EKONOMSKI FAKULTET

POSLOVNI MENADŽMENT

UVOD U EKONOMIJU

POTROŠNJA

MENTOR: STUDENT:
Doc.dr. Vinko Jakić Ahmet Temimović E-39/17

Travnik, februar, 2018

 Sadržaj

1. Uvod.......................................................................................................................................................... 3
2. Opšti pojmovi o potrošnji ......................................................................................................................... 4
2.1 Proizvodna potrošnja .......................................................................................................................... 4
2.2. Neproizvodna potrošnja ..................................................................................................................... 4
2.2.1. Lična potrošnja............................................................................................................................ 4
2.2.2. Javna potrošnja............................................................................................................................ 5
3. Obim i struktura potrošnje ....................................................................................................................... 6
3.1. Obim i struktura proizvodne potrošnje .............................................................................................. 6
3.2. Obim i struktura lične potrošnje........................................................................................................ 6
4. Povezanost proizvodnje i potrošnje .......................................................................................................... 7
5. Zaključak................................................................................................................................................... 8
LITERATURA ............................................................................................................................................. 9
1. Uvod

U ovom radu ćemo se upoznati sa veoma bitnom pojavom danas, potrošnjom. Potrošnja je naša
svakodnevnica. Da bi ljudi opstali u svijetu, primorani su da troše. U skladu sa zakonom tražnje ljudi
kupuju više robe sa smanjivanjem njene cijene.
Ovaj princip je opšteprihvaćen, što nam i svakodnevno iskustvo pokazuje njegovu validnost.
Prije pitanja zašto ljudi kupuju robu sa smanjivanjem cijene, postavlja se pitanje “ Zašto je uopšte traže? ”
Opšti odgovor svakog pojedinca u društvu bi trebao da bude sličan, jer ljudi kupuju robu ili usluge da bi
zadovoljili svoje želje i njihovo sticanje predstavlja zadovoljstvo.

U ovom seminarskom radu sam objasnio šta je to potrošnja,njenu podjelu i neke osnovne pojmove o
potrošnji.
2. Opšti pojmovi o potrošnji

Pod pojmom potrošja podrazumijevamo trošenje (utrošak materijalnih dobara i usluga radi
zadovoljavanja ljudskih potreba).

Potrošnja može biti:

 proizvodna
 neproizvodna

2.1 Proizvodna potrošnja

Podrazumijeva trošenje materijalnih dobara čiji je cilj obezbjeđivanje dobara koja će osigurati nesmetani
tok reprodukcije.
Bez te proizvodne potrošnje ne bismo imali ni proizvodnje.

2.2. Neproizvodna potrošnja

Podrazumijeva potrošnju koja kao rezultat ima samo trošenje, a ne i proizvodnju materijalnih dobara.
Ona se dijeli na:

 ličnu
 javnu potrošnju.

2.2.1. Lična potrošnja

Podrazumijeva trošenje roba i usluga u cilju zadovoljavanja potreba pojedinaca, što je pretpostavka
opstanka ljudi.
Lična potrošnja je i cilj proizvodne potrošnje.
Promjene u ličnoj potrošnji najviše zavise od:

 Realnih dohodaka stanovništva

 Nivoa privredne razvijenosti
2.2.2. Javna potrošnja

Kod nje se određena dobra troše od više ljudi, kao što su obrazovane ustanove, usluge policije, usluge
socijalne zaštite, bolnica...
Ona se finansira prikupljanjem zajedničkih sredstava, koja dolaze iz poreza, kazni, carina...
I s njima se isplaćuju plate zaposlenih radnika, formiraju se određeni fondovi...

Treba razlikovati pojmove:

 agregatna
 pojedinačna potrošnja.

Agregatna (združena, spojena globalna)

Ona predstavlja ukupnu potrošnju svih materijalnih dobara i usluga jedne zajednice u određenom
vremenskom periodu.
Iskazuje se kao potrošnja svih dobara u jednoj zemlji u toku jedne godine.
Ukupnu potrošnju trebamo razlikovati od ukupne potrošnje jedne vrste roba ili jednog proizvoda.
Jedan proizvod može se posmatrati kroz njegovo stanje i kretanje potrošnje bilo u apsolutnim iznosima tj.
kao ukupna vrijednost nekog dobra koje se utroši u jednom određenom periodu ili se može posmatrati kao
potrošnja po glavi stanovnika.

Potrošnja po glavi stanovnika ili PER CAPITA

Omogućuje da pratimo stanje i kretanje potrošnje nekog proizvoda u nekoj zemlji i da vršimo
upoređivanje potrošnje datog proizvoda po zemljama.
3. Obim i struktura potrošnje

Struktura potrošnje ukazuje na vrstu proizvoda koji se u datom vremenu u datom društvu troše.
Preko tih proizvoda saznaje se kako o bogatstvu, standardu tako i o nivou kulturnih vrijednosti jedne
zemlje.
Obim i struktura i proizvodne i lične potrošnje ovise od veličine društvenog bruto-proizvoda, od njegove
naturalne raznolikosti i od same raspodjele društvenog proizvoda - nacionalnog dohotka.
Sama proizvodnja ima bitan uticaj na potrošnju, ali i potrošnja ostaje temeljna odrednica same
proizvodnje.
Izdvajanje više sredstava iz nacionalnog dohotka za proširenu reprodukciju jača proizvodnu potrošnju na
račun lične potrošnje.
Povećana proizvodna potrošnja u budućnosti biće u stanju da osigurava veću proizvodnju što će
automatski voditi rastu lične potrošnje u budućem vremenu.

