Deprem Etkisi Altında Çelik Yapılar - Erkan Özer

İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI – İSTANBUL ŞUBESİ
DEPREM ETKİSİ ALTINDA

ÇELİK BİNALARIN TASARIMI
Prof. Dr. Erkan Özer (İTÜ)
Prof. Dr. Erkan Özer 6 Mayıs 2018 1/69
1
KAPSAM
1. Giriş
2. Depreme
p dayanıklı
y bina tasarımında modern y
yaklaşımlar
ş
3. Dayanıma göre tasarım
4. Performansa göre tasarım
5. Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği – Çelik Binalar Bölümü
6. Sonuçlar
2
GİRİŞ
İ İ
• Deprem bölgelerindeki bina taşıyıcı sistemlerinin yeterli
d
dayanım, rijitlik
ijitlik ve süneklik
ü klik koşullarını
k ll sağlayacak
ğl k şekilde
kild
tasarımını öngören başlıca ulusal ve uluslararası yönetmelikler :
DBYBHY 2007
2007, ASCE 7
7-10,
10 AISC 341
341-10,
10 EC8
EC8-2003
2003 vb.
b
• Gerçekleştirilen kuramsal ve deneysel araştırmaların
sonuçlarına ve pratik gereksinimlere bağlı olarak bu
yönetmeliklerin belirli aralıklarla güncellenmesi gündeme
gelmektedir.
• ASCE 7-16, AISC 341-16, EC8 (New Generation)
• Türkiye
Tü ki BiBina D
Deprem Yö
Yönetmeliği
liği (2018)
3
• Bu seminerde,
a)) D
Depreme d
dayanıklı
kl çelik
lik bina
bi tasarımında
t d uygulanan
l
modern yaklaşımlar özetlenecek
b) Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği’nin (TBDY-2018)

Deprem Etkisi Altında Çelik Bina Taşıyıcı Sistemlerinin
Tasarımı İçin Özel Kurallar bölümü (Bölüm:9) ana hatları
ile gözden geçirilecektır.
Bu çerçevede özellikle önceki yönetmelikten farklı olan

tasarım kurallarına ağırlık verilecektir.
4
DEPREME DAYANIKLI BİNA TASARIMINDA

MODERN YAKLAŞIMLAR
Depreme dayanıklı bina tasarımı amacıyla geliştirilen ve

uygulanmakta
l kt olan
l modern
d yaklaşımlar:
kl l
1- Bina taşıyıcı sistemlerinin yeterli dayanım, rijitlik ve
süneklik koşullarını sağlayacak şekilde tasarımını
öngören dayanıma göre tasarım yöntemi
2 Yerdeğiştirme ve şekildeğiştirmeye bağlı performans
2-
kriterlerini esas alan performansa göre tasarım yöntemi
5
DAYANIMA GÖRE TASARIM
Dayanıma Göre
Tasarım
Dayanım Rijitlik Süneklik
Kapasite Tasarımı
İlkeleri
6
• Dayanım kriteri
şy
Taşıyıcı sistemin elemanları ile birleşim
ş ve ek detayları,
y ,
güvenli taşıma kapasiteleri dış yükler ve deprem yükü
azaltma katsayısı ile azaltılmış deprem etkilerinden oluşan
toplam iç kuvvetlere eşit veya daha büyük olacak şekilde
boyutlandırılır.
• Rijitlik kriteri
Eşit yerdeğiştirme kuralı uyarınca, deprem yükü azaltma
katsayısı ile bölünmemiş elastik deprem yüklerinden
oluşan yatay yerdeğiştirmeler ve göreli kat ötelemelerinin
kendilerine ait sınır değerleri aşmaması sağlanır.
7
• Sistem sünekliğinin sağlanması

Sistem sünekliği: Taşıyıcı sistemin önceden belirlenen bazı
kesitlerinin yeterli düzeyde plastik şekildeğiştirme kapasitesine
sahip olması, böylece deprem enerjisinin bu kesitlerin plastik
şekildeğiştirmeleri ile sönümlendirilmesidir.
Sistem sünekliğinin sağlanmasının koşulları:
a- bina taşıyıcı sistemi için uygun bir mekanizma durumu
seçilmesi
b plastik
b- l tik kesitlerin
k itl i yeterli
t li düzeyde
dü d plastik
l tik şekildeğiştirme
kild ği ti
kapasitesine sahip olması
c- gevrek göçme meydana gelmemesi
• Kapasite tasarımı ilkeleri doğrultusunda belirlenen

modern yönetmelik kuralları
8
PERFORMANSA GÖRE TASARIM
9
• Farklı deprem etkileri

• DD1 depremi (% 2/50 yıl - dönüş periyodu: 2475 yıl)
• DD2 depremi (%10/50 yıl - dönüş periyodu: 475 yıl)
• DD3 depremi (%50/50 yıl - dönüş periyodu: 72 yıl)
• p
DD4 depremi (%68/50
( yıl
y - dönüş
şpperiyodu:
y 43 y
yıl))
• DD3 ve DD4 depremleri servis depremleri, DD2 depremi

tasarım depremi, DD1 depremi en büyük deprem olarak
isimlendirilmektedir.
10
• Performans düzeyleri
• Kesintisiz kullanım (KK) performans düzeyi
• Sınırlı hasar (SH) performans düzeyi
• Kontrollü hasar (KH) (can güvenliği) performans düzeyi
• Göçmenin önlenmesi (GÖ) performans düzeyi
• Tasarım depremi için ön boyutlandırma

• Servis depremi ve en büyük deprem için eleman ve bina
bazında değerlendirme
11
Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği (TBDY - 2018)

Deprem Etkisi Altında Çelik Bina Taşıyıcı Sistemlerinin Tasarımı
Bu seminer çerçevesinde incelenecek başlıca güncel

yönetmelik kuralları:
a - Çelik taşıyıcı sistemlerin sınıflandırılması

b - Tasarımda, dayanım esaslı
Güvenlik Katsayıları ile Tasarım (GKT) ve
Yük ve D
Dayanım Katsayıları
K t l il
ile Tasarım
T (YDKT)
yaklaşımlarının kullanılması
c - Malzeme
M l koşulları
k ll
12
d - Deprem etkisini içeren yük birleşimleri

e - Enkesit koşulları
ş
f - Kirişlerde stabilite bağlantıları
g - Kapasitesi korunmuş bölgeler
h - Kolon ve kiriş ekleri
i - Süneklık düzeyi yüksek ve sınırlı moment aktaran çerçeveler
j - Süneklik düzeyi yüksek ve sınırlı merkezi çaprazlı çelik
ç ç
çerçeveler
k- Süneklik düzeyi yüksek dışmerkez çaprazlı çelik çerçeveler
l - Burkulması önlenmiş çaprazlı çelik çerçeveler
13
m - Diyafram içi dikme ve başlık elemanları (kat döşemelerinde

