t1 Grammaticaal Overzicht

Grammaticaal
Overzicht
van het minimumpakket voor de drie-urencursus
(hoofdstukken 1-17)
251
1. HET BEPAALD LIDWOORD
enk. mv.
m. v. o. m. v. o.
N. o( h( to/ oi( ai( ta/
A. to/n th/n to/ tou/j ta/j ta/
G. tou= th=j tou= tw=n tw=n tw=n
D. t%= t$= t%= toi=j tai=j toi=j
Enkele opmerkingen over het gebruik van het bepaald lidwoord.
1. Soms heeft dit lidwoord de waarde van een reflexief bezittelijk voornaamwoord, als uit de context de betekenis
voldoende blijkt.
Bv. (/Ekastoj qauma/zei ta\ te/kna.
Ieder bewondert zijn (eigen) kinderen.
2. Nadrukkelijker dan ta\ me/gista dw=ra is: ta\ dw=ra ta\ me/gista.
3. Het lidwoord kan ook een bijwoord substantiveren, of een voorzetseluitdrukking, of een infinitief.
Bv. To\ nu=n : de tegenwoordige tijd
ta\ e)n t$= ma/x$ : de gebeurtenissen in de strijd
to\ ble/pein : het kijken
4. Dikwijls komt de naamwoordelijke bepaling tussen het lidwoord en zijn substantief te staan.
Bv. oi( tw=n )Aqhnai/wn a)/ggeloi : de gezanten van de Atheners
5. Het gezegde heeft doorgaans geen lidwoord.

Bv. (H ni/kh teleuth\ tou= pole/mou e)sti/n.
De overwinning is het einde van de oorlog.
6. Oorspronkelijk was het bepaald lidwoord een aanwijzend voornaamwoord. Die aanwijzende betekenis is nog be-
houden in de volgende combinaties:
- o( de/ .. = deze (nu, echter) ..
- o( me\n .. o( de/ .. = de ene .. de andere ..
De naamval van dit zelfstandig gebruikt lidwoord wordt bepaald door de functie ervan in de zin.
7. Een substantief in combinatie met een bezittelijk of aanwijzend voornaamwoord heeft een lidwoord waar we dit
vanuit het Nederlands niet verwachten.
Bv. o( so\j path/r : jouw vader
o(/de o( a)/nqrwpoj : deze mens
252
2. HET NAAMWOORD
2.1. Samenvatting
KLASSE 1 -h -a -a/-h
(stam op -i-e-r)
1 poli/t hj ai tim h/ ai
hn aj hn aj
ou wn hj wn
qa/latta ai
$ aij $ aij
an aj
qu/r a ai hj wn
an aj $ aij
aj wn
# aij
2 dou=l oj oi ≈ o(do/j dw=r on a a)/dikoj-oj-on a)gaqo/j-h-on ne/oj-a-on

on ouj on a polu/j-pollh/-
polu/
ou wn ou wn
me/gaj-mega/lh-
% oij % oij me/ga
n ou=j oi eu)/nouj-ouj- xrusou=j

oun ouj oun
ou wn
% oij
GEMENGDE
KLASSE
KLASSE 2
alle participia op
3 r(h/twr or-ej e)lpi/j sw=ma t-a a)/frwn-wn-on -wn/, -aj, -eij,
or-a aj sw=ma t-a -ouj, -uj.
or-oj wn t-oj t-wn ook pa=j,pa=sa,pa=n
or-i si(n) t-i si(n) en ei(=j, mi/a, e(/n
tweestammige substantieven
GEMENGDE
i(ppeu/j eij po/lij eij KLASSE
ea eaj in eij
ewj ewn ewj ewn h(du/j, h(dei=a, h(du/
ei eusi(n) ei esi(n)
contracte substantieven
Swkra/thj a)/nqoj h
h oj h a)lhqh/j,-hj,-h
ouj ouj wn
ei ei esi(n)
mann. vrouw. onz. m. = v. grijs gedeelte = adjectieven
253
2.2. De eerste klasse: substantieven
Eerste verbuiging
vrouwelijk
nom. h( timh/ ai( timai/ In tabellen wordt de vocatief

nom. h( qu/ra ai( qu/rai/
acc. th\n timh/n ta\j tima/j enkel gegeven als ze niet acc. th\n qu/ran ta\j qu/raj
gen. th=j timh=j tw=n timw=n gelijk is aan de nominatief. gen. th=j qu/raj tw=n qurw=n
dat. t$= timh= tai=j timai=j dat.
nom. h( qa/latta ai( qa/lattai

acc. th\n qa/lattan ta\j qala/ttaj
gen. th=j qala/tthj tw=n qalattw=n
dat. t$= qala/tt$ tai=j qala/ttaij
Qu/ra (met stam op i, e of r) heeft dezelfde uitgangen als timh/, maar -a in de plaats van -h in het vrouwelijk
enkelvoud.
Het enkelvoud van qa/latta is een mengvorm van beide:
nom. en acc. gaan mee met qu/ra, gen. en dat. sluiten aan bij timh/.
mannelijk
nom. o( poli/thj oi( poli=tai

acc. to\n poli/thn tou\j poli/taj
gen. tou= poli/tou tw=n politw=n
dat. t%= poli/t$ toi=j poli/taij
voc. w)= poli=ta
Tweede verbuiging
mannelijk onzijdig
nom. o( dou=loj oi( dou=loi nom. to\ dw=ron ta\ dw=ra

acc. to\n dou=lon tou\j dou/louj acc. to\ dw=ron ta\ dw=ra
gen. tou= dou/lou tw=n dou/lwn gen. tou= dw/rou tw=n dw/rwn
dat. t%= dou/l% toi=j dou/loij dat. t%= dw/r% toi=j dw/roij
voc. w)= dou=le
Opmerking:
Een klein aantal substantieven die dou=loj volgen zijn vrouwelijk.
bv. h( o(do/j
254
2.3. De eerste klasse: adjectieven
Het model a)gaqo/j
m. v. o. m. v. o.
nom. a)gaqo/j a)gaqh/ a)gaqo/n a)gaqoi/ a)gaqai/ a)gaqa/
acc. a)gaqo/n a)gaqh/n a)gaqo/n a)gaqou/j a)gaqa/j a)gaqa/
gen. a)gaqou= a)gaqh=j a)gaqou= a)gaqw=n a)gaqw=n a)gaqw=n
dat. a)gaq%= a)gaq$= a)gaq%= a)gaqoi=j a)gaqai=j a)gaqoi=j
voc. a)gaqe/
Het model ne/oj
m. v. o. m. v. o.
nom. ne/oj ne/a ne/on ne/oi ne/ai ne/a
acc. ne/on ne/an ne/on ne/ouj ne/aj ne/a
gen. ne/ou ne/aj ne/ou ne/wn ne/wn ne/wn
dat. ne/% ne/# ne/% ne/oij ne/aij ne/oij
voc. ne/e
Ne/oj (met stam op i, e of r) wordt verbogen zoals a)gaqo/j, maar heeft in het
vrouwelijk enkelvoud -a in plaats van -h.
Het model xrusou=j
m. v. o. m. v. o.
nom. xrusou=j xrush= xrusou=n xrusoi= xrusai= xrusa=
acc. xrusou=n xrush=n xrusou=n xrusou=j xrusa=j xrusa=
gen. xrusou= xrush=j xrusou= xrusw=n xrusw=n xrusw=n
dat. xrus%= xrus$= xrus%= xrusoi=j xrusai=j xrusoi=j
Xrusou=j volgt a)gaqo/j maar met contractie van xruse-oj tot xrusou=j
xruse-on tot xrusou=n
Opmerkingen
+ Vele samengestelde adjectieven volgen wel a)gaqo/j, maar hebben geen aparte uitgangen in het vrouwelijk.
Hun “model” is a)/dikoj, -oj, -on.
+ Po/luj (stam: poll-) en me/gaj (stam: megal-) volgen de verbuiging van a)gaqo/j. Afwijkende vormen zijn:
- de nom. m. enk. (po/luj en me/gaj) (cf. paspoort)
- de acc. m. enk. (po/lun en me/gan)
- nom./acc. o. enk. (po/lu en me/ga). (cf. paspoort)
255
2.4. De tweede klasse: substantieven
De basismodellen
nom. o( r(h/twr oi( r(h/tor-ej nom. to\ sw=ma ta\ sw/mat-a