3.1. Obim i struktura proizvodne potrošnje

Proizvodna potrošnja podrazumijeva utroške čiji je cilj stvaranje novih upotrebnih vrijednosti koje su
namjenjene novoj proizvodnji, tj. obnavljanju procesa reprodukcije.
Obim proizvodne potrošnje zavisi od obima proizvodnje. Što je proizvodnja veća i raznovrsnija obim
proizvodne potrošnje je veći.

Na proizvodnju, njenu veličinu, stanje i kretanje utiču dva faktora:

 Veličina društvenog bruto-proizvoda, a prije svega veličina onog dijela koji ide za obnavljanje
proizvodnje

 Veličine nacionalnog dohotka i onoga njegovog dijela koji se izdvaja za proširivanje reprodukcije

3.2. Obim i struktura lične potrošnje

Lična potrošnja podrazumijeva trošenje u cilju zadovoljavanja potreba pojedinaca.

Na obim i strukturu lične potrošnje utiče veličina društvenog proizvoda u okviru čega posebno veličina i
raspodjela nacionalnog dohotka.
Trošenjem svoga dohotka i kupovinom onih dobara kojim podmiruju potrebe, oni određuju šta će se
proizvoditi i to je u ekonomskoj nauci poznato kao normalni slijed.

Za razliku od normalnog postoji i izvrnuti raspored kojega je svojevremeno ustanovio Džon Galbrajt. On
podrazumijeva stanje u kome proizvodnja određuje šta će se trošiti a samim tim i proizvoditi.
4. Povezanost proizvodnje i potrošnje

Proizvodnja i potrošnja su dva međusobno uslovljena činioca.

Oba činioca imaju aktivnu ulogu. Potrošnja je razlog organske proizvodnje uopšte.
Kada se nebi trošilo nebi bilo razloga za organizovanje proizvodnje.
Proizvodnja kao činilac obogačuje ponudu, a iza toga stoji mogućnost raznovrsne proizvodnje što sve
skupa podstiče tražnju i potrošnju roba.
U procesu društvene reprodukcije proizvodnju i potrošnju povezuju dvije reprodukcione faze, razmjena i
raspodjela. Riječ je o suštinskim vezama koje omogućuju usmjeravanje jedne ili druge faze ili podsticanje
obiju faza.
Raspodjela kao činilac povezivanja proizvodnje i potrošnje utiče kroz raspodjelu društvenog bruto-
proizvoda i nacionalnog dohotka, ali i raspodjela u okviru mikro-sistema i novom struktuiranju određuje
proizvodnju, veći ili manji lični dohoci određuju šta će se ubuduće proizvoditi.
Razmjena kao činilac proizvodnje i potrošnje ima svoj uticaj.
Preko trgovine kao institucije razmjene osigurava se dostignuta proizvodnja u svako vrijeme i
na svakom mjestu što podstiče potrošnju i proizvodnju.

Teorija granične (marginalne) korisnosti

Teorija granične korisnosti ili zakon opadajuće granične (marginalne) korisnosti kaže da granična
korisnost dobra opada dok se količina potrošenog dobra povećava (npr. dodatna kuglica sladoleda ne
donosi jednako zadovoljstvo kao i prva). Korisnost predstavlja količinu korisnosti ili zadovoljstva koje
potrošač dobija uživajući neki proizvod. Dodano zadovoljstvo koje imamo od potrošnje dodane jedinice
dobra naziva se graničnom korisnosti, gdje „granični“ označava dodatni.
5. Zaključak

Vidjeli smo neke osnovne teze o potrošnji , vrstama potrošnje koja ekonomija proučava, kao i obime i
strukturu potrošnje. Moj seminarski rad opisuje potrošnju kao našu svakodnevnicu. Odgovara na pitanja
koja su vezana za ljudsku potrebu i potražnju za robom. Naravno da je ovo mali dio onoga što bih mogao
da napišem o ovoj svakodnevnoj pojavi, ali je ipak dovoljno da se čitalac upozna i da stekne neka
osnovna znanja o potrošnji.
LITERATURA

1. https://hr.wikipedia.org/wiki/Potrošač

2. https://studomat.ba/.../univerzitet_u...univerziteta_u.../Uvod-u-ekonomiju

3. “Uvod u ekonomiju” – Esad Vilogorac

4. https://bib.irb.hr/.../623124.Inzeko04_Teorija_potrosaca_biljeske_s..

5. https://hr.wikipedia.org/wiki/Teorija_granične_korisnosti