yatay
y y kuvvetlerin düşey
ş y taşıyıcılara
şy aktarılması))
n - Moment aktaran çerçevelerin çelik-betonarme kompozit
kolonları
o - Temel bağlantı detayları
p - Çelik
Ç binaların ş
şekildeğiştirme
ğş ve y
yerdeğiştirme
ğş esaslı,
performansa göre tasarımı
r - Bölüm ekleri
14
a) Çelik Taşıyıcı Sistemlerin Sınıflandırılması
• Çelik binaların yatay yük taşıyıcı sistemleri,

sistemleri depreme karşı
davranışları bakımından, üç sınıfa ayrılmıştır.
1)) Süneklik düzeyiy yyüksek sistemler: y
yönetmelikte verilen ilgili
g
koşulları sağlayan,
a) moment aktaran çelik çerçeveler
b) merkezi çaprazlı çelik çerçeveler
c) dışmerkez çaprazlı çelik çerçeveler
d) burkulması önlenmiş çaprazlı çelik çerçeveler
e) moment aktaran çerçevelerin (b,c,d) de verilen sistemlerle
birleşiminden oluşan sistemler
15
2) Süneklik düzeyi sınırlı sistemler: yönetmelikte verilen ilgili

koşulları sağlayan,
a) moment aktaran çelik çerçeveler
b) merkezi çaprazlı çelik çerçeveler
c) bu iki tür sistemin birleşiminden oluşan sistemler
3) Süneklik düzeyi karma sistemler: Süneklik düzeyi sınırlı
moment aktaran çerçevelerin süneklik düzeyi yüksek çelik
çaprazlı
l (merkezi
( k i veya dışmerkez)
d k ) çerçeveler
l veya betonarme
b t
perdeler ile birlikte kullanılan sistemler
● Bu üç sınıfa giren sistemlerin deprem etkileri altında
tasarımında uygulanacak olan R taşıyıcı sistem davranış
katsayıları ve D dayanım fazlalığı katsayıları ile bina yükseklik
sınıfları
fl (BYS) Bölüm:4
Bölü 4 te
t verilmiştir.
il i ti
16
b) Tasarımda,
T d Dayanım
D Esaslı
E l GKT ve YDKT Yaklaşımlarının
Y kl l
Kullanılması
• Gelişmiş ülkelerde,
ülkelerde yapısal tasarım alanında meydana
gelen gelişmelere paralel olarak, tasarım yönetmelikleri
belirli aralıklarla yenilenmektedir.
• Buna karşılık, TS 648 (1980) çelik yapılar standardında uzun
yıllar herhangi bir revizyon ve iyileştirme yapılmamıştır.
• Büyük bir bölümü deprem riski altında bulunan ülkemizde,
2007 Türk Deprem Yönetmeliği’nde yer alan tasarım kuralları
ile çelik binaların tasarımı kuramsal alandaki gelişmeleri
ile,
izleyecek ve uygulamadaki gereksinimleri kısmen karşılayacak
düzeye getirilmeye çalışılmıştır.
17
• Buna karşılık, 2016 yılında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın

desteklediği bir proje ile, Çelik Yapıların Tasarım, Hesap ve
Yapım Esaslarına Dair Yönetmelik (ÇYTHYE) hazırlanmış,
hazırlanmış 2016
Şubat ayında Resmi Gazete’de yayınlanarak 2016 Eylül ayından
itibaren yürürlüğe girmiştir.
• Böylece, TS 648 (1980) çelik yapılar tasarım standardı kullanım
dışı kalmıştır.
• Bu gelişmeden yararlanarak, Yeni Deprem Yönetmeliği (TBDY)
yukarıda adı geçen Çelik Yapılar Yönetmeliği’ne uygun olarak
hazırlanmıştır.
hazırlanmıştır
• Bu bağlamda, söz konusu Çelik Yapılar Yönetmeliği’nde
esasları verilen GKT ve YDKT tasarım y yaklaşımlarına
ş yeni
y
deprem yönetmeliğinde yer verilmiştir.
18
• Güvenlik Katsayıları ile Tasarım (GKT)

• Tüm yyapısal
p elemanlar için
ç g güvenli dayanım,
y , bu tasarım y
yöntemi
için öngörülen deprem etkili yük birleşimleri altında hesaplanan
gerekli dayanıma eşit veya daha büyük olmalıdır.
Rn /Ω ≥ Ra
Rn : karakteristik dayanım
Ω : güvenlik katsayısı
Rn/ Ω : g
güvenli dayanım
y
Ra : deprem etkili GKT yük birleşimi ile belirlenen gerekli dayanım
19
• Yük ve Dayanım Katsayıları ile Tasarım (YDKT)

• Tüm yyapısal
p elemanlar için
ç tasarım dayanımı,
y , bu tasarım y
yöntemi
için öngörülen deprem etkili yük birleşimleri altında hesaplanan
gerekli dayanıma eşit veya daha büyük olmalıdır.
ΦRn ≥ Ru
Rn : karakteristik dayanım
φ : dayanım katsayısı
φ Rn : tasarım dayanımı
Ru : deprem etkili YDKT yük birleşimi ile belirlenen gerekli dayanım
20
• D
Dayanıma Gö
Göre Tasarım
T Yöntemlerinin
Yö t l i i Uygulama
U l Esasları
E l
• Bu tasarım yöntemlerinde, çelik yapı elemanlarının ve birleşimlerin
d
dayanımlarının
l hesabında
h b d sünek
ü k olan
l akma
k sınır d
durumu ve sünek
ü k
olmayan kırılma sınır durumu uygun dayanım katsayıları ile
gözönüne alınabilmektedir.
g
• Yönetmelik kapsamında, GKT veya YDKT yöntemlerinden herhangi

biri ilgili
g tasarım kuralları uygulanarak
yg kullanılabilir.
• Ancak, birleşimlerin ve kompozit kolonların tasarımında sadece