acc. to\n r(h/tor-a tou\j r(h/tor-aj acc. to\ sw=ma ta\ sw/mat-a
gen. tou= r(h/tor-oj tw=n r(hto/r-wn gen. tou= sw/mat-oj tw=n swma/t-wn
dat. t%= r(h/tor-i toi=j r(h/tor-si(n) dat. t%= sw/mat-i toi=j sw/ma-si(n)
De nom. enk. van de mannelijke en vrouwelijke substantieven wordt gevormd door:

- ofwel toevoeging van -s- bij de stam zoals bij e)/lpid-j
- ofwel verlenging van de stamklinker zoals bij r(h/twr (stam: r(htor-)
Bij substantieven die het model r(h/twr volgen vraagt de datief mv. bijzondere aandacht:
contracties: b/p/f + si yi bv.: o( )/Aray, )/Araboj )/Arayi
g/k/x + si ci bv.: h( gunh/, gu/naiko/j gunaici/
n/d/t/q + si si bv.: o( fuga/j, fuga/doj fuga/si
ant/ent/ont/unt + si asi/eisi/ousi/usi :
verlenging van de klinker na wegvallen van -nt voor -s-
bv.: o( a)/rxwn, a)/rxontoj a)/rxousi
De nominatief enkelvoud van onzijdige woorden van de tweede klasse bestaat uit de zuivere stam.
De tweestammige substantieven
nom. o( i(ppeu/j oi( i(ppei=j nom. h( po/lij ai( po/leij

acc. to\n i(ppe/a tou\j i(ppe/aj acc. th\n po/lin ta\j po/leij
gen. tou= i(ppe/wj tw=n i(ppe/wn gen. th=j po/lewj tw=n po/lewn
dat. t%= i(ppei= toi=j i(ppeu=si(n) dat. t$= po/lei tai=j po/lesi(n)
De tweestammige substantieven kennen een stamverandering: stam i(ppeu- naast i(ppe-, stam poli- naast pole-.
Daarnaast komen enkele contracties voor: ze zijn hier onderstreept.
De nom. enk. wordt gevormd door toevoeging van -s- bij de stam: i((ppeu-j, poli-j.
De contracte substantieven
nom. o( Swkra/thj nom. to\ a)/nqoj ta\ a)/nqh < a)nqes-a

acc. to\n Swkra/th < Swkrates-a acc. to\ a)/nqoj ta\ a)/nqh < a)nqes-a
gen. tou= Swkra/touj < Swkrates-oj gen. tou= a)/nqouj < a)nqes-oj tw=n a)nqw=n < a)nqes-wn
dat. t%= Swkra/tei < Swkrates-i dat. t%= a)/nqei < a)nqes-i toi=j a)/nqesi(n) < a)nqes-si(n)
voc. w)= Sw/kratej
De meeste vormen zijn bij deze modellen het resultaat van een contractie na wegvallen van de -s- van de stam.
Daarnaast komt hier ook een stamverandering voor: stam a)nqos- naast anqes-.
De stam van Swkra/thj is Swkrates-. De nom. enk. wordt gevormd door verlenging van de stamklinker.
256
2.5. De tweede klasse: adjectieven
Het basismodel
m. v. o. m. v. o.
nom. a)/frwn = a)/frwn a)/fron a)/fronej = a)/fronej a)/rona
acc. a)/frona = a)/frona a)/fron a)/fronaj = a)/fronaj a)/frona
gen. a)/fronoj = a)/fronoj = a)/fronoj a)fro/nwn = a)fro/nwn = a)fro/nwn
dat. a)/froni = a)/froni = a)/froni a)/frosi(n) = a)/frosi(n) = a)/frosi(n)
voc. a)/fron = a)/fron = a)/fron
De contracte adjectieven
m. v. o. m. v. o.
nom. a)lhqh/j = a)lhqh/j a)lhqe/j a)lhqei=j = a)lhqei=j a)lhqh=
acc. a)lhqh= = a)lhqh= a)lhqe/j a)lhqei=j = a)lhqei=j a)lhqh=
gen. a)lhqou=j = a)lhqou=j = a)lhqou=j a)lhqw=n = a)lhqw=n = a)lhqw=n
dat. a)lhqei= = a)lhqei= = a)lhqei= a)lhqe/si(n) = a)lhqe/si(n) = a)lhqe/si(n)
voc. a)lhqe/j = a)lhqe/j = a)lhqe/j
De nom. m./v. enk. van a)/frwn en van a)lhqh/j wordt gevormd door verlenging van de stamklinker.
De nom. o. enk.van a)/frwn en van a)lhqh/j wordt gevormd door de zuivere stam.
257
2.6. De gemengde klasse: adjectieven
Het actieve participium presens
m. v. o. m. v. o.
nom. lu/wn lu/ousa lu=on lu/ontej lu/ousai lu/onta
acc. lu/onta lu/ousan lu=on lu/ontaj luou/saj lu/onta
gen. lu/ontoj luou/shj lu/ontoj luo/ntwn luousw=n luo/ntwn
dat. lu/onti luou/s$ lu/onti lu/ousi(n) luou/saij lu/ousi(n)
De nom./acc. o. enk. wordt gevormd door de zuivere stam: luont- (eind-t valt weg).
De nom. m. enk. wordt gevormd door verlenging van de stamklinker (eind-t valt weg).
De nom. v. enk. komt van luont-sa: stam + sa (-nt- valt uit voor -s-, verlenging tot -ou-).
De dat. m./o. mv. komt van luont-si: stam + si (-nt- valt uit voor -s-, verlenging tot -ou-).
Pa=j en zijn samenstellingen
m. v. o. m. v. o.
nom. pa=j pa=sa pa=n pa/ntej pa=sai pa/nta
acc. pa/nta pa=san pa=n pa/ntaj pa=saj pa/nta
gen. panto/j pa/shj panto/j pa/ntwn pasw=n pa/ntwn
dat. panti/ pa/s$ panti/ pa=si(n) pa/saij pa=si(n)
Het telwoord ei(=j en zijn samenstelling ou)dei/j
m. v. o. m. v. o.
nom. ei(=j mi/a e(/n nom. ou)dei/j ou)de/mia ou)de/n
acc. e(/na mi/an e(/n acc. ou)de/na ou)demi/an ou)de/n
gen. e(no/j mia=j e(no/j gen. ou)deno/j ou)demia=j oudeno/j
dat. e(ni/ mi#= e(ni/ dat. ou)deni/ ou)demi#= ou)deni/
Het model h(du/j
m. v. o. m. v. o.
nom. h(du/j h(dei=a h(du/ h(dei=j h(dei=ai h(de/a
acc. h(du/n h(dei=an h(du/ h(dei=j h(dei/aj h(de/a
gen. h(de/oj h(dei/aj h(de/oj h(de/wn h(deiw=n h(de/wn
dat. h(dei= h(dei/# h(dei= h(de/si(n) h(dei/aij h(de/si(n)
258
2.7. De trappen van vergelijking van adjectieven
Vorming
STELLENDE TRAP COMPARATIEF SUPERLATIEF
stam van adjectief stam van adjectief

