La

abo
oa – Jaz
J zz
I aki
Iña i Sa
alv
vad
dor
r
S xt
Se tet
t
 Iña
aki S
Salvaador: pia
ano, moldaaketa
ak,
z
zuzenndari
itza musi
ikala
a
A
Ainar
ra Or
rtega
a: ah
hotsa
a
Ma
aría Bera
asart
te: ahots
a sa
H
Hasie
er Ol
leaga
a: bateria
a
Ja
Javier
r May
yor de
d la
a Igl
lesia
a: ko
ontra
abaxu
ua
A
Angel
l Unz
zu: kitar
k rrak,
, bou
uzuki
i
eta perk
kusioa
 Iññaki Salvado
S or: “JJazzareen bide
ez Lab
boaren musikkari zoor
zaaiona aitort
tu zaio
o”
M
Mikel Laboarren piieza ezzagunak
k jazz
zera ekkarrik
ko dituu
pian
no-jotz zaile eta zu uzendar
riak, ‘Mikell Labo
oaren
oroimmenez’ emana aldian.. Laboa
az bes
stelakoo Labo
oa bat
eraamango dute oholtz zara hilaren
n 26an,
, 12:330ean, Victoria
Eugennia Anntzokia an, Heineken
n Jazza
aldiarren barrruan

Labo
oaren izena eta izana taula gai
inera er
ramango ditu
d Iña
aki Salva
ador
(Don
nostia, 1962) pi
iano-jotzaile et
ta zuzen
ndariak, jazz do
oinuekin.
.
Abes
slariaren piano-
-jotzailea izan zen Salvador 25
5 urtez, eta, La
aboaren
heri
iotzaren 10. urt
teurrena dela ba
aliatuz, omenald
dia egin
ngo diote
e Heinekken
Jazz
zaldian hainbat musikarik. Best
teak beste, Aina
ara Orte
ega abesl
laria,
Ange
el Unzu gitarra-
-jotzailea, Hasi
ier Olea
aga bater
ria-jotz
zailea et
ta Javieer
Mayo
or de la Iglesia
a kontrabaxu-jot
tzailea izango dira
d dat
torren os
steguneaan
Vict
toria Eugenian egingo
e d
duten kon
ntzertua
an. Salva
adorrek beti adi
ierazi izan
i
du hain
h maisu handi
iari dion miresm
mena eta
a, proiek
ktu hone
etan, Lab
boaren
erre
epertorioa dakar
rkigu, jazzaren bahetik
k iragazi
ita, har
ren herio
otzaren
hama
argarren urteurr
rena beteko den honetan
n.

Nond
dik sort
tu da Mik
kel Labo
oaren ome
enezko jazz kont
tzertua emateko ideia?

Hein
neken Jazzaldiarren gonbidapena izan da
a. Hain zuzen
z er
re, urte honetan
n
Mike
el Laboaren heriiotzaren 10. urt
teurrena
a bizitze
en ari ggara, eta
a
Jazz
zaldiari aukera garrantzitsua iruditu
i zitzaion
n Laboarren abest
tiak
esze
enatokira eramattea, jazz doinue
ekin. In
noiz ez dute
d egi
in Laboa omentze
eko
ekit
taldirik jaialdiian, eta niri
eska
atu didate taldeea
zuze
entzea;batik batt, Laboarekin
25 urtez
u jotzen ari
itu naizelako
eta nire esparrua jazza
j delako.
Hort
taz, ostegunean ikusiko
dugu
una da Laboaren musika jazz
bihu
urtuta. Modu honnetan, Laboa
oroi
itzeko omenaldiaa izango da.
Pert
tsona oso sentittua da Laboa,
pert
tsona askok falttan dauk
kagun
arti
ista, bai berareekin lan egin
genu
uenok, bai eta Mikelen
M
musi
ika entzuten duttenek ere. Omena
aldi bat
t egiteko
o bultzaada izan da elka
artu
gait
tuena.

Ez da
d lehen aldia Laboa
L or
roitzen duzula.
d Zerikusi
irik du proiektu
u honek
aurr
rekoekin?

Eman
naldi hau presta
atzeko, aurretik
k eginda
ako bi la
an berri
itu ditut
t. Laboa
aren
musikaren inguruan bi obra sortu nituen orain dela urte batzuk. Alde
batetik, Laboak utzi gintuenean, Errenteriako Musikaste jaialdiak eskatu
zidan kontzertu bat sortzeko Laboaren musika jazzeko hirukotean jotzeko.
Hau da, kontrabaxua, pianoa eta bateria. Bestalde, Bilboko Loraldia
jaialdiak musikariaren inguruko beste lan bat egiteko eskatu
zidan, jazzaren ikuspuntutik hori ere, baina kasu honetan ahotsekin.
Horretarako, Ainara Ortega eta Maria Berasarte izan genituen ahotsetan eta
Angel Unzu gitarran.