YDKT yöntemi kullanılacaktır.
• Doğrusal olmayan davranışın gerçekleşmesi beklenen elemanlarda

arttırılmış akma ve çekme dayanımları tanımlanmıştır.
tanımlanmıştır
21
c) Malzeme Koşulları
• Bu yönetmelik
B ö t lik k kapsamında,
d ÇÇelik
lik Y
Yapılar
l YöYönetmeliğinde
t liği d
tanımlanan tüm yapısal çelikler (S235, S275, S355, S460)
kullanılabilir. Ancak, doğrusal
ğ olmayan
y davranış şg
göstermesi
beklenen elemanlarda kullanılacak yapısal çeliğin karakteristik
akma gerilmesi 355 N/mm2 değerini aşmamalıdır.
● Başlıklarının kalınlığı en az 40 mm olan hadde profillerinde,
kalınlığı en az 50 mm olan levhalar ve bu levhalar ile imal edilen
yapma profillerde
profillerde, minimum Charpy
Charpy-V-Notch
V Notch (CVN) dayanımı
(Çentik Tokluğu) değeri en az 21° C’de 27 Nm (27 J) olacaktır.
22
● Deprem yükleri etkisindeki elemanların birleşim ve eklerinde (8.8)

veya (10.9) kalitesinde yüksek dayanımlı bulonlar tam önçekme
verilerek kullanılacaktır. Deprem yükleri etkisinde olmayan
elemanların birleşim ve eklerinde “Çelik Yapıların Tasarım, Hesap
ve Yapım Esaslarına Dair Yönetmelik”
Yönetmelik te tanımlanan normal
bulonlar (4.6)……(6.8) kullanılabilir.
● Kaynaklı birleşimlerde çelik malzemesine ve kaynaklama
yöntemine uygun kaynak metali (E480, E550) kullanılacak ve
kaynak metalinin akma gerilmesi birleştirilen esas metalin akma
gerilmesinden
il i d daha
d h az olmayacaktır.
l kt
● Bulonlar ve kaynaklar, bir birleşimde aktarılan kuvveti veya bu
kuvvetin bir bileşenini paylaşacak şekilde bir arada kullanlamazlar.
kullanlamazlar
23
d) Deprem Etkisini İçeren Yük Birleşimleri

● Çelik yapı elemanları, “Çelik Yapıların Tasarım, Hesap ve Yapım
Esaslarına Dair Yönetmelik” Bölüm 5.3 esas alınarak
boyutlandırılacaktır. Bu boyutlandırmada,
i) YDKT yaklaşımı uygulandığında Deprem Yönetmeliği
Madde: 4.4.2a uygulanacaktır.
ii)) GKT y yaklaşımı
ş uygulandığında,
yg ğ , deprem
p etkisini içeren
ç yük
y
birleşimleri aşağıdaki gibi olacaktır.
G : sabit yük
G + 0.75Q
0 75Q + 0
0.75S
75S ± 0.75(0.7E
0 75(0 7Ed ) Q : hareketli yük
G ± 0.7Ed S : kar yükü
0.6G + 0.75H ± 0.7Ed H : zemin yatay itkisi
Ed : deprem etkisi
24
● Yönetmeliğin ilgili maddelerinde açıklandığı yerlerde, çelik yapı

elemanları ile birleşim ve ek detaylarının gerekli dayanımları,
D dayanım fazlalığı katsayısı ile çarpılarak büyütülen Ed deprem
iç kuvvetlerinin yukarıda tanımlanan deprem etkili yük
birleşimlerinde kullanılmasıyla elde edilecektir.
● Ancak bu iç kuvvetler, kapasite tasarımı ilkesi gereği olarak,

pekleşme ve malzeme dayanım artışı etkileri de gözönüne alınarak
hesaplanan iç k
kuvvetlerden
etlerden daha bü
büyük
ük al
alınmayacaktır.
nma acakt r
25
e) Enkesit Koşulları
• Deprem yükü taşıyıcı sistem elemanlarının başlık

genişliği/kalınlığı, gövde yüksekliği/kalınlığı ve çap/et kalınlığı
oranlarına ait sınır değerler, süneklik düzeyi yüksek ve
süneklik düzeyi sınırlı sistemler için bir tablo ile verilmiştir.
● 2007 Deprem Yönetmeliğinde verilen değerlere oranla daha

sınırlı değerler içeren enkesit koşulları tablosunda, kompozit
kesitli elemanlar da yer almaktadır.
26
f) Kirişlerde Stabilite Bağlantıları

● Yatay yük taşıyıcı sistemlerin çelik kirişlerinin alt ve/veya üst
başlıkları yanal burkulmaya karşı desteklenecektir.
● Yanal destek elemanları arasındaki en büyük uzaklık, Lb
a) süneklik düzeyi yüksek kirişlerde : Lb ≤ 0.086 iy E/Fy
b) süneklik düzeyi sınırlı kirişlerde : Lb ≤ 0.170 iy E/Fy

olacaktır.
● Ayrıca, plastik mafsal oluşabilecek noktalar, tekil kuvvetlerin

etkidiği noktalar gibi kritik noktalarda kiriş başlıkları yanal
burkulmaya desteklenecektir.
27
● Yanal stabilite destek elemanları y

yeterli dayanım
y ve rijitliğe
j ğ sahip
olacak şekilde, ÇYTHYE-2016 Yönetmeliği Bölüm: 16 ya uygun
olarak boyutlandırılacaktır.
● Betonarme döşemelerin çelik kirişler ile kompozit olarak

çalıştığı
l t ğ çelik
lik taşıyıcı
t sistemlerde,
i t l d kirişlerin
ki i l i betonarme
b t
döşemeye bağlanan başlıklarında, yanal burkulma kontrolleri
gerekli değildir
değildir.
28
g) Deprem Kuvveti Taşıyıcı Sistemlerde Kapasitesi Korunan

Bölgeler
• Çelik binaların deprem kuvveti taşıyıcı sistemlerinin kapasitesi
g
korunan bölgeler adı verilen belirli bölgelerinde,
g , ilgili
g elemanların
doğrusal olmayan davranışlarını olumsuz yönde etkileyebilecek
gerilme yığılmalarının oluşmaması istenmektedir.
• Kapasitesi korunan bölgeler
a) Moment aktaran çerçevelerin olası plastik mafsal bölgeleri
b) Dışmerkez çaprazlı çelik çerçevelerin bağ kirişleri
c) Merkezi çelik çaprazlı çerçevelerin çapraz elemanlarının uç ve
orta bölgeleridir.
g
29
• Moment aktaran kiriş-kolon • Dışmerkez çaprazlı çelik

birleşim yerlerinde kapasitesi çerçevelerin bağ kirişleri kapasitesi
korunan bölge genişliği, kolon korunan bölgeleri oluşturmaktadır.
yüzünden itibaren kiriş enkesit
yüksekliğinin yarısına eşit
olarak alınabilir.
6 Prof. Dr. Erkan Özer 6 Mayıs 2018 30/69
30
• Merkezi çaprazlı çelik çerçevelerde,

