiH˜ ^≥·=„QÆO^äŒOÖ’ =∂~°∞ÊÅ∞ KÕ¿ã JkèHÍ~°O <å‰õΩ ÖË<ÕÖË^Œ∞ Jx =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨)
JO^ŒOQÍ, PHõ~°¬}©Ü«∞OQÍ KÕÜ«∞|_®¤~Ú (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü). K≥áêÊ~°∞.
19. QÆ`« ã¨=∂*ÏÅ =∂kiQÍ<Õ g∞~°∞ ‰õÄ_® q<åâßxH˜ Ö’#∞ KÕÜ«∞|_»`å~°x D 24. qâ◊fi„ѨÉèí∞=Ù J~Ú# JÖÏ¡ÇπÏ `«~°Ñ¶¨Ù# <å‰õΩ JO^Œ*ËÜ«∞|_Õ "å}˜x YzÛ`«OQÍ
"åHõºOÖ’ =∞Hͯ Jqâßfiã¨∞Å∞ ÃÇÏK«ÛiOK«|_®¤~°∞. J#∞ã¨iOK«@"Õ∞ <å Hõ~°Î=ºO. JO^Œ∞Ö’ QÆ#Hõ <Õ#∞ U"≥∞ÿ<å ÃÇÏK«∞Û`«QÆ∞æÅ∞ KÕ¿ãÎ
903 904
10. Ü«¸#∞ãπ Ü«∂`«l~°∂<£ 459 10. Ü«¸#∞ãπ 11= áê~å
16 ''JÖÏ¡ÇπÏ HÀi`Õ nxfl <Õ#∞ g∞‰õΩ ã¨=∞HõO∆ Ö’ Wq =∂‰õΩ ã≤á¶ê~°ã¨∞
K«kq qxÑ≤OK«@OQÍh, JÖÏ¡ÇπÏ ^•x KÕ™êÎ~Ú——29 Jx K≥|∞`«∞<åfl~°∞. ''Uq∞\©,
QÆ∞iOz g∞‰õΩ `≥eÜ«∞*ËÜ«∞@OQÍh PHÍâßÅÖ’ QÍh, Éèí∂q∞Ö’ QÍh
[iy LO_Õ^Õ HÍ^Œ∞.25 ZO^Œ∞HõO>Ë JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ `≥eÜ«∞x ^•xx QÆ∞iOz g∞~°∞
WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ <Õ#∞ <å rq`«HÍÅOÖ’ PÜ«∞#‰õΩ `≥eÜ«∞*Ëã¨∞Î<åfl~å?——30 "å~°∞
F ÃÑ^ŒÌÉèÏQÆO g∞ =∞^茺<Õ QÆ_çáê#∞. HõeÊOKÕ ÉèÏQÆ™êfi=∂ºÅ #∞Oz PÜ«∞#
Jã¨Å∞ g∞~°∞ |∞kúx LѨÜ≥∂ Ѩq„`«∞_»∞,L#fl`«∞_»∞31 Jx (F „Ѩ=HÍÎ!)
yOK«~å?——26 Jx J_»∞QÆ∞. "åiH˜ K≥ѨC.
17 Hõ#∞Hõ JÖÏ¡ÇπωõΩ J|^•úÅ#∞ JO@ 19 "≥Ú^Œ\’¡ [#∞ÅO`å XˆH ã¨OѶ¨∞OQÍ
QÆ>,ìË ÖËHõ PÜ«∞# "åHͺÅ#∞ J|^•úÅ∞QÍ LO_Õ"å~°∞. `«~°∞"å`« "å~°∞ qÉèËkOK«∞
Y~å~°∞KÕ¿ã "å_çH<õ åfl Ѩ~=° ∞ ^Œ∞~å‡~°∞_æ ∞» ‰õΩ<åfl~°∞.32 h „ѨÉèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù#∞Oz
Z=_»∞O\Ï_»∞? WÖÏO\˜ JѨ~å^èŒ∞Å∞ =ÚO^Œ∞QÍ<Õ XHõ q+¨Ü«∞O Y~å~°∞
Z\˜ìѨiã≤÷uÖ’#∂ ™êѶ¨ÅºO á⁄O^Œ~°∞. H͉õΩO_® L#fl@¡~Ú`Õ, "å~°∞ qÉèËkOK«∞
18 "å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ =^Œe27 `«=∞‰õΩ ‰õΩ<Õ q+¨Ü«∞O ZѨC_À `ÕeÛ"≥Ü«∞º
#ëêìxflQÍh, ÖÏÉèÏxflQÍh KÕ‰õÄ~°ÛÖËx |_Õk.33
"å\˜x28 ѨÓlã¨∞<Î åfl~°∞. WOHÍ, ''JÖÏ¡ÇÏπ 27. =Ú„+≤‰õΩ¯Å∞ JÖÏ¡ÇπÏ ^•ã¨º Ѩiq∞`«∞Å#∞ LÅ¡OѶ≤∞OKÕ"å~°∞. JO`ÕQÍx JÖÏ¡ÇπÏ
f~°∞Êk<å# ^Õ=Ùx Ѩ@∞ì#∞O_ç ##∞fl <Õ#∞ HÍáê_»∞HÀÖË#∞ Jx ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) ^•™êºxfl ѨÓiÎQÍ `«ºlOKÕ"å~°∞ HÍ~°∞. JO>Ë JÖÏ¡ÇπÏ#∞ P~åkèOK«@O`À áê@∞
KÕ`« K≥Ñ≤ÊOK«|_»∞`ÀOk. ^≥·"Õ`«~°∞Å#∞ ‰õÄ_® ѨÓlOKÕ"å~°∞.
25. W^ŒO`å ^Õ=Ùx `«~°Ñ¶¨Ù# „Ѩ}ÏoHÍ|^ŒúOQÍ [~°∞QÆ∞`ÀOk. K«kq qxÑ≤OKåÅ#flk 28. P~å^茺^≥·=O J~Ú#"å_»∞ `«# q^èÕÜ«ÚʼnõΩ |Ǩï=∂#O „Ѩ™êkOKåe. `«#
PÜ«∞# `«ÅOѨ٠QÆ#Hõ<Õ <Õ#∞ g∞‰õΩ P P[˝Å#∞ K«kq qxÑ≤OKå#∞. ^≥·"åaè=∞`«O =∂@#∞ q#x"åix tH˜∆OKåe. P =∂„`«O KÕ`«HÍx"å_»∞ '^Õ=Ù_»∞— HÍ*ÏÅ_»∞.
=∞~Àq^èŒOQÍ LO>Ë Jã¨Å∞ W^ŒO`å [iˆQ^Õ HÍ^Œ∞† =¸ÅOÖ’x 'J^£~å‰õΩ"£∞ HÍx g~°∞ ѨÓlOKÕ "å\˜H˜ P 'â◊H˜Î— ÖË^Œ∞.
aÇ‘Ï— J<Õ Ñ¨^•xfl H˘O^Œ~°∞ 'PÅ=∞‰õΩ"£∞ aÇ‘Ï JÖÏ e™êh— Jx `«~°∞˚=∂ KÕâß~°∞. 29. JO>Ë "åi ã≤á¶ê~°ã¨∞ =Å¡ ^Õ=Ù_»∞ =∂ JHõ¯~°Åhfl f~°∞™êÎ_»∞. =∂ ^Œ∞~°=ã¨÷#∞ K«Hõ¯
JO>Ë 'JÖÏ¡ÇπÏ <å <À\˜ ^•fi~å g∞‰õΩ D Y∞~üP<£ QÆ∞iOz Ug∞ `≥eÑ≤ LO_Õ"å_»∞ k^Œ∞`Ì å_»∞. =∂ q~À^è∞Œ Å =∞Ozã≤u÷ x K≥_Q» ˘>Ë™ì êÎ_∞» Jx "å~°∞ #"Õ∞‡"å~°∞. nxfl|\˜ì
HÍ^Œ∞— Jx ÉèÏ=O. `≥e¿ã^Õq∞@O>Ë `å=Ú H˘eKÕ zÅ¡~° ^Õ=Ùà◊√§ ã¨fiÜ«∞OQÍ `«=∞ J=ã¨~åÅ#∞
26. ^≥=· „Ѩ=HõQÎ Í xÜ«ÚHõOÎ QÍHõ =Ú#∞Ѩ٠<Õ#∞ 40 ã¨O=`«û~åÅáê@∞ g∞ =∞^躌 L<åfl#∞. f~°∞™êÎ~°#fl #=∞‡HõO =Ú„+≤‰õΩ¯Å‰õΩ LO_Õk HÍ^Œ∞. HÍHõáÈ`Õ "å~°∞ ã¨~åfikèѨu
<Õ<≥=~À g∞‰õΩ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. <Õ<≥ѨC_≥·<å U QÆ∞~°∞=Ù ^ŒQÆæÔ~·<å áê~îåÅ∞ J~Ú# ^Õ=Ùx =^ŒÌ '™ê^èŒ#O— (=ã‘ÖÏ)QÍ LѨÜ≥∂QÆѨ_»`å~°x #"Õ∞‡"å~°#fl=∂@!
<Õ~∞° Û‰õΩ<åfl<å? <å ã¨`º« ã¨O^è`Œ ë Ñ,· <å x*Ï~ÚfÃÑ· g∞~°∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ ™êHõ∆ ºq∞KåÛ~°∞. 30. JO>Ë – h‰õΩ ã¨Ç¨Ï=~°∞ÎÅ∞ ‰õÄ_® L<åfl~°∞. h ã¨=∞Hõ∆OÖ’ ã≤á¶ê~°ã¨∞ KÕ¿ã"å~°∞
JÖÏO\˜ <Õ#∞ JÖÏ¡ÇπωõΩ J|^•úÅ#∞ PáêkOK«@O ã¨OÉèí==∂?– nx ÉèÏ=O ‰õÄ_® L<åfl~°Ü∂« º! J#fl ã¨OQÆux "å~°∞ JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ `≥eÜ«∞Ѩ~K° åÅ#∞‰õΩO@∞<åfl~å?
Uq∞@O>Ë k=ºY∞~üP<£ ™êO`«O ^Õ=Ùx `«~°Ñ¶¨Ù# =zÛ#k. Jk <å q~°z`«O P ã¨OQÆu ^≥·"åxH˜ `≥eÜ«∞^Œx g~°∞ J#∞‰õΩO@∞<åfl~å?
HÍ<ÕHÍ^Œ∞. JO^Œ∞Ö’ ã¨=~°}Å∞ KÕ¿ã JkèHÍ~°O <å‰õΩ ÖË^Œ∞. 31. |Ǩï^≥·"å~å^茉õΩÅ D =∂@Å∞ x~å^è•~°"≥∞ÿ#=h, "å~°∞ HõeÊOKÕ D Jã¨`åºÅ`À
905 906
10. Ü«¸#∞ãπ Ü«∂`«l~°∂<£ 460 10. Ü«¸#∞ãπ 11= áê~å
20 ''J`«x „ѨÉèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù# J`«xÃÑ· 21 „Ѩ[ÅÃÑ· PѨ^Œ =zÛѨ_ç# `«~°∞"å`«
U^≥·<å ã¨∂K«# ZO^Œ∞‰õΩ J=`«iO "Õ∞=Ú "åiH˜ (=∂) HÍ~°∞}ºO ~°∞z
K«^Œ∞?——34 Jx "å~°O@∞<åfl~°∞. ''~°Ç¨Ï㨺 K«∂Ñ≤`,Õ 36 "≥O@<Õ "å~°∞ =∂ PÜ«∞`«∞
*Ï˝#O JÖÏ¡ÇπÏ =^ŒÌ =∂„`«"Õ∞ LOk.35 ʼnõΩ =ºuˆ~HõOQÍ Z`«∞ÎÅ∞ "ÕÜ«∞@O
HÍ|\˜ì g∞~°∂ xsH˜∆OK«O_ç, g∞`Àáê@∞ "≥Ú^ŒÖˇ_»`å~°∞.37 ''Z`«∞ÎÅ∞ "ÕÜ«∞@OÖ’
<Õ#∂ xsH˜∆ã¨∞Î<åfl#∞—— Jx (F „Ѩ=HÍÎ!) JÖÏ¡ÇÏπ g∞HõO>Ë KåÖÏ "ÕQOÆ ——38 Jx (F
"åiH˜ K≥ѨC. „Ѩ=HÍÎ!) "åiH˜ K≥ѨC. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ =∂
JÖÏ¡ÇπωõΩ Z\˜ì ã¨O|O^èŒO ÖË^Œh, PÜ«∞# Ѩq„`«∞_»∞, Jkè‰õΩ_»x WO^Œ∞Ö’ ã¨Ê+¨ìO ^Œ∂`«Å∞ g∞ Z`«∞ÎÅ#∞ „"åã¨∞Î<åfl~°∞.
KÕÜ«∞@O [iyOk. 22 PÜ«∞<Õ q∞=∞‡efl Éèí∂q∞Ö’#∂,
32. JO>Ë – D +≤~ü¯ (|Ǩï^≥·"å~å^èŒ#) „Ѩ[Å∞ `«=∞‰õΩ `å=ÚQÍ HõeÊOK«∞‰õΩ#fl^Õ ã¨=Ú„^ŒOÖ’#∂ #_»∞ѨÙ`«∞<åfl_»∞.39 P
`«Ñ¨Ê =ÚO^Œ∞ #∞Op L#flk HÍ^Œ∞. „áê~°OÉèíOÖ’ =∞#∞+¨µÅO`å XˆH ^èŒ~å‡xfl q^èŒOQÍ g∞~°∞ F_»ÅÖ’ Ѩܫ∞#=∞=Ù
J=ÅOaOKÕ"å~°∞. XˆH ã¨OѶ∞¨ OQÍ LO_Õ"å~°∞. J^Õ W™ê¡O. Jk `ÒÇ‘Ï^£ (UHõ^"·≥ å `≥Å∞ã¨∞. JÖψQ XHõ *Ïu "åiH˜, "å~°∞ HÀi# =∞Ç≤Ï=∞Å∞ "åiH˜ K«∂Ѩ|_»Hõ áÈ`Õ
~å^èŒ#)ÃÑ· P^è•~°Ñ¨_ç LO_Õk. ^≥·=„Ѩ=HõΠǨτ[`ü #∂ÇπÏ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) HÍÅO "åiH˜ ZO`« QÆ_»∞=Ù W"åfiÖ’ ‰õÄ_® PÜ«∞#ˆH `≥Å∞ã¨∞. JO^Œ∞ˆH, ''g∞~°∂
=~°‰õÄ [#∞Å∞ D `ÒÇ‘Ï^£ÃÑ·<Õ L<åfl~°∞. P `«~°∞"å`« "åiÖ’ peHõ =zÛOk. xsH˜∆OK«O_ç. g∞`Àáê@∞ <Õ#∞ ‰õÄ_® xsH˜∆™êÎ#∞—— Jx K≥ѨÊ@O [iyOk.
H˘O`«=∞Ok JÖÏ¡ÇπÏ`À áê@∞ =∞iH˘O^Œix ‰õÄ_® ^≥·=`«fiOÖ’ ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞QÍ
KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. 36. 'PѨ^Œ `«~°∞"å`« HÍ~°∞}ºO— JO>Ë ÖËq∞, ^Œ∞iƒùHõ∆O, ^•i„^ŒºO, HõëêìÅ `«~°∞"å`«
33. JO>Ë–^Õ=Ù_»∞ `«# ã¨$+≤`ì åʼnõΩ xs‚`« QÆ_∞» =Ù x~å÷iOK«‰Ωõ O_® LO>Ë, ã¨`åºã¨`åºÅ#∞ Hõeq∞ „áêÑ≤ÎOK«@O, Pi÷Hõ X#~°∞Å∞ ѨÙ+¨¯ÅOQÍ ÅÉèíº=∞=@O Jx J~°÷O.
"åiH˜ ‰õ∆Ω}‚OQÍ `≥eÜ«∞*ˇ¿ÑÊ=~°‰õÄ "åiÃÑ· ZÖÏO\˜ K«~åº ÔQ·H˘#~å^Œ#fl=∂@ 37. JO>ˆ "å~°∞ =∂ „Ѩ™êk`åʼnõΩ QÍ#∞ Hõ$`«[˝`«Å∞ `≥Å∞ѨىõΩ<Õ |^Œ∞Å∞ kèHͯ~°
=ÚO^Œ∞QÍ<Õ Y~å~°∞ KÕÜ«∞‰õΩO_® L#fl@¡~Ú`Õ "åi ã¨OQÆux U<å_À `ÕÖËÛã≤ "≥Y· iH˜ X_çQ_Æ `» å~°∞. +≤~¯ü ‰õΩ áêÅÊ_»`å~°∞. ^≥=· „Ѩ™êk`åŠѨ@¡ "å~°∞ J=ÅOaã¨∞#Î fl
LO_Õ"å_»∞. qâßfiã¨∞Å#∞ ã¨∞Y™œMϺʼnõΩ, Jqâßfiã¨∞Å#∞ =º^èŒÅ‰õΩ Ö’#∞KÕã≤ D "≥·Yi Hõ_»∞ â’K«hÜ«∞O. "åi Z`«∞ÎQÆ_»Å∞ |ǨïK≥_»¤q.
LO_Õ"å_»∞. 38. JÖÏ¡ÇÏπ Z`«∞QÎ _Æ Å» ∞ "åi Z`«∞ÅÎ Hõ<åfl KåÖÏ "ÕQOÆ QÍ ™êQÆ∞`å~Ú. U Hõ}∆ OÖ’#~Ú<å
34. 'ã¨∂K«#— (PÜ«∞`ü) JO>Ë U^≥·<å Q˘Ñ¨Ê =∞Ç≤Ï=∞ ÖËHõ K«=∞`å¯~°O Jx ÉèÏ=O. PÜ«∞# "åix Ѩ@∞ìHÀQÆÅ_»∞. "åiH˜ H˘O`«QÆ_»∞=Ù W=fi@O J=ã¨~°=∞#∞‰õΩO>Ë
L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ: ã¨=¸^£ *Ïu H˘~°‰õΩ XO>ˇ ѨÙ@∞ì‰õΩ =zÛOk. JÖψQ gà◊§ W=fi#∂ QÆÅ_»∞. J~°cÖ’ '=∞„H±— JO>Ë ~°Ç¨Ï㨺 LáêÜ«∞O, ~°Ç¨Ï㨺 =ӺǨÏ~°K«#
(‰õΩÔ~·+¨µÅ) HÀã¨O ã¨á¶ê Ѩ~°fi`åxfl |OQÍ~°∞ Ѩ~°fi`«OQÍ KÕÜ«∂Å<À ÖË^• =∞Hͯ֒x J#fl J~å÷Å∞ =™êÎ~Ú. Jk =∞Ozn HÍ=K«∞Û, K≥_»¤n HÍ=K«∞Û. J~Ú`Õ D
Ѩ~°fi`åÅxflO\˜h ~°∂ѨÙ=∂Ñ≤ "å\˜ ™ê÷#OÖ’ #n#^•Å#∞ „Ѩ=Ç≤ÏOѨ*ˇÜ«∂ºÅ<À PÜ«∞`«∞Ö’ '=∞„H±— J<Õ Ñ¨^ŒO JÖÏ¡ÇπÏ Ñ¨@∞ì, PÜ«∞# qkèOKÕ tHõ∆ J#fl ÉèÏ=OÖ’
gà◊√¡ HÀ~°∞‰õΩO@∞<åfl~å? LѨÜ≥∂yOK«|_çOk.
35. JÖÏ¡ÇπÏ QÆ#Hõ `«ÅK«∞‰õΩO>Ë D J^Œ∞ƒù`åÅ∞ KÕã≤ K«∂ѨQÆÅ_»∞. HÍx P `«~°∞"å`« 39. J~°c (PÜ«∞`«∞)Ö’ 'Ü«Úã¨~Úº~°∞‰õΩ"£∞— Jx LOk. JO>Ë PÜ«∞# q∞=∞‡efl
‰õÄ_® "å~°∞ QÆ#Hõ qâ◊fiã≤OK«HõáÈ`Õ ^≥·=âßã¨#O J=∞Ö’¡H˜ =ã¨∞ÎOk. ^Õ=Ù_»∞ `«# #_»∞ѨÙ`«∞<åfl_»∞, ã¨OK«iOKÕ ã¨^Œ∞ƒkú<˘ã¨QÆ∞`«∞<åfl_»∞ Jx ÉèÏ=O. JO>Ë PÜ«∞#
ã¨O„Ѩ^•Ü«∂#∞™ê~°O "åix `«∞^Œ=Ú\˜ìOK«=Åã≤ =ã¨∞ÎOk. JO^Œ∞ˆH – U *Ïu „Ѩ™êkOz# HÍà◊§`À g∞~°∞ #_»∞ã¨∞Î<åfl~°∞. PÜ«∞# ã¨=∞‰õÄiÛ# "åǨÏ<åÅÃÑ· g∞~°∞
J~Ú<å HÀ~°QÍ<Õ ^•xHÀÔ~¯#∞ PÜ«∞# f~°Û_»∞. =∞Ç≤Ï=∞Å∞ Z=i áêe@ „âıÜ«∞ „ѨÜ∂« }˜ã∞¨ <Î åfl~°∞. JÖψQ F_»efl, q=∂<åÅ#∞ `«Ü∂« ~°∞KÕ¿ã `≥eq`Õ@Å#∞ PÜ«∞#
㨯~°OQÍ Ñ¨i}q∞™êÎÜ≥∂, =∞Ô~=i áêe@ ǨxHõ~°O J=Ù`åÜ≥∂ PÜ«∞#‰õΩ ÉÏQÍ g∞‰õΩ „Ѩ™êkOKå_»∞. "å\˜ ^•fi~å g∞~°∞ ã¨=Ú„^ŒÜ∂« #O ‰õÄ_® KÕÜ∞« QÆÅ∞æ`∞« <åfl~°∞.
907 908
10. Ü«¸#∞ãπ Ü«∂`«l~°∂<£ 461 10. Ü«¸#∞ãπ 11= áê~å
`«∞#flѨC_»∞, Jq „Ѩ[Å#∞ ™ê#∞‰õÄÅ 23 =∞i JÖÏ¡ÇπÏ "åix HÍáê_»QÍ<Õ
"≥∞ÿ# QÍÅ∞Å ^•fi~å fã¨∞‰õΩáÈ`«∞O "å~°∞ Éèí∂q∞Ö’ J<åºÜ«∞OQÍ
\Ï~Ú. P J#∞‰õÄŠѨ=<åʼnõΩ u~°QÆ|_»`å~°∞.42 „Ѩ[ÖÏ~å! g∞ D
„Ѩ[Å∞ P#O^Œ_ÀeHõÖ’¡ `ÕeÜ«∂_»∞ u~°∞QÆ∞ÉÏ@∞ ^èÀ~°}˜ g∞ˆH ǨxHõ~°O.43
`«∞O_»QÍ (JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ) "åiÃÑ· „áêѨOzHõ rq`«Ñ¨Ù „ѨÜ≥∂[<åÅ∞
L^èŒ$`«"≥∞ÿ# QÍe gã¨∞ÎOk. Jxfl "≥·Ñ¨ÙÅ H˘<åflà◊√§ =∂„`«"Õ∞. P `«~°∞"å`« g∞~°∞
#∞Op "åiÃÑ· JÅÅ∞ =zÛѨ_»`å~Ú. =∂ =^ŒHˆÌ =∞~°e ~å=Åã≤LOk. JѨC_»∞
`å=Ú (PѨ^ŒÖ’ ^•~°∞}OQÍ) z‰õΩ¯‰õΩ "Õ∞=Ú, g∞~°∞ KÕã¨∂Î LO_ç# Hõ~°‡ÅxflO
áÈÜ«∂=∞#fl ã¨OQÆux "å~°∞ „QÆÇ≤Ï \˜h g∞‰õΩ `≥eÜ«∞|~°∞™êÎ=Ú.
™êÎ~°∞.40 (P Hõ∆}OÖ’) `«=∞ qâßfi™êxfl Ö’<≥· J`«_»∞ D „ѨHõ$u ^èŒ~å‡xfl ֒֒ѨÖË J}z"Õ™êÎ_»∞. Ñ‘HõÅÖ’`«∞ HõëêìÖ’¡
JÖÏ¡ÇÏπ Hˆ „Ѩ`ºÕ H˜OK«∞‰õΩx, ''(^Õ"å!) #∞=Ùfi ‰õÄ~°∞‰õΩáÈ~Ú#ѨC_»∞ P ã¨ÇϨ [^è~Œ ‡° O *ÏQÆ$`«=∞=Ù`«∞Ok. nx^•fi~å J=QÆ`=« ∞ÜÕ∞º
QÆ#Hõ =∞=∞‡efl D PѨ^Œ #∞Oz QÆ>ìˇ ^Õq∞@O>Ë =∂#= <≥[· O "åOzèOKÕk, =∂#= ã¨=∂[O HÍOH˜O∆ KÕk UHõ^"·≥ Àáêã¨<.Õ
H˜¯¿ãÎ "Õ∞=Ú `«Ñʨ ‰õΩO_® h‰õΩ Hõ$`«AÅ˝ "≥∞ÿ ^•xѨ@¡ J`«_∞» "≥=· ÚYºO K«∂ѨÖ_Ë ∞» . ZO^Œ∞HõO>Ë ^•xѨ@¡ J`«_∞» QÆ#Hõ "≥=· ÚYºO
K«∂áê_»O>Ë „ѨHõ$uѨ@¡ "≥·=ÚYºO K«∂Ñ≤#>Ë¡. WÖÏO\˜ "≥·=ÚYºO J`«xfl
LO\Ï——=∞x "≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰Ωõ O\Ï~°∞.41 =∂~°æqÇ‘Ï#`«‰õΩ Ö’#∞KÕã¨∞ÎOk.
40. XHõ â◊„`«∞¿ã# U^≥·<å Ѩ@ì}Ïxfl, *Ïux =Ú@ì_çOz#ѨC_»∞ JHõ¯_» ZÖÏO\˜ Ô~O_À^Õ=∞O>ˆ |Ǩï^≥·"Àáê㨉õΩÅ∞ WÖÏO\˜ PѨ^ŒÖ’¡ z‰õΩ¯‰õΩ#flѨC_»ÖÏ¡ `«=∞
ÉèÜ
í ∞« OHõ~° Ѩiã≤u÷ U~°Ê_»∞`«∞O^À ã¨=Ú„^Œ „ѨÜ∂« }OÖ’ ÃÑ#∞`«∞á¶ê#∞ =zÛ#ѨC_»∞ ã¨fiHõeÊ`« ^≥·"åÅO^Œih =^ŒeÃÑ>Ëìã≤ XHõ¯_≥·# JÖÏ¡ÇπÏ#∞ (x[^≥·"åxfl) =∂„`«"Õ∞
‰õÄ_® WOK«∞q∞OK«∞ JÖÏO\˜ Ѩiã≤÷`Õ U~°Ê_»∞`«∞Ok. „Ѩܫ∂}©‰õΩÅ∞ k‰õΩ¯`ÀK«x "≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰õΩ<Õ"å~°∞. J|∂ [ǨÏÖò ‰õΩ=∂~°∞_»QÆ∞ Ǩτ[`ü W„H˜=∞ (~°l) QÆ∞iOz
Ѩiã≤÷uH˜Ö’<≥·, PHÍâ◊O "≥·Ñ¨Ù K«∂™êÎ~°∞. P PѨ^Œ #∞Oz QÆ>ˇìH˜¯OKÕ "å_»∞ P WÖÏ J#|_çOk: DÜ«∞# =∞Hͯ q[Ü«∞O `«~°∞"å`« #QÆ~°O #∞Oz ѨÖÏÜ«∞#O
x[^≥·=O `«Ñ¨Ê "Õ~˘HõÔ~=~°∂ HÍ~°#fl "åã¨Î=O P Hõ∆}OÖ’ "åiH˜ `≥eã≤=ã¨∞ÎOk. z`«yÎ Oz =∞~À ^ÕâßxH˜ "≥o§áÈÜÕ∞ L^ÕâÌ O◊ `À F_»Ö’ ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞. F_» `«∞á¶ê#∞Ö’
41. P H˜¡+¨ì ã¨=∞Ü«∞OÖ’ "åi J}∞=}∞=Ó '^Õ=Ùx UHõ`«fiO— QÆ∞iOz ™êHõ∆ ºq∞ã¨∞ÎOk. z‰õΩ¯‰õΩOk. ''g∞~°O`å HõÅã≤ XHõ¯_≥·# JÖÏ¡ÇπÏ#∞ „áêi÷OK«O_ç. D ~ÀA D
™ê^è•~°} ã¨=∞Ü«∂ÅÖ’ "åiÖ’ á⁄_»ã¨∂¿Ñ |Ǩï^≥·"å~å^èŒ# qѨ`«¯~° Ѩiã≤÷uÖ’ ÃÑ#∞QÍe #∞Oz XHõ¯ JÖÏ¡ÇπÏ `«Ñ¨Ê =∞Ô~=~°∂ HÍáê_»ÖË~°∞—— Jx F_» #_ç¿Ñ"å_»∞
U=∂„`«O LO_»^Œ∞. `«=∞ ^èŒ~å‡xfl (n<£#∞) JÖÏ¡ÇπψH „Ѩ`ÕºH˜OK«∞‰õΩx J`«ºO`« „Ѩܫ∂}©‰õΩʼnõΩ q[˝Ñ≤Î KÕâß_»∞. Ǩτ[`ü W„H˜=∂‰õΩ D =∂@Å∞ Hõ#∞qѨC
HõeyOKå~Ú.
n#OQÍ „áêi÷™êÎ~°∞. ™ê^è•~°} ã¨=∞Ü«∂ÅÖ’ "å~°∞ QÆ∞~°∞=ÙÅ, =bÅ, Ǩτ[`üÅ
=^ŒÌ‰õΩ áÈ`å~°∞. ^≥·=`«fiOÖ’ D ѨÙ}ºÑ¨Ù~°∞+¨µÅ‰õΩ ‰õÄ_® ZO`À H˘O`« ÉèÏQÆO ã¨=Ú„^ŒOÖ’ ÃÑ#∞ `«∞á¶ê#∞ #∞Oz HÍáê_Õ"å_»∞ JÖÏ¡ÇÏπ J~Ú#ѨC_»∞, Éè∂í ÉèÏQÆOÃÑ·
LO^Œx "åk™êÎ~°∞. "åà◊¡ Pã¨~å`À<Õ `å=Ú JÖÏ¡ÇπÏ ™êg∞ѨºO á⁄O^Œ∞`å=∞x ‰õÄ_® P JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ JO^Œih HÍáê_Õ"å_≥· LO\Ï_»∞ Jx PÜ«∞# JO`«~å`«‡
ã¨QÆ~°fiOQÍ „ѨHõ\ ˜™êÎ~°∞. HÍx WÖÏO\˜ PѨ^ŒÖ’¡ z‰õΩ¯‰õΩ#flѨC_»∞ D ÃÑ·âßzHõ „ѨɒkèOzOk. D `«∞á¶ê#∞ ÉÏi#∞Oz QÆ#Hõ `å#∞ „|uH˜ |Ü«∞@Ѩ_ç`Õ u#flQÍ
Ѷ≤ÖÏã¨Ñ¶‘ÅxflO\˜h "å~°∞ =∞~°záÈ`å~°∞. P H©ÅHõ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ "åiH˜ XHõ¯_≥·# =∞Hͯ‰õΩ uiy"≥o§ W™ê¡O ã‘fiHõi™êÎ#x PÜ«∞# ã¨OHõeÊOK«∞‰õΩ<åfl~°∞. PYiH˜
JÖÏ¡ÇπÏ =∂„`«"Õ∞ *Ï˝Ñ¨HõO =™êÎ_»∞. J#∞‰õΩ#fl>Ë¡ PÜ«∞# =∞Hͯ #QÆ~åxH˜ uiy =zÛ, ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) "åi ã¨=∞Hõ∆OÖ’
=Úã≤¡O JÜ«∂º~°∞ (ã¨∞#<≥ #™ê~Ú, J|∂ ^•=Ó^£ – ǨÏnã¨∞ <≥O|~°∞ : 2683†
nxfl|\˜ì J~°÷=∞ÜÕ∞º XHõ =ÚYº q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë =∂#=Ù_»∞ `«# <≥·[O s`åº JÖòÉÏh QÍ~°∞ nxx 'Jãπ ã¨Ç‘ÏǨ— „QÆO^äŒOÖ’ ¿Ñ~˘¯<åfl~°∞. <≥O. 1723). HÍx
'^Õ=Ù_»∞ XHõ¯_Õ— J#fl q+¨Ü«∂xfl `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï_»∞ QÍx Ѩiã≤÷`«∞Å „ѨÉèÏ"åxH˜ J`«ºO`« â’K«hÜ«∞"≥∞ÿ# q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë <Õ_»∞ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) QÍi J#∞K«~°
909 910
10. Ü«¸#∞ãπ Ü«∂`«l~°∂<£ 462 10. Ü«¸#∞ãπ 11= áê~å
24 „áêѨOzHõ rq`«Ñ¨Ù LѨ=∂#O 25 JÖÏ¡ÇπÏ q∞=∞‡efl âßOu xÅÜ«∞O
"Õ∞=Ú PHÍâ◊O #∞Oz ‰õΩiÑ≤Oz# =~°¬ÑÙ¨ "≥·Ñ¨Ù‰õΩ Ñ≤Å∞ã¨∞Î<åfl_»∞. WOHÍ, `å#∞
h~°∞ ÖÏO\˜k. P h\˜ ^•fi~å =∞#∞+¨µ HÀi# "åiH˜ PÜ«∞# ~°∞A=∂~°æOÃÑ·
ʼnõΩ, Ѩâ◊√=ÙʼnõΩ PǨ~°OQÍ LѨÜ≥∂QÆ #_çKÕ ã¨^Œ∞ƒkúx „Ѩ™êk™êÎ_»∞.
Ѩ_Õ Éèí∂ L`«Ê`«∞ÎÅ∞ ^Œ@ìOQÍ 26 ã¨`å¯~åºÅ∞ KÕã≤# "åi H˘~°‰õΩ
"≥ÚÅÔH`åÎ~Ú. „Hõ=∞OQÍ P <ÕÅ
JO^ŒOQÍ =Ú™êÎɡ·, #= #= ÖÏ_»∞`«∞#fl "Õ∞Å∞#flk. =∞iO`« |Ǩï=∂#O ‰õÄ_®
ѨC_»∞, WHõ Jk ѨÓiÎQÍ `«=∞ ã¨fiO`«"≥∞ÿ L#flk.45 "åi =ÚMÏÅÃÑ· #Å∞Ѩ٠QÍh,
#>Ë#¡ x ^•x Ü«∞[=∂#∞Å∞ ÉèÏqOKå~°∞. Ѩ~åÉèí=O QÍh P=iOK«=Ù. "å~°∞
JѨC_»∞ JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ ~å„uѨÓ@<À, ã¨fi~°æ "åã¨∞Å∞. JO^Œ∞Ö’ "å~°∞ HõÅHÍÅO
ѨQ\Æ Ñ˜ Ó¨ @<À =∂ `«~Ñ° Ù¨¶ # XHõ P[˝ LO\Ï~°∞.
(PѨ^Œ) ^•xÃÑ· =zÛ Ñ¨_çOk. Jã¨Å∞ 27 ^Œ∞ëê¯~åºÅ∞ KÕã≤# "åiH˜ "åi
x#fl JHõ¯_» Ug∞ ÖË#>Ë¡ "Õ∞=Ú ^•xx ^Œ∞ëê¯~åºÅ‰õΩ ã¨=∂#OQÍ tHõ∆ qkèOK«
`«∞_çzÃÑ>Ëâì ß=Ú.44 D q^èOŒ QÍ "Õ∞=Ú |_»∞`«∞Ok.46 Ѩ~åÉèí=O "åix „Hõ=Ú‡
zO`«#KÕ¿ã "åi HÀã¨O PÜ«∞`«∞Å#∞ ‰õΩO@∞Ok. JÖÏ¡ÇπÏ #∞O_ç "åix
ã¨Ê+¨ìOQÍ q_»=∞~°z K≥|∞`å=Ú. HÍáê_Õ "å_≥=_»∂ LO_»_»∞. XHõq^èŒOQÍ
ã¨=∂[O +≤~ü¯ (|Ǩï^≥·"Àáêã¨<å) TaÖ’ ^•~°∞}OQÍ ‰õÄ~°∞‰õΩáÈ~Ú LOk. "åi =ÚMÏÅ∞ ~å„u Ü≥ÚHõ¯ pHõ\˜ `≥~Å° ∞
PѨ^Œ ã¨=∞Ü«∂ÅÖ’ ã¨~Ú`«O "å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ "≥·Ñ¨Ù‰õΩ =∞~°Å@OÖË^Œ∞ ã¨iHõ^•, K«∞@ì|_ç#>Ë¡ LO\Ï~Ú.47 "å~°∞ #~°Hõ
=∞$`«∞º X_çÖ’H˜ KÕi# ѨÙ}ºÑ¨Ù~°∞+¨µÅ ã¨=∂^èŒ∞Å<Õ P„â◊~ÚOz, ã¨Ç¨Ü«∞O H˘~°‰õΩ "åã¨∞Å∞. JO^Œ∞Ö’ "å~°∞ HõÅHÍÅO Ѩ_ç
"åà◊§<Õ "≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰õΩO@∞<åfl~°∞. Ѷ¨~Ú<åfl eÖÏ¡Ç≤Ï = W<åfl WÖˇ·Ç≤Ï ~ål=Ó<£. LO\Ï~°∞.
42. Wk =∞x+≤Ö’x Hõ$`«Ñ¶¨∞fl`å ÉèÏ"åxH˜, KÕã≤# "Õ∞Å∞#∞ =∞~°záÈÜÕ∞ ã¨fiÉèÏ"åxH˜ U^À XHõ ~ÀA Jq ZO_çáÈ=@O, ÖËHõ "å\˜H˜ `≥QÆ∞Å∞Ѩ@ì_»O ÖËHõ HÀ`«HÀã≤
`å~å¯}O. D ã¨∂~åÖ’x 12= PÜ«∞`«∞Ö’ ‰õÄ_® J`«xÖ’x D 'Hõ$`«Ñ¶¨∞fl`«—#∞ ‰õΩѨÊÅ∞ "ÕÜ«∞@O, ‰õΩѨÊÅ∞ #∂iÛ"ÕÜ«∞@O–W^ŒO`å [iˆQ^Õ. JÖψQ =∞x+≤ D
ZuÎK∂« Ѩ@O [iyOk. k=º Y∞~üP<£Ö’ J<ÕHKõ À@¡ WÖÏO\˜ „Ѩ™êÎ=# ѨÙ#~å=$`« „áêѨOzHõ rq`«OÖ’ ZO`«QÍ JkiѨ_<ç å, u~°Q|Æ _ç<å – U^À XHõ<å_»∞ ‰õΩѨʉõÄe
=∞=Ù`«∂ LO@∞Ok. =∞x+≤Ö’x D 'K≥_∞» QÆ∞—#∞ áê~°„^ÀÅ@"Õ∞ nx Jã¨Å∞ L^ÕâÌ O◊ . áÈ=Åã≤#"å_Õ. P `«~°∞"å`« QÀuÖ’ kOѨ|_ç QÀsHõ@ì|_Õ"å_Õ. Z@ìˆHʼnõΩ `«#∞fl
43. g∞ q∞_çã≤áê@∞ H˘<åflà◊√¡ =∂„`«"Õ∞. „áêѨOzHõ rq`«O Hõ∆}ÉèíOQÆ∞~°O. g∞~°∞ ZO`« ã¨$+≤ìOz# "åx ã¨=∞Hõ∆OÖ’ Ǩ[~°∞Ѩ~°K«|_Õ"å_Õ.
JkiѨ_ç<å Hõ_»‰õΩ =∂=^ŒÌ‰õΩ ~åHõ`«Ñ¨Ê^Œ∞. g∞ z\ÏìѨ^Œ∞ÌÅhfl g∞ =ÚO^Œ∞ 45. D ''=∞iO`«—— J#fl ^•xH˜ ѨÅ∞ J~å÷Å∞ K≥ѨÊ|_®¤~Ú. J~Ú`Õ JÖÏ¡ÇπÏ ^Œ~°≈#
ã¨=∞iÊOK«|_»`å~Ú. g∞ ^Œ∞+¨¯~°‡ÅÃÑ· q∞=∞‡efl xÅnÜ«∞@O, tH˜∆OK«@O ‰õÄ_® ÉèÏQƺ"Õ∞ P J^Œ#Ѩ٠|Ǩï=∂#O Jx ǨÏnã¨∞Ö’ K≥ѨÊ|_çOk. ã¨fi~°æ"åã¨∞ʼnõΩ
MÏÜ«∞O. ã¨fi~°æOÖ’x J#∞„QÆǨÅhfl „Ѩ™êkOz# g∞^Œ@ ^≥·=^Œ~°≈# ÉèÏQƺO ‰õÄ_®
HõeyOK«|_»∞`«∞Ok (ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O – H˜`å|∞Öò D=∂<£).
44. ''ǨÏã‘^<Œ —£ — JO>Ë HÀ`«HÀã≤# KÕ#∞ Jx ÉèÏ=O. „áêѨOzHõ rq`«OÖ’x P~åƒù\ÏÅ∞,
`«à◊√‰õΩ ɡà◊√‰õΩÅ "åã¨ÎqHõ`«#∞ q=iOK«_®xH˜ ^Õ=Ù_»∞ D LѨ=∂#O WKåÛ_»∞. 46. WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ PÜ«∞`«∞Ö’ ã¨fi~°"æ åã¨∞Å „Ѩ™êÎ=# =zÛOk. "åiH˜ "åi ã¨^•K«~}° Å
KÕ#∞Ö’ "≥ÚÅz# "≥ÚHõ¯Å∞ ZO`« JO^ŒOQÍ, â’ÉèÏÜ«∞=∂#OQÍ HõxÑ≤Oz#ѨÊ\˜H© ѨÙ}ºÑ¶¨ÅO Z<Àfl Ô~@∞¡ ÃÑOz W=fi|_»∞`«∞O^Œh, "åiH˜ ^≥·=^Œ~°≈# ÉèÏQƺO ‰õÄ_®
911 912
10. Ü«¸#∞ãπ Ü«∂`«l~°∂<£ 463 10. Ü«¸#∞ãπ 11= áê~å
28 "Õ∞=Ú "å~°O^Œih ã¨=∂"Õâ◊Ѩ~°KÕ 29 ''D =º=Ǩ~°OÖ’ g∞‰õÄ – =∂‰õÄ
~ÀA48 ‰õÄ_® „Ѩ™êÎqOK«^yŒ #^Õ.JѨC_»∞ =∞^茺 ™êH˜∆QÍ JÖÏ¡ÇπÏ KåÅ∞. g∞~°∞
"Õ∞=Ú =∂‰õΩ ã¨ÇϨ =~°∞eÎ fl HõeÊOKÕ "åi =∞=∞‡efl ѨÓlOz# ã¨OQÆu ‰õÄ_®
#∞^ÕtÌ Oz, ''PQÆO_ç, g∞~°∂, g∞~°∞ HõeÊO =∂‰õΩ `≥b^•Ü≥∞——51 (Jx JO\Ï~°∞).
z# ã¨ÇϨ =~°∞ÅÎ ∂#∞!——49 Jx JO\Ï=Ú. 30 JHõ¯_» „Ѩu =ºH©Î `å#∞ ѨÓ~°fiO
P `«~°∞"å`« "åi =∞^茺 peHõ#∞ KÕã¨∞‰õΩ#fl `«# Hõ~°‡Å#∞ ѨsH˜∆OK«∞
`≥™êÎ=Ú.50 JѨC_»∞ "å~°∞ xÅɡ\ ˜ì# ‰õΩO\Ï_»∞.52 "å~°∞ `«=∞ x[ Ü«∞[=∂x
ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞ ''g∞~°ã¨Å∞ =∞=∞‡efl J~Ú# JÖÏ¡ÇπÏ "≥·Ñ¨Ù‰õΩ =∞~°eOK«
ѨÓlOK«<Õ ÖË^Œ∞—— (Jx JO\Ï~°∞). |_»`å~°∞. "å~°∞ HõeÊã¨∂Î LO_ç#
HõÅ∞QÆ∞`«∞O^Œx K≥ѨÊ|_çOk. WHõ¯_» D PÜ«∞`«∞Ö’ K≥_»∞Ѩ#∞Å∞ (áêáêÅ∞) KÕã≤# J|^•úÅhfl "åi #∞O_ç =∞@∞ =∂Ü«∞
"åiH˜ "åi K≥_»∞ HÍ~åºÅ‰õΩ ã¨=∂#OQÍ =∂„`«"Õ∞ „ѨuѶ¨ÅO W=fi|_»∞`«∞O^Œx =∞=Ù`å~Ú.53
ã¨Ê+¨ìO KÕÜ«∞|_çOk. K≥_»∞ Ѩ#∞Å∞ (ã¨~ÚºP`ü) JO>Ë Jqâßfi㨠"≥·Yi, +≤~ü¯, ^≥·= 51. WO`«H<õ åfl J==∂#O WOˆH=ÚO@∞On? rq`åO`«O "å~°∞ Z=ix #=Ú‡‰õΩ<åfl~À
kèHͯ~°O `«k`«~° áêѨHÍ~åºÅ∞ Jx ÉèÏ=O. "åˆ~ P ~ÀA "åi `≥eq `«‰Ωõ ¯=`«<åxfl ^Œ∞Ü«∞º|_»`å~°∞. HÍ"åÅO>Ë D q+¨Ü∞« OÖ’
47. "åi =ÚMÏÅÃÑ· „Hõ=Ú‡‰õΩ<Õ ^Œ@"ì ∞≥ #ÿ #Å∞Ѩ٠QÆ∞iOz K≥Ñʨ _®xH˜ PkèHºõ `å ÉèÏ=O`À JÖÏ¡ÇÏπ <Õ J_»QOÆ _ç. ™êH˜Q∆ Í JÖÏ¡ÇÏπ KåÅ∞ Jx ‰õΩO_»|^ŒÅÌ ∞ Q˘\˜ì =∞s K≥|∞`å~°∞.
‰õÄ_ç# =~°‚# KÕÜ«∞|_çOk. J~Ú`Õ qâßfiã¨∞Å =ÚMÏÅ∞ nxH˜ aè#flOQÍ – ^ÕnѨº JÖÏ¡ÇπÏ ™êHõ∆ ºO `«~°∞"å`« "Õ~˘Hõi ™êHõ∆ ºO J=ã¨~°O ‰õÄ_® LO_»^Œ∞. D PÜ«∞`«∞
^•fi~å `≥e¿ã =∞~À =ÚYº q+¨Ü«∞O Uq∞@O>ˆ =Ú„+≤‰õΩ¯Å∞ ˆH=ÅO ~åu
=∂#OQÍ – "≥eyáÈ`«∂ LO\Ï~Ú. q=~åʼnõΩ Pe W„=∂<£ ã¨∂~å 106= ÉÁ=∞‡Å#∞, K≥@∞ìѨÙ@ìÅ#∞ =∂„`«"Õ∞ ѨÓlOK«~°∞. "å~°∞ =∞#∞+¨µÅ#∞ ‰õÄ_® ("åi
PÜ«∞`«∞#∞, J|ãπ ã¨∂~åÖ’ 38 – 41 PÜ«∞`«∞Å#∞ K«∂_»QÆÅ~°∞. =∞~°}Ï#O`«~°O) q„QÆǨÅ∞QÍ `«Ü«∂~°∞KÕã≤ ѨÓl™êÎ~°∞. Ǩτ[`ü #∂ÇπÏ (JÖˇ·Ç≤Ï
48. ''JO^Œih ([g∞J<£)—— JO>Ë Pk #∞Op JO`«O =~°‰õÄ QÆÅ =∂#=ÙÅ#∞, ã¨ûÖÏO) HÍÅO<å\˜ „Ѩ[Å∞ ‰õÄ_® W^Õ Ñ¨x KÕâß~°∞. ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏsÖ’ D
l#∞flÅ#∞ JÖÏ¡ÇπÏ ã¨=∂"Õâ◊Ѩ~°KÕ ~ÀA J#fl=∂@! P =∂>Ë HõǨÏѶπ ã¨∂~åÖ’ ã¨OQÆu q=~°OQÍ LOk. HÍx ^Œ∞~°^Œ$+¨ìHõ~°"≥∞ÿ# q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë D HÍÅѨÙ
WÖÏ J#|_çOk : ''"Õ∞=Ú "å~°O^Œih ã¨g∞Hõi™êÎ=Ú. U XHõ¯ih =^ŒeÃÑ@ì=Ú—— ã¨=∂kè ѨÓ*Ï~°∞Å∞ D q+¨Ü«∂xfl J~°÷O KÕã¨∞HÀ=@O ÖË^Œ∞. "å~°∞ KÕã¨∞Î#fl
(47). ã¨=∂kè ѨÓ[#∞ Y∞~üP<£ YO_ç™ÈÎO^Œx "åiH˜ D PÜ«∞`«∞Å∞ K«∂Ñ≤¿ãÎ, ^•xH˜
49. "åiH˜ „ѨuQÍ qâßfiã¨∞ÅO^Œih XHõKÀ@ KÕ~∞° Û`å=Ú. JO>Ë XHõ "≥Ñ· Ù¨ Jqâßfiã¨∞Å∞, "å~°∞, HÍ^Œ∞ D PÜ«∞`«∞ ˆH=ÅO ~åà◊√§ ~°Ñ¨ÊÅ∞, K≥@∞ìѨÙ@ìŠѨÓ[#∞ =∂„`«"Õ∞
=Ú„+≤‰Ωõ ¯Å∞O>Ë, =∞~À"≥Ñ· Ù¨ # qâßfiã¨∞Å∞ LO\Ï~°∞. P<å_»∞ „Ѩ[Å∞ ~Ô O_»∞ =~åæÅ∞QÍ YO_çã¨∞Î#fl^Œx JO\Ï~°∞. "åi D "≥·Yi Hõ_»∞ â’K«hÜ«∞O. =∞~À QÆ=∞<å~°› q+¨Ü«∞
q_çáÈ`å~°∞. q=~åʼnõΩ Ü«∂ã‘<£ ã¨∂~åÖ’x 59= =K«<åxfl, J„~°∂"£∞ ã¨∂~åÖ’x "Õ∞q∞@O>Ë, =∞x+≤ ZO`« Q˘Ñ¨Ê"å_»~Ú<å – J`«_»∞ „Ѩ=HõÎ J~Ú<å㨈~ –K«x
43= =K«<åxfl K«∂_»O_ç. áÈ~Ú# `«~∞° "å`« „ѨÑO¨ K«OÖ’ UO [~°∞QÆ∞`«∞O^À J`«xH˜ `≥b^Œ∞. J`«x g~°É‰íè Ωõ ÅÎ ∞
J`«x HÀã¨O ~˘=Ú‡Å∞ ÉÏ^Œ∞‰õΩ<åfl, J`«x ã¨=∂kè =^ŒÌ ™êëêìOQÆ „Ѩ}Ï=∂Å∞
50. JO>Ë „ѨѨOK«OÖ’ "åi =∞^茺 LO_Õ „ѨQÍ_è» ã¨O|O^èŒO `≥yáÈ`«∞Ok. "å~°∞ KÕã≤<å, J`«x QÀs=^ŒÌ u~°∞<åà◊√¡ [iÑ≤Oz<å, [O`«∞ |Å∞Å∞ WzÛ<å J`«xˆHg∞
XO_˘HõiH˜ â◊„`«∞=ÙÅ∞QÍ `«Ü∂« ~°=Ù`å~°∞. Jã¨Å∞ "å~°∞ `«=∞<≥ÑC¨ _»∂ ѨÓlOK«Ö^Ë ∞Œ `≥eÜ«∞^Œ∞. „Ѩà◊Ü«∞k<å# ^≥·=ã¨=∞Hõ∆OÖ’ "å~°∞ P =∂>Ë x~°ÌfiO^ŒfiOQÍ KÕ¿ÑÊ™êÎ~°∞.
Jx "åi |∂@HõѨ٠^≥·"åÅ∞ `≥ˆQã≤ K≥|∞`å~°∞. P q^èŒOQÍ zÅ¡~° ^Õ=Ùà◊¡ ¿Ñ~° "å~°∞ JÖò JÇπÏMÏѶπ ã¨∂~å 5, 6 PÜ«∞`«∞ÅÖ’#∂ D q+¨Ü«∞O K≥ѨÊ|_çOk.
KÕã≤# P~å^èŒ#Å∞, "≥Ú‰õΩ¯|_»∞Å∞, J~°Ê}Å∞ Jhfl "åi áêe@ ǨxHõ~°OQÍ 52. JO>Ë `«# Hõ~°‡Å#∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï_»∞ ÖË^• "å\˜x K«qK«∂™êÎ_»∞, J#∞Éèíq™êÎ_»∞
Ѩi}q∞™êÎ~Ú. Jx ÉèÏ=O.
913 914
10. Ü«¸#∞ãπ Ü«∂`«l~°∂<£ 464 10. Ü«¸#∞ãπ 11= áê~å
31 ''PHÍâ◊O #∞O_ç, Éèí∂q∞ #∞O_ç 33 D q^èŒOQÍ ''"å~°∞ qâ◊fiã≤OK«~°∞——
g∞‰õΩ Láêkèx ã¨=∞‰õĈ~Û"å_≥=_»∞? J#fl h „ѨÉèí∞=Ù =∂@ Jq^èÕÜ«ÚÅ
K≥=ÙÅÃÑ,· Hõàá◊ Ñ· ѨÓiÎ JkèHÍ~°O HõÅ"å_≥ q+¨Ü«∞OÖ’ ã¨`«º=∞x ~°∞A"≥·
56
=_»∞? „áê}=Ú#fl ^•xx „áê}=Ú ÖËx áÈ~ÚOk.
^•x#∞O_ô, „áê}=Ú ÖËx ^•xx „áê} 34 ''Uq∞\©, g∞~°∞ ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞QÍ
=Ú#fl ^•x#∞O_ô "≥eH˜f¿ã "å_≥=_»∞? xÅɡ\ ˜ì# "åiÖ’ `˘e™êi ã¨$+≤ìOz,
ã¨=∞ã¨Î HÍ~åºÅ x~°fiǨÏ}Hõ~°Î Z=~°∞?—— =∞e™êi ‰õÄ_® ^•xfl ѨÙ#~å=$`«O KÕ¿ã
Jx (F „Ѩ=HÍÎ!) "åix J_»∞QÆ∞. "å_≥=_≥·<å L<åfl_®?—— Jx "åix
''JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞——54 Jx "å~°∞ `«Ñ¨Ê‰õΩO_® J_»∞QÆ∞. ''JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ `˘e™êi ã¨$+≤ì
K≥|∞`å~°∞. ''=∞~°ÖÏO@ѨC_»∞ g∞~°∞ ™êÎ_»∞. =∞e™êi ‰õÄ_® PÜ«∞<Õ
(^Õ=Ùx tHõ∆‰õΩ) ZO^Œ∞‰õΩ ÉèíÜ«∞Ѩ_»~°∞? ã¨$+≤ì™êÎ_»∞. =∞~°ÖÏO@ѨC_»∞ g∞~°∞
32 P JÖÏ¡ÇÏπ ÜÕ∞ g∞ x[„ѨÉ∞íè =Ù. ã¨`º« O (ã¨`«ºO #∞O_ç) Z@∞ H˘@∞ì‰õΩáÈ`«∞
<åfl~°∞?——57 Jx "åix J_»∞QÆ∞.
`«~°∞"å`« =∂~°æqÇ‘Ï#`« `«Ñ¨Ê WOˆH=ÚO
@∞On? =∞i g∞~°∞ Z@∞ =∞~°eáÈ 35 ''g∞ ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅÖ’ ã¨`«ºO "≥·Ñ¨Ù‰õΩ
`«∞<åfl~°∞.——55 Jx (F „Ѩ=HÍÎ!) "åix =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO =Ç≤ÏOKÕ"å_≥=_»~Ú<å
J_»∞QÆ∞. L<åfl_®?—— Jx "åix J_»∞QÆ∞. ''ã¨`º« O
53. JO>Ë "å~°∞ HõeÊOz# U zÅ¡~° ^Õ=Ú_»∂ P<å_»∞ "åix P^Œ∞HÀ_»∞. "åiHÀã¨O
"≥·Ñ¨Ù‰õΩ =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO =Ç≤ÏOKÕ"å_»∞
JÖÏ¡ÇπÏ =∂„`«"Õ∞.58 JÖÏO@ѨC_»∞
ã≤á¶ê~°ã¨∞ KÕÜ«∞@O J@∞Oz Jã¨Å∞ "å~°∞ "åiH˜ Hõ#Ѩ_»#~Ú<å Hõ#Ѩ_»~°∞.
56. JO>Ë Jxfl q+¨Ü∂« Å∂ `≥eã≤# g∞^Œ@ ‰õÄ_® "å~°∞ '+≤~¯ü —#∞ =∂#∞HÀ=@OÖË^OŒ >Ë
54. D PÜ«∞`«∞ ^•fi~å `≥e¿ãk ‰õÄ_® J^Õ – |Ǩï ^≥·"å~å^茉õΩÅ∞ ^Õ=Ùx ã¨$+≤ìh, WHõ "å~°∞ 'qâ◊fiã≤OK«É’~°∞— J#fl „ѨÉèí∞=Ù =∂@ JHõ∆~° ã¨`«ºO Jx x~°∂Ñ≤`«O
áÈ+¨Hõ`åfixfl, ѨiáêÅ##∞, „Ѩ}ÏoHÍ ~°K«##∞ JOwHõiOKÕ"å~°∞. W=hfl J~ÚOk. ZO^Œ∞HõO>Ë =„Hõ=∂~°æO =^Œe u#flx =∂~°æOÃÑ·H˜ ~å"åÅ#fl `«Ñ¨#
JOwHõiã¨∂Î ‰õÄ_® "å~°∞ ''P XHõ¯ ^Õ=Ù}˜‚ =∂„`«"Õ∞ P~åkèOKåe—— J#fl q+¨Ü«∞O "åiÖ’ U HÀâß<å ÖË^Œ∞. JÖÏO@ѨC_»∞ ã¨<å‡~°æOQÍh, qâßfiã¨OQÍh "åiÔHÖÏ
^ŒQÆæ~°H˘KÕÛã¨iH˜ ¿Ñp ÃÑ>Ëì"å~°∞. PÜ«∞# ^≥·=`«fiOÖ’ W`«~°∞ʼnõΩ ÉèÏQÆ™êfi=∞ºO „áêÑ≤ãÎ ∞¨ OÎ k? P =∂>Ë k=ºY∞~üP<£Ö’ =∞~ÀKÀ@ D q^èOŒ QÍ K≥Ñʨ |_çOk:''J~Ú`Õ
HõeÊOKÕ"å~°∞. JO^Œ∞ˆH JÖÏ¡ÇπÏ "åix #~°HÍyflH˜ WO^èŒ#OQÍ Y~å~°∞ KÕâß_»∞. tH˜∆OKåÅ#fl q+¨Ü«∞O Jqâßfiã¨∞ÅÃÑ· ~°∂_èô J~ÚáÈ~ÚOk—— (JA˚=∞~ü–71).
D<å_»∞ ‰õÄ_® `«=∞#∞ x["≥∞ÿ# qâßfiã¨∞Å∞QÍ K≥ѨC‰õΩ<Õ"å~°∞ – KåÖÏ=∞Ok– 57. |Ǩï^≥"· å~å^艌 Ωõ Å +≤~¯ü Ö’x _˘Å¡`<« åxfl |Ü«∞@ÃÑ@ì_®xH˜ "åiH©q^è"Œ ∞≥ #ÿ „Ѩâfl◊ Å∞
D 'UHõ ^≥·"å~å^èŒ#— (`ÒÇ‘Ï^£) ^ŒQÆæ~°H˘KÕÛã¨iH˜ ѨѨCÖ’ HÍÖËã¨∞ÎO\Ï~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ "ÕÜ«∞|_®¤~Ú. JÖÏ¡ÇπÏ#∞ HÍ^Œx g∞~°∞ ѨÓlOKÕ D g∞ ^Õ=Ùà◊√¡ D [QÆux
"åi ǨÏ$^ŒÜ«∂ÅÖ’ 'x+¨¯Å‡+¨"≥∞ÿ# qâßfi™êxfl— „áÈk KÕÜ«ÚQÍHõ! "≥Ú^Œ\ ˜™êi ã¨$+≤ìOKå~å? áÈh Ô~O_»=™êi ã¨$+≤ìOKÕ â◊H˜Îx Hõey L<åfl~å??
55. „ѨÉèí∞=Ù, áêʼnõΩ_»∞, áÈ+¨‰õΩ_»∞, ã¨$+≤ìHõ~°Î, P~å^茺 ^≥·=O JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ Jx g∞‰õΩ ÖË^Œ∞Hõ^•! "≥Ú^Œ\ ˜™êi ѨÙ\˜ìOz# "å_»∂, „Ѩà◊Ü«∞k<å# Ô~O_»=™êi JO^Œih
`≥eã≤#ѨC_»∞ PÜ«∞xfl =^Œe W`«~° ^≥·"åÅ "≥·Ñ¨Ù‰õΩ g∞~°∞ Ѩ~°∞QÆ∞Å∞ fÜ«∞@O uiy ÖË¿Ñ"å_»∂ JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞. =∞~°ÖÏO@ѨC_»∞ g∞~°∞ D ã¨`«º=∂~åæxfl =^ŒeÃÑ\˜ì
ZO`«=~°‰õΩ ã¨=∞O[ã¨O? Jk JѨ=∂~°æO `«Ñ¨Ê =∞ˆ~g∞ HÍ^Œ#fl ã¨OQÆu g∞‰õΩ U "≥Å∞¡=Ö’ H˘@∞ì‰õΩáÈ`«∞<åfl~°∞?
J~°÷O HÍ=@O ÖË^•? Jã¨Å∞ g∞ˆH"≥∞ÿáÈ~ÚOn? J#flk nx ÉèÏ=O. 58. ^•i `«Ñ≤Ê# ÉÏ@™ê~°∞ʼnõΩ ã¨Ô~·# =∂~°æO K«∂¿Ñ"å_»∞, ǨÏ$^ŒÜ«∂Å#∞ JѨ=∂~°æO
915 916
10. Ü«¸#∞ãπ Ü«∂`«l~°∂<£ 465 10. Ü«¸#∞ãπ 11= áê~å
ã¨<å‡~°Oæ K«∂¿Ñ"å_»∞ J#∞ã¨~}° ‰õΩ Z‰õΩ¯= 37 D Y∞~üP<£ JÖÏ¡ÇπÏ (ѨOÑ≤# =Ç‘Ï
J~°∞›_®? ÖËHõ W`«~°∞Å∞ ã¨<å‡~°æO K«∂¿Ñ ^•fi~å) H͉õΩO_® (W`«~°∞Å
=~°‰õÄ `«#O`«@ `å#∞QÍ ã¨<å‡~°æO „Ѩ"Õ∞Ü«∞O`À) KÕÜ«∞|_ç# HõÅÊ# HÍ^Œ∞.
`≥Å∞ã¨∞HÀÖËx"å_®?59 Jã¨Å∞ g∞ˆH"≥∞ÿ ÃÑ·QÍ Wk `«#‰õΩ ѨÓ~°fiO L#fl "å\˜x
áÈ~ÚOk? g∞~°∞ WÖÏO\˜ x~°‚Ü«∂Å∞ (J=`«iOz# „QÆO^ä•Å#∞) ^èŒ$gHõ
iOKÕk,63 WOHÍ „QÆO^äŒO (Ö’x =∞øeHõ
ÔQ·H˘O@∞<åflˆ~q∞\˜?—— 60 Jx "åix P^ÕâßÅ#∞) qѨÙbHõiOKÕk.64 Wk
J_»∞QÆ∞. ã¨~°fiÖ’HÍÅ „ѨÉèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù#∞Oz65
36 "åiÖ’ Jkè‰Ωõ Å∞ Hˆ =ÅO TǨÏÅ#∞, =zÛO^Œ#fl q+¨Ü«∞OÖ’ ã¨O^ÕǨxH˜
J#∞=∂<åÅ#∞ J#∞ã¨iã¨∞Î<åfl~°∞. P™ê¯~°"Õ∞ ÖË^Œ∞.66
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ J#∞=∂#O ã¨`º« O =ÚO^Œ∞ 38 Uq∞\©, nxx (Y∞~üP<£ „QÆO^ä•xfl)
^ÕxH© ѨxH˜~å^Œ∞.61 "å~°∞ KÕ¿ã^ŒO`å J`«<Õ ã¨fiÜ«∞OQÍ HõeÊOK«∞‰õΩ<åfl_»x
JÖÏ¡ÇπωõΩ `≥Å∞ã¨∞.62 "å~°O@∞<åfl~å? ''=∞~°~Ú`Õ g∞~°∞
#∞Oz ã¨<å‡~°æO "≥·Ñ¨Ù‰õΩ =∞o§OKÕ"å_»∞ ‰õÄ_® JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞. JÖÏ¡ÇπÏ#∞ =^Œe "å~°∞ nxÖÏO\˜ XHõ¯ ã¨∂~å<≥·<å (~°zOz)
xÅɡ@∞ì‰õΩ#fl ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅÖ’ Z=iH© D â◊H˜ÎÖË^Œ∞. fã¨∞‰õΩ~°O_ç. XHõ"àÕ ◊ g∞~°∞ ã¨`º« =O`«∞ÖË
59. Jhfl `≥eã≤#"å_»∞, JO^Œi "≥Ú~°Å#∂ PÅH˜OKÕ"å_»∞, ã¨<å‡~°æO K«∂¿Ñ"å_»∞ g∞ J~Ú`Õ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ `«Ñ¨Ê Z=Ô~=ix
q^èÕÜ«∞`«‰õΩ `«y#"å_®? ÖËHõ K≥q\˜"å_»∞QÍ, QÆ∞_ç¤"å_»∞QÍ LO_Õ"å_»∞ g∞ Ñ≤Å∞K«∞‰õΩO\Ï~À Ñ≤Å∞K«∞HÀO_ç——67 Jx
J#∞ã¨~}° ‰õΩ Ü≥∂QÆ∞º_®? "å_çH˜ ã¨~Ú`«O ^•i `≥b^Œ∞. g∞‰õΩ ^•i ZÖÏ K«∂Ñ≤™êÎ_∞» ? "åiH˜ K≥ѨC.
60. g∞~°∞ ã¨$+≤ìHõ~°Î#∞, ã¨$+≤ìOK«|_ç# "åih XˆH =~°∞ã¨Ö’ ZÖÏ xÅɡ_»∞`«∞<åfl~°∞? g∞ 63. D L„^ŒæO^äŒO =∂#=ÙÅ∞ KÕã≤# HõÅÊ# HÍ<ÕHÍ^Œ∞. Wk ^≥·=„QÆO^äŒO. "≥#∞Hõ\ ˜
|∞kú D q+¨Ü«∂xfl ZÖÏ JOwHõiã¨∞ÎOk? „QÆO^ä•Å#∞ Wk ^èŒ$gHõiã¨∞ÎOk.
64. ã¨`åºã¨`åºÅ#∞, ^èŒ~å‡^è~Œ å‡Å#∞ (ǨÏÖÏÖò – ǨÏ~å"£∞Å#∞) Wk ã¨Ê+ì̈OQÍ "Õ~∞° Ѩ~z°
61. "åã¨"Î åÅ, x^Œ~≈° <åÅ, P^è•~åÅ =ÚO^Œ∞ JOK«<åÅ∞, HÍH˜ÖHˇ ¯õ Å∞, =¸_è#» =∞‡HÍÅ∞, K«∂Ñ≤ã¨∞ÎOk.
TǨÏÅ∞ U=∂„`«O xÅ∞=*ÏÅ=#fl ã¨OQÆu `≥eã≤Î ‰õÄ_® "å~°∞ TǨÏÅ<Õ J#∞ã¨
iOK«@O Hõ_»∞ â’K«hÜ«∞O. k=º Y∞~üP<£Ö’ '[<£fl— J<Õ Ñ¨^ŒO J#∞=∂#O, 65. D q+¨Ü«∂ÅxflO\˜ ^•fi~å `Õ@`≥Å¡=∞ÜÕ∞º ^Õq∞@O>Ë D „QÆO^äŒO (Y∞~üP<£)
qâ◊fi„ѨÉèí∞"≥·# JÖÏ¡ÇπÏ `«~°Ñ¶¨Ù# ѨOѨ|_ç#k.
xâ◊ÛÜ«∞O J#fl ÉèÏ=OÖ’ ‰õÄ_® "å_»|_»∞`«∞Ok. J~Ú`Õ ~ÚHõ¯_» =∂„`«O
'J#∞=∂#O— J#fl ÉèÏ=OÖ’<Õ "å_»|_çOk. 66. Wk Kտ㠄Ѩɒ^è#Œ ÅÖ’QÍh, WO^Œ∞Ö’ „Ѩ™êÎqOK«|_ç# =∂r =$`åÎO`åŠѨ@Q¡ Íh,
Éèíq+¨º`«∞ÎÖ’ ã¨OÉèíqOK«É’ÜÕ∞ ^•xx QÆ∞iOz Jk K≥Ñ≤Ê# q+¨Ü«∂ÅÖ’QÍh
62. JO>Ë =∞O‰õΩ`«#O`À =¸~°öOQÍ =º=ǨÏiOz#O^Œ∞‰õΩ PÜ«∞# "åix tH˜∆OK«@O ã¨Oâ◊Ü«∞OÖ’ Ѩ_»=Åã≤# ѨxÖË^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë Wk =∂#= „áÈHõÎO HÍ^Œ∞. Wk
MÏÜ«∞O. ZO^Œ∞HõO>Ë `«=∞ =^ŒÌ `«=∞ "å^Œ#‰õΩ HÍ=Åã≤# P^è•~åÅ∞ ÖËHõáÈ~Ú ^≥·="å}˜.
#ѨÊ\˜H© "å~°∞ `«=∞ "≥Y· iÃÑ· "≥ÚO_çÑ@¨ ∞ìÑ\¨ Ïì~∞° . ǨÏ~îO° KÕâß~°∞. ^Õ=Ù_»∞ „Ѩ™êkOz# 67. Wxfl P^è•~åÅ∞, x^Œ~°≈<åÅ∞ g∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ =zÛ# g∞^Œ@ ‰õÄ_® Wk ^≥·=„QÆO^äŒO
|∞nú*Ï˝<åÅ#∞ U=∂„`«O LѨÜ≥∂yOK«ÖË^Œ∞. HÍ^Œh, Wk =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) KÕã¨∞‰õΩ#fl HõÅÊ# Jx g∞‰õΩ J#∞=∂#O
917 918
10. Ü«¸#∞ãπ Ü«∂`«l~°∂<£ 466 10. Ü«¸#∞ãπ 11= áê~å
39 ÃÑ·QÍ "å~°∞ `«=∞ *Ï˝# ѨikèÖ’H˜ 40 "åiÖ’ H˘O^Œ~°∞ nxx qâ◊fiã≤™êÎ~°∞.
fã¨∞HÀx ^•xx Jã¨`«º=∞x kèHõ¯iO =∞iH˘O^Œ~∞° nxx qâ◊fiã≤OK«~∞° . HõÖ’¡Å
Kå~°∞.68 WOHÍ ^•x JOu=∞ Ѷ¨e`«O [#‰õΩÅ QÆ∞iOz h „ѨÉèí∞=Ù‰õΩ ÉÏQÍ
"åi =ÚO^Œ∞‰õΩ ~åÖË^∞Œ .69 "åiH˜ ѨÓ~°fiO `≥Å∞ã¨∞.71
QÆuOz#"å~°∞ ‰õÄ_® WÖψQ kèHõ¯iO 41 XHõ"Õà◊ "å~°∞ x#∞fl kèHõ¯iã¨∂Î<Õ
Kå~°∞. =∞i P ^Œ∞~å‡~°∞æʼnõΩ Ѩ\ ˜ì# LO>Ë, ''<å Ѩx <åk. g∞ Ѩx g∞k. <å
QÆ`Õq∞\’ K«∂_»∞!70 Ѩ#∞Å ÉÏ^茺`« g∞ÃÑ· ÖË^Œ∞. g∞ Ѩ#∞Å
LO>Ë, =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) ‰õÄ_® g∞ÖÏO\˜ =∂#==∂„`«∞_Õ ##fl q+¨Ü«∂xfl =∞~°∞= ÉÏ^茺`« <åÃÑ· ÖË^Œ∞——72 Jx (F „Ѩ=HÍÎ!)
HõO_ç. J`«#∂ g∞ÖψQ J~°c ÉèÏ+¨ =∂\Ï¡_»`å_»∞. J`«#∞ XHõ¯_»∞ =∂„`«"Õ∞. "åiH˜ K≥ÃÑÊ~Úº.
XHõ"Õà◊ g∞~°∞ g∞ "å^Œ#Ö’ ã¨`«º=O`«∞ÖË J~Ú`Õ g∞~°O`å HõÅã≤ WÖÏO\˜ XHõ¯ 42 "åiÖ’ H˘O^Œ~∞° h =∂@Å#∞ „â◊^QúŒ Í
ã¨∂~å#∞ ~°zOK«O_ç. D ѨxHÀã¨O g∞~°∞ „ѨѨOK«OÖ’x =∞ǨHõ=ÙÅ#∞, ÃÑ^ŒÌ ÃÑ^ŒÌ qO@∞O\Ï~°∞. Uq∞\©, U =∂„`«O
™êÇ≤Ïf Ѩ~°∞Å#∞ Ñ≤Å∞K«∞HÀO_ç – k=º Y∞~üP<£ Ü≥ÚHõ¯ D ã¨"åÅ∞ <Õ\ ˜H© LOk. J~°÷O KÕã¨∞HÀÖËx K≥q\˜ "åiH˜ h=Ù
D ã¨"åÅ∞‰õΩ ã¨~Ô #· ã¨=∂^è•#O WO`«=~°‰Ωõ Z=i `«~Ñ° Ù¨¶ <å ~åÖË^∞Œ . Wk =Ú=∂‡\˜H© qxÑ≤OK«QÆÅ"å?73
=∂#= ~°K«# HÍ^Œh, Wk ^≥·=„QÆO^äŒ=∞x K≥ѨÊ_®xH˜ „Ѩ|Å x^Œ~°≈#O Wk! 71. ã¨`«ºO HÀã¨O `«Ç¨Ï`«Ç¨ÏÖÏ_Õ ã¨[˚#∞Öˇ=~À, `«Ñ¨CÖˇ<Õfl ‰õΩuû`« =∞#ã¨∞¯Öˇ=~À
68. JO>Ë – k=º Y∞~üP<£ÃÑ· "å~°∞ Ü≥∂K«# KÕÜ∞« ‰õΩO_®<Õ, ^•x Ö’`«∞Ö’¡H˜ áȉõΩO_®<Õ JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. ã¨[#˚ ∞ʼnõΩ PÜ«∞# ã¨<å‡~°Oæ K«∂Ѩ@OÖ’ *ÏѨºO KÕÜ∞« _»∞.
– ã¨∂÷Å^Œ$+≤ì`À – ^•xfl „`Àã≤ѨÙKåÛ~°∞. HÍx JѨ=∂~°æO "≥·Ñ¨ÙˆH Ѩ^Õ Ñ¨^Õ áÈ^ŒÅ∞ã¨∞Î#fl "åix "åi =∂<å# =kÖË™êÎ_»∞.
PÜ«∞# <åºÜ«∞jÅ∞_»∞. Z=~°∞ ^ÕxH˜ `«y#"å~À ^•x „ѨHÍ~°"Õ∞ PÜ«∞# x~°‚Ü«∞O
69. "≥#∞Hõ\ ˜ QÍ^äŒÅ#∞, ~åÉ’ÜÕ∞ HÍÅOÖ’ [~°QÆÉ’ÜÕ∞ q+¨Ü«∂Å#∞ QÆ∞iOz Y∞~üP<£ KÕ™êÎ_∞» .
K≥Ñ≤Ê# "åã¨Î"åÅ∞ WO`«=~°‰õΩ "åi |∞„~°ÔHHõ¯ÖË^Œ∞. Jã¨Å∞ "å~°∞ `«=∞ "≥∞^Œ_»∞‰õΩ 72. â◊H=Θ OK«# ÖˉΩõ O_® „ѨɒkèOz# Ñ≤^ÑŒ ¨ ‰õÄ_® "å~°∞ `«=∞ kèHͯ~° "≥Y· ix =∂#∞HÀHõ
Ѩx `«yeOK«‰Ωõ O_®<Õ „`Àã≤ÑÙ¨ K«Û@O "≥Ú^ŒÖ\ˇ Ïì~∞° . nxH˜ ~Ô O_À ÉèÏ=O Uq∞@O>Ë áÈ`Õ, ''É’kèOK«@O =~°ˆH <å Ѩx. P Ѩxx <Õ#∞ âßÜ«∞â◊‰õΩÎÖÏ <≥~°"Õ~åÛ#∞. WHõ
Y∞~üP<£ÃÑ· `«QÆ∞suÖ’ zO`«# KÕÜ«∞‰õΩO_®<Õ ^•xfl kèHõ¯iOKå~°∞. "å~°∞ QÆ#Hõ g∞ Ѩ~°º=™ê<åxH˜ ã¨O|OkèOz# ÉÏ^茺`« <åÃÑ· ZO`«=∂„`«O ÖË^Œ∞. JO^Œ~°∂
z`«Îâ◊√kú`À JO^Œe JOâßÅÃÑ· PÖ’zOz LO>Ë Jk xâ◊ÛÜ«∞OQÍ k=º =K«#=∞x ^≥·=ã¨=∞Hõ∆OÖ’ Ǩ[~°∞ HÍ=Åã≤#"åˆ~. JHõ¯_» „Ѩu XHõ¯~°∂ `«=∞ `«=∞ Hõ~°‡Å‰õΩ
"åiH˜ É’^èŒÑ¨_ç LO_Õk. ^•x HÀã¨O "åi ǨÏ$^ŒÜ«∞ Hõ"å\ÏÅ∞ `«Ñ¨ÊHõ `≥~°K«∞‰õΩx ["å|∞ W=fi=Åã≤ LO@∞Ok—— Jx "åà◊§‰õΩ K≥ѨÊ=∞x JÖÏ¡ÇπÏ `«# „Ѩ=HõΉõΩ
LO_Õq. J~°cÖ’ '`ågÖò— J<Õ Ñ¨^ŒO LOk. ÃÑ·# PÜ«∞`«∞Ö’ ^•xfl 'JOu=∞ ã¨∂zOKå_»∞. JÖò HÍѶ≤~°∂<£ ã¨∂~åÖ’#∂ D =∂>Ë J#|_çOk. W^Õ =∂@#∞
Ѷ¨e`«O— Jx `«~°∞˚=∂ KÕÜ«∞@O [iyOk. XHõ"Õà◊ ÃÑ· PÜ«∞`«∞‰õΩ D Ô~O_»= ^≥·=„Ѩ=HõΠǨτ[`ü W„ÉÏÇ‘ÏO (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) ‰õÄ_® K≥Ñ≤Ê#@∞¡ JÖò =Ú=∞ÎÇ≤Ï#
ÉèÏ=O fã¨∞‰õΩ#fl@¡~Ú`Õ, JѨC_»∞ '`ågÖò— J<Õ Ñ¨^•xH˜ Y∞~üP<£ Ü≥ÚHõ¯ =∞~å‡Å∞, ã¨∂~å (4= PÜ«∞`«∞)Ö’ „Ѩ™êÎqOK«|_çOk: ''g∞`À#∂, x[^≥·"åxfl =^Œe g∞~°∞
Ѩ~°=∂~å÷Å∞ ã¨Ê+¨ìOQÍ É’^èŒÑ¨_»@O J<Õ J~°÷O =ã¨∞ÎOk. ѨÓlOKÕ W`«~° ^≥·"åÅ`À#∂ =∂‰õΩ ZÖÏO\˜ ã¨O|O^èŒO ÖË^Œ∞. "Õ∞=Ú q∞=∞‡efl
70. Jqâßfiã¨∞ʼnõΩ, =Ú„+≤‰õΩ¯Å‰õΩ D PÜ«∞`«∞ ÃÇÏK«ÛiHõ ÖÏO\˜k. QÆ`«OÖ’ g∞ÖψQ (g∞ q∞^䕺 qâßfi™êÅ#∞) „`Àã≤ѨÙK«∞Û`«∞<åfl=Ú.——
kèHõ¯iOz# "åiH˜ U QÆu Ѩ\ ˜ìO^À g∞‰õΩ Z~°∞ˆH. XHõ"Õà◊ g∞ ^èÀ~°}˜Ö’ QÆ#Hõ 73. "å~°∞ U^À "≥Ú‰õΩ¯|_çQÍ Y∞~üP<£ qO\ψ~QÍx, ^•x ^•fi~å =∞Ozx „QÆÇÏ≤ OKåÅ#fl
PtOz# =∂~°∞Ê Hõ#|_»HõáÈ`Õ g∞‰õÄ J^Õ ^Œ∞~°æu Ѩ@ì=K«∞Û Jx JÖÏ¡ÇπÏ HÀiHõ "åiÖ’ U HÀâß<å LO_»^Œ∞. JO^Œ∞ˆH "åiH˜ LѨ^ÕtOK«@O K≥q\˜"åi
K≥|∞`«∞<åfl_»∞. =ÚO^Œ∞ â◊OYO T^Œ@O ÖÏO\˜^Õ. Ç≤Ï`«É’^èŒ "åiˆH=∂„`«O „ѨÜ≥∂[#HÍi
919 920
10. Ü«¸#∞ãπ Ü«∂`«l~°∂<£ 467 10. Ü«¸#∞ãπ 11= áê~å
43 "åiÖ’ H˘O^Œ~∞° x#∞fl K«∂™êÎ~∞° . HÍx 46 "Õ∞=Ú "åiH˜ "åQÍÌ#O KÕã¨∞Î#fl
(H˘kÌáê\˜) =∞<À<Õ„`«O ‰õÄ_® ÖËx ^•xÖ’ ZO`À H˘O`« h‰õΩ K«∂Ñ≤Oz<å
JO^è∞Œ ʼnõΩ #∞=Ùfi =∂~°Oæ K«∂ѨQÅÆ "å?74 ÖËHõ (Jk á⁄_»ã∂¨ ѨH=õ ÚO^Õ) "Õ∞=Ú h‰õΩ
=∞~°}"≥Úã¨y<å – (UO [iy<å 㨈~)
44 JÖÏ¡ÇÏπ „Ѩ[ʼnõΩ U HÍã¨Î J<åºÜ«∞O "å~°∞ ZÖÏQÆ∂ =∂ =^Œ‰Ì Ωõ ~å=Åã≤#"åˆ~.
‰õÄ_® KÕÜ«∞_»∞. HÍx „Ѩ[ÖË `«=∞‰õΩ
`å=Ú J<åºÜ«∞O KÕã¨∞‰õΩO\Ï~°∞.75 JnQÍHõ "åi KÕ+¨ìÅxflO\˜H© JÖÏ¡ÇπÏ
™êH˜∆QÍ L<åfl_»∞.78
45 JÖÏ¡ÇπÏ "åix ã¨g∞HõiOKÕ P ~ÀA
QÆ∞iOz *Ï˝Ñ¨HõO K≥~Úº. JѨC_»∞ "åiH˜ ѨiH˜OK«QÅÆ ∞QÆ∞`«∞<åfl~°∞. J~Ú`Õ g@xflO\˜h LѨÜ∂≥ yOz ‰õÄ_® "å~°∞ ã¨<å‡~°Oæ
`å=Ú („ѨѨOK« rq`«OÖ’) k#=ÚÖ’ `≥Å∞ã¨∞HÀÖËHõ áÈ`«∞<åfl~°O>Ë Jk ^Õ=Ù_»∞ KÕã≤# J<åºÜ«∞O HÍ<ÕHÍ^Œ∞. "å~°O`«@
XHõ QÆ_Üç ∞« HÍÅO76 Py L<åfl"Õ∞"≥∂!?77 "åˆ~ `«=∞ P`«‡Å‰õΩ J<åºÜ«∞O KÕã¨∞‰õΩO@∞<åfl~°∞.
JxÑ≤ã¨∞ÎOk. JÖÏ¡ÇπÏ#∞ HõÅ∞ã¨∞‰õΩ<Õ 76. „Ѩà◊Ü«∞k#Ѩ٠ã≤÷uQÆ`«∞Å#∞ K«∂¿ãã¨iH˜ "åiH˜ k=∞‡ uiyáÈ`«∞Ok. „áêѨOzHõ
q+¨Ü∂« xfl Jã¨`º« =∞x „`Àã≤ÑÙ¨ zÛ#"å~°∞ rq`«OÖ’x Éè’QÆÉèÏQͺÅ∞ Jhfl "åi 㨇 $uѨ^äŒOÖ’ #∞Oz K≥iyáÈ`å~Ú.
xã¨ûO^ÕǨÏOQÍ #+¨ìáÈÜ«∂~°∞. "å~°∞ „ѨѨOK«OÖ’ `å=Ú =∞Ǩ J~Ú`Õ XHõ ~ÀAÖ’ H˘kÌ¿ãѨ٠LO_ç LO\Ï=∞x "åiH˜
ã¨<å‡~°æO á⁄O^Õ"å~°∞ HÍ~°∞. JxÑ≤ã¨∞ÎOk.''|Ǩïâß XHõ k#OÖ’ L^ŒÜ«∞"≥∂ ™êÜ«∞O„`«"≥∂ LO_ç LO\Ï=Ú——
HÍ*ÏÅ^Œ∞. XHõ=ºH˜Î K≥q\˜"å_≥· LO_ç, PÃÑ·# J`«xH˜ |∞kú ‰õÄ_® ÖËHõáÈ`Õ Jx "åiH˜ JxÑ≤ã¨∞ÎOk. (J<åfllÜ«∂`ü–46).
ÖÏÉè"í ∞Õ g∞ LO_»^∞Œ . K≥q\˜"å_≥· LO_ç Hõhã¨O ÃãQ· ÅÆ ^•fi~å q+¨Ü∂« xfl „QÆÇÏ≤ Oz<å 77. „Ѩà◊Ü«∞k#OÖ’#∂ J<ÕHõ Ѩiã≤÷`«∞Å∞O\Ï~Ú. XHõ ã≤÷uÖ’ "å~°∞ XO_˘Hõix
Ѷ¨~°"å ÖË^Œ∞. P =∂„`«O „QÍǨϺâ◊H˜Î ‰õÄ_® ÖËx |kè~°∞_»∞ ^ÕxH© ѨxH˜~å_»∞. QÆ∞~°∞ÑÎ _¨ `» å~°∞. =∞~˘Hõ ^ŒâÖ◊ ’ QÆ∞~°∞ÑÎ @¨ Öì ~Ë ∞° . ''"åi =∞^躌 |O^è∞Œ `åfiÅ ^蕺㨠LO_»^∞Œ .
74. JÖψQ =∞i H˘O`«=∞Ok h =OHõ K«∂ã¨∞ÎO\Ï~°∞. HÍx "åi K«∂ѨÙÖ’¡x L^ÕÌâ◊O XHõiOH˘Hõix Hõhã¨O J_çy K«∂_»~°∞—— (JÖò "≥∂q∞#∂<£ – 101). WOH˘Hõ
"Õ~°∞. JO^Œ∞ˆH XHõ JO^èŒ∞xH˜ =∂~°æO K«∂Ѩ@O ZO`À, WÖÏO\˜ "åiH˜ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Ѩ~°ã¨Ê~°O xO^•~ÀѨ}Å∞ "≥Ú^ŒÖˇ_»`å~°∞. g∞ =¸ÅOQÍ<Õ "Õ∞=Ú
=∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO =Ç≤ÏOK«@O ‰õÄ_® JO`Õ. JO^Œ∞<å HõO\˜K«∂ѨÙ`À áê@∞ ÃÑ_»^•i Ѩ\Ïì=∞x XHõ~°O>Ë, g∞ =Å¡<Õ "Õ∞=Ú #+¨ìáÈÜ«∂=∞x WOH˘Hõ ~°O\Ï~°∞.
=∞<À<Õ„`«O ‰õÄ_® ÖËx JO^èŒ∞ʼnõΩ =∂~°æO K«∂Ѩ@O =∞s Hõ+¨ìO. H˘O`«=∞Ok
QÆ∞_ç¤"å~°∞ HõO\˜K«∂ѨÙ#∞ HÀÖ’Ê~Ú#ѨÊ\˜H© `«=∞ =∞<À <Õ„`«O ^•fi~å "å~°∞ 78. XHõ"Õà◊ D u~°™ê¯~°∞Å∞ ‰õÄ_® `«=∞ u~°™ê¯~° "≥·YiÃÑ· "≥ÚO_çˆH¿ãÎ QÆ`« ã¨=∂*ÏÅ
ã¨<å‡~°æOÖ’ ZO`À =ÚO^ŒO[ "Õ™êÎ~°∞. HÍx gà◊√¡ Ô~O_»∞ ~°HÍÅ K«∂ѨÙÅ#∂ =∂kiQÍ gà◊¡ÃÑ· ‰õÄ_® ^≥·"å„QÆǨÏO q~°∞K«∞‰õΩѨ_»@O MÏÜ«∞O Jx D PÜ«∞`«∞Ö’
HÀÖ’ÊÜ«∂~°∞. K≥ѨÊ|_çOk. (F „Ѩ=HÍÎ!) #∞=Ùfi „|uH˜ LO_»QÍ<Õ H˘xfl tHõ∆Å∞ "Õ∞=Ú D
=∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O)#∞ F^•~°Û_®xH˜ D L^•Ç¨Ï~°} W=fi|_çOk. `«# ^ŒQÆæ~°‰õΩ u~°™ê¯~°∞ʼnõΩ qkèOK«=K«∞Û. `«^•fi~å h HõO\˜H˜ K«Å∞= Åaèã¨∞ÎOk. XHõ"Õà◊ P
=KÕÛ ~ÀyH˜ zH˜`«û KÕ~ÚOK«∞‰õΩ<Õ q+¨Ü«∞OÖ’ U=∂„`«O z`«Îâ◊√kúÖË^Œx "≥·^Œ∞ºxH˜ tHõ∆#∞ "å~°∞ K«qK«∂_»Hõ=ÚO^Õ "Õ∞=Ú x#∞fl ÖËѨىõΩ<åfl zOuOK«=Åã≤# ѨxÖË^Œ∞.
`≥eã≤#ѨC_»∞ "≥·^Œ∞º_»∞ ‰õÄ_® P ~ÀyѨ@¡ „â◊^ŒúK«∂Ѩ_»∞. P ~Ày HÀã¨O `«# ZO^Œ∞HõO>Ë "å~°∞ =∂ =^Œ‰Ì Ωõ ~åHõ `«Ñʨ ^Œ∞. "åi z\Ïì Ѩ^∞Œ ÅÌ hfl =∂ =^ŒÌ L<åfl~Ú.
`≥eq`Õ@Å#∞, qÅ∞"≥·# HÍÖÏxfl =$^è•KÕÜ«∞_»∞. JѨC_»∞ "åà◊√¡ =∂ Ѩ@∞ì#∞Oz ZÖÏ `«Ñ≤ÊOK«∞HÀQÆÅ∞QÆ∞`å~°∞? WÇ¨Ï Ö’HõOÖ’
75. JO>Ë ^Õ=Ù_»∞ "åiH˜ â◊H˜Î ™ê=∞~å÷ºÅxflO\˜h „Ѩ™êkOKå_»∞. "åiH˜ Hõo§KåÛ_»∞. "å~°∞ –=∂ „Ѩ}ÏoHõ##∞ã¨iOz–XHõ"àÕ ◊ `«ÑÊ≤ OK«∞HÀQÆey<å Ѩ~Ö° ’HõOÖ’ =∂„`«O
"å\˜`À "å~°∞ K«∂_»QÆÅ∞QÆ∞`«∞<åfl~°∞. "åiH˜ K≥=ÙeKåÛ_»∞. "å\˜`À "å~°∞ qO@∞ =∂ tHõ∆ #∞O_ç ã¨∞`«~å=¸ `«ÑÊ≤ OK«∞HÀÖË~∞° . ZO^Œ∞HõO>Ë q^èÜ Õ Ú« ʼnõΩ |Ǩï=∂#O
<åfl~°∞. |∞nú*Ï˝<åÅ#∞ WKåÛ_»∞. "å\˜^•fi~å "å~°∞ =∞OpK≥_∞» Å#∞, ã¨`åºã¨`åºÅ#∞ "˘ã¨y, Jq^èÕÜ«ÚÅ#∞ ^ŒO_çOK«@"Õ∞ „Ѩà◊Ü«∞k#O =ÚM’º^ÕÌâ◊O.
921 922
10. Ü«¸#∞ãπ Ü«∂`«l~°∂<£ 468 10. Ü«¸#∞ãπ 11= áê~å
47 „Ѩu ã¨=∂*ÏxH© XHõ „Ѩ=HõÎ 50 (F „Ѩ=HÍÎ!) WÖÏ J#∞: ''K≥ѨÊO_ç,
L<åfl_»∞. HÍ|\˜ì "åi „Ѩ=HõÎ "åi =^Œ‰Ì Ωõ ^≥=· tHõ∆ g∞ÃÑ· ~å„uѨÓ@ q~°∞K«∞‰õΩѨ_<ç å,
=KÕÛã≤#ѨÙ_»∞ "åi =º=Ǩ~°OÖ’ <åºÜ«∞ ѨQÆ\ ˜Ñ¨Ó@ =zÛѨ_ç<å P q+¨Ü«∞OÖ’
|^ŒúOQÍ f~°∞Ê K≥Ü«∞º|_»∞`«∞Ok.79 "åi <Õ~ã° ∞¨ Å÷ ‰õΩ JO`« P„`«O ZO^Œ∞Hõ@?!——81
ÔHÖÏO\˜ J<åºÜ«∞O [~°QÆ^Œ∞. 51 Uq∞\©, Jk =zÛѨ_ç#ѨC_»∞ ^•xfl
qâ◊fiã≤™êÎ~å?! WѨC_® qâ◊fiã≤OKÕk?!82
48 ''g∞~°∞ ã¨`«º=O`«∞ÖË J~Ú`Õ P nxHÀã¨O g∞~°∞ =∞Ǩ `˘O^Œ~° ÃÑ>Ë"ì å~°∞
"åQÍÌ#O ZѨC_»∞ ã¨OÉèíqã¨∞ÎOk?—— Jx Hõ^•!——
"å~°∞ J_»∞QÆ∞`«∞<åfl~°∞.
52 JѨC_»∞ ^Œ∞~å‡~°∞æÅ`À WÖÏ K≥ѨÊ
49 (F „Ѩ=HÍÎ!) "åiH˜ K≥ÑC¨ : ''JÖÏ¡ÇÏπ |_»∞`«∞Ok: ''WHõ âßâ◊fi`«"≥∞ÿ# tHõ∆#∞
`«Åz#k `«Ñʨ –<å Jnè#OÖ’ ã¨fiÜ«∞OQÍ K«qK«∂_»O_ç. g∞~°∞ ã¨OáêkOK«∞‰õΩ#fl
<å ÖÏÉèí#ëêìÅ∞ ‰õÄ_® ÖË=Ù. „Ѩu ^•x Ѷ¨e`«"Õ∞ g∞‰õΩ ÅaèOzOk.——
ã¨=∂*ÏxH© XHõ xs‚`« QÆ_»∞=Ù LOk. 80. ''Un, #∞=Ùfi Ѩ^Õ Ñ¨^Õ ÃÇÏK«Ûiã¨∞#Î fl P tHõ#∆ ∞ fã¨∞‰õΩ ~å K«∂^•ÌO—— Jx =Ú„+≤‰Ωõ ¯Å∞
"åi ã¨=∞Ü«∞O =zÛ#ѨC_»∞ "å~°∞ XHõ „Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨)#∞ _ç=∂O_»∞ KÕã≤#ѨÙ_»∞ W=fi|_ç# ã¨=∂^è•#O Wk!
ç ∞« ‰õÄ_® "≥#HÍ =ÚO^Œ∞ [~°Q~Æ ∞° .——80
QÆ_Ü q∞=∞‡efl ^ŒO_çOKÕ ã¨OQÆu J@∞Oz <Õ#∞ ã¨~Ú`«O <å ã¨fiÜ«∂xH˜ ZÖÏO\˜
79. nxH˜ Ô~O_»∞ J~å÷Å∞ L<åfl~Ú. 1. XHõ>Ë=∞O>ˆ "Õ∞=Ú „Ѩu *ÏuÖ’#∂ „Ѩ=HõÎ#∞ "Õ∞Å∞QÍh, H©_»∞QÍh HõeyOK«∞HÀÖË#∞. D JkèHÍ~°O JO`å JÖÏ¡ÇπÏ Jnè#OÖ’
ѨOÑ≤™êÎ=Ú. ã¨O^Õâßxfl JO^Œ*Ë¿ã `«# Hõ~°Î"åºxfl „Ѩ=HõÎ <≥~°"ÕiÛ# Ñ≤^ŒÑ¨ "Õ∞=Ú LOk. PÜ«∞# `«# „Ѩ}ÏoHõ##∞ã¨iOz Z=iHõ~Ú<å ÖÏÉèíOQÍh, #+¨ìOQÍh
"åi=∞^茺 <åºÜ«∞O`À ‰õÄ_»∞‰õΩ#fl f~°∞ÊKÕ™êÎ=Ú. JO>Ë ^≥·=„Ѩ=HõÎ#∞, J`«xfl KÕ‰õÄ~°∞™êÎ_»∞. JnQÍHõ, „Ѩu *ÏuH© PÜ«∞# XHõ QÆ_»∞=Ù ~åã≤ÃÑ\Ïì_»∞. QÆ_»∞=Ù
qâ◊fiã≤Oz# "å~°O^Œih HÍáê_ç, kèH¯õ iOz# "åix <åâ◊#O KÕ™êÎ=Ú. ZO^Œ∞HõO>Ë =ÚyÜ«∞Hõ =ÚO^Œ∞ PÜ«∞# Z=ih Ѩ@∞ìHÀ_»∞. XHõ™êi P QÆ_»∞=Ù =Úyã≤O^ŒO>Ë
''„Ѩ=HõÎ#∞ ѨOÑ≤OK«Hõ=ÚO^Õ „Ѩ[Å#∞ tH˜∆OK«@O =∂ ã¨O„Ѩ^•Ü«∞O HÍ^Œ∞—— (|h ^•xfl XHõ¯ Hõ∆}O ‰õÄ_® "≥#H©¯ =ÚO^Œ∞‰õÄ [~°Ñ¨@O Z=i`«~°O HÍ^Œ∞.
W„™ê~¸Öò – 15). `«ÑC¨ KÕÜ∞« Hõ=ÚO^Õ Z=i#~Ú<å tH˜¿∆ ãÎ JѨC_»k J<åºÜ«∞O
JxÑ≤OK«∞‰õΩO@∞Ok (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü). 2. nxH˜ Ô~O_»= J~°÷O Wk : Wk ÃÇÏK«ÛiHõ : WHõ¯_» QÆ=∞<å~°›"≥∞ÿ# J`«ºO`« =ÚYº q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë =∞#∞[
„Ѩà◊Ü«∞k#O <ÕѨ^䌺OÖ’ K≥ѨÊ|_çOk. „Ѩà◊Ü«∞k<å# XHÀ¯ ã¨=∂[O JÖÏ¡ÇπÏ *ÏuÖ’ÔHÖÏ¡ „âı+¨µªÅ~Ú# =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) "åˆ~ XHõiH˜ ÖÏÉèí#ëêìÅ∞
ã¨=∞Hõ∆OÖ’ Ñ≤Å∞=|_ç#ѨC_»∞ P ã¨=∂[O`À áê@∞ „Ѩ=HõÎ ‰õÄ_® LO\Ï_»∞. KÕ‰Äõ ~ˆ Û â◊HΘ HõeyÖË#ѨÙ_»∞ WHõ =∂=¸Å∞ =∞#∞+¨µÖ’¡ D Ѩx KÕÜ∞« QÆÅ "≥Ú#QÍ_»∞
JO^Œi Hõ~°‡Å z\Ïì ‰õÄ_® ã¨=∞iÊOK«|_»∞`«∞Ok. qq^èŒ ^≥·=^Œ∂`«Å∞ ‰õÄ_® WOÔH=_»∞O\Ï_»∞? =∞~°ÖÏO@ѨC_»∞ ^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨) #∞^ÕtÌ Oz ''Ü«∂ ~°ã∂¨ ÅÖÏ¡ÇÏπ !
™ê‰õ∆ΩÅ∞QÍ Ç¨[~°=Ù`å~°∞. D q^èŒOQÍ „Ѩ=HõΉõΩ – PÜ«∞# J#∞K«~° ã¨=∂*ÏxH˜ =∂‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞Ѩ_»O_ç—— Jx „áêi÷OK«@OQÍh, ''Ü«∂ Q“ã¨∞Öò P[O ^Œã¨Îw~ü!
=∞^茺 <åºÜ«∞OQÍ f~°∞Ê KÕÜ«∞|_»∞`«∞Ok. =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) J#∞K«~° ã¨=∂[ =∞=∞‡efl P^Œ∞HÀO_ç—— Jx "≥Ú~°ÃÑ@∞ìHÀ=@OQÍh ZO`«=~°‰õΩ ã¨=∞‡`«O? D
ã¨Éèí∞ºÅ =º=Ǩ~°O JO^ŒiHõ<åfl =ÚO^Œ∞ `ÕÅÛ|_»∞`«∞O^Œx ǨÏnã¨∞ ^•fi~å ^èÀ~°}˜ k=º Y∞~üP<£Ö’x D PÜ«∞`«∞‰õΩ, Y∞~üP<£Ö’x ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# É’^èŒ#ʼnõΩ
`≥Å∞™ÈÎOk. =∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) "å~°∞ WÖÏ „Ѩ=zOKå~°∞ : ''=∞#O q~°∞^ŒúO HÍ^•? ˆH=ÅO q~°∞^Œú"Õ∞ HÍ^Œ∞, Wk |Ǩï^≥·"Àáêã¨# „H˜OkH˜ =ã¨∞ÎOk.
JO^ŒiHõ<åfl PYiÖ’ =zÛ#ѨÊ\˜H© „ѨàÜ ◊ ∞« k<å# JO^ŒiHõ<åfl =ÚO^Œ∞ LO\Ï=Ú. "≥Ú~°ÃÑ@∞ìHÀ=Åã≤Ok ã¨$+≤ìHõ~°Î<Õ QÍx ã¨$+≤ì`åÅ#∞ HÍ^Œ∞.
ã¨$+≤`ì åÅO^ŒiHõ<åfl =ÚO^Œ∞ =∞# f~°∞Ê [~°∞QÆ∞`«∞Ok—— (ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ =Úã≤O¡ – H˜`å|∞Öò
A=ÚJ) (`«Ñ¶‘û~ü Wɡfl Hõã‘~ü). 81. tHõ∆ ZO`À J"åOKè«hÜ«∞"≥∞ÿ#k. =∞#ã¨∞Å∞ ^•xfl Jã¨Ç≤ϺOK«∞‰õΩO\Ï~Ú. =∂#=
923 924
10. Ü«¸#∞ãπ Ü«∂`«l~°∂<£ 469 10. Ü«¸#∞ãπ 11= áê~å
53 ''Uq∞\©, Jk x["Õ∞<å?—— Jx "å~°∞ 55 q#O_ç! PHÍâßÅÖ’, Éè∂í q∞Ö’ L#fl
x#∞fl J_»∞QÆ∞`«∞<åfl~°∞. ''J=Ù#∞. <å ã¨=∞ã¨Î=¸ JÖÏ¡ÇπÏ ™⁄`ÕÎ. QÆ∞~°∞ÎOK«∞
„ѨÉèí∞=Ù `À_»∞! Jk (P tHõ∆) Ѩ_»@O HÀO_ç! JÖÏ¡ÇÏπ "åQÍÌ#O ã¨`º« O. J~Ú`Õ
ã¨`«ºO. Jk ã¨OÉèíqOK«‰õΩO_® P¿Ñ â◊H˜Î KåÖÏ=∞Ok (D ã¨`åºxfl) `≥Å∞ã¨∞HÀ~°∞.
g∞‰õΩ ÖË^Œ∞—— Jx (F „Ѩ=HÍÎ!) "åiH˜
K≥ѨC.83 56 PÜ«∞<Õ „áê}O áÈ™êÎ_»∞, =∞i
PÜ«∞<Õ „áê}O f™êÎ_∞» . g∞~°O`å PÜ«∞#
54 ^Œ∞~å‡~åæxH˜ (+≤~ü¯‰õΩ) áêÅÊ_ç# „Ѩu =^ŒHˆÌ =∞~°eOK«|_»`å~°∞.85
=∞x+≤ ^ŒQÆæ~å Éèí∂q∞ xO_çáÈÜÕ∞O`«
57 „Ѩ[ÖÏ~å! g∞ „ѨÉèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù #∞Oz
(™⁄=Ú‡) L<åfl㨈~ J`«#∞ ^•xfl g∞ ^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ Ç≤Ï`ÀѨ^âÕ O◊ =zÛOk.86 Jk
ѨiǨ~°OQÍ WzÛ `«##∞ q_çÑ≤OK«∞‰õΩ ǨÏ$^ŒÜ«∂ÅÖ’ L#fl "åº^èŒ∞Å #∞Oz
<ÕO^Œ∞‰õΩ „Ѩܫ∞ufl™êÎ_»∞.84 tHõ∆#∞ ã¨fiã¨÷`« <˘ã¨ˆQk,87 #"Õ∞‡"åi HÀã¨O
K«∂ã≤#ѨÙ_»∞ "å~°∞ ֒֒ѨÖË ã≤QÆ∞æ`À =∂~°^æ ~Œ ≈° HõO, HÍ~°∞}ºO.88
‰õΩq∞eáÈ`å~°∞. "åi =∞^躌 <åºÜ«∞ ã¨=∞‡
`«OQÍ f~°∞Ê [~°∞QÆ∞`«∞Ok. "åiÔHÖÏO\˜ 85. D PÜ«∞`«∞ÅÖ’ Éè∂í =∂ºHÍâßÅÖ’ L#fl=hfl ^Õ=Ùx"Õ#h, PÜ«∞# "åQÍÌ#O <≥~"° iÕ
J<åºÜ«∞O [~°QÆ^Œ∞. f~°∞`«∞O^Œh, PÜ«∞<Õ r=#‡~°}ÏÅ „Ѩ^•`« Jh, PÜ«∞# ã¨=∞Hõ∆OÖ’ JO^Œ~°∂
Ǩ[~°∞ HÍHõ `«Ñʨ ^Œh K≥Ñʨ |_çOk. WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ K≥Ñʨ |_ç# q+¨Ü∂« ÖË =∞~À™êi
<≥·[O ^•xfl Z#fl_»∂ HÀ~°∞HÀ^Œ∞ Hõ^•! =∞~°ÖÏO@ѨC_»∞ D áêáê`«∞‡Å∞ ^≥·=tHõ∆ K≥ѨÊ|_®¤~Ú. ã¨~åfikèHÍi J~Ú# PÜ«∞# Ѩ@∞ì#∞Oz g∞~°∞ ZÖÏ `«Ñ≤ÊOK«∞
q+¨Ü∞« OÖ’ ZO^Œ∞H˜O`« P^Œ∞~åÌ K≥O^Œ∞`«∞<åfl~°∞? ^•x=Å¡ "åiH˜ XiˆQ^Õq∞@@?! ‰õΩO\Ï~°∞? PÜ«∞# x~å÷iOz# ÖˇH¯õ ŠѶ∞¨ _çÜ∞« #∞ g∞~°∞ ZÖÏ ^•\˜ áÈQÆÅ∞QÆ∞`å~°∞?
82. tHõ∆Ѩ_ç# `«~°∞"å`« qâ◊fiã≤Oz „ѨÜ≥∂[#O U=ÚO@∞Ok K≥ѨÊO_ç? Jx K≥ѨÊ@O nx L^ÕÌâ◊O.
83. =∞#∞+¨µÅ∞ =∞\˜ìÖ’ HõÅã≤, Hõ$tOzáÈ~Ú# `«~°∞"å`« ‰õÄ_® „Ѩà◊Ü«∞k<å# 86. =∞#ã¨∂ÊùiÎQÍ k=º Y∞~üP<£#∞ áê~åÜ«∞}O KÕ¿ã"åi H˘~°‰õΩ, ^•x Ö’`«∞Ö’¡H˜
ÖËÑ|¨ _»@O, „ѨtflOK«|_»@O ZÖÏ ã¨OÉè=í O? J#flk "åi L^ÕâÌ O◊ . ^•xH˜ JÖÏ¡ÇÏπ áÈ^ŒÅKÕ"åi H˘~°‰õΩ Jk xã¨ûO^ÕǨÏOQÍ Ç≤Ï`«É’kèx. É’^茉õΩ_»∞ "≥·^Œ∞ºx ÖÏO\˜
WKÕÛ ã¨=∂^è•#O Wk : F „Ѩ=HÍÎ! g∞ `«#∞=ÙÅ∞ HÍ\˜=∞\˜ìÖ’ Hõeã≤áÈ~Ú<å, "å_»∞. =∞x+≤ â◊s~åxH˜ Ǩx HõeyOKÕ =ã¨∞=Î ÙÅ #∞O_ç "≥^· ∞Œ º_»∞ J`«xfl "åi™êÎ_∞» .
ÖËHõ g∞~°∞ =∂_ç =∞Ãã·áÈ~Ú<å q∞=∞‡efl uiy ÖËѨ@O `«^䌺O. WÖÏ KÕÜ«∞@O g∞ JÖψQ k=ºY∞~üP<£ ‰õÄ_® =∂#=ÙxH˜ #+¨Oì HõeyOKÕ q+¨Ü∂« Å #∞O_ç PѨÙ`«∞Ok.
„ѨÉèí∞=Ù â◊H˜ÎH˜ Jf`«O Ug∞ HÍ^Œ∞. W=∂"£∞ Wɡfl Hõã‘~ü WÖÏ JO@∞<åfl~°∞ : ''D kèHõ¯iOz# HÍ~°}OQÍ Z^Œ∞~À¯=Åã≤# qѨ`«¯~° Ѩi}Ï=∂Å QÆ∞iOz =ÚO^Œ∞QÍ
PÜ«∞`«∞#∞ áÈe# =∞~À Ô~O_»∞ PÜ«∞`«∞Å∞ =∂„`«"Õ∞ k=º Y∞~üP<£Ö’ L<åfl~Ú. ÃÇÏK«Ûiã¨∞ÎOk. =∞x+≤ Ѩ~°Ö’Hõ rq`åxfl <åâ◊#O KÕ¿ã q^è•<åÅ #∞O_ç ‰õÄ_®
P QÆ_»∞=Ù ã¨OÉèíqOK«@O `«^䌺=∞x „Ѩ=∂}O KÕã≤ =∞s K≥ѨÊ=∞x ^Õ=Ù_»∞ D Jk PѨÙ`«∞Ok.
"åHͺÅÖ’ `«# „Ѩ=HõÎ (ã¨) ‰õΩ P*Ï˝Ñ≤ã¨∞Î<åfl_»∞. 1. ã¨ÉÏ ã¨∂~åÖ’x 3= PÜ«∞`«∞. 87. JO>Ë ^Õ=Ùx UHõ`«fiO (`ÒÇ‘Ï^£), ^≥·=^Ò`«ºO (i™êÅ`ü), ã¨`«ºqâßfi™êŠѨ@¡
2. `«QÍ|∞<£ ã¨∂~åÖ’x 7= PÜ«∞`«∞. PO`«~°ºOÖ’ [xOKÕ ã¨O^ÕǨÅ#∞ Ѩ\ÏѨOK«Å∞ KÕã¨∞ÎOk. =∞#ã¨∞ÅÖ’ ¿Ñ~°∞‰õΩ<Õ
84. „ѨѨOK«OÖ’x ã≤iã¨OѨ^ŒÅxflO\˜h ѨiǨ~°OQÍ WKÕÛ Ñ¨Hõ∆OÖ’ Hõ∆=∂aèHõ∆ ÃÑ@ì|_»∞ ‰õΩ„Ѷπ (ã¨`«º u~°™ê¯~°O), xá¶êMò (HÍѨ@ºO) ÖÏO\˜ `«∞ѨC#∞ `˘Åyã¨∞ÎOk.
`«∞O^Œx JO>Ë, ^•xHÀã¨O =∞x+≤ ã¨O`À+¨OQÍ ã≤^ŒúѨ_»`å_»∞. HÍx JHõ¯_» Z=i 88. P =∂@H˘¿ãÎ ^≥·=„QÆO^äŒ=∞~Ú# Y∞~üP<£ =∂#=ÙÅO^ŒiH© =∂~°æ^Œ~°≈Hõ"Õ∞. J~Ú`Õ
^ŒQÆæ~å Ug∞ LO_»^Œ∞Hõ^•! HÍ|\˜ì tHõ∆ #∞Oz `«Ñ≤ÊOK«∞‰õΩ<Õ ^•i ‰õÄ_® LO_»^Œ∞. qâ◊fiã≤Oz# "å~°∞ =∂„`«"Õ∞ P *Ï˝# ã¨∞^èŒ ^•fi~å „Ñ¨Ü≥∂[#O á⁄O^Œ∞`å~°∞. P
925 926
10. Ü«¸#∞ãπ Ü«∂`«l~°∂<£ 470 10. Ü«¸#∞ãπ 11= áê~å
58 (F „Ѩ=HÍÎ!) "åiH˜ K≥ÑC¨ : ''JÖÏ¡ÇÏπ 60 JÖÏ¡ÇπωõΩ J|^•úÅ#∞ JO@QÆ>Ëì
„Ѩ^•#O KÕã#≤ D |Ǩï=∂<åxH˜, HÍ~°∞ "å~°∞ „Ѩà◊Ü«∞k#O QÆ∞iOz U=∞#∞‰õΩO
}ϺxH˜ [#∞Å∞ ã¨O`À+≤OKåe.89 "å~°∞ @∞<åfl~°∞?91 xã¨ûO^ÕǨÏOQÍ =∂#=ÙÅ
‰õÄ_»Éˇ>Ëì ^•xHõO>Ë Wk ZO`À Ѩ@¡ JÖÏ¡ÇπÏ J#∞„QÆǨÏO HõÅ"å_»∞.92
"Õ∞Öˇ·#k.—— HÍx "åiÖ’ KåÖÏ =∞Ok Hõ$`«[˝`å
ѨÓ~°fiHõOQÍ =º=ǨÏiOK«~°∞.93
59 ''JÖÏ¡ÇπÏ g∞ HÀã¨O PǨ~åxfl
J=`«iOѨ*Ü Ë ∞« QÍ ^•xÖ’ H˘O`«ÉÏè QÍxfl 61 (F „Ѩ=HÍÎ!) #∞=Ùfi U ã≤u÷ Ö’=Ù<åfl–
g∞~°∞ g∞ HÀã¨O x¿+kèOK«∞‰õΩx, =∞i Y∞~üP#∞Ö’x U ÉèÏQÍÅ#∞ áê~åÜ«∞}O
KÕã<≤ å, („Ѩ[ÖÏ~å!) g∞~°∞ U Ѩx KÕã<≤ å,
H˘O`«ÉÏè QÍxfl ^è~Œ ‡° ã¨=∞‡`«O KÕã∞¨ ‰õΩ<åflˆ~ g∞~°∞ g∞ HÍ~°º„Hõ=∂ÅÖ’ `«Å=Ú#HõÖˇ·
nxH˜ g∞ ã¨=∂^è•#O Uq∞\˜!?——90 Jx L#flѨC_»∞ "Õ∞=Ú q∞=∞‡efl QÆ=∞xã¨∂Î<Õ
"åix J_»∞QÆ∞. ''Uq∞\©, D "Õ∞~°‰Ωõ LO\Ï=Ú. Éèí∂q∞Ö’, PHÍâßÅÖ’ L#fl
JÖÏ¡ÇÏπ g∞‰õΩ P^ÕtOKå_®? ÖËHõ g∞ˆ~ ~°=O`« =ã¨∞Î=Ù ‰õÄ_® h „ѨÉèí∞=Ù #∞O_ç
JÖÏ¡ÇπωõΩ J|^•úÅ#∞ JO@QÆ_»∞`«∞ QÀѨºOQÍ ÖË^∞Œ – ^•xHõO>Ë z#fl^Œ~Ú<å
<åfl~å?—— Jx "åix J_»∞QÆ∞. 㨈~, ÃÑ^ŒÌ^Œ~Ú<å 㨈~ – ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ#
q^èOŒ QÍ Jk "åi áêe@ HÍ~°∞}ºO J=Ù`«∞Ok. D q+¨Ü∞« "Õ∞ k=º Y∞~üP<£Ö’x „QÆO^äŒOÖ’ #"≥∂^Œ∞ H͉õΩO_® ÖË^Œ∞.94
|h W„™ê~¸Öò ã¨∂~å 82= PÜ«∞`«∞Ö’, JeѶπ ÖÏ"£∞ g∞"£∞ Jã¨û*ÏÌ ã¨∂~å 91. JO>Ë f~°∞Êk<å# JÖÏ¡ÇÏπ `«=∞Ѩ@¡ KÕ¿ã =º=Ǩ~°O QÆ∞iOz UO PÖ’zã¨∞<Î åfl~°∞?
44= PÜ«∞`«∞Ö’ ‰õÄ_® K≥ѨÊ|_çOk. JÖψQ ''ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ∞QÆÅ "åi H˘~°‰õΩ Jx nx ÉèÏ=O.
=∂~°æ^Œ~°≈HõO—— J#fl "åHͺxH˜ W=fi|_ç# q=~°}#∞ ‰õÄ_® K«∂_»QÆÅ~°∞. (JÖò 92. ^Õ=Ù_»∞ WǨÏÖ’HõOÖ’ `«Ñ¨CKÕã≤# =∂#=ÙÅ#∞ "≥O@<Õ Ñ¨@∞ìHÀ_»∞. ^•xHÀã¨O
|Y~° : 2) PÜ«∞# XHõ QÆ_»∞=Ù#∞ x~å÷iOz ÃÑ\Ïì_»∞ Jx nxH˜ XHõ J~°÷O. ÖË^• „ѨѨOK«OÖ’
89. PtOz# Q˘Ñ¨Ê ÅHõ∆ ºO ã≤kúOz#ѨC_»∞ =∞x+≤ P#O^ŒO`À Ѩ~°=tOzáÈ`å_»∞. ^Õ=Ù_»∞ `«# ^•ã¨∞ʼnõΩ „Ѩ™êkOKÕ J#∞„QÆǨÅ∞ qK«Hõ∆}Ï ~°Ç≤Ï`«OQÍ LO\Ï~Ú.
k=º Y∞~üP<£#∞ JÖÏ¡ÇπÏ =Úã≤¡=ÚʼnõΩ „Ѩ™êkOz "åiH˜ =∞ǨϟѨHÍ~°O KÕâß_»∞. PǨ~åxfl „Ѩ™êkOKÕ q+¨Ü∞« OÖ’ PÜ«∞# qâßfiã¨∞Åh – Jqâßfiã¨∞Åh, q^èÜ Õ Ú« Åh–
Hõ#∞Hõ ^•xÃÑ· =Úã≤¡=ÚÅ∞ ã¨O|~°Ñ¨_®e. "åi ǨÏ$^ŒÜ«∂O`«~åàÏÅÖ’ Hõ$`«[˝`å Jq^èÕÜ«ÚÅh ÉèË^ŒÉèÏ=O K«∂Ѩ_»∞. JÖψQ =∂#=ÙʼnõΩ LѨÜ≥∂QÆHõ~°"≥∞ÿ#,
ÉèÏ=O Lá⁄ÊOQÍe. J~Ú`Õ ã¨O`Àëêuâ◊Ü«∞O`À ã¨ÉèíÅ∞, ã¨=∂"ÕâßÅ∞ x~°fiÇ≤ÏO ÖÏÉè^í •Ü«∞Hõ"∞≥ #ÿ =ã¨∞=Î ÙÅ#∞ PÜ«∞# ^è~Œ ‡° ã¨=∞‡`«O (ǨÏÖÏÖò) QÍqOKå_»∞. "å\˜x
KåÅh, J@ìǨã¨O KÕÜ«∂Åh, q^Œ∞ºnÌáêÅ∞ JÅOHõiOz "≥·Éèí"åxfl Kå\˜K≥ѨCHÀ x¿+kèOK«ÖË^Œ∞ (ǨÏ~å"£∞ KÕÜ«∞ÖË^Œ∞).
"åÅh, J#=ã¨~O° QÍ _»|∞ƒ#∞ `«QÖÆ \ˇ ÏìÅx nx ÉèÏ=O ZO`«=∂„`«O HÍ^Œ∞ ã¨∞=∂! 93. JO>Ë "å~°∞ ^≥"· å#∞„QÆÇ¨ ʼnõΩ Hõ$`«[`˝ Å« ∞ `≥Å∞ѨÙHÀ~°∞. ÖË^• ^Õ=Ù_»∞ ^è~Œ ‡° ã¨=∞‡`«OQÍ
<Õ_»∞ H˘O`«=∞Ok ^èŒ~°‡OÖ’ H˘`«ÎѨÙO`«Å∞ `˘‰õΩ¯`«∂, D PÜ«∞`«∞#∞ P^è•~°OQÍ Y~å~°∞ KÕã≤# "å\˜x J^èŒ~°‡OQÍ KÕã¨∞‰õΩO\Ï~°∞.
KÕã¨∞H˘x ''D^≥ g∞ÖÏ^Œ∞#flc—— ¿Ñ~°∞`À ã¨$+≤ìOz# PKå~°O ‰õÄ_® W@∞=O\˜^Õ.
94. D PÜ«∞`«∞Ö’ ^Õ=Ù_»∞ `«# „Ѩ=Hõ#Î ∞, =Úã≤=¡ ÚÅ#∞ L^ÕtÌ ºOz D q^èOŒ QÍ K≥áêÊ_»∞:
90. x¿+kèOK«∞HÀ=@O JO>Ë P<å_»∞ =Ú„+≤‰Ωõ ¯Å∞ H˘xfl [O`«∞=ÙÅ#∞ `«=∞ q„QÆÇ¨ Å¿Ñ~° ^Õ=Ù_»∞ `«# ã¨$+≤ì~åâ◊√Å ã≤÷uQÆ`«∞ÅxflO\˜h K«∂ã¨∞Î<åfl_»∞. XHÀ¯ Ѷ¨∞_çÜ«∞, XHÀ¯
=kÖË¿ã"å~°∞. D q=~åÅ∞ WO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ JÖò J<£P"£∞ ã¨∂~åÖ’ =KåÛ~Ú. Hõ∆}O PÜ«∞# g∞ Hõ^ŒeHõÅ#∞ HõxÃÑ_»∞`«∂ L<åfl_»∞. Éèí∂=∂ºHÍâßÅÖ’x U z#fl
927 928
10. Ü«¸#∞ãπ Ü«∂`«l~°∂<£ 471 10. Ü«¸#∞ãπ 11= áê~å
62 q#O_ç! JÖÏ¡ÇπÏ ¿ãflÇ≤Ï`«∞ʼnõΩ95 64 „áêѨOzHõ rq`«OÖ’#∂, Ѩ~Ö° ’HõO
ÉèíÜ«∞=ÚQÍh, ^Œ∞óYOQÍh LO_»^Œ∞.96 Ö’#∂ "åiH˜ â◊√Éèí"å~°Î HõÅ^Œ∞.97
63 "å~°∞ qâ◊fiã≤Oz# "åÔ~·, (K≥_»∞Å JÖÏ¡ÇπÏ "å‰õΩ¯Ö’¡ =∂~°∞Ê LO_»^Œ∞. W^Õ
q+¨Ü«∞OÖ’ JÖÏ¡ÇπωõΩ) ÉèíÜ«∞Ѩ_Õ"åÔ~· Q˘Ñ¨Ê q[Ü«∞O.
LO\Ï~°∞. 65 (F „Ѩ=HÍÎ!) "åi =∂@Å∞ x#∞fl
=ã¨∞Î=Ó, =∞ˆ~ ÃÑ^ŒÌ =ã¨∞Î=Ó PÜ«∞# #∞Oz ^•yÖË^Œ∞. D q+¨Ü«∞"Õ∞ JÖò J<£ ^Œ∞óMÏxH˜ Ö’#∞ KÕÜ∞« ‰õÄ_»^∞Œ . Ü«∞^•~å÷
P"£∞ ã¨∂~åÖ’x 59= PÜ«∞`«∞Ö’#∂, 38= PÜ«∞`«∞Ö’#∂ K≥ѨÊ|_çOk. Ǩ˙^£ xH˜ ã¨~åfikèѨ`«ºO JÖÏ¡ÇπÏ^Õ. PÜ«∞#
ã¨∂~åÖ’x 6= =K«#OÖ’ ‰õÄ_® nx „Ѩ™êÎ=# =zÛOk. JO`å q<Õ"å_»∞, Jhfl `≥eã≤#"å_»∞.
95. Jq^èÕÜ«ÚÅ QÆ∞iOz K≥Ñ≤Ê# `«~°∞"å`« JÖÏ¡ÇπÏ `«#‰õΩ „Ñ≤Ü«∞`«=ÚÖˇ·# q^èÕÜ«ÚÅ 66 PHÍâßÅÖ’, Éèí∂q∞Ö’ L#fl"å~°O
QÆ∞iOz K≥|∞`«∞<åfl_»∞. "å~°∞ JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ „Ñ≤Ü∞« `«=ÚÅ∞ (BeÜ«∂ JÖÏ¡ÇÏπ ). 'BeÜ«∂— ^Œ~°∂ JÖÏ¡ÇπÏ"åˆ~##fl ã¨OQÆux ÉÏQÍ
J<Õ Ñ¨^ŒO '=b— J<Õ Ñ¨^•xH˜ |Ǩï=K«#O. xѶ¨∞O@∞=ÙѨ~°OQÍ '=b— JO>Ë `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç. JÖÏ¡ÇÏπ #∞ =^Œe W`«~„° `å
ã¨xflÇ≤Ï`«∞_»x J~°÷O. nx „ѨHÍ~°O 'BeÜ«∂ JÖÏ¡ÇπÏ— JO>Ë z`«Îâ◊√kú`À JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ#∞ ѨÓlOKÕ"å~°∞ ^Õxfl
q^èÜ Õ ∞« `« Hõ#|~°z, K≥_∞» Å #∞O_ç `«=∞#∞ HÍáê_»∞‰õΩx, ^≥=· ™êg∞ѨºO á⁄O^ÕO^Œ∞‰õΩ J#∞ã¨iã¨∞#Î fl@∞¡?! "å~°∞ x~å^è•~°"∞≥ #ÿ
x~°O`«~O° áê@∞Ѩ_#ç "å~°∞ Jx J~°O÷ . JÖÏ¡ÇÏπ ã¨fiÜ«∞OQÍ `«~∞° "åu PÜ«∞`«∞Ö’ TǨÏÅ#∞ J#∞ã¨iã¨∞Î<åfl~°∞. JOK«<å
'BeÜ«∂ JÖÏ¡ÇπÏ—#∞ x~°fizOKå_»∞. "å~°∞ qâ◊fiã≤OK«@O`Àáê@∞, `«# Ѩ@¡ ÅÃÑ·98 P^è•~°Ñ¨_»∞`«∞<åfl~°∞.
ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ q^è•<åxfl Hõey=ÙO\Ï~°x q=iOKå_»∞.
ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ (`«MÏfi) =¸ÅOQÍ ^≥·=HÍ~°∞}ºO Ѩ@¡ Pâ◊ÃÑ@∞ì‰õΩx LO\Ï~°∞.
nxfl|\˜ì J=QÆ`«=∞ÜÕ∞º ^Õq∞@O>Ë ^≥·=™êg∞ѨºO á⁄O^ŒQÀˆ~"å~°∞ x+¨¯Å‡+¨"≥∞ÿ# ^≥"· å#∞„QÆÇϨ O `«=∞ÃÑ· LO@∞O^Œ#fl Éè~í À™ê "åiH˜ LO@∞Ok. JÖψQ WǨÏÖ’HõOÖ’
qâßfiã¨O Hõey LO_»@O`Àáê@∞, ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ`À ‰õÄ_»∞‰õΩ#fl rq`«O QÆ_»áêe. `å=Ú =^ŒeáÈ~Ú# ^•x QÆ∞iOzQÍh, `å=Ú A„~°∞HÀÖËHõ áÈ~Ú# ã¨∞MÏŠѨ@¡
„Ѩu ^≥=· cèuѨ~∞° _»∂ JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ „Ñ≤Ü∞« `«=Ú_Õ (=bJÖÏ¡ÇÏπ ÜÕ∞). HÍx [#∞Å∞ =∂„`«O QÍh "åiH˜ ZÖÏO\˜ p‰õÄ zO`å LO_»^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë W^ŒO`å ^≥·"ÕK«ÛùHõ#∞
nxfl XHõ „ѨǨÏã¨#OQÍ =∂~åÛ~°∞. =∞Ç≤Ï=∞Å∞ K«∂¿Ñ"åˆ~ ^Õ=Ùx '„Ñ≤Ü«∞`«=ÚÅ∞— QÆ∞}OQÍ [iyO^Œ#fl ã¨OQÆu "åiH˜ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. JO^Œ∞=Å¡ "åi PO`«~åºÅÖ’
HÍQÆÅ∞QÆ∞`å~°x ÉèÏ+¨ºO K≥áêÊ~°∞. `«=∞ ÉèÏëêºxfl ã¨=∞i÷OK«∞HÀ= \ÏxH˜, `å=Ú ZÖÏO\˜ Jã¨O`«$Ñ≤,Î "庉õΩÅ`« [xOK«^∞Œ . ÃÑQ· Í ^≥"· KÕ Û« Ãù Ñ· "åi ǨÏ$^ŒÜ∂« Å∞ ѨÓiÎQÍ
W+¨Ñì _¨ Õ '=bÅ—‰õΩ ã¨fiHõeÊ`« =∞Ç≤Ï=∞Å#∞ PáêkOKå~°∞. ^≥=· ™êg∞ѨºO á⁄O^Œ\ÏxH© ~årѨ_áç È`å~Ú.
– =∞Ç≤Ï=∞Å∞ „Ѩ^iŒ ≈OK«\ÏxH˜ Jã¨Å∞ ã¨O|O^è"Œ ∞Õ ÖË^∞Œ . XHõ"àÕ ◊ Z=i^•fi~å#~Ú<å 97. „ѨѨOK«OÖ’ â◊√Éèí"å~°Î JO>Ë ã¨`«º HõÅÅ∞ ÖËHõ =∞~°} ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ^≥·=^Œ∂`«Å∞
U^≥·<å =∞Ç≤Ï=∞ „Ѩ^Œi≈`«"≥∞ÿ`Õ Jk ^≥·"ÕK«Ûù, ^≥·=„Ѩ}ÏoHõ J#∞HÀ"åe. JO`ÕQÍx, "åiH˜ JO^Œ*Ë¿ã â◊√Éèí"å~°Î HÍ=K«∞Û. Y∞~üP<£ ǨÏnã¨∞Å ^•fi~å ‰õÄ_® D ã¨OQÆu
Jk P =b `«~°Ñ¶¨Ù #∞Oz [iyOk Ug∞HÍ^Œ∞. JÖψQ XHõ ^èŒ~°‡xëêªÑ¨~°∞x ^•fi~å, ~°∂_èô J=Ù`ÀOk.
XHõ qâßfiã≤ ^•fi~å U^Œ<åfl =∞Ç≤Ï=∞ „Ѩ^Œi≈`«O HÍHõáÈ~Ú#O`« =∂„`å# "åi 98. JO>Ë "å~°∞ KÕ¿ã +≤~∞° ¯‰õΩ ZÖÏO\˜ P^è•~°=¸ ÖË^∞Œ . "å~°∞ ã¨Oâ◊Ü∂« ÅÖ’, TǨÏÅÖ’
ÉèíH©Î`«`«Ê~°`«#∞ â◊OH˜OK« #=ã¨~°O ÖË^Œ∞. Z=i PO`«~åºÖ’¡ ZO`« ÉèíH˜Î LO^À qǨÏiOKÕ r=ÙÅ∞ =∂„`«"Õ∞. HÍH˜ÖˇHõ¯Å∞ "Õã≤, QÍe "Õ∞_»Å∞ Hõ>Ëì"å~°∞ =∂„`«"Õ∞QÍx
JÖÏ¡ÇπψH ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. "åãÎ̈"åÅÃÑ· ^Œ$+≤ìx ™êiOK«~°∞. "åãÎ̈= [QÆ`«∞ÎÖ’H˜ =zÛ, ¿ÇÏ`«∞|^ŒúOQÍ q+¨Ü«∂xfl
96. 'ÉèíÜ«∞=Ú— Éèíq+¨º`«∞ΉõÄ, '^Œ∞óYO— QÆ`åxH© ã¨O|OkèOz#k. "å~°∞ ^≥·"åxH˜ ÉèíÜ«∞ `«~°zK«∂¿ãÎ JÖÏ¡ÇπωõΩ ã¨Ç¨Ï=~°∞ÎÅ∞ Z=~°∂ ÖË~°#fl Ü«∞^•~°÷O "åiH˜ `≥eã≤ LO_Õk.
Ѩ_»∞`«∂ rq`«O QÆ_»Ñ¨@O =Å¡ „Ѩà◊Ü«∞k#Ѩ٠cè`å=Ç¨Ï ã≤÷u QÆ∞iOz JO`«QÍ Éèí∂=∂ºHÍâßÅ x~å‡}OÖ’ PÜ«∞# XHõ¯_≥·#ѨC_»∞, áÈ+¨Hõ`«fiOÖ’ PÜ«∞#‰õΩ ÉèÏQÆ
ÉèíÜ«∞Ѩ_»=Åã≤# J=ã¨~°O LO_»^Œ∞. ÃÑ·QÍ "å~°∞ `«=∞ qâßfiã¨O (D=∂<£), ™êfi=ÚÅ∞ Z=~°∂ ÖË#ѨC_»∞ ''P~å^è#Œ ——Ö’ ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞ ZHõ¯_ç#∞Oz T_çÑ_¨ ®¤~∞° ?
929 930
10. Ü«¸#∞ãπ Ü«∂`«l~°∂<£ 472 10. Ü«¸#∞ãπ 11= áê~å
67 g∞~°∞ q„âßOu fã¨∞‰õΩ<Õ@O^Œ∞‰õΩ 70 "åiH˜ D „ѨÑO¨ K«OÖ’ H˘kÌáê\˜
PÜ«∞<Õ g∞ HÀã¨O ~å„ux KÕâß_»∞. Éè’QÆ=ÚOk. P `«~°∞"å`« "å~°∞ =∂
ѨQÆ\ ˜x, K«∂_»QÆÅQÆ\ÏxH˜ J#∞=ÙQÍ =^ŒÌ‰õΩ ~å=Åã≤ LO@∞Ok. P Ñ≤^ŒÑ¨
KÕâß_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ WO^Œ∞Ö’ q<Õ"åi "Õ∞=Ú "åiH˜ "åi u~°™ê¯~åxH˜
HÀã¨O x^Œ~°≈<åÅ∞<åfl~Ú. |^Œ∞Å∞QÍ Hõiî#"≥∞ÿ# tHõ∆ ~°∞z
68 JÖÏ¡ÇπÏ ã¨O`å#O Hõey L<åfl_»x K«∂Ñ≤™êÎ=Ú.
"å~°O@∞<åfl~°∞. ã¨∞ÉòÇ¨ #ÖÏ¡ÇÏπ ! (JÖÏ¡ÇÏπ 71 #∞=Ùfi "åiH˜ #∂ÇπÏ (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO)
Ѩ~°=∞ Ѩq„`«∞_»∞). PÜ«∞# U J=㨠QÍ^èŒ#∞ qxÑ≤OK«∞. JѨC_»∞ J`«#∞ `«#
~°=¸ ÖËx"å_»∞.99 PHÍâßÅÖ’, *Ïu "åi`À, ''F <å *Ïu"å~°ÖÏ~å!
Éèí∂q∞Ö’ L#fl^ŒO`å PÜ«∞# ™⁄`ÕÎ.100
nxH˜QÍ#∞ (g∞~°∞ PáêkOKÕ Jã¨`åºxH˜ 101. 'WѶ≤Î~å— JO>Ë<Õ J|^•úxfl JO@QÆ@ì_»O Jx J~°÷O. PÃÑ·# HõlÉò Jx ‰õÄ_®
QÍ#∞) g∞=^ŒÌ U P^è•~°=¸ ÖË^Œ∞. J#|_çOk. q+¨Ü«∂xfl <˘H˜¯ K≥ѨÊ@O HÀã¨O D q^èŒOQÍ Ñ¨~åºÜ«∞ Ѩ^•Å#∞
JÖÏ¡ÇπÏ#∞ QÆ∞iOz g∞‰õΩ `≥eÜ«∞x LѨÜ≥∂yOK«@O [iyOk. JO>Ë "å~°∞ J|^•úÅ#∞ HõeÊOK«@"Õ∞ QÍHõ, "å\˜x
=∂@ÅO@∞<åfl~å? JÖÏ¡ÇπωõΩ JO@QÆ\Ïì~°∞.
69 JÖÏ¡ÇπωõΩ J|^•úÅ#∞ JO@QÆ>Ëì 102. ã≤ã¨Öˇ·# ™êѶ¨ÅºO JO>Ë Jk Ѩ~°Ö’Hõ ™êѶ¨Åº"Õ∞#x nx^•fi~å qk`«=∞=Ù`ÀOk.
"å~°∞101 Z\˜ì Ѩiã≤u÷ Ö’#∂ ™êѶŨ ºO `å`å¯eHõ „ѨѨOK« rq`«OÖ’ Pã≤Îáêã¨∞Îefl ‰õÄ_»Éˇ@ì_»O ™êѶ¨ÅºO JxÑ≤OK«∞HÀ^Œ∞.
á⁄O^ŒÖË~°x102 (F „Ѩ=HÍÎ!) "åiH˜ Ѩ~°Ö’HõOÖ’ JÖÏ¡ÇπÏ P„QÆǨÏO #∞Oz, PÜ«∞# tHõ∆ #∞Oz `«Ñ≤ÊOK«∞HÀ=@"Õ∞
`≥Å∞ѨÙ. Jã¨Å∞ ã≤ã¨Å∞ q[Ü«∞O. ZO`À=∞Ok ^Õ=Ùx Jq^èÕÜ«ÚÅ∞, Jã¨`«º"å^Œ∞Å∞
99. JHõ¯~°ÖxË "å_çH˜ PÅ∞a_»Å¤ J=ã¨~O° ‰õÄ_® LO_»^∞Œ . ã¨O`å#O KÕܸ « `«xã¨∞OÎ k. ã≤iã¨OѨ^ŒÅ`À `«∞Å`«∂QÆ∞`«∂ LO_»@O K«∂ã≤ H˘O^Œ~°∞ ã¨OkQÆúOÖ’ Ѩ_»=K«∞Û.
XHõ~°∞ KÕÜ«¸`« x=fi=Åã≤# J=ã¨~°O PÜ«∞#‰õΩ ÖË#ѨC_»∞ a_»¤Å J=ã¨~°O HÍx D Hõeq∞ ™êѶ¨ÖϺxH˜ „ѨfHõ HÍ^Œ∞. JO^Œ∞ˆH nx `«~°∞"åu =K«#OÖ’
‰õÄ_® ZO^Œ∞‰õΩO@∞Ok? ã¨Ê+¨ìO KÕÜ«∞|_çOk – ''D „ѨѨOK«OÖ’x H˘xfl Éè’QÆÉèÏQͺÅ#∞ J#∞ÉèíqOK«O_ç.
100. Éè∂í =∂ºHÍâßÅÖ’x =ã¨∞=Î ÙÅhfl PÜ«∞# ™⁄`«∞Î J~Ú#ѨC_»∞ J=hfl PÜ«∞# P[˝Å‰õΩ P `«~°∞"å`« ZÖÏQÆ∂ g∞~°∞ =∂ =^ŒÌ‰õΩ ~åHõ`«Ñ¨Ê^Œ∞—— Jx! JO>Ë Ñ¨~°Ö’HõO`À
Ö’|_ç LO\Ï~Ú. PÜ«∞# K≥Ñ≤Ê#@∞¡ qO\Ï~Ú. PÜ«∞# P[˝Å#∞ t~°™ê=Ç≤ÏO áÈÅ∞Û‰õΩ#flѨC_»∞ D „ѨÑO¨ K«O Hõ}∆ ÉèOí QÆ∞~°O. WHõ¯_ç Éè’QÆqÖÏ™êÅ∞ `å`å¯eHõ"∞≥ #ÿ q.
K«\ÏxH˜ Jhfl ã≤^OúŒ QÍ L#flѨC_»∞ PÜ«∞#‰õΩ "Õ~˘HõiÃÑ· P^è•~°Ñ_¨ =» Åã≤# J=ã¨~O° P `«~°∞"å`« "å~°∞ =º^è•Éèíi`«"≥∞ÿ# tHõ∆#∞ J#∞ÉèíqOK«=Åã≤ LO@∞Ok.
U=ÚO@∞Ok? `«# `«~°∞"å`« `«# ~å*ϺxH˜, Pã≤Îáêã¨∞ÎʼnõΩ "å~°ã¨∞}˜‚ KÕÜ«∂Å#∞ HÍ|\˜ì <Õ_»∞ „ѨѨOK«OÖ’ Pi÷HõOQÍ, "≥·*Ï˝xHõOQÍ, âß„ã‘ÎÜ«∞Ѩ~°OQÍ „ѨQÆuѨ^äŒOÖ’
‰õΩ#fl"å_çH˜ H˘_»∞‰õΩÅ J=ã¨~O° U~°Ê_»∞`«∞Ok. HÍx JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ JÖÏO\˜ J=ã¨~åÅ∞ ^Œ∂ã¨∞‰õΩáÈ`«∞#fl Jqâßfiã¨∞Å∞, =Ú„+≤‰õΩ¯Å∞, ^≥·=kèHͯ~°∞Å∞ ^èŒ#∞ºÅÜ«∂º~°h,
ÖË=Ù. PÜ«∞# x`«∞º_»∞. HÍ|\˜ì J@∞=O\˜ XˆH XHõ¯ ^Õ=ÙxH˜ ã¨O`å<åxfl PáêkO "åiѨ@¡ ^Õ=Ù_»∞ „Ѩã¨#∞fl_»Ü«∂º_»h ÉèÏqOK«‰õÄ_»^Œ∞. „ѨѨOK«OÖ’ Ѩi„â◊q∞Oz#
K«@O =∞ǨѨ~å^èŒO. ''Hõ~°∞}Ï=∞Ü«ÚxH˜ ã¨O`å#O L#fl^Œx "å~°∞ KÕ¿ã "å^Œ# „Ѩu XHõ¯iH© „ѨQÆf qHÍ™êÅ∞ „áêÑ≤ΙêÎ~Ú. qâßfiã¨∞Öˇ·<å, Jqâßfiã¨∞Öˇ·<å Éè∫uHõ
=¸ÅOQÍ PHÍâßÅ∞ ѨyeáÈ`åÜÕ∞"≥∂, Éèí∂q∞ „|^ŒÌÅ=Ù`«∞O^Õ"≥∂! Ѩ~°fi`åÅ∞ „ѨQuÆ q+¨Ü∞« OÖ’ XHõ¯>Ë. J^ŒÖÏ LOz`Õ XHÀ¯™êi ^Õ=Ù_»∞ =º‰õΩÅÎ #∞, *Ï`«∞Å#∞,
Ѩye `«∞`«∞ÎxÜ«∞Å∞ J=Ù`åÜÕ∞"≥∂!—— (=∞~°º"£∞ – 90, 91) Jx K≥ѨÊ\Ïxfl|\˜ì ã¨=¸Ç¨Å#∞ ѨsH˜∆OKÕ xq∞`«ÎO ‰õÄ_® H©i΄Ѩu+¨ªÅ#∞ W™êÎ_»∞. D q+¨Ü«∞O
D P~ÀѨ} ^Õ=Ùx P„QÆǨxH˜ ZO`«QÍ HÍ~°}Éèí∂`«=∞=Ù`«∞O^À TÇ≤ÏOK«=K«∞Û. WO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ ‰õÄ_® Ѩ^Õ Ñ¨^Õ K≥ѨÊ@O [iyOk.
931 932
10. Ü«¸#∞ãπ Ü«∂`«l~°∂<£ 473 10. Ü«¸#∞ãπ 11= áê~å
<Õ#∞ g∞ =∞^茺 LO_»@O, ^≥·"å[˝Å#∞ 73 J~Ú<å "å~°∞ J`«xfl kèHõ¯iã¨∂Î<Õ
LѨ^ÕtOK«@O g∞‰õΩ ã¨Ç≤ÏOѨâ◊HõºO L<åfl~°∞.107 JO^Œ∞KÕ`« "Õ∞=Ú J`«hfl,
HÍHõáÈ`Õ (áÈx=fiO_ç), <Õ#∞ =∂„`«O J`«x`Àáê@∞ F_»Ö’ L#fl"åih
JÖÏ¡ÇπÏ<Õ #=Ú‡‰õΩ<åfl#∞. g∞~°∞ g∞ HÍáê_®=Ú. "åix "å~°ã¨∞Å∞QÍ
ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ`À HõÅã≤ g∞ =ӺǨÏO KÕâß=Ú.108 =∂ PÜ«∞`«∞Å#∞ Jã¨`åº
q+¨Ü«∞OÖ’ QÆ\ ˜ì x~°‚Ü«∂xH˜ ~°O_ç!.103 Åx „`Àã≤ÑÙ¨ zÛ# "åix =ÚOz"Õâß=Ú.
P Ñ≤^ÑŒ ¨ g∞ =ӺǨÏ~°K#« g∞Ö’ ZÖÏO\˜ K«∂_»∞! ÃÇÏK«ÛiOK«|_ç# "åiH˜ U QÆu
â◊OHõ‰Ωõ HÍ~°}O H͉õÄ_»^∞Œ .104 PÃÑ#· <å Ѩ\ Oì˜ ^À!
q+¨Ü«∞OÖ’ UO KÕÜ«∂Å#∞‰õΩ<åfl~À
KÕÜ«∞O_ç. <å‰õΩ QÆ_»∞=Ù W=fi=Åã≤# 74 =∞i #∂ÇπÏ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) J#O
J=ã¨~°O ‰õÄ_® ÖË^Œ∞—— Jx J<åfl_»∞. `«~O° "Õ∞=Ú J<ÕH=õ ∞Ok „Ѩ=HõÅÎ #∞ "åi
72 JѨÊ\˜H© g∞~°∞ q=ÚY`« K«∂Ñ≤`Õ, *Ï`«∞Å =^ŒÌ‰õΩ ѨOáê=Ú. "å~°∞ `«=∞
<Õ#∞ g∞#∞O_ç ZÖÏO\˜ „ѨuѶŨ O [#∞Å =^ŒÌ‰õΩ ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# x^Œ~°≈<åÅ#∞
HÀ~°ÖË^Œ∞.105 <å‰õΩ „ѨuѶ¨ÅO WKÕÛ fã¨∞‰õΩ=KåÛ~°∞.109 HÍx "å~°∞ "≥Ú^Œ\’¡
ÉÏ^茺`« ˆH=ÅO JÖÏ¡ÇπÏk. =Úã≤¡OQÍ kèHõ¯iOz# q+¨Ü«∂xfl =∞m¡ JOwHõ
LO_®Åx <å‰õΩ P^ÕtOK«|_çOk.106
k=º Y∞~üP<£Ö’x D PÜ«∞`«∞Å#∞ ‰õÄ_® J^茺ܫ∞#O KÕÜ«∞QÆÅ~°∞ : J<£ #"£∞¡
103. JO>Ë <å‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ g∞~°∞ Ѩ#flÉ’ÜÕ∞ ‰õΩ„@Ö’ g∞ zÅ¡~° ^Õ=Ùà◊√¡ ‰õÄ_® ã¨∂~å 91= PÜ«∞`«∞, JÖò |Y~å ã¨∂~å–131, 132 PÜ«∞`«∞Å∞, Ü«¸ã¨∞Ѷπ
`À_»Ê_»`å~°x g∞~°#∞‰õΩO>Ë "åix ‰õÄ_® g∞`À KÕ~°∞ÛHÀO_ç. ã¨∂~å–101, Ü«¸#∞ãπ ã¨∂~å–84, JÖò P~åѶπ ã¨∂~å–126, J<£ #"£∞¡ ã¨∂~å
104. J~°cÖ’ 'QÆ∞=∞‡`«<£— Jx LOk. ÃÑ·# PÜ«∞`«∞Ö’ ^•xfl 'â◊OHõ— (J#∞=∂#O) Jx 44, JÖò =∂~Ú^Œ ã¨∂~å–44 =∞iÜ«Ú 111 PÜ«∞`«∞Å∞, JÖò J<£P"£∞ ã¨∂~å
`«~°∞˚=∂ KÕÜ«∞@O [iyOk. D Ѩ^•xH˜ ^•Ñ¨iHõO, Jã¨Ê+¨ì`« J<Õ J~å÷Å∞ ‰õÄ_® – 162, 163).
L<åfl~Ú. ^•x „ѨHÍ~°O ÃÑ· PÜ«∞`«∞‰õΩ ÉèÏ=O WÖÏ =ã¨∞ÎOk : g∞~°∞ <å‰õΩ 107. ZO`«HÍÅO LѨ^tÕ Oz<å #∂ÇπÏ *Ïu „Ѩ[Å∞ `«=∞ kèHͯ~° "≥Y· ix =∂#∞HÀÖË^∞Œ .
=ºuˆ~HõOQÍ [i¿Ñ Ѩ<åflQÆO KåÖÏ ã¨Ê+¨ìOQÍ LO_®e. D q+¨Ü«∞OÖ’ U=∂„`«O JO^Œ∞=Å¡ JÖÏ¡ÇπÏ „Ѩ=HõÎ #∂ÇπÏ#∞, PÜ«∞xfl qâ◊fiã≤OKÕ"åix F_»Ö’ ‰õÄ~ÀÛɡ\ ˜ì
^•Ñ¨iHÍxH˜ P™ê¯~°O LO_»‰õÄ_»^Œ∞. "åix HÍáê_®_»∞. q∞ye# kèHͯ~°∞ÅO^Œih LÃÑÊ#Ö’ =ÚOz"Õâß_»∞. PYiH˜
105. D ã¨O^Õâßxfl JO^Œ*Ëã≤ g∞#∞Oz _»|∞ƒ#∞ QÆ∞O*ÏÅx K«∂ã¨∞Î<åfl_»∞ Jx XHõ"Õà◊ Jq^èÕÜ«Ú_≥·# #∂ÇπÏ ‰õΩ=∂~°∞}˜‚ ‰õÄ_® =^ŒeÃÑ@ìÖË^Œ∞.
J#∞‰õΩO@∞<åflˆ~"≥∂! <å‰õΩ g∞ „ѨuѶ¨ÅO Ug∞ JHõ¯~°ÖË^Œ∞. <å‰õΩ „ѨuѶ¨ÖÏxfl
WKÕÛ ÉÏ^茺`«#∞ JÖÏ¡ÇπÏ fã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. g∞ „âıÜ≥∂aèÖÏ+≤QÍ =∂„`«"Õ∞ g∞‰õΩ D 108. D LÃÑÊ# ÉÏi#∞Oz HÍáê_»|_ç# q^èÕÜ«ÚÅ#∞ "åi ѨÓsfi‰õΩʼnõΩ "å~°ã¨∞Å∞QÍ
ã¨O^Õâßxfl JO^Œ*Ëã¨∞Î<åfl#∞. KÕâß_»∞. P `«~°∞"å`« =∂#=*Ïu =∞#∞QÆ_» gà◊¡^•fi~å<Õ ™êyOk. =ÚYºOQÍ
^≥=· „Ѩ=HõÎ #∂ÇπωõΩ K≥Ok# =ÚQÆ∞~æ ∞° ‰õΩ=∂~°∞Å ^•fi~å =∂#= Ѩ~O° Ѩ~° =ÚO^Œ∞‰õΩ
106. ^≥·=„Ѩ=HõΠǨτ[`ü #∂ÇπÏ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) QÍi D =∂@Å ^•fi~å ã¨Ê+¨ì=∞ÜÕ∞º ™êyOk. JO^Œ∞ˆH Ǩτ*`ü #∂ÇπÏ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)#∞ '=∞~˘Hõ P^ŒO— (P^Œ"≥∞
^Õq∞@O>Ë ^≥=· „Ѩ=HõÅÎ O^Œ~∂° JO^Œ*ãË #≤ ^è~Œ ‡° O W™ê¡O ^è~Œ ‡° "Õ∞. "å~°∞ „Ѩ"âÕ Ã◊ Ñ\˜#ì ™êh)QÍ Jaè=i‚ã¨∂Î LO\Ï~°∞.
+¨sÜ«∞`«∞Å∞, J=ÅOaOz# q^è•<åÅ∞ J<ÕHõO L#flѨÊ\˜H© '=¸Å^èŒ~°‡O— =∂„`«O
XHõ¯>Ë – J^Õ W™ê¡O! JÖò =∂~Ú^Œ ã¨∂~åÖ’x 48= =K«#O ^•fi~å ‰õÄ_® D 109. "å~°∞ fã¨∞‰õΩ =zÛ# ã¨∂K«#Å∞ ZO`« ã¨Ê+¨"ì ∞≥ #ÿ =O>Ë =∞Oz =∞#ã¨∞ L#fl"åÔ~=~°∂
q+¨Ü∞« O qk`«=∞=Ù`ÀOk. (D q+¨Ü∂« xfl =∞iO`« qѨÙÅOQÍ `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ "å\˜x K«∂ã≤# `«~°∞"å`« „Ѩ=HõÎÅ =∂@#∞ u~°ã¨¯iOK«~°∞.
933 934
10. Ü«¸#∞ãπ Ü«∂`«l~°∂<£ 474 10. Ü«¸#∞ãπ 11= áê~å
iOK«@O J#flk [~°QÆ<Õ ÖË^Œ∞.110 D 77 ''Uq∞\©, ã¨`«ºO`À ‰õÄ_»∞‰õΩ#fl
q^èŒOQÍ "Õ∞=Ú Ç¨Ï^Œ∞Ìg∞i áÈÜÕ∞"åi x^Œ~°≈#O g∞ =^ŒÌ‰õΩ =KÕÛã≤# `«~°∞"å`«
ǨÏ$^ŒÜ«∂ÅÃÑ· ã‘Å∞ "Õ¿ã™êÎ=Ú.111 ^•x QÆ∞iOz WÖÏO\˜ =∂@ÅO\Ï~å?
Wk =∞O„`«*ÏÅ=∂? =∞O„`«*ÏÅO
75 =∞i P „Ѩ=HõÎÅ `«~°∞"å`« "Õ∞=Ú KÕ¿ã"å~°∞ ã¨Ñb¨¶ Hõ$`«∞Å∞ HÍÖË~∞° ——116 Jx
=¸™ê#∞, Ǩ~°∂#∞#∞112 Ѷ~≤ “#∞ =^Œ‰Ì Ωõ , =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) K≥áêÊ_»∞.
J`«x ã¨~åÌ~∞° Å =^Œ‰Ì Ωõ =∂ ã¨∂K«#Å#∞113
WzÛ Ñ¨Oáê=Ú. HÍx "å~°∞ JǨÏOHÍ~°O 78 ^•xH˜ "å~°∞, ''"Õ∞=Ú =∂ `å`«
„Ѩ^iŒ ≈OKå~°∞. "å~°∞ JѨ~å^èŒ [#∞Å∞.114 =Ú`åÎ`«Å#∞ U Ѩ^ŒúuÃÑ· K«∂âß"≥∂ P
Ѩ^Œúu #∞Oz =∞=∞‡efl `«Ñ≤ÊOK«\ÏxH˜
76 J@∞ Ñ≤=∞‡@ =∂=^ŒÌ #∞Oz "åiH˜ #∞=Ùfi =∂ =^ŒÌ‰õΩ =KåÛ"å?! WÖÏ KÕã≤
ã¨`º« |^Œ"ú ∞≥ #ÿ x^Œ~≈° #O KÕ~Q° Í "å~°∞ ''Wk g∞i^ŒÌ~°∂ Éèí∂q∞Ö’ ÃÑ^ŒÌiHõO á⁄O^•
ѨzÛ =∞O„`«*ÏÅO—— Jx J<åfl~°∞.115 Å#∞ ‰õΩO@∞<åfl~å?117 "Õ∞"≥∞#fl\˜H© g∞
W^ŒiÌ x qâ◊fiã≤OK«É’=Ú—— Jx K≥áêÊ~°∞.
110. HÍx PÜ«∂ *Ï`«∞Å "å~°∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎÅ ã¨O^Õâßxfl MÏ`«~°∞ K≥Ü«∞ºÖË^Œ∞. "≥Ú^Œ@
„Ѩ=HõÎÅ∞ =zÛ ^≥·=ã¨O^Õâ◊O qxÑ≤Oz#ѨC_»∞ "å~°∞ =ÚO^Œ∂ "≥#∞HÍ PÖ’zOK« ZO^Œ∞HõO>Ë XHõ <Õ~O° =∞~À <Õ~åxH˜ =∂~°Oæ ã¨∞QÆ=∞O KÕã∞¨ OÎ k. K≥_∞» KÕã∞¨ #Î flѨC_»∞
‰õΩO_® XHõ¯™êiQÍ „`Àã≤ѨÙKåÛ~°∞. XHõ™êi „`Àã≤ѨÙzÛ# `«~°∞"å`« =∞m¡ ^•xÃÑ· =∞#ã¨∞Ö’ U HÀâß<å ÉèHí ,Θ ÉèÜ
í ∞« =¸ LO_»^∞Œ . Ѷ~≤ “<£ [#∞Å∞ JѨÊ\˜Hˆ ^Œ∞~å‡~°Oæ Ö’
ѨÙ#óѨijÅ# KÕÜ∞« \ÏxH©, XHõ"àÕ ◊ ѨÙ#óѨijÅ# [iÑ≤<å ^•xfl JOwHõiOK«\ÏxH˜ |Ǩï^Œ∂~°O "≥o§ LO_»@O =Å¡ =¸™ê (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) ã¨O^Õâßxfl „`Àã≤ÑÙ¨ K«Û_®xH˜
"åà◊§‰õΩ JǨÏO J_»∞¤Ñ¨_çOk. `«`«Êùe`«OQÍ "å~°∞ âßâ◊fi`«OQÍ qâßfi㨠ÉèÏQͺxH˜ U=∂„`«O `«_»|_»ÖË^Œ∞.
^Œ∂~°"≥∞ÿáÈÜ«∂~°∞. 115. XHõ ã¨`åºxfl u~°ã¨¯iOK«\ÏxH˜ `«QÆ∞ HÍ~°}O ^˘~°Hõ#ѨC_»∞ ^•#∞flOz `«=∞#∞
111. JO>Ë =Ú#∞Ѩ\ ˜ *Ï`«∞Å"åi kèHͯ~°"≥·Yi HÍ~°}OQÍ "åi ǨÏ$^ŒÜ«∂ÅÃÑ· ZÖÏ `«Ñ≤ÊOK«∞HÀ=\ÏxH˜ ''Wk HõxHõ@∞ì q^ŒºÖÏ LOk—— Jx K≥¿ÑÊ¿ãÎ áÈ`«∞Ok Jx
=Ú„^ŒÑ¨_çáÈ~ÚO^À JÖψQ Éèíq+¨º`«∞ÎÖ’ ‰õÄ_® ^≥·=„Ѩ=HõÎÅ#∞ „`Àã≤ѨÙzÛ, "å~°∞ J#∞‰õΩ<åfl~°∞.
^≥·==K«<åÅ#∞ kèHõ¯iOz# "åi ǨÏ$^ŒÜ«∂ÅÃÑ· ã‘Å∞Ѩ_»∞`«∞Ok. `«=∞ ѨÓsfi‰õΩÅ 116. HÍã¨Î PÖ’zOK«O_ç : ã¨`«º"å‰õΩ¯#∞, „Ѩ|Å x^Œ~°≈<åÅ#∞ g∞~°∞ HõxHõ@∞ìQÍ
=∂kiQÍ<Õ "å~°∞ ‰õÄ_® ã¨<å‡~åæxH˜ <ÀK«∞HÀ‰õΩO_® áÈ`å~°∞. z„fHõi™êÎ~å? Wk g∞‰õΩ WO„^Œ*ÏÅOQÍ HõxÑ≤™ÈÎO^•? WO„^Œ*Ïe‰õΩÅ∞ Z#fl_»∂
112. „Ѩ`ºÕ HõOQÍ Z=i ¿Ñ~°∂ fã¨∞HÀ‰õΩO_® J<ÕH=õ ∞Ok „Ѩ=HõÅÎ QÆ∞iOz K≥ÑÊ≤ # `«~∞° "å`« ÅHõ∆ ºO ™êkèOK«Ö~Ë ∞° `≥Å∞™ê?! <Õ#∞ =∂O„u‰õΩ}˜‚ HÍ#∞. ^Õ=Ùx `«~Ñ° Ù¨¶ # ѨOѨ|_ç#
=¸™ê, Ǩ~°∂#∞ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)Å#∞ ¿Ñ~°∞ÃÑ\˜ì „Ѩ™êÎqOK«@O QÆ=∞<å~°›O. "åi „Ѩ=Hõ#Î ∞. <å‰õΩ PÜ«∞# JO_»^OŒ _»Å∞<åfl~Ú. PÜ«∞# <å‰õΩ =∞Ç≤Ï=∞Å#∞, ã¨Ê+¨"ì ∞≥ #ÿ
„áê=ÚYº`«, Q˘Ñ¨Ê^Œ<åÅ ^Œ$ëêì º "åix „Ѩ`ÕºHõ suÖ’ „Ѩ™êÎqOK«@O [iy ã¨∂K«#Å#∞ WKåÛ_»∞. JÖÏO@ѨC_»∞ <Õ#∞ =∞O„`«`O« „`åÅ#∞ QÍh, =∂O„u‰õΩÅ#∞
LO_»=K«∞Û. QÍh P„â◊~ÚOK«=Åã≤# Ѩx U=ÚO@∞On? ^≥=· „Ѩ™êk`åÖˇ#· x^Œ~≈° <åÅ =ÚO^Œ∞
113. ^≥·=„Ѩ=HõÎ =¸™ê(JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) fã¨∞‰õΩ=zÛ# D =∞Ç≤Ï=∞Å#∞, =ÚYºOQÍ |h =∞O„`åÖˇO`«? Jx Ǩτ[`ü =¸™ê (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) Ѷ~≤ “<£ ^Œ~åƒ~°∞Ö’x ã¨~åÌ~∞° ʼnõΩ
W„™ê~¸Öò ã¨∂~å 101= PÜ«∞`«∞Ö’ „Ѩ™êÎqOK«|_ç# 9 ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# x^Œ~°≈<åÅ#∞. #K«Û*ˇáêÊ~°∞.
114. JѨÊ\˜ˆH "å~°∞ <Õ~åʼnõΩ, áêáêʼnõΩ JÅ"å@∞Ѩ_çáÈ~Ú L<åfl~°∞. JO^Œ∞=Å¡ 117. ¿ÇÏ`«∞=Ù =ÚO^Œ∞, „Ѩ=∂}|^Œú"≥∞ÿ# P^è•~åÅ =ÚO^Œ∞ xÅ∞=ÖËx "å~°∞ =∞O‰õΩ
^Õ=Ù_»∞ ѨOÑ≤# x^Œ~≈° <åÅ#∞ `ÕeQÍæ H˘\˜áì êˆ~Ü«∞_®xH˜ "å~°∞ U=∂„`«O [OHõÖ^Ë ∞Œ . `«<åxH˜ ky=™êÎ~°∞. `«=∞ "≥·YiÃÑ· "≥ÚO_çˆHã¨∂Î <À\˜H˘zÛ#k "åQÆ∞`å~°∞. Ѷ≤~“#∞
935 936
10. Ü«¸#∞ãπ Ü«∂`«l~°∂<£ 475
79 ''Pi`Õi# =∂O„u‰õΩÅO^Œih <å
=ÚO^Œ∞ Ǩ[~°∞Ѩ~°K«O_ç—— Jx Ѷ≤~üB<£
P^ÕtOKå_»∞.
80 =∂O„u‰õΩÅ∞ =zÛ#ѨC_»∞, ''g∞~°∞
Ѩ_»"ÕÜ«∂Å#∞‰õΩ#fl "å\˜x Ѩ_»"≥
Ü«∞ºO_ç—— Jx =¸™ê "åi`À J<åfl_»∞.
81 "å~°∞ Ѩ_»"ÕÜ«∞QÍ<Õ =∂O„u‰õΩÅ`À
=¸™ê WÖÏ J<åfl_»∞ : ''g∞~°∞ `≥zÛ#k
=∞O„`«*ÏÅO . JÖÏ¡ÇπÏ WѨC_Õ ^•xx
q∞^䌺QÍ KÕã≤ K«∂Ñ≤™êÎ_»∞.118 JÖÏ¡ÇπÏ
WÖÏO\˜ HõÖ’¡Å [#‰õΩŠѨxx
K«Hõ¯|_» x=fi_»∞.119
^Œ~åƒ~°∞Ö’x ÃÑ^ŒÌÅ∞ ‰õÄ_® J^Õ KÕâß~°∞. =∂ `å`«=Ú`åÎ`«Å =∞`åKå~åÅ #∞O_ç
=∞=∞‡efl `˘ÅyOK«^ŒÅ∞ã¨∞Î<åfl"å? =∂ JkèHÍ~åxfl, ~å["≥·Éèí"åxfl K«∂ã≤
Jã¨∂Ü«∞`À H˘`«ÎѨ^äŒHÍÅ∞ "Õã¨∞Î<åfl"å? =∂ Ѩ^Œ=ÙÅ#∞ =∂ #∞O_ç H˘Å¡Q˘\˜ì
"å\˜x #∞=Ófi, h ™È^Œ~°∞_»∂ P„Hõq∞OK«∞HÀ^ŒÅ∞ã¨∞Î<åfl~å? JO^Œ∞ˆH "Õ∞=Ú h
=∂@#∞ #=∞‡=Ú áÈ Jx Z_®ÃÑ_® "åy, ^≥·=„Ѩ=HõÎ#∞ F_çOKÕ „Ѩܫ∞`«flO
KÕâß~°∞. P q^èŒOQÍ Ñ¨Ósfi‰õΩÅ JO^è•#∞ã¨~°}, „áêѨOzHõ Ѩ^Œ=ÙÅ "åº"≥∂ǨÏO
ã¨`«º ã‘fiHÍ~°OÖ’ "åiH˜ J=~À^èŒOQÍ xeKå~Ú. P `«~°∞"å`« Ѷ≤~“<£ K«„Hõ=iÎ
ã¨∞„Ѩã≤^Œú WO„^Œ*Ïe‰õΩÅ#∞ Ñ≤eÑ≤OKå_»∞. P `åO„u‰õΩʼnõÄ – =¸™ê‰õΩ =∞^茺
áÈ\© [iyOk. WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ JÖò P~åѶπ ã¨∂~åÖ’ D áÈ\© QÆ∞iOz q=~°OQÍ
K≥ѨÊ|_çOk. `åǨ ã¨∂~åÖ’#∂ D q+¨Ü«∞O ~å#∞#flk.
118. z=~°‰õΩ [iyOk ‰õÄ_® J^Õ. ZO`«~Ú<å ã¨`«ºO ã¨`«º"Õ∞. Jã¨`«ºO Jã¨`«º"Õ∞.
ã¨`º« O QÔ eKÕ =ÚO^Œ∞ Jã¨`º« O KÕ¿ã P~åƒù@O *Ïã≤QÎ Í L#flѨÊ\˜H© z=~°‰Ωõ Jã¨`º« O
=∞\˜ì Hõ~°∞ã¨∞ÎOk. Ѷ≤~“#∞ ^Œ~åƒ~°∞‰õΩ ZO`À J@ìǨã¨O`À =zÛ# =∂O„u‰õΩÅ∞
`å=Ú „Ѩ^iŒ ≈OK«=Åã≤# q^Œº#O`å „Ñ¨^iŒ ≈OKå~°∞. HÍx "åi áêzHõÅ∞ áê~°Ö^Ë ∞Œ .
^≥·"å[˝`À Ǩτ[`ü =¸™ê (J) `«# ÖÏsîx Ѩ_»"Õã≤# =∞~°∞Hõ∆}"Õ∞ Jk "åi
WO„^Œ*ÏÖÏxfl J=∂O`«O q∞OˆQã≤Ok.
119. =∞i P =∂O„u‰õΩÅ∞ ‰õÄ_® `«‰õΩ¯= "å~°∞ HÍ~°∞. „áêѨOzHõ „ѨÜ≥∂[<åÅ HÀã¨O
"å~°∞ D ‰õ∆Ω„^Œq^ŒºÅ#∞, =∞O„`«`«O„`åÅ#∞ <Õ~°∞Û‰õΩ<åfl~°∞. J=HÍâ◊O ^˘iH˜
#ѨC_»ÖÏ¡ `«=∞ HõxHõ@∞ì#∞ „Ѩ^Œi≈Oz „Ѩ[Å#∞ "≥∂ã¨yOKÕ"å~°∞. D ~ÀA "åi
937
10. Ü«¸#∞ãπ 11= áê~å
82 JѨ~å^èŒ∞ʼnõΩ q∞OQÆ∞_»∞Ѩ_»Hõ
áÈ~Ú<å㨈~ JÖÏ¡ÇπÏ `«# P^ÕâßÅ120
^•fi~å ã¨`åºxfl ã¨`«ºOQÍ x~°∂Ñ≤™êÎ_»∞.
83. =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)#∞ J`«x
*ÏuH˜ K≥Ok# H˘kÌ=∞Ok121 =∂„`«"Õ∞
qâ◊fiã≤OKå~°∞. P H˘kÌ=∞Ok ‰õÄ_®,
Ѷ≤~“#∞‰õΩ, J`«x ã¨~åÌ~°∞ʼnõΩ – "å~°∞
`«=∞#∞ ZHõ¯_» "Õk™è êÎ~À#x ÉèÜ
í ∞« Ѩ_∞» `«∂
122
LO_Õ"å~°∞. J=Ù#∞ =∞i! P
~å[ºOÖ’ Ѷ~≤ “<£ „áê|źO Hõey LO_Õ
"å_»∞, ^•xH˜`À_»∞ ǨÏ^Œ∞Ìg∞i áÈÜÕ∞
"å_»∞.123
áêѨO ѨO_çOk. "åi áêzHõÅÖ’ Ѩã¨ÖË^Œx `ÕeÛ"Õ¿ã ~ÀA =zÛOk. Ö’HÍxfl
ÃÑ_»„`À=Ѩ\ ˜ìOKÕ "åi P@Å#∞ ^Õ=Ù_»∞ J>Ëì HÍÅO ™êQÆx=fi_»∞.
120. J~°cÖ’ 'Hõe=∂`ü— Jx LOk. PÜ«∞`«∞Ö’ ^•xfl 'P^ÕâßÅ∞— Jx `«~∞° =˚ ∂ KÕÜ∞« @O
[iyOk. nxH˜ 'x^Œ~°≈<åÅ∞— J#fl J~°÷O ‰õÄ_® =ã¨∞ÎOk. JÖÏ¡ÇπÏ `«# „Ѩ=HõÎÅÃÑ·
J=`«iOѨ*Ë¿ã „QÆO^ä•ÅÖ’ D x^Œ~°≈<åÅ#∞ á⁄O^Œ∞Ѩ~°∞ã¨∂Î LO\Ï_»∞. JÖψQ
'Hõe=∂`ü— JO>Ë ^≥·"å[˝`À ^≥·=„Ѩ=HõÎÅ ^•fi~å LxH˜Ö’H˜ =KÕÛ '=∞Ç≤Ï=∞Å∞— ‰õÄ_®
HÍ=K«∞Û. ÖËHõ 'J~ÚáÈ— J<Õ =∂@ ^•fi~å JÖÏ¡ÇπÏ *ÏsKÕ¿ã L`«∞Î~°∞fi Jx ‰õÄ_®
^•x ÉèÏ=O HÍ=K«∞Û.
121. D PÜ«∞`«∞Ö’ 'M∫q∞Ç≤Ï— (J`«x *ÏuH˜) J<Õ Ñ¨^ŒO =¸™ê =~åæxH˜ K≥Ok#
[#∞ʼnõΩ =iÎã¨∞ÎO^•? ÖËHõ Ѷ≤~“#∞ [#∞ʼnõΩ =iÎã¨∞ÎO^•? J#fl q+¨Ü«∞OÖ’
"åºMϺ`«Å =∞^躌 ^ŒfiO^•fiaè„áêÜ«∂Å∞<åfl~Ú. H˘O`«=∞Ok Wk =¸™ê (J֡Ƿ Ï≤ )‰õΩ
=iÎã∞¨ OÎ ^Œx J<åfl~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë PÜ«∞`«∞Ö’ D Ѩ^•xH˜ =ÚO^Œ∞ PÜ«∞# „Ѩ™êÎ=<Õ
LOk. HÍx W=∂"£∞ Wɡfl Hõã‘~ü `«k`«~°∞Å Jaè„áêÜ«∞OÖ’ D Ѩ^ŒO Ѷ≤~“#∞
*ÏuH˜ =iÎã∞¨ OÎ k. JO>Ë Ñ¶~≤ “#∞ J#∞Ü«∂Ü«ÚÖ’¡x H˘O`«=∞Ok =¸™ê ã¨O^Õâßxfl
ã‘fiHõiOKå~°∞. gi "å^Œ# „ѨHÍ~°O W„™ê~¸Å∞ *Ïu"å~°∞ JѨÊ\˜ˆH `«=∞#∞
HÍáê_Õ XHõ =∂~°æ^Œ~°≈‰õΩx HÀã¨O ZO`ÀHÍÅOQÍ Z^Œ∞~°∞K«∂ã¨∂Î L<åfl~°∞. =¸™ê
(JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) ~°∂ѨOÖ’ P „Ѩ=HõÎ ~åQÍ<Õ "å~°∞ =∂~°∞ =∂\Ï¡_»‰õΩO_® PÜ«∞#
ѨH∆Í# xeKå~°∞ (XHõ¯ MÏ~°∂<£ `«Ñ¨Ê). JO^Œ∞=Å¡ ''A„iÜ«∞º`«∞<£ q∞‡<£ M∫q∞Ç‘Ï——
JO>Ë ''Ѷ~≤ “<£ *ÏuH˜ K≥Ok# H˘kÌ=∞Ok—— Jx ÉèÏqOK«@"Õ∞ ã¨~Ô #· k. "å~°∞ ^≥=· „Ѩ=HõÎ
938
10. Ü«¸#∞ãπ Ü«∂`«l~°∂<£ 476 10. Ü«¸#∞ãπ 11= áê~å
84 =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏ"£∞) `«# "åi 86 ''h Hõ$Ѩ`À =∞=∞‡efl D Jqâßfiã¨∞Å
#∞^ÕÌtOz, ''<å *Ïu „Ѩ[ÖÏ~å! g∞~°∞ K≥~°#∞O_ç HÍáê_»∞——125 Jx "Õ_»∞
JÖÏ¡ÇÏπ #∞ qâ◊fiã≤OKÕ"åˆ~ J~Ú`Õ, g∞~°∞ ‰õΩ<åfl~°∞.
=Úã≤¡=ÚÖË J~Ú`Õ PÜ«∞<Õfl #=Ú‡ 87 ''g∞i^Œ~Ì ∂° g∞ "åà◊§HÀã¨O DlѨÙÖì ’
HÀO_ç—— J<åfl_»∞.124 x"å㨠QÆ$ǨÅ#∞ U~åÊ@∞ KÕÜ∞« O_ç. P
85 ^•xH˜ "å~°∞, ''"Õ∞=Ú JÖÏ¡ÇπÏ<Õ Wà◊√¡ dÉÏ¡ kâ◊Ö’ LO_Õ@∞¡ K«∂ã¨∞
HÀO_ç.126 #=∂A#∞ <≥ÅH˘ÅÊO_ç.
#=Ú‡‰õΩ<åfl=Ú. =∂ „ѨÉ∂íè ! =∞=∞‡efl D (=¸™ê!) h=Ù qâßfiã¨∞ʼnõΩ â◊√Éè"í å~°#Î ∞
^Œ∞~å‡~°∞æŠѨsH∆Í ™ê^èŒ#OQÍ KÕÜ«∞‰õΩ.—— JO^Œ*~Ë Ú—— Jx "Õ∞=Ú =¸™ê‰õΩ, J`«x
=¸™ê#∞ qâ◊fiã≤OKå~°∞. P H˘kÌ=∞OkÖ’ Ѷ≤~“#∞ ÉèÏ~°º (Ǩτ[`ü Pã≤Ü«∂) ‰õÄ_® ™È^Œ~°∞xH© =Ç‘Ï Ñ¨Oáê=Ú.
LOk. 88 =¸™ê WÖÏ q#flqOK«∞‰õΩ<åfl_»∞ :
122. D "åHͺxfl |\˜ì ‰õÄ_® =¸™ê#∞ qâ◊fiã≤Oz# P H˘kÌ=∞Ok Ѷ≤~“#∞ *ÏuH˜ ''=∂ „ѨÉèí∂! h=٠Ѷ≤~“#∞‰õΩ, J`«x
K≥Ok# "åˆ~#x ~°∂_èô J=Ù`ÀOk. ZO^Œ∞HõO>Ë `«=∞ K«„Hõ=iÎ, `«=∞ JkèHÍ~°∞Å∞ ã¨~åÌ~°∞ʼnõΩ „ѨѨOK« rq`«OÖ’
`«=∞#∞ ZHõ¯_» "Õkè™êÎ~À##fl ÉèíÜ«∞O "åiH˜ LO_Õk. P =∂@H˘¿ãÎ W„™ê~¸Å∞
JO^Œ"∞≥ #ÿ ™ê^è#Œ ã¨OѨ`∞« ÅÎ #∞, Sâ◊fi~åºhfl
WKåÛ=Ù. "å~°∞ „Ѩ[Å#∞ h =∂~°Oæ
ã¨O`«u"å~°∞ `«~`° ~« åÅ∞QÍ Ñ¶~≤ “#∞ K«„Hõ=~°∞ÅÎ ‰õΩ ÉÏxã¨Å∞QÍ =∂i, "åiH˜ T_çQOÆ #∞Oz `«Ñ≤ÊOK«\ÏxˆH W^ŒO`å WKåÛ"å
KÕã¨∂Î, J==∂<åÅ∞ Éèíiã¨∂Î<Õ L<åfl~°∞. =¸™ê#∞ qâ◊fiã≤Oz#O^Œ∞‰õΩ ã¨iH˘`«ÎQÍ „ѨÉ∂íè !? =∂ „ѨÉ∂íè ! "åi ã≤iã¨OѨ^Œ
"å~°∞ Ѷ~≤ “#∞‰õΩ ÉèÜ
í ∞« Ѩ_=» Åã≤# JQÆ`º« O ÖË^∞Œ . Z\ÁpÛ W|ƒOkx Z^Œ∞~À¯=Åã≤# Å#∞ ã¨~fi° <åâ◊#O K≥~Úº!127 ÉÏ^è•Hõ~°
Ѩiã≤÷u Ѷ≤~“#∞ ta~°OÖ’ #∞Oz =¸™ê ta~°OÖ’xH˜ =zÛ# "åiˆH U~°Ê_çOk. "≥∞#ÿ tHõ#∆ ∞ K«∂¿ã =~°‰Äõ "å~°∞ qâ◊fiã≤O
123. "å~°ÖÏ ÉèíÜ«∞Ѩ_»@OÖ’ J~°÷O ÖËHõáÈÖË^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë Ñ¶≤~“<£ K«„Hõ=iÎ ^Œ∞~åQÆ`å K«‰õΩO_® LO_ÕÖÏ "åi QÆ∞O_≥Å#∞
Å#∞, xÜ«∞O`«$`«fi "≥·Yix QÆ∞iOz "åiH˜ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. Hõi#î "≥∞#ÿ qQÍ<Õ LOK«∞.——128
124. `«~°`«~åÅ∞QÍ Ñ¶≤~“<£ ^Ò~°˚<åºÅ#∞ Éèíiã¨∂Î =ã¨∞Î#fl W„™ê~¸Öò *Ïu"åiH˜ =¸™ê 125. XHõ¯_≥·# JÖÏ¡ÇπÏÃÑ· ÉèÏ~°O "≥∂Ѩ@O`Àáê@∞ "å~°∞ ^≥·=ã¨xflkèÖ’ n<åun#OQÍ
„Ѩ=HõÎ =zÛ# `«~åfi`« ‰õÄ_® HõëêìÅ∞ `«Ñ¨ÊÖË^Œ∞. JO^Œ∞ˆH "å~°∞ ZšѨC_»∂ „áêi÷OKå~°∞. xã¨ûO^ÕǨÏOQÍ ^Œ∞P qâßfiã¨∞Å H˘~°‰õΩ Q˘Ñ¨Ê PÜ«Ú^èŒO, P„â◊Ü«∞O
ÉèÜ
í ∂« O^Àà◊#ʼnõΩ Ö’<≥· LO_Õ"å~°∞. P HÍ~°}OQÍ<Õ "å~°∞ =¸™ê`À WÖÏ J<åfl~°∞: ‰õÄ_®.
126. JO>Ë g∞~°∞ g∞ x"å㨠QÆ$ǨÅ<Õ =∞ã≤˚^Œ∞Å∞QÍ KÕã¨∞HÀO_ç. "å\˜ kâ◊ g∞ dÉÏ¡
''F =¸™ê! h=Ù ~åHõ =Ú#∞Ѩ٠"Õ∞=Ú Ñ¶≤~“<£ [#∞Å KÕ`« ZÖÏ "ÕkèOK«|_Õ (J~Ú# ɡ·`«∞Öò =∞dÌãπ) "≥·Ñ¨Ù‰õΩ LO_ÕÖÏ K«∂ã¨∞HÀO_ç. ^≥·"å~å^èŒ# HÀã¨O g∞~°∞
"å~°"∂≥ h=Ù =zÛ# `«~∞° "å`« ‰õÄ_® JÖψQ "ÕkOè K«|_»∞`«∂<Õ L<åfl=Ú. Ѩiã≤u÷ Ö’ |Ç≤Ï~°OQÆ „Ѩ^ÕâßÅÖ’ L#fl PÅÜ«∂ʼnõΩ "≥à◊§#=ã¨~°O ÖË^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë P
=∂~°∞ÊÖË^Œ∞.—— nxH˜ ã¨=∂^è•#OQÍ Ç¨Ï„[`ü =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) WÖÏ P~å^èŒ<å ã¨÷ÖÏÅÖ’ Ѷ≤~“#∞ [#∞Å∞ q∞=∞‡efl "ÕkèOKÕ J=HÍâ◊O LOk.
ã¨=Ú^•~ÚOKå~°∞: <å „Ñ¨Éèí∞=Ù `«fi~°Ö’<Õ g∞ â◊„`«∞=Ù#∞ `«∞^Œ=Ú\˜ì™êÎ_»∞. J~Ú`Õ 127. ZO`«QÍ Ç≤Ï`«É’^èŒKÕã≤<å, Zxfl „Ѩ|Å x^Œ~°≈<åÅ#∞ K«∂Ñ≤<å, Zxfl =∞Ç≤Ï=∞Å#∞
g∞~°∞ XHõ¯_≥·# P JÖÏ¡ÇπÏ<Õ #=Ú‡HÀ"åe. ã¨Ç¨Ü«∞O HÀã¨O PÜ«∞<Õfl Ji÷OKåe. „Ѩ^Œi≈Oz<å Ѷ≤~“#∞, J`«x [#∞Å∞ =∞Ozx „QÆÇ≤ÏOK«Hõ áÈ=@O`À ^≥·=„Ѩ=HõÎ
Z\˜ì Ѩiã≤÷uÖ’#∂ g∞~°∞ ã¨Ç¨Ï#O HÀÖ’Ê~å^Œ∞ (JÖò P~åѶπ ã¨∂~å 128, 129 =¸™ê(J) "åix â◊Ñã≤ ∂¨ Î „áêi÷OKå~°∞. P „áê~°#÷ <Õ ^Õ=Ù_»∞ WHõ¯_» „Ѩ™êÎqOKå_»∞.
PÜ«∞`«∞Å P^è•~°OQÍ). 128. XHõ"Õà◊ "å~°∞ qâ◊fiã≤Oz<å h tHõ∆#∞ K«qK«∂ã≤# `«~°∞"å`Õ qâ◊fiã≤OKÕÖÏ K«∂_»∞.
JO>Ë "åi qâßfiã¨O "åiH˜ ÖÏÉèí^•Ü«∞HõO H͉õΩO_® LO_®e.
939 940
10. Ü«¸#∞ãπ Ü«∂`«l~°∂<£ 477 10. Ü«¸#∞ãπ 11= áê~å
89 ''g∞i^ŒÌi q#flѨO P"≥∂kOK« 90 "Õ∞=Ú W„™ê~¸Å∞ =OjÜ«ÚÅ#∞
|_çOk. HÍ|\˜ì g∞~°∞ xÅHõ_»QÍ ã¨=Ú„^ŒO ^•\˜OKå=Ú.131 "åi "≥#∞ˆH
LO_»O_ç.129 *Ï˝#OÖËx "åi =∂~åæxfl Ѷ≤~“#∞ `«# Ãã·<åºxfl fã¨∞‰õΩx
J#∞ã¨iOK«HõO_ç——130 Jx JÖÏ¡ÇπÏ ^Ò~°˚<åºxH˜, Ju„Hõ=∞}‰õΩ áêÅÊ_Õ
ÃãÅqKåÛ_»∞. L^ÕÌâ◊O`À "≥O|_çOKå_»∞.132 f~å
XHõ ^≥·=„Ѩ=HõÎ `«# *Ïu [#∞Å#∞ â◊Ñ≤™êÎ_®? WÖÏ â◊Ñ≤OK«@O „Ѩ=HõΉõΩ (ã¨=Ú„^ŒOÖ’) =ÚxyáÈ`«∞#flѨC_»∞†
â’ÉèÏÜ«∞=∂#"Õ∞<å? J#fl „Ѩâfl◊ K«^∞Œ =~°∞ÅÖ’ D ã¨O^Œ~ƒ° Où QÍ [xOK«@O ã¨ÇϨ [O. ''|h W„™ê~¸Öò qâ◊fiã≤Oz# ^Õ=Ù}˜‚
„Ѩ=HõÎÅ∞ ã¨^• =∂#=ÙÅ „âıÜ«∂xfl JaèÅ+≤OKÕ "åÔ~· LO\Ï~°∞. "å~°ã¨Å∞ <Õ#∂ qâ◊fiã≤ã¨∞Î<åfl#∞. P ^Õ=Ù_»∞ `«Ñ¨Ê
âßѨ<å~å÷Å∞ ÃÑ@ì~°∞. z=i Hõ∆}O =~°‰õÄ "å~°∞ `«=∞ *Ïu"åi =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO =∞~À P~å^èŒ∞º_»∞ ÖË_»∞. <Õ#∂ =Úã≤¡OÅ
HÀã¨O `«Ç¨Ï`«Ç¨ÏÖÏ_»`å~°∞. "åix ã¨<å‡~åæ# #_çÑ≤OK«\ÏxH˜ âßÜ«∞â◊‰õΩÎÖÏ Hõ$+≤ Ö’x "å_»<Õ—— Jx Ѷ≤~“#∞ ѨeHÍ_»∞.
KÕ™êÎ~°∞. HÍx „Ѩ=HõÎÅ =∞Oz`«<åxfl *Ïu [#∞Å∞ x~°¡Hõ∆ ºOKÕã≤, qâ◊fiã≤OK«‰õΩO_® 91 WѨC_® qâ◊fiã≤OKÕk?! WO`«‰õΩ
^Œ∞~å‡~åæxH˜ ky#ѨÙ_»∞ – QÆ`«ºO`«~°O ÖËx Ѩiã≤÷uÖ’ – P =º=Ǩ~åxfl ^≥·"ånè#O =ÚO^Œ∞ `«Åa~°∞ã¨∞`«<åxfl „Ѩ^Œi≈ã¨∂Î,
KÕ™êÎ~°∞. J„Ѩܫ∞`«flOQÍ „Ѩ=HõÎÅ <À@ "≥Å∞=_Õ D âßѨѨ٠ѨÅ∞‰õΩÅ∞ ‰õÄ_® ^≥·= HõÖ’¡Å [#‰õΩÅÖ’ KÕi LO_Õ"å_çq
„Ѩ}ÏoHõ ##∞ã¨iOKÕ LO\Ï~Ú. ^≥·=„Ѩ=HõΠǨτ[`ü #∂ÇπÏ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) Hõ^•!133
q+¨Ü«∞OÖ’ ‰õÄ_® J^Õ [iyOk. 950 ã¨O=`«û~åÅ áê@∞ ã¨O^Õâ◊ „Ѩ^è•#"≥∞ÿ#
Hõ$+≤ [iÑ≤# Ñ≤^ÑŒ ¨ PÜ«∞# `«# *Ïu "åix â◊ÑO≤ Kå~°∞ – ''„ѨÉ∂íè ! Éè∂í =∞O_»ÅOÃÑ· H˘#™êyã¨∂Î LO_»O_ç. x„QÆÇϨ O`À ѨxKÕÜ∞« O_ç. JÖÏ¡ÇÏπ `«# „Ѩ}ÏoHõ##∞ã¨iOz
XHõ¯ Jqâßfiã≤ ‰õÄ_® q∞QÆʼnõΩO_® `«∞^Œ=Ú\˜Oì K«∞!—— Jx PÜ«∞# (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) `«fi~°QÍ<À, PÅ㨺OQÍ<À `«# "åQÍÌ<åxfl <≥~"° ~Õ ∞° ™êÎ_∞» . ZO^Œ∞HõO>Ë PÜ«∞# "åQÍÌ#
J<åfl~°O>Ë PÜ«∞# "åiѨ@¡ ZO`«QÍ qã¨∞QÔ uÎáÈÜ«∂~À J~°O÷ KÕã∞¨ HÀ=K«∞Û. (#∂ÇπÏ ÉèíOQÆO KÕ¿ã"å_»∞ HÍ_»∞.
– 26) 131. JO>Ë ã¨=Ú„^•xfl peÛ JO^Œ∞Ö’ ^•ix U~°Ê~°Kå=Ú. q∞=∞‡efl XHõ X_»∞¤ #∞Oz
129. nxH˜ XHõ J~°O÷ : ''g∞~°∞ KÕã#≤ âßѨ<å~°O÷ ÃÑ· ã≤~÷ O° QÍ LO_»O_ç. Jk <≥~"° ~Õ @° OÖ’ =∞~À X_»∞¤‰õΩ KÕ~åÛ=Ú. (JÖò |Y~å ã¨∂~å 50= PÜ«∞`«∞Ö’ Wk =zÛOk.
H˘O`« =º=kè Ѩ@ì=K«∞Û. g∞ "≥Ú~°#∞ P"≥∂kOK«@O [iyOk. J~Ú`Õ ^•xH˜ =∞ixfl q=~åÅ∞ +¨µJ~å ã¨∂~åÖ’ ‰õÄ_® ~å#∞<åfl~Ú).
HÍ~°º~°∂ѨO ZѨC_»∞ W"åfie? ZÖÏ W"åfie? J<Õk ^≥=· „Ѩ}ÏoHõÖ’ JO`«~åƒùQOÆ .——
D q^èŒOQÍ „áêi÷Oz# #ÅÉèˇ· ã¨O=`«û~åÅ `«~°∞"å`« Ѷ≤~“#∞, J`«x [#∞Å∞ 132. ^≥·"å[˝ÃÑ· ã¨=Ú„^ŒO peáÈ~Ú JO^Œ∞Ö’ =∂~°æO U~°Ê_ç#ѨC_»∞ Ѷ≤~“<£ ‰õÄ_®
ã¨=Ú„^ŒOÖ’ =ÚOz"ÕÜ«∞|_®¤~°h, â◊Ñ≤Oz# ^•xx |\˜ì f~å =ÚxyáÈ`«∞#fl `«# ¿ã#efl P =∂~°æO QÆ∞O_® =ÚO^Œ∞‰õΩ #_çÑ≤OKå_»∞. ~å„uH˜ ~å„`Õ =¸™ê
ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Ѷ~≤ “#∞ `«# qâßfi™êxfl „ѨH\õ O˜ Kå_»h, HÍx P qâßfiã¨O J`«xHÔ ÖÏO\˜ W„™ê~¸Å∞ ã¨O`«u"åix `«# K≥~°#∞Oz q_çÑ≤OK«∞‰õΩx áÈ=\Ïxfl J`«#∞ r~°‚O
ÖÏÉèíO KÕ‰õÄ~°ÛÖËHõáÈ~ÚO^Œx Y∞~üP<£ "åºMϺ`«Å∞ K≥áêÊ~°∞. ''g∞~°∞ xÅHõ_»QÍ KÕã¨∞HÀÖËHõáÈÜ«∂_»∞. "åà◊¡#∞ "≥O|_çOz, =Ú@ì_çOz, uiy `«# ~å*ϺxH˜
LO_»O_ç—— J#fl P^Õâ◊OÖ’x =∞~À J~°÷O Wk ‰õÄ_® HÍ=K«∞Û: „Ѩ[ʼnõΩ =∂~°æ^Œ~°≈ fã¨∞‰õΩ~å"åÅh, =∞~À™êi "åà◊#¡ ∞ ÉÏxã¨Å∞QÍ KÕã∞¨ HÀ"åÅx xâ◊Û~ÚOK«∞‰õΩ<åfl_»∞.
Hõ`fi« O =Ç≤ÏOKÕ, "åix ã¨O㨯iOKÕ g∞ Ѩxx g∞~°∞ ã¨*Ï=ÙQÍ x~°fiiÎã∂¨ Î LO_»O_ç. JO^Œ∞ˆH W„™ê~¸Å∞ =Oâ◊ã¨∞÷Å#∞ "≥O|_çOKå_»∞. =∞~À"≥·Ñ¨Ù ^≥·=„Ѩ=HõÎ =¸™ê
W„™ê~¸Å∞ ã¨O`«u "åix Ѷ≤~“#∞ =Ú+¨¯~°∞Å K≥~°#∞Oz q_çÑ≤OKÕ L^Œº=∞OÖ’ (J) `«# *Ïu"åix fã¨∞‰õΩx ã¨=Ú„^ŒO ^•@QÍ<Õ ^≥·"å[˝ÃÑ· ã¨=Ú„^ŒOÖ’x hà◊√¡
ZÖÏO\˜ Ö’@∂ ~åx=fiHõO_ç. HõÅã≤áÈÜ«∂~Ú. Ѷ≤~“<£ ã¨"Õ∞`«OQÍ J`«x Ãã·#º=∞O`å ™êQÆ~° QÆ~°ƒùOÖ’ HõÅã≤
130. JO>Ë ^≥·= ã¨O„Ѩ^•Ü«∂xfl, PÜ«∞# âßã¨<åxfl, PÜ«∞# „Ѩ}ÏoHõ#∞ ÅHõ∆ ºÃÑ@ìx áÈ~ÚOk.
=¸~°ö[#∞Å =∂~åæxfl J#∞ã¨iOK«HõO_ç. ^•xH˜ |^Œ∞Å∞ g∞~°∞ g∞ HÍ~°º„Hõ=∂xfl 133. WѨC_»∞ qâ◊fiã≤Oz „ѨÜ≥∂[#O Ug∞ ÖË^Œ∞. qâ◊fiã≤OK«=Åã≤# ã¨=∞Ü«∞OÖ’ #∞=Ùfi
941 942
10. Ü«¸#∞ãπ Ü«∂`«l~°∂<£ 478 10. Ü«¸#∞ãπ 11= áê~å
92 HÍ|\˜ì D ~ÀA, h=Ù h `«~åfiu 94 =∞i "Õ∞=Ú h =^Œ‰Ì Ωõ ѨOÑ≤# ^•xÃÑ·
`«~åʼnõΩ QÆ∞}áê~î°O JÜÕ∞º xq∞`«ÎO h U=∂„`«O ã¨O^ÕǨÏ=Ú<åfl h‰õΩ ѨÓ~°fiѨÙ
â◊"åxfl =∂„`«"Õ∞ ~°H˜∆™êÎ=Ú.134 Ü«∞^•~°÷ „QÆO^ä•xfl áê~åÜ«∞}O KÕã¨∞Î#fl"åix
"Õ∞q∞@O>Ë [#∞ÅÖ’ KåÖÏ=∞Ok =∂ J_çyK«∂_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h=^Œ‰Ì Ωõ h
ã¨∂K«#Å#∞ x~°¡Hõ∆ ºO KÕ™êÎ~°∞ (Jx „ѨÉèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù#∞Oz ã¨`«ºO (`À ‰õÄ_ç#
ã¨=∂^è•#O W=fi|_çOk). „QÆO^äŒO) =zÛOk. Hõ#∞Hõ #∞=Ùfi ZO`«
=∂„`«O â◊OH˜OKÕ"åiÖ’ KÕ~°‰õΩ.136
93 "Õ∞=Ú W„™ê~¸Å∞ ã¨O`«u "åiH˜
=∞Oz =∞Oz x"å㨠ã¨Ö÷ Ïxfl, u#\ÏxH˜ 95 JÖÏ¡ÇπÏ PÜ«∞`«∞Å#∞ Jã¨`åºÅx
kèH¯õ iOz# "åiÖ’ ‰õÄ_® KÕ~‰° Ωõ . #∞=Ùfi
Ѩiâ◊√^Œú"≥∞ÿ# PǨ~° Ѩ^•~å÷Å#∞ QÆ#Hõ JÖÏ KÕâß=O>Ë #+¨ìáÈ~Ú#
WKåÛ=Ú. "åi=^ŒÌ‰õΩ (=∞OzK≥_»∞Å) "åiÖ’ KÕiáÈ`å=Ù ã¨∞=∂!137
*Ï˝#O =zÛ# `«~∞° "å`Õ "å~°∞ qÉèkË OK«∞
‰õΩ<åfl~°∞!135 xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h „ѨÉ∞íè =Ù 96 Z=i q+¨Ü«∞OÖ’ h „ѨÉèí∞=Ù =∂@
„Ѩà◊Ü«∞k<å# "å~°∞ qÉèËkOK«∞‰õΩO@∂ x[=∞x x~°∂Ñ≤`«=∞~ÚO^À "å~°∞
Z#fl\˜H© qâ◊fiã≤OK«~°∞.
L#fl q+¨Ü«∂ÅÃÑ· "åi =∞^茺 f~°∞Ê
KÕ™êÎ_»∞. 97 XHõ"Õà◊ "åi =^ŒÌ‰õΩ x^Œ~°≈<åÅhfl
KÕi<å ã¨~ˆ –=º^è•Éèií `«"∞≥ #ÿ tHõ#∆ ∞ K«∂_»
á⁄QÆ~°∞É’`«∞ÖÏ „Ѩ=iÎOKå=Ù. |ÅÇ‘Ï#∞ÅÃÑ· ^Ò~°˚<åºxH˜ X_çQÆ\Ïì=Ù Jx J`«xH˜ #O`«=~°‰õÄ138 ("å~°∞ qâ◊fiã≤OK«~°∞).
ã¨=∂^è•#O W=fi|_çOk.
136. WHõ¯_» ™ê=∂#º [#∞Å<À ÖËHõ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨) ^•fi~å PÜ«∞# J#∞K«~° ã¨=∂*Ï<Àfl
134. Ѷ~≤ “#∞ ã¨=Ú„^ŒOÖ’ =Úxy#ѨC_»∞ KåÖÏ=∞OkH˜ P q+¨Ü∞« O #=∞‡â◊Hºõ O HÍÖË^∞Œ . L^ÕÌtOz Dq^èŒOQÍ LѨ^ÕtOK«@O [iyOk. ZO^Œ∞HõO>Ë ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Å¡ÖϡǨï
JO^Œ∞ˆH ^≥·"å[˝ÃÑ· ã¨=Ú„^ŒO J`«x â◊"åxfl X_»∞¤‰õΩ qã≤ˆ~ã≤Ok. JO^Œ~°∂ J`«x JÖˇ·Ç≤Ï = ã¨Å¡O)‰õΩ `«#ÃÑ· J=`«iã¨∞Î#fl '=Ç‘Ï— QÆ∞iOz U=∂„`«O ã¨O^ÕǨÏO
â◊"åxfl `«^ÕHõOQÍ uÅH˜OKå~°∞. #∂~°∞ Q˘_»¡#∞ u#fl ~å|O^Œ∞ XHõ¯ QÍe"å#‰õΩ LO_Õk HÍ^Œ∞. Hõ#∞Hõ ''„QÆO^äŒ áê~åÜ«∞}O KÕã¨∞Î#fl "åix J_çy h ã¨O^ÕǨÏO
‰õÄeáÈ~Ú#@∞¡ <ÕÅ <åÅ∞QÆ∞ K≥~°QÆ∞ÖÏ K«O_»âßã¨#∞_çÖÏ K≥ň~yáÈ~Ú# P f~°∞ÛHÀ—— J<Õ=∂@ =∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) "åix L^ÕÌtOz K≥ѨÊ@O
x~°O‰õΩâ◊ K«„Hõ=iÎ JO`«O WÖÏ J#∂ǨϺOQÍ [iyáÈ=@O JO^ŒiH© Pâ◊Û~°ºO J<Õk [~°QÆ<Õ [~°QÆ^Œ∞. D "åHõºOÖ’x ÉèÏ"å~°÷O Wk : ''k=º Y∞~üP<£‰õΩ =Ú#∞ѨÙ
HõeyOz LO_»=K«∞Û. K«i„`« uiˆQ qq^èŒ =∞Å∞ѨÙÖ’¡ Jn XHõ "Õ∞e =∞Å∞¿Ñ. =zÛ# „QÆO^ä•Å∞ (`Ò~å`ü, ɡ·aÅ∞ "≥Ú^ŒÅQÆ∞#q) Z=Ô~=i =^ŒÌ L<åflÜ≥∂ "åix
ÉèÏq`«~åʼnõΩ J^˘Hõ QÆ∞}áê~î°O. <Õ\ ˜H© Ѷ≤~“#∞ â◊=O DlѨÙì =¸ºlÜ«∞OÖ’ – J_çy, JO^Œ∞Ö’ JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) QÆ∞iOz ¿Ñ~˘¯#|_ç# QÆ∞}QÆ}ÏÅ#∞
=∞g∞‡QÍ KÕã≤ – Éèí„^ŒÑ¨~°K«|_ç LO^Œx J#|_»∞`ÀOk. x[=Ú ^Õ=Ù_≥~°∞QÆ∞! QÆ∞iOz `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç.——
135. ^≥"· å#∞„QÆÇ¨ ÅÃÑ· "å~°∞ Hõ$`«AÅ˝ ∞QÍ "≥∞ÅQÆ=Åã≤Ok áÈ~Ú q=ÚY`«‰Ωõ áêÅÊ_®¤~∞° . 137. D "åHõºO ‰õÄ_® áê~åÜ«∞}O KÕ¿ã "å~°O^ŒiH© =iÎã∞¨ OÎ k. nxѨ@¡ QÆÅ kèHͯ~°"Y·≥ i
áÈh, `≥eÜ«∞HõáÈ=@O =Å¡ =ºuˆ~H˜OKå~å JO>Ë Jn HÍ^Œ∞. Jhfl ‰õ∆Ω}‚OQÍ #ëêìxH©, q<åâßxH˜ ^•i fã¨∞ÎO^Œx WO^Œ∞Ö’ K≥ѨÊ|_çOk.
`≥eã≤ ‰õÄ_® =ºuˆ~Hõ`«‰õΩ áêÅÊ_®¤~°∞. nxfl|\˜ì É’^èŒÑ¨_Õ^Õq∞@O>Ë Jã¨∂Ü«∂ 138. "å~°∞ K≥_∞» Å K≥@∞¡QÍ, áêáêŠѨÙ@ìÅ∞QÍ =∂iáÈÜ«∂~°∞. áêѨHÍ~åºÅ‰õΩ x~°O`«~O°
^ÕfiëêÅ∞ =∞iÜ«Ú ÃÑ^ŒÌiHõO =ºuˆ~Hõ`«‰õΩ „Ѩ^è•# HÍ~°}ÏÅ∞QÍ xÅ∞™êÎ~Ú. áêÅÊ_»∞`«∂ LO_»@O =Å¡ "åi ǨÏ$^ŒÜ«∂Å #∞Oz ã¨`åºxfl „QÆÇ≤ÏOKÕ â◊H˜Î
943 944
10. Ü«¸#∞ãπ Ü«∂`«l~°∂<£
98 (D q^èŒOQÍ PѨ^Œ‰õΩ KÕ~°∞=~Ú#
`«~°∞"å`«) qâßfi㨠„ѨHõ@# KÕ¿ã "åi
qâßfiã¨O – XHõ¯ Ü«¸#∞ãπ *Ïu "åiH˜
`«Ñ¨Ê W`«~° |ã‘Î"åã¨∞Öˇ=iH© ÖÏÉèí
^•Ü«∞HõO HÍÖË^Œ∞.139 "å~°∞ (Ü«¸#∞ãπ
*Ïu„Ѩ[Å∞) qâ◊fiã≤OK«QÍ<Õ „ѨѨOK«
rq`«OÖ’ J==∂#Hõ~°"≥∞ÿ# tHõ∆#∞
"åi#∞Oz `˘ÅyOKå=Ú. XHõ xs‚`«
ã¨=∞Ü«∞O =~°‰õÄ r=#ÖÏÉèíO á⁄O^Õ
J=HÍâ◊O "åiH˜ HõeÊOKå=Ú.140
#tOzáÈ~ÚOk. WHõ U Ç≤Ï`«É’^èŒ ‰õÄ_® "åi ǨÏ$^ŒÜ«∞ Hõ"å\ÏÅ#∞ `«@ìÖË^Œ∞. U
„Ѩ|Å x^Œ~°≈#=¸ "åi |∞„~°ÔHHõ¯^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë "åi "Õ∞^èŒ =Ú‰õΩoOK«∞‰õΩ
áÈ~ÚOk. XHõ"Õà◊ "åi Hõà◊√¡ `≥~°K«∞‰õΩ<åfl Ñ‘HõÅ Ö’`«∞ HõëêìÅÖ’ =Úxy#ѨC_Õ
`≥~°K«∞‰õΩO\Ï~Ú. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ "å~°∞ KÕ¿ã qâßfi㨠„ѨHõ@# "åix QÆO_»O
#∞Oz QÆ>ˇìH˜¯OK«^Œ∞. ''=∂ tHõ∆#∞ K«∂ã≤# `«~°∞"å`« "å~°∞ „ѨHõ\ ˜OKÕ qâßfiã¨O
"åiˆH =∂„`«O „ѨÜ≥∂[#O KÕ‰õÄ~°Û^Œ∞—— (JÖò "≥∂q∞<£ – 85).
139. XHõ¯ Ü«¸#∞ãπ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) *Ïu [#∞ʼnõΩ =∂„`«O D q+¨Ü«∞OÖ’ q∞#Ǩ
~ÚOѨ٠W=fi|_çOk. ™ê^è•~°}OQÍ ^≥=· tHõ∆ =zÛѨ_Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ÖˇOѨÖãË ∞¨ ‰õΩO>Ë
P ѨâßÛ`åÎѨO P *ÏuH˜ ZÖÏO\˜ ÖÏÉèí=¸ KÕ‰õÄ~°Û^Œ∞.
^≥·=„Ѩ=HõΠǨτ[`ü Ü«¸#∞ãπ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) *ÏuÃÑ· #∞Oz `«Ñ≤ÊOK«|_ç# P tHõ∆
ѨÓ~åfiѨ~åÅ∞ Wq! ZO`«QÍ LѨ^ÕtOz<å `«# *Ïu"å~°∞ `«# =∂@#∞ MÏ`«~°∞
KÕÜ«∞HõáÈ=@O`À Ǩτ[`ü Ü«¸#∞ãπ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) qã¨∞QÆ∞ K≥O^•~°∞. ''Ѷ¨ÖÏ<å
~ÀA g∞ÃÑ· ^≥"· å„QÆÇϨ O q~°∞K«∞‰õΩѨ_∞» `«∞Ok—— Jx `«# *Ïu"åiH˜ K≥ÑÊ≤ JHõ¯}∞‚Oz
"≥o§áÈÜ«∂~°∞. HÍ~°∞ "Õ∞Ѷ¨∂Å ~°∂ѨOÖ’ P qѨ`«∞Î „Hõ=Ú‡‰õΩO@∂ LO_»QÍ P
|ã‘ÎÖ’x "å~°O`å `«=∞ Ѩã≤Ñ≤Å¡Å#∞, =∞Ç≤Ïà◊Å#∞, Ѩâ◊√=ÙÅ#∞ fã¨∞‰õΩx XHõ
|Ç≤Ï~°OQÆ ã¨÷ÅOÖ’H˜ =zÛ n<åu n#OQÍ "Õ_»∞‰õΩ<åfl~°∞. `«=∞=Å¡ [iy# `«Ñ¨CÃÑ·
ѨâßÛ`åÎѨO K≥O^•~°∞. Z@ìˆHʼnõΩ JÖÏ¡ÇπÏ "åi "≥Ú~°Å#∞ PÅH˜OKå_»∞. "åi
JÉèíº~°÷#Å#∞ P"≥∂kOz, PѨ^Œ#∞ "åiÃÑ· #∞Oz `˘ÅyOKå_»∞.
J^Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’–=∞~À"≥Ñ· Ù¨ –Ǩτ[`ü Ü«¸#∞ãπ (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) =KÕÛáÈÜÕ∞ [#∞Å#∞
`«# *Ïu"åi ã≤÷uQÆ`«∞Å QÆ∞iOz P~å f¿ã"å~°∞. "åiÃÑ· #∞Oz tHõ∆ `«Ñ≤ÊOK«
|_çO^Œh, ^Õ=Ù_»∞ "åà◊§#∞ =∞xflOz =∞~À J=HÍâ◊O WKåÛ_»x `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åfl~°∞.
945
479 10. Ü«¸#∞ãπ 11= áê~å
99 h „ѨÉèí∞=Ù QÆ#Hõ `«ÅK«∞‰õΩO>Ë
Éè∂í =∞O_»ÅOÖ’x [#∞ÅO`å qâ◊fiã≤Oz
LO_Õ"åˆ~.141 JÖÏO@ѨC_»∞ (F
=ÚǨÏ=∞‡^£– ã¨!) [#∞Å∞ qâ◊fiã≤OKå
eûO^Õ#x #∞=Ùfi "åiÃÑ· |Å=O`«O
KÕ™êÎ"å?
HÍx `«##∞ kèHõ¯iOz# `«# *Ïu „Ѩ[Ö’¡H˜ áÈ=\ÏxH˜ PÜ«∞# =∞#ã¨∞
XѨCHÀÖË^∞Œ . P q^èOŒ QÍ PÜ«∞# `«# *ÏuÃÑ· JÅHõ =Ç≤ÏOz =∞~À f~°„áêO`åxH˜
"≥o§áÈÜ«∂~°∞. JѨC_»∞ JHõ¯_» UO [iyOk? J<Õk =∞~ÀKÀ@ =ã¨∞OÎ k (Ѷ`¨ Çü ï¨ Öò
Yn~ü).
J~Ú`Õ D <ÕѨ^䌺OÖ’ Y∞~üP<£ "åºMϺ`«Å =∞^茺 aè<åflaè„áêÜ«∂Å∞<åfl~Ú.
Ü«¸#∞ãπ *Ïu"å~°∞ ZѨC_»∞ qâ◊fiã≤OKå~°∞? qâßfi㨠„ѨHõ@# ÖÏÉèí^•Ü«∞HõO
HÍx Ѷ¨∞_çÜ«∞Ö’ qâ◊fiã≤OKå~å? ÖËHõ P Ѷ¨∞_çÜ«∞ ~åHõ =Ú#∞¿Ñ "å~°∞ `«=∞ `«Ñ¨Cx
ã¨ik^Œ∞̉õΩx D=∂<£ ã‘fiHõiOKå~å? JÖÏ¡ÇπÏ Ü«¸#∞ãπ *Ïux `«# ã¨O„Ѩ^•Ü«∞O
#∞Oz „Ѩ`ÕºHõ q<å~ÚOѨÙx WzÛ#@∞¡ „ѨHõ\ ˜OK«\Ïxfl |\ì̃ "≥Ú^Œ\ ˜ Jaè„áêÜ«∞"Õ∞
ã¨Ô~·#^ŒxÑ≤™ÈÎOk. "åã¨Î=O JÖÏ¡ÇπψH `≥Å∞ã¨∞.
140. „áêѨOzHõ tHõ∆#∞ `˘ÅyOz#@∞¡ WHõ¯_» Y∞~üP<£ K≥Ñ≤ÊOk. HÍx Ѩ~°Ö’Hõ tHõ∆
QÆ∞iOz q=iOK«ÖË^Œ∞. HÍ|\˜ì Ѩ~°Ö’Hõ tHõ∆ #∞Oz "åiOHÍ `«Ñ≤ÊOK«|_»ÖË^Œ∞
Jx H˘O`«=∞Ok "åºMϺ`«Å∞ Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞. J~Ú`Õ qâ◊fiã≤Oz# HÍ~°}OQÍ
"åi SÇ≤ÏHõ tHõ∆ `˘ÅyOK«|_çO^Œx Y∞~üP<£ ã¨Ê+¨ìO KÕÜ«∞@O =Å¡ Ѩ~°Ö’Hõ tHõ∆
QÆ∞iOz q_»=∞~°z K≥áêÊeû# J=ã¨~°O ‰õÄ_® ÖË^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë Ñ¨~°Ö’Hõ tHõ∆
J<Õk qâßfiã¨O LO^•? ÖË^•? J#fl JOâ◊OÃÑ· P^è•~°Ñ_¨ ç LO@∞Ok. qâ◊fiã≤Oz#
g∞^Œ@ Ü«¸#∞ãπ *Ïu QÆ#Hõ `«# qâßfiã¨OÃÑ· ã≤~÷ `° fi« O Hõ#|~°z LO>Ë xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
Jk Ѩ~°Ö’Hõ tHõ∆ #∞Oz ‰õÄ_® |Ü«∞@Ѩ_»∞`«∞Ok.
141. HÍx Wk ^≥·"ÕK«Ûù HÍ<ÕHÍ^Œ∞. XHõ"Õà◊ JÖÏ KÕã≤ LO>Ë Jk PÜ«∞# „Ѩ}ÏoHõ‰õΩ
q~°∞^ŒOú J=Ù`«∞Ok. JO^Œe Ѩ~=° ∂~åúxfl ^Õ=Ù_Õ Z~°∞QÆ∞. Éè∂í Ö’HõOÖ’x [#∞ÅO`å
=Úã≤¡=ÚÅ∞QÍ =∂~åÅ#fl HÍOHõ∆ JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) "åiÖ’ f„=OQÍ
LO_Õk. HÍx JÖÏ¡ÇÏπ =∂„`«O JÖÏ HÀ~°∞HÀ=@O ÖË^∞Œ . JO^Œ∞Hˆ – qâ◊fiã≤OK«=∞x
#∞=Ùfi [#∞Å#∞ ZÖÏ |Å=O`«O K≥Ü«∞ºQÆÅ=Ù? Jx „ѨtflOK«@O [iyOk.
|Å=O`«OQÍ "åi "≥∞_»Å∞ =OKÕ â◊H˜Î hÖ’ ÖË^Œ∞. JÖψQ ^•xH˜ ã¨O|OkèOz
ÉÏ^茺`« ‰õÄ_® hÃÑ· ÖË^Œ∞ Jx JÖÏ¡ÇπÏ `«# „Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) ‰õΩ ã¨Ê+¨ìO KÕâß_»∞.
946
10. Ü«¸#∞ãπ Ü«∂`«l~°∂<£ 480 10. Ü«¸#∞ãπ 11= áê~å
100 "åã¨Î"åxH˜ ^≥·"å[˝ HÍ#O`«=~°‰õÄ 104 („Ѩ=HÍÎ!) "åiH˜ K≥ѨC:144
Z=_»∂ qâ◊fiã≤OK«_»∞. |∞kúÇ‘Ï#∞ÅÃÑ· ''„Ѩ[ÖÏ~å! <å ^èŒ~°‡O Ѩ@¡ g∞‰õΩ
JÖÏ¡ÇπÏ Jâ◊√^Œú`«#∞ "Õ¿ã™êÎ_»∞.142 ã¨O^ÕǨÏO LO>Ë (q#O_ç), JÖÏ¡ÇπÏ#∞
=^ŒeÃÑ\˜ì g∞~°∞ ѨÓlOKÕ "åix <Õ#∞
101 (F „Ѩ=HÍÎ!) "åiH˜ K≥ÑC¨ : ''PHÍâß Ñ¨ÓlOK«#∞.145 J~Ú`Õ g∞ „áê}ÏÅ#∞
ÅÖ’, Éèí∂q∞Ö’ U =ã¨∞Î=Ù Å~Ú`Õ ™êfinè#O KÕã¨∞‰õΩ<Õ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ <Õ#∞
L<åflÜ≥∂ "å\˜x HÍã¨Î (xt`« ^Œ$+≤ì`À) P~åkèã¨∞Î<åfl#∞.146 qâ◊fiã≤OKÕ "åiÖ’
K«∂_»O_ç!—— qâ◊fiã≤OK«x "åiH˜ ã¨∂K«#Å∞ LO_®Åx <å‰õΩ P^ÕtOK«|_çOk.——
QÍh, ÃÇÏK«ÛiHõÅ∞QÍh ÖÏÉèí^•Ü«∞HõO 105 ''ѨÓiÎ UHÍ„QÆ`«`À (D) ^èŒ~°‡O
HÍ*ÏÅ=Ù. "≥·Ñ¨Ù‰õΩ Jaè=ÚYO HÍ"åÅh,147 +≤~ü¯
102 |Ǩïâß gà◊√¡ `«=∞‰õΩ ѨÓ~°fiO KÕ¿ã"åiÖ’ KÕiáÈ~å^Œ——x ‰õÄ_® <å‰õΩ
QÆuOz# "åiH˜ Z^Œ∞~°~Ú# ã¨OѶ∞¨ @#Å K≥ѨÊ|_çOk.
ÖÏO\˜ "å\˜ HÀã¨O Z^Œ∞~°∞K«∂ã¨∞Î 106 ''JÖÏ¡ÇπÏ#∞ =^ŒeÃÑ\˜ì h‰õΩ
<åflˆ~"≥∂! ''㨈~. JÖÏ J~Ú`Õ g∞~°∂ ZÖÏO\˜ ÖÏÉèÏxflQÍh, H©_»∞#∞QÍh
xsH˜∆OK«O_ç. g∞`À áê>Ë <Õ#∂ HõeyOK«ÖxË ^•xx #∞=Ùfi P~åkèOK«‰Ωõ .
xsH˜∆™êÎ#∞——143 Jx (F „Ѩ=HÍÎ!) "åiH˜ XHõ"àÕ ◊ JÖÏO\˜ Ѩx KÕâß=O>Ë #∞=Ùfi
K≥ѨC. ‰õÄ_® ^Œ∞~å‡~°∞æÖ’¡ XHõ_ç==Ù`å=Ù——148
103 =∞i "Õ∞=Ú =∂ „Ѩ=HõÎÅ#∞, qâ◊fi (Jx ÃÇÏK«ÛiOK«|_çOk).
ã≤Oz# "åix HÍáê_Õ"å~°=Ú. J^Õ 144. h Ѩ^Œúu – |Ǩï^≥·"å~å^茉õΩŠѨ^Œúu "Õˆ~fi~°x h=Ù „Ѩ[ʼnõΩ ã¨∂\˜QÍ K≥¿ÑÊ~Ú.
q^èŒOQÍ qâ◊fiã≤Oz# "åix HÍáê_»@O UHõ ^≥·"å~å^èŒ# q+¨Ü«∞OÖ’ ZÖÏO\˜ ~årH˜, ã¨_»eOѨÙʼnõΩ `å=Ù ÖË^Œ∞ J#fl
=∂ qkè. ã¨OQÆu JO^ŒiH© ã¨Ê+¨ìOQÍ `≥eã≤áÈ"åe Jx ^Õ=Ù_»∞ D "åHõºO ^•fi~å `«#
„Ѩ=HõΉõΩ K≥|∞`«∞<åfl_»∞.
142. 'Jâ◊√^ŒúO— JO>Ë ÉèÏ=O Jqâßfiã¨O, tHõ∆. JO>Ë ^≥·= =K«<åÅÃÑ· Ü≥∂K«# 145. <Õ#∞ J=ÅOaOKÕ ^èŒ~°‡O ã¨`«º^èŒ~°‡O. UHõ^≥·"å~å^èŒ# QÆ∞iOz <˘H˜¯K≥¿ÑÊ ^èŒ~°‡O
K≥Ü«∞ºx "å~°∞ Jqâßfiã¨OÖ’<Õ =∞QÆ∞æ`«∂ LO\Ï~°∞. Hõ_»‰õΩ "å~°∞ ^≥·=tHõ∆‰õΩ Wk. XHõ"Õà◊ D ^èŒ~°‡O Ѩ@¡ g∞‰õΩ WѨÊ\˜H© ã¨Oâ◊Ü«∂Å∞, J#∞=∂<åÅ∞O>Ë Jk
áê„`«∞Å=Ù`å~°∞. g∞ `«Å~å`«. <Õ#∞ =∂„`«O <å =∞`«^èŒ~å‡<Õfl J=ÅOa™êÎ#∞. g∞~°∞ ѨÓlOKÕ
143. U x^Œ~°≈#O, U ÃÇÏK«ÛiHÍ gig∞^Œ „ѨÉèÏ=O K«∂Ѩ^Œ∞. Hõ#∞Hõ g~°∞ qâ◊fiã≤OK«~°∞. zÅ¡~° ^Õ=Úà◊§#∞ <Õ#∞ Z\˜ì Ѩiã≤÷uÖ’#∂ ѨÓlOK«ÖË#∞ J#flk =ÚǨÏ=∞‡^£
JÖÏO\˜ g~°∞ "≥#∞Hõ\ ˜ ã¨=∂*ÏÅÃÑ· =zÛ Ñ¨_ç# qѨ`«∞ÎÅ∞ `«=∞ÃÑ· ‰õÄ_® (ã¨Jã¨O) =∂@ʼnõΩ ÉèÏ=O.
~å"åÅx HÀ~°∞‰õΩO@∞<åfl~å? XHõ"àÕ ◊ J^Õ "åi =∞<ÀQÆ`O« J~Ú=ÙO>Ë ^•xHÀã¨O 146. ZO^Œ∞HõO>Ë r=#‡~°}ÏÅ∞ PÜ«∞# KÕuÖ’<Õ L<åfl~Ú. PÜ«∞# `å#∞ HÀi#
"åix Z^Œ∞~°∞ K«∂_»=∞#O_ç. PѨ^Œ QÆ#Hõ =zÛ Ñ¨_çO^ŒO>Ë Jq^èÕÜ«ÚÅ#∞ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ "å\˜x W™êÎ_»∞, fã¨∞‰õΩO\Ï_»∞.
HÍáê_Õ"å_≥=_»∂ LO_»_»∞ =∞i! 147. 'ǨÏhѶπ— JO>Ë XˆH "≥·Ñ¨Ù uiˆQ"å_»∞ Jx J~°÷O. JO>Ë Jxfl =∞`åÅ#∞, HÍÅÊxHõ
=º=ã¨÷Å#∞, ^Œ∞~åKå~åÅ#∞ =^Œe =∞x+≤ ã¨`«º^èŒ~°‡"≥∞ÿ# W™ê¡OÃÑ·<Õ =∞#ã¨∞#∞
947 948
10. Ü«¸#∞ãπ Ü«∂`«l~°∂<£ 481 10. Ü«¸#∞ãπ 11= áê~å
107 XHõ"Õà◊ JÖÏ¡ÇπÏ hˆH^≥·<å ÉÏ^茉õΩ 109 (F „Ѩ=HÍÎ!) #∞=Ùfi h=^ŒÌ‰õΩ
QÆ∞iKÕ¿ãÎ PÜ«∞# `«Ñ¨Ê =∞~˘HõÔ~=~°∂ ѨOѨ|_Õ =Ç‘Ïx J#∞ã¨iã¨∂Î LO_»∞.
^•xx ^Œ∂~°O KÕÜ∞« ÖË_∞» . XHõ"àÕ ◊ PÜ«∞# JÖÏ¡ÇÏπ f~°∞Ê KÕ¿ã=~°‰Äõ FÑ≤Hõ Ѩ@∞ì.154
h‰õΩ U^≥<· å "Õ∞Å∞ K≥Ü∞« ºQÀi`Õ PÜ«∞# PÜ«∞# f~°∞ÊKÕ¿ã "åiÖ’ÔHÖÏ¡ „âı+µ¨ _ª ∞» .155
Hõ$Ѩ#∞ J_»∞¤‰õΩ<Õ"å_»∞ ‰õÄ_® Z=_»∂ Ö’x =∞~°‡O Uq∞@O>Ë ^•ã¨∞Å∞ `«=∞ PK«~°}Å ^•fi~å P '"Õ∞Å∞— á⁄O^Œ\ÏxH˜
ÖË_»∞.149 PÜ«∞# `«# Hõ$Ѩ#∞ `«# Ü≥∂QÆ∞ºÅ∞ HÍ#ѨÊ\˜H© PÜ«∞# `«# Hõ$Ѩ`À "åiH˜ ^•xx „Ѩ™êk™êÎ_»∞.
^•ã¨∞ÅÖ’ `å#∞ HÀi# "åiÃÑ· ‰õΩiÑ≤ 150. 'ã¨`«ºO— JO>Ë k=º Y∞~üP<£ Jh, W™ê¡O ^èŒ~°‡O Jx ÉèÏ=O. JO^Œ∞Ö’ XˆH
™êÎ_∞» . PÜ«∞# Jq∞`«OQÍ Hõq∆ ∞OKÕ"å_»∞, ^Õ=Ù}˜‚ P~åkèOK«@O, =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) ^≥=· ^Ò`åºxfl qâ◊fiã≤OK«@O KåÖÏ J=ã¨~O° .
Jáê~°OQÍ HõxHõiOKÕ"å_»∞.
151. „ѨàÜ◊ ∞« k<å# JÖÏ¡ÇÏπ tHõ∆ #∞Oz |Ü«∞@Ѩ_#ç "åxˆH D „ѨÜ∂≥ [#O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.
108 (F „Ѩ=HÍÎ!) "åiH˜ K≥ѨC: ''„Ѩ[ 152. JO>Ë J`«#∞ #_»z# ÃÑ_»^•i, f~°∞Êk<å# ^≥·"å„QÆǨxH˜ HÍ~°}Éèí∂`«"≥∞ÿ J`«xfl
ÖÏ~å! g∞ =^Œ‰Ì Ωõ g∞ „ѨÉ∞íè =Ù `«~Ñ° Ù¨¶ #∞Oz #~°HÍyflH˜ PǨïu KÕã¨∞ÎOk. JO`ÕQÍx JÖÏ¡ÇπωõΩ HõeˆQ #+¨ìO Ug∞ LO_»^Œ∞.
ã¨`«ºO =KÕÛã≤Ok.150 HÍ|\˜ì WѨC_»∞ Z=~°~Ú<å ã¨<å‡~åæxfl J=ÅOa¿ãÎ J`«x D J=ÅO|# =Å¡ ^Õ=ÙxH˜ X#QÆ∂_Õ
Z=_≥·<å ã¨<å‡~åæxH˜ =¿ãÎ J`«_»∞ `«# â◊H˜Î Ug∞ ÖË^Œ∞. JÖψQ Z=~°~Ú<å JѨ=∂~åæ# #_ç¿ãÎ ^•x=Å¡ ^≥·"åxH˜ HõeˆQ
(=∞Oz) HÀã¨"Õ∞ ã¨<å‡~åæxH˜ =™êÎ_»∞.151 H©_»∞ ‰õÄ_® Ug∞ LO_»^Œ∞. "≥Ú`åÎxH˜ qâßfi™êxfl, ã¨<å‡~åæxfl J=ÅOaOK«=∞<Õ
=∞Ô~=_≥·<å JѨ=∂~åæxH˜ Ö’<≥·`Õ P D LѨ^ÕâßÅ∞, JѨ=∂~åæxH˜ ^Œ∂~°OQÍ LO_»=∞<Õ D ÃÇÏK«ÛiHõÅ∞ =∂#=ÙÅ
JѨ=∂~°æO J`«xˆH ǨxHõ~°O152 „âıÜ«∞ã¨∞ûHÀã¨"Õ∞ QÍx WO^Œ∞Ö’ ^Õ=Ùx ™êfi~°÷O Ug∞ ÖË^Œ∞.
J=Ù`«∞Ok. <Õ#∞ g∞ÃÑ· xÜ«∞q∞OK«|_ç# 153. J#∞Hõ∆}O q∞=∞‡efl HõxÃÑ@∞ì‰õΩx LO_Õ ÉÏ^茺`« <åÃÑ· ÖË^Œ∞. ZÖÏQÆ~Ú<å 㨈~
HÍ=e"å}˜‚ =∂„`«O HÍ#∞.——153 q∞=∞‡efl =Úã≤¡OÅ∞QÍ =∂iÛ"ÕÜ«∂Å#fl ÅHõ∆ ºO ‰õÄ_® <å‰õΩ W=fi|_»ÖË^Œ∞. <Õ#∞
g∞‰õΩ ^≥·=ã¨O^Õâßxfl JO^Œ*Ë¿ã"å}˜‚ =∂„`«"Õ∞. ã¨<å‡~°æQÍ=ÚʼnõΩ ã¨fi~°æÖ’Hõ â◊√Éèí
ÅQÆflO KÕÜ∞« @O, zÅ¡~° ^Õ=Ùà◊¡ "≥Ñ· Ù¨ #∞Oz =ÚYO uѨCH˘x JÖÏ¡ÇÏπ "≥Ñ· Ù¨ u~°Q@Æ O "å~°Î#∞ qxÑ≤OK«@O, ^Œ∞~å‡~°∞æÅ#∞ #~°HÍyfl QÆ∞iOz ÃÇÏK«ÛiOK«@O <å Hõ~°Î=ºO.
Jx ÉèÏ=O. D ã¨O^Õâßxfl qx, ^•xfl #q∞‡, `«^Œ#∞QÆ∞}OQÍ #_»∞K«∞‰õΩO>Ë ã¨i. HÍ^Œ∞,
148. JÖÏ¡ÇπÏ#∞ HÍ^Œx ÖÏÉèí#ëêìÅ#∞ HõeyOK«ÖËx =º‰õΩÎÅ#∞, â◊‰õΩÎÅ#∞, =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ ‰õÄ_»^Œ∞ J#O>Ë <Õ<ÕO KÕÜ«∞QÆÅ#∞? |Å=O`«OQÍ XÑ≤ÊOK«@O <å ÉÏ^茺`« HÍ^Œ∞.
ѨÓl¿ãÎ Jk AÅ∞O (J<åºÜ«∞O, J^èŒ~°‡O) JxÑ≤OK«∞‰õΩO@∞Ok. 'AÅ∞O— JO>Ë 154. '=Ç‘Ï— ^•fi~å h‰õΩ ѨOѨ|_ç# ^•xx #∞=Ùfi YzÛ`«OQÍ J=ÅOaOK«∞. KÕÜ«∞=∞#fl
Uq∞\©? XHõ =ã¨∞Î=Ù#∞ ^•x x[™ê÷#O #∞Oz `˘ÅyOz, W=∞_»x KÀ@ ÃÑ@ì_»O. "å\˜x KÕã¨∂Î LO_»∞. "åiOz# "å\˜H˜ ^Œ∂~°OQÍ LO_»∞. U q+¨Ü«∞OÖ’#∂
HÍ|\˜ì P~å^èŒ# (^•ã¨ºO) J<Õk JÖÏ¡ÇπÏ Ç¨Ï‰õΩ¯. JO^Œih ã¨$+≤ìOz, JO^ŒiH© Ö’@∞ ~åx=fi‰õΩ. D =∂~åæ#∞ã¨~°}Ö’ Z^Œ∞~°ÜÕ∞º Hõ+¨ì#ëêìÅ#∞, =ºuˆ~Hõ`«Å#∞
r=# ™ê=∞„yx ã¨=∞‰õÄ~°∞ã¨∞Î#fl â◊H˜Î=∞O`«∞x =^ŒeÃÑ\˜ì "Õ~˘Hõix P~åkèOK«@O ã¨ÇϨ #O`À, ã¨~÷ Ú~°ºO`À Z^Œ∞~À¯ Jx JÖÏ¡ÇÏπ `«# ã¨O^ÕâÇ◊ Ϩ ~°∞xH˜ LѨ^tÕ ã¨∞<Î åfl_»∞.
JO>Ë Jk JѨKå~°O, J<åºÜ«∞O J=Ù`«∞Ok. JO^Œ∞ˆH '+≤~ü¯—#∞ KåÖÏ ÃÑ^ŒÌ 155. ZO^Œ∞HõO>Ë PÜ«∞# Ѩi*Ï˝#O ѨiѨÓ~°‚"≥∞ÿ#k. PÜ«∞# â◊H˜Î J™ê^è•~°}"≥∞ÿ#k.
J<åºÜ«∞OQÍ Jaè=i‚OK«@O [iyOk. D PÜ«∞`«∞Ö’ ‰õÄ_® =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ PÜ«∞# JkèHÍ~°O JѨiq∞`«"≥∞ÿ#k. PÜ«∞# HÍ~°∞}ºO ‰õÄ_® qã¨Î $`«"≥∞ÿ#k.
(ã¨Jã¨O)#∞ L^ÕÌtOz D =∂@Å#|_ç<å Jq ã¨=∞ã¨Î =∂#=ÙÅ#∞ ^Œ$+≤ìÖ’ JO^Œ∞=Å¡ PÜ«∞# f~°∞Ê#∞ q∞Oz# J`«∞º`«Î=∞ f~°∞Ê =∞~˘Hõ\ ˜ LO_»^Œ∞.
ÃÑ@∞ì‰õΩx K≥ѨÊ|_ç#"Õ.
149. '"Õ∞Å∞— J<Õ ^•xx JÖÏ¡ÇÏπ WHõ¯_» `«# Hõ\ÏHõO∆ QÍ, J#∞„QÆÇϨ OQÍ, Hõ$ѨQÍ ¿Ñ~˘¯#@O Y
949 950
11. Ǩ˙^£ ==∂q∞<£
Ü«∂`«l^•|ƒu<£
~°∂<£ 482 11. Ǩ˙^£ 12= áê~å
11=
11. Ǩ˙^£ ã¨∂~å
ѨiK«Ü«∞O
Wk =∞Hͯ HÍÅOÖ’ J=`«iOz# ã¨∂~å. D ã¨∂~å k=º Y∞~üP<£Ö’x Ô~O_»∞
=ÚYº"≥∞ÿ# q+¨Ü«∂Å#∞ <˘H˜¯ K≥Ñ≤ÊOk. k=º Y∞~üP<£ xiÌ+¨ì"≥∞ÿ#^Œh, x~°‚Ü«∂`«‡Hõ"≥∞ÿ#^Œh,
q=~°}Ï`«‡Hõ"≥∞ÿ#^Œh ã¨Ê+¨ìO KÕã≤Ok. k=º Y∞~üP<£ É’^èŒ#Å q=~°} ã¨fiÜ«∞OQÍ k=ºY∞~üP<£
JOkã¨∞ÎO^Œx ‰õÄ_® D ã¨∂~å qã¨Ê+¨ìO KÕã≤Ok. „áêp# HÍÖÏxH˜ K≥Ok# „Ѩ=HõΠǨ˙^£(Jã¨)
¿Ñ~°∞#∞ D ã¨∂~å‰õΩ ÃÑ@ì_»O [iyOk. D ã¨∂~åÖ’ PÜ«∞#‰õΩ ã¨O|OkèOz# Hõ^äŒè#∞
`≥Å∞Ѩ_»O [iyOk. ^ŒH˜∆} Jˆ~aÜ«∂Ö’ P HÍÅOÖ’ x=ã≤Oz# P^£ *Ïu =^ŒÌ‰õΩ PÜ«∞#
„Ѩ=HõÎQÍ Ñ¨OѨ|_®¤~°∞. D ã¨∂~å UHõ ^≥·"å~å^èŒ# (`ÒÇ‘Ï^£) QÆ∞iOz <˘H˜¯K≥|∞`«∂, „Ѩ=HõÎ
=ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) QÆ∞iOz =i‚ã¨∂Î „áê~°OÉèí=∞~ÚºOk. „Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O)
ÃÇÏK«ÛiHõ KÕ¿ã"å~°h, â◊√Éèí"å~°Î JOkOKÕ"å~°x D ã¨∂~å =i‚OzOk.
D ã¨∂~åÖ’ J<ÕHõ=∞Ok „áêp# HÍÖÏxH˜ K≥Ok# „Ѩ=HõÎÅ „Ѩ™êÎ=#Å∞ =KåÛ~Ú.
D „Ѩ=HõÎÅ∞ JO^Œ~°∂ UHõ ^≥·"å~å^èŒ##∞, =∞~°}˜Oz#"å~°∞ =∞m§ ÖËѨ|_»`å~°x É’kèOKå~°∞.
D É’^èŒ#Å∞ „Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) É’^èŒ#Å =O\˜"Õ.
=∞Ǩ„Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) rq`«OÖ’ J`«ºO`« H˜¡+¨ì"≥∞ÿ# ^Œâ◊Ö’ D ã¨∂~å
J=`«iOzOk. JO^Œ∞=Å¡<Õ D ã¨∂~åÖ’ QÆ`« HÍÖÏʼnõΩ K≥Ok# „Ѩ=HõÎÅ Hõ^äŒÅ#∞ q=iOK«_»O
[iyOk. D ã¨∂~å J=`«iOz# HÍÅOÖ’ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) ã¨f=∞}˜ Ǩτ[`ü Yn*Ï
(~°lÜ«∞ÖϡǨï J<£Ç¨) =∞~°}˜OKå~°∞. „Ѩ=HõÎ Ñ≤#`«O„_ç J|∂ `åeÉò ‰õÄ_® =∞~°}˜OKå~°∞.
J|∂ `åeÉò z=i =~°‰Ωõ Jqâßfiã≤QÍ<Õ L#flѨÊ\˜H© „Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O)‰õΩ rq`åO`«O
"≥#∞^Œ#∞flQÍ xeKå~°∞. D H˜¡+¨ì ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Jqâßfiã¨∞Å J}z"Õ`«Å∞, ^Ò~°˚<åºÅ∞, ɡk
iOѨÙÅ∞, JѨǨ™êºÅ∞ JkèHõ=∞Ü«∂º~Ú. „Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O)#∞, „Ѩ=HõÎ ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å#∞
Jqâßfiã¨∞Å∞ ÉÏkèOK«_»O f„==∞~ÚºOk. D <ÕѨ^䌺OÖ’ „Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O)‰õΩ T~°@ W=fi_®xH˜,
PÜ«∞# ã¨÷~Ú~åºxfl ÃÑOK«_®xH˜, qâßfi™êxfl ^Œ$_è»`«~°O KÕÜ«∞_®xH˜ PÜ«∂ „Ѩ=HõÎÅ QÆ∞iOz
`≥Å∞Ѩ_»O [iyOk.
=∞x+≤ QÆ∞iOz, JÖÏ¡ÇπÏ â◊H˜Î ™ê=∞~å÷ºÅ QÆ∞iOz D ã¨∂~åÖ’ „Ѩ™êÎ=#Å∞ L<åfl~Ú.
=∞x+≤ÃÑ· ^Õ=Ùx HÍ~°∞}ºO ^Œ∂~°"≥∞ÿ`Õ J`«#∞ x~åâ◊Ѩ_çáÈ`å_»∞. JÖÏ¡ÇπÏ `«#‰õΩ QÆ`«OÖ’
KÕã≤# "Õ∞à◊§‰õΩ Hõ$`«[˝`«Å∞ `≥Å∞Ѩ_»O =∞izáÈ`å_»∞. HÍx, `«#‰õΩ U Hõ+¨ìO ÖË#ѨC_»∞ QÆ~°fiO`À
q„~°gQÆ∞`å_»∞. D ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ JÖÏ¡ÇπÏ Jxfl q^è•Å â◊HÎ̃ ™ê=∞~å÷ºÅ∞ Hõey# "å_»#fl q+¨Ü«∂xfl
ã¨Ê+¨ìOQÍ q=iOK«_»O [iyOk. „Ѩu „áê}˜H˜ ѨÓiÎ áÈ+¨}#∞ Wã¨∞ÎOk JÖÏ¡ÇπÏ =∂„`«"Õ∞#h,
PÜ«∞<Õ Éèí∂=∂ºHÍâßÅ#∞ ã¨$+≤ìOKå_»h, =$^Œú=∞Ç≤Ïà◊‰õΩ ‰õÄ_® QÆ~°ƒùO ^•ÖËÛ =~°O PÜ«∞#
„Ѩ™êkOK«QÆÅ_»x D ã¨∂~å q=iOzOk.
Q
951 0
11. Ǩ˙^£ ==∂q∞<£
Ü«∂`«l^•|ƒu<£
~°∂<£ 483 11. Ǩ˙^£ 12= áê~å
11=