Bi proiektu desberdin horiek eszenatokian elkartu ditut orain. Uste dut

ideia polita eta zintzoa izan dela. Jaialdiak zerbait presta-tzea eskatu
zidanean, argi nuen ez nuela Laboaren inguruko hirugarren pieza bat
sortuko;hori baino politagoa iruditzen zitzaidan taula gainean bi
proiektuak fusionatzea. Eta horretan ari gara, banda osoa oholtza gainean
eta seikotean. Niretzat oso lan polita izaten ari da egokitzea eta
musikari hauekin lan egitea.

Zurekin batera egonen dira oholtzan Ainara Ortega, Maria Berasarte, Angel
Unzu, Hasier Oleaga eta Javier Mayor de la Iglesia. Zer moduzkoa izan da
elkarlana?

Askotan lan egin dugu elkarrekin eta elkar ezagutzen dugu, oso
profesionalak dira, eta haiek guztiek modu batean edo bestean ezagutu
zuten pertsonalki Mikel Laboa. Unzu ere izan zen behin oholtzan
Laboarekin. Behin baino ez, baina, hain justu ere, hil aurretik eman zuen
azken kontzertuan. Laboak Zurriolan egin zuen azken kontzertuan parte
hartu zuen, Bob Dylanekin batera. Kontzertu hori bihotzean gelditu zaigu.
Hasier Oleaga bateriak, adibidez, grabatu izan du Laboarekin. Modu batean
edo bestean, lotura izan dute guztiek.

Laboaren musikak bere belaunaldia gainditu du, garai oso baten eredua
izateko. Zure ustez, zeintzuk izan dira hori lortzeko gakoak?

Bai, Laboaren musika garai oso baten eredua izan da. Nire ustez, berak
jorratutako lan ildoak izan dira horretarako gakoak. Hiru lan ildo izan
zituen: abesti tradizionalak berreskuratzea, autore garaikideen poemak
kantatzea eta abangoardia. Hortaz, tradizioari begiratzea, bere
belaunaldiko poeten poemak hartzea eta ikertzea eta sortzea izan dira bere
ardatzak. Modu honetan sonoritate modu desberdinak sortzen zituen, hizkun-
tza desberdinak arakatu, eta ohikoa zuen begirada urratzailea, muga
formalak gainditzeko helburuarekin. Horregatik, uste dut gure bizitzan
dagoela oraindik, bai musikalki eta baita pertsonalki ere. Nire ustez oso
nabarmena da koherentzia handiz egin zuelako lan eta bere hiru lan ildoak
konbinatu zituelako. Esan daiteke Laboaren musikak kolore berezi eta
zehatz bat duela, baina bere aniztasunean. Bere ahotsa izan da gakoa, oso
berezia delako. Laboak The Beatles taldearen Yesterday abestitik Atahualpa
Yupanquiren Piedra y Camino abestiraino kanta-tzen zuen. Bere horretan oso
berezia izan da, oso sortzailea, eta horregatik izan da garai baten
adibidea.

Nolakoa izan da Laboaren abestiak zure eremura eramatea? Ongi

funtzionatzen dute jazzak eta Laboak?

Niretzat oso esperientzia organikoa izan da, oso naturala. Esfortzu

handirik gabe sortu da. Hain zuzen ere, Mikel Laboa jotzen nuenean,
batzuetan jazz musikako kolorea ematen nien abestiei, kutsu bat.
Oraingoan, jazz musikariekin joko dugu eta ez da izango jazz ñabardura
bat, baizik eta bete-betean sartuko gara. Esan beharra dut niretzat
Laboaren musika ez dagoela jazzetik oso urrun. Modu sotilean nik nire jazz
pertsonalitatea ateratzen nuen Laboarekin, baina gainezka egin gabe. Kasu
honetan, gainezka egingo dugu. Hortaz, Laboa nire eremura ekartzea oso
polita izan da eta uste dut oso ongi fun-tzionatzen duela. Armonia berriak
sortu ditut, erritmo berriak, eta musika irekia da inprobisatzeko.
Gainera, Laboari jazza asko gustatzen zitzaion. Flamenko zalea zen, bai
eta Bachen musikaren maitalea ere. Jazza gustukoen zuen musika estiloen
artean zegoen;hortaz, orain jazzak Mikeli maitasun hori itzultzen dio.
Jazzaren bidez Laboaren musikari zor zaiona aitortu zaio.