kapasitesi korunan bölgeler eleman
boyunun orta ¼ uzunluğundaki
bölümü ile, eleman uçlarındaki
eleman enkesit yüksekliğine eşit
uzunluktaki bölgelerdir.
• Deprem kuvveti taşıyıcı sistemlerin kapasitesi korunan bölgelerinde

ani kesit değişikliklerine, deliklere, montaj amaçlı boşluklara,
kiriş-kolon birleşim bölgelerinde kiriş ek detaylarına ve eleman
bağlantılarına (başlıklı çelik ankrajlar dahil) izin verilmemektedir.
31
h) Kolon ve kiriş ekleri
● Kolon ekleri kiriş başlıklarının kolona birleşim düzlemlerinden

en az 1.2 m uzakta yapılacaktır. Ancak, kolon net yüksekliğinin
2 4 m den az olması halinde
2.4 halinde, kolon eki net yüksekliğin
ortasında teşkil edilecektir.
● K l
Kolon gövdesi
ö d i ve başlıklarının
b l kl t
tam penetrasyonlu
t l küt kaynak
k k
ile birleştirildiği eklerin, kolon enkesit yüksekliğinden az
olmamak koşulu ile
ile, kiriş başlıklarının kolona birleşim
düzlemlerine daha yakın bölgelerde teşkil edilmesine izin
verilebilir.
6 Prof. Dr. Erkan Özer 6 Mayıs 2018 32/69
32
● Kolon ekleri bulonlu,, köşe

ş kaynaklı
y veya
y tam p
penetrasyonlu
y küt
kaynaklı yapılabilir. Ek detayının gerekli dayanımı eklenen
elemanların kapasitesine bağlı olarak belirlenir.
● Kiriş ekleri kapasitesi korunan bölgelerin dışında oluşturulur.

Ek detayının gerekli dayanımı, D dayanım fazlalığı katsayısı ile
büyütülen deprem etkileri esas alınarak belirlenir.
● y , levhaların bir elemana sadece bulonlu diğerine

Ek detaylarında, ğ
sadece kaynaklı olarak bağlantısına izin verilebilir.
33
i) Süneklik düzeyi yüksek ve sınırlı moment aktaran çerçeveler

● Süneklik düzeyi yüksek moment aktaran çerçeveler
● Süneklik düzeyi yüksek moment aktaran çerçeveler, deprem etkileri
altında kirişlerinin önemli ölçüde, kiriş-kolon birleşimlerinin kayma
bölgesinin sınırlı miktarda doğrusal olmayan şekildeğiştirme yapabildiği
sistemlerdir.
● Bu sistemlerin kirişleri ve kolonları deprem etkisi içeren y yük birleşimleri
esas alınarak boyutlandırılırlar. Ayrıca kolonlar, arttırılmış deprem
etkilerini içeren eksenel kuvvetler altında tahkik edilir.
● Tek
T k katlı
k tl binalar
bi l ve çok k katlı
k tl binaların
bi l en üst
ü t kat
k t düğüm
düğü noktaları
kt l hariç
h i
olmak üzere, süneklik düzeyi yüksek çerçevelerin düğüm noktalarında
kolonların kirişlerden daha güçlü olması koşulunun sağlanması
gerekmektedir.
34
● Kiriş-kolon birleşim bölgeleri

● Kiriş-kolon birleşim bölgelerinin sağlaması gereken başlıca koşullar
aşağıda
ğ d sıralanmıştır.
l t
● Birleşim en az 0.04 radyan göreli kat ötelemesi açısını
ğ y
sağlayabilecek kapasitede
p olacaktır.
● Kolon ve kiriş başlıklarının sınırladığı kayma bölgesi yeterli kesme
kuvveti dayanımına sahip olacaktır.
● Kolon gövdesinin her iki tarafına, kiriş başlıkları seviyesinde
süreklilik levhaları konularak kiriş başlıklarındaki çekme ve basınç
kuvvetlerinin kolona g güvenle aktarılması sağlanacaktır.
ğ
● Kiriş-kolon birleşim detayının boyutlandırılmasında, Ek:B de verilen
esaslardan yararlanılabilecektir.
35
● Süneklik düzeyi sınırlı moment aktaran çerçeveler
● Süneklik düzeyi sınırlı moment aktaran çerçeveler,

çerçeveler deprem etkileri
altında kirişleri, kolonları ve kiriş-kolon birleşimlerinin kayma bölgesinin
sınırlı miktarda doğrusal olmayan şekildeğiştirme yapabildiği
sistemlerdir.
i t l di
● Süneklik düzeyi yüksek moment aktaran çerçeveler gibi, bu sistemlerin
kirişleri ve kolonları da deprem etkisi içeren yük birleşimleri esas alınarak
boyutlandırılırlar. Ayrıca, kolonlar arttırılmış deprem etkilerini içeren
eksenel kuvvetler altında tahkik edilir.
● Süneklik düzeyi sınırlı moment aktaran çerçevelerin tasarımında,
kolonların kirişlerden daha güçlü olması koşuluna uyulması gerekli
ğ
değildir.
36
j) Süneklik düzeyi yüksek ve sınırlı merkezi çaprazlı çelik çerçeveler

● Merkezi çaprazlı çelik çerçeveler, mafsallı birleşimli veya
moment aktaran çerçeveler ile bunlara merkezi olarak bağlanan
çaprazlardan oluşan yatay yük taşıyıcı sistemlerdir.
● Aşağıda merkezi çaprazlı sistemler için örnekler görülmektedir.
Di
Diyagonal
l çapraz X çapraz T V çapraz
Ters V çapraz K çapraz
37
● Süneklik düzeyi yüksek merkezi çaprazlı çelik çerçeveler

● Bu sistemler, basınç etkisindeki bazı çapraz elemanların
burkulması halinde dahi, sistemde önemli ölçüde dayanım kaybı
meydana gelmeyecek şekilde boyutlandırılırlar.
● Binanın bir aksı üzerindeki merkezi çapraz sistemi elemanları
elemanları, o
aks doğrultusundaki yatay deprem kuvvetlerinin en az %30’u ve
en çok %70’i basınca çalışan çaprazlar tarafından karşılanacak
şekilde boyutlandırılırlar.
boyutlandırılırlar
● Çaprazlar deprem etkisi içeren yük birleşimleri esas alınarak
boyutlandırılırlar.
● Sistemin kiriş, kolon ve birleşimleri ise, kapasite tasarımı ilkesi
uyarınca, eksenel basınç kuvveti etkisindeki çapraz elemanların
burkulma ve burkulma sonrasına ait tipik mekanizma durumunda,
plastikleşmesine neden olan kuvvetler esas alınarak tasarlanır.
38
● Çaprazların narinlik oranı, Kl/r ≤ 200 koşulunu sağlayacaktır.