11. Ǩ˙^£1 ã¨∂~å 2 JÖÏ¡ÇπÏ#∞ `«Ñ¨Ê "ÕÔ~=ih P~åkèOK«

~å^Œ∞ (Jx "å\˜Ö’ K≥ѨÊ|_çOk). <Õ#∞
J=`«~°} : =∞Hͯ PÜ«∞`«∞Å∞ : 123 PÜ«∞# `«~°Ñ¶¨Ù# q∞=∞‡efl ÉèíÜ«∞ÃÑ>Ëì
Jáê~° Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_»∞, Ѩ~°=∞ Hõ$áêjÅ∞_≥·#
JÖÏ¡ÇπÏ ¿Ñ~°∞`À "å_çx, g∞‰õΩ â◊√Éèí"å~°Î#∞ qxÑ≤OKÕ
1 JeÑ¶π – ÖÏ"£∞ – ~å. Wk XHõ „QÆO^äOŒ . "å_çx.
nx "åHͺÅ∞ x~°∞Ì+¨ì"≥∞ÿ#qQÍ KÕÜ«∞ 3 WOHÍ g∞~°∞ g∞ `«Ñ¨CÅ =∞xflOѨÙ
|_®¤~Ú.2 Jq q"ÕK«<åѨ~°∞_»∞,3 ã¨~°fiO HÀã¨O g∞ „ѨÉ∞íè =Ù#∞ "Õ_∞» HÀO_ç. `«~åfi`«
Ziy#"åx `«~°Ñ¶¨Ù#∞O_ç ã¨Ê+¨ìOQÍ (ѨâßÛ`åÎѨO`À) PÜ«∞# "≥·Ñ¨ÙˆH =∞~°
qâ◊nHõiOK«|_®¤~Ú.4 ÅO_ç. XHõ x~å÷i`« HÍÅO =~°‰õÄ
1. D ã¨∂~åÖ’ ‰õÄ_® ^≥=· =K«<åÅ#∞, ^≥=· ã¨O^ÕâÇ◊ Ϩ ~°∞Å#∞ kèH¯õ iOz, ^≥"· å„QÆÇ¨ xH˜ PÜ«∞# g∞‰õΩ =∞Oz (r=#) ™ê=∞„yx5
QÆ∞Ô~·# J<ÕHõ *Ï`«∞Å „Ѩ™êÎ=# =zÛOk. Jq K«i„`«Ñ¨Ù@Ö’¡ ^À+¨Ñ¨Ói`«"≥∞ÿ# ã¨=∞‰õÄ~°∞™êÎ_∞» . Z‰õΩ¯=QÍ PK«~} ° KÕ¿ã
"åHͺÖÏ¡QÍ K≥iÑ≤"ÜÕ ∞« |_®¤~Ú. ÖË^• Jq QÆ∞}áê~îO° QÆi¿Ñ xq∞`«OÎ K«i„`«ÑÙ¨ @Ö’¡ „Ѩu XHõ¯iH© Z‰õΩ¯= ѨÙ}ºÑ¶¨ÅO „Ѩ™êk
q∞ye L<åfl~Ú. JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) rq`«OÃÑ· f„= „ѨÉèÏ=O K«∂Ñ≤# ™êÎ_∞» . XHõ"àÕ ◊ g∞~°∞ QÆ#Hõ q=ÚY`«
ã¨∂~åÅÖ’ W^˘Hõ\ ˜. ǨÏnã¨∞ „ѨHÍ~°O Ǩτ[`ü J|∂ |Hõ~ü ã≤nÌMò (~°l) ^≥·=„Ѩ=HõÎ „Ѩ^Œi≈Oz# ѨHõ∆OÖ’ XHÍ<˘Hõ =∞Ǩ
(ã¨) #∞^ÕÌtOz, ''g∞Ö’ =$^•úѨºÑ¨Ù KèåÜ«∞Å∞ `˘OyK«∂ã¨∞Î<åflÜÕ∞q∞\©?—— Jx
J_çy#ѨC_»∞, ''Ǩ˙^£ ã¨∂~å, "ådÜ«∞ ã¨∂~å, 'J=∞‡ Ü«∞`«™êJÅ∂<£— (#ÉÏ), k<å#6 q∞=∞‡efl K«∞@∞ì=Ú>Ëì tHõ∆
'W[+¨¬"£∞ã¨∞ ‰õΩqfi~°`ü— (J`«ÎH±g~ü) ã¨∂~åÅ∞ ##∞fl (`˘O^Œ~°QÍ) =Úã¨e"å}˜‚ QÆ∞iOz <Õ#∞ ÉèÜ í ∞« Ѩ_∞» `«∞<åfl#∞.
KÕ¿ãâß~Ú—— Jx PÜ«∞#(ã¨) K≥áêÊ~°∞ (ui‡r–<≥O|~°∞: 3297† ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ ui‡r–eÖò 4 g∞~°∞ =∞~°eáÈ=Åã≤Ok JÖÏ¡ÇπÏ
JÖòÉÏh–3: 113). =^ŒÌˆH. PÜ«∞# JxflO\˜ÃÑ· JkèHÍ~°O
2. Ѩ^•Å ‰õÄ~°∞Ê s`åº, ÉèÏ"å~°÷O ^Œ$ëêì º Wq KåÖÏ Ñ¨\ ˜ì+¨ì"≥∞ÿ#q. „Hõ=∞|^Œú"≥∞ÿ#q. HõÅ"å_»∞.
"å\˜=∞^茺 ZHõ¯_® ZÖÏO\˜ J=~À^èŒOQÍh, "≥·~°∞^ŒúºO QÍh HÍ#~å^Œ∞.
3. PÜ«∞# q"ÕK«<åѨ~°∞_»∞. Hõ#∞Hõ PÜ«∞# J=`«iOѨ*Ëã≤# "åHͺÅÖ’ ‰õÄ_® q[˝`å 5. ™ê^è•~°}OQÍ k=º Y∞~üP<£ „áêѨOzHõ ™ê=∞„yx ''"≥∂ã¨Ñ¨ÙKÕÛ ™ê=∞„y——QÍ
q"ÕK«#Å∞ `˘}H˜ã¨ÖÏ_»∞`«∂ L<åfl~Ú. JO^Œe „Ѩu=∂\Ï, „Ѩu P^Õâ◊O Ü«ÚH˜Î`À Jaè=i‚ã¨∂Î LO@∞Ok. HÍx D PÜ«∞`«∞Ö’ r=# ™ê=∞„yx ''=∞Oz ™ê=∞„y——QÍ
‰õÄ_»∞‰õΩ#flk. Ѩ~°=∂~å÷Å`À xO_ç#k. JnQÍHõ PÜ«∞# Jhfl `≥eã≤#"å_»∞. ¿Ñ~˘¯Ok. nxfl|\˜ì É’^èŒÑ¨_Õ^Õq∞@O>Ë Ñ¨~°Ö’HÍxfl q㨇iOz „áêѨOzHõ
Hõ~°‡Å Ѩ~°º=™ê#O, =º=Ǩ~åÅ JOu=∞ Ѩi}Ï=∞O U q^èŒOQÍ LO@∞O^À ã¨∞Y™œMϺÖË ã¨~°fiã¨fiO Jx `«ÅáÈ¿ã "åiѨ@¡ Jk "≥∂ã¨Ñ¨ÙKÕÛ ™ê=∞„yQÍ
PÜ«∞#‰õΩ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. HÍ|\˜ì PÜ«∞# LѨ^ÕâßÅ#∞ J=ÅOaOK«@O ^•fi~å<Õ Ñ¨i}q∞ã¨∞ÎOk. Ѩ~°Ö’HõOÖ’ "å~°∞ Z@∂ Ѩ~åÉèí=O áêÅ∞ HÍHõ`«Ñ¨Ê^Œ∞. J~Ú`Õ
=∞x+≤ ^Œ∞+¨Êi}Ï=∞O #∞Oz `«##∞ HÍáê_»∞HÀQÆÅ∞QÆ∞`å_»∞. Ѩ~°Ö’Hõ zO`«# Hõey „ѨѨOK« rq`«OÖ’ ^Õ=Ù_»∞ qkèOz# Ѩiq∞`«∞ʼnõΩ Ö’|_ç
4. WO^Œe P^ÕâßÅ∞, âßã¨<åÅ∞, *Ï`«∞Å QÍ^äŒÅ∞, qâßfi™êÅ∞, ™ê=∂lHõ xÜ«∞=∞ =∞ã¨Å∞‰õΩ<Õ "åi áêe@ P ™ê=∞„y ''=∞Oz ™ê=∞„y——QÍ LѨÜ≥∂QÆѨ_»∞`«∞Ok.
x|O^èŒ#Å∞, „Ѩ=~°Î<å xÜ«∞=∂=o ÖÏO\˜ JOâßÅhfl ‰õ∆Ω}‚OQÍ q_»=∞~°z K≥Ñ¨Ê ZO^Œ∞HõO>Ë "å~°∞ ^≥·"å#∞„QÆǨÅ#∞ ^Œ∞ifixÜ≥∂QÆѨ~°K«ÖË^Œ∞.
|_®¤~Ú. XHõ q+¨Ü«∂xfl WO`« ã¨Ê+¨ìOQÍ, ã¨∂\˜QÍ, ǨÏ$^ŒÜ«∂xH˜ ǨÏ`«∞ΉõΩ<ÕÖÏ 6. '=∞Ǩk#O— (Ü«∞ø=Ú<£ Hõc~ü) JO>Ë „Ѩà◊Ü«∞k#O Jx J~°÷O.
Y∞~üP<£ `«Ñ¨Ê =∞ˆ~ „QÆO^äŒ=¸ q=iOK«ÖË^Œ∞.
952 953
11. Ǩ˙^£ ==∂q∞<£
==∂q∞<£ ^•|ƒu<£
^•|ƒu<£ 484 11. Ǩ˙^£ 12= áê~å
5 "å~°∞ `«=∞ (QÀѨº) q+¨Ü∂« Å#∞ 7 g∞Ö’ =∞OzѨ#∞Å∞ KÕ¿ã"åÔ~=~À
(JÖÏ¡ÇπÏ #∞O_ç) ~°Ç¨Ï㨺OQÍ ÃÑ@ì_®xH˜ ѨsH˜∆OKÕ xq∞`«ÎO10 PÜ«∞# P~°∞
`«=∞ ~˘=Ú‡Å#∞ =Ú_»∞K«∞‰õΩO@∞<åfl~°∞.7 ~ÀAÅÖ’ PHÍâßÅ#∂, Éèí∂q∞h
q#O_ç! "å~°∞ |@ìÅ`À `«=∞#∞ `å=Ú ã¨$+≤Oì Kå_»∞. (JO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞) PÜ«∞#
HõÑC¨ ‰õΩ#flѨC_»∞ ‰õÄ_® "å~°∞ ^•KÕn, ã≤OǨã¨#O (J~ü¬) h\˜ÃÑ· LO_Õk.11
|Ü«∞ÅÊ~°KnÕ – JO`å PÜ«∞# `≥Å∞ã¨∞ ‰õΩx „ѨÜ≥∂[#O Uq∞\©? HÍ|\˜ì ZѨC_»∞, ZHõ¯_», ZÖÏ „Ѩ=iÎOKåÖ’ JÖÏ
‰õΩO\Ï_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ PÜ«∞# „Ѩ=iοãÎ KåÅ∞.
QÆ∞O_≥Ö’¡x QÆ∞@∞ì#∞ ã¨~Ú`«O Ziy# 8. <ÕÅÃÑ· ã¨OK«iOKÕ „áê}∞Å∞ – "å~°∞ =∂#=ÙÖˇ<· å, l#∞flÖˇ<· å, Ѩ‰Ω∆õ Öˇ<· å, Ѩâ√◊ =ÙÖˇ<· å,
"å_»∞. Éè∂í ÉèÏQÆOÖ’ LO_Õ"<·≥ å, h\˜Ö’ LO_Õ"<·≥ å – JxflO\˜H© PǨ~åxfl „Ѩ™êkOKÕ"å_»∞
6 Éèí∂q∞Ö’ ã¨OK«iOKÕ „áê}∞ÅxflO\˜H© JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞. PÜ«∂ „áê}∞ʼnõΩ "å\˜ J=ã¨~åÅHõ#∞QÆ∞}OQÍ PÜ«∞# PǨ~°
PǨ~åxfl ã¨=∞‰õÄ~ˆ Û ÉÏ^躌 `« JÖÏ¡ÇÏπ ^Õ.8 "≥Úã¨Q∞Æ `å_»∞.
Jq Py LO_Õ, JѨÊyOK«|_Õ ™ê÷<åÅ∞9 9. Py LO_Õ ™ê÷#O (=Úã¨ÎY„~°∞<£), JѨÊyOK«|_Õ ™ê÷#O (=Ú™œÎ^Œ=Ù<£) QÆ∞iOz
‰õÄ_® PÜ«∞#‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. J=hfl ã¨Ê+¨ì ѨO_ç`«∞Å =∞^茺 Jaè„áêÜ«∞ÉèË^ŒO LOk. ѨQÆÅÖÏ¡ <ÕÅÃÑ· ã¨OK«iOz ~å„u Py
"≥∞ÿ# „QÆO^äŒOÖ’ #"≥∂^≥· L<åfl~Ú. LO_Õ™ê÷#"Õ∞ x"å㨠™ê÷#=∞x, âßâ◊fi`«OQÍ ã≤~÷ Ñ° _¨ Õ ™ê÷#"Õ∞ JѨÊyOK«|_Õ KÀ@x
H˘O^Œ~°∞ Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞. HÍQ͆ =∂`«$QÆ~°ƒùO PyLO_Õ KÀ@x, `«O„_ç "≥#∞fl
7. D "åHõºO U <ÕѨ^䌺OÖ’ J=`«iOzOk? J#fl „Ѩâ◊flÃÑ· Y∞~üP<£ "åºMϺ`«Å ^•fi~å "≥Å∞=_Õk JѨÊyOK«|_Õ ™ê÷#=∞x =∞iH˘O^Œ~°∞ "åºMϺxOKå~°∞. „ѨѨOK«
=∞^茺 aè<åflaè„áêÜ«∂Å∞<åfl~Ú. Hõ#∞Hõ nx ÉèÏ"å~°÷OÃÑ· ‰õÄ_® aè<åflaè„áêÜ«∂Å∞ rq`«OÖ’ „áê}∞Å∞ ã≤÷~°x"åã¨O U~°Ê~°K«∞‰õΩ#fl ã¨÷ÖÏÅ∞ "å\˜ x"å㨠™ê÷<åÅh,
=ºHõ=Î ∞Ü«∂º~Ú. J~Ú`Õ D ã¨∂~å‰õΩ "åºMϺ#OQÍ ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ |∞MÏsÖ’ q=iOK« =∞~°}Ï#O`«~O° "å~°∞ Y##O KÕÜ∞« |_Õ ã¨=∂^è∞Œ Å∞ JѨÊyO`« ™ê÷<åÅx WOH˘O`«
|_ç# J=`«~°}Ï <ÕѨ^䌺O „ѨHÍ~°O† `«=∞Ö’x q∞ug∞i# Å*Ï˚„g_»Å =¸ÅOQÍ =∞Ok ã¨∂„fHõiOKå~°∞ (`«Ñ¶‘û~ü Wɡfl Hõã‘~ü).
H˘O`«=∞Ok =Úã≤O¡ Å∞ HÍÅHõ$`åºÅ∞ f~°∞Û‰õΩ<Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’#∂, ÉèÏ~°º`À ã¨OÉè’yOKÕ J~Ú`Õ W=∂"£∞ ëœHÍh WÖÏ JO@∞<åfl~°∞: ''=∂`«$QÆ~°ƒùO x"å㨠™ê÷#O. =∞~°}Ï
ã¨=∞Ü«∞OÖ’#∂ #QÆflO HÍ=\ÏxH˜ W+¨Ñì _¨ "Õ å~°∞ HÍ^Œ∞. J#∞Hõ}∆ O JÖÏ¡ÇÏπ `«=∞#∞ #O`«~O° KÕ~Û° |_Õ KÀ@∞ JѨÊyOK«|_Õ ™ê÷#O.—— W=∂"£∞ ǨH˜"∞£ QÍi XHõ LÖËY¡ #O
QÆ=∞xã¨∞<Î åfl_»#fl ÉèÏ=#`À "å~°∞ P ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’ `«=∞ =∞~°‡™ê÷<åxfl =∞~°∞QÆ∞Ѩ~K° « P^è•~°OQÍ D Jaè„áêÜ«∞"Õ∞ ѨiQÆ}#Ö’H˜ fã¨∞HÀ^ŒQÆæk. "≥Ú`åÎxH˜ D "åHͺxfl
_®xH˜ =∞s *Ï„QÆ`ÅΫ ‰õΩ áÈ~Ú `«=∞ ~˘=Ú‡Å#∞ =Ú_»∞K«∞ ‰õΩx, Kå@∞QÍ LOK«∞‰õΩ<Õ U ÉèÏ"å~°÷OÖ’ fã¨∞‰õΩ<åfl XHõ\ ˜ =∂„`«O ã¨`«ºO – J^Õ=∞O>Ë g@xflO\˜ *Ï˝#O
„Ѩܫ∞`«flO KÕ¿ã"å~°∞. =∞Å=¸„`« qã¨~°˚# ã¨=∞Ü«∞OÖ’ =∞s Xky ‰õÄ~°∞Û<Õ"å~°∞. JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ LOk. JO^Œ∞Hˆ PÜ«∞# JO^ŒiH© Láêkèx Wã¨∞<Î åfl_»∞. JO^Œih áÈ+≤OKÕ
JÖψQ ~å„u pHõ\ ˜Ö’ Ѩ_»HõÅÃÑ· `«=∞ ÉèÏ~°º`À ~°u„H©_»Ö’ áêÖÁæ<Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ `«# ÉÏ^茺`«#∞ PÜ«∞# J`«∞º`«Î=∞OQÍ x~°fiiÎã¨∞Î<åfl_»∞.
‰õÄ_® =∞s ã≤QÆ∞æ`À ‰õΩOzOK«∞‰õΩ áÈÜÕ∞"å~°∞. `«=∞#∞ `å=Ú =„ãΨOÖ’ K«∞@∞ì‰õΩ<Õ 10. JO>Ë Éèí∂=∂ºHÍâßÅ x~å‡}O "≥#∞Hõ F L^ÕÌâ◊O LOk. F ÅHõ∆ ºO LOk.
"å~°∞. J~Ú`Õ ã¨~°fiHÍÅ ã¨~åfi=ã¨÷Ö’¡ JÖÏ¡ÇπÏ "åix QÆ=∞xã¨∂Î L<åfl_»h, "åi =∂#=ÙÖ’¡ (=∞iÜ«Ú l#∞flÖ’¡) Z=~°∞ ã¨^•K«~}° KÕã≤ ^≥=· „Ѩã#¨ fl`«#∞ K«∂~°Q˘O\Ï~À
QÀѨº q+¨Ü«∂Å∞, |Ç≤Ï~°æ`« q+¨Ü«∂Å∞– Jhfl PÜ«∞#‰õΩ `≥Å∞ã¨∞#h D "åHõºOÖ’ K«∂¿ãO^Œ∞‰õΩ ^Õ=Ù_»∞ D x~å‡} „Ѩ„H˜Ü«∞‰õΩ „jHÍ~°O K«∞\Ïì_»∞.
K≥ѨÊ|_çOk. ã≤QÆ∞æ, „g_» =∞x+≤H˜ PÉèí~°}O =O\˜"Õ. HÍx D q+¨Ü«∂Ö’¡ =∂„`«O QÆ=∞xHõ: 'Z=~°∞ Z‰õΩ¯= PK«i™êÎ~À— Jx WHõ¯_» J#|_»Ö^Ë ∞Œ . 'Z=~°∞ =∞OzѨ#∞Å∞
=∞s JO`« a_çÜ∞« O ѨxH˜~å^Œ∞. U â◊H=Θ ∞O`«∞x HÀã¨O "å~°ÖÏ KÕã∞¨ <Î åfl~À PÜ«∞# KÕ™êÎ~À— Jx =∂„`«"Õ∞ JÖÏ¡ÇπÏ ¿Ñ~˘¯<åfl_»∞. WHõ¯_» ^Õ=Ù_»∞ PK«~°} Ѩi=∂}Ïxfl
J#∞Hõ}∆ O "åix QÆ=∞xã¨∂<Î Õ L<åfl_»∞. =∞~°ÖÏO@ѨC_»∞ "å~°∞ JO`«QÍ =Ú_»∞K«∞ K«∂_»@O ÖË^Œ∞, JO^Œe z`«Îâ◊√kúx =∂„`«"Õ∞ K«∂ã¨∞Î<åfl_»∞. 1. KÕ¿ã =∞OzѨx
954 955
11. Ǩ˙^£ ==∂q∞<£ ^•|ƒu<£ 485 11. Ǩ˙^£ 12= áê~å
''g∞~°∞ K«xáÈ~Ú# `«~°∞"å`« =∞m¡ 10 J`«xH˜ Hõey# HõëêìÅ `«~°∞"å`«
ÖËÑ|¨ _»`å~°∞—— Jx #∞=Ùfi "åiH˜ "Õ∞=Ú QÆ#Hõ J`«xˆH^≥·<å J#∞„QÆǨÏO
K≥áêÊ=O>Ë ''Wk ѨzÛ WO„^Œ*ÏÅO ~°∞z K«∂Ñ≤`Õ ''(ǨÏ=∞‡Ü«∞º!) <å ^Œ∞~°=ã¨÷
`«Ñ¨Ê =∞~˘Hõ\ ˜ HÍ^Œ∞—— Jx Jqâßfiã¨∞Å∞ Åhfl ^Œ∂~°"≥∞ÿáÈÜ«∂~Ú ——14 Jx
`«Ñ¨Ê‰õΩO_® ã¨=∂^è•#q∞™êÎ~°∞. JO\Ï_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ J`«_»∞ q∞_çã≤
8 XHõ"àÕ ◊ "Õ∞=Ú "åiH˜ Ѩ_Õ tHõ#∆ ∞ H˘O`« Ѩ_»`å_»∞. Q˘Ñ¨ÊÅ∞ K≥ѨC‰õΩO\Ï_»∞.15
=º=kè =~°‰õΩ "å~Ú^• "Õ¿ãÎ, ''P tHõ∆ x~åâ◊K≥O^Œ@=∞<Õk Éèíq+¨º`«∞ΉõΩ ã¨O|OkèOz#k. Hõ$`«Ñ¶¨∞fl`« J<Õk QÆ`«OÖ’
Ѩ_‰» Ωõ O_® J_»∞‰¤ Ωõ O@∞#fl =ã¨∞=Î Ù Uk?—— [iyáÈ~Ú# ^•xH˜ ã¨O|OkèOz#k.
JO\Ï~°∞. q#O_ç! Jk =zÛѨ_#ç ~ÀA 14. QÆ_»∞¤ ~ÀAÅ∞ QÆ_»záÈÜ«∂Ü«∞h, =∞Oz ~ÀAÅ∞ =KåÛÜ«∞x, WHõ `«#‰õΩ u~°∞QÆ∞
"åi#∞Oz Jk `˘ÅyáÈ=@O J<Õk ÖË^Œh K≥ѨC‰õΩO\Ï_»∞. D ^èÀ~°}˜ J`«xH˜ â’ÉèÏÜ«∞=∂#O HÍ^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë
[~°Q^Æ ∞Œ . ^Õx QÆ∞iOz "å~°∞ ѨiǨÏã≤O ˆH=ÅO ^≥·= Hõ$Ѩ=Å¡<Õ J`«x HõëêìÅ∞ ^Œ∂~°"≥∞ÿ =∞Oz~ÀAÅ∞ =KåÛ~Ú. HÍ|\˜ì
KÕ"å~À J^Õ "åix K«∞@∞ì=Ú_»∞`«∞Ok.12 J`«#∞ "≥#∞Hõ\ ˜ ~ÀAÅ#∞ *Ï˝Ñ¨HõO KÕã¨∞‰õΩO@∂ x`«ºO JÖÏ¡ÇπωõΩ Hõ$`«[˝`«Å∞
9 "Õ∞=Ú =∞x+≤H˜ U^≥·<å =∂ HÍ~°∞}ºO `≥Å∞ѨىõΩO@∂ LO_®e. J}‰õΩ=`À "≥∞ÅQÍe. c~åÅ∞ áȉõÄ_»^Œ∞.
~°∞zx K«∂Ñ≤, ^•xfl QÆ#Hõ J`«#∞flOz 'L=∞‡`ü— J<Õ Ñ¨^•xH˜ ѨÅ∞ J~å÷Å∞: Zxq∞^Œ= PÜ«∞`«∞Ö’ 'L=∞‡`«∞<£— J<Õ
uiy f¿ãã¨∞‰õΩO>Ë J`«#∞ x~åâ◊ K≥O^Œ∞ Ѩ^ŒO =zÛOk. Wk k=ºY∞~üP<£Ö’ qq^èŒ ã¨O^Œ~åƒùÖ’¡ qaè#fl J~å÷Ö’¡
`å_»∞† Hõ$`«Ñ¶¨Úfl_»∞QÍ =∂iáÈ`å_»∞.13 LѨÜ≥∂yOK«|_çOk. Jã¨Å∞ Wk 'L"£∞‡— #∞Oz =zÛOk. L"£∞‡ JO>Ë L^ÕÌâ◊O,
ã¨OHõÅÊO Jx J~°÷O. WHõ¯_» D PÜ«∞`«∞Ö’ L=∞‡`«∞<£ J<Õ Ñ¨^ŒO 'tHõ∆
"≥#∞Hõ ^≥·"åxfl "≥∞Ñ≤ÊOKÕ L^ÕÌâ◊O LO_®e. 2. P Ѩx ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) K«∂Ñ≤# J=`«iOѨ*Ü Ë ∞« \ÏxH˜ L^ÕtÌ OѨ|_ç# QÆ_∞» =Ù— J#fl J~°O÷ Ö’ "å_»|_çOk (Ѷ`¨ Çü ï¨ Öò
Ѩ^ŒúuH˜ J#∞QÆ∞}OQÍ LO_®e. D Ô~O_çO\˜Ö’ U XHõ¯\˜ Ö’Ñ≤Oz<å – J^≥O`« Yn~ü). Ü«¸ã¨∞Ѷπ ã¨∂~å 45= PÜ«∞`«∞Ö’#∂ W^Õ J~°÷OÖ’ LѨÜ≥∂yOK«|_çOk.
=∞Oz Ѩ#~Ú<å 㨈~, ZO`« ÃÑ^ŒÌ Ѩi=∂}OÖ’ L<åfl㨈~ – Jk 'ã¨^•K«~°}— Wk `«Ñ¨Ê "Õi`«~° J~å÷Ö’¡ LѨÜ≥∂yOK«|_ç# ã¨O^Œ~åƒùÅ∞ : <åÜ«∞‰õΩ_»∞, W=∂=Ú
JxÑ≤OK«∞HÀ^Œ∞. ^≥·=ã¨xflkèÖ’ ^•xH˜ ZÖÏO\˜ qÅ∞"å LO_»^Œ∞. J#fl J~°÷OÖ’, 'W#fl WÉò~åÇ‘Ï=∞ HÍ# L=∞‡`«<£— (#ÇπÏ¡ : 12)† ^èŒ~°‡O J#fl
11. D q+¨Ü«∞"Õ∞ ǨÏnã¨∞Ö’ ‰õÄ_® q=iOK«|_çOk : ''Éèí∂=∂ºHÍâßÅ ã¨$+≤ìH˜ 50"ÕÅ J~°O÷ Ö’, 'W<åfl =[^£<å PÉÏJ<å JÖÏ L=∞‡u<£— (AMò~∞° Ѷπ :23)† ã¨=Ú^•Ü«∞O,
ã¨O=`«û~åÅ „H˜`«O ^Õ=Ù_»∞ „áê}∞Å qkè„"å`«#∞ x~åúiOKå_»∞. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ã¨=¸Ç¨ÏO J#fl J~°O÷ Ö’, '=Å=∂‡ =~°^Œ =∂J =∞^£Ü∞« # =[^Œ J֡Ƿ Ï≤ L=∞‡`«"∞£
PÜ«∞# ã≤OǨã¨#O h\˜ÃÑ· LO_Õk—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O–H˜`å|∞Öò Y„^£† ã¨Ç‘ÏÇπÏ q∞#<åflãπ— (Yã¨ãπ : 23)† '„Ѩ=HõΠѨOѨ|_ç# ã¨=∂[O— J#fl J~°÷OÖ’, '=e‰õΩe¡
|∞MÏs–H˜`å|∞ |^£~ÚÖò YÖòö). L=∞‡u„~°ã¨∂Öò— (Ü«¸#∞ãπ : 47)† D ã¨=∂*Ïxfl 'L=∞‡`≥ ^•=`ü—QÍ ‰õÄ_®
12. ^≥·=tHõ∆ HÀã¨O ǨÏ_®q_ç KÕÜ«∞\Ïxfl WHõ¯_» ѨiǨã¨OQÍ, "ÕàÏHÀà◊OQÍ K≥ѨÊ@O =º=ǨÏi™êÎ~°∞. J^Õq^èŒOQÍ PÜ«∂ „Ѩ=HõÎÅ#∞ qâ◊fiã≤Oz#"åix ‰õÄ_® L=∞‡`ü
[iyOk. ZO^Œ∞HõO>Ë "ÕàÏHÀà◊O KÕ¿ã L^ÕÌâ◊O`À<Õ "åà◊√¡ Ѩ^Õ Ñ¨^Õ D _ç=∂O_»∞ ÖËHõ L=∞‡`≥ WuÎÉÏ ÖËHõ L=∞‡`≥ W*Ï|`ü Jx Ñ≤Å∞™êÎ~°∞ (Wɡfl Hõã‘~ü).
KÕ¿ã"å~°∞. JÖÏ¡ÇÏπ WKÕÛ QÆ_∞» =Ù#∞ Pëê=∂+‘QÍ ÉèÏqOK«~å^Œh, U Hõ}∆ OÖ’#~Ú<å 15. JO>Ë `«#‰õΩ Hõey# Hõeq∞ÃÑ· LaƒáÈ`å_»∞. W`«~°∞Å#∞ z#flK«∂Ѩ٠K«∂™êÎ_»∞.
PÜ«∞# LK«∞Û aQÆ∞ã¨∞‰õΩO@∞O^Œx WHõ¯_» ÃÇÏK«ÛiOK«@O [iyOk. ™ê\˜ „Ѩ[Å =ÚO^Œ∞ J#∞z`«"≥∞ÿ# suÖ’ |_®~Úx Kå@∞‰õΩO\Ï_»∞. Wk J`«x
13. ™ê^è•~°}OQÍ =∞x+≤ K«OK«Å ã¨fiÉèÏ=Ù_»∞. JxflO\˜H© `˘O^Œˆ~. QÆ~°›hÜ«∞"≥∞ÿ# P JÅÊ|∞kúH˜ `å~å¯}O. J~Ú`Õ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ qâ◊fiã≤Oz, F~°∞Ê =Ç≤ÏOKÕ"å~°∞,
ã¨fiÉèÏ=O QÆ∞iOz D PÜ«∞`«∞Ö’#∂, nx `«~∞° "åu PÜ«∞`«∞Ö’#∂ q=iOK«|_çOk. =∞OzѨ#∞Å∞ KÕ¿ã"åiÖ’ D J=QÆ∞}ÏÅ∞ LO_»=Ù.
956 957
11. Ǩ˙^£ ==∂q∞<£ ^•|ƒu<£ 486 11. Ǩ˙^£ 12= áê~å
11 J~Ú`Õ ã¨Ç¨Ï#O =Ç≤ÏOz, =∞Oz 13 Uq∞\©, J`«<Õ („Ѩ=ˆHÎ) D
Ѩ#∞Å∞ KÕ¿ã"å~°∞ =∂„`«O J@∞=O\˜ Y∞~å#∞#∞ HõeÊOK«∞‰õΩ<åfl_»x "åà◊§O@∞
"å~°∞ HÍ~°∞. WÖÏO\˜ "åi HÀã¨"Õ∞ <åfl~å? ''=∞Ô~·`Õ g∞~°∞ ‰õÄ_® WÖÏO\˜
=∞xflOѨÓ, Q˘Ñ¨Ê ѨÙ}ºÑ¶¨Å=¸ Ѩk ã¨∂~åÅ∞ HõeÊOz fã¨∞‰õΩ~°O_ç.
L<åfl~Ú.16 g∞~°∞ ã¨`«º=O`«∞ÖË J~Ú`Õ, JÖÏ¡ÇπÏ#∞
12 (F „Ѩ=HÍÎ!) |Ǩïâß h =^ŒÌ‰õΩ `«Ñʨ g∞~°∞ Ñ≤Å∞=QÆey`Õ nx ã¨Ç¨ Ü«∞O
ѨOѨ|_Õ =Ç‘ÏÖ’ U^≥·<å ÉèÏQÍxfl HÀã¨O Z=i<≥·<å Ñ≤Å∞K«∞HÀO_ç——18 Jx
=^Œe"Õ™êÎ"Õ"≥∂! ''W`«xÃÑ· ^èŒ<åQÍ~°O (F „Ѩ=HÍÎ!) "åiH˜ K≥ѨC.
ZO^Œ∞‰õΩ J=`«iOK«ÖË^Œ∞? áÈh, J`«x `«Ñ¨CÅ#∞ =∞xfl™êÎ_»∞—— (=Úã¨fl^≥ JǨχ^£ – ã¨OѨÙ\˜ : 3, ¿Ñr – 4). JÖò
W`«x`À áê@∞ ^≥·=^Œ∂`« J~Ú<å =∞Pi*ò ã¨∂~å 19, 22 PÜ«∞`«∞ÅÖ’ ‰õÄ_® D q+¨Ü«∞O K«iÛOK«|_çOk.
ZO^Œ∞‰õΩ ~åÖË^Œ∞?—— Jx "å~°∞ K≥¿ÑÊ
17. =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) „Ѩ=Hõ`Î À áê@∞ Z=~°~Ú<å XHõ ^≥=· ^Œ∂`« ZO^Œ∞‰õΩ ~å=@O
=∂@Å∞ h‰õΩ =∞#™êÎѨO HõeyOz#@∞¡ ÖË^∞Œ ? ÖË^• ^è<Œ åQÍ~°O ZO^Œ∞‰õΩ kOѨ|_»Ö^Ë ∞Œ ? Jx =∞Hͯ֒x |Ǩï^≥"· å~å^艌 Ωõ Å∞
<åfl~Ú. K«∂_»∞! #∞=Ùfi ÉèíÜ«∞ÃÑ>Ëì „Ñ¨tflOKÕ"å~°∞. P „Ѩâ◊flÖ’¡ "≥@HÍ~°O LO_Õk. JÖò Ѷ¨Ù~åö<£ ã¨∂~å 8= PÜ«∞`«∞Ö’
"å_çq =∂„`«"Õ∞.17 Jxfl q+¨Ü«∂ʼnõΩ ‰õÄ_® D „Ѩ™êÎ=# =zÛOk. =∞~ÀKÀ@ WÖÏ ÃãÅgÜ«∞|_çOk : (F „Ѩ=HÍÎ!)
ÉÏ^èŒ∞º_»∞ JÖÏ¡ÇπÏ. "å~°∞ h QÆ∞iOz HõeÊã¨∞Î#fl =∂@Å =Å# h =∞#ã¨∞ <˘K«∞Û‰õΩO@∞O^Œx =∂‰õΩ
16. ã¨^•Kå~° ã¨OѨ#∞flÅ∞ ZѨC_»∂ XˆHq^èOŒ QÍ „Ѩ=iΙêÎ~∞° . Hõeq∞Ö’#∂ – ÖËq∞Ö’#∂, `≥Å∞ã¨∞—— (JÖò Ç≤Ï„*ò – 98). JO^Œ∞ˆH ^Õ=Ù_»∞ WHõ¯_» `«# ã¨O^Õâ◊ǨÏ~°∞}˜‚
HõëêìÅÖ’#∂ – ã¨∞MÏÅÖ’#∂ "å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ P^ÕâßʼnõΩ Ö’|_ç =º=ǨÏi™êÎ~°∞. F^•~°∞ã¨∞<Î åfl_»∞ – "åi =∂@ʼnõΩ #∞=Ùfi ÉÏ^èÑŒ _¨ =» Åã≤# J=ã¨~O° ÖË^∞Œ . |Ǩïâß
Hõ+Hì¨ ÍÅOÖ’ F~°∞Ê =Ç≤Ï™êÎ~∞° . ^≥"· å#∞„QÆÇϨ OÃÑ· PâßÉèÏ=O Hõey LO\Ï~°∞. Hõeq∞ h "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ ѨOѨ|_Õ =Ç‘ÏÖ’x H˘xfl q+¨Ü∂« Å∞ D |Ǩï^≥"· å~å^艌 Ωõ ʼnõΩ q∞OQÆ∞_»∞
„áêÑ≤ÎOz#ѨÙ_»∞ Hõ$`«[˝`å ѨÓ~°fiHõOQÍ =∞ã¨Å∞‰õΩO\Ï~°∞. JQÆ`«ºÑ¨~°∞Å, Pf‡Ü«ÚŠѨ_H» áõ È=K«∞Û. JO^Œ∞Hõx #∞=Ùfi P q+¨Ü∂« Å∞ "åiH˜ qxÑ≤OK«‰Ωõ O_® LO\Ï"Õ"∂≥ !
ǨωõΩ¯#∞ QÆ∞iΙêÎ~°∞. ã¨`å¯~åºÅÖ’ W`ÀkèHõOQÍ áêÅ∞ѨOK«∞‰õΩO\Ï~°∞. JO^Œ∞ˆH JÖÏ [~°QƉõÄ_»^Œ∞ ã¨∞=∂! #∞=Ùfi =∂„`«O h Ѩxx ã¨*Ï=ÙQÍ KÕã¨∞‰õΩO@∂ áÈ.
XHõ ǨÏnã¨∞Ö’ =∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^Œ∞ (ã¨Jã¨O) "å~°∞ WÖÏ „Ѩ=zOKå~°∞ – ã¨O^Õâßxfl Ü«∞^è•`«^äŒOQÍ KÕ~°"ÕÜ«∞@"Õ∞ h Hõ~°Î=ºO Jx JÖÏ¡ÇπÏ D ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ
LѨ^ÕtOKå_»∞.
''Z=i KÕuÖ’ <å „áê}=ÚO^À P â◊H˜Î=∞O`«∞x ™êH˜∆! JÖÏ¡ÇπÏ qâßfiã≤ ("≥∂q∞<£)
H˘~°‰õΩ U x~°‚Ü«∞O ÔQ·H˘<åfl JO^Œ∞Ö’ "Õ∞Å∞ LO@∞Ok. XHõ"Õà◊ J`«xH˜ ã¨∞YO 18. W=∂"£∞ Wɡfl Hõã‘~ü WÖÏ "åºMϺxOKå~°∞ : ^Õ=Ù_»∞ D PÜ«∞`«∞Ö’ Jqâßfiã¨∞ʼnõΩ
„áêÑ≤οãÎ JO^Œ∞‰õΩ J`«_»∞ Hõ$`«[˝`«Å∞ K≥e¡™êÎ_»∞. P q^èŒOQÍ Jk J`«xH˜ â◊√ÉèíHõ~°O ã¨"åÅ∞ KÕâß_»∞. D Y∞~üP<£ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) ~°K«# J#fl g∞ "å^Œ#Ö’ g∞~°∞
J=Ù`«∞Ok (JO>Ë Hõ$`«[˝`« `≥eÑ≤#O^Œ∞‰õΩ ѨÙ}ºÑ¶¨ÅO Åaèã¨∞ÎOk). XHõ"Õà◊ J`«xH˜ ã¨`«º=O`«∞ÖË J~Ú`Õ JÖÏO\˜ XHõ L^•Ç¨Ï~°}#∞ g∞~°∞ ‰õÄ_® ã¨=∞iÊOK«O_ç.
Hõ+¨ìO Hõey`Õ ^•xÃÑ· J`«_»∞ ã¨Ç¨Ï#O =Ç≤Ï™êÎ_»∞. Jn J`«x áêe@ â◊√ÉèíHõ~°"Õ∞. g∞~°∞ HÀi# "åix g∞ ã¨Ç¨Ü«∞O HÀã¨O Ñ≤Å∞K«∞HÀO_ç. HÍx g∞~°∞ =∂„`«O D
Ѩxx KÕÜ∞« ÖË~∞° . D q^èOŒ QÍ ÃãÅgÜ«∞|_çOk : ''WÖÏ K≥ÑC¨ – XHõ"àÕ ◊ =∂#=ÙÅ∞,
(ZO^Œ∞HõO>Ë ã¨ÇϨ #O =Ç≤ÏOz#O^Œ∞‰õΩ J`«xH˜ =∞Oz „ѨuѶŨ O W=fi|_»∞`«∞Ok). l#∞flÅ∂ JO^Œ~°∂ Hõeã≤ D Y∞~üP#∞ =O\˜ ^•xx fã¨∞‰õΩ=KÕÛ „Ѩܫ∞`«flO
D qt+¨ª`« qâßfiã≤H˜ `«Ñ¨Ê "Õi`«~°∞ʼnõΩ ÅaèOK«ÖË^Œ∞—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O – KÕã<≤ å fã¨∞‰õΩ~åÖË~∞° – "å~°∞ Ѩ~㰠ʨ ~°O ã¨Ç¨ Ü«∞O KÕã∞¨ ‰õΩ<åflã¨~ˆ —— (|h W„™ê~¸Öò
H˜`å|∞A˚ÇπÏÌ....). =∞~˘Hõ ǨÏnã¨∞Ö’ WÖÏ J#|_çOk : ''qâßfiã≤H˜ U ÉÏ^èŒ, – 88). P `«~°∞"å`« ^Õ=Ù_»∞ Ѩk ã¨∂~åÖˇ·<å ~°zOz `≥=∞‡x ã¨"åÅ∞ qã≤~å_»∞.
^Œ∞óYO Hõey<å – PYiH˜ J`«xH˜ =ÚÅ∞¡ QÆ∞K«∞Û‰õΩ<åfl `«`å¯~°}OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ D ã¨∂~åÖ’x D PÜ«∞`«∞Ö’ J^Õ K≥ѨÊ|_çOk. áÈh Hõhã¨O XHõ¯ ã¨∂~å#~Ú<å
958 959
11. Ǩ˙^£ ==∂q∞<£ ^•|ƒu<£ 487 11. Ǩ˙^£ 12= áê~å
14 =∞i "å~°∞ QÆ#Hõ g∞ ã¨"åÅ∞#∞ ã‘fiHõ 17 XHõ =ºH˜Î `«# „ѨÉèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù#∞O_ç
iOK«HõáÈ`Õ, D Y∞~üP<£ ^≥·=*Ï˝#O`À =zÛ# x^Œ~°≈<åxfl Hõey=Ù<åfl_»∞,
J=`«iOѨ*ËÜ«∞|_çO^Œh, PÜ«∞# `«Ñ¨Ê ^•O`Àáê@∞ JÖÏ¡ÇπÏ =^ŒÌ #∞Oz
=∞~À P~å^茺 ^≥·=O ÖË<Õ ÖË_»x `≥Å∞ã¨∞ =zÛ# ^•xx ™êH˜∆QÍ Hõey L<åfl_»∞,
HÀO_ç. =∞i WѨC_≥·<å g∞~°∞ =Úã≤¡O JO`«‰õΩ =Ú#∞Ѩ٠=∂~°æ^Œ~°≈HõOQÍ,
Å=Ù`å~å?19 HÍ~°∞}ºOQÍ L#fl =¸™ê „QÆO^ä•xfl
15 Z=~°~Ú`Õ „áêѨOzHõ rq`«O Ѩ@¡, (‰õÄ_® ™êH˜∆QÍ) Hõey L<åfl_»∞.
^•x JO^ŒKO« ^•Å Ѩ@¡ "åº"≥∂Ç≤Ï`«∞ J@∞=O\˜ =ºH˜Î (W`«~∞° Å`À ZÖÏ
Å=Ù`«∞<åfl~À JÖÏO\˜ "åiH˜ "åi ã¨=∂#∞_»=Ù`å_»∞?)21 WÖÏO\˜"åˆ~
Hõ~°‡Å#∞ ("å\˜ Ѷ¨e`åxfl) "Õ∞=Ú ^•xx (Y∞~üP<£#∞) qâ◊fiã≤™êÎ~°∞.22
WHõ¯_Õ Ñ¨ÓiÎQÍ WKÕÛ™êÎ=Ú. WHõ¯_» „áêѨOzHõ "åº"≥∂ǨÏOÖ’ z‰õΩ¯‰õΩáÈ~Ú# "åi#∞^ÕtÌ Oz WÖÏ ÃÇÏK«ÛiOK«|_çO^Œx
(„ѨÑO¨ K«OÖ’) "åiH˜ U Ö’@∂ [~°Q^Æ ∞Œ . WOH˘O`«=∞Ok ѨO_ç`∞« Å∞ Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~∞° . ZO^Œ∞HõO>Ë „áêѨOzHõ H©iÎ „Ѩu+¨Åª
16 J~Ú`Õ JÖÏO\˜ "åiH˜ Ѩ~Ö° ’HõOÖ’ HÀã¨O „áê‰õΩÖÏ_Õ"å~°∞ ‰õÄ_® H˘xfl =∞OzѨ#∞Å∞ KÕ™êÎ~°∞. "å~°∞ HÀi# ^•xfl
Jyfl `«Ñʨ =∞ˆ~g∞ ÅaèOK«^∞Œ . „ѨÑO¨ ^Õ=Ù_»∞ "åiH˜ „ѨѨOK«OÖ’<Õ WKÕÛ™êÎ_»∞. Ѩ~°Ö’HõOÖ’ "åi H˘~°‰õΩ tHõ∆ `«Ñ¨Ê
K«OÖ’ "å~°∞ KÕã¨∞‰õΩ#fl^ŒO`å =$^ä• =∞~˘Hõ\ ˜ q∞ye LO_»^Œ∞. D K«~°ÛhÜ«∂Oâ◊"Õ∞ |h W„™ê~¸Öò ã¨∂~å 18, 21
J~ÚáÈ`«∞Ok. "å~°∞ KÕ¿ã Ѩ#∞Åhfl PÜ«∞`«∞ÅÖ’#∂, ã¨∂~°Ü≥∞ +¨Ø~å 20= PÜ«∞`«∞Ö’#∂ =zÛOk.
q∞^䌺QÍ =∂iáÈ`å~Ú.20 21. Jqâßfiã¨∞ʼnõΩ, ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞ʼnõΩ „ѨuQÍ qâßfiã¨ÉèÏQƺO á⁄Ok# "å~°∞
KÕã≤ K«∂ѨO_ç Jx Ü«¸#∞ãπ ã¨∂~åÖ’x 39= PÜ«∞`«∞Ö’#∂, JÖò |Y~å ã¨∂~å ZÖÏO\˜"å~À WHõ¯_» K≥ѨÊ|_çOk. ''„ѨÉèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù#∞Oz =zÛ# x^Œ~°≈<åxfl
"≥Ú^Œ\’¡#∂ ã¨∂zOK«|_çOk (`«Ñ¶‘û~ü Wɡfl Hõã‘~ü). ''XHõ"Õà◊ "å~°∞ `«=∞ "å^Œ#Ö’ J#∞ã¨iOK«@O—— JO>Ë =∂#= <≥·[OÖ’ ^Õ=Ù_»∞ á⁄O^Œ∞Ѩ~°z=Ù#fl ^•xx (^Õ=Ùx
ã¨`«º=O`«∞ÖË J~Ú`Õ WÖÏO\˜ B#fl`«ºO QÆÅ "å}˜x ~°zOz fã¨∞‰õΩ~å"åe—— Jx UHõ`åfixfl) JOwHõiOK«@O, PÜ«∞<Õfl P~åkèOK«@O Jx J~°÷O. D <ÕѨ^䌺OÖ’
‰õÄ_® PYiÖ’ ã¨"åÅ∞ KÕÜ∞« |_çOk (`«∂~ü – 34). J~Ú`Õ Y∞~üP<£ PÜ«∞`«∞Å, JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) "å~°∞ WÖÏ J<åfl~°∞: ''„Ѩu Ñ≤Å¡"å_»∂ `«# ã¨Ç¨Ï[ ^èŒ~°‡OÃÑ·
ã¨∂~åÅ J=`«~}° „Hõ=∞O =∂„`«O, ÃÑ· ã¨"åÅ∞ Ü≥ÚHõ¯ J#∞„Hõ=∞}˜H#õ ∞ ã¨=∞i÷OK«@O ѨÙ_»`å_»∞. HÍx P `«~°∞"å`« J`«x `«e¡^ŒO„_»∞Å∞ J`«xfl Ü«¸^Œ∞xQÍ<À,
ÖË^Œ#fl q+¨Ü«∞O ‰õÄ_® QÆ=∞<å~°›O. "åã¨Î=O JÖÏ¡ÇπψH `≥Å∞ã¨∞. „ÔH·ã¨Î=ÙxQÍ<À, *’~å„ã≤ìÜ«∞#∞QÍ<À =∂~°∞™êÎ~°∞.....—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs – H˜`å|∞Öò
19. D ã¨"åÅ∞#∞ ã‘fiHõiOK«ÖËx ѨHõ∆OÖ’ g∞~°∞ D "å}˜ =ÚO^Œ∞ `«Å=OK«@O ^èŒ~°‡O. [<åÜ≥∞*ò† =Úã≤¡O– H˜`å|∞Öò Y„^£). 'Ü«∞`üÅ∂Ç¨ï— JO>Ë ^•x "≥#∞Hõ Jx
Wk =Ú=∂‡\˜H© ^≥·="å}˜ Jx g∞~°∞ XѨC‰õΩx, ^≥·=^èŒ~å‡xfl ã‘fiHõiOKåe. XHõ"Õà◊ J~°÷O. JÖÏ¡ÇπÏ `«~°Ñ¶¨Ù#∞Oz =zÛ# ^•xx ™êH˜∆QÍ HõeyLO_»@=∞x WHõ¯_» ^•x
g∞~°∞ q^èÕÜ«∞`å =∂~åæxfl J=ÅOaOK«HõáÈ`Õ g∞~°∞ K≥¿ÑÊ=hfl HõÅ¡ÉÁe¡ Hõ|∞~°∞¡ ÉèÏ=O. WHõ¯_» ™êH˜∆ JO>Ë Y∞~üP<£ HÍ=K«∞Û ÖËHõ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) HÍ=K«∞Û.
Jx J#=Åã≤ LO@∞Ok. PÜ«∞# P ã¨Ç¨Ï[^èŒ~°‡O "≥·Ñ¨ÙˆH „Ѩ[Å#∞ Ñ≤eKå~°∞. ^•xfl qâ◊^ŒÑ¨~°Kå~°∞.
20. D Ô~O_»∞ PÜ«∞`«∞Ö’¡ „Ѩ^Œ~°≈<å|∞kú`À ѨxKÕ¿ã"åi QÆ∞iOz „Ѩ™êÎqOK«|_çO^Œx D PÜ«∞`«∞Ö’ Ô~O_»∞ HͺÔ~Hõì~üÅ∞ =∞# =ÚO^Œ∞OK«|_®¤~Ú. XHõ"≥·Ñ¨Ù ã¨`«º^èŒ~å‡xfl,
H˘O`«=∞Ok ÉèÏqOKå~°∞. „QÆO^äŒ=ǨïÖˇ·# Ü«¸^Œ∞Å#∞, „ÔH·ã¨Î=ÙÅ#∞ ^Œ$+≤ìÖ’ ^≥=· „QÆO^ä•xfl, ^≥"· åxfl #=∞‡x"å_»∞<åfl_»∞. =∞~À"≥Ñ· Ù¨ ^Õ=Ùx `«~Ñ° Ù¨¶ # XHõ ã¨Ê+¨=ì ∞~Ú#
ÃÑ@∞ì‰õΩx J=`«iOKåÜ«∞x =∞iH˘O`«=∞Ok q^•fiOã¨∞Å∞ "åºMϺxOK«QÍ, x^Œ~°≈#OÃÑ· XHõ_»∞ xÅ|_ç L<åfl_»∞. J`«xH˜ ™êH˜∆QÍ Y∞~üP<£ LOk (ÖËHõ
960 961
11. Ǩ˙^£ ==∂q∞<£ ^•|ƒu<£ 488 11. Ǩ˙^£ 12= áê~å
Jxfl =~åæÅÖ’#∂ Z=Ô~=~°∞ ^•xx „ѨÉèí∞=ÙÃÑ· Jã¨`åºÅ#∞ HõeÊOz#"å~°∞
„`Àã≤ѨÙK«∞Û`å~À – "åiH˜ "åQÍÌ#O gàı§—— Jx ™ê‰õ∆ΩÅ∞ ™êHõ∆ ºq∞™êÎ~°∞.
K≥Ü«∞º|_ç# – QÆ=∞º™ê÷#O #~°HõO.23 q#O_ç! (JÖÏO\˜) ^Œ∞~å‡~°∞æÅÃÑ· ^Õ=Ùx
Hõ#∞Hõ (F „Ѩ=HÍÎ!) nx q+¨Ü«∞OÖ’ âßѨO Ѩ_»∞`«∞Ok.26
#∞=Ùfi ZÖÏO\˜ ã¨O^ÕǨxH˜ Ö’#∞ 19 "å~°∞ ^≥·==∂~°æO #∞Oz ([#∞Å#∞)
HÍ~å^Œ∞. xã¨ûO^ÕÇϨ OQÍ Wk h „ѨÉ∞íè =Ù PѨÙ`å~°∞. JO^Œ∞Ö’ =„Hõ`«#∞ "≥`«∞‰õΩ
`«~Ñ° Ù¨¶ #∞Oz =zÛ# ã¨`º« O. HÍx KåÖÏ `å~°∞27 – "åˆ~ Ѩ~°Ö’HÍxfl u~°ã¨¯iOKÕ
=∞Ok (D ã¨`åºxfl) qâ◊fiã≤OK«~°∞.24 "å~°∞.
18 JÖÏ¡ÇπωõΩ J|^•úxfl JO@QÆ>Ëì "å_ç 20 "å~°∞ Éè∂í q∞ÃÑ· (JÖÏ¡ÇÏπ #∞) xã¨ûǨ
Hõ<åfl Ѩ~=° ∞^Œ∞~å‡~°∞_æ ∞» Z=_»∞O\Ï_»∞?25 Ü«ÚxQÍ#∂ KÕÜ«∞ÖËHõáÈÜ«∂~°∞.
WÖÏO\˜ "å~°O`å `«=∞ „ѨÉèí∞=Ù JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ "åix ã¨=∞i÷OKÕ
ã¨=∞HõO∆ Ö’ Ǩ[~°∞Ѩ~K° |« _»`å~°∞. ''`«=∞ "å~°∞ ‰õÄ_® ÖËHõáÈÜ«∂~°∞. "åiH˜
=ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) J`«xH˜ ™êH˜∆QÍ L<åfl~°∞). g@xflO\˜`À áê@∞ `Ò~å`«∞ „QÆO^äŒO qkèOK«|_Õ tHõ∆ Ô~O_çO`«Å∞ KÕÜ«∞|_»∞
‰õÄ_® J`«x ã¨`«º`«#∞ ã¨=∞i÷™ÈÎOk. D W^ŒÌ~°∞ =º‰õΩÎÅ∞ ã¨=∂#∞Å=Ù`å~å? `«∞Ok. "å~°∞ q#QÆeˆQ "å~°∂ HÍ^Œ∞,
=Ú=∂‡\˜H© HÍÖË~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë "åiÖ’ XHõ_»∞ qâßfiã≤ ("≥∂q∞<£) =∞~˘Hõ_»∞ K«∂_»QÆeˆQ "å~°∂ HÍ^Œ∞.28
Jqâßfiã≤ (HÍѶ≤~ü). XHõi=^ŒÌ J<ÕHõ P^è•~åÅ∞, x^Œ~°≈<åÅ∞O_»QÍ WOH˘Hõx=^ŒÌ 103). 2. ''Wc¡ã¨∞ `«# J#∞=∂<åxfl x[O KÕã≤ K«∂áê_»∞. qâßfiã¨∞Å XHõ =~°æO
Jã¨ÖËg∞ ÖË^Œ∞. `«Ñ¨Ê JO^ŒiHõO^Œ~°∂ J`«x J#∞Ü«∂Ü«ÚÖˇ·áÈÜ«∂~°∞—— (ã¨ÉÏ – 20).
22. JO>Ë ÃÑ#· ¿Ñ~˘¯#|_ç# QÆ∞}QÆ}ÏÅ∞ QÆÅ"å~°∞ ^≥=· „QÆO^ä"Œ ∞≥ #ÿ Y∞~üP<£#∞, ^≥=· „Ѩ=HõÎ 25. Éèí∂=∞O_»ÅOÖ’ ^Õ=Ù_»∞ Z=iH˜ qâıëêkèHÍ~åÅ∞ W=fiÖË^À "åiH˜ P JkèHÍ~åÅ∞
(ã¨)#∞ qâ◊fiã≤™êÎ~°∞. <åflÜ«∞x `«=∞‰õΩ `å=ÚQÍ K≥ѨCHÀ=@O, Ѩ~°Ö’HõOÖ’ ã≤á¶ê~°ã¨∞ KÕ¿ã JkèHÍ~°O
Z=Ô~=iH˜ ÖË^À "åiH˜ P „Ѩ`ÕºHõ JkèHÍ~°O LO^Œx HÀ`«Å∞ HÀÜ«∞@O – W=hfl
23. ''Jxfl =~åæÅ∞—— (JÇπÏ*ÏÉò) JO>Ë Éèí∂=∞O_»ÅOÃÑ· x=ã≤Oz# Jxfl =∞`åÅ"å~°∞ JÖÏ¡ÇπωõΩ J|^•úÅ∞ PáêkOK«@O „H˜OkH˜ =™êÎ~Ú.
J#fl=∂@! "åiÖ’ Z=~°∞ JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O)#∞
qâ◊fiã≤OK«HõáÈ~Ú<å "åi x"å㨠™ê÷#O #~°HõO J=Ù`«∞Ok. P =∂>Ë Ç¨Ïnã¨∞Ö’ 26. D PÜ«∞`«∞ <ÕÑ^¨ ºŒä OÖ’ „H˜Ok ǨÏnã¨∞#∞ `å`«Ê~°ºOQÍ K«kq K«∂_»O_ç : ''f~°∞Êk<å#
D q^èŒOQÍ J#|_çOk: =∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) D q^èŒOQÍ ^Õ=Ù_»∞ XHõ qâßfiã≤ ("≥∂q∞<£)x xÅnã≤, J`«#∞ `«# `«Ñ¨CÅ∞ XѨC‰õΩ<ÕÖÏ
„Ѩ=zOKå~°∞– ''Z=i KÕuÖ’ <å „áê}=ÚO^À P â◊H=Θ ∞O`«∞x ™êH˜Q∆ Í! D L=∞‡`ü KÕ™êÎ_»∞. '#∞=Ùfi Ѷ¨ÖÏ<å `«Ñ¨C KÕâß=Ù. Ѷ¨ÖÏ<å á⁄~°áê@∞‰õΩ ‰õÄ_® áêÅÊ_®¤=Ù.
(ã¨=∂[OÖ’x) U Ü«¸^Œ∞_»∞, =∞ˆ~ „ÔH·ã¨Î=Ù_»∞ J~Ú<å <å ^≥·=^Ò`«ºO QÆ∞iOz W=hfl h‰õΩ Y∞^Œ∞ÌQÍ `≥Å∞ã¨∞ Hõ^Œ∂!— Jx J_çy`Õ 'J=Ù#∞. <å =Å¡ D `«Ñ¨CÅ∞
q#fl g∞^Œ@ ‰õÄ_® qâ◊fiã≤OK«Háõ È`Õ J`«_∞» #~°HÍxH˜ PǨïu J=Ù`å_»∞—— (ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ [iy# ã¨OQÆu x["Õ∞— Jx qâßfiã≤ ^èŒ$gHõi™êÎ_»∞. JѨC_»∞ ^Õ=Ù_»∞, '<Õ#∞
=Úã≤¡O–H˜`å|∞Öò D=∂<£). D q+¨Ü«∞O WO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ |Y~å ã¨∂~å 62= WǨÏÖ’HõOÖ’ ‰õÄ_® h `«Ñ¨CÅ#∞ =∞~°∞QÆ∞Ѩ~°Kå#∞. D ~ÀA ‰õÄ_® "å\˜x
PÜ«∞`«∞Ö’#∂, x™ê ã¨∂~å 150, 152 PÜ«∞`«∞ÅÖ’#∂ =zÛOk). =∞xflã¨∞Î<åfl#∞ áÈ— J#O\Ï_»∞. J~Ú`Õ W`«~°∞Å`À (Jqâßfiã¨∞Å`À) PÜ«∞# KÕ¿ã
=º=Ǩ~°O `«kƒù#flOQÍ LO@∞Ok. ™ê‰õ∆ΩÅ ã¨=∞Hõ∆OÖ’ "å~°∞ Ñ≤Å∞=|_»`å~°∞.
24. D JOâ◊O k=º Y∞~üP<£Ö’ ÃщõΩ¯ KÀ@¡ K«~°Û‰õΩ =zÛOk. L^• : 1. (''F „Ѩ=HÍÎ!) '`«=∞ „ѨÉèí∞=ÙÃÑ· ÖËxáÈx =∂@Å#∞ HõeÊOz# "å~°∞ gˆ~— Jx P Hõ∆}OÖ’
#∞=Ùfi ZO`«QÍ HÀi<å giÖ’ KåÖÏ=∞Ok qâ◊fiã≤OK«~°∞ ã¨∞=∂!—— (Ü«¸ã¨∞Ñ¶π – ™ê‰õ∆ΩÅO`å ™êHõ∆ ºq∞™êÎ~°∞—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs : Ǩ˙^£ ã¨∂~å "åºMϺ#O).
962 963
11. Ǩ˙^£ ==∂q∞<£ ^•|ƒu<£ 489 11. Ǩ˙^£ 12= áê~å
21 `«=∞#∞ `å=Ú ã¨fiÜ«∞OQÍ #ëêìxH˜ 25 "Õ∞=Ú #∂Ǩï (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)#∞
QÆ∞iKÕã∞¨ ‰õΩ#fl"å~°∞ gˆ~. "å~°∞ HõeÊOK«∞ „Ѩ=HõÎQÍ KÕã≤ J`«x *Ïu =^ŒÌ‰õΩ
‰õΩ#fl^ŒO`å "åi #∞O_ç =∞@∞=∂Ü«∞"≥∞ÿ ѨOáê=Ú. ''<Õ#∞ q∞=∞‡efl ã¨Ê+¨ìOQÍ
áÈ~ÚOk. ÃÇÏK«ÛiOKÕ"å_»#∞.
22 xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Ñ¨~Ö° ’HõOÖ’ JO^Œi 26 ''g∞~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ `«Ñ¨Ê =∞~˘Hõix
Hõ<åfl Ѷ¨∞’~°OQÍ #+ì̈áÈÜÕ∞"å~°O>Ë "åˆ~. P~åkèOK«HõO_ç.30 g∞~°∞ ÉÏ^è•Hõ~°"≥∞ÿ#
23 WHõáÈ`Õ qâ◊fiã≤Oz =∞OzѨ#∞Å∞ k<å# tH˜∆OK«|_»`åˆ~"≥∂##fl ÉèíÜ«∞O
KÕã≤#"å~°∂, `«=∞ „ѨÉèí∞=Ù "≥·Ñ¨Ù‰õΩ <å‰õΩOk—31 (Jx J`«#∞ K≥áêÊ_»∞.)
"≥Úyæ#"å~°∂ – "åˆ~ ã¨fi~°æ "åã¨∞Å∞. JÉèÏQÆ∞ºÅ∞ =∞~À =~°æOQÍ#∂ z„fHõiOK«|_®¤~°∞. P q+¨Ü«∞"Õ∞ D PÜ«∞`«∞Ö’
JO^Œ∞Ö’ "å~°∞ HõÅHÍÅO LO\Ï~°∞. =∞iO`« ã¨Ê+¨ìOQÍ, L^•Ç¨Ï~°} ã¨"Õ∞`«OQÍ K≥ѨÊ|_çOk. "åiÖ’ XHõ~°∞ q<Õ, Hõ<Õ
24 D Ô~O_»∞ =~åæÅ L^•Ç¨Ï~°} WÖÏ â◊H˜ÎQÆÅ "å~°∞. WOH˘Hõ~°∞ q#ÖËx, K«∂_»ÖËx Jq\˜"å~°∞. JO^Œ∞ˆH "å~°∞ `«=∞‰õΩ
LOk : "åiÖ’ XHõ_∞» QÆ∞_ç"¤ å_»∞, K≥q\˜ „ѨÜ≥∂[#O KÕ‰õĈ~Û q+¨Ü«∂ʼnõΩ <ÀK«∞HÀÖËHõáÈ`å~°∞. nxH˜ aè#flOQÍ qâßfiã¨∞Å∞
"å_»∞.29 =∞~˘Hõ_∞» K«∂_»QeÆ Qˆ , q#QÆeQˆ |∞kú=∞O`«∞Öˇ· LO\Ï~°∞. "å~°∞ ã¨`åºxfl K«∂™êÎ~∞° . ã¨`åºxfl ѨiH˜™êÎ~∞° . ã¨`åºã¨`åºÅ
"å_»∞ – gi^Œ~Ì ∂° áÈeHõÖ’ ã¨=∂#∞Å=Ù =∞^茺 QÆÅ `Õ_®#∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. `«~°∞"å`« ã¨`åºxfl „QÆÇ≤ÏOz, `«^Œ#∞QÆ∞}OQÍ
`å~å? J~Ú<å g∞~°∞ QÆ∞}áê~î°O PK«i™êÎ~°∞. Jã¨`åºxfl Ѩi`«ºl™êÎ~°∞. „Ѩ=∂}|^Œú"≥∞ÿ# JOâßÅ#∞ ™êfiQÆu™êÎ~°∞.
„QÆÇ≤ÏOK«ˆ~?! ã¨O^ÕǨã¨Ê^Œ"≥∞ÿ# JOâßʼnõΩ P=∞_»^Œ∂~å# LO\Ï~°∞. =∞i D Ô~O_»∞ =~åæÅ
"å~°∞ Z#fl\˜ÔH·<å ã¨=∂#∞Å=Ù`å~å? =Ú=∂‡\˜H© ã¨=∂#∞Å∞ HÍ*ÏÅ~°∞. P
27. JO>Ë ^≥·=^èŒ~°‡O Ѩ@¡ „Ѩ[ÅÖ’ q~°H˜Îx, UǨϺÉèÏ"åxfl HõeyOKÕ ^Œ∞~°∞^ÕÌâ◊O`À q+¨Ü«∞"Õ∞ =∞~ÀKÀ@ WÖÏ J#|_çOk : ''ã¨fi~°æ"åã¨∞Å∞, #~°Hõ"åã¨∞Å∞ Z#fl\˜H©
=OHõ~°Å#∞ J<Õfi+≤ã¨∂Î LO\Ï~°∞. Ѩã¨ÖËx P~ÀѨ}ʼnõΩ ѨÓ#∞‰õΩO\Ï~°∞. ã¨=∂#∞Å∞ HÍÖË~°∞. ã¨fi~°æ"åã¨∞Å∞ =∂„`«"Õ∞ q[Ü«∞O á⁄Ok#"å~°∞—— (JÖò Ǩτ+π
28. JO>Ë ã¨`«ºOѨ@¡ "åiÖ’ q=ÚY`«, JHõ¯ã¨∞ U ™ê÷~ÚH˜ KÕiO^ŒO>Ë ^•x QÆ∞iOz – 20). "Õ~˘HõKÀ@ D q+¨Ü«∞"Õ∞ D q^èŒOQÍ q=iOK«|_çOk : ''QÆ∞_ç¤"å_»∞ –
q#\ÏxH©, ^•xfl K«∂_»\ÏxH˜ ‰õÄ_® "åiH˜ â◊H˜ÎÖËHõáÈ~ÚOk. ÖË^• nxH˜ =∞~À Hõà◊√¡#fl"å_»∂ ã¨=∂#∞Å∞ HÍÖË~°∞. pHõ@∂¡–"≥Å∞QÆ∂ XHõ\ ˜ HÍ=Ù. h_» – ZO_®
ÉèÏ=O Wk HÍ=K«∞Û : ^Õ=Ù_»∞ "åiH˜ K«∂KÕO^Œ∞‰õΩ Hõà◊¡#∞, q<ÕO^Œ∞‰õΩ K≥=ÙÅ#∂ ã¨=∂#O HÍ=Ù. „|uH˜ L#fl"å~°∞ – K«xáÈ~Ú# "å~°∂ ã¨=∂#∞Å∞ HÍÖË~°∞——
WKåÛ_»∞. HÍx "å~°∞ ã¨`åºxfl Hõ#ÖË^Œ∞, q#ÖË^Œ∞. JO>Ë "å~˘Hõ q^èŒOQÍ (á¶êu~ü – 19, 20).
â◊s~å=Ü«∞"åÅ ^•fi~å „Ñ¨Ü≥∂[#O á⁄O^ŒÖËx r=ÙÅ∞. ''"åi K≥=ÙÅ∞QÍh, "åi 30. ^≥·=„Ѩ=HõÎÅO^Œ~°∂ `«=∞ `«=∞ *Ï`«∞Å "åiH˜ WzÛ# UHõ^≥·"Àáêã¨<å ã¨O^Õâ◊"Õ∞
Hõà√◊ Q¡ Íh, "åi ǨÏ$^ŒÜ∂« Å∞QÍx "åiÔHÖÏO\˜ „ѨÜ∂≥ [<åhfl KÕ‰Äõ ~°ÛÖËHáõ ÈÜ«∂~Ú—— Wk. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ D PÜ«∞`«∞#∞ QÆ=∞xOK«O_ç – ''(F „Ѩ=HÍÎ!) "Õ∞=Ú h‰õΩ
(JÇπÏMÏÑ¶π – 26). ZO^Œ∞HõO>Ë ã¨`«ºO "åi K≥=ÙÅÔHHõ¯ÖË^Œ∞. ã¨`«ºO "åi HõO\˜H˜ ѨÓ~°fiO U „Ѩ=HõÎ#∞ ѨOÑ≤<å J`«xH˜ =Ç‘Ï ^•fi~å, '<Õ#∞ `«Ñ¨Ê =∞~À P~å^èŒ∞º_»∞
P#ÖË^Œ∞. JO^Œ∞ˆH #~°HÍyflH˜ PǨïu JÜÕ∞º ã¨=∞Ü«∞OÖ’ "åà◊√¡ ã¨fiÜ«∞OQÍ WÖÏ ÖË_»∞. Hõ#∞Hõ g∞~°∞ <åˆH ^•ã¨ºO KÕÜ«∞O_ç— J<Õ q+¨Ü«∂<Õfl `≥eÜ«∞*Ëâß=Ú——
JO\Ï~°∞ : ''"Õ∞"Õ∞ QÆ#Hõ q<Õ"å~°=Ú, „QÆÇ≤ÏOKÕ"å~°"Õ∞ J~Ú LO>Ë #~°HÍxH˜ (JOaÜ«∂ – 25).
PǨïu JÜÕ∞º"åiÖ’ KÕˆ~ "åà◊§O HÍ=Ú—— (JÖò =ÚÖò¯ – 10). 31. JO>ˆ g∞~°∞ QÆ#Hõ ##∞fl qâ◊fiã≤Oz, UHõ ^≥·"å~å^èŒ<å ã¨O^Õâßxfl qx, `«^Œ#∞
29. "≥#∞Hõ\ ˜ =K«<åÅÖ’ qâßfiã¨∞Å∞, ÉèÏQƺ=O`«∞Å∞ XHõ =~°æOQÍ#∂, Jqâßfiã¨∞Å∞, QÆ∞}OQÍ =º=ǨÏiOK«HõáÈ`Õ ^≥·"å„QÆǨÏO #∞Oz `«Ñ≤ÊOK«∞HÀÖË~°∞.
964 965
11. Ǩ˙^£ ==∂q∞<£ ^•|ƒu<£ 490 11. Ǩ˙^£ 12= áê~å
27 JѨC_»∞ J`«x *ÏuH˜ K≥Ok# 28 #∂ÇπÏ WÖÏ J<åfl_»∞ : ''<å *Ïu
Jqâßfiã¨∞Å ã¨~åÌ~°∞Å∞ WÖÏ ã¨=∂^è•# "å~°ÖÏ~å! XHõ"Õà◊ <Õ#∞ <å „Ñ¨Éèí∞=Ù
q∞KåÛ~°∞: ''=∂ ^Œ$+≤Öì ’ #∞=Ùfi =∂ÖÏO\˜ `«~°Ñ¶¨Ù# =zÛ# ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# x^Œ~°≈#OÃÑ·
XHõ =∂#= =∂„`«∞_ç"Õ `«Ñ¨Ê =∞ˆ~g∞ LO_ç, PÜ«∞# <å‰õΩ `«# „Ѩ`ºÕ Hõ HÍ~°∞}º
HÍ=Ù.32 WOHÍ "Õ∞=Ú QÆ=∞xã¨∞Î<åfl=Ú, ÉèÏQÍxfl35 ‰õÄ_® HõÅ∞QÆ*ãË ≤ LO_ç, Jk
=∂Ö’x JÅ∞ÊÖˇ·#"åˆ~33 PÖ’zOK« g∞‰õΩ HõxÑ≤OK«HõáÈ`Õ36 (<Õ<ÕO
‰õΩO_®, J~°÷O KÕã¨∞HÀ‰õΩO_®34 x#∞fl KÕÜ«∞#∞?!) g∞H˜+¨ìO ÖËHõáÈ~Ú<å
J#∞ã¨iã¨∞Î<åfl~°∞. Hõ#∞Hõ =∂ÃÑ· |Å=O`«OQÍ "Õ∞=Ú ^•xfl g∞ g∞^Œ ZÖÏ
g∞ÔHÖÏO\˜ B#fl`«ºOQÍx L#fl@∞¡ ~°∞^ŒÌQÆÅO?37
HÍ#~å=@O ÖË^Œ∞. ÃÑ·QÍ "Õ∞=Ú Jx ZQÆ`åo KÕ¿ã"å~°∞. Ü«∞^•~°÷"Õ∞q∞@O>Ë ã¨`åº=∞$`åxfl P™êfikOz#"å~°∞
q∞=∞‡efl J|^•úÅHÀ~°∞Å∞QÍ ÉèÏqã¨∞Î Pi÷HõOQÍ |ÅÇ‘Ï#∞Öˇ·#ѨÊ\˜H©, ™ê=∂lHõOQÍ "å~°∞ L#fl`« ‰õΩ@∞OÉÏʼnõΩ
<åfl=Ú.—— K≥Ok#"å~°∞ HÍHõáÈ~Ú#ѨÊ\˜H© PO`«~åºÅÖ’ <å@∞‰õΩ#fl qâßfiã¨O (D=∂<£)
32. D ~°Hõ=∞~Ú# ã¨O^ÕǨxfl WO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ ‰õÄ_® „Ѩ™êÎqOK«@O [iyOk. `«=∞ =¸ÅOQÍ "åˆ~ JO^ŒiHõ<åfl Z‰õΩ¯= P^Œ~°}©Ü«ÚÅ∞, =∞~åº^Œã¨∞ÎÅ∞.
ÖÏO\˜ XHõ ™ê^è•~°} =∞x+≤ `«=∞ ^ŒQÆæ~°‰õΩ ^≥·=„Ѩ=HõÎQÍ ~å=@O, ã¨<å‡~°æO "≥·Ñ¨Ù‰õΩ 34. qâßfiã¨∞Å∞ ("≥∂q∞#∞¡) ^≥"· å[˝efl, ^≥=· „Ѩ=HõÎ LѨ^âÕ ßÅ#∞ q#flѨC_»∞ "å\˜x "≥O@<Õ
Ñ≤Å∞Ѩ٠W=fi@O Jqâßfiã¨∞ʼnõΩ qO`«QÍ `ÀKÕk. JO`≥O^Œ∞‰õÄ, <Õ\ H˜ © H˘O`«=∞Ok t~°™ê=Ç≤Ï™êΈ~ `«Ñ¨Ê, ^≥·"å[˝Å =ÚO^Œ∞ `«=∞ ã¨fiO`« Jaè„áêÜ«∂ʼnõΩ „áê^è•#º
''a^£JfÅ∞—— D ~°Hõ"≥∞ÿ# ã¨Oâ◊Ü«∂xH˜ Ö’<≥· L<åfl~°∞. JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ q∞=fi~°∞. ''P^Õâ◊O q<åfl=Ú – t~°™ê=Ç≤Ïã¨∞Î<åfl=Ú—— J#fl^Õ "åi ã¨=∂^è•#O
=ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨)#∞ ''=∂#==∂„`«∞_»∞—— J#O>Ë "å~°∞ XѨCHÀ~°∞. J~Ú LO@∞Ok. qâßfiã¨∞Å D q^èÜ Õ ∞« `å ÉèÏ"åxfl K«∂ã≤ Jqâßfiã¨∞Å∞ Jã¨∂Ü«∞`À
33. `«~°`«~åÅ K«i„`«#∞ `«~°zK«∂ã≤<å `≥e¿ã ã¨`«ºO ~Ú^Õ – ã¨`åºxfl "≥Ú^Œ\’¡ #q∞‡ =„HõÉèÏëêºÅ∞ K≥¿ÑÊ"å~°∞. J~°÷O Ѩ~°÷O ÖˉõΩO_®, PÖ’zOK«‰õΩO_® „Ѩu z#fl
#_»∞K«∞‰õΩ<Õ "å~°∞ ã¨=∂[OÖ’x ¿Ñ^Œ"å~°∞, J<å=∞‰õΩÅ∞, JÉèÏQƺr=ÙÖˇ· LO\Ï~°∞. q+¨Ü«∂xfl QÆ∞_ç¤QÍ J#∞ã¨iã¨∞Î<åfl~°x, ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) D J=∂Ü«∞‰õΩÅ#∞ `å#∞
ã¨=∂[OÖ’ ‰õΩb#∞Å∞QÍ, „j=∞O`«∞Å∞QÍ Ñ≤Å∞=|_Õ"å~°∞ D 'ÉèÏQͺxH˜— <ÀK«∞HÀ~°∞. HÀi# kâ◊Ö’ fã¨∞‰õΩáÈ`«∞<åfl_»x q=∞i≈OKÕ"å~°∞. D 'J#∞ã¨~°}— "åã¨Î"åxH˜
~å#∞ ~å#∞ D q+¨Ü∞« O ã¨∞„Ѩã^≤ =úŒ ∞~ÚáÈ~ÚOk – ^≥=· „Ѩ=HõÅÎ J#∞Ü«∂Ü«ÚÅO>Ë qâßfiã¨∞ÅÖ’x ã¨∞QÆ∞}"Õ∞QÍx ֒ѨO HÍ^Œ∞. J~Ú`Õ Jqâßfiã¨∞Å HõO\˜H˜ Jk
"å~°∞ ^Œo`« [#∞ÖË J~Ú LO\Ï~°x! ~À=Ú K«„Hõ=iÎ ÃÇÏiHõ¡ãπ Ǩτ[`ü J|∂ ֒ѨOQÍ HÍ#=KÕÛk.
ã¨∞á¶êº<£ (~°l)#∞ `«# ^Œ~åƒ~°∞Ö’ "Õã≤# „Ѩâ◊flÅÖ’ ‰õÄ_® D ã¨OQÆu „Ѩ™êÎ=#‰õΩ 35. ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# ã¨∂K«# (|~Úº#ÇπÏ) JO>Ë D=∂<£ (qâßfiã¨O) Jh, HÍ~°∞}ºO
=zÛOk. ''PÜ«∞xfl (ã¨) J#∞ã¨iOKÕ"åiÖ’ ã¨=∂[OÖ’x Q˘Ñ¨Ê"å~°∞ Z‰õΩ¯= JO>Ë #|∞=fi`ü (^≥·= „Ѩ=HÍΠѨ^Œq) Jx ÉèÏ=O. JÖÏ¡ÇπÏ Ç¨Ï„[`ü #∂ÇπÏ
=∞Ok L<åfl~å? ÖËHõ |_»∞QÆ∞=~åæÅ "å~°∞ JkèHõOQÍ L<åfl~å?—— Jx ~À=Ú (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)‰õΩ g\˜x J#∞„QÆÇ≤ÏOKå_»∞.
K«„Hõ=iÎ J_çQÍ_»∞. ''|_»∞QÆ∞=~åæÅ "åˆ~—— Jx J|∂ ã¨∞á¶êº<£ (~°l) K≥áêÊ~°∞.
''„Ѩ=HõÎefl J#∞ã¨iOKÕk JÖÏO\˜ "åˆ~Hõ^•!—— Jx ÃÇÏiHõ¡ãπ J<åfl_»∞ (ã¨Ç‘ÏÇπÏ 36. JO>Ë Hõà◊√¡O_ç ‰õÄ_® g∞~°∞ ^•xx K«∂_»ÖËHõáÈÜ«∂~°∞. JO^Œ∞=Å¡ ^•x qÅ∞=
|∞MÏs – ǨÏnã¨∞ <≥O|~°∞: 7). ^èŒxHõ =~åæÅ"åˆ~ JO^ŒiHõ<åfl =ÚO^Œ∞ Uq∞\’ g∞‰õΩ É’^èŒÑ¨_»ÖË^Œ∞, g∞~°∞ ^•xfl J=ÅOaOK«ÖË^Œ∞. ÃÑ·QÍ ZO`«¿ãѨ\ ˜H©
^≥·=„Ѩ=HõÎÅ#∞ „`Àã≤ѨÙKåÛ~°#fl ã¨OQÆu Y∞~üP<£ ^•fi~å ‰õÄ_® ~°∂_èô J=Ù`ÀOk g∞~°∞ ^•xx „`Àã≤ѨÙKÕÛ „Ѩܫ∞`«flOÖ’<Õ L<åfl~°∞.
(AMò~∞° Ñ¶π – 23). ^è#Œ =∞^•O^è∞Œ Å∞, JkèHÍ~° =∞^•O^è∞Œ Å∞ J~Ú# ã¨`º« u~°™ê¯~°∞Å∞ 37. g∞Ö’ WO`«\ ˜ ã¨O‰õΩz`«`«fiO L#flѨC_»∞ =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO g∞ÔHÖÏ Åaèã¨∞ÎOk?
x~°∞¿Ñ^Œ =Úã≤O¡ Å#∞ z#flK«∂Ѩ٠K«∂¿ã"å~°∞. ^Õ=Ù_çH˜ D J<å=∞‰õΩÖË ^˘iHÍ~å?! ^≥·"å#∞„QÆǨxH˜ g∞Ô~ÖÏ <ÀK«∞‰õΩO\Ï~°∞?
966 967
11. Ǩ˙^£ ==∂q∞<£ ^•|ƒu<£ 491 11. Ǩ˙^£ 12= áê~å
29 ''<å *Ïu „Ѩ[ÖÏ~å! D Hõ~°Î=º x~°fi 31 ''<å ^ŒQÆæ~° JÖÏ¡ÇπÏ x^èŒ∞Å∞<åflÜ«∞x
ǨÏ}‰õΩQÍ#∞ <Õ#∞ g∞ #∞Oz ZÖÏO\˜ <Õ#∞ g∞`À J#@O ÖË^Õ! (q#O_ç!)
^è<Œ åhfl HÀ~°@O ÖË^∞Œ .38 <å „Ñ¨uѶŨ "≥∞`ÿ Õ <å ^ŒQÆæ~° JQÀK«~° *Ï˝#O ‰õÄ_® ÖË^Œ∞.
JÖÏ¡ÇÏπ =^ŒÌ LOk. <Õ#∞ qâßfiã¨∞Å#∞ <å <Õ#∞ ^≥·=^Œ∂`«#x ‰õÄ_® J#@O ÖË^Œ∞.
=^Œ#Ì ∞Oz QÔ O\˜"Ü Õ ∞« ÖË#∞.39 "åÔ~ÖÏQÆ∂ g∞~°∞ z#flK«∂Ѩ٠K«∂ã¨∞#Î fl "åiH˜ JÖÏ¡ÇÏπ
`«=∞ „ѨÉèí∞=Ù#∞ HõÅ∞ã¨∞HÀ =Åã≤#"åàı§. U "Õ∞Å∂ K≥Ü«∞ºÉ’_»x ‰õÄ_® <Õ#∞
HÍx g∞~°∞ =∂„`«O <å‰õΩ J*Ï˝#OQÍ40 K≥ѨÊ@O ÖË^Œ∞.42 "åi PO`«~åºÅÖ’
„Ѩ=iÎã¨∞Î#fl@∞¡ HõxÑ≤ã¨∞Î<åfl~°∞. L#fl^•xx JÖÏ¡ÇπÏ ÉÏQÍ Ziy#"å_»∞.
XHõ"àÕ ◊ <Õ#∞ QÆ#Hõ JÖÏO\˜ =∂@ U^≥<· å
30 ''<å *Ïu [#∞ÖÏ~å! XHõ"Õà◊ <Õ#∞ JO>Ë <Õ#∂ ^Œ∞~å‡~°∞Öæ ’¡ XHõ_Qç Í Ñ¨iQÆ
"åix <å =^ŒÌ #∞Oz ÔQO\˜"Õã≤ }˜OK«|_»`å#∞.——43
#@¡~Ú`Õ, JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ <å‰õΩ
ã¨Ç¨ Ü«∞Ѩ_Õ "å_≥=_»∞O\Ï_»∞?41 g∞~°∞ 32 ''F #∂ÇπÏ! #∞=Ùfi =∂`À "åkO
ÉÁuÎQÍ Ç≤Ï`«É’^èŒ#∞ „QÆÇ≤ÏOK«~å? Kå=Ù. =∞s =∞s "åkOKå=Ù.44 =∞i
#∞=Ùfi ã¨`º« =O`«∞_»"Õ J~Ú`Õ =∞=∞‡efl
38. D ã¨O^Õâ◊O WzÛ g∞ #∞O_ç ~°∞ã¨∞=Ú fã¨∞‰õΩO\Ï#x |Ǩïâß g∞~°∞ "≥#∞HÍ_»∞ ÃÇÏK«ÛiOKÕ ^•xx (tHõ#∆ ∞) fã¨∞‰õΩ~å——45
`«∞<åflˆ~"≥∂! g∞ ™⁄=Ú‡ Ug∞ <åHõH¯õ ~°Ö^Ë ∞Œ . <å‰õΩ ѨÙ}ºÑ¶Å¨ O WKÕÛ ÉÏ^躌 `« JÖÏ¡ÇÏπ k. Jx J`«x *Ïu "å~°∞ J<åfl~°∞.
ZO^Œ∞HõO>Ë <Õ#∞ PÜ«∞# P^Õâß#∞™ê~°"Õ∞ D Hõ~°Î"åºxfl x~°fiiÎã¨∞Î<åfl#∞. PÜ«∞#
"≥∞ѨC HÀã¨"Õ∞ ѨxKÕã¨∞Î<åfl#∞. `«ÅáÈÜ«∞@O, "åà◊¡#∞ ^Œ∂~°OQÍ LOK«=∞x „Ѩ=HõÎ#∞ _ç=∂O_»∞ KÕÜ«∞@O g∞
39. D "åHõºO ^•fi~å qk`«=∞ÜÕ∞º^Õq∞@O>ˆ #∂ÇπÏ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) HÍÅO <å\˜ J*Ï˝<åxH˜ Ѩ~åHÍ+¨.ª "åà◊#¡ ∞ ^Œ∂~°OQÍ LOK«@O HÍ^Œ∞Hõ^•, Hõhã¨O L¿ÑH˜O∆ K«@O
ã¨OѶ¨∞ÃÑ^ŒÌÅ∞ ‰õÄ_® #∂ÇπÏ (J) #∞ qâ◊fiã≤Oz# |ÅÇ‘Ï# =Úã≤¡OÅ#∞ ^Œ∂~°OQÍ ‰õÄ_® `«QÆ^Œ∞. "åà◊√¡ Q“~°= ã¨`å¯~åʼnõΩ J~°∞›Å∞. `åºQÆ^èŒ#∞Å∞.
LOK«=∞x #∂ÇπÏ (J)ÃÑ· XuÎ_ç`≥KåÛ~°∞. =∞Hͯ‰õΩ K≥Ok# ‰õΩÔ~·+¨µ <åÜ«∞‰õΩÅ∞ 41. WÖÏO\˜ `åºQÆ^#Œè ∞Å#∞ ^Œ∂~°O KÕã∞¨ HÀ=@=∞O>Ë ^≥"· å„QÆÇ¨ xfl H˘x`≥K∞« ÛHÀ=@"Õ∞.
‰õÄ_® JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) ÃÑ· D q^èŒOQÍ<Õ XuÎ_ç 42. JO`ÕHÍ^Œ∞, JÖÏ¡ÇπÏ "åiH˜ qâßfiã¨O (D=∂<£) J<Õ Q˘Ñ¨Ê=~åxfl „Ѩ™êkOKå_»∞.
fã¨∞‰õΩ=KåÛ~°∞. JѨC_»∞ JÖÏ¡ÇπÏ D PÜ«∞`«∞#∞ J=`«iOѨ*Ëâß_»∞: ''(F „Ѩ=HÍÎ!) ^•x „áêuѨkHõÃÑ· "åiH˜ Ѩ~°Ö’HõOÖ’ ã¨fi~°æÖ’Hõ ã¨∞MÏÅ∞ ZÖÏQÆ∂ „áêÑ≤ΙêÎ~Ú.
ˆ~~ÚO|=à◊¥§ `«=∞ „ѨÉèí∞=Ù#∞ "≥Ú~°ÃÑ@∞ì ‰õΩ<Õ"åih, PÜ«∞# „Ѩã¨#fl`«#∞ |_»¿ã J~Ú`Õ WǨÏÖ’HõOÖ’ ‰õÄ_® JÖÏ¡ÇπÏ `«e¿ãÎ D ¿Ñ^Œ =Úã≤¡OÅ∞ Q“~°"À#fl`«∞Å#∞
„Ѩܫ∞`«flOÖ’ x=∞QÆ∞flÖˇ· L#fl"åih #∞=Ùfi h ^ŒQÆæi #∞Oz ÔQO\˜"ÕÜ«∞‰õΩ—— (JÖò á⁄O^Œ∞`å~°∞. g∞~°∞ "åix JÅ∞ÊÅ∞QÍ ÉèÏqOz#O`«=∂„`å# "åiH˜ Hõey# #+ì̈O
J<£P"£∞ – 52). Ug∞ÖË^Œ∞. HÍHõáÈ`Õ ^Õ=Ùx ã¨[˚#∞Öˇ·# ^•ã¨∞Å#∞ JHÍ~°}OQÍ J==∂#Ѩ~°z
=∞~ÀKÀ@ D q^èŒOQÍ ÃãÅqKåÛ_»∞ : ''(F „Ѩ=HÍÎ!) `«=∞ „ѨÉèí∞=Ù „Ѩã¨#fl`«#∞ #O^Œ∞‰õΩ g∞ˆ~ ^≥·=ã¨=∞Hõ∆OÖ’ <Õ~°ã¨∞÷Å∞QÍ xÅnÜ«∞|_»`å~°∞.
HÀ~°∞`«∂ L^ŒÜ∞« O, ™êÜ«∞O„`«O PÜ«∞##∞ „áêi÷OKÕ "åi ã¨ÇϨ K«~º° O`À h =∞#ã¨∞#∞ 43. "åà◊¡ QÆ∞iOz <å‰õΩ `≥eÜ«∞x q+¨Ü«∂xfl <Õ<≥ÖÏ K≥ѨÊQÆÅ#∞? XHõ"Õà◊ J#∞z`«OQÍ
ã¨O`«$ѨÑÎ ~¨ K° ∞« HÀ. h Hõà√◊ ¡ (K«∂ѨÙÅ∞) "åiÃÑ· Q͉õΩO_® =∞~˘Hõi "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ áȉõÄ_»^∞Œ —— U^Œ<åfl JO>Ë <Õ#∞ J<åºÜ«∞ã¨∞÷ÅÖ’ XHõ}˜‚ J=Ù`å#∞.
(JÖò HõǨÏÑ¶π – 28). 44. #∞=Ùfi ZO`«QÍ "åkOz<å "Õ∞=Ú h =∂@ q#É’=Ú.
40. JO>Ë ^≥·=O =∞iÜ«Ú ^≥·=„Ѩ=HõÎ J#∞Ü«∂Ü«ÚÅ#∞ JÅ∞ÊÅ∞QÍ, J^èŒ=ÚÅ∞QÍ 45. kèHͯ~°"≥·YiH˜ X_çQÆ>Ëì "å~°O`å K≥¿ÑÊk W^Õ. #∂Ǩï *Ïu"å~°∞ ‰õÄ_® P =∂>Ë
968 969
11. Ǩ˙^£ ==∂q∞<£ ^•|ƒu<£ 492 11. Ǩ˙^£ 12= áê~å
33 ''^•xx `≥KÛÕ "å_»∞ ‰õÄ_® JÖÏ¡ÇÏπ ÜÕ∞ 35 Uq∞\©, J`«#∞ (=ÚǨÏ=∞‡^Œ∞)
– PÜ«∞# QÆ#Hõ `«ÅK«∞‰õΩO>Ë (`≥zÛf~°∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ nxx (Y∞~üP<£#∞) HõeÊOK«∞
`å_»∞). g∞~°∞ =∂„`«O PÜ«∞xfl F_çOK« ‰õΩ<åfl_»x "åà◊¡O@∞<åfl~å? (F
ÖË~∞° .46 =ÚǨÏ=∞‡^£!) "åiH˜ K≥ÑC¨ : ''XHõ"àÕ ◊ <Õ<Õ
34 ''JÖÏ¡ÇπÏ q∞=∞‡efl JѨ=∂~åæ# QÆ#Hõ ^•xfl HõeÊOK«∞‰õΩx LO>Ë <å <Õ~O°
<åÃÑ· Ѩ_»∞`«∞Ok. g∞~°∞ KÕã¨∞Î#fl <Õ~åxH˜
=kÖËÜ«∞^ŒÅK«∞‰õΩO>Ë47 <Õ#∞ g∞ =∂„`«O <Õ#∞ ÉÏ^èŒ∞º}˜‚ HÍ#∞.——49
„âıÜ«∂xfl ZO`«QÍ JaèÅ+≤Oz<å <å
„âıÜ≥∂aèÖÏ+¨ g∞ˆHq^èŒOQÍ#∂ LѨHõiO 36 ''h *Ïu"åiÖ’ (WO`«=~°‰õÄ)
K«^Œ∞. PÜ«∞<Õ g∞ JO^Œi „ѨÉèí∞=Ù.48 qâ◊fiã≤Oz#"å~°∞ `«Ñ¨Ê, WHõ g∞^Œ@
PÜ«∞# "≥·Ñ¨Ù#ˆH g∞~°O`å =∞~°eOK« Z=~°∂ qâ◊fiã≤OK«É’~°∞. HÍ|\˜ì #∞=Ùfi
|_»`å~°∞—— Jx (#∂Ǩï) ã¨=∂^è•# "åi KÕ+Åì¨ ÃÑ· ^Œ∞ódOK«‰Ωõ ——50 Jx #∂Ǩï
q∞KåÛ_»∞. =^ŒÌ‰õΩ =Ç‘Ï Ñ¨OѨ|_çOk.
J<åfl~°∞. #∞=Ùfi h "å^Œ#Ö’ x*Ï~Úf QÆÅ "å_»"Õ J~Ú`Õ #∞=Ùfi Ѩ^Õ Ñ¨^Õ 37 ''=∂ Hõà◊¡ =ÚO^Œˆ~, =∂ =Ç‘Ï
ÃÇÏK«Ûiã¨∞Î#fl P PѨ^Œ#∞ =∂ÃÑ· fã¨∞‰õΩ~å, K«∂^•ÌO Jx ÃÑ_»ã¨iQÍ Ñ¨eHÍ~°∞. J#∞™ê~°O XHõ F_»#∞ `«Ü∂« ~°∞K≥~Úº.51
"åiÖ’<Õ QÆ#Hõ ã¨`åºxfl ã‘fiHõiOKÕ QÆ∞}O LO_ç LO>Ë "åi ã¨=∂^è•#O =∞~À =∂ =ÚO^Œ∞ ^Œ∞~å‡~°∞Åæ Tã¨∞ Z`«‰Î Ωõ .
q^èŒOQÍ LO_ç LO_Õk. #∞=Ùfi x[OQÍ<Õ ^≥·= „Ѩ=HõÎ=Ù J~Ú`Õ =∂‰õΩ ã¨^Œ∞ƒkú "å~°O`å ZÖÏQÆ∂ =ÚOz"ÕÜ«∞|_Õ
<˘ã¨QÆ=∞x ^Õ=Ù}˜‚ „áêi÷OK«∞ Jx "å~°∞ K≥Ñ≤Ê LO_Õ"å~°∞. "åˆ~——52 (Jx JÖÏ¡ÇπÏ ÃãÅqKåÛ_»∞).
46. tHõ∆#∞ ZѨC_»∞, ZHõ¯_» fã¨∞‰õΩ~å"åe? J#flk ^≥·"åxˆH `≥Å∞ã¨∞. XHõ™êi PÜ«∞# 49. WO`«H© D "åHõºO (35= PÜ«∞`«∞) Z=Ô~=iH˜ ã¨O|OkèOz#k? H˘O`«=∞Ok
D x~°‚Ü«∞O ÔQ·H˘<åfl_»O>Ë, PÜ«∞# tHõ∆#∞ PѨQÆeˆQ â◊H˜Î Z=iH© ÖË^Œ∞. "åºMϺ`«Å „ѨHÍ~°O D ã¨O"å^Œ# Ǩτ[`ü #∂ÇπÏ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)H© – J`«x
*Ïu [#∞ʼnõΩ =∞^躌 [iyOk. =∞i H˘O`«=∞Ok q^•fiOã¨∞Å Jaè„áêÜ«∞O „ѨHÍ~°O
47. =¸ÅOÖ’x 'WQ∑"å— J#fl Ѩ^ŒO WHõ¯_» 'W*òÖÏÖò— (JѨ=∂~°æO Ѩ\ ˜ìOK«@O) J<Õ D PÜ«∞`«∞ JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^Œ∞ (ã¨)‰õÄ – PÜ«∞# ã¨=∞HÍb#∞Öˇ·#
J~°÷OÖ’ "å_»|_çOk. JO>ˆ g∞~°∞ ã¨<å‡~°æO "≥·Ñ¨Ù‰õΩ uiy ~åÖË#O`« ^Œ∂~å# – =∞Hͯ =Ú„+≤‰õΩ¯Å‰õÄ =iÎã¨∞ÎOk. D PÜ«∞`«∞‰õΩ ÉèÏ=O Wk : ''XHõ"Õà◊ D Y∞~üP<£
JѨ=∂~°æOÖ’H˜ "≥o§áÈ`Õ JÖÏ¡ÇπÏ q∞=∞‡efl g∞ =∂<å# =^Œe"Õ™êÎ_»∞. PÜ«∞# <å ã‘fiÜ«∞~°K#« J#flk g∞ P~ÀѨ} J~Ú`Õ, P <Õ~åxH˜ tHõ#∆ ∞ <Õ#∞ J#∞Éèqí ™êÎ#∞.
q∞=∞‡efl Ѩ\Oì˜ K«∞HÀ=@O =∂<Õâß_»O>Ë WHõ q∞=∞‡efl ã¨<å‡~°Oæ Ö’H˜ fã¨∞‰õΩ~å=@O HÍx g∞ ã¨OQÆ`Õq∞\˜? g∞~°∞ D "å}˜x kèHõ¯iOz ZO`«ÃÑ^ŒÌ <Õ~åxH˜ áêÅÊ_»∞
Z=i `«~°=¸ HÍ^Œ∞. D ã≤÷uÖ’ g∞ "Õ∞Å∞#∞ HÀi <Õ#∞ ZO`«QÍ „Ѩܫ∞uflOz<å `«∞<åfl~À PÖ’zOKå~å? g∞ áêѨÉÏè ~°O <åÃÑ· Ѩ_^» ∞Œ . ^•xfl g∞ˆ~ J#∞Éèqí OKåeû
<å „Ñ¨Ü«∞`«flO g∞‰õΩ ÖÏÉèíO KÕ‰õÄ~°Û^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë g∞~°∞ =∂~°æqÇ‘Ï#`« Ü≥ÚHõ¯ LO@∞Ok. nx QÆ∞iOz g∞‰õΩ ÉÁuÎQÍ ^蕺㨠ÖË^Õ?!——
PYi JOK«∞‰õΩ KÕ~°∞‰õΩ<åfl~°∞. 50. ^≥·=„Ѩ=HõÎ #∂Ǩï (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) `«# *Ïu "åi`À qã¨∞ÔQuÎáÈ~Ú, ''„ѨÉèí∂!
48. ã¨<å‡~°æO – JѨ=∂~°æO ‰õÄ_® PÜ«∞# KÕ`«∞Ö’¡<Õ L<åfl~Ú. g∞~°O`å PÜ«∞# giÖ’ XHõ¯ Jqâßfiã≤x ‰õÄ_® Éèí∂=∞O_»ÅOÃÑ· ã¨r=OQÍ =^ŒeÃÑ@ì‰õΩ—— Jx
=^ŒÌˆH KÕ~°Û|_»`å~°∞. JHõ¯_» PÜ«∞# g∞ Hõ~°‡Å Ѷ¨ÖÏxfl g∞‰õΩ W™êÎ_»∞. ã¨`«¯~°‡Å∞ n#OQÍ „áêi÷Oz#ѨC_»∞, ^Õ=Ù_»∞ ѨeH˜# ѨÅ∞‰õΩÅ∞ Wq.
KÕã≤#"åiH˜ |Ǩï=∂<åxfl W™êÎ_»∞. ^Œ∞+¨¯~°‡Å∞ KÕã≤#"åiH˜ tHõ∆#∞ qkè™êÎ_»∞. 51. ''=∂ Hõà◊¡ =ÚO^Œ~°—— Jx PÜ«∞`«∞Ö’ LOk. JO>Ë ''=∂ Ѩ~°º"ÕHõ∆}Ö’—— Jx
970 971
11. Ǩ˙^£ ==∂q∞<£ ^•|ƒu<£ 493 11. Ǩ˙^£ 12= áê~å
38 J`«#∞ (#∂Ǩï) F_» x~å‡}OÖ’ 40 `«∞^Œ‰õΩ =∂ P^Õâ◊O =zÛ, á⁄~Úº
x=∞QÆ∞fl_»Ü«∂º_»∞. J`«x *Ïu <åÜ«∞‰õΩ á⁄Oy#ѨC_»∞,55 ''D F_»Ö’H˜ „Ѩu
ÅÖ’ J`«x =^ŒÌ #∞Oz ™êyáÈÜÕ∞ (r=)~åã≤ #∞Oz Ô~O_Õã≤ (XHõ\ ˜ P_»,
"å~°O`å J`«xfl ZQÆ`åo KÕ¿ã"å~°∞.53 WOH˘Hõ\ ˜ =∞QÆ [O`«∞=Ù) K˘Ñ¨C#
''g∞~°∞ =∂ ã≤÷uÃÑ· #qfiáÈ`«∞<åfl~å? ZH˜¯OK«∞HÀ.56 h WO\˜"å~°Å#∞ ‰õÄ_®
g∞~°∞ =∂ ã≤÷uÃÑ· #qfiáÈ`«∞#fl>Ë¡ "Õ∞=Ú fã¨∞HÀ. Z=i q+¨Ü«∞OÖ’#~Ú`Õ
‰õÄ_® XHõ<å_»∞ g∞ ã≤÷uÃÑ· #=Ùfi`å=Ú. =ÚO^Œ∞QÍ<Õ =∂@ Y~å~°~ÚO^À
"åix =kÖË~Ú.57 WOHÍ qâßfiã¨∞ÅO
39 ''Ѩ~åÉèí"åxH˜ QÆ∞iKÕ¿ã tHõ∆, âßâ◊fi ^Œix ‰õÄ_® ZH˜¯OK«∞HÀ——58 Jx "Õ∞=Ú
`«OQÍ LO_Õ tHõ∆ Z=iÃÑ· =zÛѨ_»∞ (J`«xH˜) K≥áêÊ=Ú. J~Ú`Õ J`«x "≥O@
`«∞O^À,54 Ju `«fi~°Ö’<Õ g∞‰õΩ `≥eã≤ qâ◊fiã≤Oz#"å~°∞ |ǨïH˘kÌ =∞Ok
áÈ`«∞Ok—— Jx #∂Ǩï ѨeHÍ_»∞. =∂„`«"Õ∞.59
ÉèÏ=O. qâ◊fi„ѨÉèí∞=Ù J~Ú# JÖÏ¡ÇπωõΩ Hõà◊√¡ LO\ÏÜ«∞#fl ^•xH˜ D PÜ«∞`«∞ 54. JO>Ë, âßtfi`«"∞≥ #ÿ #~°HÍyfl tHõ!∆ WǨÏÖ’Hõ rq`«O =Úyã≤# `«~åfi`« "åi Ѩ~Ö° ’Hõ
^•fi~å ã¨=∞~°÷# Åaè™ÈÎOk. HÍ|\˜ì JÖÏ¡ÇπÏ Ü≥ÚHõ¯ D 'ÅHõ∆}O— ÃÑ· ‰õÄ_® =∞#O rq`«O H˘~°‰õΩ Wk ã≤^ŒúO KÕÜ«∞|_çOk.
qâßfiã¨O Hõey LO_®e. ''=∂ =Ç‘Ï (ã¨∂K«#) J#∞™ê~°O—— JO>Ë P F_» U
Ѩi=∂}OÖ’ LO_®e, ^•x á⁄_»"O≥ `«? "≥_Å» ∞Ê ZO`«? Zxfl QÆ^∞Œ Å∞ xi‡OKåe? 55. ''á⁄~Úº—— (`«#∂fl~ü) J<Õ Ñ¨^ŒOÃÑ· ѨÅ∞ Jaè„áêÜ«∂Å∞ =ºHõÎ=∞Ü«∂º~Ú. ~˘>ˇì#∞
HÍÖËÛ á⁄~Úº Jx H˘O^Œ~°∞ ÉèÏqOKå~°∞. H˘xfl „Ѩ`ÕºHõ ã¨÷ÖÏÅ∞ Jx =∞iH˘O^Œ
^•xHÀã¨O U ~°HõѨ٠H˘Ü«∞º#∞ LѨÜ≥∂yOKåe? U suÖ’ ^•xfl =∞ÅKåe? J#fl ~°<åfl~°∞. á⁄~Úº JO>Ë Éèí∂q∞ LѨi`«ÅO Jx WOHÍ H˘O^Œ~°∞ Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞.
q+¨Ü«∂ÅxflO\˜h JÖÏ¡ÇπÏ ã¨∂zOz LO\Ï_»x Y∞~üP<£ "åºMϺ`«Å∞ Jaè„áêÜ«∞ ǨѶ≤*ò Wɡfl Hõã‘~ü =∂„`«O =¸_»= Jaè„áêÜ«∂xˆH „áê^è•#º`« WKåÛ~°∞. JO>Ë
Ѩ_®¤~°∞. J~Ú`Õ nxH˜ ã¨O|OkèOz# ã¨OѨÓ~°‚ *Ï˝#O JÖÏ¡ÇπψH LOk. ^≥·"å„QÆǨÏO q~°∞K«∞‰õΩ Ѩ_ç#ѨC_»∞ <ÕÅ <åÅ∞QÆ∞ K≥~°QÆ∞ÖÏ h\˜ T@Å∞ á⁄Oy
52. WHõ¯_» ''^Œ∞~å‡~°∞æÅ∞—— JO>Ë |Ǩïâß #∂Ǩï ÉèÏ~°º =∞iÜ«Ú J`«x ‰õΩ=∂~°∞_»∞ á⁄~°ÖÏ~Ú. ^•xH˜ `À_»∞ PHÍâ◊O #∞Oz ‰õΩO_»áÈ`«QÍ =~°¬O ‰õΩ~°=@O
HÍ=K«∞Û#x H˘O`«=∞Ok "åºMϺ`«Å∞ ¿Ñ~˘¯<åfl~°∞. "åi^Œ~Ì ∂° ''qâßfiã¨∞Å∞—— HÍÖË^∞Œ . "≥Ú^ŒÅ~ÚOk. Hõ∆} Hõ∆}ÏxH© h\˜=∞@ìO ÃÑiyáÈ~ÚOk Jx nx ÉèÏ=O.
=ÚOѨىõΩ QÆ∞~Ô #· "åiÖ’ "åi^Œ~Ì ∂° L<åfl~°∞. =∞iH˘O`«=∞Ok „ѨHÍ~°O Jqâßfiã¨∞ 56. JO>Ë, Ѩâ◊√ѨH∆Í^Œ∞ÅÖ’ #∞Oz XHõ P_», XHõ =∞QÆ K˘Ñ¨C# (XHÀ¯ [`« K˘Ñ¨C#)
ÅO`å D HÀ=Ö’H˜ =™êÎ~°∞. ''=∂~°æ„Éèí+¨ì`«ÃÑ· áê`«∞‰õΩáÈ~Ú# P ^Œ∞~å‡~°∞æʼnõΩ F_»Ö’H˜ ZH˜¯OK«∞HÀ=∞x Ǩτ[`ü #∂Ǩï (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)‰õΩ P^Õâ◊q∞=fi|_çOk.
QÆ_»∞=Ù W=∞‡x HÀ~°‰õΩ. ZO^Œ∞HõO>Ë "åix tH˜∆OKÕ ã¨=∞Ü«∞O Pã¨#fl=∞~ÚOk—— =$Hõ∆*ÏuH˜ K≥Ok# "å\˜x ‰õÄ_® fã¨∞‰õΩ<åfl~°x H˘O^Œ~°∞ "åºMϺxOKå~°∞.
J#flk P ѨÅ∞‰õΩÅ JO`«~å~°÷O HÍ=K«∞Û. ÖË^• ''^Œ∞~å‡~°∞æÅ#∞ tH˜∆OKÕ q+¨Ü«∞"≥∞ÿ 57. JO>ˆ "å~°∞ =ÚOz"ÕÜ«∞|_»@O MÏÜ«∞=∞x ~åã≤ÃÑ\˜ì LOk. Z=~°∞ "å~°∞?
`˘O^Œ~°ÃÑ@ì‰õΩ. "åix ZѨC_»∞ tH˜∆OKåÖ’, U tHõ∆‰õΩ QÆ∞iK≥Ü«∂ºÖ’ =∂‰õΩ ÉÏQÍ JO>Ë Jqâßfiã¨∞Å#fl=∂@! ÖË^• #∂Ç¨ï ‰õΩ@∞Oc‰õΩÅÖ’ Jq^èÜ Õ ∞« `«‰Ωõ X_çQ\Æ #ì˜
`≥Å∞ã¨∞. x~å÷i`« ã¨=∞Ü«∞O „ѨHÍ~°O "åÔ~ÖÏQÆ∂ =ÚOѨىõΩ QÆ∞~°=Ù`å~°∞—— J#flk P 'W^ŒÌ~°∞— (#∂Ç¨ï ‰õΩ=∂~°∞_»∞, #∂Ǩï ÉèÏ~°º). H˘_»∞‰õΩ (Hõ<£P<£ ÖËHõ Ü«∂"£∞),
k=º =K«#OÖ’x ™ê~åOâ◊O J~Ú LO_»=K«∞Û (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü). ÉèÏ~°º ("å~ÚÖÏ) – gi~°∞=Ù~°∂ #∂Ǩï ã¨O^Õâßxfl „`Àã≤ѨÙKåÛ~°∞. JO^Œ∞KÕ`«
53. ''FǨϟ! `«=∞~°∞ „Ѩ=HõÎ HÍ"åÅ#∞‰õΩ<åfl~°∞. WѨC_»∞ =„_»OyQÍ =∂~°∞`«∞<åfl~å F_»Ö’ ‰õÄ~°∞Û<Õ PÜ«∞# WO\˜"å~°Å #∞Oz "åi^ŒÌih "Õ~°∞KÕÜ«∞@O [iyOk.
#∂Ǩï!?—— Jx "å~°∞ ZQÆ`åo KÕ¿ã"å~°∞. ''Jk 㨈~! <ÕÅÃÑ· F_»#∞ xi‡Oz UO 58. qâ◊fiã≤Oz, q^èÕÜ«∞`« Hõ#|~°KÕ "å~°O^Œih h"≥O@ F_»Ö’H˜ ZH˜¯OK«∞HÀ Jx
KÕã¨∞‰õΩO\Ï~°∞?—— Jx ‰õÄ_® P@Ѩ\˜ìOKÕ"å~°∞. J~°O÷ .
972 973
11. Ǩ˙^£ ==∂q∞<£ ^•|ƒu<£ 494
41 ''g∞~°∞ D F_»Ö’ ‰õÄ~ÀÛO_ç –
JÖÏ¡ÇπÏ ¿Ñ~°∞`À<Õ – Wk #_»∞ã¨∞ÎOk,
PQÆ∞`«∞Ok.60 xâ◊ÛÜ«∞OQÍ <å „Ñ¨Éèí∞=Ù
Jáê~°OQÍ Hõ∆q∞OKÕ"å_»∞, Jq∞`«OQÍ
Hõ~∞° }˜OKÕ"å_»∞—— Jx (#∂Ǩï) J<åfl_»∞.
42 P F_» "åix Ѩ~°fi`åÖÏ¡O\˜ JÅÖ’¡
#∞Oz fã¨∞‰õΩáÈ™êyOk.61 #∂ÇπÏ
(JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) X_»∞¤# L#fl `«#
‰õΩ=∂~°∞}˜‚ L^ÕtÌ Oz, ''Xˆ~Üü∞ <åÜ«∞<å!
=∂`Àáê>Ë =zÛ ‰õÄ~ÀÛ~å. Jqâßfiã¨∞
Å`À "≥à◊§‰õΩ~å——62 Jx aQÆæ~°QÍ Ñ≤e
Kå_»∞.
59. '|Ǩï H˘kÌ=∞Ok— JO>Ë ZO^Œ~°∞? "å~°∞ 80 =∞Ok =~°‰õÄ LO\Ï~°x H˘O^Œ~°∞
K≥ѨÊQÍ, 80 Hõ<åfl `«‰õΩ¯"Õ Jx =∞iH˘O^Œ~°∞ Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞. qâ◊fiã≤Oz#
"åiÖ’ #∂Ǩï (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO)QÍi =ÚQÆ∞~æ ∞° ‰õΩ=∂~°∞Å∞ (™ê"£∞, Ǩ"£∞, Ü«∂Ѷã≤ )π ,
"åi ÉèÏ~°ºÅ∞ ‰õÄ_® L<åfl~°∞. D =ÚQÆ∞æi`À áê@∞ <åÅæ= P"≥∞ ‰õÄ_® LOk.
P"≥∞ #∂ÇπÏQÍi Jqâßfi㨠‰õΩ=∂~°∞_≥·# Ü«∂"£∞ ÖËHõ Hõ<£P<£ Ü≥ÚHõ¯ ÉèÏ~°º. (J`«#∞
Jqâßfiã¨∞Ö’¡ KÕi =ÚOѨىõΩ QÆ∞Ô~·áÈÜ«∂_»∞). HÍx W™ê¡O ã‘fiHõiOz# HÍ~°}OQÍ
J`«x ÉèÏ~°º‰õΩ =∂„`«O F_»Ö’ ‰õÄ~°∞Û<Õ J=HÍâ◊O W=fi|_çOk (Wɡfl Hõã‘~ü).
60. JO>Ë JÖÏ¡ÇπÏ ¿Ñ~°∞`À<Õ Jk h\˜ÃÑ· Ѩܫ∞xã¨∞ÎOk. JÖÏ¡ÇπÏ ¿Ñ~°∞`À<Õ PQÆ∞`«∞Ok.
JO>Ë qâßfiã¨∞Å∞ x~°ƒùÜ«∞OQÍ, xã¨ûOHÀK«OQÍ F_»Ö’H˜ ZHõ¯=K«Ûx, F_»Ö’H˜
ZH˜¯# "å~°O`å ^Õ=Ùx P„â◊Ü∞« OÖ’H˜ =KÕÛã≤#>Ë#¡ x JÉèÜí ∞« q∞=fi\ÏxH˜ D q^èOŒ QÍ
J#|_çOk. D q+¨Ü«∂<Õfl JÖÏ¡ÇπÏ =∞~ÀKÀ@ D q^èŒOQÍ ÃãÅqKåÛ_»∞: ''F
#∂Ǩï! #∞=Ófi, h ã¨ÇϨ K«~∞° Å∂ F_»Ö’ ‰õÄ~°∞Û#flѨC_»∞ WÖÏ Ñ¨ÅHõO_ç – '^Œ∞~å‡~°æ
*Ïu #∞Oz =∂‰õΩ q=ÚH˜Î <˘ã¨y# JÖÏ¡ÇπψH ã¨∞Îu™È΄`«=ÚÅ∞.— WOHÍ WÖÏ
ѨÅHõO_ç: '<å „Ñ¨Éèí∂! ##∞fl â◊√ÉèíO`À kOK«∞. kOK«@OÖ’ #∞"Õfi L`«Î=Ú_»=Ù—
(JÖò "≥∂q∞#∂<£–28,29).
D PÜ«∞`«∞ P^è•~°OQÍ H˘O`«=∞Ok ѨO_ç`«∞Å∞ F_»Ö’QÍh, =∞ˆ~ W`«~°
"åǨÏ#OÃÑ·QÍx ZH˜¯#ѨC_»∞ ''aã≤‡ÖÏ¡Ç≤Ï =∞*òˆ~Ǩ = =Ú~åûǨϗ— Jx ѨÅHõ@O
JaèÅ+¨}©Ü«∞O Jx J<åfl~°∞. J~Ú`Õ Ç¨Ïnã¨∞ ^•fi~å x~°∂Ñ≤`«O J~Ú# „áê~°÷#
974
11. Ǩ˙^£ 12= áê~å
43 ^•xH˜ "å_»∞, ''(<å<åfl!) <Õ#∞
U^Œ~Ú<å XHõ ÃÑ^ŒÌ Ѩ~°fi`åxfl P„â◊~Ú
™êÎ#∞. Jk ##∞fl D hà◊§ #∞Oz
HÍáê_»∞`«∞Ok——63 Jx ["åaKåÛ_»∞.
''JÖÏ¡ÇÏπ L`«~Î ∞° fi #∞O_ç D ~ÀA HÍáê_Õ
"å_≥=_»∂ ÖË_»∞~å! JÖÏ¡ÇπÏ `å#∞
^ŒÜ«∞^ŒÅz# "åix =∂„`«"Õ∞ HÍáê_»
`å_»∞—— Jx #∂ÇπÏ K≥áêÊ_»∞. JO`«Ö’<Õ
"åi^ŒÌi =∞^蕺 XHõ JÅ J_»∞¤QÍ
=zÛOk. JO`Õ! "å_»∞ ‰õÄ_® =ÚOѨىõΩ
QÆ∞Ô~·#"åiÖ’ KÕiáÈÜ«∂_»∞.64
=∂„`«O Wk : ''ã¨∞ÉòǨ#Å¡r ã¨Yö~°Å<å Ǩ*Ï ==∂ ‰õΩ<åfl ÅǨ˙ =ÚMòih<£. =
W<åfl WÖÏ ~°aƒ<å Å =Ú<£Ye|∂<£.——
61. <ÕÅ K≥~°∞"≥·áÈ~ÚOk. P h\˜Ö’ H˘O_»Å∞, QÆ∞@ìÅ∞ ã¨~Ú`«O =ÚxyáÈÜ«∂~Ú.
^≥·"å^Õâß#∞™ê~°O P F_» #∂Ǩï#∞, J`«x J#∞Ü«∂Ü«ÚÅ#∞ "≥∂ã¨∞H˘x =~°^Œ
"≥Å∞¡=Ö’ Ѩܫ∞x™ÈÎOk. ^Õ=Ùx Ѩ~°º"ÕHõ∆}Ö’ Ѩܫ∞xã¨∞Î#flk QÆ#Hõ<Õ qâßfiã¨∞Å∞
JO^Œ∞Ö’ ã¨∞~°H˜∆`«OQÍ L<åfl~°∞. ÖËHõáÈ`Õ JO`«ÃÑ^ŒÌ [ńѨà◊Ü«∞OÖ’ L"≥fi`«∞Î#
Zyã≤Ѩ_Õ ÔH~°\ÏÅ =∞^茺 F_» „Ѩܫ∂}=∞O>Ë Pëê=∂+‘ =º=Ǩ~°O HÍ^Œ∞.
JO^Œ∞ˆH P ã¨OѶ¨∞@##∞ JÖÏ¡ÇπÏ QÆ∞~°∞ÎKÕã¨∂Î, ^•xfl `«# =∞ǨϟѨHÍ~°OQÍ
Jaè=i‚OKå_»∞: 1. ''h\˜ "≥Å∞¡= L^èŒ$`«"≥∞ÿ#ѨC_»∞ "Õ∞=Ú q∞=∞‡efl F_»Ö’
ZH˜¯OKå=Ú. nxfl g∞‰õΩ QÆ∞}áê~î°OQÍ, *Ï˝Ñ≤HõQÍ KÕ¿ãO^Œ∞‰õΩ, *Ï˝Ñ¨Hõ=ÚOK«∞‰õΩ<Õ
K≥=ÙÅ∞ ^•xx ZÅ¡HÍÅO *Ï˝ÑH¨ Oõ LOK«∞HÀQÆeQˆ O^Œ∞‰õΩ "Õ∞=Ú D q^èOŒ QÍ KÕâß=Ú——
(JÖò ǨYö – 11, 12). 2. ''"Õ∞=Ú J`«xfl ѨÅHõÅ∞, "Õ∞‰õΩÅ∞ QÆÅ F_»Ö’H˜ ZH˜¯O
Kå=Ú. Jk =∂ Hõà◊¡=ÚO^Œˆ~ #_»∞ã¨∂Î LO_Õk. u~°ã¨¯iOK«|_ç# "åx `«~°Ñ¶¨Ù#
[iy# „ѨfHÍ~°O Wk—— (JÖò Y=∞~ü – 13, 14).
62. "å_»∞ Ǩτ[`ü #∂Ǩï (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO)QÍi <åÅæ= ‰õΩ=∂~°∞_»∞. Jã¨Å∞ ¿Ñ~°∞ Ü«∂"£∞.
'Hõ<£P<£— J<Õ a~°∞^•OH˜`«∞_»∞. W™ê¡O#∞ ã‘fiHõiOz `«=∞`À =zÛ KÕ~°=∞h,
u~°™ê¯~°∞Å "≥O@ áÈ=^ŒÌx ^≥·=„Ѩ=HõÎ #∂Ǩï J`«xfl „|u=∂ÖÏ~°∞. HÍx
`«Åá⁄QÆ~°∞`À J`«#∞ `«O„_ç =∂@#∞ u~°ã¨¯iOz [Å „Ѩà◊Ü«∂xH˜ |Öˇ·áÈÜ«∂_»∞.
63. Z`«Î~Ú# Ѩ~°fi`« tY~°O g∞kH˜áÈ`Õ ã¨∞~°H˜∆`«OQÍ LO_»QÆÅ#h, h\˜ =∞@ìO JO`«
Z`«∞ΉõΩ KÕ~°∞HÀ^Œx "å_»∞ ÉèÏqOKå_»∞.
975
11. Ǩ˙^£ ==∂q∞<£ ^•|ƒu<£ 495 11. Ǩ˙^£ 12= áê~å
44 ''F Éè∂í g∞! h hà◊§O`«\ h˜ 46 nxH˜ ã¨=∂^è•#OQÍ, ''F #∂Ǩï!
„q∞OÔQ~Úº.65 F PHÍâ◊=∂! WHõ PyáÈ =Ú=∂‡\˜H© "å_»∞ h ‰õΩ@∞Oc‰õΩ_»∞
(‰õΩiã≤Ok KåÅ∞)!—— Jx ÃãÅgÜ«∞ HÍ_»∞.70 "å_ç Ѩ#∞Å∞ U=∂„`«O =∞Ozq
|_çOk. JѨÊ\˜HõѨC_Õ h~°O`å WOH˜ HÍ=Ù.71 h‰õΩ `≥eÜ«∞x "å\˜QÆ∞iOz
áÈ~ÚOk. HÍ=Åã≤# Ѩx ѨÓ~°~Î ÚOk.66 ##∞fl J_»QƉõΩ.72 (D q^èŒOQÍ J_çy)
F_» 'En—67 Ѩ~fi° `«OÃÑ· xezOk. #∞=Ùfi J*Ï˝#∞ÅÖ’ XHõ_qç HÍ~å^Œx <Õ#∞
''^Œ∞~å‡~°∞æÅ∞ (^Õ=Ùx) JaèâßáêxH˜ h‰õΩ LѨ^Õtã¨∞Î<åfl#∞——73 Jx JÖÏ¡ÇπÏ
QÆ∞~°=Ù^Œ∞~°∞QÍHõ!——68 Jx ÃãÅgÜ«∞ J<åfl_»∞.
|_çOk.
Jx #∂Ç¨ï „Ñ¨=HõÎ J#∞‰õΩ<Õ"å~°h, JO^Œ∞KÕ`«<Õ PÜ«∞# P q^èŒOQÍ „áêi÷OKå~°x
45 #∂ÇπÏ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) `«# „ѨÉèí∞ H˘O`«=∞Ok K≥|∞`å~°∞.
=Ù#∞ Ñ≤Å∞ã¨∂Î, ''<å „Ñ¨Éèí∂! <å 70. Hõ#flH˘_»∞‰õΩ ‰õΩ@∞Oc‰õΩ_Õ J=Ù`å_»∞ Hõ^•! J#fl L^ÕÌâ◊O`À Ǩτ[`ü #∂Ǩï
‰õΩ=∂~°∞_»∞ ‰õÄ_® <å ‰õΩ@∞Oc‰õΩ_Õ Hõ^•! (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) "å_»∞ `«# "å_»x ÉèÏqOKå~°∞. J~Ú`Õ D=∂<£ „áêuѨkHõÃÑ·
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h "åQÍÌ#O ã¨`«º"≥∞ÿ#k. "å_»∞ #∂Ǩï =∞x+≤ HÍ*ÏÅ_»x ^Õ=Ù_»∞ `ÕeÛ K≥áêÊ_»∞. =∞x+≤ |Ü«∞\˜"å_≥·<å
h=Ù áêʼnõΩÖ’¡HÔ ÖÏ¡ Q˘Ñ¨Ê áêʼnõΩ_»=Ù——69 㨈~ qâßfiã¨O (D=∂<£) LO>Ë J`«#∞ qâßfiã¨∞ŠѨi"å~°OÖ’ ã¨Éèí∞º_≥· áÈ`å_»∞.
Jx q#flqOK«∞‰õΩ<åfl_»∞. HÍx qâßfiã¨O (D=∂<£) ÖË#ѨC_»∞ – "å~°∞ „Ѩ=HõÎ ‰õΩ=∂~°∞Öˇ·<å, „Ѩ=HõÎ
64. `«O„_ô H˘_»∞‰õΩÅ =∞^茺 D ã¨OÉèÏ+¨} [~°∞QÆ∞`«∞O_»QÍ<Õ "åi =∞^茺 Ѩ~°fi`«O ã¨f=∞}∞Öˇ·<å 㨈~ – „Ѩ=HõÎ ‰õΩ@∞O|ã¨Éèí∞ºÅ∞QÍ Ñ¨iQÆ}˜OK«|_»~°∞.
ÖÏO\˜ F ÃÑ^ŒÌ ÔH~°@O L"≥fi`«∞Î# ÖËz J=∂O`«O J`«xfl Hõ|oOzOk. 71. "å_»∞ #∂Ǩï =∞x+≤QÍ ZO^Œ∞‰õΩ ѨiQÆ}O˜ K«|_»_À JÖÏ¡ÇÏπ ~ÚHõ¯_» q=iOKå_»∞–
65. Éèí∂q∞Ö’ h~°∞ WOH˜áÈ=\Ïxfl „q∞Oy"ÕÜ«∞@OQÍ WHõ¯_» Jaè=i‚OK«@O [iyOk. "å_çÖ’ qâßfiã¨O ÖË^Œ∞ ã¨iHõ^•, "å_»∞ KÕã≤# Ѩ#∞Å∞ ‰õÄ_® =∞Ozq HÍ=Ù.
WO^Œe =∞~°‡O Uq∞@O>Ë h~°∞ H˘kÌH˘kÌQÍ WOH˜áÈÖË^Œ∞. XHõ¯™êiQÍ – Ѩâ◊√=Ù P™êO`«O K≥_»∞Å K≥@∞ì "å_»∞. JÖÏO\˜ "å}˜‚ „Ѩ=HõÎ ‰õÄ_® ^Õ=Ùx Ѩ@∞ì#∞Oz
QÆ_x¤ç #=∞e „q∞Oy#>Ë¡ – Éè∂í q∞ P h\˜#O`«\ h˜ XHõ¯™êiQÍ Ñ‘ÖÛË ã≤Ok. W^ŒO`å HÍáê_»Ö~Ë ∞° . ѨÙ}ºÑ¨Ù~°∞+¨µÅ Pj~åfi^ŒO á⁄Ok, ã¨<åºã¨∞Å, Ñ‘~åî kèÑ`¨ ∞« Å „Ѩã#¨ fl`«#∞
^≥·"å[˝ „ѨHÍ~°O [iyO^Œ#fl ã¨OQÆux =∞~°∞=~å^Œ∞. K«∂~°Q˘O>Ë =∞OzѨ#∞Å∞ KÕÜ«∂eû# J=ã¨~°O ‰õÄ_® LO_»^Œx `«ÅáÈ¿ã
66. Jqâßfiã¨∞ÅO^Œih [ńѨà◊Ü«∞O ^•fi~å ~°∂ѨÙ=∂áêÅ#fl ^≥·=HÍ~°ºO J=∞Ö’¡H˜ „Ѩ|∞^Œ∞úʼnõΩ D ã¨OѶ¨∞@# Hõ#∞qѨC HÍ"åe. XHõ Q˘Ñ¨Ê „Ѩ=HõÎ Hõ_»∞ѨÙ# ѨÙ\˜ì#
=zÛOk. =ºH˜<Î Õ J`«x x~°H¡ ∆õ ºO ~°HO∆˜ K«Ö#Ë Ñ¨Ù_»∞ ™ê=∂#º =∂#=ÙÅ∞ U ÖˇH¯õ Ö’H˜ =™êÎ~@ ° ?!
67. 'Ek— J<Õk XHõ Ѩ~°fi`«O ¿Ñ~°∞. Wk =∞øã≤Öò‰õΩ ^ŒQÆæ~°Ö’ LO^Œx H˘O^Œ~°∞ 72. D "åHõºO ^•fi~å ã¨Ê+¨ì=∞ÜÕ∞º ^Õq∞@O>Ë „Ѩ=HõΉõΩ JQÀK«~° *Ï˝#O LO_»^Œ∞.
ÉèÏqã¨∞Î<åfl~°∞. #∂ÇπÏ *Ïu"å~°∞ ‰õÄ_® D „áêO`«OÖ’<Õ x=ã≤OKå~°∞. J`«xH˜ ^Õ=Ù_»∞ =Ç‘Ï ^•fi~å `≥eÜ«∞*Ëã≤#O`« Ѩi*Ï˝#"Õ∞ LO@∞Ok. `«# JÉèíº~°÷#
68. J~°cÖ’ '|∞Jò^Œ<£— (........) J<Õ Ñ¨^ŒO LOk. Wk ^Õ=Ùx JaèâßѨO, ^≥|ƒ J#fl ã‘fiHÍ~°Ü≥∂QƺO HÍ*ÏÅ^Œ#fl ã¨OQÆu Ǩτ[`ü #∂Ǩï (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) QÍiH˜ `≥eã≤
J~°÷OÖ’ „ѨÜ≥∂yOK«|_çOk. ^Õ=Ùx âßáêxH˜, ^≥·"å„QÆǨxH˜ QÆ∞Ô~·# *Ï`«∞Å HÀã¨O LO>Ë, PÜ«∞# „ѨÉèí∞=Ù ã¨xflkèÖ’ D q^èŒOQÍ q#flqOK«∞‰õΩ<Õ"åˆ~ HÍ^Œ∞.
k=º Y∞~üP<£ „Ѩ`ÕºHõOQÍ D Ѩ^•xfl J<ÕHõ KÀ@¡ „ѨÜ≥∂yOzOk. 73. Wk ^Õ=Ùx `«~°Ñ¶¨Ù# „Ѩ=HõÎ #∂Ǩï‰õΩ KÕÜ«∞|_ç# Ç≤Ï`ÀѨ^Õâ◊O. PK«~°}ÏjÅ∞Ô~·#
69. Ѩل`«"å`«ûźO =∞#ã¨∞Ö’ á⁄Oyá⁄~°ÅQÍ P Hõ∆}OÖ’ Ǩτ[`ü #∂Ǩï q*Ï˝#∞ʼnõΩ ^Õ=Ùx ã¨=∞HõO∆ Ö’ ÅaèOKÕ JO`«ã∞¨ #Î ∞ #∂Ǩï‰õΩ ‰õÄ_® „Ѩ™êkOKÕO^Œ∞‰õΩ
(J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) JÖÏ "Õ_∞» ‰õΩx LO\Ï~°∞! `«# ‰õΩ=∂~°∞_»∞ „|u‰õΩO>Ë qâ◊fiã≤OKÕ"å_»∞ QÍ#∞ JÖÏ¡ÇπÏ PÜ«∞#‰õΩ D q^èŒOQÍ LѨ^ÕtOKå_»∞.
976 977
11. Ǩ˙^£ ==∂q∞<£ ^•|ƒu<£ 496 11. Ǩ˙^£ 12= áê~å
47 ''<å „Ñ¨Éèí∂! <å‰õΩ `≥eÜ«∞x ^•x h‰õΩ QÍh, h *Ïu "åiH˜QÍh g\˜
QÆ∞iOz x#∞fl Ji÷OK«@O #∞O_ç h QÆ∞iOz Ug∞ `≥eÜ«∞^Œ∞.78 Hõ#∞Hõ h=Ù
â◊~°}∞ "Õ_»∞`«∞<åfl#∞. h=Ù QÆ#Hõ ##∞fl F~°∞Ê =Ç≤Ïã¨∂Î LO_»∞, xã¨ûO^ÕǨÏOQÍ
Hõq∆ ∞Oz ^ŒÜ∞« ^ŒÅK«Háõ È`Õ <Õ#∞ #+¨áì ÈÜÕ∞ ã¨`«Êùe`«O ÉèíÜ«∞ Éèí‰õΩÎÅ∞ QÆÅ"åiˆH
"åiÖ’ KÕiáÈ`å#∞——74 Jx #∂Ǩï Åaèã¨∞ÎOk.79
JÉèíºi÷OKå_»∞. 50 =∞i "Õ∞=Ú P^£ *Ïu "≥·Ñ¨Ù‰õΩ "åi
48 JѨC_»∞ D q^èŒOQÍ ÃãÅgÜ«∞ ™È^Œ~∞° _≥#· Ǩ˙^£#∞ ѨOáê=Ú.80 J`«#∞
|_çOk: ''F #∂Ǩï! =∂ `«~Ñ° Ù¨¶ #∞O_ç (`«# "åi#∞^ÕÌtOz) WÖÏ J<åfl_»∞: ''F
„ѨâßO`«OQÍ kQÆ∞.75 hÃÑ·#, h`À\˜ <å *Ïu „Ѩ[ÖÏ~å! JÖÏ¡ÇπÏ<Õ P~åkèO
"åiÃÑ#· â◊√ÉèÏÅ∞ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. WOHÍ K«O_ç. PÜ«∞# `«Ñ¨Ê g∞‰õΩ =∞~À P~å
J<ÕHõ ã¨=¸Ç¨ʼnõΩ ‰õÄ_® "Õ∞=Ú ^è∞Œ º_»∞ ÖË_∞» . g∞~°∞ HõeÊOKÕ=hfl J|^•úÅ∞
`«Ñ¨Ê‰õΩO_® ÖÏÉèíO KÕ‰õÄ~°∞Û`å=Ú.76 `«Ñ¨Ê =∞ˆ~g∞ HÍ=Ù.——81
HÍx `«~åfi`« "åiH˜ =∂ `«~Ñ° Ù¨¶ # ÉÏ^è• 78. JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) #∞^ÕÌtOz K≥ѨÊ|_ç# =∂@eq – D =∂@Å
Hõ~"° ∞≥ #ÿ tHõ∆ ‰õÄ_® Ѩ_∞» `«∞Ok.——77 ^•fi~å PÜ«∞# (ã¨Jã¨O) ‰õΩ ~°Ç¨Ï㨺 q+¨Ü«∂Å *Ï˝#O ÖË^Œx ã¨Ê+¨ìO KÕÜ«∞|_çOk.
49 (F =ÚǨÏ=∞‡^£!) Wq JQÀK«~° ã¨=∂ D ã¨=∂Kå~°O "Õ∞=Ú Ñ¨OÑ≤OK«|\˜ì h‰õΩ `≥eã≤Ok, JO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ #∞=ÙfiQÍh,
Kå~åÅ∞. g\˜x "Õ∞=Ú h‰õΩ =Ç‘Ï^•fi~å h *Ïu"å~°∞ QÍh g\˜x Z~°∞QÆ~°∞ Jx ^Õ=Ù_»∞ YzÛ`«OQÍ K≥áêÊ_»∞.
`≥eÜ«∞*Ëã¨∞Î<åfl=Ú. WO`«‰õΩ =Ú#∞Ѩ٠79. (F =ÚǨÏ=∞‡^£!) h *Ïu [#∞Å∞ x#∞fl kèHõ¯iã¨∞Î#flѨÊ\˜H©, J#∞k#O x#∞fl
74. ‰õΩ=∂~°∞x q+¨Ü∞« OÖ’ `å#∞ KÕã∞¨ ‰õΩ#fl q[˝ÑÖÎ≤ ’ Bz`«ºO ÖË^xŒ „QÆÇÏ≤ Oz# "≥O@<Õ "Õkèã¨∞Î#flѨÊ\˜H© #∞=Ùfi zOuOK«=Åã≤# Ѩx ÖË^Œ∞. FÑ≤Hõ`À h HÍ~°º„Hõ=∂xfl
Ǩτ[`ü #∂ÇπÏ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) Hõ∆=∂Ѩ} HÀ~°∞‰õΩ<åfl~°∞. `«#ÃÑ· ^ŒÜ«∞EѨ=∞x #∞=Ùfi x~°fiiÎã¨∂Î LO_»∞. ZO^Œ∞HõO>Ë h‰õΩ =∂ `À_®Ê@∞ LOk. JOu=∞ q[Ü«∞O
„áêi÷OKå~°∞. Wn „Ѩ=HõÎÅÖ’ LO_Õ ã¨∞QÆ∞}O. g∞ "åà◊§ˆH =iã¨∞ÎOk. JOu=∞ q[Ü«∞O Z#fl\˜Hõ~Ú<å ÉèíH˜ÎѨ~°∞Å^Õ J=Ù`«∞Ok
Jx JÖÏ¡ÇπÏ `«# „Ѩ=HõÎ#∞ F^•~åÛ_»∞. J~°cÖ’ 'Pd|`ü— Jx LOk. WǨÏ
75. 'kQÆ∞— JO>Ë F_»Ö’ #∞Oz kQÆ=∞x K≥ѨÊ@O ^•x PO`«~°ºO HÍ=K«∞Û. ÖË^• Ö’HõOÖ’QÍx, Ѩ~°Ö’HõOÖ’QÍx HõeˆQ =∞Oz Ѩi}Ï=∞O Jx WHõ¯_» ^•x ÉèÏ=O.
Ѩ~°fi`«OÃÑ· #∞Oz kQÆ=∞#flk ‰õÄ_® ^•x ÉèÏ=O J~Ú LO_»=K«∞Û.
D PÜ«∞`«∞ ^•fi~å ã¨[˚#∞ʼnõΩ ÅaèOKÕ ã¨OˆH`«O Uq∞@O>Ë „áê~°OÉèíOÖ’ "å~°∞
76. P ã¨=¸Ç¨Å∞ Uq? #∂Ǩï`À áê@∞ F_»Ö’H˜ ZH˜¯#"å~å? ÖËHõ ÉèÏq `«~åÅ"å~å? Zxfl ÉÏ^èŒÅ#∞ ÉèíiOK«=Åã≤ =zÛ#ѨÊ\˜H©, z=~°‰õΩ "å~°∞ ^Õ=Ùx JO_»^ŒO_»Å`À
ÉèÏq`«~åÅ "åix ^Œ$+≤ìÖ’ ÃÑ@∞ì‰õΩ<Õ D q^èŒOQÍ J#|_ç LO@∞Ok |Ǩïâß. ã¨Ñ¶¨bHõ$`«∞Å=Ù`å~°∞. k=ºY∞~üP<£Ö’<Õ =∞~ÀKÀ@ ÃãÅgÜ«∞|_ç#@∞¡† 1. ''xâ◊Û
77. F_» ^•fi~å ~°H˜∆OK«|_ç# "åiH˜ HõeˆQ ã¨O`å#O QÆ∞iOz WHõ¯_» K≥ѨÊ|_»∞`ÀOk. Ü«∞OQÍ "Õ∞=Ú =∂ „Ѩ=HõÅÎ ‰õÄ, qâßfiã¨∞ʼnõÄ „áêѨOzHõ rq`«OÖ’ ‰õÄ_® `À_»Ê_»
"åi D ã¨O`å# Ѩ~°OѨ~° „Ѩà◊Ü«∞O =~°‰õÄ #_»∞ã¨∞ÎOk. JO>Ë ^≥·"å[˝efl `å=Ú, ™ê‰õ∆ΩÅ∞ xÅ|_Õ ~ÀA# ‰õÄ_® `À_»Ê_»`å=Ú—— ("≥∂q∞<£ – 51).
kèHõ¯iOz# "åiH˜ "Õ∞=Ú Jâßâ◊fi`«"≥∞ÿ# „áêѨOzHõ rq`«OÖ’ r=# ™ê=∞„yx
„Ѩ™êk™êÎ=Ú. J~Ú`Õ "åà◊√¡ Ѩ~°Ö’HõOÖ’ =∂ tHõ∆#∞Oz Z\˜ì Ѩiã≤÷uÖ’#∂ 2. ''`«Ñ¨ÊHõ "åˆ~ ã¨Ç¨Ü«∞O á⁄O^Œ∞`å~°h, `«Ñ¨ÊHõ =∂ Ãã·#º"Õ∞ ÔQÅ∞ã¨∞ÎO^Œh =∂
`«Ñ≤ÊOK«∞HÀÖË~°∞. ^•ã¨∞Öˇ·# „Ѩ=HõÎÅ q+¨Ü«∞OÖ’ =∂ "åQÍÌ#O =ÚO^Œ∞QÍ<Õ "≥Å∞=_çOk—— (™êá¶êÊù`ü:
171 – 173).
978 979
11. Ǩ˙^£ ==∂q∞<£ ^•|ƒu<£ 497 11. Ǩ˙^£ 12= áê~å
51 ''F <å *Ïu „Ѩ[ÖÏ~å! D ѨxÔH· 53 ^•xH˜ "å~°∞, ''F Ǩ˙^£! #∞=Ùfi =∂
<Õ#∞ g∞#∞O_ç ZÖÏO\˜ „ѨuѶ¨ÖÏhfl =^ŒÌ‰õΩ U x^Œ~°≈<åhfl `ÕÖË^Œ∞. #∞=Ùfi
J_»Q@Æ O ÖË^∞Œ . <å‰õΩ „ѨuѶŨ O WKÕÛ (<À\˜`À) K≥ÑÊ≤ #O`«=∂„`å# "Õ∞=Ú =∂
ÉÏ^茺`« ##∞fl ã¨$+≤ìOz# "åx^Õ. P~å^躌 ^≥"· åÅ#∞ =^ŒeÃÑ@ìÖ=Ë Ú. x#∞fl
J~Ú#ѨÊ\˜H© g∞~°∞ q"ÕHõ=O`«∞Å∞QÍ "Õ∞=Ú qâ◊fiã≤OK«É’=@O ÖË^Œ∞.85
=º=ǨÏiOK«ˆ~?!——82 54 ÃÑ·QÍ =∂ P~å^茺^≥·"åÅÖ’ Z=~À
52 ''F <å *Ïu"å~°ÖÏ~å! g∞ áÈ+¨‰õΩx x#∞fl U^≥·<å "åºkèH˜ QÆ∞iKÕã≤ LO\Ï~°x
(JO>Ë JÖÏ¡ÇÏπ ) ã¨=∞HõO∆ Ö’ g∞ `«ÑC¨ Å "Õ∞=Ú J#∞‰õΩO@∞<åfl=Ú——86 Jx
=∞xflOѨÙÔH· „áêi÷OK«O_ç. PÜ«∞# ѨeHÍ~°∞. JѨC_»∞ Ǩ˙^£ WÖÏ
ã¨xflkèÖ’ ѨâßÛ`åÎÑO¨ K≥O^ŒO_ç. PÜ«∞# ã¨=∂^è•# q∞KåÛ_»∞ : ''JÖÏ¡ÇπÏ `«Ñ¨Ê
g∞ÃÑ· (PHÍâ◊O #∞O_ç) ^è•~åáê`«OQÍ g∞~°∞ ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞QÍ xÅɡ>Ëì
=~°¬O ‰õΩiÑ≤™êÎ_»∞. g∞‰õΩ#fl |eq∞H˜ â◊H˜ÎÜ«Ú‰õΩÎʼnõΩ =∞iO`« |ÅO KÕ‰õÄ~°∞`«∞Ok. D q+¨Ü«∞"Õ∞ k=º Y∞~üP<£Ö’
=∞iO`« â◊H˜Îh, |ÖÏhfl KÕ‰õÄ~°∞™êÎ_»∞.83 J<ÕHõKÀ@¡ ѨÙ#~å=$`«=∞~ÚOk. (L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : #∂ÇπÏ ã¨∂~åÖ’x 11=
g∞~°∞ =∂„`«O JѨ~å^èŒ∞Å∞QÍ uiy PÜ«∞`«∞#∞ K«∂_»QÆÅ~°∞). JO^Œ∞ˆH =∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^Œ∞ (ã¨Jã¨O) D q^èŒOQÍ
áÈHõO_ç.——84 „ѨɒkèOKå~°∞: ''Z=~°~Ú`Õ ZÅ¡ÑC¨ _»∂ áêáêÅ =∞xflOѨ٠HÀã¨O ^≥"· åxfl "Õ_∞» ‰õΩO@∂
80. ''™È^Œ~°∞_»∞—— JO>Ë J^Õ *ÏuH˜ K≥Ok# =ºH˜Î Jx ÉèÏ=O. LO\Ï_À J`«xfl JÖÏ¡ÇπÏ Jxfl ~°HÍÅ p‰õÄ zO`«Å #∞Oz q=ÚH˜Îx, Jxfl
81. JO>Ë – ^≥·=`«fiOÖ’ JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉèÏQÆ™êfi=Úefl HõeÊOz g∞~°∞ PÜ«∞#‰õΩ J|^•úxfl ~°HÍÅ ÉÏ^èÅŒ #∞O_ç |Ü«∞@Ѩ_Õ =∂~åæhfl `≥~∞° ™êÎ_∞» . J`«_∞» TÇ≤ÏOK«x KÀ@¡#∞Oz
JO@QÆ\Ïì~°x ÉèÏ=O. J`«xH˜ Láêkèx „Ѩ™êk™êÎ_»∞—— (J|∂ ^•=Ó^£ – H˜`å|∞Öò q„`ü† Wɡfl =∂[).
82. g∞ „âıÜ≥∂aèÖÏ+≤x HÍHõáÈ`Õ <Õ<≥O^Œ∞H˜ÖÏ "Õ`«#O ѨÙK«∞ÛHÀ‰õΩO_®<Õ JǨϟ~å„`«∞Å∞ 84. JO>Ë, <å =∂@#∞ #=∞‡O_ç. <Õ#∞ KÕ¿ã Ç≤Ï`«É’^èŒ Ñ¨@¡ q=ÚY∞Å∞ HÍHõO_ç. <å
ѨxKÕ™êÎ#∞? D =∂„`«O q+¨Ü«∂xfl J~°÷O KÕã¨∞‰õΩ<Õ WOy`« *Ï˝#O ‰õÄ_® g∞‰õΩ ã¨O^Õâßxfl QÆ#Hõ g∞~°∞ PÅH˜OK«Háõ È`Õ ^≥=· ã¨=∞HõO∆ Ö’ <Õ~ã° ∞¨ Å÷ ∞QÍ Ç¨[~°∞ HÍ=Åã≤
ÖË^•? ''<å *Ïu „Ѩ[ÖÏ~å!—— Jx PÜ«∞# =∂\˜=∂\˜H© ã¨OÉ’kèOK«\Ïxfl |\˜ì, LO@∞Ok.
Jk ^≥·=ã¨O^Õâ◊O JO^Œ*Ë¿ã q^è•#O Jx `≥Å∞™ÈÎOk. 'F ã¨`«º u~°™ê¯~°∞ÖÏ~å!— 85. XHõ „Ѩ=HõÎ Uk K≥Ñ≤Ê<å „Ñ¨=∂}|^ŒúOQÍ<Õ K≥|∞`å_»∞. J`«x ^ŒQÆæ~° „Ѩ|Å
J<À, 'F |Ǩï^≥"· å~å^艌 Ωõ ÖÏ~å!— J<À PÜ«∞# Ñ≤Å=‰õΩO_® ''<å *Ïu „Ѩ[ÖÏ~å!—— `å~å¯}ÏÅ∞ LO\Ï~Ú. HÍx ã¨∂÷Å ^Œ$+≤ì QÆÅ"åiH˜ Jq HÍ#~å=Ù. Ǩ˙^£
Jx Ñ≤Å=@O QÆ=∞<å~°›O. D Ñ≤Å∞ѨÙÖ’ PáêºÜ«∞`«, „âıÜ≥∂aèÖÏ+¨ L\˜ìѨ_»∞ *ÏuH˜ K≥Ok# ã¨`º« u~°™ê¯~°∞Å∞ ‰õÄ_® ã¨∂Å÷ ^Œ$+≤ì HõÅ"åˆ~. "å~°∞ `«=∞ Jã¨`º« OÃÑ·
`«∞<åfl~Ú. "≥ÚO_çˆHâß~°∞. "å~°∞ P"Õâ◊OÖ’ „Ѩ=HõÎ =∂@Ö’¡x Bz`åºxfl ѨiH˜OKÕ qK«Hõ∆}Ï
83. ^≥·=„Ѩ=HõΠǨ˙^£ `«# *Ïu "åiH˜ KÕã≤# D LѨ^Õâ◊OÖ’ Z<Àfl Ѩ~°=∂~å÷Å∞ *Ï˝<åxfl HÀÖ’ÊÜ«∂~°∞. #∞=Ùfi U^≥·<å ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# x^Œ~°≈<åxfl K«∂Ѩ#O`«=~°‰õΩ h
Wq∞_ç L<åfl~Ú. ^≥·"åxfl Hõ∆=∂aèHõ∆ HÀ~°@O ^•fi~å, PÜ«∞# =ÚO^Œ∞ ѨâßÛ`åÎѨO =∂@Å#∞ #=∞‡É’=Ú, =∂ P~å^茺 ^≥·"åÅ#∞ ‰õÄ_® =^ŒÅ∞HÀ=Ú Jx `≥ˆQã≤
K≥O^Œ@O =Å¡ "åiH˜ Hõ∆=∂aèHõ∆ ÅaèOK«@O`À áê@∞ =∞Ô~<Àfl J#∞„QÆǨÅ∞ ‰õÄ_® K≥áêÊ~°∞.
Åaè™êÎ~Ú. ^Õ=Ù_»∞ "åiѨ@¡ „Ѩã¨#∞fl_»=Ù`å_»∞. PHÍâ◊O #∞Oz ѨÙ+¨¯ÅOQÍ =~°¬O 86. JO>Ë #∞=Ùfi =∂ ^Õg ^Õ=`«Å#∞ Ѩ^Õ Ñ¨^Õ H˜OK«Ñ¨~°∞ã¨∂Î =∂\Ï¡_»∞`«∞O_»@O =Å¡
‰õΩiÑ≤Oz ѨO@Å∞ ѨO_ç™êÎ_»∞. áê_çѨO@Å, ã≤iã¨OѨ^ŒÅ ^•fi~å "åi Jq P„QÆÇ≤ÏOKå~Ú. "å\˜Ö’ U^À XHõ ^Õ=`« x#∞fl Ѩ@∞ì‰õΩx Ñ≤zÛ"å}˜‚QÍ KÕ¿ãã≤
980 981
11. Ǩ˙^£ ==∂q∞<£ ^•|ƒu<£ 498 11. Ǩ˙^£ 12= áê~å
"å~°O^Œi`À <Õ#∞ qã¨∞ÔQuÎáÈÜ«∂#∞. 57 XHõ"Õà◊ g∞~°∞ =∞~°eáÈ^Œe¿ãÎ
("åi`À <åÔHÖÏO\˜ ã¨O|O^èŒO (á⁄O_ç), <Õ#∞ =∂„`«O <åH˜zÛ Ñ¨OѨ
ÖË^Œ∞).87 <Õ#∞ D q+¨Ü«∂xH˜ |_ç# ã¨O^Õâßxfl g∞‰õΩ JO^Œ
JÖÏ¡ÇÏπ #∞ ™êH˜Q∆ Í ÃÑ_»∞`«∞<åfl#∞ – g∞~°∞ *Ëâß#∞.91 <å „Ñ¨Éèí∞=Ù g∞ ™ê÷#OÖ’
‰õÄ_® nxH˜ ™ê‰õ∆ΩÅ∞QÍ LO_»O_ç.—— WOH˘Hõix fã¨∞‰õΩ =™êÎ_»∞. g∞~°∞
55 ''ã¨~ˆ . g∞~°O`å HõÅã≤ <å‰õΩ =ºuˆ~ PÜ«∞#‰õΩ U q^è"Œ ∞≥ #ÿ H©_∂» HõeyO
HõOQÍ ‰õΩ„@Å∞ Ѩ#flO_ç. <å‰õΩ K«ÖË~°∞.92 xã¨ûO^ÕÇϨ OQÍ <å „Ñ¨É∞íè =Ù
U=∂„`«O ‰õÄ_® QÆ_»∞=Ù W=fiHõO_ç.88 JxflO\˜h Ѩ~°º"ÕH˜∆ã¨∞Î<åfl_»∞.——93
56 ''<Õ#∞ ˆH=ÅO JÖÏ¡ÇπÏ<Õ #=Ú‡ 58 =∞i =∂ P[˝ (J=∞Ö’¡H˜) =zÛ
‰õΩ<åfl#∞. PÜ«∞# <å‰õÄ „ѨÉèí∞"Õ. g∞ #ѨC_»∞ "Õ∞=Ú Ç¨˙^£#∂, J`«x`Àáê@∞
JO^ŒiH© „ѨÉèí∞"Õ. „Ѩu „áê}˜ Ü≥ÚHõ¯ qâ◊fiã≤Oz# J`«x ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å#∂ =∂
A@∞ì PÜ«∞# KÕuÖ’<Õ LOk.89 „Ѩ`ºÕ Hõ Hõ$Ѩ`À HÍáê_®=Ú. Ѷ∞¨ ’~°"∞≥ #ÿ
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ <å „Ñ¨Éèí∞=Ù ã¨<å‡~åæ# tHõ∆ #∞Oz "åix ~°H˜∆OKå=Ú.94
L<åfl_»∞.90 JkèHÍ~°=¸ ÖË^Œ∞. ÃÑ·QÍ "åi A`«∞Î ‰õÄ_® ^Õ=Ùx KÕuÖ’<Õ LOk. ^Õ=Ù_»∞ `å#∞
LO@∞Ok. h =∞u K≥_áç È~ÚOk JO@∂ "åà◊√§ Ǩτ[`ü Ǩ˙^£ (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO)#∞ HÀi# "åiH˜ ÖÏÉèíOQÍh, #+¨ìOQÍh HõeyOK«QÆÅ_»∞. HÍx g∞ |∂@HõѨ٠^Õ=Úà◊¡‰õΩ
K«∞ÅHõ# KÕâß~°∞. D ~ÀQÆO <Õ\ ˜ =Úã≤¡O ã¨=∂[OÖ’ ‰õÄ_® H˘O`«=∞OkÖ’ JÖÏ KÕÜ«∞@O KÕ`«HÍ^Œ∞.
LOk. K«xáÈ~Ú# ѨÙ}ºÑ¨Ù~°∞+¨µÅ∞ U â◊H©Î Hõey LO_»~°∞ Jx JO>Ë "å~°∞ 90. JO>Ë PÜ«∞# `ÒÇ‘Ï^£ (UHõ^≥·"å~å^èŒ<å) =∂~°æO "≥·Ñ¨Ù‰õΩ Ñ≤Å∞ã¨∞Î<åfl_»∞. D `ÒÇ‘Ï^£
XѨCHÀ~°∞. ÃÑQ· Í P ѨÙ}ºÑ¨Ù~°∞+¨µÅ Ѩ@¡ D q^èOŒ QÍ J=∞~åº^ŒQÍ =∂\Ï¡_#ç O^Œ∞‰õΩ =∂~°æ"Õ∞ ~°∞A=∂~°æO. PÜ«∞# Ñ≤eKÕ =∂~°æOÃÑ· #_çz#ѨC_Õ g∞~°∞ ™êѶ¨ÅºO
"å~°∞ â◊Ñ≤™êÎ~°x, PѨ^ŒÅ‰õΩ QÆ∞iKÕ™êÎ~°x K≥|∞`å~°∞. ^Õ=Ù_»∞ D ^Œ∞+¨ìáÈHõ_»Å á⁄O^ŒQÆÅ~°∞. D =∂~°æO Ѩ@¡ "≥·=ÚYºO „Ѩ^Œi≈OKå~°O>Ë g∞‰õΩ q<åâ◊O `«Ñ¨Ê^Œ∞.
#∞Oz, J|^•úÅ ÉÏi#∞Oz =∞#O^Œih ~°H˜∆OK«∞QÍHõ! 91. nO`À <å ÉÏ^茺`« fiáÈ`«∞Ok. XHõ"Õà◊ g∞~°∞ <å =∂~åæ# ~åHõáÈ`Õ ^•xH˜ <Õ#∞
ÉÏ^èŒ∞º}˜‚ HÍ#∞.
87. g∞ ^Õ=Ùà◊√§ ##∞fl Ñ≤zÛ"å}˜‚QÍ KÕâßÜ«∞#fl g∞ J#∞=∂#OÖ’ ZÖÏO\˜ "åã¨Î=O
ÖË^Œ∞. ÖÏÉèí#ëêìÅ∞ KÕ‰õĈ~Û â◊H˜Î Jã¨Å∞ "å\˜H˜ LO>Ë Hõ^•! g∞ zÅ¡~° ^Õ=Ùà◊¡`À 92. JO>Ë q∞=∞‡efl `«∞^Œ=Ú\˜Oì z, g∞‰õΩ „Ѩ`åº=∂flÜ«∞OQÍ WOH˘Hõix fã¨∞‰õΩ=™êÎ_∞» .
qã¨∞ÔQuÎáÈÜ«∂#∞ Jx Ǩτ[`ü Ǩ˙^£ K≥áêÊ~°∞. g∞ ~å*ϺʼnõΩ, g∞ Éèí∂=ÚʼnõΩ, g∞ ã≤iã¨OѨ^ŒÅ‰õΩ "å~°∞ "å~°ã¨∞Å=Ù`å~°∞.
PÜ«∞#‰õΩ JÖÏ KÕÜ«∞@O U=∂„`«O Hõ+¨ìO HÍ^Œ∞. PÜ«∞# „Ѩ}ÏoHõ#∞ J_»∞¤‰õΩ<Õ
88. g∞~°∞ ѨÓlOKÕ D zÅ¡~° ^Õ=Úà◊√¡ U^≥·<å K≥Ü«∞ºQÆÅ∞QÆ∞`åÜ«∞#fl "å^Œ#Ö’ g∞~°∞ â◊H˜Î ‰õÄ_® g∞‰õΩ ÖË^Œ∞.
ã¨`«º=O`«∞ÖË J~Ú`Õ ~°O_ç! g∞~°∂, g∞ ^Õ=Ùà◊¥¡ HõÅã≤ <å‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ U 93. JO>Ë – <å‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ g∞~°∞ Ѩ<Õfl ‰õΩ„@Å∞ ‰õΩ`«O„`åÅ #∞Oz PÜ«∞# ##∞fl
=ӺǨxfl ~°z™êÎ~À ~°zOK«O_ç Jx Ǩ˙^£ K≥áêÊ~°∞. ^≥·=„Ѩ=HõÎ =∂\Ö’¡ ZO`«\ ˜ HÍáê_»`å_»∞. Ã+·`å#∞ ‰õΩÜ«Ú‰õΩÎÅ #∞Oz ‰õÄ_® ~°H˜∆™êÎ_»∞. „Ѩu XHõ¯iH© PÜ«∞#
^Œ∂~°^Œ$+≤ì LO@∞O^À, =∞Ô~O`«\ ˜ P`«‡ qâßfiã¨O LO@∞O^À D =∂@Å ^•fi~å "åi Hõ~°‡Å#∞ |\˜ì ã¨`«¯iOK«@"≥∂, tH˜∆OK«@"≥∂ KÕ™êÎ_»∞. ZO^Œ∞HõO>Ë Z=i
qk`«=∞=Ù`ÀOk. PO`«~º° OÖ’ U=ÚO^À, Z=Ô~O`« xHÍ~°û~Ú# "å~À PÜ«∞# ѨãQ≤ _Æ ∞» `«∂<Õ L<åfl_»∞.
89. Z=i Jnè#OÖ’ ã¨=∞ã¨Î JkèHÍ~åÅ∂ L<åflÜ≥∂ P â◊H˜Î=∞O`«∞_Õ g∞‰õÄ, <å‰õÄ 94. 'Ѷ¨∞’~°"≥∞ÿ# tHõ∆— JO>Ë „ѨK«O_» "ÕQÆO`À gKÕ ÃÑ#∞QÍÅ∞Å ^•fi~å P^£ *Ïux
„ѨÉèí∞=Ù. PÜ«∞xfl =^ŒeÃÑ\˜ì g∞~°∞ ѨÓlOKÕ g∞ '^Õ=Ùà◊§— ^ŒQÆæ~° U â◊H©Î, =∞ˆ~ <åâ◊#O KÕã≤, „Ѩ=HõΠǨ˙^£#∞, qâ◊fiã≤Oz# "åix ^Õ=Ù_»∞ ~°H˜∆OKå_»∞.
982 983
11. Ǩ˙^£ ==∂q∞<£ ^•|ƒu<£ 499 11. Ǩ˙^£ 12= áê~å
59 Wn P^£ *Ïu (=$`åÎO`«O). g~°∞ 61 =∞i ã¨=¸^£ *Ïu "≥·Ñ¨Ù‰õΩ "åi
`«=∞ „ѨÉ∞íè =Ù PÜ«∞`«∞Å#∞ „`Àã≤ÑÙ¨ KåÛ~°∞. ™È^Œ~∞° _≥#· ™êeÇπÏ#∞ ѨOáê=Ú.99
PÜ«∞# „Ѩ=HõΊѨ@¡ Jq^èÕÜ«∞`«‰õΩ J`«#∞ ("åi#∞^ÕÌtOz), ''F <å *Ïu
áêÅÊ_®¤~°∞.95 WOHÍ JǨÏOHÍi, "å~°ÖÏ~å! g∞~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ P~åkèO
Jq^è~Õ ¸ J~Ú# „Ѩu =ºH˜hÎ "å~°∞ K«O_ç. PÜ«∞# `«Ñ¨Ê g∞‰õΩ =∞~À P~å^茺
J#∞ã¨iOKå~°∞.96 ^≥=· O ÖË_∞» .100 PÜ«∞<Õ q∞=∞‡efl
60 „ѨѨOK«OÖ’#∂ "åiH˜ âßѨO Éèí∂q∞ #∞O_ç ѨÙ\˜ìOz,101 JO^Œ∞Ö’
JO@QÆ@|ì _çOk. „ѨàÜ ◊ ∞« k<å# ‰õÄ_® q∞=∞‡efl =ã≤OѨ*âË ß_»∞.102 HÍ|\˜ì g∞~°∞
Jk ("åiH˜) "≥#flO\˜ LO@∞Ok.97 =∞xflOѨ٠HÀã¨O PÜ«∞<Õfl "Õ_»∞HÀO_ç,
K«∂_»O_ç! P^£ *Ïu"å~°∞ `«=∞ „ѨÉèí∞ PÜ«∞# "≥·Ñ¨ÙˆH =∞~°ÅO_ç (ѨâßÛ`åÎѨO
=Ù#∞ u~°ã¯¨ iOKå~°∞. Ǩ˙^£ *Ïu "åÔ~#· K≥O^ŒO_ç). xâ◊ÛÜ«∞OQÍ <å „Ñ¨Éèí∞=Ù
P^Œ∞ [#∞Å∞ (^≥·=HÍ~°∞}ϺxH˜) ^Œ∂~°O KåÖÏ ã¨g∞ѨOÖ’ L<åfl_»∞. PÜ«∞#
K≥Ü«∞º|_®¤~°∞.98 „áê~°#÷ Å#∞ PÅH˜Oz P"≥∂k™êÎ_∞» —— Jx
95. P^£ *Ïu"å~°∞ ^Õ=Ùx '„Ѩ=HõΊѨ@¡ Jq^èÕÜ«∞`«‰õΩ áêÅÊ_®¤~°∞— Jx J#|_çOk. K≥áêÊ_»∞.
=∞i K«∂_»É’`Õ P^£ *Ïu "≥·Ñ¨Ù‰õΩ ѨOѨ|_ç# „Ѩ=HõÎ (Ǩ˙^£) XHõ¯ˆ~. XHõ „Ѩ=HõÎ#∞ 99. ã¨=¸^£ *Ïu"å~°∞ Jˆ~aÜ«∂Ö’x `«|∂H± – =∞n<å #QÆ~åʼnõΩ =∞^茺# QÆÅ
kèHõ¯iOK«@O „Ѩ=HõÎÅO^Œih kèHõ¯iOK«@O =O\˜^Õ J#fl ÉèÏ=OÖ’ JÖÏ J#|_ç =∞^•Ü«∞<≥ ™êÖˇÇπÏ (Ç≤Ï„*ò) J<Õ „Ѩ^Õâ◊OÖ’ LO_Õ"å~°∞. P^£ *Ïu `«~°∞"å`«
LO_»=K«∞Û. ÖËHõ P^Œ∞ *ÏuÖ’ u~°™ê¯~° QÆ∞}O Ѩ~åHÍ+¨ª‰õΩ KÕiOk. XHõ"Õà◊ Éèí∂=∞O_»ÅOÃÑ· LxH˜Ö’H˜ =zÛ# *Ïu Wk. ^≥·=„Ѩ=HõÎ ™êÖˇÇπÏ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)#∞
^≥=· „Ѩ=HõΠǨ˙^£ (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) `«~∞° "å`« =∞iH˘O`«=∞Ok „Ѩ=HõÅÎ #∞ "åi"≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ ‰õÄ_® D PÜ«∞`«∞Ö’ ã¨=¸^£ [#∞Å ™È^Œ~°∞xQÍ ¿Ñ~˘¯#@O [iyOk. JO>Ë
ѨOÑ≤<å "å~°∞ P „Ѩ=HõÎÅ =∂@#∞ MÏ`«~°∞ KÕã≤ LO_Õ"å~°∞ HÍ~°∞. ÖË^• WOHÍ ™êÖˇÇπÏ ã¨=¸^Œ∞ *ÏuH˜ K≥Ok# =ºH˜ÎÜÕ∞##fl=∂@!
H˘O`«=∞Ok „Ѩ=HõÎÅ∞ "åi =^ŒÌ‰õΩ KÕ~°QÍ "å~°∞ P „Ѩ=HõÎÅ#∞ ‰õÄ_® kèHõ¯iOz
LO\Ï~°∞! 100. Ǩτ[`ü ™êÖˇÇπÏ ‰õÄ_® „Ѩ=HõÎÅO^Œi ÖÏQÍ<Õ `«# *Ïu "åix JxflO\˜HõO>Ë
96. XHõ"≥·Ñ¨Ù "å~°∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ ã¨O^Õâßxfl kèHõ¯iOKå~°∞. =∞~À"≥·Ñ¨Ù Jq^èÕÜ«ÚÅ∞, ã¨`«º =ÚO^Œ∞ UHõ^≥·"å~å^èŒ# (`ÒÇ‘Ï^£) "≥·Ñ¨Ù‰õΩ PǨfixOKå~°∞.
q~À^èŒ∞Å∞ J~Ú# `«=∞ *Ïu ã¨~åÌ~°∞Å "≥#∞Hõ =∂~°∞ =∂\Ï¡_»‰õΩO_® #_çKå~°∞. 101. JO>Ë `˘Å∞`« PÜ«∞# q∞=∞‡efl <ÕÅ#∞Oz "≥eH˜ fâß_»∞. JO>Ë g∞ =¸ÅѨÙ~°∞+¨µ
97. 'âßѨO JO@QÆ@ì|_»@O— JO>Ë ^≥·=HÍ~°∞}ºO #∞Oz, =∞Oz q+¨Ü«∂Å #∞Oz _≥·# P^ŒO (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) =∞\˜ì`À ã¨$lOK«|_»QÍ, „ѨѨOK«OÖ’x =∂#=ÙÅO`å
"å~°∞ ^Œ∂~°O KÕÜ«∞|_®¤~°x ÉèÏ=O. ™ê=∂#º [#∞Å `«~°Ñ¶¨Ù# pè`«¯iOK«|_®¤~°x P^ŒO "≥#∞fl #∞Oz fÜ«∞|_®¤~°∞. JO>Ë =∞\˜ìH© – =∞x+≤H© Jq<åÉèÏ= ã¨O|O^èŒO
‰õÄ_® K≥ѨÊ=K«∞Û. „ѨѨOK«OÖ’ qâßfiã¨∞Å∞ ZѨC_»∞ gà◊§ QÆ∞iOz „Ѩ™êÎqOz<å LOk. nxH˜ =∞~À J~°÷O ‰õÄ_® LOk: ''g∞~°∞ u<Õ PǨ~° =ã¨∞Î=ÙÅhfl =∞\˜ìÖ’
gà◊§#∞ =∞Oz"åà◊√§QÍ „Ѩ™êÎqOK«~°∞. K≥_»¤"åà◊√¡QÍ<Õ *Ï˝Ñ¨HõO KÕã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. #∞OKÕ Ñ¨Ù_»`å~Ú. D PǨ~°O ^•fi~å<Õ g∞Ö’ ˆ~`«ã¨∞û (g~°ºO) L`«ÊuÎ J=Ù`«∞Ok.
WHõ Ѩ~°Ö’HõOÖ’#~Ú`Õ ™ê‰õ∆ΩÅO^Œi =ÚO^Œ∞ "åiH˜ Z^Œ∞~°ÜÕ∞º Ѩ~åÉèí=O, P ˆ~`«ã¨∞û Hõ}ÏÅ∞ =∂`«$QÆ~åƒùÅÖ’H˜ "≥o§ PQÆ∞`å~Ú. P `«~°∞"å`« Jq =∂#=
J==∂#O QÆ∞iOz "Õ~°∞QÍ K≥ѨÊ#Hõ¯~°ÖË^Œ∞. x~å‡} „Ѩ„H˜Ü«∞‰õΩ „jHÍ~°O K«∞_»`å~Ú. n#O`«\ ˜H© =¸ÅO =∞>Ëì.——
98. ''^Œ∂~°O K≥Ü∞« º|_®¤~∞° —— (|∞Jò^<Œ )£ JO>Ë "å~°∞ ^Õ=Ùx J#∞„QÆÇ¨ xH˜ <ÀK«∞HÀ‰õΩO_® 102. JO>Ë Éè∂í =∞O_»ÅOÖ’x qq^èŒ „Ѩ^âÕ ßÅÖ’ [#"å™êÅ#∞ ã≤~÷ Ñ° ~¨ K° Õ `≥eq`Õ@Å#∞,
áÈÜ«∂~°∞, ^Õ=Ùx JaèâßáêxH˜ QÆ∞~°Ü«∂º~°∞, q<åâ◊O áêÅÜ«∂º~°∞ Jx ÉèÏ=O. â◊H˜ÎÜ«Ú‰õΩÎÅ#∞ PÜ«∞# g∞Ö’ á⁄O^Œ∞Ѩ~°Kå_»∞. ^•O`À g∞~°∞ x"åã¨O H˘~°‰õΩ
984 985
11. Ǩ˙^£ ==∂q∞<£ ^•|ƒu<£ 500 11. Ǩ˙^£ 12= áê~å
62 (^•xH˜ ã¨=∂^è•#OQÍ "å~°∞) WÖÏ Jq^èÕÜ«∞`«#∞ Hõ#|i¿ãÎ105 PÜ«∞#‰õΩ
J<åfl~°∞: ''F ™êeÇπÏ! WO`«‰õΩ =Ú#∞Ѩ٠=ºuˆ~HõOQÍ ##∞fl P^Œ∞HÀQÆÅ "å_≥=_»∞?
=~°‰Äõ "Õ∞=Ú hÃÑ· Z<Àfl Pâ◊Å∞ ÃÑ@∞ì g∞~°∞ <å‰õΩ =∞iO`« #ëêìxfl HõeyOK«@O
‰õΩ<åfl=Ú. Uq∞\©, =∂ `å`«=Ú`åÎ`«Å∞ `«Ñ¨Ê Ug∞ K≥Ü«∞ºÖË~°∞.——106
ѨÓlã¨∂Î =zÛ# "åix ѨÓlOK«‰Ωõ O_® 64 ''F <å *Ïu"å~°ÖÏ~å! JÖÏ¡ÇπÏ
#∞=Ùfi =∞=∞‡efl PѨÙ`«∞<åfl"å?! #∞=Ùfi g∞ HÀã¨O XHõ ã¨∂K«#QÍ Ñ¨OÑ≤# P_»
=∞=∞‡efl U ^èŒ~°‡O "≥·Ñ¨Ù‰õΩ Ñ≤Å∞ã¨∞Î XO>ˇ Wk. g∞~°∞ D XO>ˇ#∞ JÖÏ¡ÇπÏ
<åfl"À ^•xÃÑ· =∂‰õΩ f„==∞~Ú# Éèí∂q∞ÃÑ· ¿ãfiK«ÛùQÍ "Õ∞ã¨∂Î uiˆQÖÏ
ã¨O^ÕÇϨ O LOk.——103 =keÃÑ@ìO_ç. ^•xH˜ ZÖÏO\˜ H©_»∂
`«ÅÃÑ@ìHOõ _ç. g∞~°∞ QÆ#Hõ ^•x *’eH˜
63 ''F <å *Ïu „Ѩ[ÖÏ~å! g∞ˆ~ áÈÜ«∂~°O>Ë `˘O^Œ~Q° Í<Õ tHõ∆ g∞ÃÑ·
K≥ѨÊO_ç, <Õ#∞ <å „Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù# XHõ q~°∞K«∞‰õΩ Ѩ_»∞`«∞Ok——107 Jx ™êeÇπÏ
|Å"≥∞ÿ# x^Œ~°≈<åxfl á⁄Ok LO_ç,104 "åiH˜ K≥áêÊ_»∞.
PÜ«∞# <å‰õΩ `«# HÍ~°∞}Ϻxfl ‰õÄ_® 65 J~Ú<å㨈~ "å~°∞ P XO>ˇ HÍà◊§#∞
„Ѩ™êkOz LO_»QÍ, <Õ#∞ PÜ«∞# Ѩ@¡ #iˆHâß~°∞. JѨC_»∞ ™êeÇπÏ ''g∞~°∞ g∞
Éè=í # x~å‡}ÏÅ∞ KÕÑ_¨ ∞» `«∞<åfl~°∞. JO^Œ"∞≥ #ÿ Wà◊√,¡ áêi„âßq∞Hõ "å_»Å∞ xi‡ã¨∞<Î åfl~°∞. Wà◊§Ö’¡ =¸_»∞ ~ÀAÅ áê@∞ LO_ç rq
PǨ~°O HÀã¨O =º=™êÜ«∞O KÕã∞¨ <Î åfl~°∞. W`«~„° `å r=<å=ã¨~åÅ#∞ f~°∞Û‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ `åxfl J#∞ÉèíqOK«O_ç. D "åQÍÌ#O
`«~°∞}ÀáêÜ«∞O PÖ’zã¨∞Î<åfl~°∞. (x~å÷i`« QÆ_»∞=Ù) J|^ŒúO HÍ<Õ~°^Œ∞——108
103. „Ѩ=HõÎ J~Ú#"å_»∞ P *Ïu [#∞ÅÖ’ <≥·uHõOQÍ L#fl`« ™ê÷<åxfl Pkè~ÀÇ≤ÏOz Jx K≥áêÊ_»∞.
LO\Ï_»∞. ã¨`º« =O`«∞_»∞, x*Ï~ÚfѨ~∞° _»∞ J~Ú LO\Ï_»∞. JѨÊyO`«Å q+¨Ü∞« OÖ’ 105. ''Jq^èÕÜ«∞`« Hõ#|~°K«@O—— JO>Ë ^Õ=Ù_»∞ Wxfl =∞ǨϟѨHÍ~åÅ∞ KÕã≤# g∞^Œ@
#=∞‡Hõã¨∞÷_»∞QÍ ¿Ñ~°∞"≥∂ã≤ LO\Ï_»∞. J@∞=O\˜ =ºH˜ÎѨ@¡ ã¨Ç¨Ï[OQÍ<Õ P *Ïu ‰õÄ_® <Õ#∞ PÜ«∞# =∂~°Oæ "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ =∂#"åox Ñ≤eKÕ Ñ¨xx =∂<Õ¿ã,Î UHõ^"·≥ å~å^è<Œ å
„Ѩ[Å∞ Pâ◊Å∞ ÃÑOK«∞‰õΩx LO\Ï~°∞. P =∂>Ë ™êÖˇÇπÏ *Ïu[#∞Å∞ ~ÚHõ¯_» ã≤^•úO`åxfl q㨇i¿ãÎ ^Õ=Ù_»∞ T~°∞‰õΩO\Ï_®? Z\˜ì Ѩiã≤÷uÖ’#∂ T~°∞HÀ_»∞.
K≥áêÊ~°∞. J~Ú`Õ ™êÖˇÇπÏ `«# *Ïu "åix '^Õ=Ùx UHõ`«fiO— "≥·Ñ¨Ù‰õΩ Ñ≤eKÕã¨iH˜ XHõ"Õà◊ PÜ«∞# ##∞fl Ѩ@∞ì‰õΩO>Ë PÜ«∞# ÉÏi#∞Oz g∞~°∞ ##∞fl ~°H˜∆OK«QÆÅ~å?
"åi Pâ◊ŠѨšH˜ ‰õÄeáÈ~ÚOk! x#fl\˜^•HÍ H˘xÜ«∂_ç#"åˆ~ WѨC_»∞ ~°H˜∆OK«ÖË~°∞.
`≥QÆ<å_»™êQÍ~°∞. x#fl\˜=~°‰õÄ „Ѩâ◊Oã¨Å =~°¬O ‰õΩiÑ≤Oz# "åˆ~ D ~ÀA#∞Oz 106. ^Õ=Ùx Ѩ@∞ì#∞O_ç g∞~°∞ ##∞fl HÍáê_»ÖË~°∞ ã¨iHõ^•, ##∞fl WOHÍ #ëêìxH˜
P~ÀѨ}Ï„™êÎÅ∞ ã¨OkèOK«™êQÍ~°∞. PÜ«∞# „ѨɒkèOKÕ UHõ^≥·"å~å^èŒ<å ã¨O^Õâ◊O QÆ∞iKÕ™êÎ~°∞.
"åix JÜ≥∂=∞Ü«∞OÖ’ Ѩ_»"Õã≤Ok. J#∞=∂<åÅ#∞ ˆ~ÔHuÎOzOk.
107. ã¨=¸^£ *Ïu "åi HÀiHõÃÑ· ^Õ=Ù_»∞ D XO>ˇ#∞ – "åiHõà◊¡ =ÚO^Œˆ~ – XHõ
104. ''|Å"≥∞ÿ# x^Œ~°≈#O—— JO>Ë 'qâßfiã¨O— #=∞‡HõO Jx ÉèÏ=O. ^Õ=Ù_»∞ `«# „Ѩ=HõΉõΩ H˘O_» ÖËHõ |O_»~å~Ú #∞Oz "≥eH˜ fâß_»∞. JO^Œ∞ˆH ^•xx ''^Õ=Ùx XO>ˇ—— Jx
qâßfi㨠ÉèÏQƺO`Àáê@∞ `«# „Ѩ`ÕºHõ Hõ~°∞}Ï#∞„QÆǨxfl (^≥·=^Ò`åºxfl) ‰õÄ_® Ñ≤Å∞=@O [iyOk. ZO^Œ∞HõO>Ë Jk ^≥·"å*Ï˝#∞™ê~°O – „ѨHõ$u „Ѩ„H˜Ü«∞‰õΩ
„Ѩ™êk™êÎ_»∞. q~°∞^ŒúOQÍ – F =∞Ç≤Ï=∞QÍ ã¨$+≤ìOK«|_çOk. ^•xÔHÖÏO\˜ JѨHÍ~°O K≥Ü«∞º~å^Œx
986 987
11. Ǩ˙^£ ==∂q∞<£ ^•|ƒu<£ 501 11. Ǩ˙^£ 12= áê~å
66 =∞i =∂ L`«Î~°∞fi (J=∞Å∞Ѩ~°K«|_Õ 68 – Jã¨Å∞ "åÔ~ѨC_»∂ JHõ¯_» x=ã≤O
ã¨=∞Ü«∞O) Pã¨#fl"≥∞ÿ#ѨC_»∞109 "Õ∞=Ú K«<Õ ÖË^Œ#fl@∞¡QÍ!112 `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç!
™êeÇπÏ#∞, J`«x`Àáê@∞ qâßfiã¨∞Å#∞ ã¨=¸^£ *Ïu"å~°∞ `«=∞ „ѨÉèí∞=Ù#∞
=∂ HÍ~°∞}ºO`À HÍáê_®=Ú. P k#Ѩ٠u~°ã¨¯iOKå~°∞. `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç! ã¨=¸^£
J==∂#O #∞Oz ‰õÄ_® "åix ~°HO∆˜ *Ïu"å~°∞ (^≥·=HÍ~°∞}ϺxH˜) ^Œ∂~°O
Kå=Ú. xã¨ûO^ÕǨÏOQÍ h „ѨÉèí∞=Ù
|Å=O`«∞_»∞, PkèHõº`« QÆÅ"å_»∞. KÕÜ∞« |_®¤~∞° .
67 WHõáÈ`Õ ^Œ∞~å‡~°∞Åæ #∞ ÉèÜ
í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ 69 =∂ ^•fi~å ѨOѨ|_ç# ^Œ∂`«Å∞ â◊√Éèí
110
J~°∞Ѩ٠XHõ\ ˜ Hõ|oOzOk. ^•O`À "å~°#Î ∞113 "≥∂ã¨∞‰õΩx W„ÉÏÇ‘Ï=Ú ^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ
"å~°∞ `«=∞ Wà◊§Ö’¡<Õ ™êyÅѨ_ç (K«zÛ) "≥àϧ~°∞. J`«xH˜ 'ã¨ÖÏ"£∞— KÕâß~°∞.114
áÈÜ«∂~°∞111 – J`«#∞ ‰õÄ_® '„Ѩuã¨ÖÏO—115 KÕâß_»∞.
‰õÄ_® =ÚO^Œ∞QÍ<Õ `åH©^∞Œ KÕÜ∞« |_çOk. J#º^è• ^≥=· tHõ‰∆ Ωõ QÆ∞i HÍ=Åã≤ =ã¨∞OÎ ^Œx =∞i J`«#∞ U=∂„`«O PÅ㨺O KÕÜ«∞
ÃÇÏK«ÛiHõ *Ïs KÕÜ«∞|_çOk. ‰õΩO_® "ÕÑ#≤ P=Ù^Œ∂_»#∞ `≥KåÛ_»∞.116
108. JO`«ÃÑ^ŒÌ ã¨∂K«##∞ ã¨~Ú`«O P ^Œ∞~å‡~°∞æÅ∞ MÏ`«~°∞ K≥Ü«∞ºÖË^Œ∞. P XO>ˇ#∞ 112. P |ã‘"Î åã¨∞Å∞ <å=∞~°∂áêÖˉ¡ Ωõ O_® x~°∂‡eOK«|_®¤~∞° . Hõhã¨O XHõÑC¨ _»∞ "å~°H¯õ _»
K«∂ã≤# `«~°∞"å`« ^≥·"åxfl qâ◊fiã≤OK«=Åã≤Ok áÈ~Ú, ^≥·=kèHͯ~åxH˜ áêÅÊ_»∞`«∂ x=ã≤Oz# P#"åà◊√¡ ‰õÄ_® ÖË#@∞¡QÍ K≥iÑ≤"ÕÜ«∞|_®¤~°∞.
P XO>ˇ#∞ x~åÌH˜∆}ºOQÍ K«O¿Ñâß~°∞. P `«~°∞"å`« "åiH˜ =¸_»∞ ~ÀAÅ QÆ_»∞=Ù
W=fi|_çOk. QÆ_»∞=Ù =Úyã≤# "≥O@<Õ ^≥·=tHõ∆ J=`«iã¨∞ÎO^Œx "åiflOQ∑ 113. Wk "åã¨Î"åxH˜ Ǩτ[`ü Å∂`ü (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)‰õΩ – PÜ«∞# *Ïu [#∞ʼnõΩ
W=fi|_çOk. ã¨O|OkèOz# =$`åÎO`«OÖ’x F ÉèÏQÆO. Ǩτ[`ü Å∂`ü (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) Ǩτ[`ü
W„ÉÏÇ‘ÏO (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) QÍi ÉÏÉÏ~Ú ÖËHõ ÃÑ^Œ<å#fl H˘_»∞‰õΩ. Å∂`ü *Ïu"å~°∞
109. ^Õ=Ù_»∞ KÕã≤# "åQÍÌ#O „ѨHÍ~°O =zÛ# tˆH∆ ~Úk. =¸_»∞ ~ÀAÅ QÆ_»∞=Ù #Å¡ ã¨=Ú„^•xH˜ <≥·~°∞u kâ◊Ö’ x=ã≤OKÕ"å~°∞. P HÍÅOÖ’ Ǩτ[`ü W„ÉÏÇ‘ÏO
W=fi|_çOk. QÆ_»∞=Ù =ÚyÜ«∞QÍ<Õ <åÅæ= ~ÀA# Jk ã¨OÉèíqOzOk. Ǩτ[`ü áêÅã‘Î<å „áêO`«OÖ’ L<åfl~°∞. Å∂`ü *Ïux <åâ◊#O KÕÜ«∂Åx x~°‚~ÚOK«∞‰õΩx
™êÖˇÇπÏ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO), PÜ«∞##∞ qâ◊fiã≤Oz# "å~°∞ `«Ñ¨Ê q∞ye# "å~°O`å ^Õ=Ù_»∞ `«# ^Œ∂`«Å#∞ ѨOÑ≤OKå_»∞. Å∂`ü *Ïu =^Œ‰Ì Ωõ áÈ`«∂ áÈ`«∂ ^≥=· ^Œ∂`«Å∞
D tHõ∆‰õΩ QÆ∞~°Ü«∂º~°∞. W„ÉÏÇ‘Ï=Ú ^ŒQÆæ~°‰õΩ =zÛ, PÜ«∞#‰õΩ ã¨O`å#O HõÅ∞QÆ∞`«∞O^Œ#fl â◊√Éèí"å~°Î#∞
110. J~°cÖ’ 'Ãã·Ç¨— Jx LOk. JO>Ë D tHõ∆ ÃÑ^ŒÌ J~°∞ѨÙ, ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ# QÆ~°˚# JOkOKå~°∞.
~°∂ѨOÖ’ =zÛOk. H˘O`«=∞Ok "åºMϺ`«Å∞ nxfl ^≥·=^Œ∂`« l„|~¸Öò
(JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) ÃÑ\˜ì# ˆHHõQÍ Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞. =∞iH˘O`«=∞Ok nxfl PHÍâ◊ 114. JO>Ë – g∞ÃÑ· âßOu HõÅ∞QÆ∞QÍHõ! Jx nqOKå~°∞.
QÆ~°˚#QÍ Jaè=i‚OKå~°∞. "≥Ú`åÎxH˜ D ˆHHõ`À "åi QÆ∞O_≥Å∞ Ѩye, ÃÑ· „áê}ÏÅ∞ 115. g∞‰õΩ ‰õÄ_® âßOu HõÅQÍÅx PHÍOH˜∆ã¨∞Î<åfl#∞ Jx Ǩτ[`ü W„ÉÏÇ‘Ï=Ú
ÃÑHˆ· ÖËzáÈÜ«∂~Ú. JO`«Ö’<Õ Éè∂í q∞ ‰õÄ_® „ѨHOõ Ñ≤OzOk. JO`å J`«ÖωõΩ`«ÅO (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) ѨeHÍ~°∞.
J~ÚáÈ~ÚOk. JÖò P~åѶπ ã¨∂~å 78= =K«#OÖ’ D „Ѩ™êÎ=# LOk. 116. W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏ"£∞) Ju^èŒ∞ʼnõΩ KåÖÏ =∞~åº^ŒÅ∞ KÕ¿ã"å~°∞. =zÛ#
111. K«∂_»É’`Õ "å~°O`å, QÍe"å#‰õΩ ‰õΩѨʉõÄe# ~å|O^Œ∞ÖÏ¡ HõxÑ≤OKå~°∞. =ÚMÏÅ∞ "åÔ~=~À, ZO^Œ∞‰õΩ =KåÛ~À `≥Å∞ã¨∞HÀ‰õΩO_®<Õ PÜ«∞# Éè’[# U~åÊ@¡Ö’
=∞\˜ìÖ’ HõÅã≤#@∞¡<åfl~Ú. x=∞QÆ∞flÅÜ«∂º~°∞. HÍeÛ# ("ÕÑÙ¨ _»∞) P=Ù^Œ∂_»#∞ "åiHÀã¨O ã¨=∞iÊOKå~°∞. nxfl|\˜ì
988 989
11. Ǩ˙^£ ==∂q∞<£ ^•|ƒu<£ 502 11. Ǩ˙^£ 12= áê~å
70 J~Ú`Õ "åi KÕ`«∞Å∞ ^•x "≥·Ñ¨Ù‰õΩ 72 ''JÜ≥∂º! <å ^Ò~åƒùQƺO! <Õ#∞
KÕ~°HõáÈ=@O K«∂ã≤ J`«#∞ "åix =Úã¨e^•xfl. <å Éèí~°Î ‰õÄ_® =$^Œ∞ú_Õ.
â◊OH˜OKå_»∞. ֒֒ѨÖË ÉèíÜ«∞Ѩ_» J~Ú<å <å‰õΩ ã¨O`å#O HõÅ∞QÆ∞`«∞O^•?
™êQÍ_»∞.117 JѨC_»∞ "å~°∞, ''ÉèÜ í ∞« W^Õ^À qO`«QÍ LO^Õ!——120 Jx P"≥∞
Ѩ_»‰õΩ. "Õ∞=Ú Å∂`ü *Ïu "≥·Ñ¨Ù‰õΩ J#flk.
ѨOѨ|_®¤=Ú——118 J<åfl~°∞. 73 ^•xH˜ ^≥·=^Œ∂`«Å∞, ''#∞=Ùfi ^≥·=
71 JHõ¯_» xÅ|_ç L#fl J`«x ÉèÏ~°º â◊H˜Î Ѩ@¡ Pâ◊Û~°ºÑ¨_»∞`«∞<åfl"å?!121
#"Õfiã≤Ok.119 P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ "Õ∞=Ú (W„ÉÏÇ‘Ï=Ú) WO\˜"å~°ÖÏ~å! g∞ÃÑ·
P"≥∞‰õΩ WãπǨMò QÆ∞iOz, WãπǨY∞ JÖÏ¡ÇπÏ HÍ~°∞}ºO, PÜ«∞# â◊√ÉèÏÅ∞
`«~∞° "å`« Ü«∂Y∂|∞ QÆ∞iOz â◊√Éè"í å~°#Î ∞ ‰õΩiÜ«ÚQÍHõ!122 xâ◊ÛÜ«∞OQÍ PÜ«∞#
qxÑ≤OKå=Ú. ã¨∞ÎuOK«^Œy#"å_»∞, =∞Ǩ Ѷ¨∞#`«HõÅ
`≥e¿ã =∞~À =ÚYº q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë Ju^äŒ∞Å∞ HÀi#^Õ ÃÑ\ÏìÅx Ug∞ÖË^Œ∞. "å_»∞—— Jx K≥áêÊ~°∞.
WO\’¡ u#_®xH˜ U=ÚO>Ë J^Õ Ju^äŒ∞ʼnõÄ ÃÑ@ì=K«∞Û. "åix ^ŒO_çOKÕ ã¨=∞Ü«∞O =zÛO^Œx `≥eÜ«∞QÍ<Õ ã¨O`À+¨O`À JÖÏ #"Õfiã≤
117. Ju^ä∞Œ Å KÕ`∞« Å∞ Éè’[#O "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ áÈHõáÈ=@O`À Ǩτ[`ü W„ÉÏÇ‘ÏO (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) LO@∞O^Œx H˘O^Œ~°∞ ÉèÏqOKå~°∞. ''PHÍâ◊O #∞Oz tHõ∆ q~°∞K«∞‰õΩ Ѩ_»É’`«∞<åfl
֒֒ѨÖË ÉèÜ í ∞« Ѩ_®¤~∞° . P HÍÅOÖ’ WO\˜H˜ =zÛ# "å~°∞ Pu^䕺xfl ã‘fiHõiOK«Háõ È`Õ D ^Œ∞~å‡~°∞æʼnõΩ Hõ#∞qѨC HõÅQÆ@O ÖË^Õ?! gà◊¡ Ѩ~°^蕺#O QÆ∞iOz U=∞<åe?!——
"å~°∞ =∞Oz L^ÕÌâ◊O`À ~åÖË^Œx [#∞Å∞ J#∞‰õΩ<Õ"å~°∞. JO^Œ∞ˆH „Ѩ=HõÎ =∞#ã¨∞ J#fl Pâ◊Û~°ºO`À P"≥∞ JÖÏ #qfi LO_»=K«Ûx =∞iH˘O`«=∞Ok Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~∞° .
H©_»∞#∞ â◊OH˜OzOk. ^≥·=„Ѩ=HõÎʼnõΩ ~°Ç¨Ï㨺 *Ï˝#O LO_»^Œ#fl q+¨Ü«∂xH˜ D "å~°÷HõºOÖ’ H˘_»∞‰õΩ ѨÙ_»`å_»#fl "å~°Î qx P"≥∞‰õΩ #"˘fizÛ LO@∞O^Œx WOHÍ
ã¨OѶ¨∞@# ‰õÄ_® XHõ x^Œ~°≈#"Õ∞. W„ÉÏÇ‘ÏO (J)ˆH QÆ#Hõ ~°Ç¨Ï㨺 q+¨Ü«∂Å H˘O`«=∞Ok "åºMϺ`«Å∞ `«ÅáÈâß~°∞.
*Ï˝#O LO_ç LO>Ë =∂#"åHÍ~°OÖ’ =zÛ# ^≥·=^Œ∂`«Å HÀã¨O Éè’[<åxfl 120. Pâ◊Û~åºxfl „ѨH\õ O˜ z# W„ÉÏÇ‘Ï=Ú (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) ã¨f=∞}˜ ¿Ñ~°∞ ™ê~å. JѨÊ\˜Hˆ
ã¨=∞iÊOK«@OQÍh, =∞#ã¨∞Ö’ ÉèíÜ«∞Ѩ_»@O QÍh KÕ¿ã"å~°∞ HÍ^Œ∞. P"≥∞ =$^•úáêºxH˜ KÕ~°∞‰õΩOk. Éèí~°Î W„ÉÏÇ‘ÏO ‰õÄ_® =Úã¨e"åˆ~. P =Ü«∞ã¨∞Ö’
118. Ǩτ[`ü W„ÉÏÇ‘ÏO (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) =ÚYHõ=oHõÅ#∞ K«∂ã≤, PÜ«∞# ÉèÜ í ∂« O^Àà◊#‰õΩ ã¨O`å# ÉèÏQƺO HõÅ∞QÆ∞`«∞O^ŒO>Ë =∞i Pâ◊Û~°ºáÈ=Åã≤# q+¨Ü«∞"Õ∞ Hõ^•!
QÆ∞Ô~· L<åfl~°x ^≥·=^Œ∂`«Å∞ „QÆÇ≤ÏOz LO_»=K«∞Û. ÖË^• Ǩτ[`ü W„ÉÏÇ‘ÏO 121. ^Õ=Ùx =∞Ç≤Ï=∞ Ѩ@¡ Pâ◊Û~°ºO K≥O^Œ~å^Œx nx ÉèÏ=O. =¸Å HÍ~°HÍÅ J=ã¨~°O
(JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) Q͈~ ã¨fiÜ«∞OQÍ `«# ÉèíÜ«∂O^Àà◊##∞ "≥e|∞zÛ LO_»=K«∞Û. JÖÏ¡ÇπωõΩ ÖË^Œ∞. PÜ«∞# ZѨC_»∞, Uk `«ÅK«∞‰õΩ<åfl 'J~ÚáÈ— Jx P^ÕtOK«QÍ<Õ
JÖò Ç≤Ï„*ò ã¨∂~åÖ’x 52= =K«#O ^•fi~å W^Õ `≥Å∞™ÈÎOk : ''g∞~°O>Ë =∂ÔHO^Œ∞HÀ Jk J~ÚáÈ`«∞Ok.
ÉèÜ
í ∞« "Õ∞ã¨∞#Î flk.—— JO^Œ∞Hˆ ^≥=· ^Œ∂`«Å∞ PÜ«∞#‰õΩ JÉèÜ
í ∞« q∞KåÛ~°∞. 'ÉèÜ
í ∞« Ѩ_H» Oõ _ç. 122. W„ÉÏÇ‘ÏO ã¨f=∞}˜x ^≥·=^Œ∂`«Å∞ WHõ¯_» ''WO\˜"å~°Å∞—— (JÃÇÏ¡ ɡ·`ü)QÍ
g∞~°∞ ÉèíÜ«∞Ѩ_»∞`«∞#fl@∞¡QÍ "Õ∞=Ú g∞ H©_»∞#∞ `«ÅÃÑ\˜ì ~åÖË^Œ∞. "åã¨Î"åxH˜ "Õ∞=Ú ã¨OÉ’kèOKå~°∞. JnQÍHõ |Ǩï=K«# ѨÙOeOQÆ Ñ¨^•xfl LѨÜ∂≥ yOK«@O [iyOk.
^Õ=Ùx `«~Ñ° Ù¨¶ #∞Oz ѨOѨ|_®¤=Ú. Å∂`ü *Ïu"åix tH˜O∆ K«\ÏxH˜ "≥à√◊ `«∞<åfl=Ú— D "åHõºO ^•fi~å QÆ$ǨÏã¨∞÷Å (JÃÇÏ¡ ɡ·`ü)Ö’ JO^ŒiHõ<åfl =ÚO^Œ∞ KÕˆ~ =∞x+≤
Jx K≥áêÊ~°∞. J~å÷Oy Jx J=QÆ`«O J=Ù`ÀOk. =∞~À q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë 'WO\˜ P_»"åi—
119. ^≥·=„Ѩ=HõÎ W„ÉÏÇ‘ÏO (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) ÉèÏ~°º ZO^Œ∞‰õΩ #qfiOk? J#flk „Ѩâ◊fl. HÀã¨O |Ǩï=K«# ѨÙOeOQÆ Ñ¨^ŒO LѨÜ≥∂yOK«=K«∞Û. JÖò JÇπÏ*ÏÉò ã¨∂~å
P"≥∞‰õΩ Å∂`ü *Ïu"åi huÉÏǨϺ"≥∞ÿ# KÕ+¨ì QÆ∞iOz =ÚO^Œ∞ #∞OKÕ `≥Å∞ã¨∞. 33= PÜ«∞`«∞Ö’ ‰õÄ_® ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) ã¨f=∞}∞Å#∞^ÕÌtOz 'WO\˜"å~°Å∞—
990 991
11. Ǩ˙^£ ==∂q∞<£ ^•|ƒu<£ 503 11. Ǩ˙^£ 12= áê~å
74 W„ÉÏÇ‘Ï=Ú ÉèíÜ«∂O^Àà◊#Å∞ 78 (=∞~À "≥Ñ· Ù¨ #∞Oz) J`«x *Ïu "å~°∞
`˘ÅyáÈ~Ú, â◊√Éè"í å~°Î ‰õÄ_® J`«xH˜ Ѩ~°∞QÆ∞Å∞ fã¨∂Î J`«x =^ŒÌ‰õΩ =KåÛ~°∞.
JOk# g∞^Œ@, J`«#∞ Å∂`ü *Ïu "å~°∞ "≥Ú^Œ\ ˜#∞OKÕ W@∞=O\˜ hK«Ñ¨Ù
"åi q+¨Ü«∞OÖ’ =∂`À "åkOK« Ѩ#∞Å∞ KÕã¨∞ÎO_Õ"å~°∞.126 ''<å *Ïu
™êQÍ_»∞.123 „Ѩ[ÖÏ~å! WkQÀ, <å ‰õÄ`«∞à◊√§127
75 xâ◊ÛÜ«∞OQÍ W„ÉÏÇ‘ÏO ZO`À L<åfl~°∞. g∞ H˘~°‰õΩ g~°∞ Ѩiâ◊√^Œ∞úÅ∞.
ã¨ÇϨ #je. =∞$^Œ∞ =∞#ã¨∞¯_»∞. #„=∞`«`À g∞~°∞ JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉèíÜ«∞Ѩ_»O_ç. <å
JÖÏ¡ÇπÏ "≥·Ñ¨Ù‰õΩ =∞~°ÖË"å_»∞. Ju^äŒ∞Å q+¨Ü«∞OÖ’ ##∞fl #=ÙfiÅáêÅ∞
76 ''F W„ÉÏÇ‘ÏO! D PÖ’K«##∞ =^Œe K≥Ü«∞ºHõO_ç. Uq∞\©, g∞Ö’ XHõ¯_≥·<å
ÃÑ@∞ì. h „ѨÉèí∞=Ù L`«Î~°∞fi =KÕÛã≤Ok. =∞Oz"å_»∞ ÖË_®?——128 Jx Å∂`«∞ #K«Û
Z=~°∂ `«ÑÊ≤ OK«ÖxË tHõ∆ "åiÃÑ· =zÛ *ˇáêÊ_»∞.
Ѩ_»@O `«^䌺O——124 (Jx ^≥·=^Œ∂`«Å∞ *Ïu ѨÙ~°∞+¨µÅ ã≤QÆ∞æ=∂e# KÕ+¨ìÅ QÆ∞iOz PÜ«∞#‰õΩ `≥Å∞ã¨∞ HÍ|\˜ì á⁄Oz=Ù#fl
ѨeHÍ~°∞). „Ѩ=∂^•xfl Ѩã≤QÆ\ ˜ì PÜ«∞# "庉õΩÅ`«‰õΩ Ö’#Ü«∂º~°∞. =zÛ# P JO^Œ"≥∞ÿ#
77 "Õ∞=Ú Ñ¨OÑ≤# ^Œ∂`«Å∞ Å∂`ü =^Œ‰Ì Ωõ #=Ü«Ú=‰õΩÅ∞ Ju^äŒ∞Å∞ HÍ<ÕHÍ~°h, "å~°∞ ^≥·=âßã¨<åxfl J=∞Å∞ Ѩ~°K«_®xH˜
KÕ~°∞‰õΩ#flѨC_»∞ "åi ~åHõÃÑ· J`«#∞ =zÛ# ^≥·=^Œ∂`«Åx PÜ«∞#‰õΩ `≥b^Œ∞.
^Œ∞óY=^Œ#∞_»Ü∂« º_»∞. ֒֒ѨÖË ‰õΩOzO 126. Å∂`ü WO\˜H˜ JO^Œ"≥∞ÿ# H˘O^Œ~°∞ Ü«Ú=‰õΩÅ∞ =zÛ L<åfl~°x `≥eÜ«∞QÍ<Õ P
K«∞‰õΩáÈ`«∂, ''Wk KåÖÏ QÆ_∞» ~¤ ÀA——125 ã¨fieOQÆ ã¨OѨ~¯° ~ÀQÆ„QÆã∞¨ ÅÎ ∞ LO_»|@ìÖHË õ Ѩ~∞° QÔ `«∞‰Î Ωõ x =KåÛ~°∞. P Ü«Ú=‰õΩÅ#∞
Jx J<åfl_»∞. `«=∞ `«=∞ Wà◊¡‰õΩ fã¨∞‰õΩáÈ~Ú "åà◊§#∞ P áê_»∞Ѩx HÀã¨O LѨÜ≥∂yOK«∞
HÀ"åÅ#∞‰õΩ<åfl~°∞.
(JÃÇÏ¡ ɡ·`ü) J<Õ Ñ¨^ŒO „ѨÜ≥∂yOK«@O [iyOk. "åix |Ǩï=K«# ѨÙOeOQÆ
Ѩ^ŒO`À ã¨OÉ’kèOK«@O [iyOk. 127. JO>Ë – ÖˇO· yHõ HÀÔ~¯efl f~°∞ÛHÀ"åÅ#fl^Õ g∞ L^ÕâÌ º◊ "≥∞`ÿ Õ JO^Œ∞HÀã¨O '<å ‰õÄ`«∞à◊√—¡
L<åfl~°∞. "åix q"åǨÏ=∂_»O_ç. g∞ HÀÔ~¯efl ^è~Œ ‡° |^ŒOú QÍ#∂, ã¨ÇϨ [Ѩ^uúŒ Ö’#∂
123. ''"åkOK«@O—— JO>Ë ZO^Œ∞‰õΩ tH˜™∆ êÎ~∞° ? Jx ^≥|ƒÖÏ_»@O HÍ^Œ∞. tHõ∆ J=`«iOKÕ f~°∞ÛHÀO_ç. W^Õ g∞ H˘~°‰õΩ Jxfl q^è•ÖÏ „âıÜ«∞㨯~°O Jx Å∂`ü K≥ѨÊ^ŒeKå~°∞.
P „Ѩ^âÕ O◊ Ö’ ^≥=· „Ѩ=HõÎ (Å∂`ü) ‰õÄ_® LO@∞<åfl_»∞ Hõ^•! J#flk PÜ«∞# P"Õ^#Œ . WHõ¯_» '‰õÄ`«∞à◊√—¡ JO>Ë Z=~°∞? `«# *ÏuH˜ K≥Ok# =∞Ç≤Ïà◊Å#∞ PÜ«∞# ‰õÄ`«∞à◊√Q¡ Í
JѨC_»∞ ^≥=· ^Œ∂`«Å∞, ''Å∂`ü (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) ‰õÄ_® JHõ¯_» LO@∞<åfl_»#fl ã¨OQÆu K≥ѨC‰õΩ<åfl~°x KåÖÏ=∞Ok "åºMϺ`«Å∞ Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë ^≥·=„Ѩ=HõÎ
=∂‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. J~Ú`Õ "Õ∞=Ú J`«x ÉèÏ~°º XHÍ"≥∞ `«Ñ¨Ê – J`«hfl, J`«x `«# *Ïu"åi H˘~°‰õΩ Ñ≤`å=∞Ǩï_»∞ =O\˜"å_»∞. JÖÏ K≥ѨÊ@OÖ’x PÜ«∞#
WO\˜"åih ~°H˜∆™êÎ=Ú—— Jx ã¨=∂^è•#q∞KåÛ~°∞ (J<£Hõ|∂`ü – 32). PO`«~°ºO Uq∞@O>Ë ã¨=∂[OÖ’ WO`«=∞Ok P_»Ñ≤Å¡Å∞ LO_»QÍ g∞ˆHO áÈÜÕ∞
124. WѨC_»∞ `«~°˚# Éèí~°˚# [iÑ≤ ÖÏÉèíO ÖË^Œ∞. qkè„"å`« „ѨHÍ~°O ^≥·=x~°‚Ü«∞O [iy ~ÀQÆO =zÛOk? g∞~°∞ P J=∂‡~ÚÅ#∞ ÃÑo¡ KÕã¨∞‰õΩx g∞ ã¨Ç¨Ï[ HÀiHõefl
áÈ~ÚOk. "å^ÀѨ"å^•Å =Å¡QÍh, "Õ_»∞HÀà◊¡ =Å¡QÍh P 'f~°∞Ê— =∂~°Û|_»^Œ∞ f~°∞ÛHÀ=K«∞ÛHõ^•! (Wɡfl Hõã‘~ü).
Jx ^≥·= ^Œ∂`«Å∞ W„ÉÏÇ‘ÏO‰õΩ ã¨Ê+¨ìO KÕâß~°∞. 128. Uq∞\©? <å WO\˜H˜ =zÛ# Ju^ä∞Œ Å`À ^Œ∞~°fiº=Ǩ~°O KÕã≤ ##∞fl J==∂<åÅáêÅ∞
125. Ǩτ[`ü Å∂`ü (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) JO`«QÍ =∞#™êÎÑO¨ K≥O^Œ_®xH˜ HÍ~°}O Uq∞@O>Ë KÕ™êÎ~å? g∞Ö’ P =∂„`«O J~°÷O KÕã¨∞‰õΩ<Õ "å~°∞ ÖË~å? Jukä =∞~åº^Œ‰õΩ Hõà◊OHõO
^≥·=^Œ∂`«Å∞ g∞™êÅ∞ ‰õÄ_® "≥ÚÅ=x #=Ü«Ú=‰õΩÅ ~°∂ѨOÖ’ =KåÛ~°∞. `«# `≥™êÎ~å? g∞ ^Œ∞+¨ì |∞kúx J_»∞¤‰õΩ<Õ ã¨[˚#∞_»∞ g∞Ö’ XHõ¯_»∂ ÖË_®?
992 993
11. Ǩ˙^£ ==∂q∞<£ ^•|ƒu<£ 504 11. Ǩ˙^£ 12= áê~å
79 ''h ‰õÄ`«∞à◊§ÃÑ· =∂ÔHÖÏO\˜ ǨωõΩ¯ 81 JѨC_»∞ ^≥·=^Œ∂`«Å∞ ''F Å∂`ü!
ÖË^Œ#fl ã¨OQÆu h‰õΩ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. "Õ∞=Ú h „ѨÉèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù# ѨOѨ|_ç#
=∂H˜+"ì¨ ∞≥ #ÿ k U^À ‰õÄ_® h‰õΩ `≥Å∞ã¨∞ "å~°=Ú. "å~°∞ h ^•HÍ ~åÖË~∞° . HÍ|\˜ì
Hõ^•!——129 Jx "å~°∞ ã¨=∂^è•#q∞KåÛ~°∞. #∞=Ùfi h WO\˜"åix fã¨∞‰õΩx H˘O`«
80 ''(JÜ≥∂º!) q∞=∞‡efl „ѨuѶ¨∞\˜OKÕ ~å„u LO_»QÍ<Õ |Ü«∞Å∞^Õ~°∞. g∞Ö’
|ÅO <å‰õΩO>Ë ZO`« ÉÏ=ÙO_Õk! ÖË^• Z=~°∂ "≥#∞uiy K«∂_»‰Äõ _»^∞Œ . J~Ú`Õ
<Õ#∞ P„â◊Ü∞« O á⁄O^Œ\ÏxH˜ U^≥<· å ^Œ$_è» h ÉèÏ~°º† "å~°O^ŒiH© Ѩ>Ëì QÆ`Õ
Pq_»‰Äõ Ѩ@#ì ∞#flk. "åiHÀã¨O L^ŒÜ∞«
"≥∞#ÿ P^è•~°O LO>Ë ZO`« ÉÏ=ÙO ã¨=∞Ü«∞O xâ◊Û~ÚOK«|_çOk. Uq∞\©,
_Õk!——130 Jx Å∂`ü J<åfl_»∞. L^ŒÜ«∞ ã¨=∞Ü«∞O ^ŒQÆæ~°Ö’ ÖË^•?——131
^≥·=„Ѩ=HõÎ Å∂`ü WO`«QÍ HõÅ`« K≥O^Œ_®xH˜ HÍ~°}O JѨÊ\˜=~°‰õÄ PÜ«∞# P Jx ѨeHÍ~°∞.
Ju^äŒ∞Å#∞ =∂#= =∂„`«∞Å∞QÍ `«ÅáÈÜ«∞@"Õ∞. P =zÛ# "å~°∞ =∞#∞+¨µÅ∞ 82 =∞i =∂ L`«Î~°∞fi(#∞ J=∞Å∞Ѩ~°KÕ
HÍ~°h, ^Œ∞~å‡~°∞æÅ Éèí~°`«O Ѩ@ì_®xH˜ kq #∞Oz Éèí∞qH˜ ky=zÛ# ^≥·=^Œ∂`«Åx
PÜ«∞#‰õΩ `≥b^Œ∞. "å~°∞ ^≥·=^Œ∂`«Å#fl ã¨OQÆu PÜ«∞#‰õΩ =ÚO^Œ∞ #∞OKÕ `≥eã≤
ã¨=∞Ü«∞O) ~åQÍ<Õ P |ã‘xÎ `«Å „H˜O^Œ∞
LO>Ë HõÅ=~°O K≥O^Õ"å~°∞ HÍ~°∞. ^≥=· „Ѩ=HõÅÎ ‰õΩ ~°ÇϨ 㨺 q+¨Ü∂« Å *Ï˝#O LO_»^xŒ Å∞QÍ KÕ¿ãã≤, "åiÃÑ· x~åѶ¨∂@OQÍ
K≥ѨÊ_®xH˜ Wk ‰õÄ_® XHõ „Ѩ|Å `å~å¯}"Õ∞. QÆ∞ÅHõ~åà◊§#∞ ‰õΩiÑ≤OKå=Ú.
129. JO>Ë P ^Œ∞~å‡~°∞æÅ∞ ã¨Ç¨Ï["≥∞ÿ#, ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«"≥∞ÿ# XHõ Ѩ^Œúux „`Àã≤ѨÙzÛ 83 Jq h „ѨÉ∞íè =Ù `«~Ñ° Ù¨¶ # QÆ∞~°∞Î "ÕÜ∞«
Jã¨Ç¨Ï["≥∞ÿ#, J¿ÇÏ`«∞Hõ"≥∞ÿ#, J^èŒ~°‡"≥∞ÿ# KÕ+¨ì#∞ J=ÅOaOKå~°∞. Ѩ~°=∞ |_ç#q. Jq D ^Œ∞~å‡~°∞æʼnõΩ ZO`À
AQÆ∞áêûHõ~°"≥∞ÿ# D ѨxÖ’ Å∂`ü *Ïu"å~°∞ ZO`« =ÚO^Œ∞‰õΩ "≥o§áÈÜ«∂~À, ^Œ∂~å# ÖË=Ù.132
"åi Hõà◊√¡ ZÖÏ =¸ã¨∞‰õΩáÈÜ«∂Ü≥∂ nxfl|\˜ì É’^èŒÑ¨_»∞`ÀOk. q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë ^≥·=„Ѩ=HõÎʼnõΩ JQÀK«~° *Ï˝#O LO_»^Œ∞. JÖψQ "å~°∞
130. '|ÅO— JO>Ë ÉÏǨï|ÅO, X#~°∞Å∞, ã¨O`å#|ÅO Jx ÉèÏ=O. '^Œ$_è"» ∞≥ #ÿ P^è•~°O— ã¨~åfikèHÍ~åÅ∞ Hõey LO_»~°∞. ^≥·=„Ѩ=HõÎʼnõΩ ã¨~åfikèHÍ~åÅ∞ LO_ç LO>Ë D
JO>Ë `«##∞ ã¨=∞i÷OKÕ `≥QÆQÍh, =Oâ◊OQÍh LO>Ë "åix P„â◊~ÚOKÕ "å_ç<Õ! ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ Ç¨Ï„[`ü Å∂`ü J`«ºO`« n#OQÍ WÖÏ K≥ѨC‰õΩx LO_Õ"å~°∞ HÍ~°∞.
J#flk PÜ«∞# P"Õ^Œ#. ZO`«\ ˜ xã¨ûǨÜ«∞ã≤÷uÖ’ PÜ«∞# D =∂@Å<åfl~À D ~ÀAÖ’¡ H˘O^Œ~°∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨)‰õΩ ã¨~åfikèHÍ~åÅ∞O_Õ=x #=Ú‡`«∞<åfl~°∞. D
J~°÷=∞=Ù`ÀOk. ##∞fl P^Œ∞‰õΩ<Õ"å~°∞, <å `«~°Ñ¶¨Ù# =∂\Ï¡_Õ"å~°∞ D ~ÀA LO_ç #=∞‡HõO ã¨Ô~·#k HÍ^Œ∞. ÃÑ· PÜ«∞`«∞ "åi D #=∞‡HÍxfl YO_çã¨∞Î#flk.
LO>Ë Ju^äŒ∞Å q+¨Ü«∞OÖ’ <Õ#∞ J==∂#O áêÅ∞ H͉õΩO_® LO_Õ"å_ç<Õ! Jx 131. XHõ"≥·Ñ¨Ù Å∂`ü QÍi n<å=ã¨÷#∞, =∞~À"≥·Ñ¨Ù P *Ïu[#∞Å qâ◊$OYÅ`åfixfl QÆ=∞
PO^Àà◊# K≥O^•~°∞. ^≥·=„Ѩ=HõΠǨτ[`ü Å∂`ü (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) QÍi D PHÍOHõ∆ xOz# ^≥·=^Œ∂`«Å∞ *’HõºO KÕã¨∞HÀ=Åã≤# `«~°∞}O =KÕÛã≤Ok. ''F Å∂`ü! g∞~°∞
^≥·=OÃÑ· ÉèÏ~°O "≥∂¿Ñ q+¨Ü«∂xH˜ q~°∞^ŒúO HÍ*ÏÅ^Œ∞. „áêѨOzHõOQÍ =∞x+≤ `«# PO^Àà◊# K≥O^Œ#=ã¨~°O ÖË^Œ∞. "åà◊√¡ =∂ ^•HÍ HÍ^Œ∞Hõ^•, Hõhã¨O g∞ ^•HÍ
~°Hõ∆} HÀã¨O fã¨∞HÀ=Åã≤# *Ï„QÆ`«ÎÅhfl fã¨∞‰õΩx P ÃÑ·# ^≥·=OÃÑ· ÉèÏ~°O "ÕÜ«∂e. ‰õÄ_® ~åÖË~°∞. ~å„u á⁄^Œ∞ÌáÈÜ«∂Hõ g∞ =∞#∞+¨µÅ#∞ "≥O@ɡ@∞ì‰õΩx WHõ¯_ç #∞Oz
W^Õ ã¨Ô~·#k. JO`ÕQÍx KÕ`«∞Å∞ =Ú_»∞K«∞‰õΩ ‰õÄ~°∞Ûx, JxflO\˜H© ^Õ=Ù_Õ L<åfl_»∞ "≥o§áÈO_ç. `≥Å¡"å~°QÍ<Õ D Ѩ@ì}"åã¨∞Å∞ <åâ◊#O KÕÜ«∞|_»`å~°∞—— Jx "å~°∞
JO>Ë Jã¨Å∞ˆH #+¨Oì "å\˜Å∞¡`∞« Ok. HÍ|\˜ì Ǩτ[`ü Å∂`ü (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) ѨÅ∞‰õΩÖ’¡ ^è≥·~°ºO K≥áêÊ~°∞.
qѨs`«"≥∞ÿ# JOâ◊O Ug∞ ÖË^Œ∞. D ã¨OѶ¨∞@# ^•fi~å qk`«=∞ÜÕ∞º =∞~À =ÚYº 132. ''Jq—— JO>Ë Uq? PÜ«∂ Tà◊¡#∞ ^èŒfiOã¨O KÕÜ«∞\ÏxH˜ "å\˜ÃÑ· qã¨~°|_ç#
994 995
11. Ǩ˙^£ ==∂q∞<£ ^•|ƒu<£ 505 11. Ǩ˙^£ 12= áê~å
84 WOHÍ "Õ∞=Ú =∞^£Ü«∞<£ "åi 85 ''F <å *Ïu"å~°ÖÏ~å! H˘Å`«Å∞,
"≥·Ñ¨Ù‰õΩ133 "åi ™È^Œ~°∞_»QÆ∞ +¨µSÉò#∞ `«∂xHõÅÖ’ ѨÓiÎQÍ, <åºÜ«∞OQÍ
ѨOáê=Ú. J`«xÖÏ „ѨɒkèOKå_»∞ : ''F =º=ǨÏiOK«O_ç. (ѨÓiÎQÍ W=fiO_ç).
<å *Ïu „Ѩ[ÖÏ~å! JÖÏ¡ÇπÏ#∞ P~åkèO „Ѩ[ʼnõΩ "åi =ã¨∞=Î ÙÅ#∞ `«yOæ z W=fi
K«O_ç. PÜ«∞# `«Ñʨ g∞ P~å^躌 ^Õ=Ù HõO_ç.137 Éè∂í q∞Ö’ ã¨OH∆ÀÉèÏxfl ã¨$+≤Oì
_≥=_»∂ ÖË_»∞. H˘Å`«Å∞ `«∂xHõÅÖ’ K«HOõ _ç.138
`«yæOz W=fiHõO_ç.134 g∞~°∞ Pi÷HõOQÍ
=∞Ozã≤÷uÖ’ L#fl@∞ì K«∂ã¨∞Î<åfl#∞.135 86 ''g∞~°∞ qâßfiã¨∞ÖË J~Ú`Õ – JÖÏ¡ÇÏπ
g∞ q+¨Ü«∞OÖ’ K«∞@∞ì=Ú>Ëì k#Ѩ٠tHõ∆ ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«O QÍqOz# q∞QÆ∞Å∞139
QÆ∞iOz <Õ#∞ ÉèíÜ«∞Ѩ_»∞`«∞<åfl#∞.136 =∂„`«"Õ∞ g∞ H˘~°‰õΩ „âıÜ«∞㨯~°"≥∞ÿ#k.
<Õ#∞ g∞ÃÑ· HÍ=e"å}˜‚ =∂„`«O HÍ#∞.——140
'~åà◊√§— Jx H˘O`«=∞Ok "åºMϺ`«Å∞ Jaè„áêÜ«∞Ѩ_»QÍ, D PÜ«∞`«∞Ö’ ''Jq——
J<Õ ã¨~fi° <å=∞O <åâ◊#"≥∞#ÿ P 'Tà◊§—<Õ ã¨∂zã¨∞#Î fl^Œx =∞iH˘O`«=∞Ok Jaè„áêÜ«∞ 87 "åiÖÏ J<åfl~°∞ : ''F +¨µSÉò! "Õ∞=Ú
Ѩ_®¤~°∞. P Tà◊√¡ ã≤iÜ«∂–=∞n<åÅ =∞^茺 LO_Õq. ''^Œ∞~å‡~°∞æÅ∞—— JO>Ë =∞Hͯ‰õΩ =∂ `å`«=Ú`åÎ`«Å∞ ѨÓlã¨∂Î =ã¨∞Î#fl
K≥Ok# ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞Å∞. "≥#∞Hõ\ ˜ *Ï`«∞ʼnõΩ Ѩ\ ˜ì# ^Œ∞~°æ`Õ g∞‰õÄ Ñ¨_»∞`«∞Ok ^≥·"åÅ#∞ =^ŒeÃÑ\ÏìÅh, =∂ ™⁄=Ú‡
*Ï„QÆ`«Î! Jx ÃÇÏK«ÛiOK«@O D "åHͺŠ„Ѩ^è•# L^ÕÌâ◊O.
137. „Ѩ=HõÎÅ ã¨O^Õâ◊O Ô~O_»∞ „Ѩ^è•<åOâßÅ`À ‰õÄ_»∞‰õΩx LO@∞Ok. 1. ^Õ=Ùx
133. =∞^£Ü«∞<£ „Ѩ[Öˇ=~°∞? ZHõ¯_ç"å~°∞? `«k`«~° q=~åÅÔH· JÖò P~åѶπ ã¨∂~å 85= ǨωõΩ¯Å#∞ <≥~°"Õ~°Û@O. 2. ^•ã¨∞ŠǨωõΩ¯Å#∞ <≥~°"Õ~°Û@O. WHõ¯_» ^≥·"å~å^èŒ#
PÜ«∞`«∞‰õΩ W=fi|_ç# q=~°}#∞ K«∂_»O_ç. ^Õ=Ùx ǨÏHõ¯~Ú`Õ H˘Å`«Å∞ `«∂xHõÖ’¡ <åºÜ«∞OQÍ =º=ǨÏiOK«@O ^•ã¨∞ŠǨωõΩ¯.
134. `˘Å∞`« UHõ^≥·"Àáêã¨# "≥·Ñ¨Ù‰õΩ Ñ≤ez# `«~åfi`«, P *Ïu"åiÖ’ „Ѩ|e# XHõ ZO^Œ∞HõO>Ë ^≥·=ã¨xflkèÖ’ Wk ‰õÄ_® KåÖÏ =ÚYºO. H˘Å`«Å∞ `«∂xHõÅÖ’
*Ï_»ºO – H˘Å`«Å∞ `«∂xHõÅÖ’ "å~°∞ KÕ¿ã "≥∂ã¨O – QÆ∞iOz PÜ«∞# "åix J<åºÜ«∞O KÕ¿ã"åix ÃÇÏK«Ûiã¨∂Î „Ѩ`ÕºHõOQÍ XHõ ã¨∂~åÜÕ∞ J=`«iOzOk :
ÃÇÏK«ÛiOKå~°∞. Z=~°~Ú<å `«=∞ =^ŒÌ‰õΩ U^≥·<å =ã¨∞Î=Ù#∞, PǨ~°^è•<åºxfl `≥¿ãÎ ''`«yæOz WKÕÛ"åiH˜ =¸_»∞`«∞Ok. „Ѩ[Å #∞Oz ѨÙK«∞Û‰õΩ<Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ "å~°∞
H˘Å`«Ö’#∂, `«∂HõOÖ’#∂ "≥∂ã¨O`À Z‰õΩ¯= ѨÙK«∞Û‰õΩ<Õ"å~°∞. =∞i J"Õ =ã¨∞=Î Ùefl
H˘#∞QÀÅ∞ ^•~°∞ʼnõΩ J"Õ∞‡@ѨC_»∞ `«yOæ z WKÕÛ"å~°∞. D q^èOŒ QÍ "åiÖ’ "≥∂ã¨O H˘ez, `«∂z ѨÓiÎQÍ fã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. HÍx „Ѩ[ʼnõΩ H˘ÅzQÍh, `«∂HõOQÍh "Õã≤
Ѩ~åHÍ+¨ª‰õΩ KÕiOk. WKÕÛ@ѨC_»∞ `«yæOz W™êÎ~°∞.....—— (=Ú`«Ñ≤ÊùѶ‘<£ : 1 – 3).
135. ^Õ=Ù_»∞ q∞=∞‡efl K«Å¡QÍ K«∂ã¨∞Î<åfl_»∞. g∞ áê_çѨO@ÅÖ’, ã≤iã¨OѨ^ŒÅÖ’ 138. ^•ã¨∞ŠǨωõΩ¯Å#∞ HÍÖ~åKÕ „Ѩu KÕëêì ã¨=∂[OÖ’ JâßOu JÅ[_»∞ʼnõΩ
=$kú<˘ã¨QÍ_»∞. Pi÷HõOQÍ g∞~°∞ KåÖÏ "≥∞~°∞ÔQ·# ã≤÷uÖ’ L<åfl~°∞. JÖÏO@ѨC_»∞ ^•ifã¨∞ÎOk. D PÜ«∞`«∞Ö’¡ „Ѩ™êÎqOK«|_ç# ''H˘Å`«Å∞, `«∂xHõÅÖ’ "≥∂ã¨O——
D Hõ‰õΩ¯iΠѨ#∞Å∞ ZO^Œ∞‰õΩ KÕ™êÎ~°∞? WzÛѨÙK«∞ÛH˘<Õ@ѨC_»∞ <åºÜ«∞OQÍ – ‰õÄ_® Éèí∞qÃÑ· JÅ[_çx ã¨$+≤ìOK«@O „H˜OkˆH =ã¨∞ÎOk.
YzÛ`«OQÍ – =º=ǨÏiOK«=K«∞Û Hõ^•! g∞~°∞ ^≥·"åxH˜ ÉèíÜ«∞Ѩ_»Ô~O^Œ∞‰õΩ? Jx 139. '|dÜ«∞º`«∞ÖÏ¡ÇπÏ— JO>Ë x*Ï~ÚfQÍ "åºáê~°O KÕã≤# `«~°∞"å`« JO^Œ∞Ö’ =KÕÛ
Ǩτ[`ü +¨µSÉò #K«Û*ˇáêÊ~°∞. ÖÏÉèíO (q∞QÆ∞Å∞). WÖÏO\˜ q∞QÆ∞Å∞ „âıÜ≥∂^•Ü«∞HõO. JO^Œ∞ˆH Jk '^Õ=Ùx
136. g∞~°∞ QÆ#Hõ D "≥∂ã¨|∞kúx =∂#∞HÀHõáÈ`Õ „Ѩà◊Ü«∞k<å# g∞~°∞ ^Õ=Ùx tHõ∆ q∞QÆ∞Å∞—QÍ Jaè=i‚OK«|_çOk.
#∞Oz `«Ñ≤ÊOK«∞HÀÖË~°∞. 'K«∞@∞ì=Ú>Ëì k#O— JO>Ë „Ѩà◊Ü«∞k#O J#fl=∂@! P
~ÀA U áêáê`«∞‡_»∞ ‰õÄ_® ^Õ=Ùx Ѩ@∞ì#∞Oz `«Ñ≤ÊOK«∞‰õΩx áêiáÈÖË_»∞. 140. JO>Ë – ^≥·= ã¨O^Õâßxfl Ü«∞^è•`«^äŒOQÍ JO^Œ*ËÜ«∞@"Õ∞ <å Ѩx. P Ѩxx
996 997
11. Ǩ˙^£ ==∂q∞<£ ^•|ƒu<£ 506 11. Ǩ˙^£ 12= áê~å
Å#∞ =∂ W+¨ì„ѨHÍ~°O Y~°∞Û ÃÑ@ì_»O141 (JÖÏO@ѨC_»∞ <Õ#∞ J„Hõ=∂~°˚#‰õΩ
=∂#∞HÀ"åÅx h #=∂A142 h‰õΩ P*Ï˝ áêÅÊ_»QÅÆ <å?) U q+¨Ü∂« Å#∞ =∂#∞
Ñ≤™ÈÎO^•? #∞=Ùfi =∞s L^•`«Î ǨÏ$^Œ HÀ=∞x q∞=∞‡efl QÆ\ Qì˜ Í K≥|∞`«∞<åfl<À
Ü«ÚxÖÏ, ~°∞A=~°#Î ∞xÖÏ143 L<åfl"Õ?!—— "å\˜ "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ <Õ#∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ "≥ÚyæáÈÜÕ∞
88 ^•xH˜ +¨µS|∞ WÖÏ ã¨=∂^è•# L^ÕâÌ O◊ <å‰õΩ ÖË<ÖÕ ^Ë ∞Œ .145 âßÜ«∞â◊‰Ωõ ÖÎ Ï
q∞KåÛ_»∞ : ''F <å *Ïu ™È^Œ~°∞ÖÏ~å! k^Œ∞ÉÌ Ï@∞ KÕÜ∂« Å#fl^Õ <å L^ÕâÌ O◊ .146
K«∂_»O_ç, <Õ#∞ <å „Ñ¨É∞íè =Ù =^Œ#Ì ∞Oz XHõ <å D ã¨^fiŒ ~°#Î JO`å ^≥=· ã¨Ç¨ Ü«∞OÃÑ<· Õ
ã¨Ê+¨"ì ∞≥ #ÿ x^Œ~≈° <åxfl á⁄Ok L<åfl#∞. P^è•~°Ñ_¨ ç LOk.147 <Õ#∞ PÜ«∞<Õfl #=Ú‡
PÜ«∞# <å‰õΩ `«# =^ŒÌ #∞O_ç J`«∞º`«=Î ∞ ‰õΩ<åfl#∞. PÜ«∞# "≥Ñ· Ù¨ Hˆ =∞~°Å∞`«∞<åfl#∞.
"≥∞#ÿ Láêkèx „Ѩ™êkOKå_»∞.144
89 ''F <å *Ïu "å~°ÖÏ~å! <å‰õΩ =ºuˆ~
^≥·"å*Ï˝#∞™ê~°O <Õ#∞ KÕã¨∂Î áÈ`«∞<åfl#∞. q∞=∞‡efl |Å=O`«O KÕ¿ã ÖËHõ ^ŒO_çOKÕ
JkèHÍ~°O <å‰õΩ ÖË^Œ∞. P JkèHÍ~°O JÖÏ¡ÇπωõΩ =∂„`«"Õ∞ LOk. HõOQÍ J=ÅOaã¨∞Î#fl g∞ "≥ÚO_ç"≥·Yi
141. '[HÍ`ü— <ÕѨ^䌺OÖ’ "åiÖÏ J<åfl~°x Y∞~üP<£ "åºMϺ`«Å∞ H˘O`«=∞Ok
#∂ÇπÏ *ÏuÃÑ,· Ǩ˙^£ *ÏuÃÑ,· ™êÖˇÇÏπ
Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞. ^≥·"å[˝ J=`«iOz#ѨC_»ÖÏ¡, ^•#^èŒ~å‡Å∞ KÕÜ«∞=∞x *ÏuÃÑ· =zÛѨ_#ç tHõÖ∆ Ï¡O\˜ tHõÅ∆ Hˆ
K≥Ñ≤Ê#ѨC_»ÖÏ¡ ^Õ=Ùx Jq^èÕÜ«ÚʼnõΩ „áê}O g∞kH˘KÕÛk. =∂ `≥eq `Õ@Ö’Î, q∞=∞‡efl ‰õÄ_® áê„`«∞Å∞QÍ KÕã¨∞ÎO^Õ"≥∂
"Õ∞=Ú K≥=∞\’_çÛ ã¨Oáêkã¨∞Î#flѨC_»∞ Y~°∞ÛÃÑ>Ëì q+¨Ü«∞OÖ’ g∞ POHõ∆ÖËq∞\©? (*Ï„QÆ`«Î!) WHõ Å∂`«∞ *Ïu"åÔ~·`Õ g∞‰õΩ
=∂ ™⁄=Ú‡Ö’¡x XHõ xs‚`« ÉèÏQÍxfl xs‚`« Ѩ^Œ∞ÌÅ „H˜O^Œ "Õ~°∞KÕã≤ W=∞‡x ZO`À ^Œ∂~å# ‰õÄ_® ÖË~°∞.148
=∞=∞‡ÖˇflO^Œ∞‰õΩ |Å=O`«O KÕ™êÎ~°∞? Jx „ѨtflOKÕ"å~°∞. JÖψQ ã¨OáêkOKÕ
Ѩ^`úŒ ∞« Å#∞ xÜ«∞O„uOK«@O "åiH˜ #KÕÛk HÍ^Œ∞. <åºÜ«∂<åºÜ«∂Å∞, ^è~Œ å‡^è~Œ å‡Å`À 145. U U Ѩ#∞Å∞ KÕÜ«∞~å^Œx g∞‰õΩ WO`«HÍÅOQÍ LѨ^Õtã¨∂Î =ã¨∞Î<åfl<À "å\˜x <Õ<Õ
`«=∞‰õΩ xq∞`«ÎO ÖË^Œh, "å}˜[º ~°OQÆOÖ’ `«=∞ÃÑ· Z@∞=O\˜ POHõ∆Å∞ ‰õÄ_® KÕÜ«∂ÖÏ? Wk Jã¨OÉèí=O.
LO_»~å^Œx "å~°∞ K≥¿ÑÊ"å~°∞. H˘Å`«Å∞, `«∂xHõÅÖ’ "≥∂ã¨O KÕÜ∞« ~å^Œx K≥Ñʨ @O`À 146. <Õ#∞ q∞=∞‡efl U Ѩx KÕÜ«∞=∞x K≥Ñ≤Ê<å, =∞ˆ~ Ѩx #∞Oz q∞=∞‡efl PÑ≤<å g∞
|Ǩïâß "åi Q˘O`«∞Ö’ ѨzÛ "≥ÅHͯܫ∞ W~°∞‰õΩ¯Ok. P q+¨Ü«∂xfl ÉÏǨ@OQÍ =∞OzHÀã¨"Õ∞. q∞=∞‡efl ã¨O㨯iOKåÅx, g∞ rq`åÅ#∞ fiÛk^•ÌÅx <Õ#∞
K≥ѨÊÖËHõ, `«=∞ ™⁄=ڇŠq+¨Ü«∞OÖ’ `«Å^Œ∂~°Û~å^Œx J<åfl~°∞. JaèÅ+≤ã¨∞Î<åfl#∞.
142. WHõ¯_» 'ã¨ÖÏ`ü— (#=∂A) JO>Ë ^≥·"å~å^èŒ#, ^èŒ~°‡O, ^≥·=„QÆO^äŒ Ñ¨~î°#O Jx 147. ã¨`åºxfl "åºÑ≤OѨ*ËÜ«∂Å#fl <å ã¨OHõÅÊO ^Õ=Ùx `À_®Ê@∞`À<Õ Ñ¨Ó~°Î=Ù`«∞Ok.
ÉèÏ=O. HÍ|\˜ì ã¨~°fiq+¨Ü«∂Ö’¡, ã¨~°fiHÍÅ ã¨~åfi=ã¨÷Ö’¡ <Õ#∞ JÖÏ¡ÇπÏ<Õ #=Ú‡‰õΩO\Ï#∞.
143. Ǩτ[`ü +¨µSÉò (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) QÍi¯ "å~°∞ WzÛ# D a~°∞^Œ∞Å∞ (~°∞A=~°Î#∞_»∞, PÜ«∞# "≥·Ñ¨ÙˆH =∞~°Å∞`å#∞.
L^•`«Î ǨÏ$^ŒÜÚ« _»∞) ã¨^∞Œ ^ÕâÌ º◊ O`À WzÛ#q HÍ=Ù. "≥@HÍ~°OQÍ "å~°∞ D Ѩ^•Å#∞
„ѨÜ∂≥ yOKå~°∞. 148. JO>Ë, "å~°∞ x=ã≤Oz# Ѩ@ì}O g∞ Ѩ@ì}ÏxH˜ ZO`À ^Œ∂~°OÖ’ ÖË^Œ∞ Jx XHõ
J~°÷O. U HÍ~°}OQÍ "å~°∞ tHõ∆‰õΩ QÆ∞~°Ü«∂º~À P HÍ~°}OÖ’ =∞iÜ«Ú g∞~°∞
144. 'J`«∞º`«=Î ∞"≥∞#ÿ Láêkè— J<Õ Ñ¨^OŒ '^≥=· ^Ò`«ºO— J#fl ÉèÏ=OÖ’ ‰õÄ_® fã¨∞HÀ|_çOk J=ÅOaã¨∞Î#fl Jqhu "≥·YiÖ’ ÃÑ^ŒÌQÍ `Õ_® Ug∞ ÖË^Œx WOHÀ J~°÷O.
(Wɡfl Hõã‘~ü).
998 999
11. Ǩ˙^£ ==∂q∞<£ ^•|ƒu<£ 507 11. Ǩ˙^£ 12= áê~å
90 ''g∞~°∞ Hõ=∆ ∂Ѩ} HÀã¨O g∞ „ѨÉ∞íè =Ù#∞ hÜ«ÚÖÏ?! `«`å¯~°}OQÍ<Õ g∞~°∞ PÜ«∞xfl
"Õ_∞» HÀO_ç. =∞i PÜ«∞# "≥Ñ· Ù¨ Hˆ =∞~° "≥#H˜¯ <≥>Ëìâß~å?153 xâ◊ÛÜ«∞OQÍ <å
ÅO_ç. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ <å „Ñ¨Éèí∞=Ù Jq∞`« „ѨÉèí∞=Ù g∞ HÍ~°ºHõÖÏáêÅxflO\˜h
^ŒÜ∂« =∞Ü«Ú_»∞, Jáê~° „¿Ñ=∞=∞Ü«Ú_»∞.—— Ѩi"Õ+Oª≤ z L<åfl_»∞.——
91 ''F +¨µSÉò! #∞=Ùfi K≥¿ÑÊ"å\˜Ö’ 93 (+¨µSÉò WOHÍ WÖÏ J<åfl_»∞:) ''F
KåÖÏ q+¨Ü«∂Å∞ =∂‰õΩ J~°÷O <å *Ïu ™È^Œ~°∞ÖÏ~å! g∞~°∞ g∞ ™ê÷<å
HÍ=@O ÖË^Œ∞.149 "Õ∞=Ú x#∞fl =∂ ÅÖ’ g∞ Ѩ#∞Å∞ KÕã¨∂Î LO_»O_ç. <Õ#∂
=∞^茺 ZO`À |ÅÇ‘Ï#∞xQÍ K«∂ã¨∞Î <å Ѩx KÕã¨∞‰õΩO\Ï#∞. Ѩ~åÉèí"åxH˜
<åfl=Ú.150 h =Oâ◊ã¨∞÷ÖË ÖËHõáÈ`Õ D Ö’#∞ KÕ¿ã tHõ∆ Z=iH˜ Ѩ_»∞`«∞O^À,
áê\˜H˜ hÃÑ· ~åà◊√§ ~°∞qfi LO_Õ"åà◊§O.151 Jã¨`«º"åk Z=~À Ju `«fi~°Ö’<Õ g∞‰õΩ
=∂ ^Œ$+≤ìÖ’ #∞=Ùfi Ѷ¨∞<åáê\˜q Ug∞ `≥eã≤áÈ`«∞Ok. g∞~°∂ Z^Œ∞~°∞K«∂_»O_ç,
HÍ=Ù——152 Jx "åà◊√§ K≥áêÊ~°∞. g∞`À áê@∞ <Õ#∂ Z^Œ∞~°∞ K«∂™êÎ#∞.——154
92 ^•xH˜ J`«#∞ WÖÏ J<åfl_»∞: ''F <å 94 =∞i =∂ L`«Î~°∞fi (tHõ∆) =KÕÛã≤
*Ïu "å~°ÖÏ~å! g∞ ^Œ$+≤Öì ’ <å =Oâ◊ #ѨC_»∞, "Õ∞=Ú +¨µS|∞#∞, J`«x
ã¨∞÷Å∞ JÖÏ¡ÇπÏ Hõ<åfl Z‰õΩ¯= Q“~°= "≥O@#∞#fl qâßfiã¨∞Å#∞ =∂ „Ѩ`ÕºHõ
149. "å~°∞ "≥@HÍ~°OQÍ#~Ú<å JÖÏ Jx LO\Ï~°∞ ÖËHõ =∞~°}Ï#O`«~° rq`«O, 153. Uq∞\©? <å =Oâ◊ã¨∞÷Å#∞ K«∂ã≤ ##∞fl =^ŒeÃÑ_»∞`«∞<åfl~å? <å‰õΩ ^≥·=^Ò`«ºO
„Ѩà◊Ü«∞k#O, ã¨fi~°æO – #~°HõO ÖÏO\˜ q+¨Ü«∂Å∞ J~°÷OQÍHõ J~Ú<å JÖÏ K≥Ñ≤Ê JOkOz, <å ^•fi~å g∞ rq`åÅ#∞ fiÛk^ŒÌQÀ~°∞`«∞#fl UÔH·Hõ ^Õ=ÙxѨ@¡ g∞‰õΩ
LO\Ï~°∞. ÉÁuÎQÍ ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ∞ ÖË"å?! +¨µSÉò (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) '<å =Oâ◊ã¨∞÷Å∞ <åHõ<åfl
150. |Ǩïâß Ç¨Ï„[`ü +¨µSÉò (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) QÍi âßs~°Hõ |ÅÇ‘Ï#`«#∞ ^Œ$+≤Öì ’ ÃÑ@∞ì‰Ωõ x Q“~°=hÜ«ÚÖÏ?— Jx J#ÖË^Œ∞. '<å =Oâ◊ã¨∞÷Å∞ JÖÏ¡ÇπÏHõ<åfl Z‰õΩ¯= Q“~°=h
"åà◊√§ JÖÏ Jx LO\Ï~°∞. PÜ«∞#‰õΩ HõO\˜ K«∂Ѩ٠`«‰õΩ¯=QÍ LO_Õ^Œh, ÖËHõ Ü«ÚÖÏ?— Jx „ѨtflOKå~°∞. „Ѩ=Hõ#Î ∞ H˜OK«Ñ~¨ K° @« =∞O>Ë ^Õ=Ù}˜‚ H˜OK«Ñ~¨ K° @« "Õ∞#x
PÜ«∞# KåÖÏ |Hõ¯ ѨÅK«QÍ LO_Õ"å~°h H˘O`«=∞Ok K≥|∞`å~°∞. `«=∞#∞ Z^Œ∞~˘¯<Õ K≥ѨÊ@O nx L^ÕÌâ◊O. ZO^Œ∞HõO>Ë „Ѩ=HõÎ ^Õ=Ùx `«~°Ñ¶¨Ù# xÜ«∞q∞OK«|_ç# "å_»∞.
â◊H˜Î +¨µSÉò‰õΩ U=∂„`«O ÖË^Œ#flk "åà◊§ =∂@Ö’¡x L^ÕÌâ◊O. D ~°HõOQÍ ã¨`«º„¿Ñq∞‰õΩÖˇ·# q^•fiOã¨∞Å#∞ ѨiǨÏã≤OK«@O ‰õÄ_® ^≥·=^èŒ~å‡xfl
ѨiǨÏã≤OK«@O =O\˜^.Õ ZO^Œ∞HõO>Ë "å~°∞ ^≥=· ^è~Œ å‡xH˜ „Ѩux^è∞Œ Å∞. ^≥=· „Ѩ=HõÅÎ ‰õΩ
151. Ǩτ[`ü +¨µSÉò (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) =Oâ◊ã¨∞÷Å∞ ‰õÄ_® |Ǩïâß ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞ŠѨH∆Í<Õ "å~°ã¨∞Å∞. =¸ÅOÖ’ '=`«ÎY*ò`«∞=¸Ç¨ï— Jx LOk. WO^Œ∞Ö’ 'Ç¨ï— J<Õ
xeKå~°∞. JO^Œ∞ˆH P `≥QÆ"åix Q“~°qã¨∂Î "å~°∞ XH˜O`« ~å~Úf „ѨHõ\ ˜OKå~°∞. ã¨~°fi<å=∞O JÖÏ¡ÇπÏ#∞ ã¨∂z™ÈÎOk. JO>Ë JÖÏ¡ÇπÏ <åH˜zÛ Ñ¨OÑ≤# q+¨Ü«∂xfl
"≥Ú`åÎxH˜ "åà◊§ =∂@Ö’¡ f„==∞~Ú# ÃÇÏK«ÛiHõ ^•y LOk. WѨÊ\˜Hõ~Ú<å g∞~°∞ U =∂„`«O MÏ`«~°∞ KÕÜ«∞‰õΩO_®, gѨ٠"≥#∞Hõ Ѩ_Õâß~°∞, ѨÓiÎQÍ x~°¡Hõ∆ ºO
#∞=Ùfi "≥∞`«Hõ "≥·Yix J=ÅOaOK«∞. ÖËHõáÈ`Õ ZO`ÀHÍÅO x#∞fl ã¨Ç≤ÏOK«ÖË=Ú KÕâß~°∞ Jx ^•x ÉèÏ=O.
Jx "å~°∞ ÃÇÏK«ÛiOK«^ŒeKå~°∞. 154. `«# *Ïu"å~°∞ |Ǩï^≥·"å~å^èŒ#ÃÑ·, ã¨`«º u~°™ê¯~°OÃÑ· "≥ÚO_çˆHã≤ Ç≤Ï`«É’^èŒ#∞
152. =∂ ^Œ$+≤ìÖ’ h‰õΩ ZÖÏO\˜ „áê=ÚYºO ÖË^Œ∞. U^À h =Oâ◊ã¨∞÷Å "≥ÚǨÏO K«∂ã≤ ÉÁuÎQÍ q#HõáÈ=@O`À Ǩτ[`ü +¨µSÉò (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO), ''㨈~! g∞ Jaè=∞`«OÃÑ·
T~°∞‰õΩO@∞<åfl=Ú. x#∞fl tH˜O∆ KåÅO>Ë ZO`À ¿ãѨ٠Ѩ@^ì ∞Œ J#flk D "åHõºOÖ’x g∞~°∞O_»O_ç. ã¨`«º"Õ∞^À – Jã¨`«º"Õ∞^À, ~°H˜∆OK«|_Õ^≥=~À – tH˜∆OK«|_Õ^≥=~À
PO`«~°ºO. `˘O^Œ~°QÍ<Õ g∞‰õΩ `≥eã≤=ã¨∞ÎOk—— Jx K≥¿ÑÊâß~°∞.
1000 1001
11. Ǩ˙^£ ==∂q∞<£ ^•|ƒu<£ 508 11. Ǩ˙^£ 12= áê~å
Hõ\ÏHõ∆O`À HÍáê_®=Ú. ^Œ∞~å‡~åæxH˜ 98 "å_»∞ „Ѩà◊Ü«∞k<å# `«# *ÏuH˜
X_çQ\Æ #ì˜ "åix =∂„`«O ÉèÜ í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ ™ê~°^䌺O =Ç≤Ïã¨∂Î =™êÎ_»∞. "å~°O^Œih
155
â◊|OÌ Hõ|oOzOk. ^•O`À "å~°∞ `«=∞ #~°HõOÖ’H˜ fã¨∞‰õΩáÈ~Ú xÅɡ_»
Wà◊Ö¡ ’¡<Õ É’~å¡Ñ_¨ ç Ѩ_#ç >Ë¡ LO_çáÈ `å_»∞.160 "å~°∞ xÅɡ@ì|_Õ P KÀ@∞
Ü«∂~°∞ – J`«ºO`« K≥_»¤k.161
95 – Jã¨Å∞ "å~°Hõ¯_» ZѨC_»∂ 99 WǨÏÖ’HõOÖ’#∂ "åiH˜ âßѨO
x=ã≤OK«<Õ ÖË^Œ#fl@∞¡QÍ Ñ¨iã≤÷u JO@QÆ@|ì _çOk. „ѨàÜ ◊ ∞« k<å# ‰õÄ_®
=∂iáÈ~ÚOk. q#O_ç! ã¨=¸^Œ∞ Jk "åix "≥O|_çã¨∞ÎOk.162 "åiH˜
"å~°∞ ^Œ∂~°O KÕÜ∞« |_ç#>Ë¡ =∞^£Ü∞« #∞ W=fi|_ç# |Ǩï=∞u |ǨïK≥_»¤k.163
"å~°∞ ‰õÄ_® (^≥·=HÍ~°∞}ϺxH˜) ^Œ∂~°O 158. '=∞Ö=Ù<£— JO>Ë *ÏuÖ’x „Ѩ=ÚY∞Å∞, qq^èŒ ~°OQÍʼnõΩ K≥Ok# xëê‚`«∞Å∞,
J=Ù^Œ∞~°∞QÍHõ!156 "Õ∞^è•=ÙÅ∞, =∞~åº^Œã¨∞ÎÅ∞ Jx J~°÷O. Ѷ≤~“#∞`Àáê@∞ J`«x ^Œ~åƒ~°∞‰õΩ K≥Ok#
96 WOHÍ – "Õ∞=Ú =¸™ê‰õΩ =∂ „Ѩ=ÚY∞Å#∞ ~ÚHõ¯_» „Ѩ™êÎqOK«@O [iyOk. ZO^Œ∞HõO>Ë *Ï`«∞Å L`å÷#
ã¨∂K«#Å#∞, ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# x^Œ~°≈<åÅ#∞157 Ѩ`«<åÅÖ’ D ''=∂#= #=h`«O—— áÈ+≤OKÕ áê„`« H©ÅHõ"≥∞ÿ#^≥· LO@∞Ok. "åà◊¡
WzÛ Ñ¨Oáê=Ú. ã¨ÅǨÅ<Õ ~åA ѨiQÆ}#Ö’H˜ fã¨∞‰õΩO\Ï_»∞. ~å[º „Ѩ[Å∞ ‰õÄ_® D „Ѩ=ÚY∞Å
(ÃÑ^ŒÌÅ) ã¨∂K«#Å<Õ J#∞ã¨i™êÎ~°∞. XHõ"Õà◊ D ÃÑ^ŒÌÖË QÆ#Hõ Ǩτ[`ü =¸™ê
97 Ѷ~≤ “#∞ =^Œ‰Ì Ωõ , J`«x ã¨~åÌ~∞° Å158 (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)#∞ qâ◊fiã≤Oz LO>Ë Ü«∂=`«∞ΠѶ≤~“#∞ *Ïu "åi "≥#∞Hõ #_»z
=^ŒÌ‰õΩ ѨOáê=Ú. J~Ú#ѨÊ\˜H© "å~°∞ LO_Õk.
Ѷ~≤ “#∞ P^ÕâßÅ<Õ J#∞ã¨iOKå~°∞. =∞i 159. Ǩτ[`ü =¸™ê (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) JO^Œ*ãË #≤ ã¨O^ÕâO◊ =∂~°^æ ~Œ ≈° HõO J~Ú#^≥#· ѨÊ\˜H©
(K«∂_»É’`Õ) Ѷ~≤ “#∞ P^ÕâßÅÖ’ U XHõ¯\© "å~°∞ ^•xfl „`Àã≤ѨÙzÛ Ñ¶≤~“#∞ L`«Î~°∞fi#∞ J#∞ã¨iOKå~°∞. =∞i K«∂_»É’`Õ Ñ¶≤~“#∞
ã¨iÜ≥ÿ∞#k HÍ^Œ∞.159 P[˝ ã¨<å‡~åæxH˜ KåÖÏ ^Œ∂~å# LOk.
155. ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ# P â◊ÉÏÌxH˜ "åi QÆ∞O_≥Å∞ ѨyeáÈÜ«∂~Ú. ÃÑ· „áê}ÏÅ∞ ÃÑ·ˆH 160. „ѨÑO¨ K«OÖ’ Ѷ~≤ “#∞ `«# *Ïu "åiH˜ ~åAQÍ L#fl>Ë¡ Ѩ~Ö° ’HõOÖ’ ‰õÄ_® =Ú#∞‡O^Œ∞
ÖËzáÈÜ«∂~Ú. J^Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Éèí∂q∞ ‰õÄ_® „ѨHõOÑ≤OzOk. P~åѶπ ã¨∂~å LO\Ï_»∞. "å~°O^Œih #~°HÍxH˜ Q˘xáÈ`å_»∞.
(91) Ö’#∂, J<£Hõ|∂`ü ã¨∂~å (40) Ö’#∂ D q=~åÅ∞ L<åfl~Ú. 161. J~°cÖ’ ''q~üÌ—— Jx LOk. Jã¨Å∞ q~üÌ JO>Ë K≥~°∞=Ù QÆ@∞ì ^ŒQÆæ~° h~°∞ „`åˆQ
156. JO>Ë ^Õ=Ùx âßѨO, ^Õ=Ùx ^≥|ƒ "åiÃÑ· Ѩ_çOk. ^≥·"å#∞„QÆǨʼnõΩ "å~°∞ ã¨÷ÅO Jx J~°÷O. HÍx ~ÚHõ¯_» #~°HÍxfl q~üÌQÍ ¿Ñ~˘¯#@O [iyOk. Jk #~°HõO
<ÀK«∞HÀ‰õΩO_® áÈÜ«∂~°∞. Ö’x J`«ºO`« K≥_»¤ ã¨÷ÅO Jh, ^Œ∞+¨µìÅ∞, ^Œ∞~å‡~°∞æÅ∞ JHõ¯_çH˜ fã¨∞‰õΩáÈ|_»`å~°x
`≥Å∞™ÈÎOk.
157. 'ã¨∂K«#Å∞— JO>Ë `Ò~å`«∞ „QÆO^äŒ=∞h, 'ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# x^Œ~°≈<åÅ—O>Ë =∞Ç≤Ï=∞Å∞ Jx
H˘O`«=∞Ok ѨO_ç`«∞Å∞ ÉèÏqOKå~°∞. =∞iH˘O`« =∞Ok ^Œ$+≤ìÖ’ ã¨∂K«#Å∞ JO>Ë 162. 'ÖÏ#`«∞<£— JO>Ë âßѨO, ^èŒ∂`å¯~°O, ^≥·"å#∞„QÆǨÏO #∞Oz ^Œ∂~°O KÕÜ«∞|_»@O
^Õ=Ù_çzÛ# 9 ã¨∂K«#Å∞, x^Œ~°≈#O JO>Ë =¸™ê KÕuÖ’x Hõ„~° Jx ÉèÏ=O. J<Õ J~å÷Å∞ =™êÎ~Ú. Ѷ≤~“hÜ«ÚÅ∞ QÆ#Hõ qâ◊fiã≤OK«HõáÈ`Õ „ѨѨOK«OÖ’#∂
PÜ«∞# KÕuÖ’x Hõ„~° ‰õÄ_® P `˘q∞‡k ã¨∂K«#ÅÖ’ JO`«~åƒùQÆ"Õ∞ J~Ú#ѨÊ\˜H© ^≥·=HÍ~°∞}ϺxH˜ ^Œ∂~°=∞=Ù`å~°∞. Ѩ~°Ö’HõOÖ’#∂ ^Œ∂~°O KÕÜ«∞|_»`å~°∞.
P x^Œ~°≈<åxH˜ L#fl qt+¨ª`« ^Œ$ëêì º ^•xfl „Ѩ`ÕºHõOQÍ „Ѩ™êÎqOK«@O [iyOk. 163. HÍ#∞Hõ ÖËHõ |Ǩï=∂<åxfl 'iѶπÌ— JO\Ï~°∞. WHõ¯_» 'iѶπÌ— J<Õ Ñ¨^ŒO tHõ∆ <ÕѨ^䌺OÖ’
1002 1003
11. Ǩ˙^£ ==∂q∞<£ ^•|ƒu<£ 509 11. Ǩ˙^£ 12= áê~å
100 Wq (`«∞^Œ=Ú\˜Oì K«|_ç#) |ã‘ÅÎ ‰õΩ 102 |ã‘ÎÅÖ’ x=ã≤OKÕ ^Œ∞~å‡~°∞æÅ#∞
ã¨O|OkèOz# H˘xfl ã¨=∂Kå~åÅ∞. Ѩ@ì^ŒÅK«∞‰õΩ#flѨC_»∞ h „ѨÉèí∞=Ù
g\˜x "Õ∞=Ú h‰õΩ q=iã¨∞Î<åfl=Ú. Ѩ@∞ì‰õΩ<Õ f~°∞ WÖψQ LO@∞Ok. xâ◊Û
"å\˜Ö’ H˘xfl xÅ|_ç L<åfl~Ú. =∞i Ü«∞OQÍ PÜ«∞# Ѩ@∞ì ÉÏ^è•Hõ~°OQÍ#∂,
H˘xfl ã¨=¸ÅOQÍ `«∞_çzÃÑ@ì Hõiî#OQÍ#∂ LO@∞Ok.168
164
|_®¤~Ú. 103 xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Ñ¨~°Ö’Hõ tHõ∆‰õΩ
101 "Õ∞=Ú "åiH˜ U=∂„`«O J<åºÜ«∞O ÉèíÜ«∞Ѩ_Õ"åiH˜ WO^Œ∞Ö’ QÆ∞}áê~î°Ñ¨Ù
KÕÜ∞« ÖË^∞Œ .165 HÍx "åˆ~ `«=∞ ã¨fiÜ«∂xH˜ ã¨∂K«# LOk.169 Jk [#∞ÅO`å
J<åºÜ«∞O KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞.166 h „ѨÉèí∞=Ù ã¨g∞HõiOK«|_Õ ~ÀA. WOHÍ Jk
L`«Î~°∞fi =zÛ#ѨC_»∞, JÖÏ¡ÇπÏ#∞ =^Œe JO^Œ~∂° Ǩ[~°∞Ѩ~K° |« _Õ ~ÀA.170
"å~°∞ ѨÓlOKÕ "åi P~å^躌 ^≥"· åÅ∞ "åi 104 "Õ∞=Ú ^•xx (f~°∞Êk#=Ú#∞) XHõ
ÔHÖÏO\˜ „ѨÜ≥∂[#=¸ KÕ‰õÄ~°ÛÖË^Œ∞. xÜ«∞q∞`« QÆ_»∞=Ù =~°‰õΩ =∂„`«"Õ∞
ÃÑQ· Í "åi #ëêìxfl =∞iO`« JkèHOõ "å~Ú^• "Õ™êÎ=Ú.171
KÕâß~°∞.167
„ѨÜ∂≥ yOK«|_çOk. JO^Œ∞KÕ`« nxfl K≥_¤» |Ǩï=∂#O J#fl J~°O÷ Ö’ fã¨∞HÀ=@O xÅ∞™êÎÜ«∞x "å~°∞ ÉèÏqOKå~°∞. HÍx f~å ^≥·"å„QÆǨÏO q~°∞K«∞‰õΩѨ_ç# "Õà◊ "å~°∞
[iyOk. "åHõºOÖ’ '=∞~üѶ¨Ó^£— J<Õ =∞~À Ѩ^ŒO ‰õÄ_® LOk. JO>Ë W=fi|_ç# xã¨ûǨÜ«∞OQÍ LO_çáÈ=@O`À `«=∞ qâßfiã¨O =¸_è» qâßfiã¨O =∂„`«"Õ∞#x
HÍ#∞Hõ Jx J~°÷O. =∂@Ö’ KÕ= fã¨∞‰õΩ~å=@O HÀã¨O (c㨠„iѶπ^Œ∞Öò =∞~üѶ¨Ó^£) "åiH˜ `≥eã≤=zÛOk. ÖÏÉèí#ëêìÅ#∞ KÕ‰õĈ~Û â◊H˜Î, JkèHÍ~°O XHõ¯ JÖÏ¡ÇπωõΩ `«Ñ¨Ê
Jx Ô~O_Õã≤ Ѩ~åºÜ«∞Ѩ^•Å#∞ „ѨÜ≥∂yOK«@O [iyOk. "Õ~˘HõiH˜ ÖË^Œ#fl ã¨OQÆu ‰õÄ_® "åiH˜ É’^èŒÑ¨_çOk.
164. JO>Ë "Õ∞=Ú <åâ◊#O KÕã≤# P Ѩ@ì}ÏÅÖ’ H˘xfl JHõ¯_»Hõ¯_® `«=∞ LxH˜x 168. JO>Ë QÆ`«OÖ’ PÜ«∞# H˘xfl ^Œ∞+¨ì *Ï`«∞Å#∞ JO`«"≥ÚOkOz#>Ë¡ Éèíq+¨º`«∞ÎÖ’
Kå@∞‰õΩO@∂ – tkäÖÏ=ã¨Ö÷ ’ – xezL<åfl~Ú. =∞iH˘xfl Ѩ@}ì ÏÅ~Ú`Õ HÀ`«HÀã≤# ‰õÄ_® PÜ«∞# ^Œ∞~å‡~°∞æÅ#∞ Ѩ@∞ì‰õΩx tH˜∆OK«QÆÅ_»∞ – XHõ ǨÏnã¨∞Ö’ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ
KÕ#∞ =∂kiQÍ x~°∂‡eOK«|_®¤~Ú. xez L#fl Ѩ@ì}ÏÅ∞ ÉèÏq`«~åʼnõΩ XHõ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) WÖÏ „Ѩ=zOKå~°∞ : ''JÖÏ¡ÇπÏ ^Œ∞~å‡~°∞æxH© `«Ñ¨Ê‰õΩO_®
QÆ∞}áê~î°OQÍ LO_»QÍ, <ÕÅ=∞@ìO KÕÜ«∞|_ç# Ѩ@ì}ÏÅ∞ ˆH=ÅO K«i„`« ѨÙ@Ö’¡ QÆ_∞» =Ù W™êÎ_∞» . J~Ú`Õ J`«xfl Ѩ@∞ìHÀ"åÅx xâ◊Û~ÚOK«∞‰õΩ#flѨC_»∞ JHõ™ê‡`«∞QÎ Í
=∂„`«"Õ∞ q∞yÖÏ~Ú. J~°c =¸ÅOÖ’ 'MÏ~Ú=Ú<£— =∞iÜ«Ú 'ǨÏã‘^Œ∞<£— Jx Ѩ@∞ì‰õΩO\Ï_»∞. JѨC_»`«xH˜ ZÖÏO\˜ QÆ_»∞=Ó W=fi_»∞.——
Ô~O_»∞ Ѩ^•Å∞ LѨÜ≥∂yOK«|_®¤~Ú. MÏ~Ú=Ú<£ JO>Ë xez=Ù#flq, ǨÏã‘^Œ∞<£ 169. JO>Ë ^Õ=Ù_»∞ Ѩ@∞ì‰Ωõ <Õ q^è=Œ ÚÖ’#∂, qq^èŒ *Ï`«∞Å "å~°∞ <åâ◊#O QÍqOK«|_»@O
JO>Ë HÀ`«HÀÜ«∞|_ç#q Jx J~°÷O. Ö’#∂ – Ѩ~°Ö’Hõ cèu L#fl "åiH˜ – QÆ∞}áê~î°O HõÅ^Œ∞.
165. "Õ∞=Ú "åix tH˜∆OKå=∞O>Ë "åiH˜ J<åºÜ«∞O KÕâß=∞x J#∞HÀHõO_ç. Jk "åi 170. ÖˇHõ¯ =∞iÜ«Ú „ѨuѶ¨ÅO HÀã¨O.
ã¨fiÜ«∞O Hõ$`« Ѷ¨e`«"Õ∞.
171. JO>Ë – „Ѩà◊Ü«∞k#O ã¨OÉèíqOK«@OÖ’ PÅ㨺O ZO^Œ∞‰õΩ [~°∞QÆ∞`ÀO^ŒO>ˆ
166. kèHͯ~åxH˜, áêáêʼnõΩ áêÅÊ_ç "å~°∞ `«=∞‰õΩ `å"Õ∞ J<åºÜ«∞O KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ ^•xH˘Hõ QÆ_»∞=Ù#∞ x~å÷iOKå_»∞. P QÆ_»∞=Ù =ÚyÜ«∞QÍ<Õ Jk
167. `«=∞ z\˜ìá⁄\˜ì ^Õ=`«Å∞, zÅ¡~° ^Õ=Úà◊√§ PѨ^Œ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ `«=∞‰õΩ JO_»QÍ ã¨OÉèíqã¨∞ÎOk. XHõ¯ Hõ∆}O ‰õÄ_® J@∂ W@∂ HÍ^Œ∞.
1004 1005
11. Ǩ˙^£ ==∂q∞<£ ^•|ƒu<£ 510 11. Ǩ˙^£ 12= áê~å
105 Jk =KÕÛã≤# ~ÀA PÜ«∞# 108 WHõ ™œÉèÏQƺ=O`«∞Å∞QÍ KÕÜ«∞
J#∞=∞u ÖˉõΩO_® Ñ¨Öˇ¡`«∞Î=∂@ J<Õ |_ç#"å~°∞ – h „ѨÉ∞íè =Ù HÀi`Õ `«Ñʨ ,175
^è≥·~°ºO Z=iH© LO_»^Œ∞.172 "åiÖ’ "å~°∞ Éèí∂=∂ºHÍâßÅ∞#flO`« =~°‰õÄ
H˘O^Œ~°∞ ^Ò~åƒùQÆ∞ºÅ∂ LO\Ï~°∞, ã¨fi~°Oæ Ö’<Õ – HõÅHÍÅO – LO\Ï~°∞. Wk
H˘O^Œ~°∞ ™œÉèÏQƺ=O`«∞Å∂ LO\Ï~°∞. J#O`«"∞≥ #ÿ =~°O.176
106 J~Ú`Õ ^Ò~åƒùQÆ∞ºÅ∞ #~°HõOÖ’
LO\Ï~°∞. JHõ¯_» "å~°∞ J~°∞ã¨∂Î, ÃÑ_» 109 Hõ#∞Hõ (F =ÚǨÏ=∞‡^£!) "å~°∞
ÉÁ|ƒÅ∞ ÃÑ_»∞`«∂ LO\Ï~°∞. ѨÓlOKÕ"å\˜ q+¨Ü«∞OÖ’ #∞=Ùfi
ã¨O^ÕÇ¨ ʼnõΩ Ö’#∞ HÍ~å^Œ∞. WO`«‰Ωõ
107 h „ѨÉèí∞=Ù "Õ~˘Hõ\ ˜ `«e¿ãÎ `«Ñ¨Ê173 =Ú#∞Ѩ٠"åi `å`«=Ú`åÎ`«Å∞ ѨÓlOz
Éèí∂=∂ºHÍâßÅ∞#flO`« =~°‰õÄ "å~°∞
JO^Œ∞Ö’<Õ âßâ◊fi`«OQÍ LO\Ï~°∞.174 #@∞¡QÍ<Õ gà◊¥§ ѨÓlã¨∞Î<åfl~°∞. "Õ∞=Ú
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h „ѨÉ∞íè =Ù `å#∞ HÀiO^ŒÖÏ¡ "åà◊§O^ŒiH© "åi "åi ÉèÏQÍxfl ѨÓiÎQÍ–
KÕã≤ f~°∞`å_»∞. U=∂„`«O `«yæOK«‰õΩO_® – W™êÎ=Ú.177
172. JÖÏ¡ÇπÏ J#∞=∞u¿ãÎ<Õ `«Ñ¨Ê P<å_»∞ Z=~°∂ =∞~˘Hõi HÀã¨O ã≤á¶ê~°ã¨∞ KÕ¿ãO^Œ∞‰õΩ nxH˜ =∞~À ÉèÏ=O Wk – Éèí∂=∂ºHÍâßÅO>Ë „ѨѨOK«OÖ’ L#fl Éèí∂=∂ºHÍâßÅ∞
™êǨÏã≤OK«~°∞. ''P ~ÀA „Ѩ=HõÎʼnõΩ `«Ñ¨Ê "Õ~˘HõiH˜ =∂\Ï¡_Õ ^è≥·~°ºO LO_»^Œ∞. HÍ=Ù. „ѨàÜ ◊ ∞« O `«~∞° "å`« D Éè∂í =∂ºHÍâßÅ∞ #t™êÎ~Ú. Ѩ~Ö° ’HõÑÙ¨ Éè∂í =∂ºHÍâßÅ∞
„Ѩ=HõÅÎ J^è~Œ åÅ∞ ‰õÄ_® 'F JÖÏ¡ÇÏπ ! =∞=Ú‡ HÍáê_»∞— Jx =∂„`«"∞Õ JO@∞O\Ï~Ú—— "Õ~∞° QÍ LO\Ï~Ú. ''P ~ÀA D Éè∂í q∞ =∞~À Éè∂í q∞QÍ =∂~°Û|_»∞`«∞Ok. PHÍâßÅ∞
Jx =∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) „Ѩ=zOKå~°∞ (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs : H˜`å|∞Öò ‰õÄ_® (=∂iÛ"ÕÜ«∞|_»`å~Ú)—— Jx k=º Y∞~üP<£Ö’ =∞~ÀKÀ@ K≥ѨÊ|_»@O
D=∂<£† =Úã≤¡O – H˜`å|∞Öò D=∂<£). ‰õÄ_® D ã¨O^Œ~ƒ° Où QÍ QÆ=∞<å~°›"∞Õ (W„ÉÏÇ‘Ï"£∞–48). Ѩ~Ö° ’HõÑÙ¨ D Éè∂í =∂ºHÍâßÅ∞
173. ''h „ѨÉèí∞=Ù "Õ~˘Hõ\ ˜ `«e¿ãÎ `«Ñ¨Ê—— J#fl "åHõºO q<å~ÚOѨÙ`À ‰õÄ_»∞‰õΩ#flk. D ã¨fi~°æO – #~°HõO =∂kiQÍ ZÅ¡HÍÅO LO\Ï~Ú. Jq #tOK«=Ù (Wɡfl Hõã‘~ü).
q<å~ÚOѨ٠qâßfiã¨∞Å∞, UHõ^"·≥ Àáê㨉Ωõ Öˇ#· áêáê`«∞‡Å‰õΩ =iÎã∞¨ OÎ k. Jqâßfiã¨∞Å∞ ÃÑ· ~Ô O_»∞ ÉèÏ"åÅÖ’ U ÉèÏ"åxfl fã¨∞‰õΩ<åfl Jqâßfiã¨∞ʼnõΩ qkèOK«|_Õ tHõ∆ (#~°HÍyfl
ZÖÏQÆ∂ âßâ◊fi`« #~°HÍyflH˜ PǨïu HÍHõ `«Ñ¨Ê^Œ∞. HÍx qâ◊fiã≤Oz#"å~°∞ – "å~°∞ tHõ∆) âßtfi`«"≥∞ÿ#k J#fl q+¨Ü«∞O `Õ@`≥Å¡"≥∞ÿáÈ`«∞Ok. W=∂"£∞ ëœHÍh QÍ~°∞ D
áêáê`«∞‡Öˇ·#ѨÊ\˜H© – U^À XHõ<å_»∞ #~°HÍyfl #∞Oz q=ÚH˜Î á⁄Ok ã¨fi~°æOÖ’ PÜ«∞`«∞‰õΩ =∞ixfl =∞`«Å|∞Å∞ qâ◊nHõiOKå~°∞. q^•fiOã¨∞Å∞, "Õ∞^è•=ÙÅ∞ "å\˜x
„Ѩ"ÕtOѨ*ËÜ«∞|_»`å~°∞. Ѩiâ’kèOK«=K«∞Û (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü).
174. ''Éè∂í =∂ºHÍâßÅ∞#flO`« =~°‰Äõ —— J<Õ Ñ¨^•xfl K«kq H˘O`«=∞Ok á⁄~°|_Õ J=HÍâ◊ 175. JO>Ë qâßfiã¨∞Å∞, q^èÕÜ«ÚÅ∞ J~Ú# ^•ã¨∞Å∞ =ÚO^Œ∞#∞Oz ã¨fi~°æOÖ’ L#fl@∞¡
=ÚOk. Jqâßfiã¨∞ʼnõΩ qkèOK«|_Õ tHõ∆ âßtfi`«"∞≥ Oÿ k HÍ^Œh, Éè∂í =∂ºHÍâßÅ LxH˜ ''Jq^èÕÜ«ÚÅQÆ∞ qâßfiã¨∞Å∞—— =ÚO^Œ∞ #∞Oz ã¨fi~°æOÖ’ LO_»~°∞. `«=∞ Jq^èÕÜ«∞`«,
L#flO`« HÍÅ"Õ∞ LO@∞O^Œx "å~°#∞HÀ=K«∞Û. HÍx Wk ã¨Ô~·#k HÍ^Œ∞. Y∞~üP<£ JѨ~å^è•Å HÍ~°}OQÍ "å~°∞ H˘O`«HÍÅO #~°Hõ Ü«∂`«##∞ J#∞Éèíq™êÎ~°∞. P
J~°c ÉèÏ+¨Ö’ J=`«iOzOk. J~°|∞ƒÅ <å#∞_çx ‰õÄ_® Jk ^Œ$+≤Öì ’ ÃÑ@∞ì‰Ωõ Ok. `«~∞° "å`« ^≥=· „Ѩ=HõÅÎ , qâßfiã¨∞Å ã≤áê¶ ~°ã∞¨ ÃÑ· "å~°∞ #~°HOõ #∞Oz q_»∞^ŒÅ KÕÜ∞« |_ç
P<å_»∞ J~°|∞ƒÅ∞ U^≥·<å =ã¨∞Î=Ù‰õΩ âßâ◊fi`«ã≤÷ux HõeÊOK«\ÏxH˜ ''Éèí∂=∂º ã¨fi~°æOÖ’ ™ê÷#O HõeÊOK«|_»`å~°∞. „áê=∂}˜Hõ ǨÏnã¨∞Å ^•fi~å ‰õÄ_® D ã¨OQÆu
HÍâßÅ∞#flO`« =~°‰õÄ Wk LO@∞Ok—— Jx J<Õ"å~°∞. D q^èŒOQÍ<Õ Y∞~üP<£, ~°∂_èô J=Ù`ÀOk.
Jqâßfiã¨∞Å∞, =Ú„+≤‰õΩ¯Å∞ âßâ◊fi`«OQÍ #~°HõOÖ’ LO\Ï~°x K≥ѨÊ\ÏxH˜ Éèí∂=∂º
HÍâßÅ „Ѩ™êÎ=# `≥zÛOk. 176. 'J#O`«"≥∞ÿ# =~°O— JO>Ë Z#fl\˜H© `«iyáÈxk, HõiyáÈxk, K≥iyáÈxk –
1006 1007
11. Ǩ˙^£ ==∂q∞<£ ^•|ƒu<£ 511 11. Ǩ˙^£ 12= áê~å
110 xâ◊ÛÜ«∞OQÍ "Õ∞=Ú =¸™ê 113 K«∂_»O_ç! Z\˜ì Ѩiã≤u÷ Ö’#∂
(JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)‰õΩ „QÆO^ä•xfl WKåÛ=Ú. ^Œ∞~å‡~°∞æŠѨH∆Í# "≥ÚQÆæHõO_ç. "≥ÚQÍæ~À
=∞i JO^Œ∞Ö’ qÉèËkOK«∞HÀ=@O g∞‰õį_® xѨC (#~°HÍyfl) JO@∞‰õΩO
[iyOk.178 XHõ"Õà◊ =ÚO^Œ∞QÍ<Õ h @∞Ok.181 =∞i JÖÏ¡ÇÏπ `«Ñʨ q∞=∞‡efl
„ѨÉ∞íè =Ù `«~Ñ° Ù¨¶ # =∂@ Y~å~°∞ H͉õΩO_® P^Œ∞‰õΩ<Õ "å_≥=_»∂ LO_»_»∞. g∞‰õΩ
L#fl@¡~Ú`Õ, "åi =∞^茺 f~°∞Ê [iy ã¨Ç¨ Ü«∞=¸ JO^Œ^∞Œ .
LO_Õk.179 D q+¨Ü«∞OÖ’ "åiH˜
f„==∞~Ú# ã¨O^ÕǨÏO LOk. 114 k#=Ú Ü≥ÚHõ¯ ~Ô O_»∞ JOK«∞Å
Ö’#∂ #=∂A#∞ ™ê÷ÑO≤ K«∞ – ~å„u
111 "åiÖ’ „Ѩu XHõ¯iH© h „ѨÉ∞íè =٠Ѷ¨∞_çÜ«∞ÅÖ’ ‰õÄ_®!182 xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
"åi Hõ~°‡Å Ü≥ÚHõ¯ ѨÓiÎ „ѨuѶ¨ÅO
W™êÎ_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ PÜ«∞#‰õΩ "å~°∞ JOu=∞ „Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^Œ∞ (ã¨Jã¨O)‰õΩ D PÜ«∞`«∞Ö’ F^•~°∞Ê =∂@Å∞
KÕã¨∞Î#fl Ѩ#∞Åhfl `≥Å∞ã¨∞. K≥|∞`«∞<åfl_»∞.
179. JO>Ë "åix tH˜∆OK«=Åã≤# ã¨=∞Ü«∂xfl ^Õ=Ù_»∞ =ÚO^Õ x~å÷iOz L<åfl_»∞. J^Õ
112 Hõ#∞Hõ (F =ÚǨÏ=∞‡^£!) h‰õΩ QÆ#Hõ ÖˉõΩO_® LO>Ë "åà◊¡ ã¨OQÆu JѨÊ\˜HõѨC_Õ `ÕeÛ"ÕÜ«∞|_Õk.
P*Ï˝ÑO≤ K«|_ç#@∞¡QÍ #∞=Ófi, h`Àáê@∞
(ѨâßÛ`åÎѨÉèÏ=O`À) =∞~°e =zÛ# 180. D PÜ«∞`«∞Ö’ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O)‰õΩ, PÜ«∞# „Ñ≤Ü«∞ ã¨Ç¨ÏK«~°∞ʼnõΩ ã¨Ç¨Ï#
"å~°∂ QÆ\Qì˜ Í xÅ|_ç LO_»O_ç. ǨÏ^Œ∞Ì ã¨~÷ Ú~åºÅ LѨ^âÕ O◊ KÕÜ∞« |_çOk. â◊„`«∞=Ù#∞ [~ÚOK«\ÏxH˜ D PÜ«Ú^èOŒ ZO`À
J=ã¨~°O. JÖψQ "å~°∞ q∞ug∞i „Ѩ=iÎOK«‰õÄ_»^Œ∞. q∞ug∞~°@O qâßfiã¨∞ʼnõΩ U
g∞~°HOõ _ç.180 xã¨ûO^ÕÇϨ OQÍ JÖÏ¡ÇÏπ q^èŒOQÍ#∂ â’aèOK«^Œ∞. Hõ_»‰õΩ â◊„`«∞=Ù`À =º=Ǩ~°O KÕ¿ã ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ‰õÄ_®
g∞ Hõ~‡° ÅxflO\˜h K«∂ã¨∞<Î åfl_»∞. P*’˝Å¡OѶ¨∞#‰õΩ áêÅÊ_ÕO^Œ∞‰õΩ J#∞=∞u ÖË^Œ∞.
Z_»`≥QƉõΩO_® „áêÑ≤ÎOKÕ ^≥·"å#∞„QÆǨÏO. J=¸Åº"≥∞ÿ# ^≥·=HÍ#∞Hõ! nxfl|\˜ì 181. JÖÏ Jx ^Œ∞~å‡~°∞Åæ q+¨Ü∞« OÖ’ "≥∞`«Hõ "≥Y· ix J=ÅOaã¨∂,Î "åi`À ~årѨ_áç È~Ú
J=QÆ`«=∞ÜÕ∞º^Õq∞@O>Ë `«Ñ¨CÅ∞ KÕã≤# qâßfiã¨∞Å#∞ ("≥∂q∞#¡#∞) =∞xflOz, "åi #∞Oz ã¨Ç¨Ü«∞ã¨Ç¨ÏHÍ~åÅ#∞ JO^Œ∞HÀ~å^Œ∞. XHõ"Õà◊ g∞~°ÖÏ KÕ¿ãÎ g∞~°∞
XHõ™êi #~°HõO #∞Oz q=ÚH˜Î HõeÊOz ã¨fi~°æOÖ’ KÀ@∞ WzÛ# `«~°∞"å`« WHõ "åiÖ’x W`«~° q+¨Ü«∂Å#∞ ‰õÄ_® W+¨ìѨ_»∞`«∞<åfl~°x "å~°∞ „Éèí=∞Ѩ_»=K«∞Û.
"åix ã¨fi~°æOÖ’ #∞Oz fã≤"≥Ü«∞º@O J<Õk [~°∞QÆ^Œ∞. "å~°∞ HõÅHÍÅO ã¨fi~°æOÖ’<Õ g∞Ö’x D ^À+¨O q∞=∞‡efl ‰õÄ_® #~°HÍyflH˜ áê„`«∞Å∞QÍ KÕã¨∞ÎOk. ^Œ∞~å‡~°∞æÖˇ·#
LO\Ï~°∞. P ã¨fi~°æ"åã¨∞ÅO`å ã¨fi~°æOÖ’ ^≥·"å#∞„QÆǨÅ#∞ P™êfikã¨∂Î LO\Ï~°∞. ѨiáêʼnõΩÅ`À ã¨xflÇ≤Ï`« ã¨O|O^è•Å∞ ÃÑ@∞ìHÀ~å^Œ#fl JOâ◊O ‰õÄ_® WO^Œ∞Ö’
JO^Œ∞Ö’ ZÖÏO\˜ JO`«~åÜ«∞OQÍh, J_»¤OH˜QÍh LO_»^Œ∞. Wq∞_ç LOk. J~Ú`Õ ^è~Œ À‡#fluH˜ ã¨O|OkèOz# q+¨Ü∂« ÅÃÑ· ã¨=∂Ö’K«# [iÑ≤`Õ
`«ÑC¨ ÖË^∞Œ . JÖÏO\˜ ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’ =∞#ã¨∞Ö’ "åiѨ@¡ UǨϺÉèÏ=O Hõey LO@∂<Õ
177. JO>Ë, "åiH˜ qkèOK«=Åã≤# tHõ∆ q+¨Ü«∞OÖ’ ZÖÏO\˜ "≥ã¨∞Å∞ÉÏ@∂ LO_»^Œ∞. ã¨O„ѨuOѨÙÅ∞ [~°Ñ¨=K«∞Û. H˘xfl ǨÏnã¨∞Å ^•fi~å ‰õÄ_® D "Õ∞~°‰õΩ P^è•~°O
Ѩ_»=Åã≤# tHõ∆ Ѩ_ç f~°∞`«∞Ok. Åaèã¨∞ÎOk.
178. P „QÆO^ä•xfl (`Ò~å`«∞#∞) H˘O^Œ~°∞ qâ◊fiã≤OK«QÍ, H˘O^Œ~°∞ „`Àã≤ѨÙKåÛ~°∞. "≥#∞Hõ\ ˜ 182. ''Ô~O_»∞ JOK«∞Å∞—— JO>Ë Uq∞\˜? ã¨∂~Àº^ŒÜ«∂xH˜ =ÚO^Œ∞, ã¨∂~åºã¨Î=∞Ü«∞O
„Ѩ=HõÎÅ q+¨Ü«∞OÖ’ ‰õÄ_® D =º=Ǩ~°O [iyOk. #∞=Ùfi XHõ¯_ç"Õ D Ѩiã≤÷ux `«~°∞"å`« (=∞„yÉò ã¨=∞Ü«∞OÖ’) KÕ¿ã #=∂A Jx H˘O^Œ~°∞ ÉèÏqã¨∞Î<åfl~°∞. ˆH=ÅO
Z^Œ∞~À¯=@O ÖË^Œ∞. HÍ|\˜ì "åà◊§ KÕ+¨ìÅÃÑ· #∞=Ùfi ‰õΩq∞eáȉõΩ – Jx ^Õ=Ù_»∞ `«# Wëê #=∂*ò Jx =∞iH˘O^Œ~<° åfl~°∞. Wk =∞„yÉò, Wëê #=∂AʼnõΩ ã¨O|OkèOz#
1008 1009
11. Ǩ˙^£ ==∂q∞<£ ^•|ƒu<£ 512 11. Ǩ˙^£ 12= áê~å
ѨÙ}ºHÍ~åºÅ∞ áêѨHÍ~åºÅ#∞ ^Œ∂~°O =∂„`«"Õ∞ LO_Õ"å~°∞. "åix "Õ∞=Ú
KÕ™êÎ~Ú.183 Ç≤Ï`«É’^èŒ#∞ „QÆÇ≤ÏOK«QÆeˆQ ~°HO∆˜ Kå=Ú.184 HÍQ͆ ^Œ∞~å‡~°∞Öæ #·ˇ "å~°∞
"åiH˜ W^˘Hõ Ç≤Ï`ÀѨ^Õâ◊O. `«=∞‰õΩ „Ѩ™êkOK«|_ç# ã¨∞Y ™œMϺÅ
115 #∞=Ùfi ã¨Ç¨Ï#O`À =∞ã¨Å∞HÀ. "≥O@Ѩ_®¤~°∞. "å~°∞ JѨ~å^èŒ∞Å∞.185
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ã¨^Œfi~°Î#∞ŠѨÙ}ºÑ¶¨ÖÏxfl 117 ѨÙ~°=ÚÅÖ’ x=ã≤OKÕ "å~°∞
JÖÏ¡ÇπÏ =$^ä• HÍx=fi_»∞. =∞OzѨ#∞Å∞ KÕã¨∞Î#flѨC_»∞ h „ѨÉèí∞=Ù
JÖÏO\˜ ѨÙ~°=ÚÅ#∞ J<åºÜ«∞OQÍ
116 g∞‰õΩ ѨÓ~°fiO QÆuOz# HÍÖÏÅ `«∞^Œ=Ú\˜ìOK«_»∞.
"åiÖ’ Éèí∂q∞Ö’ HõÖ’¡ÖÏxfl "åºÑ≤OѨ
*ËÜ«∞‰õΩO_® J_»∞¤‰õΩ<Õ =∞Oz"å~°∞ 118 h „ѨÉèí∞=Ù QÆ#Hõ `«ÅK«∞‰õΩO>Ë
ZO^Œ∞‰õΩ ÖË~°∞? L<åfl |ǨïH˘kÌ=∞Ok =∞#∞+¨µÅO^Œih XˆH ã¨=¸Ç¨ÏOQÍ KÕã≤
P[˝ Jx WOHÍ H˘O`«=∞Ok Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞. D <ÕѨ^䌺OÖ’ W=∂"£∞ Wɡfl
LOKÕ"å_»∞. HÍx "å~°∞ =∂„`«O qÉèkË O
Hõã~‘ ü Jaè„áêÜ«∞O WÖÏ LOk: ''|Ǩïâß D PÜ«∞`«∞ '"Õ∞~å*ò—‰õΩ ѨÓ~°fiO J=`«iOz K«∞‰õΩ<Õ "å~°∞QÍ<Õ LO\Ï~°∞.
LO@∞Ok. "Õ∞~å*ò ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ ~ÀA‰õΩ 5 ѨÓ@Å #=∂AÅ∞ qkèOK«É_®¤~Ú. 119 HÍx h „ѨÉ∞íè =Ù ^ŒÜ∞« K«∂Ñ≤# "å~°∞
JO`«‰õΩ =Ú#∞Ѩ٠~ÀA‰õΩ Ô~O_»∞ #=∂AÖË LO_Õq – XHõ\ ˜ : ã¨∂~Àº^ŒÜ«∂xH˜ =∂„`«O JÖÏ KÕÜ∞« ~°∞. PÜ«∞# "åix
=ÚO^Œ∞, ~Ô O_»∞: ã¨∂~åºã¨=Î ∞Ü«∂xH˜ =ÚO^Œ∞. ~å„u z=i Ѷ∞¨ _çÜ∞« ÅÖ’ '`«ÇϨ A˚^—£ ѨÙ\˜ìOzO^Õ JO^Œ∞HÀã¨O.186 ''<Õ#∞
#=∂A KÕÜ«∞|_Õk. P `«~°∞"å`« `«Ç¨ÏA˚^£ #=∂*ò L=∞‡`ü (=Úã≤¡O ã¨=∂[O) #~°HÍxfl l<åfl`«∞Å∞, =∞#∞+¨µÅ∞ –
H˘~°‰õΩ =∂Ѷ‘ KÕÜ«∞|_çOk. H˘O`«=∞Ok Jaè„áêÜ«∞O „ѨHÍ~°O D `«Ç¨ÏA˚^£ JO^Œi`À#∂ xOѨÙ`å#∞——187 Jx h
#=∂A PÜ«∞# (ã¨Jã¨O) ‰õÄ_® `«Ñ¨Êxã¨iQÍ KÕÜ«∞#=ã¨~°O ÖË^Œx J#|_çOk—— „ѨÉèí∞=Ù J#fl=∂@ <≥~°"ÕiOk.
(Wɡfl Hõã‘~ü). x[=Ú ^Õ=Ù_≥~°∞QÆ∞. 184. JO>Ë ^Œ∞~å‡~°∞æÅ#∞ ^Œ∞~å‡~åæxH˜ X_çQÆ@ì‰õΩO_® P¿Ñ ã¨[˚#∞Å∞ ѨÓ~°fiHÍÅOÖ’
183. ǨÏnã¨∞Å ^•fi~å ‰õÄ_® D q+¨Ü«∂xH˜ ã¨=∞~°÷# Åaè™ÈÎOk. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : ZO^Œ∞‰õΩ LO_»ÖË^Œ∞? Jx „ѨtflOz# `«~°∞"å`«, ''"å~°∞ LO_Õ"å~°∞. HÍx KåÖÏ
''S^Œ∞ #=∂AÅ∞, XHõ â◊√„Hõ"å~°O (#=∂A) Ô~O_À â◊√„Hõ"å~°O =~°‰õΩ, XHõ H˘kÌ=∞Ok =∂„`«"Õ∞ LO_Õ"å~°∞—— Jx ã¨fiÜ«∞OQÍ PÜ«∞<Õ ÃãÅqKåÛ_»∞. P
~°=∞*Ï<£ (Ö’x P~å^èŒ#Å∞) Ô~O_»= ~°=∞*Ï<£ =~°‰õΩ áêáêÅ#∞ ^Œ∂~°O KÕ™êÎ~Ú. ã¨=∞Ü«∞OÖ’ "Õ∞=Ú P ã¨[˚#∞Å#∞ HÍáê_ç, HõÖ’¡Å [#‰õΩÅ#∞ =∂ tHõ∆ ^•fi~å
HÍHõáÈ`Õ =∞x+≤ ÃÑ^ŒÌ ÃÑ^ŒÌ áêáêʼnõΩ ^Œ∂~°OQÍ LO_®e—— Jx ǨÏnã¨∞Ö’ LOk `«∞^Œ=Ú\˜ìOKå=Ú Jx PÜ«∞# q=iOKå_»∞.
(ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O – H˜`å|∞`«ÎǨ~°...). =∞~À ǨÏnã¨∞ „ѨHÍ~°O ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) 185. D ^Œ∞+¨µÅì ∞ `«=∞ ^Œ∞~åQÆ`åÅ#∞ ZO`«H© =∂#∞HÀÖË^∞Œ . `«=∞‰õΩ ÅaèOz# ã¨∞MÏÅ#∞
WÖÏ „Ѩ=zOKå~°∞: ''K≥ѨÊO_ç! g∞Ö’ Z=i "åH˜e =ÚO^≥·<å XHõ ÃÑ^ŒÌ HÍÅ∞= A„~°∞‰õΩO@∂, q+¨Ü«∞ÖÏÅ㨉õΩ Ö’<≥· J^Õ ã¨~°fiã¨fiO J#∞‰õΩ<åfl~°∞. Z@ìˆHʼnõΩ
LO_ç, J`«#∞ „Ѩu ~ÀE JO^Œ∞Ö’ S^Œ∞™ê~°∞¡ ™êfl#O KÕã∂¨ Î L#fl@¡~Ú`Õ, JѨÊ\˜H© "åiÃÑ· 'tHõ∆— q~°∞K«∞‰õΩѨ_çOk.
J`«x â◊s~°OÃÑ· ^Œ∞=Ú‡ ^èŒ∂m ¿Ñ~°∞‰õΩx LO@∞O^•?—— 'ÖË^Œ∞— Jx ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å∞ 186. 'JO^Œ∞HÀã¨O— J#fl Ѩ^ŒOÃÑ· ^ŒfiO^•fiaè„áêÜ«∂Å∞<åfl~Ú. D Ѩ^•xfl H˘O^Œ~°∞
(~°l) ã¨=∂^è•#q∞KåÛ~°∞. JѨC_»∞ PÜ«∞# (ã¨), ''S^Œ∞ ѨÓ@Å #=∂AÅ∂ 'Jaè„áêÜ«∞ÉèË^ŒO— J#fl ÉèÏ=OÖ’ fã¨∞HÀQÍ, =∞iH˘O^Œ~°∞ '^≥·=HÍ~°∞}ºO— J#fl
JO`Õ. "å\˜ ^•fi~å JÖÏ¡ÇπÏ áêáêÅ#∞ `˘Åy™êÎ_»∞—— Jx K≥áêÊ~°∞ (|∞MÏs – J~°÷OÖ’ fã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. Ô~O_»∞ q^è•Å∞QÍ fã¨∞‰õΩ<åfl ѨÓ~°fi~°OQÆO =∂„`«O XHõ¯>Ë
H˜`å|∞Öò =∞"åv`ü† =Úã≤¡O – H˜`å|∞Öò =∞™êl^£). – J^Õ =∂#"åox 'ѨsH˜∆OK«@O—! ã¨`«º^èŒ~°‡O q+¨Ü«∞OÖ’ qÉèËkOz, `«#^≥·#
1010 1011
11. Ǩ˙^£ ==∂q∞<£ ^•|ƒu<£ 513 11. Ǩ˙^£ 12= áê~å
120 (F „Ѩ=HÍÎ!) „Ѩ=HõÎÅ D ã¨=∂Kå 122 g∞~°∂ xsH˜∆OK«O_ç, "Õ∞=¸ xs
~åÅxflO\˜h "Õ∞=Ú h =∞<À x|ƒ~°O H˜∆ã¨∂Î LO\Ï=Ú——188 Jx (F „Ѩ=HÍÎ!)
HÀã¨O h‰õΩ `≥eÜ«∞Ѩ~∞° ã¨∞<Î åfl=Ú. D K≥ѨC.
ã¨∂~åÖ’ ‰õÄ_® h‰õΩ ã¨`º« O ÅaèOzOk. 123 Éèí∂=∂ºHÍâßÅ ~°Ç¨Ï㨺*Ï˝#O
qâßfiã¨∞ʼnõΩ Wk Ç≤Ï`ÀѨ^âÕ O◊ =∞iÜ«Ú JÖÏ¡ÇÏπ =^Œ<Ì Õ LOk. ã¨=∞ã¨Î =º=Ǩ
*Ï˝Ñ≤Hõ. ~åÅ∂ PÜ«∞# "≥·Ñ¨ÙˆH =∞~°eOK«|_»
121 qâ◊fiã≤OK«x"åi`À, ''g∞~°∞ g∞ `å~Ú. HÍ|\˜ì (F „Ѩ=HÍÎ!) #∞=Ùfi
Ѩ^uúŒ „ѨHÍ~°O Ѩ#∞Å∞ KÕã∂¨ Î LO_»O_ç, PÜ«∞<Õfl P~åkèOKåe. PÜ«∞<Õfl #=Ú‡HÀ
=∂ Ѩ#∞Å∞ "Õ∞=Ú KÕã¨∂Î LO\Ï=Ú. "åe. g∞~°∞ KÕ¿ã Ѩ#∞Å∞ JÖÏ¡ÇπωõΩ
Jaè=∞`åxfl J=ÅOaOKÕ"å_»∞ ѨsHõ∆Ö’ `«Ñ¨C`å_»∞. ã¨`«º^èŒ~å‡xfl #q∞‡ #_»∞K«∞ `≥eÜ«∞‰õΩO_® ÖË=Ù.
‰õΩ<Õ"å_»∞ ѨsHõ∆Ö’ LfÎ~°∞‚_»=Ù`å_»∞, ^≥·= HÍ~°∞}ϺxH˜ <ÀK«∞‰õΩO\Ï_»∞. 188. JO>Ë – Ѩi}Ï=∞O s`åº Z=~°∞ ã¨Ñ¶¨bHõ$`«∞Å=Ù`å~À j„Ѷ¨∞OQÍ<Õ g∞‰õΩ
187. D q+¨Ü«∞O ^Õ=Ùx qkè„"å`«Ö’ JO`«~åƒùQÆO. =∂#=ÙÅ∞, l<åfl`«∞ÅÖ’ H˘O^Œ~°∞ `≥eã≤áÈ`«∞Ok. ^Œ∞~å‡~°∞æŠѨ~°º=™ê#O ^•~°∞}OQÍ LO@∞O^Œ#fl ã¨OQÆu ‰õÄ_®
ã¨fi~°Öæ ’HÍxH˜ J~°›`#« ∞ ã¨OáêkOK«∞HÀQÍ, H˘O^Œ~∞° #~°HÍyflH˜ áê„`«∞Å∞QÍ xÅ∞™êÎ~∞° . g∞‰õΩ `≥eã≤=ã¨∞ÎOk. D Ѷ¨e`«O `˘O^Œ~°QÍ<Õ `ÕeáÈ~ÚOk ‰õÄ_®. ^Õ=Ù_»∞
P q^èŒOQÍ ã¨fi~°æ – #~°HÍÅ∞ =∂#=ÙÅ∞ – l<åfl`«∞Å`À xOѨ|_»`å~Ú. ǨÏnã¨∞Å =Úã≤¡=ÚʼnõΩ PkèHõº`«#∞ "˘ã¨QÍ_»∞. J#u HÍÅOÖ’<Õ Ü«∂=`«∞Î Jˆ~aÜ«∂ nfiѨO
^•fi~å ‰õÄ_® D ã¨OQÆu ~°∂_èô J=Ù`ÀOk. XHõ ǨÏnã¨∞ „ѨHÍ~°O =∞ǨÏhÜ«∞ W™ê¡O X_çÖ’H˜ =KÕÛã≤Ok.
=ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) WÖÏ „Ѩ=zOKå~°∞ : ''ã¨fi~°æO – #~°HõO Ѩ~°ã¨Ê~°O "å^Œ∞ÖÏ_»∞
‰õΩ<åfl~Ú. '<å Ö’H˜ =KÕÛ "å~°O`å |ÅÇ‘Ï#∞Å∞, J@ì_»∞QÆ∞ =~åæÅ "åˆ~
L<åflÔ~O^Œ∞Hõh?— Jx ã¨fi~°æO J#flk. '<å Ö’xH˜ =KÕÛ"å~°O`å á⁄QÆ~°∞É’`«∞Å∞,
QÆifi+¨µìÅ∞, JkèHÍ~° =∞^•O^èŒ∞Å∞ J~Ú LO\Ï~°∞ `≥Å∞™ê?!— Jx #~°HõO J#flk.
JѨC_»∞ JÖÏ¡ÇπÏ ã¨fi~åæxfl L^ÕÌtOz, '#∞=Ùfi <å HÍ~°∞}ϺxH˜ „ѨfHõ=Ù. h ^•fi~å
<Õ#∞ `«Åz# "åi#ÖÏ¡ Hõ~°∞}˜™êÎ#∞— Jx J<åfl_»∞. JÖψQ PÜ«∞# #~°HÍxfl
L^ÕÌtOz, '#∞=Ùfi <å tHõ∆‰õΩ „ѨfHõ=Ù. h ^•fi~å <Õ#∞ HÀi# "åix tH˜∆™êÎ#∞—
J<åfl_»∞. PÜ«∞# ã¨fi~°æ #~°HÍÅ#∞ – Ô~O_ç\ ˜h xO¿Ñ™êÎ_»∞. ã¨fi~°æOÖ’ ã¨^• Y
PÜ«∞# J#∞„QÆǨÏO LO@∞Ok. JÖÏ¡ÇπÏ =∞iH˘xfl „áê}∞Å#∞ ‰õÄ_® ã¨$+≤ì™êÎ_»∞.
"å~°∞ ã¨fi~°æOÖ’ q∞ye =Ù#fl ã¨÷ÖÏÅÖ’ x=ã≤™êÎ~°∞. HÍx #~°Hõ ã≤÷u nxH˜ aè#flOQÍ
LO@∞Ok. ZO`À=∞Ok #~°Hõ"åã¨∞Å∞ JO^Œ∞Ö’H˜ KÕi#ѨÊ\˜H© Jk, 'WOHÍ
ZO^Œ~°∞ q∞yeL<åfl~°∞?— Jx P=Ù~å=Ù~°∞ =∞O@∞O@∞Ok. JѨC_»∞ JÖÏ¡ÇπÏ
JO^Œ∞Ö’ `«# HÍÅ∞ "≥∂ѨÙ`å_»∞. JѨC_»k ''KåÅ∞, KåÅ∞. h Q“~°= "≥·Éèí"åÅ
™êH˜∆QÍ!—— Jx JO@∞Ok (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs – H˜`å|∞`ÒÎÇ‘Ï^£† =Úã≤¡O – H˜`å|∞Öò
[#flÇπÏ).
1012 1013
12. Ü«¸ã¨∞Ѷπ ==∂q∞<£ ^•|ƒu<£ 514 12. Ü«¸ã¨∞Ѷπ 12= áê~å

12. Ü«¸ã¨∞Ѷπ ã¨∂~å

ѨiK«Ü«∞O
Ü«¸ã¨∞Ѷπ ã¨∂~å =∞Hͯ HÍÅOÖ’ J=`«iOz# ã¨∂~å. k=º Y∞~üP<£ ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ#
„QÆO^ä=Œ ∞h, 㨄`«Ê=~°#Î #∞, <≥u· Hõ #_»=_çH#õ ∞ É’kèOKÕ „QÆO^ä=Œ ∞x D ã¨∂~å <˘H˜¯ K≥ÑÊ≤ Ok.
k=º Y∞~üP<£Ö’ ã¨q=~°OQÍ `≥Å∞Ѩ|_ç# Hõ^äŒ Ü«¸ã¨∞Ѷπ „Ѩ=HõÎ (Jã¨)‰õΩ ã¨O|OkèOz#
Hõ^äŒè. P^蕺u‡Hõ, <≥·uHõ É’^èŒ#Å∞ xO_»∞QÍ L#fl Hõ^äŒ Wk. Ü«¸ã¨∞Ѷπ (Jã¨) Z^Œ∞~˘¯#fl
HõëêìÅ∞, W|ƒO^Œ∞Å∞, ã¨"åà◊§`À QÆ_çz# PÜ«∞# rq`«O „Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O)‰õΩ
`≥Å∞Ѩ_O» [iyOk. PÜ«∞#‰õΩ T~°@ x=fi_®xH˜, D Hõ^Œä ^•fi~å áê~îåÅ∞ „QÆÇÏ≤ OK«_®xH˜
D Hõ^äŒ#∞ q=iOK«_»O [iyOk. „Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) D ã¨∂~å J=`«iOz#
HÍÅOÖ’ Ü«¸ã¨∞Ѷπ (Jã¨) =∂ki HõëêìÅ#∞, ã¨"åà◊§#∞ Z^Œ∞~˘¯O@∞<åfl~°∞. „Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O)
ã¨f=∞}˜ Ǩτ[`ü Yn*Ï (~°l), PÜ«∞# Ñ≤#`«O„_ç J|∂ `åeÉòÅ∞ =∞~°}˜Oz# <ÕѨ^䌺O
Jk. Ü«¸ã¨∞Ѷπ „Ѩ=HõÎ rq`« Hõ^#Œä ∞ Y∞~üP<£ KåÖÏ ‰õΩÑ¡ OÎ̈ QÍ K≥ÑÊ≤ #ѨÊ\˜H,© ^•x q=~°}Ï
f~°∞ =∂„`«O ZO`À J^Œ∞ƒù`«OQÍ LOk. Ü«¸ã¨∞Ѷπ „Ѩ=HõÎ z#fl`«#OÖ’ K«∂ã≤# F HõÅ`À
D Hõ^äŒ „áê~°OÉèí=∞~Ú, Z<Àfl =∞Å∞ѨÙÅ∞ fã¨∞H˘x, z=iH˜ PÜ«∞# Hõ#fl HõÅ ™êHÍ~°O
J=@O`À Jk =ÚQÆ∞ã¨∞ÎOk. x[OQÍ [iy# D Hõ^äŒÖ’ qâßfiã¨∞ʼnõΩ =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO,
Ç≤Ï`«É’^èŒ L<åfl~Ú. WHõ K«^Œ=O_ç....