adjectief zoals (eventueel gewijzigd) (eventueel gewijzigd)
in de woordenlijst + -teroj, -a, -on + -tatoj, -h, -on
verbogen zoals ne/oj, a, on verbogen zoals a)gaqo/j, h, on
bv. mikro/j mikro/teroj mikro/tatoj

a)/cioj a)ciw/teroj a)ciw/tatoj
eu)dai/mwn eu)daimone/steroj eu)daimone/statoj
a)lhqh/j a)lhqe/steroj a)lhqe/statoj
baru/j baru/teroj baru/tatoj
onregelmatige comparatief onregelmatige superlatief

op -(i)wn, -(i)wn, -(i)on op -istoj, -h, -on
verbogen zoals a)/frwn, wn, on verbogen zoals a)gaqo/j, h, on
o.a. a)gaqo/j a)mei/nwn a)/ristoj
belti/wn be/ltistoj
krei/ttwn kra/tistoj
kako/j kaki/wn ka/kistoj
h(/ttwn h(/kistoj
kalo/j kalli/wn ka/llistoj
me/gaj mei/zwn me/gistoj
o)li/goj e)la/ttwn e)la/xistoj
polu/j plei/wn plei=stoj
Betekenis en gebruik
a) De comparatief wordt ofwel weergegeven met

...-er dan ... (relatief), ofwel met
nogal ..., al te ..., vrij ... (absoluut).
Wanneer de comparatief relatief gebruikt wordt, wordt het tweede lid na de comparatief als volgt
geconstrueerd: - ofwel h)/ + tweede lid in zelfde naamval als eerste lid;
bv. krei/ttone/j ei)sin h)/ oi( pole/mioi. Ze zijn sterker dan de vijand.
- ofwel zonder h)/, in de genitief.
bv. krei/ttone/j ei)sin tw=n polemi/wn. Ze zijn sterker dan de vijand.
b) De weergave van de superlatief verschilt naargelang er een lidwoord bij staat of niet:
- met lidwoord: de/het ...-ste (relatief);
in dat geval staat er als tweede lid een genitief die we vertalen met van ... of onder ...
bv. o( mikro/tato/j e)sti tw=n polemi/wn. Hij is de kleinste (van de) vijand(en).
- zonder lidwoord: zeer ... (absoluut)
bv. mikro/tato/j e)stin Hij is zeer klein.
259
3. HET VOORNAAMWOORD
3.1. Persoonlijke en bezittelijke voornaamwoorden
3.1.1. Het niet-reflexieve persoonlijke voornaamwoord (= zelfstandig)
enk. 1ste pers. 2de pers. 3de pers.

nom. e)gw/ ik su/ jij - hij, zij, het
acc. (e))me/ me, mij se/ je, jou au)to/n,h/n,o/ hem, haar, het
gen. (e))mou= sou= au)tou=,h=j,ou=
dat. (e))moi/ soi/ au)t%=,$=,%=
mv. 1ste pers. 2de pers. 3de pers.

nom. h(mei=j wij u(mei=j jullie - zij, ze
acc. h(ma=j ons u(ma=j jullie au)tou/j,a/j,a/ hen, ze
gen. h(mw=n u(mw=n au)tw=n,w=n,w=n
dat. h(mi=n u(mi=n au)toi=j,ai=j,oi=j
In de nominatief wordt het persoonlijke voornaamwoord alleen gebruikt in geval van nadruk.
Om met nadruk het onderwerp in de derde persoon te vermelden (bv. dié daar, niet ik...), doet het Grieks een beroep
op een aanwijzend voornaamwoord, omdat au)to/j in de nominatief niet gebruikt wordt als persoonlijk
voornaamwoord.
3.1.2 Het reflexieve persoonlijke voornaamwoord (= zelfstandig)
enk. 1ste p. 2de p. 3de p.

me(zelf) je(zelf) zich(zelf)
acc. e)mauto/n,h/n s(e)auto/n,h/n e(auto/n,h/n of au(to/n,h/n
gen. e)mautou=,h=j s(e)autou=,h=j e(autou=,h=j of au(tou=,h=j
dat. e)maut%=,$= s(e)aut%= e(aut%=,$= of au(t%=,$=
mv. 1ste p. 2de p. 3de p.

ons(zelf) jullie (zelf) zich(zelf)
acc. h(ma=j au)tou/j,a/j u(ma=j au)tou/j,a/j e(autou/j,a/j,a/ of au(tou/j,a/j
gen. h(mw=n au)tw=n u(mw=n au)tw=n e(autw=n of au(tw=n
dat. h(mi=n au)toi=j,ai=j u(mi=n au)toi=j,ai=j e(autoi=j,ai=j of au(toi=j,ai)j
3.1.3. Het bezittelijke voornaamwoord (= bijvoeglijk)

e)mo/j, h, on = mijn h(me/teroj, a, on = onze, ons
so/j, h, on = jouw u(me/teroj, a, on = jullie, uw
N.B. Het gebruik van au)to/j

na lidwoord: “dezelfde, hetzelfde” bv. o( au)to/j (a)nh/r) = dezelfde (man)
niet na lidwoord: bijvoeglijk: “zelf” bv. au)to\j o( a)nh/r = de man zelf

zelfstandig in acc., gen., dat.: gebruikt als pers. vnw. voor de 3de pers.
260
3.2. Vragende, aanwijzende, betrekkelijke en onbepaalde vnw.
3.2.1. Overzicht
vragend aanwijzend betrekkelijk onbepaald

direct indirect bepaald onbepaald
ti/j; o(/stij o(/de o(/j o(/stij tij

wie? wie... deze ... die al wie iemand
ti/j ou(=toj
wie... die
e)kei=noj
die
Zowel naar vorm als naar betekenis staan ze nauw in verband met elkaar.
Daarom noemt men ze ook: de correlatieve voornaamwoorden.
Hun verbuiging en gebruik vind je op de hiernavolgende bladzijden.
Een aparte groep vormen de volgende correlatieve adjectieven van kwaliteit en kwantiteit:

po=ioj; o(poi=oj toio//sde oi(=oj

hoedanig? hoedanig zodanig (zodanig) als
toiou=toj
zodanig
po/soj; o(po/soj tosou=toj o(/soj
hoe groot? hoe groot zo groot (zo groot) als
po/soi; o(po/soi tosou=toi o(/soi
hoeveel? hoeveel zoveel (zoveel) als
Toio/sde wordt verbogen zoals o(/de.