● Bu sistemlerde K şeklinde (çaprazların kolon orta noktasına
bağlandığı) çapraz düzenine izin verilmemektedir.
● V ve ters V şeklindeki çapraz sistemlerinde, kirişler kolonlar
arasında sürekli olacak ve yanal doğrultuda mesnetlenecektir.
● Çapraz uç birleşimleri, dayanım fazlalığı katsayısı D ile
çarpılarak büyütülen iç kuvvetler esas alınarak
boyutlandırılacaktır.
39
● Süneklik düzeyi sınırlı merkezi çaprazlı çelik çerçeveler
● Bu sistemlerde yatay deprem kuvvetlerinin en az belli bir

bölü ü ü basınca
bölümünün, b çalışan
l çaprazlar
l tarafından
t f d karşılanması
k l
koşulu bulunmamaktadır.
● Bu merkezi çapraz sistemlerinde,
a) Çaprazlar deprem etkisi içeren yük birleşimleri esas alınarak
b) Kiriş,
Kiriş kolon ve birleşimleri ile çapraz uç birleşimleri dayanım
fazlalığı katsayısı D ile çarpılarak büyütülen iç kuvvetler
altında boyutlandırılırlar.
● Çaprazların narinlik oranı, Kl/r ≤ 200 koşulunu sağlayacaktır.
Ancak, V ve ters V şeklindeki çapraz düzenlerinde, narinlik oranı
K l /r ≤ 4.0 √E / Fy koşulunu
ş sağlayacaktır.
ğ y
40
k) Süneklik düzeyi yüksek dışmerkez çaprazlı çelik çerçeveler

● Süneklik düzeyi yüksek dışmerkez çaprazlı çelik çerçeveler, deprem
etkileri altında bağ kirişlerinin önemli ölçüde doğrusal olmayan
şekildeğiştirme yapabilme özelliğine sahip olduğu sistemlerdir.
● Aşağıda dışmerkez çaprazlı sistemler için örnekler görülmektedir
41
● Bu sistemler, bağ kirişlerinin plastik şekildeğiştirmesi sırasında,

kolonların,, çaprazların
ç p ve bağ
ğ kirişi
ş dışındaki
ş kirişlerin
ş elastik bölgede
g
kalması sağlanacak şekilde boyutlandırılırlar.
● Bu amaçla,
a) Bağ kirişleri deprem etkisi içeren yük birleşimleri esas alınarak
b) Bağ kirişlerinin kesme veya eğilme etkisi altında
plastikleşmesine neden olan yükleme belirlenir.
c) Bu yüklemenin 1.25Ry katı ile çaprazlar, kirişler ve çapraz-bağ
ki i i bi
kirişi birleşim
l i detayları,
d t l 1 1Ry katı
1.1R k t il
ile kolonlar
k l l ve betonarme
b t
döşeme ile kompozit olarak çalışan kirişler boyutlandırılır.
42
● Bağ kirişleri geniş başlıklı hadde I profili veya yapma I enkesitli olacak,
gövde düzlemi içinde takviye levhaları bulunmayacaktır.
● Bağ kirişleri yanal doğrultuda desteklenecektir
desteklenecektir.
● Çapraz elemanların bağ kirişine yük aktardığı uçlarında rijitlik levhaları
düzenlenecektir.
● Bağ kirişinin uçlarındaki rijitlik levhaları (4.8.5.1)
rijitlik lehalarına ek olarak, çapraz ve bağ kirişi

eksenleri bağ kirişi e
bağ ğ kirişinin
ş dönme açısına
ç içinde kesişecektir.
a
ve boyuna bağlı olarak ara
rijitlik levhaları konulacaktır.
● Rijitlik levhaları gövdenin sürekli
a
köşe
ara rijitlik rijitlik
her iki tarafına konulacak, kaynağı
levhaları levhaları
(4.8.5.2)
a-a kesiti
bağ kirişine sürekli köşe
kaynağı ile bağlanacaktır.
43
l) Burkulması Önlenmiş Çaprazlı Çelik Çerçeveler
• Merkezi ççaprazlı
p çelik ç
ç çerçevelerin
ç elemanlarının ç
çekme ve
basınç kuvvetleri altında simetrik olmayan çevrimsel
davranışları ve basınç kuvvetleri altında burkulma nedeniyle
güç tükenmesine ulaşmaları burkulması önlenmiş çaprazlı çelik
çerçeve tipinin geliştirilmesine neden olmuştur.
• Burkulması
B k l ö l
önlenmişi çaprazlı
l çelik
lik çerçeveler,
l çekme
k ve
basınç kuvvetleri altında simetrik ve sünek davranış
sergilemeleri, yapı sistemi için büyük bir yatay rijitlik
sağlamaları ve yüksek enerji sönümleme özellikleri ile
günümüzde tercih edilen etkin deprem kuvveti taşıyıcı
sistemler arasındadır.
44
geleneksel
l k l burkulması önlenmiş
ö
çapraz eleman çapraz eleman
manto
aderanssız
tabaka
çelik
çekirdek
burkulması önlenmiş
şççapraz
p eleman
geleneksel çapraz eleman
45
• Tasarım esasları
a) Burkulması önlenmiş çaprazlı çelik çerçeveler

çerçeveler, tasarım
depremi etkisinde çapraz elemanların çekme ve basınç
kuvvetleri altında akmaya ulaşması durumu esas alınarak
boyutlandırılır.
b) B
Burkulması
k l ö
önlenmiş
l i çaprazlar
l düşey
dü yük
ük etkilerinin
tkil i i
aktarılmasında gözönüne alınmayacaktır.
c)) Bu sistemlerin kolon, kiriş ve birleşimleri, çapraz
elemanların taşıma kapasitelerine bağlı olarak, kapasite
t
tasarımı ilk
ilkelerine
l i uygun olarak
l k boyutlandırılır.
b tl d l
46
• Diğer tasarım koşulları
a) Burkulması önlenmiş çaprazlı çelik çerçevelerde K

şeklinde (çaprazların kolon orta noktasına bağlandığı)
çapraz düzenine izin verilmemektedir
verilmemektedir.
b) V ve ters V şeklindeki çapraz sistemlerinde, kirişler
kolonlar arasında sürekli olacak ve yanal doğrultuda
mesnetlenecektir.
c) Kirişler ve birleşimleri,
birleşimleri düşey yükler altında çaprazların
olmadığı varsayılarak boyutlandırılacaktır.
47
m)) Diyafram
Di f içi
i i dikme
dik ve b
başlık
l k elemanları
l l (Kat
(K t Döşemelerinde
Dö l i d
Yatay Kuvvetlerin Düşey Taşıyıcılara Aktarılması)
● Diyaframlar, normal kat ve çatı düzlemleri içinde teşkil edilen ve

