わかりあう

｢旅の恥はかき捨て｣ということわざがある。旅に出たら少々のことは許
されるという意味だ。昔の日本では旅に出ることは非常に困難なことだった。
多くの人は生まれた土地を離れられず、死ぬまで限られた所に住み、その
上、厳しい上下関係の中で生きていた。旅はその定められた枠から出られ
る、ただ一つの機会だったわけだ。それで、旅に出たら少しぐらいの自由は
許されてもよいと考えたのだろう。

Có câu tục ngữ nói là : “ Vứt bỏ sự xấu hổ khi đi du lịch đi ”. Có ý

nghĩa là cái việc nếu đi chơi một chút thì được cho phép. Ở nhật bản cái
việc đi chơi đã là cái việc rất khó khăn. Nhiều người không rời khỏi vùng
đất đã sinh ra, sống trong nơi đã bị giới hạn đến chết, bên cạnh đó đang
sống trong mối quan hệt trên dưới khắc nghiệt. Có nghĩa là du lịch là một
cơ hội duy nhất để được đi ra khỏi từ cái khung đã được quy định. Thêm
vào đó, tự do nếu mà đi chơi một chút có lẽ đã suy nghĩ rằng có thể được
tha thứ

無礼講という言葉もある。古くから使われている表現で、現在でも「今
日は無礼講で。。。」と言われれば、会議の席でも個人的な集まりでも、そ
のときだけは相手が自分より目上か目下かなどは忘れ、少しぐらいの失礼
があっても気にせず自分の意見を述べることができる。しかしこのときが過ぎ
れば、また厳しい上下関係に戻らなければならない。しっかりと決められた
社会の枠が長く壊れずに続いてきたのは、無礼講のような息抜きがこれを
支えてきたからなのだろう。

Cũng có từ ngữ nói là cứ tự nhiên đi. Chỉ khi như thế đó, nếu mà
được nói là “ hôm nay cứ tự nhiên đi... ” là cụm từ đang đucợ dử dụng
từ ngày xưa cho dẫu là hiện tại, cho dẫu đang tham dự cuộc họp, và cho
dẫu tập hợp tính cá nhân thì quên cái chuyện như là đối phương thì so
với bản thân thì không còn cấp trên hay cấp dưới, và cái việc thuật ra ý
kiến của bản thân không cần bận tâm cho dẫu có thất lễ một chút. Tuy
nhiên, khi cái này nếu làm quá thì phả quay lại mối quan hệ trên dưới
nghiêm khắc. Cái việc là cái khung xã hội đã bị quy định chặt chẽ trong
thời gian dài và cái khung đã được tiếp tục cho tới bây giờ không bị phá
vỡ. Sự xã hơi giống như cái việc cứ tự nhiên đi thì có lẽ là vì cái việc nâng
đỡ cái đó

現代の日本では、社会全体としての上下関係はほとんどなくなったよ
うに見える。とはいうものの、昔とはまた違った集団の秩序がしっかりと出来
上がっている。その一つが会社である。会社の中では相変わらず、社長、
部長、課長 平社員という身分にしたがって縦の関係厳しく守られ、それ
を乱そうとする者はあまりない。とおろが会社とかかわりのある人間関係は
気にかけるのに、それ以外の人に対しては無関心であることも多い。電車の
中で、お年寄りが立っていても気付かないふりをしておきながら、会社の上
司や取り引き先の人が乗ってくると、慌てて席を譲ったりすることさえある。こ
のような態度は「ウチ」と「ソト」という関係から説明できる。自分の属してい
る社会、自分の利益に直接かかわるグループを「ウチ」といい、「ウチ」の者に
対しては規律正しくその秩序を守るようにする。一方、「ソト」に対しては「ウ
チ｣ に対するほどの関心を持たない。

Ở nước nhật bản hiện đại, mối quan hệ trên dưới đối với toàn thể
xã hội hầu hết đã trở nên có thể nhìn thấy được. Mặc dù được nói là
như vậy nhưng mà trật tự của đoàn thể đã khác với ngày xưa đang
được thành lập vững chắc. Có một công ty như thế đó. Ở trong công ty
bình thường, cùng với chức vị nói là giám đốc, trưởng phòng, trưởng
khoa, nhân viên bình thường và quan hệ hàng dọc đó được bảo về một
cách nghiêm khắc và có người có ý đảo lộn quan hệ dọc đó thì cũng
không nhiều lắm. Tuy nhiên, cũng có nhìu cái việc mặc dù có mối quan
hệ con người quan tâm tới công ty thì bận bân nhưng mà đối với người
ngoài thì không quan tâm. Thậm chí có cái việc mặc dù cho dẫu có người
lớn đang đứng giả vờ như không chú ý, khi người cấp trên trong công
ty hay người đối tác bước lên thì vội vàng nhường chỗ ngồi. Thái độ
mà giống như vậy có thể giải thích từ cái mối quan hệ gọi là trong và
ngoài. Xã hội thì nói rằng bên trong xã hội đang bản thân đang phụ
thuộc vào và nhóm liên quan trực tiếp với lợi ích của bản thân, còn đối
với người ngoài thì cố gắng bảo vệ cái trật tự đó đúng với quy lật. Mặt
khác đối với bên ngoài thì không quan tâm bằng đối với bên trong.

外国人のことをよく｢外人｣というが、これもやはり同じような意識から
出た言葉だろう。何年日本に住んでいようと、日本人より日本的であろうと、
いつまでも｢外人｣扱いされるという嘆きを聞いたことがある。｢日本人は確
か大変丁寧だが、ただしそれはお客様に対する丁寧さであることは明らかで、
自分たちに社会に受け入れて理解し合おうとは、決してしてくれない｣という
嘆きだ。「よそ者」というわけである。このように「ソト」の者をなかなか「ウチ」
へ入れようとしないのは、そうすることでしっかり作り上げられた「ウチ」社会を
壊すまいとしているからなのだろう。

これは日本だけのことだろうか。

Có lẽ có từ ngữ gọi là người ngoài thường dùng cho người nước

ngoài và đã xuất phát từ ý thức giống như vậy. Có cái chuyện đã từng
phàn nàn rằng là mặc dù sống ở nhật bao nhìu năm đi nữa, mặc dù có
tính người nhật hơn cả người nhật đi chăng nữa thì lúc nào cũng bị đối
xử như ngoài. Có sự phàn nàn rằng : “ Người nhật thì rất là lịch sự,
nhưng mà cái việc mà có lịch sự đó thì chỉ có đối với khách hàng thì mới
rõ ràng và nhất quyết không nhận sự thấu hiểu lý do không được nhận
vào công ty của họ. Có cái lý do nói rằng do là người ngoài. Có lẽ không
có ý định phá vỡ xã hội bên trong mà họ đã xây dựng chặt chẽ bằng cái
việc như người ngoài mãi mãi không cho vào bên trong.
Cái đó thì chẳng phải là cái việc này chỉ có ở nhật bản thôi sao.