Meestal verwijst het naar wat onmiddellijk volgt.
bv. poiei= toia/de ... = hij handelt als volgt ...
Toiou=toj en tosou=toj/tosou=toi worden verbogen zoals ou(=toj (zonder begin-t).

In tegenstelling tot toio/sde verwijst toiou=toj meestal naar wat voorafging.
bv. toiau=ta e)/lege = dat waren zo ongeveer zijn woorden
Alle overige correlatieve adjectieven worden verbogen zoals a)gaqo/j en ne/oj.
261
3.2.2. Vragende voornaamwoorden
Direct vragend: ti/j = wie, wat? welk?

po/teroj = wie, wat van beide? welke van beide?
De verbuiging van ti/j:
m. v. o. m. v. o.
nom. ti/j ti/j ti/ ti/nej ti/nej ti/na
acc. ti/na ti/na ti/ ti/naj ti/naj ti/na
gen. ti/noj ti/noj ti/noj ti/nwn ti/nwn ti/nwn
dat. ti/ni ti/ni ti/ni ti/si(n) ti/si(n) ti/si(n)
Indirect vragend: ti/j of o(/stij = wie, wat welk

o(po/teroj,a,on = wie, wat van beide welke van beide
De verbuiging van o(/stij = het betrekkelijke o(/j + het onbepaalde tij.

m. v. o. m. v. o.
nom. o(/stij h(/tij o(/ti oi(/tinej ai(/tinej a(/tta (!)
acc. o(/ntina h(/ntina o(/ti ou(/stinaj a(/stinaj a(/tta (!)
gen. o(/tou (!) h(/stinoj o(/tou (!) w(/ntinwn w(/ntinwn w(/ntinwn
dat. o(/t% (!) $(/tini o(/t% (!) oi(/stisi(n) ai(/stisi(n) oi(/stisi(n)
3.2.3. Aanwijzende en verwijzende voornaamwoorden
De verbuiging van o(/de = lidwoord + -de
De verbuiging van ou(=toj:

m. v. o. m. v. o.
nom. ou(=toj au(/th tou=to ou(=toi au(=tai tau=ta
acc. tou=ton tau/thn tou=to tou/touj tau/taj tau=ta
gen. tou/tou tau/thj tou/tou tou/twn tou/twn tou/twn
dat. tou/t% tau/t$ tou/t% tou/toij tau/taij tou/toij
Merk op: ou(=toj begint met een spiritus asper of een t- zoals het lidwoord.
ou(=toj heeft de tweeklank -au- in de eerste lettergreep als de tweede lettergreep een -h-
of een -a- bevat.
De verbuiging van e)kei=noj: zoals a)gaqo/j, maar met nom. en acc. o. enk. op -o.
262
Betekenis van de aanwijzende en verwijzende voornaamwoorden:
Aanwijzende betekenis: o(/de = deze hier (bij mij)

ou(=toj = die daar (bij jou)
e)kei=noj = die daar (verder af)
Verwijzende betekenis: o(/de verwijst naar wat onmiddellijk volgt

bv. e)/lege ta/de: "..."
ou(=toj verwijst naar wat onmiddellijk voorafgaat
bv. "..." Tau=ta e)/lege
ou(/toj verwijst naar datgene waarover de tekst gaat

e)kei=noj verwijst naar wat erbij gehaald wordt,
ter vergelijking of als tegenstelling
ou(/toj kan bovendien, als antecedent, binnen de zin
verwijzen naar een betrekkelijk vnw.
3.2.4. Betrekkelijke voornaamwoorden
Bepaald betrekkelijk: o(/j = ..., die

Verbuiging:
m. v. o. m. v. o. Merk op:
nom. o(/j h(/ o(/ oi(/ ai(/ a(/ Het betrekkelijk voornaamwoord heeft enkele
overlappende vormen met het lidwoord:
acc. o(/n h(/n o(/ ou(/j a(/j a(/ o(/, h(/, oi(/, ai(/
gen. ou(= h(=j ou(= w(=n w(=n w(=n Toch kun je het onderscheid zien:
bij het lidwoord hebben die vormen geen
dat. %(= $(= %(= oi(=j ai(=j oi(=j accent.
Gebruik: geslacht en getal worden bepaald door het antecedent;

naamval wordt bepaald door de functie in de betrekkelijke zin.
Onbepaald betrekkelijk: o(/stij = al wie, wie ook

Verbuiging: cf. supra, indirect vragend voornaamwoord (zie vorige bladzijde)
Gebruik: het onbepaald betrekkelijk voornaamwoord heeft geen antecedent.
3.2.5. Onbepaalde voornaamwoorden en adjectieven
tij = iemand (zelfst.), een of ander (bijv.)

De verbuiging van het onbepaalde tij is gelijk aan die van het vragende ti/j (zie vorige bladzijde).
Maar het onbepaalde tij heeft nooit een accent (op de eerste lettergreep).
Tot de onbepaalde adjectieven worden gerekend:
e(/kastoj,h,on ieder, elk verbogen zoals a)gaqo/j
a)/lloj,h,o (een) ander verbogen zoals a)gaqo/j
e(/teroj,a,on een van beiden verbogen zoals ne/oj
(o() e(/teroj (me/n) ... (o() e(/teroj (de/) de een ... de ander
ou)dei/j, ou)demi/a, ou)de/n niemand verbogen zoals ei(=j
pa/ntej, pa=sai, pa/nta alle(n)
263
4. HET BIJWOORD
4.1. Bijwoorden afgeleid van adjectieven
Het bijwoord is een onveranderlijk woord dat een werkwoord, een adjectief of een ander bijwoord nader bepaalt.
De bijwoorden die gebouwd zijn op basis van adjectieven, eindigen op -wj. Die vorm bekom je door de uitgang -wn
van de genitief meervoud te vervangen door -wj. Deze bijwoorden hebben dezelfde betekenis als het adjectief
waarvan ze afgeleid zijn.
bv. a)/dikoj,oj,on gen.mv.: a)di/kwn bijwoord: a)di/kwj
Pra/ttousin a)di/kwj. Ze handelen onrechtvaardig.
De comparatief van dergelijke bijwoorden is gelijk aan de acc. o. enk. van de comparatief van het overeenkomstige
adjectief.
bv. Pra/ttousin a)dikw/teron. Ze handelen onrechtvaardiger.
De superlatief van dergelijke bijwoorden is gelijk aan de acc. o. mv. van de superlatief van het overeenkomstige
adjectief.
bv. Pra/ttousin a)dikw/tata. Ze handelen zeer onrechtvaardig.
4.2. Correlatieve bijwoorden