Diyaframlar
kat döşemelerine etkiyen yatay deprem kuvvetlerinin, deprem
kuvveti taşıyıcı sistemi oluşturan düşey taşıyıcı elemanlara
aktarılmasını sağlayan taşıyıcı sistemlerdir.
● Diyaframlar, döşeme sistemi içindeki diyafram başlıkları ve
di f
diyafram dikmelerinden
dik l i d (yük( ük aktarma
k elemanları)
l l ) oluşmaktadır.
l k d
• Diyafram elemanları, çelik bina taşıyıcı sisteminin katlarındaki
kütlelere etkiyen deprem kuvvetlerinin düşey taşıyıcı sistem
elemanlarına güvenle aktarılmasını sağlayacak dayanım ve
rijitliğe sahip olacak şekilde boyutlandırılırlar.
48
1 2 3 4 5
A
Y atay K uvvet
T aşıyıcı Ç erçeve y
D iyafram D iyafram
D ikm esi D ikm esi
x
B
Y atay K uvvet Y atay K uvvet
T aşıyıcı Ç erçeve D iyafram T aşıyıcı Ç erçeve
D ikm
ik esii
D iyafram
i f B aşlığı
lğ
Tipik diyafram başlığı ve dikme (yük aktarma) elemanları
49
• Diyafram başlıkları
başlıkları, döşeme düzlemindeki yatay kuvvetlerin
düşey taşıyıcı elemanlara aktarılması sırasında meydana gelen
eğilme etkilerini temsil eden, çekme ve basınç kuvvetleri çifti
gözönüne
ö ö ü alınarak
l k boyutlandırılır.
b tl d l
• Diyafram başlığı çekme kuvvetinin, betonarme döşeme içine

yerleştirilecek ilave çekme donatısı ve/veya yapısal çelik
elemanlar ile, güvenle taşınması sağlanır.
• Diyafram dikmeleri ve birleşimleri, deprem kuvveti taşıyıcı
sistemin dışındaki yapı bölümlerine etkiyen atalet kuvvetlerinin
deprem kuvveti taşıyıcı sistemin elemanlarına güvenle
aktarılmasını sağlayacak
ğ y şekilde
ş boyutlandırılırlar.
y Bu
elemanların boyutlandırılmasında, D dayanım fazlalığı katsayısı
ile büyütülen deprem etkilerini içeren yük birleşimleri esas
alınır.
50
n) Moment aktaran çerçevelerin çelik – betonarme kompozit

kolonları
• Özellikle
Ö llikl deprem
d bölgelerindeki
böl l i d ki yüksek
ük k bibinaların
l ve bü
büyük
ük
açıklıklı yapıların tasarımında, çelik-betonarme kompozit
kolonların kullanılması önemli yararlar sağlayabilmektedir
sağlayabilmektedir.
Betona gömülü Beton dolgulu

kompozit kolonlar kompozit kolonlar
● Kompozit kolonların boyutlandırılmasında, bu bölümde
verilen kuralların y
yanında Ç
ÇYTHYE – 2016 y
yönetmeliğinden
ğ
yararlanılacaktır.
51
• Çelik-betonarme kompozit kolonların sağladığı

avantajlardan
j başlıcaları:
ş
a) daha küçük boyutlu bir kolon enkesiti ile daha yüksek

eksenel kuvvet dayanımının sağlanması
b) elemanın süneklik kapasitesinin arttırılması
c) çelik kesitin yerel burkulma riskinin azaltılabilmesi
d) betona gömülü kompozit kolonlarda yüksek yangın
dayanımı sağlanması
52
● Çelik-betonarme kompozit kolonlu moment aktaran

çerçevelerin türleri
a1) Çelik gömme kompozit kolonlu süneklik düzeyi yüksek
moment aktaran çerçeveler
a2) Beton dolgulu kompozit kolonlu süneklik düzeyi yüksek
b1) Çelik gömme kompozit kolonlu süneklik düzeyi sınırlı
b2) Beton dolgulu kompozit kolonlu süneklik düzeyi sınırlı
53
• Çelik-betonarme çelik gömme ve beton dolgulu kompozit

kolonların tasarımına ilişkin kurallar:
a)) minimum
i i ve maksimum
k i b
boyuna donatı
d t oranları
l
b) kolon enkesitindeki minimum yapısal çelik miktarı
c) enine donatı koşulları
d) kolon sarılma bölgelerine ilişkin koşullar
e) yük aktarma elemanlarının (kayma çivilerinin) tasarımı
f) kolon enkesitindeki yapısal çeliğin ekine ilişkin kurallar
g) beton dolgulu kompozit kolonlarda yapısal çelik (kutu ve
boru kesitler) için enkesit koşulları
h) kompozit kolonlarda maksimum eksenel kuvvet oranları
54
o) Temel bağlantı detayları
● Temel bağlantı detaylarının boyutlandırılmasında, temele

etkiyen eksenel kuvvet, kesme kuvveti ve eğilme momentleri,
a) detaya birleşen elemanların taşıma kapasitelerine ve
b) D dayanım fazlalığı katsayısı ile büyütülen deprem etkisini
içeren iç kuvvetlere
bağlı olarak kapasite tasarımı ilkesi doğrultusunda
belirlenecektir.
● Temel detayında kullanılan ankraj çubukları malzemesinin
kopma uzaması oranı %14 değerinden daha az olmayacaktır.
55
p) Çelik binaların şekildeğiştirme ve yerdeğiştirme esaslı,