1014 0
12. Ü«¸ã¨∞Ѷπ ==∂q∞<£ ^•|ƒu<£
12. Ü«¸ã¨∞Ѷπ ã¨∂~å
J=`«~°} : =∞Hͯ PÜ«∞`«∞Å∞ : 111
Jáê~° Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_»∞, Ѩ~°=∞ Hõ$áêjÅ∞_≥·#
JÖÏ¡ÇπÏ ¿Ñ~°∞`À
1 JeÑ¶π – ÖÏ"£∞ – ~å. Wq ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ#
„QÆO^äŒ "åHͺÅ∞.
2 g∞~°∞ J~°÷O KÕã¨∞‰õΩ<Õ@O^Œ∞‰õΩ "Õ∞=Ú
nxx J~°c Y∞~üP#∞QÍ J=`«iOѨ
*Ëâß=Ú.1
3 (F „Ѩ=HÍÎ!) "Õ∞=Ú h =^ŒÌ‰õΩ '=Ç‘Ï—
^•fi~å D Y∞~üP<£#∞ ѨOÑ≤, (nx
^•fi~å) J`«∞º`«Î=∞"≥∞ÿ# QÍ^äŒÅ#∞2 h‰õΩ
1. ^≥·=„QÆO^ä•Å J=`«~°}Ö’x „Ѩ^è•# L^ÕÌâ◊O =∂#"åoH˜ ã¨<å‡~°æO K«∂Ѩ@"Õ∞.
„Ѩ[Å∞ J~°÷O KÕã¨∞‰õΩ<Õ ÉèÏ+¨Ö’ Jk L#flѨC_Õ ^•x L^ÕÌâ◊O <≥~°"Õ~°∞`«∞Ok.
JO^Œ∞Hˆ „Ѩu PHÍâ◊ „QÆO^ä=Œ ¸ P *Ïu „Ѩ[Å∞ =∂\Ï¡_Õ ÉèÏ+¨Ö’<Õ J=`«iOzOk.
k=º Y∞~üP<£ J=`«iOz# <ÕÅ Jˆ~aÜ«∂ <ÕÅ. `˘Å∞`« J~°|∞ƒÅ#∞ L^ÕÌtOz
Jk J=`«iOzOk. "å~°∞ =∂\Ï¡_Õk J~°c ÉèÏ+¨. JO^Œ∞=Å¡ k=º Y∞~üP<£
J~°cÖ’ J=`«iOzOk. J^ŒÖÏ LOz`Õ J~°c ÉèÏ+¨ `«# #∞_çHÍ~°ÑÙ¨ "˘OѨٙ⁄OѨÙÅ
^Œ$ëêì º, QÍOcè~°ºO ^Œ$ëêì º, =∞<ÀÉèÏ"åxfl Jaè=ºHõÎO KÕÜ«∞@OÖ’x JO^ŒK«O^•Å
s`åº „ѨѨOK«OÖ’<Õ KåÖÏ Q˘Ñ¨Ê ÉèÏ+¨QÍ „Ѩã≤kúK≥OkOk. JO^Œ∞=Å¡ JÖÏ¡ÇπÏ D
„âı+¨ª"≥∞ÿ# (Y∞~üP<£) „QÆO^ä•xfl, „âı+¨ª"≥∞ÿ# (J~°c) ÉèÏ+¨Ö’, „âı+¨µªÖˇ·# „Ѩ=HõÎ
(=ÚǨÏ=∞‡^£ – ã¨Jã¨O)ÃÑ·, „âı+¨µª_≥·# ^≥·=^Œ∂`« (l„|~¸Öò) ^•fi~å J=`«iOѨ
*Ëâß_»∞. „Ѩ„Ѩ^äŒ=∞OQÍ Jk J=`«iOz# ã¨÷ÅO (=∞Hͯ) ‰õÄ_® Ö’HõOÖ’ÔHÖÏ¡
„âı+¨ª"≥∞ÿ# ã¨÷Å"Õ∞. Jk J=`«iOz# <≥Å (~°=∞*Ï<£) ‰õÄ_® <≥ÅÅxflO\˜Ö’H©
„âı+¨ª"≥∞ÿ#^Õ =∞i!
2. PÜ«∞`«∞Ö’ 'Yã¨ã—π J<Õ Ñ¨^OŒ LOk. Yã¨ãπ JO>Ë U^Õx XHõ q+¨Ü∞« O "≥O@Ѩ_@» O,
^•xH˜ ã¨O|OkèOz# ѨÙ@∞ìѨÓ~Àfi`«Î~åÅxflO\˜h "≥eH˜fã≤, qâ◊nHõiOK«@O Jx
J~°÷O. JO>Ë Pã¨H˜ÎHõ~°"≥∞ÿ# QÍ^äŒ, =$`åÎO`«O, K«i`«=Ú Jx ÉèÏ=O. D Ѩ^ŒO
Hõ@∞ìHõ^äŒÅ‰õΩ, HÍňH∆áêxH˜ K«^Œ∞=Ù‰õΩ<Õ HõÅÊ<å QÍ^äŒÅ‰õΩ ZO`«=∂„`«O =iÎOK«^Œ∞.
QÆ`O« Ö’ ã¨OÉèqí Oz# XHÍ<˘Hõ Ü«∞^•~°÷ ã¨OѶ∞¨ @##∞ â’kèOz, ^•xx "≥Å∞QÆ∞Ö’H˜
fã¨∞‰õΩ~å=@O J#fl=∂@. D =$`åÎO`«O ‰õÄ_® =∂rÖ’ [iy# "åã¨Î=QÍ^äÕ.
1015
515 12. Ü«¸ã¨∞Ѷπ 12= áê~å
K≥|∞`«∞<åfl=Ú. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ WO`«‰õΩ
=Ú#∞Ѩ٠h‰õΩ nx (D QÍ^äŒÅ) QÆ∞iOz
Ug∞ `≥eÜ«∞^Œ∞.3
4 Ü«¸ã¨∞Ѷπ `«# `«O„_ç`À,4 ''<å<åfl! <Õ#∞
(HõÅQÆ<åfl#∞. P HõÅÖ’) Ѩ^ŒH˘O_»∞ #Hõ∆
„`åÅ#∞, ã¨∂~°ºK«O„^Œ∞Å#∞ K«∂âß#∞.5 –
Jq <å‰õΩ ™êëêìOQÆ „Ѩ}Ï=∞O KÕã∞¨ #Î fl@∞¡
HõxÑ≤OKå~Ú—— Jx K≥Ñ≤Ê#ѨC_»∞,
D QÍ^äÖŒ ’ Jã¨∂Ü«∂ ^ÕfiëêʼnõΩ Ѩ>ìË QÆu ZÖÏ LO@∞O^À, ^Õ=Ùx JO_»^OŒ _»Å∞#fl
"å~°∞ ZÖÏ xHÍ~°∞ûQÍ <≥QÆ∞æ‰õΩ=™êÎ~À, K≥_»∞Å "≥·Ñ¨Ù‰õΩ ѨÙiH˘ÖËÊ =∞#ã¨∞ =∞x+≤KÕ`«
Zxfl `«ÑC¨ Å∞ KÕ~Úã¨∞OÎ ^À, =∂#= ã¨ÇϨ ["≥∞#ÿ ^Ò~°ƒÖϺÅ∞ =∞x+≤x ZÖÏ `«ÑC¨ ^À=
Ѩ\ ˜ì™êÎÜ≥∂ D K«i`«=ÚÖ’ J`«ºO`« =∞<ÀǨÏ~°OQÍ#∂, QÆ∞}áê~î°O QÆi¿Ñ
q^èŒOQÍ#∂ z„fHõiOK«|_®¤~Ú. JO^Œ∞ˆH Y∞~üP<£ nxx J`«∞º`«Î=∞"≥∞ÿ# QÍ^äŒ
(JÇπÏã¨#∞Öò Yã¨ãπ)QÍ Jaè=i‚OzOk.
3. k=º Y∞~üP<£Ö’x D PÜ«∞`«∞ ^•fi~å =∞~À™êi `Õ@`≥Å¡=∞ÜÕ∞º ^Õq∞@O>Ë
=∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) QÍiH˜ ~°Ç¨Ï㨺 q+¨Ü«∂Å *Ï˝#O ÖË^Œ∞. XHõ"Õà◊
PÜ«∞#(ã¨)‰õΩ D JQÀK«~° *Ï˝#O LO_ç LO>Ë 'WO`«‰õΩ =Ú#∞Ѩ٠h‰õΩ nx
QÆ∞iOz Ug∞ `≥eÜ«∞^Œ∞— Jx JÖÏ¡ÇÏπ ÃãÅqzÛ LO_Õ"å_»∞ HÍ_»∞. WOHÀ q+¨Ü∞« O
Uq∞@O>ˆ PÜ«∞# (ã¨Jã¨O) ^Õ=Ùx ã¨`«ºã¨O^èŒ∞_≥·# „Ѩ=HõÎ. ZO^Œ∞HõO>Ë '=Ç‘Ï—
^•fi~å<Õ PÜ«∞# (ã¨)‰õΩ D "åã¨Î=QÍ^äŒ K≥ѨÊ|_çOk. JO`ÕQÍx PÜ«∞# (ã¨) U
QÆ∞~°∞=Ù =^ŒÌ<À qx Ö’HÍxH˜ Kå\˜K≥Ñ≤Ê# t+¨µº_»∞ HÍ~°∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞
D Kåi„`«Hõ "åã¨Î"åxfl '=Ç‘Ï— ã¨O^Õâ◊O ^•fi~å PÜ«∞# =^ŒÌ‰õΩ KÕ~åÛ_»∞.
4. F =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O)! h *Ïu "åiH˜ (=∞Hͯ֒x Y∞Ô~·+¨µÅ‰õΩ) Ü«¸ã¨∞Ѷπ
(JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) K«i`«=Ú#∞ qxÑ≤OK«∞. Ü«¸ã¨∞Ѷπ `«O„_ç ¿Ñ~°∞ Ü«∂Y∂|∞! D
`«O„_ô H˘_»∞‰õΩÅ∞ ^≥·=„Ѩ=HõΠǨτ[`ü W„ÉÏÇ‘Ï=Ú ã¨O`«uH˜ K≥Ok#"å~°∞. ǨÏnã¨∞
^•fi~å ‰õÄ_® D =Oâ◊ =$Hõ∆O q=iOK«|_çOk. Ü«¸ã¨∞Ѷπ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)
W„ÉÏÇ‘Ï=Ú (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) QÍiH˜ =Úx =∞#=_»∞ J=Ù`å~°∞ (=Úã¨fl^≥ JǨχ^£
– ã¨OѨÙ\˜ : 2, ¿Ñr – 96).
5. H˘O`«=∞Ok Y∞~üP<£ "åºMϺ`«Å Jaè„áêÜ«∞O „ѨHÍ~°O Ѩ^ŒH˘O_»∞ #Hõ∆„`åÅO>Ë
Ü«¸ã¨∞Ѷπ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) QÍi Ѩ^ŒH˘O_»∞=∞Ok ™È^Œ~°∞Å∞, ã¨∂~°ºK«O„^Œ∞ÅO>Ë
PÜ«∞# `«e^¡ OŒ „_»∞Åx ÉèÏ=O. D ã¨fiѨflOÖ’x xQÆ∂_è®~°O÷ 40 ÖËHõ 80 ã¨O=`«û~åÅ
1016
12. Ü«¸ã¨∞Ѷπ ==∂q∞<£ ^•|ƒu<£ 516 12. Ü«¸ã¨∞Ѷπ 12= áê~å
5 ''<å =Ú^Œ∞ÅÌ ÉÏ|∂! #∞=Ùfi Hõ#fl HõÅ#∞ – Ü«∂Y∂|∞ ã¨O`å<åxfl ‰õÄ_® (J#∞„QÆ
QÆ∞iOz h ™È^Œ~°∞ʼnõΩ =∂„`«O K≥Ñ¨Ê Ç≤Ï™êÎ_»∞).10 PÜ«∞# Ö’QÆ_» h `å`«
‰õΩ~å. |Ǩïâß "å~°∞ h‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ =Ú`åÎ`«Öˇ·# W„ÉÏÇ‘Ï=Ú, WãπǨY∞ʼnõΩ
‰õΩ„@6 Ѩ#fl=K«∞Û~å. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Ã+`· å<£ `«# J#∞„QÆÇ¨ xfl ã¨OѨÓ~°O‚ QÍ „Ѩ™êkO
=∞x+≤H˜ |^Œúq~Àkè.7 z#@∞¡. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h „ѨÉèí∞=Ù =∞Ǩ
*Ï˝x, Q˘Ñ¨Ê q"ÕHõ=O`«∞_»∞—— Jx J`«x
6 ''JÖψQ8 (#∞=Ùfi HõÅQÆ#fl@∞¡QÍ<Õ) `«O„_ç (Ü«∂Y∂Éò) LѨ^ÕtOKå_»∞.
[~°∞QÆ∞`«∞Ok. h „ѨÉèí∞=Ù x#∞fl (`«#
HÍ~°ºO H˘~°‰õΩ) Z#∞fl‰õΩO\Ï_»∞. h‰õΩ 7 xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Ü«¸ã¨∞Ѷπ =∞iÜ«Ú J`«x
q+¨Ü«∂Å Ö’`«∞#∞ JO^Œ∞‰õΩ<Õ q^Œº#∞ ™È^Œ~°∞Å QÍ^äŒÖ’ J_çˆQ"åi HÀã¨O
(ÖËHõ ã¨fiáêflÅ ™ê~åOâßxfl „QÆÇÏ≤ OKÕ (Q˘Ñ¨Ê)11 ã¨∂K«#Å∞<åfl~Ú.
*Ï˝<åxfl) ‰õÄ_® <Õ~°∞Ê`å_»∞. `«# 8 JѨC_»∞ "åiÖÏ K≥ѨC‰õΩ<åfl~°∞ :
J#∞„QÆÇ¨ xfl hÃÑ· ѨiѨÓ~°O‚ QÍq™êÎ_∞» .9 ''=∞#O XHõ (|Å"≥∞ÿ#) [@∞ìQÍ12 L#fl
ѨÊ\˜H© =∞# `«O„_ç =∞#Hõ<åfl
`«~åfi`« D Ѩ^ŒH˘O_»∞ =∞Ok ™È^Œ~°∞Å∞ `«=∞ `«e¡^ŒO„_»∞Å ã¨"Õ∞`«OQÍ DlѨÙì Ü«¸ã¨∞Ѷ¨Ù#∞, J`«x ™È^Œ~°∞}Ë‚13 Z‰õΩ¯
"≥o§ Ü«¸ã¨∞Ѷπ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) =ÚO^Œ∞ „Ѩ}q∞e¡#ѨC_»∞ ã¨Ê+¨ì=∞~ÚOk. D
ã¨∂~å z=i ÉèÏQÆOÖ’ D ã¨OѶ¨∞@# ~å#∞#flk. =QÍ W+¨ìѨ_»∞`«∞<åfl~°∞. D q+¨Ü«∞OÖ’
=∂ `«O„_ç ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# `«Ñ¨C KÕã¨∞Î<åfl~°∞14
6. Ü«¸ã¨∞Ѷπ Hõ#fl HõÅ#∞ QÆ∞iOz q#QÍ<Õ, PÜ«∞# JO`«ã∞¨ #÷ ∞ ^Õ=Ù_»∞ ÃÑOK«#∞<åfl_»x J<Õk =∂„`«O =Ú=∂‡\˜H© x[O.
`«O„_ç Ü«∂Y∂|∞‰õΩ J~°÷"≥∞ÿáÈ~ÚOk. D ã¨OQÆu `≥Å∞ã¨∞‰õΩx J`«x J#flÅ∞
Jã¨∂Ü«∞`À J`«xH˜ H©_»∞ `«ÅÃÑ_»`åˆ~"≥∂##fl ÉèíÜ«∞O ‰õÄ_® PÜ«∞#‰õΩ HõeyOk. 9. J#∞„QÆǨxfl ѨiѨÓ~°‚O QÍqOK«@=∞O>Ë „Ѩ=HõΠѨ^Œqx "˘ã¨QÆ@O Jx J~°÷O
JO^Œ∞ˆH P HõÅ QÆ∞iOz J#flÖˇ=iH© K≥ѨÊ=^ŒÌx `åH©^Œ∞ KÕâß~°∞. ÖË^• DlѨÙì ~å[ºOÖ’ Ü«¸ã¨∞Ѷπ (J)‰õΩ „áêѨÎ=∞~Ú# J#∞„QÆǨÅ∞ HÍ=K«∞Û.
7. ™È^Œ~°∞Å∞ H©_≥O^Œ∞‰õΩ `«ÅÃÑ_»`å~À ‰õÄ_® PÜ«∞# q=iOKå~°∞. Ã+·`å<£ ZÖÏQÆ∂ 10. JO>Ë Ü«¸ã¨∞Ѷπ (J) ™È^Œ~°∞Å∞, "åi ã¨O`å#=∞#fl=∂@! `«~°∞"å`« "å~°∞ ‰õÄ_®
=∞x+≤H˜ |^Œú q~Àkè. "å_»∞ ZÅ¡"Õà◊ÖÏ =∞x+≤x HõqfiOz, ÃÑ_»„`À= Ѩ\ ˜ìOz, ^≥·"å#∞„QÆǨxH˜ J~°∞›ÅÜ«∂º~°∞.
Jã¨∂Ü«∂ ^ÕfiëêÅ#∞ ~°QÆ∞ÖÁæÖÏÊÅx K«∂ã¨∞ÎO\Ï_»∞. Ü«¸ã¨∞Ѷπ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) 11. JO>Ë – D QÍ^äŒÖ’ ^Õ=Ùx Q˘Ñ¨Ê â◊H˜ÎÜ«Ú‰õΩÎÅ∞, ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Å¡ÖϡǨï JÖˇ·Ç≤Ï =
™È^Œ~∞° Å QÆ∞O_≥Ö’¡ Jã¨∂Ü«∂yflx ~å*Ëã,≤ "åi =∞^躌 HõÅ`«Å∞ ~ˆ Ѩ_®xH˜ Ã+`· å<£‰Ωõ ã¨ÅO¡ ) ã¨`º« ã¨O^è`Œ ‰« Ωõ ã¨O|OkèOz# x^Œ~≈° <åÅ∞ Z<Àfl L<åfl~Ú. WHõ¯_» H˘O`«=∞Ok
WO`«Hõ<åfl =∞Oz J^Œ#∞ ^˘~°Hõ^Œ∞. z=~°‰õΩ J`«#∞ KÕã≤Ok ‰õÄ_® J^Õ. Ǩτ[`ü Y∞~üP<£ "åºMϺ`«Å∞ P Ѩ^ŒH˘O_»∞ =∞Ok ™È^Œ~°∞Å ¿Ñ~°∞¡, "åi q=~åÅ#∞
Ü«∂Y∂|∞ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) QÍi J#∞=∂#O x[=∞~ÚOk. ‰õÄ_® ¿Ñ~˘¯<åfl~°∞.
8. J`«ºO`« L#fl`«"≥∞ÿ# ã¨fiáêflxfl K«∂Ñ≤OK«@O HÀã¨O JÖÏ¡ÇπÏ x#∞fl Z#∞fl‰õΩ#fl>Ë¡, 12. "Õ∞=Ú Ñ¨k=∞Ok ™È^Œ~°∞ÅO (XˆH `«e¡a_»¤ÅO) XHõ "≥·Ñ¨Ù# LO_»QÍ, =∂ ã¨=u
`«# =∞ǨHÍ~°ºO HÀã¨O x#∞fl xÜ«∞q∞™êÎ_»∞. HõÅÅ xQÆ∂_è®~åúxfl q_»=∞~°z ™È^Œ~°∞Öˇ·# W^ŒÌi "≥·Ñ¨Ù‰õΩ (Ü«¸ã¨∞Ѷπ, a<£ Ü«∂q∞<£Å "≥·Ñ¨Ù‰õΩ) =∂ `«O„_ç "≥ÚQÆæ@O
K≥¿ÑÊ q^Œº#∞ h‰õΩ <Õ~°∞Ê`å_»∞. '`ågÅ∞Öò JǨnãπ— JO>Ë q+¨Ü«∂Å Ö’`«∞ʼnõΩ J<åºÜ«∞O. "åi^ŒÌ~°∂ `«O„_çH˜ Hõ#∞flŠѨO_»∞=QÍ, =∂#㨠Ѩل`«∞Å∞QÍ q~ålÅ∞¡
KÕ~@° O Jx Jã¨Å∞ J~°O÷ . WHõ¯_» =∂@Å Ö’`«∞ʼnõΩ KÕ~@° O JO>Ë HõÅÅ ÉèÏ"å~å÷xfl `«∞<åfl~°∞.
qâ◊nHõiOK«@O J#fl=∂>! 13. J`«x ™È^Œ~°∞_»∞ JO>Ë Ü«¸ã¨∞Ѷπ ™⁄O`« ™È^Œ~°∞_»QÆ∞ a<£ Ü«∂q∞<£ Jx ÉèÏ=O.
1017 1018
12. Ü«¸ã¨∞Ѷπ ==∂q∞<£ ^•|ƒu<£ 517 12. Ü«¸ã¨∞Ѷπ 12= áê~å
9 ''(JO^Œ∞ˆH) Ü«¸ã¨∞Ѷπ#∞ K«O¿ÑÜ«∞O_ç 11 "å~°O`å J<åfl~°∞: ''<å#flQÍ~°∂!
ÖË^• J`«xfl U^≥·<å (`≥eÜ«∞x) KÀ@ `«=∞~°∞ Ü«¸ã¨∞Ѷπ q+¨Ü«∞OÖ’ =∞=∞‡efl
áêˆ~Ü«∞O_ç. JѨC_≥·<å g∞ `«O„_ç „â◊^•ú ÉÁuÎQÍ #=∞‡ˆ~q∞\©? "Õ∞=Ú J`«x
㨉õΩÎÅ∞ g∞ "≥·Ñ¨Ù‰õΩ =∞à◊§=K«∞Û. P `«~°∞ ÉÏQÀQÆ∞Å#∞ HÀˆ~"å~°"Õ∞ Hõ^•!18
"å`« g∞~°∞ =∞Oz"å~°∞QÍ =∂~åe.——15 12 ''ˆ~Ѩ٠g∞~°`x« fl ZÖÏÔQ<· åã¨~ˆ =∂`À
10 JѨC_»∞ "åiÖ’ XHõ_»∞, ѨOѨO_ç. JHõ¯_»`«#∞ ÉÏQÍ ux, P_»∞
''Ü«¸ã¨∞Ѷ#π ∞ K«OѨHOõ _ç. (XHõ"àÕ ◊ ‰õΩO\Ï_»∞. J`«xfl HÍáê_Õ ÉÏ^躌 `« =∂k
U^≥·<å KÕÜ«∂Å<Õ J#∞‰õΩO>Ë) J`«xfl Hõ^•?——
U^≥<· å Ö’`≥#· ÉÏqÖ’ Ѩ_"» Ü ≥ ∞« ºO_ç16 – 13 (Ü«∂Y∂|∞ – JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) WÖÏ
=KÕÛáÈÜÕ∞ ÉÏ@™ê~°∞Ö |$O^ŒO U^≥·<å ã¨=∂^è•#q∞KåÛ~°∞: ''g∞~°`«xfl fã¨∞‰õΩ
J`«xfl Z`«∞‰Î Ωõ áÈ`«∞Ok——17 Jx J<åfl_»∞. "≥à§◊ @O ##∞fl "庉õΩŠѨ~∞° ™ÈÎOk. g∞~°∞
14. =¸ÅOÖ’ '[ÖÏÖò— J<Õ Ñ¨^ŒO =zÛOk. [ÖÏÖò JO>Ë JѨ=∂~°æO, ÃÑ_»^•i Jx Ѩ~^° •è º#OÖ’ LO_»QÍ ZHõ¯_» `À_ÕÅ∞
Jã¨Å∞ J~°O÷ . HÍx WHõ¯_» 'ÃÑ_»^•i— JO>Ë `«ÑC¨ Jx J~°O÷ . `«=∞Hõ<åfl Ü«¸ã¨∞Ѷ,π =zÛ J`«xfl u<Õã¨∞ÎO^À##fl ÉèíÜ«∞O
a<£Ü«∂q∞<£ÅÃÑ·<Õ `«=∞ `«O„_ç Z‰õΩ¯= =∞=∞HÍ~°O K«∂Ñ≤ `«Ñ¨C KÕã¨∞Î<åfl~°x P ‰õÄ_® ##∞fl "≥O\Ï_»∞`ÀOk.——19
Ѩk=∞On `«ÅáÈâß~°∞. 14 ^•xH˜ "å~°∞, ''(<å<åfl!) =∂ÖÏO\˜
15. JO>Ë XHõ `«Ñ¨C KÕã≤# Ñ≤^ŒÑ¨ (Ü«¸ã¨∞Ѷπ#∞ K«OѨ@"≥∂, ÉÏqÖ’ Ѩ_»"ÕÜ«∞@"≥∂ (|e+¨ì"≥∞ÿ#) [@∞ì LO_»QÍ `À_ÕÅ∞ =zÛ
KÕã≤# `«~°∞"å`«) ѨâßÛ`åÎѨO K≥Ok, ã¨[˚#∞Å∞QÍ rq^•ÌO J#flk "åi =∂@Ö’¡x W`«xfl u<Õ¿ãÎ "Õ∞=Ú U=∂„`«O KÕ`«HÍx
=∞~°‡O. K«=@ÅO J=Ù`å=Ú——20 Jx K≥áêÊ~°∞.
16. J~°cÖ’ ''QÆÜ«∂|uÖò AÉòƒ—— Jx LOk. AÉòƒ JO>Ë J~°÷O ÉÏq. QÆÜ«∂|`«∞<£ 18. nxfl|\˜ì J~°÷=∞ÜÕ∞º^Õq∞@O>Ë, WO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ ‰õÄ_® Ü«¸ã¨∞Ѷπ ™È^Œ~°∞Å∞
JO>Ë Ö’`«∞QÍ LO_Õk Jx J~°O÷ . ™ê^è•~°}OQÍ ÉÏq J<Õk Ö’`«∞QÍ<Õ LO@∞Ok. Ü«¸ã¨∞Ѷπ#∞ `«=∞ "≥O@ ѨOѨ=∞x „ѨuáêkOz LO\Ï~°∞. P „Ѩuáê^Œ##∞
JO^Œ∞Ö’ Ѩ_#ç =ã¨∞=Î Ù HõxÑ≤OK«^∞Œ . HÍHõáÈ`Õ Ö’`≥#· ÉÏq J#@OÖ’ ÉèÏ= PkèHºõ `« `«O„_ç Ü«∂Y∂|∞ u~°ã¨¯iOz LO\Ï~°∞.
(Supremacy) LOk. 19. Ãã~· ∞° ‰õΩ, +≤HÍ~°‰¡ Ωõ áÈ"åÅh, P@ÖÏ_»∞HÀ"åÅx, |∞ÅÉÏ@O f~°∞ÛHÀ"åÅx =∂#=
17. ~åHõáÈHõÅ∞ [i¿Ñ ÉÏ@™ê~°∞Å∞ =∞Ozh~°∞ `À_»∞HÀ=\ÏxH˜ ÉÏqH˜ =zÛ#ѨC_»∞ <≥·[O "åOzèã¨∞ÎOk. JO^Œ∞ˆH =º~°÷ =ºã¨<åʼnõΩ ^•i fÜ«∞x P@ÅÃÑ·, qǨ~°
"åÔ~ÖÏQÆ∂ Ü«¸ã¨∞Ѷπ#∞ K«∂ã≤, J`«xfl `«=∞`À fã¨∞‰õΩ"≥à◊`å~°∞. P Ѩk=∞Ok Ü«∂„`«ÅÃÑ· W™ê¡O POHõ∆Å∞ qkèOK«ÖË^Œ∞. JO^Œ∞ˆH Ǩτ[`ü Ü«∂Y∂|∞ (JÖˇ·Ç≤Ï
™È^Œ~∞° Ö’¡ XHõ_∞» ™È^Œ~„° ¿Ñ=∞`À D q^è"Œ ∞≥ #ÿ ã¨ÅǨ ~ÚKåÛ_»∞. ǨÏ`«º KÕÜ∞« @OHõ<åfl ã¨ûÖÏO) ‰õÄ_® "åi „H©_®q<À^•ÅÃÑ· JÉèíºO`«~°O `≥Å∞ѨÖË^Œ∞. |Ǩïâß g∞~°∞ g∞
WÖÏ ÉÏqÖ’ Ѩ_»"≥Ü«∞º@O H˘O`«Ö’ H˘O`« "≥∞~°∞QÆ∞ J#flk J`«x L^ÕÌâ◊O. „H©_® q<À^•Ö’¡ =Úxy L#flѨC_»∞ `À_ÕÅ∞ =zÛ Ü«¸ã¨∞Ѷπ#∞ ÉèíH˜∆ã¨∞ÎO^Õ"≥∂#x
J`«#∞ ÉèÜ í ∞« Ѩ_∞» `«∂<Õ D ã¨ÅǨ WKåÛ_»∞. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ P Ѩk=∞Ok ™È^Œ~∞° Å <å‰õΩ J#∞=∂#OQÍ LO^Œx PÜ«∞# K≥áêÊ~°∞. P HÍÅOÖ’ Z_®i „Ѩ^ÕâßÅÖ’
Jã¨∂Ü«∂yfl f„=OQÍ ~åA‰õΩx LOk. JO^Œ∞ˆH J`«#∞ 'JO`«QÍ HÍ"åÅ#∞ `À_Õà◊√§ Z‰õΩ¯=QÍ LO_Õq.
‰õΩO>Ë....D q^èŒOQÍ KÕÜ«∞O_ç— Jx K≥ѨÊ=Åã≤ =zÛOk. P Hõ∆}OÖ’ J`«#∞ `«#
Jaè„áêÜ«∂xfl `≥ˆQã≤ K≥Ñ≤Ê LO>Ë |Ǩïâß "å~°∞ J`«x =∂@#∞ ‰õÄ_® MÏ`«~°∞ 20. "Õ∞q∞O`«=∞Okq∞ LO_»QÍ `À_ÕÅ∞ JHõ¯_çH˜ ~å=\ÏxH˜ ZÖÏ ™êǨÏã≤ã∞¨ OÎ k? g∞~°∞
KÕã≤ LO_Õ"å~°∞ HÍ^Õ"≥∂! xtÛO`«QÍ LO_»O_ç. =∞=∞‡efl #=∞‡O_ç! Jx J#fl^Œ=Ú‡Å∞ K≥áêÊ~°∞.
1019 1020
12. Ü«¸ã¨∞Ѷπ ==∂q∞<£ ^•|ƒu<£ 518 12. Ü«¸ã¨∞Ѷπ 12= áê~å
15 P q^èŒOQÍ "åà◊√§ J`«xfl fã¨∞‰õΩ 18 J`«x (Ü«¸ã¨∞Ѷ)π K˘Hͯ#∞
áÈ~Ú, Ö’`≥·# ÉÏqÖ’ Ѩ_»"ÕÜ«∂Åx |∂@HõѨ٠(#H˜b) ~°HõÎO`À ~°OQÆiOz
xâ◊Û~ÚOK«∞‰õΩ<åfl~°∞. JѨC_»∞ "Õ∞=Ú `≥KåÛ~°∞. ''(Wk x[O HÍ^Œ∞). Wk g∞
Ü«¸ã¨∞Ѷπ‰õΩ '=Ç‘Ï— ѨOѨÙ`«∂, ''#∞=Ùfi =∞<ÀHõeÊ`«"∞≥ #ÿ =∂@ =∂„`«"∞Õ . ã¨~ˆ . WHõ
(XHÍ<˘Hõ ~ÀA) `«Ñ¨Ê‰õΩO_® "åiH˜ D F~°∞Ê =Ç≤ÏOK«@"Õ∞ L`«Î=∞O.23 g∞~°∞
=º=Ǩ~åxfl `≥eÜ«∞*Ë™êÎ=Ù. HÍx HõeÊOKÕ =∂@ÅÃÑ· <Õ#∞ JÖÏ¡ÇÏπ ã¨Ç¨
JѨC_»∞ "å~°∞ (x#∞fl) QÆ∞~°∞ÑÎ >¨ ìË ã≤u÷ Ö’ Ü«∂<Õfl Ji÷ã¨∞Î<åfl#∞——24 Jx PÜ«∞#
LO_»~°∞—— Jx `≥eáê=Ú.21 (Ü«∂Y∂|∞) ѨeHÍ~°∞.
16 ~å„`«ÜÕ∞ºã¨iH˜ "å~°O`å ÅÉ’kÉ’ 19 XHõ „ѨÜ∂« }©‰Ωõ Å |$O^ŒO J@∞"≥Ñ· Ù¨
=∞O@∂ `«=∞ `«O„_ç =^ŒÌ‰õΩ =KåÛ~°∞. =zÛOk. "å~°∞ hà◊√§ `≥KÛÕ `«=∞ =∞x+≤x
17 ''F <å<åfl! "Õ∞=Ú Ü«¸ã¨∞Ѷ#π ∞ hà◊§ H˘~°‰õΩ ѨOѨQÍ, J`«_»∞ `«# ÉÁÔH¯
™ê=∂#∞ =^ŒÌ =^ŒeÃÑ\˜ì Ѩ~°∞QÆ∞ ##∞ ÉÏqÖ’ "Õâß_»∞ – (Ü«¸ã¨∞Ѷ#π ∞
ѨO^≥OÖ’ =ÚxyáÈÜ«∂=Ú. JO`« K«∂_»QÍ<Õ) ''â◊√ÉèOí â◊√ÉèOí , WkQÀ WHõ¯_»
Ö’<Õ `À_ÕÅ∞ =zÛ J`«xfl u<ÕãO≤ k. XHõ ÉÏÅ∞_»∞<åfl_»——x J<åfl_»∞.25 "å~°∞
"Õ∞=Ú x[O K≥ÑÊ≤ <å g∞~°∞ =∂ =∂@#∞ 23. "å~°∞ XHõ "Õ∞HõÑ≤Å¡#∞ HÀã≤, ^•x ~°HÍÎxfl K˘Hͯ‰õΩ `«yeOKå~°x J#|_»∞`ÀOk.
#=∞‡~°∞—— J<åfl~°∞.22 Hõ@∞ìHõ^äŒÅ∞ JÖË¡"å~°∞ ZHõ¯_À XHõ KÀ@ `«Ñ¨Ê@_»∞QÆ∞ "Õ™êÎ~°∞. K˘Hͯ#∞ ~°HõÎOÖ’
~°OQÆi¿ãÎ ã¨iáÈ`«∞O^Œ#fl PÖ’K«# "åiH˜ =zÛOkQÍx "å~°∞ K˘Hͯ#∞ U=∂„`«O
21. k=º Y∞~üP<£ ZO`À ‰õΩ¡ÑÎ̈OQÍ D =$`åÎO`åxfl q=i™ÈÎOk. =ÚO^Œ∞QÍ "Õã¨∞‰õΩ#fl zOK«ÖË^Œ∞. `À_ÕÖË QÆ#Hõ Ü«¸ã¨∞Ѷπ#∞ ux LO>Ë K˘Hͯ#∞ zOz LO_®eûOk. P
Ѩ^äŒHõO „ѨHÍ~°O "å~°∞ Ü«¸ã¨∞Ѷπ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)#∞ ÉÏqÖ’ Ѩ_»"Õã≤#ѨC_»∞, K˘Hͯ#∞ K«∂_»QÍ<Õ Ü«∂Y∂|∞ QÍi¯ J#∞=∂#O HõeyOk. ^•xH˜ `À_»∞ Ü«¸ã¨∞Ѷπ
^Õ=Ù_»∞ D '=Ç‘Ï— ã¨O^Õâ◊O ѨOÑ≤, PO^Àà◊# K≥O^Œ=Åã≤# ѨxÖË^Œh, x#∞fl Hõ#fl HõʼnõΩ ÉèÏ"å~°÷O ‰õÄ_® PÜ«∞#‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. JO^Œ∞ˆH `«# =Ú^Œ∞ÌÅ H˘_»∞‰õΩ
~°HO∆˜ K«@"Õ∞ QÍHõ L#fl`« ™ê÷<åʼnõΩ ‰õÄ_® KÕ~∞° ™êÎ#x Ü«¸ã¨∞Ѷ‰π Ωõ Éè~í À™ê ~ÚKåÛ_»∞. q+¨Ü«∞OÖ’ "å~°∞ K≥¿ÑÊ^ŒO`å J|^Œú=∞x PÜ«∞#‰õΩ J~°÷"≥∞ÿáÈ~ÚOk. J~Ú`Õ
hѨ@¡ D ^Œ∞~°fi º=Ǩ~°O KÕã≤# h ™È^Œ~°∞Å∞ U^À XHõ ~ÀA =ÚÃ+ì`«∞ΉõΩO@∂ h UO KÕÜ«∞QÆÅ~°∞? FÑ≤Hõ Ѩ\ ˜ì, ^≥·= ã¨Ç¨Ü«∂xfl Ji÷OK«@O q<å =∂~åæO`«~°O
^ŒQÆæ~°‰õΩ =™êÎ~°∞. JѨC_»∞ #∞=Ùfi "åi x~åÌH˜∆}º K«~°º#∞ *Ï˝Ñ¨HõO KÕ™êÎ=Ù. "å~°∞ ÖË^Œ∞.
ã≤QÆ∞æ`À ‰õΩq∞eáÈÜÕ∞ ã≤÷u =ã¨∞ÎOk Jx ^Õ=Ù_»∞ `«# „Ѩ=HõÎ (Ü«¸ã¨∞Ѷπ)‰õΩ
`≥eÜ«∞Ѩ~K° å_»∞. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Ü«¸ã¨∞Ѷπ Ѩã"≤ å_Õ. J~Ú`Õ „Ѩ=HõQÎ Í xÜ«Ú‰õΩÅÎ ∞ 24. HõѨ@∞Å∞ Ǩτ[`ü P~Úëê (~°.J<£Ç¨) ÃÑ· hÖÏѨxO^ŒÅ∞ "≥∂Ñ≤#ѨÙ_»∞ ‰õÄ_®
HÍÉ’ÜÕ∞ "åiH˜ ÉÏźO #∞O_Õ ^Õ=Ùx '=Ç‘Ï— JO^Œ∞`«∞O^Œ#fl ^•xH˜ W^˘Hõ `å~å¯}O. P"≥∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) ‰õΩ q=~°}QÍ D =∂@ÖË J<åfl~°∞. P"≥∞ WÖÏ K≥áêÊ~°∞:
Ǩτ[`ü D™ê, Ü«∞Ǩº (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)ʼnõΩ ‰õÄ_® ÉÏźOÖ’<Õ ^≥·= ã¨O^Õâ◊O ''^≥·=™êH˜∆! <Õ#∞ <å HÀã¨O, g∞ HÀã¨O ‰õÄ_® Ü«¸ã¨∞Ѷπ `«O„_ç Ü«∂Y∂Éò‰õΩ
JOkOk. Z^Œ∞~°~Ú# LѨ=∂<å<Õfl L^•Ç¨Ïiã¨∞Î<åfl#∞. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ PÜ«∞# (Ü«∂Y∂Éò)
'ã¨ÇϨ #"Õ∞ =∞Ozk— J<åfl~°∞. <Õ#∞ ‰õÄ_® ã¨ÇϨ #O =Ç≤ÏOK«@O `«Ñʨ "Õ~ˆ ^•iÖË^∞Œ ——
22. g∞ ^Œ$+≤Öì ’ "Õ∞=Ú ã¨`º« =O`«∞ÅO, #=∞‡^ŒQ"æÆ å~°O J~Ú#ѨÊ\˜H© Ü«¸ã¨∞Ѷπ q+¨Ü∞« O (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs – Ü«¸ã¨∞Ѷπ ã¨∂~å "åºMϺ#O).
^ŒQÆæ~°H˘KÕÛã¨iH˜ g∞~°∞ =∞=∞‡efl #=∞‡~°∞. WѨC_≥·`Õ =∞s#∞. WѨC_»∞ "Õ∞"Õ∞O
K≥Ñ≤Ê<å g∞‰õΩ J|^Œú"Õ∞ JxÑ≤ã¨∞ÎOk. 25. PÜ«∞`«∞Ö’ '"åi^£— Jx LOk. "åi^£ J<Õ "å_≥=_»O>Ë J`«#∞ XHõ =~°ÎHõ a_®~°∞
1021 1022
12. Ü«¸ã¨∞Ѷπ ==∂q∞<£ ^•|ƒu<£
J`«xfl =~°ÎHõ ™ê=∞„yQÍ Ñ¨iQÆ}˜Oz
^•zÃÑ\Ïì~°∞.26 J~Ú`Õ "å~°∞ KÕã¨∞Î#fl
^ŒO`å JÖÏ¡ÇπωõΩ `≥Å∞ã¨∞!27
ѨÜ∞« xOKÕ ^•iÖ’ H˘OK≥O =ÚO^Œ∞QÍ<Õ "≥o§ =∞Ozh\˜ =ã¨u QÆÅ ã¨Å÷ O Hõ#∞Q˘x,
=~°ÎHõ a_®~°∞ PQÆ_®xH˜ U~åÊ@∞¡ KÕ™êÎ_»∞. P =ºH˜Î ÉÏqÖ’ KÕ^Œ#∞ "ÕÜ«∞QÍ<Õ
Ǩτ[`ü Ü«¸ã¨∞Ѷπ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) „`å_»∞ Ѩ@∞ì‰õΩ<åfl~°∞. JO^Œ"≥∞ÿ# ÉÏÅ∞_»∞
HõxÑ≤OK«QÍ<Õ P =ºH˜Î P#O^ŒO`À Laƒ `«aƒ|ƒ~Ú P ÉÏÅ∞}˜‚ ÃÑ·H˜ ÖωõΩ¯<åfl_»∞.
26. J~°cÖ’ 'a*ÏJ`«∞<£— Jx LOk. JO>Ë "åºáê~° =ã¨∞Î=Ù Jx J~°÷O. WO`«H©
Ǩτ[`ü Ü«¸ã¨∞Ѷπ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)#∞ "åºáê~° =ã¨∞Î=ÙQÍ Y~å~°∞ KÕã≤ PÜ«∞xfl
^•zÃÑ\˜ì# "åÔ~=~°∞? D q+¨Ü«∞OÖ’ aè<åflaè„áêÜ«∂Å∞<åfl~Ú. ǨѶ≤*ò Wɡfl
Hõã‘~ü WÖÏ JO@∞<åfl~°∞ – ''ÉÏq #∞Oz Ǩτ[`ü Ü«¸ã¨∞Ѷπ (J) ÉÁÔH¯# ^•fi~å
|Ü«∞@‰õΩ fÜ«∞|_ç#ѨC_»∞ ™È^Œ~°∞Å∞ ‰õÄ_® JHõ¯_» xÅ|_ç L<åfl~°∞. Ü«¸ã¨∞Ѷπ
`«=∞ ™È^Œ~∞° _»#fl ã¨OQÆux P ™È^Œ~∞° Å∞ L^ÕâÌ º◊ ѨÓ~°fiHõOQÍ HõÑÊ≤ ѨÙKåÛ~°∞. Ü«¸ã¨∞Ѷπ
‰õÄ_® „áê} ÉèíÜ«∞O`À P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Ug∞ =∂\Ï¡_»ÖË^Œ∞. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’
<ÀÔ~uÎ ã¨OHõ\ ã≤÷ux H˘x`≥K«∞Û‰õΩ<ÕHõ<åfl =∞ø#O =Ç≤ÏOK«@O "Õ∞Åx `«ÅáÈã≤
LO\Ï~°∞! `å=Ú P JO^Œ"≥∞ÿ# ÉÏÅ∞}˜‚ J=∞‡\ÏxH˜ `≥KåÛ=∞x ™È^Œ~°∞Å∞ ÉÏq
^ŒQÆæiH˜ =zÛ# =ºH˜Î`À K≥áêÊ~°∞. `å#∞ ™È^Œ~°∞Å KÕ`«∞Ö’¡ ǨÏ`«=∞ÜÕ∞ºHõO>Ë
J=Ú‡_»∞áÈ=@"Õ∞ "Õ∞Åx ÉèÏqOz LO\Ï~°∞ Ü«¸ã¨∞Ѷπ. JO^Œ∞ˆH P ã¨=∞Ü«∞OÖ’
‰õÄ_® PÜ«∞# "≥∞^ŒÅ‰õΩO_® LO_çáÈÜ«∂~°∞. `«~åfi`« P =ºH˜Î, XHõ JO^Œ"≥∞ÿ#
ÉÏÅ∞_»∞ J=∞‡HÍxH˜ L<åfl_»#fl ã¨OQÆu `«# |$O^ŒO"åiH˜ `≥eÜ«∞*Ëâß_»∞.——
HÍx D "åºMϺ#O =¸Å q+¨Ü«∞O`À ã¨=∞#fiÜ«∞O K≥O^Œ@O ÖË^Œ∞. W=∂"£∞
ëœHÍh Jaè„áêÜ«∞O „ѨHÍ~°O P ÉÏÅ∞}˜‚ "åºáê~° =ã¨∞Î=ÙQÍ ^•zÃÑ@∞ì‰õΩ#fl"å~°∞
– "åi^£ =∞iÜ«Ú J`«x ã¨Ç¨ÏK«~°∞ÖË. J~Ú`Õ "å~°∞ a_®~°∞ ã¨Éèí∞ºÅO^ŒiH© D
ã¨OQÆu `≥eÜ«∞Ѩ~°K«ÖË^Œ∞. D JÉσ~Ú ÉÏqÖ’ ^˘iHÍ_»x `≥e¿ãÎ J`«xfl L=∞‡_ç
™⁄`«∞ÎQÍ ÉèÏqOz, JO^Œ~°∂ "å\Ï J_»∞QÆ∞`å~°∞. JO^Œ∞ˆH "å~°∞ `«=∞ a_®~°∞
=^ŒÌ‰õΩ "≥o§, ÉÏq Ü«∞[=∂#∞Å∞ D JÉσ~Úx `«=∞‰õΩ ã¨=∞iÊOK«∞‰õΩ<åfl~°x
K≥áêÊ~°∞. P q^èOŒ QÍ "å~°∞ DlѨÙì JOQÆ_Öç ’ J`«xfl J"Õ∞‡ã≤ P ÖÏÉèÏxfl H˘kÌ=∞O^Õ
ѨOK«∞HÀ"åÅ#∞‰õΩ<åfl~°∞.
J~Ú`Õ D Jaè„áêÜ«∞O ‰õÄ_® ѨÓiÎQÍ JuH˜#@∞¡QÍ ÖË^Œ∞. |Ǩïâß Ñ¨iã¨~°
„áêO`åÅ "åiH˜ ÉèíÜ«∞Ѩ_ç P |$O^ŒO "å~°O^Œ~°∂ P ÉÏÅ∞}˜‚ ^•zÃÑ\ì̃ LO\Ï~°∞.
P ÉÏÅ∞_»∞ P_»∞‰õΩO@∂ W@∞ =zÛ á⁄~°áê@∞# ÉÏqÖ’ Ѩ_çáÈÜ«∂_Õ"≥∂. K«∞@∞ì
„ѨH¯õ Å"å~°∞ |Ǩïâß P JÉσ~Úx "≥`∞« ‰õΩ¯O@∂ ~å=K«∞Û. `«=∞ ^ŒQ~æÆ ° P JÉσ~Ú
1023
519 12. Ü«¸ã¨∞Ѷπ 12= áê~å
20 "åà◊√§28 J`«xfl Ju `«‰õΩ¯= ^èŒ~°‰õΩ,
J#QÍ H˘xfl k~°›=ÚňH J"Õ∞‡âß~°∞.
ZO^Œ∞HõO>Ë Ü«¸ã¨∞Ѷπ =º=Ǩ~°OÖ’
"åiH˜ JO`«QÍ Pã¨H˜Î ÖË^Œ∞.29
21 DlѨÙì"åiÖ’ Ü«¸ã¨∞Ѷ¨Ù#∞ H˘#fl
=ºH˜Î `«# ÉèÏ~°º`À,30 ''W`«xfl Q“~°"å^Œ~°
}Å`À LOK«∞. |Ǩïâß W`«x =Å¡
=∞#‰õΩ ÖÏÉèOí HõÅQÆ=K«∞Û. ÖË^• W`«xfl
=∞#O =∞# H˘_»∞‰õΩQÍ#~Ú<å
L<åfl_»x `≥e¿ãÎ Jã¨Å∞ˆH #+¨ìO. HÍ|\˜ì P Ѩã≤"å}˜‚ ^•zÃÑ@ì_»O L`«Î=∞O Jx
ÉèÏqOz "å~°∞ P Ѩx KÕã≤ LO\Ï~°∞ – D =¸_»= Jaè„áêÜ«∞"Õ∞ "åã¨Î"åxH˜
^ŒQÆæ~°Ö’ LOk.
27. Ü«¸ã¨∞Ѷπ Ѩ@¡ [iˆQ =º=Ǩ~°=∞O`«\ ˜h JÖÏ¡ÇπÏ QÆ=∞xã¨∂Î<Õ L<åfl_»∞. ^Õ=Ùx
qkè„"å`« J=∞Å∞Ö’H˜ ~å=Åã≤# J=ã¨~O° ‰õÄ_® LOkHõ^• =∞i! JO^Œ∞Hˆ JÖÏ¡ÇÏπ
W^ŒO`å [~°QÆxKåÛ_»∞. JnQÍHõ D =$`åÎO`«OÖ’ JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O)‰õΩ
'ã¨OˆH`«O— LOk. D ã¨OѶ¨∞@# ^•fi~å ^Õ=Ù_»∞ =∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨)‰õΩ
K≥Ñʨ ^ŒÅzO^Õq∞@O>Ë, (F „Ѩ=HÍÎ!) h *Ïu „Ѩ[Å∞ x#∞fl J_»∞QÆ_∞» QÆ∞<å "Õkãè ∞¨ #Î fl
ã¨OQÆu =∂‰õΩ `≥eÜ«∞^Œx HÍ^Œ∞, JO`å `≥Å∞ã¨∞. "Õ∞=Ú `«ÅK«∞‰õΩO>Ë "åi
PQÆ_®Å#∞ W>Ëì JiHõ@ìQÆÅO. HÍx Ü«¸ã¨∞Ѷπ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) ™È^Œ~°∞ʼnõΩ QÆ_»∞=Ù
WzÛ#@∞¡QÍ<Õ <Õ#∞ h *Ïu ã¨~åÌ~∞° ʼnõΩ ‰õÄ_® q_»∞Ѩ٠Wã¨∂Î áÈ`«∞<åfl#∞. Z@ìHˆ ʼnõΩ
"Õ∞=Ú Ü«¸ã¨∞Ѷπ#∞ DlѨÙì JkèHÍ~° Ñ‘~î°OÃÑ· ‰õÄ~ÀÛɡ\Ïì=Ú. J`«x ™È^Œ~°∞Å#∞
J`«ºO`« xã¨ûǨÜ«∞ ã≤÷uÖ’ fã¨∞‰õΩ=zÛ J`«x P™ê÷#OÖ’ xÅɡ\Ïì=Ú. F =ÚǨÏ
=∞‡^£ (ã¨)! h q+¨Ü«∞OÖ’ ‰õÄ_® JÖψQ [~°∞QÆ∞`«∞Ok. D ~ÀA x#∞fl J^ÕѨxQÍ
"Õkèã¨∞Î#fl D á⁄QÆ~°∞É’`«∞Å∞ XHÍ<˘Hõ ~ÀA h ã¨=∞Hõ∆OÖ’H˜ =zÛ Jâ◊‰õΩÎÖˇ·
xÅ|_»`å~°∞. h=Ù ÃÑ>Ëì Hõ∆=∂aèHõ∆ HÀã¨O Pâ◊`À Z^Œ∞~°∞K«∂™êÎ~°∞. Hõ#∞Hõ #∞=Ùfi
P"Õ^Œ# K≥O^Œ‰õΩ Jx JÖÏ¡ÇπÏ PÜ«∞xfl (ã¨Jã¨O) F^•~åÛ_»∞. Z@ìˆHʼnõΩ [iyOk
‰õÄ_® J^Õ. Ô~O_»∞ ^ŒâßÉÏÌÅ∞ u~°Hõ¯=ÚO^Õ P Ѷ¨∞_çÜ«∞ ~å<Õ =zÛOk. =∞Hͯ
q[Ü«∞O ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ D K«i„`« ѨÙ#~å=$`«=∞~ÚOk.
28. '"åà◊√§— JO>Ë ™È^Œ~°∞Å∂ HÍ=K«∞Û ÖË^• D "åºMϺ#O „ѨHÍ~°O P a_®~°∞
"å~°∂ HÍ=K«∞Û.
29. `Õ~°QÍ ^˘iH˜# =ã¨∞Î=٠Ѩ@¡ =∞x+≤ „Ѩ=~°Î# WÖψQ LO@∞Ok. P =ã¨∞Î=Ù ZO`«
1024
12. Ü«¸ã¨∞Ѷπ ==∂q∞<£ ^•|ƒu<£ 520 12. Ü«¸ã¨∞Ѷπ 12= áê~å
KÕã¨∞HÀ=K«∞Û—— J<åfl_»∞. D q^èŒOQÍ 24 P"≥∞ J`«xfl (Ü«¸ã¨∞Ѷπ#∞)
"Õ∞=Ú, ã¨fiáêflÅ ™ê~åxfl „QÆÇ≤ÏOKÕ PtOzOk. XHõ"Õà◊ J`«#∞ QÆ#Hõ `«#
q^Œº#∞ <Õ~Ê° _®xH˜ DlѨÙì Éè∂í ÉèÏQÆOÃÑ· „ѨÉ∞íè =Ù x^Œ~≈° <åxfl34 K«∂ã≤ LO_»Háõ È`Õ
Ü«¸ã¨∞Ѷπ‰õΩ xÅ^˘‰õΩ¯‰õΩ<Õ J=HÍâ◊O J`«#∞ ‰õÄ_® P"≥∞#∞ PtOzLO_Õ"å_Õ.
HõeÊOKå=Ú.31 JÖÏ¡ÇÏπ `«# x~°Ü ‚ ∂« xfl (HÍx JÖÏ [~°QÆÖË^Œ∞).35 ZO^Œ∞HõO>Ë
J=∞Å∞Ѩ~°z f~°∞`å_»∞. HÍx „Ѩ[ÅÖ’ "Õ∞=Ú J`«#∞flOz K≥_»∞#∞, huÉÏǨϺ
KåÖÏ=∞OkH˜ D q+¨Ü«∞O `≥eÜ«∞^Œ∞. `«#∞ ^Œ∂~°O KÕâß=Ú.36 xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
22 =∞i J`«#∞ (Ü«¸ã¨∞Ѷπ) xO_»∞ J`«#∞ =∂ „Ѩ`ÕºHõ ^•ã¨∞ÅÖ’ XHõ_»∞.
Ü«∞ø=# ^Œâ◊‰õΩ KÕ~°∞‰õΩ#flѨC_»∞ 33. WHõ¯}∞‚Oz Ǩτ[`ü Ü«¸ã¨∞Ѷπ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)‰õΩ ã¨iH˘`«Î ѨsHõ∆ "≥Ú^ŒÅ~ÚºOk.
"Õ∞=∞`«xH˜ x~°‚Ü«∞O ÔQ·H˘<Õ â◊H˜Îh, Ü«¸ã¨∞Ѷ#π ∞ Q“~°=^Œ$+≤`ì À K«∂_®Åx JrA `«# ÉèÏ~°º‰õΩ =∞s =∞s K≥ÑÊ≤ #ѨÊ\˜H,©
*Ï˝<åhfl „Ѩ™êkOKå=Ú.32 ã¨^•Kå~° P"≥∞ Ü«¸ã¨∞Ѷπ JO^ŒK«O^•Å‰õΩ =ÚQÆ∞ú~åÖˇ· PÜ«∞xfl "≥∂Ç≤ÏOzOk. áêѨHÍ~°ºO
ã¨OѨ#∞flʼnõΩ "Õ∞=Ú D q^èŒOQÍ<Õ HÀã¨O PÜ«∞xfl Ñ≤ezOk. HÍx Ü«¸ã¨∞Ѷπ (JÖˇ·Ç≤Ï) P"≥∞ Ñ≤Å∞ѨÙ#∞ „`Àã≤ѨÙKåÛ~°∞.
„ѨuѶ¨ÖÏxfl J#∞„QÆÇ≤Ï™êÎ=Ú. 34. JO>Ë Ç¨Ï„[`ü Ü«¸ã¨∞Ѷπ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) ^≥·= x^Œ~°≈<åxfl K«∂ã≤ LO_»HõáÈ`Õ P
23 J`«#∞ (Ü«¸ã¨∞Ѷ)π LO@∞#fl Ѩxx KÕã≤ LO_Õ"åˆ~. WO`«H© P 'x^Œ~°≈#O— Uq∞\˜? nxÃÑ· ѨÅ∞ Jaè„áêÜ«∂Å∞
WO\˜ „ã‘Î J`«x =∂#ã≤Hõ UHÍ„QÆ`«#∞ =ºHõÎ=∞Ü«∂º~Ú. "≥Ú`åÎxH˜ PÜ«∞#‰õΩ ^Õ=Ùx `«~°Ñ¶¨Ù# XHÍ<˘Hõ ã¨∂K«# JOkOk.
^≥|ƒfã¨∂Î HõqfiOK«@O "≥Ú^ŒÖ\ˇ Oì˜ k. ^•xfl K«∂_»QÍ<Õ PÜ«∞# `«# =∞#ã¨∞Ö’x '"åOKè«—#∞ J}QÆ„^˘Hõ¯@OÖ’ Hõ$`«Hõ$`«∞º
(XHõ™êi) `«Å∞ѨÙÅ∞ =¸¿ãã≤, ÅÜ«∂º~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ `«# „Ѩ=HõÎÅ#∞ D q^èŒOQÍ<Õ ~°H˜∆ã¨∂Î LO\Ï_»∞.
'~å....~å!— Jx JOk. ''JÖÏ¡ÇÏπ â◊~}° ∞! 35. Jã¨Å∞ Ü«¸ã¨∞Ѷπ =∞#ã¨∞Ö’ HÀiHõ ~°QÆÅ<Õ ÖË^Œ∞ Jx H˘O`«=∞Ok "åºMϺ`«Å∞
PÜ«∞# <å „Ñ¨É∞íè =Ù. PÜ«∞# ##∞fl KåÖÏ WHõ¯_» Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞. =∞i H˘O`«=∞Ok U=∞O\Ï~°O>ˆ Ü«¸ã¨∞Ѷπ (JÖˇ·Ç≤Ï
=∞Oz ã≤÷uÖ’ LOKå_»∞. J<åºÜ«∞O ã¨ûÖÏO) P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Hõ∆}˜HÍ"ÕâßxH˜ Ö’<≥·# ã¨OQÆu x["Õ∞. J~Ú`Õ `«#‰õΩ
KÕ¿ã"å~°∞ Z#fl\˜H© ÉÏQÆ∞Ѩ_»~°∞——33 Jx `å#∞QÍ PÜ«∞# ã¨"≥∂‡Ç≤Ï`«∞_»∞ HÍÖË^Œ∞. DlѨÙì JkèHÍi ÉèÏ~°º „áÈ^ŒƒÅOÃÑ·,
XuÎ_çÃÑ· PÜ«∞# Z^ŒÖ’ HÀiHõ ~°yeOk. =∞~À q+¨Ü«∞"Õ∞q∞@O>Ë áêѨHÍ~°ºÑ¨Ù
Ü«¸ã¨∞Ѷπ J<åfl_»∞. `«ÅOѨ٠~å=@O ™œjÖϺxH˜ q~°∞^•úOâ◊O HÍ^Œ∞. P `«ÅOѨىõΩ HÍ~°º~°∂ѨO W¿ãÎ
qÅ∞"≥·#^À =∞x+≤ JOK«<å "ÕÜ«∞ÖË_»∞. Ü«¸ã¨∞Ѷπ q+¨Ü«∞OÖ’ "åà◊§ J<åã¨HõÎ`«‰õΩ JѨC_»k ™œjÖϺxH˜ q~°∞^ŒúO J=Ù`«∞Ok (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü, Wɡfl Hõã‘~ü).
HÍ~°}O W^Õ. =zÛ# =∞@∞ˆH KåÅx "åà◊§#∞‰õΩ<åfl~°∞. HÍQ͆ Ѩiâ’^茉õΩÖˇ·# H˘O`«=∞Ok "åºMϺ`«Å∞ WÖÏ Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞ : `«#
30. P HÍÅOÖ’ ~°Ü«∂º<£ a<£ =b^£ J<Õ =ºH˜Î DlѨÙì#∞ áêeOKÕ"å_»h, Ü«¸ã¨∞Ѷπ „ѨÉèí∞=Ù x^Œ~°≈<å<Õfl QÆ#Hõ K«∂ã≤ LO_»HõáÈ`Õ Ç¨Ï„[`ü Ü«¸ã¨∞Ѷπ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)
(JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)#∞ H˘#∞QÀÅ∞ KÕã≤# DlѨÙì JrA P K«„Hõ=iÎ ^Œ~åƒ~°∞Ö’ Pi÷Hõ ‰õÄ_® P"≥∞#∞ PtOKÕ "åˆ~. JO>Ë PÜ«∞# ^≥·= x^Œ~°≈<åxfl K«∂_»@O =Å¡ Jr*ò
=∞O„uQÍ LO_Õ"å_»x „Ѩfu. J`«x ÉèÏ~°º ¿Ñ~°∞ '~å~¸Öò— Jx H˘O^Œ~∞° , 'AÖˇM· Ï— ÉèÏ~°º QÆ∞iOz ã¨OHõeÊOK«∞HÀÖË^∞Œ . ÃÑQ· Í K≥_∞» Ѩx HÀã¨O P"≥∞ Ñ≤Å=QÍ<Õ 'JÖÏ¡ÇÏπ
Jx =∞iH˘O^Œ~°∞ `≥eáê~°∞. x[=Ú ^Õ=Ù_≥~°∞QÆ∞. â◊~°}∞— Jx K≥áêÊ~°∞. P"≥∞#∞ PtOK«ÖË^Œ∞ J#O>Ë Jã¨ÖÏ"≥∞ QÆ∞iOz =∞#ã¨∞Ö’
31. JO>Ë, "Õ∞=Ú Ü«¸ã¨∞Ѷπ (J)#∞ ^Œ∞~å‡~°∞æÖˇ·# ™È^Œ~°∞Å ÉÏi#∞Oz ~°H˜∆Oz#>Ë¡ JÅ[_ç HõÅQÆÖË^Œx HÍ^Œ∞. =∞#ã¨∞Ö’ JÅ[_ç HõÅQÆ@O "Õ~°∞ – PtOK«@O "Õ~°∞.
J`«xH˜ DlѨÙìÖ’ =∞Oz x"åã¨ã¨÷ÅOÖ’ LOKå=Ú. =∞#ã¨∞Ö’ JÅ[_ç U=∂„`«O HõÅQÆx =ºH˜Î áêѨHÍ~°ºO #∞Oz `«#∞fl ~°HO∆˜ K«∞HÀ=@O
32. JO>Ë PÜ«∞#‰õΩ ^≥·=^Ò`åºhfl ÖËHõ ^≥·=^Ò`«ºO HõO>Ë =ÚO^Œ∞ |∞kú ‰õΩâ◊Å`«#∞, Q˘Ñ¨Ê q+¨Ü«∞O Ug∞ HÍ^Œ∞. =∞#ã¨∞Ö’ HÀÔ~¯ ~°ye#ѨÊ\˜H© =∞x+≤ ^•xfl J^Œ∞ѨÙ
x~°‚Ü«∞â◊H˜Îx „Ѩ™êkOKå=Ú. KÕã∞¨ ‰õΩx, áêѨHÍ~°ºO #∞Oz `«##∞ ~°HO∆˜ K«∞HÀ=@"Õ∞ Q˘Ñ¨Ê q+¨Ü∞« O. D WO„kÜ«∞
1025 1026
12. Ü«¸ã¨∞Ѷπ ==∂q∞<£ ^•|ƒu<£ 521 12. Ü«¸ã¨∞Ѷπ 12= áê~å
25 "åi^ŒÌ~°∂ `«Å∞Ѩ٠"≥·Ñ¨Ù Ѩ~°∞ 27 XHõ"àÕ ◊ W`«x K˘Hͯ QÆ#Hõ "≥#∞Hõ"Ñ·≥ Ù¨
ÔQ`åÎ~°∞.37 P „ã‘Î Ü«¸ã¨∞Ѷπ K˘Hͯ#∞ #∞Oz zxy LO>Ë „ã‘Î K≥¿ÑÊk J|^ŒúO.
"≥#∞Hõ "≥·Ñ¨Ù#∞Oz ÖÏy zO¿Ñã≤Ok. W`«#∞ K≥¿ÑÊk x[O—— J<åfl_»∞.
`«Å∞Ѩ٠=^ŒÌ<Õ P"≥∞ Éèí~°Î "åi^ŒÌiH©
Z^Œ∞~°∞Ѩ_®¤_∞» . ''h WÖÏ¡e Ѩ@¡ ^Œ∞~°∞ 28 Ü«¸ã¨∞Ѷπ K˘Hͯ "≥#∞Hõ "≥·Ñ¨Ù#∞Oz
^ÕÌâ◊O HõÅ"å_çH˜ HÍ~åQÍ~° tHõ∆ qkèOK« zxy LO_»@O QÆ=∞xOz# P"≥∞ Éèí~°Î
@"≥∂ ÖËHõ =∞ˆ~^≥·<å Hõiî# tHõ∆ qkèO WÖÏ J<åfl_»∞ : ''Wq g∞ P_»"åà◊¡
K«@"≥∂ `«Ñʨ "Õ~ˆ tHõ∆ U=ÚO@∞Ok?—— =∂Ü≥∂áêÜ«∂Å∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ g∞
Jx P"≥∞ (Éè~í #ΰ ∞) „ѨtflOzOk.38 =∂Ü≥∂áêÜ«∂Å∞ =∞Ǩ Ѷ¨∞’~°OQÍ
26 ''D"≥∞ Q͈~ ##∞fl =ÅÖ’ "Õã∞¨ HÀ= LO\Ï~Ú!41
\ÏxH˜ „ѨÜ∞« uflOzOk——39Jx Ü«¸ã¨∞Ѷπ
K≥áêÊ_»∞. P"≥∞ =OâßxˆH K≥Ok# XHõ 29 ''Ü«¸ã¨∞Ѷ!π D q+¨Ü∂« xfl WO`«\`˜ À
=ºHÎ̃ ™êHõ∆ ºq∞ã¨∂,Î 40 ''W`«x K˘Hͯ QÆ#Hõ =kÖˇ~Úº.42 (U"Õ∞!) #∞=Ùfi =∂„`«O h
=ÚO^Œ∞ "≥·Ñ¨Ù#∞Oz zxy LO>Ë „ã‘Î `«Ñ¨C‰õΩ (JÖÏ¡ÇπÏ#∞) Hõ∆=∂Ѩ} "Õ_»∞HÀ.
K≥¿ÑÊk x[O. W`«#∞ K≥¿ÑÊk J|^ŒúO. =Ú=∂‡\˜H© `«Ñ¨C h^Õ—— (J<åfl_»∞).43
x„QÆǨÏOÖ’ Ǩτ[`ü Ü«¸ã¨∞Ѷπ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) x~°∞Ѩ=∂#"≥∞ÿ# P^Œ~å≈xfl =∞# WHõ¯_» '™êHõ∆ ºO—QÍ ¿Ñ~˘¯#@O QÆ=∞<å~°›O. ZO^Œ∞HõO>Ë JѨÊ\˜H˜OHÍ =º=Ǩ~°O
=ÚO^Œ∞OKå~°∞. `ÕÅÖË^Œ∞. D Hõ^äŒÖ’ 'áêÅ∞ „`åˆQ Ѩã≤Ñ≤ÖÏ¡_»∞ ™êHõ∆ ºq∞KåÛ_»∞— J#fl q+¨Ü«∞O
„áê=∂}˜Hõ LÖË¡Y<åÅ ^•fi~å ~°∂_èô HÍ=@O ÖË^Œ∞. |∞MÏs, =Úã≤¡O „QÆO^ä•ÅÖ’
36. JO>Ë – Ü«¸ã¨∞Ѷπ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)‰õΩ x^Œ~°≈<åxfl K«∂Ñ≤ K≥_»∞ #∞Oz ÖËHõ K≥_»∞ áêÅ∞ „`åˆQ =ÚQÆ∞æ~°∞ Ѩã≤Ñ≤Å¡Å∞ =∂\Ï¡_ç#@∞¡ XHõ ǨÏnã¨∞ LOk. Ü«¸ã¨∞Ѷπ
L^ÕâÌ º◊ O #∞Oz HÍáê_ç#>Ë¡ Jxfl q+¨Ü∂« ÅÖ’#∂ J`«xfl hu ÉÏǨϺ`«‰Ωõ ^Œ∂~°OQÍ =º=Ǩ~°O QÆ∞iOz f~°∞Ê K≥Ñ≤Ê# =ºH˜Î Ѩã≤Ñ≤Å¡"å_»∞ J#fl=∂@ JO^Œ∞Ö’ ZHõ¯_®
LOKÕ U~åÊ@∞ KÕâß=Ú. ZO^Œ∞HõO>Ë J`«#∞ "Õ∞=Ú =∂ HÍ~°ºO HÀã¨O ZOÑ≤Hõ ÖË^∞Œ .
KÕã≤# „Ѩ`ÕºHõ ^•ã¨∞Ö’¡ XHõ_»∞.
37. P"≥∞ L^ÕâÌ O◊ ÉÏQÍ ÖË^xŒ „QÆÇÏ≤ OK«QÍ<Õ Ü«¸ã¨∞Ѷπ (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) |Ü«∞@Ѩ_OÕ ^Œ∞‰õΩ 41. Wq DlѨÙì Jr*ò ѨeH˜# =∂@Å∞. `«# ÉèÏ~°º Ѩxfl# ‰õΩ„@#∞ „QÆÇ≤ÏOz P_»"åi
`«Å∞Ѩ٠"≥·Ñ¨Ù‰õΩ Ѩ~°∞ÔQ`åÎ~°∞. PÜ«∞xfl Ѩ@∞ìHÀ=\ÏxH˜ P „ã‘Î ‰õÄ_® "≥O|_çOzOk. KÕ+¨ìÅÃÑ· D q^èŒOQÍ "åºMϺxOKå_»∞. JO`ÕQÍx Wk JÖÏ¡ÇπÏ Ñ¨eH˜#k HÍ^Œ∞.
P q^èŒOQÍ "åi^ŒÌ~°∂ `«Å∞Ѩ٠"≥·Ñ¨Ù‰õΩ Ѩ~°∞ÔQ`åÎ~°∞. J^ŒÖÏ LOz`Õ D =∂@ „ã‘ÅÎ O^ŒiH© =iÎOK«^∞Œ . JO^Œ∞KÕ`« „ã‘ÅÎ O^ŒiH© D =∂@#∞
38. Éèí~°Î#∞ K«∂_»QÍ<Õ P"≥∞ @‰õΩ¯# ¿Ñ¡@∞ Ѷ≤~å~ÚOzOk. Hõ∆}ÏÖ’¡ Hõ^äŒ#∞ JÖË¡ã≤Ok. J#fi~ÚOѨ*ãË ,≤ nx P^è•~°OQÍ "≥∂™êxH˜ =∂~°∞¿Ñ~°∞ =∞QÆ∞= Jx f~å‡xOK«@O
`«# `«Ñ¨C |Ü«∞@Ѩ_Õ ã¨=∞Ü«∞O ~åQÍ<Õ U áêѨO Z~°∞QÆx Ü«¸ã¨∞Ѷπ (JÖˇ·Ç≤Ï ã¨=∞O[ã¨O HÍ^Œ∞. Y∞~üP<£ L^ÕÌâ◊O ~Úk HÍ^Œ∞. D ѨÅ∞‰õΩÅ P^è•~°OQÍ
ã¨ûÖÏO)#∞ ^À+≤QÍ xÅɡ\ ˜ìOk. H˘O`«=∞Ok WÖÏO\˜ K«=ÙHõÉÏ~°∞ "åºYºÅ∞ KÕâß~°∞. Jq ã¨Ô~·#q HÍ=Ù.
39. D Ѩiã≤÷uH˜ "≥Ú^Œ@ Pâ◊Û~°ºáÈ~Ú# Ü«¸ã¨∞Ѷπ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) HÍã¨Î `Õ~°∞‰õΩx, 42. JO>Ë, nxÃÑ· ~å^•úO`«O KÕã≤, ã¨~°fi„`å nxx K«~°ÛhÜ«∂Oâ◊O KÕÜ«∞#=ã¨~°O
Jã¨ÖOË [iyO^À q=iOKå~°∞. U q^èOŒ QÍ P"≥∞ `«#ÃÑ· =ŠѨxflOn, `å<≥O^Œ∞‰õΩ ÖË^Œ∞ J#flk Jr*ò =∂@Å PO`«~°ºO.
`«Å∞Ѩ٠"≥·Ñ¨Ù‰õΩ Ѩ~°∞ÔQ`«∞ΉõΩx =zÛOn "≥Ú`«ÎO ѨÓã¨QÆ∞zÛ#@∞¡ K≥áêÊ~°∞. 43. Ǩτ[`ü Ü«¸ã¨∞Ѷπ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) x~ÀÌ+≤ J#fl ã¨OQÆu Jr*ò‰õΩ ã¨Ê+¨ìOQÍ
40. f~°∞Ê WzÛ# P =ºH˜Î Z=~ÀHÍ^Œ∞, ã¨fiÜ«∞OQÍ P"≥∞ =Oâ◊ã∞¨ _÷ .Õ P =ºH˜Î Jaè„áêÜ«∂xfl J~°÷"≥∞ÿáÈ~ÚOk. JO^Œ∞ˆH J`«#∞ `«# WÖÏ¡eH˜ p"å@∞¡ ÃÑ\Ïì_»∞.
1027 1028
12. Ü«¸ã¨∞Ѷπ ==∂q∞<£ ^•|ƒu<£ 522 12. Ü«¸ã¨∞Ѷπ 12= áê~å
30 #QÆ~° „ã‘ÅÎ Ö’ QÆ∞ã¨Q∞Æ ã¨Å∞ "≥Ú^ŒÅ "åiÖ’ XH˘¯Hõ¯iH˜ XHÀ¯ HõuÎ WzÛ,
Ü«∂º~Ú – ''Jr*ò ÉèÏ~°º `«# =^ŒÌ#∞#fl ("å~°O`å Pã‘#∞Öˇ·# `«~°∞"å`«) ''gà◊¡
(Ü«Ú=) ÉÏxã¨ÃÑ· ("≥∂AѨ_ç), `«# L^ÕÌ =ÚO^Œ∞‰õΩ ~å!——47 Jx (Ü«¸ã¨∞Ѷπ#∞)
âßxfl <≥~°"Õ~°∞ÛHÀ=\ÏxH˜ =ŠѨ#∞fl P^ÕtOzOk. P „ã‘ÅÎ ∞ J`«xfl K«∂_»QÍ<Õ
`ÀOk. P"≥∞ =∞#ã¨∞Ö’ J`«x Ѩ@¡ „¿Ñ=∞ k„Qƃù=∞`À ("≥∞ÿ=∞~°z) `«=∞ KÕ`«∞Å<Õ
QÆ∂_»∞Hõ@∞ì‰õΩOk. (ZO`«~Ú<å) =∂ HÀã¨∞‰õΩ<åfl~°∞.48 ''ǨëêeÖÏ¡ÇπÏ! (^≥·=
^Œ$+≤Öì ’ P"≥∞ KÕ¿ãk Ѷ∞¨ ’~°"∞≥ #ÿ `«¿ÑÊ—— Jx =∞Ç≤Ï=∞!) W`«#∞ =∂#==∂„`«∞_»∞
"å~°∞ K≥ÑC¨ HÀ™êQÍ~°∞.44 HÍ_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ W`«#∞ (kq #∞Oz
31 "åi "≥∂ã¨Ñ¨Ù =∂@Å QÆ∞iOz qx Éè∞í qH˜ ky=zÛ#) Q˘Ñ¨Ê ^≥=· ^Œ∂`Õ!——49
P"≥∞ "åà◊§#∞ Ñ≤eÑ≤OzOk.45 "åi J#fl=∂@Å∞ "åi <À@ (J„ѨÜ∞« `«flOQÍ)
HÀã¨O XHõ ã¨^Œ<åxfl U~åÊ@∞ KÕã≤Ok.46 "≥Å∞=_®¤~Ú.
44. ã¨∞QÆO^èŒ Ñ¨i=∞àÏxfl QÆ∞ÉÏoOK«‰õΩO_® `≥~°ÅKå@∞# HõÑ≤Ê LOK«@O ZO`« J`«xfl F™êi K«∂ã≤# P_»k Z=~°~Ú<å㨈~ J`«xfl "≥∂Ç≤ÏOK«‰õΩO_® LO_»
Jã¨OÉèí="≥∂, „¿Ñ=∞ ѨÙ~å}ÏÅ#∞ QÆ∞@∞ìK«Ñ¨C_»∞ H͉õΩO_® LOK«@O ‰õÄ_® JO`Õ *ÏÅ^Œ#flk P"≥∞ L^ÕÌâ◊O. JO^Œ∞ˆH P"≥∞ P „ã‘ÎÅO^Œih qO^Œ∞‰õΩ PǨfixOzOk.
Jã¨OÉèí=O. D ã¨OѶ¨∞@##∞ =∞izáÈ=∞x Jr*ò, `«# ÉÏx㨠(Ü«¸ã¨∞Ѷπ)‰õΩ 46. ZO`À Ys^≥·# Pã¨<åÅ#∞ U~åÊ@∞ KÕã≤Ok. JO^Œ"≥∞ÿ# kO_»¡#∞ Ѩ~°zOk. <Õ\ ˜
#K«Û*ˇáêÊ_»∞. Ǩτ[`ü Ü«¸ã¨∞Ѷπ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) ‰õÄ_® Z=iH© P ã¨OQÆu K≥Ñ≤Ê Jˆ~aÜ«∂Ö’ ‰õÄ_® D ^Œ$âߺÅ∞ ã¨~fi° „`å HÍ#=™êÎ~Ú. n"åxÜ«∂ÅÖ’, Ǩϟ@à◊Ö¡ ’,
LO_»~°∞. J~Ú#ѨÊ\˜H© JO`«óѨÙ~° „áêOQÆ}OÖ’ [iy# D ã¨OѶ¨∞@# Z_®i _Õ~åÅÖ’ ã¨~Ú`«O "å~°∞ H˘Å∞=Ù fˆ~ ^Œ$âߺxfl K«∂ã≤#ѨÙ_»∞ "åi QÆ`«
^•"å#ÅOÖÏ #QÆ~O° Ö’ "åºÑ≤OzOk. „Ѩ[Å∞ zÅ∞=Å∞ ѨÅ∞=Å∞QÍ nxx QÆ∞iOz K«i„`« XHõ¯™êiQÍ ã¨‡ $uѨ^äŒOÖ’ "≥∞^ŒÅ∞`«∞Ok.
K≥ѨCHÀ™êQÍ~°∞. =ÚYºOQÍ =∞Ç≤ÏàÏ=∞}∞Å∞ ^•xH˜ =∞iO`« =∞™êÖÏ#∞ `«yeO 47. JO>Ë "≥Ú^Œ@ Ü«¸ã¨∞Ѷπ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)#∞ ^•zÃÑ\˜ìOk. „ã‘ÎÅO`å ѨO_»∞¡
Kå~°∞. ''ZO`« q_»∂~¤ O° ! JO`«QÍ „¿Ñq∞OKåÅ<Õ J#∞‰õΩO>Ë JO^ŒQÍ}˜,‚ Pã‘Î JO`«ã∂¨ Î HÀÜ«∞\ÏxH˜ Hõ`«∞ÎÅ∞ Ѩ@∞ìHÀQÍ<Õ JO^Œi=ÚO^Œ∞‰õΩ ~°=∞‡x Jr*ò ÉèÏ~°º Ü«¸ã¨∞Ѷπ
L#fl"å}˜‚ „¿Ñq∞OKåeûOk. `«# WO\’¡ ÉÏxã¨QÍ L#fl Z=_À J<å=∞‰õΩ_çÃÑ· (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)#∞ P^ÕtOzOk.
AÖˇ·MÏ =∞#ã¨∞ áêˆ~ã¨∞‰õΩOk. =¸~°ö`«fiO HÍHõáÈ`Õ Uq∞\©??—— – D ~°HõOQÍ
™êQÍ~Ú "åi Hõ|∞~°∞¡. 48. Ü«¸ã¨∞Ѷπ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)ÃÑ· ^Œ$+≤ìѨ_»QÍ<Õ "åiH˜ =∞uáÈ~Ú#O`« Ѩ#~ÚOk. P
JO^•Å Ü«Ú=‰õΩ}˜‚ "å~°∞ `«^ÕHõOQÍ uÅH˜ã¨∂Î TǨÖ’HÍÖ’¡ qǨÏiOK«™êQÍ~°∞.
45. DlѨÙì =∞Ç≤Ïà◊Å D QÆ∞ã¨QÆ∞ã¨Å#∞, =ºOQƺO`À ‰õÄ_»∞‰õΩ#fl =∂@Å#∞ ''"≥∂ã¨Ñ¨Ù ѨO_»∞¡ HÀã¨∞HÀÉ’~Ú `«=∞ KÕ`«∞Å∞ HÀã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. Ѷ¨e`«OQÍ "åi KÕ`«∞ʼnõΩ QÍ@∞¡
=∂@Å∞—— (=∞„H±)QÍ Jaè=i‚OK«@O [iyOk. H˘O`«=∞Ok Y∞~üP<£ "åºMϺ`«Å Ѩ_ç ~°HãÎõ H≤ OÎõ J~Ú<å~Ú. Ǩτ[`ü Ü«¸ã¨∞Ѷπ (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) ã¨∞O^Œ~° ã¨fi~°∂ѨÙÅ∞.
„ѨHÍ~°O D q^èŒOQÍ ZO^Œ∞‰õΩ K≥ѨÊ|_çO^ŒO>Ë Kå_ôÅ∞ K≥ѨC‰õΩ<Õ P PÜ«∞# ™œO^Œ~°ºO QÆ∞iOz ǨÏnã¨∞ ‰õÄ_® LOk. ''Ü«¸ã¨∞Ѷπ‰õΩ ™œO^Œ~°ºOÖ’
HÍO`å=∞}∞ʼnõΩ Ü«¸ã¨∞Ѷπ JO^ŒKO« ^•Å QÆ∞iOz `≥b^Œx HÍ^Œ∞, `≥Å∞ã¨∞. J`«#∞
Q˘Ñ¨Ê JO^ŒQÍ_»x "å~°O`å ˆH=ÅO qx L<åfl~°∞. HÍx K«∂_»ÖË^Œ∞. P ™œO^Œ~°º ã¨QÆÉèÏQÆO W=fi|_çOk—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O – H˜`å|∞Öò D=∂<£).
=¸iÎx `å=Ú ‰õÄ_® K«∂_®ÅO>Ë Jr*ò ÉèÏ~°º#∞ Ô~K«ÛQ˘\Ïìe. JO^Œ∞ˆH "åà◊√¡ 49. JO^ŒKO« ^•Å s`åº ^≥=· ^Œ∂`«Å∞ =∞x+≤H<õ åfl „âı+µ¨ Ū ∞ Jx nx ÉèÏ=O ZO`«=∂„`«O
D ~°HõOQÍ Ô~K«ÛQ˘\˜ì, `«=∞ Z`«∞ÎQÆ_»Ö’ Hõ$`«Hõ$`«∞ºÅÜ«∂º~°∞. WHõ¯_» gà◊¡ Ѩiã≤÷u HÍ^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë ^≥·=^Œ∂`«Å#∞ =∂#=ÙÅ∞ K«∂_»ÖË^Œ∞. JnQÍHõ =∂#=Ù}˜‚
WÖÏ LO>Ë JHõ¯_» AÖˇ·MÏ `«# QÆ∞iOz #QÆ~° „ã‘ÎÅ∞ K≥ѨC‰õΩO@∞#fl =∂@Å∞ qx J`«∞º`«Î=∞"≥∞ÿ# su (PHõ$u)Ö’ ѨÙ\˜ìOKå=∞x ^Õ=Ù_»∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ Y∞~üP<£Ö’
~°∞ã¨~∞° 㨠ÖÏ_çOk. `å#∞ =∞#ã¨∞ áêˆ~ã¨∞‰õΩ#fl =∞x+≤, "åà◊§O`å J#∞‰õΩO@∞#fl@∞¡QÍ ÃãÅqKåÛ_»∞. HÍHõáÈ`Õ =∂#=ÙÖ’¡ JO`«\ ˜ ™œO^Œ~°º=¸iÎx `å=Ú Z#fl_»∂
XHõ ™ê^è•~°} ÉÏx㨠HÍ_»h, JѨÙ~°∂Ѩ ™œO^Œ~º° =¸iÎ Jx x~°∂Ñ≤OKåÅ#∞‰õΩOk. K«∂_»ÖË^Œx K≥ѨÊ_®xH˜ "å~°∞ ^≥·=^Œ∂`«QÍ Jaè=i‚OKå~°O`Õ.
1029 1030
12. Ü«¸ã¨∞Ѷπ ==∂q∞<£ ^•|ƒu<£ 523 12. Ü«¸ã¨∞Ѷπ 12= áê~å
32 JѨC_»∞ P"≥∞ (Jr*ò ÉèÏ~°º) WÖÏ 34 J`«x „ѨÉèí∞=Ù J`«x „áê~°÷##∞
J#flk : ''Z=i q+¨Ü«∞OÖ’ g∞~°O`å P"≥∂kOKå_»∞. P =∞QÆ∞=Å =∂Ü≥∂
##∞fl xOkã¨∞Î<åfl~À P =ºH˜Î W`«<Õ.50 áêÜ«∂Å#∞ J`«#∞flOz `˘ÅyOKå_»∞.
<Õ#∞ W`«xfl =Ö’¡ "Õã¨∞HÀ"åÅx xâ◊ÛÜ«∞OQÍ PÜ«∞# JO`å q<Õ"å_»∞,
„Ѩܫ∞uflOKå#∞. HÍx W`«#∞ `«Ñ≤ÊOK«∞ Jhfl `≥eã≤#"å_»∞.
‰õΩ<åfl_»∞. <Õ#∞ P*Ï˝Ñ≤Oz# Ѩxx 35 x^Œ~°≈<åÅxfl\˜x K«∂ã≤# `«~°∞"å`«
W`«#∞ KÕÜ«∞HõáÈ`Õ K≥~°™êÅáêÖˇ·, ‰õÄ_® Ü«¸ã¨∞Ѷπ#∞ H˘O`« HÍÅOáê@∞
f„="≥∞ÿ# J==∂<åxH˜ QÆ∞~°=Ù`å_»∞.——51 HÍ~åQÍ~°OÖ’ LOK«@"Õ∞ Lz`«=∞x
33 JѨC_»∞ Ü«¸ã¨∞Ѷ,π ''„ѨÉ∂íè ! D „ã‘ÅÎ ∞ "å~°∞ ÉèÏqOKå~°∞.53
^ÕxHÀã¨O ##∞fl Ñ≤Å∞ã¨∞Î<åfl~À ^•xHõ<åfl 36 J`«x`À áê@∞ =∞~À W^ŒÌ~°∞ Ü«Ú=
HÍ~åQÍ~°"Õ∞ <å‰õΩ „Ñ‘uHõ~°"≥∞ÿ#k. h=Ù ‰õΩÅ∞ ‰õÄ_® HÍ~åQÍ~åxH˜ =KåÛ~°∞.
QÆ#Hõ gà◊¡ l`«∞ÅÎ #∞ <å #∞O_ç ^Œ∂~°O "åiÖ’ XHõ_»∞, ''<Õ#∞ ™ê~å~Ú Ñ≤O_»∞
KÕÜ∞« HõáÈ`Õ, <Õ#∞ gà◊¡ =ÅÖ’ Ѩ_áç È~Ú, `«∞#fl@∞¡ HõÅQÆ<åfl#——x J<åfl_»∞. Ô~O_À
Jq"Õ‰Ωõ ÅÖ’ KÕiáÈ`å#∞!——52 Jx "≥Ú~° J`«#∞, ''<Õ#∞ (HõÅÖ’) <å `«ÅÃÑ· ~˘>ˇÅì ∞
ÃÑ@∞ì‰Ωõ <åfl_»∞. Z`«∞HÎ ˘x L<åfl#∞. "å\˜x Ѩ‰Ω∆õ Å∞ uO@∞
<åflÜ«∞——x K≥áêÊ_»∞. ''nx =∞~°‡O Uq∞\’
^≥·=„Ѩ=HõÎÅ∞ ‰õÄ_® =∂#= =∂„`«∞ÖË J~Ú LO\Ï~°∞. J~Ú`Õ "åiÖ’x H˘xfl HÍã¨Î =∂‰õΩ K≥ѨÊO_ç. K«∂ã¨∞ÎO>Ë, g∞~°∞
„Ѩ`ÕºHõ`«Å, ã¨∞QÆ∞}ÏÅ ^Œ$ëêì º "åix =∂#=`« #∞Oz "Õ~°∞KÕã≤ "åi<˘Hõ „Ѩ`ÕºHõ =∂‰õΩ =∞Oz"å~°∞QÍ HõxÑ≤ã¨∞Î<åfl~°∞——54
ã¨$+≤Qì Í Y~å~°∞Kտ㠄ѨÜ∞« `«flO Jxfl HÍÖÏÖ’¡#∂ [iyOk. ^≥=· ã¨O^Õâ◊ Ѩ~O° Ѩ~Ö° ’x
Jx "åi^ŒÌ~°∂ q#flqOK«∞‰õΩ<åfl~°∞.
Ѩ~°=∂~åúxfl „QÆÇ≤ÏOK«x „Ѩ|∞^Œ∞úÅ∞ D ~°Hõ=∞~Ú# HõÅÊ#Å∞ KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞.
50. `«# Z`«∞ÎQÆ_» Ѷ¨e™ÈÎO^Œx „QÆÇ≤ÏOK«QÍ<Õ Jr*ò ÉèÏ~°º =∞iO`«QÍ Ô~zÛáÈ~ÚOk. „H˜O^Œ h_»#∞ HõeÊ™êÎ_»∞. "åiÖ’ XHõ_»∞ Z=_»O>Ë JO`«QÆ`≥Î, JkèHÍ~° ^Œ~°ÊO QÆÅ
Ü«¸ã¨∞Ѷπ#∞ K«∂_»QÍ<Õ =∞uK«eOz# „ã‘ÎÅ#∞^ÕÌtOz, 'JÉ’ƒ, XHõ¯ K«∂ѨوH JO`« „ã‘Î áêѨHÍ~°ºO "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ Ñ≤ez#ѨC_»∞ ''<Õ#∞ JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ ÉèÜ
í ∞« Ѩ_∞» `«∞<åfl#∞—— JO@∂
W^≥á· ÈÜ«∂~ˆ ?! =∞~°ÖÏO@ѨC_»∞ <Õx`«x „¿Ñ=∞Ö’ Ѩ_#ç O^Œ∞‰õΩ J"å‰õΩÅ∞ K≥"å‰õΩÅ∞ u~°ã¨¯iOKÕ"å_»∞. (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs – H˜`å|∞Öò J*Ï<£† =Úã≤¡O – H˜`å|∞[˚HÍ`ü).
ZO^Œ∞‰õΩ „¿Ñe#@∞¡? WѨC_»~=÷° ∞~ÚO^• <å „¿Ñ=∞ ~°ÇϨ 㨺O Uq∞\’?— Jx K≥ÑÊ≤ Ok. 53. Ü«¸ã¨∞Ѷπ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) x~ÀÌ+≤, jÅ=O`«∞_»∞ Jx `≥eã≤ ‰õÄ_® PÜ«∞xfl
H˘O`«HÍÅO áê@∞ *ˇ·Ö’¡ ÃÑ\ÏìÅx DlѨÙì JkèHÍi x~°‚~ÚOK«@O QÆ=∞<å~°›O. P
51. =∞QÆ`«Ö’ L#fl P „ã‘ÎÅ#∞ K«∂¿ãã¨iH˜ AÖˇ·MÏ =∞iO`«QÍ Ô~zÛáÈ~ÚOk. ã≤QÆ∂æ q^èŒOQÍ#~Ú<å `«# ÉèÏ~°º ɡ_»^Œ #∞Oz Ü«¸ã¨∞Ѷπ#∞ ^Œ∂~°OQÍ LOK«=K«Ûx
ZQÆ∂æ Ug∞ÖˉõΩO_® `«# =∞#ã¨∞Ö’x K≥_»∞ `«ÅOѨÙ#∞ =∞~À™êi ÉÏǨ@OQÍ J`«_»∞ ÉèÏqOz LO\Ï_»∞.
=ºHõÎѨ~°zOk.
54. P Ü«Ú=‰õΩe^ŒÌ~°∂ ~å[^Œ~åƒ~°∞Ö’x ¿ã=‰õΩÅ∞. "åiÖ’ XHõ_»∞ K«„Hõ=iÎH˜ =∞^ŒºO
52. Ǩτ[`ü Ü«¸ã¨∞Ѷπ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) =∞#ã¨∞Ö’<Õ WÖÏ „áêi÷OKå~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë „`åyOKÕ Ñ¨xÃÑ· xÜ«∞q∞OK«|_®¤_»∞. Ô~O_»= =ºH˜Î ~˘>ˇìÅ#∞ HÍÖËÛ"å_»∞. "å~°∞
„áê~°÷# (^Œ∞P) qâßfiã≤ áêe@ XHõ PÜ«Ú^èŒO. ǨÏnã¨∞ ^•fi~å ‰õÄ_® D q+¨Ü«∞O KÕã≤# U^À `«Ñ≤Ê^ŒOÃÑ· K≥~°™êÅ áêÅÜ«∂º~°∞. P K≥~°™êÅÖ’<Õ "å~°∞ Ǩτ[`ü
~°∂_èô J=Ù`ÀOk. U_»∞QÆ∞~°∞ =º‰õΩÎÅ#∞ JÖÏ¡ÇπÏ f~°∞Êk<å# `«# ã≤OǨã¨#O Ü«¸ã¨∞Ѷπ (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO)‰õΩ ã¨xflÇ≤Ï`«∞ÅÜ«∂º~°∞. Ǩτ[`ü Ü«¸ã¨∞Ѷπ (J) ^≥=· „Ѩ=Hõ.Î
1031 1032
12. Ü«¸ã¨∞Ѷπ ==∂q∞<£ ^•|ƒu<£ 524 12. Ü«¸ã¨∞Ѷπ 12= áê~å
37 JѨC_»∞ Ü«¸ã¨∞Ѷπ WÖÏ J<åfl_»∞ : "Õi`«~∞° Å#∞ HõeÊOK«@O =∂‰õΩ ZO`«
''WHõ¯_» g∞‰õΩ W=fi|_Õ Éè’[#O g∞=^Œ‰Ì Ωõ =∂„`«O `«Q^Æ ∞Œ .58 =∂ÃÑ#· , ã¨=∞ã¨Î [#∞Å
~åHõ=ÚO^Õ <Õ#∞ g∞‰õΩ "å\˜ ÉèÏ"å~å÷xfl ÃÑ·# QÆÅ ^Õ=Ùx J#∞„QÆǨÏO Wk. HÍx
q=i™êÎ#∞. W^ŒO`å <å „Ñ¨Éèí∞=Ù <å‰õΩ „Ѩ[Ö’¡ KåÖÏ =∞Ok Hõ$`«[˝`å ѨÓ~°fi
<ÕiÊ# q^ŒºÜÕ∞.55 (Jã¨Å∞ q+¨Ü«∞O HõOQÍ "≥∞ÅQÆ~°∞.
Uq∞@O>Ë) JÖÏ¡ÇπÏ#∞ #=∞‡x"åi, 39 ''F HÍ~åQÍ~° ã¨ÇϨ K«~∞° ÖÏ~å!59 J<ÕHõ
Ѩ~°Ö’HÍxfl u~°ã¨¯iOKÕ"åi =∞`åxfl =∞Ok qaè#fl „ѨÉèí∞=ÙÅ∞ "Õ∞ÖÏ? ÖËHõ
<Õ#∞ =^ŒeÃÑ\Ïì#∞.56 ã¨~åfikè‰õΩº_≥·# XHõ¯ JÖÏ¡ÇπÏ "Õ∞ÖÏ?60
(g∞ˆ~ K≥ѨÊO_ç!)
38 ''<Õ#∞ <å `å`« `«O„_»∞Öˇ#· W„ÉÏÇ‘ÏO,
WãπÇ¨ Mò, Ü«∂Y∂ÉòÅ ^è~Œ å‡xH˜57 Hõ@∞ì 40 ''PÜ«∞##∞ =^Œe g∞~°∞ ѨÓlã¨∞#Î flq
|_ç L<åfl#∞. JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ ÉèÏQÆ™êfiq∞QÍ g∞~°∂, g∞ `å`«=Ú`åÎ`«Å∂ ã¨fiÜ«∞OQÍ
HõeÊOK«∞‰õΩ#fl H˘xfl ¿Ñ~°∞¡ `«Ñ¨Ê =∞ˆ~g∞
Uk =∂\Ï¡_<ç å Pz`«∂z =∂\Ï¡_@ » O, ^≥"· å~å^è#Œ Ö’ Z‰õΩ¯= ã¨=∞Ü«∞O QÆ_Ñ» @¨ O, HÍ=Ù. "å\˜H˜ ã¨O|OkèOz JÖÏ¡ÇπÏ U
„Hõ=∞tHõ∆}`À "≥∞ÅQÆ@O, ™ê\˜ Mˇ·nŠѨ@¡ =∞$^Œ∞=ÙQÍ =º=ǨÏiOK«@O – W^ŒO`å „Ñ¨=∂}Ïhfl J=`«iOѨ*ˇÜ«∞º ÖË^Œ∞.61
P Ü«Ú=‰õΩe^Œ~Ì ∂° Pã¨H`Θ À QÆ=∞xOKÕ"å~°∞. JnQÍHõ =∂@Å Ö’`«∞Å#∞ JO^Œ∞‰õΩ<Õ `å`«=Ú`åÎ`«Å∞ ‰õÄ_® XHõ q^èŒOQÍ `«O„_»∞ÖËHõ^•! JO^Œ∞ˆH J~°cÖ’ `å`«=Ú`åÎ`«
qâı+¨*Ï˝<åxfl ^Õ=Ù_»∞ PÜ«∞#‰õΩ „Ѩ™êkOKå_»∞. W=hfl PÜ«∞xfl *ˇ·Ö’¡ F J~°∞^≥·# Å#∞ ‰õÄ_® 'PÉÏ—QÍ<Õ =º=ǨÏi™êÎ~∞° . Ü«¸ã¨∞Ѷπ (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏ"£∞) "≥Ú^Œ@ =Ú`åÎ`«
=ºH˜QÎ Í xÅɡ\Ïì~Ú. `«=∞ HõÅÅ QÆ∂_è®~å÷xfl Ü«¸ã¨∞Ѷπ (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) q=i™êÎ~#° fl ¿Ñ~°∞#∞, `«~°∞"å`« `å`« ¿Ñ~°∞#∞, P `«~°∞"å`« `«O„_ç ¿Ñ~°∞#∞ fã¨∞‰õΩ=KåÛ~°∞.
Pâ◊`À "å~°∞ PÜ«∞xfl P„â◊~ÚOKå~°∞. D PÜ«∞`«∞ z=iÖ’ Ü«¸ã¨∞Ѷ#π ∞ '=ÚÇπÏã≤<—£ "å~°O`å ^≥·=„Ѩ=HõÎÖË. ~°∞A=∂~åæ# #_»z# ѨÙ}ºÑ¨Ù~°∞+¨µÖË.
QÍ ¿Ñ~˘¯#@O [iyOk. '=ÚÇ≤Ïû<£— JO>Ë WHõ¯_» ã¨fiáêflÅ ™ê~åOâßxfl ÉÏQÍ
q=iOKÕ"å_»∞ Jx ‰õÄ_® H˘O`«=∞Ok Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞. 58. HõÅÅ ÉèÏ"å~°÷O `≥e¿Ñ=ÚO^Œ∞, "åi`À ã¨OÉèÏ+≤OKÕO^Œ∞‰õΩ ^˘iH˜# J=HÍâßxfl
55. <Õ#∞ g∞‰õΩ `≥e¿Ñ HõÅÅ ™ê~åOâ◊O Hˆ =ÅO <å „Ñ¨É∞íè =Ù „Ѩ™êkOz# q^Œº =∂„`«"∞Õ . ã¨kfixÜ≥∂QÆO KÕã¨∞‰õΩO@∂ UHõ^≥·"Àáêã¨<å ã≤^•úO`åxfl Kå\˜K≥ѨÊ@O, |Ǩï^≥·"å
Wk *’ºu+¨µ¯Å, ™È^≥ K≥¿ÑÊ"åiÖÏQÍ JOK«<åÅ P^è•~°OQÍ K≥¿ÑÊ q^Œº HÍ^Œ∞. ~å^èŒ##∞ YO_çOK«@O QÆ=∞<å~°› q+¨Ü«∞O. „ѨѨOK«OÖ’H˜ =zÛ# „Ѩu „Ѩ=HÍÎ
„Ѩ[ʼnõΩ "≥Ú@ì"≥Ú^Œ@QÍ D `ÒÇ‘Ï^£ (UHõ^≥·=) ã¨O^Õâß<Õfl JO^Œ*Ëâß_»∞. Ǩτ[`ü
"å~°∞ K≥¿ÑÊ *’㨺O `«Ñ¨Êx `ÕÅ=K«∞Û. HÍx <Õ#∞ K≥¿ÑÊk =∂„`«O xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Ü«¸ã¨∞Ѷπ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) QÍi D ã¨OÉèÏ+¨}Ï â‹·e =∞#O^ŒiH© J#∞ã¨~°}©Ü«∞O.
[~°∞QÆ∞`«∞Ok. ZO^Œ∞HõO>Ë Wk ^≥·=„Ѩ™êk`« q^Œº. HÍ|\˜ì WO^Œ∞Ö’ TǨÏʼnõΩ, 59. K≥~™° êÅ ã¨ÇϨ K«~∞° Å∞QÍ ZO^Œ∞‰õΩ ã¨OÉ’kèOK«|_®¤~O° >Ë, "å~°O`å KåÖÏ ~ÀAÅ∞QÍ
HÍH˜ÖˇHõ¯Å‰õΩ ZÖÏO\˜ P™ê¯~°O ÖË^Œ∞. K≥~°™êÅÖ’ ã¨Ç¨Ïr=#O ™êyã¨∞Î<åfl~°∞.
56. `«#‰õΩ D q^Œº ZO^Œ∞‰õΩ W=fi|_çO^À Ü«¸ã¨∞Ѷπ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) WHõ¯_» q=iO 60. 'qaè#fl ^Õ=Ùà◊√§— J<Õk ã¨OMϺѨ~°OQÍ#∂, qq^èŒ ~°HÍÅ ^Œ$ëêì º#∂, QÆ∞}QÆ}ÏÅ
Kå~°∞. `å#∞ ^≥·=kèHͯ~°∞Å, Ѩ~°Ö’Hõ kèHͯ~°∞ŠѨ^Œúux q_»<å_ç `«# ÃÑ^ŒÌÅ∞ s`åº#∂ =iÎã∞¨ OÎ k. JO>Ë "å\˜ ÅHõ}∆ ÏÅ∞ "Õ~∞° , *Ï`«∞Å∞ "Õ~∞° . ã¨fiÉèÏ= ã¨fi~°∂áêÅ∞
J=ÅOaOz# ~°∞A=∂~åæxfl J#∞ã¨iOK«@O =Å¡<Õ `«#‰õΩ D ^≥·"å#∞„QÆǨÏO "Õ~°∞. "å\˜ ã¨OYº ÖˇHõ¯‰õΩ q∞Oz#k. "å\˜ Jaè~°∞K«∞Å∞ "Õ~°∞. ^Õ=`«Å D
ÅaèOzO^Œx K≥ѨÊ@O qâı+¨O! HõÅQÆ∂~°QÆOѨ "Õ∞ÖÏ? ÖËHõ QÆ∞}QÆ}ÏÅ s`åº, â◊H˜ÎÜ«Ú‰õΩÎÅ s`åº, JkèHÍ~åÅ
57. PÜ«∞`«∞Ö’ 'PÉÏ— Jx LOk. PÉÏ JO>Ë J~°÷O `«O„_»∞Å∞. Ü«¸ã¨∞Ѷπ s`åº â◊H˜Î=∂#∞º_»∞ XˆH XHõ¯_≥·# JÖÏ¡ÇπÏ "Õ∞ÖÏ?
(JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) `å`«=Ú`åÎ`«Å#∞ ‰õÄ_® '`«O„_»∞Å∞— QÍ ¿Ñ~˘¯#@O QÆ=∞<å~°›O. 61. g∞~°∞ ѨÓlã¨∞Î#fl zÅ¡~°^Õ=Ùà◊√§ Y∞^Œ∞ÌQÍ g∞~°∞ xÅɡ@∞ì‰õΩ#fl"Õ. "å\˜H˜ ¿Ñ~°∞¡ ‰õÄ_®
1033 1034
12. Ü«¸ã¨∞Ѷπ ==∂q∞<£ ^•|ƒu<£ 525 12. Ü«¸ã¨∞Ѷπ 12= áê~å
ѨiáêÅ<åkèHÍ~°O JÖÏ¡ÇπωõΩ `«Ñ¨Ê 42 "åi^ŒÌiÖ’ q_»∞^ŒÅ KÕÜ«∞|_»`å_»x
"Õ~˘HõiH˜ ÖË^∞Œ . g∞~°O`å PÜ«∞# ÉèÏqOz# "åx`À Ü«¸ã¨∞Ѷπ, ''h K«„Hõ
^•™êºxfl `«Ñ¨Ê WOH˘Hõi ^•ã¨ºO KÕÜ«∞ =iÎ =ÚO^Œ∞ <å QÆ∞iOz HÍã¨Î „Ѩ™êÎ
~å^Œ#fl^Õ PÜ«∞# P[˝. W^Õ ã¨Ô~·# – ã≤÷~° qOK«∞—— J<åfl_»∞. HÍx K«„Hõ=iÎ =ÚO^Œ∞
"≥∞ÿ# – ^èŒ~°‡O.62 HÍx KåÖÏ=∞Ok D „Ѩ™êÎ=# fã¨∞‰õΩ~å‰õΩO_® Ã+`· å<£ J`«xfl
q+¨Ü«∂xfl `≥Å∞ã¨∞HÀ~°∞.63 =∞~°∞ѨىõΩ Ö’#∞KÕâß_»∞. ã¨O=`«û~åÅ
41 ''K≥~°™êÅ rq`«O QÆ_»∞ѨÙ`«∞#fl <å `«~°|_ç Ü«¸ã¨∞Ѷπ HÍ~åQÍ~°OÖ’<Õ
ã¨Ç¨Ï"åã¨∞ÖÏ~å!64 g∞i^ŒÌiÖ’ XHõ_»∞ LO_çáÈÜ«∂_»∞.68
`«# K«„Hõ=iÎH˜ =∞^èŒ∞=Ù#∞ áÈÜ«∞_®xH˜ 43 (XHõ ~ÀA) K«„Hõ=iÎ (ã¨ÉèÏã¨^Œ∞Å#∞
xÜ«∞q∞OK«|_»`å_»∞.65 =∞~˘Hõ`«#∞ L^ÕtÌ Oz) ''ÉÏQÍ |eã≤# U_»∞ P=ÙÅ#∞
tÅ∞= "ÕÜ«∞|_»`å_»∞.66 Ѩ‰õ∆ΩÅ∞ J`«x |Hõ¯zH˜¯# U_»∞ P=ÙÅ∞ u<Õã¨∞Î#fl@∞¡,
`«Å#∞ á⁄_çz uO\Ï~Ú. g∞i^ŒÌ~°∂ U U_»∞ ^è•#ºÑ¨Ù "≥#∞flÅ∞ ѨK«ÛQÍ LO_»QÍ
q+¨Ü«∞O QÆ∞iOz "åHõ|∞ KÕâß~À ^•x =∞~À U_»∞ "≥#∞flÅ∞ ZO_çáÈ~Ú L#fl@∞¡
x~°‚Ü«∞O [iyáÈ~ÚOk.——67 <Õ#∞ HõÅQÆ<åfl#∞. F ã¨ÉèÏã¨^Œ∞ÖÏ~å!
g∞ˆ~ ÃÑ@∞ì‰Ωõ <åfl~°∞. ^≥=· `åfixfl ‰õÄ_® g∞ˆ~ PáêkOKå~°∞. D q+¨Ü∞« OÖ’ JÖÏ¡ÇÏπ g∞~°∞ QÆ#Hõ HõÅÅ ÉèÏ"å~°O÷ K≥Ñʨ QÆey`Õ
`«~°Ñ¶¨Ù# U P^è•~°=¸, =∞ˆ~ x^Œ~°≈#=¸ ѨOѨ|_»ÖË^Œ∞. [ǨOw~°∞ ^Œ~åæÖ’ <Õ#∞ Hõ#fl D HõʼnõΩ ÉèÏ=O Uq∞\’
ѨÖÏ=ÙÅ∞ =O_ç<å, L*ÏÖˇëê "åH˜e=^ŒÌ HÀà◊√¡ HÀã≤<å, Hõã∂¨ ‡~°∞Ö’ HͺOѨ٠KÕã<≤ å, K≥ѨÊO_ç—— J<åfl_»∞.
HÍHÍhÖ’ Hõ"åfib „áÈ„QÍ=ÚÅ∞ ÃÑ\˜<ì å, =∞™êÎ<=£ b ¿Ñ~°∞# "≥Ú‰õΩ¯|_»∞Å∞ fiÛ<å– Jx J<åfl~°∞. Li tHõ∆‰õΩ QÆ∞~°ÜÕ∞ºk Z=~À `≥e¿ãÎ =∂#ã≤HõOQÍ Hõ$OyáÈ`å_»<Õ
W^ŒO`å g∞ ã¨fiÜ«∞OHõ$`«"Õ∞. g\˜H˜ ã¨O|OkèOz# U P^è•~åhfl JÖÏ¡ÇπÏ L^ÕÌâ◊O`À JÖÏ K≥áêÊ~°∞.
J=`«iOѨ*ËÜ«∞ÖË^Œ∞.
66. `«ÅÃÑ· ~˘>ˇìÅ∞ "≥∂ã¨∂Î L#fl@∞¡ HõÅQÆ#fl =ºˆHÎ W`«#∞.
62. D ã¨=º"≥∞ÿ# r=# q^è•#O (W™ê¡O) "≥·Ñ¨ÙˆH <Õ#∞ q∞=∞‡efl Ñ≤Å∞ã¨∞Î<åfl#∞. D
^èŒ~°‡O „ѨHÍ~°O XHõ¯_≥·# JÖÏ¡ÇπÏ =∂„`«"Õ∞ ѨÓ[hÜ«Ú_»∞. 67. JO>Ë HõÅÅ ^•fi~å "åiH˜ `≥Å∞Ѩ|_ç# D ã¨OQÆu qkè„"å`«Ö’ =ÚO^Œ∞ #∞OKÕ
63. D HÍ~°}OQÍ<Õ KåÖÏ=∞Ok |Ǩï^≥·"å~å^èŒ#‰õΩ X_çQÆ_»∞`«∞<åfl~°∞. á⁄O^Œ∞ Ѩ~°K«|_ç LOk. HÍ|\˜ì Wk [iy f~°∞`«∞Ok. HõÅ QÆ∞iOz ǨÏnã¨∞Ö’
WÖÏ LOk : =∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) D q^èŒOQÍ „Ѩ=zOKå~°∞ : –
1. ''"åiÖ’ KåÖÏ=∞Ok JÖÏ¡ÇπÏ#∞ qâ◊fiã≤ã¨∂Î ‰õÄ_® PÜ«∞#`À áê@∞ W`«~°∞Å#∞ ''ã¨fiѨflO – ^•x ÉèÏ"å~°O÷ q=iOK«|_»#O`«=~°‰Äõ ѨH∆˜ HÍà◊Ö¡ ’ LO@∞Ok. ÉèÏ=O
ã¨Ç¨Ï=~°∞ÎÅ∞QÍ xÅɡ_»∞`«∞<åfl~°∞—— (Ü«¸ã¨∞Ñ¶π – 106). qâ◊nHõiOK«|_ç# `«~°∞"å`« Jk [iyf~°∞`«∞Ok—— (=Úã¨fl^≥ JǨχ^£ – 'Wɡfl
2. ''(F „Ѩ=HÍÎ!) h=Ù ZO`«QÍ HÀ~°∞‰õΩ<åfl [#∞ÅÖ’ KåÖÏ=∞Ok qâ◊fiã≤OK«~∞° —— Hõã‘~ü— P^è•~°OQÍ).
(Ü«¸ã¨∞Ñ¶π – 103). 68. J~°cÖ’ 'a*òP— ( ) J<Õ Ñ¨^ŒO =zÛOk. =¸_»∞ #∞Oz `˘q∞‡k =~°‰õΩ QÆÅ
64. '^Õ=Ù_»∞ XHõ¯_Õ— J#fl `ÒÇ‘Ï^£ ã¨O^Õâ◊O "≥·Ñ¨Ù‰õΩ "åix Ñ≤ez# `«~°∞"å`« Ǩτ[`ü ã¨OYº#∞ 'a*òP—QÍ =º=ǨÏi™êÎ~°∞. =ǨÏÉò a<£ =ÚO|ÇπÏ WÖÏ JO@∞<åfl~°∞ :
Ü«¸ã¨∞Ѷπ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) "åi^ŒÌi HõÅÅ ÉèÏ"å~å÷xfl `≥eÜ«∞*Ëâß~°∞. ^≥=· „Ѩ=HõΠǨτ[`ü JÜ«¸ºÉò (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) U_ÕO_»∞¡ ѨsH˜O∆ K«|_®¤~∞° . Ü«¸ã¨∞Ѷπ
65. HõÅÖ’ „^•Hõ∆ ~°™êxfl Ñ≤O_»∞`«∞#fl@∞¡ K«∂ã≤# =ºH˜Î W`«#∞. J~Ú`Õ Ñ¶¨ÖÏ<å =ºH˜ÎH˜ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) HÍ~åQÍ~°OÖ’ U_»∞ ã¨O=`«û~åÅ∞ QÆ_çáê~°∞. H˘O`«=∞Ok
'Wk =iÎã¨∞ÎOk— Jx PÜ«∞# q_»=∞~°z K≥ѨʉõΩO_®, XHõiH˜ WÖÏ [~°∞QÆ∞`«∞Ok Ѩ<≥flO_Õà◊¡h, =∞iH˘O^Œ~°∞ Ѩ^è•flÅ∞ˆQà◊¡x `«ÅáÈâß~°∞. x[=Ú ^Õ=Ù_≥~°∞QÆ∞.
1035 1036
12. Ü«¸ã¨∞Ѷπ ==∂q∞<£ ^•|ƒu<£ 526 12. Ü«¸ã¨∞Ѷπ 12= áê~å
44 ^•xH˜ "å~°∞, ''Wq Ñ‘_»HõʼnõΩ 47 (Ü«¸ã¨∞Ѷπ) WÖÏ q=iOKå_»∞ :
ã¨O|OkèOz# q+¨Ü∂« Å∞. WÖÏO\˜ Ñ‘_» ''g∞~°∞ U_»∞ ã¨O=`«û~åÅ áê@∞
HõÅÅ ÉèÏ=O =∂‰õΩ `≥eÜ«∞^Œ∞——69 Jx x~åѶ∂¨ @OQÍ – P#"å~Úf „ѨHÍ~°O –
ã¨=∂^è•#q∞KåÛ~°∞. ¿ã^ŒºO KÕÜ∂« e. HÀ`«Å∞ HÀã≤# `«~∞° "å`«
45 P W^Œ~Ì ∞° Mˇn· ÅÖ’ q_»∞^ŒÅ J~Ú# g∞~°∞ u#\ÏxH˜ H˘O`« ÉèÏQÍxfl fã¨∞‰õΩx
=ºHÎ̃H˜ KåÖÏ HÍÅO `«~∞° "å`« (Ü«¸ã¨∞Ѷπ q∞ye# ^è•<åºxfl HõO‰õΩÅ ã¨"Õ∞`«OQÍ
ã¨OQÆu) *Ï˝Ñ¨HõO =zÛOk. ''nx ÉèÏ=O LOKÕÜ∞« O_ç.
<Õ#∞ q=i™êÎ#∞. |Ü«∞\˜ÔHàı§O^Œ∞‰õΩ 48 ''P `«~°∞"å`« f„="≥∞ÿ# (^Œ∞iƒùHõ∆O`À
<å‰õΩ J#∞=∞u W=fiO_ç——70 Jx HÀ~å_» ‰õÄ_»∞‰õΩ#fl) U_»∞ ã¨O=`«û~åÅ∞ =™êÎ~Ú.
`«#∞. g∞~°∞ =ÚO^Œ∞QÍ "å\˜HÀã¨O xÅ∞= KÕã≤
46 ''ã¨`º« =O`«∞_»"#·≥ F Ü«¸ã¨∞Ѷ!π D
HõʼnõΩ ÉèÏ=O Uq∞\’ HÍã¨Î =∂‰õΩ LOz# ^•xx Jq ǨÏi™êÎ~Ú.71
K≥ѨÊO_ç – |eã≤# U_»∞ P=ÙÅ#∞ XHõ"àÕ ◊ H˘kÌQÍ U"≥∞<ÿ å q∞ye`Õ Jk
|Hõ¯ zH˜¯# U_»∞ P=ÙÅ∞ ÉèíH˜∆ã¨∞Î<åfl~Ú. g∞~°∞ ^•zÃÑ\ì̃ LOK«∞‰õΩ#fl^Õ.72
ѨK«ÛQÍ Hõà◊Hõà◊ÖÏ_Õ U_»∞ ^è•#ºÑ¨Ù W`«<˘Hõ_»∞. W`«#∞ *ˇ·Å∞#∞Oz q_»∞^ŒÅ JÜ«∂º_»∞. ~åAQÍi =ÚO^Œ∞ `«#
"≥#∞flÅ∞O_»QÍ, =∞~À U_»∞ "≥#∞flÅ∞ „Ѩ™êÎ=##∞ fã¨∞‰õΩ~°=∞‡x Ö’QÆ_» Ü«¸ã¨∞Ѷπ (J) J`«xH˜ K≥Ñ≤Ê L<åfl~°∞. KåÖÏ
ZO_çáÈ~Ú L<åfl~Ú. (g∞~°∞ QÆ#Hõ HÍÅO `«~åfi`«, ã¨fiáêflxH˜ ÉèÏ=O K≥áêÊÅ<Õã¨iH˜ P ã¨OQÆu J`«xH˜ QÆ∞~°∞ΉõΩ
nx QÆ∂_è®~°O÷ K≥a`Õ) <Õ#∞ uiy "≥o§, =zÛOk. ~åAQÍi ^ŒQÆæ~° J#∞=∞u á⁄Ok QÆ|QÆÉÏ Ü«¸ã¨∞Ѷπ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)
"åiH˜ nx QÆ∞iOz K≥|∞`å#∞. ^ŒQÆæiH˜ =KåÛ_»∞.
"å~°∞ q+¨Ü«∞O `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï~°∞——
(Jx P =ºH˜Î JÉèíºi÷OKå_»∞). 71. ^Õ=Ù_»∞ Ǩτ[`ü Ü«¸ã¨∞Ѷπ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)‰õΩ q+¨Ü«∂=QÍǨÏ##∞ ‰õÄ_® „Ѩ™êkO
Kå_»∞. JO^Œ∞=Å¡ PÜ«∞# "≥O@<Õ P HõÅÖ’x xQÆ∂_è®~å÷xfl "≥eH˜fâß~°∞. |eã≤#
69. J~°cÖ’ 'J*òQÍãπ— ( ) J<Õ Ñ¨^ŒO =zÛOk. Wk 'lQ∑ã¨∞<£—‰õΩ |Ǩï=K«#O. U_»∞ P=ÙÅO>Ë Ñ¨O@Å∞ ѨÙ+¨¯ÅOQÍ Ñ¨O_Õ U_»∞ ã¨O=`«û~åÅ#fl=∂@! U_»∞
lQ∑ã¨∞<£ JO>Ë 'QÆ_ç¤"≥∂Ѩٗ Jx J~°÷O. `«~åfi`« =¸ÅOÖ’ 'JÇπÏÖÏ"£∞— J<Õ =∞~À |Hõ¯zH˜¯# P=ÙÅO>Ë Hõ~∞° =Ù HÍ@HÍÅ∞ ã¨OÉèqí OKÕ U_»∞ ã¨O=`«û~åÅ∞. #=#=ÖÏ_Õ
Ѩ^ŒO ‰õÄ_® LOk. Wk 'Ç≤ÏÖò=Ú<£—‰õΩ |Ǩï=K«#O. "≥Ú`åÎxH˜ =º=Ǩ~°O U_»∞ "≥#∞flÅO>Ë Jq =∞Oz kQÆ∞|_»∞ʼnõΩ ã¨OˆH`«O. ZO_ç# U_»∞ "≥#∞flÅO>Ë D
„ѨHÍ~°O 'J*òQÍã¨∞ JÇπÏÖÏ"£∞— J#fl =∂@‰õΩ Ñ‘_»HõÅÅ∞, K≥ÖÏ¡K≥^Œ∞~°∞ ÉèÏ=#Å∞ U_»∞ ã¨O=`«û~åÅÖ’ J<å=$+≤ì U~°Ê_ç <ÕÅ c@Å∞ "å~°∞`«∞Ok. ã¨~°fi„`å ^Œ∞iƒùHõ∆O
J#fl J~°÷O =ã¨∞ÎOk. g\˜H˜ F J~°÷O JO@∂ Ug∞ LO_»^Œ∞. D HõÅQÆ#flk DlѨÙì `åO_»qã¨∞ÎOk. ˆH=ÅO =∞`«Å|∞ K≥Ñ≤Ê T~°∞HÀ‰õΩO_® P „Ѩ=∂^ŒO #∞Oz
~åA. Jr*ò J`«x ^ŒQÆæ~° =∞O„uQÍ LO_Õ"å_»∞. D HõÅ ^•fi~å JÖÏ¡ÇπÏ `«# |Ü«∞@Ѩ_Õ =∂~°æO ‰õÄ_® K«∂ÃÑ\Ïì~°∞. =~°∞ã¨QÍ U_Õà◊√¡ ¿ã^ŒºO KÕã≤, ^è•#ºO
„Ѩ=HõÎ (Ü«¸ã¨∞Ñ¶π – JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)#∞ *ˇ·Å∞#∞Oz q_»∞^ŒÅ KÕ~ÚOK«^ŒeKå_»∞.
JO^Œ∞ˆH K«„Hõ=iÎ ^Œ~åƒ~°∞Ö’x „Ѩ=ÚY∞Å∞, *’ºu+¨µ¯Å∞, `åO„u‰õΩÅ∞ D Ñ‘_» ÉÏQÍ Ñ¨O_çOK«=∞x K≥áêÊ~°∞. "≥#∞flÅ ã¨"Õ∞`«OQÍ PǨ~°^è•<åºÅ#∞ xÅ∞=
HõʼnõΩ ÉèÏ=O K≥ѨÊÖËHõáÈÜ«∂~°∞. D HõÅ#∞ "å~°∞ „`Àã≤ѨÙK«ÛÖË^Œ∞QÍh, JO^Œe KÕÜ«∞=∞x K≥ѨÊ@O ^Œ∂~°^Œ$+≤ì`À ‰õÄ_»∞‰õΩ#fl q+¨Ü«∞O. JÖÏ ‰õΩѨÊÅ∞QÍ LOK«@O
=∞~å‡xfl qѨÊ@OÖ’ =∂„`«O ã¨Ñ¶¨bHõ$`«∞Å∞ HÍÖËHõáÈÜ«∂~°∞. =Å¡ ^è•#ºO Z‰õΩ¯= HÍÅO xÅ∞= LO@∞Ok.
70. *ˇ·Å∞Ö’ Ǩτ[`ü Ü«¸ã¨∞Ѷπ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)‰õΩ `À_»∞QÍ L#fl W^ŒÌ~°∞ =º‰õΩÎÅÖ’ 72. JO>Ë `«^Œ∞Ѩi ¿ã^ŒºO HÀã¨O P ^è•#ºO q`«Î<åÅ∞QÍ Ñ¨xH˜ =™êÎ~Ú.
1037 1038
12. Ü«¸ã¨∞Ѷπ ==∂q∞<£ ^•|ƒu<£ 527 12. Ü«¸ã¨∞Ѷπ 12= áê~å
49 ''P `«~°∞"å`« =KÕÛ ã¨O=`«û~°OÖ’ 51 JѨC_»∞ ~åA (ã¨O|Okè`« „ã‘ÎÅ#∞
„Ѩ[ÅÃÑ· ѨÙ+¨¯ÅOQÍ =~å¬Å∞ ‰õΩ~°∞™êÎ~Ú. Ñ≤eÑ≤Oz), ''F <ås=∞}∞ÖÏ~å! g∞~°O`å
JO^Œ∞Ö’ "å~°∞ („^•Hõ∆) ~°™êxfl ‰õÄ_® =ŠѨxfl, Ü«¸ã¨∞Ѷπ =∞#ã¨∞#∞ K«eOѨ
^ŒO_çQÍ f™êÎ~°∞.73 *ËÜ∞« \ÏxH˜ „ѨÜ∞« uflOz#ѨC_»∞ Jã¨ÖOË
50 ''J`«xfl <å ^ŒQÆæ~°‰õΩ fã¨∞‰õΩ~°O_ç——74 [iyOk?—— Jx J_çQÍ_»∞. ^•xH˜ "å~°∞,
Jx ~åA P*Ï˝Ñ≤OKå_»∞. (~å[)^Œ∂`« ''Ǩ+¨eÖÏ¡ÇÏπ ! (JÖÏ¡ÇÏπ =∞=∞‡efl ~°HO∆˜ K«∞
Ü«¸ã¨∞Ѷπ =^Œ‰Ì Ωõ KÕ~∞° ‰õΩ#flѨC_»∞, ''#∞=Ùfi QÍHõ!) "Õ∞=Ú Ü«¸ã¨∞ѶπÖ’ U ^Àëêhfl
h ~åA =^ŒÌ‰õΩ uiy "≥o§, `«=∞ KÕ`«∞ K«∂_»Ö^Ë ∞Œ —— Jx *"åaKåÛ~°∞.76 `«~åfi`«
Å#∞ HÀã¨∞‰õΩ#fl =∞Ç≤ÏàÏ=∞}∞Å =º= Jr*ò ÉèÏ~°º ‰õÄ_® D q^èŒOQÍ
Ǩ~°OÖ’x x*Ïx*ÏÖËq∞\’ `ÕÅÛ=∞x K≥Ñ≤ÊOk: ''WѨC_»∞ x[O |Ü«∞@
J`«xfl J_»∞QÆ∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ "åi l`«∞ÅΠѨ_Oç k. J`«x =∞#ã¨∞#∞ HõqfiOz#k
QÆ∞iOz <å „Ñ¨Éèí∞=Ù‰õΩ JO`å `≥Å∞ã¨∞—— <Õ<.Õ J`«#∞ =∂„`«O ã¨`º« =O`«∞_»∞.——77
J<åfl_»∞ Ü«¸ã¨∞Ѷπ.75
52 <Õ#∞ J`«x (JrA) Ѩ~ÀHõ∆OÖ’
73. JO>Ë Hõ~°∞=Ù HÍ@HÍÅ HÍÅO =ÚyÜ«∞QÍ<Õ =∞m¡ =~å¬Å∞ ‰õΩ~°∞™êÎ~Ú. ѨO@Å∞ J`«xHÔ ÖÏO\˜ „^ÀǨÏ=¸ KÕÜ∞« ÖË^hŒ ,78
ÉÏQÍ Ñ¨O_»∞`å~Ú. g∞~°∞ „^•Hõ∆ѨO_»¡ #∞Oz ÉÏQÍ ~°ã¨O Ñ≤O_»∞`å~°∞. *ˇ·`«∂#∞ „^ÀǨÏ|∞kúQÅÆ "åi @Hõ¯i l`«∞ÅÎ #∞
(Pe"£) ѨO_»¡ #∞Oz #∂<≥ f™êÎ~°∞. Ѩâ◊√=ÙÅ áêÅ∞ Ñ≤O_»∞`å~°∞. K«∂_»O_ç! XHõ JÖÏ¡ÇÏπ áê~°x=fi_»x79 (Jr*ò) `≥Å∞ã¨∞
z#fl HõÅÖ’ ZO`« Ѷ¨∞#=∞~Ú# K«i„`« Wq∞_ç LO^À! ^≥·"å#∞„QÆǨÏO á⁄Ok# HÀ=\ÏxH˜ <ÕxÖÏ KÕâß#∞ (J<åfl_»∞
=ºH˜Î =∂„`«"Õ∞ WÖÏO\˜ ã¨∂H∆͇u ã¨∂Hõ∆ ‡ q+¨Ü«∂Å#∞ K«Hõ¯QÍ qâı¡+≤Oz K≥Ñ¨Ê Ü«¸ã¨∞Ѷπ).
QÆÅ∞QÆ∞`å_»∞. JO^Œ∞ˆH P =∞Ǩ "Õ∞^è•qx `«# ^Œ~åƒ~°∞Ö’ Ǩ[~°∞Ѩ~°K«=∞x
~åAQÍ~°∞ P^ÕtOKå~°∞. ^≥=· ^è~Œ ‡° O "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ Ñ≤eKÕ =ºH˜Î jÅ=O`«∞_»h, x*Ï~ÚfѨ~∞° _»x „Ѩ[ʼnõΩ `≥eÜ«∞@O
KåÖÏ J=ã¨~°O.
74. ã¨fiѨflOÖ’x ÉèÏ"åxfl `≥eÜ«∞*ËÜ«∞@O`À áê@∞, ã¨OHõ@ ã≤÷u#∞Oz ~å[º „Ѩ[Å#∞
76. ~åAQÍ~°∞ xÅnã≤ J_çˆQã¨iH˜ P „ã‘ÎÅO`å hà◊√¡ #q∞ÖÏ~°∞. <≥=∞‡kQÍ x[O
~°H˜∆OKÕ LáêÜ«∂xfl ‰õÄ_® Ü«¸ã¨∞Ѷπ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) K≥¿ÑÊã¨iH˜ ~åA ZO`À |Ü«∞@ÃÑ\Ïì~°∞.
„ѨÉèÏq`«∞_»Ü«∂º_»∞. ã¨∞n~°… HÍÅOQÍ K≥~°™êÅÖ’ =∞QÆ∞æ`«∞#fl P =∞x+≤ =∂=¸Å∞
'=∞x+≤— HÍ_»h, J`«<˘Hõ '=∞Ǩ =∞h+≤— Jh, J™ê^è•~°}"≥∞ÿ# „Ѩ*Ï˝áê@"åÅ∞ 77. Jr*ò ÉèÏ~°º ‰õÄ_® x*Ïxfl XѨCHÀHõ `«Ñ¨Êx Ѩiã≤÷u U~°Ê_çOk. Ü«¸ã¨∞Ѷπ ã¨`«ºO
J`«xÖ’ ^•y L<åflÜ«∞x ~åA‰õΩ J~°=÷ ∞~ÚOk. JO^Œ∞Hˆ "≥O@<Õ PÜ«∞xfl ^Œ~åƒ~°∞‰õΩ =¸sÎÉqíè Oz# "å_»h, U áêѨO Z~°∞QÆx P jÅ=O`«∞}˜‚ `å<Õ "≥∂Ç≤ÏOKÕ Ü«∞`«flO
Ñ≤Å==∞x ~åA P*Ï˝Ñ≤OKå_»∞. KÕâß#x P"≥∞ XѨC‰õΩOk.
75. ~åAQÍiÖ’ [xOz# L^•~° ÉèÏ"åxfl „QÆÇ≤ÏOK«QÍ<Õ Ü«¸ã¨∞Ѷπ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) 78. *ˇÖ· ’¡ L#fl Ü«¸ã¨∞Ѷπ (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏ"£∞)‰õΩ D q=~åÅhfl `≥eÜ«∞*Ëã#≤ ѨC_»∞ PÜ«∞#
ã¨=∞Ü≥∂z`«OQÍ =º=ǨÏiOKå~°∞. ~åAQÍi ^ŒÜ∂« ^•H˜}∆ ϺÅÃÑ· q_»∞^ŒÖ·ˇ ~å=@O, D =∂@Å<åfl~°∞. J~Ú`Õ Jã¨Å∞ D ѨÅ∞‰õΩÅ∞ Ü«¸ã¨∞Ѷπ „Ѩ=HõΠѨeH˜#"Õ<å?
`«#‰õΩ JO@QÆ\ ˜ì# Hõà◊OHÍxfl JÖψQ LOK«∞HÀ=@O PÜ«∞#‰õΩ U=∂„`«O W+¨ìO ÖËHõ Wq AÖˇM· Ï J#fl =∂@ÖÏ? J#fl q+¨Ü∞« OÖ’ ѨO_ç`∞« Å =∞^躌 aè<åflaè„áêÜ«∂
ÖË^Œ∞. JO^Œ∞ˆH =ÚO^Œ∞QÍ P ˆHã¨∞ÃÑ· qKå~°} [iÑ≤OK«=∞x HÀ~å~°∞. P q^èŒOQÍ Å∞<åfl~Ú. ~åAQÍi ^ŒQÆæ~°‰õΩ "≥o§#ѨC_»∞ Ü«¸ã¨∞Ѷπ (J) ѨeH˜# =∂@eq Jx
x+¨¯à◊OHõ"∞≥ #ÿ rq`«O QÆ_á» êÅx xâ◊Û~ÚOK«∞‰õΩ<åfl~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë „Ѩ*ÏÉÏǨïàϺxfl H˘O^Œ~°∞ K≥ѨÊQÍ, Wq ‰õÄ_® AÖˇ·MÏ Ñ¨Å∞‰õΩÖË#x H˘O^Œ~°∞ "åºMϺxOKå~°∞.
1039 1040
12. Ü«¸ã¨∞Ѷπ ==∂ L|„iL
==∂q∞<£ ^•|ƒu<£ 528 12. Ü«¸ã¨∞Ѷπ 12=
13= áê~å
53 <Õ#∞ <å =∞#ã¨∞ Ѩq„`«`«#∞ 55 JѨC_»∞ (Ü«¸ã¨∞Ѷπ) WÖÏ J<åfl_»∞:
QÆ∞iOz Kå@∞HÀ=@O ÖË^Œ∞.80 xâ◊Û ''~å[ºOÖ’x Y*Ï<åÅÃÑ· ##∞fl
Ü«∞OQÍ =∞#Ãã·`Õ K≥_»∞ "≥·Ñ¨Ù‰õΩ ZÖÏQÆ∂ (Ѩ~°º"ÕHõ∆‰õΩxQÍ) xÜ«∞q∞OK«O_ç.85
ѨÙiH˘Å∞Ê`«∞Ok.81 J~Ú`Õ <å „Ñ¨Éèí∞=Ù <Õ#∞ "å\˜x HÍáê_»`å#∞. P Ѩi*Ï˝#O
^ŒÜ«∞^ŒÅz# "åi q+¨Ü«∞OÖ’ =∞@∞‰õΩ <å‰õΩ#flk.——86
JÖÏ [~°QÆ^Œ∞.82 xã¨ûO^ÕǨÏOQÍ <å ‰õÄ_®. ZO^Œ∞HõO>Ë P"≥∞ `«# `«Ñ¨C#∞ XѨC‰õΩOk. Ǩτ[`ü Ü«¸ã¨∞Ѷπ (JÖˇ·Ç≤Ï
„ѨÉèí∞=Ù Jáê~°OQÍ Hõ∆q∞OKÕ"å_»∞, ã¨ûÖÏO)#∞ Ô~K«ÛQ˘\˜ìOk `å<Õ#x ~åA ã¨=∞Hõ∆OÖ’ ѨeH˜Ok.
Jq∞`«OQÍ ^ŒÜ«∞^ŒeKÕ"å_»∞. 81. =∞x+≤ =Å¡ `«Ñ¨CÅ∞ ZO^Œ∞‰õΩ [~°∞QÆ∞`åÜ≥∂ WHõ¯_» K≥ѨÊ@O [iyOk.
54 ''J`«xfl <å =^ŒÌ‰õΩ Ñ≤Å∞K«∞‰õΩ~°O_ç. 82. ^≥·=Hõ$Ѩ‰õΩ <ÀK«∞‰õΩ#fl"å_»∞ =∂„`«"Õ∞ PO`«~°ºOÖ’ [xOKÕ ^Œ∞„¿+Ê~°}Å #∞O_ç,
<Õ#`«xfl <å PO`«~°OyHõ HÍ~°º^Œi≈QÍ K≥_»∞ `«ÅOѨÙÅ #∞O_ç `«##∞ HÍáê_»∞HÀQÆÅ∞QÆ∞`å_»∞. Ǩτ[`ü Ü«¸ã¨∞Ѷπ (JÖˇ·Ç≤Ï
xÜ«∞q∞OK«∞‰õΩO\Ï#∞——83 Jx ~åA ã¨ûÖÏO) ^≥"· å#∞„QÆÇϨ O`À<Õ P „ã‘Î ayOz# LK«∞ÛÖ’ #∞Oz |Ü«∞@ Ѩ_Q» eÆ QÍ~°∞.
K≥áêÊ_»∞. J`«x`À =∂\Ï¡_#ç `«~∞° "å`«, 83. Ü«¸ã¨∞Ѷπ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) QÍ~°∞ „Ѩ*Ï˝áê@"åÅ∞, `≥eq `Õ@Å∞QÆÅ =ºH˜Î =∂„`«"Õ∞
''D ~ÀA #∞Oz g∞~°∞ =∂ ^ŒQ~æÆ ° Q“~°= QÍHõ hu=∞O`«∞_»∞, x*Ï~ÚfѨ~°∞_»∞ ‰õÄ_®. D ã¨OQÆux „QÆÇ≤ÏOz# DlѨÙì
hÜ«ÚÅ∞, #=∞‡Hõã¨∞÷Å∞——84 Jx ~åA K«„Hõ=iÎ (~°Ü«∂º<£ a<£ =b^£) PÜ«∞xfl `«# ^ŒQÆæ~°‰õΩ Ñ≤Å∞K«∞‰õΩ~°=∞‡x K≥áêÊ_»∞.
ѨeHÍ_»∞. PÜ«∞xfl `«# PO`«~°OyHõ ã¨ÅǨ^•~°∞xQÍ xÜ«∞q∞OK«∞‰õΩO\Ï#x J<åfl_»∞.
84. J~°cÖ’ '=∞H©<£— 'Jg∞<£— J<Õ Ñ¨^•Å∞ =KåÛ~Ú. WHõ¯_» =∞H©<£ JO>Ë L#fl`«
Ü«¸ã¨∞Ѷπ ÖËxã¨=∞Ü«∞OÖ’ J`«xH˜ =ºuˆ~HõOQÍ ™êHõ∆ ºO WzÛ „^ÀǨÏO ™ê÷#O HõÅ"å_»∞ Jh, Jg∞<£ JO>Ë ~å*ϺxH˜ ã¨O|OkèOz# H©ÅHõ q+¨Ü«∂Å∞
K≥Ü«∞ºÖË^Œ#flk P"≥∞ =∂@Ö’¡x ÉèÏ=O Jx ‰õÄ_® "å~°∞ K≥áêÊ~°∞. WOH˘Hõ ÉèÏ=O `≥eã≤# =ºH˜Î Jh J~°÷O.
Wk : ''<Õ#∞ <å Éèí~°Î‰õΩ „^ÀǨÏO K≥Ü«∞ºÖË^Œ∞. K≥_»∞ ã¨OHõÅÊO KÕã¨∞‰õΩ#fl =∂@ 85. PÜ«∞`«∞Ö’ 'Y*Ï~Ú<£— (Y*Ï<åÅ∞) J<Õ Ñ¨^ŒO =zÛOk. 'd*Ï#`«∞<£— (Y*Ï#)
x["Õ∞QÍx J`«#∞ ÖËx ã¨=∞Ü«∞OÖ’ <Õ<Õ áêáêxH© X_çQÆ@ìÖË^Œ∞—— Jx P"≥∞ J<Õ Ñ¨^•xH˜ Wk |Ǩï=K«#O. =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ Éèí„^ŒÑ¨iKÕ ã¨÷ÖÏxfl Y*Ï<åQÍ
K≥ѨÊ^ŒezOk – W=∂"£∞ Wɡfl Hõã‘~ü D Jaè„áêÜ«∂xˆH „áê^è•#º`« xKåÛ~°∞. =º=ǨÏi™êÎ~°∞. J~Ú`Õ D PÜ«∞`«∞Ö’ K≥ѨÊ|_ç# Y*Ï<åÅO>Ë ^è•<åºQÍ~åÅ∞,
79. Jã¨`º« O KÕ¿ã P~åƒù@O ZO`« *Ïã≤Î J~Ú#ѨÊ\˜H© Ѷe¨ `«O ^Œ$ëêì º <åã≤Î J=Ù`«∞Ok. PǨ~° y_»¤OQÆ∞Å∞ Jx ÉèÏ=O. D PǨ~° ^è•<åºÅ#∞ Ǩτ[`ü Ü«¸ã¨∞Ѷπ (JÖˇ·Ç≤Ï
ÖË^• Jã¨`«ºO P@Å∞ H˘O`«HÍÅO ™êy<å PYiH˜ ã¨`«º"Õ∞ ÔQÅ∞ã¨∞ÎOk. ã¨`åºxfl ã¨ûÖÏO) `«# Jnè#OÖ’H˜ fã¨∞HÀ"åÅ#∞HÀ=@O QÆ=∞<å~°›O. ZO^Œ∞HõO>Ë (ã¨fiѨflO
P„â◊~ÚOz#"å~°∞ H˘O`«HÍÅO Hõi#î ѨsHõÅ∆ ∞ Z^Œ∞~˘¯<åfl z=iH˜ "å~°∞ q*Ë`Å« ∞QÍ „ѨHÍ~°O) ~åÉ’ÜÕ∞ HÍÅOÖ’ ^Œ∞iƒùHõ∆O U~°Ê_»#∞#flk. P QÆ_»∞¤ Ѩiã≤÷ux
xÅ∞™êÎ~∞° . Z^Œ∞~À¯=\ÏxH˜ WѨÊ\˜ #∞OKÕ *Ï„QÆ`«ÎÅ∞ fã¨∞HÀ"åe.
~å[º Y*Ï<åÅ#∞ `«#HõѨÊyOK«=∞x Ǩτ[`ü Ü«¸ã¨∞Ѷπ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) HÀi#O`«
80. D ѨÅ∞‰õΩÅ#∞ Ǩτ[`ü Ü«¸ã¨∞Ѷπ ѨÅ∞‰õΩÅ∞QÍ ÉèÏqOz#@¡~Ú`Õ† Jk PÜ«∞# =∂„`å# PÜ«∞#‰õΩ Ѩ^Œg "åº"≥∂ǨÏO LO^Œx ÉèÏqOK«#=ã¨~°O ÖË^Œ∞. ™ê^è•~°}
q#„=∞`«‰Ωõ „Ѩu~°∂ѨO J#∞HÀ"åe. ZO^Œ∞HõO>Ë PÜ«∞# ™œjźO, Ѩq„`«`« QÆ∞iOz Ѩiã≤÷`«∞Ö’¡ „Ѩ[Å∞ `«=∞O`«@ `å=ÚQÍ Ñ¨^Œ=Ùefl HÀ~°∞HÀ~å^Œ∞. W™ê¡O ^Œ$+≤ìÖ’
WO`«‰õΩ =ÚO^Õ x~°∂Ñ≤`«O J~ÚOk. Jk J^èŒ~°‡OQÍ Ñ¨iQÆ}˜OK«|_»∞`«∞Ok. HÍx ^Õâ◊OÖ’ J~åK«HõO, J=º=ã¨÷,
XHõ"Õà◊ D ѨÅ∞‰õΩÅ#∞ DlѨÙì JkèHÍi ÉèÏ~°º ѨÅ∞‰õΩÅ∞QÍ Ñ¨iQÆ}˜Oz#@¡~Ú`Õ Pi÷Hõ=∂O^ŒºO ÖÏO\˜ qѨ`«¯~° Ѩiã≤÷`«∞Å∞ U~°Ê_ç#ѨC_»∞ PÜ«∂ ~°OQÍÅÖ’
(W=∂"£∞ Wɡfl Hõã‘~ü ‰õÄ_® WÖÏ Ñ¨iQÆ}˜Oz#"åiÖ’ XHõ~°∞) Jk "åã¨Î=O xëê‚`«∞Öˇ·#"å~°∞ `«QÆ∞ ã¨∂K«#e=fi@O`À áê@∞, ^ÕâßxH˜ `«=∞ J=ã¨~°O LO^Œx
1041 1042
12. Ü«¸ã¨∞Ѷπ ==∂ L|„iL
==∂q∞<£ ^•|ƒu<£
56 D q^èŒOQÍ "Õ∞=Ú Ü«¸ã¨∞Ѷπ‰õΩ
(DlѨÙì ~å[º) Éèí∂ÉèÏQÆOÖ’ JkèHÍ
~åxfl „Ѩ™êkOKå=Ú. JHõ¯_» `å#∞
HÀi#KÀ@ x=ã≤OKÕ ™œÅÉèºí O J`«xH˜
WKåÛ=Ú.87 "Õ∞=Ú HÀi# "åiH˜
(WÖψQ) =∂ HÍ~°∞}º ÉèÏQͺxfl
„Ѩ™êk™êÎ=Ú. ã¨[#˚ ∞ŠѨÙ}ºÑ¶Ö¨ Ïxfl
"Õ∞=Ú =$^ä• HÍx=fi=Ú.88
57 qâ◊fiã≤Oz, ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ "≥·Yix
J=ÅOaOz# "åi(H˜ ÅaèOKÕ) Ѩ~Ö° ’Hõ
ѨÙ}ºÑ¶¨ÅO KåÖÏ „âı+¨ª"≥∞ÿ#k.
ÉèÏq¿ã,Î P Ѩ^gŒ ÉÏ^躌 `«Å#∞ ã‘fiHõiOK«\ÏxH˜ =ÚO^Œ∞‰õΩ ~å=K«∞Û. ~å"åe ‰õÄ_®.
ZO^Œ∞HõO>Ë ã¨OH∆ÀÉèÏxfl ã¨HÍÅOÖ’ Z^Œ∞~À¯=@O KåÖÏ J=ã¨~O° . ÖËHáõ È`Õ „|`«∞‰õΩ
^Œ∞~°ƒù~°O J=Ù`«∞Ok. J^ŒÖÏ LOz`Õ Ç¨Ï„[`ü Ü«¸ã¨∞Ѷπ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) `«#O`«@
`å#∞QÍ Ñ¨^Œqx HÀ~°ÖË^Œ∞. U^Œ~Ú<å Ѩ^Œq W™êÎ#x ~åAQÍ~°∞ K≥Ñ≤Ê#ѨC_»∞,
`«#‰õΩ W`«~°„`å Ѩ^Œ=ÙÅ∞ WKÕÛ|^Œ∞Å∞ Pi÷Hõ ã¨O㨯~°}Å∞ fã¨∞‰õΩ=KÕÛ ÉÏ^茺`«#∞
JѨÊyOK«=∞x „ѨuáêkOKå~°∞. Jn qâı+¨O!
86. HÍáê_»@O ‰õÄ_® JÖÏ WÖÏ HÍ^Œ∞. KåÖÏ YzÛ`«OQÍ =º=ǨÏi™êÎ#∞. ^Œ∞ÉÏ~å
Y~°∞Û#∞ `«yæ™êÎ#∞. á⁄^Œ∞Ѩ٠K«~°ºÅ∞ ÔQ·H˘O\Ï#∞. PǨ~° y_»¤OQÆ∞Å#∞ HõxÃÑ@∞ì‰õΩx
LO\Ï#∞. `«^•fi~å ™ê^茺"≥∞ÿ#O`«=~°‰õΩ Z‰õΩ¯= xÅfiÅ∞ [~°∞QÆ∞`å~Ú. D [=∂
Y~°∞ÛÅÃÑ· <å‰õΩ ѨÓiÎ J=QÍǨÏ# LOk. HÍ|\˜ì D "≥Ñ· s¨ `«ºO Ѩ@¡ g∞~°∞ xtÛO`«QÍ
LO_»O_ç Jx Ǩτ[`ü Ü«¸ã¨∞Ѷπ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) ~åAQÍiH˜ Éèí~À™ê WKåÛ~°∞.
87. JO>Ë ~å[º ѨikèÖ’ "Õ∞=Ú Ü«¸ã¨∞Ѷπ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)‰õΩ WzÛ# JkèHÍ~åÅ∞
ZO`« H©ÅHõ"∞≥ #ÿ =O>Ë Ü«¸ã¨∞Ѷπ Uk K≥a`Õ ~åA J^Õ KÕ™êÎ_∞» . XHõ WO\˜ Ü«∞[=∂x
`«# WO\’¡ ZÖÏ âßã≤™êÎ_À JÖψQ Ü«¸ã¨∞Ѷπ DlѨÙì ~å[ºOÖ’ JkèHÍ~° ÉÏ^茺`«
Å#∞ <≥~°"Õ~åÛ~°∞. DlÑπì "≥Ú`«ÎO PÜ«∞# Ѩ~°º"ÕHõ∆}Ö’ LO_Õk. `å#∞ `«Åz#
KÀ@ PÜ«∞# x=ã≤OK«QÆeˆQ"å~°∞.
88. ™È^Œ~°∞Å PQÆ_®Å#∞ ã¨Ç≤ÏOz#O^Œ∞‰õΩ, AÖˇ·MÏ ayOz# LK«∞ÛÖ’ Ѩ_»‰õΩO_®
P`«‡ x„QÆÇϨ O Hõ#|~°z#O^Œ∞‰õΩ, "≥ÚHõ¯"Àx ã¨ÇϨ #ã¨~÷ Ú~åºÅ`À HÍ~åQÍ~° rq`«O
QÆ_çÑ≤#O^Œ∞‰õΩ "Õ∞=Ú Ü«¸ã¨∞Ѷπ‰õΩ WzÛ# |Ǩï=∂#O Wk (D „áêѨOzHõ
Ѩ^Œq). XHõ =∞O„u WO@ ÉÏxã¨QÍ J_»∞y_ç# =ºH˜Îx 㨄`«Ê=~°Î#, ™œjźO
=¸ÅOQÍ P =∞O„u™ê÷~ÚH˜ KÕ~åÛ_»∞ JÖÏ¡ÇÏπ . Ǩτ[`ü Ü«¸ã¨∞Ѷπ (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO)
1043
529 12. Ü«¸ã¨∞Ѷπ 13=
12= áê~å
58 Ü«¸ã¨∞Ѷπ ™È^Œ~∞° Å∞ =zÛ, J`«x
ã¨=∞Hõ∆OÖ’ Ǩ[~°Ü«∂º~°∞. J`«#∞
"åà◊§#∞ QÆ∞~°∞ÑÎ \¨ Ïì_∞» QÍx "åà◊√§ =∂„`«O
J`«xfl QÆ∞~°∞ÎѨ@ìÖË^Œ∞.89
Ñ≤Å∞ѨÙÃÑ· DlѨÙì K«„Hõ=iÎ W™ê¡O ã‘fiHõiOKå_»x H˘O^Œ~°∞ K≥|∞`«∞<åfl~°∞. DlѨÙì
Jr*ò Ü≥ÚHõ¯ Jã¨Å∞ ¿Ñ~°∞ W`üѶ‘~ü. H˘O`« HÍÖÏxH˜ J`«#∞ K«xáÈÜ«∂_»h, J`«x
=∞~°}Ï#O`«~O° AÖˇM· Ï`À Ü«¸ã¨∞Ѷπ (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) q"åǨÏO [iyO^Œh, W^Œ~Ì ∞°
Ñ≤Å¡Å∞ ‰õÄ_® ѨÙ\Ïì~°x =∞iH˘O^Œ~°∞ JO@∞<åfl~°∞. P W^ŒÌiÖ’ XHõi¿Ñ~°∞
JѶπ~å~¸"£∞, Ô~O_À "åx ¿Ñ~°∞ g∞ëê. J„á¶ê~¸"Õ∞ Ü«¸ëê a<£ #∂<£ Jh,
Ǩτ[`ü JÜ«¸ºÉò (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) ÉèÏ~°ºÜ«∞QÆ∞ ~°ÇϨ ‡`ü‰Ωõ PÜ«∞# `«O„_ç Jx ‰õÄ_®
K≥ѨÊ|_çOk (`«Ñ¶‘û~ü Wɡfl Hõã‘~ü). J~Ú`Õ D Hõ^äŒ#O „Ѩ=∂}|^Œú"≥∞ÿ# LÖË¡Y<åÅ
^•fi~å x~°∂Ñ≤`O« HÍÖË^∞Œ . JO^Œ∞=Å¡ Ü«¸ã¨∞Ѷπ (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) AÖˇM· Ï#∞ xHÍÇπÏ
KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°#flk ã¨Ô~·#kQÍ JxÑ≤OK«^Œ∞. J^ŒÖÏ LOz`Õ† P „ã‘Î #_»=_çHõ
Z@∞=O\˜^À WO`«‰õΩ =ÚO^Õ `≥Å∞Ѩ|_çOk. JÖÏO\˜ „ã‘Î XHõ „Ѩ=HõÎ ^•OѨ`«º
rq`«OÖ’H˜ ~å=@O J#flk ZO`À Jã¨=∞O[ã¨OQÍ, Jã¨O|^ŒúOQÍ `Àã¨∞ÎOk.
89. U_»∞ ã¨O=`«û~åÅ∞ ѨO@Å∞ ѨÙ+¨¯ÅOQÍ Ñ¨O_ç, P `«~°∞"å`« Hõ~°∞=Ù HÍ@HÍÅ∞
U~°Ê_ç#ѨC_»∞ [iy# ã¨OѶ∞¨ @# Wk. DlѨÙÖì ’x „Ѩ^•è # #QÆ~åÅ∞, „áêO`åÅxflO
\˜h Hõ~°∞=Ù ~°Hõ¯ã≤ Hõ|oOzOk. PYiH˜ Ǩτ[`ü Ü«∂Y∂|∞ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)
‰õΩO@∞Oc‰õΩÅ∞ x=ã≤OKÕ Hõ<P£ <£ „áêO`«O ‰õÄ_® Hõ~∞° =Ù "å`«# Ѩ_Oç k. ѨO@Å∞
á⁄Oyá⁄~°ÖË HÍÅOÖ’ Ǩτ[`ü Ü«¸ã¨∞Ѷπ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) fã¨∞‰õΩ#fl Hõ@∞ìk@ì"≥∞ÿ#
K«~°ºÅ∞ Ѷ¨eOKå~Ú. PǨ~° =ã¨∞Î=ÙÅ ã¨~°Ñ¶¨~å#∞ „Hõ=∞|^ŒúO KÕã≤ Jxfl „áêO`åÅ
"åiH˜ <åºÜ«∞ã¨=∞‡`«OQÍ W=fi@O`À PÜ«∞# ¿Ñ~°∞ ~å[ºOÖ’ =∂~À‡yáÈ~ÚOk.
DlѨÙì K«„Hõ=iÎ Hõ~∞° =Ù „áêO`åʼnõΩ PǨ~°Ñ^¨ •~åúÅ#∞ ã¨~Ñ° ~¨¶ å KÕã∞¨ <Î åfl_»#fl ã¨OQÆu
Hõ<£P<£ "åã¨∞ʼnõΩ ‰õÄ_® `≥eã≤Ok. `«O„_ç Ü«∂Y∂Éò (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) P^Õâ◊OÃÑ·
Ü«¸ã¨∞Ѷπ ™È^Œ~∞° Å∞ ‰õÄ_® `«=∞ Wà◊Ö¡ ’¡ L#fl ™⁄=Ú‡#∞ fã¨∞‰õΩx ~å[^Œ~åƒ~°∞Ö’xH˜
„Ѩ"ÕtOKå~°∞. "åix K«∂_»QÍ<Õ "å~°∞ `«=∞ ™È^Œ~°∞Å#fl ã¨OQÆux Ü«¸ã¨∞Ѷπ (J)
„QÆÇ≤ÏOKå~°∞. HÍx P JÉèÏQƺ ™È^Œ~°∞ʼnõΩ `≥eÜ«∞^Œ∞ – H˘<ÕflO_»¡ „H˜`«O `å=Ú
`«=∞ ã¨fiǨϙêÎÅ`À ÉÏqÖ’ Ѩ_»"Õã≤# ã¨Ç¨ÏŸ^Œ~°∞_»∞ Ü«¸ã¨∞¿Ñ¶ D =∞Ǩ=∞h+≤
Jx!
1044
12. Ü«¸ã¨∞Ѷπ ==∂ L|„iL
==∂q∞<£ ^•|ƒu<£ 530 12. Ü«¸ã¨∞Ѷπ 13=
12= áê~å
59 "åi ™ê=∂#∞#∞ ã≤^OúŒ KÕ~ÚOz# 62 ''"åi =¸Å^èŒ<åxfl (_»|∞ƒ#∞) "åi
`«~°∞"å`«, ''(=∞~À™êi g∞~°∞ <å =^ŒÌ‰õΩ =¸@ÅÖ’<Õ LOK«O_ç.93 "å~°∞ `«=∞
=zÛ#ѨC_»∞), g∞ `«O„_çH˜ [x‡Oz# g∞ WO\˜"å~°Å =^ŒÌ‰õΩ áÈ~Ú#ѨC_»∞, `«=∞
(ã¨=u) ™È^Œ~°∞}˜‚ ‰õÄ_® fã¨∞‰õΩ~°O_ç. =¸Å^èŒ<åxfl QÆ∞iÎOz |Ǩïâß uiy
<Õ<≥ÖÏ Ñ¨ÓiÎQÍ H˘ez Wã¨∞Î<åfl<À, ZO`« =™êÎ~∞° —— Jx Ü«¸ã¨∞Ѷπ `«# ¿ã=‰õΩʼnõΩ94
K«Hõ¯QÍ Jukä =∞~åº^Œ KÕã¨∞Î<åfl<À g∞~°∞ P*Ï˝Ñ≤ã¨∂Î K≥áêÊ_»∞.
K«∂_»@O ÖË^•!—— Jx J<åfl_»∞.90 63 "å~°∞ uiy `«=∞ `«O„_ç =^ŒÌ‰õΩ =zÛ
60 ''g∞~°∞ QÆ#Hõ J`«xfl fã¨∞‰õΩ~åx #ѨC_»∞, ''<å<åfl! WHõ g∞^Œ@ =∞#‰õΩ
ѨHõ∆OÖ’ <å `«~°Ñ¶¨Ù# g∞‰õΩ (^è•#ºO) ^è•#ºO H˘Å=@OÃÑ· POHõ∆ qkèOK«
H˘ez W=fi@O [~°QÆ^Œ∞. Jã¨Å∞ g∞~°∞ |_çOk.95 HÍ|\˜ì "Õ∞=Ú H˘Åáê„`«
<å ^Œi^•Ñ¨ÙʼnõΩ ‰õÄ_® ~å‰õÄ_»^Œ∞——91 xO_® ^è•#ºO fã¨∞‰õΩ~å=\ÏxH˜ g∞~°∞
(Jx "åiH˜ K≥áêÊ_»∞). =∂ `«=Ú‡}˜‚ =∂ "≥O@ ѨOѨO_ç.
61 ''ã¨~ˆ ! J`«x `«O„_ç J`«xx ѨOѨ J`«xfl ~°H˜∆OKÕ ÉÏ^茺`« =∂k—— Jx
\ÏxH˜ ã¨=∞‡uOKÕÖÏ "Õ∞=Ú „ѨÜ∞« `«flO q#flqOK«∞‰õΩ<åfl~°∞.
KÕ™êÎ=Ú. "Õ∞=Ú JÖÏ `«Ñ¨Ê‰õΩO_® 64 ''Ö’QÆ_» W`«x ™È^Œ~°∞x q+¨Ü«∞OÖ’
KÕ™êÎ=Ú——92 Jx "å~°∞ ã¨=∂^è•# <Õ#∞ q∞=∞‡efl #q∞‡#@∞¡QÍ<Õ W`«x
q∞KåÛ~°∞. q+¨Ü«∞OÖ’ ‰õÄ_® #=∞‡=∞O@∞<åfl~°∞
90. Ü«¸ã¨∞Ѷπ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) `«# ѨÙ@∞ìѨÓ~Àfi`«Î~åÅ QÆ∞iOz "åiH˜ K≥ѨʉõΩO_®, Hõ^∂Œ !96 JÖÏ¡ÇÏπ ÜÕ∞ J`«∞º`«=Î ∞ ~°H‰∆õ Ωõ _»∞.
"åi ã¨OQÆ`∞« ÅxflO\˜h "åi#∞Oz ~å|\Ïì~∞° . "å~°∞ `«=∞ =Oâ◊Ñ~¨ O° Ѩ~#° ∞ QÆ∞iOp,
‰õΩ@∞O| Ѩiã≤÷`«∞Å QÆ∞iOp ѨÓiÎ ã¨=∂Kå~°O JOkOKå~°∞. `å=Ú Ñ¨k=∞Ok 93. ''=¸Å^è#Œ O—— JO>Ë PǨ~° ^è•<åºÅ#∞ H˘#∞QÀÅ∞ KÕÜ∞« _®xH˜ P J#fl^Œ=Ú‡ÅO`å
™È^Œ~°∞ÅO XˆH `«e¡a_»¤Å=∞h, =∞~À W^ŒÌ~°∞ ã¨=u ™È^Œ~°∞Å∞ ‰õÄ_® L<åfl~°h, HõÅã≤ `≥K«∞Û‰õΩ#fl ™⁄=Ú‡ J#fl=∂@! "åi ™⁄=Ú‡Å#∞ QÆ∞@∞ìK«Ñ¨C_»∞ H͉õΩO_®
"åiÖ’ XHõ`«#∞ J_»qÖ’ `À_ÕÅ∞ "å`«# Ѩ_®¤_»x K≥áêÊ~°∞. ã¨=u ™È^Œ~°∞_≥·# "åi =¸\Ï =ÚÖˇ¡Ö’¡ ÃÑ>ËìÜ«∞@OÖ’x =∞~°‡O Uq∞@O>Ë, =∞~À™êi "å~°∞
a<£Ü«∂g∞<£#∞ `«=∞ Ñ≤`å=∞Ǩï_»∞ `«# "≥O>Ë LOK«∞‰õΩ<åfl~°x, J`«xfl `«=∞ PǨ~°^è•<åºÅ HÀã¨O ~å"åÅO>Ë WO\’¡ _»|∞ƒ LO_®e. _»|∞ƒ ÖËHõáÈ`Õ ~åHõ
"≥O@ ѨOÑ≤OK«ÖË^Œx ‰õÄ_® K≥áêÊ~°∞. `«# `«=Ú‡}˜‚ K«∂_®Å#fl ‰õΩ`«∂ǨÏÅO áÈ=K«∞Û, =zÛ<å KåÖÏ PÅ㨺OQÍ ~å=K«∞Û. JO^Œ∞Hˆ "åi _»|∞ƒ#∞ "åi ™ê=∂#∞Ö’
Ü«¸ã¨∞ѶπÖ’ [xOzOk. =∞~À™êi =KÕÛ@ѨC_»∞ J`«xfl ‰õÄ_® "≥O@ɡ@∞ì‰õΩ ã¨iÌÃÑ@ì=∞x P^ÕtOKå~°∞.
~å"åÅx `åH©^Œ∞ KÕâß~°∞. 94. =¸ÅOÖ’x 'Ѷ≤`üÜ«∂<£— (Ü«Ú=‰õΩÅ∞) J<Õ Ñ¨^•xH˜ ~å[^Œ~åƒ~°∞Ö’ ѨxKÕ¿ã
91. P ™È^Œ~∞° }˜‚ (a<£Ü∂« g∞<£#∞) ‰õÄ_® Ñ≤Å∞K«∞‰õΩ ~åHõáÈ`Õ ^è•#ºO w#ºO ÅaèOK«^xŒ ¿ã=‰õΩÅ∞, ÉÏxã¨Å∞ Jx ÉèÏ=O.
ÃÇÏK«ÛiOKå~°∞. JÖÏ QÆ\Qì˜ Í K≥a`Õ ZÖÏÔQ<· å `«# `«=Ú‡}˜‚ fã¨∞‰õΩ=™êÎ~#° fl L^ÕâÌ O◊ `À
Ǩτ[`ü Ü«¸ã¨∞Ѷπ KåÖÏ YzÛ`«OQÍ =∂\Ï¡_®~°∞. 95. nx ÉèÏ=O Uq∞@O>Ë WHõ#∞Oz a<£Ü«∂g∞<£ =¿ãÎQÍx =∂‰õΩ ^è•#ºO ÅaèOK«^Œ∞.
92. JO>Ë J`«xfl ѨOѨ=∞x "Õ∞=Ú =∂ <å#flQÍix â◊`«q^è•ÖÏ #K«Û*ˇÑ¨C`å=Ú. =∂ HÍ|\˜ì J`«xfl =∂ "≥O@ `«Ñʨ ‰õΩO_® ѨOѨO_ç. Wk=~°‰Ωõ Ü«¸ã¨∞Ѷπ (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO)
„Ѩܫ∞`«flOÖ’ "Õ∞=Ú ã¨Ñ¶¨bHõ$`«∞Å=Ù`å=∞#fl #=∞‡HõO =∂‰õΩOk Jx "å~°∞ Ǩg∞ q+¨Ü∞« OÖ’ JÅã¨`fi« O Hõ#|iKå=∞#fl L^ÕâÌ O◊ `À g∞~°∞ a<£Ü∂« g∞<£#∞ ѨOѨ~ˆ "≥∂!
WKåÛ~°∞. XHõ"Õà◊ J`«xfl QÆ#Hõ =∂"≥O@ ѨOѨHõáÈ`Õ =∞#=∞O`å WHõ¯@¡áêÅ∞ HÍ=Åã≤
1045 1046
12. Ü«¸ã¨∞Ѷπ ==∂ L|„iL
==∂q∞<£ ^•|ƒu<£ 531 12. Ü«¸ã¨∞Ѷπ 13=
12= áê~å
PÜ«∞<Õ Hõ~∞° }˜OKÕ "å~°O^ŒiÖ’H© Q˘Ñ¨Ê 66 ''g∞~°`«xfl uiy <å ^ŒQÆæ~°‰õΩ KÕ~°∞™êÎ
Hõ~°∞}ÏHõ~°∞_»∞——97 Jx (Ü«∂Y∂Éò) =∞x ^Õ=Ùx ™êH˜∆QÍ =∂\˜¿ãÎ `«Ñ¨Ê,
ѨeHÍ_»∞. <Õ#`«xfl g∞ "≥O@ ѨOÑ≤OK«#∞. XHõ"Õà◊
65 "å~°∞ `«=∞ ™ê=∂#∞ qÑ≤Ê#ѨC_»∞, g∞~°O`å x~°ƒOkèOK«|_ç`Õ Jk "Õˆ~
`«=∞ ™⁄=Ú‡ `«=∞‰õΩ "åѨã¨∞ KÕÜ«∞|_ç# q+¨Ü«∞O——101 Jx Ü«∂Y∂Éò (JÖˇ·Ç≤Ï
ã¨OQÆu `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. ''<å#flQÍ~°∂! ã¨ûÖÏO) ѨeHÍ_»∞. JѨC_»∞ "å~°O`å
=∞#‰õΩ WOˆHO HÍ"åe?!98 K«∂_»O_ç, P "Õ∞~°‰Ωõ J`«xH˜ =∂\˜KåÛ~°∞. ''=∞#O
=∞# ™⁄=Ú‡ ‰õÄ_® =∞#‰õΩ "åѨã∞¨ KÕÜ∞« P_ç# =∂@Å#∞ JÖÏ¡ÇÏπ QÆ=∞xã¨∂<Î Õ
|_çOk. =∞m¡ "≥o§ =∞# ‰õΩ@∞O|O HÀã¨O L<åfl_»——x Ü«∂Y∂Éò J<åfl_»∞.
PǨ~°Ñ¨^•~å÷Å#∞ `≥K«∞Û‰õΩO\ÏO. =∂ 67 WOHÍ (Ü«∂Y∂Éò) WÖÏ LѨ^ÕtO
`«=Ú‡}˜‚ ‰õÄ_® *Ï„QÆ`QΫ Í HõxÃÑ@∞ì‰Ωõ x Kå_»∞ : ''<å ‰õΩ=∂~°∞ÖÏ~å! g∞~°O`å XˆH
LO\ÏO. XHõ XO>ˇ "≥∂Ü«∞QÆeˆQO`« ^•fi~°O QÆ∞O_® (#QÆ~O° Ö’xH˜) „Ѩ"tÕ O
^è•<åºxfl J^Œ#OQÍ `≥K∞« Û‰õΩO\ÏO.99 D K«HõO_ç.102 "Õˆ~fi~°∞ ^•fi~åÅ QÆ∞O_®
áê\˜ H˘Å`« (J^Œ#Ѩ٠^è•#º„áêÑ≤)Î KåÖÏ "≥à◊§O_ç. JÖÏ¡ÇπÏ `«~°Ñ¶¨Ù# g∞ÃÑ·
`ÕeHõ——100 Jx „áê^èÕÜ«∞Ѩ_®¤~°∞. qkèOK«|_Õ U q+¨Ü«∞O #∞Oz ‰õÄ_®
=ã¨∞ÎOk. g∞~°∞ xtÛO`«QÍ LO_»O_ç. "Õ∞=Ú =∂ ™È^Œ~°∞}˜‚ *Ï„QÆ`«ÎQÍ K«∂ã¨∞ <Õ#∞ q∞=∞‡efl `«Ñ≤ÊOK«ÖË#∞. PÜ«∞#
‰õΩO\ÏO. P[˝ =∂„`«"Õ∞ K≥Å∞¡ÉÏ@=Ù`«∞Ok.103
<Õ#∞ ѨÓiÎQÍ PÜ«∞<Õfl #=Ú‡‰õΩ<åfl#∞.
96. g∞ =∂@Å#∞ ZÖÏ #"Õ∞‡k? Wk=~°‰õΩ Ü«¸ã¨∞Ѷπ#∞ fã¨∞ÔHo§#ѨC_»∞ ‰õÄ_® #=Ú‡‰õΩ<Õ "å~°O`å PÜ«∞<Õfl #=Ú‡
g∞~°∞ KåÖÏ 'Hõ|∞~°∞¡— K≥áêÊ~°∞. J`«xfl ~°H˜∆OK«ÖËx "å~°∞ W`«xfl =∂„`«O ZÖÏ HÀ"åe.——
~°H˜∆™êÎ~°∞? J#flk Ü«∂Y∂|∞ =∂@Ö’¡x ÉèÏ=O.
97. J~Ú#ѨÊ\˜H© f„==∞~Ú# PǨ~°=ã¨∞Î=ÙÅ H˘~°`« =¸ÅOQÍ a<£Ü«∂g∞<£#∞ "åi ‰õÄ_® =∂‰õΩ `À_»∞QÍ LO>Ë =∞iO`« ^è•#ºO `≥K«∞ÛHÀ=K«∞Û. P q^èŒOQÍ =∞#
"≥O@ ѨOѨ_®xH˜ JOwHõiOK«Hõ `«Ñʨ ÖË^∞Œ . JÖÏ¡ÇÏπ ÃÑ· ÉèÏ~°O "≥∂Ñ≤ J#º=∞#㨯OQÍ<Õ J=ã¨~åÅ∞ f~°∞`å~Ú J#flk ‰õÄ_® "åi ѨÅ∞‰õΩÅ L^ÕÌâ◊O HÍ=K«∞Û.
JOwHÍ~åxfl =ºHõÎѨiKå~°∞ P ã¨Ç¨Ï#je. 101. g∞ˆ~^≥·<å ™ê=¸Ç≤ÏHõ PѨ^ŒÖ’ z‰õΩ¯HÀ=@"≥∂ ÖËHõ Ѩ@∞ì|_»@"≥∂ ÖËHõ ǨÏ`«º‰õΩ
98. JO>Ë – ~åAQÍ~°∞ =∂‰õΩ Jukä =∞~åº^Œ KÕâß_»∞, ^è•#ºO WKåÛ_»∞, "Õ∞q∞zÛ# QÆ∞iHÍ=@"≥∂ [iy`Õ `«Ñ¨Ê a<£Ü«∂g∞<£ q+¨Ü«∞OÖ’ =∂@ `«Ñ¨Ê‰õÄ_»^Œ∞ Jx
_»|∞ƒ#∞ ‰õÄ_® =∂‰õΩ uiy WKÕÛâß_»∞ – =∞#‰õΩ WOˆHO HÍ"åe? QÆ\ ˜ìQÍ `åH©^Œ∞ KÕâß~°∞. P "Õ∞~°‰õΩ "åiKÕ`« „Ѩ=∂}O ‰õÄ_® KÕ~ÚOK«∞‰õΩ<åfl~°∞.
99. JO>Ë XHÀ¯ =ºH˜ÎH˜ XHÀ¯ XO>ˇ "≥∂Ü«∞QÆeˆQO`« ^è•#ºO W=fi|_»∞`ÀOk. g∞~°∞ 102. P 11=∞Ok ™È^Œ~°∞ÅO`å HõÅã≤ DlѨÙì‰õΩ |Ü«∞Å∞^Õi#ѨC_»∞ Hõ#flH˘_»∞‰õΩʼnõΩ
a<£Ü«∂g∞<£#∞ ‰õÄ_® ѨOÑ≤`Õ J^Œ#OQÍ =∞~À XO>ˇ "≥∂Ü«∞QÆeˆQO`« ^è•#ºO `«O„_ç KÕã#≤ Ç≤Ï`«É’^èŒ Wk. "å~°O`å XˆH`«O„_ç a_»Å¤ ∞, ~°OQÆ∞ ~°∂Ѩ٠WOK«∞q∞OK«∞
Åaèã¨∞ÎOk. XHõ¯>Ë. XˆH ã¨=∞Ü«∞OÖ’ XˆH =∂~°æO QÆ∞O_® áÈ`«∞O>Ë [#∞Å∞ K«∂ã≤ Pâ◊Û~°º
áÈ`å~°∞. Jã¨∂Ü«∞ K≥O^Œ∞`å~°∞. ^•O`À k+≤ì `«QÆÅ=K«∞Û. JO^Œ∞ˆH "åix K≥_»∞
100. XHõ XO>ˇ "≥∂Ü«∞QÆey#O`« ^è•#ºO W=fi@O ~åA‰õΩ Hõ+¨ì"Õ∞g∞ HÍ^Œ∞ J#flk K«∂ѨÙ#∞Oz ~°H˜∆OK«_®xH˜ `«O„_ç D q^èŒOQÍ ã¨ÅǨ ~ÚKåÛ~°∞. ''k+≤ì `«QÆÅ@O
nx ÉèÏ=O. ÖËHõ WѨC_»∞ "Õ∞=Ú `≥K«∞Û‰õΩ#fl ^è•#ºO H˘kÌáê\˜^Õ. a<£Ü«∂g∞<£ ã¨`º« O—— Jx ǨÏnã¨∞ ^•fi~å ‰õÄ_® ~°∂_èô J=Ù`ÀOk (ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ |∞MÏs – H˜`å|∞uÎÉò†
1047 1048
12. Ü«¸ã¨∞Ѷπ ==∂ L|„iL
==∂q∞<£ ^•|ƒu<£ 532 12. Ü«¸ã¨∞Ѷπ 13=
12= áê~å
68 `«=∞ `«O„_ç P*Ï˝Ñ≤Oz# =∂~åæÅ 70 P `«~∞° "å`« "åi ™ê=∞„yx "åiH˜KÛÕ
^•fi~å<Õ "å~°∞ (#QÆ~O° Ö’H˜) „Ѩ"tÕ O U~åÊ@∞ KÕã≤, `«# (™⁄O`«) ™È^Œ~°∞x
Kå~°∞. JÖÏ¡ÇÏπ x~å÷iOz# ^•x #∞O_ç ™ê=∂#∞Ö’ =∂„`«O =∞Ozh~°∞ „`åˆQ
Ü«∂Y∂Éò ã¨∞`«~å=¸ "åix `«Ñ≤ÊOK« XHõ y<≥fl#∞ LOKå_»∞.107 `«~°∞"å`«
ÖË_»∞. HÍHõáÈ`Õ =∞#ã¨∞Ö’ [xOz# XHõ Ñ≤Å∞Ѩ٠WKÕÛ"å_˘Hõ_»∞, ''F a_®~°∞
q+¨Ü∂« xfl "≥e|∞KåÛ_»O`Õ.104 xã¨ûO^Õ [#∞ÖÏ~å!108 g∞ˆ~ D ^˘OQÆ`«#O
ǨÏOQÍ J`«#∞ "Õ∞=Ú <ÕiÊ# q^Œº =Å¡ KÕâß~°∞——109 Jx ZÅ∞ÔQuÎ =∞s K≥áêÊ_»∞.
*Ï˝x J~Ú#"å_»∞. HÍx KåÖÏ=∞OkH˜ 105. PÜ«∞# (Ü«∂Y∂Éò) JÖÏ J<åfl_»O>Ë ^Õ=Ùx ã¨∂K«<å#∞™ê~°"Õ∞ J<åfl_»∞. =∞x+≤
`≥eÜ«∞^Œ∞.105 fã¨∞‰õΩ<Õ =ÚO^Œ∞ *Ï„QÆ`«Î K«~°º Un ^Õ=Ùx qkè„"å`«#∞ =∂~°Û*ÏÅ^Œ∞. HÍHõáÈ`Õ
^Õ=Ù_»∞ <ÕiÊ# q^Œº "≥Å∞QÆ∞Ö’ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) LáêÜ«∞O ã¨∂zOKå~°∞.
69 "å~°O`å Ü«¸ã¨∞Ѷπ =^ŒÌ‰õΩ "≥o§# KåÖÏ=∞OkH˜ D q+¨Ü«∞O `≥eÜ«∞^Œ∞.
ѨC_»∞, J`«#∞ `«# ™È^Œ~°∞}˜‚ ("Õ~°∞QÍ)
106. H˘O`«=∞Ok "åºMϺ`«Å „ѨHÍ~°O W^ŒÌˆ~ã≤ =º‰õΩÎʼnõΩ XHÀ¯ QÆk K˘Ñ¨C# q_çk
`«# ^ŒQÆæ~° ‰õÄ~ÀÛɡ@∞ì‰õΩx, ''<Õ#∞ h HÀã¨O U~åÊ@∞ KÕÜ«∞|_çOk. P q^èŒOQÍ S^Œ∞ QÆ^Œ∞ÅÖ’ Ѩk=∞Ok J#fl^Œ=Ú‡Å∞
J#fl#∞ (Ü«¸ã¨∞Ѷπ#∞). HÍ|\˜ì gà◊§ ã¨~°∞ÌHÀQÍ a<£Ü«∂g∞<£ XO@iQÍ q∞yeáÈÜ«∂_»∞. JѨC_»∞ Ǩτ[`ü Ü«¸ã¨∞Ѷπ
^Œ∞âıÛ+¨ìÅÃÑ· #∞=Ùfi ÉÏ^èŒÑ¨_»‰õΩ——106 Jx (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) J`«xH˜ XHõ QÆkx „Ѩ`ÕºHõOQÍ ˆH\Ï~ÚOz, UHÍO`«OÖ’ Jxfl
F^•~åÛ_»∞. q+¨Ü∂« Å∂ J`«x`À K«iÛOKå~°∞. `«# ™È^Œ~∞° Å∞ `«#`À KÕã#≤ =º=Ǩ~°O QÆ∞iOz
ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O – H˜`å|∞ã¨ûÖÏ"£∞). k+≤ì#∞Oz HÍáê_»∞‰õΩ<Õ "Õ_»∞HÀÅ∞ =K«<åÅ#∞ q=~°OQÍ K≥áêÊ~°∞. [iy# ^•xÃÑ· ÉÏ^èŒÑ¨_»=^ŒÌx J`«xH˜ #K«Û*ˇáêÊ~°∞. a<£
‰õÄ_® =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨) `«# J#∞K«~° ã¨=∂*ÏxH˜ <Õ~åÊ~°∞. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ: g∞ˆH^≥<· å Ü«∂g∞<£ PO^Àà◊# K≥O^Œ‰õΩO_® LO_»\ÏxH˜ `«#`À JHõ¯_Õ LOK«∞HÀ=\ÏxH˜
=ÚO^Œ∞QÍ "Õã≤# Ѩ^äŒHõO QÆ∞iOz ‰õÄ_® P ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ J`«xH˜ K≥áêÊ~°x =∞i
=ã¨∞Î=Ù #zÛ`Õ ''ÉÏ~°HõÖϡǨ J#O_ç Jx PÜ«∞# LѨ^ÕtOKå~°∞ (=ÚJ`åÎ H˘O`«=∞Ok "åºMϺ`«Å∞ Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞ (Wɡfl Hõã‘~ü).
W=∂"£∞ =∂eH±). Z=i k+≤ì `«yeO^À "åi`À, '™êfl#O KÕã≤ P h\˜x k+≤ì
`«ye# "åi â◊s~°OÃÑ· áÈÜ«∞=∞—x K≥áêÊe. JÖψQ ''=∂ëê JÖϡǨï ÖÏ Y∞=fi`« 107. h~°∞ „`åˆQ P áê„`« (ÖËHõ y<≥fl) |OQÍ~°∞ ÖË^• "≥O_ç`À KÕÜ«∞|_ç#^Œh, ^•x`À
WÖÏ¡ aÖÏ¡ÇÏ≤ —— (JÖÏ¡ÇÏπ HÀi#^Õ [~°∞QÆ∞`«∞Ok. JÖÏ¡ÇÏπ `«Ñʨ WOH˘Hõi â◊HΘ ZO^Œ∞‰õÄ ^è•#ºO ‰õÄ_® H˘eKÕ "å~°x Y∞~üP<£ "åºMϺ`«Å∞ ÉèÏqã¨∞Î<åfl~°∞. D áê„`«#∞
ѨxH˜~å^Œ∞) J#fl Y∞~üP<£ "åHͺxfl ‰õÄ_® ѨÅHõ=K«∞Û (JÖò HõǨÏÑ¶π – 39). QÆ∞@∞ìK«Ñ¨C_»∞ H͉õΩO_® a<£Ü«∂g∞<£ ™ê=∂#∞Ö’ ÃÑ\˜ìOK«@O [iyOk.
J^Õq^èOŒ QÍ k+≤ì `«ye# "åi =ÚO^Œ∞ 'Y∞ÖòJ=ÓA a~°aƒÖò ѶŨ Mò—, 'Y∞Öò J=ÓA 108. PÜ«∞`«∞Ö’ 'JÖò D~ü— J#|_çOk. ^è•#ºO "≥∂¿ã XO>ˇÅ#∞, QÍ_ç^ŒÅ#∞, HõOK«~°
a~°aƒ<åflãπ— ã¨∂~åÅ∞ ‰õÄ_® ѨiîOz, T^•e (*Ï"≥∞ ui‡r). QÍ_ç^ŒÅ#∞ 'JÖò D~ü—QÍ =º=ǨÏi™êÎ~°∞. D PÜ«∞`«∞Ö’ 'JÜ«∞º`«∞ǨÏÖò D~ü—
J#|_çOk. JO>Ë ™ê=∞„yx fã¨∞‰õΩáÈ`«∞#fl F a_®~°∞ [#∞ÖÏ~å! Jx J~°÷O
103. JO>Ë W=hfl =∞x+≤ `«# =O`«∞ fã¨∞HÀ=Åã≤# *Ï„QÆ`«ÎÅ∞ =∂„`«"Õ∞. "åã¨Î"åxH˜ =ã¨∞ÎOk.
^Õ=Ùx qkè„"å`«Ö’ ZÖÏO\˜ =∂~°∂Ê LO_»^∞Œ . PÜ«∞# x~°~‚ ÚOz#^Õ D Ö’HõOÖ’ 109. Ǩτ[`ü Ü«¸ã¨∞Ѷπ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) =ÚO^Œ∞QÍ "Õã¨∞‰õΩ#fl Ѩ^äŒHõO „ѨHÍ~°O a_®~°∞
K≥Å∞¡`«∞Ok. [#∞Å#∞ "åHõ|∞ KÕã¨∞Î<åfl~°x Ñ≤Å∞Ѩ٠WKÕÛ ~å[Éèí@∞xH˜ `≥eÜ«∞^Œ∞ =∞i! JO^Œ∞ˆH
104. JO>Ë PÜ«∞# K≥ÑÊ≤ #O`«=∂„`å# JÖÏ¡ÇÏπ KÕÜ∞« ^ŒÅK«∞‰õΩ#flk KÕÜ∞« ‰õΩO_® LO_»_∞» . ''g∞~°∞ ^˘OQÆÅ∞—— Jx ~î°H©=∞x K≥¿ÑÊâß_»∞. JO>Ë ~åAQÍi ã¨=∞‡`«O ÖˉõΩO_®<Õ
J~Ú`Õ `«# =∞#ã¨∞Ö’ =zÛ# XHõ =∂@#∞ Ǩτ[`ü Ü«∂Y∂Éò (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) P Ys^≥·# áê„`« g∞ ™ê=∂#∞Ö’H˜ ZÖÏ =zÛ KÕiOk? J#flk J`«x =∂@Ö’x
`«#Ü«ÚʼnõΩ K≥Ñ≤Ê `«# =O`«∞ ÉÏ^茺`«#∞ <≥~°"Õ~åÛ~°O`Õ. L^ÕâÌ O◊ .
1049 1050
12. Ü«¸ã¨∞Ѷπ ==∂ L|„iL
==∂q∞<£ ^•|ƒu<£ 533 12. Ü«¸ã¨∞Ѷπ 13=
12= áê~å
71 "åà◊√§ "åi "≥·Ñ¨Ù‰õΩ uiy, ''g∞^Õ 76 JѨC_»∞ Ü«¸ã¨∞Ѷπ `«# `«=Ú‡x
=ã¨∞Î=Ù áÈ~ÚOn?—— Jx J_çQÍ~°∞. ™ê=∂#∞#∞ ™È^• KÕ¿ã=ÚO^Œ∞ "åà◊§
72 ''~åA QÍi y<≥fláÈ~ÚOk. ^•xfl ™ê=∂#∞#∞ ™È^• KÕâß_»∞. P `«~°∞"å`«
`≥zÛ# "åiH˜ XHõ XO>ˇ |~°∞=Ù ^è•#ºO P áê„`«#∞ `«# `«=Ú‡x ã¨OzÖ’ #∞Oz
Åaèã¨∞ÎOk. P ÉÏ^茺`« <åk——110 Jx fâß_»∞.115 D q^èŒOQÍ "Õ∞=Ú
K≥áêÊ_»∞.
Ü«¸ã¨∞Ѷπ HÀã¨O LáêÜ«∞O ã¨∂zO
73 ''JÖÏ¡ÇπÏ `À_»∞! "Õ∞=Ú ~å[ºOÖ’
J~åK«HÍxfl ã¨$+≤ìOK«\ÏxH˜ ~åÖË^Œ∞, Kå=Ú.116 ZO^Œ∞HõO>Ë JÖÏ¡ÇπÏ `«e¿ãÎ
"Õ∞=Ú ^˘OQÆÅO JO`«Hõ<åfl HÍ=Ú.111 `«Ñ¨Ê – JHõ¯_ç ~åA ^èŒ~°‡O (~å[º
D ã¨OQÆu g∞‰õÄ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞—— Jx âßã¨#O) „ѨHÍ~°O J`«#∞ `«#
"å~°∞ ã¨=∂^è•#q∞KåÛ~°∞. `«=Ú‡}˜‚ `«#`À PѨÙHÀÖË_∞» .117 "Õ∞=Ú
74 ''JÖÏQÍ. =∞i g∞ =∂@ J|^Œú=∞x HÀi#"åi JO`«ã¨∞÷Å#∞ ÃÑOK«∞
`Õe`Õ (^˘OyeOz#) J`«xH˜ U tHõ∆ `å=Ú.118 „Ѩu *Ï˝xh q∞Oz# *Ï˝x
qkèOKåe?——112 Jx "å~°∞ (~å[Éè@í ∞Å∞) XHõ_∞» <åfl_»∞.119
„ѨtflOKå~°∞. Jaè„áêÜ«∞O „ѨHÍ~°O Wq Ü«¸ã¨∞Ѷπ ã¨Ç¨ÏK«~°∞ŠѨÅ∞‰õΩÅ∞. '"Õ∞=Ú ‰õÄ_®
75 ''Z=i ™ê=∂#∞Ö’ Jk ^˘~°∞‰õΩ ^Œ∞~å‡~°∞æÅ#∞ WÖψQ tH˜∆™êÎ=Ú— Jx "å~°∞ K≥áêÊ~°∞. J~Ú`Õ '~åAQÍi K«@ìO
`«∞O^À tHõQ∆ Í J`«<Õ (ÉÏxã¨QÍ) LOK«∞HÀ „ѨHÍ~°O PÜ«∞# `«# ™È^Œ~°∞}˜‚ JHõ¯_» PÑ≤ LOK«ÖËHõáÈÜÕ∞"å~°∞— J#fl `«~°∞"åu
|_®e.113 "Õ∞=Ú JÖÏO\˜ ^Œ∞~å‡~°∞Åæ ‰õΩ PÜ«∞`«∞#∞ |\˜ì D Ô~O_»= Jaè„áêÜ«∞O á⁄ã¨QÆ^Œ∞.
qkèOKÕ tHõ∆ W^Õ——114 Jx "å~°∞ |^Œ∞ 115. `å#∞ =ÚO^Œ∞QÍ "Õã≤# Ѩ^äŒHõO „ѨHÍ~°O W^ŒO`å KÕã¨∞Î<åfl##fl J#∞=∂#O
eKåÛ~°∞. ~å‰õΩO_® LO_»\ÏxH˜ =ÚO^Œ∞ ã¨=u ™È^Œ~°∞Å ™ê=∂#∞#∞ "≥uH˜# `«~°∞"å`«,
110. JO>Ë ™ê=∂#∞ K≥H± KÕÜ«∞Hõ=ÚO^Õ P áê„`«#∞ `≥zÛ WzÛ# "åiH˜ |Ǩï=∂#O PYiÖ’ a<£Ü«∂g∞<£ ã¨Ozx "≥uHÍ~°∞ Ǩτ[`ü Ü«¸ã¨∞Ѷπ.
Åaèã¨∞ÎOk. ÖË^• XHõ XO>ˇ "≥∂Ü«∞QÆeˆQO`« ^è•#ºO W=fi|_»∞`«∞Ok Jx 116. JO>Ë "Õ∞=Ú '=Ç‘Ï— ^•fi~å D LáêÜ«∂xfl Ü«¸ã¨∞Ѷπ‰õΩ ã¨∂zOKå=∞x JÖÏ¡ÇπÏ
WO^Œ∞=¸ÅOQÍ <Õ#∞ g∞‰õΩ Ǩg∞ Wã¨∞Î<åfl#∞ Jx P ~å[Éèí@∞_»∞ K≥áêÊ_»∞. ÃãÅqKåÛ_»∞. nx^•fi~å `≥e¿ã^Õ=∞O>Ë U^Œ~Ú<å =∞Oz L^ÕâÌ º◊ O HÀã¨O W@∞=O\˜
111. Ü«¸ã¨∞Ѷπ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) QÍi =ӺǨÏ~°K«# QÆ∞iOz ™È^Œ~°∞ʼnõΩ `≥b^•Ü≥∞. =ӺǨÏO Ѩ#fl=K«∞Û. ÃÑ·H˜ Jk 'Z`«∞ÎQÆ_»—ÖÏ JQÆ∞Ñ≤Oz<å Ѷ¨~åfiÖË^Œ∞. J~Ú`Õ
JO^Œ∞ˆH "å~°∞ ^Õ=ÙxÃÑ· X>Ëìã≤ =∞s K≥áêÊ~°∞ – P ^˘OQÆ`«<åxH˜ `å=Ú áêÅÊ_» ^•xHÀã¨O J=ÅOaOKÕ Ñ¨^uúŒ =∂„`«O +¨sJ`«∞ =¸ÖÏʼnõΩ q~°∞^ŒOú QÍ áȉõÄ_»^∞Œ
ÖË^Œx! `å=Ú ~å[ºOÖ’ J~åK«HÍxfl ã¨$+≤ìOK«\ÏxH˜ ~åÖË^Œx ‰õÄ_® K≥áêÊ~°∞. (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü).
112. XHõ"Õà◊ g∞ ™ê=∂#∞Ö’ ~åAQÍi áê„`« ^˘iH˜`Õ UO KÕÜ«∞=∞O\Ï~°∞? 117. JO>Ë P<å_»∞ DlѨÙìÖ’ K≥ÖÏ=∞}©Ö’ L#fl ~å[º âßã¨#O „ѨHÍ~°O Ü«¸ã¨∞Ѷπ `«#
™⁄O`« ™È^Œ~°∞_≥·# a<£ Ü«∂g∞<£#∞ PѨÙHÀ=@O ™ê^茺O HÍ^Œ∞. JO^Œ∞ˆH WÖÏO\˜
113. `«=∞ Ñ≤`å=∞Ǩïx (Ü«∂Y∂Éò) +¨sÜ«∞`«∞ (âßã¨<åOQÆO) „ѨHÍ~°O "å~°∞ 'tHõ∆— #∞ ѨxKÕã≤# "å_çH˜ UO KÕÜ«∂Ö’ g∞ˆ~ K≥ѨÊO_ç? Jx "åi<Õ „ѨtflOKå~°∞.
QÆ∞iOz q=iOKå~°∞. ^•x „ѨHÍ~°O ^˘OQÆ`«#O KÕã≤# =ºH˜Îx H˘O`« HÍÅO 118. JO>Ë Ü«¸ã¨∞Ѷ#π ∞ „Ѩ`ºÕ HõOQÍ ^ŒÜ∞« ^ŒÅz J`«∞º#fl`« tY~åʼnõΩ KÕiÛ#>Ë¡ JÖÏ¡ÇÏπ
HÀã¨O, ^˘OyeOK«|_ç# =ã¨∞Î=Ù Ü«∞[=∂#∞ʼnõΩ JѨÊyOKÕ"å~°∞. `å#∞ HÀi# "åi „âı}∞Å#∞ ÃÑOK«∞`«∂ LO\Ï_»∞.
114. Wq ‰õÄ_® Ü«¸ã¨∞Ѷπ (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) ™È^Œ~∞° Å∞ ѨeH˜# =∂@ÖË. =∞i H˘O`«=∞Ok 119. „Ѩu *Ï˝xh q∞Oz# *Ï˝x WOH˘Hõ_»∞O\Ï_»∞. JO^Œ∞KÕ`« ZO`«\ ˜ q^•fiOã¨∞_»∞
1051 1052
12. Ü«¸ã¨∞Ѷπ ==∂ L|„iL
==∂q∞<£ ^•|ƒu<£ 534 12. Ü«¸ã¨∞Ѷπ 13=
12= áê~å
77 "åà◊√§ WÖÏ J<åfl~°∞ : ''W`«#∞ 79 ''JÖÏ¡ÇπÏ â◊~°}∞! Z=i ^ŒQÆæ~° =∂
^˘OQÆ`#« O KÕâß_»O>Ë (Pâ◊Û~°ºO K≥O^Œ# =ã¨∞Î=Ù ^˘iH˜O^À J`«xfl =kÖËã≤
=ã¨~°O ÖË^Œ∞), WO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ W`«x =∞~˘Hõix ZÖÏ Ñ¨@∞ìHÀQÆÅO?JÖÏ QÆ#Hõ
J#fl ‰õÄ_® ^˘OQÆ`«#O KÕã≤ KÕ¿ãÎ "Õ∞=Ú =Ú=∂‡\˜H© J<åºÜ«∞ã¨∞Å÷ O
L<åfl_»∞.——120 "åi D =∂@#∞ Ü«¸ã¨∞Ѷπ J=Ù`å=Ú——124 Jx Ü«¸ã¨∞Ѷπ K≥áêÊ_»∞.
֒֒ѨÖË kQÆ„q∞OQÍ_»∞. `«# =∞<À 80 "åà◊√§ J`«x q+¨Ü«∞OÖ’ x~åâ◊
ÉèÏ"åxfl "åi =ÚO^Œ∞ U =∂„`«O K≥Ok, UHÍO`«OÖ’ ‰õÄ~°∞Ûx Ѩ~°ã¨Ê~°O
|Ü«∞@ÃÑ@ì‰õΩO_®<Õ, ''g∞~°∞ WO`«\ ˜ ã¨O„ѨuOK«∞HÀ™êQÍ~°∞.125 "åiÖ’
hK« ã≤u÷ H˜ kQÆ*Ï~å~°∞!121 g∞~°∞ HõeÊOz JO^ŒiHõ<åfl ÃÑ^ŒÌ"å_»∞ WÖÏ J<åfl_»∞ :
K≥¿ÑÊ q+¨Ü«∂Å∞ JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉÏQÍ ''JÖÏ¡ÇπÏ ¿Ñ~°∞g∞^Œ g∞KÕ`« „Ѩ=∂}O
`≥Å∞ã¨∞—— Jx (Ö’Ö’#) J#∞‰õΩ<åfl_»∞. KÕ~ÚOz g∞`«O„_ç g∞#∞Oz =∂@
78 JѨC_»∞ "å~°∞, ''F Jr*ò!122 (F fã¨∞‰õΩ#fl ã¨OQÆu g∞‰õΩ `≥eÜ«∞^•?
DlѨÙì Jkè<Õ`å!) W`«x `«O„_ç =∞s WO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ g∞~°∞ Ü«¸ã¨∞Ѷπ
=Úã¨e"å_»∞. g∞~°∞ W`«xH˜ |^Œ∞Å∞QÍ q+¨Ü∞« OÖ’ ‰õÄ_® `«ÑC¨ KÕã≤ L<åfl~°∞.
=∂Ö’ Z=i#~Ú<å 㨈~ f¿ãã¨∞HÀO_ç HÍ|\˜ì! <å#flQÍ~°∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ <å‰õΩ
(W`«xfl =∂„`«O q_çzÃÑ@ìO_ç). g∞~°∞ J#∞=∞u W=fi#O`«=~°‰õÄ126 ÖË^•
=∂‰õΩ ѨÙ}Ϻ`«∞‡xÖÏ Hõ#|_»∞ XHõѨC_»∞ `å=Ú Ü«¸ã¨∞Ѷπ q+¨Ü«∞OÖ’ Ѷ¨∞’~° áêáêxH˜ áêÅÊ_®¤~°∞. K«i„`«
123
`«∞<åfl~°∞—— Jx q#flqOK«∞‰õΩ<åfl~°∞. ѨÙ#~å=$`«=∞ÜÕ∞ºÖÏ LOk. D™êi QÆ#Hõ `å=Ú a<£Ü«∂g∞<£ ÖˉõΩO_® `«O„_ç
J~Ú<å㨈~ `«<Õ D Ö’HõOÖ’ JO^ŒiHõ<åfl Q˘Ñ¨Ê q^•fiOã¨∞}˜‚ Jx `«ÅáÈÜ«∞ ^ŒQÆæiH˜ "≥o§`Õ JO`«Hõ<åfl <å"≥∂+‘ WOH˘Hõ\ ˜ LO_»^Œ∞. Ü«¸ã¨∞Ѷπ ÖψQ a<£
‰õÄ_»^Œ∞. JÖψQ „Ѩu *Ï˝xÃÑ· ã¨~°fi*Ï˝x J~Ú# JÖÏ¡ÇπÏ L<åfl_»∞ Jx =∞i Ü«∂g∞<£#∞ ‰õÄ_® <å‰õΩ ^ŒHõ¯‰õΩO_® KÕâß~å! Jx `«O„_ç qÅÑ≤™êÎ_»∞. JO^Œ∞ˆH
H˘O`«=∞Ok "åºMϺxOKå~°∞. "å~°∞, JѨÊ\˜=~°‰õÄ Ü«¸ã¨∞Ѷπ `«=∞‰õΩ KÕã≤# LѨHÍ~åÅ#∞ ^Œ$+≤ìÖ’ LOK«∞‰õΩx,
120. `«=∞ x~ÀÌ+≤`åfixfl, J=∂Ü«∞Hõ`åfixfl Kå@∞HÀ=\ÏxH˜ "å~°∞ K≥Ñ≤Ê# =∂@eq! D™êi =∞~À LѨHÍ~°O K≥Ü«∞º=∞x „áê^èÕÜ«∞Ѩ_®¤~°∞. PÜ«∞xfl =∞#ã¨∞#fl =∞Oz
ZO^Œ∞HõO>Ë Ü«¸ã¨∞Ѷπ, a<£Ü«∂g∞<£Å∞ ZÖÏQÆ∂ "åi ™⁄O`« ™È^Œ~°∞Å∞ HÍ~°∞ – =∞x+≤QÍ ¿Ñ~˘¯<åfl~°∞.
ã¨=u ™È^Œ~°∞Å∞ =∂„`«"Õ∞. JO^Œ∞ˆH "å~°∞ `«=∞#∞ J`«ºO`« hu=∞O`«∞Å∞QÍ 124. 'a<£Ü«∂g∞<£— #∞ `«# "≥O@ LOK«∞HÀ=@O Ü«¸ã¨∞Ѷπ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) „Ѩ^è•#
z„uOK«∞‰õΩx, ã¨=u ™È^Œ~°∞Å QÆ∞}QÆ}ÏÅ#∞ =„H©HõiOz K≥áêÊ~°∞. ÅHõ∆ ºO. JO^Œ∞KÕ`« PÜ«∞# "åi „Ѩuáê^Œ##∞ x~°ÌfiO^ŒfiOQÍ „`Àã≤ѨÙKåÛ~°∞.
121. Ǩτ[`ü Ü«¸ã¨∞Ѷπ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) QÍi D =∂@efl |\˜ì, "åà◊√¡ Ü«¸ã¨∞ѶπÃÑ·
^˘OQÆ`«#Ѩ٠J|^•úxfl JO@QÆ@ì_»OÖ’ J`«ºO`« ¿ÇÏÜ«∞OQÍ „Ѩ=iÎOKå~°x 125. ZO^Œ∞HõO>Ë `«=∞ ã¨=u ™È^Œ~°∞_≥·# a<£Ü«∂g∞<£#∞ =^Œe"≥à◊§@O J<Õk WѨC_»∞
J~°=÷ ∞=Ù`ÀOk. "åiH˜ z‰õΩ¯Ö’¡ Ѩ_»"Õ¿ã q+¨Ü«∞"Õ∞. WѨC_»∞ `«=∞ `«O„_çH˜ "≥ÚǨÏO K«∂ÃÑ>Ëì J~°›`«
‰õÄ_® "åiH˜ ÖË^Œ∞. JO^Œ∞ˆH Ѩ~°ã¨Ê~°O ã¨O„ѨuOK«∞HÀ™êQÍ~°∞.
122. Ǩτ[`ü Ü«¸ã¨∞Ѷπ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) #∞ "å~°∞ 'Jr*ò— (DlѨÙì JkèHÍi) Jx
ã¨OÉ’kèOK«\ÏxH˜ HÍ~°}O Uq∞@O>Ë P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ H©ÅHõ"≥∞ÿ# JkèHÍ~åÅhfl 126. ÃÑ^ŒÌ H˘_»∞‰õΩ =∞s _ôÖÏ Ñ¨_çáÈÜ«∂_»∞. `«O„_ç ã¨=∞Hõ∆OÖ’ =zÛ xÅ|_Õ <≥·uHõ
PÜ«∞# KÕuÖ’<Õ L<åfl~Ú. ~åAQÍ~°∞ JÅOHÍ~° „áêÜ«∞OQÍ =∂„`«"∞Õ LO_Õ"å_»∞. ^è≥·~°ºO J`«xH˜ ÖˉõΩO_®áÈ~ÚOk. JO^Œ∞ˆH x*Ïx*ÏÅ#∞ qKåiOz, `«# `«Ñ¨C
123. `«O„_ç ZÖÏQÆ∂ =Úã¨e"å_Õ. HÍx "åi =∞#ã¨∞Ö’ L#fl Jã¨Å∞ L^ÕâÌ O◊ Uq∞@O>ˆ Ug∞ÖË^Œx `«O„_ç x~å÷iOK«∞‰õΩ<Õ^•HÍ WO\˜H˜ ~å‰õÄ_»^Œx xâ◊Û~ÚOK«∞‰õΩ<åfl_»∞.
1053 1054
12. Ü«¸ã¨∞Ѷπ ==∂ L|„iL
==∂q∞<£ ^•|ƒu<£ 535 12. Ü«¸ã¨∞Ѷπ 13=
12= áê~å
JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ <å =º=Ǩ~°OÖ’ U^À XHõ 83 ''HÍ<Õ HÍ^Œ∞. Wk g∞ ã‘fiÜ«∞ HõÅÊ#
f~°∞Ê KÕÜ«∞#O`«=~°‰õÄ <Õ#∞ D =∂„`«"Õ∞.131 㨈~, WѨC_»∞ F~°∞Ê
Éè∂í ÉèÏQÆO #∞Oz Hõ^ÅŒ #∞. PÜ«∞# f~°∞Ê =Ç≤ÏOK«_"» ∞Õ =∞Ozk. |Ǩïâß JÖÏ¡ÇÏπ
KÕ¿ã "å~°O^ŒiÖ’ÔHÖÏ¡ L`«Î=Ú_»∞.——127 "å~°O^Œih `«fi~°Ö’<Õ <å ^ŒQÆæ~°‰õΩ KÕ~°Û
81 ''g∞~°O`å <å#flQÍi ^ŒQÆæ~°‰õΩ uiy =K«∞Û!132 xâ◊ÛÜ«∞OQÍ PÜ«∞# ã¨~°fiO
"≥o§ WÖÏ K≥ѨÊO_ç: '<å#flQÍ~°∂! g∞ `≥eã≤#"å_»∞, q"ÕK«<åѨ~°∞_»∂#∞—— Jx
‰õΩ=∂~°∞_»∞ ^˘OQÆ`#« O KÕâß_»∞. "Õ∞=Ú (Ü«∂Y∂Éò) K≥áêÊ_»∞.
=∂‰õΩ `≥eã≤#^•x QÆ∞iOz =∂„`«"Õ∞ 84 =∞i "å~°O^Œi "≥·Ñ¨Ù #∞Oz =ÚYO
™êHõ∆ ºO WKåÛ=Ú.128 JQÀK«~° q+¨Ü∂« „uѨC‰õΩx, (P"Õ^Œ#`À) ''PÇπÏ!
Å#∞ "Õ∞=Ú HÍáê_Õ"å~°=Ú HÍ=Ú!129 Ü«¸ã¨∞Ѷπ——133 J<åfl_»∞. ^Œ∞óYO`À
PÜ«∞# Hõà√◊ ¡ `≥ÅQ¡ Í áêeáÈÜ«∂~Ú.134
82 HÍ"åÅO>Ë "Õ∞=Ú q_çkKÕã#≤ Ѩ@}ì ÉÏ^èŒ#∞ ֒֒ѨÖË J}zÃÑ@∞ì‰õΩ<Õ"å_»∞.
"åã¨∞Å#∞, u~°∞QÆ∞ „ѨÜ∂« }OÖ’ "Õ∞=Ú
Z=i`Àáê@∞ uiy =KåÛ"≥∂ P a_®~°∞ DlѨÙì Jx ÉèÏ=O. 'a_®~°∞ "å~°∞— (D~ü) JO>Ë „Ѩܫ∂}OÖ’ `«=∞`À HõÅã≤
=zÛ# [#∞Å∞ Jx J~°O÷ . "Õ∞=Ú WKÕÛ ã¨O*Ï~Ú+‘ÃÑ· g∞‰õΩ U=∂„`«O J#∞=∂#O
[#∞Å#∞ ‰õÄ_® J_çy `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç. L<åfl g∞~°∞ DlѨÙì ^ÕâßxH˜ "≥o§ JHõ¯_ç"åix ^Œ~åºÑ¨ÙÎ KÕã¨∞HÀ=K«∞Û. "Õ∞=Ú
"Õ∞=Ú x[O K≥|∞`«∞<åfl=Ú.——130 K≥¿ÑÊk ѨÓiÎQÍ x[O. WO^Œ∞Ö’ "Õ∞=Ú =∂ `«~°Ñ¶¨Ù# ZÖÏO\˜ ÃÇÏK«∞Û`«QÆ∞æÅ∞
127. ''JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ U^À XHõ f~°∞Ê KÕÜ«∞#O`«=~°‰õÄ...—— J#fl =∂@Ö’¡x PO`«~°ºO KÕÜ«∞@O ÖË^Œ∞ Jx `«=∞ Ñ≤`å=∞ǨïxH˜ K≥ѨÊ=∞x J#fl ѨÙ~°=∂~ÚOKå_»∞.
Uq∞@O>Ë DlѨÙì áêʼnõΩ_»∞ a<£Ü«∂g∞<£#∞ =^ŒÅ#O`« =~°‰õÄ ÖË^• `«# 131. "åã¨Î= ã≤÷u QÆ∞iOz Ǩτ[`ü Ü«∂Y∂Éò (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) ‰õΩ `≥b^Œ∞. ^•xH˜
Y_»æ|ÅO`À q[$OaèOz `«# `«=Ú‡}˜‚ q_çÑ≤OK«∞‰õΩxáÈÜÕ∞ â◊H˜Îx ^Õ=Ù_»∞ `«#‰õΩ ã¨O|OkèOz ^Õ=Ùx `«~°Ñ¶¨Ù #∞Oz =Ç‘Ï ‰õÄ_® ~åÖË^Œ∞. JO^Œ∞ˆH PÜ«∞# D
W=fi#O`«=~°‰õÄ WO\˜H˜ ~å#∞ QÍHõ ~å#∞. q^èŒOQÍ ã¨ÊOkOKå~°∞. XHõѨC_»∞ Ü«¸ã¨∞Ѷπ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) q+¨Ü«∞OÖ’ "å~°∞
128. JO>Ë – <å<åfl! a<£Ü«∂g∞<£#∞ ã¨∞~°H˜∆`«OQÍ =∂ "≥O@ fã¨∞‰õΩ=™êÎ=∞x "Õ∞=Ú Hõ@∞ìHõ^äŒ#∞ Je¡#>Ë¡ D™êi ‰õÄ_® =∂@#∞ HõeÊã¨∞Î<åfl~°x `«ÅáÈâß~åÜ«∞#. a<£
g∞‰õΩ =∂@ WzÛ# ã¨OQÆu x["Õ∞. =∂‰õΩ `≥eã≤#O`«=~°‰õΩ "Õ∞=Ú D "Õ∞~°‰õΩ Ü«∂g∞<£ Ѩ@¡ gà◊√¡ KÕã#≤ =º=Ǩ~°O Uq∞\˜? J#flk ‰õÄ_® PÜ«∞#‰õΩ YzÛ`«OQÍ
=∂\˜KåÛ=Ú. HÍx P `«~∞° "å`« WÖÏ [~°∞QÆ∞`«∞O^Œx =∂ˆHO `≥Å∞ã¨∞? QÆ`º« O`«~O° `≥b^Œ∞. J~Ú`Õ XHõÑʨ \˜ Ü«¸ã¨∞Ѷπ ã¨OѶ∞¨ @##∞ ^Œ$+≤Öì ’ ÃÑ@∞ì‰Ωõ x `«# H˘_»∞‰õΩÅ#∞
ÖËx ã≤÷uÖ’ "Õ∞=Ú a<£Ü«∂g∞<£#∞ =^Œe ~å=Åã≤ =zÛOk. D =∂@ʼnõΩ =∞~À J#∞=∂xOKå~°∞. JÖÏO\˜ J#∞=∂#O ~å=@O ã¨Ç¨Ï[O ‰õÄ_®.
ÉèÏ=O Wk : ^˘OQÆ`«#O KÕã≤# "å_çH˜ qkèOKÕ tHõ∆ Uq∞\©? Jx J_çy`Õ =∂‰õΩ
`≥eã≤# tHõ∆#∞ QÆ∞iOz "Õ∞=Ú K≥áêÊ=Ú. HÍx P tHõ∆ =∂ `«=Ú‡xˆH Ѩ_»∞`«∞O^Œx 132. =∞~À™êi ã¨ÇϨ #O áê\˜OK«@O `«Ñʨ =∂~åæO`«~O° ÖËHáõ È~ÚOk. ã¨ÇϨ #O`Àáê@∞
"Õ∞=Ú TÇ≤ÏOK«#~Ú<å ÖË^Œ∞. tHõ∆‰õΩ ã¨O|OkèOz "Õ∞=Ú KÕã≤# „Ѩuáê^Œ#Ö’ 'Pâ◊—#∞ ‰õÄ_® PÜ«∞# =^ŒÅ∞HÀÖË^Œ∞. ''"å~°O^Œih—— JO>Ë 1. Ü«¸ã¨∞Ѷπ#∞, 2.
ZÖÏO\˜ ^Œ∞~°∞^ÕÌâ◊=¸ ÖË^Œ∞. J~Ú`Õ ™ê=∂#∞ "≥uˆHã¨iH˜ P ^˘OQÆ a<£Ü«∂g∞<Õ a<£Ü«∂g∞<£#∞, 3. "≥ÚǨÏO K≥Å¡Hõ WO\˜H˜ ~å‰õΩO_® JHõ¯_» LO_çáÈ~Ú# ÃÑ^ŒÌ
#x `ÕeOk. WO^Œ∞Ö’ =∂ ^À+¨O U=ÚOk K≥ѨÊO_ç?! Jx "åà◊√§ K≥ѨÊ^ŒeKå~°∞. ‰õΩ=∂~°∞}˜‚ Jx ÉèÏ=O.
129. JO>Ë Éèíq+¨º`«∞ÎÖ’ ã¨OÉèíqOK«É’ÜÕ∞ Ѩi}Ï=∂Å∞ =∂ Ѩ@¡ WÖÏ qѨ`«¯~°OQÍ 133. JO>Ë WѨC_»∞ a<£Ü«∂g∞<£ ã¨OѶ¨∞@#, XHõѨÊ\˜ Ü«¸ã¨∞Ѷπ Ѷ¨∞@##∞ ‰õÄ_®
LO\ÏÜ«∞x TÇ≤ÏOK«ÖË^Œ∞. *Ï˝Ñ¨HõO =KÕÛÖÏ KÕã≤Ok. ^•O`À PÜ«∞# ÉÏ^èŒ`À 'F Ü«¸ã¨∞á¶ê!— JO@∂
130. 'Ѩ@ì}O— (JÖò Y~üÜ«∂) JO>Ë `å=Ú ^è•#ºO H˘#∞QÀÅ∞ KÕÜ«∞_®xH˜ "≥o§# qÅÑ≤OKå~°∞.
1055 1056
12. Ü«¸ã¨∞Ѷπ ==∂ L|„iL
==∂q∞<£ ^•|ƒu<£ 536 12. Ü«¸ã¨∞Ѷπ 13=
12= áê~å
85 H˘_»∞‰õΩÅ∞ (`«=∞ `«O„_ç #∞^ÕÌtOz), 88 `«~°∞"å`« "å~°∞ Ü«¸ã¨∞Ѷπ ^ŒQÆæ~°‰õΩ
''^≥=· ™êH˜!∆ `«=∞~°∞ J#∞Hõ}∆ O Ü«¸ã¨∞Ѷ<π Õ "≥o§,139 ''F Jr*ò! (DlѨÙì Jkè<Õ`å!)
`«ÅK«∞‰õΩO@∂, Hõ_‰» Ωõ P ÉÏ^è`Œ À<Õ Hõ$Oy =∂‰õÄ, =∂ ‰õΩ@∞OÉÏxH© QÆ_»∞¤HÍÅO
Hõ$tOzáÈÜÕ∞ÖÏ ÖË^• „áê}O q_çKÕÖÏ =zÛOk.140 "Õ∞=Ú H˘kÌ "≥Ú`åÎxfl
L<åflˆ~!——135 Jx K≥áêÊ~°∞.
=∂„`«"Õ∞ `≥KåÛ=Ú. Hõ#∞Hõ =∂‰õΩ ѨÓiÎ
86 ''<Õ#∞ <å P"Õ^Œ##∞, ^Œ∞óMÏxfl ^è•<åºxfl H˘Åz W=fiO_ç.141 =∂‰õΩ
QÆ∞iOz <å ^≥"· åxˆH Ѷ~≤ åº^Œ∞ KÕã∞¨ ‰õΩO@∞ ^•#O K≥Ü«∞ºO_ç.142 JÖÏ¡ÇπÏ ^•#
<åfl#∞. JÖÏ¡ÇπÏ `«~°Ñ¶¨Ù# g∞‰õΩ `≥eÜ«∞x
q+¨Ü∂« Å∞ <å‰õΩ `≥Å∞ã¨∞——136 Jx ^•xH˜ ^èŒ~å‡Å∞ KÕ¿ã"åiH˜ `«Ñ¨Ê‰õΩO_® =∞Oz
„ѨuѶ¨ÅO W™êÎ_»∞—— Jx JÉèíºi÷OKå~°∞.
PÜ«∞# |^Œ∞eKåÛ_»∞.
89 ''J*Ï˝# ã≤÷uÖ’ g∞~°∞ Ü«¸ã¨∞Ѷπ
87 ''Xˆ~Üü∞ JÉσ~ÚÅ∂! g∞~°∞ "≥o§ Ѩ\Ï¡, J`«x ™È^Œ~∞° x Ѩ\Ï¡ ZÖÏ =º=ǨÏ
Ü«¸ã¨∞Ѷπ#∞ QÆ∞iOp, J`«x ™È^Œ~°∞x iOKå~À g∞‰õΩ `≥Å∞™ê?——143 Jx
QÆ∞iOp ÉÏQÍ ^Œ~åºÑ¨ÙÎ KÕÜ«∞O_ç.137 Ü«¸ã¨∞Ѷπ J_çQÍ_»∞.
JÖÏ¡ÇπÏ HÍ~°∞}ºO Ѩ@¡ x~åâ◊ K≥O^Œ JÖÏ Jx LO\Ï~°∞. P HõŠѶ¨eOK«@O `«^䌺=∞h, ^•x „ѨHÍ~°O Ü«¸ã¨∞Ѷπ (J)
HõO_ç. JÖÏ¡ÇπÏ#∞ u~°ã¨¯iOz#"å~°∞ „|uˆH LO\Ï~°x, U^À XHõ<å_»∞ gà◊§O`å Ü«¸ã¨∞Ѷ‰π Ωõ „Ѩ}q∞Å∞¡`å~°x, `å=∞O`å
=∂„`«"∞Õ PÜ«∞# HÍ~°∞}ºO Ѩ@¡ x~åâ◊ XHõKÀ@ HõÅ∞ã¨∞HÀ=@O MÏÜ«∞O Jx Ü«∂Y∂Éò (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) ‰õΩ QÆ\ ˜ì#=∞‡HõO
K≥O^Œ∞`å~°∞——138 Jx J<åfl_»∞. LO_Õk.
134. ^Œ∞óYO`À J^ÕѨxQÍ qÅÑ≤ã¨∂Î LO_»@O =Å¡ #Å¡QÍ LO_Õ Hõ#∞áêѨÅ∞ HÍ™êÎ 137. PÜ«∞#‰õΩ JO`« #=∞‡HõO LO_»|>Ëì Ü«¸ã¨∞Ѷπ#∞, J`«x `«=Ú‡}˜‚ "≥`«Hõ=∞x
`≥Å¡QÍ =∂iáÈÜ«∂~Ú. H˘_»∞‰õΩʼnõΩ P^ÕtOKå~°∞ =∞i!
135. `«O„_ç P"Õ^Œ##∞ QÆ=∞xOz# H˘_»∞‰õΩÅ∞ K≥Ñ≤Ê# =∂@eq. P =∂@Ö’¡ ‰õÄ_® 138. ''=∂~°„æ Éè+í µ¨ Öì #·ˇ "å~°∞ =∂„`«"∞Õ `«=∞ „ѨÉ∞íè =Ù HÍ~°∞}ºO Ѩ@¡ x~åâ◊‰Ωõ Ö’#=Ù`å~°——x
XH˜O`« ™ê#∞Éèí∂u, Pf‡Ü«∞`«Å`Àáê@∞, Jã¨∂Ü«∞, F~°fiÖËx`«#O ‰õÄ_® `˘Oy "Õ~˘HõKÀ@ ÃãÅgÜ«∞|_çOk (JÖò Ç≤Ï„*ò – 56). nxfl|\˜ì J=QÆ`=« ∞ÜÕ∞º^Õq∞@O>Ë
J`«ºO`« H˜¡+¨ì Ѩiã≤÷`«∞Ö’¡ ã¨~Ú`«O qâßfiã¨∞Å∞ x„QÆǨÏO HÀ֒ʉõΩO_®, x~åâß
K«∂ã¨∞Î<åfl~Ú. ™ê^è•~°}OQÍ =∞x+≤ x~°O`«~°O – XHõ ^•x `«~°∞"å`« WOH˘Hõ\ ˜ xã¨Ê $ǨÏʼnõΩ Ö’#∞Q͉õΩO_® LO_®e. ^≥·=HÍ~°∞}ºO Ѩ@¡ Pâß=Ç¨Ï ^Œ$HõÊ^äŒO
– HõëêìÅ∞ Z^Œ∞~°=Ù`«∞#flѨC_»∞, x~°O`«~°O =∞#ã¨∞‰õΩ QÍÜ«∂Å=Ù `«∞#flѨC_»∞, Hõey LO_®e.
„¿Ñ=∞Ö’ qѶ¨Å"≥∞ÿ#ѨC_»∞ ZO`À Hõ$OyáÈ`å_»∞. á⁄^ŒÌã¨Î=∂#O 'Ü«¸ã¨∞Ѷπ!
139. "å~°∞ DlѨÙì‰õΩ "≥à◊§@O Wk =¸_»=™êi.
Ü«¸ã¨∞Ѷπ!— Jx `«O„_ç HõÅ=iOKÕã¨iH˜ H˘_»∞‰õΩÖ’¡x Jã¨∂Ü«∂yfl *ÏfiÅ =∞~À™êi Î
„Ѩ[fiie¡Ok. ^•xfl PѨÙHÀÖËHõ "å~°∞ P q^èŒOQÍ =∂\Ï¡_®~°∞. J~°cÖ’ 'ǨÏ~°[<£— 140. JO>Ë, ^è•#ºO H˘#∞QÀÅ∞ KÕÜ«∞_®xH˜ "Õ∞=Ú `≥zÛ# =¸ÅºO KåÖÏ `«‰õΩ¯=.
( ) Jx LOk. =$^•úѨºO, qѨs`«"≥∞ÿ# „¿Ñ=∞ ÖËHõ =~°∞ã¨QÍ Z^Œ∞~°=Ù`«∞#fl 141. "Õ∞=Ú `≥zÛ# JÅÊ "≥Ú`åÎxfl K«∂_»‰õΩO_®, =∂‰õΩ ѨÓiÎ ^è•#ºO H˘Å=O_ç.
HõëêìÅ =Å¡ =∞x+≤H˜ HõeˆQ âßs~°Hõ J<å~ÀQͺhfl ÖËHõ |∞kú=∂O^•ºxfl 'ǨÏ~°A<£— 142. "Õ∞=Ú `≥zÛ# H˘kÌáê\˜ "≥Ú`åÎxfl ã‘fiHõiOz =∂‰õΩ ^•#O KÕÜ«∞O_ç. =∂Ѩ@¡
Jx JO\Ï~°∞. Ѩ~ÀѨHÍ~° ÉèÏ=O`À "≥∞ÅQÆO_ç Jx J~°O÷ . =∞iH˘O`«=∞Ok "åºMϺ`«Å ^Œ$+≤Öì ’–
''=∂ `«=Ú‡_»∞ a<£Ü«∂g∞<£#∞ q_»∞^ŒÅ KÕã≤ =∂‰õΩ LѨHÍ~°O KÕÜ«∞O_ç—— Jx
136. |Ǩïâß Ö’QÆ_» Ü«¸ã¨∞Ѷπ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) Hõ#fl HõÅ#∞ ^Œ$+≤ìÖ’ ÃÑ@∞ì‰õΩx PÜ«∞# nxH˜ ÉèÏ=O.
1057 1058
12. Ü«¸ã¨∞Ѷπ ==∂ L|„iL
==∂q∞<£ ^•|ƒu<£ 537 12. Ü«¸ã¨∞Ѷπ 13=
12= áê~å
90 ''Uq∞\©, (x[OQÍ) #∞=Ùfi Ü«¸ã¨∞Ѷ٨ 92 JѨC_»∞ Ü«¸ã¨∞Ѷπ, ''D ~ÀA g∞ÃÑ·
"Õ<å?!——144 Jx "å~°∞ Pâ◊Û~°ºáÈÜ«∂~°∞. ZÖÏO\˜ xO^• ÖË^Œ∞.147 JÖÏ¡ÇπÏ
''J=Ù#∞. <Õ#∞ Ü«¸ã¨∞Ѷπ<Õ. W`«#∞ (a<£ q∞=∞‡efl Hõ∆q∞OK«∞QÍHõ! PÜ«∞# Hõ~°∞
Ü«∂q∞<£) <å ™È^Œ~°∞_»∞. JÖÏ¡ÇπÏ =∂ÃÑ· }˜OKÕ "å~°O^ŒiÖ’H© Q˘Ñ¨ÊQÍ Hõ~°∞}˜OKÕ
^ŒÜ∞« ^ŒeKå_»∞. Jã¨Å∞ q+¨Ü∞« O Uq∞ "å_»∞.——
@O>Ë ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ`À, ã¨Ç¨Ï# ã¨÷~Ú~åº 93 ''<å D K˘Hͯ#∞ fã¨∞HÔ o§, <å `«O„_ç
Å`À "≥∞eˆQ ã¨[˚#∞Å „ѨuѶ¨ÖÏxfl =ÚYOÃÑ· "ÕÜ«∞O_ç. ^•O`À PÜ«∞#‰õΩ
JÖÏ¡ÇπÏ =$^è• áÈx=fi_»∞——145 Jx K«∂Ѩ٠uiy=ã¨∞ÎOk.148 =∞i g∞
‰õΩ@∞Oc‰õΩÅO^Œih <å ^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ Ñ≤Å∞K«∞
Ü«¸ã¨∞Ѷπ K≥áêÊ_»∞. ‰õΩ~°O_ç——149 Jx K≥áêÊ_»∞.
91 ''^≥·=™êH˜∆! ^Õ=Ù_»∞ h‰õΩ =∂ÃÑ· B#fl 94 (WHõ¯_» DlѨÙì #∞Oz) D a_®~°∞
`åºxfl „Ѩ™êkOKå_»∞. =Ú=∂‡\˜H© "Õ∞"Õ∞ ÃãÅ=Ù fã¨∞HÀQÍ<Õ, (JHõ¯_» Hõ<£P<£Ö’)
^À+¨µÅO——146 Jx "å~°O`å K≥áêÊ~°∞. ''<å‰õΩ =∞u „Éèqí ∞OzO^Œx g∞~°∞ J#∞HÀ
143. J`«ºO`« n#OQÍ ^•#O KÕÜ«∞=∞x Ji÷OK«@O`Àáê@∞ (ÖË^• a<£Ü«∂g∞<£#∞ #O>Ë (XHõ q+¨Ü∞« O K≥|∞`å#∞) – <å‰õΩ
q_»∞^ŒÅ KÕÜ«∞=∞x q[˝Ñ≤Î KÕÜ«∞@O`À áê@∞) `«=∞ `«O„_ç =$^•úáêºxfl ‰õÄ_® Ü«¸ã¨∞Ѷπ ã¨∞"åã¨# =™ÈÎOk——150 Jx
"å~°∞ D ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ „Ѩ™êÎqOKå~°∞. H˘_»∞‰õΩ ^Œ∂~°O J=@O =Å¡ PÜ«∞#‰õΩ `«O„_ç K≥áêÊ_»∞.
Hõey# "Õ^#Œ #∞ QÆ∞iOz ‰õÄ_® *Ï˝ÑH¨ Oõ KÕâß~°∞. ^•O`À Ü«¸ã¨∞Ѷπ (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) 147. Ǩτ[`ü Ü«¸ã¨∞Ѷπ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) ‰õÄ_® D ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ XHõ ^≥·=„Ѩ=HõÎQÍ<Õ
QÆ∞O_≥ HõiyáÈ~ÚOk. `«=∞ ™È^Œ~°∞Å ^Œ∞~åQÆ`åÅ#∞ *Ï˝Ñ¨HõO KÕâß~°∞. "å~°∞ =º=ǨÏiOKå~°∞. `«=∞ ™È^Œ~°∞ŠѨ@¡ =∞xflOѨÙÅ "≥·Yix J=ÅOaOKå~°∞. D
J*Ï˝# ã≤÷uÖ’ P q^èŒOQÍ KÕâß~°x ‰õÄ_® Ü«¸ã¨∞Ѷπ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) Jaè„áêÜ«∞ ~ÀA g∞ÃÑ· xO^ŒÅ∞ x+¨Øª~åÅ∞ ÖË=Ù. ZÖÏO\˜ Ѷ≤~åº^Œ∞Å∂ ÖË=Ù Jx K≥Ñ≤Ê "åi
Ѩ_®¤~°∞. =∞#ã¨∞Å#∞ [~ÚOKå~°∞. JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) ™ê~°^䌺OÖ’
144. Ü«¸ã¨∞Ѷπ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)#∞ ÉÏźOÖ’ Hõ<£P<£Ö’x XHõ Ö’`≥·# ÉÏqÖ’ ZÖÏ =∞Hͯ q[Ü«∞O [iy#ѨC_»∞ ‰õÄ_® ã¨iQÍæ W^Õ Ñ¨iã≤÷u. J_»∞QÆ_»∞QÆ∞<å PÜ«∞#
Ѩ_»"Õã≤On DlѨÙì áêʼnõΩ_»∞ *Ï˝Ñ¨HõO KÕ¿ãã¨iH˜ ™È^Œ~°∞ÅO^Œ~°∂ LeH˜¯Ñ¨_®¤~°∞. (ã¨) #∞ "ÕkèOz# =∞Hͯ Jqâßfiã¨∞Å∞ J`«ºO`« xã¨ûǨÜ«∞ã≤÷uÖ’ =∞ǨÏhÜ«∞
ѨijÅ#QÍ K«∂z, ''#∞"Õfi Ü«∂ã¨∞Ѷ¨Ù"å!—— Jx Pâ◊Û~°ºáÈ`«∂ J_çQÍ~°∞. =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) ã¨=∞Hõ∆OÖ’ xÅ|_®¤~°∞. P ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ PÜ«∞# (ã¨) ‰õÄ_®
Ü«¸ã¨∞Ѷπ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) QÍi ѨÅ∞‰õΩÅ<Õ LK«Ûiã¨∂Î "å~°O^Œih Hõ∆q∞Oz
145. "åi „Ѩâ◊fl‰õΩ 'J=Ù#—x *"åa=fi@O`À áê@∞ ^Õ=Ùx =∞ǨϟѨHÍ~åÅ#∞ Ü«¸ã¨∞Ѷπ =keÃÑ>Ëìâß~°∞ – ã¨Å¡ÖϡǨï JÖˇ·Ç≤Ï = ã¨Å¡O!
D ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ ã¨‡iOKå~°∞. ã¨Ç¨Ï<åxH˜, ã¨^Œ=∞~°=~°Î#‰õΩ ã¨~Àfi#fl`« „ѨÉèí∞=Ù 148. =ÚYOÃÑ· K˘Hͯ#∞ "ÕÜ«∞QÍ<Õ áÈ~Ú# HõO\˜K«∂Ѩ٠uiy ~å=@O XHõ =∞Ç≤Ï=∞
WKÕÛ „ѨuѶ¨ÅO Q˘Ñ¨ÊQÍ LO@∞O^Œx Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞. g∞~°∞ ##∞fl K«OѨ_®xH˜ ÖÏO\˜^.Õ
‰õΩ„@Å∞ Ѩ<åfl~°∞. HÍx K«∂_»O_ç! P Hõ$áêjÅ∞_»∞ ##∞fl HÍáê_®_»∞. ÃÑ·QÍ PÜ«∞# 149. JO>Ë, `«# ‰õΩ@∞O| ã¨Éèí∞ºÅO^Œih Ü«¸ã¨∞Ѷπ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) DlѨÙì #QÆ~åxH˜
`«# Hõ\ÏHõ∆O`À ##∞fl H©iÎ tY~åʼnõΩ KÕ~åÛ_»∞. DlѨÙì ~å*ϺkèHÍ~°O ã¨~Ú`«O PǨfixOKå~°∞.
<å‰õΩ WKåÛ_»∞ – Jx Hõ$`«[˝`å ѨÓ~°fiHõOQÍ `«# =∞<ÀÉèÏ"åxfl "≥Å¡_çOKå~åÜ«∞#.
150. DlѨÙì #∞Oz Ü«¸ã¨∞Ѷπ (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) K˘Hͯ#∞ fã¨∞‰õΩx "å~°∞ |Ü«∞Å∞^Õ~Q° Í<Õ
146. `«=∞ ™È^Œ~∞° x Q“~°"À#fl`«∞Å#∞ K«∂¿ãã¨iH˜ "åiH˜ *Ï˝<À^ŒÜ∞« O J~ÚOk. ã≤Q∞Æ `æ À JHõ¯_» Ü«∂Y∂|∞ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) QÍi¯ – JÖÏ¡ÇπÏ `«~°Ñ¶¨Ù# â◊√Éèíã¨∂K«HõOQÍ –
‰õΩOzOK«∞‰õΩáÈÜ«∂~°∞. `å=Ú x[OQÍ JѨ~å^èŒ∞Å=∞x XѨC‰õΩ<åfl~°∞. =Ú^Œ∞ÅÌ H˘_»∞‰õΩ ã¨∞"åã¨# ~å™êyOk. ^≥"· å[˝ HÍ#O`«=~°‰Äõ ^≥=· „Ѩ=Hõ‰Î Ωõ ã¨~Ú`«O
1059 1060
12. Ü«¸ã¨∞Ѷπ ==∂ L|„iL
==∂q∞<£ ^•|ƒu<£ 538 12. Ü«¸ã¨∞Ѷπ 13=
12= áê~å
95 ''JÖÏ¡ÇπÏ `À_»∞! g∞~°∞ WѨÊ\˜H© P 99 `«~°∞"å`« D ‰õΩ@∞Oc‰õΩÅO`å
áê`« „Éèí=∞Ö’<Õ151 Ѩ_ç L<åfl~°∞—— Jx Ü«¸ã¨∞Ѷπ =^ŒÌ‰õΩ KÕ~°∞‰õΩ#flѨC_»∞,
JHõ¯_ç "å~°∞ K≥áêÊ~°∞. Ü«¸ã¨∞Ѷπ `«# `«e^¡ OŒ „_»∞ʼnõΩ `«# ^ŒQ~æÆ °
96 P `«~∞° "å`« â◊√Éè"í å~°Î JOkOKÕ"å_»∞ ™ê÷#O WKåÛ_»∞.155 ''JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ ã¨=∞‡`«"∞≥ ÿ
=zÛ J`«x =ÚYOÃÑ· P K˘Hͯ#∞ "ÕÜ«∞ #@¡~Ú`Õ g∞~°O`å ã¨∞~°H˜∆`«OQÍ
QÍ<Õ J`«xH˜ HõO\˜K«∂Ѩ٠=KÕÛã≤Ok.152 DlѨÙìÖ’H˜ =KÕÛÜ«∞O_ç—— Jx J<åfl_»∞.
''g∞‰õΩ `≥eÜ«∞x q+¨Ü«∂Öˇ<Àfl JÖÏ¡ÇπÏ 100 J`«#∞ `«# `«e¡^ŒO„_»∞Å#∞156
`«~Ñ° Ù¨¶ # <å‰õΩ `≥Å∞ã¨x <Õ#∞ g∞‰õΩ K≥Ñʨ Z`«Î~Ú# ã≤OǨã¨#OÃÑ· ‰õÄ~ÀÛɡ\Ïì_»∞.
ÖË^•?!——153 J<åfl_®Ü«∞#. "å~°O^Œ~°∂ J`«x =ÚO^Œ∞ ™êëêìOQÆ
Ѩ_®¤~°∞.157 JѨC_»∞ J`«xÖÏ J<åfl_»∞ :
97 ''F <å#flQÍ~°∂! =∂ áêáêÅ =∞xflO
ѨÙÔH· (^≥·=ã¨xflkèÖ’) Ji÷OK«O_ç. "Õ∞=Ú #∞Oz Åaèã¨∞ÎOk. D '=Ç‘Ï— ^•fi~å ^Õ=Ù_»∞ `«# „Ѩ=HõÎʼnõΩ J=ã¨~°O "Õ∞~°‰õΩ
x[OQÍ<Õ ^À+¨µÅO—— Jx "å~°∞ H˘xfl q+¨Ü«∂Å#∞ `≥eÜ«∞*Ë™êÎ_»∞.
(H˘_»∞‰õΩÅ∞) q#flqOK«∞‰õΩ<åfl~°∞. 154. JѨÊ\˜HõѨC_Õ Hõ∆=∂Ѩ} HÀã¨O PÜ«∞# „áêi÷OK«‰õΩO_®, '`«fi~°Ö’<Õ „áêi÷™êÎ#∞—
98 ''㨈~! `«fi~°Ö’<Õ <Õ#∞ g∞ =∞xflOѨ٠Jx "åQÍÌ#O KÕÜ∞« @O QÆ=∞<å~°›O. JO>Ë ~å„u á⁄^Œ∞áÌ ÈÜ«∂Hõ – ^Õ=Ùx „Ñ≤Ü∞« `«=∞
HÀã¨O <å „Ñ¨Éèí∞=Ù#∞ "Õ_»∞‰õΩO\Ï#∞.154 ^•ã¨∞Å∞ ^≥·"å~å^èŒ# KÕ¿ã z=i ÉèÏQÆOÖ’ – ^≥·=ã¨xflkèÖ’ g∞ =∞xflOѨ٠HÀã¨O
PÜ«∞# Jáê~°OQÍ =∞xflOKÕ"å_»∞, „áêi÷™êÎ#∞ J#flk P =∂@Ö’x =∞~°‡O J~Ú LO_»=K«∞Û. =∞~À HÍ~°}O =Å¡
Jq∞`«OQÍ Hõ~°∞}˜OKÕ"å_»∞—— Jx J`«#∞ PÜ«∞# '„áê~°÷#— (^Œ∞P)#∞ "å~Ú^•"Õã≤ LO_»=K«∞Û. J^Õ=∞O>ˆ XHõѨC_»∞ D
(Ü«∂Y∂Éò) K≥áêÊ_»∞. J#fl^Œ=Ú‡ÅO`å Ü«¸ã¨∞Ѷπ#∞ ÉÏkèOKå~°∞. =∞#ã¨∞ <˘Ñ≤ÊOKå~°∞. JO^Œ∞KÕ`«
Hõ∆=∂Ѩ} q+¨Ü«∞OÖ’ Ü«¸ã¨∞Ѷπ`À ã¨O„ѨuOK«=Åã≤# J=ã¨~°O ‰õÄ_® LOk.
U q+¨Ü«∞=¸ `≥eÜ«∞^Œ#_®xH˜ W^˘Hõ =∞K«∞Û`«∞#Hõ. XHõѨC_»∞ Ѩiã¨~åÖ’¡x JO^Œ∞ˆH PÜ«∞# `«Hõ∆}O '^Œ∞P— KÕÜ«∞‰õΩO_® `å`åû~°O KÕã≤ LO_»=K«∞Û.
ÉÏqÖ’ Ѩ_ç L#fl H˘_»∞‰õΩ QÆ∞iOz `«O„_çH˜ `≥eÜ«∞ÖË^Œ∞. HÍx WѨC_»∞ ZHõ¯_À
^Œ∂~å# L#fl `«# H˘_»∞‰õΩ K˘Hͯ "åã¨# PÜ«∞# =Ú‰õΩ¯ ѨÙ\ÏÅ#∞ `åH˜Ok. 155. JO>Ë "åix ™ê^Œ~O° QÍ PǨfixOz, "åiH˜ `«y# ™ê÷<åxfl Hˆ \Ï~ÚOKå~°∞. "åix
W^ŒO`å ^≥·==∞Ç≤Ï=∞ HÍHõáÈ`Õ Uq∞\©? ã¨`«¯iOKå~°∞.
151. JO>Ë, g∞~°∞ g∞ =Ú^Œ∞ÅÌ ‰õΩ=∂~°∞x „¿Ñ=∞Ö’ =∞s Ñ≤zÛ"åÔ~· áÈ=@O =Å¡ g∞HõÖÏ 156. H˘O`«=∞Ok Y∞~üP<£ "åºMϺ`«Å „ѨHÍ~°O Ü«¸ã¨∞Ѷπ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) QÍi Hõ#fl
JxÑ≤™ÈÎOk. Wk ˆH=ÅO g∞ „Éèí=∞. g∞~°∞ á⁄~°|_»∞`«∞<åfl~°∞. WO`«HÍÅO `«e¡ U<å_À – a<£Ü«∂g∞<£ ѨÙ\˜ì#ѨC_Õ – K«xáÈ~ÚOk. „Ѩã¨∞Î`« `«e¡ PÜ«∞#
QÆ_çzáÈÜ«∂Hõ Ü«¸ã¨∞Ѷπ K˘Hͯ ã¨=u `«e¡, Ñ≤#`«e¡! Ü«¸ã¨∞Ѷπ Hõ#fl`«e¡ =∞~°}Ï#O`«~°O Ǩτ[`ü Ü«∂Y∂Éò
Î "åã¨# ~å=@"Õ∞q∞\©? Jx WO\˜"å~°∞ PÜ«∞# (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) Ñ≤#`«e¡x q"åǨÏO KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. D Ñ≤#`«ÖË¡ WѨC_»∞ `«# `«O„_ç
=∂@efl fã≤áêˆ~âß~°∞. [ÖÏÖò ( ) : „¿Ñ=∞Ö’ Ñ≤zÛ"å~°=@O KÕ`« =∞u
ã≤÷q∞`åxfl HÀÖ’Ê=@O Jx WHõ¯_» nx ÉèÏ=O. "≥O@ DlѨÙì =zÛOk (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü). J~Ú`Õ W=∂"£∞ Wɡfl [s~ü `«„c D
Jaè„áêÜ«∞O`À UH©ÉèíqOK«ÖË^Œ∞. P"≥∞ Ü«¸ã¨∞Ѷπ QÍi ã¨=u `«e¡ HÍ<ÕHÍ^Œx,
152. Ü«¸ã¨∞Ѷπ K˘Hͯ#∞ `≥zÛ PÜ«∞# =ÚYOÃÑ· "ÕÜ«∞QÍ<Õ JÖÏ¡ÇπÏ =∞Ç≤Ï=∞`À Ǩτ[`ü Hõ#fl`«ÖË¡#x PÜ«∞# Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞ (Wɡfl Hõã‘~ü).
Ü«∂Y∂Éò (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)QÍ~°∞ K«∂_»QÆeQÍ~°∞.
157. D "åHͺxH˜ H˘O`«=∞Ok 'Ü«¸ã¨∞Ѷπ (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏ"£∞) Ѩ@¡ Q“~°=O H˘nÌ "å~°O`å
153. JO>Ë – g∞ÔH=iH© ÖËx *Ï˝#O – =Ç‘Ï *Ï˝#O – XHõ\ ˜ <å‰õΩ JÖÏ¡ÇπÏ `«~°Ñ¶¨Ù q#„=∞`«`À `«ÅÅ∞ =OKå~°∞— Jx `«~°∞˚=∂ KÕâß~°∞. HÍx Y∞~üP<£Ö’ =∂„`«O
1061 1062
12. Ü«¸ã¨∞Ѷπ ==∂ L|„iL
==∂q∞<£ ^•|ƒu<£ 539 12. Ü«¸ã¨∞Ѷπ 13=
12= áê~å
''<å#flQÍ~°∂! ѨÓ~°fiO <Õ#∞ Hõ#fl HõʼnõΩ 101 ''<å „Ñ¨Éèí∂! h=Ù <å‰õΩ ~å*Ϻxfl
ÉèÏ=O Wk.158 <å „Ñ¨Éèí∞=Ù nxfl x[O „Ѩ™êkOKå=Ù.162 WOHÍ, h=Ù <å‰õΩ
KÕã≤ K«∂áê_»∞. HÍ~åQÍ~°O #∞O_ç |Ü«∞ HõÅÅ ÉèÏ"å~å÷xfl q=iOKÕ q^Œº#∞
@‰õΩ fã≤#ѨÙ_»∞ PÜ«∞# <å‰õΩ =∞ǨϟѨ <Õ~åÊ=Ù.163 F Éè∂í =∂ºHÍâßÅ ã¨$+≤Hì ~õ åÎ!
HÍ~°O KÕâß_»∞.159 <å‰õÄ – <å WǨÏOÖ’#∂, Ѩ~°OÖ’#∂ #∞"Õfi <å
™È^Œ~°∞ʼnõÄ =∞^茺 Ã+·`å<£ zK«∞ÛÃÑ\˜ì# ã¨O~°Hõ∆‰õΩ_»=Ù. =Úã≤¡OQÍ L#fl ã≤÷uÖ’<Õ
`«~°∞"å`« 160 JO^Œih Z_®i „áêO`«O <å‰õΩ =∞~°}O "˘ã¨QÆ∞.164 ##∞fl ã¨[˚#∞
#∞Oz fã¨∞H˘zÛ Hõeáê_»∞.161 <å ÅÖ’ KÕ~°∞Û—— Jx "Õ_»∞‰õΩ<åfl_»∞.
„ѨÉèí∞=Ù `«# ã¨OHõÖÏÊxfl Z=~°∂ „QÆÇ≤ÏO 102 (F =ÚǨÏ=∞‡^£!) Wk JQÀK«~°
K«ÖËx Ü«Ú‰õΩÎÅ ^•fi~å <≥~°"Õ~°∞™êÎ_»∞. ã¨=∂Kå~åÅÖ’xk. nxfl "Õ∞=Ú h‰õΩ
PÜ«∞# Jhfl `≥eã≤#"å_»∂, q"ÕH=õ O =Ç‘Ï ^•fi~å `≥eÜ«∞Ѩ~°∞ã¨∞Î<åfl=Ú.
`«∞_»∂#∞. "å~°O`å ‰õÄ_» |Å∞‰õΩ¯x, ‰õΩ`«O„`«O
''"å~°∞ Ü«¸ã¨∞Ѷπ =ÚO^Œ∞ ™êëêìOQÆѨ_®¤~°∞—— Jx LOk. J~Ú`Õ D ™êëêìOQÆ KÕã∞¨ #Î flѨC_»∞ #∞=Ùfi "åi ^ŒQ~æÆ ° ÖË=Ù.165
„Ѩ}Ï=∞O Q“~°= ã¨∂K«HõOQÍ KÕã≤O^ÕQÍx, ѨÓ*ÏÉèÏ=O`À KÕã≤Ok =∂„`«O HÍ^Œ∞.
XHõi Q“~°"å~°÷O ™êëêìOQÆ „Ѩ}Ï=∞O KÕÜ«∞@O Ǩτ[`ü Ü«∂Y∂Éò QÍi +¨sÜ«∞`«∞ 162. JO>Ë DlѨÙì ~å[ºOÖ’ u~°∞QÆ∞ÖËx JkèHÍ~åÅ#∞ „Ѩ™êkOKå=Ù Jx ÉèÏ=O.
(^èŒ~°‡âß„ã¨ÎO) Ö’ ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«OQÍ ÉèÏqOK«|_Õk. P `«~°∞"å`« =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) 163. Ǩτ[`ü Ü«¸ã¨∞Ѷπ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) ^≥·=„Ѩ=HõÎ. PÜ«∞#ÃÑ· ^Õ=Ùx `«~°Ñ¶¨Ù #∞Oz
QÍi +¨sÜ«∞`«∞Ö’ +≤~ü¯ (|Ǩï^≥·"å~å^èŒ#)#∞ ã¨=¸ÅOQÍ x~°∂‡eOKÕ ÅHõ∆ ºO`À =Ç‘Ï J=`«iOKÕk. J~Ú`Õ H˘xfl „Ѩ`ÕºHõ q+¨Ü«∂ŠѨi*Ï˝#O PÜ«∞#‰õΩ
XHõi Q“~°"å~°÷O ™êëêìOQÆ „Ѩ}Ï=∞O KÕÜ«∞@O ‰õÄ_® x¿+kèOK«|_çOk. `≥Å∞Ѩ|_Õk. JO^Œ∞KÕ`« ^≥·=^Ò`«º Ѩi*Ï˝#O`À „Ѩ=HõÎÅ∞ HõÅÅ ÉèÏ"å~å÷xfl ‰õÄ_®
158. Ǩτ[`ü Ü«¸ã¨∞Ѷπ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) Hõ#fl HõÅ#∞ ^Õ=Ù_»∞ x[O KÕã≤ K«∂áê_»∞. „QÆÇ≤ÏOKÕ"å~°∞. J~Ú`Õ Ç¨Ï„[`ü Ü«¸ã¨∞Ѷπ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)‰õΩ =∂„`«O HõÅÅ
x["Õ∞. HÍx Hõi<î åu Hõi#î =∞~Ú# ѨsHõÅ∆ `«~∞° "å`« D HõŠѶe¨ OzOk. Z@ìHˆ ʼnõΩ =∞~å‡xfl JO^Œ∞‰õΩ<Õ q^ŒºÖ’ =∞iO`« „áêg}º`« LO_Õk. HÍ~åQÍ~°OÖ’x W^ŒÌ~°∞
JÖÏ¡ÇπÏ PÜ«∞xfl ~å[º Ñ‘~î°OÃÑ· ‰õÄ~ÀÛɡ\Ïì_»∞. `«e¡^ŒO„_»∞Å∞, J#fl^Œ=Ú‡ÅO`å ã¨Ç¨Ï"åã¨∞Å∞ Hõ#fl HõÅʼnõΩ, DlÑπì ~åA Hõ#fl HõʼnõΩ PÜ«∞# q_»=∞~°z K≥Ñ≤Ê#
PÜ«∞#‰õΩ ™êëêìOQƄѨ}Ï=∞O KÕâß~°∞. ÉèÏ"å~°÷"Õ∞ nxH˜ „Ѩ|Å `å~å¯}O.
159. ^Õ=Ù_»∞ KÕã≤# =∞ǨϟѨHÍ~åÅ#∞ 㨇iOKÕ@ѨC_»∞ `å#∞ ÉÏq #∞Oz ZÖÏ 164. ^Õ=Ùx =∞ǨÏ^•#∞„QÆǨÅ#∞ *Ï˝Ñ¨HõO KÕã¨∞‰õΩO@∂, ^Õ=Ùx QÆ∞}QÆ}ÏÅ#∞ ‰õÄ_®
|Ü«∞@Ѩ_çOn K≥ѨÊHõáÈ=@O QÆ=∞<å~°›O. `«# ™È^Œ~°∞Å#∞ P ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ „Ѩ™êÎqã¨∂Î PÜ«∞# (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) ^Œ∞P KÕâß~°∞. `«#‰õΩ =∞~°}O =¿ãÎ W™ê¡O
J==∂#Ѩ~°K«@O ÉèÏ=ºO HÍ^Œ#∞‰õΩx PÜ«∞# JÖÏ KÕâß~°∞. Wk XHõ „Ѩ=HõÎÖ’x ã≤÷uÖ’ ~å"åÅh, `«##∞ ã¨[˚#∞Å ã¨~°ã¨# xÅɡ\ÏìÅx PÜ«∞# PHÍOH˜∆OKå~°∞.
L`«Î=∞ QÆ∞}ÏxH˜ =∞K«∞Û`«∞#Hõ. 'ã¨[˚#∞Å∞— JO>Ë Ü«¸ã¨∞Ѷπ QÍi ѨÓsfi‰õΩÅ∞ J#fl=∂@! JO>Ë Ç¨Ï„[`ü W„ÉÏÇ‘ÏO,
160. Wk ‰õÄ_® PÜ«∞# L`«Î=∞ <≥·uHõ`«‰õΩ „Ѩ|Å x^Œ~°≈#"Õ∞. `«#‰õΩ – `«# ™È^Œ~°∞ʼnõΩ WãπǨMò `«k`«~°∞Åx ÉèÏ=O. Ǩτ[`ü Ü«¸ã¨∞Ѷπ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) D ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ
=∞^茺 U~°Ê_ç# HõÅ`«Å‰õΩ „Ѩ^è•# HÍ~°‰õΩ_»∞ Ã+·`å#x K≥Ñ≤Ê ZO`À q[˝`«`À =∞~°}Ïxfl HÀ~°∞‰õΩ<åfl~°x H˘O`«=∞Ok Jáê~°÷O KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. D Jaè„áêÜ«∞O
=º=ǨÏiOKå~åÜ«∞#. KåÖÏ HÍÅO `«~åfi`« JO^Œ~°∂ UHõ=∞=Ù`«∞#flѨC_»∞ áê`« ã¨Ô~·#k HÍ^Œ∞. PYi Hõ∆}O =~°‰õÄ ^≥·= q^èÕÜ«Ú_»∞QÍ LOK«=∞x =∂„`«"Õ∞ PÜ«∞#
Hõ^äŒ#∞ PÜ«∞# u~°QÆ^À_»^ŒÅK«∞HÀÖË^Œ∞. D ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ "Õ_»∞‰õΩ<åfl~°∞.
161. JO>Ë DlѨÙì ~å*Ϻxfl áêeOKÕ J#∞„QÆǨxfl „Ѩ™êkOKå_»∞. 165. JO>ˆ Ü«¸ã¨∞Ѷπ ™È^Œ~°∞Å∞ Ü«¸ã¨∞Ѷπ#∞ ÉÏqÖ’ Ѩ_»"Õã≤#ѨC_»∞ QÍh, J`«xfl
1063 1064
12. Ü«¸ã¨∞Ѷπ ==∂ L|„iL
==∂q∞<£ ^•|ƒu<£ 540 12. Ü«¸ã¨∞Ѷπ 13=
12= áê~å
103 #∞=Ùfi ZO`«QÍ Ñ¨i`«Ñ≤Oz<å 106 "åiÖ’ KåÖÏ=∞Ok JÖÏ¡ÇπÏ#∞
"åiÖ’ KåÖÏ=∞Ok qâ◊fiã≤OKÕ"å~°∞ qâ◊fiã≤ã∂¨ Î ‰õÄ_® PÜ«∞#`À áê@∞ W`«~∞°
HÍ~°∞.166 Å#∞ ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞QÍ xÅɡ_»∞
104 D ѨxH˜ QÍ#∞ #∞=Ùfi "åi#∞O_ç `«∞<åfl~°∞.170
ZÖÏO\˜ „ѨuѶ¨ÖÏhfl ("Õ`«<åxfl) J_» 107 Uq∞\©, ^≥=· tHõÅ∆ Ö’ U tHõ∆ ‰õÄ_®
QÆ@O ÖË^∞Œ .167 Wk ã¨=∞ã¨Î [QÆuH© XHõ
Ç≤Ï`«É’^èŒ.168 `«=∞ÃÑ· =zÛѨ_»^Œh, JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ–
`«=∞‰õΩ `≥eÜ«∞‰õΩO_® – „Ѩà◊Ü«∞O
105 PHÍâßÅÖ’, Éèí∂q∞Ö’ Z<Àfl q~°∞K«∞‰õΩѨ_»^Œx "å~°∞ xtÛO`«QÍ
ã¨∂K«#Å∞<åfl~Ú. HÍx "å~°∞ "å\˜x L<åfl~å?
Ѩ\Oì˜ K«∞HÀ‰õΩO_®<Õ ™êyáÈ`«∞O\Ï~°∞.169
108 (F „Ѩ=HÍÎ!) #∞=Ùfi "åà◊§‰õΩ
`À_ÕÅ∞ u<Õã≤O^Œx "å~°∞ `«=∞ `«O„_çH˜ J|^ŒúO K≥Ñ≤Ê#ѨC_»∞ QÍh, Ü«¸ã¨∞Ѷπ K≥¿ÑÊ~Ú : ''<å =∂~°"æ ∞≥ `ÿ Õ W^Õ. <Õ#∂, <å
K˘Hͯ#∞ |∂@HõѨ٠~°HõÎOÖ’ ~°OQÆiOz `≥zÛ#ѨC_»∞QÍh (F =ÚǨÏ=∞‡^£!) #∞=Ùfi J#∞Ü«∂Ü«ÚÅ∂ ѨÓiÎ J=QÍǨÏ#`À,
JHõ¯_» ÖË=Ù Jx JÖÏ¡ÇπÏ QÆ∞~°∞Î KÕã¨∞Î<åfl_»∞. ^Œ$_è» #=∞‡HõO`À JÖÏ¡ÇÏπ "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ Ñ≤Å∞ã¨∞Î
JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Å¡ÖϡǨï JÖˇ·Ç≤Ï = ã¨Å¡O) ‰õΩ ~°Ç¨Ï㨺 q+¨Ü«∂Å *Ï˝#O <åfl=Ú.171 JÖÏ¡ÇÏπ Ѩ~=° ∞ Ѩq„`«∞_»∞.172
ÖË^Œ∞ J#fl ã¨OQÆu D PÜ«∞`«∞ ^•fi~å ‰õÄ_® ~°∂_èô J=Ù`ÀOk. J~Ú`Õ JÖÏ¡ÇπÏ <Õ#∞, JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉèÏQÆ™êfi=Úefl
'=Ç‘Ï— ^•fi~å PÜ«∞#‰õΩ D =$`åÎO`åxfl `≥eÜ«∞Ѩ~°Kå_»∞. ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨)‰õΩ HõeÊOKÕ (+≤~¯ü KÕ¿ã) "åiÖ’x "å}˜‚
~°Ç¨Ï㨺 q+¨Ü«∂Å *Ï˝#O LO@∞O^Œ<Õ "å^Œ##∞ YO_çOKÕ "åHͺÅ∞ =∞iH˘xfl HÍ#∞.——
KÀ@¡ L<åfl~Ú (L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ k=º Y∞~üP<£Ö’x Pe W„=∂<£ ã¨∂~å–44, JÖò
Yã¨ãπ ã¨∂~å–44, 45, ™ê^£ ã¨∂~å– 69, 70). 169. Éè∂í =∂ºHÍâßÅ x~å‡}O, "å\˜ =∞^躌 L#fl Jã¨OMϺHõ =ã¨∞=Î ÙÖË "å\˜x ã¨$+≤Oì z#
166. „Ѩ[Å∞ QÆ∞}áê~î°O <Õ~°∞Û‰õΩx, „Ѩ=HõÎÅ =∂~åæxfl J#∞ã¨i™êΈ~"≥∂#x ^Õ=Ù_»∞ "å_»∞ XHõ_»∞<åfl_»∞ J<Õ q+¨Ü«∂xH˜ „Ѩ|Å x^Œ~°≈<åÅ∞. W=hfl XHÍ<˘Hõ
ѨÓ~°fiHÍÅѨ٠"åã¨Î= QÍ^äŒÅ#∞ qâ◊nHõiã¨∞Î<åfl_»∞. HÍx [#∞ÅÖ’ KåÖÏ=∞Ok ã¨∂„`«^è•i, „Ѩ}ÏoHÍ ~°K«~Ú`« ÖˉõΩO_® "å@O`«@ J"Õ LxH˜Ö’H˜ ~åÖË=#fl
"≥ÚO_ç Ѷ¨∞\ÏÖË. D =$`åÎO`åÅ ^•fi~å "åi ǨÏ$^ŒÜ«∂Å∞ „^ŒqOK«@O ÖË^Œ∞. P ã¨OQÆu xt`«OQÍ Ñ¨ije¿ãÎ J~°÷"≥∞ÿáÈ`«∞Ok. HÍx gà◊√¡ J#∞k#O "å\˜x K«∂ã¨∂Î
QÍ^äŒÅ∞ qx "å~°∞ `«#‡Ü«∞`åfixÔH·`Õ Ö’#=Ù`å~°∞. 'PǨ!— Jx H˘O^Œ~°O>Ë 'FǨϟ!— ‰õÄ_®, U=∂„`«O PÖ’zOK«‰Ωõ O_®<Õ =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êyáÈ`«∞O\Ï~°∞. "åiH˜ =∞#Ãã`· Õ
Jx =∞i H˘O^Œ~°O\Ï~°∞. HÍx =º=Ǩ~°O JO`«=~°ˆH. Ç≤Ï`«É’^èŒ#∞ =∂„`«O LOk QÍx PÖ’zOKÕ =∞#ã¨∞ ÖË^Œ∞. x[ ^≥·"åxfl Hõ#∞Q˘<åÅ#fl zO`«# ÖË^Œ∞.
"å~°∞ „QÆÇ≤ÏOK«~°∞. "åi "≥#∞Hõ ZO`«QÍ „â◊q∞Oz<å Ѷ¨e`«O â◊¥#ºO.
170. D Ü«∞^•~å÷xfl k=º Y∞~üP<£ Z<ÀflKÀ@¡ ã¨Ê+¨ìOQÍ Kå\˜K≥Ñ≤ÊOk. Éèí∂=∂ºHÍâßÅ
167. áÈh, ^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) "åà◊¡ ^ŒQ~æÆ ° D ã¨O^ÕâßxH˜QÍ#∞ r`«O J_»∞QÆ∞`«∞<åfl_®?
JO>Ë Jn ÖË^Œ∞. ^≥·=„Ѩ=HõΉõΩ L`«Î=∞ „ѨuѶ¨ÅO WKÕÛ ÉÏ^茺`« JÖÏ¡ÇπÏk. ã¨$+≤Hì ~õ ,ΰ áêʼnõΩ_»∞, áÈ+¨‰Ωõ _»∞ JÖÏ¡ÇÏπ ÜÕ∞##fl q+¨Ü∂« xfl "åà◊¥§ XѨC‰õΩO\Ï~°∞.
J~Ú#ѨÊ\˜H© P~å^èŒ#Ö’ "å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ`À "Õi`«~° ^≥·"åʼnõΩ ‰õÄ_® ÉèÏQÆ™êfi=∞ºO
168. =∂~°^æ ~Œ ≈° Hõ`fi« O =KÕÛã≤# `«~∞° "å`« "å~°∞ z`«âÎ √◊ kú`À zO`«# KÕÜ∂« e. ^•x ^•fi~å
`«=∞ rq`åÅ#∞ fiÛk^Œ∞ÌHÀ"åe. XHõ"Õà◊ "å~°∞ QÆ#Hõ ^•xfl ÅHõ∆ ºÃÑ@ìHõáÈ`Õ Jk HõeÊ™êÎ~∞° . D q^èOŒ QÍ "å~°∞ =Ú„+≤‰Ωõ ¯Å=Ù`«∞<åfl~°∞. „Ѩu Ü«ÚQÆOÖ’#∂ =∂#=ÙÅ∞
"åi ^Ò~åƒùQƺO. ^≥·"åxH˜QÍh, ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨)‰õΩ QÍh HõeˆQ #+¨ìO Ug∞ÖË^Œ∞. k=º `ÒÇ‘Ï^≥ ~°∞|∂aÜ«∞`ü (qâßfixH˜ ã¨$+≤ìHõ~°Î, JO^Œi „ѨÉèí∞=Ù, ѨiáÈ+¨‰õΩ_»∞ XHõ¯_Õ
Y∞~üP<£ ã¨=∞ã¨Î =∂#"åo =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO HÀã¨O =zÛ# JOu=∞ ^≥·=„QÆO^äŒO. J#fl) q+¨Ü∂« xfl qâ◊fiã≤OKå~°∞ QÍx `ÒÇ‘Ï^≥ LÅ∂Ç≤ÏÜ«∞`ü (JO>Ë =∂#=ÙÅO^Œ~∂°
1065 1066
12. Ü«¸ã¨∞Ѷπ ==∂ L|„iL
==∂q∞<£ ^•|ƒu<£
109 (F „Ѩ=HÍÎ!) h‰õΩ ѨÓ~°fiO "Õ∞=Ú
Ѩ@ì}"åã¨∞Ö’¡ #∞Oz ѨOÑ≤# „Ѩ=HõÎ
ÅO^Œ~∂° ѨÙ~°∞+¨µÖË. "åi =^Œ‰Ì Ωõ "Õ∞=Ú
=Ç‘Ï Ñ¨OѨÙ`«∂ LO_Õ"åà◊§O.173 Uq∞\©,
`«=∞‰õΩ ѨÓ~°fiO QÆuOz# "åi Hõ^äŒ ZÖÏ
=Úyã≤O^À gà◊√§ Éèí∂q∞ÃÑ· ã¨OK«iOz
K«∂_»ÖË^•? xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ∞
QÆÅ "åiH˜ Ѩ~°Ö’Hõ xÅÜ«∞O ZO`À
"Õ∞Öˇ·#k. J~Ú<å g∞~°∞ J~°÷O
KÕã¨∞HÀ~å?!
P XHõ¯ ^Õ=Ù}˜‚ =∂„`«"Õ∞ P~åkèOKåe J#fl q+¨Ü«∞O) ^ŒQÆæiH˘KÕÛã¨iH˜ q=ÚY`«
K«∂ѨÙ`«∂ =KåÛ~°∞. qq^èŒ ¿Ñ~°¡`À ZO`À=∞Ok zÅ¡~° ^Õ=Ùà◊¡#∞ HõeÊOK«∞‰õΩ<åfl~°∞.
<Õ\ ˜ ã¨=∂kè ѨÓ*Ï~°∞ŠѨiã≤u÷ ‰õÄ_® nxH˜ U=∂„`«O aè#flOQÍ ÖË^∞Œ . ã¨=∂^è∞Œ Ö’¡
Y##O KÕÜ«∞|_ç# ѨÙ}Ϻ`«∞‡Å∞ ^≥·qHõ â◊‰õΩÎÅ#∞ Hõey=ÙO\Ï~°<Õ „Éèí=∞`À "åix
„áêi÷™êÎ~°∞, ѨÓl™êÎ~°∞. HõëêìÅ∞ =zÛ#ѨC_»∞ ^Õ=Ù}˜‚ "≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰õΩ<Õ|^Œ∞Å∞ "åix
"≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰õΩO@∂ LO\Ï~°∞. (JÖÏ¡ÇπÏ =∞#efl W@∞=O\˜ =∂~°æ„Éèí+¨ì`«Å #∞Oz
~°H˜∆OK«∞QÍHõ!)
171. JO>Ë, D `ÒÇ‘Ï^£ (UHõ^≥·"å~å^èŒ<å) =∂~°æ"Õ∞ <å =∂~°æO. <Õ<Õ HÍ^Œ∞ „Ѩ=HõÎÅO^Œi
=∂~°æO ‰õÄ_® W^Õ. ѨÓiÎ qâßfiã¨O`À#∂, „Ѩ=∂}|^Œú"≥∞ÿ# P^è•~åÅ`À#∂
<Õ#∞ D =∂~°æO "≥·Ñ¨Ù‰õΩ Ñ≤Å∞ã¨∞Î<åfl#∞. ##∞fl J#∞ã¨iOKÕ "å~°∞ ‰õÄ_® D
=∂~°æO "≥·Ñ¨ÙˆH Ñ≤Å∞ã¨∞Î<åfl~°∞.
172. JÖÏ¡ÇÏπ Ѩiâ◊√^Œ∞_ú ∞» . ^À+¨~Ç° Ï≤ `«∞_»∞. ™ê\˜ÖxË "å_»∞. „Ѩ[Å∞ HõeÊOKÕ ÉèÏQÆ™êfi=∂º
ʼnõΩ, áÈeHõʼnõΩ PÜ«∞# Jf`«∞_»∞.
173. ÃÑQ· OÆ |~°∞Å∞ (^≥=· „Ѩ=HõÅÎ ∞) ѨÙ~°∞+¨µÖË JÜ«∂º~°h, „ã‘ÅÎ ‰õΩ „Ѩ=HÍΠѨ^qŒ ÅaèOK«Ö^Ë xŒ
D PÜ«∞`«∞ ^•fi~å ~°∂_èô J=Ù`ÀOk. JÖψQ „Ѩ=HõÎÅ∞ <åQÆi‰õΩÖˇ· LO\Ï~°∞.
„Ѩ=HõÎÅ∞QÍ xÜ«∞q∞`«∞Öˇ·# "åiÖ’ Ñ¨Öˇ¡@∂i ɡ·`«∞Å∞, P@q‰õΩÅ∞, J<åQÆi‰õΩÅ∞
Z=~°∂ ÖË~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë D Ñ¨Öˇ¡@∂i ɡ·`«∞Å∞ #QÆ~°"åã¨∞ÅHõ<åfl "≥Ú~°@∞QÍ,
Hõ~°¯â◊√Å∞QÍ LO\Ï~°∞. J~Ú`Õ #QÆ~°"åã¨∞Å∞ =∞$^Œ∞ã¨fiÉèÏ=ÙÅ∞QÍ, ã¨O™ê¯~°=O`«∞
Å∞QÍ LO\Ï~°∞. *Ïux ã¨O㨯iOKÕ – „Ѩ=HõΠѨ^Œg – ÉÏ^茺`«#∞ fã¨∞‰õΩ#fl"å~°∞
<åQÆi‰õΩÅ∞QÍ, ã¨O™ê¯~°=O`«∞Å∞QÍ LO_»@O KåÖÏ J=ã¨~°O Hõ^•!
1067
541 12. Ü«¸ã¨∞Ѷπ 13=
12= áê~å
110 z=~°‰õΩ „Ѩ=HõÎÅ∞ Pâ◊Å∞ =^Œ∞Å∞
HÀQÍ,174 `«=∞`À J|^ŒúO K≥ѨÊ|_çO^Œx
"å~°∞ (*Ïu [#∞Å∞)175 TǨQÍ<åÅ∞
KÕã¨∞ÎO_»QÍ, JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ "åiH˜
(„Ѩ=HõÅÎ ‰õΩ) =∂ `À_®Ê@∞ JOkOk.176
=∞i "Õ∞=Ú HÀi# "åix HÍáê
_®=Ú.177 Jã¨Å∞ q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë
=∂ tHõ∆ JѨ~å^èŒ [#∞Å #∞Oz
`˘ÅyOK«|_»^Œ∞.
174. `«=∞ *Ïu „Ѩ[Å∞ ZO`«H© qâ◊fiã≤OK«HõáÈ=@O`À ^≥·=„Ѩ=HõÎÅ∞ XHÀ¯™êi "åi
q+¨Ü«∞OÖ’ x~åâ◊‰õΩ Ö’#ÜÕ∞º"å~°∞.
175. ''"å~°∞—— JO>Ë Z=~°∞? nxH˜ ѨÅ∞ J~å÷Å∞ K≥ѨÊ|_®¤~Ú. J~Ú`Õ u~°™ê¯~°
"≥·YiH˜ X_çQÆ\ ˜ì# *Ïu [#∞Å∞ J<Õk J`«ºO`« ã¨=∞O[ã¨"≥∞ÿ# ÉèÏ=O. ^≥·=tHõ∆
J=`«iã¨∞ÎO^Œx „Ѩ=HõÎÅ∞ "≥Ú^Œ@ K≥Ñ≤Ê#ѨC_»∞ "å~°∞ ÉèíÜ«∞Ѩ_Õ"å~°∞. HÍx P tHõ∆
~å=@OÖ’ PÅ㨺O JÜÕ∞ºã¨iH˜, D „Ѩ=HõÎ ˆH=ÅO HÀ`«Å∞ HÀã¨∞Î<åfl_»h, ^≥·=tHõ∆
J=`«iOK«@O J<Õk LuÎ^Õ Jx "å~°∞ `«ÅáÈ¿ã"å~°∞.
D "åHõºO ^•fi~å ^Õ=Ù_»∞ `«# JOu=∞ „Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O)#∞ F^•~°∞ã¨∞Î<åfl_»∞. h
*Ïu „Ѩ[ÅÖ’ kèHͯ~° "≥·Yix J=ÅOaã¨∞Î#fl "åix tH˜∆OK«@OÖ’ `å`åû~°O
[~°∞QÆ∞`«∞#flO^Œ∞‰õΩ #∞=Ùfi kQÆ∞Å∞ K≥O^Œ‰õΩ. D `å`åû~°O WѨC_Õ HÍ^Œ∞, h‰õΩ
ѨÓ~°fiO QÆuOz# *Ï`«∞Å q+¨Ü∞« OÖ’ ‰õÄ_® [iyOk. "Õ∞=Ú "åiH˜ H˘O`«HÍÅO
áê@∞ q_»∞ѨÙ#∞ Wã¨∂Î áÈ`å=Ú. D 'q_»∞Ѩٗ֒ ‰õÄ_® Ѩ~°=∂~°÷O ^•y LOk.
ZO`«H© =∂ tHõ∆ J=`«iOK«HõáÈ=@O`À ÃÑ·QÆO|~°∞Å∞ H˜Oz`ü x~åâ◊‰õΩ QÆ∞~°ÜÕ∞º
"å~°∞. =∞~À"≥·Ñ¨Ù Jqâßfiã¨∞Öˇ·# [#∞Å∞ ‰õÄ_® ''^≥·=tHõ∆ ~å=@O J<Õk L`«∞ÎuÎ
=∂>Ë——#x `ÕeQÍæ fã¨∞‰õΩ<Õ"å~°∞. JÖÏO\˜ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ "Õ∞=Ú JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ
*’HõºO KÕã¨∞‰õΩ<Õ"åà◊§O. =∂ D *’HõºO „Ѩ=HõÎʼnõΩ, „Ѩ=HõÎ J#∞Ü«∂Ü«ÚʼnõΩ
`À_®Ê@∞QÍ LO_»QÍ, „Ѩ=HõÎ#∞ kèHõ¯iOz# ^Œ∞~å‡~°∞æÅ áêe@ Pâ◊xáê`«OÖÏ
Ѩi}q∞OKÕk.
176. Jq^èÕÜ«ÚʼnõΩ W=fi|_Õ QÆ_»∞=Ù QÆ∞iOz WO^Œ∞Ö’ K≥ѨÊ|_çOk. XHÀ¯™êi
^≥·=„Ѩ=HõÎÅ∞ `«=∞ *Ïu„Ѩ[Å ^Œ∞~å‡~åæxH˜ F~°∞ÛHÀÖËHõ ^≥·=tHõ∆ ZO`« `˘O^Œ~°QÍ
=¿ãÎ JO`« =∞Oz^Œx Z^Œ∞~°∞ K«∂ã¨∂Î LO\Ï~°∞. J^Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ JÖÏ¡ÇπÏ –
1068
12. Ü«¸ã¨∞Ѷπ ==∂ L|„iL
==∂q∞<£ ^•|ƒu<£ 542 12. Ü«¸ã¨∞Ѷπ 13=
12= áê~å
111 xâ◊ÛÜ«∞OQÍ gi (D *Ï`«∞Å)
QÍ^äŒÅÖ’ q[˝`« QÆÅ "åiH˜ QÆ∞}áê~î°O
LOk. D Y∞~üP<£ HõeÊ`«"∞≥ #ÿ q+¨Ü∞« O
ZO`«=∂„`«O HÍ^Œ∞. ÃÑ·QÍ Wk `«#‰õΩ
ѨÓ~°fiO L#fl „QÆO^ä•Å#∞ „^è∞Œ gHõiã¨∞OÎ k,
„Ѩu q+¨Ü«∂hfl ã¨Ê+¨ìOQÍ q_»=∞~°z
K≥|∞`«∞Ok. qâ◊fiã≤OKÕ [#∞ʼnõΩ Wk
ã¨<å‡~°æO, HÍ~°∞}ºO.178
`«# „Ѩ=HõÅÎ Pâ◊ʼnõΩ, PHÍOHõÅ∆ ‰õΩ q~°∞^ŒOú QÍ – `«Åa~°∞ã¨∞ʼnõΩ J=HÍâ◊O Wã¨∂<Î Õ
áÈ`å_»∞. D ^Œâ◊Ö’ XHõ"≥·Ñ¨Ù ^≥·=„Ѩ=HõÎÅ J#∞Ü«∂Ü«ÚÅ∞ ‰õÄ_® u~°™ê¯~°∞ÅÃÑ·
qkèOK«|_Õ tHõ∆ q+¨Ü«∞OÖ’ x~åâ◊‰õΩ Ö’#=Ù`å~°∞. u~°™ê¯~° [#∞Å∞ =∂„`«O
=∞iO`«QÍ K≥ň~y áÈ`«∞O\Ï~°∞. Hõ_»‰õΩ "åi áêѨO ѨO_»∞`«∞Ok. x~°‚~ÚOz#
Ѷ¨∞_çÜ«∞ ~åQÍ<Õ xOy#∞#fl "å_»∞ JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ P tHõ∆#∞ J=`«iOѨ*Ë™êÎ_»∞.
177. 'HÍáê_»|_Õ"åÔ~=~°∞?— JO>Ë qâ◊fiã≤Oz#"å~°∞.
178. Ǩτ[`ü Ü«¸ã¨∞Ѷπ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) ÖÏO\˜ J`«∞º`«Î=∞ K«i`åxfl, WOHÍ J<ÕHõ
*Ï`«∞Å Ü«∞^•~°÷ QÍ^äŒÅ#∞ q=iOz# D Ѩq„`« Y∞~üP<£ HÍÅÊxHõ q+¨Ü«∞O
ZO`«=∂„`«O HÍ^Œ∞. Wk "≥#∞Hõ\ ˜ PHÍâ◊ „QÆO^ä•Å#∞ ^è$Œ gHõiOKÕ „QÆO^ä~Œ å[O.
=∞x+≤ r=# ^èŒ~å‡xH˜ ã¨O|OkèOz# ã¨=∞ã¨Î q+¨Ü«∂Å∞ WO^Œ∞Ö’ L<åfl~Ú.
qâ◊fiã≤Oz# "åi H˘~°‰õΩ Wk =∂~°æ^Œ~°≈#O =∞iÜ«Ú HÍ~°∞}ºO.

1069
13. J„~å^£ ==∂ L|„iL 543 13. J„~å^£ 13= áê~å

13. J„~å^£ (L~°∞=Ú) ã¨∂~å

ѨiK«Ü«∞O
D ã¨∂~å =∞n<å HÍÅOÖ’ J=`«iOz# ã¨∂~å. k=º Y∞~üP<£ ^Õ=Ùx `«~°Ñ¶¨Ù#
J=`«iOz# ^≥·==K«#=∞h D ã¨∂~å <˘H˜¯ K≥|∞`«∞Ok. D ã¨∂~åÖ’x 13= PÜ«∞`üÖ’
„Ѩ™êÎqOK«|_ç# 'J„~å^£— (L~°∞=Ú) ¿Ñ~°∞ D ã¨∂~å‰õΩ ÃÑ@ì_»O [iyOk. D ã¨∂~å W`«~°
W™ê¡g∞Ü«∞ qâßfi™êÅ#∞ ‰õÄ_® `≥eÜ«∞*Ëã≤Ok. `ÒÇ‘Ï^£ (UHõ^≥·"å~å^èŒ#), =∞~°}˜Oz# "å~°∞
=∞m§ ÖËѨ|_»_»O "≥Ú^ŒÖˇ·# W™ê¡g∞Ü«∞ qâßfi™êÅ QÆ∞iOz L^ÀƒkèOzOk. ^≥·==K«<åÅ
J=`«~°}‰õΩ, =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) „Ѩ=HõΠѨ^ŒqH˜ ã¨O|OkèOz Jqâßfiã¨∞Å =∞#ã¨∞Ö’¡ L#fl
ã¨O^ÕǨÅ#∞ x"åiOK«_®xH˜ ‰õÄ_® D ã¨∂~å „Ñ¨Ü«∞uflOzOk. „ѨHõ$uÖ’, qâ◊fiOÖ’ =∞x+≤H˜
ã¨Ê+¨ìOQÍ JÖÏ¡ÇπÏ â◊H˜Î™ê=∞~å÷ºÅ∞ Hõ#|_»∞`«∞<åfl~Ú. =∞x+≤ PÖ’zOz J~°÷O KÕã¨∞HÀ=_®xH˜
Wq KåÅ∞.
qâßfiã¨∞Å∞–Jqâßfiã¨∞ʼnõΩ =∞^茺 `Õ_®Å#∞ D ã¨∂~å q=iOzOk. qâßfiã¨∞Å∞ |∞nú
q"ÕHÍÅ`À =º=ǨÏi™êÎ~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ`À KÕã≤# "åQÍÌ<åxfl <≥~°"Õ~°∞™êÎ~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ Ñ¨@¡ `«=∞
^è•i‡Hõ ÉÏ^茺`«Å#∞ x~°fiiΙêÎ~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ P^ÕâßʼnõΩ Hõ@∞ì|_ç LO\Ï~°∞. JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉèíÜ«∞
Ѩ_»`å~°∞. f~°∞Êk<åxH˜ ÉèíÜ«∞Ѩ_»`å~°∞. ã¨Ç¨Ï<åxfl áê\˜™êÎ~°∞. #=∂AÅ∞ ã≤÷~°OQÍ áê\˜™êÎ~°∞.
~°Ç¨Ï㨺OQÍ#∂, |Ç≤Ï~°OQÆOQÍ#∂ ^•#^èŒ~å‡Å∞ KÕ™êÎ~°∞.
Jqâßfiã¨∞Å#∞ =i‚ã¨∂Î, "å~°∞ |∞núq"ÕHÍÅ#∞ LѨÜ≥∂yOK«x "å~°x D ã¨∂~å
¿Ñ~˘¯Ok. "å~°∞ =∞ǨÏ`åºÅ∞ K«∂ѨO_»x J_»∞QÆ∞`å~°∞. „ѨHõ$uÖ’#∂, qâ◊fiOÖ’#∂ L#fl
JÖÏ¡ÇπÏ zǨflÅ#∞ K«∂ã≤ PÖ’zOK«~°∞. =∞~°}˜Oz# "å~°∞ =∞m§ ÖËѨ|_»`å~°#fl x*Ïxfl
qâ◊fiã≤OK«_®xH˜ x~åHõi™êÎ~°∞. ^è•i‡Hõ qâßfi™êxfl u~°ã¨¯i™êÎ~°∞. „Ѩ=HõÎÅ#∞ J=¿ÇÏà◊# KÕ™êÎ~°∞.
‰õΩ„@ʼnõΩ, ‰õΩ`«O„`åʼnõΩ áêÅÊ_»∞`å~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ#∞ QÍHõ W`«~°∞Å#∞ ã¨O~°Hõ∆‰õΩÅ∞QÍ KÕã¨∞‰õΩO
\Ï~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ Ñ¨@¡ `«=∞ <≥·uHõ ÉÏ^茺`«Å#∞ q㨇i™êÎ~°∞. =∂#= ã¨O|O^è•Å#∞, ‰õΩ@∞O|
ã¨O|O^è•Å#∞ qzÛù#flѨ~°∞™êÎ~°∞. c^ŒÅ∞, J<å^èŒÅ Ѩ@¡ `«=∞ ÉÏ^茺`«Å#∞ QÆ∞iÎOK«_®xH˜
x~åHõi™êÎ~°∞. Éèí∂q∞ÃÑ· HõÖ’¡ÖÏxfl, Jqhux "åºÑ≤OѨ*Ë™êÎ~°∞. „áêѨOzHõ rq`« ã¨∞YÉè’QÍÖ’¡
=Úxy LO\Ï~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ âßáêxH˜ QÆ∞Ô~·#"å~°∞, F@q∞H˜ QÆ∞Ô~·#"å~°∞, #~°HÍxH˜ PǨï`«ÜÕ∞º
"å~°∞ gˆ~.
D ã¨∂~å „QÆO^䌄Ѩ[Å QÆ∞iOz ‰õΩ¡Ñ¨ÎOQÍ „Ѩ™êÎqOzOk. JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞QÍ
W`«~°∞Å#∞ xÅɡ@ì~å^Œx "åiH˜ <˘H˜¯ K≥ѨÊ_»O [iyOk. giÖ’ H˘O^Œ~°∞ ^≥·= =K«<åÅ
J=`«~°}#∞ qâ◊fiã≤™êÎ~°∞ HÍQÍ H˘O^Œ~°∞ x~åHõi™êÎ~°x D ã¨∂~å ¿Ñ~˘¯Ok. „Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£
(ã¨Jã¨O) `«# L^Œº=∂xfl H˘#™êyOKåÅx É’kèOzOk. PÜ«∞# =∂#"åoH˜ =∂~°æ^Œ~°≈‰õΩ_»h,
ÃÇÏK«ÛiHõ KÕ¿ã"å_»x <˘H˜¯ K≥Ñ≤ÊOk.
Q
1070
13. J„~å^£ ==∂ L|„iL 544 13. J„~å^£ 13= áê~å

13. J„~å^£ ã¨∂~å x~°fiǨÏ}Hõ~°Î ‰õÄ_® PÜ«∞<Õ. g∞~°∞ g∞

„ѨÉèí∞=Ù#∞ HõÅ∞ã¨∞‰õΩ<Õ q+¨Ü«∂xfl
J=`«~°} : =∞n<å PÜ«∞`«∞Å∞ : 43 #=∞‡QÆÅO^Œ∞ʼnõΩ PÜ«∞# `«# x^Œ~≈° <å
Jáê~° Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_»∞, Ѩ~°=∞ Hõ$áêjÅ∞_≥·#
JÖÏ¡ÇπÏ ¿Ñ~°∞`À Å#∞ ã¨Ê+¨ìOQÍ q=iã¨∞Î<åfl_»∞.
1 JeÑ¶π – ÖÏ"£∞ – g∞"£∞ – ~å. Wq 3 PÜ«∞<Õ Éèí∂q∞x qâßÅOQÍ Ñ¨~°z
Y∞~üP<£ „QÆO^äŒ "åHͺÅ∞. h „ѨÉèí∞=Ù JO^Œ∞Ö’ Ѩ~°fi`åÅ#∞, #n#^•Å#∞
`«~°Ñ¶¨Ù#∞Oz hÃÑ· J=`«iOѨ*ËÜ«∞ ã¨$+≤ìOKå_»∞.3 WOHÍ JO^Œ∞Ö’ Jxfl
|_Õ^OŒ `å Ѩ~=° ∞ ã¨`º« O. HÍx KåÖÏ ~°HÍŠѨO_»#¡ ∞ ~Ô O_Õã≤ [`«Å∞QÍ
=∞Ok qâ◊fiã≤OK«~∞° . ã¨$+≤ìOKå_»∞.4 PÜ«∞<Õ Ñ¨QÆ\ ˜ÃÑ· ~å„ux
2 ã¨ÎOÉèÏÅ∞ ÖˉõΩO_® (<Õ) PHÍâßÅ#∞ Hõ¿ÑÊ™êÎ_∞» . xâ◊ÛÜ«∞OQÍ zO`«# KÕ¿ã"åi
JO`Õã≤ Z`«∞‰Î Ωõ ÖËÑ#≤ "å_Õ JÖÏ¡ÇÏπ . nxfl HÀã¨O WO^Œ∞Ö’ ѨÅ∞ x^Œ~≈° <åÅ∞<åfl~Ú.
g∞~°∞ K«∂ã¨∂Î<Õ L<åfl~°∞. =∞i PÜ«∞# ÅH∆ͺxfl KèÕk™êÎ_»∞. ''"Õ∞=Ú K«O„^Œ∞x =∞lbÅ#∞ x~å÷iOKå=Ú—— (Ü«∂ã‘<£ – 39)
J~ü¬ (ã≤OǨã¨#O)ÃÑ· Pã‘#∞_»Ü«∂º_»∞.1 J#fl =K«#O ‰õÄ_® D ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ QÆ=∞xOK«^Œy#k.
ã¨∂~°ºK«O„^Œ∞Å#∞ xÜ«∞O„`«}Ö’ LOz ÃÑ^ŒÌ ÃÑ^ŒÌ „QÆǨÅÖ’ ã¨∂~°ºK«O„^Œ∞Å∞ Ô~O_»∂ =ÚYº"≥∞ÿ#q. JO^Œ∞=Å¡ D Ô~O\˜
#k ‰õÄ_® PÜ«∞<Õ – „Ѩu XHõ¯\© x~å÷i`« ¿Ñ~°∞¡ =∂„`«"Õ∞ Y∞~üP<£Ö’ „Ѩ™êÎ=#‰õΩ =KåÛ~Ú. D Ô~O_»∞ „QÆǨÅ∞ ‰õÄ_®
ã¨=∞Ü«∞OÖ’ u~°∞QÆ∞`ÀOk.2 HÍ~°º„Hõ=∂Å ^Õ=Ùx J^Œ∞Ѩ٠J[=∂~Ú+‘Ö’ ѨxKÕã¨∞Î<åfl~Ú. W`«~° „QÆǨÅ∞ ‰õÄ_® ^≥·"å[˝Å#∞
`«∞.K«. `«Ñ¨Ê‰õΩO_® áê\˜ã¨∞Î<åfl~Ú. HÍ|\˜ì ^≥·"å[˝Å‰õΩ Hõ@∞ì|_ç `«=∞ qkèx
1. ^Õ=Ù_»∞ J~ü¬ÃÑ· Pã‘#∞_»ÜÕ∞º q+¨Ü«∞O WO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ ‰õÄ_® „Ѩ™êÎqOK«|_çOk. x~°fiiÎOKÕ"Õg P~å^茺 ^≥·"åÅ∞ HÍ*ÏÅ=Ù. ã¨~åfihfl `«# J^Œ∞ѨÙÖ’ LOK«∞‰õΩ#fl
ǨÏnã¨∞"Õ`ÅΫ ∞ D q+¨Ü∂« xfl 'JÖÏ WÖÏ— Jx =~°#‚ Å∞ KÕÜ∞« ~°∞. ^Õ=Ùx QÆ∞}QÆ}ÏʼnõΩ Jáê~°â◊H˜Î=∞O`«∞_»∞ =∂„`«"Õ∞ P~å^èŒ∞º_»∞, ѨÓAº_»∞ HÍQÆÅ∞QÆ∞`å_»∞. JO^Œ∞ˆH
ã¨O|OkèOz Y∞~üP<£ ǨÏnã¨∞ÅÖ’ ZÖÏ K≥Ñʨ |_ç`Õ JÖÏ – ÃÇÏK«∞Û`«Q∞Æ Åæ ∞ ÖˉΩõ O_®– K≥ѨÊ|_çOk –
qâ◊fiã≤OK«@O =∞# qkè. H˘xfl =~åæÅ∞ nxÃÑ· TǨQÍ<åÅ∞ KÕâß~Ú. J~ü¬ (^≥·= 1. ''ã¨∂~°ºK«O„^Œ∞ʼnõΩ ™êëêìOQÆѨ_»HõO_ç. "å\˜x ã¨$+≤ìOz# JÖÏ¡ÇπωõΩ =∂„`«"Õ∞
ã≤OǨã¨#O) Ѷ¨ÖÏ<å Ñ‘~îåxfl áÈe LO@∞O^Œh, ^Õ=Ù_»∞ D q^èŒOQÍ Pã‘#∞_»=Ù ™êëêìOQÆѨ_»O_ç–x[OQÍ<Õ g∞~°∞ PÜ«∞xfl P~åkèOK«=Åã≤ LO>Ë——
`å_»x TÇ≤ÏOz K≥ѨÊ@O ã¨=∞O[ã¨O HÍ^Œ∞. ''PÜ«∞xfl áÈe# =ã¨∞Î=Ù Un ÖË^Œ∞. (Ǩg∞"£∞ ã¨*ÏÌ–37).
PÜ«∞# JO`å qO\Ï_»∞. Jhfl K«∂™êÎ_»∞—— (J+π +¨Ø~å – 11). 2. ''ã¨∂~°ºK«O„^Œ #Hõ∆„`å^Œ∞Åhfl PÜ«∞# P[˝Å‰õΩ Hõ@∞ì|_ç L<åfl~Ú——
2. nx J~°"÷ ∞Õ q∞@O>Ë ã¨∂~°ºK«O„^Œ∞Å∞ ^Õ=Ùx J^Œ∞ѨÙÖ’ L<åfl~Ú. "å\˜ Ѩi„Éè=í ∞}ÏxH˜ (JÖò P~åѶπ–54).
ã¨O|OkèOz ^Õ=Ù_»∞ x~å÷iOz# ã¨=∞Ü«∂xfl, xÜ«∞=∂Å#∞ Jq YzÛ`«OQÍ 3. Éè∂í q∞ Ü≥ÚHõ¯ á⁄_»=Ù "≥_Å» ∞ÊÅ#∞ JOK«<å "ÕÜ∞« @O ™ê=∂#∞ºÅ‰õΩ ™ê^躌 O HÍ^Œ∞.
áê\˜ã¨∞Î<åfl~Ú. „Ѩà◊Ü«∞k#O =~°‰õÄ Jq JÖψQ #_»∞ã¨∂Î LO\Ï~Ú. ''ã¨∂~°∞º_»∞ Jk ã¨∞qâßÅ"≥∞#ÿ k. =∞i P ã¨∞qâßÅ"≥∞#ÿ <ÕÅÖ’ PÜ«∞# Ѩ~fi° `åÅ#∞ "Õ∞‰õΩÅ∞QÍ
– â◊H=Θ ∞O`«∞_»∂, *Ï˝x J~Ú# ^Õ=Ù_»∞ xˆ~tÌ Oz# xÜ«∞=∞O „ѨHÍ~°O `«# x[™ê÷#O áêuÃÑ\Ïì_∞» . JO^Œ∞Ö’ #n#^•Å#∞, HÍÅ∞=Å#∞, ÃãÅÜÕ∞à◊#¡ ∞ „Ѩ=Ç≤ÏOѨ*âË ß_»∞.
kâ◊QÍ Ñ¨Ü«∞xã¨∞Î<åfl_»∞—— (Ü«∂ã‘<£ – 38). =∞~À J~°÷O Uq∞@O>Ë ã¨∂~°∞º_»∞, "å\˜^•fi~å =∞x+≤ `«# ^•Ç¨xfl f~°∞ÛHÀ=@"Õ∞Q͉õΩO_® `«# á⁄ÖÏʼnõΩ, `À@ʼnõΩ
K«O„^Œ∞_»∞ – ~Ô O_»∂ `«=∞ `«=∞ QÆ=∞º™ê÷<åÅ "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ ™êyáÈ`«∞<åfl~Ú. K«O„^Œ∞_»∞ ‰õÄ_® h\˜x ã¨~Ñ° ~¨¶ å KÕã∞¨ ‰õΩO@∞<åfl_»∞. `«^•fi~å ~°H~õ H° ÍŠѨO_»∞,¡ PǨ~° ^è•<åºÅ∞
XHõ <≥ÅÖ’ `«# xs‚`« QÆ=∂ºxfl ѨÓiÎ KÕÜ«∞QÍ ã¨∂~°∞º_»∞ U_®k HÍÅOÖ’ `«# ѨO_»∞`«∞<åfl~Ú. "å\˜ ~°OQÆ∞Å∞ "Õ~°∞, ~°∞K«∞Å∞ "Õ~°∞.
1071 1072
13. J„~å^£ ==∂ L|„iL 545 13. J„~å^£ 13= áê~å
4 Éèí∂q∞Ö’ J<ÕHõ (~°HÍÅ) <ÕÅÅ∞ XHõ 5 (F „Ѩ=HÍÎ!) XHõ"Õà◊ #∞=Ùfi
^•xH˘Hõ\ ˜ P#∞‰õΩx L<åfl~Ú.5 Pâ◊Û~°ºÑ¨_=» Åã≤ LO>ˆ ''Uq∞\©, "Õ∞=Ú
(JO^Œ∞Ö’) „^•Hõ∆ `À@Å∂ L<åfl~Ú, (=∞~°}O˜ z) =∞\˜ì J~ÚáÈ~Ú# `«~∞° "å`«
ѨO@á⁄ÖÏÅ∂ L<åfl~Ú. Y~°∂˚~°Ñ¨Ù =∞m¡ „H˘`«ÎQÍ Ñ¨Ù\ì̃OK«|_»`å=∂?!—— J#fl
K≥@∂¡ L<åfl~Ú. "å\˜Ö’ H˘xfl âßYÅ∞QÍ "åi =∂@ÅÃÑ· Pâ◊Û~°ºáÈ"åe.8 `«=∞
pe LO_»QÍ, =∞iH˘xfl "Õˆ~ ~°HõOQÍ „ѨÉèí∞=٠Ѩ@¡ u~°™ê¯~° "≥·Yix J=ÅO
L<åfl~Ú.6 "å@xflO\˜H© XˆH h~°∞ aOz# "å~°∞ gˆ~. Ѩ\ÏìÅ∞ "ÕÜ∞« |_Õk
ã¨~°Ñ¶¨~å J=Ù`ÀOk. J~Ú#ѨÊ\˜H© gi "≥∞_»ÅÖ’<Õ. #~°Hõ"åã¨∞Å∞ ‰õÄ_®
"Õ∞=Ú P ѨO_»¡Ö’ XHõ^•xH˜ =∞~À "åˆ~. JO^Œ∞Ö’ "å~°∞ HõÅHÍÅO
^•xÃÑ· „âı+¨ª`«#∞ „Ѩ™êkã¨∞Î<åfl=Ú.7 LO\Ï~°∞.
qA˝Å‰õΩ WO^Œ∞Ö’ Z<Àfl ã¨∂K«# 6 "Õ∞Å∞‰õΩ =ÚO^Õ "å~°∞ H©_∞» HÀã¨O x#∞fl
Å∞<åfl~Ú. `˘O^Œ~°ÃÑ_»∞`«∞<åfl~°∞ Hõ^Œ∂! "åiH˜
4. [`« JO>Ë P_» – =∞QÆ Jx J~°÷O. =$Hõ∆âß„ã¨ÎOÖ’ [iy# #∂`«# Ѩiâ’^èŒ#Å∞ ѨÓ~°fiO JÖÏO\˜ L^•Ç¨Ï~°}Å∞ (tHõÅ∆ ∞)
‰õÄ_® D q+¨Ü«∂xfl ã¨`«º=∞x ^èŒ$gHõiã¨∞Î<åfl~Ú. =∞~À ÉèÏ=OÖ’ fã¨∞‰õΩO>Ë QÆ_z» L<åfl~Ú.9 xâ◊ÛÜ«∞OQÍ „Ѩ[Å∞
'[`«— J<Õ Ñ¨^ŒO KåÖÏ qã¨Î $`«=∞~ÚOk. ѨÙÅ∞Ѩ٠– fÑ≤, #Å∞Ѩ٠– `≥Å∞ѨÙ, ^Œ∞~å‡~åæʼnõΩ áêÅÊ_ç# `«~°∞"å`« ‰õÄ_®
"≥Å∞QÆ∞–pHõ\ ˜, K«e– "Õ_ç W`åºk J~å÷Å∞ ‰õÄ_® =™êÎ~Ú. JO>Ë „Ѩu =ã¨∞Î=Ù‰õÄ h „ѨÉèí∞=Ù "åiѨ@¡ Hõ∆=∂jÅ∞_»∞QÍ
q~°∞^Œú"≥∞ÿ# =ã¨∞Î=Ù#∞ ‰õÄ_® ã¨$+≤ìOKå_»∞. LO\Ï_»∞.10 J~Ú`Õ h „ѨÉèí∞=Ù tH˜∆OKÕ
5. ™ê~°=O`«"≥∞ÿ# <ÕÅ`Àáê@∞ K«=Ù_»∞ <ÕÅ ‰õÄ_® LO@∞Ok. ™ê~°=O`«"≥∞ÿ# <ÕÅÖ’ q+¨Ü«∞OÖ’ ‰õÄ_® =∞Ǩ Hõiî#∞_»∞
ѨO@Å∞ ѨÙ+¨¯ÅOQÍ Ñ¨O_»∞`å~Ú. K«=Ù_»∞ <ÕÅÖ’ =Úà◊¡ K≥@∞¡ =∂„`«"∞Õ "≥ÚÅ∞™êÎ~Ú. ã¨∞=∂!11
JÖψQ XHõ Éèí∂ÉèÏQÆOÖ’ Yx[ ã¨OѨ^Œ LO_»QÍ, ^•xH˜ „ѨHõ¯<Õ L#fl =∞~À
Éèí∂ÉèÏQÆOÖ’ K«=Ú~°∞ xÅfiÅ∞O\Ï~Ú. g∞~°∞ g∞ „ѨÉèí∞=Ù KÕã≤# ã¨$+≤ìÖ’x U U 8. JO>Ë "≥Ú^Œ\ ™˜ êi ѨÙ\˜Oì z# =∞Ǩâ◊H=Θ ∞O`«∞xH˜ =∞e™êi ѨÙ\˜Oì K«@O U=∂„`«O
"≥q· ^蕺Å#∞ YO_çOK«QÅÆ ~°∞?† J~°cÖ’ '=Ú`«*Ïq~å`ü— J<Õ Ñ¨^OŒ =zÛOk. JO>Ë Hõ+¨ì™ê^茺O HÍ^Œ∞. J~Ú`Õ ''"Õ∞=Ú =∞e™êi ã¨$+≤ìOK«|_»@O ZÖÏ ã¨OÉèí=O?——
Ѩ~°ã¨Ê~°O ^ŒQÆæ~°QÍ, Hõeã¨∞O_Õ ÉèÏQÍÅ∞ Jx J~°÷O. Jx Jqâßfiã¨∞Å∞ „Ѩtflã¨∞Î<åfl~°∞. J`«ºO`« Pâ◊Û~°ºHõ~°=∞~Ú# „Ѩâ◊fl JO>Ë ~Ú^Õ.
6. =¸ÅOÖ’ 'ã≤<£"å<£— =∞iÜ«Ú 'ÔQ·~°∞ ã≤<£"å<£— J<Õ Ô~O_»∞ Ѩ^•Å∞ =KåÛ~Ú. 9. ^≥·"å„QÆǨÏO =¸ÅOQÍ `«∞^Œ=Ú\˜ìOK«|_ç# *Ï`«∞Å L^•Ç¨Ï~°}Å∞ K«i„`«Ö’
g\˜H˜ ѨÅ∞ J~å÷Å∞ K≥ѨÊ|_®¤~Ú. ã≤<£"å<£ JO>Ë Hõeã≤ LO_Õ^Œh, ÔQ·~°∞ ã≤<£"å<£ HÀH˘Å¡Å∞. J~Ú#ѨÊ\˜H© gà◊√¡ ^Õ=Ùx tHõ∆ HÀã¨O ǨÏ_®q_ç KÕã¨∞Î<åfl~°∞. 'F
JO>Ë q_çq_çQÍ LO_Õ^xŒ XHõ J~°O÷ . ã≤<"£ å<£ JO>Ë J<ÕHõ âßYÅ∞QÍ, HÍO_®Å∞QÍ „Ѩ=HÍÎ! #∞=Ùfi =∂\˜=∂\˜H© =∞=∞‡efl ÃÇÏK«Ûiã¨∞Î<åfl"Õ! Un P tHõ∆ ~å^Õq∞?—
qã¨ÎiOKÕ XˆH =$Hõ∆O. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : ^•x=∞‡ =$Hõ∆O, JuÎ (ѨO_»∞) =$Hõ∆O, H˘xfl Jx "å~°∞ QÆ∞zÛ QÆ∞zÛ J_»∞QÆ∞`«∞<åfl~°∞. `«=∞ ѨÓsfi‰õΩÅÖ’ J<ÕHõ *Ï`«∞ʼnõΩ
~°HÍÅ Y~°∂˚~° K≥@∞¡. ÔQ·~°∞ ã≤<£"å<£ JO>Ë J<ÕHõ HÍO_®Å∞QÍ H͉õΩO_® XˆH Ѩ\ ˜ì# QÆ`Õq∞\’ "å~°∞ K«∂_»>Ë¡^•?
HÍO_»O Hõey LO_Õ =$Hõ∆O. Wk Ô~O_À J~°÷O. 10. „Ѩ[Å∞ qK«ÛÅq_çQÍ qǨÏiã¨∂Î, Z_»`≥QƉõΩO_® J`åºKå~åÅ#∞ KÕã¨∞Î#flѨÊ\˜H©
7. JO>Ë XˆH ~°Hõ"≥∞ÿ# <ÕÅ, XˆH q^èŒ"≥∞ÿ# h~°∞. QÍe ‰õÄ_® XHõ¯>Ë. HÍx ѨO_»∞¡ "åix ^ŒO_çOK«@OÖ’ ^Õ=Ù_»∞ `˘O^Œ~°Ñ¨_»_»∞. "åiH˜ J=HÍâ◊O Wã¨∂Î<Õ áÈ`å_»∞.
~°∞zÖ’#∂, ~°OQÆ∞Ö’#∂ "Õˆ~fi~°∞QÍ LO\Ï~Ú. JÖψQ PǨ~° ^è•<åºÅ <å}º`«Ö’ XHÀ¯™êi D '=^Œ∞Å∞— ZO`« ã¨∞n~°…OQÍ LO@∞O^ŒO>Ë, "åi =º=Ǩ~åxfl –
‰õÄ_® `Õ_®Å∞O\Ï~Ú. g@xflO\˜Ö’#∂ ã¨$+≤ìHõ~°Î Ü≥ÚHõ¯ Jáê~° â◊H˜Î ™ê=∞~å÷ºÅ∞ f~°∞Êk#O HÀã¨O J>ËìÃÑ>Ëì™êÎ_»∞. P ^Õ=Ùx B^•~°ºO, *Ïe, Hõ~°∞} =¸ÅOQÍ
`˘}H˜ã¨ÖÏ_»∞`«∂ LO\Ï~Ú. H˘xfl *Ï`«∞Å "å~°∞ WǨÏÖ’HõOÖ’ '|uH˜áÈ`å~°∞—. „Ѩ[Å∞ ^Œ∞~åQÆ`åʼnõΩ áêÅÊ_ç#
1073 1074
13. J„~å^£ ==∂ L|„iL 546 13. J„~å^£ 13= áê~å
7 ''J`«xÃÑ· J`«x „ѨÉ∞íè =Ù `«~Ñ° Ù¨¶ # U^≥<· å 8 „Ѩu „ã‘Î `«# QÆ~ƒ° Où Ö’ "≥∂¿ã ^•xx
ã¨∂K«# (=∞Ç≤Ï=∞) ZO^Œ∞‰õΩ J=`«iO QÆ∞iOz,14 QÆ~ƒ° Où `«~Q° @
Æ O, ÃÑ~°Q@Æ O
15
K«ÖË^Œ∞?—— Jx Jqâßfiã¨∞Å∞ JO@∞ QÆ∞iOz JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. „Ѩu
<åfl~°∞. (F „Ѩ=HÍÎ!) "åã¨Î"åxH˜ #∞=Ùfi =ã¨∞Î=Ù‰õÄ PÜ«∞# =^ŒÌ XHõ Ѩi=∂}O
"åix ÃÇÏK«ÛiOKÕ"å_çq =∂„`«"Õ∞.12 x~åúi`«"∞≥ ÿ LOk.16
„Ѩu *ÏuH© =∂~°æ^Œ~°≈‰õΩ_»O@∂ XHõ_»∞ 9 PÜ«∞# QÀѨºOQÍ L#fl ^•xh, |Ç≤Ï~°æ
<åfl_»∞.13 `«"≥∞ÿ L#fl^•xh Ziy#"å_»∞,
"≥O@<Õ PÜ«∞# XH˘¯Hõ¯i ѨxѨ@ì_»O „áê~°Oaè¿ãÎ Éèí∂=∞O_»ÅOÖ’ Jã¨Å∞ XHõ¯ JO^ŒiHõO>Ë Q˘Ñ¨Ê"å_»∞, ã¨~Àfi#fl`«∞_»∞.
=∞x+≤ ‰õÄ_® „|uH˜ |@ìH@õ Öì _Ë ∞» . ''JÖÏ¡ÇÏπ ÜÕ∞ QÆ#Hõ „Ѩ[Å ^Œ∞~åQÆ`åÅ HÍ~°}OQÍ 10 g∞Ö’ Z=~°~Ú<å㨈~ `«=∞ =∂@#∞
"åix Ѩ@∞ìHÀ=@O "≥Ú^ŒÖˇ_ç`Õ, Éèí∂=∞O_»ÅOÖ’ U „áê}˜h =^ŒeÃÑ>Ëì "å_»∞ "≥∞e¡QÍ K≥Ñ≤Ê<å, aQÆæ~°QÍ K≥Ñ≤Ê<å, Z=
HÍ_»∞—— (á¶êu~ü – 45). ~°~Ú<å ~å„uѨÓ@ ^•‰õΩ¯<åfl, ѨQ\Æ Ñ˜ Ó¨ @
11. Wk JÖÏ¡ÇπÏ Ü≥ÚHõ¯ =∞~À QÆ∞}O. =∞x+≤ ˆH=ÅO XˆH HÀ}O #∞Oz K«∂_»‰õÄ_»^Œ∞. ã¨OK«iã¨∞Î<åfl – JÖÏ¡ÇπωõΩ =∂„`«O
Ô~O_»= HÀ}OÃÑ· ‰õÄ_® ^Œ$+≤ìx ™êiOKåe. XˆH HÀ}OÃÑ· ^Œ$+≤ìx xÅѨ@O =Å¡ "å~°O`å ã¨=∂#"Õ∞.
Z<Àfl q+¨Ü«∂Å∞ ^Œ$+≤ìÖ’H˜ ~å‰õΩO_® áÈ`å~Ú. JO^Œ∞ˆH k=º Y∞~üP<£ KåÖÏKÀ@¡ K«∂ѨHõáÈ`Õ, ''DÜ«∞#QÍiÃÑ· ^Õ=Ùx ã¨∂K«# J=`«iOK«^Õg∞?—— Jx =ºOQƺOQÍ
^Õ=Ùx Hõ∆=∞, Hõ~°∞} QÆ∞iOz „Ѩ™êÎqOz#ѨC_»ÖÏ¡ PÜ«∞# P„QÆǨϟ^Œ„QÆ~°∂áêxfl „ѨtflOKÕ"å~°∞. ^•xH˜ ã¨=∂^è•#OQÍ JÖÏ¡ÇÏπ WÖÏ J<åfl_»∞ : ''F „Ѩ=HÍÎ! ã¨O^ÕâO◊
‰õÄ_® =∞# =ÚO^Œ∞OzOk. JO^Œ∞ˆH PâßÉèÏ=O`À áê@∞ cèu ÉèÏ=# ‰õÄ_® JO^Œ*ËÜ«∞@O, ÃÇÏK«ÛiOK«@O =~°ˆH h Ѩx. ^•xfl #∞=Ùfi KÕã¨∂Î LO_»∞. Z=~°∞
=∞#ã¨∞Ö’ LO_®e. ZO^Œ∞HõO>Ë ˆH=ÅO PâßÉèÏ="Õ∞ LO>Ë =∞x+≤Ö’ "≥ÚO_ç #q∞‡<å, #=∞‡HõáÈ~Ú<å h‰õΩ HõeˆQ #+¨ìO Ug∞ ÖË^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë ã¨<å‡~°æ ÉèÏQƺO
^è≥·~°ºO =KÕÛã¨∞ÎOk. áêѨcèu ÖˉõΩO_®áÈ`«∞Ok. J^Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ =∞x+≤ „Ѩ™êkOK«@O =∂ Ѩx. ã¨<å‡~°æO K«∂Ñ≤OK«@O h Ѩ<≥·`Õ, ã¨<å‡~°æOÃÑ· #_çÑ≤OѨ
á⁄^ŒÌã¨Î=∂#O cèu`À Hõ$OyáÈ#∂~å^Œ∞. x~°O`«~° cèu=¸ÅOQÍ =∞x+≤H˜ *ËÜ«∞@O =∂ Ѩx.——
^≥·=HÍ~°∞}ºO Ѩ@¡ Pâ◊ ã¨#flye¡áÈ`«∞Ok.
HÍ|\˜ì K≥ѨÊ=zÛO^Õ=∞O>Ë =∞x+≤ <å}ÏxH˜ W~°∞"≥·Ñ¨ÙÖÏ K«∂_®e. XˆH "≥·Ñ¨ÙÃÑ· 13. JO>Ë – Jxfl *Ï`«∞Å =∂~°^æ ~Œ ≈° Hõ`fi« O HÀã¨O ^Õ=Ù_»∞ =∂~°^æ ~Œ ≈° ‰õΩÅ#∞ ѨOÑ≤OKå_»∞.
^Œ$+≤ìx xÅѨ@O =Å¡ J`«#∞ =∞^èÕº=∂~åæxfl g_Õ „Ѩ=∂^Œ=ÚO@∞Ok. JO^Œ∞ˆH PÜ«∂ *Ïu „Ѩ[Å∞ ã¨<å‡~åæxfl J=ÅOaOKå~å? ÖË^•? J#flk `«~∞° "åu ã¨OQÆu.
J#|_çOk: ''qâßfiã¨O (D=∂<£) cèuH©–PâßÉèÏ"åxH˜ =∞^茺 LOk—— Jx. JO>Ë HÍx ã¨<å‡~åæxfl K«∂Ñ≤OK«\ÏxH˜ =∂„`«O „Ѩu *ÏuÖ’#∂ XHõ „Ѩ=HõÎ =KåÛ_»∞.
~Ô O_çO\˜H© #_»∞=∞ QÆÅ ã¨=∞`åfixH©, ã¨=∞`«∂HÍxH© =∂~°∞¿Ñ~ˆ D=∂<£ (qâßfiã¨O). ''„Ѩu ã¨=∂[OÖ’#∂ ÃÇÏK«ÛiOKÕ"å_»∞ `«Ñ¨Ê‰õΩO_® =KåÛ_»∞—— (á¶êu~ü – 24).
JO>Ë =∞x+≤ ^≥·"å„QÆǨÏO Ѩ@¡ =∞s x~°ƒùÜ«∞OQÍ, xtÛO`«QÍ LO_»‰õÄ_»^Œ∞, JÖÏ 14. =∂`«$ QÆ~åƒùÅÖ’ U=ÚOn? P_» tâ◊√=Ù LO^•? =∞QÆ tâ◊√=Ù LO^•? tâ◊√=Ù
Jx ^≥·= HÍ~°∞}ºO Ѩ@¡ x~åâ◊ ‰õÄ_® K≥O^Œ‰õÄ_»^Œ∞ (D JOâßxfl =∞iO`« JO^ŒOQÍ LO^•? JO^Œ qHÍ~°OQÍ LO^•? P tâ◊√=ÙÖ’ =∞Oz`«#O LO^•?
‰õÄÅOHõ+¨OQÍ `≥Å∞ã¨∞HÀ=_®xH˜ JÖò J<£P"£∞ ã¨∂~å 47= PÜ«∞`«∞#∞, JÖò ^Œ∞+¨ì ã¨fiÉèÏ=O LO^•? Jk n~å…Ü«Ú+¨µ HõÅ^•? JÖÏÊÜ«Ú+¨µ HõÅ^•? – W`åºk
P~åѶπ ã¨∂~å 167= PÜ«∞`«∞#∞, JÖò Ç≤Ï„*ò ã¨∂~å 49, 50 PÜ«∞`«∞Å#∞ q+¨Ü«∂Åhfl JÖÏ¡ÇπωõΩ =∂„`«"Õ∞ `≥Å∞ã¨∞.
K«∂_»O_ç). 15. Wk QÆ~°ƒù^è•~°}Ï QÆ_»∞=Ù‰õΩ ã¨O|OkèOz#k. ™ê^è•~°}OQÍ Wk 9 =∂™êÅ QÆ_»∞=Ù
12. Ѩiã≤÷`«∞Å ã¨fi~°∂áêxfl, J=ã¨~åÅ#∞ |\˜ì JÖÏ¡ÇπÏ XHÀ¯ „Ѩ=HõΉõΩ XHÀ¯ q^èŒ"≥∞ÿ# J~Ú LO@∞Ok. XHÀ¯™êi P QÆ_∞» =Ù U_≥xq∞k =∂™êÅ∂ J=Ù`«∞Ok. XHÀ¯™êi
x^Œ~°≈<åxfl, =∞Ç≤Ï=∞#∞ WKåÛ_»∞. J~Ú`Õ ^≥·= u~°™ê¯~°∞Å∞ `«=∞ =∞<Àaè~å=∞O #= =∂™êÅHõ<åfl H˘OK≥O Z‰õΩ¯=QÍ#∂ LO@∞Ok.
„ѨHÍ~°O =∞Ç≤Ï=∞efl HÀˆ~"å~°∞. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : =∞Hͯ֒x ‰õΩÔ~·+¨µÅ<Õ fã¨∞HÀO_ç. 16. JO>Ë – ѨÙ@ìÉ’ÜÕ∞ tâ◊√=Ù =Ü«∞ã¨∞û ZO`«? ^•xH˜ Láêkè U Ѩi=∂}OÖ’
'ã¨á¶ê— Ѩ~°fi`åxfl '"Õ∞~°∞— Ѩ~°fi`«OQÍ KÕÜ«∞=∞h, "å~°∞ HÀi#@∞¡QÍ =∞Ç≤Ï=∞#∞ W"åfie? `«k`«~° q+¨Ü«∂Åhfl PÜ«∞# ^ŒQÆæ~° x~å÷i`«O J=Ù`å~Ú.
1075 1076
13. J„~å^£ ==∂ L|„iL 547 13. J„~å^£ 13= áê~å
11 =∞x+≤H˜ =ÚO^Œ∂ "≥#∞HÍ (PÜ«∞# Ñ≤_∞» QÆ∞Å#∞ ѨOÑ≤, `å#∞ HÀi# "åiÃÑ·
xÜ«∞q∞Oz#) HÍ=e"åà◊√§17 JO\˜ Ѩ_»"Õã¨∞Î<åfl_»∞.22 Jqâßfiã¨∞Å∞ JÖÏ¡ÇπÏ
L<åfl~°∞. "å~°∞ ^≥·"å*Ï˝#∞™ê~°O J`«xfl q+¨Ü«∞OÖ’ Ñ≤_ç"å^•xH˜ kQÆ∞`«∞<åfl~°∞!
HõxÃÑ@∞ì‰Ωõ x LO\Ï~°∞. U *Ïu J~Ú<å PÜ«∞# =∞Ǩ â◊H=Θ ∞O`«∞_»∞!23
ã¨~ˆ ã¨fiÜ«∞OQÍ `«# =∞<À=∞Ü«∞ ã≤u÷ x 14 PÜ«∞xfl (JÖÏ¡ÇπÏ#∞) "Õ_»∞HÀ=@"Õ∞
=∂~°∞ÛHÀ#O`«=~°‰õÄ JÖÏ¡ÇπÏ ‰õÄ_® ã¨`º« O.24 PÜ«∞xfl =^Œe "å~°∞ "Õ_∞» ‰õΩO
^•x ã≤÷ux =∂~°Û_»∞ .18 JÖÏ¡ÇπÏ U @∞#fl "å~°O`å "åi „áê~°÷#ʼnõΩ U
*Ïu#~Ú<å tH˜O∆ KåÅ#∞‰õΩO>Ë WHõ P
tHõ∆ `˘ÅyáÈÜÕ∞ „Ѩ㨈HÎ LO_»^Œ∞. ã¨=∂^è•#=¸ W=fiÖË~°∞. XHõ =ºH˜Î `«#
PÜ«∞# `«Ñʨ "åix ~°HO∆˜ KÕ"å~°∞ ‰õÄ_® Ô~O_»∞ KÕ`«∞Å#∂ hà◊§ "≥·Ñ¨Ù‰õΩ Kåz, P
Z=~°∂ LO_»~∞° . h~°∞ `«# <À\˜Ö’xH˜ =zÛ Ñ¨_®Åx J#∞
12 PÜ«∞<Õ g∞‰õΩ "≥∞~°∞ѨÙÅ#∞ ‰õΩO>Ë Jk J`«x <À\˜Ö’xH˜ ~å^Œ∞.25
K«∂Ñ≤ã¨∞Î<åfl_»∞. "å\˜=Å¡ g∞‰õΩ ÉèíÜ«∞O (JÖÏ¡ÇπÏ#∞ HÍ^Œx zÅ¡~° ^Õ=Ùà◊¡#∞
HõÅQÆ@O`À áê@∞, g∞Ö’ Pâ◊Å∞ ‰õÄ_® Ñ≤eKÕ"åi) D Ñ≤Å∞Ѩ٠‰õÄ_® JO`Õ. D
zQÆ∞iã¨∞Î<åfl~Ú.19 WOHÍ (PÜ«∞<Õ) Jqâßfiã¨∞Å „áê~°#÷ Åhfl J^è~Œ ‡° "≥∞#ÿ "Õ.26
|~°∞"≥·# =∞|∞ƒÅ#∞ ã¨$lã¨∞Î<åfl_»∞.20
22. JO>Ë D Ñ≤_»∞QÆ∞Å ^•fi~å `å#∞ HÀi# "åix JO`«"≥ÚOk™êÎ_»∞.
13 L~°∞=Ú ã¨~Ú`«O PÜ«∞# Ѩq„`«
`«#∞ H˘xÜ«∂_»∞`ÀOk, PÜ«∞xfl „ѨâO◊ ã≤ 23. J~°c =¸ÅOÖ’ 'q∞ǨÖò— J<Õ Ñ¨^ŒO LOk. q∞ǨÖò JO>Ë â◊H˜Î, Ѩ@∞ìHÀ=@O,
™ÈÎOk. ^Œ∂`«Å∞ ‰õÄ_® PÜ«∞# cèu=Å¡ =ӺǨÏO, Z`«∞QÎ _Æ » `«k`«~° J~å÷Å∞ =™êÎ~Ú. JO>Ë JÖÏ¡ÇÏπ Jáê~°âH◊ âΘ ße, xÅnã≤
PÜ«∞xfl ã¨∞Îuã¨∞Î<åfl~°∞.21 PÜ«∞<Õ xQÆ∞æ`ÕÖËÛ"å_»∞, QÆ\ ˜ìQÍ Ñ¨@∞ì‰õΩ<Õ"å_»∞, ѨHõ_»ƒOnQÍ =ӺǨÏ~°K«# KÕ¿ã"å_»∞ Jx
ÉèÏ=O.
17. J~°cÖ’ '=ÚJdöÉÏ`ü— Jx LOk. Wk '=ÚJdö|`«∞<£—‰õΩ |Ǩï=K«#O. XHõi
"≥#∞Hõ XHõ~°∞ =KÕÛ"å~°x ^•x J~°÷O. JO>Ë ^≥·=^Œ∂`«Å#fl=∂@! "å~°∞ =O`«∞Å 24. JO>Ë ÉèíÜ«∞O Hõey#ѨC_»∞ QÍh, Pâ◊Å∞ ˆ~ÔHuÎ#ѨC_»∞QÍh P XHõ¯ x[ ^≥·"åxfl
"åsQÍ =™êÎ~°∞. ѨQÆ\ ˜Ñ¨Ó@ _»∂º\© KÕ¿ã ^Œ∂`«Å∞ x„+¨¯q∞OK«QÍ<Õ ~å„uѨÓ@ "≥Ú~°ÃÑ@∞ìHÀ=@"Õ∞ <åºÜ«∞O. ZO^Œ∞HõO>Ë JO^Œi "≥Ú~°Å#∞ PÅH˜OKÕ"å_»∞, "å\˜H˜
_»∂º\© KÕ¿ã ^Œ∂`«Å∞ =KÕÛ™êÎ~°∞. P"≥∂^Œ=Ú„^Œ "Õ¿ã"å_»∞ PÜ«∞<Õ. "Õ~˘Hõ J~°÷O „ѨHÍ~°O PÜ«∞xfl P~åkèOK«@"Õ∞
18. nx ™ê~åOâ◊O HÀã¨O J<£á¶êÖò ã¨∂~å 53= PÜ«∞`«∞ „H˜O^Œ W=fi|_ç# q=~°}#∞ ^èŒ~°‡O. ã¨=∞O[ã¨O. PÜ«∞# `«Ñ¨Ê "Õ~˘Hõ~°∞ P~å^èŒ#‰õΩ J~°∞›Å∞ HÍ~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë
K«∂_»O_ç. D ã¨$+≤ìH˜ Hõ~°Î, Ü«∞[=∂x, „Ѩ}ÏoHÍ ~°K«~Ú`« PÜ«∞<Õ. JO^Œ∞ˆH PÜ«∞xfl
19. XHõ"≥·Ñ¨Ù ÉÏ@™ê~°∞Å∞ D "Õ∞Ѷ¨∂Å QÆ~°˚#ʼnõΩ ÉèíÜ«∞HõOÑ≤`«∞Å=Ù`«∞O>Ë, =∞~À"≥·Ñ¨Ù P~åkèOK«@"Õ∞ ^èŒ~°‡O. PÜ«∞xfl "≥Ú~°ÃÑ@∞ìHÀ=@"Õ∞ ã¨`«ºO.
WO_»¡Ö’ ‰õÄ~°∞Û#fl Ô~·`«∞Å∞, =º=™êÜ«∞^•~°∞Å∞ Pâ◊`À PHÍâ◊O =OHõ K«∂™êÎ~°∞.
=~°¬O ZO`« Z‰õΩ¯=QÍ ‰õΩi¿ãÎ JO`« =∞Oz^Œx ÉèÏq™êÎ~°∞. 25. JÖÏ¡ÇπÏ#∞ =^Œe "Õi`«~°∞Å#∞ Ñ≤eKÕ"åi LѨ=∂#O WHõ¯_» W=fi|_çOk. J`«x
20. |~°∞"≥·# =∞|∞ƒÅO>Ë =~°¬Ñ¨Ù h\˜`À xO_ç# "Õ∞Ѷ¨∂Å∞ Jx ÉèÏ=O. LѨ=∂#O Z@∞=O\˜^ŒO>Ë, J`«#∞ hà◊¡"≥·Ñ¨Ù‰õΩ `«# Ô~O_»∞ KÕ`«∞Å#∂ Kåz 'F
21. "Õ~˘HõKÀ@ „Ѩ™êÎ=#‰õΩ =zÛ#@∞¡ ''PÜ«∞# Ѩq„`«`«#∞ „Ѩâ◊Oã≤OK«x =ã¨∞Î=O@∂ [Å=∂! #∞=Ùfi <å <À\˜Ö’H˜ =KÕÛ~Ú— JO>Ë =ã¨∞ÎO^•? KÕ`«∞Å∞ KåKÕ "åx
Un ÖË^Œ∞—— (|h W„™ê~¸Öò – 44). J=ã¨~°O Uq∞\’ h\˜H˜ ZÖÏ J~°÷=∞=Ù`«∞Ok? JÖψQ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ =^Œe D
1077 1078
13. J„~å^£ ==∂ L|„iL 548 13. J„~å^£ 13= áê~å
15 PHÍâßÅÖ’#∂, Éèí∂q∞Ö’#∂ L#fl ÖÏÉèOí QÍh, #+¨Oì QÍh KÕ‰Äõ ~°ÛÖËx "åix
ã¨$+≤ì`åÅhfl – `«=∞‰õΩ W+¨ì=Ú<åfl, g∞ ~°H‰∆õ Ωõ Å∞QÍ KÕã∞¨ ‰õΩO@∞<åfl~å?——29 Jx
ÖËHáõ È~Ú<å – JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ ™êëêìOQÆÑ_¨ ∞» "åix J_»∞QÆ∞. ''QÆ∞_ç"¤ å_»∂ – K«∂_»QeÆ Qˆ
`«∞<åfl~Ú. "å\˜ h_»Å∞ ã¨~Ú`«O "å_»∞ ã¨=∂#∞Å∞ HÍQÆÅ~å? JO^èŒ
L^ŒÜ«∞O ™êÜ«∞O„`«O27 (PÜ«∞#ˆH HÍ~åÅ∂ –"≥Å∞QÆ∂ XHõ\ ˜ HÍQÆÅ"å?30
™êëêìOQÆ „Ѩ}Ï=∞O KÕã¨∞Î<åfl~Ú). áÈh, "åi ^Œ$+≤Öì ’ 'ã¨$+≤—ì J<Õk ã¨O^ÕÇ¨
16 ''Éè∂í =∂ºHÍâßʼnõΩ „ѨÉ∞íè =Ù Z=~°∞?—— ã¨Ê^ŒO HÍ=\ÏxH˜, "å~°∞ JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ ÉèÏQÆ
Jx "åix J_»∞QÆ∞. ''JÖÏ¡ÇÏπ ÜÕ∞——28Jx ™êfi=ÚÅ∞QÍ KÕiÛ#"å~°∞QÍx JÖÏ¡ÇπÏ
"åiH˜ K≥ѨC. ''J~Ú#ѨÊ\˜H© g∞~°∞ =∂kiQÍ ^Õ#fl~Ú<å ã¨$+≤Oì Kå~å?—— Jx
PÜ«∞xfl HÍ^Œx, `«=∞ ã¨fiÜ«∂xH˜ ã¨~Ú`«O ‰õÄ_® "åix J_»∞QÆ∞. ''JÖÏ¡ÇÏπ ÜÕ∞ JxflO
=Ú„+≤‰õΩ¯Å∞ (|Ǩï ^≥·"å~å^茉õΩÅ∞) Z=Ô~=ix Ñ≤Å∞ã¨∞Î<åfl~À "åiH˜ `«=∞#∞ Ñ≤eKÕ \˜h ã¨$+≤ìOz#"å_»∞. PÜ«∞# XHõ¯_Õ.31
"åi J=ã¨~åÅ∞, JHõ¯~°ÖËq∞\’ `≥eÜ«∞=Ù. "åi JHõ¯~°Å#∞ fˆ~Û â◊H˜Î "å\˜H˜ PÜ«∞# ã¨~åfikè‰õΩº_»∞—— Jx "åiH˜
ÖË^∞Œ . ã¨Ê+¨ìOQÍ K≥ѨC.
26. =º~°÷"≥∞ÿ#q ‰õÄ_®. ZO^Œ∞HõO>Ë D "≥Ú~°Å =Å¡ "åiH˜ XiˆQ^Õg∞ ÖË^Œ∞.
28. WHõ¯_» ã¨fiÜ«∂<å ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) KÕ`Õ D ã¨=∂^è•#O K≥Ñ≤ÊOK«|_çOk. J~Ú`Õ P
27. D PÜ«∞`«∞Ö’ ^Õ=Ùx B#fl`«ºO, PkèHõº`« Kå\˜K≥ѨÊ|_®¤~Ú. „Ѩu =ã¨∞Î=Ù PÜ«∞# HÍÅOÖ’x |Ǩï^≥·"å~å^茉õΩÅ∞ ‰õÄ_® Éèí∂=∂ºHÍâßÅ „ѨÉèí∞=Ù JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞##fl
J^Œ∞áê*˝Ö’¡ LO^Œh, „Ѩun PÜ«∞#‰õΩ Ö’|_ç =º=ǨÏi™ÈÎO^Œh, PÜ«∞# =ÚO^Œ∞ ã¨OQÆux XѨC‰õΩ<Õ"å~°x Y∞~üP<£Ö’ W`«~° KÀ@¡ „Ѩ™êÎ=#‰õΩ =zÛOk.
™êëêìOQÆ „Ѩ}Ï=∞O KÕã¨∞Î#fl^Œx K≥ѨÊ|_çOk. H˘O^Œ~°∞ W+¨ìѨÓ~°fiHõOQÍ ™êëêìOQÆ
29. JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ Éèí∂=∂ºHÍâßʼnõΩ „ѨÉèí∞=Ù J#fl ã¨OQÆu g∞‰õΩ `≥eã≤#ѨC_»∞, g∞~°∞
„Ѩ}Ï=∞O KÕ¿ãÎ, =∞i H˘O^Œ~°∞ J#º=∞#㨯OQÍ KÕ™êÎ~°∞. qâßfiã¨∞Å∞ =∞#ã¨∂ÊùiÎQÍ PÜ«∞xfl =kÖËã≤ `«=∞ ã¨fiÜ«∂xH˜ ã¨~Ú`«O ÖÏÉèíOQÍh, #+¨ìOQÍh KÕ‰õÄ~°∞ÛHÀÖËx
"≥∂HõiÅ¡QÍ, Jqâßfiã¨∞Å∞ QÆ`º« O`«~O° ÖËHõ `«Å=OK«∞`å~°∞. "åˆ~ HÍ^Œ∞, "åi h_»Å∞ |∂@HõѨ٠™êfi=ÚÅ "≥#∞Hõ Ѩ_®¤ˆ~q∞\©?
ã¨~Ú`«O L^ŒÜ«∞O, ™êÜ«∞O„`«O ^≥·=ã¨xflkèÖ’ ™êëêìOQƄѨ}Ï=∞O KÕ™êÎ~Ú. D
=∂>Ë =∞~ÀKÀ@ WÖÏ J#|_çOk : ''"å~°∞ ^Õ=Ù_»∞ ã¨$+≤ìOz# U =ã¨∞Î=Ù#∞ ‰õÄ_® 30. Hõà◊√¡#fl"å_»∞ – Hõà◊√¡ ÖËx"å_»∞ ã¨=∂#∞Å∞ HÍ#>Ë¡ UHõ^≥·"å~å^茉õΩ_»∞ –
|Ǩï^≥·"å~å^茉õΩ_»∞ ‰õÄ_® ã¨=∂#∞Å∞ HÍ*ÏÅ~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë UHõ^≥·"å~å^茉õΩxH˜
QÆ=∞xOK«@O ÖË^•? P =ã¨∞Î=ÙÅ h_»Å∞ ‰õΩ_ç Z_»=∞Å "≥·Ñ¨Ù #∞Oz JÖÏ¡ÇπÏ (=Ú=Ç≤Ï›^£‰õΩ) `ÒÇ‘Ï^£ J<Õ *’ºu ÅaèOzOk. HÍx |Ǩï^≥·"Àáê㨉õΩ_»∞ D
=ÚO^Œ∞ ZÖÏ ™êëêìOQÆѨ_»∞`«∞<åflÜ≥∂ "å~°∞ K«∂_»@O ÖË^•?—— (J<£ #ÇπÏ¡ – ÉèÏQͺxH˜ <ÀK«∞HÀÖË^Œ∞. UHõ ^≥·"å~å^茉õΩ_»∞ =∞<À<Õ„`«O`À `ÒÇ‘Ï^£ *’ºux K«∂_»
48). D 'ã¨*ÏÌ— (™êëêìOQÆ „Ѩ}Ï=∞O) Z@∞=O\˜k? ã¨$+≤Öì ’x „Ѩu =ã¨∞=Î Ù JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ QÆÅ∞QÆ∞`å_»∞. HÍx |Ǩï ^≥·"å~å^茉õΩxH˜ P *’ºu HÍ#~å^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë J`«_»∞
™êëêìOQÆ „Ѩ}Ï=∞O U q^èŒOQÍ KÕã¨∞Î#flk? D q+¨Ü«∞O JÖÏ¡ÇπψH `≥Å∞ã¨∞. nxH˜ (=∞<À <Õ„`«O Ö’Ñ≤Oz#) QÆ∞_ç¤"å_»∞. J`«_»∞ J*Ï˝#O, =¸_è»#=∞‡HÍÅ
=∞~À J~°O÷ Wk HÍ=K«∞Û : Jqâßfiã¨∞Å`À ã¨Ç¨ ã¨$+≤~ì åã¨∞Åhfl ^≥"· å[˝Å‰õΩ Hõ@∞ì|_ç JO^èŒHÍ~°OÖ’ `«KåÛ_»∞`«∂ LO\Ï_»∞. JO^Œ∞ˆH J`«_»∞ UHõ^≥·"å~å^茉õΩx`À
L<åfl~Ú. ^≥·"å[˝Å#∞ kèHõ¯iOKÕ ^è≥·~°ºO Z=iH© ÖË^Œ∞. JÖÏ¡ÇπÏ XHõiH˜ P~ÀQƺ ã¨=∂#∞_»∞ HÍ*ÏÅ_»∞.
ÉèÏQƺO „Ѩ™êkOz<å, J<å~ÀQͺxH˜ QÆ∞iKÕã<≤ å, Hõeq∞xzÛ<å, ÖËq∞H˜ QÆ∞iKÕã<≤ å, 31. Jã¨Å∞ q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë 'ã¨$+≤ì— q+¨Ü«∞OÖ’ "åiÔHÖÏO\˜ J#∞=∂<åÅ∂ ÖË=Ù.
rq`åxfl „Ѩ™êkOz<å, =∞~°}"≥Úã¨y<å – D JkèHÍ~åÅ#∞ „`Àã≤ ѨÙK«Û@O U ã¨~åfihfl ã¨$+≤ìOz#"å_»∞ JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞#x "åiH˜ `≥Å∞ã¨∞. `≥eã≤ ‰õÄ_® "å~°∞ WÖÏ
Jqâßfiã≤ `«~°=¸ HÍ^Œ∞. „Ѩ=iÎã¨∞Î<åfl~°∞.
1079 1080
13. J„~å^£ ==∂ L|„iL 549 13. J„~å^£ 13= áê~å
17 PÜ«∞<Õ PHÍâ◊O #∞Oz =~å¬xfl LѨÜ≥∂QÆѨ_Õ =ã¨∞Î=Ù =∂„`«O Éèí∂q∞Ö’
‰õΩiÑ≤OKå_»∞. „Ѩu #n, „Ѩu HÍÅ∞"å q∞ye LO@∞Ok.37 D q^èOŒ QÍ
`«# "≥·âßÖϺxfl|\˜ì P h\˜x „QÆÇ≤ÏOz JÖÏ¡ÇπÏ L^•Ç¨Ï~°}Å ^•fi~å (q+¨
|Ü«∞Å∞^ÕiOk.32 =~°^Œ =zÛ#ѨC_»∞ Ü«∂xfl) q=iã¨∞Î<åfl_»∞.38
hà◊§ LѨi`«ÅOÃÑ·H˜ #∞~°∞QÆ∞ ‰õÄ_® 18 `«=∞ „ѨÉèí∞=Ù P[˝#∞ áê\˜OKÕ"åi
=zÛOk.33 #QÆÅ `«Ü«∂s HÀã¨O, H˘~°‰õΩ "Õ∞Å∞ LOk. PÜ«∞# P[˝#∞
™ê=∂#∞Å HÀã¨O JyflÖ’ HÍÖËÛ "å\˜ÃÑ· áê\˜OK«x"å~°∞ Éèí∂q∞Ö’ L#fl ã¨=∞ã¨Î
(֒ǨÅÃÑ)· ‰õÄ_® (D q^è"Œ ∞≥ #ÿ ) #∞~°∞Qˆ ã¨OѨ^Œ‰õΩ Ü«∞[=∂#∞Öˇ·<å, JO`«‰õΩ
=ã¨∞ÎOk.34 D q^èŒOQÍ JÖÏ¡ÇπÏ ã¨`åº =∞iO`« ã¨OѨ^Œ ‰õÄ_® "åiH˜ L<åfl,
ã¨`åºÅ L^•Ç¨Ï~°}#∞ ã¨Ê+¨ìѨ~°∞ã¨∞Î ^•#flO`«\h˜ `«=∞‰õΩ (qkèOK«|_Õ tHõ‰∆ Ωõ )
<åfl_»∞.35 Hõ_»‰õΩ #∞~°∞QÆO`å ѨxH˜ |^Œ∞Å∞QÍ W=fi\ÏxH˜ ã≤^Œú=∞=Ù`å~°∞.39
K≥_¤» (Hõi#î "≥∞#ÿ ) ÖˇH¯õ 40 fã¨∞HÀ|_Õk "åi
~å‰õΩO_® (Zyi) áÈ`«∞Ok.36 „Ѩ[ʼnõΩ #∞OKÕ. #~°HõO "åi x"åã¨=∞=Ù`«∞Ok.
32. Ô~O_»∞ Ѩ~°fi`åʼnõΩ =∞^茺 LO_Õ Ö’Ü«∞ ZO`« qã¨Î $`«OQÍ LO>Ë Jk JO`Õ≥ Z‰õΩ¯= Jk |ǨïK≥_»¤ ã¨÷ÅO.
h\˜x ã¨g∞HõiOK«∞HÀQÆÅ∞QÆ∞`«∞Ok. WHõ¯_» k=º Y∞~üP<£ J=`«~°}#∞ PHÍâ◊O 36. Jk Z=iH© ZÖÏO\˜ „ѨÜ≥∂[<åhfl KÕ‰õÄ~°Û^Œ∞. „Hõ=∞OQÍ H©∆}˜OzáÈ`«∞Ok.
#∞Oz ‰õΩi¿ã =~°¬O`À áÈÅÛ@O [iyOk. =~°¬Ñ¨Ù h~°∞ ZÖÏ =∂#=`«‰õΩ HõiyáÈ`«∞Ok, ZyiáÈ`«∞Ok. Jã¨`«ºO ‰õÄ_® JO`Õ. ã¨`«ºO ~åHõ=ÚO^Œ∞ Jk
„ѨÜ≥∂[#O KÕ‰õÄ~°∞ã¨∞ÎO^À k=º Y∞~üP<£ ‰õÄ_® JÖψQ „ѨÜ≥∂[#O Hõeyã¨∞ÎOk. ZO`« P~åƒù@O KÕã∞¨ OÎ ^À, ã¨`º« O =zÛ# Ñ≤^ÑŒ ¨ JO`Õ "ÕQOÆ QÍ QÍÖ’¡ HõÅã≤áÈ`«∞Ok.
=∂#= â◊s~°OÖ’ LO_Õ 'ǨÏ$^ŒÜ«∞O— ‰õÄ_® [ÖÏâ◊Ü«∞O =O\˜^Õ. PO`«~°ºO ZO`« 37. JO>Ë HÍÅÛ|_ç# |OQÍ~°O, "≥O_ç, W`«Î_ç, ~åy =O\˜ ֒ǨÅ∞ "Õ∞eq∞ ã¨~°‰õΩ –
qâßÅ=O`«OQÍ LO>Ë JO`Õ Z‰õΩ¯= Y∞~üP<£ ÉèÏ"å=∞$`åxfl Jk „QÆÇ≤ÏOK« <å}º"≥∞ÿ# ã¨~°‰õΩ – ~°∂ѨOÖ’ q∞ye LO\Ï~Ú. „Ѩ[Å∞ "å\˜x LѨÜ≥∂QÆOÖ’H˜
QÆÅ∞QÆ∞`«∞Ok. fã¨∞‰õΩ=™êÎ~°∞. "å\˜ Jã≤÷`«fiOÖ’ H©∆}`« ~å^Œ∞. "å\˜ „ѨÜ≥∂[<åÅ∞ ‰õÄ_®
33. =~°¬Ñ¨Ù h~°∞ á⁄Oyá⁄~°Å∞`«∞#flѨC_»∞ h\˜ÃÑ·# U~°Ê_Õ #∞~°∞QÆ∞ J>Ëì ã¨=∞Ü«∞O n~°…HÍeHõ"≥∞ÿ#q.
LO_»^∞Œ . ^•xfl QÍe ZQÆ~ˆ ã¨∞‰õΩáÈ`«∞Ok. ÖË^• Jk ZO_»‰Ωõ WyiáÈ`«∞Ok. JÖψQ 38. JO>Ë q+¨Ü«∂xfl „Ѩ[Å =∞#ã¨∞ûÖ’ <å@∞‰õΩ<ÕÖÏ KÕÜ«∞_®xH˜ JÖÏ¡ÇπÏ WÖÏO\˜
ã¨`«ºO =KÕÛã≤# `«~°∞"å`« Jã¨`«ºO x„+¨¯q∞ã¨∞ÎOk. PO`«~°ºOÖ’ 'qâßfiã¨O— J<Õ L^•Ç¨Ï~°}Å#∞ Wã¨∂Î LO\Ï_»∞. JÖò |Y~å ã¨∂~åÖ’x P~°OÉèOí Ö’ ‰õÄ_® HõÑ@¨ ∞Å
*’ºu KÀ@∞KÕã¨∞‰õΩ<Õã¨iH˜ q∞^䕺ÉèÏ"åÅhfl Ѩ\ÏѨOK«Öˇ· áÈ`å~Ú. Ѩiã≤u÷ x qâ◊^ÑŒ ~¨ K° \« ÏxH˜ WÖÏO\˜ L^•Ç¨Ï~°}ÖË WKåÛ_»∞. JÖψQ #∂~ü ã¨∂~åÖ’x
39, 40 PÜ«∞`«∞ÅÖ’ Jqâßfiã¨∞Å HÀã¨O Ô~O_»∞ L^•Ç¨Ï~°}Å∞ W=fi|_®¤~Ú.
34. Wk WOH˘Hõ L^•Ç¨Ï~°}. |OQÍ~°∞ #QÆÅ∞ KÕÜ«∂Å<åfl, W`«Î_ç ~åy áê„`«Å#∞ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) ‰õÄ_® `«# „Ѩ=K«<åÅ (ǨÏnã¨∞Å)Ö’
`«Ü«∂~°∞ KÕÜ«∂Å<åfl |OQÍ~°O, ~åy, W`«Î_ç =O\˜ ֒ǨÅ#∞ JyflÖ’ HÍeÛ, WÖÏO\˜ LѨ=∂<åÅ ^•fi~å Z<Àfl q+¨Ü«∂Å#∞ q_»=∞~°z K≥áêÊ~°∞ (`«Ñ¶‘û~ü Wɡfl
HõiyOz "å\˜H˜ Ѩ\ ˜ì# `«∞ѨC#∞, HõbÎx `˘Åy™êÎ~°∞. JÖÏ HÍÖËÛ@ѨC_»∞ P Hõã‘~ü).
֒ǨÅÃÑ· á⁄OQÆ∞=ã¨∞ÎOk. K«∂ã¨∂Î LO_»QÍ<Õ – Hõà◊§=ÚO^Œˆ~ P #∞~°∞QÆ∞ HÍ™êÎ 39. D q+¨Ü«∞O WO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ ‰õÄ_® Ô~O_»∞ =¸_»∞™ê~°∞¡ =zÛOk.
"åÜ«Ú=ÙÖ’ HõÅã≤áÈ~Ú, "Õ∞eq∞ ֒ǨÏO =∂„`«O q∞ye LO@∞Ok. 40. WÖÏO\˜ "åi#∞Oz KåÖÏ Hõiî#OQÍ ÖˇHõ¯ fã¨∞HÀ|_»∞`«∞Ok. „Ѩu z#fl, ÃÑ^ŒÌ
35. ã¨`åºã¨`åºÅ, ^è~Œ å‡^è~Œ å‡Å LѨ=∂#O ‰õÄ_® W@∞=O\˜^.Õ Jq Ѩ~㰠ʨ ~°O Z^Œ∞~˘¯ ^Œ∞+¨¯~°‡ÃÑ· "å~°∞ xÅnÜ«∞|_»`å~°∞. Hõi#î ÖˇH¯õ fã¨∞HÀ|_ç# "å_»∞ ^Õ=Ùx Ѩ@∞ì#∞Oz
#flѨC_»∞ Jã¨`«ºO Z‰õΩ¯= HÍÅO LO_»^Œ∞. h\˜Ö’x #∞~°∞QÆ∞ÖÏQÍ, ֒ǨÏOÃÑ·x `«Ñ≤ÊOK«∞HÀ=@O Jã¨OÉèí=O. JO^Œ∞ˆH ''"åi x"å㨠™ê÷#O #~°HõO—— Jx P
HõbÎ ã¨~°∞‰õΩÖÏQÍ Jk `˘ÅyáÈHõ `«Ñ¨Ê^Œ∞. `«~°∞"åu "åHõºOÖ’ K≥ѨÊ|_çOk.
1081 1082
13. J„~å^£ ==∂ L|„iL 550 13. J„~å^£ 13= áê~å
19 Uq∞\©, h „ѨÉèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù# hÃÑ· 22 "å~°∞ `«=∞ „ѨÉèí∞=Ù „Ѩã¨#fl`«#∞
J=`«iOѨ*ËÜ«∞|_ç#k xÅ∞"≥ÖÏ¡ ã¨`«º K«∂~°Q˘<Õ L^ÕÌâ◊O`À ã¨Ç¨Ï#O áê\˜
=∞x `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl "å_»∞#∂, QÆ∞_ç¤"å_»∞ ™êÎ~∞° .46 #=∂AÅ#∞ <≥ÅH˘Å∞Ê`å~°∞.47
XHõ¯>Ë J=Ù`å~å?41 qA˝Å∞ =∂„`«"Õ∞ "Õ∞=Ú "åiH˜ „Ѩ™êkOz# ^•xÖ’#∞Oz
Ç≤Ï`«É’^èŒ#∞ „QÆÇ≤Ï™êÎ~°∞.42 QÀѨºOQÍ#∂, |Ç≤Ï~°OQÆOQÍ#∂ Y~°∞Û
20 ("åi QÆ∞}QÆ}ÏÅ∞ Wq:) "å~°∞ ÃÑ_»`å~°∞.48 K≥_»∞#∞ ã¨~Ú`«O =∞Oz
JÖÏ¡ÇπωõΩ WzÛ# =∂@#∞ xÅ∞Ѩ٠`«#O`À áê~°„^ÀÅ∞`å~°∞.49 JOu=∞
‰õΩO\Ï~°∞.43 KÕã∞¨ ‰õΩ#fl XѨÊO^•xfl ÉèOí QÆ xÅÜ«∞O L#flk WÖÏO\˜ "åi H˘~°ˆH.50
Ѩ~K° ~« ∞° .44 45. JO>Ë "å~°∞ |O^èŒ∞`«fi ã¨O|O^è•Å#∞ ÃÑOá⁄OkOK«\ÏxH©, |O^èŒ∞`«fi ǨωõΩ¯Å#∞
21 "Õ\ #˜ ~Ú`Õ HõeÑ≤ LOK«=∞x JÖÏ¡ÇÏπ <≥~"° ~Õ Û° \ÏxH˜ âßÜ«∞â◊‰Ωõ ÖÎ Ï „ѨÜ∞« ufl™êÎ~∞° . `≥Q„Æ `≥OѨÙÅ "≥Y· iH˜ ^Œ∂~°OQÍ LO\Ï~°∞.
P^ÕtOKå_À "å\˜x HõeÑ≤ LOK«∞ 46. JO>Ë ^≥·"å[˝Å LÅ¡OѶ¨∞#‰õΩ áêÅÊ_Õ q+¨Ü«∞OÖ’ ÉèíÜ«∞Ѩ_»`å~°∞. áêѨHÍ~åºÅ‰õΩ
`å~°∞.45 "å~°∞ `«=∞ „ѨÉèí∞=Ù‰õΩ ÉèíÜ«∞ ^Œ∂~°OQÍ LO\Ï~°∞. ^≥·"å[˝efl LÅ¡OѶ≤∞OK«‰õΩO_® *Ï„QÆ`«ÎѨ_»@O, áêѨHÍ~åºÅ‰õΩ
Ѩ_∞» `«∂ LO\Ï~°∞. `«=∞ #∞O_ç Hõi#î OQÍ ^Œ∂~°OQÍ LO_»@O ‰õÄ_® XHõ ~°HõOQÍ ã¨Ç¨Ï#"Õ∞. JO`ÕHÍ^Œ∞, "å~°∞ HõëêìÅ∞,
ÉÏ^èŒÅ∞ Z^Œ∞Ô~·#ѨC_»∞ ‰õÄ_® F~°∞Ê =Ç≤Ï™êÎ~°∞. W`«~°∞Å =Å¡ Z^Œ∞~°ÜÕ∞º
ÖˇHõ¯ fã¨∞HÀ|_»∞`«∞O^Õ"≥∂#x [_»∞ã¨∂Î J=~À^è•Å#∞ ‰õÄ_® x„QÆǨÏO`À JkèQÆq∞™êÎ~°∞. HÀáêxfl kQÆ„q∞OQÆ∞`å~°∞. "åi
LO\Ï~°∞. D "≥·Yi "≥#∞Hõ L#fl „Ѩ^è•# L^ÕÌâ◊O XHõ¯>Ë – ^≥·=„Ñ‘ux |_»Ü«∞@O!
41. XHõ =ºH˜Î k=º Y∞~üP<£Ö’x JOâßÅhfl Ѩ~°=∞ ã¨`«º=∞x ^Œ$_è» #=∞‡HõO Hõey 47. #=∂AÅ#∞ xÜ«∞=∞|^ŒúOQÍ KÕ™êÎ~°∞. xs‚`« "Õà◊ÅÖ’ KÕ™êÎ~°∞. #=∂AÅÖ’
LO_»QÍ, =∞~À =ºH˜Î J_»∞QÆ_»∞QÆ∞<å Y∞~üP<£ ÉèÏQÍÅÃÑ· J#∞=∂#O ÃÑOK«∞‰õΩO@∞ J}‰õΩ=#∞, UHÍ„QÆ`«#∞, ÉèíHÎ̃h Hõey LO\Ï~°∞. XHõ¯=∂@Ö’ K≥áêÊÅO>Ë JOu=∞
<åfl_»∞. ã¨Oâ◊Ü«∂Ö’¡–ã¨O^ÕǨÖ’¡ Tyã¨ÖÏ_»∞`«∞<åfl_»∞ – gi~°∞=Ù~°∂ ã¨=∂#∞Å∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) "å~°∞ KÕã≤#@∞¡QÍ #=∂AÅ∞ KÕ™êÎ~°∞. JO`ÕQÍx `«=∞
HÍQÆÅ~å? Z\ì̃Ñi¨ ã≤u÷ Ö’#∂ ã¨=∂#∞Å∞ HÍ*ÏÅ~°∞. Hõb–Î "Õ∞eq∞ ã¨=∂#O HÍ#>Ë,¡ ~Úëêì#∞™ê~°O KÕÜ∞« ~°∞.
h~°∞–#∞~°∞QÆ∞ ã¨=∂#O HÍ#>Ë¡ D qâßfiã≤ – Jqâßfiã≤ ã¨=∂#∞Å∞ HÍ*ÏÅ~°∞.
42. WOy`«*Ï˝#O, x+¨¯Å‡+¨`«fiO ÖËx"å~°∞ Ç≤Ï`«É’^èŒ#∞ „QÆÇ≤ÏOK«ÖË~°∞. JÖψQ `«=∞ 48. JO>Ë ^≥·==∂~°æOÖ’ Y~°∞ÛÃÑ@ì=Åã≤# ã¨=∞Ü«∞O ã¨O^Œ~åƒùÅ#∞ QÆ∞Ô~Îiy
J~Ú#"åiH©, HÍx"åiH˜ ‰õÄ_® QÆ∞@∞ìQÍ#∂, |Ç≤Ï~°OQÆOQÍ#∂ ^•#^è~Œ å‡Å∞ KÕ™êÎ~∞° .
ǨÏ$^ŒÜ«∂efl x~°O`«~° áêáêÅ`À =∞e#O KÕã¨∞‰õΩ#fl"å~°∞, K≥_»∞ ÉèÏ"åÅ`À `«=∞ J=ã¨~åÖ’¡ "åix P^Œ∞‰õΩO\Ï~°∞.
=∞ã≤Îëê¯Å#∞ K≥_»Q˘@∞ì‰õΩ#fl "å~°∞ ‰õÄ_® D Y∞~üP<£ ^•fi~å hux „QÆÇ≤ÏOK«ÖË~°∞. 49. JO>Ë Z=i=Å¡ U J"åOKè«hÜ«∞"≥∞ÿ# Ѩiã≤÷u "åiH˜ Z^Œ∞Ô~·<å ǨïO^•QÍ
43. q[˝`«, q"ÕK«# QÆÅ "åi QÆ∞}QÆ}ÏÅ∞ WHõ¯_» q=iOK«|_®¤~Ú. "å~°∞ ^≥·"å[˝Å#∞ ã¨ÊOk™êÎ~°∞. Ô~zÛáȉõΩO_® – x„QÆǨÏO Hõ#|~°∞™êÎ~°∞. #HÍ~å`«‡HõOQÍ H͉õΩO_®
YzÛ`«OQÍ áê\˜™êÎ~°∞. JO>Ë ^Õ=Ù_»∞ KÕÜ«∞=∞#fl "å\˜x KÕ™êÎ~°∞. KÕÜ«∞‰õÄ_»^Œx ã¨HÍ~å`«‡HõOQÍ ã¨ÊOk™êÎ~°∞. gÅ~Ú#O`«=~°‰õΩ L¿ÑHõ∆#∞ Hõ#|~°∞™êÎ~°∞. ÖË^•
K≥Ñ≤Ê# "å\˜x q_»<å_»`å~°∞. JO>Ë "å~°∞ `«=∞ ǨÏ^Œ∞ÌÖ’¡ LO\Ï~°∞. xÜ«∞=∂Å#∞ =∞xflOѨÙÅ "≥·Yix J=ÅOa™êÎ~°∞. D q+¨Ü«∞"Õ∞ k=º „QÆO^äŒOÖ’ "Õ~˘HõKÀ@ D
LÅ¡OѶ∞≤ OK«~∞° . =¸ÅOÖ’ '"åQÍÌ#O— QÆ∞iOz# „Ѩ™êÎ=# =zÛOk. WHõ¯_» "åQÍÌ#O q^èOŒ QÍ K≥Ñʨ |_çOk : ''(F „Ѩ=HÍÎ!) K≥_∞» #∞ J`«∞º`«=Î ∞"≥∞#ÿ =∞Oz^•fi~å áê~°„^ÀÅ∞.
JO>Ë ^Õ=Ùx P[˝Å∞, x+≤^•úOâßÅ∂ HÍ=K«∞Û ÖËHõ 'JÅã¨∞Η "åQÍÌ#O ‰õÄ_® (#∞=Ùfi QÆ#Hõ JÖÏ KÕâß=O>Ë) h‰õΩ |^Œúq~ÀkèQÍ L#fl"å_Õ h‰õΩ PѨΠq∞„`«∞_≥·
HÍ=K«∞Û. nx QÆ∞iOz JÖò P~åѶπ ã¨∂~åÖ’ ‰õÄ_® =zÛOk. áÈ`å_»∞—— (Ǩg∞"£∞ Jã¨û*ÏÌ – 34).
44. JO>Ë =∞#∞+¨µÅ∞ Ѩ~°ã¨Ê~°O KÕã¨∞‰õΩ<Õ qq^èŒ ~°HÍÅ XѨÊO^•Å∞, "åQÍÌ<åÅ∞ ÖË^• 50. JO>Ë, Z=Ô~=iÖ’#~Ú`Õ D L`«Î=∞ QÆ∞}ÏÅ∞O\ÏÜ≥∂, Z=~°∞ <≥·uHõOQÍ D
^≥·"åxH˜ – ^•ã¨∞ʼnõΩ =∞^茺 QÆÅ ÉÏã¨Å∞. L#fl`« tY~åÅ#∞ Jkè~ÀÇ≤Ï™êÎ~À "åi H˘~°‰õΩ Ѩ~°Ö’HõOÖ’ <≥=∞‡k <≥Å=Ù LOk.
1083 1084
13. J„~å^£ ==∂ L|„iL 551 13. J„~å^£ 13= áê~å
23 âßâ◊fi`«OQÍ51 LO_Õ ã¨fi~°=æ <åÅÖ’H˜ 26 JÖÏ¡ÇπÏ `å#∞ HÀi# "åi Láêkèx
"å~°∞ „Ѩ"Õt™êÎ~°∞. "åi ѨÓsfi‰õΩÅÖ’, ÃÑOK«∞`å_»∞, `å#∞ HÀi# "åiH˜ `«yæ
"åi ÉèÏ~åºa_»¤ÅÖ’ ã¨[˚#∞Öˇ·# "å~°∞ ™êÎ_»∞.54 "å~°∞ „áêѨOzHõ rq`«OÖ’<Õ
‰õÄ_®52 ("åi`À áê>Ë ã¨fi~åæxH˜ "≥à◊ ѨÓiÎQÍ b#"≥∞áÿ ÈÜ«∂~°∞.55 Ü«∞^•~å÷xH˜
`å~°∞). ^≥=· ^Œ∂`«Å∞ Jxfl ^•fi~åÅ #∞O_ç Ѩ~°Ö’HõO =ÚO^Œ∞ „áêѨOzHõ rq`«O
"åi=^ŒÌ‰õΩ =™êÎ~°∞. J`«ºO`« (JÅÊ"≥∞#ÿ ) ™ê=∞„y =∂„`«"∞Õ .56
24 ''g∞~°∞ K«∂Ñ≤# ã¨ÇϨ <åxH˜ |^Œ∞Å∞QÍ |O^è∞Œ `åfiÅ P^è•~°OQÍ [~°Q^Æ ∞Œ . ^•xHÀã¨O qâßfiã¨O, ã¨^•K«~} ° KåÖÏ J=ã¨~O° .
g∞ÃÑ· âßOu ‰õΩiÜ«ÚQÍHõ! (g∞‰õΩ ''Z=i Hõ~°‡ J~Ú`Õ J`«xfl "≥#H˜¯ <≥\ ˜ì"Õã≤O^À J`«x =Oâ◊O J`«xfl =ÚO^Œ∞‰õΩ
ÅaèOz#) D JOu=∞ QÆ$ǨÏO ZO`« fã¨∞‰õΩáÈ*ÏÅ^Œ∞—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O – H˜`å|∞l˚„H± =^Œ∞ÌP ....) J#fl ǨÏnã¨∞ D
=∞Ozk!—— Jx "å~°∞ JO\Ï~°∞. ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ QÆ=∞<å~°›O.
25 =∞Ô~=~°~Ú`Õ JÖÏ¡ÇπÏ`À KÕã¨∞‰õΩ#fl 53. ã¨[˚#∞Å`À áê@∞ ^Œ∞~°˚#∞Å „Ѩ™êÎ=# ‰õÄ_® =zÛOk. ^Œ∞~°˚#∞ʼnõΩ Ѩ>Ëì QÆ`Õq∞\’
X_»O|_çHõ#∞ ^Œ$_è»Ñ¨~°z# `«~°∞"å`« `≥eÑ≤, =∂#=ÙÅ∞ P ^Œ∞+¨Êi}Ï=∞O Ѩ@¡ J„Ѩ=∞`«ÎOQÍ LO_Õ@∞¡ KÕÜ«∞@O nx
ÉèOí QÆÑ~¨ ∞° ™êÎ~À, WOHÍ JÖÏ¡ÇÏπ HõÅѨ=∞x L^ÕâÌ O◊ .
P*Ï˝Ñ≤Oz# "å\˜x „`≥OKÕ™êÎ~À, 54. Jqâßfiã¨∞Å, =Ú„+≤‰õΩ¯Å H˘~°‰õΩ Ѩ~°Ö’HõOÖ’ K≥_»¤ x"åã¨O LO^Œx JO@∂<Õ
Éèí∂q∞Ö’ JÅ[_çx ã¨$+≤ì™êÎ~À "åˆ~ JÖÏ¡ÇπÏ "åiH˜ „ѨѨOK« rq`«OÖ’ Jxfl ~°HÍÅ ™œHõ~åºÅ#∞, =ã¨`«∞Å#∞
âßáêxH˜ J~°∞›Å∞. "åi HÀã¨O |ǨïK≥_»¤ HõeÊã¨∞<Î åfl_»∞ Hõ^•! J#fl ã¨O^ÕÇϨ O [xOK«=K«∞Û. JO^Œ∞Hˆ „áêѨOzHõ r=<Àáêkèx
xÅÜ«∞O LOk.53 ÃÑOKÕ, `«yæOKÕ JkèHÍ~°O JÖÏ¡ÇπÏ KÕuÖ’ LO^Œx WHõ¯_» ã¨Ê+¨ìѨ~°K«@O [iyOk.
51. J~°cÖ’ 'J^£fl— ( ) Jx LOk. J^£fl JO>Ë ã≤÷~°"≥∞ÿ#k, ZšѨÊ\˜H© LO_Õk PÜ«∞# `å#∞ HÀi# "åiH˜ Z‰õΩ¯=QÍ#∂, `å#∞ `«Åz# "åiH˜ `«‰õΩ¯=QÍ#∂
Jx J~°÷O. WKÕÛ JkèHÍ~°O Hõey L<åfl_»∞. D ÃÇÏK«∞Û`«QÆ∞æÖ’¡ L#fl xQÆ∂_è®~°÷O PÜ«∞#ˆH
52. "åi`À áê@∞ "åi ~°HõÎ ã¨O|Onè‰õΩÖ’¡x ã¨[˚#∞Å#∞ ‰õÄ_® JÖÏ¡ÇπÏ XHõKÀ@ `≥Å∞ã¨∞. Z=iHõ~Ú<å Pã≤áÎ êã¨∞ÅÎ ∞, P^•Ü«∞O JkèHOõ QÍ L#flO`« =∂„`å# JÖÏ¡ÇÏπ
KÕ~°∞™êÎ_»∞. XHõi<˘Hõ~°∞ K«∂ã¨∞‰õΩx P#Ok™êÎ~°∞. P q^èŒOQÍ "åi Hõà◊¡‰õΩ K«Å∞= "åix Jq∞`«OQÍ „¿Ñq∞ã¨∞Î<åfl_»x nx J~°÷O ZO`«=∂„`«O HÍ^Œ∞. JÖψQ
„áêÑ≤ãÎ ∞¨ OÎ k. ã¨fi~°Oæ Ö’ J^è=Œ ∂u J^è=Œ ∞ „âı}Ö˜ ’ LO_Õ |O^è∞Œ =ÙÅ#∞ ‰õÄ_® JÖÏ¡ÇÏπ , Z=iHõ~Ú<å r=<Àáêkè `«‰õΩ¯=QÍ Åaèã¨∞ÎO>Ë JÖÏ¡ÇπÏ "åiÃÑ· P„QÆÇ≤ÏOKå_»x
L#fl`«„âı}Ö˜ ’ L#fl |O^è∞Œ =ÙÅ`À fã¨∞‰õΩáÈ~Ú HõÅ∞ѨÙ`å_»∞. D q^èOŒ QÍ ÃãÅqKåÛ J~°÷O HÍ^Œ∞.
_®Ü«∞#: ''qâ◊fiã≤Oz# "åi`Àáê@∞ "åi ã¨O`å#O ‰õÄ_® qâ◊fiã≤Oz "åix 55. XHõ =ºH˜Î ÖËHõ XHõ *Ïu ^≥·"å[˝Å#∞ x~°O`«~°O kèHõ¯iã¨∞Î#flѨÊ\˜H© ^Õ=Ù_»∞ "åiH˜
J#∞ã¨iOz LO>Ë, "åi ã¨O`å<åxfl ‰õÄ_® "Õ∞=Ú "åi`À HõÅ∞ѨÙ`å=Ú. "åi ѨÙ+¨¯ÅOQÍ Láêkèx „Ѩ™êkã¨∞ÎO>Ë Jk ã¨O`À+≤OK«^ŒQÆæ q+¨Ü«∞O J#∞HÀHõO_ç.
ѨÙ}ºÑ¶¨ÖÏxfl "Õ∞=Ú U =∂„`«O `«yæOK«=Ú—— (`«∂~ü–21). "åiH˜ ^Õ=Ù_»∞ ÃÑ\˜ì# QÆ_»∞=Ù Jk. QÆ_»∞=Ù =ÚyÜ«∞QÍ<Õ "å~°O`å ^Õ=Ùx LK«∞ÛÖ’
D PÜ«∞`«∞ ^•fi~å É’^èŒÑ¨_Õ =∞~À =ÚYº q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë, qâ◊fiã≤Oz, ã¨`å¯ Ñ¨_ç yÅyÖÏ H˘@∞ì‰õΩO\Ï~°∞.
~åºÅ∞ KÕã≤# |O^èŒ∞q∞„`«∞Å#∞ ^Õ=Ù_»∞ ã¨fi~°æOÖ’ XHõ KÀ@ KÕ~°∞™êÎ_»∞. x*"Õ∞. 56. ǨÏnã¨∞Ö’ WÖÏ LOk : ''XHõ =ºH˜Î ã¨=Ú„^ŒOÖ’ "ÕÅ∞#∞ =ÚOz f¿ãÎ J`«x "ÕeH˜
J~Ú`Õ qâßfiã¨O (D=∂<£), ã¨^•K«~°} (J=∞Öˇ ™êÖˇÇπÏ)Å ÃÑ@∞ì|_ç ÖËx |O^èŒ∞ ZO`« h~°∞ `«Q∞Æ Å∞`«∞O^À Ѩ~Ö° ’HõO =ÚO^Œ∞ „ѨÑO¨ K« ™ê÷~Ú ‰õÄ_® JO`Õ—— (ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ
q∞„`«∞ʼnõΩ Wk =iÎOK«^∞Œ . Wq ~Ô O_»∂ ÖËx"å~°∞ J`«ºO`« ã¨g∞Ѩ |O^è∞Œ =ÙÖˇ#· ѨÊ\˜H© =Úã≤¡O – H˜`å|∞Öò [#flÇπÏ). "Õ~˘Hõ ǨÏnã¨∞ „ѨHÍ~°O =∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^£
"å~°∞ "åà◊¡#∞ ã¨fi~°æOÖ’ HõÅ∞ã¨∞HÀÖË~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë ã¨fi~°æ „Ѩ"Õâ◊O J<Õk =Oâ◊O, (ã¨Jã¨O) ™êyáÈ`«∞#fl^•iÖ’ XHõ K«zÛ# "Õ∞HõÑ≤Å¡ Ѩ_ç LOk. ^•xfl K«∂z
1085 1086
13. J„~å^£ ==∂ L|„iL 552 13. J„~å^£ 13= áê~å
27 ''J`«xÃÑ· (=ÚǨÏ=∞‡^£ÃÑ·) J`«x ã¨=∂*ÏÅ∞ QÆuOKå~Ú – =∂ `«~°Ñ¶¨Ù#
„ѨÉ∞íè =Ù `«~Ñ° Ù¨¶ #∞Oz U^≥<· å =∞Ç≤Ï=∞ hÃÑ· J=`«iOz# "å}˜x #∞=Ùfi "åiH˜
ZO^Œ∞‰õΩ J=`«iOK«^Œ∞?—— Jx Jqâßfi K«kq qxÑ≤OK«\ÏxH˜. Hõ~∞° }Ï=∞Ü«Ú_≥#·
ã¨∞Å∞ JO@∞<åfl~°∞. ''JÖÏ¡ÇÏπ `å#∞ HÀi# JÖÏ¡ÇπÏ#∞ "å~°∞ u~°ã¨¯iã¨∞Î<åfl~°∞.60
"åix =∂~°„æ Éè+í µ¨ Åì ∞QÍ KÕ™êÎ_∞» , `«# "åiH˜ K≥ѨC: ''PÜ«∞<Õ <å áÈ+¨‰õΩ_»∞.
"≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ =∞~°ÖË "åiH˜ PÜ«∞# ã¨<å‡~°Oæ PÜ«∞# `«Ñ¨Ê =∞~˘HõÔ~=~°∂ P~å^èŒ#‰õΩ
K«∂ѨÙ`å_»∞—— Jx "åiH˜ K≥ѨC. J~°∞›Å∞ HÍ<ÕHÍ~°∞.61 <Õ#∞ PÜ«∞<Õfl #=Ú‡
‰õΩ<åfl#∞ – PÜ«∞# "≥·Ñ¨ÙˆH <Õ#∞ =∞~°Å∞
28 qâ◊fiã≤Oz# "åi ǨÏ$^ŒÜ«∂Å∞ `«∞<åfl#∞.——
JÖÏ¡ÇÏπ 㨇~°} ^•fi~å `«$Ñ≤Î K≥O^Œ∞`å~Ú.
`≥Å∞ã¨∞HÀO_ç! JÖÏ¡ÇπÏ ã¨‡~°} ^•fi~å<Õ 31 XHõ"Õà◊ U^≥·<å (PHÍâ◊ „QÆO^äŒ"≥∞ÿ#)
ǨÏ$^ŒÜ«∂Å∞ <≥=∞‡k™êÎ~Ú.57 Y∞~üP<£ ^•fi~å Ѩ~fi° `åÅ∞ #_çÑO≤ Ѩ
29 qâ◊fiã≤Oz, =∞OzѨ#∞Å∞ KÕã#≤ "å~°∞ |_ç<å, Éèí∂q∞ „|^ŒÌÅ∞ H˘@ì|_ç<å, ÖË^•
™œÉèÏQƺ=O`«∞Å∞.58 "åi H˘~°‰õΩ =∞Oz â◊"åÅ KÕ`« =∂\Ï¡_Oç z<å (gà◊√¡ =∂„`«O
x"åã¨O LO@∞Ok. qâ◊fiã≤OKÕ"å~°∞ HÍ~°∞) – "åã¨"Î åxH˜ D
Ѩ#∞Åhfl JÖÏ¡ÇπÏ Jnè#OÖ’<Õ
30 (F =ÚǨÏ=∞‡^£!) J^Õ q^èŒOQÍ L<åfl~Ú.62 JÖÏ¡ÇπÏ QÆ#Hõ `«ÅK«∞‰õΩO>Ë
"Õ∞=Ú x#∞fl D ã¨=∂[OÖ’H˜
ѨOáê=Ú59 – WO`«‰õΩ =Ú#∞Ѩ٠Z<Àfl Ö’QÆ_» ‰õÄ_® "Õ∞=Ú Z<Àfl *Ï`«∞Å "åi =^ŒÌ‰õΩ ZO`À=∞Ok „Ѩ=HõÎÅ#∞ ѨOÑ≤
L<åfl=Ú. gà◊√¡ x#∞fl kèHõ¯iã¨∞Î#fl>Ë¡ "≥#∞Hõ\ ˜ *Ï`«∞Å "å~°∞ ‰õÄ_® `«=∞ „Ѩ=HõÎÅ#∞
PÜ«∞# (ã¨) WÖÏ J<åfl~°∞ – ''^≥·=™êH˜∆! D "Õ∞Hõ Ñ≤Å¡#∞ áê~°"Õã¨∞Î#flѨC_»∞ nx kèHõ¯iOKå~°∞. kèHͯ~° "≥·Yi HÍ~°}OQÍ "≥#∞Hõ\˜ *Ï`«∞ʼnõΩ Ѩ\˜ì# QÆ`Õq∞\’ gà◊√¡
Ü«∞[=∂#∞Å ^Œ$+≤ìÖ’ Wk ZO`« JÅÊ"≥∞ÿ# =ã¨∞Î"À JÖÏ¡ÇπÏ ^Œ$+≤ìÖ’ D „ѨѨOK«O K«∂_®e. x~°ƒùÜ«∞OQÍ, xtÛO`«QÍ LO_»@O =∞Ozk HÍ^Œ∞. WѨÊ\˜Hõ~Ú<å "å~°∞
JO`«Hõ<åfl JÅÊ"≥∞ÿ#k.—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O – H˜`å|∞A˚ÇπÏÌ =„iMÏMò). ~°∞A=~°Î#∞Å∞ HÍHõáÈ`Õ giH© J^Õ QÆu Ѩ@ì=K«∞Û. `«™ê‡`ü *Ï„QÆ`«Î!
57. JÖÏ¡ÇπÏ ã¨‡~°} JO>Ë PÜ«∞# UHõ`åfixfl, Q˘Ñ¨Ê^Œ<åxfl H˘xÜ«∂_»@O Jx ÉèÏ=O. 60. 'Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_»∞— (~°Ç¨‡<£) J<Õ ã¨iH˜ =∞Hͯ‰õΩ K≥Ok# =Ú„+≤‰õΩ¯Å∞
WÖÏ KÕÜ«∞@O =Å¡ XHõ "≥·Ñ¨Ù qâßfiã¨∞Å =∞#ã¨∞Å∞ ‰õΩ^Œ∞@Ѩ_»∞`«∞O>Ë, =∞~À"≥·Ñ¨Ù ɡkiáÈÜÕ∞"å~°∞. 'Ǩï^≥·aÜ«∂ XѨÊO^ŒO— ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ ''Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_»∞,
Jqâßfiã¨∞Å PO`«~åºÖ’¡ HõÅ=~°O "≥Ú^ŒÅ=Ù`«∞Ok. ÖË^• ^≥·"å~å^èŒ#, Y∞~üP<£ Hõ$áêjÅ∞_≥·# JÖÏ¡ÇπÏ ¿Ñ~°∞`À....—— Jx X_»O|_çHõ Ѩ„`«OÃÑ· ~å¿ãÎ P Ѩ^•ÖËq∞\’
áê~åÜ«∞}O, ^Œ∞PÅ∞, ã¨fiK«ÛùO^Œ (#Ѷ≤Öò) #=∂AÅ∞ qâßfiã¨∞ŠǨÏ$^ŒÜ«∂ʼnõΩ `«=∞‰õΩ J~°÷O HÍ=@O ÖË^Œx K≥Ñ≤Ê =∂~°∞ÊÅ∞ KÕ~ÚOKå~°∞ (Wɡfl Hõã‘~ü).
â◊H˜Îh, `«$Ñ≤Îh KÕ‰õÄ~°∞™êÎ~Ú. JÖψQ ^≥·"å[˝Å#∞ YzÛ`«OQÍ áê\˜OK«@O =Å¡
qâßfiã¨∞Å QÆ∞O_≥Å∞ x=∞‡o™êÎ~Ú. ÖËHõáÈ`Õ Jq "庉õΩÅ`«‰õΩ Ö’<≥· LO\Ï~Ú. 61. P Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_»∞ Z=~°#∞‰õΩ<åfl~°∞? PÜ«∞# <å „Ñ¨Éèí∞=Ù. PÜ«∞# `«Ñ¨Ê =∞~À
58. PÜ«∞`«∞Ö’ '`«∂ÉÏ— Jx LOk. nxH˜ ѨÅ∞ J~å÷Å∞<åfl~Ú. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : "Õ∞Å∞, P~å^茺 ^Õ=Ù_»∞ ÖË<ÕÖË_»∞.
=∞Ozk, qz„`«O, ZÅ¡~°∂ D~°¬ºK≥O^ÕÖÏ LO_Õ ÉèÏQƺO, ã¨fi~°æOÖ’x „Ѩ`ÕºHõ =$Hõ∆O 62. D "åHͺxH˜ "åºMϺ#OQÍ W=∂"£∞ Wɡfl Hõã‘~ü WÖÏ JO@∞<åfl~°∞ : ''„Ѩu PHÍâ◊
ÖËHõ „Ѩ`ÕºHõ ã¨÷ÅO. g@xflO\˜ ÉèÏ=O XHõ¯>Ë – ã¨fi~°æOÖ’ "åiH˜ „áêÑ≤ÎOKÕ ^≥·"å#∞ „QÆO^äŒO (^≥·=„QÆO^äŒO) 'Y∞~üP<£— J#|_»∞`«∞Ok. XHõ ǨÏnã¨∞Ö’ WÖÏ LOk –
„QÆǨÅ∞, JO`«ã¨∞÷Å∞ KåÖÏ Q˘Ñ¨Êq Jx. '^≥·=„Ѩ=HõΠǨτ[`ü ^•=Ó^Œ∞ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) XHõ [O`«∞=Ù#∞ ã≤^ŒúO KÕÜ«∞=∞x
59. =∂ ã¨O^Õâßxfl „Ѩ[ʼnõΩ JO^Œ*ËÜ«∞_®xH˜ "Õ∞=Ú x#∞fl „Ѩ=HõÎQÍ xÜ«∞q∞Oz#>Ë¡, P*Ï˝Ñ≤Oz, Jk ã≤^ŒúO KÕÜ«∞|_ÕÖ’¿Ñ XHõ™êi Y∞~üP<£#∞ áê~åÜ«∞}O KÕ¿ã"å~°∞—
1087 1088
13. J„~å^£ ==∂ L|„iL 553 13. J„~å^£ 13= áê~å
ã¨=∞ã¨Î =∂#"åoh ã¨<å‡~°æOÃÑ·H˜ 33 Uq∞\©, XH˘¯Hõ¯ „áê}˜ KÕ¿ã Hõ~°‡Å#∞
`ÕQÆÅ_»∞. qâßfiã¨∞Å =∞#ã¨∞ ‰õΩ^Œ∞@ Ѩ~°º"ÕH˜∆ã¨∞Î#fl@∞=O\˜ JÖÏ¡ÇπÏHÍ gà◊√¡
Ѩ_»\ÏxH˜ D XHõ¯ q+¨Ü«∞O ã¨iáÈ^•? ã¨ÇϨ =~°∞eÎ fl HõeÊOKÕk?66 "åix J_»∞QÆ∞:
Jqâßfiã¨∞ʼnõΩ "åi Jqâßfi㨠áÈHõ_»Å ''HÍã¨Î "åi ¿Ñ~°~¡ Ú<å K≥Ñʨ O_ç!67 Uq∞\©,
Ѷe¨ `«OQÍ ZÅ¡ÑC¨ _»∂ U^À XHõ PѨ^Œ Éè∂í q∞Ö’ JÖÏ¡ÇÏπ Hˆ `≥eÜ«∞x q+¨Ü∂« Å∞
=ã¨∂<Î Õ LO@∞Ok ÖË^• "åi Wà◊‰¡ Ωõ g∞~°∞ PÜ«∞#‰õΩ `≥eÜ«∞Ѩ~∞° ã¨∞<Î åfl~å? ÖËHõ
ã¨g∞ѨOÖ’<Õ Jk =zÛѨ_»∞`«∂ ÃÑ· ÃÑ· =∂@Å∞ K≥|∞`«∞<åfl~å?68 Jã¨Å∞
LO@∞Ok.63 JÖÏ¡ÇπÏ "åQÍÌ#O <≥~°"Õˆ~ q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë u~°™ê¯~° "≥·YiÃÑ·
"≥ÚO_çˆHã≤# "åiH˜, "åi ‰õΩ`«O„`åÅ∞
=~°‰õÄ D ã≤÷u <≥ÅH˘<Õ LO@∞Ok.64 JO^ŒOQÍ (HÍ#=KÕÛÖÏ) KÕÜ∞« |_®¤~Ú.69
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ "åQÍÌ<åxH˜ "å~°∞ ã¨<å‡~°æO #∞Oz PÑ≤"ÕÜ«∞|_®¤~°∞.
=ºuˆ~HõOQÍ KÕÜ«∞_»∞. JÖÏ¡ÇπÏ JѨ=∂~åæxH˜ Ö’#∞KÕã≤#"åix
32 (F „Ѩ=HÍÎ!) h‰õΩ ѨÓ~°fiO ZO`À Z=~°∂ ã¨<å‡~åæxH˜ `ÕÖ~Ë ∞° .70
=∞Ok „Ѩ=HõÎÅ∞ ѨiǨÏã≤OK«|_®¤~°∞. 64. „Ѩà◊Ü«∞O ã¨OÉèíqOKÕ =~°‰õÄ ÖË^• W™ê¡O#∞ J#∞ã¨iOKÕ"åiH˜ ã¨OѨÓ~°‚ PkèHõº`«
=∞i <Õ#∞ ‰õÄ_® Jqâßfiã¨∞ʼnõΩ (H˘O`«) ÅaèOKÕ=~°‰õÄ 'ÃÇÏK«ÛiHõÅ— ~°∂ѨOÖ’ PѨ^ŒÅ∞ JѨC_»Ñ¨C_»∂ =ã¨∂Î<Õ LO\Ï~Ú.
q_»∞Ѩ٠WKåÛ#∞. P `«~°∞"å`« (JHõ™ê‡ 65. ''JÖÏ¡ÇπÏ ^Œ∞~å‡~°∞æ_çH˜ QÆ_»∞=Ù Wã¨∂Î áÈ`å_»∞. PYiH˜ J`«xfl Ѩ@∞ì‰õΩ<åfl_»O>Ë
`«∞QÎ Í) Ѩ@∞ì‰Ωõ <åfl#∞. JѨC_»∞ <å tHõ∆ =^ŒeÃÑ>Ëì „Ñ¨ã¨ˆHÎ LO_»^Œ∞—— Jx ǨÏnã¨∞Ö’ LOk. WÖÏ „Ѩ=zOz# `«~°∞"å`«
ZO`« ÉèÜ í ∞« OHõ~O° QÍ LO^À(K«∂âß~å!)65 =∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) D PÜ«∞`«∞#∞ áê~åÜ«∞}O KÕâß~°∞ : ''h „ѨÉèí∞=Ù
U^≥·<å ^Œ∞~å‡~°æѨ٠Ѩ@ì}Ïxfl Ѩ@ì^ŒÅK«∞‰õΩO>Ë PÜ«∞# Ѩ@∞ì WÖψQ LO@∞Ok.
(ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs – H˜`å|∞Öò JOaÜ«∂). nx „ѨHÍ~°O WHõ¯_» Y∞~üP<£ JO>Ë x[OQÍ PÜ«∞# Ѩ@∞ì KåÖÏ Hõiî#OQÍ#∂, ÉÏ^è•Hõ~°OQÍ#∂ LO@∞Ok—— (Ǩ˙^£
[|∂~ü „QÆO^äŒ=∞x ÉèÏ=O. – 102). (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs – Ǩ˙^£ ã¨∂~å "åºMϺ#O † ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O –
D PÜ«∞`«∞‰õΩ ™ê~åOâ◊O Uq∞@O>Ë Ñ¨~°fi`åÅ#∞ HõkeOKÕ, Éèí∂q∞x pÖËÛ, H˜`å|∞Öò a„~ü).
â◊"åÅKÕ`« =∂\Ï¡_çOKÕ â◊H˜Î QÆÅ ^≥·=„QÆO^äŒO U^Œ~Ú<å ѨÓ~°fiO J=`«iOz LO>Ë 66. JO>Ë, ã¨~åfikèHÍ~åÅ∞ QÆÅ JÖÏ¡ÇπÏ – U JkèHÍ~°=¸ ÖËx q∞^䕺 ^≥·"åÅ∞ XHõ\˜
J@∞=O\˜ â◊HΘ D Y∞~üP<£ „QÆO^äOŒ Ö’ q∞QÆ`å "å@xflO\˜HOõ >Ë Z‰õΩ¯=QÍ LO_Õk. HÍQÆÅ~å? JÖÏ¡ÇπÏ#∞ HÍ^Œx "å~°∞ ѨÓlOKÕ q∞^䕺 ^≥·"åʼnõΩ XHõiH˜ "Õ∞Å∞QÍh,
ZO^Œ∞HõO>Ë D Y∞~üP<£ „QÆO^äOŒ ѨÙ~å`«# „QÆO^ä•ÅxflO\˜HOõ >Ë ZO`À =∞ǨÏ`«∂Ê~°fiHõ H©_»∞QÍh HõeyOKÕ â◊H˜Î ÖË^Œ∞. Jq K«∂_»ÖË=Ù. q#ÖË=Ù. ѨÅHõÖË=Ù. PÖ’zOKÕ â◊H˜Î
"≥∞ÿ#k. ^Õ=Ù_»∞ QÆ#Hõ `«ÅK«∞‰õΩO>Ë WÖÏO\˜ J^Œ∞ƒù`åÅ#∞ „QÆO^äŒO ^•fi~å KÕã≤ ‰õÄ_® "å\˜H˜ ÖË^Œ∞. JÖÏO@ѨC_»∞ ã¨~åfikèHÍi J~Ú# x[ ^≥·=O`À "å\˜x
K«∂Ñ≤OK«QÆÅ_»∞. HÍx ÖÏÉèíO Uq∞\©? Zxfl J^Œ∞ƒù`åÅ#∞ „Ѩ^Œi≈Oz<å gà◊§Ö’¡x ã¨=∂#OQÍ ÉèÏqOK«@O ã¨=∞O[ã¨"Õ∞<å?
u~°™ê¯~°ÑÙ¨ uHõ¯ ‰õΩ^Œ~^° ∞Œ . "åà◊√¡ ã¨<å‡~åæxH˜ ~å=@O, ~åHõáÈ=@O J#flk ^≥"· KÕ Û« Ãù Ñ· 67. g∞~°∞ x[^≥·"åxfl =^Œe ѨÓlã¨∞Î#fl q∞^䕺 ^≥·"åÅ ¿Ñˆ~¡q∞\’ HÍã¨Î K≥ѨÊO_ç –
P^è•~°Ñ¨_ç LOk – =∞Ç≤Ï=∞ÅÃÑ· P^è•~°Ñ¨_ç ÖË^Œ∞. ^Õ=Ù_»∞ Uk KÕÜ«∂ÅO>Ë Jk "å\˜H˜ U áê\˜ â◊HΘ LO^À K«∂^•ÌO. JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ Ug∞ `≥eÜ«∞^Œx g∞~°∞ J#∞‰õΩO@∞
KÕÜ∞« QÆÅ_»∞. <åfl~å? g∞~°∞ PÜ«∞#ˆH Hõ|∞~°∞¡ K≥¿ÑÊ@O`«\ ˜ "å~°Ü«∂º~å? g∞~°∞ ѨÓlã¨∞Î#fl
63. "åiH˜ Hõ#∞qѨC HõeyOKÕO^Œ∞‰õΩ Jq "åi Ѩiã¨~åÅÖ’<Õ qq^èŒ ~°HÍÅ∞QÍ q∞^䕺 ^≥·"åʼnõΩ U áê\˜ "åãÎ̈qHõ`« Ö’HõOÖ’ LO_ç=Ù<åfl JÖÏ¡ÇπωõΩ ^•x QÆ∞iOz
ã¨OÉèíqã¨∂Î LO\Ï~Ú. "å~°∞ ã¨~Ú`«O "å\˜x QÆ=∞xã¨∂Î LO\Ï~°∞. `≥eã≤ LO_Õk. PÜ«∞#‰õΩ `≥eÜ«∞x q+¨Ü«∞=∞O@∂ Un ÖË^Œ∞.
1089 1090
13. J„~å^£ ==∂ L|„iL 554 13. J„~å^£ 13= áê~å
34 JÖÏO\˜ "åiH˜ „áêѨOzHõ rq 35 (JÖÏ¡ÇπÏ Ñ¨@¡) ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ∞
`«OÖ’#∂ tHõ∆ LOk.71 WHõ Ѩ~Ö° ’Hõ tHõ∆ Hõey=ÙO_Õ "åiH˜ "åQÍÌ#O KÕÜ«∞|_ç#
J~Ú`Õ WO`«HOõ >Ë ZO`À Hõi#î "≥∞#ÿ k.72 ã¨fi~°æO WÖÏ LO@∞Ok : ^•x „H˜O^Œ
JÖÏ¡ÇÏπ P„QÆÇϨ O #∞Oz "åà◊§#∞ HÍáê_Õ HÍÅ∞=Å∞ „Ѩ=Ç≤Ïã¨∂Î LO\Ï~Ú. ^•x
"å_≥=_»∂ LO_»_∞» . ѨO_»∞¡ Ѷ¨ÖÏÅ∞ Z#fl\˜H© `«~°QÆxq. ^•x
h_» ‰õÄ_® âßtfi`«"≥∞ÿ#k. ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ∞
68. JO>Ë g∞~°∞ ѨÓlã¨∞Î#fl |∂@HõѨ٠^≥·"åÅ QÆ∞iOz g∞~°∞ K≥ѨC‰õΩ<Õ=hfl HõÅ"åi JOu=∞ Ѩi}Ï=∞O Wk.73
TǨ[x`«"∞≥ #ÿ =∂@ÖË! "å\ỖHÖÏO\˜ P^è•~°O ÖË^∞Œ . Jq q∞=∞‡efl L^Œiú ™êÎÜ∞« x HÍQ͆ u~°™ê¯~°∞Å JOu=∞ Ѩi}Ï=∞O
`«ÅáÈã≤ U"Õ"À ¿Ñ~°∞¡ ÃÑ@∞ì‰õΩ<åfl~°∞. "å\˜H˜ ÖËxáÈx =∞Ç≤Ï=∞efl JO@QÆ\Ïì~°∞.
x*ÏxH˜ g∞~°∞ J#∞‰õΩ<Õq Ug Jq KÕÜ«∞ÖË=Ù. ''x*ÏxH˜ Wq g∞~°∞, g∞ #~°HOõ .
`å`«=Ú`åÎ`Å« ∞ ÃÑ@∞ì‰Ωõ #fl H˘xfl ¿Ñ~°∞¡ =∂„`«"∞Õ . "å\˜H˜ ã¨O|OkèOz# U P^è•~åhfl 36 (F „Ѩ=HÍÎ!) Z=iÔH·`Õ "Õ∞=Ú
JÖÏ¡ÇπÏ Ñ¨OѨÖË^Œ∞. g~°∞ ˆH=ÅO TǨÏÅ#∞, =∞<À"åOKè«Å#∞ J#∞ã¨iã¨∞Î<åfl~°∞—— „QÆO^äŒO WzÛ L<åfl"≥∂74 "å~°∞, hÃÑ·
(#*ò‡ – 23). J=`«iOѨ*Ü Ë ∞« |_Õ ^•xѨ@¡ ã¨O`À+≤ã∂¨ Î
75
69. ‰õΩ`«O„`åÅ∞ JO>Ë "åi JO^äŒ qâßfi™êÅ∞, ^Œ∞+¨¯~°‡Å∞. "åi Ѩ#∞Å∞ "åiH˜ KåÖÏ LO\Ï~°∞. W`«~° =~åæÅ "å~°∞
JO^Œ"∞≥ #ÿ qQÍ HõxÑ≤OKÕÖÏ Ã+`· å<£ =ŠѨ<åfl_»∞. "å~°∞ #_çKÕ JѨ=∂~°Oæ ã¨~Ú`«O WO^Œ∞Ö’x H˘xfl ÉèÏQÍÅ#∞ u~°ã¨¯iã¨∞Î
"åiH˜ ZO`À K«Hõ¯x =∂~°æOQÍ, ~åK«ÉÏ@QÍ HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. <åfl~°∞.76 ''<Õ#∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ P~åkèO
70. k=º Y∞~üP<£Ö’<Õ =∞~ÀKÀ@ D q^èŒOQÍ ÃãÅgÜ«∞|_çOk : 1. ''JÖÏ¡ÇπÏ U KåÅh, PÜ«∞#‰õΩ ÉèÏQÆ™êfi=∞ºO HõeÊOK«
=ºH˜#Î ~Ú<å =∂~°„æ Éè+í µ¨ }
ì ‚˜ KÕÜ∞« ^Œe¿ã,Î JÖÏ¡ÇÏπ (Ѩ@∞ì) #∞Oz J`«xfl HÍáê_»\ÏxH˜
#∞"Õfig∞ K≥Ü«∞ºÖË=Ù—— (JÖò =∂~Ú^Œ – 41). 73. XHõ"≥·Ñ¨Ù Jqâßfiã¨∞ʼnõΩ Ѩ>Ëì ^Œ∞~°æux `≥eÜ«∞*ËÜ«∞@O`Àáê@∞ qâßfiã¨∞Å =∞Oz
Ѩi}Ï=∞O ZÖÏ LO@∞O^À ‰õÄ_® q=iOK«@O [iyOk. ã¨fi~°„æ áêÑ≤Î HÀã¨O ^•ã¨∞Å∞
2. WOHÀ KÀ@ WÖÏ J#|_çOk : ''(F „Ѩ=HÍÎ!) "åix ã¨<å‡~åæxH˜ fã¨∞‰õΩ~å"åÅx ѨÙ}ºHÍ~åºÅ∞ KÕÜ∂« Å#fl L^ÕâÌ O◊ `À D â◊√Éè"í å~°Î qxÑ≤OK«|_çOk. D PÜ«∞`«∞‰õΩ
#∞=Ùfi HÀ~°∞‰õΩ<åfl, `å#∞ =∂~°æ„Éèí+¨ì`«‰õΩ QÆ∞iKÕã≤# "åxx JÖÏ¡ÇπÏ ã¨<å‡~°æOÃÑ·H˜ `å`«Ê~°ºOQÍ W=∂"£∞ Wɡfl Hõã‘~ü `«# „QÆO^äŒOÖ’ ã¨fi~°æ Ö’HõOÖ’x J#∞„QÆǨÅ#∞,
fã¨∞‰õΩ~å_»∞. "åix P^Œ∞‰õΩ<Õ "å~°∞ Z=~°∂ ÖË~°∞—— (J<£ #ÇπÏ¡ – 37). "å\˜ÃÑ· ^•ã¨∞Å∞ K≥O^Õ ã¨O`À+¨O QÆ∞iOz =∞<ÀǨÏ~°OQÍ z„fHõiOKå~°∞.
71. JO>Ë Ü«Ú^Œú ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’ =Úã≤¡=ÚÅ ^•fi~å "åiH˜ HõeˆQ ^èŒ##+¨ìO, „áê}#+¨ìO, `«`«ûO|Okè`«"≥∞ÿ# ǨÏnã¨∞Å#∞ PÜ«∞# WHõ¯_» „HÀ_ôHõiOKå~°∞.
Mˇ·nÅ∞QÍ Ñ¨@∞ì|_»@O J#fl=∂@! 74. JO>Ë =Úã≤¡=ÚÅ∞ Jx ÉèÏ=O. "å~°∞ k=º Y∞~üP<£Ö’x P^ÕâßÅ#∞ YzÛ`«OQÍ
72. Ѩ~Ö° ’Hõ #+¨Oì `À áÈÅ∞Û‰õΩO>Ë „áêѨOzHõ #+¨Oì |Ǩïã¨fiÅÊO. ZO^Œ∞HõO>Ë Ñ¨~Ö° ’HõO J=∞Å∞ Ѩ~°∞™êÎ~°∞. ZѨC_»∞ U P[˝ J=`«iOz<å ã¨O`À+¨O`À ^•xfl „QÆÇ≤Ï™êÎ~°∞.
âßtfi`«"∞≥ #ÿ k, „ѨÑO¨ K«O `å`å¯eHõ"∞≥ #ÿ k. Ѩ~Ö° ’HÍxH˜ #tOѨÙÖË^∞Œ . HÍx „ѨÑO¨ K«O 75. k=º Y∞~üP<£#∞ ã¨`º« |^Œ"ú ∞≥ #ÿ „QÆO^äOŒ QÍ x~°∂Ñ≤OKÕ JOâßÅ∞ J=`«iOz#ѨC_»ÖÏ¡
#tã¨∞ÎOk. „ѨѨOK«OÖ’x JyflHõ<åfl #~°HÍyfl 69 Ô~@∞¡ f„="≥∞ÿ#k. JO^Œ∞KÕ`« "å~°∞ KåÖÏ P#Ok™êÎ~°∞.
Ѩ~°Ö’Hõ tHõ∆ Hõiî<åuHõiî#OQÍ LO@∞O^Œx JO>Ë Pâ◊Û~°ºáÈ#=ã¨~°O ÖË^Œ∞. 76. u~°ã¯¨ iOKÕ =∞iH˘xfl =~åæÅ "åÔ~=~°O>Ë, "åˆ~ Ü«¸^Œ∞Å∞, „ÔHã· =Ψ ÙÅ∞, Jqâßfiã¨∞Å∞,
JO^Œ∞ˆH XHõ™êi =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) âßѨ „Ѩ=∂}O (eP<£) KÕ¿ã =Ú„+≤‰õΩ¯Å∞. H˘O`«=∞Ok q^•fiOã¨∞Å ^Œ$+≤ìÖ’ WHõ¯_» „QÆO^äŒO JO>Ë '`Ò~å`ü,
PÅ∞=∞QÆÅ#∞ L^ÕÌtOz, ''„ѨѨOK«OÖ’ Ѩ_Õ tHõ∆ Ѩ~°Ö’HõOÖ’ qkèOK«|_Õ tHõ∆ WOrÖò— Jx ÉèÏ=O. "åiÖ’ Z=Ô~=~°∞ =Úã≤O¡ Å∞QÍ =∂~å~À "å~°∞ ã¨O`À+≤™êÎ~∞° .
Hõ<åfl KåÖÏ `ÕeHõáê\˜k ã¨∞=∂!—— Jx ÃÇÏK«ÛiOKå~°∞ (ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O – =Úã≤¡OÅ∞HÍx Ü«¸^Œ∞Å∞, „ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞ u~°ã¨¯i™êÎ~°∞.
H˜`å|∞e¡P<£).
1091 1092
13. J„~å^£ ==∂ L|„iL
~å^Œx =∂„`«"∞Õ <å‰õΩ P*Ï˝ÑO≤ K«|_çOk.
HÍ|\˜ì PÜ«∞# "≥·Ñ¨ÙˆH <Õ#∞ Ñ≤Å∞ѨÙ
Wã¨∞Î<åfl#∞. PÜ«∞# "≥·¿Ñ <Õ#∞ =∞~°Å∞
`«∞<åfl#∞—— Jx #∞=Ùfi "åiH˜ K≥¿ÑÊ~Ú.
37 W^Õ q^èŒOQÍ "Õ∞=Ú D Y∞~üP<£#∞
J~°c ÉèÏ+¨Ö’ (L#fl) L`«Î~°∞fiQÍ
ѨOáê=Ú.77 *Ï˝#O =KÕÛã≤# `«~∞° "å`«78
‰õÄ_® #∞=Ùfi QÆ#Hõ "åi HÀiHõÅ#∞79
J#∞ã¨iOKå=O>Ë JÖÏ¡ÇÏπ (tHõ)∆ #∞O_ç
h‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞Ѩ_Õ"å_»∞ QÍx, x#∞fl
~°HO∆˜ KÕ"å_»∞ QÍx Z=_»∂ LO_»_∞» .80
77. JO>Ë (F „Ѩ=HÍÎ!) "Õ∞=Ú Ö’QÆ_» J<ÕHõ=∞Ok „Ѩ=HõÎÅÃÑ· J<ÕHõ „QÆO^ä•Å#∞ "åi
™ê÷xHõ ÉèÏ+¨ÅÖ’ J=`«iOѨ*Ëã≤#>Ë¡ D Y∞~üP<£ „QÆO^ä•xfl "Õ∞=Ú J~°cÖ’
J=`«iOѨ*Ëâß=Ú. ZO^Œ∞HõO>Ë h =ÚO^Œ∞#fl J~°|∞ƒÅ ÉèÏ+¨ J~°c ÉèÏ+¨. "åiH˜
J~°c `«Ñ¨Ê =∞~À ÉèÏ+¨ ~å^Œ∞. JÖÏO@ѨC_»∞ Wk J~°cÖ’ Q͉õΩO_® "Õ~˘Hõ
ÉèÏ+¨Ö’ J=`«i¿ãÎ Jk „Ѩ[ʼnõΩ J~°÷O HÍ^Œ∞. J~°÷"Õ∞ HÍ#ѨÙ_»∞ "å~°∞ LѨ^Õâ◊O
ZÖÏ „QÆÇ≤Ï™êÎ~°∞? HÍ|\˜ì "Õ∞=Ú k=º Y∞~üP<£#∞ J~°cÖ’ J=`«iOѨ*Ëã≤ "åiH˜
(J~°|∞ƒÅ‰õΩ) ZO`À "Õ∞Å∞ KÕâß=Ú.
78. Wk '=Ç‘Ï— ^•fi~å JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨)‰õΩ „Ѩ`ÕºHõOQÍ „Ѩ™êkOK«|_ç# q+¨Ü«∞
Ѩi*Ï˝#O. „QÆO^äŒ=ǨïÅ (Ü«¸^Œ∞Å, „ÔH·ã¨Î=ÙÅ) qâßfi™êÅ∞, =∞`åKå~åÅ∞ ‰õÄ_®
=ÚO^Œ∞QÍ<Õ PÜ«∞#‰õΩ ‰õ∆Ω}‚OQÍ J=QÆ`«O KÕÜ«∞|_®¤~Ú.
79. JO>Ë, P<å\˜ Ü«¸^Œ∞Å∞, „ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞ JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) #∞O_ç H˘xfl
q+¨Ü«∂Å#∞ PtOKÕ"å~°∞. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : `å=Ú Ñ¨Ù}ºˆH∆„`«OQÍ ÉèÏqOKÕ Éˇ·`«∞Öò
=∞dÌãπ<Õ 'dÉÏ¡—QÍ LOKåÅx HÀˆ~"å~°∞. JÖψQ =∞iH˘xfl =∞`« qâßfi™êŠѨ@¡
=ÚǨÏ=∞‡^£ „Ѩ=HõÎ (ã¨) L^•~°OQÍ – K«∂ã‘ K«∂_»#@∞¡QÍ – =º=ǨÏiOKåÅx
‰õÄ_® "å~°∞ PtOKÕ"å~°∞. J~Ú`Õ "åi"≥∞ѨC HÀã¨O, "åi =∞<À"åOKè«Å#∞
J#∞ã¨iOK«=Åã≤# J=ã¨~°O Ug∞ ÖË^Œx JÖÏ¡ÇπÏ `«# „Ѩ=HõΉõΩ x~°ÌfiO^ŒfiOQÍ
K≥áêÊ_»∞.
80. D PÜ«∞`«∞Ö’ =Úã≤¡O ã¨=∂*ÏxH˜ K≥Ok# q^•fiOã¨∞ʼnõΩ ‰õÄ_® ÃÇÏK«ÛiHõ LOk.
"å~°∞ `å`å¯eHõ „ѨÜ∂≥ [<åÅ HÀã¨O ^è~Œ å‡xfl `åHõ@∞ìÃÑ>Ëì hK«"∞≥ #ÿ Ѩx KÕÜ∞« ~å^Œ∞.
Y∞~üP<£ ǨÏnã¨∞Å ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# P^ÕâßÅ∞ LO_»QÍ W`«~°∞Å HÀÔ~¯efl J#∞ã¨iOK«
1093
555 13. J„~å^£ 13= áê~å
38 h‰õΩ ѨÓ~°fiO ‰õÄ_® "Õ∞=Ú KåÖÏ
=∞Ok „ Ѩ=HõÎÅ#∞ ѨOÑ≤ L<åfl=Ú.
"Õ∞=Ú "åix ÉèÏ~åºa_»Å¤ ∞ HõÅ"å~°∞QÍ<Õ
KÕâß=Ú.81 JÖÏ¡ÇπÏ J#∞[˝ ÖˉõΩO_® U
x^Œ~≈° <å#fl~Ú<å fã¨∞‰õΩ~å=@=∞<Õk U
„Ѩ=HõÎ =Å¡ ‰õÄ_® HÍx Ѩx.82 „Ѩu x~å÷
i`« "åQÍÌ#O ed`«"∞≥ ÿ LOk.83
‰õÄ_»^Œ∞. XHõ"Õà◊ "å~°∞ QÆ#Hõ JÖÏ KÕ¿ãÎ "åix JÖÏ¡ÇπÏ Ñ¨@∞ì #∞Oz P^Œ∞‰õΩ<Õ
"å_≥=_»∂ LO_»_»∞.
81. (F =ÚǨÏ=∞‡^£!) h`À ã¨Ç¨ D Ö’HõOÖ’H˜ =zÛ# =∂ „Ѩ=HõÎÅO`å =∂#=
=∂„`«∞ÖË. "åiH© =OâßÅ∞, ‰õΩ@∞OÉÏÅ∞ LO_Õq. "åiH© PÅ∞a_»¤Å∞O_Õ"å~°∞.
"å~°∞ ‰õÄ_® JO^ŒiÖψQ J#fláêhÜ«∂Å∞ fã¨∞‰õΩ<Õ"å~°∞. "å~°∞ ^≥·=^Œ∂`«Å∞QÍh,
=∂#"åHÍ~°OÖ’ =Ù#fl =∞ˆ~ ~Ú`«~° „áê}∞Å∞QÍh HÍ~°∞ – JHõ∆~åÖÏ =∞#∞[
*ÏuH˜ K≥Ok#"å~°∞. XHõ"Õà◊ "å~°∞ QÆ#Hõ ^≥·=^Œ∂`«Å∞ J~Ú=ÙO>Ë =∞#∞+¨µÖ’¡–
JO^ŒiÖ’ XHõiÖÏ – HõÅã≤áÈ~Ú "åi`À =ÚK«Û\˜OK«ÖËHõáÈÜÕ∞"å~°∞. XHõ"Õà◊
J^ÕQÆ#Hõ [iy =ÙO>Ë „Ѩ=HõÎQÍ KÕã≤ ѨOѨ@OÖ’x =∂ L^ÕÌâ◊O <≥~°"Õˆ~k HÍ^Œ∞.
áÈh, "å~°∞ ^≥·=^Œ∂`«Öˇ· LO_ç =∂#"åHÍ~°OÖ’ „Ѩ`«ºHõ∆"≥∞ÿ LO>Ë "åiH˜ XHõ
‰õΩ@∞O|O, =Oâ◊O, =~°‚O JO@∂ Ug∞ LO_Õq HÍ=Ù. "åiH˜ PÅ∞a_»¤Å∞ ‰õÄ_®
LO_Õ"å~°∞ HÍ~°∞.
HÍ|\˜ì J=QÆ`«=∞ÜÕ∞º^Õq∞@O>Ë =∂#"åoH˜ ã¨<å‡~°æO K«∂Ѩ\ÏxH˜ ^Õ=Ùx `«~°Ñ¶¨Ù#
Z#∞flHÀ|_ç# „Ѩ=HõÎÅO`å =∂#= *ÏuH˜ K≥Ok#"åˆ~. 'ã¨<åºã¨`«fiO—, '"≥·~åQƺO—
=O\˜ "å\˜H˜ W™ê¡OÖ’ KÀ@∞ÖË^Œx ‰õÄ_® D PÜ«∞`«∞ ^•fi~å ã¨Ê+¨ì=∞=Ù`ÀOk.
82. J^Œ∞ƒù`åÅ∞, K«=∞`å¯~åÅ∞ KÕã≤ z\˜ÔHÖ’ Ѩiã≤÷`«∞Å ã¨fi~°∂áêxfl =∂iÛ"Õ¿ã â◊H˜Î,
JkèHÍ~°O „Ѩ=HõÅÎ ‰õΩ ÖË^∞Œ . J#∞Ü«∂Ü«ÚÅ∞ HÀ~°QÍ<Õ "å~°∞ "å\˜x fã¨∞‰õΩ~åÖË~∞° .
D â◊H˜Î JÖÏ¡ÇπωõΩ =∂„`«"Õ∞ LOk. ã¨=∞Ü«∞ ã¨O^Œ~åƒùÅ#∞ |\˜ì PÜ«∞# `å#∞
HÀi# „Ѩ=HõÎʼnõΩ H˘xfl x^Œ~°≈<åÅ#∞ JO^Œ*Ë™êÎ_»∞. Z=iH˜ U =∞Ç≤Ï=∞ K«∂áêe?
ZѨC_»∞ K«∂áêe? ZO^Œ∞‰õΩ K«∂áêe? J<Õq PÜ«∞# Jaè=∞`«OÃÑ· P^è•~°Ñ¨_ç
LO\Ï~Ú.
83. ^Õ=Ù_»∞ "åQÍÌ#O KÕã≤# „Ѩu ^•xH© XHõ ã¨=∞Ü«∞O x~å÷i`«"≥∞ÿ LOk. P ã¨=∞Ü«∞O
=zÛ#ѨÙ_»∞ Jk [iy f~°∞`«∞Ok. JÖÏ¡ÇÏπ `«# "åQÍÌ#O xÅ∞ѨىõΩO\Ï_»∞. Jã¨Å∞
PÜ«∞`«∞ Ѩ^•Å∞ Wq : ''e‰õΩe¡ J[e<£ H˜`åÉò.—— ^•x „ѨHÍ~°O '„Ѩu x~å÷i`«
"åQÍÌ#O ed`«"≥∞ÿ LOk— J#fl J~°÷O =ã¨∞ÎOk. H˘O`«=∞Ok D "åHõºOÖ’ Ѩ^•Å∞
1094
13. J„~å^£ ==∂ L|„iL 556 13. J„~å^£ 13= áê~å
39 JÖÏ¡ÇπÏ `å#∞ HÀi#^•xfl K≥iÑ≤ 41 "Õ∞=Ú Éèí∂q∞x ^•x JOK«∞Å
"Õ™êÎ_∞» , `å#∞ HÀi# ^•xfl JÖψQ (ZÅ¡Å) #∞Oz ZÖÏ ‰õΩkOK«∞‰õΩO@∂
LO_»x™êÎ_∞» . =¸Å„QÆO^äOŒ (Ö∫ÃÇÏ =ã¨∞<Î åfl"≥∂85 "å~°∞ QÆ=∞xOK«@O ÖË^•?
=∞ÇπÏѶ¨Ó*ò) PÜ«∞# ^ŒQÆæˆ~ LOk.84 JÖÏ¡ÇπÏ P^ÕâßÅ∞ *ÏsKÕ™êÎ_»∞, PÜ«∞#
P^ÕâßÅ#∞ ѨÙ#óѨijeOKÕ "å_≥=_»∂
40 (F „Ѩ=HÍÎ!) "åiH˜ KÕã≤=Ù#fl "åQÍÌ ÖË_»∞.86 PÜ«∞# KåÖÏ "ÕQÆOQÍ ÖˇHõ¯
<åÅÖ’ ^Õ#fl~Ú<å "Õ∞=Ú h‰õΩ K«∂Ñ≤O fã¨∞‰õΩ<Õ"å_»∞ ‰õÄ_®.
z<å ÖËHõ (JO`«‰õΩ =ÚO^Õ) "Õ∞=Ú h
„áê}Ïxfl ™êfinè#O KÕã¨∞‰õΩ<åfl (Uk 42 giH˜ ѨÓ~°fiO (QÆuOz#) „Ѩ[Å∞
U"≥∞ÿ<å㨈~...) ã¨O^Õâßxfl KÕ~°"ÕÜ«∞@"Õ∞ ‰õÄ_® ÃÑ^ŒÌ ÃÑ^ŒÌ ‰õΩ„@Å∞ Ѩ<åfl~°∞.
h Ѩx. ÖˇHõ¯ fã¨∞‰õΩ<Õ ÉÏ^茺`« =∂k. J~Ú`Õ (Jã¨Å∞ ã≤ã¨Å∞) `«O„`åÅhfl
JÖÏ¡ÇπÏ Jnè#OÖ’ L<åfl~Ú.87 Z=ˆ~O
=ÚO^Œ∞q "≥#H˜¯, "≥#∞Hõq =ÚO^Œ∞H˜ =KåÛÜ«∞x Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~∞° . (J~°c ÉèÏ+¨Ö’ KÕã∞¨ #Î fln PÜ«∞#‰õΩ `≥Å∞ã¨∞.88 WǨÏÖ’Hõ
WÖÏ [~°Q@ Æ O Hõ^∞Œ )Ì . Jã¨Å∞ "åHõºO WÖÏ LO@∞Ok : ''e‰õΩe¡ H˜`åa<£ J[Å∞<£.—— ѨÙ}ºÑ¶¨ÅO Z=i HÀã¨O LO^À
JÖÏ¡ÇÏπ „"åã≤ÃÑ\ì̃# „Ѩu Ѩx x~å÷i`« ã¨=∞Ü«∞OÖ’ [~°∞QÆ∞`«∞Ok Jx ^•x J~°O÷ . Jqâßfiã¨∞Å∞ `«fi~°Ö’<Õ `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï~°∞.
Jk Jqâßfiã¨∞Å∞ HÀi#O`« =∂„`å# ã¨OÉèíqOK«^Œ∞. Uk ZѨC_»∞ [~°QÍÅ<Õk
^Õ=Ùx Ü«ÚH˜ÎÃÑ·<Õ P^è•~°Ñ¨_ç LO@∞Ok. LOk. Hõ#∞Hõ (F „ѨÉèí∂!) h=Ù ^Ò~åƒùQͺxfl ™œÉèÏQƺOQÍ, =∞xflOѨÙQÍ =∂~°∞Û——
84. nxH˜ XHõ J~°÷O Wk : ^Õ=Ù_»∞ `å#∞ HÀi# P^Õâßxfl ~°^Œ∞ÌѨ~°z, `å#∞ HÀi# (Wɡfl Hõã‘~ü). ''[~°QÆ=Åã≤# ^•xfl HõÅ=Ú =ÚO^Œ∞QÍ<Õ edOzOk, ^•x `«_ç
^•xfl q∞yeÛ LOK«∞`å_»∞. =∞~˘Hõ J~°÷O Wk : PÜ«∞# „"åã≤# qkè„"å`«Ö’ PiáÈ~ÚOk—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs – ǨÏnã¨∞ <≥O|~°∞ : 5076) J#fl ǨÏnã¨∞
H˘xflO\˜x `˘ÅyOK«@O, H˘xflO\˜x Ü«∞^ä•`«^äŒOQÍ LOK«@O =O\˜q KÕã¨∂Î P^è•~°OQÍ nxÃÑ· H˘O^Œ~°∞ JÉèíºO`«~°O ÖË=<≥`ÕÎ J=HÍâ◊O LOk. J~Ú`Õ D
LO\Ï_»∞. P ã¨∞~°H˜∆`« Ѷ¨ÅHõO (Ö∫ÃÇÏ =∞ÇπÏѶ¨Ó*ò) PÜ«∞# =^ŒÌ<Õ LOk. H˘xfl K≥iÑ≤"Õ`«, q∞yeÛ"Õ`« ‰õÄ_® qkè„"å`«Ö’ JO`«~åƒùQÆ"Õ∞ Jx ã¨=∂^è•#Ѩ_»=Åã≤
ǨÏnã¨∞Å ^•fi~å ‰õÄ_® D q+¨Ü«∂xH˜ ã¨=∞~°÷# Åaè™ÈÎOk. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : LO@∞Ok (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü).
''=∞x+≤ áêáêÅ HÍ~°}OQÍ LáêkèH˜ ^Œ∂~°O KÕÜ«∞|_»`å_»∞. ^Œ∞P („áê~°÷#) =Å¡ 85. JO>Ë Jˆ~aÜ«∂Ö’x `«=∞ ~å[º Éè∂í ÉèÏQÆO <å<å\˜H© ZÖÏ ‰õΩOzOK«∞‰õΩáÈ`«∞O^À,
qkè„"å`«Ö’ =∂~°∞Ê ã¨OÉèíqã¨∞ÎOk. |O^èŒ∞=ÙŠǨωõΩ¯ <≥~°"Õ~°Û@O =Å¡ PÜ«Ú+¨µ W™ê¡O ZO`« j„Ѷ¨∞QÆu# qã¨Îiã¨∞Î#fl^À D =Ú„+≤‰õΩ¯Å∞ K«∂_»@O ÖË^•? Jx nx
ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok—— Jx XHõ ǨÏnã¨∞Ö’ LOk (=Úã¨fl^≥ JǨχ^£ – ã¨OѨÙ\˜ – 5† ¿Ñr ÉèÏ=O.
– 277). H˘O`«=∞Ok „Ѩ=HõÎ „Ñ≤Ü«∞ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å∞ D q^èŒOQÍ "Õ_»∞‰õΩ<Õ"å~°x 86. JÖÏ¡ÇπÏ `«~°Ñ¶¨Ù# *Ïs J~Ú# P^ÕâßÅ#∞ xÅ∞=iOKÕ, ~°^Œ∞Ì Ñ¨~°KÕ ^Œ=Ú‡ Z=iH©
`≥Å∞™ÈÎOk : ''F JÖÏ¡ÇπÏ! #∞=Ùfi =∂ H˘~°‰õΩ ^Ò~åƒùQͺxfl ~åã≤=ÙO>Ë ^•xfl ÖË^∞Œ .
K≥iÑ≤"≥~Úº. XHõ"Õà◊ =∂ H˘~°‰õΩ ™œÉèÏQͺxfl ~åã≤=ÙO>Ë ^•xfl JÖψQ LOK«∞. 87. =∞Hͯ‰õΩ K≥Ok# =Ú„+≤‰Ωõ ¯Å‰õΩ ѨÓ~°fiO ‰õÄ_® „Ѩ[Å∞ `«=∞ „Ѩ=HõÅÎ ‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ
ZO^Œ∞HõO>Ë #∞=Ùfi HÀi#k K≥iÑ≤"ÕÜ«∞QÆÅ=Ù. #∞=Ùfi HÀi#k q∞yeÛ LOK«QÆÅ=Ù. ‰õΩ„@Å∞ Ѩ<Õfl"å~°∞. J~Ú`Õ JÖÏ¡ÇπÏ Z`«∞ÎQÆ_»Å =ÚO^Œ∞ gi áêzHõÖËg áê~°ÖË^Œ∞.
=¸Å„QÆO^äŒO h =^ŒÌ<Õ LOk.—— Ǩτ[`ü L=∞~ü (~°l) HÍÉÏ QÆ$Ç¨Ï „Ѩ^ŒH˜∆} KÕã¨∂Î JÖψQ gà◊§ ‰õΩ„@Å∞ ‰õÄ_® WHõ g∞^Œ@ ^≥=· „Ѩ}ÏoHõ =ÚO^Œ∞ ^ÕxH© ѨxH˜ ~å‰õΩO_®
– qÅÑ≤ã∂¨ Î – D q^èOŒ QÍ „áêi÷OKÕ"å~°∞: ''F JÖÏ¡ÇÏπ ! h=Ù <å <˘ã¨@ ^Ò~åƒùQͺhfl, áÈ`å~Ú.
áêáêxfl ~åã≤=ÙO>Ë ^•xfl K≥iÑ≤"≥~Úº. ZO^Œ∞HõO>Ë h=Ù HÀi#^•xfl K≥iÑ≤ 88. ^•x „ѨHÍ~°"Õ∞ PÜ«∞# |Ǩï=∂#O "˘ã¨QÆ@"≥∂, tHõ∆#∞ qkèOK«@"≥∂ KÕ™êÎ_»∞.
"ÕÜ«∞QÆÅ=Ù. h=Ù HÀi# ^•xfl q∞yeÛ LOK«QÆÅ=Ù. =¸Å„QÆO^äŒO h =^ŒÌ<Õ ã¨`å¯~åºÅ∞ KÕã≤# "åiH˜ |Ǩï=∂#O, ^Œ∞ëê¯~åºÅ∞ KÕã≤# "åiH˜ tHõ∆.
1095 1096
13. J„~å^£ ==∂ L|„iL 557 13. J„~å^£ 13= áê~å
43 ''#∞=Ùfi „Ѩ=HõÎ=Ù HÍ=Ù—— Jx D
Jqâßfiã¨∞Å∞ JO@∞<åfl~°∞.''D q+¨Ü∞« "≥∞ÿ
<å‰õÄ – g∞‰õÄ =∞^躌 ™êH˜Q∆ Í JÖÏ¡ÇÏπ
KåÅ∞.89 „QÆO^äŒ *Ï˝#O QÆÅ"å~°∞ ‰õÄ_®
(D q+¨Ü∂« xH˜ ™ê‰õΩ∆ Å∞QÍ
90
LO\Ï~°∞)—— Jx "åiH˜ K≥ѨC.
89. <Õ#∞ PÜ«∞# `«~°Ñ¶¨Ù# ѨOѨ|_ç# ã¨`«º=O`«∞_≥·# „Ѩ=HõÎ#h, PÜ«∞# ã¨O^Õâßxfl
„Ѩ[ʼnõΩ JO^Œ*¿Ë ã "å_ç#x PÜ«∞#‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. JÖψQ g∞~°∞ J|^ŒOú K≥|∞`«∞<åfl~°x
‰õÄ_® PÜ«∞#‰õΩ `≥Å∞ã¨∞.
90. WHõ¯_» „QÆO^ä*Œ Ï˝#O HõÅ"å~°O>Ë `Ò~å`ü, WOrÖò „QÆO^ä•Å#∞ J^躌 Ü«∞#O KÕã#≤ "å~°x
ÉèÏ=O. „QÆO^äŒ=ǨïÅ∞QÍ LO_ç, W™ê¡O ã‘fiHõiOz# "å~°∞ – JO>Ë J|∞ÌÖÏ¡ a<£
ã¨ÖÏO, ã¨Öχ<£ á¶êsû, `«g∞"£∞ ^•s `«k`«~° „Ѩ=ÚY∞ʼnõΩ ‰õÄ_® <Õ#∞ ^≥=· „Ѩ=Hõ#Î #fl
ã¨OQÆu `≥Å∞ã¨∞. Jˆ~aÜ«∂Ö’x =Ú„+≤‰õΩ¯Å∞ H©ÅHõ"≥∞ÿ# =º=Ǩ~åÅÖ’ f~°∞ÊHÀã¨O
„QÆO^ä=Œ ǨïÅ (Ü«¸^Œ∞Å, „ÔHã· =Ψ ÙÅ) =^Œ‰Ì Ωõ "≥à§ı "å~°∞. "åi =ÚO^Œ∞ ^è~Œ ‡° ã¨O^ÕÇ¨ Å#∞
"≥e|∞KÕÛ"å~°∞. D q+¨Ü∂« xfl JÖÏ¡ÇÏπ WHõ¯_» „Ѩ™êÎqã¨∂,Î =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) ^≥=· „Ѩ=HõÎ
J#fl q+¨Ü«∞OÖ’ U^Œ<åfl ã¨O^ÕǨÏO LO>Ë „QÆO^äŒ=ǨïÅ#∞ ‰õÄ_® J_çy `≥Å∞ã¨∞
HÀ=∞x K≥áêÊ_»∞.
J~Ú`Õ =∞iH˘O`«=∞Ok q^•fiOã¨∞Å∞ WHõ¯_» '„QÆO^äŒO— J<Õ Ñ¨^•xfl 'Y∞~üP<£—
J#fl ÉèÏ=OÖ’ fã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. „QÆO^äŒ*Ï˝#O HõÅ"å~°O>Ë "å~°∞ =Úã≤¡OÖË Jx
Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞. D "åHõºOÖ’ '„QÆO^äŒO— JO>Ë 'Ö∫ÃÇÏ =∞ÇπÏѶ¨Ó*ò— Jx WOHÍ
H˘O`«=∞Ok ÉèÏqOKå~°∞. „QÆO^äŒ*Ï˝#O HõÅ"å~°∞ JO>Ë JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞#x "å~°∞
Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞. J~Ú`Õ g@xflO\˜Ö’H© "≥Ú^Œ\ ˜ Jaè„áêÜ«∞"Õ∞ KåÖÏ=~°‰õΩ
ã¨Ô~·#^Œx JxÑ≤™ÈÎOk.