wijze pw=j; o(/pwj w(=de / ou(/twj w(/j o(/pwj pwj
hoe? hoe zo ..., als hoe ook op een of andere
wijze
tijd po/te; o(po/te to/te o(/te o(po/te pote
wanneer? wanneer toen ..., wanneer wanneer ook eens, ooit
plaats po/qen; o(po/qen e)nqe/nde / e)nteu=qen o(/qen o(po/qen poqen
vanwaar? vanwaar vanhier / vandaar ... , vanwaar vanwaar ook ergens vandaan
pou=; o(/pou e)nqa/de / e)ntau=qa / e)kei= ou(= o(/pou pou
waar? waar hier / daar / daar ... , waar waar ook ergens
poi= o(/poi e)nqa/de / e)ntau=qa / e)kei= oi(= o(/poi poi
waarheen waarheen hierheen / daarheen ... , waarheen waarheen ook ergens heen
Let op de beginletters: po- (met accent) : vragend

po- (zonder accent) : onbepaald
o(po- : indirect vragend of onbepaald betrekkelijk
Let op de suffixen: -wj : bijwoord van wijze

-ote : bijwoord van tijd
-qen : bijwoord van plaats waarvandaan
-ou : bijwoord van plaats waar
-oi : bijwoord van plaats waarheen
De cursief aangegeven vormen kun je aan de hand van die kenmerken gemakkelijk zelf afleiden.
264
5. HET WERKWOORD
5.1 Het augment: syllabisch en temporeel
Bij werkwoorden die met een medeklinker beginnen zorgt de toevoeging van het augment voor een extra lettergreep
of syllabe. Daarom spreken we over een syllabisch augment. bv. e)/-lu-on
Bij werkwoorden die met een klinker beginnen, doet zich een verlenging voor van de beginklinker. Dit leidt niet tot
een extra lettergreep. We spreken dan ook niet van een syllabisch augment, maar van een temporeel augment. Hoe
ziet zo’n verlenging eruit?
a, e, h wordt h o, w wordt w i blijft i

ai, ei wordt $ oi wordt % u blijft u
au, eu wordt hu
Maar: ei)=xon van e)/xein (ik had), e(wrw=n van o(ra=n (ik zag)
Samengestelde werkwoorden krijgen het augment tussen het voorvoegsel en de eigenlijke stam.
bv. ei)s-h=gon van ei)s-a/gein (ik voerde naar)
De meeste voorvoegsels ondergaan wel een verandering:
- als de laatste letter een klinker is valt die weg
bv. a)p-e/-ballon van a)po-ba/llein (ik wierp weg)
- maar er zijn ook andere verschijnselen, zoals:
bv. perie/menon van perime/nein (ik wachtte af)
bv. prou)/bainon van probai/nein (ik trad naar voor)
5.2 Omtrent mediale vorm en deponente werkwoorden

Naast het actief en het passief heeft een Grieks werkwoord ook een derde vorm: de mediale vorm of kortweg het
medium.
Het medium staat tussen het actief en het passief in - vandaar ook de naam. In het presens ziet het eruit als het
passief, maar de betekenis van die mediale vorm benadert die van het actief.
De mediale vorm wijst er eigenlijk op dat het onderwerp op een meer intense manier bij de handeling betrokken is.
bv. pare/xw ik geef pare/xomai ik geef zelf (uit eigen middelen)
qu/w ik offer qu/omai ik offer voor mezelf
s%/zw ik red s%/zomai ik red mezelf(= mediaal reflexief)
Welke werkwoorden die eigenlijke mediale betekenis behouden hebben, staat aangegeven in je woordenlijst of bij de
tekst in je Thalassa-handboek.
Enkele werkwoorden hebben in het mediaal mettertijd een heel andere betekenis gekregen dan in het actief.
bv. a)/rxein = heersen a)/rxesqai = beginnen
Bij werkwoorden waarvan de mediale betekenis sterk afwijkt van de actieve, staat dat vermeld in de woordenlijst.
Bij de meeste Griekse werkwoorden vervaagde het onderscheid tussen de actieve en mediale betekenis, waardoor
slechts één van beide vormen in gebruik bleef. Werkwoorden die hun actieve vorm “aflegden” (de-ponere), omdat de
betekenis van hun mediale vorm meer en meer gelijk werd aan die van het actief, noemen we deponente werkwoor-
den of kortweg deponentia. Ze zien er mediaal uit, maar ze hebben een louter actieve betekenis. Ook hier zet de
woordenlijst je op weg. bv. bou/lesqai = willen
Samenvattend: baseer je op de woordenlijst. In de praktijk vertaal je dus zo:

ACTIEF MEDIAAL PASSIEF
bv. lu/ein lu/w: ik maak los lu/omai: ik maak los lu/omai: ik word losgemaakt
a)/rxein a)/rxw: ik heers a)/rxomai: ik begin a)/rxomai: ik word overheerst
bou/lesqai bou/lomai: ik wil
265
5.3 Thematische werkwoorden: het model lu/ein
Thematische werkwoorden zijn werkwoorden met een themavocaal (= bindklinker) in presens en
imperfectum.
actief A indicatief imperatief infinitief participium

ik maak los maak los losmaken losmakend
E 1 lu/-w E lu/-ein m. lu/-wn
presens
2 lu/-ei-j 2 lu/-e lu/-o-nt-oj

3 lu/-ei v. lu/-ous-a
M 1 lu/-o-men M lu-ou/s-hj
2 lu/-e-te 2 lu/-e-te o. lu=-o-n
3 lu/-ou-si(n) lu/-o-nt-oj
ik maakte los
imperfectum
E 1 e)/-lu-o-n
2 e)/-lu-e-j
3 e)/-lu-e(n)
M 1 e)-lu/-o-men
2 e)-lu/-e-te
3 e)/-lu-o(n)
mediaal P. indicatief imperatief infinitief participium

ik maak (voor mij) los maak (voor jou) los (voor zich) losmaken (voor zich) losmmakend
E 1 lu/-o-mai E m. lu-o/-menoj
presens
2 lu/-$ 2 lu/-ou lu/-e-sqai lu-o-me/nou

3 lu/-e-tai v. lu-o-me/nh
M 1 lu-o/-meqa M lu-o-me/nhj
2 lu/-e-sqe 2 lu/-e-sqe o. lu-o/-menon
3 lu/-o-ntai lu-o-me/nou
imperfectum
ik maakte (voor mij) los

E 1 e)-lu-o/-mhn
2 e/-lu/-ou (uit e)-lu-e-so)
3 e/-lu/-e-to
M 1 e)-lu-o/-meqa
2 e)-lu/-e-sqe
3 e)-lu/-o-nto
passief P. indicatief imperatief infinitief participium

ik word losgemaakt losgemaakt worden losgemaakt wordend
pres.
E 1 lu/-o-mai lu/-e-sqai m. lu-o/-menoj