performansa göre tasarımı
• Günümüzde ve g
gelecekte çelik
ç y
yüksek binaların ve diğer
ğ
özel binaların giderek daha geniş bir uygulama alanına
p olacağı
sahip ğ gözönünde
g tutularak, depreme
p dayanıklı
y
çelik binaların yerdeğiştirme ve şekildeğiştirme esaslı
performansa göre tasarımı’nın da yönetmelik kapsamı
içinde yer alması öngörülmüştür.
56
● P f
Performansa göre
ö tasarım
t şu adımlardan
d l d oluşmaktadır.
l kt d
a) DD-2 Tasarım depremi için ön boyutlandırma
b) DD-3 veya DD-4 servis depremi ile DD-1 en büyük
deprem için eleman ve bina bazında değerlendirme
57
• DD 2 T
DD-2 Tasarım depremi
d i için
i i ön
ö boyutlandırma
b tl d
• Çelik yapı sistemi, tasarım depremi altında, doğrusal-
elastik
l tik teoriye
t i göre
ö boyutlandırılır.
b tl d l
• İnşaat alanının depremselliğine ve binanın önem
derecesine bağlı olarak belirlenen deprem spektrumu ve
bina önem katsayısı kullanılır.
• Analizde mod birleştirme
ş yöntemi
y uygulanır
yg ve minimum
taban kesme kuvveti kuralı esas alınır.
• Boyutlandırma, çelik yapı tasarımının ilgili yönetmelik
kuralları doğrultusunda gerçekleştirilir.
• Tasarımda önceki pratik uygulamalardan edinilen
dene imlerden de yararlanılır.
deneyimlerden ararlan l r
58
• DD-4 Servis depremi için analiz ve değerlendirme
• DD-4 servis depremi altında ((KK)) kesintisiz kullanım

performans düzeyinin hedeflendiği çelik yapı sisteminin
analizi, doğrusal-elastik teoriye göre ve mod birleştirme
yöntemi ile gerçekleştirilir.
• Mod birleştirme yönteminde sönüm oranı %2.5 olarak
alınır.
• Analizde ek dışmerkezlik etkisi gözönüne alınmaz.
• Minimum taban kesme kuvveti kuralı uygulanmaz.
• İç kuvvetlerin hesabında, deprem yükü azaltma katsayısı
R/I=1 ve dayanım fazlalığı katsayısı D=1 olarak alınır.
59
• DD 4 Servis
DD-4 S i depremi
d i için
i i değerlendirme
d ğ l di
• DD-4 servis depremi altında çelik yapı sisteminin (KK) kesintisiz
kullanım koşullarını sağladığı kontrol edilir
edilir.
• Kesintisiz kullanım için, servis depremi altında hesaplanan iç
kuvvetlere ait etki(talep)/kapasite oranlarının
i) Sünek davranışa sahip iç kuvvetler için E/K ≤ 1.5
ii) Sünek davranışa sahip olmayan iç kuvvetler için E/K ≤ 0.7
koşullarını sağlaması gerekir.
• İç kuvvet kapasitelerinin hesabında, fyk karakteristik malzeme
dayanımları yerine ortalama (beklenen) malzeme dayanımları
(1.17 fyk) kullanılır.
• Bu koşulların sağlanmaması
ğ halinde ön boyutlandırma
y uygun
yg
şekilde tekrarlanır.
60
• DD-3 Servis depremi için analiz ve değerlendirme

• İleri performans hedefi olarak, DD-3 servis depremi altında (SH)
sınırlı hasar performans düzeyinin öngörüldüğü çelik yapı
sisteminin analizi,
analizi zaman tanım alanında doğrusal olmayan hesap
• Sönüm oranı %2.5 olarak alınır.
• Toplam (11) yer hareketi takımı için her iki doğrultuda analiz
yapılır.
• Çubuk elemanların lineer olmayan davranışı yığılı plastik
şekildeğiştirmeler içeren plastik mafsallar ile modellenecektir.
61
• DD-3 Servis depremi için değerlendirme

• DD 3 servis depremi altında çelik yapı sisteminin (SH) sınırlı hasar
DD-3
koşullarını sağladığı kontrol edilir.
● Sünek davranışa sahip elemanlarda değerlendirmeye esas olan
şekildeğiştirme talepleri, yapılan hesapların (en az 2×11 = 22 hesap)
her birinden elde edilen sonuçların en büyük mutlak değerlerinin
ortalaması olarak hesaplanır.
● Kritik (sünek olmayan) iç kuvvetler ise, yapılan hesapların (en az
2×11 = 22 hesap) her birinden elde edilen sonuçların en büyük
mutlak değerlerinin ortalamasının 1.4 katı olarak alınır.
62
● Sünek davranışa sahip çelik elemanlarda hesaplanan

şekildeğiştirme talepleri , Bölüm:5C’de (SH) sınırlı hasar
performans düzeyi için verilen sınır değerleri aşmayacaktır.
● Sünek davranışa sahip olmayan elemanlarda hesaplanan iç kuvvet
taleplerinin çelik elemanlar için bu bölümde (Bölüm:9) tanımlanan
iç kuvvet kapasitelerinden daha küçük olduğu gösterilecektir.
• İİç kuvvet kapasitelerinin hesabında, fyk karakteristik malzeme
dayanımları yerine ortalama (beklenen) malzeme dayanımları
(1 17 fykk) kullanılır.
(1.17 kullanılır
• Bu koşulların sağlanmaması halinde ön boyutlandırma uygun
şekilde tekrarlanır.
63
• DD-1 En büyük deprem için analiz ve değerlendirme

• Analiz
• Çelik yapı sisteminin DD-1 en büyük deprem etkisi altındaki
analizi,, zaman tanım alanında doğrusal
ğ olmayan
y hesap p
• Zaman tanım alanında yyapılacak
p doğrusal
ğ olmayan
y
hesaplarda en az on bir deprem yer hareketi takımı kullanılır.
• Modal sönüm matrisinin oluşturulmasında
ş sönüm oranı %2.5
olarak alınır.
• Analizde ek dışmerkezlik etkisi göz önüne alınır.
64
• DD-1 En büyük deprem için değerlendirme

• DD 1 en bü
DD-1 büyük
ük deprem
d etkisi
tki i altında
lt d çelik
lik yapı sisteminin
i t i i
i) normal performans hedefi için göçmenin önlenmesi
k
koşullarını
ll
ii) ileri performans hedefi için can güvenliği koşullarını
sağladığı kontrol edilir.
edilir
● Sünek davranışa sahip çelik elemanlardaki şekildeğiştirme
t l l i i öngörülen
taleplerinin, ö ö ül performans
f düzeyi
dü i için
i i Bölüm:5C’de
Bölü 5C’d
verilen sınırları aşmadığı kontrol edilir.
65
● Sünek davranışa sahip olmayan elemanlarda hesaplanan iç

kuvvet taleplerinin elemanların iç kuvvet kapasitelerinden
daha küçük olduğu gösterilir. İç kuvvet kapasitelerinin
hesabında ortalama ((beklenen)) malzeme dayanımları
y esas
alınır.
● DD 1 deprem yer hareketi altında yapılan doğrusal olmayan