1097
14. W„ÉÏÇ‘ÏO ==∂ L|„iL 558 14. W„ÉÏÇ‘ÏO 13= áê~å

14. W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ ã¨∂~å

ѨiK«Ü«∞O
W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ ã¨∂~å =∞Hͯ HÍÖÏxH˜ K≥Ok#k. D ã¨∂~å =ÚYºOQÍ `ÒÇ‘Ï^£ (UHõ^≥·"å
~å^èŒ#)#∞ <˘H˜¯ K≥Ñ≤ÊOk. f~°∞Ê k<åxfl, ^≥·=„QÆO^ä•Å#∞, ^≥·=„Ѩ=HõÎÅ#∞ qâ◊fiã≤OK«_»O `«k`«~°
^è•i‡Hõ qâßfi™êÅ QÆ∞iOz É’kèOzOk. D ã¨∂~åÖ’x 35= "åHõºOÖ’ W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ „Ѩ=HõÎ
(Jã¨) ¿Ñ~°∞ „Ѩ™êÎ=#‰õΩ =zÛOk. D ã¨∂~å‰õΩ PÜ«∞# ¿Ñ~°∞<Õ ÃÑ@ì_»O [iyOk. „Ѩ=HõÎÅO^Œi
ã¨O^Õâ◊O, É’^èŒ#Å∞ XHõ¯>Ë#h D ã¨∂~å q=iOzOk. ã¨=∞ã¨Î P~å^èŒ#ʼnõΩ J~°∞›_≥·# XˆH
XHõ¯ ^Õ=Ùx QÆ∞iOz „Ѩ[ʼnõΩ `≥eÜ«∞*ËÜ«∞_®xˆH "å~°O`å „Ñ¨Ü«∞uflOKå~°∞. „Ѩ[Å#∞
J*Ï˝<åO^èŒHÍ~°O #∞Oz "≥Å∞QÆ∞ =∂~åæxH˜ fã¨∞‰õΩ~å=_®xH˜, P q^èŒOQÍ "åix HÍáê_»_®xH˜
Hõ$+≤ KÕâß~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ qq^èŒ *Ï`«∞Å =^ŒÌ‰õΩ ѨOÑ≤# „Ѩ=HõÎÅ∞ ‰õÄ_® ™ê^è•~°} =∂#=ÙÖË.
PÜ«∂ *Ï`«∞Å ÉèÏ+¨Ö’¡ ^Õ=Ùx ã¨O^Õâßxfl "åiH˜ KÕ~°"ÕÜ«∞_®xH˜ D „Ѩ=HõÎÅ∞ „ѨÉèíqOKå~°∞.
HÍx, D „Ѩ=HõÎÅ#∞, "åi ã¨O^Õâßxfl PÜ«∂ *Ï`«∞Å∞ x~åHõiOK«_®xH˜, u~°ã¨¯iOK«_®xH˜
=ÚYº HÍ~°}O "åà◊√§ ‰õÄ_® `«=∞ =O\˜ ™ê^è•~°} =∂#=ÙÅ∞ HÍ=_»"Õ∞. „Ѩ=HõÎÅO^Œ~°∂
`«=∞ `«=∞ *Ïu „Ѩ[Å #∞Oz XˆHq^èŒ"≥∞ÿ# =ºuˆ~Hõ`«#∞ Z^Œ∞~˘¯<åfl~°∞. x~°O‰õΩâ◊ JkèHÍ~°∞Å∞,
^Œ∞~å‡~°∞æÅ∞ `«=∞ ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å`À Hõeã≤ PÜ«∂ „Ѩ=HõÎÅÃÑ· Ü«Ú^•úÅ#∞ „ѨHõ\ ˜OKå~°∞. D
ã¨∂~åÖ’ f~°∞Êk<åxfl =i‚OK«_»O [iyOk. P ~ÀA Ã+·`å<£ `å#∞ =∂#=ÙÅ#∞ "≥∂ã¨yOKå#x
XѨC‰õΩO\Ï_»∞. "åà◊√§ KÕã≤# Ѩ#∞ʼnõΩ `«#‰õΩ ÉÏ^茺`« ÖË^Œx JO\Ï_»∞.
JÖÏ¡ÇπωõΩ |^Œ∞Å∞ q„QÆǨÅ#∞ P~åkèOKÕ =∞Hͯ֒x J~°|∞ƒ `≥QÆÅ QÆ∞iOz ‰õÄ_®
D ã¨∂~å „Ñ¨™êÎqOzOk. "åi JO`«O ZÖÏ LO@∞O^À ‰õÄ_® D ã¨∂~å `≥eÑ≤Ok. "å~°∞
z=~°‰õΩ #~°HÍyflH˜ QÆ∞~°=Ù`å~°∞. f~°∞Ê k<å# Jqâßfiã¨∞ʼnõΩ Z^Œ∞~°ÜÕ∞º cÉèí`«ûHõ~° Ѩiã≤÷`«∞Å
=~°‚# ‰õÄ_® D ã¨∂~åÖ’ Hõ#|_»∞`«∞Ok.
D ã¨∂~åÖ’ =¸™ê „Ѩ=HõÎ (Jã¨), W„™ê~¸Öò ã¨O`«uH˜ ã¨O|OkèOz# Hõ^äŒ#∞
‰õΩ¡Ñ¨ÎOQÍ „Ѩ™êÎqOK«_»O [iyOk. Ѷ≤~üB<£ =O\˜ x~°O‰õΩâ◊ áêʼnõΩ_ç ^Ò~°˚<åºÅ #∞Oz
JÖÏ¡ÇπÏ "åix ~°H˜∆OKå_»∞. Ѷ≤~üB<£ "åi ‰õΩ=∂~°∞Å#∞ ǨÏ`«=∂ˆ~Û"å_»∞. "åi „ã‘ÎÅ#∞ q_çz
ÃÑ>Ëì"å_»∞. JÖÏ¡ÇπÏ W„™ê~¸Öò ã¨O`«ux J#∞„QÆÇ≤ÏOKå_»∞. JÖÏ¡ÇπÏ "åiÃÑ· ‰õΩiÑ≤Oz#
J#∞„QÆǨxH˜ QÍ#∞ "å~°∞ JÖÏ¡ÇπωõΩ Hõ$`«[˝`« K«∂Ѩ=Åã≤Ok. HÍx "å~°∞ JÖÏ KÕÜ«∞ÖË^Œ∞.
`«Åa~°∞ã¨∞ "≥·Yi J=ÅOaOKå~°∞. D ã¨∂~å ‰õΩ¡Ñ¨ÎOQÍ JÖÏ¡ÇπÏ â◊H˜Î ™ê=∞~å÷ºÅ#∞ =i‚OzOk.
k=º Y∞~üP<£ =∂#"åo H˘~°‰õΩ ^Õ=Ùx `«~°Ñ¶¨Ù# J=`«iOz# k=º ã¨O^Õâ◊=∞#fl "åºYº`À
D ã¨∂~å „áê~°OÉèí"≥∞ÿ J^Õ "åºYº`À =ÚQÆ∞ã¨∞ÎOk.
Q
1098
14. W„ÉÏÇ‘ÏO ==∂ L|„iL 559 14. W„ÉÏÇ‘ÏO 13= áê~å

14. W„ÉÏÇ‘ÏO ã¨∂~å =„Hõ`#« ∞ ã¨$lOK«QÀ~°∞<Î åfl~°∞.3 =∂~°„æ Éè+í ì¨

`«Ö’ "å~°∞ KåÖÏ ^Œ∂~°O "≥o§áÈÜ«∂~°∞.4
J=`«~°} : =∞Hͯ PÜ«∞`«∞Å∞ : 52
Jáê~° Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_»∞, Ѩ~°=∞ Hõ$áêjÅ∞_≥·# 4 "Õ∞=Ú U „Ѩ=HõÎ#∞ ѨOÑ≤<å, J`«_»∞
JÖÏ¡ÇπÏ ¿Ñ~°∞`À q+¨Ü∂« xfl ã¨Ê+¨Oì QÍ q_»=∞~°z K≥Ñʨ
1 JeѶπ ÖÏ"£∞ ~å. (F =ÚǨÏ=∞‡^£ – _®xH˜ gÅ∞QÍ `«# *Ïu "åi ÉèÏ+¨Ö’
ã¨Jã¨O!) #∞=Ùfi „Ѩ[Å#∞ JO^èŒHÍ~åÅ =∂\Ï¡_"Õ åxQÍ KÕã≤ ѨOáê=Ú.5 PÃÑ#·
#∞Oz "≥eH˜fã≤ HÍOu "≥·Ñ¨Ù‰õΩ fã¨∞‰õΩ JÖÏ¡ÇπÏ `å#∞ HÀi#"åix JѨ=∂~°æO
~å=\ÏxH˜1 =∞Ǩϟ#fl`«"∞≥ #ÿ D „QÆO^ä•xfl Ѩ\ ™ì̃ êÎ_∞» , `å#∞ HÀi# "åiH˜ ã¨<å‡~°Oæ
"Õ∞=Ú h "≥Ñ· Ù¨ ѨOáê=Ú – "åi „ѨÉ∞íè =Ù K«∂Ñ≤™êÎ_»∞. PÜ«∞# ã¨~åfikè‰õΩº_»∞,
P[˝ÃÑ·.2 u~°∞QÆ∞ÖËx"å_»∞, ™È΄`«=ÚʼnõΩ q"ÕHõ=O`«∞_»∞.6
J~°∞›_#·≥ "åx =∂~°Oæ "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ (fã¨∞‰õΩ~å= 5 "Õ∞=Ú =¸™ê‰õΩ =∂ ã¨∂K«#ezÛ
\ÏxH˜). ѨOѨÙ`«∂, ''#∞=Ùfi h *Ïu "åix
JO^èŒHÍ~åÅ #∞Oz – "≥eH˜ fã≤ –
2 PHÍâßÅÖ’, Éè∂í q∞Ö’L#fl ã¨=∞ã¨=Î ¸ "≥Å∞QÆ∞Ö’H˜ fã¨∞‰õΩ~å.7 JÖÏ¡ÇπÏ Ü≥ÚHõ¯
P JÖÏ¡ÇÏπ ^Õ. u~°™ê¯~°∞Å H˘~°‰Ωõ Hõi#î tHõ∆
=¸ÅOQÍ q<åâ◊O LOk. 3. JO>Ë W™ê¡O „Ѩɒ^è#Œ ŠѨ@¡ „Ѩ[Ö’¡ JáÈǨÏefl ÃÑOzáÈ+≤OKÕ L^ÕâÌ O◊ `À "å\˜Ö’
`«Ñ¨CÖˇ#∞fl`«∂ LO\Ï~°∞. XHõ q+¨Ü«∂xfl ^•x ã¨O^Œ~°ƒùO #∞Oz `«Ñ≤ÊOz, =„H©Hõ
3 "å~°∞ Ѩ~°Ö’HÍxH˜ |^Œ∞Å∞ „áêѨOzHõ iOKÕO^Œ∞‰õΩ Ü«∞ufl™êÎ~°∞. ÖË^• =¸ÖÏOâßxfl `«=∞ =∞<À "åOKè«Å Hõ#∞QÆ∞}OQÍ
rq`å<Õfl „¿Ñq∞ã¨∞<Î åfl~°∞. JÖÏ¡ÇÏπ =∂~°Oæ =∞ÅK«∞‰õΩ<Õ „Ѩܫ∞`«flO KÕ™êÎ~°∞.
#∞Oz („Ѩ[Å#∞) PѨÙ`«∂ JO^Œ∞Ö’ 4. ZO^Œ∞HõO>Ë "åiÖ’ ÃÑ·# ¿Ñ~˘¯#|_ç#@∞=O\˜ ~°∞QƇ`«Öˇ<Àfl KÀ@∞KÕã¨∞‰õΩ<åfl~Ú.
1. D q+¨Ü«∞"Õ∞ D „QÆO^äŒOÖ’ =∞iH˘xfl KÀ@¡ ‰õÄ_® K≥ѨÊ|_çOk. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : Ѩ~°Ö’HõOHõ<åfl „áêѨOzHõ rq`åxH˜ „áê^è•#º`« W=fi@O, ^≥·==∂~°æO #∞Oz
1. ''q∞=∞‡efl HÍ~°∞ pHõ@¡ #∞Oz "≥eH˜fã≤ "≥Å∞QÆ∞ "≥·Ñ¨Ù‰õΩ `≥KÕÛO^Œ∞‰õΩ `«# „Ѩ[Å#∞ PѨ@O "å\˜Ö’ H˘xfl =∂„`«"Õ∞.
^•ã¨∞xÃÑ· ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# ã¨∂K«#Å∞ J=`«iOѨ*Ë¿ãk PÜ«∞<Õ Hõ^•!—— (ǨÏn^£ – 9) 5. Wk ‰õÄ_® ^Õ=Ùx Q˘Ñ¨Ê LѨHÍ~°"Õ∞. =∂#=ÙÅ =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO HÀã¨O PÜ«∞#
2. ''JÖÏ¡ÇπÏ qâßfiã¨∞Å ~°Hõ∆‰õΩ_»∞. PÜ«∞# "åix JO^èŒHÍ~åÅ #∞O_ç "≥eH˜fã≤ `«# „QÆO^ä•Å#∞ J=`«iOѨ*ËÜ«∞@O`Àáê@∞, `«# „Ѩ=HõÎÅ#∞ ‰õÄ_® ѨOáê_»∞.
*’ºu "≥·Ñ¨Ù‰õΩ fã¨∞‰õΩ=™êÎ_»∞.—— (JÖò |Y~° – 257) JO`ÕHÍ^Œ∞, P „Ѩ=HõÎÅ∞ `«=∞ *Ïu „Ѩ[Å∞ =∂\Ï¡_Õ ÉèÏ+¨Ö’ É’^èŒÑ¨~°KÕ "å~°∞QÍ
2. ã¨<å‡~°æO K«∂Ѩ@O =~°ˆH „Ѩ=HõΠѨx. Z=~°~Ú<å P =∂~åæxfl J=ÅOaOKå~°O>Ë KÕã≤ ѨOáê_»∞. „Ѩ[Å∞ `˘O^Œ~°QÍ J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åÅ#fl^Õ nx =ÚM’º^ÕÌâ◊O.
ˆH=ÅO ^≥·=Hõ$Ѩ`À<Õ, ^≥·"å[˝`À<Õ J=ÅOa™êÎ~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë Jã¨Öˇ·# =∂~°æ^Œi≈ 6. J~Ú`Õ „Ѩ=HõÎ ZO`« K«Hõ¯QÍ É’^èŒÑ¨~°z<å, q+¨Ü«∂xfl ZO`«QÍ q_»=∞~°z K≥Ñ≤Ê<å
PÜ«∞<Õ. Z=i q+¨Ü«∞OÖ’#~Ú<å ^≥·"å[˝ QÆ#Hõ HÍHõáÈ`Õ „Ѩ=HõÎ ZO`«QÍ JÖÏ¡ÇπÏ HÀ~°#O`«=~°‰õÄ Z=iH© ã¨<å‡~°æ ÉèÏQƺO ÅaèOK«^Œ∞.
É’^èŒÑ¨~°z<å "åiH˜ ã¨<å‡~°æ ÉèÏQƺO „áêÑ≤ÎOK«^Œ∞. WÖÏO\˜ L^•Ç¨Ï~°}Å∞ „Ѩ=HõÎÅ 7. F =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Å¡ÖϡǨï JÖˇ·Ç≤Ï = ã¨Å¡O) ! "Õ∞=Ú x#∞fl h *Ïu "åi =^ŒÌ‰õΩ
QÍ^äÖŒ ’¡ HÀH˘Å¡Å∞. JOu=∞ ^≥=· „Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) "å~°∞ ZO`«QÍ Ñ¨i`«ÑO≤ z<å ѨOÑ≤#>Ë¡, hÃÑ· Y∞~üP<£ „QÆO^ä•xfl J=`«iOѨ*Ëã≤#>Ë¡ ѨÓ~°fiO "Õ∞=Ú =¸™ê
`«# Ñ≤#`«O„_ç J|∂`åeÉò#∞ =Úã≤¡OQÍ =∂~°ÛÖËHõáÈÜ«∂~°#flk QÆ=∞<å~°›O. (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)‰õΩ ‰õÄ_® ã¨∂K«#ezÛ J`«x *Ïu „Ѩ[Å =^ŒÌ‰õΩ ѨOáê=Ú.
1099 1100
14. W„ÉÏÇ‘ÏO ==∂ L|„iL 560 14. W„ÉÏÇ‘ÏO 13= áê~å
=∞ǨϟѨHÍ~åÅ#∞ "åiH˜ *Ï˝Ñ¨HõO g∞ H˘_»∞‰õΩÅ#∞ K«O¿Ñã≤, g∞ „ã‘ÎÅ#∞
KÕ~Ú——8 Jx K≥ÑÊ≤ # ã¨O^Œ~åƒùxfl (QÆ∞~°∞‰Î Ωõ =∂„`«"Õ∞ „|`«HõxKÕÛ"å~°∞. Wk g∞‰õΩ g∞
`≥K«∞ÛHÀO_ç). xâ◊ÛÜ«∞OQÍ WO^Œ∞Ö’ „ѨÉ∞íè =Ù `«~Ñ° Ù¨¶ # ÃÑ^ŒÌ ѨsHõQ∆ Í10 LO_Õk.——
ã¨Ç¨Ï# =¸~°∞ÎÅ∞, Hõ$`«[˝`å =∞#ã¨∞¯Öˇ·# 7 ''g∞~°∞ QÆ#Hõ Hõ$`«A˝Å∞QÍ "≥∞ey`Õ,
„Ѩu XHõ¯iH© ã¨∂K«#Å∞ L<åfl~Ú.9 <Õ#∞ g∞‰õΩ =∞iO`« JkèHõOQÍ J#∞„QÆ
6 =¸™ê `«# *Ïu "åi`À WÖÏ Ç≤Ï™êÎ#∞.11 XHõ"àÕ ◊ g∞~°∞ QÆ#Hõ (KÕã#≤ )
J#flѨÊ\˜ q+¨Ü«∞O ‰õÄ_® QÆ∞~°∞ÎOK«∞HÀ "Õ∞Å∞#∞ =∞~°záÈ`Õ xâ◊ÛÜ«∞OQÍ <å tHõ∆
^Œy#^Õ : ''JÖÏ¡ÇπÏ g∞‰õΩ KÕã≤# "Õ∞à◊§#∞ KåÖÏ Hõi#î "≥∞#ÿ k12 (Jx =∞~°∞=HõO_ç)——
Jx g∞ „ѨÉèí∞=Ù q∞=∞‡efl ™ê=^è•#
*Ï˝ÑH¨ Oõ KÕã∞¨ HÀO_ç – q∞=∞‡efl f„=OQÍ Ñ¨~°z# q+¨Ü«∂xfl *Ï˝Ñ¨HõO LOK«∞
"Õkãè ∂¨ Î L#fl Ѷ~≤ “#∞ [#∞Å K≥~#° ∞O_ç HÀO_ç!13
PÜ«∞# g∞‰õΩ q=ÚH˜xÎ HõeÊOKå_»∞. "å~°∞
8 =¸™ê WOHÍ WÖÏ J<åfl_»∞ : ''XHõ"àÕ ◊
Jqâßfiã¨O, J*Ï˝<åO^èŒHÍ~°OÖ’ =∞QÆ∞æ`«∂ L#fl |h W„™ê~¸Öò#∞ qâßfiã¨O, g∞~°∂, Éèí∂=∞O_»ÅOÖ’x "å~°O^Œ~°∂
HÍOuˆ~YÅ "≥·Ñ¨Ù‰õΩ `≥KÕÛO^Œ∞ˆH "Õ∞=Ú J`«xfl xÜ«∞q∞Oz ѨOáê=Ú. 'ã¨∂K«#Å∞— ‰õÄ_® ^Õ=Ùx Ѩ@,¡ "Õ∞Å∞#∞ =∞~°z
JO>Ë JÖÏ¡ÇπÏ =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)‰õΩ WzÛ# =∞Ç≤Ï=∞Å∞. ÖËHõ |h W„™ê~¸Öò „Ѩ=iÎOz<å (PÜ«∞#‰õΩ "å\˜ÖË¡ #+¨ìO
ã¨∂~åÖ’ ¿Ñ~˘¯#|_ç# 9 =∞Ç≤Ï=∞Å∞ ‰õÄ_® HÍ=K«∞Û.
8. PÜ«∞`«∞Ö’ 'JÜ«∂ºq∞ÖÏ¡ÇÏπ — J#|_çOk. JO>Ë W„™ê~¸Öò ã¨O`«u "åiH˜ ^Õ=Ù_»∞ J`«#∞ ã¨ÇϨ #O =Ç≤Ï¿ãÎ Jk ‰õÄ_® J`«xH˜ "Õ∞ÖË KÕ‰Äõ ~°∞ã¨∞OÎ k. XHõ"àÕ ◊ J`«xHˆ ^≥<· å
KÕã#≤ =∞ǨϟѨHÍ~åÅx WHõ¯_» ÉèÏ=O. P =∞ǨϟѨHÍ~åÅ QÆ∞iOz WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ ã¨O`À+¨O Hõey ^•xÃÑ· J`«#∞ Hõ$`«[˝`åѨÓ~°fiHõOQÍ "≥∞ey`Õ Jk ‰õÄ_® J`«x
‰õÄ_® J<ÕH™õ ê~°∞¡ „Ѩ™êÎqOK«@O [iyOk. '"å~°∞ Z^Œ∞~˘¯#fl ã¨OH˜+¡ ì¨ Ñ¶∞¨ _çÜ∞« Å#∞, áêe@ â◊√ÉèíHõ~°"Õ∞ J=Ù`«∞Ok.—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O – H˜`å|∞A˚ÇπÏÌ)
P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ JÖÏ¡ÇπÏ "åiÃÑ· ‰õΩiÑ≤Oz# J#∞„QÆǨÅ#∞ *Ï˝Ñ¨HõO K≥~Úº— J#fl 10. J^˘Hõ ÃÑ^ŒÌ ѨsHõQ∆ Í Ñ¨i}q∞Oz<å, JÖÏ¡ÇÏπ q∞=∞‡efl P PѨ^Œ #∞Oz q=ÚH˜xÎ zÛ
J~°O÷ ‰õÄ_® =ã¨∞OÎ k. P ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’ JÖÏ¡ÇÏπ "åix QÆO_»O #∞Oz QÆ>Hìˇ ¯˜ OKå_»∞. =∞ǨϟѨHÍ~°O KÕâß_»∞. JO^Œ∞ˆH<Õ"≥∂ H˘O`«=∞Ok J#∞"å^Œ‰õΩÅ∞ PÜ«∞`«∞Ö’x
"å\˜Ö’ H˘xfl ã¨OѶ¨∞@#Å∞ D ã¨∂~åÖ’ ‰õÄ_® ~åÉ’`«∞<åfl~Ú. '|ÖÏ=Ù<£— J<Õ Ñ¨^•xfl ѨsHõ∆ Jx J#∞=k¿ãÎ, =∞iH˘O^Œ~°∞ 'LѨHÍ~°O— Jx
`«~°∞˚=∂ KÕâß~°∞.
9. 'ã¨ÇϨ #O—, 'Hõ$`«[`˝ —« –D ~Ô O_»∂ ZO`À L`«=Î ∞"≥∞#ÿ QÆ∞}ÏÅ∞. qâßfiã¨O g\˜g∞^Œ<Õ 11. ^Õ=Ù_»∞ KÕã≤# "Õ∞Å∞#∞ ^•ã¨∞Å∞ =∞~°∞=‰õÄ_»^Œ∞. ÃÑ·QÍ P "Õ∞à◊¡‰õΩQÍ#∞ "å~°∞
P^è•~°Ñ_¨ ç LO@∞Ok. JO^Œ∞Hˆ WHõ¯_» Hˆ =ÅO P ~Ô O_ç\ x˜ =∂„`«"∞Õ „Ѩ™êÎqOK«@O Hõ$`«[`˝ åѨÓ~°fiHõOQÍ =º=ǨÏiOKåe. Hõ$`«[`˝ å ÉèÏ=O =Å¡ J#∞„QÆÇ¨ ÅÖ’ =∞iO`«
[iyOk. =¸ÅOÖ’ g\˜HÀã¨O 'ã¨Éσ~ü— =∞iÜ«Ú '+¨‰õÄ~ü— J<Õ Ñ¨^•Å∞ "å_» ã¨=∞$kú [~°∞QÆ∞`«∞Ok. =∞ixfl HÍ#∞HõÅ#∞ ^Õ=Ù_»∞ "˘ã¨QÆ∞`å_»∞.
|_®¤~Ú. ã¨Éσ~ü JO>Ë J`«ºkèHõOQÍ ã¨Ç¨Ï#O =Ç≤ÏOKÕ"å_»∞, +¨‰õÄ~ü JO>Ë 12. ^Õ=Ù_»∞ KÕã≤# "Õ∞à◊§#∞ =∞~°záÈ=@O (Hõ$`«Ñ¶¨∞fl`«‰õΩ áêÅÊ_»@O) f„==∞~Ú#
J`«ºkèHõOQÍ Hõ$`«[˝`«Å∞ `≥Å∞ѨىõΩ<Õ"å_»∞. Hõ$`«[˝`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ ã¨Ç¨Ï#O QÆ∞iOz q+¨Ü«∞O. "Õ∞Å∞#∞ =∞~°z# "åiÃÑ· ^Õ=Ù_»∞ P„QÆÇ≤Ï™êÎ_»∞. ''„ã‘ÎÅÖ’ KåÖÏ=∞Ok
„Ѩ™êÎqOK«@O QÆ=∞<å~°› q+¨Ü«∞O. ã¨Ç¨Ï#O`À<Õ Hõ$`«[˝`« =ã¨∞ÎOk. JO^Œ∞ˆH `«=∞ Éèí~°ÎŠѨ@¡ Hõ$`«Ñ¶¨ÚflÅ∞QÍ "≥∞ÅQÆ@O =Å¡ #~°HõOÖ’H˜ áÈ`å~°——#fl =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ
=∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) D q^èŒOQÍ „Ѩ=zOKå~°∞: ''qâßfiã≤ =º=Ǩ~°O (ã¨) „Ѩ=K«#O D ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ QÆ=∞xOK«^Œy#k (ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O).
‰õÄ_® Hõ_»∞ qz„`«"≥∞ÿ#k. JÖÏ¡ÇπÏ J`«x HÀã¨O U x~°‚Ü«∞O KÕã≤<å Jk J`«x 13. D q^èOŒ QÍ <˘H˜¯ K≥Ñʨ \Ïxfl|\˜ì JÖÏ¡ÇÏπ ^Œ$+≤Öì ’ Wk ZO`« =ÚYº"≥∞#ÿ q+¨Ü∞« "≥∂
áêe@ „âıÜ«∞㨯~°OQÍ Ñ¨i}q∞ã¨∞ÎOk. P x~°‚Ü«∞O =Å¡ J`«xH˜ ÉÏ^èŒHõey, ^•xÃÑ· J=QÆ`«O J=Ù`ÀOk. WO^Œ∞Ö’ ^Õ=Ùx `«~°Ñ¶¨Ù# ÃÇÏK«ÛiHõ LOk (Wɡfl Hõã‘~ü).
1101 1102
14. W„ÉÏÇ‘ÏO ==∂ L|„iL 561 14. W„ÉÏÇ‘ÏO 13= áê~å
Ug∞ ÖË^Œ∞) PÜ«∞# U JHõ¯~å ÖËx"å_»∞, q+¨Ü∞« O WzÛ Ñ¨OѨ@O [iyO^À ^•xfl
„ѨâO◊ ã¨hÜ«Ú_»∞.——14 "Õ∞=Ú u~°ã¨¯iã¨∞Î<åfl=Ú. U q+¨Ü«∞O
9 Uq∞\©, g∞‰õΩ ѨÓ~°fiO QÆuOz# "åi "≥·Ñ¨Ù‰õΩ g∞~°∞ =∞=∞‡efl Ñ≤Å∞ã¨∞Î<åfl~À
ã¨=∂Kå~åÅ∞ g∞‰õΩ KÕ~°ÖË^•? #∂ÇπÏ ^•xÃÑ· =∂‰õΩ f„="≥∞ÿ# ã¨O^ÕǨÏO
*Ïu, P^£, ã¨=¸^Œ∞ *Ïu, WOHÍ "å\˜ LOk——16 Jx J<åfl~°∞.
`«~°∞"å`« =zÛ# "åi ã¨OQÆ`«∞Å∞, 10 ''Uq∞\©, Éèí∂=∂ºHÍâßÅ x~å‡`«
"åi QÆ∞iOz JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ `«Ñʨ WOÔH=iH© J~Ú# JÖÏ¡ÇπÏÃÑ·<Õ g∞‰õΩ J#∞=∂#O
`≥eÜ«∞^Œ∞. "åi =^ŒÌ‰õΩ "åi „Ѩ=HõÎÅ∞ LO^•? g∞ áêáêÅxflO\˜h Hõ∆q∞Oz,17
ã¨Ê+¨"ì ∞≥ #ÿ x^Œ~≈° <åÅ∞ fã¨∞‰õΩx =KåÛ~°∞. XHõ xs‚`« HÍÅO =~°‰õΩ g∞‰õΩ QÆ_»∞=Ù
HÍx "åà◊√§ `«=∞ KÕ`«∞Å#∞ `«=∞ W=fi_®xˆH PÜ«∞# q∞=∞‡efl Ñ≤Å∞ã¨∞Î
<À\˜Ö’ ÃÑ@∞ì‰õΩ<åfl~°∞.15 ''g∞‰õΩ U <åfl_»∞—— Jx "åi „Ѩ=HõÅÎ ∞ J<åfl~°∞.
14. Hõ$`«[˝`å ÉèÏ=O =∞x+≤ ã¨fiÜ«∂xˆH ÖÏÉèíO KÕ‰õÄ~°∞ã¨∞ÎOk. JÖÏQ͉õΩO_® J`«_»∞ ^•xH˜ "å~°∞, ''g∞~°∂ =∂ÖÏO\˜
Hõ$`«Ñ¶¨ÚflxQÍ =º=ǨÏiOK«@O =Å¡ ^≥·"åxH˜ HõeˆQ #+¨ìO Ug∞ LO_»^Œ∞. Z\ÁpÛ =∞#∞+¨µÖË `«Ñ¨Ê =∞ˆ~g∞ HÍ^Œ∞.18 =∂
#+¨ìáÈÜÕ∞k =∂#=Ù_Õ. Ö’Hõ=∞O`å ^Õ=Ùx LѨHÍ~åÅ#∞ =∞~°záÈ~Ú<å ^≥·"åxH˜ `å`« =Ú`åÎ`Å« ∞ ѨÓlã¨∂Î =zÛ# ^Õ=Ùà◊§
J#~°÷O Ug∞ HõÅQÆ^Œ∞. ǨÏnÃã Y∞^£ã‘Ö’ WÖÏ =ÙOk : ''F <å ^•ã¨∞ÖÏ~å! g∞ P~å^è#Œ #∞O_ç =∞=∞‡efl PáêÅ#flk g∞
„Ѩ„Ѩ^äŒ=ÚÅ∞, g∞ Hõ@ìHõ_»Ñ¨\˜"å~°∞, WOHÍ ã¨=∞ã¨Î =∂#=ÙÅ∞, l#∞flÅ∞ g∞Ö’x L^ÕÌâ◊O.19 =∞Ô~·`Õ ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# „Ѩ=∂}Ïxfl
J`«ºkèHõ ^èŒ~°‡Ñ¨~åÜ«∞}∞x ǨÏ$^ŒÜ«∞OÖÏ Ñ¨i=~°Î# K≥Ok<å (JO>Ë JO^Œ~°∂ =∂ =ÚO^Œ∞ fã¨∞‰õΩ~°O_ç——20 Jx
xHÍ~°û~Ú# ^≥=· ÉèHí ÑΘ ~¨ ∞° Å∞QÍ =∂iáÈ~Ú<å) ^•x=Å¡ <å áêÅ#Ö’, ™ê„=∂[ºOÖ’, K≥áêÊ~°∞.
"≥·Éèí=OÖ’ ZÖÏO\˜ =$nú [~°∞QÆ^Œ∞. <å ^•ã¨∞ÖÏ~å! g∞ „Ѩ^äŒ=ÚÅ∞, z=i"å~°∂,
WOHÍ ã¨=∞ã¨Î =∂#=ÙÅ∞, l#∞flÅ∞ g∞Ö’x Ѩ~°=∞ ^Œ∞~å‡~°∞æx ǨÏ$^ŒÜ«∞OQÍ „Ѩ=HõÎÅ <À\˜H˜ J_»∞¤QÍ ÃÑ\˜ì, 'KåÖË¡ T~°∞HÀO_ç— Jx J<åfl~°∞. 5. "å~°∞ HÀáêxfl
=∂iáÈ~Ú<å <å áêÅ#Ö’, ™ê„=∂[ºOÖ’ U Ö’@∂ U~°Ê_»^Œ∞. <å ^•ã¨∞ÖÏ~å! Ѩ@ìÖËHõ `«=∞ KÕ`«∞Å#∞ `«=∞ <Àà◊¡Ö’¡ ÃÑ@∞ì‰õΩx Hõ~°K«∞‰õΩ<åfl~°∞. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ
g∞ `˘e"å~°∞, `«∞k"å~°∞, WOHÍ ã¨=∞ã¨Î =∂#=ÙÅ∞, l#∞flÅ∞ – JO^Œ~°∂ XHõ HõѨ@∞Å∞ ''g∞ÃÑ· L#fl Hõã≤`À `«=∞ „"Õà◊√¡ H˘~°∞‰õΩ¯O\Ï~°∞—— (Pe W„=∂<£ – 119)–
"≥∞ÿ^•#OÖ’ QÆ∞q∞QÆ∂_ç ##∞fl Ji÷Oz<å, <Õ#∞ XHÀ¯ =ºH˜ÎH˜ J`«x JÉèíº~°÷# "Õ∞~°‰õΩ W=∂"£∞ ëœHÍh, W=∂"£∞ `«„c =O\˜ "å~°∞ D PYi ÉèÏ"å<Õfl fã¨∞‰õΩ<åfl~°∞.
„Ѩ™êkOz<å <å Y*Ï<åÖ’, <å ™ê„=∂[ºOÖ’ U~°Ê_Õ Ö’@∞ J`«ºÅÊ"Õ∞. ã¨∂kx 16. PÜ«∞`«∞Ö’ '=ÚsÉò— Jx LOk. JO>Ë =∞#ã¨∞#∞ =∂\˜=∂\˜H© `˘Åz"Õã¨∂Î
ã¨=Ú„^ŒOÖ’ =ÚOz fÜ«∞@O =Å# ã¨=Ú„^ŒÑ¨Ù h\˜Ö’ U~°Ê_Õ Ö’@∞ ZO`À Wn LO_Õ ã¨O^ÕǨÏO.
JO`Õ.—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O – H˜`å|∞Öò a„~ü) 17. g∞ ÉÏQÀQÆ∞efl HÀˆ~ ã¨$+≤ìHõ~°ÎÃÑ·<Õ g∞‰õΩ J#∞=∂#O LO^•? WO`«Hõ<åfl ^Ò~åƒùQƺO
15. D Ѩ^•xH˜ q^•fiOã¨∞Å∞ ѨÅ∞ J~å÷Å∞ K≥áêÊ~°∞. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : 1. "å~°∞ `«=∞ WOˆH=ÚO@∞On? J#flk „Ѩ=HõÎÅ =∂@Ö’¡x JO`«~å~°÷O.
KÕ`∞« Å#∞ `«=∞ <Àà◊§Ö’ ÃÑ@∞ì‰Ωõ x, '"Õ∞=Ú K≥¿ÑÊk XHõ¯>Ë–J^Õq∞@O>Ë h =∂@#∞ 18. JO^ŒiÖÏO\˜ =∞x+≤ ^≥·=ã¨O^Õâßxfl „Ѩ[Å =^ŒÌ‰õΩ ZÖÏ fã¨∞‰õΩ=™êÎ_»∞? Jx
"Õ∞=Ú „`Àã≤ѨÙK«∞Û`«∞<åfl=Ú— Jx J<åfl~°∞. 2. "å~°∞ `«=∞ KÕu „"Õà◊¡#∞ `«=∞ <Àà◊¡ Jqâßfiã¨∞Å∞ "åáÈÜÕ∞"å~°∞.
"≥·Ñ¨Ù‰õΩ ã¨O[˝KÕã¨∂Î, '<À~°∞ =¸ã¨∞HÀO_ç, gà◊√¡ qxÑ≤OKÕ ã¨O^Õâßxfl Jã¨Å∞
Ѩ\ ˜ìOK«∞HÀHõO_ç— Jx J<åfl~°∞. 3. "å~°∞ Pâ◊Û~åº~°÷HõOQÍ `«=∞ KÕ`«∞Å#∞ `«=∞ 19. `å`«=Ú`åÎ`Å« PKå~° ã¨O„Ѩ^•Ü«∂Å∞ ã¨^• „Ѩ[ʼnõΩ ã¨`º« Ѩ^OŒä Ö’ J=~À^è•Å∞QÍ<Õ
<Àà◊¡ÃÑ· ÃÑ@∞ì‰õΩ<åfl~°∞ (#=Ùfi PѨىõΩO@∂ L#fl@∞ìQÍ). 4. "å~°∞ `«=∞ KÕ`«∞Å#∞ xeKå~Ú. D<å_»∞ g∞~°∞ Ñ≤eKÕ ^èŒ~°‡O HÀã¨O, XHõ¯QÍ<˘Hõ¯ ^Õ=Ùx HÀã¨O "Õ∞=Ú
1103 1104
14. W„ÉÏÇ‘ÏO ==∂ L|„iL 562 14. W„ÉÏÇ‘ÏO 13= áê~å
11 "åi „Ѩ=HõÅÎ ∞ "åi`À WÖÏ J<åfl~°∞: 13 u~°™ê¯~°∞Å∞ `«=∞ „Ѩ=HõÎÅ #∞^ÕÌ
''J=Ù#∞, "Õ∞=¸ g∞ÖÏO\˜ =∞#∞+¨µÅ"Õ∞. tOz, ''"Õ∞=Ú q∞=∞‡efl ^Õâ◊O #∞Oz
J~Ú`Õ JÖÏ¡ÇπÏ `«# ^•ã¨∞ÅÖ’ `å#∞ "≥à§◊ Q˘_®Î=Ú. ÖË^OŒ \Ï~å, g∞~°∞ =∂
HÀi# "åiÃÑ· „Ѩ`ÕºHõOQÍ ^ŒÜ«∞ =∞`«OÖ’H˜ uiy =KÕÛÜ«∞O_ç—— Jx
^ŒÅ∞™êÎ_»∞.21 JÖÏ¡ÇπÏ J#∞[˝ ÖˉõΩO_® ɡkiOKå~°∞. JѨC_»∞ "åi „ѨÉ∞íè =Ù "åi
=^ŒÌ‰õΩ '=Ç‘Ï— (ã¨O^Õâ◊O) ѨOÑ≤ã¨∂Î,
"Õ∞=Ú U „Ѩ=∂}Ïxfl ‰õÄ_® g∞ =^Œ‰Ì Ωõ ''"Õ∞=Ú D ^Œ∞~å‡~°∞æÅ#∞ <åâ◊#O
`ÕÖË=Ú.22 qâßfiã¨∞Öˇ·#"å~°∞ ˆH=ÅO KÕ™êÎ=Ú.25
JÖÏ¡ÇπÏ<Õ #=Ú‡HÀ"åe.23
14 ''"åi `«~°∞"å`« "Õ∞=Ú q∞=∞‡efl D
12 ''WO`«H© =∞#O JÖÏ¡ÇπÏ#∞ ZO^Œ∞‰õΩ ^èŒ~°}˜ÃÑ· =ã≤OѨ*Ë™êÎ=Ú.26 <å ã¨=∞
#=∞‡‰õÄ_»^Œ∞? =∞#‰õΩ =∞# =∂~åæÅ#∞ HõO∆ Ö’ xÅ|_Õ q+¨Ü∞« "≥∞ÿ ÉèÜ
í ∞« Ѩ_"Õ åiH˜,
K«∂Ñ≤Ok PÜ«∞<Õ Hõ^•! ^≥·=™êH˜∆! g∞ <å ÃÇÏK«ÛiHõÃÑ· cèuÖË¡"åiH˜ ÅaèOKÕ
"ÕkOè ѨÙÅÃÑ· "Õ∞=Ú FÑ≤Hõ Ѩ_`» å=Ú. |Ǩï=∂#O Wk——27 (Jx JÉèíÜ«∞
#=Ú‡‰õΩ<Õ "å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ =∂„`«"Õ∞ q∞KåÛ_»∞).
#=Ú‡HÀ"åe.——24 =Ç≤Ïã¨∞Î#flѨC_»∞ "Õ∞=Ú PÜ«∞xfl QÍHõ =∞Ô~=ix #=Ú‡HÀ"åe? Jx „Ѩ=HõÎÅ∞
=∂ ѨÓsfi‰õΩÅ∞ ѨÓlOz# WO`«=∞Ok ^Õ=Úà◊§#∞ =^ŒÅ∞HÀ"åÖÏ? W^≥ÖÏ ™ê^躌 O? ã¨ÊOkOKå~°∞.
Jx "å~°∞ =∞O_çѨ_Õ"å~°∞. 24. ^Œ∞+ì̈â◊‰õΩÎÅ H©_»∞ #∞Oz ã¨[˚#∞Å#∞ HÍáê_Õ"å_»∞ JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞. HÍ|\ì̃ ZO`«¿ãѨ\ ˜H©
=∞Ç≤Ï=∞Å HÀã¨O „áê‰õΩÖÏ_Õ |^Œ∞Å∞ PÜ«∞# â◊HÜ Î˜ Ú« ‰õΩÅÎ ÃÑ· #=∞‡HõO Hõey LO_»@O
20. „Ѩ=∂}ÏÅ∞, ã¨∂K«#Å∞ „Ѩ=HõÎÅ ^ŒQÆæ~° ÖË=x nx J~°÷O HÍ^Œ∞. ã¨∂K«#Å∞ "åi ã¨=∞O[ã¨O. XHõ"Õà◊ =∞Ç≤Ï=∞Å∞ JO`«QÍ J=ã¨~°O J#∞‰õΩO>Ë PÜ«∞<Õ "å\˜x
"≥O@ LO_Õq. HÍx Jqâßfiã¨∞Å∞ L#fl ã¨∂K«#Å#∞ =kÖËã≤ ÖËx ã¨∂K«#Å HÀã¨O ѨOÑ≤™êÎ_»∞ J#flk „Ѩ=HõÎÅ =∂\Ö’¡x PO`«~°ºO.
_ç=∂O_»∞ KÕ¿ã"å~°∞. =∞Hͯ֒x =Ú„+≤‰õΩ¯Ån W^Õ =~°ã¨. "å~°∞ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ 25. Y∞~üP<£Ö’ W`«~K° À@¡ ‰õÄ_® ^Õ=Ù_»∞ D q^èOŒ QÍ JÉèÜ í ∞« q∞KåÛ_»∞. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ:
(ã¨Jã¨O)#∞ z„`«qz„`«"∞≥ #ÿ =∞Ç≤Ï=∞Å HÀã¨O _ç=∂O_»∞ KÕ¿ã"å~°∞. |h W„™ê~¸Öò 1. ''"Õ∞=Ú Ñ¨OÑ≤# ^•ã¨∞ʼnõΩ („Ѩ=HõÅÎ ‰õΩ) `«Ñʨ Hõ ã¨Ç¨ Ü«∞O KÕÜ∞« @O [~°∞QÆ∞`«∞Ok.
ã¨∂~åÖ’ D q=~åÅ∞ ~å#∞<åfl~Ú. =∂ Ãã·#º"Õ∞ `«Ñ¨ÊHõ ÔQÅ∞ã¨∞ÎOk J#fl =∂ x~°‚Ü«∞O =ÚO^Œ∞QÍ<Õ [iyáÈ~ÚOk——
21. =∂#==∂„`«∞Å∞ ^≥=· „Ѩ=HõÅÎ ∞ HÍÖË~#° fl g∞ Jaè„áêÜ«∞O ã¨~Ô #· k HÍ^Œ∞. =∂#=`«‰Ωõ (™êá¶êÊù`ü :171–173). 2. ''<Õ#∂, <å „Ñ¨=HõÎÅ∞ =∂„`«"Õ∞ „áê|źO =Ç≤Ï™êÎ=Ú
ã¨<å‡~°æO K«∂Ѩ\ÏxH˜ ^Õ=Ù_»∞ =∂#=ÙÖ’¡ #∞OKÕ `å#∞ HÀi# "åix Z#∞fl‰õΩx, Jx JÖÏ¡ÇπÏ ~åã≤ÃÑ>Ëìâß_»∞—— (=Ú*Ï^ŒÅ–21).
"åi ^•fi~å `«# ã¨O^Õâßxfl JO^Œ*Ë™êÎ_»∞ Jx „Ѩ=HõÎÅ∞ ã¨=∂^è•#q∞KåÛ~°∞. 26. D q+¨Ü«∂xfl ‰õÄ_® ^Õ=Ù_»∞ `«# „QÆO^äŒOÖ’ ѨÅ∞KÀ@¡ ѨÅ∞ q^è•Å∞QÍ qâ◊nHõ
22. =∞Ç≤Ï=∞Å∞ Z=iH˜ K«∂áêe? ZѨC_»∞ K«∂áêe? U =∞Ç≤Ï=∞ K«∂áêe? Jã¨Å∞ iOKå_»∞– 1. ''[|∂~üÖ’ "Õ∞=Ú Ç≤Ï`ÀѨ^Õâ◊O KÕã≤# `«~°∞"å`«, =∂ ѨÙ}º^•ã¨∞Å∞
=∞Ç≤Ï=∞#∞ K«∂áêeû# J=ã¨~O° LO^• ÖË^•?– W=hfl ^≥"· ånè#O. P q+¨Ü∞« OÖ’ Éèí∂q∞H˜ "å~°ã¨∞Å=Ù`å~°x „"åâß=Ú—— (JOaÜ«∂ – 105) .
=∂‰õΩ ZÖÏO\˜ JkèHÍ~°O ÖË^Œ∞ Jx ^≥·=„Ѩ=HõÎÅ∞ K≥áêÊ~°∞. 2. JÖò P~åѶπ ã¨∂~åÖ’x 128, 137 PÜ«∞`«∞Å#∞ ‰õÄ_® K«∂_»O_ç.
23. WHõ¯_» ''qâßfiã¨∞Öˇ·# "å~°∞—— J<Õ Ñ¨^•xH˜ ÉèÏ=OÖ’ "≥Ú@ì"≥Ú^Œ\ ˜ =~°∞ã¨Ö’ ^≥·= D "åQÍÌ#O "Õ∞~°‰õΩ ^Õ=Ù_»∞ `«# JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O)‰õΩ
„Ѩ=HõÎÅ∞ =™êÎ~°∞. „Ѩ=HõÎÅ∞ x`«ºO ^≥·"å<Õfl #=Ú‡‰õΩO\Ï~°∞. ^≥·=OÃÑ·<Õ ÉèÏ~°O ã¨Ç¨Ü«∞O JOkOKå_»∞. PÜ«∞# (ã¨) W+¨ìO ÖËHõáÈ~Ú#ѨÊ\˜H© – QÆ`«ºO`«~°O ÖËx
"≥∂ѨÙ`å~°∞. JO^Œ∞KÕ`«<Õ J_»∞QÆ_»∞QÆ∞<å PÜ«∞# =∂‰õΩ =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO Ѩiã≤÷uÖ’ – =∞Hͯ #∞Oz =∞n<å‰õΩ =Åã¨áÈ=Åã≤ =zÛOk. HÍx P `«~°∞"å`«
1105 1106
14. W„ÉÏÇ‘ÏO ==∂ L|„iL 563 14. W„ÉÏÇ‘ÏO 13= áê~å
15 "å~°∞ f~°∞Ê#∞ HÀ~å~°∞.28 (JѨC_»∞) 17 J`«_∞» Ju Hõ+gì¨ ∞‡^Œ XH˘¯Hõ¯ QÆ∞HÔ ¯_»∂
á⁄QÆ~°∞É’`«∞, ã¨`«ºq~Àkè J~Ú# „Ѩu „`åQÆ∞`å_»∞. HÍx Q˘O`«∞Ö’H˜ kOK«ÖËHõ
XHõ¯_»∂ Ѩ~åÉèí=O áêÅÜ«∂º_»∞. áÈ`å_»∞. JxflKÀ@¡ #∞Op =∞$`«∞º=Ù
16 J`«_ç (Kå=Ù) "≥#∞ˆH #~°HõO =zÛ Hõ|oOK«É’`«∞#fl@∞¡ J`«xH˜
L#flk. JHõ¯_» J`«_çH˜ „`åQÆ\ÏxH˜ JxÑ≤ã∞¨ OÎ k. HÍx J`«_∞» Kå=_»∞.30 =∞i
p=Ú <≥`∞« ~Î ∞° `À ‰õÄ_»∞‰õΩ#fl h~°∞ J`«_ç "≥#∞Hõ ‰õÄ_® =∞~À ^Œ∞~°ƒ~ù "° ∞≥ #ÿ tHõ∆
W=fi|_»∞`«∞Ok.29 LO@∞Ok.
H˘<ÕflO_»¡Ö’<Õ PÜ«∞# (ã¨) q*Ë`«QÍ =∞Hͯ‰õΩ uiy =KåÛ~°∞. XHõѨC_»∞ =∞Hͯ֒ 18 `«=∞ ѨiáÈ+¨‰õΩx Ѩ@¡ u~°™ê¯~°
PÜ«∞xfl (ã¨) <å<å Ç≤ÏOã¨Å∞ ÃÑ\˜ì# ^Œ∞~å‡~°∞æÅ∞ P ~ÀA PÜ«∞# (ã¨) Z^Œ∞@ "≥·Yix J=ÅOaOz# "åi LѨ=∂#O
`«ÅÅ∞ =OK«∞‰õΩx xã¨ûǨÜ«ÚÖˇ· xÅ|_®¤~°∞. HÍx PÜ«∞# (ã¨) =∂„`«O ѨQÆf~°∞Û "åi Hõ~°‡Å∞ `«∞á¶ê#∞ ~ÀA# gKÕ ÃÑ#∞
HÀÖË^Œ∞. 'D ~ÀA g∞ÃÑ· ZÖÏO\˜ Ѷ≤~åº^Œ∂ ÖË^Œ∞— JO@∂ JO^Œih =^Œe"Õâß~°∞. QÍe "å`«# Ѩ_#ç |∂_ç^Œ ÖÏO\˜q.31
27. D q+¨Ü∞« "Õ∞ =∞~À KÀ@ WÖÏ K≥Ñʨ |_çOk: 1. ''`«# „ѨÉ∞íè =Ù Z^Œ∞@ xÅ|_»=Åã≤ `å=Ú KÕã¨∞‰õΩ#fl Hõ~°‡ÅÖ’ ^ÕxÃÑ·<å
LO@∞O^Œx ÉèíÜ«∞Ѩ_»∞`«∂, `«# =∞<À"åOKè«Å#∞ J^Œ∞ѨÙÖ’ ÃÑ@∞ì‰õΩ#fl =ºH˜ÎH˜ "åiH˜ JkèHÍ~°O LO_»^∞Œ . |Ǩï ^Œ∂~°ÑÙ¨
ã¨fi~°æ x"åã¨O Åaèã¨∞ÎOk (<ålÜ«∂`ü – 40, 41). 2. ~°Ç¨‡<£ ã¨∂~åÖ’ WÖÏ =∂~°„æ Éè+í `ì̈ « JO>Ë W^Õ.
=ÙOk – ''`«# „ѨÉèí∞=Ù Z^Œ∞@ xÅ|_»=Åã≤ LO^Œx ÉèíÜ«∞Ѩ_»∞`«∂ LO_Õ =ºH˜Î
HÀã¨O Ô~O_»∞ (ã¨fi~°æ) `À@Å∞<åfl~Ú.—— (46) 19 Uq∞\©, JÖÏ¡ÇπÏ Éèí∂=∂ºHÍâßÅ#∞
28. ^Õ=Ùx f~°∞Ê HÀã¨O Ji÷Oz# "å~°∞ ^Œ∞~å‡~°∞æÖˇ·# =Ú„+≤‰õΩ¯Å∞ ‰õÄ_® HÍ=K«∞Û. ã¨`º« |^ŒOú QÍ (J`«ºO`« Ü«ÚH˜`Î À) ã¨$+≤Oì
L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : J<£áê¶ Öò ã¨∂~åÖ’ Jqâßfiã¨∞Å∞ D q^èOŒ QÍ „áêi÷OKå~°∞ : ''JÖÏ¡ÇÏπ ! K«\Ïxfl #∞=Ùfi K«∂_»@O ÖË^•? PÜ«∞#
D ã¨`«ºO (Y∞~üP<£) h ^ŒQÆæ~° #∞OKÕ =zÛ#^≥·`Õ, #∞=Ùfi =∂ÃÑ· PHÍâ◊O #∞Oz QÆ#Hõ `«ÅK«∞‰õΩO>Ë g∞ JO^Œih `«∞^Œ
~åà◊¡ =~°¬"∞≥ <ÿ å ‰õΩiÑ≤OK«∞ ÖË^• =∂ÃÑ· U^≥<· å ÉÏ^è•Hõ~"° ∞≥ #ÿ tHõ#∆ ~Ú<å J=`«iOѨ =Ú\˜Oì z, =∞~À ã¨iH˘`«Î ã¨$+≤xì `ÕQÅÆ _»∞.
*ˇ~Úº—— (32). |„^£ Ü«Ú^Œú ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ ‰õÄ_® =Ú„+≤‰õΩ¯Å∞ D q^èŒOQÍ<Õ HÀ~°∞‰õΩ 20 JÖÏ KÕÜ∞« @O JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ U=∂„`«O
<åfl~°∞. J<£áê¶ Öò ã¨∂~åÖ’x 19= =K«#OÖ’ JÖÏ¡ÇÏπ ^•xfl „Ѩ™êÎqOKå_»∞. XHõ"àÕ ◊ Hõ+`ì¨ ~« O° HÍ^Œ∞.32
D q^èŒOQÍ f~°∞Ê#∞ HÀi#"å~°∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎÅ#∞‰õΩO>Ë, ^Õ=Ù_»∞ "åi "≥Ú~°#∞
PÅH˜Oz "åiH˜ `À_®Ê@∞#∞ JOkOKå_»∞. ^Œ∞+¨µìÅ#∞ tH˜∆OKå_»∞ Jx ÉèÏ=O „H˜O^ŒÑ¨_çáÈ`«∞Ok. P h~°∞#∞ XHõ QÆ∞ÔH¯_»∞ „`åQÆQÍ<Õ Hõ_»∞ѨÙÖ’x „¿ÑQÆ∞Å∞ =∞Å
=ã¨∞OÎ k. qã¨~°˚<å =∂~°æO #∞Oz |Ü«∞\˜H˜ =KÕÛ™êÎ~Ú. (JÖÏ¡ÇπÏ =∞#efl ~°H˜∆OK«∞QÍHõ!)
29. Jk #~°Hõ"åã¨∞Å â◊s~åÅ #∞Oz „Ѩ=Ç≤ÏOz# p=Ú, <≥`«∞Î~°∞ (ã¨n^£) J~Ú 30. D Ü«∂`«#Å#∞ ÉèíiOK«ÖËHõ J`«#∞ =∞~°}Ïxfl HÀ~°∞‰õΩO\Ï_»∞. HÍx WHõ J`«xH˜
LO@∞Ok. "åiH˜ ^•Ç¨ÏO J~Ú#ѨC_»∞ „`åQÆ\ÏxH˜ Jk W=fi|_»∞`«∞Ok. H˘xfl =∞~°}=∞<Õ^Õ LO_»^Œ∞. âßtfi`«"≥∞ÿ# #~°Hõ Ü«∂`«##∞ J#∞Éèíqã¨∂Î LO_»@"Õ∞
ǨÏnã¨∞Ö’¡ Jk ''#~°Hõ"åã¨∞Å â◊s~åÅ #∞Oz Ñ≤O_»|_ç# Ѩã¨~°∞ (L™ê~°`«∞ J`«x Ѩx.
JÇπÏe<åfli)——QÍ Jaè=i‚OK«|_çOk (=Úã¨fl^≥ JǨχ^£–ã¨OѨÙ\˜: 5, ¿Ñr–171). 31. „Ѩà◊Ü«∞k<å# ^≥·= u~°™ê¯~°∞Å Hõ~°‡Å‰õΩ Ѩ>Ëì QÆu ‰õÄ_® JÖÏO\˜^Õ. "åi Hõ~°‡Å‰õΩ
=∞iH˘xfl ǨÏnã¨∞Å „ѨHÍ~°O D h~°∞ (ã¨n^£) ZO`« "Õ_Qç Í LO@∞O^ŒO>Ë #~°H"õ åã≤ U q^èŒ"≥∞ÿ# =∞Oz Ѷ¨e`«=¸ ÅaèOK«^Œ∞.
^•xfl „`åQÆ\ÏxH˜ <À\˜ ^ŒQÆæ~°‰õΩ fã¨∞HÀQÍ<Õ J`«x =ÚYOÃÑ·x K«~°‡O L_çH˜ 32. g∞~°∞ QÆ#Hõ D kèHͯ~° "≥·Yix =∂#∞HÀHõáÈ`Õ ^Õ=Ù_»∞ q∞=∞‡efl `«∞^Œ=Ú\˜ìOz,
1107 1108
14. W„ÉÏÇ‘ÏO ==∂ L|„iL 564 14. W„ÉÏÇ‘ÏO 13= áê~å
21 "å~°O`å JÖÏ¡ÇπωõΩ Z^Œ∞~°∞QÍ 22 ã¨=∞ã¨Î =º=Ǩ~°OÃÑ· f~°∞Ê [iy
xÅ|_»`å~°∞.33 JѨC_»∞ |ÅÇ‘Ï#∞Å∞, áÈ~Ú# `«~°∞"å`« Ã+·`å<£ WÖÏ
(„ѨÑO¨ K«OÖ’) ÃÑ^ŒÌ =∞#∞+¨µÅ∞QÍ K«ÖÏ JO\Ï_»∞35 : ''JÖÏ¡ÇπÏ g∞‰õΩ ã¨`«º|^Œú
=∞}˜ J~Ú#"åix L^ÕtÌ Oz, ''"Õ∞=Ú "≥∞ÿ# "åQÍÌ#O KÕâß_»∞. <Õ#∞ =∂„`«O
(XHõѨC_»∞) g∞‰õΩ J#∞Ü«∂Ü«ÚÅ∞QÍ g∞‰õΩ KÕã≤# "åQÍÌ<åʼnõΩ q~°∞^ŒúOQÍ
LO_Õ"åà◊§O. =∞i g∞~°∞ WѨC_»∞ =∂ „Ѩ=iÎOKå#∞.36 <å‰õΩ g∞ÃÑ· ZÖÏO\˜
#∞Oz ^≥=· tHõÅ∆ Ö’ U H˘OK≥"∞≥ <ÿ å tHõ#∆ ∞ JkèHÍ~°=¸ ÖË^Œ∞.37 HÍHõáÈ`Õ, <Õ#∞
`˘ÅyOK«QÅÆ ~å?—— Jx J_»∞QÆ∞`å~°∞. g∞‰õΩ Ñ≤Å∞ѨÙxKåÛ#∞. g∞~°∞ <å =∂@#∞
^•xH˜ "å~°∞ WÖÏ ã¨=∂^è•#q∞™êÎ~°∞ : JOwHõiOKå~°∞.38 HÍ|\˜ì g∞~°∞
''JÖÏ¡ÇÏπ QÆ#Hõ =∂‰õΩ ã¨<å‡~°Oæ K«∂Ñ≤
LO>Ë "Õ∞=Ú ‰õÄ_® `«Ñʨ ‰õΩO_® g∞‰õΩ (WѨC_»∞) ##∞fl xOkOK«HOõ _ç† q∞=∞‡efl
=∂~°^æ ~Œ ≈° Hõ`fi« O =Ç≤ÏOz LO_Õ"åà◊§O. g∞ˆ~ xOkOK«∞HÀO_ç.39 g∞ "≥Ú~°Å#∞
WѨC_»∞ =∞#O Jã¨ÇϨ <åxfl „Ѩ^iŒ ≈O <Õ#∞ PÅH˜OK«ÖË#∞. <å "≥Ú~°#∞ g∞~°∂
z<å, ã¨Ç¨Ï#O =Ç≤ÏOz<å XHõ¯>Ë. (L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : "≥∂q∞<£ : 47, 48† JÖò P~åѶπ : 38 – 39† JÇπÏ*ÏÉò : 66,
=∞#H˜Hõ `«Ñ≤ÊOK«∞‰õΩ<Õ =∂~°æO Un 68). JO`ÕQÍHõ "å~°∞ Ѩ~°ã¨Ê~°O "å^Œ∞ÖÏ_»∞‰õΩO\Ï~°∞. xOkOK«∞‰õΩO\Ï~°∞. Ǩτ+π
ÖË^Œ∞.——34 "≥∞ÿ^•#OÖ’ "å~°∞ Ѩ~°ã¨Ê~°O [QÆ_»O KÕã¨∞‰õΩO\Ï~°x W=∂"£∞ Wɡfl Hõã‘~ü "åºMϺ
g∞ ™ê÷#OÖ’ WOH˘Hõix fã¨∞‰õΩ=™êÎ_»∞. D q+¨Ü«∞"Õ∞ á¶êu~ü ã¨∂~å (15 – xOKå~°∞. nxH˜ ã¨O|OkèOz# =∞ixfl q=~åÅ HÀã¨O ã¨ÉÏ ã¨∂~åÖ’x 31 –
17), =ÚǨÏ=∞‡^£ ã¨∂~å (38), JÖò =∂~Ú^Œ ã¨∂~å (54), x™ê ã¨∂~å (133)ÅÖ’ 33 PÜ«∞`«∞Å#∞ K«∂_»O_ç.
‰õÄ_® K«iÛOK«|_çOk. 35. JO>Ë qâßfiã¨∞Å∞ ã¨fi~°Oæ Ö’ „Ѩ"tÕ Oz, Jqâßfiã¨∞Å∞, =Ú„+≤‰Ωõ ¯Å∞ #~°HOõ Ö’ „Ѩ"tÕ O
33. „Ѩà◊Ü«∞k<å# =∞ǨϬ~ü "≥∞ÿ^•#OÖ’ JO^Œ~°∂ ^Õ=Ùx Z^Œ∞@ Ǩ[~°∞ HÍ=Åã≤O^Õ. z# `«~°∞"å`« Ã+·`å<£ #~°Hõ"åã¨∞Å#∞ L^ÕÌtOz D q^èŒOQÍ K≥|∞`å_»∞.
P<å_»∞ Z=~°∂ =ÚYO Kå>ËÜ«∞ÖË~°∞. 36. JO>Ë `«# „Ѩ=HõÎÅ =∂~åæxfl J#∞ã¨iOz#"åˆ~ "≥∂Hõ∆O á⁄O^Œ∞`å~°x ^Õ=Ù_»∞
34. H˘O`«=∞Ok "åºMϺ`«Å „ѨHÍ~°O P<å_»∞ JѨ~å^èŒ∞Å∞ Ѩ~°ã¨Ê~°O WÖÏ KÕã#≤ "åQÍÌ#O x["≥∞#ÿ k. ^•xH˜ „ѨuQÍ <Õ#∞ KÕã#≤ "åQÍÌ<åÅhfl |∂@Hõ"∞≥ #ÿ q,
K≥ѨC‰õΩO\Ï~°∞: ''D<å_»∞ ã¨fi~°æOÖ’ „Ѩ"ÕtOz# "å~°∞ XHõѨC_»∞ („ѨѨOK«OÖ’) "≥∂ã¨Ñ¨Ói`«"≥∞ÿ#q Jx Ã+·`å<£ ‰õΩO_»|^ŒÌÅ∞ Q˘\˜ì#@∞ìQÍ K≥|∞`å_»∞. P =∂>Ë
^≥·=ã¨xflkèÖ’ qÅÑ≤ã¨∂Î, n<åu n#OQÍ "Õ_»∞‰õΩO@∂ LO_Õ"å~°∞. HÍ|\˜ì ~°O_ç, =∞~ÀKÀ@ D q^èŒOQÍ „Ѩ™êÎqOK«|_çOk: ''Ã+·`å<£ =∂#=ÙʼnõΩ (|∂@HõѨÙ)
=∞#=∞O`å HõÅã≤ – ™ê=¸Ç≤ÏHõOQÍ – ^≥·=ã¨xflkèÖ’ Hõhfl~°∞ ÃÑ@∞ì‰õΩO^•O. "åQÍÌ<åÅ∞ KÕã≤, "åiÖ’ Pâ◊Å∞ ˆ~ÔHuΙêÎ_»∞. HÍx Ã+·`å<£ "åQÍÌ<åÅhfl "≥∂ã¨O`À
‰õÄ_»∞‰õΩ#fl"Õ.—— (x™ê – 120)
J`«ºO`« n#OQÍ Hõ=∆ ∂Ѩ}HÔ · PÜ«∞xfl "Õ_∞» ‰õΩO^•O.—— "å~°∞ JÖψQ "Õ_∞» ‰õΩO\Ï~°∞.
HÍx Ѷ¨e`«O â◊¥#ºO. ''ã¨fi~°æ"åã¨∞ʼnõΩ "å~°∞ =Ç≤ÏOz# J`«∞º`«Î=∞"≥∞ÿ# ã¨Ç¨Ï#O 37. <å =∂@Å∞ „Ѩ=∂}|^Œú"≥∞ÿ#q HÍ=Ù. x~å^è•~°"≥∞ÿ#q. JnQÍHõ <Õ#∞ Z#fl_»∂
=¸ÅOQÍ ã¨fi~°æO ÅaèOzOk. HÍ|\˜ì =∞#O ‰õÄ_® ã¨Ç¨Ï#O =Ç≤Ï^•ÌO ~°O_ç—— q∞=∞‡efl |Å=O`«O KÕÜ«∞ÖË^Œ∞.
Jx K≥ÑC¨ ‰õΩx ã¨ÇϨ # nHõ|∆ ∂#∞`å~°∞. HÍx nx=Å¡ ‰õÄ_® "åiH˜ U „ѨÜ∂≥ [#=¸ 38. <Õ#∞ ˆH=ÅO g∞‰õΩ Ñ≤Å∞Ѩ٠WKåÛ#∞. Ѩã¨ÖËx <å =∂@Å#∞ g∞~°∞ W>Ëì #"Õ∞‡âß~°∞.
KÕ‰õÄ~°^Œ∞. JѨC_»∞ "å~°∞ WÖÏ JO\Ï~°∞: ''WHõ =∞#O ã¨Ç¨Ï#O =Ç≤ÏOz<å, =∞~À"≥·Ñ¨Ù g∞~°∞ „Ѩ=HõÎÅ „áê=∂}˜Hõ"≥∞ÿ# =∂@Å#∞ „`Àã≤ѨÙKåÛ~°∞.
Jã¨Ç¨Ï#O`À zO^Œ∞ÖËã≤<å – Ô~O_»∂ XHõ¯>Ë.—— "åi D ã¨OÉèÏ+¨} #~°HõOÖ’<Õ 39. `«Ñ¨ÊO`å g∞^ÕQÍx <åk HÍ^Œ∞. g∞~°∞ ÉÁuÎQÍ PÖ’zOK«ÖË^Œ∞. ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# ^≥·=
[~°∞QÆ∞`«∞Ok. k=º Y∞~üP<£Ö’ W`«~° KÀ@¡ ‰õÄ_® D JOâ◊O „Ѩ™êÎ=#‰õΩ =zÛOk. x^Œ~°≈<åÅ#∞ `ÕeQÍæ H˘\˜ìáêˆ~ã≤, |∂@HõѨ٠"å^•xfl QÆ∞_ç¤QÍ J#∞ã¨iOKå~°∞.
1109 1110
14. W„ÉÏÇ‘ÏO ==∂ L|„iL 565 14. W„ÉÏÇ‘ÏO 13= áê~å
PÅH˜OK«Ö~Ë ∞° .40 WO`«‰Ωõ =Ú#∞Ѩ٠g∞~°∞ 25 `«# „ѨÉèí∞=Ù P[˝`À Jk ZšѨC_»∂
##∞fl ^≥=· `«fiOÖ’ ÉèÏQÆã∞¨ x÷ QÍ xÅɡ\Ïì ѨO_»¡#∞ W™ÈÎOk.45 „Ѩ[Å∞ QÆ∞}áê~î°O
~°#fl q+¨Ü«∂xfl <Õ#∞ ZO`« =∂„`«O <Õ~°∞Û‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩQÍ#∞ JÖÏ¡ÇπÏ "åi
XѨCHÀ#∞.41 xâ◊ÛÜ«∞OQÍ J@∞=O\˜ =ÚO^Œ∞ D LѨ=∂<åÅ#∞ q=i
^Œ∞~å‡~°∞æÅ HÀã¨O =º^è•Éèíi`«"≥∞ÿ# tHõ∆ ã¨∞<Î åfl_»∞.
LOk.——42 26 (nxH˜ aè#flOQÍ) Jâ◊√^Œú =K«#O
23 qâ◊fiã≤Oz, ã¨`å¯~åºÅ∞ KÕã≤#"å~°∞ LѨ=∂#O Jâ◊√^Œú =$Hõ∆O =O\˜k. Jk
„H˜O^Œ ÃãÅÜÕ∞~°∞Å∞ „Ѩ=Ç≤ÏOKÕ ã¨fi~°æ <ÕÅ LѨi`«ÅOÃÑ· #∞OKÕ ÃÑHõeOz
=<åÅÖ’ „Ѩ"tÕ OѨ*Ü ˇ ∞« º|_»`å~°∞. `«=∞ "ÕÜ«∞|_çOk. ^•xH˜ ã≤÷~°`«fiO J<Õ^Õ
„ѨÉèí∞=Ù J#∞[˝ÃÑ· "å~°Hõ¯_» HõÅHÍÅO ÖË^Œ∞.46
LO\Ï~°∞.43 'ã¨ÖÏ"£∞—`À ã¨Ç¨ JHõ¯_»
"åiH˜ ™êfiQÆ`«O Åaèã¨∞ÎOk.44 27 qâ◊fiã≤Oz# "åix JÖÏ¡ÇÏπ ã≤~÷ "° ∞≥ #ÿ
=∂@ÃÑ· „áêѨOzHõ rq`«OÖ’#∂, Ѩ~°
24 JÖÏ¡ÇπÏ Ñ¨iâ◊√^Œú =K«<åxfl ^ÕO`À Ö’HõOÖ’#∂ xÅHõ_#» ∞ „Ѩ™êk™êÎ_∞» .47
áÈÖÏÛ_À g∞~°∞ QÆ=∞xOK«Ö^Ë •? Jk XHõ
Ѩiâ◊√^Œú =$Hõ∆O =O\˜k. Jk ÉÏQÍ J~Ú`Õ J<åºÜ«∞Ѩ~°∞Å#∞ =∂„`«O
„"Õà◊¥¡#∞‰õΩx LOk. ^•x âßYÅ∞ PÜ«∞# JѨ=∂~åæxH˜ Ö’#∞ KÕ™êÎ_»∞.
PHÍâ◊OÖ’ L<åfl~Ú. JÖÏ¡ÇπÏ `å#∞ `«ÅK«∞‰õΩ#flk KÕã≤
f~°∞`å_»∞.
40. D<å_»∞ g∞~°∞ z‰õΩ¯‰õΩx L#fl PѨ^Œ #∞Oz <Õ#∞ q∞=∞‡efl QÆ>ˇìH˜¯OK«ÖË#∞. JÖψQ
g∞~°∞ ‰õÄ_® ##∞fl K«∞@∞ì=Ú\˜ì L#fl ^≥·"å„QÆǨÏO #∞Oz HÍáê_»*ÏÅ~°∞. 45. ZO_®HÍÅ=∞h, j`åHÍÅ=∞x `Õ_® ÖˉõΩO_® Jxfl ã‘[#¡Ö’#∂ ѨO_»¡xKÕÛ =$Hõ∆O
41. g∞~°∞ ##∞fl JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉèÏQÆã¨∞÷xQÍ KÕâß~°#fl q+¨Ü«∂xfl ‰õÄ_® <Õ#∞ „`Àã≤ѨÙK«∞Û ZÖÏO\˜^À ^≥=· qâßfiã≤ ‰õÄ_® JÖÏO\˜"å_Õ. JÖψQ qâßfiã≤ ("≥∂q∞<£) ã¨^•K«~}° Å∞
`«∞<åfl#∞. XHõ"Õà◊ g∞~°∞ P Ѩx KÕã≤=ÙO>Ë Jk g∞ =¸~°ö`«fiO =∂„`«"Õ∞. ã¨HõÅ ˆ~~ÚO|=à◊√¡ – Hõ∆}O Hõ∆}O – QÆQÆ#`«ÅO "≥·Ñ¨Ù‰õΩ ™êyáÈ`«∞O\Ï~Ú. 'Ѩiâ◊√^Œú
„áê}∞Å#∞ ѨÙ\˜Oì z#"å_Õ "åix HõxÃÑ@∞ì‰Ωõ x LO\Ï_»∞. PÜ«∞#‰õΩ ã¨ÇϨ =~°∞ÅÎ ∞QÍ =K«#O— (Hõe=∞`«∞<£ `«~Úº|ÇπÏ) JO>Ë Jk 'ÖÏ WÖÏÇ¨Ï WÅ¡ÖÏ¡ÇπÏ— ÖËHõ W™ê¡O.
xÅ|_Õ J~°›`« Z=i‰õΩOk? Jx Ã+·`å<£ YzÛ`«OQÍ K≥¿ÑÊ™êÎ_»∞. 'Ѩiâ◊√^Œú =$Hõ∆O— (+¨[~°`«∞<£ `«~Úº|ÇπÏ) JO>Ë Y~°∂˚~°Ñ¨Ù K≥@∞ì. „áê=∂}˜Hõ"≥∞ÿ#
42. D "åHõºO ‰õÄ_® Ã+·`å<£ <À@ "≥Å∞=_Õ^Õ#x, Wk J`«x „Ѩã¨OQÆO Ü≥ÚHõ¯ ǨÏnã¨∞ ^•fi~å ‰õÄ_® D q+¨Ü«∞O ~°∂_èô J=Ù`ÀOk (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs – H˜`å|∞Öò
=ÚyOѨ٠"åHõº=∞x H˘O^Œ~∞° Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~∞° . J~Ú`Õ D z=i "åHõºO =∂„`«O WÖò‡† =Úã≤¡O – H˜`å|∞ ã≤Ѷ¨uÖò dÜ«∂=∞u).
^≥·=„áÈHõÎ=∞x =∞i H˘O`«=∞Ok "åºMϺ`«Å∞ ÉèÏqã¨∞Î<åfl~°∞. 46. 'Jâ◊√^Œú =K«#O— (Hõe=∞`«∞<£ Ycã¨ÇπÏ) JO>Ë Jqâßfiã¨O (‰õΩ„Ѷπ) Jx ÉèÏ=O.
43. ^Ò~åƒùQÆ∞ºÅ‰õΩ, ^≥·=kèHͯ~°∞ʼnõΩ „ѨuQÍ J^Œ$+¨ì=O`«∞ʼnõΩ, qâßfiã¨∞ʼnõΩ ÅaèOKÕ 'Jâ◊√^Œú =$Hõ∆O— (+¨[~°`«∞<£ Ycã¨ÇπÏ) JO>Ë L"≥∞‡`«Î K≥@∞ì J#fl=∂@! ^•x „"Õà◊√¡
™êfiQÆ`« ã¨`å¯~åeq. „Ѩ[ÅÖ’ qâßfi㨠ÉèÏ"åÅ#∞ „áÈ`«ûÇ≤ÏOKÕ L^ÕâÌ º◊ O`À<Õ WHõ¯_» ÃÑ·ÃÑ·<Õ LO\Ï~Ú. XHõ¯ `ÀѨ٠`À¿ãÎ Jk Ѩ_çáÈ`«∞Ok. JÖψQ Jqâßfiã≤ Hõ~°‡Å∞
Jqâßfiã¨∞Å`À áê@∞ qâßfiã¨∞Å#∞ ‰õÄ_® „Ѩ™êÎqOK«@O [iyOk. U=∂„`«O Ѩ㨠ÖËxq. Jq PHÍâßxˆHQÆ@OQÍh, ^≥·=ã¨xflkèÖ’ P"≥∂^Œ=Ú„^Œ
44. ã¨fi~°æ"åã¨∞Å∞ JHõ¯_» Ѩ~°ã¨Ê~°O WK«∞Û‰õΩ<Õ HÍ#∞Hõ XO_˘HõiH˜ ã¨ÖÏO KÕã¨∞HÀ=@"Õ∞. á⁄O^Œ@O QÍh [~°QÆ=Ù.
^≥·=^Œ∂`«Å∞ ‰õÄ_® Jxfl ^•fi~åÅ QÆ∞O_® =zÛ "åiH˜ ã¨ÖÏO KÕã¨∂Î LO\Ï~°∞. 47. WHõ¯_» xÅHõ_» ÖËHõ ã≤÷~°`«fiO JO>Ë ÉèÏ=O Uq∞\˜? nxH˜ `å`«Ê~°ºOQÍ L#fl
1111 1112
14. W„ÉÏÇ‘ÏO ==∂ L|„iL 566 14. W„ÉÏÇ‘ÏO 13= áê~å
28 JÖÏ¡ÇπÏ „Ѩ™êkOz# J#∞„QÆǨxH˜ 30 „Ѩ[Å#∞ JÖÏ¡ÇπÏ =∂~°æO #∞Oz
|^Œ∞Å∞QÍ Hõ$`«Ñ∞¨¶ fl`«‰Ωõ áêÅÊ_ç, `«=∞ ÃÑ_»„`À= Ѩ\Oì˜ K«\ÏxH˜ "å~°∞ JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ
*Ïux q<åâ◊Hõ~° ‰õΩǨÏ~°OÖ’xH˜ ã¨ÇϨ =~°∞eÎ fl HõeÊOKå~°∞. ''ã¨~ˆ ! ã¨∞MÏÅ#∞
kOz#48 "åi"≥·Ñ¨Ù h=Ù ^Œ$+≤ìx A„~°∞HÀO_ç. z=iH˜ g∞~°∞ =∞~°eáÈ=Å
™êiOK«ÖË^•?! ã≤Ok #~°HÍxˆH——49 Jx (F „Ѩ=HÍÎ!) h=Ù
29 JO>Ë – #~°HõOÖ’xH˜. "å~°O`å K≥ѨC.
JO^Œ∞Ö’H˜ „Ѩ"tÕ ™êÎ~∞° . Jk J`«ºO`« 31 (F „Ѩ=HÍÎ!) „HõÜ∞« q„HõÜ∂« Å∞QÍh,
K≥_¤» x"å㨠™ê÷#O. ¿ãflÇ¨Ï |O^è•Å∞QÍh LO_»x ~ÀA
~åHõ=ÚO^Õ #=∂AÅ#∞ <≥ÅH˘ÅÊ=∞h,
ǨÏnã¨∞Ö’ WÖÏ =ÙOk: ''=∞~°}Ï#O`«~O° ã¨=∂kèÖ’ =Úã¨Öχ#∞#∞ „ѨtflOz#ѨC_»∞, "Õ∞=Ú „Ѩ™êkOz# ^•xÖ’#∞Oz
^•xH˜ ã¨=∂^è•#OQÍ J`«#∞, JÖÏ¡ÇπÏ `«Ñ¨Ê "Õˆ~ ^Õ=Ù_»∞ ÖË_»h, =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) QÀѨºOQÍ#∂, |Ç≤Ï~°OQÆOQÍ#∂ Y~°∞Û
^≥·= ã¨O^Õâ◊ǨÏ~°∞_»x K≥|∞`å_»∞. D ^≥·="å‰õΩ¯ ÉèÏ=O W^Õ.—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs – ÃÑ@ì=∞x qâßfiã¨∞Öˇ#· <å ^•ã¨∞ʼnõΩ
W„ÉÏÇ‘ÏO ã¨∂~å "åºMϺ#O † =Úã≤¡O – ã¨fi~°æ „ѨHõ~°}O). K≥ѨC.50
=∞~À ǨÏnã¨∞Ö’ WÖÏ =ÙOk – ''^•ã¨∞}˜‚ ã¨=∂kèÖ’ LOz, J`«x ™ê"åã¨∞Å∞
"≥o§áÈ~Ú# `«~°∞"å`«, J`«_»∞ (=∞$`«∞_»∞) "åi áê^Œ~°Hõ∆Å ã¨=fi_ç qO\Ï_»∞. 32 Éè∂í =∂ºHÍâßÅ#∞ ã¨$+≤Oì z, PHÍâßÅ
JѨC_»∞ J`«x =^ŒÌ‰õΩ W^ŒÌ~°∞ ^≥·=^Œ∂`«Å∞ =™êÎ~°∞. J`«xfl ÖËÑ≤, 'P =ºH˜Î QÆ∞iOz #∞O_ç =~å¬xfl ‰õΩiÑ≤Oz, `«^•fi~å g∞
h Jaè„áêÜ«∞O Uq∞\©?— Jx „Ѩtfl™êÎ~°∞. J`«#∞ QÆ#Hõ qâßfiã≤ J~Ú LO>Ë PǨ~°O HÀã¨O ѨO_»∞¡ Ѷ֨ ÏÅ#∞ L`«Ê#flO
'PÜ«∞# ^≥·=^•ã¨∞_»∞, ^≥·=ã¨O^Õâ◊ǨÏ~°∞_»∞— Jx ã¨=∂^è•#O W™êÎ_»∞. JѨC_»∞ KÕã≤#"å_Õ JÖÏ¡ÇπÏ. PÜ«∞<Õ `«# P[˝`À
^≥·=^Œ∂`«Å∞ J`«xH˜ #~°Hõ x"åã¨O K«∂ÃÑ\˜ì, 'nxH˜ |^Œ∞Å∞QÍ JÖÏ¡ÇπÏ h‰õΩ ã¨=Ú„^ŒOÖ’ <ÒHõÅ∞ #_»=\ÏxH˜ "å\˜x
ã¨fi~°æOÖ’ x"åã¨O HõeÊOKå_»∞— Jx JO\Ï~°∞. J`«#∞ P Ô~O_»∞ x"å™êÅ#∂ g∞‰õΩ Ö’|~°Kå_»∞. PÜ«∞<Õ #n#^•Å#∞
K«∂ã¨∞‰õΩO\Ï_»∞. J`«x ã¨=∂kè J`«x áêe@ _≥|ƒù~Ú KÕ`«∞Å ÉÏ~°∞ qâßÅ=O`«O g∞ Jnè#OÖ’ LOKå_»∞.51
KÕÜ«∞|_»∞`«∞Ok. „Ѩà◊Ü«∞O ã¨OÉèíqOKÕ =~°‰õÄ J`«x ã¨=∂kè J#∞„QÆǨÏÉèíi`«OQÍ „Ѩ"ÕâßxH˜ J~°∞›ÅÜ«∂º~°∞. =∞~À"≥·Ñ¨Ù ^≥·"å#∞„QÆǨÅ#∞ HÍ^Œ#fl"å~°∞ #~°HÍxH˜
KÕÜ«∞|_»∞`«∞Ok—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O – ã¨fi~°æ„ѨHõ~°}O). "Õ~˘Hõ 'Jã¨~ü— LÖË¡Y#OÖ’ áê„`«∞ÅÜ«∂º~°∞.
WÖÏ LOk : h „ѨÉ∞íè =Ù Z=~°∞? h ^è~Œ ‡° O Uk? h „Ѩ=HõÎ Z=~°∞? Jx ^≥=· ^•ã¨∞}˜‚ 49. „ѨѨOK«OÖ’ g∞Ô~xfl "≥„i"ÕëêÅ∞ "Õã≤<å, ZO`« |∞Åáê@O f~°∞Û‰õΩ<åfl g∞
„ѨtflOK«@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. JѨC_»∞ qâßfiã≤ ("≥∂q∞<£) J~Ú# ^•ã¨∞xH˜ JÖÏ¡ÇπÏ QÆ=∞º™ê÷#O =∞@∞‰õΩ #~°Hõ"Õ∞#x WHõ¯_» ÃÇÏK«ÛiOK«@O [iyOk.
xÅHõ_»#∞ „Ѩ™êk™êÎ_»∞. ^•O`À J`«#∞ ''JÖÏ¡ÇπÏ <å „Ñ¨Éèí∞=Ù. W™ê¡O <å ^èŒ~°‡O.
=ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) <å „Ñ¨=HõΗ— Jx `«_»∞=ÚHÀ‰õΩO_® ["åa™êÎ_»∞ (`«Ñ¶‘û~ü Wɡfl 50. #=∂AÅ#∞ <≥ÅH˘ÅÊ=∞#fl P^ÕâO◊ Ö’ J<ÕHõ ÉèÏ"åÅ∞ Wq∞_ç L<åfl~Ú: #=∂AÅ#∞
Hõã‘~ü). "Õà◊‰õΩ KÕÜ«∂e. #=∂AÖ’x =ÚMϺOâßÅxflO\˜h ã¨*Ï=ÙQÍ <≥~°"Õ~åÛe. Ѷ¨~ü˚
48. `«=∞ *Ïux q<åâßxH˜ <≥\"ì˜ ãÕ #≤ "åÔ~=~°O>Ë =∞Hͯ‰õΩ K≥Ok# u~°™ê¯~°∞Å∞ (ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ #=∂AÅ#∞ ™ê=¸Ç≤ÏHõOQÍ KÕÜ«∂e. #=∂AÅÖ’ =∞~°∞ѨىõΩ, JÅã¨`åfixH˜,
|∞MÏs – W„ÉÏÇ‘ÏO ã¨∂~å "åºMϺ#O). "å~°∞ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) ^≥·=^Ò`åºxfl ™È=∞i`«<åxH˜ ZÖÏO\˜ `ågÜ«∞‰õΩO_® ÉèíH©Î„â◊^ŒúÅ`À KÕÜ«∂e. #=∂A KÕã¨∞Î#fl
x~åHõiOz, HõÜ«∂ºxH˜ HÍÅ∞^Œ∞qfi, |„^£ Ü«Ú^ŒúOÖ’ =Úã≤¡OÅ`À `«ÅѨ_ç `«=∞ ѨC_»∞ q#„=∞`«, n<å=ã¨÷ L\˜ìѨ_»∞`«∂ LO_®e. XHõ¯=∂@Ö’ K≥áêÊÅO>Ë =∞#
*ÏuH˜ K≥Ok# ZO`À=∞Okx K«OÑ≤OKå~°∞. J^Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ^≥"· åxfl, ^≥=· „Ѩ=Hõ#Î ∞ #=∂AÅ∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) "åi #=∂AÅ#∞ áÈe=ÙO_®e.
qâ◊fiã≤Oz# =Úã≤O¡ Å∞, ^≥"· å#∞„QÆÇ¨ ŠѨ@¡ Hõ$`«[`˝ åѨÓ~°fiHõOQÍ =º=ǨÏiOz ã¨fi~°æ ^≥·==∂~°æOÖ’ Y~°∞ÛÃÑ@ì_»=∞O>Ë [HÍ`ü W=fi@O, ^•#^èŒ~å‡Å∞ KÕÜ«∞@=∞x
1113 1114
14. W„ÉÏÇ‘ÏO ==∂ L|„iL
33 PÜ«∞<Õ x~°O`«~° „Ѩܫ∂}O KÕã¨∂Î
áÈ`«∞#fl ã¨∂~°º K«O„^Œ∞Å#∞ g∞‰õΩ
Ö’|~°Kå_»∞.52 ˆ~~ÚO|=à◊§#∞ ‰õÄ_®
PÜ«∞# g∞ ¿ã=ÔH· Hõ@∞ì|_ç LO_ÕÖÏ
KÕâß_»∞.53
ÉèÏ=O. JÖψQ |O^èŒ∞`«fi ǨωõΩ¯Å#∞ <≥~°"Õ~åÛe. JQÆ`«ºÑ¨~°∞Å#∞ P^Œ∞HÀ"åe.
ˆH=ÅO `«# HÀã¨O, `«# PÅ∞a_»¤Å HÀã¨"Õ∞ Y~°∞ÛÃÑ@∞ì‰õΩx JÖÏ¡ÇπÏ ã¨∂zOz#
qq^èŒ Ñ¨^Œ∞Ìefl q㨇i¿ãÎ Jk ^≥·==∂~°æOÖ’ 'Y~°∞Û— JxÑ≤OK«∞HÀ^Œ∞. f~°∞Êk<å#
ZÖÏO\˜ ÖÏ"å^ÕgÅ∞, ã¨~°∞ÌÉÏ@∞¡ [~°QÆ=Ù. P Ѷ¨∞_çÜ«∞ ~åHõ=ÚO^Õ ^Õ=Ù_çzÛ#
J=HÍâßxfl ã¨kfixÜ≥∂QÆO KÕã¨∞HÀ"åe.
51. ^Õ=Ù_»∞ `«# „áê}∞ʼnõΩ KÕã#≤ Jã¨OMϺHõ"∞≥ #ÿ LѨHÍ~åÅÖ’ =∞K«∞Û‰õΩ H˘xfl ~ÚHõ¯_»
„Ѩ™êÎqOK«|_®¤~Ú. PÜ«∞# PHÍâßxfl HõѨCQÍ#∂, Éèí∂q∞x áê#∞ÊQÍ#∂ KÕâß_»∞.
PHÍâ◊O #∞Oz =~°¬O ‰õΩiÑ≤Oz ~°H~õ H° ÍÅ =$H∆ÍÅ#∞, ѨzÛHõÅ#∞ "≥ÚÅÔHuÎOKå_»∞.
~°Hõ~°HÍŠѨO@Å∞ ѨO_çOKå_»∞. "å\˜Ö’ =∞x+≤H˜ P~ÀQͺhfl, â◊H˜Îh WKÕÛ
~°∞zHõ~°"≥∞ÿ# ѨO_»∞¡ ‰õÄ_® L<åfl~Ú. qq^èŒ ~°HÍÅ PǨ~°^è•<åºÅ∞<åfl~Ú. "å\˜
~°OQÆ∞ "Õ~°∞, ~°∂áêÅ∞ "Õ~°∞. ~°∞K«∞Å∞ "Õ~°∞. "å\˜ „ѨÜ≥∂[<åÅ∞ ‰õÄ_® "Õˆ~fi~°∞QÍ
LO\Ï~Ú. F_»Å#∞, Ѩ_=» Å#∞ PÜ«∞# g∞‰õΩ ™êfinè#Ѩ~åÛ_»∞. Jq JÅÅ `åH˜_xç
`«@∞ì‰õΩO@∂ q∞=∞‡efl ^Œ∂~°f~åʼnõΩ "≥∂ã¨∞‰õΩáÈ`«∞O\Ï~Ú. "å\˜^•fi~å g∞~°∞
XHõ ~å[ºO #∞Oz =∞~À ~å*ϺxH˜ g∞ =~°ÎHõ ™ê=∞„yx KÕ~°"Õã¨∞ÎO\Ï~°∞. WOHÍ
PÜ«∞# <ÕÅ #∞Oz, Ѩ~°fi`« Hõ#∞=∞Å #∞Oz h\˜ T@Å#∞ ã¨$+≤ìOKå_»∞. Jq
#n#^•Å∞QÍ, HÍÅ∞=Å∞QÍ „Ѩ=Ç≤Ïã¨∞<Î åfl~Ú. "å\˜^•fi~å g∞~°∞ ^•Ç¨ÏO f~°∞ÛHÀ=@"Õ∞
QÍHõ, =º=™êÜ«∞O ‰õÄ_® KÕã¨∞Î<åfl~°∞.
52. Jq x`«ºO `«=∞ qkèx~°fiǨÏ}Ö’ x=∞QÆfl"≥∞ÿ L<åfl~Ú. "å\˜H˜ q~å=∞O ÖË^Œ∞.
ÃãÅ=Ù ÖË^Œ∞. JÅã¨@ ÖË^Œ∞. `«=∞‰õΩ x~å÷iOz# Ѩikèx Jq Z#fl_»∂ Ju„Hõ
q∞OK«=Ù. "å\˜ =∞^躌 Z#fl_»∂ ZÖÏO\˜ ã¨OѶ∞¨ ~°¬}QÍh, "åºÑ¶∂¨ `«OQÍh U~°Ê_»^∞Œ .
W^ŒO`å ^≥·=Hõ$Ѩ =∂„`«"Õ∞.
53. ˆ~~ÚO|=à◊¡ =∞^茺 ‰õÄ_® XHõ J=QÍǨÏ# LOk. H˘xfl™ê~°∞¡ ˆ~~Ú Ñ¨QÆÅ∞Ö’x
H˘O`«ÉèÏQÍxfl fã¨∞‰õΩx ã¨∞n~°…=∞=Ù`Õ, H˘xfl™ê~°∞¡ ѨQÆÅ∞ ˆ~~ÚÖ’x H˘O`«ÉèÏQÍxfl
P„Hõq∞OK«∞‰õΩx á⁄_»"å\˜ ѨQÆÅ∞QÍ H˘#™êQÆ∞`«∞O@∞Ok. ˆ~~ÚO|=à◊¡ =∞^茺 QÆÅ
D ÃÑ~°∞QÆ∞^ŒÅ–`«~°∞QÆ∞^ŒÅ ã¨$+≤ì "≥Ú^ŒÖˇ·#ѨÊ\˜#∞O_Õ LOk. J~Ú#ѨÊ\˜H© "å\˜
=∞^茺 Z#fl_»∂ ã¨Ê~°÷ ~åÖË^Œ∞. J=º=ã¨÷ U~°Ê_»ÖË^Œ∞.
1115
567 14. W„ÉÏÇ‘ÏO 13= áê~å
34 =∞i PÜ«∞<Õ g∞~°∞ J_çy# ^•x#ÖÏ¡
g∞‰õΩ WzÛ L<åfl_»∞.54 g∞~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ
KÕã≤# "Õ∞à◊¡#∞ ÖˇH˜¯OK«^Œez<å ÖˇH˜¯OK«
ÖË~°∞.55xâ◊ÛÜ«∞OQÍ =∂#=Ù_»∞ =∞Ǩ
J<åºÜ«∞Ѩ~∞° _»∞, "Õ∞Å∞#∞ =∞iKÕ"å_»∞.56
35 W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ („áêi÷Oz# P ã¨O^Œ~åƒùxfl
‰õÄ_® HÍã¨Î *Ï˝ÑH¨ Oõ KÕã∞¨ HÀO_ç. J`«#∞)
WÖÏ "Õ_»∞‰õΩ<åfl_»∞ : ''<å „Ñ¨Éèí∂! D
#QÆ~åxfl âßOu Éèí„^Œ`«Å #QÆ~°OQÍ
KÕ~Ú.57 ##∂fl, <å ã¨O`å<åhfl q„QÆǨÏ
ѨÓ[ #∞Oz HÍáê_»∞.——
54. JO>Ë g∞~°∞ Ji÷Oz# g∞ rq`å=ã¨~åÅxflO\˜h PÜ«∞# g∞‰õΩ ã¨=∞‰õÄ~åÛ_»∞.
JO`ÕHÍ^Œ∞– g∞~°∞ J_çy# ^•hfl PÜ«∞# Wã¨∞Î<åfl_»∞. g∞~°∞ J_»QÆx ^•xfl ‰õÄ_®
Wã¨∞Î<åfl_»∞. ZO^Œ∞HõO>Ë g∞‰õΩ U U =ã¨∞Î=ÙÅ J=ã¨~°O LO^À, Jq ÖËHõáÈ=@O
=Å¡ g∞ =∞#∞QÆ_»‰õΩ ZÖÏ =ÚѨC "å\˜Å∞¡`«∞O^À PÜ«∞#‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. XHõ¯
=∂@Ö’ K≥áêÊÅO>Ë Éèí∂=∞O_»ÅOÃÑ· g∞ r=# =º=ã¨÷‰õΩ ã¨O|OkèOz# ã¨HõÅ
=ã¨∞Ιê=∞„yx PÜ«∞# g∞‰õΩ „Ѩ™êkã¨∞Î<åfl_»∞.
55. JÖÏ¡ÇÏπ J#∞„QÆÇ¨ Å∞ JQÆ}º"≥∞#ÿ q. "å\˜x Z=~°~Ú<å QÆ}O˜ K«^eŒ ¿ãÎ QÆ}O˜ K«Ö~Ë ∞° .
PÜ«∞# KÕã≤# "Õ∞à◊¡‰õΩ Hõ$`«[˝`«Å∞ `≥Å∞ѨÙHÀ^Œe¿ãÎ Jn g∞ =Å¡ HÍ^Œ∞. ^•ã¨∞Å∞
^Õ=Ùx =~åʼnõΩ Hõ$`«[`˝ Å« ∞ `≥Å∞ѨÙHÀ=@O ‰õÄ_® XHõ ^≥"· å#∞„QÆÇϨ "Õ∞. XHõ 'Jã¨~—ü
LÖËY¡ #OÖ’ Ǩτ[`ü ^•=Ó^£ (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) QÍi „Ѩ=K«#O #HõÅ∞ KÕÜ∞« |_çOk–
''JÖÏ¡ÇπÏ! Hõ$`«[˝`« `≥Å∞ѨÙHÀ=@=∞<Õk ‰õÄ_® h `«~°Ñ¶¨Ù# „Ѩ™êkOK«|_ç# XHõ
=~°"Õ∞ J~Ú#ѨÙ_»∞, U su# <Õ#∞ h‰õΩ Hõ$`«[˝`«Å∞ `≥Å∞ѨÙHÀ#∞?—— ^•xH˜
ã¨=∂^è•#OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ WÖÏ ÃãÅqKåÛ_»∞ : ''^•=Ó^£! WѨC_»∞ #∞=Ùfi Hõ$`«[˝`«Å∞
K≥e¡OKå=Ù. ZO^Œ∞HõO>Ë <å‰õΩ Hõ$`«[˝`«Å∞ `≥Å∞ѨىõΩ<Õ â◊H˜ÎÖË^Œx #∞=Ùfi JOwHõ
iOKå=Ù. J^Õ hÖ’x Hõ$`«[˝`åÉèÏ"åxH˜ „ѨfHõ.—— (`«Ñ¶‘û~ü Wɡfl Hõã‘~ü).
56. ^Õ=Ù_»∞ KÕã≤# "Õ∞à◊§#∞ =∞x+≤ q㨇iOKå_»O>Ë J`«#∞ `«# P`«‡‰õΩ J<åºÜ«∞O
KÕã¨∞‰õΩ#fl>Ë¡ ÖˇHõ¯. =ÚYºOQÍ Jqâßfiã≤ KåÖÏ JkèHõOQÍ ^Õ=Ùx =∞ǨϟѨHÍ~åÅ#∞
=∞~°záÈ`«∞O\Ï_»∞.
57. 'D #QÆ~°O— JO>Ë '=∞Hͯ— Jx ÉèÏ=O. W`«~°„`å q+¨Ü«∂Å#∞ Ji÷OKÕ=ÚO^Œ∞
PÜ«∞# (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) =∞Hͯ #QÆ~åxfl âßOuÜ«Ú`«OQÍ LOK«=∞x Ji÷OK«@O
1116
14. W„ÉÏÇ‘ÏO ==∂ L|„iL
36 ''<å „Ñ¨Éèí∂! Jq ZO`À =∞Okx
ÃÑ_»^•i Ѩ\ Oì̃ Kå~Ú.58 Hõ#∞Hõ ##∞fl
J#∞ã¨iOz#"å_Õ <å "å_»∞. HÍx
Z=_≥<· å <å‰õΩ Jq^èÜÕ ∞« `« K«∂Ñ≤`Õ #∞=Ùfi
Jq∞`«OQÍ Hõ∆q∞OKÕ"å_»=Ù, HõxHõiOKÕ
"å_»=Ù.——
37 ''=∂ „ѨÉèí∂! <å ã¨O`å#OÖ’
H˘O^Œix59 ѨO@Å∞ ѨO_»x Hõ\ H˜ õ
Ö’Ü«∞Ö’, h Ѩq„`«QÆ$ǨÏO =^ŒÌ =ã≤OѨ
*Ëâß#∞. =∂ „ѨÉ∂íè ! "å~°∞ #=∂A#∞
<≥ÅH˘ÖËÊO^Œ∞Hˆ 60 (WHõ¯_» =^ŒeÃÑ\Ïì#∞).
qâı+¨O! ZO^Œ∞HõO>Ë #QÆ~°OÖ’ „ѨâßO`« Ѩiã≤÷`«∞Å∞ <≥ÅH˘x L#flѨC_Õ „Ѩ[Å∞
^≥·"å#∞„QÆǨÅÖ’x =∂^èŒ∞~åºxfl P™êfikOK«QÆÅ∞QÆ∞`å~°∞. âßOu, ã¨∞ã≤÷~°`«Å∞
H˘~°=_ç# KÀ@ =∞x+≤H˜ Zxfl HÍ#∞HõÅ∞, ѨÙ~°™ê¯~åÅ∞ „áêÑ≤OÎ z<å Jq ~°∞zOK«=Ù.
JâßOu JÅ[_»∞Å "å`å=~°}OÖ’ =∞x+≤ Hõ∆}O Hõ∆}O ÉèíÜ«∂O^Àà◊# K≥O^Œ∞`«∂
LO\Ï_»∞. <Õ_»∞ „ѨѨOK«OÖ’x qq^èŒ ã¨=∂*ÏÅ#∞, qq^èŒ „Ѩ^ÕâßÅ#∞ ѨiH˜¿ãÎ
D ã¨OQÆu J~°=÷ ∞=Ù`«∞Ok. J~Ú`Õ =∞Hͯ֒#∂, P #QÆ~O° L#fl ã¨=Ón Jˆ~aÜ«∂
Ö’#∂ Ѩiã≤÷u nxH˜ aè#flOQÍ HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. Wk „Ѩ=HõÎÅ Ñ≤`å=∞Ǩï_»∞ KÕã≤#
„áê~°÷<å Ѷ¨Å"Õ∞. (JÖÏ¡ÇπÏ P ã¨÷ÖÏxfl JâßOu JÅ[_»∞Å #∞O_ç, LѨ„^Œ"åÅ
#∞O_ç ~°HO∆˜ K«∞QÍHõ!) D PÜ«∞`«∞ ^•fi~å JÖÏ¡ÇÏπ =∞Hͯ֒x ‰õΩ~Ô +· µ¨ ʼnõΩ K≥Ñʨ ^ŒÅz#
=ÚYº q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë, ‰õΩÔ~·+¨µÖÏ~å! g∞‰õΩ "Õ∞=Ú KÕã≤# ѨÅ∞ LѨHÍ~åÅÖ’
XHõ =∞ǨϟѨHÍ~°O Uq∞@O>Ë "Õ∞=Ú q∞=∞‡efl =∞Hͯ =O\˜ „Ѩuëêª`«‡Hõ #QÆ~°
áœ~°∞Å∞QÍ KÕâß=Ú. D =∞ǨÏ^•#∞„QÆǨxfl =∞~°∞=HõO_ç.
58. JO>Ë D q„QÆǨ~å^èŒ# =¸ÅOQÍ KåÖÏ=∞Ok =∂~°æ„Éèí+¨µìÖˇ·áÈÜ«∂~°∞. q„QÆǨÅ∞
=∞x+≤H˜ ã¨<å‡~°æO K«∂ѨÖË=Ù.
59. 'ã¨O`å#OÖ’ H˘O^Œix— J#flk QÆ=∞<å~°›O. Ǩτ[`ü W„ÉÏÇ‘ÏO (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)
QÍiH˜ "≥Ú`«ÎO Z#=∞O_»∞QÆ∞~°∞ ‰õΩ=∂~°∞Åh, "åiÖ’ Ǩτ[`ü W™ê‡~¸Öò
(J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) x =∂„`«"∞Õ PÜ«∞# =∞Hͯ Ö’Ü«∞Ö’ `≥zÛ =kÖÏ~°x H˘xfl Kåi„`«Hõ
P^è•~åÅ ^•fi~å `≥Å∞™ÈÎOk (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü).
60. P~å^èŒ#Ö’¡ PÜ«∞# ~ÚHõ¯_» ˆH=ÅO #=∂A#∞ „Ѩ™êÎqOK«\Ïxfl |\˜ì #=∂A‰õΩ
QÆÅ „áê=ÚYº`« "≥Å¡_»=Ù`ÀOk.
1117
568 14. W„ÉÏÇ‘ÏO 13= áê~å
Hõ#∞Hõ „Ѩ[ÅÖ’ H˘O^Œi61 =∞#ã¨∞Å∞
"åi "≥·Ñ¨Ù‰õΩ "≥ÚˆQæÖÏ KÕ~Ú. "åiH˜
u#\ÏxH˜ ѨO_»∞¡ Ѷ֨ ÏÅ#∞ „Ѩ™êkOK«∞
– "å~°∞ Hõ$`«AÅ˝ ∞QÍ "≥∞eˆQO^Œ∞‰õΩ.62
38 ''F =∂ „ѨÉèí∂! "Õ∞=Ú ^•ã¨∞Î#fln,
|Ç≤Ï~°æ`«O KÕã¨∞Î#fln JO`å h‰õΩ
`≥Å∞ã¨∞.—— Éè∂í q∞Ö’QÍx, PHÍâßÅÖ’QÍx
U =ã¨∞Î=Ó JÖÏ¡ÇπÏ #∞O_ç ^•y ÖË^Œ∞.63
39 ''D =Úã¨e`«#OÖ’ <å‰õΩ
W™ê‡~¸Öò, WãπÇ¨ Y∞Å#∞ „Ѩ™êkOz#
JÖÏ¡ÇπωõΩ Hõ$`«[˝`«Å∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ <å
„ѨÉèí∞=Ù "≥Ú~°#∞ PÅH˜OKÕ"å_»∞.——
61. '„Ѩ[ÅÖ’ H˘O^Œ~°∞— JO>Ë '=Úã≤¡OÅ∞— Jx ÉèÏ=O. g∞ˆ~ K«∂_»O_ç! D<å_»∞
„ѨѨOK«O #Å∞=¸ÅÅ #∞O_ô =Úã≤¡OÅ∞ ZÖÏ ÉèíH©Î „â◊^ŒúÅ`À =∞Hͯ "≥·Ñ¨Ù‰õΩ `«~°e
=ã¨∞<Î åfl~À! XHõ¯ ǨÏ*ò ã‘[<£Ö’<Õ HÍ^Œ∞, U_®k JO`å "å~°∞ Hõ^eŒ =ã¨∂<Î Õ LO\Ï~°∞.
U_®kÖ’x Jxfl =∂™êÅÖ’#∂, Jxfl "å~åÅÖ’#∂, Jxfl k<åÅÖ’#∂ HÍÉÏ
QÆ$ǨÏO Éè‰í Ωõ ÅÎ „Ѩ^HŒ }∆˜ `À HõàH◊ àõ ◊ ÖÏ_»∞`«∂ LO@∞Ok. W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏ"£∞)
`«# „áê~°÷#Ö’ 'JѶπ~Ú^Œ`«"£∞ q∞#<åflã≤— („Ѩ[Ö’¡ H˘O^Œi =∞#ã¨∞Å#∞) Jx J<Õ
|^Œ∞Å∞ 'JѶπ~Ú^Œ`«<åflã≤— („Ѩ[Å =∞#ã¨∞Å#∞) Jx LO>Ë „ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞, Ü«¸^Œ∞Å∞,
*Á~å„ã≤ìÜ«∞#∞¡ WOHÍ W`«~° „Ѩ[ÅO^Œ~°∂ ‰õÄ_® =∞Hͯ #QÆ~åxH˜ =KÕÛ"å~°∞. HÍx
'q∞<£— J#fl Ѩ^ŒO D „áê~°÷##∞ =Úã≤¡OÅ =~°ˆH Ѩiq∞`«O KÕã≤Ok (Wɡfl Hõã‘~ü).
62. W„ÉÏÇ‘Ï=Ú (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) QÍi D „áê~°÷##∞ ‰õÄ_® JÖÏ¡ÇπÏ PÅH˜OKå_»∞.
h~°∂, ѨzÛHÍ ÖËx P H˘O_» „áêO`«OÖ’ <Õ_»∞ „ѨѨOK«=∞O`«\˜ #∞Op ~°Hõ~°HÍÅ
ѨO_»∞,¡ ‰õÄ~°QÍÜ«∞Å∞ ѨÙ+¨¯ÅOQÍ =zÛѨ_∞» `«∞<åfl~Ú. ǨÏ*ò ã‘[<£Ö’#∂, ~°=∞*Ï<£
=∂ã¨OÖ’#∂ ÅHõ∆ÖÏk=∞Ok [#∞Å∞ JHõ¯_»‰õΩ =zÛ q_çk KÕã≤<å PǨ~° ã¨~°Ñ¶¨~å
ÅÖ’ ZÖÏO\˜ H˘~°`å U~°Ê_»^Œ∞. HÍÉÏ QÆ$Ç¨Ï x~å‡}O [iy# g∞^Œ@ PÜ«∞#
D „áê~°÷# KÕâß~°x J#|_»∞`ÀOk. ''âßOu #QÆ~°OQÍ KÕ~Ú—— J#fl "≥Ú^Œ\ ˜
^Œ∞P#∞ W™ê‡~¸Öò#∞ =^ŒeÃÑ\˜ì#ѨC_»∞ KÕâß~°∞ (Wɡfl Hõã‘~ü).
63. JÖÏ¡ÇπÏ! <å q#fláêÅÖ’x L^ÕÌâßxfl h=Ù ÉÏQÍ Z~°∞QÆ∞^Œ∞=Ù. D #QÆ~°"åã¨∞Å
HÀã¨O <Õ#∞ JO`«QÍ "Õ_»∞HÀ=\ÏxH˜ HÍ~°}O h „Ѩã¨#fl`«#∞ K«∂~°Q˘#@"Õ∞.
1118
14. W„ÉÏÇ‘ÏO ==∂ L|„iL 569 14. W„ÉÏÇ‘ÏO 13= áê~å
40 ''<å „Ñ¨Éèí∂! ##∞fl #=∂A#∞ 43 `«ÅÅ∞ ÃÑ·ÔHuΠѨ~°∞QÆ∞Å∞ fã¨∞ÎO
<≥ÅH˘ÖËÊ"åxQÍ K≥~Úº. <å ã¨O`«u \Ï~°∞.67 "åi K«∂ѨÙÅ∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ "åi
#∞O_ç ‰õÄ_® 64 (D =º=ã¨÷#∞ <≥ÅH˘ÖËÊ "≥·Ñ¨Ù‰õΩ ‰õÄ_® uiy ~å=Ù. "åi ǨÏ$^Œ
"åix xÅɡ@∞ì). „ѨÉ∂íè ! <å „áê~°#÷ #∞ Ü«∂Ö’¡ â◊¥#ºO P=iã¨∞ÎOk.68
P"≥∂kOK«∞.——
44 (F „Ѩ=HÍÎ!) tHõ∆ =KÕÛ ~ÀA
41 ''=∂ „ѨÉèí∂! ##∞fl, <å `«e¡^ŒO„_»∞ QÆ∞iOz „Ѩ[Å#∞ ÃÇÏK«ÛiOK«∞. P ã¨=∞
Å#∞,65 qâßfiã¨∞Å#∞ ÖˇH¯õ `ÕÖÛË ~ÀA# Ü«∞OÖ’ ^Œ∞~å‡~°∞æÅ∞, ''„ѨÉèí∂! =∂‰õΩ
Hõq∆ ∞OK«∞.—— H˘kÌáê\˜ =º=kèx W¿ãÎ "Õ∞=Ú h Ñ≤Å∞
42 ^Œ∞~å‡~°∞æÅ HÍ~°ºHõÖÏáêŠѨ@¡ ѨÙ#∞ JO^Œ∞‰õΩx, h „Ѩ=HõÅÎ #∞ J#∞ã¨
JÖÏ¡ÇÏπ J„â◊^úŒ =Ç≤Ïã¨∞<Î åfl_»x J#∞HÀ‰õΩ. i™êÎ=Ú—— Jx JO\Ï~°∞. (JѨC_»∞
PÜ«∞# "åiH˜ XHÍ<˘Hõ ~ÀA =~°‰õΩ "åi`À WÖÏ J#|_»∞`«∞Ok), ''Uq∞\©,
QÆ_»∞=Ù Wã¨∞Î<åfl_»∞ – P ~ÀA "å~°∞ „ѨѨOK«O #∞O_ç x„+¨¯q∞OK«@ =∞<Õk
Hõ#∞flÅ∞ `ÕÅ"Õ™êÎ~∞° .66 =∂‰õΩ ÖË<Õ ÖË^xŒ WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ g∞~°∞
x*Ïx*ÏÅhfl Ziy#"å_»=Ù #∞"Õfi. Éèí∂=∂ºHÍâßÖ’¡x U =ã¨∞Î=Ó h #∞O_ç ^•y X>Ëìã≤ =∞s K≥ѨÊÖË^•?——69
ÖË^∞Œ . 45 ''`«=∞‰õΩ `å=Ú J<åºÜ«∞O KÕã∞¨ ‰õΩ#fl
64. `«# HÀã¨"Õ∞ Q͉õΩO_®, `«# ã¨O`å#O HÀã¨O ‰õÄ_® PÜ«∞# (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) "åi WO_»¡Ö’ g∞~°∞ g∞ x"å™êÅ#∞
„áêi÷OK«@O QÆ=∞xOK«^Œy# q+¨Ü«∞O. nxfl|\˜ì J=QÆ`«=∞ÜÕ∞º^Õq∞@O>Ë ^èŒ~°‡ U~°Ê~°K∞« HÀÖË^•? "åi Ѩ@¡ "Õ∞=Ú ZÖÏ
ã¨O™ê÷Ѩ# HÀã¨O Hõ$+≤KÕ¿ã"å~°∞ `«=∞ WO\˜"å~°Å Ѩ@¡ „Ѩ`ÕºHõ „â◊^Œú K«∂áêe. =º=ǨÏiOKå"≥∂ g∞‰õΩ J=QÆ`«O
ã¨O`å# tHõ∆} q+¨Ü«∞OÖ’ U=∂„`«O JÅã¨`«fiO K«∂Ѩ‰õÄ_»^Œ∞. ÃÑ·QÍ JO^ŒiHõ<åfl HÍÖË^•? (g∞‰õΩ É’^èŒÑ¨_ÕO^Œ∞‰õΩ) "Õ∞=Ú
=ÚO^Œ∞ `«# WO\˜"åi#∞OKÕ ^≥=· ã¨O^Õâ◊ HÍ~°º„Hõ=∂xfl "≥Ú^ŒÖ\ˇ Ïìe. ''(F „Ѩ=HÍÎ!)
h ã¨g∞Ѩ |O^è∞Œ =ÙÅ#∞ ÃÇÏK«ÛiOK«∞—— Jx ^Õ=Ù_»∞ `«# JOu=∞ „Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O)#∞ Z<Àfl L^•Ç¨Ï~°}Å#∞ q=iOKå=Ú
P*Ï˝Ñ≤Oz# ã¨OQÆux =∞#O =∞~°∞=~å^Œ∞ (+¨µJ~å – 214). Hõ^•!——70
65. `«# `«O„_ç '^≥·= q~Àkè— J#fl q+¨Ü«∞O „Ѩã¨∞Êù@O HÍHõ=ÚO^Œ∞ Ǩτ[`ü W„ÉÏÇ‘ÏO 67. J~°cÖ’ '=ÚÇπÏu~¸#— Jx LOk. JO>Ë "å~°∞ "ÕQÆOQÍ Ñ¨~°∞ÔQ`«∞Î`«∂ LO\Ï~°∞.
(JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) D q^èŒOQÍ „áêi÷OKå~°∞. J~Ú`Õ `«O„_ç `«#"å_»∞ HÍ_»x "Õ~˘Hõ KÀ@ WÖÏ LOk : ''"å~°∞ Ñ≤eKÕ"åx "≥·Ñ¨Ù "ÕQÆOQÍ Ñ¨~°∞ÔQ`«∞Î`«∂ LO\Ï~°∞——
`≥eã≤áÈ~Ú# `«~∞° "å`« PÜ«∞# J`«x HÀã¨O „áêi÷OK«Ö^Ë ∞Œ . ZO^Œ∞HõO>Ë =Ú„+≤‰Ωõ ¯Å (JÖò Y=∞~ü–8). Pâ◊Û~°ºO, PO^Àà◊# =¸ÅOQÍ "åi `«ÅÅ∞ ÃÑH· ˜ ÖËã≤ LO\Ï~Ú.
HÀã¨O „áêi÷OK«@O ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«O HÍ^Œ∞ – XHõ"Õà◊ "å~°∞ ~°HõÎ ã¨O|Onè‰õΩÖˇ·<å 㨈~! 68. "åiH˜ HõxÑ≤OKÕ ^Œ$âߺÅ∞ ZO`« ÉèíÜ«∞OHõ~°OQÍ LO\ÏÜ«∞O>Ë, XHõ¯ Hõ∆}O HÀã¨O
66. JO>Ë – „Ѩà◊Ü«∞k#Ѩ٠cè`å=Ç¨Ï ã≤÷uH˜ "å~°∞ ~îåÔ~uÎáÈ`å~°∞. XHõ"Õà◊ „ѨѨOK«OÖ’ ‰õÄ_® "åi K«∂ѨÙÅ∞ „H˜OkH˜ "åÅ=Ù. PYiH˜ `«=∞#∞ QÆ∞iOz# ^蕺㨠‰õÄ_®
Z=Ô~<· å tHõ∆ #∞O_ç `«ÑÊ≤ OK«∞‰õΩ<åfl, „ѨàÜ ◊ ∞« k<å# =∂„`«O "å~°∞ ^Õ=Ùx Ѩ@∞ì#∞Oz "åi Hõà‰¡◊ Ωõ LO_»^∞Œ . ÉèÜ
í ∞« O`À "åi QÆ∞O_≥Å∞ JkiáÈ`å~Ú. PO`«~åºÖ’¡ â◊¥#ºO
Z\˜ì Ѩiã≤u÷ Ö’#∂ `«ÑÊ≤ OK«∞HÀÖË~∞° . P<å_»∞ Jqâßfiã¨∞ŠѨiã≤u÷ =∞s ^•~°∞}OQÍ U~°Ê_»∞`«∞Ok. "≥Ú`«Îg∞‡^Œ "åi n<å=ã¨÷ =~°‚<åf`«OQÍ LO@∞Ok.
LO@∞Ok. Hõ#∞„QÆ∞_»∞¡ `ÕÖãË ,≤ ÃÑ÷ Ñ<· Õ K«∂ã¨∂Î Ñ≤zÛ"åiÖÏ J@∂ W@∂ Ѩ~∞° QÔ `«∞`Î ∂« 69. „ѨѨOK«OÖ’ Ѩ^Õ Ñ¨^Õ „Ѩ=∂}ÏÅ∞ KÕã≤ HÀ`«Å∞ HÀã≤# ã¨OQÆux JѨC_Õ =∞~°z
LO\Ï~°∞. áÈÜ«∂~å? ÖˇHͯ yHͯ Ug∞ LO_»=h, ã¨fi~°æO – #~°HõO J<Õ=hfl L`«∞ÎuÎ=∂@ÖË
1119 1120
14. W„ÉÏÇ‘ÏO ==∂ L|„iL 570 14. W„ÉÏÇ‘ÏO 13= áê~å
46 "åà◊√§ `«=∞ Z`«∞Îefl `å=Ú "Õã≤ 48 U ~ÀA# D Éèí∂q∞ =∞~À
K«∂ã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. "åi Z`«∞ÎQÆ_»Åhfl Éèí∂q∞QÍ =∂iÛ"ÕÜ«∞|_»∞`«∞O^À,
JÖÏ¡ÇπÏ ^Œ$+≤ìÖ’ L<åfl~Ú.71 "åi Z`«∞Î PHÍâ◊O ã¨~Ú`«O75 (=∂iáÈ`«∞O^À),
QÆ_»Å∞ Ѩ~°fi`åÅ#∞ HõkeOKÕ@O`«\ ˜ JѨC_»∞ JO^Œ~°∂ ã¨~°fiâ◊H˜Î=∞O`«∞_»∞,
cèHõ~°"≥∞ÿ# "Õg∞ HÍ=Ù.72 XˆH XHõ¯_≥·# JÖÏ¡ÇπÏ =ÚO^Œ∞‰õΩ
=™êÎ~°∞.
47 (F „Ѩ=HÍÎ!) JÖÏ¡ÇÏπ `«# „Ѩ=HõÅÎ ‰õΩ 49 P ~ÀA JѨ~å^èŒ∞ÅO`å XHõKÀ@
KÕã#≤ "åQÍÌ<åxH˜ q~°∞^ŒOú QÍ =º=ǨÏi ã¨OHÔ à◊§`À |OkèOK«|_ç LO_»@O #∞=Ùfi
™êÎ_»x J#∞HÀ‰õΩ.73 xâ◊ÛÜ«∞OQÍ K«∂™êÎ=Ù.
JÖÏ¡ÇπÏ ã¨~åfikè‰õΩº_»∞, „ѨfHÍ~°O
KÕ¿ã"å_»∞.74 50 "åi ^Œ∞ã¨∞ÅÎ ∞ QÆO^èHŒ Oõ `À KÕÜ∞« |_ç#
^Œ∞ã¨∞ÎÖˇ· LO\Ï~Ú.76 Jyfl*ÏfiÅÅ∞ "åi
Jx H˘\˜ìáêˆ~ã≤Ok g∞~°∞ HÍ^•?! g∞ „áêѨOzHõ "≥·Éèí=O Z#fl\˜H© `«~°QÆ^Œx =ÚMÏÅ#∞ ã¨~Ú`«O P=iOz
Q˘Ñ¨ÊÅ∞ K≥Ñ≤ÊOk g∞~°∞ HÍ^•? LO\Ï~Ú.
70. g∞~°∞ QÆ∞}áê~î°O <Õ~°∞Û‰õΩO\ψ~"≥∂##fl L^ÕÌâ◊O`À "≥#∞Hõ\˜ *Ï`«∞Å QÍ^èŒÅ#∞ 51 JÖÏ¡ÇÏπ „Ѩu =ºH˜HÎ © J`«x ã¨Oáê^Œ
g∞‰õΩ q_»=∞~°z K≥Ñʨ @O [iyOk. g∞~°∞ x=ã≤Oz# qq^èŒ „Ѩ^âÕ ßÅÖ’ QÆuOz# #‰õΩ `«y# „ѨuѶŨ O W=fi\ÏxˆH W^ŒO`å
^Œ∞~å‡~°∞æÅ J^Œ∞ƒù`« Hõ@ì_®Å J=âıëêÅ∞ q∞=∞‡efl PÖ’zOѨ*ËÜ«∞@O ÖË^•? U~°Ê~°K«|_çOk. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ
"å\˜^•fi~å ‰õÄ_® g∞‰õΩ *Ï˝<À^ŒÜ∞« O HÍHõáÈ`Õ g∞ Y~°‡. g∞‰õÄ J^Õ QÆu Ѩ@=ì K«∞Û KåÖÏ "ÕQÆOQÍ ÖˇHõ¯ fã¨∞‰õΩO\Ï_»∞.
– Z^Œ∞~°∞ K«∂_»O_ç.
71. "å~°∞ `«=∞ Jã¨`åºxfl ã¨=∞i÷OK«∞HÀ=\ÏxH©, ã¨`åºxfl `«$}©Hiõ OK«\ÏxH˜ Ѩ#fl=Åã≤# 52 D Y∞~üP<£77 ã¨=∞ã¨Î =∂#=ÙÅ
Ѩ<åflQÍÅhfl Ѩ<åfl~°∞. "åi Ѩ<åflQÍÅ QÆ∞iOz JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ `≥eÜ«∞^Œx J#∞HÀHõO_ç. H˘~°‰Ωõ XHõ ã¨O^ÕâO◊ . `«^•fi~å "åix
PÜ«∞# ^ŒQÆæ~° JO`å #"≥∂^≥· LOk. ÃÇÏK«ÛiOK«\ÏxH˜, JÖÏ¡ÇπÏ XHõ¯_Õ
72. D "åHͺxH˜ ~Ô O_»∞ J~å÷Å∞ =™êÎ~Ú. 1. "åi Z`«∞ÅÎ ∞ Ѩ~fi° `åÅ#∞ HõkeOKÕ@O`«\˜ P~å^茺^≥·==∞x "å~°∞ „QÆÇ≤ÏOK«\ÏxH˜,
J"≥∂Ѷ∞¨ "≥∞#ÿ q Ug∞ HÍ=Ù. 2. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ "åi Z`«∞ÅÎ ∞ ZO`« ÉèÜ í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ =O>Ë WOHÍ qA˝Å∞ „QÆÇ≤ÏOK«QÆÅQÆ\ÏxH˜
"å\˜ ^è•\˜H˜ Ѩ~°fi`åÖË HõkeáÈ`å~Ú. (Wk ѨOѨ|_çOk).
J~Ú`Õ JÖÏ¡ÇπÏ "åi Z`«∞Îefl áê~°x=fiÖË^Œ∞. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ =∞~À KÀ@ JÖÏ¡ÇπÏ 74. JO>Ë `«##∞ #=Ú‡‰õΩ#fl "åiHÀã¨O `«# â◊„`«∞=ÙÅÃÑ· „ѨfHÍ~°O f~°∞Û‰õΩO\Ï_»∞.
=Ú„+≤‰Ωõ ¯Å +≤~∞° ¯ QÆ∞iOz WÖÏ ÃãÅqKåÛ_»∞: ''Hõ~∞° }Ï=∞Ü«Ú_»∞ (JÖÏ¡ÇÏπ ) ã¨O`å#O 75. W=∂"£∞ ëœHÍh (~°Ç¨Ï‡.Öˇ·) WÖÏ JO@∞<åfl~°∞ : ''Éèí∂=∂ºHÍâßÅÖ’x QÆ∞}"≥∞ÿ<å
Hõey=Ù<åfl_»∞——J#fl "åi =∂@ ZO`« f„="≥∞ÿ#^ŒO>Ë ^•x =¸ÅOQÍ PHÍâßÅ∞ =∂iáÈ`«∞Ok ÖË^• Jq ѨÓiÎQÍ ~°∂ѨÙ=∂Ѩ|_ç ã¨iH˘`«ÎQÍ#~Ú<å U~°Ê~°K«
peáÈ~Ú, Éè∂í q∞ „|^ŒÖÌ ,·ˇ Ѩ~fi° `åÅ∞ `«∞<å`«∞#HõÖ·ˇ áÈ=\ÏxH˜ ã≤^OúŒ QÍ L<åfl~Ú.—— |_»`å~Ú. =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) D q^èŒOQÍ „Ѩ=zOKå~°∞: ''„Ѩà◊Ü«∞
(=∞~°º"£∞ – 90, 91) k<å# „Ѩ[Å∞ `≥Å\¡ ˜ <ÕÅÃÑ· ã¨g∞HõiOK«|_»`å~°∞. P <ÕÅ "≥∞^ÿ •Ñ≤O_ç`À KÕÜ∞« |_ç#
73. WǨÏѨ~åÅÖ’ `À_»Ê_»`å#x ^Õ=Ù_»∞ `«# „Ѩ=HõÎʼnõΩ KÕã≤# "åQÍÌ#O ã¨`«º"≥∞ÿ#k. ~˘>ˇìÖÏ LO@∞Ok. JO^Œ∞Ö’ Z=iH© `«=∞ „Ѩ`ÕºHõ *ˇO_® (zǨÏflO) LO_»^Œ∞——
PÜ«∞# Z#fl\˜H© "åQÍÌ# ÉèíOQÆO KÕÜ«∞_»∞. (ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O – ã≤Ѷ¨`«∞Öò dÜ«∂=∞). ''Éèí∂=∂ºHÍâßÅ∞ =∂~°Û|_»∞`«∞#flѨC_»∞
1121 1122
14. W„ÉÏÇ‘ÏO ==∂ L|„iL 571 14. W„ÉÏÇ‘ÏO 13= áê~å
=∞#∞+¨µÅ∞ ZHõ¯_»∞O\Ï~°∞?—— Jx Ǩτ[`ü P~Úëê (~°.J<£Ç¨) J_»QÍæ, ''ã≤~å`ü——
(JO>Ë Ñ¨ÙÖò ã≤~å`ü)ÃÑ· LO\Ï~°x =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) K≥áêÊ~°∞. (ѨÙÖò ã≤~å`ü
J<Õk XHõ =O`≥#). XHõ Ü«¸^Œ =ºH˜Î "≥e|∞zÛ# ã¨O^ÕǨxH˜ =∞ǨÏhÜ«∞
=ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) ã¨=∂^è•#q∞ã¨∂,Î ''P ~ÀA „Ѩ[Å∞ =O`≥#‰õΩ ã¨g∞ѨOÖ’ pHõ\ Ö˜ ’
LO\Ï~°∞—— Jx J<åfl~°∞ (ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O – H˜`å|∞Öò ÃÇ·Ï*ò).
76. Jq JyflH˜ "≥O@<Õ ÉèíQÆ∞æ=∞O\Ï~Ú.
77. J~°cÖ’ 'Wk— Jx =∂„`«"Õ∞ J#|_çOk. WHõ¯_» 'Wk— JO>Ë Y∞~üP<£ Jx
ÉèÏ=O. ÖËHõ "≥#∞Hõ #∞Oz K≥ѨC‰õΩO@∂ =™ÈÎ#fl q=~°}Å∞ Jx ‰õÄ_® HÍ=K«∞Û.

1123
15. JÖò Ç≤Ï„*ò ~°~°∞|=∂
∞|=∂ 572 15. JÖò Ç≤Ï„*ò 14=
13= áê~å

15. JÖò Ç≤Ï„*ò (tÖÏ „Ѩ^Õâ◊O) ã¨∂~å

ѨiK«Ü«∞O
D ã¨∂~å =∞Hͯ HÍÖÏxH˜ K≥Ok#k. ^≥·==K«<åÅ J=`«~°}, „Ѩ=HõΊѨ~°OѨ~°,
=∞~°}˜Oz# "åix =∞m§ ÖËѨ_»O, tH∆Í |Ǩï=∂<åÅ QÆ∞iOz D ã¨∂~å <˘H˜¯ K≥Ñ≤ÊOk.
JÖÏ¡ÇπÏ XHõ¯_Õ J#fl x^Œ~°≈<åÅ#∞ K«∂Ñ≤ã¨∂Î D qâßfi™êÅ QÆ∞iOz `≥Å∞Ѩ_»O [iyOk. D
ã¨∂~åÖ’x 80= PÜ«∞`«∞Ö’ ~åu „Ѩ^Õâ◊O QÆ∞iOz „Ѩ™êÎ=# LOk. D ¿Ñ~°∞<Õ ã¨∂~å‰õΩ
ÃÑ@ì_»O [iyOk. =∞n<å #∞Oz ã≤iÜ«∂‰õΩ "≥àı§ ^•iÖ’ L#fl J~°|∞ƒ „Ѩ^Õâ◊O Wk. D
„áêO`«OÖ’<Õ ã¨=¸^£ *Ïu x=ã≤OKÕk. ã¨=¸^£ *Ïu „Ѩ[Å∞ H˘O_»Å∞ `˘ez `«=∞
x"å™êÅ∞ xi‡OK«∞‰õΩ<Õ"å~°∞. D *Ïu =^ŒÌ‰õΩ ™êeÇπÏ „Ѩ=HõÎ (Jã¨)#∞ ѨOѨ_»O [iyOk.
HÍx ã¨=¸^£ *Ïu PÜ«∞#∞fl u~°ã¨¯iOzOk. PÜ«∞##∞ J=¿ÇÏà◊# KÕã≤Ok. H˘O_»Å#∞
`˘ez "å~°∞ xi‡OK«∞‰õΩ#fl x"å™êÅ∞ "åi x~å‡} ™ê=∞~å÷ºxH˜ x^Œ~°≈#OQÍ LO_Õq. ^Œ$_è»
"≥∞ÿ# P x"å™êÅ∞ H˘O_»Ö’¡ ã¨∞~°H˜∆`«OQÍ LO_Õq. HÍx "åi „Ѩ=HõÎ ™êeÇπÏ (Jã¨) ^•fi~å
"åiH˜ KÕ~°"ÕÜ«∞|_ç# k=º ã¨O^Õâßxfl, ã¨`åºxfl "å~°∞ u~°ã¨¯iOK«_»O =Å¡ "åiÃÑ· tHõ∆
q~°∞K«∞‰õΩѨ_çOk. XHõ ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ# Éèí∂HõOѨO, "≥#∞"≥O@<Õ xѨCÅ∞ HõH˜¯# JyflѨ~°fi`«
¿ÑÅ∞à◊√§ "åix `«∞_çzÃÑ>Ëìâß~Ú.
=∞Hͯ֒x Jqâßfiã¨∞Å∞ „Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O)#∞ Ñ≤zÛ"å_»<åfl~°∞, PÜ«∞#
ã¨O^Õâßxfl u~°ã¨¯iOKå~°∞. PÜ«∞# „Ѩ=HõΠѨ^Œqx „ѨtflOKå~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ ã¨fiÜ«∞OQÍ k=º
Y∞~üP<£#∞ Ѩi~°H˜∆ã¨∞Î<åfl_»x D ã¨∂~å ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# „ѨHõ@# KÕã≤Ok. k=º Y∞~üP<£ Jxfl
HÍÖÏÖ’¡#∂ ZÖÏO\˜ =∂~°∞ÊÅ∞ KÕ~°∞ÊʼnõΩ QÆ∞iH͉õΩO_® ã¨∞~°H˜∆`«OQÍ LO@∞O^Œx „ѨHõ\ ˜O
zOk. P^Œ"∞£ (Jã¨) Ã+`· å<£Å Hõ^Œä =∂~°^æ ~Œ ≈° Hõ`åfixH˜, =∂~°„æ Éè+í `ì¨ åfixH˜ L^•Ç¨Ï~°}QÍ QÆ∞}áê~îO°
QÆ~°∞ѨÙ`«∞Ok. D Hõ^äŒ#∞ ‰õΩ¡Ñ¨ÎOQÍ D ã¨∂~åÖ’ „Ѩ™êÎqOK«_»O [iyOk. JÖÏ¡ÇπÏ P^ÕâßÅ#∞
Ã+·`å<£ u~°ã¨¯iOKå_»∞. P^Œ"£∞ (Jã¨) =ÚO^Œ∞ ™êëêìOQÆѨ_»_®xH˜ x~åHõiOKå_»∞. JÖÏ¡ÇπÏ
âßáêxH˜ QÆ∞~°Ü«∂º_»∞. Ã+·`å<£ `å#∞ „Ѩ[Å#∞ =∂~°æ„Éèí+¨µìÅ∞ KÕ™êÎ#x, ^≥·==K«<åÅ#∞ x~åHõiO
KÕÖÏ, ã¨`åºxfl u~°ã¨¯iOKÕÖÏ KÕ™êÎ#x J<åfl_»∞.
D ã¨∂~åÖ’ J<ÕHõ=∞Ok „Ѩ=HõÎÅ QÆ∞iOz ‰õΩ¡Ñ¨ÎOQÍ „Ѩ™êÎ=#Å∞ L<åfl~Ú. W„ÉÏÇ‘Ï"£∞,
Å∂`ü, +¨µSÉò, ™êeÇπÏ ("å~°O^ŒiÃÑ· âßOu ‰õΩiÜ«ÚQÍHõ)Å QÆ∞iOz „Ѩ™êÎ=#Å∞ L<åfl~Ú.
D „Ѩ=HõÎÅ *Ïu „Ѩ[Å∞ JǨÏOHÍ~°O`À =º=ǨÏiOKå~°∞. `«=∞ „Ѩ=HõÎÅ#∞ J=¿ÇÏà◊#
KÕ™ê~°∞. HÍx z=~°‰õΩ PÜ«∂ *Ï`«∞Å∞ ^Õ=Ùx P„QÆǨxH˜ QÆ∞~°Ü«∂º~Ú. PÜ«∂ „Ѩ=HõÎÅ#∞,
"åi J#∞K«~°∞Å#∞ ^Õ=Ù_»∞ HÍáê_®_»∞. "å~°∞ z=~°‰õΩ q[Ü«∂xfl á⁄O^•~°∞. PÜ«∂ „Ѩ=HõÎÅ
QÆ∞iOz# D „Ѩ™êÎ=#Å∞ „Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O)‰õΩ ™êO`«fi##∞ WKåÛ~Ú. Z‰õΩ¯=QÍ
^≥·=„áê~°÷# KÕÜ«∂Åh, ^Œ$_è»OQÍ xÅ|_®Åh, ã≤÷~°z`«ÎO`À =º=ǨÏiOKåÅh, ^Õ=Ùx B#fl`åºxfl
H˘xÜ«∂_®Åh, PÜ«∞#∞fl ã¨∞ÎuOKåÅh, PÜ«∞# Ѩ@¡ Hõ$`«[˝`å ÉèÏ=O Hõey LO_®Åx
É’kèOK«_»O [iyOk.
Q
1124
15. JÖò Ç≤Ï„*ò ~°∞|=∂ 573 15. JÖò Ç≤Ï„*ò 14= áê~å

15. JÖò Ç≤Ï„*ò ã¨∂~å 4 "Õ∞=Ú U Ѩ@ì}Ïxfl `«∞^Œ=Ú\˜ìOz<å

~åã≤ÃÑ\˜#ì XHõ x~å÷i`« QÆ_∞» =Ù „ѨHÍ~°"∞Õ
J=`«~°} : =∞Hͯ PÜ«∞`«∞Å∞ : 99 `«∞^Œ=Ú\˜ìOKå=Ú.
Jáê~° Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_»∞, Ѩ~°=∞ Hõ$áêjÅ∞_≥·#
JÖÏ¡ÇπÏ ¿Ñ~°∞`À 5 U ã¨=Ú^•Ü«∞O ‰õÄ_® `«# x~å÷i`«
ã¨=∞Ü«∂xH˜ =ÚO^Œ∞QÍh, "≥#∞HõQÍh
1 JeѶπ ÖÏ"£∞ ~å. Wq ^≥·=„QÆO^äŒÑ¨Ù áÈ*ÏÅ^Œ∞.4
"åHͺÅ∞. ã¨Ê+¨"ì ∞≥ #ÿ Y∞~üP<£Ö’xq.1 6 ''F l„H± (Y∞~üP<£) J=`«iOz#
2 `å=Ú =Úã≤¡OÅ"≥∞ÿ LO>Ë ÉÏ=ÙO_Õ^Õ! =∞x+‘! YzÛ`«OQÍ #∞=Ùfi Ñ≤zÛ"å_ç"Õ.——
Jx Jqâßfiã¨∞Å∞ Pâ◊Ѩ_Õ ã¨=∞Ü«∞O 7 ''XHõ"àÕ ◊ #∞=Ùfi ã¨`º« =O`«∞_»"Õ J~Ú`Õ
‰õÄ_® =ã¨∞ÎOk.2 ^≥·=^Œ∂`«Å#∞ =∂ =^ŒÌ‰õΩ ZO^Œ∞‰õΩ
3 #∞=Ùfi "åà◊§#∞ uO@∂, J#∞Éèqí ã¨∂,Î fã¨∞‰õΩ~å=Ù?——5 Jx "å~°∞ JO\Ï~°∞.
(|∂@HõѨÙ) Pâ◊Ö’¡ =ÚxyáÈ~Ú 8 ã¨`«º|^Œú`« ÖˉõΩO_® "Õ∞=Ú (=∂)
LO_ÕÖÏ =keÃÑ@∞ì. `«fi~°Ö’<Õ ("åã¨=Î O) ^Œ∂`«Å#∞ ѨOѨ=Ú. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’
ã¨fiÜ«∞OQÍ "åiˆH `≥eã≤ =ã¨∞ÎOk.3 "åiH˜ QÆ_»∞=Ù W=fi|_»^Œ∞.6
1. „QÆO^äŒO J<åfl, ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# Y∞~üP<£ J<åfl Ô~O_»∂ XHõ¯>Ë – J^Õ k=º Y∞~üP<£. 9 "Õ∞"Õ∞ D Y∞~üP<£#∞ J=`«iOѨ
Wk JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) ÃÑ· J=`«iOzOk. ''g∞ =^ŒÌ‰õΩ JÖÏ¡ÇπÏ *Ëâß=Ú. =∞i "Õ∞"Õ∞ nxx ~°H˜∆™êÎ=Ú.7
=^ŒÌ#∞Oz HÍOu =∞iÜ«Ú ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# „QÆO^äŒO =KÕÛã≤Ok—— (JÖò =∂~Ú^Œ – 15) 4. D PÜ«∞`«∞Ö’ JÖÏ¡ÇπÏ K≥ѨÊ^ŒÅz# q+¨Ü«∞O Wk: Jq^èÕÜ«∞`« HÍ~°}OQÍ U
Jx K≥ѨÊ|_ç#>Ë¡ WHõ¯_® Ѩ~åºÜ«∞ Ѩ^ŒO "å_»|_çOk. k=º Y∞~üP<£ Ü≥ÚHõ¯ Ѩ@ì}Ïxfl "Õ∞=Ú <åâ◊#O KÕã≤<å "≥O@<Õ <åâ◊#O KÕÜ«∞=Ú. ^•xHÀã¨O XHõ
B#fl`åºxfl, ѨiѨÓ~°‚`«#∞ Kå\˜ K≥ѨÊ\ÏxˆH WÖÏO\˜ =~°‚#Å∞ =™êÎ~Ú. QÆ_»∞=Ù#∞ x~å÷i™êÎ=Ú. QÆ_»∞=Ù =Úy¿ã =~°‰õÄ P |ã‘Î "åã¨∞ʼnõΩ J=HÍâ◊O
2. "åsq^èOŒ QÍ ZѨC_»∞ HÀ~°∞‰õΩO\Ï~°∞? ^≥=· ^Œ∂`«Å∞ "åi „áê}ÏÅ∞ fã¨∞‰õΩ<Õ@ѨC_»∞ Wã¨∂Î<Õ LO\Ï=Ú. HÍx P Ѷ¨∞_çÜ«∞ =zÛO^ŒO>Ë XHõ¯ Hõ∆}O ‰õÄ_® J@∂ W@∂
ÖË^• #~°HÍyfl "åiH˜ K«∂Ѩ|_ç#ѨC_»∞ ÖË^• #~°HÍyflH˜ PǨïu J~Ú#ѨC_»∞ [~°QÆ^Œ∞.
ÖË^• qâßfiã¨∞Öˇ·# áêáê`«∞‡Å∞ H˘O`«HÍÅO áê@∞ #~°Hõ tHõ∆#∞ J#∞ÉèíqOz# 5. Wk Jqâßfiã¨∞Å q~À^è•xH˜ Ѩ~åHÍ+¨ª! "å~°∞ JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O)#∞
g∞^Œ@ #~°HõO #∞Oz |Ü«∞\˜H˜ f¿ã@ѨC_»∞ ÖË^• Ǩτ+π "≥∞ÿ^•#OÖ’ ÖˇHõ¯Å∞ `ÕÖËÛ L<å‡kQÍ Jaè=i‚OKå~°∞. Jã¨`«º"åk Jx J<åfl~°∞. #∞=Ùfi K≥¿ÑÊk x["≥∞ÿ`Õ
@ѨC_»∞– =Úã≤¡OÅ∞ ã¨fi~°æ"åã¨∞Å∞QÍ „ѨHõ\ ˜OK«|_»∞`«∞#flѨC_»∞ "åiH˜ D HÀiHõ ^≥·=^Œ∂`«efl =∂ Hõà◊¡ =ÚO^Œ∞ ZO^Œ∞‰õΩ Ǩ[~°∞Ѩ~°K«=Ù? Jx xÅn™ê~°∞.
ѨÙ@∞ì‰õΩ=ã¨∞ÎOk. '"Õ∞=Ú ‰õÄ_® =Úã≤¡OÅO J~Ú=ÙO>Ë ZO`« ÉÏ=ÙO_Õk— Jx. 6. ^≥=· ^Œ∂`«Å∞ ~å=Åã≤# ã¨=∞Ü«∞OÖ’<Õ =™êÎ~∞° . "åix ZѨC_»∞ ѨOáêe? ZO^Œ∞‰õΩ
HÍx „ѨÜ≥∂[#O Uq∞\˜? ѨOáêe? Z=ix tH˜∆OK«\ÏxH˜ ѨOáêe? J#fl ã¨OQÆu =∂‰õΩ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞.
3. ÃÇÏK«ÛiHõQÍ WÖÏ J#@O [iyOk. D Jqâßfiã¨∞ʼnõΩ, =Ú„+≤‰õΩ¯Å‰õΩ WѨC_»∞ =∂ ^Œ∂`«Å∞ kq #∞Oz Éèí∞qH˜ ky =KåÛ~°O>Ë g∞ Hõ^äŒ HõOzH˜ KÕi#>Ë¡ J#fl
ZO`« K≥ÑÊ≤ <å q∞OQÆ∞_»∞ Ѩ_@» O ÖË^∞Œ . gà◊x¡ =^ŒeÃÑ@∞ì. „áêѨOzHõ Éè’QÆÉÏè QͺÅÖ’ q+¨Ü«∂xfl q㨇iOK«HõO_ç. JѨC_»∞ g∞~°∞ ZO`«QÍ „áê^èÕÜ«∞Ѩ_ç<å g∞‰õΩ =º=kè
=Úxy LO_»x=Ùfi. `å=Ú J=ÅOaOKÕ kèHͯ~°"Y·≥ i ZO`« Ѷ∞¨ ’~°OQÍ Ñ¨i}q∞ã¨∞OÎ ^À W=fi|_»^Œ∞ Jx D "åHõºOÖ’ Ѩ~°=∞ „ѨÉèí∞=Ù ÃãÅqKåÛ_»∞.
`˘O^Œ~°QÍ<Õ "åiH˜ J~°÷"≥∞ÿáÈ`«∞Ok Jx JÖÏ¡ÇπÏ JO@∞<åfl_»∞. 7. JO>Ë k=º Y∞~üP<£#∞ ™êfi~°÷Ѩ~°∞Å ‰õΩÜ«Ú‰õΩÎÅ #∞O_ç, „ѨH˜∆áêÎÅ ÉÏi#∞O_ç,
1125 1126
15. JÖò Ç≤Ï„*ò ~°∞|=∂ 574 15. JÖò Ç≤Ï„*ò 14= áê~å
10 "Õ∞=Ú h‰õΩ ѨÓ~°fiO QÆuOz# ã¨=∂ 13 "å~°∞ ^•xx qâ◊fiã≤OK«~°∞.
*ÏÅÖ’ ‰õÄ_® „Ѩ=HõÎÅ#∞ ѨOáê=Ú. ѨÓsfi‰õΩÅ q^è•#O ‰õÄ_® WÖψQ
11 J~Ú`Õ `«=∞ =^Œ‰Ì Ωõ U „Ѩ=HõÎ =zÛ<å LO_Õk.10
"åà◊√§ J`«xfl ѨiǨÏã≤OKÕ"å~°∞.8 14 XHõ"Õà◊ "Õ∞=Ú "åiHÀã¨O PHÍâ◊
12 D q^èŒOQÍ<Õ "Õ∞=Ú JѨ~å^èŒ∞Å ^•fi~°O `≥iz<å, JO^Œ∞Ö’H˜ "å~°∞ ZH˜¯
ǨÏ$^ŒÜ«∂Ö’¡H˜ nxx (Jqâßfi™êxfl) áÈ`«∞<åfl 㨈~,
áÈx™êÎ=Ú.9 15 ''=∂ˆH^À HõxHõ@∞ì ÖÏO\˜k KÕÜ«∞
|_çOk. JO`ÕHÍ^Œ∞, =∂ˆH^À KÕ`«|_ç
=∂~°∞ÊÅ∞ KÕ~∞° ÊÅ #∞Oz HÍáê_ç – ã¨fiK«ÛOù QÍ LOKÕ ÉÏ^躌 `«#∞ "Õ∞=Ú ã¨fiÜ«∞OQÍ KÕÜ«∞|_çOk——11 Jx JO\Ï~°∞ "å~°∞.
fã¨∞‰õΩ<åfl=Ú Jx ^Õ=Ù_»O@∞<åfl_»∞. ^Õ=Ùx D "å‰õΩ¯ ã¨`«º=∞x QÆ`« 1400
ã¨O=`«û~åÅ∞QÍ ~°∂_èô J=Ù`«∂<Õ LOk. 14 =O^ŒÅ ã¨O=`«û~åÅ `«~°∞"å`« ‰õÄ_® 16 xâ◊ÛÜ«∞OQÍ "Õ∞=Ú PHÍâ◊OÖ’
D Ѩq„`« „QÆO^äŒO ZÖÏO\˜ =∂~°∞ÊÅ∞ KÕ~°∞ÊʼnõΩ QÆ∞iH͉õΩO_® – Ü«∞^ä•`«^äŒOQÍ– |∞~°∞AÅ#∞ xi‡OKå=Ú.12 K«∂Ѩ~°∞Å
LOk. ^•iÖ’ ÃÑ_» ^•i fã≤# H˘xfl =~åæÅ∞, ã¨=Ú^•Ü«∂Å∞ `«=∞ HÍÅÊxHõ HÀã¨O ^•xx JO^ŒOQÍ =Ú™êÎ|∞
ã≤^•úO`åÅ HÀã¨O Y∞~üP<£ PÜ«∞`«∞ʼnõΩ =„HõÉÏè ëêºÖˇ`· Õ K≥Ñʨ QÆeQ͈~"≥∂QÍx "≥#∞Hõ\ ˜ KÕâß=Ú.
PHÍâ◊ „QÆO^ä•Å =∂kiQÍ D JOu=∞ „QÆO^äOŒ Ö’x =¸ÖÏxH˜ ZÖÏO\˜ qѶ∂¨ `«O
HõeÊOK«ÖËHõáÈÜ«∂~°∞. 10. kèHͯ~° "≥Y· iH˜, ZQÆ`åoÔH<· å XHõ ǨÏ^Œ∞Ì LO@∞Ok. "å~°∞ P ǨÏ^Œ∞#Ì ∞ Ju„Hõq∞OK«QÍ<Õ
WkÖÏ =ÙO_»QÍ Y∞~üP<£ ÉèÏ"åxfl =„H©Hiõ OKÕ ™êfi~°Ñ÷ ~¨ ∞° Å P@Å∞ Hõ\Oì˜ KÕ ã¨[#˚ ∞Å∞ "åi Ѩx Ѩ\ÏìÅx JÖÏ¡ÇπÏ x~å÷iOKå_»∞.
Jxfl HÍÖÏÖ’¡#∂ „ѨÉqíè OKå~°∞. ^≥=· =K«<åʼnõΩ `«ÑC¨ _»∞ "åºYºÅ∞ Kտ㠄Ѩ|∞^Œ∞Åú ∞ 11. "åiH˜ #=∞‡HõO HõeˆQÖÏ KÕÜ«∞_®xH˜ ^≥·=^Œ∂`«Å#∞ Éèí∞qÃÑ·H˜ kOK«@"Õ∞ HÍ^Œ∞,
ZѨC_»∞, ZHõ¯_» `«Öuˇ <Î å D ã¨[#˚ ∞Å∞ T~°∞HÀÖË^∞Œ . D "åHõºOÖ’ k=º Y∞~üP<£#∞ PHÍâ◊ ^•fi~°O `≥~°z "åix ÃÑ·H˜ Ñ≤Å∞K«∞‰õΩ<åfl "å~°∞ „Ѩ=HõÎÅ ã¨O^Õâßxfl ã¨`«º=∞x
''*Ï˝Ñ≤Hõ—— (l„H±) QÍ Jaè=i‚OK«@O [iyOk. JO>Ë Wk Ö’Hõ"åã¨∞Å áêe@ ^è$Œ gHõiOK«~∞° . ZO^Œ∞HõO>Ë ã¨`º« ^è~Œ ‡° =ºuˆ~Hõ`Ö« ’ "å~°∞ KåÖÏ ^Œ∂~°O "≥o§ áÈÜ«∂~°∞.
*Ï˝ÑH≤ ,õ Ç≤Ï`ÀѨ^âÕ O◊ J#fl=∂@. k=º Y∞~üP<£`À áê@∞ Jk J=`«iOz# JOu=∞ Ü«∞^•~å÷Å#∞ Hõà¡◊ =ÚO^Œ∞ „Ѩ`º« HõÑ∆ ~¨ z° <å HõxHõ@∞ì ÖÏO\˜k U^À [iyáÈ~ÚO^Œx
^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) rq`« K«i„`«, PÜ«∞# „Ѩɒ^è#Œ Å∞ ‰õÄ_® ã¨∞~°H`∆˜ O« QÍ L<åfl~Ú. "åáÈ`å~°∞ "å~°∞.
`«`Ê« eù `«OQÍ Y∞~üP<£, ǨÏnã¨∞, ã‘~`° Åü "≥Å∞QÆ∞Ö’ W™ê¡O ^è~Œ ‡° O "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ =∂#"åoH˜
Ñ≤Å∞ѨÙxKÕÛ Ñ¨x KåÖÏ ã¨∞ÅÉè`í ~« O° J~ÚOk. =ÚǨÏ=∞‡^£ „Ѩ=HõÎ (ã¨) J#∞Ü«∂Ü«ÚÅ 12. J~°cÖ’ '|∞~°∂*ò— Jx LOk. Wk '|∞~üA<£—‰õΩ |Ǩï=K«#O. Jã¨Å∞ |∞~ü*ò
=∂kiQÍ "≥#∞Hõ\ ˜ ã¨=∂*ÏÅ "åiH˜ Wxfl ™œÅÉèϺÅ∞ „áêѨÎO HÍÖË^Œ∞. J#fl Ѩ^•xH˜ „Ѩ^Œ~°≈#, |Ü«∞\˜H˜ HõxÑ≤OKÕk J<Õ J~å÷Å∞<åfl~Ú. '`«|„~°∞*ò— J<Õ
8. (F =ÚǨÏ=∞‡^£!) Jqâßfiã¨∞Å D ^Œ∞~°fi º=Ǩ~°O hH˘Hõ¯_çˆH Ѩiq∞`«O HÍ^Œ∞, Ѩ^ŒO ‰õÄ_® nx #∞Oz =zÛ#^Õ. „ã‘Î `«# JO^ŒO, JÅOHõ~°}#∞ „Ѩ^Œi≈OK«\Ïxfl
Ö’QÆ_» Jxfl *Ï`«∞Å "å~°∂ =∂ ã¨O^Õâ◊ǨÏ~°∞ŠѨ@¡ WÖψQ =º=ǨÏiOKå~°∞. '`«|„~°∞*ò— JO\Ï~°∞. D PÜ«∞`«∞Ö’ PHÍâ◊OÖ’x #Hõ∆„`åÅ#∞ '|∞~°∂*ò—QÍ =º=ǨÏ
HÍ|\˜ì #∞=Ùfi U=∂„`«O kQÆ∞Å∞ K≥O^Œ‰õΩ Jx JÖÏ¡ÇπÏ F^•~°∞ã¨∞Î<åfl_»∞. iOK«@O [iyOk. ZO^Œ∞HõO>Ë #Hõ∆„`åÅ∞ ‰õÄ_® Z`«Î~Ú# PHÍâ◊OÖ’ JO^ŒiH©
9. "å~°∞ ^≥·=„Ѩ=HõΠѨ@¡ "ÕàÏHÀà◊OQÍ =º=ǨÏiOKå~°O>Ë "åi PO`«~åºÖ’¡ L#fl HõxÑ≤ã¨∂Î LO\Ï~Ú.
ÉèÏ"åÅ∞ J@∞=O\˜q =∞i. "å~°∞ x~°O`«~O° áêáêʼnõΩ, ^Œ∞~å‡~åæʼnõΩ áêÅÊ_»∞`«∂ J~Ú`Õ H˘O`«=∞Ok "åºMϺ`«Å∞ '|∞~°∞AÅ∞— JO>Ë ã¨∂~°ºK«O„^Œ∞Å∞, `«k`«~°
LO_»@O =Å¡ "åi ǨÏ$^ŒÜ«∂ʼnõΩ `«∞ѨC Ѩ\˜ìOk. "åi PÖ’K«#Å∞ ÃÑ_»„`À= „QÆǨÏ~åâ◊√Åx Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞. Jq "≥Ú`«ÎO 12. "å\˜ ¿Ñ~°∞¡ =~°∞ã¨QÍ Wq :
Ѩ\Ïì~Ú. =∞ǨÏhÜ«ÚŠѨ@¡, ÃÑ·QÆO|~°∞ŠѨ@¡ WÖÏO\˜ ѨiǨ™êÖÏ_»@O "åiH˜ 1. "Õ∞+¨O 2. =$+¨ÉèíO (™œ~ü) 3. q∞^äŒ∞#O (*∫*Ï) 4. Hõ~å¯@HõO (ã¨~ü`å<£) 5.
Ѩiáê\˜ J~ÚáÈ~ÚOk.
1127 1128
15. JÖò Ç≤Ï„*ò ~°∞|=∂
17 WOHÍ, ^•xx ^èŒ∂`å¯i J~Ú#
„Ѩu Ã+`· å#∞ ÉÏi #∞Oz ~°HO∆˜ Kå=Ú.13
18 HÍHõáÈ`Õ ^˘OQÆKå@∞QÍ (Z=_≥·<å
JHõ¯_ç ~°Ç¨Ï㨺 q+¨Ü«∂Å#∞) q#\ÏxH˜
„ѨÜ∞« uflOz#ѨC_»∞ ã¨Ê+¨"ì ∞≥ #ÿ Jyfl*ÏfiÅ
XHõ\˜ "å_çfl "≥O\Ï_»∞`«∞Ok.14
ã≤OǨÏO (Jã¨^£) 6.Hõ#º 7. `«∞Å (g∞*Ï<£) 8. =$tÛHõO (JMò~°Éò) 9. ^èŒ#∞ã¨∞û
(M∫ãπ) 10. =∞Hõ~°O 11. ‰õΩOÉèíO (^ŒÖò=Ù<£) 12. g∞#O (Ǩ˙`ü). J~°|∞ƒÅ∞ D
~åâ◊√Å#∞ (=∞lbÅ#∞) |\˜ì "å`å=~°}Ïxfl `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<Õ"å~°∞. WÖÏ KÕÜ«∞@OÖ’
`«Ñ¨C ÖË^Œ∞. J~Ú`Õ "å\˜ ^•fi~å "å~° Ѷ¨ÖÏÅ#∞ K«∂_»@O, Ѷ¨ÖÏ<å qѨ`«∞ÎÅ∞
ã¨OÉèíqOK«#∞<åflÜ«∞x Z^ÕÌ"å KÕÜ«∞@O =∂„`«O ã¨=∞O[ã¨O HÍ^Œ∞. Uk [iy<å
Jk ^≥·=„Ѩ}ÏoHõ „ѨHÍ~°O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. ^Õ=Ù_»∞ D PÜ«∞`«∞Ö’ |∞~°∞AÅ#∞
(#Hõ∆„`åÅ#∞) QÆ∞iOz „Ѩ™êÎqOz `«# JѨÙ~°∂Ѩ â◊H˜Î ™ê=∞~å÷ºÅ#∞, Jx`«~°
™ê^茺"≥∞ÿ# `«# x~å‡} „Ѩ„H˜Ü«∞#∞ =∞#‰õΩ qâ◊^ŒÑ¨~°∞ã¨∞Î<åfl_»∞. `«# D Ѩx`«#O
=¸ÅOQÍ PHÍâ◊O JO^ŒOQÍ =Ú™êÎ|∞ J~ÚO^Œx ‰õÄ_® `≥Å∞ѨÙ`«∞<åfl_»∞.
13. J~°cÖ’ '~°r"£∞— J<Õ Ñ¨^ŒO LOk. Wk '~°["£∞— #∞O_ç =zÛOk. ~åà◊√¡ ~°∞=fi\Ïxfl
'~°["£∞— JO\Ï~°∞. Ã+·`å#∞#∞ '~°r"£∞— Jx ZO^Œ∞Hõ<åfl~°O>Ë "å_»∞ Kå@∞=∂@∞QÍ
PHÍâ◊OÖ’H˜ áÈ~Ú, JHõ¯_ç q+¨Ü«∂Å#∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ=\ÏxH˜ „Ѩܫ∞uflOz#ѨC_»∞
Jyfl QÀàÏÅ∞ J`«xÃÑ· q~°∞K«∞‰õΩѨ_»`å~Ú.
'~°r"£∞— J<Õ Ñ¨^OŒ P„QÆÇÏ≤ OK«|_ç#"å_»∞, pè`¯« iOK«|_ç#"å_»∞, â◊ÑO≤ K«|_ç#"å_»∞
J#fl ÉèÏ=OÖ’ ‰õÄ_® fã¨∞HÀ|_»∞`«∞Ok. ZO^Œ∞HõO>Ë ™ê^è•~°}OQÍ ~åà◊¡ "å#
‰õΩi¿ãk WÖÏO\˜ ^Œ∞+¨µìÅÃÑ·<Õ.
JÖÏ¡ÇπÏ D PÜ«∞`«∞ ^•fi~å K≥ѨÊ^ŒÅz# =ÚYº q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë, "Õ∞=Ú
#Hõ„∆ `åÅ ^•fi~å PHÍâßxfl fiÛk^Œ@Ì O`À áê@∞, "å\˜x (#Hõ„∆ `åÅ#∞) Ã+`· å#∞Å#∞
`«iq∞H˘>Ëì ™ê^èŒ<åÅ∞QÍ ‰õÄ_® KÕâß=Ú.
14. nxfl|\˜ì J~°÷=∞ÜÕ∞º^Õq∞@O>Ë Ã+·`å#∞Å∞ PHÍâ◊OÖ’x qâıëêÅ#∞ q#\ÏxH˜
JHõ¯_»‰õΩ "≥à◊`å~°∞. "å~°∞ JHõ¯_çH˜ "≥o§#ѨC_»∞ `å~°Å∞ "åiÃÑ· `≥yѨ_»`å~Ú. P
^≥|ƒ‰õΩ H˘O^Œ~∞° Ã+`· å#∞Å∞ K«zÛáÈQÍ =∞i H˘O^Œ~∞° ZÖÏQÀ Kå=Ù#∞ `«ÑÊ≤ OK«∞‰õΩx,
XHõ\© J~å q+¨Ü«∂Å#∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩx =™êÎ~°∞. P q=~åÅ∞ ǨÏnã¨∞Ö’ D q^èŒOQÍ
=ã¨∞Î<åfl~Ú : =∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) D q^èŒOQÍ „Ѩ=zOKå~°∞ – ''JÖÏ¡ÇπÏ
PHÍâ◊OÖ’ U^≥·<å x~°‚Ü«∞O ÔQ·H˘#flѨC_»∞, ^•xfl q#fl ^≥·=^Œ∂`«Å∞ (J}‰õΩ=
1129
575 15. JÖò Ç≤Ï„*ò 14= áê~å
19 WOHÍ "Õ∞=Ú Éè∂í q∞x Ѩ~z° , ^•xÃÑ·
Ѩ~°fi`åÅ#∞ áêuÃÑ\Ïì=Ú. =∞i
JO^Œ∞Ö’ „Ѩu =ã¨∞Î=Ù#∂ xs‚`«
"≥∂`å^Œ∞Ö’15 "≥ÚeÑ≤OKå=Ú.
20 JO^Œ∞Ö’<Õ "Õ∞=Ú g∞ r=<ÀáêkèH˜
=#~°∞Å#∞ ã¨=∞‰õÄ~åÛ=Ú16 WOHÍ g∞~°∞
r=<Àáêkè HõeÊOK«x "å\˜H˜ ‰õÄ_®.17
H˘kÌ) `«=∞ Ô~Hõ¯Å#∞ Ô~ѨÔ~ѨÖÏ_ç™êÎ~°∞. |O_»~å~ÚÃÑ· ã¨OÔHà◊§`À H˘_ç`Õ ZÖÏO\˜
^èŒfix =ã¨∞ÎO^À P Ô~Hõ¯Å ^èŒfix ‰õÄ_® JÖψQ LO@∞Ok. P ÉèíÜ«∞O `˘ÅyáÈ~Ú#
`«~∞° "å`« ^≥=· ^Œ∂`«Å∞ Ѩ~㰠ʨ ~°O K«iÛOK«∞‰õΩO\Ï~°∞. '„ѨÉ∞íè =Ù WO`«H© UO K≥áêÊ_»∞?—
Jx H˘O^Œ~°_çy`Õ, 'ã¨`«º"Õ∞ K≥áêÊ_»∞. PÜ«∞# ã¨~Àfi#fl`«∞_»∞, Q˘Ñ¨Ê"å_»∞— Jx
H˘O^Œ~°∞ K≥|∞`å~°∞. ^˘OQÆKå@∞QÍ D q+¨Ü«∂Å#∞ q#_®xH˜ "≥o§# Ã+·`å#∞Å∞,
XHõ\ © J~å ã¨=∂Kå~°O ZÖÏQÀ ¿ãHõiOz `«=∞‰õΩ H˘O`« ^Œ∂~å# xez=Ù#fl
Ã+·`å#∞Å K≥q# Ѩ_Õ™êÎ~°∞. JÖÏ JÖÏ P ã¨=∂Kå~°O Éèí∞qÃÑ·H˜ =ã¨∞ÎOk. `«=∞
q∞„`«∞Öˇ·# *’ºu+¨µºÅ‰õΩ, =∞O„`«QÍà◊¡‰õΩ, ™È^≥ K≥¿ÑÊ"åiH˜ "å~°∞ P ã¨=∂Kå~åxfl
JO^Œ*Ë™êÎ~°∞. "å~°∞ P q+¨Ü«∂xH˜ =O^Œ J|^•úÅ∞ *’_çOz „Ѩ[ʼnõΩ K≥|∞`å~°∞——
(K«∂_»O_ç : ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs – JÖò Ç≤Ï„*ò ã¨∂~å "åºMϺ#O).
15. J~°cÖ’ '=∞øE<£— ( ) Jx LOk. Wk '=∂Å∂"£∞— (xs‚`«"≥∞ÿ#) J#fl
J~°÷OÖ’ LѨÜ≥∂yOK«|_ç LO_»=K«∞Û ÖËHõ `«QÆ∞suÖ’, J=ã¨~åxH˜ J#∞QÆ∞}OQÍ
J#fl J~°O÷ Ö’#~Ú<å Wk LѨÜ∂≥ yOK«|_ç LO_»=K«∞Û. JO>Ë „áê}∞Å J=ã¨~åÅ
"Õ∞~°‰õΩ =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ ѨÙ\˜ìOKå=Ú.
16. J~°cÖ’ '=∞P~Ú+π— Jx LOk. Wk '=∞~¸+¨`∞« <£—‰õΩ |Ǩï=K«#O. JO>Ë Éè∞í qÃÑ·
g∞ rqHõ HÀã¨O HÍ=Åã≤# =ã¨∞Î ™ê=∞„yx, X#~°∞Å#∞ ѨÙ+¨¯ÅOQÍ ã¨=∞‰õÄ~åÛ=∞x
ÉèÏ=O.
17. JO>Ë g∞ Jnè#OÖ’ L#fl g∞ ¿ã=‰õΩʼnõΩ, <ÒHõ~°¡‰õΩ, ÉÏxã¨Å‰õΩ ‰õÄ_® "Õ∞"Õ∞
PǨ~åxfl ã¨=∞‰õÄ~°∞ã¨∞Î<åfl=Ú. g∞ =^ŒÌ L#fl Ѩâ◊√=ÙʼnõΩ ‰õÄ_® "Õ∞=Ú PǨ~°O
Wã¨∞Î<åflO. P Ѩâ◊√=ÙÅ#∞ g∞~°∞ "åǨÏ<åÅ∞QÍ LѨÜ≥∂yã¨∞Î<åfl~°∞. "å\˜ ^•fi~å
=ã¨∞Î ™ê=∞„yx `«~°eã¨∞Î<åfl~°∞. =º=™êÜ«∞O KÕã¨∞Î<åfl~°∞. JÖψQ g∞ ^ŒQÆæ~° L#fl
¿ã=‰õΩÅ`À g∞~°∞ Ѩx KÕ~ÚOK«∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. K«∂¿ã"åiH˜ g∞~°∞ áÈ+¨‰õΩÅ∞QÍ
1130
15. JÖò Ç≤Ï„*ò ~°∞|=∂ 576 15. JÖò Ç≤Ï„*ò 14= áê~å
21 Jxfl =ã¨∞Î=ÙÅ Y*Ï<åÅ∞ =∂ =^ŒÌ<Õ 24 g∞‰õΩ ѨÓ~°fiO ™êyáÈ~Ú# "åih
L<åfl~Ú.18 „Ѩu =ã¨∞=Î Ù#∂ "Õ∞=Ú `«Q∞Æ "Õ∞=Ú Z~°∞QÆ∞^Œ∞=Ú. `«~°∞"å`« =KÕÛ
"≥∂`å^Œ∞Ö’ J=`«iOѨ*Ë™êÎ=Ú. "åix ‰õÄ_® Z~°∞QÆ∞^Œ∞=Ú.
22 "Õ∞"Õ∞ |~°∞"≥·# QÍÅ∞Å#∞19 25 h „ѨÉ∞íè =Ù "å~°O^Œih ã¨g∞Hõi™êÎ_∞» .
ѨOÑ≤ã¨∞Î<åfl=Ú. =∞i PHÍâ◊O #∞Oz xâ◊ÛÜ«∞OQÍ J`«_∞» =∞Ǩ q"ÕH=õ O`«∞_»∞,
=~å¬xfl ‰õΩiÑ≤Oz, ^•xfl g∞‰õΩ „`åÑ≤ã¨∞Î Jhfl `≥eã≤#"å_»∞.
<åfl=Ú. D ([Å) xkèx ã¨=∞‰õÄ~°∞Û 26 "Õ∞=Ú =∞x+≤x ‰õΩo§, ÉÏQÍ ZO_ç#
HÀ=@O J#flk g∞ =Å¡ HÍx Ѩx.20 =∞\˜`ì À ã¨$+≤Oì Kå=Ú.21
23 „áê}O áÈ¿ãn, „áê}O f¿ãk ‰õÄ_® 27 JO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ "Õ∞=Ú l<åfl`«∞Å#∞
"Õ∞"Õ∞. (Z@ìˆHʼnõΩ) "å~°ã¨∞ÅO ‰õÄ_® f„="≥∞ÿ# L+¨‚ *ÏfiÅ`À ã¨$+≤ìOKå=Ú.22
"Õ∞"Õ∞.
28 '' ‰õΩo§, ÉÏQÍ ZO_çáÈ~Ú# (#Å¡x)
HõxÑ≤ã∞¨ #Î flѨÊ\˜H© "åã¨"Î åxH˜ "åi áÈ+¨‰Ωõ Å∞ g∞~°∞ HÍ^Œ∞. "åiH©, g∞‰õÄ–JO^ŒiH© =∞\˜ì`À <Õ#∞ XHõ =∂#=Ù}˜‚ ã¨$+≤ìOK«
r=<Àáêkèx „Ѩ™êkOKÕk "Õ∞"Õ∞. g∞~°∞ "åiH˜ PǨ~°O ÃÑ@ìHõáÈ`Õ "å~°∞ PHõe`À É’`«∞<åfl#∞—— Jx h „ѨÉèí∞=Ù ^Œ∂`«Å`À
=∂_ç K«zÛáÈ`å~°x J#∞HÀHõO_ç. J<åfl_»∞.
18. WHõ¯_» 'Y*Ï<åÅ∞— JO>Ë J~°÷O =~°¬O Jx H˘O`«=∞Ok ÉèÏqOKå~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë
L`«Ê`«∞ÎÅxflO\˜H© =¸ÅO W^Õ. HÍx D Ѩ^•xfl 'qâ◊fiOÖ’x Y*Ï<åÅ∞— J#fl 21. qq^èŒ ã≤`÷ ∞« ÅÖ’ L#fl =∞\˜,ì qq^èŒ ¿Ñ~°`¡ À Ñ≤Å∞=|_»∞`«∞Ok. ZO_»∞ =∞\˜ì '`«∞~åÉò—QÍ
ÉèÏ=OÖ’ fã¨∞HÀ=@O KåÖÏ =~°‰õΩ ã¨=∞O[ã¨O. "å\˜x JÖÏ¡ÇπÏ `«# „Ѩ}ÏoHõ Ñ≤Å∞=|_»∞`«∞Ok. `«_çã≤# =∞\˜ì 'f<£—QÍ =º=ǨÏiOK«|_»∞`«∞Ok. ÉÏQÍ J_»∞ã¨∞
„ѨHÍ~°O LxH˜Ö’xH˜ `≥ã¨∞ÎO\Ï_»∞. `˘H˜¯ =Ú^ŒÌQÍ KÕã≤, <å#ɡ\ ˜ì# =∞\˜ìx ''ǨÏ=∞~Ú"£∞ =∞ãπ#∂<£—— JO\Ï~°∞. Jk
19. D PÜ«∞`«∞Ö’ '|~°∞"≥·# QÍÅ∞Å∞— Jx K≥ѨÊ|_»@O QÆ=∞<å~°›O. ^•<Õfl J~°cÖ’ ZO_ç#ѨC_»∞ @OQÆ∞ @OQÆ∞=∞x â◊|OÌ =ã¨∞OÎ k. ^•<Õfl J~°cÖ’ 'ã¨Öò™êÖò— JO\Ï~°∞.
'iÜ«∂Ç¨Ï Å"ådǨϗ Jx ¿Ñ~˘¯#@O [iyOk. P QÍÅ∞Å∞ hà◊¡`À xO_ç# "Õ∞Ѷ¨∂ J^ÕQÆ#Hõ HÍÅÛ|_ç`Õ 'Ѷ¨MÏö~ü— (W@∞Hõ, ÃÑO‰õΩ) J=Ù`«∞Ok. D PÜ«∞`«∞Ö’
Å#∞ "≥∂ã¨∞H˘x J@∂ W@∂ Hõ^∞Œ Å∞`«∞O\Ï~Ú. Hõ#∞Hõ<Õ Jq '|~°∞"≥#· QÍÅ∞Å∞—QÍ `≥Å∞Ѩ|_ç# ã¨$+≤ì „Ñ¨„H˜Ü«∞#∞ |\˜ì qk`«=∞ÜÕ∞º ^Õq∞@O>Ë Pk =∂#=Ù_≥·# P^ŒO
K≥ѨÊ|_®¤~Ú. ã¨∂_ç XO>ˇ#∞ J~°cÖ’ 'ÅMòǨ— JO\Ï~°∞. Å"ådÇ¨Ï J#fl Ѩ^ŒO PHÍ~°O <å#ɡ\ ˜ì#, ‰õΩo§# =∞\˜ì`À KÕÜ«∞|_çOk. Jk ÉÏQÍ ZO_ç# `«~°∞"å`«
‰õÄ_® ÅMòǨ #∞Oz =zÛ#^Õ. JO^Œ∞Ö’ „áê}O áÈÜ«∞@O [iyOk. D =∂>Ë Y∞~üP<£Ö’ =∞~À KÀ@ D
20. "Õ∞=Ú ‰õΩiÑ≤OKÕ D =~å¬Å‰õΩ g∞~°∞ "≥ÅHõ@ìÖË~°∞. D [Å ã¨OѨ^Œ#∞ xÅ∞= KÕã¨∞ q^èŒOQÍ K≥ѨÊ@O [iyOk – 'JÖÏ¡ÇπÏ =∞x+≤x ÃÑO‰õΩÖÏ â◊|ÌO KÕ¿ã =∞\˜ì`À
‰õΩ<Õ â◊H˜Î ‰õÄ_® g∞Ö’ ÖË^Œ∞. P h\˜x HÍÅ∞=Å, K≥~°∞=ÙÅ, ÃãÅÜÕ∞à◊¡, ÉÏ=ÙÅ ã¨$+≤ìOKå_»∞—— (J~ü ~°Ç¨‡<£ – 14).
^•fi~å "Õ∞=Ú xÅ∞= KÕã≤ LOK«∞`«∞<åflO. Wk =Ú=∂‡\˜H© =∂ ^ŒÜ∂« #∞„QÆÇϨ "Õ∞#x 22. 'l<£— JO>Ë ^•y#k, HÍ#~åxk Jx Jã¨Å∞ J~°÷O. Jk HõO\˜H˜ HÍ#~å^Œ∞
=∞~°∞=HõO_ç. XHõ"Õà◊ P h\˜x "Õ∞=Ú <ÕÅÖ’ WOH˜áÈÜÕ∞ÖÏ KÕ¿ãÎ ÖËHõ h\˜=∞\Ïìxfl QÆ#Hõ<Õ ^•xHÍ¿Ñ~°∞ =zÛOk. ~°Ç¨‡<£ ã¨∂~åÖ’ JÖÏ¡ÇπÏ l#∞flÅ ã¨$+≤ì QÆ∞iOz
<ÕÅ J_»∞QÆ∞ÉèÏQÍxH˜ fã¨∞‰õΩáÈ`Õ g∞~°∞ WHõ¯@¡ áêÅ∞ HÍ=Åã≤=KÕÛk. WÖÏO\˜ '=∂il"£∞ q∞<åfl~ü— (Jyfl*ÏfiÅ #∞Oz) Jx K≥áêÊ_»∞. ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡OÖ’x XHõ
Ѩiã≤÷`«∞Å∞ „ѨѨOK«OÖ’ JHõ¯_»Hõ¯_®, JѨC_»Ñ¨C_»∂ L`«Ê#flO HÍ=@O J#∞Éèí"≥·Hõ ǨÏnã¨∞Ö’ WÖÏ LOk: ''Y∞eYuÖò =∞ÖÏ~ÚHõ`«∞ q∞<£ #∂i<£ = Y∞eYÖò *Ï#∞fl
q+¨Ü∞« "Õ∞. „Ѩ[Å∞ QÆ∞}áê~îO° QÆi¿ÑO^Œ∞‰õΩQÍ#∞ JÖÏ¡ÇÏπ WÖÏO\˜ L^•Ç¨Ï~°}Å#∞ q∞"£∞ =∂il"£∞ q∞<åfl~ü = Y∞eY P^Œ=Ú q∞=∂‡ =Ùã≤Ѷ¨ ʼnõΩ"£∞—— (J#∞"å^ŒO :
Wã¨∞Î<åfl_»∞. ^≥·=^Œ∂`«Å∞ HÍOu`À ѨÙ\˜ìOK«|_®¤~°∞. l<åfl`«∞Å∞ Jyfl*ÏfiÅ`À ѨÙ\˜ìOK«|_®¤~°∞.
1131 1132
15. JÖò Ç≤Ï„*ò ~°∞|=∂ 577 15. JÖò Ç≤Ï„*ò 14= áê~å
29 ''<Õ#∞ J`«}˜‚ ѨÓiÎQÍ `«Ü«∂~°∞KÕã≤, 35 „Ѩà◊Ü«∞k#O =~°‰õÄ hÃÑ· <å Jaè
J`«xÖ’ <å P`«‡#∞ Tk#ѨC_»∞ âßѨO LO@∞Ok—— Jx JÖÏ¡ÇπÏ ÃãÅ
g∞~°O`å J`«x =ÚO^Œ∞ ™êëêìOQÆ qKåÛ_»∞.
Ѩ_O» _ç.—— 36 ''„ѨÉèí∂! „Ѩ[Å∞ (=∞~°}Ï#O`«~°O)
30 ^Œ∂`«ÅO^Œ~∂° ™êëêìOQÆÑ_¨ ®¤~∞° 23 – uiy ÖËÑ|¨ _Õ ~ÀA =~°‰Äõ <å‰õΩ QÆ_∞» =Ù
31 – XHõ¯ Wc¡ã¨∞ `«Ñ¨Ê! ™êëêìOQÆѨ_Õ W=Ùfi—— Jx "å_»∞ q#flqOK«∞‰õΩ<åfl_»∞.
"åi`À KÕ~\° ÏxH˜ "å_»∞ x~åHõiOKå_»∞. 37 – 38 ''㨈~! P x~åúi`« ã¨=∞Ü«∞O
=KÕÛ ~ÀA =~°‰õÄ h‰õΩ QÆ_»∞=Ù W=fi
32 ''F Wc¡ã!π ™êëêìOQÆÑ_¨ "Õ åi`À #∞=Ùfi |_çOk—— Jx JÖÏ¡ÇπÏ ÃãÅqKåÛ_»∞.
ZO^Œ∞‰õΩ KÕ~°ÖË^Œ∞?—— Jx (JÖÏ¡ÇπÏ)
xÅnâß_»∞. 39 – 40 ''F „ѨÉèí∂! h=Ù ##∞fl
JѨ=∂~°Oæ Ѩ\Oì˜ z#O^Œ∞=Å¡, <Õ#∞ ‰õÄ_®
33 ''‰õΩo§, ZO_ç# (#Å¡x) =∞\˜ì`À "åiH˜ Éèí∂=∞O_»ÅOÖ’ áêáêxfl
h=Ù ã¨$+≤ìOz# =∞x+≤ =ÚO^Œ∞ <Õ#∞ JO^ŒOQÍ HõxÑ≤OKÕÖÏ KÕ™êÎ#∞. h ^•fi~å
"≥∂HõiÅ¡É’#∞——24 Jx "å_»∞ (Ã+·`å#∞ Z#∞flHÀ|_ç# „Ѩ`ÕºHõ ^•ã¨∞Å#∞ `«Ñ¨Ê
`≥ˆQã≤) K≥áêÊ_»∞. q∞ye# "åi#O^Œih ÃÑ_»„`À=
34 ''J~Ú`Õ WHõ¯}∞‚Oz "≥o§áÈ, #∞=Ùfi Ѩ\™ì̃ êÎ#∞—— Jx Wc¡ã∞¨ K≥áêÊ_»∞.
^èŒ∂`«¯iOK«|_®¤=Ù. 41 (JÖÏ¡ÇÏπ ) WÖÏ ÃãÅqKåÛ_»∞ : ''##∞fl
=∞i P^ŒO ^ÕO`À ã¨$+≤Oì K«|_®¤~À g∞‰õΩ WѨÊ\˜Hˆ `≥Å∞Ѩ|_çOk) (H˜`å|∞A˚ÇÏπ ^£). KÕ~ˆ ~°∞A=∂~°Oæ =∂„`«O Wk.25
nx„ѨHÍ~°O 'f„="≥∞ÿ# L+¨‚ *ÏfiÅ`À— J<åfl, 'Jyfl *ÏfiÅ`À— J<åfl ÉèÏ=O XHõ¯>Ë 42 ''<å ^•ã¨∞ÅÃÑ· h JkèHÍ~°O
Jx `≥Å∞™ÈÎOk. ™êQÆ^∞Œ .26 h JkèHÍ~°O x#∞fl J#∞ã¨
23. D '™êëêìOQÆ „Ѩ}Ï=∞O— (ã¨*ÏÌ) Q“~°"å~°÷O KÕÜ«∞=∞#fl^ÕQÍx, ^•ã¨ºO xq∞`«ÎO iOKÕ „Éèí+¨µìÅÃÑ· =∂„`«"Õ∞ ™êQÆ∞`«∞Ok.——
HÍ^Œ∞. JnQÍHõ Wk JÖÏ¡ÇÏπ P[˝. ^•xfl áê\˜OK«@O `«Ñʨ xã¨i J#fl q+¨Ü∞« OÖ’
ã¨O^ÕǨxH˜ ÖËâ◊"≥∞ÿ<å P™ê¯~°O ÖË^Œ∞. J~Ú`Õ JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) 25. JO>Ë, PYiH˜ g∞~°O`å WHõ¯_»‰õΩ ~å=Åã≤# "åˆ~. ##∞fl, <å „Ñ¨=HõÎÅ#∞
+¨sÜ«∞`«∞ „ѨHÍ~°O Q“~°"å~°O÷ ‰õÄ_® D ~°H=õ ∞~Ú# ™êëêìOQƄѨ}Ï=∞O K≥Ü∞« º@O J#∞ã¨iOz# "åiH˜ <Õ#∞ =∞Oz |Ǩï=∂#O "˘ã¨Q∞Æ `å#∞. Ã+`· å<£ áê^Œ zǨflÅÖ’
ã¨=∞‡`«O HÍ^Œ∞. #_»z# "åiH˜ Hõiî# tHõ∆ #~°Hõ ~°∂ѨOÖ’ qkè™êÎ#∞.
24. P^ŒO =∞#∞[ *ÏuH˜ K≥Ok#"å_»∞ HÍ=@O, JO^Œ∞<å J`«#∞ =∞\˜`ì À KÕÜ∞« |_»@O 26. ã¨[˚#∞Öˇ·# <å ^•ã¨∞Å =ÚO^Œ∞ h P@Å∞ ™êQÆ=Ù. JO`«=∂„`å# ã¨[˚#∞Öˇ·#
– D Ô~O_»∞ q+¨Ü«∂Å∞ Ã+·`å<£‰õΩ JÅÊOQÍ `ÀKå~Ú. Wk Ã+·`å<£ ѨلÔ~Ö’ ^•ã¨∞Å ^•fi~å U áêѨO [~°QÆ^Œx nx ÉèÏ=O HÍ^Œ∞. =∞x+≤ =Å¡ `«Ñ¨C [~°QÆ@O
ѨÙ\˜ì# PÖ’K«#. "åã¨Î"åxH˜ Wk ã¨Ô~·#k HÍ^Œ∞. Ѩiáê>Ë. J~Ú`Õ ã¨[˚#∞Öˇ·# ^•ã¨∞Å∞ `«Ñ¨C#∞ `≥Å∞ã¨∞HÀQÍ<Õ Ñ¨âßÛ`åÎѨÉèÏ=O`À
^≥·=„Ѩ=HõÎÅ∞ ‰õÄ_® =∂#==∂„`«∞ÖË. =∂#=ÙÅO^ŒiH© =¸Å ѨÙ~°∞+¨µ_≥·# P^ŒO ‰õΩq∞eáÈ`å~°∞. WHõg∞^Œ@ JÖÏO\˜ `«Ñ¨C [~°QƉõΩO_® *Ï„QÆ`«ÎѨ_»`å~°∞. HÍx
=∞\˜`ì À ã¨$lOK«|_®¤~∞° . =∞\˜`ì À ã¨$lOK«|_ç#O`« =∂„`å#, JÖψQ =∂#=ÙÖˇ#· O`« [iy# `«Ñ¨CÃÑ· ѨâßÛ`åÎѨѨ_»‰õΩO_® xtÛO`«QÍ L#fl"å_»∞ x~°O`«~°O `«Ñ¨CÅ∞
=∂„`å# ^≥·=„Ѩ=HõÎÅ B#fl`åºxH˜ "å\˜e¡# =ÚѨC Ug∞ ÖË^Œ∞. KÕã¨∂Î áÈ`å_»∞. PYiH˜ âßtfi`«"≥∞ÿ# q<åâ◊O "å_ç `«Å ~å`«QÍ =∂iáÈ`«∞Ok.
1133 1134
15. JÖò Ç≤Ï„*ò ~°∞|=∂ 578 15. JÖò Ç≤Ï„*ò 14= áê~å
43 (JÖÏO\˜) "å~°O^Œi HÀã¨O "åQÍÌ#O 46 „ѨâßO`«OQÍ, xtÛO`«QÍ JO^Œ∞
KÕÜ«∞|_ç# KÀ@∞ #~°HõO.27 Ö’xH˜ „Ѩ"ÕtOK«O_ç30 (Jx "åi`À
44 ^•xH˜ U_»∞ ^•fi~åÅ∞ LO\Ï~Ú. J#|_»∞`«∞Ok).
XHÀ¯ ^•fi~°O "åiÖ’x XHÀ¯ =~°Oæ HÀã¨O 47 "åi ǨÏ$^ŒÜ«∂ÅÖ’ U HÍã¨Î HÀѨO,
Hˆ \Ï~ÚOK«|_çOk.28 ^Õfi+¨O q∞ye=Ù<åfl ^•xfl "Õ∞=Ú
45 xã¨ûO^ÕǨÏOQÍ ^≥·=ÉèíH˜ÎQÆÅ"å~°∞ `˘Åy™êÎ=Ú.31 "å~°O`å J#fl^Œ=Ú‡Öˇ·
L^•º#=<åÅ, ÃãÅÜÕ∞~°∞Å =∞^茺# Z^Œ∞Ô~^Œ∞~°∞QÍ Pã¨<åÅÃÑ· ‰õÄ~°∞Ûx
LO\Ï~°∞.29 LO\Ï~°∞.
27. F Ã+·`å<£! h J#∞Ü«∂Ü«ÚÅO`å #~°HÍxH˜ WO^èŒ#OQÍ =∂~°∞`å~°∞. 48 JHõ¯_» "åiH˜ U ÉÏ^è• JO@∞HÀ^Œ∞.
JHõ¯}∞‚Oz "åix Z#fl\˜H© "≥à◊§Q˘@ì_»O
28. áêáê`«∞‡Ö’¡ ~°Hõ~°HÍÅ "å~°∞O\Ï~°∞. H˘O^Œ~°∞ =Ú„+≤‰õΩ¯Öˇ·`Õ, =∞iH˘O^Œ~°∞ ‰õÄ_® [~°QÆ^Œ∞.
^≥=· kèHͯ~°∞Å∞ J~Ú LO\Ï~°∞. H˘O^Œ~∞° =ºaèKå~°∞Öˇ`· ,Õ =∞iH˘O^Œ~∞° =_ô™¤ ⁄=Ú‡#∞
u#fl"åÔ~· LO\Ï~°∞. H˘O^Œ~°∞ ^ÀÑ≤_ô ^˘OQÆÖˇ·`Õ, =∞iH˘O^Œ~°∞ #~°Ç¨ÏO`«‰õΩÖˇ· 49 – 50 (F „Ѩ=HÍÎ!) <Õ#∞ Jq∞`«OQÍ
LO\Ï~°∞. "åiÖ’ XH˘¯Hõ¯iH˜ XHÀ¯ ^•fi~°O „Ѩ`ÕºH˜OK«|_»∞`«∞Ok. ÖËHõ U_»∞ Hõ∆q∞OKÕ"å_ç#h, Jáê~°OQÍ Hõ~°∞}˜OKÕ
^•fi~åÅ∞O\ÏÜ«∞O>Ë #~°HõOÖ’<Õ U_»∞ qÉèÏQÍÅ∞ ÖËHõ `«~°QÆ`«∞Å∞ LO\ÏÜ«∞x "å_ç#h, JÖψQ <å tHõ∆ ‰õÄ_® J`«ºO`«
HÍ=K«∞Û. P qÉèÏQÍÅ∞ Wq : 1. [ǨÏ#fl"£∞ 2.Å*Ï 3.Ǩï`«=∞ 4.ã¨~¸~ü 5.ã¨Y~ü ÉÏ^è•Hõ~°"≥∞ÿ# tˆH∆#x <å ^•ã¨∞ʼnõΩ
6.[Ç‘Ï"£∞ 7.ǨqÜ«∞. g\˜Ö’ Jxfl\˜Hõ<åfl "≥Ú^Œ\˜ qÉèÏQÆO UHõ^≥·"Àáê㨉õΩÖˇ·# `≥eÜ«∞*Ë~Ú.
áêѨÙʼnõΩ W=fi|_»∞`«∞Ok. "å~°∞ H˘O`«HÍÅO tHõ∆#∞ J#∞ÉèíqOz# g∞^Œ@
ã≤á¶ê~°ã¨∞ÃÑ· #~°HõO #∞Oz fÜ«∞|_»`å~°∞. `«~°∞"å`« Ü«¸^Œ∞Å∞, P `«~°∞"å`« 51 "åiH˜ W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ Ju^äŒ∞Å QÆ∞iOz
„ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞, P `«~°∞"å`« ™êa~¸Å∞, P `«~°∞"å`« *’~å„ã≤ìÜ«∞#∞¡, P `«~°∞"å`« (‰õÄ_®) qxÑ≤OK«∞.
=Ú„+≤‰õΩ¯Å∞, P `«~°∞"å`« HõѨ@∞Å∞ PÜ«∂ qÉèÏQÍʼnõΩ `«~°eOK«|_»`å~°∞. 52 "å~°∞ J`«x ^ŒQÆæ~°‰õΩ =zÛ 'ã¨ÖÏ"£∞—
Jxfl\˜HOõ >Ë ÃÑ#· LO_Õ qÉèÏQÆO ¿Ñ~°∞ [ǨÏ#fl"£∞. P `«~åfi`« – ÃÑ#· ¿Ñ~˘¯#|_ç#@∞¡ K≥Ñ≤Ê#ѨC_»∞ ''q∞=∞‡efl K«∂¿ãÎ
– =~°∞ã¨QÍ `«~°QÆ`«∞Å∞O\Ï~Ú (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü). =∂ÔHO^Œ∞HÀ ÉèíÜ«∞"Õ∞ã¨∞Î#flk——32 Jx
29. #~°HõO =∞iÜ«Ú #~°Hõ"åã¨∞Å „Ѩ™êÎ=# `«~°∞"å`« ã¨fi~°æO – ã¨fi~°æ"åã¨∞Å QÆ∞iOz J`«#∞ J<åfl_»∞.
„Ѩ™êÎqOK«@O [iyOk. ã¨fi~°æOѨ@¡ „Ѩ[ÅÖ’ Pã¨H˜Îh, Pâ◊#∞ HõeyOK«@O nx 30. Jxfl ~°HÍÅ qѨ`«∞ÎÅ #∞Oz xtÛO`«QÍ, Jxfl~°HÍÅ ÉèíÜ«∂O^Àà◊#Å #∞Oz
L^ÕÌâ◊O. '^≥·=ÉèíH˜ÎQÆÅ"å~°∞— (=Ú`«Îv<£) JO>Ë +≤~ü¯‰õΩ ^Œ∂~°OQÍ LO_Õ UHõ^≥·"å~å^èŒ x~°ƒùÜ«∞OQÍ LO@∂ – ã¨fi~°æOÖ’ „Ѩ"ÕtOK«=∞x ÉèÏ=O. ÖË^• XHõ =Úã≤¡O =∞~À
‰õΩÅ∞. =∞iH˘O`«=∞Ok "åºMϺ`«Å „ѨHÍ~°O áêѨHÍ~åºÅ‰õΩ ^Œ∂~°OQÍ LO_Õ qâßfiã¨∞ =Úã≤¡O HÀã¨O ÖË^• ^≥·=^Œ∂`«Å∞ ã¨fi~°æ"åã¨∞Å HÀã¨O D q^èŒOQÍ „áêi÷OK«=K«∞Û.
ÅO^Œ~°∂ '^≥·=ÉèíH˜ÎѨ~°∞Å— HÀ=‰õΩ K≥O^Œ∞`å~°∞. ã¨fi~°æOÖ’x =<åÅ∞, HÍÅ∞=Å∞, ÖË^• JÖÏ¡ÇπÏ `«~°Ñ¶¨Ù# ã¨fi~°æ"åã¨∞ÅO^ŒiH© D q^èŒOQÍ JÉèíÜ«∞O W=fi|_»=K«∞Û.
ÃãÅÜÕ∞~°∞Å∞ ã¨fi~°æ"åã¨∞Å HÀã¨O L=∞‡_çQÍ#∂ LO_»=K«∞Û ÖË^• „Ѩu XHõ¯iH©
"Õˆ~fi~°∞ =<åÅ∞, ÃãÅÜÕ∞~°∞Å∂ LO_»=K«∞Û. ÖË^• XH˘¯Hõ¯iH˜ XHÀ¯ =#O, XHÀ¯ 31. „ѨѨOK«OÖ’ gi=∞^茺 LO_Õ Jã¨∂Ü«∞, F~°fiÖËx`«#O, H˜#∞Hõ =O\˜ #HÍ~å`«‡Hõ
ÃãÅÜÕ∞~°∞ K˘Ñ¨C# ‰õÄ_® LO_»=K«∞Û. ÉèÏ"åÅ∞ "åi PO`«~åºÅ #∞Oz ™êO`«O fã≤"ÕÜ«∞|_»`å~Ú. XO_˘HõiѨ@¡ "åi
1135 1136
15. JÖò Ç≤Ï„*ò ~°∞|=∂ 579 15. JÖò Ç≤Ï„*ò 14= áê~å
53 ''ÉèíÜ«∞Ѩ_»‰õΩ. "Õ∞=Ú h‰õΩ *Ï˝# 57 (P `«~°∞"å`« W„ÉÏÇ‘ÏO "åi
ã¨OѨ#∞fl_≥#· ‰õΩ=∂~°∞_»∞ ѨÙ_»`å_»#fl â◊√Éèí #∞^ÕÌtOz) ''F JÖÏ¡ÇπÏ `«~°Ñ¶¨Ù# ѨOѨ
"å~°Î#∞ JO^Œ*Ëã¨∞Î<åfl=Ú—— Jx |_ç#"å~°ÖÏ~å! WO`«H© g∞~°∞ =zÛ#
"å~°<åfl~°∞. Ѩ<Õq∞\˜?35 Jx „ѨtflOKå_»∞.
54 ''Uq∞\©, =$^•úѺ¨ O =KÕÛã≤# `«~∞° 58 "å~°∞ WÖÏ ã¨=∂^è•#q∞KåÛ~°∞:
"å`« g∞~°∞ <å‰õΩ D â◊√Éè"í å~°Î qxÑ≤ã∞¨ Î ''"Õ∞"≥ÚHõ <Õ~ã° ∞¨ Å÷ =¸Hõ "≥Ñ· Ù¨ ѨOѨ
<åfl~å? D â◊√Éè"í å~°#Î ∞ Jã¨Å∞ g∞~°∞ |_®¤=Ú.
ZÖÏ qxÑ≤ã¨∞Î<åfl~°∞?—— Jx J`«#∞
J<åfl_»∞. 59 ''J~Ú`Õ Å∂`ü ‰õΩ@∞Oc‰õΩÅO^Œih
"Õ∞=Ú HÍáê_»∞`å=Ú –
55 ^•xH˜ "å~°∞, ''"Õ∞=Ú x["≥∞#ÿ â◊√Éèí
"å~°Î<Õ h‰õΩ JO^Œ*Ëã¨∞Î<åfl=Ú. HÍ|\˜ì 60 ''XHõ¯ J`«x (Å∂`ü) ÉèÏ~°º#∞ `«Ñ¨Ê!
#∞=Ùfi x~åâ◊KO≥ k# "åiÖ’ KÕ~‰° Ωõ ——33 P"≥∞ (‰õÄ_®) "≥#∞Hõ LO_çáÈÜÕ∞"åiÖ’
Jx ã¨=∂^è•#q∞KåÛ~°∞. KÕiáÈ`«∞O^Œx "Õ∞=Ú x~å÷iOKå=Ú.——
56 ''=∂~°„æ Éè+í µ¨ Åì ∞ =∂„`«"∞Õ `«=∞ „ѨÉ∞íè =Ù 61 ѨOѨ|_ç# ^Œ∂`«Å∞ Å∂`ü WO\˜
HÍ~°∞}ºO Ѩ@¡ x~åâ◊ K≥O^Œ∞`å~°∞——34 Jx "å~°Å =^ŒÌ‰õΩ =zÛ#ѨC_»∞,
J`«#∞ (W„ÉÏÇ‘Ï=Ú) J<åfl_»∞. 62 ''g∞~°∞ JѨiz`« =º‰õΩÖÎ Ï¡ L<åflˆ~!——36
ǨÏ$^ŒÜ«∂Å∞ x~°‡ÅOQÍ – J^ŒÌOÖÏ – LO_Õ@@∞¡ KÕã≤, PÃÑ·# ã¨fi~°æOÖ’H˜ „Ѩ"Õâ◊O Jx J`«#∞ (Å∂`ü) J<åfl_»∞.
HõeÊOK«@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. 63 ''HÍ^Œ∞, HÍx gà◊√¡ U q+¨Ü«∞OÖ’
32. Ǩτ[`ü W„ÉÏÇ‘ÏO(J)‰õΩ "åiѨ@¡ ÉèíÜ«∞O HõÅQÆ\ÏxH˜ Jã¨Å∞ HÍ~°}O PÜ«∞# J#∞=∂<åxH˜ Ö’<≥· L<åfl~À ^•xfl
Éè’[#O H˘~°‰õΩ =_ç¤Oz# ^Œ∂_» =∂O™êxfl "å~°∞ u#HõáÈ=@"Õ∞. Ǩ˙^£ "Õ∞=Ú h ^ŒQÆæ~°‰õΩ fã¨∞‰õΩ=KåÛ=Ú.37
ã¨∂~åÖ’#∂ D ã¨OѶ¨∞@# q=~°OQÍ =zÛOk. D ã¨OѶ¨∞@# ^•fi~å =ÚO^Œ∞‰õΩ
=KÕÛ F =ÚYº q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë ^≥·=„Ѩ=HõÎʼnõΩ ã¨~Ú`«O ~°Ç¨Ï㨺 q+¨Ü«∂Å =Úã¨e`«#OÖ’ ã¨O`å#O HõÅ∞QÆ∞`«∞O^Œ#fl ã¨=∂Kå~°"∞Õ `«##∞ H˜Oz`ü Pâ◊Û~åºxH˜
*Ï˝#O LO_»^Œ∞. "åiH˜ JQÀK«~° q+¨Ü«∂Å *Ï˝#O QÆ#Hõ LO_ç LO>Ë, `«# Ö’#∞ KÕã≤O^Œx Ǩτ[`ü W„ÉÏÇ‘ÏO (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) K≥ѨÊ^ŒeKå~°∞.
WO\˜H˜ =zÛ# Ju^äŒ∞Å∞ =∂#==∂„`«∞Å∞ HÍ~°h, "å~°∞ kq #∞Oz Éèí∞qH˜ ky 35. gà◊√¡ (^≥·=^Œ∂`«Å∞) ˆH=ÅO ã¨O`å# â◊√Éèí"å~°Î#∞ W=fi\ÏxˆH ~åÖË^Œh, "åˆ~^À
=zÛ# ^≥·=^Œ∂`«Åx `≥eã≤áÈÜÕ∞k. "åi HÀã¨O Éè’[# U~åÊ@∞¡ KÕÜ«∞=Åã≤# =ÚYº"≥∞ÿ# L`«Î~°∞fi#∞ J=∞Å∞ Ѩ~°K«\ÏxˆH =zÛ LO\Ï~°x ^≥·=„Ѩ=HõÎ W„ÉÏÇ‘ÏO
J=ã¨~O° ‰õÄ_® LO_ÕkHÍ^Œ∞. ^≥=· ^Œ∂`«Å∞ =∞#∞+¨µÅ =∂kiQÍ J#fláêhÜ«∂Å#∞ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) QÍi¯ JxÑ≤OzOk. P =∂>Ë PÜ«∞# "åix J_çQÍ~°∞.
fã¨∞HÀ~°∞. 36. P ^≥=· ^Œ∂`«Å∞ JO^Œ"∞≥ #ÿ Ü«Ú=‰õΩÅ ~°∂ѨOÖ’ =KåÛ~°∞. JO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ JÖÏO\˜
33. ZO^Œ∞HõO>Ë Wk ^Õ=Ùx "åQÍÌ#O. PÜ«∞# "åQÍÌ#O <≥~°"Õ~°HõáÈ=@O J#flk #= Ü«Ú=‰õΩÅ#∞ Å∂`ü (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) `«# „áêO`«OÖ’ Z#fl_»∂ K«∂_»ÖË^Œ∞.
[~°QÆ^Œ∞. PÜ«∞# `«ÅK«∞‰õΩ#fl^ŒÖÏ¡ KÕã≤ f~°∞`å_»∞. U q+¨Ü«∞O ‰õÄ_® PÜ«∞#‰õΩ JO^Œ∞Hˆ PÜ«∞# "åà◊§#∞^ÕtÌ Oz, g∞Ô~=~À H˘`«"Î åiÖÏ L<åflˆ~! Jx ã¨O^ÕÇϨ Ѩ_®¤~∞° .
J™ê^茺O HÍ^Œ∞. 37. JO>Ë ^≥·=tHõ∆. U tHõ∆#∞ h *Ïu [#∞Å∞ WO`«HÍÅOQÍ â◊OH˜ã¨∞Î<åfl~À ^•<Õfl
34. JO>Ë `å#∞ ^≥·=HÍ~°∞}ºO Ѩ@¡ U=∂„`«O x~åâ◊ K≥O^Œ@O ÖË^Œh, HÍHõáÈ`Õ "Õ∞=Ú D<å_»∞ fã¨∞‰õΩ=KåÛ=Ú.
1137 1138
15. JÖò Ç≤Ï„*ò ~°∞|=∂ 580 15. JÖò Ç≤Ï„*ò 14= áê~å
64 ''"Õ∞=Ú h =^Œ‰Ì Ωõ (ã¨Ê+¨"ì ∞≥ #ÿ ) ã¨`åºxfl 68 ''gà◊√§ <å Ju^äŒ∞Å∞. g∞~°∞ (gà◊§
`≥KåÛ=Ú. "Õ∞=Ú K≥¿ÑÊk x[O.38 =ÚO^Œ∞) <å Ѩ~°∞=Ù fÜ«∞HõO_ç—— Jx
65 ''#∞=Ùfi h ‰õΩ@∞O| ã¨"Õ∞`«OQÍ D (Å∂`ü) J<åfl_»∞.42
~å„uH˜ ~å„`Õ WHõ¯}∞‚Oz "≥o§áÈ. #∞=Ùfi 69 ''JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉèíÜ«∞Ѩ_»O_ç. ##∞fl
=∂„`«O gà◊§ "≥#∞Hõ LO_®e.39 (*Ï„QÆ`!Ϋ ) J==∂#Ѩ~K° H« Oõ _ç—— (Jx J<åfl_»∞).
g∞Ö’ Z=~°∂ "≥#∞uiy ‰õÄ_® K«∂_»
‰õÄ_»^∞Œ . g∞‰õΩ P^ÕtOK«|_ç# "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ 70 ''Uq∞\©, Ö’HõOÖ’x [#∞ÅO^Œih
"≥o§áÈO_ç—— Jx "å~°∞ K≥áêÊ~°∞. "≥#ˆHã¨∞‰õΩ ~å=^ŒÌx "Õ∞=Ú x#∞fl
66 (D q^èŒOQÍ) `≥Å`≥Å"å~°∞`«∞O_»QÍ "åiOK«Ö^Ë •?——43 Jx "å~°O`å J<åfl~°∞.
"å~°∞ ã¨=¸ÅOQÍ „`«∞Oz"ÕÜ«∞|_» 71 ''g∞‰õΩ JO`«QÍ HÍ"åÅ#∞‰õΩO>Ë,
`å~°#fl =∂ x~°Ü ‚ ∂« xfl40 "Õ∞=Ú J`«xH˜ WkQÀ <å D ‰õÄ`«∞à◊√§ L<åfl~°∞——44 Jx
`≥eÜ«∞*Ëâß=Ú. (Å∂`ü) „áê^èÕÜ«∞Ѩ_®¤_»∞.
67 #QÆ~°"åã¨∞Å∞ =∞Ǩ ã¨O|~°Ñ¨_»∞`«∂ 72 (F =ÚǨÏ=∞‡^£!) h PÜ«Ú+¨µ¬
(Å∂`ü WO\˜H˜) =KåÛ~°∞.41 ™êH˜Q∆ Í! "å~°∞ `«=∞ (=Ú^Œ#+¨Ñì Ù¨ ) HÔ Ñ· Ù¨ Ö’
38. '(ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ#) ã¨`«ºO— JO>Ë ‰õÄ_® WHõ¯_» '^≥·=tHõ∆— J<Õ ÉèÏ=O. '"Õ∞=Ú K≥¿ÑÊk QÆ∞_ç"¤ å~°~Ú áÈÜ«∂~°∞.45
ѨÓiÎQÍ x[O— Jx "å~°∞ J#@O QÆ=∞<å~°›O. JO>Ë g∞*Ïu "åi áêѨO ѨO_çOk.
"åiH˜ =¸_Õ ã¨=∞Ü«∞O =KÕÛã≤Ok. "Õ∞=Ú K≥¿ÑÊ =∂@Å∞ g∞‰õΩ qO`«QÍ `À™êÎÜÕ∞"≥∂! 42. "å~°∞ `«# Ju^äŒ∞Åh, "åix JѨÊyOK«ÖË#h, `«# Ѩ~°∞=Ù „Ѩu+¨ªÅ#∞ =∞O@QÆÅѨ
HÍx Wk "åã¨Î=O J#flk "åi =∂@Ö’¡x QÆ∂_è®~°÷O. =^ŒÌx Ǩϟ"≥∂ Ãã‰õΩû=ÖòûQÍ `«Ü«∂Ô~·# `«# *Ïu „Ѩ[Å#∞ Ǩτ[`ü Å∂`ü
(JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) „áê^èÕÜ«∞Ѩ_®¤~°∞.
39. JO>Ë h ã¨O^Õâßxfl J#∞ã¨iOKÕ ^•ã¨∞ÅÖ’ U XHõ¯ih WHõ¯_» =^ŒÅ‰õΩO_® K«∂ã¨∞HÀ
43. ^•O`À "å~°∞ Ô~zÛáÈÜ«∂~°∞. Å∂`ü! KåeOK«∞ h JkèHõ „Ѩã¨OQÆO. D JѨiz`«
Jx ÉèÏ=O.
=º‰õΩÎʼnõΩ #∞"Õfi=∞=Ù`å=Ù. „Ѩu XHõ¯ih ZO^Œ∞H˜ÖÏ "≥#ˆHã¨∞‰õΩ=™êÎ=Ù? =∞# TiH˜
40. `≥Å¡"å~°∞`«∞O_»QÍ P „áêO`«OÖ’ x=ã≤OKÕ áêáê`«∞‡ÅO`å `«∞^Œ=Ú\˜ìOK«|_»`å~°#fl =zÛ# JѨiz`« =º‰õΩÎʼnõΩ JO_»QÍ xÅ∞=~å^Œh, "åiH˜ Jukä =∞~åº^ŒÅ∞ KÕÜ«∞~å^Œx
`«# x~°‚Ü«∂xfl ^Õ=Ù_»∞ `«# ^Œ∂`«Å ^•fi~å Å∂`ü (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)‰õΩ `≥eÜ«∞*Ëâß_»∞. WO`«‰õΩ=ÚO^Õ K≥áêÊ=∂? ÖË^•? Jx Q˘_»= KÕâß~°∞. P =zÛ# JѨiz`« =º‰õΩÎÅ∞
PÜ«∞`«∞Ö’ Jã¨Å∞ '^•a~ü— J<Õ Ñ¨^ŒO =zÛOk. ^•a~ü JO>Ë z=~°QÍ q∞yeáÈÜÕ∞ ^≥·=^Œ∂`«Åx Ǩτ[`ü Å∂`ü (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) QÍi¯ `≥eÜ«∞Hõ =ÚO^Œ∞ D ã¨OÉèÏ+¨}
=ºH˜Î Jx J~°÷O. `≥ÖÏ¡ˆ~ã¨iHõÖÏ¡ J`«_»∞ ‰õÄ_® `«∞^Œ=Ú\˜ìOK«|_»`å_»h, ^Œ∞~å‡~°∞æÖ’¡ ™êyOk. Ǩ˙^£ ã¨∂~åÖ’ ‰õÄ_® nx q=~åÅ∞ =KåÛ~Ú.
XHõ¯_»∞ ‰õÄ_® q∞QÆÅ_»x ÃÑ· PÜ«∞`«∞‰õΩ ÉèÏ=O. 44. JO>Ë PÜ«∞# `«# *ÏuH˜ K≥Ok# P_»ÑÅ≤ Å¡ #∞ ^Œ$+≤Öì ’ ÃÑ@∞ì‰Ωõ x '<å ‰õÄ`«∞à◊√§ L<åfl~°∞—
41. XHõ "≥·Ñ¨Ù Å∂`ü (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) WO\’¡ P <Õ~°ã¨∞÷Å q<åâßxH˜ ã¨O|OkèOz# =ÓºÇ¨Ï Jx K≥áêÊ~°∞. g∞~°∞ "åix q"åǨÏO KÕã¨∞‰õΩx, ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«"≥∞ÿ# suÖ’ – ã¨Ç¨Ï[
~°K«# [~°∞QÆ∞`«∞O_»QÍ, =∞~À"≥·Ñ¨Ù P *ÏuÖ’x ^Œ∞~å‡~°∞æÅ∞ JO^Œ"≥∞ÿ# #=Ü«Ú=‰õΩÅ∞ Ѩ^ŒúuÖ’ – g∞ Öˇ·OyHõ "åOKè«efl f~°∞ÛHÀO_ç. WÖÏO\˜ áê_»∞ Ѩ#∞Å#∞ =∂#∞HÀO_ç
Å∂`ü WO\˜H˜ =zÛ L<åfl~°x `≥Å∞ã¨∞‰õΩx P#O^ŒO`À Zyi QÆO`Õâß~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë J#flk PÜ«∞# =∂@Ö’¡x PO`«~°ºO.
"å~°∞ Ö’<≥· L#fl ^Œ∞~°Å"å@∞ J@∞=O\˜k. Ѩ~°∞QÆ∞Å∞ fã¨∂Î =zÛ, hu=∂e# Ѩx 45. D PÜ«∞`«∞Ö’ ^Õ=Ù_»∞ `«# JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Å¡ÖϡǨï JÖˇ·Ç≤Ï = ã¨Å¡O)#∞
HÀã¨O P ‰õΩ„~°"åà◊§#∞ `«=∞‰õΩ JѨÊyOK«=∞x Å∂`ü (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)#∞ HÀ~å~°∞. L^ÕÌtOz, PÜ«∞# rq`«OÃÑ· X>Ëìã≤ =∞s K≥|∞`«∞<åfl_»∞. nxfl|\˜ì JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ
1139 1140
15. JÖò Ç≤Ï„*ò ~°∞|=∂ 581 15. JÖò Ç≤Ï„*ò 14= áê~å
73 ã¨∂~Àº^ŒÜ∞« O J=Ù`«∞#fl ã¨=∞Ü«∞OÖ’ 76 D Ѩ@} ì O ([#∞Å∞) =KÕÛáÈÜÕ∞
XHõ ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ# „¿ÑÅ∞_»∞ "åix ~°Ç¨Ï^•iÃÑ·<Õ LOk.50
=Ú@ì_Oç zOk.46 77 qâ◊fiã≤Oz# "åi HÀã¨O WO^Œ∞Ö’
74 z=iH˜ "Õ∞=Ú P #QÆ~åxfl Q˘Ñ¨Ê ã¨∂K«# LOk.
`«Å„H˜O^Œ∞Å∞QÍ KÕã≤ "Õâß=Ú.47 "åiÃÑ·
HõOHõ~° ~åà◊¡ =~°¬O ‰õΩiÑ≤OKå=Ú.48 78 JÜü∞HÍ "å~°∞ (J_»q [#∞Å∞) ‰õÄ_®
^Œ∞~å‡~°∞Öæ .Ë 51
75 xã¨ûO^ÕǨÏOQÍ Ü≥∂K«# KÕ¿ã"åi
H˘~°‰õΩ49 WO^Œ∞Ö’ Z<Àfl ã¨∂K«# 79 (PYiH˜) "åiH˜ ‰õÄ_® "Õ∞=Ú „Ѩf
Å∞<åfl~Ú. HÍ~°O KÕâßO. D ~Ô O_»∞ Ѩ@}ì ÏÅ∞ ‰õÄ_®
(ã¨) "åi B#fl`«ºO Z@∞=O\˜^À =∞#‰õΩ J~°÷O J=Ù`ÀOk. J~Ú`Õ D q^èŒOQÍ „Ѩ^è•# ~°Ç¨Ï^•i g∞^Õ L<åfl~Ú.52
„Ѩ=∂}O KÕã≤ K≥ѨÊ@O ^≥·"åxˆH K≥Å∞¡. PÜ«∞# u~°∞QÆ∞ÖËx"å_»∞. PÜ«∞# HÀi# 50. JO>Ë „Ѩ^è•# ~°Ç¨Ï^•i Jx ÉèÏ=O. =∞n<å #∞Oz ã≤iÜ«∂‰õΩ "≥àı§ =∂~°æOÖ’
^•xÃÑ· „Ѩ=∂}O KÕã≤ K≥ѨÊQÆÅ_»∞. PÜ«∞xfl ZO^Œ∞‰õΩ? ZÖÏ? Jx xÅn¿ã ǨωõΩ¯ tkäÖÏ=ã¨÷Ö’ L#fl Å∂`ü (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) *Ïu „Ѩ[ŠѨ@ì}ÏÅ∞ HÍ#=™êÎ~Ú.
JkèHÍ~°O Z=iH© ÖË^Œ∞. J@∞"≥Ñ· Ù¨ =KÕÛáÈÜÕ∞ "å~°O`å P ^•i QÆ∞O_® ™êQÆ=Åã≤O^Õ. Jq "≥Ú`«OÎ J~Ú^Œ∞
`«Ñ¨Ê`åy# =∞x+≤ ZÖÏ =∞`«∞ÎÖ’ =ÚxyáÈ~Ú =∞Op K≥_»∞Å qK«Hõ∆}Ï *Ï˝#O ¿Ñ@Å∞. 1. ã¨^Œ∂Ì"£∞ (=ÚYºÑ¨@ì}O) 2. ™ê| 3. ™ê=ÇπÏ 4. Jãπ~° 5. ^Œ∂=∂.
HÀÖ’Ê`å_À JÖψQ Å∂`ü *Ïu"å~°∞ ‰õÄ_® ã¨fieOQÆ ã¨OѨ~°¯ ÔH·Ñ¨ÙÖ’ – Hõà◊√¡ g\˜x <åâ◊#O KÕã≤# f~°∞ QÆ∞iOz XHõ Hõ^äŒ#O D q^èŒOQÍ LOk : Ǩτ[`ü
=¸ã¨∞‰õΩ áÈ~Ú#@∞¡QÍ – `ÕeáÈ™êQÍ~°∞. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Ǩτ[`ü Å∂`ü l„cÖò (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) `«# ~Ô Hõ¯ÅÃÑ· D ¿Ñ@Å#∞ Z`«∞‰Î Ωõ x xOyˆHã≤ ™êyáÈÜ«∂~°∞.
(JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) KÕã≤# „Ѩuáê^Œ##∞ Ѩ\ ˜ìOK«∞‰õΩ<Õ ã≤÷uÖ’ ‰õÄ_® "å~°∞ ÖË~°∞ Jx PHÍâß# L#fl"å~°∞ ‰õÄ_® "åi ‰õΩHõ¯Å∞ "≥Ú~°QÆ\Ïxfl, HÀà◊√¡ ‰õÄ`«"ÕÜ«∞\Ïxfl
q<åfl~°∞. P `«~°∞"å`« "åix <ÕňHã≤ y~å@∞ H˘\Ïì~°x J#|_»∞`ÀOk (Wɡfl
^Õ=Ù_»∞ `≥eÜ«∞*Ëâß_»∞. Hõã‘~ü). J~Ú`Õ D Hõ^äŒ<åxH˜ „áê=∂}˜Hõ"≥∞ÿ# P^è•~åÅ∞ ÖË=Ù.
46. ã¨∂~°∞ºx ÖËÖË`« H˜~°}ÏÅ∞ Ѩ_»∞`«∞#fl ã¨=∞Ü«∞OÖ’ XˆH XHõ¯ â◊|ÌO =zÛOk. 51. ^Œ@ì"≥∞ÿ# =$H∆ÍÅ#∞ 'JÜü∞HõÇπÏ— Jx JO\Ï~°∞. "å~°∞ x=ã≤OKÕ KÀ@ ^Œ@ì"≥∞ÿ#
J`«ºO`« ÉèÜí ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ D Hˆ Hõ Ǩτ[`ü l„cÖò (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO)^Œx H˘O`«=∞Ok K≥@∞¡ LO_»@O =Å¡ "åix =#"åã¨∞Åh, J_»q =∞#∞+¨µÅh J<åfl~°∞. JO>Ë
Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞. Ǩτ[`ü +¨µSÉò (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) *Ïu „Ѩ[Å#fl=∂@. Ǩτ[`ü +¨µSÉò Ǩτ[`ü
47. "åi x"å㨠ã¨÷ÖÏÅ∞ Éèí∂q∞ #∞Oz PHÍâßxH˜ ZuÎ, "å\˜x `«Å„H˜O^Œ∞Å∞QÍ KÕã≤ Å∂`ü `«~°∞"å`« ѨOѨ|_®¤~°∞. DÜ«∞# „Ѩ^Õâ◊O ‰õÄ_® Ç≤Ï*Ï*ò – ã≤iÜ«∂
qã≤i"ÕÜ«∞@O [iyO^Œx J#|_»∞`ÀOk. P q^èŒOQÍ "å~°∞ `«=∞ WÅ∂¡ "åH˜e „áêO`åʼnõΩ #_»∞=∞, Å∂`ü *Ïu „Ѩ[Å tkäŠѨ@ì}ÏʼnõΩ ã¨g∞ѨOÖ’<Õ LOk.
ã¨"Õ∞`«OQÍ `«Å„H˜O^Œ∞Å∞QÍ KÕã≤"ÕÜ«∞|_®¤~°∞. J~Ú`Õ ˆH=ÅO ÃÑ· HõѨCÅ`À ã¨Ç¨ D „Ѩ^Õâ◊O '=∞^£Ü«∞<£—QÍ =º=ǨÏiOK«|_çOk. |Ǩïâß Wk Ǩτ[`ü W„ÉÏÇ‘ÏO
Wà◊√¡ ‰õÄeáÈ=@O =∂„`«"Õ∞ nx ÉèÏ==∞x =∞iH˘O^Œ~°O\Ï~°∞. (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) QÍi H˘_»∞‰õΩ ÖËHõ =∞#=_ç ¿Ñ~°∞ J~Ú LO@∞Ok. P (=∞^£Ü∞« <£)
¿Ñˆ~ P |ã‘ÎH˜ ã≤÷~°Ñ¨_çOk.
48. P `«~åfi`« "åiÃÑ· XHõ „Ѩ`ÕºHõ ~°Hõ"≥∞ÿ# HõOHõ~° ~åà◊√¡ ‰õÄ_® ‰õΩiÑ≤OK«|_®¤~Ú.
D q^èŒOQÍ "å~°∞ =¸_»∞ ~°HÍÅ tHõ∆ʼnõΩ QÆ∞iKÕÜ«∞|_®¤~°∞. ÉèÏq`«~åÅ H˘~°‰õΩ WO`«H© P |ã‘Î [#∞Å `«¿ÑÊq∞@O>Ë "å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ`À áê@∞ ^≥·=`«fiOÖ’ "Õ~˘Hõix
W^˘Hõ QÆ∞}áê~î°O JÜÕ∞ºÖÏ KÕÜ«∞|_çOk. ‰õÄ_® ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞QÍ KÕã¨∞‰õΩ<Õ"å~°∞. ^•i ^ÀÑ≤_ôÅ∞ KÕ¿ã"å~°∞. H˘Å`«Å∞
`«∂xHõÖ’¡ "≥∂™êxH˜ áêÅÊ_Õ"å~°∞. "åix tH˜∆OKÕ ã¨=∞Ü«∞O Pã¨#fl"≥∞ÿ#ѨÙ_»∞
49. PÜ«∞`«∞Ö’ '=Ú`«=ã≤ûg∞<£— Jx =ÙOk. xt`« ^Œ$+≤`ì À q+¨Ü∂« xfl ѨiH˜OKÕ "åix, PHÍâß# HÍ~°∞"Õ∞Ѷ¨∂Å∞ „Hõ=Ú‡‰õΩ<åfl~Ú. =∞~À "≥·Ñ¨Ù #∞Oz ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ# â◊|ÌO
Ü≥∂K«# KÕ¿ã"åix '=Ú`«=ã≤ûg∞<£— JO\Ï~°∞. JÖÏO\˜ "åi HÀã¨O WO^Œ∞Ö’ qxÑ≤OzOk. WOHÀ"≥·Ñ¨Ù #∞Oz Éèí∂q∞ „ѨHõOÑ≤OzOk. ^•O`À P |ã‘Î"åã¨∞Å∞
QÆ∞}áê~î°O LOk. <å=∞~°∂áêÖË¡‰õΩO_® áÈÜ«∂~°∞.
1141 1142
15. JÖò Ç≤Ï„*ò ~°∞|=∂ 582 15. JÖò Ç≤Ï„*ò 14= áê~å
80 Ç≤Ï„*ò "å~°∞ ‰õÄ_® „Ѩ=HõÎÅ#∞ 84 JO`Õ! "åi ã¨Oáê^Œ# "åiH˜
kèH¯õ iOKå~°∞.53 U=∂„`«O ѨxH˜~å‰õΩO_® áÈ~ÚOk.
81 (=∞i K«∂_»É’`Õ) "Õ∞=Ú "åiH˜ =∂ 85 "Õ∞=Ú PHÍâßÅ#∂, Éèí∂q∞h, "å\˜
ã¨∂K«#Å#∞ ‰õÄ_® "˘ã¨QÍ=Ú. J~Ú# =∞^躌 #∞#fl ã¨=∞ã¨Î =ã¨∞=Î ÙÅ#∂ ã¨`º« |^ŒOú
ѨÊ\˜H© "å~°∞ "å\˜Ñ¨@¡ q=ÚY`Õ QÍ<Õ ã¨$+≤ìOKå=Ú.57 „Ѩà◊Ü«∞ Ѷ¨∞_çÜ«∞
K«∂ѨÙ`«∂ =KåÛ~°∞.54 ~å=@O `«^䌺O. Hõ#∞Hõ (F „Ѩ=HÍÎ!)
#∞=Ùfi ǨïO^•QÍ ("åix) =∞xflã¨∂Î
82 "å~°∞ x~°ƒùÜ«∞OQÍ55 Ѩ~°fi`åÅ#∞ LO_»∞.
`˘Åz WO_»∞¡ xi‡OKÕ"å~°∞. 86 xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h „ѨÉèí∞"Õ (ã¨~åfihfl)
83 PYiH˜ "åiÃÑ· ‰õÄ_® `≥Å `≥Å"å~°∞ ã¨$+≤Oì z#"å_»∞, (ã¨~fi° =¸) `≥eã≤# "å_»∞.
`«∞O_»QÍ XHõ Hˆ Hõ q~°∞K«∞‰õΩѨ_Oç k.56 87 "Õ∞=Ú h‰õΩ U_»∞ PÜ«∞`«∞Å#∞ WzÛ
52. WHõ¯_» 'W=∂q∞<£ =Ú‡c<£— JO>Ë *ÏfÜ«∞ ~°ÇϨ ^•i Jx ÉèÏ=O. JO>Ë ~ˆ ~ÚO|=à◊√¡ L<åfl=Ú.58 Jq Ѩ^Õ Ñ¨^Õ Ñ¨Ù#~å=$`«O
„Ѩ[Å∞ ~åHõáÈHõÅ∞ ™êyOKÕ ^•i J#fl=∂@! ''Ô~O_»∞ Ѩ@ì}ÏÅ∞ ‰õÄ_®—— JO>Ë J=Ù`«∞O\Ï~Ú. WOHÍ =∞Ǩϟ#fl`«"≥∞ÿ#
Å∂`ü *Ïu „Ѩ[Å∞ x=ã≤Oz# Ѩ@} ì O, +¨µSÉò *Ïu „Ѩ[Å∞ x=ã≤Oz# =∞^£Ü∞« <£ Y∞~üP<£#∞ h‰õΩ „Ѩ™êkOKå=Ú.
Ѩ@}ì O Jx J~°O÷ . D ~Ô O_»∞ Ѩ@}ì ÏÅ∞ XHõ^•xH˘Hõ\ ˜ KåÖÏ ^ŒQ~æÆ Ö° ’<Õ L<åfl~Ú.
56. =¸_»∞ ~ÀAÅ `«~°∞"å`« g∞ÃÑ· PѨ^Œ ~å#∞#fl^Œx Ǩτ[`ü ™êÖˇÇπÏ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)
53. Ǩτ[`ü ™êÖˇÇÏπ (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) *Ïu"å~°∞ (ã¨=¸^£ *Ïu"å~°∞) x=ã≤Oz# |ã‘ÅÎ `«# *Ïu "åix ÃÇÏK«ÛiOKå~°∞. =¸_»∞ ~ÀAÅ∞ QÆ_»záÈÜ«∂~Ú. <åÅæ= ~ÀA
¿Ñ~°∞ Ç≤Ï„*ò. "å~°∞ 'Ç≤Ï„*ò "åã¨∞Å∞— (JãπǨ|∞Öò Ç≤Ï„*ò)QÍ Ñ≤Å∞=|_®¤~°∞. D |ã‘Î ^≥·"å„QÆǨÏO "åiÃÑ· J=∂O`«O q~°∞K«∞‰õΩѨ_çOk.
=∞n<å‰õΩ – `«|∂H±‰õΩ =∞^茺 LO_Õk. gà◊√¡ `«=∞ „Ѩ=HõÎ J~Ú# ™êÖˇÇπÏ
(JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)#∞ u~°ã¨¯iOKå~°∞. HÍx PÜ«∞`«∞Ö’ JÖÏ¡ÇπÏ "å~°∞ '„Ѩ=HõÎÅ#∞ 57. ÃÑ· "åHõºOÖ’ ã¨`«ºO JO>Ë Éèí∂=∂ºHÍâßÅ ã¨$+≤ì=Å¡ X#QÆ∂_Õ „ѨÜ≥∂[<åÅ∞
kèHõ¯iOKå~°∞—— Jx ÃãÅqKåÛ_»∞. U *Ïu J~Ú<å XHõ „Ѩ=HõÎ#∞ kèHõ¯i¿ãÎ Jx ÉèÏ=O. ÖË^• ã¨`«º|^ŒúO JO>Ë ã¨[˚#∞ʼnõΩ |Ǩï=∂#O, ^Œ∞~°˚#∞ʼnõΩ tHõ∆
„Ѩ=HõÎÅO^Œih kèHõ¯iOz#>Ë¡. qkèOK«@O Jx ÉèÏ=O HÍ=K«∞Û. D q+¨Ü«∞O k=º Y∞~üP<£Ö’ "Õ~˘Hõ KÀ@ WÖÏ
54. "å~°∞ Ѩ^Õ Ñ¨^Õ ^Õ=Ùx x^Œ~°≈<åÅ HÀã¨O _ç=∂O_»∞ KÕ¿ã"å~°∞. "åi _ç=∂O_»∞ „Ѩ™êÎqOK«|_çOk: ''Éè∂í =∂ºHÍâßÅÖ’ =Ù#fl ã¨=∞ã¨=Î ¸ JÖÏ¡ÇÏπ ^Õ – PÜ«∞# ^Œ∞~°#˚ ∞
"Õ∞~°ˆH XHõ P_» XO>ˇ |O_»~å~Ú #∞Oz ã¨$lOK«|_çOk. HÍx P ^Œ∞~å‡~°∞æÅ∞ ʼnõΩ "åi ^Œ∞+¨¯~°‡Å „ѨuѶ¨ÅO, ã¨[˚#∞ʼnõΩ "åi ã¨`«¯~°‡Å „ѨuѶ¨ÅO WKÕÛ@O^Œ∞‰õΩ
^•xfl ‰õÄ_® ^•~°∞}OQÍ K«O¿Ñâß~°∞. (D =º=ã¨÷ U~°Ê~°K«|_çOk)—— (J<£ #*ò‡ – 31).
55. JO>Ë J`«ºO`« ™êǨϙȿÑ`«OQÍ, WOHÍ J#=ã¨~°OQÍ "å~°∞ ÃÑ^ŒÌ ÃÑ^ŒÌ H˘O_»efl 58. Jã¨Å∞ =¸ÅOÖ’ ''ã¨Éò=Ù =∞™êh—— Jx =zÛOk. ã¨Éò=Ù<£ JO>Ë U_»∞† =∞™êh
`˘Åz, ã¨∞~°H˜∆`«"≥∞ÿ# ™ê÷=~åÅ#∞ U~°Ê~°K«∞‰õΩ<Õ"å~°∞. Ç≤Ï„r 9= ã¨O=`«û~°OÖ’ JO>Ë Ñ¨Ù#~å=$`«=∞ÜÕ∞ºq Jx J~°÷O† J~Ú`Õ D ''ѨÙ#~å=$`«=∞ÜÕ∞º U_»∞——
JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) D |ã‘Î QÆ∞O_® ™êyáÈ`«∞#flѨC_»∞ (ã¨Éò=Ù =∞™êh) JO>Ë ÉèÏ=O Uq∞\˜? J#fl q+¨Ü«∞OÃÑ· Y∞~üP<£ "åºMϺ`«Å
`«Å‰õΩ QÆ∞_»¤ K«∞@∞ì‰Ωõ x, `«# "åǨÏ<åxfl "ÕQOÆ QÍ áÈxKåÛ~°∞. `«# „Ñ≤Ü∞« ã¨ÇϨ K«~∞° efl =∞^茺 aè<åflaè„áêÜ«∂Å∞<åfl~Ú. "≥Ú`åÎxH˜ 'ã¨Éò=Ù =∞™êh— JO>Ë 'ã¨∂Ô~ á¶êuǨ—
L^ÕtÌ Oz, ''^Œ∞óYO`À qÅÑ≤ã∂¨ ,Î ^≥"· å„QÆÇϨ O Ѩ@¡ cèuÅ∞¡`∂« D (tkäÅ) Ѩ@} ì Ïxfl J#fl q+¨Ü«∞"Õ∞ Jxfl\˜HõO>Ë ã¨Ô~·#k, ã¨=∞O[ã¨"≥∞ÿ#n#∞. ã¨∂Ô~ á¶êuǨÖ’ U_»∞
^•@O_ç—— Jx `åH©^Œ∞ KÕâß~°∞ (Wɡfl Hõã‘~ü). ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏsÖ’#∂ (433) PÜ«∞`«∞Å∞<åfl~Ú. Jq „Ѩu #=∂AÖ’#∂ =∂\˜=∂\˜H© ѨiOî K«|_»∞`«∂ LO\Ï~Ú.
=Úã≤¡OÖ’#∂ (2285) D LÖË¡Y#O LOk. ǨÏnã¨∞ ^•fi~å ‰õÄ_® D q+¨Ü«∂xH˜ ã¨=∞~°÷# Åaè™ÈÎOk. =∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^£
1143 1144
15. JÖò Ç≤Ï„*ò ~°∞|=∂ 583 15. JÖò Ç≤Ï„*ò 14= áê~å
88 "åiÖ’x ѨÅ∞ =~åæÅ "åiH˜ "Õ∞=Ú 92 h „ѨÉ∞íè =Ù ™êH˜Q∆ Í! "Õ∞=Ú "å~°O^Œih
WzÛ# „áêѨOzHõ ã¨OѨ^Œ "≥·Ñ¨Ù‰õΩ #∞=Ùfi `«Ñ¨Ê‰õΩO_® xÅnã≤ J_»∞QÆ∞`å=Ú–
P|QÍ K«∂_»‰õΩ. "åi ã≤÷uÃÑ· kQÆ∞Å∞ 93 "å~°∞ KÕã∂¨ Î LO_ç# Ѩ#∞Å QÆ∞iOz.
K≥O^Œ‰Ωõ . qâßfiã¨∞Å HÀã¨O h ("å`«ûź
Éèíi`«) Ô~Hõ¯Å#∞ =OzÃÑ@∞ì.59 94 HÍ|\˜ì (F „Ѩ=HÍÎ!) h‰õΩ P^ÕtOK«
89 ''<Õ#∞ ã¨Ê+¨ìOQÍ ÃÇÏK«ÛiOKÕ"å}˜‚ |_ç# ^•xx "åiH˜ q_»=∞~°z K≥ÑC¨ .61
=∂„`«"Õ∞—— Jx "åiH˜ K≥ѨC. |Ǩï^≥·"å~å^茉õΩÅ#∞ (=Ú„+≤‰õΩ¯Å#∞)
Ѩ\Oì˜ K«∞HÀ‰õΩ.
90 – 91 Z=~°∞ D ^≥=· „QÆO^ä•xfl =ÚHõ¯
K≥Hõ¯Å∞QÍ KÕâß~À, P qÉèí[#HÍ~°∞ÅÃÑ· 95 x#∞fl ѨiǨÏã≤OKÕ "åi ã¨OQÆu
"Õ∞=Ú Ñ¨OÑ≤#@∞=O\˜^Õ (Wk).60 K«∂ã¨∞HÀ=\ÏxH˜ "Õ∞=Ú KåÅ∞.
(ã¨Jã¨O) WÖÏ „Ѩ=zOKå~°∞ : JÖòǨÏ=ÚÌeÖÏ¡Ç≤Ï ~°aƒÖò PÅg∞<£ – Wk <å‰õΩ 96 "å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ`À áê@∞ "Õˆ~
W=fi|_ç# ã¨Éò=Ù =∞™êh =∞iÜ«Ú =∞Ǩϟ#fl`«"≥∞ÿ# Y∞~üP#∞ (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs – P~å^è∞Œ º_çx xÅɡ_∞» `«∞<åfl~°∞. `«fi~°Ö’<Õ
ã¨∂~°`«∞Öò Ç≤Ï„*ò "åºMϺ#O). =∞~À ǨÏnã¨∞Ö’ WÖÏ LOk: 'L=Ú‡Öò Y∞~üP<£— (Ü«∞^•~°÷O) "åiH˜ `≥eã≤áÈ`«∞Ok.
(JO>Ë ã¨∂~Ô á¶êuǨ)ÜÕ∞ ã¨Éò=Ù =∞™êh =∞iÜ«Ú =∞Ǩϟ#fl`«"∞≥ #ÿ Y∞~üP<£ (ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ 97 "åi =∂@Å =Å¡ h‰õΩ =∞#™êÎÑO¨
|∞MÏs – Ç≤Ï„*ò ã¨∂~å "åºMϺ#O). á¶êuǨ ã¨∂~å Y∞~üP<£Ö’x XHõ ÉèÏQÆO. HõÅ∞QÆ∞`«∞O^Œ#fl ã¨OQÆu =∂‰õΩ ÉÏQÍ
JO^Œ∞Hõx ^•xfl '=∞Ǩϟ#fl`«"≥∞ÿ# Y∞~üP<£— Jx ‰õÄ_® J#@O [iyOk. `≥Å∞ã¨∞.
59. "Õ∞=Ú h‰õΩ á¶êuǨ ã¨∂~å#∞, =∞Ǩϟ#fl`«"∞≥ #ÿ Y∞~üP<£ÖÏO\˜ Q˘Ñ¨Ê J#∞„QÆÇ¨ Å#∞ H˘xfl ÉèÏQÍÅ#∞ *ÏÅq^ŒºÖ’ ÉèÏQÆOQÍ, =∞iH˘xfl ÉèÏQÍÅ#∞ ѨÓsfi‰õΩÅ QÍ^äŒÅ∞QÍ
„Ѩ™êkOKå=Ú QÆ#Hõ #∞=Ùfi SÇ≤ÏHõ ã¨OѨuÎ H˘~°‰õΩ J„~°∞Å∞ KåK«‰õΩ. „áêѨOzHõ Y~å~°∞ KÕâß~°∞.
`«à√◊ ‰õΩ ɡà√◊ ‰õΩÅÃÑ· Pâ◊Ñ_¨ ‰» Ωõ . W=hfl Hõ}∆ ÉèOí QÆ∞~°O. JÖψQ h ã¨O^Õâßxfl u~°ã¯¨ iOKÕ
"åix `«ÅK«∞‰õΩx ÉÏ^èŒÑ¨_»‰õΩ. x#∞fl qâ◊fiã≤Oz, h J_»∞QÆ∞*Ï_»ÅÖ’ #_çKÕ J~Ú`Õ D PÜ«∞`«∞Ö’ „Ѩ™êÎ=#‰õΩ =zÛ# 'qÉèí[#HÍ~°∞Å∞— (=ÚMò`«ã≤g∞<£) J<Õ
qâßfiã¨∞ŠѨ@¡ =∞$^Œ∞=ÙQÍ "≥∞ÅQÆ∞. 'Ô~Hõ¯Å#∞ =Oz LOK«@O— J<Õk XHõ J~°c Ѩ^ŒO „QÆO^äŒ=ǨïʼnõΩ =iÎã¨∞ÎO^Œh, 'Y∞~üP<£— J<Õ Ñ¨^ŒO `Ò~å`ü, WOrÅ∞ʼnõΩ
*ÏfÜ«∞O. ™ê^è•~°}OQÍ Ñ¨‰õ∆ΩÅ∞ `«=∞ Ñ≤Å¡Å g∞^Œ „¿Ñ=∞ K«∂Ñ≤OK«^ŒÅz#ѨC_»∞ =iÎã∞¨ OÎ ^Œx =∞iH˘O`« =∞Ok "åºMϺxOKå~°∞. "åà◊√¡ („QÆO^ä=Œ ǨïÖˇ#· Ü«¸^Œ∞Å∞,
"å\˜g∞^Œ `«=∞ Ô~Hõ¯Å#∞ Ѩ~°∞™êÎ~Ú. JO>Ë Ñ≤Å¡Å#∞ `«=∞ Ô~Hõ¯Å „H˜OkH˜ „ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞) PHÍâ◊ „QÆO^ä•Å#∞ ѨÅ∞ ÉèÏQÍÅ∞QÍ qÉèílOKå~°∞.
fã¨∞‰õΩO\ÏÜ«∞#fl=∂@. P q^èOŒ QÍ J~°c ÉèÏ+¨Ö’ "å`«ûźO K«∂Ѩ@O, =∞$^Œ∞=ÙQÍ ('=ÚMò`ã« g≤ ∞<£— J<Õ Ñ¨^•xH˜ qÉè[í #HÍ~°∞Å∞ Jx Q͉õΩO_® '„Ѩ=∂}O KÕã#≤ "å~°∞—
=º=ǨÏiOK«@O HÀã¨O 'Ô~Hõ¯Å#∞ =Oz LOK«@O— J<Õ *ÏfÜ«∂xfl "å_»@O Jx ‰õÄ_® XHõ âßaÌHõ J~°÷O =ã¨∞ÎOk. nxfl ^Œ$+≤ìÖ’ ÃÑ@∞ìH˘x) H˘O`«=∞Ok
Ѩiáê\˜ J~ÚOk. Jã¨Å∞ D PÜ«∞`«∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ ™êeÇπÏ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏ"£∞) *Ïu"åix L^ÕÌtOz
60. D PÜ«∞`«∞ʼnõΩ H˘O^Œ~°∞ "åºMϺ`«Å∞ K≥Ñ≤Ê# J~°÷O Wk : g∞‰õΩ q+¨Ü«∂xfl K≥ѨÊ|_çO^Œx "åkOKå~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë P *Ïu"å~°∞, `å=Ú ™êeÇπÏ „Ѩ=HõÎ#∞,
q_»=∞~°z K≥|∞`«∞<åfl#∞. ~å#∞#fl PѨ^Œ QÆ∞iOz ã¨Ê+¨ìOQÍ ÃÇÏK«Ûiã¨∞Î<åfl#∞. D PÜ«∞# WO\˜"åix ǨÏ`«=∂~°∞™êÎ=∞x Ѩ~°ã¨Ê~°O „Ѩ=∂}ÏÅ∞ KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞.
tHõ∆ qÉèí[#HÍ~°∞Å (=ÚMò`«ã≤g∞<£)ÃÑ· J=`«iOz# tHõ∆ =O\˜^Õ. WO`«‰õÄ Y∞~üP<£Ö’ XHõKÀ@ WÖÏ LOk : ''^Õ=ÙxÃÑ· „Ѩ=∂}O KÕã≤ WÖÏ „Ѩu[˝ KÕÜ«∞O_ç†
^≥·=„QÆO^ä•xfl =ÚHõ¯K≥Hõ¯Å∞QÍ KÕã≤# P qÉèí[#HÍ~°∞Öˇ=~°∞? "å~°∞ ‰õΩÔ~·+¨µÅx "Õ∞=Ú ™êeÇπÏÃÑ·, PÜ«∞# WO\˜"åiÃÑ· D ~å„u ^•_çKÕ™êÎ=Ú—— (J<£ #"£∞¡ :49).
H˘O^Œ~°∞ ÉèÏqOKå~°∞. JO>Ë "å~°∞ k=º Y∞~üP<£Ö’x H˘xfl ÉèÏQÍÅ#∞ Hõq`«fiOQÍ, JO`ÕHÍ^Œ∞, "å~°∞ `«=∞ PHÍâ◊ „QÆO^ä•xfl ‰õÄ_® =ÚHõ¯Å∞ =ÚHõ¯Å∞QÍ KÕ¿ãâß~°∞.
1145 1146
15. JÖò Ç≤Ï„*ò ~°∞|=∂ 584 15. JÖò Ç≤Ï„*ò 14= áê~å
98 JO^Œ∞ˆH h „ѨÉèí∞=٠Ѩq„`«`«#∞
H˘xÜ«∂_»∞. PÜ«∞xfl ã¨∞Îuã¨∂Î LO_»∞.
™êëêìOQÆѨ_Õ"åiÖ’ KÕiáÈ.
99 xâ◊ÛÜ«∞"≥∞ÿ#k (J#QÍ =∞~°}O)
=KÕÛ =~°‰õÄ62 h „ѨÉèí∞=Ù#∞ P~åkèã¨∂Î
LO_»∞.
J~°c =¸ÅOÖ’ 'Wr<£— ( ) J<Õ Ñ¨^ŒO LOk. ÃÑ·# PÜ«∞`«∞Ö’ ^•xfl
=ÚHõ¯ K≥Hõ¯Å∞QÍ Jx J#∞=kOKåO. ^•xH˜ „QÆO^äŒOÖ’x H˘xfl q+¨Ü«∂Å#∞
#=∞‡@O, =∞iH˘xflO\˜x u~°ã¨¯iOK«@O Jx =∞~À J~°÷O ‰õÄ_® K≥ѨÊ|_çOk.
61. 'Wãπ^•— JO>Ë q_»=∞~°z K≥ѨÊ@O, qâ◊nHõiOK«@O Jx J~°÷O. D PÜ«∞`«∞
J=`«iOK«Hõ=ÚO^Œ∞ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) ~°Ç¨Ï㨺OQÍ ^èŒ~°‡ „ѨKå~°O KÕ¿ã"å~°∞.
D PÜ«∞`«∞ J=`«iOK«QÍ<Õ |Ç≤Ï~°OQÆ „ѨKå~°O "≥Ú^ŒÖˇ\Ïì~°∞ (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü).
62. |Ǩï^≥"· å~å^艌 Ωõ Å∞ PÜ«∞xfl (ã¨) =∂O„u‰õΩ_»h, L<å‡k Jh, Hõ^ÅŒä ∞ K≥¿ÑÊ"å_»h
xOkOKÕ"å~°∞. ^≥Ñ≤Êá⁄_»∞Ѩ٠=∂@Å∞ J<Õ"å~°∞. ^•O`À ã¨Ç¨Ï[OQÍ<Õ PÜ«∞#(ã¨)
=∞#ã¨∞ <˘K«∞Û‰õΩ<Õk. JO^Œ∞KÕ`« JÖÏ¡ÇπÏ PÜ«∞xfl F^•~åÛ_»∞. =¸~°∞öÅ =∂@efl
Ѩ\ ˜ìOK«∞HÀ~å^Œx Ç≤Ï`«É’^èŒ KÕÜ«∞@O`À áê@∞, ^≥·"å~å^èŒ#Ö’ Z‰õΩ¯= ã¨=∞Ü«∞O
ˆH\Ï~ÚOKåÅh, ^≥·=™È΄`«O KÕÜ«∞@O=Å¡ ^Õ=Ùx Ѩq„`«`«#∞ H˘xÜ«∂_»@O =Å¡
=∞#ã¨∞ ‰õΩ^Œ∞@Ѩ_»∞`«∞O^Œx, nx^•fi~å ^≥·=ã¨Ç¨Ü«∞O ‰õÄ_® JO^Œ∞`«∞O^Œx
LѨ^ÕtOKå_»∞. ÃÑ· PÜ«∞`«∞Ö’¡ ™êëêìOQÆѨ_»@=∞O>Ë '#=∂A— Jx ÉèÏ=O.
xâ◊ÛÜ«∞"≥∞ÿ#k JO>Ë =∞~°}O Jx J~°÷O.

1147
16. J<£ #ÇπÏ¡ ~°∞|=∂ 585 16. J<£ #ÇπÏ¡ 14= áê~å

16. J<£ #ÇπÏ¡ (`Õ<≥\©QÆÅ∞) ã¨∂~å

ѨiK«Ü«∞O
D ã¨∂~å =∞Hͯ HÍÖÏxH˜ K≥Ok#k. W™ê¡g∞Ü«∞ qâßfi™êÅ∞ – ^Õ=Ùx PkèѨ`«ºO,
^≥·==K«<åÅ J=`«~°}, =∞$`«∞Å#∞ =∞m§ ÖËѨ_»O "≥Ú^ŒÖˇ·# "å\˜x D ã¨∂~å <˘H˜¯ K≥Ñ≤ÊOk.
D ã¨∂~åÖ’x 68= PÜ«∞`«∞Ö’ `Õ<≥\ ©QÆÅ „Ѩ™êÎ=# LOk. P ¿Ñ~°∞<Õ nxH˜ ÃÑ@ì_»O
[iyOk. =∂#"åoH˜ ^Õ=Ùx J#∞„QÆǨÅ#∞ D ã¨∂~å q=iOzOk. `Õ<≥\ ©QÆ XHõ `≥e=~Ú#
H©@HõO. ^Õ=Ùx „¿Ñ~°}`À Jk ѨxKÕã¨∞ÎOk. ã¨$+≤ìOKÕ JÖÏ¡ÇπÏ ™ê=∞~å÷ºxfl `Õ<≥\ ©QÆ Kå\˜K≥|∞
`«∞Ok. Wk ã¨$+≤ìOKÕ ã¨fiK«Ûù"≥∞ÿ# `Õ<≥ JÖÏ¡ÇπÏ =∂#"åoH˜ J#∞„QÆÇ≤ÏOz# "Õ∞à◊§Ö’ XHõ\ ˜.
`Õ<≥Ö’ =∂#"åoH˜ ã¨fiã¨÷`« ^•y LOk.
JÖÏ¡ÇπÏ ã¨$[<å`«‡Hõ â◊H˜Î QÆ∞iOz# q=~åÅ∞ D ã¨∂~å =∞#‰õΩ JOkã¨∞ÎOk. JÖÏ¡ÇπÏ
XHõ¯_Õ Jx J~°÷O KÕã¨∞HÀ=_®xH˜ D q=~åÅ∞ `À_»Ê_»∞`å~Ú. PÜ«∞# ã¨~°fi â◊H˜Îã¨OѨ#∞fl_»h,
XˆH XHõ¯_»h Kå\˜K≥¿ÑÊ q=~åeq. =∞x+≤ |Ç≤Ï~°OQÆOQÍ =ºuˆ~Hõ`«‰õΩ áêÅÊ_»∞`«∞#flѨÊ\˜H©,
PÖ’zOKÕ "åiH˜, `«=∞ |∞núq"ÕHÍÅ#∞ LѨÜ≥∂yOKÕ"åiH˜, JÖÏ¡ÇπÏ ã¨$[<å`«‡Hõ â◊H˜Î
™ê=∞~å÷ºÅ#∞ Kå\˜K≥¿ÑÊ D q=~åÅ∞ ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# x^Œ~°≈<åÅh, "å~°∞ g\˜x `«=∞ ǨÏ$^ŒÜ«∂Ö’¡
„Ѩu+≤ìOK«∞‰õΩO\Ï~°h, JÖÏ¡ÇπÏ Ñ¨@¡ Hõ$`«[˝`«Å∞ K«∂ѨÙ`å~°h, JÖÏ¡ÇπÏ J#∞„QÆǨÅ#∞ QÆ∞iÎOK«
_®xH˜ x~åHõiOK«_»O KÕÜ«∞~°x q=iOzOk.
D ã¨∂~å q„QÆǨ~å^èŒ# PKå~åÅ#∞, qâßfi™êÅ#∞ YO_çã¨∞ÎOk. =∞Hͯ֒x q„QÆǨ
~å^èŒHõ J~°|∞ƒÅ#∞ L^ÕÌtOz "å~°∞ P~åkèã¨∞Î#flq "å~°∞ `«=∞ ™⁄O`« KÕ`«∞Å`À `«Ü«∂~°∞
KÕã¨∞‰õΩ#fl"Õ#x `≥eÑ≤Ok. xs˚="≥∞ÿ# D tÖÏ „Ѩu=∞Å∞ ÖË^• HõÅѨ`À KÕã≤# ÉÁ=∞‡Å#∞
ZÖÏ P~åkèã¨∞Î<åfl~°x „ѨtflOzOk.
"å~°∞ =∂@ q#x [#=∞h, Ѩ~°Ö’HõOÖ’ JѨ[Ü«∞O áêÅÜÕ∞º[#=∞x `ÕeÛ K≥Ñ≤ÊOk.
D ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ J*Ï˝# HÍÅOÖ’x J<åKå~åÅ#∞, P_» tâ◊√=ÙÅ#∞ ã¨r=OQÍ áêuÃÑ>Ëì
^Œ∞~åKå~åÅ#∞ f„=OQÍ YO_çOK«_»O [iyOk.
JÖÏ¡ÇπÏ J#∞„QÆǨÅ#∞, PÜ«∞# KÕã≤# "Õ∞à◊§#∞ x~°¡Hõ∆ ºO KÕ¿ãÎ ^Õ=Ùx P„QÆǨÏO q~°∞K«∞‰õΩ
Ѩ_»∞`«∞O^Œx QÆ\ ˜ìQÍ ÃÇÏK«ÛiOK«_»O [iyOk. W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ „Ѩ=HõÎ (Jã¨)#∞ WHõ¯_» q^èÕÜ«∞`«‰õΩ,
Hõ$`«[˝`«‰õΩ #=¸<åQÍ K«∂Ñ≤OK«_»O [iyOk. „Ѩ[Å#∞ W™ê¡O "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ q"ÕHõO`À, =∞$^Œ∞=ÙQÍ
PǨfixOKåÅx WHõ¯_» „Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O)‰õΩ K≥ѨÊ_»O [iyOk. ã≤÷~°z`«ÎO`À Ѩx
KÕÜ«∂Åh, Jqâßfiã¨∞Å ‰õΩ„@efl K«∂ã≤ x~åâ◊ K≥O^Œ~å^Œx É’kèOK«_»O [iyOk.