... ...
ik werd losgemaakt
impf
E 1 e)-lu-o/-mhn
...
1. Indicatief, imperatief, infinitief, participium = wijzen van het werkwoord

presens, imperfectum = tijden van het werkwoord
2. Bestanddelen van de ind. pres.: stam + bindklinker(s) + primaire uitgangen

Bestanddelen van de ind. imperf.: stam + bindklinker(s) + secundaire uitgangen
3. De actieve primaire uitgangen zijn: -, -j, -, -men, -te, si(n)

de actieve secundaire uitgangen zijn: -n, -j, -, -men, -te, -n
de M/P primaire uitgangen zijn: -mai, -sai, tai, -meqa, -sqe, ntai
de M/P secundaire uitgangen zijn: -mhn, -so, -to, -meqa, -sqe, -nto
266
5.4 Thematische werkwoorden: contracta volgens tima=n
A indicatief imperatief infinitief participium
ik eer eer eren erend
E 1 timw= E tima=n m. timw=n
presens
2 timai=j 2 ti/ma timw=ntoj

3 tim#/ v. timw=sa
M 1 timw=men M timw/shj
2 tima=te 2 tima=te o. timw=n
3 timw=si(n) timw=ntoj
ik eerde
imperfectum
E 1 e)ti/mwn
2 e)ti/maj
3 e)ti/ma
M 1 e)timw=men
2 e)tima=te
3 e)ti/mwn
M. indicatief imperatief infinitief participium

ik eer (voor mij) eer (voor jou) (voor zich) eren (voor zich) erend
E 1 timw=mai E tima=sqai m. timw=menoj
presens
2 tim#= 2 timw= timwme/nou

3 tima=tai v. timwme/nh
M 1 timw/meqa M timwme/nhj
2 tima=sqe 2 tima=sqe o. timw/menon
3 timw=ntai timwme/nou
ik eerde (voor mij)

imperfectum
E 1 e)timw/mhn
2 e)timw=
3 e)tima=to
M 1 e)timw/meqa
2 e)tima=sqe
3 e)timw=nto
P. indicatief imperatief infinitief participium

pres.
ik word geëerd geëerd worden geëerd wordend

E 1 timw=mai tima=sqai m. timw=menoj
... ...
ik eerde (voor mij)

impf
E 1 e)timw/mhn
...
Contractieregels:
de eindklinker van de stam versmelt met de bindklinkers die erop volgen. Dat gebeurt als volgt:
a Œ o-klank † w
a Œ e-klank † a
i wordt iota subscriptum
N.B. Bij zh=n, leven, en xrh=sqai, gebruiken, gaat de stam niet uit op –a, maar op -h. Deze werk-
woorden worden vervoegd zoals tima=n, maar overal waar tima=n een -a heeft, verschijnt hier
een -h.
267
5.5 Thematische werkwoorden: contracta volgens poiei=n
ik maak maak maken makend
E 1 poiw= E poiei=n m. poiw=n
presens
2 poiei=j 2 poi/ei poiou=ntoj

3 poiei= v. poiou=sa
M 1 poiou=men M poiou=shj
2 poiei=te 2 poiei=te o. poiou=n
3 poiou=si(n) poiou=ntoj
ik maakte
imperfectum
E 1 e)poi/oun
2 e)poi/eij
3 e)poi/ei
M 1 e)poiou=men
2 e)poiei=te
3 e)poi/oun

ik maak (voor mij) maak (voor jou) (voor zich) maken (voor zich) makend
E 1 poiou=mai E poiei=sqai m. poiou=menoj
presens
2 poi$= 2 poiou= poioume/nou

3 poiei=tai v. poioume/nh
M 1 poiou=meqa M poioume/nhj
2 poiei=sqe 2 poiei=sqe o. poiou=menon
3 poiou=ntai poioume/nou
ik maakte (voor mij)

imperfectum
E 1 e)poiou/mhn
2 e)poiou=
3 e)poiei=to
M 1 e)poiou/meqa
2 e)poiei=sqe
3 e)poiou=nto

pres.
ik word gemaakt gemaakt worden gemaakt wordend

E 1 poiou=mai poiei=sqai m. poiou=menoj
... ...
ik werd gemaakt
impf
E 1 e)poiou/mhn
...
Contractieregels:
de eindklinker van de stam versmelt met de bindklinkers die erop volgen. Dat gebeurt als volgt:
e Œ e † ei
e Œ o † ou
e Œ andere klank = andere klank
N.B. Als de stam slechts uit één lettergreep bestaat, is er wel een contractie met e(i), maar niet met
andere bindklinkers.
bv. de/omai, de/$, dei=tai, deo/meqa, dei=sqe, de/ontai
268
5.6 Athematische werkwoorden
5.6.1 Opmerkingen bij de athematische werkwoorden
Bij de athematische werkwoorden is er in presens en imperfectum geen bindklinker (= themavocaal).

Vandaar de benaming.
1. Opbouw van deze werkwoorden:
Bestanddelen in de indicatief presens: stam + primaire uitgangen

bestanddelen in de indicatief iimperfectum: augment + stam + secundaire uitgangen
De actieve uitgangen zijn: -mi, -j, -si(n) -men, -te, -asi(n)

de actieve secundaire uitgangen zijn: -n, -j, - -men, -te, -san
De mediaal-passieve primaire uitgangen zijn: -mai, -sai, -tai -meqa, -sqe, -ntai
de mediaal-passieve secundaire uitgangen zijn: -mhn, -so, -to -meqa, -sqe, -nto
2. In het presens en imperfectum hebben de athematische werkwoorden twee stammen:

een lange en een korte stam.
De lange stam wordt alleen gebruikt in de actieve indicatief enkelvoud.
- De twee stammen van dido/nai zijn: dido- en didw-;
- de twee stammen van i(sta/nai zijn: i(sta- en i(sth-;
- de twee stammen van tiqe/nai zijn: tiqe- en tiqh-;
- de twee stammen van i(e/nai zijn: i(e- en i(h-;
- de twee stammen van deiknu/nai zijn: deiknu- en deiknu-;
3. De A. ind. pres. 3mv. i(sta=si(n) is een samentrekking van i(sta/-asi(n).