DD-1
hesap sonucunda ortalama göreli kat ötelemesi oranlarının
0 03 tek bir depremden elde edilen en büyük göreli kat
0.03,
ötelemesi oranının 0.045 sınır değerini aşmadığı kontrol
edilir
edilir.
66
r) Bölüm:9 Ekleri
• Deprem etkisi altında çelik binaların tasarımı bölümünün ekleri
(3) alt bölümden meydana gelmektedir.
1) Deprem kuvveti taşıyıcı çelik sistemlerin birleşimlerinde

genel hususlar.
2) Moment aktaran çelik çerçevelerde kiriş-kolon birleşim
detayları ve uygulama sınırları.
3) Çapraz - kiriş - kolon birleşim detayları.
67
SONUÇLAR
• 2007 Türk Deprem Yönetmeliği’nin güncellenmesi çalışmaları
çerçevesinde,
i d ülkemizde
ülk i d giderek
id k daha
d h genişi bir
bi uygulama
l
alanına sahip olan
a) çelik yapı sistemlerinin ve çelik - betonarme kompozit
yapı elemanlarının depreme dayanıklı olarak tasarımını
b) çelik binaların şekildeğiştirme ve yerdeğiştirme esaslı
performansa göre boyutlandırılmasını
öngören araştırmaların sonuçlarının yönetmelik kapsamı içine
alınması öngörülmüştür.
• Bu sunumda, TBDY-2018 yönetmeliği içinde yer alan başlıca
k
konulara
l yer verilmiştir.
il i ti
68
TEŞEKKÜR
• Yenii Türk
Y Tü k D
Deprem Yö
Yönetmeliği
t liği hazırlanması
h l çalışmalarını
l l
başlatan ve destekleyen AFAD Afet ve Acil Durum
Yönetimi’ne
• Yeni Deprem Yönetmeliği, Çelik ve Kompozit Elemanlı

Binalar İçin Depreme Dayanıklı Tasarım Kuralları
komisyonunda görev alan komisyon üyelerine
• Özellikle bu bildirinin hazırlanmasında önemli katkıları olan

Prof.Dr. Cavidan Yorgun ve Y.Doç.Dr. Cüneyt Vatansever’e
teşekkürlerimi sunuyorum.
69

Deprem Etkisi Altında Çelik Yapılar - Erkan Özer

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Deprem Etkisi Altında Çelik Yapılar - Erkan Özer

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI – İSTANBUL ŞUBESİ

DEPREM ETKİSİ ALTINDA

Prof. Dr. Erkan Özer (İTÜ)

Prof. Dr. Erkan Özer 6 Mayıs 2018 1/69

3. Dayanıma göre tasarım

4. Performansa göre tasarım

5. Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği – Çelik Binalar Bölümü

Prof. Dr. Erkan Özer 6 Mayıs 2018 2/69

Prof. Dr. Erkan Özer 6 Mayıs 2018 3/69

b) Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği’nin (TBDY-2018)

Bu çerçevede özellikle önceki yönetmelikten farklı olan

Prof. Dr. Erkan Özer 6 Mayıs 2018 4/69

DEPREME DAYANIKLI BİNA TASARIMINDA

Depreme dayanıklı bina tasarımı amacıyla geliştirilen ve

Prof. Dr. Erkan Özer 6 Mayıs 2018 5/69

DAYANIMA GÖRE TASARIM

Dayanım Rijitlik Süneklik

Prof. Dr. Erkan Özer 6 Mayıs 2018 6/69

Prof. Dr. Erkan Özer 6 Mayıs 2018 7/69

• Sistem sünekliğinin sağlanması

• Kapasite tasarımı ilkeleri doğrultusunda belirlenen

Prof. Dr. Erkan Özer 6 Mayıs 2018 8/69

PERFORMANSA GÖRE TASARIM

Prof. Dr. Erkan Özer 6 Mayıs 2018 9/69

• Farklı deprem etkileri

• DD3 ve DD4 depremleri servis depremleri, DD2 depremi

Prof. Dr. Erkan Özer 6 Mayıs 2018 10/69

• Tasarım depremi için ön boyutlandırma

Prof. Dr. Erkan Özer 6 Mayıs 2018 11/69

Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği (TBDY - 2018)

Bu seminer çerçevesinde incelenecek başlıca güncel

a - Çelik taşıyıcı sistemlerin sınıflandırılması

Prof. Dr. Erkan Özer 6 Mayıs 2018 12/69

d - Deprem etkisini içeren yük birleşimleri

Prof. Dr. Erkan Özer 6 Mayıs 2018 13/69

m - Diyafram içi dikme ve başlık elemanları (kat döşemelerinde

Prof. Dr. Erkan Özer 6 Mayıs 2018 14/69

a) Çelik Taşıyıcı Sistemlerin Sınıflandırılması

• Çelik binaların yatay yük taşıyıcı sistemleri,

Prof. Dr. Erkan Özer 6 Mayıs 2018 15/69

2) Süneklik düzeyi sınırlı sistemler: yönetmelikte verilen ilgili

Prof. Dr. Erkan Özer 6 Mayıs 2018 16/69

Prof. Dr. Erkan Özer 6 Mayıs 2018 17/69

• Buna karşılık, 2016 yılında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın

• Güvenlik Katsayıları ile Tasarım (GKT)

Prof. Dr. Erkan Özer 6 Mayıs 2018 19/69

• Yük ve Dayanım Katsayıları ile Tasarım (YDKT)

Prof. Dr. Erkan Özer 6 Mayıs 2018 20/69

• Yönetmelik kapsamında, GKT veya YDKT yöntemlerinden herhangi

• Ancak, birleşimlerin ve kompozit kolonların tasarımında sadece

• Doğrusal olmayan davranışın gerçekleşmesi beklenen elemanlarda

Prof. Dr. Erkan Özer 6 Mayıs 2018 21/69

Prof. Dr. Erkan Özer 6 Mayıs 2018 22/69

● Deprem yükleri etkisindeki elemanların birleşim ve eklerinde (8.8)

Prof. Dr. Erkan Özer 6 Mayıs 2018 23/69

d) Deprem Etkisini İçeren Yük Birleşimleri

Prof. Dr. Erkan Özer 6 Mayıs 2018 24/69

● Yönetmeliğin ilgili maddelerinde açıklandığı yerlerde, çelik yapı

● Ancak bu iç kuvvetler, kapasite tasarımı ilkesi gereği olarak,

Prof. Dr. Erkan Özer 6 Mayıs 2018 25/69

• Deprem yükü taşıyıcı sistem elemanlarının başlık

● 2007 Deprem Yönetmeliğinde verilen değerlere oranla daha

Prof. Dr. Erkan Özer 6 Mayıs 2018 26/69

f) Kirişlerde Stabilite Bağlantıları