Q
1148
16. J<£ #ÇπÏ¡ ~°∞|=∂ 586 16. J<£ #ÇπÏ¡ 14= áê~å

16. J<£ #ÇπÏ¡ ã¨∂~å 4 PÜ«∞# =∞x+≤x g~°ºÑ¨Ù ÉÁ@∞ì`À

ã¨$+≤Oì Kå_»∞. HÍx "å_»∞ ѨzÛ `«Q=Æ ÙÅ
J=`«~°} : =∞Hͯ PÜ«∞`«∞Å∞ : 128 =∂iQÍ `«Ü«∂~°Ü«∂º_»∞.5
Jáê~° Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_»∞, Ѩ~°=∞Hõ$áêjÅ∞_≥·#
JÖÏ¡ÇπÏ ¿Ñ~°∞`À 5 PÜ«∞<Õ Ñ¨â◊√=ÙÅ#∞ ã¨$+≤ìOKå_»∞.
1 JÖÏ¡ÇπÏ P[˝ =KÕÛã≤Ok. Hõ#∞Hõ ^•x "å\˜Ö’ g∞ H˘~°‰õΩ "Õ_çxKÕÛ ^Œ∞ã¨∞ÎÅ∞,
HÀã¨O `˘O^Œ~ð Ñ@ìHOõ _ç.1 PÜ«∞# Ѩ~=° ∞ W`«~„° `å Z<Àfl „ѨÜ∂≥ [<åÅ∞<åfl~Ú.6
Ѩq„`«∞_»∞. g~°∞ HõeÊOKÕ ÉèÏQÆ™êfi=∂ºÅ =∞iH˘xfl (Ѩâ◊√=ÙÅ∞) g∞‰õΩ PǨ~°OQÍ
#∞O_ç PÜ«∞# Ѩq„`«∞_»∞, L#fl`«∞_»∞. ‰õÄ_® LѨÜ≥∂QÆѨ_»`å~Ú.
2 ''<Õ#∞ `«Ñ¨Ê "Õˆ~ P~å^茺 ^≥·=O ÖË_»∞. 6 g∞~°∞ "å\˜x "Õ∞ѨىõΩx ~å=@OÖ’#∂,
Hõ#∞Hõ g∞~°∞ <å‰õΩ ÉèíÜ«∞Ѩ_»O_ç—— Jx "Õ∞Ѩ\ÏxH˜ `ÀÅ∞‰õΩáÈ=@OÖ’#∂
„Ѩ[Å#∞ ÃÇÏK«ÛiOK«\ÏxH˜, PÜ«∞<Õ JO^ŒO (Hõà)◊ L\˜Ñì _¨ ∞» `«∂ LO@∞Ok.7
^Œ∂`«Å‰õΩ `«# '=Ç‘Ï—x WzÛ,2 `«# 7 g∞Ô~O`À „ѨÜ∂« ã¨Ñ_¨ `ç QÕ Íx KÕ~∞° HÀÖËx
P^Õâß#∞™ê~°O ^•xfl `«# ^•ã¨∞ÅÖ’ „Ѩ^ÕâßʼnõΩ Jq g∞ |~°∞=ÙÅ#∞ "≥∂ã¨∞
`å#∞ HÀi# "åiÃÑ3· J=`«iOѨ*™Ë êÎ_∞» – ‰õΩx áÈ`å~Ú. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ g∞ „ѨÉèí∞=Ù
3 PÜ«∞# PHÍâßÅ#∞, Éèí∂q∞x "å`«ûźO HõÅ"å_»∞, ^ŒÜ«∂=∞Ü«Ú_»∞.
ã¨`º« |^ŒOú QÍ ã¨$+≤Oì Kå_»∞.4 "å~°∞ HõeÊOKÕ
ÉèÏQÆ™êfi=∂ºÅ‰õΩ (+≤~°∞¯‰õΩ) PÜ«∞# "≥#∞Hõ XHõ Q˘Ñ¨Ê Pâ◊Ü«∞O LOk. P Pâ◊Ü«∞O Uq∞@O>Ë, =∞Oz KÕã≤#"åiH˜
=∞Oz „ѨuѶ¨ÅO W=fi@O K≥_»∞ KÕã≤#"åiH˜ `«y# tHõ∆ qkèOK«@O.
Jf`«∞_»∞, L#fl`«∞_»∞.
5. JO>Ë J`«ºO`« JÅÊ"≥∞ÿ# XHõ lQÆ@∞ Ѩ^•~°÷O ѨÙ~°∞+¨µx #∞Oz "≥Å∞=_»∞`«∞Ok.
1. U „ѨàÜ◊ ∞« O KåÖÏ ^Œ∂~å# LO^Œx g∞~°∞ J#∞‰õΩO@∞<åfl~À Jk KåÖÏ ã¨g∞ѨOÖ’<Õ ~ˆ `«ã∞¨ ûQÍ, g~°ºOQÍ Ñ≤Å∞=|_Õ nx Hõ}O „ã‘Î QÆ~åƒùâÜ
◊ ∞« OÖ’H˜ "≥o§, qq^èŒ ^ŒâÅ◊ #∞
LOk. ^•x HÀã¨O `˘O^Œ~°ÃÑ@ìHõO_ç Jx nxH˜ XHõ J~°÷O. ÖË^• =Ú„+≤‰õΩ¯Å∞ JkèQÆq∞Oz XHõ ã¨OѨÓ~°‚ =∂#= PHÍ~°OQÍ =∂~°∞`«∞Ok. `«~°∞"å`« JÖÏ¡ÇπÏ
`˘O^Œ~°ÃÑ_»∞`«∞#fl P tHõ∆ KåÖÏ ^ŒQÆæ~°Ö’<Õ LOk Jx ÉèÏ=O. „Ѩà◊Ü«∞O ÖËHõ P JO^Œ∞Ö’ „áê}O áÈ™êÎ_∞» . `«~∞° "å`« ^•xfl =∂`«$QÆ~ƒ° Où Ö’ #∞Oz fã≤ „ѨÑO¨ K«OÖ’
tHõ∆ ã¨OÉèíqOK«@O xâ◊ÛÜ«∞O QÆ#∞Hõ '~åÉ’`ÀOk— Jx K≥ѨʉõΩO_® '=KÕÛã≤Ok— „Ѩ"Õâ◊ÃÑ_®Î_»∞. D „ѨѨOK«OÖ’<Õ J`«_»∞ ÃÑiy ÃÑ^ŒÌ"å_»=Ù`å_»∞. HÍx J`«#∞
Jx Éèí∂`«HÍÅOÖ’ K≥ѨÊ@O [iyOk. XHõѨÊ\˜ `«# Ç‘Ï# ã≤÷ux =∞~°záÈ~Ú, `«#‰õΩ D L#flux „Ѩ™êkOz# „ѨÉèí∞=Ù
2. D PÜ«∞`«∞Ö’ '~°∂ÇπÏ— JO>Ë =Ç‘Ï (^≥·= "å}˜) Jx ÉèÏ=O. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ =∞~À q+¨Ü«∞OÖ’<Õ ¿ÑpÅ∞ ÃÑ_»`å_»∞. x[ „ѨÉèí∞=Ù‰õΩ W`«~°∞Å#∞ ™ê\˜ HõeÊ™êÎ_»∞.
PÜ«∞`«∞#∞ ‰õÄ_® K«∂_»O_ç: ''(F „Ѩ=HÍÎ!) W^Õ q^èŒOQÍ "Õ∞=Ú h "≥·Ñ¨Ù =∂ 6. ^Õ=Ù_»∞ `å#∞ KÕã≤# =∞~À "Õ∞Å∞#∞ D PÜ«∞`«∞Ö’ *Ï˝Ñ¨HõO KÕâß_»∞. PÜ«∞<Õ
P[˝`À ã¨O^Õâßxfl ѨOáê=Ú. WO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ h‰õΩ „QÆO^äŒO JO>Ë Uq∞\’, K«`∞« ëêÊ^•Å#∞(P=ÙÅ∞, Qˆ ^≥Å∞, "Õ∞HõÅ∞, XO>ˇÅ∞ `«k`«~° Ѩâ√◊ =ÙÅ#∞) ѨÙ\˜Oì Kå_»∞.
qâßfiã¨O JO>Ë Uq∞\’ `≥b^Œ∞.—— (+¨Ø~å – 52) "å\˜ K«~å‡Å∞, "≥O„@∞HõÅ∞ g∞‰õΩ LѨÜ≥∂QÆѨ_»∞`«∞<åfl~Ú. "å\˜ áêÅ∞ g∞‰õΩ
3. '`å#∞ HÀi# ^•ã¨∞Å∞— JO>Ë „Ѩ=HõÅÎ #fl=∂@. ''`«# ã¨O^Õâßxfl Z=iH˜ ѨOáêÖ’ PǨ~°OQÍ LѨÜ≥∂QÆѨ_»∞`«∞Ok. "åǨÏ#OQÍ g∞~°∞ "å\˜x LѨÜ≥∂y™êÎ~°∞. "å\˜
JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞—— (JÖò J<£P"£∞–124). ''PÜ«∞# `«# ^•ã¨∞ÅÖ’ `å#∞ ^•fi~å =º=™êÜ«∞O KÕ™êÎ~°∞. H˘xfl Ѩâ◊√=ÙÅ =∂O™êxfl ‰õÄ_® g∞~°∞ uO\Ï~°∞.
HÀi# "åiÃÑ· `«# P^Õâß#∞™ê~°O =Ç‘Ïx J=`«iOѨ*Ë™êÎ_»∞.—— ("≥∂q∞<£–15) 7. á⁄ÖÏʼnõΩ, ѨzÛHõ "≥∞ÿ^•<åʼnõΩ Ѩâ◊√=ÙÅ#∞ `ÀÅ∞‰õΩ áÈ=@OÖ’#∂, "Õ∞ѨىõΩx
4. JO>Ë ^Õ=Ù_»∞ D Éèí∂=∂ºHÍâßÅ#∞ x~°~°÷HõOQÍ, Pëê=∂+‘QÍ Ñ¨Ù\˜ìOK«ÖË^Œ∞. nx uiy ~å=@OÖ’#∂ JO^ŒO LO^Œx K≥ѨÊ@O QÆ=∞<å~°›O. Ñ¨Öˇ¡ã‘=∞Ö’¡ L^ŒÜ«∞O,
1149 1150
16. J<£ #ÇπÏ¡ ~°∞|=∂ 587 16. J<£ #ÇπÏ¡ 14= áê~å
8 g∞~°∞ ™êfis KÕÜ«∞\ÏxH©, g∞‰õΩ 9 ã¨<å‡~°æO K«∂¿Ñ ÉÏ^茺`« JÖÏ¡ÇπÏÃÑ·
â’ÉèÏÜ«∞=∂#OQÍ LO_»\ÏxH˜ PÜ«∞# LOk.10 H˘xfl =„Hõ=∂~åæÅ∞ ‰õÄ_®
QÆ∞„~åÅ#∂, HõOK«~° QÍ_ç^ÅŒ #∂, QÍ_ç^Œ L<åfl~Ú. PÜ«∞# QÆ#Hõ `«ÅK«∞‰õΩO>Ë g∞
Å#∂ ã¨$+≤ìOKå_»∞.8 g∞‰õΩ `≥eÜ«∞x JO^Œih ã¨<å‡~åæ# #_çÑO≤ KÕ"å_Õ.11
WOHÍ Z<Àfl =ã¨∞=Î ÙÅ#∞ PÜ«∞# ã¨$+≤ãì ∂¨ Î
LO\Ï_»∞.9 10 PÜ«∞<Õ g∞ HÀã¨O PHÍâ◊O #∞Oz
hà◊§#∞ ‰õΩiÑ≤ã¨∞Î<åfl_»∞. ^•xfl g∞~°∂
™êÜ«∞O„`«O Ô~·`«∞Å∞ Ѩâ◊√=ÙÅ#∞ `ÀÅ∞‰õΩáÈ`«∞#flѨC_»∞ P ^Œ$â◊ºO ZO`« „`åQÆ∞`å~°∞. ^•x=Å¡ "≥ÚÅÔHuÎ# ѨzÛHõ#∞
~°=∞}©Ü∞« OQÍ, K«∂_»=ÚK«Û@QÍ LO@∞O^À K«∂¿ã "åiˆH `≥Å∞ã¨∞OÎ k† '`«∞sǨ˙#—
JO>Ë Ñ¨â◊√=Ùefl "Õ∞ѨÙH˘x ™êÜ«∞O„`«O ѨÓ@ WO\˜H˜ `ÀÅ∞H˘x áÈ=@O. (=$H∆ÍÅ#∞) g∞ Ѩâ◊√=ÙʼnõΩ ‰õÄ_®
'`«ãπ~°Ç¨˙#— JO>Ë L^ŒÜ«∞O ѨÓ@ Ѩâ◊√=Ùefl "Õ∞`«‰õΩ `ÀÅ∞H˘x "≥à◊§@O. "Õ∞ѨÙ`å~°∞.
8. ^Õ=Ù_»∞ D Ѩâ◊√=ÙÅ#∞ ã¨$+≤ìOK«@OÖ’x Jã¨Å∞ L^ÕÌâ◊O g∞~°∞ "å\˜ÃÑ· ™êfis 11 ^•O`À<Õ (P h\˜`À<Õ) PÜ«∞# g∞
KÕÜ«∞@"Õ∞ J~Ú#ѨÊ\˜H© JO^Œ∞Ö’ g∞ sîq, ^Œ~°ÊO ‰õÄ_® L<åfl~Ú. QÆ∞„~°O, HÀã¨O á⁄ÖÏÅ#∞ ѨO_ç™êÎ_∞» . *ˇ`· ∂« #∞
QÍ_ç^,Œ HõOK«~° QÍ_ç^ÅŒ ¿Ñ~°#¡ ∞ "Õ~∞° QÍ XHõKÀ@ „Ѩ™êÎqOz#O^Œ∞=Å¡ H˘O`«=∞Ok (Pe"£), Y~°∂~˚ O° , „^•Hõ∆ =∞iÜ«Ú Jxfl
^è~Œ ‡° "Õ`ÖΫ =Ë ∞O\Ï~°O>Ë QÍ_ç^,Œ HõOK«~° QÍ_ç^Œ =∂Oã¨O x+≤^"úŒ ∞≥ #ÿ >Ë¡ QÆ∞„~°O =∂Oã¨O ~°HÍŠѨO_»#¡ ∞ ѨO_ç™êÎ_∞» . xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
‰õÄ_® x¿+kèOK«|_çOk. U Ѩâ◊√=ÙÅ =∂Oã¨O ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«"≥∂ "å\˜ ¿Ñ~°∞¡ WO`«‰õΩ zO`«# KÕ¿ã"åiHÀã¨O WO^Œ∞Ö’ Q˘Ñ¨Ê
=ÚO^Œ∞ „Ѩ™êÎ=#‰õΩ =KåÛ~Ú. JO^Œ∞=Å¡ D PÜ«∞`«∞Ö’ „Ѩ™êÎqOK«|_ç# =¸_»∞
[O`«∞=ÙÅ∞ ˆH=ÅO "åǨÏ<åÅ∞QÍ =∂„`«"Õ∞ LѨÜ≥∂yOK«|_®e. J~Ú`Õ D ã¨∂K«#12 LOk.
"å^Œ# ã¨Ô~·#k HÍ^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë QÆ∞„~°Ñ¨Ù =∂Oã¨O ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«"Õ∞#x „áê=∂}˜Hõ 9. Éè∂í q∞ ֒Ѩe ÉèÏQÆOÖ’#∂, ã¨=Ú„^•ÅÖ’#∂, Hõ\H˜ õ Z_®i „Ѩ^âÕ ßÅÖ’#∂, HÍ~°_=» Ù
ǨÏnã¨∞Å∞ K≥|∞`«∞<åfl~Ú. QÆ∞„~°ÑÙ¨ =∂Oã¨O u#\ÏxH˜ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) "å~°∞ ÅÖ’#∂ JÖÏ¡ÇπÏ Z<Àfl „áê}∞Å#∞ ã¨$+≤ìã¨∂Î LO\Ï_»∞. "å\˜ *Ï˝#O JÖÏ¡ÇπωõΩ
J#∞=∞uOKå~°x Ǩτ[`ü *Ïa~ü(~°l) `≥eáê~°∞ (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs– H˜`å|∞ `«Ñ¨Ê "ÕÔ~=iH© `≥b^Œ∞. ^≥·=„Ѩ™êk`«"≥∞ÿ# `≥eq`Õ@Å#∞, "Õ∞^èŒ#∞ LѨÜ≥∂yOz
[˚ÉÏ~ÚÇπφ =Úã≤¡O – H˜`å|∞Ãã· û^£). JO`ÕHÍ^Œ∞, „Ѩ=HõÎ „Ñ≤Ü«∞ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å∞ „Ѩ=HõÎ =∞x+≤ KÕ¿ã H˘O„Q˘`«Î Pq+¨¯~°}Å∞ ‰õÄ_® WO^Œ∞Ö’H˜ =™êÎ~Ú. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ :
(ã¨) "åi ã¨=∞Hõ∆OÖ’<Õ Mˇ·|~üÖ’#∂, =∞n<åÖ’#∂ QÆ∞„~åxfl l|ÇπÏ KÕã≤, ^•x |ã¨∞û, ~Ô Å· ∞|O_ç, F_», q=∂#O, ~åÔH@∞ì "≥Ú^ŒÅQÆ∞#q. Éèqí +¨º`«∞ÖÎ ’ Pq+¨¯iOK«|_Õ
=∂Oã¨O =O_ç u<åfl~°∞. D K«~°º#∞ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) "åiOK«ÖË^Œ∞ (ã¨Ç‘ÏÇπÏ =ã¨∞Î=ÙÅ∞ ‰õÄ_® WO^Œ∞Ö’ ÉèÏQÆ"Õ∞.
=Úã≤¡O–H˜`å|∞Ãã· û^£† =Úã¨fl^≥ JǨχ^£–ã¨OѨÙ\˜ :3† J|∂ ^•=Ó^£ – H˜`å|∞Öò 10. JO^Œ∞ˆH PÜ«∞# ã¨<å‡~°æO ZÖÏ LO@∞O^À q=iOKå_»∞. JѨ=∂~°æO U^À ‰õÄ_®
J`ü~Ú=∞). JO^Œ∞ˆH J`«ºkèHõ=∞Ok ^èŒ~°‡"Õ`«ÎÅ∞, ã¨ÅѶπ =∞iÜ«Ú YÅѶπ ѨO_ç`«∞ q_»=∞~°z K≥áêÊ_»∞.
ÅO^Œ~°∂ ‰õÄ_® QÆ∞„~°Ñ¨Ù =∂O™êxfl ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«OQÍ ÉèÏqã¨∞Î<åfl~°∞ (`«Ñ¶‘û~ü Wɡfl 11. PÜ«∞# QÆ#Hõ `«ÅK«∞‰õΩO>Ë JO^Œih ã¨<å‡~åæ# #_çÑ≤OKÕ"å_Õ. XHõ"Õà◊ PÜ«∞#
Hõã‘~ü). JÖÏ KÕã≤ LO>Ë Jk '|ÖÏ`å¯~°O— J#|_Õk. |ÖÏ`å¯~°O [iy`Õ =∞x+≤
D PÜ«∞`«∞Ö’ QÆ∞„~°O „Ѩ™êÎ=# ™êfis <ÕѨ^䌺OÖ’ =∂„`«"Õ∞ ZO^Œ∞‰õΩ =zÛO^ŒO>Ë, ѨsH˜∆OK«|_»_»∞. JO^Œ∞ˆH PÜ«∞# =∞x+≤H˜ ¿ãfiK«Ûù#∞ "˘ã¨QÍ_»∞. ã¨<å‡~°æ"Õ∞^À,
Jk ™ê^è•~°}OQÍ ™êfis HÀã¨"Õ∞ LѨÜ≥∂yOK«|_»∞`«∞Ok. „ѨѨOK«=∞O`«\Ï Jk JѨ=∂~°æ"Õ∞^À `≥eÜ«∞Ѩ~°z P Ô~O\˜Ö’ U^À XHõ ^•xx =∞x+≤ ZOÑ≤Hõ KÕã¨∞‰õΩ<Õ
Ys^≥#· [O`«∞=ÙÖ’¡ XHõ\ Q˜ Í LOk. JO^Œ∞=Å¡ ^•xfl PǨ~°OQÍ LѨÜ∂≥ yOK«@O JkèHÍ~°O „Ѩ™êkOKå_»∞.
J~°∞^Œ∞. Q˘éˇ]Å∞, "Õ∞HõÅ =∂kiQÍ QÆ∞„~åxfl =∂Oã¨O HÀã¨O HÀÜ«∞~°∞. JO`« 12. =~°¬Ñ¨Ù h\˜ ^•fi~å HõeˆQ „ѨÜ≥∂[<åÅ∞ D PÜ«∞`«∞ÅÖ’ q=iOK«|_®¤~Ú. „Ѩu
=∂„`å# „Ѩ=∂}O Un ÖˉõΩO_®<Õ ^•x =∂Oã¨O x+≤^ŒúO Jx ÉèÏqOK«@O XHõ¯~°∂ x`«ºO g\˜x gH˜∆ã¨∂Î<Õ LO\Ï~°∞. "≥#∞Hõ\ ˜ ã¨∂~åÅÖ’ D q+¨Ü«∞O
ã¨Ô~·#k HÍ^Œ∞. q=~°OQÍ K≥ѨÊ@O [iyOk.
1151 1152
16. J<£ #ÇπÏ¡ ~°∞|=∂ 588 16. J<£ #ÇπÏ¡ 14= áê~å
12 PÜ«∞<Õ g∞ HÀã¨O ˆ~~ÚO|=à◊§#∂, 15 Éèí∂q∞ q∞=∞‡efl fã¨∞‰õΩx HõOÑ≤OK«
ã¨∂~°ºK«O„^Œ∞Å#∞ xÜ«∞O„`«}Ö’ ÃÑ\Ïì_∞» . ‰õΩO_® LO_»\ÏxH˜ PÜ«∞# Ѩ~°fi`åÅ#∞
#Hõ„∆ `åÅ∞ ‰õÄ_® PÜ«∞# P[˝‰Ωõ Hõ@∞ì|_ç JO^Œ∞Ö’ áêuÃÑ\Ïì_»∞.16 g∞~°∞ g∞
L<åfl~Ú. |∞kú=∞O`«∞Å HÀã¨O WO^Œ∞Ö’ QÆ=∂ºÅ#∞ KÕ~°∞HÀ=\ÏxH˜ PÜ«∞# #^Œ∞
Z<Àfl x^Œ~≈° <åÅ∞<åfl~Ú.13 Å#∞, „`À=Å#∞ ‰õÄ_® ã¨$+≤Oì Kå_»∞.17
13 WOHÍ ~°OQÆ∞~°OQÆ∞Å =ã¨∞Î=Ù 16 WOHÍ Z<Àfl ã¨∂K«#Å#∞ x~°~‚ ÚOz
ÖˇxflO\˜<À PÜ«∞# g∞HÀã¨O Éèí∂q∞Ö’ ÃÑ\Ïì_∞» . #Hõ„∆ `åÅ ^•fi~å ‰õÄ_® [#∞Å∞
ã¨$+≤Oì Kå_»∞. xã¨ûO^ÕÇϨ OQÍ QÆ∞}áê~îO° =∂~åæÅ#∞ Hõ#∞Q˘O\Ï~°∞.
„QÆÇÏ≤ OKÕ "åiHÀã¨O WO^Œ∞Ö’ KåÖÏ ÃÑ^ŒÌ 17 Uq∞\©, (ã¨~åfihfl) ã¨$+≤ìOKÕ"å_»∂ –
ã¨∂K«# LOk.14 Ug∞ ã¨$+≤Oì K«ÖxË "å_»∞ W^Œ~Ì ∂° XHõ><Ë å?
14 PÜ«∞<Õ ã¨=Ú„^•xfl g∞‰õΩ =â◊ g∞~°∞ ÉÁuÎQÍ PÖ’zOK«~å?18
ѨiKå_»∞ – g∞~°∞ JO^Œ∞Ö’ #∞Oz (fÜ«∞ áê@∞, ^•x=Å¡ X#QÆ∂_Õ =¸_»∞ „ѨÜ∂≥ [<åÅ#∞ ‰õÄ_® D ã¨O^Œ~ƒ° Où QÍ *Ï˝ÑH¨ Oõ
|_ç#) `å*Ï =∂O™êxfl u#\ÏxH©, KÕã¨∞Î<åfl_»∞– 1. KÕѨŠ~°∂ѨOÖ’ g∞~°∞ ã¨=Ú„^ŒO #∞Oz `å*Ï =∂O™êxfl
g∞~°∞ `˘_çˆQ PÉèí~°}ÏÅ#∞ JO^Œ∞Ö’ uO@∞<åfl~°∞ (KÕѨÅ∞ K«zÛáÈ~Ú<å u#@O ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«"Õ∞. JÖψQ HÍÉÏ QÆ$ǨÏ
#∞Oz "≥eH˜ fÜ«∞\ÏxH©. h=Ù Ü«∂„`« xq∞`«ÎO áÈ`«∂ W„Ǩ"£∞ nHõ∆ |∂x# "å~°∞ ‰õÄ_® KÕѨÅ#∞ Ѩ@ì=K«∞Û).
K«∂™êÎ=Ù! F_»Å∞ JO^Œ∞Ö’ h\˜x pÅ∞Û 2. ã¨=Ú„^ŒOÖ’ #∞Oz g∞~°∞ =Ú`åºÅ∞, ѨQÆ_®Å∞, zѨÊÅ∞ `«k`«~° =ã¨∞Î=ÙÅ∞
‰õΩO@∂ áÈ`«∞O\Ï~Ú. g∞~°∞ PÜ«∞# f™êÎ~°∞. "å\˜Ö’ H˘xfl KåÖÏ Ys^≥·#"≥· LO\Ï~Ú. "å\˜`À g∞~°∞ PÉèí~°}ÏÅ∞
J#∞„QÆǨxfl J<Õfi+≤OK«\ÏxH˜, Hõ$`«[˝`å ‰õÄ_® `«Ü∂« ~°∞ KÕ™êÎ~∞° . 3. ã¨=Ú„^•ÅÖ’ g∞~°∞ Ѩ_=» Å#∞, F_»Å#∞ #_»∞ѨÙ`å~°∞.
ѨÓ~°fiHõOQÍ =∞ã¨Å∞HÀ=\ÏxH˜15 (D D [Å=∂~°æO ^•fi~å XHõ ^Õâ◊O #∞Oz WOHÀ ^ÕâßxH˜ "≥à◊`å~°∞. g∞ ã¨~°‰õΩÅ#∞
`«~°eã¨∂Î LO\Ï~°∞. `«^•fi~å g∞‰õΩ ÖÏÉèÏÅ∞ =™êÎ~Ú. JÖÏ¡ÇπÏ #∞Oz Wxfl
U~åÊ@∞ KÕÜ«∞|_çOk). „ѨÜ≥∂[<åÅ∞ á⁄O^Œ∞`«∞#fl g∞~°∞ PÜ«∞#‰õΩ Hõ$`«A˝Öˇ· rqOKåe.
13. ˆ~~ÚO|=à◊√¡ ZÖÏ `«~°∞QÆ∞`«∂ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∂ LO\ÏÜ≥∂, ã¨∂~°ºK«O„^Œ∞Å∞ `«=∞ xs‚`« 16. Ѩ~°fi`åÅ ^•fi~å ^Õ=Ù_»∞ g∞‰õΩ KÕã≤# =∞ǨϟѨHÍ~åxfl WHõ¯_» *Ï˝Ñ¨HõO KÕã¨∞Î<åfl_»∞.
™ê÷<åÅ "≥·Ñ¨Ù‰õΩ ZÖÏ ™êyáÈ`«∞O\ÏÜ≥∂ g∞~°∞ QÆ=∞xã¨∂Î<Õ L<åfl~°∞. J~Ú`Õ D Éèí∂q∞ QÆ#Hõ x`«ºO HõOÑ≤ã¨∂Î LO>Ë JO^Œ∞Ö’ g∞~°∞ „ѨâßO`«OQÍ xÅ^˘‰õΩ¯HÀ
x~å÷i`« =º=ã¨÷Ö’ ZѨC_»∂, ZHõ¯_® ZÖÏO\˜ J=~À^èŒOQÍh, Jã¨Î=ºã¨Î ã≤÷uQÍh ÖËHõáÈÜÕ∞"å~°∞. JѨC_»Ñ¨C_»∂ (H˘xfl ÃãHõ#¡áê@∞) =KÕÛ Éèí∂HõOáêÅ∞ ZO`«\ ˜
U~°Ê_»^Œ∞. PHÍâ◊OÖ’ "≥∞i¿ã #Hõ∆„`åÅ∞ ~å„u pHõ\ ˜Ö’ U q^èŒOQÍ ÉÏ@™ê~°∞ʼnõΩ ^èŒ#„áê} #ëêìxfl ã¨$+≤ì™êÎÜ≥∂ g∞‰õΩ `≥eã≤O^Õ.
=∂~°^æ ~Œ ≈° Hõ`fi« O =Ç≤Ïã¨∞<Î åflÜ≥∂ K«∂_»O_ç. W=hfl ^Õ=Ùx =∞Ǩϟ#fl`« ™ê„=∂*ϺxH˜, 17. HÍÅ∞=Å∞, #n#^•Å∞ ‰õÄ_® Hõ_»∞ qz„`«"≥∞ÿ#"Õ. ZHõ¯_À Ѩ~°fi`« Hõ#∞=∞Ö’¡ ѨÙ\˜ì,
J^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ# =º=ã¨÷‰õΩ zǨflÖË Hõ^•! ѨšѨ٠„áêO`åÅ "≥·Ñ¨Ù‰õΩ Ѩ~°=à◊√¡ `˘H˜¯, "ÕÖÏk ÅHõ∆ÖÏk =∞Ok [#∞Å, Ѩâ◊√=ÙÅ
14. JO>Ë – Éèí∂q∞Ö’, JÖÏ¡ÇπÏ ã¨$+≤ìOz# Yx[ ã¨OѨ^ŒÖ’¡, K«=Ú~°∞ xÅfiÅÖ’, J=ã¨~åÅ#∞ f~°∞ã¨∂Î PYiH˜ ã¨=Ú„^ŒOÖ’H˜ "≥o§ HõÅ∞™êÎ~Ú. D "åQÆ∞Å ^•fi~å
=$H∆ÍÅÖ’, ~åà◊√¡ ~°Ñ¨ÊÅÖ’, Ѩâ◊√ѨH∆Í^Œ∞ÅÖ’ ‰õÄ_® QÆ=∞xOKÕ"åiH˜ ã¨∂K«# g∞~°∞ „ѨÜ≥∂[#O á⁄O^Œ∞`«∞<åfl~°∞.
Å∞<åfl~Ú. W=hfl Ü«∞^•~å÷xH˜ =∂#=ÙÅ „ѨÜ≥∂[<å~°÷"Õ∞ ã¨$+≤ìOK«|_®¤~Ú.
18. D J#∞„QÆǨÅxflO\˜h „Ѩ™êkOz# ^Õ=Ùx LxH˜, PÜ«∞# UHõ`«fiO (`ÒÇ‘Ï^£)
15. L"≥fi`«∞Î# ÖËzѨ_Õ ÔH~°\ÏÅ∞ QÆÅ ã¨=Ú„^•xfl PÜ«∞# =∂#=ÙxH˜ Ö’|~°K«@O`À QÆ∞iOz WHõ¯_» <˘H˜¯ K≥ѨÊ@O [iyOk. XHõ¯_≥·# P ã¨$+≤ìHõ~°Î H͉õΩO_® g∞~°∞
1153 1154
16. J<£ #ÇπÏ¡ ~°∞|=∂ 589 16. J<£ #ÇπÏ¡ 14= áê~å
18 XHõ"àÕ ◊ g∞~°∞ JÖÏ¡ÇÏπ J#∞„QÆÇ¨ Å#∞ 22 g∞~°O^Œi P~å^茺 ^≥·=O JÖÏ¡ÇπÏ
ÖˇH¯˜ OK«^eŒ ¿ãÎ ÖˇH¯˜ OK«Ö~Ë ∞° . xâ◊ÛÜ«∞OQÍ XHõ¯_Õ. J~Ú`Õ Ñ¨~°Ö’HõO Ѩ@¡ #=∞‡HõO
JÖÏ¡ÇπÏ Jq∞`«OQÍ Hõ∆q∞OKÕ"å_»∞, ÖËx"åi ǨÏ$^ŒÜ«∂Å∞ D q+¨Ü«∂xfl
Jáê~°OQÍ HõxHõiOKÕ"å_»∞. u~°ã¨¯iã¨∞Î<åfl~Ú. "å~°∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ
19 g∞~°∞ QÀѨºOQÍ LOKÕn, |Ç≤Ï~°æ`«O JǨÏOHÍ~°O`À q„~°gQÆ∞`«∞<åfl~°∞.23
KÕ¿ãn – JO`å JÖÏ¡ÇπωõΩ `≥Å∞ã¨∞.19 23 xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ "å~°∞ ^•KÕk,
20 JÖÏ¡ÇπÏ#∞ =^Œe "åà◊√¡ Ñ≤Å∞ã¨∞Î#fl |Ç≤Ï~°`æ O« KÕ¿ãk – JO`å `≥Å∞ã¨∞.
"å~°∞ U =ã¨∞Î=Ù#∂ ã¨$+≤ìOK«ÖË~°∞. ÃÑ·QÍ QÆifi+¨µìÅ#∞ PÜ«∞# U =∂„`«O W+¨ì
"å~°∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ ã¨$+≤Oì K«|_ç#"å~°∞.20 Ѩ__» ∞» .24
21 "å~°∞ xs˚=ÙÖËQÍx ã¨r=ÙÅ∞ HÍ~°∞.21 24 ''WO`«H© g∞ „ѨÉ∞íè =Ù UO J=`«iOѨ
`å=Ú ZѨC_»∞ („|uH˜Oz) ÖËÑ|¨ _»`å~À *Ëâß_»——x "åix J_çy#ѨC_»∞, ''áê`«
‰õÄ_® "åiH˜ `≥b^Œ∞.22 HÍÅѨ٠Hõ@∞ìH^õ ÅŒä ∞——25 Jx K≥|∞`å~°∞.
P~åkèOKÕ W`«~°„`å zÅ¡~° ^Õ=Úà◊√¡ ^ÕxH© ѨxH˜~åxq. Jq U =ã¨∞Î=Ù#~Ú<å ѨÓlOKÕ"åi K«~º° x~°fiÌ O^ŒfiOQÍ YO_çOK«|_çOk. ã¨=∂^è∞Œ ÅÖ’ Y##O KÕÜ∞« |_ç#
ã¨$+≤ìOK«QÆÅ"å? Jq ã¨fiÜ«∞OQÍ ã¨$+≤ìOK«|_ç#"Õ. =∞~°ÖÏO@ѨC_»∞ ã¨$+≤ìHõ~°Î – ã¨[˚#∞Å∞ „|uH˜ LO\Ï~°#fl "åà◊¡ qâßfiã¨O ‰õÄ_® YO_çOK«|_çOk. XHõ™êi
ã¨$+≤`ì åÅ∞ ZÖÏ ã¨=∂#O HÍQÆÅ=Ù? =∞i JÖÏO@ѨC_»∞ g∞~°∞ "åix JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ =∞~°}O =zÛ# `«~°∞"å`« =∞$`«∞ʼnõΩ „áêѨOzHõ rq`«O ÅaèOK«^Œh, „ѨѨOK«O`À
ã¨=∂#OQÍ ZÖÏ xÅɡ_∞» `«∞<åfl~°∞? D áê\˜ q+¨Ü∂« xfl ‰õÄ_® g∞~°∞ „QÆÇÏ≤ OK«Ö~Ë å? WHõ "åiH˜ ZÖÏO\˜ ã¨O|O^è•Å∂ q∞yÅ∞O_»=x ‰õÄ_® nx^•fi~å J=QÆ`«O
19. ^•xx |\˜ì PÜ«∞# f~°∞Êk<å# |Ǩï=∂#O "˘ã¨QÆ@"≥∂, tHõ∆ qkèOK«@"≥∂ J=Ù`ÀOk.
KÕ™êÎ_»∞. ã¨`«¯~°‡Å∞ KÕã≤# "åiH˜ |Ǩï=∂#O Åaèã¨∞ÎOk. ^Œ∞+¨¯~°‡Å∞ KÕã≤# "åiH˜ 22. JÖÏO@ѨC_»∞ "åi #∞Oz ѨÙ}ºOQÍh, „ѨÜ∂≥ [<åÅ∞QÍh PtOK«@O ZO`«=~°‰Ωõ
tHõ∆ qkèOK«|_»∞`«∞Ok. ã¨=∞O[ã¨O?
20. =∞x+≤ „Ѩ=~°Î# ‰õÄ_® =∞Ǩ qz„`«"≥∞ÿ#k. ã¨=∞ã¨Î [QÆux ã¨$+≤ìOz# Hõ~°Î#∞ 23. JO>Ë '^Õ=Ù_»∞ XHõ¯_Õ— J<Õã¨iH˜ u~°™ê¯~°∞Å∞, |Ǩï^≥·"Àáê㨉õΩÅ Q˘O`«∞Ö’
HÍ^Œx J`«#∞ J`«ºO`« JÅÊ"≥∞ÿ# =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ ѨÓlã¨∞Î<åfl_»∞. `«##∞ ã¨$+≤ìOz# ѨzÛ"≥ÅHͯܫ∞ W~°∞‰õΩ¯O@∞Ok. ''Uq∞\©, W`«_∞» ^Õ=Ùà◊§O^Œih XˆH P~å^躌 ^≥=· OQÍ
^≥·"åxfl =kÖËã≤ `å#∞ `«# KÕ`«∞Å`À KÕã≤# =∞\˜ì ÉÁ=∞‡Å =ÚO^Œ∞ "≥∂HõiÅ∞¡ KÕ¿ãâß_®!? Hõ_»∞ qz„`«OQÍ LO^Õ!—— Jx JO\Ï~°∞ (™ê^£–5). "Õ~˘HõKÀ@ WÖÏ
`«∞<åfl_»∞. J#|_çOk – ''XHõ¯_≥#· JÖÏ¡ÇÏπ #∞ QÆ∞iOz „Ѩ™êÎqOz#ѨC_»∞, Ѩ~Ö° ’HÍxfl #=∞‡x
21. 'xs˚=ÙÅ∞— J<Õ Ñ¨^ŒOÖ’ ~åà◊√¡ ~°Ñ¨ÊÅ∞, q„QÆǨÅ∞, K≥@∞ìѨÙ@ìÅ∞, K«xáÈ~Ú#"å~°∞ Jqâßfiã¨∞ŠǨÏ$^ŒÜ«∂Å∞ ‰õΩOzOK«∞‰õΩáÈ`å~Ú. JÖÏ¡ÇπÏ `«Ñ¨Ê W`«~° P~å^èŒ∞ºÅ
‰õÄ_® KÕi L<åfl~°∞. "å~°∞ ZѨC_»∞ uiy ÖËÑ|¨ _»`å~À "åiˆH `≥b^Œ∞ Jx J#\Ïxfl „Ѩ™êÎ=# fã¨∞‰õΩ~åQÍ<Õ "å~°∞ ã¨O`À+¨O`À á⁄OyáÈ`å~°∞.—— (A=∞~ü–45)
|\˜ì D =∂@ ~åà◊√§, ~°Ñ¨ÊÅ =O\˜ xs˚"åÅ QÆ∞iOz H͉õΩO_® K«xáÈ~Ú# 24. `«=∞#∞ `å=Ú Q˘Ñ¨Ê"å~°∞QÍ TÇ≤ÏOK«∞‰õΩO@∂, ã¨`«º|^Œú"≥∞ÿ# q+¨Ü«∂xfl „`Àã≤
ѨÙ}ºÑ¨Ù~°∞+¨µÅ#∞ ^Œ$+≤ìÖ’ ÃÑ@∞ìH˘x K≥ѨÊ|_ç LO@∞O^Œx W>Ëì É’^èŒÑ¨_»∞`«∞Ok. ѨÙK«Û@O W`«~°∞Å#∞ JÅ∞ÊÅ∞QÍ, J^èŒ=ÚÅ∞QÍ ZOK«@"Õ∞ QÆ~°fiO, JǨÏOHÍ~°O
JnQÍHõ "åix ˆH=ÅO 'xs˚=ÙÅ∞— Jx J#@O`À<Õ PyáÈÖË^Œ∞. ÃÑ·QÍ '"å~°∞ (Wã≤ÎH±ÉÏ~ü). ǨÏnã¨∞Ö’ ‰õÄ_® QÆ~åfiǨÏOHÍ~åxH˜ W=fi|_ç# x~°fiK«#O W^Õ. D
ã¨r=OQÍ ÖË~°∞— Jx ‰õÄ_® ã¨Ê+ì̈OQÍ K≥ѨÊ|_çOk. D "åHõºO ^•fi~å ã¨=∂^èŒ∞Å#∞ QÆ~åfixfl, JǨÏOHÍ~åxfl JÖÏ¡ÇÏπ ã¨∞`«~å=¸ W+¨Ñì _¨ _» ∞» . ''Z=i PO`«~º° OÖ’#~Ú<å
1155 1156
16. J<£ #ÇπÏ¡ ~°∞|=∂ 590 16. J<£ #ÇπÏ¡ 14= áê~å
25 Ѩ~º° =™ê#OQÍ „ѨàÜ ◊ ∞« k<å# "å~°∞ 27 =∞m§ „Ѩà◊Ü«∞k<å# ‰õÄ_® JÖÏ¡ÇπÏ
`«=∞ (áêѨ) ÉèÏ~°=∞O`«\h˜ "≥∂Ü«∞@O`À "åix Ѩ~åÉèí"åxH˜ Ö’#∞KÕ™êÎ_»∞. ''<å
áê@∞, J*Ï˝#O`À `å=Ú ÃÑ_»^•i Ѩ\Oì˜ ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞ Ui? "åi QÆ∞iOz g∞~°∞
z#"åi |~°∞=Ù#∞ "≥∂Ü«∞@OÖ’ ‰õÄ_® [QÆ_»=∂_Õ"å~°∞ Hõ^•?!——29 Jx "åix
ÉèÏQÆã∞¨ Å÷ =Ù`å~°∞. K«∂_»O_ç! ZO`« K≥_¤» „Ѩtfl™êÎ_»∞. JѨC_»∞ *Ï˝#"≥Úã¨QÆ|_ç#
|~°∞=Ù#∞ "å~°∞ `«=∞ <≥uÎÃÑ· "Õã¨∞‰õΩO "å~°∞ K≥|∞`å~°∞30 – ''D ~ÀA
@∞<åfl~À!26 Ѩ~åÉèí=O, H©_»∞ Ѩ_Õk Jqâßfiã¨∞ÅÃÑ·<Õ——
26 gi ѨÓsfi‰õΩÅ∞ ‰õÄ_® ‰õΩ„@Å∞ Jx!
Ѩ < åfl~° ∞ . (z=iH˜ ) JÖÏ¡ Ç π Ï "åi 28 "å~°∞ `«=∞ P`«‡Å‰õΩ `å=Ú
(‰õΩ„@Å) Hõ@ì_®Å#∞ ‰õÄHõ\ ˜ „"Õà◊¡`À J<åºÜ«∞O KÕã¨∞‰õΩO@∂ LO_»QÍ
ÃÑHõ e Oz "Õ â ß_» ∞ . "åi (Hõ @ ì _ ®Å) ^≥·=^Œ∂`«Å∞ "åi „áê}ÏÅ∞ fã¨∞‰õΩO@∞
HõѨCÅ∞ "åi (<≥uÎ) g∞^Õ Ñ¨_®¤~Ú.27 #flѨC_»∞, "≥O@<Õ Ñ¨ÓiÎQÍ ÖÁOyáÈ~Ú
"å~°∞ TÇ≤ÏO K«<≥·<åÖËx KÀ@∞ #∞Oz "å~°∞, ''"Õ∞=Ú U áêѨO Z~°∞QÆO——31 Jx
"åiÃÑ· tHõ∆ =zÛ Ñ¨_çOk.28 JO\Ï~°∞. ''ZO^Œ∞HÔ ~°∞QÆ~∞° ? g∞~°∞ U"Õ∞O
KÕ¿ã"å~À JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞.32
J}∞=O`« QÆ~fi° O L<åflã¨~ˆ J`«#∞ ã¨fi~°Oæ Ö’ „Ѩ"tÕ OK«Ö_Ë ∞» —— Jx ǨÏnã¨∞Ö’ LOk. D q+¨Ü«∞O XHõ LѨ=∂#OQÍ K≥ѨÊ|_çO^Œh, JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉèÏQÆ™êfi=Úefl HõeÊOKÕ,
(ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O – H˜`å|∞Öò D=∂<£). JÖÏ¡ÇπÏ#∞ x~åHõiOKÕ "åi PK«~°}Å∞ (Hõ~°‡Å∞) ѨÙ<å^Œ∞Å∞ Hõke ¿ÑHõ"Õ∞_»ÖÏ¡
25. "å~°∞ P q^èŒOQÍ JO@∂ L#flѨC_»∞ x~°¡Hõ∆ ºO, "≥@HÍ~°O, "ÕàÏHÀà◊O P =∂@Ö’¡ ‰õÄeáÈÜÕ∞ Hõ@ì_®Å =∂kiQÍ =$^è• J~ÚáÈ`åÜ«∞x K≥ѨÊ@O nx Jã¨Å∞
`˘OyK«∂ã¨∂Î LO\Ï~Ú. Wq ^Õ=Ù_»∞ J=`«iOѨ*ãË #≤ "åHͺÖËg∞ HÍ=Ù. =ÚǨÏ=∞‡^£ L^ÕÌâ◊=∞x =∞iH˘O`«=∞Ok "åºMϺ`«Å∞ Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞.
(ã¨Jã¨O) Z=~À K≥ѨC‰õΩO@∂ LO_»QÍ qx, P Hõ^äŒÅ#∞ =∂‰õΩ JѨÊ*ˇ|∞`«∞<åfl_»∞ J~Ú`Õ† ^≥·=„Ѩ=HõÎÅ#∞ kèHõ¯iOz, ^≥·"å„QÆǨxH˜ áê„`«∞Öˇ·# "åiH˜ U QÆu Ѩ\ ˜ìO^À
J#flk "åi L^ÕÌâ◊O.
q=iOK«@O nx Jã¨Å∞ L^ÕÌâ◊O. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : P^£ *Ïu, Å∂`ü *Ïu "å~°∞.
26. W`«~°∞Å áêѨÉèÏ~åxfl ‰õÄ_® "åi <≥uÎg∞^Œ Ѩ_»"ÕÜ«∞\ÏxˆH JÖÏ¡ÇπÏ D =∂@efl Ǩτ+π ã¨∂~å (2)Ö’ K≥Ñ≤Ê#@∞¡, "å~°∞ Z#fl_»∂ TÇ≤ÏOK«x "≥·Ñ¨Ù#∞Oz JÖÏ¡ÇπÏ tHõ∆
"åiKÕ`« K≥Ñ≤Êã¨∞Î<åfl_»∞. ǨÏnã¨∞ ^•fi~å ‰õÄ_® D q+¨Ü«∂xH˜ ã¨=∞~°÷# Åaè™ÈÎOk† "åiÃÑ·H˜ =zÛOk.
=∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) D q^èOŒ QÍ „Ѩ=zOKå~°∞ – ''Z=~°~Ú`Õ [#∞Å#∞
ã¨<å‡~°æO "≥·Ñ¨Ù‰õΩ Ñ≤eKå_À J`«xH˜, J`«x Ñ≤Å∞Ѩ٠=Å¡ ã¨<å‡~°æ ÉèÏQƺO „áêÑ≤ÎOz# 28. "åi TǨωõΩ `«@ìx KÀ\˜#∞Oz ^Õ=Ùx tHõ∆ "åiÃÑ· =zÛѨ_çOk.
"å~°O^Œi ѨÙ}ºO Åaèã¨∞ÎOk. =∞Ô~=~°~Ú`Õ JѨ=∂~°æO "≥·Ñ¨Ù‰õΩ [#∞Å#∞ Ñ≤eKå_À 29. „áêѨOzHõ tHõÅ∆ ∞ ã¨fiÅÊ"≥∞#ÿ q. Ѩ~Ö° ’HõOÖ’ "åiH˜ qkèOK«|_Õ tHõÅ∆ ∞ =∞s Ѷ∞¨ ’~°OQÍ
J`«#∞ `«# Ñ≤Å∞Ѩ٠=Å¡ JѨ=∂~°æO áêÖˇ·# "å~°O^Œi áêѨÉèÏ~åxfl "≥∂Ü«∞=Åã≤ LO\Ï~Ú. „ѨÑO¨ K«OÖ’#∂ "å~°∞ J==∂#O á⁄O^•~°∞. Ѩ~Ö° ’HõOÖ’ ‰õÄ_® ^Õ=Ù_»∞
LO@∞Ok—— (J|∂ ^•=Ó^£ – H˜`å|∞ã¨∞û#flÇπÏ). "åix =∞~À™êi J==∂<åxH˜ QÆ∞iKÕ™êÎ_»∞. U |∂@HõѨ٠^≥·"åÅ#∞ g∞~°∞ <å‰õΩ
27. W„™ê~¸bÜ«ÚÅ Hõ^äŒ<åÅ P^è•~°OQÍ H˘O`«=∞Ok "åºMϺ`«Å∞ D PÜ«∞`«∞ÃÑ· ã¨Ç¨Ï=~°∞ÎÅ∞QÍ HõeÊOKå~À, Z=ix K«∂ã¨∞‰õΩx g∞~°∞ qâßfiã¨∞Å`À ^≥|ƒÖÏ_Õ"å~À
WÖÏ "åºMϺxOKå~°∞ : |Ǩïâß #„=¸^£ ÖËHõ '|∞MˇÎ #ã¨û~ü—Å <ÕѨ^䌺OÖ’ WÖÏ P ^≥·"åÅ∞ ZHõ¯_»? Jx xÅn™êÎ_»∞.
J#|_çOk. "å~°∞ U^À XHõ q^èŒOQÍ PHÍâßxH˜ ZH˜¯ JÖÏ¡ÇπωõΩ =ºuˆ~HõOQÍ 30. JO>Ë ^èŒ~°‡*Ï˝#O QÆÅ"å~°∞, ^èŒ~å‡xfl YzÛ`«OQÍ J=ÅOaOz#"å~°∞ D
‰õΩ„@Å∞ Ѩ<åfl~°∞. HÍx "å~°∞ qѶ¨Å∞Ô~· "≥#∞uiy =KåÛ~°∞. =∂@ÅO\Ï~°∞.
1157 1158
16. J<£ #ÇπÏ¡ ~°∞|=∂ 591 16. J<£ #ÇπÏ¡ 14= áê~å
29 ''WHõ g∞~°∞ HõÅHÍÅO LO_ÕO^Œ∞‰õΩ 31 HõÅHÍÅO LO_Õ ã¨fi~°æ =<åÅÖ’ "å~°∞
QÍ#∞ #~°Hõ^•fi~åÅÖ’ „Ѩ"ÕtOK«O_ç——33 „Ѩ"Õt™êÎ~°∞. "å\˜ „H˜O^Œ ÃãÅÜÕ∞à◊√¡
Jx "åi`À J#|_»∞`«∞Ok. QÆifi+¨µªÅ „Ѩ=Ç≤Ïã¨∂Î LO\Ï~Ú. JHõ¯_» "å~°∞
x"å㨠™ê÷#O ZO`« K≥_»¤k!?—— HÀi#^ŒÖÏ¡ "åi HÀã¨O LO@∞Ok.
30 ''g∞ „ѨÉèí∞=Ù UO J=`«iOѨ ÉèÜ
í ∞« Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ HõÅ"åiH˜ JÖÏ¡ÇÏπ WÖÏO\˜
*Ëâß_»∞?—— Jx ^≥·=cèuѨ~°∞Å#∞ J_çy# „ѨuѶ¨ÖÏ<Õfl „Ѩ™êk™êÎ_»∞ =∞i.
ѨC_»∞ ''"Õ∞Öˇ#· ^•<Õfl (J=`«iOѨ*âË ß_»∞)——
Jx "å~°∞ K≥|∞`å~°∞. "Õ∞Å∞ KÕã#≤ "åiH˜ 32 "å~°∞ Ѩq„`«∞Å∞QÍ L#fl ã≤÷uÖ’ ^≥·=
D „ѨѨOK«OÖ’ "Õ∞Å∞ KÕ‰õÄ~°∞`«∞Ok. ^Œ∂`«Å∞ "åi „áê}ÏÅ∞ ™êfinè#O KÕã¨∞
WHõ Ѩ~°Ö’Hõ xÅÜ«∞"≥∞ÿ`Õ =∞iO`« ‰õΩO@∂, ''g∞‰õΩ âßOu HõÅ∞æQÍHõ!34 g∞~°∞
"Õ∞Öˇ#· k. ^≥=· cèuѨ~∞° ʼnõΩ ÅaèOKÕ D KÕã¨∞‰õΩ#fl ã¨`«¯~°‡Å Ѷ¨e`«OQÍ ã¨fi~°æOÖ’
xÅÜ«∞O ZO`« K«Hõ¯xk! „Ѩ"tÕ OK«O_ç——35 Jx JO\Ï~°∞.
33 Uq∞\©, `«=∞ =^ŒÌ‰õΩ ^≥·=^Œ∂`«Å∞
31. ^Œ∞~å‡~°∞Öæ #·ˇ =Ú„+≤‰Ωõ ¯Å∞ Kå=Ù„|`«∞‰õΩÖ’¡ H˘@∞ìq∞\Ïì_Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ [iˆQ ã¨OÉèÏ+¨} ~å"åÅ<À ÖËHõ h „ѨÉ∞íè =Ù L`«~Î ∞° fi
WHõ¯_» „Ѩ™êÎqOK«|_çOk. ^≥·=^Œ∂`«Å∞ "åi „áê}ÏÅ∞ fÜ«∞É’`«∞#flѨC_»∞ "å~°∞ ~å"åÅ<À gà◊√§ Z^Œ∞~°∞ K«∂ã¨∞<Î åfl~å?36
^≥·=^Œ∂`«Å‰õΩ ÖÁOyáÈ`å~°∞. `å=Ú U K≥_»∞KÕ+ì̈‰õÄ áêÅÊ_»ÖË^Œx J=∂Ü«∞HõOQÍ gi ѨÓsfi‰õΩÅ∞ ‰õÄ_® JÖψQ KÕâß~°∞.37
JO\Ï~°∞. =∞ǨϬ~ü "≥∞ÿ^•#OÖ’ ‰õÄ_® "åà◊§ ^èÀ~°}˜ WÖψQ LO@∞Ok. tHõ∆ #∞Oz
`«Ñ≤ÊOK«∞HÀ=\ÏxH˜ "å~°∞ J|^ŒúѨ٠„Ѩ=∂}ÏÅ∞ KÕ™êÎ~°∞. ''JÖÏ¡ÇπÏ`À_»∞! F „ѨÉèí∂! 34. ^Œ∞~å‡~°∞æÖˇ·# =Ú„+≤‰õΩ¯Å K≥_»∞ Ѩ~°º=™ê<åxH˜ „ѨuQÍ qâßfiã¨∞Å, ã¨[˚#∞Å
"Õ∞=Ú |Ǩï^≥·"å~å^èŒ#‰õΩ X_çQÆ@ìÖË^Œ∞—— Jx JO\Ï~°∞ (JÖò J<£P"£∞ – 23). Ѩ~º° =™ê#O ZO`« L`«=Î ∞OQÍ LO@∞O^À D PÜ«∞`«∞Ö’ K≥Ñʨ |_çOk. ''F „ѨÉ∂íè !
''JÖÏ¡ÇπÏ "å~°O^Œih ÖËÑ≤ `«# ^ŒQÆæ~° ã¨=∂"Õâ◊Ѩ~°KÕ ~ÀA#, "å~°∞ g∞ =∞=∞‡efl ‰õÄ_® P ã¨[˚#∞Å HÀ=Ö’H˜ KÕ~°∞Û—— (Pg∞<£).
=ÚO^Œ∞ „Ѩ=∂}ÏÅ∞ KÕã≤#>Ë¡ JÖÏ¡ÇπÏ =ÚO^Œ∞ ‰õÄ_® „Ѩ=∂}ÏÅ∞ KÕ™êÎ~°∞.—— 35. ^Õ=Ù_»∞ Hõ~°∞}˜OK«#O`«=~°‰õÄ U =ºH©Î – ˆH=ÅO `«# PK«~°} P^è•~°OQÍ – ã¨fi~°æO
(=Ú*Ï^ŒÅÇπÏ – 18) Ö’H˜ áÈÖË_»x JÖò P~åѶπ ã¨∂~å 43= PÜ«∞`«∞ „H˜O^Œ W=fi|_ç# ǨÏnã¨∞Ö’
32. g∞~°∞ K≥¿ÑÊ^ŒO`å J|^ŒOú . g∞ rq`«=∞O`å áêáêŠѨÙ@ìQÍ<Õ LOk. g∞ ^Œ∞+¨¯~°‡Åhfl LOk. J~Ú`Õ WHõ¯_» ''g∞ PK«~°}ŠѶ¨e`«OQÍ g∞~°∞ ã¨fi~°æOÖ’ „Ѩ"ÕtOK«O_ç——
JÖÏ¡ÇπÏ =^ŒÌ #"≥∂^≥· L<åfl~Ú. D ~ÀA g∞ D x~åHõ~°} =Å¡ g∞‰õΩ HõeˆQ Jx J#|_çOk. JO`« =∂„`«O KÕ`« nxx Ѩ~°ã¨Ê~° q~°∞^Œú"≥∞ÿ# JOâ◊O Jx
„ѨÜ≥∂[#O Ug∞ ÖË^Œ∞ Jx ^≥·=^Œ∂`«Å∞ ã¨∂\˜QÍ K≥|∞`å~°∞. ÉèÏqOK«#Hõ¯~°ÖË^Œ∞. ^≥·= HÍ~°∞}ºO á⁄O^•ÅO>Ë ã¨^•K«~°} J=ã¨~°O. JO>Ë
ã¨^•K«~°} ^≥·=HÍ~°∞}ϺxH˜ ™ê^èŒ#O =O\˜k. HÍ|\˜ì ã¨^•K«~°} „áê=ÚYº`«#∞
33. W=∂"£∞ Wɡfl Hõã‘~ü (~°Ç¨Ï‡.Öˇ·) WÖÏ JO@∞<åfl~°∞ : ''"å~°∞ =∞~°}˜Oz# `«Hõ∆}"Õ∞ H˘\˜ì"ÕÜ«∞\ÏxH˜ ZO`«=∂„`«O gÖË¡^Œ∞. ã¨^•K«~°} ÖË#O`«=~°‰õΩ ^Õ=Ùx HÍ~°∞}º
"åi P`«‡Å∞ #~°HÍxH˜ "≥o§áÈ`å~Ú. "åi ^ÕÇ¨ Å∞ =∂„`«O ã¨=∂^è∞Œ Ö’¡ LO\Ï~Ú. ÉèÏQƺO ÅaèOK«^Œ∞. JO^Œ∞=Å¡ ã¨^•K«~°}Ï J=ã¨~°"Õ∞. ^≥·=HÍ~°∞}º=¸ J=ã¨~°"Õ∞.
JÖÏ¡ÇπÏ `«# ã¨OѨÓ~°‚ â◊H˜Î`À "åi â◊s~åʼnõÄ – P`«‡Å‰õÄ =∞^茺 XH˜O`« "Õ~˘Hõ ǨÏnã¨∞Ö’ D q^èŒOQÍ K≥ѨÊ|_çOk : ''xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ g∞ =ÚMÏÅ#∞,
ã¨O|O^è•xfl ã¨$+≤ìOz "åix ã¨=∂kè tHõ∆‰õΩ Ö’#∞KÕã¨∂Î LO\Ï_»∞ (L^ŒÜ«∞O, g∞ ã≤iã¨OѨ^ÅŒ #∞ K«∂_»_∞» . PÜ«∞# g∞ ǨÏ$^ŒÜ∂« Å#∞, g∞ PK«~}° Å#∞ K«∂™êÎ_∞» .——
™êÜ«∞O„`«O "åiH˜ Jyfl ã¨=∞iÊOK«|_»∞`«∞Ok) „Ѩà◊Ü«∞O ã¨OÉèíqOK«QÍ<Õ "åi (ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O – H˜`å|∞Öò a„~ü)
P`«‡Å∞ "åi â◊s~åÖ’¡H˜ =zÛ KÕ~åÎ~Ú. JѨC_»∞ "å~°∞ âßtfi`« „áêuѨkHõÃÑ· 36. gà◊√¡ ‰õÄ_® „áê}O f¿ã ^≥=· ^Œ∂`«Å ~åHõHÀã¨O ÖËHõ tHõ‰∆ Ωõ QÆ∞iKÕ¿ã ^Õ=Ùx Pi¤<#≥ ∞û
#~°HõOÖ’H˜ „Ѩ"ÕtOѨ|_»`å~°∞. HÀã¨O Z^Œ∞~°∞ K«∂ã¨∞Î<åfl~å?
1159 1160
16. J<£ #ÇπÏ¡ ~°∞|=∂ 592 16. J<£ #ÇπÏ¡ 14= áê~å
JÖÏ¡ÇπÏ "åiH˜ ZÖÏO\˜ J<åºÜ«∞=¸ 36 "Õ∞=Ú „Ѩu ã¨=Ú^•Ü«∞OÖ’#∂
KÕÜ«∞ÖË^Œ∞.38 "å~°O`«@ "åˆ~ `«=∞ „Ѩ=Hõ#Î ∞ „ѨÉqíè OѨ*âË ß=Ú. J`«x ^•fi~å
ã¨fiÜ«∂xH˜ J<åºÜ«∞O KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl~°∞.39 („Ѩ[ÖÏ~å)! ''JÖÏ¡ÇπÏ#∞ =∂„`«"Õ∞
34 HÍ|\˜ì "åi ^Œ∞+¨¯~°‡Å Ѷ¨e`åÅ∞ P~åkèOK«O_ç. PÜ«∞# `«Ñ¨Ê W`«~°„`å
"åiH˜ ÅaèOKå~Ú. ^Õx QÆ∞iOz "å~°∞ q∞^䕺 ^≥·"åʼnõΩ ^Œ∂~°OQÍ LO_»O_ç——
#qfiáÈÜÕ∞"å~À J^Õ "åix K«∞@∞ì Jx É’^èÑŒ ~¨ K° å=Ú. P `«~∞° "å`« JÖÏ¡ÇÏπ
=Ú\˜Oì k.40 H˘O^ŒiH˜ ã¨<å‡~°æO K«∂áê_»∞. =∞iH˘O
^ŒiÃÑ· JѨ=∂~°æO ~°∂_èô J~Ú
35 =Ú„+≤‰Ωõ ¯Å∞ WÖÏ J<åfl~°∞ : ''JÖÏ¡ÇÏπ 42
áÈ~ÚOk. kèHõ¯iOz#"åiH˜ Ѩ\ ˜ì#
QÆ#Hõ `«ÅK«∞‰õΩx LO>Ë "Õ∞=¸, =∂ QÆ`qÕ ∞\’ g∞~°∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ Éè∞í qÖ’ uiy
`å`«=Ú`åÎ`Å« ∂ PÜ«∞xfl `«Ñʨ WOH˘Hõ~Ô K«∂_»O_ç.
=ih P~åkèOKÕ"åà◊§O HÍ=Ú. PÜ«∞# Y~å~°∞ KÕã¨∞‰õΩO@∞<åfl=Ú. XHõ"Õà◊ "Õ∞=Ú KÕ¿ã D Ѩ#∞Å∞ `«Ñ¨Ê#∞‰õΩO>Ë JÖÏ¡ÇπÏ
L`«~Î ∞° fiÖˉΩõ O_® U =ã¨∞=Î Ù#∂ x¿+kèOKÕ `«# J™ê^è•~°} â◊H˜Î`À ZO^Œ∞‰õΩ PѨ@O ÖË^Œ∞? PÜ«∞<Õ QÆ#Hõ HÀi`Õ "Õ∞=∞ã¨Å∞
"åà◊§O HÍ=Ú.—— gi ѨÓsfi‰õΩÅ∞ KÕãO≤ k D Ѩ#∞Å∞ KÕÜ«∞ÖËHõáÈÜÕ∞"åà◊§O. PÜ«∞# J_»∞¤HÀ=@O ÖË^Œ∞ QÆ#Hõ "Õ∞=Ú KÕ¿ã
‰õÄ_® J^Õ. Hõ#∞Hõ „Ѩ=HõÎÅ ÉÏ^茺`« Ѩ#∞Åhfl PÜ«∞# Jaè=∞`«O „ѨHÍ~°"Õ∞ L<åfl~Ú.—— JÖÏ¡ÇπÏ "åi TǨÏÅ#∞
ã¨O^Õâßxfl ã¨Ê+¨Oì QÍ JO^Œ*Ü Ë ∞« @O `«Ñʨ YO_çOK«\ÏxH˜ XˆH XHõ¯ =∂@<åfl_»∞ – ''ã¨O^Õâßxfl JO^Œ*Ü Ë ∞« @O =~°̂H „Ѩ=HõÅÎ
41
=∞~˘Hõ\ ˜ HÍ^Œ∞. ÉÏ^茺`«—— Jx! JO>Ë JÖÏ¡ÇπÏ =∞=∞‡efl ZO^Œ∞‰õΩ J_»∞¤HÀ=@O ÖË^Œ∞? J#fl "åi
37. WÖÏO\˜ `«Åa~°∞ã¨∞`«<åxfl gà◊§ ѨÓsfi‰õΩÅ∞ ‰õÄ_® „Ѩ^Œi≈OKå~°∞. z=iH˜ "åà◊√§ PÖ’K«#Ö’ Ѩã¨ÖË^Œ∞. J_»∞¤HÀÖË^Œx Z=~°<åfl~°∞? "åi |Ǩï ^≥·"Àáêã¨<å KÕ+¨ìefl
^≥·"å„QÆǨxH˜ QÆ∞~°Ü«∂º~°∞. „Ѩ=HõÎÅ ^•fi~å J_»∞¤HÀ=@=¸ [iyOk, YO_çOK«@O ‰õÄ_® [iyOk. Jã¨Å∞
38. JÖÏ¡ÇπÏ "åi =^ŒÌ‰õΩ `«# „Ѩ=HõÎÅ#∞ ѨOÑ≤Oz, `«# „QÆO^ä•Å#∞ J=`«iOѨ*Ëã≤, JO^Œ∞ˆH PÜ«∞# Jxfl *Ï`«∞ÅÖ’#∂ `«# „Ѩ=HõÎefl ѨOÑ≤OKå_»∞. `«# „QÆO^ä•Å#∞
"åi ã¨<å‡~°Oæ HÀã¨O KÕÜ∞« =Åã≤O^ŒO`å KÕâß_»∞. "å~°∞ U ™ê‰õÄ K«∂Ñ≤ `«ÑÊ≤ OK«∞HÀ ‰õÄ_® J=`«iOѨ*Ëâß_»∞. =zÛ# „Ѩu „Ѩ=HÍÎ Jxfl\˜Hõ<åfl =ÚO^Œ∞ `«# *Ïu
ÖËx Ѩiã≤u÷ x ã¨$+≤Oì Kå_»∞. D ^Œ∞~å‡~°∞Åæ ∞ JǨÏOHÍ~°O`À ^≥=· ã¨∂K«#Å#∞ kèH¯õ iOz, "åix |Ǩï^≥·"å~å^èŒ# #∞O_ç HÍáê_Õ „Ѩܫ∞`«fl"Õ∞ KÕâß_»∞. nx ÉèÏ=O Uq∞@O>Ë
HõëêìÅ#∞ HÀi`≥K«∞Û‰õΩ<åfl~°∞. „Ѩ[Å∞ +≤~¯ü KÕÜ∞« \Ïxfl ^Õ=Ù_»∞ ZO`«=∂„`«O W+¨Ñì _¨ _» ∞» . „Ѩ[Å∞ KÕ¿ã +≤~¯ü PÜ«∞#‰õΩ
39. ^≥·=„Ѩ=HõÎÅ#∞ kèHõ¯iOK«@O JO>Ë `«=∞‰õΩ `å=Ú J<åºÜ«∞O KÕã¨∞HÀ=@"Õ∞. ã¨=∞‡`«"≥∞ÿ LO>Ë =∞i PÜ«∞# „Ѩ=HõÎÅ#∞ ѨOѨ=Åã≤# J=ã¨~°"Õ∞ LO_Õk HÍ^Œ∞.
40. g∞~°∞ QÆ#Hõ ^•iH˜ ~åHõáÈ`Õ ^≥·"åxfl qâ◊fiã≤OK«HõáÈ`Õ ^≥·"å„QÆǨÏO g∞ÃÑ· q~°∞K«∞‰õΩ HÍx g∞~°∞ ZO`«QÍ É’^èŒÑ¨~°z#ѨÊ\˜H© „Ѩ=HõÎÅ =∂@#∞ u~°ã¨¯iOz, |Ǩï^≥·"å
Ѩ_∞» `«∞O^Œx ^≥=· „Ѩ=HõÅÎ ∞ "åi`À K≥ÑÊ≤ #ѨC_»∞ "å~°∞ #qfiáÈÜÕ∞"å~°∞. qHõ\Ï@ìÇ¨ ã¨O ~å^èŒ<å =∂~åæ<Õfl J=ÅOaOKå~°∞. J~Ú`Õ JÖÏ¡ÇπÏ q∞=∞‡efl J_»∞¤HÀÖË^Œ∞. ZO^Œ∞
KÕ¿ã"å~°∞. Un, #∞=Ùfi =∂\˜=∂\˜H© ÃÇÏK«Ûiã¨∞Î#fl P tHõ∆#∞ h „ѨÉèí∞=Ù fã¨∞‰õΩ HõO>Ë ^èŒ~å‡=ÅO|# q+¨Ü«∞OÖ’ `«# ^•ã¨∞Å#∞ |ÖÏ`«¯iOK«@O PÜ«∞# q^è•#O
~å_Õq∞? Jx ˆQeKÕ¿ã"å~°∞. JO^Œ∞ˆH "å~°∞ "ÕàÏHÀà◊O KÕ¿ã P tˆH∆ "åix K«∞@∞ì HÍ<ÕHÍ^Œ∞. Wk PÜ«∞# „Ѩ}ÏoHõÖ’ JO`«~åƒùQOÆ . ^•x „ѨHÍ~°"∞Õ PÜ«∞# =∂#=ÙÅ
=Ú\˜ìOk. JѨC_»∞ ^•#∞flOz |Ü«∞@Ѩ_Õ ^•i Un "åiH˜ ÖˉõΩO_® áÈ~ÚOk. ¿ãfiKåÛùkèHÍ~åxfl ǨÏiOK«‰õΩO_® "åiH˜ XH˜O`« ¿ãfiK«Ûù#∞ WKåÛ_»∞. ¿ãfiK«Ûù W=fi
41. D PÜ«∞`«∞Ö’ ^Õ=Ù_»∞ =Ú„+≤‰Ωõ ¯ÅÖ’ U~°Ê_ç L#fl XHõ JáÈǨÏ#∞ ^Œ∂~°O KÕâß_»∞. ‰õΩO_® ѨsH˜O∆ K«@O ‰õÄ_® ™ê^躌 O HÍ^Œ∞. J~Ú`Õ D ¿ãfiKåÛùkHè Í~åxfl ^Œ∞ifixÜ≥∂QÆ
=Ú„+≤‰õΩ¯Å∞ D q^èŒOQÍ J<Õ"å~°∞: ''"Õ∞=Ú JÖÏ¡ÇπÏ#∞ =^Œe W`«~°∞Å#∞ ѨÓlã¨∞ΠѨ~K° ~« å^Œx, ^•xx ^≥=· „Ѩã#¨ fl`« |_»¿ã =∂~°Oæ Ö’<Õ qxÜ≥∂yOKåÅx ^≥=· „Ѩ=HõÅÎ ∞
<åfl=Ú. ÖË^• PÜ«∞# P^Õâ◊O`À xq∞`«ÎO ÖˉõΩO_®<Õ H˘xfl =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ J^èŒ~°‡OQÍ `«=∞ *Ïu „Ѩ[ʼnõΩ <˘H˜¯ =Hͯ}˜OKå~°∞. ^≥·=„Ѩ=HõÎÅ∞ KÕÜ«∞QÆeyOk KÕâß~°∞.
1161 1162
16. J<£ #ÇπÏ¡ ~°∞|=∂ 593 16. J<£ #ÇπÏ¡ 14= áê~å
37 (F „Ѩ=HÍÎ!) #∞=Ùfi "åix ã¨<å‡ 39 "å~°∞ qÉèËkOK«∞‰õΩ<Õ q+¨Ü«∂xfl
~åæxH˜ fã¨∞‰õΩ~å"åÅx f„=OQÍ HÀ~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ "åiH˜ ã¨Ê+¨ìOQÍ `≥eÜ«∞*ËÜ«∞
‰õΩ#flѨÊ\˜H©, JÖÏ¡ÇπÏ `å#∞ JѨ=∂~åæ# \ÏxH˜, `å=Ú J|^•úÅHÀ~°∞ÅO Jx
=kÖËã≤# "åiH˜ ã¨<å‡~°æO K«∂Ѩ_»∞. Jqâßfiã¨∞Å∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ `≥Å∞ã¨∞HÀ=
"åix P^Œ∞‰õΩ<Õ"å~°∞ ‰õÄ_® Z=~°∂ \ÏxH˜46 ("åix uiy „|uH˜OK«@O
LO_»~∞° .43 [~°∞QÆ∞`«∞Ok).
38 ''K«xáÈ~Ú# "åix JÖÏ¡ÇπÏ uiy 40 "Õ∞=Ú ^Õ#fl~Ú<å KÕÜ«∂Åx
ÖËѨ_»∞——44 Jx "å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏÃÑ· QÆ\ ˜ìQÍ ã¨OHõeÊOK«∞‰õΩ#flѨC_»∞ 'J~ÚáÈ— Jx
„Ѩ=∂}ÏÅ∞ KÕã≤ =∞s K≥|∞`å~°∞. JO>Ë KåÅ∞, Jk J~ÚáÈ`«∞Ok.47
ZO^Œ∞‰õΩ ÖËѨ_»∞? (`«Ñ¨Ê‰õΩO_® =∞m¡
„|uH˜Oz ÖËѨÙ`å_»∞) Wk PÜ«∞# 41 ^Ò~°˚<åºxfl J#∞ÉèíqOz# `«~°∞"å`«
"åQÍÌ#O – ^•xfl <≥~°"Õ~°Û\Ïxfl PÜ«∞# ^≥·==∂~°æOÖ’ (WÅ∂¡ "åH˜ex =^Œe)
qkèQÍ KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl_»∞. HÍx KåÖÏ=∞OkH˜ =Åã¨áÈ~Ú#48 "åiH˜ "Õ∞=Ú „ѨÑO¨ K«O
D q+¨Ü∞« O `≥eÜ«∞^Œ∞.45 46. „ѨàÜ◊ ∞« k#O ZO^Œ∞‰õΩ =ã¨∞OÎ ^À WHõ¯_» `≥eÜ«∞*ËÜ∞« |_çOk. „Ѩ[Å∞ U q+¨Ü∞« OÖ’
HÍx g∞~°∞ =∂„`«O D ¿ãfiKåÛùkèHÍ~åxfl ^Œ∞ifixÜ≥∂QÆO KÕã≤ âßtfi`«"≥∞ÿ# tHõ∆#∞ qÉèËkOK«∞‰õΩx „ѨѨOK«OÖ’ Q˘_»=Ѩ_Õ"å~À ^•xÃÑ· JÖÏ¡ÇπÏ „Ѩà◊Ü«∞k<å# f~°∞Ê
H˘x`≥K«∞Û‰õΩ<åfl~°∞. qxÑ≤™êÎ_»∞. ã¨`«º"å^Œ∞ʼnõΩ, ~°∞A=~°Î#∞ʼnõΩ |Ǩï=∞ux WzÛ Jã¨`«º "å^Œ∞ʼnõΩ,
42. Jqâßfiã¨∞ÅÖ’ U~°Ê_ç=Ù#fl JáÈǨÏ#∞ `˘ÅyOK«\ÏxH˜ JÖÏ¡ÇπÏ =∞~À™êi <˘H˜¯ =∂~°æqÇ‘Ï#∞ʼnõΩ tHõ∆ qkè™êÎ_»∞. =∞~°}Ï#O`«~° rq`«O J<Õk |∂@HõO Jx
ѨÅ∞‰õΩ`«∞<åfl_»∞ – "Õ∞=Ú „Ѩu ã¨=∂[OÖ’#∂ =∂ „Ѩ=HõÎ#∞ ѨOáê=Ú. J`«x X>Ëãì ≤ K≥¿ÑÊ Jqâßfiã¨∞ʼnõΩ P<å_»∞ Ü«∞^•~°O÷ `≥eã≤=ã¨∞OÎ k – `å"Õ∞ Jã¨`º« "å^Œ∞Å
^•fi~å =∂ ã¨O^Õâßxfl JO^Œ*Ëâß=Ú. XHõ¯ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ =∂„`«"Õ∞ P~åkèOK«=∞x =∞x!
K≥áêÊ=Ú. HÍx JѨ=∂~°æOÖ’ z‰õΩ¯‰õΩáÈ~Ú# "å~°∞ =∂ ã¨O^Õâßxfl U=∂„`«O 47. „ѨàÜ ◊ ∞« O ã¨OÉèqí OKÕ q+¨Ü∞« O [#∞Å ^Œ$+≤Öì ’ Hõ+™ì¨ ê^躌 OQÍ, J™ê^躌 OQÍ HõxÑ≤OK«
MÏ`«~°∞ KÕÜ«∞ÖË^Œ∞. =K«∞Û QÍHõ. HÍx JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ Jk ZO`«=∂„`«O Hõ+™ì¨ ê^躌 O HÍ^Œ∞. Éè∂í =∂ºHÍâßÅ#∞
‰õÄÅÛ\ÏxH˜ PÜ«∞#‰õΩ ‰õÄe"åà◊¡, WOlh~°¡, Ü«∞O„`«Ñ¨iHõ~åÅ J=ã¨~°O ÖË^Œ∞.
43. WHõ¯_» JÖÏ¡ÇÏπ K≥Ñʨ ^ŒÅz# q+¨Ü∞« O Wk : F =ÚǨÏ=∞‡^£! „Ѩ[ÅO`å ã¨<å‡~°Oæ ÃÑH· ˜ 'J~ÚáÈ— J#fl XHõ¯ =∂@ KåÅ∞. ~Ô Ñ¨Êáê@∞ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ P „ѨàÜ ◊ ∞« O ã¨OÉèqí ã¨∞OÎ k.
~å"åÅ#flk h HÀiHõ. HÍx ^≥·=âßã¨#O „ѨHÍ~°O JѨ=∂~°æO áêÖˇ·# "åix ''„ѨàÜ◊ ∞« O ã¨OÉèqí OK«\ÏxH˜ ~Ô Ñ¨Êáê@∞ ã¨=∞Ü«∞O ÖËHõ JO`«H<õ åfl `«‰Ωõ ¯= ã¨=∞Ü«∞O
#∞=Ùfi ZO`«KÕã≤<å ^•iH˜ `ÕÖË=Ù. "å~°∞ ^Œ∞+¨Êi}Ï=∂xH˜ KÕ~°∞HÀ=@O `«^䌺O. KåÅ∞.—— (J<£ #ÇπÏ¡–77)
JHõ¯_» "åix P^Œ∞‰õΩ<Õ <å^èŒ∞_≥=_»∂ LO_»_»∞.
44. =∞~°}˜Oz, =∞\˜ìÖ’ HõÅã≤áÈÜ«∂Hõ =∞$`«∞Å∞ uiy „|uH˜OK«|_»`å~°#fl ã¨OQÆu 48. 'Ç≤Ï„[`ü— JO>Ë ^≥·=^èŒ~°‡O HÀã¨O, ^≥·=„Ѩã¨#fl`« HÀã¨O `«=∞ÔHO`À „Ñ≤Ü«∞"≥∞ÿ#
"åiH˜ qO`«QÍ#∂, Jã¨OÉèí=OQÍ#∂ JxÑ≤OKÕk. JO^Œ∞ˆH =∞~°}Ï#O`«~° rq`«O WÅ∂¡"åH˜ex, `å"≥∞O`«QÍ<À Jaè=∂xOKÕ T~°∞#∞, |O^èŒ∞q∞„`«∞Å#∞ =^Œe
QÆ∞iOz „Ѩ=HõÎ „Ѩ™êÎqOz#ѨC_»∞ "å~°∞ ^•xfl `ÕeQÍæ H˘\ì̃áêˆ~¿ã"å~°∞. P ã¨OQÆu ^èŒ~å‡=ÅO|#‰õΩ J#∞‰õÄÅOQÍ L#fl "Õ~˘Hõ „Ѩ^ÕâßxH˜ `«~°e "≥à◊§@O Jx J~°÷O.
^èŒ$gHõiOK«@O J@∞Oz, '=Ú=∂‡\˜H© JÖÏ [~°QÆ^Œ∞— Jx ^Œ$_è»OQÍ „Ѩ=∂}ÏÅ∞ JÖÏ =Åã¨áÈ~Ú# "åix '=ÚǨl~°∞¡— (Ç≤Ï„[`ü KÕã≤#"å~°∞)QÍ =º=ǨÏi™êÎ~°∞.
KÕã≤ K≥¿ÑÊ"å~°∞. D =ÚǨl~°∞¡ Z=~°~Ú<å HÍ=K«∞Û. J~Ú`Õ D PÜ«∞`«∞ – `«=∞ *Ïu [#∞Å
45. D J*Ï˝#O =¸ÅOQÍ<Õ "å~°∞ „Ѩ=HõÅÎ #∞ kèH¯õ iOz, ZkiOz Jqâßfi㨠™êQÆ~O° Ö’ "ÕkOè ѨÙʼnõΩ `åà◊ÖHË õ =∞Hͯ#∞Oz Jaã‘xÜ«∂‰õΩ `«~e° "≥o§# =Úã≤=¡ ÚÅ <ÕÑ^¨ ºŒä OÖ’
=ÚxyáÈ`å~°∞. J=`«iOzO^Œ#\ÏxH˜ ‰õÄ_® P™ê¯~°O LOk. WÖÏ "≥o§# „ã‘ΠѨÙ~°∞+¨µÅ∞ "≥Ú`«ÎO
1163 1164
16. J<£ #ÇπÏ¡ ~°∞|=∂ 594 16. J<£ #ÇπÏ¡ 14= áê~å
Ö’#∂ L`«Î=∞ x"å™êxfl HõeÊ™êÎ=Ú.49 44 ("Õ∞=Ú "åix) ã¨Ê+¨"ì ∞≥ #ÿ x^Œ~≈° <åÅ
WHõ Ѩ~Ö° ’HõOÖ’ ÅaèOKÕ Ñ¨Ù}ºÑ¶Å¨ "≥∞`ÿ Õ `À#∂, „QÆO^ä•Å`À#∂ (ѨOÑ≤ L<åfl=Ú.
=∞iO`« Q˘Ñ¨Êk.50 D q+¨Ü«∂xfl JÖψQ) „Ѩ[Å =^Œ‰Ì Ωõ ѨOѨ|_ç# ^•xx
[#∞Å∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩO>Ë ZO`« ÉÏ=ÙO_»∞! #∞=Ùfi "åiH˜ ã¨Ê+¨ìOQÍ q_»=∞~°z
K≥¿ÑÊO^Œ∞‰õΩ, `«^•fi~å "å~°∞ Ü≥∂K«#
42 "å~°∞ ã¨ÇϨ # ã¨~÷ Ú~åºÅ#∞ „Ѩ^iŒ ≈ã¨∂,Î KÕ¿ãO^Œ∞‰õΩQÍ#∞ "Õ∞=Ú hÃÑ· D *Ï˝ÑH≤ õ
(ã¨`«`«O) `«=∞ ѨiáÈ+¨‰õΩ}Ë‚ #=Ú‡‰õΩx („QÆO^äŒ=Ú)#∞ J=`«iOѨ*Ëâß=Ú.
LO_Õ"å~°∞.
45 Uq∞\˜ hKåu hK«"∞≥ #ÿ ‰õΩ„@Å∞ Ѩ<flÕ
43 (F „Ѩ=HÍÎ!) h‰õΩ ѨÓ~°fiO ‰õÄ_® "å~°∞, JÖÏ¡ÇÏπ `«=∞#∞ <ÕÅÖ’ ‰õÄ~°∞‰õΩ
"Õ∞=Ú Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ<Õ („Ѩ=HõÎÅ∞QÍ áÈÜÕ∞ÖÏ KÕ™êÎ_x» QÍh ÖËHõ `å=Ú
xÜ«∞q∞Oz) ѨOáê=Ú. "åi =^Œ‰Ì Ωõ =∂ TÇ≤ÏOK«<<·≥ å ÖËx KÀ@∞ #∞Oz `«=∞
=Ç‘Ïx ѨO¿Ñ"å~°=Ú. XHõ"Õà◊ g∞‰õΩ "≥·Ñ¨Ù‰õΩ tHõ∆ =zÛѨ_»∞`«∞O^ŒxQÍh ÉèíÜ«∞
`≥eÜ«∞HõáÈ`Õ („QÆO^ä)Œ *Ï˝#O QÆÅ "åix Ѩ_»@O ÖË^•?
J_çy `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç.51 46 ÖË^• `å=Ú qǨÏiã¨∞ÎO_»QÍ52
=O^Œ ÖËHõ =O^Œ=∞OkH˜ ÃÑQ· Í<Õ L<åfl~°∞. Jaã‘xÜ«∂‰õΩ =Åã¨áÈ~Ú# D =Úã≤O¡ Å `«=∞#∞ Ѩ@∞ì‰õΩO\Ï_»xQÍh – JÖÏ
|$O^ŒOÖ’ Ǩτ[`ü L™ê‡<£ QÆh (~°l), PÜ«∞# ã¨f=∞}˜ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨) ѨلuHõ J~Ú`Õ "å~°∞ Z\ì̃ Ѩiã≤÷uÖ’#∂
J~Ú# Ǩτ[`ü ~°∞YÜ«∞º (~°.J<£Ç¨) ‰õÄ_® L<åfl~°∞. (JÖÏ¡ÇπÏ#∞) xã¨ûǨÜ«Ú}˜‚ KÕÜ«∞ÖË~°∞
49. =∞Oz x"åã¨O JO>Ë ''=∞Oz Láêkè—— Jx H˘O`«=∞Ok "åºMϺ`«Å∞ Jaè„áêÜ«∞ ã¨∞=∂!
Ѩ_®¤~°∞. =∞i H˘O`«=∞Ok nxfl P<å\˜ =Úã≤¡OÅ ˆHO„^Œ™ê÷#"≥∞ÿ# =∞n<å Jx D „QÆO^äŒ=ǨïÅ#∞ J_çy `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç. "Õ∞=Ú WO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ U „Ѩ=HõÎ#∞
ÉèÏqOKå~°∞. Ô~O_»∞ Jaè„áêÜ«∂ÅÖ’#∂ "≥·~°∞^ŒúºO ÖË^Œx W=∂"£∞ Wɡfl Hõã‘~ü ѨOÑ≤<å =∂#=ÙÖ’¡ #∞OKÕ Z#∞fl‰õΩx ѨOáê=Ú. JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£
(~°Ç¨Ï‡.Öˇ·) JO@∞<åfl~°∞. "≥Ú`åÎxH˜ ^≥·=„Ñ‘u H˘~°‰õΩ `«=∞ Pã≤Îáêã¨∞ÎÅ#∞, =~°ÎHõ (ã¨Jã¨O) =∂#==∂„`«∞_≥·`Õ Wk qO`« q+¨Ü«∞O Ug∞ HÍ^Œ∞. PÜ«∞# (ã¨)
™ê=∞„yx =^Œe "≥o§# "åix JÖÏ¡ÇπÏ =$^è• HÍx=fiÖË^Œ∞. „áêѨOzHõ rq`«OÖ’<Õ =∂#==∂„`«∞_»x K≥Ñ≤Ê g∞~°∞ PÜ«∞# (ã¨) ã¨O^Õâßxfl „`Àã≤ѨÙK«Û@OÖ’ J~°÷O
"åiH˜ =∞Oz „ѨuѶ¨ÖÏxfl „Ѩ™êkOKå_»∞. "Õ∞Öˇ·# Láêkèx J#∞„QÆÇ≤ÏOKå_»∞. Ѩ~°÷OÖË^Œ∞. D q+¨Ü«∞OÖ’ g∞‰õΩ U HÍã¨Î J#∞=∂#O L<åfl, "≥#∞Hõ\ ˜ „Ѩ=HõÎÅ∞
Ü«∂=`«∞Î Jˆ~aÜ«∂ "åi áê^•„HÍO`«O J~ÚOk. WHõ Ѩ~°Ö’HõOÖ’ "åiH˜ =∞#∞[*ÏuÖ’ #∞Oz ѨOѨ|_®¤~À ÖËHõ ^≥=· ^Œ∂`«Ö’¡ #∞Oz ѨOѨ|_®¤~À „QÆO^ä=Œ Ǩï
ÅaèOKÕ J#∞„QÆǨÅ∞ =∞iO`« "Õ∞Öˇ·#q. Å#∞ J_çy `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç. XHõ"Õà◊ "å~°∞ ^≥·=^Œ∂`«Åx g∞‰õΩ ã¨=∂^è•#O Åaè¿ãÎ
50. Ǩτ[`ü L=∞~ü (~°l.J<£Ç¨ï) `«# ѨiáêÅ<å HÍÅOÖ’ =ÚǨl~°¡‰õΩ, J<åû~üʼnõΩ JѨC_»∞ x~åHõiOK«@OÖ’ J~°=÷ ÚO@∞Ok. XHõ"àÕ ◊ "å~°O`å '=∂#==∂„`«∞ÖË—
ÃÑ#¬<Å£ ∞ x~å÷iOKå~°∞. XHÀ¯ =ÚǨl~ü‰Ωõ PÜ«∞# ÃÑ#¬<#£ ∞ K≥eã¡ ∂¨ ,Î ''„ѨÑO¨ K«OÖ’ #x `≥eã≤#ѨÙ_»∞, =∞i =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) „Ѩ=HõÎ#∞ =∂#==∂„`«∞_»#fl HÍ~°}OÃÑ·
g∞‰õΩ JÖÏ¡ÇπÏ KÕã≤# "åQÍÌ#O W^Õ—— Jx K≥¿ÑÊ"å~°∞. WOHÍ WÖÏ J<Õ"å~°∞ : „`Àã≤ѨÙK«Û@O ZO`«=~°‰õΩ ã¨=∞O[ã¨O?
''Ѩ~°Ö’HõOÖ’ h ¿Ñ~°∞# ã¨=∞‰õÄ~°Û|_ç# xkè WO`«Hõ<åfl Q˘Ñ¨Êk—— (Wɡfl Hõã‘~ü). 52. nxH˜ ѨÅ∞ J~å÷Å∞ =™êÎ~Ú. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ: 1.g∞~°∞ "åºáê~° xq∞`«ÎO „Ѩܫ∂}˜
51. 'JÇπÏÅ∞l˚„H±— (*Ï˝#O QÆÅ"å~°∞) JO>Ë =Ú#∞Ѩ\ ˜ ^≥·=„QÆO^ä•Å#∞, ^≥·=„Ѩ=HõÎÅ#∞ ã¨∞Î#flѨC_»∞, 2. "åºáê~åxfl Jaè=$kúѨ~°K«\ÏxH˜ g∞~°∞ qq^èŒ ã¨iH˘`«Î Ѩ^Œú`«∞Å#∞
QÆ∞iOz `≥eã≤# "å~°∞, „QÆO^äŒ=ǨïÅ∞ Jx ÉèÏ=O. q+¨Ü«∞O g∞‰õΩ É’^èŒÑ¨_»HõáÈ`Õ J=ÅOaã¨∞Î#flѨC_»∞, 3. ÖË^• ~å„uѨÓ@ q„â◊q∞OKÕO^Œ∞‰õΩ g∞~°∞ g∞ Ѩ_»HõÅÃÑ·H˜
1165 1166
16. J<£ #ÇπÏ¡ ~°∞|=∂ 595 16. J<£ #ÇπÏ¡ 14= áê~å
47 ÖË^• `«=∞#∞ ÉèíÜ«∂O^Àà◊#ʼnõΩ 49 xâ◊ÛÜ«∞OQÍ PHÍâßÅÖ’#∂,
Ö’#∞KÕã≤ Ѩ@∞ì‰õΩO\Ï_»xQÍh53 "å~°∞ Éèí∂q∞Ö’#∂ L#fl ã¨=∞ã¨Î „áê}∞Å∞,
ÉèíÜ«∞Ѩ_»@O ÖË^•? xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h ^Œ∂`«Å∞ – JO^Œ~°∂ JÖÏ¡ÇπÏ ã¨xflkèÖ’
„ѨÉ∞íè =Ù J™ê=∂#º "å`«ûźO HõÅ"å_»∞, ™êëêìOQÆѨ_»∞`«∞<åfl~°∞ – U=∂„`«O
J#O`« Hõ~∞° }Ï=∞Ü«Ú_»∞.54 JǨÏOHÍ~°O K«∂Ѩ@O ÖË^Œ∞.
48 Uq∞\©, "å~°∞ JÖÏ¡ÇÏπ ã¨$+≤Oì z# 50 `«=∞ÃÑ·#∞#fl „ѨÉèí∞=٠Ѩ@¡ "å~°∞
"å\˜Ö’ U =ã¨∞Î=Ù#∞ ‰õÄ_® (xt`« ÉèíÜ«∞O`À =}˜H˜áÈ`«∞<åfl~°∞.56 `«=∞‰õΩ
^Œ$+≤`ì À) K«∂_»Ö^Ë •? "å\˜ h_»Å∞ ‰õΩ_ç P*Ï˝Ñ≤OK«|_ç# ^•x#ÖÏ¡ áê\˜ã¨∞Î
"≥·Ñ¨Ù, Z_»=∞"≥·Ñ¨Ù "åÅ∞`«∂, JÖÏ¡ÇπÏ <åfl~°∞.57
ã¨xflkèÖ’ ™êëêìOQÆÑ_¨ ∞» `«∞O\Ï~Ú. `«=∞ 51 JÖÏ¡ÇÏπ WÖÏ ÃãÅqKåÛ_»∞ : ''W^Œ~Ì ∞°
q#„=∞`«#∞ Kå@∞‰õΩO@∂ LO\Ï~Ú. P~å^茺 ^≥·"åÅ#∞ HõeÊOK«∞HÀHõO_ç.
(nxfl "å~°∞ QÆ=∞xOK«@O ÖË^•?).55 P~å^茺 ^≥·=O =∞@∞‰õΩ PÜ«∞# XHõ¯_Õ.58
áÈ`«∞#flѨC_»∞. '`«YÅ∞¡Éò— J<Õ Ñ¨^ŒOÖ’ D J~å÷Åhfl Wq∞_ç L<åfl~Ú. JÖÏ¡ÇπÏ HÍ|\˜ì g∞~°O`å ˆH=ÅO <åˆH ÉèíÜ«∞
U ã≤÷uÖ’, =∞ˆ~ Hõ∆}OÖ’#~Ú<å q∞=∞‡efl Ѩ@∞ìH˘x tH˜∆OK«QÆÅ_»∞. Ѩ_O» _ç.——
53. D 'ÉèÜ í ∂« O^Àà◊#‰õΩ— J<ÕHõ HÍ~°}ÏÅ∞O_»=K«∞Û. XHÀ¯™êi =∞x+≤ KÕã#≤ Ѷ∞¨ ’~°"∞≥ #ÿ 52 PHÍâßÅÖ’, Éèí∂q∞Ö’ L#fl
áêѨO J`«x =∞#ã¨∞#∞ J#∞Hõ}∆ O `˘Åz"Õã∂¨ Î LO@∞Ok. ^•O`À J`«x QÆ∞O_≥Ö’ ã¨=∞ã¨Î=¸ PÜ«∞#^Õ. PÜ«∞xfl P~åkèO
QÆ∞|∞Å∞ ѨÙ_»∞`«∞Ok. `å#∞ KÕã≤# JѨ~å^è•xH˜ ^≥·= tHõ∆ ZѨC_»∞ Ѩ_»∞`«∞O^À K«@O ã¨^• J=â◊ºO.59 =∞~°ÖÏO@
U"≥∂#x J`«#∞ J^Õ Ñ¨xQÍ ÉèíÜ«∞Ѩ_çáÈ`«∞O\Ï_»∞. Wk ‰õÄ_® Ѩx+π"≥∞O\òÖ’ ѨC_»∞ g∞~°∞ JÖÏ¡ÇπωõΩ QÍHõ W`«~°∞ʼnõΩ
ÉèÏQÆ"∞Õ . ÉèÜ
í ∞« Ѩ_`» å~å?
54. nx J~°÷O Uq∞@O>Ë PÜ«∞# `«# ^•ã¨∞Å áêáêÅÃÑ· "≥O@<Õ Ñ¨@∞ìHÀ_»∞. „Ѩu 56. ^≥·=cèu „ѨÉèÏ=O "åiÖ’ =ºHõÎ=∞=Ù`«∂ LO@∞Ok.
XHõ¯iH© H˘O`« QÆ_»∞=Ù W™êÎ_»∞. D QÆ_»∞=ÙÖ’ KåÖÏ=∞Ok áêáê`«∞‡Å∞ `«Ñ¨C 57. "å~°∞ ^≥·"å[˝Å#∞ Z#fl_»∂ kèHõ¯iOK«~°∞. P[˝ HÍQÍ<Õ t~°™ê=Ç≤Ï™êÎ~°∞.
`≥Å∞ã¨∞‰õΩx ѨâßÛ`åÎÑO¨ K≥O^Œ∞`å~°∞. ^≥=· ã¨xflkèÖ’ Hõ=∆ ∂aèH#∆õ ∞ Ji÷™êÎ~∞° . `«^•fi~å KÕÜ«∞=∞#fl ^•xfl KÕ™êÎ~°∞. KÕÜ«∞=^ŒÌ#fl ^•x *’eH˜ áÈ<ÕáÈ~°∞.
ZO^Œ~À áêáê`«∞‡Å∞ ѨÙ}Ϻ`«∞‡Å∞QÍ =∂~°`å~°∞.
58. ZO^Œ∞HõO>Ë JÖÏ¡ÇπÏ `«Ñ¨Ê =∞~À P~å^èŒ∞º_»∞ ÖË_»∞. Ö’HõOÖ’ W^ŒÌ~°∞ ^Õ=Ùà◊√¡ QÆ#Hõ
55. D "åHõºOÖ’ JÖÏ¡ÇπÏ Q˘Ñ¨Ê^Œ#O, PÜ«∞# =∞Ç≤Ï=∞ø#fl`åºÅ QÆ∞iOz K≥ѨÊ|_çOk. LO>Ë Jã¨Å∞ Ö’Hõ"Õ∞ #_»=^Œ∞. JO`«\Ï J~åK«HõO, JÅ[_ç, J=º=ã¨÷, JãÎ̈=ºãÎ̈`«
ã¨$+≤Öì ’x =ã¨∞=Î ÙÅhfl PÜ«∞# =ÚO^Œ∞ `«Å=OK«∞`«∞<åfl~Ú. =∞#∞+¨µÅ∞, ^≥=· ^Œ∂`«Å∞, U~°Ê_»∞`«∞Ok. ''Å"£HÍ# Ѷ‘Ç≤Ï=∂ PeǨÏ`«∞<£ WÅ¡ÖϡǨï ÅѶ¨ã¨^Œ`å.—— (XHõ"Õà◊
K≥@∞¡KÕ=∞Å∞, Ѩâ◊√ѨH∆ͺ^Œ∞Å∂, ~åà◊√¡ ~°Ñ¨ÊÅ∞, H˘O_»Å∞ QÆ∞@ìÅ∞ – Jhfl `«=∞ PHÍâ◊OÖ’, Éèí∂q∞Ö’ XHõ¯ JÖÏ¡ÇπÏ `«Ñ¨Ê W`«~° ^Õ=Ùà◊√¡ ‰õÄ_® LO>Ë, JѨC_»∞
q^èÕÜ«∞`å ÉèÏ"åxfl =ºHõÎѨ~°∞ã¨∞Î<åfl~Ú. „Ѩu =ã¨∞Î=Ù‰õΩ h_» LO@∞Ok. P h_»
L^ŒÜ«∞O ™êÜ«∞O„`«O ‰õΩ_ç „Ñ¨Hõ¯‰õΩ, Z_»=∞ „ѨHõ¯‰õΩ "åÅ∞`«∂ ^≥·=ã¨xflkèÖ’ Éèí∂=∂ºHÍâßÅ =º=ã¨÷ zè<åflaè#fl"≥∞ÿ LO_Õk) (JOaÜ«∂ – 22). HÍ|\˜ì
*’~å„ã≤ìÜ«∞#∞¡ J=ÅOaOKÕ 'kfi`«fiO— (W^ŒÌ~°∞ ^Õ=Úà◊§ ÉèÏ=#) J~Ú<å, „ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞
™êëêìOQÆѨ_»∞`«∂ `«# Jâ◊HõÎ`«#∞ Jaè=ºHõÎO KÕã¨∂Î LO@∞Ok. ã¨∂~°∞º_»∞ "åÅQÍ<Õ #"Õ∞‡ '„u`«fiO— (=ÚQÆ∞æ~°∞ ^≥·"åÅ ÉèÏ=#) J~Ú<å, =∞Ô~O^Œ~À J#∞ã¨iOKÕ
„Ѩu=ã¨∞Î=Ù ^≥·=ã¨xflkèÖ’ `«Å=OKÕã¨∞ÎO^Œx W=∂"£∞ =Ú*ÏÇ≤Ï^£ "åºMϺxOKå~°∞. '|Ǩï^≥·"Àáêã¨#— J~Ú<å ã¨Ç¨Ï["≥∞ÿ#q, ã‘fiHÍ~°Ü≥∂Qƺ"≥∞ÿ#q HÍ=Ù. W=hfl
1167 1168
16. J<£ #ÇπÏ¡ ~°∞|=∂ 596 16. J<£ #ÇπÏ¡ 14= áê~å
53 g∞ ^ŒQÆæ~°∞#fl ÉèÏQͺÅhfl JÖÏ¡ÇπÏ 56 "Õ∞=Ú „Ѩ™êkOz# LáêkèÖ’#∞Oz
„Ѩ™êkOz#"Õ.60 WѨÊ\˜H© g∞ˆH^≥·<å XHõ ÉèÏQÍxfl "å~°∞ `«=∞‰õΩ U=∂„`«O
Hõ+Oì̈ =¿ãÎ g∞~°∞ PÜ«∞#ˆH "≥Ú~°ÃÑ@∞ì `≥eÜ«∞x "åi HÀã¨O Hˆ \Ï~Úã¨∞<Î åfl~°∞.64
‰õΩO\Ï~°∞.61 JÖÏ¡ÇπÏ ™êH˜∆! g∞~°∞ JO@QÆ_»∞`«∞#fl D
54 =∞i PÜ«∞# P Hõëêìxfl g∞#∞O_ç J|^ŒOú QÆ∞iOz q∞=∞‡efl `«Ñʨ ‰õΩO_®
`˘ÅyOz#ѨC_»∞ g∞Ö’x H˘O^Œ~∞° `«=∞ „ѨtflOK«@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok.65
„ѨÉ∞íè =Ù‰õΩ ã¨ÇϨ =~°∞eÎ fl HõeÊOK«@O "≥Ú^Œ 57 "å~°∞ Ѩ~°=∞ Ѩq„`«∞_≥·# JÖÏ¡ÇπÏ
Öˇ_`» å~°∞. HÀã¨O ‰õÄ`«∞à◊§#∞ x~°~‚ ÚOz, `«=∞
55 =∂ „Ѩ™êk`åŠѨ@¡ Hõ$`«Ñ¶¨∞fl`å HÀã¨"Õ∞"≥∂ `«=∞ =∞#ã¨∞ HÀi# ^•xfl
"≥·Yix J=ÅOaOK«\ÏxˆH "å~°ÖÏ x~åúiOK«∞‰õΩO@∞<åfl~°∞.66
KÕ™êÎ~∞° !62 ã¨~ˆ . H˘O`« ÅaÌx á⁄O^ŒO_ç. 62. HÍx D =∞x+≤ ZO`«\ ˜ Hõ$`«ÑÚ¨¶ fl_À K«∂_»O_ç. QÆO_»O #∞Oz QÆ>Hì̌ ¯õ QÍ<Õ x[^≥=· O
z=~°‰õΩ (^•x Ѩ~°º=™ê#O Uq∞\’) KÕã≤# "Õ∞Å∞#∞ =∞~°záÈ~Ú, =∞m¡ +≤~ü¯ KÕÜ«∞@O "≥Ú^ŒÖˇ_»`å_»∞.
g∞ˆH `≥Å∞ã¨∞OÎ k.63 63. W^˘Hõ ÃÇÏK«ÛiHõ, WÖÏO\˜ ÃÇÏK«ÛiHõ WO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ ‰õÄ_® =zÛOk. ''㨈~.
J^èŒ~°‡"≥∞ÿ#q. ã¨=∞ã¨Î ã¨$+≤ìH˜ Hõ~°Î XHõ¯_Õ J~Ú#ѨC_»∞, qâ◊fi ѨiáêÅ<å =º=ã¨÷ ã¨∞MÏÅ#∞ A„~°∞HÀO_ç. z=iH˜ g∞ QÆ=∞º™ê÷#O #~°Hõ"Õ∞.—— (W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ – 30)
#O`«\ ˜h PÜ«∞# XHõ¯_Õ #_»∞ѨÙ`«∞#flѨC_»∞ P~å^èŒ∞º_»∞ ‰õÄ_® PÜ«∞# XHõ¯_Õ 64. Z=Ô~=ix "å~°∞ `«=∞ JHõ¯~°Å∞ fˆ~Û"å~°∞QÍ, PѨ^ŒÅ#∞ `˘ÅyOKÕ"å~°∞QÍ
HÍQÆÅ_»∞. W^ŒÌ~°∞ ÖËHõ JO`«Hõ<åfl Z‰õΩ¯= =∞Ok P~å^èŒ∞ºÅ∞ LO_»<Õ LO_»~°∞. `«ÅáÈã¨∞Î<åfl~À "å~°∞ ~åuÉÁ=∞‡Å∞, q„QÆǨÅ∞ =∂„`«"Õ∞. ÖË^• Ã+·`å#∞Å∞,
l<åfl`«∞Å∞, `«k`«~° ÃÑ·âßzHõ â◊‰õΩÎÅ∞ =∂„`«"Õ∞. "å\˜ "åã¨ÎqHõ`« QÆ∞iOz giH˜
59. PÜ«∞xfl P~åkèOK«@O, PÜ«∞#‰õΩ q^èÕÜ«∞`« K«∂Ѩ@O J=â◊ºO. x`«ºO PÜ«∞<Õfl ÉÁuÎQÍ `≥b^Œ∞. JÖψQ g~°∞ "≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰Ωõ <Õ ã¨=∂kèÖ’x =∞$`«∞ŠѨ@¡ U =º=Ǩ~°O
P~åkèã¨∂Î LO_®e. J~°cÖ’ '"åã≤Éò— J<Õ Ñ¨^ŒO =zÛOk. "åã≤Éò JO>Ë x`«ºO, [~°∞QÆ∞`«∞O^À ‰õÄ_® giH˜ `≥b^Œ∞. `å=Ú "≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰Ωõ O@∞#fl P =∞$`«∞Å∞ x[OQÍ
ZšѨC_»∂ LO_Õk Jx ‰õÄ_® J~°÷O =ã¨∞ÎOk. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ "Õ~˘HõKÀ@ WÖÏ ^Õ=Ùx „Ñ≤Ü«∞`«=∞ ^•ã¨∞Ö’ ÖËHõ =∞~À HÀ=‰õΩ K≥Ok#"å~À Z=iH˜ `≥Å∞ã¨∞? P
J#|_çOk : ''=ÅǨï"£∞ J*Ï|∞<£ "åã≤Éò—— ("åiH˜ x`«ºO LO_Õ tHõ∆ Ѩ_»∞`«∞Ok) Ü«∞^•~°O÷ ™ê=∂#º [#∞Öˇ=iH© `≥b^Œ∞. HÍx Jã¨Å∞ q+¨Ü∞« O `≥bHõáÈ~Ú#ѨÊ\˜H©
(™êá¶êÊù`ü – 9). D „Ѩ|∞^Œ∞Åú ∞ ÖËxáÈx =∞Ç≤Ï=∞Å#∞ PáêkOz "åix JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞QÍ
^≥·"å~å^èŒ# ^Õ=Ùx ǨωõΩ¯. PÜ«∞# P~å^èŒ# ã¨fiK«ÛùOQÍ, x~°‡ÅOQÍ LO_®e. D HõeÊã¨∞Î<åfl~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ `«# Hõ~°∞}`À "åiH˜ „Ѩ™êkOz# ã≤iã¨OѨ^ŒÖ’¡Oz XHõ
q+¨Ü«∂<Õfl Y∞~üP<£ =∞~À KÀ@ WÖÏ „Ѩ™êÎqOzOk : ''JÖÏ¡ÇπÏ<Õ P~åkèOK«O_ç– xs‚`« ÉèÏQÍxfl ("≥Ú‰õΩ¯|_»∞Å ¿Ñi@) `å=Ú HõeÊOz# D (q∞^䕺) ÉèÏQÆ™êfi=ÚʼnõΩ
P~å^èŒ##∞ PÜ«∞#‰õΩ =∂„`«"Õ∞ „Ѩ`ÕºH˜ã¨∂Î. q#O_ç! x+¨¯Å‡+¨"≥∞ÿ# ÉèíH˜Î`À Hˆ \Ï~Úã¨∞<Î åfl~°∞. JÖÏ¡ÇÏπ ÉèÏQÆO JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ ^ŒH¯õ HõáÈ~Ú<å "åiH˜ ÉÏ^èŒ JxÑ≤OK«^∞Œ .
P~åkèOK«@O PÜ«∞#‰õΩ =∂„`«"Õ∞ `«QÆ∞#∞.—— (A=∞~ü – 23) HÍx `å=Ú HõeÊOz# ^≥·"Õ`«~°∞Å ÉèÏQÆOÖ’ =∂„`«O U Ö’@∂ ~åx=fi~°∞. JÖò
60. J#∞„QÆǨÅhfl XHõ¯_≥·# JÖÏ¡ÇπÏ „Ѩ™êkOz#ѨÙ_»∞ P~å^èŒ#Å∞, Láêã¨#Å∞ J<£P"£∞ ã¨∂~å 136= =K«#OÖ’ D q+¨Ü«∞O ã¨Ê+¨ìOQÍ K≥ѨÊ|_çOk.
WOH˘HõiH˜ KÕÜ«∞@O ZO`«=~°‰õΩ ã¨||∞? 65. JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞ (Partners) L<åfl~°x K≥Ñ≤Ê g∞~°∞ KåÖÏ ÃÑ^ŒÌ J|^•úxfl
61. nxfl|\˜ì J~°÷=∞ÜÕ∞º^Õq∞@O>Ë ^Õ=Ù_»∞ XHõ¯_Õ##fl qâßfiã¨O =∂#= =∞<ÀÉèí∂q∞ PÜ«∞#‰õΩ Páêkã¨∞Î<åfl~°∞. nx QÆ∞iOz g∞~°∞ f~°∞Êk<å# `«Ñ¨Ê‰õΩO_® „ѨtflOK«
Ö’#∂, =∂#= <≥[· OÖ’#∂ QÆ\ Qì˜ Í <å@∞‰õΩx LOk. Hõ+Hì¨ ÍÅOÖ’ Jk XHõ¯™êiQÍ |_»`å~°∞.
LaH˜=ã¨∞OÎ k. #Å∞k‰õΩ¯Å #∞Op x~åâßxã¨Ê $ǨÏÅ HÍ~°∞ "Õ∞Ѷ∂¨ Å∞ P=iOz#ѨÙ_»∞ 66. Jˆ~aÜ«∂Ö’x H˘xfl `≥QÆÅ"å~°∞ (Y∞*ÏJ, Hõ<å#) ^≥·=^Œ∂`«Å#∞ ѨÓlOKÕ"å~°∞.
P x[ ^Õ=Ù_Õ QÆ∞~°∞ΉõΩ =™êÎ_»∞. ÃÑ·QÍ "åix ^Õ=Ùx ‰õΩ=∂Ô~ÎÅ∞QÍ Jaè=i‚OKÕ"å~°∞. JÖÏ¡ÇπωõΩ ã¨O`å<åxfl
1169 1170
16. J<£ #ÇπÏ¡ ~°∞|=∂ 597 16. J<£ #ÇπÏ¡ 14= áê~å
58 "åiÖ’ Z=iÔH·<å ‰õÄ`«∞~°∞ ѨÙ\˜ìO 61 JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ QÆ#Hõ „Ѩ[Å∞ áêÅÊ_Õ
^Œ#fl â◊√Éè"í å~°#Î ∞ qxÑ≤¿ã,Î "å_ç "≥ÚǨÏO (XHÀ¯) JѶ¨∂~Ú`«ºOÃÑ· "åix xÅnã≤
#Å¡QÍ =∂iáÈ`«∞Ok. ֒֒ѨÖË ‰õΩ`« #@¡~Ú`Õ Éèí∂=∞O_»ÅOÃÑ· XHõ¯ „áê}˜
‰õΩ`« ÖÏ_çáÈ`å_»∞. ‰õÄ_® q∞ye LO_»^Œ∞.70 HÍx PÜ«∞#
59 D ^Œ∞~åfi~°Î q#fl `«~∞° "å`« (WHõ "åiH˜ XHõ xs‚`« HÍÅO =~°‰Ωõ q_»∞ѨÙ
Ö’‰õΩʼnõΩ =ÚYO ZÖÏ K«∂áêe Jx) xã¨∞<Î åfl_»∞.71 =∞i "åi HÀã¨O x~°~‚ ÚO
J`«_»∞ #H˜¯ #H˜¯ u~°∞QÆ∞`«∞O\Ï_»∞. D K«|_ç# P ã¨=∞Ü«∞O =KÕÛã≤O^ŒO>Ë
J==∂<åxfl WÖψQ Éèií ã¨∂Î a_»#¤ ∞ "å~°∞ XHõ¯ Ѷ∞¨ _çÜ∞« "≥#H˜¯QÍh, =ÚO^Œ∞‰õΩ
J\˜Ãì Ñ@∞ìHÀ"åÖÏ? ÖËHõ ^•xx =∞\˜Öì ’ QÍh [~°QÆÖË~°∞.
ѨÓ_çÛÃÑ\ÏìÖÏ? Jx (ѨiѨi q^è• 68. Jqâßfiã¨∞ÅÖ’x ^Œ∞+¨ì ã¨fiÉèÏ"åxfl, ^Œ∞+¨¯~°‡Å#∞ ZuÎK∂« Ѩ@O D "åHõºOÖ’x L^ÕâÌ O◊ .
Å∞QÍ) PÖ’z™êÎ_»∞. K«∂_»∞! ZO`«\ ˜ J*Ï˝#O, Jqâßfiã¨O ‰õÄ_® K≥_»∞ LѨ=∂<åÖ’¡x"Õ. Ѩ~°Ö’HÍxfl x~åHõiOKÕ D
AQÆ∞áêûHõ~"° ∞≥ #ÿ x~°Ü ‚ ∂« Å∞ fã¨∞‰õΩO Jqâßfiã¨∞Å∞ JÖÏ¡ÇπωõΩ PÅ∞a_»¤Å#∞ HõeÊOz J`«ºO`« Ѷ¨∞’~°"≥∞ÿ# L^•Ç¨Ï~°}#∞
67
@∞<åfl~°∞ g~°∞!? <≥ÅH˘ÖÏÊ~°∞.
60 Ѩ~°Ö’HÍxfl qâ◊fiã≤OK«x"åi LѨ 69. ^Õ=Ùx „Ѩu QÆ∞}=¸ ã¨$+≤ìÖ’x „áê}∞Å QÆ∞}QÆ}ÏÅHõ<åfl L#fl`«"≥∞ÿ#k. L^•Ç¨Ï
=∂#O =∂„`«"∞Õ K≥_k¤» .68 JÖÏ¡ÇÏπ J`«∞º ~°}‰õΩ: ^Õ=Ùx *Ï˝#O ZO`À qã¨Î $`«"≥∞ÿ#k, PÜ«∞# â◊H˜ÎÜ«Ú‰õΩÎÅ∞ J#O`«"≥∞ÿ#q,
#fl`«"∞≥ #ÿ QÆ∞}QÆ}ÏÅ ^Œ~Ê° O HõÅ"å_»∞. PÜ«∞# „Ѩ™êk`åÅ∞ J#∞Ѩ=∞"≥∞ÿ#q. PÜ«∞# u~°∞QÆ∞ÖËx"å_»∞, áêʼnõΩ_»∞,
PÜ«∞# ã¨~åfikè‰Ωõ º_»∞, q"ÕHõ ã¨OѨ#∞fl_»∞ áÈ+¨‰Ωõ _»∞, ã¨~fi° =¸ q<Õ"å_»∞, ã¨~åfihfl HõxÃÑ@∞ì‰Ωõ x L#fl"å_»∞ (Ѷ`¨ Çü ï¨ Öò Yn~ü).
‰õÄ_®.69 K≥_»∞ LѨ=∂#O JO>Ë Ö’Ñ¨Éèí∂~Ú+¨ì"≥∞ÿ#k, ^À+¨=Ú#flk Jx ÉèÏ=O. J`«∞º#fl`«
"≥∞#ÿ LѨ=∂#O JO>Ë Ñ¨iѨÓ~°"‚ ∞≥ #ÿ k. D J`«∞º#fl`«"∞≥ #ÿ LѨ=∂#O ã¨~fi° q^è•ÖÏ
HõeÊOK«@"Õ∞ J<åºÜ«∞O J#∞‰õΩO>Ë, P_» ã¨O`å<åxfl HõeÊOK«@O =∞~À J<åºÜ«∞O. JÖÏ¡ÇπψH `«QÆ∞#∞ (Wɡfl Hõã‘~ü).
JO>Ë `«=∞‰õΩ Jã¨ÖË=∂„`«O #K«Ûx P_» ã¨O`å<åxfl JÖÏ¡ÇπωõΩ PáêkOz, 70. Wk JÖÏ¡ÇπÏÖ’x L^•`«Î QÆ∞}ÏxH˜, =∞$^Œ∞ "≥·YiH˜ „Ѩ|Å x^Œ~°≈#O. `«# ^•ã¨∞_»∞
`åq∞+¨Ñì _¨ Õ =∞QÆ ã¨O`å<åxfl =∂„`«O `«=∞ HÀã¨O „Ѩ`ºÕ H˜OK«∞‰õΩ<åfl~°∞. nx QÆ∞iOz =∂\˜=∂\˜H© `«# P[˝Å#∞ LÅ¡OѶ≤∞Oz, J<åºÜ«∂ʼnõΩ áêÅÊ_»∞`«∞#flѨÊ\˜H©
k=º Y∞~üP<£Ö’ =∞~ÀKÀ@ WÖÏ K≥Ñʨ |_çOk : ''Uq∞\©, g∞ HÀã¨O =∞QÆÑÅ≤ Å¡ ∂#∞, PÜ«∞# JѨÊ\˜HõѨC_Õ Ñ¨@∞ì‰õΩx J`«x "≥∞_» =OK«@O ÖË^Œ∞. PÜ«∞<Õ QÆ#Hõ
PÜ«∞# HÀã¨O P_»Ñ≤Å¡ÖÏ? Wk =∞s J^蕺#fl"≥∞ÿ# ѨOѨHõO Hõ^•!—— (#*ò‡ – =∞x+≤ KÕ¿ã XHÀ¯ `«Ñ¨CÃÑ· `«# H˘~°_®#∞ ~°≠oÑ≤OK«@O "≥Ú^ŒÖˇ_ç`Õ U XHõ¯_»∂
21, 22). JO>Ë g∞‰õΩ ZѨC_»∂ JÉσ~ÚÖË Ñ¨Ù\ÏìÅh, J=∂‡~ÚÅ∞ ѨÙ@ì‰õÄ_»^Œx „|uH˜ |@ìHõ@ìÖË_»∞. ZO^Œ∞HõO>Ë =∞x+≤=Å¡ [iˆQ `«Ñ¨CÅ∞ ÖˇHõ¯‰õΩ q∞Oz#"≥·
HÀ~°∞‰õΩO@∞<åfl~°∞ Hõ^Œ∂! LO\Ï~Ú. ^Œ ∞ ~å‡~åæ Å ‰õ Ω áêÅÊ_Õ XHõ „Ѩ * Ï ã¨ = Ú^•Ü« ∂ xfl ^Õ = Ù_» ∞
67. WÖÏ K≥Ñʨ @OÖ’x L^ÕâÌ O◊ =∞QÆ|∞kúx `≥eÜ«∞*ËÜ∞« @"Õ∞QÍx, ^≥"· åxH˜ P_»ÑÅ≤ Å¡ O>Ë tH˜O∆ K«^ÅŒ K«∞‰õΩ#flѨC_»∞ P ã¨=Ú^•Ü«∞OÖ’ LO_Õ =∞Oz"åà◊√¡ ‰õÄ_® ^•x "å`«#
y@ì^Œx ZO`«=∂„`«O HÍ^Œ∞. PÜ«∞# ^Œ$+≤ìÖ’ P_» – =∞QÆ qK«Hõ∆} ÖË^Œ∞. eOQÆ Ñ¨_»`å~°∞. P q^èŒOQÍ Tà◊§‰õΩ Tàı§, #QÆ~åʼnõΩ #QÆ~åÖË `«∞_çzÃÑ@∞ì‰õΩáÈ`å~Ú.
„áêuѨkHõÃÑ· x"≥∂fl#fl`å ÉèË^ŒÉèÏ"åÅ∞ ‰õÄ_® PÜ«∞# =^ŒÌ K≥Å¡=Ù. J~°|∞ƒÅÖ’x J~Ú`Õ Ñ¨~°Ö’HõOÖ’ =∞Oz"åà◊√¡ =∂„`«O JÖÏ¡ÇπÏ ^ŒQÆæ~° ã¨Ñ¶¨bHõ$`«∞Å=Ù`å~°∞.
J#∞z`« "≥Y· ix, ^Òëêì ºxfl ZO_»Q@Æ _ì ®xH˜ WÖÏ K≥Ñʨ @O [iyOk. `«=∞ =∞#ã¨∞‰õΩ ǨÏnã¨∞Ö’ D q+¨Ü«∞O q=~°OQÍ =zÛOk. (K«∂_»O_ç : ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs –
#zÛ# "å\˜x `«=∞ HÀã¨O ZOÑ≤Hõ KÕã¨∞‰õΩx, `«=∞‰õΩ y@ìx "å\˜x =∂„`«O ǨÏnã¨∞ <≥O.2118† =Úã≤¡O – ǨÏ.<≥O. 2206, 2210)
^Õ=Ùx Ѩ^∞Œ ‰Ì Ωõ Hˆ \Ï~ÚOKÕ"å~°∞. "åi ^èÀ~°}˜ J<åºÜ«∞O Jx K≥Ñʨ @"Õ∞ D PÜ«∞`«∞
Ö’x L^ÕÌâ◊O. 71. WÖÏ q_»∞Ѩ٠W=fi@OÖ’ Bz`«ºO ÖËHõáÈÖË^Œ∞. J^Õ=∞O>Ë 1. JÖÏ¡ÇπÏ "åix
1171 1172
16. J<£ #ÇπÏ¡ ~°∞|=∂ 598 16. J<£ #ÇπÏ¡ 14= áê~å
62 "å~°∞ `«=∞ HÀã¨O W+¨ìѨ_»x ^•xx Ã+·`å#∞ "åi <Õã¨ÎOQÍ L<åfl_»∞.76 "åi
JÖÏ¡ÇπωõΩ ˆH\Ï~Úã¨∞Î<åfl~°∞.72 `«=∞‰õΩ HÀã¨O =º^è•Éèíi`«"≥∞ÿ# tHõ∆ LOk.
=∞OKÕ [~°∞QÆ∞`«∞O^Œx "åi <Àà◊√¡
J|^•úÅ∞ „¿ÑÅ∞`«∞<åfl~Ú.73 Jã¨OÉè=í O. 64 "å~°∞ qÉèkË OK«∞‰õΩ<Õ „Ѩu q+¨Ü∂« hfl
"åi HÀã¨O L#flk #~°HÍyfl =∂„`«"Õ∞. #∞=Ùfi "åiH˜ ã¨Ê+¨ìOQÍ q_»=∞~°z
JO^ŒiHõ<åfl =ÚO^Œ∞ JO^Œ∞Ö’H˜ áÈÜÕ∞k K≥áêÊÅx77 "Õ∞=Ú D „QÆO^ä•xfl hÃÑ·
"åàı§.74 J=`«iOѨ*âË ß=Ú. qâ◊fiã≤Oz#[#∞ʼnõΩ
Wk =∂~°^æ ~Œ ≈° Hõ`fi« O =∞iÜ«Ú HÍ~°∞}ºO.
63 JÖÏ¡ÇπÏ ™êH˜∆! (F „Ѩ=HÍÎ!) "Õ∞=Ú
h‰õΩ ѨÓ~°fiO QÆuOz# ã¨=∂*ÏÅ =^Œ‰Ì Ωõ 65 JÖÏ¡ÇÏπ PHÍâ◊O #∞Oz hà◊§#∞ ‰õΩi
‰õÄ_® =∂ „Ѩ=HõÎÅ#∞ ѨOÑ≤ L<åfl=Ú. Ñ≤Oz, ^•x ^•fi~å – Éè∂í q∞ K«zÛ
HÍx Ã+·`å<£ "åi ^Œ∞+¨¯~°‡Å#∞ "åiH˜ áÈ~Ú# `«~°∞"å`« ^•xx uiy „|uH˜
JO^Œ"∞≥ #ÿ qQÍ KÕã≤ K«∂áê_»∞.75 <Õ\H˜ © P ã¨∞<Î åfl_»∞. q<Õ"åi HÀã¨O xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
Ѩ@∞ì‰õΩ#flѨC_»∞ ‰õΩO\˜™ê‰õΩÅ∞ K≥Ñ≤Ê `«Ñ≤ÊOK«∞‰õΩ<Õ P™ê¯~°"Õ∞n "åi =^ŒÌ q∞ye WO^Œ∞Ö’ x^Œ~°≈#O LOk.
LO_»‰õÄ_»^Œ∞. 2. "å~°∞ HÍHõáÈ~Ú<å "åi ã¨O`«uÖ’#~Ú<å JÖÏ¡ÇπÏ#∞ 66 g∞ HÀã¨O Ѩâ√◊ =ÙÅÖ’78 ‰õÄ_® XHõ
qâ◊fiã≤OKÕ"å~°∞ ѨÙ@ì=K«∞Û.
72. JO>Ë "å~°∞ ‰õÄ`«∞à◊§#∞ JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ JO@QÆ_∞» `«∞<åfl~°∞. D q+¨Ü∞« OÖ’x f„=`«#∞ QÆ∞}áê~î°O LOk. "å\˜ Hõ_»∞ѨÙÅÖ’
<˘H˜¯ K≥¿ÑÊ L^ÕÌâ◊O`À ^•xfl ѨÙ#~å=$`«O KÕÜ«∞@O [iyOk. L#fl ¿Ñ_»‰Ωõ – ~°HÍÎxH˜ =∞^躌 Ö’ #∞Oz
73. "å~°∞ KÕ¿ã WOHÀ K≥_¤» Ѩx Uq∞@O>ˆ JÖÏ¡ÇÏπ Ѩ@¡ J<åºÜ«∞OQÍ „Ѩ=iÎOzOkQÍHõ, ã¨fiK«Ûù"≥∞ÿ# áêÅ∞ g∞‰õΩ „`åyã¨∞Î<åfl=Ú.
`«=∞HõO`å "Õ∞Å∞ [~°∞QÆ∞`«∞O^Œx HÀ`«Å∞ HÀ¿ã"å~°∞. „ѨѨOK«OÖ’ `«=∞‰õΩ =∞Oz „`åˆQ"åiH˜ Jk Hõ=∞‡QÍ LO@∞Ok.79
[~°∞QÆ∞`«∞#fl>Ë¡ Ѩ~Ö° ’HõOÖ’ ‰õÄ_® `«Ñʨ Hõ =∞Oz [~°∞QÆ∞`«∞O^Œx |∞HÍ~ÚOKÕ"å~°∞.
76. PÜ«∞`«∞Ö’ L#fl 'JÖò Ü«∞ø=∞— (<Õ_»∞) J<Õ Ñ¨^ŒO <Õ\ ˜ Ѩiã≤÷`«∞ʼnõÄ =iÎã¨∞ÎOk
74. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ "åiH˜ "å~°∞ HÀ~°∞‰õΩ<Õ '=∞Oz— [~°∞QÆ∞`«∞Ok. J^Õq∞\’ `≥Å∞™ê? ÖËHõ Ѩ~Ö° ’HÍxH˜ ‰õÄ_® =iÎOK«=K«∞Û. JO>Ë Ñ¨~Ö° ’HõOÖ’ Ã+`· å<£ "åà◊§‰õΩ ^Àã¨∞QÎ Í
Jk '#~°HõO— `«Ñ¨Ê =∞~˘Hõ\ ˜ HÍ^Œ∞. #~°HõOÖ’ „Ѩ"ÕtOKÕ"åiH˜ "å~°∞ =ÚO^Œ∞ LO\Ï_»∞. '"åà◊√§— JO>Ë =∞Hͯ‰õΩ K≥Ok# Jqâßfiã¨∞Åx ‰õÄ_® J~°O÷ KÕã∞¨ HÀ=K«∞Û.
LO\Ï~°∞. 'Ѷ¨~°`«∞<£— JO>Ë =ÚO^Œ∞ LO_»@O, =ÚO^Œ∞‰õΩáÈ=@O Jx J~°÷O. J#QÍ XHõÑC¨ _»∞ QÆ`H« ÍÅOÖ’x *Ï`«∞Å#∞ ÃÑ_»„`À= Ѩ\ Oì̃ z# Ã+`· å#∞ D<å_»∞
ǨÏnã¨∞Ö’ ‰õÄ_® D Ѩ^ŒO W^Õ J~°÷OÖ’ fã¨∞HÀ|_çOk. ''J# Ѷ¨~°`«∞‰õΩ"£∞ JÅÖò D =∞Hͯ Jqâßfiã¨∞ʼnõΩ ¿ãflÇ≤Ï`«∞xQÍ xez, "å~°∞ JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨)
ǨÏ∫*ò—— (<Õ#∞ H“ã¨~ü ã¨~°ã¨∞û =^ŒÌ =ÚO^Œ∞ #∞OKÕ g∞ HÀã¨O LO\Ï#∞) (ã¨Ç‘ÏÇπÏ ã¨O^Õâßxfl PÅH˜OK«‰Ωõ O_® J_»∞‰¤ Ωõ O@∞<åfl_»∞. P âßѨ„QÆã∞¨ }Î ‚˜ #=Ú‡‰õΩ#fl "åÔ~=~°∂
|∞MÏs – ǨÏ.<≥O. 6584† =Úã≤¡O – ǨÏ.<≥O. 1793).
ÉÏQÆ∞Ѩ_»~°∞. #=Ú‡‰õΩ#fl"åix #>Ëì\Ï =ÚOK«@"Õ∞ "å_ç Ѩx.
PÜ«∞`«∞Ö’ L#fl ''=ڄѶ¨`«∂<£—— J<Õ Ñ¨^•xH˜ =∞~À J~°÷O ‰õÄ_® K≥ѨÊ|_çOk –
#~°HõOÖ’ "ÕÜ«∞|_ç# `«~°∞"å`« "å~°∞ ÉÁuÎQÍ q㨇iOK«|_»`å~°x! 77. JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) Ѩ^Œg ÉÏ^茺`«Å∞ =∞iÜ«Ú PÜ«∞#‰õΩ JOu=∞
75. nx ÉèÏ=O Uq∞@O>Ë, (F =ÚǨÏ=∞‡^£ – ã¨Jã¨O!) =∞Hͯ „Ѩ[Å∞ x#∞fl „QÆO^äOŒ „Ѩ™êkOK«|_»@OÖ’x Jã¨Å∞ L^ÕâÌ O◊ Uq∞\’ D PÜ«∞`«∞Ö’ K≥Ñʨ |_çOk.
kèHõ¯iã¨∞Î#fl>Ë¡ "≥#∞Hõ\ ˜ *Ï`«∞Å "å~°∞ ‰õÄ_® `«=∞ „Ѩ=HõÎÅ#∞ kèHõ¯iOKÕ"å~°∞. qâßfi™êÅ q+¨Ü«∞OÖ’#∂, +¨sÜ«∞`«∞ P^ÕâßÅÖ’#∂ P<å\˜ „QÆO^äŒ=ǨïÖˇ·#
"å~°∞ Kտ㠄Ѩu K≥_»∞ Ѩx "åi HõO\˜H˜ =∞OzkQÍ<Õ HõxÑ≤OKÕk. ZO^Œ∞HõO>Ë Ü«¸^Œ∞Å – „ÔH·ã¨Î=ÙÅ =∞^茺 L#fl qÉèË^•Å#∞, =Ú„+≤‰õΩ¯Å – *’~å„ã≤ìÜ«∞#¡ =∞^茺
"å~°∞ Ã+·`å<£ =∂Ü«∂*ÏÖÏxH˜ QÆ∞~°Ü«∂º~°∞. L#fl JÜ≥∂=∞Ü«∞ ã≤÷ux qâı¡+≤Oz, ã¨`«º"Õ∞^À – Jã¨`«º"Õ∞^À ѨÓã¨QÆ∞zÛ#@∞¡
1173 1174
16. J<£ #ÇπÏ¡ ~°∞|=∂
67 WOHÍ Y~°∂˚~°O, „^•Hõ∆ѨO_»¡ #∞Oz
g∞~°∞ =∞`«∞ÎáêhÜ«∂xfl `«Ü«∂~°∞
KÕ™êÎ~°∞.80 ("å\˜ #∞Oz) =∞Oz PǨ
~åxfl ‰õÄ_® „QÆÇ≤Ïã¨∞Î<åfl~°∞. q[˝`«
QÆÅ"åi HÀã¨O WO^Œ∞Ö’#∂ Q˘Ñ¨Ê
ã¨∂K«# LOk.
68 h „ѨÉèí∞=Ù `Õ<≥\ ©QƉõΩ D ã¨OˆH`«
q∞KåÛ_»∞:81 ''H˘O_»Ö’¡, K≥@Ö¡ ’, „Ѩ[Å∞
Hõ@∞ì‰õΩ#fl Z`«Î~Ú# ѨOkà◊§Ö’ h
WO_»#¡ ∞ (`≥>Åìˇ #∞) xi‡OK«∞HÀ.
K≥ѨÊ@O „Ѩ=HõÎ (ã¨) "åi „Ѩ^è•# ÉÏ^茺`«. ã¨`åºxfl J=ÅOaOz, Jã¨`åºxfl
q_»<å_»=∞x „Ѩ[ʼnõΩ „ѨɒkèOK«@O PÜ«∞# Hõ~°Î=ºO!
78. 'J<£P"£∞— (Ѩâ◊√=ÙÅ∞) JO>Ë XO>ˇÅ∞, P=ÙÅ∞, "Õ∞HõÅ∞ Jx ÉèÏ=O.
79. D Ѩâ◊√=ÙÅ∞ u<Õ QÆ_ç¤, P‰õΩÅ∞ `«k`«~° =ã¨∞Î=ÙÅ∞ "å\˜ Hõ_»∞ѨÙÅÖ’H˜ áÈ~Ú
~°HOÎõ , ¿Ñ_», =¸„`«O, áêÅ∞QÍ =∂~°`å~Ú. ~°HOÎõ #~åÅÖ’H˜ "≥à§◊ QÍ, ¿Ñ_» =¸„`«O
=O\˜ =º~å÷Å∞ |Ü«∞\˜H˜ qã¨i˚OK«|_»`å~Ú. "å\˜ =∞^茺֒ #∞OKÕ `«Ü«∂Ô~·#
áêÅ∞ á⁄^Œ∞QÆ∞ÅÖ’H˜ "≥à`◊ å~Ú. HÍx Pâ◊Û~°ºHõ~"° ∞≥ #ÿ q+¨Ü∞« O Uq∞@O>Ë P áêÅÖ’
XHõ¯ ÉÁ@∞ì ~°HOÎõ QÍh, XHõ K«∞Hõ¯ =º~°÷ Ѩ^•~°O÷ QÍh HõÅ=^Œ∞. áêÅ∞ ZO`À ã¨fiK«ÛOù QÍ,
`≥Å¡QÍ LO\Ï~Ú. Hõ=∞‡QÍ, ~°∞zHõ~°OQÍ LO\Ï~Ú. â◊s~åxH˜ â◊H˜Îx™êÎ~Ú. PHõe
f~°∞™êÎ~Ú. =∞#ã¨∞‰õΩ, =∞ã≤Îëê¯xH˜ `«$Ñ≤Îh, Ǩ~Úh W™êÎ~Ú.
80. =∞^Œºáê#O x¿+kèOK«|_»x ~ÀAÅÖ’ J=`«iOz# "åHõºO Wk. JO^Œ∞ˆH ^èŒ~°‡
ã¨=∞‡`«"≥∞ÿ# =ã¨∞Î=ÙÅ`Àáê@∞ =∞^ŒºO ‰õÄ_® „Ѩ™êÎ=#‰õΩ =zÛOk. J~Ú`Õ WHõ¯_»
‰õÄ_® 'ã¨Hõ~°<£— (=∞`«∞ΠѨ^•~°÷O) Jx J#fl `«~åfi`« =∞m¡ 'i*òY<£ ǨÏã¨#<£— (=∞Oz
PǨ~°O) Jx „Ѩ`ÕºHõOQÍ ¿Ñ~˘¯x =∞`«∞ΠѨ^•~å÷Å∞ =∞Oz PǨ~°O HÍ<ÕHÍ=x
K«∂KåÜ«∞QÍ K≥Ñʨ @O [iyOk. JnQÍHõ D ã¨∂~å =∞Hͯ֒ J=`«iOz# ã¨∂~å.
JO^Œ∞ˆH =∞^ŒºO QÆ∞iOz WO^Œ∞Ö’ H˘kÌQÍ J~Ú+¨ì`«#∞ =ºHõÎO KÕÜ«∞@O [iyOk.
`«~∞° "å`« =∞n<å ã¨∂~åÅÖ’ „Hõ=∞„Hõ=∞OQÍ =∞^Œº x¿+^è•xH˜ ã¨O|OkèOz# P[˝Å∞
=KåÛ~Ú.
81. J~°cÖ’ ''J"£Ç¨ —— Jx LOk. JO>Ë ã¨OHˆ `«q∞KåÛ_»∞, `≥eq`Õ@efl „Ѩ™êkOKå_»∞,
^•x <≥·[OÖ’ P q+¨Ü«∂xfl #∂iáÈâß_»∞ J#fl J~å÷Å∞ =™êÎ~Ú. `«=∞ Éè∫uHõ
J=ã¨~åÅ#∞ f~°∞ÛHÀ=_®xH˜ J=ã¨~°"≥∞ÿ# `≥eq`Õ@efl, r=<ÀáêÜ«∂xfl JÖÏ¡ÇπÏ
[O`«∞=ÙʼnõΩ ã¨~Ú`«O „Ѩ™êkOKå_»∞.
1175
599 16. J<£ #ÇπÏ¡ 14= áê~å
69 ''Jxfl ~°HÍŠѨO_»¡#∞ u#∞. h
„ѨÉèí∞=Ù ã¨∞ÅÉèí`«~°O KÕã≤# =∂~åæÅÖ’
qǨÏiã¨∂Î LO_»∞.—— "å\˜ Hõ_»∞ѨÙÅÖ’
#∞Oz áê#HõO XHõ\ ˜ "≥Å∞=_»∞`«∞Ok.82
^•x ~°OQÆ∞Å∞ "Õ~ˆ fi~°∞QÍ LO\Ï~Ú.83
JO^Œ∞Ö’ „Ѩ[ʼnõΩ ã¨fiã¨÷`« LOk.84
PÖ’zOKÕ"åi HÀã¨O WO^Œ∞Ö’ (Q˘Ñ¨Ê)
ã¨∂K«# LOk.
82. `Õ<≥\ ©QÆÅ∞ Ѩ~°fi`åÖ’¡, K≥@¡ÃÑ·<å, =∂#=ÙÅ∞ Hõ>Ëì Z`≥·Î# Hõ@ì_®ÅÖ’ JѨÙ~°∂ѨOQÍ
`«=∞ `≥>ˇìÅ#∞ xi‡OK«∞‰õΩO\Ï~Ú. P x~å‡}OÖ’ ZHõ¯_® MÏm ã¨÷ÅO LO_»^Œ∞,
֒ѨO LO_»^Œ∞. `«~°∞"å`« Jq Ѩiã¨~åÖ’¡ L#fl `À@Ö’¡, J_»=ÙÖ’¡, á⁄ÖÏÖ’¡,
Ѩ~°fi`« Ö’Ü«∞Ö’¡ qǨÏi™êÎ~Ú. Jxfl ~°HÍŠѨO_»¡, ѨÙëêÊÅ ~°™êxfl Ñ‘Å∞™êÎ~Ú.
"≥o§# =∂~åæÅ QÆ∞O_®<Õ uiy =zÛ `«=∞ `«=∞ `≥>ˇìÅÃÑ· "åÅ∞`å~Ú. "å\˜
#∞O_ç qã¨i˚`«=∞ÜÕ∞º Ѩ^•~å÷xfl k=º Y∞~üP<£ 'áê#HõO—QÍ Jaè=i‚OzOk.
=∞#ã¨∞‰õΩ, =∞ã≤Îëê¯xH© `«$Ñ≤Îh, â◊H˜Îh KÕ‰õĈ~Û áê#HõO J#fl=∂@!
83. P áê#HõO Z„~°QÍ#∂, `≥ÅQ¡ Í#∂, Ѩã∞¨ Ѩ٠ѨKÛ« QÍ#∂, ‰õΩO‰õΩ=∞ ѨÙ=Ùfi ~°OQÆ∞Ö’#∂
LO@∞Ok. P `Õ<≥\ ©QÆÅ∞ Ñ‘ÖËÛ qq^èŒ ~°HÍŠѨO_»¡#∞, ѨÙëêÊÅ#∞|\˜ì P ~°OQÆ∞Ö’
=∂~°∞Ê =ã¨∂Î LO@∞Ok.
84. D `Õ<≥ KåÖÏ "åº^èŒ∞ʼnõΩ x"å~°} =O\˜k. J~Ú`Õ „Ѩu ~ÀQÍxH© Jk =∞O^Œ∞
Jx ÉèÏqOK«‰õÄ_»^Œ∞. "≥·^Œ∞ºÅ∞ ‰õÄ_® P =∂>Ë J<åfl~°∞. xã¨ûO^ÕǨÏOQÍ `Õ<≥
~ÀQÍxfl x"åiOKÕ áê#Hõ"Õ∞. J~Ú`Õ H˘xfl „Ѩ`ÕºHõ "åº^èŒ∞ʼnõΩ =∂„`«"Õ∞ Jk
=∞O^Œ∞QÍ LѨÜ≥∂QÆѨ_»∞`«∞OkQÍx Jxfl "åº^èŒ∞ʼnõΩ HÍ^Œ∞.
^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Å¡ÖϡǨï JÖˇ·Ç≤Ï = ã¨Å¡O)‰õΩ fÑ≤ =ã¨∞Î=Ù, `Õ<≥ KåÖÏ W+¨ì=∞x
ǨÏnã¨∞ ^•fi~å `≥eÜ«∞=™ÈÎOk (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs – áêhÜ«∂Å „ѨHõ~°}O). =∞~À
LÖË¡Y#O „ѨHÍ~°O PÜ«∞# (ã¨Jã¨O) WÖÏ J<åfl~°∞ : ''=¸_çO\˜Ö’ ~ÀQÆO #∞Oz
ã¨fiã¨÷`« LOk – 1. â◊„ã¨Î zH˜`«û ^•fi~å â◊s~°OÖ’x K≥_»∞ ~°HõÎO fÜ«∞@OÖ’. 2.
`Õ<≥ ¿ãqOK«@OÖ’. 3. HÍeÛ "å`«Å∞ ÃÑ@ì_»OÖ’. J~Ú`Õ "å`«Å∞ ÃÑ>Ëì K«~°º
#∞O_ç <Õ#∞ <å J#∞K«~° ã¨=∂*Ïxfl "åiã¨∞<Î åfl#∞—— (|∞MÏs – =∞O^Œ∞Å „ѨH~õ }° O).
`Õ<≥‰õΩ ã¨O|OkèOz# ǨÏnã¨∞Ö’ XHõ ã¨OѶ¨∞@# – ''qˆ~K«<åʼnõΩ =∞O^Œ∞QÍ `Õ<≥#∞
LѨÜ≥∂yOK«=∞x PÜ«∞# (ã¨Jã¨O) XHõ`«xH˜ ã¨ÅǨ ~ÚKåÛ~°∞. `Õ<≥ ¿ãqOKåHõ
qˆ~K«<åÅ∞ =∞iO`« Z‰õΩ¯=Ü«∂º~Ú. P q+¨Ü«∞"Õ∞ =zÛ K≥a`Õ `Õ<≥ „`åyOK«=∞x
1176
16. J<£ #ÇπÏ¡ ~°∞|=∂ 600 16. J<£ #ÇπÏ¡ 14= áê~å
70 JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ q∞=∞‡ÅflO^Œih ѨÙ\˜ìO 72 JÖÏ¡ÇπÏ g∞ HÀã¨O ã¨fiÜ«∞OQÍ g∞Ö’
Kå_»∞. =∞i PÜ«∞<Õ g∞‰õΩ Kå=Ùx™êÎ_»∞. #∞OKÕ g∞ ÉèÏ~°ºÅ#∞ ã¨$+≤ìOKå_»∞. =∞i
g∞Ö’ J`«ºO`« ^Œ∞~°ƒù~°"≥∞ÿ# =Ü«∞ã¨∞û‰õΩ g∞ ÉèÏ~°ºÅ ^•fi~å g∞ H˘~°‰Ωõ g∞ ‰õΩ=∂~°∞
KÕ~°Û|_Õ"å~°∞ ‰õÄ_® LO\Ï~°∞ – Jhfl Å#∞, g∞ =∞#=à◊§#∞ ѨÙ\˜Oì Kå_»∞.
`≥eã≤ LO_ç ‰õÄ_® Ug∞ `≥eÜ«∞x "å~°= WOHÍ, g∞‰õΩ u#\ÏxH˜ =∞Oz =∞Oz
\ÏxH˜!85 xã¨ûO^ÕǨÏOQÍ JÖÏ¡ÇπÏ =ã¨∞=Î ÙÅ#∞ ã¨=∞‰õÄ~åÛ_»∞. J~Ú#ѨÊ\˜H©
ã¨~fi° A˝_∞» , ã¨~åfikèHÍi. „Ѩ[Å∞ q∞^䌺<Õ #=Ú‡‰õΩO@∞<åfl~å?88
"å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ J#∞„QÆǨŠѨ@¡
71 JÖÏ¡ÇÏπ ÜÕ∞ Láêkè q+¨Ü∞« OÖ’ g∞Ö’ Hõ$`«Ñ∞¨¶ fl`«‰Ωõ áêÅÊ_»∞`«∞<åfl~å??
XHõiH˜ WOH˘HõiÃÑ· PkèHõº`«#∞ "˘ã¨y 73 "å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ =^Œe, `«=∞‰õΩ
L<åfl_»∞. PkèHºõ `« "˘ã¨Q|Æ _ç#"å~°∞ `«=∞ PHÍâßÅ #∞OzQÍh, Éèí∂q∞ #∞OzQÍh
Láêkèx `«=∞ „H˜O^Œ#∞#fl ÉÏxã¨Å‰õΩ ZÖÏO\˜ Láêkèh ã¨=∞‰õÄ~°ÛÖËx "åix,
`å=¸ – "å~°∂ ã¨=∂#∞ÅÜÕ∞ºÖÏ U â◊H˜Î™ê=∞~°÷º=¸ ÖËx"åix ѨÓl
W=fi~°∞.86 =∞i g~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ J#∞„QÆ ã¨∞<Î åfl~å?89
ǨÅ<Õ u~°ã¯¨ iã¨∞<Î åfl~å?87 74 HÍ|\˜ì JÖÏ¡ÇπωõΩ áÈeHõÅ#∞
PÜ«∞# (ã¨) Ô~O_»=™êi ã¨∂zOKå~°∞. D™êi `Õ<≥ „`åy`Õ =∞ixfl qˆ~K«<å HõeÊOK«HOõ _ç.90 xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ
ÅÜ«∂º~Ú. Ju™ê~° "åºkè =ÚkiO^Œx ‰õΩ@∞O| ã¨Éèí∞ºÅ∞ J#∞‰õΩ<åfl~°∞. =∞m¡ Jhfl `≥Å∞ã¨∞. g∞‰õΩ `≥eÜ«∞^Œ∞.
=∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨) =^ŒÌ‰õΩ =zÛ ã¨O„Ѩu¿ãÎ PÜ«∞# (ã¨) =¸_»=™êi WÖÏ J<åfl~°∞:
''JÖÏ¡ÇπÏ ã¨`«º=O`«∞_»∞. HÍHõáÈ`Õ h ™È^Œ~°∞x Hõ_»∞¿Ñ J|^Œú"≥∞ÿ#k. "≥o§ J`«xH˜ HõeˆQ KÕ@∞ Uq∞\’ Hõ=¸ºxã¨∞ì =º=ã¨÷ ^•fi~å „Ñ¨Ñ¨OKåxH˜ `≥eã≤=zÛOk. Pi÷Hõ
`Õ<≥ „`åyOK«∞.—— =¸_»=™êi `Õ<≥ „`åyOKÕãi¨ H˜ J`«xH˜ ã¨OѨÓ~°‚ ã¨fiã¨`÷ « KÕ‰Äõ iOk. ã¨=∂#`«fiO ¿Ñ~°∞`À =∞x+≤ ã¨Oáê^Œ##∞ xÜ«∞O„uOK«@O Jã¨Ç¨Ï[O. Pi÷Hõ
(|∞MÏs – =∞O^Œ∞Å „ѨHõ~°}O† =Úã≤¡O – ã¨ÖÏO „ѨHõ~°}O). ã¨=∂#`«fiO JO>Ë ã¨OáêkOKÕ, „ѨQÆux ™êkèOKÕ ã¨=∂# J=HÍâßÅ∞ JO^ŒiH©
HõeÊOKåe.
85. q∞ug∞i# =Ü≥∂ÉèÏ~°O`À =∞x+≤ *Ï˝Ñ¨Hõ â◊H˜Î H©∆}˜ã¨∞ÎOk. |∞kú =∞O^Œyã¨∞ÎOk.
Kå^ŒãOΨ Z‰õΩ¯==Ù`«∞Ok. =∞s ѨãÑ≤ Ö≤ Ï¡_Öç Ï „Ѩu ^•xH© =∂~åO KÕ™êÎ_∞» . 'J~ü[Å∞Öò 87. JO>Ë "å~°∞ ^≥·=„Ѩ™êk`«"≥∞ÿ# ã¨OѨ^ŒÖ’ #∞Oz ^≥·"Õ`«~°∞Å HÀã¨O <≥·"Õ^•ºÅ#∞
L„"£∞— (Ç‘Ï# =Ü≥∂^Œâ)◊ JO>Ë W^Õ. WÖÏO\˜ "å~°H÷ ºõ O #∞OKÕ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) fÜ«∞@O, ^≥·"Õ`«~°∞ʼnõΩ "≥Ú‰õΩ¯|_»∞Å∞ K≥e¡OK«@O =O\˜ Ѩ#∞ʼnõΩ áêÅÊ_ç ^Õ=Ù_»∞
â◊~}
° ∞"Õ_®~°∞. KÕã≤# "Õ∞à◊§#∞ =∞~°záÈ`«∞<åfl~°∞.
86. g∞ „H˜O^Œ ѨxKÕ¿ã ‰õÄe"åà◊√¡, ÉÏxã¨Å∞ g∞ ™ê÷~ÚH˜ ZkyáÈ`å~°#fl L^ÕÌâ◊ºO`À 88. D PÜ«∞`«∞Ö’ JÖÏ¡ÇπÏ `«# LѨHÍ~åÅ#∞ *Ï˝Ñ¨HõOKÕã≤, Jhfl „Ѩ™êkOKÕ"å_»∞
g∞ ^ŒQÆæ~°∞#fl ã≤iã¨OѨ^ŒÅ#∞ g∞~°∞ qâßÅ =∞#ã¨∞`À W=fi~åÜ≥∞. =∞i JÖÏ¡ÇπÏ J~ÚLO_»QÍ, [#∞Å∞ PÜ«∞xfl q_»<å_ç, W`«~°∞Å =ÚO^Œ∞ `«Å=OK«∞
J@∞=O@ѨC_»∞ ^Õ=Ùx ^•ã¨∞Öˇ#· =∞#∞+¨µÅ#∞ g∞~°∞ J=∂O`«O ^≥"· åÅ∞QÍ xÅɡ\,ì˜ `«∞<åfl~°h, Wk J^èŒ~°‡=∞h K≥áêÊ_»∞.
"åix ѨÓlOK«\Ïxfl JÖÏ¡ÇπÏ =∂„`«O ZÖÏ W+¨ìѨ_»`å_»#∞‰õΩ<åfl~°∞? 89. WO`«H© "å~°∞ #=Ú‡‰õΩ<Õk, ѨÓ*ÏѨÙ#™ê¯~åÅ∞ KÕ¿ãk Z=iH˜? Un KÕ`H« Íx"åiHÍ?
D PÜ«∞`«∞ ^•fi~å É’^èŒÑ¨_Õ =∞~À =ÚMϺOâ◊O Uq∞@O>Ë Pi÷HõOQÍ =∞#∞+¨µÅ U ã¨Ç¨Ü«∞=¸ KÕÜ«∞ÖËx"åiHÍ? U QÆO_»O #∞Op QÆ>ˇìH˜¯OK«ÖËx "åiHÍ?
=∞^茺 LO_Õ `Õ_®áê_®Å∞ „ѨHõ$u ã≤^ŒúOQÍ L#fl"Õ. x~°O‰õΩâ◊, xÜ«∞O`«$`«fi K«\ÏìÅ 90. ~å*ϺkèѨux HõÅ∞ã¨∞HÀ"åÅ<åfl, PÜ«∞#ˆH^≥·<å q#fláêÅ∞ KÕã¨∞HÀ"åÅ<åfl <Õ~°∞QÍ
^•fi~å D „ѨHõ$u ^èŒ~å‡xfl ~°∂ѨÙ=∂Ѩ@O ã¨Ô~·#k HÍ^Œ∞. JÖÏ KÕÜ«∞@O =Å¡ ~å*ϺkèѨux HõÅ∞ã¨∞HÀ=@O ™ê^茺Ѩ_»^Œh, J`«x PO`«~°Oy‰õΩefl, HÍ~°º^Œ~°∞≈efl
1177 1178
16. J<£ #ÇπÏ¡ ~°∞|=∂ 601 16. J<£ #ÇπÏ¡ 14= áê~å
75 JÖÏ¡ÇÏπ XHõ L^•Ç¨Ï~°} Wã¨∞<Î åfl_»∞: 77 PHÍâßÅÖ’#∂, Éèí∂q∞Ö’#∂ L#fl
W`«~°∞Å Ü«∂[=∂#ºOÖ’ L#fl XHõ xQÆ∂_è» q+¨Ü«∂Å∞ JÖÏ¡ÇπωõΩ =∂„`«"Õ∞
ÉÏx㨠L<åfl_»∞. J`«xH˜ U JkèHÍ~°=¸ `≥Å∞ã¨∞.94 „ѨàÜ
◊ ∞« =º=Ǩ~°O ~Ô Ñ¨Êáê@∞
ÖË^Œ∞. HÍQ͆ =∞~À =ºH˜Î L<åfl_»∞ – HÍÅOÖ’, ÖË^• JO`«Hõ<åfl `«‰õΩ¯=
J`«xH˜ "Õ∞=Ú =∂ =^ŒÌ#∞Oz =∞Oz ã¨=∞Ü«∞OÖ’<Õ [iyáÈ`«∞Ok. xâ◊Û
Láêkèx ã¨=∞‰õÄ~åÛ=Ú. JO^Œ∞Ö’ Ü«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ JxflO\˜ÃÑ· JkèHÍ~°O
#∞Oz J`«_∞» ~°ÇϨ 㨺OQÍ#∂, |Ç≤Ï~°`æ O« HõÅ"å_»∞.95
QÍ#∂ Y~°∞ÛÃÑ_»`å_»∞. =∞i gi^ŒÌ~°∂ 78 JÖÏ¡ÇπÏ q∞=∞‡efl g∞ =∂`«$ QÆ~åƒùÅ
ã¨=∂#∞ÖË<å?91 ã¨~fi° ™È΄`åÅ∂ JÖÏ¡ÇÏπ #∞O_ç – g∞ˆHg∞ `≥bx ã≤÷uÖ’ |Ü«∞\˜H˜
H˘~°ˆH. J~Ú`Õ giÖ’ KåÖÏ=∞OkH˜ fâß_»∞.96 g∞ H˘~°‰õΩ K≥=ÙÅ#∞, Hõà◊¡#∞,
`≥b^Œ∞. ǨÏ$^ŒÜ∂« Å#∞ `«Ü∂« ~°∞KÕã#≤ k PÜ«∞<Õ97
– g∞~°∞ Hõ$`«A˝Å∞QÍ =º=ǨÏi™êÎ~°x!98
76 JÖÏ¡ÇÏπ =∞~À W^Œ~Ì ∞° =º‰õΩÅÎ L^•Ç¨Ï
~°}#∞ ‰õÄ_® Wã¨∞Î<åfl_»∞92 : "åiÖ’ L^ÕÌâ◊ºOÖ’ Wk qâßfiã≤ – Jqâßfiã¨∞Å L^•Ç¨Ï~°}. "åiÖ’ XHõ~°∞ qâßfiã≤ –
XHõ_»∞ =¸QÆ"å_»∞. Un K≥Ü«∞ºÖË_»∞. =∞~˘Hõ~°∞ Jqâßfiã≤. "åi^ŒÌ~°∂ ã¨=∂#∞Å∞ HÍÖË~°∞. nx ÉèÏ=O Uq∞@O>Ë XHõ
ÃÑ·QÍ J`«#∞ `«# Ü«∞[=∂xH˜ ÉèÏ~°OQÍ ÉÏxã¨, XHõ ¿ãfiKåÛù rq W^ŒÌ~°∂ =∞#∞+¨µÖË. W^ŒÌ~°∂ ^Õ=Ùx KÕ`« KÕÜ«∞|_ç#"åˆ~.
`«Ü∂« ~°Ü∂« º_»∞. J`«xfl ZHõ¯_çH˜ ѨOÑ≤<å Z<Àfl q+¨Ü«∂ÅÖ’ "åi =∞^茺 áÈeHõÅ∞<åfl~Ú. HÍx Q“~°= =∞~åº^ŒÅ s`åº g∞
^Œ$+≤ìÖ’<Õ "åi^ŒÌiÖ’ KåÖÏ ÃÑ^ŒÌ `Õ_® LOk. =∞~°ÖÏO@ѨC_»∞ =∞Ǩϟ#fl`«∞_»∞
"Õ∞Å∞#∞ fã¨∞‰õΩ~å_»∞. =∞~˘Hõ`«#∞ J~Ú# JÖÏ¡ÇπÏ`À, ~åu q„QÆǨÅ∞ ÖËHõ ã¨=∂^èŒ∞Å∞ ZÖÏ ã¨i`«∂QÆ∞`å~Ú?
<åºÜ«∞O QÆ∞iOz P^Õtã¨∞<Î åfl_»∞.93 ÃÑQ· Í 92. D Ô~O_»= L^•Ç¨Ï~°} "≥Ú^Œ\ ˜ L^•Ç¨Ï~°}Hõ<åfl =∞iO`« ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ#k.
J`«#∞ ã¨<å‡~åæ# L<åfl_»∞. gi^Œ~Ì ∂°
XHõ><Ë å? 93. ZO^Œ∞HõO>Ë W`«#∞ qO\Ï_»∞, K≥|∞`å_»∞. „Ѩu Ѩh K≥Ü«∞ºQÆÅ∞QÆ∞`å_»∞. ÃÑ·QÍ
W`«#∞ ã¨<å‡~°æOÃÑ· L<åfl_»∞. PÖ’zOK«QÆÅ_»∞. =∞Op – K≥_»∞Å qK«Hõ∆}Ï *Ï˝#O
HõÅ∞ã¨∞‰õΩO>Ë<Õ ~å*ϺkèÑu¨ ^Œ~≈° #O ™ê^躌 =∞=Ù`«∞O^Œx =Ú„+≤‰Ωõ ¯Å∞ L^•Ç¨Ï~°}Å∞ ‰õÄ_® W`«xH˜ LOk. ‰õΩ_ç Z_»=∞Å JѨ"å^•Å‰õΩ ^Œ∂~°OQÍ LO@∞<åfl_»∞. U
Wã¨∞ÎO\Ï~°∞. ^Õ=Ù_»∞ ‰õÄ_® ã¨~Àfi#fl`«∞_»h, PÜ«∞# ^•HÍ KÕ~åÅO>Ë z\˜ìá⁄\˜ì q^èOŒ QÍ#~Ú`Õ W`«#∂ – =¸QÆ"å_»∞ ã¨=∂#∞Å∞ HÍÖË~À J^Õq^èOŒ QÍ ã¨~fi° â◊‰Ωõ _Î #·≥
^Õ=Ùà◊§#∞ HÍHÍѨ@ì_»O, "åix ã¨O`À+¨Ñ¨~°K«@O J=ã¨~°=∞x "åà◊√¡ K≥|∞`å~°∞. P JÖÏ¡ÇπÏ, „Ѩ[Å∞ HõeÊOKÕ q∞^䕺 ^≥·"åÅ∞ XHõ¯\˜ HÍÖË=Ù.
q+¨Ü∂« <Õfl „Ѩ™êÎqã¨∂Î WHõ¯_» JÖÏ¡ÇÏπ U=∞O@∞<åfl_À K«∂_»O_ç : ''g∞~°∞ JÖÏ¡ÇÏπ #∞
g∞ÖÏO\˜ =∞#∞+¨µÅ`À áÈÅÛHõO_ç. ZO^Œ∞HõO>Ë PÜ«∞# ™ê\˜ÖËx "Õ∞\˜. PÜ«∞xfl 94. Éè∂í =∂ºHÍâßÅÖ’ Jã¨OMϺHõ"∞≥ #ÿ =ã¨∞=Î ÙÅ∞ xQÆ∂_è"» ∞≥ ÿ L<åfl~Ú. "å\˜Ö’ „ѨàÜ
◊ ∞« O
ã¨iáÈe# "å~°∞ Z=~°∂ ÖË~∞° . XHõ ~å*ϺkèHÍiH˜ JQÀK«~° *Ï˝#O LO_»^∞Œ . J`«_∞» ‰õÄ_® XHõ\ ˜. P *Ï˝#O XHõ¯ JÖÏ¡ÇπωõΩ `«Ñ¨Ê "ÕÔ~=iH© ÖË^Œ∞. HÍ|\˜ì P~å^èŒ∞º_»∞
JO^Œih K«∂_»ÖË_»∞. JO^Œi "≥Ú~°Å#∞ PÅH˜OK«#∂ÖË_»∞. HÍQ͆ JÖÏ¡ÇπÏ JO^Œi ‰õÄ_® PÜ«∞# XHõ¯_Õ. q„QÆǨÅ∞QÍh, =∞~°}˜Oz# =º‰õΩÎÅ∞QÍh P~å^茺 ^≥·"åÅ∞
HÍÖË=Ù. Z=iH© Z@∞=O\˜ ÖÏÉèí#ëêìÅ∞ HõeyOKÕ â◊H˜Î "å\˜H˜ ÖË^Œ∞.
"≥Ú~°Å#∂ PÅH˜™êÎ_»∞. JO^Œih HõxÃÑ@∞ì‰õΩx LO\Ï_»∞. ~å„u pHõ\ ˜Ö’ [iˆQ
HÍ~°ºHõÖÏáêÅ∞ ‰õÄ_® PÜ«∞#‰õΩ Z~°∞ˆH. =∞~°ÖÏO@ѨC_»∞ =∂#= =∂„`«∞_≥·# 95. PÜ«∞# â◊H˜Î ZO`« Q˘Ñ¨Ê^ŒO>Ë ã¨∞qâßÅ"≥∞ÿ# D [QÆu, D Éèí∞=# ÉèÏO_»"åÅhfl
XHõ ~å*ϺkèHÍi qâ◊fi„ѨÉèí∞=Ù J~Ú# JÖÏ¡ÇπÏ`À ZÖÏ ã¨i`«∂QÆ∞`å_»∞? PÜ«∞# P[˝ÃÑ· Ô~ѨÊáê@∞ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ – JO`«Hõ<åfl `«‰õΩ¯= ã¨=∞Ü«∞OÖ’<Õ ‰õÄe
áÈ`å~Ú. Wk Juâ◊Ü∂≥ H˜Î HÍ^Œ∞ – "åã¨=Î O. ZO^Œ∞HõO>Ë PÜ«∞# â◊HΘ J#O`«"∞≥ #ÿ k.
91. H˘O^Œi Jaè„áêÜ«∞O „ѨHÍ~°O Wk ÉÏx㨠– ¿ãfiKåÛùr=ÙÅ L^•Ç¨Ï~°}. "åiÖ’ ^•xfl =∞#O JOK«<å "ÕÜ«∞ÖË=Ú. 'J~ÚáÈ— Jx PÜ«∞# *ÏsKÕã≤# XˆH XHõ¯
XHõ_»∞ ÉÏx㨠– =∞~˘Hõ_»∞ ¿ãfiKåÛùrq. "åi^ŒÌ~°∂ ã¨=∂#∞Å∞ HÍÖË~°∞. =∞iH˘O^Œi P~°¤~üÃÑ· JO`å J~ÚáÈ`«∞Ok. „Ѩà◊Ü«∞O ‰õÄ_® WO^Œ∞Ö’ JO`«~åƒùQÆ"Õ∞.
1179 1180
16. J<£ #ÇπÏ¡ ~°∞|=∂ 602 16. J<£ #ÇπÏ¡ 14= áê~å
79 â◊¥<åºHÍâ◊OÖ’ P*Ï˝|^Œ∞Öú ·ˇ L#fl 80 JÖÏ¡ÇπÏ g∞ H˘~°‰õΩ g∞ WO_»¡#∞
Ѩ‰Ω∆õ Å#∞ "å~°∞ K«∂_»Ö^Ë •? JÖÏ¡ÇÏπ `«Ñʨ q„âßOu ã¨÷ÖÏÅ∞QÍ KÕâß_»∞. WOHÍ
"å\˜x P ã≤÷uÖ’ xeÑ≤ LOKÕ"åÔ~=~°∂ PÜ«∞<Õ g∞ HÀã¨O Ѩâ√◊ =ÙÅ K«~å‡Å`À
ÖË~°∞.99 xâ◊ÛÜ«∞OQÍ qâ◊fiã≤OKÕ"åi Wà◊§#∞ KÕâß_»∞. „Ѩܫ∂} k<å#, q_çk
HÀã¨O WO^Œ∞Ö’ Q˘Ñ¨Ê ã¨∂K«#Å∞<åfl~Ú. KÕã#≤ k<å# ‰õÄ_® Jq g∞‰õΩ `ÕeQÍæ–
96. g∞~°∞ ѨÙ\˜#ì Hõ}∆ OÖ’ g∞ÔHÖÏO\˜ Ö’Hõ *Ï˝#O ÖË^∞Œ . J^Œ$+¨ì ^Œ∞~°^$Œ ëêìÅO>Ë Uq∞\’,
J#∞"≥#· qQÍ–LO\Ï~Ú.100 WOHÍ "å\˜
ÖÏÉèí#ëêìÅO>Ë Uq∞\’ P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ g∞‰õΩ `≥b^Œ∞. Lxfl`À#∂, ~À=∂Å`À#∂, "≥O„@∞HõÅ
97. K≥=ÙÅ ^•fi~å g∞~°∞ q#QÆÅ∞QÆ∞`å~°h, Hõà¡◊ ^•fi~å K«∂_»QÅÆ ∞QÆ∞`å~°h, ǨÏ$^ŒÜ∞« O`À `À#∂ PÜ«∞# Z<Àfl ™ê=∂#∞Å#∞,
PÖ’zOz J~°O÷ KÕã∞¨ ‰õΩO\Ï~°x g@xflO\˜h PÜ«∞# g∞‰õΩ „Ѩ™êkOKå_»∞. =∞x+≤ H˘O`« HÍÅO =~°‰õÄ LѨÜ≥∂QÆѨ_Õ
PÖ’K«#ʼnõΩ, |∞núq"ÕHÍʼnõΩ Hˆ O„^ŒaO^Œ∞=Ù J`«x ǨÏ$^ŒÜ∞« O. ^•O`À q+¨Ü∞« OÖ’x =ã¨∞=Î ÙÅ#∂ `«Ü∂« ~°∞KÕâß_»∞.101
Lz`å#∞z`åÅ#∞, =∞OpK≥|ƒ~°Å#∞ =∞x+≤ ÉËsA"Õ™êÎ_»∞. =∞x+≤ ÃÑiy
ÃÑ^ŒÌ"å_»ÜÕ∞º H˘nÌ J`«x D â◊‰õΩÎÅ∞, ѨOKÕO„kÜ«∂Å∞ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞O\Ï~Ú. J`«#∞ 81 =∞i JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ g∞ HÀã¨O `å#∞
Ü«ÚHõÎ =Ü«∞ã¨∞û‰õΩ KÕ~°∞‰õΩ<Õ@ѨÊ\˜H˜ J`«x D â◊H˜ÎÜ«Ú‰õΩÎÅ∞ ‰õÄ_® |Å=`«Î~°=∞=Ù ã¨$+≤ìOz# =ã¨∞Î=ÙÅ`À h_»#∞ U~åÊ@∞
`å~Ú. Hõ_»‰õΩ Jq ѨÓ~°‚ Ѩi}ux ã¨O`«iOK«∞‰õΩO\Ï~Ú. KÕâß_»∞.102 =∞i PÜ«∞<Õ g∞HÀã¨O
98. =∞i D `≥eq`Õ@efl, D â◊H˜ÎÜ«Ú‰õΩÎefl JÖÏ¡ÇπÏ ZO^Œ∞‰õΩ „Ѩ™êkOz#@∞ì? =∞x+≤ H˘O_»ÅÖ’ QÆ∞ǨÏÅ#∞ KÕâß_»∞. WOHÍ
D â◊s~å=Ü«∞"åÅ#∞ ^≥·"ÕK«ÛùHõ#∞QÆ∞}OQÍ qxÜ≥∂yOK«∞HÀ"åÅh, ^≥·"å~å^èŒ#,
^≥·=q^èÕÜ«∞`« HÀã¨O "≥zÛOKåÅ<ÕHõ^•! P q^èŒOQÍ "å\˜x LѨÜ≥∂y¿ãÎ<Õ ^Õ=Ùx +¨sÜ«∞`«∞ ã¨=∞‡uOz# =∂~°æOÖ’<Õ #_»∞™êÎ_»∞. ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«"≥∞ÿ# "å\˜<Õ KÕ`ÀÎ
D J#∞„QÆǨʼnõΩ „H˜Ü«∂`«‡HõOQÍ Hõ$`«[˝`« `≥Å∞ѨىõΩ#fl@¡=Ù`«∞Ok. ǨÏnã¨∞Ö’ D =Ú@∞ì‰õΩO\Ï_»∞. U =ã¨∞Î=Ù#∞ LѨÜ≥∂yOz<å ^≥·"ÕK«Ûù"Õ∞~°ˆH LѨÜ≥∂y™êÎ_»∞ `«Ñ¨Ê
q^èŒOQÍ K≥ѨÊ|_çOk: ''<å ^•ã¨∞_»∞ <å ™êg∞ѨºO á⁄O^Œ\ÏxH˜ J=ÅOaOKÕ PÜ«∞# Jaè=∞`åxH˜ q~°∞^ŒúOQÍ LѨÜ≥∂yOK«_»∞.
=ã¨∞=Î ÙÅÖ’ Jxfl\˜H<õ åfl Z‰õΩ¯= „Ñ‘uHõ~"° ∞≥ #ÿ q <Õ#∞ J`«xÃÑ· xÜ«∞q∞Oz# q^è∞Œ Å∞. 99. JÖÏ¡ÇπÏ =∂„`«"Õ∞ "å\˜H˜ P â◊H˜Îh, `≥eqh WzÛ, Ѩ=<åÅ#∞ "å\˜ qǨ~åxH˜
Wq QÍHõ ã¨fiK«ÛOù ^Œ P~å^è#Œ Å ^•fi~å ‰õÄ_® J`«#∞ <å ™êg∞ѨºO á⁄O^Õ „ѨÜ∞« `«flO `À_»Ê_ÕqQÍ KÕâß_»∞.
KÕ™êÎ_»∞. Hõ_»‰õΩ <Õ#`«xfl „¿Ñq∞OK«™êQÆ∞`å#∞. <Õ#`«xfl „¿Ñq∞OK«™êy#ѨC_»∞ 100. JO>Ë `ÀÅ∞ QÆ∞_®~åÅ#fl=∂@. „Ѩܫ∂}ÏxH˜ |Ü«∞Å∞^Õˆ~@ѨC_»∞ g∞~°∞ "å\˜x
J`«#∞ q<Õ K≥=ÙÅ<≥· áÈ`å#∞. J`«#∞ Hõ<Õ Hõà<¡◊ á·≥ È`å#∞. J`«#∞ Ѩ@∞ì‰Ωõ <Õ KÕ`∞« Å<≥· `ÕeQÍæ fã¨∞‰õΩáÈQÆÅ∞QÆ∞`å~°∞. J=ã¨~"° ∞≥ #ÿ KÀ@ K«e f„=`« #∞Oz `«@∞ìHÀ=_®xH˜
áÈ`å#∞. J`«#∞ #_çKÕ HÍà◊¡<≥·áÈ`å#∞. J`«#∞ J_çy# ^•#flÖÏ¡ J`«xH˜™êÎ#∞. g∞~°∞ "å\˜x QÆ∞_®~åÅ∞QÍ LѨÜ≥∂yOK«∞‰õΩO\Ï~°∞.
J`«#∞ QÆ#Hõ ^Õx ÉÏi #∞OK≥·<å <å â◊~°}∞"Õ_ç`Õ <Õ#`«xH˜ â◊~°}∞ W™êÎ#∞.—— 101. Jãπ"åÑ¶π – Wk 'ã¨∂Ѷ¨Ù<£—‰õΩ |Ǩï=K«#O. ã¨∂Ѷ¨Ù<£ JO>Ë Q˘„Ô~Å Lxfl Jx
(ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs – H˜`å|∞„iMÏMò). J~°O÷ . =¸ÅOÖ’ 'J"£ÉÏ~ü— Jx =∞~˘Hõ Ѩ^OŒ LOk. Wk '=Éò~∞° <£—‰õΩ |Ǩï=K«#O.
QÆ=∞xHõ : D ǨÏnã¨∞#∞ J~°O÷ KÕã∞¨ HÀ=@OÖ’ H˘O^Œ~∞° á⁄~°|_®¤~∞° . nx P^è•~°OQÍ XO>ˇÅ ~À=∂Å∞ Jx ^•#~°÷O. WOH˘Hõ Ѩ^ŒO 'J+πP~ü—. Wk '+¨J~°∞<£—‰õΩ
^Õ=Ùx „Ñ≤Ü∞« `«=∞ ^•ã¨∞Å (BeÜ«∂ JÖÏ¡ÇÏπ )‰õΩ ^Õ=Ùx â◊‰Ωõ ÅÎ ∞ JÉσܫ∞x =∞`«Å|∞ |Ǩï=K«#O. "Õ∞HõÅ "≥O„@∞HõÅx WHõ¯_» ^•x ÉèÏ=O. g\˜`À ~°H~õ H° ÍÅ =ã¨∞=Î ÙÅ∞
fâß~°∞. ǨÏnã¨∞‰õΩ Jã¨Å∞ J~°÷O Uq∞@O>Ë ^•ã¨∞_»∞ `«# P~å^èŒ#Å#∞, ^èŒ~å‡xfl `«Ü«∂~°=Ù`å~Ú. "å\˜^•fi~å =∞x+≤ ÖÏÉèÏÅ∂ Pi˚™êÎ_»∞. XHõ xs‚`« HÍÅO =~°‰õΩ
ˆH=ÅO JÖÏ¡ÇπÏ HÀã¨O „Ѩ`ÕºH˜OK«∞‰õΩ#flѨC_»∞ „Ѩu ѨxÖ’ JÖÏ¡ÇπÏ „Ѩã¨#fl`«#∞ P =ã¨∞=Î ÙÅhfl LѨÜ∂≥ yOK«∞‰õΩO\Ï_»∞. <Õ_∞» JO`«~å˚fÜ«∞ ™ê÷~ÚÖ’ D Ѩi„â◊=∞‰õΩ
K«∂~°Q˘#@"Õ∞ J`«x ÅHõ∆ ºO J~Ú LO@∞Ok. U q+¨Ü«∂xfl q#\ÏxH˜, =∞ˆ~ L#fl „áê^è•#ºO Z#ÖËxk.
=ã¨∞=Î Ùx K«∂_»\ÏxH˜ ^Õ=Ù_»∞ J#∞=∞uOKå_À "å\˜x =∂„`«"∞Õ qO\Ï_»∞, K«∂™êÎ_∞» . 102. JO>Ë K≥@¡ h_»Åx ÉèÏ=O.
1181 1182
16. J<£ #ÇπÏ¡ ~°∞|=∂ 603 16. J<£ #ÇπÏ¡ 14= áê~å
PÜ«∞<Õ g∞HÀã¨O, q∞=∞‡efl "Õ_qç ∞ #∞Oz 85 P ^Œ∞~å‡~°∞Åæ ∞ tHõ#∆ ∞ K«∂ã≤#ѨC_»∞
HÍáê_Õ K˘HͯÅ#∞, Ü«Ú^Œú ã¨=∞Ü«∂ÅÖ’ ^•xfl "åi #∞Oz `ÕeHõ KÕÜ∞« @OQÍh,
g∞‰õΩ ~°H∆ÍHõ=K«OQÍ LѨÜ≥∂QÆѨ_Õ "åiH˜ q_»∞Ѩ٠W=fi@OQÍh [~°Q^Æ ∞Œ .106
K˘HͯÅ#∞ ‰õÄ_® KÕâß_»∞.103 D 86 D =Ú„+≤‰õΩ¯Å∞ `å=Ú (JÖÏ¡ÇπωõΩ)
q^èŒOQÍ PÜ«∞# – g∞~°∞ P[˝efl t~°™ê ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞QÍ xÅɡ>Ëì "åix
=Ç≤ÏOKÕ"å~“`å~°x – `«# J#∞„QÆÇ¨ Å#∞ K«∂_»QÍ<Õ, ''F =∂ „ѨÉèí∂! "Õ∞=Ú x#∞fl
ѨiѨÓiÎ KÕã¨∞Î<åfl_»∞. =kÖËã≤ "≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰õΩ#fl =∂ ÉèÏQÆ™êfi
=ÚÅ∞ gˆ~—— Jx JO\Ï~°∞. JѨC_»∞
82 JѨÊ\˜H© "å~°∞ q=ÚY`« K«∂Ñ≤ "å~°∞ (P ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞), ''g∞~°∞
#@¡~Ú`Õ (F „Ѩ=HÍÎ!) q+¨Ü«∂xfl K≥¿ÑÊk ѨzÛ J|^ŒOú ——107 Jx "åi
ã¨Ê+¨Oì QÍ JO^Œ*Ü Ë ∞« @O =~°Hˆ h ÉÏ^躌 `«. =∂@#∞ YO_ç™êÎ~∞° .
83 g~°∞ JÖÏ¡ÇÏπ J#∞„QÆÇ¨ Å#∞ QÆ∞iÎOz U=∂„`«O MÏ`«~°∞ KÕÜ«∞ÖË^Œx K≥|∞`å_»∞. JѨC_»∞ Jqâßfiã¨∞ʼnõΩ ã¨O*Ï~Ú+‘
‰õÄ_® x~åHõiã¨∞Î<åfl~°∞. ÃÑ·QÍ "åiÖ’ WK«∞Û‰õΩ<Õ J=HÍâ◊O Un W=fi|_»^∞Œ . ZO^Œ∞HõO>Ë Ü«∞^•~å÷xH˜ "åi =^ŒÌ ã¨O*Ï~Ú+‘
KåÖÏ =∞Ok KÕã≤# "Õ∞Å∞#∞ =∞iKÕ WK«∞ÛHÀ^ŒQÆæ HÍ~°}O Un q∞ye LO_»^Œ∞. KÕã≤# `«Ñ¨CÅÃÑ· ѨâßÛ`åÎѨѨ_»=∞x
"åˆ~.104 ‰õÄ_® "åiH˜ ã¨ÅǨ W=fi|_»^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë Ñ¨âßÛ`åÎѨO K≥O^Œ\ÏxH˜ W=fi|_ç#
84 U ~ÀA# "Õ∞=Ú „Ѩu ã¨=∂[O QÆ_»∞=Ù =Úyã≤Ok. ''ÖÏ Ü«Ú™êÎ`«|∂#——‰õΩ =∞~˘Hõ J~°÷O, "åiH˜ `«=∞ „ѨÉèí∞=Ù#∞
#∞Op XHõ ™êH˜∆x xÅɡ_»`å"≥∂ (P „Ѩã¨#∞fl}˜‚ KÕ¿ã J=HÍâ◊O W=fi|_»^Œ∞ Jx. ZO^Œ∞HõO>Ë P J=HÍâ◊O "åiH˜
~ÀA#) Jqâßfiã¨∞ʼnõΩ (ã¨O*Ï~Ú+‘ „ѨÑO¨ K«OÖ’ W=fiQÍ ^•xfl "å~°∞ KÕ*Ï~°∞Û‰õΩ<åfl~°∞. Wk Hõ~‡° ã¨Å÷ O HÍ^Œ∞, „ѨuѶŨ O
K≥ѨC‰õΩ<Õ) J#∞=∞u W=fi|_»^Œ∞. W=fi|_Õ ã¨÷ÅO. Hõ~°‡ã¨÷ÖÏxH˜ HÍÅO K≥e¡Ok. WѨC_»∞#flk Ѷ¨e`åxfl J#∞ÉèíqOKÕ
xÅÜ«∞O. WѨC_≥=iH© ã¨`«¯~°‡Å∞ KÕã¨∞‰õΩ<Õ J=HÍâ◊O W=fi|_»^Œ∞.
'ѨâßÛ`åÎѨ Ѩ_O» _ç— Jx ‰õÄ_® "åi`À
J#@O [~°Q^Æ ∞Œ .105 106. JO>Ë – tHõ∆ qkèOK«|_»@O "≥Ú^ŒÅ~ÚºO^ŒO>Ë =∞^躌 Ö’ "åiH˜ ZÖÏO\˜ q~å=∞O,
q„âßOu W=fi|_»^∞Œ . x~°O`«~O° tHõ∆ Ѩ_∞» `«∂<Õ LO@∞Ok. q_»∞Ѩ٠W=fi|_»^OŒ >Ë,
103. JO>Ë Lxfl =„™êÎÅ∞, HÍ@<£ ^Œ∞ã¨∞ÎÅ∞. Wq ™ê^è•~°}OQÍ JO^ŒiH© LѨÜ≥∂QÆ "åi <À\˜H˜ Hõà‹§O "Õã≤, â◊s~åxfl ã¨OÔHà◊¡Ö’ ayOz #~°HõOÖ’H˜ <≥\ ˜ì"ÕÜ«∞@O
Ѩ_»`å~Ú. Ü«Ú^Œú ã¨=∞Ü«∂ÅÖ’ Ü≥∂^èŒ∞Å∞ ^èŒiOKÕ Hõ=KåÅ∞ "åix „Ѩ`«ºi÷ [~°∞QÆ∞`«∞Ok. ÖËHõ ^•x ÉèÏ=O `«Ñ¨Cefl ã¨ik^Œ∞̉õΩ<Õ J=HÍâ◊O Un "åiH˜ W=fi
#∞Oz HÍáê_»`å~Ú. W=hfl Ü«∞^•~å÷xH˜ ^≥·= „Ѩ™êk`åÖË. |_»^Œx HÍ=K«∞Û. ZO^Œ∞HõO>Ë Ñ¨~°Ö’HõO Hõ~°‡Å ã¨÷ÅO HÍ^Œ∞ – Jk Hõ~°‡Å Ѷ¨ÖÏxfl
104. D J#∞„QÆǨÅxflO\˜h ã¨$+≤ìOz#"å_»∞, "å\˜x LѨÜ≥∂yOKÕ `≥eq`Õ@efl J#∞ÉèíqOKÕ ã¨÷ÅO.
„Ѩ™êkOz#"å_»∞ JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞#x `≥eã≤ ‰õÄ_® "å~°∞ PÜ«∞xfl x~åHõiã¨∞Î<åfl~°∞. 107. q∞^䕺 ^≥·"åÅ#∞ ѨÓlOKÕ"å~°∞ K≥¿ÑÊk J|^ŒúO HÍ^Œ∞. J~Ú#ѨÊ\˜H©, `å=Ú
PÜ«∞# Ѩ@¡ Hõ$`«Ñ¶¨ÚflÅ∞QÍ =º=ǨÏiã¨∞Î<åfl~°∞ – JO>Ë XHõ¯_≥·# JÖÏ¡ÇπÏ#∞ =^Œe ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞QÍ xÅɡ\ ˜ì# P zÅ¡~° ^Õ=Ùà◊√¡ =∂„`«O ã¨Ê+¨ìOQÍ K≥¿ÑÊ™êÎ~°∞ – g~°∞
W`«~°∞Å#∞ ѨÓlã¨∞Î<åfl~°∞. K≥|∞`«∞#fl^ŒO`å J|^ŒúO Jx! |Ǩïâß "å~°∞ D =∂@Å ^•fi~å +≤~ü¯#∞ YO_ç
105. JO>Ë – „Ѩu *ÏuH©, „Ѩu ã¨=∂*ÏxH© (P ã¨=∂*ÏxH˜ ã¨O^Õâ◊O JO^Œ*Ëã≤#) ™êΈ~"≥∂! JO>Ë =∞=∞‡efl JÖÏ¡ÇπÏ ã¨Ç¨Ï=~°∞ÎÅ∞QÍ xÅɡ\Ïì=∞x gà◊√§ X\˜ì J|^ŒúO
„Ѩ=HõÎ ™êH˜∆QÍ xÅ|_ç `å#∞ "åiH˜ ã¨O^Õâßxfl JO^Œ*Ëâß#h, HÍx "å~°∞ ^•xfl K≥|∞`«∞<åfl~°∞ QÍx Jã¨Å∞ JÖÏ¡ÇπωõΩ ã¨Ç¨Ï=~°∞ÎÅ∞QÍ Z=~°∞ LO\Ï~°∞? J#flk
1183 1184
16. J<£ #ÇπÏ¡ ~°∞|=∂ 604 16. J<£ #ÇπÏ¡ 14= áê~å
87 P ~ÀA "å~°O`å JÖÏ¡ÇπÏ ™êH˜∆QÍ fã¨∞‰õΩ=™êÎ=Ú.109 "Õ∞=Ú hÃÑ·
ã¨=∞Hõ∆OÖ’ ѨÓiÎQÍ ÖÁOyáÈ=\ÏxH˜ D „QÆO^ä•xfl J=`«iOѨ*Ëâß=Ú.
ã≤^Œú=∞=Ù`å~°∞. "å~°∞ KÕã¨∂Î LO_ç# JO^Œ∞Ö’ „Ѩu q+¨Ü«∞O qâ◊nHõiOK«
HõÅÊ#Åhfl "åi #∞Oz =∞@∞=∂Ü«∞ |_çOk.110 q^èÕÜ«∞`« K«∂¿Ñ"åiH˜
=∞ø`å~Ú. (=Úã≤¡OʼnõΩ) Jk =∂~°æ^Œ~°≈HõO,
88 Z=~°∞ u~°ã¨¯iOKå~À, JÖÏ¡ÇπÏ HÍ~°∞}ºO, â◊√Éè"í å~°.Î
=∂~°Oæ #∞Oz ([#∞Å#∞) Páê~À "åiH˜ 90 JÖÏ¡ÇπÏ <åºÜ«∞O KÕÜ«∞=∞h,
"Õ∞=Ú tHõ∆ÃÑ· tHõ∆#∞ ÃÑOK«∞`«∂ LѨHÍ~°O (WÇπÏ™ê<£) KÕÜ«∞=∞h,
áÈ`å=Ú.108 "åi ^Œ∞~åQÆ`åʼnõΩ Ѷe¨ `«O |O^èŒ∞=ÙŠǨωõΩ¯Å#∞ <≥~°"Õ~°Û=∞h
Jk. P*Ï˝Ñã≤ ∞¨ <Î åfl_»∞. WOHÍ – huÉÏǨϺ"≥∞#ÿ
89 P ~ÀA "Õ∞=Ú „Ѩu ã¨=∂[OÖ’ Ѩ#∞Å #∞O_ô, K≥_∞» Å #∞O_ô, ^Ò~°#˚ ºO
#∞Op "åiÃÑ· XHõ ™êH˜x∆ xÅɡ_`» å=Ú. #∞O_ô PÜ«∞# PѨÙ`«∞<åfl_»∞.111 g∞~°∞
=∞i (F „Ѩ=HÍÎ!) x#∞fl "å~°O^ŒiÃÑ· QÆ∞}áê~î°O „QÆÇ≤ÏOK«\ÏxH˜ PÜ«∞#
ã¨fiÜ«∞OQÍ g∞‰õΩ LѨ^Õtã¨∞Î<åfl_»∞.
ÖËHõ "å~°∞ `«=∞#∞ ѨÓlOz# ã¨OQÆu `«=∞‰õΩ `≥eÜ«∞<Õ `≥eÜ«∞^Œ∞ J#flk "åi
=∂@Ö’¡x PO`«~º° O HÍ=K«∞Û. D q+¨Ü∂« xfl Y∞~üP<£ ÃщõΩ¯KÀ@¡ „Ѩ™êÎqOzOk W`«~°∞efl ‰õÄ_® JѨ=∂~°æO Ѩ\ ˜ìOz# "åiH˜ qkèOK«|_Õ tHõ∆ =∞iO`« JkèHõOQÍ
‰õÄ_®. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : ''g∞~°∞ =∞=∞‡efl ѨÓlã¨∂Î LO_Õ"å~°#fl ã¨OQÆu =∂‰õΩ LO@∞Ok.
ÉÁuÎQÍ `≥eÜ«∞^Œ∞. D q+¨Ü«∞OÖ’ g∞‰õÄ – =∂‰õÄ =∞^茺 ™êH˜∆QÍ JÖÏ¡ÇπÏ KåÅ∞—— 109. „Ѩu „Ѩ=HÍÎ `«# J#∞K«~° ã¨=∂*ÏxH˜ ™êH˜∆QÍ LO\Ï_»∞. JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ
Jx "å~°O\Ï~°∞ (Ü«¸#∞ãπ – 29). (WOHÍ K«∂_»O_ç – JÖò JÇπÏMÏѶπ–5,6† (ã¨Jã¨O) =∞iÜ«Ú PÜ«∞# J#∞K«~° ã¨=∂[ ã¨Éèí∞ºÅ∞ „Ѩ=HõÎÅO^Œi q+¨Ü«∞OÖ’
=∞~°º"£∞–81, 82† J<£H|õ ∂`ü – 25† HõÇϨ Ñ¶π – 52). JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞QÍ ™ê‰õ∆ΩÅ∞QÍ LO\Ï~°∞. D „Ѩ=HõÎÅO^Œ~°∂ ã¨`«º=O`«∞Åh, "å~°∞ ^≥·=ã¨O^Õâßxfl
`«=∞#∞ HõeÊOK«=∞x `å"≥∞#fl_»∂ "åiH˜ K≥ѨÊÖË^Œ#flk "åi L^ÕÌâ◊O HÍ=K«∞Û! „Ѩ[ʼnõΩ JO^Œ*Ëâß~°x ™êHõ∆ ºO ѨÅ∞‰õΩ`å~°∞ (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs – x™ê ã¨∂~å
XHõ"Õà◊ P zÅ¡~° ^≥·"åÅ∞ K≥@∞ìѨÙ@ìÅ∞, ~åà◊√¡ ~°Ñ¨ÊÖˇ· LO>Ë JÖÏ¡ÇπÏ "å\˜H˜ "åºMϺ#O).
=∂\Ï¡_Õâ◊H˜Îx „Ѩ™êk™êÎ_»∞. Jq `«=∞ ѨÓ*Ï~°∞ŠѨÓ[Å#∞ „`Àã≤ѨÙK«∞Û`å~Ú. 110. „QÆO^äŒO JO>Ë ^≥·=„QÆO^äŒO =∞iÜ«Ú ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) "åi q=~°}Å∞ (ǨÏnã¨∞Å∞).
XHõ"àÕ ◊ "å~°∞ Ã+`· å#∞Å∞, l<åfl`«∞Å∞ J~Ú LO>Ë Jq =∂\Ï¡_`» åÜ«∞#fl q+¨Ü∞« OÖ’ `«# „Ѩ=K«<åÅ#∞ ‰õÄ_® ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) '^≥·=„QÆO^äŒO— QÍ Y~å~°∞ KÕâß~°∞. Jã‘Ѷπ
ã¨O^ÕÇϨ "Õ∞ ÖË^∞Œ . XHõ"àÕ ◊ "å~°∞ „Ѩ[Å∞ ѨÓlOKÕ, "≥Ú‰õΩ¯|_»∞Å∞ K≥eO¡ KÕ, „â◊^•úɉíè Ωõ ÅÎ `«k`«~° =$`åÎO`åÅÖ’ ‰õÄ_® D ã¨OQÆu LOk (K«∂_»O_ç : ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs –
x"åox Ѷ¨∞\˜OKÕ Ñ¨Ù}ºÑ¨Ù~°∞+¨µÅ∞, BeÜ«∂Å∞ J~Ú LO>Ë JÖÏ¡ÇπÏ =∞ǨϬ~ü H˜`å|∞Öò =ÚǨic<£). '„Ѩu q+¨Ü∞« O— JO>Ë QÆ`åxH˜, Éèqí +¨º`«∞‰Î Ωõ ã¨O|OkèOz#
"≥∞ÿ^•#OÖ’<Õ "åiH˜ P ѨÓ[Å`À ZÖÏO\˜ ã¨O|O^èŒO ÖË^Œx x~°∂Ñ≤OKÕã≤ JÖÏ ã¨=∂Kå~åÅ#fl=∂@. "å\˜x QÆ∞iOz `≥Å∞ã¨∞HÀ=@O J=ã¨~°O. ^•x=Å¡ ZO`À
ѨÓlOKÕ"åix #~°HõOÖ’ Ѩ_»"Õ™êÎ_»∞. ^≥·=„Ѩ=HõΠǨτ[`ü D™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)#∞ „ѨÜ≥∂[#O ‰õÄ_® HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. JÖψQ ^èŒ~å‡^èŒ~å‡Å q=~åÅ∞, WOHÍ „ѨѨOK«O
P~å^茺 ^≥·=OQÍ KÕã¨∞‰õΩ#fl "åiH˜ Ѩ\ ˜ì# QÆ`Õq∞\’ JÖò =∂~Ú^Œ ã¨∂~å z=~À¡ Ö’#∂ Ѩ~°Ö’HõOÖ’#∂ =∞x+≤H˜ J=ã¨~°"≥∞ÿ# q+¨Ü«∂Åhfl ‰õÄ_® WO^Œ∞Ö’H˜
„Ѩ™êÎ=#‰õΩ ~å<Õ =zÛOk. =KÕÛ™êÎ~Ú. Y∞~üP<£, ǨÏnã¨∞Å∞ – Ô~O_çO\˜Ö’#∂ D q+¨Ü«∂Åhfl ã¨Ê+¨ìѨ~°K«
108. ã¨fi~°Oæ Ö’ „Ѩ"tÕ Oz# qâßfiã¨∞ÅÖ’ qq^èŒ JO`«ã∞¨ Å÷ ∞#fl>Ë¡ #~°HÍyflÖ’H˜ „Ѩ"tÕ Oz# |_®¤~Ú.
Jqâßfiã¨∞ÅÖ’ ‰õÄ_® `Õ_®Å∞O\Ï~Ú. `å=Ú JѨ=∂~°æO áêÖˇ·Ok Q͉õΩO_® 111. (1) J~°cÖ’ 'J^£¡— J<Õ Ñ¨^ŒO LOk. 'J^£¡— JO>Ë <åºÜ«∞O, ã¨=∞`«fiO, ã¨=∞ÉèÏ=O
1185 1186
16. J<£ #ÇπÏ¡ ~°∞|=∂
91 g∞~°∞ Ѩ~°ã¨Ê~°O XѨÊO^ŒO ‰õΩ^Œ∞~°∞Û
‰õΩ#flѨC_»∞ JÖÏ¡ÇπωõΩ WzÛ# =∂@#∞
xÅ∞ѨÙHÀO_ç. „Ѩ=∂}ÏÅ#∞ Y~å~°∞
KÕã¨∞‰õΩ#fl g∞^Œ@ ÉèíOQÆѨ~°K«HõO_ç.
J<Õ J~å÷Å∞ =™êÎ~Ú. J~Ú#"åÔ~·<å, HÍx"åÔ~·<å JO^ŒiѨ\Ï¡ <åºÜ«∞OQÍ
„Ѩ=iÎOKåe. XHõi`À L#fl â◊„`«∞`«fiO, HõHõ∆ =¸ÅOQÍ ÖËHõ XHõiѨ@¡ QÆÅ „¿Ñ=∞,
PáêºÜ«∞`« =¸ÅOQÍ '<åºÜ«∞O— HÀˆ~ =¸ÖÏOâßÅ#∞ q_»<å_»~å^Œ∞. Z\˜ì
Ѩiã≤÷uÖ’#∂ <åºÜ«∞O KÕÜ«∂e. JÖψQ =∞x+≤ ã¨=∞`«fiO, ã¨=∞`«∂HÍÅ #∞O_ç
*ÏiáȉõÄ_»^Œ∞. ^Œ∞~°aè=∂#O`À, ~åQÆ^ÕfiëêÅ`À XHõ "≥·Ñ¨Ù‰õΩ "≥Úyæ áȉõÄ_»^Œ∞.
P„t`« ѨHõ∆áê`åxH˜ P™ê¯~°q∞=fi‰õÄ_»^Œ∞. 'J^£¡—‰õΩ =∞~À J~°÷O =∞^èÕº=∂~°æO
(Uu^•Öò). JO>Ë =∞x+≤ U =º=Ǩ~°OÖ’#~Ú<å =∞^èºÕ =∂~åæxfl g_ç ‰õΩ_çZ_»=∞Å
Ju"å^•Å‰õΩ Ö’#=‰õÄ_»^Œ∞. PYiH˜ ^èŒ~å‡=ÅO|# q+¨Ü«∞OÖ’ ‰õÄ_® J`«_»∞
D ã¨∂„`åxH˜ Hõ@∞ì|_ç LO_®e. JO>Ë ^èŒ~°‡OÖ’ ÃÇÏK«∞Û`«QÆ∞æÅ∞ KÕÜ«∞‰õÄ_»^Œ∞.
U^Õx JOâ◊OÖ’ q∞ug∞i# Jaè=∂#O`À Juâ◊~ÚÅ¡‰õÄ_»^Œ∞. ÖËxáÈx H˘`«Î
JOâßÅ#∞ ^è~Œ ‡° OÖ’ „Ѩ"âÕ Ã◊ Ñ@ì‰Äõ _»^∞Œ . ^è~Œ ‡° OÖ’ Ö’@∞ Hõ#|~°z<å, Juâ◊~Úe¡<å
<åºÜ«∞O, ã¨=∞`«fiO, ã¨=∞`ÒźO ^≥|ƒuO\Ï~Ú.
(2) WHõ 'WǨû<£— QÆ∞iOz–WǨû<£ JO>Ë L`«=Î ∞OQÍ =º=ǨÏiOK«@O, =∞xflOѨÙÅ
"≥Y· ix J=ÅOaOK«@O – Jx XHõ J~°O÷ LOk. JÖψQ <åºÜ«∞OQÍ W=fi=Åã≤#
^•xHõ<åfl Z‰õΩ¯= W=fi@O† "Õ∞Å∞ KÕÜ«∞@"Õ∞ HÍHõ, J`«∞º`«Î=∞ suÖ’ KÕÜ«∞@O
J#fl J~å÷Å∞ ‰õÄ_® =™êÎ~Ú. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ: XHõ =ºHÎ̃H˜ =O^Œ ~°∂áêÜ«∞Å "Õ`#« O
W™êÎ#x =∂\˜zÛ, #∂@ Ѩk ÖËHõ #∂@ W~°"·≥ W¿ãÎ Jk WǨû<£ ("Õ∞Å∞, LѨHÍ~°O)QÍ
ѨiQÆ}O˜ K«|_»∞`«∞Ok. J`«xH˜ W=fi=Åã≤# =O^Œ~∂° áêÜ«∞Å∞ J`«x ǨωõΩ¯. ^•xfl
g∞~°∞ W¿ãÎ <åºÜ«∞O KÕã≤#@∞ì. JO`«‰õΩq∞Oz W¿ãÎ Jk LѨHÍ~°O (WÇπÏ™ê<£).
<åºÜ«∞O ^•fi~å ã¨=∂[OÖ’ âßOf ã¨∞ã≤÷~°`«Å∞ <≥ÅH˘O\Ï~Ú. J~Ú`Õ LѨHÍ~°O
^•fi~å JO`«~åÅ JQÍ^è•Å∞ ѨÓ_»∞‰õΩO\Ï~Ú. ǨÏ$^ŒÜ«∂Å∞ ǨÏ`«∞ΉõΩO\Ï~Ú.
ã¨`«ûO|O^è•Å∞ ÃÑOá⁄O^Œ∞`å~Ú. Pf‡Ü«∞`« PáêºÜ«∞`«Å∞ "≥e¡q~°∞™êÎ~Ú. JÖψQ
=∞x+≤ `å#∞ qkèQÍ KÕÜ«∞=Åã≤# P~å^èŒ#Å#∞ <≥~°"Õi¿ãÎ J`«#∞ JÖÏ¡ÇπÏ Ç¨Ï‰õΩ¯#∞
<≥~°"ÕiÛ# "å_»=Ù`å_»∞. JO`«‰õΩ q∞Oz J`«#∞ ã¨fiK«ÛùO^Œ (#"åѶ≤Öò) P~å^èŒ#Å∞
‰õÄ_® KÕ¿ãÎ Jk ^≥·=™êg∞áêºxH˜, ^≥·=„Ñ‘uH˜ =∞iO`« ^ÀǨÏ^ŒHÍi J=Ù`«∞Ok.
' 'WǨû<£—‰õΩ WOHÀ J~°÷O U^Õx Ѩxx J`«∞º`«Î=∞ suÖ’ x~°fiiÎOK«@O. P~å^èŒ#Ö’
UHÍ„QÆ`#« ∞ á⁄O^Œ@O, ^è~Œ å‡xfl Hˆ =ÅO JÖÏ¡ÇÏπ Hˆ „Ѩ`ºÕ H˜Oz, x+¨¯Å‡+¨"∞≥ #ÿ =∞#ã¨∞`À
P~åkèOK«@O. JO^Œ∞ˆH ǨÏnã¨∞Ö’ WÖÏ J#|_çOk : ''g∞~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞
K«∂ã¨∞Î#fl@∞¡QÍ<Õ P~åkèOK«O_ç.——
(3) =¸_»=k 'D`å~ÚlÖò Y∞~僗. JO>Ë |O^èŒ∞=ÙŠǨωõΩ¯#∞ W=fi@O, "åiH˜
1187
605 16. J<£ #ÇπÏ¡ 14= áê~å
(ZO^Œ∞HõO>Ë) g∞~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ g∞
™êH˜∆QÍ KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞.112 xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
g∞~°∞ KÕ¿ã^ŒO`å PÜ«∞#‰õΩ `≥Å∞ã¨∞.
ã¨Ç¨Ü«∞O KÕÜ«∞@O J<Õ J~å÷Å∞ =™êÎ~Ú. ǨÏnã¨∞Ö’ Wk 'ã≤ÖÏ ~°Ç‘χ—QÍ
Jaè=i‚OK«|_çOk. D ǨωõΩ¯ QÆ∞iOz ǨÏnã¨∞Ö’ Ѩ^Õ Ñ¨^Õ <˘H˜¯ =Hͯ}˜OK«@O
[iyOk. <åºÜ«∞O, LѨHÍ~åÅ `«~°∞"å`« |O^èŒ∞=ÙŠǨωõΩ¯ QÆ∞iOz „Ѩ`ÕºHõOQÍ
<˘H˜¯ ѨÅHõ\Ïxfl |\˜ì nxH˜ QÆÅ „áê=ÚYºO Z@∞=O\˜^À É’^èŒÑ¨_»∞`ÀOk.
Wq =¸_»∂ KÕÜ∞« =Åã≤# Ѩ#∞Å∞. WHõ KÕÜ∞« ‰õÄ_»x Ѩ#∞Å∞ =∞~À =¸_»∞ L<åfl~Ú.
J"Õ=∞O>Ë,
(1) 'Ѷ¨ÇπÏëê=Ù<£— : JO>Ë huÉÏǨϺ"≥∞ÿ# Ѩ#∞Å∞. ã≤QÆ∞æ=∂e# HÍ~åºÅ∞. <Õ_»∞
huÉÏǨϺ`« ã¨=∂[OÖ’ ÃÑK«Ûie¡Ok. ÃÑQ· Í ^•xH˜ <åQÆiHõ`,« „ѨQuÆ , Hõà,◊ ã¨O㨯 $u
J<Õ JO^Œ"≥∞ÿ# ¿Ñ~°¡`À Ñ≤Å=@O [~°∞QÆ∞`ÀOk. 'q<À^Œ ™ê=∞„y— J<Õ ¿Ñ~°∞`À
^•xH˜ Öˇ·Ãã#∞û W=fi@O [~°∞QÆ∞`ÀOk. J~Ú`Õ XHõ K≥_»¤ =ã¨∞Î=Ù‰õΩ JO^Œ"≥∞ÿ#
ÖËaÖò `«yeOz#O`« =∂„`å# ^•x QÆ∞}O =∂iáÈ^Œ∞. JO^Œ∞ˆH W™ê¡g∞Ü«∞
+¨sÜ«∞`«∞ =ºaèKå~åxfl, =ºaèKå~°O "≥·Ñ¨Ù‰õΩ ^•if¿ã Ѩ#∞Å#∞, qâ◊$OYÅ`åfixfl,
Jj¡ÖÏxfl, ¿Ñ¶+¨<£ ëÈÅ#∞, „ã‘ΠѨÙ~°∞+¨µÅ∞ qK«ÛÅq_çQÍ Hõeã≤ uiˆQ "å`å=~°}Ïxfl,
WOHÍ W`«~°„`å K≥_»∞ áÈHõ_»Å#∞ 'huÉÏǨϺ`«—QÍ Y~å~°∞ KÕã≤Ok. g\˜H˜ Zxfl
JO^Œ"≥∞ÿ# ¿Ñ~°∞¡ ÃÑ@∞ì‰õΩ#flѨÊ\˜H© áêâßÛ`«º „ѨѨOK«O #∞Oz kQÆ∞=∞u KÕã¨∞‰õΩ#fl
D K≥_»∞QÆ∞Å∞ ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«O HÍ*ÏÅ=Ù.
(2) =Ú#¯~ü : +¨sÜ«∞`«∞ J^èŒ~°‡OQÍ Y~å~°∞ KÕã≤# Ѩ#∞Åhfl nx „H˜OkH˜ =™êÎ~Ú.
(3) |Ѷ∞π Ü«Ú<£ ( ) : JO>Ë ^Ò~°#˚ ºO, J„Hõ=∞O, ^Œ∞~åQÆ`O« , qѨs`«O, J<åºÜ«∞O
– W`åºk ^Òëêì ºÅ‰õΩ X_çQ@ Æ _ì O» . |O^è∞Œ `«fi ã¨O|O^è•Å#∞ „`≥OK«@O, ^Ò~°<˚ åºxH˜
X_çQÆ@ì_»O – Wq Ô~O_»∂ ZÖÏO\˜ JѨ~å^è•ÅO>Ë "å\˜ =¸ÅOQÍ JÖÏ¡ÇπÏ
P„QÆÇ≤Ï™êÎ_»h, "å\˜H˜ áêÅÊ_ç#"åiH˜ „ѨѨOK«OÖ’ ‰õÄ_® `«fii`«QÆu# tHõ∆Ѩ_Õ
J=HÍâ◊=ÚO@∞O^Œx ǨÏnã¨∞ ^•fi~å `≥Å∞™ÈÎOk (W|∞fl=∂*Ï – H˜`å|∞A˚ÇπÏÌ,
^Ò~°˚<åºÅ J^蕺ܫ∞O).
112. Yã¨"∞£ („Ѩ=∂}O) : Ѩ~㰠ʨ ~°O XѨÊO^•Å∞, X_»O|_çHÅõ ∞ KÕã∞¨ ‰õΩ#flѨC_»∞ "å\˜H˜
Hõ@∞ì|_ç LO\Ï=∞x „Ѩ=∂}O KÕã≤ =∞s K≥|∞`å~°∞. W^˘Hõ ~°Hõ"≥∞ÿ# „Ѩ=∂}O.
„Ѩ=∂}ÏÅÖ’ =∞~À ~°HõO U^ŒO>Ë =∞x+≤ `«#O`«@ `å#∞QÍ X>Ëìã≤ K≥|∞`å_»∞ –
<Õ#∞ Ѷ¨ÖÏ<å Ѩxx KÕ™êÎ#<À ÖËHõ KÕÜ«∞#<À. D PÜ«∞`«∞Ö’ „Ѩ™êÎqOK«|_ç#
„Ѩ=∂}O "≥Ú^Œ\ ˜ HÀ=‰õΩ K≥Ok#k. g∞~°∞ „Ѩ=∂}O KÕã≤ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ ™êH˜∆QÍ
KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl~°∞. HÍ|\˜ì g∞~°∞ ^•xfl ÉèOí QÆÑ~¨ K° ~« å^Œ∞. KÕã#≤ ÉÏ㨉Ωõ Hõ@∞ì|_ç LO_®e.
P_ç# =∂@#∞ `«Ñ¨Ê‰õÄ_»^Œ∞.
1188
16. J<£ #ÇπÏ¡ ~°∞|=∂ 606 16. J<£ #ÇπÏ¡ 14= áê~å
92 `«# #∂Å∞#∞ QÆ\Qì˜ Í =_çH#˜ 94 g∞~°∞ g∞ „Ѩ=∂}ÏÅ#∞ Ѩ~°ã¨Ê~°O
`«~°∞"å`«, `«<Õ ã¨fiÜ«∞OQÍ =ÚHõ¯Å∞ "≥∂ã¨yOK«∞HÀ=\ÏxH˜ ™ê^èŒ<åÅ∞QÍ
=ÚHõ¯Å∞QÍ „`≥Oz"Õã#≤ 113 „ã‘Î =∂kiQÍ KÕã¨∞HÀHõO_ç. (g∞ ^èÀ~°}˜ QÆ#Hõ WÖψQ
J~Ú áÈHõO_ç. XHõ =~°Oæ =∞~À =~°Oæ LO>Ë) xÅ^˘‰õΩ¯‰õΩ#fl g∞^Œ@ (g∞)
HõO>Ë q∞OzáÈ"åÅ#fl L^ÕâÌ O◊ `À114 g∞~°∞ J_»∞QÆ∞Å∞ `«_|» _»`å~Ú. g∞~°∞ Hõi#î "≥∞#ÿ
g∞ „Ѩ=∂}ÏÅ#∞ Ѩ~°ã¨Ê~°O "≥∂ã¨yOK«∞ tHõ∆#∞ K«qK«∂_»=Åã≤ LO@∞Ok.
‰õΩ<Õ ™ê^èŒ<åÅ∞QÍ KÕã¨∞‰õΩO@∞<åfl~°∞.115 ZO^Œ∞HõO>Ë g∞~°∞ JÖÏ¡ÇÏπ =∂~åæ# J_»∞¤
Jã¨Å∞ q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë D `«yÖÏ~°∞. g∞‰õΩ ÃÑ^ŒÌ tHõ∆Ѩ_»∞`«∞Ok.116
„Ѩ=∂}O ^•fi~å JÖÏ¡ÇπÏ q∞=∞‡efl 95 g∞~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ`À KÕã≤# "åQÍÌ<åxfl
ѨsH˜∆ã¨∞Î<åfl_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ H˘kÌáê\˜ =¸ÖϺxH˜ Jq∞‡"ÕÜ«∞HõO_ç.
„Ѩà◊Ü«∞ k<å# g∞~°∞ qÉèËkOK«∞‰õΩ<Õ QÆ∞~°∞ÎOK«∞HÀO_ç! g∞~°∞ QÆ#Hõ `≥Å∞ã¨∞HÀ
q+¨Ü«∂ÅxflO\˜h g∞‰õΩ q_»=∞~°z QÆey`Õ JÖÏ¡ÇπÏ =^ŒÌ L#fl^Õ g∞ H˘~°‰õΩ
K≥|∞`å_»∞. „âıÜ≥∂^•Ü«∞Hõ"≥∞ÿ#k.
93 JÖÏ¡ÇÏπ QÆ#Hõ `«ÅK«∞‰õΩO>Ë g∞ L#flѨC_»∞ „Ѩ=∂}O KÕã,≤ WѨC_»∞ g∞ ã¨OMϺ|ÖÏxfl K«∂ã¨∞‰õΩx QÆ~åfiO^èHŒ Í~°O`À
JO^Œih XˆH ã¨=∂[OQÍ KÕã≤ LO_Õ „Ѩ=∂}Ïxfl ÉèíOQÆѨ~°K«@O Jq"ÕHõO. nx=Å# g∞ =∞#ã¨∞Å∞ ‰õΩ^Œ∞@Ѩ_»=Ù.
"å_»∞. HÍx PÜ«∞# `å#∞ `«Åz# "åix XHõѨC_»∞ g∞~°∞ |ÅÇ‘Ï#∞Å∞QÍ L#flѨÊ\˜H© =∞~À =~°æO`À KÕã¨∞‰õΩ#fl X_»O|_çHõ
JѨ=∂~åæxH˜ Ö’#∞KÕ™êÎ_»∞, `å#∞ =Å¡ g∞~°∞ xtÛO`«QÍ LO_»QÆeˆQ"å~°∞. HÍx g∞~°∞ WѨC_»∞ P_ç# =∂@#∞ `«Ñ≤Ê
`«Åz# "åiH˜ ã¨<å‡~°æO K«∂ѨÙ`å_»∞. HõëêìÅ#∞ H˘x`≥K«∞Û‰õΩO@∞<åfl~°∞. J*Ï˝#HÍÅOÖ’ <≥·uHõ k"åÖÏHÀ~°∞`«#O =Å¡
g∞~°∞ KÕã∞¨ #Î fl Ѩ#∞ÅxflO\˜ QÆ∞iOz g∞~°∞ "å~°∞ Ѩ^Õ Ñ¨^Õ „Ѩ=∂}ÏÅ#∞ „`≥Oz z‰õΩ¯Ö’¡ Ѩ_çáÈÜÕ∞"å~°∞. WÖÏO\˜ <≥·uHõ
`«Ñʨ ‰õΩO_® „ѨtflOK«|_»`å~°∞. J^èÀQÆuH˜ ^Œ∂~°OQÍ LO_®Åx =Úã≤¡OʼnõΩ `åH©^Œ∞ KÕÜ«∞@O [iyOk.
WHõ Ô~O_»= HÀ=‰õΩ K≥Ok# „Ѩ=∂}O QÆ∞iOz ǨÏnã¨∞Ö’ U=∞#|_çO^ŒO>Ë, ''U 115. JO>Ë Z^Œ∞\˜"åiH˜ ^ŒQÍ, "≥∂ã¨O KÕ¿ã ã¨OHõÅÊO`À „Ѩ=∂}Ïxfl P„â◊~ÚOK«HõO_ç.
=ºHõÎ~Ú<å U^Õx q+¨Ü«∞OÖ’ „Ѩ=∂}O KÕ¿ãã≤, =∞~À q+¨Ü«∞OÖ’ "Õ∞Å∞ LO^Œx 116. "åQÍÌ# ÉèíOQÍxH˜ áêÅÊ_»=^ŒÌx =∞~À™êi =Úã≤¡OʼnõΩ `åH©^Œ∞ KÕÜ«∞@O [iyOk.
`«ÅáÈã≤ (JO>Ë „Ѩ=∂}ÏxH˜ q~°∞^ŒOú QÍ KÕÜ∞« @OÖ’ Z‰õΩ¯= "Õ∞Å∞O^Œx ÉèÏqOz) D <≥·uHõ ~°∞QƇ`« =¸ÅOQÍ g∞ J_»∞QÆ∞Å∞ `«_»|_Õ „Ѩ=∂^ŒO LO^Œh, g∞Ö’x D
#ѨC_»∞ "Õ∞Å∞`À ‰õÄ_»∞‰õΩ#fl Ѩxx J`«#∞ <≥~°"Õ~åÛe. J~Ú`Õ „Ѩ=∂} ÉèíOQÆO K«OK«Å ã¨fiÉèÏ"åxfl K«∂ã≤ J#∞ºÅ∞ g∞‰õΩ =∞iO`« ^Œ∂~°O J=Ù`å~°h, XHõ"Õà◊
KÕã#≤ O^Œ∞‰õΩ ѨiǨ~°O K≥eO¡ Kåe—— (ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ =Úã≤O¡ – ǨÏ.<≥O.1272). ^≥=· „Ѩ=HõÎ J^ÕQ#Æ Hõ [iy`Õ ^≥=· =∂~°Oæ Ö’H˜ ~å‰õΩO_® „Ѩ[Å#∞ J_»∞‰¤ Ωõ #fl áêѨO g∞ <≥ugÎ ∞^Œ
(ã¨Jã¨O) PK«~°} ‰õÄ_® W^Õ (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs – ǨÏ.<≥O.6623† =Úã≤¡O – Ѩ_∞» `«∞O^Œx ‰õÄ_® =Úã≤O¡ Å#∞ ÃÇÏK«ÛiOK«@O [iyOk. S=∂<£ : Wk 'Ü«∞g∞<£—‰õΩ
ǨÏ.<≥O.1269). |Ǩï=K«#O. Ü«∞g∞<£ JO>Ë „Ѩ=∂}O Jx J~°÷O. WHõ¯_» '„Ѩ=∂}O— JO>Ë ^≥·=
„Ѩ=HõÎ(ã¨) ã¨=∞Hõ∆OÖ’ Kտ㠄Ѩu[˝ (ɡ·`ü) Jx =∞i H˘O`«=∞Ok ѨO_ç`«∞Å∞ ÉèÏqO
113. QÆ\ Qì˜ Í „Ѩ=∂}O KÕã#≤ `«~∞° "å`« ^•xfl ÉèOí QÆÑ~¨ K° @
« O ‰õÄ_® W@∞=O\˜^.Õ #∂Å∞ Kå~°∞. JO>Ë „Ѩ=HõΉõΩ WzÛ#=∂@#∞ `«Ñ≤Ê ^èŒ~°‡„Éèí+¨µìÅ∞ HÍ~å^Œ#fl ÉèÏ=OÖ’ D
=_çH˜ ã¨fiÜ«∞OQÍ „`≥O¿Ñã≤# „ã‘Îx XHõ L^•Ç¨Ï~°}QÍ K«∂Ѩ@O [iyOk. "åHͺxfl fã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. XHõ"àÕ ◊ g∞~°∞ QÆ#Hõ D JѶ∂¨ ~Ú`åºxH˜ áêÅÊ_ç`Õ q∞=∞‡efl
114. ''J~üÉÏ—— J<Õ Ñ¨^ŒO WHõ¯_» 'JH±ã¨~ü— J<Õ J~°÷OÖ’ „ѨÜ≥∂yOK«|_çOk. JO>Ë K«∂ã≤ W`«~°∞Å∞ ‰õÄ_® W™ê¡O ã‘fiHõiOK«‰õΩO_® PyáÈ`å~°h, ^•x =¸ÅOQÍ
ã¨OMϺѨ~O° QÍ Ju Z‰õΩ¯=QÍ LO_»@O. XHõÑC¨ _»∞ g∞~°∞ ã¨OMϺѨ~O° QÍ `«‰Ωõ ¯=QÍ g∞~°∞ Ô~\˜ìOѨ٠tHõ∆‰õΩ áê„`«∞Å=Ù`å~°x K≥ѨÊ@O [iyOk (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü).
1189 1190
16. J<£ #ÇπÏ¡ ~°∞|=∂ 607 16. J<£ #ÇπÏ¡ 14= áê~å
96 g∞ ^ŒQÆæ~° L#fl^ŒO`å #tOKÕ^Õ. 101 "Õ∞=Ú XHõ PÜ«∞`«∞ ™ê÷#OÖ’ =∞~À
JÖÏ¡ÇπÏ =^ŒÌ L#fl^Õ q∞ye LO_Õk. PÜ«∞`«∞#∞ =∂iÛ#ѨC_»∞ ''#∞=Ùfi HõeÊã¨∞Î
F~°∞Ê =Ç≤ÏOKÕ"åiH˜ "Õ∞=Ú "åi ã¨^• <åfl=Ù—— Jx "å~°O\Ï~°∞. "åã¨Î"åxH˜
K«~°}ʼnõΩ QÍ#∞ =∞Oz „ѨuѶ¨ÖÏxfl `å#∞ J=`«iOѨ*Ëã≤# ^•xx QÆ∞iOz
`«Ñ¨ÊHõ „Ѩ™êk™êÎ=Ú. JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. J~Ú`Õ
97 ã¨`å¯~åºÅ∞ KÕ¿ã"å~°∞ ѨÙ~°∞+¨µÖˇ·<å, "åiÖ’ J`«ºkè‰õΩʼnõΩ Jã¨Å∞ q+¨Ü«∞O
„ã‘ÎÅ~Ú<å – qâßfiã¨∞Öˇ· LO>Ë `≥eÜ«∞^Œ∞.119
"Õ∞=Ú "åiH˜ J`«ºO`« Ѩq„`«"≥∞ÿ# rq 102 (F „Ѩ=HÍÎ!) "åiH˜ K≥ѨC : ''qâ◊fi
`åxfl „Ѩ™êk™êÎ=Ú.117 "åi ã¨`¯« ~°‡ ã≤Oz# "åiH˜ xÅHõ_»#∞ "˘ã¨QÆ
ʼnõΩ |^Œ∞Å∞QÍ ã¨`Ê« eù `åxfl ‰õÄ_® "Õ∞=Ú \ÏxH˜,120 =Úã≤O¡ ʼnõΩ ã¨<å‡~°Oæ K«∂Ѩ
"åiH˜ `«Ñ¨Ê‰õΩO_® W™êÎ=Ú. \ÏxH©, "åiH˜ â◊√Éè"í å~°#Î ∞ qxÑ≤OK«
98 (F =ÚǨÏ=∞‡^£!) Y∞~üP<£ Ѩ~<°î åxH˜ \ÏxH©121 h „ѨÉèí∞=Ù =^ŒÌ #∞Oz
LѨ„Hõq∞Oz#ѨÙ_∞» âßѨ„QÆã∞¨ Î _≥#· Ã+`· å#∞ l„|~¸Öò nxfl ã¨`«ºã¨"Õ∞`«OQÍ
ÉÏi #∞Oz JÖÏ¡ÇπÏ â◊~°}∞ "Õ_»∞HÀ.118 J=`«iOѨ*âË ß_»∞.——122
ã¨=∂*ÏxH˜ Wk =iÎã¨∞ÎOk. JO>Ë Y∞~üP<£ áê~åÜ«∞}Ïxfl "≥Ú^ŒÖˇ\ ˜ì#ѨC_»ÖÏ¡
99 qâ◊fiã≤Oz, `«=∞ „ѨÉèí∞=ÙÃÑ·<Õ ÉèÏ~°O ''J=ÓAaÖÏ¡Ç≤Ï q∞#+¨¬~Ú`å x„~°r"£∞—— ѨiîOKåe.
"≥∂Ñ≤# "åiÃÑ· "å_çH˜ ZÖÏO\˜ JkèHÍ~°O
119. XHõ P[˝#∞ ~°^Œ∞Ì KÕã≤ =∞~À P[˝#∞ ^•x ™ê÷#OÖ’ „Ѩ"Õâ◊ÃÑ@ì_»OÖ’x Bz`«ºO
LO_»^∞Œ . Uq∞\’ Jk JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. =∂#= „ѨÜ≥∂[<åÅ ^Œ$ëêì º PÜ«∞# P
100 J~Ú`Õ "å_ç`À ¿ãflǨÏO KÕã,≤ "Õ∞~°‰õΩ =∂~°∞ÊÅ∞ fã¨∞‰õΩ=™êÎ_»∞. D q+¨Ü«∂xfl ™ê‰õΩQÍ fã¨∞‰õΩx Jqâßfiã¨∞Å∞,
"å_çx JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉèÏQÆ™êfiq∞QÍ xÅ ''F =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨)! #∞=Ùfi h Wëêì#∞™ê~°O ^≥·==K«<åʼnõΩ h ™⁄O`« ÉèÏ+¨ºO
ɡ>ìË "åiÃÑ· =∂„`«O "å_ç JkèHÍ~°O *’_çã¨∞Î<åfl=Ù—— Jx J#@O ZO`«=∂„`«O `«QÆ^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë WO^Œe Lz`å#∞
#_»∞ã¨∞OÎ k. z`åÅ QÆ∞iOz, Ѩ~°=∞ ~°Ç¨Ï™êºÅ QÆ∞iOz "åiˆHg∞ `≥b^Œ∞. U P^Õâ◊O ZѨC_»∞
~°^Œ∞ÌѨ~°KåÖ’, =∞ˆ~ P^Õâßxfl „Ѩ"Õâ◊ÃÑ\ÏìÖ’ JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞ (=∞ixfl
117. Ѩq„`« rq`«O (=∞Oz rq`«O) JO>Ë „áêѨOzHõ rq`«"Õ∞. Ѩ~°Ö’Hõ rq`«O q=~åÅÔH· JÖò |Y~ü ã¨∂~å 106, 107= PÜ«∞`«∞ʼnõΩ q=~°}#∞ K«∂_»O_ç).
QÆ∞iOz# „Ѩ™êÎ=# nx `«~°∞"åu "åHõºOÖ’ KÕÜ«∞|_çOk. nx ÉèÏ=O Uq∞@O>Ë 120. ^Õxx ã≤~÷ Ñ° ~¨ z° <å, =∞i ^Õxx ~°^∞Œ Ì Ñ¨~z° <å Jk „ѨÉ∞íè =Ù ã¨=∞‡u`À<Õ [~°∞QÆ∞`«∞Ok.
qâ◊fiã≤Oz, ^≥·=ÉèíH˜Î`À Ѩiâ◊√^Œú rq`«O QÆ_ç¿Ñ "åiH˜ „ѨѨOK«OÖ’ ÅaèOKÕ âßOu, D ã¨OQÆux qâßfiã¨∞Å∞ „QÆÇ≤ÏOz `«$Ñ≤Î K≥O^Œ∞`å~°∞. `«^•fi~å "åi áê^•Å‰õΩ
`«$Ñ≤Î, =∂^èŒ∞~°ºO, =∞<À x|ƒ~°O XHõ Jqâßfiã≤H˜, Jq^èÕÜ«ÚxH˜ „áêѨÎO HÍ=Ù. ã≤÷~°`«fiO Åaèã¨∞ÎOk. "åi qâßfiã¨O =∞iO`« ^Œ$_è»=∞=Ù`«∞Ok.
ÃÑ·QÍ J`«#∞ XH˜O`« HõÅ=~°O`À, QÆ∞O_≥ ^Œ_»`À „|`«∞‰õΩ`«∂ LO\Ï_»∞. P =∂>Ë
k=º Y∞~üP<£Ö’ D q^èŒOQÍ K≥ѨÊ|_çOk: ''Z=_»∞ =∂ ^蕺#O Ѩ@¡ q=ÚY`« 121. k=º Y∞~üP<£ =Úã≤¡OʼnõΩ =∂~°æ^Œ~°≈HõO =∞iÜ«Ú â◊√Éèí"å~°Î. ZO^Œ∞HõO>Ë Y∞~üP<£
‰õÄ_® PHÍâ◊O #∞Oz ‰õΩi¿ã =~°¬O ÖÏO\˜^Õ. P =~°¬Ñ¨Ù h~°∞#∞ Ñ‘eÛ# H˘xfl
K«∂áê_À "å_çH˜ „|`«∞‰õΩ W~°∞HÔ á· È`«∞Ok (^Œ∞~°ƒ~ù O° J~ÚáÈ`«∞Ok).—— (`åǨ–124) <ÕÅÅ∞ ÉÏQÍ "≥ÚÅÔHuÎ, ѨO_»∞`å~Ú. =∞iH˘xfl <ÕÅÖ’¡ =Úà◊¡K≥@∞¡ `«Ñ¨Ê =∞ˆ~g∞
118. D q+¨Ü«∞O ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) #∞^ÕÌtºOz K≥ѨÊ|_ç#ѨÊ\˜H©, Ü«∂=`«∞Î J#∞K«~° "≥ÚÅÔH`«=Î Ù. qâßfiã≤ ǨÏ$^ŒÜ∞« O ‰õÄ_® Ѩiâ◊√^Œ"ú ∞≥ #ÿ k, x~°‡Å"≥∞#ÿ k. k=º Y∞~üP<£
1191 1192
16. J<£ #ÇπÏ¡ ~°∞|=∂ 608 16. J<£ #ÇπÏ¡ 14= áê~å
103 ''J`«xH˜ XHõ =∞x+≤ <Õ~°∞Ê 105 JÖÏ¡ÇπÏ Ü≥ÚHõ¯ PÜ«∞`«∞ÅÃÑ·
`«∞<åfl_»——123 x D Jqâßfiã¨∞Å∞ ѨÅHõ@O qâßfiã¨O ÖËx"å~°∞ =∂„`«"∞Õ J|^•úÅ#∞
=∂‰õΩ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. "åã¨Î"åxH˜ "å~°∞ HõeÊ™êÎ~°∞. "åˆ~ Jã¨Å∞ J|^•úÅ
Z=ix ^Œ$+≤ìÖ’ ÃÑ@∞ì‰õΩx JÖÏ JO@∞ HÀ~°∞Å∞.125
<åfl~À J`«x ÉèÏ+¨ J~°É˃`«~° (J[g∞) 106 Z=~°~Ú`Õ qâ◊fiã≤Oz# `«~°∞"å`«
ÉèÏ+¨. HÍQ͆ D Y∞~üP<£ ã¨fiK«Ûù"≥∞ÿ#, JÖÏ¡ÇπÏ Ñ¨@¡ u~°™ê¯~° "≥·YiH˜ áêÅÊ_»
ã¨Ê+¨"ì ∞≥ #ÿ J~°c ÉèÏ+¨Ö’ LOk.124 `å_À – HÍx |Å=O`«O KÕÜ∞« |_ç
104 JÖÏ¡ÇπÏ PÜ«∞`«∞Å#∞ qâ◊fiã≤OK«x (u~°™ê¯~åxfl „ѨHõ\ ˜¿ãÎ), J^Õ ã¨=∞
"åiH˜ JÖÏ¡ÇπÏ `«~°Ñ¶¨Ù# ã¨<å‡~°æO ÅaèO Ü«∞OÖ’ J`«x ǨÏ$^ŒÜ«∞O qâßfiã¨OÃÑ·
K«^Œ∞. "åi HÀã¨O ÉÏ^è•Hõ~°"≥∞ÿ# tHõ∆ ã≤~÷ O° QÍ LO>Ë126 (Jk "Õ~ˆ q+¨Ü∞« O) –
LOk.
JÖÏQ͉õΩO_® Z=Ô~<· å ǨÏ$^ŒÜ∞« ѨÓ~°fi
â◊√ÉèíO =Å¡, qâßfiã¨*’ºu =Å¡ J`«x PO`«~°ºO „ѨHÍâ◊=O`«=∞=Ù`«∞Ok. HÍx HõOQÍ u~°™ê¯~° "≥Y· iH˜ áêÅÊ_ç`Õ =∂„`«O
Jqâßfiã≤ ǨÏ$^ŒÜ«∞O K«=Ù_»∞ <ÕÅ =O\˜k. Jk u~°™ê¯~°O, =∂~°æqÇ‘Ï#`«Å`À "åiÃÑ· ^≥"· å„QÆÇϨ O Ѩ_∞» `«∞Ok. JÖÏO\˜
xO_ç LO@∞Ok. k=º Y∞~üP<£ ÉèÏ= „ã¨=OuH˜ Jk ѨÙÅH˜OK«^∞Œ . ã¨ãº¨ âߺ=∞ÅOQÍ
=∂~°^Œ∞. "åi HÀã¨"Õ∞ KåÖÏ ÃÑ^ŒÌ tHõ∆127 LOk.
122. D Y∞~üP<£ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) ã‘fiÜ«∞HõÅÊ# HÍ^Œ∞. ÃÑ·QÍ nxfl Ǩτ[`ü l„cÖò P<å_»∞ Jˆ~aÜ«∂Ö’ ã¨fiK«Ûù"≥∞ÿ# J~°c ÉèÏ+¨Ö’ J#~°æà◊OQÍ =∂\Ï¡_»ÖËx"åix
(JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) =O\˜ Ѩiâ◊√^Œú ^Œ∂`«, ã¨`«ºã¨"Õ∞`«OQÍ – `«# „ѨÉèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù 'J[g∞— (=¸QÆ"å_»∞, ÉèÏ+¨ ~åx"å_»∞) Jx J<Õ"å~°∞. J~°É˃`«~° =ºH˜Îx ‰õÄ_®
J[g∞QÍ =º=ǨÏiOKÕ"å~°∞. J~°É˃`«~° ÉèÏ+¨Å∞ ‰õÄ_® J~°c`À Uq^èŒOQÍ#∂
#∞Oz fã¨∞‰õΩ=KåÛ_»∞. ''nxx fã¨∞H˘x qâ◊fiã¨hÜ«∞"≥∞ÿ# P`«‡ (l„cÖò) h áÈ\©Ñ_¨ Ö» HË áõ ÈÜÕ∞q.
ǨÏ$^ŒÜ∞« OÃÑ· J=`«iOzOk—— Jx "Õ~˘HõKÀ@ K≥Ñʨ |_çOk (+¨µJ~å –193, 194).
125. =∂ „Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) qâßfiã¨∞Å <åÜ«∞‰õΩ_»∞. ã¨`º« ã¨O^è∞Œ _»∞. ÖËx q+¨Ü∂« xfl J`«_∞»
123. P HÍÅOÖ’ `Ò~å`«∞, WOrÅ∞ „QÆO^ä•Å QÆ∞iOz `≥eã≤# H˘O`«=∞Ok ÉÏxã¨Å∞O_Õ ZO^Œ∞‰õΩ K≥|∞`å_»∞? Jã¨Å∞ "åˆ~ J|^•úÅHÀ~°∞Å∞. ZO^Œ∞HõO>Ë k=º Y∞~üP<£
"å~°∞. "å~°∞ „ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞, Ü«¸^Œ∞Å∞. `«~°∞"å`« "å~°∞ W™ê¡O ã‘fiHõiOKå~°∞. "å~°∞ ^≥·=„QÆO^äŒO HÍ=@O Ѩ@¡ "å~°∞ ã¨Oâ◊Ü«∞O֒Ѩ_®¤~°∞. ÃÑ·ÃÑK«∞Û ã¨`«º=O`«∞_≥·# =∂
J~°c =∂\Ï¡_Õ"å~°∞. HÍx "åi ÉèÏ+¨ ã¨fiK«Ûù=∞~ÚOk HÍ^Œ∞. P ÉÏxã¨ÅÖ’x „Ѩ=HõÎÃÑ·<Õ JÉèÏO_®Å∞ "≥∂Ѩ_®xH˜ ã≤^Œú=∞Ü«∂º~°∞.
XHÍ<˘Hõ =ºH˜Î =ÚǨÏ=∞‡^£(ã¨)‰õΩ Y∞~üP<£ É’kèã¨∞Î<åfl_»x =∞Hͯ‰õΩ K≥Ok# 126. U =ºH˜ÎHõ~Ú<å ã¨`«º u~°™ê¯~°O HÀã¨O |Å=O`«O KÕÜ«∞QÍ J`«#∞ „áê}~°Hõ∆}
=Ú„+≤‰õΩ¯Å∞ xOkOKÕ"å~°∞. xq∞`«ÎO "å‰õΩ¯ ^•fi~å, Hõ~°‡^•fi~å u~°™ê¯~° (‰õΩ„Ѷπ) „ѨHõ@# KÕã≤#ѨÊ\˜H©, J`«x
124. Z=Ô~=ix L^ÕÌtºOz "å~°∞ D xO^Œ "≥∂ѨÙ`«∞<åfl~À "åiHõã¨Å∞ ã¨Ê+¨ìOQÍ J~°c =∞#ã¨∞ QÆ#Hõ qâßfiã¨OÃÑ· ã≤~÷ O° QÍ LO>Ë J`«#∞ Jqâßfiã≤ J=_»∞. J\˜ì Ѩiã≤u÷ Ö’
=∂\Ï¡_»@"Õ∞ ~å^Œ∞. J^Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Y∞~üP<£Ö’x J~°c ÉèÏ+¨#∞ K«∂_»O_ç. J`«x ÉèÏ~°º J`«#∞flOz "Õ~Ê° _»*ÏÅ^Œ∞. Jqâßfi™êxH˜ ã¨O|OkèOz# U P^Õâ=◊ ¸
q+¨Ü∞« ã¨Ê+¨`ì Ö« ’#∂, ÉèÏ+¨Ö’#∂, ÉèÏ=OÖ’#∂ ^•x â‹e· J#∞Ѩ=∞"≥∞#ÿ k. JO^Œ∞Ö’ J`«xH˜ =iÎOK«^∞Œ . D q+¨Ü∞« OÖ’ q^•fiOã¨∞ÅO^Œi =∞^蕺 UHÍaè„áêÜ«∞O LO^Œx
L#fl ã¨∂~åÅ#∞ áÈe# XHõ¯ ã¨∂~å#∞ ‰õÄ_® Z=~°∂ ~°zOz `ÕÖËHõáÈÜ«∂~åÜ≥∞! Y∞~°∞Îc K≥áêÊ~°∞ (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü).
=∞~°ÖÏO@ѨC_»∞ =pÛ~åx J~°cÖ’ =∂\Ï¡_Õ ™ê=∂#∞ºÅ∞ WO`«\ ˜ J^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ# 127. Wk ^èŒ~°‡„Éèí+¨ì`« (WiÎ^•^£)‰õΩ X_çQÆ>Ëì"åiH˜ ÅaèOKÕ tHõ∆. "å~°∞ ^≥·"å„QÆǨxH©, ÃÑ^ŒÌ
„QÆO^ä•xfl =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨)‰õΩ ZÖÏ <Õ~°∞Ê`å~°∞? tHõ∆‰õΩ áê„`«∞Å=Ù`å~°∞. „áêѨOzHõOQÍ "å~°∞ ǨÏ`«=∂~°Û|_»`å~°x ǨÏnã¨∞ ^•fi~å
1193 1194
16. J<£ #ÇπÏ¡ ~°∞|=∂ 609 16. J<£ #ÇπÏ¡ 14= áê~å
107 ZO^Œ∞HõO>Ë "å~°∞ Ѩ~°Ö’HõOHõ<åfl 111 P ~ÀA „Ѩu XHõ¯_»∂ `«# P`«‡
„áêѨOzHõ rq`åxfl Z‰õΩ¯=QÍ „¿Ñq∞O ~°H}∆õ HÀã¨O "å^Œ∞ÖÏ_»∞`«∂ =™êÎ_∞» .131
Kå~°∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ Jqâßfiã¨∞ JѨC_»∞ „Ѩu XHõ¯iH© J`«#∞ KÕã¨∞‰õΩ#fl
ʼnõΩ ã¨<å‡~°Oæ K«∂Ѩ_∞» .128 Hõ~‡° Å „ѨuѶŨ =∞O`å W=fi|_»∞`«∞Ok.
108 "åi ǨÏ$^ŒÜ∂« ÅÃÑ,· "åi K≥=ÙÅÃÑ,· Z=iH© ZÖÏO\˜ J<åºÜ«∞O [~°Q^Æ ∞Œ .132
"åi Hõà◊¡ÃÑ· JÖÏ¡ÇπÏ =Ú„^Œ "Õ¿ãâß_»∞. W™ê¡O ã‘fiHõiOz# HÍ~°}OQÍ =∞Hͯ Jqâßfiã¨∞Å ^Ò~°˚<åºÅ‰õΩ QÆ∞~°Ü«∂º~°∞.
q㨇~°}‰õΩ (Ѩ~°^蕺<åxH˜) QÆ∞Ô~·# Z@ìˆHʼnõΩ "åiH˜ ^Õâ◊O q_çz "≥à◊§=Åã≤OkQÍ P^ÕtOK«|_çOk. "å~°∞ `«=∞
"å~°O>Ë gˆ~.129 PѨÙÎÅ#∞, Pã≤Îáêã¨∞ÎÅ#∞, WÅ∂¡ "åH˜eh =^Œe Jaã‘xÜ«∂, Ü«∞„ã≤ÉòÅ "≥·Ñ¨Ù‰õΩ
=Åã¨áÈÜ«∂~°∞. `«~°∞"å`« Jqâßfiã¨∞Å#∞ Z^Œ∞~˘¯x áÈ~å_»=Åã≤ =zÛ#ѨC_»∞
109 Ѩ~Ö° ’HõOÖ’ "å~°∞ Ѷ∞¨ ’~°OQÍ #+¨ì =∞QÆnè~°∞ÖÏ¡ áÈ~å_®~°∞. D q^èŒOQÍ "å~°∞ ^≥·==∂~°æOÖ’ ÃÑ@ì|_ç# ѨsHõ∆ÅxflO\˜
áÈ`å~°#fl q+¨Ü«∞OÖ’ ZÖÏO\˜ Ö’#∂ "≥ÚHõ¯"Àx ™êǨϙêxfl K«∂Ñ≤ `«=∞ x+¨¯Å‡+¨ qâßfi™êxfl x~°∂Ñ≤OK«∞‰õΩ<åfl~°∞.
ã¨O^ÕǨÏO ÖË^Œ∞.
WO`« KÕã≤# `«~°∞"å`« ‰õÄ_® „ѨÉèí∞=Ù "åix Hõ∆q∞OK«‰õΩO_®, Hõ~°∞}˜OK«‰õΩO_®
110 =∞Ô~=~°~Ú`Õ ÉÏ^èŒÅ∞ ÉèíiOz# LO_»@O J<Õk ZÖÏ ã¨OÉèí=O? nxfl|\˜ì `ÕÖË^Õq∞@O>Ë ^Õ=Ùx Hõ∆=∞, Hõ~°∞}
`«~°∞"å`« (^≥·==∂~°æOÖ’) =Å㨠HÀã¨O qâßfiã¨O (D=∂<£) `Àáê@∞ ã¨^•K«~°} (J=∞Öˇ ™êÖˇÇπÏ) ZO`«~Ú<å
áÈÜ«∂~À, `«~åfi`« (JÖÏ¡ÇπÏ =∂~°æOÖ’) J=ã¨~°O. D PÜ«∞`«∞Ö’ „Ѩ™êÎ=#‰õΩ =zÛ# =ÚǨl~°∞¡ ‰õÄ_® qâßfi™êxH˜,
áÈ~å@O KÕâß~À, ã¨Ç¨Ï# ã¨÷~Ú~åºÅ#∞ ã¨^•K«~°}‰õΩ ã¨O|OkèOz# J`«∞º`«Î=∞"≥∞ÿ# L^•Ç¨Ï~°}#∞ <≥ÅH˘ÖÏÊ~°∞. JO^Œ∞ˆH
Hõ#|iKå~À "åix h „ѨÉèí∞=Ù – g@ ^Õ=Ù_»∞ "åiѨ@¡ „Ѩã¨#∞fl_»Ü«∂º_»∞.
xflO\˜ `«~°∞"å`« – Hõ∆q∞™êÎ_»∞, Hõ~°∞}˜
™êÎ_∞» .130 131. „Ѩu XHõ¯iH© `«=∞ ã¨fiÜ«∂xH˜ ã¨O|OkèOz# zO`Õ LO@∞Ok. Z=~°∂ WOH˘HõiH˜
ã¨Ç¨Ü«∞Ѩ_»\ÏxH˜ =ÚO^Œ∞‰õΩ ~å~°∞. `«O„_çQÍh, H˘_»∞‰õΩQÍh, ™È^Œ~°∞_»∞QÍh,
qk`«=∞=Ù`ÀOk (=∞ixfl q=~åÅ HÀã¨O JÖò |Y~å ã¨∂~å 217, 256 PÜ«∞`«∞ ÉèÏ~°ºQÍh– Z=~°∂ ѨÅHõiOKÕ ã≤÷uÖ’ LO_»~°∞. ÃÑ·QÍ XO_˘Hõi#∞Oz áêiáÈÜÕ∞
ʼnõΩ q=~°}#∞ K«∂_»O_ç). „Ѩܫ∞`«flO KÕã¨∞ÎO\Ï~°∞. J#fl `«# `«=Ú‡}˜‚ K«∂ã≤, a_»¤Å∞ `«=∞ `«e¡^ŒO„_»∞efl
128. qâ◊fiã≤Oz# `«~∞° "å`« Jqâßfi㨠"≥Y· iH˜ (^è~Œ ‡° „Éè+í `ì¨ ‰« Ωõ ) X_çQ\Æ _ì ®xH˜ QÆÅ HÍ~°}O K«∂ã≤, Éèí~°Î `«# ÉèÏ~°º#∞ K«∂ã≤ áêiáÈ`«∞O\Ï~°∞. ''"åiÖ’ „Ѩu XHõ¯iH© P ~ÀA
WHõ¯_» ¿Ñ~˘¯#|_çOk. XHõ>Ë"≥∂, "å~°∞ „áêѨOzHõ "åº"≥∂ǨÏOÖ’ ^•~°∞}OQÍ `«=∞#∞ QÆ∞iOz `«Ñ¨Ê W`«~°∞efl QÆ∞iOz Ѩ\ ˜ìOK«∞HÀÖËx PѨ`«û=∞Ü«∞O =ã¨∞ÎOk——
z‰õΩ¯‰õΩáÈÜ«∂~°∞. ~Ô O_Àk : WOHõ "å~°∞ JÖÏ¡ÇÏπ ^Œ$+≤Öì ’ ã¨<å‡~åæxH˜ Ü≥∂QÆ∞ºÅ∞QÍ (J|ãπ – 37).
q∞QÆÅÖË^∞Œ . 132. JO>Ë =∞Oz Ѩ#∞ʼnõΩ ÅaèOK«=Åã≤# ѨÙ}ºÑ¶Ö¨ Ïxfl `«yOæ K«@O QÍh, K≥_∞» Ѩ#∞ʼnõΩ
129. ZO^Œ∞HõO>Ë "å~°∞ Ç≤Ï`«É’^èŒ#∞ q#~°∞, ^≥·= x^Œ~°≈<åÅ#∞ xt`« ^Œ$+≤ì`À K«∂_»~°∞. |^Œ∞Å∞QÍ qkèOK«=Åã≤=Ù#fl tHõ∆#∞ ÃÑOK«@O QÍh [~°QÆ^Œ∞. Z=iH© ~°=O`«
ã¨`º« O "≥Ñ· Ù¨ Ñ≤eKÕ JOâßÅÃÑ· PÖ’zOK«~∞° . ÃÑQ· Í "å~°∞ U=∞~°∞áê@∞‰õΩ, J*Ï„QÆ`‰Î« Ωõ J<åºÜ«∞O ‰õÄ_® [~°QÆ^Œ∞. K≥_»∞‰õΩ ZO`« ^Œ∞+¨Êùe`«O W=fi|_®Ö’ JO`Õ
Ö’<≥· L<åfl~°∞. `«`å¯~°}OQÍ =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`åfixH˜ ã¨O|OkèOz# =∂~åæÅhfl "åi W=fi|_»∞`«∞Ok. J~Ú`Õ Ñ¨Ù}ºHÍ~åºxH˜ |^Œ∞Å∞QÍ JÖÏ¡ÇπÏ Ñ¨Ù}ºÑ¶¨ÖÏxfl `å#∞
H˘~°‰õΩ =¸ã¨∞‰õΩáÈÜ«∂~Ú. HÀi#O`«QÍ ÃÑOz W™êÎ_»∞. f~°∞Êk<å# qâßfiã¨∞ŠѨ@¡ JÖÏ¡ÇπÏ J=ÅOaOKÕ
130. =∞Hͯ‰õΩ K≥Ok# |ÅÇ‘Ï# =Úã≤¡OÅ #∞^ÕÌtOz D q^èŒOQÍ J#|_çOk. "å~°∞ ^•H˜∆}º "≥·YiH˜ W^˘Hõ =∞K«∞Û`«∞#Hõ. JÖÏ¡ÇπÏ =∞#O^Œih P HÀ=Ö’ KÕ~°∞ÛQÍHõ!
1195 1196
16. J<£ #ÇπÏ¡ ~°∞|=∂ 610 16. J<£ #ÇπÏ¡ 14= áê~å
112 JÖÏ¡ÇπÏ XHõ Ѩ@flO L^•Ç¨Ï~°}#∞ 114 g∞~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ =∂„`«"Õ∞
Wã¨∞Î<åfl_»∞. P Ѩ@flO ZO`À „ѨâßO P~åkèOKÕ"å~°∞ J~Ú`Õ PÜ«∞# g∞‰õΩ
`«OQÍ, `«$Ñ≤ÎQÍ LO_Õk. ^•xH˜ Jxfl „Ѩ™êkOz# ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«"≥∞ÿ#, Ѩiâ◊√^Œú
"≥·Ñ¨ÙÅ #∞Op ѨÙ+¨¯ÅOQÍ r=<Àáêkè "≥∞#ÿ PǨ~åxfl u#O_ç, JÖÏ¡ÇÏπ J#∞„QÆ
ÅaèOKÕk. =∞i P Ѩ@fl"åã¨∞Å∞ JÖÏ¡ÇÏπ ǨʼnõΩ QÍ#∞ Hõ$`«[`˝ « K«∂ѨO_ç.135
J#∞„QÆǨÅÃÑ· Hõ$`«Ñ¶¨∞fl`« K«∂ѨQÍ, 115 xâ◊ÛÜ«∞OQÍ, PÜ«∞# K«zÛ#
JÖÏ¡ÇπÏ "åi ã¨fiÜ«∞OHõ$`åʼnõΩ |^Œ∞ Ѩâ√◊ =Ù, ~°HOÎõ , ѨOk =∂Oã¨O, JÖÏ¡ÇÏπ
Å∞QÍ "åiH˜ PHõe, ÉèíÜ«∂O^Àà◊#Å ¿Ñ~°∞ QÍHõ W`«~∞° Å ¿Ñ~°∞ LK«ÛiOK«|_ç#
~°∞z K«∂Ñ≤OKå_»∞.133 Ѩâ◊√=ÙÅ∞ g∞‰õΩ x¿+kèOKå_»∞.136
113 "åi =^ŒÌ‰õΩ ã¨fiÜ«∞OQÍ "åiÖ’ J~Ú`Õ Z=~°~Ú<å W+¨Oì `À H͉õΩO_®,
#∞OKÕ XHõ „Ѩ=HõÎ =KåÛ_»∞. J~Ú#ѨÊ\˜H© q∞ug∞ˆ~ L^ÕÌâ◊O ‰õÄ_® ÖˉõΩO_® –
"å~°`x« fl kèH¯õ iOKå~°∞. Ѷe¨ `«OQÍ tHõ∆ QÆ`«ºO`«~°O ÖËx Ѩiã≤÷uÖ’ – ("å\˜x
"åix Ѩ@∞ì‰õΩ#flk.134 ZO^Œ∞HõO>Ë u#fl@¡~Ú`Õ) JÖÏ¡ÇπÏ Hõ∆q∞OKÕ"å_»∞,
"å~°∞ Ѩ~°=∞ ^Œ∞~å‡~°∞æÅ∞QÍ LO_Õ"å~°∞. *ÏeK«∂¿Ñ"å_»∞.
133. KåÖÏ=∞Ok "åºMϺ`«Å∞ D Ѩ@flO =∞Hͯ Ѩ@} ì O J~Ú LO@∞O^Œx ÉèÏqOKå~°∞. 135. Ѩiâ◊√^Œú"≥∞ÿ#, ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«"≥∞ÿ# =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ =^Œe JѨiâ◊√^Œú"≥∞ÿ#, J^èŒ~°‡"≥∞ÿ#
XHõѨC_»∞ =∞Hͯ „Ѩ[Å, "åi Ѩiã¨~åÅÖ’ x=ã≤OKÕ [#∞Å r=# „Ѩ=∂}ÏÅ∞ =ã¨∞=Î ÙÅ#∞ LѨÜ∂≥ yOK«@O, JÖÏ¡ÇÏπ #∞ =^Œe ^≥"· `Õ ~« ∞° Å#∞ P~åkèOK«@O JO>Ë
ZÖÏ LO_Õ"À WO^Œ∞Ö’ q=iOK«|_çOk. J~Ú`Õ "åi kèHͯ~° "≥·Yi HÍ~°}OQÍ XHõ q^èŒOQÍ ^Õ=Ù_»∞ KÕã≤# "Õ∞Å∞#∞ =∞~°záÈ=@"Õ∞.
^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) "åix â◊Ñ≤OKå~°∞ : ''F JÖÏ¡ÇπÏ! =Ú[~ü (`≥QÆ)#∞ QÆ\ ˜ìQÍ 136. D PÜ«∞`«∞ WO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ ‰õÄ_® =¸_»∞ ™ê~°∞¡ =zÛOk – JÖò |Y~å ã¨∂~å–
Ѩ@∞ìHÀ. Ǩτ[`ü Ü«¸ã¨∞Ѷπ HÍÅOÖ’ DlѨÙÖì ’ U~°Ê_ç# ^Œ∞iƒùHO∆õ ÖÏO\˜ ^Œ∞iƒùHÍ∆ xH˜ 173, JÖò =∂~Ú^Œ ã¨∂~å–3, JÖò J<£P"£∞ ã¨∂~å–145. WHõ¯_» <åÅæ= ™êi
gà◊§#∞ QÆ∞iKÕ~Ú—— Jx „áêi÷OKå~°∞ (|∞MÏs – 4821† =Úã≤¡O – 2156). JÖÏ¡ÇπÏ D x+≤^•úxfl „ѨHõ\ ˜OKå_»∞. WHõ¯_» ¿Ñ~˘¯#|_ç# x+≤^Œú [O`«∞=ÙÅ∞ QÍHõ
Ѩ~°º=™ê#OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ =∞Hͯ֒ âßOuÉèí„^Œ`«Å ™ê÷#OÖ’ ÉèíÜ≥∂`åÊ`åhfl, Hõeq∞ =∞iH˘xfl [O`«∞=ÙÅ∞, =∞$QÍÅ∞ ‰õÄ_® x+≤^Œú"≥∞ÿ#q L<åfl~Ú. J~Ú`Õ WHõ¯_»
™ê÷#OÖ’ ÖËq∞x ã¨$+≤ìOKå_»∞. `«`å¯~°}OQÍ "å~°∞ ÉÁq∞HõÅ∞, P‰õΩÅÅ=ÚÅ∞ ux „Ѩ™êÎ=#‰õΩ =zÛ# <åÅ∞QÆ∞ x+≤^Œú =ã¨∞Î=ÙÅ q+¨Ü«∞OÖ’ ^Õ=Ù_»∞ =Úã≤¡OÅ#∞ KåÖÏ
rqOKåeû#O`« ^Œ∞~°ƒù~° Ѩiã≤÷u U~°Ê_çOk. QÆ\ ˜ìQÍ `åH©^Œ∞ KÕã¨∞Î<åfl_»∞. g\˜H˜ ã¨O|OkèOz# q=~°} Ö’QÆ_» =zÛOk. D
=∞iH˘O`«=∞Ok q^•fiOã¨∞Å ^Œ$+≤ìÖ’ Wk x~åúi`«O HÍx [#Ѩ^ŒO. Wk PÜ«∞`«∞Ö’ „Ѩ™êÎ=#‰õΩ =zÛ# <åÅ∞QÆ∞ x+≤^Œú =ã¨∞Î=ÙÅÖ’ <åÅæ= ^•xH˜ H˘O^Œ~°∞
LѨ=∂#OQÍ =∂„`«"Õ∞ K«∂Ѩ|_çOk. ^≥·"å#∞„QÆǨÅ#∞ u~°ã¨¯iOz# "åiH˜ Ѩ>Ëì „Ñ¨|∞^Œ∞Åú ∞ K≥ÑÊ≤ # =„Hõ ÉèÏ+¨ºO =¸ÅOQÍ +≤~¯ü ‰õΩ ^˘_ç^¤ À=Å∞ "≥uHˆ O^Œ∞‰õΩ H˘O^ŒiH˜
P™ê¯~°O U~°Ê_çOk. JO^Œ∞KÕ`« WHõ¯_» nxH˜ =∞iO`« q=~°} W=fi=Åã≤# P=â◊ºHõ`«
QÆu ZÖÏ LO@∞O^À ÃÇÏK«ÛiOK«@O Jã¨Å∞ nx L^ÕÌâ◊O. "≥∞*Ïi\© LÅ=∂Å∞ U~°Ê_çOk.
D q+¨Ü«∞OÖ’ `«=∞^≥·# Jaè„áêÜ«∞O Hõey L#flѨÊ\˜H© "å~°∞ D Jaè„áêÜ«∂xfl
‰õÄ_® „`Àã≤ѨÙK«ÛÖË^Œ∞. ^≥"· `Õ ~« ∞° x ¿Ñ~° Ѩâ√◊ =ÙÅ∞ qaè#fl ~°∂áêÖ’¡ =^ŒÅ|_»`å~Ú. "å\˜Ö’ XHõ\:˜ ^≥"· `Õ ~« ∞° Å
134. tHõ∆ JO>Ë WO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ "åHõºOÖ’ „Ѩ™êÎ=#‰õΩ =zÛ# PHõe, ÉèíÜ≥∂`åÊ`åÅ "≥∞ѨC#∞ á⁄O^Õ ã¨OHõÅÊO`À =^ŒÅ|_ç# Ѩâ◊√=Ù#∞ HÀ¿ã@ѨC_»∞ P ^≥·"Õ`«~°∞x
tˆH.∆ ÖË^• |„^£ Ü«Ú^Œú ã¨O^Œ~ƒ° Où QÍ Jqâßfiã¨∞ʼnõΩ Z^Œ∞~Ô #· Ѷ∞¨ ’~° Ѩ~åÉè=í O ‰õÄ_® ¿Ñ~°∞ LK«ÛiOK«|_»∞`«∞Ok. P q^èŒOQÍ P ^≥·"Õ`«~°∞x „Ѩã¨#fl`« K«∂~°Q˘<åÅ#flk
HÍ=K«∞Û. nx L^ÕÌâ◊O J~Ú LO@∞Ok.
1197 1198
16. J<£ #ÇπÏ¡ ~°∞|=∂
116 U =ã¨∞Î=Ù#~Ú<å `«=∞ <À\˜`À
'Wk ^è~Œ ‡° ã¨=∞‡`«O— Jx, 'Wk x+≤^=úŒ ∞h—
W+¨"ì Ú≥ zÛ#@∞¡ J|^ŒOú K≥¿ÑÊã≤, JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ
J|^•úÅ∞ PáêkOK«HOõ _ç.137 JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ
J|^•úÅ∞ PáêkOKÕ"å~°∞ ™êѶ¨ÖϺxfl
á⁄O^ŒÖË~°∞.
~Ô O_»=k : [O`«∞=Ù ^≥"· `Õ ~« ∞° x ¿Ñ~°∞ g∞^Õ =^ŒÅ|_ç#ѨÊ\˜H© P [O`«∞=Ù#∞ l|ÇπÏ
KÕ¿ã ã¨=∞Ü«∞OÖ’ JÖÏ¡ÇπÏ ¿Ñ~°∞<Õ LK«Ûi™êÎ~°∞. ^Œ~åæÅ =^ŒÌ‰õΩ áÈÜÕ∞"å~°∞,
ã¨=∂^èŒ∞Å#∞ ѨÓlOKÕ"å~°∞ ™ê^è•~°}OQÍ WÖψQ KÕ™êÎ~°∞. gà◊√¡ "Õ∞HõÅ∞, P=ÙÅ∞,
HÀà◊√¡ `«k`«~° [O`«∞=ÙÅ#∞ K«xáÈ~Ú# `«=∞ ѨÓsfi‰õΩÅ ¿Ñ~°∞ g∞^Õ =^Œ∞Å∞`å~°∞.
HÍx "å\˜x HÀ¿ã@ѨC_»∞ =∂„`«O 'aã≤‡ÖÏ¡ÇπÏ— Ѩiî™êÎ~°∞. P q^èŒOQÍ "≥Ú^Œ\ ˜ Ѩx
YzÛ`«OQÍ x+≤^Œú"Õ∞QÍx Ô~O_»= Ѩx =∂„`«O PˆH∆Ѩ}©Ü«∞O HÍ^Œx ã¨=∞i÷OK«∞
‰õΩO\Ï~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë l|ÇπÏ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ `å=Ú ^≥·"Õ`«~°∞x ¿Ñ~°∞ LK«ÛiOK«
ÖË^∞Œ Hõ^•! J#O\Ï~°∞. D q^èOŒ QÍ +≤~¯ü (|Ǩï^≥"· Àáêã¨#)‰õΩ ^•fi~°O `≥~∞° =|_çOk.
J~Ú`Õ ^è~Œ ‡° "Õ`ÅΫ ∞ (Ѷ٨ HõÇ¨ ) D ~Ô O_À Ѩ^uúŒ x ‰õÄ_® ǨÏ~å"£∞ (x+≤^OúŒ )QÍ Y~å~°∞
KÕâß~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë Wk ‰õÄ_® ''==∂ LÇ≤ÏÅ¡ eÔQ·iÖÏ¡ÇπÏ—— „H˜OkˆH =ã¨∞ÎOk.
JO^Œ∞ˆH 'ɡ·*Ïg— „QÆO^äŒOÖ’ WÖÏ J#|_çOk: ''^≥·"Õ`«~°∞x ¿Ñ~° Ñ≤Å∞=|_ç# „Ѩu
[O`«∞=Ó x+≤^Œú"Õ∞. XHõ"Õà◊ ^•xx l|ÇπÏ KÕ¿ã ã¨=∞Ü«∞OÖ’ JÖÏ¡ÇπÏ ¿Ñ~°∞ ѨiîO
K«|_ç#ѨÊ\˜H© Jk x*ÏxH˜ ^≥·"Õ`«~°∞x H˘~°‰õΩ L^ÕÌtOz#^Õ. ZO^Œ∞HõO>Ë U
=Úã≤¡"≥∞ÿ<å ^≥·"Õ`«~°∞x ™êg∞ѨºO á⁄O^Õ L^ÕÌâ◊O`À [O`«∞=Ù#∞ |e W¿ãÎ J`«_»∞
^è~Œ ‡° „Éè+í µ¨ _ì á·≥ È`å_»x, J`«#∞ |e WzÛ# Ѩâ√◊ =Ù ^è~Œ ‡° „Éè+í µ¨ xì |e^•#OQÍ<Õ Ñ¨iQÆ}O˜
K«|_»∞`«∞O^Œx ѨO_ç`«∞Å∞ UHÍaè„áêÜ«∞O "≥e|∞KåÛ~°∞.——
ǨÏ#Ѷ‘ Ѷ≤YÇπωõΩ K≥Ok# ã¨∞„Ѩã≤^Œú „QÆO^äŒO '^Œ∞„Ô~=ÚMÏÎ~ü—Ö’ WÖÏ =ÙOk –
''Z=~°~Ú<å ѨiáêÅ<ånèâ◊√_»∞ ÖËHõ ÃÑ^ŒÌ <åÜ«∞‰õΩ_»∞ =zÛ#ѨC_»∞ J`«xH˜ Jukä
=∞~åº^Œ KÕÜ«∂Å#fl `«ÅOѨÙ`À H͉õΩO_® J`«xѨ@¡ ™êfiq∞ÉèíH˜Î`À, J`«x =∞#fl#
á⁄O^Õ L^ÕÌâ◊O`À Ѩâ◊√=Ù#∞ HÀã≤ =O_çÃÑ_ç`Õ Jk ǨÏ~å"£∞ (x+≤^ŒúO) J=Ù`«∞Ok.
ZO^Œ∞HõO>Ë Jk ‰õÄ_® '^≥·"Õ`«~°∞x ¿Ñ~° WzÛ# [O`«∞|e— „H˜OkˆH =ã¨∞ÎOk.
^•xx HÀã≤#ѨC_»∞ JÖÏ¡ÇπÏ ¿Ñ~°∞ LK«ÛiOz<å 㨈~! JÖÏ¡=∂ ëêg∞ QÍ~°∞ ‰õÄ_®
D Jaè„áêÜ«∂xfl ã¨=∞i÷OKå~°∞.—— (H˜`å|∞[˚ÉÏ~ÚÇπÏ – „áêp# =Ú„^Œ}. Ç≤Ï„r
1277, ¿Ñr – 277† Ѷ¨`å"å ëêg∞ – ã¨OѨÙ\˜ : 5, ¿Ñr – 203). J~Ú`Õ
H˘O^Œ~°∞ q^•fiOã¨∞Å∞ D Ô~O_»= Ѩiã≤÷ux ''==∂ LÇ≤ÏÅ¡ eÔQ·iÖÏ¡ÇπÏ—— „H˜OkH˜
1199
611 16. J<£ #ÇπÏ¡ 14= áê~å
117 "åiH˜ ÅaèOKÕ „ѨÜ≥∂[#O |Ǩï
ã¨fiÅÊO. "åiHÀã¨O =º^è•Éèíi`«"≥∞ÿ# tHõ∆
LOk.
118 Ü«¸^Œ∞Å H˘~°‰Ωõ "Õ∞=Ú x¿+kèO
z# "å\˜x QÆ∞iOz "Õ∞=Ú WO`«‰õΩ
=ÚO^Õ h‰õΩ qxÑ≤Oz L<åfl=Ú.138
"Õ∞=Ú "åiH˜ J<åºÜ«∞O KÕÜ∞« ÖË^∞Œ .
HÍx "å~°∞ `«=∞ ã¨fiÜ«∂xH˜ `å"Õ∞
J<åºÜ«∞O KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl~°∞.
KÕ~°Û~°∞. HÍx HÍ~°}O =∂„`«O XHõ>Ë J~Ú#O^Œ∞=Å¡ (^≥·"Õ`«~°∞x ™êg∞ѨºO
á⁄O^•Å#fl `«ÅOѨ٠=Å¡) ^•xfl x+≤^ŒúOQÍ ÉèÏq™êÎ~°∞. "≥Ú`«Îg∞‡^Œ ^≥·"Õ`«~°∞x ¿Ñ~°
=^ŒÅ|_ç# [O`«∞=Ù x+≤^ŒúO J#fl q+¨Ü«∞OÖ’ =∂„`«O Jaè„áêÜ«∞ÉèË^ŒO ÖË^Œ∞.
HÍHõáÈ`Õ "å~°∞ ^•xfl x+≤^ŒúOQÍ Y~å~°∞ KÕ¿ã Ѩ^ŒúuÖ’ =∂„`«"Õ∞ =º`åºã¨=ÚOk.
JnQÍHõ D Ô~O_À JOâ◊O ''q„QÆǨÅ =^ŒÌ ÖË^• ^≥·"Õ`«~°∞Å P™ê÷<åÅÖ’ l|ÇπÏ
KÕÜ«∞|_Õq—— J#fl HÀ=Ö’H˜ ‰õÄ_® =ã¨∞ÎOk. JÖò =∂~Ú^Œ ã¨∂~åÖ’ `≥eÜ«∞*ËÜ«∞
|_ç# x+≤^•úOâßÅÖ’ nx „Ѩ™êÎ=# =zÛOk. P™ê÷<åÅÖ’, ^Œ~åƒ~°¡Ö’, *Ï`«~°
ã¨÷ÖÏÅ =^ŒÌ l|ÇπÏ KÕÜ«∞|_Õ Ñ¨â◊√=ÙÅ∞ ǨÏ~å"£∞ (x+≤^ŒúO) Jx ǨÏnã¨∞ ^•fi~å
‰õÄ_® ~°∂_èô J=Ù`ÀOk. HÍ|\˜ì Z=~°~Ú<å `«=∞ Ѩâ◊√=ÙÅ#∞ PÜ«∂ ã¨÷ÖÏʼnõΩ
fã¨∞‰õΩ"≥o§ l|ÇπÏ KÕã≤<å, ѨOzÃÑ\˜ì<å ^•x Jã¨Å∞ L^ÕÌâ◊O XHõ¯>Ë – ^≥·"Õ`«~°
â◊‰õΩÎÅ#∞ ã¨O`À+¨ÃÑ@ì_»O!
XHõ ǨÏnã¨∞Ö’ D q^èŒOQÍ J#|_çOk – ''XHÍ<˘Hõ =ºH˜Î ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O)
ã¨xflkèH˜ =zÛ, '|∞"å<å— ã¨÷ÅOÖ’ XHõ XO>ˇ#∞ l|ÇπÏ KÕÜ«∂Åx "≥Ú‰õΩ¯‰õΩ<åfl#∞
J<åfl_»∞. ^•xH˜ PÜ«∞# (ã¨Jã¨O), 'P ã¨Å÷ OÖ’ – J*Ï˝# HÍÅOÖ’ – ѨÓlOK«|_Õ
q„QÆǨÏO U^≥·<å LO_Õ^•?— Jx „ѨtflOKå~°∞. 'ÖË^Œ∞— Jx JHõ¯_»∞#fl"å~°∞ K≥áêÊ~°∞.
''JHõ¯_» "åi ѨO_»∞QÆÅ∞ U"≥·<å [iˆQ"å?—— Jx PÜ«∞# =∞m¡ P~å fâß~°∞. ^•xH˜
[#∞Å∞ J@∞=O\˜^Õg∞ ÖË^Œx K≥áêÊ~°∞. JѨC_®Ü«∞# (ã¨Jã¨O), '"≥Ú‰õΩ¯|_çx
f~°∞ÛHÀ— Jx P Ѩ$K«Ûù‰õΩxH˜ P^ÕtOKå~°∞.—— (J|∂ ^•=Ó^£ – H˜`å|∞Öò S=∂<£
=#∞flE~ü). D ǨÏnã¨∞#∞ |\˜ì J=QÆ`=« ∞ÜÕ∞º^Õq∞@O>Ë, U^Õx ã¨Å÷ OÖ’ XHõÑC¨ _»∞
q„QÆÇ¨ Å∞ LO_ç, ^•xfl JHõ¯_ç #∞Oz `˘ÅyOz#ѨÊ\˜H© – JÖÏO\˜ x~°#˚ „Ѩ^âÕ O◊
Ö’H˜ áÈ~Ú [O`«∞|e W=fi@O J^èŒ~°‡"Õ∞. =∞i JÖÏO@ѨC_»∞ ѨÓ[ÅÔH·, "≥Ú‰õΩ¯
|_»∞Å∞ f~°∞ÛHÀ=@O HÀã¨O [#O áÈQÆÜÕ∞º P™ê÷<åÖ’¡, ^Œ~åƒ~°∞Ö’¡ [O`«∞|Å∞Å∞
ã¨=∞iÊOK«@O ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«O Z\Ï¡ J=Ù`«∞Ok?
1200
16. J<£ #ÇπÏ¡ ~°∞|=∂ 612 16. J<£ #ÇπÏ¡ 14= áê~å
119 =∞i Z=~°~Ú<å J*Ï˝#O =Å¡ 123 `«~∞° "å`« "Õ∞=Ú, UHÍ„QÆz`«∞_Î #·≥
^Œ∞~åQÆ`åʼnõΩ áêÅÊ_ç, PÃÑ·# ѨâßÛ W„ÉÏÇ‘ÏO ^è~Œ å‡xfl140 J#∞ã¨iOK«=∞x h
`åÎÑO¨ K≥Ok`Õ, k^Œ∞ÉÌ Ï@∞ ‰õÄ_® KÕã∞¨ =^ŒÌ‰õΩ =Ç‘Ï Ñ¨Oáê=Ú. J`«_»∞ |Ǩï
‰õΩO>Ë JѨC_»∞ xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h „ѨÉèí∞=Ù ^≥·"Àáê㨉õΩÅÖ’ KÕi#"å_»∞ HÍ_»∞.
Jáê~°OQÍ Hõ∆q∞OKÕ"å_»∞, Jq∞`«OQÍ 124 Z=~°∞ â◊x"å~°O q+¨Ü«∞OÖ’
HõxHõiOKÕ"å_»∞. qÉèkË OK«∞‰õΩ<åfl~À "åiH˜ =∂„`«"∞Õ ^•x
120 xâ◊ÛÜ«∞OQÍ W„ÉÏÇ‘ÏO XHõ J#∞㨠qt+¨ª`« qkèOK«|_çOk.141 Jã¨Å∞
~°}Ü© ∞« <åÜ«∞‰õΩ_»∞.139 xHÍ~°û~Ú# ^≥=· q+¨Ü∞« "Õ∞q∞@O>Ë h „ѨÉ∞íè =Ù ã¨fiÜ«∞OQÍ
q^èÕÜ«Ú_»∞. JÖÏ¡ÇπÏ Ü«∞O^Õ =∞#ã¨∞û „ѨàÜ◊ ∞« k<å# "åi qÉè^Ë OŒ ÃÑ· "åi =∞^躌
xeÑ≤#"å_»∞. J`«_»∞ |Ǩï^≥·"å~å^茉õΩ f~°∞Ê KÕ™êÎ_∞» .
ÅÖ’ KÕi#"å_»∞ HÍ_»∞. 140. J~°cÖ’ 'q∞Å¡`ü— Jx LOk. ^Õ=Ù_»∞ `«# „Ѩ=HõÎ ^•fi~å „Ñ¨[Å =^ŒÌ‰õΩ ѨOÑ≤,
121 JÖÏ¡ÇπÏ J#∞„QÆǨŠѨ@¡ Hõ$`«[˝`å Jx"å~°ºOQÍ Y~å~°∞ KÕã≤# ^èŒ~°‡=∞x nx J~°÷O. JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ J~Ú#
ÉèÏ=O HõÅ"å_»∞. JÖÏ¡ÇπÏ J`«xfl =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) „Ѩ=HõÎÅO^ŒiH© <åÜ«∞‰õΩ_»∞ J#@OÖ’ ã¨O^ÕǨÏO ÖË^Œ∞.
Z#∞fl‰õΩ<åfl_»∞. J`«xH˜ ~°∞A=∂~°æO J~Ú#ѨÊ\˜H© W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ ^èŒ~å‡xfl J=ÅOaOK«=∞x PÜ«∞# (ã¨)‰õΩ P*Ï˝Ñ≤OK«
K«∂Ñ≤OKå_»∞. |_»\Ïxfl |\˜ì Ǩτ[`ü W„ÉÏÇ‘ÏO (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO)QÍi „Ѩ`ºÕ Hõ`,« qt+¨`ª « Z@∞=O\˜^À
qk`«=∞=Ù`ÀOk. ã¨∂„`«„áêÜ«∞OQÍ „Ѩ=HõÎÅO^Œi r=# ^èŒ~°‡O, âßã¨<åOQÆO
122 "Õ∞=∞`«xH˜ „ѨѨOK«OÖ’#∂ (+¨sÜ«∞`«∞) XHõ¯>Ë. "å\˜Ö’ ^Õ=Ùx UHõ`«fiO (`ÒÇ‘Ï^£), ^≥·=^Ò`«ºO (i™êÅ`ü),
"Õ∞Å∞#∞ „Ѩ™êkOKå=Ú. Ѩ~°Ö’HõO Ѩ~°Ö’HõO (=∞P^£) =O\˜ JOâßʼnõΩ „Ѩ^è•# ™ê÷#O LO_çOk.
Ö’#∂ J`«#∞ ã¨[#˚ ∞ÅÖ’ KÕi LO\Ï_»∞. 141. WO`«H© Uq∞\Ï qÉè^Ë OŒ ? H˘O^Œ~∞° WÖÏ Jaè„áêÜ«∞Ѩ_∞» `«∞<åfl~°∞ : Ǩτ[`ü =¸™ê
137. H˘xfl [O`«∞=ÙÅ#∞ q„QÆǨÅ ¿Ñ~°∞# =^Œe, "å\˜x `«=∞ HÀã¨O ǨÏ~å"£∞ (x+≤^ŒúO) (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) `«# *Ïu „Ѩ[Å HÀã¨O â◊√„Hõ"å~åxfl qkèOK«QÍ, |h W„™ê~¸Öò
KÕã∞¨ ‰õΩ<Õ KÕ+ì¨ WO^Œ∞Ö’ ZuÎK∂« Ѩ|_çOk. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : |Ç‘Ï~å, ™ê~Ú|, =ã‘ÖÏ, "å~°∞ nxÃÑ· qÉèkË Oz `«=∞‰õΩ â◊x"å~°O HÍ"åÅ<åfl~°∞. JѨC_»∞ JÖÏ¡ÇÏπ , ''=¸™ê!
Ǩ"£∞ W`åºkq (K«∂_»O_ç : JÖò =∂~Ú^Œ – 103, JÖò J<£P"£∞ : 139 – 141 gà◊√¡ U ~ÀA#∞ HÀ~°∞‰õΩ<åfl~À P ~ÀA<Õ LO_»x=Ùfi—— Jx J<åfl_»∞. =∞i H˘O^Œi
PÜ«∞`«∞Å ™ê~åOâ◊O). Jaè„áêÜ«∞O D q^èOŒ QÍ LOk : ''ÉèHí „Î© â◊^ÅúŒ xq∞`«OÎ "å~°OÖ’ U^≥<· å XHõ ~ÀA#∞
x~å÷iOK«∞H˘#O_»x JÖÏ¡ÇπÏ "åix P*Ï˝Ñ≤OK«QÍ, P ~ÀA#∞ x~å÷iOK«∞‰õΩ<Õ
138. JÖò J<£P"£∞ ã¨∂~å – 146= PÜ«∞`«∞ ™ê~åOâßxfl, x™ê ã¨∂~å – 160= q+¨Ü«∞OÖ’ "åi =∞^茺 Jaè„áêÜ«∞ÉèË^ŒO `«ÖˇuÎOk. Ü«¸^Œ∞Å∞ `«=∞ =∞<À~°^äŒO
PÜ«∞`«∞#∞ ‰õÄ_® K«∂_»O_ç. „ѨHÍ~°O â◊x"å~åxfl W+¨ìѨ_»QÍ, „ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞ Pk"å~åxfl `«=∞ HÀã¨O ZOÑ≤Hõ
139. =¸ÅOÖ’ 'L=∞‡`«<£— Jx LOk. nxH˜ <åÜ«∞‰õΩ_»∞, =ÚO^Œ∞O_Õ"å_»∞ J#fl KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ â◊√„Hõ"å~åxfl =Úã≤¡OÅ H˘~°‰õΩ „Ѩ`ÕºH˜OKå_»∞.——
J~å÷Å∞ ‰õÄ_® =™êÎ~Ú. 'L=∞‡`ü— JO>Ë ã¨=∂*O, ã¨OѶ¨∞O Jx =∞~À J~°÷O. D WOH˘Hõ Jaè„áêÜ«∞O WÖÏ LOk : ''Ü«¸^Œ∞Å#∞ =ºuˆ~H˜OKÕ L^ÕÌâ◊ºO`À „ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞
Ô~O_À J~°÷OÖ’ fã¨∞‰õΩO>Ë, Ǩτ[`ü W„ÉÏÇ‘ÏO (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) "åã¨Î"åxH˜ XHõ¯ˆ~ Pk"å~åxfl `«=∞ HÀã¨O qkèOK«∞‰õΩ<åfl~°∞. JÖψQ P~å^èŒ#Å q+¨Ü«∞OÖ’ ‰õÄ_®
J~Ú#ѨÊ\˜H©, PÜ«∞# HÍ~°º^ŒHõ∆`« s`åº XHõ ã¨OѶ¨∞O =O\˜"å~°∞. ('L=∞‡`ü— Ü«¸^Œ∞ÅHõO>Ë aè#flOQÍ LO_®Å#fl ã¨OHõÅÊO`À „ÔHã· =Ψ ÙÅ∞ 'ã¨Y~°Ü∞≥ ɡ`· ∞« Öò =∞dÌã—π
J<Õ Ñ¨^•xH˜ =∞iO`« q=~°} HÀã¨O Ǩ˙^£ ã¨∂~å 8= PÜ«∞`«∞‰õΩ ™ê~åOâ◊O Ü≥ÚHõ¯ `«∂~°∞Ê ÉèÏQÍxfl `«=∞ 'dÉÏ¡— (Jaè=ÚYO, k‰õΩ¯)QÍ Y~å~°∞ KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞.
K«∂_»O_ç). HÍQ͆ =Úã≤=¡ ÚÅ HÀã¨O â◊√„Hõ"å~åxfl JÖÏ¡ÇÏπ ã¨fiÜ«∞OQÍ x~å÷iOz#@∞¡ ǨÏnã¨∞Ö’
1201 1202
16. J<£ #ÇπÏ¡ ~°∞|=∂ 613 16. J<£ #ÇπÏ¡ 14= áê~å
125 h „ѨÉèí∞=Ù =∂~°æO "≥·Ñ¨Ù [#∞Å#∞ 128 JÖÏ¡ÇπÏ `«#‰õΩ ÉèíÜ«∞Ѩ_»∞`«∂
q"ÕHOõ `À#∂, K«H¯õ x LѨ^âÕ O◊ `À#∂ rq`«O QÆ_ç¿Ñ"åiH˜, ã¨^Œfi~°Î#∞ʼnõΩ
Ñ≤Å∞=Ù. J`«∞º`«Î=∞ suÖ’ "åi`À `À_»∞QÍ LO\Ï_»∞.
ã¨OÉèÏ+¨} [~°∞ѨÙ.142 xâ◊ÛÜ«∞OQÍ `«# 144. „ѨfHÍ~°O f~°∞Û‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ ^èŒ~°‡OÖ’ J#∞=∞u LOk. J~Ú`Õ „ѨfHÍ~°O ǨÏ^Œ∞Ì
=∂~°Oæ #∞Oz `«ÑÊ≤ # "åÔ~=~À h „ѨÉ∞íè g∞~°‰õÄ_»^Œ∞. ǨÏ^Œ∞Ì g∞i`Õ =∞i J^˘Hõ J<åºÜ«∞O, ^Ò~°˚#ºOQÍ Ñ¨i}q∞ã¨∞ÎOk.
=Ù‰õΩ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. ã¨<å‡~åæ# L#fl HÍx XHõ"Õà◊ =∞xflOѨÙÅ "≥·Yix J=ÅOaOz, `«=∞‰õΩ Hõey# ÉÏ^èŒ#∞ ֒֒ѨÖË
"åÔ~=~À ‰õÄ_® PÜ«∞#‰õΩ ÉÏQÍ kQÆ„q∞Oy#@¡~Ú`Õ Jk "åi L^•~° ã¨fiÉèÏ"åxfl "≥Å¡_çã¨∞ÎOk. WÖÏO\˜ B^•~°ºO
`≥Å∞ã¨∞.143 ‰õΩiÑ≤OKÕ "åix JÖÏ¡ÇπÏ Jq∞`«OQÍ W+¨ìѨ_»`å_»∞.
126 XHõ"Õà◊ g∞~°∞ „ѨfHÍ~°O f~°∞ÛHÀ 145. ‰õΩuû`« =∞#ã¨∞¯Å∞ ã¨[˚#∞ʼnõΩ =ºuˆ~HõOQÍ Zxfl ‰õΩ„@Å∞ Ѩxfl<å "åi P@Å∞
^ŒÅz<å, g∞‰õΩ U "Õ∞~°‰õΩ ÉÏ^èŒÃÑ@ì_»O ™êQÆ=Ù. ZO^Œ∞HõO>Ë JÖÏ¡ÇπÏ JO_»^ŒO_»Å∞ ã¨[˚#∞ʼnõΩ "≥#flO\˜ L<åfl~Ú.
[iyO^À P "Õ∞~°ˆH „ѨfHÍ~°O f~°∞Û
HÀO_ç. XHõ"Õà◊ g∞~°∞ F~°∞Û‰õΩ#fl@¡~Ú`Õ,
F~°∞Ê =Ç≤ÏOKÕ"åi áêe@ Wk ZO`À
„âıÜ∞« 㨯~°"∞≥ #ÿ k.144
127 (F =ÚǨÏ=∞‡^£ – ã¨!) #∞=Ùfi
ã¨Ç¨Ï#O =Ç≤ÏOK«∞. (J~Ú`Õ) JÖÏ¡ÇπÏ
`À_®Ê@∞ ÖˉõΩO_® #∞=Ùfi ã¨Ç¨Ï#O
=Ç≤ÏOK«Ö=Ë Ù. "åi Ѩiã≤u÷ ÃÑ· ÉÏ^èÑŒ _¨ ‰» Ωõ .
"å~°∞ Ѩ<Õfl ‰õΩ„@Å∞, ‰õΩÜ«Ú‰õΩÎʼnõΩ
֒֒ѨÖË ^Œ∞ódOK«‰õΩ.145 Y
„Ѩ™êÎqOK«|_ç LOk (K«∂_»O_ç: ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs – H˜`å|∞Öò A=ÚJ† =Úã≤¡O –
H˜`å|∞Öò A=ÚJ).
142. D PÜ«∞`«∞Ö’ ^èŒ~°‡Ñ¨iK«Ü«∞ (`«ÉòbQ∑, ^•=`ü) HÍ~°º„Hõ=∂xH˜ ã¨O|OkèOz#
=¸Åã¨∂„`åÅ∞ `≥Å∞Ѩ|_®¤~Ú. Jq q"ÕHõO, =∞Oz Ç≤Ï`«É’^èŒ, =∞$^Œ∞`«fiO`À
‰õÄ_»∞‰õΩ#flq. Z^Œ∞\˜"åi`À "å^ÀѨ"å^•Å∞ [~°Ñ¨=Åã≤ =zÛ#ѨC_»∞ J`«∞º`«Î=∞
suÖ’ =∂\Ï¡_®e. #QÆ∞"≥∂=Ú`À<Õ q+¨Ü«∂xfl q_»=∞~°z K≥áêÊe. g∞~°∞ "åi
„âıÜ«∂xfl JaèÅ+≤OKÕ"å~°#fl Jaè„áêÜ«∂xfl Z^Œ∞\˜"åiÖ’ HõeyOKåe. ^Œ∞~°∞ã¨∞
"≥·Yi ZO`«=∂„`«O `«QÆ^Œ∞.
143. ÃÑ· ã¨∂„`åÅ ##∞ã¨iOz É’^èŒÑ¨~°K«@O =~°ˆH g∞ Ѩx. [#∞ʼnõΩ ã¨<å‡~°æÉèÏQƺO
„Ѩ™êkOK«@=∞<Õk JÖÏ¡ÇπÏ =O`«∞. Z=~°∞ ã¨<å‡~åæxH˜ =™êÎ~À, Z=~°∞ Ã+·`å<£
J_»∞QÆ∞*Ï_»Ö’¡ #_»∞™êÎ~À PÜ«∞#‰õΩ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞.
1203 1204
17. |h W„™ê~¸Öò ã¨ã¨∞∞ÉòÉòÇÇ¨ #Å¡rr 614 17. |h W„™ê~¸Öò 15= áê~å

17. |h W„™ê~¸Öò (W„™ê~¸Öò ã¨O`«u) ã¨∂~å

ѨiK«Ü«∞O
D ã¨∂~å =∞Hͯ HÍÖÏxH˜ ã¨O|OkèOz#k. D ã¨∂~å =ÚYºOQÍ D=∂<£ (^è•i‡Hõ
qâßfiã¨O), `ÒÇ‘Ï^£ (UHõ^≥·"å~å^èŒ#), „Ѩ=HõΊѨ~°OѨ~°, =∞~°}˜Oz# "åix =∞m§ „|uH˜OK«_»O,
tH∆Í |Ǩï=∂<åÅ QÆ∞iOz <˘H˜¯ K≥Ñ≤ÊOk. „Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) KÕã≤# ~å„uÜ«∂„`«
„Ѩ™êÎ=#`À D ã¨∂~å „áê~°OÉèí=∞~ÚºOk. =∞Hͯ֒x Ѩq„`«"≥∞ÿ# =∞ã≤˚^Œ∞ #∞Oz „Ѩ=HõÎ
=ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O)#∞ `«∂~°∞Ê# ã¨∞^Œ∂~å# L#fl =∞ã≤˚^≥ JHÍû (*ˇ~°∞ã¨ÖËO)‰õΩ ~å„u"Õà◊
fã¨∞‰õΩ"≥à◊§_»O [iyOk. JHõ¯_ç #∞Oz PÜ«∞#∞fl =~°∞ã¨QÍ U_»∞ PHÍâßÅÃÑ·H˜ fã¨∞‰õΩ"≥o§
JÖÏ¡ÇπÏ zǨflÅ#∞ K«∂Ñ≤OK«_»O [iyOk. D QÆQÆ<å~ÀǨÏ}Ü«∂„`« XHõ J^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ# =∞ǨÏ`«ºO.
Wk JÖÏ¡ÇπÏ Ü≥ÚHõ¯ Jáê~° â◊H˜Î™ê=∞~å÷ºÅ#∞ Kå\˜K≥|∞`«∞Ok. „Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O)‰õΩ
W=fi|_ç# „Ѩ`ÕºHõ ™ê÷<åxfl ‰õÄ_® `≥eÜ«∞*Ë™ÈÎOk.
D ã¨∂~å „áê~°OÉèí =K«#O JÖÏ¡ÇπÏ B#fl`åºxfl H˘xÜ«∂_»∞`«∞Ok. W„™ê~¸Öò ã¨O`«u
„Ѩ[Å∞ „ѨѨOK«OÖ’ Ô~O_»∞™ê~°∞¡ HõÖ’¡ÅO ã¨$+≤ì™êÎ~°x WO^Œ∞Ö’ K≥ѨÊ_»O [iyOk. "å~°∞
f„="≥∞ÿ# Ç≤ÏO™êHÍO_»‰õΩ, ^Õ=Ùx P„QÆǨxH˜ QÆ∞iJ=Ù`å~°x K≥ѨÊ_»O [iyOk. "å~°∞ `«=∞
"≥·Yix =∂~°∞ÛHÀ=_®xH˜ =∞~˘Hõ J=HÍâ◊O Wã¨∞Î#fl@∞¡ D ã¨∂~å `≥eÑ≤Ok. D ã¨∂~åÖ’
P^Œ"£∞ (Jã¨), Ã+·`å<£Å Hõ^äŒ QÆ∞iOz ‰õΩ¡Ñ¨Î"≥∞ÿ# „Ѩ™êÎ=# LOk. JÖÏ¡ÇπÏ P^ÕâßÅÃÑ· u~°∞QÆ∞
ÉÏ@∞#∞ D Hõ^äŒ `≥eÜ«∞*Ëã≤Ok. JÖÏ¡ÇπÏ P^ÕâßÅ#∞ u~°ã¨¯iã¨∂Î Ã+·`å<£ `å#∞ P^Œ"£∞ (Jã¨)
=ÚO^Œ∞ `«Å=OKÕk ÖË^Œx J<åfl_»∞. =∂#=ÙÅÖ’ KåÖÏ=∞Ok ^•i`«¿ÑÊÖÏ `«##∞ J#∞ã¨
iOKÕÖÏ KÕ™êÎ#x ã¨"åÅ∞ KÕ™ê_»∞. D ã¨∂~åÖ’ k=º Y∞~üP<£#∞ XHõ =∂~°æ^Œ~°≈HõOQÍ, XHõ
™êO`«fi#QÍ, XHõ HÍ~°∞}ºOQÍ Jaè=i‚OK«_»O [iyOk. k=º Y∞~üP<£#∞ XHõ =∞ǨÏ`«ºOQÍ
¿Ñ~˘¯#_»O [iyOk. D ^≥·=„QÆO^äŒO Ѩ@¡ ã¨O^ÕǨÏO Hõey# "åÔ~=Ô~·<å QÍx, WÖÏO\˜k
=∞~˘Hõ\ ˜ ~åã≤ K«∂Ñ≤OKåÅx ã¨"åÅ∞ KÕÜ«∞_»O [iyOk. Ü«∂=`«∞Î =∂#=ÙÅ∞, l#∞flÅ∞
(HõO\˜H˜ HõxÑ≤OK«x, Jyfl`À ã¨$+≤ìOK«|_ç# „áê}∞Å∞) Hõeã≤ WÖÏO\˜ „QÆO^ä•xfl ~åÜ«∂Åx
„Ѩܫ∞uflOz<å ~åÜ«∞ÖË~°x K≥ѨÊ@O [iyOk.
`å=Ú =∞~°}˜Oz# `«~åfi`«, Z=ÚHõÅ∞ ‰õÄ_® ^Œ∞=Ú‡^èŒ∂oÖ’ Hõeã≤áÈ~Ú# `«~åfi`«
`«=∞#∞ =∞m§ „|uH˜Oz xÅɡ@ì_»O J™ê^茺=∞x Jqâßfiã¨∞Å∞ "åkOK«™êQÍ~°∞. D ã¨∂~å
"åi J#∞=∂<åÅ#∞ `˘Åyã¨∂Î, "åi ã¨O^ÕǨÅ#∞ x"åiOKÕ ~°∞A=ÙÅ#∞ "åi =ÚO^Œ∞
LOzOk. =∞~°}Ï#O`«~°O "åà◊√§ ^Œ∞=Ú‡ ^èŒ∂oÖ’ Hõeã≤áÈ~Ú<å ÖËHõ =∞ˆ~q^èŒOQÍ =∂i
áÈ~Ú<å =∞~°}˜Oz# `«~åfi`« =∞m§ ÖËÑ≤ xÅɡ@ì_»O [~°∞QÆ∞`«∞O^Œh, ZO^Œ∞HõO>Ë, XHõ™êi
"åix ã¨$+≤ìOz# ^Õ=ÙxH˜ "åix =∞m§ ã¨$+≤ìOK«_»O ™ê^茺"Õ∞#x K≥ѨÊ_»O [iyOk.
Q
1205 00
17. |h W„™ê~¸Öò ã¨∞ÉòǨ#Å¡r
17. |h W„™ê~¸Öò 1ã¨∂~å
J=`«~°} : =∞Hͯ PÜ«∞`«∞Å∞ : 111
Jáê~° Hõ~∞° }Ï=∞Ü«Ú_»∞, Ѩ~=° ∞ Hõ$áêjÅ∞_≥#·
JÖÏ¡ÇÏπ ¿Ñ~°∞`À
1 `«# ^•ã¨∞}˜‚ ~å„uH˜ ~å„`Õ2 =∞ã≤˚^≥
ǨÏ~å"£∞ #∞O_ç =∞ã≤^˚ ≥ JHÍû3 =~°‰Ωõ
fã¨∞‰õΩáÈ~Ú# JÖÏ¡ÇπÏ Ñ¨iâ◊√^Œ∞ú_»∞.4
^•x Ѩiã¨~åÅ#∞ "Õ∞=Ú â◊√Éè=í O`«O
1. Wk =∞Hͯ֒ J=`«iOz# ã¨∂~å. nxfl 'W„™ê ã¨∂~å— QÍ ‰õÄ_® =º=ǨÏi™êÎ~°∞.
ZO^Œ∞HõO>Ë D ã¨∂~åÖ’ W„™ê (^≥·=„Ѩ=HõÎ#∞ ~å„uѨÓ@ =∞l˚^≥ JHÍû‰õΩ
fã¨∞‰õΩ"≥o§#) „Ѩ™êÎ=# LOk. ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏsÖ’x XHõ LÖË¡Y#O „ѨHÍ~°O,
''ã¨∂Ô~ HõǨÏѶπ, ã¨∂Ô~ =∞~°º"£∞, ã¨∂Ô~ |h W„™ê~¸Öò `˘eHÍÅO(W`åMò)Ö’
J=`«iOz# ã¨∂~åÅ∞. ''Wq <å „áêp# ã¨OѨ^ŒÅ∞(uÖÏ^£)—— Jx =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ
(ã¨Jã¨O) =Hͯ}˜Oz#@∞¡ Ǩτ[`ü J|∞ÌÖÏ¡ a<£ =∞ãπ=Ó^£ `≥eáê~°∞ (|h W„™ê~¸Öò
ã¨∂~å "åºMϺ#O). W`åMò, Wk JfMò‰õΩ |Ǩï=K«#O. áê`«k, „áêp#"≥∞ÿ#^Œx
nxH˜ J~°÷O. uÖÏ^£, `åe^£‰õΩ |Ǩï=K«#O. „áêp# ã¨OѨ^Œ#∞ '`åe^£— Jx
JO\Ï~°∞. "≥Ú`åÎxH˜ D ǨÏnã¨∞ ÉèÏ=O Uq∞@O>Ë, =∞Hͯ֒ `˘ÖÁÌe HÍÅOÖ’
J=`«iOz# ã¨∂~åÖ’¡ |h W„™ê~¸Öò ‰õÄ_® XHõ@#fl=∂@. ^≥·=„Ѩ=HõÎ
(ã¨Å¡ÖϡǨï JÖˇ·Ç≤Ï = ã¨Å¡O) „Ѩu ~å„f |h W„™ê~¸Öò ã¨∂~å#∞, A=∞~ü
ã¨∂~å#∞ áê~åÜ«∞}O KÕ¿ã"å~°∞ (=Úã¨fl^≥ JǨχ^£ – ã¨OѨÙ\˜ : 6, ¿Ñr – 68†
ui‡r – ǨÏ.<≥O.292, 3405† JÖòÉÏhQÍ~°∞ `«# ã¨Ç‘ÏÇπÏ „QÆO^äŒO 2= ã¨OѨÙ\˜
641= ǨÏnã¨∞Ö’ nxfl „áê=∂}˜Hõ"≥∞ÿ#kQÍ Y~å~°∞ KÕâß~°∞).
2. 'W„™ê— JO>Ë ~å„u ѨÓ@ fã¨∞‰õΩ"≥à◊§@O Jx J~°÷O. W„™ê JO>Ë<Õ ~å„uѨÓ@
fã¨∞ÔHà◊§@O J<Õ J~°÷O =ã¨∞Î#flѨC_»∞ "åHõºOÖ’ =∞m¡ 'Öˇ·Å<£— (~å„u) J<Õ Ñ¨^ŒO
ZO^Œ∞H˘zÛOk? J<Õ ã¨O^ÕǨÏO HõÅQÆ=K«∞Û. ^•xH˜ ã¨=∂^è•#O Uq∞@O>Ë,
WHõ¯_» 'Öˇ·Öò— J#fl Ѩ^ŒO `«‰õΩ¯= Ѩi=∂}Ïxfl ã¨∂zOK«\ÏxH˜ fã¨∞‰õΩ~å|_çOk.
'Jãπ~å Öˇ·Å<£— JO>Ë ~å„u"Õà◊–Jk ‰õÄ_® KåÖÏ H˘kÌ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ "≥o§ ~å=@O
J<Õ J~°÷O =ã¨∞ÎOk. #ÅÉèˇ· ~å„`«∞Å∞ „Ѩܫ∂}O KÕ¿ãÎ<ÕQÍx KÕ~°∞HÀÖËx =∞ã≤˚^≥
JHÍû‰õΩ XˆH XHõ¯ ~å„uÖ’–Jn ~å„uÖ’x H˘kÌ ã¨=∞Ü«∞OÖ’– fã¨∞‰õΩ"≥à◊§@O
J^Œ∞ƒù`O« .
3. 'JHÍû— JO>Ë '^Œ∂~å# QÆÅ— Jx J~°÷O. JO>Ë 'ɡ·`«∞Öò =∞dÌãπ— J#fl=∂@. Jk
áêÅã‘Î<åÖ’x Y∞^Œ∞ãπ (nx áê`« ¿Ñ~°∞ DeÜ«∂) #QÆ~°OÖ’ LOk. =∞Hͯ֒x
1206
615 17. |h W„™ê~¸Öò 15= áê~å
KÕâß=Ú.5 ZO^Œ∞HõO>ˆ "Õ∞=∞`«xH˜ =∂
(â◊H™Î˜ ê=∞~å÷ºÅ‰õΩ ã¨O|OkèOz#) H˘xfl
ã¨∂K«#Å#∞ K«∂Ѩ^ŒeKå=Ú.6 xâ◊Û
Ü«∞OQÍ JÖÏ¡ÇÏπ =∂„`«"∞Õ ÉÏQÍ q<Õ
"å_»∞, K«∂¿ã"å_»∞.
2 "Õ∞=Ú =¸™ê‰õΩ „QÆO^ä•xfl "˘ã¨
QÍ=Ú. ^•xx W„™ê~¸Öò ã¨O`«u HÀã¨O
=∂~°æ^Œ~°≈HõOQÍ KÕâß=Ú. ''g∞~°∞ ##∞fl
`«Ñʨ "Õ~Ô =ih g∞ HÍ~°º™ê^艌 Ωõ xQÍ KÕã∞¨
HÀHõO_ç—— Jx ("åiH˜ P*Ï˝Ñ≤OKå=Ú).
=∞ã≤˚^Œ∞Öò ǨÏ~å"£∞ #∞Oz áêÅã‘Î<åÖ’x ɡ·`«∞Öò =∞dÌãπ‰õΩ áÈ"åÅO>Ë Hõhã¨O
#ÅÉèˇ· ~ÀAÅ „Ѩܫ∂}O KÕÜ«∂e. JO^Œ∞ˆH 'ɡ·`«∞Öò =∞dÌãπ—#∞ '=∞ã≤˚^≥ JHÍû—
(^Œ∂~å# L#fl =∞ã≤˚^£)QÍ =º=ǨÏiOK«@O [iyOk.
4. 'ã¨∞ÉòǨ#— Wk 'ã¨|Ǩϗ – 'Ü«∞ãπ|Ç¨ï— J<Õ „H˜Ü«∂Ѩ^•Å‰õΩ ^è•`«∞=٠Ѩ^ŒO. Jxfl
~°HÍÅ Ö’áêÅ #∞Oz JÖÏ¡ÇπÏ#∞ <Õ#∞ Ѩq„`«∞xQÍ ÉèÏqã¨∞Î<åfl#∞ Jx nx ÉèÏ=O.
™ê^è•~°}OQÍ Q˘Ñ¨Ê ã¨OѶ∞¨ @#Å QÆ∞iOz K≥ÑÊ≤ #ѨC_»∞ D Ѩ^OŒ LѨÜ∂≥ yOK«|_»∞
`«∞Ok. D ã¨OѶ∞¨ @# „Ѩ[ʼnõΩ qO`«QÍ, Jã¨OÉè=í OQÍ `Àz#ѨÊ\˜H© ^Õ=Ùx ^Œ$+≤Öì ’
Wk U=∞O`« ÃÑ^ŒÌ q+¨Ü∞« O HÍ<ÕHÍ^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë J`«_∞» HÍ~°HÍʼnõΩ, ™ê^è<Œ åʼnõΩ
Hõ@∞ì|_ç# "å_»∞ HÍ_»∞. Ô~ѨÊáê@∞Ö’ PÜ«∞# 'J~ÚáÈ— J#fl P^Õâß#fl#∞ã¨iOz
U^≥<· å KÕÃãÜ«∞ºQÆÅ_»∞. PÜ«∞# |ÅÇ‘Ï#`«Å‰õΩ, ^Ò~°ƒÖϺʼnõΩ Jf`«∞_»∞, Ѩiâ◊√^Œ∞_ú ∞» .
5. ã¨Ç¨Ï[ã≤^ŒúOQÍ<Õ D „Ѩ^Õâ◊O ѨO@ á⁄ÖÏÅ`À, #n#^•Å`À ã¨ã¨ºâߺ=∞ÅOQÍ
LOk. ÃÑQ· Í D „Ѩ^âÕ O◊ Ö’ ^≥=· „Ѩ=HõÅÎ ∞ ã¨OK«iOKå~°∞. x=ã≤OKå~°∞. D „áêO`«OÖ’
KåÖÏ=∞Ok „Ѩ=HõÎÅ∞ ã¨=∂kè J~ÚL<åfl~°∞. D ~°HõOQÍ ‰õÄ_® D „áêO`«O
qt+¨ª"≥∞ÿ#k. JO^Œ∞KÕ`« nxfl â◊√Éèí„Ѩ^Œ"≥∞ÿ# ã¨÷ÅOQÍ Y~å~°∞ K≥Ü«∞º@O [iyOk.
6. ^Õ=Ùx Q˘Ñ¨Ê ã¨∂K«#Å#∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O)‰õΩ K«∂ÃÑ@ì_»O D Ü«∂„`« Jã¨Å∞
L^ÕâÌ O◊ . JO`« ã¨∞n~°… Ü«∂„`« XˆH XHõ ~å„uÖ’x Ju ã¨fiÅÊÉèÏQÆOÖ’ [iyáÈ=@O
‰õÄ_® XHõ J^Œ∞ƒù`"« ∞Õ . P ~å„u ^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨) QÆQ#Æ Ö’HõOÖ’H˜ fã¨∞‰õΩáÈ|_®¤~∞° .
qq^èŒ PHÍâßÅÖ’ PÜ«∞# (ã¨) ѨÅ∞=Ù~°∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎefl HõÅ∞ã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. U_»=
PHÍâ◊OÖ’ 'J~ü¬— Ñ‘~îåxH˜ kQÆ∞=# L#fl 'ã≤„^Œ∞`«∞Öò =Ú#ÎǨ— =~°‰õÄ "≥àϧ~°∞.
JHõ¯_» PÜ«∞#‰õΩ #=∂A`À ã¨Ç¨ H˘xfl ^≥·=ã¨∂K«#Å∞, ^≥·"å^ÕâßÅ∞
1207
17. |h W„™ê~¸Öò ã¨∞ÉòǨ#Å¡r 616 17. |h W„™ê~¸Öò 15= áê~å
3 #∂Ǩï`Àáê@∞ "Õ∞=Ú (F_»Ö’) ZH˜¯O 4 g∞~°∞ Éèí∞qÖ’ Ô~O_»∞™ê~°∞¡ HõÖ’¡ÖÏxfl
z# "åi ã¨O`å#=∂! J`«_»∞ (#∂Ǩï) ˆ~ÔHuΙêÎ~°h, =∞s ^•~°∞}OQÍ K≥ň~y
=∂„`«O Hõ$`«[`˝ å ѨÓ~°fiHõOQÍ "≥∞Åy# áÈ`å~°x W„™ê~¸Å∞ ã¨O`«u "åiH˜
=∂ ^•ã¨∞_»∞7 (J#fl ã¨OQÆux `≥Å∞ã¨∞ "Õ∞=Ú "åi „QÆO^äŒOÖ’ ã¨Ê+¨ìOQÍ `ÕeÛ
HÀO_ç). "Õâß=Ú.
„Ѩ™êkOK«|_®¤~Ú. ã¨Ç‘ÏÇπÏ Ç¨Ïnã¨∞ÅÖ’ "å\˜ q=~åÅ∞ Åaè™êÎ~Ú. =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ 5 P Ô~O_çO\˜Ö’ "≥Ú^Œ\ ˜ "åQÍÌ#O
(ã¨) QÍi ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å∞, "åi t+¨µºÅ∞ "≥Ú^ŒÅ∞‰õΩx <Õ\ ˜ q^•fiOã¨∞Å =~°‰õÄ – =KÕÛã≤#ѨC_»∞, g∞‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ
JO^Œ~°∂ XHõ q+¨Ü«∞OÖ’ =∞@∞‰õΩ UHÍaè„áêÜ«∞O Hõey L<åfl~°∞. J^Õ=∞O>Ë f„=OQÍ áÈ~å_Õ =∂ ^•ã¨∞Å#∞ ѨOÑ≤O
^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) QÍi D Ü«∂„`« 'ã¨fiáêfl=ã¨÷—Ö’ [iyOk HÍ^Œ∞. – PÜ«∞# Kå=Ú. "å~°∞ g∞ Wà◊§Ö’¡xH˜ K˘K«∞Û‰õΩx
ѨÓiÎ "≥∞ʼnõΩ=Ö’ ã¨âs◊ ~°OQÍ D Ü«∂„`« KÕã≤ =KåÛ~°∞. HõàÏ¡~å JHõ¯_ç ã≤u÷ QÆ`∞« Å#∞ =KåÛ~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë P "åQÍÌ#O
gH˜∆OKå~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ `«# Jáê~°"≥∞ÿ# â◊H˜Î`À `«# „Ѩ=HõΉõΩ g@xflO\˜h ^Œ~°≈#O ° O `«^ºŒä O QÆ#Hõ.8
<≥~"° ~Õ @
KÕ~ÚOKå_»∞. D Ü«∂„`«<Õ '"Õ∞~å*ò— JO\Ï~°∞. D "Õ∞~åAÖ’ ~Ô O_»∞ ÉèÏQÍÅ∞<åfl~Ú.
"≥Ú^Œ\ɘ Ïè QÆO 'W„™ê— J#|_»QÍ, ~Ô O_»=ÉèÏQÆO '"Õ∞~å*ò—QÍ =º=ǨÏiOK«|_»∞`«∞Ok.
6 =∞i P `«~∞° "å`« "Õ∞=Ú g∞‰õΩ "åiÃÑ·
PkèHõº`«#∞ "˘ã¨y, g∞ ~ÀAÅ∞
D PÜ«∞`«∞Ö’ K≥ѨÊ|_ç#@∞¡ `˘Å∞`« PÜ«∞# (ã¨Jã¨O) '=∞ã≤˚^≥ JHÍû— =~°‰õÄ =∂~åÛ=Ú. ã¨OѨ^Œ ^•fi~å, ã¨O`å#O
fã¨∞‰õΩáÈ|_®¤~°∞. WHõ¯_çH˜ KÕ~°∞‰õΩ<åflHõ PÜ«∞# (ã¨Jã¨O) ^≥·=„Ѩ=HõÎÅO^ŒiH© ^•fi~å g∞‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞Ѩ_®¤=Ú. WOHÍ
(J֡Ƿ Ï≤ =Úã¨ûÖÏO) #=∂AÖ’ ™ê~°^ºŒä O =Ç≤ÏOKå~°∞. ɡ`· ∞« Öò =∞dÌãπ #∞O_ç PÜ«∞# q∞=∞‡efl ÉèÏs ã¨OMϺ|ÅO QÆÅ"å~°∞
(ã¨) QÆQÆ# Ü«∂„`«‰õΩ fã¨∞‰õΩáÈ|_®¤~°∞. Wk P Ü«∂„`«Ö’ Ô~O_ÀÉèÏQÆO. Wk KÕâß=Ú.9
'"Õ∞~å*ò—QÍ Ñ≤Å∞=|_»∞`ÀOk. #*ò‡ ã¨∂~åÖ’ nxH˜ ã¨O|OkèOz# H˘xfl q=~åÅ∞ H˘O^Œ~°O>Ë 27= `Õn Jx H˘O^Œ~°<åfl~°∞. ~°[Éò <≥Å 27= `Õn Jx =∞iH˘O^Œ~°∞
„Ѩ™êÎqOK«|_®¤~Ú. q∞ye# JOâßÅhfl ǨÏnã¨∞ÅÖ’ =∞#‰õΩ ÅÉèíº=∞=Ù`å~Ú. Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞. WOH˘O^Œ~°∞ WOHÀ `Õnx „Ѩ™êÎqOKå~°∞ (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü).
"≥Ú`«Îg∞‡^Œ D Ü«∂„`«#O`«\˜h '"Õ∞~å*ò Ü«∂„`«—QÍ =º=ǨÏi™êÎ~°∞.
7. #∂ÇπÏ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) HÍÅOÖ’ =zÛ# ÃÑ#∞ `«∞á¶ê#∞ `«~°∞"å`« q∞ye# J`«x
™Èáê<åÅ#∞, xK≥Û#Å#∞ Jã¨Å∞ "Õ∞~å*òQÍ =º=ǨÏi™êÎ~°∞. =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) ã¨O`å#=∞O`å Z=~À HÍ^Œ∞, F_»Ö’ ZH˜¯OK«|_ç#"åˆ~. JO^Œ∞Hˆ W„™ê~¸Öò ã¨O`«u
ã¨fiÜ«∞OQÍ WÖÏ J<åfl~°∞ : ''Li[ c WÅã¨û=∂~Ú—— (##∞fl QÆQÆ<åxH˜ ZH˜¯OK«@O "åi #∞^ÕÌtOz, ''#∂ÇπÏ g∞ `«O„_ç, J`«#∞ Hõ$`«[˝`åÉèÏ=O xO_ç# =∂ ^•ã¨∞_»∞.
[iyOk). "Õ∞~å*ò J#fl Ѩ^ŒO D 'Li[— J<Õ Ñ¨^ŒO #∞Oz =zÛ#^Õ. D Ü«∂„`« g∞~°∞ ‰õÄ_® g∞ Ñ≤`å=∞Ǩïx J_»∞QÆ∞*Ï_»Ö’¡ Hõ$`«[˝`å "≥·Yix J=ÅOaOK«O_ç.
Ö’x Ô~O_»= ÉèÏQÆO "≥Ú^Œ\ ˜ ÉèÏQÆO Hõ<åfl ZO`À =ÚYº"≥∞ÿ#k, J^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ#k. "Õ∞=Ú =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O)#∞ „Ѩ=HõÎQÍ KÕã≤ ѨOáê=Ú. g∞~°∞ J`«xfl kèHõ¯iOz,
JO^Œ∞=Å¡ '"Õ∞~å*ò— J<Õ Ñ¨^Œ"Õ∞ ã¨~°fi„`å „Ñ¨ã≤kúK≥OkOk. Wk U ã¨O=`«û~°O, U "Õ∞=Ú KÕã≤# "Õ∞Å∞#∞ =∞~°∞=HõO_ç—— Jx JÖÏ¡ÇπÏ D PÜ«∞`«∞Ö’ LѨ^Õtã¨∞Î<åfl_»∞.
`Õn# ã¨OÉèíqOzO^Œ#fl q+¨Ü«∞OÖ’ aè<åflaè„áêÜ«∂Å∞<åfl~Ú. J~Ú`Õ 'Ç≤Ï„[`ü—‰õΩ
8. Ǩτ[`ü D™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) ѨÙ@ìHõ 600 UO_»¡ „H˜`«O ÉÏaÖ’xÜ«∂ K«„Hõ=iÎ
=ÚO^Œ∞ [iyO^Œ#fl q+¨Ü«∞OÖ’ =∞@∞‰õΩ JO^Œi =∞^蕺 UHÍaè„áêÜ«∞O LOk. |∞MòÎ#ã¨~ü KÕ`«∞Ö’¡ Ü«¸^Œ∞ʼnõΩ Z^Œ∞Ô~·# Ѩ~åÉèí=O QÆ∞iOz WHõ¯_» K≥ѨÊ|_çOk.
Ç≤Ï„[`ü‰õΩ XHõ ã¨O=`«û~°O =ÚO^Œ∞ [iyO^Œx H˘O^Œ~°∞, HÍ^Œ∞ J<ÕHõ ã¨O=`«û~åÅ J`«_∞» *ˇ~∂° ã¨ÖOË Ö’ Ü«¸^Œ∞Å#∞ x~åÌH}∆˜ ºOQÍ K«Oáê_»∞. KåÖÏ=∞Ok Ü«¸^Œ∞Å#∞
=ÚO^Œ∞ [iyO^Œx =∞iH˘O^Œ~∞° Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~∞° . JÖψQ <≥Å, `ÕnÅ q+¨Ü∞« OÖ’ ÉÏxã¨Å∞QÍ KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl_»∞. Ü«¸^Œ∞Å∞ ^≥=· „Ѩ=HõΠǨτ[`ü ëêÜ«∂ (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO)#∞
‰õÄ_® ѨÅ∞ Jaè„áêÜ«∂Å∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ =™êÎ~Ú. ~°c=ÙÖò J=fiÖò 17= `Õn Jx K«OÑ≤#ѨC_À ÖË^• Ǩτ[`ü Ji‡Ü«∂ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)#∞ x~°ƒOkèOz, `Ò~å`«∞
1208 1209
17. |h W„™ê~¸Öò ã¨∞ÉòǨ#Å¡r 617 17. |h W„™ê~¸Öò 15= áê~å
7 XHõ"Õà◊ g∞~°∞ =∞Oz KÕ¿ãÎ P =∞Oz 8 g∞ „ѨÉèí∞=Ù g∞ÃÑ· Hõ~°∞}K«∂¿Ñ
g∞ ã¨fiÜ«∞O HÀã¨"∞Õ . XHõ"àÕ ◊ g∞~°∞ K≥_∞» ‰õΩ J=HÍâ◊O LOk. HÍx g∞~°∞ QÆ#Hõ =∞m¡
X_çQ_Æ `ç Õ Jk g∞ áêe>Ë Ç¨xHõ~O° QÍ JÖψQ KÕÜ«∞@O "≥Ú^ŒÖˇ_ç`Õ "Õ∞=Ú
Ѩi}q∞ã¨∞ÎOk. =∞i Ô~O_»= "åQÍÌ# ‰õÄ_® =∞m¡ JÖψQ KÕ™êÎ=Ú.11 "Õ∞=Ú
ã¨=∞Ü«∞O =zÛ#ѨC_»∞ – g∞ =ÚMÏ #~°HÍxfl u~°™ê¯~°∞Å HÀã¨O HÍ~åQÍ~°OQÍ
Å#∞ qHõ$`«O KÕÜ∞« \ÏxH˜ "≥Ú^Œ\™˜ êi KÕã≤ LOKå=Ú.12
ÖÏQÍ<Õ =∞m¡ J^Õ =∞ã≤^˚ ∞Œ Ö’xH˜ *Á~°|_» 9 xâ◊ÛÜ«∞OQÍ D Y∞~üP<£ Jxfl\˜HõO>Ë
\ÏxH˜, `«=∞‰õΩ ^˘iH˜# ^•x#ÖÏ¡ ã¨=º"≥∞#ÿ =∂~åæxfl K«∂Ñ≤ã∞¨ OÎ k. =∞Oz
^èfiŒ Oã¨O KÕÜ∞« \ÏxH˜10 ("Õ∞=Ú W`«~∞° Å#∞ Ѩ#∞Å∞ KÕ¿ã qâßfiã¨∞ʼnõΩ Q˘Ñ¨Ê ѨÙ}ºÑ¶Å¨
=ÚO^Œ#fl â◊√Éè"í å~°#Î ∞ Jk qxÑ≤ã∞¨ OÎ k.
g∞ÃÑ·H˜ ѨOáê=Ú).
10 WOHÍ, Ѩ~°Ö’HÍxfl #=∞‡x"åi
P[˝Å#∞ kèHõ¯iOz, J=xÖ’ HõÖ’¡ÖÏxfl ˆ~ÔHuÎOz#ѨC_À D ã¨OѶ¨∞@# [iyOk. HÀã¨O "Õ∞=Ú =º^è•Éèíi`«"≥∞ÿ# tHõ∆#∞
|∞MòÎ #ã¨~ü‰õΩ |^Œ∞Å∞ *ÏÅ∂`ü#∞ JÖÏ¡ÇπÏ Ü«¸^Œ∞ÅÃÑ· =kÖÏ_»x =∞iH˘O^Œ~°∞ ã≤^ŒúOKÕã≤ LOKå=Ú.
Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞. J`«_»∞ Ü«¸^Œ∞ÅÃÑ· Z_»`≥QƉõΩO_® ^Ò~°˚<åºÅ∞ KÕâß_»∞. z=iH˜ 11. =∂#=Ù_»∞ `«# HÀã¨O "Õ∞Å∞#∞
`åÅ∂`ü <Õ`«$`«fiOÖ’ Ǩτ[`ü ^•=Ó^£ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) *ÏÅ∂`ü#∞ =kèOKå~°∞. Ji÷Oz#>Ë¡ H©_∞» #∂ Ji÷ã∞¨ <Î åfl_»∞. =∂#
9. JO>Ë |∞MˇÎ #ã¨~ü (ÖË^• *ÏÅ∂`ü) =kèOK«|_ç# `«~°∞"å`« g∞‰õΩ =∞Oz ã≤÷ux =Ù_»∞ =∞Ǩ `˘O^Œ~°áê@∞ ã¨fiÉèÏq.13
HõÅ∞QÆ*Ëâß=Ú. XHõѨC_»∞ ÖËq∞`À ÉÏ^èŒÑ¨_Õ g∞‰õΩ "Õ∞=Ú ã≤iã¨OѨ^Œefl „Ѩ™êkO 11. W^˘Hõ ÃÇÏK«ÛiHõ. g∞~°∞ g∞ „Ѩ=~°Î##∞ ã¨ik^Œ∞̉õΩO>Ë ^≥·=HÍ~°∞}ϺxH˜ <ÀK«∞‰õΩ<Õ
Kå=Ú. ã¨O`å<åxfl "˘ã¨QÍ=Ú. JkèHÍ~åxfl ‰õÄ_® WKåÛ=Ú. g∞ Ãã·xHõ â◊H˜Îx J=HÍâ◊O LOk. WǨÏѨ~åÅÖ’ g∞‰õΩ Q“~°"À#fl`«∞Å∞ „áêÑ≤ΙêÎ~Ú. XHõ"Õà◊ –
ÃÑOKå=Ú. P q^èŒOQÍ g∞~°∞ J#uHÍÅOÖ’<Õ „ѨѨOK«OÖ’ =∞m¡ â◊H˜Îx ‰õΩHõ¯ `ÀHõ =OHõ~°, ZO`« ã¨iKÕã≤<å ã¨i HÍ^Œ#fl@∞¡QÍ =º=ǨÏi¿ãÎ =∂„`«O g∞g∞^Œ
ѨÙOA‰õΩ<åfl~°∞. =∞m¡ H˘~°_® ~°≠oÑ≤OK«Hõ `«Ñʨ ^Œ∞. WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ ~Ô O_»∞™ê~°∞¡ g∞~°∞ =∂ `«_®MÏ#∞
K«∂ã≤ L<åfl~°∞.
10. Ô~O_»=™êi "å~°∞, Ǩτ[`ü [HõiÜ«∂º (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)#∞ =kèOz HõÖ’¡ÖÏxfl HÍx D Ü«¸^Œ∞Å∞ `«=∞ "≥·Yix =∂~°∞ÛHÀÖË^Œ∞. =¸™ê, D™êŠѨ@¡ KÕã≤#
ˆ~ÔHuÎOKå~°∞. Ǩτ[`ü D™ê (Uã¨∞„H©ã¨∞Î – JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)#∞ ǨÏ`«=∂ˆ~ÛO^Œ∞‰õΩ ^Œ∞~°fi º=Ǩ~°"∞Õ "å~°∞ JOu=∞ ^≥=· „Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) Ѩ@¡ ‰õÄ_® KÕâß~°∞.
‰õΩ„@Ѩ<åfl~°∞. J~Ú`Õ JÖÏ¡ÇπÏ D™ê#∞ ã¨r=OQÍ PHÍâßxH˜ ÖËѨىõΩ<åfl_»∞. "åi `«`«Êùe`«OQÍ Ü«¸^Œ∞Å∞ =¸_»=™êi =Úã≤¡O KÕuÖ’ Ѩ~åÉèí"åxH˜ Ö’#Ü«∂º~°∞.
^Œ∞~åQÆ`åŠѶ¨e`«OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ uiy "åiÃÑ· ~À=Ú K«„Hõ=iÎ J~Ú# >ˇÿ@ãπ#∞ J`«ºO`« J==∂#O`À "å~°∞ =∞n<å, Mˇ|· ~ü Ѩ@}ì ÏÅ #∞Oz "≥o§áÈ=Åã≤ =zÛOk.
=kÖÏ_»∞. >ˇÿ@ãπ *ˇ~°∂ã¨ÖË=ÚÃÑ· ^ŒO_≥uÎ Ü«¸^Œ∞Å#∞ z`«∞Î z`«∞ÎQÍ F_çOKå_»∞. 12. Wk WǨÏÖ’Hõ Ѩ~åÉèí=O =∂„`«"Õ∞. Ѩ~°Ö’HõOÖ’ ^Œ∞~å‡~°∞æʼnõΩ #~°HõO ~°∂ѨOÖ’
ZO`À=∞Okx Mˇ·nÅ∞QÍ Ñ¨@∞ì‰õΩ<åfl_»∞. "åi ^èŒ#~åâ◊√Å#∞ H˘Å¡Q˘\Ïì_»∞. "åi Ѩ_Õ tHõ∆ "Õ~°∞QÍ LOk. ^•xfl "å~°∞ J#∞ÉèíqOK«Hõ `«Ñ¨Ê^Œ∞.
=∞`«„QÆO^ä•Å#∞ HÍà◊¡ „H˜O^Œ `˘H˜¯ Ѷ¨∞’~°OQÍ J==∂#Ѩ~åÛ_»∞. ɡ·`«∞Öò =∞dÌãπ, 13. =∂#=Ù_»∞ =∞Ǩ P„`«QÍ_»∞, ^è≥·~°ºO ÖËx"å_»∞. JO^Œ∞=Å¡ `«#‰õΩ U HÍã¨Î ÉÏ^èŒ
'ÃÇ·ÏHõÖË ã¨∞Öˇ·=∂h—Å#∞ ^èŒfiOã¨O KÕâß_»∞. âßâ◊fi`«OQÍ "åix ɡ·`«∞Öò =∞dÌãπ #∞Oz Hõey<å HõOQÍ~°∞Ѩ_»`å_»∞. Jã¨Ç¨Ï#O`À zO^Œ∞ÖË™êÎ_»∞. x~åâ◊`À `«#‰õΩ =∞~°}O
|Ç≤Ï+¨¯iOKå_»∞. D q^èŒOQÍ "åiH˜ K«i„`«Ö’ J`«ºO`« Ѷ¨∞’~°"≥∞ÿ# Ѩ~åÉèí=O "˘ã¨QÆ=∞x „áêi÷™êÎ_»∞. â◊√ÉèíOHÀã¨O ZO`« Pâ◊QÍ Ji÷™êÎ_À Jâ◊√ÉèíO HÀã¨O ‰õÄ_®
q∞yeOk. D q^èŒfiOã¨HÍO_» „H©.â◊.70Ö’ [iyOk. JO`Õ P„`«OQÍ Ji÷™êÎ_»∞. J~Ú`Õ Jâ◊√ÉèíO HÀã¨O J`«_»∞ KÕã¨∞‰õΩ<Õ JÉèíº~°÷#Å#∞
1210 1211
17. |h W„™ê~¸Öò ã¨∞ÉòǨ#Å¡r 618 17. |h W„™ê~¸Öò 15= áê~å
12 "Õ∞=Ú ˆ~~ÚO|=à◊§#∞ (=∂ â◊H˜Î) 14 ''(WkQÀ!) #∞=Ùfi ã¨fiÜ«∞OQÍ h
ã¨∂K«#Å∞QÍ KÕâß=Ú. ~å„u ã¨∂K«##∞ ѨÙã¨HÎ Íxfl K«^∞Œ =ÙHÀ. D ~ÀA h ÖˇH¯õ
"Õ∞=Ú HÍOuÇ‘Ï#OQÍ#∂, ѨQÆ\˜ fã¨∞HÀ=\ÏxH˜ #∞"Õfi KåÅ∞—— (Jx
ã¨∂K«##∞ HÍOu=∞O`«OQÍ#∂ KÕâß=Ú– J`«x`À J#|_»∞`«∞Ok).
g∞~°∞ g∞ „ѨÉèí∞=Ù J#∞„QÆǨxfl J<Õfi+≤O
K«QÆÅQÆ\ÏxH˜! ã¨O=`«û~åÅ ã¨OYº#∞, 15 ã¨<å‡~åæxfl á⁄O^Õ"å_»∞ `«# "Õ∞Å∞
ÖˇH¯õ #∞ `≥Å∞ã¨∞HÀQÆÅQÆ\ÏxH˜!!14 "Õ∞=Ú HÀã¨"Õ∞ ã¨<å‡~åæxfl á⁄O^Œ∞`å_»∞.
„Ѩu q+¨Ü«∂xfl ÉÏQÍ q_»=∞~°z ÃÑ_»^•i Ѩ>"ìË å_»∞ `«# H©_∞» ‰õΩ `å<Õ
K≥áêÊ=Ú.15 HÍ~°‰Ωõ _Ò`å_»∞. |~°∞=Ù "≥∂¿ã "å_≥=_»∂
13 "Õ∞=Ú „Ѩu =∞x+≤ Ü≥ÚHõ¯ =∞Oz WOH˘Hõi |~°∞=Ù#∞ `«#ÃÑ· "Õã¨∞
K≥_»∞Å#∞ J`«x "≥∞_»Ö’<Õ „"ÕÖÏ_» HÀ_»∞.17XHõ „Ѩ=HõÎ#∞ ѨOѨ#O`«=~°‰õÄ
nâß=Ú.16 „ѨàÜ ◊ ∞« k<å# "Õ∞=Ú J`«x Z=i#~Ú<å tH˜O∆ K«@O =∂ ã¨O„Ѩ
Hõ~°‡Å Ѩ„`åxfl (J`«x ã¨=∞Hõ∆OÖ’) ^•Ü«∞O HÍ^Œ∞.18
|Ü«∞@ ÃÑ_»`å=Ú. ^•xfl J`«#∞ Hõ~°‡Å iHÍ~°∞¤ JO`å ã¨∞~°H˜∆`«OQÍ LO@∞Ok. „Ѩà◊Ü«∞k<å# P iHÍ~°∞¤#∞ |>Ëì
`≥~z° # ѨÙã¨HÎ Oõ ÖÏ K«∂ã¨∞‰õΩO\Ï_»∞. J`«x f~°∞Ê "≥Å∞=_»∞`«∞Ok. '`å~Ú~ü— JO>Ë =∞x+≤ J^Œ$+¨ìO (*Ï`«HõO) Jx
W=∂"£∞ ëœHÍh ÉèÏqOKå~°∞. Z=~°∞ ™œÉèÏQƺ=O`«∞_»∞ HÍ#∞<åfl_À, =∞Ô~=~°∞
JÖÏ¡ÇÏπ W>Ëì P"≥∂kOK«_∞» QÆ#Hõ J`«_∞» '|uH˜áÈ`«∞<åfl_»∞.— D q+¨Ü∞« "Õ∞ Ü«¸#∞ãπ ^Ò~åƒùQÆ∞º_»∞QÍ `«Ü«∂~°=Ù`å_À JÖÏ¡ÇπωõΩ "≥Ú^Œ\ ˜ #∞OKÕ `≥Å∞ã¨∞. PÜ«∞# "åi
ã¨∂~å 11= PÜ«∞`«∞Ö’ ‰õÄ_® =zÛOk. "≥∞_»ÅÖ’ J^Œ$+¨ì ^Œ∞~°^$Œ ëêìÅ#∞ ^ŒO_»Å =∂kiQÍ „"ÕÖÏ_»nâß_»∞. ^•x „ѨHÍ~°"∞Õ
14. ~å„uѨÓ@ g∞~°∞ x„^ŒáÈ"åÅh, JÅã¨@#∞ f~°∞ÛHÀ"åÅ#fl L^ÕÌâ◊O`À PÜ«∞# =∞x+≤ PK«~°} KÕ™êÎ_»∞. P PK«~°}#∞ |>Ëì f~°∞Ê k<å# =∞#∞+¨µÅ‰õΩ f~°∞Ê
^•xfl HÍOuÇ‘Ï#OQÍ KÕâß_»∞. ѨQ\Æ Ñ˜ Ó¨ @ g∞~°∞ Hõ+Ñì¨ _¨ ç ѨxKÕã,≤ ^≥=· „Ѩ™êk`«"∞≥ #ÿ qxÑ≤OK«|_»∞`«∞Ok.
r=# Éèí$ux ã¨OáêkOKåÅ#fl L^ÕÌâ◊O`À ^•xfl HÍOu=∞O`«OQÍ KÕâß_»∞. ÃÑ·QÍ 17. J~Ú`Õ `å=Ú JѨ=∂~°Oæ Ѩ@_ì "» ∞Õ Q͉õΩO_®, W`«~∞° efl ‰õÄ_® JѨ=∂~°Oæ Ѩ\Oì˜ z#
D ~ˆ ~ÚO|=à◊§ ^•fi~å g∞~°∞ ~ÀAÅ, =∂™êÅ, ã¨O=`«û~åÅ ã¨OYº#∞ QÆ}™˜ êÎ~∞° . "åiH˜ "åi JѨ=∂~°æѨ٠ÉèÏ~°O`Àáê@∞, K≥_»Q˘@ì|_ç# "åi áêáêÅ ÉèÏ~°O ‰õÄ_®
D ÖˇHõ¯=Å¡ g∞‰õΩ HõeˆQ „ѨÜ≥∂[<åÅ∞ Jã¨OMϺHõO. ~å„u `«~°∞"å`« ѨQÆÅ∞, "≥∂Ѩ|_»∞`«∞Ok. J~Ú`Õ nx=Å¡ K≥_»Q˘@ì|_ç# "åi áêѨÉèÏ~°OÖ’#∂ ZÖÏO\˜
ѨQÆ\ ˜ `«~°∞"å`« ~å„u ~å‰õΩO_® LO_Õ@@¡~Ú`Õ x`«ºO ~å„u ÖËHõ ѨQÆÖË <≥ÅH˘x `«yæOÑ¨Ó ~å^Œ∞. k=º Y∞~üP<£Ö’ W`«~° KÀ@¡ D q+¨Ü«∞O =zÛOk. ǨÏnã¨∞ÅÖ’
LO_Õq. g∞‰õΩ q„âßOu fã¨∞‰õΩ<Õ ÖËHõ Láêkèx J<Õfi+≤OKÕ J=HÍâ◊"Õ∞ ÅaèOKÕk ‰õÄ_® nx `«Ñ‘ûà◊√¡ L<åfl~Ú.
HÍ^Œ∞. ÖˇHͯ yHͯ Ug∞ LO_Õk HÍ^Œ∞.
15. JO>Ë „áêѨOzHõ, ^è•i‡Hõ ~°OQÍʼnõΩ ã¨O|OkèOz# J=ã¨~° q+¨Ü∂« Åhfl ã¨Ê+¨Oì QÍ 18. k=º Y∞~üP<£Ö’x W`«~° =K«<åÅ ^•fi~å J=QÆ`«=∞ÜÕ∞º^Õq∞@O>Ë, ''g∞ ^ŒQÆæ~°‰õΩ
qâ◊nHõiOK«@O [iyOk. =∞x+≤ g\˜^•fi~å „Ñ¨Ü≥∂[#O á⁄Ok `«# „áêѨOzHõ ÃÇÏK«ÛiHõ KÕ¿ã =∂ „Ѩ=HõÎÅ∞ ~åÖË^•?—— Jx "åix J_»QÆ@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok.
rq`åxfl K«Hõ¯k^Œ∞Ì HÀ=@O`Àáê@∞, Ѩ~°Ö’Hõ rq`åxfl ‰õÄ_® K«Hõ¯k^Œ∞ÌH˘x ^•xH˜ "å~°∞ '=KåÛ~°—x ["åa™êÎ~°∞. nxfl|\ì̃ `≥e¿ã^Õq∞@O>Ë U *ÏuÖ’#~Ú<å
™êѶ¨ÅºO á⁄O^•Å#fl^Õ nx =ÚM’º^ÕÌâ◊O. ^≥=· „Ѩ=HõÎ ~å#O`«=~°‰Äõ , ^≥=· „QÆO^äOŒ "åiÃÑ· J=`«iOK«#O`«=~°‰Äõ ^Õ=Ù_»∞ "åix
16. '`å~Ú~°∞<£— JO>Ë Jã¨Å∞ ѨH˜∆ Jx J~°÷O. 'L#∞Y∞<£— JO>Ë "≥∞_». W=∂"£∞ Wɡfl tH˜∆OK«_»∞. Ѩ~°Ö’HõOÖ’ Z=iH© ~°=O`« J<åºÜ«∞O [~°QÆ^Œ∞.
Hõã‘~ü `å~Ú~°∞<£ J<Õ Ñ¨^•xfl =∞x+≤ Hõ~°‡Å z\Ïì J#fl J~°÷OÖ’ fã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. JÖψQ K≥q\˜"å~°∞. =∞u ã≤q÷ ∞`«OÖËx"å~°∞, |∞kú =∞O^ŒyOz#"å~°∞, W^Œ~Ì ∞° „Ѩ=HõÅÎ
JO>Ë J`«#∞ Kտ㠄Ѩu Ѩx #"≥∂^Œ∞ KÕÜ«∞|_»∞`«∞#flk. JÖÏ¡ÇπÏ ^ŒQÆæ~° =∞x+≤ =∞^茺 QÆÅ – ã¨OkèHÍÅOÖ’ =∞~°}˜Oz#"å~°∞ ‰õÄ_® L<åfl~°∞. =∞i gà◊§
1212 1213
17. |h W„™ê~¸Öò ã¨∞ÉòǨ#Å¡r 619 17. |h W„™ê~¸Öò 15= áê~å
16 "Õ∞=Ú U^≥<· å XHõ Ѩ@}ì Ïxfl <åâ◊#O 17 "Õ∞=Ú #∂Ǩï `«~∞° "å`« ‰õÄ_® Z<Àfl
K≥Ü∂« ºÅx ã¨OHõeÊOK«∞‰õΩ#flѨC_»∞, JHõ¯_ç *Ï`«∞Å#∞ `«∞^Œ=Ú\˜ìOKå=Ú.20 `«#
ã≤÷u=∞O`«∞ʼnõΩ (H˘xfl) P[˝Å∞ *Ïs ^•ã¨∞Å áêáêÅ#∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ=\ÏxH˜,
KÕ™êÎ=Ú. HÍx "åˆ~"≥∂ JO^Œ∞Ö’ K«∂_»\ÏxH˜ h „ѨÉ∞íè =Ù (XHõ¯_Õ) KåÅ∞.
Jq^èÕÜ«∞`«‰õΩ áêÅÊ_»`å~°∞. P q^èŒOQÍ 18 Z=_»∞ `˘O^Œ~Q° Í ÅaèOKÕ „áêѨOzHõ
"åiÃÑ· (tHõ∆‰õΩ ã¨O|OkèOz#) =∂@ ÖÏÉèÏÅ#∞ HÀ~°∞‰õΩO\Ï_À J`«xH˜ "Õ∞=Ú
x~°∂Ñ≤`«=∞=Ù`«∞Ok. PÃÑ· "Õ∞=Ú P WǨÏOÖ’ `˘O^Œ~°QÍ<Õ–"Õ∞=Ú `«Åz#
Ѩ@ì}Ïxfl ã¨~°fi<åâ◊#O KÕ¿ã™êÎ=Ú.19 "åxH˜ `«Åz#O`«QÍ – W™êÎ=Ú.
ã¨OQÆ`Õq∞\©? H˘xfl LÖË¡Y<åÅ ^•fi~å É’^èŒÑ¨_Õ^Õq∞@O>Ë „Ѩà◊Ü«∞k<å# JÖÏ¡ÇπÏ Z@ìˆHʼnõΩ J`«x HÀã¨O "Õ∞=Ú #~°HÍxfl
H˘O`«=∞Ok ^Œ∂`«Å#∞ "åi ^ŒQÆæ~°‰õΩ ѨOÑ≤™êÎ_»∞. ''#~°HõOÖ’H˜ áÈO_ç—— Jx xÜ«∞q∞™êÎ=Ú. JO^Œ∞Ö’H˜ "å_»∞ J`«ºO`«
^≥·=^Œ∂`«Å∞ "åi`À JO\Ï~°∞. 㨈~#O@∂ "åà◊√¡ #~°HõOÖ’H˜ áÈ`Õ #~°HõO "åi xHõ$+¨ì ã≤÷uÖ’, HÍ~°∞}ϺxH˜ ^Œ∂~°"≥∞ÿ#
áêe@ ѨÓ=#OÖÏ J~ÚáÈ`«∞Ok. 'HÍ^Œ∞— Jx QÆ#Hõ JO>Ë "å~°∞ #~°HõOÖ’H˜ "å_≥· „Ѩ"Õt™êÎ_»∞.21
D_»Û|_»`å~°∞ (=Úã¨fl^≥ JǨχ^£–ã¨OѨÙ\˜ : 4, ¿Ñr – 24† W|∞fl=∂[– ã¨OѨÙ\˜:9, 19 =∞Ô~=~°~Ú`Õ Ñ¨~°Ö’HÍxfl HÀ~°∞‰õΩx,
¿Ñr – 226† JÖÏ¡=∂ JÖò ÉÏh QÍ~°∞ ã¨Ç‘ÏÇπÏ JÖò *Ï"≥∞=Ùã¨ûѶ‘∞~ü (881)Ö’ ^•xHÀã¨O Hõ$+≤ KÕÜ∞« =Åã≤# q^èOŒ QÍ
nxx „Ѩ™êÎqOKå~°∞). J~Ú`Õ Ñ¨ã≤Ñ≤Å¡Å q+¨Ü«∞OÖ’ =∞@∞‰õΩ ÉèË^•aè„áêÜ«∞O Hõ$+≤K™Õ êÎ_À, qâßfiã≤ J~Ú LO\Ï_À
LOk. =Úã≤¡OÅ Ñ≤Å¡Å∞ ZÖÏQÆ∂ ã¨fi~°æOÖ’ „Ѩ"Õt™êÎ~°∞. Z\ÁpÛ Jqâßfiã¨∞Å, JÖÏO\˜ "åx Hõ$+≤ JÖÏ¡ÇÏπ =^ŒÌ P^Œ~}°
|Ǩï^≥·"Àáê㨉õΩÅ Ñ≤Å¡Å q+¨Ü«∞OÖ’<Õ aè<åflaè„áêÜ«∂Å∞ =ºHõÎ"≥∞ÿ<å~Ú. =∞ǨϬ~ü á⁄O^Œ∞`«∞Ok.22
"≥∞^ÿ •#OÖ’ "åiH˜ ѨsHõ∆ ÃÑ@ì_O» [~°∞QÆ∞`«∞O^Œh, ^≥=· q^èÜ Õ ∞« `«‰Ωõ `«ÖXyæ# "åix 20. "å~°∞ ‰õÄ_® D xÜ«∞=∂#fl#∞ã¨iOKÕ `«∞^Œ=Ú\˜ìOK«|_®¤~°∞.
ã¨fi~°Oæ Ö’H˜, Jq^èÜ
Õ ∞« `« K«∂Ñ≤# "åix #~°HOõ Ö’H˜ „Ѩ"âÕ O◊ HõeÊOK«@O [~°∞QÆ∞`«∞O 21. „áêѨOzHõ ÖÏÉèÏÅ#∞ HÀ~°∞‰õΩ#fl „Ѩu XHõ¯iH© Jq „áêÑ≤ÎOK«=Ù. Jq ‰õÄ_® "Õ∞=Ú
^Œx W=∂"£∞ Wɡfl Hõã~‘ ü Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~∞° . W=∂"£∞ Wɡfl Hõã~‘ ü D Jaè„áêÜ«∂xˆH `«Åz# "åiH˜ =∂„`«"Õ∞ ^Œ‰õΩ¯`å~Ú. Jk ‰õÄ_® "å~°∞ HÀ~°∞‰õΩ#flO`«QÍ "åiH˜
„áê^è•#º`« WKåÛ~°∞. Ѩ~°ã¨Ê~° q~°∞^ŒúOQÍ L#fl LÖË¡Y<åÅ#∞ D Jaè„áêÜ«∞O ^˘~°H^õ ∞Œ . "Õ∞=Ú x~°~‚ ÚOz# "≥∂`å^Œ∞Ö’ =∂„`«"∞Õ "åiH˜ ÅÉèºí =∞=Ù`«∞Ok. J~Ú`Õ
ã¨=∞#fiÜ«∞Ѩ~°∞ã¨∞ÎO^Œx ‰õÄ_® PÜ«∞# J<åfl~°∞ (q=~åÅ HÀã¨O '`«Ñ¶‘û~ü Wɡfl D „áêѨOzHõ "åº"≥∂ǨÏOÖ’ ^•~°∞}OQÍ z‰õΩ¯‰õΩáÈ~Ú# "åiH˜ z=~°‰õΩ
Hõã‘~ü— K«∂_»O_ç). J~Ú`Õ =Ú„+≤‰õΩ¯Å z#fl Ñ≤Å¡Å∞ ‰õÄ_® ã¨fi~°æOÖ’ „Ѩ"Õt™êÎ~°x q∞yÖË^Õq∞\’ `≥Å∞™ê? âßtfi`«"≥∞ÿ# Ѩ~åÉèí=O! =º^è•Éèíi`«"≥∞ÿ# #~°Hõ tHõ∆!!
ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs LÖË¡Y#O ^•fi~å qk`«=∞=Ù`ÀOk (3:251,12†348) (Ѷ¨`üǨïÖò 22. U ѨÙ}ºHÍ~°º"≥∞ÿ<å JÖÏ¡ÇπÏ ã¨xflkèÖ’ P^Œ~°} á⁄O^Œ\ÏxH˜ =¸_»∞ +¨~°`«∞Å∞
ÉÏs). ÃÑ@ì|_®¤~Ú. 1. Ѩ~°Ö’HÍxfl PtOK«@O – JO>ˆ z`«Îâ◊√kú`À ^≥·=„Ѩã¨#fl`«#∞
K«∂~°Q˘<ÕO^Œ∞‰õΩ Hõ$+≤ KÕÜ«∞@O. 2. ^•xH˜ `«QÆæ@∞ìQÍ áê@∞Ѩ_»@O – JO>Ë
19. *Ï`«∞Å q<åâßxH˜ ^•if¿ã HÍ~°}ÏÅ∞, ã¨∂„`åÅ∞ WO^Œ∞Ö’ K≥Ñʨ |_®¤~Ú. "≥Ú^Œ@ ^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨) q^è•<å#fl#∞ã¨iOz ã¨^•K«~}° KÕÜ∞« @O. 3. qâßfiã≤ J~Ú LO_»@O
ã¨=∂[OÖ’x ã≤u÷ =∞O`«∞Å∞ ^≥"· å[˝efl kèH¯õ iOK«@O "≥Ú^ŒÖ_ˇ `» å~°∞. W`«~∞° Å∞ ‰õÄ_® – ZO^Œ∞HõO>Ë qâßfiã¨O ÖˉõΩO_® U ã¨^•K«~°} ‰õÄ_® ^≥·=ã¨xflkèÖ’ ã‘fiHõ$u
"åi áê^ŒzǨflÅÖ’ #_»=@O "≥Ú^ŒÖ_ˇ `» å~°∞. D q^èOŒ QÍ ã¨=∂[OÖ’ Jq^èÜ Õ ∞« `«, á⁄O^Œ^Œ∞. ã¨^•K«~°}‰õΩ P"≥∂^Œ =Ú„^Œ ÅaèOKåÅO>Ë qâßfiã¨O`À áê@∞ z`«Îâ◊√kú,
K≥_»∞QÆ∞ ã¨~°fi™ê=∂#º"≥∞ÿáÈ`«∞Ok. JѨC_»∞ "å~°∞ tHõ∆‰õΩ áê„`«∞Å=Ù`å~°∞. ^≥·=„Ѩ=HõÎ q^è•# J#∞ã¨~°} J=â◊º=∞#fl=∂@!
1214 1215
17. |h W„™ê~¸Öò ã¨∞ÉòǨ#Å¡r 620 17. |h W„™ê~¸Öò 15= áê~å
20 "åiH©, giH© – „Ѩu XHõ¯iH© – 24 J}‰õΩ=, ^ŒÜ«∂ÉèÏ=O L\˜ìѨ_Õ
"Õ∞=Ú („ѨѨOK«OÖ’) h „ѨÉèí∞=Ù q^èŒOQÍ h Éèí∞*ÏÅ#∞ "åi =ÚO^Œ∞
J#∞„QÆǨÅ #∞Oz "˘ã¨QÆ∞`«∂ áÈ`«∞ J}zÃÑ@∞ì.26 ''F „ѨÉèí∂! ÉÏźOÖ’
<åfl=Ú. h „ѨÉèí∞=Ù „Ѩ™ê^•Å∞ (Z=i g~°∞ ##∞fl („¿Ñ=∂#∞~åQÍÅ`À)
q+¨Ü«∞OÖ’ ‰õÄ_®) PyáÈÖË^Œ∞.23 áÈ+≤Oz#@∞¡QÍ<Õ h=Ù giÃÑ· ^ŒÜ«∞
EѨٗ— Jx "åi HÀã¨O „áêi÷ã¨∂Î
21 K«∂_»∞! "åiÖ’ XHõiÃÑ· WOH˘HõiH˜ LO_»∞.
"Õ∞=Ú ZÖÏ PkèHõº`«#∞ WzÛ L<åfl"≥∂!
Ѩ~Ö° ’HõO JO`«ã∞¨ Å÷ s`åº =∞iO`« 25 g∞ PO`«~åºÅÖ’ U=ÚO^À g∞
Q˘Ñ¨Êk. „âı+¨ª`« s`åº =∞iO`« L#fl`« „ѨÉèí∞=Ù‰õΩ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. g∞~°∞ QÆ#Hõ
"≥∞#ÿ k.24 =∞Oz"å~°∞QÍ =∞ã¨Å∞‰õΩO>Ë, JÖÏ
(=∞Oz "≥·Ñ¨Ù‰õΩ) =∞~°e=KÕÛ "åix
22 JÖÏ¡ÇπÏ`Àáê@∞ "Õ~˘Hõ P~å^èŒ∞º}˜‚ JÖÏ¡ÇπÏ Hõ∆q∞™êÎ_»∞.
xÅɡ@ì‰õΩ. JÖÏ QÆ#HõKÕ¿ãÎ #∞=Ùfi xOk 25. D PÜ«∞`«∞Ö’ JÖÏ¡ÇπÏ `«# P~å^èŒ# `«~°∞"å`«, `«e¡^ŒO„_»∞Å Ü≥∞_»Å =∞OzQÍ
`«∞_»",·≥ xã¨ûǨÜ«Ú_»"·≥ ‰õÄ~°∞ÛO\Ï=Ù. "≥∞ÅQÆ\Ïxfl Ô~O_À ™ê÷#OÖ’ LOKå_»∞. nxfl|\˜ì `«e¡^ŒO„_»∞Å q^èÕÜ«∞`«, "åi
23 h „ѨÉèí∞=Ù ã¨Ê+¨ìOQÍ P*Ï˝Ñ≤OKå_»∞: ¿ã=, "åi Q“~°= =∞~åº^ŒÅ∞ ZO`« =ÚYº"≥∞ÿ#"À qk`«=∞=Ù`ÀOk. ^≥·=^•ã¨ºO
g∞~°∞ PÜ«∞##∞ `«Ñ¨Ê =∞~˘HõÔ~=ih HÀˆ~ „Ѩ^è•<åOâßÅ#∞ <≥~°"Õ~°Û@O ZO`« J=ã¨~°"≥∂, P `«~åfi`« =∂`åÑ≤`«Å
P~åkèOK«‰Äõ _»^∞Œ . `«e^¡ OŒ „_»∞Å Ü≥∞_»Å q^èÕÜ«∞`«Ö’ Wq∞_ç L#fl =ÚMϺOâßÅ#∞ <≥~°"Õ~°Û@O ‰õÄ_® JO`Õ J=ã¨~°O.
L`«Î=∞OQÍ =º=ǨÏiOKåe. h ã¨=∞ ǨÏnã¨∞Å ^•fi~å ‰õÄ_® D ã¨OQÆu Ѩ^Õ Ñ¨^Õ <˘H˜¯ =Hͯ}˜OK«|_çOk. =ÚYºOQÍ
Hõ∆OÖ’ "åiÖ’ XHõ~°∞QÍx, W^ŒÌ~°∞QÍh =∂`åÑ≤`«Å∞ =Úã¨e"å~°∞QÍ L#flѨC_»∞ "åi =ÚO^Œ∞ qã¨∞QÆ∞#∞, z~å‰õΩ#∞
=$^•úáêºxH˜ KÕ~°∞‰õΩx LO>Ë "åi „Ѩ^Œi≈OK«‰õÄ_»^Œ∞. "åix Hõã¨∞~°∞HÀ‰õÄ_»^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë =Úã¨e`«#OÖ’ "å~°∞
=ÚO^Œ∞ (qã¨∞QÍæ) ''TÇπÏ—— Jx ‰õÄ_® |ÅÇ‘Ï#∞Å∞, xã¨ûǨÜ«ÚÅ∞, k‰õΩ¯ `ÀK«x"åÔ~· LO\Ï~°∞. J^Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ "åi
J#‰õΩ. "åix Hõã∞¨ ~°∞‰õΩO@∂ =∂\Ï¡_‰» Ωõ . Ñ≤Å¡Å∞ Ü«ÚHõÎ=Ü«∞ã¨∞¯Öˇ· LO\Ï~°∞. ã¨Oáê^Œ<åѨ~°∞Öˇ· LO\Ï~°∞. ÉèÏ"åÅ∞ ÉèÏ=#Å
ÃÑQ· Í "åi`À =∞~åº^ŒQÍ =∂\Ï¡_∞» .25 s`åº `«e¡^ŒO„_»∞ʼnõΩ – Ñ≤šʼnõΩ =∞^茺 ZO`À "≥·~°∞^ŒúºO LO@∞Ok. Ѩ~°∞=O
23. JO>Ë „áêѨOzHõ PǨ~° ™ê=∞„yx "Õ∞=Ú qâßfiã≤ – Jqâßfiã≤ J#fl qK«Hõ∆} L~°HÅõ ∞ "Õ¿ã =Ü«∞ã¨∞Ö’ Ñ≤ÅÅ¡ ∞ `«=∞ =Úã¨e `«e^¡ OŒ „_»∞Å J=ã¨~åÅ#∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩx
ÖˉΩõ O_® JO^ŒiH© „Ѩ™êk™êÎ=Ú. „áêѨOzHõ ã¨∞YÉè’QÍÅ#∞ PtOKÕ"åiH© W™êÎ=Ú. `«^#Œ ∞QÆ∞}OQÍ =∞ã¨Å∞HÀ=@=∞#flk H˜Oz`ü Hõ+"ì¨ ∞≥ #ÿ Ѩ<Õ HÍ=K«∞Û. HÍx D=∂„`«O
Ѩ~°Ö’Hõ ™êѶ¨ÖϺxfl HÀˆ~"åiH© W™êÎ=Ú. ^Õ=Ùx J#∞„QÆǨÅ∞ XHõiH˜ JO^Œ‰õΩO_® FÑ≤Hõ#∞, ¿ã"åx~°ux Hõ#|~°z#"å_Õ ^≥·=ã¨xflkèÖ’ „Ñ‘uáê„`«∞_»=Ù`å_»∞.
Z=~°∂ J_»∞¤HÀÖË~°∞. 26. ѨH˜∆ `«# Ѩã≤Ñ≤Å¡Å#∞ `«# "å`«ûźÉèíi`«"≥∞ÿ# h_»Ö’H˜ fã¨∞HÀ^ŒÅz#ѨC_»∞ `«#
24. HÍHõáÈ`Õ D „áêѨOzHõ =ã¨∞Ιê=∞„y XHõiH˜ Z‰õΩ¯=QÍ, =∞~˘HõiH˜ `«‰õΩ¯=QÍ Ô~Hõ¯Å`À "å\˜x Hõ¿ÑÊã¨∞ÎOk. "≥K«Ûx `«# H“yeÖ’ P„â◊Ü«∂xfl HõeÊã¨∞ÎOk. HÍ|\˜ì
Åaè™êÎ~Ú–JO^ŒiH© ã¨=∂#OQÍ ÅÉèºí O HÍ^Œ∞. JÖÏ¡ÇÏπ `«# Ü«ÚH˜hÎ , „Ѩ}ÏoHõ#∞|\˜ì g∞~°∞ ‰õÄ_® g∞ `«e¡^ŒO„_»∞Å`À J^Õq^èŒOQÍ ^ŒÜ«∂ÉèÏ=O`À "≥∞ÅQÍe. "å~°∞
D ~°Hõ"≥∞ÿ# ѨOÑ≤}© =º=ã¨÷#∞ U~°ÊiKå_»∞. J~Ú`Õ Ñ¨~°Ö’HõOÖ’ D JO`«ã¨∞÷Å
q∞=Ú‡ Ѩã`≤ #« OÖ’ áÈ+≤Oz#@∞¡QÍ<Õ g∞~°∞ "åix áÈ+≤OKåe. ѨH∆˜ PHÍâ◊OÖ’
Jã¨Å∞ Ѩ~°=∂~°÷O ã¨Ê+¨ì=∞=Ù`«∞Ok. JHõ¯_» qâßfiã¨∞Å∞ ã¨fi~°æOÖ’H˜, Jqâßfiã¨∞Å∞
Zyi áÈÜÕ∞@ѨC_»∞ `«# ~Ô Hõ¯efl KåK«∞`«∞Ok. <ÕÅ g∞kH˜ kˆQ@ѨC_»∞ `«# ~Ô Hõ¯Å#∞
#~°HõOÖ’H˜ "≥à◊`å~°∞.
1216 1217
17. |h W„™ê~¸Öò ã¨∞ÉòǨ#Å¡r
26 |O^è∞Œ =ÙÅ, x~°∞¿Ñ^ŒÅ, „ѨÜ∂« }©‰Ωõ Å
ǨωõΩ¯#∞ "åiH˜ Wã¨∂Î LO_»∞.27
^Œ∞ÉÏ~å Y~°∞Û KÕÜ«∞‰õΩ.
27 ^Œ∞ÉÏ~å Y~°∞Û KÕ¿ã"å~°∞ Ã+·`å#∞Å
™È^Œ~∞° Å∞. =∞i Ã+`· å<Õ"∂≥ `«# „ѨÉ∞íè =Ù
#‰õΩ Hõ$`«ÑÚ¨¶ fl_»∞.28
28 XHõ"Õà◊ #∞=Ùfi PtOKÕ h „ѨÉèí∞=Ù
HÍ~°∞}Ϻxfl #∞=Ùfi WOHÍ J<Õfi+≤ã¨∂Î
L#flO^Œ∞=Å¡ "åi #∞Oz =ÚYO
uѨCHÀ=Åã≤=¿ãÎ =∞$^Œ∞=ÙQÍ "åiH˜
#K«Û*ˇÑC¨ .29
=Ú_»∞K«∞‰õΩO@∞Ok. JÖψQ g∞~°∞ g∞ `«e¡^ŒO„_»∞Å =ÚO^Œ∞ q#Ü«∞q#„=∞`«Å∞
K«∂áêÅO>Ë g∞Ö’ HÍã¨ÎO`« J}‰õΩ= LO_®e.
27. 'ǨωõΩ¯— J<Õ Ñ¨^•xfl LѨÜ∂≥ yOK«\Ïxfl|\˜ì =∞#‰õΩ J~°=÷ ∞ÜÕ∞º^Õq∞@O>Ë |O^è∞Œ =Ù
ʼnõΩ, JQÆ`º« Ѩ~∞° ʼnõΩ, ÉÏ@™ê~°∞ʼnõΩ ZѨC_»<åfl U^Œ<åfl ~ÚzÛ "åix ^≥ÑÊ≤ á⁄_»=
‰õÄ_»^∞Œ . ZO^Œ∞HõO>Ë g∞~°∞ "åiH˜ KÕ¿ãk LѨHÍ~°O HÍ^Œ∞. "åi ǨωõΩ¯#∞ "åiH˜ã∞¨ Î
<åfl~°O`Õ. ã≤u÷ =∞O`«∞Å Pã≤áÎ êã¨∞ÖÎ ’¡, ^è#Œ ^è•<åºÅÖ’ JÖÏ¡ÇÏπ D 'ǨωõΩ¯—#∞ LOKå_»∞.
^èŒ#=O`«∞_»∞ QÆ#Hõ D 'ǨωõΩ¯—#∞ ǨωõΩ¯^•~°∞ʼnõΩ W=fiHõáÈ`Õ J`«_»∞ JÖÏ¡ÇπÏ
ã¨=∞HõO∆ Ö’ Ѩ@∞ì|_»`å_»∞. D *Ïa`åÖ’ |O^è∞Œ =ÙÅ „Ѩ™êÎ=# JO^ŒiHõ<åfl =ÚO^Œ∞
~å=@O QÆ=∞<å~°›O. |O^èŒ∞=ÙʼnõΩ W=fi=Åã≤# ǨωõΩ¯#∞ W=fi@O, "åiѨ@¡
L`«=Î ∞OQÍ "≥∞ÅQÆ@O – W^ŒO`å 'ã≤ÖÏ~°ÇÏ‘ ‡—QÍ =º=ǨÏiOK«|_»∞`«∞Ok. ã≤ÖÏ~°ÇÏ‘ ‡
QÆ∞iOz W™ê¡O Ѩ^Õ Ñ¨^Õ <˘H˜¯ ѨÅ∞‰õΩ`ÀOk.
28. '`«Éòr~ü— J<Õ Ñ¨^ŒO a*ò~°∞<£ (q`«Î#O) #∞Oz =zÛOk. q`«Î<åxfl <ÕÅÖ’ K«ÖË¡
@ѨC_»∞ Jk ã¨iQÍæ Ѩ_Oç ^•, ã¨~Ô #· KÀ@∞Ö’<Õ Ñ¨_Oç ^•? ÖËHõ J@∂W@∂ Ѩ_Oç ^•?
Jx K«∂_»@O [~°QÆ^Œ∞. Ô~·`«∞ q`«Î<åxfl K«e¡ WO\˜ÔHo§áÈ`å_»∞. ^Œ∞ÉÏ~å Y~°∞Û
‰õÄ_® JO`Õ. ^Œ∞ÉÏ~å Y~°∞ÛKÕ¿ã"å_»∞ `å#∞ ZO`« _»|∞ƒ `«QÆÖˇ\˜ìOn, ZHõ¯_»
`«QÖÆ \ˇ Oì˜ n K«∂_»_∞» . ÃÑQ· Í J`«#∞ q`«#Î O =∂kiQÍ `«# _»|∞ƒ#∞ "≥^[Œ Å∞¡`å_»∞.
D q^èŒOQÍ _»|∞ƒ#∞ =$^è• KÕ¿ã"å_»∞ Ã+·`å<£ ™È^Œ~°∞xQÍ áÈÅÛ|_®¤_»∞. JO^Œ∞ˆH
=∂#=Ù_»∞ D áÈeHõ #∞Oz `«#∞fl ~°H˜∆OK«∞HÀ"åÅO>Ë J`«#∞ `«# ã¨Oáê^Œ##∞
J#=ã¨~°"≥∞ÿ# Ѩ^Œ∞ÌÖ’¡ x~°~°÷HõOQÍ Y~°∞ÛÃÑ>Ëì JÅ"å@∞#∞ =∂#∞HÀ"åe. Ã+·`å<£
1218
621 17. |h W„™ê~¸Öò 15= áê~å
29 h KÕux h "≥∞_»‰Ωõ Hõ\ ì˜ LOK«‰Ωõ .
JÖÏQÆx ^•xx qK«ÛÅq_çQÍ#∂ =^Œe
ÃÑ@ì‰Ωõ . JÖÏ KÕâß=O>Ë #∞=Ùfi xO^ŒÅ
áêÅ=Ù`å=Ù, k‰õΩ¯=∂e# ã≤÷uH˜ Ö’<≥·
‰õÄ~°∞ÛO\Ï=Ù.30
30 xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h „ѨÉèí∞=Ù `å#∞ HÀi#
"åi HÀã¨O Láêkèx qã¨Î $`«Ñ¨~°∞™êÎ_»∞.
`å#∞ HÀi# "åiH˜ Ѩiq∞`«O KÕ™êÎ_∞» .31
xã¨ûO^ÕÇϨ OQÍ PÜ«∞# `«# ^•ã¨∞Å
QÆ∞iOz Jhfl `≥eã≤#"å_»∞, JO`å
K«∂ã¨∞#Î fl"å_»∞.
^Õ=Ùx "Õ∞Å∞#∞ =∞~°z#"å_»∞. HÍ|\˜ì =∂#=Ù_»∞ J`«x J_»∞QÆ∞ *Ï_»ÅÖ’ #_»z
`å#∞ ‰õÄ_® '^Õ=Ùx Hõ$`«Ñ¶¨Úfl_»∞—QÍ =∂~°‰õÄ_»^Œ∞ (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü).
29. J_çy# "åiH˜ W"åfiÅO>Ë g∞ ^ŒQÆæ~° LO_®e Hõ^•! H˘xfl™ê~°∞¡ g∞ =^ÕÌ ÖËx
Ѩiã≤÷u LO@∞Ok. JÖÏO\˜ Ѩiã≤÷uÖ’ g∞~°∞ ^Õ=Ùx #∞Oz Hõeq∞x Ptã¨∂Î
LO\Ï~°∞. g∞ˆ~q^èŒOQÍ g∞ „ѨÉèí∞=ÙÃÑ· Pâ◊ ÃÑ@∞ì‰õΩ<åfl~À J^Õ q^èŒOQÍ KÕ~ÚKåz
J_çˆQ"å~°∞ ‰õÄ_® g∞ÃÑ· Z<Àfl Pâ◊Å∞ÃÑ@∞ì‰õΩx J_»∞QÆ∞`å~°∞. JÖÏ J_çy#ѨC_»∞
g∞~°∞ ZO`À =∞$^Œ∞=ÙQÍ, ã¨∞xfl`«OQÍ ^•@"ÕÜ«∂e. "åix Hõã¨∞~°∞HÀ‰õÄ_»^Œ∞.
"åi =∞#ã¨∞ <˘Ñ≤ÊOKÕ q^èŒOQÍ =∂\Ï¡_»‰õÄ_»^Œ∞.
30. "≥#∞Hõ\˜ PÜ«∞`«∞Ö’ ^èŒ~°‡O KÕÜ«∞\ÏxH˜ x~åHõi¿ãÎ Uq^èŒOQÍ x~åHõiOKåÖ’
K≥ѨÊ|_çOk. D PÜ«∞`«∞Ö’ Y~°∞ÛÃÑ@ì=Åã≤# f~°∞ QÆ∞iOz K≥ѨÊ|_çOk. =∞x+≤
`«# PÅ∞a_»¤Å#∞ ã¨~Ú`«O q㨇iOKÕ@O`« Ñ≤ã≤<åiQÍ#∂ =∂~°~å^Œh, =ÚO^Œ∂
"≥#∞HÍ K«∂ã¨∞HÀ‰õΩO_® W+¨ìO =zÛ#@∞¡QÍ =$^è•QÍ#∂ Y~°∞ÛÃÑ@ì‰õÄ_»^Œx
„ѨɒkèOK«|_çOk. Ñ≤ã≤<åi`«#O =Å¡ =∞x+≤ #Å∞QÆ∞i KÕ`« q=∞i≈OK«|_»`å_»∞,
J„Ѩu+¨ª áêÅ=Ù`å_»∞. JÖψQ ^Œ∞ÉÏ~å Y~°∞Û=Å¡ =∞x+≤ k"åÖÏ f™êÎ_∞» . (=¸ÅOÖ’
'=∞ÇπÏã¨∂~ü— J#fl Ѩ^OŒ =zÛOk. #_çz #_çz ÉÏQÍ JÅã≤áÈ~Ú, WHõ #_»=\ÏxH˜
â◊H˜ÎÖˉõΩO_® áÈ~Ú# [O`«∞=Ù#∞ '=∞ÇπÏã¨∂~ü—QÍ =º=ǨÏi™êÎ~°∞). JÖψQ ^Œ∞ÉÏ~å
Y~°∞ÛKÕ¿ã =∞x+≤ KÕuÖ’ zÅ¡QÆ=fi ‰õÄ_® ÖˉõΩO_® K«uH˜Å|_»`å_»∞. 'KÕux
"≥∞_»‰õΩ |OkèOz LOK«‰õΩ— JO>Ë Ñ¨~°=∞ Ñ‘<åã≤QÍ =∂~°‰õΩ Jx ÉèÏ=O. 'KÕux
=∞s qK«ÛÅq_çQÍ =^ŒeÃÑ@ì‰õΩ— JO>Ë W+¨ìO =zÛ#@∞¡ Y~°∞ÛÃÑ>Ëìã≤, <≥uÎg∞^Œ
QÆ∞_»¤ ÃÑ@∞ì‰õΩx ‰õÄ~°∞Û<Õ ã≤÷u ~åhÜ«∞‰õΩ Jx J~°÷O.
1219
17. |h W„™ê~¸Öò ã¨∞ÉòǨ#Å¡r
31 ^•i„^Œº ÉèíÜ«∞O`À g∞~°∞ g∞
ã¨O`å<åxfl K«O¿ÑÜ«∞HõO_ç. "åiH©,
g∞‰õÄ Láêkèx WKÕÛk "Õ∞"Õ∞.
=Ú=∂‡\˜H© "åi ǨÏ`«º =∞Ǩáê`«HOõ .32
32 =ºaèKå~°O ^Œi^•Ñ¨ÙʼnõΩ ‰õÄ_®
áȉõÄ_»^∞Œ ã¨∞=∂! ZO^Œ∞HõO>Ë Jk hu
ÉÏǨϺ"≥∞#ÿ KÕ+.ì¨ =∞Ǩ K≥_=¤» ∂~°Oæ .32 (J)
31. D PÜ«∞`«∞Ö’ qâßfiã¨∞ʼnõΩ F^•~°∞Ê LOk. Z=i=^Œ~Ì Ú<å Ѩiq∞`«"∞≥ #ÿ X#~°∞Å∞
LO>Ë "å~°∞ ^≥·=^Œ$+≤ìÖ’ P^Œ~°}‰õΩ <ÀK«∞HÀÖË^Œx ÉèÏ=O ZO`«=∂„`«O HÍ^Œ∞.
=∞x+≤ LáêkèÖ’ QÆÅ D ÃÇÏK«∞Û`«QÆ∞æÅÖ’ ^Õ=Ùx Ѩ~°=∂~°÷O ^•y LOk. PÜ«∞#
HÀi`Õ `«# â◊„`«∞=ÙÅ#∞ MÏ~°∂<£ ÖÏO\˜ ‰õΩÉË~°∞ÖÏ¡ KÕ¿ã™êÎ_»∞. ÖË^• `å#∞ W+¨ìѨ_Õ
`«# ^•ã¨∞ʼnõΩ KåbKåÅx Éèí$ux =∂„`«"Õ∞ „Ѩ™êk™êÎ_»∞. W^ŒO`å PÜ«∞# bÅ.
32. JÖò J<£P"£∞ ã¨∂~åÖ’#∂ D q+¨Ü«∞O =zÛOk (151= PÜ«∞`«∞). ^≥·=„Ѩ=HõÎ
(ã¨Å¡ÖϡǨï JÖˇ·Ç≤Ï = ã¨Å¡O) +≤~ü¯ `«~°∞"å`« ã¨O`å#ǨÏ`«º#∞ J`«ºO`« Ѷ¨∞’~°"≥∞ÿ#
J`åºKå~°OQÍ ¿Ñ~˘¯<åfl~°∞. (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs – JÖò |Y~å ã¨∂~å "åºMϺ#O†
ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O– H˜`å|∞`ÒÎÇ‘Ï^£).
<Õ_»∞ „ѨѨOK«OÖ’ ã¨O`å# ǨÏ`«º ZO`À ѨHõ_»ƒOnQÍ, ‰õΩ@∞O| xÜ«∞O„`«}Ï
Ѩ^äŒHõO ÖÏO\˜ JO^Œ"≥∞ÿ# „Ѩ}ÏoHõÅ`À [~°∞QÆ∞`ÀOk. ã¨O`å<åxH˜ =∞Oz tHõ∆}
WKÕÛ <≥ѨO`À, „ã‘ÎÅ JO^ŒK«O^•Å∞ `«~°yáȉõΩO_® LO_®Å<Õ ™ê‰õΩ`À D á¶êq∞b
áê¡xOQ∑ 㑯=Ú#∞ J=∞Å∞Ѩ~z° ã¨O`å<åxfl <ÕÅÃÑ· HÍe_»‰Ωõ O_® J_»∞‰¤ Ωõ O@∞<åfl~°∞.
32.(J) W™ê¡OÖ’ =ºaèKå~°O KåÖÏ ÃÑ^ŒÌ <Õ~°O. q"åÇ≤Ï`«∞_≥·# ѨÙ~°∞+¨µ_»∞ ÖËHõ q"åÇ≤Ï`«
„ã‘Î QÆ#Hõ D áêáêxH˜ X_çQÆ_ç`Õ JÖÏO\˜"å~°∞ =Úã≤¡O ã¨=∂[OÖ’ =∞#∞QÆ_»
™êyOK«ÖË~°∞. JÖÏO\˜ "åix XHõ¯ Y_»æѨ٠"Õ@∞`À ‰õÄ_® K«OѨ‰õÄ_»^Œ∞. ÃÑ·QÍ
JÖÏO\˜"åix ~åà◊√¡ ~°∞qfi x~åÌH˜∆}ºOQÍ K«Oáêe. ZO^Œ∞HõO>Ë P ^Œ$â◊ºO
ã¨=∂[OÖ’x ã¨Éèí∞ºÅ‰õΩ XHõ QÆ∞}áê~î°O HÍ"åe. '=ºaèKå~°O KÕÜ«∞‰õÄ_»^Œ∞— Jx
K≥ѨÊÖË^Œ∞. '=ºaèKå~°O ^Œi^•Ñ¨ÙʼnõΩ ‰õÄ_® áȉõÄ_»^Œ∞— Jx J#|_çOk. nxfl|\˜ì
J=QÆ`«=∞ÜÕ∞º^Õq∞@O>Ë =ºaèKå~åxH˜ ^•if¿ã q+¨Ü«∂ÅxflO\˜H© ^Œ∂~°OQÍ
LO_®e. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : Ѩ~å~Ú „ã‘Îx K«∂_»@O, P"≥∞`À HõÅã≤ uiˆQ, Hõ|∞~°∞¡
K≥¿ÑÊ „Ѩܫ∞`«flO KÕÜ«∞@O, JÖψQ „ã‘ÎÅ∞ qK«ÛÅq_çQÍ |Ü«∞@u~°QÆ@O, `«=∞‰õΩ
~°Hõ∆}ÖËx KÀ@¡ `«=∞"å~°∞ ÖˉõΩO_® "≥à◊¡_»O =∞Ozk HÍ^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë K≥_»∞
K«∂Ѩ٠=ºaèKå~åxH˜ `˘e"≥∞@∞ì =O\˜k.
1220
622 17. |h W„™ê~¸Öò 15= áê~å
33 <åºÜ«∞ã¨=∞‡`«OQÍ `«Ñ¨Ê – JÖÏ¡ÇπÏ
x¿+kèOz# U „áê}˜h ǨÏ`«=∂~°Û
‰õÄ_»^Œ∞.33 J<åºÜ«∞OQÍ K«OѨ|_ç#
"åx "å~°ã¨∞xH˜ "Õ∞=Ú JkèHÍ~°O
WzÛ L<åfl=Ú. J~Ú`Õ J`«#∞ =kèOK«
@OÖ’ q∞u g∞~°‰Äõ _»^∞Œ . xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
J`«#∞ ã¨Ç¨ Ü«∞O KÕÜ∞« |_ç#"å_»∞.34
34 J`«∞º`«=Î ∞"≥∞#ÿ Ѩ^uúŒ Ö’ `«Ñʨ J<å^èŒ
Pã≤Î ^Œi^•Ñ¨ÙʼnõΩ ‰õÄ_® "≥à§◊ HõO_ç –
J`«#∞ Ü«ÚHõÎ =Ü«∞ã¨∞û‰õΩ KÕˆ~=~°‰õΩ.35
33. <åºÜ«∞|^ŒúOQÍ K«OѨ@O JO>Ë d™êãπ („ѨfHÍ~° <åºÜ«∞O) ~°∂ѨOÖ’ K«OѨ@O
Jx J~°÷O. =∂#= ã¨=∂[OÖ’ âßOu Éèí„^Œ`«Å Ѩi~°Hõ∆} HÀã¨O ǨÏO`«‰õΩxH˜
tHõ∆ Ѩ_@» O J=ã¨~O° . ǨÏ`«∞x "å~°ã∞¨ ʼnõΩ <åºÜ«∞O KÕ‰Äõ ~°@O ‰õÄ_® J=ã¨~"° ∞Õ .
JÖψQ q"åÇ≤Ï`«∞Öˇ· LO_ç J„Hõ=∞ Öˇ·OyHõ ã¨O|O^èŒO U~°Ê~°K«∞‰õΩ#fl "åiH˜ ‰õÄ_®
Hõiî# tHõ∆ qxÑ≤OK«|_çOk.
34. ǨÏ`«∞x "å~°ã¨∞ʼnõΩ JkèHÍ~°O W=fi|_çOk. WO`«H© Uq∞\© P JkèHÍ~°O? JO>Ë
~å*ϺkèHÍi +¨sÜ«∞`«∞##∞ã¨iOz f~°∞Ê qxÑ≤Oz# `«~°∞"å`« ǨÏ`«∞x "å~°ã¨∞_»∞
`å#∞ `«ÅK«∞‰õΩO>Ë Ç¨ÏO`«‰õΩxÃÑ· „ѨfHÍ~°O f~°∞ÛHÀQÆÅ_»∞. ÖË^• kÜ«∞`ü
(~°HõÎѨiǨ~°O) ѨÙK«∞Û‰õΩx T~°∞HÀQÆÅ_»∞. ÖË^• ǨÏO`«‰õΩxH˜ Hõ∆=∂aèHõ∆ ÃÑ@ìQÆÅ_»∞.
XHõ"àÕ ◊ „ѨfHÍ~°O f~°∞ÛHÀ"åÅ#fl^Õ Ç¨Ï`«∞x "å~°ã∞¨ Å Jaè=∞`«O J~Ú=ÙO>Ë "å~°∞
D q+¨Ü«∞OÖ’ ǨÏ^Œ∞Ì g∞~°‰õÄ_»^Œ∞. JO>Ë XHõ „áê}ÏxH˜ |^Œ∞Å∞QÍ W^ŒÌ~°∞ ÖËHõ
JO`«Hõ<åfl Z‰õΩ¯= =∞Okx K«OѨ‰õÄ_»^Œ∞. ǨÏO`«‰õΩ}˜‚ z„`«=^èŒ KÕÜ«∞‰õÄ_»^Œ∞.
ǨÏ`«∞x "å~°ã¨∞_»∞ ã¨Ç¨Ü«∞O á⁄Ok#"å_»∞QÍ Y~å~°∞ KÕÜ«∞|_®¤_»∞. JO>Ë J`«xfl
P^Œ∞HÀ=Åã≤OkQÍ ~å*ϺkèHÍ~°∞ʼnõΩ `åH©^Œ∞ KÕÜ«∞|_çOk. JO^Œ∞‰õΩQÍ#∞ ǨÏ`«∞x
"å~°ã¨∞_»∞ Hõ$`«A˝_≥· LO_®ÖË `«Ñ¨Ê J<åºÜ«∂xH˜, J„Hõ=∂ʼnõΩ áêÅÊ_»@O ÉèÏ=ºO
HÍ^Œ∞.
35. J<åºÜ«∞OQÍ XHõ „áê}˜x K«OѨ~å^Œx K≥ѨÊ@O`Àáê@∞, XHõi ™⁄=Ú‡#∞ J<åº
Ü«∞OQÍ Hõ|oOK«~å^Œx „ѨɒkèOK«@O QÆ=∞<å~°›O. J<å^äŒÅ Pã≤Î q+¨Ü«∞OÖ’<≥·`Õ
=∞iO`« <åºÜ«∞OQÍ =∞ã¨Å∞HÀ"åe. J<å^äŒÅ∞ Ü«ÚHõÎ =Ü«∞ã¨∞û‰õΩ KÕ~°∞‰õΩ<Õ =~°‰õÄ
"åi Pã≤xÎ HÍáê_®e. gÖˇ`· Õ "åi Pã≤xÎ =∞iO`«QÍ ÃÑOKåe. J~°O÷ Ѩ~O÷° ÖˉΩõ O_®
Y~°∞ÛÃÑ\˜ì "åi Pã≤ÎH˜ #+¨ìO KÕ‰õÄ~°Û‰õÄ_»^Œ∞.
1221
17. |h W„™ê~¸Öò ã¨∞ÉòǨ#Å¡r 623 17. |h W„™ê~¸Öò 15= áê~å
"åQÍÌ<åxfl (KÕã∞¨ ‰õΩ#fl „Ѩu XѨÊO 38 g@xflO\˜Ö’ QÆÅ K≥_∞» QÆ∞ h „ѨÉ∞íè =Ù
^•xfl) <≥~°"Õ~°ÛO_ç. ZO^Œ∞HõO>Ë ã¨xflkèÖ’ (J`«ºkèHOõ QÍ) Jã¨ÇÏ≤ ºOK«∞HÀ
"åQÍÌ#O (XѨÊO^ŒO) QÆ∞iOz „ѨtflOK« |_»∞`«∞Ok.41
|_»∞`«∞Ok.36 39 W=hfl ‰õÄ_® h „ѨÉèí∞=Ù h =^ŒÌ‰õΩ
35 g∞~°∞ H˘Åz Wã¨∞Î#flѨC_»∞ xO_»∞QÍ =Ç‘Ï ^•fi~å ѨOÑ≤# q"ÕK«#Éèíi`«
H˘ez W=fiO_ç. ã¨Ô~·# „`åã¨∞`À q+¨Ü«∂Å∞. #∞=Ùfi JÖÏ¡ÇπÏ`Àáê@∞
`«∂Ü«∞O_ç. W^Õ L`«Î=∞"≥∞ÿ#k.37 Ѩ~°º= "Õ~˘Hõix P~å^èŒ∞ºxQÍ HõeÊOK«‰õΩ.
™ê#O s`åº ‰õÄ_® W^Õ "Õ∞Öˇ·#k. XHõ"àÕ ◊ JÖÏ KÕâß=O>Ë xOk`«∞_»",·≥
36 h=Ù `≥Å∞ã¨∞HÀ=Åã≤# J=ã¨~O° ÖËx „Ѩu "Õ∞Å∞‰õΩ ^Œ∂~°"∞≥ #ÿ "å_≥· #~°HOõ Ö’H˜
q+¨Ü∂« Å "≥O@Ѩ_‰» Ωõ .38 ZO^Œ∞HõO>Ë <≥\"ì˜ Ü
Õ ∞« |_»`å=Ù.
K≥q, Hõ#∞fl, ǨÏ$^ŒÜ«∞O – g@xflO\˜ 40 Uq∞\©, g∞ „ѨÉèí∞=Ù g∞HÀã¨O
QÆ∞iOz „ѨtflOK«@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok.39 H˘_»∞‰õΩefl Hˆ \Ï~ÚOz, `«# HÀã¨"∞Õ "≥∂
37 <ÕÅÃÑ· x‰õΩ¯`«∂ #_»=‰õΩ – #∞=Ùfi ^Œ∂`«Å#∞ ‰õÄ`«∞à◊√§QÍ KÕã¨∞‰õΩ<åfl_®?
<ÕÅ#∞ pÅÛ#∂ ÖË=Ù. Ѩ~°fi`« tY~åÅ#∞ xâ◊ÛÜ«∞OQÍ g∞~°∞ KåÖÏ ÃÑ^ŒÌ (Ѷ∞¨ ’~°
JO^Œ∞‰õΩ<Õ Z`«∞ΉõΩ Z^ŒQÆ#∂ ÖË=Ù.40 "≥∞ÿ#) =∂@ JO@∞<åfl~°∞.
36. WHõ¯_» "åQÍÌ#O Ô~O_»∞ ~°HÍÅ∞. XHõ\ ˜ : =∞x+≤ `å#∞ JÖÏ¡ÇπωõΩ KÕã≤# ÉÏã¨. 41 „Ѩ[Å∞ Ç≤Ï`«=Ù „QÆÇÏ≤ OK«\ÏxH˜QÍ#∞
Ô~O_»∞ : =∞x+≤ ™ê\˜ =∞x+≤H˜ KÕã≤# "åQÍÌ#O. D Ô~O_»∞ ~°HÍÅ "åQÍÌ<åÅ#∂ "Õ∞=Ú D Y∞~üP<£Ö’ (q+¨Ü∂« xfl) ѨÅ∞
<≥~°"Õ~°Û@O KåÖÏ J=ã¨~°O. "åQÍÌ<åxfl xÅɡ@∞ìHÀHõáÈ`Õ JÖÏ¡ÇπÏ ã¨=∞Hõ∆OÖ’ q^è•Å∞QÍ q_»=∞iz K≥áêÊ=Ú.42 HÍx
ã¨=∂^è•#O W=fi=Åã≤ LO@∞Ok. ^•x =¸ÅOQÍ "åiÖ’ ã¨`«ºO Ѩ@¡
37. JO>Ë Ñ¨Ù}ºO s`åº "Õ∞Öˇ·#k. ÃÑ·QÍ WÖÏ „Ѩ=iÎOK«@O =Å# „Ѩ[ÅÖ’ #=∞‡HõO ^Œ∂~°"∞Õ =∞iO`«QÍ ÃÑ~°∞QÆ∞`ÀOk.
U~°Ê_»∞`«∞Ok. =~°ÎHõOÖ’ Ѩ~°Ñ¨u ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. JO^Œ∞ˆH "åºáê~° ÖÏ"å^ÕgÅÖ’ 40. x‰õΩ¯`«∂, hÅ∞æ`∂« #_»=@O JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ ã¨∞`«~å=¸ W+¨Oì ÖË^∞Œ . D QÆ~åfiǨÏOHÍ~°O
x*Ï~ÚfQÍ =º=ǨÏiOK«@O KåÖÏ J=ã¨~°O. =¸ÅOQÍ<Õ „j=∞O`«∞_≥#· MÏ~°∂<£ `«# ã≤iã¨OѨ^ÅŒ ã¨"∞Õ `«OQÍ <ÕÅÖ’ ‰õÄiÛ"ÕÜ∞«
38. JO>Ë `«=∞‰õΩ `≥eÜ«∞x q+¨Ü«∂ÅÖ’ J#=ã¨~° *’HõºO HõeÊOK«∞HÀ=@O, ‰õÄÑ‘Å∞ |_®¤_»∞ (JÖò Yã¨ãπ–81). XHõ ǨÏnã¨∞Ö’ WÖÏ LOk: ''XHõ =ºH˜Î Ô~O_Õã≤ ^Œ∞ѨÊ@∞¡
ÖÏQÆ@O, JuQÍ J#∞=∂xOK«@O ZO`«=∂„`«O `«QÆ^Œ∞. JÖψQ `≥eÜ«∞x ^èŒiOz, q„~°gQÆ∞`«∂ #_»=™êQÍ_»∞. Ѷ¨e`«OQÍ J`«_»∞ <ÕÅÖ’ ‰õÄiÛ"ÕÜ«∞|_®¤_»∞.
q+¨Ü∂« ÅÃÑ· JkèHõ „ѨãO¨ QÆO KÕÜ∞« @O, "å\˜x PK«~}° Ö’ ÃÑ@ì_O» ‰õÄ_® ã¨=∞O[ã¨O „Ѩà◊Ü«∞k#O =~°‰õÄ J`«_»∞ ‰õÄiÛ"ÕÜ«∞|_»∞`«∂<Õ LO\Ï_»∞—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O –
HÍ^Œ∞. H˜`å|∞Öò eÉÏãπ). JÖÏ¡ÇπωõΩ ^•ã¨∞Å J}‰õΩ=, q#„=∞`« ZO`À W+¨ìO.
39. *Ï„QÆ`«Î! JHõ¯~°‰õΩ ~åx q+¨Ü«∂Å "≥#∞HõѨ_ç g∞ â◊H˜ÎÜ«Ú‰õΩÎÅ#∞ ^Œ∞ifixÜ≥∂QÆO 41. JO>Ë „Ѩ™êÎqOK«|_ç# q+¨Ü«∂ÅÖ’ U"≥·`Õ K≥_»¤"À "å\˜ *’eH˜ "≥à◊§‰õÄ_»^Œ∞.
KÕâß~°O>Ë ˆ~Ѩ٠JÖÏ¡ÇπÏ ã¨xflkèÖ’ Ѩ@∞ì|_»`å~°∞. #∞=Ùfi q<åfl"å? Jx K≥qx, ZO^Œ∞HõO>Ë JÖÏ¡ÇπÏ "å\˜x W+¨ìѨ_»_»∞.
#∞=Ùfi Hõ<åfl"å? Jx Hõà◊§#∞, #∞=Ùfi `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åfl"å? Jx ǨÏ$^ŒÜ«∂xfl xÅnã≤ 42. JO>Ë LѨ^ÕâßÅ ^•fi~å, LѨ=∂<åÅ ^•fi~å, x^Œ~°≈<åÅ ^•fi~å, ã¨OѶ¨∞@#Å
J_»Q@Æ O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. ZO^Œ∞HõO>Ë q+¨Ü∞« Ѩi*Ï˝#O D =¸_çO\˜`À<Õ =Ú_çÑ_¨ ç ^•fi~å, „áÈ`åûǨÏO ^•fi~å "åiH˜ q+¨Ü«∂xfl qâ◊nHõiOK«@O [iyOk. HÍx
LO@∞Ok. „Ѩà◊Ü«∞k<å# JÖÏ¡ÇπÏ D â◊s~å=Ü«∞"åʼnõΩ =∂\Ï¡_Õ â◊H˜Îx W™êÎ_»∞. "å~°∞ '‰õΩ„Ѷπ— (Jqâßfiã¨O, u~°™ê¯~°O) J<Õ JO^èŒHÍ~°OÖ’ z‰õΩ¯‰õΩx L<åfl~°∞.
1222 1223
17. |h W„™ê~¸Öò ã¨∞ÉòǨ#Å¡r
42 (F „Ѩ=HÍÎ!) "åiH˜ K≥ѨC: "å~°∞
K≥|∞`«∞#fl@∞¡QÍ JÖÏ¡ÇπÏ`Àáê@∞ "Õˆ~
P~å^躌 ^≥"· åÅ∞ QÆ#Hõ LO_ç LO>Ë "å~°∞
WѨÊ\˜ˆH ã≤OǨã¨<ånèâ◊√x "≥·Ñ¨Ù‰õΩ "≥àı§
=∂~åæxfl J<Õfi+≤Oz LO_Õ"åˆ~.43
43 PÜ«∞# Ѩiâ◊√^Œ∞ú_»∞. "å~°∞ J<Õ D
=∂@ʼnõΩ ZO`À Jf`«∞_»∞, ZO`À
L#fl`«∞_»∞.44
44 ã¨áêÎHÍâßÅ∞, Éèí∂q∞, "å\˜Ö’ L#fl
=hfl PÜ«∞# Ѩq„`«`«<Õ H˘xÜ«∂_»∞
`«∞<åfl~Ú. PÜ«∞# ™È΄`«O`À áê@∞
^•#∞flOz |Ü«∞@Ѩ_Õ „Ѩܫ∞`«flO KÕã¨∞Î<åfl~å! JO>Ë Jn ÖË^Œ∞. ÃÑ·QÍ "≥Å∞QÆ∞‰õΩ
=∞iO`« ^Œ∂~°O J=Ù`«∞<åfl~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë D Y∞~üP<£ „QÆO^äŒO Ѩ@¡ "åiÖ’
JáÈǨÏÅ∞ L<åfl~Ú. nxfl "å~°∞ *ÏÅq^ŒºQÍ, Hõq`«fiOQÍ `«ÅáÈã¨∞Î<åfl~°∞. D
JáÈÇ¨Ï ^Œ∂~°O HÍ#O`«=~°‰Äõ Y∞~üP<£ "åiH˜ =∂~°^æ ~Œ ≈° HõO HÍ*ÏÅ^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë
k=º Y∞~üP<£ PHÍâ◊O #∞Oz ‰õΩi¿ã "å#[Å∞¡ =O\˜k. ™ê~°=O`«"≥∞ÿ# <ÕÅ P
HÍ~°∞}º aO^Œ∞=ÙÅ#∞ „QÆÇ≤ÏOz Jk ã¨ã¨ºâߺ=∞ÅOQÍ =∂~°∞`«∞Ok. XHõ"Õà◊ P
<ÕÅ K«=Ù_»∞<ÕÅ, x™êû~°"≥∞ÿ# Éèí∂q∞ J~Ú=ÙO>Ë Jk |∞~°^Œ |∞~°^ŒQÍ =∂~°@O
`«Ñ¨Ê ZÖÏO\˜ „ѨÜ≥∂[<åhfl W=fi^Œ∞.
43. nxH˜ XHõ J~°÷O Wk : XHõ ~åA =∞~À ~å*ϺkèHÍiÃÑ· Ãã·#ºO`À ^ŒO_≥uÎ P
~å*Ϻxfl =â◊Ѩ~°K«∞‰õΩ#fl>Ë¡ D W`«~°„`å P~å^茺 ^≥·"åÅ∞ ‰õÄ_® „áê|źO á⁄O^Õ
^•~°∞Å∞ "≥kH˜ LO_Õq. HÍx WѨÊ\˜=~°‰Äõ JÖÏO\˜^nÕ [~°QÖÆ ^Ë ∞Œ . =∞i K«∂_»É’`Õ
`«~°`«~åÅ∞QÍ, Ü«ÚQÆÜ«ÚQÍÅ∞QÍ D zÅ¡~° ^Õ=Úà◊√¡ ѨÓ[ÅO^Œ∞‰õΩO@∞<åfl~°∞.
"åi¿Ñ~° "≥Ú‰õΩ¯|_»∞Å∞ ‰õÄ_® f~°∞ÛHÀ|_»∞`«∞<åfl~Ú. HÍx Ѷe¨ `«O â◊¥#ºO. HÍ|\˜ì
É’^èÑŒ _¨ ^Õ =Õ ∞O>Ë JÖÏ¡ÇÏπ `«Ñʨ =∞~À P~å^躌 ^≥=· O ÖË<ÖÕ _Ë ∞» . ÖÏÉè#í ëêìÅ∞ KÕ‰Äõ ~ˆ Ûâ◊HΘ
‰õÄ_® "Õi`«~°∞ʼnõΩ ÖË^Œ∞.
Ô~O_»= J~°÷O : XHõ"Õà◊ x[OQÍ<Õ "Õi`«~° ^Õ=Ùà◊√¡ LO_ç =ÙO>Ë "å~°∞ D áê\˜H˜
JÖÏ¡ÇπÏ ™êg∞ѨºO á⁄Ok, `«=∞#∞ H˘eKÕ =Ú„+≤‰õΩ¯Å#∞ ^Õ=Ùx „Ñ‘uáê„`«∞Å∞QÍ
KÕã≤ LO_Õ"å~°∞.
44. `å=Ú H˘eKÕ ''z\˜ìá⁄\˜ì ^Õ=Úà◊√¡—— JÖÏ¡ÇπωõΩ ã¨Ç¨Ï=~°∞ÎÅx =Ú„+≤‰õΩ¯Å∞ K≥¿ÑÊ
=∂@ʼnõΩ JÖÏ¡ÇπÏ Jf`«∞_»∞, Ѩq„`«∞_»∞. JÖÏ¡ÇπÏ ZO`À L#fl`«∞_»∞.
1224
624 17. |h W„™ê~¸Öò 15= áê~å
PÜ«∞# Ѩq„`«`#« ∞ H˘xÜ«∂_»x =ã¨∞Î
=O@∂ Un ÖË^Œ∞. J~Ú`Õ g∞~°∞ "å\˜
ã¨∞Îux „QÆÇ≤ÏOK«ÖË~°∞.45 PÜ«∞# Q˘Ñ¨Ê
ã¨Ç¨Ï#jÅ∞_»∞, Hõ∆=∂QÆ∞}O HõÅ"å_»∞.
45 (F „Ѩ=HÍÎ!) #∞=Ùfi Y∞~üP#∞ Ѩiãî ∞¨ Î
#flѨC_»∞, "Õ∞=Ú h‰õÄ – Ѩ~Ö° ’HÍxfl
#=∞‡x "åiH© =∞^茺 HõxÑ≤OK«x XHõ
`≥~#° ∞ "Õ¿ã™êÎ=Ú.46
45. JO>Ë qâ◊fiOÖ’x ã¨=∞ã¨Î =ã¨∞=Î ÙÅ∞ ã¨$+≤Hì ~õ ‰Î° Ωõ q^èÜÕ Ú« Öˇ,· `«=∞ `«=∞ Ѩ^uúŒ „ѨHÍ~°O
J`«x ™È΄`«O KÕã¨∞Î<åfl~Ú. J`«x Ѩq„`«`«#∞ H˘xÜ«∂_»∞`«∞<åfl~Ú. HÍHõáÈ`Õ "å\˜
™È΄`åxfl =∞#O J~°÷O KÕã¨∞HÀÖË=Ú. H˘xfl Y∞~üP<£ PÜ«∞`«∞Å ^•fi~å, ǨÏnã¨∞Å
^•fi~å ‰õÄ_® D q+¨Ü«∂xH˜ ã¨=∞~°÷# Åaè™ÈÎOk. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : ''"Õ∞=Ú
Ѩ~°fi`åÅ#∞ ^•=Ó^Œ∞ – JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO – ‰õΩ ™êfinè#Ѩ~°Kå=Ú. Jq ™êÜ«∞O„`«O,
L^ŒÜ«∞O J`«x`Àáê@∞ ^≥·=™È΄`«O KÕ¿ãq—— (™êfi^£ – 18). H˘xfl ~åà◊¡#∞
L^•Ç¨Ïiã¨∂Î JÖÏ¡ÇπÏ WÖÏ ÃãÅqKåÛ_»∞ : ''"å\˜Ö’ H˘xfl JÖÏ¡ÇπÏ Ñ¨@¡ ÉèíÜ«∞O`À
qiyѨ_»`å~Ú—— (JÖò |Y~° – 74). `å=Ú ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O)`À HõÅã≤ Éè’[#O
KÕã¨∂Î LO_»QÍ, Éè’[# Ѩ^•~å÷Å #∞Oz ™È΄`« â◊|ÌO q#=zÛO^Œx H˘O`«=∞Ok
„Ѩ=HõÎ „Ñ≤Ü∞« ã¨ÇϨ K«~∞° Å∞ (~°.J<£Çï¨ O) ™êHõº∆ q∞KåÛ~°∞ (ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ |∞MÏs – H˜`å|∞Öò
=∞<ådÉò. ǨÏ.<≥O.3579). p=∞Å∞ ‰õÄ_® JÖÏ¡ÇπÏ ™È΄`«O KÕ™êÎÜ«∞x =∞~˘Hõ
ǨÏnã¨∞ ^•fi~å ~°∂_èô J=Ù`ÀOk (|∞MÏs–ǨÏ.<≥O.3019† =Úã≤O¡ –ǨÏ.<≥O.1759).
^≥·=„Ѩ=HõÎ XHÍ<˘Hõ =$Hõ∆O "≥Ú^ŒÅ∞‰õΩ P#∞‰õΩx „Ѩã¨OyOKÕ"å~°∞. =∞i P "≥Ú^ŒÅ∞
(H˘Ü«∞º)`À "ÕkHõ#∞ `«Ü«∂~°∞KÕÜ«∞@O`À, ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) ^•xx =^ŒeÃÑ>Ëìâß~°∞.
JO^Œ∞=Å¡ P H˘Ü«∞º #∞Oz z#flÑ≤ÖÏ¡_»∞ U_çÛ#@∞¡QÍ â◊|ÌO qxÑ≤OKÕk (|∞MÏs
– 3583). JÖψQ† =∞Hͯ֒ XHõ ~å~Ú LO_Õk. Jk ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O)‰õΩ
ã¨ÖÏO KÕ¿ãk (ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ =Úã≤O¡ – ǨÏ.<≥O.1782). D PÜ«∞`«∞Å ^•fi~å, „áê=∂}˜Hõ
ǨÏnã¨∞Å ^•fi~å ã¨Ê+¨ì=∞ÜÕ∞º^Õq∞@O>Ë K≥@∞¡ KÕ=∞Å∞, ~åà◊√¡ ~°Ñ¨ÊÅÖ’ ‰õÄ_® XHõ
q^èŒ"≥∞ÿ# K≥·`«#ºO LO@∞Ok. HÍx Jk =∞#‰õΩ J=QÆ`«O HÍ^Œ∞. `«=∞‰õΩ#fl P
K≥·`«<åºxfl|\˜ì Jq ^≥·=™È΄`«O KÕ™êÎ~Ú. ''JÖÏ¡ÇπÏ XHõ¯_Õ—— Jx „Ѩu =ã¨∞Î=Ó
™êHõ∆ºO Wã¨∂Î LO@∞Ok.
46. J~°cÖ’ '=∞ã¨∂Î~ü— Jx LOk. JO>Ë J_»∞¤, PѨ٠Jx J~°÷O. Hõà◊¡‰õΩ HõxÑ≤OK«x
J_»∞¤ `≥~° J#fl J~°÷O ‰õÄ_® =ã¨∞ÎOk.
1225
17. |h W„™ê~¸Öò ã¨∞ÉòǨ#Å¡r 625 17. |h W„™ê~¸Öò 15= áê~å
46 JO>Ë, "å~°∞ ^•xx J~°÷O 49 ''"Õ∞=Ú (K«zÛ) Z=ÚHõÖˇ·, `«∞`«∞Îx
KÕã∞¨ HÀ‰õΩO_® "åi ǨÏ$^ŒÜ∂« ÅÃÑ· `≥~Å° ∞ Ü«∞Öˇ·áÈ~Ú# `«~°∞"å`«, =∞m¡ ã¨iH˘`«ÎQÍ
"Õ¿ã™êÎ=Ú. "åi K≥=ÙÅ#∞ "≥Ú^Œ∞ÌÉÏ~° ã¨$+≤ìOK«|_ç ÖËѨ|_»`å=∂?—— Jx "å~°∞
*Ë™êÎ=Ú. #∞=Ùfi D Y∞~üP#∞Ö’ XHõ¯_≥#· JO@∞<åfl~°∞ (Hõ^Œ∂!)
JÖÏ¡ÇÏπ Ü≥ÚHõ¯ UHõ`åfixfl (`ÒÇ‘Ï^£#∞) 50 "åiH˜ K≥ѨC : ''g∞~°∞ ~åà◊¡~Ú
„Ѩ™êÎqOz#ѨC_»ÖÏ¡ "å~°∞ f„= J~Ú+¨ì áÈ~Ú<å, W#∞"≥∞áÿ È~Ú<å——50
`«#∞ =ºHõÎO KÕã¨∂Î "≥#∞uiy "≥o§
51 ''... ÖËHõ g∞ =∞#ã¨∞ʼnõΩ ZO`À Hõi#î
áÈ`å~°∞.47 "≥∞#ÿ kQÍ `ÀKÕ =∞ˆ~^≥<· å ã¨$+≤Qì Í =∂i<å
47 "å~°∞ h "≥·Ñ¨Ù‰õΩ K≥qÜ≥Úyæ qO@∞#fl 㨈~51 (g∞ ѨÙ#~°∞`å÷#O `«^䌺O).——
ѨC_»∞ U L^ÕâÌ º◊ O`À qO@∞<åfl~À =∂‰õΩ ''=∞=∞‡efl uiy ÖË¿Ñ"å_≥=_»∞?—— Jx
ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. Ѩ~°ã¨Ê~°O K≥=ÙÅ∞ "å~°∞ =∞m¡ J_»∞QÆ∞`å~°∞. ''`˘e™êi
H˘~°∞‰õΩ¯O@∂ ''KÕ`«|_ç „Ñ¨ÉèÏ"åxH˜ q∞=∞‡efl ã¨$+≤Oì z#"å_Õ (=∞e™êi ‰õÄ_®
Ö’<≥#· =ºHÎ̃x g∞~°∞ J#∞ã¨iã¨∞<Î åfl~°∞——48 ã¨$+≤™ì êÎ_∞» )—— Jx F „Ѩ=HÍÎ! "åiH˜ K≥ÑC¨ .
Jx P ^Œ∞~å‡~°∞Åæ ∞ ѨeHˆ k ‰õÄ_® (=∂‰õΩ ^•xÃÑ· "å~°∞ `«=∞ `«ÅÅ#∞ P_çã¨∂Î52
`≥Å∞ã¨∞). ''WO`«H© Jk ZѨC_»∞ ã¨OÉèíqã¨∞ÎOn?——
Jx J_»∞QÆ∞`å~°∞. "åiH˜ ã¨=∂^è•#q∞=Ùfi
48 K«∂_»∞, "å~°∞ h QÆ∞iOz ZÖÏO\˜ – ''Jk `«fi~°Ö’<Õ ã¨OÉèqí OK«=K«∞Û——.53
L^•Ç¨Ï~°}Å∞ Wã¨∞Î<åfl~À! "å~°∞ ^•i
`«ÑC¨ `«∞<åfl~°∞. WHõ "å~°∞ ^•iH˜ ~å=@ QÆ∞ã¨Q∞Æ ã¨Å∞ "≥Ú^ŒÖ\ˇ Ïì~∞° . "åi PO`«~åºÅÖ’ L#fl D '=„Hõ`—« =¸ÅOQÍ<Õ "å~°ãŨ ∞
=∞<Õk "åi =Å¡ HÍxѨx.49 ã¨<å‡~åæxH˜ ^Œ∂~°"≥∞ÿáÈÜ«∂~°∞.
47. "åi ǨÏ$^ŒÜ«∂ÅÃÑ· "Õã≤# `≥~°Å =¸ÅOQÍ#∂, "åi K≥=ÙÅ∞ =∞O^ŒyOK«@O 49. H˘xfl™ê~°∞¡ =∂O„u‰õΩ_»h, =∞i H˘xfl™ê~°∞¡ QÍe™ÈH˜#"å_»h, H˘xfl™ê~°∞¡ =∞u„Éèqí ∞O
z#"å_»h, WOH˘xfl™ê~°∞¡ *’u+¨µº_»h – ~°Hõ~°HÍÅ Hõ^äŒÅ∞ JÅ∞¡`«∞<åfl~°∞.
=Å¡#∂ "åi „QÍǨϺâ◊H˜Î H©∆}˜ã¨∞ÎOk. Y∞~üP<£ HÀã¨O "åi ǨÏ$^ŒÜ«∞Hõ"å\ÏÅ∞ PO`«~º° OÖ’ WO`« ‰õΩÅ∞¡, Wxfl J#∞=∂<åÅ∞ LO>Ë ã¨<å‡~°æ ÉèÏQƺO ZÖÏ Åaèã∞¨ OÎ k?
`≥~°K«∞HÀ=Ù. WHõ ^Õ=Ùx UHõ`«fiO (`ÒÇ‘Ï^£) J<Õã¨iH˜ "å~°∞ =∞s ÃÑK«Ûie¡áÈ`å~°∞. 50. ֒ǨÏO (W#∞=Ú), =∞\˜ìHõ<åfl, Z=ÚHõÅHõ<åfl QÆ\ ˜ìk. ^•#∞flOz rq`åxfl "≥eH˜
Jã¨Ç¨Ï#O, z~å‰õΩ – Wq Ô~O_»∂ "åi =ÚMÏÅÃÑ· =ºHõÎ=∞=Ù`å~Ú. P"Õâ◊O`À fÜ«∞@O =∞s Hõ+¨ìO. J~Ú<å㨈~ ^≥·"åxH˜ Wk Hõ+¨ìO HÍ^Œ∞.
JHõ¯_ç #∞Oz "≥#∞ uiyáÈÜÕ∞O^Œ∞‰õΩ ÖË™êÎ~°∞. D ã¨<å‡~°æO Ѩ@¡ "åiÖ’ u+ª̈"Õã≤# 51. W#∞=Ú Hõ<åfl QÆ\Qì˜ Í LO@∞O^Œx g∞~°∞ `«ÅáÈ¿ã =∞ˆ~ =ã¨∞=Î ÙQÍ g∞~°∞ =∂i<åã¨~ˆ ,
ã¨|Î `ú ,« "≥~· É° Ïè =O =¸ÖOQÍ<Õ Jã¨Å∞ "å~°∞ ã¨<å‡~°æ ÉèÏQͺxH˜ <ÀK«∞HÀÖËHáõ ÈÜ«∂~°∞. r=O áÈÜ«∞@O JÖÏ¡ÇπωõΩ Hõ+¨ì™ê^茺O Ug∞ HÍ^Œ∞.
'JH˜#fl`«∞<£— J<Õk 'H˜<å<£—‰õΩ |Ǩï=K«#O. ǨÏ$^ŒÜ«∞OÃÑ· Ѩ_Õ `≥~°Å∞ Jx J~°÷O. 52. 'Ü«Ú<£Ñ∞≤¶ A— JO>Ë `«ÅÖÏ_çOK«@O, `«ÅÅ∂Ѩ@O Jx J~°O÷ . J~Ú`Õ D q^èOŒ QÍ
'=Mò~°∞<£— : â◊|ÌO q#Ѩ_»‰õΩO_® K≥=ÙÅ∞ "≥Ú^Œ∞ÌÉÏ~°@O. "å~°∞ `«ÅÖÏ_çOK«@OÖ’ "≥@HÍ~°O, ZQÆ`åo ÉèÏ=# JO`«s¡#"≥∞ÿ LOk.
48. "å~°∞ Y∞~üP<£ áê~åÜ«∞}Ïxfl q#_®xÔH·`Õ qO@∞<åfl~°∞. HÍx P L„^ŒæO^ä•xfl 53. '`«fi~°Ö’<Õ— JO>Ë U Ѷ∞¨ _çÜ∞« Ö’<≥<· å Jk ã¨OÉèqí OK«=K«∞Û. JO^Œ∞Ö’ Pâ◊Û~°ºÑ¨_®eûO
áê~åÜ«∞}O KÕ¿ã =ºH˜Î (ã¨Jã¨O) Ѩ@¡ "åiH˜ ã¨^Œaè„áêÜ«∞O ÖË^Œ∞. J`«xˆH^À ^Õg∞ÖË^Œ∞. Y∞~üP<£Ö’ 'J™ê— ( ) J<Õ Ñ¨^ŒO MÏÜ«∞O, xâ◊ÛÜ«∞O J#fl ÉèÏ=OÖ’
'QÍe— ™ÈH˜O^Œh, *ÏÅq^Œº „ѨÉèÏ=O =Å¡<Õ J`«#∞ P q^èŒOQÍ Ñ¨iîã¨∞Î<åfl_»h LѨÜ∂≥ yOK«|_çOk. JO>Ë „ѨàÜ ◊ ∞« O ã¨OÉèqí OK«@O =Ú=∂‡\˜H© `«^ºŒä O J#fl=∂@!
1226 1227
17. |h W„™ê~¸Öò ã¨∞ÉòǨ#Å¡r
52 P ~ÀA PÜ«∞# q∞=∞‡efl
Ñ≤Å∞™êÎ_»∞.54 JѨC_»∞ g∞~°∞ PÜ«∞xfl
ã¨∞Îuã¨∂Î (PÜ«∞# Ñ≤Å∞ѨىõΩ) Ǩ[~°∞
ѨÅ∞‰õΩ`å~°∞. JѨC_»∞ g∞~°∞ '"Õ∞=Ú
H˘kÌ ã¨=∞Ü«∞O =∂„`«"Õ∞ („ѨѨOK«OÖ’)
L<åfl=∞—x J#∞‰õΩO\Ï~°∞.——55
53 (F „Ѩ=HÍÎ!) <å ^•ã¨∞Å`À, "å~°∞
`«=∞ <À@ J`«ºO`« =∞Oz=∂@Å<Õ
ѨÅHÍÅx K≥ÑC¨ .56 ZO^Œ∞HõO>Ë Ã+`· å<£
"åi =∞^茺 HõÅ`«Å∞ ˆ~ѨÙ`å_»∞.57
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Ã+·`å<£ =∂#=Ùx áêe@
|Ç≤Ï~°OQÆ â◊„`«∞=Ù.
54. 'Ñ≤Å∞™êÎ_∞» — JO>Ë ã¨=∂^è∞Œ Å #∞Oz ÖËÑ≤ `«# ã¨xflkèÖ’H˜ Ǩ[~°∞Ѩ~∞° ™êÎ_∞» . g∞~°O`å
PÜ«∞# ã¨∞Îu™È΄`«O KÕã¨∂Î, PÜ«∞# P[˝efl t~°™ê=Ç≤Ïã¨∂ΠǨ[~°=Ù`å~°∞. ÖË^•
PÜ«∞xfl QÆ∞~°∞ÎѨ_»∞`«∂ PÜ«∞# =^ŒÌ‰õΩ =™êÎ~°∞.
55. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ g∞‰õΩ D „áêѨOzHõ rq`«O |Ǩï ã¨fiÅÊO JxÑ≤ã¨∞ÎOk. ''"å~°∞
^•xx K«∂ã≤#<å_»∞, `å=Ú „ѨÑO¨ K«OÖ’ XHõ k#=ÚÖ’ L^ŒÜ∞« OQÍh, ™êÜ«∞O„`«O
QÍh L#fl@∞¡ JxÑ≤ã∞¨ OÎ k—— (<ålP`ü – 46). D q+¨Ü∞« "Õ∞ Y∞~üP<£Ö’ J<ÕHKõ À@¡
„Ѩ™êÎ=#‰õΩ =zÛOk. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : `åǨ :102 – 104† J„~°∂"£∞–55†
"≥∂q∞#∂<£ –112 –114. "≥Ú^Œ\ ˜ ™êi â◊OYO T^Œ|_ç#ѨC_»∞ ã¨=∂^èŒ∞Ö’¡
L#fl "å~°O`å „|uH˜OK«|_»`å~°h, ~Ô O_»= â◊|OÌ ÃÑ· JO^Œ~∂° ÖˇH¯õ Å HÀã¨O =∞ǨϬ~ü
"≥∞ÿ^•#OÖ’ ã¨=∂"Õâ◊=∞=Ù`å~°x J#|_»∞`ÀOk. Ô~O_»∞ â◊OMÏ~å"åÅ =∞^茺 40
UO_»¡ JO`«~°O LO@∞Ok. D =∞^茺 HÍÅOÖ’ "åiH˜ ZÖÏO\˜ Ü«∂`«<å
LO_»^∞Œ . P ã≤u÷ Ö’ "å~°∞ x„^ŒáÈ`å~°∞. ~Ô O_»= Ñ≤Å∞ѨÙÃÑ· "å~°∞ ÖËz, ''qKå~°H~õ O° !
D x„^•=ã¨÷ #∞Oz =∞=∞‡efl Z=~°∞ ÖËáê~°∞?—— Jx JO\Ï~°∞ (Ü«∂ã‘<£ – 52)
(Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü). "≥Ú^Œ\˜ q+¨Ü«∞"Õ∞ KåÖÏ=~°‰õΩ ã¨Ô~·#k.
56. JO>Ë Ñ¨~°ã¨Ê~°O ã¨OÉèÏ+¨} [i¿Ñ@ѨC_»∞ <À\˜x J^Œ∞ѨÙÖ’ ÃÑ@∞ìHÀO_ç. Pz
`«∂z =∂\Ï¡_»O_ç. ã¨Ô~·#, ã¨=∞O[ã¨"≥∞ÿ# =∂@Å<Õ K≥ѨÊO_ç. Jqâßfiã¨∞Å#∞,
=Ú„+≤‰õΩ¯Å#∞, „QÆO^äŒ=ǨïÅ#∞ ã¨OÉ’kèã¨∞Î#flѨC_»∞ J#∞~åQÆO, „âıÜ≥∂aèÖÏ+¨
L\˜ìѨ_ÕÖÏ =∂\Ï¡_»O_ç. =∞$^Œ∞=ÙQÍ =∂\Ï¡_»O_ç.
1228
626 17. |h W„™ê~¸Öò 15= áê~å
54 g∞ „ѨÉèí∞=Ù‰õΩ g∞ QÆ∞iOz ÉÏQÍ
`≥Å∞ã¨∞. PÜ«∞# `«ÅK«∞‰õΩO>Ë q∞=∞‡efl
Hõ~∞° }˜™êÎ_∞» ÖË^• PÜ«∞# HÀi`Õ q∞=∞‡efl
tH˜∆™êÎ_»∞.58 "Õ∞=Ú x#∞fl "åiÃÑ·
ã¨O~°Hõ∆‰õΩxQÍ KÕã≤ ѨOѨÖË^Œ∞.59
55 PHÍâßÅÖ’, Éèí∂q∞Ö’ L#fl "å@
xflO\˜ QÆ∞iOz h „ѨÉ∞íè =Ù‰õΩ ÉÏQÍ
`≥Å∞ã¨∞. "Õ∞=Ú „Ѩ=HõÎÅÖ’ H˘O^ŒiH˜
=∞i H˘O^ŒiÃÑ· „âı+¨ª`«#∞ „Ѩ™êkO
Kå=Ú.60 WOHÍ, "Õ∞=Ú ^•=Ó^Œ∞‰õΩ
[|∂~°∞ („QÆO^äŒO) "˘ã¨QÍ=Ú.
57. <À~°∞*Ïi`Õ <å<å J=ã¨÷Å∞ Ѩ_®eû =ã¨∞ÎOk. J#∞z`«"≥∞ÿ# XHõ =∂@ g∞ <À\˜
#∞Oz "≥Å∞=_ç`Õ KåÅ∞, JѨÊ\˜ˆH J=HÍâ◊O HÀã¨O Z^Œ∞~°∞K«∂ã¨∞Î#fl Ã+·`å<£
JÅ"ÀHõQÍ g∞ =∞^茺 *Á~°|_»`å_»∞. ZO^Œ∞HõO>Ë "å_»∞ g∞ |^Œúq~Àkè QÆ#Hõ. "å_»∞
g∞ =∞^茺 `«QÆ=ÙÅ∞ ÃÑ_»`å_»∞. ÖËxáÈx Jáê~å÷efl ã¨$+≤ìOz "Õ_»∞Hõ K«∂™êÎ_»∞.
ÖË^• g∞ Ü≥∞_»Å Jqâßfiã¨∞ÅÖ’, =Ú„+≤‰õΩ¯ÅÖ’ "≥·~°ÉèÏ"åxfl #∂iáÈã≤, QÀ~°O`«
^•xfl H˘O_»O`«QÍ KÕã≤ K«∂ÃÑ_»`å_»∞. JO^Œ∞ˆH =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) "å~°∞ WÖÏ
„ѨɒkèOKå~°∞ : ''g∞Ö’ Z=~°∂ `«=∞ ™È^Œ~°∞x (=Úã≤¡O) "≥·Ñ¨Ù‰õΩ PÜ«Ú^èŒO`À Ãã·QÆ
KÕÜ∞« ‰õÄ_»^∞Œ . ZO^Œ∞HõO>Ë – J`«xH˜ `≥eÜ«∞^Œ∞ – Ã+`· å<£ J`«x KÕuÖ’x PÜ«Ú^è•
xH˜ Ѩx HõeÊOK«=K«∞Û (Jk J`«x ™È^Œ~°∞_≥·# =Úã≤¡OH˜ `«ye, J`«x „áê}O
áÈ=K«∞Û). ^•O`À W`«#∞ #~°HÍxH˜ áÈÜÕ∞ „Ѩ=∂^Œ=ÚOk—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs –
H˜`å|∞Öò Ѷ≤`«<£† ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O–H˜`å|∞Öò a„~ü).
58. 'Hõ~°∞}˜OK«@O— JO>Ë ã¨<å‡~°æ ÉèÏQƺO „Ѩ™êkOK«@O Jx ÉèÏ=O. 'tH˜∆OK«@O—
JO>Ë +≤~ü¯‰õΩ Ö’<≥· L#fl ã≤÷uÖ’<Õ g∞‰õΩ =∞$`«∞º=Ù "˘ã¨QÆ∞`å_»∞. D q^è•#O
Jqâßfiã¨∞ʼnõΩ =iÎã¨∞ÎOk.
W^Õ q+¨Ü«∞O =Úã≤¡OÅÔH·`Õ D q^èŒOQÍ J#fi~Úã¨∞ÎOk – Hõ~°∞}˜OK«^Œe¿ãÎ PÜ«∞#
â◊„`«∞=ÙÅ ÉÏi#∞Oz q∞=∞‡efl ~°H˜∆™êÎ_»∞. tH˜∆OK«^Œe¿ãÎ Jqâßfiã¨∞ʼnõΩ g∞ÃÑ·
JkèHÍ~åxfl, PkèHõº`«#∞ "˘ã¨QÆ∞`å_»∞.
59. "åix `«Ñ¨Ê‰õΩO_® Jqâßfi㨠~˘OÑ≤Ö’ #∞Oz "≥eH˜f¿ã ÉÏ^茺`« hÃÑ· ÖË^Œ∞. "å~°∞
Jqâßfi㨠TaÖ’ ‰õÄ~°∞‰õΩáÈ~Ú#O^Œ∞‰õΩ x#∞fl xÅnÜ«∞@O ‰õÄ_® [~°QÆ^Œ∞.
60. D q+¨Ü∞« O JÖò |Y~å ã¨∂~å 253= PÜ«∞`«∞Ö’ ‰õÄ_® =zÛOk. WHõ¯_» =∞~À™êi
1229
17. |h W„™ê~¸Öò ã¨∞ÉòǨ#Å¡r 627 17. |h W„™ê~¸Öò 15= áê~å
56 "åiH˜ K≥ѨC: ''g∞~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ 58 „Ѩà◊Ü«∞k<åxH˜ =ÚO^Õ "Õ∞=Ú „Ѩu
=^Œe P~å^茺 ^≥·"åÅ∞QÍ ÉèÏqã¨∞Î#fl Ѩ@ì}Ïxfl <åâ◊#O KÕÜ«∞@"≥∂, ÖË^•
"åix Ñ≤ez K«∂_»O_ç, "å~°∞ g∞ #∞O_ç ^•xx Ѷ¨∞’~°"≥∞ÿ# qѨ`«∞ΉõΩ QÆ∞i KÕÜ«∞
U Hõëêìhfl ^Œ∂~°O KÕÜ«∞@OQÍh, @"≥∂ KÕ™êÎ=Ú. D q+¨Ü∞« O „QÆO^äOŒ Ö’
=∂~°Û@OQÍh KÕÜ«∞ÖË~°∞.—— ed`«"∞≥ ÿ LOk.62
57 gà◊√¡ Z=ix Ñ≤Å∞ã¨∞Î<åfl~À "åˆ~ 59 ѨÓsfi‰õΩÅ∞ ã¨∂K«#Å#∞ (=∞Ç≤Ï=∞
ã¨fiÜ«∞OQÍ `«=∞ „ѨÉ∞íè =Ù ™êg∞ѨºO HÀã¨O Å#∞) u~°ã¨¯iOz#O^Œ∞=Å¡<Õ "Õ∞=Ú
=∂~åæxfl "≥`«∞‰õΩ¯O@∞<åfl~°∞. `«=∞Ö’ ã¨∂K«#Å#∞ ѨOѨ@O P¿Ñâß=Ú.63
Z=~°∞ Z‰õΩ¯= ™êg∞ѨºO á⁄O^Œ∞`å "å~°∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ „ѨÉèí∞=Ù ™êg∞ѨºO á⁄O^ÕO^Œ∞‰õΩ P~å@Ѩ_»∞`«∞O\Ï~°∞. HÍ|\˜ì
~À#x (áÈ\©Ñ¨_»∞`«∞<åfl~°∞). "å~°∞ K«xáÈ~Ú# ѨÙ}ºÑ¨Ù~∞° +¨µÅ ã¨=∂^è∞Œ Å =^Œ‰Ì Ωõ áÈ~Ú Ñ¨ÙëêÊO[e Ѷ∞¨ \˜¿ã,Î ã¨=∂^è∞Œ ʼnõΩ
Y∞^Œ∞ÌQÍ PÜ«∞# HÍ~°∞}Ϻxfl Ptã¨∞Î QÆb|∞Å∞ `˘_çy¿ãÎ, ã¨=∂^èŒ∞Å =^ŒÌ *Ï`«~° KÕã≤ "≥Ú‰õΩ¯|_»∞Å∞ f~°∞Û‰õΩO>Ë „Ѩà◊Ü«∞
<åfl~°∞. PÜ«∞# tHõ∆ Ѩ@¡ cèuÅ∞¡ k#O <å_»∞ "å~°∞ `«=∞#∞ P^Œ∞‰õΩO\Ï~°x H˘O^Œ~°∞ K≥¿ÑÊ=∂@Å∞ |∂@Hõ"Õ∞.
`«∞<åfl~°∞.61 (J=Ù#∞ =∞i) h „ѨÉ∞íè =Ù ZO^Œ∞HõO>Ë D ~°Hõ=∞~Ú# „Ѩܫ∞`«flO '=ã‘ÖÏ— HÍ^Œ∞. Wk +≤~ü¯. Ѷ¨∞’~°"≥∞ÿ#
tHõ∆ ÉèíÜ«∞Ѩ_»^Œy#^Õ. J<åºÜ«∞O. JÖÏ¡ÇπÏ =Úã≤¡=ÚÅO^Œih D J<åºÜ«∞O #∞Oz HÍáê_»∞QÍHõ!
– =∞Hͯ Jqâßfiã¨∞Å "≥He˜ KÕ+Åì¨ ‰õΩ ã¨=∂^è•#OQÍ „Ѩ™êÎqOK«|_çOk. ''^≥=· ^Ò`«ºO 62. WHõ¯_» „QÆO^äŒO JO>Ë ''Ö∫ÃÇÏ =∞ÇπÏѶ¨Ó*ò—— Jx ÉèÏ=O. Jqâßfiã¨∞Å∞ x=ã≤OKÕ
HÀã¨O ^Õ=ÙxH˜ =ÚǨÏ=∞‡^Õ (ã¨) ^˘iHÍ_®?—— J#fl =∞Hͯ Jqâßfiã¨∞Å „Ѩâ◊fl J~°÷O „Ѩu Ѩ@ì}Ïxfl "Õ∞=Ú =∞$`«∞º=Ù ^•fi~å `«∞^Œ=Ú\˜ì™êÎ=Ú J#fl=∂@ 'Ö∫ÃÇÏ
ÖËxk. "åã¨Î"åxH˜ „Ѩ=HõΠѨ^ŒqHÀã¨O Z=ix ZOÑ≤Hõ KÕÜ«∂e? Z=iH˜ Z=iÃÑ· =∞ÇπÏѶӨ *ò—Ö’ edOK«|_ç LOk. 'Ѩ@}ì O— JO>Ë JHõ¯_» x=ã≤OKÕ áœ~°∞Å#fl=∂@.
„áê^è•#º`« W"åfie? Z=iH˜ Uk „Ѩ™êkOKåe? – W^ŒO`å ^≥=· x~°Ü ‚ ∂« xH˜ Ö’|_ç
"åi q<åâßxH˜ HÍ~°}O "åi ‰õΩ„Ѷπ, +≤~ü¯, `«Åa~°∞ã¨∞`«#O. „Ѩà◊Ü«∞k<åxH˜
LOk.
=ÚO^Œ∞ Wk ã¨OÉèíqã¨∞ÎOk.
61. JÖÏ¡ÇπÏ#∞ =^Œe g~°∞ "≥Ú‰õΩ¯‰õΩ<Õ ^≥·"åÅ∞ Z=~°∞? ^≥·=^Œ∂`«Å∞, ѨÙ}ºÑ¨Ù~°∞+¨µÅ∞,
q„QÆǨÅ∞, "åi z„`«Ñ¨\ÏÅ∞. ÖË^• Ü«¸^Œ∞Å∞, „ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞ ^Õ=Ùx ‰õΩ=∂~°∞Å∞QÍ 63. ã¨á¶ê Ѩ~°fi`åxfl |OQÍ~°∞ Ѩ~°fi`«OQÍ KÕ~Ú ÖË^• =∞Hͯ Ѩ@ì}OÖ’ L#fl Ѩ~°fi`å
ÉèÏqOz H˘eKÕ L*ˇ~· ü =∞iÜ«Ú D™ê (Uã¨∞„H©ã∞¨ )Î Å∞ ‰õÄ_® HÍ=K«∞Û. ÖËHõ qâ◊fiã≤Oz ÅxflO\˜h WHõ¯_ç #∞Oz `˘ÅyOz ¿ã^•ºxHõ#∞QÆ∞}OQÍ =∂~°∞Û Jx =∞Hͯ֒x
=Úã≤¡OÅ∞QÍ =∂i# l<åfl`«∞Å~Ú<å HÍ=K«∞Û. =Ú„+≤‰õΩ¯Å∞ "åix ^Õ=`«Å∞ Jx Jqâßfiã¨∞Å∞ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O)#∞ HÀi#ѨÙ_»∞ D PÜ«∞`«∞ J=`«iOzOk.
K≥Ñ≤Ê P~åkèOKÕ"å~°∞. =∞i K«∂_»É’`Õ "å~°∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ `«=∞ „ѨÉèí∞=Ù ™êg∞ѨºO "åi HÀÔ~¯efl f~°Û\ÏxH˜ "Õ∞=Ú ã≤^"úŒ ∞Õ . HÍx P `«~∞° "å`« ‰õÄ_® "å~°∞ qâ◊fiã≤OKÕO
á⁄O^Õ =∂~åæxfl J<Õfi+≤ã¨∞Î<åfl~°∞. "å~°∞ ^Õ=Ùx HÍ~°∞}ºO Ѩ@¡ Z<Àfl Pâ◊Å∞ ÃÑOK«∞ ^Œ∞‰õΩ x~åHõi¿ãÎ WHõ "åi ã¨~°fi<åâ◊#O `«Ñ¨Ê^Œ∞ Jx JÖÏ¡ÇπÏ `«# ^Œ∂`« l„cÖò
‰õΩ<åfl~°∞. ^≥·"å„QÆǨxH˜ ÉèíÜ«∞Ѩ_»∞`«∞<åfl~°∞. D QÆ∞}O ~åà◊√¡ ~°Ñ¨ÊÅÖ’ LO_»^Œ∞. (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) ^•fi~å ã¨Ê+¨Oì KÕâß_»∞. JѨC_»∞ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨) ‰õÄ_® Jqâßfiã¨∞Å
HÍ|\˜ì D PÜ«∞`«∞Ö’ „Ѩ[Å∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ =^Œe "≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰õΩ<Õ zÅ¡~°^Õ=Ùà◊√¡ ~åà◊√¡ HÀÔ~¯#∞ f~°Û‰õΩO_® LO_»\ÏxˆH ã¨∞=ÚY`« K«∂áê~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨)
~°Ñ¨ÊÅ∞ HÍ=Ù. "å~°∞ ^Õ=Ùx ^•ã¨∞ÖË. "åiÖ’ =∞#∞+¨µÅ∞, l#∞flÅ∞, ^≥·=^Œ∂`«Å∞, `«# *Ïu „Ѩ[Å Ü≥∂QƈH∆=∂Å#∞ HÀ~°∞‰õΩ<åfl~°∞. `«# *Ïu "å~°∞ ^≥·=ã¨∂K«#Å#∞
^≥=· „Ѩ=HõÅÎ ∞ KÕi L<åfl~°∞. giH˜ ã¨O|OkèOz JÖÏ¡ÇÏπ U=∞O@∞<åfl_»O>Ë "åi=Å¡ kèH¯õ iOz q<åâßxfl H˘x`≥K∞« ÛHÀ=@O PÜ«∞# (ã¨)‰õΩ W+¨Oì ÖË^∞Œ (=Úã¨fl^≥ JǨχ^£
XiˆQ^Õg∞ LO_»^Œ∞. "å~°∞ Z=i ÉÏ^èŒ#∂ `˘ÅyOK«ÖË~°∞. Z=i ã≤÷uh =∂~°ÛÖË~°∞. – ã¨OѨÙ\˜ : 1, ¿Ñr – 258).
1230 1231
17. |h W„™ê~¸Öò ã¨∞ÉòǨ#Å¡r 628 17. |h W„™ê~¸Öò 15= áê~å
"Õ∞=Ú ã¨=¸^Œ∞ "åiH˜ ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# ÉèíÜ«∞ÃÑ_»∞`«∂<Õ L<åfl=Ú. HÍx =∂
ã¨∂K«#QÍ P_» XO>ˇ#∞ WKåÛ=Ú. HÍx ÉèÜ
í ∞« É’^èŒ "åi Ü≥ÚHõ¯ ÃÑ^ŒÌ `«Åa~°∞ã¨∞
"å~°∞ ^•xÃÑ· JѶ∂¨ ~Ú`åºxH˜ X_ç `«<åxfl =∞iO`«QÍ ÃÑOK«∞`«∂
QÆ\Ïì~∞° .64 "Õ∞=Ú (Ü«∞^•~å÷xH˜) „Ѩ[Å#∞ áÈ`«∞Ok. 67