Zein izanen da kontzertuaren ibilbidea?

Kanta mitikoak eskainiko ditugu;izan ere, batetik, jendeak, haren kantak

entzutera doanean, entzun nahi ditu ezagunenak. Baina, bestetik, izango
dira hain laboatar ez direnentzat ezezagunagoak diren beste pieza batzuk
ere. Laboaren abesti ezagunenak kantatuko ditugu, mundu guztiak ezagutzen
dituenak. Txoriak txori, adibidez, ia ereserki bihurtu da. Izarren hautsa
ere izanen dugu eta Kantuz abestia. Baina abesti ezagunez gain, hain
ezagunak ez direnek tokia izango dute kontzertuan. Esate baterako,
Lizardiren tangoa. Abesti honekin Mikel Laboak dantzatzen zuen, eta aldi
bakarra bere ahotsa mikrofonotik desitsasten zuela. Oso abesti
fantasiatsua da hau. Antzinako bihotz eta Sorterriko Koplak ere joko
ditugu, bai eta Ez nau izutzen negu hurbilak. Izan daiteke ez oso ezagunak
izatea, baina oso bereziak dira. Azken honek bolero doinuak izango ditu.

Publikoak igarriko ditu Laboaren kantuak edo bidaia sakon bat izango dira?
Zure ikuspegi pertsonalak eta bat-batekotasunak zer paper jokatzen dute?

Publikoak ezagutuko ditu abestiak, batik bat, ahotsak daudelako eta

testuak originalak direlako. Nire helburua ez da izan jatorriko melodia
ezkutatzea;hain zuzen, melodiak argi daude, baina esan beharra dut bidaia
sakon bat direla eta jatorritik garapen handia dutela. Oso jazzistikoa da,
eta gitarra, kontrabaxua, pianoa eta ahotsak entzungo ditugu momentu
batzuetan bakarrik. Baga Biga Higa ere joko dugu eta izan daiteke
ezkutuena dagoena izatea. Hasiera batean, ez da batere argi gelditzen zer
den gertatzen dena, eta gutxika-gutxika abestia loratzen da, hostoak
erakusten ditu, koloreak, eta azkenean jakingo da zein abesti den. Bide
horretan, inprobisazioa eta nire ikuspegi pertsonala oso garrantzitsuak
dira sortzerako orduan, aipaturiko abesti honetan asko, adibidez. Baina
momentu guztietan inprobisazioa eta konponketa oso pertsonalak daude.

Mikel Laboaren musikan arakatu ostean, zer azpimarratuko zenuke?

Mikelen maisutasuna azpimarratuko nuke, aldi berean tradizioarekiko

errespetua eta sormena eta estetika berriekin zuen konpromisoa. Uste dut
hori dela Mikel Laboaren sormen proposamenaren balioa. Oso pertsona
konprometitua zen eta euskara, tradizioa, jatorria... lantzen zituen,
etorkizuna alde batera utzi gabe. Are gehiago, etorkizunari begiratzea
baldintza zen berarentzat.

53 Jazzaldia - Festival de Jazz de San Sebastián

Iñaki Salvador y su grupo emocionaron con un nuevo homenaje a

Laboa en clave de jazz. Las voces de Ainara Ortega y María
Berasarte se alzaron sobre la música del pianista y su
extraordinaria banda

JUAN G. ANDRÉS SAN SEBASTIÁN.Viernes, 27 julio 2018,

08:16

Sabido es que Iñaki Salvador es tan ágil con las teclas como con la
lengua, y que sus conciertos son doblemente gozosos por la gracia con la
que introduce sus composiciones. Ayer, sin embargo, estuvo menos locuaz
que de costumbre: quiso dar protagonismo a Mikel Laboa, a su música y al
extraordinario elenco que le escoltó en un abarrotado Victoria Eugenia.

El 1 de diciembre se cumplirá una década del fallecimiento de Laboa y

quien fue su acompañante al piano durante 25 años volvió a
rendirle homenaje llevando sus canciones al terreno del jazz. «Te echamos
en falta y este concierto es para ti», dijo Salvador al inicio de la
función, concebida «como una fiesta para celebrar» la suerte de haberle
conocido. Tras recordar que Mikel siempre le animó a dejarse llevar -algo
inherente al jazz y a la música improvisada-, el donostiarra se permitió
contar un único chascarrillo. Al parecer, cuando Laboa terminaba un
concierto y el público, entregadísimo, le pedía un bis, él solía mostrarse
reacio a volver al escenario. «Me decía que estaba cansado, que quería un
poco de agua, y al final me pedía: 'Jo, Iñaki, ¿por qué no sales tú y les
tocas una bonita?' Hoy me veo obligado a tocar once 'bonitas' sin él»,
aseguró, emocionado.