De A. ind. pres. 3mv. i(a=si(n) is een samentrekking van i(a/-asi(n).
Zo’n contractie doet zich niet voor bij tiqe/nai, dido/nai en deiknu/nai.
Daar krijgen we: tiqe/asi(n), dido/asi(n), deiknu/asi(n).
4. Het actief participium presens van i(sta/nai wordt gevormd en verbogen zoals
pa=j, pa=sa, pa=n (stam: pant-).
Bij dido/nai wordt dit: didou/j, didou=sa, dido/n (stam: didont-);
Bij tiqe/nai wordt dit: tiqei/j, tiqei=sa, tiqe/n (stam: tiqent-);
Bij i(e/nai wordt dit: i(ei/j, i(ei=sa, i(e/n (stam: i(ent-);
Bij deiknu/nai wordt dit: deiknu/j, deiknu=sa, deiknu/n (stam: deiknunt-).
5. Bij het imperfectum van i(sta/nai en i(e/nai is het augment opgegaan in de beginklinker van de
stam. Bij tiqe/nai, dido/nai en deiknu/nai is dit augment wel zichtbaar. Daar krijgen we
e)-ti/qh-n, e)-di/dou-n (sic), e)-dei/knu-n.
6. De deponente athematische werkwoorden du/nasqai (kunnen) en e)pi/stasqai (kunnen, we-

ten) worden vervoegd zoals i(/stasqai.
269
5.6.2 Athematische werkwoorden volgens het model dido/nai, geven

ik geef geef geven gevend
E 1 di/dwmi E dido/nai m. didou/j
presens
2 di/dwj 2 di/dou dido/ntoj

3 di/dwsi(n) v. didou=sa
M 1 di/domen M didou/shj
2 di/dote 2 di/dote o. dido/n
3 dido/asi(n) dido/ntoj
ik gaf
imperfectum
E 1 e)di/doun
2 e)di/douj
3 e)di/dou
M 1 e)di/domen
2 e)di/dote
3 e)di/dosan

ik geef (voor mij) geef (voor jou) (voor zich) geven (voor zich) gevend
E 1 di/domai E di/dosqai m. dido/menoj
presens
2 di/dosai 2 di/doso didome/nou

3 di/dotai v. didome/nh
M 1 dido/meqa M didome/nhj
2 di/dosqe 2 di/dosqe o. dido/menon
3 di/dontai didome/nou
ik gaf (voor mij)

imperfectum
E 1 e)dido/mhn
2 e)di/doso
3 e)di/doto
M 1 e)dido/meqa
2 e)di/dosqe
3 e)di/donto

pres.
ik word gegeven gegeven worden gegeven wordend

E 1 di/domai di/dosqai m. dido/menoj
... didome/nou
ik werd gegeven
impf
E 1 e)dido/mhn
...
270
5.6.3 Athematische werkwoorden volgens het model i(sta/nai, stellen

ik stel stel stellen stellend
E 1 i(/sthmi E i((sta/nai m. i((sta/j
presens
2 i(/sthj 2 i(/sth i(sta/ntoj

3 i(/sthsi(n) v. i(sta=sa
M 1 i(/stamen M i((sta/shj
2 i(/state 2 i((/state o. i(sta/n
3 i(sta=si(n) i(sta/ntoj
ik stelde
imperfectum
E 1 i(/sthn
2 i(/sthj
3 i(/sth
M 1 i((/stamen
2 i(/state
3 i(/stasan

ik stel (voor mij) stel (voor jou) (voor zich) stellen (voor zich) stellend
E 1 i(/stamai E i((/stasqai m. i(sta/menoj
presnens
2 i(/stasai 2 i(/staso i(stame/nou

3 i(/statai v. i(stame/nh
M 1 i(sta/meqa M i(stame/nhj
2 i(/stasqe 2 i(/stasqe o. i(sta/menon
3 i(/stantai i(stame/nou
ik stelde (voor mij)

imperfectum
E 1 i(sta/mhn
2 i(/staso
3 i(/stato
M 1 i(sta/meqa
2 i(/stasqe
3 i(/stanto

pres.
ik word gesteld (voor zich) stellen (voor zich) stellend

E 1 i(/stamai i((/stasqai m. i(sta/menoj
... ...
ik werd gesteld
impf
E 1 i(sta/mhn
...
271
5.6.4 Athematische werkwoorden volgens het model tiqe/nai, leggen

ik leg leg leggen leggend
E 1 ti/qhmi E tiqe/nai m. tiqei/j
presens
2 ti/qhj 2 ti/qei tiqe/ntoj

3 ti/qhsi(n) v. tiqei=sa
M 1 ti/qemen M tiqei/shj
2 ti/qete 2 ti/qete o. tiqe/n
3 teqe/asi(n) tiqe/ntoj
ik legde
imperfectum
E 1 e)ti/qhn
2 e)ti/qeij
3 e)ti/qei
M 1 e)ti/qemen
2 e)ti/qete
3 e)ti/qesan

ik leg (voor mij) leg (voor jou) (voor zich) leggen (voor zich) leggend
E 1 ti/qemai E ti/qesqai m. tiqe/menoj
presens
2 ti/qesai 2 ti/qeso tiqeme/nou

3 ti/qetai v. tiqeme/nh
M 1 ti/qe/meqa M tiqeme/nhj
2 ti/qesqe 2 ti/qesqe o. tiqe/menon
3 ti/qentai tiqeme/nou
ik legde (voor mij)

imperfectum
E 1 e)tiqe/mhn
2 e)ti/qeso
3 e)ti/qeto
M 1 e)tiqe/meqa
2 e)ti/qesqe
3 e)ti/qento

pres.
ik word gelegd gelegd worden gelegd wordend

E 1 ti/qemai ti/qesqai m. tiqe/menoj
... ...
ik werd gelegd
impf
E 1 e)tiqe/mhn
...
272
5.6.5 Athematische werkwoorden volgens het model i(e/nai, zenden

ik zend zend zenden zendend
E 1 i(/hmi E i(e/nai m. i(ei/j
presens
2 i(/hj 2 i(/ei i(e/ntoj

3 i(/hsi(n) v. i(ei=sa
M 1 i(/emen M i(ei/shj
2 i(/ete 2 i(/ete o. i(e/n
3 i((a=si(n) i(e/ntoj
ik zond
imperfectum
E 1 i(/ein
2 i(/eij
3 i(/ei
M 1 i(/emen
2 i(/ete
3 i(/esan

ik zend (voor mij) zend (voor jou) (voor zich) zenden (voor zich) zendend
E 1 i(/emai E i(/esqai m. i(e/menoj
presens
2 i(/esai 2 i(/eso i(eme/nou

3 i(/etai v. i(eme/nh
M 1 i(e/meqa M i(eme/nhj
2 i(/esqe 2 i(/esqe o. i(e/menon
3 i(/entai i(eme/nou
ik zond (voor mij)

imperfectum
E 1 i(e/mhn
2 i(/eso
3 i(/eto
M 1 i(e/meqa
2 i(/esqe
3 i(/ento

pres.
ik word gezonden gezonden worden gezonden wordend

E 1 i(/emai i(/esqai m. i(e/menoj
... ...
ik werd gezonden
impf
E 1 i(e/mhn
...
273
5.6.6 Athematische werkwoorden volgens het model deiknu/nai, tonen

ik toon toon tonen tonend
E 1 dei/knumi E deiknu/nai m. deiknu/j
presens
2 dei/knuj 2 dei/knu deiknu/ntoj

3 dei/knusi(n) v. deiknu=sa
M 1 dei/knumen M deiknu/shj
2 dei/knute 2 dei/knute o. deiknu/n
3 deiknu/asi(n) deiknu/ntoj
ik toonde
imperfectum
E 1 e)dei/knun
2 e)dei/knuj
3 e)dei/knu
M 1 e)dei/knumen
2 e)dei/knute
3 e)dei/knusan

ik toon (voor mij) toon (voor jou) (voor zich) tonen (voor zich) tonend
E 1 dei/knumai E dei/knusqai m. deiknu/menoj
presens
2 dei/knusai 2 dei/knuso deiknume/nou