ÉèíÜ«∞ÃÑ@ì_®xH˜ =∂„`«"Õ∞ ã¨∂K«#Å#∞ 61 ''P^Œ"£∞‰õΩ ™êëêìOQÆѨ_»O_ç—— Jx

ѨOÑ≤™êÎ=Ú. "Õ∞=Ú ^Œ∂`«Å‰õΩ P*Ï˝ÑO≤ z#ѨÙ_»∞, XHõ¯
60 h „ѨÉèí∞=Ù D [#∞Å#∞ K«∞@∞ì=Ú\˜ì Wc¡ã¨∞ `«Ñ¨Ê JO^Œ~°∂ ™êëêìOQÆ Ñ¨_®¤~°∞.
L<åfl_»x "Õ∞=Ú h‰õΩ K≥ÑÊ≤ # ã¨OQÆux (F (ÃÑQ· Í) "å_»∞, ''Uq∞\©, h=Ù =∞\˜`ì À
„Ѩ=HÍÎ!) *Ï˝Ñ¨HõO KÕã¨∞HÀ.65 "Õ∞=Ú h‰õΩ ѨÙ\˜ìOz#"åxH˜ <Õ#∞ ™êëêìOQÆ
K«∂Ñ≤# ^Œ$â◊ºO „Ѩ[Å áêe@ F ѨsHõ∆. Ѩ_®ÖÏ?—— J<åfl_»∞.
J^Õq^èOŒ QÍ Y∞~üP#∞Ö’ â◊ÑO≤ K«|_ç# 62 WOHÍ WÖÏ J<åfl_»∞: ''ã¨~ˆ !
=$HõO∆ ‰õÄ_® (F ѨsHˆ )∆ .66 "Õ∞=Ú "åix K«∂ã¨∞HÀ, #∞=Ùfi W`«xH˜ <åÃÑ· „âı+`ª¨ <« `·≥ Õ
"˘ã¨QÍ=Ù. HÍx <å‰õΩ ‰õÄ_® „ѨàÜ ◊ ∞« k#O
"å~°∞ HÀ~°∞`«∞#fl@∞¡QÍ J^Œ∞ƒù`åÅ#∞ KÕÜ«∞@O `«#‰õΩ U=∂„`«O Hõ+¨ìO HÍ^Œh, =~°‰õÄ q_»∞Ѩ٠W¿ãÎ <Õ#∞ W`«x
J~Ú`Õ Ñ¨Ó~°fi *Ï`«∞ʼnõΩ Ѩ\ ˜ì# ^Œ∞~°æu gà◊¡‰õΩ Ѩ@ì~å^Œ#fl L^ÕÌâ◊O`À<Õ `«# ã¨O`«uÖ’ – H˘kÌ =∞Okx `«Ñ¨Ê –
x^Œ~°≈<åÅ#∞ PÑ≤ LOKå#x JÖÏ¡ÇπÏ D ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ ã¨Ê+¨ìO KÕâß_»∞. QÆuOz# JO^Œih ÖÁOQÆnã¨∞‰õΩO\Ï#∞.——68
*Ï`«∞Å "å~°∞ Ѩ^Õ Ñ¨^Õ ^≥=· x^Œ~≈° <åÅ#∞ K«∂Ѩ=∞x `«=∞ „Ѩ=HõÅÎ ÃÑ· XuÎ_ç `≥KåÛ~°∞. qâßfiã¨Ñ~¨ O° QÍ |ÅÇ‘Ï#∞Öˇ#· KåÖÏ=∞Ok D ã¨OѶ∞¨ @##∞ QÆ∞iOz qx ã¨OkQÆOú Ö’
f~å P x^Œ~≈° <åÅ#∞ K«∂Ñ≤# g∞^Œ@ "å~°∞ JÖÏ¡ÇÏπ #∞ qâ◊fiã≤OKÕO^Œ∞‰õΩ x~åHõiOz Ѩ_çáÈÜ«∂~°∞. "å~°∞ W™ê¡O ^èŒ~å‡xfl =^Œe =∂~°æqÇ‘Ï#∞Å∞QÍ =∂iáÈÜ«∂~°∞.
=∂@ `«áêÊ~°∞. Ѩ~°º=™ê#OQÍ "å~°∞ `«∞^Œ=Ú\˜ìOK«|_®¤~°∞. â◊ÑO≤ K«|_ç# =$HõO∆ JO>Ë '[MòY∂"£∞— =$HõO∆ Jx ÉèÏ=O. "Õ∞~å*ò Ü«∂„`« ã¨O^Œ~ƒ° Où QÍ
64. ã¨=¸^£ *Ïux XHõ ^Œ$ëêìO`«OQÍ „Ѩ™êÎqOK«@O [iyOk. ã¨=¸^£ *Ïu "åi JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) D =$H∆Íxfl ‰õÄ_® (#~°HõOÖ’) uÅH˜OKå~°∞. D
HÀÔ~¯ÃÑ· JÖÏ¡ÇπÏ |O_»~å~Ú #∞Oz XHõ XO>ˇ#∞ "≥eH˜ fâß_»∞. J~Ú`Õ P =$H∆Íxfl u<Õ"å~°∞ ^Õ=Ùx KÕ`« ^è∂Œ `«¯iOK«|_ç#"å~°∞. ''[MòY∂"£∞ =$HõO∆ áêáê`«∞‡Å
^Œ∞~å‡~°∞æÅ∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ qâ◊fiã≤OK«ÖË^Œ∞ ã¨iHõ^•, P XO>ˇ#∞ x~åÌH˜∆}ºOQÍ K«OÑ≤ PǨ~°OQÍ LO@∞Ok—— Jx "Õ~˘HõKÀ@ „Ѩ™êÎqOK«|_çOk (J^Œ∞ÌMÏ<£–43, 44).
"Õâß~°∞. Ѷe¨ `«OQÍ =¸_»∞ ~ÀAÅ `«~∞° "å`« "åiÃÑ· ^≥"· å„QÆÇϨ O q~°∞K«∞‰õΩѨ_Oç k. 67. ZO^Œ∞HõO>Ë Jqâßfiã¨∞Å =∞#ã¨∞Å∞ x~°‡Å"≥∞ÿ#q HÍ=Ù. "åi PO`«~åºÅÖ’ ‰õΩÅ∞¡
65. JO>Ë [#∞Å∞ JÖÏ¡ÇπÏ „áê|ÖϺxH˜, u~°∞QÆ∞ÖËx x~°‚Ü«∂ʼnõΩ Ö’|_ç L<åfl~°∞. LOk. "åiÖ’ W™ê¡O Ѩ@¡ "≥~· É° Ïè =O ¿Ñ~°∞‰õΩáÈ~ÚOk. JO^Œ∞KÕ`« "åiÔHxfl x^Œ~≈°
„Ѩ[Å∞ HÀi#^ŒÖÏ¡ [~°Q^Æ ∞Œ . JÖÏ¡ÇÏπ `«Åz#k =∂„`«"∞Õ J=Ù`«∞Ok. =∞Hͯ"åã¨∞Å∞ <åÅ∞ K«∂ÃÑ\˜ì<å "åi =∞#ã¨∞Å∞ =∂~°=Ù ã¨iHõ^• "åi `«Åa~°∞ã¨∞`«#O =∞iO`«
JÖÏ¡ÇπÏ Jnè#OÖ’ L<åfl~°∞. HÍ|\˜ì (F =ÚǨÏ=∞‡^£!) #∞=Ùfi x~°ƒùÜ«∞OQÍ h ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok.
„ѨKå~° HÍ~°º„Hõ=∂xfl #_»∞ѨÙ`«∂ LO_»∞. D [#∞Å∞ hÔHÖÏO\˜ H©_∂» HõeyOK«Ö~Ë ∞° . 68. JO>Ë J`«xfl <å J^Œ∞ѨÙÖ’H˜ fã¨∞‰õΩx, <Õ#∞ HÀi# ^•iÖ’H˜ J`«xfl #_çÑ≤™êÎ#∞.
gà◊¡ ÉÏi#∞Oz x#∞fl ~°H˜∆OK«\ÏxH˜ "Õ∞=Ú<åfl=Ú. |„^£ Ü«Ú^ŒúOÖ’#∂, =∞Hͯ HÍHõáÈ`Õ H˘kÌ=∞Ok =∂„`«"∞Õ <å Z`«∞ÅÎ ‰õΩ z`«=Î ‰õΩO_® LO_»QÅÆ ∞QÆ∞`å~°∞. P^ŒO–
q[Ü«∞O ã¨O^Œ~ƒ° Où Ö’#∂ JÖÏ¡ÇÏπ Jqâßfiã¨∞Å KÕ`∞« efl ZÖÏ Hõ\Ñì˜ _¨ âÕ ß_À qk`«"∞Õ .
Wc¡ãπÅ D =$`åÎO`«O WO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ ‰õÄ_® JÖò|Y~°, JÖò P~åѶπ, JÖò Ç≤Ï„*ò
66. D PÜ«∞`«∞Ö’ „Ѩ™êÎqOK«|_ç# '^Œ$â◊ºO— "Õ∞~å*ò Ü«∂„`« ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ ^≥·=„Ѩ=HõΉõΩ ã¨∂~åÅÖ’ =zÛOk. WHõ¯_» <åÅæ=™êi „Ѩ™êÎ=#‰õΩ =zÛOk. ã¨∂Ô~ HõǨÏѶπ, ã¨∂Ô~
„Ѩ`º« HõO∆ QÍ K«∂Ѩ|_ç# ^Œ$â◊º=∞x „Ѩ=HõÎ ã¨ÇϨ K«~∞° Å∞, "åi t+¨µºÅ∞ Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~∞° . `åǨ, ã¨∂Ô~ ™êfi^£ÅÖ’#∂ Wk ѨÙ#~å=$`«O HÍ#∞#flk.
1232 1233
17. |h W„™ê~¸Öò ã¨∞ÉòǨ#Å¡r 629 17. |h W„™ê~¸Öò 15= áê~å
63 (JÖÏ¡ÇÏπ ) J<åfl_»∞ : ''"≥à√◊ .¡ "åiÖ’ 65 ''(#∞=Ùfi ZO`« KÕã≤<å) xHÍ~°û~Ú#
Z=Ô~=~°∞ x#∞fl J#∞ã¨i™êÎ~À "åiH©, <å ^•ã¨∞ÅÃÑ· h‰õΩ U JkèHÍ~°=¸
h‰õÄ – JO^ŒiH© #~°HOõ ã¨OѨÓ~°‚ tHõQ∆ Í LO_»^Œ∞.74 ~°Hõ∆‰õΩ_»∞QÍ h „ѨÉèí∞=Ù
LO_»<Õ LOk.—— (XHõ¯_Õ) KåÅ∞.——75
64 ''"åiÖ’ Z=Ô~=ix #∞=Ùfi h
ã¨fi~°O`À „Éèí+¨µìÅ∞QÍ K≥Ü«∞ºQÆÅ"À 66 g∞ HÀã¨O ã¨=Ú„^ŒOÖ’ F_»Å#∞
KÕã∞¨ HÀ.69 (gÖˇ`· )Õ "åiÃÑ· h Jâ◊fi #_ç¿Ñ"å_Õ g∞ „ѨÉ∞íè =Ù. `«^•fi~å g∞~°∞
|ÖÏhfl, Ѩ^•u^ŒàÏxfl fã¨∞‰õΩ~å.70 PÜ«∞# Láêkèx J<Õfi+≤OKåÅx. xâ◊Û
ã≤iã¨OѨ^ÅŒ Ö’#∂, ã¨O`å#OÖ’#∂ Ü«∞OQÍ PÜ«∞# g∞ Ѩ@¡ ZO`À ^ŒÜ«∞
"åiH˜ ÉèÏQÆ™êfiq∞QÍ LO_»∞.71 "åiH˜ QÆÅ"å_»∞.76
(|∂@HõѨÙ) "åQÍÌ<åÅ∞ K≥~Úº.72 67 ã¨=Ú„^•ÅÖ’ g∞‰õΩ PѨ^Œ Z^Œ∞Ô~·
Ã+`· å#∞ "åiH˜ KÕ¿ã "åQÍÌ<åÅhfl "≥∂㨠#ѨC_»∞ – g∞~°∞ "≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰Ωõ <Õ "å~°O`å
ѨÓi`«"∞≥ #ÿ "Õ.73 =∞@∞=∂Ü«∞"≥∞ÿáÈ`å~°∞ – XHõ¯ JÖÏ¡ÇπÏ
=∂„`«"Õ∞ q∞ye LO\Ï_»∞. =∞i PÜ«∞#
69. J~°cÖ’ Jã¨Å∞ 'ã¨fi~°O— (™œ`«∞<£) Jx LOk. JO>Ë J`«x Ñ≤Å∞ѨÙ, ã¨O^Õâ◊O, q∞=∞‡efl HÍáê_ç X_»∞¤‰õΩ KÕ~°ÛQÍ<Õ g∞~°∞
=º~°÷„ѨÖÏѨ#, HõÅ¡ÉÁe¡=∂@Å∞, áê@Å∞, P^䕺u‡Hõ`«#∞ ǨÏiOz ^Œ∞+¨ìHÀÔ~¯efl
~°Q∞Æ ÖÁæÖÊË q+¨Ü∂« Å∞ Jhfl WO^Œ∞Ö’H˜ =KÕÛ™êÎ~Ú. g\˜Ö’ Uk, ZHõ¯_» ÖÏÉè^í •Ü«∞HõO 72. JO>Ë ''ã¨fi~°Oæ – #~°HOõ ÖÏO\˜"gÕ ∞ LO_»=Ù. =∞~°}Ï#O`«~° rq`«O J<Õk L`«∞uÎ ^Î .Õ
J#∞‰õΩO>Ë ^•xfl JHõ¯_» „ѨÜ≥∂yOK«@O Ã+·`å<£ q^è•#O. XHõ"Õà◊ JÖÏO\˜^Õ^≥·<å LO>Ë <Õ#∞ K«∂ã¨∞‰õΩO\Ï#∞ Hõ^•!—— Jx Ã+·`å<£ „Ѩ[Å#∞
=∞Éèºí ÃÑ_»`å_»∞.
70. D ^ŒàÏÅ∞ =∂#=ÙÖ’¡xg HÍ=K«∞Û, l<åfl`«∞ÅÖ’xg HÍ=K«∞Û. "≥Ú`åÎxH˜ J`«x
HÍ~åºK«~°}Ö’ J`«xH˜ `À_»Ê_Õ "å~°O`å J`«x Ãã·x‰õΩÖˇ· LO\Ï~°∞. 73. `«Ñ¨C_»∞ Ѩxx JO^Œ"≥∞ÿ#kQÍ, =∞OzѨxQÍ KÕã≤ K«∂Ѩ@O Ã+·`å<£ Ѩx Hõ^•!
71. ã≤iã¨OѨ^ŒÅÖ’ Ã+·`å<£ ÉèÏQÆ™êfiq∞QÍ KÕ~°@=∞O>Ë J„Hõ=∞ Ѩ^ŒúuÖ’ ^èŒ<åxfl Pi˚O 74. Ã+·`å<£ =∂Ü«∞=∂@Å∞, J`«x ÃÑ`«Î#O JO^ŒiÃÑ· #_»=^Œ∞. ã¨[˚#∞Öˇ·# ^•ã¨∞Å∞,
K«@=∞x ÉèÏ=O. J„Hõ=∞Ѩ^ŒúuÖ’ _»|∞ƒ#∞ `«QÆÖˇ@ì_»O ‰õÄ_® WO^Œ∞Ö’ˆH =ã¨∞ÎOk. ^≥"· åxH˜ ÉèÜ
í ∞« Ѩ_"Õ åi =ÚO^Œ∞ "å_ç P@Å∞ ™êQÆ=Ù. |ÅÇ‘Ï# qâßfiã¨O QÆÅ"åix,
JÖψQ ^≥·"Õ`«~°∞Å ¿Ñ~° [O`«∞ |e W=fi@O, ^≥·"Õ`«~° P™ê÷<åÅ =^ŒÌ JѨã¨=º"≥∞ÿ# „áêѨOzHõ "åº"≥∂ǨÏOÖ’ Ѩ_çáÈ~Ú# "åix =∂„`«"Õ∞ "å_»∞ `˘O^Œ~°QÍ
HÍ~°º„Hõ=∂Å∞ KÕѨ\˜ì _»|∞ƒ Y~°∞ÛÃÑ@ì_»O ‰õÄ_® WO^Œ∞Ö’ JO`«~åƒùQÆ"Õ∞. ÖÁOQÆnã¨∞‰õΩO\Ï_»∞.
WHõ ã¨O`å#OÖ’ Ã+·`å<£ ÉèÏQÆ™êfiq∞ HÍ=@=∞O>Ë =ºaèKå~°O, J„Hõ=∞ ã¨O|O^è•Å 75. x+¨¯Å‡+¨"≥∞ÿ# qâßfiã¨O QÆÅ ^•ã¨∞Å∞ á⁄^ŒÌã¨Î=∂#O JÖÏ¡ÇπÏ<Õ #=Ú‡‰õΩO\Ï~°∞.
^•fi~å Ñ≤Å¡efl Hõ#@O, `«=∞ ã¨O`å#O HÍx "åiH˜ `å=Ú `«e¡^ŒO„_»∞Å=∞x ^•"å „Ñ¨u =º=Ǩ~°OÖ’#∂ JÖÏ¡ÇπÏÃÑ·<Õ ÉèÏ~°O "≥∂ѨÙ`å~°∞. W@∞=O\˜ ~°∞A=~°Î#∞Å
"ÕÜ∞« @O, J|∞ÌÖò L*Ï˚, J|∞ÌÖÏ¡`ü ÖÏO\˜ ¿Ñ~°∞¡ ÃÑ@∞ìHÀ=@O, W™ê¡"∞Õ `«~° Ѩ^uúŒ Ö’ Ѩ#∞efl K«Hõ¯Éˇ>Ëì ÉÏ^茺`«#∞ JÖÏ¡ÇπÏ ã¨fiÜ«∞OQÍ fã¨∞‰õΩO\Ï_»∞. "åix Jxfl ~°HÍÅ
ã¨O`å<åxH˜ tHõ} ∆ W=fi@O, ^•i„^Œº ÉèÜ
í ∞« O`À ã¨O`å<åxfl ǨÏ`«ºKÕÜ∞« @O, „Éè∂í } qѨ`«∞ÎÅ #∞O_ç, "庉õΩÅ`« #∞O_ç ~°H˜∆™êÎ_»∞.
ǨÏ`«º‰õΩ áêÅÊ_»@O, ã¨O`å<åxfl L^ÕÌâ◊ºÑ¨Ó~°fiHõOQÍ =Úã≤¡"Õ∞`«~° ã¨Oã¨÷ʼnõΩ 76. JÖÏ¡ÇπÏ ã¨=Ú„^•Å#∞ =∂#=Ùx áê^•„HÍO`«O KÕÜ«∞@O x[OQÍ PÜ«∞# Hõ$¿Ñ.
JѨÊyOz ^èŒ~°‡„Éèí+¨ì`«‰õΩ `À_»Ê_»@O, =∞ã¨∂fl<£ ^Œ∞P ѨiîOK«‰õΩO_®<Õ ÉèÏ~°º`À =∂#=Ù_»∞ D ã¨=Ú„^•ÅÖ’ <å=Å#∞ #_çÑ≤ XHõ ^Õâ◊O #∞Oz WOHÀ ^ÕâßxH˜
ã¨=∂QÆ=∞O [~°Ñ¨@O – W=hfl ã¨O`å#O q+¨Ü«∞OÖ’ Ã+·`å<£‰õΩ áê~üì#~ü+≤Ñπ ™êyáÈ`«∞<åfl_»∞. `«# =~°ÎHõ ™ê=∞„yx ã¨∞Å∞=ÙQÍ W`«~° ~å*ϺʼnõΩ `«~°eã¨∞Î<åfl_»∞.
Hõ@ìɡ@ì_»O „H˜OkˆH =™êÎ~Ú. JO`ÕHÍ^Œ∞, =∞x+≤H˜ ÖÏÉè^í •Ü«∞Hõ"∞≥ #ÿ =ã¨∞=Î ÙÅ∞ U"À ‰õÄ_® PÜ«∞# `≥eÜ«∞*Ëâß_»∞.
1234 1235
17. |h W„™ê~¸Öò ã¨∞ÉòǨ#Å¡r 630 17. |h W„™ê~¸Öò 15= áê~å
PÜ«∞# #∞O_ç =ÚYO „u¿ÑÊã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. 70 "Õ∞=Ú P^ŒO ã¨O`«uH˜ Q“~°=O "˘ã¨
=∂#=Ù_»∞ x[OQÍ<Õ KÕã≤# "Õ∞Å∞#∞ QÍ=Ú.80 "åiH˜ <ÕÅÃÑ·<å, h\˜Ö’#∂
=∞iKÕ"å_»∞.77 #_çKÕ "åǨÏ<åÅ#∞ WKåÛ=Ú.81 WOHÍ
68 Uq∞\©, (<ÕÅ g∞kH˜ KÕiÛ# Ѩiâ◊√^Œú"≥∞ÿ# =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ "åiH˜
`«~°∞"å`«) JÖÏ¡ÇπÏ q∞=∞‡efl <ÕÅÖ’ PǨ~°OQÍ „Ѩ™êkOKå=Ú.82 "Õ∞=Ú
‰õÄiÛ"ÕÜ∞« _»h, g∞ÃÑ· ~åà◊#¡ ∞ ‰õΩiÑ≤OKÕ ã¨$+≤ìOz# Z<Àfl ã¨$+≤ì`åÅÃÑ· "åiH˜
`«∞á¶ê#∞#∞ ѨOÑ≤OK«_»x g∞~°∞ PkèHºõ `«#∞ WKåÛ=Ú.83
78
x~°ƒùÜ«∞OQÍ L<åfl~å? (XHõ"Õà◊ J^Õ 80. D Q“~°=O =∂#=Ù_≥·# HÍ~°}OQÍ „Ѩu XHõ¯iH© „áêѨÎ"≥∞ÿ LOk – J`«_»∞ qâßfiã≤
QÆ#Hõ [iy`Õ) g∞~°∞ g∞ HÀã¨O U J~Ú<å㨈~, Jqâßfiã≤ J~Ú<å㨈~! ZO^Œ∞HõO>Ë D Q“~°=O =∞iÜ«Ú „âı+¨ª`«
~°Hõ∆‰õΩ_çh á⁄O^Œ*ÏÅ~°∞. W`«~° „áê}∞ʼnõΩ „ѨuQÍ =∞#∞[ *ÏuH˜ W=fi|_çOk. Ѩâ◊√ѨH∆ͺ^Œ∞Å∞, ~åà◊√¡
69 ÖËHõ JÖÏ¡ÇπÏ q∞=∞‡efl =∞~À™êi ~°Ñʨ Å∞, K≥@∞¡K=Õ ∞ÅHõ<åfl =∂#=Ù_»∞ qaè#fl"≥∞#ÿ "å_»∞. JÖÏ¡ÇÏπ =∞x+≤H˜ „Ѩ™êkOz#
ã¨=Ú„^ŒÜ«∂<åxH˜ fã¨∞‰õΩáÈ~Ú, g∞ ~°∂Ѩو~Yefl, `≥eq`Õ@efl W`«~° ã¨$+≤ì`åÖˇ=iH© „Ѩ™êkOK«ÖË^Œ∞. `«#‰õΩ W=fi|_ç#
Hõ$`«Ñ¶¨∞fl`å "≥·YiH˜ âßã≤ÎQÍ g∞ÃÑ· „ѨK«O `≥eq`Õ@Å`À =∂#=Ù_»∞ `«# ã¨∞Y™œMϺʼnõΩ ã¨O|OkèOz# Jã¨OMϺHõ"≥∞ÿ#
=ã¨∞=Î ÙÅ#∞ Hõ#∞Q˘<åfl_»∞. HÍx D ÉèÏQƺO [O`«∞=ÙʼnõΩ ÅÉèºí O HÍÖË^∞Œ . JO`ÕHÍ^Œ∞
_»"≥∞ÿ# ÃÑ#∞QÍÅ∞Å#∞ ѨOÑ≤ q∞=∞‡efl =∞OpK≥_»∞Å =∞^茺, ÖÏÉèí#ëêìÅ =∞^茺, `«á⁄ÊѨCÅ =∞^茺QÆÅ `Õ_®#∞ ‰õÄ_®
=ÚOz"ÕÜ«∞_»x g∞~°∞ xtÛO`«QÍ =∂#=Ù_»∞ `≥Å∞ã¨∞HÀQÆÅ∞QÆ∞`å_»∞. `«#‰õΩ ÅaèOz# D qK«Hõ∆}Ï *Ï˝#O`À J`«#∞
L<åfl~å? XHõ"Õà◊ J^ÕQÆ#Hõ [iy`Õ g∞ Ö’HõOÖ’x W`«~° r"åÅ`À ÅaÌ á⁄O^Œ∞`å_»∞. "å\˜x `«# K≥ѨCKÕ`«Ö’¡ LOK«∞
`«~°Ñ¶¨Ù# nxQÆ∞iOz =∞=∞‡efl J_çˆQ ‰õΩO\Ï_»∞. JO`ÕHÍ^Œ∞, `«#‰õΩ Jaƒ# D `≥eq`Õ@Ö’Î JѨÙ~°∂Ѩ"≥∞ÿ# Hõ@ì_®Å#∞
"å_≥=_»∂ g∞‰õΩ ^˘~°H_õ ∞» .79 xi‡™êÎ_∞» . K«e "Õ_ç #∞Oz HÍáê_Õ ^Œ∞ã¨∞ÅÎ #∞ `«Ü∂« ~°∞KÕã∞¨ ‰õΩO\Ï_»∞. P =∂@H˘¿ãÎ
[QÆuÖ’x =ã¨∞=Î ÙÅxflO\˜h JÖÏ¡ÇÏπ =∂#=Ѩ~O° KÕâß_»∞. QÍe, h~°∞, ã¨∂~°∞º_»∞,
77. D q+¨Ü«∞O Y∞~üP<£Ö’ Z<Àfl KÀ@¡ =zÛOk. K«O„^Œ∞_»∞ – W`åºk =ã¨∞Î=ÙÅ ^•fi~å =∂#=Ù_»∞ ZO`«QÍ<À „ѨÜ≥∂[#O á⁄O^Œ∞
78. f~°O ^•@QÍ<Õ g∞~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ =∞~°záÈÜ«∂~°∞ Hõ^Œ∂! Uq∞\©, <ÕÅÖ’ WÖÏO\˜ `«∞<åfl_»∞.
„Ѩ=∂^•ÖËg ~å=x J#∞‰õΩO@∞<åfl~å? <ÕÅÃÑ· ‰õÄ_® PÜ«∞# q∞=∞‡efl Ѩ@∞ìHÀ 81. =∂#=Ù_»∞ <ÕÅÃÑ· QÆ∞„~åÅ#∞, HõOK≥~° QÍ_ç^ŒÅ#∞, QÍ_ç^ŒÅ#∞, XO>ˇÅ#∞ `«#
QÆÅ_»∞. <ÕÅÖ’ q∞=∞‡efl ‰õÄiÛ"ÕÜ«∞QÆÅ_»∞. ÖË^• ~åà◊¡ "å# ^•fi~å q∞=∞‡efl =∞\ì̃ "åǨÏ<åÅ∞QÍ LѨÜ≥∂y™êÎ_»∞. JÖψQ `«# ã¨fiǨϙêÎÅ`À `«Ü«∂~°∞KÕã≤# |O_»¡#∞,
HõiÑ≤OK«QÆÅ_»∞. ZO^Œ∞HõO>Ë "≥#∞Hõ\ ˜ *Ï`«∞Ö’¡ H˘xflO\˜x PÜ«∞# D suÖ’<Õ Ô~·à◊¡#∞, |ã¨∞ûefl, q=∂<åÅ#∞, "≥∂\Ï~°∞ "åǨÏ<åÅ#∞ ‰õÄ_® LѨÜ≥∂y™êÎ_»∞.
tH˜O∆ Kå_»∞. JÖψQ h\˜Ö’ <å=Å ^•fi~å, F_»Å ^•fi~å „Ñ¨Ü∂« }O KÕ™êÎ_∞» . `«# =~°HÎ õ ™ê=∞„yx
79. g∞ F_»Å#∞ `«∞<å`«∞#HõÅ∞ KÕã≤"տ㠄ѨK«O_» QÍÅ∞Å#∞ ('MÏã≤Ѷπ—#∞) g∞ÃÑ·H˜ D "åǨÏ<åÅ ^•fi~å XHõKÀ\˜ #∞Oz WOHÀ KÀ\˜H˜ `«~°e™êÎ_»∞.
ѨOÑ≤ q∞=∞‡efl #_ç ã¨=Ú„^ŒOÖ’ =ÚOz"ÕÜ«∞=K«∞Û. JO`å J~ÚáÈÜ«∂Hõ g∞ 82. PǨ~° Ѩ^•~å÷Å∞QÍ =∂#=ÙxH˜ W=fi|_ç#xfl Ѩiâ◊√^Œú =ã¨∞Î=ÙÅ∞ Ö’HõOÖ’ U
`«~°Ñ¶¨Ù# =∞=∞‡efl xÅnã≤ J_çˆQ"å_»∞QÍh, „ѨfHÍ~°O f~°∞Û‰õΩ<Õ"å_»∞QÍh Z=_»∂ „áê}˜H© W=fi|_»Ö^Ë ∞Œ . PǨ~°^•è <åºÅ∞, ѨÑC¨ k#∞ã¨∞Å∞, ѨO_»∞Ñ¡ Ö¨¶ ÏÅ∞, ~°∞zHõ~"° ∞≥ #ÿ ,
LO_»_∞» . XHõ™êi ã¨=Ú„^Œ „Ѩ=∂^ŒO #∞Oz `«ÑÊ≤ OK«∞HÀQÍ<Õ =∞m¡ JÖÏO\˜ qѨ`¯« ~° â◊H^Θ •Ü«∞Hõ"∞≥ #ÿ áêhÜ«∂Å∞, ÖˇH¯õ ‰õΩ q∞Oz#q =∂#=ÙxH˜ PǨ~°OQÍ W=fi|_®¤~Ú.
Ѩiã≤÷u Z^Œ∞~°∞ HÍ^Œx J#∞‰õΩO@∞<åfl~å? XHõ"Õà◊ JÖÏ J#∞‰õΩO>Ë Jk g∞ "å\˜ ~°OQÆ∞ "Õ~°∞. ~°∞z "Õ~°∞. "å\˜ „ѨÜ≥∂[<åÅ∞ "Õ~°∞. "å\˜Ö’x q@q∞#∞¡
=¸~°ö`«fiO =∂„`«"Õ∞. "Õˆ~fi~°∞, [QÆuÖ’ =∂#= *ÏuH˜ "˘ã¨QÆ|_ç# D PǨ~åÅ∞ J^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ#q.
1236 1237
17. |h W„™ê~¸Öò ã¨∞ÉòǨ#Å¡r 631 17. |h W„™ê~¸Öò 15= áê~å
71 P ~ÀA (f~°∞Ê k<å#) "Õ∞=Ú „Ѩu 73 (F „Ѩ=HÍÎ!) "åà◊√¡, "Õ∞=Ú h =^ŒÌ‰õΩ
=∂#= ã¨=Ú^•Ü«∂hfl ^•x <åÜ«∞‰õΩx ѨOÑ≤# =Ç‘Ï QÆ∞iOz x#∞fl
ã¨"Õ∞`«OQÍ Ñ≤Å∞™êÎ=Ú.84 JѨC_»∞ `«=∞ `«_»ÉÏ@∞‰õΩ Ö’#∞KÕ¿ã L^ÕÌâ◊O`À,
Hõ~°‡Å Ѩ„`«O ‰õΩ_ç KÕuH˜=fi|_ç"å~°∞ nxH˜|^Œ∞Å∞ =∞i ^Õ#fl~Ú<å =∂
(L`åûǨÏOQÍ) `«=∞ Hõ~°‡Å Ѩ„`åxfl ¿Ñ~°∞# HõeÊOz fã¨∞‰õΩ~å"åÅx HÀ~°∞
K«^Œ∞=Ù‰õΩO\Ï~°∞. "åiH˜ Ñ‘K«O`« `«∞<åfl~°∞. #∞"Õfi QÆ#Hõ "åi HÀiHõ#∞
J<åºÜ«∞O ‰õÄ_® [~°QÆ^Œ∞.85 =∞xflOz LO>Ë "åà◊√¡ x#∞fl ¿ãflÇ≤Ï`«∞xQÍ
KÕã∞¨ ‰õΩx LO_Õ"å~°∞.
72 WHõ D „ѨÑO¨ K«OÖ’ QÆ∞_çQ¤ Í "≥∞Åy#
"å_»∞, Ѩ~Ö° ’HõOÖ’ ‰õÄ_® QÆ∞_ç"¤ å_»∞QÍ<Õ 74 "Õ∞"Õ∞ QÆ#Hõ h‰õΩ xÅHõ_»#∞ „Ѩ™ê
LO\Ï_»∞. =∂~åæxH˜ |Ǩï^Œ∂~å# kOz LO_»HõáÈ`Õ, #∞=Ùfi H˘O`≥·<å
`«KåÛ_»∞`«∂ LO\Ï_»∞.86 "åi"≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ "≥ÚQˆ "æ å_çq.87
83. ÃÑ·# ¿Ñ~˘¯#|_ç# qaè#fl ~°HÍÅ „Ѩ™ê^•Å ^Œ$ëêì º =∂#=Ù_»∞ W`«~° „áê}∞ÅHõ<åfl 75 XHõ"àÕ ◊ (h `«~Ñ° Ù¨¶ #) J^Õ QÆ#Hõ [iy
aè#fl"≥∞ÿ#"å_»∞. JO^ŒiHõO>Ë Ñ¶¨∞#∞_»∞. LO>Ë "Õ∞=Ú D rq`«OÖ’#∂ h‰õΩ
84. =¸ÅOÖ’ 'W=∂"£∞— J<Õ Ñ¨^ŒO LOk. JO>Ë <åÜ«∞‰õΩ_»∞, ™ê~°kè Jx J~°÷O. ~Ô \˜Oì Ѩ٠tHõ#∆ ∞ qkèOKÕ"åà◊O¡ . =∞~°}O
J~Ú`Õ g\˜Ö’ D Ѩ^•xfl U J~°÷OÖ’ fã¨∞HÀ"åÅ#fl^•xÃÑ· Jaè„áêÜ«∞ÉèË^ŒO `«~åfi`« ‰õÄ_®88 Ô~O_çO`«Å tHõ∆#∞
LOk. WHõ¯_» 'W=∂"£∞— JO>Ë „Ѩ=HõÎ Jx H˘O^Œ~°∞ Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞. JO>Ë qkèOz LO_Õ"åà◊§O. =∞i =∂‰õΩ
„Ѩu =∂#= ã¨=Ú^•Ü«∞O `«=∞ „Ѩ=HõÎ ¿Ñ~°∞ P^è•~°OQÍ Ñ≤Å∞=|_»∞`«∞Ok. W=∂"£∞ =ºuˆ~HõOQÍ, #∞=Ùfi U ã¨Ç¨ Ü«∞‰õΩ_çh
JO>Ë ^≥=· „Ѩ=HõÅÎ ÃÑ· J=`«iOz# PHÍâ◊ „QÆO^äOŒ Jx ÉèÏ==∞x =∞i H˘O`«=∞Ok á⁄O^ŒÖËHõáÈÜÕ∞"å_çq.
`«ÅáÈã¨∞Î<åfl~°∞. JO>Ë F `Ò~å`«∞ „QÆO^äŒ"å~°ÖÏ~å! F WOrÅ∞ "å~°ÖÏ~å! F JO^Œ∞ˆH J`«_»∞ ã¨`«º^èŒ~å‡xH˜ ^Œ∂~°"≥∞ÿáÈÜ«∂_»∞. JO^Œ∞ˆH J`«#∞ Ѩ~°Ö’HõOÖ’
Y∞~üP<£ "å~°ÖÏ~å! ÖÏO\˜ ¿Ñ~°`¡ À qq^èŒ J#∞K«~° ã¨=∂*ÏÅ"å~°∞ Ñ≤Å∞=|_»`å~°∞. ‰õÄ_® QÆ∞_ç"¤ å_»∞QÍ, `«# „ѨÉ∞íè =Ù J#∞„QÆÇ¨ xH˜ <ÀK«∞HÀx"å_»∞QÍ LO_çáÈÜ«∂_»∞.
WkÖÏ=ÙO_»QÍ 'W=∂"£∞— J<Õ Ñ¨^ŒO Hõ~°‡Å Ѩ„`åxH˜ =iÎã¨∞ÎO^Œx H˘O^Œ~°∞ "åkO 87. D PÜ«∞`«∞Ö’ ^≥·=„Ѩ=HõÎÅ ™œjźO QÆ∞iOz K≥ѨÊ|_çOk. Wk ^Õ=Ùx `«~°Ñ¶¨Ù#
Kå~°∞. "åi "å^Œ# „ѨHÍ~°O† „Ѩu XHõ¯iH© "åi Hõ~°‡Å Ѩ„`«O W=fi|_ç# `«~°∞"å`«, „Ѩ=HõÎʼnõΩ „Ѩ™êkOK«|_Õ „Ѩ`ÕºHõ =~°O. =∞Hͯ‰õΩ K≥Ok# |Ǩï^≥·"å~å^茉õΩÅ∞
Jk "åi "≥O@ LO@∞Ok. ^•x „ѨHÍ~°"Õ∞ "åi =º=Ǩ~°O `ÕÅÛ|_»∞`«∞Ok. `«=∞ =∂Ü«∞=∂@Å`À JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) J_»∞QÆ∞Å∞ ã¨`«º=∂~°æOÃÑ·
W=∂"£∞ Wɡfl Hõã‘~ü, W=∂"£∞ ëœHÍh „ѨÉèí$`«∞Å∞ D Jaè„áêÜ«∂xH˜ „áê=ÚYº `«_»|_ÕÖÏ KÕÜ«∂Åx Z`«∞ÎÅ∞ "Õâß~°∞. J~Ú`Õ JÖÏ¡ÇπÏ `«# „Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O)#∞
q∞KåÛ~°∞. "åà◊¡ ‰õΩÜ«Ú‰õΩÎÅ #∞Oz HÍáê_®_»∞. `«# „Ѩ=HõΉõΩ ã≤÷~°`åfixfl „Ѩ™êkOKå_»∞.
85. P<å_»∞ Z=iH˜ ZO`« |Ǩï=∂#O W"åfiÖ’, Z=iH˜ ZO`« tHõ∆ qkèOKåÖ’ – `«`«Êùe`«OQÍ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) `«# =∂~°æO #∞Oz XHõ¯ JOQÆ∞à◊O ‰õÄ_®
YzÛ`«OQÍ =º=Ǩ~°O KÕÜ«∞|_»∞`«∞Ok. Z=i „ѨuѶ¨ÅO ‰õÄ_® `«yæOK«|_»^Œ∞. "åi "≥·Ñ¨Ù‰õΩ "≥ÚQÆæÖË^Œ∞.
J}∞=O`« J<åºÜ«∞O ‰õÄ_® Z=iH© [~°QÆ^Œ∞. 88. =∞x+≤ ZO`« L#fl`« ™ê÷#OÖ’ LO\Ï_À JO`Õ QÆ\Qì˜ Í xÅnÜ«∞|_»`å_»h, J`«∞º#fl`«
86. QÆ∞_ç¤"å_»∞ (P=∂) JO>Ë =∞<À <Õ„`«O ÖËx"å_»∞ Jx ÉèÏ=O. J`«_»∞ `«# =∞<À HÀ=‰õΩ K≥Ok# "å~°∞ `«ÑC¨ KÕ¿ãÎ "åiH˜ qkèOK«|_Õ tHõ∆ ‰õÄ_® ~Ô \ì̃OѨ٠LO@∞O^Œx
<Õ„`«O`À ã¨`åºxfl ѨiH˜OK«ÖË^Œ∞, ^•xfl J~°÷O KÕã¨∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ „Ѩܫ∞uflOK«ÖË^Œ∞. nxfl|\˜ì J~°÷=∞=Ù`ÀOk.
1238 1239
17. |h W„™ê~¸Öò ã¨∞ÉòǨ#Å¡r 632 17. |h W„™ê~¸Öò 15= áê~å
76 "åà◊√¡ x#∞fl D Éè∂í ÉèÏQÆO #∞Oz "≥à§◊ *Ï=Ú# Y∞~üP#∞ áê~åÜ«∞}O K≥~Úº.
Q˘>Ëì L^ÕâÌ O◊ `À x#∞fl xÅ^˘‰õΩ¯HÀ‰õΩO_® xâ◊ÛÜ«∞OQÍ `≥Å¡"å~°∞ *Ï=Ú# KÕ¿ã
KÕÜ«∞_®xH˜ ã≤^Œú=∞Ü«∂º~°∞.89 XHõ"Õà◊ Y∞~üP<£ áê~åÜ«∞}ÏxH˜ ™êHõ∆ ºO
J^Õ [iy`Õ h `«~°∞"å`« "åà◊√¡ ‰õÄ_® W=fi|_»∞`«∞Ok.94
JHõ¯_» ZO`À HÍÅO xÅ∞=ÖË~°∞.90 79 ~å„uѨÓ@ H˘O`«ÉèÏQÆO `«Ç¨ÏA˚^£
77 h‰õΩ ѨÓ~°fiO "Õ∞=Ú Ñ¨OÑ≤# „Ѩ=HõÎ (#=∂A)Ö’ Y∞~üP<£ Ѩ~î°#O K≥~Úº.95
ʼnõΩ ‰õÄ_® D q^è•#"Õ∞ =iÎOzOk.91
93. D PÜ«∞`«∞Ö’ S^Œ∞"ÕàÅ◊ #=∂AÅ „Ѩ™êÎ=# LOk. '^Œ∞Å∂‰õΩ<£— JO>Ë ã¨∂~°∞º_»∞
=∂ q^è•#OÖ’ #∞=Ùfi ZÖÏO\˜ #_ç<≥uÎ g∞k #∞Oz "åÅ@=∞x J~°÷O. 'Ѷ¨∞ã¨Mò— ( ) JO>Ë pHõ\ ˜, JO^èŒHÍ~°O
=∂~°∞Ê#∂ Hõ#∞Q˘#ÖË=Ù.92 Jx ÉèÏ=O. á⁄^Œ∞Ì "åe# `«~°∞"å`« A„ÇπÏ, J„ãπ #=∂AÅ∞ KÕÜ«∞|_»`å~Ú.
78 #=∂A#∞ <≥ÅH˘Å∞Ê – ã¨∂~°∞º_»∞ <≥uÎ ~å„u pHõ\ ˜Ñ¨_ç# `«~°∞"å`« =∞„yÉò, Wëê #=∂AÅ∞ [~°∞QÆ∞`å~Ú. `≥Å¡"å~°∞
#∞O_ç "åe#ѨÊ\˜ #∞Oz ~å„u pHõ\ ˜ *Ï=Ú# Y∞~üP<£ áê~åÜ«∞}O JO>Ë Ñ¶¨„*ò #=∂A Jx ÉèÏ=O. WHõ¯_» 'Y∞~üP<£—
JÅ∞=Ú‰õΩ<Õ =~°‰õΩ.93 `≥Å¡"å~°∞ J<Õ Ñ¨^ŒO Jã¨Å∞ '#=∂*ò— <ÕѨ^䌺OÖ’ „ѨÜ≥∂yOK«|_çOk. Ѷ¨„*ò #=∂A#∞
Y∞~üP<£ áê~åÜ«∞}OQÍ Jaè=i‚OK«@OÖ’x Jã¨Å∞ L^ÕÌâ◊O Uq∞@O>Ë D
89. =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O)#∞ #QÆ~O° #∞Oz "≥à§◊ Q˘\ÏìÅx =∞Hͯ‰õΩ K≥Ok# #=∂AÖ’ Y∞~üP<£ ã¨∞n~°…OQÍ áê~åÜ«∞}O KÕÜ«∞|_»∞`«∞Ok.
‰õΩÔ~·+¨µÅ∞ Ѩxfl# ‰õΩ„@ ~Úk. J~Ú`Õ JÖÏ¡ÇπÏ PÜ«∞xfl (ã¨Jã¨O) "åi ‰õΩ„@#∞Oz
HÍáê_®_»∞. 94. Ѷ¨„*ò "Õà◊ ^≥·=^Œ∂`«Å∞ kq #∞Oz Éèí∞qH˜ ky=™êÎ~°∞. JO`ÕHÍ^Œ∞, P ã¨=∞Ü«∞OÖ’
90. XHõ"àÕ ◊ "åà◊√¡ `«=∞ ^Œ∞+¨Ñì <¨ åflQÆO „ѨHÍ~°O PÜ«∞xfl (ã¨Jã¨O) =∞Hͯ #∞Oz "≥à§◊ Q˘\˜ì ѨQÆ\ ˜Ñ¨Ó@ q^èŒ∞Å#∞ x~°fiÇ≤ÏOKÕ ^Œ∂`«Å∞, ~å„u"Õà◊ _»∂º\© KÕã≤# ^≥·=^Œ∂`«Å∞
LO>Ë, "åà◊√¡ ‰õÄ_® JHõ¯_» |uH˜ |@ìHõ@ìÖËHõáÈÜÕ∞"å~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë ^≥·"å„QÆǨÏO HõÅ∞™êÎ~°∞. ǨÏnã¨∞ ^•fi~å ‰õÄ_® D q+¨Ü«∞O ~°∂_èô J=Ù`ÀOk (|∞MÏs– |h
"åiÃÑ· q~°∞K«∞‰õΩѨ_Õk. W„™ê~¸Öò ã¨∂~å "åºMϺ#O). =∞~À ǨÏnã¨∞Ö’ WÖÏ LOk : ~å„u"Õà◊ q^èŒ∞efl
x~°fiÇ≤ÏOz# ^Œ∂`«Å∞ JÖÏ¡ÇÏπ ã¨xflkèH˜ KÕ~∞° ‰õΩ#flѨC_»∞ – `«#HõO`å `≥eã≤#ѨÊ\˜H–©
91. JO>Ë ^≥=· „Ѩ=Hõ#Î ∞ `«=∞ ã¨fiã¨Å÷ O #∞Oz "≥àQ¡◊ ˘@ì_O» ÖË^• "≥à§◊ Q˘>ËOì ^Œ∞‰õΩ ‰õΩ„@Å∞ ''g∞~°∞ <å ^•ã¨∞efl U ã≤÷uÖ’ =^Œe =KåÛ~°∞?—— Jx JÖÏ¡ÇπÏ „Ѩtfl™êÎ_»∞. ^•xH˜
Ѩ#fl@O J<Õ D Ѩ^Œúu H˘`«Î^Õg∞ HÍ^Œ∞. QÆ`«HÍÅOÖ’ "Õ∞=Ú Ñ¨OÑ≤# „Ѩ=HõÎÅ∞
‰õÄ_® D qѨ`«¯~° ã≤÷ux Z^Œ∞~˘¯<åfl~°∞. Wk P#"å~ÚfQÍ =ã¨∞Î#fl^Õ. JOu=∞ "å~°∞, ''"Õ∞=Ú "åi=^ŒÌ‰õΩ "≥o§#ѨC_»∞ ‰õÄ_® "å~°∞ #=∂AÖ’ b#"≥∞ÿ L<åfl~°∞.
^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) q+¨Ü«∞OÖ’ ‰õÄ_® D ‰õΩ„@ Ѩ#fl|_çOk. WO`«KÕã‘ `«=∞ "Õ∞=Ú "åi =^ŒÌ#∞Oz uiy=ã¨∞Î#flѨC_»∞ ‰õÄ_® "å~°∞ #=∂AÖ’<Õ x=∞QÆ∞flÖˇ·
ѨO`«O <≥yæOK«∞‰õΩ#fl P *Ï`«∞Å "å~°∞ xˆH∆ѨOQÍ LO_»QÆeQÍ~å? JO>Ë Jn L<åfl~°∞—— Jx ã¨=∂^è•#q∞™êÎ~°∞ (|∞MÏs – H˜`å|∞Öò =∞"åv`ü† =Úã≤¡O – Ѷ¨„*ò,
[~°QÖÆ ^Ë ∞Œ . "åi ^Œ∞+ì̈|∞kú =¸ÅOQÍ ^Õ=Ù_»∞ "åiÃÑ· P„QÆÇÏ≤ OKå_»∞. "åix ‰õÄ_® J„ãπ #=∂AÅ „áêâ◊ã¨ÎºO).
ã¨=¸ÅOQÍ `«∞_çzÃÑ>Ëìâß_»∞. 95. `«ÇϨ A˚^£ : `«ÇϨ A˚^£ J#fl Ѩ^•xH˜ qaè#fl J~å÷Å∞<åflÜ«∞x H˘O`«=∞Ok ѨO_ç`∞« Å∞
92. =∞Hͯ Jqâßfiã¨∞Å q+¨Ü«∞OÖ’ ‰õÄ_® J^Õ [iyOk. =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) =∞Hͯ K≥|∞`å~°∞. JO>Ë D Ѩ^•xH˜ x„^ŒáÈ=@O, x„^Œ#∞Oz "Õ∞ÖÁ¯#@O – Ô~O_»∞
#∞Oz =∞n<å‰õΩ =Åã¨áÈ~Ú# U_®k#fl~° HÍÅOÖ’ |„^£ ~°}~°OQÆOÖ’ Jqâßfiã¨∞Å∞ J~å÷Å∂ =™êÎ~Ú. WHõ¯_» Wk D ~Ô O_»= J~°O÷ Ö’<Õ LѨÜ∂≥ yOK«|_çOk. "≥Ú`åÎxH˜
=Úã≤¡OÅ KÕuÖ’ Ѷ¨∞’~°Ñ¨~å[Ü«∂xfl K«qK«∂âß~°∞. =∞~À Pˆ~à◊§HÍÅOÖ’ =∞Hͯ `«ÇϨ A˚^£ JO>Ë ~å„u z=i "ÕàÖ◊ ’ x„^ŒÖzË #ѶÖ≤ ò #=∂*ò (dÜ«∂=ÚÖˇÖ¡· ò) KÕÜ∞« @O
#QÆ~°O ZÖÏO\˜ ~°HõÎáê`«O [~°QƉõΩO_®<Õ =Úã≤¡OÅ =â◊"≥∞ÿOk. D Ѩ~åÉèí=O Jx ÉèÏ=O. D q+¨Ü∞« OÖ’ q∞ug∞~°@O, ~å„`«O`å *ÏQÍ~°O KÕã≤ J^Œ#Ѩ٠(#ѶÖ≤ ò)
`«~°∞"å`« Jqâßfiã¨∞Å∞ `«Öˇ`«∞ÎHÀÖËx Ѩiã≤÷u U~°Ê_çOk. #=∂AÅ∞ KÕã¨∂Î LO_»@O ‰õÄ_® ã¨O„Ѩ^•Ü«∞ q~°∞^Œú"Õ∞. ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O)
1240 1241
17. |h W„™ê~¸Öò ã¨∞ÉòǨ#Å¡r 633 17. |h W„™ê~¸Öò 15= áê~å
Wk h H˘~°‰õΩ J^Œ#O.96 `«fi~°Ö’<Õ h 81 WOHÍ D q^èŒOQÍ „ѨHõ\ ˜OK«∞ :
„ѨÉèí∞=Ù x#∞fl ''=∞MÏ"≥∞ =∞ÇπÏ=¸^£——‰õΩ ''ã¨`«ºO =KÕÛã≤Ok. Jã¨`«ºO ã¨=∞ã≤
(„Ѩâ◊O™ê`«‡Hõ"≥∞ÿ# ™ê÷<åxH˜) KÕ~°∞ áÈ~ÚOk. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ, Jã¨`«ºO
™êÎ_∞» .97 ã¨=∞ã≤ áÈ=Åã≤#^Õ.——99
80 D q^èOŒ QÍ Ñ¨Å∞‰õΩ: ''<å „Ñ¨É∂íè ! 82 "Õ∞=Ú J=`«iOѨ*Ë¿ã D Y∞~üP<£
##∞fl ZHõ¯_çH˜ fã¨∞ÔHo§<å =∞Ozã≤÷uÖ’ qâßfiã¨∞Å H˘~°‰õΩ P™êO`«O ã¨fiã¨÷`«,
fã¨∞‰õΩx "≥à◊√§. ZHõ¯_ç #∞Oz fã≤<å HÍ~°∞}º „Ѩ^•~Úx. J~Ú`Õ ^Œ∞~å‡~°∞Åæ ‰õΩ
=∞Ozã≤u÷ Ö’<Õ u~Úº. <å HÀã¨O h =^ŒÌ (nx=Å¡) #+¨Oì HõÅQÆ@O `«Ñʨ =∞ˆ~ =$nú
#∞O_ç JkèHÍ~åxfl, `À_®Ê@∞#∞ [~°Q^Æ ∞Œ .100
„Ѩ™êkOK«∞.——98 83 "Õ∞=Ú =∂#=Ù}˜‚ J#∞„QÆÇ≤ÏOz
~å„u „Ѩ^äŒ=∂~°÷OÖ’ x„kOz ~å„u z=i ÉèÏQÆOÖ’ "Õ∞ÖÁ¯x `«Ç¨ÏA˚^£ #=∂A #ѨC_»∞ J`«_»∞ "≥·=ÚYº^èÀ~°}˜x „Ѩ^Œ
KÕ¿ã"å~°∞. W^Õ ã¨Ô~·# q^è•#O. i≈ã¨∂Î, F „ѨHõ¯‰õΩ uiyáÈ`å_»∞. ÉÏ^èŒ
96. D 'J^Œ#Ѩ٠#=∂A— ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) H˘~°‰õΩ 'qkè—QÍ x~°‚~ÚOK«|_çO^Œh, Hõey#ѨC_»∞ =∂„`«O x~åâ◊‰Ωõ QÆ∞~°=Ù
Wk ^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨) Ü≥∞_»Å KÕÜ∞« |_ç# „Ѩ`ºÕ Hõ =º=Ǩ~°=∞h, „Ѩu~ÀE S^Œ∞ѨÓ@Å `å_»∞.101
#=∂AÅ∞ 'qkè—QÍ L#fl>Ë¡ `«Ç¨ÏA˚^£ #=∂A ‰õÄ_® PÜ«∞# (ã¨) áêe@ 'qkè—QÍ
LO_Õ^Œh q^•fiOã¨∞Å∞ H˘O`«=∞Ok "åºMϺxã¨∞Î<åfl~°∞. J~Ú`Õ PÜ«∞# J#∞K«~° 98. =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) =∞Hͯ#∞Oz =∞n<å‰õΩ Ç≤Ï„[`ü („Ѩ™ê÷#O) KÕã≤ =∞n<å
ã¨=∂*ÏxH˜ D '`«Ç¨ÏA˚^£— #=∂A 'qkè— (Ѷ¨~ü˚) HÍ^Œ∞. #QÆ~°OÖ’ „Ѩ"ÕtOKÕ =ÚO^Œ∞ D "åHõºO J=`«iOzO^Œx H˘O`«=∞Ok Jaè„áêÜ«∞
=∞i H˘O`«=∞Ok ѨO_ç`«∞Å∞ WÖÏ Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞ – Ѩ_®¤~∞° .
''^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) "åi áêáêÅ∞ =∞xflOK«|_ç#@∞¡ „ѨH\õ O˜ K«|_ç#ѨÊ\˜H,© PÜ«∞# ã¨`«ºO`Àáê@∞ D Ö’HõOÖ’ `«#∞=Ù KåeOz, ã¨`«ºã¨"Õ∞`«OQÍ Ñ¨Ù#~°∞`å÷#k<å#
(ã¨) JO`«ã¨∞÷efl L#fl`«O KÕÜ«∞\ÏxH˜ JÖÏ¡ÇπÏ D P~°= #=∂A#∞ PÜ«∞# „ѨÉèí∞=Ù =^ŒÌ Ǩ[~°∞ HÍ"åÅ#fl^Õ nx ÉèÏ==∞x =∞iH˘O`«=∞Ok "åºMϺxOKå~°∞.
H˘~°‰õΩ 'J^Œ#O—QÍ LOKå_»∞. HÍQ͆ =Úã≤¡O J#∞K«~° ã¨=∂[OÖ’x W`«~°∞ʼnõΩ J~Ú`Õ W^˘Hõ "Õ_»∞HÀÅ∞ Jh, U ÉèÏ=OÖ’H˜ fã¨∞‰õΩ<åfl Wk J#fi~Úã¨∞ÎO^Œx
Wk áêѨѨiǨ~°OQÍ#∂, ã¨`«¯~°‡QÍ#∂ ^ÀǨÏ^ŒÑ¨_»∞`«∞Ok.—— W=∂"£∞ ëœHÍh ÉèÏqã¨∞Î<åfl~°∞.
WOHÍ H˘O`«=∞Ok D q^èŒOQÍ "åºMϺxOKå~°∞ : ''Jã¨Å∞ Wk J^Œ#Ѩ٠(#Ѷ≤Öò) 99. =∞Hͯ q[Ü«∞O ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨) HÍÉÏ QÆ$ǨÏOÖ’H˜ J_»∞QÆ∞ ÃÑ>Ëì
#=∂*Ë. Wk ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) ÃÑ·QÍh, PÜ«∞# J#∞K«~° ã¨=∂[OÃÑ·QÍh 'qkè—QÍ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ JHõ¯_» 360 q„QÆǨÅ∞O_Õ=h, P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ PÜ«∞# KÕuÖ’ XHõ
"≥∂Ѩ|_»ÖË^Œ∞. HÍHõáÈ`Õ =Ú=∂‡\˜H© D #=∂A „âı+¨ª"≥∞ÿ#k. P "Õà◊ KÕ¿ã D ɡ`«ÎO LO^Œh, P ɡ`«ÎO H˘#`À PÜ«∞# (ã¨) P q„QÆǨÅ#∞ `«_»∞`«∂ D q^èŒOQÍ
#=∂A`À JÖÏ¡ÇÏπ ZO`À „Ѩã#¨ ∞fl_»=Ù`å_»∞. J~Ú`Õ Wk Ѷ~¨ ˚ü #=∂*òQÍh, "ålÉò ѨeHÍ~°h (JO>Ë ã¨`«ºO =KÕÛã≤Ok, Jã¨`«ºO `˘ÅyáÈ~ÚOk Jx J<åfl~°h),
#=∂*òQÍh HÍ^Œ∞. ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨)ÃÑ· QÍh, PÜ«∞# J#∞Ü«∂Ü«ÚÅÃÑ·QÍh Wk WOHÍ ''ã¨`«ºO =KÕÛã≤Ok. Jã¨`«ºO =ÚO^Œ∞ #∞OKÕ ÖË^Œ∞. WHõ `«~°∞"å`« ‰õÄ_®
Ѷ¨~ü˚ (qkè)QÍ xÜ«∞q∞OK«|_»ÖË^Œ∞.—— ~å^Œ∞—— Jx J<åfl~°h ǨÏnã¨∞Ö’ LOk (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs – `«Ñ¶‘û~ü |h W„™ê~¸Öò
97. f~°∞Êk<å# JÖÏ¡ÇπÏ D „Ѩuëêª`«‡Hõ"≥∞ÿ# ™ê÷<åxfl (=∞MÏ"≥∞ =∞Ǩ˙‡^£#∞) `«# = H˜`å|∞Öò =∞*Ïe"£∞† =Úã≤¡O – JÖò lǨ^£).
JOu=∞ „Ѩ=HõÎ (ã¨)‰õΩ „Ѩ™êk™êÎ_»∞. D J`«∞º#fl`« ™ê÷#O #∞OKÕ PÜ«∞# (ã¨) 100. ^•^•Ñ¨Ù W^Õ ÉèÏ=O QÆÅ PÜ«∞`«∞ Ü«¸#∞ãπ ã¨∂~å (57= =K«#O)Ö’ LOk. ^•x
`«# J#∞K«~∞° Å H˘~°‰Ωõ ã≤áê¶ ~°ã∞¨ KÕ™êÎ~∞° . P `«~∞° "å`« „Ѩ[Å ÖˇH¯õ Å∞ `ÕÅÛ|_»`å~Ú. ™ê~åOâ◊O K«∂_»O_ç.
1242 1243
17. |h W„™ê~¸Öò ã¨∞ÉòǨ#Å¡r 634 17. |h W„™ê~¸Öò 15= áê~å
84 "åiH˜ K≥ѨC : ''„Ѩu XHõ¯_»∂ `«# 86 "Õ∞=Ú QÆ#Hõ `«ÅK«∞‰õΩO>Ë, h =^Œ‰Ì Ωõ
q^è•#O „ѨHÍ~°O PK«iã¨∞<Î åfl_»∞. ѨÓiÎQÍ Ñ¨OÑ≤# =Ç‘Ï "≥Ú`åÎxfl uiy ™êfinè#O
ã¨<å‡~°Oæ ÃÑ· L#fl^≥=~À h „ѨÉ∞íè =ÙˆH ÉÏQÍ KÕã¨∞HÀQÆÅ=Ú.104 P `«~°∞"å`« =∂‰õΩ
`≥Å∞ã¨∞.——102 =ºuˆ~HõOQÍ ^•xx uiy WÑ≤ÊOK«QÆeˆQ
85 "å~°∞ P`«‡#∞ QÆ∞iOz x#∞fl „Ѩtflã¨∞Î U ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩ}©‚ h=Ù á⁄O^ŒÖË=Ù.105
<åfl~°∞. ''P`«‡ <å „Ñ¨Éèí∞=Ù P[˝`À 87 h „ѨÉèí∞=Ù J#∞„QÆǨÏO`À `«Ñ¨Ê!106
(=Ú_çѨ_ç) LOk. g∞‰õΩ Xã¨QÆ|_ç# xã¨ûO^ÕǨÏOQÍ hÃÑ· L#fl PÜ«∞#
*Ï˝#O |Ǩï ã¨fiÅÊO——103 Jx (F J#∞„QÆǨÏO KåÖÏ Q˘Ñ¨Êk.
„Ѩ=HÍÎ!) "åiH˜ K≥ѨC. 88 "åiH˜ K≥ѨC : ''XHõ"Õà◊ ã¨=∞ã¨Î
101. Hõeq∞Ö’ =∂#=Ùx Ѩiã≤÷u ZÖÏ LO@∞O^À, ÖËq∞Ö’ J`«x ã¨fiÉèÏ=O ZÖÏ =∂#=ÙÅ∞, Ü«∂=`«∞Î l#∞flÅ∞ Hõeã≤ D
LO@∞O^À D PÜ«∞`«∞Ö’ K≥Ñʨ |_çOk. ã¨∞MÏÅ∞ „áêÑ≤OÎ z#ѨÙ_»∞ J`«_∞» JÖÏ¡ÇÏπ #∞ Y∞~üP#∞ ÖÏO\˜ „QÆO^ä•xfl `Õ^ŒÅz<å –
=∞~°záÈ`å_»∞. q∞_çã≤Ѩ_»`å_»∞. ÉÏ^èŒÅ∞ "≥Ú^ŒÖˇ·#ѨÙ_»∞ x~åâßxã¨Ê$ǨÏʼnõΩ "å~°∞ XO_˘HõiH˜ `À_®Ê@∞#∞ JO^Œ*ãË ∞¨
Ö’#=Ù`å_»∞. ^Õ=Ù_çˆH `«# g∞^Œ ^ŒÜ«∞ÖË^Œx xOk™êÎ_»∞. J~Ú`Õ qâ◊fiã≤Oz#"å~°∞ ‰õΩ<åfl107 W@∞=O\˜ ^•xx fã¨∞‰õΩ
=∂„`«O JÖÏ „Ѩ=iÎOK«~°∞. Hõeq∞Ö’#∂, ÖËq∞Ö’#∂ "å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ 㨇i™êÎ~°∞. ~å=@O "åi=Å¡ HÍx Ѩx.
JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉèíÜ«∞Ѩ_»∞`«∂, PÜ«∞# HÍ~°∞}ºO Ѩ@¡ PâßÉèÏ=O Hõey LO\Ï~°∞.
q=~åʼnõΩ Ǩ˙^£ ã¨∂~åÖ’x 9 – 11 PÜ«∞`«∞Å#∞ K«∂_»O_ç. 89 "Õ∞=Ú „Ѩ[Å É’^èŒ<å~°÷O D
102. D PÜ«∞`«∞ |Ǩï^≥·"Àáê㨉õΩʼnõΩ ÃÇÏK«ÛiHõ =O\˜k. Ǩ˙^£ ã¨∂~åÖ’x 121, Y∞~üP#∞Ö’ Jxfl (q^è•Å∞QÍ#∞)
122 PÜ«∞`«∞ÅÖ’ K≥ѨÊ|_ç# q+¨Ü«∞"Õ∞ WHõ¯_® K≥ѨÊ|_çOk. ....'ëêH˜Å`«∞<£— LѨ=∂<åÅ#∞ WKåÛ=Ú. HÍx KåÖÏ
JO>Ë ã¨OHõÅÊO, Ѩ^Œúu, ^èŒ~°‡O, q^è•#O, <≥·[O, ã¨fiÉèÏ=O J<Õ J~å÷Å∞=™êÎ~Ú. =∞Ok `«=∞ u~°™ê¯~° "≥·Yix =∂#∞HÀ
D PÜ«∞`«∞Ö’ Jqâßfiã¨∞Å∞ `«∂Å<å_»|_®¤~°∞. qâßfiã¨∞Å∞ „Ѩâ◊Oã≤OK«|_®¤~°∞. ÖË^∞Œ .108
ZO^Œ∞HõO>Ë „Ѩu=∞x+‘, `å#∞ Z#∞fl‰õΩ<Õ r=#=∂~°Oæ J`«x QÆ∞}QÆ}ÏÅ`À, J`«x
ã¨fiÉèÏ=O`À =Ú_çѨ_ç LO@∞Ok. 104. JÖÏ¡ÇÏπ '=Ç‘Ï— ^•fi~å „Ñ¨™êkOz# H˘^ÀÌ Q˘áÈÊ *Ï˝<åxfl ‰õÄ_® `å#∞ `«ÅK«∞‰õΩO>Ë
[ѨÙÎ KÕã¨∞HÀQÆÅ_»∞. JO>Ë =∞<ÀѶ¨ÅHõOÃÑ· #∞Oz P *Ï˝<åxfl `˘ÅyOK«QÆÅ_»∞.
103. P`«‡ ZO`À ã¨∂Hõ‡∆ "≥∞#ÿ k. HõO\˜H˜ HÍ#~åxk. HÍx „Ѩu „áê}˜H© J^Õ r=<å^è•~°O.
J^≥ÖÏ LO@∞Ok? ^•x "åã¨ÎqHõ`« Uq∞\©? – Z=iH© `≥eÜ«∞^Œ∞. nx QÆ∞iOz 105. JO>ˆ ^Õ=Ù_»∞ QÆ#Hõ D *Ï˝<åxfl „Ѩ=HõÎ #∞Oz f¿ãã¨∞‰õΩO>Ë ^•xfl PÜ«∞#
Ü«¸^Œ∞Å∞ ‰õÄ_® XHõ™êi =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O)#∞ „ѨtflOKå~°∞. JѨC_»∞ D #∞Oz uiy WÑ≤ÊOKÕ "å_≥=_»∂ LO_»_»∞.
PÜ«∞`«∞ J=`«iOzOk (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs – |h W„™ê~¸Öò ã¨∂~å "åºMϺ#O). 106. HÍx (F =ÚǨÏ=∞‡^£!) JÖÏ¡ÇπÏ hÃÑ· ^ŒÜ«∞^ŒeKå_»∞. h‰õΩ „Ѩ™êkOz# *Ï˝<åxfl
D PÜ«∞`«∞ ÉèÏ="Õ∞q∞@O>Ë g∞‰õΩ#fl *Ï˝#O ^≥·=*Ï˝#O`À áÈeÛ#@¡~Ú`Õ KåÖÏ PÜ«∞# h#∞O_ç ÖÏHÀ¯ÖË^Œ∞. =Ú=∂‡\˜H© Wk ^≥·=Hõ$¿Ñ#x `≥Å∞ã¨∞HÀ.
ã¨fiÅÊO. g∞ˆ~"≥∂ P`«‡#∞ QÆ∞iOz „Ѩtflã¨∞Î<åfl~åÜ≥∞. P`«‡ QÆ∞iOz# Ѩi*Ï˝<åxfl
^Õ=Ù_»∞ `«# ã¨O^Õâ◊ǨÏ~°∞ňH `≥Å∞ѨÖË^Œ∞. J~Ú`Õ 'Wk <å „Ñ¨Éèí∞=Ù P[˝‰õΩ Ö’|_ç# 107. k=º Y∞~üP<£ ~°K«#‰õΩ ã¨O|OkèOz# D KèåÖˇOr WO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ ‰õÄ_®
JOâ◊O— Jx =∂„`«O `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç. ^•x "åã¨qÎ Hõ`« Uq∞\’ <å „Ñ¨É∞íè =Ù‰õΩ =∂„`«"∞Õ J<ÕHKõ À@¡ KÕÜ∞« |_çOk. D ã¨"åÅ∞#∞ WO`«=~°‰Ωõ Z=~°∂ ã‘fiHõiOK«ÖHË áõ ÈÜ«∂~°∞.
`≥Å∞ã¨∞ Jx `«# „Ѩ=HõÎ (ã¨) ^•fi~å ^Õ=Ù_»∞ `≥eáê_»∞. 108. D PÜ«∞`«∞ D ã¨∂~å P~°OÉèíOÖ’ ‰õÄ_® =zÛOk.
1244 1245
17. |h W„™ê~¸Öò ã¨∞ÉòǨ#Å¡r 635 17. |h W„™ê~¸Öò 15= áê~å
90 "åiÖÏ J<åfl~°∞109 : ''#∞=Ùfi =∂ 94 „Ѩ[Å =^Œ‰Ì Ωõ =∂~°^æ ~Œ ≈° Hõ`fi« O =zÛ#
HÀã¨O Éèí∂q∞ #∞Oz h\˜ T@#∞ g∞^Œ@, qâ◊fiã≤OK«hÜ«∞‰õΩO_® "åix
„Ѩ=Ç≤ÏOѨ*Ü Ë ∞« #O`«=~°‰Äõ "Õ∞=Ú x#∞fl PÑ≤# q+¨Ü«∞=∞ÖÏ¡ XHõ¯>Ë – ''JÖÏ¡ÇπÏ
#"Õ∞‡k ÖË^Œ∞. XHõ =∂#==∂„`«∞}˜‚ „Ѩ=HõÎQÍ
91 ''ÖË^• h HÀã¨"∞≥ <ÿ å Y~°∂~˚ åÅ∞, „^•Hõ∆ ѨOáê_®?!——114 Jx "å~°<åfl~°∞.
ѨO_»∞¡ QÆÅ `À@ XHõ\ ˜ LO_®e. ^•x 95 (F „Ѩ=HÍÎ!) "åiH˜ K≥ѨC : ''XHõ"Õà◊
=∞^茺# #∞=Ùfi J<ÕHõ HÍÅ∞=Å#∞ ^≥·=^Œ∂`«Å∞ Éèí∂=∞O_»ÅO g∞^Œ
„Ѩ=Ç≤ÏOѨ*ËÜ«∂e. u~°∞QÆ∞`«∂, x"åã¨"Õ∞~°Ê~°K«∞‰õΩO@∂
92 ''ÖË^• #∞=Ùfi K≥|∞`«∞#fl@∞¡QÍ PHÍ L#fl@¡~Ú`Õ, "Õ∞=Ú "åi =^ŒÌ‰õΩ ‰õÄ_®
âßxfl =ÚHõ¯Å∞ =ÚHõ¯Å∞QÍ KÕã≤ =∂ÃÑ· PHÍâ◊O #∞Oz ^≥·=^Œ∂`«<Õ „Ѩ=HõÎQÍ
Ѩ_»"≥~Úº ÖË^• #∞=Ùfi Y∞^Œ∞ÌQÍ Ñ¨OÑ≤ LO_Õ"å~°O.——115
JÖÏ¡ÇπÏ#∞, ^Œ∂`«Å#∞ `≥zÛ =∂ Z^Œ∞@ áÈ`«∞Ok. HÍx <Õ#∞ =∂„`«O =∂#==∂„`«∞}˜‚. =∂#==∂„`«∞x =Å¡ W=hfl
xÅɡ@∞ì.110 ã¨OÉèí==∂? HÍ^Õ! HÍHõáÈ`Õ <Õ#∞ ^Õ=Ùx `«~°Ñ¶¨Ù# xÜ«∞q∞OK«|_ç# „Ѩ=HõÎ#∞.
93 ''ÖË^• h HÀã¨O ã¨fi~°‚ QÆ$ǨÏO U^Œ<åfl „Ѩ=HõΠѨ#ÖÏ¡ ^≥·"å[˝Å#∞ =∂#"åo=~°‰õΩ KÕ~°"ÕÜ«∞@"Õ∞. P Ѩxx <Õ#∞
ã≤^ŒúO HÍ"åe111 ÖË^• #∞=Ùfi PHÍâßxH˜ <≥~°"Õ~°∞ã¨∞Î<åfl#∞. „Ѩ[Å∞ HÀi# HÀÔ~¯#ÖÏ¡ =∞Ç≤Ï=∞Å ~°∂ѨOÖ’ „Ѩ^Œi≈OK«@O
ZH˜¯áÈ"åe. (XHõ"Õà◊ #∞=Ùfi JÖÏ ZH˜¯ ^≥=· ^Ò`«º „Ѩ„H˜Ü∞« Ö’ JO`«~åƒùQOÆ HÍ^Œ∞. J~Ú`Õ JÖÏ¡ÇÏπ HÀi`Õ ^≥=· ^Ò`«º ^è$Œ gHõ~}°
áÈ~Ú<å,) "Õ∞=Ú ã¨fiÜ«∞OQÍ K«^Œ= xq∞`«ÎO XHõ\© J~å =∞Ç≤Ï=∞ K«∂Ѩ|_»∞`«∞Ok. JO`Õ. nxH˜ |^Œ∞Å∞ „Ѩ[Å∞
QÆeQˆ 112 „QÆO^ä"Œ ∞Õ ^≥<· å =∂ÃÑ· J=`«iOѨ HÀi# „Ѩu =∞Ç≤Ï=∞#∂ K«∂Ñ≤ f~åeûO^Õ JO>Ë nxH˜ J_»∂¤ PÑ¨Ó LO_»^Œ∞.
*ËÜ∞« #O`«=~°‰Äõ h Jkè~ÀǨÏ}#∞ ‰õÄ_® „Ѩu =∞x+‘ `«# =∞<À"åOKè« „ѨHÍ~°O ã¨iH˘`«Î =∞Ç≤Ï=∞ HÍ"åÅO\Ï_»∞. JѨC_»∞
"Õ∞=Ú #"Õ∞‡k ÖË^Œ∞.—— (F „Ѩ=HÍÎ!) „Ѩ=HõÎ „á⁄^ŒãÌ =Ψ ∂#O =∞Ç≤Ï=∞Å∞ „Ѩ^iŒ ≈OK«@OÖ’<Õ `«Å=Ú#HõÖ·ˇ LO_®eû=ã¨∞OÎ k.
"åiH˜ K≥ѨC : ''<å „Ñ¨Éèí∞=٠Ѩ~°=∞ ã¨O^Õâ◊ „Ѩ^•è #"≥∞#ÿ Jã¨Å∞ HÍ~°ºO ‰õΩO@∞Ѩ_áç È`«∞Ok. HÍ|\˜ì =∞Ç≤Ï=∞Å∞ JÖÏ¡ÇÏπ
Ѩq„`«∞_»∞. <Õ#∞ „Ѩ=HõÎQÍ Ñ¨OѨ|_ç# Ü«ÚH˜Îx|\˜ì K«∂Ѩ|_»`å~Ú. JO^Œe Lz`å#∞z`åÅ∞, =∞Op K≥|ƒ~°Åhfl ^≥·=
XHõ =∂#==∂„`«∞}˜‚ =∂„`«"Õ∞.——113 „Ѩ}ÏoHõ‰õΩ Ö’|_ç LO\Ï~Ú. P *Ï˝#O JÖÏ¡ÇπωõΩ =∂„`«"Õ∞ Ѩiq∞`«O. <Õ#∞
ã¨~Ú`«O PÜ«∞# „Ѩ}ÏoHõÖ’ *’HõºO KÕã¨∞HÀÖË#∞.
109. qâ◊fiã≤OK«_®xH˜ =∞Hͯ ‰õΩÔ~·+¨µÅ∞ ÃÑ\˜ì# +¨~°`«∞eq.
110. JO>Ë h ^Õ=Ù_»∞, ^≥·=^Œ∂`«Å∞ =∂ Hõà◊¡=ÚO^Œ∞ „Ѩ`«ºHõ∆=∞"åfie. "åix "Õ∞=Ú 114. `«=∞ÖÏO\˜ XHõ =∂#==∂„`«∞_»∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎQÍ `«=∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ ~å=@O Jqâßfi
HõàÏ¡~å uÅH˜OKåe. JO`«=~°‰õÄ =∂‰õΩ #=∞‡HõO ‰õΩ^Œ~°^Œ∞. ã¨∞Å#∞, |Ǩï^≥·"å~å^茉õΩÅ#∞ Pâ◊Û~°ºÑ¨izOk. `«=∞ ÖÏQÍ =∂\Ï¡_Õ"å_»∞, `«=∞
111. J~°cÖ’ 'AMò~∞° Ѷ٨ <£— Jx LOk. JO>Ë JO^Œ"∞≥ #ÿ , â’ÉèÏÜ«∞=∂#"≥∞#ÿ Jx Jã¨Å∞ ÖÏQÍ<Õ u<Õ"å_»∞ „`åˆQ"å_»∞, `«=∞ÖÏQÍ<Õ |O^èŒ∞`«fi ã¨O|O^è•Å∞ Hõey L#fl
J~°÷O. HÍx D PÜ«∞`«∞Ö’ =∂„`«O |OQÍ~°O Jx J~°÷O =ã¨∞ÎOk. =ºH˜Î JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ „Ѩ=HõÎQÍ ZÖÏ =∂iáÈÜ«∂_»∞? J<Õ q+¨Ü«∞O "åix
112. #∞=Ùfi fã¨∞‰õΩ=KÕÛ P „QÆO^äŒO "Õ∞=∞O^Œ~°O ã¨∞ÅÉèíOQÍ K«^Œ=QÆeˆQÖÏ LO_®e. x~å…O`«Ñ¨izOk. D q+¨Ü«∞"Õ∞ qâ◊fiã≤OK«‰õΩO_® "åiH˜ J_»∞¤QÍ xezOk.
113. D ѨÅ∞‰õΩÅ ÉèÏ=O Wk : <å „Ñ¨É∞íè =Ù ^Œ∞~°ƒÅ∞_»∞ HÍ_»∞. PÜ«∞# QÆ#Hõ `«ÅK«∞‰õΩO>Ë 115. Éèí∂q∞ g∞^Œ =∞#∞+¨µÅ∞ x=ã≤ã¨∞Î#flѨC_»∞ "åi=^ŒÌ‰õΩ =KÕÛ „Ѩ=HõÎÅ∞ ‰õÄ_®
g∞ _ç=∂O_»¡xflO\˜h W>Ëì f~°ÛQÆÅ_»∞. 'J~ÚáÈ— J#fl XHõ¯ P[˝`À JO`å J~Ú =∂#=*ÏuH˜ K≥Ok# "åˆ~ J~Ú LO_®e. =∂#"Õ`«~° =º‰õΩÎÅ∞ =∂#=*ÏuH˜
1246 1247
17. |h W„™ê~¸Öò ã¨∞ÉòǨ#Å¡r 636 17. |h W„™ê~¸Öò 15= áê~å
96 "åi`À J#∞ : ''<å‰õÄ – g∞‰õÄ =∞^躌 98 "å~°∞ =∂ PÜ«∞`«∞Å#∞ u~°ã¨¯iOz,
™êH˜∆QÍ JÖÏ¡ÇπÏ KåÅ∞.116 `«# ^•ã¨∞Å ''"Õ∞=Ú Z=ÚHõÖˇ·, `«∞`«∞ÎxÜ«∞Å∞ J~Ú
QÆ∞iOz PÜ«∞#‰õΩ JO`å `≥Å∞ã¨∞. áÈ~Ú# `«~∞° "å`« ‰õÄ_® =∞m¡ ã¨iH˘`«QÎ Í
PÜ«∞# "åix K«∂ã¨∂Î<Õ L<åfl_»∞.—— ѨÙ\˜ìOK«|_»`å=∂?!—— Jx K≥Ñ≤Ê#O
97 JÖÏ¡ÇÏπ Z=iH˜ ã¨<å‡~°Oæ K«∂ѨÙ`å_À ^Œ∞‰õΩQÍ#∞ "åiH˜ „ѨuѶ¨ÅO Wk.120
J`«<Õ ã¨<å‡~°æO á⁄O^Œ∞`å_»∞. PÜ«∞#
=∂~°æqÇ‘Ï#`«‰õΩ Ö’#∞KÕã≤# "åiH˜, 99 Uq∞\©, PHÍâßÅ#∞, Éèí∂q∞x
PÜ«∞# (tHõ∆)‰õΩ q~°∞^ŒúOQÍ W`«~°∞ ã¨$+≤Oì z# JÖÏ¡ÇÏπ `«=∞ ÖÏO\˜ "åix
Öˇ=ih #∞=Ùfi ã¨Ç¨ Ü«∞‰õΩÅ∞QÍ á⁄O^Œ ã¨$+≤Oì KÕ â◊HΘ Hõey L<åfl_»#fl q+¨Ü∞« OÃÑ·
*ÏÅ=Ù.117 JÖÏO\˜ "åix "Õ∞=Ú "å~°∞ ^Œ$+≤ìx ™êiOK«ÖË^•?121
„ѨàÜ
◊ ∞« k<å# =ÚMÏÅ P^è•~°OQÍ ã¨g∞Hõ U=∂„`«O ã¨OHÀKåxH˜ `å=ÙÖËx XHõ
i™êÎ=Ú.118 =∞i K«∂_»É’`Õ "å~°∞ QÆ∞_ç¤ ã¨=∞Ü«∂xfl PÜ«∞# "åi HÀã¨O
"å~°∞, =¸QÆ"å~°∞, K≥q\˜ "åÔ~· xÜ«∞q∞Oz L<åfl_»∞.122 HÍx ^Œ∞~å‡~°∞Åæ ∞
LO\Ï~°∞.119 #~°HõO "åi x"å㨠(ZO`« K≥Ñ≤Ê<å) u~°ã¨¯iOK«‰õΩO_®
=∞=Ù`«∞Ok. Jk =∞O^ŒyOz#ѨC_»ÖÏ¡ LO_»~∞° .
"åi HÀã¨O ^•xfl ~å*Ëã¨∂Î LO\ÏO. =º=ǨÏiOKå~°∞. JO^Œ∞ˆH f~°∞Êk<å# "åiH˜ `«y# âßã≤ÎQÍ QÆ∞_ç¤"å~°∞QÍ, =¸QÆ
"å~°∞QÍ, K≥q\˜"å~°∞QÍ KÕã≤ Ǩ[~°∞Ѩ~°K«@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok.
=∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO =Ç≤ÏOK«ÖË~°∞. XHõ"Õà◊ ^Œ∂`«Å∞ ‰õÄ_® Éèí∞qÃÑ· x=ã≤ã¨∂Î LO>Ë
"åiH˜ Ç≤Ï`«É’^èŒ KÕÜ∞« _®xH˜ ^Õ=Ù_»∞ ^Œ∂`«<Õ „Ѩ=HõQÎ Í Ñ¨OÑ≤ LO_Õ"å_»∞. ^≥=· ^Œ∂`«Å∞ 120. gix #~°HÜ õ ∂« `«#‰õΩ QÆ∞iKÕÜ∞« \ÏxH˜ HÍ~°}"Õ∞=∞O>Ë, gà◊√¡ "Õ∞=Ú J=`«iOѨ*ãË #≤
Éèí∂g∞‡^Œ LO_»@O ÖË^Œ∞ QÆ#Hõ „Ѩ=HõÎQÍ ^≥·=^Œ∂`« ~åÖË^Œ∞. =K«<åÅ#∞ ã¨`º« =∞x ^è$Œ gHõiOK«Ö^Ë ∞Œ . [QÆuÖ’ ã¨~fi° "åºÑ¨"Î ∞≥ ÿ L#fl =∂ x^Œ~≈° <åÅÃÑ·
116. JO>Ë ã¨O^Õâßxfl ÃÇÏK«∞Û`«Q∞Æ Åæ ∞ ÖˉΩõ O_® JO^Œ*Ü Ë ∞« @O <å Hõ~=ΰ ºO. P Hõ~"ΰ åºxfl Ü≥∂K«# KÕÜ«∞ÖË^Œ∞. U=∂„`«O PÖ’zOK«‰õΩO_®<Õ =∞~°}Ï#O`«~° rq`åxfl,
<Õ#∞ ã¨*Ï=ÙQÍ <≥~"° ~Õ åÛ#∞. D q+¨Ü∂« xH˜ g∞‰õÄ – <å‰õÄ =∞^躌 ™êH˜Q∆ Í JÖÏ¡ÇÏπ f~°∞Êk<åxfl `ÕeQÍæ H˘\˜ìáêˆ~âß~°∞. K«zÛ, Z=ÚHõÅ∞QÍ =∂i, Hõ$tOzáÈ~Ú#
KåÅ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë x~°‚Ü«∂Åhfl ÔQ·H˘<Õ"å_»∞ PÜ«∞<Õ. `«~°∞"å`« =∞m¡ Ü«∞^è•`«^äŒOQÍ „|uH˜OK«|_»@O Jã¨ÖˇÖÏ ã¨OÉèí=O? Jx J<åfl~°∞.
117. h „ѨKå~°O ^•fi~å Z=~°∞ qâ◊fiã≤™êÎ~°∞? Z=~°∞ qâ◊fiã≤OK«~°<Õk JÖÏ¡ÇπÏ Jnè#OÖ’ 121. Éèí∂=∂ºHÍâßÅ x~å‡`« J~Ú# JÖÏ¡ÇπωõΩ, giÖÏO\˜ ã¨$+≤ì`åÅ#∞ ã¨$lOK«@O,
LOk. h ÉÏ^茺`«ÖÏ¡ ã¨O^Õâßxfl KÕ~°"ÕÜ«∞@"Õ∞. =∞~°}Ï#O`«~°O "åix uiy ÖËѨ@O Hõ+¨ì™ê^茺O Ug∞ HÍ^Œ∞. D ã¨$+≤ì„Ѩ„H˜Ü«∞
Éèí∂=∂ºHÍâßÅ ã¨$+≤ìHõ<åfl ZO`À ã¨∞Å∞"≥·#k. ''=∂#=Ù}˜‚ ã¨$+≤ìOK«@OHõ<åfl
118. ''`«Å„H˜O^Œ∞Å∞QÍ KÕã≤ (=ÚYO P^è•~°OQÍ) #_çÑ≤OK«@O ZÖÏ ™ê^茺=∞=Ù`«∞Ok?—— Éè∂í =∂ºHÍâßÅ#∞ ã¨$+≤Oì K«@O Q˘Ñ¨Ê Ѩx—— ("≥∂q∞<£ –57). D q+¨Ü∂« <Õfl JÖÏ¡ÇÏπ
Jx „Ѩ=HõÎ „Ñ≤Ü«∞ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å∞ Pâ◊Û~°ºOQÍ J_çQÍ~°∞. ^•xH˜ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) JÇπÏMÏѶπ ã¨∂~å (33) Ö’#∂, Ü«∂ã‘<£ ã¨∂~åÖ’#∞ (81, 82) qâ◊nHõiOKå_»∞.
''HÍà◊§ÃÑ· #_çKÕ â◊H˜Îx „Ѩ™êkOz# JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ =ÚYO P^è•~°OQÍ #_çÑ≤OKÕ â◊H˜Îx
‰õÄ_® Hõey L<åfl_»∞—— Jx K≥áêÊ~°∞ (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs – JÖò Ѷ¨Ù~å¯<£ ã¨∂~å† 122. D 'xÜ«∞q∞`« ã¨=∞Ü«∞O— =∞$`«∞º=Ó HÍ=K«∞Û ÖËHõ „ѨàÜ ◊ ∞« =¸ HÍ=K«∞Û. ã¨O^Œ~ƒ° Où
=Úã≤¡O – ã≤Ѷ¨`«∞Öò dÜ«∂=∞). ^Œ$ëêì º „Ѩà◊Ü«∞Ѷ¨∞_çÜ«∞ Jx ÉèÏqOK«@"Õ∞ KåÖÏ=~°‰õΩ ã¨=∞O[ã¨OQÍ LO@∞Ok.
JO>Ë "Õ∞=Ú "åix =∞m¡ „|uH˜Oz ã¨=∂^èŒ∞Å #∞Oz ÖËѨ\ÏxH˜ XHÍ<˘Hõ
119. „áêѨOzHõ rq`«OÖ’ "å~°∞ ã¨`º« O Ѩ@¡ JO^è∞Œ Å∞QÍ, =¸QÆ"å~°∞QÍ, K≥q\˜"å~°∞QÍ Ñ¶¨∞_çÜ«∞#∞ x~°‚~ÚOKå=Ú Jx JÖÏ¡ÇπÏ ÃãÅqKåÛ_»∞. ''"Õ∞=Ú gà◊¡ =º=Ǩ~åxfl
1248 1249
17. |h W„™ê~¸Öò ã¨∞ÉòǨ#Å¡r 637 17. |h W„™ê~¸Öò 15= áê~å
100 "åiH˜ K≥ÑC¨ : ''XHõ"àÕ ◊ <å „Ñ¨É∞íè =Ù 102 =¸™ê WÖÏ ã¨=∂^è•#q∞KåÛ_»∞ :
HÍ~°∞}º x^èŒ∞ÖË QÆ#Hõ g∞ Jnè#OÖ’H˜ ''QÆ∞}áê~î°O`À ‰õÄ_»∞‰õΩ#fl D ã¨∂K«#
=¿ãÎ, JѨC_»∞ g∞~°∞ Jq Y~°Û~Ú Å#∞ Éè∂í =∂ºHÍâßÅ „ѨÉ∞íè =Ù `«Ñʨ =∞~˘Hõ
áÈ`åÜÕ∞"≥∂##fl ÉèíÜ«∞O`À123 "å\˜x Ô~=~°∂ J=`«iOѨ*ËÜ«∞ÖË^Œ#fl q+¨Ü«∞O
PÑ≤ LOKÕ"å~°∞. (Jã¨Å∞ q+¨Ü«∞O Uq∞ h‰õÄ `≥Å∞ã¨∞. F Ѷ~≤ “<£! xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
@O>Ë) =∂#=Ù_»∞ ã¨O‰õΩz`«
=∞#ã¨∞¯_»∞.—— #∞=Ùfi q<åâßxH˜ QÆ∞~°Ü«∂º=x <Õ#∞
ÉèÏqã¨∞Î<åfl#∞.——
101 "Õ∞=Ú =¸™ê‰õΩ ã¨Ê+¨"ì ∞≥ #ÿ `˘q∞‡k
=∞Ç≤Ï=∞Å#∞124 WKåÛ=Ú. (HÍ"åÅO>Ë) 103 P `«~°∞"å`« Ѷ≤~“#∞, "åix Éèí∂
#∞=Ùfi ã¨fiÜ«∞OQÍ W„™ê~¸Öò =OjÜ«Ú ÉèÏQÆO (~å[ºO) #∞OKÕ ÃÑHõeOz"ÕÜ«∂
Å#∞ J_»∞QÆ∞. J`«#∞ "åi=^ŒÌ‰õΩ =zÛ Åx QÆ\Qì˜ Í xâ◊Û~ÚOK«∞‰õΩ#flѨC_»∞
#ѨC_»∞, ''=¸™ê! #∞=Ùfi KÕ`«|_ç KÕÜ«∞ "Õ∞=Ú "å}©‚, "å_ç "≥O@=Ù#fl "åi<Õ
|_®¤"Õ"≥∂#x <å J#∞=∂#O—— J<åfl_»∞ =ÚOz"Õâß=Ú.
Ѷ~≤ “#∞. 104 P `«~°∞"å`« "Õ∞=Ú W„™ê~¸Å∞
XHõ xs‚`« Ѷ∞¨ _çÜ∞« HÀã¨O "å~Ú^• "Õã≤ LOKå=Ú—— J#fl =K«#O ‰õÄ_® QÆ=∞<å~°›"∞Õ ã¨O`«u`À, ''D Éè∂í ÉèÏQÆOÃÑ125 · g∞~°∞
(Ǩ˙^£ – 104). LO_»O_ç. J~Ú`Õ Ñ¨~°Ö’Hõ "åQÍÌ#
123. ''Y+πÜ∞« `«Öò W<£áê¶ Mò—— JO>Ë Y~°∞ÛÃÑ\˜ì J=*Ë¿ã™êÎ"∞Õ "≥∂, P `«~∞° "å`« ^Œi„^Œ∞Å∞QÍ `«~°∞}O Pã¨#fl"≥∞ÿ#ѨC_»∞ "Õ∞=Ú g∞
=∂iáÈ`å"Õ∞"≥∂ Jx ÉèíÜ«∞Ѩ_»@O. HÍx Wk ^Õ=Ùx HÀâßQÍ~°O. Jk Z#fl\˜H© JO^Œih HõeÑ≤ (XˆH KÀ\˜H˜) fã¨∞‰õΩ
`«iˆQk HÍ^Œ∞. J~Ú`Õ =∂#=Ù_»∞ ã¨O‰õΩz`« =∞#ã¨∞¯_»∞, Ñ‘<åã≤ J=@O =Å¡ =™êÎ=Ú—— Jx K≥áêÊ=Ú.
ZHõ¯_» Y*Ï<å MÏm J~ÚáÈ`«∞O^À#x ɡOÉËÖuˇ áÎ È`«∞O\Ï_»∞. P q+¨Ü∂« <Õfl JÖÏ¡ÇÏπ
=∞~ÀKÀ@ D q^èŒOQÍ „Ѩ™êÎqOKå_»∞ : ''"åiˆH QÆ#Hõ JÖÏ¡ÇπÏ ~å*ϺkèHÍ~°OÖ’ Hõ~°∞=Ù HÍ@HÍÅ∞, PǨ~°^è•<åºÅ H˘~°`« – Wq Ô~O_»∂ XHõ ã¨∂K«# „H˜OkH˜
ÉèÏQÆO Åaè¿ãÎ „Ѩ[ʼnõΩ ~°=O`« ‰õÄ_® W=fi~°∞.—— (x™ê – 53). JÖÏ¡ÇπÏ Jáê~° =™êÎÜ∞« h, J~Ú`Õ =∞O„`«QÍà◊§ =∂Ü«∂*ÏÖÏxfl KÕuHõ„~° „q∞Oy"ÕÜ∞« @O `˘q∞‡^Œ=
Hõ~∞° }Ï=∞Ü«Ú_»∞ QÆ#Hõ ã¨iáÈ~ÚOk. PÜ«∞# `«# ^•ã¨∞Å HÀã¨O `«# ^è<Œ åQÍ~åÅ#∞, ã¨∂K«#QÍ Ñ¨iQÆ}O˜ K«|_»∞`«∞O^Œx W=∂"£∞ ǨÏã¨<£ |„ã‘ Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~∞° . WqQÍHõ
=ÚY^•fi~åÅ#∞ `≥~°zÃÑ>Ëìâß_»∞. ǨÏnã¨∞Ö’ WÖÏ LOk – ''JÖÏ¡ÇπÏ KÕ`«∞Å∞ xO_ç =∞iH˘xfl =∞Ç≤Ï=∞Å∞ ‰õÄ_® Ǩτ[`ü =¸™ê (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO)‰õΩ „Ѩ™êkOK«|_®¤~Ú.
L<åfl~Ú. PÜ«∞# ~ˆ ~ÚO|=à◊√¡ Y~°∞Û KÕã∞¨ OÎ \Ï_»∞. HÍx JO^Œ∞Ö’ ZÖÏO\˜ H˘~°`å L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : KÕu Hõ„~°`À PÜ«∞# H˘O_» ~å~ÚÃÑ· H˘@ìQÍ<Õ JO^Œ∞Ö’ #∞Oz
U~°Ê_»^Œ∞. HÍã¨Î K«∂_»O_ç! PÜ«∞# Éèí∂=∂ºHÍâßÅ#∞ ã¨$+≤ìOz#ѨÊ\˜#∞Op U Ѩ<≥flO_»∞ h\˜ T@Å∞ z=∞‡@O, =∞|∞ƒ `«∞#HõÅ∞ h_»#∞ HõeÊOK«@O, =∞<£fl –
"Õ∞~°‰õΩ Y~°∞ÛKÕã≤ LO\Ï_À!! HÍx PÜ«∞# KÕuÖ’ L#fl ^•O\’¡ `«~°∞QÆ∞^ŒÅ J<Õk ã¨ÖÏfi PǨ~°Ñ¨^•~å÷Å∞ J=`«iOK«@O W`åºkq. HÍx WHõ¯_» 9 ã¨∂K«#Å∞ JO>Ë
~åÖË^Œ∞ (Jq xO_»∞QÍ<Õ L<åfl~Ú)—— (|∞MÏs– H˜`å|∞`ÒÎÇ‘Ï^£† =Úã≤¡O – Ѷ≤~“<£ =∞iÜ«Ú J`«x *Ïu"å~°∞ K«∂ã≤# 9 ã¨∂K«#ÖË. JO^Œ∞ˆH Ǩτ[`ü Wɡfl
H˜`å|∞[˚HÍ`ü). JÉσãπ (~°l) ã¨=Ú„^ŒO pe ~°Ç¨Ï^•iQÍ =∂~°\Ïxfl 'P `˘q∞‡k ã¨∂K«#ÅÖ’—
124. P `˘q∞‡k ã¨∂K«#Å∞ Wq : 1. KÕ~Ú 2. KÕu Hõ„~° 3. Hõ~°∞=Ù HÍ@HÍÅ∞ 4. PǨ~° KÕiÛ, ''Hõ~°∞=Ù HÍ@HÍÅ#∞, PǨ~°^è•<åºÅ H˘~°`«#∞—— XˆH ã¨∂K«#QÍ #"≥∂^Œ∞
^è•<åºÅÖ’ H˘~°`« 5. `«∞á¶ê#∞ 6. q∞_»∞`«Å ^ŒO_»∞ 7. ¿ÑÅ∞, #Å∞¡Å∞ 8. HõѨÊÅ∞ KÕâß~°∞. J~Ú`Õ ui‡rÖ’x XHõ LÖË¡Y#OÖ’ D `˘q∞‡k ã¨∂K«#Å q=~åÅ∞
9. ~°HõÎO. nxH˜ aè#flOQÍ L<åfl~Ú. HÍx „áê=∂}˜Hõ`« s`åº P LÖË¡Y#O |ÅÇ‘Ï#"≥∞ÿ#k.
1250 1251
17. |h W„™ê~¸Öò ã¨∞ÉòǨ#Å¡r 638 17. |h W„™ê~¸Öò 15= áê~å
105 "Õ∞=Ú nxx (Y∞~üP<£#∞) ã¨`º« ã¨"∞Õ 108 ''=∂ „ѨÉ∞íè =٠Ѩ~=° ∞Ѩq„`«∞_»∞. =∂
`«OQÍ J=`«iOѨ*Ëâß=Ú. Wk ‰õÄ_® „ѨÉèí∞=Ù "åQÍÌ#O <≥~°"Õ~°@O `«^䌺O——130
ã¨`«ºO`À<Õ J=`«iOzOk.126 "Õ∞=Ú Jx JO\Ï~°∞.
x#∞fl â◊√Éèí"å~°Î#∞ qxÑ≤OKÕ"åxQÍ, 109 "å~°∞ qÅÑ≤ã¨∂Î, =ÚMÏÅ
ÃÇÏK«ÛiOKÕ "åxQÍ127 =∂„`«"∞Õ P^è•~°OQÍ (™êëêìOQÆ) Ѩ_çáÈ`å~°∞. D
ѨOáê=Ú. Y∞~üP<£ "åi J}‰õΩ=#∞, (q#„=∞`«#∞)
106 #∞=Ùfi <≥=∞‡k <≥=∞‡kQÍ „Ѩ[ʼnõΩ =∞iO`« ÃÑOK«∞`«∞Ok.131
qxÑ≤OK«\ÏxH˜ gÅ∞QÍ "Õ∞=Ú Y∞~üP#∞ 110 "åiH˜ K≥ÑC¨ : ''JÖÏ¡ÇÏπ #∞ JÖÏ¡ÇÏπ
„QÆO^ä•xfl H˘kÌ H˘kÌQÍ KÕã≤128 J=`«iO Jx Ñ≤ez<å, ~°Ç¨ ‡<£ Jx Ñ≤ez<å – U
Ѩ*Ëâß=Ú. "Õ∞=Ú nxx JOK≥Å"åsQÍ ¿Ñ~°∞`À Ñ≤ez<å – =∞Oz ¿Ñ~°¡hfl
J=`«iOѨ*Ëâß=Ú. PÜ«∞#"Õ.——132 #∞=Ùfi h #=∂A#∞ =∞s
107 "åiH˜ K≥ÑC¨ : ''g∞~°∞ nxx #q∞‡<å aQÆæ~°QÍ#∂, =∞s "≥∞Å¡QÍ#∂ ѨiîOK«‰õΩ.
#=∞‡HõáÈ~Ú<å, nxH˜ ѨÓ~°fiO *Ï˝#O g\˜H˜ #_»∞=∞ =∞^èÕº=∂~åæxfl J=ÅO
"˘ã¨QÆ|_ç# "åi Z^Œ∞@ Wk ѨiîOK« aOK«∞.133
|_ç#ѨC_»ÖÏ¡ "å~°∞ =ÚMÏÅ P^è•~°OQÍ 128. 'Ѷ¨~°Mò<åÇ¨ï— J#fl Ѩ^•xH˜ '"Õ∞=Ú nxfl ÉÏQÍ q_»=∞~°z K≥áêÊ=Ú— J<Õ J~°÷O
™êëêìOQÆÑ_¨ áç È`å~°∞.——129 ‰õÄ_® =ã¨∞ÎOk.
125. ''D Éèí∂ÉèÏQÆO—— J#QÍ<Õ DlѨÙì ~å[ºO ã¨∞Êù~°}‰õΩ =ã¨∞ÎOk. Ѷ≤~“#∞ K«„Hõ=iÎ 129. k=º Y∞~üP<£ J=`«~°}‰õΩ ѨÓ~°fiO L#fl PHÍâ◊ „QÆO^ä•Å#∞ J^茺ܫ∞#O KÕã≤=Ù#fl
Ǩτ[`ü =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)#∞, PÜ«∞# *Ïu "åÔ~·# W„™ê~¸bÜ«ÚÅ#∞ `«# ѨO_ç`«∞ʼnõΩ '=Ç‘Ï— JO>Ë Uq∞\’, ^≥·=„áÈHõÎO ZÖÏ LO@∞O^À `≥Å∞ã¨∞. HÍ|\˜ì
~å[ºO #∞Oz "≥à§◊ Q˘\ÏìÅx ã¨OHõeÊOK«∞‰õΩ<åfl_»∞. J~Ú`Õ |h W„™ê~¸Öò K«i„`« Y∞~üP<£ Ѩ~î°<åxfl q#QÍ<Õ "å~°∞ J}‰õΩ=`À, ÉèíH˜Î`À ™êëêìOQÆѨ_»`å~°∞. JOu=∞
Kå\˜K≥¿ÑÊ^Õq∞@O>Ë "å~°∞ DlѨÙì ~å[ºO #∞Oz "≥o§áÈ~Ú# `«~°∞"å`« uiy ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O)#∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<Õ q"ÕK«##∞ `«=∞‰õΩ „Ѩ™êkOz#O^Œ∞‰õΩ, k=º
DlѨÙÖì ’H˜ „Ѩ"tÕ OK«Ö^Ë ∞Œ . 40 ã¨O=`«û~åÅáê@∞ 'fÇπÏ— "≥∞^ÿ •#OÖ’ LO_ç, J@∞ Y∞~üP<£ ã¨`º« `«#∞ „QÆÇÏ≤ OKÕ ™œÉèÏQͺxfl `«=∞‰õΩ "˘ã¨y#O^Œ∞‰õΩ "å~°∞ x[„ѨÉ∞íè =Ù‰õΩ
Ñ≤=∞‡@ áêÅã‘Î<åÖ’ „Ѩ"ÕtOKå~°∞. P~åѶπ ã¨∂~å ^•fi~å =∞#‰õΩ `≥e¿ãk ‰õÄ_® Hõ$`«[˝`«Å∞ `≥Å∞ѨىõΩO\Ï~°∞.
W^Õ. HÍ|\˜ì 'D Éèí∂ÉèÏQÆO— JO>Ë áêÅã‘Î<å „Ñ¨^Õâ◊=∞x J#∞HÀ=@O ã¨=∞O[ã¨O. 130. Ug∞ `≥eÜ«∞x =∞Hͯ Jqâßfiã¨∞Å∞ qâ◊fiã≤OK«HõáÈ~Ú#O`« =∂„`å# (F „Ѩ=HÍÎ!)
#∞=Ùfi MË^ŒÑ¨_»=Åã≤# J=ã¨~°O ÖË^Œ∞. "å~°∞ u~°ã¨¯iOz#ѨÊ\˜H© ^≥·=^Ò`«ºO
126. JO>Ë D „QÆO^äŒO ã¨∞~°H˜∆`«OQÍ–ZÖÏO\˜ =∂~°∞ÊʼnõΩ Ö’#∞Q͉õΩO_® – g∞ =^ŒÌ‰õΩ QÆ∞iOz# J=QÍǨÏ# L#fl *Ï˝#∞Å∞ ^•xx qâ◊fiã≤OKå~°∞. ÃÑ·QÍ "å~°∞ Y∞~üP<£
KÕiOk. JO^Œ∞Ö’ ZÖÏO\˜ ÃÇÏK«∞Û`«Q∞Æ Åæ ∂ KÕÜ∞« |_»Ö^Ë ∞Œ . ZO^Œ∞HõO>Ë D „QÆO^ä•xfl áê~åÜ«∞}Ïxfl qx ^≥·=ã¨xflkèÖ’ ™êëêìOQÆѨ_®¤~°∞. PÜ«∞# Ѩq„`«`«#∞ H˘x
^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) =~°‰õΩ fã¨∞‰õΩ=zÛ# ^≥·=^Œ∂`« â◊H˜Îã¨OѨ#∞fl_»∞, #=∞‡Hõã¨∞÷_»∞, Ü«∂_»∞`«∂, PÜ«∞# KÕã#≤ "åQÍÌ#OÃÑ· `«=∞‰õΩ#fl „ѨQÍ_è» qâßfi™êxfl =ºHõÑÎ i¨ Kå~°∞.
ã≤OǨã¨<åkèÑu¨ =^ŒÌ P^Œ~}° á⁄Ok#"å_»∞, ^≥=· ^Œ∂`«ÅO^ŒiÃÑ· PkèÑ`¨ º« O QÆÅ"å_»∞. Jk KåÅ∞.
PÜ«∞<Õ l„cÖò (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO).
131. K«∞|∞Hõ=ÚÅ P^è•~°OQÍ „Ѩ}q∞e¡# q+¨Ü«∞O =∞~À™êi „Ѩ™êÎ=#‰õΩ =zÛOk.
127. JO>Ë q^èÕÜ«∞`« K«∂¿Ñ qâßfiã¨∞Å áêe@ â◊√Éèí"å~åÎǨÏ~°∞_»∞, Jq^èÕÜ«ÚÅ áêe@ ^Õ=ÙxѨ@¡ ÉèHí ,Θ Hõ$`«[`˝ åÉèÏ=O `˘}H˜ãÖ¨ Ï_»QÍ KÕã#≤ „Ѩ}Ï=∞O "≥Ú^Œ\˜ „Ѩ}Ï=∞O
ÃÇÏK«ÛiOKÕ"å_»∞ Jx ÉèÏ=O.
1252 1253
17. |h W„™ê~¸Öò ã¨∞ÉòǨ#Å¡r 639 17. |h W„™ê~¸Öò 15= áê~å
111 WOHÍ WÖÏ K≥ÑC¨ : ''„ѨâO◊ ã¨Åhfl ÃÇÏK«∞Û ã¨fi~°O`À #=∂*ò KÕã¨∂Î L<åfl~°∞. PÜ«∞# (ã¨) "åi^ŒÌih ^Œ~åºÑ¨ÙÎ KÕÜ«∞QÍ,
JÖÏ¡ÇÏπ Hˆ â’aè™êÎ~Ú. PÜ«∞# Z=ih ''<Õ#∞ Z=ix q#fláêÅ∞ KÕã¨∞‰õΩO@∂ L<åfl<À PÜ«∞# <å q#fláêÅ#∞ qO@∂<Õ
ã¨O`å#OQÍ KÕã¨∞HÀÖË^Œ∞. `«# qâ◊fi L<åfl_»∞—— Jx Ǩτ[`ü J|∂|„H± (~°l) K≥áêÊ~°∞. ''<å L^ÕÌâ◊O x„^Œ=∞`«∞ÎÖ’
™ê„=∂[ºOÖ’ PÜ«∞#‰õΩ ÉèÏQÆ™êfi=Ú L#fl"åix "Õ∞ÖÁ¯ÅÊ@O, Ã+·`å<£#∞ `«iq∞H˘@ì_»O—— Jx Ǩτ[`ü L=∞~ü (~°l)
Öˇ=~°∂ ÖË~°∞. XHõi ã¨Ç¨Ü«∞ ã¨Ç¨ÏHÍ~å K≥áêÊ~°∞. JѨC_»∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) HõO~îåxfl HÍã¨Î ÃÑOK«=∞x J|∂|„H±‰õΩ ã¨ÅǨ
ÅÃÑ· P^è•~°Ñ¨_»\ÏxH˜ PÜ«∞# U ~ÚzÛ, h HõO~îåxfl HÍã¨Î `«yæOK«∞ Jx L=∞~ü‰õΩ ã¨∂zOKå~°∞ (q∞ëê¯`ü). HÍQ͆
=∂„`«O |ÅÇ‘Ï#∞_»∞ HÍ_»∞. HÍ|\˜ì D PÜ«∞`«∞ ^Œ∞P <ÕÑ^¨ ºŒä OÖ’ J=`«iOzO^Œx Ǩτ[`ü P~Úëê (~°.J<£Ç¨ ) J<åfl~°∞
#∞=Ùfi PÜ«∞# Q˘Ñ¨Ê^Œ<åxfl Ѷ∞¨ #OQÍ (|∞MÏs, =Úã≤¡O). – Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü P^è•~°OQÍ.
H©iãÎ ∂¨ Î LO_»∞.——
(ã¨*ÏÌ). Y∞~üP<£ Ѩ~<°î åxfl q#@O =Å¡ `«=∞Ö’ [xOz# ÉèÜ í ∞« Éè‰í Ωõ ÅÎ ‰õΩ, Jâ◊H`Îõ ‰« Ωõ ,
n<å=ã¨÷‰õΩ „ѨfHõQÍ KÕã≤# „Ѩ}Ï=∞O Ô~O_»= „Ѩ}Ï=∞O.
132. P ~ÀAÖ’¡ =∞Hͯ֒x =Ú„+≤‰õΩʼnõΩ JÖÏ¡ÇπÏ QÆ∞}"åK«HÍÖˇ·# '~°Ç¨‡<£—, '~°Ç‘Ï"£∞—Å∞
`≥eÜ«∞=Ù. JO^Œ∞ˆH =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) <À@ '~°Ç¨‡<£— '~°Ç‘Ï"£∞— ÖÏO\˜ Ѩ^•Å∞
q#flѨC_»∞ "å~°∞ H˜Oz`ü Pâ◊Û~åºxH©, J#∞=∂<åxH˜ QÆ∞~°ÜÕ∞º"å~°∞. "åiÖÏ
K≥ѨC‰õΩ<Õ"å~°∞ : ''DÜ«∞#QÍ~°∞ XHõ¯ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ Ñ≤Å==∞x =∂ÔH·`Õ É’kèã¨∞Î<åfl_»∞.
`«<Õ"≥∂ W^ŒÌˆ~ã≤ =ÚQÆ∞æˆ~ã≤ ^≥·"åÅ#∞ Ñ≤Å∞ã¨∞Î<åfl_»∞.—— JѨC_»∞ D PÜ«∞`«∞ Y
J=`«iOzOk (Wɡfl Hõã‘~ü).
133. D PÜ«∞`«∞ J=`«~°}Ï <ÕѨ^䕺xfl QÆ∞iOz q=iã¨∂ΠǨτ[`ü Wɡfl JÉσãπ (~°l)
WÖÏ J<åfl~°∞ : =∞Hͯ֒ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Å¡ÖϡǨï JÖˇ·Ç≤Ï = ã¨Å¡O) XH˘¯Hõ¯Ñ¨C_»∞
^•H˘¯x LO_®eû =KÕÛk. PÜ«∞# (ã¨) `«# ã¨ÇϨ K«~∞° ʼnõΩ #=∂A KÕ~Úã¨∞#Î flѨC_»∞
HÍã¨Î ÃÇÏK«∞Û ã¨fi~°O`À KÕ~ÚOKÕ"å~°∞. |Ǩï^≥·"å~å^茉õΩÅ∞ Y∞~üP#∞ qx Y∞~üP<£
„QÆO^ä•hfl, JÖÏ¡ÇπÏ#∞ P_çáÈã¨∞‰õΩ<Õ"å~°∞. JѨC_»∞ JÖÏ¡ÇπÏ PÜ«∞xfl L^ÕÌtOz,
'=Ú„+≤‰õΩ¯Å∞ Y∞~üP<£x qx ^Œ∂+≤OK«\ÏxH˜ P™ê¯~°O HõeˆQÖÏ =∞s aQÆæ~°QÍ
ѨiîOK«‰õΩ. JÖÏ Jx h ã¨Ç¨ÏK«~°∞ʼnõΩ ‰õÄ_® q#|_»‰õΩO_® áÈÜÕ∞ÖÏ =∞s
"≥∞Å¡QÍ#∂ K«^Œ=‰õΩ— Jx É’^èŒÑ¨iKå_»∞ (|∞MÏs – `ÒÇ‘Ï^£ „ѨHõ~°}O† =Úã≤¡O –
#=∂*ò „ѨHõ~°}O).
XHõ ã¨OѶ¨∞@# – XHõ ~ÀA ~å„u ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) #_»záÈ`«∂ Ǩτ[`ü
J|∂|„H± ã≤nÌMò (~°l) <≥=∞‡kQÍ #=∂*ò KÕã¨∂Î LO_»@O K«∂âß~°∞. P `«~°∞"å`«
PÜ«∞# (ã¨) Ǩτ[`ü L=∞~ü (~°l)#∞ ‰õÄ_® K«∂_»@O [iyOk. PÜ«∞<Õ"≥∂
1254 1255
18. JÖò HõǨÏѶπ ã¨∞ÉòǨ#Å¡r 640 18. JÖò HõǨÏѶπ 15= áê~å

18. JÖò HõǨÏѶπ (QÆ∞ǨÏ) ã¨∂~å

ѨiK«Ü«∞O
D ã¨∂~å =∞Hͯ HÍÖÏxH˜ K≥Ok# ã¨∂~å. D ã¨∂~å =ÚYºOQÍ ^è•i‡Hõ qâßfi™êxH˜
ã¨O|OkèOz# „Ѩ^•è # ã¨∂„`åÅ#∞ K«iÛOzOk. JÖÏ¡ÇÏπ Ѩ@,¡ Ѩ~Ö° ’HõO Ѩ@,¡ =∞~°}Ï#O`«~°
rq`«O Ѩ@¡ qâßfi™êxfl Ѩ\ ˜+¨ìO KÕÜ«∞_®xH˜ D K«~°Û L^ÕÌtOzOk. „áê~°OÉèí =K«<åÅ∞
JÖÏ¡ÇπÏ B#fl`åºxfl H˘xÜ«∂_»∞`«∂ PÜ«∞# =∞Ǩϟ#fl`« =ºH˜Î`åfixfl Kå\˜K≥áêÊ~Ú. D
ã¨∂~åÖ’x 9= PÜ«∞`«∞Ö’ XHõ QÆ∞ǨÏÖ’ x„^ŒáÈ~Ú# H˘O^Œ~°∞ qâßfiã¨∞Å „Ѩ™êÎ=# LOk.
D Hõ^Œä XHõ J^Œ∞ƒù`"« ∞≥ #ÿ ã¨OѶ∞¨ @##∞ `≥eÑ≤Ok. "åi ã¨∞n~°"… ∞≥ #ÿ x„^Œ ^Õ=Ùx =∞ǨÏ`åºÅÖ’
XHõ\ ˜. D Hõ^äŒ P^è•~°OQÍ D ã¨∂~å‰õΩ D ¿Ñ~°∞ ÃÑ@ì_»O [iyOk. "å~°∞ H˘O^Œ~°∞
Ü«Ú=‰õΩÅ∞. |Ǩï^≥"· å~å^è#Œ #∞ u~°ã¯¨ iOz# Ü«Ú=‰õΩÅ∞. q„QÆÇ¨ Å#∞ ÖËHõ W`«~° ^Õ=Ùà◊§#∞
P~åkèOK«_®xfl W+¨ìѨ_»x Ü«Ú=‰õΩÅ∞. JO^Œ∞=Å¡ ^Ò~°˚<åºÅ‰õΩ QÆ∞~°~Ú# P Ü«Ú=‰õΩÅ∞
`«=∞ „áêO`åxfl =ke áêiáÈ~Ú =KåÛ~°∞. "å~°∞ XHõ QÆ∞ǨÏÖ’H˜ =zÛ x„^ŒáÈÜ«∂~°∞.
JÖψQ x„^ŒÖ’ ^•^•Ñ¨Ù 309 ã¨O=`«û~åÅ∞ QÆ_çáê~°∞. HÍx "å~°∞ x„^ŒÖËz `å=Ú =∞Ǩ
J~Ú`Õ H˘xfl QÆO@Å∞ x„^ŒáÈ~Ú LO\Ï=∞x ÉèÏqOKå~°∞. QÆ∞ǨÏÖ’ x„^ŒáÈ~Ú# P
Ü«Ú=‰õΩÅ∞ JÖÏ¡ÇÏπ #∞ qâ◊fiã≤Oz# Ü«Ú=‰õΩÅ∞. JÖÏ¡ÇÏπ #∞ `«Ñʨ =∞Ô~=fiih Ji÷OK«x"å~°∞.
"åi Hõ^Œä `åºQÍxfl, ã≤~÷ z° `åÎxfl, JÖÏ¡ÇÏπ Ѩ@¡ ^Œ$_è"» ∞≥ #ÿ qâßfi™êxfl, ã¨`º« O HÀã¨O áÈ~å_»\Ïxfl
„ѨuaOaã¨∞ÎOk. QÆ∞ǨÏÖ’ "åi ã¨∞n~°…x„^Œ =∞~°}Ïxfl, =∞~°}Ï#O`«~°O =∞m§ ÖËѨ_®xfl
ã¨∂zã¨∞ÎOk. =∞~°}O, =∞~°}Ï#O`«~° rq`«O Ô~O_»∂ Jx"å~°º"≥∞ÿ#qQÍ `≥Å∞ѨÙ`«∞Ok.
D ã¨∂~åÖ’ =¸™ê (Jã¨) QÆ∞iOz# Hõ^äŒ ‰õÄ_® „Ѩ™êÎqOK«|_çOk. ^≥·=„Ѩ=HõÎQÍ,
^Õ=Ùx ã¨O^Õâßxfl fã¨∞‰õΩ=zÛ# =∞ǨÏhÜ«ÚxQÍ J`«∞º#fl`« ™ê÷#O Hõey#ѨÊ\˜H© =¸™ê
„Ѩ=HõÎ (Jã¨) *Ï˝<åxfl WOHÍ ã¨OáêkOKåÅ#fl ‰õΩ`«∂ǨÏÅO "≥∞O_»∞QÍ Hõey#"å~°∞, PÜ«∞#
=∞~À =ºH˜Î #∞Oz *Ï˝<åxfl ã¨OáêkOK«_®xH˜ Z#fl_»∂ "≥#∞HÍ_»ÖË^Œ∞. =¸™ê „Ѩ=HõÎ
(Jã¨) d[~ü J<Õ =∞ǨÏhÜ«Úx #∞Oz *Ï˝#É’^èŒ ã‘fiHõiOK«_®xH˜ PÜ«∞#`À áê@∞ L<åfl~°∞.
PÜ«∞# K≥Ñ≤Ê#@∞¡ ã¨Ç¨Ï#O =Ç≤ÏOK«_®xH˜ „Ѩܫ∞uflOKå~°∞.
D ã¨∂~åÖ’ „Ѩ™êÎ=#‰õΩ =zÛ# =¸_À Hõ^äŒ AÖòY~ü<≥·<£‰õΩ ã¨O|OkèOz#k.
PÜ«∞# <åºjÅ∞_≥#· Q˘Ñ¨Ê áêʼnõΩ_»∞. XHõ á⁄~°∞QÆ∞ ^ÕâO◊ „Ѩ[Å∞ PÜ«∞#‰õΩ "≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰Ωõ x,
`«=∞ÃÑ· ^•_»∞Å∞ KÕã¨∞Î#fl J~åK«Hõ, J<åQÆiHõ *Ï`«∞Å∞ Ü«∂E*ò, =∂E*òÅ #∞Oz ~°Hõ∆}
HõeÊOK«=Åã≤#kQÍ HÀ~å~°∞. |ÅÇ‘Ï#"≥∞#ÿ á⁄~°∞QÆ∞"åix HÍáê_»\ÏxH˜ P <åºÜ«∞jÅ∞_≥#·
~åA ã¨OHõeÊOKå_»∞. Ü«∂E*ò, =∂E*òÅ #∞Oz "åix ~°H˜∆OK«_®xH˜ XHõ ^Œ$_è»"≥∞ÿ#
QÀ_»#∞ xi‡OKå_»∞. D ã¨∂~å `ÒÇ‘Ï^£ (UHõ^≥·"å~å^èŒ#) QÆ∞iOz |ÅOQÍ K≥|∞`«∂
=ÚQÆ∞ã¨∞OÎ k.
Q
1256
18. JÖò HõǨÏѶπ ã¨∞ÉòǨ#Å¡r 641 18. JÖò HõǨÏѶπ 15= áê~å

18. JÖò HõǨÏѶπ1 ã¨∂~å Ѩ#∞Å∞ KÕ¿ã qâßfiã¨∞ʼnõΩ L`«Î=∞

„ѨuѶ¨ÅO LO^Œx â◊√Éèí"å~°ÎÅ∞ W=fi
J=`«~°} : =∞Hͯ PÜ«∞`«∞Å∞ : 110 \ÏxH˜.
Jáê~° Hõ~∞° }Ï=∞Ü«Ú_»∞, Ѩ~=° ∞ Hõ$áêjÅ∞_≥#·
JÖÏ¡ÇÏπ ¿Ñ~°∞`À 3 JO^Œ∞Ö’ "å~°∞ âßâ◊fi`«OQÍ LO\Ï~°x
1 „Ѩâ◊Oã¨Åhfl JÖÏ¡ÇπωõΩ =∂„`«"Õ∞ (`≥Å∞Ѩ\ÏxH˜,)
â’aè™êÎ~Ú. PÜ«∞# `«# ^•ã¨∞xÃÑ· D 4 JÖÏ¡ÇπÏ ã¨O`å#O Hõey L<åfl_»x
(Y∞~üP<£) „QÆO^ä•xfl J=`«iOѨ*Ëâß_»∞. ѨeˆH"åix ÃÇÏK«ÛiOK«\ÏxH˜4 (D
WO^Œ∞Ö’ ZÖÏO\˜ =„Hõ`#« ∂ LOK«Ö^Ë ∞Œ .2 „QÆO^äŒO J=`«iOѨ*ˇÜ«∞º|_çOk).
2 ÃÑQ· Í Jxflq^è•ÖÏ ã¨~Ô #· kQÍ LOKå_»∞ 5 Ü«∞^•~å÷xH˜ "åiH˜QÍh, "åi `å`«
=Ú`åÎ`«Å‰õΩQÍh D q+¨Ü«∞O Ug∞
– `«# =^Œ#Ì ∞Oz3 qkèOK«|_Õ Hõi#î "≥∞#ÿ `≥eÜ«∞^Œ∞. "åi <À@ "≥Å∞=_Õ D
tHõ∆ QÆ∞iOz ÃÇÏK«ÛiOK«\ÏxH˜, =∞Oz =∂@ ZO`À ^•~°∞}"≥∞ÿ#k.5 "å~°∞
1. 'HõǨÏѶπ— JO>Ë QÆ∞Ç¨Ï Jx J~°÷O. D ã¨∂~åÖ’ QÆ∞ǨÏ"åà◊§ =$`åÎO`«O =zÛOk. K≥¿ÑÊ^ŒO`å ѨzÛ J|^Œú"Õ∞.
JO^Œ∞ˆH D ã¨∂~å‰õΩ HõǨÏѶπ J<Õ ¿Ñ~°∞ =zÛOk. D ã¨∂~åÖ’x "≥Ú^Œ\ ˜ 10 6 (F =ÚǨÏ=∞‡^£!) XHõ"Õà◊ D [#∞Å∞
PÜ«∞`«∞Å∞, z=i 10 PÜ«∞`«∞Å „áêâ◊ãºÎ¨ O QÆ∞iOz ǨÏnã¨∞Å∞ L<åfl~Ú. Z=~°~Ú`Õ D =∂@#∞6 qâ◊fiã≤OK«HõáÈ`Õ #∞=Ùfi
D PÜ«∞`«∞Å#∞ HõO~î°ã¨÷O KÕã¨∞‰õΩO\Ï_À, "å\˜x áê~åÜ«∞}O KÕ™êÎ_À J`«#∞ "åi"≥#∞Hõ ^Œ∞óYO`À ‰õΩq∞eáÈ`«∂ h
^Œ*Ï˚Öò LѨ„^Œ=O #∞Oz ã¨∞~°H˜∆`«OQÍ LO\Ï_»∞ (ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O – JÖò HõǨÏѶπ „áê}ÏÅ∞ áÈQ˘@∞ì‰õΩO\Ï"å Uq∞?
ã¨∂~å =∞ǨÏ`«‡ºO). â◊√„Hõ"å~°O <å_»∞ D ã¨∂~å#∞ áê~åÜ«∞}O KÕã≤# =ºH˜ÎÃÑ·,
=KÕÛ â◊√„Hõ"å~°O =~°‰õΩ XHõ „Ѩ`ÕºHõ HÍOu P=iã¨∞ÎOk (=Úã¨Î„^ŒH± ǨH˜"£∞–
7 [#∞ÅÖ’ Z=~°∞ =∞Oz Ѩ#∞Å∞
KÕ™êÎ~À ѨsH˜∆OKÕ xq∞`«ÎO "Õ∞=Ú Éèí∂
2/368 – Ѷ‘ ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ JÖò *Ï"≥∞ Jã¨ûѶ∞‘ ~üÖ’ JÖòÉÏhQÍ~°∞ nxfl „áê=∂}˜H"õ ∞≥ #ÿ kQÍ
Y~å~°∞ KÕâß~°∞ –6470). D ã¨∂~å Ѩ~#°î O =Å¡ WO\’¡ âßOu, â◊√ÉèOí J=`«i™êÎ~Ú.
=∞O_»ÅOÖ’ L#fl ^•#flO`«\ ˜h7
XHõ™êi ^≥=· „Ѩ=HõÎ „Ñ≤Ü∞« ã¨ÇϨ K«~∞° ÖÁHõ~∞° (~°l) ã¨∂~Ô HõÇϨ Ѷπ Ѩiãî ∞¨ OÎ _»QÍ WO\’¡x Éèí∂q∞H˜ â’ÉèÏÜ«∞=∂#OQÍ KÕâß=Ú.
XHõ Ѩâ◊√=Ù ÉˇkiáÈ~ÚOk. PÜ«∞# ѨiH˜Oz K«∂_»QÍ PÜ«∞#‰õΩ, ÃÑ·# XHõ 3. 'q∞Å¡^∞Œ <£Çï¨ — (`«# =^ŒÌ #∞Oz) JO>Ë JÖÏ¡ÇÏπ `«~Ñ° Ù¨¶ # qkèOK«|_Õ ÖËHõ J=`«iOѨ
'=∞|∞ƒ`«∞#Hõ— HõxÑ≤OzOk. P =∞|∞ƒ `«∞#Hõ PÜ«∞#‰õΩ h_»QÍ LOk. P ã¨ÇϨ K«~∞° _»∞ *ËÜ«∞|_Õ tHõ∆ Jx ÉèÏ=O.
[iy#^ŒO`å ^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O)‰õΩ q=iOK«QÍ, ''D ã¨∂~å#∞ Ѩiãî ∂¨ Î LO_»O_ç. 4. Ü«¸^Œ∞Å∞, „ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞, |Ǩï^≥·"å~å^茉õΩÅ∞ WÖÏO\˜ =∂@Å<Õ"å~°∞ (JÖÏ¡ÇπÏ `«#
Y∞~üP<£ áê~åÜ«∞} ã¨=∞Ü«∞OÖ’ âßOu J=`«iã¨∞ÎOk—— Jx PÜ«∞# K≥áêÊ~°∞ ^Œ∂`«Å#∞ ‰õΩ=∂Ô~ÎÅ∞QÍ KÕã¨∞‰õΩ<åfl_»x K≥¿ÑÊ"å~°∞).
(ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs – JÖò HõǨÏѶπ ã¨∂~å =∞ǨÏ`«‡ºO† =Úã≤¡O – H˜`å|∞ã¨ûÖÏ`ü). 5. JO>Ë JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ ã¨O`å#O LOk J<Õ=∂@ F ÃÑ^ŒÌ JÉèÏO_»O. Ju ÃÑ^ŒÌ J|^ŒOú .
2. ÖË^• ZÖÏO\˜ "≥ef WO^Œ∞Ö’ ÖË^Œ∞. ã¨=∞`«fiO, ã¨=∞`«∂HÍxH˜ q~°∞^Œú"≥∞ÿ# JOâ◊O 6. 'D =∂@— JO>Ë k=º Y∞~üP<£ Jx ÉèÏ=O. Jqâßfiã¨∞Å∞, =Ú„+≤‰õΩ¯Å∞ qâ◊fiã≤Oz
™êѶ¨ÅºO á⁄O^•Å#fl PHÍOHõ∆ PÜ«∞# (ã¨)Ö’ KåÖÏ f„=OQÍ LO_Õk. "å~°∞
‰õÄ_® D „QÆO^äŒOÖ’ ÖË^Œ∞. ÃÑ·QÍ Wk ZO`À ã¨=º"≥∞ÿ#k. q+¨Ü«∂xfl ã¨∂\˜QÍ ^•xx HÍ^Œx, q=ÚY`« K«∂Ñ≤#ѨÙ_»∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) HõÅ`« K≥O^Õ"å~°∞. ^Œ∞ó
K≥¿ÑÊk. Y~Úº"£∞ JO>Ë ^•ã¨∞Å „áêѨOzHõ, áê~°Ö∫H˜Hõ Ѩ~°=∂~å÷Å`À ‰õÄ_»∞‰õΩ#fl YO`À qÅÑ≤OKÕ"å~°∞. *Ïu [#∞Å „âıÜ«∂xfl ^≥·=„Ѩ=HõÎ ZO`«QÍ JaèÅ+≤™êÎ_À D
„QÆO^äŒO J#fl J~°÷O ‰õÄ_® =ã¨∞ÎOk. PÜ«∞`«∞ ^•fi~å qk`«=∞=Ù`ÀOk.
1257 1258
18. JÖò HõǨÏѶπ ã¨∞ÉòǨ#Å¡r 642 18. JÖò HõǨÏѶπ 15= áê~å
8 ^•x (Éè∂í q∞)ÃÑ· L#fl ^•x#O`«\h˜ 11 JO`Õ! "Õ∞=Ú P QÆ∞ǨÏÖ’ Z#fl^ŒQÆæ
"Õ∞=Ú (<ÕÅ=∞@ìO KÕã≤) K«^Œ∞<≥·# "≥∞ÿ^• H˘<ÕflO_»¡=~°‰õÄ "åi K≥=ÙÅÃÑ· *’H˘\˜ì
#OQÍ KÕÜ«∞#∞<åfl=Ú.8 Ѩ_»∞HÀɡ\Ïì=Ú.11
9 Uq∞\©, QÆ∞ǨÏ"åix, tÖÏѶ¨ÅHõO 12 P `«~∞° "å`«, P ~Ô O_»∞ =~åæÅ "åiÖ’
"åix #∞=Ùfi =∂ â◊HΘ ã¨∂K«#ÅÖ’ =∞Ǩ Z=~°∞ P ã≤÷uÖ’ QÆ_çÑ≤# QÆi+¨ªHÍÖÏxfl
qz„`«"∞≥ #ÿ ã¨∂K«#QÍ `«ÅáÈã¨∞<Î åfl"å?9 YzÛ`«OQÍ ÖˇHõ¯QÆ_»`å~À `≥Å∞ã¨∞‰õΩO^•
10 P Ü«Ú=‰õΩÅ∞ QÆ∞ǨÏÖ’ P„â◊Ü«∞O =∞x "Õ∞=Ú "åix uiy ÖËáê=Ú.12
á⁄Ok#ѨÙ_»∞ WÖÏ „áêi÷OKå~°∞: ''=∂ 13 "åi Ü«∞^•~°ú QÍ^äŒ#∞ "Õ∞=Ú h‰õΩ
„ѨÉèí∂! h =^ŒÌ#∞Oz =∂‰õΩ HÍ~°∞}Ϻxfl
„Ѩ™êkOK«∞. =∂ ѨxÖ’ =∂HÀã¨O q=iã¨∞<Î åfl=Ú – `«=∞ „ѨÉ∞íè =Ù#∞ qâ◊fi
ã¨<å‡~åæxfl ã¨∞ÅÉè`í ~« O° K≥~Úº.——10 ã≤Oz# H˘O`«=∞Ok Ü«Ú=‰õΩÅ∞
13
"å~°∞. "Õ∞=Ú "åi ã¨<å‡~°æOÖ’
7. ''Éèí∂=∞O_»ÅOÖ’ L#fl^ŒO`å—— JO>Ë =$H∆ÍÅ∞, Yx[ã¨OѨ^ŒÅ∂, Ѩ~°fi`åÅ∞, =$kú<˘ã¨QÍ=Ú.
#n#^•Å∞, [O`«∞=ÙÅ∞ – W=hfl „ѨѨOKåxH˜ JÅOHÍ~°O =O\˜q. D =ã¨∞Î=ÙÅ
=Å¡ D Éèí∂=∞O_»ÅO ÉÏQÍ =Ú™êÎ|~ÚOk. J=ÅOaOKÕ ã¨`«º^èŒ~å‡xfl HÍáê_»∞‰õΩ<Õ L^ÕÌâ◊ºO`À "å~°∞ Ѩ~°fi`«QÆ∞ǨÏÖ’ P„â◊Ü«∞O
8. ''ã¨~¸^Œ<£—— (........) JO>Ë "≥∞ÿ^•#O Jh, ''A~°∞[<£—— (.....) JO>Ë K«^Œ∞<≥·# á⁄O^•~°∞. QÆ∞ǨÏ"åi D =$`åÎO`«O Ü«Ú=`«~åxH˜ Q˘Ñ¨Ê QÆ∞}áê~î°O =O\˜k.
Jx J~°÷O. JO>Ë JO^Œ∞Ö’ ZÖÏO\˜ Z`«∞ÎѨÖÏ¡Å∞QÍh, =$H∆ÍÅ∞ QÍh LO_»=Ù. D qK«ÛÅq_ç`#« O, =º~°÷ =ºã¨<åʼnõΩ QÆ∞~°=Ù`«∞#fl <Õ\ ˜ #=Ü«Ú=‰õΩÅ∞ D =$`åÎO`«O
„ѨÑO¨ K«O HõàÏqÇ‘Ï#=∞ÜÕ∞º, K«^∞Œ <≥#· "≥∞^ÿ •#OQÍ =∂iáÈÜÕ∞ ã¨=∞Ü«∞O ~å#∞#flk. #∞O_ç hux „QÆÇ≤ÏOz, `«=∞ â◊H˜ÎÜ«Ú‰õΩÎÅ#∞ ^≥·=„Ñ‘ux á⁄O^Õ =∂~°æOÖ’ "≥zÛ¿ãÎ
P `«~°∞"å`« "Õ∞=Ú =∞Oz "åiH˜ |Ǩï=∂#O W™êÎ=Ú. K≥_»¤"åix tH˜∆™êÎ=Ú. ZO`« ÉÏ=ÙO_»∞!
9. JO>Ë =∂ ^Œ$+≤ìÖ’ Jk U=∞O`« Q˘Ñ¨Ê qz„`«O HÍ<ÕHÍ^Œ∞. JÖÏ J#∞‰õΩO>Ë D 11. JO>Ë |Ü«∞\˜ ~°}Q˘} ^èŒfi#∞Å =¸ÅOQÍ "åiH˜ x„^•ÉèíOQÆO HõÅQÆ~å^Œ#fl
Éèí∂=∂ºHÍâßÅ x~å‡}O, "å\˜ Ѩ\ ˜+¨ì"≥∞ÿ# =º=ã¨÷, D ã¨∂~°ºK«O„^Œ #Hõ∆„`åÅ∞, L^ÕÌâ◊O`À "åi Hõ~°‚ѨÙ\ÏÅÃÑ· á⁄~°Å∞ HõÑ≤Ê LOKåO. ^•O`À "å~°∞ QÍ_è» x„^ŒÖ’H˜
D ~ˆ ~ÚO|=à◊§ ~åHõáÈHõÅ∞, D qâ◊fi=∞O_»ÅOÖ’ =∞Ô~<Àfl x^Œ~≈° <åÅ∞ JO`«H<õ åfl *Ï~°∞‰õΩ<åfl~°∞.
qz„`«"≥∞ÿ#"Õ. 12. Ô~O_»∞ =~åæÅO>Ë qÉèËkOKÕ "å~°x ÉèÏ=O. D Ô~O_»∞ =~åæÅ "å~°∞ P HÍÖÏxH˜
'HõÇπÏѶ¨Ù<£— JO>Ë Ñ¨~°fi`« QÆ∞ǨÏ. WHõ '~°v"£∞—ÃÑ· ѨÅ∞=Ù~°∞ ѨÅ∞ q^è•Å∞QÍ "åºMϺ K≥Ok#"å~°∂ HÍ=K«∞Û ÖËHõ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) HÍÅOÖ’ qÉèkË OK«∞‰õΩ#fl qâßfiã¨∞Å∞
xOKå~°∞. ~°v"£∞ J<Õk P Ü«Ú=‰õΩÅ∞ =^Œe"≥o§# Ѩ@ì}O ¿Ñ~°x H˘O^Œ~°∞ – Jqâßfiã¨∞Å∂ HÍ=K«∞Û. Jã¨Å∞ QÆ∞ǨÏÖ’ P„â◊Ü«∞O á⁄Ok# Ü«Ú=‰õΩÖ’¡<Õ Ô~O_»∞
Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~∞° . "å~°∞ P„â◊Ü∞« O á⁄Ok# QÆ∞Ç¨Ï L#fl Ѩ~fi° `å<Õfl ~°v"£∞ JO\Ï~°x ~°HÍÅ Jaè„áêÜ«∂Å∞ =ºHõÎ=∞Ü«∂ºÜ«∞h, `å=Ú WO`« ã¨=∞Ü«∞O x„^ŒáÈÜ«∂=∞x
=∞i H˘O`«=∞Ok K≥áêÊ~°∞. ~°v"£∞ JO>Ë tÖÏѶ¨ÅHõO ÖËHõ QÍA Ѷ¨ÅHõ=∞h, P XHõ =~°Oæ JO>Ë, =∞~À =~°Oæ `å=Ú JO`«HOõ >Ë KåÖÏ `«‰Ωõ ¯= ã¨=∞Ü«∞"Õ∞ x„^ŒáÈ~Ú
Ѷ¨ÅHõOÃÑ· P QÆ∞ǨÏ"åã¨∞Å ¿Ñ~°∞¡ edOK«|_ç L<åflÜ«∞x =∞iH˘O`«=∞Ok ÉèÏqã¨∞Î
<åfl~°∞. W\©=Å [iy# Ѩiâ’^è#Œ Å „ѨHÍ~°O D =¸_çO\˜Ö’ "≥Ú^Œ\ ˜ Jaè„áêÜ«∞O LO\ÏO Jx Jaè„áêÜ«∞Ѩ_çO^Œx H˘O^Œ~°O\Ï~°∞.
KåÖÏ =~°‰õΩ ã¨Ô~·#^Œx `≥Å∞™ÈÎOk. P Ѩ~°fi`« QÆ∞ǨωõΩ ã¨g∞ѨOÖ’ XHõ [#"åã¨O 13. q=~°OQÍ "åi =$`åÎO`«O Wk : D Ü«Ú=‰õΩÅ∞ „ÔH·ã¨Î= =∞`«ã¨∞÷Åx H˘O^Œ~°∞
LOk. Jk „Ѩã¨∞Î`«O '~°vÉò— QÍ Ñ≤Å∞=|_»∞`ÀOk. |Ǩïâß ~°v"£∞ J<Õ ¿Ñˆ~ ~å#∞ ÉèÏqã¨∞Î<åfl~°∞. Uã¨∞„H©ã¨∞Î (Ǩτ[`ü D™ê – JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)H˜ ѨÓ~°fiO "å~°x
~å#∞ ~°vÉòQÍ ~°∂áêO`«~°O K≥Ok LO_»=K«∞Û. =∞iH˘O^Œ~∞° Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~∞° . ǨѶ*≤ ò Wɡfl Hõã~‘ ü D ~Ô O_»= Jaè„áêÜ«∞O "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ
10. QÆ∞ǨÏ"å~°∞ (JãπǨɡ HõǨÏѶπ) QÍ Ñ≤Å∞=|_Õ"åˆ~ D #=Ü«Ú=‰õΩÅ∞. `å=Ú "≥ÚQÍæ~°∞. PÜ«∞# „ѨHÍ~°O ѨÓ~°fiO kdÜ«∂#∂ãπ J<Õ ~åA XHõ_»∞O_Õ"å_»∞.
1259 1260
18. JÖò HõǨÏѶπ ã¨∞ÉòǨ#Å¡r 643 18. JÖò HõǨÏѶπ 15= áê~å
14 "å~°∞ ÖËz xÅ|_ç14 D „ѨH@ õ # 15 ''PÜ«∞xfl =^Œe W`«~°∞Å#∞ P~å^茺
KÕã≤#ѨC_»∞ "Õ∞=Ú "åi ǨÏ$^ŒÜ«∂ʼnõΩ ^≥·"åÅ∞QÍ KÕã¨∞‰õΩ#fl =∞# *Ïu "å~°∞
^Œ$_è»`åfixfl HõÅ∞QÆ*Ëâß=Ú†15 ''Éèí∂=∂º "åi ^≥=· `åfixH˜ ã¨O|OkèOz# ã¨Ê+¨"ì ∞≥ #ÿ
HÍâßʼnõΩ „ѨÉèí∞"≥·#"å_Õ =∂ „ѨÉèí∞=Ù. „Ѩ=∂}Ïxfl ZO^Œ∞‰õΩ fã¨∞‰õΩ~å=@O
"Õ∞=Ú PÜ«∞xfl `«Ñ¨Ê "Õ~˘Hõ P~å^茺 ÖË^Œ∞? JÖÏ¡ÇπωõΩ J|^•úxfl JO@
^≥·"åxfl Ñ≤Å=@=∞#flk [~°QÆx Ѩx. QÆ>Ëì"å_çHõ<åfl Z‰õΩ¯= ^Œ∞~å‡~°∞æ_≥=
XHõ"Õà◊ "Õ∞=Ú QÆ#Hõ JÖÏ KÕ¿ãÎ ZO`À _»∞O\Ï_»∞?
^Œ∞~å‡~°æѨ٠=∂@#∞ ѨeH˜# "å~°=∞=Ù 16 ''WѨC_»∞ g∞~°∞ "åà◊§`À#∂,
`å=Ú.——16 JÖÏ¡ÇπÏ#∞ Q͉õΩO_® "å~°∞ ѨÓlã¨∞Î#fl
J`«_»∞ |Ǩï^≥·"å~å^èŒ# "≥·Ñ¨Ù‰õΩ, *Ï`«~°Å "≥·Ñ¨Ù‰õΩ „Ѩ[efl ѨÙiH˘ÖËÊ"å_»∞. J~Ú`Õ W`«~° ^≥·"åÅ`À#∂ `≥QÆ„`≥OѨÙÅ∞ KÕã¨∞
^Õ=Ù_»∞ XHõ¯_Õ##fl ã¨`åºxfl JÖÏ¡ÇπÏ D H˘kÌ=∞Ok Ü«Ú=‰õΩÅÖ’ #∂iáÈâß_»∞. ‰õΩ<åfl~°∞. WHõ WѨC_»∞ U^Œ<åfl QÆ∞ǨÏ
Éèí∂=∂ºHÍâßÅ#∞ ã¨$+≤ìOz#"å_»∞, ã¨=∞ã¨Î [QÆux áÈ+≤ã¨∞Î#fl"å_Õ `«=∞ x[ ^≥·=O Ö’H˜ áÈ~Ú ‰õÄ~ÀÛO_ç.17 g∞ „ѨÉèí∞=Ù
HÍQÆÅ_»x "å~°∞ "åkOK«™êQÍ~°∞. Y∞~üP<£Ö’ ''Ѷ≤`üÜ«∞`«∞<£—— (......) J<Õ Ñ¨^ŒO g∞ÃÑ· `«# HÍ~°∞}Ϻxfl qã¨ÎiOѨ*Ë™êÎ_»∞.
LѨÜ≥∂yOK« |_çOk. nx^•fi~å "åi ã¨OYº 9 ÖËHõ JO`«HõO>Ë `«‰õΩ¯"Õ LO_ç g∞ HÍ~°ºã≤kúÔH· ™œÅÉèϺxfl ã¨=∞‰õÄ~°∞
LO@∞O^Œx É’^èŒÑ¨_»∞`«∞Ok (ZO^Œ∞HõO>Ë 'Ѷ≤`üÜ«∞`«∞<£— J#flk 9 ֒Ѩ٠ã¨OYº#∞ ™êÎ_∞» .——
ã¨∂zOKÕ |Ǩï=K«#O). "å~°O`å „Ñ¨*Ï ÉÏǨïà◊ºO #∞Oz "Õ~°Ê_ç – „Ѩ`ÕºHõOQÍ ÉèÏ"åÅ#∞) Ѩ~㰠ʨ ~°O LѨ^tÕ OK«∞‰õΩ<åfl~°h, Y∞~üP<£Ö’x 'xÅ|_»@O— J#fl Ѩ^OŒ
XHõKÀ@ KÕi–XHõ¯_≥#· ã¨$+≤Hì ~õ #ΰ ∞ P~åkèOKÕ"å~°∞. "åi UHõ^"·≥ å~å^è#Œ ã¨=∂[OÖ’ P ã¨OѶ¨∞@#<Õ ã¨∂zã¨∞Î#fl^Œx =∞iH˘O`«=∞Ok ѨO_ç`«∞Å∞ "åºMϺxOKå~°∞.
K«~°ÛhÜ«∂Oâ◊OQÍ =∂iOk. JÖÏ JÖÏ P q+¨Ü«∞O ~åAQÍi K≥=ÙÖ’¡ ‰õÄ_® 15. JO>Ë ^èŒ~°‡~°Hõ∆} HÀã¨O `«=∞ WÅ∂¡ "åH˜eh, |O^èŒ∞q∞„`«∞Å#∞ =^Œe =Åã¨áÈ=
Ѩ_çOk. J`«_»∞ `«# JkèHÍ~°∞Å KÕ`« "åà◊§#∞ ~å[^Œ~åƒ~°∞‰õΩ Ñ≤eÑ≤Oz qKåiO _®xH˜ ã≤^Œú"≥∞ÿ#ѨÙ_»∞ "Õ∞=Ú "åi ǨÏ$^ŒÜ«∂ʼnõΩ ã≤÷~°`åfixfl „Ѩ™êkOKå=Ú. "åix
Kå_»∞. "å~°∞ `«=∞ JO`«~å`«‡ „Ѩɒ^è•xfl xi÷+Oì¨ QÍ Kå\˜Ká≥ êÊ~°∞. J~Ú`Õ Ñ¨iã≤`÷ ∞« Å∞ =„[ã¨OHõÅ∞ÊÅ∞QÍ KÕâß=Ú. ã¨`åºxfl x~°ƒùÜ«∞OQÍ, xiú+¨ìOQÍ „ѨHõ\ ˜OKÕ QÆ∞O_≥
"åiH˜ U=∂„`«O J#∞‰õÄÅOQÍ ÖË=Ù. XHõ"≥·Ñ¨Ù |Ǩï^≥·"å~å^茉õΩÖˇ·# `«=∞ *Ïu ^è≥·~åºxfl WKåÛ=Ú. "åi ǨÏ$^ŒÜ«∂ÅÖ’ ^Œ$_è» qâßfi™êxfl „áÈk KÕâß=Ú.
[#∞Å q~À^èŒO, =∞~À"≥·Ñ¨Ù ~åAQÍi ÉèíÜ«∞O, JO^Œ∞=Å¡ "å~°∞ `å=Ú #q∞‡# 16. '+¨`«`å— (.......) JO>Ë J"åã¨Î=O, J|^ŒúO, ǨÏ^Œ∞Ìg∞i# Jx J~°÷O.
^è~Œ å‡xfl HÍáê_»∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ XHõ Ѩ~fi° `« QÆ∞ǨÏÖ’ `«Å^•K«∞‰õΩ<åfl~°∞. JѨC_»∞ JÖÏ¡ÇÏπ
"åix QÍ_è»"≥∞ÿ# x„^Œ‰õΩ Ö’#∞KÕâß_»∞. ^•^•Ñ¨Ù 309 ã¨O=`«û~åÅ∞ "å~°∞ P 17. =∂#ã≤HOõ QÍ =∞#O ZÖÏQÆ∂ =∞# *Ïu "åiH˜ ^Œ∂~°O J~ÚáÈÜ«∂=Ú. WѨC_»∞
x„^•=ã¨÷Ö’ L<åfl~°∞. Éè∫uHõOQÍ ‰õÄ_® "åi`À ã¨O|O^è•Å∞ „`≥OK«∞HÀ=@O =∞Ozk Jx QÆ∞ǨÏ"åà◊√¡
Ѩ~㰠ʨ ~°O K≥ÑC¨ ‰õΩ<åfl~°∞. D ã¨=∂Ö’K«# `«~∞° "å`« "å~°O`å XHõ QÆ∞ǨÏÖ’H˜ áÈ~Ú
14. =¸ÅOÖ’ 'MÏ=¸— (.. ...) Jx =zÛOk. Wk dÜ«∂"£∞ #∞Oz U~°Ê_ç# Ѩ^ŒO. `«Å^•K«∞‰õΩ<åfl~°∞. #= Ѩ^•ä # ѨÙ~ÀQÆq∞ã¨∞#Î fl D Ü«Ú=`«~O° HõxÑ≤OK«Háõ ÈÜÕ∞ã¨iH˜
'xÅ|_»@O— Jx ^•x J~°÷O. J~Ú`Õ 'xÅ|_»@O— JO>Ë WHõ¯_» ^•x ÉèÏ=O P *Ïu „Ѩ[Å∞ "åà◊§#∞ "≥`H« @õ O "≥Ú^ŒÖ\ˇ Ïì~∞° . HÍx Ѷe¨ `«O â◊¥#ºO. ZO^Œ∞HõO>Ë
Uq∞\˜? KåÖÏ=∞Ok Y∞~üP<£ "åºMϺ`«Å ^Œ$+≤ìÖ’ WHõ¯_» xÅ|_»@O JO>Ë ~åA "åiѨC_»∞ ã¨∂Hõ∆ ‡„^Œ+¨ì J~Ú# JÖÏ¡ÇπÏ ~°Hõ∆}Ö’ q„âßOu fã¨∞‰õΩO@∞<åfl~°∞.
"åix Ñ≤ez qKåiOz#ѨC_»∞, "å~°∞ ~åA =ÚO^Œ∞ ^è≥·~°ºOQÍ xÅ|_ç ã¨`åºxfl JOu=∞ ^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨ÅÖ¡ Ï¡Çï¨ J֡Ƿ Ï≤ = ã¨ÅO¡ )#∞ =∞Hͯ Jqâßfiã¨∞Å∞ "≥`∞« ‰õΩ¯O@∂
xiú+¨ìOQÍ "≥Å¡_çOK«@O Jx J~°÷O. J~Ú`Õ P Ü«Ú=‰õΩÅ∞ #QÆ~åxH˜ "≥Å∞ѨŠ™œ~ü QÆ∞Ç¨Ï =~°‰õÄ =zÛ uiy "≥o§#>Ë¡ "å~°∞ ‰õÄ_® P Ѩiã¨~åÅhfl "≥uHÍ~°∞.
xÅ|_ç, JÖÏ¡ÇπÏ `«~°Ñ¶¨Ù #∞Oz `«=∞ =∞#ã¨∞Ö’¡ Hõey# `ÒÇ‘Ï^£ (UHõ^≥·"å~å^èŒ# HÍx QÆ∞ǨÏÖ’H˜ áÈÖË^Œ∞.
1261 1262
18. JÖò HõǨÏѶπ ã¨∞ÉòǨ#Å¡r 644 18. JÖò HõǨÏѶπ 15= áê~å
17 ã¨∂~°∞º_»∞ L^Œ~Úã¨∞Î#flѨC_»∞ "åi QÆ∞Ç¨Ï =ÚY^•fi~°O =^ŒÌ `«# =ÚO^Œ∞
QÆ∞ǨωõΩ ‰õΩ_ç„ѨHõ¯‰õΩ XiyáÈ=\Ïxfl, HÍà◊§#∞ KåÑ≤ (‰õÄ~°∞Ûx) LO_Õk.
Jã¨Îq∞OKÕ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ "åiH˜ Z_»=∞ XHõ"Õà◊ #∞=Ùfi "åix `˘OyK«∂¿ãÎ,
„ѨH¯õ ‰õΩ [iyáÈ=\Ïxfl #∞=Ùfi K«∂™êÎ=Ù. "≥#∞uiy áêiáÈÉ’`å=Ù. "åi
"åˆ~"≥∂ P QÆ∞ǨÏÖ’x qâßÅ"≥∞ÿ# QÍOcè~°ºO x#∞fl ÉèíÜ«∞HõOÑ≤`«∞}˜‚
ã¨Å÷ OÖ’ L<åfl~°∞.18 Wk JÖÏ¡ÇÏπ ã¨∂K«# KÕã∞¨ OÎ k.23
Ö’¡xk.19 JÖÏ¡ÇπÏ ã¨<å‡~°æO K«∂Ñ≤# 19 W^Õ q^èŒOQÍ – "å~°∞ Ѩ~°ã¨Ê~°O
"å_»∞ =∂„`«"Õ∞ ã¨<å‡~åæ# LO\Ï_»∞. „ѨtflOK«∞HÀ=\ÏxH˜ "Õ∞=Ú "åix ÖËÑ≤
=∞i PÜ«∞# ÃÑ_»„`À= Ѩ\ ˜ìOz# "åxx ‰õÄ~ÀÛɡ\Ïì=Ú.24 "åiÖ’ XHõ`«#∞
P^Œ∞‰õΩx =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO =Ç≤ÏOKÕ ''g∞~°∞ ZO`«¿ãѨ٠WHõ¯_» q„â◊q∞Oz
"å_≥=_çh h=Ù á⁄O^ŒÖË=Ù.20 LO\Ï~°∞?—— Jx J_»QÍæ, ''XHõ ~À*’ ÖËHõ
18 "å~°∞ "Õ∞ÖÁ¯x L<åfl~°x #∞=Ùfi XHõ ~ÀAHõ<åfl `«‰Ωõ ¯= ã¨=∞Ü«∞"≥∂ LO_ç
ÉèÏq™êÎ=Ù. HÍx "å~°∞ x„^ŒáÈ`«∂ LO\ÏO——25 Jx "å~°∞ ã¨=∂^è•#
LO\Ï~°∞.21 "Õ∞"Õ∞ "åix ‰õΩ_ç „Ñ¨H¯õ ‰õÄ, q∞KåÛ~°∞. =∞m¡ WÖÏ K≥áêÊ~°∞: ''g∞~°∞
Z_»=∞ „ѨHõ¯‰õÄ XuÎye Ѩ_»∞‰õΩ<ÕÖÏ ZO`«¿ãѨ٠L<åfl~°#fl q+¨Ü«∞O g∞
KÕã¨∂Î L<åfl=Ú.22 "åi ‰õΩHõ¯ ‰õÄ_® „ѨÉ∞íè =ÙˆH ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞.26 ã¨~ˆ , WѨC_»∞
18. ã¨∂~°∞º_»∞ L^Œ~ÚOKÕ"àÕ ◊ P QÆ∞ǨωõΩ ‰õΩ_ç „Ñ¨H¯õ #∞Oz ™êyáÈÜÕ∞"å_»∞. JãÎ̈q∞OKÕ D "≥O_ç (<å}ˇ=Ú)x WzÛ, g∞Ö’
ã¨=∞Ü«∞OÖ’ QÆ∞ǨωõΩ Z_»=∞ „ѨHõ¯‰õΩ XiyáÈ`å_»∞. JOKÕ`« "åiÃÑ· ZO_» Ѩ_Õk XHõix Ѩ@ì}ÏxH˜ ѨOѨO_ç – J`«#∞
HÍ^Œ∞. =∞i K«∂_»É’`Õ "åà◊√¡ QÆ∞Ç¨Ï Ö’Ñ¨Å – KåÖÏ q™êÎ~"° ∞≥ #ÿ ã¨Å÷ OÖ’ – q„âßOu 23. Z=~°∂ "åi ^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ "≥à§◊ ‰õΩO_® LO_»\ÏxH˜ JÖÏ¡ÇÏπ `«~Ñ° Ù¨¶ # [iy# JѨÙ~°∂Ѩ"∞≥ #ÿ
á⁄O^Œ∞`«∞<åfl~°∞. 'Ѷ¨*ò=`«∞<£— (.......) JO>Ë qâßÅ"≥∞ÿ# ã¨÷ÅO Jx J~°÷O. ~°Hõ∆}Ï U~åÊ@∞ Wk.
19. Jk ã¨∞qâßÅ"≥∞ÿ# ã¨÷Å"≥∞ÿ#ѨÊ\˜H©, ^•xÃÑ· ZO_»Ñ¨_»‰õΩO_® LO_ÕÖÏ ã¨∂~°∞º_»∞ 24. Uq^èŒOQÍ "Õ∞=Ú "åix =∂ â◊H˜Î`À x„^ŒÑ¨ÙKåÛ"≥∂ J^Õq^èŒOQÍ 309 ã¨O=`«û~åÅ
‰õΩ_ç Z_»=∞ʼnõΩ "åeáÈ=@O =Ú=∂‡\˜H© JÖÏ¡ÇπÏ ã¨∂K«<Õ. `«~°∞"å`« "åix "Õ∞ÖÁ¯eáê=Ú. "å~°∞ x„^ŒáÈ~Ú#ѨC_»∞ ZÖÏ L<åfl~À "≥∞ʼnõΩ=
20. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ P *Ïu „Ѩ[ÖË. K«„Hõ=iÎ ã¨"Õ∞`«OQÍ P *Ïu [#∞Å∞ ã¨<å‡~åæxH˜ =zÛ# `«~°∞"å`« ‰õÄ_® JÖψQ L<åfl~°∞. JO^Œ∞ˆH "å~°∞ Ѩ~°ã¨Ê~°O „ѨtflOK«∞HÀ
<ÀK«∞HÀÖËHõáÈÜ«∂~°∞. "åix Z=~°∂ ^•iH˜ fã¨∞‰õΩ~åÖËHõáÈÜ«∂~°∞. ™êQÍ~°∞...
21. "å~°∞ "Õ∞ÖÁ¯x L<åfl~°x J#∞HÀ=\ÏxH˜ HÍ~°}O "åi Hõà◊√¡ `≥~°K«∞‰õΩx LO_»@"Õ∞. 25. "å~°∞ L^ŒÜ∞« O ѨÓ@ QÆ∞ǨÏÖ’ „Ѩ"tÕ OKå~°∞. "≥∞ʼnõΩ= =zÛ#ѨC_»∞ ã¨∂~åºã¨=Î ∞Ü«∞O
"Õ∞ÖÁ¯x LO_Õ"å~°∞ ZÖÏ LO\Ï~À "å~°∞ ‰õÄ_® ã¨iQÍæ JÖψQ L<åfl~°∞. Ѩ^Õ Ñ¨^Õ HÍÉ’`ÀOk. JO^Œ∞=Å¡ `å=Ú =∞Ǩ J~Ú`Õ XHõ k#"≥∂ ÖËHõ JO`«Hõ<åfl `«‰õΩ¯=
J@∂ ~Ú@∂ XuÎyÅ∞`«∂ LO_»@O =¸ÅOQÍ "å~°∞ "Õ∞ÖÁ¯x L<åfl~°xÑ≤OKÕ^Œx ã¨=∞Ü«∞"≥∂ x„^ŒáÈ~Ú LO\Ï=∞x J#∞‰õΩ<åfl~°∞.
=∞iH˘O`«=∞Ok K≥|∞`å~°∞. 26. J~Ú`Õ ã¨∞n~°…HÍÅO x„^•=ã¨÷Ö’ LO_»@O =¸ÅOQÍ "å~°∞ YzÛ`«OQÍ K≥ѨÊÖËHõ
22. "å~°∞ P q^èŒOQÍ J@∂ ~Ú@∂ ^˘~°¡@OÖ’ ‰õÄ_® Q˘Ñ¨Ê Ѩ~°=∂~°÷O LOk. P áÈÜ«∂~°∞. JO^Œ∞ˆH "åà◊√¡ P =º=Ǩ~åxfl ^≥·"åxˆH =^ŒeÃÑ\Ïì~°∞. YzÛ`«OQÍ
U~åÊ@∞ QÆ#Hõ [iy LO_»HõáÈ`Õ <ÕÅ (=∞\˜ì) "åix u<Õ¿ãk. "åi â◊s~åÅ∞ `å=Ú ZO`«¿ãѨ٠x„^ŒáÈ~ÚOn JÖÏ¡ÇπψH `≥Å∞ã¨∞ Jx K≥Ñ≤Ê `«=∞ q[˝`«#∞
‰õΩo§áÈÜÕ∞q. Kå@∞‰õΩ<åfl~°∞.
1263 1264
18. JÖò HõǨÏѶπ ã¨∞ÉòǨ#Å¡r 645 18. JÖò HõǨÏѶπ 15= áê~å
"≥o§ J`«ºO`« Ѩiâ◊√^Œ"ú ∞≥ #ÿ Éè’[#O U^À "åˆ~"≥∂ JѨC_»∞32 D =º=Ǩ~°OÖ’
Hõ#∞‰õΩ¯x,27 JO^Œ∞Ö’ #∞Oz g∞HÀã¨O Ѩ~°ã¨Ê~°O `«~°˚#Éèí~°˚# KÕã¨∞HÀ™êQÍ~°∞ –
u#\ÏxH˜ fã¨∞‰õΩ=™êÎ_»∞. J~Ú`Õ ''gi QÆ∞ǨÏÃÑ· XHõ Hõ@ì_»O Hõ@ìO_ç——33
J`«#∞ =∞$^Œ∞=ÙQÍ, *Ï„QÆ`QΫ Í =º=Ç¨Ï Jx H˘O^Œ~<° åfl~°∞. gi ã¨OQÆu gi „ѨÉ∞íè
iOKåe. g∞ *Ï_» Z=iH© `≥eÜ«∞x=fi =ÙˆH ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞.34 gà◊¡ =º=Ǩ~°OÖ’
‰õÄ_»^∞Œ .28 ÃÑ·KÕ~ÚQÍ L#fl"å~°∞ =∂„`«O WÖÏ
20 ''"å~°∞ QÆ#Hõ q∞=∞‡efl Ѩ@∞ì‰õΩ<åfl J<åfl~°∞: ''"Õ∞=Ú gà◊√¡ L#flKÀ@ XHõ
P~å^èŒ<åÅÜ«∞O Hõ_»`å=Ú.——35
~°O>Ë g∞ÃÑ· ~åà◊§~Ú<å ~°∞=Ùfi`å~°∞ ÖË^•
q∞=∞‡efl `«=∞ =∞`«OÖ’ÔH·<å uiy „ѨHÍ~°O QÆ∞ǨÏ"åã¨∞Ö’¡x XHõ =ºH˜Î "≥O_ç <å}ˇO fã¨∞‰õΩx PǨ~° Ѩ^•~å÷Å HÀã¨O
~°ÑÊ≤ OK«∞‰õΩO\Ï~°∞. (J^Õ QÆ#Hõ [iy`Õ) Ѩ@flOÖ’H˜ "≥àϧ_»∞. HÍx 309 ã¨O=`«û~åÅ „H˜`«O K≥ÖÏ=∞}©Ö’ L#fl <å}ˇO
K«∂ÃÑ>Ëìã¨iH˜ ^Œ∞HÍ}O Ü«∞[=∂xH˜ J#∞=∂#O =zÛOk. J`«#∞ =∞~À =ºH˜ÎH˜
g∞Ô~#fl\˜H© ™êѶŨ ºO á⁄O^ŒÖ~Ë ∞° .——29 P <å}Ïxfl K«∂ÃÑ\Ïì_»∞. J`«#∞ ‰õÄ_® Pâ◊Û~°ºáÈÜ«∂_»∞. JO^Œ~°∂ P Ü«Ú=‰õΩ}˜‚
21 D q^èŒOQÍ JÖÏ¡ÇπÏ "åQÍÌ#O ã¨`«º QÆ∞zÛ QÆ∞zÛ „ѨtflOK«™êQÍ~°∞. `å#∞ J^Õ Ñ¨@ì}ÏxH˜ K≥Ok# =ºH˜Î#h, x#flO>Ë
=∞h, „ѨàÜ ◊ ∞« O (ã¨OÉèqí OK«@O)Ö’ ã¨O^Õ x#fl<Õ D Ѩ@ì}O q_çz"≥àϧ#h J`«#∞ ã≤÷~°OQÍ K≥áêÊ_»∞. HÍx P 'x#fl—‰õΩ
ǨxH˜ `å=ÙÖË^Œx „Ѩ[Å∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ= =¸_»∞ â◊`åÉÏÌÅ∞ QÆ_çzáÈÜ«∂~Ú. „Ѩ[Å∞ ZÖÏ #=Ú‡`å~°∞? |Ǩïâß W`«xH˜
\ÏxH˜30 "Õ∞=Ú "åi Ѩiã≤÷ux QÆ∞iOz x^è∞Œ Å∞ ^˘iH˜ LO\ÏÜ«∞h, "å\˜x K≥eO¡ K«∞HÀ=\ÏxˆH D q^èOŒ QÍ K≥|∞`«∞<åfl_»x
"åiH˜ J#∞=∂#O =zÛOk. JÖÏ JÖÏ D q+¨Ü∞« O ~å*ϺkèHÍi =~°‰Äõ KÕiOk.
„Ѩ[ʼnõΩ `≥eÜ«∞*Ëâß=Ú.31 =∞i qKå~°} [iy# `«~°∞"å`« J`«x ã¨Ç¨Ü«∞O`À P ~å*ϺkèHÍi P QÆ∞ǨÏ=~°‰õÄ
27. "≥∞ʼnõΩ= ~åQÍ<Õ PHõe "Õã≤Ok. Jk =∂#= ã¨Ç¨Ï[O. =∂#= J=ã¨~åÅÖ’ KÕ~°∞‰õΩ<åfl_»∞. =„[ ã¨OHõÅ∞ÊÖˇ·# P Ü«Ú=‰õΩÅ#∞ K«∂âß_»∞. J#O`«~°O JÖÏ¡ÇπÏ
J`«ºO`« =ÚYº"≥∞ÿ#k. JO^Œ∞ˆH Éè’[#O QÆ∞iOz PÖ’zOK«™êQÍ~°∞. P QÆ∞ǨÏÖ’<Õ – x„^•=ã¨÷Ö’<Õ – "åiH˜ =∞~°}"≥Úã¨QÍ_»∞ (`«Ñ¶‘û~ü Wɡfl Hõã‘~ü).
28. `≥eqQÍ, KåHõKH« ºõ OQÍ =∞ã¨Å∞HÀ"åÅx "å~°∞ `åH©^∞Œ KÕÜ∞« @O J~°O÷ KÕã∞¨ HÀ^Œy# 32. „Ѩà◊Ü«∞k#O Ѩ@¡, =∞~°}Ï#O`«~° rq`«O Ѩ@¡ "å~°∞ "å^ÀѨ"å^•Å∞ [~°∞ѨÙ
q+¨Ü«∞"Õ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë `«=∞ *Ï_»#∞ Z=~°~Ú<å Ѩã≤QÆ\Ïì~°O>Ë Hõ^äŒ J_»¤O ‰õΩO@∞O_»QÍ "Õ∞=Ú D "åã¨Î= QÍ^äŒ#∞ "åi ^Œ$+≤ìH˜ `≥KåÛ=Ú Jx XHõ ÉèÏ=O.
u~°∞QÆ∞`«∞Ok. `«=∞ ÅHõ∆ ºO „Ѩ=∂^ŒOÖ’ Ѩ_»∞`«∞Ok. =¸ÅOÖ’x 'W*ò— (...) J#fl Ѩ^•xH˜ 'P ã¨OѶ¨∞@##∞ *Ï˝Ñ¨HõO KÕã¨∞HÀO_ç— J#fl
J~°÷O ‰õÄ_® =ã¨∞ÎOk.
29. `å=Ú WO`« „Ѩܫ∂ã¨Ñ¨_çOn, Wxfl ÉÏ^èŒÅ∞ ÉèíiOzOk ^èŒ~°‡~°Hõ∆} HÀã¨"Õ∞ Hõ^•! 33. D =∂@Å#flk Z=~°∞? JѨÊ\˜ qâßfiã¨∞Å∞ WÖÏ Ñ¨eHÍ~°x H˘O^Œ~∞° ÉèÏqã¨∞<Î åfl~°∞.
=∞i WѨC_»∞ `«=∞ LxH˜ QÆ∞iOz `«=∞ *Ïu "åiH˜ `≥e¿ãÎ ZÖÏ? "å~°∞ `«=∞#∞ ~å*ϺkèHÍi, J`«x ã¨ÅǨ^•~°∞Å∞ D q^èŒOQÍ J<åfl~°x =∞iH˘O^Œ~°∞ Jaè„áêÜ«∞
|Å=O`«OQÍ fã¨∞‰õΩáÈ~Ú `«=∞ `å`«=Ú`åÎ`«Å =∞`«OÖ’ KÕiÊ™êÎ~°∞. XHõ"Õà◊ Ѩ_®¤~°∞. ~å*ϺkèHÍi `«# ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å`À HõÅã≤ P QÆ∞Ç¨Ï ^ŒQÆæ~°‰õΩ "≥àϧ_»∞. "åix
J^ÕQÆ#Hõ [iy`Õ =∞#O „áêѨOzHõOQÍ#∂, áê~°Ö∫H˜HõOQÍ#∂ #+¨ìáÈ`å=Ú. Ѩ~å=∞i≈OKå_»∞. J#O`«~°O JÖÏ¡ÇπÏ "åix J^Õ ã¨÷ÅOÖ’ x„^Œ‰õΩ Ö’#∞KÕâß_»∞.
30. „Ѩà◊Ü«∞O ~å=@O `«^䌺O Jh, =∞~°}Ï#O`«~° rq`«O ã¨`«º=∞x `≥Å∞ã¨∞HÀQÀˆ~ JѨC_»∞ ~å*ϺkèHÍi ''D Ü«Ú=‰õΩÅ ~°Hõ∆} xq∞`«ÎO XHõ Hõ@ì_®xfl xi‡OK«O_ç——
"åiH˜ D QÆ∞ǨÏ"åi "åã¨Î= QÍ^èŒÖ’ Q˘Ñ¨Ê ã¨∂K«# LOk. ã¨`«º u~°™ê¯~°∞ʼnõΩ Jx P^ÕtOKå_»∞.
‰õÄ_® D QÍ^äŒÖ’ Q˘Ñ¨Ê QÆ∞}áê~î°O LOk. 34. Ѩ~㰠ʨ ~°O "å^Œ∞ÖÏ_»∞‰õΩO@∞#fl "åà◊#¡ ∞^ÕtÌ Oz, ''"åi ã¨OQÆu "åi „ѨÉ∞íè =ÙˆH ÉÏQÍ
31. JO>Ë "Õ∞=Ú "åix x„^ŒÑ¨ÙzÛ "Õ∞ÖÁ¯eÊ#>Ë¡, "åi =$`åÎO`«O QÆ∞iOz [#∞ʼnõΩ `≥Å∞ã¨∞—— Jx JÖÏ¡ÇπÏ ÃãÅqKåÛ_»∞.
`≥eÜ«∞Ѩ~°Kå=Ú. P q+¨Ü«∞O ZÖÏ `≥eã≤Ok „Ѩ[ʼnõΩ? JO>Ë XHõ Hõ^äŒ#O 35. "å^ÀѨ"å^•ÅÖ’ QÔ ez# "åÔ~=~°∞? qâßfiã¨∞ÖÏ? ÖËHõ Jqâßfiã¨∞ÖÏ? 'qâßfiã¨∞Å∞—
1265 1266
18. JÖò HõǨÏѶπ ã¨∞ÉòǨ#Å¡r
22 ''"åà◊√¡ =ÚQÆ∞~æ ∞° , <åÖ’æk "åi ‰õΩHõ¯——
Jx H˘O^Œ~°O\Ï~°∞. ''"å~°∞ J~Ú^Œ∞
QÆ∞~°∞. P~Àk "åi ‰õΩHõ¯——36 Jx =∞i
H˘O^Œ~°O\Ï~°∞. "å~°∞ `«=∞‰õΩ `≥eÜ«∞x
q+¨Ü∞« OÖ’ TǨQÍ<åÅ∞ KÕã∞¨ <Î åfl~°∞.37
''"å~°∞ U_»∞QÆ∞~°∞, Zxq∞^Àk "åi
‰õΩHõ¯——38 Jx WOHÍ H˘O`«=∞Ok
JO\Ï~°∞. ''"åi ã¨OYº QÆ∞iOz <å
„ѨÉèí∞=Ù ÉÏQÍ Z~°∞QÆ∞. "åi ã¨OYº
QÆ∞iOz |ǨïH˘kÌ =∞OkH˜ =∂„`«"Õ∞
Jx JÖÏ¡=∂ ëœHÍh Jaè„áêÜ«∞Ѩ_»QÍ, 'Jqâßfiã¨∞Å∞— Jx Wɡfl Hõã‘~ü Jaè„áêÜ«∞
Ѩ_®¤~∞° . ZO^Œ∞HõO>Ë qâßfiã¨∞Å∞ WÖÏO\˜ ã¨ÅǨÅ∞ W=fi~°∞. ã¨[#˚ ∞Å ã¨=∂^è∞Œ ÅÃÑ·
P~å^è<Œ åÅÜ«∂Å∞ Hõ@_ì O» JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ ã¨∞`«~å=¸ W+¨Oì ÖË^∞Œ . ''JÖÏ¡ÇÏπ Ü«¸^Œ∞Å#∞,
„ÔH·ã¨Î=ÙÅ#∞ â◊Ñ≤OK«∞QÍHõ! "å~°∞ `«=∞ „Ѩ=HõÎÅ, ѨÙ}ºÑ¨Ù~°∞+¨µÅ ã¨=∂^èŒ∞Å#∞
P~å^èŒ<åÅÜ«∂Å∞QÍ KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞—— J#fl =∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^Œ∞ (ã¨Jã¨O)
„Ѩ=K«#O D ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ QÆ=∞<å~°›O (|∞MÏs – H˜`å|∞Öò [<åÜ≥∞*ò† =Úã≤¡O –
H˜`å|∞Öò =∞™êl^£....). kfifÜ«∞ Ybá¶ê Ǩτ[`ü L=∞~ü (~°l) ѨiáêÅ<å HÍÅOÖ’
W~åH±Ö’ Ǩτ[`ü ^•xÜÕ∞Öò (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) ã¨=∂kè Hõ#∞Q˘#|_çOk. J~Ú`Õ
^•xfl W`«~° ã¨=∂^èŒ∞Å =∂kiQÍ Hõ#∞=∞~°∞QÆ∞ KÕÜ«∞=∞x PÜ«∞# P*Ï˝Ñ≤OKå~°∞.
Ѷ¨ÖÏ<å ã¨=∂kè „Ñ¨=HõÎ ã¨=∂kè Jx `≥e¿ãÎ „Ѩ[Å∞ ^•xѨ@¡ Juâ◊~ÚÅ∞¡`å~°#fl
L^ÕÌâ◊O`À PÜ«∞# JÖÏ K≥áêÊ~°∞. (`«Ñ¶πã‘~ü Wɡfl Hõã‘~ü)
36. QÆ∞ǨÏ"å~°∞ Jã¨Å∞ ZO`«=∞Ok? J#fl q+¨Ü«∞OÖ’ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨) HÍÅO <å\˜
qâßfiã¨∞Å∞ – Jqâßfiã¨∞ÅÖ’ "å^Œ∞ÖÏ@ [iˆQk. =ÚYºOQÍ „QÆO^äŒ *Ï˝#O QÆÅ"å~°∞
(Ü«¸^Œ∞Å∞, „ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞) D =º=Ǩ~°OÖ’ ÖËxáÈx „Ѩâ◊flÅ∞ QÆ∞Ñ≤ÊOKÕ"å~°∞.
37. "åã¨"Î åxH˜ P q+¨Ü∂« xH˜ ã¨O|OkèOz# x[*Ï˝#O "åiÖ’ Z=iH© ÖË^∞Œ . JOK«<å
ÅÃÑ· Hõ|∞~°∞¡ K≥|∞`«∞<åfl~°∞. HÍH˜ÖˇHõ¯Å∞ "Õã¨∞Î<åfl~°∞. K«∂_»‰õΩO_® ~å~Ú qã¨~°@O
ÖÏO\˜^Õ Wk ‰õÄ_®.
38. WHõ¯_» =¸_»∞ =~åæÅ Jaè„áêÜ«∂Å∞ „Ѩ™êÎ=#‰õΩ =KåÛ~Ú. "≥Ú^Œ\ ˜ Ô~O_»∞ =~åæÅ
Jaè„áêÜ«∂Å#∞ TǨQÍ<åÅ∞ (~°*ò=∞"£∞ aÖò ÔQ·Éò)QÍ, ÉËsAÅ∞QÍ Y~å~°∞KÕã≤#
`«~°∞"å`«, =¸_»= =~°æO Jaè„áêÜ«∂xfl „Ѩ™êÎqOK«\Ïxfl|\˜ì Wk „Ѩ=∂}
|^Œú"≥∞ÿ#^Œh, "åã¨Î"åxH˜ "åi ã¨OYº JO`Õ#x (JO>Ë "å~°∞ U_»∞QÆ∞~°∞ Jx)
H˘O`«=∞Ok Y∞~üP<£ "åºMϺ`«Å∞ ¿Ñ~˘¯<åfl~°∞ (Wɡfl Hõã‘~ü).
1267
646 18. JÖò HõǨÏѶπ 15= áê~å
`≥Å∞ã¨∞——39 Jx "åiH˜ K≥ѨC. HÍ|\˜ì
#∞=Ùfi "åi q+¨Ü«∞OÖ’ ã¨∂÷ÅOQÍ
=∂„`«"Õ∞ "åkOK«∞.40 WOHÍ (QÆ∞ǨÏ)
"åix QÆ∞iOz gà◊§Ö’ Z=ih
J_»Q‰Æ Ωõ .41
23 U q+¨Ü∞« OÖ’#~Ú<åã¨~ˆ ''ˆ~Ѩ٠<Õ#∞
D Ѩx KÕ™êÎ#∞—— Jx Z\˜Ñì i¨ ã≤u÷ Ö’#∂
K≥ѨʉõΩ.
24 J~Ú`Õ ''JÖÏ¡ÇπÏ `«e¿ãÎ KÕ™êÎ#∞
(W<£ëêJÖÏ¡ÇπÏ)—— Jx J<åe.42 =∞~°z
39. H˘O`«=∞Ok „Ѩ=HõÎ „Ñ≤Ü«∞ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å∞ (~°l), ''QÆ∞ǨÏ"åi ã¨OYº ZO`«? J#fl
q+¨Ü«∞O `≥eã≤# |ǨïH˘kÌ=∞OkÖ’ "Õ∞=¸ L<åflO, =¸_»= =∂@Ö’
Jaè„áêÜ«∞Ѩ_ç#@∞¡ "å~°∞ U_»∞QÆ∞~°∞ =∂„`«"Õ∞—— Jx K≥¿ÑÊ"å~°∞. (Wɡfl Hõã‘~ü)
40. JO>Ë '=Ç‘Ï— ^•fi~å h‰õΩ `≥eÜ«∞*ËÜ«∞|_ç# q+¨Ü«∂ňH #∞=Ùfi Ѩiq∞`«O J~Ú
LO_®e. ÖË^• ã¨OMϺ x~åú~°} q+¨Ü«∞OÖ’ "å^ÀѨ"å^•Å‰õΩ, `«~°˚#Éèí~°˚#ʼnõΩ
`å=Ù HõeÊOK«‰õÄ_»^Œ∞. D x~å÷~°}‰õΩ ZÖÏO\˜ P^è•~°=¸ ÖË^Œ∞ Jx =∂„`«O
K≥Ñ≤Ê T~°∞HÀ.
41. Ѩ~°ã¨Ê~°O "å^ÀѨ"å^•Å‰õΩ ky# "åiÖ’ Z=ih D q+¨Ü«∞O QÆ∞iOz J_»QƉõΩ.
ZO^Œ∞HõO>Ë K≥¿ÑÊ"åxH˜ J_çˆQ "åxHõ<åfl Z‰õΩ¯= *Ï˝#O LO>Ë<Õ Hõ^• ã¨Ô~·#
ã¨=∂^è•#O ÅaèOKÕk! HÍx ~ÚHõ¯_» =º=Ǩ~°O `«kƒù#flOQÍ LO^•Ü≥∞! (F „Ѩ=HÍÎ!)
h=^ŒÌ ZO`À H˘O`« '"åã¨=Î *Ï˝#— ™ê^è#Œ =ÚOk (JO>Ë h‰õΩ =Ç‘Ï ^•fi~å x*Ïx*ÏÅ∞
`≥eÜ«∞*ËÜ«∞|_»∞`«∂ LO\Ï~Ú). HÍx W`«~°∞Å =^ŒÌ D q+¨Ü«∞ Ѩi*Ï˝#O Jã¨ÖË
ÖË^∞Œ . "å~°∞ Hˆ =ÅO JOK«<åÅÃÑ· P^è•~°Ñ_¨ ∞» `«∞<åfl~°∞. TǨÖ’HÍÖ’¡ qǨÏiã¨∞<Î åfl~°∞.
42. Y∞~üP<£ "åºMϺ`«Å Hõ^#Œä O „ѨHÍ~°O Ü«¸^Œ∞Å∞ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨)‰õΩ =¸_»∞ „Ѩâfl◊ Å∞
"Õâß~°∞. 1. 'P`«‡— (~°∂ÇπÏ) "åã¨ÎqHõ`« Uq∞\˜? 2. JãπǨɡ HõǨÏѶπ (QÆ∞ǨÏ"å~°∞)
WO`«H© Z=~°∞? 3. AÖòY~ü<<·≥ £ Z=~°∞? D =¸_»∞ „Ѩâfl◊ ÖË D ã¨∂~å J=`«~} ° ‰õΩ
HÍ~°}Éèí∂`«"≥∞ÿ<å~Ú. ''<Õ#∞ g∞‰õΩ ˆ~Ѩ٠ã¨=∂^è•#O W™êÎ#∞—— Jx =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ(ã¨)
K≥áêÊ~°∞. HÍx P<å\˜ #∞Op 15 ~ÀAÅ ^•HÍ ^≥=· ^Œ∂`« l„|~¸Öò ^≥=· ã¨O^Õâßxfl
fã¨∞‰õΩ~åÖË^Œ∞. P `«~°∞"å`« ^≥·=ã¨O^Õâ◊O J=`«iOzOk – ''W<£ëê JÖÏ¡ÇπÏ—— Jx
K≥áêÊÅx JÖÏ¡ÇÏπ PÜ«∞#‰õΩ P*Ï˝ÑO≤ Kå_»∞. PÜ«∞`«∞Ö’x 'ˆ~Ѩٗ J<Õ=∂@ Éèqí +¨º`«∞‰Î Ωõ
=iÎã¨∞ÎOk. JO>Ë Éèíq+¨º`«∞ÎÖ’ ZѨC_»∞ U ѨxKÕÜ«∂Åx ã¨OHõeÊOK«∞‰õΩ<åfl ÖËHõ
1268
18. JÖò HõǨÏѶπ ã¨∞ÉòǨ#Å¡r 647 18. JÖò HõǨÏѶπ 15= áê~å
áÈ~Ú#ѨC_»ÖÏ¡ h „ѨÉ∞íè =Ù#∞ 㨇iOK«∞.43 26 "åiH˜ K≥ѨC : ''"å~°∞ JHõ¯_» YzÛ
''<å „Ñ¨Éèí∞=Ù nxHõ<åfl ã¨<å‡~åæxH˜ `«OQÍ ZO`«HÍÅO L<åfl~À JÖÏ¡ÇπψH
^ŒQ~æÆ Q° Í LO_Õ q+¨Ü∞« O "≥Ñ· Ù¨ ‰Ωõ <å‰õΩ ^•i `≥Å∞ã¨∞. Éèí∂=∂ºHÍâßÅ ~°Ç¨Ï㨺O
K«∂Ñ≤™êÎ_#» fl Pâ◊ =ÙOk——44 Jx K≥|∞`«∂ PÜ«∞#‰õΩ =∂„`«"Õ∞ `≥Å∞ã¨∞.
LO_»∞. PÜ«∞<≥O`« K«Hõ¯QÍ K«∂¿ã"å_»∞! =∞Ô~O`«
25 "å~°∞ `«=∞ QÆ∞ǨÏÖ’ =¸_»∞ =O^ŒÅ K«H¯õ QÍ q<Õ"å_»∞!46 JÖÏ¡ÇÏπ `«Ñʨ "åix
ã¨O=`«û~åÅ∞ L<åfl~°∞. =∞~À `˘q∞‡ P^Œ∞‰õΩ<Õ "å_≥=_»∂ ÖË_∞» . JÖÏ¡ÇÏπ `«#
^ÕO_»∞¡ J^Œ#O.45 ѨiáêÅ<åkèHÍ~°OÖ’ (x~°‚Ü«∂ÅÖ’)
"åQÍÌ#O KÕã≤<å ''^≥·=O `«e¿ãÎ...—— Jx `«Ñ¨Ê‰õΩO_® K≥áêÊe. ZO^Œ∞HõO>Ë U Ѩx Z=ih ÉèÏQÆ™êfiq∞QÍ KÕ~°∞ÛHÀ_»∞.——
QÆ∞iOz =∞x+≤ `«# ã¨OHõÖÏÊxfl „ѨHõ\ ˜ã¨∞Î<åfl_À JO^Œ∞Ö’ ^≥·"åaè=∞`«O Uq∞\’, 27 h =^ŒÌ‰õΩ =Ç‘Ï ^•fi~å ѨOѨ|_ç# h
P "Õ∞~°‰õΩ ^Õ=Ù_»∞ J`«xH˜ ã¨^Œ∞ƒkúx „Ѩ™êk™êÎ_À ÖË^À ‰õÄ_® J`«xH˜ `≥b^Œ∞. „ѨÉèí∞=Ù „QÆO^ä•xfl Ѩiîã¨∂Î LO_»∞.47
43. JO>Ë "åQÍÌ#O KÕ¿ã ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ÖËHõ =∂\Ï¡_Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ 'W<£ëê JÖÏ¡ÇπÏ— Jx PÜ«∞# =K«<åÅ#∞ =∂~°ÛQÆÅ"å_≥=_»∂
J#@O =∞~°záÈ`Õ, P ã¨OQÆu *Ï˝Ñ¨HõO ~åQÍ<Õ 'W<£ëê JÖÏ¡ÇπÏ— Jx ѨÅHÍe. ÖË_∞» . #∞=Ùfi Z\˜ì Ѩiã≤u÷ Ö’#∂ PÜ«∞#
ÖË^• JÖÏ¡ÇÏπ #∞ ã¨∞uÎ OKåe. PÜ«∞# Ѩq„`«`#« ∞ H˘xÜ«∂_®e. Hõ=∆ ∂Ѩ}HÔ · PÜ«∞xfl P„â◊Ü«∞O `«Ñ¨Ê "Õˆ~ P„â◊Ü«∂xfl á⁄O^Œ
"Õ_»∞HÀ"åe. *ÏÅ=Ù.48
44. JO>Ë U ѨxKÕÜ«∂Åx <Õ#∞ ã¨OHõeÊOK«∞‰õΩ<åfl<À, U L^ÕÌâß#fl~Ú`Õ <Õ#∞ =ºHõÎ 28 `«=∞ „ѨÉèí∞=Ù#∞ L^ŒÜ«∞O,
ѨiKå<À P q+¨Ü∞« OÖ’ JÖÏ¡ÇÏπ <Õ##∞‰õΩ#fl ^•xHõ<åfl Z‰õΩ¯= „âıÜ∂≥ ^•Ü«∞Hõ"∞≥ #ÿ ™êÜ«∞O„`«O "Õ_∞» ‰õΩO@∂, PÜ«∞# „Ѩã#¨ fl
=∂~åæxfl `≥~°∞==K«∞Û.
45. Y∞~üP<£ "åºMϺ`«ÅÖ’ J`«ºkèH=õ ∞Ok D ѨÅ∞‰õΩÅ#∞ JÖÏ¡ÇÏπ ѨÅ∞‰õΩÅ∞QÍ Y~å~°∞ 46. Wk ‰õÄ_® JÖÏ¡ÇπÏ Ñ¨i*Ï˝<åxH©, J[=∂~Ú+‘H˜ ã¨O|OkèOz# =∞iO`« q=~°}.
KÕâß~°∞. ã¨∂~°º=∂#O „ѨHÍ~°O 300 ã¨O=`«û~åÅ~Ú`Õ, K«O„^Œ=∂#O „ѨHÍ~°O 47. P =∂@H˘¿ãÎ Wk ã¨~°fi™ê^è•~°}"≥∞ÿ# P[˝ÜÕ∞. U q+¨Ü«∞O h=^ŒÌ‰õΩ ѨOѨ|_ç<å
309 ã¨O=`«û~åÅ=Ù`å~Ú. ^•xfl Ѩ~î°#O KÕã¨∞HÀ. „Ѩ[ʼnõΩ ^•x QÆ∞iOz É’^èŒÑ¨~°K«∞ Jx JÖÏ¡ÇπÏ `«# „Ѩ=HõÎ
(ã¨Jã¨O)‰õΩ `≥eÜ«∞*Ëâß_»∞. J~Ú`Õ QÆ∞ǨÏ"åi QÍ^äŒ =ÚyOѨ٠ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ–
=∞iH˘O`«=∞Ok q^•fiOã¨∞Å ^Œ$+≤ìÖ’ D ѨÅ∞‰õΩÅ∞ ã¨OMϺ q+¨Ü«∞OÖ’ "å^ÀѨ „Ѩ`ºÕ HõOQÍ – P*Ï˝ÑO≤ K«\Ïxfl|\˜ì J=QÆ`=« ∞ÜÕ∞º^Õq∞@O>Ë, QÆ∞ǨÏ"åi q+¨Ü∞« OÖ’
"å^•Å∞ KÕã¨∞‰õΩ#fl "åiq. ^•xH˜ P^è•~°OQÍ "å~°∞ ''JHõ¯_» "å~°∞ YzÛ`«OQÍ [#∞Å∞ Z=Ô~xfl q^è•Å∞QÍ K≥ѨC‰õΩO@∂ uiy<å, JÖÏ¡ÇπÏ `«# „QÆO^äŒOÖ’ "åà◊¡
ZO`«HÍÅO L<åfl~À JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞—— J#fl `«^Œ∞Ѩi PÜ«∞`«∞#∞ L^•Ç¨Ï QÆ∞iOz U "Õ∞~°‰õΩ q_»=∞~°z K≥áêÊ_À J^Õ ã¨Ô~·#k, „áê=∂}˜Hõ"≥∞ÿ#k. JO`«=~°ˆH
i™êÎ~∞° . #∞=Ùfi [#∞ʼnõΩ K«kq qxÑ≤OK«∞. JO`«‰õΩq∞Oz W`«~°„`å q+¨Ü«∂Å#∞
HÍx "≥∞*Ïi\© q^•fiOã¨∞Å "åºMϺ#O „ѨHÍ~°O nx ÉèÏ=O Wk : ''„QÆO^äŒO HõŠѨ\ ˜ìOK«∞HÀ‰õΩ.
„Ѩ[Öˇ·<å, =∞~˘Hõ~°~Ú<å – `≥eÜ«∞*ËÜ«∞|_ç# D 'HÍÅO— Ѩ@¡ qÉèËk¿ãÎ, g∞‰õΩ 48. XHõ"Õà◊ #∞=Ùfi QÆ#Hõ D q+¨Ü«∂Å#∞ q_»=∞~°z K≥ѨÊ\ÏxH˜ "≥#∞HõO["Õã≤<å,
Z‰õΩ¯= `≥Å∞™ê? ÖËHõ JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ Z‰õΩ¯= `≥Å∞™ê? Jx #∞=Ùfi "åiH˜ K≥ÑC¨ . PÜ«∞# q=ÚY`« K«∂Ñ≤<å ÖËHõ h „ѨÉèí∞=Ù #∞O_ç JO^Œ*ËÜ«∞|_ç# =K«<åÅÖ’ #∞=Ùfi
309 ã¨O=`«û~åÅx `≥eÜ«∞Ѩ~°Kå_»O>Ë J^Õ ã¨Ô~·#^Œx ÉèÏqOKåe. ZO^Œ∞HõO>Ë =∂~°∞ÊÅ∞ KÕ~°∞ÊÅ∞ KÕã≤<å JÖÏ¡ÇπÏ Ñ¨@∞ì#∞Oz x#∞fl ~°H˜∆OKÕ"å_≥=_»∂ LO_»_»∞.
P Ü«Ú=‰õΩÅ∞ P QÆ∞ǨÏÖ’ YzÛ`«OQÍ ZO`«HÍÅO L<åfl~°#fl ã¨OQÆu PÜ«∞#‰õΩ D q+¨Ü«∞O JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) #∞^ÕÌtOz K≥Ñ≤Ê#ѨÊ\˜H© "åã¨Î"åxH˜ Wk
=∂„`«"Õ∞ `≥Å∞ã¨∞. PÜ«∞# J#∞K«~° ã¨=∂*ÏxH˜ ‰õÄ_® =iÎã¨∞ÎOk.
1269 1270
18. JÖò HõǨÏѶπ ã¨∞ÉòǨ#Å¡r 648 18. JÖò HõǨÏѶπ 15= áê~å
`«#∞ K«∂~°Q˘<Õ „Ѩܫ∞`«flOÖ’ L#fl"åi „ѨÉèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù#∞Oz =zÛOk. Hõ#∞Hõ
ã¨Ç¨ÏK«~°ºO Ѩ@¡ h =∞#ã¨∞#∞ ã¨O`«$ѨΠHÀi#"å~°∞ nxx qâ◊fiã≤OK«=K«∞Û, HÀi#
Ѩ~°K«∞HÀ. *Ï„QÆ`«Î! "åi #∞Oz h ^Œ$+≤ìx "å~°∞ x~åHõiOK«=K«∞Û. (J~Ú`Õ ã¨`åºxfl
=∞~°Å∞ÛHÀ‰õΩ.49 „áêѨOzHõ rq`«Ñ¨Ù x~åHõiOz#) ^Œ∞~å‡~°∞Åæ HÀã¨O "Õ∞=Ú
JO^•Å#∞ h=Ù HÀ~°∞‰õΩO\Ï"Õ"≥∂!50 Jyflx ã≤^ŒúO KÕã≤ LOKå=Ú. ^•x
K«∂_»∞! Z=i ǨÏ$^ŒÜ∂« xfl "Õ∞=Ú =∂ H©ÅÅ∞ "åix K«∞@∞ì=Ú_»`å~Ú. XHõ"àÕ ◊
^蕺#O Ѩ@¡ x~°¡H∆ͺxH˜ Ö’#∞KÕâß"≥∂, "å~°∞ ã¨Ç¨Ü«∞O (LѨâ◊=∞#O, hà◊√¡)
Z=_»∞ `«# =∞<À"åOKè«Å "≥#∞Hõ Ѩ~°∞ J_çy`Õ, #∂<≥ =∞_çÖ¤ ÏO\˜ h\˜`À "åiH˜
QÆ∞Å∞ fã¨∞<Î åfl_À, Z=_ç Ѩx f~°∞
q∞ug∞i áÈ~ÚO^À51 J`«xH˜ q^èÜ Õ ∞« `« ã¨Ç¨Ü«∞O JO^Œ*ËÜ«∞|_»∞`«∞Ok. Jk
K«∂Ѩ‰õΩ. =ÚMÏÅ#∞ =∂_çÛ"Õã¨∞ÎOk. J`«ºO`«
29 D q^èOŒ QÍ „ѨH\õ O˜ K«∞ : (P™êO`«O) Jã¨Ç¨ÏºHõ~°"≥∞ÿ# h~°∞ Jk! J`«ºO`«
ã¨`«ºO(`À ‰õÄ_»∞‰õΩ#fl D Y∞~üP<£) g∞ ^Œ∞~°ƒ~ù "° ∞≥ #ÿ x"åã¨O (#~°HOõ ) Jk!!
49. WO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ JÖò J<£P"£∞ ã¨∂~å (52)Ö’ ‰õÄ_® D x~°∞¿Ñ^ŒÅ „Ѩ™êÎ=# 30 WHõ qâ◊fiã≤Oz, ã¨`å¯~åºÅ∞ KÕã#≤ "åi
=zÛOk. "å~°∞ ¿Ñ^Œ"åÔ~·#ѨÊ\˜H© ^≥·=^èŒ~å‡xfl, =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨) ã¨Ç¨ÏK«~åºxfl q+¨Ü«∞O – xâ◊ÛÜ«∞OQÍ "Õ∞=Ú L`«Î=∞
ZO`«QÍ<À HÀ~°∞‰õΩ<Õ Jaè=∂#^èŒ#∞Å∞. J~Ú`Õ "å~°∞#fl ã¨=∂"Õâ◊OÖ’ "åi`À PK«~} ° KÕã#≤ "åi „ѨuѶ֨ Ïxfl =$^è•
HõÅã≤ ‰õÄ~ÀÛ=\ÏxH˜ Y∞Ô~·+¨µ ‰õΩb#∞Å∞ ZO`«=∂„`«O W+¨ìѨ_Õ"å~°∞ HÍ^Œ∞. Ǩτ[`ü HÍx=fi=Ú.52
™ê^£ a<£ Jc =Hͯãπ (~°l) WÖÏ `≥eáê~°∞: "Õ∞=Ú "≥Ú`«ÎO P~°∞QÆ∞~°O ^≥·=„Ѩ=HõÎ 31 "åiHÀã¨O âßtfi`«"≥∞ÿ# ã¨fi~°æ=<å
(ã¨Jã¨O) ^ŒQÆæ~° ‰õÄ~˘Ûx L<åflO. <Õ#∞ Q͉õΩO_® aÖÏÖò, Wɡfl =∞ãπ=Ó^£, Ǩï[b
`≥QƉõΩ K≥Ok# XHõ =ºH˜Î, =∞~À W^ŒÌ~°∞ ã¨Ç¨cÅ∞ L<åfl~°∞. JѨC_»∞ =∞Hͯ‰õΩ Å∞<åfl~Ú. "åi „H˜Ok #∞Oz HÍÅ∞=Å∞
K≥Ok# ‰õΩÔ~·+¨µ ‰õΩb#∞Å∞ JHõ¯_»‰õΩ =zÛ, ''HÍã¨Î gà◊§O^Œih |Ü«∞\˜H˜ ѨOÑ≤¿ãÎ „Ѩ=Ç≤Ïã¨∂Î LO\Ï~Ú. JHõ¯_» "å~°∞
"Õ∞=Ú g∞ Z^Œ∞@ ‰õÄ~°∞Ûx g∞ É’^è#Œ #∞ qO\ÏO—— Jx HÀ~å~°∞. ã¨~ˆ ! =∞Oz^ÕH^õ •! |OQÍ~°∞ HõOHõ}ÏÅ∞ `˘_çyOK«|_»
Hõhã¨O D q^èŒOQÍ#~Ú<å "å~°∞ `«# LѨ^Õâßxfl qO>Ë "åà◊¡ ǨÏ$^ŒÜ«∞ [QÆ`«∞Î `å~°∞.53 ã¨#flQÍ#∂, ^Œàã◊ i¨ QÍ#∂ LO_Õ
=∂~°∞`«∞O^Õ"∂≥ #x ÉèÏqOKå~°∞ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O). J~Ú`Õ Z\˜ì Ѩiã≤u÷ Ö’#∂ 52. ™ê^è•~°}OQÍ #~°Hõ Ü«∂`«##∞ =i‚Oz#ѨC_»ÖÏ¡, ^•O`Àáê>Ë ã¨fi~°Öæ ’Hõ ã¨∞MÏÅ#∞
JÖÏO\˜ Ѩx KÕÜ«∞~å^Œx JÖÏ¡ÇπÏ `«# „Ѩ=HõÎ#∞ QÆ\ ˜ìQÍ ÃÇÏK«ÛiOKå_»∞ (ã¨Ç‘ÏÇπÏ „Ѩ™êÎqOK«@O Y∞~üP<£ É’^è<Œ å â‹e· H˜ XHõ x^Œ~≈° #O. #~°HÜ õ ∂« `«# #∞Oz JÖÏ¡ÇÏπ
=Úã≤¡O – Ѷ¨*ÏÜ≥∞Å∞ã¨ûǨÉÏ). â◊~°}∞ "Õ_»@O`Àáê@∞, ã¨fi~åæxfl á⁄O^•Å#fl Pâ◊, HÀiHõ, P~å@O „Ѩ[ÅÖ’
50. JO>Ë x#∞fl Jq∞`«OQÍ Jaè=∂xOKÕ D ¿Ñ^ŒÅ#∞ q㨇iOz ã¨=∂[OÖ’x [xOKåÅ#fl^Õ nx =ÚM’º^ÕÌâ◊O.
„j=∞O`«∞Å∞, ‰õΩb#∞ÅÃÑ· ^Œ$+≤ìx ˆHO„nHõiOK«‰õΩ. 53. k=º Y∞~üP<£ J=`«iOKÕ HÍÅOÖ’#∂, JO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ HÍÅOÖ’#∂ ~åAÅ∞,
51. =¸ÅOÖ’ 'Ѷ¨Ù~°∞`å— (......) J<Õ Ñ¨^ŒO LѨÜ≥∂yOK«|_çOk. D Ѩ^ŒO 'W„á¶ê`ü— `≥QÆÅ <åÜ«∞‰õΩÅ∞, „j=∞O`«∞Å∞ `«=∞ KÕ`«∞ʼnõΩ |OQÍ~°∞ =Ú~°∞QÆ∞Å∞ ^èŒiOKÕ"å~°∞.
J<Õ =¸ÅѨ^ŒO #∞Oz =zÛO^Œ#∞‰õΩO>Ë 'ǨÏ^Œ∞Ìg∞iáÈ=@O— Jx ^•xH˜ ÉèÏ=O. Wk JѨÊ\˜ PKå~°O. nx=Å¡ ã¨=∂[OÖ’ "åi „Ѩ`ÕºHõ`« =ºHõÎ=∞ÜÕ∞ºk. P
XHõ"Õà◊ '`«Ñ¶πs`ü— #∞Oz U~°Ê_ç#^Œ#∞‰õΩO>Ë ^•xH˜ 'Ju q∞`«^èÀ~°}˜— J#fl J~°÷O q+¨Ü∂« <Õfl Y∞~üP<£ „Ѩ™êÎqã¨∂Î ã¨fi~°"æ åã¨∞ʼnõΩ ‰õÄ_® D "≥t· +¨ºª O „áêѨ=Î ∞=Ù`«∞O^Œx
=ã¨∞ÎOk. Ju q∞`«^èÀ~°}˜ J#~°÷^•Ü«∞HõO. `≥eÑ≤Ok.
1271 1272
18. JÖò HõǨÏѶπ ã¨∞ÉòǨ#Å¡r 649 18. JÖò HõǨÏѶπ 15= áê~å
ã¨∞u"≥∞`«Îx P‰õΩѨK«Û ~°OQÆ∞QÆŠѨ@∞ì 33 P Ô~O_»∞ `À@Å∂ k@ìOQÍ
=„™êÎÅ∞ ^èŒi™êÎ~°∞.54 "å~°Hõ¯_» Pã¨<å ѨO_®~Ú. JO^Œ∞Ö’ U Ö’@∂ KÕÜ«∞
ÅÃÑ· (kO_»¡‰õΩ) P#∞‰õΩx Pã‘#∞Öˇ· ÖË^Œ∞.58 WOHÍ, P Ô~O_»∞ `À@Å =∞^茺
LO\Ï~°∞. ZO`« K«H¯õ \˜ ѨÙ}ºÑ¶Å¨ O Jk! "Õ∞=Ú XHõ HÍÅ∞=#∞ ‰õÄ_® „Ѩ=Ç≤ÏOѨ
ZO`« J"≥∂Ѷ∞¨ "≥∞#ÿ q„âßOu xÅÜ«∞O *Ëâß=Ú.59
Jk!! 34 "≥Ú`åÎxH˜ J`«x ѨO@ ѨO_çOk.
32 (F „Ѩ=HÍÎ!) "åiH˜ P W^Œ~Ì ∞° =º‰õΩÅÎ XHõ<å_»`«#∞ =∂@Å ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ `«#
L^•Ç¨Ï~°}#∞ ‰õÄ_® qxÑ≤OK«∞55 – ¿ãflÇ≤Ï`«∞x`À,60 ''<Õ#∞ hHõ<åfl Z‰õΩ¯=
"åiÖ’ XHõ`«xH˜ "Õ∞=Ú Ô~O_»∞ „^•Hõ∆ ^èŒ#=O`«∞}˜‚. =∞On=∂~°ƒÅO s`åº
`À@Å#∞ WKåÛ=Ú. "å\˜ K«∞@∂ì ‰õÄ_® hHõO>Ë Z‰õΩ¯= |Å=O`«∞}Ë—‚ — Jx
Y~°∂~˚ Ñ° Ù¨ K≥@¡ HõOK≥#∞ xi‡OKå=Ú.56 P J<åfl_»∞.61
Ô~O\˜H© =∞^茺 ѨK«Ûx ѨO@ á⁄ÖÏÅ#∞ 35 WÖÏ J`«#∞ `«# P`«‡‰õΩ J<åºÜ«∞O
‰õÄ_® "˘ã¨QÍ=Ú.57 KÕã∞¨ ‰õΩ#fl ã≤u÷ Ö’ `«# `À@Ö’H˜ "≥àϧ_»∞.
54. ''ã¨∞O^Œ∞ã¨∞<£—— (........) JO>Ë Ñ¨Å∞K«x Ѩ@∞ì=„ã¨Î=∞h, ''Wã¨Î„|Y∞<£—— (........) WÖÏ J<åfl_»∞: ''U<å\˜HÔ <· å D `À@
JO>Ë ^Œà◊ã¨i Ѩ@∞ì=„ã¨Î=∞h ÉèÏ=O. „áêѨOzHõ rq`«OÖ’ |OQÍ~°∞ #QÆÅ∞ <åâ◊#"≥∞ÿ áÈ`«∞O^Œx <Õ##∞HÀ#∞.——
"Õã¨∞HÀ=@O, Ѩ@∞ì =„™êÎÅ∞ ^èŒiOK«@O ѨÙ~°∞+¨µÅ‰õΩ x¿+kèOK«|_çOk. Z=~°~Ú`Õ 36 ''„ѨàÜ ◊ ∞« Ѷ∞¨ _çÜ∞« Pã¨#fl=∞=Ù`«∞O^Œx
D ^≥·"å^Õâßxfl t~°™ê=Ç≤Ïã¨∂Î D x+≤^•úOâßʼnõΩ ^Œ∂~°OQÍ LO\Ï~À "åiH˜ ‰õÄ_® <Õ#∞ ÉèÏqOK«@O ÖË^Œ∞. XHõ"Õà◊
ã¨fi~°æOÖ’ D =ã¨∞Î=ÙÅhfl „áêѨÎ=∞=Ù`å~Ú. ã¨fi~°æ"åã¨∞ʼnõΩ U =ã¨∞Î=Ó x+≤^ŒúO
HÍ^Œ∞. JHõ¯_» "å~°∞ HÀi#^ŒÖÏ¡ Åaèã¨∞ÎOk. ''U =ã¨∞Î=ÙÃÑ· g∞ =∞#ã¨∞ Ѩ_ç<å, g∞~°∞ (JÖÏO\˜^^Õ <·≥ å [iy) <Õ#∞ <å „Ñ¨É∞íè =Ù
Uk HÀi<å Jk ã¨fi~°æOÖ’ LO@∞Ok.—— (Ǩg∞"£∞ ã¨*ò^ŒÇπÏ : 31) =^ŒÌ‰õΩ =∞~°eOѨ|_ç<å, xã¨ûO^ÕǨÏOQÍ
55. WO`«H© D W^Œ~Ì ∞° =º‰õΩÅÎ ∞ Z=~°∞? U HÍÖÏxH˜ K≥Ok#"å~°∞? J=QÍǨÏ# xq∞`«OÎ <Õ#∞ (P =∞o§OѨ٠™ê÷#OÖ’) WO`«Hõ<åfl
JÖÏ¡ÇπÏ D W~°∞=Ù~°∞ =º‰õΩÎÅ#∞ LѨ=∂#OQÍ ¿Ñ~˘¯<åfl_®? ÖËHõ x[OQÍ<Õ P =∞Oz ã≤u÷ Ö’<Õ LO\Ï#∞.——62
=º‰õΩÎe^ŒÌ~°∞ LO_Õ"å~å? XHõ"Õà◊ LO>Ë "å~°∞ W„™ê~¸Öò ã¨O`«uH˜ K≥Ok#"å~å? 58. JO>Ë P `À@Å∞ ѨO_»@OÖ’ ZÖÏO\˜ H˘~°`å KÕ¿ãq HÍ=Ù. ÃÑ·QÍ kQÆ∞|_»∞Å∞
ÖËHõ =∞Hͯ"åã¨∞ÖÏ? J#fl q+¨Ü«∞OÖ’ Y∞~üP<£ "åºMϺ`«Å =∞^茺 ^ŒfiO^•fiaè W|ƒ_ç=Ú|ƒ_çQÍ =KÕÛq.
„áêÜ«∂Å∞<åfl~Ú. "≥Ú`åÎxH˜ P W^ŒÌ~°∞ =º‰õΩÎÖ’¡ XHõ`«#∞ qâßfiã≤, =∞~˘Hõ`«#∞
Jqâßfiã≤. 59. P `À@ʼnõΩ h~°∞ ã¨~°Ñ¶¨~å KÕÜ«∞@OÖ’ P Ô~·`«∞ W|ƒOkѨ_»~å^Œ#fl L^ÕÌâ◊O`À,
P~°∞ `«_ç HÀã¨O Z^Œ∞~°∞K«∂ã¨∂Î LO_®eû# Ѩiã≤÷u ~å‰õÄ_»^Œ#fl PÖ’K«#`À
56. XHõ `À@‰õΩ <åÅ∞QÆ∞"≥Ñ· Ù¨ ÖÏ „ѨÇϨ sQÀ_» L#fl@∞¡QÍ<Õ "Õ∞=Ú P Y~°∂~˚ ° K≥@¡ HõOK≥#∞ x`«ºO QÆÅQÆÖÏ áêˆ~ ÃãÅÜÕ∞~°∞#∞ ‰õÄ_® ã¨=∞‰õÄ~åÛ=Ú.
KÕâß=Ú. P Y~°∂˚~° K≥@∞¡ ã¨fiÜ«∞OQÍ =∞Oz kQÆ∞|_»∞Å#∞ W=fi@O`Àáê@∞, P
`À@‰õΩ „ѨǨÏs QÀ_»ÖÏ LѨÜ≥∂QÆѨ_Õq. 60. P `À@Å Ü«∞[=∂x J~Ú# Jqâßfiã≤, `«# á⁄~°∞QÆ∞"å_≥·# qâßfiã≤x L^ÕÌtOz
57. P Ô~O_»∞ `À@Å =∞^茺 ™ê~°=O`«"≥∞ÿ# <ÕÅ ‰õÄ_® LO_Õk. JO^Œ∞Ö’ PǨ~° c~åÅ∞ áÈÜ«∂_»∞.
^è•<åºÅ∞ ѨÙ+¨¯ÅOQÍ Ñ¨O_Õq. P q^èOŒ QÍ P ~Ô O_»∞ `À@Å ^•fi~å ѨO_»∞¡ Ѷ֨ Ï^Œ∞Å∞, 61. ''#Ѷ¨~°∞<£—— (....) JO>Ë ã¨O`å#O, <ÒHõ~°∞¡, áêÖË~°∞¡ Jx ÉèÏ=O.
PǨ~° ^è•<åºÅ∞ á⁄Oyá⁄ˆ~¡q. 62. ^èŒ#=∞^ŒO`À "å_ç Hõà◊√¡ á⁄~°Å∞ Hõ=∂‡~Ú. "å_ç PÖ’K«#Å∞ ÃÑ_»„`À=Ѩ\Ïì~Ú.
1273 1274
18. JÖò HõǨÏѶπ ã¨∞ÉòǨ#Å¡r
37 JѨC_»∞ J`«x ¿ãflÇ≤Ï`«∞_»∞ J`«x`À
=∂\Ï¡_»∞`«∂ WÖÏ J<åfl_»∞ : ''Uq∞\©,
x#∞fl =∞\˜ì`À KÕã≤, P `«~°∞"å`« g~°ºÑ¨Ù
aO^Œ∞=Ù`À ã¨$+≤Oì z, PÃÑ#· x#∞fl xO_»∞
=∞x+≤QÍ fiÛkkÌ# PÜ«∞#<Õ (P P~å^躌
^≥"· å<Õfl) u~°ã¯¨ iã¨∞<Î åfl"å?63
q∞_çã≤Ѩ_»@O`À áê@∞ TǨ Ö’HÍÖ’¡ qǨÏiOK«™êQÍ_»∞. UHõOQÍ "å_»∞ „Ѩà◊Ü«∞
k<å<Õfl kèHõ¯iOKå_»∞. XHõ"Õà◊ JÖÏO\˜^Õ^≥·<å ã¨OÉèíqOz<å JHõ¯_» ‰õÄ_® `å#∞
Ѷ¨∞#OQÍ ã¨`«¯iOK«|_»`å#x c~åÅ∞ áÈÜ«∂_»∞. Jqâßfiã¨OÖ’ J=^èŒ∞Å∞
g∞iáÈ~Ú# "åi <À@ WÖÏO\˜ JǨÏOHÍ~°Ñ¨Ói`«"≥∞ÿ# =∂@ÖË "≥Å∞=_»`å~Ú.
1. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ: ''XHõ"Õà◊ <Õ#∞ <å „Ñ¨Éèí∞=Ù =^ŒÌ‰õΩ fã¨∞‰õΩáÈ|_ç<å JHõ¯_»
‰õÄ_® ã¨∞MÏÅ∞ <å ™⁄O`«=∞=Ù`å~Ú—— Jx JO\Ï_»∞ (Ǩg∞"£∞ ã¨*ÏÌ – 50).
2. ''=∂ PÜ«∞`«∞Å#∞ u~°ã¨¯iOz, (Ѩ~°Ö’HõOÖ’ ‰õÄ_®) '<Õ#∞ ^èŒ#Ѩ~°OQÍ#∂,
ã¨O`å#Ѩ~°OQÍ#∂ Ѷ¨∞#OQÍ J#∞„QÆÇ≤ÏOK«|_»`å#∞— Jx „ѨQÆÖσùÅ∞ ѨeˆH =ºH˜Îx
#∞=Ùfi K«∂âß"å?—— (=∞~°º"£∞ – 77).
63. JǨÏOÉèÏ=O`À ‰õÄ_ç# J`«x =∂@efl q#fl ¿ãflÇ≤Ï`«∞_»∞ ("≥∂q∞<£) J`«xH˜ D
q^èŒOQÍ Ç≤Ï`«É’^èŒ KÕâß_»∞: ''K«∂_»∞ q∞„`«=∂! #∞=Ùfi UO =∂\Ï¡_»∞`«∞<åfl"À HÍã¨Î
PÖ’zOz =∂\Ï¡_»∞. #∞=Ùfi UHõOQÍ ã¨$+≤ìHõ~°Î<Õ kèHõ¯iã¨∞Î<åfl=Ù. =∞i K«∂_»É’`Õ
PÜ«∞<Õ x#∞fl =∞\˜ì`À KÕâß_»∞. P `«~°∞"å`« h\˜ aO^Œ∞=Ù`À (ˆ~`«ã¨∞û)`À
ã¨$lOKå_»∞.——
Pk =∂#=Ù_≥#· P^ŒO (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) =∞\˜`ì À ã¨$lOK«|_»@O =Å¡ =∂#=ÙÅO^Œi
Jã¨Å∞ =¸ÅO =∞\ì̃QÍ<Õ ÉèÏqOK«|_»∞`«∞Ok. =∞i ã¨=∂QÆ=∞O =¸ÅOQÍ `«O„_ç
"≥#∞flÖ’#∞Oz "≥Å∞=_ç# g~°ºHõ}O =∂`«$ QÆ~ƒ° Où Ö’H˜ "≥o§ PyOk. Jk #Å∞ã¨∞QÍ
=∂iOk. #==∂™êÅ∞ JHõ¯_Õ ÃÑiyOk. P `«~°∞"å`« ã¨OѨÓ~°‚ =∂#"åHÍ~°OÖ’
=∞x+≤ `«e¡ Hõ_»∞ѨÙ#∞ zOK«∞‰õΩx ѨÙ_»q∞ÃÑ· áê^ŒO "≥∂áê_»∞.
=∞i H˘O`«=∞Ok q^•fiOã¨∞Å ^Œ$+≤ìÖ’ =∂#=Ù_»∞ =∞\˜ì`À KÕÜ«∞|_®¤_»∞ JO>Ë
J~°÷O Wk : =∂#=Ù_»∞ u<Õ PǨ~°=∞O`å =∞\˜ìÖ’#∞Oz L`«Ê#fl=∞~Ú#^Õ. P
PǨ~°O`À<Õ Ñ¨Ù~°∞+¨µx "≥#∞flÖ’ g~°ºO `«Ü∂« ~°=Ù`«∞Ok. Jk =∂`«$ („ã‘)Î QÆ~ƒ° Où Ö’H˜
áÈ~Ú =∞x+≤ ѨÙ@∞ìHõ „Ѩ„H˜Ü«∞#∞ "≥Ú^ŒÖˇ_»∞`«∞Ok. D q^èŒOQÍ =∞x+≤H˜ – =∞\˜ìH©
Jq<åÉèÏ= ã¨O|O^èŒ=ÚOk.
"Õ∞Å∞#∞ =∞~°z# =∞x+≤H˜ J`«x x[ã¨fi~°∂áêxfl *Ï˝Ñ¨HõO KÕ¿ã L^ÕÌâ◊O`À W^ŒO`å
1275
650 18. JÖò HõǨÏѶπ 15= áê~å
38 ''<å =∞@∞ì‰õΩ <Õ#∞ P JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ <å
„ѨÉèí∞=Ù Jx #=Ú‡`«∞<åfl#∞. <Õ#∞ <å
„ѨÉèí∞=Ù‰õΩ ã¨Ç¨Ï=~°∞ÎxQÍ Z=ih HõeÊO
K«#∞.64
39 ''(q∞„`«=∂!) #∞=Ùfi h `À@Ö’H˜
áÈ`«∞#flѨC_»∞ 'JÖÏ¡ÇÏπ `«Åz#^Õ J=Ù
`«∞Ok. JÖÏ¡ÇÏπ ^•fi~å ÅaèOKÕ â◊HΘ `«Ñʨ
"Õ~ˆ â◊HΘ Un ÖË^∞Œ —65 Jx ZO^Œ∞‰õΩ ѨÅHõ
ÖË^Œ∞? XHõ"Õà◊ #∞=Ùfi ##∞fl ã¨OѨ^ŒÖ’,
ã¨O`å#OÖ’ hHõ<åfl JÅ∞ÊxQÍ K«∂ã¨∞Î
#fl@¡~Ú`Õ,
K≥Ñʨ @O [iyOk. P q^èOŒ QÍ#~Ú<å J`«#∞ `«# ã¨$+≤Hì ~õ ΰ =∞iÜ«Ú x[„ѨÉ∞íè =Ù#∞
`≥Å∞ã¨∞‰õΩx `«# rq`« Ѩ~°=∂~åúxfl „QÆÇ≤Ï™êÎ_»x PtOK«|_»∞`ÀOk. JO^Œ∞ˆH
q∞_çã≤Ѩ_»∞`«∞#fl `«# ¿ãflÇ≤Ï`«∞}˜‚ L^ÕÌtOz P =ºH˜Î É’^èŒÑ¨~°Kå_»∞ – h „ѨÉèí∞=Ù
"Õ∞à◊#¡ ∞ q㨇iOK«‰Ωõ . PÜ«∞# x#∞fl Uq^èOŒ QÍ J`«ºO`« JÅÊ™ê÷#O #∞Oz J`«∞º#fl`«
™ê÷<åxH˜ KÕ~åÛ_À HÍã¨Î Ü≥∂K«# KÕ~Ú. J^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ# D „Ѩ„H˜Ü«∞Ö’ PÜ«∞#‰õΩ
Z=~°∂ `À_»Ê_»ÖË^Œ∞. JO^Œ∞Ö’ Z=i ÉèÏQÆ™êfi=∞º=¸ ÖË^Œ∞. W^ŒO`å KÕ¿ã"å_»∞
XHõ¯QÍ<˘Hõ¯ JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞. J@∞=O\˜ ™ê\˜ÖËx „ѨÉèí∞=Ù<Õ #∞=Ùfi u~°ã¨¯iã¨∞Î<åfl=Ù.
PÇπÏ! D =∞x+≤ Z@∞=O\˜ Hõ$`«Ñ¶¨Úfl_»∞!?
64. <Õ#∞ =∂„`«O Z#fl\˜H© hÖÏQÍ =∂\Ï¡_»#∞. ZO^Œ∞HõO>Ë <Õ#∞ XˆH XHõ¯_≥·# ^Õ=Ùx
áÈ+¨Hõ`åfixfl, PÜ«∞# UHõ`åfixfl JOwHõiOKå#∞ – qâßfiã≤ J~Ú# D q∞„`«∞x
=∂@efl|\˜ì É’^èŒÑ¨_Õ^Õq∞@O>Ë P `À@ Ü«∞[=∂x =Ú„+≤H± =∞iÜ«Ú HÍѶ≤~ü.
65. ^≥·"å#∞„QÆǨŠѨ@¡ ZÖÏ Hõ$`«[˝`å ÉèÏ=O`À =∞ã¨Å∞HÀ"åÖ’ P q∞„`«∞_»∞ J`«xH˜
K≥áêÊ_»∞. Hõà◊Hõà◊ÖÏ_Õ P `À@֒ѨeH˜ „Ѩ"ÕtOz#ѨC_»∞, ''=∂ëê JÖϡǨï ÖÏ
Y∞=fi`« WÖÏ¡aÖÏ¡ÇπÏ—— Jx #∞=Ùfi ZO^Œ∞‰õΩ ѨÅHõÖË^Œ∞? Uk [iy<å ^≥·"ÕK«Ûù`À<Õ
[~°∞QÆ∞`«∞Ok. PÜ«∞# `«e¿ãÎ ^•xfl JÖψQ LO_»x™êÎ_»∞. PÜ«∞# `«ÅK«∞‰õΩO>Ë
<å=∞~°∂áêÅ∞ ÖˉõΩO_® KÕ¿ã™êÎ_»∞. JO^Œ∞ˆH ǨÏnã¨∞Ö’ D q^èŒOQÍ K≥ѨÊ|_çOk :
''Z=iHõ~Ú<å㨈~ `«=∞ ã¨OѨ^Œ, ã¨O`å#O, ã≤÷u ÉÏQÍ JxÑ≤¿ãÎ "å~°∞ '=∂ëê
JÖϡǨï ÖÏ Y∞=fi`« WÖÏ¡ aÖÏ¡ÇπÏ— Jx ѨÅHÍe.—— (`«Ñ¶‘û~ü Wɡfl Hõã‘~ü – =Úã¨fl^≥
J|∂Ü«∂ÖÏ P^è•~°OQÍ).
1276
18. JÖò HõǨÏѶπ ã¨∞ÉòǨ#Å¡r 651 18. JÖò HõǨÏѶπ 15= áê~å
40 ''(`≥Å∞ã¨∞HÀ), <å „Ñ¨Éèí∞=Ù <å‰õΩ h <å „Ñ¨Éèí∞=Ù‰õΩ ã¨Ç¨Ï=~°∞ÎÅ∞QÍ Z=ih
`À@ Hõ<åfl "Õ∞Öˇ·#^•xfl „Ѩ™êkOz,66 xÅɡ@‰ì Ωõ O_® LO>Ë ZO`« ÉÏ=ÙO_Õk!——
h `À@ÃÑ· PHÍâ◊O #∞Oz U^Œ<åfl tHõ#∆ ∞ Jx (P =ºH˜Î) J<åfl_»∞.72
ѨOÑ≤<å ѨOѨ=K«∞Û. (Pâ◊Û~°ºáÈ#=ã¨~O° 43 JÖÏ¡ÇπÏ Ñ¨@∞ì#∞Oz J`«xfl ~°H˜∆Oz,
ÖË^Œ∞). JѨC_»k `≥Å¡"åˆ~ã¨iH˜ K«^Œ∞<≥·# ã¨Ç¨ Ü«∞Ѩ_\» ÏxH˜ J`«x [# ã¨=¸Ç¨Ï
– #∞#flx – "≥∞ÿ^•#OÖÏ J~Ú "Õ∞n ~åÖË^∞Œ .73 ã¨fiÜ«∞OQÍ J`«#∞ ‰õÄ_®
áÈ=K«∞Û!67 „ѨuѶ¨∞\˜OK«ÖËHõáÈÜ«∂_»∞.
41 ''ÖË^• nx h~°∞ Éè∂í q∞Ö’ WOH˜áÈ#∂ 44 ã¨~åfikèHÍ~åÅ∞ ã¨`«º|^Œ∞ú_≥·#
=K«∞Û. ^•xfl "≥uH˜ fã¨∞‰õΩ~å=@O h JÖÏ¡ÇÏπ "Õ#h,74 ѨÙ}ºÑ¶Å¨ O „Ѩ™êkO
`«~O° HÍHõáÈ=K«∞Û.——68 K«@OÖ’#∂ PÜ«∞<Õ L`«Î=Ú_»h, Ѩ~°º=
42 J`«x ѨO_»h¡ fl =Ú@ì_Oç K«|_®¤~Ú.69 ™ê#O s`åº ‰õÄ_® PÜ«∞<Õ J`«∞º`«=Î Ú
^•x HÀã¨O ÃÑ\˜ì# ÃÑ@∞ì|_çÃÑ· J`«#∞ _»h JHõ¯_Õ `ÕeáÈ~ÚOk.75
KÕ`«∞Å∞ #Å∞ѨىõΩO@∂ LO_ç 71. x#fl\˜ =~°‰õÄ „^•Hõ∆ fÔQÅ∞ U `«_çÔHÅÃÑ·, ѨOkà◊¡ÃÑ· LO_Õ"À WѨC_»∞ J=hfl
70
áÈÜ«∂_»∞. P `À@ `«Å„H˜O^Œ∞Öˇ· ‰õΩѨʉõÄeáÈ~Ú<≥·. ѨO@O`å q^èŒfiO™êxH˜ QÆ∞Ô~·Ok.
(`«_HÔç ÅÃÑ)· Ѩ_ç LOk.71 ''JÜ≥∂º! <Õ#∞ 72. ã¨~åfikèHÍi J~Ú# JÖÏ¡ÇπωõΩ W`«~°∞Å#∞ ™ê\˜ HõeÊOK«@O, ^≥·"å#∞„QÆǨÅ#∞
66. „ѨÑO¨ K«OÖ’ ÖË^• Ѩ~Ö° ’HõOÖ’ ÖË^• „ѨÑO¨ K«O =∞iÜ«Ú Ñ¨~Ö° ’HõO – ~Ô O_çO\˜Ö’#∂ á⁄Ok# `«~°∞"å`« ‰õÄ_® PÜ«∞xfl HÍ^Œ#@O, PÜ«∞#‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ QÆ~åfiǨÏO
<å „Ñ¨Éèí∞=Ù ##∞fl Hõ\ÏH˜∆OK«=K«∞Û. HÍ~åxfl, `«Åa~°∞ã¨∞ `«<åxfl „Ѩ^Œi≈OK«@O XHõ =∂#= =∂„`«∞xH˜ ã¨∞`«~å=¸
67. áêáêʼnõΩ „ѨuѶ¨ÅOQÍ =zÛѨ_Õ tHõ∆#∞ 'ǨïãπÉÏ<£— JO\Ï~°∞. Jã¨Å∞ D Ѩ^ŒO â’aèOK«^Œ#fl Ü«∞^•~°÷O WѨC_»`«xH˜ É’^èŒÑ¨_çOk. HÍx KÕ`«∞Å∞ HÍÖÏHõ P‰õΩÅ∞
Ç≤Ï™êÉò #∞Oz =zÛOk. PHÍâ◊O #∞O_ç q~°∞K«∞‰õΩѨ_Õ P„QÆÇϨ *ÏfiÅ – =_»QÍ_»∞Ê Ñ¨@∞ì‰õΩx „ѨÜ≥∂[#"Õ∞q∞\©? JѨÊ\˜ˆH ѨÓ_»ÛÖËx #+¨ìO [iyáÈ~ÚOk. WÖÏ
– ^•fi~å ã¨$+≤ìHõ~°Î W>Ëì xÅnã≤ x=ÚëêÖ’¡ ÖˇHõ¯ `ÕÖËÛ™êÎ_»∞. WѨC_»∞ #=#=ÖÏ_»∞ LO@∞Ok ^Õ=Ùx ^≥|ƒ!
`«∞#fl D `À@ ~ˆ Ѩ٠`≥Å"¡ åˆ~ã¨iHõÖÏ¡ <ÕÅ=∞@ì"∞≥ ÿ K«^∞Œ <≥#· "≥∞^ÿ •#OÖÏ =∂iáÈ~Ú<å 73. U =∞On=∂~°ƒÖÏxfl K«∂ã¨∞‰õΩx J`«#∞ =Úiã≤áÈÜÕ∞"å_À "åÔ~=~°∂ J`«x
Pâ◊Û~°ºO ÖË^Œ∞. `«Å~å`«#∞ =∂~°ÛÖËHõáÈÜ«∂~°∞. J`«#∞ ã¨~Ú`«O ^Õ=Ùx Ѩ@∞ì#∞Oz `«##∞
HÍáê_»∞HÀÖËHõáÈÜ«∂_»∞.
68. ÖË^• h `À@ŠѨK«Û^Œ<åxH˜, h ѨO@á⁄ÖÏÅ ¿ã^•ºxH˜ ^ÀǨÏ^ŒÑ¨_»∞`«∞#fl D
HÍÅ∞= ZO_çáÈ=K«∞Û. JO^Œe h~°∞ Éèí∂q∞֒ѨeH˜ kyáÈ=K«∞Û. h~°∞ QÆ#Hõ <ÕÅ 74. WÖÏO\˜ QÆ_∞» ¤ Ѩiã≤u÷ Ö’ JO^ŒiH© Hõ#∞qѨC HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. qâßfiã¨∞Å∞, Jqâßfiã¨∞Å∞
JO^Œ~°∂ ™êHõ∆ ºq∞™êÎ~°∞ –JÖÏ¡ÇπÏ `«Ñ¨Ê P QÆO_»O #∞Oz QÆ>ˇìH˜¯OKÕ x[^≥·=O
J_»∞QÆ∞H˜ "≥o§áÈ`Õ P h\˜x <ÕÅ LѨi`«ÅOÖ’H˜ fã¨∞‰õΩ~å=@O h `«~°O HÍ^Œ∞. Z=~°∂ ÖË~°x! H˘=Ú‡Å∞ uiy# á⁄QÆ~°∞É’`«∞Å∞, JkèHÍ~° =∞^•O^èŒ∞Å∞ ã¨~Ú`«O
ÃÑ^ŒÌ ÃÑ^ŒÌ Ü«∞O„`åÅ∞, ѨOѨÙÃã@∞¡ ‰õÄ_® ѨxH˜ ~å‰õΩO_® áÈ`å~Ú. J~°=÷ ∞~ÚO^•?! JÖÏO\˜ QÆ_»∞¤ Ѩiã≤÷uÖ’ ^Õ=Ùx UHõ`åfixfl qâ◊fiã≤OK«\ÏxH˜ ã¨=∂Ü«∞`«Î=∞=Ù`å~°∞.
69. Wk `À@ q<åâßxH˜ ã¨OˆH`«O. JO>Ë J`«x `À@O`å ^èŒfiOã¨O KÕÜ«∞|_çOk. HÍx P `«~°∞}OÖ’ qâ◊fiã≤OK«@O "åiˆHq^èŒOQÍ#∂ ÖÏÉèí^•Ü«∞HõO HÍ*ÏÅ^Œ∞.
70. `À@ ÃÑOѨHÍxH˜, ¿ã^•ºxH©, Z~°∞=ÙÅ HÀã¨O KÕã≤# Y~°∞ÛÅ#∞ `«ÅK«∞‰õΩx Ѷ≤~“#∞ =O\˜ JkèHÍ~° =∞^•O^èŒ∞_»∞ ‰õÄ_® ã¨=Ú„^ŒOÖ’ =ÚxˆQ =ÚO^Œ∞ `«#
ÉÏ^èÑŒ _¨ ™» êQÍ_»∞. KÕ`∞« Å∞ #Å∞ѨىõΩ<åfl_»O>Ë `«# `«ÑÊ≤ ^ŒOÃÑ· ã≤Q∞Æ æ K≥O^•_»#fl ÉèÏ=O qâßfi™êxfl „ѨHõ\ ˜OKå_»∞. P q+¨Ü«∂<Õfl k=º Y∞~üP<£ WÖÏ ¿Ñ~˘¯Ok: z=~°‰õΩ
‰õÄ_® =ã¨∞ÎOk. Ѷ≤~“#∞ =ÚxyáÈ`«∞#flѨC_»∞ WÖÏ J~°=™êQÍ_»∞– ''W„™ê~¸Å∞ ã¨O`«u "å~°∞
1277 1278
18. JÖò HõǨÏѶπ ã¨∞ÉòǨ#Å¡r
45 (F „Ѩ=HÍÎ!) „áêѨOzHõ rq`«Ñ¨Ù
L^•Ç¨Ï~°}#∞ ‰õÄ_® "åiH˜ `≥Å∞ѨÙ. Jk
"Õ∞=Ú PHÍâ◊O #∞Oz ‰õΩiÑ≤OKÕ =~°¬Ñ¨Ù
h~°∞ =O\˜k. ^•x=Å¡ <ÕÅÖ’ ^Œ@ì"≥∞ÿ#
ѨzÛHõ "≥ÚezOk. PYiH˜ Jk á⁄@∞ì
á⁄@∞ìQÍ =∂iáÈQÍ, QÍÅ∞Å∞ ^•xfl
ÖËѨىõΩáÈ`å~Ú. JÖÏ¡ÇπÏ JxflO\˜ÃÑ·
JkèHÍ~°O Hõey L<åfl_»∞.76
qâ◊fiã≤OKÕ ^Õ=Ù_Õ x["≥∞ÿ# ^Õ=Ù_»h, PÜ«∞# `«Ñ¨Ê =∞~À ^Õ=Ù_»∞ ÖË_»h <Õ#∞
qâ◊fiã≤OKå#∞. <Õ#∞ ‰õÄ_® q^èÕÜ«∞`«`À t~°ã¨∞û =OKÕ "åiÖ’ XHõ}˜‚.—— (Ü«¸#∞ãπ–90)
W`«~° Jqâßfiã¨∞Å QÆ∞iOz Y∞~üP<£Ö’ D q^èŒOQÍ J#|_çOk: ''"å~°∞ f~å =∂
tHõ∆#∞ K«∂âßHõ, '"Õ∞q∞ѨC_»∞ XHõ¯_≥·# JÖÏ¡ÇπÏ#∞ qâ◊fiã≤OKå=Ú. JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉèÏQÆ
™êfi=ÚÅ∞QÍ xÅɡ\ ˜ì# "å~°O^Œih x~åHõiã¨∞Î<åfl=Ú— Jx JO\Ï~°∞.——
("≥∂q∞<£ – 84)
75. `«##∞ #=Ú‡‰õΩ#fl "åiH˜ L`«Î=∞ „ѨuѶ¨ÖÏxfl „Ѩ™êkOKÕ"å_»∞, "åi Hõ^äŒ#∞
ã¨∞MÏO`«O KÕ¿ã"å_»∞ JÖÏ¡ÇπÏ =∂„`«"Õ∞.
76. „ѨѨOK«O ZO`« Jã≤÷~°"≥∞ÿ#^À, `å`å¯eHõ"≥∞ÿ#^À D PÜ«∞`«∞Ö’ ѨzÛHõ "≥∞ÿ^•#ѨÙ
LѨ=∂#O ^•fi~å q=iOK«@O [iyOk. PHÍâ◊O #∞Oz "å#[Å∞¡ ‰õΩ~°=QÍ<Õ
<ÕÅÖ’ ѨzÛHõ "≥ÚÅÔH`«∞`Î ∞« Ok. á⁄ÖÏÅ∞ ã¨ãº¨ âߺ=∞ÅOQÍ =∂~°`å~Ú. K≥@∞¡ ѨKÛ« QÍ
=∂i HõàH◊ àõ Ö◊ Ï_»∞`«∞O\Ï~Ú. HÍx H˘xfl =∂™êňH W=hfl ZO_çáÈ`å~Ú. J<å=$+≤ì
=¸ÅOQÍ <ÕÅ c@Å∞ "å~°∞`«∞Ok. ÖË^• ѨO@Å∞ ѨO_ç, ZO_»∞ QÆ_Q¤ç Í `«Ü∂« ~°=Ù
`å~Ú. ‰õΩѨÊÅ∞ #∂iÛ#ѨC_»∞ P QÆ_ç¤ á⁄@∞ìQÍ =∂iáÈ`«∞Ok. "ÕQÆOQÍ gKÕ
QÍÅ∞Å∞ P á⁄@∞ì#∞ XHõKÀ\˜ #∞Oz =∞~ÀKÀ\˜H˜ fã¨∞‰õΩáÈ`«∞O\Ï~Ú. ã¨∞_çQÍe
=zÛ#ѨC_»∞ P QÆ_ç¤ Ñ¨~°HõÅ∞ y~°y~å u~°∞QÆ∞`«∂, qÅqÖÏ¡_»∞`å~Ú. „áêѨOzHõ
rq`«O ‰õÄ_® WO`Õ. D „áêѨOzHõ "≥·Éèí"åÅ∞, Pã≤Îáêã¨∞ÎÅ∞, PÅ∞Ñ≤Å¡Å∞, JÅO
HÍ~åÅ∞ #â◊fi~°"≥∞ÿ#q. XHõ ÃÑ#∞QÍeHÀ, XHõ LÃÑÊ#HÀ, XHõ L^èŒ$`«"≥∞ÿ# =~°^ŒHÀ,
XHõ Éèí∂HõOáêxHÀ, XHõ „ѨHõ$u „ѨHÀáêxHÀ QÆ∞Ô~·#ѨC_»∞ ã¨~°fi<åâ◊#"≥∞ÿ áÈ`å~Ú.
"åã¨Î"åxH˜ W=hfl P UÔH·Hõ P~å^èŒ∞ºx Jnè#OÖ’ L<åfl~Ú. PÜ«∞# JkèHÍ~åxH˜
Ö’|_ç L<åfl~Ú. „áêѨOzHõ rq`«Ñ¨Ù D "åã¨ÎqHõ`«#∞ JÖÏ¡ÇπÏ k=º Y∞~üP<£Ö’
J<ÕHõ KÀ@¡ „Ѩ™êÎqOKå_»∞ (Ü«¸#∞ãπ–25† A=∞~ü – 21† ǨÏn^£ – 50
"≥Ú^ŒÅQÆ∞#q).
1279
652 18. JÖò HõǨÏѶπ 15= áê~å
46 ã≤iã¨OѨ^ŒÖˇ·<å, ã¨O`å#"≥∞ÿ<å
„áêѨOzHõ rq`åxH˜ JÅOHÍ~°O
=∂„`«"Õ∞.77 J~Ú`Õ q∞ye=ÙO_Õ
ã¨`å¯~åºÅ∞ h „ѨÉèí∞=Ù ^ŒQÆæ~° „ѨuѶ¨ÅO
s`åº "Õ∞Öˇ·#q. J`«∞º`«Î=∞O HÍQÆÅ=x
PtOK«|_Õq J"Õ.78
47 "Õ∞=Ú Ñ¨~fi° `åÅ#∞ #_çÑ™≤ êÎ=Ú,79
#∞=Ùfi P ~ÀA# Éèí∂q∞x K«^Œ∞#∞
KÕÜ«∞|_ç L#fl@∞¡QÍ K«∂™êÎ=Ù. [#∞ÅO
^Œih "Õ∞=Ú (XHõKÀ@) ã¨g∞Hõi™êÎ=Ú.
"åiÖ’ U XHõ¯ih =^Œe ÃÑ@ì=Ú.80
77. `«=∞ „áêѨOzHõ ã≤iã¨OѨ^ŒÅ#∞, PÅ∞a_»¤Å#∞, ‰õΩÅQÀ„`åÅ#∞, `å`«=Ú`åÎ`«Å
Ѷ¨∞#HÍ~åºÅ#∞ K«∂ã¨∞‰õΩx =Úiã≤áÈÜÕ∞ "åiH˜ D PÜ«∞`«∞ QÆ∞}áê~î°O =O\˜k.
W=hfl Hõ∆}ÉèíOQÆ∞~°"≥∞ÿ# „áêѨOzHõ rq`«Ñ¨Ù `å`å¯eHõ JO^•Å∞ =∂„`«"Õ∞.
Ѩ~°Ö’HõOÖ’ W"Õg∞ ѨxH˜~å=Ù. Ѩ~°Ö’HõOÖ’ ѨxH˜=KÕÛg, P^Œ∞‰õΩ<Õq ã¨`å¯~åºÖË.
78. WO`«H© P q∞ye LO_Õ ã¨`å¯~åºÅ∞ (ÉÏdÜ«∂`«∞™êûeǨ`ü) Uq? #=∂*ò Jx
H˘O^Œ~°∞, ^≥·=™È΄`«O Jx H˘O^Œ~°∞, ^Õ=Ùx Ѩq„`«`«#∞ H˘xÜ«∂_»@=∞x H˘O^Œ~°∞,
W`«~° ã¨`å¯~åºÅx H˘O^Œ~°∞ ~°Hõ~°HÍÅ∞QÍ "åºMϺxOKå~°∞. "åã¨Î"åxH˜ W=hfl
'ã¨`å¯~åºÅ—Ö’ JO`«s¡#"≥∞ÿ L<åfl~Ú. q^èŒ∞ºHõÎ ^èŒ~å‡Å∞ (Ѷ¨~åÜ«∞*ò), `«Ñ¨Êxã¨iQÍ
KÕÜ«∂eû# Ѩ#∞Å∞ ("ålÉÏ`ü), „Ѩ=HõÎ ã¨O„Ѩ^•Ü«∂Å∞ (ã¨∞#<£), ã¨fiK«ÛùO^Œ
P~å^è#Œ Å∞ (#"åѶÖ≤ ò) – W=hfl ÉÏdÜ«∂`«∞™êûeǨ`üÖ’ JO`«~åƒùQ"Æ ∞Õ . JO`ÕHÍ^Œ∞,
x+≤^•úOâßʼnõΩ ^Œ∂~°OQÍ LO_»@O ‰õÄ_® ã¨`å¯~åºÅ∞QÍ<Õ Ñ¨iQÆ}˜OK«|_»`å~Ú.
"å\˜H˜ ‰õÄ_® ѨÙ}ºO Åaèã¨∞ÎOk.
79. „ѨàÜ◊ ∞« k<å# Ѩiã≤u÷ ZO`« ÉèÜ
í ∂« #HõOQÍ LO@∞O^À WHõ¯_» ‰õΩÑ¡ OΨ QÍ K≥Ñʨ |_çOk.
Ѩ~°fi`åÅ#∞ #_çÑ≤OK«@=∞O>Ë Jq `«=∞ `«=∞ ™ê÷<åÅÖ’ LO_»=Ù. "å\˜x
^Œ∂kÑ≤O[ÖÏ¡ ZQÆ∞~°"Õ™êÎ=Ú. Jq QÍeÖ’ `ÕeÜ«∂_»∞`«∂ LO\Ï~Ú. ''Ѩ~°fi`åÅ∞
UH˜# ~°OQÆ∞ ~°OQÆ∞Å Lxfl =∂kiQÍ J~ÚáÈ`å~Ú—— (JÖò MÏiÜ«∞ – 5). =∞ixfl
q=~åÅ HÀã¨O K«∂_»O_ç: `«∂~ü – 9, 10† #=∞Öò : 88† `åǨ : 105 – 107)
Ѩ~°fi`åÖÏ¡O\˜ ÉèÏs =ã¨∞Î=ÙÖË <ÕÅ #∞O_ç ѨÙ<å^Œ∞Å`À ã¨Ç¨ ÃÑHõeOz"ÕÜ«∞
|_ç#ѨC_»∞ Wà◊√¡, K≥@∞¡, `«k`«~° Hõ@ì_®Å∞ =∂„`«O ZÖÏ xÅ|_»QÆÅ∞QÆ∞`å~Ú?
JO^Œ∞ˆH ''#∞=Ùfi Éèí∂q∞x K«^Œ∞<≥·# „Ѩ^Õâ◊OÖÏ K«∂™êÎ=Ù—— Jx J#|_çOk.
80. JO>Ë `˘e"åih – `«∞k"åih, z#fl"åih – ÃÑ^ŒÌ"åih, qâßfiã¨∞Å#∞ –
1280
18. JÖò HõǨÏѶπ ã¨∞ÉòǨ#Å¡r 653 18. JÖò HõǨÏѶπ 15= áê~å
48 "å~°O`å h „ѨÉèí∞=Ù ã¨=∞Hõ∆OÖ’ "å_»∞ `«# „ѨÉ∞íè =Ù P[˝#∞ [=^•\Ï_»∞.83
=~°∞ã¨QÍ81 xÅɡ@ì|_»`å~°∞. ''xâ◊Û J~Ú#ѨÊ\˜H© g∞~°∞ ##∞fl =kÖËã≤, g∞
Ü«∞OQÍ – "Õ∞=Ú q∞=∞‡efl "≥Ú^Œ\ ™˜ êi JO^ŒiH© â◊„`«∞=Ù J~Ú#"å}©,‚ 84 "å_ç
ѨÙ\˜ìOz#@∞¡QÍ<Õ g∞~°∞ =∂ =^ŒÌ‰õΩ ã¨O`å<åhfl g∞ ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞QÍ KÕã¨∞‰õΩO
=KÕÛâß~°∞. HÍx g∞~°∞ =∂„`«O, @∞<åfl~å? W@∞=O\˜ ^Œ∞~å‡~°∞æʼnõΩ
"Õ∞"≥∞#fl\˜H© g∞ HÀã¨O "åQÍÌ# ã¨=∞Ü«∞O ÅaèOKÕ „ѨuѶ¨ÅO ZO`« K≥_»¤k!85
x~åúiOK«=Ú J<Õ `«ÅáÈ¿ã"å~°∞.—— 51 <Õ#∞ Éèí∂=∂ºHÍâßÅ#∞ ã¨$+≤ìOz
49 Hõ~‡° ŠѨ„`åÅ∞ ("åi) =ÚO^Œ∞ LOK« #ѨC_»∞QÍh, ã¨fiÜ«∞OQÍ gà◊§#∞ ѨÙ\˜Oì z
|_»`å~Ú. <Õ~°ã¨∞ÎÅ∞ P Ѩ„`åÖ’¡ ~åÜ«∞ #ѨÙ_»∞QÍh "åix JHõ¯_» LOK«ÖË^Œ∞.86
|_ç L#fl^•xfl K«∂ã≤ cèuÅ∞¡`«∂, U=∞O@∞<åfl~°O>Ë "å_»∞ Jã¨Å∞ l<åfl`«∞Å *ÏuH˜ K≥Ok#"å_Õ J~Ú#ѨÊ\˜H©
''JÜ≥∂º! =∂ ^Ò~åƒùQºÆ O! W^Õq∞ Ѩ„`«O? ^≥·=^Œ∂`«Å "≥O> LO_Õ"å_»∞. JO^Œ∞ˆH ''P^Œ"£∞‰õΩ ™êëêìOQÆѨ_»O_ç—— J#fl P[˝
Wk U z#fl q+¨Ü«∂hfl, U ÃÑ^ŒÌ q+¨ Ã+·`å<£‰õΩ ‰õÄ_® =iÎã¨∞ÎOk. ZO^Œ∞HõO>Ë ''ã¨*ÏÌ KÕÜ«∞=∞x <Õ#∞ P*Ï˝Ñ≤¿ãÎ #∞=Ùfi
Ü«∂hfl =^ŒÅ‰õΩO_® #"≥∂^Œ∞ KÕãO≤ ^Õ?!—— ZO^Œ∞‰õΩ ã¨*ÏÌ KÕÜ«∞ÖË^Œ∞—— Jx JÖÏ¡ÇπÏ J`«xfl xÅnÜ«∞@O QÆ=∞<å~°›O.
Jx "åáÈ=@O #∞=Ùfi K«∂™êÎ=Ù. 83. J~°cÖ’ 'Ѷ≤ãπö— J<Õ Ñ¨^ŒO „ѨÜ≥∂yOK«|_çOk. Ѷ≤ãπö JO>Ë "≥_»Å@O Jx J~°÷O.
`å=Ú KÕã≤#^ŒO`å "å~°∞ „Ѩ`«ºHõ∆OQÍ ZÅ∞Hõ `«# aÅO #∞O_ç |Ü«∞\˜H˜ "≥à◊§\Ïxfl J~°cÖ’ ''Ѷ¨ã¨YuÖò á¶ê~°`«∞ q∞<£
K«∂ã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. h „ѨÉèí∞=Ù Z=iH© Ǩï*òiǨ—— Jx J#@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. Ã+`· å<£ ‰õÄ_® q#Ü«∞ѨÓ~°fiHõOQÍ P^Œ"∞£ ‰õΩ
J<åºÜ«∞O KÕÜ∞« _»∞. ã¨*ÏÌ KÕ¿ãO^Œ∞‰õΩ x~åHõiOz, `«# „ѨÉèí∞=Ù P[˝#∞ LÅ¡OѶ≤∞OKå_»∞.
50 P^Œ"£∞ =ÚO^Œ∞ ™êëêìOQÆѨ_»=∞x 84. g∞~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ =^Œe g∞ Ñ≤`å=∞Ǩï_≥·# P^Œ"£∞ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)ÃÑ· Jã¨∂Ü«∞
"Õ∞=Ú ^Œ∂`«Å‰õΩ P*Ï˝ÑO≤ z#ѨC_»∞, XHõ¯ K≥Ok#"å}˜‚, J_»∞QÆ_»∞QÆ∞<å g∞‰õΩ |^Œúq~ÀkèQÍ „Ѩ=iÎã¨∞Î#fl"å}˜‚, g∞ „ѨÉèí∞=Ù‰õΩ
Wc¡ã¨∞ `«Ñ¨Ê JO^Œ~°∂ ™êëêìOQÆѨ_®¤~°∞. =ºuˆ~HõOQÍ HÍ~°ºHõÖÏáêÅ∞ ™êyã¨∞#Î fl"å}˜,‚ "å_ç =∂#ã¨ÑÙ¨ „`«∞Å#∞ J#∞ã¨iOK«@O
J`«_∞» l<åfl`«∞Å HÀ=‰õΩ K≥Ok#"å_»∞.82 ZO`«=~°‰õΩ ã¨||∞?
Jqâßfiã¨∞Å#∂ JO^Œih ã¨=∂"Õâ◊ Ѩ~∞° ™êÎ=Ú. U XHõ¯_»∂ P ~ÀA =∂ Ѩ@∞ì#∞Oz 85. ''^Œ∞~å‡~°∞æÅ∞ ZO`« ^•~°∞}"≥∞ÿ# „Ѩ`åº=∂flÜ«∂xfl J=ÅOaOKå~°∞?—— J#fl ÉèÏ=O
`«ÑÊ≤ OK«∞HÀÖË_∞» . =∞ˆ~ XHõ¯_»∂ ã¨=∂kè #∞Oz |Ü«∞@Ѩ_ç "Õ̂~KÀ\˜H˜ áêiáÈÖË_∞» . ‰õÄ_® D "åHͺxH˜ =ã¨∞ÎOk. JO>Ë "å~°∞ ^≥·=q^èÕÜ«∞`«#∞, PÜ«∞#`À "≥∞ÿ„ux
81. XˆH =~°∞ã¨Ö’ ÖË^• J<ÕHõ =~°∞ã¨Ö’¡ "å~°∞ ^≥·=ã¨=∞Hõ∆OÖ’ Ǩ[~°∞Ѩ~°K«|_»`å~°∞. HÍ^Œx Ã+·`å<£ J_»∞QÆ∞*Ï_»Ö’¡ #_»=@O, J`«x`À ^Àã‘Î KÕÜ«∞@O |ǨïK≥_»¤
82. Ã+·`å<£ ^≥·=^Œ∂`«Å HÀ=‰õΩ K≥Ok# "å_»∞ HÍ^Œx nxfl|\˜ì ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿáÈ~ÚOk. "å_Õ „Ѩ`åº=∂flÜ«∞ =∂~°æO. ^Œ∞~å‡~°∞æÅ D áÈHõ_» Hõ∆q∞OK«~åxk.
QÆ#Hõ ^≥·=^Œ∂`«Ö’¡x "å_≥· LO>Ë ^≥·"å[˝#∞ [=^•>Ë"å_»∞ HÍ_»∞. ZO^Œ∞HõO>Ë 86. JO>Ë Éè∂í =∂ºHÍâßÅ#∞ xi‡OKÕ@ѨC_»∞QÍh, ÖË^• Y∞^Œ∞QÌ Í D Ã+`· å<£ =¸Hõ#∞
^≥·=^Œ∂`«Å∞ Z\˜ì Ѩiã≤÷uÖ’#∂ ^≥·"å[˝#∞ kèHõ¯iOK«~°∞. ''"å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ P[˝‰õΩ ã¨$lOKÕ@ѨC_»∞ QÍh "Õ∞=Ú gà◊¡#∞ Ñ≤ez ã¨O„ѨuOK«ÖË^Œ∞. "åi ã¨Ç¨Ü«∞
Z^Œ∞~°∞ K≥ѨÊ~°∞. "åiH˜ P*Ï˝Ñ≤Oz# ^•xx =∂„`«"Õ∞ KÕ™êÎ~°∞.—— (`«„Ç‘Ï"£∞ – 6). ã¨Ç¨ÏHÍ~åÅ∞ ‰õÄ_® á⁄O^ŒÖË^Œ∞. "å~°ã¨Å∞ P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ (™ê‰õ∆ΩÅ∞QÍ) ÖË~°∞
WHõ¯_» XHõ „Ѩâ◊fl L`«Ê#fl=∞=@O ã¨Ç¨Ï[O. =∞~°`«#∞ ^≥·=^Œ∂`« HÍ#ѨC_»∞, ^≥·"å[˝ ‰õÄ_®. =∞~°ÖÏO@ѨC_»∞ g∞~°∞ D Ã+·`å#∞#∞, "å_ç =∂#ã¨Ñ¨Ù„`«∞Å#∞ ZO^Œ∞‰õΩ
J`«xH˜ ZÖÏ =iÎã¨∞ÎOk? ^Õ=Ù_»∞ `«# ^≥·=^Œ∂`«efl =∂„`«"Õ∞ ã¨OÉ’kèOz D P~åkèã¨∞Î<åfl~°∞? "åi áê^Œ zǨflÅÖ’ ZO^Œ∞‰õΩ #_»∞ã¨∞Î<åfl~°∞?? ##∞fl
"Õ∞~°‰õΩ P*Ï˝Ñ≤OKå_»∞ Hõ^•!? nxH˜ ã¨=∂^è•#OQÍ '~°∂ǨïÖò =∞Ph— „QÆO^äŒHõ~°Î P~åkèOK«@OÖ’, <å‰õΩ q^èÜ Õ Ú« Öˇ· LO_»@OÖ’ g∞‰õΩ J=~À^èOŒ QÍ L#fl q+¨Ü∞« O
1281 1282
18. JÖò HõǨÏѶπ ã¨∞ÉòǨ#Å¡r 654 18. JÖò HõǨÏѶπ 15= áê~å
JѨ=∂~°æO Ѩ\ ˜ìOKÕ "åix <Õ#∞ <å \˜h q=iOKå=Ú. HÍx =∂#=Ù_»∞
ã¨Ç¨ Ü«∞‰õΩÅ∞QÍ KÕã∞¨ HÀ#∞.87 JO^ŒiHõ<åfl Z‰õΩ¯= `«QÆ=ÙÅ=∂i.90
52 ''<å‰õΩ ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅx g∞~°∞ ÉèÏqO 55 „Ѩ[Å =^ŒÌ‰õΩ =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO =KÕÛ
z# ("åÔ~Hõ¯_»?) "åix Ñ≤Å=O_ç—— Jx ã≤# `«~∞° "å`« ‰õÄ_® "å~°∞ qâ◊fiã≤OK«
PÜ«∞# K≥ÑÊ≤ # ~ÀA# "å~°∞ (`«=∞ q∞^蕺 ‰õΩO_®, Hõ=∆ ∂aèHHÔ∆õ · `«=∞ „ѨÉ∞íè =Ù#∞ "Õ_∞»
^≥·"åÅ#∞) Ñ≤Å∞™êÎ~°∞. HÍx "åiÖ’ HÀ‰õΩO_® "åix PÑ≤# q+¨Ü∞« O XHõ¯>Ë
U XHõ¯~°∂ ã¨=∂^è•#O W=fi~°∞. "Õ∞=Ú – J^Õq∞@O>Ë, QÆ`« HÍÅOÖ’x „Ѩ[ʼnõΩ
"åi =∞^茺# q<åâßxfl U~°Ê~°∞ Z^Œ∞Ô~·# =º=Ǩ~°"Õ∞ `«=∞‰õÄ Z^Œ∞~°"åfi
™êÎ=Ú.88 Åh91 ÖË^• „Ѩ`«ºHõ∆OQÍ `«=∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ
53 JѨ~å^èŒ∞Å∞ #~°HÍxfl K«∂_»QÍ<Õ, tHõ∆ ~å"åÅx "å~°∞ xsH˜O∆ K«@O.92
`å=Ú Ñ¨_»=Åã≤ L#flk JO^Œ∞Ö’<Õ#x 56 "Õ∞=Ú „Ѩ=HõÎÅ#∞ â◊√Éèí"å~°ÎÅ#∞
J~°O÷ KÕã∞¨ ‰õΩO\Ï~°∞. ^•#∞flOz `«ÑÊ≤ O JO^Œ*ËÜ«∞\ÏxH˜, ÃÇÏK«ÛiHõÅ∞ KÕÜ«∞
K«∞‰õΩ<Õ =∂~°Oæ Un "åiH˜ HõxÑ≤OK«^∞Œ .89 \ÏxH˜ =∂„`«"Õ∞ ѨOÑ≤™êÎ=Ú. Jqâßfi
54 "Õ∞=Ú D Y∞~üP#∞Ö’ „Ѩ[Å HÀã¨O ã¨∞Å∞ Jã¨`«ºO P^è•~°OQÍ "å^Œ∞ÖÏ_»
ѨÅ∞ ѨÅ∞ q^è•Å∞QÍ LѨ=∂<åÅxflO `å~°∞. ^•x ^•fi~å ã¨`åºxfl YO_çOK«\Ï
xH˜ („Ѩܫ∞ufl™êÎ~°∞.) "å~°∞ <å PÜ«∞`«∞
Uq∞\©??? "åã¨Î"åxH˜ D ã¨$+≤ì`åÅxflO\˜H© Hõ~°Î#∞ <Õ<ÕHõ^•! Jx JÖÏ¡ÇπÏ K≥|∞
`«∞<åfl_»∞. Å#∞, "åiH˜ KÕã¨∞Î#fl ÃÇÏK«ÛiHõÅ#∞
Pëê=∂+‘QÍ fã¨∞‰õΩ<åfl~°∞.93
87. XHõ"Õà◊ <Õ#∞ Z=i#~Ú<å <å ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩÅ∞QÍ fã¨∞‰õΩ<åfl <å ^•ã¨∞Å#∞ ÃÑ_»„`À=
Ѩ\ ˜ìOz, <å „Ñ¨ã¨#fl`å =∂~åæxH˜ ^Œ∂~°O KÕ¿ã"åix, ã¨fi~°æ Ö’HÍxH˜ ^Œ∂~°O 90. =∞x+≤H˜ ã¨`«º=∂~åæxfl É’^èŒÑ¨~°K«\ÏxH˜ "Õ∞=Ú D Y∞~üP<£ „QÆO^äŒOÖ’ qaè#fl
KÕ¿ã"åix ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩÅ∞QÍ fã¨∞‰õΩO\Ï<å? Ѩ^Œú`«∞Å#∞ J=ÅOaOKå=Ú. LѨ^Õâ◊O, *Ï˝Ñ¨#O, LѨ=∂<åÅ∞, x^Œ~°≈<åÅ∞,
ã¨OѶ∞¨ @#Å∞, „Ѩ=∂}ÏÅ∞ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ q^è•<åÅ#∞ J#∞ã¨iOKå=Ú. XˆH q+¨Ü∂« xfl
88. ''=∞øaY∞<£—— JO>Ë `≥~°, J=~À^èŒO, J_»∞¤ J#fl J~å÷Å∞ ‰õÄ_® =™êÎ~Ú. JO>Ë Ñ¨Å∞s`«∞Ö’¡ qâ◊^ÑŒ ~¨ K° å=Ú. HÍx =∂#=Ù_»∞ ¿ÑpH˜ ÃÑ^ŒÉÌ Ï|∞ ÖÏO\˜"å_»∞. Ѩ^•ÌHõ
"åiH© – "åi q∞^䕺 ^≥"· åʼnõΩ =∞^躌 "Õ∞=Ú JO`«~åÅ JQÍ^è•Å#∞ ÃÑOK«∞`å=Ú. Ñ≤_ç"å^•xH˜ kQÆ∞`å_»∞. JOKÕ`« Ç≤Ï`ÀѨ^Õâ◊O `˘O^Œ~°QÍ J`«x |∞„~°ÔHHõ¯^Œ∞.
"åi=∞^茺 â◊„`«∞`«fiO ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. "å~°∞ XO_˘Hõix HõÅ∞ã¨∞‰õΩ<Õ J=HÍâ◊O P^è•~åÅ∞, x^Œ~°≈<åÅ∞ J`«x =∞<À<Õ„`åxfl `≥iÑ≤OK«=Ù.
ÖËHõáÈ=@O =Å¡ ‰õÄ_® D ^Œ∂~åÅ∞ ÃÑ~°∞QÆ∞`å~Ú. Jk #~°HõOÖ’ XHõÖÏO\˜
p=Ú <≥`«∞Î\ ˜ [Åã¨Okè Jx H˘O^Œ~°∞ Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞. =∞i H˘O`«=∞Ok ^•xfl 91. JO>ˆ ^≥=· "å}˜x ÉÏǨ@OQÍ „`Àã≤ÑÙ¨ K«∞Û`«∞#fl `«=∞‰õΩ `«=∞ ѨÓsfi‰õΩʼnõΩ Z^Œ∞~Ô #·
q<åâ◊OQÍ ¿Ñ~˘¯<åfl~°∞. JO>Ë D |Ǩï^≥"· å~å^艌 Ωõ ʼnõΩ – "åi |∂@HõÑÙ¨ ^Õ=Úà◊‰¡ Ωõ KÕ^Œ∞ J#∞Éèí=O ÖÏO\˜k ZO^Œ∞‰õΩ Z^Œ∞~°∞ HÍ=@O ÖË^Œ∂?! J#flk "åi
=∞^茺 q<åâ◊Hõ~° ™ê=∞„y J_»¤OH˜QÍ LO@∞Ok. J#∞=∂#O.
89. =∞iH˘xfl LÖË¡Y<åÅ „ѨHÍ~°O Jqâßfiã≤ 40 Uà◊¡ „Ѩܫ∂}ÏxH˜ ^Œ∂~°OQÍ 92. JO>Ë D Ô~O_»∞ KÕ^Œ∞ J#∞Éèí"åÅ#∞ K«qK«∂ã≤# Ñ≤^ŒÑ¨ ''qâ◊fiã≤OK«=K«∞Û—— J#flk
LO_»QÍ<Õ, #~°H"õ ∞Õ `«# QÆ=∞º™ê÷#O Jx J~°O÷ KÕ¿ãã¨∞‰õΩO\Ï_»∞ (=Úã¨fl^≥ JǨχ^£: =∞Hͯ Jqâßfiã¨∞Å Jaè=∞`«O. HÍx =∞u K«eOz# "å~°∞ =∂„`«"Õ∞ WÖÏO\˜
ã¨OѨÙ\˜ – 3, ¿Ñr – 75). HÍH˜ÖˇHõ¯Å∞ "Õ™êÎ~°∞. tHõ∆#∞ K«qK«∂ã≤# Ñ≤=∞‡@ qâ◊fiã≤Oz<å Jk ÖÏÉèí^•Ü«∞HõO
1283 1284
18. JÖò HõǨÏѶπ ã¨∞ÉòǨ#Å¡r 655 18. JÖò HõǨÏѶπ 15= áê~å
57 `«# „ѨÉèí∞=Ù =K«<åÅ ^•fi~å Ç≤Ï`« 58 h „ѨÉèí∞=Ù Hõ∆=∂QÆ∞}O HõÅ"å_»∞,
É’^èŒ KÕã≤#ѨÊ\˜H©, q=ÚY`« K«∂Ñ≤, `«# ^ŒÜ∂« je. "åi KÕ+Åì¨ ‰õΩ tHõQ∆ Í PÜ«∞#
KÕ`∞« Å`À =ÚO^Œ∞QÍ KÕã≤ ѨOѨىõΩ#fl QÆ#Hõ "åix Ѩ@∞ì‰õΩ#fl@¡~Ú`Õ, "åix
^•x<Õ =∞~°záÈ~Ú# "åxHõ<åfl Z‰õΩ¯= `˘O^Œ~°QÍ<Õ tH˜∆Oz LO_Õ"å_»∞. Jã¨Å∞
^Œ∞~å‡~°∞æ_≥=_»∞O\Ï_»∞? "å~°∞ ^•xx q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë "åi HÀã¨O XHõ
(Y∞~üP#∞#∞) J~°O÷ KÕã∞¨ HÀ‰õΩO_® "Õ∞=Ú "åQÍÌ# ã¨=∞Ü«∞O x~åúi`«"∞≥ ÿ LOk.
"åi ǨÏ$^ŒÜ«∂ÅÃÑ· `≥~°Å∞ "Õ¿ãâß=Ú. ^•#∞flOz `«Ñ≤ÊOK«∞‰õΩxáÈÜÕ∞ KÀ>Ën
"åi K≥=ÙʼnõΩ K≥=Ù_»∞ HõeyOKå=Ú. "åiH˜ ^˘~°Hõ^Œ∞.95
#∞=Ùfi ã¨<å‡~°Oæ "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ "åix Ñ≤Å∞ã¨∂Î 59 `«=∞ ^Œ∞~åQÆ`åÅ =¸ÅOQÍ "Õ∞=Ú
L#flѨÊ\˜H©, "å~°∞ Z#fl\˜H© ã¨<å‡~°æO ã¨~fi° <åâ◊#O KÕã#≤ "åi Ѩ@}ì ÏÅ∞ W"Õ.
á⁄O^Õ"å~°∞ HÍ~°∞.94 gi q<åâßxH˜ ‰õÄ_® "Õ∞=Ú XHõ
HÍ*ÏÅ^Œx "åiH˜ `≥eÜ«∞^•? tHõ∆ J=`«iOz# `«~°∞"å`« Jã¨Å∞ `å=Ú q∞ye
QÆ_»∞=Ù#∞ x~åúiOz ÃÑ\Ïì=Ú.96
LO>Ë Hõ^• qâ◊fiã≤OK«_®xH˜?! 95. ^•ã¨∞Å∞ KÕã≤# áêáêÅÃÑ· "≥O@<Õ Ñ¨@∞ìHÀ‰õΩO_® "åiH˜ H˘O`« q_»∞Ѩ٠W=fi@O
93. JÖÏ¡ÇÏπ PÜ«∞`«∞Å#∞ ѨiǨÏã≤OK«@=∞<Õk =∂=¸Å∞ q+¨Ü∞« O HÍ^Œ∞. Jk J`«ºO`« ^Õ=Ùx ^ŒÜ«∂ã¨fiÉèÏ"åxH˜, Hõ∆=∂QÆ∞}ÏxH˜ `å~å¯}O. XHõ"Õà◊ D QÆ_»∞=Ù QÆ#Hõ
hK«"≥∞ÿ# KÕ+¨ì. JÖψQ Jã¨`«ºO P^è•~°OQÍ `«=∞ "åQÍú\ ˜x „Ѩ^Œi≈Oz ã¨`åºxfl PÜ«∞# W=fi‰õΩO_® LO>Ë `«=∞ JHõ$`åºÅ‰õΩQÍ#∞ XH˘¯Hõ¯~°∂ LK«∞ÛÖ’
Jã¨`º« OQÍ x~°∂Ñ≤OKÕ Ü«∞`«flO KÕÜ∞« @O J`«ºO`« UǨϺ"≥∞#ÿ Ѩx. WÖÏO\˜ Jã¨`º« aQÆ∞ã¨∞‰õΩO@∂ áÈÜÕ∞"å~°∞. PÜ«∞# JO^ŒiH© QÆ_»∞=Ù WKåÛ_»∞ QÆ#Hõ<Õ =∂#=
=∞#∞QÆ_» H˘#™êQÆ∞`ÀOk. J~Ú`Õ ^Õ=Ù_»∞ ~åã≤ÃÑ\˜ì# QÆ_»∞=Ù =Úyã≤#O`«<Õ,
ѨÓi`« P~åƒù\ÏÅ`À<Õ Jqâßfiã¨∞Å∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎÅ#∞ kèHõ¯iOz, ''#∞=Ófi =∂ÖÏO\˜ [~°QÆ=Åã≤Ok [iyf~°∞`«∞Ok. ^•xfl J_»∞¤‰õΩ<Õ â◊H˜Î Z=iH© LO_»^Œ∞. ^•#∞flOz
XHõ =∂=¸Å∞ =∞x+≤"Õ Hõ^ŒÜ«∂º! (Ü«∂ã‘<£ – 15). "Õ∞=Ú x#∞fl „Ѩ=HõÎ Jx |Ü«∞@Ѩ_»QÆeˆQ =∂~°æO ‰õÄ_® LO_»^Œ∞. '=∞ø~ÚÖò— JO>Ë â◊~°}∞. `«Ñ≤ÊOK«∞‰õΩ<Õ
ZÖÏ XѨC‰õΩ<Õk? Jx J<Õ"å~°∞. =¸ÅOÖ’ 'eÜ«Ú^£Ç≤ÏE— (.........) J<Õ =∂~°æO.
Ѩ^ŒO "å_»|_çOk. '^ŒÇ¨ÏA<£— nx =¸ÅѨ^ŒO. *Ï~°@O Jx nxH˜ J~°÷O. 'J`«x
HÍÅ∞*ÏiOk— Jx K≥ѨÊ\ÏxH˜ ѨÓ~°fiO J~°cƒÖ’ '^ŒÇ¨Ï[`ü i*òÅ∞Ǩ˙— J<Õ"å~°∞. 96. P^£, ã¨=¸^£ *Ï`«∞Å#∞, ^≥·=„Ѩ=HõÎ +¨µS|∞ (JÖˇ·Ç≤Ï), Å∂`ü (JÖˇ·Ç≤Ï) *Ï`«∞Å#∞
HÍÅ„Hõ=∞OÖ’ D Ѩ^ŒO 'U^Œ~Ú<å =ã¨∞Î=Ù `˘ÅyáÈ=@O—, 'Jã¨`«ºOQÍ "åi ^Œ∞~å‡~åæÅ HÍ~°}OQÍ Hõi#î OQÍ tH˜O∆ Kå=Ú. Jˆ~aÜ«∂Ö’x Ç≤Ï*Ï*ò Hˆ „∆ `«OÖ’,
`ÕeáÈ=@O— J#fl J~å÷Ö’¡ LѨÜ≥∂yOK«|_»™êyOk. D q^èŒOQÍ J^£Ç¨Ï[, ^•x ^Œi^•Ñ¨ÙÖ’¡<Õ D Ѩ@ì}ÏÅ J=âıëêÅ∞<åfl~Ú. =∂ tHõ∆#∞ ѨO¿Ñ=ÚO^Œ∞
Ü«Ú^£Ç≤ÏA J#fl Ѩ^•Å‰õΩ Jã¨`«ºOQÍ =∂~°Û@O J#fl J~°÷O =™ÈÎOk. (Ѷ¨`üǨïÖò "åiH˜ LѨ^ÕtOK«@O [iyOk. "åiH˜ XHõ =º=kè ‰õÄ_® W=fi@O [iyOk.
HÍx "åiÖ’ =∂~°∞Ê ~åHõáÈ=@O`À, "åi ^Œ∞~å‡~åæÅ∞ =∂#= =∞#∞QÆ_Hˆ» =ÚѨCQÍ
Yn~ü). Ѩi}q∞OK«@O`À "åiÃÑ· =∂ H˘~°_®#∞ ~°≠oÑ≤OK«=Åã≤=zÛOk. "åi =ÚyOѨÙ#∞
94. „ѨÉ∞íè =Ù P^ÕâßÅ#∞ „`Àã≤ÑÙ¨ zÛ, `«=∞ ã¨fiÜ«∞OHõ$`åÅ#∞ =∞~°záÈ~Ú, `«=∞ P`«‡Å‰õΩ ÉèÏq `«~åʼnõΩ XHõ QÆ∞}áê~î°OQÍ KÕâß=Ú.
f~°x „^ÀǨÏO KÕã¨∞‰õΩ#fl HÍ~°}OQÍ "åi ǨÏ$^ŒÜ«∂ÅÃÑ· `≥~°Å∞ HõѨÊ|_®¤~Ú. "åi JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O)#∞ kèHõ¯iã¨∞Î#fl =∞Hͯ"åã¨∞Å#∞ É’^èŒÑ¨~°K«\ÏxH˜
K≥=ÙÖ’¡ |~°∞=Ù "ÕÜ«∞|_çOk. `«`«Êùe`«OQÍ "å~°∞ Y∞~üP<£#∞ q#ÖË~°∞, ^•xÃÑ· W=fi|_ç# L^•Ç¨Ï~°} Wk. F =∞Hͯ Jqâßfiã¨∞ÖÏ~å! D<å_»∞ g∞‰õΩ QÆ_»∞=Ù
zO`«# KÕÜ«∞ÖË~°∞, ã¨<å‡~°æO á⁄O^ŒÖË~°∞. ã¨<å‡~°æO "≥·Ñ¨Ù‰õΩ ~°=∞‡x ZO`«QÍ W=fi|_»∞`«∞#fl^ŒO>Ë q∞=∞‡efl xÅnã≤ J_çˆQ"å_≥=_»∂ ÖË_»x J#∞HÀHõO_ç! „Ѩu
„áê^èÕÜ«∞Ѩ_ç<å Jk "åi |∞„~°ÔHHõ¯^Œ∞. =ºH˜ÎH©, „Ѩu ã¨=¸Ç¨xH©, „Ѩu *ÏuH© ^Õ=Ù_»∞ H˘O`« ã¨=∞Ü«∞O W™êÎ_»∞. g∞Ö’
1285 1286
18. JÖò HõǨÏѶπ ã¨∞ÉòǨ#Å¡r 656 18. JÖò HõǨÏѶπ 15= áê~å
60 ''Uà◊§ `«~°|_ç #_»==Åã≤ =zÛ<å 61 f~å "åi^ŒÌ~°∞ ™êQÆ~° ã¨OQÆ=∂xH˜
㨈~,97 Ô~O_»∞ ã¨=Ú„^•Å∞ Hõe¿ã ™êQÆ~° KÕ~°∞‰õΩ<åflHõ, JHõ¯_» `«=∞ KÕѨ#∞ =∞~°z
ã¨OQÆ=∂xH˜98 KÕ~°∞HÀ#O`«=~°‰õÄ <Õ#∞ áÈÜ«∂~°∞. J^Õ"≥∂ ™⁄~°OQÆO =∂kiQÍ
#_»∞ã¨∂Î<Õ LO\Ï#∞—— Jx =¸™ê `«# ^•iKÕã∞¨ ‰õΩx ã¨=Ú„^ŒOÖ’H˜ *Ï~°∞‰õΩOk.
"≥O@#∞#fl Ü«Ú=‰õΩx`À99 K≥ÑÊ≤ # 62 "å~°∞ÉèíÜ«ÚÅ∂ =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êy
ѨC_»∞ ([iy# ã¨OѶ¨∞@##∞ HÍã¨Î [˝Ñ≤ÎH˜ áÈ~Ú# `«~°∞"å`« =¸™ê `«# ("≥O@
`≥K∞« ÛHÀO_ç). #∞#fl) Ü«Ú=‰õΩ}˜‚ L^ÕtÌ Oz, ''=∂ L^ŒÜ∞«
Ѩi=~°#Î =¿ããÎ i¨ . XHõ"àÕ ◊ g∞~°∞ QÆ#Hõ g∞ u~°™ê¯~°"Y·≥ ix =∂#∞HÀHõáÈ`Õ, "≥#∞Hõ\ ˜ Éè’[#O fã¨∞‰õΩ~å. x[OQÍ<Õ D
*Ï`«∞ʼnõΩ Ѩ\ ˜ì# QÆ`Õ g∞‰õÄ Ñ¨_»∞`«∞Ok. *Ï„QÆ`«Î! „Ѩܫ∂}OÖ’ KåÖÏ „Ѩܫ∂㨠Ѩ_®eû
97. 'ǨïY∞Éò— JO>Ë 70 ÖËHõ 80 ã¨O=`«û~åÅx XHõ J~°÷O. 'ZO`«HÍÅ"≥∞ÿ<å 㨈~— J<Õ =zÛOk—— J<åfl_»∞.
J~°÷O ‰õÄ_® =ã¨∞ÎOk. Ô~O_À ÉèÏ=OÖ’<Õ nxfl fã¨∞HÀ=@O [iyOk. JO>Ë <Õ#∞ 63 ^•xHõ`«#∞, ''K«∂âß~å (ZO`« Ѩ#
™êQÆ~° ã¨OQÆ=∞ ã¨÷ÖÏxH˜ KÕ~°∞‰õΩ<Õ =~°‰õÄ „Ѩܫ∂}O KÕã¨∂Î<Õ LO\Ï#∞. ^•x
HÀã¨O ZO`«HÍÅO Ѩ\ ˜ì<å㨈~ <å „Ñ¨Ü«∂}Ïxfl PѨ#∞ J#flk Ǩτ[`ü =¸™ê ~ÚO^À)! =∞#O ~åu|O_»‰õΩ P#∞‰õΩx
(JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) ѨÅ∞‰õΩÅ JO`«~å~°÷O. WO`«H© PÜ«∞# D ã¨∞n~°… „Ѩܫ∂}ÏxH˜ q„âßOu fã¨∞‰õΩO@∞#flѨC_»∞ <Õ#∞ KÕѨ
ZO^Œ∞‰õΩ ѨÓ#∞‰õΩ<åfl~°∞? U ÅHõ∆ ºO HÀã¨O PÜ«∞# WO`« „Ѩܫ∂㨠Ѩ_»=Åã≤ ã¨OQÆu =∞~°záÈÜ«∂#∞. Jã¨ÖËO
=zÛOk?? J#fl „Ѩâ◊flÅ∞ WHõ¯_» L^Œ~Ú™êÎ~Ú. [iyO^À g∞‰õΩ K≥Ñʨ ‰õΩO_® Ã+`· å<Õ ##∞fl
Jã¨Å∞ q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë PÜ«∞# XHõ ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’ XHõ Ѩ$K«Ûù‰õΩx „Ѩâ◊fl‰õΩ =∞~°∞ѨىõΩ Ö’#∞ KÕâß_»∞. P KÕѨ KåÖÏ
|^Œ∞eã¨∂Î, ''„Ѩã¨∞Î`«O <å JO`«\ ˜ *Ï˝x Ö’HõOÖ’ Z=_»∂ ÖË_»∞—— Jx J<åfl~°∞. qz„`«OQÍ ã¨=Ú„^ŒOÖ’H˜ ^•i KÕã∞¨ ‰õΩx
JÖÏ¡ÇπωõΩ D =∂@ #K«ÛÖË^Œ∞. ''hHõO>Ë ÃÑ^ŒÌ *Ï˝x J~Ú# <å ^•ã¨∞_˘Hõ_»∞ "≥o§áÈ~ÚOk—— Jx q=iOKå_»∞.100
(d[~ü) L<åfl_»——x JÖÏ¡ÇπÏ '=Ç‘Ï— ^•fi~å PÜ«∞#‰õΩ `≥eÜ«∞Ѩ~°Kå_»∞. ''F JÖÏ¡ÇπÏ! 99. 'Ü«Ú=‰õΩ_»∞— JO>Ë Ç¨Ï„[`ü Ü«¸ëê a<£ #∂<£ (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) J#fl=∂@. ^≥=· „Ѩ=HõÎ
<Õ<åÜ«∞xfl ZÖÏ HõÅ∞ã¨∞HÀQÆÅ#∞?—— Jx =¸™ê q#flqOK«∞HÀQÍ, ''Ô~O_»∞ =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) =∞~°}Ï#O`«~°O P JÉσ~Ú PÜ«∞# "å~°ã¨`åfixfl ѨÙ}˜H˜
ã¨=Ú„^•Å∞ HõÅ∞ã¨∞‰õΩ<Õ ã¨÷ÅOÖ’ J`«#∞O\Ï_»∞. KÕѨ#∞ fã¨∞ÔHà◊§O_ç. Jk g∞ ѨÙK«∞Û‰õΩ<åfl_»∞.
`«@ìÖ’#∞Oz *Ï~°∞‰õΩx áÈ~Ú#KÀ>Ë g∞ QÆ=∞º™ê÷#O Jx `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç—— Jx 100. JO>Ë P KÕѨ ã¨r="≥∞ÿ ã¨=Ú„^ŒOÖ’H˜ "≥o§áÈ~ÚOk. JÖÏ¡ÇπÏ ^•x HÀã¨O
JÖÏ¡ÇπÏ ÃãÅqKåÛ_»∞ (|∞MÏs – JÖò HõǨÏѶπ ã¨∂~å). ^≥·"å*Ï˝#∞™ê~°O PÜ«∞# ã¨=Ú„^ŒOÖ’ ™⁄~°OQÆO ÖÏO\˜ ^•ix U~°Ê~°Kå_»∞. P KÕѨ ã¨=Ú„^ŒOÖ’H˜ ^Œ∂Hõ@O,
(JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) XHõ KÕѨ#∞ ‰õÄ_® fã¨∞‰õΩx Ѩܫ∞#=∞Ü«∂º~°∞. ™⁄~°OQÆO ÖÏO\˜ ^•i ^•x HÀã¨O ã¨∞QÆ=∞O HÍ=@O Ǩτ[`ü Ü«¸ëê (JÖˇ·Ç≤Ï
98. WO`«H© P ã¨÷ÅO ZHõ¯_»∞Ok? D q+¨Ü«∞"≥∞ÿ YzÛ`«"≥∞ÿ# ã¨=∂Kå~°O Z=i=^•Ì ã¨ûÖÏO) HõàÏ¡~å K«∂âß~°∞. HÍx P ã¨OQÆu =¸™ê‰õΩ K≥ѨÊ@O =∂„`«O =∞~°z
ÖË^Œ∞. J~Ú`Õ P<å\˜ JHõ¯_ç Éè∫QÀoHõ ã¨fi~°∂áêxfl |\˜ì ѨO_ç`«∞Å∞ ã≤<åÜü∞ áÈÜ«∂~°∞. q„âßOu fã¨∞‰õΩ#fl `«~°∞"å`« "åi^ŒÌ~°∂ P ã¨÷ÅO #∞Oz =ÚO^Œ∞‰õΩ
nfiáêxH˜ ^ŒH˜∆} „áêO`å# L#fl JYÉÏ, ã¨∂Ü«∞*ò [Å ã¨O^èŒ∞ÖË P ™êQÆ~åÅh, ™êyáÈÜ«∂~°∞. ѨQÅÆ ∞, ~ˆ ~Ú x~åѶ∂¨ @OQÍ „ѨÜ∂« }˜OKå~°∞. =∞~°∞<å_»∞ L^ŒÜ∞« O
Jq Ô~O_»∂ XHõKÀ@ Hõeã≤, Z„~° ã¨=Ú„^ŒOÖ’ qb#=∞=Ù`åÜ«∞h, |Ǩïâß P Ǩτ[`ü =¸™ê (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) ÉÏQÍ JÅã≤áÈÜ«∂~°∞. JHõÖãË O≤ k. ''\˜Ñ<≤¶ £ =_çO¤ K«∞
ã¨Ö÷ ÏxˆH ^≥=· „Ѩ=HõÎ =¸™ê (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) ѨÜ∞« #"≥∞ÿ LO\Ï~°x Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~∞° . <åÜ«∞<å!—— Jx `«# t+¨µº}˜‚ HÀ~å~°∞. P Ü«Ú=‰õΩ_çH˜ KÕѨ ã¨OQÆu JѨC_»∞QÍx
W`«~° "åºMϺ`«Å∞ "Õã≤# JOK«<åÅ Hõ<åfl D Jaè„áêÜ«∞"Õ∞ JHõ¯_ç <≥·ã¨iæHõ *Ï˝Ñ¨HõO ~åÖË^Œ∞. ''`«=∞iH˜ K≥ѨÊ@O =∞izáÈÜ«∂#∞. =∞#O q„âßOu fã¨∞‰õΩ#fl
ã¨fi~°∂ѨO`À ã¨=∞#fiÜ«∞O K≥O^ÕÖÏ LOk. P ã¨÷ÅO =^ŒÌ<Õ KÕѨ „|uH˜ ã¨=Ú„^ŒOÖ’H˜ "≥o§áÈ~ÚOk. z„`«qz„`«"≥∞ÿ# Ѩ^ŒúuÖ’
1287 1288
18. JÖò HõǨÏѶπ ã¨∞ÉòǨ#Å¡r 657 18. JÖò HõǨÏѶπ 15= áê~å
64 ''(JÔ~!) =∞#O "≥`∞« ‰õΩ¯O@∂ =zÛOk 66 =¸™ê J`«x`À, ''g∞‰õΩ <Õ~°Ê|_ç#
P ã¨÷ÅO HÀã¨"Õ∞ Hõ^•!—— Jx =¸™ê =∞Oz q^Œº#∞ g∞~°∞ <å‰õΩ <Õ~°Ê_®xH˜,
J<åfl_»∞. P `«~°∞"å`« "åi^ŒÌ~°∂ `«=∞ <Õ#∞ g∞ "≥O@ LO_»=KåÛ?—— Jx
áê^ŒzǨflÅ P^è•~°OQÍ "≥#H˜¯ uiy JÉèºí i÷OKå_»∞.
=KåÛ~°∞.101 67 ^•xHõ`#« ∞, ''g∞~°∞ <å ã¨ÇϨ K«~º° OÖ’
65 JHõ¯_» "å~°∞ =∂ ^•ã¨∞ÅÖ’x XHõ LO@∂ U=∂„`«O FÑ≤Hõ Ѩ@ìÖË~°∞.
^•ã¨∞}˜102
‚ Hõ#∞Q˘<åfl~°∞. "Õ∞=Ú J`«xH˜ 68 ''J~Ú<å g∞~°∞ g∞ *Ï˝#ѨikèÖ’H˜
=∂ =^ŒÌ #∞Oz F „Ѩ`ÕºHõ HÍ~°∞}Ϻxfl fã¨∞HÀx q+¨Ü∞« OÃÑ105
· FÑ≤Hõ Ѩ@_ì O» g∞
„Ѩ™êkOz L<åfl=Ú.103 WOHÍ =∂ =Å¡ ZÖÏ ™ê^躌 =∞=Ù`«∞Ok?—— J<åfl_»∞.
=^ŒÌ#∞Oz J`«xH˜ F „Ѩ`ÕºHõ q^Œº#∞104
<ÕiÊ L<åfl=Ú. 69 ''JÖÏ¡ÇπÏ `«e¿ãÎ g∞~°∞ ##∞fl ã¨Ç¨Ï#
jeQÍ á⁄O^Œ∞`å~°∞. U q+¨Ü«∞OÖ’#∂
Jk `«# =∂~åæxfl fã¨∞‰õΩOk. P ã¨OQÆu g∞‰õΩ K≥áêÊÅ<Õ J#∞‰õΩ<åfl#∞. HÍx <Õ#∞ g∞ P[˝#∞ [=^•@#∞—— Jx
Ã+·`å#∞ ##∞fl Ѩ~°^蕺<åxH˜ Ö’#∞ KÕâß_»∞—— Jx K≥áêÊ_»∞. (=¸™ê) ã¨=∂^è•#q∞KåÛ_»∞.
101. 'F ^≥·=^•ã¨∞_®! =∞#O "≥àϧeûOk JHõ¯_çˆH Hõ^•!— JO@∂ Ǩτ[`ü =¸™ê (J)
`«# J_»∞QÆ∞ *Ï_»Å#∞ K«∂ã¨∞‰õΩO@∂ u~À#∞‡Y∞ÅÜ«∂º~°∞. P q^èŒOQÍ "å~°∞ 70 ''㨈~! <å "≥O@ ~å"åÅ#fl^Õ g∞
LÉèíÜ«ÚÅ∂ JO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ Py# ã¨÷ÖÏxH˜–™êQÆ~° ã¨OQÆ=∂xH˜ – KÕ~°∞‰õΩ<åfl~°∞. JaèÖÏ+¨ J~Ú`Õ (ÉÏQÍ QÆ∞~°∞OÎ K«∞HÀO_ç!)
'Yã¨™ê— JO>Ë "≥O@Ѩ_»@O, "≥#∞Hõ #_»=@O Jx J~°÷O. J_»∞QÆ∞ *Ï_»Å#∞ U q+¨Ü«∞O QÆ∞iOK≥·<å 㨈~ <Õ#∞
K«∂ã¨∞‰õΩO@∂ "å\˜ "≥#∞Hõ #_»∞K«∞‰õΩO@∂ "≥àϧ~°x ^•x ÉèÏ=O. ã¨fiÜ«∞OQÍ g∞`À „Ѩ™êÎqOK«#O`«=~°‰õÄ
102. 'XHõ ^•ã¨∞_»∞— JO>Ë Ç¨Ï„[`ü d[~ü Jx ÉèÏ=O. „áê=∂}˜Hõ ǨÏnã¨∞Å ^•fi~å #<Õflg∞ J_»Q‰Æ Äõ _»^∞Œ —— J<åfl_»`#« ∞.
‰õÄ_® D q+¨Ü«∞O ~°∂_èô J=Ù`ÀOk. 'd[~ü— JO>Ë 'P‰õΩѨK«Ûx— Jx J~°÷O. 71 "åi^ŒÌ~°∂ |Ü«∞Å∞^Õ~å~°∞. z=~°‰õΩ
XHõ™êi P ѨÙ}ºÑ¨Ù~°∞+¨µ_»∞ `≥Å¡x, #∞#flx <ÕÅÃÑ· ‰õÄ~ÀÛQÍ, P Éèí∂„Ѩ^Õâ◊O XHõ Ѩ_»=Ö’ Ѩܫ∞#"≥∞ÿ#ѨC_»∞ J`«#∞
ѨK«ÛQÍ =∂i Hõà◊Hõà◊ÖÏ_»™êyOk. JO^Œ∞ˆH PÜ«∞#‰õΩ d[~ü J<Õ ¿Ñ~°∞ Ѩ_çOk (d[~°∞) ^•x K≥Hõ¯ ѨÅHõÅ#∞ ѨQÆ∞Å
(ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs – JÖò HõǨÏѶπ ã¨∂~å "åºMϺ#O).
103. JÖÏ¡ÇÏπ `«# „Ѩ`ºÕ Hõ ^•ã¨∞xH˜ „Ѩ™êkOz# P ''„Ѩ`ºÕ Hõ HÍ~°∞}ºO—— U"≥∞ÿ LO@∞On? q^Œº =iã¨∞ÎO^Œh, Wk Y∞~üP<£ ǨÏnã¨∞ ~°∂ѨOÖ’ L#fl +¨sÜ«∞`«∞ Ѩi*Ï˝<åxH˜
|Ǩïâß „Ѩ=HõÎѨ^Œq HÍ=K«∞Û#x KåÖÏ=∞Ok Y∞~üP<£ "åºMϺ`«Å∞ Jaè„áêÜ«∞ aè#fl"≥∞ÿ#^Œx K≥|∞`å~°∞. HÍx D "å^Œ# U=∂„`«O ãÔ̈~·Ok HÍ^Œ∞. Ǩτ[`ü d[~ü‰õΩ
Ѩ_®¤~°∞. ^Õ=Ù_»∞ `«# „Ѩ`ÕºHõ ^•ã¨∞ʼnõΩ J#∞„QÆÇ≤ÏOKÕ „Ѩ`ÕºHõ =~åÅx =∞iH˘O`« „Ѩ™êkOz# '„Ѩ`ºÕ Hõ q^Œº— QÆ∞iOz JÖÏ¡ÇÏπ Y∞^Œ∞QÌ Í ã¨Ê+‘Hì iõ OKå_»∞. HÍx W`«~∞° Å
=∞Ok Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞. q+¨Ü«∞OÖ’ JÖÏO\˜ ã¨Ê+‘ìHõ~°} ÖË^Œ∞. W^˘Hõ J™ê^è•~°} q+¨Ü«∞O. ^•xfl QÆ#Hõ
104. „Ѩ=HõΠѨ^Œq`À áê@∞, =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) ÖÏO\˜ Q˘Ñ¨Ê „Ѩ=HõÎňH W=fix ã¨~°fi™ê=∂#ºO KÕ¿ãÎ „Ѩu ~ÀE F H˘`«Î d[~ü ѨÙ@∞ì‰õΩ=™êÎ_»∞. HÍ|\˜ì WÖÏO\˜
=„HõÉèÏëêºÅ#∞ #=∞‡=Åã≤# J=ã¨~°O ÖË^Œ∞.
qâı+¨ *Ï˝<åxfl, Ü«ÚH˜Îh JÖÏ¡ÇπÏ d[~ü‰õΩ J#∞„QÆÇ≤ÏOKå_»∞. H˘O`«=∞Ok ã¨∂Ѷ‘
„Ѩ=ÚY∞Å∞ D ã¨OѶ¨∞@##∞ P^è•~°OQÍ KÕã¨∞‰õΩx, „Ѩ=HõÎÅ∞ HÍx "åiH˜ ‰õÄ_® 105. JO>Ë U q+¨Ü«∞OÃÑ·#~Ú<å 㨈~ ѨÓiÎ J=QÍǨÏ# ÖˉõΩO_® FÑ≤Hõ Ѩ@ì_»O g∞=Å¡
^Õ=Ù_»∞ 'xQÆ∂_è» *Ï˝<åxfl— W™êÎ_»h, QÆ∞~°∞=Ù ÖˉõΩO_®<Õ „ѨÉèí∞=Ù Hõ\ÏHõ∆O`À D ™ê^茺=∞=Ù`«∞O^•? J#flk Ǩτ[`ü d[~ü ã¨O^ÕǨÏO.
1289 1290
18. JÖò HõǨÏѶπ ã¨∞ÉòǨ#Å¡r 658 18. JÖò HõǨÏѶπ MÏÅ
15= JÅ"£
áê~å∞
Q˘\Ïì~°∞. ^•xH˜ =¸™ê, ''W^Õq∞\©, 75 ''<å "≥O@ LO@∂ g∞~°∞ U=∂„`«O
Ѩ_»= „Ѩܫ∂}©‰õΩÅO^Œih =ÚOKÕÜ«∞ ã¨ÇϨ #O áê\˜OK«Ö~Ë x° =ÚO^Õ
\ÏxHÍ g\˜x ѨQÆ∞ÅQ˘\Ïì~°∞? g∞~°∞ K≥áêÊ<å ÖË^•?—— Jx PÜ«∞# J<åfl_»∞.
KåÖÏ Ñ¶∞¨ ’~°"∞≥ #ÿ ѨxH˜ X_çQ\Æ Ïì~∞° —— 76 ''XHõ"Õà◊ nx `«~°∞"å`« U q+¨Ü«∞O
Jx K≥Ñʨ <Õ K≥¿ÑÊâß_»∞.106 Ö’#~Ú<å <Õ#∞ q∞=∞‡efl „Ѩtfl¿ãÎ ##∞fl
72 ''g∞~°∞ <å "≥O@ LO_ç FÑ≤Hõ Ѩ@ì g∞ "≥O@ LO_»x=fiHõO_ç. WHõ g∞^Œ@
ÖË~°x =ÚO^Õ K≥áêÊ<å!?—— Jx (d[~°∞) <åÃÑ· K«~º° QÔ H· ˘<ÕO^Œ∞‰õΩ `«y# HÍ~°}O110
J<åfl_»∞. g∞‰õΩ ÅaèOzOk—— Jx =¸™ê „áê^èÕÜ«∞
73 ''<å =∞~°∞ѨÙÃÑ· ##∞fl Ѩ@∞ìHÀHõO_ç. Ѩ_®¤_»∞.
<å q+¨Ü«∞OÖ’ Hõiî#OQÍ =º=ǨÏiOK« 77 "åi^Œ~Ì ∂° JHõ¯}∞‚Oz |Ü«∞Å∞^Õi XHõ
HõO_ç——107 Jx =¸™ê q#flqOK«∞ Ѩ@ì}ÏxH˜ KÕ~°∞‰õΩ<åfl~°∞. `«=∞ HÀã¨O
‰õΩ<åfl_»∞. Éè’[# U~åÊ@∞ KÕÜ«∞=∞x JHõ¯_ç „Ñ¨[
74 P `«~°∞"å`« "å~°∞ÉèíÜ«ÚÅ∂ Å#∞ JÉèíºi÷OK«QÍ "åiH˜ Pu^䌺q∞=fi
=ÚO^Œ∞‰õΩ ™êyáÈÜ«∂~°∞. "åiH˜ XHõ \ÏxH˜ ™ê÷x‰õΩÅ∞ x~åHõiOKå~°∞.111
JÉσ~Ú `å~°ã¨Ñ¨_®¤_»∞.108 J`«<å J#∞=∞uOK«x HÍ~°ºO Jx J~°÷O. H˘O`«=∞Ok nxfl "≥Ú^Œ\ ˜ Ѩx (Ѩ_»=#∞ áê_»∞
JÉσ~Úx K«O¿Ñâß_»∞. ''g∞~°∞ Ѩq„`« KÕÜ«∞@O)Hõ<åfl ^•~°∞}"≥∞ÿ# Ѩx J#fl J~°÷OÖ’ fã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. J~Ú`Õ =∞iH˘O`«
"≥∞#ÿ XHõ „áê}Ïxfl f¿ãâß~°∞. J`«#∞ U =∞Ok nxfl "≥Ú^Œ\˜ ѨxHõ<åfl `«‰Ωõ ¯= ™ê÷~Ú K≥_∞» HÍ~°ºO J#fl J~°O÷ Ö’ fã¨∞‰õΩ<åfl~°∞.
„áê}˜h ǨÏ`«=∂iÛ LO_»ÖË^Œ∞Hõ^•! ZO^Œ∞HõO>Ë ÉÏÅ∞}˜‚ ǨÏ`«ºKÕÜ∞« @O J`«x =~°Hˆ Ѩiq∞`«O J~ÚOk. HÍx Ѩ_=» Ö’
ã¨$+≤Oì z# ֒ѨO P Ѩ_=» Ö’ „ѨÜ∂« }˜OKÕ "å~°O^Œi =ÚOѨىõΩ HÍ~°}=∞=Ù`«∞O^Œx
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ g∞~°∞ J`«ºO`« Ѷ∞¨ ’~°H$õ `åº "å~°∞ K≥Ñʨ ^ŒeKå~°∞ (Ѷ`¨ Çü ï¨ Öò Yn~ü). J~Ú`Õ D ~Ô O_çO\˜Ö’ "≥Ú^Œ\ ˜ Jaè„áêÜ«∞"Õ∞
xH˜ áêÅÊ_®¤~°∞——109 Jx =¸™ê ã¨=Úz`«"≥∞ÿ#k. ZO^Œ∞HõO>Ë Ç¨Ï„[`ü =¸™ê‰õΩ L#fl ^è•i‡Hõ, +¨sÜ«∞`«∞ Ѩi*Ï˝#O
K≥áêÊ_»∞. „ѨHÍ~°O D Ѩx (JÉσ~Ú Ç¨Ï`«º) +¨sÜ«∞`«∞‰õΩ q~°∞^Œú"≥∞ÿ#k. JO^Œ∞ˆH PÜ«∞#
106. d[~ü P Ѩ_»= K≥Hõ¯Ñ¨ÅHõÅ#∞ ZO^Œ∞‰õΩ ѨQÆ∞Å Q˘\Ïì~À Ǩτ[`ü =¸™ê nxx J`«ºO`« UǨϺ"≥∞ÿ# KÕ+¨ìQÍ ÉèÏqOz, ^•xÃÑ· f„==∞~Ú# PˆH∆Ѩ}#∞
(J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO)‰õΩ `≥b^Œ∞. JO^Œ∞Hˆ P KÕ+#ì¨ ∞ PÜ«∞# ã¨ÇÏ≤ OK«ÖHË áõ ÈÜ«∂~°∞. `«#‰õΩ `≥eÜ«∞*Ëâß~°∞.
`≥eã≤#O`«=~°‰Äõ Jk `«ÑC¨ _»∞ Ѩx. P q+¨Ü∂« <Õfl PÜ«∞# "≥ÚǨÏO g∞^Œ K≥¿ÑÊâß~°∞. 110. JO>Ë, WHõ g∞^Œ@ QÆ#Hõ q∞=∞‡efl „Ѩtfl¿ãÎ g∞ ã¨Ç¨ÏK«~°º ÉèÏQƺO #∞Oz ##∞fl
'W"£∞~°<£— (......) JO>Ë ''=∞Ǩ PO^Àà◊#Hõ~°"≥∞ÿ# Ѩx.—— ^Œ∂~°O KÕ^Œ∞Ì~°∞QÍx. g∞~°∞ <åÃÑ· ÔQ·H˘<Õ D Hõiî# K«~°º#∞ <Õ#∞ t~°™ê=Ç≤Ï™êÎ#∞.
107. JO>ˆ <å Ѩ@¡ HÍã¨Î ã¨_»eOѨÙÅ "≥·Yix J=ÅOaOK«O_ç. „Ѩu z#fl q+¨Ü«∞OÃÑ· ZO^Œ∞HõO>Ë ã¨Ç¨Ï<åxH© XHõ ǨÏ^Œ∞Ì LO@∞Ok. WѨÊ\˜ˆH <Õ#∞ =∞^茺֒ „Ѩâ◊flÅ∞
##∞fl xÅnã≤, <å ÅHõ∆ º™ê^èŒ# Hõiî#`«~°O KÕÜ«∞HõO_ç. "Õã≤ g∞ ã¨Ç¨Ï<åxfl KåÖÏ Z‰õΩ¯=QÍ Ñ¨sH˜∆OKå#∞. HÍ|\˜ì <å‰õΩ D XHõ¯ J=HÍâ◊O
W=fiO_ç.
108. J~°cÖ’ 'QÆ∞ÖÏ"£∞— (.....) J#|_çOk. D Ѩ^•xH˜ z#flÑ≤Å¡"å_»∞, Ü«Ú=‰õΩ_»∞
Jx ‰õÄ_® J~°÷O =ã¨∞ÎOk. JO^Œ∞ˆH `≥Å∞QÆ∞ J#∞"å^ŒOÖ’ 'JÉσ~Ú— J#@O 111. Jk Ñ≤ã≤<åi „Ѩ[ŠѨ@ì}O. JO^Œ∞ˆH "å~°∞ „Ѩܫ∂}©‰õΩʼnõΩ Ѩ>ˇì_»#flO ÃÑ\˜ì
[iyOk. ÉÏ@™ê~°∞ŠǨωõΩ¯#∞ K≥e¡OK«_®xH˜ ã¨Ê+¨ìOQÍ x~åHõiOKå~°∞. =∞i K«∂_»É’`Õ
109. J~°cÖ’ '#∞H±~°<£— (.....) Jx LOk. JO>Ë ^èŒ~°‡âß„ã¨ÎO (+¨sJ`«∞) 㨿ãq∞~å Ju^ä∞Œ ʼnõΩ =∞~åº^Œ KÕÜ∞« @O, „ѨÜ∂« }©‰Ωõ ʼnõΩ J#flO ÃÑ@ì_O» +¨sÜ«∞`«∞ „ѨɒkèOKÕ
1291 1292
18. JÖò HõǨÏѶπ ã¨MÏÅ
∞ÉòÇJÅ"£
¨#Å¡r∞ 659 18. JÖò HõǨÏѶπ 15=
16= áê~å
JO`«Ö’ P TiÖ’ ‰õÄeáÈ=\ÏxH˜ 79 ''P Ѩ_=» ã¨OQÆu – Jk ã¨=Ú„^ŒOÖ’
ã≤^ŒúOQÍ L#fl XHõ QÀ_»ÃÑ· "åi ^Œ$+≤ì ѨxKÕã∞¨ ‰õΩ<Õ H˘O^Œ~∞° x~°∞¿Ñ^ŒÅk. <Õ#∞
Ѩ_çOk. PÜ«∞# P QÀ_»#∞ (Ü«∞^è• HÍ"åÅ<Õ P Ѩ_»=Ö’ H˘O`« ֒ѨO
`«^äŒOQÍ) xÅɡ\Ïì_»∞.112 ''g∞~°∞ QÆ#Hõ U~°Ê~°KåÅ#∞‰õΩ<åfl#∞. ZO^Œ∞HõO>Ë,
`«ÅK«∞‰õΩO>Ë D ѨxH˜ "Õ`«#O fã¨∞HÀ WOHÍãÎ̈ =ÚO^Œ∞‰õΩáÈ`Õ HõxÑ≤Oz# „Ѩu
=K«∞ÛHõ^•!——113 Jx =¸™ê J<åfl_»∞. (=∞Oz) Ѩ_»=#∂ |Å=O`«OQÍ =â◊
78 ^•xHõ`«#∞ D q^èŒOQÍ ã¨=∂^è•# Ѩ~K° ∞« ‰õΩ<Õ ~åA XHõ_∞» <åfl_»∞.
q∞KåÛ_»∞ : ''WHõ g∞‰õÄ – <å‰õÄ =∞^茺 80 ''WHõáÈ`Õ P JÉσ~Ú ã¨OQÆu† J`«x
peHõ U~°Ê_ç#>Ë¡ (=∞# ™ê"åã¨O K≥e¡ `«e¡^ŒO„_»∞Å∞ qâßfiã¨∞Å∞. J`«#∞ `«#
áÈ~ÚOk).114 g∞~°∞ ã¨ÇÏ≤ OK«ÖHË áõ È~Ú# `«Åa~°∞ã¨∞`«#O`À, u~°™ê¯~°"≥·Yi`À
P =¸_»∞ q+¨Ü∂« ŠѨ~=° ∂~å÷xfl ‰õÄ_® "åix "Õkè™êÎ_»x =∂‰õΩ ÉèíÜ«∞"Õ∞ã≤Ok.
g∞‰õΩ q=i™êÎ#∞115 (q#O_ç)....——
PÜ«∞# =∂#==∂„`«∞_≥· LO_»_»h, XHõ ^≥·=^Œ∂`« =∂„`«"Õ∞ WÖÏO\˜ J^Œ∞ƒù`åÅ∞
<≥·uHõ q+¨Ü«∂ÅÖ’ F =ÚMϺOâ◊O. Jukä=∞~åº^Œ, P^Œ~°} 'qâßfiã¨O— (D=∂<£)
HÀˆ~ „Ѩ^•è <åOâßÅÖ’ XHõ@x =∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) <˘H˜¯ =Hͯ}˜OKå~°∞. KÕ™êÎ_»x "åºMϺxOKå~°∞. HÍx ^Õ=Ù_»∞ `«# „Ѩ=HõÎÖ’¡ Z=iHõ~Ú<å D k=º
PÜ«∞# (ã¨) WÖÏ J<åfl~°∞ : ''JÖÏ¡ÇπÏ#∞, JOu=∞k<åxfl qâ◊fiã≤OKÕ"å_»∞ Jukäx *Ï˝<åxfl „Ѩ™êkOz, "åiKÕ`« JÖÏO\˜ Ѩ#∞Å∞ KÕ~ÚOK«∞HÀ=@O Jã¨OÉèí="Õ∞g∞
P^ŒiOKåe, J`«xH˜ =∞~åº^Œ KÕÜ«∂e.—— HÍ^Œ∞. P Ѩ#∞Å∞ KÕã≤# =ºH˜Î Y∞^Œ∞ÌQÍ, JO^Œ∞Ö’ `«# „Ѩ"Õ∞Ü«∞O Ug∞ÖË^Œh,
112. Ǩτ[`ü d[~ü P QÀ_»#∞ KÕ`ÀÎ `åHõQÍ<Õ – qz„`«OQÍ – Jk x\Ï~°∞QÍ xÅ|_ç ^≥·"å[˝`À<Õ `å<å Ѩ#∞Å∞ KÕâß#x ã¨Ê+¨ìOKÕã≤# g∞^Œ@ JO^Œ∞Ö’ =∞ixfl ‰õÄÑ‘Å∞
áÈ~ÚOk. ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏsÖ’ D q+¨Ü«∞O q=~°OQÍ =zÛOk. ÖÏQÆ=Åã≤# J=ã¨~°O Jã¨ÖË ÖË^Œ∞. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : ^≥·qHõ L`«Î~°∞fiÅ ##∞ã¨iOz
113. P Ѩ@ì} "åã¨∞Å∞ `«=∞#∞ U=∂„`«O Ѩ\ ˜ìOK«∞HÀHõáÈ=@O`À ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) H˘O^Œ~°∞ ~ÀQÆ„QÆã¨∞ÎÅ=Ù`å~°∞. H˘O^Œ~°∞ =∞~°}˜™êÎ~°∞. H˘O^Œi =~°ÎHõOÖ’ ã¨Î|ú`«
=¸™ê‰õΩ ã¨Ç¨Ï[OQÍ<Õ HÀѨO =zÛOk. ^ŒÜ«∂^•H˜∆}ϺÅ∞ U HÀâß<å ÖËx D P=iã¨∞ÎOk. H˘O^Œi ѨO@Å∞ áê_≥·áÈ`å~Ú. H˘O^Œi Hõ~å‡QÍ~åÅ∞ HÍ~ÚÖÏ
[#∞ʼnõΩ Lz`«OQÍ ZO^Œ∞‰õΩ ¿ã=KÕÜ«∂e? QÀ_»#∞ =∞~°=∞‡`«∞Î KÕã≤#O^Œ∞‰õΩ Ѩ_»`å~Ú. H˘xfl =∂#= ã¨=Ú^•Ü«∂ÅÃÑ· PѨ^ŒÅ∞ =zÛѨ_»`å~Ú. "å\˜Ö’ H˘xfl
"åi #∞Oz „ѨuѶ¨ÅO ѨÙK«∞Û‰õΩO>Ë `«¿ÑÊq∞\©? J#flk PÜ«∞# L^ÕÌâ◊O. P =∂>Ë
Ǩτ[`ü d[~ü#∞ J_çˆQâß~°∞ LO_»|@ìÖËHõ. Ѩ#∞Å∞ ^≥"· å^ÕâO◊ `À ^≥=· ^Œ∂`«Å∞ ‰õÄ_® x~°fiiΙêÎ~∞° . U q^èOŒ QÍ#~Ú`Õ D Ѩ#∞Å∞
114. ''=¸™ê! g∞~°∞ =¸_À™êi <å‰õΩ J_»∞¤ `«yÖÏ~°∞. WѨC_»∞ =∞#O q_çáÈÜÕ∞ +¨sÜ«∞`«∞ ã¨fiÉèÏ"åxH˜ q~°∞^ŒúOQÍ HÍ#~å"À J^Õq^èŒOQÍ Ç¨Ï„[`ü d[~ü ^•fi~å
ã¨=∞Ü«∞O =KÕÛã≤Ok. g∞~°∞ K≥Ñ≤Ê#@∞¡QÍ<Õ D Hõ∆}O #∞Op g∞`À `≥QÆ„`≥OѨÙÅ∞ ã¨$+≤ìOK«|_ç# D ã¨OѶ¨∞@#Å∞ ‰õÄ_® ^≥·qHõ q+¨Ü«∂Å`À =Ú_çѨ_ç LO_»@O
KÕã¨∞‰õΩO@∞<åfl#∞—— Jx Ǩτ[`ü d[~ü J<åfl~°∞. =Å¡ "å\˜x ''+¨sÜ«∞`«∞ „`åã¨∞——Ö’ `«∂Ü«∞@O ã¨iHÍ^Œ∞.
115. J~Ú`Õ q_çáÈÜÕ∞ =ÚO^Œ∞ P =¸_»∞ ã¨OѶ¨∞@#Ö’¡ ^•y =Ù#fl xQÆ∂_è®~å÷xfl J~Ú`Õ WѨC_»∞ ^≥·=^Ò`«º Ѩ~°OѨ~° Ѩiã¨=∂ѨÎ=∞~ÚOk. HÍ|\˜ì D<å_»∞
=¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)H˜ q=iOK«@O J=ã¨~°=∞x Ǩτ[`ü d[~ü ÉèÏqOKå~°∞. Z=~°~Ú<å Ǩτ[`ü d[~ü =∂kiQÍ JÖÏO\˜ Ѩ#∞Å∞ KÕã≤, `«# KÕ+¨ìefl
q_»=∞~°z K≥ѨÊHõáÈ`Õ =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ï) JáÈǨωõΩ QÆ∞~°ÜÕ∞º J=HÍâ◊=ÚOk.
JO^Œ∞Hˆ Ǩτ[`ü =¸™ê (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) `«# Hõà¡◊ =ÚO^Œ~° [~°∞QÆ∞`«∞#fl ^•~°∞}ÏÅ#∞ ã¨=∞i÷OK«∞HÀ=\ÏxH˜ 'k=º *Ï˝<åxfl— P„â◊~Ú¿ãÎ Jk =Ú=∂‡\˜H© x[O HÍ*ÏÅ^Œ∞.
K«∂ã≤ F~°∞ÛHÀÖËHõáÈÜ«∂~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë Ç¨Ï„[`ü d[~ü ã¨OѶ¨∞@# k=º Y∞~üP<£ ^•fi~å ~°∂_èô J~ÚOk QÆ#Hõ
WkÖÏ =ÙO_»QÍ Ç¨Ï„[`ü d[~ü KÕã≤# D J^Œ∞ƒù`åÅ P^è•~°OQÍ H˘O`«=∞Ok, Jk =∞# HÀã¨O #=∞‡^Œy#k. ^•xfl x~åHõiOK«\ÏxH˜ gÅ∞ÖË^Œ∞. HÍx D<å_»∞
1293 1294
18. JÖò HõǨÏѶπ ã¨MÏÅ
∞ÉòÇJÅ"£
¨#Å¡r∞ 660 18. JÖò HõǨÏѶπ 15=
16= áê~å
81 ''JO^Œ∞ˆH "åiH˜ "åi „ѨÉèí∞=Ù – 83 (F „Ѩ=HÍÎ!) "å~°∞ x#∞fl AÖòY~ü<<·≥ £
J`«xH˜ |^Œ∞Å∞QÍ – J`«xHõ<åfl ™œjź QÆ∞iOz J_»∞QÆ∞`«∞<åfl~°∞.117 ''<Õ#∞ g∞‰õΩ
=O`«∞_≥·#, ^ŒÜ«∂„~°Ì`«‰õΩ ^ŒQÆæ~°QÍ LO_Õ J`«x =$`åÎO`«O H˘kÌQÍ K«kq qxÑ≤™êÎ
ÉÏÅ∞_çx „Ѩ™êkOKåÅx "Õ∞=Ú HÀ~°∞ #——x "åiH˜ K≥ѨC.
‰õΩ<åfl=Ú.
117. Wk =Ú„+≤‰Ωõ ¯Å =¸_»= „Ѩâfl◊ ‰õΩ ã¨=∂^è•#O. Ü«¸^Œ∞Å „¿Ñ~ˆ Ѩ}ÃÑ· "å~°∞ ^≥=· „Ѩ=HõÎ
82 ''WHõ QÀ_» ã¨OQÆ`O« \Ï~å, P QÀ_» D (ã¨Jã¨O)‰õΩ D „Ѩâ◊fl "Õâß~°∞. 'AÖòY~ü<≥·<£— JO>Ë ''Ô~O_»∞ H˘=Ú‡Å∞ L#fl"å_»∞——
Ѩ@ì}OÖ’ x=ã≤OKÕ W^ŒÌ~°∞ J<å^èŒ Jx Jã¨Å∞ J~°÷O. J`«x `«ÅÃÑ· Ô~O_»∞ H˘=Ú‡Å∞ "≥Úez LO_»@O =Å¡ J`«xH˜
ÉÏÅÅk. "åiH˜ K≥O^Œ=Åã≤# XHõ xkè P ¿Ñ~°∞ =zÛOk ÖË^• J`«_»∞ `«∂~°∞Ê #∞Oz ѨtÛ=∞O =~°‰õΩ *ˇ·„`«Ü«∂„`«#∞
P QÀ_» „H˜O^Œ áêuÃÑ@ì|_ç LOk. "åi H˘#™êyOz ã¨∂~Àº^ŒÜ∞« O – ã¨∂~åºã¨=Î ∞Ü«∂Å#∞ ~Ô O_»∞ k‰õΩ¯ÅÖ’#∂ „Ѩ`º« HõO∆ QÍ
`«O„_ç ã¨[#˚ ∞_»∞. D J<å^èeŒ ^Œ~Ì ∂° Ü«ÚHõÎ uÅH˜Oz LO_»@O =Å¡ J`«xH˜ P ¿Ñ~°∞ =zÛ LO_»=K«∞Û. =∞i H˘O`«=∞Ok
=Ü«∞ã¨∞¯Öˇ· h „ѨÉèí∞=Ù ^ŒÜ«∂#∞ „ѨHÍ~°O J`«x `«ÅÃÑ· Ô~O_»∞ [_»Å∞ LO_Õq. ÖË^• Ô~O_»∞ Ñ≤ÅHõÅ∞ LO_Õq.
„QÆÇϨ O`À `«=∞ D xkèx "≥eH˜ fã¨∞HÀ JO^Œ∞ˆH J`«xHÍ ¿Ñ~°∞ =zÛOk. „áêp# "åºMϺ`«Å∞ |Ǩïâß W`«#∞ JÖˇQÍ˚O_»~ü
"åÅ#flk h „ѨÉèí∞=Ù ã¨OHõÅÊO. <Õ#∞ <å J~Ú LO\Ï_»x ÉèÏqOKå~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë JÖˇQÍ˚O_»~ü *ˇ„· `«Ü∂« „`« ѨtÛ=∞ „áêO`«O
JO`«@ <Õ#∞QÍ D Ѩx KÕÜ«∞ÖË^Œ∞.116 #∞Oz `«∂~°∞Ê ^ÕâßÅ =~°‰õÄ q<å J„ѨuǨÏ`«OQÍ ™êyOk.
g∞~°∞ ã¨ÇÏ≤ OK«ÖHË õ áÈ~Ú# P ã¨OѶ∞¨ @ J~Ú`Õ P^è∞Œ xHõ Y∞~üP<£ "åºMϺ`«Å∞ D Jaè„áêÜ«∞O`À UH©Éqíè OK«Ö^Ë ∞Œ . =ÚYºOQÍ
#Å "≥#∞Hõ ^•y =Ù#fl "åã¨ÎqHõ`« W^Õ!—— =∞øÖÏ<å J|∞Öò HõÖÏO P*Ï^£ D q+¨Ü«∞OÖ’ KÕã≤# Ѩiâ’^èŒ# âߡѶ≤∞OK«^Œy#k.
Z=~°~Ú<å WÖÏO\˜ KÕ+Åì¨ ‰õΩ ѨÓ#∞‰õΩO>Ë KÕ+Åì¨ ∞_çy K«∂ã¨∂Î LO_çáÈ~å^Œ∞. ^•xfl PÜ«∞# Ѩiâ’^èŒ<å ™ê~åOâ◊O Wk : 1. Y∞~üP<£ qâ◊nHõiOz#@∞ì AÅö~ü<≥·<£
YO_çOKåe. J_»∞¤HÀ"åe. â◊H=Θ ∞O`«∞_»∞. JÖÏ¡ÇÏπ J`«xH˜ Q˘Ñ¨Ê â◊HΘ ™ê=∞~å÷ºÅ#∞, X#~°∞Å#∞ ã¨=∞‰õÄ~åÛ_»∞.
116. Ǩτ[`ü d[~ü#∞ XHõ „Ѩ=HõÎQÍ ÉèÏqOKÕ "åiH˜ Wk Ô~O_»= P^è•~°O. ZO^Œ∞HõO>Ë 2. J`«_»∞ „áêH± ѨtÛ=∞ ~å*ϺÅ#∞ =~°∞ã¨QÍ [~Úã¨∂Î XHõ Ѩ~°fi`« „áêO`åxH˜
„Ѩ=HõÎ HÍx "åi=^Œ‰Ì Ωõ WÖÏO\˜ ã¨O^ÕâO◊ '=Ç‘Ï— ^•fi~å JO^Œ^∞Œ . bÖÏ=∂„`«OQÍ<Õ KÕ~å_»∞. P Ѩ~°fi`åxH˜ J=`«Å Ü«∂E*ò – =∂E*òÅ∞ LO_Õ"å~°∞. 3. J`«_»∞
"å~°∞ Wxfl J^Œ∞ƒù`« HÍ~åºÅ#∞ KÕÜ«∞ÖË~°∞. „Ѩ=HõÎ HÍx"å~°∞ `«=∞‰õΩ WÖÏO\˜ k=º Ü«∂E*ò =∂E*òÅ ^Œ∞~åQÆ`åÅ#∞ J_»∞‰¤ Ωõ <Õ L^ÕâÌ O◊ `À "åi =∂~åæxfl =¸¿ãO
*Ï˝#O ÅaèOzO^Œx K≥Ñ≤Ê<å Jk #=∞‡â◊HõºO HÍ^Œ∞. ^Œ∞‰õΩ J`«ºO`« Ѩ\ +˜ "ì¨ ∞≥ #ÿ x~å‡}O KÕÑ\¨ Ïì_∞» . 4. J`«_∞» <åºÜ«∞jÅ∞_≥#· K«„Hõ=iÎ.
Ǩτ[`ü d[~ü rq`«OÃÑ· ‰õÄ_® Jaè„áêÜ«∞ÉèË^•Å∞<åfl~Ú. Ǩτ[`ü d[~ü WѨÊ\˜H© 5. JÖÏ¡ÇπÏѨ@¡, JOu=∞k#O Ѩ@¡ qâßfiã¨O QÆÅ"å_»∞. 6. J`«_»∞ =∞<À"åOKè«Å
rqOz L<åfl~°x H˘O^Œ~°∞ „Ѩ|∞^Œ∞úÅ∞ "åk™êÎ~°∞. `«=∞ D Jaè„áêÜ«∂xfl "≥#∞Hõ Ѩ~°∞ÔQ`ÕÎ q+¨Ü«∞Ö’Å∞_»∞ HÍ_»∞. „áêѨOzHõ Ѩ\Ï\’áêÅ#∞, ã≤iã¨OѨ^Œefl
x~°∂Ñ≤OK«∞‰õΩ<Õ Ü«∞`«flOÖ’, Ѷ֨ Ï<å Ѷ֨ Ï<å ѨÙ}ºÑ¨Ù~∞° +¨µÅ∞ PÜ«∞xfl HõÅ∞ã¨∞‰õΩ<åfl~°x PtOKÕ"å_»∞ JO`«Hõ<åfl HÍ_»∞. J`«_»∞ „áêp# áê~°ã‘Hõ ^Õâ◊ã¨∞÷_»∞. J`«xfl „w‰õΩÅ∞
‰õÄ_® K≥|∞`å~°∞. HÍx D "Õ∞~°‰Ωõ +¨sÜ«∞`«∞ ^•fi~å =∞#‰õΩ U P^è•~°=¸ ÅaèOK«^∞Œ . ™ê~Úiãπ Jh, W„ÉÏhÅ∞ Y∂iãπ Jh, J~°|∞ƒÅ∞ ÔH·Y∞„ã¨∂ Jx Ñ≤eKÕ"å~°∞. „H©.
Ǩτ[`ü d[~ü#∞ „Ѩ[Å∞ KÕ`<« å=ã¨Ö÷ ’<À, ã¨fiáêfl=ã¨Ö÷ ’<À HõÅ∞ã¨∞‰õΩ<åfl~°#fl q+¨Ü∞« O ѨÓ. 539H˜ K≥Ok#"å_»∞. „H©.â◊. 1838Ö’ ™ê~Úiãπ J<Õ ¿Ñ~°∞QÆÅ XHõ q„QÆÇϨ O
‰õÄ_® ã‘fiHÍ~°Ü≥∂QƺO HÍ^Œ∞. PÜ«∞# ~°∂Ѩو~YÅ∞ ZÖÏ LO\ÏÜ≥∂ ‰õÄ_® Hõhã¨O Hõ#∞Q˘#|_çOk. ^•x ~Ô O_»∞ Éè∞í *ÏÅÃÑ· ~Ô Hõ¯Å∞<åfl~Ú. `«ÅÃÑ· á⁄>ËÅì ∞ =∂kiQÍ
`≥eÜ«∞#ѨC_»∞, PÜ«∞xfl Z=~°~Ú<å ZÖÏ QÆ∞~°∞ÎѨ@ìQÆÅ~°∞? J#flk =∞~À „Ѩâ◊fl. ~Ô O_»∞ H˘=Ú‡Å∞<åfl~Ú. (q=~åÅ HÀã¨O `«~∞° =˚ ∂#∞Öò Y∞~üP<£ – "≥Ú^Œ\ ˜ ã¨OѨÙ\˜
"åã¨Î"åxH˜ Ǩτ[`ü =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) =∂„`«"Õ∞ PÜ«∞xfl x[OQÍ HõÅ∞ã¨∞ ¿ÑrÅ∞ : 399 – 430 – „Ѩ^äŒ=∞ =Ú„^Œ} K«∂_»O_ç) Ü«∞^•~°÷O =∂„`«O JÖÏ¡ÇπψH
‰õΩ<åfl~°∞. q∞QÆ`å=hfl HÍÅÊxHõ"≥∞ÿ#q. `≥Å∞ã¨∞.
1295 1296
18. JÖò HõǨÏѶπ ã¨MÏÅ
∞ÉòÇJÅ"£
¨#Å¡r∞ 661 18. JÖò HõǨÏѶπ 15=
16= áê~å
84 "Õ∞=Ú J`«xH˜ Éèí∞qÖ’ JkèHÍ~°O 87 ^•xHõ`«#∞, ''^Œ∞~å‡~åæxH˜ X_çQÆ\ ˜ì#
WKåÛ=Ú. Jxfl ~°HÍÅ ™ê^èŒ# ã¨OѨ "å}˜‚ "Õ∞=Ú tH˜∆™êÎ=Ú.123 `«~°∞"å`«
`«∞eÎ fl118 ‰õÄ_® J`«xH˜ ã¨=∞‰õÄ~åÛ=Ú. J`«#∞ `«# „ѨÉèí∞=Ù =^ŒÌ‰õΩ =∞~°eOK«
85 J`«#∞ XHõ kâ◊Ö’ áÈ™êQÍ_»∞.119 |_»`å_»∞. PÜ«∞# J`«xH˜ =∞iO`«
f„="≥∞ÿ# tHõ∆ qkè™êÎ_»∞—— Jx J<åfl_»∞.
86 z=~°‰Ωõ J`«#∞ ã¨∂~°∞º_»∞ Jã¨qÎ ∞OKÕ
„Ѩ^âÕ ßxH˜ KÕ~∞° ‰õΩx, ã¨∂~°∞º_»∞ XHõ |∞~°^Œ 88 ''J~Ú`Õ qâ◊fiã≤Oz, =∞OzѨ#∞Å∞
K≥Å=∞Ö’ Jã¨Îq∞ã¨∞ÎO_»QÍ K«∂âß_»∞.120 KÕã≤#"åiH˜ „ѨuѶ¨ÅOQÍ "Õ∞Å∞ HõÅ∞QÆ∞
^•x ã¨g∞ѨOÖ’ J`«#∞ XHõ *Ïu "åix `«∞Ok. JÖÏO\˜ "åiH˜ "Õ∞=Ú ã¨~Ú`«O
‰õÄ_® Hõ#∞Q˘<åfl_»∞. ''F AÖòY~ü<≥·<£! =∂ ѨxÖ’ `ÕeHõáê\˜ P^ÕâßÖË
#∞=Ùfi gà◊¡#∞ tH˜∆OK«=K«∞Û. ÖË^• gi W™êÎ=Ú—— (Jx J<åfl_»∞).
q+¨Ü«∞OÖ’ =∞ˆ~^Œ~Ú<å L`«Î=∞ "≥·Yix 89 P `«~°∞"å`« J`«#∞ =∞~À ^•i
J=ÅOaOK«=K«∞Û——121 Jx "Õ∞=∞`«xH˜ Ѩ\Ïì_∞» –124
ÃãÅqKåÛ=Ú.122 90 J`«#∞ ã¨∂~°∞º_»∞ L^Œ~ÚOKÕ „Ѩ^Õ
118. 'ã¨|Éò— JO>Ë Jã¨Å∞ „`å_»∞ Jx J~°O÷ . ÅHõ∆ º™ê^è#Œ HÀã¨O LѨÜ∂≥ yOKÕ '™ê^è#Œ O— âßxH˜ KÕ~∞° ‰õΩ#flѨC_»∞, JHõ¯_» ã¨∂~°∞º_»∞
H˘~°‰õΩ ‰õÄ_® D Ѩ^ŒO J#fi~Úã¨∞ÎOk. D ~°HõOQÍ fã¨∞‰õΩO>Ë nxH˜ X#~°∞Å∞, XHõ *Ïu "åiÃÑ· L^Œ~ÚOK«@O
™ê^èŒ# ã¨OѨ`«∞ÎÅ∞ J#fl ÉèÏ=O =ã¨∞ÎOk. "å\˜##∞ã¨iOz J`«_»∞ q[Ü«∂Å∞ K«∂âß_»∞. "Õ∞=Ú "åiH© – ã¨∂~°∞ºxH©
™êkèOKå_»∞. â◊„`«∞=ÙÅ á⁄QÆ~°∞ J}Kå_»∞. ^Œ∞~å‡~°∞æÖˇ·# K«„Hõ=~°∞ÎÅ#∞ =∞\˜ìHõi
Ñ≤OKå_»∞. =∞^躌 ZÖÏO\˜ J_»∞#¤ ∂ LOK«Ö^Ë ∞Œ .125
119. D =K«#OÖ’ 'ã¨|Éò— JO>Ë =∂~°æO Jx J~°÷O. J`«_»∞ ^≥·=„Ѩ™êk`«=∞~Ú# 121. JO>Ë "Õ∞=Ú h‰õΩ D *Ïu"åiÃÑ· PkèHõº`«#∞ "˘ã¨QÍ=Ú. WѨC_»∞ #∞=Ùfi "åi
X#~°∞Å ^•fi~å =∞ixfl H˘O„Q˘`«Î Pq+¨¯~°}ʼnõΩ ѨÓ#∞‰õΩ<åfl_»∞. =∞ixfl X#~°∞Å#∞ ^Œ∞~åQÆ`åʼnõΩQÍ#∞ "åix ǨÏ`«=∂iÛ<å, "åà◊§#∞ x~°ƒOkèOz<å, ѨiǨ~°O fã¨∞
ã¨=∞‰õÄ~°∞Û‰õΩ<åfl_»∞ J#fl J~°÷O ‰õÄ_® =ã¨∞ÎOk. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : 'W#∞=Ú—#∞ ‰õΩx "åix =^ŒeÃÑ\˜ì<å – Jk h W+¨ìO Jx ÉèÏ=O.
ã¨$+≤ìOz#"å_»∞ JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞. P W#∞=Ú ^•fi~å Z<Àfl PÜ«Ú^è•Å∞, =∞Ô~<Àfl 122. ''"Õ∞=Ú ÃãÅqKåÛ=Ú—— JO>Ë '=Ç‘Ï— ^•fi~å P q+¨Ü∞« O "Õ∞=∞`«xH˜ `≥eÜ«∞*Ëâß=Ú
Ü«∞O„`åÅ∞, Ѩx=Ú@∞¡ `«Ü«∂~°=Ù`å~Ú. Jx ÉèÏ=O. D "åHõºO P^è•~°OQÍ H˘O`«=∞Ok, AÅö~ü<≥·<£‰õΩ ^≥·=^Ò`«ºO („Ѩ=HõÎ
120. D PÜ«∞`«∞Ö’ 'Sx<£— JO>Ë h\˜ QÆ∞O@ ÖËHõ ã¨=Ú„^ŒO Jx J~°÷O. 'ǨÏq∞Ju<£— Ѩ^Œq) ÅaèOzO^Œx ÉèÏqOKå~°∞. J`«xH˜ „Ѩ=HõΠѨ^Œq ÅaèOK«ÖË^Œx J<Õ"å~°∞,
JO>Ë |∞~°^Œ, ~˘OÑ≤ Jx J~°÷O. nx ÉèÏ="Õ∞q∞@O>Ë AÅö~ü<≥·<£ ѨtÛ=∞ kâ◊Ö’ |Ǩïâß P HÍÅѨ٠ÃÑ·QÆO|~°∞ ^•fi~å J`«xH˜ P ã¨∂K«# W=fi|_ç LO_»=K«Ûx
XH˘¯Hõ¯ ~å*Ϻhfl [~Úã¨∂Î XHõ [#Ѩ^ŒO =^ŒÌ‰õΩ KÕ~°∞‰õΩ<åfl_»∞. Jk J`«x Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~∞° .
*ˇ·„`«Ü«∂„`«Ö’ PYi =∞lb. JHõ¯_» XHõ [Åã¨Okè ÖËHõ ã¨=Ú„^ŒO LOk. JO^Œe 123. JO>Ë +≤~ü¯ÃÑ·, u~°™ê¯~°"≥·YiÃÑ· "≥ÚO_çˆHã≤# "åix "Õ∞=Ú tH˜∆Oz f~åÎ=Ú.
hà◊√¡ #Å¡QÍ, |∞~°^Œ |∞~°^ŒQÍ L<åfl~Ú. ã¨∂~°∞º_»∞ P |∞~°^ŒÖ’ =Ú#∞QÆ∞`«∞#fl@∞¡ 124. JO>Ë WѨC_»∞ J`«#∞ ѨtÛ=∞O #∞Oz `«∂~°∞Ê „áêO`«O "≥·Ñ¨Ù‰õΩ „Ѩܫ∂}O
J`«xH˜ JxÑ≤OzOk. ã¨∂~åºã¨=Î ∞Ü«∞O ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ã¨=Ú„^Œf~°OÖ’ xÅ|_ç#ѨÙ_»∞, "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ\Ïì_∞» .
xÅ|_ç K«∂KÕ"åiH˜ ã¨∂~°∞º_»∞ ã¨=Ú„^ŒOÖ’ =ÚxyáÈ`«∞#fl\’¡, ÖËHõ Éèí∂q∞Ö’ 125. `«∂~°∞Ê kâ◊Ö’ PYi [#"åã¨O =~°‰õÄ "≥o§áÈÜ«∂_»∞. ã¨∂~°∞º_»∞ "åiÃÑ·
‰õÄ~°∞‰õΩáÈ`«∞#fl\’¡ JQÆ∞Ñ≤™êÎ_∞» . x*ÏxH˜ ã¨∂~°∞º_»∞ =Ú#QÆ_∞» . J`«_∞» PHÍâ◊OÖ’<Õ L^Œ~ÚOKÕ"å_»∞ Jx J#@O [iyOk. JHõ¯_ç „Ñ¨[Å∞ =∞s J<åQÆi‰õΩÅ∞. "å~°∞
LO\Ï_»∞ – `«# QÆ=∞ºO "≥·Ñ¨Ù‰õΩ ™êyáÈ`«∞O\Ï_»∞. WO_»¡Ö’ x=ã≤OKÕ |^Œ∞Å∞ "≥∞ÿ^•<åÅÖ’, Z_®~°∞ÅÖ’ x=ã≤OKÕ"å~°∞. ^Œ∞ã¨∞ÎÅ∞
1297 1298
18. JÖò HõǨÏѶπ ã¨MÏÅ
∞ÉòÇJÅ"£
¨#Å¡r∞ 662 18. JÖò HõǨÏѶπ 15=
16= áê~å
91 Wn Ѩiã≤÷u! J`«xH˜ ã¨O|OkèOz# 95 J`«xÖÏ ã¨=∂^è•#q∞KåÛ_»∞: ''<å‰õΩ
q+¨Ü«∂Åhfl =∂ *Ï˝#ѨikèÖ’ <å „Ñ¨Éèí∞=Ù J#∞„QÆÇ≤ÏOz# JkèHÍ~°"Õ∞
L<åfl~Ú.126 ZO`À „âı+¨ª"≥∞ÿ#k. g∞~°∞ g∞ („â◊=∞) â◊H˜Î
92 P `«~∞° "å`« J`«#∞ WOH˘Hõ =∂~åæxfl ^•fi~å <å‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞Ѩ_»O_ç KåÅ∞.132
J#∞ã¨iOKå_»∞.127 <Õ#∞ g∞‰õÄ – "åiH© =∞^茺 XHõ Ѩ\ ˜+¨ì
"≥∞#ÿ QÀ_»#∞ xi‡™êÎ#∞.
93 J`«#∞ Ô~O_»∞ H˘O_»Å =∞^茺 „Ѩ^Õâß
xH˜ KÕ~°∞‰õΩ#flѨC_»∞,128 P Ô~O\˜H© 96 ''.... <å‰õΩ W#∞Ѩˆ~‰õΩÅ#∞ `≥zÛ
#_»∞=∞ XHõ *Ïu"åix K«∂âß_»∞. "å~°∞ W=fiO_ç.—— P q^èŒOQÍ J`«#∞ P Ô~O_»∞
J`«x (XHõ¯) =∂@<≥·<å J~°÷O KÕã¨∞‰õΩ<Õ Ñ¨~fi° `åÅ =∞^躌 QÀ_»#∞ – ã¨=∂#OQÍ –
ã≤÷uÖ’ ÖË~°∞.129 ÖËÑ#≤ `«~∞° "å`«,133 ''Jyflx ~å*ËÜ∞« O_ç——
Jx P*Ï˝Ñ≤OKå_»∞. P W#∞Ѩ ˆ~‰õΩÅ∞
94 ''F AÖò Y~ü<<·≥ !£ 130 Ü«∂E*ò ÉÏQÍ HÍe JyflQÍ =∂i# `«~°∞"å`«
=∂E*òÅ∞ D ^Õâ◊OÖ’ HõÖ’¡ÖÏxfl ''Hõiy# ~åyx `≥O_ç, ^•xÃÑ·
ã¨$+≤ãì ∞¨ <Î åfl~°∞.131 #∞=Ùfi =∂‰õÄ–"åiH© áÈ™êÎ#∞——134 Jx J<åfl_»∞.
=∞^茺 XHõ J_»∞¤QÀ_»#∞ xi‡™êÎ"å?
^•xHõÜÕ∞º Y~°∞ÛÅ∞ h‰õΩ K≥e¡OK«=∞O 97 WHõ "åiÖ’ (Ü«∂EA =∂E
\Ï"å?—— Jx "åà◊√¡ q#flqOK«∞‰õΩ<åfl~°∞. AÖ’¡) P QÀ_»#∞ ZˆH¯ â◊HΘ ÖËHáõ È
~ÚOk. ^•xH˜ ~°O„^èŒO "ÕÜ«∞@O ‰õÄ_®
^èiŒ OKÕ"å~°∞ HÍ~°∞. "åiH© – ã¨∂~°∞ºxH© =∞^躌 ZÖÏO\˜ J_»∞`¤ ~≥ å LO_Õk HÍ^ŒO>Ë
ÉèÏ=O W^Õ. "åi #QÆfl â◊s~åÅÃÑ· ã¨∂~°ºH˜~°}ÏÅ∞ „Ѩã¨iOKÕq. "åi `«~°O HÍ^Œ∞.
126. JO>Ë AÅö~ü<≥·<£ â◊H˜Î ™ê=∞~å÷ºÅ QÆ∞iOz, J`«x „Ѩ*Ï˝áê@"åÅ QÆ∞iOz =∂‰õΩ 131. Ü«∂E*ò – =∂E*ò J<Õq "åã¨"Î åxH˜ ~Ô O_»∞ *Ï`«∞Å"å~°∞. „áê=∂}˜Hõ ǨÏnã¨∞Å
JO`å `≥Å∞ã¨∞. WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ „Ѩ™êÎqOz#@∞¡ J`«#∞ `˘Å∞`« ѨtÛ=∞ „áêO`åxfl „ѨHÍ~°O "å~°∞ =∂#= *ÏuH˜ K≥Ok#"åˆ~. W`«~° *Ï`«∞Å "åiHõ<åfl "åi ã¨OYº
[~ÚOz, `«~°∞"å`« `«∂~°∞Ê "≥·Ñ¨Ù‰õΩ *ˇ·„`«Ü«∂„`«#∞ ™êyOKå_»∞. JkèHõOQÍ LO@∞Ok. "åà◊¡`À<Õ #~°HõO Z‰õΩ¯=QÍ xO_»∞`«∞Ok (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs
127. JO>Ë `«∂~°∞Ê – ѨtÛ=∞ „áêO`åÅ#∞ [~ÚOz# `«~°∞"å`« J`«#∞ =∞~À kâ◊Ö’ – `«Ñ¶‘û~ü ã¨∂~°`«∞Öò ǨÏ*ò† =Úã≤¡O – H˜`å|∞Öò D=∂<£).
™êyáÈÜ«∂_»∞. 132. JO>Ë g∞~°∞ g∞ âßs~°Hõ â◊HxΘ "≥zÛOK«O_ç. QÀ_» x~å‡}ÏxH˜ J=ã¨~"° ∞≥ #ÿ ™ê=∞„yx
128. P Ô~O_»∞ Ѩ~°fi`åʼnõΩ =∞^茺# QÆÅ Ö’Ü«∞Ö’ XHõ *Ïu"å~°∞ x=ã≤OKÕ"å~°∞. P `≥zÛ W=fiO_ç. q∞QÆ`å^ŒO`å <Õ#∞ K«∂ã¨∞‰õΩO\Ï#∞ Jx ÉèÏ=O.
Ö’Ü«∞‰õΩ J=`«Å #∞Oz Ü«∂E*ò =∂E*ò J<Õ ^Œ∞~å‡~°∞æÅ∞ ^ŒO_≥uÎ=zÛ "åix 133. 'ɡ·#ã¨û^ŒÃѶ·<£— JO>Ë Ô~O_»∞ Ѩ~°fi`« tY~åÅ =∞^茺 QÆÅ MÏm „Ѩ^Õâ◊O. ^•xfl z#fl
"Õkèã¨∂Î LO_Õ"å~°∞. JHõ¯_ç „Ñ¨*Ï rq`åÅ#∞ Jã¨Î=ºã¨ÎO KÕ¿ã"å~°∞. ~°HõÎáê`«O W#∞Ѩ ѨÅHõÅ`À xO¿Ñâß_»∞.
ã¨$+≤Oì KÕ"å~°∞.
129. "åiH˜ `å=Ú =∂\Ï¡_Õ ÉèÏ+¨ `«Ñ¨Ê =∞~À ÉèÏ+¨ ~å^Œ∞. 134. 'd„`«<—£ (.......) JO>Ë Hõiy# ã‘ãO¨ , ֒ǨÏO, ~åy, ^è•`«∞=Ù J#fl J~å÷Å∞ =™êÎ~Ú.
130. =∞i AÅö~ü<≥·<£‰õΩ "å~°∞ `«=∞ ÉÏ^èŒÅ#∞ ZÖÏ K≥ѨCHÀQÆeQÍ~°∞? Z=~°~Ú<å W#∞Ѩ ˆ~‰õΩÅ#∞ ÉÏQÍ HÍeÛ Jyfl QÀà◊OQÍ =∂i# `«~°∞"å`« "å\˜ÃÑ· ~åy ÖËHõ
^Œ∞ÉÏã‘QÍ =º=ǨÏiOz LO_»=K«∞Û. ÖË^• ^Õ=Ù_»∞ AÅö~ü<≥·<£‰õΩ „Ѩ™êkOz# ã‘ã¨O áÈÜ«∞@O =Å¡ P Ѩ~°fi`« Hõ#∞=∞ =¸ã¨∞‰õΩáÈ~ÚOk. ^•xfl ^•\˜ ~å=@O
™ê^èŒ#ã¨OѨ`«∞ÎÅÖ’ ѨÅ∞ ÉèÏ+¨Å#∞ J~°÷O KÕã¨∞‰õΩ<Õ *Ï˝#O ‰õÄ_® LO_»=K«∞Û. Ü«∂E*ò =∂E*ò *Ï`«∞ʼnõΩ ™ê^茺Ѩ_»‰õΩO_® áÈ~ÚOk.
1299 1300
18. JÖò HõǨÏѶπ ã¨MÏÅ
∞ÉòÇJÅ"£
¨#Å¡r∞ 663 18. JÖò HõǨÏѶπ 15=
16= áê~å
98 ''Wk ˆH=ÅO <å „Ñ¨Éèí∞=Ù Hõ\ÏHõ∆O. 99 P ~ÀA "Õ∞=Ú "åix (ã¨=Ú„^ŒÑ¨Ù
J~Ú`Õ <å „Ñ¨Éèí∞=Ù "åQÍÌ# ã¨=∞Ü«∞O JÅÅ =∂kiQÍ) XO_˘HõiÖ’ K˘K«∞Û‰õΩ
=zÛ#ѨÙ_»∞ PÜ«∞# ^•xfl <ÕÅ=∞@ìO KÕ¿ã áÈÜÕ∞ÖÏ =^ŒeÃÑ_»`å=Ú. â◊OYO T^Œ
™êÎ_»∞.135 xâ◊ÛÜ«∞OQÍ <å „Ñ¨Éèí∞=Ù |_»∞`«∞Ok. JO`Õ! "Õ∞=Ú [#∞ÅO^Œih
"åQÍÌ#O <≥~°"Õ~°@O `«^䌺O—— Jx AÖò XˆH™êi ã¨g∞Hõi™êÎ=Ú.
Y~ü<<·≥ £ K≥áêÊ_»∞. 100 P ~ÀA "Õ∞=Ú #~°HÍxfl
135. D QÀ_» x~å‡}OÖ’ Zxfl *Ï„QÆ`ÅΫ ∞ fã¨∞‰õΩ#flѨÊ\˜H,© ^•xH˜ ~°O„^èOŒ "Õã≤ W=`«Å‰õΩ Jqâßfiã¨∞Å =ÚO^Œ∞ „Ѩ`«ºHõ∆
K˘K«∞Û‰õΩ~å=@O Ü«∂EA =∂EA=O\˜ „‰õÄ~°∞ʼnõΩ ™ê^躌 O HÍHõáÈ~Ú#ѨÊ\˜H© Ѩ~°∞™êÎ=Ú.
„ѨÉèí∞=Ù "åQÍÌ# ã¨=∞Ü«∞O Pã¨#fl"≥∞ÿ#ѨC_»∞ Jk ZO^Œ∞‰õÄ Ñ¨xH˜~å^Œ∞. PÜ«∞#
^•xfl `«∞`«∞ÎxÜ«∞Å∞QÍ ^ŒOz"Õã≤ <ÕÅ=∞@ìO KÕ¿ã™êÎ_»∞. '"åQÍÌ# ã¨=∞Ü«∞O— JO>Ë 101 <å 㨇~°}Ѩ@¡ "åi Hõà◊√¡ á⁄~°Å∞
„ѨàÜ◊ ∞« k<åxH˜ ã¨g∞ѨOÖ’ Ü«∂EA =∂EAÅ∞ ~å=@O J#fl=∂@. ǨÏnã¨∞Å „Hõ=Ú‡‰õΩx LO_Õq. JѨC_»∞ "å~°∞ (ã¨`º«
^•fi~å ‰õÄ_® D q+¨Ü«∞O ~°∂_èô J=Ù`ÀOk. "å‰õΩ¯#∞) q<Õ ã≤÷uÖ’ ‰õÄ_® ÖË~°∞.
L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ XHõ ǨÏnã¨∞Ö’, D QÀ_»Ö’ Ѩ_Õ XHõ z#fláê\˜ ~°O„^èŒO ѨsH∆Í 102 WѨC_ô Jqâßfiã¨∞Å∞, ##∞fl HÍ^Œx
Ѷ¨∞_çÜ«∞Å∞ ^•Ñ¨ÙiOKåÜ«∞#\ÏxH˜ ã¨OˆH`«OQÍ ¿Ñ~˘¯<åfl~°∞ JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ <å ^•ã¨∞Å#∞ `«=∞ ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩÅ∞QÍ
(ã¨Jã¨O). (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs – <≥O. 3346† =Úã≤¡O – <≥O.2208). KÕã¨∞‰õΩO^•=∞x J#∞‰õΩO@∞<åfl~å? 136
"Õ~˘Hõ ǨÏnã¨∞Ö’ WÖÏ LOk – ''"å~°∞ „Ѩu ~ÀE P QÀ_»#∞ „`«=fi@O (q#O_ç!) "Õ∞=Ú D Jqâßfiã¨∞Å
"≥Ú^ŒÖ_ˇ `» å~°∞. qѶŨ ∞Ô~· P Ѩxx =∞~°∞<å_»∞ KÕ^•ÌO Jx =kÖË™êÎ~∞° . ^≥=· „Ѩ}ÏoHõ Pu^䌺O HÀã¨O #~°HÍxfl ã≤^ŒúOKÕã≤
„ѨHÍ~°O "å~°∞ ÅH∆ͺxfl KèÕkOKÕ ã¨=∞Ü«∞O =zÛ#ѨC_»∞ 'W<£ëê JÖÏ¡ÇπÏ nxfl ˆ~ѨÙ
„`«=Ùfi^•O— J#O\Ï~°∞. P =∞~°∞<å_»∞ "å~°∞ P QÀ_»Ö’#∞Oz ^Œ∂iáÈ=@OÖ’ LOKå=Ú.
ã¨Ñ¶¨bHõ$`«∞Å=Ù`å~°∞. JѨC_»∞ "å~°∞ ~å[ºOÖ’ K≥ň~yáÈ`å~°∞. „Ѩ[Å∞ =∂EAÅ LѨ„^Œ=OQÍ ÉèÏqOK«‰Äõ _»^∞Œ . "å~°∞ LxH˜Ö’H˜ =zÛ#ѨC_»∞ #~°"∞Õ ^èOŒ ,
a‰õΩ¯a‰õΩ¯=∞O@∂ `«=∞ x"å™êÖ’¡ ^•‰õΩ¯O\Ï~°∞. "å~°∞ PHÍâ◊O "≥·Ñ¨Ù‰õΩ ÉÏ}ÏÅ∞ q^èfiŒ Oã¨HÍO_», JÅ¡HÖõ ’¡ÅO ã¨~fi° ™ê=∂#º=∞~ÚáÈ~Ú =∂#=`« qÅqÖÏ¡_∞» `«∞Ok.
„ѨÜ≥∂yOK«QÍ Jq ~°HõÎã≤HõÎ"≥∞ÿ uiy =™êÎ~Ú. Z@ìˆHʼnõΩ JÖÏ¡ÇπÏ "åi Pã¨<åÅÃÑ· "åix Z^Œ∞~˘¯<Õ â◊H˜Î =Úã≤¡OÅÖ’ LO_»^Œ∞. J~Ú`Õ F =∞ǨÏ=∂‡i =zÛ "åix
XHõ ~°Hõ=∞~Ú# ѨÙ~°∞QÆ∞#∞ ã¨$+≤ì™êÎ_»∞. ^•O`À "å~°∞ <åâ◊#=∞~ÚáÈ`å~°∞.—— Hõ|oã¨∞ÎOk. ^•O`À "å~°O`å XHõ¯ Hõ∆}OÖ’<Õ ^•x "å`«# Ѩ_»`å~°∞.
(=Úã¨fl^≥ JǨχ^£ – 12/511† *Ï"≥∞ ui‡r – 3153† JǨnã¨∞ã¨ûÇ‘ÏǨÏ`«∞ eÖò 136. 'ǨÏã≤|— (.......) JO>Ë J#∞HÀ=@O, `«ÅáÈÜ«∞@O, ÉèÏqOK«@O J<Õ J~å÷Å∞
JÖòÉÏh – 1735). =™êÎ~Ú. '<å ^•ã¨∞Å∞— JO>Ë ^≥·=^Œ∂`«Å∞, D™ê (Uã¨∞„H©ã¨∞Î), ѨÙ}ºÑ¨Ù~°∞+¨µÅ∞.
ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡OÖ’x #"åãπ a<£ ã¨"£∞P<£ (~°l) Hõ^äŒ#O WÖÏ =ÙOk – ''Ü«∂EA „Ѩ[Å∞ gix `«=∞ ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩÅ∞QÍ, JHõ¯~°Å∞ fˆ~Û"å~°∞QÍ ÉèÏqOKÕ"å~°∞. JÖψQ
=∂EAÅ∞ Ǩτ[`ü D™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) ѨÙ#~åQÆ=∞#O `«~°∞"å`« LxH˜Ö’H˜ Ã+·`å#∞Å∞, l<åfl`«∞Å#∞ ‰õÄ_® "å~°∞ ѨÓlOKÕ"å~°∞. =∞O^ŒeOѨ٠^èÀ~°}˜Ö’ D
=™êÎ~°∞—— (H˜`å|∞Öò Ѷ≤`«<£). Ü«∂EA =∂EAʼnõΩ ã¨O|OkèOz Wëêì#∞™ê~°O PÜ«∞`«∞ „Ѩ™êÎqOK«|_çOk. "å~°∞ ##∞fl =^Œe <å ^•ã¨∞Å#∞ ѨÓlOKÕ"å~°∞ Hõ^•!
ÉèÏ+¨ºO K≥¿ÑÊ "åi =∂@Å#∞ D ǨÏnã¨∞ YO_ç™ÈÎOk. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : `å`åsÅ∞ WѨC_»∞ "å~°∞ <å‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ `«=∞#∞ P^Œ∞‰õΩO\Ï~°x gà◊√¡ J#∞‰õΩO@∞<åfl~å?
=Úã≤¡OÅÃÑ· ^ŒO_≥`«Î_®xfl, =∞OQÀÅ∞Å ^ŒO_»Ü«∂„`«Å#∞, ~°+¨º#¡ ™ê„=∂*º"å^•xfl Jã¨OÉèí=O. "Õ∞=Ú D Jqâßfiã¨∞Å HÀã¨O #~°HÍxfl `«Ü«∂~°∞KÕã≤ÃÑ\ÏìO. gà◊√¡
H˘O`«=∞Ok Ü«∂EA =∂EAÅ∞QÍ Jaè=i‚¿ãÎ, „ѨѨOK«OÃÑ· áêâßÛ`«º *Ï`«∞Å #~°HÍxH˜ PǨïu H͉õΩO_® D ~ÀA J_»∞¤Ñ¨_Õ"å_≥=_»∂ ÖË_»∞. "å~°∞ rq`åO`«O
ÃÑ`«Î<åxfl =∞iH˘O^Œ~°∞ D LѨ„^Œ=OQÍ Y~å~°∞ KÕâß~°∞. Jã¨Å∞ W=hfl TǨ #=Ú‡‰õΩ#fl "åi '^Õ=Úà◊√¡— Z=~°∂ "åiH˜ JO_»QÍ xÅ=~°∞ Jx JÖÏ¡ÇπÏ D
QÍ<åÅ∞ =∂„`«"∞Õ . „ѨÑO¨ K« Ѩ@OÃÑ· Z=iHõ~Ú<å PkèHºõ `« Åaè¿ãÎ ^•xfl Ü«∂EA PÜ«∞`«∞Ö’ ÃÇÏK«ÛiOKå_»∞.
1301 1302
18. JÖò HõǨÏѶπ ã¨MÏÅ
∞ÉòÇJÅ"£
¨#Å¡r∞ 664 18. JÖò HõǨÏѶπ 15=
16= áê~å
103 (F „Ѩ=HÍÎ!) "åiH˜ K≥ѨC : ''KÕã¨∞ 106 "åiH˜ ÅaèOKÕ „ѨuѶŨ O #~°HOõ .
‰õΩ#fl Hõ~°‡Å s`åº g∞Ö’ JO^ŒiHõ<åfl ZO^Œ∞HõO>Ë "å~°∞ (ã¨`åºxfl) u~°ã¨¯
Z‰õΩ¯=QÍ #+¨áì ÈÜÕ∞ "åÔ~=~À <Õ#∞ g∞‰õΩ iOKå~°∞. <å PÜ«∞`«∞Å#∞, <å „Ñ¨=HõÎ
K≥Ñʨ <å? Å#∞ ѨiǨÏã≤OKå~°∞.
104 ''`«=∞ „áêѨOzHõ rq`«Ñ¨Ù 107 J~Ú`Õ qâ◊fiã≤Oz, ã¨`å¯~åºÅ∞
„ѨÜ∞« `åflÅhfl =$^è• J~ÚáÈ`«∞#flѨÊ\˜H,© ‰õÄ_® KÕã≤# "åiH˜ Pu^䌺OQÍ
`å=Ú KÕ¿ã^ŒO`å ã¨*Ï=ÙQÍ<Õ LO^Œx Ѷ≤~°^Òã¨∞140 =<åÅ∞ L<åfl~Ú.
„Éè=í ∞Ѩ_"Õ åˆ~ "å~°∞.——137 108 "å~°Hõ¯_» HõÅHÍÅO LO\Ï~°∞. P
105 `«=∞ „ѨÉ∞íè =Ù PÜ«∞`«∞Å#∞, PÜ«∞xfl ã¨÷ÖÏxfl =^Œe =∞Ô~Hõ¯_çÔH·<å áÈ"åÅx
HõÅ∞ã¨∞HÀ=Åã≤ LO^Œ#fl q+¨Ü∂« xfl „`Àã≤ "å~°∞ Z#fl\˜H© HÀ~°∞HÀ~°∞.141
ѨÙzÛ#"å~°∞ gˆ~.138 JO^Œ∞=Å¡ "åi 109 (F „Ѩ=HÍÎ!) D q^èŒOQÍ K≥ѨC :
Hõ~‡° Åhfl =$^è• J~ÚáÈÜ«∂~Ú. HÍ|\˜ì ''XHõ"Õà◊ <å „Ñ¨Éèí∞=Ù =∂@Å#∞142
„Ѩà◊Ü«∞k<å# "Õ∞=Ú "åi Hõ~°‡Å „"åÜ«∞\ÏxH˜ ã¨=Ú„^ŒO ã≤~åQÍ =∂i
|~°∞=Ù#∞ `«∂Ü«∞=Ú.139 áÈ~Ú<å㨈~, <å „Ñ¨Éèí∞=Ù =∂@Å∞
137. K«∂_»É’`Õ "åi PK«~°}Åhfl ^Õ=Ùx ^Œ$+≤ìÖ’ J`«ºO`« Jã¨Ç¨ÏºHõ~°"≥∞ÿ#q. HÍx ѨÓiÎHÍHõ =ÚO^Õ, Jk J~ÚáÈ`«∞Ok.——
"å~°∞ =∂„`«O `«=∞ Hõ~°‡Åhfl KåÖÏ =∞Oz=x ÉèÏqOz QÆ~°fiѨ_»`å~°∞. Z=~°∞ – "Õ∞=Ú =∞m¡ ^•x =O\˜^Õ (=∞~À
"å~°∞? "å~°∞ Ü«¸^Œ∞Å∞, „ÔH·ã¨Î=ÙÅx H˘O^Œ~°∞, a^£JfÅ∞, MÏir =sæÜ«ÚÅx ã¨=Ú„^ŒO) ^•x ã¨Ç¨ Ü«∂~°O÷ `≥zÛ<åã¨~ˆ .——
=∞i H˘O^Œ~°∞ Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞. D PÜ«∞`«∞ =Ú„+≤‰õΩ¯Å#∞ L^ÕÌtOz#^Œx
=∞iH˘O`«=∞Ok "åºMϺxOKå~°∞. "åã¨"Î åxH˜ D PÜ«∞`«∞ JO^Œih L^ÕtÌ Oz#^Õ. ÉÏQÍ |eã≤# =ºH˜Î XHõ_»∞ =™êÎ_»∞. JÖÏ¡ÇπÏ ã¨xflkèÖ’ "å_ç |~°∞=Ù ^À=∞ Ô~Hõ¯O`«
QÆ~°›hÜ«∞"≥∞ÿ# D ÃÑ_»ã¨i`«#O L#fl"å~°O^ŒiH© Wk =iÎã¨∞ÎOk. ‰õÄ_® LO_»^Œ∞.—— P `«~°∞"å`« =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) D PÜ«∞`«∞#∞ ѨiîOKå~°∞
138. '„ѨÉèí∞=Ù PÜ«∞`«∞Å∞— JO>Ë ^Õ=Ùx UHõ`åfixfl ~°∞A=Ù KÕ¿ã P^è•~åÅ∞, ã¨∂K«#Å#fl (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs – JÖò HõǨÏѶπ ã¨∂~å).
=∂@. Jq qâ◊fi=∞O_»ÅOÖ’ ã¨~°fi„`å "åºÑ≤Oz L<åfl~Ú. PÜ«∞# `«# „QÆO^äŒOÖ’ 140. 'Ѷ≤~°^Òã¨∞ =#O— J<Õk ã¨fi~°æOÖ’x J`«∞º#fl`« ™ê÷#O ([#fl`«∞Öò Ѷ≤~“Ìãπ). JO^Œ∞ˆH
J=`«iOѨ*ãË #≤ +¨sÜ«∞`«∞ q+¨Ü∂« Å∞ ‰õÄ_® nx ÉèÏ=ѨikèÖ’H˜ =™êÎ~Ú. „Ѩ=HõÅÎ ∞ ''g∞~°∞ JÖÏ¡ÇÏπ #∞ ã¨fi~°Oæ HÀi#ѨC_»ÖÏ¡ [#fl`«∞Öò Ѷ~≤ ^° Òã¨∞#∞ HÀ~°O_ç. ZO^Œ∞HõO>Ë
"å\˜x „Ѩ[ʼnõΩ q_»=∞~°z K≥áêÊ~°∞. '„ѨÉ∞íè =Ù#∞ HõÅ∞ã¨∞HÀ=Åã≤ LO^Œ#fl q+¨Ü∞« O— Jk ã¨fi~°æOÖ’x J`«∞º#fl`« ã¨÷ÅO. ã¨fi~°æOÖ’x ÃãÅÜÕ∞~°∞Åhfl JHõ¯_ç #∞OKÕ
„`Àã≤ѨÙK«Û@O JO>Ë =∞~°}Ï#O`«~° rq`åxfl, f~°∞Êk<åxfl x~åHõiOK«@O ѨÙ_»`å~Ú—— Jx =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) LѨ^ÕtOKå~°∞ (|∞MÏs – H˜`å|∞`ÒÎÇ‘Ï^£).
J#fl=∂@!
139. JO>Ë =∂ ^Œ$+≤ìÖ’ "åiH©, "åi Hõ~°‡Å‰õΩ ZÖÏO\˜ qÅ∞"å LO_»^Œ∞. Hõhã¨O "åi 141. XHõ™êi ã¨fi~°Oæ Ö’ „Ѩ"tÕ Oz# `«~∞° "å`« ã¨fi~°"æ åã¨∞Å∞ JHõ¯_ç J#∞„QÆÇ¨ Å`À Z#fl_»∂
PK«~°}Å#∞ `«∂HõO "ÕÜ«∞_®xH˜ "Õ∞=Ú ^èŒ~°‡HÍ\Ï#∞ ‰õÄ_® <≥ÅH˘ÅÊÉ’=Ú. qã¨∞QÆ∞K≥O^Œ~∞° . P „Ѩ^âÕ ßxfl =^Œe =∞~À KÀ\˜H˜ "≥àϧÅ#fl HÀiHõ "åiÖ’ Z#fl_»∂
ã¨`«¯~°‡Å`À áê@∞ ^Œ∞+¨¯~°‡Å#∞ ‰õÄ_® Hõey =Ù#fl UHõ^≥·"å~å^茉õΩÅ Hõ~°‡Å#∞ [xOK«^∞Œ .
=∂„`«"Õ∞ "Õ∞=Ú `«∂HõO "Õ™êÎ=Ú. HÍQ͆ D ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞Å Hõ~°‡Å iHÍ~°∞¤ÅÖ’ 142. '=∂@Å∞— (Hõe=∂`ü) JO>Ë ^Õ=Ùx ã¨~fi° "åºÑ¨Î *Ï˝#O, JO^Œe Ѩ~=° ∂~å÷Å∞, PÜ«∞#
Jã¨Å∞ ã¨`å¯~åºÖË LO_»=Ù. ǨÏnã¨∞Ö’ D q^èŒOQÍ K≥ѨÊ|_çOk : ''„Ѩà◊Ü«∞k<å# UHõ`åfixH˜ ã¨O|OkèOz# P^è•~åÅ∞, x^Œ~°≈<åÅx ÉèÏ=O. =∂#==∂„`«∞x "Õ∞^èŒ
1303 1304
18. JÖò HõǨÏѶπ ã¨MÏÅ
∞ÉòÇJÅ"£
¨#Å¡r∞ 665 18. JÖò HõǨÏѶπ 15=
16= áê~å
110 (F „Ѩ=HÍÎ!) "åiH˜ WÖÏ K≥ѨC :
''<Õ#∂ g∞ÖÏO\˜ =∂#==∂„`«∞}Ë‚.143
(HÍHõáÈ`Õ) 'g∞ JO^Œi P~å^茺^≥·=O
XˆH P~å^茺 ^≥·=O— J#fl ã¨O^Õâ◊O
(=Ç‘Ï) <å =^ŒÌ‰õΩ ѨOѨ|_»∞`«∞Ok.144
Hõ#∞Hõ `«# „ѨÉèí∞=Ù#∞ HõÅ∞ã¨∞HÀ"åÅ#fl
PHÍOHõ∆ L#fl"å_»∞ ã¨`å¯~åºÅ∞ KÕÜ∂« e.
`«# „ѨÉèí∞=Ù P~å^èŒ#Ö’145 "Õ~˘HõiH˜
ÉèÏQÆ™êfi=∞ºO HõeÊOK«‰Äõ _»^∞Œ .——
D q+¨Ü∂« ÅxflO\˜h JO^Œ∞HÀ*ÏÅ^Œ∞. Ö’HõOÖ’x =$H∆ÍÅhfl 'HõÅ=Ú—QÍ =∂i<å,
ã¨=∞ã¨Î ã¨=Ú„^•Å [ÅO ã≤~åQÍ =∂i<å, P ã≤~åÖÏO\˜^Õ =∞i JO`«\ ˜ ã≤~å#∞
`≥zÛ<å – HõÅ=ÚÅ∞ JiyáÈ`å~Ú, ã≤~å JO`å J~ÚáÈ`«∞Ok. HÍx „ѨÉèí∞=Ù
=∂@Å∞, PÜ«∞# QÆ∞}QÆ}ÏÅ∞ =∂„`«O Z#fl\˜H© `«~°QÆ=Ù.
143. JO^Œ∞=Å¡ <Õ#∞ ã¨~Ú`«O „ѨÉèí∞=Ù =∂@ÅxflO\˜h g∞‰õΩ q=iOK«ÖË#∞.
144. J~Ú`Õ <å =^ŒÌ‰õΩ '=Ç‘Ï— (^≥·="å}˜) =ã¨∞ÎOk. D '=Ç‘Ï— ^•fi~å<Õ <Õ#∞ QÆ∞ǨÏ"åi
QÍ^äŒ#∞, AÅö~ü<≥·<£ =$`åÎO`åxfl q=iOKå#∞. <å „Ñ¨Éèí∞=Ù J#∞„QÆǨÏO`À<Õ Wk
<å‰õΩ ™ê^茺=∞~ÚOk. `«~åÅ∞ QÆuOz<å, â◊`åÉÏÌÅ∞ QÆ_çzáÈ~Ú<å D Ü«∞^•~°÷
QÍ^äŒÅ∞ HÍÅQÆ~°ƒùOÖ’ Hõeã≤áÈÖË^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë <å „Ñ¨Éèí∞=Ù "å\˜x ~°H˜∆OKå_»∞.
<å =^ŒÌ‰õΩ ѨOѨ|_ç# '=Ç‘Ï—Ö’ g∞‰õΩ `≥Å∞Ѩ|_ç# =∞~À =ÚYº q+¨Ü«∞O Uq∞\’
`≥Å∞™ê?! J^Õ '^Õ=Ùx UHõ`«fiO—! g∞ P~å^茺 ^≥·=O XHõ¯_Õ! PÜ«∞#‰õΩ ã¨Ç¨Ï=~°∞ÎÅ∞
Z=~°∂ ÖË~°∞.
145. =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) "å~°∞ K«∂Ñ≤# Ѩ^Œúu ##∞ã¨iOz KÕ¿ã^Õ ã¨`å¯~°ºO (J=∞Öˇ
™êÖˇÇπÏ). JO>Ë `«# „ѨÉèí∞=Ù#∞ HõÅ∞ã¨∞HÀ"åÅx P~å@Ѩ_Õ =ºH˜Î JOu=∞
^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) q^è•<åxfl J#∞ã¨iOz ã¨^•K«~°} KÕÜ«∂e. P~å^èŒ#Ö’ JÖÏ¡ÇπωõΩ
™ê\˜ HõeÊOK«‰õÄ_»^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë +≤~ü¯ (^≥·=`«fiOÖ’ ™ê\˜ HõeÊOK«@O), a^£J`ü
(„Ѩ=HõÎ q^è•<åxH˜ q~°∞^ŒúOQÍ ã¨`å¯~°ºO KÕÜ«∞@O) – Wq Ô~O_»∂ PK«~°}Å#∞
ã¨~°fi<åâ◊#O KÕ¿ã™êÎ~Ú. HÍ~°∞}º „ѨÉèí∞"≥·# JÖÏ¡ÇπÏ D Ô~O_»∞ ^Œ∞+¨ìáÈHõ_»Å #∞Oz
=∞#efl ~°H˜∆OK«∞QÍHõ!