La primera fue 'Kantuz', balada dirigida por Ainara Ortega, que después
iría alternando protagonismo vocal con María Berasarte. Dos de las mejores
voces de la escena vasca embellecieron un homenaje que continuó con
'Hegazti errariak', con ritmos más improvisados, e 'Izarren hautsa', en
una preciosa versión cuyo susurrante inicio a golpe de escobillas derivó
en un crescendo arrebatador.

Ángel Unzu cambió la guitarra eléctrica por el bouzouki y, aunque

Berasarte abandonó su faceta de fadista hace unas semanas, volvió
puntualmente a ella para derrochar expresividad vocal y gestual en 'Nao es
tu, faculdade de sentir',
letra escrita originalmente
en portugués por Joseba
Sarrionandia. El piano de
'Haize hegoa' trajo ecos de
Herbie Hancock y permitió a
Ortega rematar su
irresistible scat con un
irrin-tzi. El público siguió
atento el recital, sólo
interrumpido por el llanto de
un bebé durante la digresión
de contrabajo de Javier Mayor
de la Iglesia; sin duda
alguna, la criatura lloraba porque tenía hambre y no porque no le gustara
el solo, que fue soberbio.

El guitarrista dio un toque experimental a la introducción de 'Aintzinako

bihotz' e hizo chocar un pequeño ventilador de juguete contra las cuerdas:
convenientemente manipulado mediante el uso de pedales, el sonido provocó
interferencias sobre las que se alzó la letra de Atxaga a la que Berasarte
añadió las correspondientes estrofas en alemán. Después sumó su voz a la
de Ortega para cantar a dúo, de modo mucho más desenfadado, 'Oi Pello
Pello', que en ocasiones pareció contagiarse de un cierto color latino.
'Sorterriko koblak', de nuevo con texto de Sarri, permitió a Hasier Oleaga
lucirse con las baquetas y al público disfrutar de un batería que hace
magia con los tambores.

En 'Lizardi', tango escrito por Atxaga, sólo faltó el bandoneón porque los
músicos y Ainara Ortega le otorgaron un arrebatador tono arrabalero antes
 de que Salvador agradeciera «el increíble regalo» que supone tocar con
semejante «cuadrilla». «Siempre estamos riendo, no podemos parar de reír»,
subrayó antes de recordar lo mucho que rió y lloró con su maestro. Al
grito de «¡Aupa, Mikel!» abordó la obligada 'Txoria txori', cuyo final fue
de ensueño, con las maravillosas voces de las cantantes elevándose hacia
la cúpula del teatro.

La percusión dominó la despedida con un 'Baga biga higa' irreconocible al

inicio y que fundió el jazz con el espíritu libertario de los 'lekeitios'
de Mikel Laboa. La función terminó en plan romería con Ainara Ortega
tocando el pandero mientras su compañera y los músicos no dejaron de
improvisar. Ante la insistencia del público hubo un bis, el 'Negu
hurbilak' de Xabier Lete, por lo que las canciones 'bonitas' fueron doce y
no las once anunciadas al principio. Lleno de calidad y calidez, fue un
delicioso y emocionante homenaje que debería tener continuidad más allá de
la función de ayer y de la que este domingo tendrá lugar en la Plaza
Txistulari de Villabona a las 20.00 horas.

Pianos para Laboa y Ravel

MÚSICA

O PABLO SANZ
o San Sebastián
 27 JUL. 2018

A Iñaki Salvador se le encogió el habla al decirle a Mikel Laboa que le quería, que le echaba de
menos. Y sin perder más tiempo, se puso a escribirle una epístola con mucha música veteada de
jazz, dejando con justicia y generosidad todo el protagonismo al que fuera gudari de la nueva
canción vasca. Y sonaron los acordes de Kantuz como una revelación litúrgica: "Cuando muera,
sepultadme con canciones / asido en el aire por canciones de amigos". Y así fue, de
amigos y compañeros en el caso de Iñaki Salvador, que quiso rendir homenaje a Laboa en tono
festivo, pero no lo consiguió: en la platea siempre hubo una emoción dolida, hermosa, pero dolida
por una ausencia de la que ahora se cumplen 10 años.

El pianista colocó en el medio del escenario dos voces mágicas, las de Ainara Ortega y María
Berasarte; a ésta última se le escapa por la voz su pasión fadista y a la primera un scat euskaldun
de gran originalidad. En la retaguardia, jazzistas de mucha solvencia musical, el contrabajista Javier
Mayor, el baterista Hasier Oleaga y un guitarrista con mil cuerdas y sonoridades, Ángel Unzu.