3 dei/knutai v. deiknume/nh
M 1 deiknu/meqa M deiknume/nhj
2 dei/knusqe 2 dei/knusqe o. deiknu/menon
3 dei/knuntai deiknume/nou
ik toonde (voor mij)

imperfectum
E 1 e)deiknu/mhn
2 e)dei/knuso
3 e)dei/knuto
M 1 e)deiknu/meqa
2 e)dei/knusqe
3 e)dei/knunto

pres.
ik word getoond getoond worden getoond wordend

E 1 dei/knumai dei/knusqai m. deiknu/menoj
... ...
ik werd getoond
impf
E 1 e)deiknu/mhn
...
274
5.7 Drie onregelmatige werkwoorden
ei)=nai, zijn
indicatief imperatief infinitief participium

ik ben wees zijn zijnd
E 1 ei)mi/ E ei)=nai m. w)/n
presens
2 ei)= 2 i)/sqi o)/ntoj

3 e)sti/(n) v. ou)=sa
M 1 e)sme/n M ou)/shj
2 e)ste/ 2 e)/ste o. o)/n
3 eisi/(n) o)/ntoj
ik was
imperfectum
E 1 h)=n
2 h)=sqa
3 h)=n
M 1 h)=men
2 h)=te
3 h)=san
fa/nai, zeggen

ik zeg zeggen
E 1 fhmi/ fa/nai
presens
2 fh/j
3 fhsi/
M 1 fame/n
2 fate/
3 fasi/
ik zei
imperfectum
E 1 e)/fhn
2 e)/fhsqa
3 e)/fh
M 1 e)/famen
2 e)/fate
3 e)/fasan
i)e/nai, gaan

ik ga gaan
E 1 e)/rxomai i)e/nai
presens
2 e)/rx$
3 e)/rxetai
M 1 e)rxo/meqa
2 e)/rxesqe
3 e)/rxontai
275
6 HET GEBRUIK VAN DE NAAMVALLEN
nominatief onderwerp
naamwoordelijk deel van het gezegde
accusatief lijdend voorwerp

na bepaalde voorzetsels
onderwerp infinitiefzin
genitief naamwoordelijke bepaling

(= bijvoeglijke bepaling)
mogelijke vertaling: “van”
datief van de persoon meewerkend voorwerp

mogelijke vertaling: “aan” of “voor”
van de zaak bijwoordelijke bepaling van middel (“met”)
bijwoordelijke bepaling van oorzaak (“door”)
bijwoordelijke bepaling van wijze (“met”)
bijwoordelijke bepaling van tijdstip (“in”, “op”)
vocatief aangesproken persoon
276
Vocabularium
1. Studielijst
2. Alfabetische lijst
3. Systematische lijst
277

t1 Grammaticaal Overzicht

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

t1 Grammaticaal Overzicht

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Grammaticaal

Enkele opmerkingen over het gebruik van het bepaald lidwoord.

5. Het gezegde heeft doorgaans geen lidwoord.

2 dou=l oj oi ≈ o(do/j dw=r on a a)/dikoj-oj-on a)gaqo/j-h-on ne/oj-a-on

n ou=j oi eu)/nouj-ouj- xrusou=j

nom. h( timh/ ai( timai/ In tabellen wordt de vocatief

nom. h( qa/latta ai( qa/lattai

nom. o( poli/thj oi( poli=tai

nom. o( dou=loj oi( dou=loi nom. to\ dw=ron ta\ dw=ra

Het model a)gaqo/j

Het model ne/oj

Het model xrusou=j

nom. o( r(h/twr oi( r(h/tor-ej nom. to\ sw=ma ta\ sw/mat-a

De nom. enk. van de mannelijke en vrouwelijke substantieven wordt gevormd door:

nom. o( i(ppeu/j oi( i(ppei=j nom. h( po/lij ai( po/leij

nom. o( Swkra/thj nom. to\ a)/nqoj ta\ a)/nqh < a)nqes-a

Het actieve participium presens

Pa=j en zijn samenstellingen

Het telwoord ei(=j en zijn samenstelling ou)dei/j

Het model h(du/j

STELLENDE TRAP COMPARATIEF SUPERLATIEF

stam van adjectief stam van adjectief

bv. mikro/j mikro/teroj mikro/tatoj

onregelmatige comparatief onregelmatige superlatief

a) De comparatief wordt ofwel weergegeven met

3.1.1. Het niet-reflexieve persoonlijke voornaamwoord (= zelfstandig)

enk. 1ste pers. 2de pers. 3de pers.

mv. 1ste pers. 2de pers. 3de pers.

3.1.2 Het reflexieve persoonlijke voornaamwoord (= zelfstandig)

enk. 1ste p. 2de p. 3de p.

mv. 1ste p. 2de p. 3de p.

3.1.3. Het bezittelijke voornaamwoord (= bijvoeglijk)

N.B. Het gebruik van au)to/j

niet na lidwoord: bijvoeglijk: “zelf” bv. au)to\j o( a)nh/r = de man zelf

vragend aanwijzend betrekkelijk onbepaald

ti/j; o(/stij o(/de o(/j o(/stij tij

vragend aanwijzend betrekkelijk onbepaald

po=ioj; o(poi=oj toio//sde oi(=oj

Toio/sde wordt verbogen zoals o(/de.

Toiou=toj en tosou=toj/tosou=toi worden verbogen zoals ou(=toj (zonder begin-t).

Alle overige correlatieve adjectieven worden verbogen zoals a)gaqo/j en ne/oj.

Direct vragend: ti/j = wie, wat? welk?

De verbuiging van ti/j:

Indirect vragend: ti/j of o(/stij = wie, wat welk

De verbuiging van o(/stij = het betrekkelijke o(/j + het onbepaalde tij.

3.2.3. Aanwijzende en verwijzende voornaamwoorden

De verbuiging van o(/de = lidwoord + -de

De verbuiging van ou(=toj:

Aanwijzende betekenis: o(/de = deze hier (bij mij)

Verwijzende betekenis: o(/de verwijst naar wat onmiddellijk volgt

ou(/toj verwijst naar datgene waarover de tekst gaat

3.2.4. Betrekkelijke voornaamwoorden

Bepaald betrekkelijk: o(/j = ..., die

Gebruik: geslacht en getal worden bepaald door het antecedent;

Onbepaald betrekkelijk: o(/stij = al wie, wie ook

3.2.5. Onbepaalde voornaamwoorden en adjectieven

tij = iemand (zelfst.), een of ander (bijv.)

4.1. Bijwoorden afgeleid van adjectieven

4.2. Correlatieve bijwoorden

vragend aanwijzend betrekkelijk onbepaald

Let op de beginletters: po- (met accent) : vragend

Let op de suffixen: -wj : bijwoord van wijze

a, e, h wordt h o, w wordt w i blijft i