Y
1305
19. =∞~°º"£∞ MÏÅ JÅ"£∞ 666 19. =∞~°º"£∞ 16= áê~å

19. =∞~°ºO ã¨∂~å

ѨiK«Ü«∞O
D ã¨∂~å =∞Hͯ HÍÖÏxH˜ K≥Ok#k. WO^Œ∞Ö’ 98 PÜ«∞`«∞Å∞ L<åfl~Ú. D
ã¨∂~å „Ñ¨^è•#OQÍ `ÒÇ‘Ï^£ (UHõ^≥·"å~å^èŒ#)#∞ <˘H˜¯ K≥|∞`«∞Ok. =∞~°ºO, D™ê„Ѩ=HõÎ
(Jã¨)Å Hõ^äŒ D ã¨∂~åÖ’ LOk. =∞~°ºO, [HõiÜ«∂Å Hõ^äŒ ^•fi~å D ã¨∂~å =∞#‰õΩ
JÖÏ¡ÇπÏ UHõ`åfixH˜ ã¨O|OkèOz# x^Œ~°≈<åÅ#∞ K«∂Ñ≤™ÈÎOk. PÜ«∞# â◊H˜Î™ê=∞~åúºÅ#∞
=∞#‰õΩ ѨiK«Ü∞« O KÕã∞¨ OÎ k. JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ Z=~°∂ ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞ ÖË~x° , PÜ«∞#‰õΩ ‰õΩ=∂~°∞Å∞
Z=~°∂ ÖË~°x D ã¨∂~å <˘H˜¯ K≥Ñ≤ÊOk. WO^Œ∞Ö’ ^è•i‡Hõ qâßfi™êxH˜ ã¨O|OkèOz#
=∞~À Ô~O_»∞ ã¨∂„`åÅ#∞ ‰õÄ_® <˘H˜¯ K≥ѨÊ_»O [iyOk. Jq : =∞~°}Ï#O`«~°O =∞m§
ÖËѨ|_»_»O, Ѩ~°Ö’HõOÖ’ tH∆Í ÖË^• |Ǩï=∂<åÅ∞ á⁄O^Œ_»O. D ã¨∂~åÖ’x 16=
PÜ«∞`üÖ’ „áê~°OÉèí=∞ÜÕ∞º =∞~°ºO Hõ^äŒ =Å¡ D ã¨∂~å‰õΩ D ¿Ñ~°∞ ÃÑ@ì_»O [iyOk.
D ã¨∂~åÖ’ W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ „Ѩ=HõÎ (Jã¨) Hõ^äŒ QÆ∞iOz# „Ѩ™êÎ=# ‰õÄ_® LOk.
PÜ«∞##∞ ã¨`«ºã¨O^äŒ∞_≥·# „Ѩ=HõÎQÍ D ã¨∂~å Jaè=i‚OzOk. #∂ÇπÏ (Jã¨), =¸™ê
(Jã¨), Ǩ~°∂<£ (Jã¨), W™ê‡~¸Öò (Jã¨), W„nãπ(Jã¨)Å „Ѩ™êÎ=#Å∞ D ã¨∂~åÖ’
=KåÛ~Ú. =∞~°}Ï#O`«~°O =∞m§ ÖËѨ|_»_»O [~°∞QÆ∞`«∞O^Œ#fl q+¨Ü«∂xfl x~åHõiOKÕ
Jqâßfiã¨∞Å QÆ∞iOz ‰õÄ_® WO^Œ∞Ö’ „Ѩ™êÎ=#Å∞ L<åfl~Ú. =∞~°}˜Oz# `«~åfi`« =∞m§
ÖËѨ|_»_»O [~°QÆ^Œx "å~°∞ KÕ¿ã "å^Œ##∞ uÑ≤ÊH˘@ì_»O [iyOk. Ug∞ ÖË#ѨÙÊ_»∞ "åix
ã¨$+≤ìOK«_»O [iy#ѨÙÊ_»∞, =∞~°}˜Oz# `«~åfi`« =∞m§ ÖËѨ_»O KåÖÏ `ÕeHõx K≥ѨÊ_»O
[iyOk. =∞x+≤H˜ W+¨ìO =zÛ# =∂~°æO J=ÅOaOKÕ ¿ãfiK«Ûù LO^Œx, HÍx ã¨`åºxfl
x~åHõiOK«_»O =Å¡ z=~°‰õΩ ^•~°∞}"≥∞ÿ# Ѷ¨e`åÅ∞ `«Ñ¨Ê=x ÃÇÏK«ÛiOzOk. `ÒÇ‘Ï^£
(UHõ^≥·"å~å^èŒ#) ÉèÏ=##∞ =∞m§ QÆ\ ˜ìQÍ K≥|∞`«∂ ^Õ=ÙxH˜ ‰õΩ=∂~°∞_»∞ Z=~°∂ ÖË~°x D
ã¨∂~å ѨÙ#~°∞^•…\ ˜OzOk.

1306
19. =∞~°º"£∞ MÏÅ JÅ"£∞ 667 19. =∞~°º"£∞ 16= áê~å

19. =∞~°º"£∞ ã¨∂~å1 <≥~°ã≤áÈ~ÚOk.4 x#∞fl „áêi÷Oz

<Õ<≥#fl_»∂ qѶ¨Å∞}˜‚ HÍÖË^Œ∞.5
J=`«~°} : =∞Hͯ PÜ«∞`«∞Å∞ : 98
Jáê~° Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_»∞, Ѩ~°=∞ Hõ$áêjÅ∞_≥·#
5 – 6 ''<å `«^Œ#O`«~°O <å PѨÙÎÅ
JÖÏ¡ÇπÏ ¿Ñ~°∞`À QÆ∞iOz <å‰õΩ ÉèÜ í ∞« O Ѩ@∞ì‰Ωõ Ok.6
=∞ˆ~"≥∂ <å ÉèÏ~°º Q˘„_®Å∞. HÍ|\˜ì (F
1–2 HÍÑ¶π – Ç¨ – Ü«∂ – S<£ – ™ê^£. JÖÏ¡ÇÏπ !) <å‰õΩ "å~°ã∞¨ _»∞QÍ LO_»@O`À
h „ѨÉèí∞=Ù `«# ^•ã¨∞_≥·# [HõiÜ«∂ºÃÑ·2 áê@∞, Ü«∂Y∂|∞ ã¨O`«uH˜ ‰õÄ_®
^ŒÜ«∞^ŒÅz#ѨÊ\˜ „Ѩ™êÎ=# Wk. "å~°ã¨∞_»∞ JÜÕ∞º XHõ "å~°ã¨∞}˜‚ #∞=Ùfi
3 J`«#∞ `«# „ѨÉèí∞=Ù#∞ QÀѨºOQÍ "≥Ú~° h=^ŒÌ #∞Oz „Ѩ`ÕºHõOQÍ7 <å‰õΩ J#∞„QÆ
ÃÑ@∞ì‰õΩ#flѨC_»∞3 ([iy# ã¨OѶ¨∞@# Ç≤ÏOK«∞. „ѨÉèí∂! #∞=fi`«xfl „Ñ≤Ü«∞`«=Ú
Wk). xQÍ KÕ~Ú.——
4 J`«xÖÏ q#flqOK«∞‰õΩ<åfl_»∞ : ''<å
7 ''F [HõiÜ«∂º! "Õ∞=Ú h‰õΩ XHõ
‰õΩ=∂~°∞x â◊√Éè"í å~°#Î ∞ qxÑ≤ã∞¨ <Î åfl=Ú –
„ѨÉèí∂! <å Z=ÚHõÅ∞ |ÅÇ‘Ï#"≥∞ÿ J`«x ¿Ñ~°∞ Ü«∞Ǩº. "Õ∞=Ú WO`«‰õΩ
áÈÜ«∂~Ú. "å~°÷HõºO =Å¡ <å `«Å =ÚO^Œ∞ D ¿Ñ~°∞QÆÅ "åxx KÕÜ∞« ÖË^∞Œ ——8
1. =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ „Ñ≤Ü∞« ã¨ÇϨ K«~∞° Å∞ Jaã‘xÜ«∂‰õΩ =Å㨠"≥o§#ѨC_»∞ [iy# (Jx ÃãÅgÜ«∞|_çOk).
XHõ ã¨OѶ¨∞@# – D ã¨∂~åÖ’x `˘e =K«<åÅ#∞ Ǩτ[`ü *ÏѶ¨~ü a<£ J|∂ 4. JO>Ë Jyfl =Å¡ Hõ>ˇìÅ∞ ZÖÏ =∞O_»∞`åÜ≥∂ JÖψQ =Úã¨e`«#O =Å¡ <å `«Å
`åeÉò (~°l) Jaã‘xÜ«∂ K«„Hõ=iÎ J~Ú# #*Ï+‘ ^Œ~åƒ~°∞Ö’ K«kq qxÑ≤Oz#ѨÙ_»∞ "≥O„@∞HõÅ∞ "≥∞~°ã≤áÈ`«∞<åfl~Ú.
K«„Hõ=iÎ`À ã¨Ç¨ "å~°O^Œi QÆ_®¤Å∞ Hõhfl\˜`À `«_çã≤áÈÜ«∂~Ú. #*Ï+‘ K«„Hõ=iÎ 5. <å ÉÏǨϺ Ѩiã≤÷ux|\˜ì K«∂¿ãÎ <å‰õΩ ã¨O`å#O HõeˆQ J=HÍâ◊O ÖË<Õ ÖË^Œ∞.
Jq∞`«OQÍ „ѨÉèÏq`«∞_≥· WÖÏ J<åfl_»∞ : ''D Y∞~üP<£QÍh, Ǩτ[`ü D™ê J~Ú#ѨÊ\˜H© <Õ#∞ h HÍ~°∞}ºOѨ@¡ x~åâ◊ K≥O^ŒÖË^Œ∞. #∞=Ùfi QÆ#Hõ `«e¿ãÎ „Ѩun
(JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) `≥zÛ# ã¨O^Õâ◊OQÍh – Jhfl XˆH HÍQÆ_® #∞Oz q~°l"Õ∞‡ "≥Å∞QÆ∞ ™ê^茺"Õ∞. WO`«=~°‰õΩ <Õ#∞ x#∞fl Uk J_çy<å #∞=Ùfi ##∞fl x~åâ◊Ѩ~°K«ÖË^Œ∞.
H˜~°}ÏÅ∞—— (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü). Hõ#∞Hõ F „ѨÉèí∂! D HÀiHõ ‰õÄ_® #∞=Ùfi `«Ñ¨Ê‰õΩO_® f~°∞™êÎ=#fl Pâ◊ <å‰õΩOk.
2. Ǩτ[`ü [HõiÜ«∂º (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) W„™ê~¸Öò ã¨O`«uÖ’ „ѨÉèíqOz# „Ѩ=HõÎÅÖ’ 6. ZO^Œ∞HõO>Ë „Ѩ[ʼnõΩ É’^èÑŒ ~¨ K° Õ <Õ~∞° Ê, =∂~°^æ ~Œ ≈° Hõ`fi« O =Ç≤ÏOKÕ ™ê=∞~°º÷ O „Ѩã∞¨ `Î O«
XHõ~°∞. =$uÎѨ~°OQÍ DÜ«∞# =„_»Oy. P Ѩx ^•fi~å<Õ PÜ«∞#‰õΩ r=<Àáêkè <å |O^è∞Œ =ÙÅÖ’ Z=iÖ’#∂ ÖË=Ù. É’^艌 Ωõ _»∞ ÖËx HÍ~°}OQÍ <å PѨÙÅÎ ∞ ã¨~Ú`«O
ÅaèOKÕk (ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O – [HõiÜ«∂º Q˘Ñ¨Ê^Œ#O QÆ∞iOz# J^蕺ܫ∞O). ^•i`«¿ÑÊ „Ѩ=∂^ŒO LOk.
3. UHÍO`«OÖ’ – "≥∞e¡QÍ – "Õ_∞» HÀ=\ÏxH˜ HÍ~°}"Õ∞q∞@O>Ë D q^è"Œ ∞≥ #ÿ "Õ_∞» HÀÅ∞ 7. '#∞=Ùfi h =^ŒÌ #∞Oz „Ѩ`ÕºHõOQÍ J#∞„QÆÇ≤ÏOK«∞— JO>Ë ÉèÏ=O Wk : <Õ<å
JÖÏ¡ÇπωõΩ ZO`À W+¨ìO. D q^èŒ"≥∞ÿ# „áê~°÷#Ö’ ^•ã¨∞xH˜ UHÍ„QÆ`« Åaèã¨∞ÎOk. =Úã¨e"å}˜‚. <å Éèψ~º"≥∂ Q˘„_®Å∞. =∂‰õΩ ã¨O`å#O HõeˆQ J=HÍâßÅ∞ ^•^•Ñ¨Ù
J`«#∞ ZO`À n#OQÍ, P„~°ÌOQÍ qÅÑ≤ã¨∂Î `«# QÀ_»∞#∞ qxÑ≤OK«∞‰õΩO\Ï_»∞. P J_»∞QÆO\˜ áÈÜ«∂~Ú. J~Ú#ѨÊ\˜H© h HÍ~°∞}ºO ZO`À qã¨Î $`«"≥∞ÿ#k. #∞=Ùfi
q^èŒOQÍ ^•ã¨∞x n<å=ã¨÷ÃÑ· ^≥·=HÍ~°∞}ºO Hõ^Œe =ã¨∞ÎOk. PÜ«∞# ~°Ç¨Ï㨺OQÍ Z=i#~Ú<å Hõ\ÏH˜∆OK«^Œe¿ãÎ ZÖÏQÆ~Ú<å 㨈~ Hõ\ÏH˜∆OK«QÆÅ=Ù. h ^ŒQÆæ~° ^ÕxH©
"≥Ú~°ÃÑ@∞ìHÀ=\ÏxH˜ QÆÅ =∞~À HÍ~°}"Õ∞q∞@O>Ë, JO^ŒiH© `≥e¿ãÖÏ PÜ«∞# Ö’@∞ ÖË^Œ∞.
ã¨O`å# „áêÑ≤HÎ Àã¨O „áêi÷¿ãÎ D =Úã¨e`«#OÖ’ DÜ«∞#QÍiH˜ Zxfl HÀÔ~¯Å∞<åflÜ≥∂ 8. JÖÏ¡ÇπÏ PÜ«∞# „áê~°÷#‰õΩ P"≥∂^Œ=Ú„^Œ "ÕÜ«∞@"Õ∞ QÍHõ, PÜ«∞#‰õΩ HõÅQÆÉ’ÜÕ∞
K«∂_»O_ç! JO@∂ Ö’‰õΩÅ∞ ZQÆ`åo KÕ™êÎ~°∞. ‰õΩ=∂~°∞x <å=∞Hõ~°}O ‰õÄ_® KÕâß_»∞.
1307 1308
19. =∞~°º"£∞ MÏÅ JÅ"£∞ 668 19. =∞~°º"£∞ 16= áê~å
8 ''<å „Ñ¨Éèí∂! <å‰õΩ Ñ≤Å¡"å_»∞ ZÖÏ 10 ''<å „Ñ¨Éèí∂! (=∞~°~Ú`Õ) <å H˘~°‰õΩ
ѨÙ_»`å_»∞? <å ÉèÏ~°ºÜÕ∞"≥∂ Q˘„_®Å∞.9 U^Œ<åfl P#"åÅ∞#∞ x~°‚~ÚOK«∞—— Jx
<Õ<"Õ ∂≥ =$^•úѺ¨ Ѩ٠PYi ^Œâ‰◊ Ωõ KÕ~∞° ‰õΩ#fl J`«#∞ q#flqOK«∞HÀQÍ, ''#∞=Ùfi ‰õΩÖÏ
™êQÍ L#flѨÊ\˜H© =¸_»∞ ~å„`«∞Å =~°‰Äõ
"å}˜‚—— Jx [HõiÜ«∂º K≥ѨC‰õΩ<åfl_»∞. „Ѩ[Å`À =∂\Ï¡_Ö» =Ë Ù.11 W^Õ h H˘~°‰Ωõ
9 ''JÖψQ J=Ù`«∞Ok—— Jx ÃãÅgÜ«∞ P#"åÅ∞—— Jx ÃãÅgÜ«∞|_çOk.
|_çOk. ''Jk <å‰õΩ KåÖÏ `ÕeHõ. 11 JO^Œ∞=Å¡ J`«#∞ `«# ‰õΩ\©~°O
WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ hHõO@∂ XHõ Jã≤`÷ fi« "Õ∞ #∞Oz12 `«# *Ïu „Ѩ[Å =^ŒÌ‰õΩ =zÛ,
ÖË#ѨÙ_»∞ <Õ#∞ x#∞fl ѨÙ\˜Oì K«Ö^Ë •?!——10 L^ŒÜ∞« O ™êÜ«∞O„`«O JÖÏ¡ÇÏπ Ѩq„`«`#« ∞
H˘xÜ«∂_»=∞x13 ÃãQ· Æ ^•fi~å LѨ^tÕ O
Jx h „ѨÉèí∞=Ù J<åfl_»∞. K«™êQÍ_»∞.
9. 'Pd~°∞<£— ( ) JO>Ë =Ü«∞ã¨∞ g∞i# HÍ~°}OQÍ ("≥Ú<Àáê*ò ^Œâ#◊ ∞ ^•\˜áÈ~Ú 12 ''F Ü«∞Ǩº! <å „QÆO^ä•xfl14 QÆ\ ˜ìQÍ
#O^Œ∞#) Ñ≤Åe¡ fl Hõ<Õ ™ê=∞~°º÷ OÖËx „ã‘Î Jx XHõ J~°O÷ . "≥Ú^Œ\#˜ ∞Op =O^è∞Œ º~åÅ∞QÍ Ñ¨@∞ìHÀ.—— "Õ∞=∞`«xH˜ ÉÏźO #∞OKÕ
L#fl „ã‘Îx ‰õÄ_® Pd~°∞<£QÍ =º=ǨÏi™êÎ~°∞. D PÜ«∞`«∞Ö’ =∞@∞‰õΩ D Ѩ^ŒO q[˝`«#∞15 "˘ã¨QÍ=Ú.
~Ô O_»= ÉèÏ=OÖ’<Õ „ѨÜ∂≥ yOK«|_çOk. <å ÉèÏ~°º "≥Ú^Œ\#˜ ∞Op Q˘„_®Å∞. =∞~À=OHõ 11. '=¸_»∞ ~å„`«∞Å∞— JO>Ë Ñ¨QÆÅ∞ – ˆ~~Ú HõÅ∞ѨىõΩx =¸_»∞ ~ÀAÅ∞ Jx ÉèÏ=O.
<Õ#∞ =Úã¨e`«#O`À ѨO_çáÈÜ«∂#∞. <å Z=ÚHõÅ∞ ã¨~Ú`«O |ÅÇ‘Ï#"≥∞áÿ ÈÜ«∂~Ú. '‰õΩÖÏ™ê— (ã¨qÜ«∞º<£) JO>Ë Jã¨fiã¨÷`«‰õΩ QÍh, "庉õΩÅ`«‰õΩ QÍh Ö’#=‰õΩO_®
JÖÏO@ѨC_»∞ <å‰õΩ ã¨O`å#O HõÅQÆ@O ZÖÏ ã¨OÉèí=O? J#flk [HõiÜ«∂º ˆH∆=∞OQÍ LO\Ï=Ù. ˆH∆=∞OQÍ LO_ç ‰õÄ_® #∞=Ùfi P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ =∂\Ï¡_»ÖË=Ù.
(JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) =∂@Å JO`«~å~°÷O. Ǩτ[`ü [HõiÜ«∂º (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) ÉèÏ~°º =∂\Ï¡_»ÖËHõáÈÜ«∂=O>Ë 'â◊√Éèí"å~°Î— q<Õ ~ÀA ^ŒQÆæ~°Ñ¨_çO^Œx J#∞HÀ.
¿Ñ~°∞ Wëê a<≥Î á¶êY∂^£ a<£ "Õ∞Öò Jh, D"≥∞ =∞~°º"£∞ `«e¡Ü«∞QÆ∞ ǨÏ<åfl ™È^Œi 12. J~°cÖ’ 'q∞ÇπÏ~åÉò— Jx LOk. 'q∞ÇπÏ~åÉò— JO>Ë „áê~°÷# Kտ㠄Ѩ`ÕºHõ ã¨÷ÅO,
Jx K≥ѨÊ|_»∞`ÀOk. J~Ú`Õ Wëê ‰õÄ_® Ǩτ[`ü =∞~°º"£∞ `«O„_ç J~Ú# Ǩτ[`ü ‰õΩ\©~°O Jx J~°÷O. 'q∞ÇπÏ~åÉò— J<Õ Ñ¨^ŒO 'ǨÏ~°Éò— #∞Oz =zÛOk. 'ǨÏ~°Éò—
W„=∂<£ ‰õΩ=∂Ô~Î Jx =∞~À Hõ^äŒ#O LOk. Ô~O_»= Hõ^äŒ#"Õ∞ „áê=∂}˜HõO JO>Ë Ü«Ú^ŒúO, áÈ~å@O Jx Jã¨Å∞ J~°÷O. P~å^èŒ<åÅÜ«∞OÖ’ LO_ç JÖÏ¡ÇπÏ#∞
JxÑ≤™ÈÎOk. D q^èŒOQÍ Ç¨Ï„[`ü Ü«∞Ǩº Ǩτ[`ü D™êÅ∞ W^ŒÌ~°∂ JHͯK≥Öˇ¡à◊§ P~åkèOK«@=∞O>Ë XHõq^èŒOQÍ Ã+·`å<£`À áÈ~å_»@"Õ∞.
‰õΩ=∂~°∞Å∞ (`«e¡=~°ã¨ ™È^Œ~°∞Å∞) J=Ù`å~°∞. „áê=∂}˜Hõ ǨÏnã¨∞ ^•fi~å ‰õÄ_® 13. L^ŒÜ∞« O, ™êÜ«∞O„`«O ^≥=· ™È΄`«O KÕÜ∞« @=∞O>Ë Ñ¶„¨ *ò, J„ãπ #=∂AÅ∞ KÕÜ∞« @=∞x
Wk ~°∂_èô J=Ù`ÀOk (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü). ÉèÏ=O. ÖË^• P Ô~O_»∞ "Õà◊Ö’¡ ^≥·=^蕺#O KÕÜ«∞=∞h, PÜ«∞# Ѩq„`«`«#∞
H˘xÜ«∂_»=∞h ÉèÏ=O.
10. Wq ^≥·=^Œ∂`« ѨÅ∞‰õΩÅ∞. `«#‰õΩ H˘_»∞‰õΩ ѨÙ@ìÉ’`«∞<åfl_»#fl â◊√Éèí"å~°Î#∞ q#QÍ<Õ 14. JÖÏ¡ÇÏπ `«# „Ѩ=HõÎ J~Ú# [HõiÜ«∂º (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO)‰õΩ Ü«∞Ǩº (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO)#∞
Ǩτ[`ü [HõiÜ«∂º‰õΩ Pâ◊Û~°ºO HõeyOk. PÜ«∞# Pâ◊Û~åºxfl ^Œ∂~°O KÕÜ«∞_®xH˜ „Ѩ™êkOKå_»∞. P Ñ≤Å¡"å_»∞ HÍã¨Î Zky# `«~°∞"å`« – J`«xOHÍ Ñ≤Å¡"å_»∞QÍ
^≥·=^Œ∂`« WÖÏ J<åfl_»∞ : JÖÏ¡ÇπÏ h‰õΩ =∞QÆa_»¤#∞ „Ѩ™êkOKåÅx xâ◊Û~ÚOK«∞ LO_»QÍ<Õ – `«# „QÆO^ä•xfl QÆ\ ˜ìQÍ Ñ¨@∞ìHÀ=Åã≤OkQÍ, „QÆO^ä•#∞™ê~°O rq`«O
‰õΩ<åfl_»∞. HÍ|\˜ì h‰õΩ =∞QÆÑÅ≤ "¡ å_»∞ ѨÙ@ì_O» MÏÜ«∞O. D Ѩx PÜ«∞#‰õΩ U=∂„`«O QÆ_»Ñ¨=Åã≤#kQÍ J`«xH˜ P^ÕtOKå_»∞. '„QÆO^äŒO— JO>Ë `Ò~å`ü „QÆO^äŒO HÍ=K«∞Û
Hõ+¨ì`«~°O HÍ^Œ∞. XHõѨC_»∞ Jã¨Å∞ h LxˆH LO_Õk HÍ^Œ∞. JÖÏO\˜ h‰õΩ PÜ«∞# ÖË^• J`«xÃÑ· J=`«iOz# =∞ˆ~^≥·<å „QÆO^äŒO HÍ=K«∞Û. ^•x QÆ∞iOz =∞#‰õΩ
XHõ Jã≤÷`«fiO „Ѩ™êkOz#ѨÙ_»∞ =$^•úѨºOÖ’ h‰õΩ H˘_»∞‰õΩ#∞ W=fi@OÖ’ YzÛ`«OQÍ `≥eÜ«∞^Œ∞.
qO`Õ=ÚOn?! 15. D PÜ«∞`«∞Ö’ 'ǨïH±‡— JO>Ë q"ÕHõO, q[˝`«, Ü«ÚH˜Î, <Õ~°∞Ê, K≥·`«#ºO – g\˜Ö’
1309 1310
19. =∞~°º"£∞ MÏÅ JÅ"£∞ 669 19. =∞~°º"£∞ 16= áê~å
13 WOHÍ =∂ =^ŒÌ#∞Oz "å`«ûÖϺhfl, 16 (F =ÚǨÏ=∞‡^£ – ã¨!) D „QÆO^äOŒ Ö’
Ѩq„`«`«#∞16 ‰õÄ_® „Ѩ™êkOKå=Ú. =∞~°º"£∞ q+¨Ü∂« xfl ‰õÄ_® „Ѩ™êÎqOK«∞.
J`«#∞ ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ∞ QÆÅ"å_»∞. JѨC_®"≥∞ `«# "åà◊§#∞Oz "Õ~Ô ,· `«∂~°∞Ê
14 J`«#∞ `«# `«e¡^ŒO„_»∞ŠѨ@¡ 㨄`«Ê "≥·Ñ¨Ù‰õΩ =zÛOk.
=~°Î# Hõey LO_Õ"å_»∞. J`«#∞ ^Ò~°˚#º 17 P `«~°∞"å`« "åiH˜ Kå@∞QÍ `≥~°
Ѩ~°∞_»∂ HÍ_»∞, Jq^èÕÜ«Ú_»∂ HÍ_»∞.17 "Õã∞¨ ‰õΩOk.19 JѨC_»∞ "Õ∞=Ú P"≥∞
15 J`«#∞ ѨÙ\˜ì# ~ÀA<å, =∞~°}˜OKÕ =^ŒÌ‰õΩ =∂ P`«‡ (l„|~¸Å∞ JÖˇ·Ç≤Ï
~ÀA<å, J`«#∞ uiy „|uH˜Oz ÖËÑ|¨ _Õ ã¨ûÖÏO)#∞ ѨOáê=Ú. J`«_»∞ P"≥∞
~ÀA<å18 J`«xH˜ âßOu HõÅ∞æQÍHõ! Z^Œ∞@ ã¨OѨÓ~°‚ =∂#"åHÍ~°OÖ’
=KåÛ_»∞.20
U^≥·<å HÍ=K«∞Û. „QÆO^äŒOÖ’ á⁄O^Œ∞Ѩ~°K«|_ç# P[˝efl `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<Õ „QÍǨϺâ◊H˜Î,
PK«~°}Ï ã¨^Œ∞ƒkú ‰õÄ_® HÍ=K«∞Û. ÖËHõ „Ѩ=HõΠѨ^Œq ‰õÄ_® HÍ=K«∞Û. 'ǨïH±‡— J<Õ 18 ''<Õ#∞ h ÉÏi#∞Oz Hõ~∞° }Ï=∞Ü«Úx
Ѩ^ŒOÖ’ D J~å÷ÅxflO\˜h fã¨∞‰õΩ<åfl Jq =iΙêÎÜ«∞x W=∂"£∞ ëœHÍh "åºMϺ (JÖÏ¡ÇπÏ) â◊~°}∞"Õ_»∞`«∞<åfl#∞, #∞=Ùfi
xOKå~°∞. U=∂„`«O ^≥=· cèu QÆÅ"å_»"<·≥ å (WHõ¯
16. 'ǨÏ<å#<£— (........) JO>Ë "å`«ûźO ^ŒÜ«∂ÉèÏ=O Jx J~°÷O. J`«#∞ `«# `«e¡ }∞‚Oz "≥o§áÈ)—— Jx P"≥∞ K≥ÑÊ≤ Ok.
^ŒO„_»∞Å Ü≥∞_»Å ^ŒÜ«∂ÉèÏ=O`À "≥∞ÅQÍÅh, `«# |O^èŒ∞q∞„`«∞ÅÃÑ· "å`«ûÖϺxfl [~°∞ѨÙHÀ"åe Hõ^•! ZO^Œ∞HõO>Ë ÃÑ· PÜ«∞`«∞Ö’ ѨÙ\˜#ì ~ÀA`À áê@∞ K«zÛ#~ÀA
‰õΩiÑ≤OKåÅx "Õ∞=∞`«xH˜ D ã¨^Œ∞æ}ÏÅ#∞ WKåÛ=Ú. Jq^èÕÜ«∞`«, Hõ~°¯â◊`«fiO, ‰õÄ_® 'âßOu— HõÅ∞QÆ∞`«∞O^Œx K≥ѨÊ|_çOk. HÍx "å~°∞ 'D^≥ =á¶ê`ü— ã¨OQÆux
JǨÏOHÍ~°O =O\˜ ^Œ∞~°∞}æ ÏÅ #∞Oz J`«xfl ^Œ∂~°OQÍ LOKå=Ú. J`«x =∞#ã¨∞#∞ JÖÏ =ÙOz`Õ, Hõhã¨O '=á¶ê`ü—x (JO>Ë JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ =∞~°}˜OKå~°#fl
x~°‡ÅOQÍ, Ѩq„`«OQÍ LOKå=Ú. q+¨Ü«∂xfl) ‰õÄ_® JOwHõiOK«~åÜ≥∞. D q^èŒOQÍ "å~°∞ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨) "åi
17. JO>Ë J`«#∞ `«# `«e¡^ŒO„_»∞Å Ü≥∞_»ÅQÍh, `«# „ѨÉèí∞=٠Ѩ@¡QÍh Jq^èÕÜ«Ú_»∞QÍ =∞~°} q+¨Ü«∂xfl u~°ã¨¯iOz Y∞~üP<£Ö’x =∞øeHõ ã¨`åºxfl `«$}©HõiOK«@"Õ∞
=º=ǨÏiOK«ÖË^Œ∞. nxfl|\˜ì É’^èŒÑ¨_Õ^Õq∞@O>Ë JÖÏ¡ÇπÏ Z=iÖ’#~Ú<å ^ŒÜ«∂ Q͉õΩO_®, D PÜ«∞`«∞Ö’x XHõ ÉèÏQÍxfl XѨC‰õΩx, WO^Œe =∞~À ÉèÏQÍxfl
^•H˜}∆ ϺÅ#∞, `«e^¡ OŒ „_»∞Å Ü≥∞_»Å ¿ã"åÉèÏ"åxfl ã¨$lOKå_»O>Ë J`«xÃÑ· Jq∞`«OQÍ „`Àã≤~å[O@∞<åfl~°∞. ''Uq∞\©, ^≥=· „QÆO^äOŒ Ö’x H˘xfl ÉèÏQÍÅ#∞ qâ◊fiã≤Oz, =∞iH˘xfl
^ŒÜ«∞^ŒÅKå_»#fl=∂@! g\˜H˜ aè#fl"≥∞ÿ# QÆ∞}ÏÅ∞ Z=iÖ’#~Ú<å LO>Ë "å~°∞ ÉèÏQÍÅ#∞ u~°ã¨¯i™êÎ~å?—— (JÖò |Y~° – 85).
^≥·=HÍ~°∞}ϺxH˜ ^Œ∂~°=∞Ü«∂º~°∞. 19. P"≥∞ „Ѩ[Å #∞Oz ZO^Œ∞‰õΩ "ÕÔ~·áÈ~ÚOk. `≥~°Kå@∞‰õΩ ZO^Œ∞‰õΩ "≥o§Ok?
18. =¸_»∞ ã¨O^Œ~åƒùÅ∞ =∞x+≤ áêe@ ZO`À ã¨OH˜¡+¨ìOQÍ, PO^Àà◊<åHõ~°OQÍ |Ǩïâß „áê~°÷# HÀã¨O "≥o§ LO_»=K«∞Û. ÖË^• UHÍ„QÆ`«HÀã¨O "ÕÔ~· LO_»=K«∞Û
LO\Ï~Ú. 1. =∂#=Ù_»∞ `«e¡ Hõ_∞» ѨÙ#∞ zOK«∞‰õΩx |Ü«∞@Ѩ_@ Õ Ñ¨C_»∞. 2.=∞$`«∞º ÖË^• |Ç≤Ï+¨µª ã≤÷u#∞Oz Ѩiâ◊√^Œú`«#∞ á⁄O^Œ\ÏxH˜ ™êfl#O KÕ¿ã L^ÕÌâ◊O`À `≥~°#∞
X_çÖ’H˜ *Ï~°∞‰õΩ<Õ@ѨC_»∞. 3. ã¨=∂kèÖ’ #∞Oz =∞m¡ ÖËѨ|_ç – „Ѩà◊Ü«∞k<å#– "Õã¨∞‰õΩx LO_»=K«∞Û. `«∂~°∞Ê "≥·Ñ¨Ù# L#fl ã¨÷ÅO JO>Ë 'ɡ·`«∞Öò =∞dÌãπ—H˜ `«∂~°∞Ê
ã¨=∂"Õâ◊ Ѩ~K° |« _Õ@ѨC_»∞. D =¸_»∞ ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’#∂ Ü«∞Ǩº‰õΩ âßOu HõÅQÍÅx k‰õΩ¯# Jx ÉèÏ=O.
JÖÏ¡ÇπÏ ÃãÅqKåÛ_»O>Ë x[OQÍ PÜ«∞# ^èŒ#º rq. 20. D PÜ«∞`«∞Ö’ '~°∂ÇπÏ— JO>Ë ^≥·=^Œ∂`« l„|~¸Öò (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) Jx ÉèÏ=O.
^è•i‡Hõ JOâßʼnõΩ qѨs`å~å÷Å∞ f¿ã H˘O^Œ~°∞ „Ѩ|∞^Œ∞úÅ∞ (a^£JfÅ∞) D PÜ«∞xfl xO_»∞ =∞x+≤ ~°∂ѨOÖ’ ^Õ=Ù_»∞ P"≥∞ =^ŒÌ‰õΩ ѨOáê_»∞. XHõ JѨiz`«
PÜ«∞`«∞#∞ 'ѨÙ\˜ì#~ÀA ѨO_»∞QÆ— (D^≥ g∞ÖÏ^£)‰õΩ P^è•~°OQÍ fã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. =ºH˜Î J_»∂¤ PÑ¨Ó ÖˉõΩO_® `å#∞#fl UHÍO`« "åã¨OÖ’H˜ *Á~°|_ç =KÕÛã¨iH˜ P"≥∞
=∞i P ÖˇHõ¯# 'K«KÕÛ ~ÀA—#∞ ‰õÄ_® 'K«zÛ# ~ÀA ѨO_»∞QÆ— (D^≥ =á¶ê`ü)QÍ x~å…O`«áÈ~ÚOk. ã¨ÇϨ [OQÍ<Õ ÉèÜ í ∞« Ѩ_Oç k. J`«x L^ÕâÌ ßºxfl â◊OH˜OzOk. '#∞=Ùfi
1311 1312
19. =∞~°º"£∞ MÏÅ JÅ"£∞ 670 19. =∞~°º"£∞ 16= áê~å
19 ''<Õ#∞ h „ѨÉ∞íè =Ù `«~Ñ° Ù¨¶ # ѨOѨ|_ç# 22 JO`Õ, P"≥∞ QÆ~°ƒù=u J~ÚOk. D
^Œ∂`«#∞. h‰õΩ XHõ Ѩq„`«∞_≥·# Ñ≤Å¡"å}˜‚ HÍ~°}OQÍ P"≥∞ UHÍO`«O HÀã¨O ^Œ∂~°
W=fi\ÏxH˜ =KåÛ#∞—— Jx J`«#<åfl_»∞. „Ѩ^ÕâßxH˜ "≥o§áÈ~ÚOk.
23 P `«~°∞"å`« ѨÙi\˜<˘Ñ¨CÅ∞ P"≥∞#∞
20 ''<å‰õΩ Ñ≤Å¡"å_»∞ HõÅQÆ@"Õ∞q∞\©? XHõ Y~°∂˚~° K≥@∞ì „H˜OkH˜ KÕ~åÛ~Ú.
##∞fl U =∞QÍ_»∂ Hõhã¨O `åHõ<<·≥ å ÖË^!Õ ''JÜ≥∂º! <Õ#∞ WO`«‰õΩ =Ú#∞¿Ñ K«zÛ
<Õ#∞ ^Œ∞~°fl_»`« QÆÅ ^•xfl ‰õÄ_® HÍ<Õ!!—— áÈ~Ú=ÙO>Ë, Ö’‰õΩÅ∞ ##∞fl =∞~°záÈ~Ú
Jx P"≥∞ J#flk. LO>Ë ÉÏ=ÙO_»∞<Õ!——25 Jx P"≥∞
ÉÏ^èŒÑ¨_»™êyOk.
21 ''[iˆQk =∂„`«O W^Õ.21 'Jk <å‰õΩ
24 JO`«Ö’ (^≥·=^Œ∂`«) „H˜Ok#∞OKÕ
KåÖÏ ã¨∞Å∞=Ù. "Õ∞=Ú J`«xfl [#∞Å P"≥∞#∞ Ñ≤ez WÖÏ J<åfl_»∞: ''ÉÏ^èŒ
HÀã¨O XHõ ã¨∂K«#QÍ,22 =∂ „Ѩ`ÕºHõ Ѩ_»‰õΩ. h „ѨÉèí∞=Ù h „H˜O^Œ XHõ h\˜
Hõ$ѨQÍ23 KÕÜ∞« ^ŒeKå=Ú. W^˘Hõ x~åúi`« T@#∞ „Ѩ=Ç≤ÏOѨ *Ëâß_»∞.
q+¨Ü∞« O—24 Jx h „ѨÉ∞íè =Ù ÃãÅqKåÛ_»∞—— 25 ''P Y~°∂˚~°Ñ¨Ù "≥Ú^ŒÅ∞#∞ h "≥·Ñ¨Ù‰õΩ
Jx J`«#∞ q=iOKå_»∞. TѨÙ. `å*Ï Y~°∂˚~° ѨO_»∞¡ hÃÑ·
`«ÅáÈã¨∞#Î fl@∞¡QÍ <Õ#∞ ^Œ∞~°∞^ÕâÌ O◊ `À ~åÖË^=Œ ∂‡! <Õ#∞ h „ѨÉ∞íè =Ù `«~Ñ° Ù¨¶ # ѨOѨ|_ç# ~åÖÏÎ~Ú.26
^≥·=^Œ∂`«#∞. PÜ«∞# h‰õΩ ‰õΩ=∂~°∞}˜‚ „Ѩ™êkOK«#∞<åfl_»x â◊√Éèí"å~°Î#∞ qxÑ≤OK« 26 ''WHõ Ǩ~ÚQÍ u#∞, „`åQÆ∞, Hõ#∞flÅ
\ÏxH˜ <Õ#∞ =KåÛ#∞— Jx q#flqOK«∞‰õΩ<åfl_»∞. ѨO_»∞QÆ KÕã¨∞HÀ.27 U =∞xÃ+·<å h‰õΩ
21. JO>Ë h‰õΩ =∞QÆ"åx á⁄O^Œ∞ ÅaèOK«x =∂@ x["Õ∞. #∞=Ùfi ™œjź=u=#fl
`å~°ã¨Ñ¨_ç`Õ, '<Õ#∞ Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Úx
ã¨OQÆu ‰õÄ_® x["Õ∞. J~Ú<å㨈~ Wk h „ѨÉèí∞=Ù x~°‚Ü«∞O.
HÀã¨O LѨ"å㨠„=`«O áê\˜ã∞¨ <Î åfl#∞. D
~ÀA <Õ#∞ Z=i`À#∂ =∂\Ï¡_»#∞—28
22. WHõ¯_» JÖÏ¡ÇÏπ K≥Ñʨ ^ŒÅz#^Õq∞@O>ˆ ''"Õ∞=Ú Uk KÕÜ∞« QÀi<å Hõ+™ì¨ ê^躌 O HÍ^Œ∞. Jx K≥ѨC.——
"Õ∞=Ú P ÉÏÅ∞}˜‚ ã¨$+≤ì „Ñ¨„H˜Ü∞« Ö’ XHõ q#∂`«fl Ѷ∞¨ @ìOQÍ, F H˘O„Q˘`«Î Pq+¨¯~°}QÍ
KÕÜ«∞^ŒeKå=Ú. WO`«‰õΩ =Ú#∞Ѩ٠"Õ∞=Ú g∞ Ñ≤`å=∞Ǩï_≥·# P^•=Ú#∞ „ã‘Î, 25. '<Õ#∞ K«zÛáÈ~Ú<å ÉÏ=ÙO_Õ^!Õ — Jx P"≥∞ K≥Ñʨ @O J~°O÷ KÕã∞¨ HÀ^Œy# q+¨Ü∞« "Õ∞.
ѨÙ~°∞+¨µ_»∞ ÖˉõΩO_®<Õ ã¨$lOKå=Ú. g∞ =∂`«$=¸iÎ J~Ú# ǨÏ"åfi#∞ ˆH=ÅO J<≥flOѨÙ<≥flO Z~°∞QÆx `«#‰õΩ QÆ~°ƒùO =zÛOk. WѨC_»∞ ѨÅ∞=Ù~°∞ ѨÅ∞ „Ѩâ◊flÅ∞
ѨÙ~°∞+¨µx #∞Oz ã¨$+≤Oì Kå=Ú. g∞ JO^Œih „ã‘Î – ѨÙ~°∞+¨µÅ [O@ ^•fi~å J=xÖ’ "Õ™êÎ~°∞. `«#ˆHO `≥b^Œ∞ JO>Ë Z=~°∂ #=∞‡~°∞. XHõѨC_»∞ „Ѩ[Å∞ ##∞fl
"åºÑ≤OѨ*Ëâß=Ú. WѨC_»∞ D™ê (Uã¨∞„H©ã¨∞Î) #∞ <åÅæ= `«~°Ç¨Ö’ – ѨÙ~°∞+¨µ_»∞ ^èŒ~°‡Ñ¨~åÜ«∞}∞~åeQÍ, ѨÙ}º=uQÍ á⁄y_Õ"å~°∞. =∞i WѨC_»∞ <åÃÑ· JѨxO^Œ"Õ¿ãÎ
ÖˉΩõ O_®<Õ Hˆ =ÅO „ã‘Î ^•fi~å – ã¨$lOz =∂ â◊HÜ Î˜ Ú« ‰õΩÅÎ #∞ g∞‰õΩ K«∂Ѩ^ÅŒ Kå=Ú. ZÖÏ `«@∞ìHÀQÆÅ#∞? J#flk P"≥∞ ÉÏ^èŒ`À.
ã¨$+≤ìH˜ ã¨O|OkèOz# D ã¨fi~°∂áêÅ∞ ‰õÄ_® =∂ â◊H˜ÎH˜ „ѨfHõÖË. 26. 'ã¨iÜ«∞º<£— (.......) JO>Ë z#fl ÃãÅÜÕ∞~°∞ ÖËHõ h\˜ T@ Jx J~°O÷ . Hõ~∞° }Ï=∞Ü«Ú
23. '„Ѩ`ÕºHõ Hõ$Ѩ— ÖËHõ '„Ѩ`ÕºHõ HÍ~°∞}ºO— JO>Ë ^≥·=^Ò`«ºO Jx ÉèÏ=O. _≥#· JÖÏ¡ÇÏπ J^Œ∞ƒù`"« ∞≥ #ÿ suÖ’ P"≥∞ áê^•Å „H˜O^Œ XHõ h\˜ T@#∞ ã¨$+≤Oì Kå_»∞.
24. D ѨÅ∞‰õΩÅ∞ l„|~¸Öò (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)q HÍ=Ù. JÖÏ¡ÇπÏ Ñ¨Å∞‰õΩÅ#∞ l„|~¸Öò ZO_çáÈ~Ú# K≥@∞ì#∞O_ç `å*Ï Y~°∂~˚ Ñ° O¨ _»#¡ ∞ ã¨=∞‰õÄ~åÛ_»∞. Ñ≤Å∞Ѩ٠WzÛ#"å~°∞
(PÜ«∞# `«~°Ñ¶¨Ù#) ѨeHÍ~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ ã¨$+≤ì JѨÙ~°∂Ѩ"≥∞ÿ#^Œh, PÜ«∞# XHõ™êi P ^≥·=^Œ∂`« l„|~¸Öò (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO). PÜ«∞# P Ö’Ü«∞ kQÆ∞= ÉèÏQÆO #∞Oz
"Õ∞~°‰õΩ x~°‚~ÚOK«∞‰õΩ#fl g∞^Œ@ ^•xH˜Hõ u~°∞QÆ∞ LO_»^Œx K≥áêÊ~°∞. x#kOKå~°∞. WHõ¯_» ã¨iÜ«∞º<£ JO>Ë ã¨~åÌ~°∞ Jx J~°÷=∞h, D Ѩ^ŒO D™ê
1313 1314
19. =∞~°º"£∞ MÏÅ JÅ"£∞ 671 19. =∞~°º"£∞ 16= áê~å
27 P `«~°∞"å`« P"≥∞ P Ѩã≤"å}˜‚ 32 ''WOHÍ – PÜ«∞# ##∞fl <å `«e¡H˜
Z`«∞‰Î Ωõ x `«# *Ïu "åi =^Œ‰Ì Ωõ =zÛOk. ¿ã=KÕ¿ã"åxQÍ KÕâß_»∞.32 ##∞fl ^Ò~°#˚ º
''F =∞~°º"£∞! #∞=Ùfi ÃÑ^ŒÌ áêѨO KÕâß=Ù. Ѩ~∞° xQÍ#∂, ^Ò~åƒùQ∞Æ ºxQÍ#∂ KÕÜ∞«
28 F Ǩ~°∂<£ ™È^Œs!29 h `«O„_ô ÖË^Œ∞.33
K≥_"¤» å_»∞ HÍ_»∞. h `«e¡ ‰õÄ_® K≥_∞» #_»`«
QÆÅ „ã‘Î HÍ^Õ!—— Jx JO^Œ~°∂ J<åfl~°∞. 33 ''<Õ#∞ ѨÙ\˜#ì ~ÀE, <Õ#∞ K«xáÈÜÕ∞
29 =∞~°º"£∞ `«# Ѩã≤Ñ≤Å¡"åx "≥·Ñ¨Ù Ãã·QÆ ~ÀE, <Õ#∞ ã¨rq<≥· uiy ÖËÑ|¨ _Õ~ÀE
KÕã≤ K«∂Ñ≤OzOk. ''X_çÖ’ L#fl D <åÃÑ· âßOu HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.——
Ѩã≤HõO^Œ∞`À "Õ∞"≥∞ÖÏ =∂\Ï¡_»QÆÅO?—— 34 Wn =∞~°º"£∞ ‰õΩ=∂~°∞_≥·# D™ê
J<åfl~°∞ "å~°O`å. Ü«∞^•~°÷ QÍ^äŒ. „Ѩ[Å∞ ã¨Oâ◊Ü«∞OÖ’
30 P ÉÏÅ∞_»∞ WÖÏ Ñ¨eHÍ_»∞ : ''<Õ#∞ Ѩ_ç =Ù#fl ã¨`«º "å‰õΩ¯ W^Õ.34
JÖÏ¡ÇÏπ ^•ã¨∞_»#∞. PÜ«∞# <å‰õΩ „QÆO^äOŒ 30. JO>Ë <å‰õΩ „QÆO^äŒO "˘ã¨QÍÅh, „Ѩ=HõÎQÍ Z#∞flHÀ"åÅx JÖÏ¡ÇπÏ =ÚO^Œ∞QÍ<Õ
"˘ã¨QÍ_»∞. ##∞fl `«# „Ѩ=HõQÎ Í xÜ«∞q∞O qkè~å`« ~åã≤#ѨC_Õ x~°‚~ÚOKÕâß_»∞.
Kå_»∞.30 31. <Õ<≥Hõ¯_» L<åfl ^≥·=^èŒ~°‡OÃÑ· ã≤÷~°OQÍ LO\Ï#∞. <Õ#∞#flKÀ@ =ã¨∞Î=ÙÅÖ’ â◊√ÉèíO,
31 ''<Õ<≥Hõ¯_»∞<åfl㨈~ PÜ«∞# ##∞fl ã¨=∞$kú HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. ÖË^• ^Õ=Ù_»∞ ##∞fl =∞Ozx QÆ∞iOz P*Ï˝Ñ≤OKÕ"åxQÍ,
â◊√Éè=í O`«∞xQÍ KÕâß_»∞.31 <Õ#∞ rqOz K≥_»∞Å #∞Oz "åiOKÕ "åxQÍ KÕâß_»∞.
L#flO`«HÍÅO #=∂A, [HÍ`«∞ʼnõΩ
Hõ@∞ì|_ç LO_»=∞x PÜ«∞# <å‰õΩ P^ÕtO 32. ˆH=ÅO '`«e¡¿ã= KÕ¿ã"åxQÍ KÕâß_»∞— Jx J#\Ïxfl|\˜ì ‰õÄ_® Ǩτ[`ü D™ê
Kå_»∞.—— (Uã¨∞„H©ã∞¨ )Î `«O„_ç ÖˉΩõ O_® qt+¨sª uÖ’ ѨÙ\˜Oì K«|_®¤~x° qk`«=∞=Ù`ÀOk. ÖËHáõ È`Õ
„Ѩ=HõÎ#∞ ã¨∂zã¨∞Î#fl^Œh, PÜ«∞<Õ „H˜O^Œ #∞Oz `«e¡ =∞~üÜ«∞"£∞#∞ Ñ≤eKå~°x D™ê ‰õÄ_® Ü«∞Ǩº =∂kiQÍ `«e¡^ŒO„_»∞ŠѨ@¡ L`«Î=∞OQÍ =º=ǨÏiOKÕ"å_»∞QÍ
H˘O`«=∞Ok K≥|∞`å~°∞. Y~å~°∞ KÕÜ«∞|_Õ"å~°∞. HÍx D™ê q+¨Ü«∞OÖ’ ˆH=ÅO '`«e¡¿ã=— =∂„`«"Õ∞
27. JO>Ë PHõe"Õ¿ãÎ Y~°∂˚~° ѨO_»∞¡ u#∞. ^•Ç¨Ï"≥∞ÿ`Õ P h~°∞ „`åQÆ∞. h ѨO_»O\˜ „Ѩ™êÎqOK«|_çOk.
a_»¤#∞ K«∂ã¨∞‰õΩx Hõ#∞flÅѨO_»∞QÆ KÕã¨∞HÀ. 33. `«e^¡ OŒ „_»∞ÅѨ@¡ ¿ã"åÉèÏ=O ÖËx =ºH˜ÖÎ ’ |ÖÏ`å¯~° ^èÀ~°},˜ HÍiî#ºO „Ѩ|Å∞`åÜ«∞x,
28. P K≥ѨÊ@O ‰õÄ_® <À\˜`À HÍ^Œ∞, 'ã¨O[˝—`À. JѨÊ\’¡ LѨ"å㨠„=`«=∞O>Ë `«`å¯~°}OQÍ J`«_»∞ ^Ò~åƒùQÆ∞º_»=Ù`å_»x nxfl|\˜ì J~°÷=∞=Ù`ÀOk. Ǩτ[`ü D™ê
J#fláêhÜ«∂Å#∞ `«ºlOK«@O, =∞ø#OQÍ LO_»@O J#fl=∂@. (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) ã¨OÉèÏ+¨}Ï f~°∞#∞|\˜ì J^ŒO`å QÆ`«OÖ’ [iy#@¡xÑ≤ã¨∞ÎOk.
29. 'Ǩ~°∂<£ ™È^Œs!— Jx P"≥∞ ã¨OÉ’kèOK«|_»@O QÆ=∞<å~°›O. JO>Ë |Ǩïâß P"≥∞ HÍx "åã¨Î"åxH˜ Jk Éèíq+¨º`«∞Î`À =Ú_çѨ_ç LOk. ZO^Œ∞HõO>Ë D =∂@Å∞
‰õΩ@∞O|OÖ’ Ǩ~°∂<£ ¿Ñ~°∞ QÆÅ =ºH˜Î ã¨∞„Ѩã≤^Œ∞ú_≥· LO_»=K«∞Û. ÖË^• ^≥·=„Ѩ=HõΠѨeH˜#ѨC_»∞ PÜ«∞# áêÅ∞ „`åˆQ Ѩã≤Ñ≤Å¡"å_Õ. Wq JÖÏ¡ÇπÏ qkè„"å`«Ö’x
Ǩτ[`ü Ǩ~°∂<£ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)#∞ ^Œ$+≤ìÖ’ ÃÑ@∞ì‰õΩ<Õ JÖÏ Jx LO_»=K«∞Û. q+¨Ü«∂Å∞. Jq JѨÊ\˜H˜ WOHÍ ã¨OÉèíqOK«HõáÈ~Ú#ѨÊ\˜H© QÆ`«OÖ’ =∂kiQÍ<Õ
ÖË^• ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅÖ’, ™œjźO áêiâ◊√^•úºÅÖ’ P"≥∞ Ǩ~°∂<£#∞ áÈe=Ù#fl „ã‘Î ã¨OÉèíqOK«@O `«^䌺O.
J~Ú LO_»@O KÕ`« JÖÏ Ñ≤ez LO_»=K«∞Û. ÖË^• ~°∂Ѩو~YÅÖ’ P"≥∞ Ǩ~°∂<£x
áÈe LO_»@O =Å¡ P q^èŒOQÍ Ñ≤ez LO_»=K«∞Û. k=º Y∞~üP<£Ö’ WÖÏO\˜ 34. ^≥·=„Ѩ=HõΠǨτ[`ü D™ê (Uã¨∞„H©ã¨∞Î – JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)‰õΩ ã¨O|OkèOz# "åã¨Î=
L^•Ç¨Ï~°}Å∞ L<åfl~Ú. (Sã¨~°∞`«Îá¶êã‘~ü, Wɡfl Hõã‘~ü). q+¨Ü∞« O Wk! Ü«¸^Œ∞Å∞, „ÔHã· =Ψ ÙÅ∞ PÜ«∞# QÆ∞iOz K≥|∞`«∞#fl@∞=O\˜ q+¨Ü∂« Å∞
1315 1316
19. =∞~°º"£∞ MÏÅ JÅ"£∞ 672 19. =∞~°º"£∞ 16= áê~å
35 JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ ã¨O`å#O LO_»@O J<Õk 38 "å~°∞ =∂ ã¨=∞Hõ∆OÖ’ Ǩ[Ô~·# ~ÀA
ZO`« =∂„`«O `«QÆ^Œ∞. PÜ«∞# Ѩ~°=∞ ZO`« ÉÏQÍ qO@∂, K«∂ã¨∂Î LO\Ï~°∞!38
Ѩq„`«∞_»∞. PÜ«∞# U Ѩx<≥<· å KÕÜ∂« Åx HÍx D ^Œ∞~å‡~°∞æÅ∞ D<å_»∞ =∂„`«O
ã¨OHõeÊOK«∞‰õΩ#flѨC_»∞ 'J~ÚáÈ— Jx ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# JѨ=∂~åæxH˜ Ö’<≥· L<åfl~°∞.
P*Ï˝Ñ≤™êÎ_»∞. "≥O@<Õ Jk J~ÚáÈ
`«∞Ok.35 39 =º=Ǩ~°O `ÕÅÛ|_ç39 "å~°∞ ÉÏ^èÑŒ _¨ Õ
36 xâ◊ÛÜ«∞OQÍ <å‰õÄ, g∞HõO^ŒiH© ~ÀA QÆ∞iOz40 (F =ÚǨÏ=∞‡^£ –
„ѨÉ∞íè =Ù JÖÏ¡ÇÏπ =∂„`«"∞Õ . Hõ#∞Hõ PÜ«∞<Õfl ã¨Jã¨O!) "åix ÃÇÏK«ÛiOK«∞. (U"≥∞<ÿ å)
P~åkèOK«O_ç. W^Õ ~°∞A=∂~°æO (Jx "å~°∞ Ѩ~°^蕺<åxH˜ QÆ∞Ô~· L<åfl~°∞. "å~°∞
D™ê – Uã¨∞„H©ã¨∞Î – É’kèOKå_»∞). qâ◊fiã≤OKÕ ~°HõO HÍ^Œ∞.
37 =∞i D =Ú~îåÅ∞ Ѩ~°ã¨Ê~°O qÉèËkO 37. =∞~°º"£∞ ‰õΩ=∂~°∞_»QÆ∞ D™ê (Uã¨∞„H©ã¨∞Î – JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) q+¨Ü«∞OÖ’ "åãÎ̈"åÅ#∞
K«∞‰õΩ<åfl~Ú.36 HÍ|\˜ì ã¨`º« u~°™ê¯ ~°∞Å∞ q㨇iOz, qÉèËkOK«∞‰õΩx ‰õΩ_çZ_»=∞Å JѨ"å^•Å#∞ J#∞ã¨iOz# ã¨`«º
XHõ =∞Ǩ (Hõiî#"≥∞ÿ#) k<å# Ǩ[Ô~· u~°™ê¯~°∞Å∞ f~°∞Êk<å# ^≥·=ã¨=∞Hõ∆OÖ’ Ǩ[Ô~·#ѨÙ_»∞ q<åâßxfl K«qK«∂™êÎ~°∞.
#ѨÙ_»∞, "åiH˜ =¸_»∞`«∞Ok.37 38. WǨÏÖ’HõOÖ’ =∂„`«O qhq##@∞¡QÍ, K«∂p K«∂_»#@∞¡QÍ #\˜ã¨∞Î<åfl~°∞. HÍx
Ѩ~°Ö’HõOÖ’ Hõà◊¡=ÚO^Œ∞#fl ^Œ$âߺÅ#∞ ÉÏQÍ<Õ K«∂™êÎ~°∞. JHõ¯_» [iˆQ qKå~°}#∞
x["≥∞ÿ#q HÍ=Ù. "åiÖ’ H˘O^Œ~°∞ =∞~°º"£∞ ‰õΩ=∂~°∞_≥·# D™ê#∞ `≥QÆ<å_ç`Õ, ÉÏQÍ<Õ qO\Ï~°∞. HÍx "åi D K«∂_»@OQÍh, q#@OQÍh "åiH˜ „ѨÜ∂≥ [#Hõ~O°
=∞iH˘O^Œ~°∞ PÜ«∞# Ѩ@¡ QÆÅ ÉèíH˜ÎÖ’ Juâ◊~Úe¡áÈÜ«∂~°∞. "åã¨Î"åxH˜ "å~°∞ HÍÖËHõáÈ`«∞Ok. ZO^Œ∞HõO>Ë q#=Åã≤# KÀ@ "å~°∞ =∂ =∂@#∞ q#ÖË^Œ∞.
PÜ«∞# q+¨Ü«∞OÖ’ ã¨OkQÍúxH˜ Ö’#Ü«∂º~°∞. QÆ=∞xOK«=Åã≤# KÀ@ "å~°∞ =∂ ã¨∂K«#Å#∞ QÆ=∞xOK«ÖË^Œ∞.
35. U ^Õ=ÙxÖ’#~Ú`Õ D Q˘Ñ¨Ê QÆ∞}O, J™ê=∂#º â◊HΘ LO@∞O^À J`«xH˜ ã¨O`å#O 39. JO>Ë ÖˇH¯õ ÅxflO\˜h `ÕÖÛË ã≤ iHÍ~°∞Ť ∞ K«∞\˜"ì Ü
Õ ∞« |_ç#ѨC_»∞! JѨC_»∞ ã¨fi~°"æ åã¨∞Å∞
J=ã¨~°O U=ÚO@∞Ok? `«O„_ç ÖˉõΩO_® F rqx ã¨$+≤ìOK«@O PÜ«∞#‰õΩ Hõ+¨ì ã¨fi~°æOÖ’H˜, #~°Hõ"åã¨∞Å∞ #~°HõOÖ’H˜ "≥à◊`å~°∞. P q+¨Ü«∞"Õ∞ ǨÏnã¨∞Ö’ WÖÏ
™ê^躌 =∂? JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ ‰õΩ=∂~°∞_»∞ L<åfl_»x K≥¿ÑÊ"åÔ~<· å, Uã¨∞„H©ã∞¨ Î qt+¨ª [#<åxfl =ÙOk : ''P `«~∞° "å`« '=∞$`«∞º=Ù—#∞ XHõ á⁄>ËÅì ∞ ~°∂ѨOÖ’ fã¨∞‰õΩ~å=@O [~°∞QÆ∞
x~åHõiOKÕ "åÔ~·<å JÖÏ¡ÇπÏ J™ê=∂#º „Ѩ*Ï˝áê@"åÅ#∞ „`Àã≤ѨÙzÛ#>Ë¡ ÖˇHõ¯. `«∞Ok. Jk ã¨fi~åæxH˜ – #~°HÍxH© =∞^茺 xÅɡ@ì|_»∞`«∞Ok. ''W^Õq∞\’ `≥Å∞™ê,
36. =Ú~îåÅ∞, =~åæÅ∞ (JÇπÏ*ÏÉò) JO>Ë „QÆO^ä=Œ ǨïÅÖ’x qq^èŒ =~åæÅ∞ Jx ÉèÏ=O. nxfl QÆ∞~°∞ÎѨ_»`å~å?—— Jx ã¨fi~°æ"åã¨∞efl, #~°Hõ"åã¨∞efl ‰õÄ_® „ѨtflOK«@O
Ǩτ[`ü D™ê (Uã¨∞„H©ã¨∞Î – JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) ѨÙ@∞ìHõÃÑ· "å~°∞ Jaè„áêÜ«∞ÉèË^•xH˜ [~°∞QÆ∞`«∞Ok. 'Wk =∞$`«∞º=Ù— Jx JO^Œ~°∂ JO\Ï~°∞. Jk "å~°O^Œi ã¨=∞Hõ∆OÖ’
QÆ∞~°Ü«∂º~°∞. Ü«¸^Œ∞Å∞ PÜ«∞# XHõ =∂O„u‰õΩ_»h, J„Hõ=∞ ã¨O`å#O Jx HÀÜ«∞|_»∞`«∞Ok. ''ã¨fi~°"æ åã¨∞ÖÏ~å! WHõ #∞Oz ã¨fi~°Öæ ’Hõ rq`«O g∞ H˘~°‰Ωõ âßâ◊fi`«O.
xOkOKå~°∞. JO>Ë, Ü«¸ã¨∞Ѷπ #*Ï˚~ü H˘_»∞‰õΩ Jx K≥áêÊ~°∞. Uã¨∞ (D™ê) '^Õ=Ùx WHõ g∞‰õΩ =∞~°}O J#flk LO_»^Œ∞—— Jx ã¨fi~°æ"åã¨∞ʼnõΩ â◊√Éèí"å~°Î W=fi|_»∞`«∞Ok.
‰õΩ=∂~°∞_»∞— Jx „á⁄>ˇÃãìO\ò =sæÜ«ÚÅ∞ ã¨∂„fHõiOKå~°∞. 'D™ê =ÚQÆ∞æiÖ’ ''F #~°Hõ"åã¨∞ÖÏ~å! D #~°HõÜ«∂`«# g∞‰õΩ ZÅ¡HÍÅO LO@∞Ok. WHõ g∞‰õΩ
=¸_»="å_»∞— Jx ˆH^äŒe‰õΩ¯Å∞ =Hͯ}˜OKå~°∞. 'PÜ«∞<Õ ^Õ=Ù_»∞— Jx P~À÷_≥H±û =∞~°}=∞<Õ^Õ LO_»^Œ∞— Jx #~°HõOÖ’x "åiH˜ J#|_»∞`«∞Ok—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs
=sæÜ«ÚÅ<åfl~°∞. D q^èŒOQÍ Uã¨∞„H©ã¨∞Î (D™ê – JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) =º=Ǩ~°OÖ’ – =∞~°º"£∞ ã¨∂~å† =Úã≤¡O – H˜`å|∞Öò [#flÇπÏ).
Ü«¸^Œ∞Å∞ Ѩ~°=∞Ö’Éèí`åfixfl „Ѩ^Œi≈OK«QÍ, „ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞ Ju"å^•xH˜ áÈÜ«∂~°∞. 40. „Ѩà◊Ü«∞k<åxfl ÉÏ^èŒÑ¨_Õ ~ÀAQÍ, ѨâßÛ`åÎѨÉèÏ=O`À ‰õΩq∞eáÈÜÕ∞ ~ÀAQÍ ‰õÄ_®
"åã¨"Î åxH˜ Wq ~Ô O_»∂ XHõ ~°HOõ QÍ ã¨=∞`ÒźO Ö’Ñ≤Oz# Ju"å^•ÖË (Sã¨~∞° `«Î Jaè=i‚OK«@O [iyOk. ZO^Œ∞HõO>Ë P ~ÀA JO^Œ~°∂ ÉÏ^èŒÑ¨_»`å~°∞. "Õ∞=Ú
á¶êã‘~ü, Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü). áêáêÅ∞ KÕÜ«∞‰õΩO_® LO>Ë ÉÏ=ÙO_Õk Hõ^•! Jx áêáê`«∞‡Å∞ ÉÏ^èŒÑ¨_»QÍ, `å=Ú
1317 1318
19. =∞~°º"£∞ MÏÅ JÅ"£∞ 673 19. =∞~°º"£∞ 16= áê~å
40 ã¨fiÜ«∞OQÍ "Õ∞"Õ∞ Éèí∂q∞H©, Éèí∂q∞ÃÑ· g∞~°∞ ##∞fl J#∞ã¨iOK«O_ç. <Õ#∞ g∞‰õΩ
LO_Õ "å~°O^ŒiH© "å~°ã¨∞Å=∞=Ù`å=Ú. ã¨Ô~·# =∂~°æO "≥·Ñ¨Ù‰õΩ ^Œ~°≈Hõ`«fiO
"å~°O`å =∂ =^ŒHÌ̂ =∞~°eOK«|_»`å~°∞. =Ç≤Ï™êÎ#∞.43
41 D „QÆO^äŒOÖ’ W„ÉÏÇ‘Ï=Ú (JÖˇ·Ç≤Ï 44 ''F `«O„_ô! g∞~°∞ Ã+·`å#∞ ^•™êºxfl
ã¨ûÖÏO) =$`åÎO`åxfl ‰õÄ_® „Ѩ™êÎqOK«∞. q_»<å_»O_ç. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Ã+`· å<£ Hõ~∞° }Ï
xã¨ûO^ÕǨÏOQÍ J`«#∞ ã¨`«º=O`«∞_≥·# =∞Ü«Ú_≥·# JÖÏ¡ÇπωõΩ Jq^èÕÜ«Ú_»∞.44
„Ѩ=HõÎ.41 45 ''F <å `«O„_ô! `«=∞~°∞ ZHõ¯_» Hõ~∞° }Ï
42 J`«#∞ `«# `«O„_ç`À, ''F <å<åfl! =∞Ü«Úx P„QÆǨxH˜ QÆ∞~°=Ù`å~À#x,
q#ÖËx, K«∂_»ÖxË , g∞‰õΩ U=∂„`«O Ã+·`å#∞ ã¨Ç¨Ï"åã≤45 J~ÚáÈ`å~À#x
LѨÜ≥∂QÆѨ_»ÖËx "å\˜x ZO^Œ∞‰õΩ <å‰õΩ ÉèÜ
í ∞« OQÍ LOk—— Jx J#flѨC_»∞...
ѨÓl™êÎ~°∞? 46 ''F W„ÉÏÇ‘ÏO! #∞=Ùfi <å ^≥·"åňH
43 ''F Ñ≤`å=∞Ǩ! K«∂_»O_ç! g∞ =^ŒÌ‰õΩ q=ÚY`« K«∂ѨÙ`«∞<åfl"å? q#∞!
~åx *Ï˝#O <å =^Œ‰Ì Ωõ =zÛOk.42 Hõ#∞Hõ #∞=Ùfi h "≥·Yix =∂#∞HÀHõáÈ`Õ <Õ#∞
=∞ixfl ѨÙ}ºHÍ~åºÅ∞ KÕã≤ =ÙO>Ë =∞iO`« ÉÏ=ÙO_Õk! Jx ѨÙ}Ϻ`«∞‡Å∞ 43. g∞~°∞ <å =∂~åæxfl J#∞ã¨iOKå~°O>Ë, Jk g∞‰õΩ =ÚH˜Îx „Ѩ™êkã¨∞ÎOk.
ÉÏ^èÑŒ _¨ `» å~°∞. 44. Ã+·`å<£ "Õã≤# LK«∞ÛÖ’ aQÆ∞ã¨∞‰õΩáÈ~Ú# g∞~°∞ q#ÖËx, Hõ#ÖËx, ÖÏÉèí#ëêìÅ∞
41. 'ã≤núY<£— (..........) J<Õk ã≤^£ö (ã¨`«ºO) #∞Oz =zÛOk. WO^Œ∞Ö’ ÉèÏ=PkèHõº`« KÕ‰õÄ~°ÛÖËx J`«ºO`« xã¨ûǨÜ«∞"≥∞ÿ# "å\˜x ѨÓlã¨∞Î<åfl~°∞. XHõ q^èŒOQÍ Wk
LOk. JO>Ë ã¨`º« ã¨O^è`Œ Ö« ’ J`«∞º#fl`« „âı}H˜ ˜ K≥Ok#"å_»∞. =∂@ʼnõΩ – KÕ`Å« ‰õΩ Ã+·`å<£ ^•ã¨º"Õ∞. Ã+·`å<Õ"≥∂ ^Õ=Ùx Jq^èÕÜ«Ú_»∞. "å_»∞ `«# =∂kiQÍ<Õ ZO`À
=∞^茺 ѨÓiÎ ã¨=∞#fiÜ«∞O ™êkèOz#"å_»∞. „Ѩ=HõΠѨ^Œq `«~åfi`« nx ™ê÷#O =∞Ok =∂#=ÙÅ#∞ ‰õÄ_® ^Õ=Ùx Jq^èÕÜ«ÚÅ∞QÍ =∂iÛ ã¨O|~°Ñ¨_®Åx ÉèÏqã¨∞Î
Jxfl\˜HõO>Ë Q˘Ñ¨Êk. „Ѩu „Ѩ=HÍÎ `«# HÍÅѨ٠Ju Q˘Ñ¨Ê ã¨`«º=O`«∞_»∞, ~°∞A <åfl_»∞. HÍ|\˜ì g∞~°∞ Ã+·`å<£ Z`«∞ÎʼnõΩ z`«Î~ÚáÈHõO_ç. g∞~°∞ <å =∂@ #=∞‡O_ç.
=~°#Î ∞_»∞ J~Ú LO\Ï_»∞. JO^Œ∞Hˆ J`«_∞» 'ÃÑQ· OÆ |~ü—`À áê@∞ ã≤nMÌ ò (ã¨`º« =O`«∞_»∞)
‰õÄ_® J~Ú LO\Ï_»∞. J~Ú`Õ „Ѩu ã¨`º« =O`«∞_»∞ '„Ѩ=Hõ—Î HÍÖË_∞» . k=º Y∞~üP<£Ö’ 45. g∞~°∞ g∞ u~°™ê¯~° "≥·Yix =∂#∞HÀ‰õΩO_®, +≤~°∞¯#∞ q_»<å_»‰õΩO_® W^Õ ã≤÷uÖ’
Ǩτ[`ü =∞~°º"£∞ ã≤nÌMÏQÍ Ñ≤Å∞=|_®¤~°∞. JO>Ë P"≥∞ ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅÖ’, ™œjźO =∞~°}˜¿ãÎ ^Õ=Ùx tHõ∆#∞Oz q∞=∞‡efl Z=~°∂ ~°H˜∆OK«ÖË~°∞. WǨÏÖ’HõOÖ’<Õ g∞~°∞
áêiâ◊√^•úºÅÖ’, ~°∞A=~°#Î Ö’ J`«∞º#fl`« tY~åʼnõΩ KÕ~∞° ‰õΩ#fl =x`«. J~Ú#ѨÊ\˜H© ^≥"· å„QÆÇ¨ xH˜ QÆ∞~Ô ,· âßâ◊fi`«OQÍ Ã+`· å<£ ã¨ÇϨ Ÿ^Œ~∞° xQÍ =∂iáÈ~Ú<å Pâ◊Û~°º áÈ#=
P"≥∞ ^≥=· ã¨O^Õâ"◊ åǨωõΩ~åÅ∞ (#cÜ«∞) HÍ~°∞. =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) J#∞K«~° ã¨=∂[OÖ’ ã¨~°O ÖË^Œ∞. Hõ#fl`«O„_ç J~Ú# HÍ~°}OQÍ Ç¨Ï„[`ü W„ÉÏÇ‘ÏO (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) `«#
‰õÄ_® ã≤nÌY∞Å∞ (ã¨`«º=O`«∞Å∞) L<åfl~°∞. "åiÖ’ Ǩτ[`ü J|∂|„H± ã≤nÌMò (~°l) `«O„_çx ZO`À =∞~åº^ŒÑÓ¨ ~°fiHõOQÍ ã¨OÉ’kèOKå~°∞. XHõ"Ñ·≥ Ù¨ `«O„_ç |Ǩï^≥"· å~å^èŒ
J„QÆQÆ}∞ºÅ∞. ^≥·=„Ѩ=HõÎÅ `«~°∞"å`«, =∂#=HÀ\˜Ö’ J`«∞º`«Î=ÚÅ∞QÍ Ñ¨iQÆ}˜OK« ##∞ YO_çã∂¨ <Î Õ ZO`À =∞$^Œ∞=ÙQÍ =∂\Ï¡_®~°∞. P ѨÅ∞‰õΩÖ’¡ q#„=∞`«, J#∞~åQÆO,
|_®¤~°∞ – ~°lÜ«∞ÖϡǨï J<£Ç¨ï. PáêºÜ«∞`« L\˜ìѨ_»∞`«∞<åfl~Ú. HÍx ZO`« =∞$^Œ∞=ÙQÍ K≥Ñ≤Ê<å P |Ǩï^≥·"å~å^èŒ
‰õΩxH˜ H˘_»∞‰õΩ K≥¿ÑÊ UHõ^≥·"Àáêã¨<å `«`«fiO XO@|@ìÖË^Œ∞. H˘_»∞‰õΩ =∂@ʼnõΩ
42. `«^•fi~å <Õ#∞ ã¨HõÅ Ö’HÍÅ „ѨÉèí∞=Ù#∞ Hõ#∞Q˘<åfl#∞. =∞~°}Ï#O`«~° rq`«O J`«_∞» KåÖÏ f„=OQÍ ã¨ÊOkOKå_»∞. #∞=Ùfi QÆ#Hõ =∂ P~å^躌 ^≥"· åŠѨ@¡ "≥=· ÚYº
LOk J<Õ q+¨Ü∂« xfl `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åfl#∞. ã¨$+≤Hì ~õ #ΰ ∞ HÍ^Œx W`«~„° `å "å\˜x ѨÓlOKÕ
^èÀ~°}˜x =∂#∞HÀHõáÈ`Õ hÃÑ· ~åà◊√¡ ~°∞"åfieû=ã¨∞ÎO^Œx H˘_»∞‰õΩ#∞ ÃÇÏK«ÛiOKå_»∞.
"åiH˜ Ѩ>Ëì ^Œ∞~°æu ZO`« Ѷ¨∞’~°OQÍ LO@∞O^À <å‰õΩ J~°÷=∞~ÚOk.
1319 1320
19. =∞~°º"£∞ MÏÅ JÅ"£∞ 674 19. =∞~°º"£∞ 16= áê~å
x#∞fl ~åà◊`¡ À H˘_»`å#∞. =∞~åº^ŒQÍ ##∞fl 50 "å~°O^ŒiH© "Õ∞=Ú =∂ Hõ~°∞}#∞
<å =∂<å# =^ŒeÃÑ@∞ì——46 Jx J`«x „Ѩ™êkOz,50 (ÉèÏq `«~åÅ <À@) "åi
`«O„_ç J<åfl_»∞. â◊√Éèí <å=∞㨇~°}#∞ L#fl`«O51 KÕâß=Ú.
47 ''ã¨~ˆ (<å<åfl). g∞‰õΩ ã¨ÖÏO!47 <Õ#∞ 51 D Y∞~üP#∞ „QÆO^äOŒ Ö’ =¸™ê
=∂„`«O g∞ =∞xflOѨ٠HÀã¨O <å q+¨Ü«∂xfl ‰õÄ_® „Ѩ™êÎqOK«∞. J`«#∞
„ѨÉèí∞=Ù#∞ "Õ_»∞‰õΩO@∂<Õ LO\Ï#∞.48 Z#∞flHÀ|_ç#"å_»∞,52 ã¨O^Õâ◊ "åǨωõΩ
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ PÜ«∞# <åÃÑ· ZO`À *Ïe _≥·# „Ѩ=HõÎ.
HõÅ"å_»∞. W„ÉÏÇ‘ÏO (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) K≥Ñ≤Ê# =∂@eq. J~Ú`Õ D ã¨OQÆu `≥eã≤# `«~°∞"å`«
48 ''<Õ#∞ q∞=∞‡bfl, JÖÏ¡ÇπÏ#∞ q_çz PÜ«∞# `«# `«O„_ç =∞xflOѨÙÔH· „áêi÷OK«@O =∂<Õâß~°∞. (`ÒÉÏ – 114)
g∞~°∞ "≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰õΩ<Õ "å~°O^Œih =^Œe 49. Ǩτ[`ü WãπÇ¨ Mò (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) Ǩτ[`ü W„ÉÏÇ‘ÏO (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) QÍi ‰õΩ=∂~°∞Å∞.
áÈ`«∞<åfl#∞. ˆH=ÅO <å „Ñ¨Éèí∞=Ù#∞ Ǩτ[`ü Ü«∂Y∂Éò (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) W„ÉÏÇ‘ÏO =∞#=_»∞. H˘_»∞‰õΩ#∞, =∞#=}˜‚
=∂„`«"∞Õ "Õ_∞» ‰õΩO\Ï#∞. <å „Ñ¨É∞íè =Ùx ‰õÄ_® H˘_»∞‰õΩÅ∞QÍ<Õ ã¨OÉ’kèOK«@O [iyOk. `å#∞ #q∞‡# UHõ^≥·"Àáêã¨<å
"Õ_»∞‰õΩx qѶ¨Å∞}˜‚ HÍ##fl #=∞‡HõO ã≤^•úO`«O HÀã¨O WÅ∂¡"åH˜eh, ã¨fi^Õâßxfl q_çz ѨÙ}ºˆH∆„`«O "≥·Ñ¨Ù‰õΩ ™êyáÈ~Ú#
<å‰õΩOk—— Jx (W„ÉÏÇ‘ÏO) K≥áêÊ_»∞. W„ÉÏÇ‘ÏO‰õΩ "Õ∞=Ú J`«x HõO\˜K«Å∞=QÍ WãπǨMò, Ü«∂Y∂|∞ =O\˜ ã¨O`å#
ÉèÏQͺxfl „Ѩ™êkOKå=Ú. `«O„_çH˜ ^Œ∂~°"≥∞ÿ# ÉÏ^èŒ#∞ J`«#∞ =∞~°záÈÜÕ∞O^Œ∞ˆH
49 P q^èŒOQÍ W„ÉÏÇ‘ÏO "åà◊§O^Œih, "Õ∞=∞`«xH˜ D ™œÉèÏQƺO "˘ã¨QÍ=Ú.
"å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ HÍ^Œx ѨÓlOKÕ 50. "åi^ŒiÌ h „Ѩ=HõÅÎ ∞QÍ Z#∞flHÀ=@O`À áê@∞, =∞ixfl "Õ∞à◊#¡ ∞ ‰õÄ_® "åiH˜ J#∞„QÆ
"å~°O^Œih =^Œe áÈ~Ú#ѨC_»∞, Ç≤ÏOKå=Ú. "åiH˜ ã≤iã¨OѨ^Œefl WKåÛ=Ú. ã¨O`«ux „Ѩ™êkOKå=Ú. â◊`åÉÏÌÅ
"Õ∞=∞`«xH˜ WãπǨMò#∞, Ü«∂Y∂|∞#∞ `«~°|_ç "åi =Oâ◊OÖ’ „Ѩ=HõÎefl ѨOѨÙ`«∂ =KåÛ=Ú. Wk =∂=¸Å∞ J#∞„QÆǨÏO
J#∞„QÆÇ≤ÏOKå=Ú.49 "åi^ŒÌih „Ѩ=HõÎ HÍ^Œ∞. JO^Œ∞ˆH Ǩτ[`ü W„ÉÏÇ‘ÏO (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) '„Ѩ=HõÎÅ Ñ≤`å=∞Ǩï_»∞—QÍ
Å∞QÍ KÕâß=Ú. Ñ≤Å∞=|_»`å~°∞.
46. '=∞eÜ«∞º<£— JO>Ë ã¨∞n~°…HÍÅO Jx J~°÷O. 'ã¨∞~°H˜∆`«OQÍ, =∞~åº^ŒQÍ— J<Õ J~°÷O 51. "å~°∞ z~°ã¨‡~°}©Ü«ÚÅ∞QÍ LO\Ï~°∞. Ö’HõO ã¨^• "åix QÆ∞~°∞ÎOK«∞‰õΩO@∞Ok.
‰õÄ_® =ã¨∞ÎOk. JO>Ë '##∞fl <å =∂<å# =^ŒeÃÑ@∞ì. ##∞fl J^ÕѨxQÍ Ô~K«ÛQ˘\˜ì "åi ã¨^Œ∞æ}ÏÅ#∞, rq`« QÍ^èŒÅ#∞ QÆ∞iOz ÉèÏq`«~åÅ"å~°∞ „â◊^•ú㨉õΩÎÅ`À K≥ѨC
<å KÕ`« HÍà◊√¡ KÕ`«∞Å∞ q~°Q˘æ\ ˜ìOK«∞‰õΩ<Õ ã≤÷ux `≥K«∞ÛHÀ‰õΩ. áÈ ~ÚHõ¯}∞‚Oz— J#flk ‰õΩO\Ï~°∞. ^•xH˜ "å~°∞ J~°∞›Å∞ ‰õÄ_®. <Õ_∞» PHÍâ◊ „QÆO^ä•Å#∞ #"Õ∞‡ =∞`«ã∞¨ Å÷ O`å–
`«O„_ç =∂@Ö’x PO`«~°ºO. PYiH˜ =Ú„+≤‰õΩÅ∞ ‰õÄ_® – ^≥·=„Ѩ=HõΠǨτ[`ü W„ÉÏÇ‘ÏO (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)#∞,
PÜ«∞# =Oâ◊ã¨∞÷Å#∞ ã¨Q“~°=OQÍ ã¨‡i™êÎ~°∞. "åi ^è•i‡Hõ¿ã=Å#∞ `«ÅK«∞‰õΩx
47. D 'ã¨ÖÏO— J~°÷O "Õ~°∞. XHõ =Úã≤¡O =∞~À =Úã≤¡O‰õΩ KÕ¿ã 'ã¨ÖÏO— =O\˜k HÍkk. `å^•`«‡ºO K≥O^Œ∞`å~°∞. ^≥=· =∂~°Oæ Ö’ ^ÕâO◊ q_çz "≥o#¡ O^Œ∞‰õΩ ^Õ=Ù_»∞ W„ÉÏÇ‘ÏO‰õΩ
''ã¨~ˆ . JÖÏQÆ~Ú`Õ WHõ <å‰õΩ ÃãÅgÜ«∞O_ç—— J#fl ÉèÏ=OÖ’ D Ѩ^OŒ „ѨÜ∂≥ yOK« „Ѩ™êkOz# Q˘Ñ¨Ê=~°O Wk.
|_çOk. ''=¸~°∞öÅ∞ "åi`À "å^Œ#‰õΩ ky#ѨÙ_»∞ 'g∞HÀ ã¨ÖÏO— Jx K≥¿ÑÊ™êÎ~°∞——
(JÖò Ѷ¨Ù~å¯<£ – 63) J<Õ =K«#O ^•fi~å Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_≥·# ^Õ=Ùx ã≤ã¨Öˇ·# ^•ã¨∞Å 52. =ÚMòÅã¨∞<£, =Úã¨Îá¶ê, =Ú[ÎÉÏ, =ÚMÏÎ~ü – D <åÅ∞QÆ∞ Ѩ^•Å ÉèÏ=O XHõ¯>Ë.
#_»=_çHõ ZÖÏ LO@∞O^À q=iOK«|_çOk. JO>Ë ^≥·=^Ò`«ºO HÀã¨O, „Ѩ=HõΠѨ^Œq HÀã¨O Z#∞flHÀ|_ç#"å_»∞. „Ñ≤Ü«∞`«=Ú_»∞.
D "åHõºOÖ’ '~°ã¨∂Öò— J<Õ Ñ¨^ŒO 'ã¨O^Õâ◊ "åǨωõΩ_»∞— J#fl ÉèÏ=OÖ’ „ѨÜ≥∂yO
48. =Ú„+≤‰õΩ¯Å =∞xflOѨÙHÀã¨O „áêi÷OK«~å^Œ#fl q+¨Ü«∞O `≥eÜ«∞#ѨÙ_»∞ Ǩτ[`ü K«|_çOk. '#c— JO>Ë ^≥·=ã¨O^Õâßxfl [#∞ʼnõΩ qxÑ≤OKÕ"å_»∞ ÖË^• ^≥·="å}˜
1321 1322
19. =∞~°º"£∞ MÏÅ JÅ"£∞ 675 19. =∞~°º"£∞ 16= áê~å
52 "Õ∞=∞`«xfl `«∂~°∞ Ѩ~°fi`«O ‰õΩ_ç"≥·Ñ¨Ù 57 "Õ∞=∞`«xfl L#fl`« ™ê÷<åxH˜
#∞Oz Ñ≤eKå=Ú. ~°Ç¨Ï㨺 ã¨OÉèÏ+¨} ÖËáê=Ú.53
xq∞`«ÎO J`«xfl ^ŒQÆæ~°‰õΩ KÕ~åÛ=Ú. 58 JÖÏ¡ÇπÏ J#∞„QÆÇ≤ÏOz# „Ѩ=HõÎÅ∞
53 WOHÍ =∂ „Ѩ`ÕºHõ Hõ$Ѩ`À J`«x g~°∞. "å~°∞ P^ŒO ã¨O`«uH˜ K≥Ok#"å~°∞.
™È^Œ~°∞_≥·# Ǩ~°∂#∞#∞ „Ѩ=HõÎQÍ KÕã≤ #∂Ǩï`À áê@∞ "Õ∞=Ú F_»Ö’H˜ ZH˜¯O
J`«xH˜ (ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩxQÍ) WKåÛ=Ú. z# "åi =OjÜ«ÚÅ∞. W„ÉÏÇ‘Ï=Ú,
54 D „QÆO^äOŒ Ö’ W™ê‡~¸Å∞ =$`åÎO Ü«∂Y∂|∞ (W„™ê~¸Å∞) ã¨O`«uH˜
`åxfl QÆ∞iOz ‰õÄ_® „Ѩ™êÎqOK«∞. J`«#∞ K≥Ok#"å~°∞. "å~°O`å =∂ ^•fi~å
"åQÍÌ# áêÅ#Ö’ ã¨`«º=O`«∞_»∞. =∂ ã¨<å‡~°Oæ á⁄Ok#"å~°∞, =∂ KÕ`« Z#∞flHÀ
`«~°Ñ¶¨Ù# ѨOѨ|_ç# ã¨O^Õâ◊ǨÏ~°∞_»∞, |_ç# „Ѩ[Ö’¡x "å~°∞. "åi =ÚO^Œ∞
„Ѩ=HõÎ ‰õÄ_®. Hõ~∞° }Ï=∞Ü«Ú_≥#· ^Õ=Ùx =K«<åÅ∞ áê~å
55 J`«#∞ `«# ‰õΩ@∞Oc‰õΩʼnõΩ #=∂A Ü«∞}O KÕÜ∞« |_ç#ѨC_»∞ "å~°∞ qÅÑ≤ã∂¨ Î
QÆ∞iOz, [HÍ`ü QÆ∞iOz P^Õtã¨∂Î LO_Õ ™êëêìOQÆÑ_¨ "Õ å~°∞.54
"å_»∞. J`«#∞ `«# „ѨÉèí∞=Ù ã¨xflkèÖ’ 59 P `«~∞° "å`« H˘O^Œ~∞° J#~°∞›Å∞ =zÛ,
„Ñ≤Ü«∞`«=Ú_»∞. #=∂AÅ#∞ =$^è• KÕâß~°∞, =∞<À"åOKè«
56 WOHÍ D „QÆO^äŒOÖ’ W„nã¨∞ 53. Ǩτ[`ü W„nãπ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) Ǩτ[`ü P^ŒO `«~°∞"å`« =zÛ# „Ѩ=HõÎ Jh, PÜ«∞#
QÆ∞iOz# „Ѩ™êÎ=# ‰õÄ_® K≥~Úº. J`«#∞ Ǩτ[`ü #∂ÇπωõΩ `å`« ÖËHõ =Ú`åÎ`« J=Ù`å~°x J#|_»∞`ÀOk. JO^ŒiHõ<åfl
‰õÄ_® x*Ï~ÚuѨ~°∞_≥·# „Ѩ=ˆHÎ. =ÚO^Œ∞ ^Œ∞ã¨∞ÎÅ∞ ‰õΩ\˜ì#"å~°∞ DÜ«∞<Õ.
QÆ∞iOz „Ѩ[ʼnõΩ `≥eÜ«∞Ѩ~°KÕ"å_»∞ Jx J~°÷O. =∞øeHõOQÍ D Ô~O_çO\˜ ÉèÏ=O 'L#fl`« ™ê÷<åxH˜ ÖËѨ@O— JO>Ë J~°÷O Uq∞\©? PÜ«∞# D™ê (Uã¨∞„H©ã¨∞Î) ÖÏQÍ
XHõ¯>Ë. =∂#=ÙÅ =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO HÀã¨O ^Õ=Ù_»∞ `å<≥#∞fl‰õΩ#fl ^•ã¨∞xˆH `«# PHÍâßxH˜ ÖËѨÙHÀ|_®¤~°x H˘O^Œ~°∞ Y∞~üP<£ "åºMϺ`«Å∞ ÉèÏqOKå~°∞. HÍx
ã¨O^Õâßxfl JO^Œ*Ë™êÎ_»∞. P =ºˆHÎ ~°ã¨∂ÖòQÍ#∂, #cQÍ#∂ ‰õÄ_® =º=Ç¨Ï Y∞~üP<£Ö’ "å_»|_ç# Ѩ^Œ „ѨÜ≥∂QÍxfl|\˜ì D J~°÷O ã¨∞ÊùiOK«^Œ∞. „áê=∂}˜Hõ
iOK«|_»`å_»∞. ǨÏnã¨∞Å ^•fi~å ‰õÄ_® D q+¨Ü«∞O ~°∂_èô HÍ=@O ÖË^Œ∞. HÍ|\˜ì L#fl`« ™ê÷<åxH˜
WO`«H© ~°ã¨∂ÖòH©–#cH˜ =∞^茺 `Õ_® LO^• ÖË^•? LO>Ë J^Õq∞\©? J#fl „Ѩâ◊flÅ∞ ÖËÑ@ ¨ O JO>Ë „Ѩ=HõΠѨ^qŒ ^•fi~å ^Õ=Ù_»∞ PÜ«∞#‰õΩ L#fl`« ™ê÷#O „Ѩ™êkOKå_»x
„áêp# HÍÅO #∞OKÕ ^èŒ~°‡"Õ`«ÎÅ =∞^茺 L`«Ê#flO J=Ù`«∞<åfl~Ú. `Õ_® LO^Œx J<Õ ÉèÏqOK«@O ã¨=∞O[ã¨OQÍ LO@∞Ok.
"å~°∞ WÖÏ JO\Ï~°∞ : ''^≥·=„QÆO^äŒO`À áê@∞, ã¨iH˘`«Î +¨sÜ«∞`«∞ (^èŒ~°‡ âß„ã¨ÎO)#∞ 54. ^≥=· =K«<åÅ#∞ q#flѨC_»∞ ÉèHí `Θ À Hõà√◊ ¡ K≥=∞~°Û@O, qÅÑ≤ã∂¨ Î ã¨*ò^•Ö’ Ѩ_áç È=@O
`≥zÛ#"åix #cQÍ, „Ѩ=HõÎ (~°ã¨∂Öò)QÍ ‰õÄ_® =º=ǨÏi™êÎ~°∞. `«#‰õΩ ѨÓ~°fiO ã¨[#˚ ∞Öˇ#· ^≥=· ^•ã¨∞Å =ÚYº ÅHõ}∆ O. Y∞~üP<£ áê~åÜ«∞} „Hõ=∞OÖ’ ã¨*ÏÌ PÜ«∞`«∞Å∞
=zÛ# „Ѩ=HõÎÅ ^èŒ~°‡âß„ã¨ÎO =∞iÜ«Ú „QÆO^äŒO „ѨHÍ~°O „Ѩ[ʼnõΩ =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO =¿ãΠѨ~î°<å#O`«~°O JÖÏ¡ÇπÏ ã¨xflkèÖ’ ™êëêìOQÆѨ_ç D q^èŒOQÍ „áêi÷OK«@O
=Ç≤ÏOKÕ „Ѩ=HõÎÅ#∞ ˆH=ÅO '#c—QÍ =º=ǨÏi™êÎ~°∞. "åix '~°ã¨∂Öò— Jx J#~°∞. =∞ãπ#∂<£ (ã¨O„Ѩ^•Ü«∞O) : ã¨[^Œ =*òÇ≤ÏÜ«∞ eÅ¡r YÅYǨï = ã¨=fi~°Ç¨ï =
HÍx k=º Y∞~üP<£Ö’ =∂„`«O D Ѩ^ŒO Ô~O_»∞ ~°HÍÅ „Ѩ=HõÎÅ HÀã¨O ‰õÄ_® +¨Yö ã¨"£∞JǨï = |ã¨~°Ç¨˙ a ǨÏ∫eÇ‘Ï = Y∞=fiuÇ‘Ï (J|∂^•=Ó^£, ui‡r,
„ѨÜ≥∂yOK«|_çOk. H˘xflKÀ@¡ D Ô~O_»∞ Ѩ^•Å∞ áÈeHõQÍ ‰õÄ_® „ѨÜ≥∂yOK« #™ê~Ú – q∞ëê¯`ü P^è•~°OQÍ). =∞iH˘xfl LÖËY¡ <åÅÖ’ Ѷ`¨ É« Ï~°HÖõ Ï¡Çï¨ JǨÏû#∞Öò
|_®¤~Ú. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : ǨÏ*ò ã¨∂~å 52= PÜ«∞`«∞. MÏev<£ J<Õ "åHõºO J^Œ#OQÍ LOk. (B#∞Öò =∂|∂^£–1/533)
1323 1324
19. =∞~°º"£∞ MÏÅ JÅ"£∞ 676 19. =∞~°º"£∞ 16= áê~å
Å#∞ J#∞ã¨iOK«™êQÍ~°∞. `«=∞‰õΩ Hõey# L^ŒÜ«∞O ™êÜ«∞O„`«O "åi PǨ~°O
#+¨ìO QÆ∞iOz "å~°∞ =Ú#∞‡O^Œ∞ K«∂ã¨∞ ã¨=∞‰õÄ~°∞`«∂ LO@∞Ok.59
‰õΩO\Ï~°∞.55 63 "Õ∞=Ú =∂ ^•ã¨∞ÅÖ’ ÉèÜ í ∞« Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞
60 HÍx ѨâßÛ`åÎѨO K≥Ok, qâ◊fiã≤Oz, Hõey LO_Õ"åix "å~°ã¨∞Å∞QÍ KÕ¿ã
ã¨`å¯~åºÅ∞ KÕã≤# "å~°∞ (=∂„`«O #+¨ì ã¨fi~°Oæ W^Õ.
áÈ~°∞). "å~°∞ ã¨fi~°æOÖ’ „Ѩ"Õt™êÎ~°∞.
"åiH˜ ~°=O`« ‰õÄ_® J<åºÜ«∞O 64 h „ѨÉ∞íè =Ù P[˝ ÖˉΩõ O_® (^≥=· ^Œ∂`«Å
[~°QÆ^Œ∞.56 "≥∞ÿ#) "Õ∞=Ú ky~åÖË=Ú.60 =∂‰õΩ
=ÚO^Œ∂, "≥#∞HÍ, "å\˜H˜ =∞^躌 L#fl
61 JQÀK«~åÖˇ#· , âßâ◊fi`« ã¨fi~°=æ <åÅÖ’H˜
("å~°∞ „Ѩ"Õt™êÎ~°∞.) "å\˜x QÆ∞iOz =ã¨∞Î=ÙÅhfl PÜ«∞# ™⁄`ÕÎ. h „ѨÉèí∞=Ù
Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_»∞ (J~Ú# JÖÏ¡ÇπÏ) `«# =∞~°záÈÜÕ∞"å_»∞ HÍ_»∞.
^•ã¨∞ʼnõΩ "åQÍÌ#O KÕâß_»∞.57 PÜ«∞# 65 PHÍâßʼnõÄ, Éè∂í q∞H©, "å\˜ =∞^躌
"åQÍÌ#O <≥~"° ~Õ @
° O `«^ºŒä O. #∞#fl ã¨=∞™êÎxH© „ѨÉ∞íè =Ù PÜ«∞<Õ. Hõ#∞Hõ
62 JHõ¯_» "å~°∞ 'ã¨ÖÏ"£∞—58 `«Ñ¨Ê =º~°÷ #∞=Ùfi PÜ«∞<Õfl P~åkèOK«∞. PÜ«∞#
"≥∞#ÿ =∂@ÖËg q#~°∞. "åiHÀã¨O JHõ¯_» P~å^è#Œ ÃÑ<· Õ ã≤~÷ O° QÍ LO_»∞. h‰õΩ `≥eã≤
55. ^≥"· å#∞„QÆÇϨ O á⁄Ok# ^≥=· ^•ã¨∞Å#∞ QÆ∞iOz# „Ѩ™êÎqOz# `«~∞° "å`« `«kƒù#flOQÍ #O`«=~°‰Äõ PÜ«∞# ¿Ñ~°∞ QÆÅ"å_»∞
„Ѩ=iÎOz# Jã¨=∞~°∞÷Å∞, JÜ≥∂QÆ∞ºÅ „Ѩ™êÎ=# KÕÜ«∞|_çOk. "å~°∞ ^≥·="åHͺŠZ=_»~Ú<å L<åfl_®?61
Ѩ@¡ J„â◊^Œú =Ç≤ÏOKå~°∞. '#=∂AÅ#∞ =$^è• KÕâß~°∞— JO>Ë #=∂AÅ#∞
„`Àã≤ѨÙKåÛ~°∞ ÖË^• #=∂AÅ#∞ "Õà◊‰õΩ KÕÜ«∞ÖË^Œ∞ ÖË^• #=∂AÅ#∞ `«=∞H˜+¨ìO 59. D =K«#OÃÑ· "åºMϺxã¨∂Î W=∂"£∞ JǨχ^£ WÖÏ J<åfl~°∞ : ã¨fi~°æOÖ’ ѨQÆÅ∂ –
=zÛ#@∞¡ ‰õΩkOKå~°∞. ÖË^• `«=∞‰õΩ `Àz#@∞¡QÍ #=∂A KÕâß~°∞. xÜ«∞=∞|^ŒOú QÍ ˆ~~Ú J<Õq LO_»=Ù. Z@∞K«∂ã≤<å "≥Å∞QÆ∞ q~°l=Ú‡`«∂ LO@∞Ok. ǨÏnã¨∞
KÕÜ«∞ÖË^Œ∞ – W^ŒO`å #=∂AÅ#∞ =$^è• KÕÜ«∞@O „H˜OkˆH =ã¨∞ÎOk. #=∂AÅ`À „ѨHÍ~°O, ''ã¨fi~°æOÖ’ „Ѩ"ÕtOKÕ "≥Ú^Œ\ ˜ =~°æO"åi =ÚMÏÅ∞ ѨÓ~°‚K«O„^Œ∞x =Öˇ
D q^èŒOQÍ K≥ÅQÍ@=∂_ç#"å~°∞ áêáê`«∞‡Å∞QÍ Ñ¨iQÆ}˜OK«|_»`å~°x D „ѨHÍtã¨∂Î LO\Ï~Ú. JHõ¯_» "åiH˜ Lq∞‡, p=Ú_»∞ =O\˜q ~å=Ù. =∞Å
PÜ«∞`«∞#∞|\˜ì qk`«=∞=Ù`ÀOk. 'Ѷ¨∞Ü«∂º— (....) JO>Ë q<åâ◊O, ^Œ∞~°æu Jx =¸„`« qã¨~#˚° =O\˜q LO_»=Ù. "åi áê„`«Å∞, ^Œ∞"≥fi#Å∞ |OQÍ~°O`À KÕÜ∞« |_ç#"≥·
J~°÷O. ÖË^• Ѷ¨∞Ü«∂º #~°HõOÖ’x XHõ QÆ∞O_»O ‰õÄ_® HÍ=K«∞Û. LO\Ï~Ú. "åi ã¨∞QÆO^èŒ K≥H¯õ Å∞ QÆ∞ÉÏoã¨∂Î LO\Ï~Ú. "åiH˜ Ѩ>ìË K≥=∞@ Hõã∂¨ iÎ
56. =∞<À"åOKè«Å‰õΩ ÉÏxã¨Öˇ·, #=∂AÅѨ@¡ x~°¡Hõ∆ ºO =Ç≤ÏOz#"å~°∞ `«=∞ `«Ñ¨C#∞ "åã¨# Hõey LO@∞Ok. „Ѩu ã¨fi~°æ"åã≤H˜ W^ŒÌ~°∞ ÉèÏ~°ºÅ∞O\Ï~°∞. "åi Ñ≤Hõ¯Å
`≥Å∞ã¨∞‰õΩx ^≥·=ã¨xflkèÖ’ Hõ∆=∂Ѩ} "Õ_»∞‰õΩO>Ë, WHõ g∞^Œ@ ã¨`å¯~åºÅ∞ KÕã¨∂Î Z=ÚHõŠ֒Ѩe ÉèÏQÆO ã¨~Ú`«O HÍ#=KÕÛO`« ã¨fiK«ÛùOQÍ, JO^ŒOQÍ LO\Ï~Ú.
LO>Ë JÖÏO\˜"å~°∞ Hõ∆q∞OK«|_»`å~°∞. "å~°∞ ã¨fi~åæxH˜ J~°∞›Å=Ù`å~°∞. "åi =∞^茺 q^Õfi+¨O, qÉèË^•Å∞ LO_»=Ù. "åi ǨÏ$^ŒÜ«∂Å∞ XˆH ǨÏ$^ŒÜ«∞OÖÏ
57. Wk "åi ^Œ$_è» qâßfi™êxH˜ „ѨfHõ! "å~°∞ ã¨fi~åæxfl Z#fl_»∂ K«∂_»ÖË^Œ∞. HÍx LO\Ï~Ú. "å~°∞ L^ŒÜ«∞O ™êÜ«∞O„`«O ^≥·=™È΄`«O KÕã¨∂Î LO\Ï~°∞.—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ
JÖÏ¡ÇπÏ KÕã≤# "åQÍÌ#O P^è•~°OQÍ "å~°∞ P ã¨fi~°æÖ’HõO á⁄O^Õ `«Ñ¨#Ö’ qâ◊fiã≤O |∞MÏs – |^£=ÙÖò YÖòö† =Úã≤¡O – H˜`å|∞Öò [#flÇπÏ).
Kå~°∞. =∞OzѨ#∞Å∞ KÕâß~°∞. 60. `«# ^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ gÖˇ#· O`« `˘O^Œ~Q° Í =ã¨∂Î LO>Ë ÉÏ=ÙO@∞O^Œx =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O)
58. ã¨fi~°æOÖ’ Z@∞K«∂ã≤<å ^≥·=^Œ∂`«Å∞ "åiH˜ 'ã¨ÖÏO— KÕã¨∂Î LO\Ï~°∞. ã¨fi~°æ"åã¨∞Å∞ Ǩτ[`ü l„|~¸Öò (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) =ÚO^Œ∞ Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~∞° . ^•xH˜ ã¨=∂^è•#OQÍ
‰õÄ_® XO_˘HõiH˜ ã¨ÖÏO KÕã¨∂Î, ‰õΩâ◊Å „Ѩâ◊flÅ∞ "Õã¨∞‰õΩO@∂ LO\Ï~°∞. D PÜ«∞`«∞ J=`«iOzOk (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs – =∞~°º"£∞ ã¨∂~å "åºMϺ#O).
1325 1326
19. =∞~°º"£∞ MÏÅ JÅ"£∞ 677 19. =∞~°º"£∞ 16= áê~å
66 ''Uq∞\©, <Õ#∞ K«zÛ# `«~∞° "å`« =∞m¡ 69 P `«~∞° "å`« Hõ~∞° }Ï=∞Ü«Ú_≥#· JÖÏ¡ÇÏπ
„|uH˜Oz |Ü«∞\˜H˜ fÜ«∞|_»`å<å?——62 Ѩ@¡ Z‰õΩ¯=QÍ JǨÏOHÍ~°O`À q„~°gˆQ
Jx =∞x+≤63 JO@∞<åfl_»∞. "åix66 "Õ∞=Ú XHÀ¯ =~°æO #∞Oz "Õ~°∞
67 WO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ J`«xHõO@∂ XHõ Ѩ~°∞™êÎ=Ú.
Jã≤`÷ fi« O ÖË#ѨÙ_∞» "Õ∞=∞`«xfl ã¨$+≤Oì Kå
=∞#fl ã¨OQÆu D =∞x+≤H˜ *Ï˝Ñ¨HõO 70 WOHÍ #~°HõOÖ’H˜ „`ÀÜ«∞|_»\ÏxH˜
ÖË^•?64 Z‰õΩ¯= J~°∞›Öˇ=~À =∂‰õΩ ÉÏQÍ
68 h „ѨÉèí∞=Ù ™êH˜∆! xâ◊ÛÜ«∞OQÍ "Õ∞=Ú `≥Å∞ã¨∞.67
"åà◊§#∞, ("åà◊§`Àáê@∞) Ã+·`å#∞Å#∞ 71 g∞Ö’x „Ѩu XHõ¯~°∂ JHõ¯_çH˜ ~å=Å
‰õÄ_® áÈQÆ∞KÕã≤, #~°HõO K«∞@∂ì "åix ã≤O^Õ. Wk h „ѨÉèí∞=Ù KÕã≤# u~°∞QÆ∞ÖËx
"≥∂HÍà◊§ g∞^Œ Ѩ_ç L#fl ã≤÷uÖ’ Ǩ[~°∞ x~°‚Ü«∞O. ^•xfl x~°fiiÎOKÕ ÉÏ^茺`«
Ѩ~∞° ™êÎ=Ú.65 PÜ«∞#ÃÑ· LOk.
61. JÖÏ¡ÇπÏ#∞ áÈe#"å_»∞QÍh, PÜ«∞#`À ã¨i`«∂ˆQ"å_»∞QÍh Z=_»∂ ÖË<Õ ÖË_»∞.
J@∞=O@ѨC_»∞ P~å^èŒ#Ö’ ‰õÄ_® PÜ«∞#‰õΩ ™ê\˜ HõeÊOK«=Åã≤# ѨxÖË^Œ∞. 72 `«~åfi`« "Õ∞=Ú ÉèÜ í ∞« Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ Hõey=Ù#fl
62. `å#∞ =∞~°}˜Oz =∞\˜ìÖ’ Hõeã≤áÈ~Ú# `«~°∞"å`«, `«# Z=ÚHõÅ∞ ‰õΩo§ Hõ$tOz "åix ~°H™∆˜ êÎ=Ú. ^Œ∞~å‡~°∞Åæ #∞ JO^Œ∞Ö’
áÈ~Ú# `«~°∞"å`«, `å#∞ WOHÀ™êi „|uH˜OK«|_»@O ZÖÏ ã¨OÉèí=O? J#flk "≥∂HÍà◊¡ÃÑ· Ѩ_ç L#fl ã≤÷uÖ’<Õ =k
=∞x+≤ PÖ’K«#. ÖË™êÎ=Ú.68
63. WHõ¯_» '=∞x+≤— JO>Ë =∞~°}Ï#O`«~° rq`åxfl u~°ã¨¯iOKÕ 'Jqâßfiã≤— Jx ÉèÏ=O. Ug∞ HÍ^Œ∞ (Hõ+¨ì`«~°O Jx J#∞‰õΩO>Ë Jk `˘e™êi ã¨$+≤ìOK«@"Õ∞). J`«_»∞ <å‰õΩ
64. `˘e™êi J`«xfl ѨÙ\˜ìOz#ѨÙ_»∞ Jã¨Å∞ J`«x LxH˜ J#fl^Õ ÖË^Œ∞. ~°∂Ѩو~YÅ∞ ÉÏ^èŒ HõeyOKÕ f~°∞ ZÖÏ LO@∞O^ŒO>Ë, <å‰õΩ ã¨O`å#O LO^Œx J`«#O\Ï_»∞.
JO`«Hõ<åfl ÖË=Ù. Ug∞ÖËx J`«xH˜ "Õ∞=Ú xO_»∞ =∞x+≤QÍ xÅɡ\ ˜ì#ѨC_»∞, x*ÏxH˜ <Õ#∞ XHõ¯}Ë‚. JHõ¯~°ÖËx "å}˜‚. <Õ<≥=ih Hõ#ÖË^Œ∞. <Õ<≥=iH© ã¨O`å#O
=∞~°}˜Oz# `«~°∞"å`« J`«xfl uiyÖËÑ≤ xÅɡ@ì_»OÖ’ qO`Õ=ÚOn? D =∞x+≤ ‰õÄ_® HÍ#∞. <å‰õΩ ã¨iã¨=∂#∞Å∞, ã¨iáÈe#"å~°∞ Z=~°∂ ÖË~∞° —— (ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ |∞MÏs
ZO`«\ ˜ Jq"ÕH˜? `«#∞fl `å<Õ =∞~°záÈ`«∞<åfl_»∞! `«#∞fl `å#∞ =∞~°záÈ`«∞#flO^Œ∞ – WMÏ¡ãπ ã¨∂~å "åºMϺ#O).
=Å¡<Õ J`«#∞ `«# ã¨$+≤ìHõ~°Î#∞ ‰õÄ_® =∞~°záÈ`«∞<åfl_»∞. 66. J~°c =¸ÅOÖ’ 'WuÜ«∂º— ( ) Jx LOk. Wk 'Pu<£—‰õΩ |Ǩï=K«#O.
65. =¸ÅOÖ’ 'lã≤Ü«∞º<£— ( ) Jx LOk. '*Ïã≤<£— J<Õ Ñ¨^•xH˜ |Ǩï=K«#O. Hõ~°_»∞QÆ\ ˜ì# á⁄QÆ~°∞É’`«∞x Pu<£ JO\Ï~°∞. XHÀ¯ =~°æOÖ’x `«Åa~°∞ã¨∞Å#∞,
"≥∂HÍà◊§ P^è•~°OQÍ H˜O^ŒÑ¨_Õ"å_çx *Ïã≤<£ JO\Ï~°∞. =∞e™êi ã¨$+≤ìOz#ѨÙ_»∞ á⁄QÆ~°∞É’`«∞ <åÜ«∞‰õΩÅ#∞ "Õ∞=Ú Ui "åix "Õ~°∞QÍ xÅɡ_»`å=Ú. P `«~°∞"å`«
"Õ∞=Ú gà◊§<ÕQ͉õΩO_®, gà◊§ ™È^Œ~°∞Öˇ·# Ã+·`å#∞ʼnõΩ ‰õÄ_® "≥∂HÍà◊§ g∞^Œ Ѩ_Õã≤ "å~°O^Œih Hõ@ìHõ\ ˜ì #~°HõOÖ’ qã¨i"Õ™êÎ=Ú. ZO^Œ∞HõO>Ë D u~°™ê¯~儈Qã¨~°∞Å∞
D_»∞™êÎ=Ú. ǨÏnÃã Y∞nûÖ’ D q^èŒOQÍ LOk : JÖÏ¡ÇπÏ WÖÏ ÃãÅqKåÛ_»∞ – W`«~∞° ÅHõ<åfl =ÚO^Œ∞ #~°HÍyflH˜ PǨïu HÍ=Åã≤"å~°∞. gà◊¡ =¸ÅOQÍ<Õ J<Õ‰Ωõ Å∞
''P^ŒO Ѩل`«∞_»∞ ##∞fl kèHõ¯i™êÎ_»∞. "åã¨Î"åxH˜ JÖÏ kèHõ¯iOKÕ J~°›`« J`«xH˜ ÖË<Õ ã¨<å‡~°æO `«áêÊ~°∞.
ÖË^Œ∞. P^ŒO Ѩل`«∞_»∞ <å‰õΩ ÉÏ^èŒ Hõey™êÎ_»∞. "åã¨Î"åxH˜ Wk J`«xH˜ U=∂„`«O 67. Z=~°∞ #~°HÍxH˜ PǨïu HÍ=Åã≤#"å~À, Z=~°∞ ZO`« Hõiî# tHõ∆‰õΩ áê„`«∞Ö’
â’Éèíx=fi^Œ∞. J`«_»∞ <å Ѩ@¡ J=ÅOaOKÕ kèHͯ~° "≥·Yi Uq∞@O>Ë, 'JÖÏ¡ÇπÏ =∂‰õΩ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞.
##∞fl `˘e™êi ѨÙ\ì̃Oz#@∞¡QÍ Z\ì̃ Ѩiã≤u÷ Ö’#∂ =∞m¡ „|uH˜OK«_∞» — Jx J`«#O 68. „áê=∂}˜Hõ ǨÏnã¨∞ÅÖ’ D PÜ«∞`«∞ "åºMϺ#O WÖÏ =ÙOk – #~°HõOÃÑ·# XHõ
\Ï_»∞. x*ÏxH˜ `˘e™êi ã¨$+≤ìOK«@O =∞e™êi ã¨$+≤ìOK«@O Hõ<åfl ã¨∞ÅÉèí`«~°O =O`≥# xi‡OK«|_»∞`«∞Ok. „Ѩu qâßfiã‘, „Ѩu Jqâßfiã‘ ^•xfl ^•\˜áÈ=Åã≤
1327 1328
19. =∞~°º"£∞ MÏÅ JÅ"£∞ 678 19. =∞~°º"£∞ 16= áê~å
73 ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# =∂ PÜ«∞`«∞Å#∞ "åi 75 (F „Ѩ=HÍÎ!) "åiH˜ K≥ѨC: ''JѨ
=ÚO^Œ∞ K«kq qxÑ≤Oz#ѨÙ_»∞ =∂~åæxH˜ Ö’<≥· L#fl"åiH˜ Hõ~°∞}Ï
Jqâßfiã¨∞Å∞ ''WO`«H© =∞# W~°∞ =~åæ =∞Ü«Ú_≥·# JÖÏ¡ÇπÏ ÉÏQÍ QÆ_»∞=Ù
ÅÖ’ Z=~°∞ =∞Oz ã≤÷uÖ’ L<åfl~À, W™êÎ_∞» . Hõ_‰» Ωõ "å~°∞ – `«=∞‰õΩ "åQÍÌ#O
Z=i ã¨ÉèíÅ∞ L`«Î=∞OQÍ L<åflÜ≥∂ KÕÜ«∞|_»∞`«∞#fl tHõ∆#∞ ÖË^• „Ѩà◊Ü«∞
K≥ѨÊO_ç?——69 Jx =Úã≤¡=ÚÅ`À QÆ_çÜ«∞#∞ K«∂z#ѨÙ_»∞ Z=i ™ê÷#O
JO\Ï~°∞. xHõ$+¨"ì ∞≥ #ÿ ^À, Z=i ã¨=¸Ç¨ÏO |ÅÇ‘Ï#
74 "Õ∞=Ú giH˜ =Ú#∞Ѩ٠gà◊¡Hõ<åfl "≥∞#ÿ ^À `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï~°∞.——71
Z‰õΩ¯= ™ê^èŒ# ã¨OѨ`«∞ÎÅ#∞, J@ìǨ™ê 76 WOHÍ, ã¨<å‡~°æO á⁄Ok#"åi ã¨<å‡
Å#∞ Hõey L#fl Z<Àfl ã¨=Ú^•Ü«∂ Å#∞
`«∞^Œ=Ú\ì̃OKå=Ú.70 ~°æOÖ’ JÖÏ¡ÇπÏ =$kúx "˘ã¨QÆ∞`å_»∞.72
q∞ye LO_Õ ã¨`å¯~åºÅ∞ ѨÙ}ºÑ¶¨ÅO
LO@∞Ok. qâßfiã≤ J~Ú# =ºH˜Î `«# Hõ~°‡Å#∞|\˜ì `˘O^Œ~°QÍ<À, PÅ㨺OQÍ<À – s`åº#∂, Ѩi}Ï=∞O s`åº#∂ h
"≥Ú`åÎxH˜ ^•\˜áÈ`å_»∞. H˘O^Œ~∞° ~Ô Ñ¨Êáê@∞ ã¨=∞Ü«∞OÖ’, H˘O^Œ~∞° "≥∞~°∞ѨÙ"ÕQOÆ `À, „ѨÉèí∞=Ù ã¨xflkèÖ’ ZO`À "Õ∞Öˇ·#q.73
H˘O^Œ~°∞ QÍeÖÏ, =∞iH˘O^Œ~°∞ Ѩ‰õ∆ΩÖÏ¡ "≥o§áÈ`å~°∞. H˘O^Œˆ~"≥∂ "Õ∞Å∞*Ïu
QÆ∞„~åÖÏ¡QÍ, W`«~° "åǨÏ<åÖÏ¡QÍ ^•\˜áÈ`å~°∞. H˘O^Œ~∞° ã¨∞<åÜ«∂ã¨OQÍ ^•\˜áÈ`Õ, ÃÑ^ŒÌ ÃÑ^ŒÌ "Õ∞_»ÅÖ’ "å~°∞ H˘Å∞=Ù fˆ~"å~°∞. D ^èŒ# =∞^ŒO, JkèHÍ~° =∞^ŒO`À<Õ
H˘O^Œ~°∞ ^≥|ƒÅ∞ ux ZÖÏQÀ ^•\˜áÈQÆÅ∞QÆ∞`å~°∞. H˘O^ŒÔ~·`Õ #~°HõOÖ’H˜ "å~°∞ x~°∞¿Ñ^Œ =Úã≤¡OÅ#∞ z#flK«∂Ѩ٠K«∂âß~°∞.
*ÏiѨ_`» å~°∞. J~Ú`Õ ã≤áê¶ ~°ã∞¨ ÃÑ· "å~°∞ `«~∞° "å`« #~°HOõ Ö’ #∞Oz fÜ«∞|_»`å~°∞. 70. D PÜ«∞`«∞Ö’ JÖÏ¡ÇÏπ WÖÏ JO@∞<åfl_»∞ : „ѨÑO¨ K«OÖ’ g∞‰õΩ „áêÑ≤OÎ z# Éè’QÆÉÏè Qͺ
HÍx Jqâßfiã¨∞Å∞ =∂„`«O P =O`≥#x ^•@_»OÖ’ ã¨Ñb¨¶ Hõ$`«∞Å∞ HÍÖË~∞° . "å~°O`å Å#∞, H©iÎ „Ѩu+¨ªÅ#∞ K«∂ã¨∞‰õΩx =Úiã≤áÈHõO_ç. q∞_çã≤Ѩ_»HõO_ç. g∞ JO`«ã¨∞÷Å
#~°HõOÖ’ Ѩ_çáÈ`å~°∞. „áêuѨkHõÃÑ· ã¨`åºã¨`åºÅ∞ ѨiH˜OK«|_»`åÜ«∞x J#∞HÀHõO_ç. D P~åƒù\ÏÅ∞,
|∞MÏsÖ’x XHõ ǨÏnã¨∞ ^•fi~å ‰õÄ_® D q+¨Ü«∂xH˜ ã¨=∞~°÷# Åaè™ÈÎOk† ''`«=∞ JO`«ã¨∞÷Å∞ g∞‰õΩ ѨÓ~°fiO QÆuOz# *Ï`«∞ʼnõΩ WO`«Hõ<åfl Z‰õΩ¯"Õ LO_Õq. HÍx
ã¨O`å#OÖ’ =ÚQÆ∞æ~°∞ Ñ≤Å¡Å∞ Ü«ÚHõÎ =Ü«∞ã¨∞û‰õΩ KÕ~°‰õΩO_®<Õ K«xáÈ~Ú# "åix ã¨`åºxfl kèHõ¯iOz# <Õ~åxH˜ "Õ∞=Ú "åà◊§#∞ <åâ◊#O KÕâß=Ú. "åi „áêѨOzHõ
(`«e¡^ŒO„_»∞Å#∞) Jyfl `åHõ^Œ∞. J~Ú`Õ JÖÏ¡ÇπÏ "åQÍÌ#O <≥~°"Õ~°\ÏxH˜ =∂„`«"Õ∞ ã≤iã¨OѨ^ŒÅ∞, "åi =Ok=∂QÆ^èŒ∞Å∞, "åi JkèHÍ~åÅ∞ "åiˆH q^èŒOQÍ#∂
`À_»Ê_»ÖËHõáÈÜ«∂~Ú.
"å~°∞ #~°HõO #∞O_ç ™êyáÈ`å~°∞—— (|∞MÏs – H˜`å|∞Öò [<åÜ≥∞*ò† =Úã≤¡O –
H˜`å|∞Öò a„~ü). '„ѨÉèí∞=Ù KÕã≤# u~°∞QÆ∞ÖËx – JOu=∞ – x~°‚Ü«∞O— JO>Ë W^Õ. 71. Jqâßfiã¨∞Å#∞, =∂~°æ„Éèí+¨µìÅ#∞ `«Hõ∆}O Ѩ@∞ìHÀ=@O ^≥·= ã¨O„Ѩ^•Ü«∞O HÍ^Œ∞.
(q=~åÅ HÀã¨O `«Ñ¶‘û~ü Wɡfl Hõã‘~ü, Sã¨~°∞`«Îá¶êã‘~üÅ#∞ K«∂_»QÆÅ~°∞). PÜ«∞# "åiH˜ `«y#O`« =º=kèx™êÎ_»∞. QÆ_»∞=Ù =Úyã≤# g∞^Œ>Ë x*Ïx*ÏÅ∞
Hõà◊¡=ÚO^Œ∞ xÅ∞™êÎ~Ú. ^≥·"å„QÆǨÏO "åix #Å∞"≥·Ñ¨ÙÅ #∞Op =Ú@ì_çOz#ѨC_»∞,
69. Y∞~üP<£ =O\˜ J^Œ∞ƒù`« ã¨O^Õâßxfl Z^Œ∞~À¯=@O KÕ`«HÍx ‰õΩÔ~·+¨µ „j=∞O`«∞Å∞ „Ѩà◊Ü«∞ Ѷ¨∞_çÜ«∞ =KÕÛã≤#ѨÙ_»∞ "å~°∞ "åã¨Î= [QÆ`«∞ÎÖ’H˜ =™êÎ~°∞. HÍx P<å_»∞
x~°∞¿Ñ^Œ =Úã≤¡OÅ Pi÷Hõ Ѩiã≤÷u, x~å_»O|~°"≥∞ÿ# "åi ã¨=∂"Õâ◊ ã¨÷ÖÏÅ#∞ `«Ñ¨C `≥Å∞ã¨∞‰õΩx „ѨÜ≥∂[#"Õ∞g∞ LO_»^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë `«Ñ¨C#∞ ã¨ik^Œ∞̉õΩ<Õ
ZuÎK«∂ѨÙ`«∂ `«=∞ _®|∞#∞, ^Œ~åÊxfl Kå@∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. =Úã≤¡OÅÖ’ aÖÏÖò, J=HÍâ◊O JHõ¯_» W=fi|_»^Œ∞.
J=∂‡~ü, ã¨∞ÃÇ·ÏÉò ÖÏO\˜ ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å∞ x~°∞¿Ñ^ŒÅ∞. Jqâßfiã¨∞Å ^Œ$+≤ìÖ’ "å~°∞ 72. ǨÏ$^ŒÜ«∂ÅÖ’ u~°™ê¯~°O (‰õΩ„Ѷπ), |Ǩï^≥·"Àáêã¨# (+≤~ü¯), =∂~°æ„Éèí+¨ì`«fiO =O\˜
|ÅÇ‘Ï# =~åæxH˜ K≥Ok#"å~°∞. "åi ã¨ÉèÏ"ÕkHõ J~Ú# ^•Ô~ J~°ö"£∞ KåÖÏ ã‘^• ~ÀQÍÅ∞ u+¨ª"Õã≤ L#fl"å~°∞ ~ÀA~ÀA‰õÄ =∂~°æqÇ‘Ï#`«Ö’ |Ǩï^Œ∂~°O "≥o§
™ê^•QÍ LO@∞Ok. J^Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Jqâßfiã¨∞Öˇ·# J|∂ [ǨÏÖò, #[~ü a<£ áÈ`«∞#fl>Ë,¡ PO`«~åºÅÖ’ qâßfiã¨O, ã¨<å‡~°Oæ L#fl"å~°∞ k#k#O `«=∞ ã¨<å‡~°Oæ Ö’
Ǩiãπ, L`åƒ, Ã+É· Ï `«k`«~° „Ѩ=ÚY∞Å ã¨ÉÏè "ÕkHõÅ∞ ZO`À J@ìÇ¨ ã¨OQÍ LO_Õq. ѨÙ~ÀQÆq∞ã¨∂Î<Õ LO\Ï~°∞.
1329 1330
19. =∞~°º"£∞ MÏÅ JÅ"£∞ 679 19. =∞~°º"£∞ 16= áê~å
77 =∂ PÜ«∞`«∞Å#∞ u~°ã¯¨ iOz, ''<å‰õΩ 81 "å~°∞ JÖÏ¡ÇÏπ #∞ HÍ^Œx, W`«~∞° Å#∞–
ã≤iã¨OѨ^ŒÅ∞, ã¨O`å#O `«Ñ¨Ê‰õΩO_® `«=∞‰õΩ P^Œ~°∞=ÙQÍ xÅ∞™êÎ~°#fl
"˘ã¨Q|Æ _»`å~Ú—— Jx K≥¿ÑÊ"å_çx #∞=Ùfi L^ÕâÌ O◊ `À – P~å^è∞Œ ºÅ∞QÍ KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl~°∞.
K«∂âß"å? 82 HÍx JÖÏ [~°QÆ<Õ~°^Œ∞. "åi ѨÓ[
78 JQÀK«~° q+¨Ü«∞"Õ∞^Œ~Ú<å J`«xH˜ Å#∞ "åà◊√¡ ("åi q∞^蕺 ^≥·"åÅ∞) „`Àã≤
`≥eã≤áÈ~ÚO^•? ÖË^• P "Õ∞~°‰Ωõ Hõ~∞° }Ï Ñ¨ÙK«∞Û`å~°∞. ÃÑ·QÍ "åiH˜ â◊„`«∞=ÙÅ∞QÍ
=∞Ü«Ú_≥#· JÖÏ¡ÇÏπ #∞Oz U^Œ<åfl (=ºuˆ~‰õΩÅ∞QÍ) =∂~°`å~°∞.75
"åQÍÌ#O á⁄Ok L<åfl_®? 83 ã¨`åºxfl u~°ã¯¨ iOKÕ"åix J^ÕÑx¨ QÍ
ѨÙiQ˘Å∞Ê`«∂ LO_Õ Ã+`· å#∞Å#∞ "Õ∞=Ú
79 HÍ<Õ HÍ^Œ∞. "å_»∞ K≥¿ÑÊ^ŒO`å "Õ∞=Ú "åiÃÑ·H˜ =^ŒÅ\Ïxfl #∞=Ùfi K«∂_»
„"åã≤ÃÑ_»`å=Ú. "å_ç HÀã¨O tHõ#∆ ∞ ÖË^•?76
ÃÑOK«∞`«∂ áÈ`å=Ú. 84 #∞=Ùfi "åi q+¨Ü∞« OÖ’ U=∂„`«O
80 "å_»∞ K≥|∞`«∞#fl =ã¨∞Î=ÙÅxflO\˜h `˘O^Œ~°Ñ¨_»‰õΩ. "Õ∞=Ú ã¨fiÜ«∞OQÍ "åi
"å_ç `«^Œ#O`«~°O "Õ∞=Ú f¿ãã¨∞‰õΩO QÆ_∞» =Ù#∞ ÖˇH¯˜ ã¨∞<Î åfl=Ú.77
\Ï=Ú. "å_»∞ XO@iQÍ =∂ =ÚO^Œ∞ 85 ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ∞ QÆÅ"åix Hõ~°∞}Ï
Ǩ[~°=Ù`å_»∞.74 =∞Ü«Ú_≥#· JÖÏ¡ÇÏπ ã¨xflkèÖ’ Ju^ä∞Œ Å∞QÍ
73. D "åHõºO ^•fi~å JÖÏ¡ÇπÏ x~°∞¿Ñ^Œ =Úã≤¡OÅ#∞ F^•~åÛ_»∞. WǨÏÖ’HõOÖ’ "Õ∞=Ú ã¨=∂"ÕâÑ◊ ~¨ K° Õ ~ÀA#,
Jqâßfiã¨∞Å∞ `«=∞ ã≤iã¨OѨ^ŒÅ#∞, ™ê^èŒ#ã¨OѨ`«∞ÎÅ#∞ K«∂ã¨∞H˘x J^ÕѨxQÍ "å_ç ^ŒQÆæ~° U=∞<åfl ~°Ç¨Ï㨺 *Ï˝#O L#fl^•? ÖËHõ "å_»∞ JÖÏ¡ÇπÏ #∞O_ç P "Õ∞~°‰õΩ
q∞_çãÑ≤ _¨ ∞» `«∞<åfl~°∞. J=hfl JO`«iOzáÈÜÕ∞"Õ#x P =¸~°∞Åö ∞ J~°O÷ KÕã∞¨ HÀ=@O U^Œ<åfl Ǩg∞ á⁄O^•_®? "å_»∞ WÖÏO\˜ ѨQÆ\ ˜HõÅÅ∞ Zxfl Hõ<åfl ÖÏÉèíO Ug∞
ÖË^∞Œ . F x~°∞¿Ñ^Œ =Úã≤O¡ ÖÏ~å! g∞~°∞ KÕ¿ã =∞Oz Ѩ#∞ÖË ZѨÊ\˜H© q∞ye LO\Ï~Ú. LO_»^Œ∞. "å_»∞ U ã≤iã¨OѨ^ŒÅ QÆ∞iOz TǨÖ’HÍÖ’¡ qǨÏiã¨∞Î<åfl_À Jk
ѨÙ}ºÑ¶¨ÅO ^Œ$ëêì º, QÆ=∞º™ê÷#O s`åº Jq ZO`À „âı+¨ª"≥∞ÿ#q. g∞ ѨÙ}ºHÍ~åºÅ‰õΩ "å_ç ™⁄`«∞Î HÍ^Œ∞. "å_»∞ Kå=QÍ<Õ "å_ç Pã≤Îáêã¨∞Îefl "Õ∞=Ú [ѨÙÎ KÕã¨∞‰õΩO\Ï=Ú.
QÍ#∞ JÖÏ¡ÇπÏ J`«∞º`«Î=∞ ѨÙ}ºÑ¶¨ÖÏxfl g∞‰õΩ Ѩ~°Ö’HõOÖ’ „Ѩ™êk™êÎ_»∞. "å_ç Pã≤Î Un "å_ç "≥O@ ~å^Œ∞. "å_»∞ =∂ ^ŒQÆæ~°‰õΩ =KÕÛ@ѨC_»∞ XO@iQÍ<Õ
74. D PÜ«∞`«∞Å J=`«~°}Ï <ÕѨ^䌺O Wk : Ǩτ[`ü J„"£∞ a<£ Pãπ (~°l) QÍi `«O„_ç =™êÎ_»∞. "å_ç PÅ∞a_»¤Å∞, PѨÎq∞„`«∞Å∞ Z=~°∂ "å_çH˜ `À_»∞QÍ ~å~°∞. HÍHõáÈ`Õ
Pãπ a<£ "åÜ«∞Öò W™ê¡O |^Œú q~À^èŒ∞ÅÖ’ XHõ_»∞. "å_»∞ Ǩτ[`ü YÉσÉò a<£ "å_ç `«Åa~°∞ã¨∞`«<åxH˜ „ѨuѶŨ OQÍ "Õ∞=Ú "å_ç Ü«∂`«##∞ k#k# „Ѩ=~°=÷ ∂#O
J~°`ü‰õΩ H˘O`« ™⁄=Ú‡ ÉÏH©Ñ¨_®¤_»∞. `«#‰õΩ ~å=Åã≤# ™⁄=Ú‡#∞ Ǩτ[`ü YÉσÉò KÕã∂¨ áÎ È`å=Ú.
J_çy#ѨÙ_»∞, ''#∞=Ùfi =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) Ѩ@¡ u~°™ê¯~° "≥Y· ix J=ÅOaOK«#O`« 75. `å=Ú Ñ¨ÓlOKÕ '^Õ=Úà◊√¡— `«=∞#∞ P^Œ∞‰õΩO\ÏÜ«∞h, `«=∞ Q“~°= „ѨѨ`«∞ÎÅ#∞
=~°‰õÄ h ™⁄=Ú‡#∞ h‰õΩ W=fi#∞—— Jx "å_»∞ +¨~°`«∞ ÃÑ\Ïì_»∞. ''#∞=Ùfi K«zÛ, =∞m¡ HÍáê_»∞`åÜ«∞x "å~°∞ J#∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. P^Œ∞HÀ=@O ã¨OQÆu J@∞OK«O_ç, "å~°∞
„|uH˜<å P Ѩx =∂„`«O <Õ#∞ KÕÜ«∞#∞—— Jx PÜ«∞# K≥áêÊ~°∞. ''FǨϟ! <Õ#∞ K«zÛ "åiH˜ â◊„`«∞=ÙÅ∞QÍ =∂iáÈ`å~°∞. Jã¨Å∞ "åÔ~=~À `«=∞‰õΩ `≥eÜ«∞^ŒO\Ï~°∞. "åiH˜
=∞m¡ „|`«∞‰õΩ`å<å?! XHõ"Õà◊ J^Õ QÆ#Hõ [iy`Õ JHõ¯_® <Õ#∞ ã≤iã¨OѨ^ŒÅ`À, =ºuˆ~‰õΩÅ∞QÍ Ñ¨i}q∞™êÎ~°∞.
ã¨O`å#O`À J#∞„QÆÇ≤ÏOK«|_»`å#∞. h ÉÏH©x JѨC_»∞ K≥e¡™êÎ#∞ÖË—— Jx ¿ÇÏà◊# 76. JO>Ë D ÃÑ·âßzHõ â◊‰õΩÎÅ∞ (Ã+·`å#∞Å∞) "åix Ô~K«ÛQ˘_®Î~Ú. JѨ=∂~°æO "≥·Ñ¨Ù‰õΩ
KÕâß_»∞ (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs–H˜`å|∞Öò |∞Ü«¸† =Úã≤¡O – ã≤Ѷ¨`«∞Öò dÜ«∂=∞). J`«x fã¨∞‰õΩáÈ`å~Ú. "åiKÕ`« áêѨHÍ~åºÅ∞ KÕ~Úã¨∞ÎO\Ï~Ú.
„ѨQÖÆ ÏƒùʼnõΩ ã¨=∂^è•#OQÍ JÖÏ¡ÇÏπ D PÜ«∞`«∞Å#∞ J=`«iOѨ*âË ß_»∞ – Uq∞\©, 77. QÆ_»∞=٠ѨÓ~°Î=QÍ<Õ ^≥·"å„QÆǨÏO "åix K«∞@∞ì=Ú@∞ì`«∞Ok. Hõ#∞Hõ (F „Ѩ=HÍÎ!)
Ѩ~Ö° ’HõOÖ’ ‰õÄ_® `å#∞ Hõ\ÏH˜O∆ K«|_»`å#x JO`« nè=∂QÍ ZÖÏ K≥|∞`«∞<åfl_»∞? "åi q+¨Ü«∞OÖ’ #∞=Ùfi `˘O^Œ~°Ñ¨_®eû# J=ã¨~°O ÖË^Œ∞.
1331 1332
19. =∞~°º"£∞ MÏÅ JÅ"£∞ 680 19. =∞~°º"£∞ 16= áê~å
86 JѨ~å^è∞Œ Å#∞ f„=OQÍ ^ŒÑÊ≤ HõQ˘#fl 93 PHÍâßÅÖ’, Éèí∂q∞Ö’ L#fl
ã≤÷uÖ’ #~°HõO "≥·Ñ¨Ù‰õΩ `ÀÅ∞‰õΩ "å~°O^Œ~°∂ Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Úx =^ŒÌ‰õΩ
78
áÈ`å=Ú. ^•ã¨∞Å∞QÍ ~å=Åã≤O^Õ.81
87 JѨC_»∞ Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_»∞ J~Ú# 94 "å~°O^Œih PÜ«∞# K«∞@∞ì=Ú\˜ì
JÖÏ¡ÇπÏ `«~°Ñ¶¨Ù# Ǩg∞ á⁄Ok#"å~°∞ L<åfl_»∞. JO^Œih ѨÓiÎQÍ ÖˇHõ¯ÃÑ\˜ì
`«Ñ¨Ê79 W`«~°∞Öˇ=iH© ã≤á¶ê~°ã¨∞ KÕ¿ã LOKå_»∞.82
JkèHÍ~°O LO_»^Œ∞. 95 "å~°O`å „Ñ¨à◊Ü«∞k<å# PÜ«∞#
88 Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_≥·# JÖÏ¡ÇπωõΩ ã¨=∞HõO∆ Ö’ XO@iQÍ Ç¨[~°=Ù`å~°∞.83
ã¨O`å#O LOk Jx "å~°O@∞<åfl~°∞. 96 xâ◊ÛÜ«∞OQÍ qâ◊fiã≤Oz, ã¨`å¯~åºÅ∞
89 x*ÏxH˜ g∞~°∞ KåÖÏ ^•~°∞}"≥∞ÿ# KÕã#≤ "åi Ü≥∞_»Å Hõ~∞° }Ï=∞Ü«Ú_≥#·
q+¨Ü∂« xfl `≥KåÛ~°∞. JÖÏ¡ÇÏπ „¿Ñ=∂#∞~åQÍÅ#∞ ã¨$l™êÎ_∞» .84
90 – 91 Hõ~∞° }Ï=∞Ü«Ú_≥#· JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ 81. JO^Œ~∂° JÖÏ¡ÇÏπ P[˝Å‰õΩ Ö’|_ç, PÜ«∞# ^•ã¨ºO KÕã∞¨ #Î flѨC_»∞ PÜ«∞# WOH˘Hõix
ã¨O`å#O LO^Œx "å~°∞ KÕ¿ã "å^Œ# H˘_»∞‰õΩQÍ KÕã¨∞HÀ=Åã≤# J=ã¨~°O U=ÚOn? WÖÏO\˜ Ѩx KÕÜ«∞@O PÜ«∞#
HÍ~°}OQÍ `«fi~°Ö’<Õ PHÍâßÅ∞ Ѩye, B#fl`åºxH˜ `«QÆ^Œ∞ Hõ^•!
Éè∂í q∞ „|^ŒÖÌ ,·ˇ Ѩ~fi° `åÅ∞ `«∞`«∞xÎ Ü«∞Öˇ· 82. JO>ˆ Pk =∂#=Ù_≥·# P^ŒO "≥Ú^ŒÅ∞‰õΩx „Ѩà◊Ü«∞O ã¨OÉèíqOKÕ Hõ∆}O =~°‰õÄ
áÈ`åÜÕ∞"≥∂!80 D Ö’HõOÖ’ L#fl ã¨=∞ã¨Î =∂#=ÙÅ#∞, l#∞flÅ#∞ ‰õÄ_® PÜ«∞# ÖˇH˜¯Oz
92 ã¨O`å#O Hõey LO_»@O J<Õk LOKå_»∞. JO^Œ~°∂ PÜ«∞# Hõ#∞ã¨#flÅÖ’ L<åfl~°∞. PÜ«∞# Ѩ~°º"ÕHõ∆}ÏѨikè
Hõ~∞° }Ï=∞Ü«Úx (B#fl`åºx)H˜ U=∂„`«O ^•\˜ Z=~°∂ ÖË~°∞. LO_»ÖË~°∞ ‰õÄ_®.
â’aèOK«^Œ∞. 83. P<å_»∞ U XHõ¯~°∂ WOH˘HõiH˜ ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩÅ∞QÍ<À, =HÍÖÏΠѨÙK«∞Û‰õΩ#fl"å~°∞ QÍ<À
78. ã¨fi~°æ"åã¨∞Å#∞ QÆ∞éÏ]ÅÃÑ·, XO>ˇÅÃÑ· ™ê^Œ~°OQÍ PǨfixOz, Jukä =∞~åº^ŒÅ`À HõÅã≤ ~åÖË^Œ∞. "åi ^èŒ#O ‰õÄ_® "åiH˜ `À_»∞QÍ LO_»^Œ∞. ''P ~ÀA ^èŒ#OQÍh,
ã¨fi~°æO "≥·Ñ¨Ù‰õΩ fã¨∞‰õΩáÈQÍ, #~°Hõ"åã¨∞Å#∞ f„=OQÍ ^ŒÑ≤ÊHõQ˘#fl ã≤÷uÖ’ #~°HõO H˘_»∞‰õΩÅ∞QÍh „ѨÜ≥∂[#O KÕ‰õÄ~°ÛÖË~°∞.—— (ã¨∂Ô~ +¨µJ~å : 88). „Ѩu XHõ¯~°∂
"≥·Ñ¨Ù‰õΩ (Ѩâ◊√=ÙÅ `«~°Ç¨Ö’) `ÀÅ@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. XO@iQÍ xÅ|_ç `«# ÖˇHõ¯ W=fi=Åã≤ LO@∞Ok. =∂#=Ù_»∞ Z=iÃÑ· Pâ◊Å∞
ÃÑ@∞ì‰õΩO\Ï_À, Z=i ã¨Ç¨Ü«∞ã¨Ç¨ÏHÍ~åÅ∞ Åaè™êÎÜ«∞x HõÅÅ∞QÆO\Ï_À "å~°O`å
79. Ǩg∞ á⁄Ok#"å~°O>Ë qâßfiã¨∞Å∞, ^≥·=cèuѨ~°∞Å∞ J#fl=∂@. ã≤á¶ê~°ã¨∞KÕ¿ã JѨC_»∞ Hõ#∞=∞~°∞QÔ á· È`å~°∞. P<å_»∞ Z=~°∂ Z=iH© ZÖÏO\˜ ã¨Ç¨ Ü«∞=¸ KÕÜ∞« ~°∞.
J#∞=∞u JO^ŒiH© ÅaèOK«^Œ∞. ^≥·=ÉèíH˜ÎÖ’, qâßfiã¨OÖ’ =ÚO^ŒO[ "Õã≤# H˘O^Œ~°∞
ã¨[˚#∞ʼnõΩ =∂„`«O JÖÏ¡ÇπÏ ã≤á¶ê~°ã¨∞ KÕ¿ã J#∞=∞u W™êÎ_»∞. 84. JO>Ë „ѨÑO¨ K«OÖ’ "å~°∞ KÕ¿ã =∞OzѨ#∞Å HÍ~°}OQÍ, =∞Oz #_»=_çHõ =¸ÅOQÍ
„Ѩ[ŠǨÏ$^ŒÜ«∂ÅÖ’ "åiѨ@¡ „¿Ñ=∞#∞, Q“~°=ÉèÏ"åxfl [xOѨ*Ë™êÎ_»∞. XHõ
80. 'W^•Ì— ( ) JO>Ë KåÖÏ f„==∞~Ú# =∂@, ÃÑ^ŒÌ q+¨Ü«∞O, Ѷ¨∞’~°"≥∞ÿ# PѨ^Œ ǨÏnã¨∞Ö’ LOk: ''JÖÏ¡ÇπÏ `«# (ã¨[˚#) ^•ã¨∞ÅÖ’ Z=i#~Ú<å „Ñ≤Ü«∞`«=ÚxQÍ
J#fl J~å÷Å∞ =™êÎ~Ú. D q+¨Ü«∞O WO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ ‰õÄ_® =zÛOk. JÖÏ¡ÇπωõΩ KÕã¨∞‰õΩ#flѨC_»∞, l„|~¸Öò (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)#∞ Ñ≤ez, '<Õ#∞ Ѷ¨ÖÏ<å ^•ã¨∞}˜‚
a_»¤Å∞<åfl~°x J#@O ZO`« Ѷ¨∞’~°"≥∞ÿ# <Õ~°=∞O>Ë, ^•xH˜ JÖÏ¡ÇπÏ Jq∞`«OQÍ „¿Ñq∞ã¨∞Î<åfl#∞. #∞=Ùfi ‰õÄ_® J`«xfl „¿Ñq∞OK«∞— Jx JO\Ï_»∞. P Hõ∆}O #∞Op
P„QÆÇ≤Ï™êÎ_»∞. "åi JѨ"å^Œ∞‰õΩ q∞#∞fl qiy g∞^Œ Ѩ_»=K«∞Û. Éèí∂q∞ „ѨHõOÑ≤OK« l„|~¸Öò (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) ‰õÄ_® P =ºH˜Îx „¿Ñq∞OK«@O "≥Ú^ŒÖˇ_»`å~°∞. JO`Õ
=K«∞Û. Ѩ~fi° `åÅ∞ |^ŒÖÌ á·ˇ È=K«∞Û. HÍ^Œ∞, 'JÖÏ¡ÇπÏ Ñ¶¨ÖÏ<å ^•ã¨∞}˜‚ „¿Ñq∞ã¨∞Î<åfl_»∞— Jx PÜ«∞# PHÍâ◊OÖ’ „ѨHõ@#
1333 1334
19. =∞~°º"£∞ MÏÅ JÅ"£∞ 681 19. =∞~°º"£∞ 16= áê~å
97 #∞=Ùfi D „QÆO^äOŒ P^è•~°OQÍ ÉèÜ í ∞«
Éèí‰õΩÎÅ∞ QÆÅ"åiH˜ â◊√Éèí"å~°Î#∞ qxÑ≤OK«
\ÏxH©, `«Q=Æ ÙÅ=∂~°∞Å#∞ ÃÇÏK«ÛiOK«\Ï
xH©85 nxx h ÉèÏ+¨Ö’ KåÖÏ ã¨∞ÅÉèí
`«~°O KÕâß=Ú.86
98 "Õ∞=Ú giH˜ =Ú#∞Ѩ٠Z<Àfl ã¨=¸
ǨÅ#∞ `«∞^Œ=Ú\˜ìOKå=Ú. "åiÖ’ U
XHõ¯i *Ï_»<≥·<å #∞=Ùfi Ѩã≤QÆ\ì QÆÅ∞QÆ∞
`«∞<åfl"å? ÖËHõ Hõhã¨O "åi x@∂ì~°∞Ê
<≥·<å qO@∞<åfl"å??87
QÍq™êÎ~°∞. JO`Õ! PHÍâ◊"åã¨∞ÅO`å P =ºH˜Îx „¿Ñq∞OK«™êQÆ∞`å~°∞. P `«~°∞"å`«
Éè∂í =∞O_»ÅOÖ’ ‰õÄ_® P =ºH˜Î JO^ŒiH© P"≥∂^ŒÜ∂≥ QÆ∞º_»∞ („Ñ≤Ü∞« `«=Ú_»∞)QÍ
~å}˜™êÎ_»∞. J`«x H©iÎ „Ѩu+¨ªÅ∞ ÃÑ~°∞QÆ∞`å~Ú—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs – H˜`å|∞Öò
J^ŒÉò).
85. 'Å∞^•Ì— ( ) JO>Ë [QÆ_»O KÕ¿ã"å~°∞, `«QÆ=ÙÃÑ@∞ì‰õΩ<Õ"å~°∞, Ñ≤_ç"å^•xH˜
kˆQ"å~°∞, Q˘_»=KÕ¿ã"å~°∞ Jx J~°÷O. – JO>Ë Jqâßfiã¨∞Å∞, =Ú„+≤‰õΩ¯Å∞
J#fl=∂@!
86. k=º Y∞~üP<£#∞ ã¨∞ÅÉè`í ~« O° KÕÜ∞« @O JO>Ë „Ѩ=Hõ‰Î Ωõ `≥eã≤# ÉèÏ+¨Ö’ J=`«iOѨ
*Ëã≤, „Ѩu q+¨Ü«∂xfl ã¨Ê+¨ìOQÍ Ñ¨Óã¨QÆ∞zÛ#@∞¡ K≥ѨÊ@O Jx ÉèÏ=O.
87. ¿Ñ~°∞ "≥∂ã≤# Z<Àfl *Ï`«∞Å∞ HÍÅQÆ~°ƒùOÖ’ Hõeã≤áÈÜ«∂~Ú. D<å_»∞ "åi J_»∞QÆ∞
*Ï_»Å∞ ZHõ¯_® HÍ#~å=Ù. "åi QÆ∞O_≥ K«Ñ¨Cà◊√¡ ZHõ¯_® qxÑ≤OK«=Ù. HÍ|\˜ì
^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) ã¨O^Õâßxfl "ÕàÏHÀà◊OQÍ fã¨∞‰õΩ#fl"å~°∞ D ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ
PÖ’zOKåe. QÆ`«OÖ’ "åiH˜ Ѩ\ ˜ì# ^Œ∞~°æ`Õ giH© Ѩ@ì=K«∞Û. "å~°∞ x~°ƒùÜ«∞OQÍ,
xtÛO`«QÍ LO_»‰õÄ_»^Œ∞ Jx nx ÉèÏ=O.

1335 681
20.`åǨ MÏÅ JÅ"£∞ 682 20.`åǨ 16= áê~å

`åǨ ã¨∂~å
ѨiK«Ü«∞O
ã¨∂~å `åǨ =∞Hͯ HÍÖÏxH˜ K≥Ok# ã¨∂~å. WO^Œ∞Ö’ 135 PÜ«∞`«∞Å∞ L<åfl~Ú.
D ã¨∂~å =¸_»∞ q+¨Ü∂« Å#∞ =ÚYºOQÍ <˘H˜¯ K≥ÑÊ≤ Ok. Jq : `ÒÇ‘Ï^£ (UHõ ^≥"· å~å^è#Œ ),
„Ѩ=HõΊѨ~°OѨ~°, =∞~°}˜Oz# `«~åfi`« =∞m§ ÖËѨ|_»_»O. D ã¨∂~å „áê~°OÉèí Ѩ^•Öˇ·#
`å Ǩ J#fl JHõ~∆ ° ã¨=¸Ç¨ÏO`À D ã¨∂~å‰õΩ ¿Ñ~°∞ ÃÑ@ì_O» [iyOk. „Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£
(ã¨Jã¨) =∞Hͯ֒ Jqâßfiã¨∞Å #∞Oz Z^Œ∞~°∞¯#fl HõëêìÅ∞, ‰õΩ„@Å∞, ^Ò~°˚<åºÅ <ÕѨ^䌺OÖ’
PÜ«∞#‰õΩ T~°@QÍ D ã¨∂~å J=`«iOzOk. XHõ „Ѩ=HõÎQÍ PÜ«∞# KÕÜ«∞=Åã≤#
Ѩ#∞Å#∞ D ã¨∂~å q=iOzOk. ^Œ$_è»z`«ÎO`À, ã¨Ç¨Ï#O`À Hõ$+≤ KÕÜ«∂Åx D ã¨∂~åÖ’
„Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨)‰õΩ K≥ѨÊ_»O [iyOk. ~å„uO|=Å∞, ã¨∂~Àº^ŒÜ«∞O ã¨∂~åºã¨Î
=∞Ü«∂Ö’¡ ^Õ=Ùx B#fl`åºxfl H˘xÜ«∂_»∞`«∂ LO_®Åx, W`«~∞° ʼnõΩ ÅaèOz# "å\˜ QÆ∞iOz
PÖ’zOK«~å^Œx, `«# ‰õΩ@∞OÉÏxfl ^≥·=„áê~°ú#Å∞ KÕ¿ãÖÏ „áÈ`«ûÇ≤ÏOKåÅx D ã¨∂~åÖ’
„Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨)‰õΩ JÖÏ¡ÇπÏ LѨ^ÕtOKå_»∞.
D ã¨∂~åÖ’ QÆ`« HÍÖÏxH˜ K≥Ok# W^ŒÌ~°∞ „Ѩ=HõÎÅ QÆ∞iOz „Ѩ™êÎ=#Å∞ L<åfl~Ú.
=∞Hͯ Jqâßfiã¨∞Å∞ „Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£(ã¨Jã¨)#∞ PÜ«∞# „Ѩ=HõΠѨ^qŒ x~°∂Ñ≤OK«∞HÀ=_®xH˜
=∞ǨÏ`åºÅ∞ K«∂Ñ≤OKåÅx ã¨"åÅ∞ KÕã#≤ ѨÙÊ_»∞ „Ѩ=Hõ‰Î Ωõ T~°@xã¨∂,Î QÆ`« HÍÖÏÅ „Ѩ=HõÅÎ
=$`åÎO`åxfl q=iOK«_O» [iyOk. "≥Ú^Œ\ ˜ =$`åÎO`«O =¸™ê „Ѩ=HõÎ (Jã¨), Ѷ~≤ Bü <£Å‰õΩ
ã¨O|OkèOz#k.
~Ô O_»= Hõ^Œä P^Œ"∞£ (Jã¨) QÆ∞iOz#k. D Hõ^#Œä ∞ ‰õΩÑ¡ OΨ QÍ „Ѩ™êÎqOK«_O» [iyOk.
D Hõ^äŒ ^Õ=Ùx HÍ~°∞}Ϻxfl, Hõ∆=∂QÆ∞}Ïxfl „ѨuaOaã¨∞ÎOk. P^Œ"£∞ (Jã¨) `«# â◊„`«∞"≥·#
Ã+·`å<£ =∂@Å∞ qx JÖÏ¡ÇπÏ P^Õâßxfl Ju„Hõq∞Oz#ѨÊ\˜H© JÖÏ¡ÇπÏ PÜ«∞# Ѩ@¡
HÍ~°∞}Ϻxfl K«∂áê_»∞. D ã¨∂~åÖ’ f~°∞Êk#O QÆ∞iOz# =~°‚# q=~°OQÍ LOk.

1336
20.`åǨ MÏÅ JÅ"£∞ 683 20.`åǨ 16= áê~å

20. `åǨ 1 ã¨∂~å 6 PHÍâßÅÖ’, Éèí∂q∞Ö’ P Ô~O_çO\˜

=∞^茺<å, WOHÍ (<ÕÅ) J@ì_»∞QÆ∞ ÉèÏQÍ#
J=`«~°} :=∞Hͯ PÜ«∞`«∞Å∞ : 135 ¤ L#fl „Ѩun PÜ«∞#^Õ.4
Jáê~° Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_»∞, Ѩ~°=∞ Hõ$áêjÅ∞_≥·#
JÖÏ¡ÇπÏ ¿Ñ~°∞`À 7 #∞=Ùfi =∂@#∞ aQÆæ~°QÍ Ñ¨eH˜<å
1 – 2 `å Ǩ. (F =ÚǨÏ=∞‡^£ – (Ѷ¨~°"åÖË^Œ∞). PÜ«∞<≥·`Õ "≥∞Å¡QÍ
ã¨Jã¨O!) "Õ∞=Ú D Y∞~üP<£#∞ hÃÑ· (ѨeH˜<å), Ju QÀѨºOQÍ q#flqOK«∞
J=`«iOѨ*Ëã≤Ok #∞=Ùfi HõëêìÖ’¡ Ѩ_» ‰õΩ<åfl „Ѩun `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï_»∞.5
_®xH˜ HÍ^Œ∞2 – 8 PÜ«∞<Õ JÖÏ¡ÇπÏ. PÜ«∞# `«Ñ¨Ê =∞~À
P~å^èŒ∞º_»∞ ÖË_»∞. ã¨∞O^Œ~°"≥∞ÿ# ¿Ñ~°¡hfl
3 JÖÏ¡ÇπωõΩ ÉèíÜ«∞Ѩ_Õ"åx É’^èŒ<å~°÷O PÜ«∞#"Õ.6
=∂„`«"Õ∞ (nxx J=`«iOѨ*Ëâß=Ú).
9 =¸™ê =$`åÎO`«O h‰õΩ KÕiO^•?
4 Éè∂í q∞h, Z`«~Î Ú# PHÍâßÅ#∂ ã¨$+≤Oì
z# "åx `«~°Ñ¶¨Ù# Wk J=`«iOѨ 10 J`«#∞ xѨC#∞ K«∂ã≤#ѨC_»∞ `«#
*ËÜ«∞|_çOk. WO\˜"åi`À, ''HÍ¿ãûѨ٠PQÆO_ç. <å‰õΩ
xѨC HõxÑ≤OzOk. gÖˇ`· Õ H˘O`« xѨC#∞
5 P Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_»∞ J~ü¬ (ã≤OǨ JO^Œ∞Ö’ #∞Oz g∞HÀã¨O `≥™êÎ#∞ ÖË^•
ã¨#=Ú) ÃÑ· Pã‘#∞_≥· L<åfl_»∞.3 (Hõhã¨O) P =∞O@ L#fl KÀ@∞#∞Oz
1. Ǩτ[`ü L=∞~ü (~°l) W™ê¡O ã‘fiHõiOK«\ÏxH˜ ѨÅ∞=Ù~°∞ ѨÅ∞ HÍ~°}ÏÅ∞ =ºHõÎO ^•i#~Ú<å Hõ#∞Q˘O\Ï#∞—— J<åfl_»∞.7
KÕâß~°∞. "å\˜Ö’ XHõ\ ˜ `åǨ ã¨∂~å áê~åÜ«∞}O. Ǩτ[`ü L=∞~ü `«# ÉÏ=QÍih, 4. 'ã¨~å— (.......) JO>Ë Éèí∂q∞Ö’ J`«ºO`« J_»∞QÆ∞# LO_Õ ÉèÏQÆO Jx J~°÷O.
K≥Öˇ¡eh ^ŒO_çOKÕ L^ÕÌâ◊O`À "åà◊§ WO\˜H˜ "≥àϧ~°∞. J~Ú`Õ JHõ¯_» PÜ«∞# `åǨ 5. ^≥·=^蕺#O KÕã≤<å, PÜ«∞#‰õΩ U^Œ<åfl q#flѨO KÕã¨∞‰õΩ<åfl aQÆæ~°QÍ KÕÜ«∞#=ã¨~°O
ã¨∂~å Ѩ~î°<åxfl qx, „ѨÉèÏq`«∞Öˇ· W™ê¡O ã‘fiHõiOz#@∞¡ H˘xfl Kåi„`«Hõ P^è•~åÅ ÖË^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë PÜ«∞# Ju <≥=∞‡kQÍ K≥Ñ≤Ê<å „QÆÇ≤Ï™êÎ_»∞. ÖËHõ 'JMòá¶ê— (.....)
^•fi~å `≥Å∞™ÈÎOk (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü). J#fl =∂@‰õΩ J~°÷O Wk ‰õÄ_® HÍ=K«∞Û. =∂#=ÙÅ qkè„"å`« QÆ∞iOz ‰õÄ_®
2. (F =ÚǨÏ=∞‡^£!) "Õ∞=Ú D Y∞~üP<£ „QÆO^ä•xfl ÉèíH˜ÎѨ~åÜ«∞}∞Å LѨ^Õâ◊O HÀã¨O PÜ«∞#‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. „Ѩà◊Ü«∞k#O =~°‰õΩ Z=i q+¨Ü«∞OÖ’ UO [~°∞QÆ∞`«∞O^À
J=`«iOѨ*Ëâß=Ú. D Jqâßfiã¨∞Å∞ qâ◊fiã≤OK«#O`«=∂„`å# #∞=Ùfi ^Œ∞óYO`À PÜ«∞#‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. J~Ú`Õ D q+¨Ü«∂Å#∞ PÜ«∞# =∂#=ÙʼnõΩ `≥eÜ«∞‰õΩO_®
‰õΩq∞e áÈ=Åã≤# J=ã¨~°O ÖË^Œ∞. ''"åà◊√¡ qâ◊fiã≤OK«@O ÖË^Œ#fl ÉÏ^èŒ`À, #∞=Ùfi ~°Ç¨Ï㨺OQÍ LOKå_»∞.
"åi "≥#∞Hõ ÉÏ^èŒ`À ‰õΩq∞e ‰õΩq∞e, h „áê}ÏʼnõΩ =ÚѨC H˘x`≥K«∞Û‰õΩO\Ï"å 6. U QÆ∞}QÆ}ÏÖˇ·`Õ PÜ«∞# QÆ∞iOz q=iOK«|_®¤Ü≥∂ "å\˜H˜ PÜ«∞# Jxfl q^è•ÖÏ
Uq∞\©?—— (JÖò HõÇϨ Ѷ–π 6). "Õ∞=Ú D „QÆO^ä•xfl XHõ *Ï˝ÑH≤ Qõ Í J=`«iOѨ*âË ß=Ú. `«y#"å_»∞. PÜ«∞# Ñ≤Å∞=|_Õ J`«∞º`«Î=∞ <å=∂Å∞ ‰õÄ_® PÜ«∞#ˆH â’ÉèÏÜ«∞
=∂#= <≥·[OÖ’, PO`«~°ºOÖ’ ^•y=Ù#fl ^Õ=Ùx UHõ`«fiѨ٠ÉèÏ=# „Ѩã¨∞Êù@O =∂#O. PÜ«∞# `«Ñ¨Ê =∞~À P~å^茺 ^≥·=O ÖË_»∞. PÜ«∞#‰õΩ QÆÅ ¿Ñ~°∞¡ WOH˘HõiH˜
HÍ"åÅ#fl^Õ nx L^ÕÌâ◊ºO. JO`ÕQÍx x#∞fl HõëêìÖ’¡ Ѩ_»"ÕÜ«∂Å#flk ZO`«=∂„`«O ÖË=Ù. HÍ|\˜ì "å\˜ ™ê~åxfl „QÆÇ≤ÏOz PÜ«∞# P„QÆǨÏO QÆ∞iOz „Ѩ[Å#∞ ÃÇÏK«Û
HÍ^Œ∞. iOKåe. PÜ«∞# Ѩ@¡ qâßfi㨠ÉèÏ=O [xOѨ*Ü Ë ∂« e. PÜ«∞#ˆH q^èÜ Õ ∞« `« K«∂áêe.
3. JÖÏ¡ÇπÏ J~ü¬ J<Õ Ñ‘~î°OÃÑ· Pã‘#∞_≥· L<åfl_»x PÜ«∞`«∞Ö’ K≥ѨÊ|_çOk. HÍ|\˜ì PÜ«∞<Õfl „¿Ñq∞OKåe. =∂#=Ù_»∞ ˆ~Ѩ٠P ™ê~°fiÉè∫=Úx ã¨=∞Hõ∆OÖ’ Ǩ[~°ÜÕ∞º
^•xfl Ü«∞^è•`«^OŒä QÍ qâ◊fiã≤OK«@O =∞# qkè. Uq^èOŒ QÍ Pã‘#∞_»Ü∂« º_»∞? ÖÏO\˜ @ѨC_»∞ J==∂# ÉèÏ~°O`À ‰õΩOzOK«∞‰õΩáÈÜÕ∞ Ѩiã≤÷u ~å‰õΩO_® *Ï„QÆ`«ÎѨ_®e.
„Ѩâ◊flÅ∞ =∞#‰õΩ J#=ã¨~°O. 7. Ǩτ[`ü =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) `«# ã¨f=∞}˜ (XHõ Hõ^äŒ#O „ѨHÍ~°O Ǩτ[`ü
1337 1338
20.`åǨ MÏÅ JÅ"£∞ 684 20.`åǨ 16= áê~å
11 f~å J`«#∞ JHõ¯_»‰Ωõ KÕ~∞° HÀQÍ<Õ, D 13 ''<Õ#∞ x#∞fl Z#∞fl‰õΩ<åfl#∞.11
Ñ≤Å∞Ѩ٠=zÛOk8: ''F =¸™ê! WѨC_»∞ =Ç‘Ï ^•fi~å JO^Œ*ËÜ«∞|_Õ
12 ''<Õ<Õ h „ѨÉ∞íè =Ù#∞. #∞=Ùfi h K≥ÑC¨ Å∞ ^ŒO`å „â◊^ŒúQÍ q#∞ –
q_»∞=Ù.9 ZO^Œ∞HõO>Ë (WѨC_»∞) #∞=Ùfi 14 ''xâ◊ÛÜ«∞OQÍ <Õ<Õ JÖÏ¡ÇπÏ#∞. <Õ#∞
Ѩq„`«"≥∞ÿ# '`«∞"å—Ö’Ü«∞Ö’ L<åfl=Ù.10 `«Ñ¨Ê =∞~À P~å^èŒ∞º_»∞ ÖË_»∞. HÍ|\˜ì
#∞=Ùfi #<Õfl P~åkèOK«∞.12 ##∞fl *Ï˝ÑH¨ Oõ
+¨µSÉò JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO ѨلuHõ J~Ú# JYÎ~ü)x "≥O@ɡ@∞ì‰õΩx =∞^£Ü«∞<£ „Ѩ^Õâ◊O
#∞Oz `«# `«e¡ ^ŒQÆæ~°‰õΩ "≥à◊√`«∞#flѨC_»∞ [iy# ã¨OѶ¨∞@# Wk. ~å„u "Õà◊ Jk. KÕÜ«∞\ÏxH˜ #=∂A#∞ <≥ÅH˘Å∞Ê.13
#Å∞"≥·Ñ¨ÙÖÏ JO^èŒHÍ~°O JÅ∞=Ú‰õΩx LOk. =ÚO^Œ∞‰õΩ áÈ=Åã≤# ^•i U^À 15 ''„Ѩà◊Ü«∞ Ѷ¨∞_çÜ«∞ ~å=@O `«^䌺O.
`≥eÜ«∞Hõ W|ƒOkѨ_»™êQÍ~°∞. H˘O`«=∞Ok Y∞~üP<£ "åºMϺ`«Å „ѨHÍ~°O PÜ«∞# „Ѩu =ºH˜Î `«# Hõ$+≤H˜ `«QÆæ „Ñ¨uѶ¨ÅO
ã¨f=∞}˜H˜ „Ѩã=¨ ã¨=∞Ü«∞O Pã¨#fl"≥∞Oÿ k. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ P"≥∞‰õΩ "Õ_ç (K«e=∞O@) á⁄O^Œ\ÏxH˜ P ã¨=∞Ü«∂xfl <Õ#∞
J=ã¨~°=∞~ÚOk. ÖË^• f„==∞~Ú# K«e=¸ÅOQÍ "åiH˜ K«e=∞O@ "Õã¨∞HÀ QÀѨºOQÍ LOK«^ŒeKå#∞.
"åÅxÑ≤OzOk. JO`«Ö’<Õ "åiH˜ H˘O`«^Œ∂~°OÖ’ Jyfl=∞O@Å∞ HÍ#=KåÛ~Ú.
JѨC_®Ü«∞# `«# WO\˜"åix – JO>Ë WÖÏ¡ex – L^ÕÌtOz, (¿ã=‰õΩ_»∞, H˘_»∞‰õΩ 11. JO>Ë „Ѩ=HõΠѨ^Œq HÀã¨O x#∞fl ZOÑ≤Hõ KÕâß#∞. h`À ã¨OÉèÏ+≤OK«^ŒeKå#∞. h
‰õÄ_® LO_»@O =Å¡ |Ǩï=K«#OÖ’ ã¨OÉ’kèOKå~°x H˘O^Œ~∞° Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~∞° ). ^•fi~å [#∞ʼnõΩ ã¨<å‡~°æO K«∂Ѩ^ŒeKå#∞.
''g∞iHõ¯_Õ LO_»O_ç. g∞HÀã¨O H˘O`« xѨC#∞ `ÕQÅÆ <Õ"∂≥ ! ÖË^• Hõhã¨O JHõ¯}∞‚Oz 12. +¨sÜ«∞`«∞‰õΩ ã¨O|OkèOz# P^ÕâßÅÖ’ Wk "≥Ú@ì"≥Ú^Œ\ ˜k† J`«ºO`« =ÚYº"≥∞ÿ#
"≥àı§ ^•Ô~·<å HÍ#=ã¨∞ÎO^Õ"≥∂ `≥Å∞ã¨∞‰õΩx =™êÎ#∞—— Jx K≥áêÊ~°∞ =¸™ê n#∞. „Ѩu =∞x+‘ nxH˜ Hõ@∞ì|_ç LO_®eûO^Õ. ^≥·=`«fiO PÜ«∞# ã¨fiO`«"≥∞ÿ#ѨÙ_»∞,
(JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO).
P~å^èŒ#Å∞, J~°Û#Å∞ ‰õÄ_® PÜ«∞#ˆH K≥O^•e =∞i!
8. =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) Jyfl L#flKÀ\˜H˜ "≥à◊§QÍ<Õ JHõ¯_» XHõ K≥@∞ì#∞Oz (Yã¨ãπ
ã¨∂~å 30= PÜ«∞`«∞Ö’ LOk) D Ñ≤Å∞Ѩ٠q#=zÛOk. 13. WÉÏ^Œ`ü (^•ã¨ºO, P~å^èŒ#) QÆ∞iOz K≥Ñ≤Ê# `«~°∞"å`«, #=∂A#∞ <≥ÅH˘ÅÊ=∞x
9. ''K≥ѨCÅ∞ q_»∞=Ù—— Jx ZO^Œ∞‰õΩ J#|_çOk? K≥ѨCÅ∞ q_»∞=@O =Å¡ =∞x+≤Ö’ `åH©^∞Œ KÕÜ∞« @O QÆ=∞<å~°›O. 'WÉÏ^Œ`—ü (P~å^è#Œ )Ö’ #=∂A ‰õÄ_® JO`«~åƒùQ"Æ ∞Õ .
J}‰õΩ=, q#„=∞`« ÃÑOá⁄O^Œ∞`åÜ«∞#fl L^ÕÌâ◊O`À D "Õ∞~°‰õΩ P*Ï˝Ñ≤OK«|_çO^Œx J~Ú#ѨÊ\˜H© #=∂A QÆ∞iOz „Ѩ`ÕºHõOQÍ P^ÕtOK«\Ïxfl|\˜ì ^•x „áê=ÚYºO
H˘O^Œ~°∞ Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞. PÜ«∞# `˘_çy# K≥ѨCÅ∞ QÍ_ç^Œ K«~°‡O`À KÕÜ«∞|_ç# J=QÆ`«O J=Ù`ÀOk. '<å *Ï˝Ñ¨HõO xq∞`«ÎO #=∂A#∞ ™ê÷Ñ≤OK«∞— Jx K≥ѨÊ@O
=h, â◊√kú KÕÜ∞« ‰õΩO_®<Õ PÜ«∞# "å\˜x ^èiŒ OK«@O =Å¡ JѨq„`«OQÍ Ñ¨iQÆ}O˜ K« qâı+O¨ ! ^≥=· <å=∞㨇~°} HÀã¨O =∞x+≤ P~å^è#Œ KÕ™êÎ_∞» . =∞i P~å^è#Œ Ö’ #=∂A‰õΩ
|_®¤Ü«∞x =∞iH˘O^Œ~°∞ "åºMϺxOKå~°∞. J~Ú`Õ D "åºYº á⁄O`«# ÖˉõΩO_® QÆÅ „áê=ÚYºO Z#ÖËxk.
LOk. â◊√kúKÕÜ«∞x K≥ѨCÅ#∞ Z=~°~Ú<å ZO^Œ∞‰õΩ "Õã¨∞‰õΩO\Ï~°∞? J#flk XHõ
„Ѩâ◊fl. P Ö’Ü«∞, PÜ«∞`«∞Ö’ K≥ѨÊ|_ç#@∞¡ Ѩq„`«"≥∞ÿ# Ö’Ü«∞ HÍ=@O KÕ`« P =∞~À ÉèÏ=O Wk: <Õ#∞ h‰õΩ *Ï˝ÑH¨ Oõ =zÛ#ѨC_»ÖÏ¡ #=∂A K≥~Úº. – JÅã¨`åfixH˜
"Õ∞~°‰õΩ P*Ï˝Ñ≤OK«|_ç LO_»=K«∞Û |Ǩïâß. D <ÕѨ^䌺OÖ’ Ô~O_»∞ q+¨Ü«∂Å∞ QÆ∞~Ô · L#flѨC_»∞, x„^Œ =ÚOK«∞‰õΩ =ã¨∞#Î flѨC_»∞ H͉õΩO_® P ã≤u÷ #∞O_ç |Ü«∞@Ѩ_#ç
QÆ=∞xOK«^Œy#q : 1. P Ö’Ü«∞ Ѩq„`«"≥∞ÿ#k. ^•x Ѩq„`«`«#∞ HÍáê_»@O `«~åfi`« <Õ#∞ QÆ∞~°∞ΉõΩ ~åQÍ<Õ #=∂*ò KÕ~Ú Jx ‰õÄ_® nxH˜ ÉèÏ=O HÍ=K«∞Û.
J=ã¨~O° . 2. K≥ÑC¨ Å∞ q_çz #QÆfláê^•Å`À xÅ|_ç`Õ P Ö’Ü«∞ Ѩq„`«`å „Ñ¨ÉÏè =O ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Å¡ÖϡǨï JÖˇ·Ç≤Ï = ã¨Å¡O) WÖÏ „Ѩ=zOKå~°∞ : ''Z=Ô~·<å #=∂A
Z‰õΩ¯=QÍ =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)Ö’ „Ѩ"ÕtOKÕ J=HÍâ◊O LO@∞Ok – Ü«∞^•~°÷O KÕÜ«∞‰õΩO_® x„^ŒáÈ`Õ, ÖËHõ =∞~°∞ѨىõΩ Ö’#=Ù`Õ *Ï˝Ñ¨HõO ~åQÍ<Õ ^•xfl <≥~°"Õ~åÛe.
JÖÏ¡ÇπψH Z~°∞Hõ. J^Õ nx ѨiǨ~°O—— (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs – H˜`å|∞Öò =∞"åv`ü † =Úã≤¡O – H˜`å|∞Öò
10. '`«∞"å— (....... ) J<Õk XHõ Ѩ~°fi`« Ö’Ü«∞. =∞™êl^£).
1339 1340
20.`åǨ MÏÅ JÅ"£∞ 685 20.`åǨ 16= áê~å
16 ''J~Ú`Õ ^•xx #=∞‡‰õΩO_®, `«# 23 ''h‰õΩ =∂ Q˘Ñ¨Ê ã¨∂K«#Å#∞ K«∂Ѩ
HÀÔ~¯Å "≥#∞Hõ Ѩ~°∞ÔQ`ÕÎ"å_»∞ Z=_»~Ú<å \ÏxˆH W^ŒO`å KÕã¨∞Î<åfl=Ú.——
x#∞fl P q+¨Ü«∞OÖ’ J_»∞¤ `«QÆʼnõÄ_»^Œ∞ 24 ''WHõ #∞=Ùfi Ѷ≤~“#∞ =^ŒÌ‰õΩ "≥à◊√§.
ã¨∞=∂! J#º^è• #∞=Ùfi ‰õÄ_® q<åâßxH˜ "å_»∞ `«Åa~°∞ã¨∞QÍ `«Ü«∂~°Ü«∂º_»∞.——17
QÆ∞~°=Ù`å=Ù14 (*Ï„QÆ`«Î!)——
25 JѨC_»∞ =¸™ê WÖÏ q#flqOK«∞
17 ''h ‰õΩ_çKÕuÖ’ L#fl^Õq∞\˜ F ‰õΩ<åfl_»∞ : ''F <å „Ñ¨Éèí∂! <å HÀã¨O <å
=¸™ê?!—— (Jx ^Õ=Ù_»∞ „ѨtflOK«QÍ) Kèåf (=∞#ã¨∞)x qâßÅ"≥∞ÿ#kQÍ KÕ~Ú.
18 ''Wk <å KÕu Hõ„~°. nxfl T`«QÍ 26 ''<å HÍ~åºxfl <å HÀã¨O ã¨∞ÅÉèí`«~°O
KÕã¨∞‰õΩO\Ï#∞. nO`À <å "Õ∞HõÅ HÀã¨O KÕ~Ú.
P‰õΩÅ∞ ~åÅ∞™êÎ#∞. nx=Å¡ <åH˜OHÍ
Z<Àfl „ѨÜ≥∂[<åÅ∞<åfl~Ú—— Jx 27 – 28 ''„Ѩ[Å∞ <å =∂@#∞ ÉÏQÍ
(=¸™ê) |^Œ∞eKåÛ_»∞. J~°O÷ KÕã∞¨ HÀQÆeQˆ ÖÏ <å <åÅ∞Hõ =Ú_çx
‰õÄ_® qѨC.
19 ''F =¸™ê! ^•xfl Ѩ_»"≥~Úº——
J<åfl_»∞ (JÖÏ¡ÇπÏ). 29 ''<å ‰õΩ@∞O|OÖ’ #∞Oz XHõ`«xfl
<å‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩxQÍ xÜ«∞q∞OK«∞.
20 J`«#∞ ^•xfl Ѩ_»"≥Ü«∞ºQÍ<Õ, Jk
áê=ÚQÍ =∂i Ѩ~°∞ÔQ`«Î™êyOk. 30 ''JO>Ë, <å ™È^Œ~°∞_≥·# Ǩ~°∂#∞#∞
(xÜ«∞q∞OK«∞) !
21 (JÖÏ¡ÇÏπ ) WÖÏ ÃãÅqKåÛ_»∞ : ''^•xfl
Ѩ@∞ìHÀ. ÉèÜ í ∞« Ѩ_‰» Ωõ . "Õ∞=Ú "≥O@<Õ 31 ''J`«x ^•fi~å <å |ÖÏxfl ÃÑOK«∞.
^•xfl ѨÓ~°fi ã≤u÷ Ö’H˜ fã¨∞‰õΩ=™êÎ=Ú.——15 32 ''<å HÍ~°ºOÖ’ J`«xfl <å
22 h KÕux K«OHõÖ’ <˘H˜¯ ÃÑ@∞ì. ÉèÏQÆã¨∞÷xQÍ18 KÕ~Ú.
Jk ZÖÏO\˜ ֒ѨO ÖˉΩõ O_® `≥ÅQ¡ Í Wk =¸™ê‰õΩ „Ѩ™êkOK«|_ç# Ô~O_»= =∞Ç≤Ï=∞. D q+¨Ü«∂<Õfl k=º Y∞~üP<£
(^èQŒ Æ ^èQŒ Í) "≥∞iã≤áÈ`«∂ =ã¨∞OÎ k.16 Wk =∞~ÀKÀ@ WÖÏ K≥Ñ≤ÊOk: ''Ѷ≤~“#∞ =∞iÜ«Ú J`«x ÃÑ^ŒÌÅ =ÚO^Œ∞ LOK«\ÏxH˜ h
Ô~O_»= =∞Ç≤Ï=∞. „ѨÉèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù# "˘ã¨QÆ|_ç# Ô~O_»∞ x^Œ~°≈<åeq.—— (JÖò Yã¨ãπ – 32)
14. XHõ"Õà◊ W`«~°∞Å =∂@ qx hÖ’ Ѩ~°Ö’HõO Ѩ@¡ qâßfiã¨O ã¨#flye¡<å, ÖËHõ 17. D ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ ^Õ=Ù_»∞ Ѷ≤~“#∞ „Ѩ™êÎ=# fã¨∞‰õΩ~å=\ÏxH˜ HÍ~°}O ÖËHõáÈÖË^Œ∞.
Ѩ~°Ö’HÍxfl #∞=Ùfi 㨇iOK«HõáÈ~Ú<å Jk h Ѩ`«<åxH˜ ^•ifã¨∞ÎOk. P HÍÅOÖ’ Ѷ≤~“#∞ K«„Hõ=iÎ =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) *Ïu"åÔ~·# W„™êbÜ«ÚÅÃÑ·
J}z"Õ`« K«~°ºÅ‰õΩ áêÅÊ_ç, "åix ÉÏxã¨Å∞QÍ KÕã¨∞‰õΩ<Õ"å_»∞. JnQÍHõ "å_»∞
15. ^≥·=„Ѩ=HõΠǨτ[`ü =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)‰õΩ "˘ã¨QÆ|_ç# =∞Ç≤Ï=∞ÅÖ’ W^˘Hõ\ ˜. =∞s |i`≥yOz áÈÜ«∂_»∞. ~å[ºOÖ’ K≥ň~yáÈ`«∂ `«#O`«\ ˜"å_»∞ Ö’HõOÖ’
16. 'U ֒Ѩ=¸ ÖˉõΩO_® `≥Å¡QÍ „ѨHÍtã¨∂Î =ã¨∞ÎOk— JO>Ë WO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ KÕuH˜ ÖË_»x K≥ѨʙêQÍ_»∞. ''<Õ<Õ g∞ ã¨~Àfi#fl`« „ѨÉèí∞=Ù#∞—— Jx „ѨQÆÖσùÅ∞ ѨeˆH =~°‰õÄ
U^À ֒ѨO ÖËHõ "åºkè LO_Õ^Õ"≥∂! J#fl J#∞=∂#O ~å=K«∞Û. |Ǩïâß KÕuH˜ =zÛOk "å_ç =º=Ǩ~°O.
ÉÁe¡ (`≥Å¡=∞K«ÛÅ∞) LO_Õ^Õ"≥∂! J#∞HÀ=K«∞Û. HÍx J^Õg∞ HÍ^Œ∞. "åã¨Î"åxH˜ 18. XHõѨC_»∞ =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) Ѷ≤~“#∞ JO`«óѨÙ~°OÖ’ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞#flѨC_»∞
1341 1342
20.`åǨ MÏÅ JÅ"£∞ 686 20.`åǨ 16= áê~å
33 ''`«^•fi~å "Õ∞q∞^ŒÌ~°O h Ѩq„`«`«#∞ 36 (JÖÏ¡ÇÏπ D q^èOŒ QÍ) ÃãÅqKåÛ_»∞:
J`«ºkèHõOQÍ H˘xÜ«∂_»QÆÅQÆ\ÏxH˜! ''=¸™ê! #∞=Ùfi J_çy#=hfl h‰õΩ W=fi
34 ''x#∞fl J`«ºkèHõOQÍ ã¨‡iã¨∂Î LO_» |_®¤~Ú.21
\ÏxH˜!!19 37 ''"Õ∞=Ú h‰õΩ =∞~À =∞ǨϟѨHÍ~°O
35 ''xâ◊ÛÜ«∞OQÍ #∞=Ùfi =∞=∞‡efl ÉÏQÍ ‰õÄ_® KÕã≤ L<åfl=Ú.22
HõxÃÑ@∞ì‰õΩx LO_Õ"å_»=Ù.——20 38 ''JѨÊ\’¡ "Õ∞=Ú h `«e¡H˜ ѨOÑ≤#
Y~°∂˚~°O ÖËHõ =Ú`«ºO |^Œ∞Å∞ xѨC ~°=fi <À\’¡ "Õã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. ^•O`À PÜ«∞# ã¨O^Õâ◊O Wk –
<åÅ∞Hõ HÍeOk. =∂\Ï¡_Õ@ѨC_»∞ H˘O`« #uÎ =zÛOk Jx XHõ Hõ^äŒ#O LOk 39 '#∞=Ùfi J`«xfl (=¸™ê#∞) ÃÑ>ˇìÖ’
(Wɡfl Hõã‘~ü). ÃÑ\˜ì #kÖ’ =keÃÑ@∞ì. P `«~∞° "å`« #k
Ѷ≤~“#∞ =^ŒÌ‰õΩ "≥o§ <å ã¨O^Õâßxfl qxÑ≤OK«∞ Jx JÖÏ¡ÇπÏ `«~°Ñ¶¨Ù# P^ÕtOK«|_ç P ÃÑ>ˇì#∞ X_»∞¤‰õΩ KÕ~°∞ã¨∞ÎOk. <å‰õÄ,
#ѨÙ_»∞ =¸™ê =∞kÖ’ Ô~O_»∞ ã¨O^ÕǨÅ∞ "≥∞kÖÏ~Ú. XHõ\ ˜ : Jã¨ÖË "å_»∞ ÃÑ^ŒÌ W`«xH© â◊„`«∞=Ù J~Ú#"å_»∞ ^•xfl fã¨∞
JǨÏOHÍi. x~°O‰õΩâ◊ K«„Hõ=iÎ. `å<Õ Ö’HÍxH˜ „ѨÉèí∞=Ù#x „ѨHõ\ ˜OKÕ =~°‰õÄ
áÈÜ«∂_»∞. Ô~O_»∞ : JO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ =¸™ê KÕuÖ’ Ѷ≤~“<£ *ÏuH˜ K≥Ok# XHõ ‰õΩO\Ï_»∞.—23 ''JѨC_»∞ <Õ#∞ <å `«~Ñ° Ù¨¶ #
=ºHÎ̃ K«zÛáÈÜ«∂_»∞. JO^Œ∞Hˆ P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ =¸™ê `«# „áê}ÏÅ#∞ HÍáê_»∞‰õΩ<Õ F „Ѩ`ÕºHõ"≥∞ÿ# „¿Ñ=∂#∞~åQÍxfl hÃÑ·
L^ÕÌâ◊O`À P ~å[ºO q_çz áêi áÈÜ«∂~°∞. XHõ"≥·Ñ¨Ù Ѷ≤~“#∞ `«Åa~°∞ã¨∞`«#O, "Õâß#∞.24 #∞=Ùfi <å Hõ#∞ã¨#flÅÖ’25
=∞~À"≥·Ñ¨Ù `«# =Å¡ [iy# J"åOKè«hÜ«∞ ã¨OѶ¨∞@#! WqQÍHõ =∞~À ÉèíÜ«∞O áÈ+≤OK«|_ÕO^Œ∞Hˆ D U~åÊ@∞ KÕâß#∞.
‰õÄ_® PÜ«∞xfl "≥O\Ï_»™êyOk. J^Õ #uÎ=Å¡ ã¨Ê+¨ìOQÍ =∂\Ï¡_»ÖËHõáÈ=@O. 21. =¸™ê J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏ"£∞ JÖÏ¡ÇÏπ #∞ `«# #uÎx ѨÓiÎQÍ `˘ÅyOK«=∞x ^Œ∞P KÕÜ∞« ÖË^∞Œ
JO^Œ∞ˆH PÜ«∞#, „ѨÉèí∂! <å ǨÏ$^ŒÜ«∞ Hõ"å\ÏÅ#∞ `≥~°∞=Ù. ^≥·=^Ò`«º ÉÏ^茺`«#∞ HÍ|\˜ì P `«~åfi`« ‰õÄ_® PÜ«∞#‰õΩ #uÎ LO_çO^Œx ÉèÏqOK«@O ã¨iHÍ^Œ∞. ZO^Œ∞
ã¨*Ï=ÙQÍ x~°fiiÎOKÕÖÏ <å‰õΩ Fiq∞x „Ѩ™êkOK«∞ Jx „áêi÷OKå~°∞. Ѷ≤~“<£ HõO>Ë D PÜ«∞`«∞ ^•fi~å JÖÏ¡ÇπÏ PÜ«∞#‰õΩ L#fl #uÎ "≥Ú`åÎxfl ^Œ∂~°O KÕã≤#@∞¡
H˘Å∞=ÙÖ’ h ã¨O^Õâßxfl KåÖÏ ã¨Ê+¨ìOQÍ JO^Œ*Ë¿ãÖÏ <å <åÅ∞Hõ =Ú_çx qѨC. `≥Å∞™ÈÎOk. áÈ`Õ Ñ¶≤~“<£ ^Œ∞~å‡~°∞æ_»∞ =¸™ê „Ѩ=HõÎ#∞ L^ÕÌtOz ''=∂\Ï¡_»@O
J=ã¨~°"≥∞ÿ`Õ <å‰õΩ Z^Œ∞~°ÜÕ∞º „Ѩâ◊flʼnõΩ ã¨Ô~·# ã¨=∂^è•<åÅ∞ W=fiQÆeˆQÖÏ <å‰õΩ ‰õÄ_® KÕ`H« Íx"å_»∞—— Jx J#@O (AMò~∞° Ѷπ : 52= PÜ«∞`«∞)† nxH˜ ã¨=∂^è•#O
`À_»Ê_»∞ Jx "Õ_»∞‰õΩ<åfl~°∞. ^•O`Àáê@∞ '<å ™È^Œ~°∞_≥·# Ǩ~°∂<£#∞ <å‰õΩ Uq∞@O>Ë |Ǩïâß J`«#∞ =¸™ê „Ѩ=HõÎQÍi áê`« ã≤÷ux ^Œ$+≤ìÖ’ ÃÑ@∞ìH˘x P
ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩxQÍ xÜ«∞q∞OK«∞— Jx q#flqOK«∞‰õΩ<åfl~°∞ (Ǩ~°∂<£ =¸™ê Hõ<åfl =∂@ Jx LO\Ï_»∞.
=Ü«∞ã¨∞Ö’ ÃÑ^ŒÌ"å~°x H˘xfl LÖË¡Y<åÅ ^•fi~å `≥Å∞™ÈÎOk). PÜ«∞`«∞ (29)Ö’
'=r~ü— ( ) Jx J#|_çOk. =r~ü JO>Ë HÍ~°ºÉèÏ~°O "≥∂¿ã"å_»∞ Jx J~°÷O. 22. =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) „áê~°÷##∞ PÅH˜Oz, P"≥∂^Œ=Ú„^Œ "ÕÜ«∞@O`À áê@∞
JO>Ë ~åAQÍi HÍ~°ºÉèÏ~åxfl "≥∂¿ã =∞O„u ÖÏO\˜"å_»∞ J#fl=∂@! J`«xH˜ =∞iO`« ^è~·≥ åºxfl #∂iáÈ¿ãO^Œ∞‰õΩ ÉÏźOÖ’ J`«xH˜ KÕã#≤ =∞ǨϟѨHÍ~åxfl
19. D q^èŒOQÍ "Õ∞q∞^ŒÌ~°O Hõeã≤ ^≥·=^Ò`«º HÍ~°º„Hõ=∂xfl x~°fiiÎOK«@O`À áê@∞ h ‰õÄ_® ^Õ=Ù_»∞ D ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ *Ï˝Ñ¨HõO KÕâß_»∞. XHõѨC_»∞ ѨÙ\˜ì# =∞QÆ tâ◊√=Ù#∞
™È΄`«O KÕ™êÎ=Ú. h Q˘Ñ¨Ê^Œ<åxfl, Ѩq„`«`«#∞ H˘xÜ«∂_»∞`«∂ LO\Ï=Ú. Ѷ≤~“#∞ K«„Hõ=iÎ K«O¿Ñ™êÎ_»#fl ÉèíÜ«∞O`À =¸™ê `«e¡ ^≥·= ã¨OˆH`«O „ѨHÍ~°O
20. ã¨~°fiHÍÅ ã¨~åfi=ã¨÷Ö’¡ =∞=∞‡efl QÆ=∞xã¨∂Î LO_Õ"å_»=Ù h"Õ. ÉÏźOÖ’ #∞=Ùfi PÜ«∞xfl ÃÑ>ˇìÖ’ ÃÑ\˜ì #kÖ’H˜ =^ŒeÃÑ>Ëìã≤Ok.
=∂ÃÑ· Jq∞`«OQÍ ^ŒÜ«∞^ŒeKå=Ù. WѨC_»∞ ‰õÄ_® h Hõ\ÏH∆Íxfl =∂ÃÑ· „Ѩã¨iOѨ 23. J@∞ ^≥·"åxH˜, W@∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ =¸™ê‰õΩ ‰õÄ_® |^Œú q~Àkè J~Ú# Ѷ≤~“#∞
*Ëã¨∂Î LO_»∞. K«„Hõ=iÎ, #kÖ’ `ÕeÜ«∂_»∞`«∂ =zÛ X_»∞¤# ~å[ =∞ǨÏÅ∞#∞ `åH˜# P ÃÑ>ˇì#∞
1343 1344
20.`åǨ MÏÅ JÅ"£∞ 687 20.`åǨ 16= áê~å
40 ''(*Ï˝Ñ¨HõO KÕã¨∞HÀ) JѨC_»∞ h JHõ¯ QÆO_»O #∞Oz ‰õÄ_® "Õ∞=Ú x#∞fl
(ÃÑ>ˇì #kÖ’ H˘@∞ì‰õΩáÈ`«∞#fl "≥·Ñ¨ÙˆH) HÍáê_®=Ú. P q^èŒOQÍ "Õ∞=Ú x#∞fl
#_»∞ã¨∂Î =zÛ, ''g∞~°∞ QÆ#Hõ ÃãÅq¿ãÎ ÉÏQÍ Ñ¨iH˜OKå=Ú.28 J@∞ Ñ≤=∞‡@
W`«xfl K«H¯õ QÍ ™êˆH26 "åix K«∂Ñ≤™êÎ#∞—— #∞=Ùfi J<ÕHõ ã¨O=`«û~åÅáê@∞
Jx JO@∞Ok. D LáêÜ«∞O ^•fi~å – =∞^£Ü«∞#∞ „Ѩ[Å =∞^茺 QÆ_çáê=Ù.29
h `«e¡ HõO\˜KÅ« ∞= HÀã¨O, P"≥∞ P `«~∞° "å`« (=∂) x~°Ü ‚ ∞« O „ѨHÍ~°O
^Œ∞ódOK«‰õΩO_® LO_»@O HÀã¨O "Õ∞=Ú F =¸™ê! WkQÀ, WÖÏ =KåÛ=Ù.30
=∞m¡ x#∞fl h `«e¡ ^ŒQÆæ~°‰õΩ KÕ~åÛ=Ú. P 41 ''<Õ#∞ „Ѩ`ÕºHõOQÍ <å HÀã¨O x#∞fl
`«~∞° "å`« #∞=Ùfi XHõ =ºH˜xÎ K«Oáê=Ù.27P ZOÑ≤Hõ KÕã¨∞‰õΩ<åfl#∞.
fã≤, `≥~°zK«∂âß_»∞. JO^Œ"≥∞ÿ#, J=∂Ü«∞‰õΩ_≥·# P Ѩã≤"å}˜‚ ÃÑOK«∞‰õΩO^•=∞x 42 ''WѨC_»∞ #∞=Ófi, h ™È^Œ~°∞_»∂ <å
J`«x ÉèÏ~°º „áê^èÕÜ«∞Ѩ_çOk. ÉèÏ~°º HÀiHõ#∞ Ѷ≤~“#∞ =∞xflOKå_»∞. ã¨∂K«#Å#∞ fã¨∞‰õΩx "≥àO¡◊ _ç. (*Ï„QÆ`!Ϋ )
24. P q^èŒOQÍ JÖÏ¡ÇπÏ Ñ¶≤~“#∞ =∞#ã¨∞Ö’ ÖË^• [#∞ŠǨÏ$^ŒÜ«∂ÅÖ’ P ÉÏÅ∞_çѨ@¡ <å ^蕺#O Ѩ@¡ |^ŒÌHõO K«∂Ѩ‰õÄ_»^Œ∞
Jx~°fiK«hÜ«∞"≥∞ÿ# J"åº*Ï#∞~åQÍÅ#∞ #∂iáÈâß_»∞. ã¨∞=∂!31
25. ^≥=· bÅ ‰õÄ_® ZÖÏ LO@∞O^À K«∂_»O_ç! U Ñ≤Å"¡ å_»∞ `«# x~°O‰õΩâ◊ JkèHÍ~åxH˜ L#fl P JÉσ~Úx P Ü«∞=∞‡ `«# "≥K«Ûx X_çÖ’H˜ fã¨∞‰õΩx K«#∞ÉÏeKÕÛã¨iH˜
=ÚѨCQÍ Ñ¨i}q∞™êÎ_À#x Ѷ~≤ “<£ `«# ~å[ºOÖ’ ѨÙ>Ëì =∞QÆa_»Å¤ O^Œih ^•~°∞}OQÍ QÆ∞@HõÅ∞ "Õã¨∂Î áêÅ∞ „`åQÍ_»∞.
K«OѨ@O P#"å~ÚfQÍ KÕã¨∞‰õΩ<åfl_À P Ñ≤Å¡"å}Ë‚ JÖÏ¡ÇπÏ P H˜~å`«‰õΩx JO`«ó
ѨÙ~°OÖ’ ÃÑiyÃÑ^Œ"Ì å_»Ü∞Õ º JѨÓ~°fi"≥∞#ÿ U~åÊ@∞ KÕâß_»∞. ~å}˜QÍi ^ŒÜ∂« ^•H˜∆ 27. Wk ^Õ=Ùx =∞~À =∞ǨϟѨHÍ~°O. Ü«ÚHõÎ=Ü«∞ã¨∞û‰õΩ KÕi# =¸™ê Jã¨OHõeÊHõOQÍ
}ϺÅ∞ P Ѩã≤HõO^Œ∞‰õΩ Åaèã¨∞Î<åfl~Ú. Hõ#fl`«e¡ "≥K«Ûx X_çÖ’ P Ѩã≤"å_»∞ P"≥∞ XHõ Ѷ≤~“hÜ«Ú}˜‚ XHõ QÆ∞^Œ∞Ì QÆ∞^ÕÌã¨iH˜ J`«_»∞ K«zÛ T~°∞‰õΩ<åfl_»∞. D ã¨OѶ¨∞@#
K«#∞ÉÏÅ∞ „`åQÆ∞`«∞<åfl_»∞. P q^èŒOQÍ J`«xH˜ áêÅ∞ Ѩ\ ˜ì#O^Œ∞‰õΩ P ^Œ∞~å‡~°∞æx Yã¨ãπ ã¨∂~åÖ’ ~å#∞#flk.
#∞Oz P `«e¡H˜ r`«O ‰õÄ_® Åaè™ÈÎOk. Jn qz„`«O! qâı+¨O!! 28. F =¸™ê! "Õ∞=Ú x#∞fl ÉÏQÍ Ñ¨sH˜∆OKå=Ú. ѨiѨi q^è•Å∞QÍ =∂ w@∞~å~ÚÃÑ·
26. ÃÑ>ˇì#∞ #kÖ’ =^ŒeÃÑ\˜ì#ѨC_»∞ [iy# ã¨OѶ¨∞@# Wk. K«„Hõ=iÎ `«# =∞QÆa_»¤#∞ ѨiH˜Oz K«∂âß=Ú. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : =∞QÆÑ≤Å¡Å#∞ TK«HÀ`« HÀ¿ã ã¨O=`«û~°OÖ’<Õ
K«O¿Ñ™êÎ_Õ"≥∂##fl ÉèíÜ«∞O H˘nÌ J`«xfl ÃÑ>ˇìÖ’ LOz #kÖ’ =kÖËã≤Ok. HÍx h‰õΩ [#‡xKåÛ=Ú. h `«e¡ x#∞fl #n„Ѩ"åǨÏOÖ’ =keÃÑ\˜ìOk. ~å[ºOÖ’x
LO_»|@ì ÖËHõ `«# ‰õÄ`«∞~°∞#∞ P ÃÑ>ˇì#∞ "≥O|_çOK«=∞x HÀiOk. P ÃÑ>ˇì U PÜ«∂ÅO^Œi áêÅ∂ h‰õΩ x¿+kèOK«|_®¤~Ú. #∞=Ùfi XHõѨC_»∞ Ѷ≤~“#∞ QÆ_®¤xfl
X_»∞¤‰õΩ KÕ~°∞`«∞O^À, z=~°‰õΩ U=∞=Ù`«∞O^À QÆ=∞xã¨∂Î LO_»=∞x ã¨∂zOzOk. Ѩ@∞ì‰õΩ#flѨC_Õ "å_»∞ x#∞fl ǨÏ`«=∂~åÛÅ#∞‰õΩ<åfl_»∞. HÍx JÖÏ [~°QÆÖË^Œ∞. h
^≥·=„Ѩ}ÏoHõ ##∞ã¨iOz Ǩτ[`ü =¸™ê ã¨∞~°H˜∆`«OQÍ Ñ¶≤~“#∞ JO`«óѨÙ~åxH˜ KÕ`« dÉòf *ÏfÜ«Ú_˘Hõ_»∞ K«OѨ|_®¤_»∞. Wxfl HõëêìÅ∞ Z^Œ∞Ô~·<å "Õ∞=Ú x#∞fl
KÕ~°∞‰õΩ<åfl~°∞. áêÅ∞ `åˆQ =Ü«∞ã¨∞û. JO^Œ∞ˆH áêÅ∞Ѩ>Ëì „ã‘ÎÅ∞ PѶ¨∞ "Õ∞Ѷ¨∂Åg∞^Œ HÍáê_»∞‰õΩO@∂ =KåÛ=Ú.
~°Ñ≤ÊOK«|_®¤~°∞. TǨï! =¸™ê‰õΩ Z=i áêÅ∂ ã¨Ç≤ÏOK«ÖË^Œ∞. =∞~À"≥·Ñ¨Ù D 29. P =ºH˜Îx K«OÑ≤# `«~°∞"å`« #∞=Ùfi „áê} ÉèíÜ«∞O`À =∞^£Ü«∞<£ „áêO`åxH˜ "≥o§
^Œ$âߺxfl =¸™ê JHõ¯ Pã¨H˜Î`À QÆ=∞xã¨∂Î LOk. J^Œ#∞ K«∂ã≤ P"≥∞ *’HõºO Uà◊¡`«~°|_ç JHõ¯_» L<åfl=Ù.
KÕã∞¨ ‰õΩOk. ''g∞~°∞ QÆ#Hõ J#∞=∞u¿ãÎ D Ѩã"≤ å}˜‚ KåÖÏ K«H¯õ QÍ ™êH˜, g∞ ã¨=∞㨺#∞
Ѩi+¨¯iOKÕ XHÍ"≥∞#∞ Ñ≤Å∞K«∞‰õΩ=™êÎ#——x „ѨuáêkOzOk. JO`«Hõ<åfl "åiH˜ 30. ~å=Åã≤# ã¨=∞Ü«∞OÖ’<Õ #∞=Ùfi D Ѩq„`« Ö’Ü«∞Ö’H˜ =KåÛ=Ù. ZO^Œ∞HõO>Ë WHõ¯_Õ,
HÍ=Åã≤O^Õ =ÚO@∞On? '㨈~— J<åfl~°∞. JO`Õ, P"≥∞ Ѩ~°∞QÆ∞ Ѩ~°∞QÆ∞# =zÛ `«# D ã¨=∞Ü«∞OÖ’<Õ #∞=Ùfi <å`À ã¨OÉèÏ+≤OKåÅx qkè„"å`«Ö’ edOK«|_ç LOk.
`«e¡x, – =¸™ê Hõ#fl `«e¡x – Ñ≤Å∞K«∞‰õΩx "≥o§Ok. JѨÊ\˜ =~°‰õÄ U_»∞ã¨∂Î #∞=Ùfi <å „Ñ¨=HõÎQÍ xÜ«ÚHõÎO HÍÉ’`«∞<åfl=x ‰õÄ_® „"åÜ«∞|_çOk. ÖËHõ
1345 1346
20.`åǨ MÏÅ JÅ"£∞ 688 20.`åǨ 16= áê~å
43 ''g∞i^ŒÌ~°∂ Ѷ≤~“#∞ =^ŒÌ‰õΩ "≥à◊¡O_ç. „ѨÉèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù# h=^ŒÌ‰õΩ ã¨∂K«##∞
"å_»∞ =∞s |i`≥yOzáÈÜ«∂_»∞. `≥KåÛ=Ú. ã¨<å‡~åæxfl J#∞ã¨iOz#
44 ''"å_ç`À HÍã¨Î =∞$^Œ∞=ÙQÍ =∂\Ï¡ "åxH˜ =∂„`«"Õ∞ âßOu LOk.34
_»O_ç32 – |Ǩïâß "å_»∞ J~°÷O KÕã¨∞HÀ 48 ''kèHͯ~°"≥·YiH˜ X_çQÆ\ ˜ì, q=ÚY`«
=K«∞Û ÖË^• ÉèíÜ«∞Ѩ_»=K«∞Û.—— „Ѩ^Œi≈OKÕ "åxH˜ tHõ∆ LOk Jx =∂‰õΩ
45 ''„ѨÉèí∂! "å_»∞ =∂ÃÑ· ^Ò~°˚<åºxH˜ =Ç‘Ï ^•fi~å `≥Å∞Ѩ|_çOk.——
áêÅÊ_»`å_Õ"≥∂#h ÖË^• (`«Åa~°∞ã¨∞ 49 ''WO`«H© g∞i^ŒiÌ „ѨÉ∞íè =Ù Z=~°Ü∂« º
`«#O`À) ǨÏ^Œ∞gÌ ∞i áÈ`å_Õ"∂≥ #x =∂‰õΩ F =¸™ê?—— Jx (Ѷ≤~“#∞) J_çQÍ_»∞.
ÉèÜ
í ∞« OQÍ LOk——Jx "åi^Œ~Ì ∂° J<åfl~°∞.
50 ''„Ѩu =ã¨∞Î=Ù‰õÄ ^•x „Ѩ`ÕºHõ
46 ''g∞~°∞ U=∂„`«O ÉèÜí ∞« Ѩ_H» Oõ _ç. <Õ#∞ ~°∂ѨÙ#∞ WzÛ, `«~åfi`« ^•xH˜ =∂~åæxfl
g∞`À<Õ L<åfl#∞. JO`å qO@∂, K«∂ã¨∂Î K«∂Ñ≤#"å_Õ =∂ „ѨÉèí∞=Ù—35 Jx
LO\Ï#∞—— Jx ã¨=∂^è•#q∞KåÛ_»∞ (=¸™ê) K≥áêÊ_»∞.
PÜ«∞#.33
47 ''g∞~°∞ J`«x ^ŒQÆæ~°‰õΩ "≥o§ WÖÏ 51 ''=∞Ô~`· Õ Ñ¨Ó~°fiO QÆuOz# "åi ã¨OQÆ
J#O_ç : '"Õ∞=Ú h „ѨÉèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù# `Õq∞\©?——36 Jx (Ѷ≤~“#∞) „ѨtflOK«QÍ,
ѨOѨ|_ç# ã¨O^Õâ◊ǨÏ~°∞Å=Ú. #∞=Ùfi JO`å <Õ#∞ qO@∂<Õ LO\Ï#∞. W@∞ g∞ Ǩ=ÉèÏ"åÅ#∞, J@∞ J`«x „Ѩ=~°Î<å
W„™ê~¸Å∞ ã¨O`«u "åix =∂ "≥O@ f~°∞#∞ ‰õÄ_® QÆ=∞xã¨∂<Î Õ LO\Ï#∞. JHõ¯_ç Ѩiã≤u÷ x|\˜ì <Õ#∞ g∞‰õΩ `À_»Ê_»∞`«∂,
ѨOÑ≤OK«∞. "åix Ñ‘_çOK«‰õΩ. "Õ∞=Ú h "å_ç P@Å#∞ Hõ\ ãì̃ ∂¨ Î LO\Ï#∞. HÍ|\ì̃ g∞~°∞ x~°ƒÜ ù ∞« OQÍ, xã¨ûOHÀK«OQÍ J`«x
=¸ÅOÖ’x Ѩ^ŒO 'Y^Œi<£— (......)‰õΩ D ÉèÏ=O ‰õÄ_® HÍ=K«∞Û : „Ѩ=HõΠѨ^Œq =^ŒÌ‰õΩ "≥à◊§O_ç. [OHõ=Åã≤# J=ã¨~°O ÖË^Œ∞.
HÀã¨O J~°›`« á⁄O^Õ =Ü«∞ã¨∞ûÖ’<Õ – 40 Uà◊¡ „áêÜ«∞OÖ’<Õ – #∞=Ùfi WHõ¯_»‰õΩ 34. "åã¨Î"åxH˜ D 'ã¨ÖÏ"£∞— âßOu, ã¨∞ã≤÷~°`«Å "≥·Ñ¨Ù‰õΩ Ñ≤Å∞Ѩ٠=O\˜k. =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ
=KåÛ=Ù. =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) ~À=Ú K«„Hõ=iÎ ÃÇÏiH˜¡ãπ‰õΩ ÖËY~åã¨∂Î, ''Jã≤¡O `«ã¨¡"£∞——
31. ^≥·=^èŒ~°‡O "≥·Ñ¨Ù‰õΩ „Ѩ[Å#∞ Ñ≤eKÕ HÍ~°ºHõ~°ÎʼnõΩ D PÜ«∞`«∞Ö’ XHõ =ÚYº ã¨∂K«# (W™ê¡O ã‘fiHõiOK«∞. ~°Hõ∆} á⁄O^Œ∞`å=Ù) Jx „"åâß~°∞. JÖψQ ÖËY „áê~°OÉèíOÖ’
LOk. ã¨O^Õâ◊ „Ѩ^•# HÍ~°º„Hõ=∂ÅÖ’ "å~°∞ ZO`« fiHõ ÖˉõΩO_® L#flѨÊ\˜H© PÜ«∞# ''=ã¨ûÖÏ=Ú JÖÏ =∞x`«Î|JÖò Ǩï^•—— (ã¨<å‡~åæxfl J=ÅOaOz# "åxH˜
^≥=· <å=∞㨇~°}#∞ =∞~°∞=‰õÄ_»^∞Œ . #=∂AѨ@¡ |^ŒHú Oõ , J„â◊^,úŒ JÅã¨`fi« O HõO∆ `«=ºO =∂„`«"Õ∞ âßOu, ~°Hõ∆} LOk) Jx ‰õÄ_® ~å~ÚOKå~°∞ (Wɡfl Hõã‘~ü).
HÍxq. 35. JO>Ë, =∞x+≤H˜ â’Éèxí KÕÛ ~°∂ѨÙ#∞ =∞x+≤H,˜ Ѩâ√◊ =ÙʼnõΩ `«y# PHÍ~åxfl Ѩâ√◊ =ÙʼnõΩ
32. ^≥·=ã¨O^Õâ◊O JO^Œ*Ë¿ã"åiÖ’ D 'ã¨^Œ∞æ}O— ‰õÄ_® ã¨=∞$kúQÍ LO_®e. "å~°∞ WKåÛ_»∞. JÖψQ qâ◊fiOÖ’x =ã¨∞Î=ÙÅxflO\˜H© "å\˜H˜ JuH˜#@∞¡ ã¨iáÈÜÕ∞
=¸sÎÉèíqOz# =∞$^Œ∞`«fiOÖÏ LO_®e. Hõ~°‰õΩ^Œ#O, HÍiî#ºO =Å¡ [#∞Å∞ ~°∂Ѩو~YÅ#∞ „Ѩ™êkOKå_»∞. ''=∂~åæxfl xˆ~ÌtOKå_»∞—— JO>Ë „Ѩu „áê}˜H© ^•x
ɡkiáÈ`å~°∞. ^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ ~å=Åã≤#"å~°∞ ^Œ∂~°"∞≥ áÿ È`å~°∞. nxH˜ aè#flOQÍ =∞$^Œ∞=ÙQÍ ã¨fiÉèÏ=ã¨fi~°∂áêÅ s`åº „|`«Hõ\ÏxH˜ U"Õ∞q∞ HÍ"åÖ’ ã¨=∞‰õÄ~åÛ_»∞. „|`«∞‰õΩ
É’^èŒÑ¨i¿ãÎ q+¨Ü«∞O q<Õ"åi =∞#ã¨∞Ö’ kyáÈ`«∞Ok. `«`«Êùe`«OQÍ "å~°∞ ã¨`åºxfl `≥~∞° =Ù#∞ <Õ~åÊ_»∞. `«=∞ =∞#∞QÆ_‰» Ωõ J=ã¨~"° ∞≥ #ÿ "å\˜x ã¨=∞‰õÄ~°∞Û‰õΩ<Õ `≥eq`Õ@
ã‘fiHõiOKÕ J=HÍâ◊O ZO`≥·<å LO@∞Ok. Å#∞ WKåÛ_»∞. "å\˜ „ѨHÍ~°"∞Õ P „áê}∞Å∞ `«=∞ r=# Ѩ^•ä xfl x~°~‚ ÚOK«∞‰õΩO\Ï~Ú.
33. g∞~°∞ Ѷ~≤ “#∞ H˘Å∞=Ù‰õΩ "≥o§ UO K≥|∞`å~À, ^•xH˜ ã¨=∂^è•#OQÍ "å_Õ=∞O\Ï_À 36. q+¨Ü«∂xfl ^•@"ÕÜ«∞\ÏxH˜, "åi ^Œ$+≤ìx =∞~À"≥·Ñ¨Ù‰õΩ =∞~°ÅÛ_®xH˜ Ѷ≤~“<£ "Õã≤#
1347 1348
20.`åǨ MÏÅ JÅ"£∞ 689 20.`åǨ 16= áê~å
52 ''"åi ã¨OQÆu <å „Ñ¨Éèí∞=Ù =^ŒÌ 55 nx (D <ÕÅ)Ö’ #∞OKÕ "Õ∞=Ú
„QÆO^äŒOÖ’ LOk. <å „Ñ¨Éèí∞=Ù á⁄~°|_» q∞=∞‡efl ã¨$+≤Oì Kå=Ú. =∞m¡ WO^Œ∞Ö’xˆH
@OQÍh, =∞~°∞=@OQÍh [~°QÆ^Œ∞——37 q∞=∞‡efl KÕ~°∞™êÎ=Ú. =∞i WO^Œ∞Ö’
Jx (=¸™ê) ã¨=∂^è•#q∞KåÛ_»∞. #∞OKÕ =∞~À™êi g∞ JO^Œih "≥eH˜
53 PÜ«∞<Õ g∞ H˘~°‰Ωõ Éè∂í q∞x áê#∞ÊQÍ f™êÎ=Ú.40
KÕâß_»∞. JO^Œ∞Ö’ g∞~°∞ #_çKÕO^Œ∞‰õΩ 56 "Õ∞=Ú "å_çH˜ (Ѷ≤~“#∞‰õΩ) =∂
=∂~åæÅ#∞ ã¨∞QÆ=∞O KÕâß_»∞. PHÍâ◊O ã¨∂K«#ÅxflO\˜h K«∂áê=Ú. J~Ú<åã¨~ˆ
#∞Oz =~°¬ÑÙ¨ h\˜x ‰õÄ_® ‰õΩiÑ≤OKå_»∞. "å_»∞ YO_çOKå_»∞, „`Àã≤ÑÙ¨ KåÛ_»∞.
=∞i P =~°¬Ñ¨Ù h\˜ ^•fi~å ~°Hõ~°HÍÅ 57 ''F =¸™ê? #∞=Ùfi h =∞O„`«
ѨO@Å#∞ (ѨzÛHõÅ#∞) "Õ∞"Õ∞ ѨO_çã¨∞Î *ÏÅO`À =∞=∞‡efl =∂ ~å[ºO #∞Oz
<åfl=Ú. "≥àQ¡◊ ˘@ì_®xH˜ =KåÛ"å?41
54 "å\˜x g∞~°∂ u#O_ç, g∞ Ѩâ◊√=Ù 58 ''㨈~. "Õ∞=Ú ‰õÄ_® h‰õΩ n@∞QÍ
Å#∞ ‰õÄ_® "Õ∞ѨO_ç.38 xâ◊ÛÜ«∞OQÍ |∞kú J@∞=O\˜ *ÏÅq^Œº<Õ fã¨∞‰õΩ=™êÎ=Ú.
=∞O`«∞Å39 HÀã¨O WO^Œ∞Ö’ Z<Àfl ã¨∂K«# HÍ|\˜ì #∞=Ùfi h‰õÄ – =∂‰õÄ =∞^茺
Å∞<åfl~Ú. áÈ\©H˜ XHõ áÈ\© ã¨=∞Ü«∂xfl x~°‚
Z`«∞ÎQÆ_» Wk. ^≥·"Õ`«~°∞Å#∞ ѨÓlã¨∂Î HÍÅO KÕã≤# ѨÓsfi‰õΩʼnõΩ Ѩ>Ëì QÆ`Õq∞\˜? JO>Ë |∞nú, WOy`« *Ï˝#O Jx J~°÷O. 'LÅ∞#∞flǨ— JO>Ë |∞kú=∞O`«∞Å∞, J~°÷O
Jx „Ѩtfl¿ãÎ, ''"å~°O`å #~°HÍxH˜ PǨïu J=Ù`å~°——x =¸™ê K≥|∞`å_»h, nx KÕã∞¨ HÀQÆÅ"å~°∞ J#fl J~å÷Å∞ =™êÎ~Ú. "åix '|∞kú=∞O`«∞Å∞— Jx ã¨OÉ’kèOK«\ÏxH˜
P^è•~°OQÍ `«# ã¨ÅǨ^•~°∞ÅO^Œih =¸™êÃÑ· Lã≤Q˘ÅÊ=K«Ûh Ѷ~≤ “<£ PtOKå_»∞. HÍ~°}"Õ∞=∞O>Ë "åi Jaè„áêÜ«∞O`À<Õ U^Õx =º=Ǩ~°OÃÑ· `«∞k x~°Ü ‚ ∂« xH˜ ~å=@O
37. Ѷ≤~“<£ Z^Œ∞~°∞^•_çx =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) KåÖÏ `≥eqQÍ Z^Œ∞~˘¯<åfl~°∞ : [~°∞QÆ∞`«∞Ok. XHõ"Õà◊ D Ѩ^ŒO '#ÇπÏÜ«Ú<£— (PѨ@O) #∞Oz =zÛO^Œ#∞‰õΩO>Ë
"åiH˜ Ѩ>Ëì QÆ`Õq∞\’ h‰õÄ `≥b^Œ∞, <å‰õÄ `≥b^Œ∞. "åi =º=Ǩ~°O ^≥·"ånè#O. "å~°∞ `«=∞ =∞#ã¨∞#∞ áêѨHÍ~åºÅ #∞Oz PѨىõΩO@∂ LO\Ï~°∞ QÆ#Hõ "åix
"åi ã¨OQÆux PÜ«∞# „QÆO^äŒOÖ’ #"≥∂^Œ∞KÕã≤ LOKå_»∞. ^•x „ѨHÍ~°O "åiH˜ 'LÅ∞#∞flǨ— Jx J#@O [~°∞QÆ∞`«∞O^Œx J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åe (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü).
|Ǩï=∂#O W=fi@"≥∂, tH˜∆OK«@"≥∂ KÕ™êÎ_»∞. JnQÍHõ, <å „Ñ¨Éèí∞=Ù ã¨=∞™êÎhfl
HõxÃÑ@∞ì‰õΩx L#fl"å_»∞. „Ѩun PÜ«∞# *Ï˝#ѨikèÖ’ LOk. U z#fl q+¨Ü«∞O 40. =∞~°}˜Oz# =ºH˜Îx Y##O KÕã≤# Ñ≤^ŒÑ¨ =¸_»∞ ^Àã≤à◊§ =∞\˜ìx ã¨=∂kèÃÑ· "Õ¿ã
‰õÄ_® PÜ«∞# ^Œ$+≤ìx ^•\˜áÈ^Œ∞. ^Õxh PÜ«∞# =∞~°záÈ_»∞. PÜ«∞# ^•fi~å @ѨC_»∞ D PÜ«∞`«∞#∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) ѨiîOKÕ"å~°x H˘xfl LÖË¡Y<åÅÖ’
Z#fl\˜H© á⁄~°áê@∞ [~°QÆ^Œ∞. J~Ú`Õ =∂#= =∂„`«∞Ö’¡ D Ô~O_»∞ Ö’áêÅ∂ LOk. HÍx WÖÏO\˜ LÖË¡Y<åÅhfl KåÖÏ |ÅÇ‘Ï#"≥∞ÿ#q. J~Ú`Õ D PÜ«∞`«∞
(á⁄~°|_»@O, =∞~°záÈ=@O) L<åfl~Ú. =∂#=ÙŠѨi*Ï˝#O KåÖÏ Ñ¨iq∞`«O. ѨiîOK«‰õΩO_®<Õ =¸_»∞ ^Àã≤à◊¡ =∞\˜ìx "ÕÜ«∂Å#fl W|∞fl=∂[ LÖË¡Y#O =∂„`«O
ÃÑQ· Í JO^Œ∞Ö’ É’Öˇ_x» fl Ö’áêÅ∞O\Ï~Ú. "å~°∞ `«~K° ∂« =∞~°záÈ`«∞O\Ï~°∞. HÍx „áê=∂}˜H"õ ∞≥ #ÿ k (ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ). JO^Œ∞Hˆ =∞$`«∞}˜‚ ã¨=∂kè KÕã#≤ `«~∞° "å`« JO`«º„H˜Ü∞«
<å „Ñ¨Éèí∞=Ù D ^Ò~°ƒÖϺʼnõΩ Jf`«∞_»∞, Ѩq„`«∞_»∞. ÅÖ’ áêÖÁæ#fl"å~°∞, =¸_Õã≤ ^Àã≤@¡ =∞\˜xì "ÕÜ∞« \Ïxfl ѨO_ç`∞« Å∞ JaèÅ+¨}Ü © ∞« "≥∞#ÿ
38. JO>Ë "Õ∞=Ú ã¨$+≤Oì z# D ~°H~õ H° ÍÅ L`«Ê`«∞ÅÎ Ö’ H˘xfl g∞‰õΩ PǨ~°OQÍ Ñ¨xH˜=¿ã,Î JOâ◊OQÍ Y~å~°∞ KÕâß~°∞ (K«∂_»O_ç : JÖòÉÏhKÕ q~°z`«"∞≥ #ÿ H˜`å|∞Öò [<åÜ≥∞*ò
=∞iH˘xfl g∞ Ѩâ◊√=ÙʼnõΩ "Õ∞`«QÍ LѨÜ≥∂QÆѨ_»`å~Ú. – 152= ¿Ñr, W~åfi=ÙÖò QÆbÖò –ǨÏnã¨∞ <≥O.251, ã¨OѨÙ\˜–3, ¿Ñr–200).
39. '#∞Ǩ— ( ) J<Õk '#∞ÇπÏÜ«∞`«∞<£— J<Õ Ñ¨^•xH˜ |Ǩï=K«#O. #∞ÇπÏÜ«∞`«∞<£ 41. Ѷ≤~“#∞‰õΩ =∂ „Ѩ|Å x^Œ~°≈<åÅ`Àáê@∞, "Õ∞=Ú =¸™ê‰õΩ „Ѩ™êkOz# Ô~O_»∞
1349 1350
20.`åǨ MÏÅ JÅ"£∞ 690 20.`åǨ 16= áê~å
~ÚOK«∞.42 "Õ∞=ÚQÍh, #∞=ÙfiQÍh =∂@ 62 JѨC_»∞ "å~°∞ D q+¨Ü«∞OÃÑ·
`«Ñ¨Ê‰õÄ_»^Œ∞. |Ç≤Ï~°OQÆ ã¨÷ÅOÖ’ áÈ\© Ѩ~°ã¨Ê~°O =∞Å¡QÆ∞ÖÏ¡Å∞ Ѩ_®¤~°∞. ~°Ç¨Ï㨺
[~°QÍe——43 Jx (Ѷ~≤ “<£) ã¨"åÅ∞ KÕâß_»∞. ã¨O„ѨkOѨÙÅ∞ [~°∞ѨىõΩ<åfl~°∞.47
59 ''Ѩ~°fik<å# (áÈ\©) ÃÑ@∞ì 63 "åiÖÏ K≥ѨC‰õΩ<åfl~°∞ : ''go§^ŒÌ~°∂
‰õΩO^•O.44 á⁄^≥ÌH˜¯# `«~°∞"å`« „Ѩ[ =\˜ì =∂O„u‰õΩÖË. `«=∞ =∞O„`«â◊H˜Î`À
ÅO`å QÆ∞q∞QÆ∂_ç#ѨC_Õ—— Jx (=¸™ê) q∞=∞‡efl g∞ ~å[ºO #∞Oz "≥àQ¡◊ ˘\ÏìÅh,
|^Œ∞eKåÛ_»∞. g∞ L`«Î=∞ q^è•<åxfl ã¨~°fi<åâ◊#O
60 JO`Õ! Ѷ≤~“#∞ "≥o§ `«# `åO„uHõ KÕÜ∂« Åx gà◊√¡ HÀ~°∞‰õΩO@∞<åfl~°∞.48
X#~°∞ÅxflO\˜h ã¨=∞‰õÄ~°∞Û‰õΩx (ã¨~°fi 64 ''HÍ|\˜ì g∞~°∞ g∞ `«O„`åÅxflO\˜h
ã¨#fl^Œ∞_ú )·≥ =KåÛ_»∞.45 ã¨=∂Ü«∞`«ÎO KÕã¨∞HÀO_ç. P `«~°∞"å`«
61 =¸™ê "åà◊¡#∞ L^ÕÌtOz, ''g∞‰õΩ =~°∞ã¨Å∞ fi ~°O_ç. D ~ÀA q[$OaèO
=¸_çOk! JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ J|^•úÅ#∞ JO@ z# "å_Õ ÔQÅ∞™êÎ_»∞.——
QÆ@Hì Oõ _ç. PÜ«∞# q∞=∞‡efl tHõ∆ ^•fi~å 65 ''F =¸™ê! =ÚO^Œ∞ #∞=fi~Ú<å Ѩ_»
ã¨~fi° <åâ◊#O KÕ¿ã™êÎ_∞» . J|^•úxfl HõeÊOKÕ "≥~Úº ÖË^• =ÚO^Œ∞ "Õ∞"≥∞ÿ<å Ѩ_»"Õ
"å_»∞ Z#fl\˜H© ™êѶ¨ÅºO á⁄O^ŒÖË_»x ™êÎ=Ú—— Jx "å~°∞ K≥ѨÊQÍ,
`≥Å∞ã¨∞HÀO_ç—— Jx J<åfl~°∞.46 "å~°∞ QÆ#Hõ áÈ\©Ö’ QÔ e¿ãÎ Ys^≥#· áêi`À+≤HÍÅ∞ W™êÎ#x, `«# PO`«~O° y‰õΩÅ∞QÍ
=∞Ç≤Ï=∞Å∞ (KÕuHõ„~° ã¨~°ÊOQÍ =∂~°@O, K«OHõÖ’ ÃÑ\˜ì# KÕ~Ú ^èŒQÆ^èŒQÍ "≥∞iã≤ xÜ«∞q∞OK«∞‰õΩO\Ï#x „áÈ`«ûÇ≤ÏOKå_»∞. J^Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ =¸™ê (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO)
áÈ=@O) ‰õÄ_® K«∂Ѩ@O [iyOk. W^ŒO`å HõxHõ@∞ì Jx Ѷ~≤ “<£ H˘\˜áì êˆ~âß_»∞. "åiH˜ Ç≤Ï`«É’^èŒ KÕã¨∂Î, ^≥·=cèux #∂iáÈâß~°∞.
WÖÏO\˜ HõxHõ@∞ì ‰õΩ`«O„`åÅ`À =∞=∞‡efl =∂ ~å[ºO #∞Oz "≥à◊§Q˘\ÏìÅ#∞
‰õΩO@∞<åfl~å? Jx Z^ÕÌ"å KÕâß_»∞. 47. ^≥=· „Ѩ=HõÎ (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) LѨ^âÕ O◊ "åix PÖ’K«#Ö’ Ѩ_"» ãÕ O≤ k. JѨC_Õ "åiÖ’
ÉèË^•aè„áêÜ«∂Å∞ "≥Ú^ŒÅÜ«∂º~Ú. Ѩ~°ã¨Ê~°O QÆ∞ã¨QÆ∞ã¨ÖÏ_»∞HÀ™êQÍ~°∞. K«∂_»É’`Õ
42. JO>Ë XHõ xs‚`« ã¨=∞Ü«∂hfl ÖËHõ xs‚`« ã¨÷ÖÏhfl x~å÷iOK«∞ Jx ÉèÏ=O.
W`«#∞ =∂O„u‰õΩxÖÏ ÖË_Õ! W`«x =∂@Å∞ ‰õÄ_® =∂O„u‰õΩx =∂@ÖÏ¡ ÖË=Ù.
43. '=∞HÍ#<£ ã¨∞"å— (.. ........) JO>Ë K«^Œ∞<≥·# "≥∞ÿ^•#O Jx ÉèÏ=O. [#∞ÅO`å W`«<˘Hõ =∞ǨÏhÜ«ÚxÖÏ HõxÑ≤ã¨∞Î<åfl_»x H˘O^Œ~°<åfl~°∞. J^ÕO HÍ^Œ∞, W`«#∞
áÈ\©x uÅH˜OK«\ÏxH˜ J#∞=ÙQÍ LO_Õ "≥∞@ìѨÖÏ¡Å∞ ÖËx |Ç≤Ï~°OQÆ „Ѩ^Õâ◊O ÖËHõ
W~°∞ =~åæÅ"å~°∞ `«=∞ q^•º q<庙êÅ#∞ „Ѩ^Œi≈OK«\ÏxH˜ J#∞‰õÄÅOQÍ LO_Õ =\˜ì =∂O„u‰õΩ_Õ Jx =∞i H˘O^Œ~°∞ Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞.
ã¨÷ÅO J#fl=∂@! 48. "åi =∂@Ö’¡x JO`«~å~°÷O Uq∞@O>Ë, D =∂O„u‰õΩe^ŒÌ~°∂ D ~ÀA áÈ\©Ö’
44. JO>Ë U_®kHÀ™êi [iˆQ u~°∞<åà◊√¡ ÖËHõ ѨO_»∞QÆ ~ÀA ÖËHõ ™êO㨯 $uHõ k<À`«û=O ÔQeKå~°O>Ë ~å[ºOÖ’x ~å[=OjÜ«ÚÅ∞, Ji„™Èì„HÍ\òÅ∞ JO^Œ~°∂ "åiH˜
HÍ=K«∞Û. J#∞‰õÄÅ∞~°∞QÍ =∂iáÈ`å~°∞. `«`Ê« eù `«OQÍ =∂ ÃÑ`«#Î O „Ѩ=∂^ŒOÖ’ Ѩ_áç È`«∞Ok.
45. Ѷ≤~“<£ `«# ~å[º=∞O`«\Ï QÍeOz, =∂O„uHõq^ŒºÖ’ Pi`Õi# "å~°O^Œih ^•O`Àáê@∞ =∞# ѨÓsfi‰õΩÅ L`«Î=∞ r=# q^è•<åxfl ‰õÄ_® gà◊√¡ <≥=∞‡kQÍ
‰õÄ_»QÆ@∞ì‰õΩx áÈ\© ã¨÷ÖÏxH˜ =KåÛ_»∞. =∂ˆ~Û™êÎ~°∞. "å~°∞ `«=∞ '|Ǩï^≥·"Àáêã¨<å— q^è•<åxfl L`«Î=∞ r=# q^è•#OQÍ
46. áÈ\© „áê~°OÉèOí HÍHõ=ÚO^Œ∞ Ѷ~≤ “#∞ `«# =∂O„u‰õΩʼnõΩ Pâ◊ŠѨÅH¡ x˜ K«∂Ñ≤OKå_»∞. Jaè=i‚OK«∞HÀ=@O QÆ=∞xOK«^Œy# q+¨Ü«∞O. D<å_»∞ J^èŒ~°‡"≥∞ÿ# Ѩ^Œú`«∞Å#∞
1351 1352
20.`åǨ MÏÅ JÅ"£∞
66 ''Ѷ¨~°"åÖË^Œ∞, =ÚO^Œ∞ g∞ˆ~ Ѩ_»
"≥Ü«∞ºO_ç——49 Jx =¸™ê J<åfl_»∞.
JѨC_»∞ "åi „`åà◊√¡, "åi Hõ„~°Å∞ "åi
=∞O„`«â◊HÎ̃KÕ Ñ¨~°∞ÔQ`«∞Î`«∞#fl@∞¡50 JxÑ≤O
zOk =¸™ê‰õΩ.
67 JO^Œ∞=Å¡ =¸™ê =∞#ã¨∞Ö’<Õ
ÉèíÜ«∞Ѩ_®¤_»∞.
68 JѨC_»∞ "Õ∞q∞ÖÏ J<åfl=Ú : ''#∞=Ùfi
U=∂„`«O ÉèíÜ«∞Ѩ_»‰õΩ. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h^Õ
ÃÑK· ~Õ Ú J=Ù`«∞Ok.51
J=ÅOaOKÕ"å~°∞ ''`«=∞ Jaè=∞`«"∞Õ Hõ~Ô ‰õΩ—ì — Jx ã¨Q~Æ fi° OQÍ K≥ÑC¨ ‰õΩO@∂ LO\Ï~°∞.
''"åiÖ’x (=Ú„+≤‰õΩ¯ÅÖ’x) „Ѩu =~°æ=¸ `«# =^ŒÌ#∞#fl ^•xfl K«∂ã¨∞‰õΩx
=Úiã≤áÈ`«∞Ok—— (~°∂"£∞ – 32).
49. ''=ÚO^Œ∞ g∞ˆ~ Ѩ_»"≥Ü«∞ºO_ç—— Jx =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) K≥ѨÊ@O PÜ«∞#Ö’x
q[˝`«‰õΩ, q"ÕK«#‰õΩ x^Œ~°≈#O. ZO^Œ∞HõO>Ë ã¨"åÅ∞ qã≤i# "å_»∞ Ѷ≤~“<£. ÃÑ·QÍ
"å_»∞ `«# ѨiáêÅ<å Ü«∞O„`åOQÍ#flO`«\ ˜h HõkeOKå_»∞. ~å[º=∞O`å QÍeOz
Q˘Ñ¨Ê Q˘Ñ¨Ê =∂O„u‰õΩÅO^Œih áÈQÆ∞KÕâß_»∞. "åiH˜ "åi â◊HÜ Î˜ Ú« ‰õΩÅÎ ÃÑ· q∞ug∞i#
#=∞‡HõO LOk. J^Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ "åiH˜ áÈ\©QÍ ~°OQÆOÖ’ L#flk `åq∞^ŒÌˆ~.
"åiH˜ n>ˇÿ# ["åa=fi@O J=ã¨~°O. '=ÚO^Œ∞ g∞ˆ~ "≥Ú^ŒÖˇ@ìO_ç— Jx K≥ѨÊ@O
^•fi~å `å#∞ "åi HõxHõ@∞ì „H©_Å» ‰õΩ U=∂„`«O ÉèÜ í ∞« Ѩ_@» O ÖË^xŒ PÜ«∞# K≥Ñʨ Hõ<Õ
K≥¿ÑÊâß~°∞. Wk PÜ«∞#‰õΩ ÅaèOz# "≥Ú^Œ\ ˜ <≥·uHõ q[Ü«∞O. =∂@Å`À<Õ PÜ«∞#
H˘O`«=~°‰õΩ Ѷ≤~“<£ =∂O„u‰õΩÅ =∞<À|ÖÏxfl ^≥|ƒfâß~°∞. WHõ ^Õ=Ùx =∞Ç≤Ï=∞Å∞
„Ѩã¨∞Êù@O JÜ«∂ºHõ "å\˜ =ÚO^Œ∞ ‰õ∆Ω„^Œq^ŒºÅ∞ ZÖÏQÆ∂ xÅ∞=ÖË=Ù. JѨC_»∞
=∂O„u‰õΩÅ∞ ѨÙ#~åÖ’K«#Ö’ Ѩ_»@O MÏÜ«∞O. =¸™ê „Ѩ^Œi≈OKÕk WO„^Œ*ÏÅO
HÍ^Œx, J`«xH˜ x[OQÍ<Õ ^Õ=Ùx JO_»^ŒO_»Å∞<åflÜ«∞x "å~°∞ „QÆÇ≤Ï™êÎ~°∞.
50. Y∞~üP<£Ö’x D =∂@Å ^•fi~å J=QÆ`«=∞ÜÕ∞º^Õq∞@O>Ë "åi „`åà◊√¡, ÖÏsîÅ∞
x[OQÍ áê=ÚÅ∞QÍ =∂~°ÖË^Œ∞. HÍHõáÈ`Õ HõxHõ@∞ì =Å¡ JÖÏ JxÑ≤OzO^ŒO`Õ.
HõxHõ@∞ì =Å¡ =ã¨∞=Î Ù "åã¨qÎ Hõ`« =∂~°Háõ È~Ú#ѨÊ\˜H© `å`å¯eHõOQÍ Jk „¿ÑHõ‰∆ Ωõ ÅÖ’
cèuh, Pâ◊Û~åºhfl Hõeyã¨∞ÎOk. =∞~À q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë *ÏÅq^Œº ZO`«
L#fl`«™ê÷~ÚH˜ K≥Ok#^≥·<å 㨈~ =ã¨∞Î=Ù "åã¨ÎqHõ`«#∞ =∂~°Û*ÏÅ^Œ∞.
51. ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ# P ã¨xfl"ÕâßxH˜ =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) ÉèíÜ«∞Ѩ_»@O ã¨Ç¨Ï["Õ∞.
PÜ«∞# =∞#ã¨∞Ö’ ÉèíÜ«∞Ѩ_ç#O`« =∂„`å# Jk „Ѩ=HõÎ $`åfixH˜ QÍh, PÜ«∞#
1353
691 20.`åǨ 16= áê~å
69 ''h ‰õΩ_ç KÕuÖ’ L#fl ^•xx Ѩ_»
"Õ~Ú. Jk "åà◊¡ =∂Ü«∂*ÏÖÏxfl W>Ëì
q∞OˆQã¨∞ÎOk. "åà◊√¡ HõeÊOzO^ŒO`å
=∂O„u‰õΩÅ lq∞‡‰õΩ¯ =∂„`«"Õ∞. =∂O„u
‰õΩ_»∞ U q^èŒOQÍ (ZO`« J@ìǨã¨OQÍ)
=zÛ<å ã¨Ñ¶¨bHõ$`«∞_»∞ HÍÖË_»∞.——
70 Z@ìˆHʼnõΩ =∂O„u‰õΩÅO`å
™êëêìOQÆÑ_¨ ,ç ''"Õ∞=Ú Ç¨~°∂<£, =¸™êÅ
„ѨÉ∞íè =Ù#∞ qâ◊fiã≤OKå=Ú—— Jx ZÅ∞ÔQuÎ
Kå\Ï~°∞.
™œjÖϺxH˜QÍh q~°∞^Œú"≥∞ÿ# q+¨Ü«∞O Ug∞ HÍ^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë „Ѩ=HõÎ ‰õÄ_®
=∂#==∂„`«∞_Õ. =∂#= ã¨Ç¨Ï["≥∞ÿ# ^Ò~°ƒÖϺʼnõΩ „Ѩ=HõÎ Jf`«∞_»∞ HÍ_»∞.
nxfl|\˜ì J~°÷=∞ÜÕ∞º^Õq∞@O>Ë, Uq^èŒOQÍ#~Ú`Õ ^≥·=„Ѩ=HõÎʼnõΩ =∂#= ÅHõ∆}Ï
Å∞O\ÏÜ≥∂ J^Õq^èOŒ QÍ "å~°∞ KÕ`|« _ç, ‰õΩ∆ „^Œq^Œº, HõxHõ@∞ìÖÏO\˜ "å\˜H˜ ‰õÄ_®–
`å`å¯eHõOQÍ – '„ѨÉèÏq`«∞Å∞— J=Ù`å~°∞. JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£
(ã¨Jã¨O)ÃÑ· Ü«¸^Œ∞Å∞ KÕ`|« _ç KÕã#≤ ѨC_»∞, ^•x '„ѨÉÏè =O— PÜ«∞# (ã¨) k#K«~º° ÃÑ·
HõxÑ≤OzOk. JO`«=∂„`«O KÕ`« ^≥=· ^Ò`«º ÉÏ^躌 `«Å x~°fiǨÏ}Ö’ U Ö’@∂ ~åÖË^∞Œ .
ZO^Œ∞HõO>Ë "åi=Å¡ `«ÑC¨ Å∞ [~°Q‰Æ Ωõ O_® ^Õ=Ù_∞» HÍáê_»∞`«∂ LO\Ï_»∞. Z=~°~Ú<å
'KÕ`«|_ç— KÕã≤#O`«=∂„`å# ^•x =¸ÅOQÍ ^≥·=ã¨O^Õâ◊ „Ѩ^•# HÍ~°º„Hõ=∞O
ã¨O÷ aèOK«^∞Œ .
^≥·=„Ѩ=HõΠǨτ[`ü =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) ÉèíÜ«∂O^Àà◊# "≥#∞Hõ =∞~À HÍ~°}O
‰õÄ_® LO_ç LO_»=K«∞Û – `å#∞ `«#KÕu Hõ„~°#∞ Ѩ_»"ÕÜ«∞Hõ=ÚO^Õ [#∞Å∞ D
=∞O„`«QÍà◊§ =∂Ü«∂*ÏÖÏxH˜ ZHõ¯_» Jq∞`«OQÍ „ѨÉèÏq`«∞Å=Ù`å~À!
JnQÍHõ =∞O„`«QÍà◊√¡ ‰õÄ_® `«=∞ HõxHõ@∞ì „H©_® q<庙êÅ HÀã¨O Hõ„~°Å<Õ LѨÜ≥∂
yOKå~°∞. =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ï) =^ŒÌ L#flk ‰õÄ_® KÕu Hõ„ˆ~. PÜ«∞# ‰õÄ_® Hõ„~°<Õ
qã¨~=° Åã≤ L#flk. WO`«H© Z=i Hõ„~° Z=i Hõ„~°#∞ „q∞OyOn? Z=~°∞ QÔ eKå~°∞?
Z=~°∞ F_®~°∞? W~°∞ =~åæÅ "å~°∂ Hõ„~°Å<Õ Hõ^• „ѨÜ≥∂yOzOn!? Jx „Ѩ[Å∞
ZHõ¯_» JÜ≥∂=∞Ü«∂xH˜ QÆ∞~°=Ù`å~À#x Ǩτ[`ü =¸™ê J#∞=∂xOKå~°∞. =∂Ü«∂
*ÏÖÏxH© – ^≥=· =∞Ç≤Ï=∞‰õΩ =∞^躌 QÆÅ ã¨Ê+¨"ì ∞≥ #ÿ `Õ_®#∞ „Ѩ[ʼnõΩ `≥eÜ«∞*ËÜ∂« Å#flk
=¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) PHÍOHõ∆. D HÀiHõ <≥~°"Õˆ~^≥ÖÏ?! Jx PÜ«∞# ã¨`«=∞`«O
JÜ«∂º~°∞.
nxfl|\˜ì É’^èŒÑ¨_Õ =∞~À q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë, `«=∞ ^•fi~å U =∞Ç≤Ï=∞ ÖËHõ U
1354
20.`åǨ MÏÅ JÅ"£∞ 692 20.`åǨ 16= áê~å
71 ''Uq∞\©, <Õ#∞ J#∞=∞uOK«H=õ ÚO^Õ 73 ''=∂ „ѨÉ∞íè =Ù =∂ `«ÑC¨ Å#∞ Hõq∆ ∞OKÕ
g∞~°∞ J`«xfl qâ◊fiã≤™êÎ~å? xâ◊ÛÜ«∞OQÍ @O^Œ∞‰õΩ, (=ÚYºOQÍ) #∞=Ùfi |Å=O
g∞‰õΩ =∞O„`« q^Œº#∞ <ÕiÊ# g∞ ÃÑ^ŒÌ `«OQÍ =∂KÕ`« KÕ~ÚOz# =∂Ü«∂*ÏÅѨÙ
W`«<Õ (Jx WѨC_»~°÷O J~ÚOk). <Õ#∞ =∞ǨѨ~å^è•xfl =∞xflOKÕ@O^Œ∞‰õΩ "Õ∞=Ú
XHõ „ѨHõ¯#∞Oz g∞ KÕ`«∞efl, =∞~À PÜ«∞xfl qâ◊fiã≤OKå=Ú.55 JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞
„ѨHõ¯ #∞Oz g∞ HÍà◊¡#∞ #iH˜Oz,52 L`«=Î Ú_»∞, ZѨÊ\˜H© q∞ye LO_Õ
g∞ JO^Œih Y~°∂~˚ Ñ° Ù¨ ^Œ∂ÖÏʼnõΩ Li "å_»∞.——56
f™êÎ#∞. =∂Ö’ Z=i tHõ∆ f„=`«~°"≥∞ÿ Ѩ~Ö° ’HõOÖ’ ‰õÄ_® #_»∞ã¨∞OÎ k. =∞~°}O˜ z# =∞~°∞Hõ} ∆ O #∞OKÕ "Õ∞=Ú h "ÕkOè ѨÙÅ
#^À, Z‰õΩ¯= HÍÅO LO@∞O^À JѨC_»∞ #∞Oz q=ÚH˜Î <˘O^Œ∞`åO. ZO^Œ∞HõO>Ë QÆ∞O_≥Ö’x P`«‡ Q˘O`«∞^•\˜ áÈ~Ú#
g∞‰õΩ `≥eã≤=ã¨∞ÎOk—— Jx Ѷ≤~“<£ Hõ∆}O#∞OKÕ =∂ â◊s~åÅÃÑ· h É’_ç ÃÑ`«Î#O PyáÈ`«∞Ok. XHõ"Õà◊ "Õ∞=Ú QÆ#Hõ
J<åfl_»∞. =∂ „ѨÉèí∞=٠Ѩ@¡ Jq^èÕÜ«∞`«‰õΩ X_çQÆ_ç`Õ =∞~°}Ï#O`«~°O "Õ∞=Ú =∂ „ѨÉèí∞=Ù
72 "å~°∞ (=∂O„u‰õΩÅ∞) D q^èŒOQÍ Ñ¨@∞ì#∞Oz âßâ◊fi`«OQÍ `«Ñ≤ÊOK«∞HÀÖË=Ú. PÜ«∞# =∞=∞‡efl Hõiî#OQÍ tH˜∆™êÎ_»∞.
ã¨=∂^è•#q∞KåÛ~°∞: ''=∂ =^Œ‰Ì Ωõ =KÕÛã≤# ã¨~Àfi#fl`« „ѨÉ∞íè =Ù#∞ qâ◊fiã≤Oz# `«~∞° "å`« XHõ qâßfiã≤ rq`«OÖ’ U Q˘Ñ¨Ê Ѩi=~°#Î
ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# x^Œ~°≈<åÅÃÑ·, =∞=∞‡efl ~å"åÖ’, `å`å¯eHõ"≥∞ÿ# WǨÏÖ’HõOÃÑ· âßtfi`«"≥∞ÿ# Ѩ~°Ö’Hõ rq`åxH˜ ZÖÏ
ã¨$+≤ìOz# "åxÃÑ·53 h‰õΩ „áê^è•#º`« „áê^è•#º`«x"åfiÖ’, UHõ^"·≥ å~å^è#Œ =∂~°Oæ Ö’ Z^Œ∞~°Ü∞Õ º Hõ+#ì¨ ëêìÅ#∞ ZÖÏ F~°∞Ê`À
x=fi@=∂?! Jã¨OÉèí=O. WѨC_»∞ Z^Œ∞~À¯"åÖ’ =∞O„`«QÍà◊√¡ x~°∂Ñ≤OKå~°∞. "åi =∞<ÀˆH∆„`«OÖ’ <å@∞‰õΩ#fl qâßfiã¨
#∞"ÕfiO KÕ™êÎ"À KÕã∞¨ HÀ. #∞"ÕfiO x~°Ü
‚ ∞« O (D=∂<£) c[O "åi =º=Ǩ~°O â‹·eÖ’ XHõ¯™êiQÍ J#∂ǨϺ"≥∞ÿ# =∂~°∞Ê
KÕã≤<å Jk „áêѨOzHõ rq`«O =~°ˆH.54 fã¨∞‰õΩ=zÛOk. qâ◊fiã≤OK«Hõ =ÚO^Œ∞ "å~°∞ Ѷ≤~“<£ W=fiÉ’ÜÕ∞ áêi`À+≤HÍÅÃÑ·,
K«=∞`å¯~°O „Ѩã¨∞Êù@O HÍÉ’`«∞#fl^À „Ѩ=HõÎʼnõΩ ‰õÄ_® – XHÀ¯™êi – `≥eÜ«∞^Œ∞. „áêѨOzHõ Ѩ^Œ=ÙÅÃÑ· ZO`À "≥∂AѨ_®¤~°∞. HÍx qâ◊fiã≤Oz# =∞~°∞Hõ∆}"Õ∞ D
Jk ^≥·"ånè#O. ^Õ=Ù_»∞ `å#∞ `«Åz#k KÕ™êÎ_»∞. =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) Ö’x „Ѩ֒ÉèÏÅ∞ "åi HõO\˜H˜ KåÖÏ JÅÊOQÍ HõxÑ≤OKå~Ú. ɡkiOѨÙʼnõΩ, ÃÇÏK«ÛiHõʼnõΩ
ÉèíÜ«∂Å#∞, ã¨Oâ◊Ü«∂Å#∞ ^Œ∂~°O KÕã¨∂Î ^Õ=Ù_»∞ WÖÏ ÃãÅqKåÛ_»∞: ‰õÄ_® "å~°∞ U=∂„`«O `˘}HõÖË^Œ∞. J^Õ qâßfi㨠|ÅO!
''=¸™ê! #∞=Ùfi ZO`«=∂„`«O cèuK≥O^Œ#=ã¨~°O ÖË^Œ∞. #∞"Õfi ÔQÅ∞™êÎ=Ù.—— D 55. JO>Ë =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)H˜ =ºuˆ~HõOQÍ, #∞=Ùfi =∂ KÕ`« |Å=O`«OQÍ
=∂@Å^•fi~å PÜ«∞#‰õΩ JÉèíÜ«∞O WKåÛ_»∞. z=~°‰õΩ [iyOk ‰õÄ_® J^Õ.
KÕ~ÚOz# q∞^䌺#∞ JÖÏ¡ÇπÏ Hõ∆q∞™êÎ_»x "Õ∞=Ú Ptã¨∞Î<åfl=Ú.
52. q∞<£ dÖÏѶ≤<£ ( ) JO>Ë 'PáÈl\òQÍ— Jx ÉèÏ=O. JO>Ë ‰õΩ_çKÕ~Ú #iH˜`Õ
Z_»=∞ HÍÅ∞ #~°Hõ@O, Z_»=∞ KÕ~Ú #iH˜`Õ ‰õΩ_çHÍÅ∞ #~°Hõ@O J#fl=∂@! 56. ''=∂ W^ŒiÌ Ö’ Z=i `«_®MÏ f„="≥∞#ÿ ^À, ZѨÊ\˜H© LO@∞O^À g∞‰õΩ `≥eã≤=ã¨∞OÎ k——
53. H˘O`«=∞Ok "åºMϺ`«Å∞ D "åHͺxfl '„Ѩ=∂}O— J#fl ÉèÏ=OÖ’ fã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. J#fl Ѷ≤~“<£ ɡkiOѨÙʼnõΩ "å~°∞ WzÛ# ã¨=∂^è•#O Wk : ''F Ѷ≤~“<£! #∞=Ùfi
JO>Ë – =∞=∞‡efl ѨÙ\˜ìOz# "åx ™êH˜∆QÍ! D ã¨∂K«#Å∞ =∂ =^ŒÌ‰õΩ =KÕÛã≤# Hõiî<åu Hõiî#"≥∞ÿ# tHõ∆ QÆ∞iOz =∞=∞‡efl ÃÇÏK«Ûiã¨∞Î<åfl=Ù Hõ^Œ∂! 㨈~ HÍx=Ùfi.
Ñ≤^ÑŒ ¨ WHõ h =∂@‰õΩ ZÖÏO\˜ „áê=ÚYº=¸ W=fiÉ’=Ú – J#fl ÉèÏ=O =ã¨∞OÎ k. Jâßtfi`«"∞≥ #ÿ WǨÏÖ’Hõ rq`«OÖ’ `«#∞=Ù KåeOz# `«~∞° "å`« "Õ∞=Ú âßtfi`«"∞≥ #ÿ
Wk ‰õÄ_® ã¨Ô~·#^Õ. Ѩ~°Ö’Hõ rq`«OÖ’ J_»∞QÆ∞ÃÑ_»`å=Ú. =∂ „ѨÉèí∞=Ù =∂‰õΩ JHõ¯_» „Ѩ™êkOKÕ
54. h‰õΩ KÕ`«#~ÚOk KÕã¨∞HÀáÈ! h JkèHÍ~°O D „áêѨOzHõ rq`«O =~°̂H K≥Å∞¡ÉÏ@∞ ѨÙ}ºÑ¶¨ÅO J`«∞º`«Î=∞"≥∞ÿ#k. ZѨÊ\˜H© q∞ye LO_Õk.——
J=Ù`«∞Ok. HÍx "Õ∞=Ú qâ◊fiã≤Oz# ^Õ=Ùx ™ê~°fiÉè∫=∞`«fiO „ѨѨOK«OÖ’#∂,
1355 1356
20.`åǨ MÏÅ JÅ"£∞ 693 20.`åǨ 16= áê~å
74 Jã¨Å∞ q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë, á⁄_ç „`À=#∞ U~°Ê~°K∞« HÀ.60 Z=~°~Ú<å
JѨ~åkèQÍ JÖÏ¡ÇÏπ ã¨xflkèÖ’H˜ =KÕÛ"å_ç =zÛ Ñ¨@∞ì‰Ωõ O\ψ~"≥∂#x cèu K≥O^Œ‰Ωõ .
HÀã¨O #~°HõO L#flk. JO^Œ∞Ö’ J`«#∞ (=ÚOѨىõΩ QÆ∞~°=Ù`å"Õ∞"≥∂##fl) PO^À
Kå=#∂ ÖË_»∞ „|`«Hõ#∂ÖË_»∞.57 à◊# ‰õÄ_® JHõ¯~°ÖË^Œ∞——61 Jx "Õ∞=Ú
75 =∞Ô~=~°∞ PÜ«∞# ã¨xflkèH˜ qâßfiã≤QÍ =¸™ê‰õΩ =Ç‘Ï^•fi~å `≥eáê=Ú.
=™êÎ_À, ã¨`å¯~åºÅ∞ ‰õÄ_® KÕã≤ 78 P `«~°∞"å`« Ѷ≤~“#∞ `«# Ãã·#ºO`À
LO\Ï_À – JÖÏO\˜ "åi HÀã¨O L#fl`« "åix "≥O|_çOKå_»∞. J~Ú`Õ ã¨=Ú„^ŒO
`«~°QÆ`«∞Å∞<åfl~Ú. "å~°O^Œih P=iOK«=Åã≤# q^èŒOQÍ<Õ
76 âßâ◊fi`«"≥∞ÿ# ã¨fi~°æ=<åÅ∞<åfl~Ú. P=iOzOk.62
"å\˜„H˜O^Œ ÃãÅÜÕ∞à◊√¡ „Ѩ=Ç≤Ïã¨∞OÎ \Ï~Ú. 79 Ѷ~≤ “#∞ `«# *Ïu"åix JѨ=∂~åæ
"å\˜Ö’ "å~°∞ HõÅHÍÅO LO\Ï~°∞. xH˜ Ö’#∞ KÕâß_»∞. "åiH˜ ã¨<å‡~°æO
Ѩiâ◊√^Œ∞ú_≥·# „Ѩu =ºH˜ÎH© ÅaèOKÕ K«∂ѨÖË^Œ∞.63
„ѨuѶ¨ÅO W^Õ.58 80 F W„™ê~¸Å∞ =OjÜ«ÚÖÏ~å!
77 ''<å ^•ã¨∞Å#∞ ~å„uH˜ ~å„`Õ fã¨∞‰õΩx K«∂_»O_ç! "Õ∞=Ú q∞=∞‡efl g∞ â◊„`«∞=Ù
|Ü«∞Å∞^Õ~∞° .59 "åi HÀã¨O ã¨=Ú„^ŒOÖ’ K≥~#° ∞O_ç q_çÑO≤ Kå=Ú. `«∂~°∞ Ѩ~fi° `«O
60. D q=~åÅ∞ 'J+¨µ¬J~å— ã¨∂~åÖ’ ~å#∞<åfl~Ú. =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) ^Õ=Ùx
57. #~°Hõ Ü«∂`«#‰õΩ `«@∞ìHÀÖËHõ =∞x+≤ =∞$`«∞º=Ù#∞ HÀ~°∞‰õΩO\Ï_»∞. HÍx =∞~°}O P*Ï˝#∞™ê~°O `«# KÕu Hõ„~°`À ã¨=Ú„^ŒOÖ’ H˘\Ïì~∞° . JO`Õ ! =∞~°∞Hõ}∆ "Õ∞ ã¨=Ú„^ŒO
LO_»^Œ∞. ˆ~~ÚO|=à◊√¡ XHõ>Ë Ü«∂`«#. J#fláêhÜ«∂Å∞QÍ '[MòY∂"£∞— ÖÏO\˜ peáÈ~Ú HÍeÉÏ@ U~°Ê_çOk.
KÕ^Œ∞=$Hõ∆O, #~°Hõ"åã¨∞Å â◊s~åÅ #∞Oz Ñ≤O_»|_ç# p=Ú<≥`«∞Î~°∞ W=fi|_»`å~Ú. 61. JO>Ë "≥#∞Hõ Ѷ≤~üB<£ `«# ¿ã#Å`À =zÛѨ@∞ì‰õΩO\Ï_Õ"≥∂#x ÉèíÜ«∞Ѩ_»‰õΩ.
Wn XHõ „|`«∞ˆH<å?! JÖÏ¡ÇπÏ! D ^•~°∞}"≥∞ÿ# #~°HõÜ«∂`«# #∞Oz =∞=Ú‡ ã¨=Ú„^ŒOÖ’ =ÚxyáÈ`å"Õ∞"≥∂##fl PO^Àà◊# ‰õÄ_® K≥O^Œ#=ã¨~O° ÖË^∞Œ . J^ŒO`å
HÍáê_»∞! "Õ∞=Ú K«∂ã¨∞‰õΩO\Ï=Ú Hõ^•! Jx JÖÏ¡ÇπÏ JÉèíÜ«∞q∞KåÛ_»∞.
58. WHõ #~°Hõ"åã¨∞Å ^Œ∞~°ƒù~° ã≤÷uH˜ „ѨuQÍ, ã¨fi~°æ"åã¨∞ʼnõΩ „áêѨÎ=∞ÜÕ∞º =∞#Ãã·# ã¨∞Y 62. =¸™ê `«# [#∞Å#∞ "≥O@ɡ@∞ì‰õΩx f~°O ^•\˜áÈ`«∞O_»QÍ, =∞~À"≥·Ñ¨Ù Ѷ≤~“<£
qÖÏ™êÅ QÆ∞iOz WHõ¯_» „Ѩ™êÎqOK«@O [iyOk. qâ◊fiã≤Oz# g∞^Œ@ ~°∞A=∂~°Oæ ÃÑ· ã¨=Ú„^ŒOÖ’ U~°Ê_ç# á⁄_ç=∂~°æOQÆ∞O_® `«# Ãã·x‰õΩÅ ã¨"Õ∞`«OQÍ "≥O|_çã¨∂Î
xÅHõ_» K«∂Ñ≤, ã¨`å¯~åºÅ∞ KÕã,≤ `«=∞ ǨÏ$^ŒÜ∂« Å#∞ áêѨHÍ~åºÅ #∞Oz HÍáê_»∞‰õΩx =ã¨∞Î<åfl_»∞. =¸™ê Ǩ~ÚQÍ f~°O ^•\Ï~°∞. J^Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Ѷ≤~“<£ Ãã·#ºO
– Ѩq„`« rq`«O QÆ_Ñç #≤ "åiH˜ =∂„`«"∞Õ D ã¨fi~°ãæ ∞¨ MÏÅ∞ „áêÑ≤™Î êÎ~Ú. ZO^Œ∞HõO>Ë ã¨=Ú„^ŒO =∞^躌 Ö’ LOk. "åix tH˜O∆ KÕ `«~∞° }O Pã¨#fl=∞~ÚOk. =Ú#∞Ѩ\ Ö˜ ψQ
'D=∂<£— J<Õk <À\˜`À ѨeˆH H˘xfl =K«<åʼnõΩ =∂~°∞¿Ñ~°∞ HÍ^Œ∞. qâßfiã¨O`À Hõeã≤á⁄=∞‡x ^Õ=Ù_»∞ ã¨=Ú„^•xfl P^ÕtOKå_»∞. W~°∞"≥·Ñ¨ÙÅ #∞Op ã¨=Ú„^Œ [ÅO
áê@∞, z`«Îâ◊√kú`À ‰õÄ_ç# ã¨^•K«~°} – D Ô~O_çO\˜ ã¨=∂Ǩ~°"Õ∞ x["≥∞ÿ# "åix „Hõ"Õ∞‡ã≤Ok– P q^èŒOQÍ "åi Hõ^äŒ =Úyã≤Ok.
D=∂<£. 63. J=Ù#∞. Ѷ≤~“#∞ =∂@Å∞ HÀ@Å∞ ^•\Ï~Ú. HÍx P ^Œ∞~å‡~°∞æ_»∞ `«# Ãã·<åºxfl
59. Ѷ~≤ “#∞ ^≥"· åxfl qâ◊fiã≤OK«Ö^Ë ∞Œ . áÈh W„™ê~¸Å∞ ã¨O`«u "åix q_»∞^ŒÅ KÕâß_®! f~°O ^•\˜OK«ÖHË áõ ÈÜ«∂_»∞. ZO^Œ∞HõO>Ë "å_»∞ ZOK«∞‰õΩ#fl =∂~°Oæ `«ÑC¨ _»∞ =∂~°Oæ
JO>Ë Jn KÕÜ«∞ÖË^Œ∞. JO^Œ∞ˆH ^≥·=âßã¨#O J=∞Ö’¡H˜ =zÛOk. `«# *Ïu "åix – Jk ã¨<å‡~°æO HÍ^Œ∞! JO^Œ∞ˆH "å_»∞, "å_ç =Ú+¨¯~° =¸Hõ‰õΩ Ѩ\ ˜ì# QÆu ‰õÄ_®
fã¨∞‰õΩx |Ü«∞Å∞^Õ~°=∞x JÖÏ¡ÇπÏ =¸™ê#∞ P^ÕtOKå_»∞. ^Œ∞~°æ`Õ. ã¨=Ú„^ŒOÖ’ =Úxy Kå"åÅx ^Õ=Ù_»∞ "åiH˜ ~åã≤ÃÑ\Ïì_»∞ =∞i!
1357 1358
20.`åǨ MÏÅ JÅ"£∞ 694 20.`åǨ 16= áê~å
‰õΩ_ç"Ñ·≥ Ù¨ QÆ∞iOz g∞‰õΩ "åQÍÌ#O 83 ''F =¸™ê! x#∞fl h *Ïu "åi
KÕâß=Ú.64 g∞ÃÑ· '=∞<£fl— =∞iÜ«Ú #∞Oz (U=∂iÛ) WO`« `˘O^Œ~°QÍ
'ã¨ÖÏfi—Å#∞ J=`«iOѨ*Ëâß=Ú.65 ~å=\ÏxH˜ „¿Ñ~ˆ Ñ≤Oz# q+¨Ü∞« O Un?——
81 "Õ∞=Ú „Ѩ™êkOz# Ѩq„`«"∞≥ #ÿ PǨ~° (Jx JÖÏ¡ÇπÏ HÍ~°}O J_çQÍ_»∞).
Ѩ^•~å÷Å#∞ u#O_ç. JO^Œ∞Ö’ q∞u 84 ''"åà◊¥¡ <å "≥#∞ˆH =ã¨∞Î<åfl~°∞. WHõ
g∞~°HõO_ç.66 q∞ug∞i`Õ g∞ÃÑ· <å
P„QÆǨÏO q~°∞K«∞‰õΩѨ_»∞`«∞Ok. <å <å q+¨Ü«∂xH˜ =¿ãÎ F „ѨÉèí∂! #∞=Ùfi
P„QÆÇϨ O Z=iÃÑ· q~°∞K«∞‰õΩѨ_<ç å "å_»∞ „Ѩã#¨ ∞fl_»=Ù HÍ"åÅ#fl L^ÕâÌ O◊ `À<Õ `˘O^Œ
Ѩ`«#"≥∞ÿ#>Ëì.67 ~°QÍ =KÕÛâß#∞——69 Jx J`«#∞ J<åfl_»∞.
82 J~Ú`Õ Ñ¨âßÛ`åÎѨO K≥Ok, qâ◊fi 85 ''"Õ∞=Ú h *Ïu "åix h "≥#∞Hõ
ã≤Oz, ã¨`å¯~åºÅ∞ KÕã,≤ PÃÑ· ã¨<å‡~°Oæ ÃÑ· ѨsHõ‰∆ Ωõ QÆ∞iKÕâß=Ú. ™êq∞s (J<Õ"å_»∞)
ã≤÷~°OQÍ L#fl "åix68 <Õ#∞ Jq∞`«OQÍ "åà◊¡#∞ ÃÑ_»^•i Ѩ\ ˜ìOKå_»∞——70 Jx
Hõq∆ ∞™êÎ#∞. JÖÏ¡ÇπÏ ÃãÅqKåÛ_»∞.
64. g∞‰õΩ '"åQÍÌ#O KÕâß=Ú— J#fl ^•xH˜ Ô~O_»∞ J~å÷Å∞ HÍ=K«∞Û. XHõ\ ˜ : =¸™ê 68. JO>Ë Z=~°~Ú<å 㨈~ ^Õ=Ùx Hõ∆=∂aèHõ∆‰õΩ <ÀK«∞HÀ"åÅO>Ë <åÅ∞QÆ∞ J~°›`«Å#∞
(JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) q∞=∞‡efl – JO>Ë g∞ „Ѩux^èŒ∞Å∞ H˘O`«=∞Okx – ‰õÄ_® ã¨OáêkOKåe : 1. Jqâßfi㨠"≥·Yi #∞Oz, +≤~ü¯ #∞Oz, áêѨHÍ~åºÅ #∞Oz
"≥O@ɡ@∞ì‰õΩx `«∂~°∞ Ѩ~°fi`«O =^ŒÌ‰õΩ ~å"åe. g∞ ã¨=∞Hõ∆OÖ’<Õ "Õ∞=Ú =¸™ê`À ѨâßÛ`åÎÑO¨ K≥O^•e. 2. XHõ¯_≥#· JÖÏ¡ÇÏπ #∞ qâ◊fiã≤OKåe. 3. ã¨^•K«~}° KÕÜ∂« e.
ã¨OÉèÏ+¨} [~°∞ѨÙ`å=Ú. Ô~O_»∞ : `«∂~°∞ Ѩ~°fi`«OÃÑ· =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)#∞
Ñ≤ezOk W„™ê~¸Å∞ ã¨O`«u"åi "Õ∞Å∞ H˘~°ˆH. "åi =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO H˘~°ˆHHõ^•! 4. rq`åO`«O ~°∞A=∂~°Oæ ÃÑ· ѨÜ∞« xOKåe. ^≥=· q^èÜ Õ Ú« xQÍ<Õ `«#∞=Ù KåeOKåe.
65. '=∞<£fl – ã¨ÖÏfi—Å J=`«~}° QÆ∞iOz WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ JÖò |Y~å ã¨∂~åÖ’ q=~°OQÍ ~°∞A=∂~°æOÖ’ `«_»ÉÏ@∞ ѨxH˜~å^Œ∞. XHõ™êi ѨâßÛ`åÎѨO K≥Ok, ~°∞A=~°Î#∞Öˇ·#
=zÛOk. '=∞<£fl— J<Õk XHõq^è"Œ ∞≥ #ÿ fÑ≤ Ѩ^•~°O÷ . Jk PHÍâ◊O #∞Oz J=`«iOKÕk. `«~°∞"å`« =∞m¡ q∞^䕺ÉèÏ"åʼnõΩ, ^≥·"Õ`«~°∞Å ^•™êºxH˜ Ö’#∞ H͉õÄ_»^Œ∞. XHõ"Õà◊
'ã¨ÖÏfi— J<Õ ¿Ñ~°∞QÆŠѨ‰õ∆ΩÅ∞ Jã¨OMϺHõOQÍ JHõ¯_» "åÖËq. J=ã¨~°O "Õ∞~°‰õΩ J^ÕQÆ#Hõ [iy`Õ ^Õ=Ùx Hõ∆=∂aèHõ∆‰õΩ |^Œ∞Å∞ tHõ∆ Åaèã¨∞ÎOk.
"å~°∞ "å\˜x Ѩ@∞ì‰õΩx =O_»∞‰õΩ<Õ"å~°∞ (Wɡfl Hõã‘~ü). 69. ã¨=Ú„^ŒO ^•\˜# `«~°∞"å`« Ǩτ[`ü =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) `«# *ÏuH˜ K≥Ok#
66. WHõ¯_» 'q∞ug∞~°@O— JO>Ë, ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«"≥∞ÿ# "å\˜x q_»<å_ç J^èŒ~°‡"≥∞ÿ# "å\˜x H˘O`«=∞Ok „Ѩ=ÚY∞Å#∞ "≥O@ɡ@∞ì‰õΩx `«∂~°∞ Ѩ~°fi`«O"≥·Ñ¨Ù |Ü«∞Å∞^Õ~å~°∞.
Éèí∞lOK«@O Jx J~°÷O. g∞~°∞ =∂„`«O ǨÏ^Œ∞ÌÅ∞ g∞~°HõO_ç. ^≥·"å#∞„QÆǨÅ#∞ J~Ú`Õ `«# „ѨÉèí∞=Ù#∞ HõÅ∞ã¨∞HÀ"åÅ#fl P„`«∞`«`À PÜ«∞# KåÖÏ "ÕQÆOQÍ
q㨇iOK«HõO_ç. Hõ$`«Ñ¶¨ÚflÅ∞QÍ =∂~°HõO_ç, ^Œ∞ÉÏ~å Y~°∞ÛKÕÜ«∞HõO_ç J#fl J~å÷Å∞ Ѩܫ∞xOKå~°∞. PÜ«∞# "ÕQÍxfl PÜ«∞# ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å∞ JO^Œ∞HÀÖËHõáÈÜ«∂~°∞. h
=™êÎ~Ú. g@xflO\˜H© ''`«∞Q∑Ü«∂<£—— (q∞ug∞~°@O) J<Õ Ñ¨^ŒO J#fi~ÚOK«|_»∞ ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å#∞ q_çz WO`« `˘O^Œ~°QÍ ~å=\ÏxH˜ HÍ~°}"Õ∞q∞\©? Jx J_çy`Õ
`«∞Ok. g∞‰õΩ J=ã¨~°"≥∞ÿ#xfl Ѩ‰õ∆ΩÅ#∞ =∂„`«"Õ∞ Ѩ@∞ì‰õΩx 'l|ÇπÏ— KÕÜ«∞O_ç. PÜ«∞# D q^èŒOQÍ |^Œ∞eKåÛ~°∞. =∞iH˘O`«=∞Ok D "åHͺxH˜ ÉèÏ=O W^Œx
J=ã¨~åxH˜ q∞Oz "Õ\Ï_ç`Õ Juâ◊~Úe¡#@¡=Ù`«∞Ok J#fl ÉèÏ=OÖ’ ‰õÄ_® D
"åHͺxfl fã¨∞HÀ=K«∞Û. K≥áêÊ~°∞ : ''"å~°∞ `«∂~°∞ Ѩ~°fi`«O ã¨g∞ѨOÖ’<Õ L<åfl~°∞. <å ~åHõHÀã¨O Z^Œ∞~°∞
67. nxH˜ =∞~À J~°÷O : ^≥·"å„QÆǨxfl H˘x`≥K«∞Û‰õΩ#fl"å_»∞ #~°HõOÖ’x QÆ∞O_»O K«∂ã¨∞Î<åfl~°∞.——
(ǨqÜ«∞)Ö’ Ѩ_#ç >Ë.¡ JO>Ë Ç¨Ï^Œ∞gÌ ∞i „Ѩ=iÎOz, ^Õ=Ùx HÀáêxH˜ HÍ~°‰Ωõ _≥#· "å_»∞ 70. ^≥·=„Ѩ=HõÎ =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) `«∂~°∞ Ѩ~°fi`«O ÃÑ·H˜ áÈQÍ<Õ ™êq∞s J<Õ =ºH˜Î
#~°HõOÖ’x J`«ºO`« J@ì_»∞QÆ∞ ÉèÏQÆOÖ’ Ѩ_»"ÕÜ«∞|_»`å_»∞. P=Ù^Œ∂_» (ÉÁ=∞‡)#∞ KÕã,≤ ^•xfl ѨÓlOK«=∞x W„™ê~¸Å∞ ã¨O`«u "åix HÀ~å_»∞.
1359 1360
20.`åǨ MÏÅ JÅ"£∞ 695 20.`åǨ 16= áê~å
86 =¸™ê P„QÆǨϟ^Œ„QÆ∞_≥·, ^Œ∞óY 88 P `«~°∞"å`« J`«#∞ (HõiyOz#
=^Œ#∞_≥· *Ïu"åi "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ uiy =KåÛ_»∞. #QÆÅ`À) „Ѩ[ʼnõΩ XHõ P=Ù^Œ∂_» q„QÆÇϨ
''F <å *Ïu „Ѩ[ÖÏ~å! g∞ „ѨÉèí∞=Ù =Ú#∞ KÕã≤ ÃÑ\Ïì_∞» . JO^Œ∞Ö’ #∞Oz
g∞‰õΩ =∞Oz "åQÍÌ#O KÕÜ∞« ÖË^•?!71 P (JOÉÏ J<Õ) â◊|ÌO q#=KÕÛk. ^•xfl
QÆ_»∞=Ù g∞‰õΩ =∞s JO`« ã¨∞n~°…O K«∂ã≤, ''W^Õ g∞‰õÄ, =¸™ê‰õÄ P~å^茺
JxÑ≤OzO^•?!72 ÖËHõ g∞ „ѨÉèí∞=Ù ^≥=· O.75 HÍHõáÈ`Õ J`«#∞ (=¸™ê) =∞~°z
P„QÆÇϨ O g∞ÃÑ· q~°∞K«∞‰õΩ Ѩ_®Å<Õ g∞~°∞ áÈÜ«∂_»∞—— (Jx "å~°∞ K≥ѨʙêQÍ~°∞).
HÀ~°∞‰õΩ<åfl~å? JO^Œ∞Hˆ g∞~°∞ <å‰õΩ KÕã#≤ 89 Uq∞\©, Jk "å~°∞ J_çy# ^•xH˜
"åQÍÌ<åxH˜ q~°∞^ŒúOQÍ „Ѩ=iÎO ã¨=∂^è•#O W=fi*ÏÅ^Œh, `«=∞‰õΩ
Kå~å?——73 Jx P"Õ^Œ# K≥O^•_»∞. ZÖÏO\˜ H©_»∞QÍh, "Õ∞Å∞QÍh KÕÜ«∞
87 ^•xH˜ "å~°∞, ''"Õ∞=Ú h‰õΩ WzÛ# ÖË^Œ#fl76 ã¨OQÆux "åà◊√¡ QÆ=∞xOK«@O
ÖË^•?
=∂@#∞ =∂ JO`«@ "Õ∞=ÚQÍ [=^•@
ÖË^Œ∞.74 =∂ÃÑ· "ÕÜ«∞|_ç# (Ѷ≤~“#∞) 90 JO`«‰Ωõ =ÚO^Õ Ç¨~°∂#∞ (J֡Ƿ Ï≤
[#∞Å #QÆÅ ÉèÏ~åxfl "Õ∞=Ú fã≤ ã¨ûÖÏO) "åi`À, ''<å *Ïu [#∞ÖÏ~å!
(JyflÖ’) Ѩ_»"Õâß=Ú. JÖψQ ™êq∞s D P=Ù^Œ∂_» ^•fi~å g∞~°∞ ã¨OHõ@ã≤u÷ Ö’
‰õÄ_® Ѩ_»"Õâß_»∞—— (Jx K≥áêÊ~°∞). 74. "Õ∞=Ú L^ÕÌâ◊ºÑ¨Ó~°fiHõOQÍ D `«Ñ¨C KÕÜ«∞ÖË^Œ∞. "庉õΩÅ`«, =∂#ã≤Hõ XuÎ_ç =∂KÕ`«
P q+¨Ü«∞O =¸™ê‰õΩ JÖÏ¡ÇπÏ ^•fi~å<Õ `≥eã≤Ok. ''h *Ïu"åix "Õ∞=Ú Ñ¨sHõ∆‰õΩ D á⁄~°ÉÏ@∞ KÕ~ÚOzOk Jx "å~°∞ q=~°} WKåÛ~°∞. WO`«H© Uq∞\© P "庉õΩÅ`«?
QÆ∞iKÕâß=Ú—— Jx JÖÏ¡ÇπÏ ÃãÅqKåÛ_»∞. JOu=∞OQÍ =∞OpK≥_»∞ʼnõΩ HÍ~°‰õΩ_»∞ `«~°∞"åu "åHõºOÖ’ q=iOK«|_çOk.
qâ◊fi„ѨÉèí∞"≥·# JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ QÆ#∞Hõ P q^èŒOQÍ K≥ѨÊ|_çOk. áÈ`Õ WǨÏÖ’HõѨ~°OQÍ 75. XHõ Hõ^äŒ#O „ѨHÍ~°O "å~°∞ D #QÆÅ#∞ Ѷ≤~“hÜ«ÚÅ #∞Oz KÕ|^Œ∞Å∞QÍ fã¨∞‰õΩ
^•xH˜ HÍ~°‰õΩ_»~ÚºOk ™êq∞sÜÕ∞. JO^Œ∞ˆH `«~åfiu "åHõºOÖ’ ''™êq∞s "åà◊¡#∞ <åfl~°∞. ^•xfl "å~°∞ ^èiŒ OK«@O ã¨=∞‡`«O HÍ^Œ∞. Hõ#∞Hõ<Õ "å\˜x "≥∂Ü«∞ÖËx ÉèÏ~°OQÍ
ÃÑ_»^•i Ѩ\ ˜ìOKå_»∞—— Jx ã¨Ê+¨ìO KÕÜ«∞_»O [iyOk. ¿Ñ~˘¯#@O [iyOk. "å~°O`å Hõeã≤ P #QÆÅxflO\˜h ¿ãHõiOz XHõ QÀuÖ’
71. '"åQÍÌ#O— JO>Ë ^èŒ~°‡OÃÑ· xÅHõ_»QÍ LO_Õ Ñ¨Hõ∆OÖ’ ã¨fi~°æO „Ѩ™êk™êÎ##fl ^≥·= Ѩ_Õâß~°∞. JѨÊ\˜ˆH =∂~°æqÇ‘Ï#`«‰õΩ Ö’<≥· L#fl ™êq∞s ‰õÄ_® U^À `≥zÛѨ_Õâß_»∞
"åQÍÌ#O HÍ=K«∞Û ÖË^• „áê|źO "˘ã¨QÆ∞`å##fl "åQÍÌ#O HÍ=K«∞Û ÖË^• `Ò~å`«∞ (Jk =∞#∞fl =∂„`«"∞Õ Jx =Ú#∞‡O^Œ∞ `≥Å∞ã¨∞OÎ k). `«~∞° "å`« "å_»∞ P #QÆÅxflO
„QÆO^äŒO „Ѩ™êk™êÎ##fl "åQÍÌ#O HÍ=K«∞Û. \˜h HõiyOz XHõ P=Ù^Œ∂_» PHÍ~°OÖ’ q„QÆǨxfl `«Ü«∂~°∞ KÕâß_»∞. JO^Œ∞Ö’H˜
72. ^Õ=Ùx "åQÍÌ<åxfl g∞~°∞ JO`« `«fi~°QÍ ZÖÏ =∞~°záÈÜ«∂~°∞? PÜ«∞# "åQÍÌ#O QÍeáÈ~Ú =zÛ#ѨC_»ÖÏ¡ 'JOÉÏ— J<Õ P=Ù `«~°Ç¨ â◊|ÌO q#=KÕÛk. D â◊|ÌO
KÕã≤ Z‰õΩ¯= HÍÅO HÍÖË^Õ?! g∞~°∞ P=Ù^Œ∂_»#∞ ѨÓlOKåeû#O`« J=ã¨~°O g∞ˆHO P^è•~°OQÍ ™êq∞s W„™ê~¸Öò ã¨O`«u"åix Ô~K«Û Q˘\Ïì_»∞. 'K«∂âß~å! W^Õ g∞
=zÛѨ_çOk? J#flk =¸™ê =∂@Ö’¡x JO`«~å~°÷O. P~å^茺 ^≥·=O. ã≤ã¨Öˇ·# ^≥·=O WHõ¯_Õ LO_»QÍ =¸™ê =∂~°æ„Éèí+¨µì_≥· ^≥·"å<Õfi+¨}Ö’
`«∂~°∞ Ѩ~°fi`«OÃÑ·H˜ áÈÜ«∂_»∞— Jx „Ѩ[ʼnõΩ #∂iáÈâß_»∞.
73. =¸™ê `«∂~°∞ Ѩ~°fi`«O #∞Oz uiy=KÕÛ =~°‰õÄ `å=Ú ^Õ=Ùx Jq^èÕÜ«∞`«‰õΩ 76. "åi J*Ï˝<åxfl, =¸~°ö`åfixfl ZuÎK«∂ѨÙ`«∂ JÖÏ¡ÇπÏ D q^èŒOQÍ J<åfl_»∞ : `«=∞
áêÅÊ_»É’=∞x "å~°∞ =¸™ê‰õΩ "åQÍÌ#O KÕã≤ LO\Ï~°∞. ÖË^• `å=Ú ‰õÄ_® "≥Ú~°Å#∞ PÅH˜OK«ÖxË , |^Œ∞Å∞ ѨÅHõÖxË q„QÆÇ¨ xfl "å~°∞ ѨÓlã¨∞<Î åfl~å? `«=∞‰õΩ
=¸™ê "≥#∞ˆH `«∂~°∞ H˘O_»ÃÑ·H˜ =™êÎ=∞x =∂@ WzÛ, P `«~°∞"å`« "å~°∞ ÖÏÉèíOQÍh, #+¨ìOQÍh U=∂„`«O KÕ‰õÄ~°ÛÖËx ÉÁ=∞‡ =ÚO^Œ∞ "å~°∞ "≥∂HõiÅ∞¡
P=Ù^Œ∂_»#∞ ѨÓlOK«@OÖ’ x=∞QÆ∞flÖˇ·áÈ~Ú LO\Ï~°∞. `«∞<åfl~å?
1361 1362
20.`åǨ MÏÅ JÅ"£∞ 696 20.`åǨ 16= áê~å
Ѩ_®¤~°∞. Ü«∞^•~å÷xH˜ g∞ x[ „ѨÉèí∞=Ù Jx #∞=Ùfi JO\Ï"Õ"∂≥ ##fl ÉèÜ í ∞« O`À
81
=∂„`«O Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_≥·# JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞. PyáÈÜ«∂#∞—— Jx Ǩ~°∂<£
HÍ|\˜ì g∞~°O^Œ~∂° ##∞fl J#∞ã¨iOK«O_ç. q=iOKå_»∞.
<Õ#∞ K≥Ñ≤Ê#@∞¡ #q∞‡ #_»=O_ç——77 Jx 95 ''™êq∞s! WHõ h ã¨OQÆ`Õq∞\©?—— Jx
„ѨɒkèOKå_»∞. (=¸™ê) J_çQÍ_»∞.
91 ''=¸™ê uiy=KÕÛ=~°‰Ωõ "Õ∞=Ú nxfl 96 ''"å~°∞ K«∂_»x ^•xfl <Õ#∞ K«∂âß#∞.
¿ãqOK«∞‰õΩO@∂ LO\Ï=Ú——78 Jx "å~°∞ <Õ#∞ ^≥=· ã¨O^Õâ"◊ åǨωõΩx áê^Œ =Ú„^ŒÖ’
ã¨=∂^è•#q∞KåÛ~°∞. #∞Oz XHõ Ñ≤_çÔH_»∞ =∞#∞fl fã¨∞‰õΩx
92 ''F Ǩ~°∂<£! gà◊√¡ ÃÑ_»^•i Ѩ@ì_»O JO^Œ∞Ö’ "Õâß#∞.82 <å =∞#ã¨∞ ‰õÄ_®
K«∂ã¨∂Î ‰õÄ_® (T~°∞‰õΩ<åfl"å?) U <å‰õΩ nxx ã¨~Ô #· kQÍ ã¨∂zOѨ*ãË O≤ k——
q+¨Ü∞« O x#∞fl J_»∞‰¤ Ωõ Ok? Jx J`«#∞ ["åaKåÛ_»∞.
93 ''#∞=Ùfi <å "≥#∞Hõ ~åÖË^qÕ ∞? Uq∞\©, `«# ™È^Œ~∞° x QÆ_O¤» Ѩ@∞ì‰Ωõ <åfl~°∞. `«Å"≥O„@∞HõÅ∞ Ѩ\ ì̃ ‰õΩkáê~°∞. ^•O`À Ǩτ[`ü
Ǩ~°∂<£ ÉÏ^èŒÑ¨_»∞`«∂, `«# Ѩ@¡ =∞s JO`« ^Œ∞~°∞ã¨∞QÍ „Ѩ=iÎOK«~å^Œx HÀ~å~°∞.
#∞=Ùfi ‰õÄ_® <å P[˝#∞ ZkiO Jã¨Å∞ [iyO^Õq∞\’ K≥|∞`å#∞ q#=∞x K≥ѨʙêQÍ~°∞...
Kå"å?——79 Jx =¸™ê J_çQÍ~°∞.
81. ''*Ïu [#∞Å∞ ##∞fl =∞s |ÅÇ‘Ï#∞xQÍ [=∞Hõ\Ïì~°∞. z=~°‰õΩ "å~°∞ ##∞fl
94 ''F <å =∂`åѨل`«∞_®! <å QÆ_®¤xfl ǨÏ`«=∂ˆ~ÛO^Œ∞‰õΩ ‰õÄ_® ã¨=∂Ü«∞`«Î=∞Ü«∂º~°∞—— (P~åÑ¶π – 142). D PÜ«∞`«∞#∞
Ѩ@∞ìHÀ‰õΩ. <å A`«∞ÎѨ\ ˜ì ÖÏQƉõΩ.80 |\˜ì J=QÆ`«=∞ÜÕ∞º ^Õq∞@O>Ë, Ǩτ[`ü Ǩ~°∂<£ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) ÉÏ^茺`å
'#∞=Ùfi W„™ê~¸Å∞ ã¨O`«uÖ’ peHõ x~°fiǨÏ}Ö’ U Ö’@∂ KÕÜ«∞ÖË^Œ∞. `«# =O`«∞ Hõ~°Î"åºxfl PÜ«∞# K«Hõ¯QÍ<Õ
`≥KåÛ=Ù. <å L`«~Î ∞° fiHÀã¨O xsH˜O∆ K«Ö^Ë ∞Œ — x~°fiiÎOKå~°∞. P=Ù^Œ∂_» ѨÓ[#∞Oz "åix Páê~°∞. J~Ú`Õ =º=Ǩ~°O JO`«ó
77. `«# *Ïu „Ѩ[Å∞ ™êq∞s =∂Ü«∞=∂@ʼnõΩ "≥∂ã¨áÈ~Ú P=Ù^Œ∂_»#∞ P~å^躌 ^≥=· OQÍ HõÅǨʼnõΩ ^•if¿ãÖÏ LOk. XHõ"Õà◊ "å~°∞ QÆ#Hõ `«##∞ ǨÏ`«ºKÕ¿ãÎ P q+¨Ü«∞O
KÕã¨∞‰õΩ#flѨC_»∞ Ǩτ[`ü Ǩ~°∂<£ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) P"Õ^Œ#`À K≥Ñ≤Ê# =∂@eq. "åiÖ’ peHõ#∞ `≥ã¨∞ÎOk. WѨC_çѨC_Õ Ñ¶≤~“<£ Hõ|O^èŒÇ¨Ï™êÎÅ #∞Oz |Ü«∞@Ѩ_ç,
78. P=Ù^Œ∂_»#∞ (q„QÆÇ¨ xfl) ѨÓlOK«@O "åiÔHO`À ÉÏQÍ JxÑ≤OzOk. P "≥∂AÖ’ ¿ãfiKåÛù"åÜ«Ú=ÙÅ∞ Ñ‘Å∞Û‰õΩO@∞#fl XHõ |ÅÇ‘Ï# =~°Oæ Ö’ ~°HáÎõ ê`«O ã¨$+≤Oì K«|_»@O,
"å~°∞ Ǩ~°∂<£ =∂@efl ‰õÄ_® ÖˇHõ¯KÕÜ«∞‰õΩO_® ÃÑ_»ã¨iQÍ ã¨=∂^è•#O WKåÛ~°∞. peHõ ~å=@O ZO`«=∂„`«O "åOKè«hÜ«∞O HÍ^Œ∞. =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) JHõ¯_»
ÖËHõáÈ=@O =Å#, Ѩiã≤÷`«∞Å x[ã¨fi~°∂ѨO QÆ∞iOz PÜ«∞#‰õΩ ѨÓiÎQÍ `≥bHõ
79. gà◊√¡ h =∂@ ÖˇHõ¯KÕÜ«∞#ѨC_»∞ #∞=Ùfi ZO^Œ∞‰õΩ gà◊¡ =∞^茺 PyáÈÜ«∂=Ù? `«Hõ∆}O áÈ=@O =Å¡ PÜ«∞# KåÖÏ f„=OQÍ ã¨ÊOkOz, `«# ™È^Œ~°∞}˜‚ QÆ\ ˜ìQÍ =∞O^ŒeO
#∞=Ùfi <å ^ŒQÆæ~°‰õΩ (`«∂~°∞ Ѩ~°fi`«OÃÑ·H˜) =zÛ ZO^Œ∞‰õΩ K≥ѨÊÖË^Œ∞? #∞=Ùfi <å Kå~°∞. "åã¨Î=O `≥eã≤# `«~°∞"å`« PÜ«∞# P áêáêxH˜ =¸ÅHÍ~°‰õΩ_≥·# =ºH˜Î
„ѨuxkèQÍ h Hõ~°Î"åºxfl 㨄Hõ=∞OQÍ ZO^Œ∞‰õΩ x~°fiiÎOK«ÖË^Œ∞? J#flk =¸™ê (™êq∞s) "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ =∞~°ÖÏ~°∞. D ã¨OѶ∞¨ @##∞ P^è•~°OQÍ KÕã∞¨ ‰õΩx =Úã≤O¡ Å ã¨"∞≥ Hÿ ºõ `«
=∂@Ö’¡x ÉèÏ=O. HÀã¨O |Ǩï^≥"· å~å^è<Œ å (+≤~¯ü ) KÕ+eì¨ fl K«∂ã‘K∂« _»#@∞¡ =kÖËÜ∞« @OÖ’ `«ÑC¨ ÖË^xŒ
80. `«# *Ïu „Ѩ[Å∞ |Ǩï^≥"· å~å^è#Œ ‰õΩ Ö’#∞HÍ=@O =¸™ê‰õΩ Pâ◊xáê`«O J~ÚOk. Z=~°~Ú<å `«ÅáÈ¿ãÎ Jk ã¨Ô~·#k HÍ^Œ∞. x*ÏxH˜ Ǩ~°∂<£ (JÖˇ·Ç≤Ï) =∂@Å
D ã¨OQÆu q#QÍ<Õ PÜ«∞# ã¨Ç¨Ï[OQÍ<Õ P„QÆǨÏO K≥O^•~°∞. `«# ™ê÷#OÖ’ L^ÕÌâ◊O Jk HÍ^Œ∞. JnQÍHõ =Úã≤¡O ã¨=∂[ SHõº`«‰õΩ Jã¨Å∞ „áêuѨkHõ
L`«Î~åkèHÍiQÍ xÜ«∞q∞`«∞_≥·# `«# ™È^Œ~°∞_»∞ Ǩ~°∂<£ ÉÏ^茺`å ~åÇ≤Ï`«ºO ‰õÄ_® UHõ^≥·"å~å^èŒ<Õ (`ÒÇ‘Ï^£).
D ^Œ∞~å‡~åæxH˜ XHõ HÍ~°}=∞x PÜ«∞# `«ÅáÈâß~°∞. JO^Œ∞ˆH HÀѨO`À PÜ«∞# 82. PÜ«∞`«∞Ö’x 'J„~°ã¨∂Öò— ( ) JO>Ë ^≥·=^Œ∂`« l„|~¸Öò (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)
1363 1364
20.`åǨ MÏÅ JÅ"£∞ 697 20.`åǨ 16= áê~å
97 JѨC_»∞ =¸™ê, ''㨈~! WHõ¯}∞‚Oz 98 Ü«∞^•~°"÷ ∞Õ q∞@O>Ë g∞ JO^Œi
"≥o§áÈ. h‰õΩ tHõ∆ Uq∞@O>Ë, h=Ù P~å^茺^≥·=O JÖÏ¡ÇπÏ =∂„`«"Õ∞. PÜ«∞#
rq`åO`«O 'J"≥∂‡ ##∞fl =Ú@∞ìHÀ `«Ñ¨Ê "Õ~˘Hõ P~å^茺 ^≥·=O ÖË<Õ ÖË_»∞.
HõO_ç—83 Jx JO@∂ LO\Ï=Ù. h #∞Oz PÜ« ∞ # *Ï˝ # O JxflO\˜ h P=iOz
Z\˜ì Ѩiã≤÷uÖ’#∂ `«Ñ≤ÊáÈx "åQÍÌ#O LOk—— (Jx K≥áêÊ_»∞).
=∞~˘Hõ\ ˜ ‰õÄ_® h HÀã¨O LOk.84 99 (F =ÚǨÏ=∞‡^£!) D q^èOŒ QÍ "Õ∞=Ú
W<åflà◊¥§ #∞=Ùfi JO\˜ÃÑ@∞ì‰Ωõ x L#fl h ѨÓ~°fiO [iy# Ѷ¨∞@#Å#∞86 h‰õΩ q=
P~å^茺 ^Õ=ÚxH˜ Ѩ>Ëì QÆ`Õq∞\’ ‰õÄ_® iã¨∂Î L<åfl=Ú. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ "Õ∞=Ú h‰õΩ
K«∂ã¨∞HÀ. "Õ∞=Ú ^•xfl HÍeÛ, Éèãí ‡¨ O KÕã≤ =∂ =^ŒÌ #∞O_ç XHõ Ç≤Ï`ÀѨ^Õâßxfl
ã¨=Ú„^ŒOÖ’ qã≤ˆ~™êÎ=Ú——85 J<åfl_»∞. WzÛ L<åfl=Ú.87
Jx J`«ºkèHõ=∞Ok W™ê¡g∞Ü«∞ q^•fiOã¨∞Å∞ ÉèÏqOKå~°∞. l„|~¸Öò (JÖˇ·Ç≤Ï 100 nxѨ@¡ q=ÚY`« K«∂Ñ≤#"å_»∞88
ã¨ûÖÏO) QÆ∞„~°OÃÑ· ™êfis J=@O ™êq∞sH˜ HõxÑ≤OzOk. P J_»∞QÆ∞*Ï_»Ö’¡x =∞\˜xì „Ñ¨à◊Ü«∞k<å# ÃÑ^ŒÌ (áêѨ) ÉèÏ~°O
™êq∞s fã¨∞‰õΩx Éèí„^ŒÑ¨iKå_»∞. P =∞\˜ìÖ’ =∞Ç≤Ï=∞ LOk. P Ñ≤_çÔH_»∞ =∞\˜ìx "≥∂™êÎ_∞» .89
™êq∞s HõiyOz# #QÆÅÖ’ HõeÑ≤ P=Ù^Œ∂_» ÉÁ=∞‡ KÕâß_»∞ ÖË^• ÉÁ=∞‡#∞ KÕã≤# 101 JO^Œ∞Ö’ "å_»∞ âßâ◊fi`«OQÍ z‰õΩ¯‰õΩ
Ñ≤^ŒÑ¨ P =∞#∞fl#∞ ֒ѨŠ"Õâß_»∞. P =∞\˜ì =∞Ç≤Ï=∞`À P ^Œ∂_»Ö’ #∞Oz áÈ`å_»∞.90 JÖÏO\˜ "åi HÀã¨O „ѨàÜ ◊ ∞«
'JOÉèÏ— J<Õ â◊|ÌO =KÕÛk. P â◊|ÌO "å~°O^Œih =∞ÉèíºÃÑ\˜ìOk. ^•xfl "å~°∞ k<å# =∞Ǩ K≥_»¤ |~°∞=Ù LO@∞Ok.
P~å^茺 ^≥·=OQÍ `«ÅáÈã≤ ѨÓ*ÏѨÙ#™ê¯~åÅ∞ "≥Ú^ŒÖˇ\Ïì~°∞.
83. ''<å‰õΩ ^Œ∂~°OQÍ [~°QÆO_ç. ##∞fl =Ú@∞ìHÀ=^Œ∞Ì—— Jx rq`åO`«O K≥|∞`«∂ P™êfikOz# Jaè=∂#^è#Œ ∞Öˇ=~°∂, ^è~Œ å‡=ÅOc‰õΩÖ’¡ *Á~°|_ç# WÖÏO\˜ JѨã=¨ º
LO\Ï=Ù– ZO^Œ∞HõO>Ë J`«xfl Z=~°∞ `åH˜<å `åH˜#"å~°∂, ã¨fiÜ«∞OQÍ ™êq∞s `«#∞, Jâ◊√^•úxfl ã¨Ç≤ÏOK«ÖË~°∞.
‰õÄ_® f„="≥∞ÿ# [fi~°O`À ÉÏ^èŒÑ¨_Õ"å~°∞. JO^Œ∞ˆH J`«#∞ =∞#∞+¨µÅ∞ ^ŒQÆæ~°‰õΩ 86. F =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) ! =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) – Ѷ≤~üB<£Å QÍ^äŒ#∞ h‰õΩ `≥eÑ≤#>Ë¡
~å=@O K«∂z#ѨC_»ÖÏ¡ '##∞fl `åHõ=^Œ∞Ì— Jx ˆHHõÖË¿ã"å_»∞. JÖÏ H˘O`«HÍÅO W`«~° „Ѩ=HõÎÅ =$`åÎO`åÅ#∞ ‰õÄ_® h‰õΩ ã¨O^Œ~Àƒùz`«OQÍ qxÑ≤ã¨∂Î LO\ÏO.
QÆ_çzOk. P `«~°∞"å`« "å_»∞ =∂#= ã¨=∂*Ïxfl =^Œe J_»=ÙÖ’¡H˜ "≥o§áÈÜ«∂_»∞. P ã¨OѶ∞¨ @#Åhfl h =∞#ã¨∞Ö’ "≥∞^ŒÅ∞`«∂ LO_®e. h *Ïu „Ѩ[ʼnõΩ P QÍ^äÅŒ #∞
J`«x rq`«O ã¨=∞HÍb# „Ѩ[ʼnõΩ XHõ QÆ∞}áê~î°OQÍ q∞yeáÈ~ÚOk. =∂#= q=iã¨∂Î LO_»∞. `«^•fi~å "å~°∞ QÆ∞}áê~î°O QÆ~°Ñ¨=K«∞Û.
ã¨=Ú^•Ü«∂Å#∞ JѨ=∂~°æO áêÅ∞ KÕÜ«∞_®xH˜ Z=_≥xfl H˘`«ÎѨÙO`«Å∞ `˘‰õΩ¯`å_À 87. WHõ¯_» 'Ç≤Ï`ÀѨ^Õâ◊O— JO>Ë Y∞~üP<£ „QÆO^äŒO Jx ÉèÏ=O. D „QÆO^äŒO ^•fi~å
WǨÏѨ~°Ö’HÍÖ’¡ JO`Õ Ñ¨~åÉèí"åxH˜ Ö’#=Ù`å_»∞. ^•ã¨∞_»∞ `«# „ѨÉèí∞=Ù#∞ *Ï˝Ñ¨HõO KÕ™êÎ_»∞. ã¨<å‡~°æO á⁄O^Œ∞`å_»∞. ™êѶ¨ÅºÉèÏQƺO
á⁄O^Œ∞`å_»∞.
84. Ѩ~Ö° ’HõOÖ’ qkèOK«|_Õ tHõ∆ "Õ~∞° QÍ LOk. ^•#∞flOz `«ÑÊ≤ OK«∞HÀ=@O Jã¨OÉè=í O.
88. JO>Ë D „QÆO^ä•xfl qâ◊fiã≤OK«x"å_»∞... WO^Œ∞Ö’ „QÆO^ä㌠O÷¨ J~Ú L#fl q+¨Ü∂« Å#∞
85. nxfl|\˜ì qk`«=∞ÜÕ∞º^Õq∞@O>Ë +≤~ü¯ (|Ǩï^≥·"Àáêã¨#)#∞ x~°∂‡eOK«@O, ^•x PK«~°}Ö’ ÃÑ@ìx"å_»∞.
J=âıëêÅ#∞ ã¨~Ú`«O <å=∞~°∂áêÅ∞ ÖˉõΩO_® KÕÜ«∞@O J=ã¨~°O. H˘O^Œ~°∞ 89. ZO^Œ∞HõO>Ë "å_»∞ K≥_∞» ÅK≥@∞ì, áêáêŠѨÙ@ì J~Ú LO\Ï_»∞. "å_ç Hõ~‡° ŠѨ„`«OÖ’
a^£JfÅ∞ (^è~Œ ‡° OÖ’ H˘`«Î ѨÙO`«Å∞ `˘ˆH¯"å~°∞) `«ÅáÈã¨∞#Î fl@∞¡QÍ D K«~º° H˜OK«Ñi¨ KÕ ã¨`«¯~°‡Å<Õq LO_»=Ù – Jhfl ^Œ∞+¨¯~°‡ÖË LO\Ï~Ú.
K«~°ºHÍ^Œ∞. ÃÑ·QÍ Wk P`å‡aè=∂#O`À =Ú_çѨ_ç L#fl JOâ◊O. ã¨`«º^èŒ~å‡xfl 90. ^•#∞flOz `«Ñ≤ÊOK«∞HÀ=@OQÍh, áêiáÈ=@OQÍh [~°QÆ^Œ∞.
1365 1366
20.`åǨ MÏÅ JÅ"£∞ 698 20.`åǨ 16= áê~å
102 â◊OYO T^Œ|_Õ ~ÀA – 91 "Õ∞=Ú 105 "å~°∞ x#∞fl Ѩ~°fi`åŠѨiã≤÷u
JѨ~å^èŒ∞Å#∞ P ~ÀA (ÉèíÜ«∞O QÆ∞iOz J_»∞QÆ∞`«∞<åfl~°∞. "åiH˜ÖÏ
=¸ÅOQÍ) Hõà√◊ ¡ he ~°OQÆ∞Ö’H˜ =∂i K≥ѨC: ''<å „Ñ¨Éèí∞=Ù "å\˜x `«∞`«∞ÎxÜ«∞
áÈ~Ú# ã≤÷uÖ’ ã¨g∞Hõi™êÎ=Ú. Å∞QÍ KÕã≤ ZQÆ∞~°"Õ™êÎ_»∞.
103 "å~°∞ Ѩ~°ã¨Ê~°O, ''=∞#O („ѨѨO 106 ''=∞i Éè∂í q∞x K«^∞Œ <≥#· "≥∞^ÿ •#OQÍ
K«OÖ’) Ѩk~ÀAÅHõ<åfl Z‰õΩ¯= LO_ç KÕã≤"Õ™êÎ_»∞.
LO_»O—— Jx QÆ∞ã¨QÆ∞ã¨ÖÏ_»∞‰õΩO@∂ 107 ''JO^Œ∞Ö’ h‰õΩ ZÖÏO\˜ =OHõ~Å° ∞
LO\Ï~°∞.92 QÍh, "≥∞@ìѨÖÏ¡Å∞ QÍh HÍ#~å=Ù.——
104 "åˆ~O K≥ѨC‰õΩO@∞<åfl~À =∂‰õΩ 108 P ~ÀA "å~°O^Œ~°∂ Ñ≤eKÕ"åx
ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. "åiÖ’ (^è•i‡HõOQÍ) "≥#∞Hõ Ѩ_çáÈ`«∞O\Ï~°∞.94 JO^Œ∞Ö’ (P
JO^ŒiHõ<åfl =∞Oz Ѩ^ŒúuÃÑ· J#∞ã¨~°}Ö’) ZÖÏO\˜ =OHõ~°`«#O
93
L#fl"å_»∞, ''Jã¨Å∞ g∞~°∞ XHõ¯ ~ÀA LO_»^Œ∞.95 Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_≥·# JÖÏ¡ÇπÏ
=∂„`«"∞Õ L<åfl~°∞—— JO\Ï_»∞. ã¨=∞Hõ∆OÖ’ JO^Œi HõO~î°ã¨fi~åÅ∞ `«yæ
91. â◊OYO JO>Ë J^˘Hõ ~°Hõ"≥∞ÿ# 'H˘=Ú‡—. ^≥·"å*Ï˝#∞™ê~°O W„™êѶ‘Öò (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) áÈ~Ú LO\Ï~Ú. QÆ∞ã¨Q∞Æ ã¨Å∞ `«Ñʨ h‰õΩ
â◊OYO ѨÓiOK«QÍ<Õ „Ѩà◊Ü«∞O ã¨OÉèíqã¨∞ÎOk (=Úã¨fl^≥ JǨχ^£ – 2/191). "Õ~˘Hõ =∞~˘Hõ\ ˜ qxÑ≤OK«^∞Œ .96
ǨÏnã¨∞Ö’ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) WÖÏ „Ѩ=zOKå~°∞ : ''W„™êѶ‘Öò JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO 109 P ~ÀA Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_»∞ Z=i
â◊OMÏxfl <À\˜ =Ú^ŒÖÌ ÏQÍ KÕã∞¨ ‰õΩx ã≤^OúŒ QÍ L<åfl~°∞ (JO>Ë <À\˜ ^ŒQ~ˆæÆ ÃÑ@∞ì‰Ωõ x Hõ~Ú<å J#∞=∞uOz, J`«x =∂@#∞
L<åfl~°∞) `«Å#∞ =Oz, ZѨC_»∞ P*Ï˝Ñ≤OK«|_»∞`«∞O^À, ZѨC_»∞ â◊OYO ѨÓiOK« (q#_®xH˜) W+¨ìѨ_ç`Õ `«Ñ¨Ê – Z=i
=Åã≤=ã¨∞ÎO^À#x „ѨÉèí∞=Ù P[˝ HÀã¨O Z^Œ∞~°∞K«∂ã¨∞Î<åfl~°∞. (ui‡r– ã≤Ѷ¨`«∞Öò ã≤áê¶ ~°ã∂¨ K≥Å<¡ ~Õ ^° ∞Œ .97
dÜ«∂=∞ J^蕺ܫ∞O). W„™êѶ‘Öò "≥Ú^Œ\ ˜™êi â◊OYO T^ŒQÍ<Õ =∞$`«∞º=Ù
ã¨OÉèíqã¨∞ÎOk. Ô~O_»=™êi â◊OYO T^ŒQÍ<Õ JÖÏ¡ÇπÏ P[˝ÃÑ· JO^Œ~°∂ ÖËz Ǩτ+π á¶êu~ü ã¨∂~å – 37† "≥∂q∞#∂<£ : 112 – 114† <ålP`ü). D "åHͺÅ
"≥∞^ÿ •#OÖ’H˜ Ǩ[~°=Ù`å~°∞. D PÜ«∞`«∞Ö’ „Ѩ™êÎqOK«|_ç#k ~Ô O_»=™êi T^Œ|_Õ ™ê~åOâ◊O Uq∞@O>Ë âßâ◊fi`«"∞≥ #ÿ rq`«OÃÑ· Hõ}∆ ÉèOí QÆ∞~°"∞≥ #ÿ rq`åxH˜ „áê^è•#º`«
â◊OYO QÆ∞iOKÕ. W=fi‰õÄ_»^Œ∞.
92. P<å_»∞ ã¨~°fi„`å <≥ÅH˘<Õ cè`å=Ç¨Ï Ñ¨iã≤÷u HÍ~°}OQÍ "å~°∞ Ѩ~°ã¨Ê~°O QÆ∞ã¨QÆ∞㨠94. P ~ÀA Z`«Î~Ú# Ѩ~°fi`åÅ∞, QÆ∞@ìÅ∞, PHÍâß#flO>Ë ÃÑ^ŒÌ ÃÑ^ŒÌ Hõ@ì_®Å∞– Jhfl
<ÕÅ=∞@ì"≥∞ÿ ã¨=∂#"≥∞ÿáÈ`å~Ú. #^Œ∞Å∞, ã¨=Ú„^•ÅÖ’x h~°∞ WOH˜áÈ`«∞Ok.
ÖÏ_»∞‰õΩO\Ï~°∞. aQÆæ~°QÍ =∂\Ï¡_»∞HÀ=\ÏxH˜ ÉèíÜ«∞Ѩ_»`å~°∞. <ÕÅO`å K«^Œ∞#∞QÍ J~ÚáÈ`«∞Ok. P `«~°∞"å`« Ñ≤eKÕ "åx #∞Oz XHõ Ñ≤Å∞ѨÙ
93. JO>Ë "åiÖ’ JO^ŒiHõ<åfl Z‰õΩ¯= |∞kú=∞O`«∞_»∞, q"ÕK«<åѨ~°∞_»∞ J#fl=∂@. q#=ã¨∞ÎOk. JO^Œ~°∂ P Ñ≤Å∞ѨÙ#∞ JO^Œ∞‰õΩx J`«xfl J#∞ã¨i™êÎ~°∞.
„áêѨOzHõ rq`«O "åiH˜ H˘xfl ~ÀAÅ, H˘xfl Ѷ¨∞_çÜ«∞Å rq`«O JxÑ≤ã¨∞ÎOk. 95. JO>Ë P Ñ≤eKÕ"å}˜‚ =^Œe "å~°∞ W@∂ W@∂ "≥à◊§~°∞.
''P Ѷ¨∞_çÜ«∞ ã¨OÉèíqOz# ~ÀA# JѨ~å^èŒ∞Å∞, `å=Ú XHõ QÆ_çÜ«∞ HÍÅOHõ<åfl 96. P<å_»∞ ã¨~°fi„`å xâ◊≈|ÌO P=iã¨∞ÎOk. J_»∞QÆ∞Å ã¨=fi_ç, QÆ∞ã¨QÆ∞ã¨Å∞ `«Ñ¨Ê =∞~À
Z‰õΩ¯=QÍ „ѨѨOK«OÖ’ LO_»ÖË^Œx „Ѩ=∂}ÏÅ∞KÕã≤ =∞s K≥|∞`å~°∞—— (~°∂"£∞ – â◊|ÌO q#|_»^Œ∞.
55). W^Õ q+¨Ü∞« O D „QÆO^äOŒ Ö’ J<ÕHKõ À@¡ „Ѩ™êÎ=#‰õΩ =zÛOk. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ: 97. P ~ÀA Z=i ã≤á¶ê~°ã¨∂ Z=i H˘~°‰õÄ Ñ¨xH˜~å^Œ∞. HÍHõáÈ`Õ Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_≥·#
1367 1368
20.`åǨ MÏÅ JÅ"£∞ 699 20.`åǨ 16= áê~å
110 "åiH˜ =ÚO^Œ∂ "≥#∞HÍ L#fl ã≤u÷ x J<åºÜ«∞O [~°∞QÆ∞`«∞O^Œ#fl [O‰õΩQÍh,
QÆ∞iOz JÖÏ¡ÇπωõΩ =∂„`«"Õ∞ `≥Å∞ã¨∞. `«# ǨωõΩ¯ HÍ*ËÜ∞« |_»∞`«∞O^Œ#fl cèuQÍh
J~Ú`Õ "åiH˜ =∂„`«O PÜ«∞xfl QÆ∞iOz LO_»^∞Œ .100
ѨÓiÎQÍ `≥b^Œ∞.98 113 W^Õq^èŒOQÍ (F „Ѩ=HÍÎ!) "Õ∞=Ú
111 (P<å_»∞) JO^Œi =ÚMÏÅ∞ ã¨r nxx hÃÑ· J~°cƒ Y∞~üP<£QÍ
=Ù_»∞, x`«∞º_»∞ J~Ú# JÖÏ¡ÇπÏ Z^Œ∞@ J=`«iOѨ*âË ß=Ú. „Ѩ[Å∞ ÉèÜ í ∞« Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞
101
ѨÓiÎQÍ „H˜OkH˜ "åe LO\Ï~Ú. xâ◊Û Hõey LO_»QÅÆ O^Œ∞ʼnõΩ, ÖË^• "åiÖ’
Ü«∞OQÍ ^Œ∞~å‡~°æO (|~°∞=Ù) "≥∂¿ã"å_»∞ ^è~Œ ‡° zO`«# ~ˆ HÔ `ÕOÎ ^Œ∞‰õΩ102 ѨÅ∞ q^è•
<åâ◊#=∞=Ù`å_»∞.99 Å∞QÍ WO^Œ∞Ö’ ÉèíÜ«∞É’^èŒ KÕâß=Ú.
112 WHõ ã¨`å¯~åºÅ∞ KÕã#≤ "å_»∞† J`«#∞ 114 Hõ#∞Hõ x[ ™ê„=∂@∞ì J~Ú#
qâßfiã≤ ‰õÄ_® J~Ú=ÙO>Ë – J`«xH˜ JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ ã¨~Àfi#fl`«∞_»∞.103 h =^ŒÌ‰õΩ
^Õ=Ù_»∞ J#∞=∞uOz# H˘O^Œ~°∞ =∂„`«"Õ∞ ã≤á¶ê~°ã¨∞ KÕÜ«∞QÆÅ∞QÆ∞`å~°∞. Jn ѨOѨ|_Õ '=Ç‘Ï— (^≥=· "å}˜) ѨÓiÎ HÍ#O`«
JO^ŒiHÀã¨O ã≤á¶ê~°ã¨∞ KÕÜ«∞ÖË~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ Z=i q+¨Ü«∞OÖ’ U^Œ<åfl q#_®xH˜ =~°‰õÄ #∞=Ùfi Y∞~üP<£ ѨiîOK«@OÖ’
ã¨=∞‡u™êÎ_À "åi q+¨Ü∞« OÖ’ =∂„`«"∞Õ U^Œ<åfl ã≤áê¶ ~°ã∞¨ KÕÜ∞« QÆÅ∞QÆ∞`å~°∞. Z=~°∞ `˘O^Œ~°Ñ¨_»‰õΩ.104 J~Ú`Õ ''„ѨÉèí∂! <å
"å~°∞? UHõ^≥·"Àáê㨉õΩÅ∞ – XHõ¯_≥·# JÖÏ¡ÇπÏ#∞ #q∞‡#"å~°∞. +≤~ü¯‰õΩ ^Œ∂~°OQÍ *Ï˝<åxfl ÃÑOK«∞——105 Jx =∂„`«O "Õ_∞» HÀ.
L#fl"å~°∞. D q+¨Ü∞« O k=º Y∞~üP<£Ö’ J<ÕHKõ À@¡ K«iÛOK«|_çOk. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ: (ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O – H˜`å|∞Öò a„~ü). `«# <≥uÎ# +≤~ü¯ ÉèÏ~åxfl "≥∂ã¨∂Î =zÛ#"å_»∞
#["£∞ – 26† JOaÜ«∂ – 28† ã¨ÉÏ – 23† #ÉÏ – 38, PÜ«∞`«∞Öò ‰õΩsû Ѷ∞¨ ’~° Ѩ~åÉè"í åxH˜ QÆ∞~°=Ù`å_»∞. ZO^Œ∞HõO>Ë +≤~¯ü KåÖÏ ÃÑ^ŒÌ J<åºÜ«∞O. Hõ=∆ ∂~°›O
(J#QÍ |Y~° ã¨∂~å, 255= PÜ«∞`«∞). HÍx áêѨO.
98. "≥#∞Hõ\ ˜ PÜ«∞`«∞Ö’ ã≤á¶ê~°ã¨∞‰õΩ ã¨O|OkèOz# H˘xfl ã¨∂„`åÅ∞ `≥Å∞Ѩ|_®¤~Ú. 100. W`«~°∞Å áêáêÅ ÉèÏ~°O QÆ#Hõ `«#ÃÑ· "Õ¿ãÎ Jk J<åºÜ«∞O JxÑ≤OK«∞‰õΩO@∞Ok.
Z=~°∞ ZO`« ÃÑ^ŒÌ <Õ~°ã¨∞ÎÖ’, Z=~°∞ ã≤á¶ê~°ã¨∞‰õΩ J~°∞›Ö’, Z=~°∞ HÍ~À JÖÏ¡ÇπωõΩ ѨÙ}ºHÍ~åºÅ‰õΩ `«y# „ѨuѶŨ O W=fiHõáÈ`Õ Ç¨Ï‰õΩ¯ HÍ*ËÜ∞« |_ç#@¡=Ù`«∞Ok. J~Ú`Õ
=∂„`«"∞Õ `≥Å∞ã¨∞. JO^Œ∞Hˆ „Ѩ=HõÅÎ , ã¨[#˚ ∞Å KÕ`« Z=i ã≤áê¶ ~°ã∞¨ #∞ P"≥∂kOKåÖ’ ^Õ=Ùx <åºÜ«∞™ê÷#OÖ’ WÖÏO\˜ J<åºÜ«∞O [~°QÆ^Œ∞.
JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ x~°‚~Ú™êÎ_»∞. ZO^Œ∞HõO>Ë U áêѨO Hõ∆=∂~°›"≥∂, Uk HÍ^À PÜ«∞#‰õΩ
JO`å `≥Å∞ã¨∞. P x~°‚Ü«∞O ÔQ·H˘<Õ JkèHÍ~°O W`«~°∞ʼnõΩ LO_»^Œ∞. 101. JO>Ë áêáêÅ#∞, x+≤^Œú (ǨÏ~åO) q+¨Ü«∂Å#∞, huÉÏǨϺ"≥∞ÿ# Ѩ#∞Å#∞ Ѩi`«º
lOz ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«"≥∞ÿ# q^è•<åxfl J=ÅOaOK«_®xH˜QÍ#∞.
99. ZO^Œ∞HõO>Ë P ~ÀA JÖÏ¡ÇÏπ JO^ŒiH© ѨÓiÎ <åºÜ«∞O KÕ™êÎ_∞» . „Ѩu ǨωõΩ¯^•~°∞xH©
J`«x ǨωõΩ¯#∞ WÑ≤Ê™êÎ_»∞. PYiH˜ H˘=Ú‡Å∞QÆÅ XHõ "Õ∞Hõ H˘=Ú‡Å∞ ÖËx "Õ∞Hõ#∞ 102. JO>Ë "åiÖ’ ^≥·=q^èÕÜ«∞`å ÉèÏ=O [xOKåe. ^≥·=™êg∞ѨºO á⁄O^Œ\ÏxH˜ "å~°∞
Ç≤ÏOã≤Oz LO>Ë ^•x #+¨ìѨiǨ~°O ‰õÄ_® WÑ≤ÊOK«|_»∞`«∞Ok (ã¨Ç‘ÏÇπÏ =Úã≤¡O `åѨ„`«Ü«∞Ѩ_®e. "≥#∞Hõ\ ˜ *Ï`«∞Å ã≤÷uQÆ`«∞Å#∞, ã¨OѶ¨∞@#Å#∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩx
– H˜`å|∞Öò a„~ü† =Úã¨fl^≥ JǨχ^£ – ã¨OѨÙ\˜:2, ¿Ñr – 235). JO^Œ∞ˆH QÆ∞}áê~î°O <Õ~°∞ÛHÀ"åe – W^Õ Y∞~üP<£ J=`«~°}Ï L^ÕÌâ◊O.
=∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) "å~°∞ D ǨÏnã¨∞Ö’<Õ ''„Ѩu ǨωõΩ¯^•~°∞xH© J`«x 103. PÜ«∞# KÕ¿ã "åQÍÌ#O ã¨`«ºO. PÜ«∞# ÃÇÏK«ÛiHõ ‰õÄ_® ã¨`«º"Õ∞. ã¨fi~°æ#~°HÍÅ∞
ǨωõΩ¯#∞ W=fiO_ç—— Jx K≥áêÊ~°∞. ÖËHõáÈ`Õ f~°∞Êk<å# W=fi=Åã≤ LO@∞Ok. ‰õÄ_® ã¨`«º"Õ∞. PÜ«∞# `«~°Ñ¶¨Ù# J=`«iOѨ*ˇÜ«∞º|_Õ „Ѩun ã¨`«º"Õ∞.
=∞~À ǨÏnã¨∞Ö’ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨) WÖÏ „ѨɒkèOKå~°∞ – ''J<åºÜ«∂xH˜ ^Œ∂~°OQÍ 104. ^≥·=^Œ∂`« l„|~¸Öò (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) ^≥·=ã¨O^Õâ◊O fã¨∞‰õΩx =zÛ, „Ѩ=HõÎ (ã¨)‰õΩ
LO_»O_ç. ZO^Œ∞HõO>Ë J<åºÜ«∞O „Ѩà◊Ü«∞k<å# JO^èŒHÍ~°OQÍ Ñ¨i}q∞ã¨∞ÎOk—— qxÑ≤Oz#ѨC_»∞, ^•xfl HõO~î°ã¨÷O KÕã¨∞HÀ=\ÏxH˜ PÜ«∞# (ã¨Å¡ÖϡǨï JÖˇ·Ç≤Ï =
1369 1370
20.`åǨ MÏÅ JÅ"£∞
115 "Õ∞=Ú P^Œ"£∞‰õΩ =ÚO^Õ QÆ\ ˜ìQÍ
`åH©^Œ∞ KÕâß=Ú. HÍx J`«#∞ =∞~°z
áÈÜ«∂_»∞. =∂‰õΩ J`«xÖ’ ã¨OHõÅÊ |ÅO
HõxÑ≤OK«Ö^Ë ∞Œ .106
ã¨Å¡O) `«fi~°Ñ¨_Õ"å~°∞. XHõ¯ JHõ∆~°O ‰õÄ_® =∞~°záȉõΩO_® ѨÓiÎQÍ *Ï˝Ñ¨HõO
KÕã¨∞HÀ"åÅ#flk „Ѩ=HõÎ (ã¨) L^ÕÌâ◊O. J~Ú`Õ D q+¨Ü«∞OÖ’ `˘O^Œ~°Ñ¨_»=Åã≤#
ѨxÖË^Œh, ^≥·="å}˜x =ÚO^Œ∞ „â◊^ŒúQÍ q<åÅh, P `«~°∞"å`Õ HõO~î°ã¨÷O KÕÜ«∂Åx
JÖÏ¡ÇÏπ PÜ«∞#‰õΩ `åH©^∞Œ KÕâß_»∞. ZO^Œ∞HõO>Ë q+¨Ü∂« xfl =∞<ÀѶŨ HõOÃÑ· =Ú„kOKÕ
ÉÏ^躌 `« `«#^Œx JÖÏ¡ÇÏπ K≥áêÊ_»∞. nx q=~åÅ∞ JÖò dÜ«∂=∞ ã¨∂~åÖ’ ~å#∞<åfl~Ú.
105. JO>Ë *Ï˝<åxfl, J=QÍǨÏ<å â◊HxΘ ÃÑOá⁄OkOK«=∞x JÖÏ¡ÇÏπ #∞ `«~K° ∂« "Õ_∞» ‰õΩO@∂
LO_®e. D PÜ«∞`«∞ JO^ŒiH© =iÎã¨∞ÎOk. =ÚYºOQÍ W™ê¡g∞Ü«∞ q^•fiOã¨∞Å∞
D PÜ«∞`«∞#∞ J#∞x`«ºO ^Œ$+≤ìÖ’ ÃÑ@∞ì‰õΩx ^è•i‡Hõ f~°∞ÊÅ∞ (Ѷ¨`åfiÅ∞) WKÕÛ
ã¨=∞Ü«∞OÖ’ q+¨Ü∂« xfl ѨÅ∞ HÀ}ÏÅ #∞Oz `«~z° K«∂_®e. ã¨∂Å÷ ^Œ$+≤`ì À, q∞_çq∞_ç
*Ï˝#O`À 'Ѷ¨`åfi—Å∞ *Ïs KÕÜ«∞‰õÄ_»^Œ∞. f~°∞ʉõΩ ã¨O|OkèOz HÍ=Åã≤#O`«
ã¨=∂Kå~åxfl ã¨=Úáêi˚OKåe. WO^Œ∞Ö’ ZÖÏO\˜ JÅã¨`fi« O K«∂Ѩ‰Äõ _»^∞Œ . ^è•i‡Hõ
ѨiÉèÏ+¨Ö’ 'WÖò‡— (*Ï˝#O) JO>Ë Jã¨Å∞ Y∞~üP<£ ǨÏnã¨∞Å *Ï˝#"Õ∞. q∞ye#
q^ŒºÅhfl ‰õÄ\˜H˜, HÀ@¡‰õΩ ã¨O|OkèOz#"Õ. JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) `«~°K«∂
JÖÏ¡ÇπÏ#∞ „áêi÷ã¨∂Î LO_Õk Y∞~üP<£ ǨÏnã¨∞ŠѨi*Ï˝#O HÀã¨"Õ∞. D '*Ï˝#O—
^•fi~å ^•ã¨∞xH˜ ^≥·=O`À ã¨O|O^èŒO U~°Ê_»∞`«∞Ok. WOHÍ D *Ï˝#O ^•fi~å
=∞x+≤ #_»=_çHõ ã¨O㨯iOK«|_»∞`«∞Ok. U q+¨Ü∂« ŠѨ@¡ ^Õ=Ù_»∞ „Ѩã#¨ ∞fl_»=Ù`å_À,
=∞ˆ~ q+¨Ü«∂ÅѨ@¡ J„Ѩã¨#∞fl_»=Ù`å_À `≥Å∞ã¨∞HÀ=\ÏxH˜ gÅ=Ù`«∞Ok. WÖÏO\˜
^Œ∞PÖÖ’ WOH˘Hõ ^Œ∞P Wk : =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨) D ^Œ∞P ‰õÄ_® KÕã¨∂Î LO_Õ"å~°∞:
''JÖϡǨï=∞‡<£ á¶êh a=∂ JÅ¡=∞Îh = Je¡g∞fl =∂ Ü«∞#Êù=Ùh = l^£h WŇ<£.
=ÖòǨÏ=ÚÌ eÖÏ¡Ç≤Ï JÖÏ ‰õΩe¡ ǨÖò.—— (Wɡfl=∂[) J#∞"å^ŒO : F JÖÏ¡ÇπÏ! h=Ù
<å‰õΩ <ÕiÊ# q^Œº ^•fi~å <å‰õΩ „ѨÜ≥∂[<åxfl KÕ‰õÄ~°∞Û. „ѨÜ≥∂[#O HõeˆQ q^Œº<Õ
<å‰õΩ <ÕiÊOK«∞. <å *Ï˝#OÖ’ =$kú<˘ã¨QÆ∞. ã¨~åfi=ã¨÷Ö’¡#∂ JÖÏ¡ÇπψH ™È΄`«O
â’aèã∞¨ OÎ k.
106. =∞~°záÈ=@O J<Õk =∂#= ã¨ÇϨ ["≥∞#ÿ ^Ò~°ƒÅºO. =∂#=Ùx =∞<À|ÅO ‰õÄ_®
`«~K° ∂« `«_|» _»∞`«∂ LO@∞Ok. D ~Ô O_»∞ |ÅÇ‘Ï#`«Å =¸ÅOQÍ<Õ Ã+`· å<£ =∞x+≤ÃÑ·
ã¨∞<åÜ«∂ã¨OQÍ ^•_çK™Õ êÎ_∞» . XHõ"àÕ ◊ D |ÅÇ‘Ï#`«Ö’¡ ^≥=· kèHͯ~°ÉÏè =O, Jq^èÜ
Õ ∞« `«
=O\˜ J=ÅHõ} ∆ ÏÅ∞ JO`«s#¡ O H͉õΩO_® L#fl@¡~Ú`Õ Jq HõO∆ `«=º"Õ∞. J@∞=O\˜
|ÅÇ‘Ï#`«Å∞ XHõ „Ѩ=HõÎ ™œjÖϺxH˜ ‰õÄ_® q~°∞^Œú"≥∞ÿ#q HÍ=Ù. u~°∞QÆ∞ÉÏ@∞
1371
700 20.`åǨ 16= áê~å
116 ''P^Œ"£∞‰õΩ ™êëêìOQÆѨ_»O_ç—— Jx
"Õ∞=Ú ^≥·=^Œ∂`«Å`À J#flѨC_»∞ Wc¡ã¨∞
`«Ñ¨Ê JO^Œ~°∂ ™êëêìOQÆѨ_®¤~°∞. "å_»∞
=∂„`«O ã¨Ê+ì̈OQÍ x~åHõiOKå_»∞.
117 JѨC_»∞ "Õ∞=Ú WÖÏ J<åfl=Ú :
''F P^Œ"£∞! g_»∞ h‰õÄ, h ÉèÏ~°º‰õÄ |^Œú
q~Àkè. (*Ï„QÆ`!Ϋ ) "å_»∞ g∞i^ŒiÌ h ã¨fi~°Oæ
#∞Oz "≥à◊¡Q˘>Ëì ã≤÷u ~å‰õÄ_»^Œ∞ ã¨∞=∂!
XHõ"Õà◊ J^ÕQÆ#Hõ [iy`Õ #∞=Ùfi HõëêìÖ’¡
Ѩ_®eû=ã¨∞OÎ k.107
^èÀ~°}˜ á⁄_»ã∂¨ Ѩ‰Ωõ O_® L#flO`«=~°‰Äõ ^Õ=Ù_»∞ `«# ^•ã¨∞Å á⁄~°ÉÏ@¡#∞ ^ŒÜ∞« `À
=∞xfl™êÎ_∞» . HÍHõáÈ`Õ `«# `«ÑC¨ `≥eã≤~åQÍ<Õ ^•ã¨∞_»∞ ã≤Q∞Æ `æ À ‰õΩOzOK«∞‰õΩáÈ`«∂,
`«# „ѨÉèí∞=Ù ™êxfl^茺OÖ’ "≥∂HõiÖÏ¡e. Hõ∆=∂Ѩ} "Õ_»∞HÀ"åe (Ǩτ[`ü P^Œ"£∞ –
JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO ‰õÄ_® J^Õ KÕâß~°∞).
^Õ=Ù_»∞ Ǩτ[`ü P^Œ"£∞ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)‰õΩ =ÚO^Õ É’^èŒÑ¨iKå_»∞ : ''Ã+·`å<£ h‰õÄ,
h J~å÷OyH© |Ç≤Ï~°OQÆ â◊„`«∞=Ù. "å_çѨ@¡ KåÖÏ J„Ѩ=∞`«ÎOQÍ LO_®e. "å_ç
=∂Ü«∞=∂@ʼnõΩ "≥∂ã¨áÈ=^Œ∞.Ì Jã¨∂Ü«∞`À "å_»∞ g∞i^ŒiÌ h ã¨fi~°Oæ #∞Oz QÔ O\˜"¿Õ ã
Ѩiã≤÷u ã¨$+≤ìOK«=K«∞Û—— Jx. nx<Õ '"åQÍÌ#O—QÍ Jaè=i‚OK«@O [iyOk. D
=∂@#∞ Ǩτ[`ü P^ŒO (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) =∞~°záÈÜ«∂~°∞. Jã¨Å∞ q+¨Ü∞« O Uq∞@O>Ë
XHÍ<˘Hõ =$Hõ∆O =^ŒÌ‰õΩ "≥à◊§~å^Œh, P =$Hõ∆O Ѷ¨ÖÏxfl u#~å^Œh JÖÏ¡ÇπÏ PÜ«∞#‰õΩ
ã¨∂zOKå_»∞. P K≥@∞ì ^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ áÈ~å^Œ#fl q+¨Ü∞« O PÜ«∞# =∞#ã¨∞Ö’ ѨkÅ"≥∞Oÿ k.
J~Ú`Õ Ã+`· å<£ J|^ŒÑú Ù¨ „Ѩ=∂}ÏÅ∞ KÕã≤ P^Œ"∞£ #∞ HõqfiOKå_»∞. P K≥@∞ì ѨO_»∞#∞
u#fl"å_»∞ =∞$`«∞º=Ù#∞ [~Ú™êÎ_h» , J`«xH˜ âßtfi`« ™ê~°fiÉè∫=∂kèHÍ~°O Åaèã∞¨ OÎ ^Œx
„¿Ñˆ~Ñ≤OKå_»∞. ^•O`À P^Œ"£∞ ã¨OHõÅÊ|ÅO ^≥|ƒu#flk. PÜ«∞# U=∞~°∞áê@∞‰õΩ
QÆ∞Ô~·, Ã+·`å<£ =ӺǨÏOÖ’ z‰õΩ¯‰õΩ<åfl~°∞.
107. WHõ¯_» 'Hõ+¨ìO— J#fl Ѩ^ŒO Ѩi„â◊=∞ J#fl ÉèÏ=OÖ’ „ѨÜ≥∂yOK«|_çOk. ã¨fi~°æOÖ’
Hõ+Ñì¨ _¨ ‰» Ωõ O_®<Õ J#fláêhÜ«∂Å∞, q„âßOu ™œHõ~åºÅ∞ Åaèã∞¨ <Î åfl~Ú. XHõ"àÕ ◊ ã¨fi~°Oæ
#∞Oz |Ü«∞@Ѩ_ç`Õ uO_ç |@ìÅ HÀã¨O, x"åã¨QÆ$ǨÏO HÀã¨O f„=OQÍ Hõ+ì̈Ѩ_®eû
=ã¨∞OÎ k. 'Hõ+Ñì¨ _¨ ®eû=ã¨∞OÎ k— Jx P^ŒO–ǨÏ"åfie^ŒiÌ H© K≥Ñʨ ÖË^∞Œ . Hˆ =ÅO P^Œ"∞£ ‰õΩ
=∂„`«"∞Õ D =∂@ J#|_çOk. =∞i K«∂_»É’`Õ P =$H∆Íxfl ã¨g∞Ñ≤Oz, ^•xѨO_»∞
u#fl"åiÖ’ "åi^ŒÌ~°∂ L<åfl~°∞. nx P^è•~°OQÍ Ñ¨O_ç`«∞ÖË=∞O\Ï~°O>Ë, Hõ+¨ìѨ_ç
1372
20.`åǨ MÏÅ JÅ"£∞ 701 20.`åǨ 16= áê~å
118 ''(WHõ¯_» #∞=Ùfi ZO`À Ǩ~ÚQÍ 123 (JÖÏ¡ÇπÏ) WÖÏ ÃãÅqKåÛ_»∞ :
L<åfl=Ù). WHõ¯_» h‰õΩ PHõb LO_»^∞Œ , ''g∞i^ŒÌ~°∂ WHõ¯}∞‚Oz kyáÈO_ç. g∞~°∞
#∞=Ùfi #QÆflOQÍ#∂ LO_»=Ù.—— XO_˘HõiH˜ â◊„`«∞=ÙÅ∞. WHõg∞^Œ@ g∞
=^ŒÌ‰õΩ <å#∞O_ç =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO QÆ#Hõ
119 ''h‰õΩ ^ŒÑ≤ÊHõQÍh, ZO_» ÉÏ^èŒQÍh =¿ãÎ, <å =∂~åæxfl J=ÅOaOKÕ"å_»∞
LO_»^∞Œ .—— ^•i `«Ñ¨Ê@OQÍh, „Ѩܫ∂㨉õΩ Ö’#
120 =∞i Ã+·`å#∞ J`«xfl HõqfiOKå_»∞. =@OQÍh [~°QÆ^Œ∞.
''F P^Œ"£∞! <Õ#∞ h‰õΩ âßâ◊fi`« rq`åxfl 124 J~Ú`Õ <å ^蕺#O Ѩ@¡ q=ÚY`«
„Ѩ™êkOKÕ =$H∆Íxfl, Z#fl\˜H© áê`«|_»x K«∂Ñ≤#"å_ç „|`«∞‰õΩ ^Œ∞~°ƒù~°"≥∞ÿ
™ê„=∂*Ϻxfl K«∂Ñ≤OK«<å?!—— J<åfl_»∞. áÈ`«∞Ok.110 „Ѩà◊Ü«∞k<å# "Õ∞=∞`«xfl
121 P q^èŒOQÍ "åi^ŒÌ~°∂ P =$Hõ∆O QÆ∞_ç¤"åxQÍ KÕã≤ ÖËѨÙ`å=Ú.——111
#∞O_ç (Ѷ¨ÅO) u#QÍ<Õ "åi =∞~°‡ ^Õ=Ù_»∞ PÜ«∞xfl Hõ∆q∞Oz, `«# „Ѩ=HõÎQÍ Z#∞fl‰õΩ<åfl_»∞. J~Ú`Õ WO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞
™ê÷<åÅ∞ |Ç≤Ï~°`æ "« ∞≥ áÿ ÈÜ«∂~Ú. "åi^Œ~Ì ∂° "Õ∞=Ú „Ѩ™êÎqOz#@∞¡ P^ŒO „Ѩ=HõÎ =Å¡ [iy# D 'á⁄~°áê@∞— ™œjÖϺxH˜
ã¨fi~°æOÖ’x P‰õΩÅ`À "å\˜x HõѨCHÀ q~°∞^Œú"≥∞ÿ#k HÍ^Œ∞. Jk '=∞~°∞Ѩٗ =∂„`«"Õ∞. WÖÏO\˜q =∂#= ã¨Ç¨Ï["≥∞ÿ#
™êQÍ~°∞. P^Œ"£∞ `«# „ѨÉèí∞=Ù =∂@#∞ ^Ò~°ƒÖϺŠ„H˜OkH˜=™êÎ~Ú. WOHÀ q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë D 'á⁄~°ÉÏ@∞— ^èŒ~°‡„ѨKå
~åxHÀ, „Ѩ=HõÎ ÉÏ^躌 `«Å x~°fiǨÏ}HÀ ÖËHõ +¨sJ`ü K«\ÏìÅHÀ ã¨O|OkèOz# ã¨=∞㨺
[=^•\˜, ^•i `«áêÊ_»∞.108 HÍ^Œ∞. Wk =ºH˜Î „Ѩ=~°Î#‰õΩ ã¨O|OkèOz# JOâ◊O. Hõ#∞Hõ Jk ^≥·"å„QÆǨxH˜
122 ^Œiq∞ÖÏ J`«x „ѨÉèí∞=Ù J`«xfl HÍ~°}=∞ÜÕ∞ºO`« f„="≥∞#ÿ JѨ~å^èOŒ ‰õÄ_® HÍ^Œ∞. J~Ú`Õ =∞ǨÏhÜ«ÚÅ=Å¡ [iˆQ
Z#∞fl‰õΩ<åfl_»∞. J`«x ѨâßÛ`åÎáêxfl ã‘fiHõ ™ê^è•~°}"≥∞#ÿ `«ÑC¨ Å∞ ‰õÄ_® J™ê^è•~°}"≥∞#ÿ qQÍ<Õ Ñ¨iQÆ}O˜ K«|_»`å~Ú. HÍ|\ì̃
iOKå_»∞. J`«xH˜ =∂~°Oæ K«∂áê_»∞.109 Ǩτ[`ü P^ŒO (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) ^≥·=„Ѩ=HõÎQÍ xÜ«Ú‰õΩÎÅ∞ HÍHõ=ÚO^Œ∞ x+≤^Œú=$H∆Íxfl
ã¨OáêkOz PÅ∞a_»¤Å#∞ áÈ+≤OKåeû# ÉÏ^茺`«#∞ ^Õ=Ù_»∞ =∞QÍ_çÃÑ· "Õâß_»∞. D ã¨g∞Ñ≤OKå~°x, P `«~°∞"å`« ^Õ=Ù_»∞ PÜ«∞xfl Hõ∆q∞Oz „Ѩ=HõÎQÍ Z#∞fl‰õΩ<åfl_»x
ÉÏ^茺`« „ã‘ÎÃÑ· "≥∂Ѩ|_»ÖË^Œ∞. D |~°∞=Ù#∞Oz `«Ñ≤ÊOz ^Õ=Ù_»∞ P"≥∞#∞ ÉèÏqOK«@O ã¨=∞O[ã¨O HÍ^Œ∞.
QÆ$Ǩϙê„=∂l˝QÍ Q“~°qOKå_»∞. HÍx <Õ\ ˜ P^èŒ∞xHõ =∂#=Ù_»∞ „ã‘Î ¿ãfiK«Ûù ¿Ñ~°∞`À ''ѨâßÛ`åÎÑɨ Ïè =O`À P^ŒO ‰õΩq∞eáÈ~Ú# Ñ≤=∞‡@ "Õ∞=Ú uiy J`«xfl P ™ê÷#OÖ’
P"≥∞ÃÑ· J^Œ#Ѩ٠ÉèÏ~°O "≥∂áê_»∞. ^Õ=Ù_»∞ `«#‰õΩ ™ê„=∂l˝QÍ WzÛ# D 'ѨÙ~°™ê¯~åxfl— fã¨∞‰õΩ<åfl=Ú. J`«xfl kq #∞Oz Éèí∞qH˜ kOáêÅx x~°‚~ÚOKå=Ú. W^ŒO`å =∂
P^èŒ∞xHõ =∞Ç≤Ïà◊ 'ÉÏx㨠|O^èŒ#O—QÍ ÉèÏqOz, QÆ$Ç¨Ï ™ê„=∂*Ϻxfl q_çz „Ѩ}ÏoHõ ##∞ã¨iOz [iyOk. "Õ∞=Ú P^ŒO‰õΩ tHõ∆QÍ Éèí∞qÃÑ·H˜ kOáê=∞x
JOQÆ_çÖ’H˜ J_»∞QÆ∞ÃÑ\˜ìOk. `«# =∂#=∞~åº^ŒÅ‰õΩ ~°Hõ∆} ÖËx ¿ãfiKåÛù qѨ}˜Ö’ ÉèÏqOK«~å^Œ∞—— – D PÜ«∞`«∞#∞ D ÉèÏ=OÖ’<Õ fã¨∞HÀ"åe.
qǨÏiOK«QÀ~°∞`ÀOk. P q^èŒOQÍ <Õ\ ˜ <ås=∞}˜ Ã+·`å<£ Ѩxfl# JO^Œ"≥∞ÿ#, 110. JÖÏO\˜ "åi ã¨=∂kè "åiHÀã¨O W~°∞HÔ á· È`«∞O^Œx H˘O`«=∞Ok Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~∞° .
PHõ~°¬}©Ü«∞"≥∞ÿ# Ѩ^Œ‡=ӺǨÏOÖ’ ^•~°∞}OQÍ z‰õΩ¯‰õΩáÈ~ÚOk. =∞iH˘O`«=∞Ok Jaè„áêÜ«∞O „ѨHÍ~°O "åi rq`åÅÖ’ „ѨâßO`«`« Hõ~∞° "≥á· È`«∞Ok.
108. Ã+·`å<£ „¿Ñˆ~Ѩ}ÃÑ· P^Œ"£∞ x+≤^Œú =$Hõ∆O ѨO_»∞ ux ^≥·"å^Õâßxfl Ju„Hõq∞OKå~°∞. "å~°∞ ã¨`«`«O "庉õΩÅ`«‰õΩ, JâßOuH˜ Ö’<≥· LO\Ï~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ ^蕺#O Ѩ@¡ J„â◊^Œú
Ѩ~°º=™ê#OQÍ ã¨<å‡~°æO#∞Oz `«Ñ≤ÊáÈÜ«∂~°∞. =Ç≤ÏOz# ÃÑ^ŒÌ ÃÑ^ŒÌ ^èŒ#=O`«∞Å∞ ã¨~Ú`«O =∞#âß≈Ou Hõ~°∞"≥·áÈ~Ú W~°HÍ@OÖ’
109. '=∂~°Oæ K«∂áê_»∞— J#fl "åHͺxfl P^è•~°OQÍ fã¨∞‰õΩx H˘O`«=∞Ok K≥¿ÑÊ^Õq∞@O>Ë Ñ¨_çáÈ=@O =∞#‰õΩ ã¨~°fi„`å HõxÑ≤ã¨∂Î<Õ LO@∞Ok.
„Ѩ=HõΠѨ^Œq ÅaèOK«Hõ =Ú#∞Ѩ٠P^ŒO =Å¡ D =∞~°∞Ѩ٠[iyOk. P `«~°∞"å`« 111. x[OQÍ<Õ "åi HõO\˜K«∂Ѩ٠áÈ=K«∞Û ÖËHõ "åi =∞<À<Õ„`«O QÆ∞_ç¤^≥·
1373 1374
20.`åǨ MÏÅ JÅ"£∞ 702 20.`åǨ 16= áê~å
125 ''„ѨÉèí∂! ##∞fl QÆ∞_ç¤"åxQÍ KÕã≤ 130 Hõ#∞Hõ (F =ÚǨÏ=∞‡^£!) "å~°∞
ÖËáêˆ~q∞\©? <å‰õΩ K«∂Ѩ٠LO_ÕkHõ^•!—— HõeÊOKÕ =∂@ÅÃÑ· F~°∞Ê =Ç≤ÏOK«∞. h
Jx J`«#∞ JO\Ï_»∞. „ѨÉ∞íè =Ù ™È΄`«O`Àáê@∞, PÜ«∞# Ѩq„`«
126 ''[~°Q=Æ Åã≤# q^èOŒ QÍ<Õ [iyOk. `«#∞ H˘xÜ«∂_»∞. ã¨∂~Àº^ŒÜ«∞O HÍHõ
(XHõѨC_»∞) h =^ŒÌ‰õΩ =zÛ# =∂ =ÚO^Œ∞, ã¨∂~åºã¨Î=∞Ü«∂xH˜ =ÚO^Œ∞,
PÜ«∞`«∞Å#∞ (=K«<åÅ#∞, ã¨∂K«#Å#∞, ~å„u"Õà◊Ö’¡#∂, ѨQÆ\ ˜ JOK«∞Ö’¡#∂
„ѨÉèí∞=Ù#∞ ^蕺xã¨∂Î LO_»∞.113 `«^•fi~å
=∞Ç≤Ï=∞Å#∞) #∞=Ùfi q㨇iOKå=Ù. #∞=Ùfi ã¨O`«$Ñ≤KÎ O≥ ^Õ114 J=HÍâ◊O LOk.
JO^Œ∞Hˆ D<å_»∞ #∞=Ùfi ‰õÄ_® q㨇iOK«
|_»∞`«∞<åfl=Ù—— Jx J#|_»∞`«∞Ok. Jqâßfiã¨∞Å∞ K«∂_»@O ÖË^•? K«∂_»É’`Õ gà◊√¡ `«=∞ ѨÓsfi‰õΩʼnõΩ "å~°ã¨∞Å∞. `«=∞
ѨÓsfi‰õΩÅ tkäÖÏÅÃÑ· HõeÜ«∞ u~°∞QÆ∞`«∞<åfl~°∞. ^≥=· kèHͯ~° "≥Y· i =¸ÅOQÍ<Õ "Õ∞=Ú
127 ǨÏ^Œ∞Ìg∞iáÈ~Ú, `«# „ѨÉèí∞=Ù "åix tH˜∆OKå=Ú. QÆ∞}áê~î°O <Õ~°∞ÛHÀ^ŒeKÕ "åiHÀã¨O "åi =ÚyOѨÙÖ’ ѨÅ∞
PÜ«∞`«∞Å#∞ qâ◊fiã≤OKÕO^Œ∞‰õΩ x~åHõiO ã¨∂K«#Å∞<åfl~Ú. HÍx =∞Hͯ‰õΩ K≥Ok# D Jqâßfiã¨∞Å∞ =∞s QÆ∞_çQ¤ Í =º=ǨÏiã¨∞Î
z# „Ѩu XHõ¯iH© "Õ∞=Ú W@∞=O\˜ „Ѩu <åfl~°∞. `«Åa~°∞ã¨∞`«#O ɡ_çã≤H˘_»∞`«∞O^Œx `≥eã≤‰õÄ_® gà◊√¡ ^•iH˜ ~å=@O
Ѷ֨ Ï<Õfl W™êÎ=Ú. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Ñ¨~Ö° ’Hõ ÖË^∞Œ . "åiHÀã¨O x~å÷iOK«|_ç# QÆ_∞» =Ù =KÕÛ=~°‰Äõ "åiH˜ q_»∞Ѩ٠W=fi|_»∞`«∂<Õ
tHõ∆ WO`«Hõ<åfl Hõiî#"≥∞ÿ#k, ZѨÊ\˜H© LO@∞O^Œx ^Õ=Ù_»∞ x~°Ü ‚ ∞« O QÔ H· ˘#‰õΩO_® L#fl@¡~Ú`Õ, "≥O@<Õ "åiÃÑ· ^≥"· å„QÆÇϨ O
LO_Õk. q~°∞K«∞‰õΩѨ_Õk. "å~°O`å <åâ◊#"≥∞ÿ LO_Õ"å~°∞. HÍ|\˜ì kèHͯ~° "≥·YiH˜ X_çQÆ\ ˜ì
128 giH˜ ѨÓ~°fiO Z<Àfl ã¨=¸Ç¨Å#∞ #ѨÊ\˜H© `«=∞ÃÑ· tHõ∆ J=`«iOK«ÖË^Œ#fl nè=∂`À "å~°∞ x~°ƒùÜ«∞OQÍ LO_»~å^Œ∞.
"Õ∞=Ú `«∞^Œ=Ú\˜ìOKå=Ú. "åi x"å㨠Jã¨Å∞ `«=∞ÃÑ· ^Õ=Ùx tˆH∆ J=`«iOK«^Œx `«ÅáÈÜ«∞~å^Œ∞. ^Õ=Ù_»∞ WzÛ# xs‚`«
QÆ_∞» =Ù#∞ =∞ǨÏ^Œ=HÍâ◊OQÍ ÉèÏqOz ~°∞A=~°#Î ∞Å∞ HÍ"åe. QÆ_∞» =Ù =Úyã≤#O`«<Õ
ã¨÷ÖÏÅÖ’ („Ѩã¨∞Î`«O) gà◊√¡ u~°∞QÆ∞ PÜ«∞# g∞ Éèí~°`«O Ѩ@ì_»O MÏÜ«∞O Jx `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç.
`«∞<åfl~°∞. D q+¨Ü«∞O ‰õÄ_® "åiH˜
ã¨<å‡~°æO K«∂Ѩ@O ÖË^•? xâ◊ÛÜ«∞OQÍ 113. H˘O`«=∞Ok "åºMϺ`«Å ^Œ$+≤ìÖ’ WHõ¯_» ^蕺#O JO>Ë #=∂*ò Jx ÉèÏ=O.
S^Œ∞ѨÓ@Å #=∂AÅ#fl=∂@. ã¨∂~Àº^ŒÜ∂« xH˜ =ÚO^Œ∞ Ѷ„¨ *ò #=∂*ò, ã¨∂~åºãÎ̈
WO^Œ∞Ö’ q"ÕK#« QÆÅ "åiH˘~°‰Ωõ Z<Àfl =∞Ü«∂xH˜ =ÚO^Œ∞ J„ãπ #=∂*ò, ~å„u"Õà◊Ö’¡ =∞„yÉò Wëê #=∂AÅ∞, ѨQÆ\ ˜
ã¨∂K«#Å∞<åfl~Ú. ã¨=∞Ü«∞OÖ’ A„ÇπÏ #=∂A Jx J~°÷O. ѨQÆ\ ˜x QÆ#Hõ Ô~O_»∞ ÉèÏQÍÅ∞QÍ qÉèíl¿ãÎ,
129 h „ѨÉèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù #∞Oz =∂@ JO^Œ∞Ö’ A„ÇπÏ #=∂A ѨQÆ\ ˜ Ü≥ÚHõ¯ "≥Ú^Œ\ ˜ ÉèÏQÆO z=~À¡#∂, Ô~O_À ÉèÏQÆO
=ÚO^Õ Y~å~°∞ H͉õΩO_®, QÆ_»∞=Ù „áê~°OÉèíOÖ’#∂ PK«iOz#@¡=Ù`«∞Ok. JO^Œ∞Hõ<Õ =¸ÅOÖ’ 'J`ü~åѶ¨#flǨ~ü—
=ÚO^Œ∞QÍ<Õ x~å÷iOK«|_»‰õΩO_® L#fl (ѨQÆ\ ˜ JOK«∞Ö’¡) Jx K≥ѨÊ|_çOk. =∞iH˘O^Œ~°∞ q^•fiOã¨∞Å „ѨHÍ~°O D "Õà◊Ö’¡
@¡~Ú`Õ WѨÊ\˜H˜Ñ¨C_Õ gà◊¡‰õΩ, tHõ∆ `«ã‘ƒÇπÏ =∞iÜ«Ú Ç¨Ï"£∞Ì KÕÜ«∞@OÖ’ #=∂AÅ∞, ^Œ∞PÅ∞ („áê~°÷#Å∞), Y∞~üP<£
JO@∞H˘x LO_Õk.112 Ѩ~î°#O, ã¨fiK«ÛùO^Œ P~å^èŒ#Å∞, ^≥·=<å=∞㨇~°} "≥Ú^ŒÅQÆ∞#q Jhfl =KÕÛ™êÎ~Ú. 'F
=ÚǨÏ=∞‡^£! #∞=Ùfi D =Ú„+≤‰õΩ¯Å kèHͯ~° "≥·YiH˜ ÉÏ^èŒÑ¨_»‰õΩ. h =∞#ã¨∞#∞
áÈ`«∞Ok. Ѩ~°Ö’Hõ tHõ∆#∞Oz |Ü«∞@Ѩ_Õ =∂~°æO Un "åi =∞#ã¨∞‰õΩ HÍ#~å^Œ∞. ^≥·=^蕺#OÖ’ ÅQÆflO KÕ~Ú. ^Õ=Ùx B#fl`åºxfl H©iÎã¨∂Î LO_»∞. "åi =º=Ǩ~åxfl
"åi =∞<À =∞ã≤Îëê¯Å∞ ã¨÷OaèOzáÈ`å~Ú. ^≥·"åxH˜ JѨÊyOK«∞. "åà◊¡ ã¨OQÆu ^Õ=Ù_»∞ K«∂ã¨∞‰õΩO\Ï_»∞— Jx ÃÑ· "åHͺʼnõΩ
112. `«=∞‰õΩ ѨÓ~°fiO Zxfl *Ï`«∞Å∞, =∞Ô~xfl ã¨=¸Ç¨Å∞ QÆ_çKåÜ≥∂ D kèHͯ~°∞Å∞, ÉèÏ=O.
1375 1376
20.`åǨ MÏÅ JÅ"£∞ 703 20.`åǨ 16= áê~å
131 "åiÖ’x ѨÅ∞ ~°HÍÅ [#∞ʼnõΩ 133 ''DÜ«∞#QÍ~°∞ `«# „ѨÉèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù
"Õ∞=Ú WzÛ# „áêѨOzHõ rq`« "≥É· "íè åÅ #∞Oz =∂ ^ŒQÆæ~°‰õΩ U^Œ<åfl x^Œ~°≈<åxfl
"≥Ñ· Ù¨ Pâ◊QÍ K«∂_»‰Ωõ . "å\˜^•fi~å "åà◊#¡ ∞ ZO^Œ∞‰õΩ fã¨∞‰õΩ~å_»∞?——118 Jx "å~°∞
ѨsH˜∆OK«\ÏxˆH "Õ∞=Ú P =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ JO@∞<åfl~°∞. Uq∞\©, ѨÓ~°fi „QÆO^ä•Å
"åiH˜ WKåÛ=Ú.115 "åã¨Î"åxH˜ h ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# x^Œ~°≈#O "åi =^ŒÌ‰õΩ KÕ~°
„ѨÉèí∞=Ù „Ѩ™êkOz# Láêkè =∂„`«"Õ∞ ÖË^•?119
"Õ∞Öˇ#· k, q∞ye LO_Õn#∞.116 134 XHõ"Õà◊ "Õ∞=Ú W`«x (~åHõ)H˜
132 h ‰õΩ@∞Oc‰õΩʼnõΩ #=∂A QÆ∞iOz =ÚO^Õ,120 U^≥·<å tHõ∆ ^•fi~å "åà◊§#∞
`åH©^Œ∞ K≥~Úº. #∞=Ùfi ã¨~Ú`«O ^•xÃÑ· JO`«"≥ÚOkOz LO>Ë, ''=∂ „ѨÉèí∂!
ã≤÷~°OQÍ LO_»∞.117 "Õ∞=Ú h #∞Oz #∞=Ùfi =∂ =^Œ‰Ì Ωõ „Ѩ=Hõ#Î ∞ ZO^Œ∞‰õΩ
Láêkèx J_»Q@Æ OÖË^∞Œ . ÃÑQ· Í "Õ∞"Õ∞ h‰õΩ ѨOѨÖË^Œ∞? ѨOÑ≤ LO>Ë "Õ∞=Ú Ñ¨~åÉèí
Láêkèx Wã¨∞Î<åfl=Ú. z=iH˜ =∞Oz "åxH˜, J==∂<åxH˜ Ö’#=Hõ=ÚO^Õ h
[iˆQk ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎňH. ã¨∂K«#Å#∞ J#∞ã¨iOz LO_Õ"åà◊§O
Hõ^•!—— Jx `«Ñʨ ‰õΩO_® Jx LO_Õ"å~°∞.
114. D ^蕺#O =Å¡ h =∞#ã¨∞ <≥=∞‡kã¨∞ÎOk. ^Õ=Ù_»∞ x#∞fl J`«∞º#fl`« ™ê÷#OÖ’
„Ѩu+≤ªOѨ*Ë™êÎ_»∞. ^•O`À #∞=Ùfi ã¨O`À+≤™êÎ=Ù. 135 (F „Ѩ=HÍÎ!) "åiH˜ K≥ѨC : ''„Ѩu
115. D q+¨Ü«∞O Pe W„=∂<£ ã¨∂~å (196–197), JÖò Ç≤Ï„*ò ã¨∂~å (87, 88), XHõ¯_»∂ (Ѷe¨ `«O HÀã¨O) xsH˜ã∆ ∞¨ <Î åfl_»∞.
JÖò HõǨÏѶπ ã¨∂~å (7)Ö’ ‰õÄ_® WO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ =zÛOk. HÍ|\˜ì g∞~°∞ ‰õÄ_® xsH˜∆OK«O_ç.121
ã¨<å‡~åæ# L#fl^≥=~À, =∂~°^æ ~Œ ≈° Hõ`fi« O
116. JO>Ë Ñ¨~°Ö’Hõ ѨÙ}ºÑ¶¨ÅO J#fl=∂@. Jk „áêѨOzHõ ã≤iã¨OѨ^ŒÅHõO>Ë ZO`À Z=~°∞ á⁄O^•~À `«fi~°Ö’<Õ g∞~°∞ `≥Å∞ã¨∞
"Õ∞Öˇ·#k, âßâ◊fi`«"≥∞ÿ#k. 'ǨÏnÃã DÖÏ—Ö’ WÖÏ LOk. Ǩτ[`ü L=∞~ü (~°l) ‰õΩO\Ï~°∞.122
^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O)#∞ ѨÅHõiOKÕ L^ÕÌâ◊O`À WO\˜H˜ =KåÛ~°∞. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’
PÜ«∞# (ã¨Jã¨O) Hõ\ H˜ õ KåѨÃÑ· q„â◊q∞Oz L<åfl~°∞. WO\’¡ ~Ô O_»∞ `ÀÅ∞ =ã¨∞=Î ÙÅ∞ „H˜OkH˜ =ã¨∞ÎOk. =Úã≤¡OÅÖ’ „Ѩu XHõ¯~°∂ `å=Ú ã¨fiÜ«∞OQÍ #=∂A =º=ã¨÷‰õΩ
`«Ñ¨Ê =∞ˆ~g∞ ÖË=Ù. D ^Œ$âߺxfl K«∂ã≤ Ǩτ[`ü L=∞~ü (~°l) Hõà◊√¡ K≥=∞‡yÖÏ¡~Ú. Hõ@∞ì|_ç LO_»@O`Àáê@∞ `«=∞ WO\˜ "å~°Å‰õΩ ‰õÄ_® #=∂A QÆ∞iOz
''L=∞~ü! ZO^Œ∞‰õΩ qÅÑ≤ã¨∞Î<åfl=Ù?—— Jx ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) J_çy`Õ, '^≥·=„Ѩ=HÍÎ P^ÕtOKåe.
(ã¨)! XHõ "≥·Ñ¨Ù ~À=Ú, áê~°ã‘Hõ K«„Hõ=~°∞ÎÅ∞ ã¨HõÅ Éè’QÆÉèÏQͺÅ`À `«∞Å`«∂QÆ∞`«∂ 118. JO>Ë "å~°∞ HÀi#@∞¡QÍ U^Œ<åfl ^≥·= =∞Ç≤Ï=∞ ZO^Œ∞‰õΩ ~å^Œ∞? L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : –
LO_»QÍ `«=∞~°∞ ã¨$+≤ì„âı+¨µªÖˇ· LO_ç ‰õÄ_® WO`«\ ˜ x~å_»O|~° rq`åxfl ã¨=¸^£ *ÏuH˜ XO>ˇ#∞ ^≥·= x^Œ~°≈#OQÍ Ñ¨Ù\˜ìOz#@∞¡QÍ ^Õ=Ù_»∞ `«=∞ HÀã¨O
QÆ_∞» ѨÙ`«∞<åflˆ~!?— Jx qÅÑ≤OKå~°∞ L=∞~ü (~°l). ^•xH˜ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨), ''L=∞~ü! ‰õÄ_® =∞Hͯ֒ U^Œ<åfl J^Œ∞ƒù`«O KÕã≤ K«∂Ѩ_Õq∞? J#flk "åi L^ÕÌâ◊O.
#∞=Ùfi WѨÊ\˜H© ã¨Oâ◊Ü«∞OÖ’ Ѩ_çL<åfl"å? "åiH˜ Éè’QÆÉèÏQͺÅ∞ „áêѨOzHõ 119. JO>Ë – `Ò~å`ü, ɡ·aÖò, [|∂~ü =O\˜ „QÆO^ä•Å∞ "åi=^ŒÌ‰õΩ =KåÛ~Ú Hõ^•! P
rq`«OÖ’<Õ WKÕÛÜ«∞|_®¤~Ú (JO>Ë Ñ¨~°Ö’HõOÖ’ "åiˆHg∞ ÅaèOK«^Œ∞. Ѩ~°Ö’Hõ „QÆO^ä•ÅÖ’ JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) QÆ∞}QÆ}ÏÅ QÆ∞iOz K≥ѨÊ|_»ÖË^•? JOu=∞
™œMϺÅ∞ =∞#‰õΩ Åaè™êÎ~Ú)—— Jx ã¨=Ú^•~ÚOKå~°∞ (|∞MÏs – `«„Ç‘Ï"£∞ ã¨∂~å, ^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨)#∞ qâ◊fiã≤OK«_®xH˜ Jk KåÅ^•? "≥#∞Hõ\ ˜ *Ï`«∞Å "å~°∞ HÀi#@∞¡QÍ
=Úã≤¡O – DÖÏ J^蕺ܫ∞O). "åiH˜ =∞Ç≤Ï=∞Å∞ K«∂Ñ≤#ѨÊ\˜H© "å~°∞ qâ◊fiã≤OK«Ö^Ë ∞Œ . P HÍ~°}OQÍ "å~°∞ <åâ◊#O
KÕÜ∞« |_®¤~∞° . P ã¨OQÆu giH˜ `≥b^•? gà◊√¡ ‰õÄ_® UiHÀi q<åâßxfl H˘x`≥K∞« ÛHÀ
117. D P^ÕâO◊ „Ѩ=Hõ#Î ∞^ÕtÌ Oz W=fi|_ç#ѨÊ\˜H,© ã¨=∞ã¨Î =Úã≤O¡ [QÆu D P*Ï˝áêÅ# "åÅ#∞‰õΩO@∞<åfl~å?
1377 1378
20.`åǨ MÏÅ JÅ"£∞ 704 20.`åǨ 16= áê~å
120. JO>Ë JOu=∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O) Jx ÉèÏ=O.
121. Jã¨`«ºO PkèѨ`«ºO =Ç≤Ïã¨∞ÎO^À ÖËHõ ã¨`«ºO ÔQÅ∞ã¨∞ÎO^À `«fi~°Ö’<Õ `≥eã≤áÈ`«∞Ok.
nxHÀã¨O Jqâßfiã¨∞Å∂ Z^Œ∞~°∞ K«∂_®e. qâßfiã¨∞Å∂ Z^Œ∞~°∞ K«∂_®e.
122. ^Õ=Ùx `À_®Ê@∞ ^•fi~å ™êѶ¨Åº ÉèÏQƺO á⁄O^Õ"åÔ~=~À g∞ˆH `≥Å∞ã¨∞ÎOk. D
`À_®Ê@∞ =Úã≤¡OʼnõΩ ÅaèOzOk. `«^•fi~å =Úã≤¡OÖË ã¨<å‡~åæ# L<åfl~°x, W™ê¡O
J#∞Ü«∂Ü«ÚÖË ^Õ=Ùx =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`åfixfl á⁄O^•~°x J#uHÍÅOÖ’<Õ [QÆuH˜
`≥eã≤áÈ~ÚOk.

1379
21. JÖò JOaÜ«∂ WMò`«~°| 705 21. JÖò JOaÜ«∂ 17= áê~å

21. JÖò JOaÜ«∂ (^≥·=„Ѩ=HõÎÅ∞) ã¨∂~å

ѨiK«Ü«∞O
D ã¨∂~å =∞Hͯ HÍÖÏxH˜ K≥Ok#k. WO^Œ∞Ö’ "≥Ú`«OÎ 112 PÜ«∞`«∞Å∞ L<åfl~Ú.
D ã¨∂~å H˘xfl H©ÅHõ"≥∞ÿ# q+¨Ü«∂Å#∞ K«iÛOzOk. UHõ ^≥·"å~å^èŒ# (`ÒÇ‘Ï^£), „Ѩ=HõÎÅ
Ѩ~°OѨ~°, =∞~°}Ï#O`«~°O =∞m§ „|uH˜OK«|_»_»O, Ѩ~°Ö’HõOÖ’ tHõ∆ ÖË^• |Ǩï=∂<åÅ∞
á⁄O^Œ_»O =O\˜ =ÚYº"≥∞ÿ# qâßfi™êʼnõΩ ã¨O|OkèOz# H©ÅHõ"≥∞ÿ# JOâßÅ#∞ D ã¨∂~å
K«iÛOzOk. D ã¨∂~åÖ’ K«~°Û‰õΩ =zÛ# „Ѩ=HõÎÅ Hõ^äŒèÅ P^è•~°OQÍ D ã¨∂~å‰õΩ D ¿Ñ~°∞
ÃÑ@ì_»O [iyOk. H˘O^Œ~°∞ „Ѩ=HõÎÅ Hõ^äŒÅ#∞ KåÖÏ ‰õΩ¡Ñ¨ÎOQÍ WO^Œ∞Ö’ „Ѩ™êÎqOK«_»O
[iyOk.
D ã¨∂~åÖ’ f~°∞Êk#O <å\˜ ÉèíÜ«∂#Hõ Ѩiã≤÷u QÆ∞iOz =~°‚# ‰õÄ_® LOk.
P Q˘Ñ¨Êk#O QÆ∞iOz „Ѩ[Å∞ x~°¡Hõ∆ ºOQÍ =º=ǨÏiã¨∞Î<åfl~°x D ã¨∂~å q=∞i≈OzOk.
"å~°∞ ã¨`º« O`À P_»∞‰õΩO@∞<åfl~°x, ã¨`åºxfl ѨiǨÏã≤ã∞¨ <Î åfl~°x, u~°ã¯¨ iã¨∞<Î åfl~°x, „Ѩ=HõÅÎ #∞
JѨǨÏã≤ã¨∞Î<åfl~°x, =∞~°}Ï#O`«~°O =∞m§ ÖËѨ|_»_»O QÆ∞iOz x~°¡Hõ∆ ºO =Ç≤Ïã¨∞Î<åfl~°x
D ã¨∂~å ÃÇÏK«ÛiOzOk. =∞~°}Ï#O`«~°O =∞m§ ÖËѨ|_Õ P ~ÀA# Z^Œ∞~°ÜÕ∞º f„="≥∞ÿ#
Ѩiã≤÷`«∞Å#∞, Jqâßfiã¨∞ʼnõΩ JHõ¯_» Z^Œ∞~°ÜÕ∞º ÉèíÜ«∂#Hõ"≥∞ÿ# tHõ∆Å#∞ QÆ∞iOz f„=OQÍ
ÃÇÏK«ÛiOzOk. „Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) Ѩ@¡ Jqâßfiã¨∞Å "≥·Yix, "å~°∞ PÜ«∞#∞fl
Hõq`«fiO K≥|∞`«∞#fl =ºH˜ÎQÍ, =∞O„`«QÍ_çQÍ P~ÀÑ≤OK«_®xfl, k=ºY∞~üP<£ XHõ HõÅÅ
Hõ^äŒ#OQÍ K≥ѨÊ_®xfl ‰õÄ_® D ã¨∂~å „Ñ¨™êÎqã¨∂Î, D "≥·Yi Ѩ@¡ f„="≥∞ÿ# ÃÇÏK«ÛiHõÅ∞
KÕã≤Ok. =∞x+≤H˜ =∞~°}O `«Ñ¨Ê^Œx, D rq`«O KåÖÏ z#fl^Œx, HÍ|\˜ì =∞Oz Ѩ#∞Å∞
KÕÜ«∞_®xH˜ „Ѩ[Å∞ áÈ\© Ѩ_®Åx D ã¨∂~å É’kèOzOk.

1380
21. JÖò JOaÜ«∂ WMò`«~°| 706 21. JÖò JOaÜ«∂ 17= áê~å

21. JÖò JOaÜ«∂ ã¨∂~å *ÏÅOÖ’ ZO^Œ∞‰õΩ Ѩ_çáÈ`«∞<åfl~°∞?——4

JO@∂ D ^Œ∞~å‡~°∞æÅ∞ ~°Ç¨Ï㨺 =∞O`«
J=`«~°} :=∞Hͯ PÜ«∞`«∞Å∞ : 112 ˜ <åÅ∞ ™êyOKå~°∞.
Jáê~° Hõ~∞° }Ï=∞Ü«Ú_»∞, Ѩ~=° ∞ Hõ$áêjÅ∞_≥#·
JÖÏ¡ÇÏπ ¿Ñ~°∞`À 4 ''<å „Ñ¨É∞íè =Ù Éè∂í =∂ºHÍâßÅÖ’x „Ѩu
1 „Ѩ[Å ÖˇH¯õ ŠѶ∞¨ _çÜ∞« ã¨g∞Ñ≤OzOk.1 =∂@#∂ Ziy#"å_»∞. PÜ«∞# JO`å
J~Ú#ѨÊ\˜H© "å~°∞ Ѩ~°^蕺#OÖ’ Ѩ_ç, q<Õ"å_»∞, Jhfl `≥eã≤#"å_»∞——5 Jx „Ѩ=HõÎ
q=ÚY`« K«∂ѨÙ`«∞<åfl~°∞.2 J<åfl_»∞.
2 "åi =^Œ‰Ì Ωõ "åi „ѨÉ∞íè =Ù `«~Ñ° Ù¨¶ #∞Oz 5 JO`ÕHÍ^Œ∞, ''D Y∞~üP<£ Ñ‘_»HõÅÅ
„H˘`«QÎ Í U LѨ^âÕ O◊ =zÛ<å ^•xfl "å~°∞ ѨÙ@ì. ÃÑ·QÍ W`«#∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ nxfl
HõeÊOKå_»∞. JkHÍ^Œ∞, Jã¨e`«#∞ XHõ
P_»∞‰õΩO@∂ qO\Ï~°∞.3 (Pëê=∂+‘QÍ Hõq.6 J^Õ HÍHõáÈ`Õ "≥#∞Hõ\ ˜ „Ѩ=HõÎÅ∞
fã¨∞‰õΩO\Ï~°∞). WzÛѨOѨ|_ç#@∞¡QÍ W`«QÍ_»∞ ‰õÄ_® =∂
3 Jã¨Å∞ "åi ǨÏ$^ŒÜ«∂Å∞ „Ѩ=∞`«Î`«Ö’ =^Œ‰Ì Ωõ U^≥<· å ã¨∂K«##∞ ZO^Œ∞‰õΩ
Ѩ_ç L<åfl~Ú. ''W`«#∂ g∞ ÖÏO\˜ fã¨∞‰õΩ~å_»∞?!——7 Jx "å~°O@∞<åfl~°∞.
=∂#= =∂„`«∞_ÕH^õ •! =∞~°ÖÏO@ѨC_»∞ 4. XHõ =∂#==∂„`«∞_»∞ ^≥=· „Ѩ=HõÎ J=\Ïxfl "å~°∞ ri‚OK«∞HÀÖËHáõ È`«∞<åfl~°∞. PÜ«∞xfl
g∞~°∞ K«∂ã¨∂Î K«∂ã¨∂Î W`«x =∂Ü«∂ (ã¨) =∂O„u‰õΩ_»x xOkã¨∞Î<åfl~°∞. K«∂ã¨∂Î K«∂ã¨∂Î *ÏÅ q^ŒºÖ’ ZO^Œ∞‰õΩ
1. ÖˇHõ¯Å Ѷ¨∞_çÜ«∞ JO>Ë „Ѩà◊Ü«∞k#O Jx ÉèÏ=O. P ã¨=∞Ü«∞O Hõ∆}O Hõ∆}O ^ŒQÆæ~° z‰õΩ¯‰õΩO@∞<åfl~°x ™ê\˜ „Ѩ[Å#∞ Ô~K«ÛQ˘_»∞`«∞<åfl~°∞.
Ѩ_∞» `ÀOk. ~åÉ’ÜÕ∞ „Ѩu ã¨=∞Ü«∞O ^ŒQ~æÆ Ö° ’ L#fl>Ëì ÖˇH¯õ . P =∂@H˘¿ãÎ =∞$`«∞º=Ù 5. PÜ«∞# (JÖÏ¡ÇπÏ) `«# ^•ã¨∞ŠǨÏ$^ŒÜ«∂Ö’¡x ÉèÏ"åÅ#∞ Ãã·`«O qO\Ï_»∞. "åi
‰õÄ_® „Ѩu =ºH˜Î áêe@ XHõ '„Ѩà◊Ü«∞O— ÖÏO\˜^Õ. J^ŒÖÏ LOz`Õ QÆ_çzáÈ~Ú# PK«~°}ÅxflO\˜h PÜ«∞# `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï_»∞. <Õ#∞ g∞‰õΩ JO^Œ*Ë¿ã ã¨O^Õâ◊OÖ’x
HÍÅO ^Œ$ëêì º „Ѩà◊Ü«∞Ѷ¨∞_çÜ«∞ ^ŒQÆæ~°Ñ¨_»∞`ÀOk. q∞ye L#fl HÍÅO QÆ_çz# "åã¨ÎqHõ`« QÆ∞iOz ‰õÄ_® PÜ«∞#‰õΩ `≥Å∞ã¨∞.
HÍÅOHõ<åfl KåÖÏ `«‰õΩ¯=. 6. ~°Ç¨Ï㨺 =∞O`«<åÅ∞ ™êyOKÕ D ^Œ∞~å‡~°∞æÅ∞ WO`«\ ˜`À PQÍ~å? JO>Ë PQÆÖË^Œ∞
2. "å~°∞ „áêѨOzHõ "åº"≥∂ǨÏOÖ’ Ѩ_ç f~°∞Êk#O H˘~°‰õΩ ã¨=∞‰õÄ~°∞ÛHÀ=Åã≤# =∞i. UHõOQÍ "å~°∞ D Y∞~üP<£ „QÆO^ä•<Õfl `«=∞ Jã¨`«º „ѨKå~åxH˜ ÅHõ∆ ºOQÍ
'™ê=∞„y— Ѩ@¡ J„â◊^Œú K«∂ѨÙ`«∞<åfl~°∞. qâßfiã¨O (D=∂<£) HÀˆ~ ã¨^Œ∞æ}ÏÅ#∞ ÃÑ@∞ì‰õΩ<åfl~°∞. D „QÆO^äŒO K≥^Œi# HõÅÅ ã¨OHõÅ#O Jx K≥áêÊ~°∞. ÃÑ·QÍ g\˜x
JÅ=~°K«∞HÀ=@OÃÑ· x~°¡Hõ∆ ºO =Ç≤Ïã¨∞Î<åfl~°∞. D "≥·=ÚYº ^èÀ~°}˜ "åi áêe@ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨) HõeÊOz K≥|∞`«∞<åfl_»x J<åfl~°∞. J`«<˘Hõ Hõq Jh, J`«#∞
ǨxHõ~°OQÍ Ñ¨i}q∞ã¨∞ÎOk. qxÑ≤OKÕk Y∞~üP<£ HÍ^Œh, Jk Hõq`«fi=∞x q=∞i≈OKå~°∞. ÃÑ·QÍ "å~°∞ U^À XHõ¯
3. „Ѩ[Å J=ã¨~åÅ ^Œ$ëêì º, "å~°∞ Z^Œ∞~˘¯O@∞#fl ѨÅ∞ ã¨=∞㨺Š^Œ$ëêì º "å\˜H˜ P~ÀѨ}Ï„™êÎxfl „ѨÜ≥∂yOK«‰õΩO_®, ~ÀAHÀ J„™êÎxfl „ѨÜ≥∂yOKÕ"å~°∞. QÆ_çÜ«∞HÀ
Ѩiëê¯~°OQÍ J=`«iOKÕ Y∞~üP<£Ö’x ÉèÏQÍÅ#∞ "å~°∞ KåÖÏ `ÕeQÍæ fã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. xO^Œ#∞ "≥∂¿Ñ"å~°∞.
qh q##@∞¡QÍ, `≥eã‘ `≥eÜ«∞#@∞¡QÍ =º=ǨÏi™êÎ~°∞. XHõ"Õà◊ q<åfl ^•xfl 7. ã¨=¸^£ *Ïu "åiH˜ P_» XO>ˇ#∞ K«∂Ñ≤#@∞¡QÍ, =¸™ê „Ѩ=HõÎ KÕu Hõ„~° ^•fi~å
"ÕàÏHÀà◊OQÍ fã¨∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. P LѨ^Õâ◊OÃÑ· "å~°∞ Ü≥∂K«# KÕÜ«∞~°∞. Jk `«=∞ áê=Ú#∞ ã¨$+≤ìOz#@∞¡QÍ DÜ«∞# (=ÚǨÏ=∞‡^£) QÍ~°∞ =∂ =ÚO^Œ∞ U^Œ<åfl
ã¨=∞㨺ÅxflO\˜H© ã¨~Àfi`«Î=∞ Ѩiëê¯~°O Jx "å~°∞ „QÆÇ≤ÏOK«~°∞. =∞Ç≤Ï=∞#∞ ZO^Œ∞‰õΩ „Ѩ^Œi≈OK«@OÖË^Œ∞? Jx Jqâßfiã¨∞Å∞ J<Õ"å~°∞.
1381 1382
21. JÖò JOaÜ«∂ WMò`«~°| 707 21. JÖò JOaÜ«∂ 17= áê~å
6 giH˜ =Ú#∞Ѩ٠"Õ∞=Ú <åâ◊#O KÕã≤# 8 "Õ∞=Ú "åi â◊s~åxfl "å~°∞ J#flO
U [#"åã¨O ‰õÄ_® qâ◊fiã≤OK«ÖË^Œ∞. u#‰õΩO_® LO_»QÆeˆQÖÏ xi‡OK«Ö^Ë ∞Œ .
WѨC_»∞ gà◊√¡ =∂„`«O qâ◊fiã≤™êÎ~å?!8 "å~°∞ ZÅ¡HÍÅO LO_Õ"å~°∞ ‰õÄ_® HÍ^Œ∞.11
7 (F =ÚǨÏ=∞‡^£ – ã¨Jã¨O!) h‰õΩ 9 P `«~∞° "å`« "Õ∞=Ú "åiH˜ KÕã#≤ "åQÍÌ
ѨÓ~°fiO "Õ∞=Ú „Ѩ=HõÎÅ∞QÍ Ñ¨OÑ≤# <åÅxflO\˜h ã¨`«º"≥∞ÿ#qQÍ x~°∂Ñ≤O
"å~°O`å ѨÙ~°∞+¨µÖË.9 "åi=^ŒÌ‰õΩ "Õ∞=Ú Kå=Ú. "åih, WOHÍ "Õ∞=Ú HÀi#
=∂ ã¨O^Õâßxfl (=Ç‘Ïx) ѨO¿Ñ"åà◊§O. "åà◊§#∂ HÍáê_®=Ú. ǨÏ^Œ∞gÌ ∞iáÈ~Ú#
D ã¨OQÆu g∞‰õΩ `≥eÜ«∞HõáÈ`Õ *Ï˝#∞Å#∞ "åix =∂„`«O JO`«"Ú≥ OkOKå=Ú.12
(„QÆO^äŒ =ǨïÅ#∞) J_çy `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç.10 10 xâ◊ÛÜ«∞OQÍ "Õ∞=Ú g∞ =^ŒÌ‰õΩ
8. ѨÓ~°fiO "Õ∞=Ú <åâ◊#O KÕã≤# qq^èŒ *Ï`«∞Å "åiH˜ =∞Ç≤Ï=∞Å∞ K«∂ѨÖË^Œx HÍ^Œ∞, (Y∞~üP<£) „QÆO^ä•xfl ѨOáê=Ú. JO^Œ∞Ö’
"å~°∞ HÀi#@∞¡QÍ "Õ∞=Ú "åiH˜ =∞Ç≤Ï=∞Å∞ K«∂áê=Ú. HÍx =∞Ç≤Ï=∞efl K«∂ã≤#
`«~°∞"å`« ‰õÄ_® "åà◊√¡ qâ◊fiã≤OKÕO^Œ∞‰õΩ x~åHõiOKå~°∞. `«`å¯~°}OQÍ "å~°∞ =∂ g∞ H˘~°‰õΩ Ç≤Ï`«É’^èŒ LOk. J~Ú<å
P„QÆǨxH˜ áê„`«∞ÅÜ«∂º~°∞. WѨC_»∞ D =∞Hͯ"åã¨∞Å Jcè+¨ìO "Õ∞~°‰õΩ "åiH˜ =∂ g∞~°∞ „QÆÇ≤ÏOK«~å?
ã¨∂K«#Å#∞ K«∂Ñ≤<å "å~°∞ qâ◊fiã≤™êÎ~°x J#∞‰õΩO@∞<åfl~å? =Ú=∂‡\˜H© gà◊√¡ 11 ^Œ∞~åQÆ`åʼnõΩ X_çQ>Æ ìË Z<Àfl [#
qâ◊fiã≤OK«~°∞. gà◊¡ kèHͯ~°"≥·Yi WÖψQ LO@∞Ok. gà◊¡ "≥·~° ã¨fiÉèÏ=OÖ’ =∂~°∞Ê "å™êÅ#∞ "Õ∞=Ú K≥iˆQâß=Ú.13 "åi
~å^Œ∞.
`«~°∞"å`« ("åi ™ê÷#OÖ’) "Õ∞=Ú =∞~À
9. JO>Ë „Ѩ=HõÅÎ O`å =∂#==∂„`«∞ÖË. ÃÑQ· Í "å~°O`å ѨÙ~°∞+¨µÖË. =∂#"Õ`~« ° =ºH˜QÎ Íh, *Ïux „ѨÉèíqOѨ*Ëâß=Ú.
ѨÙ~°∞¿+`«~° =ºH˜QÎ Íh „Ѩ=HõQÎ Í ~åÖË^∞Œ , ^≥=· ^Ò`«ºO („Ѩ=HõΠѨ^qŒ ) =∂#==∂„`«∞ÖˆH
Ѩiq∞`«O. JO^Œ∞<å Jk ѨÙ~°∞+¨ „ѨѨOKåxˆH „Ѩ`ÕºHõO – nxfl|\ì̃ J=QÆ`«=∞ÜÕ∞º LOk. ZÖÏQÆO>Ë ÃÑ· PÜ«∞`«∞Ö’ „Ѩ`ÕºHõOQÍ XHÍ<˘Hõ =ºH˜Îx J_çy `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç
^Õq∞@O>Ë „ã‘Î =¸iÎ „Ѩ=HõÎQÍ xÜ«ÚHõÎO HÍÖË^Œ∞. „ã‘Î Éè∫uHõ, âßs~°Hõ Ѩiã≤÷`«∞Å Jx J#|_»ÖË^Œ∞. `Ò~å`«∞, WOrÅ∞ „QÆO^ä•ÅÃÑ· ‰õ∆Ω}‚OQÍ J=QÍǨÏ#‰õΩ „Ѩu
^Œ$ëêì º ^≥·=^Ò`«º ÉÏ^茺`« P"≥∞ HÍ~°º ѨikèÖ’H˜ ~å^Œ∞. XHõ¯ih J_çy `≥Å∞ã¨∞HÀ=K«Û#fl J~°÷O WO^Œ∞Ö’ Wq∞_ç LOk. Hõ#∞Hõ XHõ =ºH˜Î
10. PÜ«∞`«∞Ö’ K≥ѨÊ|_ç# ''JǨϡl˚„H˜—— (q^•º=O`«∞Å∞) JO>Ë „QÆO^äŒOHõÅ „Ѩ[Å∞ J#∞ã¨~°} (`«Mòb^£)#∞ QÆ∞iOz D PÜ«∞`«∞ ZO`«=∂„`«O „ѨɒkèOK«@O ÖË^Œ∞.
Jx ÉèÏ=O. JO>Ë Ñ¨Ó~°fiO J=`«iOz# PHÍâ◊„QÆO^ä•Å *Ï˝#O HõÅ"å~°∞ J#fl=∂@. 'ѨO_ç`«∞Å#∞ J_çy `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç— Jx =∂„`«"Õ∞ „ѨɒkèOK«|_çOk. ™ê=∂#º
QÆ`« HÍÅOÖ’ =zÛ# „Ѩ=HõÎÅO`å =∂#==∂„`«∞ÖÏ? ÖËHõ =∂#"åf`«∞ÖÏ? Jx „Ѩ*ÏhHõO – =ÚYºOQÍ ^èŒ~°‡*Ï˝#O ÖËx"å~°∞ – ѨO_ç`«∞Å#∞ J_çy `≥Å∞ã¨∞HÀHõ
"åix J_»QOÆ _ç. '„Ѩ=HõÅÎ O`å =∂#=ÙÖË—#x "å~°∞ ã¨=∂^è•#q∞™êÎ~∞° . D "åHͺxfl `«Ñ¨Ê^Œ∞. D q+¨Ü«∞OÃÑ· qÉèËkOK«\ÏxH˜ Z=~°∂ ™êǨÏã≤OK«ÖË~°∞. XˆH =ºH˜ÎÃÑ·
Pã¨~åQÍ fã¨∞‰õΩx H˘O^Œ~°∞ =∞Ǩ#∞ÉèÏ=ÙÅ∞ ''`«Mòb^£—— (Z=~À XHõ ѨO_ç`«∞x P^è•~°Ñ_¨ ®Å#fl P^ÕâO◊ ‰õÄ_® JO^Œ∞Ö’ ÖË^∞Œ . WHõáÈ`Õ `Ò~å`«∞ WOrÅ∞ „QÆO^ä•Å∞
q^è•<åxfl J#∞ã¨iOK«@O) ã¨Ô~·#^Õ#x JO@∞<åfl~°∞. HÍx D PÖ’K«# ã¨Ô~·#k PHÍâ◊ „QÆO^ä•ÖÏ? ÖËHõ =∂#= HõeÊ`« „QÆO^ä•ÖÏ? Jq QÆ#Hõ PHÍâ◊ „QÆO^ä•Öˇ·
HÍ^Œ∞. XHõ xs‚`« =ºH˜Î ~°∂á⁄OkOz# XHõ xs‚`« Ѷ≤HõÇπÏ#∞ (âß„™êÎxfl) =ÚO^Œ∞ LO>Ë Ñ¨O_ç`∞« Å ^•fi~å "å\˜Ö’x Jã¨Å∞ q+¨Ü∂« Å#∞ QÆ∞iOz J_çy `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç
ÃÑ@∞ì‰õΩx, ^èŒ~å‡=ÅO|# q+¨Ü«∞OÖ’ ^•xÃÑ·<Õ P^è•~°Ñ¨_»@O, ѨÓiÎQÍ ^•<Õfl – D PÜ«∞`«∞‰õΩ ã¨Ô~·# ÉèÏ=O W^Õ.
J#∞ã¨iOK«@O `«Mòb^£. =∞~À q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë '`«Mòb^£—Ö’ xs‚`« ѨO_ç`«∞x 11. ^≥·=„Ѩ=HõÎÅ∞ J#fláêhÜ«∂ʼnõΩ, r=#‡~°}ÏʼnõΩ Jf`«∞Å∞ HÍ~°∞. „Ѩ=HõÎʼnõΩ PHõe
^ŒQÆæi #∞Oz Z@∞=O\˜ ™êH∆ͺ^è•~åÅ#∞ J_»‰õΩ¯O_®<Õ J`«x Jaè„áêÜ«∂xfl
J#∞ã¨iOK«=Åã≤ LO@∞Ok. ^ŒÑ≤ÊHõÅÜÕ∞ºq. "å~°∂ Éè’[#O KÕ¿ã"å~°∞. "å~°∂ HÍÅ^èŒ~°‡O K≥O^Õ"å~°∞.
J~Ú`Õ WHõ¯_» J~°c PÜ«∞`«∞ (7)Ö’x q+¨Ü«∞O JO^Œ∞‰õΩ aè#flOQÍ 12. JO>Ë "Õ∞=Ú =∂ "åQÍÌ#O „ѨHÍ~°O ^≥=· „Ѩ=HõÅÎ #∞, qâßfiã¨∞Å#∞ ~°HO∆˜ z, ǨÏ^Œ∞gÌ ∞i
1383 1384
21. JÖò JOaÜ«∂ WMò`«~°| 708 21. JÖò JOaÜ«∂ 17= áê~å
12 "å~°∞ =∂ tHõ∆#∞ Ѩã≤QÆ@ì 15 z=~°‰õΩ "Õ∞=Ú "åix HÀ`«HÀã≤#
QÍ<Õ Ñ¨ÖÏÜ«∞#O z`«ÎyOKå~°∞.14 KÕ#∞ÖÏ,18 K«ÖÏ¡iáÈ~Ú# JyflÖÏ KÕã≤
"Õ¿ãO`«=~°‰õÄ "å~°∞ P q^èŒOQÍ
13 ''áêiáÈHõO_ç.15 g∞‰õΩ ã¨∞Y™œMϺÅ∞ "≥Ú`«∞‰Î Ωõ O@∂<Õ19 LO_çáÈÜ«∂~°∞.
W=fi|_ç# KÀ\˜ˆH, g∞ q„âßOu
xÅÜ«∂Å "≥¿· Ñ =∞~°eáÈO_ç16 – |Ǩïâß 16 "Õ∞=Ú PHÍâßhfl Éèí∂q∞x, "å\˜
g∞~°∞ ^•xx QÆ∞iOz „ѨtflOK«|_»`å =∞^躌 #∞#fl ã¨=∞™êÎhfl U^À P@QÍ ã¨$+≤Oì
ˆ~"≥∂!——17 (Jx "åi`À J#|_çOk). K«ÖË^Œ∞.20
17 U^À HÍňH∆ѨO KÕã¨∞HÀ"åÅ#fl L^ÕÌ
14 (^•xH˜ "å~°∞) ''=∂ áê_»∞QÍ#∞! â◊"∞Õ =∂‰õΩO>Ë, x[OQÍ<Õ,21 =∂
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ "Õ∞"Õ∞ ^Œ∞~å‡~°∞æÅO—— Jx =^Œ#Ì ∞#fl ^•x`À<Õ KÕã∞¨ ‰õΩx LO_Õ
J#™êQÍ~°∞. "å~°=Ú.22
„Ѩ=iÎOKÕ Jqâßfiã¨∞Å#∞, ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞Å#∞, =Ú„+≤‰õΩ¯Å#∞ =∂„`«O `«∞^Œ 17. Hõhã¨O tHõ∆ qkèOK«|_ç# `«~∞° "å`« J~Ú<å Z=~°~Ú<å g∞ ^Œ∞óYOÖ’ áêÅ∞ѨOK«∞
=Ú\˜Oì Kå=Ú.
‰õΩO\ψ~"≥∂! W^ŒO`å ZÖÏ [iyOk? ZѨC_»∞ [iyOk? ZO^Œ∞‰õΩ [iyOk?
13. 'Yã¨=∞— (.......) JO>Ë Jã¨Å∞ ^èŒfiOã¨O KÕÜ«∞@O, q~°Q˘æ@ì_»O Jx J~°÷O. JO>Ë Jx ^Œ~åºÑ¨ÙÎ KÕ™êΈ~"≥∂! Wq "≥@HÍ~°OQÍ K≥ѨÊ|_ç# =∂@Å∞. "åã¨Î"åxH˜
"Õ∞=Ú J~åK«HÍxH˜ áêÅÊ_ç# Z<Àfl *Ï`«∞Å#∞ JO`«"≥ÚOkOKå=Ú. THõÖÏ PѨ^Œ =zÛѨ_ç# `«~°∞"å`« "å~°∞ D „Ѩâ◊flʼnõΩ ã¨=∂^è•#O WKÕÛ ã≤÷uÖ’
^ŒOz"Õâß=Ú. ''#∂ÇπÏ *Ïu `«~°∞"å`« "Õ∞=Ú =∞Ô~<Àfl [#"å™êÅ#∞ `«∞^Œ ZHõ¯_»∞O\Ï~°∞ QÆ#Hõ?
=Ú\˜ìOKå=Ú—— Jx "Õ~˘HõKÀ@ J#|_çOk. (|h W„™ê~¸Öò – 17) 18. 'Ǩã‘^£— (........) JO>Ë HÀ`«HÀÜ«∞|_ç# ѨO@ ÖËHõ ã¨=¸ÅOQÍ ÃÑHõeOz
14. `«=∞ÃÑ· U^À PѨ^Œ q~°∞K«∞‰õΩѨ_»É’`«∞O^Œx "åiH˜ JxÑ≤OK«QÍ<Õ ^•#∞flOz "ÕÜ∞« |_ç# ѨO@ KÕ#∞ Jx J~°O÷ . 'Y∞=¸^£— Jx K«ÖÏ¡iáÈ~Ú# Jyflx JO\Ï~°∞.
`«Ñ≤ÊOK«∞‰õΩ<Õ LáêÜ«∂Å∞ PÖ’zOK«™êQÍ~°∞. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ "Õ∞Ѷ¨∞ QÆ~°˚##∞ qx z=~°‰õΩ "å~°∞ HÀ`«HÀã≤# KÕ#∞ÖÏ, Jyfl K«ÖÏ¡iáÈ~Ú# `«~°∞"å`« |∂_ç^Œ ‰õΩѨÊÖÏ
ÖËHõ ÃÑ#∞ `«∞á¶ê#∞ „Ѩ=∂^•xfl ѨãQ≤ \Æ ,ì˜ Éè∂í HõOѨ ã¨∂K«#Å#∞ JOK«<å"Õã≤ ã¨∞~°H`∆˜ « ZÖÏ LO@∞O^À JÖÏ J~ÚáÈÜ«∂~°∞. JO>Ë "åiÖ’ â◊HÎ̃QÍh, Ü«ÚHÎ̃QÍh, Hõ^ŒeHõ
™ê÷<åʼnõΩ `«~°eáÈÜÕ∞ ã¨<åflǨÅ∞ KÕÜ«∞@O. =¸ÅOÖ’ '~°H±A<£— J<Õ Ñ¨^ŒO QÍh ÖˉõΩO_®áÈ~ÚOk.
„ѨÜ≥∂yOK«|_çOk. =∞x+≤ QÆ∞„~°O "≥Ú^ŒÅQÆ∞ "åǨÏ<åÅÃÑ·H˜ ÅOѶ≤∞Oz "å\˜x 19. JO>Ë `«=∞Ö’ r=O L#flO`«=~°‰õÄ "å~°∞ `«=∞ `«Ñ¨C#∞ XѨC‰õΩO@∂<Õ L<åfl~°∞.
"ÕQOÆ QÍ Ñ¨~∞° QÔ uÎOK«\ÏxH˜ HÍe`À "å\˜x H˘@ì_®xfl '~°HA ± <£— (.........) JO\Ï~°∞. 20. ÃÑ·QÍ D ã¨$+≤ì"≥#∞Hõ Z<Àfl Q˘Ñ¨Ê Pâ◊Ü«∂Å∞, Ѩ~°=∂~å÷Å∞ L<åfl~Ú. "å\˜Ö’
JѨÊ@∞flOz D Ѩ^ŒO 'Ѩ~°∞ÔQ`«Î@O— J#fl J~°÷OÖ’ "å_»|_»∞`ÀOk. =ÚYº"≥∞ÿ#q U=∞O>Ë <å ^•ã¨∞Å∞ <å =ÚO^Œ∞ `«Å=OKåe. ##∞fl ^蕺xOKåe.
15. |Ǩïâß ^≥·=^Œ∂`«Å∞ D =∂@Å<åfl~°∞ ÖË^• qâßfiã¨∞Å∞ =ºOQƺOQÍ "åiHõÖÏ Ñ¨Ù}Ϻ`«∞‡Å‰õΩ <Õ#∞ ѨÙ}ºÑ¶¨ÖÏhfl, áêáê`«∞‡Å‰õΩ áêѨѶ¨ÖÏhfl W"åfie.
K≥áêÊ~°∞. 21. JO>Ë U^À Pëê=∂+‘QÍ W^ŒO`å ã¨$+≤ìOK«@O =∂ L^ÕÌâ◊O ZO`«=∂„`«O HÍ^Œ∞.
16. JO>Ë – WѨÊ\˜=~°‰õÄ U „Ѩ^Õâ◊OÖ’ g∞~°∞ P#O^•Å#∞ P™êfikã¨∂Î LO_Õ"å~À, XHõ"Õà◊ =∂ L^ÕÌâ◊O J^ÕQÆ#Hõ J~Ú=ÙO>Ë ^•xHÀã¨O WO`«ÃÑ^ŒÌ =º=ã¨÷ J=ã¨~°O
U Éè’QÆÉèÏQͺÅ∞ g∞ `«Åa~°∞ã¨∞`«<åxH˜ HÍ~°}OQÍ xeKåÜ≥∂, U x"åã¨QÆ$ǨÅ∞ ÖË^∞Œ .
g∞Ö’ ™È=∞i`«<åxfl ÃÑOzáÈ+≤OKåÜ≥∂, U Hõ@ì_®Å#∞ K«∂ã¨∞‰õΩx g∞~°∞ q∞_çã≤ 22. P =∂„`«O q<À^Œ ™ê=∞„yx =∂ =^Œ#Ì ∞#fl ^•O`À<Õ ã¨=∞‰õÄ~°∞ÛHÀ=K«∞Û. WO`«ÃÑ^ŒÌ
áê@∞‰õΩ Ö’#Ü«∂º~À JHõ¯_çˆH uiyáÈO_ç. – ã¨∞qâßÅ – qâ◊fi=∞O_»ÖÏxfl LxH˜Ö’xH˜ `≥zÛ, `≥eq `Õ@Å∞, „Ѩ*Ï˝áê@"åÅ∞
QÆÅ r=ÙÅ#∞ ѨÙ\˜ìOK«=Åã≤# J=ã¨~°"Õ∞ LO_Õk HÍ^Œ∞. ''KÕ¿ã L^ÕÌâ◊O =∂‰õΩ
1385 1386
21. JÖò JOaÜ«∂ WMò`«~°| 709 21. JÖò JOaÜ«∂ 17= áê~å
18 Jk HÍ^Œ∞. "Õ∞=Ú ã¨`åºxfl 20 "å~°∞ ˆ~~ÚO|=à◊√¡ PÜ«∞# Ѩq„`«
Jã¨`º« OÃÑ· qã¨iH˘_»`å=Ú. Jk Jã¨`º« O `«#∞ H˘xÜ«∂_»∞`«∂ LO\Ï~°∞. U=∂„`«O
=∂_»∞ |^ŒÌÅ∞Q˘_»∞`«∞Ok. ^•O`À Jk |^ŒÌHõO ‰õÄ_® K«∂Ѩ~°∞.
(Jã¨`º« O) JO`«=∞~ÚáÈ`«∞Ok.23 g∞~°∞ 21 Uq∞\©, g~°∞ Éèí∞qÖ’ ^Õ=Ùà◊√§QÍ
HõeÊOKÕ =∂@Åhfl g∞ áêe@ q<åâ◊ HõeÊOK«∞‰õΩ#fl"å~°∞ gix ã¨r=ÙÅ∞QÍ KÕã≤
Hõ~°OQÍ Ñ¨i}q∞™êÎ~Ú ã¨∞=∂!24 xÅɡ_`» å~å?27
19 Éèí∂=∂ºHÍâßÅÖ’ L#fl ã¨=∞ã¨Î=¸
PÜ«∞#^Õ.25 PÜ«∞# =^ŒÌ L#fl"å~°∞26 22 XHõ"Õà◊ Éèí∂=∂ºHÍâßÅÖ’ JÖÏ¡ÇπÏ
PÜ«∞xfl P~åkèOK«@O Ѩ@¡ QÆ~°fiO „Ѩ^Œ QÍHõ W`«~° ^Õ=Ùà◊√§ ‰õÄ_® LO_ç LO>Ë
i≈OK«~°∞. (PÜ«∞# ^•ã¨ºO KÕã¨∂Î) JÅã≤ D Ô~O_çO\˜Ö’ J~åK«HõO U~°Ê_Õk.28
áÈ~°∞. HÍ|\˜ì ã≤OǨã¨<åxH˜ (J~ü¬‰õΩ) JkèѨu
ÖË^Œ∞—— Jx J<ÕHõO>Ë ''KÕ¿ã L^ÕÌâ◊"Õ∞ QÆ#Hõ =∂‰õΩ LO>Ë—— J#fl `«~°∞˚=∂ J~°c J~Ú# JÖÏ¡ÇπÏ "å~°∞ HõeÊOKÕ ÉèÏQÆ
=¸ÅO ^Œ$ëêì º ZO`À ã¨Ô~·#k (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü). ™êfi=∞º (+≤~ü¯) q+¨Ü«∂ÅxflO\˜H©
23. J^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ# D ã¨$+≤ì "≥#∞HõQÆŠѨ~°=∂~å÷ÅÖ’ XHõ>Ë=∞O>Ë WHõ¯_» ã¨`åºã¨`åºÅ, Jf`«∞_»∞, Ѩq„`«∞_»∞.
^èŒ~å‡^èŒ~å‡Å =∞^茺 ã¨OѶ¨∞~°¬} H˘#™êQÆ∞`«∞Ok. Hõ_»‰õΩ "Õ∞=Ú ã¨`åºxH˜ ÔQÅ∞ѨÙ#∞, [QÆuÖ’x ã¨=∞ã¨Î=¸ PÜ«∞# ™⁄`«∞Î J~Ú#ѨC_»∞, ^≥·=^Œ∂`«Å∞ JǨϟ~å„`«∞Å∞
Jã¨`åºxH˜ F@q∞x W™êÎ=Ú. "Õ∞=Ú ã¨`åºxfl Jã¨`«ºOÃÑ· qã¨iH˘_»`å=Ú. PÜ«∞xfl ã¨∞Îuã¨∂Î L#flѨC_»∞ PÜ«∞# Z=i#~Ú<å a_»¤Å∞QÍ KÕã¨∞HÀ=Åã≤#
LѨHÍ~°O ^•fi~å JѨHÍ~åxfl ^≥|ƒf™êÎ=Ú. ^è~Œ ‡° O ^•fi~å J^è~Œ ‡° O #_ç¤ q~°∞™êÎ=Ú. Ѩ<Õ=ÚO@∞On?
D q^èŒOQÍ Jã¨`«ºO, J^èŒ~°‡O, JѨHÍ~åÅ =∂_»∞ |^ŒÌÖˇ·áÈ`«∞Ok. PYiH˜ Jk 27. 'xÖɡ@ìÖË~°∞— J#fl ÉèÏ=OÖ’ Wk K≥ѨÊ|_çOk. =∞i P |∂@HõѨ٠^Õ=Ùà◊¡‰õΩ U
Ѩ~åÉè=í O`À `˘ÅyáÈ`«∞Ok. '^Œ"∞£ QÆ∞<£— (.......) JO>Ë "≥∞^Œ_∞» HõOÑ≤OKÕÖÏ `«Å‰õΩ â◊H©Î, U JkèHÍ~°=¸ ÖË#ѨÙ_»∞ "åix JÖÏ¡ÇπωõΩ ã¨Ç¨Ï=~°∞ÎÅ∞QÍ ZO^Œ∞‰õΩ
^≥|ƒ`«QÆÅ@O. '[ǨÏY— (.......) JO>Ë JO`«=∞=@O, <åâ◊#=∞=@O Jx J~°÷O. xÅɡ_»∞`«∞#fl@∞ì? "åix ZO^Œ∞‰õΩ ѨÓlã¨∞Î#fl@∞¡??
24. x[„ѨÉ∞íè =Ù q+¨Ü∞« OÖ’ g∞~°∞ HõeÊOKÕ Jã¨`åºÅhfl (L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : D „ѨÑO¨ K«O 28. XHõ"Õà◊ Éèí∂=∂ºHÍâßÅ ã¨∞qâßÅ =º=ã¨÷Ö’ W^ŒÌ~°∞ ^Õ=Ùà◊√¡ LO_ç LO>Ë W^ŒÌi
XHõ P@=ã¨∞=Î Ù Jh, U^À Pëê=∂+‘QÍ W^ŒO`å ѨÙ\˜Oì K«|_çO^Œh, =∞~°}Ï#O`«~° ÃÑ`«Î#O #_çKÕk. W~°∞=Ù~°∂ `«=∞ `«=∞ ã¨OHõÖÏÊÅ Hõ#∞QÆ∞}OQÍ D qâ◊fi=º=ã¨÷#∞
rq`«OQÍh, f~°∞Êk#OQÍh ÖË=Ù. JO`å LuÎ^Õ Jx K≥ѨÊ@O) g∞ q<åâßxH˜ #_çÑ≤OKÕ"å~°∞. XHõ"Õà◊ J^Õ QÆ#Hõ [iy LO>Ë „Ѩã¨∞Î`«O ™êѶ‘QÍ #_»∞ã¨∞Î#fl@∞¡QÍ
¿ÇÏ`«∞=ÙQÍ Ñ¨i}q∞™êÎ~Ú. ZO^Œ∞HõO>Ë g∞~°∞ HõeÊOKÕ D =∂@ÖË q∞=∞‡efl Jã¨`º« O, D =º=ã¨÷ #_çKÕk HÍ^Œ∞. J_»∞QÆ_»∞QÆ∞<å J=~À^è•Å∞ Z^Œ∞~°ÜÕ∞ºq. ã¨OѶ¨∞~°¬}
J^èŒ~°‡O "≥·Ñ¨Ù‰õΩ Q˘xáÈ`«∞<åfl~Ú. `«Ñ¨C KÕã¨∂Î ‰õÄ_® g∞~°∞ Z=iH© ÉèíÜ«∞Ѩ_»@O "≥Ú^ŒÅÜÕ∞ºk. XHõ~°∞ =∞~˘HõiH˜ =ºuˆ~HõOQÍ `«=∞ JkèHÍ~åxfl K≥ÖÏ~ÚOKÕ"å~°∞.
ÖË^Œ∞. Ѩ~°º=™ê#OQÍ g∞~°∞ <≥=∞‡kQÍ Ñ¨`«#O "≥·Ñ¨Ù‰õΩ Ѩܫ∞xã¨∂Î áÈ`«∞<åfl~°∞. Ѩ~°º=™ê#OQÍ JkèHÍ~° ^Œ∞ifixÜ≥∂QÆO [iˆQk. ã¨~°fi„`å J~åK«HõO, JâßOu,
25. JO`å PÜ«∞# ™⁄`ÕÎ. JO^Œ~°∂ PÜ«∞# ÉÏxã¨ÖË. JÅ[_»∞Å∞ <≥ÅH˘<Õq.
26. 'PÜ«∞# =^ŒÌ L#fl"å~°∞— JO>Ë ^≥·=^Œ∂`«Å#fl=∂@. "å~°∞ ‰õÄ_® JÖÏ¡ÇπÏ ^•ã¨∞ÖË, HÍx <Õ_∞» qâ◊fi=∞O_»ÅOÖ’ ZHõ¯_®, ZÖÏO\˜ Jã¨=Î ºã¨`Î Q« Íh, J=~À^èOŒ QÍh ÖË^∞Œ .
ÉÏxã¨ÖË. D "åHõºO ^•fi~å ^≥·=^Œ∂`«Å Q“~°=O =∞iO`« ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. "å~°∞ „Ѩun `«# Ѩxx `å#∞ KÕã∞¨ ‰õΩáÈ`ÀOk. nxfl|\˜ì É’^èÑŒ _¨ ^Õ qÕ ∞@O>Ë „|Ǩ‡O_»"∞≥ #ÿ
^Õ=Ùx ã¨xflÇ≤Ï`«∞Å∞ (JÖÏ¡ÇπÏ =^ŒÌ L#fl"å~°∞) Jx K≥ѨÊ@O [~°∞QÆ∞`ÀOk. ''^≥·= D qâ◊fi=º=ã¨÷ "≥#∞Hõ XˆH ^Õ=Ù_»∞<åfl_»∞. J`«x „Ѩ}ÏoHõ##∞ã¨iOKÕ D Q˘Ñ¨Ê
^Œ∂`«Å∞ ^Õ=Ùx ‰õΩ=∂Ô~ÎÅ∞—— J#fl =Ú„+≤‰õΩ¯Å JѨ"å^Œ∞ ‰õÄ_® nx^•fi~å YO_çOK« Hõ~å‡QÍ~°O ã¨*Ï=ÙQÍ #_»∞™ÈÎOk. Uk [iy<å PÜ«∞# P^ÕâßÅ „ѨHÍ~°"Õ∞
|_»∞`ÀOk. JÖÏ¡ÇπωõΩ H˘_»∞‰õΩÅ J=ã¨~°OQÍh, ‰õΩ=∂Ô~ÎÅ J=ã¨~°O QÍh ÖË^Œ∞. [~°∞QÆ∞`ÀOk. PÜ«∞# Z=iHõ~Ú<å U^≥·<å „Ñ¨™êkOK«^Œe¿ãÎ ^•xfl J_»∞¤‰õΩ<Õ
1387 1388
21. JÖò JOaÜ«∂ WMò`«~°| 710 21. JÖò JOaÜ«∂ 17= áê~å
23 PÜ«∞# `å#∞ KÕ¿ã Ѩ#∞ʼnõΩ 27 U q+¨Ü∞« OÖ’#∂ "å~°∞ PÜ«∞#HõO>Ë
(Z=iH©) ["å|∞^•~°∞ HÍ_»∞. J~Ú`Õ =ÚO^Œ∞ =∂\Ï¡_»~°∞. ÃÑ·QÍ PÜ«∞#
JO^Œ~°∂ (PÜ«∞# =ÚO^Œ∞) ["å|∞ P[˝#∞ YzÛ`«OQÍ áê\˜™êÎ~∞° .31
^•~°∞ÖË.
28 "åiH˜ =ÚO^Œ∞#fl"å\˜ QÆ∞iOz,
24 Uq∞\©, "å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ H͉õΩO_® "≥#∞Hõ L#fl "å\˜ QÆ∞iOz ‰õÄ_® PÜ«∞
W`«~° ^Õ=Ùà◊§#∞ ‰õÄ_® HõeÊOK«∞
‰õΩ<åfl~å? XHõ"Õà◊ "å~°ÖÏ KÕ¿ãÎ, ''g∞~°∞ #‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. ã≤á¶ê~°ã¨∞ q#\ÏxH˜
g∞ „Ѩ=∂}Ïxfl ã¨=∞iÊOK«O_ç. Wk <å JÖÏ¡ÇπÏ W+¨ìѨ_ç# "åi32 q+¨Ü«∞OÖ’
ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å „QÆO^äŒO. <å ѨÓsfi‰õΩÅ `«Ñ¨Ê "å~°∞ Z=i QÆ∞iOz ‰õÄ_®
x^Œ~°≈#O——29 Jx (F „Ѩ=HÍÎ!) "åiH˜ ã≤áê¶ ~°ã∞¨ KÕÜ∞« *ÏÅ~°∞. "å~°∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ
K≥ѨC. Jã¨Å∞ q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë JÖÏ¡ÇπÏ ~“„^•xH˜ cèuÅ∞¡`«∂ LO\Ï~°∞.
"åiÖ’ KåÖÏ=∞OkH˜ Ü«∞^•~°O÷ `≥e 30. JO>Ë ^≥·=„Ѩ=HõÎÅO`å =∞øeHõOQÍ `≥zÛ# ã¨O^Õâ◊O XHõ¯>Ë – J^Õ UHõ^≥·"å~å^èŒ#
Ü«∞^Œ∞. JO^Œ∞ˆH "å~°∞ q=ÚY∞Öˇ· (`ÒÇ‘Ï^£).
L<åfl~°∞. 31. '^≥·=^Œ∂`«Å∞ JÖÏ¡ÇπÏ ‰õΩ=∂Ô~ÎÅ∞— Jx K≥¿ÑÊ =Ú„+≤‰õΩ¯Å =∂@Å∞ D "åHõºO
25 h‰õΩ ѨÓ~°fiO "Õ∞=Ú U „Ѩ=HõÎ#∞ ^•fi~å x~°ÌfiO^ŒfiOQÍ YO_çOK«|_®¤~Ú. "å~°∞ ‰õΩ=∂Ô~ÎÅ∞ HÍ~°h, "å~°∞ ™êg∞ѨºO
ѨOÑ≤<å, ''<Õ#∞ `«Ñ¨Ê =∞~À P~å^èŒ∞º_»∞ á⁄Ok# ^•ã¨∞Åh, ^≥·"å*Ï˝áêÅ#Ö’ x=∞QÆ∞flÖˇ· L#fl"å~°x K≥ѨÊ|_çOk. ^≥·"åxH˜
ÖË_∞» , Hõ#∞Hõ g∞~°∞ #<Õfl P~åkèOK«O_ç——30 H˘_»∞‰õΩÅ J=ã¨~°OQÍh, ‰õÄ`«∞à◊¡ J=ã¨~°OQÍh ÖË^Œ∞. Z=iHõ~Ú<å H˘_»∞‰õΩÅ,
J<Õ ã¨O^Õâßxfl (=Ç‘Ïx) J`«xH˜ ‰õÄ`«∞à◊¡ J=ã¨~°O ZѨC_»∞ U~°Ê_»∞`«∞Ok? HÍ~°ºx~°fiǨÏ}Ö’ JÅã≤áÈ~Ú#ѨC_»∞,
ѨOáê=Ú. h~°ã≤Oz#ѨC_»∞, =$^•úѨºO =zÛ#ѨC_»∞! JO`ÕHõ^•! P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ã¨O`å#O
26 Hõ~°∞}Ï=∞Ü«ÚxH˜ ã¨O`å#O LO^Œx `«=∞ `«O„_çH˜ Pã¨~åQÍ xÅ|_»∞`«∞Ok. J~Ú`Õ =$^•úѨºO, |ÅÇ‘Ï#`«, h~°ã¨O
=O\˜q =∂#= ã¨ÇϨ ["≥∞#ÿ q. Wq JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ =iÎOK«=Ù. WÖÏO\˜ |ÅÇ‘Ï#`«ÅxflO
"å~°∞ (=Ú„+≤‰õΩ¯Å∞) K≥|∞`«∞<åfl~°∞. (Wk \˜H© JÖÏ¡ÇπÏ Jf`«∞_»∞, Ѩq„`«∞_»∞. JO^Œ∞=Å¡ PÜ«∞#‰õΩ a_»¤Å J=ã¨~°OQÍh,
x[O HÍ^Œ∞) PÜ«∞# Ѩq„`«∞_»∞. ÃÑ·QÍ KÕܸ « `«xKÕÛ "åi JHõ¯~°QÍh ÖË^∞Œ . JO^Œ∞Hˆ k=º Y∞~üP<£Ö’ Ѩ^Õ Ñ¨^Õ 'JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ
"å~°O`å (^≥·=^Œ∂`«ÅO`å) Q“~°qOK« ã¨O`å#O ÖË^Œ∞— J<Õ =∂@ ѨÙ#~å=$`«O J=Ù`«∂ LO@∞Ok.
|_ç# PÜ«∞# ^•ã¨∞Å∞.
32. ^≥·=„Ѩ=HõÎÅ∞, ã¨[˚#∞Å`Àáê@∞, ^≥·=^Œ∂`«Å∞ ‰õÄ_® ã≤á¶ê~°ã¨∞ KÕ™êÎ~°x D PÜ«∞`«∞
"åÔ~=~°∂ ÖË~∞° . XHõ"àÕ ◊ PÜ«∞# Z=iÔH<· å W=fiHõáÈ`Õ PÜ«∞# #∞Oz WÑ≤ÊOKÕ"å~°∞
Z=~°∂ ÖË~°∞. ^•fi~å qk`«=∞=Ù`ÀOk. „áê=∂}˜Hõ ǨÏnã¨∞ ^•fi~å ‰õÄ_® D q+¨Ü∂« xH˜ ã¨=∞~°#÷
Åaè™ÈÎOk. J~Ú`Õ JÖÏ¡ÇπÏ W+¨ìѨ_ç# "åi q+¨Ü«∞OÖ’ =∞@∞ˆH "å~°∞ ã≤á¶ê~°ã¨∞
29. 'l„‰õΩ =∞<£ =∞‡~ÚÜ«∞— (.................) JO>Ë Y∞~üP<£ Jx J~°÷O. 'ѨÓsfi‰õΩÅ K≥Ü∞« ºQÆÅ∞QÆ∞`å~°∞. Jq^èÜÕ Ú« Å, `«Åa~°∞ã¨∞Å HÀã¨O ã≤áê¶ ~°ã∞¨ KÕÜ∞« \ÏxH˜ PÜ«∞#
x^Œ~≈° #O— JO>Ë QÆ`O« Ö’x PHÍâ◊ „QÆO^ä•Å#fl=∂@. JO>Ë Y∞~üP<£Ö’#∂, ^•xH˜ Z\˜ì Ѩiã≤u÷ Ö’#∂ W+¨Ñì _¨ _» ∞» J#flk ã¨∞ã¨Ê+¨Oì . q^èÜ
Õ Ú« Öˇ,· UHõ^"·≥ å~å^艌 Ωõ Öˇ· LO_ç
=Ú#∞Ѩ٠=zÛ# „QÆO^ä•ÅÖ’#∂ XˆH P~å^茺 ^Õ=Ùx ^≥·=`«fiO, áÈ+¨Hõ`«fiO QÆ∞iOz
„Ѩ™êÎqOK«|_çOk. HÍx =Ú„+≤‰Ωõ ¯Å∞ D "åãÎ̈"åxfl XѨCHÀ=_®xH˜ ã≤^OúŒ QÍ ÖË~∞° . `«ÑC¨ Å∞ [iy# "åi q+¨Ü∞« OÖ’ ã≤áê¶ ~°ã∞¨ KÕÜ∞« _®xH˜ =∂„`«"∞Õ ^Õ=Ù_»∞ ã¨∞=ÚY`«
'UHõ^≥·"å~å^èŒ#— Ѩ@¡ "åi "≥·=ÚYºO H˘#™êQÆ∞`«∂<Õ LOk. =ºHõÎO KÕ™êÎ_»∞.
1389 1390
21. JÖò JOaÜ«∂ WMò`«~°| 711 21. JÖò JOaÜ«∂ 17= áê~å
29 "åiÖ’ Z=~°~Ú<å ''JÖÏ¡ÇπÏ`À 31 Éèí∂q∞ "åix ‰õΩkÑ≤"ÕÜ«∞‰õΩO_®
áê@∞ <Õ#∂ ѨÓAº_ç<—Õ — Jx JO>Ë LO_»\ÏxHõx37 "Õ∞=Ú JO^Œ∞Ö’ Ѩ~fi° `å
"Õ∞=∞`«xfl #~°HõÜ«∂`«#‰õΩ QÆ∞i Å#∞ KÕâß=Ú. "å~°∞ `«=∞ =∂~åæÅ#∞
KÕ™êÎ=Ú.33 "Õ∞=Ú ^Œ∞~å‡~°∞æʼnõΩ "˘ã¨ˆQ á⁄O^Œ\ÏxH˜38 JO^Œ∞Ö’ ã¨∞qâßÅ"≥∞ÿ#
„ѨuѶ¨ÅO W^Õ. ~°Ç¨Ï^•~°¡#∞ U~°Ê~°Kå=Ú.
30 Éèí∂=∂ºHÍâßÅ∞ Hõeã≤ =ÙO_»QÍ, 32 =∞i PHÍâßxfl ã¨∞~°H˜∆`«"≥∞ÿ#
"Õ∞=Ú "å\˜x q_»nã≤#34 "≥·<åxfl HõѨCQÍ39 KÕã≤#k ‰õÄ_® "Õ∞"Õ∞. HÍx
u~°™ê¯~°∞Å∞ K«∂_»Ö^Ë •?35 WOHÍ, „áê} „Ѩ[Å∞ ^•x ã¨∂K«#ÅÃÑ· (Ѩx`«#OÃÑ,·
=Ú#fl „Ѩu^•xh "Õ∞=Ú h\˜`À<Õ ã¨$+≤ì „Ñ¨„H˜Ü«∞ÃÑ·) ÉÁuÎQÍ ^蕺ã¨
KÕâß=Ú.36 J~Ú#ѨÊ\˜H© gà◊√¡ qâ◊fi Hõ#|~°K~« ∞° .
ã≤OK«~å? 33 ˆ~~ÚO|=à◊¡#∂, ã¨∂~°ºK«O„^Œ∞Å#∂
33. D ^≥·=^Œ∂`«ÅÖ’ ‰õÄ_® U XHõ¯Ô~·<å `«=∞#∞ `å=Ú P~å^茺^≥·=OQÍ „ѨHõ\ ˜¿ãÎ
J`«xfl ‰õÄ_® "Õ∞=Ú #~°HÍxH˜ PǨïu KÕ™êÎ=Ú. W^˘Hõ x|O^èŒ# =∂„`«"Õ∞. ã¨$+≤Oì z#"å_»∞ ‰õÄ_® PÜ«∞<Õ.40 "å\˜Ö’
WÖÏ [iyf~åÅx ÖË^∞Œ . ZO^Œ∞HõO>Ë ^≥=· ^Œ∂`«Å∞ ^≥"· å[˝#∞ [=^•@~°∞. HÍHõáÈ`Õ „Ѩun `«# `«# HõH∆õ ºÖ’ `ÕeÜ«∂_»∞`«∂
+≤~¯ü (|Ǩï^≥"· å~å^è#Œ )#∞ YO_çOz, UHõ^"·≥ å~å^è#Œ (`ÒÇ‘Ï^£)#∞ ~°∞A=Ù KÕÜ∞« _®xH˜ LOk.41
D q^èŒOQÍ J#|_çOk. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ k=º Y∞~üP<£Ö’ D q^èŒOQÍ ‰õÄ_® 'g~°ºaO^Œ∞=Ù— J#fl J~°÷OÖ’ fã¨∞‰õΩO>Ë – „Ѩu „áê}© ^•O`À<Õ LxH˜Ö’H˜
ÃãÅgÜ«∞|_çOk : 1. "åiH˜ WÖÏ K≥ѨC : ''XHõ"Õà◊ Hõ~°∞}Ï=∞Ü«ÚxˆH QÆ#Hõ =ã¨∞ÎO^Œ#flk [QÆ"≥∞iy# ã¨`«ºO. =∞QÆrq "≥#∞flÖ’ #∞Oz "≥Å∞=_Õ D JÅÊ
ã¨O`å#O LO_ç LO>Ë, JO^ŒiHõ<åfl =ÚO^Œ∞ <Õ<Õ "åix P~åkèOz LO_Õ"å}˜‚.—— Ѩ^•~°÷O P_»rq QÆ~°ƒùã¨OzÖ’ „Ѩ"ÕtOz, u+¨ª"Õã≤, Ñ≤O_»OQÍ =∂i, „áê}˜QÍ
(AMò~∞° Ñ¶π – 81) 2. ''F „Ѩ=HÍÎ! XHõ"àÕ ◊ #∞=Ùfi +≤~∞° ¯‰õΩ X_çQ\Æ <ì˜ å, h ã¨`å¯~åºÅ∞ ~°∂áêO`«~°O K≥O^Œ∞`«∞Ok.
‰õÄ_® <åâ◊#"≥∞ÿáÈ`å~Ú.—— (A=∞~ü – 65) D "åHͺÅhfl J@∞=O\˜"Õ. W=hfl 37. „|Ǩ‡O_»"≥∞ÿ# D Ѩ~°fi`åÖË QÆ#Hõ Éèí∂q∞Ö’ "Õ∞‰õΩÅ =∂kiQÍ áêuÃÑ@ì|_»HõáÈ`Õ
x|O^èŒ<åѨÓi`« "åHͺÅ∞. x[OQÍ JÖÏ [~°∞QÆ∞`«∞O^Œx =∞#O J#∞HÀ"åeû# Éèí∂q∞ „ѨHõOÑ≤ã¨∂Î, ^˘i¡áÈ`«∂ LO_Õk. J^Õ QÆ#Hõ [iy`Õ Éèí∂q∞ÃÑ· =∞#∞+¨µÅ,
J=ã¨~°O ÖË^Œ∞. [O`«∞=ÙÅ =∞#∞QÆ_» ^Œ∞~°É¡ "íè ∞≥ áÿ ÈÜÕ∞k. JO^Œ∞Hˆ "Õ∞=Ú ^•xÃÑ· Ѩ~fi° `åÅ |~°∞=Ù#∞
"≥∂Ñ≤ Jk J`«ÖωõΩ`«ÅO H͉õΩO_® LO_ÕÖÏ KÕâß=Ú.
34. '~°`üY∞<£— (......) JO>Ë =¸Ü«∞|_ç LO_»@O Jx Jã¨Å∞ J~°÷O. 'Ѷ¨`üY∞<£—
(..... ) JO>Ë `≥~=° @O, "Õ~∞° Ѩ~K° @« O Jx J~°O÷ . PkÖ’ Éè∂í =∂ºHÍâßÅ∞ Ѩ~㰠ʨ ~°O 38. Éè∂í q∞Ö’ ã¨∞qâßÅ"≥∞#ÿ ~°ÇϨ ^•~°#¡ ∞ U~°Ê~°K@« =∞O>Ë ÉèÏ=O Z`«~Î Ú# Ѩ~fi° `« „âı}∞Å∞
Hõeã≤ LO_Õq. "Õ∞=Ú "å\˜x "Õ~°∞Ѩ~°Kå=Ú. PHÍâßÅ#∞ ÃÑ·H˜ÖËáê=Ú. Éèí∂q∞x L#flѨÊ\˜H© "å\˜ =∞^茺 Hõ#∞=∞Å#∞, Ö’Ü«∞Å#∞ ‰õÄ_® LOKå=Ú. "å\˜^•fi~å
=∂„`«O Ü«∞^è•™ê÷#OÖ’ LOKå=Ú. ÃÑ· #∞Oz ‰õΩi¿ã =~°¬Ñ¨Ù h~°∞#∞ Ñ‘eÛ Jk g∞~°∞ XHõ „áêO`«O #∞Oz =∞~À „áêO`åxH˜ `«~°eáÈ=\ÏxH˜ gÅ∞ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.
ѨO@Å L`«ÊuÎH˜ J#∞"≥·#kQÍ ~°∂á⁄OkOk. ''Ü«∞ÇπÏ`«^Œ∂<£—— (.........) J#fl Ѩ^•xH˜ "å~°∞ `«=∞ „|`«∞‰õΩ`≥~°∞=ÙHÀã¨O ^•i
K«∂ã¨∞HÀ=\ÏxH˜ `«y# „`À=Å#∞ U~°Ê~°Kå=Ú J#fl ÉèÏ=O ‰õÄ_® =ã¨∞ÎOk.
35. WHõ¯_» 'K«∂_»@O— JO>Ë Hõà`¡◊ À K«∂_»@O Jx J~°O÷ HÍ^Œ∞. =∞<À<Õ„`«O`À K«∂_»@O
Jx ÉèÏ=O. "å~°∞ J^Œ∞ƒù`"« ∞≥ #ÿ D ã¨$+≤xì QÆ=∞xOK«@O ÖË^•? PÜ«∞# Ѩx`«#OÃÑ· 39. ''ã¨MòÑ"¨¶ ∞£ =∞ÇπÏѶӨ *Ï—— (................) JO>Ë Éè∂í q∞ H˘~°‰Ωõ F Éè„í ^Œ`åÜ«Ú`«"∞≥ #ÿ
Ü≥∂K«# KÕÜ«∞@O ÖË^•? D "åã¨Î"åxfl WO`«=~°‰õΩ "å~°∞ `≥Å∞ã¨∞HÀÖË^•? Jx ÃÑ·HõѨC. U q^èŒOQÍ#~Ú`Õ XHõ ѨOki, QÆ∞_®~°∞, Kåq_ç HõѨCQÍ LO\ÏÜ≥∂
ÉèÏ=O. J^Õ q^èŒOQÍ PHÍâßxfl ã¨∞qâßÅ"≥∞ÿ# HõѨCQÍ KÕâß=Ú. ÃÑ·QÍ ^•xfl J`«ºO`«
36. WHõ¯_» 'h\˜`À— J<Õ Ñ¨^•xfl =~°¬Ñ¨Ù h~°∞QÍ, HÍÅ∞=Å h~°∞QÍ ÉèÏqOz#@¡~Ú`Õ Ñ¨\ ˜+¨ì"≥∞ÿ#kQÍ, ã¨∞~°H˜∆`«"≥∞ÿ#kQÍ KÕâß=Ú. q∞#∞flqiy g∞^Œ Ѩ_»∞`«∞O^Œ#fl
JѨÊ\˜H© – ^•x^•fi~å „Ñ¨u =ã¨∞Î=Ù‰õÄ #=r=#O Åaèã¨∞ÎOk. XHõ"Õà◊ D Ѩ^•xfl ÉèÜ í ∞« OÖˉΩõ O_® KÕâß=Ú.
1391 1392
21. JÖò JOaÜ«∂ WMò`«~°| 712 21. JÖò JOaÜ«∂ 17= áê~å
34 (F „Ѩ=HÍÎ!) h‰õΩ ѨÓ~°fiO ‰õÄ_® 36 D Jqâßfiã¨∞Å∞ x#∞fl K«∂ã≤#ѨC
"Õ∞=Ú U =∂#=Ù}©‚ âßâ◊fi`«OQÍ rqOz _»ÖÏ¡ x#∞fl ZQÆ`åo KÕÜ∞« @O `«Ñʨ "åiH˜
LO_Õ@∞¡QÍ KÕÜ«∞ÖË^Œ∞. XHõ"Õà◊ #∞=Ùfi "Õˆ~ Ѩháê\ÏÖË^Œ∞. ''g∞ ^Õ=Ùà◊¡#∞
K«xáÈ`Õ, "åà◊√¡ =∂„`«O âßâ◊fi`«OQÍ QÆ∞iOz (K≥_»∞QÍ) „Ѩ™êÎqOKÕk DÜ«∞#
„|uH˜ LO\Ï~å Uq∞\©?42 Q͈~<å!?—— Jx ("≥@HÍ~°OQÍ) "å~°O
35 „Ѩu „áê}© =∞$`«∞º=Ù#∞ K«q \Ï~°∞. =∞i (K«∂_»É’`Õ) Hõ~∞° }Ï=∞Ü«Úx
K«∂_»=Åã≤O^Õ. "Õ∞=Ú q∞=∞‡efl Ѩs „Ѩ™êÎ=# ~åQÍ<Õ u~°™ê¯~åxH˜ áêÅÊ_»∞
H˜O∆ KÕ xq∞`«OÎ Hõ+ãì¨ ∞¨ MÏʼnõΩ (Hõeq∞ ÖË=Ú `«∞#flk "åˆ~.45
ʼnõΩ) QÆ∞iKÕã∂¨ Î LO\Ï=Ú.43 Z@ìHˆ ʼnõΩ 37 =∂#=Ù_»∞ =∞Ǩ `˘O^Œ~á° ê@∞ ã¨fiÉèÏ
g∞~°∞ =∂ =^ŒHÌ̂ =∞~°eOK«|_»`å~°∞.44 qQÍ Ñ¨Ù\˜Oì K«|_®¤_∞» . g∞‰õΩ <å ã¨∂K«#
40. JO>Ë ~å„ux q„âßOu ã¨=∞Ü«∞OQÍ, ѨQÆ\ ˜x Láêkè ã¨=Úáê~°˚<å ã¨=∞Ü«∞OQÍ Å#∞ WѨC_Õ K«∂Ñ≤™êÎ#∞ – Hõ#∞Hõ ##∞fl
KÕâß=Ú. ã¨∂~°∞º}˜‚ ѨQÆ\ ˜ ã¨∂K«#QÍ, K«O„^Œ∞}˜‚ ˆ~~Ú x^Œ~°≈#OQÍ KÕâß=Ú. g∞~°∞ `˘O^Œ~ð Ñ@ìHOõ _ç.46
<≥ÅÅ#∞, ã¨O=`«û~åÅ#∞ ÖˇH˜¯OK«\ÏxH˜ ‰õÄ_® Wq `À_»Ê_»`å~Ú. 38 ''g∞~°∞ ã¨`º« =O`«∞ÖË J~Ú`Õ P
41. h\˜Ö’ `ÕeÜ«∂_Õ =ã¨∞Î=ÙÅ =∂kiQÍ<Õ ã¨∂~°∞º_»∞, K«O„^Œ∞_»∞, W`«~° „QÆǨÅ∞ "åQÍÌ#O ZѨC_»∞ ã¨OÉèíqã¨∞ÎO^À
`«=∞ `«=∞ HõHõ∆ ºÖ’¡ `ÕeÜ«∂_»∞`«∂ – JO>Ë u~°∞QÍ_»∞`«∂ – LO\Ï~Ú. K≥Ñʨ O_ç?—— Jx "å~°∞ JO@∞<åfl~°∞.
39 P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ `å=Ú D #~°HÍyflx
42. Jqâßfiã¨∞Å „¿ÑÖÏѨ#ʼnõΩ ã¨=∂^è•#OQÍ WÖÏ J#|_çOk. U^À XHõ ~ÀA W`«_∞» `«=∞ =ÚMÏÅ #∞OzQÍh, `«=∞ gѨÙÅ
Kå==Åã≤# "å_Õ Jx "å~°∞ =∞Ǩ„Ѩ=HõÎ (ã¨) QÆ∞iOz "≥@HÍ~°OQÍ J<Õ"å~°∞. #∞Oz QÍh `˘ÅyOK«*ÏÅ=∞h, `«=∞‰õΩ
^•xH˜ ã¨=∂^è•#OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ WÖÏ J<åfl_»∞ : JO^Œ~°∂ HÍÅO KÕÜ«∞=Åã≤#
"åˆ~. =∞$`«∞º=Ù „Ѩu XHõ¯ih Hõ|oOK«@O MÏÜ«∞O. =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) ‰õÄ_® 44. g∞ Hõ~‡° Å#∞|\˜ì JHõ¯_» g∞‰õΩ |Ǩï=∂#O W=fi@"≥∂, tH˜O∆ K«@"≥∂ [~°∞QÆ∞`«∞Ok.
nxH˜ Jf`«∞Å∞ HÍ~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë PÜ«∞# (ã¨) ‰õÄ_® =∂#==∂„`«∞ÖË. U =∞x+≤h ã¨`«¯~°‡Å∞ KÕã≤# "åiH˜ |Ǩï=∂#O, ^Œ∞+¨¯~°‡Å∞ KÕã≤# "åiH˜ tHõ∆.
"Õ∞=Ú =∞$`«∞ºO[Ü«ÚxQÍ KÕÜ«∞ÖË^Œ∞. U XHõ¯~°∂ x`«∞ºÅ∞HÍ~°∞. D q^èŒOQÍ 45. "å~°∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_≥·# JÖÏ¡ÇπÏ#∞ kèHõ¯iã¨∞Î#flk Q͉õΩO_® P x[
„¿ÑÖË"å~°∞ =∂„`«O Kå=‰õΩO_® LO\Ï~å? D PÜ«∞`«∞ ^•fi~å „Ñ¨=HõÅÎ ‰õΩ, ã¨[#˚ ∞ʼnõΩ „ѨÉ∞íè =Ù#∞ qâ◊fiã≤OKÕ"åix ѨiǨÏã≤OK«@O, UHõOQÍ ^≥=· „Ѩ=Hõ<Î Õ ZQÆ`åo KÕÜ∞« @O
Kå=ÙÖË^Œh, "å~°∞ ZšѨC_»∂ „|uˆH LO\Ï~°#fl q„QÆǨ~å^茉õΩÅ q∞^䕺 ÉèÏ=#Å∞ "åi `«Åa~°∞ã¨∞`«<åxH˜ „ѨfHõ. ''F „Ѩ=HÍÎ! D (=∞Hͯ) Jqâßfiã¨∞Å∞ x#∞fl
x~°fiÌ O^ŒfiOQÍ YO_çOK«|_®¤~Ú. K«∂ã≤#ѨC_»∞ ZQÆ`åoH˜ kQÆ∞`å~°∞. ^Õ=Ù_»∞ `«# „Ѩ=HõQÎ Í KÕã≤ ѨOÑ≤#k DÜ«∞<Õfl<å?!
43. JO>Ë XHÀ¯™êi HõëêìʼnõΩ, Hõ_»QÆO_»¡‰õΩ, Pi÷Hõ X_ç^Œ∞_»∞‰õΩʼnõΩ Ö’#∞KÕã≤ ѨsH˜∆¿ãÎ, Jx JO\Ï~°∞.—— (JÖò Ѷ¨Ù~åö<£ – 41)
XHÀ¯™êi ã≤iã¨OѨ^ŒÅ#∞, ã¨∞Y™œMϺÅ#∞ „Ѩ™êkOz ѨsH˜∆™êÎ=Ú. H˘xfl™ê~°∞¡ 46. Jqâßfiã¨∞Å `˘O^Œ~°áê@∞ _ç=∂O_»¡‰õΩ ã¨=∂^è•#OQÍ WÖÏ J#|_çOk. =∞x+≤
Jã¨fiã¨÷`«‰õΩ QÆ∞iKÕ¿ãÎ H˘xfl™ê~°∞¡ P~ÀQƺ ÉèÏQͺxfl J#∞„QÆÇ≤Ï™êÎ=Ú. ã¨~°fiHÍÅ ã¨fiÉèÏ=OÖ’ `˘O^Œ~°áê@∞, P„`«O LO_»@O =Å¡ J`«#∞ „Ѩ=HõÎ#∞ ‰õÄ_® `˘O^Œ~°
ÃÑ>Ëì™êÎ_»∞. #∞=Ùfi K≥¿ÑÊ^Õ x["≥∞ÿ`Õ =∂ÃÑ· P tHõ∆#∞ ZO^Œ∞‰õΩ fã¨∞‰õΩ~å=Ù?!
ã¨~åfi=ã¨Ö÷ ’¡ Z=~°∞ Hõ$`«AÅ˝ ∞QÍ "≥∞ÅQÆ∞`å~À, =∞Ô~=~°∞ Hõ$`«ÑÚ¨¶ flÅ∞QÍ =º=ǨÏi™êÎ~À Jx ã¨"åÅ∞ qã¨∞~°∞`å_»∞. ^•xH˜ ["å|∞QÍ JÖÏ¡ÇπÏ WÖÏ ÃãÅqKåÛ_»∞ : =∞s
"Õ∞=Ú ÉÏQÍ Ñ¨iH˜™êÎ=Ú. Z=~°∞ Fiq∞x Hõ#|~°∞™êÎ~À, =∞Ô~=~°∞ Jã¨Ç¨Ï#O`À JO`« `˘O^Œ~°ÃÑ@ìHõO_ç. `«fi~°Ö’<Õ <å ã¨∂K«#Å#∞ g∞‰õΩ K«∂Ñ≤™êÎ#∞. 'ã¨∂K«#Å∞—
zO^Œ∞Å∞ "Õ™êÎ~À K«∂™êÎ=Ú. F~°∞Ê, Hõ$`«[˝`åÉèÏ=O ^≥·=„Ѩã¨#fl`«#∞ K«∂~°Q˘#QÍ, JO>Ë Jk tH∆Í HÍ=K«∞Û ÖË^• ^≥·=„Ѩ=HõÎ (ã¨) ^•fi~å K«∂Ñ≤OK«|_Õ =∞Ç≤Ï=∞Å∂
Jã¨Ç¨Ï#O, Hõ$`«Ñ¶¨∞fl`å^èÀ~°}˜ ^≥·"å„QÆǨxH˜ HÍ~°}Éèí∂`«=∞=Ù`å~Ú. HÍ=K«∞Û.
1393 1394
21. JÖò JOaÜ«∂ WMò`«~°| 713 21. JÖò JOaÜ«∂ 17= áê~å
ã¨Ç¨Ü«∞O ‰õÄ_® JO^Œ*ÏÅ^Œh Jqâßfi 42 ''(F „Ѩ=HÍÎ!) Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Úx
ã¨∞Å∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩO>Ë ZO`« ÉÏ=ÙO (P„QÆǨÏO) #∞Oz ˆ~~¸ ѨQÆÅ∂
@∞Ok!47 q∞=∞‡efl ~°H˜∆OK«QÆÅ "å_≥=_»∞?——51 Jx
40 (J=Ù#∞!) P Ѷ¨∞_çÜ«∞ JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ "åix J_»∞QÆ∞. Jã¨Å∞ q+¨Ü∞« "Õ∞q∞@O>Ë
"åiÃÑ· =zÛѨ_»∞`«∞Ok. Jk "åix "åà◊√¡ `«=∞ „ѨÉ∞íè =Ù ^蕺#O Ѩ@¡ q=Ú
LH˜¯iaH˜¯i KÕ¿ãã¨∞ÎOk.48 =∞i "å~°∞ Y∞Öˇ· L<åfl~°∞.
^•xfl ^•@"ÕÜ«∞#∂ ÖË~°∞, H˘kÌáê\˜
QÆ_»∞=Ù ‰õÄ_® "åiH˜ W=fi|_»^Œ∞.49 43 Uq∞\©, "Õ∞=Ú `«Ñ¨Ê "åix PѨ^ŒÅ
#∞Oz HÍáê_Õ "Õˆ~ ^Õ=Ùà◊√¡ ‰õÄ_®
41 (F =ÚǨÏ=∞‡^£ – ã¨Jã¨O!) h‰õΩ Z=~°~Ú<å L<åfl~å? "å~°∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ
ѨÓ~°fiO =zÛ# „Ѩ=HõÎÅ#∞ ‰õÄ_® ѨiÇ¨Ï `«=∞‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞O KÕã¨∞‰õΩ<Õ â◊H˜Îx Hõey
ã≤OK«@O [iyOk. J~Ú`Õ z=iH˜ ÖË~∞° . =∂ `«~Ñ° Ù¨¶ # ‰õÄ_® "åiÔHÖÏO\˜
ѨiǨÏiã¨∂Î L#fl"åiˆH, `å=Ú Ñ¨iÇ¨Ï JO_»^OŒ _»Å∂ ÖË=Ù.52
ã≤Oz#k K«∞@∞ì‰Ωõ #flk.50 44 ÃÑ·QÍ "Õ∞=Ú "åiH©, "åi `å`«
47. P tHõ∆ ZO`« ÉèíÜ«∞OHõ~°OQÍ LO@∞O^À "åiH˜ `≥e¿ãÎ |Ǩïâß ^•xHÀã¨O "å~°∞ =Ú`åÎ`Å« ‰õÄ r=# ™ê=∞„yx WKåÛ=Ú.
Z#fl_»∂ WO`« P„`«O KÕ¿ã"å~°∞ HÍ~°∞. ÃÑQ· Í P tHõ∆ #∞Oz ^Õ=Ùx â◊~}° ∞ HÀ~°∞‰õΩO@∂ z=iH˜ (^•xfl J#∞Éèíqã¨∂Î<Õ) "åi
qâ◊fiã≤OKÕ"å~°∞. PÜ«Ú+¨µ QÆ_»záÈ~ÚOk.53 "Õ∞=Ú
48. UOKÕÜ∂« Ö’ `≥bHõ =∞u K«eOzáÈ`«∞Ok. k‰õΩ¯`ÀK«Hõ k‰õΩ¯Å∞ K«∂ã¨∂Î LO_çáÈÜÕ∞ 51. JO>Ë – g∞~°∞ KÕ¿ã áêÑ≤+≤ìѨ#∞Å∞ Jhfl Whfl HÍ=Ù. "å\˜H˜ tHõ∆QÍ – ~å„u
Ѩiã≤÷u U~°Ê_»∞`«∞Ok. ѨÓ@QÍh, Ѩ@ìѨQÆÅ∞QÍh – U Hõ∆}OÖ’#~Ú<å ^Õ=Ù_»∞ g∞ÃÑ· `«# H˘~°_®#∞
49. ѨâßÛ`åÎÑO¨ K≥O^Œ\ÏxH˜QÍh, `«ÑC¨ Å#∞ ã¨ik^Œ∞‰Ì Ωõ x =∞OzѨ#∞Å∞ KÕÜ∞« _®xH˜QÍh ~°≠oÑ≤OK«=K«∞Û. J^Õ QÆ#Hõ [iy`Õ ^Õ=Ùx Ѩ@∞ì#∞Oz q∞=∞‡efl HÍáê_Õ"å_≥=_»∞?
"åiH˜ =∞~À J=HÍâ◊O W=fi|_»^Œ∞. g∞ x[^≥·=O ^ŒÜ«∂=∞Ü«Ú_»∞ QÆ#Hõ, PÜ«∞# g∞‰õΩ QÆ_»∞=Ù Wã¨∂Î áÈ`«∞<åfl_»∞
50. D PÜ«∞`«∞Ö’ ^Õ=Ù_»∞ `«# JOu=∞ „Ѩ=HõÎ (ã¨Jã¨O)#∞ F^•~°∞ã¨∞Î<åfl_»∞. F QÆ#Hõ g∞~°∞ |uH˜áÈ`«∞<åfl~°∞. D ã¨`åºxfl g∞~°∞ ZO`« `˘O^Œ~°QÍ `≥Å∞ã¨∞‰õΩO>Ë
„Ѩ=HÍÎ (ã¨)! D |Ǩï^≥·"å~å^茉õΩŠѨiǨã¨Ñ¨Ù =∂@Å∞ qx Hõ$OyáȉõΩ. JO`« =∞Ozk.
x~°∞`åûǨÏO K≥O^Œ‰õΩ. W^Õg∞ H˘`«Î q+¨Ü«∞O HÍ^Œ∞. gà◊√¡ ZѨC_»∂ WO`Õ. h‰õΩ 52. "åà◊√¡ Y∞^Œ∞ÌQÍ =∂ Ѩ@∞ì#∞Oz `«Ñ≤ÊOK«∞‰õΩ<Õ ã≤÷uÖ’ ÖË~°∞. =∞~°ÖÏO@ѨC_»∞ "å~°∞
ѨÓ~°fiO =zÛ# „Ѩ=HõÎÅ#∞ ‰õÄ_® Jqâßfiã¨∞Å∞, =Ú„+≤‰õΩ¯Å∞ WÖψQ "ÕàÏHÀà◊O W`«~°∞Å#∞ tHõ∆#∞Oz ZÖÏ HÍáê_»QÆÅ∞QÆ∞`å~°∞?
KÕâß~°∞. P@ Ѩ\Oì˜ Kå~°∞. Z@ìHˆ ʼnõΩ "å~°∞ KÕã#≤ "ÕàÏHÀà◊"∞Õ "åi H˘OѨ =ÚOzOk.
53. "åi `å`«=Ú`åÎ`«Å∞ Éè’QÆÉèÏQͺÅ#∞ J#∞ÉèíqOz#O`« =∂„`å#, rq`«HÍÅOÖ’
U tHõ#∆ ∞ "å~°∞ Pëê=∂+‘QÍ fã¨∞‰õΩ<åfl~À J^Õ "åiÃÑ· J=∂O`«O q~°∞K«∞‰õΩѨ_Oç k. "åiH˜ ã¨∞Y™œMϺÅ∞ ÅaèOz#O`« =∂„`å# `å=Ú ã¨<å‡~åæ# L<åfl~°x TǨ
P =∂>Ë k=º Y∞~üP<£Ö’ =∞~ÀKÀ@ D q^èOŒ QÍ K≥Ñʨ |_çOk : ''(F =ÚǨÏ=∞‡^£!) Ö’HõOÖ’ qǨÏiã¨∞<Î åfl~å g~°∞? WHõg∞^Œ@ ‰õÄ_® `å=Ú, `«=∞ ÉèÏq`«~åÅ∞ WÖψQ
h‰õΩ ѨÓ~°fiO ‰õÄ_® „Ѩ=HõÅÎ ∞ kèH¯õ iOK«|_®¤~∞° . "å~°∞ D kèHͯ~° "≥Y· iѨ@,¡ `«=∞‰õΩ Ǩ~ÚQÍ LO_»QÆÅ=∞x J#∞‰õΩO@∞<åfl~å? =Ú=∂‡\˜H© JÖÏ [~°QÆ^Œ∞. Jk
ÃÑ\˜ì# ÉÏ^èŒÅ Ѩ@¡ F~°∞Ê =Ç≤ÏOKå~°∞. z=~°‰õΩ =∂ ã¨Ç¨Ü«∞O "åiH˜ JOkOk—— =¸<åflà◊¡ =ÚK«Û@ =∂„`«"∞Õ . Jk =∂ x~åúi`« QÆ_∞» =ÙÖ’ JO`«~åƒùQOÆ =∂„`«"∞Õ .
(JÖò J<£P"£∞ – 34). XHõ"Ñ·≥ Ù¨ D PÜ«∞`«∞ ^•fi~å ^≥=· „Ѩ=HõÎ (ã¨)#∞ F^•~°∞ã¨∂<Î Õ `å`å¯eHõ"∞≥ #ÿ D ã¨∞Y™œMϺÅ#∞, Éè’QÆÉÏè QͺÅ#∞ K«∂ã¨∞‰õΩx "å~°∞ =Úiã≤áÈ~å^Œ∞.
=∞~À"≥·Ñ¨Ù Jqâßfiã¨∞Å#∞ ^Õ=Ù_»∞ Ѩ~ÀHõ∆OQÍ ÃÇÏK«ÛiOKå_»∞. "≥∂ã¨áȉõÄ_»^Œ∞.
1395 1396
21. JÖò JOaÜ«∂ WMò`«~°| 714 21. JÖò JOaÜ«∂ 17= áê~å
Éè∂í q∞x ^•x JOK«∞Å #∞Oz ‰õΩkOK«∞ 47 "Õ∞=Ú „Ѩà◊Ü«∞k<å# <åºÜ«∞OQÍ
‰õΩO@∂ ~å=\Ïxfl54 "å~°∞ K«∂_»@O `«∂KÕ „`åã¨∞Å#∞ <≥ÅH˘Å∞Ê`å=Ú. =∞i
ÖË^•? Uq∞\˜, WѨÊ\˜H© gàı§ „áê|źO U „áê}˜H© ~°=O`« J<åºÜ«∞O ‰õÄ_®
=Ç≤Ï™êÎ~°@<å?55 [~°QÆ^Œ∞. XHõ"Õà◊ P=yO[O`« PK«~°}
L<åfl "Õ∞=Ú ^•xx Ǩ[~°∞ Ѩ~∞° ™êÎ=Ú.
45 (F „Ѩ=HÍÎ!) ''ˆH=ÅO <Õ#∞ q∞=∞‡efl ÖˇHõ¯ fã¨∞HÀ=\ÏxH˜ "Õ∞=Ú KåÅ∞.58
^≥=· ã¨O^ÕâO◊ (=Ç‘Ï) P^è•~°OQÍ ÃÇÏK«Ûi
ã¨∞Î<åfl#∞—— Jx "åiH˜ K≥ѨC. J~Ú`Õ 48 "Õ∞=Ú =¸™ê, Ǩ~°∂#∞ʼnõΩ
f~°∞ÊÅ∞ KÕ¿ã w@∞~å~Úx, *’ºuh, ÉèÜ í ∞«
`«=∞#∞ ÃÇÏK«ÛiOz#ѨC_»∞, K≥q\˜"å~°∞ Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ QÆÅ"åiH˜ Ç≤Ï`ÀѨ^âÕ O◊ `À ‰õÄ_ç#
P Ñ≤Å∞ѨÙ#∞ q#~°∞.56 „QÆO^ä•hfl WKåÛ=Ú.59
46 XHõ"àÕ ◊ h „ѨÉ∞íè =Ù tH∆Í `åH˜_ç "åiH˜ 58. '=∞"år<£— (..........) JO>Ë „`åã¨∞Å∞ Jx J~°÷O. Hõ~°‡Å |~°∞=Ù#∞ `«∂Ü«∞\ÏxH˜
U HÍã¨Î `«ye<å ''JÜ≥∂º! =∂ áê_»∞ f~°∞Êk<å# J<ÕHõ „`åã¨∞Å∞QÍh ÖËHõ XˆH „`åã¨∞QÍh <≥ÅH˘ÅÊ|_»=K«∞Û. =∞x+≤
QÍ#∞! =Ú=∂‡\˜H© "Õ∞"Õ∞ ^Œ∞~å‡~°∞Åæ O——57 KÕ¿ã Hõ~°‡Å‰õΩ XHõ ~°∂ѨÙQÍh, LxH˜QÍh ÖË^Œ∞. =∞~°ÖÏO@ѨC_»∞ |~°∞=ÙÅ#∞
Jx ǨǨHÍ~åÅ∞ KÕ™êÎ~°∞. `«∂KÕ^≥ÖÏ? XHõѨC_≥·`Õ Wk J~°÷=∞ÜÕ∞ºk HÍ^Œ∞. HÍx „Ѩã¨∞Î`«O [iy# âß„ã‘ÎÜ«∞
Ѩiâ’^èŒ#Å, H˘O„Q˘`«Î Pq+¨¯~°}Å "≥Å∞QÆ∞Ö’ ~°∂Ѩو~YÅ∞ ÖËx =ã¨∞Î=ÙÅ |~°∞=Ù
54. JO>Ë <ÕÅ <åÅ∞QÆ∞ "≥·Ñ¨ÙÖÏ qã¨Îie¡ L#fl Jqâßfiã¨O (‰õΩ„Ѷπ) „Hõ=∞„Hõ=∞OQÍ ‰õÄ_® `«∂Ü«∞|_»∞`ÀOk. =∂#=Ù_Õ `«# "Õ∞^è•â◊H`Θ À WÖÏO\˜ Ѩ#∞Å∞ KÕÜ∞« QÆÅ∞QÆ∞
H©∆}˜™ÈÎOk, ‰õΩOzOK«∞‰õΩáÈ`ÀOk. J^Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ W™ê¡O k# k# „Ѩ=~°÷=∂# `«∞#flѨC_»∞ =∞x+≤x ã¨$+≤ìOz# ã¨$+≤ìHõ~°Î‰õΩ =∂#= Hõ~°‡Å ÖˇHõ¯ `ÕÅÛ@O F ÖˇHÍö?
=∞=Ù`ÀOk. Jqâßfiã¨∞Å HÍà◊¡ „H˜O^Œ <ÕÅ Hõ^Œ∞Å∞`ÀOk. W™ê¡O HÍOu ˆ~YÅ∞ PÜ«∞# `«e¿ãÎ HÍx^ŒO@∂ Un LO_»^Œ∞. PÜ«∞# QÆ#Hõ `«ÅK«∞‰õΩO>Ë =∞#∞+¨µÅ‰õΩ
"åi Hõ~°‡efl K«∂¿ÑO^Œ∞‰õΩ "å\˜H˜ PHÍ~åxfl „Ѩ™êkOz<å Pâ◊Û~°ºO ÖË^Œ∞. H˘xfl
#Å∞k‰õΩ¯ÖÏ „Ѩãi¨ ã¨∞<Î åfl~Ú. =Úã≤O¡ Å∞ `«=∞ *ˇ„· `«Ü∂« „`«#∞ H˘#™êyã¨∂Î L<åfl~°∞. Hõ~‡° Å∞ ~°∂ѨÙ^èiŒ ™êÎÜ∞« x ǨÏnã¨∞Å ^•fi~å ‰õÄ_® ~°∂_èô J=Ù`ÀOk. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ:
55. W^ŒO`å HõàÏ¡~å K«∂ã¨∂Î ‰õÄ_® Jqâßfiã¨∞Å∞, '=∂^Õ ÃÑK· ~Õ Ú J=Ù`∞« O^Œ—x ÉèÏqOK«@O Y∞~üP<£#∞ áê~åÜ«∞}O KÕ¿ã =ºH˜Î HÀã¨O Y∞~üP<£ JO^Œ"≥∞ÿ# XHõ Ü«Ú=‰õΩx
Jq"ÕHõO. "å~°∞ ÔQÅ=@O ÖË^Œ∞, F_çáÈ`«∞<åfl~°∞. "åi Q“~°"À#fl`«∞Å∞ ÃÑ~°QÆ@O ~°∂ѨOÖ’ =ÚO^Œ∞‰õΩ =ã¨∞OÎ k. #∞"≥fi=iq? Jx J`«#∞ J_çy`Õ,''<Õ#∞ Y∞~üP<£#∞.
ÖË^Œ∞, H©∆}˜ã¨∞Î<åfl~Ú. Ѩ~åÉèí=O #Å∞"≥·Ñ¨ÙÅ #∞Op "åix „Hõ=Ú‡‰õΩO@∂ =™ÈÎOk. #∞=Ùfi ##∞fl ~å„uѨÓ@ "Õ∞ÖÁ¯x áê~åÜ«∞}O KÕ¿ã"å_çq. ѨQÆ\ ˜ ѨÓ@ ^•Ç¨ÏO`À
ÉÏ^èŒÑ¨_»∞`«∂<Õ Ñ¨iîOKÕ"å_çq—— Jx JO@∞Ok (=Úã¨fl^≥ JǨχ^£– 5/348, 352†
56. JO>Ë – Y∞~üP<£ ^•fi~å "åiH˜ É’^èÑŒ ~¨ ∞° ã¨∞<Î åfl#∞. ã¨[#˚ ∞ʼnõΩ â◊√Éè"í å~°#Î ∞ qxÑ≤O Wɡfl=∂[ – H˜`å|∞Öò J^ŒÉò). JÖψQ qâßfiã≤ ã¨=∂kèÖ’ J`«x ã¨^•K«~°} XHõ
K«@O, ^Œ∞+¨µÅì #∞ ÃÇÏK«ÛiOK«@"Õ∞ <å „Ñ¨^•è # Hõ~=ΰ ºO J#flk „Ѩ=HõÎ (ã¨) ѨÅ∞‰õΩÖ’¡x PHõ~°¬}©Ü«∞"≥∞ÿ# ~°OQÆ∞Ö’, Ѩi=∞à◊O QÆ∞ÉèÏoOKÕ Ü«Ú=‰õΩx ~°∂ѨOÖ’ =ÚO^Œ∞‰õΩ
PO`«~°ºO. HÍx JÖÏ¡ÇπÏ Z=i K≥=ÙʼnõΩ K≥=Ù_»∞#∞ WKåÛ_À "åi Hõ~°‚ѨÙ\ÏʼnõΩ =ã¨∞ÎOk. J~Ú`Õ Jqâßfiã≤, HõѨ\ ˜ =^ŒÌ‰õΩ nxH˜ aè#fl"≥∞ÿ# ~°∂ѨOÖ’ =ã¨∞ÎOk
ã¨`º« O q#|_»^∞Œ . "åi ǨÏ$^ŒÜ∂« ÅÃÑ· `≥~Å° ∞ Ѩ_áç ÈÜ«∂~Ú. Y∞~üP<£#∞ qxÑ≤Oz<å, (=Úã¨fl^≥ JǨχ^£–5/287). nxH˜ ã¨O|OkèOz# =∞ixfl q=~åÅ HÀã¨O JÖò
ÉèíÜ«∞É’^èŒ KÕã≤<å "åi =∞#ã¨∞Å∞ =∂~°=Ù. P~åѶπ ã¨∂~å 9= PÜ«∞`«∞‰õΩ W=fi|_ç# q=~°}#∞ K«∂_»O_ç. =¸ÅOÖ’ 'dãπΗ
(.. ....) Jx LOk. "åHõºOÖ’ Wk '=∞"år<£—‰õΩ qâı+¨}OQÍ „ѨÜ≥∂yOK«|_çOk.
57. ^Õ=Ùx ^≥|ƒ ™ê^è•~°}=∞~ÚOk HÍ^Œ∞. ^•x `åH˜_ç UHÍã¨Î `«ye<å "åiH˜ k=∞‡ <åºÜ«∞O KÕ¿ã@@∞=O\˜ „`åã¨∞ ÖËHõ „`åã¨∞Å∞ Jx ^•x ÉèÏ=O.
uiyáÈ`«∞Ok. ǨǨHÍ~åÅ∞ KÕã¨∂Î `«=∞ `«Ñ¨CÅ#∞ XѨC‰õΩO\Ï~°∞. `å"Õ∞ `«=∞ 59. ^≥=· „Ѩ=HõΠǨτ[`ü =¸™ê (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO)‰õΩ W=fi|_ç# `Ò~å`ü „QÆO^äOŒ qt+ª̈`Å« ∞
P`«‡Å‰õΩ J<åºÜ«∞O KÕã¨∞‰õΩ<åfl=∞x JOwHõi™êÎ~°∞. WO^Œ∞Ö’ =i‚OK«|_®¤~Ú. P „QÆO^äŒO ‰õÄ_® Y∞~üP<£ ÖÏQÍ<Õ ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ∞ QÆÅ
1397 1398
21. JÖò JOaÜ«∂ WMò`«~°|
49 `«=∞ „ѨÉ∞íè =Ù#∞ K«∂_»‰Ωõ O_®<Õ ÉèÜ í ∞«
Ѩ_Õ Éèí‰õΩÎÅ∞ "å~°∞. „Ѩà◊Ü«∞ Ѷ¨∞_çÜ«∞Ѩ@¡
(QÆÅ `«ÅOѨÙ`À<Õ) "å~°∞ =}˜H˜
áÈ`å~°∞.60
50 Wk â◊√Éè„í Ѩ^"Œ ∞≥ #ÿ LѨ^âÕ O◊ . nxx
J=`«iOѨ*ãË #≤ k ‰õÄ_® "Õ∞"Õ∞. J~Ú<å
g∞~°∞ nxx „`Àã≤ÑÙ¨ K«∞Û`«∞<åfl~å?61
51 JO`«‰Ωõ =ÚO^Õ "Õ∞=Ú W„ÉÏÇ‘Ï=Ú‰õΩ
J`«x =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`åfixfl („Ѩ[˝#∞) „Ѩ™ê
kOKå=Ú.62 J`«x (Ü≥∂Qƺ`«) QÆ∞iOz
=∂‰õΩ =ÚO^Œ∞ #∞OKÕ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞.63
"åiˆH Ç≤Ï`«É’kèxQÍ Ñ¨OѨ|_çOk. Z=i ǨÏ$^ŒÜ∂« ÅÖ’ JÖÏ¡ÇÏπ Ѩ@¡ ÉèHí ,Θ ÉèÜ í ∞« =Ú
ÖË^À "å~°∞ ^≥·=„QÆO^ä•xfl Jã¨Å∞ Ѩ\ ˜ìOK«∞HÀ~°∞. JÖÏO@ѨC_»∞ P „QÆO^äŒO "åiH˜
ZÖÏ =∂~°æ^Œ~°≈HõO HÍQÆÅ∞QÆ∞`«∞Ok? =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO á⁄O^•Å#∞‰õΩO>Ë =ÚO^Œ∞
P „QÆO^ä•xfl „â◊^•úɉíè Ωõ ÅÎ `À J^躌 Ü«∞#O KÕÜ∂« e. PÃÑ#· JO^Œe q+¨Ü∂« Å QÆ∞iOz
zO`«# KÕÜ«∂e.
60. Wq ^≥·=cèu, ^≥·=ÉèíH˜Î QÆÅ"åi ÅHõ∆}ÏÅ∞. JÖò |Y~å ã¨∂~å P~°OÉèíOÖ’#∂,
W`«~°KÀ@¡ ‰õÄ_® JÖÏO\˜ ÉèíH˜ÎѨ~åÜ«∞}∞Å zǨflÅ∞ Jaè=i‚OK«|_®¤~Ú.
61. Ç≤Ï`«É’^èŒ#∞ „QÆÇ≤ÏOK«^ŒeKÕ "åiH˘~°‰õΩ D „QÆO^äŒO (Y∞~üP<£) â◊√ÉèÏÅ ã¨~À=~°O
=O\˜k. „âıÜ≥∂^•Ü«∞Hõ"≥∞ÿ#k. D „QÆO^ä•xfl ‰õÄ_® "Õ∞"Õ∞ J=`«iOѨ*Ëâß=Ú.
`Ò~å`ü „QÆO^äŒO ^≥·=„QÆO^äŒO Jx g∞‰õΩ ^Œ$_è»#=∞‡HõO L#flѨC_»∞ ''Y∞~üP<£ ^Õ=Ùx
`«~°Ñ¶¨Ù# J=`«iOѨ*ËÜ«∞|_çOk —— J#fl q+¨Ü«∂xfl g∞Ô~O^Œ∞‰õΩ x~åHõiã¨∞Î#fl@∞ì?
62. Ǩτ[`ü =¸™ê (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)‰õΩ `Ò~å`«∞ „QÆO^ä•xfl "˘ã¨QƉõ =ÚO^Õ "Õ∞=Ú
W„ÉÏÇ‘Ï=Ú#‰õΩ ã¨<å‡~åæxfl, |∞kú‰Ωõ â◊Å`«#∞ „Ѩ™êkOKå=Ú Jx XHõ J~°O÷ =ã¨∞OÎ k.
W„ÉÏÇ‘Ï=Ú#‰õΩ „Ѩ=HõΠѨ^Œqx W=fiHõ=ÚO^Õ J`«x K«∞@∂ì „Ñ¨|e L#fl
q„QÆǨ~å^èŒ# Ѩ@¡ PÖ’K«##∞ ~°QÆ∞ÖÁæÖÏÊ=Ú Jx =∞~˘Hõ J~°÷O =ã¨∞ÎOk.
63. JO>Ë "Õ∞=Ú „Ѩ™êkOKÕ `≥eq`Õ@ʼnõΩ, „Ѩ*Ï˝áê@"åʼnõΩ J`«#∞ ѨÓiÎQÍ J~°∞›_h» ,
"å\˜x J`«#∞ ^Œ∞ifixÜ≥∂QÆO KÕÜ«∞_»x =∂‰õΩ `≥Å∞ã¨∞.
1399
715 21. JÖò JOaÜ«∂ 17= áê~å
52 J`«#∞ `«# `«O„_ç`À, `«# *Ïu
"åi`À ''WO`«H© g∞~°∞ WO`«\ ˜ „â◊^•úɉíè Ωõ Î
Å`À ѨÓlã¨∂Î ‰õÄ~°∞Û#fl D q„QÆǨÅ
ã¨OQÆ`qÕ ∞\©?——64 Jx J_çy#ѨC_»∞,
53 ''=∂ `å`«=Ú`åÎ`Å« ∞ g\˜x ѨÓlã¨∂Î
LO_»QÍ "Õ∞=Ú K«∂ã≤ L<åfl=Ú——65 Jx
"å~°O`å ã¨=∂^è•#q∞KåÛ~°∞.
54 ''JÖÏQÆ~Ú`Õ g∞~°∂, g∞ `å`«
=Ú`åÎ`«ÅO`å ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# JѨ=∂~åæxH˜
Ö’<≥· L<åfl~°∞—— Jx J`«#∞ J<åfl_»∞.
55 ''Uq∞\©? #∞=Ùfi =∂ =^ŒÌ‰õΩ x[O
QÍ<Õ ã¨`º« O fã¨∞‰õΩx =KåÛ"å? ÖËHõ W>Ëì
P@Ѩ\ãì˜ ∞¨ <Î åfl"å?——66Jx J_çQÍ~°∞ "å~°∞.
64. '`«=∂ã‘Öò— (.........) JO>Ë Ü«∞^è•`«^OŒä QÍ J#∞HõiOK«|_ç#q Jx J~°O÷ . ~åu`À
K≥H˜¯# tÖÏÊÅ∞, HÍy`«O ÖËHõ QÀ_»ÅÃÑ· wã≤# ÉÁ=∞‡Åhfl WO^Œ∞Ö’H˜ =™êÎ~Ú.
W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ *Ïu„Ѩ[Å∞ `«=∞ ѨÓsfi‰õΩÖ’¡x ѨÙ}ºÑ¨Ù~°∞+¨µÅ q„QÆǨÅ#∞, ~åà◊§`À
K≥H˜¯# "åi PHÍ~åÅ#∞ ѨÓlã¨∂Î "å\˜ =ÚO^Œ∞ `«Å=OK«∞`«∂ LO_Õ"å~°∞.
'PH˜ÑÓ¨¶ <£— (..........) JO>Ë Ñ¨@∞ì‰Ωõ ‰õÄ~ÀÛ=@O, JHõ¯_Õ u+¨"ª Ü
Õ ∞« @O Jx ÉèÏ=O.
'U`≥HÍѶπ— J<Õ Ñ¨^ŒO ‰õÄ_® n#∞flOKÕ =zÛOk. ^•ã¨∞_»∞ UHÍ„QÆ`«`À ^≥·=^蕺#O
KÕ¿ãO^Œ∞‰õΩ, ^≥·=™êg∞ѨºO á⁄O^ÕO^Œ∞‰õΩ U`≥HÍѶπ „=`«O áê\˜™êÎ_»∞. J~Ú`Õ D
PÜ«∞`«∞Ö’ =∂„`«O 'PH˜Ñ¶¨Ó<£— JO>Ë q„QÆǨÅ, ^Õg^Õ=`«Å Ѩ@¡ QÆÅ ÉèíH©Î
áê~°=â◊ºO`À, ѨÓ*Ï~°∞Öˇ· ‰õÄ~ÀÛ=@O Jx J~°÷O. ZHõ¯_À, Z=~À ZO^Œ∞‰õΩ?
<Õ_»∞ =∞# <å@ =Úã≤¡O ã¨=∂[OÖ’ ã¨~Ú`«O D *Ï_»ºO u+¨ª"Õã≤Ok. ã¨=∂kè
ѨÓ*Ï~°∞Å∞, Ñ‘~¡° ѨÓ*Ï~°∞Å∞ P™ê÷#=ÚÅ#∞ xi‡OK«∞‰õΩx Jq∞`«"∞≥ #ÿ ÉèHí `Θ À JHõ¯_Õ
u+¨ª"Õã≤ ‰õÄ~ÀÛ=@O, ^Œ∞HÍ}ÏÅÖ’ 'â◊√ÉèíO— HÀã¨O QÀ_»Å‰õΩ ѨO*ÏÅ á¶È\’Å∞
„"ÕÖÏ_»nÜ«∞@O–W^ŒO`å Uq∞\©? +≤~¯ü HÍ^•? JÖÏ¡ÇÏπ "åiH˜ ã¨^∞Œ ƒkúx "˘ã¨Q∞Æ
QÍHõ!
65. JO`≥O^Œ∞‰õΩ, J*Ï˝#O =Å¡ ^Œ∞~åKå~åÅ TaÖ’ ‰õÄ~°∞‰õΩáÈ~Ú# <Õ\ ˜ =Úã≤O¡ Å#∞
"åi Ѩ#∞Å #∞O_ç PÑ≤K∂« _»O_ç. =∂ `å`«=Ú`åÎ`Å« HÍÅO #∞O_ç =ã¨∞#Î fl D Ѩ#∞
Å#∞ "Õ∞=Ú ZÖÏ =^ŒeÃÑ>Ëkì ? JO\Ï~°∞. ^≥=· „QÆO^ä•xfl, ^≥=· „Ѩ=HõÎ q^è•<åxfl H͉õΩO_®
ѨO_ç`∞« Å, =∞`åKå~°∞ºÅ Jaè„áêÜ«∂ÅÃÑ· #_çKÕ =Úã≤O¡ Åk ‰õÄ_® W^Õ =~°ã!¨
1400
21. JÖò JOaÜ«∂ WMò`«~°| 716 21. JÖò JOaÜ«∂ 17= áê~å
56 J`«#∞ WÖÏ K≥áêÊ_»∞ : ''HÍ^Œ∞, 60 ''XHõ Ü«Ú=‰õΩ_»∞ =∂ q„QÆǨÅ#∞
"åã¨Î"åxH˜ Éèí∂=∂ºHÍâßÅ „ѨÉèí∞"Õ g∞ QÆ∞iOz (K≥_∞» QÍ) „Ѩ™êÎqOK«@O "Õ∞=Ú
„ѨÉ∞íè =Ù. PÜ«∞<Õ "å\˜x ã¨$+≤Oì Kå_»∞. D q<åfl=Ú. J`«#∞ W„ÉÏÇ‘ÏOQÍ Ñ≤Å∞=
q+¨Ü∂« xH˜ ™êHõ∆ ºq∞KÕÛ "åiÖ’ <Õ#∂ |_»`å_»∞——71 Jx H˘O^Œ~∞° K≥áêÊ~°∞.
XHõ}.‚˜ 67
61 ''J~Ú`Õ J`«xfl „Ѩ[ÅO^Œi ã¨=∞HõO∆
57 ''JÖÏ¡ÇÏπ ™êH˜Q∆ Í K≥|∞`«∞<åfl#∞. g∞~°∞ Ö’H˜ fã¨∞‰õΩ~°O_ç, JO^Œ~°∂ J`«xH˜
"≥#∞uiy "≥o§áÈ~Ú# `«~∞° "å`« <Õ#∞ g∞ „Ѩ`º« Hõ™∆ êHõ∆ ºOQÍ LO\Ï~°—— x J<åfl~°∞.72
q„QÆÇ¨ Å JO`«∞ K«∂™êÎ#∞.——68
62 ''F W„ÉÏÇ‘ÏO! =∂ q„QÆǨʼnõΩ D
58 P `«~°∞"å`« J`«#∞ "å@xflO\˜h (^Œ∞)ã≤÷ux HõeyOzOk #∞"Õfi<å?—— Jx
=ÚHõ¯Å∞ =ÚHõ¯Å∞QÍ Ñ¨Q∞Æ ÅQ˘\Ïì_∞» . J`«xfl J_çQÍ~°∞.
J~Ú`Õ ÃÑ^ŒÌ q„QÆǨxfl =∂„`«O q_çz
ÃÑ\Ïì_»∞. "å~°O`å ^•x"≥·Ñ¨Ù =∞~°Å 63 ''PǨ! P Ѩxx gà◊§ ÃÑ^•ÌÜ«∞<Õ
\ÏxˆH69 (JÖÏ KÕâß_»∞). KÕâß_»∞. XHõ"àÕ ◊ "åà◊√¡ K≥Ñʨ QÆey`Õ "åà◊<¡ Õ
J_çy `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç——73 J<åfl_»∞
59 ''=∂ ^Õ=Ùà◊¡‰õΩ D ^Œ∞~°æux Ѩ\ ˜ìO W„ÉÏÇ‘ÏO.
zO^≥=~°∞? "å_≥=_À x[OQÍ ÃÑ^ŒÌ Q˘_»¤ex P q„QÆǨÏO KÕuÖ’ ÃÑ\Ïì~°x XHõ Hõ^äŒ#O LOk. Z=~°~Ú<å =zÛ
^Œ∞~å‡~°∞_æ —Õ —70 Jx "å~°∞ J#™êQÍ~°∞. J_çy`Õ, 'U"≥∂ P ÃÑ^ŒÌ q„QÆǨ<Õfl J_»QÆO_ç— Jx K≥ѨÊ_®xˆH JÖÏ KÕâß~°∞.
66. "å~°ÖÏ J#\ÏxH˜ HÍ~°}O, JO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ "åÔ~#fl_»∂ ^Õ=Ùx UHõ`«fiO (`ÒÇ‘Ï^£) 70. "å~°∞ *Ï`«~° #∞O_ç uiy =KÕÛã¨iH˜ q„QÆǨÅhfl `«∞<å`«∞#HõÖˇ· Ѩ_ç L<åfl~Ú.
QÆ∞iOz q#HõáÈ=@"Õ∞. |Ǩïâß W„ÉÏÇ‘ÏO `«=∞#∞ P@ Ѩ\ ˜ìã¨∞Î<åfl_Õ"≥∂#x Z=_À ÃÑ^ŒÌ ^Œ∞~å‡~°∞_æ Õ D JѨKå~åxH˜ áêÅÊ_ç LO\Ï_»x "å~°O`å J#∞‰õΩ<åfl~°∞.
"å~°O`å J#∞‰õΩ<åfl~°∞. 71. |Ǩïâß W„ÉÏÇ‘Ï"Õ∞ D Ѩx KÕã≤ LO\Ï_»∞. WO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ J`«#∞ =∂ q„QÆǨÅ
67. <Õ<Õ^À #=ÙfiÖÏ@‰õΩ D =∂@Å#@O ÖË^Œ∞. <å‰õΩ `≥eã≤# ã¨`åº<Õfl g∞‰õΩ QÆ∞iOz JÉèíºO`«~°O `≥Å∞Ѩ@O "Õ∞=Ú q<åfl=Ú Jx H˘O`«=∞Ok J#∞=∂#O
q=iã¨∞Î<åfl#∞. D q„QÆǨÅÖ’ g∞ ^Õ=Ù_»∞ ÖË_»∞. Ü«∞^•~å÷xH˜ Éèí∂=∂ºHÍâßÅ =ºHõÎO KÕâß~°∞.
=º=ã¨÷#∞ ã¨$+≤ìOz# Q˘Ñ¨Ê"å_Õ g∞ x[^≥·=O Jx W„ÉÏÇ‘ÏO K≥áêÊ~°∞. 72. JO>Ë, J`«xH˜ "Õ∞=Ú qkèOKÕ tHõ∆#∞ JO^Œ~°∂ K«∂_®e. JÖÏ KÕ¿ãÎ "ÕÔ~=fi~°∂
68. Ǩτ[`ü W„ÉÏÇ‘ÏO (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) =∞#ã¨∞Ö’ KÕã¨∞‰õΩ#fl ã¨OHõÅÊO Wk. '=∞#ã¨∞Ö’ =∞m§ W@∞=O\˜ JѨKå~°O KÕÜ«∞\ÏxH˜ ™êǨÏã≤OK«~°∞ Jx XHõ J~°÷O. ÖË^•
HÍ^Œ∞, <≥=∞‡kQÍ K≥áêÊ_»∞— Jx =∞iH˘O^Œ~°∞ ÉèÏqã¨∞Î<åfl~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë P J`«<Õ D Ѩx KÕã≤#@∞¡ [#∞Å∞ ™êHõ∆ ºO W=fi\ÏxH˜ J`«xfl JO^Œi=ÚO^Œ∂
q+¨Ü«∂xfl H˘O^ŒiH˜ qxÑ≤OKåÅ#flk PÜ«∞# ÅHõ∆ ºO. "åã¨Î=O JÖÏ¡ÇπψH Z~°∞Hõ. Ǩ[~°∞Ѩ~°K«O_ç J#flk "Õ~˘Hõ J~°÷O HÍ=K«∞Û.
=¸ÅOÖ’ 'ÔH^· —£ J#fl Ѩ^OŒ "å_»|_çOk. <À\˜`À Ç≤Ï`«É’^èŒ KÕã#≤ `«~åfi`« K≥_∞» #∞ 73. P q^èOŒ QÍ Ç¨Ï„[`ü W„ÉÏÇ‘ÏO (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) „Ѩ[ÅO^Œi ã¨=∞HõO∆ Ö’ Ñ≤Å∞=|_®¤~∞° .
x~°∂‡eOKÕO^Œ∞‰õΩQÍ#∞ Ѩ<Õfl Ü«ÚH˜Î Jx ^•x ÉèÏ=O. PÜ«∞# KÕã#≤ x~åfiHõO QÆ∞iOz „ѨtflOK«|_®¤~∞° . 'P Ѩxx gà◊¡ ÃÑ^•ÌÜ∞« <Õ KÕâß_»∞.—
69. "å~°O`å ѨO_»∞QÆ [~°∞ѨÙHÀ=\ÏxH˜ T~°∞ q_çz |Ü«∞\˜H˜ "≥o§# ~ÀA#, Ǩτ[`ü XHõ"Õà◊ gà◊√§ (ѨQÆ∞ÅQ˘@ì|_ç# D q„QÆǨÅ∞) =∂\Ï¡_»QÆey`Õ gà◊§<Õ J_çy
W„ÉÏÇ‘ÏO (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) JOk=zÛ# J=HÍâßxfl ^˘~°Hõ|∞K«∞Û‰õΩx, "åi `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç Jx W„ÉÏÇ‘ÏO ã¨O*Ï~Ú+‘ WKåÛ~°∞. P q„QÆǨÅ xã¨ûǨÜ«∞ã≤÷ux
q„QÆǨÅxflO\˜h q~°Q˘æ\Ïì~°∞. JHõ¯_»∞#fl ÃÑ^ŒÌ q„QÆǨÏO *’eH˜ =∂„`«O áÈÖË^Œ∞. „Ѩ[ʼnõΩ `≥eÜ«∞*ˇ¿ÑÊO^Œ∞ˆH PÜ«∞# JÖÏ =∂\Ï¡_®~°∞. Hõ^ŒÅÖËx, "≥∞^ŒÅÖËx,
1401 1402
21. JÖò JOaÜ«∂ WMò`«~°|
64 ^•O`À "å~°∞ =∞#ã¨∞Ö’¡<Õ ("åã¨"Î åxfl
XѨC‰õΩx,) ''Jã¨Å∞ ^Œ∞~å‡~°∞æÅ∞ g∞ˆ~
Hõ^•!——74 Jx (Ѩ~㰠ʨ ~°O) Q˘}∞‰õΩ¯<åfl~°∞.
ÃÑ^Œq qÑ≤Ê Ñ¨ÅHõÖËx D ~åuÉÁ=∞‡Å∞ ^≥·"åÖˇÖÏ J=Ù`å~Ú? g∞~°∞ WÖÏO\˜
xã¨ûǨÜ«ÚÖˇ·# q„QÆǨÅ#∞ ѨÓlOK«@O ZO`«=~°‰õΩ 㨿ÇÏ`«∞HõO? Jx PÜ«∞#
„ѨtflOz "åà◊§Ö’ PÖ’K«##∞ ~°Q∞Æ ÖÁæÖÏÊÅx ÉèÏqOKå~°∞. XHõ „áê=∂}˜Hõ ǨÏnã¨∞Ö’
^≥·=„Ѩ=HõÎ W„ÉÏÇ‘ÏO (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) QÍi D =∂@ (D Ѩxx P ÃÑ^•ÌÜ«∞<Õ
KÕâß_»∞)#∞ J|^ŒOú K≥Ñʨ @OQÍ Jaè=i‚OK«@O [iyOk. Ǩτ[`ü W„ÉÏÇ‘ÏO =¸_»∞
ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’ =¸_»∞ J|^•úÅ∞ K≥áêÊ~°∞. "å\˜Ö’ Ô~O_»∞ JÖÏ¡ÇπÏ HÀã¨O K≥áêÊ~°∞.
(1. ''D ÃÑ^•ÌÜ«∞<Õ KÕâß_»∞.—— 2. ''<Õ#∞ ã¨O|~åxH˜ ~åÖË#∞. "åºkè„QÆã¨∞Î_»<≥·
L<åfl#∞——). 3. =¸_À J|^ŒOú `«# ÉèÏ~°º q+¨Ü∞« OÖ’ K≥áêÊ~°∞ – K«„Hõ=iÎ ã¨=∞HõO∆ Ö’
P"≥∞#∞ `«# ™È^ŒiQÍ „ѨHõ\ ˜OKå~°∞ (ã¨Ç‘ÏÇπÏ |∞MÏs – H˜`å|∞Öò JOaÜ«∂).
J~Ú`Õ =~°Î=∂# HÍÅѨ٠H˘O^Œ~°∞ Y∞~üP<£ "åºMϺ`«Å∞ D „áê=∂}˜Hõ ǨÏnã¨∞#∞
Y∞~üP<£`À "åºÑ¶¨∂`«O K≥O^Õ Ç¨Ïnã¨∞QÍ Jaè=i‚Oz, Jk „áê=∂}˜Hõ ǨÏnã¨∞ Jx
<˘H˜¯ K≥¿ÑÊ"åix q=∞i≈OKå~°∞. HÍx D "åºMϺ`«Å q=∞~°≈ 㨿ÇÏ`«∞Hõ"≥∞ÿ#k
HÍ^Œ∞. q+¨Ü«∞OÖ’x "åã¨ÎqHõ`« s`åº "å\˜x 'J|^•úÅ∞— Jx Z=~°∂ J#ÖË~°∞.
HÍx ÉÏǨϺ ã¨fi~°∂ѨO ^Œ$ëêì º =∂„`«O "å\˜x 'J|^•úÅ— *Ïa`å #∞Oz `˘ÅyOK«
ÖË~°∞. P =∂@H˘¿ãÎ D 'J|^•úÅ∞— ^≥·=ã¨=∞Hõ∆OÖ’ xÅnÜ«∞^Œy# J|^•úÅ∞ ‰õÄ_®
HÍ=Ù. ZO^Œ∞HõO>Ë Jq JÖÏ¡ÇπÏ H˘~°ˆH K≥ѨÊ|_®¤~Ú. J~Ú`Õ ^≥·=„Ѩã¨#fl`« HÀã¨O
U áêѨHÍ~°º=¸ [~°∞Ѩ|_»^Œ∞. ÃÑ·H˜ J|^ŒúOQÍ HõxÑ≤ã¨∞Î#flѨÊ\˜H© "åã¨ÎqHõ`« s`åº
Jk J|^ŒúO HÍxѨHõ∆OÖ’ =∂„`«"Õ∞ – QÆ`«ºO`«~°O ÖËx ã≤÷uÖ’ – JÖÏ K≥ѨÊ=K«∞Û.
L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : Ǩτ[`ü P^ŒO (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) x+≤^Œú =$H∆Íxfl ã¨g∞Ñ≤Oz, ^•x
Ѷ¨ÖÏxfl u#fl ã¨OѶ¨∞@#<Õ fã¨∞HÀO_ç. PÜ«∞# P K«~°º‰õΩ áêÅÊ_ç Jq^èÕÜ«∞`«‰õΩ
X_çQÆ\Ïì~°h, ^•i`«áêÊ~°h JO@∂<Õ =∞~°∞ѨÙ=Å¡, ã¨OHõÅÊ|ÅO Ö’Ñ≤OK«@O =Å¡
PÜ«∞#‰õΩ P Ѩiã≤÷u ^•Ñ¨ÙiOzO^Œx ‰õÄ_® Y∞~üP<£ JO\’Ok. =∞Op K≥_»∞Å
HÀ}ÏÅ∞ Ô~O_»∂ JO^Œ∞Ö’ JO`«s¡#"≥∞ÿ L<åfl~Ú.
Ǩτ[`ü W„ÉÏÇ‘ÏO (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) QÍi =∂@ ÃÑ·H˜ J|^ŒúOQÍ<Õ JQÆ∞Ñ≤ã¨∞ÎOk.
ZO^Œ∞HõO>Ë PÜ«∞# K≥Ñ≤ÊOk XHõ>ÿ̌`Õ, KÕã≤Ok WOH˘Hõ\ ˜. q„QÆǨÅ#∞ q~°Q˘æ\ ì̃Ok
PÜ«∞<Õ. HÍx P Ѩx KÕã≤Ok ÃÑ^ŒÌ q„QÆǨÏO Jx K≥áêÊ~°∞. J~Ú`Õ D ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ
PÜ«∞# L^ÕÌâ◊O Jk HÍ^Œ∞. q„QÆǨÅ xã¨ûǨÜ«∞ã≤÷ux JO^ŒiH© J~°÷=∞ÜÕ∞ºÖÏ
K≥Ñ≤Ê, ^Õ=Ùx UHõ`åfixfl Kå\˜ K≥ѨÊ@O PÜ«∞# Pâ◊Ü«∞O. HÍ|\˜ì "åã¨ÎqHõ`« s`åº
PÜ«∞# K≥Ñ≤Ê# =∂@#∞ =∞#O 'J|^ŒúO— Jx J<Õ |^Œ∞Å∞, `«# "å^Œ##∞ ~°∞A=Ù
KÕÜ«∞_®xH˜ J=ÅOaOz# XHÍ<˘Hõ Ѩ^Œúu Jx J#@O ã¨=∞O[ã¨O. WkÖÏ
1403
717 21. JÖò JOaÜ«∂ 17= áê~å
65 HÍx `«~°∞"å`« "åi |∞kú `«Å„H˜O^Œ∞
ÖˇO· k† ''Wq =∂\Ï¡_Ö» =Ë #fl ã¨OQÆu h‰õÄ
`≥Å∞ã¨∞ Hõ^•!——75 J<åfl~°∞ "å~°∞.
66 (W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ JѨÊ\˜HõѨC_Õ) J_çˆQ
âß_»∞ : ''(g∞ Ѩiã≤÷u Hõ_»∞ â’K«hÜ«∞O!)
g∞~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ =^Œe g∞‰õΩ U=∂„`«O
ÖÏÉèíOQÍh, #+¨ìOQÍh HõeyOK«ÖËx
"å\˜x ѨÓlã¨∞Î<åfl~å?——
LO_»QÍ Ç¨Ïnã¨∞Ö’ D 'J|^•úÅ— „Ѩ™êÎ=# U ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ =zÛOk? Ǩτ[`ü
W„ÉÏÇ‘ÏO (JÖˇ·Ç≤Ï) =∂@Ö’¡x JO`«~å~°÷O Uq∞\˜? J#fl q+¨Ü«∂xfl QÆ∞iOz
‰õÄ_® PÖ’zOK«@O J=ã¨~°O. =∞ǨϬ~ü "≥∞ÿ^•#OÖ’ (f~°∞Êk<å#) ~å*Ïkè~åA
J~Ú# JÖÏ¡ÇπÏ ã¨=∞Hõ∆OÖ’H˜ "≥o§ „Ѩ[Å H˘~°‰õΩ ã≤á¶ê~°ã¨∞ KÕÜ«∞_®xH˜ W„ÉÏÇ‘ÏO
(J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) "≥#∞HõO[ "Õ™êÎ~∞° . „ѨÑO¨ K«OÖ’ =¸_»∞ ã¨OH˜+¡ ì¨ Ñ¨iã≤`÷ ∞« Ö’¡ =¸_»∞
`«Ñ¨CÅ∞ `«# =Å¡ [iQÍÜ«∞h, P HÍ~°}OQÍ `å#∞ `«# „ѨÉèí∞=Ù Z^Œ∞@ =zÛ
ã≤á¶ê~°ã¨∞ KÕÜ«∞ÖË#x PÜ«∞# JO\Ï~°∞. Ü«∞^•~å÷xH˜ Jq `«Ñ¨CÅ∞ HÍ<Õ HÍ=Ù.
JO>Ë – "åã¨ÎqHõ`« ^Œ$ëêì º, ã¨^•â◊Ü«∞O s`åº Jq J|^•úÅ∞ HÍ=Ù. HÍHõáÈ`Õ
^Õ=Ùx B#fl`«ºO, "≥É· =íè O HÍ~°}OQÍ PÜ«∞# cèuK≥O^Œ∞`å~°∞. `å#∞ K≥ÑÊ≤ # =¸_»∞
=∂@Å∞ J|^•úÅ#∞ áÈe L#flO^Œ∞# JÖÏ¡ÇπÏ "å\˜ÃÑ· `«##∞ xÅn™êÎ_Õ"≥∂#x
PÜ«∞# ‰õΩq∞eáÈ`å~°∞. XHõq^èOŒ QÍ K«∂¿ãÎ Wk „Ѩ=HõÎ W„ÉÏÇ‘ÏO (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO)QÍi
J}‰õΩ=h, ~°∞A=~°Î#x Kå\˜K≥|∞`ÀOk. Hõ#∞Hõ D ǨÏnã¨∞ L^ÕÌâ◊O Ǩτ[`ü
W„ÉÏÇ‘ÏO (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)QÍix Jã¨`«º=O`«∞Å∞QÍ x~°∂Ñ≤OK«@O ZO`«=∂„`«O
HÍ^Œ∞. f~°∞Êk<å# ^≥·=cèu`À PÜ«∞# ZÖÏ HõOÑ≤ã¨∂Î LO\Ï~À `≥eÜ«∞*ˇÑ¨Ê@"Õ∞
D ǨÏnã¨∞ „Ѩ^è•# L^ÕÌâ◊O.
74. Ǩτ[`ü W„ÉÏÇ‘ÏO (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) ã¨=∂^è•#O "åix PÖ’K«#Ö’ Ѩ_»"Õã≤Ok.
`«Hõ∆}O Ug∞ K≥ѨÊÖËHõáÈÜ«∂~°∞. W`«#∞ K≥¿ÑÊk x["Õ∞Hõ^•! x*ÏxH˜ ^Œ∞~å‡~åæxH˜
X_çQ_Æ ∞» `«∞#flk g∞ˆ~ Hõ^~Œ å! Jx XO_˘Hõ~∞° QÆ∞ã¨Q∞Æ ã¨ÖÏ_»∞‰õΩ<åfl~°∞. ™ê\˜ q„QÆÇ¨ Å#∞
q~°Q˘æ_»∞`«∞O>Ë J_»∞¤HÀÖËx q„QÆǨÅ∞ ѨÓ[‰õΩ J~°∞›Öˇ\Ï¡ J=Ù`å~Ú? J#fl „Ѩâ◊fl
"åi "≥∞^Œ_∞» #∞ `˘Åz"ÕãO≤ k. `«=∞ q„QÆÇ¨ ÅÃÑ· HÍѨÖÏQÍ Z=ih xÜ«∞q∞OK«‰Ωõ O_®
ã¨O|~åxH˜ "≥o§#O^Œ∞‰õΩ "åà◊√¡ Ѩ~°ã¨Ê~°O xOkOK«∞‰õΩ<åfl~°x =∞iH˘O^Œ~°∞
q=iOKå~°∞.
75. P `«~°∞"å`« "å~°∞ P ëêH±#∞Oz `Õ~°∞‰õΩx, W„ÉÏÇ‘ÏO (JÖˇ·Ç≤Ï) "≥·Ñ¨Ù‰õΩ =∞~°ÖÏ~°∞.
''D q„QÆǨÅ∞ ѨÅHõÖË=#fl ã¨OQÆu h‰õÄ `≥Å∞ã¨∞Hõ^•! =∞i gà◊§<Õ J_»QÆO_ç Jx
ZO^Œ∞HõO@∞<åfl=Ù?—— J<åfl~°∞.
1404
21. JÖò JOaÜ«∂ WMò`«~°| 718 21. JÖò JOaÜ«∂ 17= áê~å
67 ''^èŒ∂`å¯~°O, g∞ÃÑ·<å, JÖÏ¡ÇπÏ#∞ 70 "å~°∞ W„ÉÏÇ‘Ï=Ú‰õΩ H©_∞» KÕÜ∂«
HÍ^Œx g∞~°∞ ѨÓlOKÕ ^Õ=Ùà◊§ÃÑ<· å, g∞‰õΩ Å#∞‰õΩ<åfl~°∞. HÍx "Õ∞=Ú "åà◊§<Õ
D áê\˜ WOy`« *Ï˝#O ‰õÄ_® ÖË^•?——76 Z‰õΩ¯=QÍ #ëêìxH˜ QÆ∞iKÕâß=Ú.
68 (^•xH˜ "åi JǨÏO ^≥|ƒu#flk) 71 "Õ∞=Ú J`«xh, Å∂`«∞#∂ HÍáê_ç,
''g∞ˆ~^Œ<åfl KÕÜ∂« Å<Õ J#∞‰õΩO>Ë W`«xfl Ö’Hõ"åã¨∞Å HÀã¨O â◊√ÉèÏÅ#∞ á⁄O^Œ∞
JyflH˜ PǨïu KÕÜ«∞O_ç. g∞ ^Õ=Ùà◊¡‰õΩ Ѩ~°z# Éèí∂ÉèÏQÆO "≥·Ñ¨Ù‰õΩ fã¨∞‰õΩ
ã¨Ç¨Ü«∞OQÍ xÅ|_»O_ç——77 Jx "≥àϧ=Ú.78
"å~°<åfl~°∞. 72 WOHÍ "Õ∞=Ú J`«xH˜ (W„ÉÏÇ‘Ï=Ú
69 ''F Jwfl, #∞=Ùfi W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ H˘~°‰Ωõ #‰õΩ) WãπÇ¨ Y∞#∞ „Ѩ™êkOKå=Ú. PÃÑ#·
K«ÅQ¡ Í#∂, ã¨∞~°H`∆˜ O« QÍ#∂ =∂iáÈ—— Jx J^Œ#OQÍ (=∞#=_çQÍ) Ü«∂Y∂|∞#∞
"Õ∞=Ú P^ÕtOKå=Ú. ‰õÄ_® J#∞„QÆÇ≤ÏOKå=Ú.79 "å~°O^Œih
ã¨^Œfi~°Î#∞Å∞QÍ KÕâß=Ú.
76. "åi „Ѩâ◊flÖ’<Õ "åiH˜ ã¨=∂^è•#O LOk. P ã¨OQÆu `≥eã≤ ‰õÄ_® "å~°∞ Ѩã¨ÖËx
„Ѩâ◊fl "Õã≤#O^Œ∞‰õΩ Ǩτ[`ü W„ÉÏÇ‘ÏO (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)‰õΩ "åi Ѩiã≤÷uÃÑ· H˜Oz`ü 73 WOHÍ – =∂ P^Õâß#∞™ê~°O
*Ïe, qKå~°O ‰õÄ_® HõeyOk. JO^Œ∞ˆH g∞‰õΩ 'ÉÁuÎQÍ |∞kúÖË^•?— Jx ã¨∂\˜QÍ „Ѩ[ʼnõΩ =∂~°^æ ~Œ ≈° Hõ`fi« O =Ç≤ÏOK«\ÏxH˜
J_çˆQâß~°∞. g∞~°∞ ѨÓlOKÕ D q„QÆǨÅ∞ J`«ºO`« ^ŒÜ«∞hÜ«∞ã≤÷uÖ’ L<åflÜ«∞x "Õ∞=Ú "åix W=∂=ÚÅ∞ (<åÜ«∞
`≥eã≤ ‰õÄ_® "å\˜ =ÚO^Õ ZO^Œ∞‰õΩ `«Å=OK«∞`«∞<åfl~°∞? Jx `«# P"Õ^Œ##∞ ‰õΩÅ∞)QÍ fiÛk^•Ì=Ú. ѨÙ}ºHÍ~åºÅ∞
=ºHõÑÎ i¨ Kå~°∞.
KÕã∂¨ Î LO_®Åh, #=∂AÅ#∞ <≥Å
77. Ǩτ[`ü W„ÉÏÇ‘ÏO (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) ¿ÇÏ`«∞|^ŒúOQÍ WzÛ# ã¨=∂^è•#O "åà◊§#∞ H˘Å∞Ê`«∂ LO_®Åh, [HÍ`ü (^•<åxfl)
PÖ’K«#Ö’ Ѩ_»"Õã≤#ѨÊ\˜H©, ã¨`åºxfl ÉÏǨ@OQÍ XѨCHÀ=\ÏxH˜ JǨÏO
J_»∞¤`«yeOk. "åi #~°#~å# ri‚OK«∞‰õΩáÈ~Ú# Jqâßfiã¨O, |Ǩï^≥·"å~å^èŒ# K≥e¡ã¨∂Î LO_®Åh "Õ∞=Ú "åiH˜ ã¨∂zO
"åi =∞<À<Õ„`åxfl HÍOuÇ‘Ï#O KÕ¿ãã≤Ok. JO^Œ∞=Å¡ "å~°∞ ѨâßÛ`åÎѨÉèÏ=O`À Kå=Ú ("åi "≥·Ñ¨Ù‰õΩ =Ç‘Ï Ñ¨Oáê=Ú).
‰õΩOzOK«∞‰õΩáÈ=Åã≤Ok áÈ~Ú – ‰õΩǨÏ<å „Ñ¨u+¨ªÅ HÀã¨O – Ǩτ[`ü W„ÉÏÇ‘ÏOÃÑ· "å~°O`å =∞=∞‡ÖËfl P~åkèOKÕ"å~°∞.
u~°Q|Æ _®¤~∞° . PÜ«∞xfl ã¨r=OQÍ ^ŒÇϨ #O KÕ¿ã ã¨<åflǨÅ∞ "≥Ú^ŒÖ\ˇ Ïì~∞° . P q^èOŒ QÍ 74 "Õ∞=Ú Å∂`«∞ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)‰õΩ
"å~°∞ `«=∞ ^Õ=Úà◊§‰õΩ 'ã¨Ç¨Ü«∞O— KÕÜ«∂Å#∞‰õΩ<åfl~°∞. ÃÑ^ŒÌ Jyfl QÆ∞O_»O
`«Ü∂« ~°∞KÕÜ∞« |_çOk. "å~°∞ P UHõ^"·≥ å~å^艌 Ωõ }˜‚ JyflH˜ PǨïu KÕ¿ã ^Œ∞™êûǨϙêxH˜ x~°Ü‚ ∞« O QÔ H· ˘<Õ â◊HhÎ̃ , *Ï˝<åhfl „Ѩ™êkO
X_çQÆ\Ïì~°∞. J~Ú`Õ `«# „Ñ≤Ü«∞`«=Úx HÀã¨O K«ÖÏ¡iá⁄=∞‡x JÖÏ¡ÇπÏ Jyflx Kå=Ú. hu=∂e# Ѩ#∞ʼnõΩ Ö’<≥· L#fl
P^ÕtOKå_»∞. PÜ«∞#‰õΩ ~°Hõ∆} HõeÊOK«=∞x ‰õÄ_® P*Ï˝Ñ≤OKå_»∞. 'K«ÖÏ¡iáÈ— Jx 78. WO`«H© 'P Éèí∂ÉèÏQÆO— Uk? J`«ºkèHõ=∞Ok Y∞~üP<£ "åºMϺ`«Å „ѨHÍ~°O Jk
J#@O`Àáê@∞ '~°H} ∆õ HõeÊOK«∞— Jx ‰õÄ_® K≥Ñʨ @O QÆ=∞<å~°›O. '~°H} ∆õ HõeÊOK«∞— ã≤iÜ«∂ Éè∂í ÉèÏQÆO. Jk ã¨ãº¨ âߺ=∞Å ^ÕâO◊ . ™ê~°=O`«"∞≥ #ÿ Éè∂í =ÚÅ∞, HÍÅ∞=Å`À
Jx K≥Ñʨ ‰õΩO_® LO>Ë P Jyfl ѨÓiÎQÍ K«Å|¡ _ç =∞OK«∞QÆ_Ö¤» Ï J~ÚáÈ~Ú LO_Õ^hŒ , áê@∞ P „Ѩ^Õâ◊OÖ’ KåÖÏ=∞Ok „Ѩ=HõÎÅ∞ x"åã¨"Õ∞~°Ê~°K«∞HÀ=@O =Å¡ Jk
J^ÕQ#Æ Hõ [iy`Õ Ç¨Ï„[`ü W„ÉÏÇ‘ÏO `«@∞ìHÀÖËHáõ ÈÜÕ∞"å~°x ѨO_ç`∞« Å∞ "åºMϺxO â◊√Éèí„Ѩ^Œ"≥∞ÿ# „Ѩ^Õâ◊OQÍ MϺu QÆ_çOzOk.
Kå~°∞. "≥Ú`åÎxH˜ W^˘Hõ Q˘Ñ¨Ê J^Œ∞ƒù`«O! ^ŒÇ≤ÏOz"Õ¿ã JyflQÆ∞O_®xfl JÖÏ¡ÇπÏ 79. '<åѶ≤Å`«<£— (......) JO>Ë J^Œ#OQÍ, ÃÑ·ÃÑK«∞Û J#fl J~å÷Å∞=™êÎ~Ú. W„ÉÏÇ‘ÏO
`«# „Ñ≤Ü«∞`«=∞ ^•ã¨∞xHÀã¨O ѨÓÅ=#OQÍ =∂iÛ"Õâß_»∞. D q^èŒOQÍ Hõ~°∞}Ï ˆH=ÅO H˘_»∞‰õΩ HÀã¨"Õ∞ ^Œ∞P KÕâß_»∞. "Õ∞=∞`«xH˜ H˘_»∞‰õΩ`Àáê@∞ =∞#=}˜‚ ‰õÄ_®
=∞Ü«Ú_≥·# JÖÏ¡ÇπÏ Hõ~°¯â◊√Å ÉÏi#∞Oz `«# „Ѩ=HõÎ#∞ HÍáê_®_»∞. „Ѩ™êkOKå=Ú.
1405 1406
21. JÖò JOaÜ«∂ WMò`«~°| 719 21. JÖò JOaÜ«∂ 17= áê~å
[#"åã¨O ÉÏi#∞Oz J`«xH˜ q=ÚH˜Îx 79 =∞i (P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ P q"å^ŒOÃÑ)·
HõeÊOKå=Ú. P *Ïu "å~°∞ Ѩ~=° ∞ "Õ∞=Ú ã¨∞Öˇ=· ∂#∞‰õΩ ã¨~Ô #· J=QÍǨÏ##∞
hK«∞Å∞, Jq^èÕÜ«ÚÅ∞. HõÅ∞QÆ*Ëâß=Ú.81 P =∂@H˘¿ãÎ "åiÖ’
75 "Õ∞=Ú Å∂`«∞#∞ =∂ HÍ~°∞}ºOÖ’ „Ѩu XHõ¯iH© "Õ∞=Ú x~°‚Ü«∞O fã¨∞‰õΩ<Õ
KÕ~°∞Û‰õΩ<åfl=Ú. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ J`«#∞ â◊HhΘ , *Ï˝<åhfl WzÛ L<åfl=Ú. "Õ∞=Ú
ã¨[#˚ ∞Å HÀ=‰õΩ K≥Ok#"å_»∞.80 "≥@HÍ~°OQÍ =∂\Ï¡_»@O "åi k#K«~°ºQÍ =∂iáÈ~ÚOk. "åi KÕ+¨ì#∞ JÖÏ¡ÇπÏ
WHõ¯_» J`«ºO`« hu=∂e# KÕ+Qì¨ Í, áêÑ≤+Ñì≤ x¨ QÍ Jaè=i‚OKå_»∞. Z@ìHˆ ʼnõΩ JÖÏ¡ÇÏπ
76 JO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ #∂ÇπÏ "≥Ú~°ÃÑ@∞ì Ǩτ[`ü Å∂`ü#∞, PÜ«∞# J#∞Ü«∂Ü«ÚÅ#∞ `«# HÍ~°∞}ºÑ¨ikèÖ’H˜ fã¨∞‰õΩx
‰õΩ#flѨÊ\˜ ã¨=∞Ü«∂xfl ‰õÄ_® QÆ∞~°∞Î KÕã¨∞ K≥O_®Å"≥∞ÿ# ѨxH˜ JÅ"å@∞Ѩ_ç# "å~°O^Œih <åâ◊#O KÕâß_»∞.
HÀO_ç. "Õ∞=Ú J`«x "≥Ú~°#∞ PÅH˜Oz 81. P ˆHã¨∞ QÆ∞iOz Y∞~üP<£ "åºMϺ`«Å∞ D q^èŒOQÍ q=iOKå~°∞: XHõ=ºH˜Î "Õ∞HõÅ∞
P"≥∂kOKå=Ú. J`«hfl, J`«x WO\˜ ~å„u ã¨=∞Ü«∞OÖ’ =∞~À=ºH˜Î KÕ#∞Ö’ Ѩ_ç J_»¤k_»¤OQÍ "Õ∞™ê~Ú. KÕ#O`å
"åih f„="≥∞#ÿ =º^èŒ #∞Oz HÍáê_®=Ú. `˘ˆH¯âß~Ú. P HÍÅOÖ’ Ǩτ[`ü ^•=Ó^£ (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) „Ѩ=Hõ`Î Àáê@∞ ~å*ϺkèHÍi
77 =∂ PÜ«∞`«∞Å#∞ kèHõ¯iã¨∂Î =zÛ# ‰õÄ_®#∞. PÜ«∞# P ˆHã¨∞#∞ QÆ∞iOz qKåiOz "Õ∞HõÅ Ü«∞[=∂x `«# "Õ∞HõÅxflO
*ÏuH˜ =ºuˆ~HõOQÍ "Õ∞=Ú J`«xH˜ \˜h á⁄ÅO Ü«∞[=∂xH˜ WzÛ"ÕÜ«∂Åx f~°∞Ê WKåÛ~°∞. P q^èŒOQÍ Ñ¨O@‰õΩ
ã¨Ç¨ Ü«∞O KÕâß=Ú. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ P *Ïu [iy# #+¨ìO ÉèísÎ J=Ù`«∞O^Œx PÜ«∞# `«ÅáÈâß~°∞. HÍx Ǩτ*`ü ã¨∞Öˇ·=∂<£
"å~°∞ áêáê`«∞‡Å∞. JO^Œ∞Hˆ "Õ∞=Ú "å~°O (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) D f~°∞Ê`À qÉèkË OKå~°∞. "Õ∞HõÅ#∞ á⁄ÅO Ü«∞[=∂xH˜ âßâ◊fi`«OQÍ
^Œih =ÚOz"Õâß=Ú. H͉õΩO_® H˘O`«HÍÅO áê@∞ =∂„`«"Õ∞ ™êfinè#O KÕÜ«∂Åh, P "Õ∞HõÅ (áêÅ∞)
^•fi~å á⁄ÅO Ü«∞[=∂x ÅaÌá⁄O^Œ=K«Ûh, D =∞^茺 HÍÅOÖ’ "Õ∞HõÅ Ü«∞[=∂x
78 ^•=Ó^Œ∞, ã¨∞Öˇ·=∂#∞Å#∞ ‰õÄ_® P á⁄ÖÏxH˜ HÍѨÖÏQÍ LO@∂, ^•xH˜ h~°∞ ã¨~°Ñ¶¨~å KÕã¨∞ÎO_®Åh, "Õ∞HõÅ∞ Ѩ_ç
([˝Ñ≤ÎH˜ `≥K«∞ÛHÀO_ç). H˘O^Œi "Õ∞HõÅ∞ "Õ∞Ü«∞Hõ =ÚO^Œ∞ á⁄ÅO ZÖÏ LO_Õ^À JÖÏ `«Ü«∂Ô~·# `«~°∞"å`« =ã¨∞Î=∂iÊ_ç
~å„u ѨÓ@ á⁄ÅOÖ’ Ѩ_ç "Õ∞Ü«∞QÍ, KÕã¨∞H˘x W^ŒÌ~°∂ ѨÓ~°fiã≤÷uH˜ ~å"åÅx, `«^•fi~å Z=iH© J<åºÜ«∞O [~°QÆ^Œx
P á⁄ÅO q+¨Ü«∞OÖ’ "åi^ŒÌ~°∂ PÜ«∞# f~°∞Ê WKåÛ~°∞. "≥Ú^Œ\ ˜ f~°∞ÊHõO>Ë D f~°∞Ê "≥∞~°∞ÔQ·#k. ZO^Œ∞HõO>Ë D
f~°∞Ê KÕã¨∞Î#flѨC_»∞, P f~°∞Ê#O`«\ ˜h Ô~O_»= f~°∞Ê „ѨHÍ~°O "Õ∞HõÅ Ü«∞[=∂x H˘O`«HÍÅO áê@∞ „â◊=∞^•#O KÕã≤
"Õ∞=Ú QÆ=∞xã¨∂Î<Õ L<åfl=Ú. ~Ô `· ∞« ‰õΩ [iy# #ëêìxfl ѨÓiOKå_»∞. J@∞ ~Ô `· ∞« ‰õÄ_® DÖ’QÍ MÏmQÍ ‰õÄ~ÀÛ‰õΩO_®
80. Ǩτ[`ü Å∂`ü (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) Ǩτ[`ü W„ÉÏÇ‘ÏO (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)‰õΩ ÉèÏ`«$A_»∞ "Õ∞HõÅ ^•fi~å „Ñ¨Ü≥∂[#O á⁄O^•_»∞. D f~°∞Ê ã¨∞Öˇ·=∂<£ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO)‰õΩ
J=Ù`å~°∞. W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ „Ѩ=Hõ#Î ∞ qâ◊fiã≤Oz, PÜ«∞#`Àáê@∞ W~åH± „áêO`«O #∞Oz „Ѩ™êkOK«|_ç# q+¨Ü«∂=QÍǨÏ#‰õΩ, |∞kú‰õΩâ◊Å`«‰õΩ „Ѩ|Å x^Œ~°≈#O. J~Ú`Õ
ã≤iÜ«∂‰õΩ =Åã¨"≥o§#"åiÖ’ DÜ«∞# ‰õÄ_® L<åfl~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ DÜ«∞#QÍiH˜ JÖÏ¡ÇπÏ "åi^ŒÌih "≥∞K«∞Û‰õΩ<åfl_»∞. "å~°∞ÉèíÜ«ÚʼnõΩ `å#∞ |∞núq"ÕK«#Å#∞
‰õÄ_® Ü«ÚHÎ̃h, q"ÕHÍhfl "˘ã¨QÍ_»∞. PÜ«∞xfl `«# „Ѩ=HõQÎ Í Z#∞fl‰õΩ<åfl_»∞. PÜ«∞# „Ѩ™êkOKå#x K≥áêÊ_»∞.
„Ѩ=HõÎQÍ Ñ¨OѨ|_ç# „áêO`«O J=¸~åQÍ, ã¨^Œ∂"£∞QÍ Ñ≤Å∞=|_»∞`ÀOk. Jk D ˆHã¨∞#∞ L^•Ç¨Ïiã¨∂Î H˘O^Œ~°∞ U=∞O\Ï~°O>ˆ ã¨=∞HÍb# ã¨=∞㨺Å#∞
áêÅã‘Î<åÖ’x =∞$`« ã¨=Ú„^•xH˜ P#∞‰õΩx, *’~å¤<£ "≥·Ñ¨Ù‰õΩ qã¨ÎiOz L#fl (ã¨"åà◊¡#∞) +¨sÜ«∞`«∞ ã¨∂„`åʼnõΩ J#fi~ÚOѨ*˿㠄Ѩu ^èŒ~°‡âß„ã¨Î xѨÙ}∞_»∂
™ê~°=O`«"≥∞ÿ#, ѨK«Ûx „Ѩ^Õâ◊O. „Ѩã¨∞Î`«O P „áêO`«OÖ’ KåÖÏ Éèí∂ÉèÏQÆO (=Ú[ÎÇ≤Ï^£) ã¨Ô~·# f~°ÊiQÍ<Õ Ñ¨iQÆ}˜OK«|_»`å_»∞. J~Ú`Õ D "å^Œ# ã¨Ô~·#k
=∞$`«ã¨=Ú„^ŒOÖ’ JO`«~åƒùQÆOQÍ LOk. PÜ«∞#*Ïu"å~°∞ ã¨fieOQÆ ã¨OѨ~°¯O HÍ^Œx W=∂"£∞ ëœHÍh JO@∞<åfl~°∞. U^Õx XHõ =º=Ǩ~°OÃÑ· Ô~O_»∞ "Õˆ~fi~°∞
(Ǩϟ"≥∂ Ãã‰õΩû"åe\©) *Ï_®ºxH˜ Ö’#Ü«∂º~°∞. =KÕÛáÈÜÕ∞ [#∞Å#∞ "ÕkèOK«@O, (Ѩ~°ã¨Ê~° q~°∞^Œú"≥∞ÿ#) f~°∞ÊÅ∞ WKÕÛ <åºÜ«∞=¸~°∞ÎÅ∞ UHõHÍÅOÖ’ W^ŒÌ~°∂ 'HõÔ~H±ì—
1407 1408
21. JÖò JOaÜ«∂ WMò`«~°| 720 21. JÖò JOaÜ«∂ 17= áê~å
^•=Ó^Œ∞`À áê@∞ Ѩ~°fi`åÅ∞,82 81 WOHÍ "Õ∞=Ú „ѨK«O_» "ÕQÆO`À gKÕ
Ѩ‰Ω∆õ Å∞83 J`«xH˜ Ö’|_ç (^≥=· ) ™È΄`«O QÍex ã¨∞Öˇ=· ∂#∞‰õΩ Ö’|~°Kå=Ú.86Jk
KÕ¿ãqQÍ KÕâß=Ú. W^ŒO`å KÕã≤#k J`«x P[˝Å##∞ã¨iOz, "Õ∞=Ú
"Õ∞"Õ∞.84 â◊√ÉèÏÅ#∞ „áÈkKÕã≤# Éèí∂ÉèÏQÆO "≥·Ñ¨Ù‰õΩ
80 g∞ HÀã¨O XHõ („Ѩ`ºÕ Hõ) =„™êÎxfl JÖË¡ #_çKÕk. Jxfl q+¨Ü«∂Å∂ =∂ *Ï˝#
ѨikèÖ’ L<åfl~Ú.
Hõà◊#∞ "Õ∞=∞`«xH˜ <Õ~åÊ=Ú – `«^•fi~å
g∞~°∞ Ü«Ú^ŒOú Ö’ ("Õ@∞ Ѩ_‰» Ωõ O_®) ~°H}∆õ 82 JÖψQ Z<Àfl Ã+·`å#∞Å#∞ ‰õÄ_®
á⁄O^Œ\ÏxH˜!85 =∞i g∞~°∞ Hõ$`«A˝Å∞QÍ "Õ∞=Ú J`«x J^Œ∞áê[˝ÅÖ’ LOKå=Ú.
=∞ã¨Å∞‰õΩO@∞<åfl~å? J`«x HÀã¨O Jq (ã¨=Ú„^ŒOÖ’)
=Ú#HõÅ∞ "Õ¿ãq. Wk Q͉õΩO_® WOHÍ
ZÖÏ J=Ù`å~°∞? Z#fl\˜H© HÍÖË~°∞. "åiÖ’ Z=~À XHõ¯~°∞ =∂„`«"Õ∞ ã¨Ô~·# f~°∞Ê W`«~°„`å Z<Àfl Ѩ#∞Å∞ ‰õÄ_® KÕã≤
WzÛ#"åÔ~· LO\Ï~°∞. ~Ô O_»= =ºH˜Î WzÛ# f~°∞Ê <åºÜ«∂xH˜, "åã¨qÎ Hõ`‰« Ωõ ^Œ∂~°OQÍ
LO@∞Ok. J~Ú`Õ `«ÑC¨ _»∞ f~°∞Ê WzÛ# =ºH˜Î =∂„`«O ^≥=· ã¨=∞HõO∆ Ö’ áêáê`«∞‡_»∞QÍ ÃÑ>Ëqì .87 "å@xflO\˜h "Õ∞"Õ∞ Ѩ~º° "ÕHã∆˜ ∂¨ Î
ѨiQÆ}O˜ K«|_»_∞» . ÃÑQ· Í J`«xH˜ – J`«#∞ KÕã#≤ Hõ$+≤HQ˜ Í#∞ – XH˜O`« ѨÙ}ºÑ¶Å¨ "Õ∞ LO_Õ"å~°O.88
Åaèã¨∞ÎOk. ǨÏnã¨∞ ^•fi~å J=QÆ`«=∞ÜÕ∞ºk ‰õÄ_® W^Õ (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü). 83 =∞i JÜ«¸º|∞ (ã≤÷ux QÆ∞iOz
82. ^•=Ó^£ „Ѩ=HõÎ KÕã≤# ^≥·=™È΄`«O =¸ÅOQÍ Ñ¨~°fi`åÅ∞ „Ѩu^èŒfixOKÕq J#flk nx ‰õÄ_® F™êi =∞##O KÕã¨∞HÀO_ç).
ÉèÏ=O ZO`«=∂„`«O HÍ^Œ∞. ^•=Ó^Œ∞ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) ^≥·=™È΄`«O KÕã≤#@∞¡QÍ, J`«#∞ ''<å‰õΩ D "åºkè ™ÈH˜Ok.
J`«x`Àáê@∞ Ѩ~°fi`åÅ∞ ‰õÄ_® P ™È΄`«OÖ’ áêÖÁæ<Õq Jx ^•x ÉèÏ=O. #∞=Ùfi Hõ~°∞}˜OKÕ "å~°O^ŒiÖ’H©
83. Ѩ‰Ω∆õ Å∞ ‰õÄ_® ^•=Ó^Œ∞ (J֡Ƿ Ï≤ ã¨ûÖÏO) QÍi =∞^è∞Œ ~°"∞≥ #ÿ ™È΄`«QÍ#O qx PÜ«∞#`À Jáê~°OQÍ Hõ~°∞}˜OKÕ"å_»=Ù—— Jx `«#
Hõeã≤ =O`«áê_Õq. Ѩ‰õ∆ΩÅ∞ ^≥·=„Ѩ=HõÎ ^•=Ó^£ (JÖˇ·Ç≤Ïã¨ûÖÏO) P[˝Å‰õΩ Hõ@∞ì|_ç „Ñ¨É∞íè =Ù#∞ "≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰Ωõ #flѨC_»∞,
LO_Õ@@∞¡QÍ KÕâß_»∞ ^Õ=Ù_»∞ (Ѷ¨`üǨïÖò Yn~ü). 86. Ѩ~°fi`åÅ#∞, Ѩ‰õ∆ΩÅ∞ QÆ∞=fiÅ#∞ ^Õ=Ù_»∞ ^•=Ó^Œ∞‰õΩ =â◊Ѩ~°z#>Ë¡ '"åÜ«Ú=Ù—#∞
84. Ѩ~°fi`åÅ∞, Ѩ‰õ∆ΩÅ∞ ^•=Ó^Œ∞`À Hõeã≤ ^≥·=™È΄`«O KÕã≤<å, Zyˆ~ Ѩ‰õ∆ΩÅ∞ ^•=Ó^Œ∞ ã¨∞Öˇ=· ∂<£‰Ωõ ™êfinè#O KÕâß_»∞. PÜ«∞# `«# ã¨ÅǨ^•~°∞Å ã¨"∞Õ `«OQÍ ~å[ºÑ‘~O°î ÃÑ·
P[˝Å#∞ `«∞.K«. `«Ñ¨Ê‰õΩO_® J=∞Å∞KÕã≤<å – W^ŒO`å =∂ „Ѩ}ÏoˆH##fl ã¨OQÆux